Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૬૩ ત્યાર પછી રાજાએ તેની બદ્ધિની પરીક્ષા કરવા માટે નિર્ણય કર્યો. ગામ ઉપર સંદેશો કહેવરાવ્યો કે, “તમારા ગામ બહાર મોટી વિશાલ શિલા છે,તેની આસપાસના પ્રદેશને શોભાયમાન કરવા સાથે મોટા સ્તંભો તૈયારકરી શિલા ઢાંકેલો મંડપ તૈયાર કરાવવો.” આ રાજાના હુકમથી આખું ગામ આકુલ-વ્યાકુલ બની ગયું. આ બાજુ ભોજન-સમય થયો અને પિતા વગર રોહક જમતો નથી. કારણ કે, દ્રષિલી માતા કદાચ ભોજનમાં ઝેર આપી દે તો.” હવે પ્રસન્ન વદનવાળો તે પિતાને આવતાં વિલંબ થયો, એટલે પિતાને કહેવા લાગ્યો કે, સુધાતૃષાથી પીડાયેલા અને જમવાનું મોડું થયું. “હે પુત્ર ! તને બીજી કોઈ ફિકર છે? તું સુખી છે. અમારે તો રાજાની એક મોટી આજ્ઞા આવી છે અને એ ચિંતામાં અમે સર્વે વ્યાકુલ મનવાળા બની ગયા છીએ. આ કારણે ઘરે આવતાં વિલંબ થયો.”
રાજાની આવેલી આજ્ઞાનો પરમાર્થ જાણીને તેણે કહ્યું કે, તમે પહેલાં ઈચ્છા પ્રમાણે નિરાંતે ભોજન કરી લો. યોગ્ય માર્ગ બતાવીશ.” ભોજન કર્યા પછી રોહકે ગામના લોકોને કહ્યું કે, “શિલાતલની નીચે ખોદી કાઢો અને શિલાના ટેકા માટે સ્તંભો ઉભા કરો.”
એ પ્રમાણે કરવાથી તેમનો તેવા પ્રકારનો મંડપ તરત તૈયાર થઈ ગયો. રાજાને સંદેશો કહેવરાવ્યો કે, “મંડપ તૈયાર થઈ ગયો છે.” રાજાએ પૂછયું કે, કોણ કયો ? ત્યારે રાજાને જણાવ્યું કે, “ભરતના પુત્ર રોહકની બુદ્ધિના પ્રભાવથી નીચેની ભૂમિ ખોદી અને નીચે થાંભલાની જગ્યા ખોદ્યા વગરની રાખી ટેકા માટે સ્તંભો કાયમ રાખ્યા. બીજા નજરે જોનાર મનુષ્યોને પૂછીને “તે વાતયથાર્થ છે કે કેમ ? તેનો નિર્ણય કર્યો. એ પ્રમાણે રોહાની ઔત્પાતિકી બુદ્ધિ. મેંઢા વગેરેમાં પણ તેની કથા પૂર્ણ થતાં સુધી જોડવી. (૫૫) મેંઢો (ગાડર) નામનું દ્વાર –
જે ગાડરનું દૃષ્ટાંત પ૬- ત્યાર પછી રાજાએ તે ગામમાં એક ગાડર પશુ મોકલાવ્યું અને ગામના વૃદ્ધોને કહેવરાવ્યું કે, “આ ગાડરનું વજન બિલકુલ વધે કે ઘટે નહિ, તેમ તમારે તેટલા જ વજનવાળું પંદર દિવસ સુધી રાખી પાછું મોકલાવવું.” ત્યાર પછી રોહકે કરેલા ઉપાયથી-જવ, લીલી વનસ્પતિ આદિ બળ વધારનાર વસ્તુઓ ખવરાવી અને તેની સામે જંગલી ફાડી ખાનાર વાઘ રાખ્યો. જવ વગેરે ખાઈને જેટલું બળ વધારે, તેટલું સન્મુખ નિરંતર જંગલી ભયંકર પ્રાણી દેખીને તેના ઉત્પન્ન થયેલા ભયથી બળશક્તિ ઉડી જાય છે, તેથી ઓછું કે અધિક વજનવાળું તે ગાડર પશુ ન થયું. (૫૬).
શિર કૂકડાનું દૃષ્ટાંત ૫૭-રાજાએ ગામમાં આજ્ઞા મોકલાવી કે, “બીજા કુકડા વગર આ કુકડા પાસે યુદ્ધ કરાવવું. ત્યાર પછી કુકડા સામે આદર્શ (આરસી) રાખતાં તેનું પ્રતિબિંબ દેખી કુકડો પ્રતિબિંબ સાથે યુદ્ધ કરવા લાગ્યો.” આ પણ રોહકની બુદ્ધિથી જ થયું. તેકુકડો મુગ્ધપણે
