Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૩
વૃક્ષના પ્રતાપે સુંદરીની સાથે વિષયસુખ ભોગવતો દિવસો પસાર કરતો હતો. તે અતિનિર્મલ બુદ્ધિવાળો હોવાથી જિનમતનો જાણકાર હતો. કોઈક સમયેતેને વિચાર આવ્યો કે, “જે પુરુષ વ્યવસાય અને વૈભવથી રહિત હોય તે લોકમાં નિંદાય છે અને તે કાયર ગણાય છે. તેની પહેલાની લક્ષ્મી પણ જલ્દી ચાલી જાય છે. માટે બાપ-દાદાની પરંપરાથી ચાલ્યો આવતો વહાણનો ધંધો શરુ કરું. પૂર્વ પુરુષોએ ઉપાર્જન કરેલ ધનનો વિકાસ કરવો-એમાં મારી કઈ શોભા ગણાય ? જે કોઈ પોતાની ભુજાથી ઉપાર્જન કરેલ દ્રવ્યથી દરરોજ યાચકોના મનોવાંછિત પૂર્ણ કરતો નથી, તેવાનું જીવતર આ જગતમાં શા કામનું ? જે વિદ્યા અને પરાક્રમથી પ્રશંસા પામેલી વર્તણુક વડે જીવન પસાર કરે છે, તેનું જીવતર અભિનંદનીય છે. બીજાના જીવનની કિંમત ગણાતી નથી. આ જગતમાં જળના પરપોટા સમાન અનેક પુરુષો ઉત્પન્ન થાય છે અને વિનાશ પામે છે, પરંતુ પરોપકાર રહિત તેવાથી શો લાભ ? સજ્જન પુરુષોના ગુણોના કીર્તન -સમયે દાનાદિ ગુણ સમૂહથી જેનું પ્રથમ નામ લેવાતુ નથી, તે પણ કેવી રીતે પ્રશંસનીય ગણાય ?” એમ વિચારીને સામે પાર ન મળતાં કરિયાણાંઓથી વહાણ ભરાવ્યું અને દરિયાપાર જળ-મુસાફરી કરવાની તૈયારી કરાવી.પરદેશ જવા ઉત્સુક પતિને દેખીને તેના વિરહથી કાયર બનેલી, અત્યંત શોક પામેલી સુંદરી આમ કહેવા લાગી કે, “હે આર્યપુત્ર ! હું પણ તમારી સાથે જ આવીશ. પ્રેમથી તમારામાં પરવશ બનેલું ચિત્ત કોઈ પ્રકારે હું સ્થિર રાખી શકતી નથી.” એમ કહ્યું - એટલે ગાઢ સ્નેહભાવથી આકર્ષાયેલા નંદે તે વાત સ્વીકારી ત્યાર પછી નીકળવાનો સમય થયો. એટલે બંને ઉત્તમ યાનપાત્રમાં આરૂઢ થયા, તેમ જ હેમખેમ આનંદથી સામે પાર પહોંચી ગયા. (૨૦) ,
વહાણમાં ભરી ગયેલા માલને વેચી નાખ્યો, તેમાં સારી કમાણી થઈ. ત્યાંથી બીજું દુર્લભ કરિયાણું ખરીદ કરીને પાછા ફરતાં સમુદ્રમાં પૂર્વકૃત કર્મની પરિણતિના યોગે, સખત પવન ફૂંકાવાના કારણે વહાણ ડોલવા લાગ્યું અને ક્ષણવારમાં તેના સેંકડો ટૂકડા થઈ ગયા. છતાં તેવા પ્રકારની ભવિતવ્યતાના યોગે તે બંનને પાટીયાં મળી ગયાં અને તેઓ જલ્દી એક કિનારે આવી પહોંચ્યા. “દૈવ ન ધારેલું બનાવે છે અને સારી રીતે બનેલાનો વિનાશ કરે છે.” એવા દૈવયોગે એક-બીજાના વિયોગના કારણે દુઃખી બનેલા તેઓનો મેળાપ થયો. ત્યારે હર્ષ અને શોકના મિશ્રભાવને અનુભવતી સુંદરી ઉછળતા દઢ સ્નેહાનુરાગથી એકદમ નંદના કંઠમાં દૈન્યભાવથી વલધી પડી. અટકયા વગર એક સરખાં ગળતાં અશ્રુઓથી જાણે સમુદ્રના સંગથી લાગેલાં જળબિંદુઓનો પ્રવાહ છોડતી હોય તેમ જણાતી હતી. ત્યારે કોઈ પ્રકારે ધીરજ ધારણ કરી નંદે કહ્યું કે - “હે સુંદરી ! આમ અત્યંત પ્લાનમુખ કરીને શોક શા માટે કરે છે ? હે મૃગાક્ષી ! આ જગતમાં એવો કોણ જન્મ્યો છેકે, જેને સંકટ ઉત્પન્ન થયાં નથી ? અથવા તો જન્મ-મરણ થતાં નથી. હે કમલ સરખા મુખવાળી ! આકાશના ચૂડામણિ સમાન સૂર્યની પણ હંમેશાં ઉદય, પ્રતાપ અને અસ્ત એવી દશાઓ થાય છે. અથવા તો તે જિન-પ્રવચનમાં એમ નથી સાંભળ્યું કે, “ઈન્દ્રો પણ પૂર્વકૃતસુકૃતના ક્ષયમાં દુઃખી અવસ્થા અનુભવે છે. હે સુતનું ! કર્માધીન જીવોએ આટલા દુઃખનો શો શોક કરવો ? કારણ કે જીવની સાથે દુઃખની શ્રેણી પડછાયાની જેમ ભમ્યા જ કરે છે.” આ અને એવાં બીજાં વચનોથી સુંદરીને આશ્વાસન
