Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ આપીને મુહૂર્તકાળ વિશ્રાંતિ લઈને ભૂખ-તરસથી ખેદ પામેલો નંદ પ્રિયાની સાથે ચાલવા લાગ્યો. હવે સુંદરીએ કહ્યું કે, “હે પ્રિયતમ ! મને ખૂબ થાક લાગેલો છે, મને તૃષા સખત લાગેલી છે, હવે એક પણ ડગલું આગળ ચાલવા સમર્થ નથી.” ત્યારે નંદે કહ્યું કે, “હે પ્રિયે ! તું ક્ષણવાર અહિં વિશ્રામ કર કે, જેથી હું તારા માટેક્યાંયથી પાણી આણી આપું.” પત્નીએ એ વાત સ્વીકારી, ત્યારે નંદ નજીકના પ્રદેશમાં જળની તપાસ કરવા માટે તેને ત્યાં મૂકીને એકદમ ગયો. યમરાજા સરખા કાઢેલા ભયાનક મુખવાળા, તીવ્ર સુધા પામેલા, અતિ ચપળ લટકતી જીભવાળા સિંહે નંદને દેખ્યો. એટલે ભયથી કંપતા, અનશન આદિ કરવા લાયક કાર્યને વિસરી ગયેલા, આર્ત-રૌદ્ર ધ્યાનને પામલો, શરણ વગરના તેને સિંહે ફાડી ખાધો. છેલ્લી વખતે વગર પચ્ચખાણે અને નવકારનું સ્મરણ કર્યા વગર આર્તધ્યાન સહિત બાલમરણ પામવાના દોષના કારણે સમ્યકત્વ અને શ્રુતગુણથી રહિત એવો તે નંદ તે જ વનખંડમાં વાનરપણે ઉત્પન્ન થયો. આ બાજુ રાહ જોતી સુંદરી એક દિવસ વીતી ગયો, તો પણ નંદ પાછો ન આવ્યો-એટલે ક્ષોભ પામી.
અત્યાર સુધી પાછા ન ફર્યા, એટલે નિશ્ચય થયો કે, જરૂર મૃત્યુ પામ્યા.” એમ વિચારતી તે ધસ કરીને ભૂમિતલમાં ઢળી પડી. મૂછથી બીડાઈ ગયેલાં નેત્રોવાળી, મડદાની જેમ ક્ષણવાર નિશ્રેષ્ટ થઈ ગઈ. વનમાં પુષ્પોની ગંધ ભરેલા વાયરાથી કંઈક પ્રાપ્ત થયેલા ચેતનવાળી તેણીએ દીન બની રુદન શરુ કર્યું. સજ્જડ દુઃખથી મુક્ત પોકાર કરતી આ પ્રમાણે વિલાપ કરવાલાગી- “હે આર્યપુત્ર ! હે જિનેન્દ્રના ચરણકમલની પૂજામાં રસિક ! હે સદ્ધર્મના મહાભંડાર ! તમો કયાં ગયા? તેનો મને પ્રત્યુત્તર આપો. તે નિર્દય દૈવ ! ધન, સ્વજન, ઘર સર્વનો નાશ કર્યો, છતાં હજુ તને સંતોષ થયો નથી ? કે જેથી તે અનાર્ય ! તેં મારા આર્યપુત્રને અત્યારે નિધન પમાડયા હે પિતાજી ! પુત્રીવત્સલ હે માતાજી ! નિષ્કપટ સ્નેહવાળા તમો દુઃખસમુદ્રમાં ડૂબેલી તમારી પુત્રીની કેમ ઉપેક્ષા કરો છો ? આ પ્રમાણે લાંબા કાળ સુધી વિલાપ કરીને સજ્જડ પરિશ્રમના કારણે થાકેલા શરીરવાળી હથેળીમાં સ્થાપન કરેલા વદનવાળી અતિ તીક્ષ્ણ દુ:ખને અનુભવી રહેલી હતી. તે સમયે અશ્વોનીક્રીડા કરવા માટે ત્યાં આવી પહોંચેલા શ્રીપુર નગરના પ્રિયંકર નામના રાજાએકોઈ પ્રકારે દેખીને વિચાર્યું કે, “આ શું શાપ પામેલી કોઈ દેવાંગના હશે ? કે કામદેવથી વિરહ પામેલી રતિ હશે ?' કે વનદેવી કે કોઈ વિદ્યાધરની રમણી હશે?” આશ્ચર્યચક્તિ મનવાળા તે રાજાએ તેને પુછ્યું કે, “હે સુંદરાંગી! તું કોણ છે? અને ક્યા કારણે જંગલમાં વાસ કરે છે ? તું ક્યાંથી આવી અને આટલો સંતાપ શાથી કરે છે ?” ત્યાર પછી સુંદરી લાંબો ઉષ્ણ નિસાસો મૂકતી અને ગદ્ગદ સ્વરે શોકના કારણે બીડોલા નેત્રવાળી તે કહેવા લાગી કે, “હે મહાસત્ત્વ ! સંકટોની પરંપરા ઉત્પન્ન કરવામાં અપૂર્વ ચતુર એવા દૈવના કાર્યમાં પરાધીન થયેલી દુઃખસમૂહના હેતુભૂત મારી કથાથી સર્યું. (૫૦)
“આપત્તિ પામેલી હોવા છતાં પણ ઉત્તમ કુળમાં જન્મ પામેલી હોવાથી આ પોતાનો વૃત્તાન્ત મને નહિ કહેશે”-એમ વિચારીને તે રાજા તેને મીઠાં વચનોથી કોઈ પ્રકારે સમજાવીને પોતાના ઘરે લઈ ગયો. ગાઢ આગ્રહ કરીને ભોજનાદિ વિધિ કરાવી.રાજા તેના મનના ઇચ્છિત
