Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
પર
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
વ્યવસ્થિત રીતે ચાલે છે. જો તેમાં કોઈ જિદ્દિ હોય- હઠ કરે, તો ખરેખર તે અજ્ઞાનીનો સરદાર છે.” સૂત્રમાં કહેલા ક્રમને અનુસારે તે આ પ્રમાણે સમજવું - “ત્રણ વરસનો દીક્ષાપર્યાય થયો હોય તેવા સાધુને આચાર-પ્રકલ્પ નામનું અધ્યયન, ચાર વરસના પર્યાયવાળાને સૂયગડાંગ સૂત્ર, પાંચ વરસના પર્યાયવાળાને દશાશ્રુતસ્કંધ, બૃહત્કલ્પ અને વ્યવહાર સૂત્ર, આઠ વર્ષના પર્યાયવાળાને સ્થાનાંગ અને સમવાયાંગ સૂત્રો, દશ વર્ષના પર્યાયવાળાને વિવાહપ્રજ્ઞપ્તિ એટલે કે ભગવતી સૂત્ર યોગોહનપૂર્વક ભણાવે. જો કે, દરેક સૂત્રો યોગોદ્ધહનપૂર્વક ગુરુમહારાજ ભણાવે છે. અગિયાર વર્ષના પર્યાયવાળાને ખુડ્ડિયા વિમાન વિગેરે અધ્યયનો ભણાવવાં. બાર વર્ષ પર્યાયવાળાને અરુણોવવાઈ આદિ પાંચ અધ્યયનો, તેર વર્ષ પર્યાયવાળાને ઉત્થાન શ્રુત આદિ ચાર, ચૌદ વર્ષ પર્યાયવાળાને આશીવિષ ભાવના અધ્યયન ભણાવવું-એમ જિનેશ્વરોએકહેલું છે. પંદર વર્ષના દીક્ષિતને દૃષ્ટિવિષ ભાવના અધ્યયન ભણાવવું. સોળ વર્ષ અને તેમાં ઉત્તરોત્તર એક વર્ષ પર્યાય વધતો જાય, તેમને અનુક્રમે ચારણ ભાવના, મહાસુમિણ ભાવના, તેયન્ગનિસગ્ગ સૂત્રો ભણાવવાં. ઓગણીશ વર્ષના પર્યાયવાળાને દૃષ્ટિવાદ નામનું બારમું અંગ ભણાવવું અને સંપૂર્ણ વીશ વર્ષના પર્યાયવાળા સાધુને સર્વ સૂત્રો ભણવાશ્રયી અને ગુરુએ ભણાવવાનો અધિકાર છે.
સાધ્વીને આશ્રયીને સૂત્રને અનુસારે એવો વ્યવહાર છે કે, અકાલચારીપણું આદિનો ત્યાગ કરવો. અકાલચારિત્વનું લક્ષણ આ પ્રમાણે સમજવું - “અષ્ટમી, પાક્ષિક, તથા વાચનાકાળ સિવાયના સમયમાં સાધુના ઉપાશ્રય કે રહેવાના સ્થાનમાં આવતી સાધ્વીઓને અકાલચારી કહેવાય.”
આ વિષયમાં સૂત્રાનુસારે સૂત્રદાન આપવામાં સિદ્ધ નામના આચાર્ય દૃષ્ટાંતરૂપ છે. દૃષ્ટાંત આહરણ પણ કહેવાય. જેનાથી આકર્ષણ કરાય, પ્રતીતિ શ્રદ્ધા-વિશ્વાસ ઉત્પન્ન કરાય, તે આહરણ અથવા દૃષ્ટાંત કહેવાય. (૨૯) ૩૦ થી ૩૪ ગાથામાં સિદ્ધાચાર્ય વિષયક સંગ્રહાર્થ જણાવ્યો છે. જેનો વિસ્તાર વિવરણકાર કથા દ્વારા કહે છે .
--
અકાલચારી સાધ્વી સંબંધી સિદ્ધાચાર્ય-કથા ?)
આ જ જંબૂદ્વીપમાં ભરતક્ષેત્રમાં ઇન્દ્રપુરી સમાન વિબુધો એટલે દેવતાઓ અને પંડિતોના હૃદયને આશ્ચર્ય પમાડનાર, નિરંતર પ્રવર્તતા મહામહોત્સવવાળી, શ્રીવાસુપૂજયસ્વામીના વચ(દ)ન રૂપી ચંદ્રથી વિકસિત થયેલ, ભવ્યો રૂપી કુમુદવનથી યુક્ત, વિષ્ણુની મૂર્તિની જેમ લક્ષ્મીથી શોભતી અને જયપતાકાવાળી ચંપા નામની પુરી હતી. ત્યાં કુબેરના ધનભંડારને પરાભવ કરનાર, ગુણોથી વિશિષ્ટ ધન નામનો ધનપતિ રહેતો હતો.તેને તાપ્રલિમિના રહેવાસી વસુ નામના વેપારી સાથે નિષ્કપટ ભાવવાળી મૈત્રી બંધાઈ જૈનધર્મનું પાલન કરવામાં તત્પર, ઉત્તમ સાધુઓના ચરણની સેવા કરનાર એવા તેઓના દિવસો પસાર થતા હતા. એક સમયે પોતાની પરસ્પર પ્રીતિ કાયમ માટે ટકી રહે તે માટે ધનશેઠે પોતાની સુંદરી નામની પુત્રી વસુ શેઠના નંદપુત્રને આપી. સારા મુહૂર્તે ઘણા આડંબરથી, ઘણું ધન ખરચીને ત્રણભુવનને આશ્ચર્ય પમાડે તેવો લગ્ન મહોત્સવ કર્યો. હવે નંદ પૂર્વોપાર્જિત પુણ્ય
