Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨ ૨૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ મનોરથ પૂર્ણ થતા ન હતા એટલે અનાર્યને લાયક એવાં ચોરીના કાર્યો કરવા લાગ્યા. બીજા ગામે જઈ ત્યાંથી ગાયોનું હરણ કરી રાત્રે અતિ ઉતાવળથી જતા હતા, ત્યારે કોટવાળ વગેરે અધિકારીઓએ તમોને ત્રાસ પમાડ્યા એટલે ભાગી જવા તૈયાર થયા, ત્યારે તમે બંનેએ પર્વતની ગુફામાં એક ધ્યાનસ્થ અને મૌન ધારણ કરનાર તેમ જ સુંદર ક્રિયા કરતા ત્યાં રહેલા સાધુને જોયા. ત્યારે ધર્મપાલના જીવે આમ વિચાર્યું કે - “આમનો જન્મ સફળ છે. ઉત્તમ આચારના સ્થાનવાળા છે કે, જેઓ આ પ્રમાણેનિર્ભય શાન્ત ત્યાગ કરેલા સંગવાળા અહિં આ પ્રમાણે રહેલા છે. જ્યારે આપણે તો નિભંગીના શિરોમણિ છીએ. ધન મેળવવાની ઇચ્છાથી વિરુદ્ધ કાર્ય કરનારા છીએ, લોકો તરફથી પરાભવ ધિક્કાર પામી આત્માને પાપી બનાવ્યો છે. અહિંથી મૃત્યુ પામી કઈ ગતિમાં જઈશું ? આપણા ખરાબ સ્વભાવથી આપણે બંને લોકને બગાડ્યો છે. પાપરહિત નિર્મલ એવા સાધુના વર્તનથી આપણું વર્તન તદ્દન વિપરીત છે, અર્થાત્ મલિન અને પાપી વર્તન હોવાથી આપણું ક્લયાણ કેવી રીતે થશે ?' હવે જે બીજો મિત્ર હતો, તે તો મુનિને દેખીને અપશકુન ગણી ઉદાસીન ભાવવાળો થયો. એકને ગુણરાગથી બોધિબીજ પ્રાપ્ત થયું અને બીજાને તે બીજ ન થયું. ત્યાર પછી કષાયો પાતળા પડ્યા અને બંને દાન આપવા તત્પર બન્યા એટલે અનિદિત એવું મનુષ્યજન્મ-યોગ્ય કર્મ ઉપાર્જન કર્યું. તમે બંને મૃત્યુ પામીને અહીં વણિકપુત્રો તરીકે ઉત્પન્ન થયા, સુંદર આચાર સેવનારા અને વણિધર્મ-તત્પર બન્યા.તેથી કરીને અહિ એકને તેબીજનું ફળ પ્રાપ્ત થયું, સુંદર પ્રતિબોધ પામ્યો, અને બીજાને બીજ ન વાવેલું હોવાથી સર્બોધ પામવા રૂપ ફલ ન થયું. આમાંના એકને જિનેશ્વરે કહેલ વિસ્તારવાળી પૂર્વભવની આરાધના સાંભળીને ક્ષણવારમાં જાતિ સ્મરણ ઉપાદેય બુદ્ધિથી જ્ઞાન થયું. ત્યાર પછી વિશ્વાસ થયો, એટલે વૈરાગ્યવાસિત બન્યો અને ભાવથી જિનેશ્વરે પ્રરૂપેલું શુભ શાસન અંગીકાર કર્યું. તેની પ્રતીતિના સામર્થ્યથી શુભકર્મની પરંપરાથી તે યોગ્યકાલે સિદ્ધિ પામશે અને બીજો હજુ સંસારમાં રખડશે. (૩૭)
ત્રણ ગાથાના અક્ષરાર્થ કહે છે - ગાઢ પ્રીતિવાળા શેઠના પુત્રો ઘણી વખત વ્યવહારમાં પ્રવૃત્તિ કરતા સમાન ફલવાળા એકચિત્તિયા નામે પ્રસિદ્ધિ પામ્યા. એક વખત વીરપ્રભુ કૌશામ્બી નગરીમાં સમવસર્યા, ધર્મનું શ્રવણ કર્યું, તેમાં એકને બોધિ, બીજાને તેનો અભાવ થયો. તે જ વાત વધારે કહે છે. ધર્મપાલના જીવને શ્રવણ કરીને હર્ષ થયો. બીજાને મધ્યસ્થઅથવા ઉદાસીનભાવ થયો. પરસ્પર બંનેને એ ચિત્તજ્ઞાન થયું કે, “એક મનવાળા આપણા ચિત્તનો ભેદ કેમ પડ્યો ? અબોધિ-વિષયક મોટાએ ભગવંતને પ્રશ્ન કર્યો. “હે ભગવંત ! અમારો બેનો ઘણો જ સ્નેહ છે. હંમેશાં વ્યવહારના કાર્યોમાં અમે એકમનવાળા છીએ.ત્યાર પછી મુક્તિરૂપી કલ્પવૃક્ષનું બીજ જેને થયું છે, એવો અને તે નથી થયું તે બોધિબીજ વગરનો એમ બંને શા કારણથી ભેટવાળા થયા ? ત્યાર પછી ભગવંતે તે બંનેને પહેલાનો વૃતાન્ત કહ્યો.
જેમાં ગાયોનું ધન ઘણું હોય, એવા પ્રકારનો સન્નિવેશ, તે જેની પાસે હોય, તે દ્વાંગિક એટલે ગામનો મુખી,તેના તમે બે પુત્રો હતા. તમે કોઈક દિવસ ગાયનું હરણ કરતા હતા, ત્યારે કોટવાળો-રાજ્યાધિકારીઓ તમારી પાછલ આવ્યા અને તમોને ત્રાસ પમાડ્યો. પલાયન
