Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૨૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ (કોષ્ઠ શેઠે શાસન પ્રભાવના કેવી રીતે કરી ?). ૧૨૯ - શ્રેષ્ઠા દ્વાર-વસંતપુરમાં લોકમાં પ્રતિષ્ઠા પામેલા કોઇ નામના શેઠ હતા. તેને વજા નામની ભાર્યા હતી. તેમને ત્યાં દેવની પૂજા કરનારદેવશર્મા માનો અતીવ મનોહર બ્રાહ્મણપુત્ર હતો, અતિશય નાનો અને લક્ષણવાળો પ્રિયંકર નામનો પુત્ર હતો. કોઈક સમયે, શેઠે ધન ઉપાર્જન કરવા માટે ઘણું દ્રવ્યસાથે લઈને કોઈક સારા શુભ દિવસે પરદેશ પ્રયાણ કરતી વખતે ભાર્યાને કહ્યું કે, “આપણા ઘરમાં ત્રણ વસ્તુ પુત્ર સરખી કીંમતી અને શ્રેષ્ઠ છે, તો તેનું તારે બરાબર રક્ષણ કરવું.” - એક મદનશલાકા નામની દાસી.બીજો પોપટપક્ષી, તેમ જ ત્રીજો આ કૂકડો. હવે શેઠપરદેશ ગયા પછી હંમેશાં તે બ્રાહ્મણ પૂજારી સાથે કુલ અને શીલની મર્યાદાનો ત્યાગ કરીને, તેના અતિનિકટના સમાગમમાં રહેવા લાગી. હંમેશાં રાત્રે જ્યારે તે તેની પાસે આવે, ત્યારે તેને મદનશલાકા દાસી એમકહેતી કે, “શું પિતાજીનો ડર છે કે નહિ ?” પોપટ તેને રોકતો હતો કે, “જે માલિકને પ્રિય તે આપણા પણ તાત છે.”
અવસર ઓળખનાર પોપટ પોતાનું પણ રક્ષણ કરતો હતો. સ્વભાવથી ન સહન કરવાની ટેવવાળી મદનશલાકા વારંવાર બોલબોલકર્યા કરે, તેથી તેના મુખના દોષના કારણે પાપિણી વજાએ તેને કાઢી મૂકી,કોઈકદિવસે સાધુયુગલ તેના ઘરમાં ભિક્ષા માટે આવી પહોંચ્યું, ત્યારે જીવોનાં લક્ષણો જાણનાર એક સાધુએ બીજા સાધુને આશ્રીને સર્વ દિશામાં અવલોકન કરીને કૂકડાને દેખી એમ જણાવ્યું કે, “આનું મસ્તક જે ખાય, તે નક્કી રાજા થાય.” ભીંતના આંતરામાં રહેલા પેલા બ્રાહ્મણપુત્રે આ વાત સાંભળી વજાને કહ્યું કે, “તું કૂકડાને મારી નાખ, જેથી હુંતેનું ભક્ષણ કરું.” તેણે કહ્યું કે, “તે તો મને પુત્ર સમાન હોવાથી મારી શકાય નહિ.” “અરે ! હું બીજ તેવો લાવી આપીશ.” તેમ કરવા ઈચ્છતી નથી, પણ તીવ્ર આગ્રહ કર્યો, એટલે કૂકડાને મારીને પછી રાજયની ઉત્કંઠાવાળો તે તેને રંધાવે છે. તે દરમ્યાન તે સ્નાન કરવા ગયો. એટલામાં લેખશાળાએથી પુત્રને ભૂખ લાગી,તે જમવા ઘરે આવ્યો, અને રોવાલાગ્યો. તે વખતે માંસ પાકેલું ન હોવાથી હાંડલીમાંથી મસ્તક કાઢીને પીરસ્યું. હવે પેલો આવીને ભોજન કરવા માટે થાળી લઈને બેઠો અને પીરસવા માંડ્યું, ત્યારે હાંડલીમાંકૂકડાનું મસ્તકન દેખ્યું, એટલે પૂછ્યું કે, “તે ક્યાં ગયું ?' તો વજાએ કહ્યું કે, છોકરાને આપ્યું.' તો રોષમાં આવેલા તેણે કહ્યું કે, “શું તેને માટે બિચારા કૂકડાને માર્યો હતો ? તો હવે હું પુત્રનું મસ્તકખાઈને કૃતાર્થ બનીશ.” અતિઆગ્રહને લીધે એ વાત પણ કૂબલ કરી. આ વાત દાસીએ સાંભળી એટલે લેખશાળામાંથી તેને લઈને એકદમ પલાયન થઈ ગઈ અને પોતાના નગરે પહોંચી તો ત્યાં આગળ અપુત્રિયો રાજા મૃત્યુ પામ્યો. મંત્રથી અધિવાસિત કરેલઅષે આવીને પ્રદક્ષિણા આપી વિગેરે વિધિ કરી, તેમાં સફળતા મળવાથી તે રાજા થયો. ઘણા તીવ્ર પ્રતાપવાળા તેણે ધાવમાતાને માતાના પદમાં સ્થાપન કરી. કેટલાક સમય પછી શેઠ ઘર આવ્યા.જ્યાં ઘર તરફ નજર કરી, તો સડી-પડી ગયેલું અને કૂકડો, મદનશલાકા અને પુત્ર ત્રણ વગરનું ખાલી જોયું. વજાને ગળામાંથી પકડીને પૂછયું, એ જવાબ આપતી નથી.ત્યારે પાંજરામાંથી મુક્ત કરેલા પોપટે સર્વ હકીકત જણાવી. ઘરને સર્વ
