Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૮૦
ઉપદેશપદ-અનુવાદ ઘરાકોને જલ્દી વિદાય કરવા લાગ્યો. (૧૦) ભોજન-સમય થયો, ત્યારે વેપારીએ કહ્યું કે, આજે મારા પરોણા થજો.” પેલાએ જણાવ્યું કે, “હું એકલો નથી, બહાર મારા બીજા ત્રણ મિત્રો છે.” વેપારીએ કહ્યું કે, “તો તેમને જરૂર જલ્દી બોલાવો, મારે તો તમો સર્વે સાધારણ છો' અતિ સારભૂત પાંચ રૂપિયાનો ખર્ચ થાય, તેવું ભોજન ઘણા આદર અને સન્માનથી કરાવ્યું.
બીજા દિવસે શેઠપુત્રે ભોજન-દાનની પ્રતિજ્ઞા કરી. સૌભાગ્યવંત જનોના મસ્તકના રત્ન સરખો તે બહાર નીકળ્યો. ગામમાં ગણિકાઓના પાડામાં, વચ્ચે રહેલા એક દેવકુલમાં બેઠો. ત્યાં આગળ તે સમયે એક જોવા યોગ્ય ખેલ ચાલતો હતો. ત્યાં પોતાના સૌભાગ્યમદથી ગર્વિત થયેલી ભરયુવાન વયથી ઉભટ ગણિકાની એક સુંદર પુત્રી કોઈ પણ પુરુષને ઇચ્છતી ન હતી અને કોઈ સાથે ક્રિીડા કરતી ન હતી.ત્યાર પછી શેઠપુત્રને દેખી આકર્ષાયેલા મનવાળી તે વારંવાર કટાક્ષ સાથે પોતાની સ્નેહાળ મુગ્ધદષ્ટિથી તેને જોવા લાગી. આ બંનેનું દષ્ટિ-મિલન ગણિકાએ જાણ્યું, એટલે તે તુષ્ટ ચિત્તવાળી તેને આમંત્રણ આપી પોતાને ઘરે લઈ ગઈ અને તે પુત્રીને અર્પણ કર્યો. ત્યાર પછી કૃપણભાવરહિત સો રૂપિયાના ખર્ચવાળો ભોજન, તાંબુલ, વસ્ત્રાદિકથી ચારે મિત્રોનો સત્કારકર્યો.
ત્રીજા દિવસે બુદ્ધિની પ્રધાનતાવાળો અમાત્યપુત્ર રાજાના ઘરે ગયો કે, જયાં લાંબા કાળથી અનેક પ્રકારના વિવાદો ચાલતા હતા. તેમાં એકવિવાદ એવો હતો કે, “બે સ્ત્રીઓ એક પુત્રને લઈને આવી અને પ્રધાનને કહ્યું કે – “હે સ્વામી ! અમારી પ્રાર્થના સાંભળો. અમે ઘણા દૂર દેશથી આવેલ છીએ. અમારા પતિ મૃત્યુ પામ્યા છે. આ ધન અને એક પુત્ર છે. જેનો પુત્ર હોય તેનું જ ધન થાય. અમોને વિવાદ કરતાં ઘણો કાળવીતી ગયો છે. તો હવે અમારા આ વિવાદનો કોઈ પ્રકારે આજ અંત આવે તેમ કરો.” ત્યાર પછી પુત્ર અને ધન ત્યાં મૂક્યાં. ત્યારે અમાત્યે કહ્યું કે, “અરે ! આ કોઈ અપૂર્વ વિવાદ છે અને આ વિવાદસહેલાઇથી કેવી રીતે ટાળવો ?” એમ સ્થાનિક અમાત્યે કહ્યું, ત્યારે અમાત્યપુત્રે કહ્યું કે, “જો તમો સમ્મતિ આપો, તો આ વિવાદનો છેડો લાવું.” સમ્મતિ મળતાં બંને સ્ત્રીઓને કહ્યું કે, “ધન અને પુત્ર બંનેને અહિં સ્થાપન કરો.” તેમ કર્યું એટલે એક કરવત મંગાવી. તેમ જ ધનના સરખા બે ભાગ કર્યા જેટલામાં પુત્રના બે ભાગ કરવા માટે નાભિસ્થાનમાં કરવત સ્થાપી અને વિચાર્યું કે, “બે ભાગ કર્યા વગર આ વિવાદ નહિ છેદાય.” એટલે તરત પુત્રની અકૃત્રિમ -સ્વાભાવિક સાચા પુત્ર સ્નેહવાળી સત્ય માતા એકદમ આગળ આવીને કહેવા લાગી કે - “ભલે આ પુત્ર અને સર્વ ધન તેની બીજી ઓરમાન માતાને આપી દો, મારા પુત્રનું મરણ મારે જોવું નથી.' અમાત્યપુત્રે જાણ્યું કે, “આ પુત્ર આનો જ છે, પરંતુપેલીનો નથી એટલે ઓરમાન માતાને હાંકી કાઢી અને પુત્ર તથા ધન સાચી માતાને આપ્યાં. (૩૦) એટલે તે અમાત્યપુત્રને પોતાને ત્યાં લઈ ગઈ અને કૃતજ્ઞપણાથી તેણે એક હજાર સોનામહોરો ખર્ચો. 1 ચોથા દિવસે રાજપુત્ર નગરમાં ફરવા નીકળ્યો અને બોલ્યોકે, “જો મને રાજય મળવાનું ભાગ્ય હોય તો જરૂરપ્રગટ થાઓ.” જાણે તેના પુણ્યોદયથી હોય તેમ, તે દિવસે તે નગરનો રાજા વગર નિમિત્તે જ મરણ-શરણ થયો.રાજા પુત્ર વગરનો હોવાથી રાજ્ય યોગ્ય પુરુષની
