Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૦૮
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
વખત એ બોલ્યો, તે સાંભળીને સ્ખલના પામ્યા વગર યક્ષા વગેરે તે સાતે વારાફરતી બોલી ગઈ. બીજીએ બે વખત સાંભળ્યું ને બોલી ગઈ, બીજી બોલી એટલે ત્રીજીએ ત્રણ વખત સાંભળ્યું- યાદ રહ્યું અને બોલી ગઈ. એમ દરેક વખત વૃદ્ધિ થતાં થતાં સાતમી સુધી પુત્રીઓ અસ્ખલિતપણે તે કાવ્યો બોલી ગઈ. ત્યાર પછી કોપાયમાન થયેલા રાજાએ વરરુચિને રાજદ્વારમાં પ્રવેશ કરવાનો પણ બંધ કર્યો. ત્યાર પછી તે વચિ ગંગામાં ગુપ્ત પણે સંતાડીને યંત્રના પ્રયોગથી સોનામહોરો મેળવતો હતો. લોકોને કહે કે, ‘મારી સ્તુતિથી પ્રસન્ન થયેલી ગંગાદેવી મને આપે છે.' કાલાંતરે રાજા સુધી વાતપહોંચી, એટલે રાજાએ અમાત્યને કહી. અમાત્યેકહ્યુ કે, જો મારી પ્રત્યક્ષ ગંગા આપે તો બરાબર' હે દેવ ! આપણે પ્રભાતે ગંગાનદીએ જઈએ. રાજાએ તે વાતનો સ્વીકાર કર્યો. હવે મંત્રીએ સંધ્યાસમયે પોતાના એક વિશ્વાસુ પુરુષને ગંગાનદીમાં મોકળી અને કહ્યું કે, ‘તું ગુપ્તપણે ગંગામા રહેજે અને વરચિ પાણીની અંદર જે કંઈ પણ સ્થાપના કરે, તે લાવીને હે ભદ્ર ! તું મને સોંપજે.' પેલા પુરુષે પણ તે પ્રમાણે સોનામહોરોની પોટલી આપી.પ્રભાત-સમયે રાજા ગયો અને મંત્રીએસ્તુતિ કરતા વરુચિને દેખ્યો, સ્તુતિના અંતે ગંગામાં ડૂબીને પેલા યંત્રને હાથ અને પગથી લાંબા કાળ સુધી ઠોકવા છતાં પણ જ્યારે કંઈ પણ આપતી નથી, ત્યારે વરરુચિ અત્યંત ઝંખવાણો બની ગયો. ત્યારે પછી શકટાલે રાજાપાસે સોનામહોરની પોટલી પ્રગટ કરી. રાજાને હસવું આવ્યું અને પેલો મંત્રી ઉપર ગુસ્સે થયો. (૨૫) હવે તે વરુચિ મંત્રીનાં છિંદ્ર શોધવા લાગ્યો. શકટાલ કોઈ વખત પોતાના પુત્ર શ્રીયકના વિવાહ કરવાની ઇચ્છાવાળો થયો. ત્યારે તે પ્રસંગે રાજાને ભેટ આપવા માટે વિવિધ પ્રકારનાં આયુધો ગુપ્તપણે કરાવતોહતો. આ વાત વરુચિએ કંઈક પ્રલોભન આપી દાસીની પાસેથી મેળવી. આવા પ્રકારનું છિદ્ર મેળવીને પછી નાના બાળકોને લાડુની લાલચ આપીને શૃગાટક ત્રણ-ચાર માર્ગો, ચોરા, ધર્મશાળા વગેરે સ્થાનોમાં આ પ્રમાણે ગાથા ભણાવીને બોલારાવ્યા -
“એઉ લોઉ ન વિયાણઇ, જં સકડાલુ કરેસઈ, નંદુ રાઉ મારેવિ, સિરિયઉ રજ્જિ વેસઈ.”
અર્થાત્ લોકોને આ વાતની ખબર નથી કે, ‘શકટાલ શું કરવાનો છે ? નંદરાજાને મારીને પોતાના પુત્ર શ્રીયકને રાજગાદીએ સ્થાપન કરવાનો છે.' રાજાએ આ વાત સાંભળી અને ચર-દૂત પુરુષો પાસે તેના ઘરની તપાસકરાવી. પુષ્કળ આયુધો-હથિયારો તૈયાર કરાતાં દેખીને તેણે રાજાને હકીકત કહી.સેવા માટે આવેલા મંત્રી જ્યારે પગે લાગતા હતા, ત્યારેકોપાયમાન થયેલા રાજા મુખ ફેરવીને બેઠા રાજા આજે કોપાયમાન થયા છે' એમ જાણીને મંત્રી શકટાલે ઘરે જઈને શ્રીયક પુત્રને કહ્યું કે, ‘હે પુત્ર ! જો હું નહીં મરું, તો રાજા આપણા સર્વકુટુંબને મારી નાખશે. હે વત્સ ! જ્યારે હું રાજાના પગમાં પડું, ત્યારે તારે મને મારી નાખવો.' શ્રીયકે પોતાના કાન બંધ કર્યા. પછી શકટાલે કહ્યું કે, ‘હું પહેલાં તાલપુટ વિષ ભક્ષણ કરી લઈશ. જેથીરાજાના પગમાં પડું, તે સમયે નિઃશંકપણેતારે મને મારી નાખવો.' સર્વ વિનાશની શંકાવાળા શ્રીયકે આ વાત કબૂલ કરી અને તે જ પ્રમાણે પગે
