Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૭૩ ભેદો જાણે છે. આ વિષયમાં તેના જાણકારોએ જણાવેલું છે કે –“આમ્ર-પલ્વોનાં પુષ્પો તેમ જ ફળોનો આકાર સર્વત્ર સમાન હોય છે. પરંતુ રસાસ્વાદમાં નજીકની ભૂમિમાં ઉગેલા વૃક્ષોના સ્વાદમાં ફરક હોય છે.” (૧૪૫).
૧૪૬ મણિ નામના દ્વારનો વિચાર કોઈક પ્રદેશમાં એક મણિધર સર્પ એક વૃક્ષથી બીજા વૃક્ષ પરચડીને પક્ષીઓના માળાઓમાં જે ઇંડા મૂકેલાં હોય, તેનું ભક્ષણ કરતો હતો. કોઈક વખતે માળામાં આરૂઢ થયેલા ગીધે સર્પને હણી નાખ્યો. તે સંપનો મણિ તે માળામાં પડી ગયો. નીચે રહેલા કૂવામાં તે મણિનાં કિરણો પડવાથી પાણીનો રંગ લાલ દેખાવાલાગ્યો.ત્યાર પછી બાળકોએ વૃદ્ધપુરુષને નિવેદનકર્યું, ત્યાર પછી મણિ ત્યાંથી ખસેડી નાખ્યો, એટલે પાણી સ્વાભાવિક રૂપવાળું, હતું તેવું વર્ણ વગરનુ દેખાવા લાગ્યું. સ્વાભાવિક વર્ણવાળું જળ થવાથી મણિનું જ્ઞાન થયું કે, “આ લાલવર્ણ ઉપાધિથી થયેલો છે, પણ સ્વાભાવિક નથી.” પછી નીતિ પૂર્વક ઉપાયથી તેણે મણિ ગ્રહણ કર્યો. (૧૪૬).
(ચંડકૌશિક કથા) ૧૪૭- જેમનો મહાયશ સર્વત્ર ફેલાયો છે, એવા ગુણોના સ્થાનરૂપ કોઈ ગચ્છમાં દીક્ષા, ગ્રહણ શિલા, આસેવનશિક્ષાદિમાં સ્થાપન કરેલ ચિત્તવાળા ગીતાર્થ આચાર્ય હતા. તેઓ વિચરતા વિચરતા પુરાણા એવા વસંતપુર નામના નગરમાં પહોંચ્યા. વિકાર-રહિત એવા તેઓ સાધુવર્ગને ઉચિત એવી વસતિમાં રોકાયા. તે ગચ્છમાં એક છઠૂંઠ, અઠ્ઠમ આદિ આકરા તપ કરવામાં તત્પર એવા તપસ્વી સાધુ હતા.કોઈક સમયે પ્રભાતમાં પારણા માટે ભિક્ષાચર્યાએ નીકળ્યા અને ધર્મમાં રંગાયેલા ભક્ત શ્રાવકને ત્યાં ગયા. એક તો તપસ્યાથી કાયા દુર્બલ પડી ગઈ હતી, તે કારણે ઉપયોગ-રહિતપણે પગથી એક દેડકી ચંપાઈ ગઈ અને તત્કાલ મૃત્યુ પામી.પાછલ ચાલતા નાના સાધુએ મરેલી દેડકી દેખી કહ્યું કે, “આ દેડકી પ્રમાદથી તમારા વડે મૃત્યુ પામી છે.“ કંઈક અલ્પ રોષપામેલા તેતપસ્વી સાધુએ કહ્યું કે, “માર્ગે ચાલતા અનેક લોકોથીતે મૃત્યુ પામી હશે-એમાં મારો શો અપરાધ ?” નાના સાધુએ વિચાર્યું કે, “હજુ પારણું થયું નથી, એટલે સુધાના ઉદયમાં અત્યારે તેને ખ્યાલ નથી, હવે જાતે સંધ્યા સમયે આચાર્યસમક્ષ આલોવશે એમ ધારી મૌન રહ્યો, તે સમયે યાદ કરાવતો નથી, સંધ્યા-સમયે પ્રતિક્રમણના અવસરે બાકી રહેલા અપરાધ-પદોની આલોચના કરતી વખતે ક્ષુલ્લક સાધુએ પેલા તપસ્વી સાધુને આલોચના કરીને ઊભા થયા ત્યારે યાદ દેવરાવ્યું કે, “પેલી દેડકી જે પ્રમાદથી છુંદાઈ ગઈ હતી, તે અપરાધ કેમ ભૂલી જાવ છો ?” તે વખતે તેણે ખૂબ ક્રોધે ભરાઈ વિચાર્યું કે, આમ બોલનારા આ સાધુને મારું એમ વિચારી તેનો વધ કરવા એકદમ દોડયા. વચમાં અતિ કઠિણ થાંભલાનો ખૂણો માથામાં સજ્જડ વાગ્યો. અશુભધ્યાનની પ્રધાનતા વાળા, વિરાધિત વ્રતવાળા તે મૃત્યુ પામી જયોતિષ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થયા અને ત્યાંથી અવીને : કનકખલ નામના પ્રદેશમાં ૫૦૦ તપાસોના કુલપતિના પુત્ર તરીકે ઉત્પન થયા.તાપસીની કુક્ષિથી ક્રમે કરી તેનો જન્મ થયો. અતિક્રોધી સ્વભાવને કારણે પહેલા એકલું કૌશિક નામ સ્થાપન કર્યું હતું, વળી ત્યાં કૌશિક નામના બીજા પણ તાપસો હતા,તેથી તાપસોએ
