Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૧૩
રૂપ પ્રમાદ કર્યો તેથી આ પ્રમાણે કહે છે. “ફરી હું આમ નહિ કરીશ' સૂરિએ કહ્યું, જો કે તુંકદાચ નહિ કરે, પરંતુ તારા પછી બીજા તો કરશે. ઘણા આગ્રહપૂર્વક વિનંતિ કરી, ત્યારે ઉપરનાં ચાર પૂર્વો એ સરતે ભણાવ્યો કે, “હવે તારે બીજાને ન ભણાવવાં. તથા દશમાં પૂર્વની છેલ્લી બે વસ્તુ સ્થૂળભદ્રની સાથે વિચ્છેદ પામી. તે સિવાય બાકીનું સર્વ શ્રત બીજાને ભણાવાની અનુજ્ઞા આપી. અહિં ગણિકા અને રથિકની વૈનાયિકી બુદ્ધિ પ્રસ્તુત ચાલુ વિષયમાં ઉપયોગી સમજવી. (૧૧)
૧૧૭ - ગાથા અક્ષરાર્થ - ગણિકા અને રથિક બંને મળી એક દષ્ટાંત ગણવું. આગળ સુકોશા કહી છે, તે જ જ્યારે શ્રદ્ધાવાળી અને શ્રાવિકા બની.સ્થૂલભદ્રના ગુણોની પ્રશંસા કરતી, તેથીસુકોશ. સ્થૂલભદ્રના ગુણો તરફ પ્રભાવિત થયેલ સુકોશાને દેખી તેને આકર્ષવા માટે આંબાની લુંબ છેદી. તેણે સરસવના ઢગલા ઉપર સોયના અગ્રભાવ ઉપર નૃત્ય કરી બતાવ્યું. કહ્યું કે, “અભ્યાસ કર્યો હોય, ટેવ પાડી હોય. તેને આ કાર્યો દુષ્કર નથી.” (૧૧૭)
૧૧૮-ઠંડી સાડી, લાંબુ ઘાસ બતાવી સૂચવ્યું કે, “અહિંથી જલ્દી ચાલ્યા જવું, કૌંચપક્ષીની અવળી પ્રદક્ષિણા કરાવી જણાવ્યું કે, “અત્યારે રાજકુલ તમારા પ્રત્યે પ્રતિકૂળ છે.'- એમ લખાચાર્યને મારવા પહેલાં આ ચીજો બતાવીને જણાવ્યું, તેમ સારા શિષ્યોની આવી વૈયિકી બુદ્ધિ હોય છે.
| (સુછાત્રોની કલાચાર્ય પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા) હવે કથા દ્વારા આ દ્વાર વિસ્તારથી કહે છે - કોઈ નગરમાં કોઈક કલાચાર્યે કોઈક રાજાના પુત્રોને અતિ દાન-સન્માન-પુરસ્કાર ગ્રહણ કરીને લેખન, સંગીત આદિ કળાઓ ભણાવી. લાંબા કાળે ક્લાચાર્ય પાસે ઘણો જ દ્રવ્ય-સંગ્રહ થયો. લોભાં રાજાએ તે કલાચાર્યને મારી નાખવાની ઇચ્છા કરી. આ વાત રાજપુત્રોના જાણવામાં આવી. ત્યારે તે વિદ્યા ગ્રહણ કરનારા પુત્રોએ વિચાર્યું કે, “જન્મ આપનાર, જનોઈ આપનાર, વિદ્યા આપનાર, અન્ન આપનાર અને ભયથી રક્ષણ કરનાર-એ પાંચ પિતા તુલ્ય કહેલા છે.” - એમ કૃતજ્ઞપણાથી નીતિવાક્ય યાદ કરીને વિચાર્યું (ગ્રંથાગ્ર ૩૦૦૦) કે, કોઈ પ્રકારે અક્ષત દેહવાળા અને આ સ્થાનથી વિદાય કરાવવા. તેથી જયારે તે જમવા માટે આવ્યા, ત્યારે સ્નાન કરવાની પોતડી માગી, ત્યારે સૂકાયેલ હોવા છતા તેમણે કહ્યું કે, “પોતડી તો ઠંડી છે - અર્થાત્કહેવાની મતલબ એ છે કે “તમારું કાર્ય હવે ઠંડું કરવું.” તથા લાંબું તૃણ દ્વાર-સન્મુખ આપીને સૂચવ્યું કે, હવે લાંબા માર્ગે ચાલ્યા જાવ.” તથા પૂર્વે સ્નાન કરાયેલાને જમણી બાજુ કૌચપક્ષીને ઉતાર્યો. ક્રૌંચના આકારવાળા કળશને અવળો ઉતાર્યો. આમ કરીને લેખાચાર્યને સૂચન કર્યું કે, “રાજાની તમારા પર ઇતરાજી-નારાજી થઈ છે.” આ પ્રમાણે કલાચાર્યને હજુ માર્યા ન હતા, તે પેહલાં સાડી વગેરે આપનાર સુશિષ્યો કૃતજ્ઞપણાથી સારા શિષ્યો થયા અને તેમની બુદ્ધિ વૈયિકી થઈ. પેલા કલાચાર્ય અખંડિત જીવતા નીકળી ગયા. (૧૧૮)
