Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૯૦
ઉપદેશપદ-અનુવાદ સવારે શવ્યાપાલક પૌષધશાળામાં દેખે છે,તો સૂરિ અને રાજા બંનેને મૃત્યુ પામેલા જોયા. શવ્યાપાલક વિચાર કરે છે કે, “આ અમારો પ્રમાદ-અપરાધ છે' એમ ધારી ક્ષોભ પામ્યો અને મૌન રહ્યો. એટલામાં ત્યાં આખા નગરમાં લોકોમાં વાત પ્રસરી ગઈ કે, “આ પેલા દુષ્ટ શિષ્ય અકાર્ય કર્યું. ખરેખર તે નાલાયક હતો અને કપટથી જ વ્રત ગ્રહણ કર્યા હતાં. આ પ્રમાણે તે બંને સ્વર્ગે ગયા.
નાંદરાજને કલ્પકમંત્રીની કથા) આ બાજુ નાપિતની શાળામાં બે અક્ષરના નામવાળો નંદ નામનો નાપિતપુત્ર હતો.તે બહાર ગયો અને કંઈક કારણસર આવેલા ગુરુને નિવેદન કરવા લાગ્યો કે, આજે રાત્રિ પુરી થવાના સમયે મને સ્વપ્ન આવ્યું કે, “આ નગરને પોતાનાં આંતરડાંથી મેં ચારે બાજુથી ઘેરી લીધું છે.” તો આ સ્વપ્નનો ફલાદેશ મને કહો. સ્વપ્નશાસ્ત્રના ફળને જાણનાર તે ઉપાધ્યાય તે નંદને પોતાના ઘરે લઈ ગયો અને ત્યાં તેને આખા શરીરે નવરાવી અતિ વિનયપૂર્વક પોતાની પુત્રી આપી.ત્યારે તે ઉદય પામતા સૂર્યની જેમ એકદમ શોભા પામવા લાગ્યો. શિબિકામાં આરૂઢ થઈને જ્યારે નગરની અંદર ફરવા નીકળ્યો, ત્યારે અંતઃપુરની શવ્યાપાલિકાઓએ રાજાને મૃત્યુ પામેલો જોયો. એટલે તેઓએ એકદમ બૂમરાણ કરી મૂકી. ત્યારપછી રાજ્યચિંતા કરનાર પુરોહિતે પાંચ દિવ્ય-ઘોડા વગેરેને અધિવાસિત કરી નગરમાં લઈ ગયા. સ્નાન કરેલા બે અક્ષરના નામવાળા,સ્કુરાયમાન તેજસ્વી શરીરના કિરણવાળા, પ્રગટ થયેલા પૂર્વના પુણ્યવાળા નંદને ઘોડાએ પોતાની પીઠ પર બેસાર્યો. ચામરયુગલ વીંજાવા લાગ્યું. આકાશ સરખું મહાછત્ર મસ્તક ઉપર ધારણ કરાયું.સમગ્ર વાજિંત્રો અને માંગલિક શબ્દોવાળાં મૃદંગાદિક વાગવા લાગ્યાં. ત્યાર પછી રાજ્યની ચિંતા કરનાર મનુષ્યોએ તેનો રાજ્યાભિષેક કર્યો અને ઉદાયી રાજાની ખાલી પડેલી મનોહર ગાદી ઉપરસ્થાપન કર્યો. તે નાપિતનો પુત્ર હોવાથી સુભટો, સરદારો અને સર્વે રાજાઓ તેનો વિનય ન કરતો હોવાથી તે વિચારવા લાગ્યો કે, હું કોનો રાજા છું?” કોઈક સમયે સભામાંથી ઉભા થઈ બહાર ગયો અને વળી પાછો આવ્યો, તો તે સુભટો અને સરદારો ઉભા ન થયાકે વિનય ન દાખવ્યો. (૫૦) ત્યારે ક્રોધ કરવા પૂર્વક ઉગ્ર ચહેરો કરીને નંદે કહ્યું કે, “અરે ! આ ગોધાઓને હણો-મારો.” ત્યારે આ સાંભળીને તેઓ સામસામા જોઈને હસવા લાગ્યા. ત્યાર પછી તીવ્ર રોષાવેશને પરાધીન થયેલા તેણે સભામંડપના દ્વારમાં બે માટીના બનાવેલા પ્રતિહારોને દેખી કહ્યું કે, “જો આ લોકો વિનય નથી કરતા, તો શું તમારામાંથી પણ વિનય ચાલ્યો ગયો છે?' ત્યારે લેખમય પ્રતિમાના ભયથી સર્વે ઉભા થયા. કેટલાકને હાથમાં રહેલ તીક્ષ્ણ ધારવાળી તરવારના ઘાથી મારી નાખ્યા. કેટલાક ભયપામી ત્યાંથી નાસી ગયા. ત્યાર પછી સર્વે બે હાથ જોડી, ભૂમિ પર મસ્તક લાગડી અર્થાત પગે પડીને રાજાને ખમાવવા લાગ્યા અને વિનીત બની વિનય કરવા લાગ્યા. તેને જોઈએ તેવા પ્રકારનો કોઈ યુવાન મંત્રી ન હતો, તેથી કાળજીપૂર્વક તેની શોધ કરવા છતાં હજુ સુધી કોઈ હાથ લાગ્યો ન હતો.
