Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૭૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
‘ચંડકૌશિક' એવું બીજું નામ પાડ્યું. કાલ-ક્રમે કરી તે પણ કુલપતિના પદને પામ્યા. વનખંડમાં તેને ઘણી મૂર્છા હતી, જેથી તે બીજા તાપસોને પુષ્પ, ફલ તોડવા દેતા ન હતા, તે તાપસોને પુષ્પ, ફળાદિ ન મળવાથી બીજી દિશાઓમાં ચાલ્યાગયા. વળી જે ગોવાળિયા વગેરે ત્યાં આવતાહતા,તેમને પણ હણવા માટેદૂર દૂર સુધી પાછલ પડી તગડી મૂકતો કે, ફરી બીજી વખત આ તરફ આવવા પ્રેરાય નહિં.
નજીકના પ્રદેશમાં શ્વેતાંબિકા નામની નગરીના રાજપુત્રોએ તેની ગેરહાજરીમાં આવીને આખો બગીચો વેરિવખેર કરી નાખ્યો. તે વખતે પોતે બગીચા ફરતી કાંટાની વાડ કરવા માટે કાંટાના વનમાં ગયો હતો. તેની પાડોશમાં રહેતા કેટલાક ગોવાળોએ બગીચો તોડી નાખ્યા - તે વૃત્તાન્ત જણાવ્યો. એટલે તેકાર્ય છોડીને ક્રોધે ભરાયેલોધમધમતો હાથમાં કુહાડો લઈને કુમારો તરફ દોડ્યો. યમના સમાન આકારવાળા તેને દેખીને સંતુષ્ટ માનસવાળા તેકુમારો અતિવેગથી પલાયન થઈ ગયા. હાથમા કુહાડાવાળો જોય. વગર દોડતાં દોડતાં પોતાનું ભાન ગૂમાવવાં ખાડામાં પડ્યો. કુહાડો આડો પડ્યો, તેની ઉપર જોરથી મસ્તક પડ્યું અને તેના માથાના બે ભાગ થઈ ગયા તે મરીને તે જ વનમાં દૃષ્ટિવિષ જાતિનો ભયંકર સર્પ થયો. હજુપણ લોભસંજ્ઞાથી અને રોષથી તે વૃક્ષોનું વારંવાર ૨ક્ષણ કરતો હતો. જે કોઈપણ તાપસો ત્યાં આવતા હતા, તેઓને સર્પ બાળીને ભસ્મ કરતો હતો. જે વળીબીજા કોઈ પ્રકારે બચી ગયા. તેઓ દૂર ચાલ્યા ગયા. તે સર્પ ત્રણે સંધ્યા-સમયે વનમાં પ્રદક્ષિણા આપતો હતો અને કદાચ કોઈ ઉડતાંપક્ષી આવે તો પણ દૃષ્ટિ ફેંકીને વિષાગ્નિથી ક્ષણવારમાં બાળી મૂકતો હતો.
ભગવાન મહાવી૨ શ્રમણપણું પામ્યા પછીબીજા વરસે ઉત્તરાચલનામના પ્રદેશમાં કનકખલ વનમાં પધાર્યા. (૨૫) જગતના સર્વજીવો વિષયક કરુણામાં તત્પર માનસવાળામહાભાગ્યશાળી મહાવીર તે સર્પને પ્રતિબોધ કરવા માટે યક્ષમંદિરમાં કાઉસ્સગ્ગપ્રતિમા ધારણકરીને રહ્યા. અતિ આસુરીભાવને સજ્જડ ધારણકરતો તે સર્પ ભગવાનને દેખીને ‘શું અહીં રહેલા મને હજુ તું જાણતો નથી ?' એમ વિચારી સૂર્ય સામે નજર કરી સ્વામીને દેખ્યા, છતાં બળેલા ન જોયા એમ ત્રણ વખત સૂર્ય સામે દૃષ્ટિ કરી ભગવંત ઉપર ફેંકી છતાં ભગવંતને તેની દૃષ્ટિની અસર ન થઈ, એટલે વધારે ક્રોધ ભરાયો અને તેમની પાસે જઈને તેમના શરીરના અંગનું મજબૂત તીક્ષ્ણ દાઢાના વિષભરેલા ડંખ મારીને ભક્ષણ કરવા લાગ્યો. ‘રખે મૃત્યુ પામી મારા ઉપર પડી મને છૂંદી ન નાખે' - તેમ ધારી પાછો હઠીને આઘો ઉભો રહેતો હતો એમ ત્રણ વખત ભગવંતને ડંખ માર્યો, પરંતુ ભગવંત લગાર પણ વિનાશ ન પામ્યા. એટલે તીવ્ર ક્રોધાધીન બની જિનેશ્વરનું રૂપ જોવા લાગ્યો. જગદ્ગુરુ જગબંધુનુ અમૃતમય શરીર હોવાથી તેમના રૂપને જોતા જોતાં સર્પની આંખો જે ઝેરવાળી હતી,તે તે સમયે આંખમાંનો વિષાગ્નિ એકદમ ઓલવાઈગયો. ભગવંતે સર્પને કહ્યુ “હે ચંડકૌશિક ! ક્રોધ ત્યાગ કરીને શાન્ત થા, આવો ક્રોધભાવ રાખવો યોગ્ય નથી.” આ સાંભળીઇહા-અપોહવિચાર કરતાં કરતાં તે સર્પને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પ્રગટ થયું ત્યાર પછી ભગવંતને ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપી તીવ્ર સંવેગ પામેલા તેણે ભોજનનો સર્વથા જીંદગી સુધી ત્યાગ કર્યો. ભગવંતે જાણ્યું કે, ‘આણે અનશન અંગીકાર કરી સમતા પ્રાપ્ત કરી છે.' તે દરના ઉંડાણમાં પોતાનું
