Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૫
સર્વ પદાર્થો હાજર કરે છે, કંઈક અનુરાગ અને કંઈક સજ્જન પુરુષના સ્વભાવને કારણે હંમેશાં તેની સાર-સંભાળ આદર પૂર્વક કરતો હતો. સન્માનદાન, સ્નેહવાળી વાતચીતોથી મારા પ્રત્યે અનુરાગ થયો હશે-એમ માનનાર રાજાએ એકાંતમાં સુંદરીને કહ્યું કે હે ચંદ્રમુખી ! શરીર અને મનની શાંતિને દૂર કરનાર પૂર્વકાળના વૃત્તાન્તને વિસરી જઈને મારી સાથે ઇચ્છા પ્રમાણે વિષય-સુખનો આનંદ ભોગવ. નિરંતર શોકથી જળી રહેલ આ તારી કાય-લતા દીપકની શિખાથી તપેલ માલની -પુષ્પની માળાની જેમ કરમાયા કરે છે. હે સુંદરદેહવાલી ! પૂનમના ચંદ્રબિંબ સમાન લોકોનાં મનને આહ્લાદક યૌવન અને સૌભાગ્ય મળે છે. સુજ્ઞસમજુ પુરુષો અતિશય સુંદર મનગમતીકે ભુવનમાં દુર્લભ એવી પણ વસ્તુ ચાલી ગઈ હોત અથવા નાશ પામી હોય, તો પણ તેનો શોક કરતા નથી. તો હવે બહુ કહેવાની જરૂર નથી, માટે તું મારી પ્રાર્થના સફળ કર. વિવેકી ડાહ્યા પુરુષો સમયાનુસાર યોગ્ય પ્રવૃત્તિ કરે છે.” કાનને અત્યંત કડવું લાગે તેવું, પહેલાં કોઈ દિવસ ન સાંભળેલ એવું સાંભળીને વ્રતભંગ થવાના ભયને કારણે ગાઢ દુઃખથી આકુલ મનવાળી તેણીએ કહ્યું કે – “હે નરપુંગવ ! સારા ઉત્તમ કુળમાં જન્મેલા, જગતમાં પ્રસિદ્ધિ પામેલા, ન્યાયમાર્ગ બતાવનારા, તમારા સરખા શ્રેષ્ઠ પુરુષોને તદ્દન અનુચિત આ લોક અને પરલોક એમ બંને ભવ બગાડનાર, ત્રણે લોકમાં અપયશનો પડહ વગડાવનાર હોયતો પારકી રમણીની સાથે રમણ-ક્રીડા છે,” રાજાએ પ્રત્યુત્તર આપ્યોકે - “હે કમલમુખિ ! લાંબા કાળના પુણ્યથી ઉપાર્જન કરેલ રત્નનિધિને ભોગવવામાં મને કયું દૂષણ ગણાય ?' ત્યાર પછી રાજાનો અફર આગ્રહ જાણીને તે બોલી કે - “હે શ્રેષ્ઠ નરપતિ ! મેં લાંબા કાળથી કરેલો અભિગ્રહ જ્યાં સુધી પૂર્ણ ન થાય, ત્યાં સુધી રાહ જુઓ. કેટલાક કાળે તે પૂરો થયા પછી તમારી ઈચ્છા પ્રમાણે હું કરીશ.” આ સાંભળીને રાજા ખુશ થયો અને નાટક, ખેલક્રીડા વગેરે મનને વિનોદ કરાવનાર પદાર્થો બાવીનેકાળ પસાર કરતો હતો.
હવે આગળ નંદ મૃત્યુ પામીને વાનરભાવ પામેલો હતો, ‘તે યોગ્ય છે' - એમ ધારીને મદારીઓએ તેને પકડ્યો, આ વાનરને ઘણી કળાઓ શીખવી અને દરેક નગરમાંતેની પાસે ખેલો કરી બતાવતો હતો. એમ કરતાં તે મદારી લોકો કોઈ પ્રકારે ફરતાં ફરતાં તેને લઈને તે જ નગરમાં આવ્યા.દરેકના ઘર પાસેક્રીડા કરાવતાં હવે તેઓ રાજમંદિરમાં ગયા.સર્વ યત્નથી વાનર પાસે નૃત્ય વગેરે ક્રીડા કરાવવા લાગ્યા નૃત્ય કરતાં કરતાં કોઈક પ્રકારે રાજાની પાસે બેઠેલી સુંદરીને જોતાંલાંબાકાળનો સ્નેહભાવ જાગ્રત થવાથી વિકસિત નેત્રોવાળા વાંદરાએ દેખી. “મેં આને ક્યાંય પણ દેખેલી છે.” એમ વારંવાર વિચારતાં પોતાને જાતિ-સ્મરણ જ્ઞાન થયું અને પ્રથમ ભવનો સર્વ વૃત્તાન્ત યાદ આવ્યો. એટલે પરમ નિર્વેદ પામેલો તે ચિંતવવા લાગ્યો કે, “અનર્થના ભંડાર સરખા સંસારવાસને ધિક્કાર થાઓ. કારણ કે, હું તેવા પ્રકારનો નિર્મલ વિવેકયુક્ત હોવા છતાં, ધર્મનો અનુરાગી પણ હતો,દરેક સમયે સિદ્ધાંતમાં કહેલાં ધર્માનુષ્ઠાનો કરવા છતાં પણ બાલમરણના કારણે આવી વિષમ દશા પામ્યો છું. આ તિર્યંચગતિમાં વર્તતો હું અત્યારે શું કરી શકું ? હવે આ જીવિતથી સર્યું.' એમ વિચારતા તે વાંદરાને સારી રીતે સ્તબ્ધ જાણીને મદારી પુરુષોતેને પોતાને સ્થાને લઈ ગયા. ત્યાં તેણે અનશન
