Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૭૯
બંને પરસ્પર ભાઈ હતા. લોકોમાં મોટો પ્રવાદ ચાલ્યો કે, “મોટું આશ્ચર્ય કે એક સ્ત્રીના બે પતિ ! બે હોવા છતાં બંને તરફ સમાન અનુરાગ હતો.લોકોના કાનેથી પરંપરાએ રાજાના કાને વાત પહોંચી. બંનેની સેવા-ચાકરી એક સરખી કરતી હતી.પ્રધાને કહ્યું કે-“એવું કદાપિ બની શકે નહિક, માનસિક અનુરાગ બંને પ્રત્યે સમાન હોય ત્યારે રાજાએ કહ્યું કે, “તે કેવી રીતે જાણી શકાય કે સમાન અનુરાગ નથી.” મંત્રીએ કહ્યું કે, “હે દેવ ! પરીક્ષા કરવાથી. તેની પરીક્ષા કરવા માટે આ પ્રમાણે તેના ઉપર આજ્ઞા મોકલો કે - “આજે તારા બંને પતિઓને પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિશામાં રહેલા ગામમાં જવું અને પાછા પણ આજે જ આવવું.” ત્યાર પછી રાજાએ તે પ્રમાણે આજ્ઞા મોકલી. તેમાં તેને જે પતિ અધિક પ્રિય હતો, તેને પશ્ચિમ દિશામાં અને સામર્થ્યથી બીજાને તેની અવળી દિશાના ગામે મોકલ્યો. ત્યારે પ્રધાને કહ્યું કે, જેને પશ્ચિમ દિશામાં મોકલ્યો છે, તેના ઉપર તેને અધિક પ્રેમ છે. કેમ કે, તેને જતાં અને આવતાં બંને વખતે સૂર્ય પાછળ રહે છે. બીજાને બંને વખત લલાટ સ્થાનને તપાવનાર સૂર્ય સામો નડે છે.” રાજાએ કહ્યું કે, “એમને એમ અજાણ પણામાં પણ મોકલવાનો સંભવ છે, માટે એમ જ કેમ નિશ્ચય કરાય કે, આ જ અધિક પ્રિય છે ? ત્યાર પછી પ્રધાને ફરી પણ પરીક્ષા માટે ગયેલા બંને માટે એક જ વખતે માંદા પડેલાના સમાચાર મોકલ્યા. તે જણાવ્યા પછીતે બોલી કે, “પશ્ચિમ દિશામાં ગયેલા પતિનું શરીર ઢીલા સંઘયણવાળું છે, માટે તેની ચાકરી કરવા માટે જાઉં છું.” ત્યાં ગઈ. પ્રધાન-રાજાદિકે જાયું કે આ જ પતિ વિશેષ પ્રિય છે.” (૯૪) ૯૫- પુત્ર અને સાવકી માતા દ્વારનો વિચાર કથા દ્વારા કહે છે –
આ ચાર મિત્રોની કથા કોઈક નગરમાં રાજા, મંત્રી, શેઠ અને સાર્થવાહના કળાસમૂહમાં ચતુર અને નિર્મલ મનવાળા ચાર પુત્રો હતા.પરસ્પર એક બીજાને દઢ સ્નેહાનુરાગ હતો, લોકોને ગમે તેવું યૌવન પામ્યા, પરંતુ ક્ષણવાર પણ તેઓ વિરહ સહન કરી શકતા નથી. વિરહમાં દિલગીર થાય છે.એક મનવાળા તેઓ માંહોમાંહે કહેવા લાગ્યા કે ––શું લોકોની વચ્ચે તે પુરુષ કોઈ દિવસ ગણતરીમાં લેવાય ખરો કે, જેણે પોતાના આત્માને દેશાન્તરમાં જઈને કાર્યારૂઢ બની પોતાનું સામર્થ્ય કેટલું છે ? તેનું માપ નથી કાઢ્યું ?” ત્યાર પછી પોતાના સામર્થ્યની પરીક્ષા માટે પ્રભાત સમયે પોતાના ઘરેથી કંઈ પણ લીધા વગર માત્ર પોતાનું શરીર સાથે લઈને તે સર્વે એક દેશાંતરમાં ગયા. તેઓ બરાબર મધ્યાહ્ન સમયે જેમનાં કુલ અને શીલ કોઈ જાણતા ન હતા-એવા એક નગરમાં અતિપ્રધાન દેવમંદિરના સ્થાનમાં ઉતર્યા.
આજે આપણા ભોજનનો શો પ્રબંધ થશે? - એમ બોલતા સાર્થવાહપુત્રે કહ્યું કે, “તમો સર્વેને આજે ભોજન માટે આપવું.” ત્રણે મિત્રોને ત્યાં બેસાડી નગરમાં પોતે એકલો એક જીર્ણ શેઠની દુકાને આવીને બેઠો કુદરતી રીતે તે દિવસે કોઈ દેવનો મહોત્સવ ચાલતો હતો, જેથી ધૂપ, ચંદન, સુગંધી પદાર્થોનો વેપાર જોરમાં ચાલતો હતો. જયારે પેલો વૃદ્ધ વેપારી પડીકાં બાંધીને આપવા સમર્થ ન થયો, ત્યારે તેને આ સાર્થવાહપુત્ર સહાય કરવા લાગ્યો અને
