Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૭૭
માર્ગેથી જતા-આવતા સાર્થ અને મુસાફરો પાસેથી મળતી ભિક્ષાથી જીવનનિર્વાહ ચલાવતો હતો. હવે લિંગ સાધુવેષનો ત્યાગકેવી રીતેકર્યો, તે કહું છું
કોણિક - ચેટકનું યુદ્ધ
ચંપા નગરીમાં, જેમણે પોતાના પરાક્રમથી શત્રુઓને દાબી દીધા છે, એવો શ્રેણિકરાજાનો પુત્ર અશોકચંદ્ર નામનોરાજાહતો, જેનું બીજું નામ કોણિક તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામ્યુંહતું. હલ્લ, વિહલ્લ નામના તેના બે નાના ભાઈઓ હતા.તેને શ્રેણિક રાજાએ સિંચાણો હાથી અને દેવતાઈ હાર તેમ જ દીક્ષા લેતી વખતે અભયકુમારે દેવતાઈ વસ્ત્ર અને કુંડલ-યુગલ જે માતા તરફથી અભયને મળેલ, તે પણ તેમને જ આપ્યા. હવે તે દિવ્ય વસ,હાર, કુંડલયુગલથી અલંકૃત બની જ્યારે તે દિવ્ય હાથી ઉપર પોતાની પત્ની સહિત આરૂઢ થવા હતા અને ચંપા નગરીના ત્રણ માર્ગો, ચાર માર્ગો ઉપર દોગુંદક દેવતાની માફકક્રીડા કરતા હતા. એટલે તેમને દેખીને અશોકચંદ્રની પદ્માવતીરાણીએ ઇર્ષ્યાપૂર્વક પતિને કહ્યું કે, ‘હે દેવ ! જો પરમાર્થથી વિચારીએ તો આ રાજલક્ષ્મીથી તમારા નાનાભાઈઓ જ અલંકૃત થઈ હાથીની ખાંધ ઉપર આરૂઢ થઈ ક્રીડા કરે છે. તમને માત્ર રાજ્યની મહેનત સિવાય બીજું કાંઈ રાજ્યફલ મળતું નથી. માટે તમે એમની પાસે હાથી વગેરે રત્નોની પ્રાર્થના કરો.' રાજાએ કહ્યું કે, ‘હે મૃગાક્ષી ! પિતાજીએ જાતે જ તેમને આપેલા છે, નાનાભાઈઓ પાસે માગતાં મને શરમ ન આવે ?' રાણીએ કહ્યું કે, ‘હે નાથ ! આમાં લજ્જા પામવાનું કોઈ કારણ નથી. તેમને ઇચ્છાધિક વધારેરાજ્ય આપીને હાથી વગેરે લેવામાં કોઈ વાંધો નથી.' આ પ્રમાણે વારંવાર તેનાથી ઠપકારાતા રાજાએ એક વખત સમય મળ્યો ત્યારે, હલ્લ-વિહલ્લને સમજાવીને શાંતિથી કહ્યું કે, ‘અરે ભાઈ ! હું તમોને વધારે પ્રમાણમાં શ્રેષ્ઠ હાથી, ઘોડા, રત્નો, દેશો આપું, તો તમો આ હસ્તિરત્ન અને દિવ્ય અલંકારો મને આપો.' ‘વિચાર કરીને આપીશું'-એમ કહીને તેઓ પોતાના સ્થાને ગયા. હવે મોટાભાઈ બલાત્કારથી ઝુંટવી લેશે' એમ ધારી રાત્રિના સમયે હાથી ઉપર બેસીને લોકો ન જાણે તેવી રીતે નગરીમાંથી નીકળીને તેઓ વૈશાલી નગરીમા ચેટક રાજાનો આશ્રય લીધો. આ વાત અશોકચંદ્રે જાણી એટલે વિનયપૂર્વક દૂત સાથે કહેવરાવ્યું કે, ‘હલ્લ-વિહલ્લને જલ્દી પાછા મોકલી આપો.' ચેટકરાજાને આ સંદેશો જણાવ્યો. ચેટકે પ્રત્યુત્તરમાં જણાવ્યું કે, ‘હું બલાત્કારથી પાછા કેવી રીતે મોકલી શકું ? તું પોતે તેને સમજાવીને ઉચિત રીતિ અજમાવ. તેઓ અને હું એમ તમે સર્વે મારા સમાન પુત્રીના પુત્રો છો. મને તો તમારામાં કંઈ પણ વિશેષતા નથી. ઘરે આવેલાને બલાત્કારથી મારાથી વિદાય ન કરી શકાય.' આ સાંભળીને રોષાયમાન થયેલા તેણે ફરીથી ચેટકરાજાને કહેવરાવ્યું કે, 'કાં તો કુમારોને મોકલી આપો. અથવા યુદ્ધ માટે જલ્દી સજ્જ થાઓ' ચેટકરાજાઓ યુદ્ધની વાત સ્વીકારી, એટલે અશોકચંદ્રે અનેક સામગ્રીઓ એકઠી કરી, યુદ્ધ માટે એકદમ વૈશાલી નગરીએ પહોંચ્યો સામસામા યુદ્ધ ટકરાયા. તેમાં ચેટક મહારાજાએ અશોકચંદ્રના કાલ વગેરે દસ ઓરમાન ભાઈઓનેરોજ અમોઘ એક બાણ ફેંકીને દશ દિવસમાં મારી નાખ્યા. ચેટકરાજાને એક દિવસમાં એક જ બાણ ફેંકવાનો નિયમ હતો. (૪૦)
અગિયારમા દિવસેભયભીતબનેલા અશોકચંદ્રે (કોણિકે) વિચાર્યું કે, ‘હવે જો હું યુદ્ધ
