Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૭૦
ઉપદેશપદ-અનુવાદ સાંભળીને અનંત એવું કેવલજ્ઞાન થયું-એમ ૧૫૦૦ સર્વે તાપસીને કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થયું. હવે ગૌતમસ્વામી આનંદપૂર્વક ભગવંતને પ્રદક્ષિણા આપવા લાગ્યા. તેઓએ પાછળ પાછલા લાગીને પ્રદક્ષિણા કરી અને પછી કેવલિઓની પર્ષદામાં નમો સ્થિક્સ એમ તીર્થને વંદના કરી બેસી ગયા. પાછલ નજર કરી ગૌતમસ્વામી તેમને કહેવા લાગ્યા કે, “પ્રભુને વંદન કરો.” પ્રભુએ ગૌતમને કહ્યું કે, “કેવલિઓની હિલના ન કરો.” પશ્ચાત્તાપ-યુક્ત “
મિચ્છામિ દુક્કડ આપવા તત્પર બન્યા. ત્યાર પછી સજડ અધૃતિ પામેલા ચિંતવવા લાગ્યાકે, “આ જન્મમાં હું સિદ્ધિ પામીશ કે નહિ? આ હમણાં દીક્ષિત થયા અને તત્કાલ કેવલજ્ઞાન પામ્યા.” ત્યારે ભગવંતે કહ્યું, “દેવતાનું વચન સત્ય કે મારું ?” તો કહ્યું કે, “જિનેન્દ્રનું વચન સત્ય જ હોય.” તો પછી શા માટે અવૃતિ કરે છે ? પછીના સમયમાં ભગવંતે ચાર પ્રકારના કૃતની પ્રરૂપણા કરી, તે આ પ્રમાણે (૧૦) ચુંબકૃત (૨) દ્વિદલકૃત (૩) ચર્મકૃત અને (૪) કંબલકૃત. એ પ્રમાણે ગુરુ વિષે શિષ્યનો સ્નેહાનુબંધ ચાર પ્રકારનો હોય છે. “હે ગૌતમ ! તને તો મારા વિષે કંબલકડ સમાન મહિમોહ છે. તું મારી સાથે લાંબા કાળના સંબંધથી જોડાએલો છે, લાંબા કાળના નેહવાળો છે,પરિચયવાળો છે, લાંબા કાળની પ્રીતિ કરનારો છે. તું મને લાંબા કાળથી અનુસરનારો છે,તો હવે આ દેહનો ભેદ-નાશ થશે, એટલે આપણે બંને સમાન થઈશું. માટે તે ધીર ગંભીર ગૌતમ ! તું નિરર્થક શોક ન કર.”
હવે ગૌતમને આશ્રીને બીજા મુનિઓને પ્રતિબોધ કરવા માટે ભગવંતે દ્રુમપત્રક નામના અધ્યયનની પ્રરૂપણા કરી. તે આ પ્રમાણે-“જેમ પીપળાદિક વૃક્ષનાં પત્રો જીર્ણ થઈ પીળાં પડી જાય છે,તેમ રાજા અને પ્રજાગણ વગેરેથી પૂજા પામેલો હોય-એવો મનુષ્યપણ જીવિત પૂર્ણ થાય, ત્યારે મૃત્યુ પામે છે, માટે હે ગૌતમ ! એક સમય જેટલો કાળ પણ પ્રમાદ ન કરીશ. ઇત્યાદિ.છઠ્ઠ, અઠ્ઠમ વગેરે ઉગ્રરૂપ તપકરતા તેઓ હંમેશાં ભગવંતની સાથે વિચરતા મસ્જિમ (મધ્યમા) પુરીએ પહોંચ્યા. ત્યાં ચોમાસું કરેલ હતું. ત્યારે સાતમા પખવાડિયાના કાર્તિકની અમાવાસ્યાના દિવસે દિવસના બે પહોરવીત્યા પછી, તેનો મોહવિચ્છેદ કરવા માટે પ્રભુએ ગૌતમને નજીકના ગામમાં મોક્લયા અને કહ્યું કે, “હે ગૌતમ ! આ ગામમાં અમુક શ્રાવકને પ્રતિબોધ કર. ત્યાં ગયાપછી સાંજનો સંધ્યા-સમય થયો. એટલે તે રાત્રે ત્યાં જ વાસ કર્યો. તે રાત્રે દેવો નીચે આવતા અને ઉપર ઉડતા દેખાય. ઉપયોગ મૂક્યો, તો જાણ્યું કે “ભગવંત આજે કાલ કરી ગયા !” ગૌતમસ્વામીએ વિરહના ભયથી કદાપિ ચિત્તમાં વિરહદિવસ આગળથી ચિંતવ્યો ન હતો. હવે તે ક્ષણે ચિંતવવાલાગ્યા કે, “વીતરાગ ભગવંતો આવા સ્નેહ વગરના જ હોય છે. નેહરાગથી રંગાએલા ચિત્તવાળા પ્રાણીઓ સંસારમાં અથડાય છે.” આ સમયે ગૌતમ પ્રભુને કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. તેમનો કેવલિકાલ અને વિહારકાલ બાર વરસનો, જેવા ભગવંત તેવો, પરંતુ ગૌતમસ્વામી ભગવાન અતિશયોથી રહિત હતા. પાછળથી આર્યસુધર્માસ્વામીને ગણ સોંપીને પછી પોતે સિદ્ધિ પામ્યા તે પછી આર્ય સુધર્માસ્વામીને કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. તેઓ પણ કેવલી પર્યાયપણામાં આઠ વરસ વિચારીને ત્યાર પછી જંબૂસ્વામીને ગણ સોંપીને સિદ્ધિ પામ્યા. ભગવંતના કાળ પામવાથી દેવ-દાનવાદિ ઘણા શોકવાળા થયા. તે નગરી મઝિમ અપાપા નામવાળી હતી,
