Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૩૭ તપસ્વી સાધુઓના ચરણ પૂજવા લાયક છે, આ તપસ્વીઓને છોડીને ત્રણે કાળ ભોજન કરનાર આ નાના સાધુને વંદન કરે છે !” (૨૫) દેવીએ કહ્યું કે, “આ ભાવતપસ્વીને વંદના કરું છું, આ સર્વે દ્રવ્યતપસ્વી છે. વિશેષ વૃત્તાન્ત પ્રભાત-સમયે પ્રગટ થશે.”
હવે પ્રભાત-સમયે દોષિત આહાર માટે શ્રાવકોના ઘરે ઘરે ફરીને ઉપાશ્રયે આવી ઈરિયાવહિયા પ્રતિક્રમીને, ભાત-પાણી આલોવીને તપસ્વીઓને જ્યારે નિમંત્રણ કરે છે, લોકોએ આ મુનિનું “કૂરગડું' એવું ઉપનામ સ્થાપ્યું હતું. તેમાંથી એક ઉપવાસી સાધુ જે તેને સહન કરી શક્યો નહિ, એટલે તેણે તેના ગોચરી ભરેલા પાત્રમાં તિરસ્કાર કરતાં કરતાં પવિત્ર ભોજનમાં બળખો નાખ્યો. એ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ તપસ્વીઓને પણ ઉત્કટ રોષ કરીને તેને કહ્યું કે, “હે નિર્લજ્જ ! તને ધિક્કાર થાઓ.” સમતાવાળા સાધુ વિચારે છે કે, “હું પેટ ભરનારો સાધુ છું. તેમને થુંકવા માટે રાખનીકુંડી મેં ન આપી, તો તેઓ આમાં થૂકયા ખરેખર તેમનાં બળખાથી મારો આત્મા કૃતાર્થ થયો.” બળખાનું મિશ્રણ દૂર કરી જ્યારે જમતો હતો, ત્યારે તીવ્ર વૈરાગ્ય પામેલા તપસ્વીના તપની અનુમોદના અને પોતાના ખાઉધરાપણાની નિંદા કરતાં, ક્રમે એ પાંચે કેવલજ્ઞાન પામ્યા. નાના સાધુ તેની પણ પારિણામિકી બુદ્ધિનું ફલ આ મળ્યું ક્રોધના નિગ્રહથી નિર્વેદ અને તેનાથી કેવલજ્ઞાન થાય છે. (૩૩)
ગાથા અક્ષરાર્થ-ક્ષપક નામના દ્વારમાં નાની દેડકીપગતળે આવી મરી ગઈ. સાંજના પ્રતિક્રમણ સમયે નાના સાધુએ યાદી આપી, એટલે ક્રોધથી તેને મારવા જતાં થાંભલા સાથે અફળાઈને ક્રોધમાં મૃત્યુ પામ્યો. સાધુપણાની વિરાધનાથી મરી સર્પ થયો, રાત્રે ફરનારો થયો. કોઈક સમયે રાજપુત્ર સર્પ કરડવાથી મૃત્યુ પામ્યો, એટલે રાજાએ ઢંઢેરો પીટાવ્યો” “જે કોઈ સર્પનું એક મસ્તક લાવશે.તેને સોનાની મહોર મળશે.” એટલે સર્પ પકડનારા શિકારીઓ રાત્રે ફરતા સર્પનીરેખા લીસોટા દેખીને ઔષધિ અને મંત્ર-બળથી દરમાંથી સર્પોને બહાર કાઢવાના પ્રયત્ન કરવા લાગ્યા.
તે દયાળુ દૃષ્ટિવિષ સર્પને પુંછડીના ભાગથી ખેંચે છે. તેની પૂંછડી કાપી નાખે છે, તો પણ સામાન મરણના ભયથી મુખ બહાર કાઢતો નથી. એમ દયા પરિણામવાળો તે સર્પ શુભ ધ્યાનમાં મૃત્યુ પામી તે જ રાજાનો પુત્ર થયો.અનુક્રમે જાતિસ્મરણથી દીક્ષા લીધી. ચારે તપસ્વીઓની વક્તવ્યતા અહિં જણાવી. (૧૩૭).
(મંત્રિ-પુત્ર કથા) કોઈક મંત્રિપુત્ર ભિક્ષુકના વેષધારી રાજપુત્રની સાથે આશ્ચર્યકારી દેશ-દેશાવર જોવાની ઈચ્છાથી મુસાફરી કરવા લાગ્યા. કોઈક સમયે કોઈક સ્થલે શિયાળના શબ્દોનો પરમાર્થ સમજનાર કોઈ નિમિત્તિયો તેમને ભેટી ગયો. તેઓ પણ એક દેવકુલિકામાં તેની સાથે સુઈ ગયા.અતિ મોટા શબ્દ કરીને શિયાળ રડવા લાગી.ત્યારે,મારે પછયું કે, “શાથી શબ્દ કરે છે? ઉપયોગ મૂકી નિમિત્તિયાએ કહ્યું કે, “નદીના ઘાટમાં અહિં પાણીના પૂરથી ખેંચાઈ આવેલું એક મડદું પડેલું છે, એના કેડના સ્થાનમાં સો સોનામહોરો છે. નિર્ભયતાથી હે કુમાર ! તું તે ગ્રહણ કર મારાથી મુદ્રિત કલેવર ગ્રહણ કરી શકાતું નથી. એમ આ શિયાળ કહે છે. આ
