Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૧૧
તને પ્રતિબોધ કરવા માટે આ કાર્ય કરાવેલ (૭૫) આ પ્રમાણે કંઈ પણ સાધુ પાસેથી આશા રાખ્યા વગર તેને ગણિકાએ હિતબુદ્ધિથી ઠપકો આપ્યો. એટલે તે પાછો માર્ગે આવી ગયો અને કહ્યું કે, “તારી હિતશિક્ષા હું સ્વીકારું છું' એમ કહીને ગુરુની પાસે ગયો. ત્યારે ગુરુએ કહ્યું કે, “સ્થૂલભદ્ર મુનિ અતિદુષ્કરકારક જ છે કે, જેણે લાંબા કાળની પરિચિત અને અતિસ્નેહાળ ધર્મશ્રદ્ધા વગરની ગણિકાને સારી રીતે પ્રતિબોધ પમાડી અને પોતાના વ્રતમાં અડોલ ટકી રહ્યા. તેં તો દોષ જોયા વગર વ્રત પાલન કરતી ઉપકોશાની માગણી કરી એમ ગુરુએ ઠપકો આપ્યો, એટલે તેણે અંતઃકરણથી પશ્ચાત્તાપ કરી પ્રાયશ્ચિત અંગીકાર કર્યું.
એક સમયે નંદરાજાએ પોતાના રથિકને કોશા આપી, પરંતુ કોશા હંમેશા સ્થૂલભદ્રમુનિની વારંવારપૂબ પ્રશંસા કરતી હતી. જે મારા સરખી ચતુર ગાઢ અનુરાગવાળી સ્ત્રીથી તલના ફોતરાના ત્રીજા ભાગ જેટલા પણ બીલકુલ ક્ષોભ પામ્યા નહિ. તેવો બીજો કયો તેની જેમ કામના સામર્થ્યને દબાવીને સ્ત્રીપરિષહ જિતી શકે ? (૮૦) આ જગતમાં આશ્ચર્ય ઉપજાવનારા અનેક લોકો હશે, પરંતુ સ્થૂલભદ્ર જેવા કામને વશ કરનારા કોઈ કદાપિ પ્રગટ થશે નહિ. સ્થૂલભદ્રના ગુણોનું ગૌરવ કરતી તેના તરફ આકર્ષાયેલા મનવાળી તે ગણિકા રથિક પ્રત્યે તેટલો સદ્દભાવવાળો સ્નેહ બતાવતી નથી. હવે તે રથિક પોતાનું સૌભાગ્ય ઉત્પન્ન કરવા અને કળા બતાવવા માટે કોઈ દિવસકોશાને અશોકવનમાં લઈ ગયો. ધનુષદંડ ઉપર બાણ ચડાવીને કેરીઓની લૂંબને બાણ પાછળ બાણ એમ પોતાનાં સુધી બાણો પાછળ બાણો પરોવતો પરોવતો લાવ્યો. પોતાના હાથ સુધી બાણની શ્રેણી આણી. પછી અર્ધચંદ્ર બાણથી લૅબ તોડી નાખી. અને એક એક બાણ ખેંચતાં-ખેંચતાં બેઠાં બેઠાં લૂબ હસ્તગત કરી આ કળા દેખીને કોશાને લગીર પણ નવાઈ ન લાગી.પરંતું કહ્યું કે, “શીખેલાને અહીં કંઈ પણ દુષ્કર નથી. મારી નૃત્યકળા તમે જુઓ.સરસવના ઢગલા ઉપર સ્થાપન કરેલ સોયના અગ્રભાગ પર ફેરફુદડી ફરતી, હાવ-ભાવ-સહિત નૃત્ય કરતી, હર્ષિત મુખવાળી કહેવા લાગી કે, “અરે મહાનુભાવ ! ગુણી પુરષો ઉપર કોને મત્સર-ઈર્ષ્યા હોય ? તેને જ મનમાં વહન કરતી તેમ જ આ એક સુભાષિત સંભળાવ્યું – “આવી રીતે આંબાની લૂંબીઓ તોડવી કે શીખેલી કળાને અનુસારે નૃત્ય કરવું, તે બને તેટલાં દુષ્કર કાર્ય નથી, પરંતુ તે મહામુનિ મદનજનક મહિલારૂપ વનમાં વાસ કરીને કામદેવને જિત્યા તે મહાનુભાવ દુષ્કર છે.” તેણે પહેલાં પણ તેને તેમનો વૃત્તાન્ત કહેલો હતો. તેના ચરિત્રથી પ્રભાવિત થયેલો તે રથકાર પણ મોટો શ્રાવક બન્યો તે સમયે લગભગ બાર વરસનો મહાદુષ્કાળ પડ્યો, તેથી સર્વ સાધુસમુદાય સમુદ્રકિનારે ગયો. બાદ સુકાળ થતાં ફરીથી પાટલિપુત્ર નગરમાં આવ્યા. એટલે સર્વે સાધુઓએ મળી તપાસ કરી કે, “કોની પાસે કેટલું શ્રુત ટકી રહેલું છે ? જેટલું શ્રુત જેની પાસે યાદ હતું, તેના ઉદ્દેશા, અધ્યન વગેરે એકઠાં કરીને અગિયાર અંગો સ્થાપિત કર્યા, પરંતુ પરિકર્મ, સૂત્રો, પૂર્વગત, ચૂલિકા, અનુયોગરૂપ પાંચ પ્રકારનો દષ્ટિવાદ કોઈ પાસે મળ્યો નહિ. ત્યારે સંઘે વિચાર્યું કે, નેપાળદેશમાં ભદ્રબાહુસ્વામી વિચરે છે, તેઓ દષ્ટિવાદ ધારણ કરે છે” એમ સંઘે વિચારીને ત્યાં બે સાધુ મોકલી કહેવરાવ્યું કે, “તમારી પાસે દષ્ટિવાદ છે અને અહિ તેને ગ્રહણ કરનાર સાધુઓ છે. તેમને તે વાચના આપવી જોઈએ. આ સંઘનું કાર્ય
