Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૩૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ પ્રકાશરૂપ થાય છે, જે કારણથી દોષદષ્ટિથી ફરી ઉછલે છે, માટે મોટાઓએ તેનાં દર્શન થી દૂર રહેવું. પતિએ ફરી વિનંતિ કરી પત્નીની પરિણામિકી બુદ્ધિના પ્રભાવથી અશુભગતિમાં પડતાને ધારી રાખ્યો અને સદ્ગતિમાં પહોંચાડ્યા. (૧૨)
અક્ષરાર્થ - શ્રાવક નામના દ્વારમાં ભાર્યાની બહેનપણીમાં રાગ પ્રગટ્યા, રાગની અધિકતાથી દુર્બલ શરીર જોઈને ભાર્યાને દુર્બલ શરીર થવાના કારણમાં શંકા થઈ. બહેનપણીનાં વસ્ત્ર-આભૂષણ લાવી પતિને સંતોષ પમાડ્યો. ત્યાર પછી પતિને થયું કે, “અરે ! મેં દુષ્કૃત કર્યું !' એ પ્રકારે સાચો સંવેગ થયો,તે વાત પોતાની પત્નીને સાચે સાચીકરી. ભાર્યાએ પણ સાચી હકીકત કહી કે, “હું જ હતી, બીજી કોઈ ન હતી.' તો પણ ભાવદોષના કારણે હું પરસ્ત્રી-સેવન કરનારો બન્યો. એ દોષ ગુરુ પાસે પ્રગટ કર્યો. ગુરુએ હિત શિખામણ આપતાં જણાવ્યું કે, “હવે તારે તેના તરફ નજર ન કરવી” પરદારાનાં પચ્ચકખાણ ફરી પણ કરાવ્યાં. (૧૩૫)
(સંગતરાજા અને પ્રાણાધિકપ્રિયા મનદપિતા ) ૧૩૬- સુપ્રતિષ્ઠ નામના નગરમાંશ્રીસંગત નામનો મોટોરાજા હતો. તેને પોતાના પ્રાણાધિક મનદયિતા નામની દેવી હતી. તેની સાથે પાંચ પ્રકારના વિશ્વાસ ઉત્પન્ન કરાવનારા ભોગો રાજા ભોગવતો હતો એમ કરતાં ઘણો સારો કાળ પસાર થયો. હવે કોઈક સમયે વૈદ્યો પણ જેનો ઉપાય ન કરી શકે તેવા અસાધ્ય રોગથી વણસી ગયેલા દેહવાળી દેવી યમરાજાના ઘરે પહોંચી. તેના રાગથી પરવશ બનેલો રાજા ખાતો-પીતો નથી કે સ્નાનાદિ શરીર-સ્થિતિ તરફ પણ ધ્યાન આપતો નથી. ત્યારે મંત્રીઓ આશ્વાસન આપતા કહેવા લાગ્યા કે, “હે દેવ ! આ જગતની સ્થિતિ તરફ આપ નજર કરો. જેમ ધાન્યો પાકયાં હોય ત્યારે ખેડૂતો તેને લણી લે છે, તેમ આ જન્મેલા એવા જીવોને મૃત્યરૂપી ખેડૂત લણી લે છે, તેમાં કોઈ રક્ષણ કરનારનથી.” એ પ્રમાણે કહ્યું. એટલે રાજાએ કહ્યું કે, “જ્યાં સુધી દેવી પોતાના શરીરસ્થિતિ ન કહેત્યાં સુધી દુઃખી એવો હું શી રીતે કરી શકું ?” ત્યારે કૂટકપટની કલ્પના કરનારા મંત્રીઓએ એક પુરુષને તૈયાર કર્યો કે, તારે રાજસભામાં આવીને રાજાને એ પ્રમાણે કહેવું કે, હે દેવ ! આપની સ્નેહાધીન દેવીએ સ્વર્ગમાંથી તમારા કુશલ-સમાચાર પૂછવા મને મોકલ્યો છે અને કુશલ સમાચાર મેળવી મારી પાસે પાછા આવવા કહેલું છે ત્યારે રાજાએ પૂછયું કે, ‘દેવી ત્યાં કુશળતાથી રહે છે ને ?” “હે દેવ ! બરાબર કુશલતાથી જ રહે છે.” મંત્રી સમુદાયે કહ્યું કે, “હે દેવ ! દેવી માટે શરીર-શણગારની સામગ્રી આ આવેલા પુરુષની સાથે જ મોકલી આપો. જેથી દેવી શરીરની સાર-સંભાળશણગારાદિ કરે.” રાજાએ તેના મુખથી દેવીનો વૃત્તાન્ત જાણ્યો, એટલે રાજાએ કંદોરો તથા બીજા આભૂષણો રાણીને આપવા તેની સાથે મોકલાવ્યાં. જયારે પેલો પુરુષ બહાર નીકળ્યો, એટલે મંત્રિમંડલ પેલાપાસેથી ભાગ માગે છે. એમ દરરોજ પૂર્ત દ્વારા રાજાને દેવીના સમાચાર આપી દાગીના પડાવે છે, મંત્રીઓને તેમાંથી ભાગ મળે છે.
હવે એક દિવસ મંત્રીઓનો વૃત્તાન્ત જાણનાર કોઈ માથાભારી પૂર્વે આવીને રાજા પાસે
