Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૯૩ મનોરથની સિદ્ધિ કરનાર, ભવદુઃખથી તારનાર, અંગીકાર કરેલાં મહાવ્રતાદિકનો ત્યાગ કરીને મરણાદિ આપત્તિઓનો ભોગવનાર થાય છે. વળી બીજા કોઈ બીજી વહુની જેમ વસ્ત્ર,ભોજન, જલ વગેરેનો લાભ પામીને તેનો ભોગવટોકરીને પરલોકમાં લાખો દુ:ખની ખાણ સમાન દુર્ગતિમાં હેરાનગતિ ભોગવે છે. તેનાથી જે ત્રીજો તે મેળવેલાં મહાવ્રતોને પોતાના જીવની જેમ રક્ષણ કરે છે. ત્રીજી વહુ સર્વમાં ગૌરવસ્થાન પામી. વળીરોહિણી વહુ સમાન કોઈક સાધુ પાંચ મહાવ્રતોની વૃદ્ધિ અનેક સાધુ-સમુદાયની વૃદ્ધિ કરનાર થાય,તે સંઘની અંદર પ્રધાન કે ગણધર થાય.
વ્યવહારમાં આનો બીજો પણ ઉપનયઘટી શકે છે - કોઈ ગુરુને ચાર શિષ્યો થયા. પર્યાય અને શ્રુત વડે સમૃદ્ધ એવા તે ચારે આચાર્યપણાની યોગ્યતાવાળા થયા. ગુરુ વિચારવા લાગ્યાકે, “આ મારો સમુદાય હું કોને સમર્પણ કરું ? પ્રથમ તો તેમની પરીક્ષા કરવા માટે દેશાંતરમાં વિહાર કરાવું.” ઉચિત પરિવાર-સહિત તેમને રજા આપીને મોકલ્યા. કોને કેવી કઈ અહિ સિદ્ધિ થાય છે? ક્ષમાદિ ગુણયુક્ત તેઓ પણ દેશોમાં ગયા. તેમાં જે સહુથી જયેષ્ઠ હતો,તે બહુ માયા-પ્રપંચ કરનાર,કટુ વચન બોલનાર, એકાંત અનુપકારી, આખા પરિવારને તેના ઉપર ઘણો કંટાળો ઉત્પન્ન થયો. એકદમ આખો પરિવાર તેનો ત્યાગ કરવા તૈયાર થયો. બીજો શાતા-ગૌરવપણાની અધિકતાથી પોતાના દેહની જ ટાપટીપ શિષ્યો પાસે કરાવવી, પોતાના શરીર સિવાય શિષ્યવર્ગના અધ્યાપનાદિ કે ક્રિયા તરફ લક્ષ આપતા ન હતા. ત્રીજા હતા, તે પોતાના પરિવારને સારણા, વારણા, નોદના, પ્રતિનોદના આદિ કાર્યોમાં હંમેશાં ઉદ્યમી હતા. અપ્રમત્તભાવથી ગચ્છનું રક્ષણ કરતા હતા. (૫૦) જે વળી ચોથા ગચ્છનાયક હતા, તેમણે તો સમગ્ર પૃથ્વી-મંડળમાં યશ ઉપાર્જન કર્યો. જિનેશ્વરનાં શાસ્ત્રરૂપી અમૃતના મેઘતુલ્ય દુષ્કર શ્રમણ્ય પાળવામાં તત્પર હતા. જાણે દેવલોકમાંથી અવતરેલા હોય, તેમ અતિશય સંતોષ પામેલા, પોતાના ગુણોથી પોતાના વિહાર ભૂમિતલમાં ધર્મ-પ્રભાવના કરતા, દેશના જાણકાર, કાળના જાણકાર, પારકા ચિત્તને ઓળખનાર હતા. કાળજતા મોટા પરિવારયુક્ત થયા અને અનેક લોક-સમુદાયને પ્રતિબોધ કર્યો. ગુરુ પાસે આવ્યા અને તે સર્વેના વૃત્તાન્તો જાણ્યા એટલે પોતાના ગચ્છને મૂકી દીધો હતો, તેને એવા પ્રકારના અધિકાર-પદે સ્થાપ્યા કે, ગચ્છમાં સચિત્ત કે અચિત્ત જે કાંઈ છાંડવા યુક્ત કે પરઠવવાં યોગ્ય હોય તેવાં કાર્યો કરવા માટે પ્રથમના શિષ્યને સ્થાપન કર્યો. સમુદાયને પ્રાયોગ્ય જે કંઈ આહાર-પાણી, ઉપકરણ વગેરે બીજાએ ઉત્પન્ન કરવું, તેમા સમુદાયમાં ગ્લાન, નવશિષ્યો વગેરેનું ચતુરાઈ પૂર્વકરક્ષણ કરવાનું કાર્ય ત્રીજા શિષ્યને સોંપ્યું. જે તેઓનો સહુથી નાનો ગુરભાઈ હતો,તેને બહુ સ્નેહ-પરાયણ મનવાળા ગુરુએ પોતાનો આખો ગચ્છ સોંપ્યો. એ પ્રમાણે યથાયોગ્ય કાર્યની વહેંચણાં કરવા રૂપ નિયોજન કરીને તે સૂરિ અને ગચ્છ શ્રેષ્ઠ આરાધના કરી સર્વ ગુણોના આશ્રયસ્થાન બન્યા. (૫૬).
(પુત્રવધુ-પરીક્ષા) ગાથા અક્ષરાર્થ-રાજગૃહ નગરમાં ધનદત્ત નામના શેઠ હતા. તેમને ઉજિઝકા,
