Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૮૩
યંત્રપ્રયોગવાળી વિવિધ આભૂષણોથી શોભાયમાન દેવતાની પ્રતિમા કરાવી. ત્યાર પછી સાર્થવાહ વગેરે લોકો તે મારગેથી જતાં કુતૂહળથી તેનાં દર્શન માટે દેવકુલના ગભારામાં
જ્યારે પ્રવેશ કરે, ત્યારે તેઓ તેના દ્વારમાં પગ સ્થાપન કરે, એટલે મૂર્તિ એકદમ સામે જઈને પોતાની તરફ ખેંચી લેતી હતી. એટલે છૂપાઈ રહેલા અને તે સ્થાને રોકેલા સીપાઈઓ કપટથી તેમને કહે કે, “તમો પ્રતિમાની ચોરી કરનાર છો.' એમ કહીને પકડીનેતેમની પાસેથી સર્વ લૂંટી લેતા હતા. આ પ્રમાણે ઔત્યાત્તિકી બુદ્ધિથી રાજાએ પુષ્કળ ધન મેળવ્યું. (૯૯) ભિક્ષુધારનો વિચાર –
૧૦૦ - આ પ્રમાણે પહેલાના ઉદાહરણ માફક કોઈક ભિક્ષુકે કોઈકની થાપણ પચાવી પાડી અને પાછી આપતો ન હતો, એટલે તે ઠગાયેલો પુરુષ જુગારી પાસે ગયો અને પોતાની હકીકત કહી કે, “લાલવસ્ત્રધારી (બૌદ્ધ) ભિક્ષુક મારી થાપણ પાછી આપતો નથી. ત્યારે તેના ઉપર કૃપા કરી ઔત્પારિકી બુદ્ધિના સહારાથી લાલ વસ્ત્રવાળા ભિક્ષુકનો વેષ પહેરીને તે ભિક્ષુકની પાસે ગયા. તેને કહ્યું કે - “અમો તીર્થયાત્રા માટે જવાના છીએ,તો આ અમારું સુવર્ણ થાપણ તરીકે તમો રાખો. અમો પાછા આવીએ, ત્યારે તમારે મને પાછું આપવું, એપ્રમાણે અર્પણ કરવા લાગ્યા, પરંતુ હજી અર્પણ કર્યું નથી, તેટલામાં પેલો ઠગાયેલો પુરુષ જેને આગળથી તે સમયે આવવાનો સંકેત કર્યો હતો, તે જ વખતે વચમાં આવ્યો અને પોતાની થાપણની માગણી કરી કે, “અરે ભિક્ષુક ! આગળ ગ્રહણ કરેલ મારી થાપણ આપો.” ત્યાર પછી તેણે વિચાર્યું કે, જો આની થાપણ અત્યારે પાછી નહિ આપીશ, તો આ નવા થાપણ મૂકવા આવેલા મને થાપણ નહિ આપશે. કારણ કે મને થાપણ ઓળવનારા માનશે. એ માટે તેને તરત જ થાપણ આપી દીધી. જુગારી ભિક્ષુકે કાંઈક બાજુ ઉભું કરી થાપણ ન આપી.
આ વિષયમાં મતાંતર છે. કોઈક આચાર્યે એમ કહ્યું છે કે - “કોઈક શાક્ય (બૌદ્ધભિક્ષુક) કોઈક નાના ગામમાં માર્ગમાં થાકેલા સંધ્યા-સમયે આવ્યા. ત્યા દિગંબરની વગર વાપરેલી મઠ સરખી વસતિમાં રાત્રિવાસકર્યો. તેમના ભક્ત અનુયાયીઓ પહેલેથી જ તેમના પ્રત્યે ઈર્ષાવાળાહોવાથી તેમને કમાડ અને દીપક સહિત એક ઓરડો આપ્યો.ત્યાર પછી થોડીવારમાં તે શયામાં સૂતો, એટલે તેમણે અંદર ગધેડી મોકલીને દરવાજો બંધ કર્યો. બૌદ્ધભિક્ષુકે વિચાર્યું કે, “આ લોકો મારી ઉડ્ડાહના (નિંદા) કરવા ઇચ્છે છે. કહેવાય છે કે - સર્વ જીવોને ભાવના અનુરૂપ ફલ મળે છે. માટે આ ઉહિના તેઓની જ ભલે થાય-એમ વિચારીને સળગતા દીવાની શિખાના અગ્નિથી પોતાનાં સર્વ વસ્ત્રો બાળી નાખ્યાં, તેમ જ નગ્નપણાનો આશરો લીધો દૈવયોગે ઓરડામાંથી મોરપિંછી મળી આવી.પ્રાતઃકાળમાં દિગંબરવેષધારી જમણા હાથથી ગધેડીને પકડીને જેવો નીકળતો હતો, ત્યારે એકઠા થયેલા સર્વે ગામલોકોને ઉંચી ખાંધ કરી મોટા શબ્દથી કહ્યું કે – “જેવો હું છું, તેવા જ આ સર્વે છે. એ પ્રમાણે ભિક્ષુની ઔત્યાત્તિની બુદ્ધિ. (૧૦૦)
