Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૨૭ ભાવ જાણવા માટે પ્રથમ ક્ષુલ્લકને પૂછયું કે, “તે સર્વ વૃત્તાન્ત કહ્યો. અને છેલ્લું ગીત સાંભળીને હું પ્રતિબોધ પામ્યો અને વિષય તૃષ્ણાથી મુક્ત બન્યો. હું એના વચનથી પ્રવ્રજયા પાળવામાં સ્થિર ચિત્તવાળો થયો છું, તો મારીગુરુણીના સ્થાને હોવાથી તેને મેં કંબલરત્ન આપી દીધું.તેને ઓળખ્યા પછી “હે વત્સ ! આ રાજયનો સ્વીકાર કર' એમ રાજાએ કહ્યું, ત્યારે ક્ષુલ્લકે પ્રત્યુત્તર આપ્યોકે, “હવે થોડું આયુષ્ય બાકી રહ્યું, તેમાં લાંબા કાળના સંયમને અત્યારે શા માટે નિષ્ફળ બનાવું?' (૩૦) પછી પોતાના પુત્રવગેરેને પૂછયું કે, “તમે દાન આપ્યું તેમાં શું કારણ છે ? તોરાજપુત્રે કહ્યું કે, “હે પિતાજી ! તમોને મારીને આ રાજય ગ્રહણ કરવા ઈચ્છતો હતો. આ ગીત સાંભળીને રાજ્યસેવાની ઇચ્છા પલટાઈ ગઈ. ત્યાર પછી તે સાર્થવાહીને પૂછયું તો કહ્યું કે, “પતિ બાર વરસથી પરદેશ ગયા છે. મેં વિચારકર્યો કે, બીજો પતિ કરું, તેની આશામાં ને આશામાં ઘણો ફ્લેશ પામી.” પછી અમાત્યેકહ્યું કે, “બીજા રાજાઓ સાથે કરાર કરું કે કેમ?- એમ વિચાર કરતો હતો. મહાવતે કહ્યું કે, “સીમાડાના બીજા રાજાઓ કહેતા હતા કે, પટ્ટહાથી લાવ અથવા તેને મારી નાખ.” આમ વારંવાર મને કહેતા હતા, ત્યારે હું સંશયરૂપી હિંડોળા સરખા ચિત્તવાળોલાંબા કાળથી વિચારતો હતો કે, “શું કરું? પરંતુ આ ઉપદેશવચન સાંભળી અમારાં મન પલટી ગયાં કે, “થોડા માટે કેમ વધારે ગુમાવવું ?' હવે તેઓના અભિપ્રાય જાણીને પુંડરીકરાજાએ સર્વને સમ્મતિ આપી કે, “તમને જે ઠીક લાગે તેમ કરો.” આવા પ્રકારનાં અકાર્ય આચરીને આપણે કેટલો સમય જીવીશું ?” એમ બોલીને તેઓ વૈરાગ્ય પામ્યા. ક્ષુલ્લકકુમારના ચરણમાં સર્વેએ પ્રવ્રયા અંગીકાર કરી.જે જગતમાં સકલલોકોને પૂજય છે. એવા તે સર્વે સાથે વિચરતા હતા.ભુલ્લકની આ પારિણામિકી બુદ્ધિ સમજવી.રાજપુત્ર, મંત્રી મહાવ્રત સાર્થવાહી શ્રીકાંતાની બુદ્ધિ પણતેવી જ જાણવી. (૪૦).
ગાથા અક્ષરાર્થ - કુમાર નામના દ્વારનો વિચાર.સાકેત નામના નગરમાં પુંડરીક નામના રાજા હતા.પુંડરીકને કંડરીક નામના નાના ભાઈની સ્ત્રી પ્રત્યેરાગ થયો તેના પતિને મારી નાખવાથી ગુપ્ત ગર્ભવાળી ગર્ભની હકીકત જણાવ્યા વગર દીક્ષા અંગીકાર કરી ગર્ભવતીએ સાધ્વીપણામાં પાછળથી ક્ષુલ્લકને જન્મ આપ્યો. શ્રદ્ધાળુ શ્રાવકોને ત્યાં તે વૃદ્ધિ પામ્યો. રાજલક્ષણવાળા એવા તેને દીક્ષા આપી.યૌવનમાં પરિષહ ન સહન થવાથી દીક્ષા- ત્યાગનો વિચાર થયો. મોટા કાકા પાસે જવાનું થયું. ત્યાં ગીતિકા સાંભળવાથી ક્ષુલ્લક અને બીજા ચારનો પ્રતિબોધ થયો અને બીજા અનેકને બોધિલાભ થયો. (૧૩૦).
(પુષ્પચુલા અને અર્ણિકાપુત્રાચાર્યની કથા) ૧૩૧- પુષ્પવતી દેવી નામના દ્વારનો વિચાર કથાનકથી આ પ્રમાણેજાણવો. પુષ્પદંત નગરમાં પ્રચંડ શત્રુપક્ષને જિતવા સમર્થ એવો પુષ્પકેતુ નામનો મહાનરેન્દ્ર હતો.તેને પુષ્પવતી નામની રાણી હતી.તેને સાથે જન્મેલાં એવાં પુષ્પચૂલ અને પુષ્પચૂલા નામના પુત્ર-પુત્રી હતાં. તેઓ બંને પરસ્પર અતિગાઢ સ્નેહવાળા હોવાથી રાજાએ તેમને છૂટા ન પડે તેમ ધારી તે બંનેનાં લગ્ન કર્યા. માતા પુષ્પવતીએ તેના નિર્વેદથી પ્રવ્રજ્યા અંગીકાર કરી દેવત્વ પામેલી
