Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Sthanakvasi
Author(s): Muktabai Mahasati, Artibai Mahasati, Subodhikabai Mahasati
Publisher: Guru Pran Prakashan Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008775/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH upanathI vagAmI Eva zrI hAthIpaprApti suga guruprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA : tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva zrata Arodhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21) emanI koTa hoiste Inse mA sukhasa sAbarI ibers nabaLAM bhA Es 14-0007 Ma vyatvanobAnI DAbe sva. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro samayArA samaNo hoi baMgacareNa baMtraNo nANeNa ya bhuNI hoi taveNa hoi tAvaso | CHH21 v rU samabhAvathI namaNA thAyache brahmamayathI brahmA hoya che jJAna thI ni thAyaE, tapathI takhama thAya che jaya kante thie nAro sAhIje cayai cArA ladde vi pi seDucAitti bujhAI .... SA**{s:3 je manuSya suMdara anetriya bhAga prApta thayA chatAM tenAthI pIDhabatAve che (adhati chodeche.) ane smIna bhonA tyAga ta sigmA dhanada janatApUnuM mAnata ku goLamI vAra pote bIjI mAmI braTana samAra nALAthI sADanA dhaDanA tejAnA sA vanabAza mA ane malika nagada nAnAbha AbhalAnIsAma"nabo dhuo Ayana sa na Re ga441sanarama ka aLasI paravAle juThA sAma bakhAna have solara -zrInagananA nAnA --halAvI sakAya?nAre uThatA ja ene mULA nA thAbhakhAra Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - ti gurubhyo namaH zrI gara prANa Agama batrIsI vira thita upAMga saMjJaka saurASTra kesarI gurudava pU. zrI prANalAlajI ma. sA. nI cIra smRti tathA tapasamrATa gurudava pU. zrI ratilAlajI ma. sA. mahAprayANa dazAbdIvarSa upalakSa zrI jaMbuddhIpaprajJapti sUtra (mULapATha, bhAvArtha, vivecatra, rporezaSTa) * pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. goMDala gaccha jayavaMta ho pU : saMpreraka : vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. H prakAzana preraka : dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. zubhAziSa : maMgalamUrti pUjyavarA pU. zrI mukatAbAI ma. H parAmarza prayojikA utsAhadharA zrI uSAbAI ma. : anuvAdikA maMgalamUrti pU.zrI muktAbAI ma. : prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana * pradhAna saMpAdikA apUrva zruta ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI ma. - saha saMpAdikA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja mi ( saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa vAtsalya bhInuM jenuM vadana, karUNA bhInA jenA nayana, saMyama suvAsita jIvana, hitazikSAnA vimala vArithI khIlavyA gama jIvananAsaMyama sumana, AkAza sama virATa vyaktitvanA ghAraka, samaMdara sama gaMbhIratAdi guNonA grAhka, aNita guNaratnonA ratnAkara, pAradarzaka pavitratAnA prabhAkara, darpaNa sama divya snehamUrti, jinazAsananA aNuzAstA, gauravavaMtA goMDalagacchanA anasDa sitArA, mama jIvananA anaMta anaMta upakArI, pUjyapAda 'guruprANa'nA pavitra hastAmbuje sAdara savinaya samarpaNa... pU. phUla - Amra guruNInA suziSyA AryA mukatAbAI ma. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garadeva pU. ratilAla vAlajI ma. sA. nA tapa samrATa tapasvI. A guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIchaMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAthvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. - muni zatilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gaccha ziromaNi pU. zrI jayaMtamuni OMOM gayA NANasya atra anujJAyate badhaica anumanyate ca yaha "guruprApta Agama batrI zata punaprakAzana avazya kArya / idaM mayA kArya pUjya - goMDaka maccha kIrtidhara aruNodaya namra muninA prArabhyale ini mama lAva: taMtra kAupi dAkhana sthAna ini sada vizvakA anumadina kiyI zubha syAra sundara sthAna iti AznavacanaM api arthale [ ma. sA. nA svahastAkSare AnaMda maMgako 3 a zula thAramo... suMdara thAramo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. 27-4-2009 akSaya tRtIyA somabAra huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala gaccha kIrtidhara aruNoghya zrI namramukti prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalam. all. 29-08-200G akSaya tRtIyA - somavAra. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA girAgratvatA AtmaraNatA. akutUhalatI nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA sthiratA gariSThatA pratibhAsaMpannatA vAlA zikSAdAtA vairAgyavArdhakya guNagrAhakato pavitratA vizALatA dayALutA sabhyaparAkramatA ArAdha katA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA sauSThavatA lAvaNyatA samayasatI pAmatA tattvalokatA naitikatA zraddhALatA. pramodatA nirbhayatA | paramArthatA svaramAdhurya ahaMtA , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA vAtsalyatA nivedatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA | samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThatA cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA variSThatA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) mAtuzrI jayAbena zAMtilAla kAmadAra. mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI. eka kahevata pracalita che ke kUvAmAM hoya te eveDAmAM Ave. vaDa evA TeTA, bApa evA beTA. mAtA - pitAnA dehapiMDathI vyaktino dehapiMDa racAya che ane mAtA - pitAnA saMskAra dehathI vyaktino saMskAra deha taiyAra thAya che. mAtuzrI jayAbena ane pitAzrI zAMtibhAi kAmadAra tathA mAtuzrI ramAbena ane pitAzrI choTAlAlabhAi daphtarI deva, guru, dharma pratye avihaDa zraddhA dharAvatA hatAM. teonA zvAsa sAthe navakAra maMtranuM smaraNa joDAyeluM hatuM. dharmavAMcana, dharma zravaNa, satsaMganA raMge raMgAyevaluM teonuM jIvana hatuM. AvA saMskArI, dharmaniSTha, parArthaparAyaNa mAtA - pitAnA susaMtAna DaoN. premIlAbena ane zrI kirITabhAi amerikAmAM vasavATa karavA chatAM bhautikatAnA vAtAvaraNa vacce dhArmikatAnI suvAsa phelAvI rahyA che. zrI kirITabhAi varSothI jainA (jaina pheDarezana opha amerikA) mAM sevA ApI rahyAM che. jaina dharmanA pracAra ane prasAra mATe pArlAmenTa opha jaina rIlIjhayanamAM pArTa lai rahyA che. chellA ghaNAM varSothI bhAratamAM AvIne paryuSaNa mahAparvanI sAdhanA - ArAdhanA saMta - satIjIonA sAMnidhye karI rahyA che. jainA, jaina senTara, pArlAmenTa opha jaina rIlIjhayana Adi dhArmika - sAmAjika kAryanA sahakAryakara zrI girIzabhAi zAhe Agama rIprinTanuM kArya svIkAryu che, te jANIne teoe zrutAdhAra banavAnuM nizcita karyu ane bhaviSyamAM jinazAsana prApta thAya tevuM puNya karma upArjita karyu che. ApanI A zruta sevAne dhanyavAda ApatA ame AnaMda anubhavIe chIe. guruprANa prakAzana PARASDHAM 7 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA 106 | viSaya | pRSTha | viSaya | pRSTa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvana darzana avasarpiNIH suSamA nAmano bIjo Aro pU.zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvanadarzana avasarpiNI : suSamaduSamA nAmano trIjo Aro pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana trIjA ArAmAM kulakara vyavasthA punaH prakAzananA be bola RSabhadeva svAmI : jIvana varNana pUrva prakAzananA be bola RSabhadeva svAmInI saMyama sAdhanA abhigama RSabhadeva svAmIne kevaLajJAna saMpAdakIya RSabhadeva svAmInI saMgha saMpadAdi | saMpAdana anubhavo RSabhadeva svAmInuM nirvANa anuvAdikAnI kalame avasarpiNI duSamasuSamA nAmano cotho Aro 99 3ra asvAdhyAya avasarpiNIH duSamA nAmano pAMcamo Aro avasarpiNIH duSamaduHSamA nAmano chaThTho Aro 14 (zAstra prAraMbha utsarpiNIH duSamaduHSamA nAmano prathama Aro 111 prathama vakSaskAra utsarpiNIH duSamA nAmano bIjo Aro 113 paricaya viSaya prAraMbha utsarpiNIH duSamasuSamA nAmano trIjo Aro 117 jaMbUdvIpanuM sthAnaH saMsthAnAdi utsarpiNInA suSamAdi ArA jaMbUDhIpanI jagatI ane vanakhaMDa trIje vakSaskAra jaMbUdvIpanA dvAra paricaya 124 bharatakSetra vinItA rAjadhAnI 126 dakSiNArdha bharata bharata cakravartI vaitADhaya parvata cakraratnanI utpatti mahotsava uttarArdha bharata digvijaya prayANa : mAgadhatIrtha vijaya bIjo vakSaskAra varadAma tIrtha vijaya 148 paricaya prabhAsa tIrtha vijaya 156 bharatakSetramAM kALaparivartana 37 siMdhudevI vijaya avasarpiNIH suSamasuSamA nAmano prathama Aro vaitADhaya vijaya 158 avasarpiNI kALano paryava hAnikrama | kRtamAladeva vijaya 130 138 157 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya senApati dvArA dakSiNa siMdhu niSkuTa vijaya timisa guphA dvArA nirgamana uttarArdha bharata : kirAta vijaya uttarAddha siMdhu niSkuTa vijaya cuhimana vijaya RRSabhakUTa para nAmAMkana vidyAdhara zreNI vijaya gaMgAdevI vijaya vRttamAlaka deva vijaya uttarAddha gaMgA niSkuTa vijaya khaMDaprapAta guphA dvArA nirgamana navanidhi saMprApti dakSiNArdha gaMgA niSkuTa vijaya digvijaya samApana : nagara praveza avanIno rAjyAbhiSeka ratna, nidhionuM utpatti sthAna cakravartInI Rddhi saMpadA bharata cakravartInuM mokSagamana bharatakSetra nAmahetu cotho vakSaskAra paricaya cuAhimavaMta varSadhara parvata padmadraha, padma, bhavana gaMgA, siMdhu, rohitAMzA nadI cUllahimavaMta parvata phUTa saMkhyA premavata kSetra mahAtimavaMta varSadhara parvata mahApadmadraha rohitA, harinA nadI viSaya mahAhimavaMta parvata phUTa saMkhyA pRSTa 160 165 | harivarSa kSetra 175 | niSadha varSadhara parvata 191 | tiviMccha drahAdi 191 | hira, sItodAnadI 192 | niSadha parvata phUTa saMkhyA 193 | mahAvideha kSetra 196 | gaMdhamAdana gajadaMta parvata 197 | uttarakurukSetra 197 | yamaka parvato 198 | pAMca draha ane so kAMcanaka parvato 19 | vRkSa Adi 204 | mAlyavaMta gajadaMta parvata kaccha vijaya 208 216 | citrakUTa vakSaskAra parvata 226 | kaccha vijaya 229 grAhavatyAdi anarIo 230 | uttaravartI vijayAdi 233 uttara, dakSiNI sItAmukhavana pUrvamahAvidehanI dakSiNavartI ATha vijaya 234 | somanasa gajadaMta parvata | 233 | devakukSetra 239 | citravicitra phUTa pavano 45 | niSThAdi dro ane kAMcanaka parvata |254 | zAlmalI vRkSAdi 259 vidyutaprabha gajadaMta parvata 24 | pazcima mahAvideza : vijaya, parvata, nadI 25 maMdara-meru parvata 26 bhadrazAla vana 10 pRSTa 271 272 275 277 278 282 283 28: 290 292 294 297 305 308 315 317 318 319 3ra4 327 329 331 332 333 334 335 336 340 342 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya naMdana vana saumanasa va paMDaka vana maMdara parvatanA traNa kAMDa maMdara merunAM soLa nAma nIlavana varSadhara parvata rambakavAsa kSetra rukmi varSadhara parvata-39 heraNyavata kSetra zikharI varSadharaparvata |airavata kSetra pAMcamo vakSaskAra paricaya adhaulokavAsI dizAkumArikA devIo UrdhvalokavAsI dizAkumArikA devIo rucakavAsI dizAkumArikA devIo janmAbhiSeka mATe zakrendrananuM Agamana zakendranA thAna-vimAnanuM varNana IzAnendranuM Agamana camarendrAdinuM Agamana abhiSekanI pUrva vidhi nIrthakara janmAbhiSekamAM devo brAsa janmAbhiSeka samApana vidhi chaThTho vakSaskAra paricaya jaMThThIpa ane lavaNasamudranA spada jaMlhIpanI khaMDasaMkhyA javhIpanuM kSetraphaLa jaMlhIpamAM kSetra saMkhyA pRSTa | viSaya 349 jaMbudIpanI parvata saMkhyA 353 jaMbUdrIpanA parvatonI phUTa saMkhyA | 355 | tIrtha saMkhyA 361 | zreNI saMkhyA 33 | vijayAdinI saMkhyA 34 draha saMkhyA 368 | mahAnadI saMkhyA sAtamo vakSaskAra 373 | paricaya 375 jaMbUdrIpamAM caMdrAdinI saMkhyA 379 | sUryamaMDaLanI saMkhyA sUryamaMDalanuM cArakSetra 381 | sUryamaMDalo vaccenuM aMtara 383 | sUrya vimAnanI laMbAI-pahoLAI 387 | sUryamaMDaLo ane merunuM aMtara 38 sUryamaMDaLonI laMbAI-pahoLAI : paridhi 395 | sUryanI muhUrtagati 402 divasa rAtrinA pramANanI hAnivRddhi 407 | tApa aMdhakAra kSetra 409 | sUrya darzana viSayaka loka pratIti 414 | gamana kSetra saMbaMdhI atItAdi prazno 417 | UrdhAdi dizAmAM sUrya prakAza pramANa 424 vaIpapannakAdi : dhaMdra vizvAdi ahIdIpa bAvanI jyotiSI 428 | caMdramaMDalanI saMkhyA 429 | caMdramaMDala cArakSetra 430 | caMdramaMDalo vaccenuM aMtara 432 434 caMdra vimAnanI laMbAI-pahoLAi caMdramaMDalo ane merunuM aMtara 11 puSTa 435 43 43 437 438 439 439 445 447| 448 451 452 453 453 457 41 468 472 479 481 483 484 485 488 489 490 491 491 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya maMDalonI laMbAI-pahoLAI : paridhi caMdranI muhUrtagati nakSatra maMDalanI saMkhyA nakSatra maMDala cArakSetra nakSatra maMDalo vaccenuM aMtara nakSatra vimAnanI laMbAI-pahoLAI, paridhi nakSatra maMDala ane merunuM aMtara nakSatra maMDalonI laMbAI-pahoLAI, paridhi nakSatra muhUrtagati nakSatra maMDalono caMdra maMDaLamAM samAveza sUryodaya vyavasthA saMvatsaranA prakAra mAsa, pakSa, divasAdinI saMkhyA : nAmAdi karavA vikAra saMvatsara, ayana, Rtu Adi yugamAM ayana, Rtu, vagerenI saMkhyA nakSatra : dasaddhAra nakSatrayoga nakSatranA svAmI deva nakSatranA tArA vimAnanI saMkhyA nakSatronA gotra ane saMsthAna nakSatra, caMdra, sUrya yogakAla kula, upakula, kulopakula nakSatro pUnama-amAsa pUnama-amAsa sAthe nakSatra saMbaMdha mAsa parisamApaka nakSatro ane puruSa chAyA jyotiSa maMDalanA viSaya sUcaka dvAra tArA devonI alpAdi Rddhi hetu caMdra piravAra pRSTa viSaya 495 jyotiSI vimAnonuM bairuM AdizrI aMtara 499 sarvathI aMdara, bahAra, uparanA nakSatro 503| jyotiSI vimAnono AkAra 504 vimAnonI laMbAI-pahoLAI 505 | vimAnonA vAhaka devo 506 | jyotiSI devonI gati 506 | jyotiSI devonI Rddhi 507 tArAo vaccenuM aMtara pa09 agramahiSIo : bhogamA pa10 jyotithI devonI sthiti 513 | jyotiSI devonuM alpabahutva 516 | jaMbudrIpamAM tIrthaMkara AdinI saMkhyA 522 | jaMbudrIpano vistAra 528 jaMbudrIpanI zAzvatatA- azAzvatatA 531 | jaMbudrIpanuM svarUpa 533 | jaMbudrIpa nAmahetu 534 | upasaMhAra 535 pariziSTa 538 | caMdranA 15 maMDalonI vigatanuM koSTaka 539 | sUryanA 184 maMDalonI vigatanuM koSTaka 5410 jaMbUDhIpamAM jyotiSa maMDalanuM koSTaka 542 | jaMbudrIpanA mukhyakSetra ane parvatanuM koSTaka 545 jaMbudrIpanA 425 phUTanuM koSTaka 5472 jaMbUtI panI 90 mahAnadIonuM koSTaka 547 | jabUtIpanA 90 kuMDonuM koSTaka 554 - pAribhASika zabdonI akArAdi anukramaNikA 53 54 55 12 1 5 59 570 570 571 577 577 578 579 581 583 584 587 588 589 590 591 593 594 10 12 14 16 22 ra4 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. paNa | - 303 - * 3/4 - * - * - * 31c - * - * 342 - * 347 - * - * 353 354 36O 33 - * 17 * - - 448 - 0 AkRtionI sUcI viSaya vala.| pRSTha | viSaya loka vibhAga jaMbUpITha, maNipIThikA, jaMbUvRkSa sarvAtyaMtara sthAne jaMbUdvIpa jaMbUvanakhaMDa vRtta cakravAla vikhaMbha mahAvidehakSetranI 3ra vijayo aDhIdvIpa AkAra tathA mApa batrIsa vijaya pramANa jaMbUdvIpa jagatI pramANa soLa vakSaskAra parvata pramANa jagatI gavAkSa kaTaka jaMbUdvIpanA cAra mukhavana jaMbUdvIpa jagatI sudarzana meruparvata jaMbUdvIpa dvAra pramANa bhadrazAlavana ane tenA ATha vibhAga jaMbudvIpanA cAra dvAra naMdanavananA kUTAdi bharatakSetra somanasavana prAsAdAdi jIvA, IrSA, dhanupRSTha ane bAhA 16 paMDakavana abhiSeka zilAdi bharata kSetranA bAhAdi meruparvatanA traNa kAMDa vaijJADhaya parvata jyotiSa cakra vaijJADhaya parvata-guphA sUryanuM maMDaLa sadaza maMDaLa RSabhakUTa parvata jIvAkoTI paranA be sUryamaMDaLa aMgulAdi pramANa sUryanuM bhramaNakSetra 81 padanuM vAstu 154 sUrya maMDaLo vaccenuM aMtara vAstuzAstra kathita 16 prakAranA ghara sUrya maMDaLo ane meru vacce aMtara timisrA guphAnA 49 prakAza maMDalo 174 baMne sUryo vaccenuM aMtara guphAgata nadIo udaya-asta vaccenuM aMtara ane daSTipatha navanidhi ane tenI maMjUSA dakSiNAyana-uttarAyaNa sUrya cha khaMDa vijaya yAtrAkrama 205 dakSiNAyanamAM prakAza-aMdhakArakSetra sAta ekendriya ratno 227 uttarAyaNamAM prakAza-aMdhakArakSetra jaMbUdvIpa caMdramaMDaLa zrI devInuM mukhya kamaLa ane bhavana aDhIdvIpa bahAra caMdra-sUrya zrI devInA paddhonI goThavaNI 245 caMdramaMDaLa samAviSTa nakSatramaMDaLa dhodharUpe paDatI nadIonI azvikA mahAvidehamAM sUryodaya-sUryAsta padma puMDarika drahamAMthI nIkaLatI nadIo 2para bharata-airavatamAM sUryodaya-sUryAsta prapAtakuMDa, devadvIpa, devI bhavana nakSatronI tArAcaMkhyA tathA AkArAdi hemavata AdimAM vRttavaitADhayaparvata samapRthvIthI sUryAdinI UMcAI mahApadmAdi drahomAMthI nIkaLatI nadIo 4 271 jyotiSka deva vimAna saMsthAna gajadaMtA parvatoH devakuru-uttarakurukSetra 291 tArAo vacce aMtara - 450 450 451 0 0 o 0 4para o 155 456 0 o 0 o 175 0 o 203 0 o 0 o 0 = 0 = 245 0 487 0 ja = 252 0 pa1pa na 0 pa15 ja 253 paYO 0 ja 0 0 patha0 0 13 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya kRSTa = 281 = = = 11 = 296 244 = = 37 = 3pa3 355 263 375 = 361 8 395 7 koSTakonI sUcI vi.| pRSTa viSaya vikSa. harisalilA, sItodA nadI 1 | 28 sItA, nArIkaMtA nadI 30 narakatA, rUpyakUlA nadI raktA, raktavatI, suvarNakUlA nadI uttarakurukSetranA pAMcadraha ane 204 kAMcanaka parvato 227 padmadrahanA paghonI saMkhyA sthAnAdi 206 bhadrazAlavana 380 naMdanavana somanasavana paMDakavana 275 pada dizAkumArikAonuM kArya 369 devonI kAryavAhI 286 vaimAnika devonA indronI ghaMTAdi 322 jayotiSI devonA indronI ghaMTAdi ra91 vyaMtara devonA indronI ghaMTAdi 314 bhavanapati devonA indronI ghaMTAdi jaMbUdvIpanA pUrva-pazcima eka lAkha yojana 25 jebUdvIpanA dakSiNottara eka lAkha yojana 277 14 nadIonuM udgama sthAna mahAnadIo ane teno parivAra 371 sUryAdi saMvatsaranA ahorAtra pramANAdi eka pakSanA divasa nAmAdi nakSatra maMDaLa saMkhyAdi caMdrayoga ane nakSatro 294 nakSatra, caMdra, sUrya, yogakALa 333 jyotiSI vimAnonA vAhaka devo 341 jyotiSI devo UpapannakAdi mahinAnA nakSatro, sthiti, porasI chAyA 7 tApa aMdhakAra kSetra pahoLAI Ta 412 413 Ta Ta bharatakSetra dIrgha vaitADhaya parvata dIrgha vaitADhaya parvata uparanI zreNIo RSabhakUTa pramANa utsarpiNIkAlanA pAMca megha cakravartInI navanidhi cakravartInA cauda ratno cakravartI digvijaya adhiSThAtA devAdi airavata kSetra hemavata kSetra haraNyavata kSetra harivarSa kSetra ramyapha varSa kSetra mahAvideha kSetra devakurukSetra uttarakurukSetra mahAvideha kSetranI 3ra vijaya culla himavaMta parvata mahAhimavaMta parvata niSadha parvata nIlavAna parvata rukima parvata zikharI parvata gajadaMta vakSaskAra parvato soLa vakSaskAra parvato yamaka parvata citra-vicitra parvata meru parvata cAra vRtta vaitADhaya parvata cullahimavaMta kUTa gaMgA, siMdhu, rohitAzA nadI rohitA, harikatA nadI 413 xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx a du Ueeee S 4 238 0 D = 0 431 0 443 36 0 0 parara 0 pa27 377 289 0 317 0 504 pa37 545 0 0 pa76 0 486 paso 478 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapaArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo : vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.. 15 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukhaziSya : AcArya 5. zrI bhImajI svAmI. pramukhaziSyA : pU. zrI hIrabAI ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. 6 sAdhu saMmelana ? vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhu sAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi che mATe 13 niyamo banAvyAM. vidArakSetra : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. pratibodhita zrAvakavarca * zrI zobhecaMdrakarasanajI zAha - verAvaLa. sthiravAsa ? vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. anazana ArAdhanA : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. AyuSya : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma : gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. A 16 TO Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 1 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra 18 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga - 19 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. - 20 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva prakAzakanA be bolA (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA., tathA Agama divAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvazruta ArAdhaka pU. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAM niSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane kompyuTarAIjhaD karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAM ya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) 24 zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. baMdhuvara ! jaMbUDhIpa prajJapti e kSetrIya bhAvonuM pradarzaka vizALa bhAvayukta bhASAmAM lakhAyeluM adbhuta zAstra che. jabUdvIpa prajJaptinA viSayane to saMpAdaka maMDaLa suMdara anuvAda sAthe kaDIbaddha prakAzita karaze, tethI te viSaya upara bahu ja maryAdita prakAza nAMkhI, hAlamAM jaMbudvIpa prajJapti pratye je vicAradhArAo pravarte che te, tathA Ajano vaijJAnikayuga, kSetra tathA avakAza maMDaLanA badhA graho, upagraho pratye je vijJAna pragaTa kare che, tenA AdhAre paNa keTalIka vicAradhArAo praphuTita thayelI che, te viSaya para ahIM samAlocanA karatA pAThako mATe Avazyaka vicAra pradarzita karavA bahu ja jarUrI che. zALAmAM bhaNato vidyArthI vaijJAnika daSTie pRthvI, sUrya, caMdra ke bIjA graho mATe je kAMI siddha karelA gaNita yukta vicAro laIne jo A dharmazAstra vAMce, to tenA manamAM mAnasika saMgharSa utpanna thAya te svAbhAvika che. tene A zAstro kevaLI prarUpita che, te zAstro sAthe tarkathI vicAraNA karavI geravyAjabI che, ema kahI uttara Apavo rahyo. AvA praznone sAme rAkhI ame ahIM bahu ja samAdhAnakArI valaNa sAthe pratyuttara Apaze ane ApaNA pavitra zAstronI pavitra bhAvanAone jarApaNa Thesa na lAge ke avinaya, abhakti na thAya teno khyAla rAkhI, pakSa-vipakSanI vicAradhArAne eka sUtramAM lAvavA koziza karIzuM. atyAra sudhI rAjakoTanA Agama prakAzaka TrasTa dvArA zAstro mATe Amukha, abhigama, ke tattva daSTinA je lekho maMgAvavAmAM AvyA, te zAstranI viSaya vastuno sparza karI, mahimAbhAve lakhavAmAM AvyA che paraMtu jaMbUdvIpa prajJapti vize je kAMI atyAre kahevuM che, te zAstra ane vijJAna vacce Ubho thayelA 'gajagrAha" ke vivAdane samalakSI banAvavA mATe lakhavuM che paraMtu te ghaNuM ja kaThina che. chatAM gurukRpAe AviSayamAM 25 ON .* Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** N kAMI ciMtana karyuM che ke samAdhAna meLavyuM che te pragaTa karI, zAstranI pUjyatAne akhaMDa jALavI rAkhI ame viramazuM ane pAThakane keTaluM samAdhAna maLyuM, te tenA para choDI dezuM. zAstra je kAMI bhautika jagatanuM varNana kare che. temAM zAstrano lakSyArtha zuM che ? te prathamathI ja adhyetAe samajI levuM joIe. zAstrakAranuM lakSa ane temAM paNa khAsa karIne, jaina zAstranuM lakSa jarA paNa bhautikavAdI nathI. mAnasika vikalpo dUra karI, AtmAno zudgha upayoga potAnA zuddha svarUpamAM sthira thAya, e ja ekamAtra lakSa rahyuM che. A lakSane siddha karavA mATe buddhine chUTTI mukI zakAtI nathI. paraMtu dravya, kSetra, kALa, bhAve bauddhika samAdhAna thayA pachI buddhi vyavahAra kSetrathI vegaLI thaI zuddha lakSa pratye vaLe che. jene jaina zAstromAM dhyAnayoga kahevAmAM Avyo che. jJAna ane dhyAna A baMne upAsanAnI mukhya be bAjuo che. jJAnamAM vistAra che jyAre dhyAnamAM saMkoca che. jJAnamAM jANavAnuM che jyAre dhyAnamAM bhUlavAnuM che. jJAna vizeSa pratye vaLe che jyAre dhyAna sAmAnya tattvano sparza kare che. aneka aMzone sparza karyA pachI jJAna pAchuM vaLe che ane dhyAnamAM pariNata thAya che arthAt eka tattva upara AvIne sthira thAya che. jaMbudrIpa prajJaptimAM jaina zAstrakAroe kSetra saMbaMdhI ane AkAzIya graho saMbaMdhI suvyavasthita ghaTamALanuM pradarzana karI, buddhine pUro kSetrIya khorAka ApI dIdho ane A kSetrIya hisAba kitAba eTalo badho sacoTa tathA gaNitabaddha ke jemAM jomeTrInA badhA siddhAMto samAviSTa thayelA che. bhagavAna mahAvIre vaijJAnika DhaMgathI pUrepUrA hisAba sAthe jaMbUDhIpanI paridhinuM mApa ApyuM che, te jomeTrInA siddhAMta pramANe barAbara ThIka utare che. jaMbudrIpa pUrNimAnA caMdra jevo goLa che. teno vyAsa eka lAkha yojanano che ane tenI paridhi 3, 16, 227 yojana, 3 gAu, 128 dhanuSya, 13aa AMgula, 5 java, 1jU, 1 lIMkha, 6 vAlAgra ane 1 vyavahAra paramANuM jeTalI che. jaina zAstranuM A AkhuM varNana dhyAnayogane sthira karavA mATe che ane adhyetAnI buddhi sUkSma ane gaNita baddha thAya temaja tattvadarzI bane te lakSe karavAmAM AvyuM che. temAM nadIo, pahADo ane vanakhaMDo vagerenA ati ramaNIya ane vAsanAothI manane mukta kare tevA bhavya varNano che. A badhA varNano koI mANasane yAtrA karavA mATe ke bIjA pradezanI dhana sAmagrIne kheMcI lAvavA mATe nathI paraMtu mAnavanI buddhi kSetrIya samAdhAna 400 AB 26 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meLavI saMtuSTa thAya ane potAnA ghara tarapha vaLe. tevuM tenuM uttama lakSa che. jaina dharmanA bhUgoLa tathA khagoLazAstra AjanA vijJAna sAthe meLa dharAvatA nathI. jaina darzananA gaNita pramANe roja badalAvako sUrya ane badalAvako caMdra Ave che arthAt je sUrya somavAre uge che teno vAro budhavAre Ave che ane maMgaLavAre je sUrya uge che teno vAro guruvAre Ave che. Ama be sUrya vArApharatI udayamAna thaI AkAzamAM pharatA rahe che. evI ja rIte be caMdranuM paNa gaNita che. je AjanA jagatamAM vaijJAnika manuSyane pace tevuM nathI. uparAMta Aje vaijJAniko uttara dhruva tarapha cha mahinA rAtri ane cha mahinA divasanuM kathana kare che. teno paNa jaina gaNitamAM meLa besavo muzkela che. A ja rIte gaMgA ane siMdhu je baMne mahAna nadIo bharatakSetramAM Ave che te be guphAomAMthI pAra thaIne dakSiNa bharatakSetramAM Ave che. tevI jenabhUgoLanI mAnyatA che. jyAre AvI guphAono patto meLavavo AjanA mAnavonI saMkucita zaktinA kAraNe muzkela nahIM paNa ati muzkela che. AvA to aTapaTA keTalAya prazno UbhA thAya tema che. mATe ahIM baMdhuo! jainabhUgoLane vijJAna sAthe meLa besADavAnI koziza karavI te lakSahIna vAta jevuM che kAraNa ke jaina khagoLa ane bhUgoLa AdhyAtmika daSTi dharAve che. jyAre vaijJAniko pratyakSa ane zodha daSTi dharAve che ane teonI zodha haju cAlu ja che. mATe pavitra jaina AgamanA bhAvone kevaLIgamya svIkArI, te bhAvo upara mAnavanI nAnI buddhithI TIkA TIppaNI karavI te ucita nathI, tenuM vajana karavA mATe buddhi calAvavI te ApaNI ja kupAtratAne pragaTa karavA jevuM che. vastutaH Aje hajAro varasathI asmalita bhAve A Agamo jaLavAI rahyA che ane samasta AgamonuM eka mAtra lakSa tyAga vairAgya che. eTale A AptavANImAM jarApaNa kutarka karavA jevuM nathI. jaMbUdvIpa prajJapti ke te viSayane sparza karatA sUrya prajJapti ke caMdra prajJapti zAstro gaNita vijJAnanA AdhAre keTaluM uccakoTinuM rekhAMkana kare che te adhyayana kartAe zIkhavA jevuM che. ApaNe tyAM cAra anuyoganuM varNana Ave che. (1) dravyAnuyoga (2) gaNitAnuyoga (3) caraNakaraNAnuyoga ane (4) dharmakathAnuyoga A badhA anuyoga AtmalakSI vItarAgabhAvane pragaTa karavA mATe che. jemAM gaNitAnuyogano samagra viSaya manuSyanI buddhine sthira karAvavA mATe che. te badhu gaNitabaddha che, saMtulanamAM raheluM che. mATe kartutva ke rAga dveSanA pariNAmo choDavA joIe. saMsAranA padArthonuM astitva svayaM potAnI zaktinA AdhAre che ane tenuM gaNita ane mApa tola sunizcita che mATe badhA $( 27 , Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArthonuM darzana karI tenuM gaNita karI jIve pAchA vaLI potAnA kendramAM sthira thavA jevuM che. upasaMhAra : A lekha pUro karatA amAre eTaluM ja kahevAnuM che ke jaina zAstro pratye manuSyanI bhakti UMDAIthI keLavAya tathA temanA nirmaLa zabdo. bhASAno aalita pravAha manaSya manane nirmaLa banAve, te upAdeya che. zAstronI bhASA ardhamAgadhI hovA chatAM temAM keTaluM sauSThava ane mAdhurya bhareluM che te pATha kartAe potAnI vivekabuddhithI anubhava karI nata mastaka thavuM joIe, A Agamo ApaNI moTI saMpatti che ane jainazAsanano pAyo che, te bhUlavuM na joIe. kevaLa jainazAsana nahIM paraMtu samagra bhAratIya saMskRti tathA tyAgamaya saMskRtimAM bhAratIya tattvajJAnano je mahimA che ane temAM paNa jainazAstroe pUro bhAga bhajavyo che te bhAratanA koIpaNa vidvAnoe najara aMdAja na karavo joIe. vizvanA bIjA rASTronA khAsa karIne jarmananA vidvAnoe jaina saMskRti tathA tattvajJAnane khUba ja biradAvyuM che ane ghoSaNA karI che ke- bhAratanA AdhyAtmika jagatamAMthI jaina tattvajJAnane ke temanI ahiMsAnI sAdhanAne haTAvI devAmAM Ave to bhAratIya saMskRtino mahimA ATha AnA karatA paNa ocho thaI jAya, tevo saMbhava che. bhAratanA mahAna saMta svAmI vivekAnaMde kahyuM che ke bhAratanA bagIcAmAM vikAsa pAmelo jaina dharma uccakoTino guladasto che. saMta vinobA to jaina tattvajJAnathI khUba ja prabhAvita thayelA che ane kahe che ke- jaina tattvajJAna parama viraktinuM sUcaka che te ja rIte kAkA sAheba kAlelakara jaina dharmanA syAdavAdathI maMtramugdha che. to ApaNe A badhA zAstronI UMDAImAM agavAhana karI divyatA meLavavAnI che. tenA upara kutarkathI bIjA koI paNa virAdhanApUrNa abhiprAyo ApavAnI AvazyakatA nathI. aMte Agama anuvAdanA A mahAkAryamAM zAstranuM netRtva karanArA Agamaratna trilokamuni che. prANa parivAranA prabuddha mahAsatIjIoe Agama anuvAdano bhagIratha puruSArtha karyo che, te satImaMDaLanuM netRtva mahApuNyazALI sAkSAt bhagavatI svarUpa lIlamabAI ma.e svIkAryuM che. te sahune hRdayanA AzIrvAda che ke teo dhAreluM kAma pUrNa karI goMDala gacchanI jJAna sAdhanA upara suvarNa kaLaza caDhAve, zAsananI prabhAvanA karI amaratvane prApta kare... AnaMda maMgalam jayaMtamuni peTarabAra ' G 28 ON Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya apUrva zrutaArAdhaka bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. bhrAnti bhaMjaka bhagavaMtanA paramAgama bhAgya yoge mane maLI gayA, svAdhyAya ciMtana karavAnA suavasaro "prANa" pasAye pAMgarI rahyA, "phUla-Amra" guruNInA kRpA bharyA varad hasta mama zira para raho, saMpAdana kArya saphaLa bane tevuM sAmarthya baLa sadA maLatu raho. priya vAcaka sajjana gaNa ! Aje ApanA karakamaLamAM jaMbUdbIpanuM sAdyaMta darzana karAvatuM Agama zrI 'jaMbudrIpa prajJapti' nAmanuM upAMga sUtra arpaNa karI rahyA chIe, teno AnaMda romeroma chavAI rahyo che. A sUtramAM gaNita sahita, naya-pramANa sahita, bhUgoLanuM adbhuta, vAstavika yathAtathya varNana karavAmAM AvyuM che. A varNana anaMta jJAnI arihaMta paramAtmAnA jJAnanI prasAdI rUpa che. te koI daMtakathA nathI ke nathI kapola kalpita gappA. hA ! teno vistAra vismaya pamADe tevo jarUra che. A sUtranuM UMDANathI adhyayana karavAmAM Ave, cha dravyanA guNa-paryAyanI lIlA jANI levAmAM Ave to mokSagAmI jIvo mATe muktinuM kAraNa banI zake che. jJAnI puruSo kahe che ke jJAna gamaka thAya to cetanAmAM camaka pragaTe ane te jJAna jhamaka jhamaka karatuM jhaLakI UThe. jinavANImAM jo prANa pAMgare to saMsAra sAgarane pAra karI zarIra rUpa nAva nAMgare ane janma-maraNano nAza karI, avyAbAgha sukhane prApta karI, siddhAlayanA kAMgare pahoMcI jaI jIva avicala padane prApta kare che. zAzvata zAMtino svAda mANato te lokAgre vasI sadAkALa mATe svarUpa sAmrAjyano samrATa banIne jIve che. prastuta sUtranuM nAma jaMbudrIpa prajJapti che. A kSetramAM jaMbU nAmanA aneka vRkSo 29 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI tenuM nAma jebUdvIpa prajJapti tevuM sArthaka che. sthavira munipuMgavoe A sUtranA prakaraNone adhyayana, uddezaka ke vibhAga, tevA nAma na ApatA, guNa niSpanna, artha paraka, yathArtha evuM vakSaskAra" nAma ApyuM che. 'vakSaskAra'no artha zodhavA A saMpAdikAne bahu dina ciMtana, manananI mastI mANavI paDI che. vakSa zabda ghaNo AlAda janaka che. vakSa eTale Ubharelo, upara UThelo bhAga. te Ubharelo bhAga jamIna uparano hoya ke zarIra uparano hoya; AnaMda, harSa guNamAMthI UbharAyo hoya ke padArtha kakSamAMthI UbharAyo hoya, tene vakSa kahevAmAM Ave che. mAnava zarIramAM nAbhithI upara UbharelA bhAgane vakSasthaLa kahe che ane jamIna uparanA UbharelA, upara uThelA bhAgane vakSaskAra (parvata) kahe che. maharSi puruSo upAMga sUtramAM jevuM, je jAtanuM varNana kare che, tene tevuM ja nAma Ape che. teono eka paNa akSara nirarthaka hoto nathI. tethI ja prastuta sUtranA prakaraNone vakSaskAra nAma ApyuM che. lokamAM cha dravya che. temAMthI pAMca ajIva che, te paikInA dharmAstikAya, adharmAstikAya A be dravya loka vyApI che ane AkAzAstikAya lokAloka vyApI che te eka dravya che. A traNe arUpI dravyo potAnA svabhAvamAM sthira rahe che. pota-potAnA svabhAvAnusAra guNa-paryAyamAM dravyA kare che. pulAstikAya dravyo AkhA lokamAM ThasoThasa bharelAM che ane te svabhAva-vibhAva rUpe pariNata thayA kare che. pudgala paramANuo pote potAnA zuddha svabhAvamAM che. sthavirA bhagavaMto e tenA traNa prakAra darzAvyA che. visasA, mizrA ane prayogasA. zuddha svabhAvI paramANuo sva prayogathI eTale svabhAvathI (visasAthI) ke para prayoga (prayogasA)thI bIjA paramANuo sAthe saMyoga saMbaMdhathI joDAya che tyAre navuM rUpa sarjita thAya che ane te vargaNA kahevAya che. visasArUpe pudgala skaMdhonI vaNA sarjAya che tyAre tenA vividha AkAra sarjAya che, svAbhAvika pariNatithI ja puruSAkAra loka sarjAyo che ane te zAzvata che. A lokamAM jIva ane pudgala ThasoThasa bharyA che. paramANu pudgala skaMdharUpe pariNata thAya, te teno vibhAva che. paudgalika dareka sAmagrInA vibhAvane vaibhava kahevAya che. jIva A vaibhavano lAbha le che, tene mANe che ane tene sukha, duHkha rUpe anubhave che. jIvo anAdikALathI 30 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5. potAnuM svarUpa bhUlI paudgalika vaibhavamAM potAnuM sukha-duHkha mAnI beThA che ane tethI ja te saMsArI kahevAya che. saMsArI jIva svapuruSArthathI A pulone grahaNa kare che, te karma kahevAya che ane karma saMyoge, pudgala sahAye jIva zarIra banAve che. AvA zarIradhArI jIvo lokamAM ThasoThasa bharyA che. A pramANe vArtAlApa karatAM jJAnI bhagavaMtoe A sUtramAM pudgalane mukhya karI, dvIpa samudranuM jJAna karAvI, cetanya svarUpI jIvane parathI parAMgamukha karAvI, sva sanmukha karavA mATe upadeza Apyo che. lokamAM pugala skaMdho jyAM-jyAM goThavAyA che, tenuM nAnakaDuM sempala jaMbUdvIpanA varNananA mAdhyame pragaTa karyuM che. azubha varNa, gaMdha, rasa, sparza yukta pudgalano pracaya nIce Utarato jAya che, tene adholoka kahe che. zubha varNAdi yukta pugala pracayo upara UbharatA jAya che tene Urdhvaloka kahe che. te baMne lokanI madhyamAM je pula pracaya Ubharato-Ubharato eka lAkha yojana parvata upara Ubharelo che tene meru parvata kahe che. te meru parvata sarvanI madhyamAM che. tene pharato jaMbUdvIpa che. cAlo, ApaNe jaMbUdvIpanI yAtrAno prAraMbha karIe. prathama vakSaskAra - ApaNuM mAnasapakSI UDIne madhyalokanA madhyabhAgamAM nIce utarI gayuM. jaMbUdvIpano Achero khyAla levA mATe temaNe sIdhA pudgalapracaya rAjAno saMparka sAdhyo ane prazna karyo- ApanA dezamAM kayo mAla pracura pramANamAM thAya che? teno upayoga kyAM, keTalA pramANamAM thAya che? julapracaya rAjAe uttara Apyo- amArA rAjyamAM paudgalika sAmagrIno vaibhava pracura pramANamAM utpanna thAya che. te AkhA jagatane lAlAyita karI AMdolita karI de che. amAro mAla ekendriya jIvo grahaNa kare che, te nAnA nAnA zarIro banAvI akhila vizvamAM pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA rUpamAM vikAsa pAmI janma-maraNa karatA rahe che. amArA mAlathI ja pRthvIkAyanA jIvo jaMbUdvIpanA parvato, kSetro banAve che. apakAyanA jIvo nadIo, taLAvo banAve che. amArA mAlanI khUbI e che ke tenI paryAyo badalAya che. paNa teno kadI vinAza thato nathI. dravyanA rUpamAM amAruM astitva kAyama rAkhIne skaMdharUpa vibhAvamAM pariNata thatAM amArA mAlanA AdhAre ja teo badhA kSetrAdi race che. te paikIno A jaMbUdvIpa paNa traNa prakAranA pudgala skaMdhothI AkAra pAme che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM paNa upara beThelA goLAkAra meparvatanI cAreya bAju paramANu pudgalonI vargaNAo eka lAkha yojana paryata goThavAIne dharatInA rUpamAM AkArita banI che. te dharatInA cheDe te vargaNAo upara UbharAtI-UbharAtI gavAkSajALI sahita jillAnA rUpamAM AkArita thayelI che. tenA upara padmavara vedikA(pALI), vanakhaMDa ItyAdi racanArUpa pudgalono dravyAnuyoga racAI gayelo che. pudgalonI A kudaratI racanAo jeTalA AkAzane avagAhIne rahe che, tene mAnavo kSetra kahe che. jaMbUdvIpamAM 190 khaMDa goThavAyelA che. temAno eka khaMDa-vibhAga bharata kSetrano che. tenA dvArA kSetrAnuyoga, te sarvanI laMbAI Adi mApa batAvatA gaNitAnuyoga pragaTa karyo che, pudgala pracayanuM varNana karatAM, tenA varNAdiguNo, parvata, bharata kSetrAdinA vRkSamAM kevI rIte rahyA che, tenuM kathana karI bhAvAnuyoga ane tenI sthiti pragaTa karI kAlAnuyoganuM kathana karyuM che. A rIte dravya, kSetra, kALa, bhAva A cAra anuyogathI pragaTa thatAM jebUdvIpanA pudgalo prathama vakSaskAranI dharatI banI zobhI rahyA che. amArA pudgalonA mAlathI zarIra banAvatA zarIradhArIone pugalo potAnI godamAM rAkhe che ane cAre gatimAM laI jaIne amArA pudgala sAmrAjyanA rahelA dharatI, killA, parvata upara ramADe che. devagatimAM laI jaIne padmavaravedikA, vanakhaMDa, bharatakSetra, vaitADhaya parvata, gaMgA-siMdhu nadInA ramaNIya sthAnamAM pherave che ane parvata, guphA, nadIonA adhiSThAtA deva banAvI tyAM goThavI de che. amArA mAlamAMthI ja banAvelA jharUkhA, kUTa, jharaNA, kaha, zreNI rUpa nagaro, mahelo, prAsAdo vagere vibhinna ramaNIya sthAnomAM krIDA karAve che ane teone mArA kALa nAmanA mitranA hAthamAM sopI de che te kALa mitra tene eka palyopamAdi kALa maryAdA sudhI jIvana vyatIta karAve che. je jIvo amArA mAlano saMga kaniSTha rUpe kare che, tene teo naraka, tiryaMcanA kaniSTha sthAnamAM laI jAya che ane karkaza-uSNAdi rUpa banAvI rAkhelA tyAMnA pugalo upara khelakUda karAve che. je loko amArA mAlano zreSTharUpe saMga kare che tene teo manuSyAdi sthAnamAM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Th( 5. laI jAya che. tyAM sano saMga thatAM teo amAro saMga choDI de che. tethI siddhAlayamAM pahoMcADavA ame vaLAvIyA thaIe chIe. A rIte pudgalapracaya rAjA mAnasa pakSIne kahe che ke tame jo mAruM prakaraNa kholazo to mane vistArathI pAmI zakazo. bIjo vakSaskAra - ApaNuM mAnasa pakSI UDIne kAlacakravAla kumAranA dezamAM AvI pahoMcyuM. te kAlacakravAla kumAranA rAjamaMdiranA kakSamAM jaIne sIdhu kAlakumArane maLyuM ane vinaya sahita ziSTAcArathI pUchyuM, ApanA dezamAM jyAM joIe tyAM ramaNIyatama vAtAvaraNa daSTigocara thAya che. pakSIno kalarava, vanaspatinI rasALatA, dharatInI manoharatA, UMcA-pahoLA manuSyo yugalanA rUpamAM dekhAya che. zuM AvuM vAtAvaraNa sadAkALa rahe che? pakSInI vAta sAMbhaLI kAlakumAra udAsIna banI gayA. temaNe potAnA dezanuM varNana karavAno prAraMbha karyo. jUo mAnasa pakSIrAja ! mArA moTAbhAIe dasa kSetranuM rAjya mane soMpyuM che. temAMnA be kSetra A jaMbudvIpamAM che. ekanuM nAma bharata ane bIjAnuM nAma airAvatakSetra. temAM tame A bharatakSetramAM AvyA cho. mAruM kArya sthiti nirmANa karavAnuM che. mArA moTAbhAI pugalano je mAla jIvone Ape te mAlanuM nirmANa keTalo samaya rAkhavuM ane pachI badalI devuM teno khyAla mATe rAkhavo paDe che. mArI pAse cha prakArano mAla hoya che. zubhatama, zubhatara, zubha, azubha, azubhatara, azubhatama. je jIvo pAse jevI puNya pApanI mUDI hoya tevo mAla mArI pAsethI grahaNa karI zake che. jyAre puNyazALI AtmAo Ave tyAre te mUlyavAna(zubhatama) mAla grahaNa kare che. te vakhate vAtAvaraNa ati ramaNIya banI jAya che ane traNa gAunI UMcAIvALA mAnavone traNa palyopamanI sudIrgha sthiti huM pradAna karuM chuM. te samaye keTalAka bAda ekendriya jIvo te dharatI upara ati ramaNIya raMga-be raMgI pudgalomAM suzobhita thaI vanaspatinuM rUpa dhAraNa kare che. judA-judA guNadharmothI manohara dasa jAtinA kalpavRkSo jIvonI manokAmanAne pUrNa kare che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasa pakSIrAja ! tame atyAre joI rahyA cho tevA prakAranI zubhatama sthitiyukta eka vibhAga pUrNa thAya. tyAra pachI jIvo kaMIka nyUna puNya prabhAve mArI pAsethI zubhatara -bIjA prakArano mAla grahaNa kare che. te yugala daMpatio mArA prabhAve be gAunI UMcAIvALA thAya che ane te jIvone huM be palyopamanI sthiti pradAna karuM chuM. te jIvo kAmarAga pUrNa banI sukhI avasthAmAM kAla vyatIta kare che. A rIte bIjo vibhAga pUrNa thAya che. pakSIrAja ! tame jUo to kharA ! mArA trIjA vibhAgamAM to avanavA dazyonuM sarjana thAya che. prAraMbhamAM to nyUnatara puchyavALA jIvo sukhethI jIvana jIvavA mATe trIjA prakArano zubha mAla grahaNa kare che. eka gAunA zarIravALA jIvo eka palyopama sudhI puNya bhogavI zake che. tyAra pachI mArA rAjyanuM dazya badalAya jAya che. huM zubha pudgalo sAthe thoDA thoDA azubha pudgalonuM mizraNa karIne mAla ApuM chuM. tethI mAnavo kAMIka azAtA anubhavatA, kSudhAtura, alpa saMkhyaka phaLa-phUla mATe kleza anubhavatA ArtadhyAnanA pariNAmavALA yugala daMpatio sarjAya che. sAdhanonI suvidhA na maLatAM arasa-parasamAM mArA-tArAno bheda thatAM te be ne samajAvanAra trIjo vyakti praveza kare che. te trIjo puruSa eTale kulakara. te yugalika prajA upara kaMTrola kare che. tyAra pachI nAbhi kulakara ane marudevA mAtAnI kukSie ujjavaLa, zAMtarasanA paramANuno, tIrthaMkara nAma karma yogya uttamottama mAla laIne RRSabhakumAra mArA rAjyamAM praveza kare che. te RRSabhakumArane potAnA cetana svarUpanI jANa-pIchANa thaI gaI hovAthI te pudgalanA saMgathI nisaMgI thavA tIrthaMkara nAma karmarUpI paudgalika sAdhanane myAnamAM rAkhIne ja avatAra dhAraNa kare che. je karma rUpa pudgalonA sAdhano prApta thayA che tene RSabha anAsaktapaNe bhogavIne choDI de che. RRSabha rAjA prajAne nIti-vyavahAra, kRSi, zilpa zIkhavADI, rAjya vyavasthAnuM sthApana karI, putrone rAjya upara ArUDha karI, bhogamAMthI yoga tarapha jAya che. hajAra varSa sudhI sAdhanA karI, nisaMga dazAno anubhava karatAM, kevaLajJAna, kevaLa darzana, zuddha svarUpa pragaTa karI, tIrthaMkara nAma karmanA sAdhanane bahAra lAvI, teno upayoga karI, cAra tIrthanI sthApanA karI, dharmarAjyanuM sthApana kare 34 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. RSabha ahaMnuM caritra kharekhara apUrva ane adbhuta che. aMte 84 lAkha pUrva pUrNa thatAM RSabha ahaMta padagala lokathI alaga thaI svarUpAnaMdI banI jAya che. temanA tejasvI zarIranI aMtima vidhi karavA UdgalokamAMthI devo Ave ane tyAgI mahAtmAnuM zarIra keTaluM pUjanIka, arcanIka che te temanA zarIrane vaMdana namaskAra karIne RSabha ahaMtanA zarIranA dADha, asthi grahaNa karIne tIrthakaranA sthUla dehanA mahimAne pragaTa kare che. trIjo vibhAga pUrNa thatAM cothA vibhAgamAM RSabha samAna tIrthaMkarAdi mahApuruSo janma dhAraNa kare che. A rIte cotho vibhAga pUrNa thAya che. tyArapachI jIvonA puNya ghaTI javAthI te jIvo mArI pAsethI azubhatara ane kramazaH azubhatama mAla grahaNa kare che. azubhatara ane azubhatama mAlanA prabhAve cAre bAju pAMcamAM ane chaThThA vibhAganA duHkhamaya dazyo sarjAya che, mAnavonA nAnA nAnA deha, 7ra bilamAM ja nivAsa, manuSyonI ati duHkhI avasthA thAya che. A rIte sArA-narasA cha vibhAga ane narasA-sArAnA bIjA cha vibhAgamAM mAnasa yAtrI pakSIne padgalika jagatamAM pheravI, bhinna-bhinna dazyo batAvIne kahyuM ke amAruM kSetra nihALavA tame bIjA vakSaskAranA kakSane kholIne jozo tyAre tene mANI zakazo. have amArA trIjA bhAInA rAjyamAM padhAro. trIjo vakSaskAra - ApaNuM mAnasa pakSI UDyuM ane AvI caDhayuM trIjA vakSaskAranA kakSamAM. tyAM karmabhoga kumAranuM sAmrAjya che. mAnasa pakSInI jANavAnI AturatA joIne karmabhogakumAre potAnA rAjyanA varNanano prAraMbha karyo ane kahyuM ke A kakSamAM karma ane dharma, mAruM ane tAruM, jyAM jUo tyAM pulanuM rAjya jovA maLe che. A kakSamAM pudgalapiMDanA bhoga ane aMte tenA tyAga mATe sarjita bharata rAjAnuM varNana che. te svayaM potAnuM kathAnaka kahe che te tame sAMbhaLo. RSabhapitAe amArA so bhAIomAM rAjyanuM vibhAjana karyuM hovA chatAM saMpUrNa bharatakSetranA bhogya bhogone ekatrita karavAnI mArI tamannA kevI hoya che? te bharatakSetrane vaza karavA, paudgalika sukha bhogavavA kyA kyA sAdhana joIe te huM tamone samajAvuM chuM. bharatakSetranA chakhaMDane jItavA meM bahu puNya karI sAta ekendriya ratna ane sAta 35 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcendriya ratna prApta karyA. sAta paMcendriya ratnamAM savArI karavA azva ratna ane hasti ratna, senAne saMbhALavA senAdhipati ratna, rahevAnA sthAna prApta karavA vardhakIratna, zubha muhUrta kADhavA purohita ratna, vividha prakAranI rasoI jamavA mATe ane ane prApta karavA gAthApatiratna, Rtune anukULa pAMce IdriyanA bhoga mATe strIratna tathA sAta ekendriya ratnamAM prakAza mATe maNiratna, guphAmAM ajavALA pAtharavA kAMkaNI ratna, guphAnA dvAra kholavA, rastAne sama banAvavA daMDaratna, cha khaMDanuM rAjya meLavavA kSetrAdinuM jANapaNuM meLavavA, dizA sUcana kare tevuM cakraratna; nadI pAra karavA carmaratna; varasAda, tApa AdinuM nivAraNa kare tevuM chatraratna; zatrune jItavA, kammara para dhAraNa karAtuM asiratna, A rIte cauda ratno dhAraNa karI, nava nidhAna prApta karI cha khaMDano adhipati banI huM karma cakravartIpaNe paMkAyo chuM. mArA puNyayoge huM jIvuM tyAM sudhI polika jagata mArI sevA kare paNa huM tene paralokamAM sAthe laI jaI zakato nathI. jUo! paudgalika jagatanI lIlA ajabagajabanI che. je jIvo uccakoTinA bhogo bhogavyA ja kare, te jIva saMsArano tyAga na kare to kaniSTha jagyAmAM dhakelAI jAya che ane jeo tenI sAthe mitranI jema ananya bhAvathI varte ane muniveza dhAraNa kare to mokSamAM pahoMcI jAya che. trIjA vakSaskAranA kakSamAM bharata cakravartI arIsAbhuvanamAM kevaLajJAna prApta kare che. A rIte bhogamAMthI yoga tarapha javAnI pUrNa prakriyA bharata rAjAnA nATakathI joI ApaNA mAnasapakSIe mananazIla banIne, tyAMthI ravAnA thaIne cothA bhAInA rAjyamAM javA vaNathaMbhI yAtrA laMbAvI. cotho vakSaskAra :- mAnasa pakSI uDayana karatuM cothA vakSaskAra kakSamAM AvI pahoMcyuM. tyAM teNe upacayakumAranuM rAjya jovA jaMbUdvIpanI pradakSiNA karI. bharata kSetra jevA airAvata kSetrane, hemavata jevA haraNyavata kSetrane, harivarSa jevA ramyaka varSa kSetrane tathA mahAvideha ane devakuuttarakurukSetra jevA kSetrone joyA. tyAM mukhya sumeru parvata ane anya ghaNAM parvato, sarovaro, nadIo, ramaNIya jharaNAo AvAso, jAta-jAtanA mAnavo, pazuo, vanakhaMDo kutrima ane akutrima sarva sthAnone joIne mAnasa pakSIrAja TharI gayA ane (36 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The . ciMtana-manananI moja mANatAM yAtrA AgaLa dhapAvI. pAMcamo vakSaskAra - UDatuM-UDatuM mAnasa pakSI pAMcamA vakSaskAranA kakSamAM AvI UbhuM rahyuM. te pakSIrAjane abhiSeka rAjakumAra meru parvata uparanA paMDagavanamAM laI gayA. tyAM eka navajAta tIrthakaranI kAyA upara karAto abhiSeka joyo ane aMtaranA udgAra sarI paDyA- vAha ! abhiSeka karAtI A kAyA aNAraMbhI puNyathI baMdhAyelI; sarva jIvo prati kaSNA bharelI, vizva maitrInI bhAvanAthI puSTa banelI, samarasathI rasALa thayelI, sarvotkRSTa bhAva rasAyaNa ane zAMta rasathI pUrNa bharelI, saMyama-tapanI tejasvitAthI mAnavatAnI parAkASTAe pahoMcelI, tIrthakara nAma karmanI prakRtinA pracura puNyanI A lIlA che. te kAyAnA guNagAna munipugaMvoe karyA che. madhyalokanA AryakSetramAM saptadhAtuthI nirmANa pAmelA te narapuMgava, tIrthakara nAmakarmanI mudrAthI aMkita thaI, sattAmAM baMdha paDelI puNya prakRtithI, raLiyAmaNA mAnava tananA khoLIyAnA khokhAmAM suzobhita thaI jagatamAM padhAre che. janma samaye traNa jJAnanA netravALA prabhu pUrNa vizvane AMdolita karI de che. tIrthakara nAma karmanI prakRtinI zakti traNe ya lokamAM pAMgarI UThe che. nArakIone paNa kSaNika prakAza ApI jAgRta kare che. te puNya prakRti dikumArIkAone sUtikA karma karavA AhAna Ape che ane Indrone nIce utArI meru parvata upara lAve che. zakrendrane to jaMbUdvIpanI dharatI upara, potAnA AvAsa sudhI kheMcI lAve che. zakrendranA karakamaLamAM birAjita thaIne meruparvatanI Toce rahelA paMDakavanamAM janmajAta tIrthaMkara prabhu padhAre che ane abhiSekazilA upara ArUDha IndranA aMkamAM birAjita thAya che. karoDo devothI abhiSeka karAto, jagatanA sugaMdhI padArthothI suvAsita thato prabhuno deha zobhI UThe che. mAnasa pakSI tIrthaMkara prakRtino mahimA jotA varSollAsathI ullasita thaI, temanA caraNamAM namI paDyuM. yAtrALuoe tene jAgRta karI AgaLa vadhavA kahyuM ane te manana karatuM AvI pahoMcyuM chaThThA kakSamAM. chaThTho vakSaskAra - chaThThA kakSamAM aMka gaNitakumAranuM sAmrAjya hatuM. tyAM besIne te bUdvIpanA kSetro, dvIpo, nadIo, kUTo, pahADo, guphAo, parvato, vApikAo, vanarAjIonI saMkhyAnuM gaNita gaNavA lAgyuM ane gaNita yogathI sabhara banI gayuM. tyAMthI zIgha UDIne mAnasa pakSI sAtamA kakSamAM AvI pahoMcyuM. 37 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra - A sAtamAM kakSamAM gaganakumAranuM sAmrAjya hatuM. tyAM teNe avanavI duniyA nihALI. sUrya-caMdrano prakAza; graha, nakSatra, tArAno Aloka nIhALyo. teonA vimAnanA nAma, kAma ane saranAmAnI noMdha karI, tenA paribhramaNanuM gaNita mAMDyuM. cha kakSanI bhUgoLa jANyA pachI A kakSanI khagoLamAM paNa tene khUba majhA paDI gaI. tenA aneka citro(nakazA) joI mastImAM jhUlavA lAgyuM. A rIte mAnasa pakSI sAte ya vakSaskArane vyavasthita rIte jovA lAgyuM, manananuM paNa manana karavA lAgyuM, ciMtananuM paNa ciMtana karavA lAgyuM. Akhare koIe avAja diIdho...jAgo. jaMbudvIpanI yAtrA pUrNa thaI che. pAThaka gaNa! ApaNe Agamane avalokIe to ApaNo kSayopazama vadhI jAya che, kSAyaka bhAvamAM AvavAno sAmarthyayoga jAge che. sAmarthyayoga jAgRta karavAnA upAyo A zAstramAM che. teno upayoga karavA jijJAsA jAgRta karavI, te mAruM, tamAruM sahunuM kartavya che. jaya jaya jaMbUdvIpa prajJapti, prabhu jaya jaya aMbUdvIpa prajJapti. jyAM vicarI rahI jinezvaranI, saMcaraNa zakti, (2) bhAva bharIne karuM paMca parameSThInI stuti... prabhu (2) janma maraNane TALI...(2) pAmuM paMcama gati....jaya jaya AbhAra : sAdhuvAda : dhanyavAda : goMDala gaccha ziromaNI, amArA nAyaka parama dArzanika pU. jayaMtilAlajI ma. sA. AgamanA rahasyone udghATita karato abhigama preSita karIne Agamane opAve che. amAro Agama kAryano vega jarA ya ocho na thAya tevuM protsAhana pAtheya ApatA rahe tevI kAmanA sAthe teozrInA caraNomAM sAdara bhAve zata zata koTI vaMdanA karuM chuM. temaja paramAgamanA pramodaka vANIbhUSaNa pU. girIzagurudeva jeozrI pratipaLe amArA mArgadarzaka banI Asanna upakArI banI rahyA che. teozrInA caraNomAM sAbhAra, sAdara vaMdanA karuM chuM. Agama anuvAdamAM dIvela pUrI amAro utsAha vadhAranAra, amArA triloka K ) (38 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munirAja to mauna tapa sahita AgamanI ArAdhanA karI, nispRhI banI, niSkAmabhAve Agamane alaMkRta karI rahyA che. temanA aneka upakArane kayA zabdathI varNavuM? basa! karajoDI anekazaH vaMdanA sahita dhanyavAda arpaNa karuM chuM. prastuta AgamanA anuvAdikA che amArA 71 sAdhvagaNanA mugaTasamA, sarala svabhAvI, zAMta, dAMta, tapasvinI, vAtsalya variSThA mama guruNI maiyA saumyamUrti aMbAbAI mahAsatIjInA paTodharA suziSyA maMgalamUrti pUjyavarA muktAbAI svAmI. teozrIne kayA zabdathI vadhAvuM? phakta dehanA uttamAMga evA mastakane temanA caraNo sudhI namAvI vaMdana karuM chuM ane Agama kArya pUrNa thAya tevo anugraha karatAM rahe, preraNA pAtheya bharatA rahe tevI kAmanA karuM chuM. kartavyaniSThA, kRtajJA, udAramanA mamaziSyA sAdhvI zrI uSA evaM saMpAdana sahayoga sevArata sAdhvazrI hasumatI tathA vIramatIne temanA yogadAna mATe anekazaH dhanyavAda. amArA sahasaMpAdikA DaoN. AratIzrI tathA subodhikAzrI. jeo tapasvinI banIne zAstrane aNamola ane lokabhogya banAvavA, AgamamAM AkRtio, koSTako vagere mUkIne, anuvAdanI kAyApalaTa karavAno kSayopazamabhAve prazaMsanIya puruSArtha karI rahI che. teonA puruSArthane manomana vaMdI temanA prayatnane dhanyavAda ApuM chuM. teo ArogyavAna rahe, teonI kArya karavAnI tamannA vRddhigata thAya tevI bhAvanA karuM chuM. mArI sAthe rahelA sarva sahayogI sAdhvIzrIone paNa anekazaH dhanyavAda. teo paNa khUba khUba sevA zuzruSA karI zAtA upajAvI rahyA che. zramaNopAsaka mukuMdabhAI, maNIbhAI, dhIrUbhAI vagerene dhanyavAda. guruprANa phAunDezananA sabhya zrI paramAgama pratye avihaDa bhakti bhAvathI bharelA bhAmAzA zrIyuta ramaNikabhAI ane Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDha saMkalpI, tapasvinI vijyAbena tathA zrI mANekacaMdabhAI zeThanA suputra narabaMkA, royala pArka sthA. jaina saMghanA yuvA pramukha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita sarva sabhyagaNa, kAryakartAo, mudraNa karanAra nehalabhAI temanA pitAzrI hasamukhabhAI, temanA sahayogI jIgneza joSI, nItA dariyAnANI ane zAbIrabhAI tathA AgamanA dAnadAtAo vagere 39 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvane abhinaMdana sAthe anekazaH dhanyavAda. prastuta AgamanA zrutAdhAra yuvAzrAvaka zrI nIlezabhAI caMdrakAMtabhAI hemANIne dharmadhyAnamAM abhivRddhi sahitanA dhanyavAda. A AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA, pUrva prakAzita AgamaprakAzako tathA saMpAdakono AbhAra saha anekazaH sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoga zUnyatAnA yoge jhUTI rahI javA pAmI hoya, jinavANI viruddha lakhAyuM ke chapAyuM hoya totrividhetrividhemicchAmi dukkaDam... vitarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya to mAMgu punaH punaH kSamApanA maMgala maitrI pramoda bhAvamAM, vaho sahu, evI karuM chuM vijJApanA pa. pU. abAbAI ma. sa. nA suziSyA- AryA lIlama 40 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA mokSamArganuM Adya sopAna che samyajJAna ane aMtima sopAna che kevaLajJAna. kevaLajJAnanI prAptinA upAyo AgamomAM samAyelA che. sAdhyanI siddhi mATe AgamajJAna anivArya che. parama upakArI tapasamrATa gurudeva zrI ratilAlajI ma.sA.e asIma kRpA karI, amone zramaNI vidyApIThamAM paMDita zrI zobhAcaMda bhArillajI ane rozanalAlajI jaina pAse Agamika, dArzanika, tAttvika, sAhityika ane vyAkaraNAdino pAMca-pAMca varasa abhyAsa karAvyo. dIkSA dAna ApIne jJAnanI khUTatI kaDIone pUrNa karavA traNa-traNa varSa sAmUhika cAturmAsa karAvI, svayaM pote vAcanA ApI ane potAnA sAMnidhyamAM vAcanA karAvI che. amArA jJAna khajAnAne samRddha banAvavA guNImaiyA pU. lIlamabAI ma.e zilpI banI khUba jahemata uThAvI che. Aje amArI pAse yatkiMcita je kAMI jJAna mUDI che te pU. gusvaryonuM kRpA phaLa che. vAtsalya vAridhi pU. mukta-lIlama guSNIzrI tathA gurbhaginI pU. uSAbAI ma.sa. e Agama prakAzana kAryamAM sahasaMpAdikA banAvI amane zrutasevAnI amUlya taka ApI che. A samaye Apa sahunA caraNomAM koTIzaH vaMdanA. A pAvana paLe gaccha ziromaNI pU. jayaMtilAlajI ma.sA., vANI bhUSaNa pU.girIzamuni ma.sA. tathA sarva guru bhagavaMto ane ratnAdhika gujjI bhagavaMtonA zubhAziSe A kAryane sucArurUpe saMpanna karIe tevI aMtarecchA pragaTa karIe chIe. Agama anuvAda ane saMpAdana kAryadaramyAna AgamamanISI pU.tiloka muni ma.sA. Agama rahasyonI cAvIo ApIne amArI kSayopazama zaktine tejasvI banAvI rahyA che. teozrIne ame aMtarathI abhivaMdIe chIe. kahevAya che ke sarpa sAthenA yuddha daramyAna noLIyo vAraMvAra noLavela pAse doDI jAya che ane tene sUMghIne navuM baLa, navo utsAha meLavI sarpa sAthenA yuddhamAM vijayI ja najIka che Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bane che. Agama saMpAdananA zubhAravahanamAM gussImaiyA pU.vIramatIbAI ma. amArA mATe noLavela sama che. nAkhI najara na pahoMce teTaluM vizALa kArya, kyAreka thAka anubhavAya, kayAreka utsAha maMda paDe to kyAreka sahasaMpAdikAnA kAnamAMthI adhavacce ja utarI javAnuM mana thaI jAya, tevA samaye pU. vIramatIbAI ma.nI preraNA aMtaramAM navo prANa pUre che. teo saMpAdana kAryanA mAtra preraka ja nathI paraMtu amArA kAryamAM aneka rIte sahAyaka banI amArA bojane haLavo banAve che. svayaM anekavidha pratikULatA bhogavI amane anukULatA Ape che, mati muMjAya jAya, AgamamAM gama na paDe tyAre mArgadarzaka banI, teozrI Agama sevAno parokSa tathA mUka lAbha laI rahyA che. teonI zruta anumodanAne aharniza abhivaMdanA. sahavartI ratnAdhika pU. biMdubAI ma. tathA gurukulavAsI sarva sAdhvI bhagavaMto amArI kArya saphaLatAnA sahabhAgI che. zrI caMdrakAMtabhAI zeTha Agama prakAzananA saMpUrNa sahayogI che. te sahuno aMtarathI AbhAra mAnIe chIe. sadA RNI mAtatAta caMpAbena-zAmaLajIbhAI sadA RNI mAtatAta lalitAbena-popaTabhAI karyuM tame susaMskAronuM siMcana,. karyuM tame susaMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gudeva zrI! anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama guNIzrI zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama-vIra gussIzrI kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagudharmanI maLe evI kRpA devagudharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe karuM kaSAyonuM zamana. zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdikAnI kalame - maMgalamUrti pUjyavarA muktAbAI ma. dArzanika jagatamAM jaina darzana eka AgavuM ane viziSTa sthAna dharAve che. jainadarzane jagata samakSa jIva-ajIva sRSTi, loka-paraloka Adi viSayonuM talasparzI ciMtana rajU karyuM che. jainAgamono mukhya viSaya adhyAtma hovA chatAM te AnuSaMgika rUpe vizvanA prAyaH sarvaviSayone sparze che. gaNita, bhASA, itihAsa, bhUgoLa, khagoLa, vaidyakIya Adi viSayomAMthI keTalAka viSayonI alpa pramANamAM to keTalAka viSayonI vistRta mAhitI AgamomAM jovA maLe che. Agamo bhUgoLa ane khagoLa viSayaka vistRta mAhitInA khajAnA rUpa che. jo ke Agama sAhityamAM bhUgoLa ke khagoLa zabdano prayoga nathI paraMtu kSetralokanA varNana aMtargata, lokamAM sthita sarva kSetro, pRthvIo, nadIo, taLAvo, parvato, vano Adi bhUgoLa viSayaka varNana ane madhyalokamAM vasatA sUrya, caMdrAdi jyotiSI devo vagere khagoLa viSayaka varNana daSTigocara thAya che. zrI ThANAMga sUtra, samavAyAMga sUtra, bhagavatI sUtra, jIvAbhigama sUtra vagere AgamomAM aneka sthAne bhaugolika mAhitIo to che ja paraMtu te viSayane anulakSIne racAyelA jaMbUdvIpa prajJapti, caMdra prajJapti-sUrya prajJapti jevA svataMtra Agamo te viSayanI mahattA sUcita kare che. A Agamo vartamAna saMzodhakone pathadarzaka bane che. prastuta jaMbUdvIpa prajJapti sUtramAM mahad aMze jaMbudvIpanuM varNana che. eziyA Adi 6 khaMDo A jaMbudvIpanI dakSiNe AvelA bharatakSetramAM samAviSTa thAya che. A bharata kSetra uparAMta mAnava vastI dharAvatA anya kSetro paNa jaMbUdvIpamAM che ane jaMbUdvIpanI bahAra dhAtakI khaMDa dvIpa vageremAM paNa mAnava vastI che. mAnava vastI na hoya tevA paNa asaMkhyAta dvIpa che. te sarvanuM varNana Agama sAhityamAM prApta thAya che. Agama sAhityamAM jebUtIpa prajJaptinuM sthAna :- Agama sAhityamAM jaMbUdvIpa prajJaptinI 'aMgabAhya" sUtra rUpe gaNanA thAya che. Agama sAhitya aMgasUtra ane aMga 43 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhya sUtra, tevA be vibhAgamAM vibhakta che. gaNadhara bhagavaMto dvArA racita Agamo 'aMga sUtra' kahevAya che. aMga sUtra sAkSAt gaNadhara bhagavaMto dvArA racita hovAthI svataH pramANa rUpa ja che. cauda pUrvIthI daza pUrvI sthavira bhagavaMto dvArA racita Agamo "aMgabAhya sUtra" kahevAya che. A aMgabAhya sUtro parataH pramANarUpa che. dazapUrvI sAdhu bhagavaMto avazya samyagdarzI hoya che. tethI temanA dvArA racita graMthomAM tathyonA virodhI tattva prarUpaNAnI saMbhAvanA nathI. temanI prarUpaNA satya ane pramANabhUta hoya che. zrI devavAcaka gaNie zrI naMdI sUtramAM aMga sUtro ane aMga bAhya sUtrone kAlika zruta 1 ane utkAlika zruta, te be vibhAgamAM vibhakta karyA che. je sUtrono svAdhyAya prathama ane cothA prahare ja karI zakAya, tene kAlika zruta kahevAmAM Ave che ane je sUtrano svAdhyAya saMdhyA samayanI be-be ghaDIo varjine karI zakAya tene utkAlika zruta kahe che. aMga sUtro to kAlika zruta ja che. aMga bAhya sUtromAM keTalAka kAlika zrutarUpa che ane keTalAka utkAlika zrutarUpa che. temAM jaMbUDhIpa prajJapti kAlika zruta rUpa che. naMdIsUtranI aMgabAhya kAlika zrutanI gaNanAmAM jaMbudrIpa prajJaptinuM AThamuM sthAna che. AgamonA aMga, upAMga, mULa ane cheda rUpa vargIkaraNamAM jaMbudrIpa prajJapti pAMcamuM upAMga che. jaMbudvIpa prajJapti sUtranA vakSaskAra H- jaMbudrIpa prajJapti eka adhyayana rUpa che ane tenA sAta vakSaskAra-prakaraNa che. vakSaskAra zabdano vAstavika artha prakaraNa nathI paraMtu sUtrakAre prakaraNa arthamAM vakSaskAra zabdano prayoga karyo che. jaMbudrIpamAM vakSaskAra nAmanA pramukha parvato che. A vakSaskAra parvato eka kSetrane judA judA vibhAgamAM vibhakta kare che. prakaraNa ke uddezaka eka adhyayananA viSayAnurUpa judA judA vibhAga kare che. A vibhAga karavAnI sAmyatAnA kAraNe sUtrakAre prastuta sUtramAM uddezaka ke prakaraNa arthamAM vakSaskAra zabdano prayoga karyo che, te prasaMgocita che. A AgamanA pUrvArdha ane uttarArdha evA be vibhAga paNa karavAmAM Ave che. temAM 1 thI 4 vakSaskArano samAveza pUrvArdhamAM ane 5 thI 7 vakSaskArano samAveza utarArdhamAM karavAmAM Ave che. jaMbudrIpa prajJaptino sUtra pATha 4,146(cAra hajAra ekaso chetAlIza) zloka pramANa gaNavAmAM Avyo che. 44 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbUThThIpa prajJapti sUtranI vizALatA :- jaMbudrIpa prajJapti sUtrano viSaya mukhyatayA gaNitAnuyogamAM samAviSTa thAya che. A sUtra bharatAdi kSetra, vaitADhayAdi parvato, gaMgAdi nadIo, vano, kUTonI laMbAI, pahoLAI, UMcAI, UMDAI, zarAdi gaNita tathA sUrya, caMdrAdi vimAno, maMDalo, maMDalonI vaccenuM aMtara vagere gaNitanI gaNanAothI bharapUra che. RRSabhadeva svAmI ane bharata cakravartInA varNana dvArA A sUtramAM dharmakathAnuyoga paNa daSTigocara thAya che. bIjA vakSaskAramAM RSabhadeva svAmInA saMyama jIvananA varNana prasaMge IriyAsamie Ahi sUtra tathA taraNaM bhagavaM NiggaMthANa ya paMcamahavvayAI sabhAvaNAiM, chacca jIvaNikAe dhammaM desamANe viharai, taM jahA - puDha vIAr... vagere sUtra dvArA AcAra dharma paNa jovA maLe che. araho NaM usabhassa duvihA aMtakarabhUmI hotthA, taM jahAjugaMtarabhUmI ya pariyAyaMtakarabhUmI ya..., jIvANa vi savvabhAve, ajIvANa vi savvabhAve, mokkha maggassa visuddhattarAe bhAve jANemANe tyAhi sUtrI dvArA tattvajJAna jhaLake che. jaMbUddIpa prajJapti : mukhya viSaya vastu :- jaMbudrIpa prajJaptimAM jaMbudrIpa nAmavALA aneka dvIpomAMthI madhyavartI, kendravartI jaMbudrIpanuM varNana che. madhyalokamAM asaMkhyAtA dvIpa-samudra che, tenI madhyamA jaMbUDhIpa nAmano dvIpa che. jaMbudrIpa viSayaka praznothI sUtrano prAraMbha thAya che. Rddhi La mate ! naMbuddIne vIve ? je mahAtam La mate ! naMbuddIne pIve paLatte ? sUtrakAre A praznanA uttararUpe saMpUrNa jaMbUdvIpanuM varNana karyuM che. prathama vakSaskAramAM jaMbUddIpano AkAra, tadgata padArtho, jaMbudrIpanI jagatI = koTa, killo; jaMbudrIpanI dakSiNamAM sthita bharata kSetra, tenI madhyamAM rahelo dIrgha vaitADha ya parvata, te parvatathI vibhAjita dakSiNArdha bharata kSetra ane uttarArdha bharatakSetra vagere viSayonuM varNana che. bIjA vakSaskAramAM bharatakSetramAM vartatA kALanuM varNana che. bharata kSetramAM kALa 45 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivartanazIla che. 20 kroDAkoDI sAgaropamanuM eka kALacakra che. tenA utsarpiNI kALa ane avasarpiNI kALa nAmanA be vibhAga che. punaH te baMne kALa vibhAganA cha vibhAga karavAmAM AvyA che, je ArAnA nAme prasiddha che. te ArAnuM saMpUrNa varNana A vakSaskAramAM che. te uparAMta trIjA ArAnA aMta bhAgamAM RSabhadeva svAmI thaI gayA, temanA jIvananuM, temane zIkhavelI kaLAo, dIkSA, kevaLajJAna tathA nirvANa samayanuM vistRta varNana che. trIjA vakSaskAramAM bharata kSetranA prathama cakravartInA nAme bharata kSetranA, airavata kSetranA ane mahAvideha kSetranI sarva vijayanA, sarva kAlanA cakravartIonI cha khaMDa vijaya yAtrA, 14 ratna, navanidhi Adi saMpadAnuM varNana che. cothA vakSaskAramAM 6 varSadhara parvato, sAta mahAkSatro, parvata uparanA drahosarovaro, temAMthI pravAhita thatI nadIo, parvata uparanA kUTo ane vanAdinA kUTo, vano vagerenuM varNana che. madhyalokamAM jaMbUdvIpanA kendra sthAne sthita sAdhika eka lAkha yojana UMcA evA sumeru parvatanuM varNana che. pAMcamA vakSaskAramAM meru parvata uparanA paMDakavanamAM Indro janmajAta tIrthaMkara prabhuno jaMbUdvIpanA tIrtho, nadIo, draho tathA samudronA pANIthI abhiSeka kare che, te abhiSeka vidhinuM saMpUrNa varNana che. chaThThA vakSaskAramAM jaMbUdvIpanA parvato, kUTo, nadIo AdinuM mAtra saMkhyA daSTithI kathana che. chaThTho vakSaskAra cothA vakSaskAranA upasaMhAra rUpa che. sAtamA vakSaskAramAM jebUdvIpamAM caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA rUpa jyotiSamaMDala mene pradakSiNA-paribhramaNa kare che. temanI gati, rAtri-divasanI utpatti, nakSatranA yoga Adi khagoLanuM varNana che. A rIte cha vakSaskAramAM jaina bhUgoLa ane sAtamAM vakSaskAramAM jaina khagoLanuM varNana che. jabUdvIpa prajJapti sUtranI udgama nagarI - bhagavAna mahAvIra svAmIe mithilA nagarInA mANibhadra nAmanA caityamAM jaMbUdvIpa prajJapti sUtranI dezanA ApI hatI. sUtrakAre A AgamanA prathama sUtra ane aMtima sUtra, A baMne sUtramAM teno ullekha 46 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo che. mithilA nagarInI gaNanA Arya kSetramAM karavAmAM Ave che. mithilA videha janapadanI rAjadhAnI hatI. videha rAjya uttaramAM himAlaya, dakSiNamAM gaMgAnadI, pazcimamAM gaMDakI ane pUrvamAM mahI nadI sudhI vistRta hatuM. vartamAne nepALanI sImA upara jyAM janakapura nAmanuM gAma che, te prAcIna kALanI mithilA hovI joIe, tema keTalAka vidvAnonuM mAnavuM che, jyAre keTalAka vidvAno sItAmaDhI pAsenA 'muhilA' nAmanA sthAnane mithilAnuM apabhraMza mAne che. ThANAMga sUtramAM 10 rAjadhAnIonA nAmamAM mithilAnuM nAma che. A mithilA nagarImAM bhagavAna mahAvIranA 6 cAturmAsa thayA hatA. A nagaramAM ja pratyeka buddha namI rAjarSi, kaMkaNa dhvani zravaNa dvArA vairAgya vAsita banyA hatA, cothA nihnave A nagarImAM ja samucchedikavAdanuM pravartana karyuM hatuM, AThamA akaMpita nAmanA gaNadharanI janmabhUmi hatI. prastuta AgamamAM mithilA uparAMta vinItA nagarInuM paNa alpAMze varNana che. stha La viLIyALAma rAyahALI padmattA / A vinItA nagarInuM apara nAma ayodhyA che. A nagarI bharata kSetranI barAbara madhyamAM che. jaina sAhityanI daSTie A nagarI sahuthI prAcIna che. te aneka tIrthaMkaronI janmabhUmi ane dIkSA bhUmi che. te bharata cakravartI, acala gaNadhara, rAma-lakSmaNa baLadeva, vAsudevanI janmabhUmi che. Avazyaka malayagirivRtti anusAra A nagaranA nivAsIoe vividha kaLAmAM kuzaLatA prApta karI hovAthI tene kauzalA kahetA hatA. te nagaramAM janma thavAnA kAraNe bhagavAna RSabha devane kauzalIya-kauzalaka kahetA hatA. prastuta sUtramAM sama neM baradA jokSati... A rIte kauzalika RRSabha arihaMtano anekavAra ullekha che. jaMbUdIpa prajJaptinI upadeza zailI . :- prastuta Agamano upadeza prabhue kevI zailIthI Apyo che teno ullekha sUtrakAre sUtramAM gAyane avuM 2, heDa 4, paziLa 6, AraLa zva, vAraLa ca muggo mukhmo vavasepha sUtrapAThathI karyo che. sUtrakAre pratyeka viSayanA artha, hetu, prazna, kAraNa vagere dvArA kathana karyuM che. bhagavAna jaMbUddIpa prajJapti sUtranA arthane-pratipAdya viSayane, tenA anvayArthane te keLa mate ! vaM vuSpad ? he bhagavan ! tenuM zu kAraNa che ke tenuM kathana A 47 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe thAya che? tevA prazno ane teNa'AM tevA uttaro dvArA pragaTa karyA che. bUDhIpa prajJaptimAM prAyaH sUtrakAre praznottara paddhati apanAvI che. jema ke kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve? goyamA ! ayaM NaM jaMbuddIve savvaddIvasamuddAI sabUmaMtara, gautama svAmInA mukhe prazna rajU karyo che ke jaMbUdvIpa dIpa kyAM che? uttaramAM kahyuM che ke he gautama! jaMbUDhIpa sarva dvIpa samudranI madhyamAM che. A rIte gautama ane prabhu mahAvIranA praznottara rUpe jaMbUdvIpa prajJapti sUtranuM varNana karyuM che. ahIM vyAkaraNa-prazna pUchAyA vinA ja prabhue te te viSayanuM pratipAdana paNa karyuM che. jema ke tathA rUtharsa madhusarsa sIyArInA goyaNasahastee dohiM ya tevaDhehiM joyaNa saehiM egavIsAe joyaNassa saTThibhAgehiM sUrie vakaghsa hRthvamAccha - ahIM sUryanI daSTipathatAnA mApa AdinuM kathana karyuM che. vartamAna vijJAna ane jaMbUDhIpa prajJapti varNita jaina bhUgoLa khagoLa - vartamAnanA vaijJAniko je pRthvInuM kathana kare che te ja pRthvInuM kathana jaina zAstro paNa kare che. paraMtu baMnenI mAnyatAmAM AkAza pAtALa jeTaluM aMtara che. jaina bhUgoLa, khagoLa ane vartamAna vijJAna vacce eTaluM badhuM aMtara che ke tenI sAthe koI paNa prakAre tulanA thaI zake tema nathI. jainadaSTie pRthvI daDA jevI goLa nathI, dharI para pharatI nathI, AkAzamAM pharatI nathI paNa AkAzamAM sthira che. pRthvI AkAzamAM jarUra che, A dekhAtI ApaNI pRthvI sAthe(pahelI narakanI pRthvI) joDAyelI che. te pRthvIpiMDa pachI ghanavAta piMDa, tanuvAta piMDa, ghanodadhi piMDa, A traNe ya piMDa pUrNa thayA pachI asaMkhyAta yojana-abajo mAIla sudhI naryuM AkAza che. te AkAza upara pRthvI pratiSThita che. jainadaSTie A dekhAtI pRthvI jeTalI ja pRthvI nathI. jaina zAstranI bhUgoLa nirvivAdapaNe mAne che ke uttaradhruva-dakSiNadhruva pAse pRthvInI samApti thatI nathI. jaina zAstrAnusAra jaMbudvIpanA dakSiNa cheDe bharata kSetra nAmanuM abajo mAIlanuM eka kSetra che. te bharata kSetranI vacce vaitADhaya parvata hovAthI tenA uttara bhArata ane dakSiNa bhArata tevA be vibhAga paDI gayA che. AjanI A dekhAtI eziyAdi cha khaMDAtmaka duniyA dakSiNa Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata kSetramAM che, temAM ApaNo bhArata deza paNa AvI jAya che. jaina daSTie vartamAna pRthvInI AgaLa haju jaMgI dharatI vidyamAna che. uttaradhruvathI AgaLa uttarabhArata, vaitADhaya parvatathI mahAvidehakSetra ane airAvata kSetra sudhI eTale karoDo kilomITara sudhI pRthvI patharAyelI che. dakSiNadhruvathI AgaLa paNa seMkaDo mAIla sudhI pRthvI patharAyelI che. vijJAniko tenI jANakArI haju meLavI zakyA nathI. jyotiSamaMDala te AkAzI vastu che. khagoLa-AkAzI tattva bAbatamAM paNa jaina khagoLane vijJAna sAthe AkAza-pAtALanuM aMtara che. jaina khagoLa pramANe caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAo ApaNI pRthvIthI 790 yojanathI upara che. teo sUryane nahIM paNa merune kendramAM rAkhI, merune pradakSiNA kare che. vijJAne sUryamaMDaLane AkAzI graho ja mAnyA che jyAre jaina khagoLakAroe te graho upara asaMkhya vimAno, devonI mahAtimahA suSTi varNavI che. te aMge vaijJAniko jANakArI meLavI zakayA nathI. jema AkAzamAM UMce Urdhvaloka tarapha vijJAna saMzodhana karI zakyuM nathI tema pAtALamAM sAta narako aMge koI mAhitI meLavI zakyuM nathI. sAte graho ane pRthvI vaijJAnikoe jeTalI joI che, te jaina brahmAMDa AgaLa biMdu samAna paNa nathI. avakAzamAMthI AvatA na samajAya tevI bhASAnA zabda saMdezAo yaMtramAM jhIlAyA kare che. te uparathI vaijJAnika anumAna kare che ke avakAzamAM bIjA grahomAM vastI hovI joIe ane te ahIMnA manuSya karatAM vadhu buddhizALI, vadhu sukhI hovA joIe. - vijJAna e vikasatuM jJAna che. khuda vaijJAniko paNa kahe che ke AjanuM saMzodhana AvatIkAle khoTuM paNa paDI zake che, temAM pheraphAra paNa thaI jAya. te uparAMta vijJAnanA nirNayo yaMtro, gaNita ane anumAnanA AdhAre eTale ke parokSa AMkhe levAya che. jyAre tIrthakaroe jainAgamomAM je kahyuM che ke te tIrthakaroe dUrabIna dvArA joIne ke rokeTAdi avakAzamAM mokalIne jaNAvyuM nathI. teoe jJAnacakSuthI traNe ya kALanI vAta jANI, yathArtha kathana karyuM che. teone asatya upadeza ApavAnuM koI prayojana na hatuM. jainadharma, jainatattvajJAnanA Adya prakAzaka vItarAga, sarvajJa tIrthakaro hoya che. teozrInA ApelA jJAnane temanA Adha ziSyo-gaNadharo jhIle che. te jJAna AdhAre teo zAstranI racanA kare che te zAstro dvArA tIrthakara devanA jJAnano judI-judI rIte vistAra thato rahe che. te vANI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathArtha(sarvathA satya) hoya che. paraMtu vaijJAnikonA nirNayo parivartana pAme che. Aja nahIM to kAle vijJAna paNa satyAMzane pAmaze. vyAkhyA sAhitya :- vyAkhyA sAhityane cha vibhAgamAM vibhakta karavAmAM Ave che. (1) niryukti (2) bhASya (3) cUrNi (4) TIkA (5) TabbA (6) anuvAda. jaMbudrIpa prajJapti sUtra upara koI niryukti ke bhASya upalabdha nathI. jANavA maLe che ke tenA upara cUrNi lakhAyelI hatI. paNa tenA lekhaka, prakAzana aMge koI mAhitI upalabdha thatI nathI. AcArya malayagirie tenA upara TIkA lakhI hatI paraMtu te paNa aprApta che. AcArya zAMticaMdra gaNie tenA upara TIkA lakhI che te hAla upalabdha che. A TIkAkALa pachI zrI amolaka RRSie teno hindI anuvAda prakAzita karyo ane tyAra pachI hindI-gujarAtI bhASAmAM tenA anuvAdo prakAzita thatA rahyA che. prastuta saMskaraNa :- zrI jaMbUDhIpa prajJapti sUtranA saMskRta, hindI, gujarAtI bhASAmAM aneka saMskaraNo prakAzita thayA che. te ja kaDImAM guruprANa phAunDezana dvArA A Agamano gujarAtI anuvAda prakAzita karI, eka nUtana kaDI umeratA amo dhanyatA anubhavIe chIe. amArA prastuta prakAzananI vizeSatA e che ke temAM mULapATha, bhAvArtha ane vivecana sAthe viSayane saraLa banAvavA upayogI AkRtio, koSTako tathA pariziSTa ApavAmAM AvyA che. vAMcako graMthanA bhAvone saraLatAthI samajI zake tevA lakSyapUrvaka pUrvAcAryonA upalabdha prakAzita Agamo tathA lokaprakAza', 'bRhasaMgrahaNI', ' jainadaSTie madhyaloka' jevA graMthono AdhAra laI, A saMskaraNa taiyAra karavAmAM AvyuM che. je Agama premI jijJAsuone avazya upayogI thaze. jaMbudvIpa prajJaptinA prakAzita graMtho : graMtha samaya saM.1639 saM. 1645 saM.1660 I.sa. 1885 pU. hIravijayajI sUriSkRta TIkA pU. puNyavijayajI ma. sA. kRta TIkA zAMticaMdragaNikRta prameyaratna maMjUSA nAmanI TIkA prameya ratna maMjUSA TIkA 50 prakAzaka dhanapatasiMha, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I.sa. 1920 kalakattA devacaMda lAlAbhAI prameyaratna maMjUSA TIkA jaina pustakoddhAra saM. 2446 I.sa. 1978 amolaka RSikRta hindI anuvAda pU. ghAsIlAlajI ma.sA. kRta saMskRta TIkA; samiti - amadAvAda phaMDa- muMbaI haidrAbAda jaina zAstroddhAra I.sa. 1994 hindI anuvAda hindI, gujarAtI anuvAda Agama prakAzana samiti - khyAvara saM. 2046 jainAgama navanIta jainAgama navanIta pU. trilokamuni ma. sA. prakAzana samiti sirohI traNa svIkAra : A agAdha saMsAra sAgaramAMthI mArI jIvananaiyAne samyaka samajaNanA sahAre saMyama taTe lAvanAra, saMyama pradAtA Agama rahasyanA udghATaka, ArSadaSTA pUjyapAda guruprANanA RNamAMthI uRNa thavAnuM uttamottama nimitta maLyuM, upakArI pU. prANaguvaranI janmazatAbdI varSa !! A zatAbdIna yera smaraNIya banAvavA mama ziSyA sAdhvI ratnA uSAbAI ma. nI prabaLa bhAvanAe Agama batrIsInuM sarala, sarasa bhAvayukta gujarAtImAM prakAzana karavAnuM Ayojana thayuM. jethI jana jananA manamAM paramatAraka paramAtmAnI vANI guMjatI ane gAjatI rahe, jenA prabhAve deva, guru ane dharmanI zraddhAno dIpa aMtaramAM bhavobhava jhaLahaLato rahe !! pU. gurudevanI kRpAe A bhAvanA sAkAra thaI. sahunA sahiyArA puruSArthathI kAryano prAraMbha thayo ane zrI guruprANa phAunDezana dvArA prakAzana kArya hAtha dharAyuM. guruvaryonI kRpAe A kArya Aje vegavaMtu banyuM che. goMDalagacchanA Adya saMsthApaka nidrA vijetA 1008 bA.bra. pU. DuMgaradAdAnI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATAnupATa birAjita, goMDala saMpradAyanA camakatA sitArA pU. jaya-mANeka-prANagurunI asIma kRpAe, gurubhrAtA tapasamrATa pU. ratilAlajI ma.sA.nA aMtaranA amRtamaya AzIrvAde tathA mama saMyama jIvananA ghaDavaiyA parama tAraka guruNImaiyA jayaNAcArI pU. phUlakuMvarabAI ma. tathA vAtsalyahRdayA, saumyamUrti pU. aMbAbhAI ma.nA ananya anugrahe Aje jaMbudrIpa prajJapti sUtranA bhagavadbhAvone svanI svAdhyAyanA sahAre AgamapremI AtmAonI jijJAsAne saMtoSavA prayatna karyo che. A samaye sahu guru bhagavaMto pratye kRtajJatAno bhAva pragaTa karuM chuM. vartamAna birAjamAna goMDalagaccha ziromaNI parama- dArzanika pa. pU. zrI jayaMtalAlajI mahArAja sAheba, jeo abhigama mokalI, prastuta AgamanuM rahasya pragaTa karI ananya upakAra karyo che. temaja vANIbhUSaNa girIza gurudeva mArgadarzana ApatA rahyA che; temano hArdika AbhAra mAnI vaMdana pAThavuM chuM. A AyojananI pUrNa saphaLatA mATenA akhaMDa bhekhadhArI, Agama rahasyavettA, apramAdI pU. trilokamuni ma.sA.no aMtarathI AbhAra mAnuM chuM. Agama saMpAdana kAryane sughaDa, sacoTa, suMdara ane sarasa banAvavA nizadina apramatta bhAve kArya karanAra mama laghu gurubhaginI sAghvIratnA zrI lIlamabAI ma. nI zrutasevAnI aMtaranA umaLake anumodanA karI bhUrI bhUrI prazaMsA karuM chuM. temaja saha kAryakartA prajJAvAna ziSyA--praziSyA vinayavaMtA sAdhvI hasumati, AratI, subodhikAne aMtaranA AzIrvAda ApuM chuM ke ApanuM AgamonuM avagAhana Apane AtmabhAvomAM gamana karAvanAruM bane... zrI guruprANa phAunDezananA pramukha, utsAhI kAryakartA udAradilA zrIyut caMdrakAMtabhAI zeTha vagere dareka A apUrva satkAryane sAdyaMta saphaLa banAvavA prayatnazIla rahyA che. zrI mukuMdabhAI pArekha, maNIbhAI, bhAI zrI nehala vagere dareke zrutasevAmAM sahakAra ApI vItarAga vANI pratyenI zraddhA sAkAra karI che. guru bhaktivaMta sva. Idubena hemANInI dhArmika bhAvanA, deva, guru, dharmanI zraddhA ananya gurubhaktine sAkAra karavA udAramanA suputra zrI nIleza caMdrakAMtabhAI hemANIe A AgamanA zrutAdhAra banI mAtR RNa, pitR RNa ane guru RNamAMthI mukta thavAno 52 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatkiMcit prayatna karyo che. te jJAnapipAsu mATe anukaraNIya che. paramAtmAnA Agama Ape che AtmAnI gama, Agama bhAvo vinA kyAMya nathI kaMI dama, Agama rahasyanA AtmajJAnamAM nizadina 2ma, AgamavANI kahe che te AtmAnuM! pApothI virama. aho paramAtmA ! ApanI Agamokta AjJAone huM mArA jIvanamAM AtmasAt karI anaMtabhavonA anaMta karmono aMta karI, anaMta siddhonA siddhAlayamAM nivAsa karavA prayatnazIla banuM, e ja aMtaranI sadbhAvanA.. A AgamanA anuvAda kAryamAM jinAjJA viruddha lakhAyuM hoya to anaMta siddha bhagavaMto, guru bhagavaMtonI sAkSIe trividha trividha micchAmi dukkaDam.. -AryA muktAbAI ma. 53 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 svAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane - tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMbhU dvIpaprajJabhi dIpaprajJapti su zrI zrI jaMbudvipaprasi zrI bhUdvIpaprajJapti sUtra jJapti sUtra zrI zaMbhUdvIpa sUtra zrI bhUdvipaprajJasi sUtra zrI dvipaprajJapti sUtra zrIjJapti sUtra ti sUtra jabuddhIpaprApta sUtra zrI dvipaprajJapti sUtra zrI dvipaprajJapti sUrya zrI dipaprajJapti sUtra zrI mUdvipaprajJapti sUca zrI dipaprajJapti sUtra zrI 4mUdvipayajJa C bhUmi sUtra zrI dIpaprajJa prajJabhi sUtra, kA zrI sthavira racita upAMga CR mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa saMjJaka sUtra jati sUtra * anuvAdikA ma zrI A kAlikasUtra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavAra prathama vakSaskAra je paricaya : prastuta vakSaskAramAM jaMbudvIpanI jagatI(koTa) ane bharatakSetranuM varNana che. madhyalokanA sarva dvIpa samudronI madhyamAM sthita jaMbudvIpane pharatI jagatI che. jagatI - jagatI eTale koTa, killo. A jagatI 8 yojana UMcI che ane tenA upara eka vedikA che. vedikA :- vedikA eTale yajJakuMDanA oTalA jevo UMco bhUmi bhAga, besavA yogya pALI ke je devonI ramaNabhUmi che. te vedikAnI baMne bAjue vanakhaMDa hoya che. vanakhaMDa:- judI-judI jAtanA vRkSonA udhAnane vanakhaMDa kahe che. A vanakhaMDomAM vAvaDIo ane zilAo hoya che. te devonA krIDA sthAno che. gavAkSakaTaka:- gavAkSakaTaka eTale jALI yukta gokhalA jevo bhAga(gelerI). jagatInI cAre bAju jagatInI lavaNa samudra taraphanI divAlamAM gavAkSakaTaka che. jagatInI cAre dizAmAM jagatI jeTalA UMcA cAra daravAjA che ane te vijayAdi cAra devathI adhiSThita che. bharatakSetra :- bharatakSetra dakSiNa jaMbudvIpamAM sthita che. bharatakSetranI barAbara madhyamAM vaitADhaya parvata che. tethI bharatakSetranA be vibhAga thAya che tathA gaMgA, siMdhu nadInA kAraNe te baMne vibhAganA punaH traNa-traNa vibhAga thAya che. A parvatamAM be guphA che, je uttara bhArata ane dakSiNa bhAratane joDatA bogadA ke TanalanuM kArya kare che. vaitAya parvata:- rUpyamaya vaitADhaya parvata 25 yojana UMco che. tenA upara savA cha yojana UMcA kUTa zikhara che. A rIte te kula 25 + 6 yojana = 31 yojana UMcAI dharAve che. A vaitADhaya parvata upara 10 ane 20 yojananI UMcAI para eka-eka mekhalA = kaTI bhAga jevo pahoLo bhUmi bhAga che ane tenA upara anukrame vidyAdhara manuSyonA nagaro ane lokapAla devonA Abhiyogika devo-sevaka devonA bhavano arthAt nivAsa sthAna che. A vakSaskAramAM A sarva bhUmio tathA manuSyAdinA svarUpanuM varNana che. A rIte A vakSaskAra ane A sUtra mukhyatayA jaina bhUgoLane varNavatuM sUtra che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI jaMbudrIpa prApti sUtra zrI jaMbUdvIpa prajJapti sUtra prathama vakSaskAra viSaya prAraMbha - I 1 Namo arihaMtANaM / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM mihilA NAmaM NayarI hotthA / riddhitthimiya samiddhA, vaNNao / tIse NaM mihilAe NayarIe bahiyA uttarapuratthime disIbhAe, ettha NaM mANibhadde NAmaM ceie hotthA, vaNNao / jiyasattU rAyA, dhAriNI levI, vaLao / te kANaM teNaM samaeNaM sAmI samosaDhe, parisA NiggayA, dhammo kahio, parisA paDigayA / bhAvArtha :- arihaMta bhagavAnane namaskAra ho. te kALe--vartamAna avasarpiNI kALanA cothA ArAnA aMtamAM, te samaye-bhagavAna mahAvIra vidyamAna hatA, te samaye mithilA nAmanI eka nagarI hatI. te riddhi, siddhi, samRddhithI samRddha hatI. te mithilAnagarInI bahAra IzAna khUNAmAM mANibhadra nAmanuM yakSAyatana hatuM. te mithilAnagarImAM jitazatru rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI nAmanI paTTarANI hatI. nagara, udhAna, rAjA, rANI, A sarvanuM varNana uvavAI sUtra / pramANe jANavuM. te kALe, te samaye bhagavAna mahAvIra svAmI mithilA nagarImAM padhAryA. pariSada darzana karavA nIkaLI, bhagavAna jyAM birAjatA hatAM tyAM AvI, bhagavAne dharmadezanA ApI, dharmadezanA sAMbhaLI pariSada pAchI pharI. 2 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTThe aMtevAsI iMdabhUI NAmaM aNagAre goyamagotteNaM sattussehe, samacauraMsasaMThANasaMThie jAva evaM vayAsI - bhAvArtha:- te kALe, te samaye,bhagavAnamahAvIranAjyeSThaaMtevAsIziSyaindrabhUtinAmanAaNagArahatA. te gautama gotramAM janmyA hatA. tenA zarIranI UMcAI sAta hAthanI hatI. temanuM samacaturasa saMsthAna hatuM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vakSasakAra arthAt cArebAjuthI sapramANa zarIra hatuM. yAvatagautamasvAmIe bhagavAnane A pramANe kahyuM - jaMbUDhIpanuM sthAna saMsthAnAdi :| 3 kahi NaM bhaMte! jaMbuddIve dIve ? kemahAlae NaM bhaMte! jaMbuddIve dIve ? kiMsaMThie NaM bhaMte! jaMbuddIve dIve ? kimAyAsbhAkpaDoyAre NaM bhaMte! jaMbuddIve dIve paNNatte? ___goyamA! ayaM NaM jaMbuddIve dIve savvadIksamudANaM savvabhitarAe savvakhuDDAe vaTTe, tellApUyasaMThANasaMThie vaTTe, rahacakkavAlasaMThANasaMThie vaTTe, pukkhaskaNNiyA saMThANa saMThie vaTTe, paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie vaTTe, egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi joyaNasayasahassAiM solasa sahassAI doNNi ya sattAvIse joyaNasae tiNNi ya kose aTThAvIsaM ca dhaNusayaM terasa aMgulAI addhaMgulaM ca kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM paNNatte / se NaM egAe vairAmaIe jagaIe savvao samaMtA saMparikkhitte / bhAvArtha:- prazna- he bhagavAna! A jaMbudvIpa nAmano dvIpa kyAM che? A jaMbudvIpa nAmano dvIpa keTalo vizALa che? tenuM saMsthAna kevuM che? A jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! A jebUdvIpa badhA dvIpa samudromAM AtyaMtara che, te badhAthI nAno che, te goLa che, taLelA pUDalA jevo goLa che, rathanA paiDAnA cakravAlanI jevo goLa che, kamaLanI karNikAnI jevo goLa che, paripUrNa caMdra jevo goLa che. te goLAkAramAM te eka lAkha yojana lAMbo, pahoLo che. tenI paridhi traNa lAkha, soLa hajAra, baso satyAvIsa yojana, traNa gAu, ekaso aThThayAvIsa dhanuSya ane sADA tera aMgulathI kaMIka vadhAre che. te jaMbudvIpa, eka vajamaya jagatI(koTa)thI cAre bAjue gherAyelo che arthAt te jaMbUdvIpane pharatI eka vajamaya jagatI che. vivecana : prastuta sUtramAM praznottaranA mAdhyame madhyalokanI madhyamAM sthita jebUdvIpanA svarUpanuM varNana che. ahIM sUtrakAre gautama svAmInA mukhe (2) he , (ra) je mahAna, () viM saMvida (4) miyAra bhAjapaloyAre, A cAra prazna upasthita karyA che ane tenA uttara A pramANe ApyA che. (1) jebalIpanuM sthAna :- cauda rAju pramANa lokanA traNa vibhAga che. (1) Urdhvaloka (2) madhyaloka (tirachA loka) (3) adholoka. A traNamAMthI tirachA lokamAM asaMkhyAta dvIpa samRddha che. A asaMkhyAta dvIpa Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra madhyaka (48khaDram te lA ne adda kukara krIpa 2lAka -pa - le samukeE ' loka vibhAga samudranA sarvAtyaMtara sthAne arthAtu barAbara aDhIdvIpa AkAra tathA mApa madhyamAM jaMbUdvIpa che. (2) jaMbUDhIpano vistAra - asaMkhyAta dviIpa samudramAM kendravartI ke 68 amuke jaMbUdvIpa sauthI nAno che. vIMTaLAIne rahelA samaDhiI 5 - sa ma dro a - ya o - ya thI dviguNita-dviguNita (bamaNA- bamaNA) sabhyatara sthAne jabuddhIpa vistAravALA che. jaMbUdvIpano vRtta vikhaMbha 1 lAkha yojana che. jaMbUdvIpane pharato lavaNa samudra che. teno cakravAlavikhaMbha 2lAkha yojana che. tene pharato dhAtakIkhaMDa che. teno cakravAla vikhaMbha 4 lAkha yojana che. tene pharato kAlodadhi samudra che. teno cakravAlavikhaMbha ATha lAkhayojana che. tene pharato puSkara dvIpa che. teno cakravAla vikhaMbha soLa lAkha yojana che. A puSkara dvIpanI barAbara madhyamAM valayAkAre saMpUrNa dvIpavartI mAnuSottara nAmano parvata che. tyAM sudhIno ardha puSkara dvIpano cakravAla vikhaMbha ATha lAkha yojana che ane A mAnuSottara parvata sudhInA aDhI dvIpamAM manuSyo rahe che. A rIte dviguNita vikhaMbha vadhatA-vadhatA aMtima svayaMbhUramaNa samudra ardha rAjU pramANa che. A AkatimAM madhyavartuLa jaMbUdvIpanuM che. temAM a thI A, i thI sudhInA vistArane vRtta vikhaMbha vRtta anekavAlavikhaMbha kahe che ane te eka lAkha yojana che. bIjuM valayakAra vartuLa lavaNasamudranuM che. temAM ka thI a, A thI kha, I thI ga, u thI gha sudhInA vistArane cakravAla vikhaMbha kahe che, te be lAkha yojana che. ga Ii jabUdvIpanI paridhi - jaMbuddIpanI paridhi 3,16rara7 yojana, 3 gAu, 128 dhanuSya, 13aaaa aMgula, 5 java ane 1 jU pramANa che. sUtrakAre java ane ju A8 pramANa paridhinuM kathana karyuM nathI, paNa adhika zabdathIja te sUcita karyuM che. (3) jabUtIpanuM saMsthAna-AkAra - jaMbUdvIpano AkAra vRtta goLa hara ka che daM sArI >> 8i + hI . Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vakSaskAra kAra-vartuLAkAra che. zeSa dvIpasamudro valayAkAra goLa che. sUtrakAre jebUdvIpanA vRtta goLAkAra saMsthAnane pUDalo, rathanuM paiDuM, kamaLanI karNikA ane pUrNa caMdra, A cAra upamA dvArA samajAvyuM che. (4) 45dIpanA ||2maa pratyAvatAra:- AkArazca svarUpaM, bhAvAzca-jagatI varSa varSadharAdyAstadagata padArthA, teSAM pratyavatAraH avataraNa: AvirbhAva iti / 2 = 2135, bhAva = pahArtha; jagatI, kSetra, parvata vagere. jaMbUdvIpamAM rahelA padArtho tathA tenA svarUpanuM grahaNa 'AkAra bhAva pratyAhAra' zabdathI karavAmAM Ave che. sUtrakAre jaMbUdvIpa viSayaka traNa praznanA uttara A sUtramAM ApyA che ane cothA praznanA uttaramAM jaMbudvIpanI jagatIno ullekha karI, tenuM varNana ane jaMbudvIpanA saMpUrNa svarUpanuM varNana sAta vakSaskAra dvArA karyuM che. jaMbUlIpanI gatI ane vanakhaMDa :|4 sA NaM jagaI aTTha joyaNAI uThaM uccatteNaM, mUle bArasa joyaNAI vikkhaMbheNaM, majjhe aTThajoyaNA vikkhaMbheNaM, uvariM cattAri joyaNAiM vikhaMbheNaM, mUle vitthiNNA, majjhe saMkkhittA, uvariM taNuyA gopucchasaMThANasaMThiyA savvavairAmaI acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA NIrayA NimmalA NippaMkA NikkaMkaDacchAyA sappabhA, samirIyA (sasirIyA) saujjoyA pAsAdIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA / / sA NaM jagaI egeNaM mahaMtagavakkhakaDaeNaM savvao samaMtA saMparikkhittA / se NaM gavakkhakaDae addhajoyaNaM ukhu uccatteNaM paMca dhaNusayAI vikkhaMbheNaM, savvarayaNAmae acche jAva abhirUve paDirUve / tIse NaM jagaIe uppiM bahumajjhadesabhAe, ettha NaM mahaI egA paumavaraveiyA paNNattA- addhajoyaNaMDDaM uccatteNaM,paMcadhaNusayAI vikkhaMbheNaM, jagaIsamiyA parikkheveNaM savvarayaNAmaI, acchA jAva abhirUvA paDirUvA / tIse NaM paramavasveiyAe ayameyA- rUve vaNNAvAse paNNatte, taM jahA- vairAmayA NemA evaM jahA jIvAbhigame jAva dhuvA NiyayA sAsayA akkhayA avvayA avaTThiyA NiccA / bhAvArtha :- jagatI ATha yojana UMcI che, mULamAM bAra yojana pahoLI che, madhyamAM ATha yojana pahoLI che ane upara cAra yojana pahoLI che. mULamAM vistIrNa, madhyamAM saMkSipta-sAMkaDI ane upara pAtaLI che. tethI teno AkAra UMcA karelA gAyanA pUMchaDAM jevo dekhAya che. te jagatI saMpUrNa vajaratnamaya, svaccha, suobhana (bhulAyama), ghaselI, bhAMDalI Doya tema suvANI, 242Dita, bhesahita, gahIrahita che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra tenI dIpti nirAvaraNarUpe prakAzita che, anupama prabhAyukta che, dizA-vidizAomAM tenA kiraNo phelAtA hovAthI ati zobhanIya che, udyotayukta che, cittane prasanna kare tevI che, jovA yogya che, manane game tevI manojJa che, manamAM vasI jAya tevI che. te jagatInI cArebAju vizALa gavAkSakaTaka(jALIyukta gelerI) che. te ardhA yojana UMco ane pAMcaso dhanuSya pahoLo che. te saMpUrNa ratnamaya svaccha bhAvatuM manane abhipsita ane pratirUpa che. te jagatInI upara cAra yojanA samatala bhUmi bhAganI barAbara madhyamAM eka moTI padmavaravedikA che. te ardhA yojana UMcI ane pAMcaso dhanuSya pahoLI che. tenI paridhi jagatInI samAna che. te sarva ratnamaya, svaccha bhAvatuM manojJa ane manane abhipsita che. te padmavaravedikAnA nema bhUmi bhAgathI bahAra nIkaLelA pradeza vajamaNinA banelA che vagere varNana jIvAbhigama sUtra pramANe samajavuM thAvat te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita ane nitya che. | 5 tIse NaM jagaIe uppiM paumavaraveiyAe bAhiM ettha NaM mahaM ege vaNasaMDe paNNatte / desUNAI do joyaNAI vikkhaMbheNaM, jagaIsamie parikkheveNaM, vaNasaMDa vaNNao Neyavvo / bhAvArtha :- jagatI upara pAvaravedikAnI bahAra bAju arthAt lavaNa samudra tarapha eka vizALa vanakhaMDa (aneka prakAranAM vRkSono samUha) che, te vanakhaMDano cakravAla vikhaMbha arthAt cUDInA AkAranI pahoLAI, dezona be yojananI che. tenI paridhi jagatanI samAna che. tenuM varNana papAtika sUtra pramANe jANavuM. |6 tassa NaM vaNasaMDassa aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva NANAvihapaMcavaNNehiM maNIhi, taNehiM uvasobhie, taM jahAkiNhehiM jAva sukkilehiM; evaM vaNNo gaMdho raso phAso so pukkhariNIo pavvayagA gharagA maMDavagA puDhavisilApaTTayA ya NeyavvA / tatthaNaM bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti sayaMti ciTThati NisIyaMti tuyaTaeNti ramaMti lalaMti kIlaMti mohaMti purAporANANaM suciNNANaM suparakkaMtANaM subhANaM kaDANaM kammANaM kallANANaM kallANaphalavittivisesaM paccaNubhavamANA viharati / bhAvArtha - te vanakhaMDamAM atyaMta samatala, ramaNIya bhUmi bhAga che. te AliMgapuSkara-carma maDhelA DholanA uparanA bhAga jevo samatala che yAvatu aneka prakAranA paMcaraMgI maNiothI ane vividha tRNothI suzobhita che. te maNio kRSNa yAvata zveta che. A rIte te manojJa varNa-gaMdha-rasa-sparza ane zabdathI yukta che. tyAM puSkariNI(nAnI vAvaDIo), parvata, kadalI Adi gRha, maMDapa tathA pRthvImaya zilApaTTaka che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vAra tyAM aneka vANavyaMtara deva ane devIo Azraya le che, zayana kare che, UbhA rahe che, bese che, sUve che, paDakhuM pheravatAM pheravatAM vizrAma kare che, ramaNa kare che, manoraMjana kare che, krIDA kare che, paraspara AnaMdapramoda kare che. A pramANe teo potAnAM pUrva bhavanA upArjita zubha, kalyANakArI karmonAM kalyANakArI phaLarUpa vizeSa sukhano upabhoga karatA vicare che. 7 tIse NaM jagaIe uppi aMto paumavaraveiyAe ettha NaM ege mahaM vaNasaMDe paNNatte, desUNAI do joyaNAI vikkhaMbheNaM veiyAsamie parikkheveNaM vaNasaMDa vaNNao taNavihUNe Neyavvo / bhAvArtha :- jagatInI upara padmavaravedikAnI aMdara arthAt jaMbUdvIpa tarapha eka vizALa vanakhaMDa che. te vanakhaMDano cakravAla vikhaMbha dezona be yojana che. tenI paridhi padmavara- vedikAnI paridhinI samAna che. te vana kRSNa che yAvata tRNa sivAya sarva varNana bAhya vana vibhAganI samAna jANavuM. vivecana : jaMbudvipa jagatI pramANa ke ja che na LL SONG kapanuM, prastuta sUtramAM jebUdvIpanA aMtabhAgamAM goLAkAre AvelI jagatanuM varNana che. nAruM - jagatI = koTa. jema nagarane pharato koTa-killo hoya che tema jebUdvIpa Adi sarva dvIpa ane samudrane pharatI jagatI zAzvata bhAve rahelI che. jabUDhIpanI jagatInuM mApa - A jagatI 8 yojana UMcI che ane te mULamAM 12 yojana pahoLI che. upara-upara tenI pahoLAI ghaTatI jAya che. 1 yojananI UMcAI para te 11 yojana pahoLI che, 2 yojananI UMcAI para 10 yojana, 3 yojananI UMcAI para 9 yojana pahoLI che. A rIte kramazaH pahoLAI ghaTatA-ghaTatA 8 yojananI UMcAI para jagatI 4 yojana pahoLI che. -jayo I jagatInuM saMsthAna - jagatIno AkAra UMcA karelA gopuccha jevo che. gAyanuM pUchaDuM jema mULamAM jADuM hoya ane pachI pAtaLuM thatuM jAya che, tema jagatI mULamAM pahoLI che ane pachI upara upara jatAM tenI pahoLAI ghaTatI jAya che. jagatI paranA gavAkSa kaTaka - vavahANa - gavAkSa kaTaka. mahA vAla -vRdanAnasamUhena gavAkSa kaTaka eTale jagatInA madhyabhAge gavANakaTakano dekhAva jALI samUha. jagatInA koTa upara pharato cArebAju sarvadizAmAM jALI samUha che. ruzva gavAkSaNirnavolapAruM natimiti daff - madhyamAnatADavAMtavyA | A gavAkSa-jALI lavaNasamudra bAju jagatInI bhIMtanA madhya bhAgamAM che. te devo ane vidyAdharonuM -12 po, TH, ENTERT hits Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 8 | zrI jatIpa prajJapti sutra manoraMjananuM sahelagAhanuM sthAna che. te gavAkSakaTaka ardhA yojana UMco ane 500 dhanuSya pahoLo che. jabalIpa jagatI rAkarAra ja ja karI do HTTI (TlA 1 lI 17 SPGPS. jA | IIT T. )E) 17 SHT TR he sAdiUO_ gAjAhAnAmA *ti TT " sAdhI subodhikA lavaNasamudra jagatI para pAvaravedikA :- jagatInI upara barAbara madhyamAM pharatA goLAkAramAM eka vedikA- yajJa kuMDanI pALI jevuM devonuM krIDA sthAna che. pavarAi -revamoramUni - jJatti te vedikA ardhA yojanA UMcI ane 500 dhanuSya pahoLI che. A vedikA upara, vedikAnI bAjunI divAlo para, vedikAnA sarvasthAne lAkha pAMkhaDIvALA ratnamaya kamaLo che, tethI te pAvaravedikAnA nAme prasiddha che. tenuM varNana jIvAbhigama sUtra pramANe jANavuM. jagatI uparanA vanakhaMDo - jagatInI upara padmavaravedikAnI baMne bAjue vanakhaMDo che. padmavaravedikAnI bahAra arthAt lavaNasamudra tarapha ane aMdara arthAt jaMbUdvIpa tarapha jagatInA AkhA goLAkAranI upara vividha prakAranA vRkSothI yukta eka-eka, ema kula be vanakhaMDa che. 4 yojananI pahoLAIvALI jagatI para barAbara madhyamAM 500 dhanuSya pahoLI vedikA che. 4 yojanamAMthI 500 dhanuSya bAda karatAM baMne vanakhaMDono cakravAla vikhaMbha 250-250 dhanuSya nyUna be yojanano che. te baMne vanakhaMDanA samatala bhUmibhAga paMcavarNI maNio ane tRNothI suzobhita che. te baMne vanakhaMDa kALo, kALI AbhAdithI yukta che. A vananA keTalAka bhAgamAM kALA pAMdaDAvALA vRkSanA kAraNe kRSNa chAyAdi che. vRkSanI madhyavayamAM prAyaH tenA pAMdaDA kALA lAge che. nIla pAMdaDAnA yogathI keTaloka vanakhaMDa nIla chAyAyukta hoya che. moranI Doka jevA varNane nIla ane popaTanI pAMkha jevA varNane lIlo varNa kahe che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavAra A vanakhaMDa kRSNa, kRSNAdi AbhA, kRSNAdi chAyAmaya che. A vanakhaMDamAM sUryakiraNo pravezI zakatA nathI ane tethI te vanakhaMDa zItala rahe che. baMne vanakhaMDa eka samAna che. temAM mAtra taphAvata e che ke bahArano vanakhaMDa pavananA kAraNe maNi-tRNanA dhvanithI yukta che, jyAre aMdarano vanakhaMDa pAvaravedikAnA kAraNe vAyunA saMcArathI rahita hovAthI maNi-tRNanA dhvanithI rahita prazAMta hoya che. jaMbUdvIpanA dvAra :|8 jaMbuddIvassa NaM bhaMte ! dIvassa kai dArA paNNattA ? goyamA ! cattAri dArA paNNattA, taM jahA- vijae, vejayaMte, jayaMte, apraajie| bhAvArtha - prazna- he bhagavAna! jaMbUdvIpanAM keTalAM dvAra che? uttara- he gautama! jaMbudvIpanAM cAra dvAra che- (1) vijaya (2) vaijayanta (3) jayaMta (4) aparAjita. | 9 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIvassa dIvassa vijae NAmaM dAre paNNatte ? goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa purathimeNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI vIivaittA jaMbuddIvedIve purathimaperaMte lavaNasamuddapurathimaddhassa paccatthimeNaM sIyAe mahANaIe uppi, ettha NaM jaMbuddIvassa dIvassa vijae NAmaM dAre paNNatteaTTha joyaNAI uddhaM uccatteNaM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM tAvaiyaM ceva paveseNaM see varakaNagathUbhiyAe jAva dArassa vaNNao jAva rAyahANI / evaM cattAri vi dArA sarAyahANiyA bhANiyavvA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanuM vijaya nAmanuM dvAra kyAM AvyuM che? uttara- he gautama! jaMbUDhIpa nAmanA dvIpamAM maMdaraparvatathI 45 hajAra yojana dUra jaMbUdvIpanI pUrva dizAnA aMtamAM ane lavaNasamudranA pUrvArdhanI pazcimamAM sItA mahAnadInI upara jaMbudvIpanuM vijaya nAmanuM dvAra che. te ATha yojana UMcuM ane cAra yojana pahoLuM che. teno pravezamArga paNa cAra yojanA pahoLo che. te dvAra zveta ane uttama suvarNamaya sUpikAothI yukta che yAvata te vijaya dvAra ane vijaya devanI rAjadhAnI paryatanuM varNana tathA vijayadvAra sahita cAre dvAra ane cAre dvAranA devonI rAjadhAnIonuM varNana jIvAbhigama sUtra pramANe jANavuM. |10 jaMbuddIvassa NaM bhaMte ! dIvassa dArassa ya dArassa ya kevaie abAhAe aMtare pau ? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra goyamA ! auNAsIiM joyaNasahassAiM bAvaNNaM ca joyaNAI desUNaM ca addhajoyaNaM dArassa ya dArassa ya abAhAe aMtare paNNatte / 10 auNAsIi sahassA, bAvaNNaM ceva joyaNA huMti / UNaM ca addhajoyaNaM, dAraMtaraM jaMbudIvassa // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpanA eka dvArathI bIjA dvArA vacce keTaluM aMtara che ? uttara- he gautama ! jaMbUdvIpanA eka dvArathI bIjA dvAra vacce aMtara ogaNAeMzI hajAra bAvana yojana ane ardhA yojana (79,052 )mAM kaMIka ochuM che. gAthArtha- jaMbudrIpanA dvAronuM aMtara dezona ogaNAeMzI hajAra sADA bAvana yojana che. vivecana : jaMbUDhIpa jagatI dvAra pramANa | ga majA yo+- 994 yo jaMbudvIpanA cAra dvAronA sthAna ane nAma HjaMbudrIpamAM meruparvatathI pUrvAdi cAre dizAmAM 45,000 yojana dUra, jaMbudrIpanA aMtabhAgamAM, jagatInI madhyamAM eka-eka, kula maLI cAra dvAra che. pUrva dizAmAM vijaya, dakSiNa dizAmAM vaijayaMta, pazcima dizAmAM jayaMta ane uttara dizAmAM aparAjita nAmanuM dvAra AveluM che. : jaMbUtIpanA cAra hAronuM pramANa - jaMbudrIpanA vijayAdi cAre dvAro ATha yojana UMcA ane cAra yojana pahoLA che. te dvAronI baMne bAjunI bArasAkha eka-eka gAunI che. bArasAkha sahita cAre dvAronI pahoLAI 4aa yojana che. jabUtIpanA cAra dvAra vaccenu aMtara H- - jaMbudrIpanA cAre dvAro vaccenuM aMtara, jaMbudrIpanI paridhimAMthI cAra dvAronI pahoLAI bAda karatAM je Ave, tenA caturthAMza jeTaluM che. te A pramANe che- E] ] ] [] [] [*]| dareka dvAra sADA cAra yojana pahoLA hovAthI cAre dvArano saravALo aDhAra yojana thayo. te aDhAra yojanane jaMbudrIpanI paridhi (3,16,227 yojana, 3 gAu, 128 dhanuSya, 1aa aMgula)mAMthI bAda karatAM 3,16,209 yojana, 3 gAu, 128 dhanuSya, 13aa aMgula rahe che. teno caturthAMza (cotho bhAga) eTale 79,05ra yojana, 1 gAu, 153ra dhanuSya, traNa aMgula, traNa java ane be jU prApta thAya che. te dvAronuM paraspara aMtara jANavuM. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavAra | 11 / jabUdvIpanI jagatanA cAra dvAra mI . ARMA HA 78052yo. 1532 dhanu u.3412 sUtrakAre sUtramAM 79,05ra yojana ane ardha yojanamAM nyUna aMtara kahyuM che. te kiMcit jUnathI 1 gAuM, 1,pa3ra dhanuSya vagerenuM sUcana karyuM che. jabalIpa vAranA svAmI deva tenI rAjadhAnIo :eka palyopamanI sthitivALA vijayAdi dvAranA nAmavALA cAra deva tenA svAmI che. te cAre devonI rAjadhAnIo, ApaNA A jaMbUdvIpathI asaMkhyAta yojana dUra, asaMkhyAta dvIpa-samudra pachI bIjo jaMbUdvIpa nAmano vI5cha, te khUdvIpamA 12,000 yona 2 jaIe tyAre vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI ane aparAjitA nAmanI cAre devonI eka-eka rAjadhAnI cAre dizAomAM che. Freone Nel 'th hone bharatakSetra :|11 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve bharahe NAmaM vAse paNNatte ? __goyamA ! cullahimavaMtassa vAsahasphavvayassa dAhiNeNaM, dAhiNalavaNasamuddassa uttareNaM, purathimalavaNasamuhassa paccasthimeNaM, paccatthimalavaNasamudassa purathimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve bharahe NAmaM vAse paNNate - khANubahule kaMTakabahule visamabahule duggavahule pavvayabahule, pavAyavahule ujjharabahule Nijjharabahule khaDDAbahule daribahule NaIbahule dahabahule rukkhabahule gucchabahule gulmabahule, layAbahule vallIbahule aDavIbahule sAvayabahule teNabahule takkarabahule DiMbabahule Damarabahule dubbhikkhabahule dukkAlabahule pAsaMDabahule kivaNabahule, vaNImagabahule, Itibahule, mAribahule, kuvuTThibahule, aNAvuTThibahule, rAyabahule, rogabahule, saMkilesabahule, abhikkhaNaM abhikkhaNaM saMkhohabahule / pAINapaDINAyae, udINadAhiNa vitthiNNe, uttarao paliyaMkasaMThANasaMThie, dAhiNao dhaNupiTThasaMThie, tihA lavaNasamudaM puDhe, gaMgAsiMdhUhiM mahANaIhiM veyaDDeNa ya pavvaeNa chabbhAgapavibhatte, jaMbuddIvadIvaNauksayabhAge paMca chavvIse joyaNasae chacca egUNa- vIsaibhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 | zrI jatIpa prajJapti sutra bharahassa NaM vAsassa bahumajjhadesabhAe, etthaNaM veyaDDhe NAmaM pavvae paNNatte, je NaM bharahaM vAsaM duhA vibhayamANe-vibhayamANe ciTThai, taM jahA- dAhiNaDDabharahaM ca uttaraDDabharahaM ca / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUDhIpa nAmanA dvIpamAM bharata nAmanuM kSetra kyAM che? uttara- he gautama! cullahimavaMta (laghu himavaMta) varSadhara parvatanI dakSiNamAM, dakSiNavartI lavaNa samudranI uttaramAM, pUrvavartI lavaNasamudranI pazcimamAM, pazcimavartI lavaNasamudranI pUrvamAM jebUdvIpa nAmanA dvIpamAM bharata nAmanuM kSetra che. te bharatakSetramAM prAyaH (bahulatAe) sUkAvRkSanA TUMThAM tathA boraDI, bAvaLa jevA kAMTALA vRkSo, UMcI-nIcI bhUmi; durgama sthAno, parvato, prapAto(paDI javAya tevA sthAno), vahetA pANInA dhodha, jharaNAo, khADAo, guphAo, nadIo, draho, vRkSo, guccho, gulmo, latAo, velAo, vano, jaMgalI hiMsaka pazuo hoya che. tyAM coro, svadezanA lokonA upadravo, zatrukRta upadravo ghaNA hoya che. tyAM durbhikSa, duSkALa sAdhu-saMnyAsI, garIba, bhikhArI vagere bahu hoya che. tyAM pAkano nAza karanArI jIvotpatti, jana saMhAraka rogotpatti ghaNI hoya che, tyAM kuvRSTi, anAvRSTi, prajApIDaka ghaNA rAjAo, rogo, saMkalezo (zArIrika, mAnasika asamAdhi utpAdaka kajIyAdi) tathA vAraMvAra mAnasika asthiratA utpanna kare tevA kaSTadAyI daMDanI bahulatA hoya che. AvI sthitivALuM bharatakSetra che. te bharatakSetra pUrva pazcima lAMbu ane uttara dakSiNa pahoLuM che. te bharatakSetra uttara dizAmAM pathaMka saMsthAne arthAt laMbacorasa AkAre che ane dakSiNa dizAmAM dhanuSyanA kamAnanI jema goLAkAre saMsthita che. te bharatakSetra pUrva, dakSiNa ane pazcima A traNa dizAmAM lavaNasamudrane sparze che. gaMgA ane siMdhu be mahAnadI tathA vaitADhaya parvata dvArA tenA cha vibhAga(khaMDa) thAya che. te jaMbudvIpanA 190mA bhAge che arthAtu teno vikhaMbha(vistAra-pahoLAI) para IMyojana che. bharatakSetranI barAbara madhyamAM pUrva-pazcima lAMbo vaitADhaya nAmano parvata che. te parvata bharatakSetrane be vibhAgamAM vibhakta karato sthita che. bharatakSetranA be vibhAga A pramANe che- dakSiNArdha bharata ane uttarArdha bharata. vivecana : prastuta sUtramAM jaMbUDhIpagata bharatakSetranuM varNana che. tenuM svarUpa, sthAna sUtrArthathI spaSTa che. maMgulI vahIvaMDIsacAro -bharatakSetra jebUdvIpanA 190mA bhAge che. eka lAkhayojananA jaMbUdvIpanA 190 khaMDa thAya che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vakSaskAra jabUtIpanA 190 khaMDa - bharata--airavatanA cullahimavaMta-zikharI parvatanA hemavata--heraNyavatanA mahAhimavaMta-rUkmi parvatanA parivAsa-ramyavAsanA niSadha-nIlavAna parvatanA mahAvideha kSetranA 6234 co. 2 khaMDa 4 khaMDa 9 khaMDa 15 khaMDa 32 khaMDa 4 khaMDa 4 kula 190 khaMDa A pratyeka khaMDa para yojana pramANa che. pa3 je yo. x 190 khaMDa - 1,00,000 lAkha yojana pramANa jaMbUtIpa thAya che. temAM bharatakSetra jaMbudrIpanA 190mA bhAga rUpe che arthAt para sUTa yojana pahoLuM che. * L 5 - 3 36982 Eni. vis-2 pata nimisa gu -... 114 eka-eka khaMDa be be khaMDa ''; 14e khaMDa, . . . rakato dayA cAracAra khaMDa ATha-ATha khaMDa soLa soLa khaMDa batrIsa-batrIsa khaMDa cosaTha khaMDa bharata kSetra ki yobhana 23 30nyeon teulri parvata khaMDaja -yes.. 5* 3 prapAta 3 $ lh kapA phrA 2341ra ke khA khaMDa -9 13 3346 kara 5-5 : : vALu vahutaeN - ThUMThAMnI bahulatA. kAMTALA vRkSanI bahulatA, viSama sthAnanI bahulatA vagere bharatakSetranA bhUmibhAganuM A varNana koIpaNa sthAnavizeSa ane kALavizeSanI apekSAe che, tema ahIM samajavuM joIe. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 14 / zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra bharatakSetramAM ekAMta zubhakALamAM sarva kSetro zubharUpe ane samatala hoya che. ekAMta azubhakALamAM sarva kSetrAdi azubha ja hoya che ane zubhAzubha mizrakALamAM kyAMka zubhatA, kyAMka azubhatA, kyAMka samasthaLa, kyAMka viSama sthaLa hoya che. ahIM je hUMThAMdinI bahulatA vagere kathana karyuM che te mizrakALa arthAta trIjA ArAnA aMtathI 100 varSa jUnA pAMcamAM ArA sudhInA kAlagata kSetra mATe ane te paNa pradeza vizeSonI apekSAe che. tethI ja sUtrakAra pAMcamAM ArAnA varNanamAM samatalabhUmi bhAganuM kathana avirodha bhAve karI zakyA che. kSiA bharata :12 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve dAhiNaDDe bharahe NAmaM vAse paNNatte ? goyamA ! veyaDDassa pavvayassa dAhiNeNaM, dAhiNalavaNasamudassa uttareNaM, purathimalavaNasamuddassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamuddassa puratthimeNaM, ettha gaMjabuddIve dIve dAhiNabharahe NAmaM vAse paNNatte- pAINapaDINAyae udINadAhiNavitthiNNe addhacaMdasaMThANasaMThie tihA lavaNasamudaM puDheM, gaMgAsiMdhUhiM mahANaIhiM tibhAgapavibhatte doNNi aTThatIse joyaNasae tiNNi ya egUNavIsabhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM / ___ tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA, duhA lavaNasamudaM puTThA-purathimillAe koDIe purathimillaM lavaNasamudaM puTThA, paccasthimillAe koDIe paccatthimillaM lavaNasamudaM puTThA, Nava joyaNasahassAI satta ya aDayAle joyaNasae duvAlasa ya egUNavIsabhAe joyaNassa AyAmeNaM, tIse dhaNupuDhe dAhiNeNaM Nava joyaNasahassAI sattachAva- joyaNasae ikkaM ca egUNavIsabhAge joyaNassa kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jebUdvIpa nAmanA dvIpamAM dakSiNArdha bharata nAmanuM kSetra kyAM che? uttara- he gautama! vaitADhaya parvatanI dakSiNa dizAmAM, dakSiNavartI lava samudranI uttara dizAmAM, pUrvavartI lavaNasamudranI pazcima dizAmAM ane pazcimavartI lavaNa samudranI pUrvadizAmAM jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanuM dakSiNArdha bharata nAmanuM kSetra che. A dakSiNArdha bharatakSetra pUrva-pazcima lAMbu ane uttara-dakSiNa pahoLuM, ardhacaMdranA AkAre sthita che. te pUrva, dakSiNa, pazcima, tema traNa dizAmAM lavaNasamudrane sparze che. te gaMgA-siMdhu mahAnadIthI traNa vibhAgamAM vibhakta che. te dakSiNArdha bharata kSetra baso ADatrIsa yojanA ane traNa kaLA(ra38 yojana)thI kAMIka adhika pahoLuM che. dakSiNArdha bharatanI uttaravartI dhanuSya pratyaMcA jevI jIvA(laMbAIvALo Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vAra [ 15] kinAro-vibhAga) pUrva pazcima lAMbI che. te jIvA be bAjuthI lavaNa samudrane sparze che. te jIvA pUrvadizAnI koTi-kinArAthI, pUrvI aMta bhAgathI pUrva samudrane ane pazcimI kinArAthI pazcimI samudrane sparze che. te pUrva pazcimavartI jIvA nava hajAra sAtaso aDatAlIsa yojana ane bAra kaLA (9,7481 yojana) lAMbI che. tenuM dhanuHpRSTha-dhanuSyAkAra bhAga dakSiNa dizAmAM nava hajAra sAtaso chayAMsaTha yojana ane eka kaLA (9,76 8 yojana)thI kAMIka adhika che. A dhanupRSThanuM mApa goLAInI apekSAe samajavuM. 13 dAhiNaDDabharahassa NaM bhaMte ! vAsassa kerisae AyArabhAkpaDoyAre paNNatte? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva NANAvihapaMcavaNNehiM maNIhiM taNehiM uvasobhie, taM jahA- kittimehiM ceva akittimehiM ceva / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! dakSiNArdha bharatakSetranuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! dakSiNArdha bharatano bhUmibhAga ati samatala che. te mRdaMga(Dholaka)nA uparI carmAcchAdita bhAganI jema samatala che yAvat te anekavidha paMcaraMgI maNiothI yukta che ane kRtrimaakRtrima tRNo vanaspatiothI suzobhita che. 14 dAhiNaDDabharahe NaM bhaMte ! vAse maNuyANaM kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNatte ? ___ goyamA ! teNaM maNuyA bahusaMghayaNA, bahusaMThANA, bahuuccattapajjavA, bahuAUpajjavA, bahUI vAsAiM AuM pAleti, pAlittA appegaiyA NirayagAmI appegaiyA tiriyagAmI appegaiyA maNuyagAmI appegaiyA devagAmI appegaiyA sijjhati bujjhati muccaMti pariNivvAyaMti savvadukkhANamaMtaM kareMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavAna ! dakSiNArdha bharatanA manuSyonuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! dakSiNArdha bharatamAM manuSyonA saMhanana, saMsthAna, UMcAI, AyuSya aneka prakAranA che. te aneka varSonuM AyuSya bhogave che. AyuSya bhogavIne keTalAka narakagatimAM, keTalAka tiryaMcagatimAM, keTalAka manuSyagatimAM ane keTalAka devagatimAM jAya che ane keTalAka siddha, buddha, mukta ane parinirvANane pAme che ane samasta duHkhono aMta kare che. vivecana : prastuta sUtromAM dakSiNArdha bharatanuM varNana che. bharatakSetranI barAbara madhyamAM vaitADhaya parvata che. tyAMthI dakSiNa dizAnuM kSetra dakSiNArdha bharata kahevAya che. gaMgA-siMdhu nadInA kAraNe tenA 3 vibhAga thAya che. bharatakSetrano AkAra - jebUdvIpanA bharatakSetra tathA dakSiNArdha bharata kSetrano AkAra tIra caDhAvelA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] zrI jabalIpa prajJapti satra dhanuSya jevo che. A sUtramAM tenI jIvA, dhanupRSTha, ISa vagerenuM mApa batAvavAmAM AvyuM che. jIvA - vRtta kSetranA chellA khaMDanI pUrva-pazcima laMbAI athavA dhanuSyanI dorI jevI utkRSTa laMbAIne jIvA kahe che. vivakSitasya kSetrasya, pUrvAparAnta gocaraH / AyAma: parano vojha sA nItyamathIyare - lokaprakAza sarga 16. gA. 7 gAthArtha - vivakSita kSetranI pUrva pazcima sudhInI utkRSTa laMbAIne jIvA kahe che dakSiNArdhabharatanI jIvA 9,748 12 yojananI che. ISa - dhanapRSThanA madhyathI jIvAnA madhyabhAga sudhInA vikhaMbhane ISa, zara, ke bANa kahe che. vivakSitasya kSetrasya jIvAyA madhyabhAgataH / viSkambho yo'rNavaM yAvat, sa iSu paribhASita: // -loka prakAza, sarga 16 gA. 6 gAthArtha - vivakSita kSetranI jIvAnA madhya bhAgathI samudra sudhInA vikhaMbhane ISa kahe che. dakSiNArdha bharata kSetranI ISa (vikhaMbha) sAdhika ra38 yojana che. dhana pRSTha - vRtta padArthano chello dezabhAga dhanuSyanA AkAra jevo thAya che, teTalA dezabhAgane khaMDa kahevAmAM Ave che. khaMDa sthAnIya dhanuSyanuM kAmaThuM-kamAna jevA bhAgane dhanupRSTha kahe che. te bhAga paridhinA eka dezarUpa hoya che. ardhacaMdrAkAra bharata vagere kSetranA pAchaLanA bhAgane dhanaHpRSTha vivakSitakSetrajIvA, pUrvAparAnta sImayA / yofzvastha ripo, dhanu-puSTa taCvire II - lokaprakAza, sarga-16, gA. 8 gAthArtha -vivakSita kSetranI jIvAnA pUrva cheDAthI pazcimI cheDA sudhInI, samudrane sparzatI paridhine dhanupRSTha kahe che. dakSiNArdha bhAratanuM dhanupRSTha sAdhika 9,76 yojana pramANa che. bAhA - khaMDanI be bAjunA paDakhA. pUrvakSetra dhanuH pRSTAddhanuH, pRSTe'grime'dhikam / guhuM vIdu vatsA vIdetyamathIyate II - lokaprakAza, sarga-16. gA-9. pUrvanA dhanu:pRSTha ane pachInA dhanupRSTha vacceno vAMkA hAtha jevo vadhArAno je khaMDa hoya te bAhA kahevAya che arthAt moTA dhanupRSTha ane nAnA dhanupRSThanI vaccenA taphAvatarUpa bhUmi bhAgane bAhA kahe che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavAra | 17 | bharatakSetranA bAhAdi bharatakSetranuM dhanupRSTha eka ja che, tethI tene bAhA hotI nathI paraMtu bharata kSetranA dakSiNa-uttara evA be vibhAganA kAraNe uttara bAhA bharatane be bAhA thaI zake che. dakSiNa bhAratane bAhA nathI. dakSiNa - jIvA bharatanuM varNana hovA chatAM prAsaMgika rUpe ahIM bahAnuM kathana karyuM che. - dhanaHpRSTha AliMgapukkharei:- AliMgo-murajo vAdyavizeSa AliMga 'eTale mRdaMga, Dhola vagere vAdya vizeSa, puzara varmaputra-putrIjuM eTale cAmaDuM. mRdaMga ke Dholano carma maDhelo bhAga jema samatala-sapATa hoya che, tema A kSetrano bhUmibhAga samatala hoya che. pUrva sUtramAM bharatakSetramAM sthANu bahulatA, viSamatA Adino je ullekha thayo che, te saMpUrNa kSetranA sAmAnya varNananI daSTie che. ahIM ramaNIya bhUmibhAganuM je varNana che, te kAla vizeSanI daSTie che. bharata kSetramAM zubha ane azubhanI mukhyatAvALI be prakAranI sthitionuM kathana sthAnabheda athavA kAlabhedanA kAraNe asaMgata nathI. pUrvasUtramAM je varNana che te mizrakALanI apekSAe che ane ahIM je varNana che te zubha kALanI apekSAe che. prastuta sUtramAM dakSiNAddha bharatanA manuSyonI narakagati, tiryaMcagati, manuSyagati, devagati ane mokSaprAptinuM je varNana che, te ArA-vizeSanI apekSAthI che. bharata kSetramAM trIjA-cothA ArAmAM manuSyo mokSa gatine prApta karI zake che. bhogakALa ke yugalika kALamAM yugaliko eka devagatine ja prApta thAya che, tenuM varNana bIjA vakSaskAramAM che. vaitADhaya parvata :|15 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve bharahe vAse veyaDDe NAmaM pavvae paNNate? goyamA ! uttarabharahavAsassa dAhiNeNaM, dAhiNabharahavAsassa uttareNaM, purathima lavaNasamuddassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamuddassa puratthimeNa, ettha NaM jaMbuddIve dIve bharahe vAse veyaDDe NAmaM pavvae paNNatte-pAINapaDINAyae, udINadAhiNavitthiNNe duhA lavaNasamudaM puDhe-purathimillAe koDIe purathimillaM lavaNasamudaM puDhe, paccatthimillAe koDIe paccathimillaM lavaNasamudaM puDhe, paNavIsaM joyaNAI ukhu uccatteNaM chassakosAiM joyaNAI uvveheNaM, paNNAsaMjoyaNAI vikkhaMbheNaM / tassa bAhA purathimapaccatthimeNaM cattAri aTThAsIe joyaNasae solasa ya egUNavIsabhAge joyaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM paNNattA / tassa jIvA uttareNaM Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra pAINapaDINAyayA duhA lavaNasamudaM puTThA-purathimillAe koDIe purathimillaM lavaNasamudaM puTThA, paccatthimillAe koDIe paccatthimillaM lavaNasamudaM puTThA, dasa joyaNasahassAiM satta ya vIse joyaNasae duvAlasa ya egUNavIsabhAge joyaNassa AyAmeNaM / tIse dhaNupuDheM dAhiNeNaM dasa joyaNasahassAiM satta ya teyAle joyaNasae paNNarasa ya eguNavIsabhAge joyaNassa parikkheveNaM, ruyagasaMThANasaMThie, savvarayayAmae, acche jAva abhirUve paDirUve / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetramAM vaitADhaya parvata kayAM che? uttara- he gautama! A jaMbudvIpanA bharata kSetramAM uttarArdha bharata kSetranI dakSiNa dizAmAM, dakSiNArdha bharata kSetranI uttara dizAmAM, pUrva dizvartI lavaNa samudranI pazcima dizAmAM ane pazcima dizvartI lavaNa samudranI pUrva dizAmAM vaitADhaya parvata sthita che. te pUrva-pazcima lAMbo ane uttara-dakSiNa pahoLo che. te pUrva ane pazcima be dizAmAM lavaNa samudrane sparze che. te pUrvI aMtabhAgathI pUrvI samudrane ane pazcimI aMtabhAgathI pazcimI samudrane sparzI che. te 25 yojana UMco, savA chayojana(eka gAu adhika chayojana) jamInamAM UMDo ane pa0 yojana pahoLo che. pUrva pazcima dizAmAM tenI bAhA sAdhika cAraso aDhyAsI yojana sADA soLa kaLA (488 yojana)nI paridhirUpe ke goLAI rUpe che. uttara dizAmAM AvelI tenI jIvA pUrva pazcima lAMbI che ane pUrva pazcima be bAjathI lavaNa samudrane sparze che. pUrvI aMtabhAgathI pUrvI samudrane ane pazcimI aMtabhAgathI pazcimI samadrane sparze che. te jIvAnI laMbAI sAdhika dasa hajAra sAtaso vIsa yojana ane bAra kaLA (10,720 1 yojana)nI che. dakSiNa dizAmAM AveluM tenuM dhanu pRSTha dasa hajAra, sAtaso tetAlIsa yojana ane paMdara kaLA (10,743 4 yojana) goLAIrUpe che. te vaitADhaya parvata rUcaka nAmanA gaLAnA AbharaNanA saMsthAne che. A vaitADhaya parvata pUrNatayA rajatamaya che, svaccha che yAvatuM manane game tevo ane manamAM vasI jAya tevo che. 16 se NaM ubhao pAsiM dohiM paumavasveiyAhiM dohiM ya vaNasaMDehiM savvao samaMtA saMparikkhitte / tAo NaM paramavasveiyAo addhajoyaNaM uDDe uccatteNaM, paMcadhaNusayAI vikkhaMbheNaM, pavvayasamiyAo AyAmeNaM / vaNNao bhANiyavvo / teNaM vaNasaMDA desUNAI do joyaNAI vikkhaMbheNaM, paramavasveiyA samagA AyAmeNaM, kiNhA kiNhobhAsA vaNNao / bhAvArtha :- vaitADhaya parvata uttara ane dakSiNa baMne bAjue be padmavaravedikA ane be vanakhaMDothI pUrNataH gherAyelo che. te pAvaravedikA ardha yojana UMcI ane 500 dhanuSya pahoLI ane parvata jeTalI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vakSaskAra 19 lAMbI che. te vanakhaMDo dezona be yojananA pahoLA che ane padmavaravedikA jeTalA lAMbA che. te ati saghana hovAthI kRSNavarNI ane kRSNakAMtivALA che vagere varNana uvavAI sUtra pramANe jANavuM. 17 veyaDDussa NaM pavvayassa puratthima-paccatthimeNaM do guhAo paNNattAo - uttaradAhiNAyayAo pAINapaDINavitthiNNAo paNNAsaM joyaNAI AyAmeNaM, duvAlasa joyaNAI vikkhaMbheNaM, aTTha joyaNAI uDDuM uccatteNaM, vairAmayakavADohADiyAo, jamalajuyala kavAGaghaNaduppavesAo NiccaMdhayAstimissAo vavagayagahacaMda- sUraNakkhattajoisapahAo savvarayayAmae acche jAva abhirUvAo paDirUvAo, taM jahA- timisaguhA ceva, khaMDappavAyaguhA ceva / tatthaNaMdo devA mahiDDIyA, mahajjuIyA, mahAbalA, mahAyasA mahAsokkhA mahANubhAgA paliovamaTTiIyA parivasaMti, taM jahA- kayamAlae ceva NaTTamAlae ceva / bhAvArtha :- vaitADhaya parvatanI pUrva ane pazcima baMne dizAmAM eka-eka, ema be guphA che. te uttara-dakSiNa lAMbI ane pUrva-pazcima pahoLI che. te 50 yojana lAMbI, 12 yojana pahoLI ane ATha yojana UMcI che. te guphAo haMmezAM vajaratnamaya daravAjA(bAraNA)thI baMdha rahe che. samasthita te baMne daravAjA evA saghana rIte baMdha rahe che ke te guphAmAM praveza karavo azakya che. te baMne baMdha guphAo saghana aMdhakArathI vyApta rahe che. te guphAo graha, caMdra, sUrya ane nakSatro vagerenA prakAzathI rahita hoya che, te baMne guphAo sarva ratnamaya, svaccha yAvat manane game tevI ane manamAM vasI jAya tevI che. te guphAonA nAma A pramANe che- (1) timisra gujha ( 2 ) is prapAta guIjha. tyAM mahA aizvaryavAna, dhRtimAna, baLavAna, yazasvI, sukhI, mahAbhAgyavAna ane eka palyopamanI sthitivANA me adhipati deva rahe che. yathA - (1) 1/2tabhAsaGa (2) nRttabhAsa 18 tesi NaM vaNasaMDANaM bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo veyaDussa pavvayassa ubhao pAsiM dasa dasa joyaNAI uDDuM uppaittA, ettha NaM duve vijjAhasseDhIo paNNattAopAINapaDINAyayAo udINadAhiNavitthiNNAo dasa dasa joyaNAiM vikkhaMbheNaM, pavvaksamiyAo AyAmeNaM, ubhao pAsiM dohiM paumavasveiyAhiM dohiM vaNasaMDehiM saMparikkhittAo / tAo NaM paramavasveiyAo addhajoyaNaM uDDa uccatteNaM, paMca dhaNusayAI vikkhaMbheNaM, pavvayasamiyAo AyAmeNaM, vaNNao Neyavvo / vaNasaMDA vi paumavasveiyAsamagA AyAmeNaM, vaNNao / bhAvArtha :(vaitADhaya parvatanI uttara ane dakSiNa baMne bAjue AvelA) te vanakhaMDo-bagIcAonA ramaNIya samatala bhUmibhAgathI baMne bAjue daza-daza yojana UMce jaIe tyAre vaitADhaya parvata upara uttara ane dakSiNa baMne bAjue eka-eka ema be vidyAgharanI zreNio arthAt AvAsa paMktio AvI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 20 | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra che.(bahu lAMbI ane atyalpa pahoLI jagyAne zreNI kahevAya che.) te pUrva-pazcima lAMbI ane uttara-dakSiNa pahoLI che. te daza yojana pahoLI ane parvata jeTalI lAMbI che. te zreNIonI baMne bAju eka-eka ema be pAvara vedikA ane be vanakhaMDa che. te padmavaravedikAo ardhA yojana UMcI, 500 dhanuSya pahoLI ane parvata jeTalI lAMbI che. te vanakhaMDo vedikA jeTalA ja lAMbA che vagere vedikA ane vanakhaMDanuM saMpUrNa varNana pUrvavat jANavuM. | 19 vijjAharaseDhINaM bhaMte ! bhUmINaM kerisae AyArabhAkpaDoyAre paNNatte ? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae- AliMga pukkharei vA jAva NANAvihapaMcavaNNehiM maNIhiM taNehiM ya uvasobhie, taM jahAkittimehiM ceva akittimehiM ceva / tattha NaM dAhiNillAe vijjAhasseDhIe gagaNa vallabhapAmokkhA paNNAsaM vijjAharaNagarAvAsA paNNattA, uttarillAe vijjAharaseDhIe raha NeuscakkavAlapAmokkhA sarTi vijjAharaNagarAvAsA paNNattA / evAmeva sapuvvAvareNaM dAhiNillAe uttarillAe vijjAhasseDhIe egaM dasuttaraM vijjAhara- NagarAvAsasayaM bhavatIti makkhAyaM / te vijjAharaNagarA riddhasthimiya samiddhA, pamuiyajaNajANavayA jAva abhirUvA paDirUvA / tesuNaM vijjAharaNagaresu vijjAhasrAyANo parivasaMti-mahayA himavaMtamahaMtamalayamaMdaramahiMdasArA rAyavaNNao mALiyaLyo ! bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vidyAghara zreNIonI bhUminuM arthAt kSetranuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama ! vidyAghara zreNIono bhUmibhAga ghaNo samatala, ramaNIya che. te DholakanA carmamaDhita bhAganI jema samatala che yAvatu te aneka prakAranA paMcavarNI maNiothI yukta che tathA kRtrima ane akRtrima baMne prakAranI tRNa vanaspatiothI suzobhita che. dakSiNavartI vidyAdharanI zreNImAM gaganavallabha vagere vidyAdharanA pacAsa(50) moTA nagaro che ane uttaravartI vidyAdharanI zreNImAM rathanupura cakravAla Adi sATha(0) nagaro che. A pramANe dakSiNavartI ane uttaravartI banne vidyAghara zreNIonA nagaronI saMkhyA ekaso daza che. te vidyAdharanA nagara vaibhavazALI, surakSita ane samRddha che. tyAM AnaMda-pramodanA sAdhano pracura mAtrAmAM hovAthI tyAMnA nivAsIo ane anya bhAgomAMthI AvelI vyaktio AnaMdita rahe tevA yAvatuM manojJa ane manamAM vasI jAya tevA te nagaro che. te vidyAdharanA nagaromAM mahAhimavaMta, malaya, meru ane mahendra parvatonI jema maryAdA karanAra mahAnapradhAna vidhAdhara rAjAo nivAsa kare che. teonuM saMpUrNa varNana aupapAtika sUtranA koNika rAjAnA varNanAnusAra jANavuM. | 20 vijjAharaseDhINaM bhaMte ! maNuyANaM kerisae AyArabhAkpaDoyAre paNNate ? Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavAra | 21 goyamA ! te NaM maNuyA bahusaMghayaNA bahusaMThANA bahuuccattapajjavA bahuAUpajjavA bahUI vAsAiM AuM pAleMti, pAlittA appegaiyA NirayagAmI appegaiyA tiriyagAmI appegaiyA maNuyagAmI appegaiyA devagAmI appegaiyA sijhaMti bujhaMti muccaMti pariNivvAyaMti savvadukkhANamaMtaM kareMti / tAsi NaM vijjAhasseDhINaM bahusamasmaNijjAo bhUmibhAgAo veyaDDassa pavvayassa ubhao pAsiM dasa dasa joyaNAI uThaM uppaittA, ettha NaM duve AbhioggaseDhIo paNNattAo- pAINapaDINAyayAo udINadAhiNavitthiNNAo dasa dasa joyaNAivikkhaMbheNaM, pavvayasamiyAo AyAmeNaM, ubhao pAsiMdohiM paramavasveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhittAo, vaNNao doNhavi, pavvayasamiyAo AyAmeNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vidhAgharanI zreNIonA manuSyonuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! tyAMnA manuSyo vividha saMhanana, saMsthAna, UMcAI ane AyuSyavALA hoya che. aneka varSanuM AyuSya pUrNa karIne keTalAka vidyAdhara manuSyo narakagatimAM, keTalAka tiryaMcagatimAM, keTalAka manuSyagatimAM ane keTalAka devagatimAM jAya che ane keTalAka siddha, buddha, mukta thaIne parinirvANa pAme che ane sarva duHkhano aMta kare che. te vidyAghara zreNIonA bamaNIya samabhUmibhAgathI daza-daza yojana upara vaitADhaya parvatanI banne bAjue Abhiyogika devonI arthAt jUbhaka jAtinA vyaMtara deva vizeSonI be zreNIoAvAsapaMktio che. te pUrva-pazcima lAMbI ane uttara-dakSiNa pahoLI che. te banne zreNIo baMne bAjue eka eka, ema kula be padmavara vedikAo ane be vanakhaMDothI AvRtta che. te vedikAo ane vanakhaMDanI laMbAI parvatanI samAna che. tenuM varNana pUrvavat jANavuM. | 21 AbhioggaseDhINaM bhaMte ! kerisae AyArabhAkpaDoyAre paNNatte ? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva taNehiM uvasobhie / tAsi NaM AbhioggaseDhINaM tattha tattha dese tahiM tahiM bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti jAva kaDANaM kammANaM kallANa phalavittivisesaM paccaNubhavamANA viharati / tAsu NaM Abhiogga-se DhIsu sakkasa deviMdassa devaraNNo somajama-varuNa vesamaNa kAiyANaM AbhioggANaM devANaM bahave bhavaNA paNNattA / te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA aMto cauraMsA, vaNNao / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 22 / zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra tattha NaM sakkassa deviMdassa devaraNNo somajamavaruNavesamaNakAiyANaM bahave AbhioggA devA mahiDDiyA jAva paliovamaTThiiyA parivasaMti / lAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mAmiyo zreNImonu 2135 cha ? uttara- he gautama ! te Abhiyogika devonI zreNIono samatala ramaNIya bhUmibhAga che vAvata te kSetra akRtrima ane kRtrima(manuSya kRta) baMne prakAranI tRNa vanaspatiothI suzobhita che. te Abhiyogika devonI zreNIonA sthAnomAM aneka vyaMtara deva-devIo Ave che yAvatu potAnA pUrvakRta puNya karmonA phaLano upabhoga karatAM vicare che. te Abhiyogika zreNIomAM devendra devarAja zakranA soma, yama, varuNa, vaizramaNa Adi cAra lokapAla devonA Abhiyogika-sevaka devonA ghaNA bhavano che. te bhavana bahArathI goLa ane aMdarathI corasa che. bhavanonuM varNana anya sUtrathI jANavuM. tyAM devendra devarAja zakranA atyaMta Rddhi saMpanna thAvatu ekapalyopamanI sthitivALA soma, yama, varuNa ane vaizramaNa nAmanA lokapAla devonA sevaka devo nivAsa kare che. 22 tAsi NaM AbhiogaseDhINaM bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo veyaDDassa pavvayassa ubhao pAsiM paMca paMca joyaNAI uDDe uppaittA, etthaNaM veyaDvassa pavvayassa siharatale paNNatte- pAINapaDiNAyae, udINadAhiNavitthipaNe dasa joyaNAI vikkhaMbheNaM, pavvayasamage AyAmeNaM / se NaM ekkAe paramavasveiyAe ekkeNaM vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte / pamANaM vaNNao doNhaMpi / bhAvArtha - vaitADhaya parvatanI banne bAjue te Abhiyogika zreNIonA ramaNIya, samatala bhUmibhAgathI pAMca-pAMca yojana upara vaitADhayaparvatanuM zikharatala che. te pUrva-pazcima lAMbu ane uttara dakSiNa pahoLuM che. tenI pahoLAI daza yojana che, laMbAI parvata jeTalI che. te eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDathI cAre bAjuthI gherAyeluM che. te bannenuM varNana pUrvavat jANavuM. 23 veyaDssa NaM bhaMte! pavvayassa sihastalassa kerisae AyAsbhAvapaDoyAre paNNate? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte / se jahANAmaeAliMgapukkharei vA jAva NANAvihapaMcavaNNehiM maNIhiM taNehi ya uvasobhie / vAvIo, pukkhariNIo jAva vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti jAva paccaNubhavamANA viharaMti / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vakSaskAra / 23 / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vaitADhaya parvatanA zikharatalanuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama ! teno bhUmibhAga ghaNo samatala ane ramaNIya che. te carmamaDhita mRdaMga jevo samatala che. yAvatu bahuvidha paMcaraMgI maNiothI ane tRNothI zobhita che. tyAM aneka vAvaDIo, sarovaro vagere che yAvata tyAM aneka vANavyaMtara deva-devIo Ave che yAvatu pUrvakRta puNya karmonA phaLano upabhoga 12ta viyare cha. 24 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve bhArahe vAse veyalapavvae kai kUDA paNNattA ? goyamA! Nava kUDA paNNattA, taM jahA- siddhAyataNakUDe dAhiNaDDabharahakUDe khaMDappavAyaguhA-kUDe mANibhaddakUDe veyaDakUDe puNNabhakUDe timisaguhA-kUDe uttaraDabharahakUDe vesamaNakUDe / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jebUdIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetranA vaitADhaya parvata para keTalA dUTa (zi52) cha? gautama! navadacha.te AmAcha- (1) siddhAyatana 2 (2) kSiu bharataTa (3) is prapAta guDUTa (4) mAzima DUTa (5) vaitADhaya DUTa (G) pUbhidra DUTa (7) timisa guDUTa (8) uttarArdha bharata () vaishrm| DUTa. | 25 kahiM NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse veyaDDapavvae siddhAyataNakUDe NAmaM kUDe paNNatte ? goyamA ! purathimalavaNasamudassa paccatthimeNaM, dAhiNala bharahakUDassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve bhArahe vAse veyaDDe pavvae siddhAyataNakUDe NAmaM kUDe paNNatte- cha sakkosAiM joyaNAI uDDe uccatteNaM, mUle cha sakkosAiM joyaNAI vikkhaMbheNaM, majjhe desUNAI paMca joyaNAI vikkhaMbheNaM, uvari sAiregAI tiNNi joyaNAI vikkhaMbheNaM, mUle desUNAI vIsaM joyaNAI parikkheveNaM, majjhe desUNAI paNNarasa joyaNAI parikkheveNaM, uvariM sAiregAI Nava joyaNAI parikkheveNaM, mUle vitthiNNe, majjhe saMkhitte, uppi taNue gopucchasaMThANasaMThie, savvarayaNAmae acche jAva abhirUve paDirUve / se NaM egAe paumavasveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikhitte, pamANaM vaNNao doNhaMpi / siddhAyataNakUDassa NaM uppi bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva vANamaMtarA devA ya devIo ya jAva paccaNubhavamANA viharati / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI jaMbudrIpa prApti sUtra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetranA vaitADhaya parvata upara siddhAyatana phUTa kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetranA vaitADhaya parvata upara, pUrvadizvartI lavaNa samudranI pazcimamAM ane dakSiNArdha bharataphUTanI pUrvamAM siddhAyatana nAmanuM phUTa che. te savA cha yojana UMcuM, mULabhAgamAM savA cha yojana pahoLuM, madhyamAM dezona pAMca yojana ane upara sAdhika traNa yojana pahoLuM che. tenI paridhi mULamAM dezona 20 yojana, madhyamAM dezona 15 yojana ane upara sAdhika nava yojananI che. A kUTa mULamAM vistIrNa, madhyamAM saMkSipta-sAMkaDuM ane upara pAtaLuM che. te gopuccha saMsthAne(AkAre) saMsthita che. te sarva ratnamaya, svaccha yAvat manojJa ane manohara che. te kUTa eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDathI pariveSTita che. te baMnenuM pramANa vagere varNana pUrvavat jANavuM. siddhAyatana phUTanI upara mRdaMganA carma maDhita bhAga jevo ati samatala ramaNIya bhAga che vagere pUrvavat jANavuM yAvat tyAM vANavyaMtara deva-devIo pUrvakRta puNya phaLano upabhoga karatAM vicaraNa kare che. 26 tassa NaM bahusamasmaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAge, ettha NaM mahaM ege siddhAyataNe paNNatte-kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhaMbheNaM, desUNaM kosaM uDDa uccatteNaM, aNegakhaMbhasaksaNNiviTThe khabbhuggaya sukayavairaveiyA toraNavara raiyasAlabhaMjiyasusiliTThavisiTThalaTThasaMThiyapasatthaveruliya-vimalakhaMbhe NANAmaNi rayaNa-khaciya-ujjala-bahusamasuvibhatta-bhUmibhAge, IhAmiga-usabhaturagaNara-magaravihagavAlaga kiNNasruru sarabhacamaskuMjaravaNalayapaumalaya-bhatticitte kaMcaNa maNi rayaNa-thUbhiyAe, NANAvihapaMcavaNNaghaMTApaDAga-parimaMDiyaggasihare dhavale marIikavayaM viNimmuyaMte lAulloiyamahie jAva jhayA / bhAvArtha :- te bahuramaNIya samatala bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka siddhAyatana che. te eka gAu lAMbu, ardha gAu pahoLuM ane dezona(kaMIka nyUna) eka gAu UMcuM che. te aneka so thAMbhalAo upara sthita che. te staMbho, staMbhagata suracita vajra vedikAo, toraNo, zreSTha, manane AnaMdita karanArI zAlabhaMjikA arthAt putaLIothI suzobhita che. te staMbho sArI rIte joDelA; vilakSaNa; snigdha, suMdara AkAravALA, uttama vaiDUryamaNimaya ane vimaLa che. teno(siddhAyatanano) bhUmibhAga aneka prakAranA maNio ane ratnothI jaDelo che, ujjavaLa, samatala ane suvibhakta che. te IhAmRga-varU, vRSabha-baLada, ghoDA, manuSya, magara, pakSI, sarpa, kinnara, kasturI mRga, zarabha(aSTApada), camarI gAya, hAthI, vanalatA ane padmalatA vagerenA citrothI aMkita che. tenI rUpikA(zikhara) suvarNa, maNi ane ratnothI nirmita che. te zikharano agrabhAga paMcavarNI maNio, aneka prakAranI ghaTAo ane patAkAthI zobhita che. te siddhAyatana zveta che ane zvetaprabhA(kiraNone) phelAve che. tyAMnI bhUmi lIMpelI ane divAlo dhoLelI hoya che. yAvat te siddhAyatananI upara aneka dhajAo pharapharatI hoya che vagere saMpUrNa varNana jIvAbhigama sUtrAnusAra jANavuM. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavAra | 25 / | 27 kahi NaM bhaMte ! veyaDDe pavvae dAhiNabharahakUDe NAmaM kUDe paNNatte ? goyamA ! khaMDappavAyakUDassa purathimeNaM, siddhAyataNakUDassa paccatthimeNaM, etthaNaM veyalapavvae dAhiNalabharahakUDe NAmaM kUDe paNNatte / siddhAyataNakUDappamANasarise jAva viharaMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vaitADhya parvata para dakSiNArdha bharata nAmanuM kUTa kyAM che? uttara- he gautama! khaMDa prapAta kUTanI pUrvamAM ane siddhAyatana phUTanI pazcimamAM vaitADhaya parvatanuM dakSiNArdha bharata nAmanuM kUTa che. tenuM parimANa Adi saMpUrNa varNana siddhAyatana kUTanI sadaza ja che yAvatuM aneka deva-devIo tyAM vicare che. 28 tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM mahaM ege pAsAyavarDesae paNNatte- kosaM uDDu uccatteNaM, addhakosaM vikkhaMbheNaM, abbhuggayamUsiya pahasie jAva abhirUve paDirUve / tassa NaM pAsAyava.sagassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM mahaM egA maNipeDhi yA paNNattA-paMca dhaNusayAiM AyAmavikkhaMbheNaM, aDDAijjAhiM dhaNusayAiM bAhalleNaM, savvamaNimaI / tIse NaM maNipeDhiyAe uppiM siMhAsaNaM paNNattaM, saparivAraM bhaanniyvvN| bhAvArtha :- dakSiNArdha bharatakUTanA ati samatala, suMdara bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka uttama prAsAdavavaMsaka(mahela) che. te eka gAu UMco ane ardho gAu lAMbo-pahoLo che. temAMthI nIkaLatAM tejomaya kiraNothI te jANe hasato hoya tevo lAge che yAvatuM te manojJa ane manamAM vasI jAya tevo che. te mahelanI barAbara madhyamAM eka vizALa maNipIThikA che. te pAMcaso dhanuSya lAMbI, pahoLI ane aDhIso dhanuSya jADI che. te saMpUrNa maNimaya che. te maNipIThikAnI upara eka siMhAsana che. te siMhAsana tathA deva parivAranuM vistRta varNana rAjaprazrIya sUtra pramANe jANavuM. | 29 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- dAhiNalabharahakUDe dAhiNalabharahakUDe ? goyamA ! dAhiNabharahakUDe NaM dAhiNalabharahe NAmaM deve mahiDDIe jAva paliovamaTTiIe parivasai / se NaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassINaM cauNhaM aggamahisINaM saparivArANaM, tiNhaM parisANaM sattaNhaM aNiyANaM sattaNhaM aNiyAhivaINaM, solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM dAhiNaDDabharahakUDassa dAhiNaDDhAe rAyahANIe, aNNesiM bahUNaM devANa ya devINa ya jAva viharai / bhAvArtha :- prazna- he mAvan ! kSiu (marataDUTane dakSiA marata2 43vAnuM | // 25 // cha ? Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra uttara- he gautama! dakSiNArdha bharatakUTa upara atyaMta RddhizALI tathA eka palyopamanI sthitivALA dakSiNArdha bharata nAmanA deva rahe che. te deva cAra hajAra sAmAnika deva, potAnA parivArathI parivRtta cAra agramahiSIo, traNa pariSada, sAta senAo, sAta senApati, soLa hajAra AtmarakSaka deva ane bIjA ghaNAM deva-devIo para adhipatipaNuM karatAM sukhapUrvaka nivAsa kare che, vicaraNa kare che. 30 kahi NaM bhaMte ! dAhiNabharahakUDassa devassa dAhiNaDDa bharahA NAmaM rAyahANI paNNattA? ___ goyamA ! maMdarassa pavvayassa dakkhiNeNaM tiriyamasaMkhejjadIvasamudde vIIvaittA, aNNaMmi jaMbuddIve dIve dAhiNeNaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA, ettha NaM dAhiNaDDabharahakUDassa devassa dAhiNaDDhabharahA NAmaM rAyahANI bhANiyavvA jahA vijayassa devassa / evaM savvakUDA NeyavvA jAva vesamaNakUDe, paropparaM purathimapaccatthimeNaM, imesiM vaNNAvAse gAhA majjha veyaDDassa u, kaNagamayA tiNNi hoti kUDA u / sesA pavvayakUDA, savve rayaNAmayA hoti // mANibhaddakUDe veyaDDakUDe puNNabhaddakUDe ee tiNNi kUDA kaNagAmayA sesA chappi rayaNAmayA / doNhaM visarisaNAmayA devA-kayamAlae ceva NaTTamAlae ceva, sesANaM chaNhaM sarisaNAmayA / jaNNAmayA ya kUDA, taNNAmA khalu havaMti te devA / paliovamaTThiIyA, havaMti patteyaM patteyaM // rAyahANIo-jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassadAhiNeNaM tiriyaM asaMkhejjadIvasamudde vIIvaittA aNNaMmmi jaMbuddIve dIve bArasa joyaNasahassAiM ogAhittA, ettha NaM rAyahANIo bhANiyavvAo vijayarAyahANI sarisiyAo / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! dakSiNArdha bharatakuTa nAmanA devanI dakSiNArdha bharata nAmanI rAjadhAnI dhyAM cha? uttara- he gautama! maMdara parvatanI dakSiNa dizAmAM tirachA asaMkhyAta dvIpa ane samudranuM ullaMghana karIne jaIe tyAre tyAM bIjo jaMbudvIpa nAmano dvIpa Ave che. te dvIpanI dakSiNa dizAmAM bAra hajAra yojana dUra dakSiNArdhabharatakUTa devanI dakSiNArdha bharatakUTa nAmanI rAjadhAnI che. tenuM varNana vijayadevanI rAjadhAnInI samAna jANavuM. A rIte vaizramaNakUTa sudhInA sarva kUTonuM varNana che. te anukrame pUrvathI pazcima Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vakSaskAra! [ 27] tarapha sthita che. tenA varNananI eka gAthA che- gAthArtha- vaitADhaya parvatanI madhyanA traNa phUTa suvarNamaya che, bAkInA badhA kUTa ratnamaya che. mANibhadrakUTa, vaitADhayakUTa ane pUrNabhadrakUTa, A traNa phUTa suvarNamaya che ane zeSa cha phUTa ratnamaya che. timisakUTa ane khaMDaprapAta kUTa, A be phUTa upara kRtamAlaka ane nRttamAlaka nAmanAM kUTathI judA nAmavALA be deva rahe che. zeSa che kUTo para kUTa sadeza nAmavALA devo che. gAthArtha- je nAma kUTonA che te ja nAma tenA adhipati devAnA che. te badhA eka palyopamanI sthitivALA che. rAjadhAnIo- maMdara parvatanI dakSiNamAM tirachA asaMkhyAta dvIpa-samudrone pAra karyA pachI bIjA jabUdvIpamAM, bAra hajAra yojana aMdara jaIe tyAM tenI rAjadhAnIo che, tenuM varNana vijayA rAjadhAnI samAna kahevuM joIe. 31 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai veyaDDe pavvae, veyaDDe pavvae ? goyamA ! veyaDDe NaM pavvae bharahaM vAsaM duhA vibhayamANe vibhayamANe ciTui, taM jahA- dAhiNaDDabharahaM ca uttarakubharahaM ca / veyagirikumAre ya ittha deve mahiDDIe jAva paliovamaTThiIe parivasai / se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai- veyaDDe pavvae veyaDDe pvve| aduttaraM ca NaM goyamA ! veyaDDassa pavvayassa sAsae NAmadhejje paNNatte / jaM Na kayAi Na Asi, Na kayAi Na atthi, Na kayAi Na bhavissai, bhuviM ca, bhavai ya, bhavissai ya, dhuve Niyae sAsae akkhae avvae avaTThie Nicce / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! vaitADhya parvatane "vaitADhayaparvata" kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama ! vaitADhaya parvata bharatakSetrane dakSiNArdha bharata ane uttarArdha bharata nAmanA be bhAgomAM vibhakta kare che. tenA upara vaitADhayagirikumAra nAmanA parama RddhizALI, eka palpopamanA AyuSyavALA deva nivAsa kare che. he gautama! tethI te parvatane vaitADhaya parvata kahe che. he gautama! te uparAMta vaitADhaya parvatanuM nAma zAzvata che arthAtu A nAma kyAre ya na hatuM, nathI, ane raheze nahIM tema nathI. te bhUtakALamAM hatuM, vartamAne che ane bhaviSyamAM raheze. te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avasthita ane nitya che. vivecana : prastuta sutromAM vaitADhaya parvata ane tenA upara sthita vidyAdharonA nagaro, vyaMtaradevonA nivAsasthAnarUpa kUTo vagerenuM varNana che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra uttara-dakSiNa vaitADhaya parvatanI pahoLAI jabUDhIpamAM vaitADhaya parvatanuM sthAna :jaMbUdvIpanA dakSiNa dibhAgamAM AvelA bharatakSetranI barAbara madhyamAM arthAt himavaMta parvatathI dakSiNa dizAmAM 238 yojana ane 3 kaLA ane lavaNa samudrathI uttara dizAmAM ra38 yojana 3 kaLA dUra, pyamaya vaitADhaya parvata sthita che. te pUrva pazcima lAMbo che. te pUrva-pazcima baMne bAjue jaMbUdvIpanI jagatIne bhedIne lavaNasamudrane sparze che. dakSiNamAM dakSiNArdha bharata che uttaramAM uttarArdhabharatakSetra che. / kaLA ane lavaNa samudrathI uttara dizAmAM 38 nI jamI, to khetI dakSiNa ne uttara pUrva-pazcima lAMbo vaitADhaya parvata ane tenA kUTa, zreNI Adi - huM bI jI meM ba la aa bha yo ge.ka zre mo. %e upran 5s a me ba 81n a souva dha dha 2 on ai ia g na ga ra che ( _||jANakAra sAbI sabaudhikA niM1 - - 2 2 0 - YA 0 po. vaitADhaya parvata pramANa: jIvA | pahoLAI UMDAI | UMcAI ISa | bAhA | pRSTha | svarUpa | saMsthAna 10,720yo. | 50yo. | vra yo. | 25 yo. | 288 yo. | 488 yo. | 10,743yo. | rajatamaya | rUcaka nAmanA 12 kaLA 3 kaLA | 1ghA kaLA 15 kaLA AbhUSaNa jevuM pahoLAIH- vaitADhaya parvata 50 yojana pahoLo che. 10 yojana UMce tenI baMne bAjue 10-10 yojana pahoLI mekhalA-kaTI sthAnIya samatala bhUmibhAga che. tenA 20 yojana bAda thatAM ahIM parvatanI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vakSaskAra 29 | pahoLAI 30 yojana rahe che. tyAMthI 10 yojana UMce, parvatanI baMne bAjue 10-10 yojana pahoLI bIjI mekhalA che. tenA 20 yojana bAda thatAM ahIM parvatanI pahoLAI 10 yojana rahe che. tyAMthI pAMca yojananI UMcAI paryata vaitADhaya 10 yojana pahoLo che. te zikharatala upara parvatanA 9 kUTa-zikharo che. A rIte vaitADhayanA traNa khaMDa thAya che. vaitADhayanA traNa khaMDa: traNa vibhAga laMbAI. UMcAI pahoLAI prathama khaMDa 10,720 18 yo. 10 yojana 50 yojana bIjo khaMDa 10,72028 yo. 10 yojanA 30 yojana trIjo khaMDa 10,720 hai yo. pa yojanA 10 yojanA - A rIte vaitADhaya parvata 25 yojana UMco che ane tenA upara savA cha yojana UMcA, savA cha yojanA lAMbA-pahoLA nava zikharo che. UMDAI - parvato Urdhva dizAmAM UMcA hoya che, tema jamInamAM UMDA paNa hoya che. te teno pAyo che, mULa che. aDhIdvIpanA meru parvata sivAyanA badhA parvato potAnI UMcAInA cothA bhAga jeTalA jamInamAM UMDA che. vaitADhaya parvata 25 yojana UMco che. teno cotho bhAga eTale savA cha yojana jamInamAM UMDo che. bAhA - vaitADhaya parvatanuM dhanupRSTha moTuM che ane dakSiNArdha bharatanuM dhanupRSTha nAnuM che, tethI tene bAhA saMbhave che. bAhAnuM pramANa kADhavAnI rIta :- moTA dhanupRSThamAMthI nAnA dhanupRSThane bAda karatAM je saMkhyA Ave tenuM ardha karatA je saMkhyA Ave te bAhA kahevAya che. | vaitAdyanuM mahAdhana pRSTha - bharatArdhanuM ladhu dhanuSpaSTa = prApta saMkhyA arthe karatA prApta bAhA 10,743 4 9,719 977 14 488 yojana yojana yojana yojana vaitADhaya parvatanI guphAo :- vaitADhaya parvatanI pUrva dizAmAM khaMDaprapAta ane pazcima dizAmAM timisa guphA che. A guphAo uttara ane dakSiNa bharatArdhane joDatA mArga jevI che. A guphA uttara-dakSiNa 50 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 30 | zrI jaMbuDhIpa prApti sUtra yojana lAMbI che. pUrva-pazcima 12 yojana guphA dvAra pramANa vaitADhya parvata guphA pramANa pahoLI ane 8 yojana UMcI che. 9 4 yo. te A guphAnI uttara-dakSiNa baMne bAjue 4 yojana pahoLA ane ATha yojana UMcA vajamaya dvAra che ane te dvArathI guphA baMdha rahe che. cakravartI digvijaya samaye tenA dvAra kholAve che ane mAtra cakravartInA jIvana paryata ja te dvAra khulA rahe che. A baMne guphAmAM traNa-traNa yojananI vistRta unmajJA ane nimagnA nAmanI be nadIo guphAnI eka divAlamAMthI pravezI bIjI divAlamAMthI bahAra nIkaLI gaMgA, siMdhumAM maLI jAya che. timisa guphAnA adhipati kRtamAlaka deva che ane khaMDaprapAtA guphAnA adhipati nRtamAlaka deva che vagere varNana strArthathI spaSTa che. vidyAdhara zreNIo :- vaitADhya parvata upara 10 yojana UMce. parvatanI uttara-dakSiNa baMne bAjae eka-eka, ema be vidyAdharanI zreNIo che. te parvata jeTalI lAMbI ane 10-10 yojana pahoLI che. parvatanI A mekhalA arthAt kaTIbAga jevA sapATa bhUmibhAga upara vidhAdhara manuSyonA paMktibaddha nagaro che ane tyAM vidhAdhara manuSyo nivAsa kare che. dakSiNamAM 50 ane uttaramAM 60 vidhAdharonA nagaro che. vidyAdhara manuSyo tyAM rahetA hovAthI te vidyAdhara zreNInA nAme prasiddha che. vaitADhya parvata para vidhAdhara ane Abhiyogika devonA AvAsoHnAma | dizA | parvatanI | laMbAI | pahoLAI | | vedikA nagara UMcAIe saMkhyA vidhAdhara | uttara/dakSiNa | 10 yojanA zreNI sAdhika | 10 yojanA 10,720 yojana Abhiyogika | uttara-dakSiNa 20 yojana zreNI sAdhika | 10 yojana 10,720 yojana Abhiyogika zreNIo - vaitADhaya parvata upara vidyAdhara zreNIthI 10 yojana UMce arthAt parvatanI 20 yojananI UMcAI para, parvatanI uttara-dakSiNa baMne dizAmAM eka-eka, ema be Abhiyogika zreNIo che. te parvata jeTalI lAMbI ane 10-10 yojana pahoLI che. parvatanI A mekhalA upara lokapAla devonA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vAra [ 31] Abhiyogika = sevaka devonA paMktibaddha nivAsa sthAno che. temAM mukhyatayA vyaMtara jAtinA jaMbhaka devo nivAsa kare che. ahIM Abhiyogika devo rahetA hovAthI te Abhiyogika zreNInA nAme prakhyAta che. vitAya parvatana zikharatala - vaitADhayaparvata upara Abhiyogika zreNIthI pAMca yojana upara arthAt vaitADhya parvatanI 25 yojananI UMcAI upara vaitADhya parvatanuM zikharatala che. te 10 yojana pahoLuM che. ahIM vaitADhaya parvatanI pahoLAI paNa 10 yojananI ja che. zikharatala vaitADhaya parvata jeTalI laMbAI dharAve che. A zikharatala para ja vaitADhaya parvatanA nava phUTa-zikharo AvelA che. vaitADhya parvatanA kUTaH- vaitADhaya parvatanA zikharatala upara pUrvadizAthI zarU karI pazcima tarapha anukrame navakUTa che. (1) siddhAyatanakUTa (2) dakSiNArdha bharatakUTa (3) khaMDauprAta guphAkUTa (4) mANibhadrakUTa (5) vaitADhyakUTa (9) pUrNabhadrakUTa (7) timisa guphAkUTa (8) uttarArdha bharatakUTa (9) vaizramaNa kUTa. vaitADhaya parvatanA nava phUTaH samAna vigata phUTa UMcAIpahoLAI | paridhi | AkAra | deva parivAra | rAjadhAnI nava phUTa vra yo. | mULa-yo. mULa-dezona 20 yo. | gopuccha | agramahiSI-4 | bIjA madhya-pa yo. madhya-dezona 15 yo. sAmAnika-4000 | jaMbudvIpamAM upara-sAdhika 3 yo. |upara-sAdhika 9 yo. AtmarakSaka-16000 pariSada-3 senA-senApati-7 asamAna vigata nirmita prAsAdAdi. adhiSThAyaka deva 1, 2, 3, 7,8,9, siddhAyatanakUTa zeSa navakUTa upara | 1 - 6 pUrNabhadradeva (phUTa) kUTa ratnamaya uparasidvAyatana devonA prAsAda 2 dakSiIrdhabharatadeva 7 kRtamAlakadeva 4, 5, 6, (3 phUTa) | UMcAI- dezonalagAu| UMcAI-1gAu 3 nRtamAlakadeva 8 uttarArdhaphUTa suvarNamaya laMbAI-1gAu | laMbAI-vA gAu | 4 mANibhadradeva bharatadeva pahoLAI-vA gAu | pahoLAI-vA gAu| 5 vaitADhyakumAradeva 9 vaizramaNadeva vaitAya parvata uparanI vedikA ane vanakhaMDo :- vaitADhaya parvata tathA baMne vidyAdhara zreNIonI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u2 / zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra cArebAju be-be padmavaravedikA ane be-be vanakhaMDa che. baMne Abhiyogika zreNIo, zikharatala tathA nave navakuTanI comera eka-eka padmavaravedikA ane eka-eka vanakhaMDa che. te vedikA ane vanakhaMDa jagatInI vedikA ane vanakhaMDanI samAna ja che. uttarArdha bharata :32 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve uttaraDabharahe NAmaM vAse paNNatte ? goyamA ! cullahimavaMtassa vAsahaspavvayassa dAhiNeNaM, veyaDDassa pavvayassa uttareNaM, purathimalavaNasamuddassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamudassa purathimeNaM, etthaNaM jaMbuddIve dIve uttaraGbharahe NAmaM vAse paNNatte-pAINapaDINAyae udiNadAhiNa vitthipaNe paliyaMkasaMThANasaMThie duhA lavaNasamudaM puDhe-purathimillAe koDI puratthi millaM lavaNasamudaM puDhe, paccathimillAe koDIe paccasthimillaM lavaNasamudaM puDhe, gaMgAsiMdhUhi mahANaIhiM tibhAgapavibhatte, doNNi adrutIse joyaNasae tiNNi ya e gUNa-vIsabhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM / tassa bAhA purathimapaccarithameNaM aTThArasa bANaue joyaNasae satta ya egUNavIsabhAge joyaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM / tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA duhA lavaNasamudaM puTThA taheva jAva coddasa joyaNasahassAI cattAri ya ekkahattare joyaNasae chacca egUNavIsabhAe joyaNassa kiMcivisesUNe AyAmeNaM paNNattA / tIse dhaNupiTTe dAhiNeNaM coisa joyaNasahassAI paMca aTThAvIse joyaNasae ekkArasa ya egUNavIsabhAe joyaNassa parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! pUdvIpamA uttarArdha maratanAmanu kSetra yA cha ? uttara- he gautama! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM cullahimavaMta varSaghara parvatanI dakSiNamAM, vaitADhaya parvatanI uttaramAM, pUrvavartI lavaNasamudranI pazcimamAM, pazcimavartI lavaNasamudranI pUrvamAM, uttarArdha bharata nAmanuM kSetra che. te pUrva-pazcima lAMbu ane uttara-dakSiNa pahoLuM che, te palaMganA AkAre(laMbacorasa) che. te pUrva-pazcima baMne bAjunI dizAmAM lavaNasamudrane sparze che. pUrva kinArethI pUrvI lavaNasamudrane ane pazcimI kinArethI pazcimI lavaNasamudrane sparze che. te gaMgA mahAnadI ane siMdhu mahAnadInA kAraNe traNa bhAgomAM vibhakta che. te baso ADatrIsa ane traNa kaLA(ra38 ) yojana pahoLuM che. tenI bAhA(bhujAkAra kSetra vizeSa) pUrva-pazcimamA 2, mAso mA bhane AISI sAta 4(1,882 // ) yo4na pI . Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavAra | 33 tenI jIvA uttaramAM pUrva-pazcima lAMbI che. pUrva-pazcima banne bAjue lavaNasamudrane sparze che. te pUrva kinArethI pUrvI lavaNasamudrane ane pazcimI kinArethI pazcimI lavaNasamudrane sparze che. tenI laMbAI kAMIka nyUna cauda hajAra, cAraso ekottera ane cha kaLA(14,471 ) yojana che. tenuM dakSiNI dhanupRSTha cauda hajAra, pAMcaso aThyAvIsa ane agiyAra kaLA(14,528) yojanAnuM goLAkAre che. |33 uttaramubharahassa NaM bhaMte ! vAsassa kerisae AyAsbhAkpaDoyAre paNNatte? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae -AliMgapukkharei vA jAva kittimehiM ceva akittimehiM ceva / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! uttarAI bharatakSetra 2135 cha ? uttara- he gautama! teno uparI bhAga DholakanA carmamaDhita bhAga jevo bahu samatala ane ramaNIya che yAvat kRtrima ane akRtrima tRNa vanaspatiothI suzobhita che. 34 uttaraDabharahe NaM bhaMte ! vAse maNuyANaM kerisae AyAsbhAvapaDoyAre paNNatte? goyamA ! te NaM maNuyA bahusaMghayaNA jAva savvadukkhANamaMtaM kareMti / bhAvArtha - he prazna- bhagavan! uttarArdha bharatanA manuSyonuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama ! te manuSyo bahu saMghayaNavALA che vagere uttarArdha bharatanA manuSyonuM saMpUrNa varNana dakSiNa bharatanI samAna che yAvat te manuSyo sarva duHkhono aMta kare che, mukta thAya che. 35 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve uttaraGgabharahe vAse usabhakUDe NAmaM pavvae paNNatte? __ goyamA ! gaMgAkuMDassa paccatthimeNaM, siMdhu kuMDassa puratthimeNaM, culla himavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNille NitaMbe,ettha NaM jaMbuddIve dIve uttaraDabharahe vAse usaha- kUDe NAmaM pavvae paNNatte-aTTha joyaNAI uDDhe uccatteNaM, do joyaNAI uvveheNaM, mUle aTTha joyaNAI vikkhaMbheNaM, majjhe cha joyaNAI vikkhaMbheNaM, uvari cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM, mUle sAiregAiM paNavIsaM joyaNAI parikkheveNaM, majjhe sAiregAiM aTThArasa joyaNAI parikkheveNaM, uvariM sAiregAI duvAlasajoyaNAI parikkheveNaM, mUle vitthiNNe majjhe saMkkhitte uppi taNue gopucchasaMThANasaMThie savvajaMbUNayAmae acche saNhe jAva abhirUve paDirUve / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prApti sUtra NaM gAe paveiyAe taheva jAva bhavaNaM kosaM AyAmeNaM addhako saM vikkhaMbheNaM deNaM kosaM uGkaM uccatteNaM / aTTho taheva, uppalANi paumANi jAva usabhe ya ettha deve mahiDDIe jAva dAhiNeNaM rAyahANI taheva maMdarassa pavvayassa jahA vijayassa avisesiyaM / 34 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbuDhIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetramAM RSabhakUTa nAmano parvata kyAM Avyo che? uttara- he gautama ! gaMgAkuMDanI pazcimamAM ane siMdhu kuMDanI pUrvadizAmAM, cAhimavaMta varSadhara parvatanI dakSiNI taLeTInA(najIkanA) pradezamAM, jaMbudrIpanA uttarArdha bharatakSetramAM RRSabhakUTa nAmano parvata che. te parvata ATha yojana UMco, be yojana UMDo, mULamAM 8 yojana, madhyamAM 6 yojana ane upara 4 yojana pahoLo che, mULamAM sAdhika 25 yojana, madhyamAM sAdhika 18 yojana, upara sAdhika 12 yojananI paridhithI yukta che. mULamAM vistIrNa, madhyamAM sAMkaDo ane upara pAtaLo che. te gaupuccha saMsthAne saMsthita che. te jAMbUnadamaya(zyAmavarNA ratnamaya) che. te svaccha yAvat manojJa ane manohara che. tenI comera eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDa che yAvat te parvata para eka gAu lAMbuM, artha gAu pahoLuM ane dezona eka gAuM UMcuM bhavana che. bhavananI comera vAvaDIo che. temAM utpalo, po vagere vividha prakAranA puSpo che. tyAMnI vAvaDIo RSabhakUTanI prabhA ane varNa jevA sAmAnya kamaLo, hajAra pAMkhaDIvALA kamaLo ane lAkha pAMkhaDIvALA padma kamaLothI yukta che, tyAM eka palyopamanI sthitivALA RSabha nAmanA maharSika deva vase che yAvata meru parvatanI dakSiNa dizAmAM tenI rAjadhAnI che. vijaya rAjadhAnInI jema tenuM saMpUrNa varNana samajavuM. vivecana : vaitADhaya parvatanI uttara dizAmAM uttarArdha bharata kSetra che. gaMgA-siMdhu nadInA kAraNe te traNa vibhAgamAM vibhakta che. bharatakSetra pramANA - nAma jIvA dakSiNArdha 9,748 yo. bharatakSetra 12 kaLA uttarArdha 14,471 yo. bharatakSetra 6 kaLA saMpUrNa 14,471 yo. bharatakSetra da kaLA pahoLAI 238 yo. 3 kaLA 238 yo. 3 kaLA para yo. 6 kaLA bAhA dhanaHpRSTha 9,766 yo. 1 kaLA 1892 yo. 14,528 yo. jJA kaLA 11 kaLA 14,pa28 yo. 11 kaLA parvata RSabha phUTa nadI saMsthAna tIra caDAvelA gaMgA--siMdhu | suSamAdi dhanuSya jevuM ane cha ArAnuM pathaMka parivArUpa | parivartana lakhacorasa) 28,000 kALa tIra caDAvelA dhanuSya jevuM. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vakSaskAra uttara bharatakSetranA manuSyAdinuM varNana dakSiNa bharata pramANe jANavuM. RRSabhakUTa :- uttara bharatakSetramAM be prapAtakuMDanI vacce cullahimavaMtanI taLeTImAM RSabhakUTa parvata che. cakravartI cha khaMDa paranI vijayayAtrA daramyAna vaccamAM AvatA A parvata para potAnuM nAma aMkita kare che. RRSabhakUTa parvata RRSabhakUTa pramANAdi : nAma hetu | UMcAI RSabha 8 ryo. nAmano deva adhiSThAyaka hevAthI --- mULamAM 8 yo. 12 yo. yo. 8 yo. 8 yo. pahoLAI madhyamAM 6 yo. 4 .. upara pAThAMtare 4 yo. 35 UMDAI | nirmita AkAra 2 co. zyAmavarNa gopuccha ratnamaya jevo || vakSaskAra-1 saMpUrNa // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36] zrI jebalIpa prApti sUtra bIjA vakSaskAra je paricaya prastuta vakSaskAramAM bharatakSetramAM parivartana pAmatA kALanuM varNana che. bharatakSetramAM kALa niraMtara parivartana pAmyA kare che. 20 kroDAkroDI sAgaropamanuM kALacakra pharyA ja kare che. kALacakra ane tenA ArA-vibhAgonA kALamAnanI gaNanA sAgaropamAdithI thatI hovAthI sUtrakAre A vakSaskAranA prAraMbhamAM gaNanA kALa ane upamA kALanuM kathana karyuM che. prAyaH A varNana anuyoga dvAra sUtra pramANe ja che. A kALa cakranA be vibhAga che. (1) avasarpiNI kALa ane (2) utsarpiNI kALa. je kALamAM dravyAdi guNadharmo hIna, kSINa thatAM jAya tene avasarpiNI kALa kahe che. je kALamAM dravyAdi guNadharmo vRddhi pAmatA jAya tene utsarpiNI kALa kahe che. te baMne kALanA cha-cha vibhAgo che, je ArAnA nAme prakhyAta che. A cha-cha ArAno kALa 10 kroDAkroDI sAgaropama che. avasarpiNInA prathama traNa ane utsarpiNInA aMtima traNa ArA yugalika kALa kahevAya che. te samaye bharata kSetramAM strI-puruSo yugalarUpe janma pAmatA ane rahetA hovAthI tene yugalika bhUmi; asi(zastra), masi(lekhana), kRSi(khetI), A traNa kArya tyAM na hovAthI akarmabhUmi ane yugaliko saMcita pUrva puNyanA kAraNe vipula bhoga bhogavatA hovAthI bhogabhUminA nAme paNa oLakhAya che. avasarpiNI-utsarpiNInA trIjA-cothA ArAmAM tIrthakara, cakravartI, baLadeva, vAsudevAdi zlAghanIya puruSo thAya che. avasarpiNInA prathamanA traNa ArAmAM trIjA ArAnA aMtima bhAgane choDIne, tathA utsarpiNInA aMtima traNa ArAmAM (cothA ArAnA prathama bhAgane choDIne) rAjyAdi vyavasthA bAdara agni hotA nathI. trIjA ArAnA aMta bhAgamAM janma dhAraNa karatA prathama tIrthakara kaLA, vyApAra, rAjya vyavasthA ane dharmanA Adya praNetA bane che. vartamAna avasarpiNInA covIsa tIrthakaromAMthI prathama tIrthakara zrI RSabhadeva svAmInuM vistRta jIvana varNana tathA temanA nirvANa mahotsavanuM sAMgopAMga varNana prastuta vakSaskAramAM che. A rIte bharata kSetranA eka kALacakranuM, tenA be kALa vibhAganuM ane 12 ArAnuM varNana prastuta vakSaskAramAM che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 37 bIje vakSaskAra Ta bharatakSetramAM kALa parivartana :| 1 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve bhArahe vAse kaivihe kAle paNNatte ? goyamA! duvihe kAle paNNatte, taM jahA-osappiNikAle ya ussappiNikAle ya / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbudvIpa nAmanA A dvIpanA bharatakSetramAM keTalA prakArano kALa kahyo che? uttara- 3 gautama! te 10nA prA2 cha. saksapie Amane utsapie.stm. | 2 osappiNikAle NaM bhaMte ! kaivihe paNNatte ? goyamA ! chavvihe paNNatte, taM jahA- susamasusamAkAle, susamAkAle, susama dussamAkAle, dussamasusamAkAle, dussamAkAle, dussamadussamAkAle / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! aksapie ana 20 2 cha ? uttara- gautama ! avasarpiNI // 7 // 2 - (1) suSamasuSamA a|| (2) suSamA 100 (3) suSamaHSamA 14 (4) du:SamasuSamA // (5) du:SamA 10 (s) duHSabha:5mANa. | 3 | ussappiNikAle NaM bhaMte ! kaivihe paNNatte ? goyamA ! chavihe paNNatte, taM jahA- dussamadussamAkAle, dussamAkAle, dussamasusamAkAle, susamadussamA kAle, susamAkAle, susamasusamAkAle / bhAvArtha :- prazna- mAvan ! utsapiana 20 prA2 cha ? uttara- gautama ! Gtsapie aann| 7 52 cha, te // prabhA cha- (1) du:SamaHSamA (2) hupamA 11 (3) hupamasuSamA 10 (4) suSamaHSamA a|| (5) suSamA 14 (5) suSamasuSamA 1. | 4 egamegassa NaM bhaMte ! muhuttassa kevaiyA ussAsaddhA viyAhiyA ? goyamA ! asaMkhijjANaM samayANaM samudayasamiisamAgameNaM sA egA Avaliyatti Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra vuccai, saMkhijjAo AvaliyAo usAso, saMkhijjAo AvaliyAo NIsAso, haTThassa aNavagallassa, NiruvakiTussa jaMtuNo / ege usAsaNIsAse, esa pANu tti vuccai // 1 // tapAiM se thove, satta thovAI se lave / lavANaM sattahattarIe, esa muhutte tti Ahie // 2 // 38 tiNNi sahassA satta ya, sayAiM tevattari ca UsAsA / esa muhutto bhaNio, savvehiM anaMtaNANIhiM // 3 // eeNaM muhuttappamANeNaM tasaM muhuttA ahoratto, paNNarasa ahorattA pakkho, do pakkhA mAso, do mAsA uu, tiNNi uu ayaNe, do ayaNA saMvacchare, paMcasaMvaccharie juge, vIsaM jugAI vAsasae, dasa vAsasayAiM vAsasahasse, sayaM vAsasahassANaM vAsasayasahasse, caurAsIiM vAsasayasahassAiM se ege puvvaMge, caurAsIi puvvaMgasaksahassAiM se ege puvve, evaM tuDiyaMge tuDie, aDaDaMge aDaDe, avavaMge avave, huhuyaMge huhue, uppalaMge uppale, paumaMge paume, NaliNaMge NaliNe, atthaNiuraMge atthaNiure, auaMge aue, uyaMge gae, pauyaMge paue, cUliyaMge cUlie, sIsa- paheliyaMge sIsapahelie, evaM caurAsIiM sIsapaheliyaMgasayasahassAiM sA egA sIsa- paheliyA / etAvatAva gaNie, etAvatAva gaNiyassa visae, teNaM paraM ovamie / bhAvArtha :- he bhagavan ! ye bhuhUrtamAM DeTalA ucchvAsa-niHzvAsa hyA che ? he gautama ! asaMkhyAta samaya = 1 AvalikA 15 ahorAtra = 1 pakSa saMkhyAta AvalikA = 1 ucchvAsa 2 pakSa = 1 mAsa 2 mAsa = 1 Rtu OM RRtu = 1 ayana saMkhyAta AvalikA = 1 niHzvAsa eka ucchavAsa-nizvAsa = 1 prANa (hraSTa-puSTa vyAdhi rahita vRddhAvasthA rahita manuSyanA eka ucchavAsa-nizvAsane prANa kahe che.) 2 ayana = 1 saMvatsara (varSa) 5 savaMtsara (varSa) = 1 yuga 7 prANa = 1 smoka 20 yuga = 100 varSa 7 sToka = 1 lava 10 so varSa = 1000 varSa 100 hajAra varSa = 1 lAkha varSa 84 lAkha varSa = 1 pUrvAMga 84 lAkha pUrvAMga = 1 pUrva 77 lava = 1 muhUrta athavA (3,993 zvAsozvAsa = 1 / muhUrta ema sarva anaMtajJAnIo AvA kahe che. 30 muhUrta - 1 ahorAtra Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 3e A rIte 84 lAkhathI guNatAM tyAra pachInI rAzi kramazaH prApta thAya che. teno krama A pramANe cha-truTitAMga, truTita, mAMga, 55, vAMga, savaya, Tuhuna, huDu, utpalAMga, utpasa, bhAMga, 5bha, nalinA, nalina, anipusaMga, manipura, ayutAMga, ayuta, nayutAMga, nayuta, prayutAMga, prayuta, cUlikAMga, cUlikA, zIrSaprahelikAMga, zIrSaprahelikA. 84 lAkha zIrSa prahelikAMga = 1 zIrSa prahelikA hoya che. zIrSa prahelikA sudhI ja gaNanA thAya che, tyAM sudhI ja gaNitano viSaya che, tyAra pachI upamAkALa no viSaya che. | 5 se kiM taM uvamie ? uvamie duvihe paNNatte, taM jahA- paliovame ya sAgarovame ya / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pamika kALa zuM che arthAt tenuM svarUpa kevuM che? tenA keTalA prakAra che? uttara- he gautama ! mopabhi 10 pra2 cha- (1) pakSyopama (2) sAgaropama. 6 se kiM taM paliovame ? paliovamassa parUvaNaM karissAmi- paramANu duvihe paNNatte, taM jahAsuhume ya vAvahArie ya / aNaMtANaM suhumaparamANupuggalANaM samudayasamiGsamAgameNaM vAvahArie paramANu Nipphajjai, tattha No satthaM kamai sattheNa sutikkheNa vi, chettuM bhettuM ca jaM kira Na sakkA / taM paramANu siddhA, vayaMti AI pamANANaM // 1 // aNaMtANaM vAvahAriyaparamANuNaM samudayasamiisamAgameNaM sA egA ussahasaNhiyAi vA, saNhasaNhiyA i vA, uddhareNU i vA tasareNU i vA rahareNU i vA, vAlagge i vA likkhA i vA, jUyA i vA, javamajjhei vA, ussehagule i vA; aTTha ussaNhasaNhiyAo sA egA saNhasaNhiyA aTTha sahasaNhiyAo sA egA uddhareNU, aTTha uddhareNUo sA egA tasareNU, aTTha tasareNUo sA egA rahareNU, aTTha rahareNUo se ege devakuru-uttarakurANaM maNussANaM vAlagge, aTTha devakuru-uttarakurANaM maNussANaM vAlaggA, se ege harivAsarammaya-vAsANaM maNussANaM vAlagge, aTTha hemavayaheraNNavayANaM maNussANaM vAlaggA se ege puvvavideha avaravidehANaM maNussANaM vAlagge, aTTha puvvavideha avaravidehANaM maNussANaM vAlaggA bharaheravayANaM maNussANaM se ege vAlagge / aTTha bharaheravayANaM maNussANaM vAlaggA sA egA likkhA, aTTha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 40 / zrI jaMbUDhIpa prazapti sUtra likkhAo sA egA jUyA, aTTha jUyAo se ege javamajjhe, aTTha javamajjhA se e ge aMgule / ___ eeNaM aMgulappamANeNaM cha aMgulAI pAo, bArasa aMgulAI vihatthI, cauvIsaM aMgulAI rayaNI, aDayAlIsaM aMgulAI kucchI, chaNNaui aMgulAI se ege akkhei vA daMDei vA dhaNUi vA jugei vA musalei vA NAliAi vA / eeNaM dhaNuppamANeNaM do dhaNusahassAI gAuyaM, cattAri gAuyAI joyaNaM / / eeNaM joyaNappamANeNaM je palle joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, joyaNaM uDDe uccatteNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / se NaM palle egAhiyabehiyatehiya, ukkAseNaM sattarattaparUDhANaM / saMmaDhe, saNNicie, bharie vAlaggakoDINaM // te NaM vAlaggA No aggI DahejjA, No vAe harejjA, No kutthejjA, No parividdhaMsejjA, No pUittAe havvamAgacchejjA / tao NaM vAsasae vAsasae e gamegaM vAlaggaM avahAya jAvaieNaM kAleNaM se palle khINe, NIrae, pilleve NiTThie bhavai se taM paliovame / eesiM pallANaM, koDAkoDI havejja dasaguNiyA / taM sAgarovamassa u, egassa bhave parimANaM // 1 // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! 5lyopabharnu 21353 cha ? 6tta2- gautama ! ve patyobhanA 2135nI 5359 // zaza. 52mAnA 2 cha. (1) sUkSma paramANu (2) vyAvahArika paramANu. anaMta sUkSma paramANu pudgalono samudAya ekatrita thavAthI eka vyAvahArika paramANu bane che. tene (vyAvahArika paramANune) zastra kApI zake nahIM. koI vyakti tIrNa zastrathI paNa tenuM chedana-bhedana karI zake nahIM. te vyAvahArika paramANu sarva pramANonuM Adi kAraNa chatabhasarvazomedhuMcha. te anaMtAnaMta vyAvahArika paramANuono samudAya ekatrita thavAthI eka uzlaSNazlarNikA, zlaSNaphleksikA, UrdhvareNu, trasareNu, rathareNu, vAlAjha, lIkha, jU, javamadhya ane utsadhAMgulanI niSpatti thAya che.te // prabhAcha (1) 166RANAust = me sakSasa vara, (3) ma16 142 = meM sare, (4) mA , (2) 06 | Aust = meDa sa2 = me 2thare, (5) mA6 2thare = Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra ( 41 | eka devakuru-uttarakurunA manuSyono vAlAjha, (6) devakuru-uttarakurunA manuSyanA ATha vAlAgra = harivarSa, ramaka varSanA manuSyano eka vAlAgra, (7) harivarSa ramyapha varSanA manuSyanA ATha vAlAgra = hemavatahairaNyavata kSetranA manuSyano eka vAlAjha, (8) hemavata-hairaNyavatakSetranA manuSyonA ATha vAlAgra = pUrva mahAvideha ane apara mahAvidehanA manuSyono eka vAlAjha, (9) pUrvamahAvideha-apara mahAvidehanA manuSyonA ATha vAlAgra = bharata, airAvata kSetranA manuSyano eka vAlAgra, (10) bharata, airAvatakSetranA manuSyanA ATha vAlAgra = eka lIkha, (11) ATha lIkha = eka jU, (12) ATha jU = eka javano madhyabhAga, (13) ATha javanA madhyabhAga = eka utsadhAMgula thAya che. A aMgula pramANathI 96 aMgula = 1 dhanuSya 6 aMgula = 1 pAda yuga, akSa, daMDa, musala ke nAlikA 12 aMgula = 1 veMta A dhanuSya pramANathI 24 aMgula = 1 ratnI (koNI sudhIno hAtha) 2000 dhanuSya = 1 gAu 48 aMgula = 1 kukSI (be hAtha) 4 gAu = 1 yojanA A yojana pramANathI eka yojana lAMbo, eka yojana pahoLo, eka yojana UMDo ane sAdhika traNa yojananI paridhivALo palya(khADo) hoya, te palyane eka--be-traNa vagere vadhumAM vadhu sAta divasanA bALakanA ugelA vAlAjhanA TukaDAthI ThAMsIThAMsIne Akho evI rIte bharavAmAM Ave ke agni tene bALI na zake, vAyu tene uDADI na zake, te kohavAI na zake, nAza na pAmI zake, saDI na zake. A rIte bharelA te palyamAMthI so-so varSe eka-eka vAlAgra khaMDone bahAra kADhavAmAM Ave ane jeTalA samayamAM te palya vAlAjhathI zunya thAya, nIraja, nirlepa, ekadama khAlI thaI jAya teTalA kALane palyopama kahe che. AvA eka palyopamane daza kroDAkoDIthI guNatA eka sAgaropama thAya che arthAt dasa kroDAkoDI palyopamano eka sAgaropama thAya che. | 7 eeNaM sAgarovamappamANeNaM cattAssiAgarovamakoDA-koDIo kAlo susamasusamA tiNNi sAgarovamakoDAkoDIo kAlo susamA, do sAgarovama koDAkoDIo kAlo susamadussamA, egA sAgarovamkoDAkoDI bAyAlIsAe vAsasahassehiM UNiyA kAlo dussamasusamA, ekkavIsaM vAsasahassAI kAlo dussamA, ekkavIsaM vAsasahassAI kAlo dussamadussamA / puNaravi ussappiNIe ekkavIsaM vAsasahassAI kAlo dussamadussamA, ekkavIsaM vAsasahassAI kAlo dussamA, egA sAgarovamkoDAkoDI bAyAlIsAe vAsasahassehiM UNio kAlo dussamasusamA, do sAgarovamakoDAkoDIo kAlo susamadussamA, tiNNi sAgarovamakoDAkoDIo kAlo susamA, cattArisAgarovama koDAkoDIo kAlo susamasusamA, dasasAgarovamakoDAkoDIo kAlo osappiNI, Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudvIpa prApti sUtra dasasAgarovamakoDAkoDIo kAlo ussappiNI, vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo kAlo osappiNI-ussappiNI / bhAvArtha :- A sAgaropama pramANathI- 4 kroDAkoDI sAgaropamano prathama suSamasuSamA kALa, 3 kroDAkroDI sAgaropamano bIjo suSamAkALa, 2 kroDAkroDI sAgaropamano trIjo suSamaduHSamAkALa, 42,000 varSa jUna 1 kroDAkoDI sAgaropamano cotho duHSamasuSamAkALa, 21,000 varSano pAMcamo duHSamAkALa, 21,000 varSano chaThTho duHSamaduHSamAkALa che. tyAra pachI pharI utsarpiNIkALamAM 21,000 varSano prathama duHSamaduHSamAkALa, 21,000 varSano bIjo duHSamAkALa, 42,000 varSa jUna 1 kroDAkoDI sAgaropamano trIjo duHSamasuSamAkALa, 2 kroDAkoDI sAgaropamano cotho suSamaduHSamAkALa, 3 kroDAkoDI sAgaropamano pAMcamo suSamAkALa, 4 kroDAkroDI sAgaropamano chaThTho suSamasuSamAkALa che. A rIte daza kroDAkoDI sAgaropamano avasarpiNI kAla ane daza kroDAkoDI sAgaropamano utsarpiNI kAla thAya che. 20 kroDAkroDI sAgaropamanA avasarpiNI-utsarpiNIkALanuM eka kALacakra hoya che. vivecana : prastuta sUtromAM bharatakSetramAM cakragatie parivartana pAmatA kALanuM varNana che. bharata ane airAvata kSetramAM kAlanuM parivartana thayA kare che. tyAM eka samAna kALa nathI. 20 kroDAkoDI sAgaropamanuM eka kAlacakra che. te avasarpiNIkALa ane utsarpiNIkALamAM vibhakta che. avasarpiNI kALa - sarpa eTale sarakavuM, ava eTale nIcenI tarapha, hInatA tarapha sarakato kALa athavA sarpiNI-sarpanuM zarIra moDhA taraphathI pUMchaDI tarapha hIna thatuM jAya che tema zubhathI azubha tarapha gati karato kALa. je kALamAM jIvonA saMghayaNa, saMsthAna uttarottara nyUna thatAM jAya; AyuSya ane avagAhanA ghaTatI jAya tathA utthAna, karma, bala, virya ane puruSAkAra parAkramano kramazaH hrAsa thato jAya; pugalonA varNa, gaMdha, rasa, sparza hIna thatAM jAya; zubhatama bhAvo zubhatara, zubha, azubha, azubhatara, azubhatama banI nimnathI nimnatama avasthAmAM AvI jAya, tene avasarpiNI kALa kahe che. utsarpiNI kALa - utu eTale upara. sarpanuM zarIra pUMchaDethI mukha tarapha jatAM tenuM zarIravRddhi pAme che, tema azubhathI zubha tarapha gati karato kALa. te kALamAM jIvonA saMghayaNa, saMsthAna uttarottara zubha thatAM jAya; AyuSya ane avagAhanA vadhatI jAya; utthAna, karmAdi vRddhi pAme; pudgalonA varNAdi zubha thatAM jAya; azubhatama bhAvo kramazaH azubhatara, azubha, zubha, zubhatara, zubhatama banI aMte uccatama avasthAmAM AvI jAya tene utsarpiNI kALa kahe che. A avasarpiNI-utsarpiNI kALanA cha chavibhAga che, te ArA'nA nAme prasiddha che. avasarpiNIno Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra prathama ane utsarpiNIno chaThTho, avasarpiNIno bIjo ane utsarpiNIno pAMcamo, tema viparIta kramathI te te ArAmAM samAna bhAva hoya che. cha ArAH ArAnuM | ArAnA bhAva-nAmahetu | ArAno | avasarpiNI | utsarpiNI nAma sthitikALa no Aro | no Aro suSamasuSamA | sukha sukha. jemAM kevaLa sukhaja | 4 kroDAkroDI sAgaropama vartatuM hoya te suSamAM sukha. je Aro sukhamaya hoya 3 kroDAkoDI sAgaropama suSamaduHSamAM sukha duHkha. jemAM sukha ghaNuM 2 kroDAkoDI sAgaropama ane duHkha thoDu hoya te duSamasuSamAM duHkha sukha. jemAM duHkha ghaNuM 42,000 varSa ane sukha thoDuM hoya te nyUna 1 kroDAkroDI sAgaropama duHSamAM | duHkha. je Aro duHkhamaya hoya te 21,000 varSa duHSamaduHSamA | duHkha duHkha. jemAM kevaLa duHkha 21,000 varSa ja vartatuM hoya te kALacaka kALamAnaH- avasarpiNI kALa 10 kroDAkoDI sAgaropamano che. utsarpiNI kALa 10 kroDAkoDI sAgaropamano che. baMne maLI 20 kroDAkoDI sAgaropamanuM kALacakra pUrNa thAya che. te kALacakra pharatuM ja rahe che. kroDAkoDI - karoDane karothI guNatA je rAzi Ave te kroDAkoDI kahevAya che. aMgulAdi pramANa sAgaropama te upamAkALa che. be vetanI eka 2nI 8 ) | tene samajAvavA sUtrakAre prAraMbhamAM prAsaMgika rIte gaNanAkALanuM varNana karyuM che. samayathI zIrSaprahelikA paryata gaNanAkALa che. upamAkALamAM : - ( be pAna palyopama ane sAgaropamane palyanI be 2nI 8 nI eka che. | upamAthI samajAvyA che. te sUtrArthathI be phuail eDa dhanuSya spaSTa che. temAM aMgula, pAda vagerenI AkRtio A pramANe che. 6 ] raMgulI / eka ( , pada hAthamA mAM ) biga che ja eka kika ' hae' S://] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra avasarpiNI : suSamasuSamA nAmano prathama Aro:[8 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve bharahe vAse imIse ossappiNIe susamasusamAe samAe uttamakaTThapattAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAkpaDoyAre hotthA ? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge hotthA, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva NANAvihapaMcavaNNehiM maNIhiM taNehi ya uvasobhie, taM jahA- kiNhehiM jAva sukkillehiM / evaM vaNNo gaMdho raso phAso saho ya taNANa ya maNINa ya bhANiyavvo jAva tattha NaM bahave maNussA ya maNussIo ya AsayaMti sayaMti ciTuMti NisIyaMti tuyaTRti hasaMti ramaMti lalaMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM A avasarpiNIkALano suSamasuSamA nAmano prathama Aro sarvotkRSTa avasthAmAM vartI rahyo hoya tyAre bharatakSetranuM svarUpa kevA prakAranuM hoya che? uttara- he gautama!te samaye (suSamasuSamA nAmanA prathama ArAmAM) teno bhUmibhAga ghaNo samatala ramaNIya ane DholakanA carma maDhita bhAga jevo samatala hoya che yAvatuM te bhUmibhAga aneka prakAranA paMcavarNI maNio ane tRNothI suzobhita hoya che. te tRNa ane maNio kRSNathI zveta paryaMtanA pAMce varNavALA hoya che. A rIte maNi tRNAdinA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane zabdAdinuM varNana jIvAbhigama sUtra pramANe jANavuM thAva tyAM ghaNA manuSya, manuSyANIo Azraya letA, zayana karatA, UbhA rahetA, besatA, sUtA, satA, 289 42tA, manoraM4na 42tA viy29|| 42 che. | 9 tIse NaM samAe bharahe vAse bahave uddAlA kuddAlA moddAlA kayamAlA paTTamAlA daMtamAlA NAgamAlA siMgamAlA saMkhamAlA seyamAlA NAmaM dumagaNA paNNattA, kusa vikusa visuddharukkhamUlA, mUlamaMto kaMdamaMto jAvabIyamaMto; pattehi ya pupphehi ya phalehi ya ucchaNNapaDicchaNNA, sirIe aIva-aIva uvasobhemANA ciTuMti / bhAvArtha:-tasamaye (prathama sArAbhAM) bharata kSetramA 6sa, dAla, bhopAsa, kRtabhAla, nRttamAla, daMtamAla, nAgamAla, bhRgamAla, zaMkhamAla ane zvetamAla nAmanA uttama jAtinA vRkSano samUha hoya che. te vRkSonA mULabhAga kuza, vikuza-dardAdi ghAsathI rahita hoya che; te vRkSo prazasta mULa, kaMda, vAva, bIja yukta hoya che. te vRkSo patra, phUlothI ane phaLothI vyApta hovAthI ati suzobhita hoya che. 10 tIse NaM samAe bharahe vAse tattha tattha bahave bherutAlavaNAI herutAla vaNAI merutAlavaNAI payAlavaNAI sAlavaNAI saralavaNAI sattivaNNavaNAI pUyaphali vaNAiM khajjUrIvaNAiM NAlierIvaNAI kusa vikusa visuddharukkhamUlAiM jAva ciTuMti / Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 45 / bhAvArtha - te samaye (prathama ArAmAM) bharatakSetramAM aneka sthAne aneka bherutAla vRkSo, herutAla vRkSo, merutAla vRkSo, pravAlavRkSo, sAlavRkSo, saralavRkSo, saptaparNa vRkSo, sopArI vRkSo, khajUrI vRkSo, nALiyerI vRkSonA vana hoya che. te vRkSonA mULabhAgo kuza, darbhAdi ghAsathI rahita yAvat suzobhita hoya che. 11 tIse NaM samAe bharahe vAse tattha tattha bahave seriyAgummA NomAliyAgummA koraMTayagummA baMdhujIvagagummA maNojjagummA bIyagummA bANagummA kaNairagummA kujjayagummA siMduvAragummA moggasgummA jUhiyAgummA malliyAgummA vAsaMtiyA gummA vatthulagummA katthulagummA sevAlagummA agatthiyagummA magadaMtiyAgummA caMpakagummA jAgummA NavaNIiyAgummA kundagummA mahAjAgummA rammA mahAmeha NikuraMbabhUyA dasaddhavaNNaM kusumaM kusumeti; je NaM bharahe vAse bahusamaramaNijjaM bhUmibhAgaM vAyavidhuyaggasAlA mukkapupphapuMjovacAskaliyaM kareMti / bhAvArtha - te samaye (prathama ArAmAM) bharatakSetramAM ThekaThekANe serikA gulma- puSpAdinA choDo hoya che. navamAlikA gulma, koraTaMka gulma, baMdhujIvaka gulma, manovadha gulma, bIja gulma, bANa gulma, karNikAra gulma, kunjaka gulma, siMduvAra gulma, mudgara gulma, suvarNa juhInA gulma, mallikA gulma, vAsaMtikA gulma, vastula gulma, kastula gulma, zevAla gulma, agasti gulma, maMgadaMtikA gulma, caMpaka gulma, jAtI gulma, navanItikA gulma, kuMda gulma, mahAjAtI gulma hoya che. te gulma ramaNIya vAdaLAonA samUha jevA lAge che, paMcaraMgI phUlothI kusumita hoya che ane te gulmo vAyuthI kaMpatI potAnI zAkhAonA agrabhAgathI kharelAM phUlo vaDe bharatakSetranA ati samatala, ramaNIya bhUmibhAgane alaMkRta kare che. | 12 tIse NaM samAe bharahe vAse tattha tattha tahiM tahiM bahuIo paumalayAo jAva sAmalayAo NiccaM kusumiyAo / bhAvArtha :- samaye bharatakSetramAM ThekaThekANe nitya kasumita aneka paghalatAo yAvatuM zyAmalatAo Doya che. |13 tIse NaM samAe bharahe vAse tattha tattha tahiM tahiM bahuIo vaNarAIo paNNattAo- kiNhAo, kiNhobhAsAo jAva maNoharAo / bhAvArtha - te samaye bharatakSetramAM ThekaThekANe ghaNI vanarAjIo(vana paMktio) hoya che. te kRSNa, kRSNa AbhAvALI hoya che yAvat manohara hoya che. 14 tIse NaM samAe bharahe vAse tattha tattha tahi-tahiM mattaMgA NAmaM dumagaNA paNNattA, jahA se caMdappaochaNNapaDicchaNNA ciTuMti / evaM jAva aNigaNA NAmaM dumagaNA paNNattA / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra bhAvArtha :- te samaye bharatakSetramAM ThekaThekANe mattAMganAmanA aneka kalpavRkSa hoya che. caMdraprabhA nAmanI surAnI jema te vRkSo mAdaka rasathI paripUrNa tuSTi-puSTikAraka hoya che. te vRkSo puSpAdithI AcchAdita rahevAnA kAraNe suzobhita dekhAya che. A pramANe aNigaNA sudhI dasa kalpavRkSonuM varNana jIvAbhigama sUtra pramANe jANavuM. 47 15 tase NaM bhaMte ! samAe bharahe vAse maNuyANa kerisae AyAra bhAkpaDoyAre paNNatte ? goyamA ! te NaM maNuyA supaiTThiyakummacAru calaNA jAva abhirUvA pddiruuvaa| bhAvArtha : - prazna - he bhagavan ! te samaye bharatakSetranA manuSya ( yugaliGa puruSa ) nuM sva35 devu hoya che ? uttara- he gautama ! te yugalika manuSyo suMdara, pramANopeta AkAravALA, kAcabAnI jema unnata caraNavALA yAvat manojJa ane manohara hoya che. 16 tINaM bhaMte! samAe bharahe vAse maNuINaM kerisae AyAsbhAkpaDoyAre paNNatte? goyamA ! tAo NaM maNuIo sujAksavvaMgasuMdarIo pahANamahilA-guNehiM juttAo, aikkaMtavisappamANamauyA, sukumAlakummasaMThiyavisiTThacalaNAo, ujju mauyapIvassusAhayaMgulIo, abbhuNNakraiktaliNataMbasUGgaNiGkhaNakkhA, romarahiya vaTTalaTThasaMThiyaajahaNNapasatthalakkhaNa-akoppajaMghajuyalAo, suNimmiyasugUDha * sujANumaMsalasubaddhasaMdhIo, kayalI khaMbhAiregasaMThiyaNivvaNasukumAlamauyamaMsalaaviralasamasaMhiyasujAyavaTTapIvaraNiraMtaroruo, aTThAvayavIikpaTusaMThiya pasatthavicchiNNa pihulasoNIo, vayaNAyAmappamANa duguNiyavisAlammaMsalasubaddha jahaNavaradhAriNIo, vajjavirAiyappasatthalakkhaNa Niro-darA tivaliyavaliyataNu Namiya majjhimAo, ujjuyasamasahiyajaccataNu kasiNaNiddha AijjalaDahasujAyasuvibhakttakaMtasobhaMtaruilaramaNijjaromarAIo, gaMgAvattapayAhiNAvattataraMgabhaMgusravikiraNataruNa-bohiyaAkosAyaMta paumagaMbhIra viyaDaNAbhio, aNubbhaGapasatthapINakucchIo, saNNayapAsAo, saMgayapAsAo, sujAyapAsAo, miyamAiyapINaraiyapAsAo, akaraMDukkaNagaruyagaNimallasujAyaNiruvahayagAphlaTThIo, kaMcaNakalasappamANasamasahiya laTThacuccuyAmelagajamalajuyala vaTTiya abbhuNNaya pINaraiyapIvaspayoharAo, bhuyaMga-aNupuvktaNukgopucchavaTTa samasaMhiyaNamiya-AijjalaliyabAhAo, Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra taMbaNahAo, maMsalaggahatthAo, pIvaskomalavaraMgulIyAo, NipANilehAo, raksisisaMkhacakkasotthiyasuvibhattasuviraiyapANilehAo, pINuNNayakakkha vakkha-vatthippaesAo, paDipuNNagala-kapolAo, cauraMgulasuppamANakaMbuvassarisa gIvAo, maMsalasaMThiyapasatthahaNugAo, dADima pupphappagAsa pIvara palaMbakuMciya varAdharAo, suMdaruttaroTThAo, dahidagarayacaMda- kuMdavAsaMtimauladhavala acchidda vimaladasaNAo, rattuppalapattamauyasukumAlatAlu-jIhAo, kaNavIra- maula akuDilaabbhuggayaujju-tuMgaNAsAo, sArayaNavakamalakumuyakuvalayavimaladala Niyara-sarisa-lakkhaNa-pasattha- ajimha kaMtaNayaNAo, pattala-dhavalAyata AtaMbaloyaNAo, ANAmiyacAvaruilakiNha-bbharAisaMgasujAyabhumagAo, allINapamANajuttasavaNAo, susavaNAo, pINamaTThagaMDalehAo, cauraMsapasattha-samaNiDAlAo, komuIrayaNiyara vimalapaDipuNNasomavayaNAo, chattuNNayauttamaMgAo, akavilasusiNiddhasugaMdhadIhasirayAo / chattajjhayajUya-thUbhadAmiNi kamaMDalu kalasavAvi-sotthiya-paDAgajava macchakumma rahavasmagarajjhayaaMkathAlaaMkusaaTThAvaya supaiTThagamayUrasisaibhiseya toraNameiNi-udahi varabhavaNagirivaraAyaMsasalIlagayausabhasIhacAmara-uttama pasatthabattIsa lkkhnn-dhriio| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te samayamA (suSamasuSamA nmn| prathama ArAmA) bharatakSetranI manuSyANI (yugalika strIo)nuM svarUpa kevuM hoya che? uttara- he gautama! te strIo sujAta-pramANopeta sarvAga suMdara hoya che, strIonA mukhyaguNa (priyavayana, anuvartana vage3)thI yuUta Doya che. teonA caraNo- atisuMdara, viziSTa pramANopeta-potapotAnA zarIrane anurUpa pramANavALA, mRdu, sukumAra, kAcabAnA saMsthAna jevA hoya che. teonA paganI AMgaLIyo- saraLa, mRdu, mAMsala, sasaMgata paraspara joDAyelI hoya che. te AMgaLIonA nakha unnata, ratida-jonArane AnaMdaprada, pAtaLA, 2al, pavitra-bhesahita ane snigdha Doya che. temonI bane dhAgo (43)-robhaDita, goga, ramya AkAravALI (kramathI upara-upara vadhu skUla), ajaghanya eTale utkRSTa prazaMsanIya lakSaNothI yukta ane subhaga hovAthI akoNa, adreSya; athUNya hoya che. (beDoLa avayava joI koIne dveSa jAge, dhRNA thAya.) teonA jAnumaMDaLa(DhIMcaNa) baMne ghUMTaNa sunirmita-atyaMta pramANapata, mAMsala ane tenA sAMdhA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra daDha snAyuothI sArI rIte badgha hoya che. teonA baMne uru(sAthaLa)- keLanA staMbhathI vadhu suMdara saMsthAna- vALA, koI paNa jAtanA ghA AdinA nizAna vinAnA, sukumAra, mRdu, mAMsala, avirala-paraspara aDIne rahelA, samatulya pramANavALA, sakSama, sujAtavRtta-zreSTha goLAkAra rUpe utpanna thayelA, puSTa, haMmezAM aMtara rahita hoya che. teonI zroNI- kaTIno agrabhAga akSata dhRtaphalakanI jema zreSTha AkArayukta, prazasta, vistIrNa, atisthUla hoya che. teono kaTi(kampara)no pUrvabhAga- vadana- mukha karatAM (12 aMgula pramANathI) dviguNita arthAt 24 aMgula pahoLo, mAMsala, subaddha, hoya che. teonuM kaTirUpa madhyAMga- vajraratna jevuM manohara, sAmudrika zAstra kathita prazasta guNa-lakSaNayukta, vikRta udarathI rahita arthAt alpa udaravALuM, trivalIthI yukta, baLayukta, goLAkAra ane tanu- pAtaLuM hoya che. tenI romarAji- RRju-saraLa, sama-eka sarakhI, saMhita-paraspara maLelI, jAti-svabhAvathI pAtaLI, kRSNa, snigdhasuMvALI, Adeya-netra mATe spRhaNIya lalita-suMdaratA yukta, sujAta, suvibhakta-yogya vibhAgathI saMpanna, kAMta-kamanIya, zobhAyamAna, atimanohara hoya che. teonI nAbhi- gaMgA nadInA vamaLanI jema goLa, dakSiNAvarta taraMganI jema goLa, udaya pAmatA sUryanA kiraNothI vikasita thatAM kamaLa samAna gUDha ane gaMbhIra hoya che. teonA udarano vAma-DAbo bhAga- anukrmaTa-aspaSTa, bahAra na dekhAya tevo prazasta, pIna-sthUla hoya che. teonA baMne pArzva-- paDakhA kramazaH sAMkaDA, saMgata-deha pramANane anurUpa, suMdara rIte sujAta-niSpanna thayelA, ucita pramANamAM skUla, jonArAne AnaMdaprada, manohara hoya che. teonI dehayaSTi-sAMThI akadaMDuka-mAMsala hovAthI hADakA na dekhAya tevI, suvarNa jevI kAMtithI yukta, nirmaLasvAbhAvika ane uparathI lAgatA melathI rahita, sujAta- doSa rahitapaNe utpanna, nirupahata- jvarAdi roga temaja daMzAdi upadravothI rahita hoya che. teonA stana- suvarNa kaLazanI jema manohara, eka sarakhA, paraspara maLelA, suMdara agrabhAgathI yukta, samazreNImAM yugmarUpe goLAkAra, ubhArayukta, sthULa, AnaMdadAyaka ane mAMsala hoya che. teonI baMne bhujAo- bAhu, sarpanI jema kramazaH nIcenI tarapha pAtaLI, gopucchanI jema goLAkAra, avirala- eka sarakhI, Adeya ane manohara hoya che. teonA hAthanA nakha-- tAmravarNanA hoya che, agrahasta mAMsala hoya che. hAthanI AMgaLIo- puSTa, komaLa ane uttama hoya che. teonI hastarekhAo-snigdha-caLakatI hoya che. temanI hatheLImAM suvibhakta, suspaSTa, sanirmita sUrya, caMdra, zaMkha, cakra ane svastikanA rekhA cihno hoya che. teono kakSabhAga-bagala, vakSaHsthaLa, gulapradeza puSTa, unnata ane prazaMsya hoya che. teonuM gaLuM ane kaMThapradeza- paripuSTa, suMdara hoya che. teonI grIvA- Doka, uttama zaMkha sadaza traNa rekhAyukta, cAra aMgula pramANavALI hoya che. temanI haDapacI- mAMsala, ucita AkAravALI ane pramANopeta hoya che. teono adharoSTha- nIceno hoTha dADamanA phUla jevo lAla, puSTa, uparanA hoTha karatAM lAMbo, kaMIka vaLelo hovAthI suMdara, zreSTha dekhAto hoya che. teono uparano hoTha suMdara hoya che. teonA dAMta- dahIM, jalakaNa, caMdra, kuMdapuSpa(mogaro), vAsaMtInI kaLI jevA zveta, polANarahita, vimaLa hoya che. teonuM tAlu, jIhvA- rakta kamaLanI pAMkhaDIonI jema lAla, mRdu, sukumAra hoya che. teonI nAsikA- kaNera vRkSanI kalikAnI jema akuTila, be bhramaranI madhyamAMthI nIkaLatI, saraLa, uttuMga-UMcI, aNIyALI hoya che. teonA nayano- zarada RRtunA nUtana vikasita sUrya vikAsI padmo, caMdravikAsI kumuda-utpalo, kuvalaya- nIlotpala, nIla 4. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra 49] kamaLonA nirmaLa patronA samUha jevA arthAt rakta, zveta ane nIlavarNI, zubhalakSaNonA yogathI prazasta, ajihma- bhadrabhAvayukta arthAt nirvikAra, kAMta- suMdara hoya che. teonI suMdara pAMpaNo-palakathI yukta, dhavala, lAMbI-karNAntagata, AtAmra-AchA lAla raMganI hoya che. teonI bhramaro- neNa, kheMcelA dhanuSyanI jevI suMdara, thoDI vAMkI, kALA vAdaLonI rekhAnI samAna, pAtaLI, sujAta-zobhanIya hoya che. teonA kAna- susaMgata, pramANayukta hoya che. teonA kapola- lamaNA puSTa, UMcA-nIcA na hoya tevA samAna, mRSTa-zuddha hoya che. teonuM lalATa- bhAla pradeza corasa, prazasta, sama-aviSama hoya che. teonuM vadanamukha zaradaRtunA pUrNamAsI caMdranI jema paripUrNa, saumya- prasanna hoya che. teonuM uttamAMga- mastaka chatranI jema unnata hoya che. teonA vALa kALA, snigdha-rezamI, sugaMdhita ane lAMbA hoya che. te strIo 3ra lakSaNI hoya che. te 3ra lakSaNo-cihno A pramANe che- (1) chatra (2) dhvajA (3) yajJa staMbha (4) sUpa (5) mALA (6) kamaMDaLa (7) kaLaza (8) vApI-vAvaDI (9) svastika (10) patAkA (11) yava (12) matsya (13) kAcabo (14) zreSTharatha (15) makara dhvaja (16) aMka-kALA tala (17) thALa (18) aMkuza (19) aSTApada-dhutapaTTa (20) supratiSThaka-sarAvalo (ra1) mora (rara) abhiSeka pAmatI lakSmI (23) toraNa (ra4) pRthvI (rapa) samudra (ra6) uttamabhavana (27) parvata (28) zreSTha darpaNa (29) lIlotsuka hAthI (30) baLada (31) siMha (32) cAmara. | 17 haMsasarisagaIo, koilamaharagissussarAo, kaMtAo, savvassa aNumayAo, vavagaya valipaliyavaMgaduvvaNNavAhidohaggasogamukkAo, uccatteNa ya NarANa thovUNa mussiyAo, sabhAvasiMgAra cAru vesAo, saMgayagaya hasiya bhaNiyaciTThiyavilAsasaMlAva-NiuNajuttovayAskusalAo, suMdarathaNa jahaNa vayaNa karacalaNaNayaNalAvaNNavaNNaruva-jovvaNavilAsakaliyAo, NaMdaNa vaNa vivara cAriNIuvva-accharAo, bharahavAsamANusa-ccharAo, accheragapecchaNijjAo, pAsAIyAo jAva abhirUvAo paDiruvAo / bhAvArtha:- teonI(yugalika strInI) haMsa jevI gati, koyala jevo madhura svara hoya che, teo kAMtiyukta hoya che. teo sarvajanamAnya hoya che. teonA zarIra para kyAre ya karacalI paDatI nathI, vALa sapheda thatA nathI arthAt vRddhAvasthA AvatI nathI. teo hInAdhika avayava, aprazasta varNa, javarAdi vyAdhi, durbhAgyavaidhavya, pati, putranA maraNajanya ane dAridrajanya duHkha, zokathI rahita hoya che. tenI UMcAI puruSa karatA kiMcit nyUna hoya che. svabhAvathI ja teno veSa zRMgArAnurUpa hoya che. teo suyogyagati, hAsya, vacana, ceSTA, vilAsa, zRMgAra, temaja parasparanA vArtAlApamAM nipuNa hoya che arthAt lokavyavahAramAM kuzaLa hoya che. teonA stana, jaghana-kaTibhAga, vadana, hAtha, paga, nayana, lAvaNya, rUpa, yauvana, vilAsa(strI yogya ceSTAo) suMdara hoya che. te strIo naMdanavanamAM vicaraNazIla-vicaraNanA svabhAvavALI apsarAo jevI hoya che, bhAratavarSanI mAnavIya apsarAo samAna zobhatI hoya che. teo manuSya lokanA AzcaryarUpa hovAthI loko vaDe prekSaNIya hoya che, prAsAdIya yAvata manojJa ane manohara hoya che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 50 ] zrI jatIpa prajJapti sutra 18 te NaM maNuyA ohassarA, haMsassarA, koMcassarA, NaMdissarA, NaMdighosA, sIhassarA, sIhaghosA, sUsarA, susaraNigghosA, chAyA yavojjoviyaMgamaMgA, vajja risahaNArAya- saMghayaNA, samacauraMsasaMThANa saMThiyA, chakiNirAtaMkA, aNuloma vAuvegA, kaMkaggahaNI, kavoyapariNAmA, sauNiposapiTuMtaroru-pariNayA, chaddhaNusahassamUsiyA / bhAvArtha:- te samayanA manuSya(strI puruSo) oghasvarA- megha jevA gaMbhIra svaravALA, haMsa jevA madhura svaravALA, krauMca pakSI jevA dIrgha svaravALA, naMdI svarA- dvAdazavidha tUrya vAjiMtra samudAyanA svara jevA svaravALA, naMdInA ghoSa-nAda jevA ghoSavALA, siMha jevA baliSTha svaravALA, siMhanA ghoSa jevA ghoSavALA, susvarA, susvaraghoSavALA, zarIra prabhAthI prakAzita aMgavALA arthAt zarIranA aMgeaMgamAMthI phelAtI urjAvALA, vaja8SabhanArAca saMghayaNavALA, samacaturasa saMsthAnavALA, carmarogarahita tvacAvALA hoya che. teo anukuLa vAyuvegavALA, kaMkapakSInI jema nirlepa gudAvALA, kapota-kabUtaranI jevI prabaLa pAcanazaktivALA(kabUtara pattharane paNa pacAvI zake che.) pakSI jevI bAhya gudA, guptAMga ane uruvALA tathA 6000 dhanuSyanI UMcAIvALA hoya che. | 19 tesiNaM maNuyANaM bechappaNNA piTukaraMDakasayA paNNattA samaNAuso ! paumuppala gaMdhasarisaNIsAsasurabhivayaNA / te NaM maNuyA pagajhbhayA pagaDavasaMtA, pagaIpayaNukohamANamAyAlobhA, miumaddaksaMpaNNA, allINA, bhaddagA, viNIyA, appicchA, asaNNihisaMcayA, viDimaMtaspasvisaNA, jahicchiyakAmakAmiNo / bhAvArtha - he AyuSyamAna zramaNa ! te manuSyone asthimaya 256 pAMsaLIo hoya che. padma ane kamaLa jevA sugaMdhI zvAsozvAsathI temanuM mukha suvAsita rahe che. te manuSyo prakRtithI zAMta svabhAvavALA, prakRtithI maMda krodha, mAna, mAyA ane lobhavALA, komaLa ane saraLa vyavahAravALA hoya che. teo alIna-viSayomAM atilIna hotA nathI, bhadra-kalyANa bhAgI, vinIta, alpecchA-maNi, suvarNa vagere prati alpa mamatvI, tenA asaMgrAhaka hoya che. teono nivAsa prAsAdAkAra vRkSamAM hoya che, teo yatheccha-icchA pramANe bhoga bhogavanArA hoya che. 20 tesi NaM bhaMte ! maNuyANaM kevajhkAlassa AhAraTTe samuppajjai ? goyamA! aTThamabhattassa AhAraTTe samuppajjai, puDhavIpuppha phalAhArA NaM te maNuyA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! te manuSyone keTalA samaya pachI AhAranI icchA thAya che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa gautama! teone traNa divasa pachI AhAranI icchA thAya che ane te pRthvI ane puSpa, phaLano AhAra kare che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 51 21 tIse NaM bhaMte ! puDhavIe kerisae AsAe paNNatte ? goyamA ! se NaM iDhe iTThatare ceva jAva maNAme maNAmatare ceva / jahANAmae se bhaMte ! gulei vA khaMDei vA sakkarAi vA macchaMDiyAi vA pappaDamoyaei vA bhisei vA pupphattarAi vA paumuttarAi vA vijayAi vA mahAvijayAi vA AkAsiyAi vA AdaMsiyAi vA AgAsaphalovamAi vA, uvamAi vA, aNovamAi vA; bhave eyArUve ? goyamA ! No iNaDhe samaDhe / sA NaM puDhavI ito iTThatariyA ceva, piyatariyA ceva, kaMtatariyA ceva, maNuNNatariyA ceva, maNAmatariyA ceva AsAeNaM paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te pRthvIno AsvAda vo Doya cha ? uttara- he gautama! te pRthvIno AsvAda ISTa, ISTatara yAvat manohara hoya che. prazna-De mAgavan ! zuteno AsvAda , His, Al52, 450 sA2, 5pabho65 (4usal) vizeSa, STARSI, puSpotta2 (anya sA2 vizeSa), potta2(me prA2nI sA42), vi4yA, mahAvi4yA, AkazikA, AdarzikA, AkAza phalopamA tathA anya upamA yogya ane anupama; evo hoya che? (sUtrokta sarva padArtho te samayanA viziSTa madhura svAdavALA padArtho che.) uttara- he gautama! te pramANe nathI. te pRthvIno svAda goLa, sAkara vagere padArtho karatAM paNa adhika iSTatara-badhI Idriyone vadhu sukhaprada, adhika priyakara, adhika kAMta-vadhu rucikara, adhika manojJa, adhika bhanI 2 (manogabhya) Doya che. 22 tesiNaM bhaMte ! pupphaphalANaM kerisae AsAe paNNatte ? goyamA ! se NaM iTe iTThatare ceva jAva maNAmatare ceva / jahANAmae se bhaMte ! raNNo cAuraMtacakkavaTTissa kallANe bhoyaNajAe sayasahassaNipphaNNe vaNNeNuvavee, jAvaphAseNuvavee, AsAyaNijje, visAyaNijje, dIvaNijje, dappaNijje, mayaNijje, bihaNijje, savvidiyagAyapalhAyaNijje; bhave eyArUve? goyamA ! No iNaDhe samaDhe / tesi NaM pupphaphalANaM etto iTTatarAe ceva jAva maNAmatarAe ceva AsAe paNNatte / bhAvArtha :- prazna- mAvan ! te puSpo bhane 3Nono svAda vo Doya cha ? uttara- 3 gautama ! te 35-dono AsvAda 5STatara yAvat manoDara oya che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra prazna- he bhagavan ! zuM teno AsvAda eka lAkha suvarNamudrAothI niSpanna, kalyANakAraka, atisukhaprada, prazasta varNa, gaMdha, rasa ane prazasta sparzayukta, AsvAdanIya, visvAdanIya(vizeSa AsvAda yogya), jaTharAgnine udIpta karanAra, utsAha ane skUrti vadhAranAra, AhvAda bhAva vadhAranAra, bRhaNIyazarIranI dhAtuonI vRddhi karanAra, pralAdanIya-idriya ane zarIrane puSTa karanAra cakravartInA bhojana jevo hoya che? uttara- he gautama ! te puSpa ane phaLono AsvAda, te bhojana karatAM vadhu iSTatara yAvata vadhu manogamya hoya che. | 23 te NaM bhaMte! maNuyA tamAhAraM AhArettA kahiM vasahiM urvati? goyamA! rUkkhagehAlayA NaM te maNuyA paNNattA / tesi NaM bhaMte ! rUkkhANaM kerisae AyAsbhAkpaDoyAre paNNatte ? goyamA ! kUDAgArasaMThiyA, pecchAcchattajhaya-thUbhatoraNagoura veiyA. copphAlaga-aTTAlagapAsAyahammiyagavakkhavAlaggapoiyA valabhIghassaMThiyA / aNNe ittha bahave varabhavaNavisiTThasaMThANasaMThiyA dumagaNA suhasIyalacchAyA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te manuSyo tevA prakAranA AhAranuM bhojana karatAM kyAM rahe che? uttara- he AyuSyamAna zramaNa gautama! te manuSyo vRkSa rUpI gharomAM rahe che. prazna- he bhagavan! te vRkSonuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! te vRkSa kaTa, prekSAgRha-nATayagRha, chatra, dhvajA, rUpa- cabutaro, toraNa, gopuranagaradvAra, vedikA-besavA yogya pALI, copADa- phaLiyuM, aTTAlikA-aTArI, bArIo, prAsAda-zikharabaMdhI devabhavana athavA rAjabhavana, havelIo, jharUkhA, jaLamahela ane valabhIgRha jevA AkAravALA hoya che. temaja zreSTha bhavano vagere anya ghaNA prakAranA AkAravALA zubha-zItaLa chAyAvALA vRkSo hoya che. 24 atthi NaM bhaMte! tIse samAe bharahe vAse gehAi vA gehAvaNAi vA ? goyamA! No iNaDhe samaDhe, rUkkhagehAlayA NaM te maNuyA paNNattA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samaye bharatakSetramAM zuM ghara hoya che? zuM gehApaNa- dukAno athavA bajAra hoya che? uttara- he gautama! te samaye ghara vagere hotA nathI. te manuSyone mATe vRkSa te ja ghara rUpa hoya che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vaNATa | 53 | |25 asthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse gAmAi vA jAva saMNivesAi vA / goyamA ! No iNaDhe samaTe, jahicchiyakAmagAmiNo NaM te maNuyA paNNattA / lAvArtha :- prazna- mAvan ! Vte samaye maratakSetramA 2||m, n||2 tathA sannihiDIya cha ? uttara- he gautama! te samaye grAma, nagara tathA sannivezAdi hotA nathI. te manuSyo svabhAvathI icchAnusAra vicaraNazIla hoya che. 26 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse asIi vA, masIi vA, kisIi vA, vaNietti vA, paNietti vA, vANijjei vA ? goyamA ! No iNaTe samaTe, vavagayaasimasikisivaNiyapaNiyavANijjA NaM te maNuyA paNNattA ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! te samaye zuM bharatakSetramAM talavAra vagere AdhArita yuddhakaLA, zyAhI kalama AdhArita lekhanakaLA, kRSikaLA-khetI, vaNika kaLA, kharIdavA-vecavA saMbaMdhIkaLA, vyApAra vANijya kaLA, mAla jokhavAdi saMbaMdhI kaLA hoya che? uttara- gautama ! te samaye masi A gAmI DotI nathI. te manuSyo masi, maSi, kRSi, vaNika, kraya-vikraya kaLA ane vANijyakaLA AdithI rahita hoya che. | 27 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse hiraNNei vA, suvaNNei vA, kaMsei vA, dUsei vA, maNimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNasAvaejjei vA / / haMtA, asthi / No ceva NaM tesiM maNuyANaM paribhogattAe havvamAgacchai / bhAvArtha:- bhagavAna ! zuta samaye bharatakSetramA yahI, sonu, su, vastra, bhazimao, bhotI, zaMNa, zilA-sphaTika, pravAla, raktaratna- mANeka, svApateya- rajatasuvarNa vagere hoya che? utta2-7, gautama ! te samaye yAMhI, sonu mA Doya che, paraMtu te mnussyon| payogamA bhAvatuM nathI. | 28 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse rAyAi vA, juvarAyAi vA, Isastalavara- mADaMbiyakoDuMbiyaibbhaseTThiseNAvAsatthavAhAi vA ? goyamA ! No iNaDhe samaDhe, vavagayaiDDisakkArA NaM te maNuyA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zuMte samaye bharatakSetramA 24, yuvarA4, 6zvara-maizvaryANI bhane prabhAvazALI puruSa; talavara jAgIradAra ke rAja sanmAnita viziSTa nAgarika; mAMDalika- aneka dezonA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra rAjA; kauTumbika- vizALa parivAranA mukhya vaDIla; ibhya- hAthInA vajana pramANa vipula dhana vaibhavanA svAmI; zreSThI-saMpatti ane sarvyavahArathI pratiSThA pAmela zeTha; senApati-caturaMgiNIsenAnA adhikArI; sArthavAha- aneka nAnA vyApArIone sAthe laIne dezAMtaramAM vyavasAya karanArA samartha vyApArI hoya che? 54 uttara- he gautama ! te samaye rAjA Adi hotA nathI. te manuSyo Rddhi, vaibhava ane satkAra AdithI nirapekSa hoya che. 29 atthi NaM bhaMte! tIse samAe bharahe vAse dAsei vA, pesei vA, sissei vA, bhayaner vA, mAtttaN vA, jammaC vA ? gomA ! No Na sama, vavagayaAbhiogA NaM te maNuyA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zuM te samaye bharatakSetramAM dAsa, preSya-dUtanuM kArya karanArA sevaka, ziSya pagAra laIne kArya karanArA paricAraka, bhAga vaheMcanArA-bhAgIdAra ane ghara saMbaMdhI kArya karanAra nokara hoya che ? uttara- he gautama ! te samaye dAsa Adi hotA nathI. te manuSyo svAmI-sevakabhAva, AjJA AjJApakabhAva AdithI rahita hoya che. 30 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse mAyAi vA, piyAi vA, bhAyAi vA, ziLIph vA, mannAr vA, puttApha vA, dhaiyAD vA, mukhtAr vA ? goyamA ! haMtA asthi, No ceva NaM tivve pemmabaMdhaNe samuppajjai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zuM te samaye bharatakSetramAM mAtA, pitA, bhAI, bahena, patnI, putra, putrI ane putravadhU hoya che ? uttara- hA gautama ! te samaye mAtA-pitA Adi saMbaMdho hoya che paraMtu te manuSyone temAM tIvra premabaMdha hoto nathI. 31 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse arIi vA, veriei vA, ghAyaei vA, vahar vA, DiLIyam vA, pannAmittera vA No iNaTThe samaTThe, vavagakverANusayA NaM te maNuyA paNNattA samaNAuso ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavAna ! zuM te samaye bharatakSetramAM ari- zatru, uMdara bilADInI jema jAtIya veravALA vairika, ghAta karAvanArA ghAtaka, vadha karanArA vadhaka athavA thappaDa Adi dvArA vyathA utpanna karanArA, vyathaka, kAma bagADanArA pratyanIka- virodhI, pahelAM mitra banyA pachI zatru banI janArA pratyamitra hoya che ? uttara- gautama ! te samaye zatru, verI Adi hotA nathI. te manuSyo verAnubaMdha rahita hoya che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra 55 32 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse mittAi vA, rU vA, saMcAliGga vA, sahApha vA, suddIpha vA, saMnaph vA ? haMtA atthi, No ceva NaM tesiM maNuyANaM tivve rAgabaMdhaNe samuppajjai / vayaMsAi vA, NAyae bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zuM te samaye bharatakSetramAM mitra, samAnavayavALA sAthI, jJAtijana, sahacArI, sakhA- sAthe khAnArA, suhRda snehayukta (premALa) mitra dareka samaye sAtha denArA, hita icchanArA, hitakara zikSA denArA sAthI, sAMgatika- samaye-samaye maLanArA sAthI Adi hoya che ? uttara- he gautama ! te samaye mitra Adi hoya che, paraMtu te manuSyone temAM tIvra rAgabaMdha thato nathI. 33 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse AvAhAi vA, vivAhAi vA, nAd vA, sanAd vA, thAlIpAnApha vA, miyapikaLiveLA vA ? goyamA ! No iNaTTe samaTThe, vavagayaAvAhavivAhajaNNasaddhathAlIpAkamiyapiMDa- NivedaNAi vA NaM te maNuyA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! zuM te samaye bharatakSetramAM AvAha-lagna pahelAM vAgdAna rUpa utsava, lagnotsava, yajJa, zrAddha, sthAlIpAka- prItibhoja, mRtaka bhojana, niveda vagere hoya che ? uttara- he gautama ! te samaye AvA koI vyavahAra hotA nathI. te manuSyo AvAha, vivAha, yajJa, zrAddha, prItibhoja ane mRtaka bhojana, niveda vagerethI rahita hoya che. No iNaTThe samaTThe, vavagaya mahimA NaM te maNuyA paNNattA / ', 34 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse iMdamahAi vA, khaMdamahAi vA, bALamahAd vA, navastvamahAd vA, sUryamahAd vA, agaDamahAd vA, taDAmahAj vA, mahArU vA, pamahAdvA, ruktvamahAd vA, payamahArlR vA, thUmamahAd vA, ceiyamahAi vA ? bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zuM te samaye bharatakSetramAM indrotsava, skaMdotsava- kArtikeyane anulakSIne thato mahotsava, nAgakumArano utsava, yakSotsava, bhUtotsava, kUvAnA nimitte thato utsava, taLAvotsava, vRkSotsava, parvatotsava, stUpotsava ane caityotsava vagere utsavo hoya che ? uttara- he gautama ! te samaye indrotsava Adi hotA nathI. te manuSyo utsavo-mahotsavothI rahita hoya che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pa6] zrI jatIpa prajJapti sutra | 35 asthi NaM bhaMte ! tIse samAe NaDapecchAi vA, NaTTapecchAi vA, jallapecchAi vA, mallapecchAi vA, muTThiyapecchAi vA, velaMbagapecchAi vA, kahagapecchAi vA, pavagapecchAi vA, lAsagapecchAi vA ? goyamA ! No iNaDhe samatu, vavagayakouhallA NaM te maNuyA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavanuM ! zuM te samaye bharatakSetramAM naTonA khela, tamAzA, nATakanA abhinaya. jala-doraDA para caDhI kaLAbAjonI kaLA, mallonI kustI, mauSTika- mukkAbAjI, vidUSakonA kautuka, kathAkAranI kathA, plAvaka-chalAMga mAravAnI athavA nadIne taravAnI kriyA, lAsaka-nRtyavizeSa A sarva kriyAone jovA mATe loko bhegA thAya che? uttara- he gautama ! te samaye A prakAranA naTonA khelatamAzA Adi hotA nathI kAraNa ke te manuSyo kutUhalathI rahita hoya che. 36 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse sagaDAi vA, rahAi vA, jANAi vA, juggAi vA, gillii vA, thillii vA, sIyAi vA, saMdamANiyAi vA? goyamA ! No iNaDhe samaDhe, pAyacAravihArA taM te maNuyA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! zuM te samaye bharatakSetramAM zakaTa-gADu, ratha, yAna- anya vAhana, yugyabe hAtha lAMbu-pahoLuM DoLI jevuM yAna, gilibe puruSo dvArA upADAtI DolI, thilli-be ghoDA athavA khaccaro dvArA kheMcAtI bagIo, zibikA-paDadAvALI pAlakhIo ane caMdamAnikA- puruSa pramANa pAlakhI, ityAdi vAhano hoya che? uttara- he gautama! te samaye zakaTa Adi vAhano hotA nathI. te manuSyo page cAlanArA hoya che. 37 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse gAvIi vA, mahisIi vA, ayAi vA, pattA vA ? haMtA atthi, No ceva NaM tesiM maNuyANaM paribhogattAe havvamAgacchaMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM te samaye bharatakSetramAM gAya, bheMsa, bakarI, gheTI vagere(dudhALA) pazuo hoya che? uttara- hA gautama! te pazuo hoya che paraMtu te manuSyonA upayogamAM AvatA nathI arthAt te manuSyone tenA dUdha vagerethI koI prayojana hotuM nathI. |38 asthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse AsAi vA, hatthIi vA, uTTAi vA, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra goNAi vA, gavayAi vA, ayAi vA, elagAi vA, sasagAi vA, miyAI vA, varAhAi vA, rurutti vA, sarabhAi vA, camarAi vA, sabarAi vA, kuraMgAi vA, gokaNNAi vA ? haMtA atthi, No ceva NaM tesiM maNuyANaM paribhogattAe havvamAgacchaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! zuM te samaye bharatakSetramAM ghoDA, hAthI, UMTa, gAya, gavaya- jaMgalIgAya (rojha), bakarAM, gheTAM, sasalA, mRga, varAha- sUvara, ruru- mRgavizeSa, zarabha- aSTApada, camara- camarI gAya, sAbarazAkhAvALA zIMgaDA hoya tevA mRgavizeSa, kuraMga-mRgavizeSa, ane gokarNa-mRgavizeSa vagere pazuo hoya che? uttara-hA gautama! te samaye ghoDA Adi pazuo hoya che paraMtu te manuSyonA upayogamAM AvatA nathI. 39 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse sIhAi vA, vagghAi vA, viga, dIviga accha, taraccha siyAla biDAla suNaga kokaMtiya kolasuNagAi vA ? goyamA ! haMtA atthi, No ceva NaM tesiM maNuyANaM AbAhaM vA vAbAhaM vA chaviccheyaM vA uppAyeMti, pagaibhaddayA NaM te sAvayagaNA paNNattA ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavAna! zuM te samayamAM bharatakSetramAM siMha, vAgha, varU, dvIpika-citto, accharIMcha, tarakSa-mRgabhakSI vAgha vizeSa, ziyALa, bilADI, kUtarA, lImaDI, jaMgalI kUtarA athavA sUvara Adi jaMgalI pazuo hoya che? uttara- hA gautama! te samaye siMha Adi jaMgalI pazuo hoya che paraMtu te manuSyone AbAdhAalpabAdhA(alpakaSTa) vizeSa kaSTa pahoMcADatA nathI ane chaviccheda- tenA zarIranAM aMgopAMganuM chedanabhedana karatA nathI athavA nahora bharAvatA nathI. te vyApada-jaMgalI jAnavaro prakRtithI ja bhadra hoya che. 40 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse sAlIi vA, vIhi gohUma java javajavAi vA, kalA-masUramuggAmAsatilakulatthaNipphAga-AlisaMdaga-ayasikusuMbha koddakkaMguvaraga rAlagasaNasarisakmUlagabIyAi vA ? goyamA ! haMtA atthi, No cevaNaM tesiM maNuyANaM paribhogattAe hvvmaagcchNti| bhAvArtha - he bhagavan! zuM te samaye bharatakSetramAM zAlI-kalama jAtinA cokhA, vrIhi-vrIhi jAtinA cokhA, godhUma-ghauM, java, javajava vizeSa jAtinA java athavA juvAra, kalAya- vaTANA, masUra, maga, aDada, tala, kaLathI, vAla, AlisaMdaka- coLA, aLasI, kusukSma-kasuMba vRkSanA bI-jenAM puSpo vastra raMgavAnA kAmamAM Ave che, kodrava-kodaro, kaMgu-moTA pILA cokhA, vara, rAlaka-nAnA pILA cokhA, saNa-dhAnya vizeSa, sarasava, mUlaka- mULA Adi jamInakaMdanA bIja, vagere dhAnyAdi hoya che? Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 58 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra uttara- hA gautama!te samaye zAli Adi dhAnya hoya che paraMtu te manuSyonA upayogamAM AvatA nathI. |41 atthiNaM bhaMte ! tIse samAe bharae vAse gaDDhAi vA, darI ovAyapavAyavisama vijjalAi vA ? goyamA ! No iNaTe samaTe, tIse samAe bharahe vAse bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA0 / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM te samaye bharatakSetramAM khADA, darI-guphAo, avapAta-gupta khADA ke jyAM prakAzamAM cAlatAM paNa paDavAnI zaMkA rahe; prapAta-nRpApAta sthAna ke jyAMthI vyakti manamAM koI kAmanA laIne paDe ane prANa ApI de, tevuM sthAna. viSama sthAna-jyAM caDavuM-UtaravuM muzkela hoya tevA sthAna; kAdavavALA lapasaNA sthAna; vagere viSamasthAno hoya che? uttara- he gautama! te samaye khADA Adi viSama sthAno hotA nathI. te samaye bharatakSetramAM ati samatala ane ramaNIya bhUmi hoya che. te mRdaMganA carmamaDhita bhAga jevI sama hoya che. 42 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse khANUi vA, kaMTagataNayakayavarAi vA, pattakayavarAi vA ? goyamA ! No iNaTe samaTe, vavagayakhANukaMTagataNakkayavaspattakayavarA NaM sA samA paNNattA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samaye bharatakSetramAM sthANu-hUMThAM, kAMTA, ghAsano kacaro ane pAMdaDAno kacaro Adi hoya che? uttara- he gautama! te samaye sUMThAM Adi hotA nathI. te kALa dUThAM, kaMTaka, ghAsanA kacarA ane pAMdaDAonA kacarAthI rahita hoya che. 43 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse DaMsAi vA, masagAi vA, jUAi vA, likkhAi vA, DhiMkuNAi vA, pisuAi vA ? goyamA ! No iNaTe samaDhe, vavagayaDaMsamasagajUyalikkha TiMkuNapisuyAuvaddavavirahiyA NaM sA samA paNNattA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samaye bharatakSetramAM DAMsa, macchara, jU, lIkha, mAMkaDa ane pizUka-DAMsa Adi zudra jaMtuo hoya che? uttara- he gautama ! te samaye DAMsa, macchara Adi hotA nathI. te kALa DAMsa, macchara, jU, lIkha, mAMkaDa ane pizUka Adi kSudra jaMtuonA upadravarahita hoya che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 58 |44 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse ahIi vA, ayagarAi vA ? goyamA ! haMtA atthi, No ceva NaM tesiM maNuyANaM AbAhaM vA, vAbAhaM vA, chaviccheyaM vA uppAryeti, pagaibhaddayA NaM vAlagagaNA paNNattA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM te samaye bharatakSetramAM sApa ane ajagara hoya che? uttara-hA gautama!te samaye sApa, ajagara hoya che paraMtu te manuSyo mATe abAdhAjanaka(vibAdhA janaka, temaja daihikapIDA ane vikRtijanaka) hotA nathI. te sarpa, ajagara Adi prakRtithI bhadra hoya che. 45 atthiNaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse DiMbAi vA, DamarAi vA, kalahabolakhAsvesmahAjuddhAi vA, mahAsaMgAmAi vA, mahAsatthapaDaNAi vA, mahApurisapaDaNAi vA, mahAruhiraNivaDaNAi vA ? goyamA ! No iNaDhe samaDhe, vavagayaverANubaMdhA NaM te maNuyA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zuMte samaye bharatakSetramA ji- mayana sthiti, ubh2-52252n| upadrava ke bAhya upadrava, kalaha-vAcuddha, bola-aneka duHkhI vyaktionA citkAra, kSAra-khAra, pArasparika irSA, vera- asahanazIlatAnA kAraNe thato hiMsya hiMsakabhAva, mahAyuddha- vyuharacanA sahitanuM yuddha, mahAsaMgrAma-dhUharacanA ane vyavasthA yukta yuddha, mahAzastra patana-yuddha samaye nAgabANa, tAmasabANa, pavanabANa, agnibANa Adi divya astrono prayoga, mahApuruSa patana- yuddha samaye rAjAdi viziSTa puruSono vadha, mahArudhira ripatana-yuddha samaye pravAharUpamAM raktapAta ityAdi hoya che? uttara- he gautama! te samaye bhayajanaka koI paNa paristhiti hotI nathI. te manuSyo vairAnubaMdhazatrutvanA bhAvothI rahita hoya che. 46 atthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse dubbhUyANi vA, kularogAi vA, gAmarogAi vA, maMDalarogAi vA, poTTarogAi vA, sIsaveyaNAi vA, kaNNoThThaacchiNahadaMtaveyaNAi vA, kAsAi vA, sAsAi vA, sosAi vA, dAhAi vA, arisAi vA, ajIragAi vA, daodarAi vA, paMDurogAi vA, bhagaMdarAi vA, egAhiyAi vA, beyAhiyAi vA, teyAhiyAi vA, cautthAhiyAi vA, iMdaggahAi vA, dhaNuggahAi vA, khaMdaggahAi vA, jakkhaggahAi vA, bhUyaggahAi vA, matthagasUlAi vA, hiyayasUlAi vA, poTTasUlAi vA, kucchisUlAi vA, joNisUlAi vA, gAmamArIi vA, saNNivesamArIi vA, pANakkhayA, jaNakkhayA, vasaNabbhUyaM aNAriA ? goyamA ! No iNaDhe samaDhe, vavagayarogAyaMkA NaM te maNuyA paNNattA / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te samaye bharatakSetramAM zuM durbhUta durghaTanA(honArata) kularoga- kuLa paraMparAgata rogo; grAma rogo-gAma vyApI roga; maMDala roga-aneka gAmamAM phelAyelA roga; poTTa rogapeTa saMbaMdhI roga; zIrSavedanA-mastakanI pIDA; karNa, oSTha, netra, nakha ane dAMtanI vedanA; khAMsI, zvAsa roga, zoSa-kSaya roga, dAha-jalana, arza-harasa, ajIrNa, jalodara, pAMDuroga, bhagaMdara, eka divasanA aMtare Avato tAva, be divasanA aMtare Avato tAva, traNa divasanA aMtare Avato tAva, cAra divasanA aMtare Avato tAva, indragraha, dhanugraha, skaMdagraha, yakSagraha, bhUtagraha Adi deva kRta upadravo; mastakazULa, hRdayazULa, udara-zULa, kukSizULa, yonizULa, gAmamAM phelAtI marakI(kolerA roga), sannivezamAM phelAtI marakI, prANIono nAza, jana kSayamanuSyono nAza vagere rogo hoya che ? Fo uttara- he gautama ! te manuSyo roga ane AtaMka- zIghra prANaghAtaka zULa Adi roga rahita hoya che. 47 tIse NaM bhaMte ! samAe bhArahe vAse maNuyANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM desUNAI tiNNi paliovamAiM, ukkoseNaM tiNNi paliova- mAiM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavAna ! te samaye bharatakSetramAM manuSyonI sthiti AyuSya keTalA kALanuM hoya che ? uttara- gautama ! te samaye te manuSyonuM AyuSya jaghanya kaMIka nyUna traNa palyopama ane utkRSTa traNa palyopamanuM hoya che. 48 tIse NaM bhaMte ! samAe bhArahe vAse maNuyANaM sarIrA kevaiyaM uccatteNaM paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM desUNAI tiNNi gAuyAI, ukkoseNaM tiNNi gAuyAiM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te samaye bharatakSetramAM manuSyonAM zarIranI avagAhanA(UMcAI) keTalI hoya che ? uttara- he gautama ! temanA zarIranI avagAhanA jaghanya kaMIka nyUna traNa gAu ane utkRSTa traNa gAunI hoya che. 49 mA kiMsaMghayaNI paNNattA ? goyamA ! vairosabhNArAyasaMghayaNI paLattA | bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te manuSyone kayu saMhanana hoya che ? uttara- he gautama ! te manuSyone vajaRRSabhanArAca saMhanana hoya che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra [ 1 ] |50 tesi NaM bhaMte ! maNuyANaM sarIrA kiMsaMThiyA paNNattA ? goyamA ! samacauraMsasaMThANasaMThiyA paNNattA / tesiNaM maNuyANaM bechappaNNA piTThakaraMDaksayA paNNattA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! te manuSyone kyuM saMsthAna hoya che? uttara- he gautama! teone samacaturasa saMsthAna hoya che. tene rapa6 pAMsaLIo hoya che. | 51 teNaM bhaMte ! maNuyA kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchaMti, kahiM uvavajjati? goyamA ! chammAsAksesAuyA juyalagaM pasavaMti, egUNapaNNaM rAiMdiyAI sArakkhaMti, saMgoveti; sArakkhittA saMgovettA, kAsittA, chIittA, jaMbhAittA, akkiTThA, avvahiyA, apariyAviyA kAlamAse kAlaM kiccA devaloesu uvavajjaMti, devalokpariggahA NaM te maNuyA paNNattA / bhAvArtha - praznahe bhagavan! te manuSyo AyuSya pUrNa karIne kyAM jAya che, kyAM utpanna thAya che? uttara- he gautama ! jyAre te manuSyanuM AyuSya cha mAsa bAkI rahe che, tyAre te yugala-eka bALaka ane eka bAlikAne janma Ape che. teo ogaNapaccAsa divasa-rAta tenI sArasaMbhALa, pAlana poSaNa, saMrakSaNa kare che. A pramANe pAlana poSaNa ane rakSaNa karIne teo udharasa AvatA ke chIMka khAtA, zArIrika vyathA ane paritApa pAmyA vinA, kALanA samaye kALa dharma pAmI(mRtyu pAmI) devalokamAM utpanna thAya che. te manuSyono janma devalokamAM ja thAya che. |52 tIse NaM bhaMte ! samAe bhArahe vAse kaivihA maNussA aNusajjitthA ? govA ! chabriNa pattA, taM nahI- pAMthA, miyathA, mAmA, telsi, hA, savArI | bhAvArtha - he bhagavan! te samaye bharatakSetramAM keTalA prakAranA manuSyo hoya che? uttara- he gautama! cha prakAranA manuSya hoya che yathA- (1) padmagaMdhA (2) mRgagaMdhA (3) amamAM (4) tejasvI (5) sahA (6) zanaizcArI. vivecana : prastuta sUtromAM avasarpiNI kAlanA prathama vibhAga-suSamasuSamA kAlanuM vistRta vivecana che. yugalika kALa - avasarpiNI kALanA pahelA, bIjA, trIjA ArAne yugalika kALa kahevAmAM Ave che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dara | zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra A samayamAM strI-puruSa yugalarUpe-joDale janme che, tethI te yugalika kALa rUpe oLakhAya che. A kALa puNyakALa paNa kahevAya che. puNyayoge A samayanI bhUmi, vRkSa, manuSya vagere zreSTha hoya che. A samayamAM bharatakSetrAdimAM manuSyo potAnI icchAnusAra bhogapUrti karI zake che, bhogopabhoganA sAdhano paNa icchAnusAra prApta thaI zake che, tethI te bhoga kAla rUpe paNa prasiddha che. A samaye bharatAdi kSetramAM manuSyo zastra calAvavA rUpa kArya, lakhavA rUpa kArya ke khetI, vyApArAdi kArya karyA vinA kalpavRkSathI ja potAno jIvana vyavahAra calAve che, tethI te akarmabhUmi paNa kahevAya che. prathama ArAno nAma hetu - suSamAno artha che sukha. A kALamAM sarvatra sukha sukha ane sukha ja hoya che. atizaya sukha, kevaLa sukha ja vartatuM hovAthI tenuM nAma 'suSamasuSamA' prasiddha thayuM che. yugalika kALanI bhUmi ane vanaspati zobhA :- A ArAmAM bharatakSetranI bhUmi atisamatala ane ramaNIya hoya che. A samaye pRthvI, pANI, vAyumaMDaLa tathA pratyeka prAkRtika padArtho uttama, sukhakArI ane svAthyaprada hoya che, uttama puSpa, phaLo yukta vRkSo, vano-vRkSa samUho, latAo, gulmo-puSya yukta choDathI pRthvI ati zobhAyamAna hoya che. A vRkSAdi manuSyanA upabhoga mATe hotA nathI. viviruddha hamUnA- te vRkSAdino mULabhAga-thaDanI samIpano bhUmibhAga kusa, viksa vagere prakAranA ghAsa rahita hoya che, tenA kyArAo kacarA, ghAsa vinAnA vizuddha hoya che. yugalika kALanA kalpavRkSa :- A samayamAM manuSyono saMpUrNa jIvana nirvAha kalpavRkSa AdhArita hoya che. te samaye viziSTa prakAranA 10 jAtinA vRkSo hoya che. amuka prakAranA vRkSonA phaLAdi khAdha AhArarUpe pariNata thAya che to amuka vRkSanA patrAdi vastrarUpe upayogamAM Ave che. keTalAka vRkSo sUrya sama prakAza arpe che. teonI pariNatinA AdhAre te vRkSone 10 prakAramAM vibhakta karavAmAM AvyA che. A vRkSo kalpavRkSa rUpe prasiddha che. su. 14mAM Adi ane aMtanA be nAma ApI gAva zabdathI saMkSipta pATha jovA maLe che. (1) mattAMga - mAdaka rasa denArA. ahIM matta zabdathI harSanA kAraNabhUta padArtho grahaNa karavAmAM AvyA che. AnaMdadAyaka peyavastu jenA avayavarUpa che tevA vRkSo arthAt AnaMdadAyaka peyavastuo ApanArA vRkSone mattAMga kahe che. A vRkSanA phUlo paripakva thAya tyAre temAMthI rasapravAha vahe che. te rasapAna karI loko AnaMdita bane che. manuSya je peyanI icchA kare, te rIte te vRkSa svayaM, svabhAvataH pariNata thaI jAya che. caMdraprabhA vagere surAthI tene upamita karyA che. te tenI madhuratA sUcita karavA mATe ja che. A vRkSo surAo Ape che tema na samajavuM. upamAo haMmezAM ekadezathI ja hoya che. te vRkSo amAdaka evA amRtamaya peya padArtho vahAve che. (2) bhUrAMga - bhAjana-pAtra-vAsaNa ApanArA vRkSo. A vRkSonA patrAdi vividha prakAranA pAtra AkAre pariNata thaI jAya che. (3) truTitAMga - aneka prakAranA vAjiMtra ApanArA vRkSo. A vRkSonuM aneka prakAranA vAjiMtrarUpe pariNamana thaI jAya che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra | 3 | (4) dIpazikhA - udyota ApanArA vRkSo. te vRkSo svAbhAvika rUpe ja udyota prakAza yukta hoya che. te saMdhyA samayanA prakAza jevo prakAza Ape che. (5) jyotiSika - jyoti prakAza ApanArA vRkSo. A vRkSo svAbhAvika rUpe ja sUrya, caMdra Adi jyotiSI devanI samAna te kSetrane prakAzita kare che. () citrAMga :- mALAo ApanArA vRkSo. te visasA pariNAmathI mALArUpe pariNata thaI mALAo pradAna kare che. (7) citrarasa :- vividha prakAranA rasavaMtA bhojana ApanArA vRkSo. te svabhAvataH madhurAdi rasa rUpe pariNata thaI vividha prakAranA bhojana Ape che. (8) mayaMga - AbhUSaNa ApanArA vRkSo. svabhAvataH AbhUSaNo rUpe pariNata A vRkSo yugalikonI AbhUSaNa icchAnI pUrti kare che. (9) gehAkAra:- gRha, nivAsa sthAna ApanArA vRkSo. A vRkSo manonukUla bhavanavidhithI yukta hoya che. bhavananA AkAravALA A vRkSo yugalikone Azraya Ape che. (1) anagna - vastra ApanArA vRkSo. A vRkSonA patro, chAla Adi svabhAvataH vastrAkAre pariNata thAya che. tenA prabhAve sarva manuSyone icchAnusAra vastra prApta thaI jAya che. A kalpavRkSonuM vizeSa varNana jIvAbhigama sUtrathI jANavuM. yugalika kALanA manuSya-manuSyANI :- A samayanA manuSyo manuSyANIo sarvAga suMdara hoya che. tathA prakAranA kALa prabhAve strI-puruSa baMne joDale ja janme che. ekalo puruSa ke ekalI strI, be puruSa ke be strI janma dhAraNa karatA nathI. te kSetra anusAra teno kALa paripakva thatAM te yugala ja pati-patnIrUpa vyavahAra kare che. vivAha vinA paNa teonA pati-patnI rUpa saMbaMdha TakI rahe che. puNyayoge teo manohara, kamanIya kAyA dharAve che. mAnava rUpe rahelA te deva ke apsarA samAna pratIta thAya che. sUtrakAre puruSanA zarIranuM varNana gAva(yAvatu) zabdathI saMkSipta karyuM che. te varNana jIvAbhigama sUtrathI jANavuM. strInA pratyeka aMganuM varNana vividha upamAo dvArA karyuM che. te sUtrArthathI spaSTa che. te samayanI strIo 3ra lakSaNI hoya che. 3ra lakSaNo :- sAmudrika zAstramAM strInA saubhAgya sUcaka 3ra lakSaNo varNavyA che. chatra, dhvajA vagere lakSaNo sUtra pAThathI spaSTa che. A lakSaNo zarIra para cihna rUpe hoya che. A batrIsa-batrIsa cihno jenA zarIra para hoya te strI zreSTha, parama saubhAgyazIla kahevAya che. prathama ArAmAM yugalikono AhAra :- A kALanA manuSyone traNa divase AhAranI icchA utpanna thAya che. teo trIje trIje divase tuveranA dANA pramANa kalpavRkSanA patra, puSpa, phaLAdino AhAra kare che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra AhAranI sattvatAnA kAraNe ekavAra AhAra karyA pachI traNa divasa sudhI teone kSudhA lAgatI nathI. jema vartamAna samaye yuddhamAM sainikone tevA prakAranI sattvazIla goLI ApavAmAM Ave che ke jethI temane eka eka aThavADiyA sudhI kSudhA lAgatI nathI. 4 prathama ArAnA yugalikonuM AyuSya :- yugalikonuM jaghanya AyuSya dezona traNa palyanuM ane utkRSTa traNa palyanuM che. samaye samaye AyuSyahIna thatAM aMte be palyopamanuM AyuSya hoya che. ahIM jaghanya AyuSya yugalika strIonI apekSAe ane utkRSTa AyuSya yugalika puruSonI apekSAe samajavuM kAraNa ke yugalika strI, puruSa karatAM kiMcit nyUna AyuSya ane UMcAIvALI hoya che. prathama ArAnA manuSyanI UMcAI : jaghanya dezona traNa gAunI UMcAI strIonI apekSAe ane utkRSTa traNa gAunI UMcAI puruSonI apekSAe hoya che. samaye samaye avagAhanAmAM hAni thatAM A ArAnA aMte be gAunI avagAhanA thaI jAya che. prathama ArAmAM : saMtAna pratipAlanA :- prathama ArAnA yugala cha mahinA AyuSya zeSa rahe tyAre eka yugalane janma Ape che. 49 divasa te bALakanuM lAlana, pAlana ane saMrakSaNa kare che. te yugala bALakanI 49 divasanI avasthAo vRttikAre varNavI che. saptottAnazayA lihanti divasAn svAGguSThamAryAstataH kau riGkhanti padaistataH kalagiro yAnti skhaladbhistataH / stheyobhizca tataH kalAguNabhRtastAruNya bhAgodgatAH / saptAhena tato bhavanti sadgAdAnane'pi yogyAstataH // artha :-- te yugalika bALako janmathI eka saptAha paryaMta cattA sUI potAno aMgUTho cUsatA rahe che. bIjA saptAhamAM ghUMTaNIe cAlavA lAge, trIjA saptAhamAM cAlatA zIkhe, cothA saptAhamAM madhuravANI bolavA mAMDe, pAMcamAM saptAhamAM sthira page cAlatA thaI jAya, chaThThA saptAhamAM sarvakaLAmAM vizArada thaI jAya ane sAtamAM saptAhamAM teo yuvAvasthApanna bhogonA upabhoktA thaI jAya che. keTalAka to te samaye samyagdarzana grahaNa karavA yogya paNa thaI jAya che. prathama ArAmAM yugalikanA jAti prakAra :- A ArAmAM padmagaMdhAdi guNanA yogathI manuSyo svabhAvathI ja cha prakAranI jAtivALA thaI jAya che arthAt padmagaMdhavALA manuSyanI eka jAti, kastUrI jevI gaMdhavALAnI bIjI jAti, tema cha jAti te samaye hoya che. te cha prakAra sUtrArthathI spaSTa che. -- yugalika AyubaMdha, mRtyu tathA gati - yugaliko vartamAna AyuSyanA cha mAsa zeSa hoya tyAre parabhavanA devAyuno baMdha kare che. yugaliko marIne eka devagatimAM ja jAya che. devagatimAM paNa teo bhavanapatithI bIjA devaloka sudhInI gati pAme che. kAraNa ke yugaliko vartamAnamAM jeTaluM AyuSya hoya Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra pa tethI vadhu AyuSya devabhavamAM pAmI zakatA nathI. prathama ArAnA yugalikonuM AyuSya 3 palyopamanuM che. tethI teo traNa palyopama ke tethI nyUna sthitivALA devabhavanuM AyuSya bAMdhe che. bhavanapati devonI utkRSTa sthiti 1 sAgaropama jhAjherI che, prathama devalokanA devonI utkRSTa sthiti 2 sAgaropama ane bIjA devalokanA devonI 2 sAgaropama jhAjherI che. tethI yugaliko tyAM utkRSTa sthitie utpanna thatAM nathI. teo vadhumAM vadhu 3 palyopamanI madhyama sthiti ja pAme che. vANavyaMtaronI utkRSTa sthiti 1 palyopamanI ane jyotiSmadevonI 1 lAkha varSa adhika 1 palyopamanI sthiti hovAthI vyaMtara ane jyotiSkamAM utpanna thatAM yugaliko tyAMnI utkRSTa sthiti prApta karI zake che. yugaliko anapavartya AyuSyavALA hoya che, teonuM akAla mRtyu thatuM nathI. AyuSya pUrNa thAya tyAre teo koI paNa jAtanA kaSTa vinA chIMka, bagAsu ke udharasa Ave ane mRtyu pAme che. A rIte yugalika kALanA manuSyo zArIrika, mAnasika, sAMyogika Adi sarva prakAranI saMpUrNa anukULatAno bhogavaTo karatA jIvana vyatIta kare che. avasarpiNI kALano paryavahAni krama : 53 tIse NaM samAe cauhiM sAgarovamakoDAkoDIhiM kAle vIikkaMtehiM aNaMtehiM vaNNapajjavehiM aNaMtehiM gaMdhapajjavehiM, aNaMtehiM rasapajjavehiM, aNaMtehiM phAsapajjavehiM, aNaMtehiM saMghayaNapajjavehiM, aNaMtehiM saMThANapajjavehiM, aNaMtehiM uccattapajjavehiM, aNaMtehiM AupajjavehiM, aNaMtehiM gurulahupajjavehiM, aNaMtehiM agurulahupajjavehiM, aNaMtehiM uTThANakammabala-vIriyapurisakkAsparakkamapajjavehiM, anaMtaguNaparihANIe parihAyamANe-parihAyamANe ettha NaM susamA NAmaM samAkAle paDivajjisu samaNAuo ! bhAvArtha :- he AyuSyamAn zramaNa ! te samaye- jyAre (prathama Aro) cAra kroDAkroDI sAgaropamano kALa vyatIta thAya che, tyAre anaMta varNa paryAya, anaMta gaMdha paryAya, anaMta rasa paryAya, anaMta sparza paryAya, anaMta saMhanana paryAya, anaMta saMsthAna paryAya, anaMta uccatva paryAya, anaMta AyuSya paryAya, anaMta gurulaghu paryAya, anaMta agurulaghu paryAya, anaMta utthAna karma, bala, vIrya, puruSAkAra, parAkrama paryAyonI, anaMtaguNa hAni thatAM thatAM A suSamasuSamA nAmano kALa samApta thAya tyAre suSamA nAmano kALa zarU thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM avasarpiNI kALanI hIyamAna avasthAonuM kathana che. avasarpiNI kALa eTale hIyamAna kALa. kALa to nitya dravya che, tenI hAni saMbhavita nathI paraMtu te kAle vartatA dravyanI ane guNanI je paryAyo hoya temAM hAni vRddhi saMbhave che. pratyeka dravya ane tenA guNanI anaMta paryAya hoya che. A Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prApti sUtra paryAyanA parirvatanamAM kALa nimitta bane che, kAraNamAM kAryano upacAra karI avasarpiNIne hIyamAna kALa kahevAmAM Ave che. vAstavamAM te kAlagata avasthAo hIyamAna thatI jAya che. $$ padmavetti :- paryAya, paryava ke avasthAo, dravya ke guNanA nirvibhAga aMza. parvavAvRittA nivimAnA bALa buddhi kalpanAthI dravya-guNanA bhAga karatAM karatAM aMte evo aMza bhAga Ave ke jeno bhAga karavo have zakya ja na hoya, tevA te nivirbhAga aMzane paryava ke paryAya kahe che. tevA paryAya anaMta hoya che. jema ke eka guNa kALo varNa, be guNa kALo varNa yAvat anaMta guNa kALo varNa hoya che. A rIte pratyeka varNa, gaMdha, rasa, sparzanA temaja jIvanI avasthAonA anaMta paryava hoya che. paryava hAni krama H- avasarpiNI kALanA prathama samaye arthAt 'suSamasuSamA' kALanA prathama samaye vRkSa, phaLa, puSpo vagere sarvamAM je varNAdi hoya che, te sarvotkRSTa hoya che. tasya vaNi praznavA vimAnA mali nirvibhALA bhA: yino tardi anantA bhavanti / te varNAdine jo kevaLInI prajJAthI nirvibhAga karavAmAM Ave to, tenA anaMta bhAga thAya che. romAM madhyAvanA mALAmAM porAzi dhanAtitI vasamaye chutpatti- vRtti. temAMthI anaMta bhAgAtmaka eka rAzi prathama ArAnA bIjA samaye hIna thAya che, kSINa thAya che. trIjA samaye bIjI anaMta bhAgAtmaka rAzi hIna thAya che, cothA samaye trIjI anaMta bhAgAtmaka rAzi hIna thAya che. A ja hAnikrama avasarpiNI kALanA aMtima samaya sudhI cAlu rahe che. anaMtanA anaMta bheda che. prati samaye anaMta bhAgAtmaka rAzino kSaya thavA chatAM te guNano uccheda-nAza thato nathI. kSINa pAmatA paryAyanuM anaMta nAnuM che ane mULa paryAyarAzinuM anaMta moTuM che, tethI vadi guNonI samaye samaye hAni thavA chatAM te guLano nAza thato nathI. vakhapAveda......pAsapa'vedi :- pudgala dravyanA varNa, gaMdha, rasa, sparza guNa che ane tenA paryavonI anaMta bhAgAtmaka rAzi prati samaye kSINa thatI rahe che. saMghavaLa-saMtAna padmaveEi :- hADakAnI majabUtAI-racanAne saMghayaNa kahe che. cha prakAranA saMghayaNamAMthI A ArAmAM eka vajaRSabhanArAca saMghayaNa hoya che. prathama samaye tenI je majabUtAI hoya tenA karatAM bIjA samaye te majabUtAI anaMta guNahIna thaI jAya che. zarIranI zobhA athavA zarIranA AkArane saMsthAna kahe che. A ArAmAM eka samacatarasa saMsthAna hoya che. pratisamaye zarIranI zobhA anaMtabhAga kSINa thatI jAya che. mukhvattapangavedi :- UMcAI, avagAhanA, prathama ArAmAM manuSyonA zarIranI 3 gAunI UMcAI hoya che. jeTalA AkAza pradezane avagAhIne jIva rahe, tene avagAhanA kahe che. lokAkAzanA pradeza asaMkhyAta ja che. tethI avagAhanAmAM AkAzapradezanI apekSAe anaMta bhAgonI hInatA ghaTita thaI zakatI nathI. paraMtu AkAza pradezagana pudgala dravyanI apekSAe te hInatA samajavI. prathama samaye jeTalA AkAzapradeza avagANA hoya tenA karatAM bIjA samaye eka AkAzapradeza ochI avagAhanA thAya to paNa tadgata zarIra pudgala anaMta bhAga hIna thaI jAya che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra sADamhiM - A ArAnA manuSyonuM 3 palyanuM AyuSya hoya che. eka samaya, be samaya ema 3 palyanA sthiti sthAno asaMkhyAta che. tethI sthitinI apekSAe anaMtabhAganI hAni saMbhavita nathI. tethI AyuSyanI hIyamAnatA AyuSyakarmanA dalikonI apekSAe ghaTita thAya che. bhavasthitinA kAraNabhUta anaMtAnaMta Ayudaliko hoya che. temAM pratikSaNa anaMtabhAga hInatA Ave che. traNa palyanA AyuSyamAMthI AyuSya eka samaya nyUna thAya to paNa anaMta AyuSya dalikonI hAni thAya che. guratApana - gurulaghu paryavo. guru laghu dravyathI bAdara skaMdha rUpa dravya arthAt audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa zarIranuM grahaNa karavAmAM Ave che. A ArAmAM vaikriya ke AhAraka zarIra hotA nathI. audArika zarIramAM varNa, gaMdhAdi pratisamaye hIna thatAM jAya che. temaja A ArAnA prAraMbhamAM taijasa zarIrane AzrayI jaTharAgni ati utkRSTa hoya che. pratisamaye te hAni pAmatA jaTharAgninI zakti maMda-maMdatara thatI jAya che. apuratApaHveDuM - agurulaghu paryAvo. agurulaghu dravyathI sUkSma skaMdharUpa dravya arthAt kArpaNa zarIra, bhASAvargaNA, manovargaNAnuM grahaNa karavAmAM AvyuM che. kArpaNa zarIragata zatAvedanIya, zubhanirmANa, susvara, saubhAgya, Adeya vagere puNyakarma prakRtio, tenI sthiti, anubhAga, pradeza vagere pratikSaNa anaMta bhAgAtmaka rAzirUpe hInatAne pAme che. manarUpa manovargaNAmAM zIdhra, asaMdigdha, dhruvAdi rUpe viSayane grahaNa karavAnI zakti kSINatAne pAme che. bhASA rUpa pariNata bhASAvargaNAmAM rAga, gAMbhIryatA, svara vagere kSINatAne pAme che. DAimsa...pamhiM - sthAna-UbhA thavuM vagere kriyA, varSa- pheMkavuM, gamana vagere ceSTA vizeSa, vana- zArIrika sAmarthya, vIrya- jIvano utsAha, Atma sAthya, puruSAvAra parAma-mardAnagIyukta parAkrama, bahAdurI, AtmavIrya, zarIra vIryanuM kriyAnvita thavuM, kArya karavuM. A utthAnAdi pratisamaye anaMtabhAgAtmaka rAzi kSINatAne pAme che. je rIte avasarpiNIkAlamAM A paryavo kSINa thatAM jAya che te ja rIte utsarpiNI kALamAM te sarva paryavonI anaMtabhAgAtmaka rAzie vRddhi pAme che. suSamA nAmano bIjo Aro - 54 jaMbUddIve NaM bhaMte ! dIve imIse osappiNIe susamAe samAe uttamakaTThapattAe bharahassa vAsassa kerisae AyAsbhAkpaDoyAre hotthA ? / goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge hotthA, se jahANAmae AliMgapukkharei vA taM ceva jaM susamasusamAe puvvavaNNiyaM, NavaraM NANattaM caudhaNusahassamUsiyA, ege aTThAvIse piTThakaraMDuyasae, chaTThabhattassa AhAraTTe, causaTuiM rAiMdiyAI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 68 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra sArakkhaMti, do paliovamAiM AU, sesaM taM ceva / tIse NaM samAe cauvvihA maNussA aNusajjitthA, taM jahA- ekA, paurajaMghA, kusumA, susamaNA / / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM A avasarpiNI kAlano suSamA nAmano kAla jyAre utkRSTa-parAkASTAe hoya tyAre bharatakSetranuM svarUpa kevuM hoya che? uttara- he gautama ! teno bhUmibhAga ghaNo samatala ane ramaNIya hoya che. te DholakanA carmamaDhita bhAga jevo samatala hoya che. tenuM kathana suSamasuSamA kAlanI samAna jANavuM joIe. baMne ArA vacce taphAvata e ja che ke A kALanA(bIjA ArAnA) manuSya cAra hajAra dhanuSyanI avagAhanAvALA hoya che arthAtu tenA zarIranI UMcAI be gAunI hoya che. tene 128 pAMsaLIo hoya che, be divasa pachI tene bhojananI icchA thAya che. te potAnA saMtAnanuM pAlana poSaNa 64 divasa kare che. tenuM AyuSya be palyopamanuM hoya che. zeSa sarva varNana suSamasuSamA kALa pramANe ja che. te samaye cAra prakAranA manuSyo hoya che. (1) eka-pravara, zreSTha, (2) pracura jaMgha-puSTa jaMghAvALa |, (3) kusuma-phUla jevA komaLa, sukumAra, (4) suzamana-atyaMta zAMta. vivecana : prastuta sUtromAM suSamAM nAmanA bIjA ArAnuM svarUpa varNana che. bIjA ArAnA manuSyo, bhUmi AdinuM varNana prathama ArA pramANe ja jANavuM. A ArAnA prAraMbhamAM manuSyonI UMcAI 2 gAunI ane aMtamAM 1 gAunI hoya che. temanA zarIramAM 128 pAMsaLIo hoya che. te manuSyone be divase AhAranI icchA thAya che ane bora pramANa AhAra kare che. A ArAnA prAraMbhamAM be palyopamanuM ane aMte eka palyopamanuM AyuSya hoya che. te kAlamAM mAtA-pitA saMtAnanuM pAlana-poSaNa, saMrakSaNa 64 divasa kare che. bALa vikAsanI 7 avasthA hovAthI te eka-eka avasthA sAdhika nava divasanI jANavI. varNAdimAM samaye samaye hInatA AvatI jAya che. suSamaduSamA nAmano trIjo Aro :| 55 tIse NaM samAe tihiM sAgarovamakoDAkoDIhiM kAle vIikkate aNaMtehiM vaNNapajjavehiM jAva aNaMtaguNaparihANIe parihAyamANe parihAyamANe, ettha NaM susamadussamA NAmaM samA paDivajjisu, samaNAuso ! bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNa ! te samaye anaMta varNAdi paryAyonI anaMtaguNa hAni thatAM thatAM jyAre traNa kroDAkoDI sAgaropamano A suSamA nAmano kALa samApta thAya, tyAre suSamaduSamA nAmano kALa-trIjo Aro zarU thAya che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 9 | 56 sA NaM samA tihA vibhajjai, taM jahA- paDhame tibhAe, majjhime tibhAe, pacchime tibhaae| bhAvArtha:-ANa-trIla Arotra vibhAgamA vibhata cha.tesApramA- (1) prathama tribhAga (2) madhyama trimA (3) pazcima trimA 57 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve imIse osappiNIe susamadussamAe samAe paDhamamajjhimesu tibhAesu bharahassa vAsassa kerisae AyAsbhAvapaDoyAre hotthA ? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge hotthA, so ceva gamo Neyavvo, NANattaM do dhaNusahassAiM u8 uccateNaM, tesiM ca maNuyANaM causaTipiTThakaraMDugA, cautthabhattassa AhAratthe samuppajjai, ThiI paliovamaM, egUNAsIiM rAiMdiyAiM sArakkhaMti, saMgoveti jAvadevalogapariggahiyA NaM te maNuyA paNNattA samaNAuso / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bUDhIpa nAmanA dvIpamAM avasarpiNI kAlanA suSamaduSamAM nAmanA trIjA ArAnA prathama ane madhyama tribhAgamAM bharatakSetranuM svarUpa kevuM hoya che ? uttara- he gautama ! te samaye atiramaNIya samatala bhUmibhAga hoya che. te samayanA sarva bhAvo prathama ArA pramANe ja hoya che. vizeSatA e che ke trIjA ArAmAM manuSyanI UMcAI 2000 dhanuSya arthAt 1 gAunI hoya che. te kAlanA manuSyanA zarIramAM 64 pAMsaLIo hoya che. te manuSyone eka divasanA aMtare AhAranI icchA utpanna thAya che. teonI sthiti eka palyopamanI che. mAtApitA saMtAnanuM pAlana-saMrakSaNa 79 divasa kare che. te samayanA manuSya devalokamAM ja utpanna thAya che. 58 tIse NaM bhaMte ! samAe pacchime tibhAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre hotthA ? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge hotthA, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva maNIhiM taNehiM uvasobhie, taM jahA - 'kittimehiM ceva akittimehiM ceva / bhAvArtha :- prazna- mAvan ! te AnA-ArAnA pazcima nimAmA (maratakSetranuM 20354Doya cha ? uttara- he gautama ! te samaye ati ramaNIya DholakanA carmamaDhita bhAga jevo samatala bhUmibhAga hoya che. yAvat te bhUmibhAga kRtrima-akRtrima tRNa, maNiothI suzobhita hoya che. 59 tIse NaM bhaMte ! samAe pacchime tibhAge bharahe vAse maNuyANaM kerisae AyAra- bhAvapaDoyAre hotthA ? Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra goyamA ! tesiM maNuyANaM chavvihe saMghayaNe, chavvihe saMThANe, bahUNi dhaNusayANi uDDa uccatteNaM, jahaNNeNaM saMkhijjANi vAsANi, ukkoseNaM asaMkhijjANivAsa AuyaM pArleti, pAlettA appegaiyA NirayagAmI, appegaiyA tiriyagAmI, appegaiyA maNussagAmI, appegaiyA devagAmI, appegaiyA sijjhati jAva savvadukkhANamaMta kareMti / 70 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te kALa-ArAnA pazcima tribhAgamAM bharatakSetranA manuSyonuM svarUpa kevuM hoya che ? uttara- he gautama ! te manuSyone cha saMghayaNa, cha saMsthAna, seMkaDo dhanuSyanI UMcAI hoya che. teonuM jaghanya AyuSya saMkhyAta varSanuM ane utkRSTa AyuSya asaMkhyAta varSanuM hoya che. AyuSya pUrNa karI keTalAka narakagatimAM, keTalAka tiryaMcagatimAM, keTalAka manuSyagatimAM, keTalAka devagatimAM jAya che ane keTalAka siddha banI sarva duHkhono aMta kare che. vivecana : prastuta sUtromAM trIjA ArAnuM svarUpa darzana che. A ArAmAM manuSyAdinA svarUpamAM ghaNo pheraphAra thAya che tene spaSTarUpe samajAvavA A ArAnA traNa vibhAga karavAmAM Ave che. A Aro be kroDAkroDI sAgaropamano che. trIjA ArAnA traNa vibhAga :- be kroDAkroDI sAgaropamanA traNa vibhAga karatA pratyeka vibhAga poppysppppppppp. 3 (66 lAkha karoDa, 66 hajAra karoDa, 6 so karoDa, 6 karoDa, 66 lAkha, 66 hajAra, 66 ) sAgaropamano thAya che. trIjA ArAnA prathamanA be bhAga H- prathama ane madhyama bhAgamAM yugalika kALa ja hoya che. te samayanA manuSyAdinuM svarUpa prathama ArA pramANe jANavuM. A baMne vibhAgamAM prathama-dvitIya ArAnI jema kramika paraMtu adhikAdhika pramANamAM rUpI padArthanA varNAdi guNonI hAni thatI rahe che. prAraMbhamAM manuSyonuM AyuSya eka palyopama ane aMte kroDapUrvanuM hoya che. UMcAI prAraMbhamAM eka gAu ane aMtamAM 500 dhanuSyanI hoya che. teonA zarIramAM 64 pAMsaLIo hoya che. pratidina AhAranI icchA utpanna thAya che ane mAtApitA saMtAnonI pratipAlanA 79 divasa kare che. bALa yugalikonA vikAsa kramanI 7 avasthAmAM pratyeka avasthAmAM sAdhika 11 divasa vyatIta thAya che. A baMne vibhAga-kALamAM yugalika dharma ja hoya che. te kALa suSama ja hoya che paraMtu aMtima trIjA bhAganA prAraMbhamAM mizrakALa ane tenA aMtabhAgamAM yugala dharma samApta thaI jAya che te samaye loko duHkhano anubhava kare che tethI tene duSamakALa kahyo che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 71 | trIjA ArAno aMtima trIjo bhAga :- A aMtima trIjA bhAganA aMtima palyopamanA AThamA bhAgamAM pugalanA varNAdi guNonI akramika ane anizcitarUpe zIdhra ati hAni thAya che. A kALa, yugalakALa ane karmabhUmikALano mizraNakALa che. A samayamAM kalpavRkSanI saMkhyA ane phaLa ApavAnI zakti kramazaH ochI thaI jAya che. yugala vyavasthAmAM pheraphAra thavA lAge che. A ArAno 84 lAkha pUrva jeTalo samaya zeSa rahe tyAre parivartana kALa samApta thaI jAya che. yugalakALa samApta thaI karmabhUmi kALa zarU thaI jAya che. vividha prakAranA karmo, saMtAnotpati, AhAra, manuSyonA svabhAvAdimAM parivartana thaI jAya che. mokSamArgano prAraMbha thaI jAya che. manuSyo cha saMghayaNa, cha saMsthAnavALA thAya che. trIjA ArAmAM kulakara vyavasthA : 60 tIse NaM samAe pacchime tibhAe paliovamaTThabhAgAvasese ettha NaM ime paNNarasa kulagarA samuppajjitthA, taM jahA- sumaI paDissuI sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaMdhare vimalavAhaNe cakkhumaM jasamaM abhicaMde caMdAbhe paseNaI marudeva NAbhI usabhe tti / bhAvArtha - te ArAnA aMtima trIjA bhAgano eka palyopamano AThamo bhAga zeSa rahe tyAre paMdara kulakara-viziSTa buddhizALI puruSa utpanna thAya che. tenA (A avasarpiNI kALanA kulakaranA) nAma A pramANe che- (1) sumati (2) pratizruti (3) sImaMkara (4) sImaMdhara (5) kSemakara (6) kSemaMdhara (7) vimalavAhana (2) cakSuSmAna (9) yazasvAnuM (10) abhicaMdra (11) caMdrAbha (12) prasenajita (13) marudeva (14) nAbhi (15) RSabha. 61 tattha NaM sumaIpaDissuIsImaMkassImaMdharakhemaMkarANaM etesiM paMcaNhaM kulagarANaM hakkAre NAmaM daMDaNII hotthA / teNaM maNuyA hakkAreNaM daMDeNaM hayA samANA lajjiyA, vijhiyA, veDDA, bhaya, siLIyA, viyogaya viti | bhAvArtha - te paMdara kulakaromAMthI sumati, pratizruti, sImaMkara, sImaMdhara ane kSemaMkara A pAMca kulakaronI "ha"kAra nAmanI daMDanIti hoya che. te samayanA manuSya 'hakAradaMDa- "hA, tame A zuM karyuM?" ATaluM kahevA rUpa daMDathI abhihata thaIne, lajjita, vizeSa lajjita, atizaya lajjita, bhayabhIta, tUSNIka- cUpa banIne vinayathI namra banI jAya che. 62 tattha NaM khemaMdharavimalavAhaNacakkhumjasamaabhicaMdANaM etesiM paMcaNhaM kulagarANaM makkAre NAmaM daMDaNII hotthA / te NaM maNuyA makkAreNaM daMDeNaM hayA samANA lajjiyA jAva viNayoNayA ciTuMti / bhAvArtha :- 15 kulakaromAMthI kSemaMdhara, vimalavAhana, cakSuSmAna, yazasvAna ane abhicaMdra, A pAMca kulakaronI makAra nAmanI daMDanIti hoya che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 ] zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra te samayanA manuSyo makAra-"mAkuru-nahIM karo, AvuM na karo" ATaluM kahevA rUpa daMDathI lajjitAdi banI, vinayathI namra banI jAya che. 63 tattha NaM, caMdAbhapaseNajhmarudevaNAbhiusabhANaM etesi NaM paMcaNhaM kulagarANaM dhikkAre NAma daMDaNII hotthA / te NaM maNuyA dhikkAreNaM daMDeNaM hayA samANA lajjiyA jAva viNayoNayA ciTuMti / bhAvArtha :- temAMthI caMdrAbha, prasenajita, marudeva, nAbhi ane RSabha, A pAMca kulakaronI dhikkAra nAmanI nIti hoya che. te samayanA manuSyo "dhikkAra, tane dhikkAra che." ATaluM kahevA rUpa daMDathI abhihata, lajjitAdi thaIne, vinayathI namra banI jAya che. vivecana : prastuta sUtramAM trIjA ArAnA aMtima trIjA bhAganA aMtima palyopamanA AThamA bhAgamAM thatAM kulakaronA kAryanuM digdarzana che. bharata kSetramAM kALanuM parivartana thatuM hovAthI 3 ArA sudhI yugala dharma hoya che. trIjA ArAnA aMtabhAgamAM yugaladharma pUrNa thaI, karmabhUmikALa zaru thAya che. te samaye vyavasthA mATe kulakaronI utpatti thAya che. kulakara - yugalika kula(samUha)nA adhipatine kulakara kahe che. teo loka vyavasthApaka hoya che. teo yugalikanA kulonI racanA kare che tethI kulakara kahevAya che. te samaye kALanA prabhAve kalpavRkSanI saMkhyA ane phaLa ApavAnI zakti ghaTavA lAge che ane yugalikomAM lobha tathA mamatva bhAvanI vRddhi thavA lAge che. teo kalpavRkSa upara mAlikI bhAva jamAvavA prayatnazIla banI jAya che. tethI teo vacce nItinAzaka vivAda ane kalaha zarU thaI jAya che. te samaye kulakaro yugaliko vacce kalpavRkSanuM vibhAjana karI Ape che ane daMDanItinA prayoga dvArA teonA vivAda ane kalahane dUra karI zAMti sthApe che. kalakaronI daMDanIti - kalakarone kaThora daMDanItino prayoga karavo paDato nathI. upAlaMbhanA ekAda vAkyathI te yugaliko lajjA pAmI, pharI kadApi te nItinuM ullaMghana karatA nathI jema azvane cAbuka mAravAthI pIDA thAya tema A upAlaMbha vAkyathI yugaliko pIDA pAme che. temanA vyavahAramAM traNa nItino prayoga thAya che. (1) hakAra daMDanItiH - aparAdhI prati "hA, A zuM karyuM? A upAlaMbha vAkyarUpa daMDa ApavAne 'hakAra' daMDanIti kahe che. prathamanA pAMca kulakara paryata A daMDanItithI ja vyavasthA jaLavAI rahe che. pachI tenuM ullaMghana thavA lAge che. (2) makAra daMDanIti:- aparAdhI prati 'mA kuru-Ama na karo" AvA upAlaMbha vAkya rU5 daMDa ApavAne makAra daMDanIti kahe che. teo svalpa aparAdha mATe hakAra ane moTA aparAdha mATe makAra daMDanItino prayoga kare che. madhyanA pAMca kulakara paryata A baMne daMDanIti cAlu rahe che pachI tenuM paNa ullaMghana thavA lAge che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra [ 73 ] (3) dhikkAra nIti :- aparAdhI prati 'tamane dhikkAra che' AvA upAlaMbha vAkyarUpa daMDa ApavAne 'dhikkAra daMDanIti' kahe che. aMtima pAMca kulakaro A nItino prayoga kare che. teo alpa aparAdha mATe pahelI, madhyama aparAdha mATe bIjI ane atyutkRSTa aparAdha mATe trIjI nItino upayoga kare che. kulakara saMkhyA - samavAyAMga sUtra, ThANAMga sUtramAM 7 kulakara kahyA che. ahIM 15 kulakarano ullekha che, paraMtu temAM koI virodha nathI. sUtranI gati vicitra hoya che. keTalAka graMthomAM RSabhadevane choDIne 14 kulakara paNa kahyA che. RSabha devanA rAjyAbhiSeka pUrve teo kulakara avasthAmAM rahyA hatA, tethI ahIM teone kulakara kahyA che. kulakara AyuSya :- prathama kulakaranuM AyuSya palyopamanA dasamA bhAganuM hatuM. pachInA 12 kulakaranuM AyuSya anukrame eka bIjAthI ochuM ochuM asaMkhyAtA pUrvanuM ane 14-15mA kulakaranuM AyuSya saMkhyAtA pUrvanuM hoya che. - trIjA ArAnA aMtima trIjA bhAganA aMtima palyopamanA AThamA vibhAgamAM kulakara thayA. asatkalpanAthI eka palyopamanA 40 bhAga kalpIe ane tenA AThavibhAga karIe, to pratyeka vibhAgamAM pAMca-pAMca bhAga Ave. pAMca bhAgavALA AThamA vibhAgamAM badhA kulakara thayA. temAM pahelA kulakaranuM AyuSya palyopamanA dasamA bhAganuM che. palyopamanA 40 bhAga kahyA che tethI teno dasamo bhAga kADhavA dasathI bhAMgatA, 40 + 10 = 4 bhAga Ave. teTaluM Adha kulakaranuM AyuSya jANavuM. palyopamanA AThamA vibhAganA 4 bhAgamAM prathama kulakara ane zeSa 1bhAgamAM sarva kulakara thayA. A pAMca bhAgavALo palyopamano AThamo vibhAga mizrakALa kahevAya che. raSabhadeva svAmI jIvana varNana :64 NAbhissa NaM kulagarassa marudevAe bhAriyAe kucchisi ettha NaM usahe NAmaM arahA kosalie paDhamarAyA paDhamajiNe paDhamakevalI paDhamatitthayare paDhamadhammavaracAuraMtacakkavaTTI samuppajjitthA / bhAvArtha :- nAbhI kulakaranA marudevA nAmanA bhAryAnI kukSIthI kauzalika(kozala dezamAM avatarita) prathama rAjA, prathama jina, prathama kevaLI, prathama tIrthakara, prathama dharmavaracAuraMtacakravartI, evA RSabha arhat utpanna thayA. 65 tae NaM usabhe arahA kosalie vIsaM puvksaksahassAiM kumAravAsamajjhe vasai, vasittA tevaDhei puvvasayAsahassAiM mahArAyavAsamajjhe vasai / tevaDhei puvvasayasahassAI mahArAyavAsamajjhe vasamANe lehAiyAo gaNiyappahANAo sauNaruyapajjavasANAo, bAvattari kalAo, cosaTuiM mahilAguNe, sippasayaM ca Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 74 / zrI jatIpa prajJapti sutra kammANaM tiNNivi payAhiyAe uvadisai, uvadisittA puttasayaM rajjasae abhisiMcai, abhisiMcittA tesIiM puvvasayahassAI mahArAyavAsamajjhe vasai, vasittA je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe cittabahule, tassa NaM cittabahulassaNavamIpakheNaM divasassa pacchime bhAge caittA hiraNNaM, caittA suvaNNaM, caittA kosaM, koTThAgAraM, caittA balaM, caittA vAhaNaM, caittA puraM, caittA aMteuraM, caittA viuladhaNa-kaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAla raktarayaNa-saMtasAra sAvaijjaM vicchaDDayittA, vigovaittA dAyaM dAiyANaM paribhAettA, sudaMsaNAe sIyAe sadeva-maNuyAsurAe parisAe samaNugammamANamagge / saMkhiyacakkiyaNaMgaliyamuhamaMgaliyapUsamANagavaddhamANaga-Aikkhaga laMkhamaMkha- ghaMTiyagaNehiM tAhiM iTThAhiM, kaMtAhiM, piyAhiM, maNuNNAhiM, maNAmAhiM, urAlAhiM, kallANAhiM, sivAhiM, dhaNNAhiM, maMgallAhiM, sassiriyAhiM, hiyaya gamaNijjAhiM, hiyayapalhAyaNijjAhiM, kaNNamaNaNivvujhkarIhiM, apuNaruttAhiM aTThasaiyAhiM vaggUhi aNavarayaM abhiNaMdaMtA ya abhithuNatA ya evaM vayAsI- jaya jaya naMdA! jaya jaya bhaddA ! dhammeNaM abhIe parIsahoksaggANaM, khaMtikhame bhayabheravANaM, dhamme te avigdhaM bhavau tti kaTu abhiNaMdaMti ya abhithuNaMti ya / bhAvArtha - tyArapachI, te kauzalika RSabha ahaMtu 20 lAkha pUrva paryata kumArAvasthAmAM rahyA, 3 lAkha pUrva paryata mahArAja pade (rAjA tarIke) rahyA. 3 lAkha pUrva paryata mahArAjA pada para rahyA tyAre teoe prajAnA hita mATe lekhana kaLA, gaNita kaLA vagere zakuniruta-pakSIonI bhASA parvatanI 7ra kaLAo, 64 mahilA guNa-strInI kaLAo ane so zilpa, Asi masi ane kRSi A traNe ya karma arthAt sarva prajA hitakArI kartavyo batAvyA; batAvIne so putrono rAjyAbhiSeka karyo. pote mahArAjA rUpe kula 83 lAkha pUrva paryata gRhavAsamAM rahyA. gRhasthAvAsamAM rahIne RSabharAjA grISmaRtunA prathama mAsanA prathama pakSamAM, caitra vada nomanA (142rAtIzagahanobha)nA hivsn| pAsA mAgamA yAMhI, sonu, no, hA2, yaturaMgiNI senA, savAhivAino, nagara, maMta:pura, vipula prabhAemAMdhana, suvA, ratna, maNi, motI, zaMNa, Ti, pravAsa, raktaratna vagere jagatanA sArabhUta padArthono tyAga karI, A badhA padArtho asthira che tethI tene tyAjya mAnIne, parivArAdine dhana vaheMcIne 'sudarzanA' nAmanI zibikA para ArUDha thayA tyAre deva, manuSya, asuro, temanI sAthe cAlyA. zaMkha vagADanAra zaMkhio, cakra pheravanArA cakrIo, sonAnA haLane gaLAmAM laTakAvanAra lAMguliko Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra 75 ] maMgalamaya zubha vacana bolanArA mukha mAMgaliko, stuti, birudAvalI gAnArA bhATa cAraNo, potAnA khaMbhA upara puruSone besADanArA vardhamAnako, kathAkAro, vAMsa upara caDhIne khela dekhADanArA laMkho, citrapaTa batAvI AjIvikA calAvanArA maMkho, ghaMTa vagADanArA ghaMTika puruSo vagere, iSTa, kAMta, priya, manojJa, manorama, udAra, kalyANakArI, nirupadravI, pavitra, maMgalakArI, zabdAlaMkAra-arthAlaMkArayukta, hRdayagamya, hRdayane praphullita karanArI, kAna tathA manane zAMti denArI, punarukti doSa rahita, seMkaDo arthavALI, vANI vaDe niraMtara abhinaMdana karatAM, stuti, prazaMsA karatAM ane te niMdA ! AnaMdadAtA ! Apano jaya thAo. he bhadrA! kalyANakAra! Apano jaya thAo. Apa dharmanA prabhAvathI parISaho ane upasarga samaye nirbhaya raho. siMhAdi bhayane bhayAvaha tathA ghora, hiMsaka prANI dvArA karavAmAM AvatA upadravone kSamApUrvaka sahana karo, ApanI cAritradharmanI ArAdhanA nirvighna raho. A pramANe bolatA vAraMvAra prabhuno satkAra ane stuti prazaMsA karatA hatA. 66 tae NaM usabhe arahA kosalie NayaNamAlA-sahassehiM picchijjamANe picchijjamANe evaM jahA uvavAie jAva AulabolabahulaM NabhaM kareMte viNIyAe rAyahANIe majjhamajjheNaM Niggacchai, NigacchittA AsiyasaMmajjiyasittasuikapupphovayAskaliya siddhatthavaNaviularAyamaggaM karemANe hayagayarahapahakareNa pAikka caGakareNa ya maMda maMdayaM uddhyareNuyaM karemANe-karamANe jeNeva siddhatthavaNe ujjANe, jeNeva asogavaspAyave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asogavaspAyavassa ahe sIyaM Thavei, ThavittA sIyAo paccoruhai, paccoruhittA sayamevaAbharaNAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva cAhiM muTThIhiM loyaM karei, karittA chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM AsADha hiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM uggANaM, bhogANaM rAiNNANaM, khattiyANaM cAhiM sahassehi saddhiM egaM devadUsamAdAya muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie / bhAvArtha :- tyArapachI kauzalika RSabha ahaMtu nAgarika janonI hajAro netrapaMktiothI vAraMvAra nihALAtA aupapAtika sutra varNita koNika rAjAnA nirgamananI jema vinItA rAjadhAnInA madhyama mArgathI nIkaLyA. pahelA sugaMdhita jaLa chaMTAyelA, sApha karAyelA, pharI surabhi jaLathI siMcita, aneka jagyAe puSpo vaDe suzobhita karAyelA siddhArthavana tarapha jatA rAjamArga upara teo cAlyA. te samaye ghoDA, hAthI, ratha, pAyadaLa- sainikonA cAlavAthI jamIna upara jAmelI dhULa dhIme-dhIme upara UDI rahI hatI. te pramANe cAlatA teo jyAM siddhArthavana udyAna hatuM, jyAM uttama azoka vRkSa hatuM, tyAM AvyA. azoka vRkSa nIce zibikAne UbhI rakhAvI, zibikA UbhI rahetA RSabharAjA temAMthI nIce utaryA, nIce utarIne svayaM alaMkAro utAryA. alaMkAra utArIne svayaM cAra muSTio dvArA(caturmuSTika pramANa mastakanA) vALa no loca karyo ane covihAra chaThanI tapasyA sahita uttarASADhA nakSatrano caMdramA sAthe yoga thayo te samaye ugra, bhoga, rAjanya ane kSatriya kuLanA 4000 puruSo sahita tathA deva pradatta divya vastra grahaNa karI, Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 muMDita thaIne gRhasthAvasthAno parityAga karI, alagAra banyA. vivecana : zrI jaMbUdIpa prApti sUtra prastuta sUtramAM Adi tIrthaMkara RSabhadeva svAmInA janma, gRhavAsa ane dIkSAnuM varNana che. RRSabhadevano janma :- nAbhi kulakara ane marudevA yugalika hovA chatAM mizrakALanA prabhAve aneka varSonuM AyuSya avazeSa hatuM tyAre, jayAM vinItA nagarI vasavAnI hatI, te bhUmi para RSabhadevano yugalarUpe janma thayo. 64 Indroe meruparvata para prabhuno janmAbhiSeka karyo. RSabhadevanA aparanAmo :- RSabhadevanI vividha vizeSatAnA kAraNe temanA anya nAmo pracalita thayAM che. te A pramANe che- kauzalika :- kozala dezanI bhUmimAM janma thayo hovAthI prabhu kauzalika nAmathI prasiddha thayA. prathama rAjA H- A avasarpiNI kALamAM trIjA ArAnA be bhAga ane trIjA bhAganA tama palyopamanA AThamA bhAga paryaMta rAjA-prajA ke svAmI-sevakanA koI bheda na hatA. kulakaranA samayamAM paNa rAjya vyavasthA na hatI. A avasarpiNI kALamAM abhiSeka karAyelA prathama rAjA RSabhadeva thayA. prathama jina H- rAga-dveSane jite te jina kahevAya. mohanIyakarma saMpUrNa kSaya pAme te jina. RRSabhadeva svAmI 10mA guNasthAnanA aMta samaye mohanIyano kSaya karI, A avasarpiNInA prathama jina thayA. vRttikAre jinathI mana:paryavarjina grahaNa karyA che. tIrthaMkaro dIkSA le te samaye ja temane manaHparyava jJAna utpanna thAya che. RSabha deva dIkSA grahaNa karI prathama manaHparyava jina thayA ane dIkSA grahaNa karatAM prathama sAdhu thayA. prathama kaivaLI :- cAra ghAti karmano sarvathA kSaya thAya tyAre te jIva kevaLI kahevAya che. 12mA guNasthAnanA aMte jJAnAvaraNIyAdi ghAti karmano kSaya karI RSabhadeva prathama kevaLI thayA. prathama tIrthaMkara :- tIrthaMkara nAma karmanA udaye jIva sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA rUpa cAra tIrthanI sthApanA kare che. te tIrtha sthApakane tIrthaMkara kahe che. utsarpiNI kALanA aMtima tIrthaMkaranA zAsana viccheda pachI bharatakSetramAM zAsanano abhAva hato, tevA samaye RSabhadeva svAmIe zAsana sthApI tIrtha pravartAvyuM. tethI teo prathama tIrthaMkara kahevAyA. prathama cakravartI :- jema cakravartI cAre dizAnA aMta paryaMtanuM rAjya bhogave che. tethI te cArlaranta cakravatI kahevAya che. tIrthaMkaro cAra gatino, krodhAdi cAra kaSAyano aMta karatA hovAthI athavA aMta eTale avayava (aoDavavane svae pa- hemacaMdra koSa) dAnAdi cAra avayava jenA che tevA dharma rAjya, Atma rAjyano bhogavaTo karatAM hovAthI, cAturanta cakravartI kahevAya che. te samayamAM RSabhadeva prathama dharmavara cAturanta cakravartI thayA. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra RSabhadevano rAjya zAsana kALa -RSabhadeva svAmI 20 lAkha pUrvanA thayA tyAre indroe RSabhadevano rAjyAbhiSeka karyo ane RSabhadeva rAjA banyA. 3 lAkha pUrva sudhI teoe rAjyanuM pAlana karyuM. A samaye yugalika kALa saMpUrNa rIte samApta thavAno hovAthI RSabharAjAe prajAne karmabhUmi yogya aneka kaLAo zIkhavADI, puruSone 7ra ane strIone 64 kaLA zIkhavADI. sipalayaM:- RSabharAjAe 100 zilpa zikhavADavyA. temAM mULa pAMca zilpa che. te pratyekanA 20-20 prakAro hovAthI so zilpa thaI gayA. muLa pAMca zilpa A pramANe che (1) kuMbhakata zilpaH- kalpavRkSa dvArA AhAra prApti durlabha banI tyAre RSabharAjAe rasoI banAvavAnA sAdhana rUpa pAtra ane temAM prathama ghaTa nirmANa rUpa zilpano upadeza Apyo. (2) citrakRta zilpa - kALanA prabhAve citrAMga kalpavRkSo nAza pAmyA tyAre RSabharAjAe citra zilpano upadeza Apyo. (3) lohakata zilpa- rAjyavyavasthA vikasAvatA rAjya-prajAnA rakSaNa mATe kSatriya varga Ubho thayo. A kSatriyo prajAnI rakSA mATe hAthamAM hathiyAro rAkhavA lAgyA. te mATe RSabharAjAe lohazilpano upadeza Apyo. (4) taMtavAya zilpa - vastro ApanArA 'anAgneya kalpavRkSo nAza pAmyA tyAre RSabharAjAe taMtuvAya(vaNATa) zilpano upadeza karyo. (5) nApita zilpa :- kALa prabhAvathI te samaye yugalikonA roma-nakha vadhavA lAgyA. nakhAdithI teone vyAghAta na thAya te hetuthI RSabharAjAe nApita zilpano upadeza Apyo. trASabhadevana rAjya vibhAjana :- RSabhadeve dIkSA grahaNa karatAM pUrve rAjyanA 100 vibhAga karI 100 putrone vaheMcI ApyA hatA. sUtragata purasa zabda 28SabharAjAne 100 putra hovAnuM sUcana kare che paraMtu RSabhadevanA vivAha saMbaMdhI koI ullekha AgamomAM nathI. graMthakAro RSabhadevanA vivAhanuM varNana karatAM jaNAve che ke prabhu cha lAkha pUrvanA thayA tyAre indra-indrANIoe RSabhakumAranA vivAha sumaMgalA ane sunaMdA nAmanI be kanyA sAthe karAvyA hatA. temAM sumaMgalA prabhunI sAthe janmelI kanyA hatI ane sunaMdA nAmanI kanyA sAthe joDale janmelA bALapuruSanuM tADaphaLa paDavAthI mRtyu thayuM ane ekalI thaI gayelI kanyAne nAbhikulakare RSabhakumAranI patnI thaze tema kahI svIkArI ane tyAra pachI yogya vaye RSabhakumAra sAthe tenA vivAha karAvyA. 28Sabha rAjAne sumaMgalA dvArA joDale janmelA 99 putra ane eka putrI-brAhmI tathA sunaMdA dvArA bAhubalI nAmaka eka putra ane suMdarI nAmaka eka putrI, ema 100 putra ane 2 putrI, kula 102 saMtAnanI prApti thaI hatI. dIkSA grahaNa pUrve RSabharAjAe potAnA rAjyanA 100 vibhAga karI pratyeka putrano eka-eka rAjya para rAjyAbhiSeka karyo. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 78 ] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra 20 lAkha pUrva kumArAvasthAnA + 3 lAkha pUrva rAjyAvasthAnA = 83 lAkha pUrva gRhavAsamAM rahI RSabharAjA dIkSA levA tatpara banyA. varSIdAna ane dIkSA yAtrA - tIrthakaro dIkSA grahaNa kare te pUrve vArSika dAna Ape che. trIjA ArAnA kAraNe yAcakonA abhAvamAM RSabharAjA parivAranA lokone dAna ApI; sonuM, cAMdI vagereno tyAga karI; devo, asuro, manuSyonA samUhathI gherAyelA; hajAro lokonA abhivAdana ane abhinaMdanane jhIlatA sudarzanA nAmaka zibikA dvArA siddhArtha nAmanA dIkSAvanamAM pahoMcyA. jayajaya naMdAH jaya jaya bhadrA - naMda eTale AnaMda, samRddhi. ahIM naMda zabda saMbodhana sUcaka che. he samRddhi zAlina ! he AnaMda dAtA ! bhadrA eTale kalyANa ke kalyANakArI. he kalyANakArI ! Apano jaya thAo. vahaM mukIrdi to.... - siddhArtha vanamAM azokavRkSa nIce RSabharAjAe sarvAlaMkArano tyAga karI, cAra muSTi lonca karyo. prathama eka muSTi dvArA dADhI-mUchanA vALonuM lucana karyuM. traNa muSTi pramANa mAthAnA vALanuM lucana karyuM. eka muSTi pramANa vALa haju mastaka para zobhI rahyA hatA tyAre indra vinaMtI karI ke mArA para anugraha karI eka muSTi keza rahevA do. prabhue te vAta mAnya karI eka muSTi pramANa vALanuM laMcana na karyuM. A kAraNathI sUtramAM caturmuSTi locanuM vidhAna che. sAmAnya niyama mujaba sAdhuo paMcamuSTi loca ja kare che. devaduSya :- tIrthakaro dIkSA grahaNa kare te samaye indra prabhunA DAbA khabhe vastra sthApita kare che. te devadUSya kahevAya che. tIrthakaro A devadUSyane potAnA hAthe dUra karatA nathI ane jo svayaMmeva paDI jAya, zarIra parathI sarI jAya to upADIne pAchuM zarIra para sthApita karatA nathI. raSabha deva svAmInI saMyama sAdhanA :67 usabhe NaM arahA kosalie saMvacchara sAhiyaM cIvaradhArI hotthA, teNa paraM acelae / jappabhiI ca NaM usabhe arahA kosalie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, tappabhiI ca NaM usabhe arahA kosalie NiccaM vosaTTakAe, ciyattadehe je kei uvasaggA uppajjaMti, taM jahA- divvA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA paDilomA vA aNulomA vA tattha paDilomA- vetteNa vA jAva kaseNa vA kAe AuTTejjA; aNulomA- vaMdejja vA jAva pajjuvAsejja vA, te savve sammaM sahai khamai titikkhai ahiyAsei / bhAvArtha - kauzalika RSabha ahaMtu sAdhika eka varasa sudhI vastradhArI rahyA, tyArapachI nirvastra thayA. kauzalika RSabha ahaMtu jyArathI gRhasthAvasthAne tyAgI zramaNadharmamAM pravrajita thayA tyArathI teo vyutkRSTa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra | 78 kAya- zarIra saMskAra, zRMgAra Adi zobhArahita, tyaktadeha- zarIra pratyenA mamatvathI rahita banIne deva, manuSya, tiryacakRta-netaranI soTI tathA cAmaDAnI cAbukathI mAravA rUpa pratikULa upasarga ane vaMdana, namaskAra tathA paryApAsanA karavA rUpa anukULa upasargone sahana karatA hatA; kSamA bhAvapUrvaka khamatA hatA; svakartavya mAnI nirjarArthe titikSA karatA hatA; vairAgyabhAvapUrvaka AnaMdAnubhUti sahita sahana karatA hatA; arthAt saMyamabhAvomAM avicala rahetA hatA. 68 tae NaM se bhagavaM samaNe jAe, IriyAsamie jAva pAriddhAvaNiyA samie, maNasamie, vayasamie kAyasamie, maNagutte, vayagutte, kAyagutte, gutte, gutidie, guttabaMbhayArI, akohe, alohe, saMte, pasaMte, uvasaMte, pariNivvuDe, chiNNasoe, Niruvaleve, saMkhamiva NiraMjaNe, jaccakaNagaM iva jAyarUve, AdarisapaDibhAge iva pAgaDabhAve, kummo iva guttidie, pukkhaspattamiva Niruvaleve, gagaNamiva NirAlaMbaNe, aNile iva NirAlae, caMdo iva somadaMsaNe, sUro iva teyaMsI, vihago iva apaDibaddhagAmI, sAgaro iva gaMbhIre, maMdaro iva akaMpe, puDhavI viva savvaphAsavisahe, jIvo viva appaDihayagai / bhAvArtha - tyArapachI (dIkSA pachI) teo uttama zramaNa banyA- Isamiti Adi pAMce ya samitithI yukta, temaja mana, vacana ane kAyAnI samiti tathA guptithI yukta, pUrNaniyaMtrita guptendriya, guptabrahmacArI, krodhAdi kaSAyothI rahita, zAMta, prazAMta, atyaMta zAMta, upazAMta, parISaha, upasarga samaye avyAkuLa, parama zItalIbhUta thaI gayA hatA. chinnasota- saMsAra pravAha rahita ke Azrava rahita athavA zokanuM chedana karI, nirupalepa thaI gayA hatA. teo (1) zaMkha jevA niraMjana, (2) jAtyakanaka jevA nikhAlasa- sahaja svabhAvI (nirbhaNayAritrI), (3) paMgata pratiniTevA pragaTa bhAvayuData, (4) ayAvA guptendriya, (5) bhaNapatra ThevA nirda5, (G) zava nizAMbI, (7) pavanavA nirAlaya, pramazIda (8) yaMdra sevA saubhyazI, (C) sUrya sevA te4svI, (10) pakSI ThevA aprativaddha viDArI, (11) sAThevA gaMbhIra, (12) bhaMhaparvata ThevA , (13) YthvI ThevA anuga-pratiSasaTa saDiyA ane (14) jIva jevA apratihata gativALA thayA. 69 Natthi NaM tassa bhagavaMtassa katthai paDibaMdhe / se paDibaMdhe cauvvihe bhavai, taM jahA- davvao, khittao, kAlao, bhAvao / davvao- iha khalu mAyA me, piyA me, bhAyA me, bhagiNI me, bhajjA me, puttA me, dhUyA me, NattA me suNhA me, sahisayaNA me, sagaMthasaMthuyA me, hiraNaM me, suvaNNaM me, kaMsaM me, dUsa me, dhaNaM me, uvagaraNaM me; ahavA samAsao saccitte vA acitte vA, mIsae vA davvajAe; sevaM tassa Na bhavai |khitto- gAme vA, Nagare Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra vA, araNe vA, khette vA, vane vA, mehe vA, aMgaNe vA; evaM tassa Na bhavai / hAlo- thone vA, tave vA, muThutte vA, ahoratte vA pavantu vA, mAre vA, uUe vA, ayaNe vA, saMvacchare vA, aNNayare vA dIhakAlapaDibaMdhe; evaM tassa bhavad / mAvo- joDhe vA, mALe vA, mAyAr vA, tor3e vA, macchu vA, hAle vA, evaM tassa Na bhavai / 80 bhAvArtha :- te bhagavAnane koIpaNa prakArano pratibaMdha na hato. te pratibaMdhanA cAra prakAra che. te A pramANe che- (1) dravyathI (2) kSetrathI (3) kALathI (4) bhAvathI. dravya pratibaMdha- A mArI mAtA, mArA pitA, mArA bhAI, mArI bahena che. A mArI patnI, mArA dIkarA, mArI dIkarI, mArI pUtravadhU, mArA pautra-dohitra, mArA mitra che. A mArA svajana ane saMbaMdhIo che. A sonuM, cAMdI, upakaraNo Adi mArA che. athavA saMkSepamAM saceta- svajana, pazu, dAsAdi, acetasuvarNAdi, mizra- alaMkAra sahitanA baLadAdi mArA che. te sarva prakAranA mamatvanA pratibaMdha rahita hatA arthAt temAM Asakta na hatA. kSetra pratibaMdha- teone gAma, nagara, araNya, khetara, khaLA-anAja rAkhavAnA sthAna, ghara, AMgaNA vagere prati Asakti bhAva na hato. kALa pratibaMdha- stoka, lava, muhUrta, ahorAtra, pakSa, mAsa, Rtu, ayana, saMvatsara tathA anya koIpaNa dIrghakALa para teone mamatva bhAva na hato. bhAva pratibaMdha- temane krodha, mAna, mAyA, lobha, bhaya, hAsya vagere na hatA. 70 se NaM bhagavaM vAsAvAsa vajjaM hemaMtagimhAsu gAme egarAie, gare paMcarAie, vavagayahAsasoga- arai bhayaparittAse, Nimmame NirahaMkAre lahubhUe agaMthe vAsItacchaNe aduTThe caMdaNANulevaNe aratte, leTThammi kaMcaNammi ya same, ihaloe paraloe ya apaDibaddhe, jIviyamaraNe niravakaMkhe, saMsArapAragAmI, kammasaMgaNigghAyaNaTThAe abbhuTThie viharai / bhAvArtha :- te RSabhadeva svAmI varSAvAsa(cAturmAsa) sivAyanA samayamAM ziyALA ane unALAmAM gAmamAM eka rAta, nagaramAM pAMca rAta nivAsa karatA hatA. hAsya, zoka, arita, bhaya tathA Akasmika bhayathIrahita, mamatArahita, ahaMkArarahita, laghubhUta, bAhya tathA AtyaMtara graMthithIrahita, kuhADAthI koI tenA zarIranI cAmaDI utAre to tenA para dveSarahita ane koI caMdanano lepa kare to tenA pratye rAga(Asakti)rahita, paththara ane suvarNamAM samAnabhAva rAkhanArA, A lokamAM ane paralokamAM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra ( 81 | apratibaddha arthAtu A lokanA ane devabhavanA sukhamAM tRSNArahita, jIvana ane maraNanI AkAMkSArahita, saMsAra pAra karavA ane karma saMbaMdhano viccheda karavA mATe abhyasthita-prayatnazIla banI vicaraNa karatA hatA. vivecana : prastuta sUtromAM bhagavAna RSabhadevanA chapasthIkALanuM, saMyama sAdhanAnuM varNana che. vorakuwApa:- vyasUkAya. bhagavAne dIkSA lIdhI tyArathI teo visarjita kAyAvALA arthAt snAna, vibhUSA, vALa samAravA, nakhAdine saMskArita karavA rUpa zarIranI sAra saMbhALanA tyAgI hatA. vicAre - tyakta deha. zarIra paranA mamatvane teoe tyAgI dIdhuM hatuM. tethI upasargone sahana karavAmAM samartha hatA. anya dvArA thatI anukULatA ane pratikULatAne samabhAve sahana karatA hatA. 3vasaT:- upasarga eTale upadrava. deva, manuSya, tiryaMco dvArA je upadravo karavAmAM Ave tene upasarga kahe che. temAM keTalAka anuloma = anukULa hoya ane keTalAka pratiloma = pratikULa hoya che. anukULa upasargo- rAgAtmaka upadravo, jIvane game tevA sukhadAyI upadravone anukULa upasarga kahe che. jema ke koI vaMdana kare, mAna-sanmAna kare vagere. pratikULa upasargo- dveSAtmaka upadravo. jIvane na game tevA duHkhadAyI upadravone pratikULa upasarga kahe che. jema ke mAra paDavo vagere. bhagavAna A upasargone zAMtipUrvaka sahana karatA hatA. tene mATe sUtrakAre cAra zabdano prayoga karyo che. saha-koIpaNa prakAranA bhaya vinA sahana karavuM, hama upasarga tathA tenA kartA pratye krodha karyA vinA kSamAbhAvapUrvaka sahana karavuM, khamavuM. ritibhA upasarganA samaye dIna banatA na hatA. adIna bhAve sahana karatA hatA. diyAre- upasarga samaye vicalita thatAM nahIM. avicala bhAve vairya ane prasannatA pUrvaka sahana karatA hatA. bhagavAna saMyama svIkAra pachI rAga-dveSathI rahita bhAve samiti-guptinuM pAlana karatA hatA. samiti- samitiH sAcava pravRtta | gamanAdi kriyAonI samyaka pravRttine samiti kahe che. Isamiti- samyaka rIte gamanAgamananI pravRtti. bhASA samiti-hita, mita, mRdu, niravadyAdi bhASA bolavI, eSaNA samiti- navakoTi vizuddha AhAra, vastrAdinuM grahaNa karavuM. AdAna bhaMDamata nikhevaNA samiti-vastra, pAtra vagere upakaraNone upayogapUrvaka, levA, joIne poMjIne mUkavA. uccAra prasavaNa khela jala siMghANa pariThAvaNiyA samiti- maLa, mUtra, kapha, mela, nAkanI lIMTa vagereno jIva jaMtu rahita sthAnamAM tyAga karavo. mana, vacana, kAyAnI samyapravRttine manasamiti vagere kahe che. ahIM vacana samitino samAveza bhASA samitimAM, kAya samitino samAveza IryAsamiti vageremAM thaI jAya che chatAM tenuM mahatva ane Adara pradarzita karavA samitirUpe kathana karavAmAM AvyuM che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 82 | zrI jatIpa prajJapti sutra tIrthaMkara paramAtmAne vastra pAtrAdino abhAva hovAthI trIjI samiti saMbhave nahIM paraMtu devadUSyanI apekSAe te samajavI. gupti - mana, vacana, kAyAno nirodha te manogupti vagere kahevAya che. samiti-gupti taphAvata : pravRtti: satiyogasAvRttiniroSaNAju : I samiti sampravRttirUpa che jyAre gupti asa-vRttinA nirodha rUpa che. bhagavAnanI cauda upamAo - bhagavAnanI ucca prakAranI sAdhaka dazAnuM varNana sUtrakAre cauda upamA dvArA karyuM che. yathA(1) saMmizina - zaMkha zveta hoya che tema jIvane malina karanAra karmono nAza karI prabhu vizuddha Atma svarUpane pAmyA hatA. (2) gandaramiva gAyakave - jAtyakanaka = zuddha suvarNa. vizodhita, anya kudhAtuothI amizrita, uttama suvarNa jAtyakanaka kahevAya che tema prabhu jAta rU5 = rAgAdi vibhAva rahita, nirmaLa ane nirdoSa svarUpa ramaNatA rUpa cAritranA pratipAlaka hatA. (3) ArasamAje rUpAnamAve - je vastu jevI hoya tevuM ja arisAmAM pratibiMba paDe che tema bhagavAna anigUhita abhiprAyavALA arthAt mAyAkapaTa rahita hatA. AMtarika bhAvAnusAra teono bAhya vyavahAra hato. (4) uo va gulipa - jema kAcabo potAnA cAra paga ane garadana A pAMca avayavane potAnI DhAlamAM saMgopita karI potAnuM rakSaNa kare che, tema bhagavAna pAMce ya indriyone viSayothI gopavatA hatA arthAt indriyonA viSayamAM Asakta na hatA. (5) purapanivavive:- kamaLa kAdavamAM utpanna thAya che, pANIthI saMvardhita thAya che paraMtu te kAdavathI ane pANIthI nirlepa rahe che. tema bhagavAna sneharUpa lepathI rahita hatA. (6) anivaridvo - AkAzane jema koI sahAro hoto nathI, te AlaMbana rahita hoya che tema bhagavAna kuLa, gAma vagerenI nizrAthI rahita hatA. (7) Line phuva viITE:- vAyu koIpaNa sthAnanA pratibaMdha vinA sarvatra vicaraNa kare che tema bhagavAna koI eka gharamAM baMdhAyelA na hatA. vastI vageremAM mamatva rahita apratibaMdha vihArI hatA. (8) vo ruva somavaMza - caMdranuM darzana sarvane priya che, mana ane netrane AlhAdakArI hoya che tema bhagavAna saumya svarUpI hatA. sarva jIvane AnaMda ApanAra hatA. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra [ 87 ] 9) sUro rUva tevalI - sUrya potAnA tejathI nakSatrAdinA tejane hare che tema bhagavAna anyatIrthikonA tejane harI letA hatA. (10) vihova apaDavAnI - pakSI koIpaNa jAtanA baMdhana vinA sarvatra uDe che tema bhagavAna sarvatra vicaratA hatA. karmakSaya mATe koInI apekSA rAkhyA vinA svabaLe anArya dezomAM paNa vicaratA hatA. (11) sI pheva mIra:- samudra agAdha-atalasparzI hoya che. tema bhagavAna paNa gaMbhIra hatA. tenA anaMtajJAnano tAga pAmI zakAto nahIM. temanA abhiprAyane koI jANI zakatA nahIM athavA bhagavAna nirUpama jJAnI hovAthI anyanA duzcaritro jANavA chatAM, harSa-zokAdinA kAraNonA sarbhAvamAM paNa harSAdithI rahita hatA. (12) maMdo rUva kare - maMdara parvata bhayaMkara AMdhImAM, kalpAMtakAlIna saMvartaka vAyarAthI paNa akaMpa rahe che, aDola rahe che tema bhagavAna bhayaMkara upasarga parISaha samaye aDola rahetA hatA. (13) pudravI rava saMdhyAvasare - pRthvI tenA para thatAM sArA-narasA sarva sparzane, sarva kriyAone sahana kare che tema bhagavAna anukULa-pratikULa spazone sahana karatA hatA. (14) nIvo sava paDihApha - jIvanI gati apratibaddha hoya che. parvata, samudra ke loka gata koIpaNa padArtha tenI gatine rokI zakatA nathI tema bhagavAna paNa anyatIrthiko, pAkhaMDIothI pratighAta pAmatA na hatA. pratibaMdha - 'A mAruM che' tevo bhAva ja baMdhanarUpa che. A mamakAra ja jIvane saMsAramAM jakaDI rAkhe che, mAtA, pitAdi kuMTuMbIjano tathA dhana-dhAnyAdi dravya pratyenA mamatva bhAvane dravya pratibaMdha, gAmAdi kSetra pratyenA mamatvabhAvane kSetrapratibaMdha, divasa-rAtri vagere kALa pratyenA mamatvabhAva te kALapratibaMdha kahe che. jema ke A Rtu ja mane anukuLa che, vagere. krodha, mAna, hAsya vagere dUSita bhAvone tyAge nahIM te bhAvapratibaMdha che. bhagavAna cAre prakAranA pratibaMdhathI rahita hatA. nIviyamaraNirava -jIvana-maraNanI AkAMkSAthI rahita hatA. indro, rAjAo Adi pUjA-satkAra kare che, to vadhu jIvuM, tevI jIvananI abhilASA tathA parISaha-upasarga samaye jaladI maraNa pAmuM to ApattiothI mukti maLe' tevI mRtyunI AkAMkSAthI rahita hatA. jIvana ane maraNa baMne pratye temane samadaSTi hatI. A rIte bhagavAna 1000 varSa sudhI karmanA kSaya arthe saMyamanuM pAlana karatA vicaratA rahyA. 2Sabhadeva svAmIne kaivalyajJAna : 71 tassaNaM bhagavaMtassa eeNaM vihAreNaM viharamANassa ege vAsasahasse viikkate samANe purimatAlassa Nagarassa bahiyA sagaDamuhaMsi ujjANaMsiNiggohavaspAyavassa Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra ahe jhANaMtariyAe vaTTamANassa phagguNabahulassa ikkArasIe puvvaNhakAlasamayaMsi aTThameNaM bhatteNaM apANaeNaM uttarAsADhA-NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM aNuttareNaM NANeNaM, daMsaNeNaM, aNuttareNaM caritteNaM, aNuttareNaM taveNaM baleNaM vIrieNaM AlaeNaM, vihAreNaM, bhAvaNAe, khaMtIe, muttIe tuTThIe, ajjaveNaM, maddaveNaM, lAghaveNaM, sucariyasovaciyaphala-NivvANamaggeNaM appANaM bhAvemANassa anaMte aNuttare NivvAghAe NirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavasNANadaMsaNe samuppaNNe; 84 jiNe jAe kevalI savvaNNU savvadarisI saNeraiyatirikNarAmarassa logassa pajjave jANai pAsa, taM jahA AgaI gaI ThiiM cavaNaM uvavAyaM bhuttaM kaDaM paDiseviyaM AvIkammaM rahokammaM; taM taM kAlaM maNavayakAie joge evamAdI jIvANa vi savvabhAve, ajIvANa vi savvabhAve, mokkhamaggassa visuddhatarAe bhAve jANamANe pAsamANe; esa khalu mokkhamagge mamaM aNNesiM ca jIvANaM hiksuhaNisseyasakare, savvadukkhavimokkhaNe, paramasuhasamANaNe bhavissai / - bhAvArtha :- A pramANe vicaraNa karatAM bhagavAnane eka hajAra varSa pUrA thayA, tyAre purimatAla nagaranI bahAra zakaTamukha nAmanA udyAnamAM, vaTavRkSanI nIce, dhyAnAMtarikAmAM vartatA, phAgaNa vada ekAdazInA divase, divasanA pUrva bhAgamAM; cauvihArA akrama tapanI ArAdhanAmAM; caMdranI sAthe uttarASADhA nakSatranA yogabhAM; sarvottama jJAna, darzana, yAritra, tapa, jaNa, vIryathI yukta; nirghoSa sthAnamAM AvAsa khAne vihAra DaratA; mahAvrata saMbaMdhI uttama bhAvanA bhAvatAM; kSamA, niSparigrahatA, saMtoSa, saraNatA, prebhaNatA, laghutA Adi guNone dhAraNa karatAM; saccAritranI vRddhi thatAM(puSTi thatA) ane tenAM phaLa svarUpe nirvANamArgamAM AtmAne bhAvita DaratA; anaMta, anuttara, nirvyAghAta, nirAvaraNa, saMpUrNa, pratipUrNa, zreSTha devaNajJAna khane kevaLadarzana utpanna thayuM. prabhu jina, kevaLI, sarvajJa ane sarvadarzI thayA. teo naraka, tiryaMca, manuSya ane hevaloDanI sarva paryAyonA jJAtA thayA. yathA - tekho kavonI jAgati, gati, sthiti, upapAta, bhuData, ta ane sevita, pragaTa tathA gupta kAryone temaja te kALe vartatA mana, vacana, kAyAnA yoganI pravRtti ityAdi jIvonA sarva bhAvone ane ajIva dravyanA sarva bhAvone jANavA lAgyA. mokSamArganA vizuddhatara bhAvone jANatA ane jotA teone jaNAyuM ke A mokSamArga mArA mATe ane anya jIvo mATe hitakArI, sukhakArI, kalyANakArI thaze; sarva duHkhothI mukta karAvanAra, parama sukha ApanAra ane AnaMdadAyaka thaze. 72 tae NaM se bhagavaM samaNANaM NiggaMthANaM paMca mahavvayAiM sabhAvaNAI, chacca jIvaNikAe dhammaM desamANe viharai; taM jahA - puDhavikAie java tassakAie, taheva bhAvaNAgameNaM paMca mahavvayAiM sabhAvaNagAI bhANiyavvAiM / bhAvArtha :- tyArapachI bhagavAna zramaNone-nigraMtha nigraMthIone bhAvanAsahita pAMca mahAvrata tathA cha Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra ( 85 | kAyanA jIvonuM svarUpa darzAvato upadeza ApatA vicaravA lAgyA. te pRthvIkAyAdi jIvanikAya tathA bhAvanA sahita pAMca mahAvratonuM vistRta varNana AcArAMga sUtra pramANe jANavuM. vivecana : prastuta sUtromAM kaivalya prApti pUrvenI avasthA, kaivalya svarUpa ane tenA phaLanuM kathana che. phAriyA:- zukla dhyAnanA cAra bheda che. (1) prathakRtva vitarka savicAra (2) ekatvavitarka avicAra (3) sUkSmakriyA apratipAti (4) bucchinna kriyA nivRtti. temAMthI mArabdhadhyAnastha samAptipUrvAnA nmAnityartha |-vRtti. AdinA be bhedanI samApti ane pachInA be bhedanI haju prApti thaI na hoya, tenI vaccenI avasthAne dhyAnAMtarikA kahe che. kevaLajJAna prApti pUrvenI avasthA :- kevaLajJAnanI prApti pUrve kevaLajJAnanI atyaMta najIka pahoMcI gayelA jIvanA jJAnAdi anuttara hoya che. are bALAM - anuttara jJAnathI. kSapaka zreNI para ArUDha jIvane nizcitarUpe kevaLajJAna prApta thAya che. 12mA guNasthAnanA aMte jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAya karmano kSaya thAya che. tenI samIpanuM jJAna te anuttara jJAna kahevAya che. anuttarati- kSa Nipratipannatvena vattAsanatvena paramavizuddhapachAtavena navidate sattara pradhAnamapravarti-vRtti. kSapakazreNIne prApta, kevaLajJAnanI Asana(samIpa) parama vizuddha pada prApta thavAthI, temaja jenI pachI tevA utkRSTa svarUpavALuM jJAna na hoya tene anuttara kahe che tevA anuttara, jJAna, darzana, cAritra, tapa, vagerenI parAkASTA dvArA AtmAne bhAvita karatA kevaLajJAnadarzana pragaTa thAya che. kevaLajJAna-kevaLadarzanano artha :- sAmAnyavizeSomAbhaze reyavastuni jJAnaM vizeSAvanodharupa, varNana sAmAnyAvavoyarupati - jaMbUdvIpa prajJapti vRtti. lokAlokanA sAmAnya vizeSa ubhayAtmaka zeya vastuno vizeSarUpe avabodha karanAruM, vizeSarUpe nizcaya karanAruM jJAna ane sAmAnyarUpe vastune jANanAruM darzana kahevAya che. kevaLajJAna-kevaLadarzana sarva padArthane jANe che. kevaLajJAna vaDe vastunA vizeSa guNadharmo ane kevaLa darzana vaDe vastunA sAmAnya guNadharmo jaNAya che. kevaLajJAna nirAvaraNa hovAthI temanA jJAna upayoga samaye sAmAnya ane darzana upayoga samaye vizeSa guNadharmo paNa prakAzita thaI jAya che paNa jJAnamAM vizeSa guNadharmanI ane darzanamAM sAmAnya guNadharmanI pradhAnatA rahe che. kevaLajJAna-darzananuM svarUpa - sUtrakAre kevaLajJAna-darzananuM svarUpa samajAvavA aneka vizeSaNono prayoga karyo che. anaMta- A kevaLajJAna-darzana avinAzI hovAthI anaMta che. anuttara- sarvottama-sarvotkRSTa hovAthI anuttara che. nircAghAta- te divAlAdi dvArA apratihata che mATe nirvAghAta che. nirAvaraNa- karmarUpI AvaraNano sarvathA kSaya thavAthI nirAvaraNa che. kusna- mUrta-amUrta sakala arthane grahaNa karatuM hovAthI stra che. pratipurNa caMdranI jema potAnA sarva aMzothI pUrNa hovAthI paripUrNa che. kevaLa Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] zrI jatIpa prApti sUtra asahAya- anya jJAnAdinI sahAya rahita hovAthI kevaLa ane vara eTale zreSTha evuM kevaLajJAna, kevaLadarzana prabhune pragaTa thayuM. kevaLajJAna-darzanana phaLa - kevaLajJAna-kevaLadarzana prAptinA phaLa svarUpe jIva samasta padArthanA jJAtAdaSTA banI jAya che. to rUpa -deva, nArakI, tiryaMca, manuSyathI yukta paMcAstikAyAtmaka kSetranA arthAtu lokanA ane upalakSaNathI alokanI sarva avasthAonA hAthamAM rahelA AmaLAnI jema jJAtAdaSTA thaI jAya che. tenI gati, Agati, cyavana pratisevanAdi-maithunAdine jANe ane jUe che. teo mATe koI vastu rahasyamaya rahetI nathI. kevaLajJAnanI prApti pachI teo sAdhu dharma ane zrAvaka dharma temaja cha kAyanuM svarUpa loko samakSa pragaTa kare che. bASabhadeva svAmInI saMgha saMpadAdi :73 usabhassaNaM arahao kosaliyassa caurAsIiM gaNA caurAsIiM gaNaharA hotthaa| bhAvArtha - kauzalika RSabha deva tIrthakarane utkRSTa 84 gaNa ane 84 gaNadhara hatA. 74 usabhassa NaM arahao kosaliyassa usabhaseNapAmokkhAo culasIiM samaNa sAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hotthA / bhAvArtha - kauzalika RSabha ane RSabhasena pramukha utkRSTa 84,000(coryAsI hajAra) zramaNonI saMpadA hatI. | 75 usabhassaNaM arahao kosaliyassa baMbhIsuMdarIpAmokkhAo tiNNi ajjiyAsayasAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hotthA / bhAvArtha - kauzalika RSabha ahane brAhmI-suMdarI pramukha utkRSTa 3,00,000(traNa lAkha) AryAonI saMpadA hatI. 76 usabhassaNaM arahao kosaliyassa sejjaMsapAmokkhAo tiNNi samaNovAsagasayasAhassIo paMca ya sAhassIo ukkosiyA samaNovAsagasaMpayA hotthA / / bhAvArtha :- kauzalika RSabha ahaMne zreyAMsapramukha utkRSTa 3,05,000(traNa lAkha pAMca hajAra) zrAvakonI saMpadA hatI. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 87 |77 usabhassaNaM arahao kosaliyassa subhaddApAmokkhAo paMca samaNovAsiyAsayasAhassIo caupaNNaM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsiyA saMpayA hotthA / bhAvArtha :- zamima mahatane subhadrAprabhuma utkRSTa 5,54,000(pAMya sA yopana 12) zrAvikAonI saMpadA hatI. 78 usabhassa NaM arahao kosaliyassa ajiNANaM jiNasaMkAsANaM, savvakkharasaNNivAINaM, jiNo viva avitahaM vAgaramANANaM cattAri cauddasapuvvIsahassA aTThamA ya sayA ukkosiyA caudasapuvvI saMpayA hotthA / bhAvArtha - kauzalika Sabha ahaMtane jina nahIM paNa jina sarIkhA, sarvAkSara sannipAti, (sarvaakSaronA saMyogonA jJAtA), jinezvaranI jema ja yathArtha arthanA prarUpaka, utkRSTa 4,400(cAra hajAra cAraso) caudapUrvInI saMpadA hatI. 79 usabhassa NaM arahao kosaliyassa Nava ohiNANisahassA ukkosiyA ohiNANi saMpayA hotthA / bhAvArtha :- zibi matane 6STa 5,000(nava 3%82) mayinInI saMpa tI. 80 usabhassaNaM arahao kosaliyassa vIsaM jiNasahassA, vIsaM veThavviyasahassA chacca sayA ukkosiyA viulamaisahassA chacca sayA paNNAsA, bArasa vAIsahassA chacca sayA paNNAsA / bhAvArtha :- auzani *Sama matane utkRSTa 20,000(vIsa 12) vaNInI saMpahADatI. kauzalika RSabha ahaMtane utkRSTa 20,600(vIsa hajAra chaso) vaikriya labdhivALA, 12,50(bAra hajAra chaso paccAsa) vipulamati mana:paryavajJAnI ane 12,50(bAra hajAra chaso pacAsa) vAdI hatA. 81 usabhassa NaM arahao kosaliyassa gaikallANANaM, ThiikallANANaM, Agamesi-bhaddANaM, bAvIsaM aNuttarokvAiyANaM sahassA Nava ya sayA ukkosiyA aNuttarovavAiya-saMpayA hotthA / bhAvArtha :- kauzalika RSabha ahaMtane kalyANa gativALA, kalyANa sthitivALA, AgAmI bhava-deva bhava pachInA manuSyabhavamAM kalyANa thavAnuM che, tevA ra2,900(bAvIsa hajAra navaso) anuttaropapAtika devomAM utpanna thanArAonI saMpadA hatI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 zrI jaMbaDIpa prajJapti satra 82 usabhassa NaM arahao kosaliyassa vIsaM samaNasahassA siddhA, cattAlIsaM ajjiyA-sahassA siddhA, saTTi aMtevAsIsahassA siddhA / bhAvArtha :- kauzalika RSabha ahaMtanA 20,000(vIsa hajAra) zramaNo, 40,000 (cAlIsa hajAra) AryAo, sarva maLI 60,000(sATha hajAra) jIvo siddha thayA. 83 arahao NaM usabhassa bahave aMtevAsI aNagArA bhagavaMto- appegaiyA mAsa- pariyAyA, evaM jahA uvavAie sacceva aNagAsvaNNao jAva u8jANU ahosirA jhANakoTThovagayA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharati / bhAvArtha -RSabha ahaMnA ghaNA aMtevAsI aNagAra bhagavaMtomAMthI keTalAka eka mAsanI dIkSA paryAyavALA hatA vagere varNana uvavAIsUtra pramANe jANavuM yAvata Urdhva jAnu, adhozira dhyAnakoSThopagata sAdhuo saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM vicaratA hatA. 84 arahao NaM usabhassa duvihA aMtakarabhUmI hotthA, taM jahA- jugaMtakarabhUmI yapariyAyatakasbhUmI ya, jugaMtakarabhUmI jAva asaMkhejjAiM purisajugAiM pariyAyatakarabhUmi aMtomuhuttapariyAe aMtamakAsI / bhAvArtha:- RSabha ahatanI aMtakara bhUmi-karmono aMta karanAra mokSagAmI jIvano kALa be prakArano che. (1) yugAntakarabhUmi ane (2) paryAyAntakarabhUmi. yugAntakarabhUmi- temanA mokSa prApta ziSyonI paraMparA asaMkhyAta puruSa paraMparA sudhInI hatI ane paryAyAntakarabhUmi-temanA kevaLajJAna paryAya pachI mokSa mArga zarU thavAno kALa aMtarmuhUrtano hato. | 85 usabheNaM arahA paMca uttarAsADhe abhIi chaDe hotthA, taM jahA- uttarAsADhAhiM cue, caittA gabbhaM vakkate, uttarAsADhAhiM jAe, uttarAsADhAhiM rAyAbhiseyaM patte, uttarAsADhAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, uttarAsADhAhiM aNaMte aNuttare jAva kevalavasNANadaMsaNe samuppaNNe, abhIiNA pariNivvue / bhAvArtha - RSabha ahaMtanA jIvananI pAMca mahattvapUrNa ghaTanA uttarASADhA nakSatramAM ane eka abhijita nakSatramAM ghaTita thaI hatI. (1) cyavana uttarASADhA nakSatramAM sarvArthasiddha mahAvimAnamAMthI cyavI prabhu marudevI mAtAnI kukSImAM avataryA (2) uttarASADhA nakSatramAM janma thayo. (3) uttarASADhA nakSatramAM rAjyAbhiSeka thayo. (4) uttarASADhA nakSatramAM muMDita thaI gRhavAsano tyAga karI, aNagArapaNAmAM pravrajita thayA. (5) uttarASADhA nakSatramAM anaMta, anuttara kevaLajJAna, kevaLadarzana utpanna thayuM ane abhijita nakSatramAM prabhunuM nirvANa thayuM. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra 89 ] 86 usabhe NaM arahA kosalie vajjarisahaNArAya saMghayaNe samacaurasa saMThANasaMThie, paMcadhaNusayAI u8 uccatteNaM hotthA / bhAvArtha - kauzalika bhagavAna RSabha ahaMtu vajaRSabhanArAca saMhAna, samacaturasa saMsthAna ane pAMcaso dhanuSyanI zarIranI UMcAIvALA hatA. vivecana : prastuta sUtromAM bhagavAnanI saMgha saMpadAnuM parimANa nirdiSTa che. te sUtrArthathI spaSTa che. caudaparvo:- caudapUrvane dhAraNa karanArA caudapUrvI kahevAya che. teo sarvAkSara sannipAtI labdhinA dhAraka hoya che. teo sarva akSaronA sannipAta-saMyogonA jJAtA hoya che. teo jina nahIM paNa jina sarIkhA kahevAya che. teo jinanI jema avitatha-satya arthanI prarUpaNA kare che. philattAbALaayttarovavAphaLa :- gatikalyANa-prAyaH zAtA vedanIyanA udayavALA. devonI gati kalyANarUpa hovAthI teo gatikalyANa kahevAya che. DiphAi jeonI devAyurUpa sthiti kalyANa rUpa che te sthiti kalyANa kahevAya che. A simA-AgAmI-devabhava pachInA manuSyabhavamAM jeonuM mokSa rUpa kalyANa thavAnuM che. A traNe vizeSaNothI yukta anuttara vimAnavAsI devo anuttaropapAtika kahevAya che. prastutamAM sUtrakAre anuttara vimAnamAM utpanna thanArA sAdhuone dravya nikSepanI apekSAthI anuttaropapAtika kahyA che. maMtaLaramatI - aMtara = mokSagAmI, mokSamAM janAra jIvo, zramika kALa. mokSagAmI jIvono kALa be prakArano kahyo che. (1) yugAMtakarabhUmi- yuga = pAMca pAMca varSanA kALane yuga kahe che. A yugarUpIkALa kramika che. te ja rIte guruziSya paraMparA paNa kramika hoya che tethI sUtrakAre ahIM yuga zabdathI guruziSya paraMparAnuM grahaNa karyuM che. mokSagAmI guru ziSya, praziSyanI paraMparAnokALa te yugAMtakarabhUmi kahevAya che. tIrthakara pachI jyAM sudhI AcArya paraMparA mokSane prApta thAya, tyAM sudhInI kAlamaryAdA temanI yugAMtakarabhUmi kahevAya che. RSabhadeva svAmI pachI asaMkhyAta pATa paraMparA sudhI jIvo mokSane pAmyA hatA. tethI temanI yugAMtakarabhUmi asaMkhyAtakAla che. (2) paryAyAMtakarabhUmi- paryAya = kevaLa paryAya. bhagavAnanA kevaLajJAnanI prApti pachI, jeTalA samaya pachI jIva mokSe jAya tenI kAlamaryAdA paryAyAMtakara bhUmi kahe che arthAt prabhunA kaivalya prApti ane mokSa mArga zarU thavAnA vaccenA samayane paryAyAMtakara bhUmi kahe che. RSabhadeva svAmIne kevaLajJAna prApta thayuM tyArapachI eka aMtamuhUrta marudevA mAtA mokSe gayA. tethI temanI paryAyAMtakarabhUmi aMtarmuhUrtakALanI che. paMgha 3ttarasAde apI chadde - traSabha deva svAmInA jIvananI pAMca mahatvapUrNa ghaTanA uttarASADhA nakSatramAM ane eka abhijita nakSatramAM thaI hatI. AgamamAM tIrthakaranA jIvananI janmAdi ghaTanA mATe kalyANaka zabdano prayoga jovA maLato nathI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 | zrI jaMbudvIpa prApti sUtra paraMtu graMtho ane vRddha paraMparA tIrthakaronA jIvananI A mahattvapUrNa ghaTanAone "kalyANaka" kahe che. te pAMca ghaTanA A pramANe che- (1) cyavana (2) janma (3) dIkSA (4) kevaLajJAna prApti (5) nirvANa. graMthakAroe prathama tIrthakaranA rAjyAbhiSeka ane aMtima tIrthaMkaranA garbha saMharaNanA prasaMga sahita teonA cha-cha kalyANaka kahyA che. sthAnAMga sUtramAM tIrthakaronA (1) janma (2) dIkSA (3) kevaLajJAna prApti ane (4) nirvANa prasaMge 64 indro Ave che, tevo ullekha che. prathama tIrthakarano rAjyAbhiSeka tathA lagna prasaMga ujavavA indro, deva-devIo Ave che, tevo ullekha graMthomAM jovA maLe che. badaSabhadeva svAmInuM nirvANa :| 87 usabhe NaM arahA vIsaM puvksayahassAI kumAravAsamajjhe vasittA, tevar3hi puvvasayasahassAI mahArajjavAsamajhe vasittA, tesIiM puvvasayahassAI agAravAsamajhe vasittA, muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie / usabhe NaM arahA egaM vAsasahassaM chaumatthapariyAyaM pAuNittA, egaM puvksayasahassaM vAsasahassUNaM kevalIpariyAyaM pAuNittA, egaM puvvasayasahassaM bahupaDipuNNaM sAmaNNapariyAyaM pAuNittA, caurAsII puvvasayasahassAI savvAuyaM pAlaittA je se hemaMtANaM tacce mAse paMcame pakkhe mAhabahule, tassa NaM mAhabahulassa terasIpakkheNaM dasahiM aNagAssahassehiM saddhiM saMparivuDe aTThAvakselasiharaMsi coisameNaM bhatteNaM apANaeNaM saMpaliyaMkaNisaNNe puvvaNhakAlasamayaMsi abhIiNA NakkhatteNaM jogamuvAgaegaM susamadusamAe samAe egUNaNautIhiM pakkhehiM sesehiM kAlagae jAva svvdukkhpphiinne| bhAvArtha - RSabha ahaM vIsa lAkhapUrva kumAraavasthAmAM ane tresaThalAkha pUrva mahArAjAvasthAmAM, A pramANe 83 (trAsI) lAkha pUrva gRhavAsamAM rahIne, muMDita thaIne, gRhavAsamAMthI aNagAra dharmamAM pravrajita thaIne, eka hajAra varSa chadmastha paryAyanuM ane eka hajAra varSa jUnA eka lAkha pUrva kevaLa paryAyanuM, sarva maLIne paripUrNa eka lAkha pUrva sudhI zramaNyaparyAyanuM-sAdhupaNAnuM pAlana karIne, coryAsI lAkha pUrvanuM paripUrNa AyuSya bhogavIne, hemaMta RtunA trIjA mahinAmAM, pAMcamAM pakSamAM mahA vada-13(gujarAtI poSa vada-13)nA daza hajAra sAdhuo sahita, aSTApada parvatanA zikhara upara cha divasanA covihArA upavAsapUrvaka pUrvAhnakALamAM paryakAsanamAM avasthita, caMdrayoga yukta abhijita nakSatramAM, suSamaduHSamA ArAnA nevyAsI (89) pakSa-traNa varSa, sADA ATha mAsa zeSa rahyA tyAre (teo) kALadharmane pAmyA thAvat mokSagatine prApta karIne sarva du:kha rahita thayA. 88 jaM samayaM ca NaM usabhe arahA kosalie kAlagae vIikkaMte, samujjAe Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 1 chiNNajAijarAmaraNabaMdhaNe, siddhe jAvasavvadukkhappahINe, taM samayaM caNaM sakkassa deviMdassa devaraNNo AsaNe calie / tae NaM se sakke deviMde, devarAyA, AsaNaM caliyaM pAsai, pAsittA ohiM pauMjai, pauMjittA bhayavaM titthayaraM ohiNA Abhoe i, AbhoettA evaM vayAsI- pariNivvue khalu jaMbuddIve dIve bharahe vAse usake arahA kosalie, taMjIyameyaM tIyapaccuppaNNamaNAgayANaM sakkANaM deviMdANaMdevarAINaM titthayarANaM pariNivvANamahimaM karettae / taM gacchAmi NaM ahaMpi bhagavao titthayarassa pariNivvANamahimaM karemi tti kaTu vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA caurAsIIe sAmANiya sAhassIhiM, tAyattIsAe tAyattIsaehi, cauhiM logapAlehiM, aTThahiM aggamahisIhiM saparivArAhiM, tihiM parisAhi, sattahiM aNIehiM, sattahiM aNiyAhi-vaIhiM cauhiM caurAsIIhiM AyarakkhadevasAhassIhi, aNNehi ya bahUhi sohammakappa vAsIhiM vemANiehiM devehiM devIhi ya saddhiM saMparikhuDe tAe ukkiTThAe divvAe devagaIe vIIvayamANe vIIvayamANe tiriyamasaMkhejjANaM dIvasamuddANaM majjhamajjheNaM jeNeva aTThAvayapavvae, jeNeva bhagavao titthayarassasarIrae, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vimaNe, NirANaMde, aMsupuNNaNayaNe titthayarasarIrayaM tikkhutto AyAhiNa payAhiNaM karei, karettA NaccAsaNNe NAidUre sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhe viNaeNaM paMjaliuDe pajjuvAsai / bhAvArtha - jyAre kauzalika RSabha aha kALa dharma pAmI zarIra choDI, janma, jarA tathA mRtyunA baMdhanathI mukta thayA ane siddha, baddha yAvata sarvaduHkha rahita thayA te samaye devendra devarAja zakranuM Asana calita thayuM arthAtu aMga skurAyamAna thayA. devendradevarAja zake potAnI aMga phuraNAne jANI avadhijJAnano upayoga karyo, upayoga karI teNe bhagavAnane avadhijJAnathI joyA. joIne te A pramANe bolyA-jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetramAM kauzalika arihaMta RSabha parinirvANane pAmyA che. tethI atIta, anAgata ane vartamAna devendra, devarAja, zakrano jIta vyavahAra che ke tIrthakarono nirvANa mahotsava ujavavo. tethI huM paNa tIrthakara bhagavAnano parinirvANa mahotsava karavA jAuM. A pramANe vicAra karIne teNe tyAMthI prabhune vaMdana namaskAra karyA. vaMdana namaskAra karIne coryAsI hajAra samAna RddhivALA sAmAnika devo, gurusthAnIya tetrIsa trAyasviMzaka devo, saparivAra ATha agramahISio, traNa pariSado, sAta senAo, sAta senAdhipatio, cAre dizAonA coryAsI coryAsI hajAra AtmarakSaka devo ane bIjA paNa saudharmakalpavAsI ghaNAM deva-devIothI parivatta thaIne, temanI sAthe utkRSTa divya gatithI cAlatAM tirya) lokavartI asaMkhya dvIpo ane samudro pAra karatAM, jyAM aSTApada parvata ane jyAM tIrthakara bhagavAnanuM zarIra hatuM, tyAM AvyA ane udAsa, AnaMda rahita tathA azrupUrNa nayane tIrthakaranA zarIranI traNavAra AdakSiNA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jabUtIpa prajJapti sUtra pradakSiNA karI, te pramANe karIne atyaMta dUra nahIM ane ati najIka paNa nahIM te rIte zuzruSA karatA, namaskAra karatAM vinayapUrvaka hAtha joDI, saMmukha UbhA rahI paryApAsanA karavA lAgyA. | 89 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM IsANe deviMde devarAyA uttaraDalogAhivaI, aTThAvIsavimANasayasahassAhivaI, sUlapANI, vasahavAhaNe, suriMde, ayaraMbaravatthadhare jAva viulAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / tae NaM tassa IsANassa deviMdassa devaraNNo AsaNaM calai / tae NaM se IsANe deviMde devarAyA AsaNaM caliyaM pAsai, pAsittA ohiM pauMjai, pauMjaittA bhagavaM titthayaraM ohiNA Abhoei, AbhoettA jahA sakke NiyagaparivAreNaM bhANiyavvo jAva pajjuvAsai / / evaM savve deviMdA jAva accue deviMde NiyagaparivAreNaM bhANiyavvA, evaM vIsaM bhavaNavAsINaM vANamaMtarANaM solasa joisiyANaM doNNi iMdA NiyagaparivArA NeyavvA / bhAvArtha :- kAle, te samaye uttarArdha lokAdhipati, aThThayAvIsa lAkha vimAnonA svAmI, zUlapANijemanA hAthamAM phUla che tevA, vRSabhanA vAhanavALA, nirmaLa AkAza jevAM svaccha vastra dhArI devendra devarAja IzAna vipula bhogo bhogavatA rahetA hatA. tyAre devendra, devarAja IzAnanuM Asana calAyamAna thayuM. devendra devarAja IzAne potAnuM Asana calAyamAna thatuM joyuM. A pramANe joIne avadhijJAnano prayoga karyo. prayoga karI tIrthakara bhagavAnane avadhijJAna dvArA joyA. joIne zakrendranI jema potAnA deva parivAra sahita bhagavAna samIpe AvyA. te ja rIte acyatendra sudhInA sarva Indro parivAra sahita AvyA. bhavanavAsIonA vIsa Indra, vANavyaMtaranA 16 Indra, jyotiSkonA be Indra(sUrya tathA caMdra) pota potAnA deva parivAronI sAthe aSTApada parvata para sAvyA. |90 tae NaM sakke deviMde, devarAyA bahave bhavaNavajhvANamaMtasjoisavemANie deve evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! NaMdaNavaNAo sarasAiM gosIsavaracaMdaNakaTThAI sAharaha, sAharettA tao ciigAo raeha- egaM bhagavao titthayarassa, egaM gaNadharANaM, egaM avasesANaM aNagArANaM / tae NaM te bhavaNavai jAva vemANiyA devA NaMdaNavaNAo sarasAiM gosIsavaracaMdaNakaTThAIsAharaMti, sAharettA tao ciigAo raeMti- egaM bhagavao titthayarassa, egaM gaNaharANaM, egaM avasesANaM aNagArANaM / bhAvArtha - tyAre devendra devarAja, zakre ghaNA bhavanapati, vANavyaMtara ane jyotiSka devone kahyuM- he Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra devAnupriyo ! naMdanavanamAMthI zIghra sarasa, uttama gozIrSa caMdananA lAkaDA laI Avo. lAvIne traNa citAo banAvo. eka tIrthaMkara bhagavAna mATe, eka gaNadharo mATe ane eka zeSa sarva munio mATe. tyAre te bhavanapati yAvat vaimAnikadevo naMdanavanamAMthI sarasa, uttama, gozIrSa caMdananA lAkaDA laI AvyA, lAvIne traNa citAo banAvI. eka tIrthaMkara bhagavAna mATe, eka gaNadharo mATe ane eka munio mATe. 93 91 taNaM se sakke deviMde devarAyA Abhioge deve saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI - khippAmeva bho devANuppiyA ! khIrodagasamuddAo khIrodagaM sAharaha / tae NaM te AbhiogA devA khIrodagasamuddAo khIrodagaM sAharaMti / taNaM sakke deviMde devarAyA titthayassarIragaM khIrodageNaM NhANei, NahANettA saraseNaM gosIsavaracaMdaNeNaM aNuliMpai, aNuliMpettA haMsalakkhaNaM paDasADayaM NiyaMsei, NiyaMsettA savvAlaMkAravibhUsiyaM karei / taNaM te bhavaNavai jAva vemANiyA devA gaNahassarIragAiM aNagAssarIragAiMpi khIrodageNaM NhAvaMti, NhAvettA saraseNaM gosIsavaracaMdaNeNaM aNuliMpaMti, aNuliMpettA ahayAiM divvAiM devadUsajuyalAI NiyaMsaMti, NiyaMsettA savvAlaMkAravibhUsiyAI kareM | bhAvArtha :- tyArapachI devendra devarAja zakrendre Abhiyogikadevone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame zIghra kSIrasamudramAMthI kSIrodaka lAvo. te Abhiyogika devo kSIrodaka samudramAMthI kSIrodaka lAvyA. tyArapachI(potAnA jIta vyavahAra anusAra)devendra devarAja zakrendre tIrthaMkaranA zarIrane kSIrodakathI snAna karAvyuM. snAna karAvI sarasa, uttama, gozIrSa caMdanano lepa karyo. lepa karIne temane haMsa jevAM zveta-vastra paherAvyAM, vastra paherAvIne(zramaNa yogya)sarva alaMkArothI zaNagAryuM. pachI bhavanapati yAvat vaimAnika Adi devoe gaNadharonAM zarIrane ane sAdhuonAM zarIrane kSIrodakathI snAna karAvyuM. snAna karAvIne temane snigdha, uttama gozIrSa caMdanano lepa karyo. lepa karIne be divya devadUSya vastra dhAraNa karAvyAM. e pramANe karIne sarva alaMkArothI vibhUSita karyA. 92 tae NaM se sakke deviMde devarAyA te bahave bhavaNavai jAva vemANie deve evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! IhA- miga- usa turaga jAva vaNalayapaumalaya- bhatticittAo tao siviyAo viuvvaha, egaM bhagavao titthayarassa, egaM gaNaharANaM, egaM avasesANaM aNagArANaM, tae NaM te bahave bhavaNavai jAva vemANiyA tao siviyAo viuvvaMti, egaM bhagavao titthayarassa, egaM gaNaharANaM, Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrI jaMbudrIpa prApti sUtra egaM avasesANaM aNagArANaM / taNaM se sakke deviMde devarAyA vimaNe, NirANaMde, aMsupuNNaNayaNe bhagavao titthayarassa viNaTThajammajarA-maraNassa sarIragaM sIyaM Aruhei AruhettA ciigAi tthvei| tae NaM te bahave bhavaNavai jAva vemANiyA devA gaNaharANaM, aNagArANa viNaTTha jammajarA-maraNANaM sarIragAiM sIyaM Arurheti, AruhettA ciigAe ThaveMti / bhAvArtha:- tyArapachI devendra devarAja zakrendre aneka bhavanapati yAvat vaimAnika devone kahyuM- he devAnupriyo! va3, vRSabha ( jagaha), ghoDA, vanavatA, padmalatA vagere yitrothI maMDita e pAsajI khonI viDurvazA ro. eka tIrthaMkara bhagavAnane mATe, eka gaNadharone mATe ane eka zeSa sAdhuone mATe. indranI AjJAnusAra bhavanapati yAvat vaimAnika Adi devoe traNa zibikAonI vipurvaNA karI. eka tIrthaMkara bhagavAna mATe, eka gaNadharo mATe tathA eka zeSa aNagAro mATe. tyArapachI devendra devarAja zakrendre udAsa ane khinna bhAve temaja azrupUrNa nayanoe janma, jarA, mRtyuthI mukta thayelA tIrthaMkara prabhunA zarIrane pAlakhImAM padharAvyuM, pAlakhImAM padharAvIne pAlakhIne citA para sthApI. tyArapachI bhavanapati yAvat vaimAnika Adi devoe janma, jarA ane maraNathI mukta thayelA gaNadhara ane sAdhuonA zarIrane pAlakhImAM padharAvyAM ane citA para rAkhyAM. 93 ta NaM sakke deviMde devarAyA aggikumAre deve saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI - khippAmeva bho devANuppiyA ! titthayaruciigAe, gaNaharuciigAe aNagAraciigAe agaNikAyaM viuvvaha, viuvvittA eyamANattiyaM paccappiha / ta aggikumArA devA vimaNA, NirANaMdA, aMsupuNNaNayaNA titthayaraciigAe jAva aNagAraciigAe ya agaNikAyaM viuvvaMti / bhAvArtha :- tyArapachI devendra devarAja zakrendre agnikumAradevone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tIrthaMkaranI citAmAM, gaNadharonI citAmAM ane sAdhuonI citAmAM zIghra agnikAyanI vikurvaNA karo. A pramANe karIne mane sUcanA Apo. tyArapachI te agnikumAradevoe udAsa bhAve, duHkhita citte ane azrupUrNa netre tIrthaMkaranI citAmAM, gaNadharonI citAmAM temaja aNagAronI citAmAM agnikAyanI vikurvaNA karI. | tae NaM se sakke deviMde devarAyA vAukumAre deve saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI - khippAmeva bho devANuppiyA ! titthayaraciigAe jAva aNagAraciigAe ya vAukkAyaM viuvvaha, viuvvittA agaNikAyaM ujjAleha, titthayarasarIragaM, gaNahara- sarIragAiM, aNagArasarIragAiM ca jhAmeha / tae NaM te vAukumArA devA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 95 vimaNA, NirANaMdA, aMsupuNNaNayaNA titthayaraciigAe jAvaviuvvaMti, agaNikAyaM ujjAleMti, titthayassarIragaM gaNahassarIragANi, aNagAssarIragANi ya jhAmeti / bhAvArtha - tyArapachI devendra devarAja zakrendra vAyukumAra devone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM - tIrthakaranI citAmAM, gaNadharonI citAmAM ane aNagAronI citAmAM vAyunI vidurvaNA karo. agni prajavalita karo. tIrthakaranA zarIrane, gaNadharonA zarIrane tathA aNagAronAM zarIrane agni saMyukta karo. vAyukumAra devoe udAsa bhAve, duHkhita citte tathA aznapUrNa netre citAomAM vAyukAyanI vidurvaNA karI, agnikAyane prajavalita karI tIrthakaranA zarIra, gaNadharonAM zarIra tathA aNagAronAM zarIra agni saMyukta karyA. |95 tae NaM se sakke deviMde devarAyA te bahave bhavaNavai jAva vemANie deve evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA !titthayaraciigAe jAvaaNagAraciigAe aguru-turukkaghayamadhuM ca kuMbhaggaso ya bhAraggaso ya sAharaha / tae NaM te bhavaNavai jAva bhAraggaso ya sAharaMti / bhAvArtha :- devendra devarAja zakrendra bhavanapati yAvata vaimAnika Adi devone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo! tIrthakaranI citA, gaNadharonI citA ane aNagAronI citAmAM aneka kuMbha pramANa ane aneka bhAra pramANaagara, tagara, ghI ane magha nAMkho, tyAre te bhavanapati Adi devoe tIrthakaranI citA, gaNadharonI citA tathA aNagAronI citAmAM aneka kuMbha pramANa agara, tagara, ghI ane magha nAkhyuM. 96 tae NaM se sakke deviMde devarAyA mehakumAre deve saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! titthayaraciigaM jAva aNagAraciigaM ca khIrodageNaM NivvAveha / taeNaM te mehakumArA devA titthayaraciigaM jaavnnivvaarveti| bhAvArtha :- tyArapachI devendra devarAja zakrendra meghakumAra devone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuMhe devAnupriyo ! tIrthakaranI citAne gaNadharonI citAne ane aNagAronI citAne kSIrodakathI bujhAvo. meghakumAradevoe tIrthakaranI citAne, gaNadharonI citAne ane aNagAronI citAne bujhAvI. |97 tae NaM se sakke deviMde devarAyA bhagavao titthayarassa uvarillaM dAhiNaM sakahaM geNhai, IsANe deviMde devarAyA uvarillaM vAmaM sakahaM geNhai, camare asuriMde, asurarAyA hiTThillaM dAhiNaM sakahaM geNhai, balI vairoyaNiMde vairoyaNarAyA hiTThillaM vAmaM sakahaM geNhai, avasesA bhavaNavai jAva vemANiyA devA jahArihaM avasesAI aMgamaMgAI, kei jiNabhattIe, kei jIyameyaM tikaTu kei dhammo tti kaTu geNhati / bhAvArtha :- tyArapachI devendra devarAja zakrendra tIrthakara bhagavAnanI uparanI jamaNI dADha grahaNa karI. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra devendra devarAja IzAnendra uparanI DAbI dADha grahaNa karI. asurendra asurarAja camare nIcenI jamaNI dADha lIdhI. vairocanarAja vairocanendra balIe nIcenI DAbI dADha lIdhI. bAkInA bhavanapati, vaimAnika Adi devomAMthI keTalAka devoe jinendra bhagavAnanI bhaktithI, keTalAke paraMparAnugata jIta vyavahAra samajIne ane keTalAka devoe A ApaNo dharma che te pramANe mAnIne yathAyogya aMge-aMganAM asthi grahaNa karyA. 86 98 ta NaM se sakke deviMde devarAyA bahave bhavaNavai jAva vemANie deve jahArihaM evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! savvarayaNAmae, mahaimahAlae o ithU kareha, egaM bhagavao titthayarassa ciigAe, egaM gaNaharaciigAe, egaM avasesANaM aNagArANaM ciigAe / tae NaM te bahave jAva kareMti / bhAvArtha :- tyArapachI devendra devarAja zakrendre bhavanapati yAvat vaimAnika Adi devone yathAyogya rUpe A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! sarva ratnamaya vizALa traNa stUponuM nirmANa karo. eka tIrthaMkara bhagavAnanI citAnA sthAne, eka gaNadharonI citAnA sthAne ane eka bAkInA aNagAronI citAnA sthAne. te bhavanapati vagere devoe te pramANe karyuM. 99 ta NaM te bahave bhavaNavai jAva vemANiyA devA titthayarassa pariNivvANamahimaM kareMti, karettA jeNeva NaMdIsaravare dIve teNeva uvAgacchaMti / tae NaM se sakke deviMde devarAyA puratthimille aMjaNagapavvae aTThAhiyaM mahAmahimaM kareMti / taNaM sakkassa deviMdassa devarAyassa cattAri logapAlA causu dahimuhapavvaesu aTThAhiyaM mahAmahimaM kareMti / IsANe deviMde devarAyA uttarille aMjaNage aTThAhiyaM mahAmahimaM kareMti, tassa logapAlA causu dahimuhesu aTThAhiyaM mahAmahimaM kareMti / camaro ya dAhiNille aMjaNage, tassa logapAlA dahimuhapavvasu / balI paccatthimille aMjaNage, tassa logapAlA dahimuhesu / tae NaM te bahave bhavaNavai jAva aTThAhiyAo mahAmahimAo kareMti, karittA jeNeva sAIM sAiM vimANAiM, jeNeva sAiM sAiM bhavaNAI, jeNeva sAo sAo sabhAo suhammAo, jeNeva sayA sayA mANavagA ceiyakhaMbhA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA vairAmaesa golavaTTa samuggaesu jiNa sakahAo pakkhivaMti, pakkhivittA aggehiM vareMhiM mallehi ya gaMdhehi ya acveMti, accettA viulAI bhogabhogAI bhuMjamANA viharaMti / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra 97] bhAvArtha :- tyAra pachI aneka bhavanapati yAvatu vaimAnika Adi devoe tIrthakara bhagavAnano nirvANa mahotsava ujavyo. A pramANe karIne naMdIzvara dvIpamAM gayA. devendra devarAja zakrendra pUrva dizAmAM sthita aMjanaka parvata para ATha divasano nirvANa mahotsava ujavyo. devendra devarAja zakrendranA cAra lokapAla devoe cAra dadhimakha parvata para ATha divasano nirvANa mahotsava ujavyo. devendra devarAja IzAnendra uttaradizAvartI aMjanaka parvata para ATha divasano nirvANa mahotsava ujavyo. tenA cAre lokapAla devoe cAre ya dizAnA dadhimukha parvato upara nirvANa mahotsava ujavyo. camarendra dakSiNa dizAvartI aMjanaka parvata upara, tenA lokapAla devoe dadhimukha parvato para nirvANa mahotsava ujavyo. balIe pazcima dizAvartI aMjanaka parvata para ane tenA lokapAla devoe dadhimukha parvato para nirvANa mahotsava ujavyo. A pramANe ghaNA bhavanapati, vANavyaMtara Adi devoe aSTAlikA mahotsava ujavyo. A pramANe karIne jyAM pota potAnA vimAna, bhavana, sudharmAsabhA tathA potAnAM mANavaka nAmanA caitya sthaMbha hatA, tyAM AvyA. AvIne jinezvaradevanI dADha tathA asthi Adine vajamaya goLAkAra DabbIomAM rAkhyA, rAkhIne navI uttama mALAo tathA sugaMdhita dravyothI pUjA karI, pUjA karIne potAnA vipula sukhopabhoga bhogavatA rahevA lAgyA. vivecana : prastuta sUtromAM bhagavAnanA mokSagamananuM ane indro dvArA temanA pArthiva dehanI karAtI aMtya vidhinuM varNana che. praNava pahiM- 89 pakSa. RSabhadeva bhagavAna nirvANa pAmyA tyAre trIjA ArAnA 89 pakSa bAkI hatA. bhagavAnanA nirvANa pachI 89 pakSa vyatIta thayA tyAre cotho Aro zarU thayo. eka mahinAnA be pakSa ane 12 mahinAnA eka varSanA hisAbe 89 pakSa eTale 3 varasa ane sADA ATha mAsa thAya che. siddha - siddha. niSkritArtha, kRtakRtya thayA. tenA samasta kArya siddha-pUrNa thayA. yuddha- buddha. jJAna svarUpa thayA. lokAlokanA sarva padArthanA jJAtA thayA. - mukta. bhavopagrAhI sarva karmathI mukta thayA. saMtAaMtakRta. sarva duHkhono aMta karanAra thayA. giLu- parinivRtta. karmajanita saMtApathI rahita thavAthI cAre bAjuthI sarvathA zAMta-zItalIbhUta thayA. savvalupadI- sarva duHkha prakSaNa. zArIrika, mAnasika, janma, maraNanA sarva duHkho kSINa thaI gayA. mAsa ni:- Asana calAyamAna thayuM. tIrthaMkara paramAtmAnA cyavana, janma, dIkSA, kaivalya prApti, nirvANa vagere mahatvapUrNa prasaMganA samaye indronA Asana calAyamAna thAya che, temanA aMga phrarAyamAna thAya che. te uparAMta koI manuSya devone anulakSIne ekAgratA pUrvaka japa-tapa kare tyAre paNa te devonA aMga Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prApti sUtra sphUrAyamAna thAya che. jyAre Asana calAyamAna thAya tyAre madhyalokamAM koIka viziSTa ghaTanA ghaTI che, tema indra jANe che ane potAnA avadhijJAnano prayoga karI te ghaTanAne jANI le che. et jivaM --jIta vyavahAra. paraMparAthI cAlyA AvatA vyavahArane jIta vyavahAra kahe che. tIrthaMkaronA janma, dIkSA, kaivalya prApti, nirvANa prasaMga ujavavA AvavAno, indrono pAraMparika vyavahAra che. to vizAo ra4 :- traNa citA banAvo RSabhadeva nirvANa pAmyA tyAre indre prabhu mATe, prabhu sAthe sahanirvANa pAmelA gaNadharo ane sAdhuo mATe caMdanakASThanI paNa ciMtA taiyAra karavI graMghomAM evo ullekha che ke indro tIrthaMkaro mATe pUrvadizAmAM goLa, gaNadharo mATe dakSiNadizAmAM trikoNa ane pazcimadizAmAM anya sAdhuo mATe corasa citA taiyAra karAve che. vALanaMtarALa sonala kuMvA :- vANavyaMtaranA 16 indro. 64 indronI gaNanAmAM ane sthAnAMga sUtramAM vANavyaMtara devonA 3ra indro kA che. vyaMtaranA 3ra indro samAna RddhivALA nathI. temAMthI kAlAdi 16 indro mahA- RddhivALA che, te pradhAna 16 indrono ja ahIM ullekha che. sUtrakAranI zailI vicitra ane samayocita hoya che. tIrthaMkaronA dehanI aMtyakriyAmAM devonI kAryavAhI : 1 2 3 4 5 S 7 8 2 3 10 bhavanapati, vyaMtaradevo Abhiyogika devo zakrendra cAre nikAyanA devo zakrendra agnikumAra devo vAyukumAra devI cAre nikAyanA devo meghakumAra devo zakrendra caMdanakASTha, gauzIrSa caMdanAdi lAvIne citAnuM nirmANa kare. kSIrasamudramAMthI zIrodaka laI Ave. prabhunA dehane zIrodakathI snAna karAvI aMtyeSTi kriyA saMbaMdhita sarva kArya mATe anya devone AjJA Ape, zveta deva paherAve ane alaMkArothI vibhUSita kare. zibikAnuM nirmANa kare. prabhunA dehane zibikAmAM padharAve ane zibikAne citA upara sthApe. citAmAM agni pragaTAve. vAyu dvArA agnine prajavalita kare. aneka bhAra pramANa ghI, agarAdi dravyo citAmAM nAkhe. kSIrodakathI citAne cAre. prabhunI uparanI jamaNI dADa grahaNa kare. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra 11 12 13 14 15 IzAnendra camarendra balIndra cAre jAtinA devo cAre jAtinA devo prabhunI uparanI DAbI dADha grahaNa kare. prabhunI nIcenI jamaNI dADha grahaNa kare. prabhunI nIcenI DAbI dADha grahaNa kare. anya aMgopAMganA asthi grahaNa kare. naMdIzvara dvIpa para nirvANa mahotsava ujave. naMdIzvarIpamAM devonA utsava ujavavAnA sthAno :- zakrendra pUrvadizAnA aMjanaka parvata upara utsava ujave. IzAnendra uttaradizAnA aMjanaka parvata upara utsava ujave. camarendra dakSiNadizAnA aMjanaka parvata upara utsava ujave. balIndra pazcima dizAnA aMjanaka parvata upara utsava ujave. 99 badhA lokapAla devo dadhimukha parvata upara utsava ujave. A rIte devo dvArA ujavAyelA bhavya nirvANa mahotsavathI devAdhidevanI trailokya pUjanIyatA ane devonI devAdhideva pratyenI zraddhA ane bhaktinA bhAvo pragaTa thAya che. aSTAlikA mahotsava H- A zabdanA be prakAre artha thAya che- (1) ATha divasIya utsava. tIrthaMkaronA janmathI nirvANa paryaMtanA mahatvapUrNa prasaMgo pUrNa karI devo naMdIzvara dvIpa upara jaI ATha divasa sudhI utsava ujave che (2) devo dvArA ujavAtA utsava mATe aSTAhnikA utsava zabdaprayoga rUDha thayelo che kAraNa ke dareka utsava ATha divasano ja hoya, tevuM nathI. ruMmaLato :- kuMbhAgrazaH kuMbha = ghaDo, agra = parimANa, pramANazaH = aneka kuMbha pramANa, aneka kuMbha jeTalA. bhArgo :- bhArAgrazaH bhAra = 20 tolAno 1 bhAra athavA eka puruSa jeTaluM vajana upADI dUra pheMkI zake teTalA vajanane eka bhAra kahe che. tevA anekabhAra pramANa. avasarpiNI : duHSamasuSamA nAmano cotho Aro 100 tIse NaM samAe dohiM sAgarovamakoDAkoDIhiM kAle vIikkaMte anaMtehiM vaNNapajjavehiM jAva parihAyamANe parihAyamANe ettha NaM dUsamasusamA NAmaM samA kAle paDivajjisu samaNAuso ! -- Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra bhAvArtha - he AyuSyamAnuM zramaNa ! te samaye anaMta varNAdi paryAyano kramazaH hrAsa thatAM be kroDAkoDI sAgaropamano trIjo Aro pUrNa thAya che tyAre duHSamasuSamA nAmanA cothA ArAno prAraMbha thAya che. 101 tIse NaM bhaMte ! samAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNatte? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte / se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva maNIhiM taNehiM ya uvasobhie, taM jahA- kattimehiM ceva akattimehiM cev| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samaye bharatakSetranuM svarUpa kevuM hoya che? uttara- he gautama! te samaye bharatakSetrano bhUmibhAga ghaNo samatala ramaNIya ane DholakanA carma maDhita bhAga jevo samatala hoya che vagere varNana jANavuM thAva te kRtrima ane akRtrima maNio ane tRNothI (tRNa vanaspatiothI) suzobhita hoya che. 102 tIse NaM bhaMte ! samAe bharahe maNuyANaM kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNatte? goyamA ! tesiM maNuyANaM chavvihe saMghayaNe, chavvihe saMThANe, bahUI dhaNUiM urdU uccatteNaM, jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM puvvakoDI AuyaM pAleti / pAlittA appegaiyA NirayagAmI jAva appegaiyA savvadukkhANamaMtaM kareMti / tIse NaM samAe tao vaMsA samuppajjitthA, taM jahA- arahaMtavaMse, cakkavaTTivaMse, dasAravaMse / tIseNaM samAe tevIsaM titthayarA, ikkArasa cakkavaTTi, Nava baladevA, Nava vAsudevA samuppajjitthA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samaye(cothA ArAnA) manuSyonuM svarUpa kevuM hoya che? uttara- he gautama! te manuSyone cha prakAranA saMhanana ane cha prakAranA saMsthAna hoya che. temanI UMcAI aneka dhanuSya pramANa hoya che. teonuM jaghanya aMtarmuhUrtanuM ane utkRSTa kroDapUrvanuM AyuSya hoya che. AyuSya pUrNa karIne teo narakAdi cAra gatiomAM jAya che ane keTalAka siddha thaI saMpUrNa duHkhano aMta kare che. te samaye traNa vaMza utpanna thAya che-ahaMtu vaMza, cakravartI vaMza ane dazAra(baLadeva-vAsudeva) vaMza. te kALamAM trevIsa tIrthakara, agiyAra cakravartI, nava baLadeva, nava vAsudeva utpanna thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM duSamasuSamA nAmanA cothA ArAnuM svarUpa varNana che. A Aro 42,000 varSa nyUna eka kroDAkroDI sAgaropamano hoya che. A ArAnA prAraMbhamAM manuSyanI UMcAI aneka dhanuSya Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra | 101 | pramANa arthAtu 2 thI 500 dhanuSya pramANa hoya che ane utaratA Are 7 hAthanI UMcAI hoya che. A ArAnA prAraMbhamAM manuSyonuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa koDa pUrvanuM hoya che, utaratA Are jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sAdhika 100 varSa arthAt 200 varSamAM kAMIka nyUna hoya che. A ArAnA manuSyo narakAdi cAre gati ane mokSagati prApta karI zake che. A ArAmAM cha saMghayaNa ane cha saMsthAna hoya che. A ArAnA prAraMbhamAM 3ra ane aMte 16 pAMsaLIo hoya che. A yugalika kALa nathI tethI prathama ArAmAM asi, masi, kRSi vidyA, vera-virodha, roga upadrava vagere je je bhAvono niSedha hato te badhA bhAvo A ArAmAM astitva dharAve che. vaMza - pitA, putra, pautra, prapautra vagere saMtAna paraMparAne vaMza kahevAmAM Ave che. A sUtramAM saMtAnarUpa vaMzanuM grahaNa karyuM nathI. vaMza rUdra vaMza | vaMza paraMparAnI jema, vaMza samAna eka pachI bIjA tema pravAharUpe tIrthakarAdi thAya che. jema eka samaya pachI bIjo samaya, eka AvalikA pachI bIjI AvalikA Ave che ane samayAdino pravAha cAlu rahe che. tema cothA ArAmAM tIrthakara, cakravartI ane baLadeva, vAsudeva kramazaH eka pachI eka thAya che, tethI tene tIrthakarAdi vaMza kahe che. vIra va - dazAI vaMza-vAsudeva vaMza, dazA zabda dazA ane ardha zabdanA meLathI niSpanna thAya che. ahaM eTale pUjya, pUjanIya. jeonI dazA-avasthA pUjanIya che tevA vAsudeva dazArNa kahevAya che. prastuta sUtramAM traNa vaMzanA kathana pachI "tevAM silvara, phArasa vajIvaThThI, bava vanavA, nava vAsudevA..." sUtrapAThamAM baLadeva ane vAsudeva baMnenuM grahaNa hovAthI 'dazAra vaMza'no mAtra vAsudeva vaMza, evo artha na karatA baLadeva-vAsudeva vaMza artha grahaNa karyo che ane baLadeva moTA bhAI hovAthI prathama baLa devano ullekha karyo che. prathama tIrthakara ane prathama cakravartI trIjA ArAnA aMtamAM thAya che. tethI cothA ArAmAM zeSa 23 tIrthakara, 11 cakravartI, 9 baLadeva ane 9 vAsudeva thAya che. upalakSaNathI 9 prativAsudeva paNa thAya che. prativAsudevano vAsudeva dvArA vadha thato hovAthI temanI gaNanA ahIM karavAmAM AvI nathI, tevuM vRddhonuM kathana che. A ArAnA 89 pakSa arthAt 3 varSa ane sADA ATha mahinA zeSa rahe tyAre 24mA tIrthaMkara nirvANa pAme che. duHSamA nAmano pAMcamo Aro:103 tIse NaM samAe ekkAe sAgarovamakoDAkoDIe bAyalIsAe vAsasahassehiM UNiyAe kAle vIikkaMte aNaMtehiM vaNNapajjavehiM taheva jAva parihANIe parihAya mANe-parihAyamANe ettha NaM dusamA NAmaM samA kAle paDivajjissai samaNAuso ! bhAvArtha - te samaye anaMta varNAdi paryAyo hIna thatAM thatAM 42,000 varSa jUnI eka kroDAkoDI sAgaropamano cothA Aro pUrNa thAya che tyAre duSamA nAmanA pAMcamA ArAno prAraMbha thAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra | 104 tIse NaM bhaMte ! samAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhavissa ? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge bhavissai, se jahANAmae AliMga pukkhare vA muiMga-pukkharei vA jAva kittimehiM ceva akittimehiM ceva / 102 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te kALamAM bharatakSetranuM svarUpa kevuM hoya che ? uttara- he gautama ! te samaye bharatakSetrano bhUmibhAga ghaNo samatala ane ramaNIya hoya che. te DholakanA carmamaDhita bhAga jevo samatala hoya che vagere varNana jANavuM, yAvat tyAM svAbhAvika ane manuSyakRta baMne prakAranA maNio ane tRNa vanaspatio hoya che. 105 tIse NaM bhaMte ! samAe bharahassa vAsassa maNuyANaM kerisae AyArabhAkpaDoyAre vaLatte ? goyamA ! tesiM maNuyANaM chavvihe saMghayaNe, chavvihe saMThANe, bahuio rayaNIo uDDuM uccatteNaM, jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM sAiregaM vAsasayaM AuyaM pArleti, pAlettA appegaiyA NirayagAmI jAva savvadukkhANamaMtaM kareMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te samaye bharata kSetranA manuSyonuM svarUpa kevuM hoya che ? uttara- he gautama ! te kALamAM bharatakSetranA manuSyone cha saMhanana ane cha saMsthAna hoya che. te manuSyonI UMcAI aneka hAthanI hoya che. teo jaghanya aMtarmuhUrta tathA utkRSTa sAdhika so varSanuM (baso varSa sudhInuM) AyuSya bhogave che. AyuSyane bhogavIne temAMthI keTalAka narakAdi cAra gatiomAM jAya che ane keTalAka siddha thaI sarva duHkhano aMta kare che. 106 tIse NaM samAe pacchime tibhAge gaNadhamme, pAsaMDadhamme, rAyadhamme, jAyatee dhammacaraNe ya vocchijjissai / bhAvArtha :- te kALanA aMtima trIjA bhAgamAM gaNadharma-sAmAjika vyavahAro; vividha dhArmika mato, paraMparAo; rAjadharma; agni ane cAritra dharmano viccheda thaI jAya che. vivecana : prastuta sUtramAM duSama nAmanA pAMcamAM ArAnuM svarUpa darzana che. 21,000 varSanA A ArAnA prAraMbhamAM manuSyonI UMcAI aneka hAthanI arthAt 7-10 ratnI-hAthanI ane aMtamAM eka hAthanI, AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa prAraMbhamAM sAdhika 100 varSa, aMtamAM 20 varSanuM hoya che. vRttikA2e sAdhika zabdathI 30 varSa grahaNa karI 130 varSanuM AyuSya kahyuM che. A ArAnA manuSyone prAraMbhamAM 16 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra ane ane utaratA Are 8 pAMsaLIo hoya che. A kALamAM hiMsA, anaitikatAdi durguNo vRddhi pAmatA jAya che kSamA, , ahiMsAdi guNonI hAni thatI rahe che. guru-ziSya paNa avinIta, ayogya ane alpajJa thAya che. bahusamaramaNijje : - A kALamAM gaMgAkinAre, udhAnomAM, vaitADhayagirinI kuMjo vageremAM samatala ane ramaNIya bhUmio jovA maLe che. prathama vakSaskAramAM bharatakSetranA varNanamAM lAbuvatute...vizvama bahule kahyuM che paraMtu tenI sAthe virodha thato nathI. kAraNa ke te sUtramAM bahulatA zabda che. ghaNI ja bhUmi viSama hoya tene lakSamAM rAkhIne viSama vahutte kahyuM che jyAre ahIM bahusamaramaNIya kahyuM che te udyAnAdinI samabhUmine lakSamAM rAkhIne kahyuM che. 103 sUtragata bhaviSyakALa-vartamAnakALa prayoganA hetu :- prastuta sUtramAM pattivakhrista jevo bhaviSya kAlIna kriyApadano prayoga che. te vaktAnI apekSAe che. vaktA-upadeSTA bhagavAna mahAvIra svAmI temaja gaNadharo caturtha ArAmAM thayA. teo mATe pAMcamo Aro bhaviSya hovAthI 'pAMcamo Aro' zarU thaze tema bhaviSyakAlIna kriyApadano prayoga karyo che ane A ja sUtramAM pArleMti, tivagere vartamAnakAlIna kriyApado che. pratyeka avasarpiNInA pAMcamAM ArAnuM svarUpa eka samAna ja hoya che te sUcita karavA sUtrakAre vartamAnakAlIna kriyApadano prayoga karyo che. pAMcamA ArAmAM mokSagati :- prastuta sUtragata 'savvanuMvavALamAM ti' A kathana cothA ArAnA janmelA ane pAMcamAM ArAmAM mokSa prApta jIvonI apekSAe samajavuM joIe. pAMcamAM ArAmAM janmelA pAMcamAM ArAmAM mokSa pAmI zakatA nathI. cothA ArAmAM janmelA pAMcamAM ArAmAM mokSe jaI zake che. jema ke gautama svAmI, sudharmA svAmI, jaMbusvAmI. bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI 3 varSa ane sADA ATha mahine pAMcamA ArAno prAraMbha thayo ane bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI gautamasvAmI 12 varSe, sudharmAsvAmI 20 varase ane jaMbUsvAmI 64 varSe nirvANa pAmyA. A avasarpiNI kAlamAM jaMbusvAmI aMtima kevaLI thayA. jaMbusvAmInA mokSagamana pachI 10 bola viccheda thayA. (1) parama avadhijJAna (2) manaHparyavajJAna (3) kevaLajJAna (4 thI 6) parihAra vizuddha, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta cAritra (7) pulAka labdhi (8) AhAraka zarIra (9) jinakalpa (10) upazama-kSapaka zreNI. pacchime tibhAge :- aMtima trIjo bhAga. pAMcamo Aro 21,000 varSano che. tenA traNa bhAga 7,000- 7,000 varSanA thAya che. tenA be bhAga arthAt pAMcamAM ArAnA 14,000 varSa vyatIta thaI jAya ane aMtima trIjA bhAganA 7,000 varasamAM sUtrokta tattvono viccheda thAya che. tAtparya e che ke te 7,000 varSamAM chellA koI varSomAM ke divasomAM gaNa vyavasthA nAza pAme, koI samaye sAmAjika vyavasthAo nAza pAme, koI samaye anya dArzanikamato ane koI samaye nigraMtha dharmano viccheda thaI jAya che. A rIte kramazaH hAni thatAM aMte chelle divase bAdara agnino viccheda thAya che. jALadharmo :- gaNadharma. gaNa = samudAya, jJAti vagere, dharma = te te jJAtinA vivAhAdi vyavahAro. pAMcamA ArAnA aMte jJAti vyavahAro vagere nAza pAme che. bAsaMDapamme :- pAkhaMDadharmo, anya dharmo. prAcIna kALamAM anyamatanA anuyAyIo mATe pAkhaMDI zabda Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 | zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra prayukta thato hato. vartamAnamAM pAkhaMDI zabda niMdAmUlaka arthamAM prayukta thAya che. DhoMgIne pAkhaMDI kahe che. prAcInakALamAM pAkhaMDa ke pAkhaMDa zabda sAthe niMdAtmaka bhAva joDAyela na hato. pAMcamAM ArAnA aMte anya dharmo nAza pAme che. rAdhane :- rAjadharma. prajAne hiMsAdi kAryathI rokavA daMDa-nyAyAdi ApavA rUpanigraha ane ahiMsA, vyApArAdi kAryamAM protsAhita karavA rUpa anigrahAdi rUpa rAjAnA dharmano nAza thAya che. gAyate :- jAtateja eTale agni. jAta = janma, utpatti, teja = tejasvI. utpatti samayathI ja agni jAjvalyamAna hovAthI agnine jAtateja kahe che. atirUkSa(lakhA) ane ati snigdha kALamAM agni utpanna thaI zakatI nathI. agnine utpanna thavA rUkSa- snigdha mizrakALanI AvazyakatA rahe che. pahelA, bIjA ane trIjA ArAnA aMtima palyopamanA AThamA bhAga paryata snigdha kALa hoya che ane chaThThA ArAmAM rUkSakALa hoya che. tethI temAM agni saMbhave nahIM. trIjA ArAnA aMtima bhAgamAM ane cothA, pAMcamAM ArAmAM agni hoya che. chaThThA ArAno rUkSakALa zaru thavAthI pAMcamAM ArAnA aMte agni nAza pAme che. agni nAza pAmavAthI rAMdhavuM vagere agnithI thatI pratyeka kriyAno paNa nAza thAya che. -- vara - dharmAcaraNa, cAritradharma. chaThThA ArAmAM bilamAM rahetA manuSyo cAritra dharmanuM pAlana karI zakatA nathI. pAMcamA ArAnA aMte zrAvaka, zrAvikAno dezavirati dharma ane sAdhu, sAdhvIno sarvavirati dharma arthAt jaina zAsana, caturvidha saMgha, jainadharma nAza pAme che. prastuta sUtramAM gaNadharma, pAkhaMDadharma, rAjadharma, agni ane cAritra dharmanA nAzano ullekha che. paraMparA tathA graMtho anusAra pAMcamA ArAnA aMtima divase prathama prahare jaina dharma, bIjA prahare anya dharmo, trIjA prahare rAjadharma ane cothA praharekhAdara agni viccheda pAme che. te pramANe kathana che. A sutramAM cAritradharmanA nAzanuM kathana che. tethI upalakSaNathI jaNAya che ke chaThThA ArAmAM keTalAka jIvone samyakatva rUpa dharma prApta thato raheze. avasarpiNI-duHSamaduHSamA nAmano chaThTho Aro :107 tIse NaM samAe ekkAvIsAe vAsasahassehiM kAle viikkaMte aNaMtehiM vaNNapajjavehiM jAva parihAyamANe-parihAyamANe ettha NaM dusamadusamA NAmaM samA kAle paDivajjissai samaNAuo ! bhAvArtha :- samaye anaMta varNAdi paryAyo hAni pAmatAM pAmatAM pAMcamA ArAnA 21,000 varSa vyatIta thAya che, tyAre duSamaduSamAM nAmanA chaThThA ArAno prAraMbha thAya che. 108 tIse NaM bhaMte ! samAe uttamakaTThapattAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhavissai? Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 105 goyamA ! kAle bhavissai hAhAbhUe, bhaMbhAbhUe, kolAhalabhUe / samANubhAveNa ya kharapharusadhUlimailA, duvvisahA, vAulA, bhayaMkarA ya vAyA saMvaTTagA ya vAiMti, iha abhikkhaM dhUmAhiti ya disA samaMtA raussalA reNukalusatamapaDalaNirAloyA, samaya lukkhayAe ya NaM ahiyaM caMdA sIyaM mocchihiMti, ahiyaM sUriyA tavissaMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te (chaThTho) Aro parAkASThA para pahoMcaze tyAre bharatakSetranuM svarUpa kevuM Daze? uttara- he gautama! te kALa(chaThTho Aro) duHkhathI pIDita manuSyonA hAhAkAranA zabdathI vyApta thaze; pazuonA bhAMbharavAnA zabdathI vyApta thaze ane pakSI samUhanA kolAhalathI vyApta thaze. kALanA prabhAve te samaye kaThora, ati kaThora, dhULa-rajathI malina, duHsahya, vyAkuLatA utpAdaka, bhayaMkara, padArthone eka sthAnethI bIjA sthAne pheMkI de tevo saMvartaka nAmano vAyu vAze; dizAo satata dhUmanuM vamana karaze, dizAo dhumita thaze. sarvatra dhuLa-raja chavAI javAthI te dizAo ghora aMdhakAranA kAraNe prakAza rahita thaze. kALanI rUkSatAnA kAraNe caMdra ati ThaMDI varasAvaze ane sUrya ati tapaze arthAt kALa ane zarIranI rUkSatAnA kAraNe caMdra-sUryanI ati ThaMDI, ati garamI lokone paritApa pahoMcADaze. 109 aduttaraM ca NaM goyamA ! abhikkhaNaM arasamehA virasamehA khAramehA khattamehA aggimehA vijjumehA visamehA asaNimehA ajavaNijjodagA vAhiroga vedaNodIraNapariNAmasalilA, amaNuNNapANiyagA caMDANilapahatatikkhadhArA-NivAtapauraM vAsaM vAsihiti / jeNaM bharahe vAse gAmaM jAva jaNavayaM, cauppayagavelae, khahayare, pakkhisaMghe gAmAraNNa-ppayAraNirae tase ya pANe, bahuppayAre rukkha guccha gummalaya valli pavAlaMkura- mAdIe taNavaNassaikAie osahio ya viddhaMsehiti / pavvayagiriDoMgarutthalabhaTThimAdIe ya veyaGagisvijje virAvehiti, salilabilavisamagaDaNiNNuNNayANi ya gaMgAsiMdhuvajjAiM samIkarehiti / bhAvArtha :- he gautama ! tyAra pachI amanojJa rasavALA arasamegha; viparIta rasavALA virasamegha; sAjIkhAra jevA kSArayukta jalavALA kSAramegha; khAtara jevA rasavALA khAtramegha; khATA rasavALA khaTTamegha; agni sama dAhakArI jalavALA agnimegha; ati vijaLI paDe tevA jalavALA vidhutmagha; viSayukta ane zastra jevA prANaghAtaka jalavALA viSamegha; jIvana nirvAha mATe ayogya, kuSTAdi lAMbI bimArI rUpa vyAdhi janya ane zULAdi prANahArI bImArI rUpa rogajanya, vedanotpAdaka jalavALA tathA apriya-amanojJa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 | zrI jatIpa prApti satra 5 5... - jalavALA pracaMDa pavanathI Ahata, tIkSNa, tIvravegI jaladhArA varasAvatA pracura megho varasyA karaze. te megha varSA bharatakSetranA gAma AdimAM vasatA manuSyo, gAya vagere copagA prANIo, AkAzamAM uDatA pakSI gaNa ane anya paNa gAma ane vanomAM saMcaratA aneka prakAranA beindriyAdi trasa prANIo, AgrAdi vRkSo, guccha, navamAlikAdi gulma, azoka Adi latAo, kArelA vagerenA velAo, pallava rUpa pravAla, aMkurA, tRNa, bAdara vanaspatikAya, dhAnyAdirUpa auSadhi vagereno nAza karaze. te meghavarSA vaitADhaya parvatane varjine ujjayaMta, vaibhAra vagere krIDA parvato; gopAlagiri vagere giri parvato, DuMgarAo; TIMbAo, brASTA-dhULa rahitanI vizALa bhUmi ane mahela, zikhara Adi sarvasthAnono nAza karaze. gaMgA, siMdhu nadIne varjine salilabila-pRthvI paranA pANInA strotone(jharaNAone); viSamagartAkhADAone, nIce rahelA pANInA kahone, upara-nIce AvelA pANInA sthAnone samAna karI nAMkhaze. 110 tIse NaM bhaMte ! samAe bharahassa vAsassa bhUmIe kerisae AyArabhAvapaDoyAre mavirUdda ? goyamA ! bhUmI bhavissai iMgAlabhUyA, mummurabhUyA, chAriyabhUyA, tattakavelluyabhUyA, tattasamajoibhUyA, dhUlibahulA, reNubahulA, paMkabahulA, paNayabahulA, calaNibahulA, bahUNaM dharaNigoyarANaM sattANaM duNNikkamA yAvi bhavissai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samayamAM bharatakSetranI bhUminuM svarUpa kevuM haze? uttara- he gautama! te duSamaduSamA kALamAM te bhUmi jvAlArahita agnipiMDa jevI aMgArabhUta, chUTA agnionA taNakhA jevI muzmarabhUta, garama bhasma jevI kSArikabhUta, tapelI kaDAIke tapelA naLIyA jevI, sarva bhAgamAM samAna jvAlAvALI agni jevI haze. te bhUmi pracura mAtrAmAM dhULa, retI, kAdava, kIcaDa cAlatA paga kheMcI jAya tevA gArAvALI thaze ane tethI prANIone cAlavAmAM khUba muzkelI paDaze. 111 tIse NaM bhaMte ! samAe bharahe vAse maNuyANaM kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhavissai ? goyamA ! maNuyA bhavissaMti durUvA duvvaNNA dugaMdhA durasA duphAsA aNiTThA akaMtA appiyA asubhA amaNuNNA amaNAmA hINassarA dINassarA aNiTThassarA akaMtassarA, appiyassarA, amaNAmassarA, amaNuNNassarA, aNAdejja vayaNa paccAyAtA, NillajjA, kUGakavaGakalahabaMdhaveraNirayA, majjAyAtikkamappahANA, akajjaNiccu-jjuyA guruNiyogaviNakarahiyA ya, vikalarUvA, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 107 | parUDhaNahakesamaMsuromA, kAlA, khara-pharusasamAvaNNA, phuTTasirA, kavilapaliya-kesA, bahuNhAruNi saMpiNaddhaduiMsa-NijjarUvA, saMkuDiya valI taraMgapariveDhiyaMgamaMgA, jarApariNayavvatheragaNarA, pavirala parisaDiyadaMtaseDhI, ubbhaGa ghaDamuhA, visamaNayaNa-vaMkaNAsA, vaMkavalIvigaya bhesaNamuhA, dahukiTibhasibbha phuDiyapharusacchavI, cittalaMgamaMgA, ____ kacchUkhasarAbhibhUyA, kharatikkhaNakkhakaMDUiyavikayataNU, TolagativisamasaMdhi-baMdhaNA, ukkaDuya-TThiya-vittadubbalakusaMghayaNakuppamANakusaMThiyA, kurUvA, kuTThANA-saNakusejjakubhoiNo, asuiNo, aNegavAhiparipIliaMgamaMgA, khalaMtavibbhalagaI, NirucchAhA, sattaparivajjiyA vigayaceTThA, NaTThateyA, abhikkhaNaM sIuNha- khaspharusa-vAyavijjhaDiya- maliNapaMsuraoguMDiaMgamagA, ___ bahukohamANamAyAlobhA, bahumohA, asubhadukkhabhAgI, osaNaM dhammasaNNasammattaparibbhaTThA, ukkoseNaM rayaNippamANamettA, solasavIsajhvAsaparamAuso, bahuputtaNattupariyAlapaNayabahulA gaMgAsiMdhUo mahANaIo veyarlDa ca pavvayaM NIsAe NigoyabhUyA bIyamettA bAvattari bilavAsiNo maNuyA bhavissaMti / lAvArtha :- prazna- 3 mAvan ! te AmA (mrtkssetr| manuSyo- 2135 (Daze ? uttara- gautama! te apanA manuSyo du35-ashobhn35-2||itivaannaa, duSTaqf, duSTagaMdha-dugaMdha, duSTa rasa, duSTa sparza yukta zarIravALA haze. tethI teo aniSTa, akAMta, apriya, azubha, amanojJa, amanAma, hInasvarA, dInasvarA, aniSTasvarA, akAMtasvarA, apriyasvarA, amanojJa svarA, amanAma svarA(manamAM glAni thAya tevA svaravALA), temanA vacanane sAMbhaLavAnI paNa koI IcchA na kare tevA anAdeya vacanavALA ane anAdeya janmavALA thaze. teo nirlajja, kUDakapaTa, kalaha, baMdhana, vadha, vairamAM atyaMta rata raheze; maryAdAonuM ullaMghana karavAmAM tatpara, akArya karavAmAM udyata raheze; mAna ApavA yogya gurujanonI-vaDIlonI AjJAnuM pAlana ane vinayathI rahita thaze. teo vikala-nyUnAdhika aMgopAMga- vALA kANA, laMgaDAdi thaze. teo vadhelA nakha, keza, mUcha, ruMvATIvALA, kALA, atyaMta kaThora sparzavALA (athavA gherA nIla-zyAmavarNI) thaze. moDhA paranI karacalIonI rekhAnA kAraNe phUTelAM mATalAM jevA mastakavALA, zveta kezadhArI, snAyuo ane naso dekhAvAnA kAraNe durdarzanIya thaze. temanuM zarIra-aMgo rekhAtmaka karacalIothI vyApta raheze, teo haMmezAM vRddha jevA dekhAze; keTalAka dAMta paDI javAthI virala daMtazreNInA kAraNe vikRta ghaDAnA mukha jevA vikRta lAgaze; teonA netra ane nAka vAMkA haze; kuTila-vakra karacalIonA kAraNe teo bhayaMkara lAgaze. da, kaTibha, sidhdha vagere kuSTha rogothI kaThora cAmaDIvALA ane kAbaracItarA aMgavALA thaze. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra dhAdhara, kaMDu-khaMjavALa rogathI vyApta thavAnA kAraNe ane kaThora tIkSNa nakhothI zarIra khaMjavALavAnA kAraNe temanA zarIra vikRta thaI jaze. temanI cAla UMTa jevI ane temanA sAMdhAo viSama haze. teonA hADakA asthira ane vibhakta-parasparanA saMzleSathI rahita haze; teo durbaLa, kusaMhanana, pramANahIna zarIra, kusaMsthAna, kurUpavALA haze. teonA sthAna, Azana, zayana ane bhojana vagere kharAba thaze ane teonI raheNIkaraNI gaMdakI yukta haze. teonA zarIranA pratyeka aMgo anekavidha vyAdhiothI pIDita haze. te vihvaLa gativALA, nirutsAhI, Atma baLathI rahita, vikRta ceSTA ane kAMti rahita thaze. teo zIta, uSNa, tIkSNa, kaThora, sparzavALA vAyuthI UDatA malina dhULakaNothI avaguMThita- melanA thara yukta zarIravALA rahaze. teo ghaNA krodha, mAna, mAyA, lobha, mohavALA, asukhI, du:khabhAgI, prAyaH dharma zraddhA ane samyaktvathI rahita thaze, utkRSTa eka hAtha pramANa UMcAIvALA, 16 ane 20 varSanA utkRSTa AyuSyavALA, alpa AyuSyamAM paNa ghaNA putra-pautrovALA tathA tenA para ati sneha rAkhanArA thaze. te gaMgA-siMdhu mahAnadI tathA vaitADhaya parvatano Azraya karI 72 bilomAM raheze. nigoda bhUta(nigoda jIvonI jema saMmilita nivAsavALA) ane bIja bhUta (bharatakSetramAM manuSyonA bIja samAna) 72 bilavAsI manuSyo raheze. 108 112 teNaM NaM bhaMte ! maNuyA kimAhArissaMti ? goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM gaMgAsiMdhUo mahANaIo raha paha mittavittharAo akkhasoyappamANamettaM jalaM vojjhihiMti / se vi ya NaM jale bahumaccha kacchabhAiNNe, No ceva NaM Aubahule bhavissai / tae NaM te maNuyA sUruggamaNamuhuttaMsi ya sUratthamaNamuhuttaMsi ya bilehiMto NiddhAissaMti, bilehiMto NiddhAittA macchakacchabhe thalAI gAhehiMti, gAhettA sIyAta - tattehiM macchakacchabhehiM ikkavIsaM vAsasahassAiM vittiM kappemANA viharissaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te manuSyo zeno AhAra karaze ? uttara- he gautama ! te samaye gaMgA-siMdhu A be mahAnadImAM ratha pramANa pahoLuM ane rathanA cakranI nAbhi-dhUMsara pramANa UMDuM pANI vaheze. te pANImAM mAchalA, kAcabA vagere ghaNA thaze ane pANI alpa raheze. bilavAsI te manuSyo sUryodayanA samaye ane sUryAstanA samaye bilamAMthI bahAra nIkaLaze. bahAra nIkaLIne; maccha, kacchane jamIna upara lAvIne khADAmAM dATaze. rAtrinI ThaMDI ane divasanA tApamAM tapAvIne (zuSkarasa vALA banAvI) te maccha-kaccha dvArA 21,000 varSa sudhI jIvana nirvAha karaze. 113 te NaM bhaMte! maNuyA NissIlA NivvayA NigguNA NimmerA NippaccakkhANaposohavavAsA, osaNNaM maMsAhArA macchAhArA khuddAhArA kuNimAhArA kAlamAse kAlaM kiccA kahi~ gacchihiMti, kahiM uvavajjihiMti ? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra [ 109 ] goyamA ! osaNNaM Naraga-tirikkhajoNiesu uvavajjihiMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samayanA zIlarahita, durAcArI, aNuvrata-mahAvrata rahita, uttamaguNa rahita, kuLa maryAdA rahita, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa rahita, mAMsAhArI, masyAhArI, tucchAdArI, kuNimAhArI-carabI vagereno AhAra karanArA te manuSyo maraNanA samaye mRtyu pAmI kyAM jaze? kyAM utpanna thaze? uttara- he gautama! te samayanA(chaThThA ArAnA) manuSyo prAyaH naraka gati ane tiryaMca gatimAM utpanna thaze. 224 tIre gaMte ! samAI sIda, vadhA, vinA, lIviyA, macchI, tarachA, parassarA, sarabhasiyAlabirAlasuNagA, kolasuNagA, sasagA, cittagA, cillalagA osaNNaM maMsAhArA, macchAhArA, khoddAhArA, kuNi mAhArA kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchihiMti kahiM uvavajjihiti? goyamA ! osaNaM NaragatirikkhajoNiesu uvavajjihiti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samayanA mAMsAhArI, matsAhArI, kSudrAhArI, kuNimAhArI evA siMha, vAgha, varu, dIpaDA, rIMcha, tarakSa- vAghanI eka jAti, parAzara- geMDo, zarabha- aSTApada, bilADA, kUtarA, jaMgalI kUtarA, Dukkara, sasalA, citraka, cilaga- kUtarAnI eka jAta vagere pazuo maraNanA samaye mRtyu pAmIne kyAM jaze? kyAM utpanna thaze? uttara- he gautama! te samayanA (chaThThA ArAnA) te pazuo prAyaH naraka ke tiryaMca gatimAM utpanna thaze. 115 te NaM bhaMte ! DhaMkA, kaMkA, pilagA, maggugA, sihI osaNaM maMsAhArA jAva kahiM gacchihiMti kahiM uvavajjihiMti ? goyamA ! osaNaM NaragatirikkhajoNiesu uvavajjihiMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te samaye mAMsAhArI vAva kuNimAhArI evA DhaMka- kAgaDAnI eka jAta, kaMDa- lakkaDakhoda pakSI, piMgala, mudraka- jalakAgaDA, zikhI- mora, vagere pakSI maraNanA samaye mRtyu pAmI kayAM jaze, kayAM utpanna thaze? uttara- he gautama! te pakSIo prAyaH naraka ane tiryaMcagatimAM utpanna thaze. vivecana : prastuta sUtromAM duSamaduSamAM nAmanA chaThThA ArAnuM svarUpa varNana che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prApti sUtra duSamaduSamA nAmahetu :- A kALa vibhAgamAM duHkha ne duHkha ja hoya che, temAM sukhano abhAva hoya che tethI tenuM nAma dudhamaduSamA prasiddha thayuM che. 110 chaThThA ArAnA varasAda ane nAza H- sAmAnya rIte megha--varasAda jagatane jIvana ApanAra, tApanAzaka ane sarvane iSTa hoya che paraMtu kAlanA prabhAve A ArAmAM tenI aniSTa pravRtti thaze. temAM arasa, visa, sAjI, karISa, khATA rasavALA pANInI, agni jevA dAha karanArA pANInI, viSamaya pANInI ane parvatone paNa bhedI nAMkhe tevA vajra jevA pANInI varSA tharo. kAla saptati prakaraNa graMthamAM A varasAdanuM kAlamAna batAvyuM che. kSAra, agni, viSa, amla ane vidyuta A pAMca prakAranA megha 7-7 divasa varasaze. te parvatAdi sarva sthAnano nAza karI sarva sthAnane samAna karI nAMkhe che. graMthAMtaramAM to pAMcamAM ArAnA 100 varSa zeSa hoya tyAre A varasAda thaze tema kahyuM che tathA A samaye vastuone khedAna medAna karI nAMkhe tevA bhayaMkara vAyarA vAze. te vAyu pRthvI para rahevA mATe gAma, nagara, gRhAdine; paheravA mATe vastrAdine; jamInamAMthI utpanna thatAM dhAnya, phaLone naSTa prAya karI nAMkhaze. AvA bhayaMkara parvata bhedI varasAdamAM koI mAnava ke pazuo jIvI zake nahIM paraMtu bharatakSetranA adhiSThAyaka deva bIjabhUta keTalAka manuSyo ane tiryaMcone upADI-upADIne vaitADhaya parvatanI guphAo pAse AvelA 72 bilomAM mUkI deze. tenA dvArA saMjJI tiryaMca ane manuSyonI paraMparA cAlaze kAraNa ke garbhaja jIvo mATe mAtApitAnI paraMparA avicchinna rahevI jarUrI che. A rIte deva dvArA saMharita manuSyo ane sthalacara, khecara vagere saMzI tiryaMconI paraMparA 21,000 varSa paryaMta cAlaze. padmaya miti Azaruttvatamazi :- parvata- parva eTale utsava. tene vistRta kare te parvato, te parvatone krIDA parvata paNa kahe che. giri parvata- giri eTale zabda. je parvata upara loko rahetA hoya, te lokonA zabdothI parvata zabdAyamAna hoya tevA parvatone giri parvata kahe che. DuMgara- DuMgara eTale zilA. moTI-moTI zilAvALA parvatone DuMgara kahe che. utthala- dhULa samUhanA unnata sthAno TIMbAo athavA unnata TekarIo, bhrASTa- dhULa rahitanI vizALa bhUmi. osAM dhammasaLA sammatta paribhaThThA :- prAyaH dharma saMjJA = zraddhA ane samyaktvathI paribhraSTa hoya che. ahIM prAyaH zabda grahaNa karyo hovAthI koIka jIva samyaktva pAmI zake che, tema samajavuM. chaThThA ArAnA manuSyanA bilasthAno H- chaThThA ArAmAM gAma, nagarAdino nAza thavAthI manuSyo potAnuM rakSaNa karavA gaMgA ane siMdhu nadIonA kAMThAo upara rahelI bhekhaDomAM guphA jevAM bila sthAnomAM raheze. dakSiNAvartI caitADhya parvatanI samIpe gaMgAnadInA baMne taTa upara 9-9 - 18 bilo ane te ja rIte = siMdhunadInA baMne kinAre 9-9 - 18 bilo, kula 36 bilomAM dakSiNArdha bharatanA manuSyo ane tiryaMco raheze. te ja rIte uttaravartI caitADhaya parvatanA 36 bilomAM uttara bharatakSetranA manuSya ane tiryaMco raheze. A bilo bhayaMkara ane ghora aMdhakAravALA haze. cora kArAgRhamAM rahe tema manuSyAdi temAM raheze. te manuSyo divasanA tApa ane rAtrinI zIta pIDAnA kAraNe bahAra nIkaLI zakaze nahIM. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra [ 111] zAzvatI gaMgA siMdhunI hAni viSayaka zaMkA samAdhAna - gaMgA-siMdhu nadI zAzvatI che, tenA udgama sthAnabhUta calahimavaMta parvata para ArAonuM parivartana thatuM nathI, to temAMthI nIkaLatI gaMgA-siMdhu nadInA pANImAM hAni kema thAya? ane jo tema thatuM hoya to te zAzvata kema kahevAya? samAdhAna - gaMgA siMdhu nadI calahimavaMta parvatamAMthI nIkaLI prapAtakuMDamAM paDe ane te kuMDamAMthI bahAra nIkaLe tyAM sudhI gaMgAnadInA pravAhamAM kiMcit paNa hAni thatI nathI. tyArapachI zubhakALanA prabhAve bIjI hajAro nadIo temAM maLavAthI teno pravAha vadhato jAya che paraMtu A chaThThA ArAmAM duSTakALanA prabhAve bIjI nadIono pravAha temAM maLaze nahI, atyaMta tApathI A pravAha sukAya jaze. paraMtu padmAdi drahamAMthI teno pravAha satata vahyA karaze ane samudra sudhI alpa pramANamAM paNa te vahetI ja raheze che te apekSAe te baMne nadIo zAzvata che. chaThThA ArAnA manuSya-tiryaMconI gati - chaThThA ArAnA manuSyo ane tiryaco prAyaH mAMsAhArI, masyAhArI, kliSTa pariNAmI thaze. tethI teo naraka ane tiryaMca gatimAM jaze. prAyaH zabda grahaNa karyo hovAthI jaNAya che ke keTalAka manuSyo kSudrAna-tuccha dhAnyano AhAra karanArA ane akilaSTa adhyavasAyavALA haze. tevA koIka jIvo svarge paNa jaze. saMkSepamAM A kAlamAM bharatakSetranI sthiti atyaMta saMkaTApanna, bhayaMkara, hRdayavidAraka, aneka rogotpAdaka, atyaMta zIta, tApa, varSAdithI duHsahya haze. LioyakUvA :- chaThThA ArAnA manuSyonA nivAsa sthAna rU5 72 bila che. tenA mATe vizeSaNarUpe sUtrakAre 'foyamUyA' zabda prayoga karyo che. nigodabhUta-nigoda jevA 7ra bilamAM manuSyo, pazuo, pakSIo nivAsa karaze. nigoda vanaspatinA anaMtA jIvo eka zarIramAM sAthe rahe che. paraMtu paraspara bAdhaka banatA nathI. te ja rIte chaThThA ArAnA manuSyo, pazuo, pakSIo eka sAthe vaitADhaya parvatanA bilarUpa AvAsomAM eka sAthe raheze paraMtu paraspara ekabIjAne bAdhaka banaze nahIM. atyaMta harSa ke atyaMta zokajanya paristhitimAM jIvo prAyaH vairabhAvane bhUlIne sAthe rahe che. zrI jJAtAsUtra varNita dAvAnalanA samaye paNa hiMsaka ahiMsaka sarva prakAranA pazu-pakSIo eka ja medAnamAM rahyA hatA. tyAM paNa sutrakAre nigoda bhUta zabda prayoga karyo che. utsarpiNI duHSamaduSamA pahelo Aro:116 tIse NaM samAe ekkavIsAe vAsasahassehiM kAle vIikkaMte AgamissAe ussappiNIe sAvaNabahulapaDivae bAlavakaraNaMsi abhIiNakkhatte coisapaDhamasamaye aNaMtehiM vaNNapajjavehiM jAva aNaMtaguNaparivuDDIe parivaDDamANe ettha NaM dUsamadUsamA NAmaM samA kAle paDivajjissai samaNAuso ! Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNa ! te avasarpiNIkALanA chaThThA ArAnA ekavIza hajAra varSa vyatIta thaze tyAre utsarpiNIkALanA zrAvaNa kRSNa pratipadAnA divase bAlava nAmanA karaNamAM, caMdra sAthe abhijita nakSatrano yoga thAya tyAre ucchavAsa-niHzvAsa, prANa vagere cauda prakAranA kALanA prathama samaye anaMta varNAdi paryAyo vRddhi pAmatA-pAmatA duSamaduSamA nAmano kALa-prathamaAro zarU thaze. 117 tIse NaM bhaMte ! samAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhvisparU ? goyamA ! kAle bhavissai hAhAbhUe, bhaMbhAbhUe evaM so ceva samadUsamA veDha o nneyvvo| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te utsarpiNI kALanA prathama ArAmAM bharatakSetranuM svarUpa kevuM haze? uttara- he gautama ! te samaya hAhAkAramaya, citkAramaya thaze. te sarva varNana avasarpiNIkALanA chaThThA ArAnI samAna jANavuM. vivecana : prastuta sUtromAM utsarpiNI kALanA duSamaduSamA nAmanA prathama ArAnuM svarUpa darzana che. A ArAmAM ghaNuM duHkha hoya che tethI te duSamaduSamA kahevAya che. te 21,000 varSano hoya che. utsarpiNI kALano prAraMbhadina :- zrAvaNa vada-1, gujarAtI tithi pramANe aSADha vada-1nA divase utsarpiNI kALa ane tenA prathama ArAno prAraMbha thAya che. aSADha pUrNimAnA chellA samaye avasarpiNI kALa pUrNa thAya che. bAlava nAmanA karaNa ane abhijIta nakSatranA prathama samaye utsarpiNI kALano prAraMbha thAya che. A utsarpiNI kALanA prAraMbha samaye, cauda prakAranA kALanA prAraMbhano paNa prathama samaya kahevAya che. te cauda prakAranA kALa A pramANe che- (1) ucchazvAsa athavA niHzvAsa (2) prANa (3) stoka (4) lava (5) muhUrta (6) ahorAtra (7) pakSa (8) mAsa (9) Rtu (10) ayana (11) saMvatsara (12) yuga (13) karaNa (14) nakSatra. samaya te kALano nirvibhAga aMza che. temAM Adi, aMtano vyavahAra zakya nathI tethI samaya kALa gaNanAnuM Adi ekama hovA chatAM ahIM cauda prakAranI kALa gaNanAmAM tenuM kathana karyuM nathI. samaya pachInuM ekama che AvalikA. te avyavahArya hovAthI tenI paNa gaNanA ahIM karI nathI. vRttikAre kahyuM che ke samayassa nirvibhAga kAlatvena AdhantavyavahArAbhAvAd AvalikAyAzca avyavahArArthatvena upekSA / utsarpiNI rUpa mahAkALa je samaye zarU thAya che, te ja samaye tenA avAjorabhUta ucchazvAsAdi 14 kALa vizeSano paNa prAraMbha thAya che ane pota-potAnuM pramANa samApta thatAM te samApta thaI jAya che. A rIte kALanA avAjora ekamo prAraMbha samApti pAmatA pAmatA mahAkALanI samApti sAthe samApta Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra | 113 / thAya che. mahAkALanA prAraMbha sAthe punaH teno prAraMbha thAya che. A rIte bAlava karaNa, abhijIta nakSatramAM utsarpiNIkAlano prAraMbha thAya che. vaNadino vahi kama - utsarpiNI kALamAM samaye samaye varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMsthAna, saMghayaNAdi paryAyo anaMtaguNa vRddhi pAmatA rahe che. avasarpiNI kALamAM je kramathI varNAdi paryAyo kSINa thatA hatA te ja kramathI utsarpiNIkALamAM te anaMtaguNa vRddhi pAme che. zeSa manuSyo, AhAra, gati vagere saMpUrNa varNana avasarpiNInA chaThThA ArA jevuM hoya che. duSamA nAmano bIjo Aro :118 tIse NaM samAe ekkavIsAe vAsasahassehiM kAle viikkate aNaMtehiM vaNNapajjavehiM jAva aNaMtaguNaparivuDDIe parivaDDemANe parivaDDemANe ettha NaM dUsamA NAmaM samA kAle paDivajjissai samaNAuso ! bhAvArtha:- te samaye anaMta varNAdi paryAyo anaMtaguNa parivardhita thatAM 21,000 varSano pahelo Aro pUrNa thaze tyAre duSamA' nAmano bIjo Aro zarU thaze. 119 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pukkhalasaMvaTTae NAmaM mahAmehe pAubbhavissai bharahappa- mANamette AyAmeNaM, tadaNurUvaM ca NaM vikkhaMbhabAhalleNaM / tae NaM se pukkhalasaMvaTTae mahAmehe khippAmeva pataNataNAissai, pataNataNAittA khippAmeva pavijjuyAissai, pavijjuyAittA khippAmeva jugamusalamuTThippamANamettAhiM dhArAhiM oghameghaM sattarattaM vAsaM vAsissai, je NaM bharahassa vAsassa bhUmibhAgaM iMgAlabhUyaM, mummurabhUyaM, chAriyabhUyaM, tattakavellagabhUyaM, tattasamajoibhUyaM NivvAvisai / bhAvArtha :- utsarpiNI kALanA, duSamA nAmanA bIjA ArAnA samayamAM puSkara saMvartaka nAmano mahAmegha pragaTa thaze. te laMbAI, pahoLAI, jADAImAM bharatakSetra pramANa thaze arthAt saMpUrNa bharatakSetrane te vyApta karaze. kSaNa mAtramAM AkhA bharatakSetramAM vyApta thaIne te garbhaze, vIjaLInA camakArA karaze, vidhuta yukta thaIne turata ja te rathanA dhusara pramANa, sAMbelA ane muTTI pramANa moTI dhArAthI sAta rAta-divasa sudhI sarva kSetramAM ekasarakho(te megha) pANIne varasAvaze. te varasAda bharata kSetranI aMgAramayI, murmuramayI, kSAramayI, tapelA naLIyA jevI takha, javAlAvALI agni jevI dAhaka bhUmine zItaLa karaze. 120 tasi ca NaM pukkhalasaMvaTTagaMsi mahAmehaMsi sattarattaM NivaiyaMsi samANaMsi e ttha NaM khIramehe NAmaM mahAmehe pAubbhavissai, jAva sattarattaM vAsaM vAsissai, jeNaM bharahavAsassa bhUmIe vaNaM gaMdhaM rasaM phAsaM ca jaNaissai / Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 114 / zrI jabUtIpa prajJapti sUtra bhAvArtha:- sAta ahorAtra pachI te puSkara saMvartaka megha virAma pAmaze tyAre kSIra megha nAmano mahAmegha pragaTa thaze. yAvat sAta ahorAtra sudhI te kSIrodaka varasAvaze. te varasAda bharata kSetranI bhUminA azubha varNAdine zubha banAvI deze. 121 tasi ca NaM khIramehaMsi sattarattaM NivaiyaMsi samANaMsi ettha NaM ghayamehe NAma mahAmehe pAubbhavissai jAva sattarattaM vAsaM vAsissai, jeNaM bharahassa vAsassa bhUmIe siNehabhAvaM jaNaissai / bhAvArtha :- sAta ahorAtra pachI te kSIramegha virAma pAmaze tyAre dhRtamegha nAmano mahAmegha pragaTa thaze thAvat sAta ahorAtra sudhI vRtodakane varasAvaze. te varasAda bharatabhUmimAM snigdhatA utpanna karaze. 122 tasiM ca NaM ghayamehaMsi sattarattaM NivaiyaMsi samANaMsi ettha NaM amayamehe NAma mahAmehe pAubbhavissai jAva sattarattaM vAsaM vAsissai, jeNaM bharahe vAse rukkhaguccha gummalakvallitaNapavvagahariyaosahipavAlaMkusmAIe taNavaNassaikAie jnnissi| bhAvArtha:- sAta ahorAtra pachI te dhRtamegha virAma pAmaze tyAre amRtamegha nAmano mahAmegha pragaTa thaze thAvat sAta ahorAtra sudhI amRtodakane varasAvaze. te varasAda bharatabhUmimAM vRkSa, guccha, gulma, latA, vedA, 4, 5, rita, auSadhi, 5 ,5 vageremA 2 vanaspatine 6tpanna 42ze. 123 tasiM ca NaM amayamehaMsi sattarattaM NivaiyaMsi samANaMsi ettha NaM rasamehe NAmaM mahAmehe pAubbhavissai jAva vAsaM vAsissai, jeNaM tesiM bahUNaM rukkhagucchagumma layavallitaNapavvagahariyaosahipavAlaMkuramAdINaM tittakaDukkasAyaaMbilamahure paMcavihe rasavisese jaNaissai / tae NaM bharahe vAse bhavissai parUDharukkhagucchagummalayavallitaNapavvagahariya osahie, uvaciyatayapattapavAlaMkurapupphaphalasamuie, suhovabhoge yAvi bhvissi| bhAvArtha - sAta ahorAtra pachI te amRtamegha virAma pAmaze tyAre rasamegha nAmano mahAmegha pragaTa thaze yAvatuM sAta ahorAtra sudhI rasoikane varasAvaze. te varasAda bharatakSetranA utpanna thayelA aneka vRkSa, zu27, zulma, satA, velA, tu, parva, rita, auSadhi, 58sava, himAMtImo, vo, SAyelo, pATo ane mITho ema pAMca prakAranA rasa utpanna karaze. tyA25chI maratakSetra, geDA vRkSa, 27, zukSma, saMta, ve, tR, parva, rita, auSadhi, upayita-puSTa cha, 5, 2, puSpa, 3thI sahita ane supopabhogya janaze. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra | 115 124 tae NaM se maNuyA bharahaM vAsaM parUDharukkhagucchagumma-laya-valli-taNapavvaya-hariya-osahIyaM, uvaciyatayapaktapavAlaMkura-puppha-phalasamuiyaM, suhovabhogaM jAyaM cAvi pAsihiMti, pAsittA bilehito NiddhAissaMti, NiddhAittA haTThatuTThA aNNamaNaM sadAvissaMti sahAvitA evaM vadissaMti- jAe NaM devANuppiyA ! bharahe vAse parUDha rukkha-guccha jAva suhovabhoge, taM je NaM devANuppiyA ! amhaM kei ajjappabhii asubhaM kuNimaM AhAraM AhArissai, se NaM aNegAhiM chAyAhiM vajjaNijje tti kaTu saMThiI ThavessaMti, ThavettA bharahe vAse suhaMsuheNaM abhiramamANA-abhiramamANA viharissati / bhAvArtha:-tyArapachI bisavAsI manuSyo bharatakSetrane gelA vRkSa, zu27, gulma, satA, veda, tRel, parvaga, harita, auSadhi, chAla, pallava, aMkura, puSpa, phaLathI saMyukta, samudita ane sukhopabhogya thayeluM joze, te joIne bilamAMthI bahAra nIkaLaze, bahAra nIkaLIne harSita ane saMtuSTa thaIne ekabIjAne bolAvaze, paraspara vicAra vinimaya karaze ane paraspara kaheze, he devAnupriyo ! bharatakSetramAM vRkSa, guccha vagere sukhopabhogya thaI gayA che, to he devAnupriyo! AjathI ApaNAmAMthI koI azubha mAMsAhAra karaze tenI sAthe paMkitamAM besI bhojana karavuM ane teno sparza karavo ke tenA paDachAyAno sparza paNa varjanIya gaNAze, tevo nirNaya karIne bharatakSetramAM sukhapUrvaka raheze. 125 tIseNaM bhaMte ! samAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhavissai? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge bhavissai jAva se jahANAmae AliMgapukkharei vA, muiMgapukkharei vA jAva NANAviha paMcavaNNehiM maNIhiM taNehiM ya uvasobhie, taM jahA- kittimehiM ceva akittimehiM ceva / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te kALamAM utsarpiNIkALanA duHSamA nAmanA bIjA ArAmAM bharatakSetranuM svarUpa kevuM haze? uttara- he gautama! teno bhUmibhAga ghaNo samatala, ramaNIya ane DholakanA carma maDhita bhAga jevo samatala thaze yAvatu aneka prakAranA paMcaraMgI maNiothI temaja kRtrima ane akRtrima tRNa vanaspatiothI suzobhita thaze. 126 tIse NaM bhaMte samAe maNuyANaM kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhavissai ? goyamA ! tesi NaM maNuyANaM chavvihe saMghayaNe, chavvihe saMThANe, bahUIo rayaNIo uDDe uccatteNaM jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM sAiregaM vAsasayaM AuyaM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pAlehiMti, pAlettA appegaiyA NirayagAmI jAva Na sijjhati / / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te samaye manuSyonuM svarUpa kevuM haze ? uttara- he gautama ! te manuSyone cha prakAranA saMhanana, cha prakAranA saMsthAna haze. teonI UMcAI aneka hAthanI haze. teonuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAdhika so varSanuM haze. AyuSyane bhogavIne keTalAka narakagati yAvatu keTalAka devagatimAM jaze paraMtu koIpaNa jIva siddha gatine prApta thaze nahIM. vivecana : prastuta sUtramAM utsarpiNI kALanA dudhamA nAmanA bIjA ArAnuM varNana che. A ArAmAM duHkha hoya che paNa atizaya duHkha nathI. A Aro 21,000 varSano che. A Aro avasarpiNInA pAMcamAM ArA sadaza hoya che arthAt manuSya, tenI UMcAI, AyuSya, jamInanI sarasatA vagere pAMcamA ArA tulya hoya che. duHSamaduSamAkAlamAM thayelI jamInanI rukSatA dUra karavA pAMca prakAranA megha varase che. utsarpiNIkAlanA pAMca meLa H 1 2 3 4 5 mahAmethanuM nAma puSkara saMvanaMda sIra medha mRtamegha amRtamegha rasamedha pANInA prazasta pANI dUdha tulya pANI ghI tulya pANI AmRta tulya pANI pAMca rasavALuM pANI mApa guNa bharatakSetra pramANa kALa 7 rAtri divasa zrI jaMbUdIpa prApti sUtra : "1 " samaya sthiti utsarpiNI kALano bIjo Aro . " varSA--phaLa pRthvInI dardIo kenAnuM zamana kare. pRthvImAM zubha varNAdi utpanna kare. pRthvIne snigdha banAve. vanaspati utpanna kare. vanaspatimAM paMcavidha sa utpanna kare. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra 117 ja siphAti :- utsarpiNIkAlanA A bIjA ArAmAM koI jIva siddha thatA nathI. utsarpiNIkAlano bIjo Aro, avasarpiNIkAlanA pAMcamAM ArA jevo ja hoya che. avasarpiNIkAlanA pAMcamAM ArAmAM pAMca gati kahI che ane ahIM utsarpiNIkAlanA bIjA ArAmAM siddha gatino niSedha karyo che. avasarpiNIkAlanA cothA ArAmAM tIrthakara vidyamAna hoya che. pAMcamAM ArAmAM tenuM zAsana hoya che. tethI cothA ArAmAM janmelI vyakti pAMcamAM ArAmAM siddha thaI zake che. paraMtu utsarpiNIkAlanA bIjA ArAmAM tIrthakara ke tIrthakaranuM zAsana vidyamAna hotuM nathI. tethI A ArAmAM koI siddha thatAM nathI. utsarpiNI kALanA bIjA ArAmAM rAjya vyavasthAdi pravartana :- avasarpiNInA chaThThA ane utsarpiNInA prathama ArAmAM bilavAsI manuSya hoya che. teomAM rAjyAdi vyavasthA hotI nathI. bIjA ArAmAM pAMca prakAranA varasAdanA kAraNe jamIna rasavatI banatA, vanaspati ugavAthI bilavAsI manuSyo bahAra nIkaLI, anya kSetromAM vicaravA lAge che. te samaye nagarAdi vyavasthA ane rAjya vyavasthAdi astitvamAM Ave che. nagarAdi vyavasthA mATe vRttikAre traNa kAraNa darzAvyA che- (1) koI vyaktine jAtismaraNajJAna thAya ane te jJAnanA AdhAre rAjanIti Adi zarU kare (2) kSetranA adhiSThAyaka deva koI manuSyane preraNA-jJAnAdi ApI te vyavasthA zarU karAve athavA (3) kAlAnubhava janita nipuNatAthI A vyavasthA zarU thAya che. jema vRkSAdine joIne bilavAsI manuSyo svayaM phUraNAthI ja mAMsAhArano tyAga ane mAMsAhAra karanAra sAthe vyavahAra na rAkhavAnI nIti apanAve che, tema kAlaprabhAve sarva vyavasthA goThavAya jAya che. kAlasaptati graMthamAM bIjA ArAmAM nagarAdi vyavasthA karanAra kulakara thaze tame kahyuM che. duSamasuSamA nAmano trIjo Aro :127 tIse NaM samAe ekkavIsAe vAsasahassehiM kAle vIikkate aNaMtehiM vaNNa- pajjavehiM jAva parivaDDemANe-parivaDDemANe ettha NaM dussamasusamA NAmaM samA kAle paDivajjissai samaNAuso ! bhAvArtha :- samaye anaMta varNAdi paryAyo kramazaH parivartita thatAM-thatAM jyAre 21,000 varSano bIjo Aro vyatIta thaze tyAre duSamasuSamA nAma trIjA ArAno prAraMbha thaze. 128 tIseNaM bhaMte ! samAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhavissai? goyamA ! bahUsamaramaNijje bhUmibhAge bhavissai, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva kittimehiM ceva akittimehiM ceva / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te kALamAM bharatakSetranuM svarUpa kevuM haze? uttara- he gautama! te kALamAM bharatakSetrano bhUmibhAga ghaNo samatala ane ramaNIya haze. te DholakanA carmamaDhita bhAga jevo samatala haze. yAvatte aneka prakAranA kRtrima-akRtrima tRNa vanaspatiothI suzobhita haze. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra 129 tesi NaM bhaMte ! maNuyANaM kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhavissai ? goyamA ! tesi NaM maNuyANaM chavvihe saMghayaNe, chavvihe saMThANe, bahUI dhaNUiM uDDuM uccatteNaM, jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM puvvakoDIAuyaM pAlehiMti, pAlettA appegaiyA NirayagAmI jAva savvadukkhANaM aMtaM karehiMti / 118 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te manuSyonuM svarUpa kevuM haze ? uttara- he gautama ! te manuSyone cha prakAranA saMhanana ane saMsthAna haze. teonA zarIranI UMcAI aneka dhanuSya pramANa haze. teonuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa eka pUrvakoTinuM haze. AyuSya pUrNa karIne keTalAka narakagatimAM jaze yAvat keTalAka samasta duHkhono aMta karaze. 130 tIse NaM samAe tao vaMsA samuppajjissaMti, taM jahA- titthayaravaMse, cakkavaTTivaMse dasAravaMse / tIse NaM samAe tevIsaM titthayarA, ekkArasa cakkavaTTI, Nava baladevA, Nava vAsudevA samuppajjissaMti / bhAvArtha :- te kALamAM traNa vaMza utpanna thaze. (1) tIrthaMkara vaMza (2) cakravartI vaMza ane (3) dazArha vaMza-- baLadeva vAsudeva vaMza. te kALamAM trevIsa tIrthaMkara, agiyAra cakravartI ane nava baLadeva, nava vAsudeva utpanna thaze. vivecana : prastuta sUtramAM utsarpiNI kALanA duSamasuSamA nAmanA trIjA ArAnuM svarUpa darzana che. A Aro 42,000 varSa nyUna eka kroDAkroDI sAgaropamano hoya che. A Aro pratilomapaNe avasarpiNInA cothA ArA jevo ja hoya che. utsarpiNIkAlamAM prathama tIrthaMkaranI utpatti- A ArAnA prathama samayathI 89 pakSa arthAt 3 varSa ane sADA ATha mahinA vyatIta thayA pachI prathama tIrthaMkara janma dhAraNa kare che. A prathama tIrthaMkaranI UMcAI, varNa, Ayu vagere avasarpiNI kAlanA covIsamA tIrthaMkaranI samAna ja hoya che. te rIte kramazaH trevIsa tIrthaMkaro thAya che. tIrthaMkaro vaccenuM aMtara paNa avasarpiNI kAlanA tIrthaMkaronI samAna samajavuM. je je tIrthaMkaronI utpatti avasarpiNIkAlamAM je ArAno jeTalo kALa bAkI rahe che, te ja pramANe utsarpiNIkAlamAM te tIrthaMkaronI utpatti te ArAno teTalo kALa vyatIta thayA pachI samajavI. utsarpiNInA suSamaduSamAdi ArA : 131 tIse NaM samAe sAgarovamakoDAkoDIe bAyAlIsAe vAsasahassehiM UNiyAe kAle vIikkaMte aNaMtehiM vaNNapajjavehiM jAva anaMtaguNaparivuDDIe parivaDDemANe Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra | 119 | parivaDDemANe ettha NaM susamadUsamA NAmaM samA kAle paDivajjissai samaNAuso ! bhAvArtha - he AyuSyamAna zramaNa gautama! te samaye anaMta varNAdi paryAyo paravardhita thatAM thatAM jyAre 42 hajAra varSa nyUna eka kroDAkroDI sAgaropamano trIjo Aro pUrNa thaze tyAre suSamaduSamA nAmanA cothA ArAno prAraMbha thaze. 132 sA NaM samA tihA vibhajissai taM jahA- paDhame tibhAge, majjhime tibhAge, pacchime tibhAge / bhAvArtha:- te kALa traNa bhAgomAM vibhakta thaze, te A pramANe che- prathama tRtIya bhAga, madhyama tRtIya bhAga ane aMtima tRtIya bhAga. 133 tIse NaM bhaMte ! samAe paDhame tibhAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre bhavissai ? goyamA ! bahusamaramaNijje jAya bhavissai / maNuyANaM jA ceva osappiNIe pacchime tibhAge vattavvayA sA bhANiyavvA, kulagaravajjA usabhasAmivajjA / tIse NaM samAe paDhame tibhAe rAyadhamme jAva dhammacaraNe ya vocchijjissai / tIse NaM samAe majjhimapacchimesu tibhAgesu jA paDhamamajjhimesu vattavvayA osappiNIe sA bhANiyavvA / susamA taheva, susamAsusamAvi taheva jAva chavvihA maNussA aNusajjissaMti jAva saNiccArI / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te kALanA prathama tribhAgamAM bharatakSetranuM svarUpa kevuM haze? uttara- he gautama! teno bhUmibhAga ghaNo samatala ane ramaNIya haze. avasarpiNI kALanA suSamaduHSama nAmanA trIjA ArAnA aMtima tRtIya vibhAgamAM manuSyonA svarUpanuM jevuM varNana karyuM che, temAMthI kulakara ane RSabhadeva svAmInA varNanane choDIne, zeSa sarva varNana A ArAnA manuSyone paNa samajavuM. te kALanA prathama tribhAgamAM rAjadharma, yAvatuM cAritradharma vicchinna thaze. A kALanA madhyama ane aMtima tribhAganI vaktavyatA, avasarpiNIkALanA prathama ane madhyama tribhAganI jevI samajavI joIe. suSamA ane suSamasuSamAkALa paNa te ja pramANe che. cha prakAranA manuSyo AdinuM varNana pUrvavat jANavuM. vivecana : prastuta sUtromAM utsarpiNI kALanA suSamaduSamA nAmanA cothA ArAnuM svarUpa varNana che. A Aro avasarpiNInA trIjA ArAnI jema be kroDAkroDI sAgaropamano che. A ArAnA traNa vibhAgamAMthI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 ] zrI jebalIpa prApti satra prathama vibhAganuM saMpUrNa varNana avasarpiNInA trIjA ArAnA aMtima tribhAganI samAna che. te samAnatAmAM je taphAvata che teno ullekha sUtrakAre surata ravajJA, 34mAnavA zabdathI karyo che. samAviSa-28Sabha deva svAmIne varjine.. tenI vyAkhyA be rIte karavAmAM Ave che. avasarpiNIkAlanA varNanamAM, trIjA ArAmAM thayelA RSabhadeva svAmIe puruSonI 7ra kaLA, strIonI 4 kaLA, zilpo, kRSi vidyA, lekhana vidyA A sarva zIkhavADyuM, te pramANe varNana che. prastuta cothA ArAnA varNanamAM aMtima tIrthakara zilpAdi zIkhavADe tema kahevuM ucita nathI. pUrva pravRtta zilpo, pAkAdi kriyAonI anuvRtti ja hoya che mATe RSabhadevane varjine arthAtu RSabhadeva svAmInI jema zilpo, kaLAo zIkhavavI tevuM varNana na karavuM athavA avasarpiNInA trIjA ArAmAM eka prathama tIrthakara RSabhadeva thayA tema utsarpiNInA cothA ArAmAM eka bhadrakRta nAmanA covIsamA tIrthaMkara thaze. mATe 'RSabhadeva svAmI'nA nAma pUrvakanuM kathana na karavuM ane bhadrakRta svAmI evA nAmathI kathana karavAnuM sUcana che. Gad RvA :- kulakarane varjine. avasarpiNIkALamAM aMtima tribhAgamAM kulakara thAya che. teo kulamAnava samUhonI racanA kare che. tevI kula vyavasthA utsarpiNInA cothA ArAmAM kulakaroe karavAnI rahetI nathI. te sarva vyavasthA pUrvakALathI cAlu ja hoya che, te apekSAe sUtrakAre "kulakara varjine" tevuM kathana karyuM che. keTalAka AcAryaonuM kathana che ke aNNe paDhaMti taM jahA-tIse NaM samAe paDhame tibhAe ime paNNarasa kulagarA samuppajjissaMti tana- sumaruM, kesu, sImaMta, sImaMdhare, mare, rahemaMdhare, vimaravAho, vahu, nala, mile, lAkhe, paheba, maje, , me, le te vaMdeLA to mAgo vadhyA te kAlanA prathama tribhAgamAM paMdara kulakara thaze- (1) sumati (2) pratizruti (3) sImaMkara (4) sImaMdhara (pa) kSemakara (6) kSemaMdhara (7) vimalavAhana (2) cakSuSmAna (9) yazasvAna (10) abhicaMdra (11) caMdrAbha (12) prasenajita (13) marudeva (14) nAbhi (15) RSabha. zeSa varNana te ja pramANe jANavuM. ThANAMga sUtramAM AgAmI covIsInA sAta kulakarano nAmollekha che. (1) mittavAhana (2) subhUma (3) suprabha (4) svayaMprabha (5) datta (Da) sudharma (7) subaMdhu. utsarpiNInA cothA ArAnA prathama vibhAgamAM kulakaronA astitvane svIkAranArAonA mate A kulakaro traNa prakAranI daMDanItino prayoga kare che. A trivibhAgamAM rAjyadharma, gaNadharma Adi nAza pAme che. 24mA tIrthaMkaranA nirvANa pachIno kALa mizrakALa haze, te samaye kalpavRkSa phaLa ApavAno prAraMbha karaze paNa tenuM pramANa hajI alpa hovAthI prathamanA kulakara traNe daMDanItino upayoga karaze tatpazcAt kALakrame loko bhadra prakRtinA thatAM jaze, kalpavRkSo vadhu phaLadAyI thatAM jaze tema be daMDanIti ane pachI eka daMDanIti kulakaro ajamAvaze. cothA ArAno aMtima trIjA bhAgano, aMtima palyopamano AThamo bhAga pUrNa thAya tyAre sarva manuSyo ahamindratvane prApta karaze. tAtparya e che ke ariSTanAmaka bAramA cakravartInA kuLamAM utpanna kulakaro rAjadharmAdi nAza pAmyA pachI hakArAdi daMDanIti dvArA samAja vyavasthA karaze. A Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo vakSaskAra 121 ArAnA traNe vibhAganuM zeSa varNana avasarpiNInA trIjA ArAnA te te vibhAga jevuM ja jANavuM. rAyadharmo :- A trIjA ArAnA prathama vibhAgamAM rAjyadharma nAza pAmaze. ahIM gaNadharma, pAkhaMDa dharma, rAjadharma, jAtateja-agni ane cAritra dharmamAMthI madhyanA rAjadharmanA grahaNathI pUrvanA be ane pachIno eka, ema traNe dharmanuM grahaNa thaI jAya che arthAt tribhAgamAM gaNAdi dharmo nAza pAme che. susanA taheva, sulamApusamAvi :- A utsarpiNIkAlanA pAMcamA chaThThA ArAnuM atidezAtmaka varNana che. suSamA nAmano pAMcamo Aro ane suSamasuSamA nAmano chaThTho Aro kramazaH avasarpiNIkAlanA bIjA ane pahelA ArAnI samAna hoya che. tenuM saMpUrNa kathana pUrvavat jANavuM. // vakSaskAra-ra saMpUrNa // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 122 | zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra avasarpiNI-utsarpiNInA cha ArA - avasarpiNI nAma ArA| ArAnuM hetu | kALamAna | AyuSya | UMcAI | pAMsaLI sahanana | saMsthAna kima | nAma vaja suSama suSamAM ati | 4 kroDAkoDI | 3 | sukhamaya | sAgaropama | palyo. | gAu | 256 sama caturA RSabha | suSamA vaja sama sukhamaya | 3 kroDAkoDI | 2 | 2 | sAgaropama | palyo. | gAu RSabha caturA vija sama suSama- | sukhamaya || 2 kroDAkroDI | sAgaropama | palyo. | gAu | ja duSamA RSabha caturA 1, 2, vibhAga trIjo | sukha vibhAga mizra dukhamaya sahanana | saMsthAna asaMkhyAta| 1 gAuthI varSa 500 dhanu. saMkhyAta varSa [kroDapUrva. duSama duHkha vadhu42000 | kroDapUrva 500 dhanu. 3ra | cha | cha suSamA | sukha thoDuM aMtamAM aMtamAM sahanana | saMsthAna 1 kroDAkoDI | sAdhika aneka sAgaropama 100 varSa hAtha 16 che. sahanana | saMsthAna duSamAM | sAdhika | aneka varSa 100 varSa | hAtha aMtamAM aMtamAM 20 varSa | 1 hAtha duSama || ra1000 | 20 varSa | 1 hAtha duSamAM | duHkhamaya varSa | | 16 varSa | mUDhA hAtha chevaTu huMDa saM. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI vakSaskAra 127 AhAre AhAranuM saMtAna gati jainadharmazlAghanIya| jIvana | rAjA agni utsarSiNI | cchA pramANa | pAlana anya | puruSo | nirvAha vyavasthA ArAnA ArA dharma kaLA nu nAma krama 3 | tuvera | 49 | deva dharma nathI. nathI | nathI. nathI. | nathI | nathI | suSama divase | pramANa | divasa | samyakatva kalpavRkSa suSamAM saMbhave thI nirvAha bora | 4 | deva dharma nathI. nathI | nathI. | nathI | nathI | suSamA 5 divase | pramANa | divasa samyakatva kalpavRkSa saMbhave thI nirvAha 1 AMbaLA 79 | deva dharma nathI. nathI | nathI | nathI | nathI | suSama divase | pramANa | divasa samyakatva kalpavRkSathI saMbhave jIvana rajo nirvAha duSama trIjo vibhAga prathama vibhAga rAjA pratidina aniyata |aniyata 4 gati jaina dharmanuM tIrthakara | asi | 15 | + | anya 1lA|24mA masi kulakara | mokSa | dharma | cakravartI | kRSi gati | che | 1lA/1ramA kaLA aniyata aniyata aniyata| 4 gati jaiina dharma, ra3 tIrthakara rAjya + | anya 11cakravartI vyavasthA mokSa | dharma | baLadeva! " | che | 9vAsudeva duSama suSamAM 3 che | 9 prati 4 gati vAsudeva " | nathI | " | " | che | duSamA duSamAM | 2 * , + mokSa | prAyaH | nathI | nathI | nathI. | nathI | nathI | duSama mAMsAhAra duSamAM thI nirvAha naraka tiryaMca Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124] zrI jIpa prajJapti sUtra trIje vakSaskAra paricaya che je je prastuta vakSaskAramAM cakravartI bharatakSetranA cha khaMDa-cha vibhAga upara vijaya meLave che, tenuM varNana bharatakSetramAM pratyeka avasarpiNI, utsarpiNI kALamAM 12 cakravartI thAya che. teo cauda ratna, navanidhi ane saMpUrNa bharatakSetranA svAmI hoya che. bharatakSetramAM kALanuM parivartana thayA kare che. temAM avasarpiNI kALanA trIjA ArAnA aMtabhAgamAM prathama tIrthakara thAya tyAre prathama cakravartI paNa thAya che. jaMbUdvIpanA bharatakSetranuM tathA temAM thatAM kALa parivartananuM varNana prathama-bIjA vakSaskAramAM pUrNa karI, sUtrakAra A vakSaskAramAM cakravartInuM varNana kare che. cakravartI :- je vyakti cakrane anusaratA bharatakSetranA cha khaMDa upara vijaya meLavI, tenuM Adhipatya bhogave te cakravartI kahevAya che. cakravartI tIrthakaranI jemaja uttama jAti, gotra ane rAjakuLamAM ja janma dhAraNa kare che. cakravartInI mAtA tIrthakaranI mAtAnI jema 14 svapnAo jue che paNa te svapnAo tIrthakaranI mAtAnA svapnA karatAM kAMIka jhAMkhA hoya che. cakravartI kaLAcAryanI hAjarI mAtrathI zastra, zAstra tathA samasta kaLAomAM vizArada thAya che. teo prathama saMghayaNa, prathama saMsthAna ane 1008 uttama lakSaNayukta hoya che. temanA vakSa:sthaLa upara dakSiNavarta romarAjIthI baneluM zrIvatsanuM cihna hoya che. 2000 devo tenA aMga rakSaka(boDI gADa) hoya che. A cakravartI yathAyogya samaye rAjyagAdI upara Ave che ane mAMDalika rAjA bane che. cakraratna pragaTa thayA pachI cakraratnanI pUjA kare teno mahotsava ujave tatpazcAt vijaya yAtrAno prAraMbha kare che. cakravartI je je kSetramAM vijaya mATe jAya che. te te kSetranA adhiSThAyaka deva-devIone aThThama tapanI ArAdhanA dvArA AdhIna kare che ane te kSetra para vijaya meLave che. A rIte te kramazaH traNa tIrtha, gaMgA-siMdhu nadI, cAra niSphaTa(khUNAnA bhAga) vaitADhaya parvata, timisA ane khaMDa prapAta guphA temaja navanidhi para vijaya meLave che. cakravartI vijaya yAtrAnA prAraMbhathI aMta sudhImAM kula 13 aThThama tapanI ArAdhanA kare che. yathA(1-3) traNa tIrthanA devo, (4-5) gaMgA-siMdhu devI, (6) vaitADhaya girikumAra deva, (7-8) kRtamAla ane Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra nRtamAla deva, (9) cullahimavaMta girideva, (10) vidyAdhara rAjAo, (11) navanidhinA nimitte, (12) rAjyapraveza (13) cakravartIpaNAnA abhiSeka samaye. be guphAonA dvAra kholatI vakhata be akrama senApati kare che. A rIte cha khaMDanI siddhi mATe kula 15 akrama karavAmAM Ave che. tIrthaMkara cakravartIone prakRSTa puNyaprakRtinA kAraNe cha khaMDa upara vijaya meLavavA akrama karavAnI AvazyakatA rahetI nathI. saMkalpa mAtrathI te te adhiSThAyaka devo tIrthaMkarane vaza thaI jAya che. 125 prastuta vakSaskAramAM prasaMgocita rUpe cakravartInI snAnavidhi, cakravartInA zarIra-guNonuM varNana, cakravartInA ratha, dhanuSya, bANa, cakra pUjA vidhi, putra janma mahotsava, cakravartIno nagara praveza, mahAbhiSeka, kirAta jAtIya manuSyo vagerenuM tAdaza varNana jovA maLe che. A varNana A avasarpiNInA prathama tIrthaMkaranA putra bharata cakravartInA nAmathI karyuM che. bharata cakravartIne arIsAbhuvanamAM kaivalya prApti ane tenA mokSagamana paryaMtanuM saMpUrNa varNana che. ////////// Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 trIjo vakSaskAra zrI jaMbudrIpa prApti sUtra vinItA rA4dhAnI : 1 se keNaTTeNaM bhaMte ! evaM vuccai - bharahe vAse, bharahe vAse ? e gomA ! bharaNaM vAse veyaDDassa pavvayassa dAhiNeNaM coddasuttaraM joyaNasayaM kkArasa ya eguNavIsaibhAe joyaNassa, abAhAe lavaNasamuddassa uttareNaM coddasuttaraM joyaNasayaM ekkArasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa, abAhAe gaMgAe mahANaIe paccatthimeNaM, siMdhUe mahANaIe puratthimeNaM, dAhiNaGkabharahamajjhillatibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM viNIyA NAmaM rAyahANI paNNattA - pAINapaDINAyayA, udINadAhiNavitthiNNA, duvAla joyaNAyAmA, NavajoyaNa vitthiNNA, dhaNavaimaiNimmAyA, cAmIyaspAgAsNANAmaNipaMcavaNNakavisIsaga parimaMDiyAbhirAmA, alakApurIsaMkAsA, pamuiyapakkIliyA, paccakkhaM devalogabhUyA, riddhitthimiyasamiddhA, pamuiya jaNa jANavayA jAva abhirUvA paDirUvA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bharatakSetrane bharatakSetra kahevAnuM zuM kAraNa che ? uttara- he gautama ! bharatakSetranA vaitADhya parvatanI dakSiNamAM 114 9 yojana dUra ane dakSiNa lavaNasamudranI uttara dizAmAM 114 dai yojana dUra, gaMgA mahAnadInI pazcima dizAmAM ane siMdhu mahAnadInI pUrva dizAmAM, dakSiNArdha bharatakSetranA traNa khaMDamAMthI madhyavartI khaMDanA barAbara madhya bhAgamAM vinItA (ayodhyA) nAmanI nagarI che. te nagarI pUrva pazcima 12 yojana lAMbI ane uttara dakSiNa 9 yojana pahoLI; dhanapati kubera dvArA nirmita; paMcavarNI maNiothI suzobhita; kapi(vAMdarAnA) zIrSa jevA kAMgarAvALA suvarNamaya killAnA kAraNe manohara, alakApurI-indranagarI sadaza pramudita, prakrIDita-AnaMda, pramoda ane krIDAnA sthAnayukta; sAkSAt devaloka jevI, Rddhi, zAMti, samRddhithI yukta, pramudita manuSya ane dezathI yukta yAvat manojJa ane manohara hatI. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra | 127 / viveyana : prastuta sUtrano prAraMbha bharatakSetranA nAmahetunA praznathI thAya che. A praznano uttara A vakSaskAranA aMtima sUtramAM che ke bharata nAmanA devanA kAraNe A kSetranuM bharata evuM nAma che. A sUtragata prazna ane aMtima sUtragata uttaranI vacce A saMpUrNa vakSaskAramAM bharatakSetranuM svarUpa, bharata nAmanA prathama cakravartI nA mAdhyame sarva cakravartInA digvijayanuM varNana che. coddasuttara.....joyaNassa :-vaitADhaya parvata anekSiA va samudramA banethI 114 1 2 mA vinItA nagarI AvelI che. bharatakSetranA paradA yojanAnA vistAramAMthI madhyamAM sthita vaitADhaya parvatanI pa0 yojananI pahoLAI bAda karatAM 476 8 yojana zeSa rahe che. tethI uttarArdha ane dakSiNArdha bharata kSetra 238 ca yojana pramANa thaze. dakSiNa bhAratamAM A nagarI 9 yojana pahoLI che. te bAda karatA 229 2 Ave tenA be vibhAga thatAM 114 yojana vaitADhaya ane lavaNa samudrathI vinItA nagarInI dUrI nizcita thAya che. zeSa varNana sUtrArthathI spaSTa che. bharata yavatA :| 2 tattha NaM viNIyAe rAyahANIe bharahe NAmaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI samuppajjitthA, mahayAhimavaMtamahaMtamalayamaMdasrajjaM pasAsemANe viharai / biio gamo rAyavaNNagassa imo - tattha asaMkhejjakAlavAsaMtareNa uppajjae jasaMsI uttame abhijAe sattavIriyaparakkamaguNe, pasatthavaNNasarasArasaMghayaNataNugabuddhidhAraNa mehA saMThANasIlappagaI pahANagArakcchAyAgaie, aNegavayaNa-ppahANe, teyaAubalavIriyajutte, ajhusisghaNaNiciyalohasaMkalaNArAyavaisusahasaMghayaNadehadhArI jhasajugabhiMgAsvaddhamANagabhaddAsaNasaMkhachattavIyaNipaDAgacakkaNaMgalamUsalarahasotthiyaaMkusacaMdAiccaaggijUyasAgaraiMdajjhayapuhavipaumakuMjassIhAsaNadaMGakummagirivasturagavasvaramauGakuMDala NaMdAvattadhaNukAMtagAgarabhavaNavimANaaNegalakkhaNapasatthasuvibhattacittakaracaraNadesabhAe uDDAmuhalomajAlasukumAlaNiddhamaTha yAvattapasatthalomaviraiyasisviccha cchaNNaviulavacchedesakhettasuvibhattadehadhArI, taruNaravirassibohiyavaskamala vibuddhagabbhavaNNe hayaposaNakosasaNNibhapasatthapiTuMtaNirUvaleve, paumuppalakuMda-jAijUhiyavaracaMpagANAgapuppha-sAraMgatullagaMdhI, chattIsAhiyapasatthapatthivaguNehiM jutte, avvocchiNNAyavatte, pAgaGaubhayajoNI, visuddhaNiyagakulagayaNapuNNacaMde, caMde iva Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra somayAe NayaNamaNaNivyuikare, akkhobhesAgaro vva thimie, dhaNavaivva bhogasamudayasaddavvayAe, samare aparAie, paramavikkamaguNe, amaravAsamANasarisarUve, maNuyavaI bharahacakkavaTTI bharahaM bhuMjai paNaTThasattU / bhAvArtha :- vinItA nAmanI rAjadhAnImAM bharata nAmanA cAturaMta-cAre dizAnA aMta paryata rAjya karanArA cakravartI rAjA utpanna thAya che. teo mahAhimavaMta, malaya, meruparvata jevA mahAna thAvat rAjyanuM pAlana karatA vicare che. [cakravartI rAjAnuM bIjI rIte varNana kare che.] tei bharata cakravartInuM varNana A pramANe che- te vinItA nagarImAM asaMkhyAtakALa pachI bharata nAmanA cakravartI utpanna thAya che. A bharata cakravartI yazasvI, zreSTha puruSa hovAthI uttama, uttama vaMzamAM utpanna thavAthI abhijAta-kulIna hoya che. teo sattva-sAhasika, vIrya-AMtarika baLa tathA parAkrama vagere guNothI yukta hoya che. teonuM zarIra prazasta varNAdi ane sudaDha saMhanana yukta hoya che. autpAtikI vagere buddhi, anubhUta arthane dhAraNa karanArI dhAraNA zakti, heya ane upAdeya vivecaka buddhi rUpa medhA, saMsthAna (AkAra), zIlAcAra, prakRti vagere prazasta ane uttama hoya che. teonA AjJA, aizvarya, zarIra zobhA tathA gati utkRSTa hoya che. teo vividha prakAranA prabhAvazALI vacana bolavAmAM nipuNa, temaja anyane parAsta kare tevo pratApa, anapavartanIya AyuSya, baLa ane vIryathI yukta hoya che. teo chidrarahita, saghana, lokhaMDanI zRMkhalAnI jema daDha vajaRSabhanArAca saMghayaNa yukta hoya che. teonI hatheLI ane paganA taLIyA matsya, dhoMsaruM, jhArI, vardhamAnaka, bhadrAsana, zaMkha, chatra, vIMjaNo, patAkA, cakra, haLa, mUsaLa, ratha, svastika, aMkuza, caMdra, sUrya, agni, yajJastaMbha, samudra, indradhvaja, pRthvI, kamaLa, hAthI, siMhAsana, daMDa, kAcabo, uttamaparvata, uttamaazva, zreSTha mugaTa, kuMDaLa, naMdAvarta, dhanuSya, bhAlo, kuMpikA(kuMbha), bhavana, vimAna vagere prazasta, vismayakArI, bhinna-bhinna 1008 lakSaNothI suMdara hoya che. teonuM vizALa vakSasthaLa UrdhvamukhI, sukumAra, snigdha, dakSiNAvarta prazasta evI romarAjithI racita, zrIvatsanA cihnathI yukta hoya che. teo deza-kozaladeza ane kSetra-vinItA nagarImAM ananya, viziSTa zarIrAkRtinA dhAraka hoya che. teono varNa ugatA sUryanA kiraNothI vikasita kamaLanA madhyabhAga jevo suvarNavarNa hoya che. ghoDAnA apAna-gudAbhAganI jema teono pRSThAta bhAga maLathI alipta hoya che. teonA zarIranI sugaMdha padha, utpala, camelI, mAlatI, juI, caMpaka, nAgakesara ane kasturI jevI sugaMdhathI sugaMdhita hoya che. teo atIva prazasta 36 rAjaguNothI yukta hoya che. teo ekachatrI rAjyanA dhAraka, nirmaLa mAtRvaMza, pitRvaMzavALA, potAnA niSkalaMka kuLarUpI gaganamAM mRdu svabhAvanA kAraNe pUrNacaMdranI jema netra ane manane AnaMdadAyI lAge che. teo akSubdha kSIrasamudranI jema nizcala, sthira ane gaMbhIra; dhanapati kuberanI jema vidyamAna dravyAnusAra bhogopabhoganA bhoktA, samarAMgaNamAM aparAjita, utkRSTa parAkramathI yukta hoya che. indratulya rUpavALA, pranaSTa zatruvALA, manuSyAdhipati bharata rAjA bharatakSetra upara zAsana kare che, teno upabhoga kare che. (uparokta vizeSatAothI viziSTa bharata cakravartIonA nAma uparathI bharatakSetranuM bharatakSetra' evuM nAmAbhidhAna thayuM che.) Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra || 129 ] vivecana : prastuta sUtramAM bharata nAmanA cakravartInuM varNana che. mara khAna..vaThThI :- A avasarpiNIkALamAM, trIjA ArAmAM asaMkhyAta kALa vyatIta thayA pachI bharata nAmanA cakravartI thayA. gata utsarpiNI kALanA caturtha ArAmAM aMtima cakravartI pachI A avasarpiNInA tRtIya ArAnA aMtima trIjA bhAgamAM bharata cakravartI thayA, tethI kahyuM che ke asaMkhyAta kALa pachI bharata cakravartI thayA. vRttikAra A zabdanI anya rIte vyAkhyA kare che. asaMkhyAta kALa-varSo pachI bharata nAmanA cakravartI thAya che. asaMya vani vaktA saMchaneoldvani vakravartimAne maratanAma vavartisagnavasuva | asaMkhyAta kALa-varSa pachI pratyeka utsarpiNI-avasarpiNI kALavartI cakravartI maMDaLamAM-12 cakravartImAMthI koI eka cakravartInuM nAma bharata hoya che. jema ke AgAmI utsarpiNImAM bharata nAmanA prathama cakravartI thaze. A rIte pratyeka avasarpiNI utsarpiNIkALamAM bAra cakravartInuM thavuM te, eka zAzvata niyama che tema bharata nAmanA eka cakravartInuM thavuM, te bAbata paNa zAzvata che. te cakrInA nAma uparathI zAzvata evA bharatakSetranuM bharatakSetra evuM nAmAbhidhAna thayuM che. mAtra RSabha putra bharata uparathI nahIM. aona - aneka lakSaNa. lakSaNa eTale ci. mahApuruSonA zarIra, hAtha-paganA taLiyA para zubha, maMgala vastuonA rekhA cihna hoya che. nizItha cUrNimAM kahyuM che ke sAmAnya manuSyane 3ra lakSaNo, baLadeva ane vAsudevane 108 lakSaNo ane tIrthakara tathA cakravartInA zarIra para 1008 lakSaNo hoya che. zeSa varNana sUtrArthathI spaSTa che. vArata ravajI kI :- cAturaMta cakravartI. jene adhIna cakra hoya, cakranA AdhAre je saMpUrNa kSetra upara vijaya meLave che te cakravartI kahevAya che. cAturaMta-cAre dizAnA aMta parvatanI pRthvI. bharatakSetranI apekSAe pUrvAdi traNa dizAmAM samudra ane uttara dizAmAM himavaMta parvata parvatanI pRthvInA svAmI hovAthI cAturaMta cakravartI kahevAya che. chattIsahiyAthapasthiymhiM kutte - cakravartI chatrIsa rAjaguNonA dhAraka hoya che. te chatrIsa rAjaguNo A pramANe che- (1) khAmI rahita, (aMgopAMga) (2) lakSaNothI pUrNa (3) rUpasaMpatti yukta zarIra (4) mada rahita (5) parAkramI (6) yazasvI (7) kRpALu (8) kaLAomAM nipuNa (9) zuddha rAjakuLa mAM utpanna (10) vRddhanA anuyAyI (11) traNa prakAranI-prabhu, maMtra ane utsAha nAmanI zaktivALA (12) prajAnurAgI (13) prajAnA guru(pitA tulya) (14) samAnarUpe traNa puruSArtha (dharma, artha, kAma)ne sAdhanArA (15) bharapUra bhaMDAravALA (16) satya pratijJAvALA (17) cara puruSonI daSTithI lAMbo vicAra karanArA (19) siddhi paryata kArya karanArA (20) zastramAM pravINa (21) zAstramAM pravINa (22-23) duSTanA nigraha, ziSTanA anugrahamAM tatpara (ra4) sAma, dAma, daMDa ane bheda upAya vaDe upArjita lakSmIvALA (25) dAnavIra (26) nizcayathI jaya meLavanArA (27) nyAyapriya (28) nyAyavettA (ra9) vyasanonA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra tyAgI (30) atyaMta parAkramI (31) gAMbhIrya guNayukta (32) audArya (33) cAturyathI bhUSita (34) praNAma paryaMta ja krodha rAkhanArA arthAt sAmI vyakti kSamAyAcanA kare tyAre turaMta ja zAMta thaI janArA (35) tAttvika (36) sAttvika. 130 samupajA H- utpanna thAya che. ardhamAgadhI bhASAnusAra samugitthA, hoA kriyApadano prayoga traNe kALa mATe thaI zake che. prastuta vakSaskAramAM teno vartamAna kALa rUpe artha grahaNa karavAmAM Avyo che. prastuta vakSaskAramAM cakravartInI vijaya yAtrA ane saMpUrNa bharatakSetra paranA vijayanuM varNana che. pratyeka cakravartI 14 ratno Adi samAna RddhinA dhAraka hoya che, temanI vijaya yAtrAno mArga, vijayavidhi samAna hoya che. teo eka samAna paddhatie bharatakSetranA cha khaMDa upara vijaya meLave che. AvA vaikAlika sanAtana satyonA varNanomAM vartamAnakALano prayoga thAya che. sUtrakAre A sUtranA prathama vAkyamAM samukhkhiAno prayoga karI, bIjA vAkyamAM rakhkhuM pasAsemALe vijJarU vartamAna kriyApadano prayoga karyo che. A ja bhASAzailI pachInA sUtromAM paNa jovA maLe che. tethI spaSTa thAya che ke sUtrakAra dvArA prayukta samukhristyA kriyApada vartamAna kALavAcI che. cakraratnanI utpatti H mahotsava : 3 tae NaM tassa bharahassa raNNo aNNayA kayAi AuhagharasAlAe divve cakkarayaNe samuppajjitthA / tae NaM se Auhagharie bharahassa raNNo AuhagharasAlAe divvaM cakkarayaNaM samuppaNNaM pAsai, pAsittA haTTatuTThacitamANaMdie, NaMdie, pIimaNe, paramasomaNassie harisavasavisappamANahiyae jeNAmeva divve cakkarayaNe teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA tikkhutto AyAhiNa payAhiNaM karei, karettA karayala jAva kaTTu cakkarayaNassa paNAmaM karei, karettA AuhagharasAlAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNAmeva bAhiriyA uvaTThANasAlA, jeNAmeva bharahe rAyA, teNAmeva uvAgacchai uvAgacchittA karalaya jAva jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei, vaddhAvettA evaM vayAsI - e vaM khalu devANuppiyANaM AuhagharasAlAe divve cakkarayaNe samuppaNNe, taM eyaNaM devANuppiyANaM piyaTTayAe piyaM Niveemi, piyaM bhe bhavau / " bhAvArtha :- tyArapachI koIka samaye temanI AyudhazALAmAM divya cakraratna utpanna thAya che. tyArapachI AyudhazALAnA rakSaka, AyudhazALAmAM utpanna thayelA te divya cakraratnane jue che. tene joIne te harSita ane saMtuSTa thAya che. harSita, saMtuSTa, AnaMdita, prasannacittavALA, prItikArI manavALA, Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra 131 | ati saumya manavALA ane harSAtirekathI vikasita hRdayavALA te AyudharakSaka divya cakraratna samIpe AvIne traNavAra AdakSiNA pradakSiNA karI, hAtha joDIne cakraratnane praNAma kare che, praNAma karIne AyudhazALAmAMthI bahAra nIkaLe che, nIkaLIne jyAM bahAra upasthAnazALA (sabhA-kacerI)mAM bharata rAjA hoya tyAM Ave che, AvIne hAtha joDIne "Apano jaya ho, Apano vijaya ho" evA zabdothI jayaghoSa karatA rAjAne vadhAmaNI Ape che ke "he devAnupriya! ApanI AyudhazALAmAM divya cakraratna utpanna thayuM che. he devAnupriya ! A ISTa arthanuM nivedana karavA huM Avyo chuM. A samAcAra Apane priyakArI thAo." |4 tae NaM bharahe rAyA tassa Auhariyassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma haTe jAva visappamANahiyaye viyasiyavarakamalaNayaNavayaNe, payaliyavarakaDagantuDiyakeUramauDa kuNDala hAravirAyaMtaraiyavacche, pAlaMbapalaMbamANagholaMtabhUsaNadhare, sasaMbhamaM, turiyaM, cavalaM pariMde sIhAsaNAo abbhuDhei, abbhuTTittA pAyapIDhAo paccoruhai, paccorUhittA pAuyAo omuyai, omuittA egasADiyaM uttarAsaMgaM karei, karettA aMjalimauliyaggahatthe cakkarayaNAbhimuhe sattaTThapayAI aNugacchai, aNugacchittA vAmaM jANuM aMcei, aMcittA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi NihaTTa karayala jAva aMjali kaTu cakkarayaNassa paNAmaM karei, karettA tassa Auhaghariyassa ahAmAliyaM mauDavajjaM omoyaM dalayai, dalaittA viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalayai, dalaittA sakkArei, sammANei, sakkArettA sammANittA paDivisajjei, paDivisajjettA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe / bhAvArtha :- AyudhazALAnA rakSaka pAsethI cakraratnanI utpattinA samAcAra sAMbhaLI bharata rAjA harSita thAvat vikasita hRdayavALA thAya che kAvat jenI AMkho ane mukha kamaLa vikasita thaI jAya che jenA valaya, bAjubaMdha, mugaTa, kuMDala tathA vakSaHsthalane zobhAvatA hAra ane gaLAmAM laTakatI mALAo (harSAtirekathI zarIra kaMpita thavAthI) kaMpita thaI rahI che; tevA bharata rAjA AdarapUrvaka, tvaritagatithI, utkaMThApUrvaka potAnA siMhAsana uparathI UbhA thAya che, pAdapITha upara paga mUkI nIce utare che, nIce UtarIne pAdukAo utArI, uttarIya vastranuM uttarAsaMga kare che, hAthane aMjalibaddha karIne cakraratnanI sanmukha, cakranI dizAmAM sAta-ATha pagalAM jAya che, jaIne DAbo goThaNa UMco rAkhI, jamaNo goThaNa jamIna para sthApI(namonyurNa mudrAmAM besI) hAthane aMjali baddha karI, cakraratnane praNAma kare che. te pramANe praNAma karIne AyudhazALAnA rakSakane potAnA mugaTa sivAya badhAMja AbhUSaNo dAnamAM ApI de che. tene jIvanopayogI vipula prItidAna Ape che arthAt jIvanaparyata tenA bharaNa-poSaNa rUpa AjIvikAnI vyavasthA karI, teno satkAra kare che, sanmAna kare che. satkAra ane sanmAna karIne tene visarjita kare che. A pramANe karIne rAjA pUrvAbhimukha thaIne siMhAsana para bese che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra 5 tae NaM se bharahe rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA ! viNIyaM rAyahANiM sabbhitasbAhiriyaM Asiya saMmajjiya sitta suiga ratthaMtaravIhiyaM, maMcAimaMcakaliyaM, NANAviharAgavasaNaUsikjhayapaDAgAipaDAga-maMDiyaM, lAulloiyamahiyaM, gosIsasarasarattadaddaradiNNApaMcaMgulitalaM uvaciya caMdaNakalasaM, caMdaNaghaGasukatoraNapaDiduvAsdesabhAyaM, gaMdhuddhayAbhirAmaM, sugaMdhavaragaMdhiyaM, gaMdhavaTTibhUyaM kareha, kAraveha, karettA, kAravettA ya eyamANattiyaM pccppinnh| 132 taNaM te koDuMbiya purisA bharaheNaM raNNA evaM vuttA samANA haTTha jAva aMjaliM kaTTu evaM sAmitti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNaMti, paDisuNittA bharahassa aMtiyAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA viNIyaM rAyahANi jAva gaMdhavaTTibhUyaM karettA, kAravettA ya tamANattiyaM paccapiNaMti / bhAvArtha :- tyArapachI te bharata rAjA potAnA kauTuMbika puruSone(AjJAMkita sevakone) bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che- he devAnupriyo ! zIghra vinItA nagaranI aMdara-bahAra cArebAju gaMdhodaka chAMTIne, kacaro kADhIne ekadama svaccha ane sApha karo; rAjamArga ane anya mArgo para darzakone besavA maMca upara maMca banAvI tene susajjita karo; vividha prakAranA raMgIna vastronI, siMhAdinA cihnathI aMkita dhvajAo, UMcI ane lAMbI patAkAo tathA te patAkAnI upara-upara rahetI atipatAkAothI suzobhita karo; nagarInA prAsAdonI jamInane chANathI lIMpAvI, divAlone cUnAthI dhoLAvI, gozIrSa, sarasa, raktacaMdana ane dardaracaMdanathI pAMca aMguliyukta paMjAnA chApA marAvo, prAsAdanA dvAra para caMdana kaLazo mUkAvo, caMdana kaLazane toraNanA AkAramAM sthApita karo, sugaMdhI dhUpathI nagarIne abhirAma banAvo. te nagarI jANe sugaMdhanI goLI na hoya ! tevI tene sugaMdhita karo, karAvo, tema karI, karAvI mane te kArya thaI gayAnI sUcanA Apo. bharata rAjAe A pramANe kahyuM tyAre te sevako khUba harSita ane prasanna thaIne hAtha joDIne "svAmInI jevI AjJA" A pramANe kahIne AjJAne zirodhArya kare che. AjJA zirodhArya karIne bharata rAjAnI pAsethI jAya che ane jaIne rAjAnA Adeza pramANe vinItA rAjadhAnIne zaNagArIne, sugaMdhita karIne, rAjAnI pAse AvIne, AjJApAlana karyAnA samAcAra Ape che. 6 tae NaM se bharahe rAyA jeNeva majjaNaghare, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA samuttajAlAkulAbhirAme, vicittamaNirayaNakuTTimatale ramaNijje NhANamaMDavaMsi, NANAmaNi rayaNabhatticittaMsi NhANapIDhaMsi, suhaNisaNNe, suhodaehiM, gaMdhodaehiM, pupphodaehiM, suddhodaehiM ya puNNe kallANagapavaramajjaNavihIe majjie / Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra tattha kouyasaehiM bahuvihehiM kallANagapavasmajjaNAvasANe pamhalasukumAlagaMdhakAsAiklUhiyaMge, sarasasurahigosIsacaMdaNANulittagatte, ahaksumahagghadUsarayaNasusaMvuDe, suimAlA-vaNNagavilevaNe, AviddhamaNisuvaNNe kappiyahAraddhahAstisariyapAlaMbapalaMbamANakaDisuttasukayasohe, piNadbhagevijjaga aMgulijjagalaliaMgayalaliyakayAbharaNe, NANAmaNikaDagatuDiyathaMbhiyabhue ahiyarUvasassirIe, kuNDalaujjoiyANaNe, mauDadittasirae, hArotthaksukayavacche, pAlaMbapalaMbamANa sukayapaDauttarijje, muddiyA-piMgalaMgulIe, NANAmaNikaNagavimalamaharihaNiuNoviyamisi 133 miseMtaviraiyasusiliTThavisiThThalaTThasaMThiyapasatthaAviddhavIravalae / kiM bahuNA ? kapparukkhae ceva alaMkiyavibhUsie, NariMde sakoraMTa jAva caucAmasvAlavIiyaMge, maMgalajayajayasaddakayAloe, aNegagaNaNAyagadaMDaNAyaga jAva dUyasaMdhivAlasaddhiM saMparivuDe, dhavalamahAmehaNiggae iva gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNANa majjhe sasivva piyadaMsaNe NaravaI dhUvapupphagaMdhamallahatthagae majjaNagharAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva AuhagharasAlA, jeNeva cakkarayaNe, teNAmeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA jyAM potAnuM snAnaghara che tyAM Ave che ane snAnagharamAM praveza kare che, praveza karIne motIothI sajAvelA; jharukhAthI ati suMdara; anekavidha maNi, ratno jaDelA bhUmitalathI ramaNIya tevA snAna maMDapamAM, kalAtmaka rIte jaDelA maNiratnothI suzobhita snAnapITha(bAjoTha) upara sukhapUrvaka bese che. na atigarama, na ati ThaMDA tevA sukhaprada jaLathI, caMdanAdi mizrita, sugaMdhI jaLathI, puSpamizrita jaLathI, zuddhodakathI, kalyANakArI, uttamasnAna vidhithI rAjA snAna kare che. te seMkaDo kautuko-vidhividhAnothI kalyANakArI snAnavidhi pUrI thaI gayA pachI rUchaDAMvALA, sukomaLa, sugaMdhita, kASAyika raMganA vastrathI aMga lUche che; zarIra para rasamaya, sugaMdhita, gozIrSa caMdanano seca Dare che; akhaMDita, bhUlyavAna, zreSTha, uttama vastro pahere che; pavitramANA dhaare| Dare che; DesarAhi sugaMdhita dravyo(paraphyuma) chAMTe che; maNi jaDelA sonAnA AbhUSaNo dhAraNa kare che; kalpita-yathAsthAne aDhArasaro hAra, ardhahAra-navasaro hAra ane traNasaro hAra tathA TisUtra-kaMdoro dhAraNa karavAthI suzobhita; kaMThamAM kaMThAbharaNa, AMgaLIomAM mudrikAo, mastakamAM kezAbharaNa(puSpAdi) dhAraNa karavAthI rAjA suzobhita lAge che. vividha prakAranA maNiothI nirmita kaMkaNa, truTita-toDA, bAjubaMdhathI te staMbhita bhujAvALA thaI jAya che. suMdara kuMDaLothI udyotita mukhamaMDaLavALA; mugaTathI camakatA mukhamaMDaLavALA; hArothI AcchAdita, suMdara vakSaHsthaLavALA; lAMbA laherAtA uttarIya vastrane dhAraNa karanArA; suvarNanI mudrikAothI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra suvarNamayI dekhAtI AMgaLIovALA; suyogya zilpIo dvArA aneka prakAranA maNi-suvarNathI banAvAyelA vimaLa, ujjavaLa, mUlyavAna, atyaMta suMdara, saMdhi viziSTa, prazaMsanIya AkAravALA suMdara vijayakaMkaNane dhAraNa kare che; vadhu zuM kahevuM? A rIte alaMkAra yukta ane vezabhUSA yukta te narendra kalpavRkSanI jema zobhI uThe che; koraMTa puSpathI yukta chatra dhAraNa karAyelA yAvat viMjhAtA cAra cAmaranA vALathI sparzita aMgavALA rAjAne jotA ja loko maMgalakArI jayanAda kare che. aneka gaNanAyako, daMDanAyako yAvat dUto ane rAjyanA sImA rakSakothI vIMTALAyelA, mahAmeghamAMthI bahAra nIkaLatA zveta caMdranI jema priyadarzI te rAjA dhUpa, puSpa, gaMdha, dravya, bhANA vagere sAmagrI hAthamAM bardha snAnaghara (mahesa) bhAMthI jahAra nIDaje che, jahAra nIkaLIne jyAM AyudhazALA che, jyAM cakraratna che, te dizAmAM jAya che. 134 7 tae NaM tassa bharahassa raNNo bahave Isara jAvapabhiio appegaiyA paumahatthagayA, appegaiyA uppalahatthagayA jAva appegaiyA sayasahassapattahatthagayA bharahaM rAyANaM piTThao-piTThao aNugacchaMti / bhAvArtha :- tyArapachI bharata rAjAnA ghaNA Izvara, talavara vageremAMthI keTalAka loko hAthamAM kamaLa, keTalAka loko utpala kamaLa yAvat keTalAka loko lAkha pAMdaDIvALA kamaLa laIne bharata rAjAnI pAchaLapAchaLa cAle che. 8 tae NaM tassa bharahassa raNNo bahUIo khujjA cilAi vAmaNi, vaDabhIo babbarI bausiyAo / joNiya palhaviyAo, IsiNiya-thArukiNiyAo // 1 // lAsiya lausiya damilI, siMhali taha ArabI puliMdI ya / pakkaNi bahali muruMDI, sabarIo pArasIo ya // 2 // appegaiyA vaMdaNakalasahatthagayAo, bhiMgAra AdaMsathAlasupaiTThagavAyakaragarayaNakaraMGapupphacaMgerI-mallavaNNacuNNagaMdhahatthagayAo, vatthaAbharaNalomahatthayacaMgerIpupphapaDalahatthagayAo jAva lomahatthagapaDalahatthagayAo, appegaiyAo sIhAsaNahatthagayAo, chattacAmarahatthagayAo, tillasamuggayahatthagayAo, koTThasamuggayahatthagayAo jAva sAsavasamuggayahatthagayAo / telle koTThasamugge, patte coe ya tagaramelA ya / hariyAle hiMgulae, maNosilA sAsavasamugge // 1 // appegaiyAo tAliyaMTahatthagayAo, appegaiyAo dhUvakaDucchuyahatthagayAo bharahaM rAyANaM piTThao-piTThao aNugacchaMti / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 135 bhAvArtha:- bharatarAnI hAsImo- (1) thisAtI-zikSAtahezanI hAsIo (2)pArI-bAra hezanI vAmana tathA nAminI nIye zarIravANI (3) pazi (4)niya (5) 5vi (G) zani (7) thAlina(8) mAsiDI () muziDA (10) drAviDI (11) siMDalI (12) sAraNI (13) pulindri (14) 575 (15) bAlI (17) bhurunDI (17) parI mane (18) pArasI (u.1/2). A aDhAra dezanI dAsIomAMthI keTalIka hAthamAM maMgaLa kaLaza, jhArI, darpaNa, thALa, sarAvaluM, vAtakaraka-ghaTa vizeSa, ratnanI peTI, phUlonI chAbaDIo, mALA, raMga, cUrNa bharelI ane sugaMdhI padArtho bharelI chAbaDIo, vastronI, AbhUSaNonI, morapIMchanI chAbaDIo, phUlonA gajarA bharelI chAbaDIo thAvatuM morapIMcha, siMhAsana, chatra, cAmara ane tela bharelA pAtra laIne, cAle che. keTalIka dAsIo koSTakanA pAtra yAvata sarSapa(sarasava)nA pAtra hAthamAM laIne cAle che. tama, aSTa, patra, gaMdha dravya, tAmizrita dravya, 2tAsa, DiMgo, mana:sikha ane sapanA pAtra(gA. 1), keTalIka dAsIo hAthamAM tAlapatra-paMkhA, dhUpadAnI laIne bharatarAjAnI pAchaLa-pAchaLa yAle che. | 9 tae NaM se bharahe rAyA savviDDIe, savvajuIe, savvabaleNaM, savvasamudayeNaM, savvAyareNaM, savvavibhUsAe, savvavibhUIe, savvavatthapupphagaMdhamallAlaMkAravibhUsAe savvatuDiyasahasaNNiNAeNaM mahayA iDDIe jAva mahayA varatuDiyajamagasamagapavAie NaM saMkhapaNakapaDahabherijhallarikharamuhimurayamuiMgaduMduhiNigghosaNAieNaM jeNeva AuhagharasAlA, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA Aloe cakkarayaNassa paNAma karei, karettA jeNeva cakkarayaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchitA lomahatthayaM parAmusai, parAmusittA cakkarayaNaM pamajjai, pamajjittA divvAe udagadhArAe abbhukkhei, abbhukkhittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM aNuliMpai, aNuliMpittA aggehiM varehiM gaMdhahiM mallehiM ya acciNai, pupphAruhaNaM, mallagaMdhavaNNacuNNavatthAruhaNaM, AbharaNAruhaNaM karei, karettA acchehi, saNhehiM, seehiM, rayayAmaehiM, accharasAtaMDulehiM cakkarayaNassa purao aTThamaMgalae Alihai, taM jahA-sotthiya sirivaccha NaMdiyAvatta vaddhamANaga bhaddAsaNa maccha kalasa dappaNa aTThamaMgalae AlihittA kAUNaM karei uvayAraM, kiM te- pADalamalliyacaMpaga-asogapuNNAgacUyamaMjarINavamAliyabakulatilagakaNavIskuMdakojjayakoraMTayapattadamaNayavarasurahisugaMdhagaMdhiyassa, kayaggahagahiya karayalapabbhaTThavippamukkassa, dasaddhavaNNassa, kusumaNigarassa tattha cittaM jANusseha Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra ppamANamittaM ohiNigaraM karettA caMdappabha vaira veruliyavimaladaMDaM, kaMcaNamaNirayaNabhatticitaM, kAlAgurUpavaskuMdurUkkaturUkkadhUkgaMdhuttamANuviddhaM ca dhUmavaTTi viNimmuyaMtaM, veruliyamayaM kaDacchuyaM paggahettu payate, dhUvaM dahai, dahettA sattaTThapayAI paccosakkai, paccosakkettA vAmaM jANuM aMcei jAva paNAmaM karei, karettA AuhagharasAlAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamettA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA, jeNeva sIhAsaNe, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisIyai, saNNisittA aTThArasa seNippaseNIo saddAvei saddAvettA evaM vyaasiibhAvArtha:- A pramANe bharatarAjA potAnI sarva prakAranI Rddhi, dhuti, bala-sainya ane parivArAdi samUhathI yukta thaIne Ave che, cakraratna prati pUrNa AdarabhAva sahita; yathAyogya samasta vibhUSAthI susajja, potAnA samasta vaibhava sahita, vastra, puSpa, gaMdha, alaMkAra ane sarva zobhA sahita; sarva vAjiMtronA nAda sahita tathA mahAddhi, mahAdhuti yAvatuM eka sAthe vagADavAmAM AvatA zreSTha vAjiMtro- zaMkha, Dhola, moTA Dhola, bherI, jhAlara, kharamukhI, muraja, mRdaMga, dubhinA mahAnAda sahita te bharatarAjA AyudhazALA samIpe Ave che. AvIne cakraratna daSTigocara thatAM ja dUirathI] cakraratnane praNAma kare che. praNAma karIne jyAM cakraratna che tyAM Ave che. AvIne hAthamAM morapIMcha grahaNa kare che, grahaNa karIne cakraratnanuM pramArjana kare che, pramArjana karIne divya jaladhArAthI prakSAlana kare che, prakSAlana karIne sarasa gozIrSa caMdanano lepa kare che, lepa karIne tAjA uttama sugaMdhita dravyo ane puSpothI pUjA kare che, pUjA karIne tenA upara puSpo, mALAo, gaMdha dravyo, cUrNa, vastra ane alaMkAro caDhAve che, puSpAdi caDhAvIne te cakraratnanI sAme ujjavaLa snigdha, zveta, ratnamaya akSata cokhAthI aSTamaMgalanuM Alekhana kare che. te aSTamaMgalonA nAma A pramANe che. yathA- svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, vardhamAnaka, bhadrAsana, matsya, kaLaza ane darpaNa. aSTa maMgalanuM Alekhana karIne dareka maMgaLa dravyanA citranI aMdara AlekhavAmAM AvelA vargo upara gulAba, mogarA, caMpaka, azoka, punnAga, vRkSanA puSpo, AmramaMjarI, navamallikA, bakula, tilaka, kaNera, kuMda, kubbaka, ToraMTaka, patra, damanaka vagere tAjA, amlAna, surabhita ane pAMca varNanA puSpone rAjA atyaMta komaLatAthI potAnA hAthethI grahaNa karIne caDhAve che. AzcaryakAraka rIte te puSpone eTalI mAtrAmAM caDhAve che ke te cakraratnanI cArebAjunI bhUmimAM puSpono jAnupramANa(ghUMTaNa sudhI), 28 aMgula pramANa Dhagalo thaI jAya che. tyArapachI caMdraprabhamaNi, vajamaNi ane vairyamaNi jevA vimaladaMDavALI; suvarNa ane maNiratnothI nirmita; kAlAguru, zreSTha kuMdaruSka, turuSka, lobAna vagere dhUpanA uttama padArthanI sugaMdhathI sugaMdhita; dhUpanI sugaMdha jemAMthI nIkaLatI hoya tevI dhUpadAnIne grahaNa karI; temAM dhUpa karIne cakrane dhUpa Ape che. tyArapachI rAjA pAchA page cAlIne sAta, ATha pagalA pAchaLa jaIne, tyAM potAnA DAbA ghUMTaNane Ubho rAkhIne, jamaNA ghUMTaNane jamIna para sthApita karIne (nordhInI mudrAmAM besIne) vAva cakrane praNAma kare che, praNAma karIne AyudhazALAmAMthI bahAra nIkaLe che; bahAra nIkaLIne bAhya upasthAna zALA-sabhAbhavanamAM Ave che ane pUrvAbhimukha siMhAsana para vidhivatu bese che. besIne aDhAra zreNI-prazreNI sarva jAtinA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra [ 137] prajAjanone bolAve che. bolAvIne A pramANe kahe che10 khippAmeva bho devANuppiyA ! ussukkaM, ukkara, ukkiTuM, adijjaM, amijjaM, abhaDappavesaM, adaMDakodaMDimaM, adharimaM, gaNiyA varaNADaijjakaliyaM, aNega-tAlA- yarANucariyaM, aNuddhayamuiMgaM, amilAyamalladAmaM, pamuiyapakkIliya sapurajaNajANavayaM vijayavejaiyaM cakkarayaNassa aTThAhiyaM mahAmahimaM kareha, karettA mameyamANattiyaM khippAmeva paccappiNaha / tae NaM tAo aTThArasa seNippaseNIo bharaheNaM raNNA evaM vuttAo samANIo haTThAo jAva viNaeNaM vayaNaM paDisuNeti, paDisuNittA bharahassa raNNo aMtiyAo paDiNikkhauti, paDiNikkhamittA ussukkaM jAva ukkaraM aTThAhiyaM mahAmahima kareMti ya kAraveMti ya, karettA kAravettA ya jeNeva bharahe rAyA, teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA jAva tamANattiyaM paccappiNaMti / bhAvArtha :- he devAnupriyo ! tame zIdhra jakAtanAkA para levAtA rAjyakarathI prajAjanone mukta karo; saMpatti ke pazudhana para levAtA rAjyakarathI mukta karo ane khetI nIpaja, anAja vagere para levAtA rAjyakarathI mukta karo; adeya = prajAjano kara rUpe kAMI Ape nahIM ane ameya = rAjakarmacArIo kararUpe kAMI mApe ke gaNe nahIM; prajAjanonA gharamAM rAjakarmacArIo praveze nahIM; aparAdhI prajAjanane daMDa ApavAmAM Ave nahIM tathA aparAdhI rAjakarmacArIone kudaMDa ApavAmAM Ave nahIM arthAt prajAjano ke rAjakarmacArInA aparAdha badala daMDarUpe vasUla karAtI rakama levAmAM Ave nahIM; rAjadeNA mApha karavAmAM Ave; gaNikAo, naTapuruSo potAnI kaLAo batAve; tAlabajAvanArAovAdanavidhi pramANe kaLA darzAvatA mRdaMgone Urdhva dizAmAM upara rAkhIne vAdana kare; nagarane tAjI puSpamALAothI zaNagAravAmAM Ave; A rIte vinItAnagarI ane kozala dezavAsIo pramodita banI, kriIDA sahita cakraratnanI utpatti nimitte, mahAvijayanA sUcana rUpe aNahnikA mahotsava Ujave. A kArya karIne zIdhra mane te samAcAra Apo. bharatarAjAe A pramANe kahyuM tyAre te sAMbhaLIne aDhAra zreNI-prazreNInA prajAjana khuza thAya che thAvatu vinayapUrvaka rAjAnAM vacana zirodhArya kare che. te pramANe karIne rAjAnI pAsethI nIkaLe che. nIkaLIne teo rAjAnI AjJAnusAra aSTAlikA mahotsava nimitte nagarIne zulka mukta karavI vagere vyavasthA kare che ane karAve che. tyArapachI bharatarAjAnI samIpe AvIne temane kahe che ke "ApanI AjJAnusAra badhI vyavasthA thaI gaI che." A rIte bharata rAjAnI AjJA mujaba nagarImAM aNahnikA mahotsava ujavAya che. vivecana : prastuta sUtromAM cakravartInA cakraratnanI utpatti tathA tenI pUjAvidhinuM vistRta varNana che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra cakravartI pUrvabhavanA prabaLa puNyaprabhAve 14 ratnanA svAmI bane che. tenI prApti kramazaH thAya che. temAM sahuthI prathama AyudhazALA-zastrAgAramAM cakraratna utpanna thAya che. te devAdhiSThita hoya che. te cakraratnanI sahAyatAthI ja rAjA cha khaMDa para vijaya prApta karIne cakravartI padane prApta kare che. 14 ratnamAM cakraratnanI pradhAnatA che. cakraratna ratnamaya ane svaccha ja hoya che. tema chatAM tenuM pramArjana, prakSAlana, pUjAvidhi vagere prakriyA dvArA cakraratna prati ane tenA adhiSThita deva prati cakravartIno Adara bhAva pradarzita thAya che. cakravartInI snAnavidhi, pUjAvidhi vagere varNana bhAvArthathI spaSTa che. aNahilA utsava - mahA utsava. rAjAne tyAM putrajanma Adi koIpaNa AnaMdajanaka prasaMge upasthita thAya tyAre teno utsava samagra prajAjano ujave che. samasta prajAjano teno AnaMda mANI zake te lakSathI utsavanA prAraMbhamAM prajAjanone sarva prakAranI upAdhithI mukta karAya che. tethI ja nagarIne karamukta, daMDakta karavAnI ghoSaNA thAya che. tyArapachI AnaMda pramoda mATe vAdha, vAjiMtra, nATakAdi kriyAo thAya che. koIpaNa zubhakArya pUrNa thayA pachI devo-manuSyo mahotsava ujave te aNahnikA mahotsavanA nAmathI prasiddha che. prastutamAM cakra ratnanI utpattinA AnaMdamAM cakravartI utsava ujave che tenuM sUcana che. avArasapipaLo :- 18 zreNI-prazreNI jano. A 18 prakAramAM sarva prajAjanono samAveza thaI jAya che. te 18mAM nava nAruka ane nava kAruka kahevAya che. te 18ne zreNI kahe che. nava nATaka :- (1) kuMbhAra mATInA vAsaNAdi banAvanAra (2) paTela-gAmanA mukhI (3) suvarNakArasonuM ghaDanAra sonI (4) supakAra-rasoIyA (5) gaMdharva-gAyaka (6) kAzyapa-nApita, vANaMda (7) mALI (8) kacchakAra- kathAkAra (9) tAMbUlika- kaMboLI, pAna vikretA. nava kAruka :- (1) carmakAra- mocI, caMpalAdi banAvanAra (2) yaMtrapalaka- telI, ghAMcI-talAdine pIsI tela kADhanAra (3) gaMdhika- gAMdhI (4) jhiMpaka- raMgArA, vastrAdi raMganAra (5) kaMzakara- kaMsArA (6) sIvakadarajI, vastra sIvanArA (7) gopAla- bharavADa, gAyanuM pAlana karanArA (8) bhilla (9) dhIvara-mAchImAra. A 18 zreNI ane tenI avAMtara jAtio prazreNI kahevAya che. digvijaya prayANaH mAgadhatIrtha vijayaH|11 tae NaM se divve cakkarayaNe aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe AuhagharasAlAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA aMtalikkhapaDivaNNe, jakkhasahassa-saMparivuDe, divvatuDiya-sahasaNNiNAeNaM aapuurete ceva aMbaratalaM viNIyAe rAyahANIe majjhaMmajjheNaM Niggacchai NiggacchittA gaMgAe mahANaIe dAhiNilleNaM kUleNaM puratthimaM disiM mAgahatitthAbhimuhe payAe yAvi hotthA / Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSAra [ 139] bhAvArtha :- aNahnikA mahotsava pUrNa thaI gayA pachI te divya cakraratna AyudhazALA-zastrAgAramAMthI bahAra nIkaLe che, nIkaLIne AkAza mArge cAle che. te cakra eka hajAra yakSothI adhiSThita hoya che. divya vAjiMtronA dhvani ane nirdoSathI AkAzane pUrita karatuM arthAt zabdAyamAna karatuM te cakraratna vinItA rAjadhAnInI madhyamAMthI nIkaLe che, nIkaLIne gaMgA mahAnadInA dakSiNI kinArethI pUrva dizAmAM mAgadhatIrtha tarapha javA mATe gamana kare che. 12 tae NaM se bharahe rAyA taM divvaM cakkarayaNaM gaMgAe mahANaIe dAhiNilleNaM kUleNaM puratthimaM disiM mAgahatitthAbhimuhaM payAyaM pAsai pAsittA haTThatuTTha jAva koDuMbiyapurise saddAvei saddAvittA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha, hayagayaraha-pavarajohakaliyaM cAuraMgiNiM seNNaM saNNAheha, ettamANattiyaM paccappiNaha / tae NaM te koDubiyapurisA jAva pccppipati ! bhAvArtha :- bharatarAjA te divya cakraratnane gaMgA mahAnadInA dakSiNI kinArethI pUrva dizAmAM mAgadhatIrtha tarapha prayANa karatuM jue che, joIne te harSita ane saMtuSTa thAya che yAvata kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che- he devAnupriyo ! zIdhra abhiSikta, hastiratnane susajja karo. ghoDA, hAthI, ratha ane zreSTha yoddhAo, sainiko sahita caturaMgiNI senAne taiyAra karo. AjJAnusAra kArya thaI gayAnA mane samAcAra Apo. tyArapachI te kauTuMbika puruSo AjJAnusAra kArya karI rAjAne samAcAra Ape 13 tae NaM se bharahe rAyA jeNeva majjaNaghare, teNeva uvAgacchai uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai aNupavisittA jAvasasivva piyadasaNe NaravaI majjaNagharAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA hayagayaraha-pavaravAhaNabhaGacaDaga-pahakara-saMkulAe seNAepahiyakittI jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA, jeNeva Abhisekke hatthirayaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA aMjaNagirikUDasaNNibhaM gayavaI NaravaI durUDhe / bhAvArtha - tyAra pachI bharatarAjA snAnaghara samIpe AvIne, snAnagharamAM praveza kare che yAvat caMdranI jema jovAmAM priya lAgatAM te rAjA snAnagRhamAMthI nIkaLe che. snAnagharamAMthI bahAra nIkaLIne ghoDA, hAthI, ratha, bIjA uttama vAhano ane yoddhAonA vistRtavRMdathI vyApta senAthI suzobhita te rAjA bAhya upasthAnazALA-bahAranA sabhAbhavana samIpe jyAM abhiSikta hastiratna che, tyAM Ave che ane aMjanagirinA zikhara jevA gajapati para te narapati ArUDha thAya che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra 14 ta NaM se bharahAhave NariMde hArotthaya-sukayaraiyavacche, kuMDalaujjoiyANaNe, mauDadittasirae, NarasIhe, NaravaI, NariMde, Naravasahe, marUyarAya-vasabhakappe abbhahiyarAyateya-lacchIe dippamANe, pasatthamaMgalasaehiM saMthuvvamANe, jayasaddakayAloe, hatthikhaMdhavaragae, sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM, seyavaracAmarAhiM uddhuvvamANIhiM-uddhuvvamANIhiM jakkhasahassa- saMparivuDe vesamaNe ceva dhaNavaI, amaravai-saNNibhAe iDDIe pahiyakittI, gaMgAe mahANaIe dAhiNilleNaM kUleNaM gAmAgara Nagara-kheDa-kabbaDa-maDaMba-doNamuhapaTTaNAsama-saMbAha-sahassamaMDiyaM, thimiyameiNIyaM vasuhaM abhijiNamANe-abhijiNamANe aggAI varAiM rayaNAI paDicchamANe- paDicchamANe taM divvaM cakkarayaNaM aNugacchamANe- aNugacchamANe joyaNaMtariyAhiM vasahIhiM vasamANe vasamA jeNeva mAgahatitthe, teNeva uvAgacchai / 140 uvAgacchittA mAgahatitthassa adUrasAmaMte duvAlasajoyaNAyAmaM, NavajoyaNavitthiNNaM, varaNagara saricchaM, vijaya khaMdhAvAraNivesaM karei karettA vaDDairayaNaM saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! mama AvAsaM posahasAlaM ca karehi, karettA mameyamANattiyaM paccappiNAhi / tae NaM se vaDDairayaNe bharaheNaM raNNA evaM vutte samANe haTThatuTTha jAva aMjali kaTTu evaM sAmI ! tahatti ANAe viNaNaM vayaNaM paDisuNei paDisuNettA bharahassa raNNo AvasahaM posahasAlaM ca karei karettA yamANattiyaM khippAmeva paccappiNaMti / bhAvArtha :- tyArapachI te bharatAdhipati, narendra, hArothI vyApta, suzobhita ane prItidAyaka vakSaH sthalavALA, kuMDaLothI udyotita mukhavALA, mugaTathI dedIpyamAna mastakavALA, manuSyomAM siMha jevA zauryavAna, narapati (prabhAsa), narendra, nara vRSabha (svIddhRta aryabhAranA nirvAha ), bharuta-vyaMtara Ahi hevonA indronI madhyamAM mukhya saudharmendra jevA, rAjocita tejasvitArUpa lakSmIthI atyaMta dIptimAna, seMkaDo maMgalasUcaka zabdothI stuti karAyelA, darzana thatAM ja loko dvArA jayanAdathI vadhAvAtA; paTTahasti para beThelA; koraMTanA puSponI mALAothI yukta chatrane dhAraNa karAyelA; zreSTha, zveta cAmarathI vIMjhAtA; hajAro yakSothI parivRtta kubera jevA dhanapati; indranI jevI RddhithI vistRta kIrtine prApta thayelA te bharatarAjA gaMgAmahAnahInA dRkSiNavartI DinArethI ubharo grAma, khADara (jAzo), nagara, jeTa, durjaTa, bhauMja, drozabhuja, paTTana, Azrama tathA saMbAdhathI suzobhita, prajAjanayukta pRthvIne(tyAMnA rAjAone) jItatAM- jItatAM utkRSTa- zreSTha ratnone bheTanA rUpamAM grahaNa karatAM, divya cakraratnanuM anusaraNa karatAM, eka-eka yojana upara potAnA paDAva nAMkhatAM, mAgadhatIrtha samIpe Ave che. mAgadhatIrthanI samIpe AvIne mAgadha tIrthathI na ati dUra na ati samIpe bAra yojana lAMbI, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSasTAra 141 nava yojana pahoLI jagyAmAM sainya mATe zreSTha nagara sadaza nivAsa rU5 chAvaNI nAMkhe che, paDAva kare che, paDAva karIne vardhakI ratna(zreSTha zilpakArone bolAve che, bolAvIne kahe che ke- "he devAnupriya! mArA mATe AvAsasthAna ane pauSadhazALAnuM zIdhra nirmANa karo ane te kArya pUrNa karI mane sUcanA Apo". rAjAno A Adeza sAMbhaLIne zilpakAra harSita ane saMtuSTa thAya che. te hAtha joDIne A pramANe kahe che ke- "he svAmI! jevI ApanI AjJA" ema kahIne vinayapUrvaka rAjAnA Adezane svIkAre che ane bharata rAjA mATe AvAsasthAna tathA pauSadhazALAnuM nirmANa kare che, nirmANa karIne rAjAne kArya thaI gayAnI sucanA Apache. | 15 tae NaM se bharahe rAyA AbhisekkAo hatthirayaNAo paccoruhai paccoruhittA jeNeva posahasAlA, teNeva uvAgacchai uvAgacchittA posahasAlaM aNupavisai aNupavisittA posahasAlaM pamajjai pamajjittA dabbhasaMthAragaM saMtharai saMtharittA dabbhasaMthAragaM duruhai duruhittA mAgahatitthakumArassa devassa aTThamabhattaM pagiNhai pagiNhittA posahasAlAe posahie, baMbhayArI, ummukkamaNisuvaNNe, vavagayamAlA-vaNNaga-vilevaNe, Nikkhitta-satthamusale, dabbhasaMthArovagae, ege abIe aTThamabhattaM paDijAgaramANe paDijAgaramANe viharai / bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA abhiSikta hastiratna uparathI nIce Utare che, nIce UtarIne pauSadhazALA samIpe AvIne pauSadhazALAmAM praviSTa thAya che, tyAM pauSadhazALAnuM pramArjana kare che. pramArjana karIne aDhI hAtha pramANa darbha-DAbhanuM Asana pAthare che, Asana pAtharIne tenA upara bese che, besIne mAgadhatIrtha kumAradevane uddezIne aThThama tapa(traNa divasanA upavAsa)ne dhAraNa kare che, dhAraNa karIne pauSadhazALAmAM pauSadha kare che; brahmacArI banIne, maNi-suvarNamaya AbhUSaNo zarIra uparathI UtArIne zarIra paranA caMdana Adi sugaMdhita padArthonA lepane dUra karIne, zastra, muzaLa(sAMbelu) vagerenA sAvadha yoganuM tyAga karIne darbhAsana upara besIne bharata rAjA magadhAdhipatinA ciMtanamAM ekarUpa banI, anya sarva vyApAra choDI, ekalA ja sainyAdinI sahAya vinA AtmabaLapUrvaka aTTamanI tapasyAmAM jAgRta panI(3 hivasa) 24 cha. 16 tae NaM se bharahe rAyA aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi posahasAlAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA koDuMbiyapurise saddAvei saddAvittA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! hayagayaraha-pavarajohakaliyaM cAuraMgiNiM seNaM saNNAheha, cAugghaMTe AsarahaM paDikappeha tti kaTu majjaNagharaM aNupavisai jAva sasivva piyadaMsaNe NaravaI majjaNagharAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA hayagayaraha-pavaravAhaNa jAva Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA, jeNeva cAugghaMTe Asarahe, teNeva uvAgacchai uvAgacchittA cAugghaMTaM AsarahaM durUDhe / 142 bhAvArtha :- aTTamanI tapasyA pUrNa thayA pachI bharatarAjA pauSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLe che, bahAra nIkaLIne bAhya upasthAnazALAmAM Ave che, AvIne potAnA kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne tene A pramANe kahe che-- "he devAnupriyo ! ghoDA, hAthI, ratha ane uttama yodghAothI yukta caturaMgiNI senAne zIghra susajja (taiyAra) karo ane cAra ghaMTAvALA azvarathane taiyAra karo". A pramANe kahIne rAjA snAnagRhamAM praviSTa thAya che yAvat caMdranI samAna ati priya lAgatA rAjA snAnagRhamAMthI bahAra nIkaLe che, nIkaLIne ghoDA, hAthI, ratha, bIjA uttama vAhano ane senAthI suzobhita thaIne, te rAjA bAhya upasthAnazALAnI samIpe, cAra ghaMTAvALo azva ratha che tyAM Ave ane rathArUDha thAya che. 17 tae NaM se bharahe rAyA cAugghaMTaM AsarahaM durUDhe samANe haya-gaya-rahapavara- johakaliyAe saddhiM saMparivuDe mahayA-bhaDacaDagara-pahagaravaMda-parikkhitte cakka rayaNadesiya magge aNegarAyavara-sahassANujAyamagge mahayA ukkiTTha-sIhaNAyabola-kalakalaraveNaM pakkhubhiya- mahAsamuddarava bhUyaM piva karemANe- karemANe puratthimadisAbhimuhe mAgahatittheNaM lavaNasamuddaM ogAhai jAva se rahavarassa kupparA ullA / bhAvArtha :- tyAra pachI bharatarAjA jyAre cAturghaTa-cAra ghaMTAvALA azva ratha upara ArUDha thAya che, tyAre te rAjA ghoDA, hAthI, ratha ane padAtIo-sainiko sahitanI caturaMgiNI senAthI parivRtta thAya che. cakra pradarzita mArga para moTA moTA yoddhAo ane hajAro mugaTadhArI zreSTha rAjAo temanI pAchaLa cAle che. rAjAnA A gamana samaye utkRSTa siMhanAdanA dhvani ane kalarava yukta zabdathI evuM lAge che ke jANe vAyu dvArA kSubdha thayelo mahAsAgara ghughavATA karato na hoya ! te rIte teo pUrvadizA tarapha AgaLa vadhatAM, mAgadha tIrthanA kinArethI rathanA cakranI nAbhi bhInI thAya teTalA UMDA lavaNasamudramAM praveza kare che. 18 se bhara rAyA turage NigiNhas, NigiNhittA rahaM Thavei, ThavettA dhaNuM parAmusai, taeNaM taM airuggaya- bAlacaMda -iMdadhaNusaMkAsaM varamahisa-dariya-dappiya-daDhaghaNa-siMgagga-raiya-sAraM uragavara-pavara- gavala-pavara-parahuya-bhramarakula-NIli-NiddhadhaMtadhoyapaTTaM NiuNoviya- misimisiMta-maNirayaNa- ghaMTiyAjAla-parikkhittaM taruNakiraNa-tavaNijja-baddhaciMdhaM daddara-malayagiri-sihara- kesara-cAmara- bAladdha-caMda- ciMdhaM kAla-hariyaratta-pIya-sukkila-bahuNhAruNi-saMpiNaddhajIvaM jIviyaMtakaraNaM calajIvaM dhaNuM - gahiUNa se NaravaI usuM ca varavairakoDiyaM vairasAratoMDaM kaMcaNamaNi-kaNagarayaNadhoiTTha-sukayapuMkhaM aNegamaNirayaNa-viviha-suviraiya-NAmaciMdhaM vaisAhaM ThAIUNa ThANaM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra AyatakaNNAyataM ca kAUNa usumudAraM imAiM vayaNAiM tattha bhANiya se NaravaIhaMdi suNaMtu bhavaMto, bAhirao khalu sarassa je devA / NAgAsurA suvaNNA, tesiM khu Namo paNivayAmi // 1 // haMdi suNaMtu bhavaMto, abbhitarao sarassa je devA / NAgAsurA suvaNNA, savve me te visayavAsI // 2 // iti kaTTu usuM Nisira / parigara-Nigariya-majjho, vAuguya-sobhamANakosejjo / vitta soma dhaNuvarekha, phlovna prajvalluM rUA taM caMcalAyamANaM, paMcamicaMdovamaM mahAcAvaM / chajjai vAme hatthe, NaravaiNo taMmi vijayaMmi // 4 // 143 bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA ghoDAnI lagAma kheMcIne ratha Ubho rAkhI dhanuSya upADe che. te dhanuSya tatkAla udita bALacaMdra(zukla pakSI bIjanA caMdra) ane meghadhanuSya sadaza AkAravALuM hoya che; zreSTha bheMsanA sudaDha, saghana-nicchidra, ramaNIya zIMgaDA jevuM zreSTha hoya che; te dhanuSyano pRSThabhAga uttama nAga, mahiSazrRMga, koyala, bhramara samUha, nIlI guTikA sama ujjavaLa, kALI kAMtivALo, tejathI jAjvalyamAna ane nirmaLa hoya che; nipuNa kArIgaro dvArA banAvelI maNiratnanI camakatI ghaMTaDIo(ghUgharIo)thI veSTita hoya che; te dhanuSya vijaLI sadaza navIna kiraNavALuM, suvarNa nirmita cihnovALuM hoya che. te dhanuSya upara(zauryanA cihnarUpe) dardara ane malaya girinA zikharastha siMhanI kezarAlanA vALa bAMdhyA hoya che; (zobhA mATe camarI gAyanA vALa bAMdhyA hoya che;) te ardha caMdranA cihnathI aMkita hoya che. tenI jIvA(pratyaMcA) kALA, nIlA, lAla, pILA ane zvetavarNI snAyuothI baMdhAyelI hoya che. zatrunA jIvanano aMta karanArA, caMcaLa pratyaMcAvALA evA te dhanuSyane narapati grahaNa kare che. tatpazcAt bANa grahaNa kare che. te bANanA baMne aMtabhAga vajramaya hoya che. teno agrabhAga abhedha hovAthI vajra jevo sAra saMpanna hoya che. tenA pRSTha bhAga upara maNio ane ratno suvarNathI jaDelA hoya che ane nipuNa kArIgarathI nirmita hoya che. tenI upara vividha prakAranA maNiratnothI cakravartInuM nAma aMkita hoya che. te bANane grahaNa karI tenA mUla bhAgane yathAsthAne sthApita karIne dhanuSya upara bANa caDhAve che ane pratyaMcAne kAna sudhI kheMcIne A pramANe bole che- gAthArtha- mArA bANamAM aMkita kSetrasImAnA barhibhAgamAM rahenArA "he nAgakumAra, asurakumAra, suvarNakumAra devo ! tame sAMbhaLo, huM tamane praNAma karuM chuM'. // 1 // mArA bANamAM aMkita kSetranI aMdara rahenArA, "he nAgakumAra, asurakumAra suvarNakumAra devo ! tame sAMbhaLo, tame mArA bANanA viSaya bhUta cho.arthAt tame mArI nizrA svIkAra karo" / / 2 / A pramANe Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144] zrI jatIpa prApti satra kahIne bANa choDe che. jema malla-pahelavAna kaccha bAMdhe tema narapati(bANa choDatA pUrve) yuddhocita vastrathI potAnI kammara bAMdhe che. te samaye tenuM kauzaya vastra sAmudrIya pavanathI laherAtuM hoya che. phall vIjaLI jevA dedIpyamAna, zuklapakSanA pAMcamanA caMdra jevA suzobhita, vijaya apAvanArA evA mahAdhanuSyane DAbA hAthamAM dhAraNa karelA narapati pratyakSa indra jevA zobhe che. ll4l. | 19 tae NaM se sare bharaheNaM raNNA NisaTe samANe khippAmeva duvAlasa joyaNAI gaMtA mAgahatitthAhi-vaissa devassa bhavaNaMsi Nivaie / tae NaM se mAgahatitthAhivaI deve bhavaNaMsi saraM NivaiyaM pAsai pAsittA Asurutte ruTe caMDikkie kuvie misimisemANe tivaliyaM bhiuDi NiDAle sAharai, sAharittA evaM vayAsI- kesa NaM bho ! esa apatthiya- patthae duraMtapaMtalakkhaNe hINapuNNacAuddase hirisiriparivajjie jeNaM mama imAe eyANurUvAe divvAe deviDDIe divvAe devajuIe divveNaM devANubhAveNaM laddhAe pattAe abhisamaNNAgayAe uppiM appussue bhavaNaMsi saraM Nisirai tti kaTu sIhAsaNAo abbhuDhei abbhuTThittA jeNeva se NAmAhayake sare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA taM NAmAhayaMkaM saraM geNhai, NAmaMkaM aNuppavAei, NAmakaM aNuppavAe mANassa ime eyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA / bhAvArtha :- bharatarAjA jevuM te bANa choDe ke tarata ja te bANa bAra yojana dUra jaIne mAgadhatIrthanA adhipati devanA bhavanamAM paDe che. mAgadha tIrthAdhipati potAnA bhavanamAM paDelA bANane jue che, joIne te kudha, ruSTa, caMDa-vikarALa ane krodhathI lAlaghUma banI, dAMta kacakacAvatA ane hoTha karaDatA, kapALamAM traNa karacalI yukta banI, neNa caDAvI A pramANe bole che... jene koI icchatuM nathI tevA mRtyunI icchA karanAra, duHkhada aMta ane azubha lakSaNavALo, hinapuNya caturdazInA divase janmelo, lajjA tathA zobhArahita te koNa abhAgI che ke je pUrvajanmanA puNyathI upArjita, upalabdha ane svAdhIna devabhavana, ratna Adi rUpa Rddhi; zarIra, AbharaNa vagerenI kAMti; aciMtya vaikriya zaktirUpa prabhAva mArI pAse hovA chatAM mArA para bANano prahAra kare che. A parasaMpattino utsuka koNa che? A pramANe kahIne potAnA siMhAsana uparathI UThe che, UThIne jyAM te nAmAMkita bANa paDyuM che tyAM jAya che, jaIne te bANane hAthamAM grahaNa kare che. hAthamAM laIne kramazaH akSaro vAMce che, nAmAMkita akSaro vAMcIne tenA manamAM A pramANe adhyavasAya ciMtana, vicAra, manobhAva tathA saMkalpa utpanna thAya che. 20 uppaNNe khalu bho ! jaMbuddIve dIve bharahe vAse bharahe NAmaMrAyA cAuraMtacakkavaTTI, taMjIyameyaMtIyapaccuppaNNa-maNAgayANaMmAgahatitthakumArANaM devANaM rAINa-muvatthANIyaM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 145 / karettae, taM gacchAmi NaM ahaMpi bharahassa raNNo uvatthANIyaM karemitti kaTu evaM saMpehei, saMpehettA hAraM mauDaM kuMDalANi ya kaDagANi ya tuDiyANi ya vatthANi ya AbharaNANi ya saraM ca NAmAhayaka mAgahatitthodagaM ca geNhai, giNhittA tAe ukkiTThAe turiyAe cavalAe jayaNAe sIhAe sigyAe uddhRyAe divvAe devagaIe vIIvayamANe vIIvayamANe jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA aMtalikkhapaDivaNNe sakhikhiNIyAiM paMcavaNNAI vatthAI pavara parihie karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu bharahaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei vaddhAvettA evaM vayAsI- abhijieNaMdevANuppiehi kevalakappe bharahe vAse purathimeNaM mAgahatitthamerAe taM ahaNaM devANuppiyANaM visayavAsI, ahaNNaM devANuppiyANaM ANattIkiMkare, ahaNNaM devANuppiyANaM purathimille aMtavAle, taM paDicchaMtu NaM devANuppiyA ! mamaM imeyArUvaM pIidANaM ti kaTu hAraM mauDaM kuMDalANi yakaDagANi ya jAvamAgahatitthodagaM ca uvaNei / tae NaM se bharahe rAyA mAgahatittha kumArassa devassa imeyArUvaM pIidANaM paDicchai paDicchattA mAgahatitthakumAraM devaM sakkArei sammANei sakkArettA samANettA paDivisajjei / / bhAvArtha - aho ! jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM bharata nAmanA cAturata cakravartI rAjA utpanna thayA che. amAro jIta vyavahAra-paraMparAgata AcAra che ke bhUta, vartamAna ane bhaviSyavartI mAgadhatIrthanA adhiSThAtA devakumAro tyAM jaIne rAjAne bheTa Ape. tethI huM paNa jAuM ane jaIne bharata rAjAne upahAra-bheTa ApuM. // prabhArI viyA2rIne te DAra, bhugaTa, kuMDa,, 351, pazudha, vastra, vividha sA2, (bhrtn| nAmathI) nAmAMkita bANa ane mAgadhatIrthanuM rAjyAbhiSeka yogya) pANI grahaNa kare che. te badhuM laIne te utkRSTa, tvarita, capaLa siMhanI gati jevI prabaLa, zIghratAyukta, tIvratAyukta, divya devagatithI bharata rAjA pAse Ave che. tyAM bharata rAjA pAse AvIne nAnI ghUgharIonA raNakArayukta, paMcaraMgI uttama vastra paherelA te deva AkAzamAM ja UbhA rahIne dase nakha bhegA thAya tema banne hAtha joDIne, mastake aDADI aMjali pUrvaka bharatarAjAne jaya-vijaya zabdothI vadhAre che, vadhAvIne A pramANe kahe che- "he devAnupriya! Ape pUrva dizAmAM mAgadhatIrtha sudhI saMpUrNa bharata kSetrane sArI rIte jItI lIdhuM che. huM Apa devAnupriyano dezanivAsI chuM, Apa devAnupriyano AjJAnuvartI sevaka chuM, Apano pUrvadizAno aMta pALa chuM, upadravanivAraka chuM. tethI Apa mArA A prItidAna-bheTano svIkAra karo." A pramANe kahIne hAra, mugaTa, kuMDaLa, kaTaka yAvatuM mAgadhatIthodaka vagere bharata rAjAne bheTa rUpe arpaNa kare che. bharatarAjA mAgadha tIrthakumAranA pratidAnano svIkAra kare che. svIkAra karIne mAgadha tIrthakumAra Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 ] zrI jatIpa prApti satra devano satkAra kare che, sanmAna kare che, satkAra sanmAna karIne tene vidAya kare che. | 21 tae NaM se bharahe rAyA rahaM parAvattei parAvattettA mAgahatittheNaM lavaNasamuddAo paccuttarai paccuttarittA jeNeva vijayakhaMdhAvAra-Nivese jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA turae NigiNhai NigiNhittA rahaM Thavei ThavettA rahAo paccoruhai paccoruhettA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai aNupavisittA jAvasasivva piyadasaNe NaravaI majjaNagharAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA jeNeva bhoyaNamaMDave teNeva uvAgacchai uvAgacchittA bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragae aTThamabhattaM pArei pArettA bhoyaNamaMDavAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe NisIyai NisIittA aTThArasa seNippaseNIo saddAvei saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA! ussukkaM ukkaraM jAva mAgahatitthakumArassa devassa aTThAhiyaM mahAmahimaM kareha jAva eyamANattiyaM paccappiNaMti / bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA potAno ratha pAcho vALe che. ratha pAcho vALIne te mAgadhatIrthamAMthI pasAra thaIne lavaNasamudramAMthI pAchA phare che, pAchA pharIne potAnI chAvaNInI bAhya upasthAnazALA samIpe AvIne lagAma kheMcI, ratha Ubho rAkhe che, rathamAMthI nIce utare che, UtarIne snAnagRhamAM praviSTa thAya che yAvat caMdra jevA priyadarzanI rAjA snAnAdi karIne snAnagharamAMthI bahAra nIkaLe che. bahAra nIkaLa 1ne bhojanamaMDapamAM AvIne, sukhAsane besIne, aTTamanuM pAraNuM kare che. aTTamanuM pAraNuM karIne teo bhojanamaMDapamAMthI bahAra nIkaLe che, bahAra nIkaLIne bAhya-upasthAnazALAmAM siMhAsana pAse Ave che ane siMhAsana para pUrvAbhimukha bese che. siMhAsana upara besIne aDhAra zreNI-prazreNInA adhikRta puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che- "he devAnupriyo ! meM mAgadhatIrthakumAradeva upara vijaya meLavyo che, te nimitte nagarImAM kara na levo vagere aNahnikAnA mahotsavanuM Ayojana karo" yAvata teo te kArya thaI gayAnA rAjAne samAcAra Ape che. vivecana : prastuta sUtramAM cakravartI digvijaya mATe prayANa kare te samayanuM dazya ane mAgadhatIrthane jItavAnuM tAdeza citra rajU karavAmAM AvyuM che. mAgadhatIrtha sthAnaH-dakSiNa bharata kSetranA pUrvakinAre gaMgA mahAnadI jyAM samudrane maLe che, tyAM mAgadhatIrtha che. vinItAthI mAgadhatIrthano mArga:- gaMgAnadI, vinItA nagaranI samazreNIe pUrvadizAmAM vahe che ane Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra 147 pUrva samudramAM maLe che. cakraratna vinItA nagaramAMthI pUrvIdvArathI bahAra nIkaLI, gaMgAnadInA dakSiNI taTadakSiNa dizA taraphanA kinAre-kinAre pUrva tarapha AgaLa vadhe che. cakraratna aMtarikSamAM mArga batAvatuM AgaLa cAle tyAre cakravartI ane sainya tenuM anusaraNa kare che. mAgadhatIrthanA adhipati :- bhavanapatinA nAgakumAra jAtinA mAgardhakumAra deva mAgadhatIrthanA adhipati che. teo nAgakumAra jAtinA hovAthI kumAra kahevAya che. A sUtromAM prasaMgAnurUpa cakravartInI snAnavidhi, cakravartInA dhanuSya ane bANanuM varNana dRSTigocara thAya che. te sUtrArthathI spaSTa che. sUtragata keTalAka viziSTa zabdanA bhAva A pramANe che- noyaLatariyAai :- digvijaya mATe nIkaLelA cakravartI eka-eka yojananA aMtare paDAva karatAM AgaLa vadhe che. prayANanA pahelA divase pramANAMgula pramANa eka yojana jaIne cakra sthira thAya che. dararoja cakra teTaluM ja cAle che. jyAM cakra sthira thAya tyAM rAjA paDAva nAMkhe. cakravartIo ane tenA sainiko bhinna bhinna avagAhanA ane zaktivALA hoya che. alpa zarIrI, alpa zaktivALA sainiko paNa divya zaktinA kAraNe teTaluM kSetra cAlI zake che. yojananA mApano vyavahAra cakranA cAlavAnA AdhAre nizcita thayelo che. vRttikAra kahe che- prayAga prathamavine yAvat kSetramatimya sthita tAvaN yobanamiti vyavakriyante / prayANanA prathama divase cakraratna jeTalA kSetranuM atikramaNa karIne sthita thAya teTalA kSetrane yojana kahe che. yojana mApano vyavahAra cakra gamananA AdhAre nizcitta thAya che. te mApa pramANAMgulathI mApavAmAM Ave che. mArUttiyugmAraphsa...poSir :- magadhakumAra devane AdhIna karavA bharata rAjA akrama pauSadha-traNa upavAsa sahita pauSadha vratano svIkAra kare che. ahIM pauSadha zabdathI zrAvakanuM 11muM pauSadha vrata samajavAnuM nathI. cakravartI A vrata aihika kArya, sAMsArika kArya mATe kare che, tethI tene 11muM pauSadhavrata kahevuM ucitta nathI. ahIM pauSadhavrata eTale vrata vizeSa, abhigraha dhAraNa karyo tema samajavuM joIe. vRttikAra jaNAve che 3- pauSadhaMnAmehAbhimatadevatA sAdhanArthakavrata vizeSo'bhigraha iti yAvat, nanvekAdazavratarupastadvataH sAMsArivAvitanAnIvityAn / cakravartI sAMsArika kArya-devatAne AdhIna karavA pauSadharUpa vizeSa abhigraha dhAraNa kare che. te pauSadhavratanI sadeza che paraMtu pauSadhavrata nathI. A prasaMga uparathI spaSTa thAya che ke aihika kAryanI siddhi paNa saMvara, tapa Adi anuSThAna pUrvaka thAya che. diva vadhAryasiddhiti saMvAnuSThAnapUrvivA / - vRtti. tethI ja cakravartI traNa divasa paryaMta brahmacaryanuM pAlana, maNi suvarNAdino tyAga, zastrAdi tathA sarva pApakArI pravRttino tyAga kare che. paramajAgaruka puNyaprakRtikAH saMkalpamAtreNa sisAdhayiSitasurasAdhanasiddhi nizvayaM jAnA binayaMtrito / - vRtti. tIrthaMkara cakravartIone mAgadhAdi devone sAdhavA aSTama pauSadha karavAnI AvazyakatA rahetI nathI. tIrthaMkaronI utkRSTa puNya prakRtinA udaye saMkalpa mAtrathI mAgadhAdi devo temanI AjJA svIkArI le che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ] zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra li suig... - cakravartI aMtaHstha, bahi:stha devatAone saMbodhita karI praNAma kare che. ki zabda prayoga saMbodhana mATe thayo che. A gAthAmAM namaskAra mATe namo ane pAvayAnibe zabdano prayoga che, te cakravartInI bhaktinI atizayatA darzAve che. cakravartI bANane choDavA taiyAra thAya che. tyAre te bANAdhiSThAyaka devane namaskAra kare te ucita kAraNa ke te bANAdi cakravartIne vijaya prApta karAve che. jema zastradhArI zastranI pUjA kare che, tema zatrunA jayamAM sahAyakArI evA devone te vaMdana kare che. digvijaya : varadAmatIrtha vijaya :| 22 tae NaM se divve cakkarayaNe vairAmayatuMbe lohiyakkhAmayArae jaMbUNayaNemIe NANAmaNi-khurappathAla-parigae maNimuttAjAlabhUsie saNaMdighose sakhikhiNIe divve taruNa-ravi-maMDalaNibheNANAmaNirayaNaghaMTiyAjAla-parikkhitte savvouya-surabhikusuma Asatta-malladAme aMtalikkhapaDivaNNe jakkhasahassasaMparivuDe divvatuDiya-sadda saNNiNAdeNaM pUrete ceva aMbaratalaM NAmeNa ya sudaMsaNe Naravaissa paDhame cakkarayaNe mAgahatitthakumArassa devassa aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe AuhagharasAlAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA dAhiNapaccatthimaM disiM varadAmatitthAbhimuhe payAe yAvi hotthA / bhAvArtha- mAgadha tIrthakumAra deva vijayano, aNahnikA mahotsava pUrNa thAya tyAre cakraratna AyudhazALAmAMthI bahAra nIkaLe che. te caritnanI nAbhi vajamayI hoya che; ArA lohitAkSa ratnanA hoya che; dharI jaMbUnada-suvarNamayI hoya che; aMdaranI paridhirUpa thALuM vividha prakAranA maNiothI nirmita hoya che. te cakraratnamaNi-motIonI sarothI vibhUSita hoya che; te 12 prakAranA vAjiMtrononinAda ane ghUgharIono raNakAra karatuM rahe che, te divyaprabhAthI yukta hoya che; madhyakAlIna sUrya jevuM tejasvI hoya che; vartuLAkAra ane aneka maNi-ratnamaya ghaMTaDIothI vyApta hoya che; sarva RtunI sugaMdhI mALAothI suzobhita hoya che. te AkAzamAM avasthita rahe che; hajAra yakSothI (devothI) adhiSThita hoya che; divyavAdyonA dhvani ane nirdoSathI AkAzane pUrita kare che. cakravartInuM sudarzana nAmanuM AvuM prathama cakraratna AyudhazALAmAMthI bahAra nIkaLe che, bahAra nIkaLIne te cakraratna dakSiNapazcima (naiRtya koNa) tarapha varadAma tIrthAbhimukha prayANa zarU kare che. | 23 tae NaM se bharahe rAyA taM divvaM cakkarayaNaM dAhiNapaccatthimaM disiM varadAmatitthAbhimuhaM payAtaM yAvi pAsai pAsittA haTTatuTTha jAva koDuMbiyapurise saddAvei saddAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! hayagaya rahapavara johakaliyaM Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra cAuraMgiNiM seNNaM saNNAheha, AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha, tti kaTTu majjaNagharaM aNupavisai jAva sasivva piyadaMsaNe, NaravaI majjaNagharAo paDiNikkhamai jAva gayavaiM durUDhe jAvaseyavaracAmarAhiM uddhruvvamANIhiM- uddhruvvamANIhiM magaiyavara-phalaga pavara-parigara-kheDaya-varavamma- kavaya-mADhI - sahassakalie ukkaDavaramauGa-tirIGa-paDAgajhaya-vejayaMticAmara-calaMta - chattaMdhayArakalie, asi - khevaNi khagga - cAvaNArAya-kaNayakappaNi-sUla-lauDabhiMDimAla - dhaNuha-toNa- sarapaharaNehi ya kAla-NIla- ruhira-pIyasukkilla-aNegaciMdha-sayasaNNiviTThe, apphoDiya-sIhaNAya-cheliya- hayahesiya-hatthi gulagulAiya-aNegaraha-sayasahassaghaNagharNeta-NIhammamANa-saddasahieNa-jamagasamaga-bhaMbhAhoraMbha-kiNita-kharamuhi-muguMda 149 saMkhiya-parili-vavvaga-parivAiNi-vaMsa-veNu-vipaMci mahattikacchabhi-rigisigi-kala- tAlaM kaMsatAla-karadhANuvviddheNa mahayA saddasaNNiNAdeNa sayalamavi jIvalogaM pUrayaMte balavAhaNasamudaeNaM evaM jakkhasahassasaMparivuDe vesamaNe ceva dhaNavaI amaravaI-saNNibhAe iDDIe pahiyakittI gAma gAmAgara Nagara jAva vijayakhaMdhAvAraNivesaM karei karettA vaDDairayaNaM saddAvei saddAvittA evaM vayAsI - khippAmeva bho devANuppiyA ! mama AvAsaM posahasAlaM ca karehi, mameyamANattiyaM paccappiNAhi / bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA divya cakraratnane dakSiNapazcima dizAmAM varadAma tIrthAbhimukha prayANa karatuM jue che, joIne teo harSita ane saMtuSTa thAya che. teo kauTuMbika puruSone bolAve che. bolAvIne kahe che ke-- "he devAnupriyo ! ghoDA, hAthI, ratha ane zreSTha yoddhAo sahita caturaMgiNI senA ane abhiSikta hastiratnane zIghra susajja karo." A pramANe kahIne rAjA snAnagRhamAM praviSTa thAya che, yAvat snAna karIne caMdranI jema zobhatA narapati snAnagharamAMthI bahAra nIkaLI gajaratna upara ArUDha thAya che. teonI baMne bAju cAmara vIMjhAvA lAge che. (aneka yoddhAo narapati sAthe cAle che.) te yoddhAo hAthamAM DhAlo dhAraNa karIne; kammarapaTTAthI kammara kasIne; bANa, kavaca ane uttama zreSTha mugaTa dhAraNa kare che. teo patAkA-nAnI nAnI jhaMDIo; dhvajA-moTA jhaMDAo; vaijayaMtI baMne bAju nAnI nAnI patAkAo hoya tevA jhaMDA, cAmara tathA chatranI chAyAthI yukta hoya che. teo talavAra, gophaNa, sAmAnya talavAra, dhanuSya, lohamaya jAeA, eI (jaae| vizeSa), nAnuM jaDga, zUla, sADaDI, bhAlA, vAMsanA janelA dhanuSya, bhAthA sAmAnya jaae| Adi kALA, nIlA, lAla, pILA ane zvetaraMganA seMkaDo cihnothI cihnita zastrothI yukta hoya che. vAraMvAra bhujA ThapakAratA, siMhanAda karatA, harSAtirekathI sItkAranA zabda karatAM te yoddhAo bharatarAjAnI sAthe yAse che. (bharata rAjAnI sAthe caturaMgaNI senA cAle che.) te caturaMgiNI senA ghoDAonA haNahaNATa; Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 150 zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra hAthIonI cIMghADa; seMkaDo, hajAro, lAkho rathanA raNajhaNATa, vIMjhAtI cAbukonA avAjathI dizAone vyApta kare che. te caturaMgiNI senA vagADavAmAM AvatA Dhola, moTA Dhola, vINA, kohalI, mRdaMga, nAnA zaMkha, parilI, ghAsanAM taNothI banAvelA vAdha vizeSa, vAMsaLI, vizeSa prakAranI vINA, kAcabAnA AkAranI moTI vINA, sAraMgI, karatAla, kAMsyatAla-kAMsAnI karatAla vagerethI utpanna vipula dhvani-pratidhvanithI saMpUrNa jIvalokane vyApta kare che. bala-senA ane vAhana samudAyathI yukta, hajAro yakSothI parivRtta, te bharatarAjA kubera jevA vaibhava- zALI dekhAya che. teo potAnI RddhithI amarapati-indra jevA yazasvI, aizvaryazALI jaNAya che. tevA te bharata rAjA grAmAdi upara vijaya meLavatAM-meLavatAM varadAma tIrtha samIpe Ave che ane tyAM paDAva nAkhe che. tyArapachI vardhakIratnane bolAvIne kahe che ke "he devAnupriya! yathAzIghra mArA mATe AvAsasthAna ane pauSadhazALA banAvo. mArA Adeza pramANe kArya thaI jAya eTale mane samAcAra Apo." 24 tae NaM se AsamadoNamuha gAmapaTTaNa-purava-khaMdhAvA-gihAvaNa vibhAgakusale, egAsIipadesu savvesu ceva vatthusu NegaguNajANae paMDie vihiNNU paNayAlIsAe devayANaM, vatthuparicchAe NemipAsesu bhattasAlAsu koTTaNisu ya vAsagharesu ya vibhAgakusale, chajje vejjhe ya dANakamme pahANabuddhI, jalayANaM bhUmiyANaM ya bhAyaNe, jalathalaguhAsu jaMtesu parihAsu ya kAlanANe, taheva sadde vatthuppaese pahANe, gabbhiNi kaNNa-rukkha-valli-veDhiya-guNa-dosaviyANae, guNaDDe, solasapAsAyakaraNakusale, causaTThi vikappavitthiyamaI, NaMdAvatte ya vaddhamANe sotthiyaruyaga taha savvaobhaddasaNNivese ya bahuvisese, uiMDiya-deva-koTTha-dAru-giri-khAya-vAhaNavibhAgakusale iha tassa bahuguNaDDe, thavaIrayaNe NariMdacaMdassa / tava-saMjamaNiviTe, kiM karavANI-tuvaTThAI // 1 // so devakammavihiNA, khaMdhAvAraM NariMda-vayaNeNaM / AvasahabhavaNakaliyaM, karei savvaM muhutteNaM // 2 // karettA pavaraposahagharaM karei karettA jeNeva bharahe rAyA jAva eyamANattiya khippAmeva paccappiNai, sesaM taheva jAva majjaNagharAo paDiNikkhamai jAvacAugghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai / bhAvArtha:- yavatAnuvaratnamAzrama, drobhuNa, gAbha, pana, nagara, sainya zivira-chAeI, , dukAnanA vibhAga karavAmAM, vAstu zAstra pramANe tenA yathA yogya sthAna vagere jANavAmAM kuzaLa hoya che. te vardhakI ratna vAstuzAstra mAnya 81 Adi padavALA sarva prakAranA vAstunA (gharanA) aneka guNanA jANanAra Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra 151 paMDito hoya che tathA 45 prakAranA devanI pUjA vidhimAM vicakSaNa hoya che. te vAstuparIkSAnA vidhijJa hoya che. vividha paraMparAnugata prAsAdo-mahelo, bhojanazALA, killA, vAsagRha-zayanagRhanA yathAyogya nirmANamAM nipuNa hoya che. te chedana yogya, vedhana yogya, kASThAdi vidhi tathA dAnakarma-geru ke lAla raMganA dorA (nADAchaDI) Adi bAMdhavAnI vidhiomAM pradhAna buddhivALA hoya che, jalagata bhUmine pAra karavAnA sAdhanonI racanAmAM kuzaLa hoya che. te jaLagata-sthaLagata bhoMyarAo banAvavA, suraMgAdi mUkavA, khAIo khodavA vagerenA kALajJAna arthAt zubha samayanA jJAtA hoya che. te zabda zAstra pramANe vAstu pradeza-ghara banAvavAnI bhUmimAM ugelI phaLAbhimukhavelo, kanyAnI jema (kanyA saMtAna rU5 phaLa na Ape tema) niSphaLa ke duSkaLa velo, vRkSo, vRkSo para caDatI latAo, veSTanonA guNadoSanA jJAtA hoya che. te vardhakI ratna guNADha ya(prajJA, hastalAghavAdi guNothI) yukta hoya che. te 16 prakAranA mahela, ghara banAvavAmAM tathA zilpa zAstrAnusArI 64 prakAranA gRha nirmANamAM vistRta mativALA hoya che. te naMdAvarta, vardhamAnaka, svastika, rUcaka, sarvatobhadra Adi vizeSa prakAranA gRho, dhvajAo, idrAdi deva pratimAo, koSTha bhavananI meDIo athavA dhAnyanA koThAro, loko vAsa karI zake tevI parvatIya-giriguphAo, khAI ke puSkariNIo, yAna-pAlakhI vagere vAhanAdinA nirmANamAM kuzaLa hoya che. gAthArtha- bahuguNavAna, pUrvAcarita tapa-saMyamathI prApta evuM narendra caMdra(cakravartI)nuM A gAthApatiratnavadhekI ratna, "huM zuM karuM?, cakInI huM zuM sevA karuM?" tema vicAratA cakrInI samIpe rahe che. ll1ll narendra-bharata cakrInA chAvaNI banAvavAnA Adeza vacanothI vardhakIratna daivI zakti dvArA muhUrta mAtramAM cakrI mATe prAsAda ane anya sainyAdi mATe AvAsanuM nirmANa kare che. AvAsonuM nirmANa karIne zreSTha pauSadhazALAnuM nirmANa kare che, tyArapachI te bharatarAjA pAse Ave che, AvIne kArya thaI gayAnA samAcAra Ape che. bharatarAjA snAna karIne bahAra nIkaLI, cAturghaTa azva ratha samIpe Ave che. te sarva varNana pUrvavat jANavuM. | 25 tae NaM taM dharaNitalagamaNalahuM tato bahulakkhaNapasatthaM himavaMtakaMdaraMtara-NivAyasaMvaddhiya citta tiNisadaliyaM jaMbUNayasukayakUbaraM kaNayadaMDiyAraM pulayavairaiMdaNIlasAsaga-pavAla-phaliha-vararayaNa-leThumaNi-vidmavibhUsiyaMDa aDayAlIsAraraiya-tavaNijjapaTTasaMgahiya-juttatuMbaM paghasiya-pasiya-Nimmiya-NavapaTTa-puTThapariNiTThiyaM visiTTha laTThaNavaloha-vaddhakammaM haspiharaNarayaNa-sarisacakkaM kakkeyaNaiMdaNI sAsaga susamAhiyabaddhajAlakaDagaM pasattha vicchiNNasamadhuraM puravaraM ca guttaM sukaraNatavaNijja juttakaliyaM kaMkaDagaNijuttakappaNaM paharaNANujAyaM kheDaga-kaNaga-dhaNu-maMDalagga-varasatti kottomassarasayabattIsatoNaparimaMDiyaM kaNagarayaNacittaM juttaM halImuha-balAga gayadaMta caMda-mottiya-taNasolliya-kuMda-kuDaya-varasiMduvAra-kaMdala-varapheNaNigara-hAra Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15ra | zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra kAsappagAsadhavalehiM amaramaNa-pavaNajaiNa-cavala-sigghagAmIhiM cauhiM cAmarAkaNagabhUsiyaMgehiM turagehiM sacchattaM sajjhayaM saghaMTaM sapaDAgaM sukayasaMdhikammaM susamAhiyasamarakaNaga-gaMbhIratullaghosaM varakupparaM sucakkaM varaNemImaMDalaM varadhurAtoMDaM varavairabaddhatuMbaMvarakaMcaNabhUsiyaM varAyariyaNimmiyaM varaturagasaMpauttaM varasArahi- susaMpaggahiyaM varapurise varamahArahaM durUDhe ArUDhe / pavara-rayaNaparimaMDiyaM kaNaya khikhiNIjAlasobhiyaM aujjhaM soyAmaNi-kaNagataviya-paMkaya-jAsuyaNa-jalaNajaliya-suyatoMDarAgaM guMjaddha-baMdhujIvaga-rakta-hiMgulagaNigara-siMdUsruilakuMkumapArevayacalaNa NayaNakoiladasaNAvaraNaraiyAtirega-rattAsogakaNaga-kesuya-gayatAlu-suriMdagovaga- samappabhappagAsaM biMbaphalasilappavAla-urduta-sUrasarisaM savvouya-surabhikusuma AsattamalladAmaMUsiyaseyajjhayaM mahAmeha- rasiya gaMbhIra NiddhaghosaM sattuhiyayakaMpaNaM pabhAe ya sassirIyaM, NAmeNaM puhavivijaya laMbhaMti vissutaM logavissuyajaso ahayaM cAugghaTaM AsarahaM posahie NaravaI duruDhe / bhAvArtha :- cakavartIno te ratha pRthvItala para zIghragAmI ane uttama lakSaNothI yukta hoya che. tenuM nirmANa himavaMta parvatanI nirvAta kaMdarAomAM saMvardhita, vividha prakAranA tiniza vRkSonA kASThathI karavAmAM Ave che. tenuM dhUsara jaMbUnada nAmanA suvarNathI nirmita hoya che. tenA cakra kanakamaya, laghudaMDa jevA ArAthI yukta hoya che. te ratha pulAka ratna, vajaratna, indranIla ratna, sAsaga ratna, pravAla ratna, sphaTika ratna vagere vividha prakAranA ratno tathA caMdrakAMtAdi maNi ane muMgA-pravAlathI vibhUSita hoya che. te rathanA paiDAonA 48 ArA (eka-eka paiDAnA 12-12 ArA, 4 paiDAnA 1244 = 48 ArA) rakta suvarNamaya paTIothI sudaDha rIte tuMba-nAbhi sAthe joDAyelA hoya che. te paiDAnI cakraparidhimAM ghasIne sApha karelI, navI-navI paTIo sArI rIte jaDelI hoya che ane tenI majabUtAI mATe ThekaThekANe lagADelI lokhaMDanI paTIo ane khIlIothI te ati manohara dekhAya che (TIkAnusAra tenA avayavo navIna lokhaMDa ane navIna carmathI Abaddha hoya che.) tenA paiDA vAsudevanA cakraratna jevA dekhAya che. te rathamAM bAMdhelI jALImAM karketana ratna, indranIla ratna, sAsaga ratna jaDelA hoya che. tenI dhurA prazasta, vistIrNa ane sama hoya che. te dhurA caLakatA suvarNathI nirmita hoya che. te zreSTha nagaranI jema surakSita hoya che. (athavA jema daravAjAne choDIne killAnA dvAra gupta hoya che tema sArathinA sthAnane choDIne dhurA gupta hoya che, dekhAtI nathI.) tenI rAza zreSTha kiraNovALA tapanIya suvarNathI banelI hoya che. te rathamAM zobhA mATe aneka sthAne kavaco sthApita hoya che. te astra, zastrathI paripUrita hoya che. te DhAla, bANa vizeSa, dhanuSya, maMDalAgra-talavAra vizeSa, trizala, bhAlA, tomara-bANa vizeSa, seMkaDo bANo jemAM hoya tevA 3ra bhAthAthI maMDita hoya che. te Ayudho kanaka, ratnathI nirmita, citrothI citrita hoya che. temAM joDAyelA ghoDAo halImukha, bagalA, hAthIdAMta, caMdra, motI, mallikA, kuMda, kaTaja, nirguDI ane kuMdala-mogarAnA zveta puSpo, uttama phINa samUha, motInA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra [ 153] hAra, kAza tRNa vizeSa jevA zveta hoya che. te azvonI gati deva, mana ane vAyunI gatine parAsta kare tevI hoya che. te azvonA aMgo cAra camarothI ane suvarNAbharaNathI vibhUSita hoya che. te ratha chatra, dhvajA, ghaMTaDIo ane patAkAothI yukta hoya che. tenI saMdhIonuM joDANa suMdara rIte karAyeluM hoya che. samara kanaka nAmanA saMgrAmavAdhanA ghoSa jevo teno gaMbhIra ghoSa hoya che. te rathanA baMne paiDA paranuM DhAMkaNa suMdara hoya che. cakrayukta nemimaMDaLa-cakranI dhAra suMdara hoya che. tenA dhaMsaranA baMne khUNA suMdara hoya che. tenI vajaratnathI Abaddha baMne nAbhi(tuMba) suMdara hoya che. te zreSTha suvarNathI vibhUSita hoya che. te suyogya zilpakAro dvArA nirmita hoya che, te uttama ghoDAothI yukta hoya che. tenI lagAma nipuNa sArathinA hAthamAM hoya che. te ratha uttamottama ratnothI suzobhita hoya; te nAnI nAnI sonAnI ghaMTaDIothI zobhato hoya che, zatruthI ajeya hoya che. teno raMga vidhuta, tapta suvarNa, kamaLa, japAkusuma, dIpta agni ane popaTanI cAMca jevo lAla hoya che. tenuM teja-prakAza caNoThInA ardhabhAga, baMdhujIvaka puSpa, sArI rIte cUMTela hiMgularAzi, siMdUra, rucikara kuMkuma, kabUtaranA paga, koyalanI Akha, adharoSThanIceno hoTha, manohara rakta azokavRkSa, suvarNa, palAzapuSpa, hAthInuM tALavuM, indragopaka-varasAdamAM utpanna thanArA lAlaraMganA nAnAM nAnAM jIvaDAM jevuM lAla hoya che. tenI kAMti biMbaphaLa, zilApravAla ane UgatA surya jevI hoya che. sarva RtuonA sugaMdhita puSponI gUMthelI mALAo ratha para laTakatI hoya che. tenA para unnatta-UcI zveta dhvajA laherAtI hoya che. mahAmeghanI garjanA jevo teno ghoSa atyaMta gaMbhIra hoya che. te ghoSa zatrunA hRdayane kaMpAve che. jagavikhyAta, lokavizruta, mahA yazasvI evA bharata rAjA savAre pauSadha pALIne ane aThThama tapa rUpa pauSadhanuM pAraNuM karyA vinA caturghaTa "pRthvI vijayalAbha" nAmanA azvaratha para ArUDha thAya che. 26 tae NaM se bharahe rAyA cAugghaMTaM AsarahaM durUDhe samANe sesaM taheva jahA mAgahe titthe NavaraM dAhiNAbhimuhe varadAmatittheNaM lavaNasamudaM ogAhai jAva se rahavarassa kupparA ullA evaM jAva pIidANaM se, NavaraM hAra mauDa kuMDalassa ThANe cUDAmaNiMca divvaM uratthagevijjagaM soNiyasuttagaM bhANiyavvaM taheva mAgadhatitthodagassa ThANe varadAma titthodagaM / evaM dAhiNille aMtavAle sesaM taheva jAva aTThAhiyA NivvattA / bhAvArtha :- ane tyArapachI te bharatarAjA dakSiNa dizA tarapha AgaLa vadhatA, varadAma tIrthamAM thaIne lavaNa samudramAM potAnA rathanI dharI DUbe tyAM sudhI praveza kare che. yAvata mAgadhatIrtha kumAranI jemaja cakravartIne bheTa Ape che. temAM taphAvata e che ke hAra, mukuTa ane kuMDalanA sthAne varadAmatIrthakumAra deva bharatarAjAne divya cUDAmaNi(mastakanuM AbhUSaNa); vakSa:sthaLanuM AbhUSaNa; gaLAmAM paheravAnA alaMkAra; kamaramAM paheravAno kaMdoro, vastra ane bIjA AbhUSaNo vagere bheTamAM ApIne kahe che ke "huM Apano dakSiNadizAno aMtipAla chuM. huM upadravanivAraka, sImArakSaka banuM chuM." zeSa varNana pUrvavat jANavuM yAvata aNahnikA mahotsava ujavAya che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 ] zrI jaMbaDIpa prajJapti sUtra vivecana : prastuta sUtramAM cakravartInA varadAmatIrthanA vijayanuM varNana che. varadAmatIrtha sthAna - dakSiNArdha bharata kSetranA dakSiNI lavaNa samudranA kinAre, vinItA nagarInI dakSiNamAM barAbara sIdhI rekhAe ane jaMbUdvIpanI jagatInI dakSiNa dizAnA vaijayaMta nAmanA dvAranI sIdhI rekhAe varadAma tIrtha che. varadAma tIrthanA adhipati deva - varadAma tIrthakumAra nAmanA bhavanapati deva A tIrthanA adhiSThAyaka deva che. tenuM bhavana samudra taTagata tIrthathI 12 yojana dUra lavaNa samudranI aMdara che. sUtrakAre varadAmatIrtha vijayanA varNana madhye cakraratna, vardhakIratna ane cakravartInA rathanuM varNana karyuM che. sUtragata keTalAka viziSTa zabdonuM spaSTIkaraNa vadhUNuM :- vAstuzAstra. vAstu = ghara. zubhAzubha prakAranA ghara, dukAnAdi banAvavA saMbaMdhI zubhAzubha dizA, nakSatra, sthAnAdi darzAvatA zAstrane vAstuzAstra kahe che. vaLyuSaNa = vAstukSetra, gharanI jagyA. vardhakI ratna vAstuzAstramAM pravINa hoya che. paNI pAsudevayA - vAstu zAstrAnusAra vAstukSetramAM devonA judA-judA pada-bhAga hoya che. te sarva bhAgonA svAmI 45 devo che. nagara ane rAjAnA gRhomAM devonA 4 pada(bhAga), prAsAda tathA maMDapamAM 100 pada ane zeSa gRhomAM 81 pada hoya che. te pada vaDe vAstunI pUjA karavAmAM Ave che. 81 padanuM vAstu vAstukSetramAM 81 padanuM maMDaLa kare tyAre madhyamAM brahmAnA 9 pada, tenI 4 dizAmAM aryamA deva vagere cAranA cha-cha pada (644 =) 24 pada, madhyanA 4 khUNAmAM 8devonA 2-2 pada, 8 4 2 = 16 pada, bahAra IzA vagere 3ra devanA 3ra pada bhAga hoya che. A rIte kula (9 + 24+ 16+ 3 =) 81 thAya che. khA sAvi/ | aryama. savitA) so pRthvI he basa. ich 2-yata 1 2 - 1 63 sonApAsIya :- soLa prakAranA gRha nirmANamAM vardhakI ratna kuzaLa hoya che. vAstuzAstramAM bhinna bhinna rIte zubhAzubha gRhanA aneka prakAra nirdiSTa che. vAstuzAstramAM AliMda-osarI, parasALa, gelerI ke oraDI jevA nAnA bhAganI dizA ane eka oraDAnI apekSAe 16 prakAranA gharanuM vidhAna che. aneka oraDAnI apekSAe gharanA aneka prakAra paNa darzAvyA che. temAMthI 16 prakAranA ghara ane tenuM phaLa A pramANe che. yathA maMtraNa jaya | | . Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra [ 155] vAstuzAstra kathita 1 prakAranA gharaH ghara prakAra phaLa 11 bAMdhava vipakSa dhanada dhana ghara prakAra phaLa ghara prakAra phaLa 1| dhruva sthiratA | | kAMta sarvasaMpata || dhanya dhana prApti manohara manano AlAda jaya jaya sumukha lakSmI durmukha yuddha dAridraya viSamatA 13 | kSaya kSaya 14 AjaMda mRtyu vipula Arogya | vijaya sarvasaMpatu ka6 - phaksa . ka . 3 khaa- 666 ISSS 'mu kha - 8- 62 - 10 SIS vipaH-11 dhanada zera kAma maka vijaya vAstuzAstra kathita soLa prakAranA ghara A AkRtimAM cAra-cAra I ane A vALA nizAna che. temAM 1 no artha AliMda-osarI-parasALa samajavo ane S no artha tyAM osarI nathI tema | samajavuM. te cAra kramathI pUrva, dakSiNa, pazcima, uttara dizA grahaNa karavI ane oraDAno daravAjo che te pUrvadizA che tema samajavuM. prathama dhruva prakAranA gharamAM SSSS nizAna che. te gharamAM osarI nathI. osarI vinAnuM eka oraDAvALuM ghara samajavuM. bIjA dhanya prakAranA gharamAM I SSS nizAna che. temAM pUrva dizAmAM osarI samajavI ane jaya prakAranA gharamAM SISS nizAnI che, tethI dakSiNamAM osarI che. tema 16 prakAranA ghara samajavA. khelAvare ya:- vAstuzAstramAM naMdAvarta Adi zubha prakAranA gharonuM kathana che. naMdAvartagaha :- A guhamAM makAnanA dvArathI pradakSiNAnA cheDe osarI-osarI hoya che. A gharamAM pazcima dizA sivAyanI traNa dizAmAM dvAra hoya che. vardhamAna gRha - makAnanA dvAra ane AliMda vacce eka ane bIjI eka zubha pradakSiNA je gharamAM hoya te vardhamAna gRha kahevAya che. temAM dakSiNa dizAmAM dvAra na hoya. svastika gRha - pazcima dizAnA cheDe eka osarI hoya, makAna sAthe joDAyelI pUrvadizAnA cheDe be Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 156 | zrI jaMbUtIpa prApti satra osarI hoya ane eka jUdI osarI hoya, tevuM pUrva dizAnA dvAravALuM svastika gRha hoya che. sarvato bhadra gRha- cAre tarapha osarIvALuM, rAjA ane paMDita samudAyane ucita cAre dizAmAM kAravALuM sarvatobhadra gRha kahevAya che. jaMbadvIpa prajJapti TIkAmAM varAha saMhitAnA AdhAre A cAra prakAranA gRhanuM svarUpa batAvyuM che. mULapAThamAM rUcaka nAmanA gRhanuM paNa kathana che. prabhAsatIrtha vijaya :| 27 tae NaM se divve cakkarayaNe varadAmatitthakumArassa devassa aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe AuhagharasAlAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA aMtalikkhapaDivaNNe jAva payAe yAvi hotthA / bhAvArtha :- varadAma tIrthakamAra devanA vijayano aNahnikA mahotsava pUrNa thatAM te divya cakraratna zastrAgAramAMthI bahAra nIkaLe che. bahAra nIkaLIne AkAza mArge uttarapazcima dizAmAM prabhAsatIrthAbhimukha prayANa zarU kare che. | 28 tae NaM bharahe rAyA taM divvaM cakkarayaNaM taheva jAva pabhAsatittheNaM lavaNasamudaM ogAhei jAva se rahavarassa kupparA ullA jAva pIidANaM se / NavaraM mAlaM mauDiM muttAjAlaM hemajAlaM saraM ca NAmAhayaM, pabhAsatitthodagaM ca, paccatthimille aMtavAle, sesaM taheva jAva aTThAhiyA NivvattA / bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA divya cakraratnane anusaratAM yAvatuM prabhAsatIrthamAM thaIne rathanA cakranI dharI DUbe tyAM sudhI lavaNasamudramAM praveza kare che kAvat varadAmatIrthakumAranI jema prabhAsatIrthakumAra cakravartIne bheTa Ape che. temAM vizeSatA e che ke cUDAmaNi AdinA sthAne prabhAsatIrthakumAra bharata cakrIne ratnonI mALA, mugaTa, divya motIonI rAzi, suvarNarAzi, bheTa rUpe ApIne kahe che ke- "huM Apano pazcimadizAno aMtapAla chuM, huM Apano sImArakSaka banuM chuM." zeSa varNana pUrvavat jANavuM. vAva aNatikA mahotsava ujavAya che. vivecana : prastuta sUtramAM cakravartInA prabhAsa tIrtha vijayanuM varNana che. prabhAsa tIrthanuM sthAna :- A tIrtha dakSiNArdha bharatakSetranA pazcimI lavaNasamudranA kinAre, jyAM siMdhunadI lavaNa samudrane maLe che, te saMgama sthAna upara che. prabhAsa tIrtha adhipati deva :- prabhAsatIrthakumAra nAmanA bhavanapati deva A tIrthanA adhiSThAyaka deva Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 157 | che. tenuM bhavana samudrataTagata tIrthathI 1ra yojana dUra lavaNa samudranI aMdara che. zeSa varNana sUtrArthathI spaSTa che. siMdhuvA visya :29 tae NaM se divve cakkarayaNe pabhAsatitthakumArassa devassa aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe AuhagharasAlAo paDiNikkhamai jAva siMdhUe mahANaIe dAhiNilleNaM kUleNaM puratthimaM disi siMdhudevIbhavaNAbhimuhe payAe yAvi hotthA / tae NaM se bharahe rAyA taM divvaM cakkarayaNaM siMdhUe mahANaIe dAhiNilleNaM kUleNaM purathimaM disiM siMdhudevIbhavaNAbhimuhaM payAyaM pAsai pAsittA haTTatuTThacittamANadie taheva jAvajeNeva siMdhUe devIe bhavaNaM teNeva uvAgacchai uvAgacchittA siMdhUe devIe bhavaNassa adUrasAmaMte duvAlasajoyaNAyAma NavajoyaNavitthiNNaM varaNagarasaricchaM vijayakhaMdhAvAraNivesaM karei jAva siMdhudevIe aTThamabhattaM pagiNhai; siMdhudevi maNasi karemANe ciTThai / tae NaM tassa bharahassa raNNo aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi siMdhUe devIe AsaNaM calai / tae NaM sA siMdhudevI AsaNaM caliyaM pAsai pAsittA ohiM pauMjai, pauMjittA bharahaM rAyaM ohiNA Abhoei AbhoittA ime eyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA- uppaNNe khalu bho ! jaMbuddIve dIve bharahe vAse bharahe NAmaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI, taM jIyameyaM tIyapaccuppaNNamaNAgayANaM siMdhUNaM devINaM bharahANaM rAINaM uvatthANiyaM karettae / taMgacchAmiNaM ahaMpibharahassaraNNo uvatthANiyaM karemi tti kaTu kuMbhaTThasahassaM rayaNacittaM NANAmaNi-kaNagarayaNa-bhatticittANi yaduve kaNagabhaddAsaNANi ya kaDagANi ya tuDiyANi ya vatthANi ya AbharaNANi ya geNhai, geNhittA tAe ukkiTThAe jAva evaM vayAsI abhijie NaM devANuppiehiM kevalakappe bharahe vAse, ahaNNaM devANuppiyANaM visayavAsiNI, ahaNNaM devANuppiyANaM ANattikiMkarI, taMpaDicchaMtuNaM devANuppiyA! mama imaM eyArUvaM pIidANaM ti kaTu kuMbhaTThasahassaM rayaNacittaM NANAmaNikaNaga e vaM so ceva gamo jAva aTThAhiyA NivvattA / Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra bhAvArtha :- prabhAsatIrtha kumAra devanA vijayano aSTAlikA mahotsava pUrNa thaI gayA pachI te divya cakraratna zastrAgArathI bahAra nIkaLe che yAvat siMdhu mahAnadInA dakSiNI kinAre thaIne, pUrva dizAmAM siMdhudevInA bhavana tarapha prayANa kare che. bharatarAjA te divya cakraratnane siMdhu mahAnadInA dakSiNI kinAre thaIne pUrva dizAmAM siMdhudevInA bhavana tarapha jatAM jue che. tethI te manamAM khUba AnaMda pAmI, saMtuSTa thaIne cakrane anusaratA siMdhudevInA bhavana samIpe Ave che, AvIne siMdhudevInA bhavanathI na ati dUra ke na ati najIka, bAra yojana lAMbo ane nava yojana pahoLo, zreSTha nagara jevo sainya skaMdhAvAra-paDAva kare che yAvatuM siMdhudevIne uddezIne aThThama tapano svIkAra kare che. A aThThama pauSadhamAM bharata rAjA manamAM siMdhudevInuM dhyAna dhare che ane te aThThama tapanA pariNAmathI siMdhudevInuM Asana calAyamAna thAya che arthAtu aMga skurAyamAna thAya che. potAnuM Asana calAyamAna thatAM siMdhudevI avadhijJAnano upayoga kare che. avadhijJAnathI te bharatarAjAne jue che, joIne devInA manamAM A pramANe ciMtana, vicAra, manobhAva ane saMkalpa utpanna thAya che ke jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM bharata nAmanA cAturaMta cakravartI rAjA utpanna thayA che. atIta, vartamAna, anAgata siMdhudevIono paraMparAgata vyavahAra che ke teo rAjAne bheTa Ape. tethI huM paNa jAuM ane rAjAne upahAra ApuM. A pramANe vicAra karIne te devI ratnothI bharelA 1008 kuMbha ane vividha prakAranA maNi, suvarNa, ratnathI nirmita sonAnA be bhadrAsana, kaDA, bAjubaMdha ane bIjA AbhUSaNo laIne tIvra gatipUrvaka tyAM Ave che ane rAjAne kahe che ke "he devAnupriya! Ape saMpUrNa bharatakSetra para vijaya meLavyo che. huM ApanA rAjyamAM nivAsa karanArI, ApanI AjJAkAriNI sevikA chuM. he devAnupriya! ratnathI bharelA eka hajAra ATha kaLaza, vividha prakAranA maNi, suvarNa, ratnothI nirmita A be bhadrAsano vagareno bheTarUpe svIkAra karo." rAjA te bheTano svIkAra kare che vagere varNana pUrvavatu jANavuM yAvatu aSTAhnikA mahotsava ujavAya che. vivecana : prastuta sUtramAM siMdhudevIne vazavartI banAvavAnuM varNana che. siMdhudevI bhavana :- mahartika deva-devIonA bhavano aneka sthAne hoya che. jema ke siMdhudevInuM eka bhavana uttara bharatakSetramAM siMdhu nadI jyAM siMdhuprapAta kuMDamAM paDe che, te kuMDamAM siMdhu dvIpa upara che ane bIjuM eka bhavana, siMdhunadI vaitADhaya parvatanI nIcethI nIkaLI dakSiNa bharatakSetramAM uttarathI dakSiNa dizAmAM vinItA nagarInI samAMtara rekhAmAM vahetI-vahetI jyAMthI pazcima dizA tarapha vaLAMka le che, te pazcimI vaLAMka samIpe che. cakravartI cha khaMDanI vijayayAtrA daramyAna dakSiNa bharatakSetramAM siMdhu nadInA pazcima vaLAMka pAse siMdhu devInuM je bhavana che, tyAM AvIne aThThama taparAdhanA karIne siMdhu devI upara vijaya meLave che. vaitADhaya vijaya :| 30 tae NaM se divve cakkarayaNe siMdhUe devIe aTThAhiyAe mahAmahimAe Nivva Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra 159 | ttAe samANIe AuhagharasAlAo taheva jAva uttarapurasthimaM disiM veyaDDapavvayAbhimuhe payAe yAvi hotthA / tae NaM se bharahe rAyA taM divvaM cakkarayaNaM uttarapurasthimaM disiM veyaDDapavvayAbhimuhaM payAyaM cAvi pAsai pAsittA jeNeva veyaDDaphavvae jeNeva veyaDDassa pavvayassa dAhiNille NitaMba teNeva uvAgacchai uvAgacchittA veyaDDassa pavvayassa dAhiNille NitaMbe duvAlasajoyaNAyAma NavajoyaNavicchiNNaM varaNagarasaricchaM vijayakhaMdhAvAraNivesaM karei karettA jAva veyaDDagirikumArassa devassa aTThamabhattaM pagiNhai pagiNhittA jAva veyaDDagirikumAraM devaM maNasI karemANe karemANe ciTThai / tae NaM tassa bharahassa raNNo aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi veyaDDagirikumArassa devassa AsaNaM calai, evaM siMdhugamo Neyavvo, pIidANaM-AbhisekkaM rayaNAlaMkAraM kaDagANi ya tuDiyANi ya vatthANi ya AbharaNANi ya geNhai geNhittA tAe ukkiTThAe jAva aTThAhiyaM NivattA / bhAvArtha - siMdhudevIno aSTAhnikA mahotsava pUrNa thatAM divya cakraratna pUrvavat zastrAgArathI bahAra nIkaLe ane uttarapUrva dizAmAM vaitADhaya parvata tarapha prayANa kare che. bharatarAjA te divya cakraratnane uttarapUrva dizAmAM vaitADhaya parvata tarapha jatAM jue che ane tene anusaratA vaitADhaya parvatanI dakSiNa dizA taraphanI taLeTI samIpe AvIne, bAra yojana lAMbo ane nava yojana pahoLo sainyano paDAva nAkhe che. vaitADhayakumAra devane uddezIne aThThama tapano svIkAra kare che, vaitADhayagirikamAranA dhyAnamAM ekAgra bane che. te aThThama tapanA pariNAme vaitADhayagirikumAranuM Asana kiMpita thAya che, Asana kaMpita thatAM te deva avadhijJAnano upayoga kare che vagere varNana siMdhudevI pramANe jANavuM. vaitADhyagirikumAra deva, bharatarAjAne prItidAna-bheTa ApavA mATe abhiSeka yogya, rAjAne paheravA yogya ratnAlaMkAra-mugaTa, kaTaka, truTita, vastra ane bIjA AbhUSaNo laIne tIvra gatithI rAjA pAse Ave che yAvatu aSTAlikA utsava ujavAya che. vivecana : prastuta sUtramAM vaitADhayagirikumAra devane vazavartI banAvavAnuM varNana che. vaitADhyagirikamAra devanuM AvAsa sthAna :- vaitADhaya parvatanA nava kUTamAMthI pAMcamA vaitADhayakUTa upara vaitADhayagirikumAra devanuM AvAsa sthAna che. te siMdhudevInA bhavanathI IzAna koNamAM che. te devane vazavartI banAvavA cakravartI dakSiNavartI vaitADhya parvatanA vaitADhya kUTanI taLeTI samIpe AvI aTTama pauSadha kare che. zeSa varNana sUtrArthathI spaSTa che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 | zrI jaMbudvIpa prApti sUtra kRtamAla deva vijaya :|31 tae NaM se divve cakkarayaNe veyaDDagirikumArassa devassa aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe paccatthimaM disiM timisaguhAbhimuhe payAe yAvi hotthA / jAva timisaguhAe adUrasAmaMte varaNagarasaricchaM vijayakhaMdhAvAraNivesaM karei kayamAlassa devassa aTThamabhattaM pagiNhai jAva kayamAlagaM devaM maNasIkaremANemaNasIkaremANe ciTThai / tae NaM tassa bharahassa raNNo aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi kayamAlassa devassa AsaNaM calai taheva jAva veyaDDagirikumArassa NavaraM pIidANaM itthIrayaNassa tilagacoddasaM bhaMDAlaMkAraM kaDagANi ya taheva jAva aTThAhiyA bUittA | bhAvArtha :- vaitADhayagirimAra devano aNahnikA mahotsava pUrNa thayA pachI te divya cakraratna pazcima dizAmAM timisa guphA tarapha prayANa kare che. bharatarAjA te divya cakraratnane pazcima dizAmAM timisa guphA tarapha jatAM jue che. yAvat timisa guphAthI na ati dUra ke na ati najIka zreSTha nagara jevo sainyano paDAva nAkhe che yAvata katamAladevane uddezIne aThThama tapa kare che ane manamAM katamAladevanuM dhyAna kare che. A pramANe bharatarAjAnA aThThama tapanA pariNAmathI kRtamAla devanuM Asana calAyamAna thAya che. zeSa varNana vaitADhayagirikumAra pramANe jANavuM. vizeSatA e che ke kRtamAladeva bharatarAjAne strIratnanA tilaka sudhInA cauda alaMkAranI peTI tathA kaTaka, truTita bheTamAM Ape che yAvata katamAladevano aNahnikA mahotsava ujavAya che. vivecana : prastuta sUtramAM kRtamAladevane vazavartI banAvavAnuM varNana che. katamAla deva AvAsa sthAna :- vaitADhaya parvatanA navakUTamAMthI sAtamuM timisa guphA kUTa che. A kUTamAM katamAla devanuM AvAsa sthAna che. te vaitADhayakUTathI pazcima dizAmAM che. A deva para vijaya meLavavA cakravartI timisakUTanI taLeTImAM timisa guphAnI samIpe sthita thAya che. tinAvo:- caudamuM tilaka nAmanuM lalATanuM AbharaNa che. kRtamAla deva strIratna mATe cauda ratna alaMkArathI yukta maMjusA-peTI cakravartIne bheTa Ape che. te cauda alaMkAranA nAma A pramANe che- (1) hAra (2) ardhahAra (3) raIga (4) kanaka (5) ratna () muktAvalI (7) keyUra (8) kaTaka-kaDA (9) truTita-bAjubaMdha (10) mudrA-vIMTI (11) kuMDaLa (12) urasUtra (13) cUDAmaNi (14) tilaka. dakSiNa siMdhu nikUTa vijaya :|32 tae NaM se bharahe rAyA kayamAlassa aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 11 | suseNaM seNAvaI saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- gacchAhi NaM bho devANuppiyA! siMdhUe mahANaIe paccathimillaM NikkhuDaM sasiMdhusAgaragirimerAgaM samavisamaNikkhuDANi ya oyavehi oyavettA aggAiM varAI rayaNAI paDicchAhi paDicchittA mameyamANattiyaM paccappiNAhi / bhAvArtha -kRtamAladevano aSTAhnikA mahotsava pUrNa thayA pachI bharatarAjA tenA suSeNa nAmanA senApatine bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che ke "he devAnupriya!siMdhu mahAnadInA pazcima dizvartI bharatakSetranA khaMDa rUpa nikhUTa pradeza, ke je pUrvamAM ane dakSiNamAM siMdhu mahAnadI, pazcima dizAmAM pazcima samudra ane uttaradizAmAM vaitADhayagiri vaDe gherAyela che, tenA sama, viSama vividha kSetrone mAre AdhIna karo. teone adhikRta karIne tyAMthI tame uttama ratnone(bheTa svarUpe-prItidAna svarUpe) grahaNa karo. mArA Adeza pramANe kArya niSpanna thayAnA mane samAcAra Apo." 33 tae NaM se seNAvaI balassaNeyA bharahe vAsammi vissuyajase mahAbalaparakkame mahappA oyaMsI teyalakkhaNajutte milakkhubhAsAvisArae cittacArubhAsI bharahe vAsaMmi NikkhuDANaM NiNNANa ya duggamANa ya duppavesANa ya viyANae atthasatthakusale / rayaNaM seNAvaI suseNe bharaheNaM raNNA evaM vutte samANe hadvatuTThacittamANaMdie jAva karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM sAmI! tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNei paDisuNettA bharahassa raNNo aMtiyAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA jeNeva sae AvAse teNeva uvAgacchai uvAgacchittA koDuMbiyapurise saddAvei saddAvittA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha hayagayarahapavara-johakaliyaM cAuraMgiNiM seNNaM saNNAheha tti kaTu jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA hAe jAva majjaNagharAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva Abhisekke hatthirayaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA AbhisekkaM hatthirayaNaM durUDhe / bhAvArtha - te suSeNa senApati sainyanA netA hoya che. bharatakSetramAM temano yaza phelAyelo hoya che, teo ati baLavAna ane parAkramI; svabhAve mahAna(vizALa ane gaMbhIra); AMtarika ojayukta hovAthI ojasvI, zArIrika tejathI yukta hovAthI tejasvI, uttama lakSaNathI yukta, ArabI, pArasI vageremAM pleccha bhASAo nipuNa hoya che; ziSTa bhASI; bharatakSetranA avAMtara khaMDa rUpa nikUTanA UMDA, durgama, pravezya sthAnonA bhomiyA ane bANAdi astra, talavArAdi zastra calAvavAmAM kuzaLa hoya che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 12 ] zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra A prakAranA guNa saMpanna te suSeNa senApatiratna bharata rAjAno Adeza sAMbhaLIne harSita-saMtuSTa thAya che yAvatu baMne hAtha joDIne, aMjalIrUpe tene mastake lagAvIne "svAmI! jevI ApanI AjJA" e pramANe kahIne rAjAnA Adezano vinayapUrvaka svIkAra kare che, A pramANe kahIne tyAMthI nIkaLIne potAnA AvAsasthAne AvIne, sevaka puruSone bolAve che, bolAvIne kahe che ke- "he devAnupriyo! abhiSikta hastiratnane taiyAra karo; temaja ghoDA, hAthI, ratha ane uttama yoddhAothI yukta caturagaNI senAne taiyAra karo." A pramANe Adeza ApIne snAnagharamAM praveza karIne te snAna kare che vAvatuM snAna karIne, susajjita thaI snAna ghara(bhavana)mAMthI bahAra nIkaLe che, bahAra nIkaLI bAhya upasthAnazALA tathA abhiSikta hastiratna samIpe Ave che, AvIne te gajarAja upara ArUDha thAya che. |34tae NaM se suseNe seNAvaI hatthikhaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM hayagayaraha-pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDe mahayA-bhaDacaDagara-pahagaravaMda-parikkhitte mahayAukkiTTha-sIhaNAya-bola-kalakalasaddeNaM pakkhubhiya-mahAsamuddarava-bhUyaMpiva karemANe-karemANe savviDDIe savvajjuIe savvabaleNaM jAvaNigghosaNAieNaM jeNeva siMdhU mahANaI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA cammarayaNaM para musapha . bhAvArtha :- tyArapachI gajaratna upara birAjamAna, koraMTapuSpanI mALA yukta chatrane dhAraNa karelA; ghoDA, hAthI, yoddhA samUha tathA caturagiNI senAthI parivRtta, gaMbhIra, utkRSTa siMhanAdanA kalakala dhvanithI samudranI samAna ghughavATA karatA sainya sAthe, sarva prakAranI Rddhi, dhRti(AtmA) tathA sainya sahita yAvata aneka vAjiMtronA avAja sAthe te suSeNa senApati siMdhumahAnadInI samIpe Ave che ane carmaratnane grahaNa kare che. |35 tae NaM taM sirivacchasarisarUvaM muttatAraddhacaMdacittaM ayalamakaMpaM abhejjakavayaM jaMtaM salilAsu sAgaresu ya uttaraNaM divvaM cammarayaNaM saNa-sattarasAI savvadhaNNAI jattha rohaMti egadivaseNa vAviyAI, vAsaM NAUNa cakkavaTTiNA parAmuDhe divve cammarayaNe duvAlasa joyaNAI tiriyaM pavittharai tattha sAhiyAI / bhAvArtha :- carmaratna zrIvatsa jevA AkAravALuM; motI, tArA, ardha caMdra jevA citrothI citrita, acala, akaMpa ane abhedya kavaca jevuM, nadI ane samudrane pAra karavAnA te eka prakAranA yaMtra-sAdhana rUpa hoya che. daivI zaktithI yukta A carmaratna upara vAvelA zaNAdi 17 prakAranA arthAt sarva prakAranA dhAnya eka divasamAM utpanna thaI jAya che. varSAnuM Agamana jANIne cakravartI dvArA grahaNa karAtA, te 12 yojana vistAravALuM thaI jAya che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra | 13 | | 36 tae NaM se divve cammarayaNe suseNaseNAvaiNA parAmuDhe samANe khippAmeva NAvAbhUe jAe yAvi hotthA / tae NaM se suseNe seNAvaI sakhaMdhAvAra-balavAhaNe NAvAbhUyaM cammarayaNaM duruhai duruhittA siMdhumahANaiM vimalajala-tuMgavIciM NAvAbhUeNaM cammarayaNeNaM sabalavAhaNe sasAsaNe samuttiNNe / bhAvArtha- suSeNa senApati dvArA grahaNa karAtA-sparza thatAM ja te divya carmaratna zIdhra naukA rUpe pariNata thAya che. suSeNa senApati sainya tathA hAthI, ghoDA, ratha vagere vAhano sahita naukArUpa pariNata thayelA carmaratna upara savAra thaIne nirmaLa jaLavALI, taraMgothI paripUrNa siMdhu mahAnadIne pAra kare che. 37 tao mahANaImuttaritu siMdhuM appaDihayasAsaNe ya seNAvaI kahiMci gAmAgara NagarapavvayANi kheDakabbaDamaDaMbANi paTTaNANi ya siMhalae babbarae ya savvaM ca aMgaloyaMbalAvaloyaM ca paramarammaM, javaNadIvaM capavaramaNirayaNa-kaNaga-kosAgArasamiddhaM Arabake romake ya alasaMDavisayavAsI ya pikkhure kAlamuhe joNae ya uttaraveyaDDasaMsiyAo ya mecchajAI bahuppagArA dAhiNa-avareNa jAva siMdhusAgaraMtotti savvapavarakacchaM ca oyaveUNa paDiNiyatto bahusamaramaNijje ya bhUmibhAge tassa kacchassa suhaNisaNNe, tAhe te jaNavayANa NagarANa paTTaNANa ya je ya tahiM sAmiyA pabhUyA AgarapatI ya maMDalapatI ya paTTaNapatI ya savve ghettUNa pAhuDAiM AbharaNANi bhUsaNANi rayaNANi ya vatthANi ya maharihANi aNNaM ca jaM variSTuM rAyArihaM jaM ca icchiyavvaM eyaM seNAvaissa uvaNeti matthayakayaMjalipuDA, puNaravi kAUNa aMjali matthayaMmi paNayA "tubbhe amhattha sAmiyA devayaM va saraNAgayA mo tubbhaM visayavAsiNotti vijayaM jaMpamANA seNAvaiNA jahArihaM Thaviya pUiya visajjiyA NiyattA sagANi NagarANi paTTaNANi aNupaviTThA / bhAvArtha - siMdhu mahAnadIne pAra karIne, jenI AjJAnuM koI ullaMghana na karI zake tevI akhaMDita AjJAvaannaa suSe senApati grAma, A42, nagara, parvata, peTa, 3rSada, mana, pahana mAhine tatA, siMDasaheza, barbara deza, aMgaloka, atyaMta ramaNIya balAvaloka, uttama maNio ane ratnonA bhaMDArothI samRddha yavana dvIpa; ArabaMdeza, romadeza, alasaMDa deza, pikapura, kAlamukha ane jonaka vagere nikUTanI uttara dizAmAM vaitADhaya parvatanI taLeTImAM rahetI bahuvidha plecchajAtione, dakSiNa ane pazcimamAM siMdhu nadI ane samadranA samIpavartI sarva zreSTha kSetrone jItIne pAchA phare che ane te kSetranA atyaMta suMdara bhUmibhAgamAM sukhapUrvaka nivAsa kare che. tyAre te janapadonA, nagaronA, paTTanonA mAliko, samartha loko-suvarNa AdinI khANanA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 | zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra mAliko, maMDalapati, pattanapati Adi sarva loko aneka AbharaNa(zarIra para dhAraNa karavA yogya alaMkAra), bhUSaNa (upAMgo para dhAraNa karavA yogya alaMkAra), ratna, bahumUlya vastra ane anya paNa aneka zreSTha rAjacita icchita vastuo (hAthI, ratha vagere) upahAranA rUpamAM laIne suSeNa senApati pAse Ave che ane hAtha joDI mastaka namAvIne bheTa rUpe arpaNa kare che. arpaNa karIne pharI hAtha joDIne, baMne hAthane aMjalibaddha karIne mastake lagADI, praNAma karI khUba ja namratAthI kahe che ke- "Apa amArA svAmI cho, devatAnI jema ame ApanA zaraNAgata chIe. ApanA dezavAsI(adhinastha) chIe." A pramANe vijayasUcaka zabda kahe che. suSeNa senApati te sarva janone tenI yogyatA anusAra yogya pada para sthApita karIne, tenuM sanmAna karIne vidAya Ape che. teo pota-potAnA nagaro, pattano Adi sthAnomAM pAchA jAya che. | 38 tAhe seNAvai saviNao ghettUNa pAhuDAI AbharaNANi bhUsaNANi rayaNANi ya puNaravitaMsiMdhuNAmadhejjaMuttiNNe aNahasAsaNabale, taheva bharahassaraNNo NiveeiNiveittA ya appiNittA ya pAhuDAI sakkAriya-sammANie saharise visajjie sagaM pddmNddvmige| bhAvArtha :- tyArapachI vinayazIla, akSata zAsana ane baLa saMpanna suSeNa senApati badhI bheTo, AbharaNo, bhUSaNo ane ratno laIne siMdhu nadI pAra karIne bharatarAjAnI pAse AvIne rAjAne badhI vAta kare che. samAcAra ApIne bheTamAM AvelI sarva vastuo rAjAne Ape che. rAjA senApatino satkAra, sanmAna karI harSa yukta citte vidAya Ape che. vidAya laIne senApati taMbUmAM rahelA potAnA AvAsa sthAnamAM Ave che. |39 taai NaM suseNe seNAvaI NhAe jAva jimiyabhuttuttarAgae samANe sarasagosIsacaMdaNukkiNNa-gAyasarIre uppiAsAyavaragae phuTTamANehiM muiMgamatthaehiM battIsaibaddhehiM NADaehiM varataruNIsaMpauttehiM uvaNaccicjamANe-uvaNaccijamANe uvagijjamANeuvagijjamANe uvalAlijjamANe-uvalAlijjamANe mahayAhayaNaTTagIkvAiya-taMtI-tala tAla-tuDiya-ghaNa-maiMga-paDuppavAiyaraveNaM itu saddapharisarasarUvagaMdhe paMcavihe mANussae kAmabhoge bhuMjamANe viharai / / bhAvArtha:- tyAra pachI suSeNa senApati snAna kare che, yAvatu snAna saMbaMdhI sarvavidhi karIne, zarIrAvayavo para gozIrSa caMdanano lepa karIne, potAnA nivAsa sthAne jAya che. tyAM mRdaMga vagerenA dhvani, batrIsa prakAranA nATaka ane taruNa strIonA nRtya-gAna vagere thAya che, nRtya gAnane anusaratA vAjiMtro, vINA, tabalA ane Dhola vAge che, khUMdagamAMthI meghagarjanA jevo gaMbhIra dhvani nIkaLe che, niSNAta vAjiMtravAdako nipuNatAthI pota-potAnAM vAjiMtra vagADe che. A rIte suSeNa senApati potAnI icchA pramANe zabda, Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSAra 165 | sparza, rasa, rUpa ane gaMdhamaya pAMca prakAranA manuSya saMbaMdhI priya kAmabhogone bhogavatA tyAM rahe che. vivecana : prastuta sUtromAM cakravartInA senApati ratna dvArA dakSiNArdha bharatanA siMdhu nikUTanA vijayanuM varNana che. te niSphaTa, siMdhu nadInI pazcimamAM koNavartI-khUNAnA bhAgarUpe tathA dakSiNArdha bhAratanA eka khaMDa rUpe che. te bharatakSetranA bIjA khaMDa rUpe prasiddha che. dakSiNAI siMdhu nikUTanI cAre dizAvartI sImAoH- A nikUTanI pUrva dizA ane dakSiNa dizAmAM siMdhu nadI che. pazcima dizAmAM lavaNa samudra ane uttara dizAmAM vaitADhaya parvata che. sUtrakAre siMdhu nikhUTa-bIjA khaMDanA vijaya varNananI madhyamAM senApati ratna ane carmaratnanuM varNana karyuM che. je bhAvArthathI spaSTa che. amae5 :- acala, akaMpa, carmaratnane varNavatA A baMne zabdo samAnArthaka che. samAnArthaka be zabdono prayoga atizayatAnuM sUcana kare che. cakravartInI AkhI senA carmaratnane calita karavA, kaMpita karavA prayatna kare to paNa te carmaratna aMzamAtra calAyamAna thatuM nathI. sayAnaM satarAM - sataramuM zaNa nAmanuM dhAnya. 17 prakAranA dhAnya. upalakSaNathI sarve dhAnya carmaratna upara eka divasamAM niSpanna thAya che. vRttimAM paraMparAnusAra mAnyatAnuM kathana che ke gRhapati ratna A carmaratna para sUryodaya samaye prathama praharamAM dhAnyanuM vAvetara kare, bIjA prahare pANInuM siMcana karI vardhita kare, trIjA praharamAM te paripakva thAya ane cothA prahare tene laNavAmAM Ave che. te 17 prakAranA dhAnyanA nAma A pramANe che- (1) zAlI-cokhA (2) java (3) vrIhi-eka jAtanA cokhA (4) kodrava (5) rAlA (6) tala (7) maga (8) aDada (9) coLA (10) caNA (11) tuvera (12) masUra (13) kaLathI (14) ghauM (15) rAjamA(soyAbIna) (16) aLasI (17) zaNa. anya sthAne 24 prakAranA dhAnyanuM kathana che. ahIM kSudra dhAnyanuM kathana na karatAM mukhya dhAnyonuM ja kathana karyuM che. rayAliyA :- uttara vaitADhayamAM saMzrita-Azraye rahetI mleccha jAti. ahIM uttara vaitADhayathI dakSiNArdhasiMdhuniSphaTanI uttara dizAmAM sthita vaitADhayanI taLeTImAM rahelI jAtio samajavI. ahIM dakSiNArdha bharata ane tenA siMdhu niSphaTa-khaMDanuM kathana che. te vaitADhaya parvatanI dakSiNa bAju che. timisa guphA dvArA nirgamana :40 tae NaM se bharahe rAyA aNNayA kayAi suseNaM seNAveI saddAvei sahavettA evaM vayAsI- gaccha NaM khippAmeva bho devANuppiyA ! timisaguhAe dAhiNillassa duvArassa kavADe vihADehi, vihADettA mama eyamattiyaM paccappiNAhi / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 1 | zrI jatIpa prApti satra tae NaM se suseNe seNAvaI bharaheNaM raNNA evaM vutte samANe haTTatuTTha jAva karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM sAmI! tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNei paDisuNettA bharahassa raNNo aMtiyAo paDiNikkhimai, paDiNikkhamittA jeNeva sae AvAse jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dabbhasaMthAragaM saMtharai, kayamAlassa devassa aTThamabhattaM pagiNhai, posahasAlAe posahie baMbhayArI jAva aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi posahasAlAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA NhAe jAvasuddhappavesAI maMgalAI vatthAI pavaraparihie appamahagghA-bharaNAlaMkiyasarIre dhUvapupphagaMdha-mallahatthagae majjaNagharAo paDiNikkhamai, paDiNikkhattA jeNeva timisaguhAe dAhiNillassa duvArassa kavADA teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha - tyArapachI eka divasa bharatarAjA suSeNa senApatine bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che ke "he devAnupriya! tame zIdhra jAo, timisa guphAnA dakSiNI bhAganA dvAranAM banne daravAjA kholo, kholIne mane jANa karo." bharatarAjAe A pramANe kahyuM tyAre suSeNa senApati potAnA manamAM harSita ane saMtuSTa thAya che, potAnA banne hAtha joDI, aMjalibaddha karIne mastake lagAvI, "svAmI! jevI ApanI AjJA", e pramANe kahIne vinayapUrvaka rAjAnA vacanano svIkAra kare che, AjJA svIkArIne bharatarAjAnI pAsethI nIkaLIne potAnA nivAsasthAnanI poSadhazALAmAM Ave che, AvIne darbhAsana pAthare che. darbhAsana pAtharIne tenA para besIne katamAladevane uddezIne aThThama tapa kare che, pauSadhazALAmAM pauSadha kare che, brahmacaryano svIkAra kare che. akrama pUrNa thatAM te pauSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLe che, bahAra nIkaLIne snAna gharamAM AvIne snAna kare che; yAvata rAjasabhAmAM pravezavA yogya zreSTha, mAMgalika vastra dhAraNa kare che; alpa vajanavALA paNa bahumUlya AbhUSaNothI zarIrane alaMkRta kare che, dhUpa, puSpa, sugaMdhita padArtho ane mALAo hAthamAM laIne, snAnagRhamAMthI bahAra nIkaLIne, timisaguphAnA dakSiNI dvAranA kamADa tarapha javA prayANa recha. 41 tae NaM tassa suseNassa seNAvaissa bahave rAIsara-talavara-mADaMbiya jAva sattha vAhappabhiio appegaiyA uppalahatthagayA jAva suseNaM seNAvaI piTThao aNugacchaMti / bhAvArtha-te samaye suSeNa senApatinI pAchaLa pAchaLa aizvaryazALI, prabhAvazALI puruSo, rAjasanmAnita viziSTa manuSyo, mAMDalika rAjAo jAgIradAra ane sArthavAha Adi pota-potAnA hAthamAM kamaLa Adi laI cAle che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra | 17 | |42 tae NaM tassa suseNassa seNAvaissa bahUIo khujjAo cilAiyAo jAvaiMgiyaciMtiya-patthiya-viyANiyAo NiuNakusalAo viNIyAo appegaiyAo kalasahatthagayAo suseNaM seNAvaI aNugacchaMti / / bhAvArtha :- tyArapachI suSeNa senApatinI pAchaLa-pAchaLa ciMtita ane abhilaSita bhAvane, saMketane ceSTAmAtrathI samajI levAmAM, jANavAmAM samartha, svabhAvathI ja vinayazIla cilAta dezanI kundhA vagere dAsIo hAthamAM kaLaza vagere laIne cAle che. 43 tae NaM se suseNe seNAvaI savviDDIe savvajuIe jAva NigghosaNAieNaM jeNeva timisaguhAedAhiNillassaduvArassakavADA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA Aloe paNAmaM karei, karettA lomahatthagaM parAmusai, parAmusittA timisaguhAe dAhiNillassaduvArassa kavADe lomahattheNaM pamajjai, pamajjittA divvAe udagadhArAe abbhukkhei, abbhukkhettA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcaMgulitale caccae dalai, dalaittA aggehiM varehiM gaMdhehi ya mallehi ya acciNei, acciNettA pupphAruhaNaM vatthAruhaNaM karei, karettA AsattosaktaviulavaTTa karei, karettA acchehi saNNehiM rayayAmaehiM accharasA-taMDulehiM timisaguhAe dAhiNillassa duvArassa kavADANaM purao aTThaTThamaMgalae Alihai, taM jahA- sotthiya sirivaccha jAva matthae aMjali kaTTa kavADANaM paNAmaM karei, karettA daMDarayaNaM parAmusai / bhAvArtha :- sarva prakAranI samRddhi ane dhutithI yukta suSeNa senApati vAdya-dhvaninI sAthe timisa guphAnA dakSiNI dvAra samIpe Ave che, AvIne timisa guphAnA dvArane jotAM ja senApati tene praNAma kare che. mayUrapIMchane hAthamAM grahaNa karI timisa guphAnA te dakSiNI dvAranA daravAjAne poMje che. tenA para divyajaLano abhiSeka kare che, ghasIne utArelA bhInA gozIrSa caMdanavALI pAMca AMgaLIo sahita hatheLInA thApA mAre che; navA uttama, sugaMdhita padArthothI ane mALAothI tenI pUjA kare che; tenAM upara puSpa mALAo, vastra vagere caDhAve che ane caMdaravo bAMdhe che. pAse mUkelI vastuonuM pratibiMba paDe tevA svaccha, nirmaLa, zveta, rajatamaya cAMdInA cokhAthI timisa guphAnA daravAjAnI AgaLa svastika, zrIvatsa vagere aSTa mAMgalika pratIkonuM Alekhana kare che yAvatuM mastaka para baMne hAthanI aMjali karI, daravAjAne praNAma kare che, praNAma karIne daMDaratnane grahaNa kare che. 44 tae NaM taM daMDarayaNaM paMcalaiyaM, vairasAramaiyaM, viNAsaNaM savvasattuseNNANaM khaMdhAvAre Naravaissa gaDa-dari-visama-pabbhAragirivara-pavAyANaM samIkaraNaM saMtikaraM subhakaraM hitakaraM raNNo hiya-icchiya-maNorahapUragaM divvamappaDihayaM daMDarayaNaM gahAya Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 18 | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra sattaTupayAI paccosakkai, paccosakkittA timisaguhAe dAhiNillassa duvArassa kavADe daMDarayaNeNaM mahayA mahayA saddeNaM tikkhutto AuDei / tae NaM timisaguhAe dAhiNillassa duvArassa kavADA suseNaseNAvaiNA daMDarayaNeNaM mahayA mahayA saddeNaM tikkhutto AuDiyA samANA mahayA mahayA saddeNaM koMcAravaM karemANA, sarasarassa sagAI sagAI ThANAI paccosakkitthA / bhAvArtha :- daMDarana pAMca kAtaLIrUpa rekhAthI yukta; vajanA sArathI nirmita; samagra zatru senAnuM vinAzaka; cakravartInA sainyanA mArgamAM AvatA ane paDAva sthAnanA khADA-TekarA, UMcI-nIcI bhUmine, TekarAone, paDI javAya tevI patharALa jagyAne samatala kare che. te cakravartI mATe zAMtikara, zubhaMkara, hitakara, icchita manorathonuM pUraka, divya-hajAra devothI adhiti, apratihata-koIpaNa sthAne pratighAta na pAme tevuM abAdhita hoya che. tevA te daMDavatnane upADIne suSeNa senApati deDha prahAra karavA mATe sAta-ATha pagalA pAchaLa khasIne, vegapUrvaka timisa guphAnA dakSiNI dvAranA te daravAjA para moTo avAja thAya te rIte traNa vAra daMDaratna dvArA prahAra kare che. suSeNa senApatinA daMDaratna dvArA karAyelA A traNa prahArathI kaca pakSInI jema jora-jorathI kicUDa-kicUDa avAja karatAM te daravAjA potAnA sthAnathI khasI jAya che arthAt khulI jAya che. 45 tae NaM se suseNe seNAvaI timisaguhAe dAhiNillassa duvArassa kavADe vihADei, vihADettA jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei, vaddhAvettA evaM vayAsI-vihADiyA NaM devANuppiyA ! timisaguhAe dAhiNillassa duvArassa kavADA, eyaNNaM devANuppiyANaM piyaM Niveemo piyaM bhe bhavau / bhAvArtha :- tyArapachI suSeNa senApati (timisa guphAnA dakSiNI dvAranA daravAjA kholIne) bharata rAjA pAse Ave che. rAjAne jaya-vijaya zabdothI vadhAre che, vadhAvIne rAjAne A pramANe kahe che- "he devAnu priya ! timisa guphAnA dakSiNI dvAranA kamADa kholyAM che. huM A pramANe Apane priya nivedana karuM chuM. te ApanA bhATe priyArI thAmo." 46 tae NaM se bharahe rAyA suseNassa seNAvaissa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma haTThatuTTha jAva suseNaM seNAvaI sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha aMjaNagirikUDasaNNibhaM gayavaraM NaravaI duruDhe / bhAvArtha - bharatarAjA suSeNa senApati pAsethI A vAta sAMbhaLIne potAnA manamAM harSita, saMtuSTa thAya Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra 169 che yAvatu bharata rAjA suSeNa senApatino satkAra kare che, sanmAna kare che, satkAra-sanmAna karIne te potAnA kauTuMbika puruSone bolAvIne A pramANe kahe che- he devAnupriyo ! abhiSikta hastitvane zIdhra taiyAra karo yAvat aMjanagirinA zikharanI jevA te gajarAja upara narapati ArUDha thAya che. 47 tae NaM se bharahe rAyA maNirayaNaM parAmusai, to taM [jaMNaM] cauraMgulappamANamittaM ca aNagdhaM taMsiyaM chalaMsaM aNovamajuiM divvaM maNirayaNapatisamaM veruliyaM savvabhUyakaMtaM jeNa ya muddhAgaeNaMdukkhaMNa kiMci jAyai, havai Arogge yasavvakAlaM, tericchiyadevamANusakayA ya uvasaggA savve Na kareMti tassa dukkhaM, saMgAme vi asatthavajjho hoi Naro maNivaraM dharato, ThiyajovvaNa kesa avaTThiyaNaho, havai ya svvbhyvippmukko| taM maNirayaNaM gahAya se NaravaI hatthirayaNassa dAhiNillAe kuMbhIe Nikkhivai / bhAvArtha :- gajaratna para ArUDha thayA pachI bharata rAjA maNiratnane grahaNa kare che. te maNiratna 4 aMgula lAMbu ane 2 aMgula pahoLuM, amUlya, trikoNAkAra-traNa khUNA ane cha koTi-hAMsavALuM hoya che, te anupama dhutiyukta, divya, maNiomAM sarvotkRSTa, vaiDUryamaNinI jAtinuM, sarva prANIone priya hoya che. tene mastaka para dhAraNa karanArane koIpaNa jAtanuM duHkha rahetuM nathI, tenA sarva duHkha, ciMtA nAza pAme; te sadAkALa nIrogI rahe che, tenA para tiryaca, manuSya ke devakRta upasargonI asara thatI nathI; saMgrAmamAM paNa koI zastra teno vadha karI zakatuM nathI, A zreSTha maNine je manuSya dhAraNa kare tenuM yauvana sadAkALa sthira rahe che, tenA keza-nakha vadhatA nathI, te sarva prakAranA bhayathI mukta rahe che. bharata rAjA te maNiratnane grahaNa karI, gajarAjanA jamaNA kuMbhasthaLa para(mastakanI jamaNI bAju) sthApita kare che. 48 tae NaM se bharahAhive NariMde hArotthaya-sukayaraiyavacche amaravaisaNNibhAe iDDIe pahiyakittI maNirayaNakaujjoe cakkarayaNadesiyamagge aNegarAyavara-sahassANujAyamagge mahayAukkiTTha-sIhaNAyabola-kalakalaraveNaM pakkhubhiya samuddarava-bhUyaMpiva karemANe-karemANe jeNeva timisaguhAe dAhiNille duvAre teNeva uvAgacchai uvAgacchittA timisaguhaM dAhiNilleNaM duvAreNaM aIi sasivva mehaMdhayAra-NivahaM / bhAvArtha-te samaye bharatakSetranA adhipati narendra bharata cakInuM hArathI AcchAdita vakSa:sthaLa suzobhita ane prItikara lAge che. yAvatu amarapati-idra jevI Rddhi, aizvaryanA kAraNe jenI kIrti phelAI rahI che, jenA maNiratnano prakAza cAre bAju patharAI rahyo che, cakra ratna jene gaMtavya mArga nirdiSTa karI rahyuM che, hajAro rAjAo jenuM anugamana karI rahyA che, tevA bharata rAjA sarvotkRSTa siMhanAdanA avAjanA kAraNe jANe ke samadra ghUghavATA karato na hoya tevo avAja karatAM sainya sAthe timisa guphAnA dakSiNAvartI dvArA samIpe Ave che. AvIne aMdhakAra yukta kALA vAdaLAmAM caMdra praveze tema aMdhakAramayI timisa guphAmAM dakSiNI dvArathI praveza kare che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 170 zrI jatIpa prajJapti sutra 49 tae NaM se bharahe rAyA chattalaM duvAlasaMsiyaM aTThakaNNiyaM ahigaraNi-saMThiyaMaTTha sovaNNiyaM kAgaNirayaNaM parAmusai / tae NaM taM cauraMgulappamANamittaM aTThasuvaNaM ca visaharaNaM aulaM cauraMsa-saMThANasaMThiyaM samatalaM mANummANajogA jato loge caraMti savvajaNa-paNNAvagA / Navi caMdo, Navi tattha sUro, Navi aggI, Navi tattha maNiNo timiraM NAseMti aMdhayAre, jattha tayaM divvappabhAvajuttaM duvAlasajoyaNAI tassa lesAu vivaTuMti timiraNigarapaDisehiyAo, rattiM ca savvakAlaM khaMdhAvAre karei AloyaM divsbhuuyN| bhAvArtha:- tyA25chI mrt| 5, 12 Ti-DAMsa,8 -vANA 21nA mAravANA ATha sonAmahora jeTalA vajanavALA kAkaNiratnane grahaNa kare che. te kAkaNiratna cAra aMgula lAMbu, pahoLuM, ATha sonAmahora pramANa vajanavALuM hoya che. te sarvaprakAranA sthAvara-jaMgama viSane dUra kare che. atulya, samacorasa, samatala hoya che. te samaye lokamAM A ratnathI ja mAna-unmAnanA vyavahAro saMpanna thAya che arthAt mAnAdi je vastu para rAjakarmacArI kAkaNiratnathI cihna aMkita kare te mAnAdi prAmANika gaNAya che. je guphAnA aMdhakArane sUrya, caMdra, agni ke anya maNi nAza karavA samartha nathI, te aMdhakArane A kAkaNiratna dUra kare che. te kAkaNiratna 1ra yojana sudhI prakAza pAthare che ane gADha aMdhakArano nAza kare che. cakravartInI chAvaNImAM rAtre paNa divasa jevo prakAza kare che. 50 jassa pabhAveNa cakkavaTTI, timisaguhaM aIi seNNasahie abhijettuM bitiyamaddhabharahaM rAyapavare kAgaNiM gahAya timisaguhAe puracchimilla-paccathimillesuM kaDaesujoyaNaMtariyAI paMcadhaNusayavikkhaMbhAI joyaNujjoyakarAI cakkaNemIsaMThiyAI caMdamaMDalapaDiNikAsAI egUNapaNNaM maMDalAiM AlihamANe-AlihamANe annuppvisi| taeNaMsA timisaguhA bharaheNaMraNNA tehiM joyaNaMtariehiM paMcadhaNu-sayAyAmavikkhaMbhehiM joyaNujjoyakarahiM egUNapaNNAe maMDalehiM AlihijjamANehi-AlihijjamANehiM khippAmeva AlogabhUyA ujjoyabhUyA divasabhUyA jAyA yAvi hotthA / bhAvArtha - jenA prabhAvathI cakravartI bIjA ardha bharata kSetrane arthAt uttarArdha bharatakSetra upara vijaya meLavavA timisa guphAne senA sahita pAra kare che, tevA kAkaNiratnane grahaNa karIne bharata rAjA tenA dvArA guphAnI pUrvI-pazcimI divAla para, eka-eka yojanA aMtare, 500 dhanuSyanI pahoLAI vyAsavALA, 1 yojana kSetrane prakAzita karanArA arthAt uttara dakSiNa baMne tarapha 1-1 yojana sudhI prakAza phelAvanArA, cakranI paridhinA AkAravALA arthAt goLa-paripUrNa caMdra jevA prakAzita 49 mAMDalA karatAM-karatAM guphAmAM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 171 praveza kare che. tyArapachI (AgaLa vadhatA) bharata rAjA dvArA eka-eka yojanAnA AMtare, eka-eka yojanA kSetrane prakAzita karatA 49 mAMDalA AlekhatA, te timisa guphA prakAzavALI, udyotavALI ane divasa hoya tevI banI jAya che. 51 tIse NaM timisaguhAe bahumajjhadesabhAe ettha NaM ummaga-NimaggajalAo NAma duve mahANaIo paNNattAo / jAo NaM timisaguhAe purathimillAo bhitti kaDagAo pavUDhAo samANIo paccatthimeNaM siMdhu mahANaiM samati / bhAvArtha :- timisa guphAnA barAbara madhya bhAgamAM unmagnajalA ane nimagnajalA nAmanI be mahAnadIo che. te timisa guphAnI pUrva taraphanI bhIMtamAMthI guphAmAM pravezI, pazcima dizAmAM siMdhu mahAnadImAM bhaLI jAya che. 52 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai ummagga-NimaggajalAo mahANaIo? goyamA ! jaNNaM ummaggajalAe mahANaIe taNaM vA pattaM vA kaTuM vA sakkaraM vA Ase vA hatthI vA rahe vA johe vA maNusse vA pakkhippai taNNaM ummaggajalAmahANaI tikkhutto AhuNiya-AhuNiya egate thalaMsi eDei / jaNNaM NimaggajalAe mahANaIe taNaM vA pattaM vA kaTuM vA sakkaraM vA jAva maNusse vA pakkhippai taNNaM NimaggajalA mahANaI tikkhutto AhuNiya-AhuNiya aMto jalaMsi NimajjAvei / se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai - ummagga-NimaggajalAo mahANaIo / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A nadIone unmagnajalA ane nimagnajalA mahAnadI kahevAnuM zuM // 25 // cha? 6tta2- gautama ! 6bhn4|| mahAnahImA 4, 5issi, cussi, paththaranA 51, ghoDa, hAthI, ratha, yoddhA ke manuSya, je kAMIpaNa nAMkhavAmAM Ave te vastune te nadI traNa vAra cakarAve caDAvI ekAMta, nirjala sthAnamAM nAMkhI de che arthAt tuMbaDAnI jema patthara vagere sarva vastu pANInI sapATI upara tare che ane taratA-taratI kinAre pahoMcI jAya che. nimagnajalA mahAnadImAM tRNa, pAMdaDAM, kASTha, paththaranA TukaDA tathA manuSya vagere je kAMI paNa nAkhavAmAM Ave te vastune te traNavAra cakarAve caDAvI DUbADI de che arthAt pattharanI jema tRNAdi sarva vastu DUbI jAya che. he gautama ! A kAraNathI e mahAnadIo anukrame unmAnajalA ane nimagnajalA kahevAya che. 53 tae NaM se bharahe rAyA cakkarayaNadesiyamagge jAva mahayA ukkiTTha sIhaNAyaM karemANe karemANe siMdhUe mahANaIe purathimilleNaM kUDeNaM jeNeva ummagga-Nimagga Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ] zrI jatIpa prApti sutra jalA mahANaI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vaDDairayaNaM saddAvei, saddavettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! ummaggaNimaggajalAsumahANaIsu aNegakhaMbha sayasaNNiviDhe ayalamakaMpe abhejjakavae sAlaMbaNabAhAe savvarayaNAmae suhasaMkame karehi, karettA mama eyamANattiyaM khippAmeva paccappiNAhi / / bhAvArtha :- tyAra pachI bharatarAjA cakraratna dvArA nirdiSTa mArge AgaLa vadhatAM yAvatu senA sAthe ucca svarathI siMhanAda karatAM aneka rAjAo sAthe siMdhu mahAnadInA pUrvadizAnA kinAre (timisa guphAmAM) unmagnajalA mahAnadInI samIpe AvIne potAnA vardhakIratna(zreSTha zilpI)ne bolAve che. tene bolAvIne kahe che ke "he devAnupriya ! umegnajalA ane nimagnajalA mahAnadIo upara uttama pula banAvo. seMkaDo thAMbhaloo upara sthita, acala, akaMpa, sudaDha, kavacanI jema abhedya, baMne bAju e AlaMbanarUpa, AdhArabhUta dIvAlo sahita saMpUrNa ratnamaya, loko sukhapUrvaka pAra karI zake tevo pula banAvo ane mArA Adeza pramANe te kArya thaI jAya eTale mane samAcAra Apo." 54 tae NaM se vaDDairayaNe bharaheNaM raNNA evaM vutte samANe haTThatuTTha jAva viNaeNaM paDisuNei, paDisuNettA khippAmeva ummagga-NimaggajalAsu mahANaIsu aNega khaMbhasaya saNNiviDhe jAva suhasaMkame karei, karettA jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jAva eyamANattiyaM paccappiNai / bhAvArtha - bharatarAjAnA A pramANe kahe che tyAre te vardhakI ratna potAnA cittamAM harSita, saMtuSTa thAya che vAva vinayapUrvaka rAjAnA Adezano svIkAra kare che. rAjAjJA svIkArIne tarata ja te unmagnajalA ane nimagnajalA nAmanI nadIo upara seMkaDo thAMbhalAovALo tathA loko sukhapUrvaka nadIne pAra karI zake tevo pula banAve che, banAvIne bharata rAjAne samAcAra Ape che. 55 tae NaM se bharahe rAyA sakhaMdhAvAra-bale ummaggaNimaggajalAo mahANaIo tehi aNegakhaMbhasayasaNNiviTehiM jAva suhasaMkamehiM uttarai / bhAvArthaH- tyAra pachI bharatarAjA potAnI samagra senA sAthe saMkaDo thAMbhalAo upara sthita, evA pula dvArA unmagnajalA ane nimagnajalA nAmanI nadIonI pAra kare che. |56 tae NaM tIse timisaguhAe uttarillassa duvArassa kavADA sayameva mahayA mahayA koMcAravaM karemANA sarasarassa saggAiM saggAiM ThANAI paccosakkitthA / bhAvArtha :- A pramANe jevI nadIo pAra kare tarata ja timisaguphAnA uttarI dvAranA bAraNAM krauMca pakSInI jema kicUDa-kicUDa avAja karatAM saDasaDATa potAnI meLe ja khUlI jAya che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra | | 173] vivecana : prastuta sUtramAM timisa guphAne kholavAnuM, aMdhakAramayI timisa guphAne prakAzamayI banAvavAnuM ane taddagata nadIone pAra karavAnuM varNana che. A kArya daMDarana, maNiratna tathA kAkaNiratna dvArA thAya che; unmajJA, nimagnA nadI upara pula banAvavAnuM kArya vardhakI ratna kare che. A prasaMge sUtrakAre daMDaratna, maNiratna ane kAkaNiratnanuM varNana karyuM che. kasuvai - kAkaNiratna ATha suvarNa pramANa hoya che. te suvarNa mAna A pramANe che- 4 madhuratRNa phaLa = 1 zveta sarasava. 16 zveta sarasava = 1 aDada dhAnya. ra aDada dhAnya = 1 caNoThI. 5 caNoThI = 1 karmamAsa. 16 karmamAsa = 1 suvarNa(eka tolA) mANumALano - te samaye pAlI AdithI dhAnya, paLI AdithI pravAhI, caNoThI AdithI suvarNAdi mApavAmAM AvatA hatA. vartamAne kilolITara, kilomITara Adi mAna-unmAnanA mApa che. cakravartInA samayamAM je mAnonmAna-mApa pravartatA hatA te kAkaNiratnathI janamAnya banatA hatA. te mApa ane mApathI mapAyelI, toLAyelI vastunA ucita mApanI guNavatA vagerenI kasoTI rAja karmacArIo karatA hatA. vastu ane mApanI kasoTI karyA pachI ane tenA para mahora lagAvyA pachI ja te lokamAnya banatI hatI. cakravartInA samayamAM cakAsaNImAMthI uttIrNa banela mApa ane tagata padArthone kAkaNiratnathI aMkita, cihnita karavAmAM AvatA hatA. te ja sTAnDarDa gaNAtA. jemAM hAlamAM I.S.I. nA mArkavALI kaMpanIno mAla, mApa janamAnya bane che tema, timira guphAnuM sthAna :- pUrva pazcima lAMbA vaitADhaya parvata upara nava phUTa che. temAMthI sAtamA kUTanI nIce A guphA sthita che. te pUrva-pazcima 1ra yojana pahoLI ane uttara-dakSiNa 50 yojana lAMbI, 8 yojana UMcI che. uttara-dakSiNa baMne bAjue te guphA dvArathI baMdha rahe che. te dvAra 8 yojana UMcA ane 4 yojana pahoLA hoya che. te dvAranI baMne bAjue 4 yojana lAMbA, 4 yojana pahoLA troTaka-ToDA hoya che. baMne bAjunA cAra-cAra yojananA ToDAne gaNatA 8 yojananA ToDA ane 4 yojananA dvAra = 1ra yojananI pahoLAI thAya che. pratyeka kArane 2-2 yojana pahoLA 2 kamADa che. te kamADa khule tyAre ToDAnA TekAthI khullA rahe che. ToDA - A guphAnA daravAjAnA be kamADa hoya che. eka-eka kamADanI pAchaLa 4 yojana lAMbo ane 4 yojana pahoLo bAraNAnA TekA rUpe eka-eka ToDo(toDaka) che. pUchapavi maMDADuM - aMdhakArapUrNa timisa guphAne prakAzita karavA cakravartI 49 maMDala kare che. bajArUDha cakravartI potAnA gaja upara maNiratna sthApe che ane tenA prakAzamAM te guphAmAM praveza kare che paraMtu pAchaLa AvatA vizALa sainya mATe tathA tenA jIvana paryata khullI rahetI A aMdhakAra pUrNa guphAmAM kAyamI prakAza mATe kAkaNiratnathI eka-eka yojanAnA aMtare vartuLo dore che. te vartuLo mAMDalA ke maMDala kahevAya che. te Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 | zrI jaMbatIpa prApti satra maMDalo guphA khullI rahe tyAM sudhI sUrya jevo jhaLahaLato prakAza phelAvatA rahe che. timisa guphAnA 49 prakAza maMDalo 64 tho ]i pazcima divAla 1 24 2 ma phA # 1 maMDale che ja che, te ja kabA27 Ignor || K divAkha 25 4 prakAza 4 maMDale 8 : e tADo re guhAyAM pravizan bharata: pAzcAtyapAnthajana prakAzakaraNAya dakSiNadvAre pUrvadikkapATe prathamaM yojana muktvA prathamaM maNDalamAlikhati, tato gomUtrikAnyAyenottarata: pazcimadikapATa toDake tRtIyaM yojanAdau dvitIyamaNDalamAlikhati, tata: tenaiva nyAyena pUrvadikapATa toDake caturtha yojanAdau tRtIyaM, tataH pazcimadigbhittau paJcamayojanAdau caturthaH, tata: pUrvadigbhittau SaSTayaujanAdau paJcamaM tata: pazcima digbhittau saptayaujanAdau SaSThaH tataH pUrvadigbhittau aSTamayaujanAdau saptama evaM vAcyam // cakravartI guphAmAM pravezI 1 yojananA aMte ane bIjA yojanAnA prAraMbhamAM pUrvI kamADa para paheluM maMDala dore che. bIjA yojanAnA aMte ane trIjA yojanAnA prAraMbhamAM pazcimI daravAjAnA ToDA para bIjuM maMDala dore che. trIjA yojanAnA aMte pUrve ToDA upara trIjuM maMDala dore che. cothA yojanAnA aMte guphAnI pazcimI divAla para cothuM maMDala dore che. A rIte gomatrikAnI jema maMDala doratA 1, 3, 5, 7, 9 ema ekI saMkhyaka ra5 maMDalo pUrvI divAla upara ane 2, 4, 6 ema bekI saMkhyaka 24 maMDalo pazcimI divAla upara AlekhAya che. timira gaphalAvartI 49 maMDalo - maMDala krama maMDalano yojanA krama maMDala sthAna 1luM maMDala eka yojana pUrNa thatAM bIjA pUrvI kamADa para yojananA prAraMbhamAM rajuM maMDala trIjA yojanAnA prAraMbhamAM pazcimI kamADanA ToDA para 3juM maMDala cothA yojanAnA prAraMbhamAM pUrvI kamADanA ToDA para 4thuM maMDala pAMcamAM yojananA prAraMbhamAM pazcimI divAla upara paNuM maMDala chaThThA yojanAnA prAraMbhamAM pUrvI divAla para sAtamA yojanAnA prAraMbhamAM pazcimI divAla para A anukramathI sAmasAmI divAla para maMDala karatAM 47muM maMDala 48mA yojanAnA prAraMbhamAM pUrvI kamADanA ToDA upara 48muM maMDala 49mA yojanAnA prAraMbhamAM pazcimI kamADanA ToDA upara 49muM maMDala 50mA yojanAnA prAraMbhamAM pUrvI kamADa upara chuM maMDala Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra [ 175 ] - - , - nimaranA nadI T 3 yo - 3yo 7ara1 M 1ra yo. bI/ / || A pratyeka maMDala 500 dhanuSya lAMbA pahoLA ane sAdhika traNa gaNI guphAgata nadIo paridhivALA hoya che. pratyeka maMDalano prakAza uttara-dakSiNa dizAmAM baMne bAjue uttarI dvArA eka-eka yojana, pUrva-pazcima dizAmAM guphAnI pahoLAI jeTalo arthAt 12. | yojana paryata ane upara-nIce 8 yojana paryata phelAya che. unmagna jalA-nimagnajalA nadInuM sthAna - timisa guphAmAM dakSiNI dvArathI 21 yojana ane te dvAranA ToDAthI 17 yojana aMdara jatAM unmagnajalA nadI Ave che. te nadI 3 yojana pahoLI ane 12 yojana lAMbI che. unmagnajalA nadIthI 2 yojananA aMtare ane timisa guphAnA uttarI dvArathI 21 yojana tathA tenA ToDAthI 17 yojana aMdara nimagnajalA nadI che. te paNa traNa yojana pahoLI umaznA ane 1ra yojana lAMbI che. nadI unmagnajalA nadImAM paDatI koI paNa vastu tathA prakAranA svabhAve upara ja rahe che | ane nimagnajalA nadImAM paDatI koIpaNa vastu tathAprakAranA svabhAve nIce DUbI jAya che. tema chatAM vardhakIratna potAnI aciMtya zaktinA prabhAve te nadI upara pula ***44) banAvI zake che ane cakravartInA jIvanakALa paryata te pula yathAvat rahe che. dakSiNa dvAra uttarArdha bharata : kirAta vijaya :57 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM uttaraDabharahe vAse bahave AvADA NAma cilAyA parivasaMti / aDDA dittA vittA vicchiNNaviulabhavaNa-sayaNAsaNa-jANavAhaNAiNNA bahudhaNa-bahujAyarUvarayayA AogapaogasaMpauttA vicchaDDiyapaurabhattapANA bahudAsIdAsa gomahisa gavelagappabhUyA bahujaNassa aparibhUyA sUrA vIrA vikkaMtA vicchiNNa-viulabalavAhaNA bahusu samarasaMparAesu laddhalakkhA yAvi hotthA / bhAvArtha :- kALe-trIjA, cothA ArAmAM, te samaye-cakravartInA digvijaya yAtrA samaye uttarArdha bharatakSetramAM ApAta nAmanA kirAto rahetA hoya che. teo saMpattizALI, prabhAvazALI ane potAnI jAtimAM prakhyAta hoya che. teo bhavano, zayanAsano, rathAdi yAno, azvAdi vAhano vagere vipula sAdhana sAmagrI tathA sonuM, cAMdI vagere puSkaLa dhananA mAlika hoya che. teo saMpattinA AdAna pradAna ane dravyopArjana rUpa vyApAramAM saMlagna hoya che. teone tyAM vipula pramANamAM khAdha sAmagrI banAvavAmAM Ave che athavA temane tyAM bhojana karyA pachI paNa pracura mAtrAmAM khAdha-peya sAmagrI vadhe che. temane tyAM ghaNA dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, baLada hoya che. teo aparibhUta hoya che arthAt aneka loko maLIne paNa tene harAvI zakatA nathI, teo pratijJA pAlanAdimAM zUra; dAnAdi ApavAmAM tema ja yuddha karavAmAM vIra ane vikrAMta-bhUmaMDaLa para-saMpUrNa pRthvI para eka sAthe AkramaNa karavAmAM samartha hoya che. teo pAse vipula pramANamAM sainya, vAhano hoya che. mahAyuddhamAM paNa labdhalakSya(lakSyavedhamAM zaktizALI) hoya che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 17 | zrI jatIpa prajJapti sutra |58 tae NaM tesiM AvADacilAyANaM aNNayA kayAI visayaMsi bahUI uppAiyasayAI pAubbhavitthA taM jahA- akAle gajjiyaM, akAle vijjuyaM, akAle pAyavA pupphaMti, abhikkhaNaM-abhikkhaNaM AgAse devayAo NaccaMti / tae NaM te AvADacilAyA visayaMsi bahUI uppAiyasayAI pAubbhUyAiM pAsaMti pAsittA aNNamaNNaM saddAveti saddAvettA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! amhaM visayaMsi bahUI uppAiyasayAI pAubbhUyAiM taMjahA- akAle gajjiyaM, akAle vijjuyA, akAle pAyavA pupphaMti, abhikkhaNaM-abhikkhaNaM AgAse devAyAo NaccaMti, taM Na Najjai NaM devANuppiyA! ahaM visayassa ke maNNe uvaddave bhavissai tti kaTu ohayamaNa-saMkappA ciMttAsogasAgaraM paviTThA karayalapalhatthamuhA aTTajjhANovagayA bhUmigayadiTThiyA jhiyAyati / bhAvArtha :- samaye cakravartInA Agamana pUrve te ApAtakirAtonA dezamAM akasmAt seMkaDo utpAtaazubha, aniSTa sUcaka nimitta pragaTa thAya che. te A pramANe che- akALe gAjavIja thAya che, akALe vIjaLI camake che, akALe vRkSo puSpita thAya che ane AkAzamAM deva, bhUta, preta vAraMvAra nRtya kare che. ApAtakirAto potAnA dezamAM AvA seMkaDo azubha sUcaka nimittone pragaTa thatAM joIne eka-bIjAne bolAvIne paraspara kahe che ke- "he devAnupriyo ! ApaNA dezamAM akALe gAjavIja, akALe vRkSa upara phUla AvavAM, AkAzamAM vAraMvAra bhUta pretonuM nRtya vagere seMkaDo azubha nimitta pragaTa thAya che. he devAnupriyo! kone khabara ApaNA dezamAM kevA upadrava thaze?" (A rIte paraspara vicAra vinimaya karatAM) teo zUnyamanaska thaI jAya che; rAjyabhraMza, dhana apaharaNa AdinI ciMtAthI zokasAgaramAM DubI jAya che: lamaNe hAtha daIne jamIna para nIcI daSTi rAkhIne vicAramAM garakAva thaI, ArtadhyAna kare che. 59 tae NaM se bharahe rAyA cakkarayaNadesiyamagge jAva samuddaravabhUyaM piva karemANe karemANe timisaguhAo uttarilleNaM dAreNaM NIi sasivva mehaMdhayAraNivahA / / bhAvArtha:- tyArapachI cakranuM anusaraNa karatA yAvat samudranA ghUghavATAnI jema avAja ane siMhanAda vagere karatAM, sainyathI yukta bharatarAjA aMdhakArapUrNa, kALADIbAga vAdaLAmAMthI caMdranI jema timisa guphAnA uttarI dvArathI bahAra nIkaLe che. 60 tae NaM te AvADacilAyA bharahassa raNNo aggANIyaM ejjamANaM pAsaMti pAsittA AsurattA ruTTA caMDikkiyA kuviyA misimisemANA aNNamaNNaM saddAveMti, saddAvettA evaM vayAsI- esaNaM devANuppiyA! kei appatthiyapatthae duraMtapaMtalakkhaNe Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra | 177 | hINapuNNa- cAuddase hirisiriparivajjie, je NaM amhaM visayassa uvariM vIrieNaM hvvmaagcchi| taM jahA NaM ghattAmo devANuppiyA ! jahA NaM esa amhaM visayassa uvariM vIrieNaM No havvamAgacchai tti kaTu aNNamaNNassa aMtie eyamaTuM paDisurNeti paDisuNettA saNNaddhabaddhavammiyakavayA uppIliyasarAsaNapaTTiyA piNaddhagevijjA baddhaAviddha vimalavaraciMdhapaTTA gahiyaAuhappaharaNA jeNeva bharahassaraNNo aggANIyaM teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA bharahassa raNNo aggANIeNa saddhiM saMpalaggA yAvi daWiA bhAvArtha :- ApAta kirAto bharata rAjAnI agrasenAne potAnA dezamAM pravezatAM joIne tatkALa atyaMta kuddha, ruSTa, vikarALa ane tIvra krodhathI lAlaghUma banI paraspara eka-bIjAne bolAvI A pramANe kahe che"he devAnupriyo! mRtyune icchanAro, azubha lakSaNavALo, hIna puNya caudazanA azubha divase janmelo, abhAgI, lajjA ane zobhAthI rahita, te koNa che ke je ApaNA deza upara vIryapUrvaka AkramaNa karavA AvI rahyo che? he devAnupriyo ! ApaNe tenI senAne vera-vikhera karI nAkhIe. jethI te ApaNA deza upara baLapUrvaka AkramaNa karI zake nahIM." A pramANe paraspara vicAra karI teo potAnA kartavyano(AkramaNano sAmano karavAno) nirNaya kare che. te pramANe nirNaya karIne teo kavaca dhAraNa karIne, pratyaMcA caDhAvelA dhanuSyo grahaNa karIne, gaLAmAM grIvArakSaka- 'greveyaka' nAmanuM upakaraNa vizeSa paherIne, vIratA sUcakacihnapaTa(vastra vizeSa) mastaka para bAMdhIne, Ayudho ane praharaNo grahaNa karIne bharatarAjAnI agrasenAnI samIpe AvIne temanI sAthe yuddha kare che. |61 taeNaM te AvADacilAyA bharahassaraNNo AgANIyaM hayamahiya-pavaravIraghAiyavivaDiya-ciMdhaddhaya-paDAgaM kicchappANovagayaM disodisi paDisehiti / bhAvArtha :- ApAta kirAto bharata rAjAnI senAnA agrabhAganA keTalAka viziSTa yoddhAone mArI nAkhe che; keTalAkane dhAyela kare che; keTalAkane AghAta pahoMcADe che; teonI garuDa Adi cihnothI yukta dhvajA-patAkAono nAza kare che; bharatarAjAnI agrasenAnA zeSa sainiko potAnA prANa bacAvA cAre bAju daze dizAomAM bhAgI jAya che. |62 tae NaM se seNAbalassa NeyA vaNNao jAva bharahassa raNNo aggANIyaM AvAGacilAehiM haya-mahiya-pavara-vIra jAva disodisiM paDisehiyaM pAsai pAsittA Asurutte ruDhe caMDikkie kuvie misimisemANe kamalAmelaM AsarayaNaM duruhai / bhAvArtha - sainyanA netA evA te suSeNa senApati(senApatinuM varNana pUrvavat jANavuM) bharatarAjAnI agrasenAnA vIra yoddhAone kirAto dvArA haNAtA, ghavAtA yAvat dase dizAmAM nAsI jatA joIne zuddha, ruSTa, vikarALa ane tIvra krodhathI lAlaghUma banI kamalAmela nAmanA azvaratna upara ArUDha thAya che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 178 zrI jaMbUDhIpa prajJapti sUtra 63 tae NaM taM asIimaMgulamUsiyaM NavaNaumaMgulapariNAhaM aTThasayamaMgulamAyataM battIsamaMgula mUsiyasiraM cauraMgula-kaNNAgaM vIsaiaMgulabAhAgaM cauraMgula-jANUkaM solasa aMgulajaMghAgaMcauraMgulamUsiyakhuramuttolI-saMvattavaliyamajjhaMIsiM aMgulapaNayapaTuM saMNayapaTuM saMgayapaTuM sujAyapaTuM pasatthapaTuM visiTThaparTa eNIjANuNNaya vitthaya thaddhapaTuM vittalaya-kasa-NivAyaaMkellaNa-pahAra-parivajjiaMgaM tavaNijja-thAsagAhilANaM varakaNaga-suphullathAsaga-vicittarayaNarajjupAsaM kaMcaNamaNikaNaga-payaraga-NANAvihaghaMTiyAjAlamuttiyAjAlaehiM parimaMDieNaM paTTeNa sobhamANeNa sobhamANaM kakkeyaNaiMdaNIlamaragayamasAragallamuhamaMDaNaraiyaM AviddhamANikka suttagavibhUsiyaM kaNagAmayapaumasukayatilakaM / devamajhavikappiyaM sUravariMda-vAhaNajoggaM ca taM surUvaM dUijjamANa-paMcacArucAmarAmelagaM dharataM aNadabbhabAhaM abhelaNayaNaM kokAsiya bahala-pattalacchaM sayAvaraNa NavakaNaga-taviya-tavaNijja-tAlu-jIhA-saya, siriyAbhiseya ghANaM, pokkharapattamiva salilabiMdujuyaM acaMcalaM caMcalasarIraM, cokkha-caraga-parivvAyago viva hilIyamANaM hilIyamANaM khuracalaNacaccapuDehiM dharaNiyalaM abhihaNamANa-abhihaNamANaM do vi yacalaNe jamagasamagaM muhAo viNiggamaMtaM va sigghayAe muNAlataMtuudagamavi NissAe pakkamaMtaM jAikularUvapaccakpasatthabArasAvattaga-visuddhalakkhaNaMsukulappasUryamehAvi bhaddayaM viNIyaM aNuya-taNuya-sukumAla-loma-Niddha-cchaviM sujAya-amara maNa-pavaNa-garulajaiNa-cavala-sigghagAmi isimiva khaMtikhamAe, susIsamiva paccakkhayA viNIyaM, udaga-hutavaha-pAsANa-paMsukaddamasasakka-savAluilla-taDakaDaga-visamapabbhAragiridarIsu laMghaNapillaNa-NitthAraNA-samatthaM acaMDapADiyaM daMDapAtiM aNaMsupAti, akAla tAluM ca kAlahesiM, jiyaNidaM, gavesagaM, jiyaparIsahaM jaccajAtIyaM mallihANiM sugapatta suvaNNa-komalaM maNAbhirAmaM kamalAmelaM NAmeNaM AsarayaNaM seNAvaI kameNa samabhirUDhe / bhAvArtha :- kamalAmela acaratnanI kharIthI kAna paryata) 80 aMgulanI UMcAI madhyamAM peTa pAse 99 aMgulanI goLAI; (mukhathI pUMchanA mULabhAga sudhI) 108 aMgulanI laMbAI hoya che. te azvanuM 32 aMgulanuM mastaka; 4 aMgulanA kAna; 20 aMgulanI bAhA arthAt mastakathI nIce ane ghUMTaNathI uparano bhAga (pagano UrdhvabhAga); 4 aMgulanA ghUMTaNa; 16 aMgulanI jaMghA-ghUMTaNathI kharI sudhIno bhAga; 4 aMgulanI kharI hoya che. teno madhyabhAga upara nIce sAMkaDo ane madhyamAM vistRta, koThI jevo goLa ane Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra [ 179 ] calana svabhAvavALo hoya che. Arohaka bese tyAre tenI pITha kAMIka namI jAya che arthAt Arohaka sukhapUrvaka besI zake tevI tenI pITha hoya che. teno pITha bhAga kramazaH nIcenI bAjue namato jAya che; dehanA pramANAnurU5, temaja janmathI ja doSa rahita, prazasta ane viziSTa prakArano hoya che tathA haraNanI jaMghAonI jema unnata; baMne pArzva bhAgamAM vistRta ane carama bhAgamAM sudaDha; netara, latA, cAbuka, koDAnA mAra ke tenA AghAta janita cihnothI rahita hoya che. tenI cAla asavArane manonukUla hoya che. tenuM hilA mukha para bAMdhavAmAM AvatuM alaMkAra suvarNamaya ane AbhalA jaDita hoya che. tenI lagAma zreSTha suvarNamaya puSpo ane AbhalAthI zobhita ratnamaya hoya che. tenI pITha, maNithI jaDita suvarNamaya pAMdaDIo, ghUgharIo tathA motIothI suzobhita hoya che. tenuM mukha ketana ratna, indranIla ratna, masAragala ratna tathA mANeka jaDita sUtraka' nAmanA mukha AbharaNathI sajjita hoya che. tenA kapALa para padhAkAre suvarNa tilaka karavAmAM Ave che. daivI kuzaLatAthI tene vibhUSita karavAmAM Ave che tethI te devendranA vAhana samAna suMdara zobhe che. te azva garadana, bhAla, mastaka ane be kAna A pAMca sthAnagata pAMca cAmaronA milApane mastaka upara dhAraNa kare che arthAt mastaka Adi pAMca sthAne rahelA mastakAlaMkAra, karNAlaMkArAdithI suMdara lAge che. tenuM bhAla- lalATa teja yukta hoya che. tenI AMkha asaMkucita (khulI) tathA moTI hoya che ane tenI pApaNa vikasita tathA daDha hoya che. DAMza-maccharathI rakSA mATe ane zobhA mATe navIna suvarNanA tArathI nirmita jhUlathI (tenI pITha) sadA AcchAdita hoya che. tenA mukhamAM rahelA tAla ane jIhA tapAvelA sonA jevA lAla hoya che. lakSmInA abhiSekasUcaka 'abhisecana' nAmanuM lakSaNa (cihna) tenI nAsikA upara hoya che. te nAsikA sarovaragata kamaLapatra paranAM pANInAM TIpAM(jhAkaLabiMdu)onI jema lAvaNyamaya dekhAya che. te svAmInA kAryamAM acaMcala-sthira hoya che paraMtu tenuM zarIra ane aMgopAMga jAti svabhAvajanya caMcaLatAthI yukta hoya che. snAnAdi dvArA zarIranI zuddhi karelA carakAdi parivrAjako, azucimaya padArthono sparza thaI na jAya te mATe azucimaya padArtho ane sthAnothI potAne dUra rAkhe che tema A azva paNa UMcA-nIcA sthAno tathA apavitra sthAno choDIne, pavitra ane sugamya mArgo para ja cAle che. te paganI kharIthI pUrovartI bhUmine tADita karato cAle che arthAt potAnA DAbalAno tabaDaka-tabaDaka avAja karato cAle che. te azva nRtya samaye AgaLanA baMne paga eka sAthe UMcA karIne nIce mUke tyAre mukharUpI guphAmAMthI jANe baMne paga bahAra nIkaLI rahyA hoya, tevuM lAge che. tenI cAla evI laghu ane mRdu hoya che ke te kamaLataMtu ane pANI upara paNa cAlavAmAM samartha hoya che arthAt kamaLa taMtu para cAlavA chatAM te tUTe nahIM ane pANI para cAlavA chatAM te DUbe nahIM. tenA jAti, kuLa, rUpa vagere prazasta hoya che. te dvAdazAvarta vagere azvazAstra kathita lakSaNathI yukta hoya che. te sukULa prasUta, medhAvI-mAlikanA abhiprAyane saMketa mAtrathI samajI lenAra, bhadra ane vinIta hoya che. tenI romarAjI ati sUkSama-sukomaLa, mulAyama hoya che. tenI cAla suMdara hoya che ane tenI gati deva, mana, pavana, garuDa pakSInI gatine jItI jAya tevI capaLa ane zIghagAmI hoya che. te RSionI jema kSamAvaMta hoya che arthAt te koIne lAta ke pUchaDAthI mArato nathI. te suziSyanI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra jema pratyakSa vinIta hoya che. te pANI, agni, patthara, dhULa, kAdava, kAMkarA, retI, nadItaTa, parvatonI khINa, giri kaMdarAne pAra karavAmAM samartha hoya che. te acaMDapAtI-samartha yoddhAo paNa tene raNamAM pachADI zakatA nathI; daMDapAtI- vicAryA vinA zatru senA para daMDanI jema kUdI paDavAnA svabhAvavALo tathA anaRRpAtI-durdAta zatru senA joIne ke mArganA thAkathI kadi paNa Darato nathI. tenuM tALavuM kALAza rahita hoya che. te yathAsamaye ja haNahaNATa kare che athavA rAjyamAM arAjakatA phelAvAnI hoya tyAre azubha sUcaka haNahaNATa kare che. te yuddhAvasare alpanidrA le che. te ucitta sthAne ja maLa-mUtrano tyAga kare che. te parISaha vijetA arthAtu yuddha samaye prApta pIDAthI akhinna rahe che. te jAtivaMta-ucca nasalano hoya che. tenuM mogarAnA puSpa jevuM nAka, popaTanI pAMkha jevo sohAmaNo varNa, sukomaLa zarIravALo te azva atisuMdara dekhAya che. AvA kamalAmela nAmanA azvaratna para senApati ArUDha thAya che. 64 kuvalayadalasAmalaM ca rayaNikasmaMDalaNibhaM sattujaNaviNAsaNaM kaNagarayaNadaMDaM NavamAliyapupphasurahigaMdhiM NANAmaNilaya bhatticittaM ca padhotamisimisiMtatikkhadhAraM divvaM khaggarayaNaM loke aNovamANaM taM ca puNo vaMsarukkha-siMgaTTidaMtakAlAyasa vipula lohadaMDaka varavairabhedakaM jAva savvattha appaDihayaM kiM puNa dehesu jaMgamANaM? paNNAsaMguladIho, solasa so aMgulAI vicchiNNo / addhaMgulasoNIko, jeTThapamANo asI bhaNio // 1 // asirayaNaM Naravaissa hatthAo taM gahiUNa jeNeva AvADacilAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA AvADacilAehiM saddhi saMpalaggo yAvi hotthA / tae NaM se suseNe seNAvaI te AvADacilAe hayamahiyapavaravIraghAiya jAva diso disiM paDisehei / bhAvArtha :- cakravartInuM asiratna = talavAra nIlakamaLa jevI zyAma hoya che. tene ghUmAvavAmAM Ave tyAre te caMdramaMDaLa jevI lAge che. te zatru vighAtaka hoya che. tenI mUTha kanaka ratnanI banelI hoya che. te navamallikAnA puSpa jevI sugaMdhathI suvAsita hoya che. vividha maNimaya latA AdinA citrothI citrita te talavAra badhAne AzcaryamAM garakAva karI de che. zANa para ghasavAthI tenI dhAra tIkSya ane udyotita rahe che. A talavAra deva adhiSThita hoya che. anupama evI te talavAra vAMsa, vRkSa, zIMgaDA, hADakA, hAthIdAMta, kAlAyasa- lohadaMDa, vaja(hIrA)nuM bhedana karavAmAM samartha che yAvatuM sarvatra apratihata hoya che arthAt sarva durbhedya vastunuM paNa bhedana kare che to jaMgama-haratA pharatA manuSyo, pazunA zarIrone bhedI nAkhe temAM Azcarya zuM? te talavAra utkRSTa mApathI 50 aMgula lAMbI, 16 aMgula pahoLI, ardha aMgula jADI hoya che. AvA asiratnane bharatarAjAnA hAthamAMthI grahaNa karIne suSeNa senApati jyAM ApAta kirAto Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 181 che tyAM AvIne ApAta kirAto sAthe yuddha kare che. suSeNa senApati te ApAta kirAtonA zreSTha vIra yoddhAone haNI nAkhe che; ghAyala kare che yAvat zeSa yoddhAo prANa bacAvavA dase dizAmAM nAsI jAya che. 65 tae NaM AvADacilAyA suseNaseNAvaiNA hayamahiya jAva paDisehiyA samANA bhIyA tatthA vahiyA uvviggA saMjAyabhayA atthAmA abalA avIriyA apurisakkAraparakkamA adhAraNijjamitti kaTu aNegAI joyaNAI avakkamaMti, avakkamittA egayao milAyaMti, milAyittA jeNeva siMdhUmahANaI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA vAluyAsaMthArae saMthati, saMtherattA vAluyAsaMthArae durUhaMti, duruhittA aTThamabhattAI pagiNhaMti, pagiNhittA vAluyA-saMthArovagayA uttANayA avasaNA aTThamabhattiyA je tesiM kuladevayA mehamuhA NAmaM NAgakumArA devA, te maNasIkaremANA-maNasIkaremANA ciTThati / tae NaM tesiM AvADacilAyANaM aTThamabhattasi pariNamamANaMsi mehamuhANaM NAgakumArANaM devANaM AsaNAI calaMti / bhAvArtha :- samaye suSeNa senApati dvArA hArelA ane haNAyelA ApAtakirAto medAna choDI bhAgI jAya che. teo bhayAkuLa, trasta, udvigna, bhayabhIta, zakti rahita, nirbaLa, nivArya ane parAkrama rahita thaIne, "zatru senAno sAmano karavo zakya nathI," A pramANe vicArIne tyAMthI aneka yojana dUra bhAgI zraya che. A pramANe dUra jaine teo koI (ekAMta)sthAnamAM maLe che ane sAthe maLIne siMdhu mahAnadI samIpe Ave che, AvIne te nadInA kinAre retIno saMstAraka-Asana banAvIne te retInA saMsmAraka para besI jAya che. tyArapachI aThThama tapano svIkAra karIne, vAlukAmaya saMstAraka para besIne, Urdhvamukha rAkhIne, nirvastra banIne, ghora AtApanAne sahana karatAM, potAnA kuLadevatA meghamukha nAmanA nAgakumAronuM manamAM dhyAna karatAM aThThama tapamAM lIna bane che. tyAre teonA aThThamatapanA pariNAmathI meghamukha nAgakumAra devonuM Asana calAyamAna thAya che. 66 tae NaM mehamuhA NAgakumArA devA AsaNAI caliyAI pAsaMti pAsittA ohiM paujati, pauMjittA AvADacilAe ohiNA AbhoeMti, AbhoettA aNNamaNNaM saddArveti, saddAvettA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! jaMbuddIve dIve uttaraDabharahe vAse AvADacilAyA siMdhUe mahANaIe vAluyAsaMthArovagayA uttANagA avasaNA aTThamabhattiyA amhe kuladevae mehamuhe NAgakumAre deve maNasIkaremANA-maNasIkaremANA ciTuMti, taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM AvADacilAyANaM aMtie pAubbhavittae tti kaTu aNNamaNNassa aMtie eyamaTTha paDisurNeti, paDisuNettA tAe ukkiTThAe Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 182 / zrI jaMbudvIpa prApti sUtra turiyAe jAva vIivayamANA-vIivayamANA jeNeva jaMbuddIve dIve uttaraDabharahe vAse jeNeva siMdhU mahANaI jeNeva AvADacilAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA aMtalikkhapaDivaNNA sakhikhiNiyAiM paMcavaNNAI vatthAI pavaraparihiyA te AvADacilAe evaM vayAsI- haM bho AvADacilAyA! jaNNaM tubbhe devANuppiyA! vAluyAsaMthArovagayA uttANagA avasaNA aTThamabhattiyA amhe kuladevae mehamuhe NAgakumAre deve maNasIkaremANA-maNasIkaremANA ciTThai, tae NaM amhe mehamuhA NAgakumArA devA tubhaMkuladevayA tumhaM aMtiyaNNaM pAubbhUyA, taM vadaha NaMdevANuppiyA! kiM karemo ? kiM AciTThAmo ? ke va bhe maNasAie? bhAvArtha - meghamukha nAgakumAra devo potAnA Asanane calAyamAna thatAM joIne avadhijJAnano upayoga kare che. avadhijJAna dvArA ApAtakirAtone joIne teo paraspara A pramANe kahe che, "he devAnupriyo ! jaMbudvIpanA uttarArdha bharatakSetramAM siMdhu mahAnadI para retInA Asano para beThelA ApAtakirAto Urdhvamukha rAkhI, nirvastra thaIne, AtApanA sahana karatAM, aThThamatapanI tapazcaryAmAM lIna banyA che. teo meghamukha nAgakumAra devonuM, tenA kuLadevatAnuM arthAt ApaNA sarvenuM dhyAna karIne beThA che. tethI he devAnupriya! tenI samakSa ApaNe pragaTa thavuM joIe." A pramANe parasparanI vAta sAMbhaLI, vicAra vinimaya karI, utkRSTa devagatithI jaMbUdvIpanA uttarArdha bharatakSetranI siMdhu mahAnadInA kinAre sthita ApAtakirAtonI pAse Ave che. nAnI nAnI ghaMTaDIo-ghUgharIovALA paMcaraMgI uttama vastra dhAraNa karelA te devo AkAzamAM addhara rahIne ApAtakirAtone kahe che- he ApAtakirAto! he devAnupriyo ! tame retInA Asana upara besIne, Urdhvamukha rAkhI, nirvastra thaIne, AtApanA pUrvaka aThThamatapamAM lIna banIne, amAruM-meghamukha nAgakumAra devonuM, tamArA kuLadevatAnuM dhyAna karI rahyA cho. te joIne ame tamArA kuLadevatAo meghamukha nAgakumAra devo tamArI samakSa pragaTa thayA chIe. he devAnupriyo! tamArI zuM IcchA che? ame tamArA mATe zuMjarIye?" 67 tae NaM te AvADacilAyA mehamuhANaM NAgakumArANaM devANaM aMtie eyamaTuM soccA Nisamma haTThatuTTha jAvahiyayA uTThAe urduti udvettA jeNeva mehamuhA NAgakumArA devA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM jAva matthae aMjali kaTu mehamuhe NAgakumAre deve jaeNaM vijaeNaM vaddhAti, vaddhAvittA evaM vayAsIesa NaM devANuppie! kei appatthiyapatthie duraMtapaMtalakkhaNe hINapuNNacAuddase hiri-siri-parivajjie je NaM amhaM visayassa uvariM virieNaM havvamAgacchai, taM tahA NaM ghatteha devANuppiyA ! jahA NaM esa amhaM visayassa uvari virieNaM No havvamAgacchai / Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra [ 183] bhAvArtha:- meghamukha nAgakumAra devonA A pramANenA vacana sAMbhaLIne ApAtakirAto potAnA manamAM harSita, saMtuSTa thaIne yAvatu tyAMthI UThe che, UThIne meghamukha nAgakumAra deva samIpe AvIne, hAtha joDIne, hAthanI aMjali karIne mastaka namAve che. A pramANe karIne meghamukha nAgakumAra devone jaya-vijaya zabdothI vadhAve che teno jayanAda, vijayanAda karIne A pramANe kahe che- "he devAnupriyo ! mRtyunA prArthI, duHkhada aMta ane azubha lakSaNavALA vAvata abhAgI, lajjA ane zobhAthI rahita koI puruSa, sainya sAthe amArA deza para caDhAI karIne Avyo che. he devAnupriyo! Apa tene tyAMthI evI rIte dUra karo ke jethI te amArA deza upara zaktipUrvaka sasainya AkramaNa karI zake nahIM." 68 tae NaM te mehamuhA NAgakumArA devA te AvADacilAe evaM vayAsI- esaNaM bho devANuppiyA ! bharahe NAmaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI mahiDDIe mahajjuIe jAva mahAsokkhe, No khalu esa sakko keNai deveNa vA dANaveNa vA kiNNareNa vA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA satthappaogeNa vA aggipaogeNa vA maMtappaogeNaM vA uddavittae paDisehittae vA, tahAvi ya NaM tubbhaM piyaTThayAe bharahassa raNNo uvasaggaM karemotti kaTu tesiM AvADacilAyANaM aMtiyAo avakkamaMti avakkamittA veuvviyasamugghAeNaM samohaNaMti, samohaNittA meghANIyaM viuvvaMti viuvvittA jeNeva bharahassa raNNo vijayakhaMdhAvAraNivese teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA uppivijayakhaMdhAvAraNivesassa khippAmeva pataNataNAyaMti, pataNataNAyittA khippAmeva pavijjuyAyaMti, pavijjuyAvittA khippAmeva jugamusalamuTThippamANamettAhiM dhArAhiM oghamegha sattarattaM vAsaM vAsiuM pavattA yAvi hotthA / bhAvArtha - tyAre meghamukha nAgakumAra devo ApAtakirAtone kahe che- "he devAnupriyo! tamArA deza upara AkramaNa karanAra, A mahARddhizALI, parama dhutimAna yAvatu parama saukhyazALI, cAturaMta cakravartI bharata nAmanA rAjA che. temanA upara koI deva, dAnava, kiMpuruSa, mahoraga ke koI gaMdharva, zastra prayogathI, agniprayogathI ke maMtra prayogathI upadravo karI zake tema nathI, temane dUra karI zake tema nathI, temaja tamArA deza paranA AkramaNane rokI zakAya tema nathI. to paNa tamArI prItine vaza ame bharatarAjAne upasarga ApIzuM." A pramANe kahIne teo ApAtakirAto pAsethI cAlyA jAya che. teo vaikriya samuThThAta dvArA Atmapradezone zarIramAMthI bahAra kADhe che. Atmapradezo bahAra kADhIne tenA dvArA grahaNa karAyelA vaikriya pagalonA sahAre vAdaLoonI vikarvaNA kare che. A pramANe vidurvaNA karIne bharatarAjAnI chAvaNI samIpe Ave che. tyAM AvIne turaMta ja vAdaLonI garjanA, vIjaLInA camakArAo sAthe te vAdaLAo dvArA dhodhamAra varasAda varasAve che. sAta divasa-rAta sudhI yuga, musaLa ane muSTi pramANa moTI dhArAothI varasAda varasAve che. 69 taeNaM se bharahe rAyA uppiM vijayakkhaMdhAvArassa jugamusalamuTThippamANamettAhiM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 184 zrI jaMbUDhIpa prazapti sUtra dhArAhiM oghameghaM sattarattaM vAsaM vAsamANaM pAsai pAsittA cammarayaNaM parAmusai, taeNaM taM sirivaccha-sarisarUvaM veDho bhANiyavvo jAva duvAlasajoyaNAI tiriya pavittharai, tattha sAhiyAI, tae NaM se bharahe rAyA sakhaMdhAvArabale cammarayaNaM durUhai durUhittA divvaM chattarayaNaM parAmusai / bhAvArtha :- tyAre bharatarAjA potAnI vijaya aMdhAvAranI chAvaNI upara yuga, musala ane muSTikA pramANa moTI dhArAothI varasatA varasAdane joIne potAnA carmaratnane grahaNa kare che. te carmaratna zrIvatsanA AkAranuM hoya che vagere varNana pUrvavat jANavuM. bharata rAjA te carmaratna grahaNa kare ke turaMta ja te sAdhika bAra yojana tirachuM vistRta thaI jAya che. tyAra pachI bharatarAjA potAnI senA sahita te carmaratna upara ArUDha thAya che. tenA para caDhIne teo chatraratnane grahaNa kare che. 70 tae NaM NavaNaui-sahassa-kaMcaNa-salAga-parimaMDiyaM maharihaM aujjhaM NivvaNasupasatthavisiTThalarsekaMcaNasupuTudaMDaM miurAyayavaTTalaThTha-araviMdakaNNiyasamANarUvaM vatthipae se ya paMjaravirAiyaM vivihabhatticittaM maNimuttapavAla-tattatavaNijja-paMcavaNNiyadhoyarayaNa-rUvaraiyaM rayaNamarIi-samappaNAkappakAra-maNuraMjielliyaM rAya-lacchiciMdhaM ajjuNa-suvaNNapaMDurapaccatthaya-paTThadesabhAgaM taheva tavaNijjapaTTadhammataparigayaM ahiya sassirIyaM sArayarayaNiyasavimala-paDipuNNa-caMdamaMDala-samANarUvaM pariMda-vAmappamANapagaivitthaDaMkumudasaMGadhavalaMraNNo saMcArimaM vimANaMsUrAtakvAyavuTThidosANa yakhayakaraM tavaguNehiM laddhaM ahayaM bahuguNadANaM, uUNa vivarIyasukayacchAyaM / chattarayaNaM pahANaM, sudullahaM appapuNNANaM // 1 // pamANarAINa tavaguNANa phalegadesabhAgaM vimANavAse vi dullahataraM vagghAriyamalladAmakalAvaM sArayadhavalabbha-rayaNigarappagAsaM divvaM chattarayaNaM mahivaissa dhrnniyl-punnnncNdo| tae NaM se divve chattarayaNe bharaheNaM raNNA parAmuDhe samANe khippAmeva duvAlasa joyaNAI, pavittharai sAhiyAI tiriyaM / bhAvArtha:-chatraratna88,000 suvanirmita zAAmo-saNiyAothI suzobhita Doya cha; te mahA mUlyavAna hoya che athavA cakravartIne yogya hoya che. te ayodhya hoya che, tene joyA pachI zatruo Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra [ 185] zastra uThAvI zakatA nathI, yuddha karI zakatA nathI; te chidrAdi doSarahita, suprazasta lakSaNa yukta, viziSTa, manohara hoya che athavA viziSTa lakra-ati vizALa hovAthI aneka suvarNamaya pratidaMDa-aneka saLiyAo temAM joDAyelA hoya che. te chatra unnata ane goLa hoya che. teno daMDa(hAthI) kamaLakarNikA jevo goLa, mRdu ane rajatamaya zveta hoya che. te chatra madhyabhAgamAM (daMDa sAthe aneka saLiyA joDAyelA hoya che te bhAgamAM) pAMjarA jevuM lAge che. te chatra aneka prakAranA citrothI citrita hoya che. tenA upara maNi, motI, pravAla, rakta suvarNa tathA paMcavarNI dedIpyamAna ratnothI kaLazAdi AkAro banAvyA hoya che. ratnanA kiraNo jevA raMganI AbhA upasAvavAmAM nipuNa kArIgaroe temAMkiraNo relAvatA raMgo pUryA hoya che. te rAjyalakSmInA cihnathI aMkita hoya che. te chatra arjuna nAmanA zvetasuvarNamaya vastrathI AcchAdita hoya che arthAt zveta suvarNamaya vastrathI te chatra baneluM hoya che ane tene pharato rakta suvarNamaya vastrano paTo hoya che. te ati zobhanIya hoya che. zaradakAlIna caMdranI jema te nirmaLa ane pUrNa goLAkAra hoya che. te chatra ratnano svAbhAvika vistAra cakravartInA dhanuSya pramANa lAMbu-pahoLuM hoya che. te caMdra vikAsI kamaLonA vana jevuM zveta hoya che. te rAjAnA saMcaraNazIla-jaMgama vimAna rUpa hoya che. te sUryano tApa, vAyu, varSAdi vinonuM vinAzaka hoya che. pUrva janmanA Acarita tapa-puNyanA phaLa svarUpe prApta thAya che. gAthArtha- te chatraratna viziSTa yoddhAo dvArA paNa khaMDita thatuM nathI, aizvaryAdi aneka guNonuM pradAyaka hoya che. RtuthI viparIta, sukhadAyI chAyA kare che arthAt zIta RtumAM uSNachAyA ane grISmaRtumAM zItachAyA Ape che. AvuM pradhAna chatraratna alpapuNyavAna mATe durlabha hoya che. I/1il. te chatraratna pramANopeta 1008 lakSaNayukta zarIradhArI cakravartInA pUrvAcarita tapa, saMyamAdi guNonA phaLanA eka dezabhAgarUpe hoya che arthAt pUrvopArjita puNyanA phaLarUpe chatraratna prApta thAya che. vimAnavAsI devone paNa te durlabha hoya che. te chatranI cArebAju phUlanI mALAo laTakatI hoya che. zaradakAlIna dhavala megha tathA caMdranA prakAzanI jema te bhAsvara-udyotita hoya che. te divya(eka hajAra divothI adhiSThita) chatraratna pRthvI para paripUrNa caMdramaMDaLa jevuM zobhe che. bharatarAjA tene grahaNa kare ke tarata ja te sAdhika 12 yojana vistRta thaI jAya che. 71 tae NaM se bharahe rAyA chattarayaNaM khaMdhAvArassuvari Thavei, ThavettA maNirayaNaM parAmusai veDho jAva chattarayaNassa vatthibhAgasi Thavei / bhAvArtha :- bharatarAjA chatraratna ughADI potAnI (carmaratna upara sthita) senA upara dhAraNa kare che. tyArapachI teo maNiratnane grahaNa kare che. maNiratnanuM varNana pUrvavatu jANavuM. carmaratna ane chatraratnanA saMpuTamAM prakAza arthe bharata rAjA maNiratnane chatraratnanA madhyabhAgamAM pratidaMDa-saLiyAo vacce sthApita kare che. |72 tassa ya aNativaraM cArurUvaM sila-NihiyatthamaMta-settusAli-java-gohUma-muggamAsa-tila-kulattha-saTThiga-NipphAva-caNaga-koddava-kotthubhari-kaMguvaraga-rAlaga Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra aNega-dhaNNAvaraNa-hAriyaga-allaga-mUlaga-haliha-lAuya-tausa-tuMbakAliMga-kaviTThaaMba-aMbiliya-savvaNipphAyae sukusale gAhAvairayaNetti savvajaNavissuyaguNe / bhAvArtha - tyArapachI anya koI vastu tenA jevI na hoya tevA atipradhAna, suMdara, manoharamAM manohara rUpavALA gAthApati ratna zilAnI jema sthira evA carmaratna upara DAMgara, java, ghauM, maga, aDada, tala, kaLathI, taMdula, vAla, kodarA, kostaMbharI-dhAnya vizeSa, kAMga, rALa vagere aneka prakAranA dhAnya-anAja tathA varaNa-vanaspati vizeSa; bhAjI vagere patrazAka; Adu, mULA, haLadara vagere kaMdamULa, dUdhI, kAkaDI, tuMbaDA, cIbhaDA koThIMbaDA, Amra, AMbaLA vagere sarva padArthonA bIja nAkhI, sUryAsta sudhI te padArtha UgADavAmAM kuzaLa kRSikArarUpe manuSyomAM prasiddha hoya che. 73 tae NaM te gAhAvairayaNe bharahassa raNNo taddivasappaiNNa-NipphAiya-pUyANaM savvadhaNNANaM aNegAI kuMbhasahassAI uvaTThaveti / bhAvArtha - tyArapachI te gAthApatiratna te ja divase vAvelA ane te ja divase pakAvI, laNIne sApha karIne taiyAra karelA sarvadhAnyanA aneka hajAro kuMbha bharatarAjAne arpaNa kare che. |74 tae NaM se bharahe rAyA cammarayaNasamArUDhe chattarayaNasamocchaNNe maNirayaNaujjoe samuggayabhUeNaM suhaMsuheNaM sattarattaM parivasai Navi se khuhA Na taNhA, Neva bhayaM Neva vijjae dukkhaM / bharahAhivassa raNNo, khaMdhAvArassavi taheva // 1 // bhAvArtha :- tyArapachI te bharata rAjA carmaratva para ArUDha, chatraratnathI surakSita ane maNiratna dvArA udyotita, baMdha karelA saMpuTanI jevA te saMpuTamAM sukhapUrvaka sAta rAtri-divasa pasAra kare che. gAthArtha- te sAta rAtri divasamAM bharatarAjA ane tenA sainyane bhUkha, dInatA, bhaya ke duHkhano anubhava thato nathI. 75 tae Na tassa bharahassa raNNo sattarattaMsi pariNamamANaMsi imeyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA- kesa NaM bho ! apatthiyapatthae duraMtapaMtalakkhaNe jAva parivajjie jeNaM mamaM imAe eyANurUvAe divvAe deviDDIe jAva abhisamaNNAgayAe uppiM vijayakhaMdhAvArassa jAva vAsaM vAsai / bhAvArtha:- A pramANe sAta divasa rAta pasAra thayA tyAre bharata rAjAnA manamAM evo vicAra, bhAva, saMkalpa utpanna thAya che ane te vicAre che ke mRtyune icchanArA, duHkhada aMta ane azubhalakSaNavALA evA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra | 187 e koNa che? ke je mArI pAse divya Rddhi ane divya yuti hovA chatAM paNa mArI senA para yAvatuM sAta divasa rAtathI dhodhamAra varasAda varasAve che? |76 tae NaM tassa bharahassa raNNo imeyArUvaM ajjhatthiyaM ciMtiyaM patthiyaM maNogayaM saMkappaM samuppaNNaM jANittA solasa devasahassA saNNajjhiuM pavattA yAvi hotthA / tae NaM te devA saNNaddhabaddhavammiyakavayA jAva gahiyAuhappaharaNA jeNeva te mehamuhA NAgakumArA devA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA mehamuhe NAgakumAre deve evaM vayAsI- haM bho ! mehamuhA NAgakumArA ! devA appatthiyapatthagA jAva hirisiri parivajjiyA kiNNaM tubbhe Na yANaha bharahaM rAyaM cAuraMtacakkavaTTi mahiDDiyaM jAva uddavittae vA paDisehittae vA tahAvi NaM tubbhe bharahassa raNNo vijayakhaMdhAvArassa uppiM jugamusalamuTThippamANamittAhiM dhArAhiM oghamedhaM sattarattaM vAsaM vAsaha, taM evamavi gae, itto khippAmeva avakkamaha, ahava NaM ajja pAsaha cittaM jiivlog| bhAvArtha:- jyAre bharatarAjAnA manamAM Avo vicAra, bhAva, saMkalpa udbhave ke turaMta soLa hajAra devo[cauda ratnonA rakSaka cauda hajAra devo ane be hajAra bharata rAjAnA aMgarakSaka devo, yuddha mATe taiyAra thaI jAya che. teo potAnAM zarIra para loDhAnAM kavaca kasIne bAMdhe che yAvatuM zastrAstra dhAraNa karIne meghamukha nAgakumAra devo pAse Ave che ane tene kahe che ke- "he meghamukha nAgakumAra devo ! mRtyune icchanArA thAvatu lajjA, zobhAthI rahita evA tame zuM cAturaMta cakravartI bharata rAjAne oLakhatA nathI? jANatA nathI? te mahAna RddhizALI che yAvatuM tene koI upadrava karI zake tema nathI chatAM paNa tame bharatarAjAnI senA upara yuga, musaLa ane muSTikA pramANa jaladhArAothI sAta divasa-rAtathI bhayaMkara anarAdhAra varasAda varasAvI rahyA cho? tamAruM A kArya anucita che, tame A kArya vagara vicAryuM karyuM che, paraMtu je thaI gayuM te thaI gayuM, teno zuM Thapako devo? have tame jaladI tamArA aparAdhanI kSamA mAMgo, anyathA tame vartamAna bhavathI anya bhavane arthAt mRtyune prApta karazo." 77 tae NaM te mehamuhA NAgakumArA devA tehiM devehiM evaM vuttA samANA bhIyA tatthA vahiyA uvviggA saMjAyabhayA meghANIkaM paDisAharaMti, paDisAharittA jeNeva AvADa-cilAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA AvADacilAe evaM vayAsIesa NaM devANuppiyA! bharahe rAyA mahiDDie jAva No khalu esa sakko keNai deveNa vA jAva uvaddavittae vA paDisehittae vA tahAvi ya NaM amhehiM devANuppiyA! tubbhaM piyaTThayAe bharahassa raNNo uvasagge kae, gacchai NaM tubbhe devANuppiyA! NhAyA jAva ullapaDasADagA ocUlaga-NiyacchA aggAiM varAI rayaNAI gahAya paMjaliuDA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 188 zrI jaMbUDhIpa prajJapti sUtra pAyavaDiyA bharahaM rAyANaM saraNaM uveha, paNivaiya-vacchalA khalu uttamapurisA, Natthi bhe bharahassa raNNo aMtiyAo bhayamiti kaTu evaM vadittA jAmeva disi pAubbhUyA tAmeva disi paDigayA / bhAvArtha :- jyAre te devatAo meghamukha nAgakumAra devone A pramANe kahe che, tyAre teo bhayabhIta, trasta, vyathita ane udvigna banIne, khUba DarIne vAdaLonI ghaTAo saMkelI le che, saMkelIne ApAtakirAto pAse AvIne A pramANe kahe che- "he devAnupriyo ! bharatarAjA mahAddhizALI che vAvatuM tene koI maMtrAdiprayoga dvArA upadrava karI zake tema nathI. he devAnupriyo! chatAM paNa tamArA pratyenI prItinA kAraNe ame bharatarAjAne upasarga Apyo, vighna UbhuM karyuM. have he devAnupriyo! tame jAo, snAna karI, yAvata bhInA vastra dhAraNa karIne tathA zreSTha, uttama ratno laIne, hAtha joDIne, bharatarAjAnA paga pakaDIne, tenuM zaraNuM svIkAro. uttama puruSo-zaraNAgata, manuSyo pratye vAtsalyabhAva rAkhe che, tame bharata rAjAthI koIpaNa prakArano bhaya pAmazo nahIM" A pramANe kahIne te devo je dizAmAMthI AvyA hatA te ja dizAmAM cAlyA jAya che. |78 tae NaM te AvADacilAyA mehamuhehiM NAgakumArehiM devehiM evaM vuttA samANA uThAe uTTeti uDhettA bahAyA jAva ullapaDasADagA ocUlaga-NiyacchA aggAI varAI rayaNAiM gahAya jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM jAva matthae aMjaliM kaTu rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAviti, vaddhAvittA aggAI varAI rayaNAI uvaNeti uvaNittA evaM vayAsI vasuhara guNahara jayahara, hirisiridhI kittidhAraka pariMda / lakkhaNasahassadhAraka, rAyamidaM Ne ciraM dhAre // 1 // hayavai gayavai Naravai, NavaNihivai bharahavAsapaDhamavai / battIsajaNavayasahassarAya, sAmI ciraM jIva // 2 // paDhamaNarIsara Isara, hiyaIsara mahiliyAsahassANaM / devasayasAhasIsara, coisarayaNIsara ! jasaMsI ! // 3 // sAgaragirimerAgaM, uttarapAINamabhijiyaM tumae / tA amhe devANuppiyassa, visae parivasAmo // 4 // aho NaM devANuppiyANaM iDDI juI jase bale vIrie purisakkAraparakkame divvA devajuI divve devANubhAve laddhe patte abhisamaNNAgae / taM diTThA NaM devANuppiyANaM iDDI jAva abhisamaNNAgae / taM khAmemu NaM devANuppiyA ! khamaMtu Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSasTAra [ 189 ] NaM devANuppiyA! khaMtumarahaMtu NaM devANuppiyA ! NAi bhujjo bhujjo evaM karaNAe tti kaTu paMjaliuDA pAyavaDiyA bharahaM rAyaM saraNaM uviti / / bhAvArtha :- meghamukha nAgakumAradevo A pramANe kahe che tyAre te ApAtakirAto UThe che; UThIne snAna karIne bhAvatuM bhInA vastra dhAraNa karIne zreSTha, uttama ratna laIne, bharatarAjA pAse AvIne; hAtha joDI, aMjali mastake lagAvI; bharata rAjAne "jaya-vijaya" zabdothI vadhAre che. zreSTha, uttama ratno bheTa rUpe arpaNa karIne A pramANe kahe che - gAthArtha- "he vasudhara ! pakhaMDavartI vaibhavanA svAmI. he gaNadhara ! he jayazIla ! he lajjA, lakSmI, buddhi, kIrtinA dhAraka! rAjacita hajAro lakSaNothI saMpanna he narendra! amArA A rAjyanuM dIrdhakALa sudhI Apa pAlana karo." 1 / "he azvapati! gajapati! narapati! navanidhipati! bharatakSetranA prathamAdhipati ! batrIsa hajAra dezonA rAjAonA adhinAyaka ! Apa cirakALa sudhI jIvita raho." | 2II "he prathama narezvara! he aizvarya zAlI ! cosaTha hajAra strIonAM hRdayezvara! lAkho devonA svAminuM! cauda ratnonA dhAraka! yazasvinu! Ape pUrva, pazcima ane dakSiNa, dizAmAM samudra paryata ane uttaradizAmAM calahimavaMta parvata sudhI uttarArdha ane dakSiNArdha saMpUrNa bharatakSetrane jItI lIdhuM che. havethI ame Apa devAnupriyanA dezavAsI chIe; ame ApanA prajAjana chIe." || 3-4 . "Apa devAnupriye AzcaryakArI evI Rddhi(saMpatti), dhuti (kAMti), kIrti, zArIrika zakti, Atmika zakti, Atmagaurava ane parAkrama-utsAha, divya dhuti, divya paramotkRSTa prabhAva puNyodayathI meLavyA che. prApta karyA che, svAdhIna karyA che. ame ApanI Rddhino sAkSAt anubhava karyo che. ame ApanI kSamAyAcanA karIe chIe. he devAnupriya! ame kSamAne yogya chIe, bhaviSyamAM have pachI AvuM kyAreya nahIM karIe." A pramANe kahIne be hAtha joDI, caraNomAM paDI, bharatarAjAnuM zaraNuM svIkAre che. 79 taeNaM se bharahe rAyA tesiM AvADacilAyANaM aggAiM varAiM rayaNAI paDicchai, paDicchittA te AvADacilAe evaM vayAsI- gacchaha NaM bho ! tubbhemamaM bAhucchAyApariggahiyA NibbhayA NiruvviggA suhaMsuheNaM parivasaha, Natthi bhe katto vi bhayamatthi tti kaTu sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA paDivisajjei / bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA, te ApAtakirAtonA uttama zreSTharatnono bheTarUpe svIkAra kare che, svIkAra karIne temane kahe che ke have tame tamArA sthAne jAo. mArI bhujAonI chAyA svIkArIne, mArA AzrayamAM tame nirbhaya ane nirudvegapaNe sukhapUrvaka raho. have tamane koIno paNa bhaya nathI. A pramANe kahIne bharatarAjA teono satkAra kare che, sanmAna kare che, satkAra-sanmAna karIne teone vidAya kare che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra vivecana : prastuta sutromAM uttarArdha bharatakSetranA madhyakhaMDa ane temAM vasatA kirAta loko sAthenA yuddha ane cakravartInA vijayanuM varNana che. kirAta vijaya varNana prasaMge sutrakAre azvaratna, asiratna, chatraratna ane gAthApati ratnanuM varNana karyuM che. sUtragata keTalAka viziSTa zabdo A pramANe che- vedo-veSTaka. veza: vastuviSayavaze | veDho eTale varNana. jema vaNo zabda dvArA pATha saMkSipta karavAmAM Ave che tema vedo zabda dvArA paNa pATha saMkSipta karAya che. pUrve varNana karavAmAM AvyuM hoya te ja varNana 'veDo' zabda dvArA sUcita karAya che. nakanaBUTH:- azvarananA kAna 4 aMgalanA hoya che. nAnA kAna te zreSTha ghoDAnuM lakSaNa gaNAya che. tenAthI ghoDAnuM yauvana sthira rahe che. vArasAvatA :- azvaratnanA 12 aMga para Avatta-cakrAkAra cihna hoya che. te 12 aMga A pramANe che(1) pramANa- oSTatala (2) kaMTha (3) baMne kAna (4) pRSThabhAga (5) pRSThano madhyabhAga (6) nayana (7) baMne hoTha (8) pAchaLanA paganA ghUMTaNanI uparano bhAga (9) AgaLanA paganA ghUMTaNanI uparano bhAga (10) vAmakukSi (11) pArtha-baMne paDakhA (12) lalATa. A bAra aMga para AvartavALo-cakrAkAra cihnavALo azva zreSTha kahevAya che. temAM kaMTha uparanuM Avarta devamaNi' kahevAya che, te azvanI mahattA sUcave che. surarivA-IndranA azvanuM nAma ucca zravA che. cakravartIno azva divyazaktinA kAraNe zarIrazobhA ane guNamAM ucca zravA jevo hoya che. LiviH - vikSipta, nAMkheluM - gAthApati ratna carmaratnanA eka bhAgamAM ghauM Adi bIjane nAkhe che, vAve che. tene jamIna kheDavI vagere kArya karavA paDatA nathI. carmaratna upara savAre nAMkhelA bIja bapora sudhImAM UgI jAya che. gAthApati prathama praharamAM bIjanuM vAvetara kare che arthAt bIja nAkhI de che. bIjA praharamAM pANInuM siMcana kare, trIjA praharamAM te paripakva bane ane cothA praharamAM te anna upabhoga mATe senAmAM savetra mokale che. A sarve kArya gAthApatiratnanA kuzaLa prabhAvathI thAya che. uMmadasADuM:- gAthApati ratna hajAro kuMbha anAja taiyAra karI senAne pahoMcADe che. A kuMbhanuM mApa guruprANa Agama batrIsI anuyoga dvAra sUtra peja naM. 288mAM A pramANe che- eka aMjalI pramANa dhAnyane asRti kahe che. 2 amRti = 1 prasRti(khobo). 2 pasRti = 1 setikA. 4 setikA = 1 kuDava. 4 kuMDava = 1 prastha. 4 prastha = 1 ADhaka. 0 ADhaka = 1 jaghanya kuMbha. 80 ADhaka = 1 madhyakuMbha. 100 ADhaka = 1 utkRSTa kuMbha. setikA, kaDava, prastha vagere magadha deza pracalita mApa vizeSa che. gAthApatiratna AvA aneka hajAra utkRSTa kuMbha pramANa anAja vagere niSpanna kare che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra | 181 uttarAddha siMdhu nikUTa vijaya :|80 tae NaM se bharahe rAyA suseNaM seNAvaI saddAvei saddAvettA evaM vayAsIgacchAhi NaM bho devANuppiyA ! doccaM pi siMdhUe mahANaIe paccatthimaM NikkhuDaM sasiMdhusAgara-girimerAgaM samavisama-NikkhuDANi ya oyavehi oyavettA aggAI varAI rayaNAI paDicchAhi paDicchittA mama eyamANattiyaM khippAmeva paccappiNAhi / evaM jahA dAhiNillassa oyavaNaM tahA savvaM bhANiyavvaM jAva paccaNubhavamANA viharati / bhAvArtha:- tyArapachI bharatarAjA suSeNa senApatine bolAve che ane kahe che ke- "he devAnupriya ! tame jAo, bIjo pazcimI siMdhu niSphaTa-khUNAno khaMDa ke je pUrvamAM siMdhu mahAnadI ane pazcimamAM samudra, uttaramAM himavaMta parvata ane dakSiNamAM vaitADhaya parvata dvArA maryAdita che, te pradezanA sama, viSama sthAno para vijaya meLavo ane tyAMthI uttama, zreSTha ratnone bheTa rUpe meLavo, A pramANe karIne mane kArya pUrNa thaI gayAnA samAcAra Apo. te sarvavarNana dakSiNa siMdhu niSkuTanA vijayanA varNananI samAna jANavuM thAva te sukhapUrvaka rahe che. viveyana : prastuta sUtramAM bharatakSetranA trIjA khaMDa uttarasiMdhuniSkuTanA vijayanuM varNana che. uttara siMdhunikUTa sthAna - culahimavaMta parvatamAMthI siMdhu nadI nIkaLI che ane uttara bharata kSetramAM uttarathI dakSiNa tarapha vahetI-vahetI vaitADhaya parvata nIcethI vahI dakSiNa bharata kSetramAM praveze che. uttara bharata kSetramAM A siMdhu nadInI pazcima dizAmAM khUNAno je khaMDa-bhUmi vibhAga che, te uttara siMdhu nikUTanA nAme prasiddha che. - senApati dakSiNa siMdhu niSpaTanI jema ja uttara siMdhu nikUTa upara vijaya meLave che. cullahimavaMta vijaya :81 tae NaM divve cakkarayaNe aNNayA kayAi AuhagharasAlAo paDiNikkhamai jAva uttarapurasthimaM disi cullahimavaMtapavvayAbhimuhe payAe yAvi hotthA / taeNaM se bharahe rAyA taM divvaM cakkarayaNaM jAva cullahimavaMtavAsaharapavvayassa adUrasAmaMte jAva NivesaM karei / cullahimavaMtagirikumArassa devassa aTThamabhattaM pagiNhai, taheva jahA mAgaha kumArassa NavaraM uttaradisAbhimuhe jeNeva cullahimavaMta vAsaharapavvae teNeva uvAgacchai uvAgacchittA cullahimavaMta-vAsaharapavvayaM tikkhutto rahasireNaM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 182 / zrI jatIpa prajJapti sutra phusai, phusittA turae NigiNhai, NigiNhittA taheva rahaM Thavei ThavettA ghaNuM parAmusai jAva AyatakaNNAyataM ca kAUNa jAva uDDe vehAsaM NisaDhe samANe khippAmeva bAvattariM joyaNAI gaMtA cullahimavaMtagirikumArassa devassa merAe Nivaie / ___ tae NaM se cullahimavaMtagirikumAre deve merAe saraM NivaiyaM pAsai, pAsittA Asurutte ruDhe jAva pIidANaM-savvosahiM ca mAlaM gosIsacaMdaNaM kaDagANi jAva dahodaNaM ca geNhai geNhittA tAe ukkiTThAe jAva uttareNaM cullahimavaMta-girimerAe ahaNNaM devANuppiyANaM visayavAsI, ahaNaM devANuppiyANaM uttarille aMtavAle jAva paDivisajjei / bhAvArtha :- tyArapachI te divya cakraratna zastrAgAramAMthI bahAra nIkaLe che yAvat uttarapUrva dizAmAM culahimavaMta parvata tarapha prayANa kare che. tyArapachI te bharata rAjA divya cakrane anusaratAM yAvat culahimavaMta parvatanA madhyabhAganI taLeTImAM, parvatathI na ati najIka na ati dUra paDAva nAkhe che. culahimavaMtagirikumAra devane anulakSIne aThThama grahaNa kare che. A saMpUrNa varNana mAgadhakumAra devanI jemaja jANavuM. ahIM vizeSatA e che ke bharata rAjA uttara dizAmAM cullahimavaMta parvata samIpe AvIne cullahimavaMta parvata sAthe rathano agrabhAga traNavAra athaDAve che, athaDAvIne ghoDAnI lagAma kheMcIne rathane Ubho rAkhe che. rathane Ubho rAkhI, dhanuSya grahaNa karI, bANane kAna sudhI kheMcIne yAvatuM tIrane upara AkAzamAM choDe che. te bANa zIdhra 7ra yojana dUra cullahimavaMtagirimAra devanA sthAnanI sImAmAM paDe che. cullahimavaMta girikumAra deva prItidAna-bheTa ApavA sarvoSadhio arthAt rAjyAbhiSeka vidhi mATe Avazyaka vanaspatio, kalpavRkSanI puSpamALAo, gozISa caMdana, kaDA vagere kAvat padmadrahanuM jaLa grahaNa karI utkRSTa devagatithI bharata rAjA pAse Ave che ane kahe che ke yAvatu "uttara dizAmAM calahimavaMta parvatanI sImAmAM sthita Apa devAnupriyano dezavAsI banuM chuM. havethI Apa devAnupriyano uttara dizAno aMtapAla-dikapAla chuM" yAvata bharata rAjA cullahimavaMta girikumAradevane vidAya Ape cha, te pani pUrvavat . aSabhakUTa para nAmAMkana :82 tae NaM se bharahe rAyA turae NigiNhai NigiNhittA rahaM parAvattei, parAvavettA jeNeva usahakUDe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA usahakUDaM pavvayaM tikkhutto rahasireNaM phusai, phusittA turae NigiNhai NigiNhittA rahaM Thavei, ThavettA chattalaM duvAlasaMsiyaM aTThakaNNiya ahigaraNi saMThiyaM aTTha sovaNNiyaM kAgaNirayaNaM parAmusai, parAmusittA usabhakUDassa pavvayassa purathimillaMsi kaDagaMsi NAmagaM AuDei Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra 199 osappiNI-imIse, taiyAe samAe pacchime bhAe / ahamaMsi cakkavaTTI, bharaho iya NAmadhijjeNaM // 1 // ahamaMsi paDhamarAyA, ahayaM bharahAhivo NaravariMdo / Natthi mahaM paDisattU, jiyaM mae bhArahaM vAsaM // 2 // iti kaTu NAmagaM AuDei, AuDittA rahaM parAvattei, parAvattettA jeNeva vijaya-khaMdhAvAraNivese, jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA jAva mahAmahimaM karei / bhAvArtha :- calahimavaMta parvata upara vijaya meLavyA pachI bharatarAjA rathanA ghoDAnI lagAma kheMcIne rathane pAcho pherave che. pAcho pheravIne RSabhakUTa parvatanI samIpe Ave che, tyAM AvIne RSabhakUTa parvata sAthe rathanA agrabhAgane traNavAra athaDAve che, athaDAvIne ghoDAnI lagAma kheMcIne, rathane Ubho rAkhIne, datala, 12 hAMsa, 8khUNAvALA, eraNanA AkAravALA, 8 suvarNa jeTalA(8 tolA) vajanavALA kAkaNiratnane grahaNa kare che. kAkaNiratna grahaNa karI tenA dvArA, RSabhakUTa parvatanI pUrva divAla upara A pramANe nAma lakhe che. A avasarpiNI kALanA trIjA ArAnA aMtima trIjA bhAgamAM huM bharatanAmano cakravartI thayo chuM. I/All huM bharatakSetrano prathama rAjA, bharatakSetranA adhipati narendra chuM, mAro koI pratizatru nathI. meM bharatakSetrane jItI lIdhuM che. rA A pramANe bharata rAjA potAnuM nAma ane paricaya lakhIne rathane pAcho pherave che, pAcho pheravIne potAnI chAvaNImAM bAhA upasthAnazALAmAM Ave che yAvata mahAmahimA-mahotsava ujavAya che. vivecana : prastuta sUtromAM uttara bharatakSetranA madhya khaMDamAM RSabhakUTa parvata upara kAkaNiratnathI cakravartI potAno paricaya lakhe che tenuM varNana che. cakravartIono te jIta vyavahAra-paraMparAgata vyavahAra che. RSabhakUTa upara paricayamAM cakravartI lakhe che ke meM saMpUrNa bharata kSetrane jItI lIdhuM che, te lekhana pahelo ane cotho be moTA ane be nAnA khaMDa upara vijaya meLavyo hovAthI bahulatAnI apekSAe samajavuM. gaMgA nadIthI vibhakta be niSphaTa rU5 be khaMDa jItavAnA bAkI hovA chatAM tene gauNa karIne A kathana samajavuM. pAMcamAM, chaThThA A baMne khaMDane cakravartI RSabha kUTa para nAma lekhana pachI jIte che. vidhAdhara zreNI vijaya :|83 tae NaM se divve cakkarayaNe cullahivaMtagirikumArassa devassa aTThAhiyAe Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 184 / zrI jaMbudvIpa prApti sUtra mahAmahimAe NivvattAe samANIe AuhagharasAlAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA jAva dAhiNaM disiM veyaDDapavvayAbhimuhe payAe yAvi hotthA / bhAvArtha-cullahimavaMtagirikumAra devano aSTAhnikA mahotsava pUro thatAM, te divya cakraratnazastrAgArathI bahAra nIkaLe che. bahAra nIkaLIne vAva te dakSiNa dizAmAM vetADhaya parvata tarapha prayANa kare che. 84 tae NaM se bharahe rAyA taM divvaM cakkarayaNaM jAva veyaDDassa pavvayassa uttarille NitaMbe teNeva uvAgacchai jAva NamiviNamINaM vijjAhararAINaM aTThamabhattaM pagiNhai pagiNhittA posahasAlAe (aTThamabhattie)NamiviNamivijjAharAyAo maNasIkaremANemaNasIkaremANe ciTThai / tae NaM tassa bharahassa raNNo aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi NamiviNami-vijjAhararAyANo divvAe maIe coiyamaI aNNamaNNassa aMtiyaM pAubbhavaMti pAubbhavittA evaM vayAsI- uppaNNe khalu bho devANuppiyA! jaMbuddIve dIve bharahe vAse bharahe rAyA cAuraMtacakkavaTTI taMjIyameyaM tIyapaccuppaNNamaNAgayANaM vijjAhararAINaM cakkavaTTINaM uvatthANiyaM karettae, taM gacchAmo NaM devANuppiyA! amhevi bharahassa raNNo uvatthANiyaM karemo / / ___ iti kaTTa viNamI NAUNaM cakkavaTTi divvAe maIe coiyamaI- mANummANappamANajuttaM teyariMsa rUvalakkhaNajuttaM ThiyajuvvaNa-kesavaTThiyaNahaM savvarogaNAsaNiM balakara icchiyasIuNhaphAsajuttaM tisu taNuyaM tisu taMba, tivalINaM tiuNNayaM tigaMbhIraM / tisu kAlaM tisu seyaM, tiyAyataM tisu ya vicchiNNaM // 1 // samasarIraM bharahe vAsaMmisavvamahilappahANaM suMdarathaNa-jaghaNa-varakara-calaNaNayaNasirasijadasaNa-jaNahiyayaramaNa-maNahari siMgAragAra jAvajuttovayArakusalaM amaravahUNaM surUvaM rUveNaM aNuharaMtI subhaI bhaddammi jovvaNe vaTTamANiM itthIrayaNaM; NamI ya rayaNANi ya kaDagANi ya tuDiyANi ya geNhai, geNhittA tAe ukkiTThAe turiyAe jAva udbhyAe vijjAharagaIe jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA aMtalikkha-paDivaNNA jAva jaeNaM vijaeNaM vaddhArveti vaddhAvittA evaM vayAsIabhijie NaM devANuppiyA! amhe devANuppiyANaM ANattikiMkarA iti kaTu taM paDicchaMtu NaM devANuppiyA! amhaM imaM jAva viNamI itthIrayaNaM NamI rayaNANi samappei / Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra [ 195 ] taeNaM se bharahe rAyA jAvaNamiviNamINaM vijjAhararAINaM aTThAhiyA nnivvttaa| bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA te divya cakraratnane anusaratAM vaitADhaya parvatanI uttara dizAvartI taLeTImAM Ave che yAvata nami-vinami nAmanA vidyAghara rAjAone uddezIne aThThamatapa kare che. pauSadhazALAmAM aThThamatapamAM nami-vinami vidyAghara rAjAnuM manamAM ciMtana karatA rahe che. bharata rAjAnA aTTama tapanA pariNAmathI nami-vinami vidyAghara rAjAo potAnI divyamati janita jJAnathI prerita paraspara maLe che ane kahe che- "he devAnupriya! jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM bharata nAmanA cAturaMta cakravartI rAjA utpanna thayA che. bhUta, vartamAna ane bhaviSyavartI vidyAghara rAjAono jIta vyavahAra-paraMparAgata AcAra che ke teo te cakravartI rAjAne bheTa Ape. tethI ApaNe paNa bharatarAjAne ApaNA taraphathI bheTa ApIe." A pramANe vicAra karIne vinami nAmanA vidyAdhara rAjA potAnI divyabuddhithI prerita thaIne cakravartI bharatarAjAne bheTa ApavA mATe subhadrA nAmanuM strIratna sAthe le che. te strIratna mAna, unmAna, pramANathI yukta hoya che. te tejasvI, rUpa-lAvaNya ane 3ra lakSaNathI yukta hoya che, sthira yauvanA hoya che. tenA keza ane nakha maryAdAthI vadhu vRddhi pAmatA nathI. teno sparza sarva rogano nAza kare che, tenA upabhoktAnA baLanI vRddhi kare che. te icchita zIta, uSNa sparzathI yukta hoya che arthAtu grISma RtumAM te zIta sparza- vALI ane zIta RtumAM uSNa sparzavALI hoya che. gAthArtha- tenA kaTi, udara ane tvacA, A traNa aMga pAtaLA; AMkhanA khUNA, adharoSTha ane yoni A traNa aMga lAla hoya che. tenuM udara traNa Avali-rekhA yukta hoya che. tenA stana, jaghana-kaTino pazcAta bhAga ane yoni A traNa aMga unnata-puSTa hoya che; nAbhi, svabhAva ane svara A traNa gaMbhIra hoya che; keza, bhramara ane AMkhanI kIkI, A traNa kALA hoya che; dAMta, smita ane cakSu, A traNa zveta hoya che; veNI (coTalo), bhujA ane locana A traNa lAMbA hoya che; zroNIcakra, jaghana ane nitaMba A traNa pahoLA hoya che. te samacaturansa saMsthAna yukta ane bharatakSetranI strIomAM pradhAna hoya che. tenA stana, jaghana, baMne kara, caraNa ane nayana suMdara hoya che. mastakanA keza ane dAMta manohara hoya che. te puruSonA cittane prasanna karanArI hoya che. teno veza navarasagata zRMgAranA ghara jevo hoya che arthAt uttama zRMgAra ane uttama vezayukta hoya che yAvatu te loka vyavahAramAM kuzaLa ane pravINa hoya che. devAgaMnAonA sauMdaryanuM anusaraNa karatI te kalyANakArI-sukhaprada yauvana yukta hoya che. cakravartIne bheTa ApavA vidhAdhara rAjA vinami subhadrA nAmanA strIratnane ane nami rAjA ratna, kaTaka ane truTitane grahaNa karIne utkRSTa, tvarita, tIvra, vidyAghara gatithI bharata rAjA samIpe Ave che. AvIne AkAzamAM sthira rahIne jaya-vijaya zabdothI bharatarAjAne vadhAve che ane kahe che- "ame ApanA AjJAnuvartI sevaka chIe. Apa amArI A bheTano svIkAra karo." A pramANe kahIne vinami rAjA strIratna ane namirAjA ratna, AbharaNa bheTa Ape che yAvatuM nami-vinami vidyAghara rAjAono aNahnikA mahotsava ujavAya che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 ] zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra vivecana : prastuta sUtramAM vaitADhaya parvata uparanI vidyAghara zreNInA vijayanuM varNana che. bharata cakrInA samayamAM vidhAghara zreNIonA rAjA nami ane vinami hatA. graMtha pramANe bharata cakrI sAthe vidyAdharonuM yuddha 12 varSa cAlyuM hatuM ane pachI vijaya meLavyo hato. ahIM spaSTa ullekha che ke bharata rAjAe vidyAghara rAjAne jItavA aThThama tapa karyo ane teo tatkALa temane vaza thaI gayA. divyA marka:- bharata rAjAe nami-vinamine uddezIne, temanuM dhyAna dharIne aTTama pauSadha karyo. namivinamine avadhijJAna na hovA chatAM bharata cakravartI AvyAnI jANa divyamatithI thaI gaI, tema sUtrakAra jaNAve che. ahIM divyamati zabdathI nirmaLa matijJAnanuM grahaNa thAya che. jema prathama ane bIjA be devalokamAM devIo hoya che. bIjA devalokathI upara devIo nathI. vimAnavAsI deva-devIonuM avadhijJAna upara potAnA vimAnanI dhvajA sudhInA kSetrane ja jANI zake che. trIjA-cothA ke upara AThamA devaloka sudhInA koI paNa deva pahelA-bIjA devalokanI devInuM smaraNa kare to pahelA-bIjA devalokanI devIne te vimAna saMbaMdhI avadhijJAna na hovA chatAM viziSTa matithI te devonA bhAvo jANI te devalokamAM jAya che, tema ahIM nami-vinamine avadhijJAna na hovA chatAM te viziSTa mati(TelIpathI)thI cakravartInA bhAva jANI le che. | vinami potAnI putrI subhadrA-strIratna bharatarAjAne bheTa Ape che. tenA varNanamAM sUtrakAre cakravartInA strIratnanuM varNana karyuM che. je bhAvArthathI spaSTa che. mANummASpamALanutta:- te strIratna mAna, unmAna, pramANathI yukta hoya che. mAnopeta - pANIthI chalochala bharelI kaMDImAM pravezatA 3ra zera pANI bahAra nIkaLe to te vyakti mAnayukta kahevAya che. unmAnopeta - vyaktine trAjavAmAM toLatA tenuM vajana 1000 pala thAya to te unmAnopeta kahevAya che. pramANapata - je vyaktinuM mukha AtmAgulathI 12 aMgula pramANa ane kula UMcAI 108 aMgula pramANa hoya to te pramANopeta kahevAya che. A subhadrA strIratna traNe rIte sapramANa hoya che. gaMgAdevI vijaya :85 tae NaM se divve cakkarayaNe AuhagharasAlAo paDiNikkhamai jAva uttarapuratthimaM disiM gaMgAdevIbhavaNAbhimuhe payAe yAvi hotthA / sacceva savvA siMdhuvattavvayA jAvaNavaraM kuMbhaTThasahassaM rayaNacittaM NANAmaNikaNagarayaNabhatticittANi ya duve kaNagasIhAsaNAI sesaM taM ceva jAva mahimatti / Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIje vakSaskAra 197] bhAvArtha :- (vidyAdhara zreNInA vijayano aSTAhnikA mahotsava pUro thAya) tyArapachI divya cakraratna zastrAgAramAMthI bahAra nIkaLe che ane uttarapUrva dizAmAM gaMgAdevInA bhavana tarapha prayANa kare che. tyAM gaMgAdevI bharata rAjAne AdhIna thAya che vagere samasta varNana siMdhudevInA prasaMganI samAna jANavuM. temAM vizeSatA e che ke gaMgAdevI bharatarAjAne bheTanA rUpamAM vividha ratnothI yukta eka hajAra ATha kaLazo ane vividha prakAranAM maNiothI citrita suvarNa, ratnothI suzobhita be sonAnA siMhAsana bheTa Ape che, thAvat aNahnikA mahotsava ujave che. vivecana : prastuta sUtramAM gaMgAdevI uparanA vijayanuM varNana che. gaMgAdevI bhavana sthAna :- gaMgAnadI cullahimavaMta parvatamAMthI nIkaLI parvata upara vahetI-vahetI parvata uparathI dhodharUpe nIce uttara bharata kSetramAM jyAM paDe che, tyAM gaMgAprapAta kaMDa che ane te gaMgAprapAta kaMDamAM gaMgAdvIpa upara gaMgAdevInuM bhavana che. gaMgAdevInA vijayanuM saMpUrNa varNana siMdhu devInA vijaya pramANe jANavuM. nRtamAlaka deva vijaya :86 taeNaM se divve cakkarayaNe gaMgAe devIe aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe AuhagharasAlAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA jAvagaMgAe mahANaIe paccatthimilleNaM kUleNaM dAhiNadisi khaMDappavAyaguhAbhimuhe payAe yAvi hotthA / tae NaM se bharahe rAyA jeNeva khaMDappavAyaguhA teNeva uvAgacchai, evaM savvA kayamAlavattavvayA NeyavvA NavaraM NaTTamAlage deve, pIidANaM se alaMkAriyabhaMDaM, kaDagANi ya sesaM savvaM taheva jAva aTThAhiyA mahAmahimA / bhAvArtha :- gaMgAdevIno aNahnikA mahotsava pUrNa thatAM te divya cakraratna zastrAgAramAMthI bahAra nIkaLIne gaMgAmahAnadInA pazcimI kinAre, dakSiNa dizAmAM khaMDaprapAta guphA tarapha prayANa kare che. tyArapachI bharata rAjA khaMDaprapAta guphA samIpe Ave che. tyAMnA nRtamAlaka deva paranA vijayanuM sarva varNana katamAlaka deva pramANe jANavuM. temAM vizeSatA e che ke nRtamAlaka deva prItidAnamAM alaMkArapAtra, kaTaka vagere Ape che. zeSa aSTAhnikA mahotsava paryatanuM sarva varNana te ja pramANe jANavuM. uttarAddha gaMgA nikUTa vijaya :| 87 tae NaM se bharahe rAyA NaTTamAlassa devassa aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 188 zrI jatIpa prajJapti sutra samANIe suseNaM seNAvaI saddAvei, evaM siMdhugamo Neyavvo jAva gaMgAe mahANaIe purathimillaM NikkhuDaM sagaMgAsAgara-girimerAgaM samavisamaNikkhuDANi ya oyavei oyavettA aggANi varANi rayaNANi paDicchai, paDicchittA jeNeva gaMgAmahANaI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA doccaMpi sakkhaMdhAvArabale gaMgAmahANaI vimalajalatuMgavIiM NAvAbhUeNaM cammarayaNeNaM uttarai, uttarittA jeNeva bharahassa raNNo vijayakhaMdhAvAraNivesejeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA AbhisekkAo hatthirayaNAo paccoruhai, paccoruhittA aggAiM varAiM rayaNAI gahAya jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM jAva aMjaliM kaTu bharahaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei, vaddhAvittA aggAiM varAiM rayaNAI uvaNei / tae NaM se bharahe rAyA suseNassa seNAvaissa aggAI varAI rayaNAI paDicchai, paDicchittA suseNaM seNAvaI sakkArei, sammANei sakkArettA sammANettA paDivisajjei / tae NaM se suseNe seNAvaI bharahassa raNNo aMtiyAo paDiNikkhamai, sesaM taheva jAva viharai / bhAvArtha :- nRtamAlaka devano aNahnikA mahotsava pUrNa thayA pachI bharata rAjA suSeNa senApatine bolAve che yAvata gaMgAnikUTanA (khaMDa-5) vijaya mATe kahe che. te sarva varNana siMdhu niSphaTanA vijaya pramANe ja jANavuM. vAva gaMgAmahAnadIno pUrvI niSphaTa ke je pazcimamAM gaMgAnadI, pUrvamAM samudra, uttaramAM cullahimavaMta ane dakSiNamAM vaitADhaya parvatanI sImAvALo che, tenA samaviSama sthAno para vijaya meLavIne; agra zreSTha ratno bheTarUpe grahaNa karIne; gaMgAmahAnadI samIpe AvIne; nAvarUpa carmaratna dvArA vimaLa jalavALI, UMcA uchaLI rahelA taraMgavALI gaMgA mahAnadIne, senApati bIjIvAra sainya sahita pAra kare che, pAra karIne bharata rAjAnI chAvaNI ane bAhya upasthAnazALAnI samIpe Ave che. AvIne abhiSikta hastiratna uparathI nIce utare che, nIce utarIne te uttama, zreSTha rana laIne, bharata rAjA pAse AvIne baMne hAtha joDIne, aMjali karIne, bharata rAjAne jaya-vijaya zabdothI vadhAve che; vadhAvIne uttama zreSTha ratna je bheTanA rUpamAM maLyAM hatAM, te rAjAne samarpita kare che. bharata rAjA suSeNa senApati dvArA samarpita uttama, zreSTha ranano svIkAra kare che; ratnone svIkArIne suSeNa senApatino satkAra kare che, sanmAna kare che. tene satkRta, sanmAnita karIne visarjita kare che. tyArapachI AnaMdapUrvaka rahe che tyAM sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM. khaMDaprapAta guphA dvArA nirgamana - | 88 tae NaM se bharahe rAyA aNNayA kayAi suseNe seNAvairayaNaM saddAvei saddAvettA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 188 | evaM vayAsI- gacchaNNaM bho devANuppiyA ! khaMDappavAyaguhAe uttarillassa duvArassa kavADe vihADehi evaM jahA timisaguhAe tahA bhANiyavvaM jAva bharaho uttarilleNaM duvAreNaM aIi, sasivva mehaMdhayAraNivahaM taheva pavisaMto maMDalAiM Alihai / tIse Na khaMDappavAyaguhAe bahumajJadesabhAe ummagga-Nimagga jalAo NAmaM duve mahANaIo taheva NavaraM paccatthimillAo kaDagAo pavUDhAo samANIo purathimeNaM gaMgaM mahANaI samati, sesaM taheva NavaraM paccatthimilleNaM kUleNaM gaMgAe saMkamavattavvayA taheva / tae NaM khaMDappavAyaguhAe dAhiNillassa duvArassa kavADA sayameva mahayA koMcAravaM karemANA-karemANA sarasarassagAI ThANAI paccosakkitthA / tae NaM se bharahe rAyA cakka rayaNadesiyamagge jAva khaMDappavAyaguhAo dAhiNilleNaM dAreNaM NINei sasivva mehaMdhayA-NivahAo / bhAvArtha :- tyAra pachI ekadA bharata rAjA suSeNa senApatine bolAve che, bolAvIne tene kahe che ke": hevAnupriya! tame sAmao, prapAtazuzanauttarI dvA2(bhAU) podo." dvAra posavAna saMpUvani timisa guphAnI jema jANavuM yAvat khulelA uttarI dvArathI aMdhakArayukta vAdaLAomAM caMdra praveze tema bharata rAjA khaMDaprapAtaguphAmAM praveza karIne, maMDalonuM Alekhana kare che. te khaMDaprapAtaguphAnI barAbara madhyamAMthI unmagnajalA ane nimagnajalA nAmanI be moTI nadIo vahe che. tenuM varNana pUrvavat che. temAM vizeSatA e che ke A nadIo khaMDaprapAta guphAnA pazcima bhAgamAMthI nIkaLI pUrva bhAgamAM gaMgA mahAnadImAM maLI jAya che. zeSa kathana pUrvavat jANavuM. temAM vizeSatA e che ke A unmagnajalA-nimagnajalA nadIonA pazcimI kinAre AvIne pula banAvIne te baMne nadI pAra kare che. tyAra pachI khaMDaprapAta guphAnA dakSiNI dvAranA bAraNA kauMcapakSInI jema moTethI avAja karatAM saDasaDATa svayaMmeva khulI jAya che. cakraratna dvArA nirdezita mArganuM anusaraNa karatA samudranA ghughavATAnI jema avAja karatAM ane siMhanAda vagere karatAM, aneka rAjAonI sAthe bharata rAjA nibiDa(gADha) aMdhakArayukta vAdaLo mAMthI bahAra nIkaLatA caMdranI jema khaMDaprapAta guphAnA dakSiNI dvArathI bahAra nIkaLI che. navanidhi vizya :|89 tae NaM se bharahe rAyA gaMgAe mahANaIe paccasthimille kUle duvAlasajoyaNAyAma NavajoyaNavicchiNNaM vijayakhaMdhAvAraNivesaM karei / avasiTuM taM ceva jAva NihirayaNANaM aTThamabhattaM pagiNhai / tae NaM se bharahe rAyA posahasAlAe jAva NihirayaNe Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra maNasIkaremANe-maNasIkaremANe ciTThai / tassa ya aparimiyarattarayaNA ghuyamakkhayamavvayA sadevA lokopacayaMkarA uvagayA Nava Nihio logavissuyajasA, taM jahA 200 bhAvArtha :- guphAmAMthI bahAra nIkaLyA pachI bharatarAjA gaMgA mahAnadInA pazcimI kinAre bAra yojana lAMbI, nava yojana pahoLI, zreSTha nagara jevI chAvaNI taiyAra karAve che ane temAM nivAsa kare che. zeSa varNana pUrvavat jANavuM yAvat nidhiratno mATe aThThama tapa grahaNa kare che. tyArapachI bharata rAjA manamAM navanidhionuM ciMtana karatAM pauSadhazALAmAM rahe che. aparimita raktAdi ratnovALA, dhruva-zAzvata, akSaya-avinAzI, avyaya, devAdhiSThita, vividha AcAra, vividha vastuonI utpatti ane vidhinA darzaka pustakarUpa hovAthI lokapuSTi dAyaka, lokaprasiddha evA navanidhio A pramANe che- 0 bhAvArtha:(1) naisarpanidhi (2) pAMDuka nidhi (3) piMgalaka nidhi (4) sarva ratnanidhi (5) mahApadmanidhi (6) kAnidhi (7) mahAkAlinadhi (8) mANavanidhi (9) zaMkhanidhi. te nidhio potapotAnAM nAmanA devothI adhiSThita hoya che. IIII 91 sappe paMDuyae, piMgalae savvarayaNe mahApaume / kAle ya mahAkAle, mANavage mahANihI saMkhe // 1 // 93 NesappaMmmi NivesA, gAmAgaraNagarapaTTaNANaM ca / doNamuhamaDaMbANaM khaMghAvArAvaNagihANaM // 2 // bhAvArtha :- naisarpanidhi- gAma, khANa, nagara, patana, droNamukha, maMDaba, chAvaNI, dukAna, ghara vagerenA sthApananI samagra vidhi arthAt vAstuzAstra saMbaMdhI sarvavidhinuM jJAna A nidhi dvArA prApta thAya che ane tatsaMbaMdhI keTalIka sAmagrIono saMgraha temAM hoya che. rA 92 bhAvArtha :pAMDukanidhi- gaNanA, mApa, tolAdinI utpatti vidhi, gaNI zakAya tevA nALiyerAdi, mApI zakAya tevA dhAnyAdi, toLI zakAya tevA goLa-sAkarAdi vastuonI utpAdanavidhinuM jJAna, A nidhi dvArA prApta thAya che temaja mApa, tolAdi yogya dhAnya, bIja vagere padArthono saMgraha, saMrakSaNa A nidhimAM hoya che. gA gaNiyassa ya uppattI, mANummANassa jaM pamANaM ca / dhaNNassa ya bIyANa ya, uppattI paMDue bhaNiyA // 3 // savvA AbharaNavihI, purisANaM jA ya hoi mahilANaM / AsANa ya hatthINa ya, piMgalaNihimmi sA bhaNiyA // 4 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 201 | 94 bhAvArtha :-piMgalanidhi- strInA, puruSanA ane hAthI, ghoDA vagere pazuonA AbhUSaNo banAvavAnI, teno upayoga karavAnI vidhinuM jJAna Anidhi dvArA prApta thAya che ane te AbhUSaNono saMgraha A nidhimAM hoya che. llo. rayaNAI savvarayaNe, caudasa vi varAiM cakkavaTTissa / uppajjate egidiyAI, pacidiyAI ca // 5 // bhAvArtha :- sarvaratna nidhi- sAta ekendriya ratna ane sAta paMceMdriya ratna; cakravartInA A 14 zreSTha ratno ane anya aneka ratnonI utpatti, niSpatti tathA tenA upayoga saMbaMdhI jANakArI ane saMgraha A nidhimAM hoya che. A nidhi sarva ratnanA bhaMDAra rUpa che. ApaNA vatthANa ya uppattI, NipphattI ceva savvabhattINaM / 95 raMgANa ya dhovvANa ya, savvA esA mahApaume // 6 // bhAvArtha:- mahApAnidhi- sarva prakAranA vastranI utpatti, tenI DIjhAIna, raMgavA, dhovA vagere vidhinuM jJAna A nidhi dvArA thAya che. temaja tatsaMbaMdhI keTalI ya sAdhana sAmagrI paNa A nidhimAM hoya che. jJA kAle kAlaNNANaM, bhavvapurANaM ca tisu vi vaMsesu / sippasayaM kammANi ya, tiNNi payAe hiyakarANi // 7 // bhAvArtha :- kAlanidhi- traNe kALanuM jJAna, jyotiSa jJAna; pUrva bhavonuM jJAna; tIrthakara, cakravartI, vAsudeva A traNenA vaMzanI utpattinuM jJAna tathA 100zilpanuM jJAna ane kRSi karma Adi karmonuM jJAna, A nidhi dvArA thAya che. temaja A nidhimAM tatsaMbaMdhI vividha sAdhano, citro paNa hoya che. IIchA lohassa ya uppattI hoi, mahAkAle AgarANaM ca / rUppassa suvaNNassa ya, maNimuttasilappavAlANa // 8 // bhAvArtha - mahAkAlanidhi- loDhuM, rUpuM, sonuM, maNi, motI, sphaTika, pravAla vagerenI utpatti ane tenI khANo saMbaMdhI jJAna A nidhi dvArA prApta thAya che ane te padArthono saMgraha paNa A nidhimAM hoya che. ll johANa ya uppattI, AvaraNANaM ca paharaNANaM ca / savvA ya juddhaNII, mANavage daMDaNII ya // 9 // bhAvArtha :- mANavaka vidhi- yoddhAo, tenA kavaca, zastro; cakrabhUtAdi yuddhanIti; sAma, dAma Adi cAra prakAranI daMDanIti saMbaMdhI vividha prakAranuM jJAna A nidhi dvArA prApta thAya che tathA tatsaMbaMdhI keTalo ya saMgraha A nidhimAM hoya che. lA. 96 17 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 202 | zrI jatIpa prApti satra 99 paTTavihI NADagavihI, kavvassa ya cauvvihassa uppattI / saMkhe mahANihimmi, tuDiyaMgANaM ca savvesi // 10 // bhAvArtha - zakha nidhi- naTa vidhi, nATya-abhinaya vidhi, kAvya vidhi, dharmAdi cAra prakAranA puruSArtha athavA saMskRtAdi cAra prakAranI bhASA nibaddha kAvya vidhinuM jJAna tathA vAdyonuM jJAna A nidhi dvArA prApta thAya che ane tatsaMbaMdhI vividha sAmagrI, citro vagere paNa A nidhimAM hoya che. ilhol cakkaTThapaiTThANA, aThussehA ya Nava ya vikkhaMbhA / 100 bArasadIhA maMjUsaMThiyA, jaNhavIi muhe // 11 // bhAvArtha - A sarva nidhiono AkAra maMjuSA-paTArA jevo hoya che. te pratyeka nidhine ATha-ATha paiDAM hoya che. tenI UMcAI ATha yojana, pahoLAI nava yojana ane laMbAI bAra yojana hoya che. ll11/l verUliyamaNikavADA, kaNagamayA viviharayaNapaDipuNNA / 101 sasisUracakkalakkhaNa, aNusamavayaNovavattI yA // 12 // bhAvArtha - A nidhionA kamADa vairyamaNi jaDita suvarNamaya, aneka ratnothI paripUrNa caMdra, sUrya tathA cakranA cihnathI yukta tathA sama(aviSama) racanAvALA hoya che. ll1ro. paliovamaTTiIyA, NihisarisaNAmA ya tattha khalu devA / 102 jesiM te AvAsA, akkijjA AhivaccA ya // 13 // bhAvArtha :- eka palyopamanI sthitivALA, nidhinA nAmanI samAna nAmavALA devo tenA adhipati deva che. te nidhio ja te devanA AvAsa rUpa che arthAta te devo temAM ja vase che. tenA adhipati banavAnI icchAthI koI tene kharIdI zakatuM nathI. 1all ___ee NakaNihirayaNA, pabhUyadhaNarayaNasaMcayasamiddhA / 103 je vasamupagacchaMti, bharahAhikcakkavaTTINaM // 14 // bhAvArtha - A nava nidhio ghaNA dhana, ratnanA saMcayathI samRddhivaMta hoya che. te bharatAdhipati bharata vagere cakravartIone vazavartI thaI jAya che. ll14ll 104 tae NaM se bharahe rAyA aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi posahasAlAo paDiNikkhamai, evaM jAva NihirayaNANaM aTThAhiyA NivvattA / bhAvArtha :- navanidhi vaza thayA pachI bharatarAjA aTTamanI tapasyA pUrNa thatAM pauSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLe che vagere sarva varNana pUrvavatu jANavuM thAva nidhi ratnono aNahnikA mahotsava ujave che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra vivecana : prastuta sUtramAM cakravartI navanidhine vazavartI banAve che, tenuM varNana che. navanidhinuM sthAna :- gaMgAmukha-gaMgAnadI pUrvadezAmAM jyAM samudrane maLe che, tyAM gaMgAnadInA dakSiNI kinAre navanidhi rahe che. te navanidhi deva adhiSThita che. tenA adhiSThAyaka devonA AvAsa ne nidhimAM ja hoya che. cakravartI A nidhine AdhIna banAvavA khaMDaprapAta guphAmAMthI bahAra nIkaLI gaMgAnadInA pazcimI kinAre sthita thaI akrama kare che tyAre gaMgA samudra milana sthAne rahelA te nidhio cakravartIne vaza thaI jAya che ane jyAre cakrI gaMgAnA pUrvI kinArA dvArA potAnA nagara tarapha prayANa kare che tyAre te navanidhi pAtAla mArge prayANa karIne gaMgAnA pUrvI vaLAMka samIpe cakravartIne maLe che ane cakravartInA paga nIce jamInamAM cAlatI cakravartInI rAjadhAnI samIpe Ave che. te cakravartInI rAjadhAnInI bahAra rahe che; kAraNa ke pratyeka nidhi cakrInA nagara jevaDA hoya che. nagara bahAra rahetA A nidhionA mukhya cakravartInA lakSmIgRhamAM hoya che. tenA mukha suraMga jevA hoya che. navanidhino AkAra :- navanidhi maMjUSA-paTArAnA AkAre hoya che. tene ATha paiDA hoya che. tenI aMdara ane bahAranI divAlo ratno, maNijaDita suvarNamayI hoya che. bhUmigata navanidhI maMjUSA ane nighIgata 10 yo. lAMbI 12 navanI maMjUSA ---- ---- --- And naisarga na deza 1 Tet paDakA pila nidhi 7 madukAla nidhi 9 mANavaDa kevI vastuo ha geu makhama ni 4 sarvarana noMdha 204 sAdhvI. subodhikA zaMkhanAda se Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra nava nidhinuM svarUpa :- nidhinA svarUpa viSayaka be prakAranA artha upalabdha che. (1) nidhio divya kalpa graMtha rUpe che ane (2) nidhio te te vastunA saMgraha rUpa che. te baMne artha avirodhi ane svIkAra karavA yogya che. baMnenA sumeLathI nidhionuM sarvAMgIya svarUpa prApta thAya che. te saMbaMdhI sarva viSaya bhAvArtha-gAthArthamAM spaSTa che. cakravartInI navanidhi : krama 204 1 2 3 4 5 7 nidhinAma 8 naisarpa nidhi pAMDuka nidhi piMgaLa nidhi mahApadma nidhi sarvaratna nidhi kAla nidhi mahAkAla nidhi adhiSThAyaka naisarpa deva pAMDuka deva piMgaLa deva mahApadma deva sarvaratna deva kAla deva mahAkAla deva nidhigata vastu gAma-nagara-gRhAdi sthApanA vidhinA graMtho dhana, dhAnya, mAna vidhi tathA te sarvanI utpatti vidhinA graMtho strI, puruSa, gajAzvAdi AbharaNa vidhinA graMtho vastra utpatti, tene raMgavA, dhovAnI vidhinA graMtho cakrAdi cauda ratna tathA anya sarva ratna utpatti vidhinA graMtho 3 zalAkA caritra, jyotiSa, zilpAdi zAstra vidhinA graMtho maNi, ratna, pravAla, dhAtu vagerenI khANo tathA tenI prApti vidhinA graMtho mANavaka nidhi mANavaka deva sarva zastra utpatti, yuddha nIti, bakhtarAdi utpatti vidhinA graMtho zaMkha nidhi zaMkha deva gAyana, nATya, kAvya, vAjiMtrAdi vidhinA graMtho pratyeka nidhi maMjuSA 12 yojana lAMbI, 9 yojana pahoLI ane 8 yojana UMcI che dakSiNArdha gaMgA niSkuTa vijaya H 105 tae NaM se bharahe rAyA NihirayaNANaM aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe suseNaM seNAvairayaNaM saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- gacchaNNaM bho devANuppiyA ! gaMgAmahANaIe puratthimillaM NikkhuDaM ducvaMpi sagaMgAsAgaragirimerAgaM samavisama NikkhuDANi ya oyavehi oyavettA eyamANattiyaM paccappiNAhi / taNaM se suse taMva puvvavaNNiyaM bhANiyavvaM jAva oyavittA tamANattiyaM paccappiNai jAva viharai / bhAvArtha :- navanidhino aSTAlikA mahotsava pUrNa thatA bharata rAjA potAnA suSeNa senApatine bolAve che, bolAvIne kahe che ke-- "he devAnupriya ! tame jAo, gaMgAnadIno pUrvI niSkRTa ke je pazcima ane dakSiNa dizAmAM gaMgA nadIthI, pUrva dizAmAM samudrathI ane uttaradizamAM vaitADhayaparvatathI parivRta che. tenA samaviSama Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra 205 sthAno para vijaya meLavI mane tenI jANa karo." suSeNa senApati te kSetro para vijaya meLave che, vagere sarva varNana pUrvavatu jANavuM. vAvatu bharatarAjAne vijayanA samAcAra Ape che. bharatarAjA satkAra karI tene vidAya Ape che yAvata suSeNa senApati potAnA AvAsa sthAne AvIne sukhopabhogamAM lIna banIne rahe che. vivecana : prastuta sUtramAM cakravartInA aMtima-chaThThA khaMDanA vijayanuM varNana che. ahIM cakravartInI digvijaya yAtrA pUrNa thAya che. tatpazcAt teo potAnI rAjadhAnI tarapha prayANa kare che. bharata cakravartInI digvijaya yAtrA da0000 varSe pUrNa thaI hatI. cakravartInI cha khaMDanI vijaya yAtrAno krama ja ka dareka Kinzullavitavana kumAra deva navana 60% khaMDa-2 uttarArdha E-idevI 3-5 utta 2dha gaM na phUTa 14 -'' siMdhu nikuTa haM I jI; - DAd,tamAlaka bhavana vetA kema umA 1 ki & TS khaMDa - 7 Hiti dakitA : siMdhu nikUTa : 15 : daktier - varSa , aMgA nikUTa - ' maMDa- 1 -saMdhudevI 1942 | amImA -- ---- -- ----- - G --- ----- -- - dhaMdhAma sALI subodhikA cakravartI nagaranA pUrvAdvArathI nirgamana karI, vijaya yAtrAno prAraMbha kare che. AkRtimAM darzAvyA pramANe 1 naMbaranA mAgadhatIrthathI AgekUca karatAM kramazaH gaMgAnA pazcimI kinAre paMdara nabara pAse sthita thaI, niSphaTa para ane navanidhi para vijaya meLavI pUrvIdvArathI nagaramAM praveza kare che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ot cakravartI digvijaya adhiSThAnArdavAdiH krama prathama khaMDa mAgadha tIrtha | dakSiNArdha bharatanA pUrvI sImAMte gaMgA nadI samudrane maLe tyAM sthAna prabhAsa tIrtha | dakSiNArdha bharatanA piomI sImAMte siMdhu nadI samudrane maLe tyAM siMdhu bhavana kRtamAlaka deva bhavana dakSiNAI bharatamAM siMdhunA pazcimI vaLAMka pAse adhipati varadAma tIrtha | ayodhyA nagarInI | varadAma tIrtha | aThThama tapa |12 yojana kumAra deva sIdhI rekhAe dakSiNAI bharatanA dakSiNI sImAne mAgadhatIrtha mAra deva bIjo khaMDa dakSiNArdha siMdhu niSphaTa | siMdhunI pazcime khUNAno pradeza siMdhudevI vaza karavA aThThama tapa vaitADhya giri | vaitADhya parvatanA vaitADhaya giri aThThama tapa kumAra bhavana pAMcamA chUTa upara kumAra deva kRtamAlaka daiva dakSiNArdha bharatamAM bhinna bhinna aThThama tapa |12 yojana dUra tIra pheMkIne seka rAjAo aThThama tapa zrI jaMbUdIpa prApti sUtra vaza karavAnI vidhi prabhAsa tIrtha | aThThama tapa |12 yojana dUra tIra motInI rAzi, suvarNa kumAra deva kana rAzi. aThThama tapa 12 yojana dUra nIra pheMkIne saMkalpa mAtrathI saMkalpa mAtrahI saMkalpa mAtrathI cakavartIne maLatI viziSTa vastunI bheTa vaitADhaya parvatanA sAtamA phUTa upara cakravartI timisa guphA pAse rahe. senApati bIjA khaMDa upara vijaya meLavI pAchA Ave hAra, mugaTAdi AbhUSaNa tathA vastra senApita yuddha karIne viSopahAraka cUDAmaNI nAmanuM zirobhUSaNa be bhadrAsana tathA ratna bharelA 1008 kaLaza abhiSeka yogya rAja alaMkAro strIratna yogya tilakAdi14 alaMkAro mUlyavAna vastuo Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra 207.. kRtamAla timisa guphA kArodghATana | timisa guphAnuM dakSiNa dvAra | senApati diMDa ranathI aTTama kare. | traNa vAra prahAra karIne dvAra ' khole. | cotho khaMDa | uttarArdha bharatano | kirAto madhyakhaMDa yuddha karIne bahumUlya ratno cakavartI cothA khaMDamAM timiraNaphA pAse rahe, senApati trIjA khaMDa upara vijaya meLavI pAchA Ave. | trIjo khaMDa. uttarArdha siMdhu, uttarArdha bhAratamAM | bhinna bhinna senApati yuddha mUlyavAna vastuo nikUTa | siMdhunI pazcime mleccha karIne rAjAo * * * * * * ! * * * * * * * * * - * * * * * * I. * * * * * 4 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * cullahimavaMta | culahimavaMta cillahimavaMta | aThThama | 7ra yojana dUra | zreSTha auSadhi, kumAra bhavana | parvata upara | kumAradeva tIra pheMkIne | kalpavRkSanI mALA, gazIrSa caMdanAdi vidyAghara || vaitADhaya parvata para | rAjAo | aThThama | saMkalpa mAtrathI| strIratna, AbhUSaNo zreNI 1) yojananI UMcAI para gaMgAdevI | uttarArdha bharata | gaMgAdevI | aThThama | saMkalpa mAtrathI | be siMhAsana tathA bhavana gaMgA prapAta ratna bharelA 1008 kuMDamAM kaLazo nRtamAla | vaitADhaya parvatanA | nRtamAla deva | ama | saMkalpa mAtrathI | AbhUSaNothI pUrita bhavana trIjA kUTa para DAbalo cakravartI caturtha khaMDamAM khaMDaapAtAguphA pAse rahe. senApati pAMcamA khaMDa para vijaya meLavI pAchA Ave. pleccha rAjAo senApati yuddha | mUlyavAna vastuo karIne pAMcamo khaMDa uttarArdha | uttarArdha bhAratamAM gaMgAnikUTa | gaMgAnadInA pUrva bhAgamAM khaMDaprapAta guphA guphAnuM dvArodghATana | dakSiNa dvAra 'khaMDaprapAta nRtamAla | senApati | daMDaratnathI devA aThThama tapa | traNa prahAra karIne kare. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 | zrI jIpa prajJapti sUtra ama | saMkalpa mAtrathI navanidhi navanidhi | gaMgAnadI samudrane | te te nAma maLa tyA | vALA nava gaMgAnA dakSiNI devo kinAre cakravartI prathamakhaMDamAM khaMDa prapAtA guphA pAse rahe. senApati chaThThA khaMDa upara vijaya meLavI pAchA Ave. chaThTho khaMDa senApati mUlyavAna vastuo yuddha karIne dakSiNArdha | dakSiNArdha bhAratamAM | pleccha gaMgAnikUTa gaMgA nadInA rAjAo pUrvabhAgamAM vinItA | dakSiNArdha bharata | nagara | nagaranI nagara praveza prathama khaMDanI | adhiSThAyaka | sukhazAMti madhyamAM | devo | mATe aTTama aTTama cakravartI abhiSeka nagaranI bahAra IzAna dizAmAM abhiSeka maMDapa A rIte digvijaya yAtrA daramyAna cakravartI 3 tIrtha, 2 nadInI devI, 2 guphAnA deva, 2 parvatanA deva, vidyAdhara rAjA, nava nidhi, vinItA praveza ane abhiSeka, ema kula 13 aThThama kare che. be guphAnA dvAra kholavA senApati be aThThama kare che. guphAvartI be-be nadI ema kula 4 zAzvata nadIo upara sthAyI pula cakravartInA AdezathI vardhakI ratna banAve che ane baMne guphAne prakAzita rAkhavA cakravartI 49-49 maMDaLa Alekhe che. je cakravartInI hayAtI sudhI rahe che. 3 tIrtha ane cullahimavaMta parvata A cAra sthAna para vijaya prApta karavA bANa pheMkavAmAM Ave che. culahimavaMta parvata upara 72 yojana sudhI tIra pheMkavA cakravartI parvatanI UMcAI-100 yojana jeTaluM UMcu vaikriya zarIra banAvI tIra pheke che. digvijaya samApana : nagara praveza :106 taeNaM se divve cakkarayaNe aNNayA kayAi AuhagharasAlAo paDiNikkhamai jAva dAhiNapaccatthimaM disiM viNIyaM rAyahANiM abhimuhe payAe yAvi hotthA / tae NaM se bharahe rAyA jAva pAsai pAsittA haTThatuTTha jAva koDuMbiyapurise saddAvei saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! AbhisekkaM jAva paccappiNaMti / bhAvArtha:- tyAra pachI eka divasa te divyacakraratna zastrAgAramAMthI bahAra nIkaLIne yAvatadakSiNapazcima Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra 205 dizAmAMvinItA rAjadhAnI tarapha prayANa kare che. bharatarAjA cakraratnane joIne harSita ane saMtuSTa thAya che. yAvat potAnA kauTuMbika puruSone bolAvIne kahe che ke-- "he devAnupriyo ! abhiSikta hastiratnane taiyAra karo yAvat kArya pUrNa thatAM mane samAcAra Apo.'' kauTuMbika puruSo te kArya karI rAjAne samAcAra Ape che. 107 tae NaM se bharahe rAyA ajjiyarajjo NijjiyasattU uppaNNasamattarayaNe cakkarayaNappahANe NavaNihivaI samiddhakose battIsarAyavara-sahassANuyAyamagge saTThIe varisasahassehiM kevalakappaM bharahaM vAsaM oyavei, oyavettA koDuMbiyapurise saddAvei saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! AbhisekkaM hatthirayaNaM hayagayaraha taheva jAva aMjaNagirikUDa-saNNibhaM gayavaiM NaravaI duruDhe / bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA ke jeNe rAjya arjita karyu che, zatruone nirjita-parAsta karyA che, sarva ratnamAM pradhAna cakraratnavALA, navanidhinA adhipati, samRddha koSAgAra saMpanna, 32000 rAjAo jenA anugAmI che, tevA bharata rAjA 60,000 varSe saMpUrNa bharata kSetra para vijaya meLavIne sevaka puruSone bolAve che. bolAvIne A pramANe kahe che ke-- "he devAnupriyo ! tame zIghra abhiSikta hastiratna taiyAra karo" yAvat bharata rAjA aMjanagirinA zikhara samAna unnata gajarAja para ArUDha thAya che. | 108 tae NaM tassa bharahassa raNNo abhisekkaM hatthirayaNaM duruDhassa samANassa ime aTThaTThamaMgalagA purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA, taM jahA- sotthiya jAva dappaNe / tayaNaMtaraM ca NaM puNNakalasabhiMgAra divvA ya chattapaDAgA jAva saMpaTThiyA / tayaNaMtaraM ca veruliyabhisaMtavimaladaMDaM jAva AhANupuvvI saMpaTThiyaM / tayaNaMtaraM ca NaM satta egiMdiyarayaNA purao ahANupuvIe saMpaTTiyAyA, taM jahA - cakkarayaNe chattarayaNe cammarayaNe daMDarayaNe asirayaNe maNirayaNe kAgaNirayaNe / tayaNaMtaraM ca NaM Nava mahANihio purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA, taMjahA - sappe paMDuyae jAva saMkhe / tayaNaMtaraM ca NaM solasa devasahassA purao ahANupuvIe saMpaTTiyA / tayaNaMtaraM ca NaM battIsaM rAyavarasahassA ahANupuvIe saMpaTTiyA / tayaNaMtaraM ca NaM seNAvairayaNe purao ahANupuvvIe saMpaTThie / evaM gAhAvairayaNe, vaDDairayaNe, purohiyarayaNe / tayaNaMtaraM ca NaM itriya purao ahANupuvIe saMpaTTiyA / tayaNaMtaraM ca NaM battIsaM uukallANiyA sahassA purao ahANupuvIe saMpaTTiyA / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 210 / zrI jaMbudvIpa prApti sUtra tayaNaMtaraM ca NaM battIsaM jaNavayakallANiyA sahassA purao ahANupuvvIe sNptttthiyaa| tayaNaMtaraM ca NaM battIsaM battIsaibaddhA NADagasahassA purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA, tayaNaMtaraM ca NaM tiNNi saTTA sUksayA purao ahANupuvIe saMpaTThiyA / tayaNaMtaraM ca NaM aTThArasa seNippaseNIo purao saMpaTThiyA / tayaNaMtaraM ca NaM caurAsIiM AsasayasahassA purao saMpaTThiyA / tayaNaMtaraM ca NaM caurAsII hatthisaya sahassA purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA / tayaNaMtaraM caNaM chaNNauI maNussakoDIo purao ahANupuvIe saMpaTThiyA / tayaNaMtaraM ca NaM bahahe rAIsara talavara jAva satthavAhappabhiio purao ahANupuvvIesaMpaTThiyA / / tayaNaMtaraM caNaMbahave asiggAhA, laTThiggAhA, kuMtaggAhA, cAvaggAhA, cAmaraggAhA, pAsaggAhA, phalagaggAhA, parasuggAhA, potthayaggAhA, vINaggAhA,kuviyaggAhA haDapphaggAhA dIviyaggAhA saehiM saehiM rUvehi, evaM vesehiM ciMdhehi NioehiM saehiM saehiM vatthehiM purao ahANupuvIe saMpaTThiyA / / tayaNaMtaraM ca NaM bahave daMDiNo muMDiNo sihaMDiNo jaDiNo picchiNo hAsakAragA kheDakAragA davakAragA cADukAragA kaMdappiyA kukkuiyA mohariyA gAyaMtA ya vAyaMtA ya NaccaMtA ya hasaMtA ya ramaMtA ya kIlatA ya sArsetA ya sArvatA ya jAvetA ya rAvetA ya so/tA ya sobhAveMtA ya AloyaMtA jayajayasadaM ca pauMjamANA purao ahANupuvvIe sNptttthiyaa| ___ evaM uvavAiyagameNaM jAva tassa bharahassa raNNo purao AsA AsadharA ubhao pAsiMNAgA NAgadharA piTuo rahA rahasaMgellI ahANuphucIe saMpaTThiyA / bhAvArtha - bharatarAjA hasti ratna upara ArUDha thAya che tyAre temanI AgaLa sahuthI pahelA ATha-AThanI saMkhyAmAM maMgala pratIko, prasthApita thAya che arthAt tene laIne rAjapuruSo cAle che. te ATha maMgala A pramANe che- svastika kAvatuM darpaNa. tenI pAchaLa jaLathI paripUrNa kaLaza, jhArIo, divya chatra, patAkA vagere laIne rAjapuruSo cAle che. tenI pAchaLa vairya(nIlamathI) nirmita, dedIpyamAna daMDayukta chatra cAle che. tenI pAchaLa cakraratna, chatraratna, carmaratna, daMDarana, asiratna, maNiratna, kAkaNiratna. A sAta ekendriyarana yathAkramathI cAle che. tenI pAchaLa anukrame naisarpa, pAMDuka yAvat zaMkha, A navanidhio bhUmigata rahIne cAle che. tenI pAchaLa soLa hajAra devo ane tenI pAchaLa batrIsa hajAra rAjAo cAle che. tenI pAchaLa Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra [ 211] senApatiratna, gAthApati ratna, vardhakIratna ane purohita ratna cAle che. tenI pAchaLa strI ratna(parama suMdarI subhadrA) cAle che. tenI pAchaLa batrIsa hajAra &tuM kalyANikA strIo (jeno sparza &tuthI pratikULa rahe che arthAt zItakALamAM garama ane grISmakALamAM zItala rahe che, tevI rAjakulotpanna kanyAo) cAle che. tenI pAchaLa batrIsa hajAra janapada kalyANikA strIo(dezanA agragaNya puruSonI kanyAo) yathAkrame cAle che. tenI pAchaLa batrIsa batrIsa pAtrothI Abaddha batrIsa hajAra nATaka maMDaLIo cAle che. tenI pAchaLa traNaso sATha sUpakAra(rasoIyA) cAle che. tenI pAchaLa aDhAra zreNi-prazreNinA loko cAle che. tenI pAchaLa kramazaH coryAsI lAkha ghoDAo cAle che. tenI pAchaLa coryAsI lAkha hAthIo cAle che. tenI pAchaLa channa karoDa padAtIo(padayAtrI) cAle che. tenI pAchaLa aneka rAjA, talavara-rAja sanmAnita viziSTa nAgariko yAvatu sArthavAho Adi yathAkrame cAle che. tenI pAchaLa talavAradhArI, lAThIdhArI, bhAlAdhArI, dhanurdhArI, cAmaradhArI, uddhata ghoDA ane baLadone vazamAM rAkhavA mATe cAbuka Adi laIne cAlatA pAzadhArI; lAkaDAnuM pATiyuM lIdhelA phalakadhArI, kahADA lIdhelA parazadhArI, pustakadhArI, vINA grahaNa karanArA vINA dhArI, kariyANAnA DabbAo dhAraNa karanArA kuSyagrAhI, mazAlacI, dIvAo laIne cAlanArA dIpakadhArI, potapotAnA kAryane anurUpa AkAra, vastrAlaMkAra, cihna ane AbharaNathI yukta thaIne te kAryane yogya vastro dhAraNa karIne anukrame cAle che. tenI pAchaLa ghaNA daMDa dhAraNa karanArA, mastaka maMDelA; zikhAdhArI; jaTAdhArI; mayUrapicchane dhAraNa karanArA, hasAvanArA, dhuta vizeSamAM pravRtti karanArA; krIDA, khela, tamAzA karanArA; khuzAmatiyA-hAjI hA karanArA; kAmuka athavA zRMgArika ceSTA karanArA, bhAMDa Adi kAyika kuceSTA karanArA vAcALa loko gAtA, khela karatA(tALIo vagADatA), nAcatA, hasatA, pAsA Adi dvArA ramatA, pramodakArI krIDA karatA, bIjAne gIta vagere zIkhavADatAM, saMbhaLAvatAM, kalyANakArI vAkya bolatAM, bhinna bhinna prakAranA avAja karatAM, manojJa veza AdithI zobhatAM ane bIjAne zobhAvatA, prasanna karatA, bharatarAjAne jotA, teno jayanAda karatA loko yathAkrame cAle che. A prasaMga vistArathI aupapAtikasUtra pramANe, koNika rAjAnA varNana anusAra saMgrAhya che. yAvat bharatarAjAnI AgaLa moTA kadAvara ghoDA, ghoDesavAro, tenI baMne bAju hAthI, hAthI para savAra thayelA puruSo ane tenI pAchaLa rathono samUha yathAkramathI cAle che. 109 taeNaM se bharahAhiveNariMde hArotthayasukayaraiyavacche jAvaamaravai-saNNibhAe iDDIe pahiyakittI cakkarayaNa-desiyamagge aNegarAyavara- sahassANuyAyamagge jAva samuddarava-bhUyaMpiva karemANe-karemANe savviDDIe savvajuIe jAva NigghosaNAiyaraveNaM jAva joyaNaMtariyAhiM vasahIhiM vasamANe- vasamANe jeNeva viNIyA rAyahANI teNeva Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra uvAgacchai, uvAgacchittA viNIyAe rAyahANIe adUrasAmaMte duvAlasajoyaNAyAmaM NavajoyaNa-vitthiNNaM varaNagarasaricchaM vijaya-khaMdhAvAraNivesaM karei, karettA vaDDairayaNaM saddAvei saddAvettA jAva viNIyAe rAyahANIe aTThamabhattaM pagiNhai, pagihittA aTThamabhattaM paDijAgaramANe- paDijAgaramANe viharai | 12 bhAvArtha :- tyArapachI te narendra, bharatakSetranA adhipati ke jenuM vakSasthaLa hArothI vyApta, suzobhita ane prItikara che yAvat amarapati-devarAja indra jevI jenI samRddhi che, prasiddha kIrti che, cakra nirdezita mArga para cAlatA aneka hajAro rAjAo dvArA jenuM anusaraNa thaI rahyuM che, tevA bharata rAjA samudranA ghUghavATAnI jema nAda karatAM, sarva prakAranI Rddhi ane dhRtithI sahita yAvat bherI vagere vAjiMtronA dhvani sAthe divya cakraratnanI pAchaLa cAlatAM cAlatAM, eka-eka yojananA aMtare paDAva karatAM-karatAM, vinItA rAjadhAnI samIpe Ave che. rAjadhAnIthI na ati dUra na ati najIka bAra yojana lAMbo, nava yojana pahoLo uttamanagara jevo sainyano paDAva nAMkhIne potAnA vardhakI ratnane bolAve che. A sarva varNana pUrvavat jANavuM yAvat vinItA rAjadhAnIne uddezIne bharata rAjA aThThamatapa kare che yAvat akramanI tapazcaryAmAM jAgRtipUrvaka lIna banIne rahe che. 110 tae NaM se bharahe rAyA aTThamabhattaMsi pariNamaNaMsi posahasAlAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvettA taheva jAva aMjaNagiri-kUDasaNNibhaM gayavaI Naravai duruDhe / taM caiva savvaM jahA heTThA NavariM Nava mahANihio cattAri seNAo Na pavisaMti seso so ceva gamo jAvaNigghosaNAieNaM viNIyAe rAyahANIe majjhamajjheNaM jeNeva sae gihe jeNeva bhavaNavaravaDiMsagapaDiduvAre teNeva pahArettha gamaNAe / bhAvArtha :- aThThama tapa pUrNa thatAM bharatarAjA pauSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLe che, bahAra nIkaLIne sevaka puruSone bolAve che yAvat bharatarAjA aMjanagirinA zikhara jevA UMcA gajapati upara ArUDha thAya che. nagara praveza saMbaMdhI te sarva varNana pUrva sUtra varNita kramika RddhinI samAna jANavuM, temAM vizeSatA e che ke nava mahAnidhio ane cAra senAo rAjadhAnImAM praveza karatI nathI yAvat bharatarAjA vAjiMtranI dhvani sAthe vinItA rAjadhAnInI madhyamAM thaIne potAnA rAjabhavananA tathA sarvotkRSTa prAsAda-mahelanA praveza dvAranI dizAbhimukha prayANa zarU kare che. 111 tae NaM tassa bharahassa raNNo viNIyaM rAyahANi majjhamajjheNaM aNupavisamANassa appegaiyA devA viNIyaM rAyahANiM sabbhiMtarabAhiriyaM Asiya- sammajjiya - ovalittaM kareMti, appegaiyA maMcAi - maMca - kaliyaM kareMti, evaM sesesuvi paesu, Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSAra | 217 appegaiyA-NANAviha-rAga-vasaNa-ussiya- dhaya- paDAgA- maMDiyabhUmiyaM kareMti, appegaiyA lAulloiya-mahiyaM kareMti, appegaiyA gaMdhavaTTibhUyaM kareMti / appegaiyA hiraNNavAsaM vAsiMti, appegaiyA suvaNNa- rayaNa-vaira- AbharaNavAsaM vArseti / / bhAvArtha :- bharata rAjA jyAre vinItA nagarInA madhya mArgathI nagaramAM praveza kare che tyAre keTalAka devo nagarInI aMdara bahAra pANI chAMTI, nagarane svaccha karI, lIMpe che, keTalAka devo sIDIovALA prekSAgRha banAve che; te ja pramANe bIjA sarva pado pUrvavatu jANavA yAvatu keTalAka nagarIne vividha raMgIna vastrothI nirmita UMcIUMcI dhvajA-patAkAothI vibhUSita bhUmivALI banAve che, keTalAka maMDapa banAve che. caMdaravo tANI bhUmine susajjita kare che, keTalAka bhUmine sugaMdhita banAve che; keTalAka te samaye cAMdInI varSA kare che, keTalAka devo suvA, ratna, hI mane AbhUSaeonI va 42 che. 112 tae NaM tassa bharahassaraNNo viNIyaM rAyahANi majjhamajjheNaM aNupavisamANassa siMghADaga jAva mahApahesu bahave atthatthiyA kAmasthiyA bhogatthiyA lAbhatthiyA iDDissiyA kibbisiyA kAroDiyA kAravAhiyA saMkhiyA cakkiyA NaMgaliyA muhamaMgaliyA pUsamANayA vaddhamANayA laMkhamaMkhamAiyA; tAhi orAlAhiM iTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNuNNAhiM maNAmAhiM sivAhiM dhaNNAhiM maMgallAhiM sassirIyAhiM hiyayagamaNijjAhiM hiyaya-palhAyaNijjAhiM vaggUhi aNavarayaM abhiNaMdaMtA ya abhithuNaMtA ya evaM vayAsI__jaya jaya NaMdA! jaya jaya bhaddA! bhadaM te ajiyaM jiNAhi, jiyaM pAlayAhi, jiyamajjhe vasAhi, iMdo viva devANaM, caMdo viva tArANaM, camaro viva asurANaM, dharaNo viva NAgANaM, bahUI puvvasayasahassAI, bahUIo puvvakoDIo bahUIo puvvakoDAkoDIo viNIyAe rAyahANIe cullahimavaMta-giri-sAgara-merAgassa ya kevalakappassa bharahassa vAsassagAmAgara-Nagara-kheDa-kabbaDa-maDaMba-doNamuha-paTaNAsama-saNNivesesu sammaM payA-pAlaNo-vajjiya-laddhajase mahayA hayaNaTTa jAva viharAhi tti kaTu jayajayasaI pauMjaMti / bhAvArtha :- bharatarAjA jyAre vinItA rAjadhAnInA madhya mArgathI praveza kare che tyAre nagarInA traNa rastA bhegA thAya temAM yAvata mahApaMthomAM aneka dhanArthI, kAmArthI, bhogArthI, lAbhArthI, godhana Adi RddhinA abhilASI, bhAMDa Adi, pAnavAhaka, karavAhaka, zaMkha vagADanArA, cakradhArI, haLadhArI, maMgalamaya zubha vacana bolanArA cAraNAdi, stuti gAyako, bIjAnA khaMbhA para beThelA puruSa, vAMsanA agrabhAga para khela dekhADanArA naTa, citrapaTa batAvIne AjIvikA calAvanArA; uttama, iSTa, kamanIya, priya, manojJa, Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra manohara kalyANakArI, prazaMsAyukta, maMgala, lAlitya, audArya Adi guNothI yukta, hRdayagamanIya, hRdayane AhAdita karanArI vANIthI ane mAMgalika zabdothI rAjAne satata abhivaMdana karatAM, stuti karatAM A pramANe bole che "janajanane AnaMda ApanArA rAjanuM! Apano jaya ho, Apano vijaya ho, janajanane mATe kalyANa svarUpa rAjanuM! Apa sadA vijayI ho, ApanuM kalyANa ho. jenA para vijaya na meLavyo hoya tenA para Apa vijaya prApta karo, jene jItI lIdhA che tenuM pAlana karo, jItelAone sAthe rAkho. devomAM IdranI jema, tArAomAM caMdranI jema, asuromAM camarendranI jema ane nAgomAM dharaNendranI jema lAkho pUrva, karoDopUrva, koTAkoTI pUrva sudhI vinItA rAjadhAnI ane uttaradizAmAM culahimavaMta(ladhuhimavaMta) parvata ane bIjI trAhizAmomAMsabhudronI sImAvaNA saMpUrNa maratakSetranAma, pA, n||2, 2, 32, mana, drobhu5, pattana, Azrama, AvAsa, sanniveza, A kSetromAM vasanArA prajAjanonuM sArI rIte pAlana karIne yaza upArjana karI thAvat temanuM Adhipatya karatA vicaro." A pramANe kahI jaya-jaya zabdathI rAjAno jayaghoSa kare che. 113 tae NaM se bharahe rAyA NayaNamAlAsahassehiM picchijjamANe- picchijjamANe vayaNamAlA-sahassehiM abhithuvvamANe-abhithuvvamANe hiyaya- mAlAsahassehiM uNNaMdijja-mANe-uNNaMdijjamANemaNoraha-mAlAsahassehiM vicchippamANe-vicchippamANe kaMtirUva-sohaggaguNehiM picchijjamANe- picchajjamANe aMgulimAlAsahassehi dAijjamANe- dAijjamANe dAhiNahattheNaM bahUNaM NaraNArIsahassAhiM aMjalimAlAsahassAI paDicchemANe paDicchemANe bhavaNapaMtIsahassAI samaicchamANe-samaicchamANe taMtI-tala-tuDiya-gIya- vAiya-raveNaM madhureNaM maNahareNaM maMjumaMjuNA ghoseNaM apaDibujjhamANe- apaDibujjhamANe jeNeva sae gihe jeNeva sae bhavaNavaravaDiMsayaduvAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchaittA AbhisekkaM hatthirayaNaM Thavei, ThavettA AbhisekkAo hatthiyaNAo paccoruhai, __ paccoruhittA solasa devasahasse sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA, battIsaM rAyasahasse sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA, seNAvairayaNaM sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA evaM gAhAvairayaNaM vaDDairayaNaM purohiyarayaNaM sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA tiNNi saTe sUyasae sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA, aTThArasaseNippaseNIo sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA, aNNevi bahave rAIsara jAva satthavAhappabhiio sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA paDivisajjei, itthIrayaNeNaM, battIsAe uukallANiyAsahassehiM, battIsAe jaNavayakallANiyA-sahassehiM, batIsAe battIsaibadhehiM NADayasahassehiM saddhiM saMparikhuDe Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra bhavaNavara-vaDiMsagaM aIi jahA kubero vva devarAyA kailAsasiharasiMgabhUyA bhAvArtha :- tyArapachI bharata rAjA hajAro nayana paMktiothI jovAtAM; hajAro vacana paMktithI stuti karAtAM; hajAro hRdaya paMktimAM sthAna meLavatAM; hajAro manoratha paMkti pUrNa karatAM; kAMti, rUpa ane saubhAgya guNonA kAraNe Azcarya dRSTithI jovAtA; hajAro aMgulI paMktithI nirdiSTa; jamaNI bAjuthI ghaNA hajAro nara-nArInI hajAro aMjalI paMktine svIkAratA; hajAro bhavana paMktione pasAra karatA; gIta, taMtrI, tAla, truTita vagere vAjiMtro sahitanA gItonA madhura, manohara, maMjula svarone sAMbhaLatA-sAMbhaLatA potAnA rAja bhavana ane tenA sarvottama praveza dvAra samIpe pahoMce che. dvAra samIpe AvIne hastiratnane Ubho rAkhI, tenA uparathI nIce utare che, 215 hAthI uparathI nIce utarIne bharata rAjA sahu prathama 16,000 devonuM satkArapUrvaka sanmAna kare che. tatpazcAt 32,000 rAjAonuM satkAra pUrvaka sanmAna kare che. tatpazcAt anukrame senApatiratna, gAthApatiratna, vardhakIratna ane purohitaratna A cAre ya paMcendriya ratnonuM satkAra pUrvaka sanmAna kare che. ya tatpazcAt anukrame 360 rasoIyA ane 18 zreNI-prazreNInA mahAjanonuM satkArapUrvaka sanmAna kare che. tatpazcAt anya ghaNA rAjAo, aizvaryazALI puruSo yAvat sArthavAha AdinuM satkArapUrvaka sanmAna kare che ane te sarvane vidAya Ape che. devo Adine vidAya karIne, subhadrA strIratna, 32,000 RtukalyANikA strIo ane 32,000 janapadakalyANikA strIo sAthe; 32-3ra pAtrothI Abaddha 32,000 nATaka maMDaLIthI vIMTALAyelA; kailAza parvatanA zikhara jevA bharata rAjA potAnA sarvottama prAsAdamAM devarAja kuberanI jema praveza kare che. 114 tae NaM se bharahe rAyA mitta NAi Niyaga sayaNa saMbaMdhi pariyaNaM paccuvekkhai, puccavekkhittA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jAvamajjaNagharAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva bhoyaNamaMDave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragae aTThamabhattaM pArei, pArettA uppi pAsAyavaragae phuTTamANehiM muiMgamatthaehiM battIsaibaddhehiM NADaehiM varataruNIsaMpauttehiM uvalAlijjamANe-uvalAlijjamANe uvaNaccijjamANe - uvaNaccijjamANe uvagijjamANe-uvagijjamANe mahayA haya NaTTa jAva bhuMjamANe viharai / bhAvArtha :- tyArapachI rAjA potAnA mitro, jJAtijano, mAtA, pitA, bhAI, bahenAdi parivArajano zvasura, sALA Adi svajano, saMbaMdhIo, AsapAsanA pADozI vagerene kuzaLa-samAcAra pUche che. tyArapachI snAnagRhamAM jAya che. snAna Adi karIne snAnagharamAMthI bahAra nIkaLIne bhojana maMDapamAM Ave che. bhojana maMDapamAM AvIne sukhAsana upara besIne aThThama tapanuM pAraNuM kare che. pAraNuM karIne potAnA mahelamAM jAya che. mRdaMgono avirala dhvani thaI rahyo che, tevA 32 prakAranA nATakothI AnaMda Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra pAmatA, zreSTha taruNa rANIo sAthe vAjiMtro sAMbhaLatA, nRtyonuM avalokana karatAM, gIto sAMbhaLatA thAvat vipula sukho bhogavatAM rahe che. vivecana : prastuta sUtromAM cakravartInA digvijaya-cha khaMDa paranA vijaya meLavI lIdhA pachI, gaMgAnadInA pazcimI kinArethI ayodhyA nagarI taraphanuM prayANa ane nagara pravezanuM suspaSTa, vistRta varNana che. targata keTalAka viziSTa zabdonA artha A pramANe che- 30eciLayA :- RtukalyANikA. cakravartI 32,000 rAjAonA vijetA bane che. te rAjAo potAnI kanyAo cakravartIne bheTarUpe arpaNa kare che ane cakravartI temanI sAthe lagna kare che. te kanyAo Rtu kalyANikA hoya che arthAt teono sparza Rtune anukULa hoya che. ThaMDImAM teno sparza uSNa ane grISma RtumAM teno sparza ThaMDo hoya che. navayabrALiyA :- janapadakalyANikA. cakravartI 3ra,000 deza jIte che. te dezonA agraNIjana, paNa potAnI eka eka kanyA rAjAne bheTa dhare che ane cakravartI te 32,000 kanyAo sAthe lagna kare che. te kanyAo janapada kalyANikA kahevAya che. varasaphaLa gADI:- 32,000 rAjAo jyAre potAnI kanyAnA cakravartI sAthe lagna karAve che tyAre pANigrahaNa mahotsavamAM kara mocananA samaye potAnI kanyA sAthe eka-eka nATaka maMDaLI paNa bheTarUpe Ape che. te pratyeka nATaka maMDaLImAM 3ra-3ra pAtro hoya che. te nATaka maMDaLI cakravartInI 32,000 rANIo sAthe mahelamAM ja rahe che. viLIyAra rAyalIpa makamAM pati :- digvijaya karIne vinItA nagarImAM pAchA pharI rahelA cakravartI vinItA nagarInA adhiSThAyaka devone anulakSI aTTama pauSadha kare che. digvijaya daramyAna mAgadhAdi tIrtha, parvata, nadI AdinA adhiSThAyaka devo, vidhAdharAdi narapatio para adhikAra meLavavA aTTama kare che. vinItA nagarInA devo to prathamathI ja cakravartInI AjJAmAM hoya che paNa A praveza samayano aTTama, nagaramAM upadrava na thAya, te arthe kare che. nagarajanonI sarva prakAranI sukha, zAMti ane samAdhi mATe cakravartI aThThama tapanI ArAdhanA kare che. vijayamAM sahayogI banelA sarvadevo, paMcendriya ratno, aneka dezonA rAjA, mahArAjAo temaja samasta prajAjanono ucita satkAra karyA pachI ja gRhapraveza ane aThThama tapanuM pAraNuM kare che. A sarva pravRttimAM cakravartInI nagarajano pratyenI hitaciMtA, udAratA, janavatsalatA jevA guNo daSTigocara thAya che. cakravartI rAjAno abhiSeka :115 tae NaM tassa bharahassa raNNo aNNayA kayAi rajjadhuraM ciMtemANassa imeyArUve Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSAra | 217 / ajjhatthie jAva samuppajjatthA- abhijie NaM mae Niyaga- balavIriya-purisakkAraparakammeNa cullahimavaMta-girisAgaramerAe kevalakappe bharahe vAse, taM seyaM khalu me appANaM mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcAvittae tti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA kallaM pAuppabhAe jalaMte jeNeva majjaNaghare jAva paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe NisIyai, NisIittA solaha devasahasse, battIsaM rAyavarasahasse, seNAvairayaNe, gAhAvairayaNe, vaDDairayaNe purohiyarayaNe tiNNi saDhe sUvasae, aTThArasa seNippaseNIo, aNNe ya bahave rAIsara, talavara jAva satthavAhappabhiio saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- abhijie NaM devANuppiyA! mae Niyagabala vIriya jAva kevalakapppe bharahe vAse, taM tubbhe NaM devANuppiyA! mamaM mahayArAyAbhiseyaM viyaraha / bhAvArtha - rAjyadhurAnuM vahana karatA bharata rAjAnA manamAM ekadA A prakArano bhAva utpanna thAya che ke meM mArA baLa, vIrya, puruSArtha ane parAkramathI eka tarapha cullahimavaMta parvata ane traNa bAju samudrothI maryAdita saMpUrNa bharatakSetrane jItI lIdhuM che. tethI have huM bhavya rAjyAbhiSeka karAvuM, te yogya che. A pramANe vicAra karIne yAvat bIje divase savAre bharata rAjA snAnagharamAM praveza karI, snAna Adi karIne, bAhya upasthAnazALAmAM AvIne siMhAsana upara pUrvAbhimukha besIne, soLa hajAra Abhiyogika devo, batrIsa hajAra mukhya rAjAo, senApatiratna, gAthApati ratna, vardhakIratna, purohita ratna, traNaso sATha rasoIyA. aDhAra zreNi-prazreNinA loko ane bIjA ghaNAM mAMDalika rAjAo, aizvaryazALI ane prabhAvazALI puruSo yAvatu sArthavAhone bolAvIne kahe che ke- "he devAnupriyo ! meM mArA baLa, vIryathI saMpUrNa bharatakSetrane jItI lIdhuM che. tethI he devAnupriyo! tame mArA rAjyAbhiSekanA bhavya samArohanI taiyArI karo." 116 tae NaM se solasadevasahassA jAva satthavAha-pabhiio bharaheNaM raNNA evaM vuttA samANA haTUtu? jAva karayalamatthae aMjaliM kaTu bharahassa raNNo eyamaTuM sammaM viNaeNaM paDisuNeti / bhAvArtha :- bharatarAjA A pramANe kahe che tyAre soLa hajAra Abhiyogikadevo yAvata sArthavAha vagere ghaNA harSita ane saMtuSTa thAya che. teo aMjali baddha hAtha mastake aDADI bharatarAjAnA Adezano vinayapUrvaka svIkAra kare che. 117 tae NaM se bharahe rAyA jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jAva aTThamabhattaM paDijAgaramANe viharai / Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 218 / zrI jaMbaDIpa prajJapti sUtra tae NaM se bharahe rAyA aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi Abhiyogie deve saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! viNIyAe rAyahANIe uttarapurasthime disIbhAe egaM mahaM abhiseyamaMDavaM viuvveha viuvvittA mama eyamANattiyaM pccppinnh| bhAvArtha :- tyAra pachI bharatarAjA pauSadhazALAmAM AvIne, jAgRti pUrvaka, aTTamanI tapasyA kare che. aThThama tapa pUrNa thatAM te Abhiyogika devone bolAvIne kahe che ke-"he devAnupriyo! vinItA rAjadhAnInA uttarapUrva digubhAgamAM eka vizALa abhiSeka maMDapanI vaikriyalabdhi dvArA racanA karo. e pramANe karIne bhane ro." 118 tae NaM te AbhiyogA devA bharaheNaM raNNA evaM vuttA samANA haTTatuTThA jAva eva sAmitti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisurNeti, paDisuNittA viNIyAe rAyahANIe uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakkamaMti, avakkamittA veuvviyasamugghAeNaM samohaNaMti, samohaNittA saMkhajjAiM joyaNAiM daMDaM NisiraMti, taM jahA- vairANaM jAva riTThANaM ahAbAyare puggale parisArDeti, parisADittA ahAsuhume puggale pariyAdiyaMti, pariyAdittA doccaMpiveuvviya samugghAeNaM samohaNaMti, samohaNittA bahusamaramaNijjaM bhUmibhAgaM viuvvaMti; se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva uvasobhie / bhAvArtha:- bharatarAjA A pramANe kahe che tyAre Abhiyogika devo potAnA manamAM harSita ane saMtuSTa thAya che. "jevI svAmInI AjJA" A pramANe kahIne, teo bharatarAjAnA Adezano vinayapUrvaka svIkAra kare che, svIkAra karIne vinItA rAjadhAnInA uttarapUrva digubhAgamAM-IzAna koNamAM jaIne vaikriya samudyAta dvArA potAnA Atmapradezone saMkhyAta yojananA daMDarUpe bahAra kADhe che. tenA dvArA grahaNa karavA yogya vaja ratna yAvata riSTa ratnAdinA pUla, asAra yugalone choDIne, yathAyogya sArabhUta sUkSma pugalone grahaNa kare che. tene grahaNa karIne bIjIvAra vaikriya samudyAta karIne mRdaMganA uparI bhAga jevA samatala, suMdara bhUmibhAganI racanA kare che. 119 tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjha desabhAe ettha NaM mahaM egaM abhiseyamaNDavaM viuvvaMti aNegakhaMbhasaksaNNiviTuM jAva gaMdhavaTTibhUyaM pecchAghara- maMDava, vnnnno| bhAvArtha :- samatala ramaNIya bhUmibhAganI barAbara vaccamAM eka vizALa abhiSeka maMDapanI racanA kare che. te maMDapa seMkaDo thAMbhalAo upara sthita hoya che vAva tene sugaMdhanI sugaMdhita goLI jevo banAve che vagere varNana prekSAgRha maMDapa jevuM ja jANavuM. 120 tassa NaM abhiseyamaMDavassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ega abhiseya Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 218 pIDhaM viuvvaMti- acchaM saNhaM jAva paDirUvaM / tassa NaM abhiseyapeDhassa tidisiM tao tisovANapaDirUvae viuvvaMti, tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte jAvatoraNA / tassaNaM abhiseyapeDhassa bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte / tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM egaM sIhAsaNaM vivThavaMti / tassa NaM sIhAsaNassa ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte jAva dAmavaNNagaM samattaM tti / tae NaM te devA abhiseyamaMDavaM viuvvaMti viuvvittA jeNeva bharahe rAyA jAva paccappiNaMti / bhAvArtha :- abhiSeka maMDapanI barAbara madhyamAM eka vizALa abhiSekapIThanI racanA kare che. te abhiSekapITha svaccha ane mulAyama hoya che. te abhiSeka pIThanI traNa dizAomAM traNa traNa sopAna mArgonI racanA kare che. te trisapAnanuM to29|| paryaMtanuM vana (vakSa-4, sU-17/18 prabhA) nig. te abhiSeka pIThano bhUmibhAga ghaNo samatala hoya che. te atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAganI barAbara madhyamAM teo eka vizALa siMhAsana banAve che. siMhAsananuM varNana vijayadevanA siMhAsananI samAna jANavuM. te devo A pramANe abhiSekamaMDapanI racanA karI, bharatarAjA pAse AvI, te kArya pUrNa thaI gayAnA samAcAra Ape che. 121 taeNaMse bharahe rAyA AbhiyogANaMdevANaM aMtie eyamaTu soccA Nisamma haTUTa jAva posahasAlAopaDiNikkhamaipaDiNikkhamittA koDaMbiyapurisesaddAveisAketA evaMvayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA ! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha, paDikappettA hayagayarahapavasjohakaliyaM cAuragiNiM seNNaM saNNAhei saNNAhettA eyamANattiyaM paccappiNaha; jAva paccappiNNaMti / bhAvArtha:- te Abhiyogika devo pAsethI te samAcAra sAMbhaLI bharatarAjA harSita ane saMtuSTa thAya che. thAvat pauSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLIne te, potAnA sevaka puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe 53-" devAnupriyo ! yathAzIghra stiratnane taiyAra 422. stiratnane taiyAra rIne gho', hAthI, 2tha ane zreSTha yoddhAo-sainiko sahita cAturaMgiNI senAne taiyAra karo. A pramANe karIne mane samAcAra Apo" sevaka puruSo te pramANe kArya karIne rAjAne samAcAra Ape che. 122 tae NaM bharahe rAyA majjaNagharaM aNupavisai jAva aMjaNagirikUDasaNNibhaM gayavaiM NaravaI AruDhe / tae NaM tassa bharahassa raNNo AbhisekkaM hatthirayaNaM Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra duruDhassa samANassa ime aTThaTThamaMgalagA purao ahANupuvvIe saMpaTTiyA jo ceva gamo viNIyaM pavisamANassa so ceva ettha NikkhamamANassa vi jAva viNIyaM rAyahANi majjhamajjheNaM Niggacchai, NigAcchittA jeNeva viNIyAe rAyahANIe uttarapuratthime disIbhAe jAva abhiseyamaMDave teNeva uvAgacchai, 220 uvAgacchittA abhiseyamaMDava duvAre AbhisekkaM hatthirayaNaM ThAvei, ThAvettA AbhisekkAo hatthirayaNAo paccoruhai, paccaruhittA itthIrayaNeNaM battIsAe uTha kallANiyAsahassehiM battIsAe jaNavayakallANiyAsahassehiM battIsAe battIsaibaddhehiM NADagasahassehiM saddhiM saMparivuDe abhiseyamaMDavaM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva abhiseyapeDhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA abhiseyapeDhaM aNuppayAhiNI karemANekaremANe puratthimilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM durUhai duruhittA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA puratthAbhimuhe saNNisaNNe / bhAvArtha :- tyArapachI bharatarAjA snAnagRhamAM praveza karI, snAnAdithI nivRtta thaIne aMjanagirinA zikhara jevA unnatta gajarAja upara ArUDha thAya che. abhiSikta hastiratna upara ArUDha thayelA rAjAnI sahuthI AgaLa ATha maMgala pratIka cAle che. A rIte rAjAnuM vinItA rAjadhAnImAMthI nIkaLavAnuM saMpUrNa varNana tenA vinItA nagarInA praveza varNananI samAna jANavuM yAvat bharatarAjA vinItA rAjadhAnInI madhyamAMthI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM vinItA rAjadhAnInA uttarapUrva digbAgamAM abhiSekamaMDapa che, tyA khAve che. abhiSekamaMDapanA daravAje para abhiSikta hastiratnane Ubho rAkhe che, Ubho rAkhIne teo hastiratna uparathI nIce utare che, nIce UtarIne strIratna subhadrA, batrIsa hajAra RtukalyANikA strIo, batrIsa hajAra janapada kalyANikA strIo, batrIsa-batrIsa pAtrothI Abaddha batrIsa hajAra nATaka maMDaLIo sahita abhiSekamaMDapamAM praveza kare che, praveza karIne abhiSekapITha pAse AvIne, abhiSekapIThanI traNavAra pradakSiNA karI, pUrva tarapha sthita traNa sIDIo(pagathiyA) caDIne siMhAsana samIpe Ave che, tyAM AvIne pUrvAbhimukha siMhAsana upara bese che. 123 tae NaM tassa bharahassa raNNo battIsaM rAyasahassA jeNeva abhiseyamaNDave teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA abhiseyamaMDavaM aNupavisaMti aNupavisittA abhiseyapeDhaM aNuppayAhiNI-karemANA aNuppayAhiNI- karemANA uttarillaM tisovANapaDirUvaeNaM jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva aMjali kaTTu bharahaM rAyANaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti, vaddhAvittA bharahassa raNNo NaccAsaNe Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra [ 221] NAidUre sussUsamANA jAva pajjuvAsaMti / tae NaM tassa bharahassa raNNo seNAvairayaNe jAva satthavAhappabhiIo tevi taha ceva NavaraM dAhiNilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM jAva pajjuvAsaMti / bhAvArtha :- bharatarAjAnI pAchaLa batrIsa hajAra mukhya rAjAo, abhiSekamaMDapa che tyAM AvIne abhiSekamaMDapamAM praveza kare che, praveza karIne abhiSekapIThanI traNavAra pradakSiNA karI, uttara dizAnA trisopAna-pagathiyA caDIne bharatarAjA samIpe AvIne hAtha joDI thAvata aMjali karIne bharatarAjAne jaya-vijaya zabdothI vadhAre che, vadhAvIne bharatarAjAnI na ati dUra na ati najIka, paryApAsanA karatAM yathAsthAne bese che. tyAra pachI bharatarAjAnA senApatiratna yAvata sArthavAha Adi tyAM Ave che, te sarva varNana pUrvavat jANavuM. temAM vizeSatA e che ke teo dakSiNa taraphanA trisapAna mArgathI abhiSekapITha para Ave che ane rAjAnI sevAmAM upasthita thAya che. 124 tae NaM se bharahe rAyA Abhiyoge deve saddAvei saddAvettA evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA! taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM mahArAyAbhiseyaM uvaTThaveha / bhAvArtha - tyAra pachI bharatarAjA Abhiyogika devone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che ke he devAnupriyo! mArA mATe mahArtha- jemAM maNi, suvarNa, ratna Adino upayoga thayo hoya, mahAI- bahu mUlyavAna, mahAI- jemAM vAjiMtro sahita ghaNo moTo utsava manAvI zakAya, evA mahArAjyAbhiSekanI vyavasthA karo." 125 tae NaM te AbhiogiyA devA bharaheNaM raNNA evaM vuttA samANA haTTatuTThacittA jAva uttarapuritthamaM disIbhAgaM avakkamaMti, avakkamittA veuvviyasamugghAeNaM samohaNaMti, evaM jahA vijayassa tahA itthaMpi jAva paMDagavaNe egao milAyaMti e gao milAittA jeNeva dAhiNaDDabharahe vAse jeNeva viNIyA rAyahANI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA viNIyaM rAyahANiM aNuppayAhiNI karemANA-karemANA jeNeva abhiseyamaMDave jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM mahArAyAbhiseyaM uvaTThati / bhAvArtha - bharata rAjA A pramANe kahe che tyAre Abhiyogika devo harSita ane saMtuSTa thAya che. yAvatuM teo uttarapUrva dizAmAM jaIne; vaikriya samudyAta karIne kSIra samudra, sarva nadI, tIrtho, drahonA pANI, gozIrSa caMdana, parvatIya auSadhio laI paMDagavanamAM ekatrita thAya che tyAM sudhInuM varNana jIvAbhigama sutragata vijaya devanA abhiSekanA varNana pramANe jANavuM. paMDagavanamAM ekatrita thaIne te devo dakSiNArdha Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra bharatanI vinItA rAjadhAnImAM Ave che, vinItA rAjadhAnIne pradakSiNA karI, abhiSeka maMDapamAM bharatarAjA samIpe AvI, mahArtha, mahArdha, mahArda, rAjyAbhiSekane anurUpa kSIrodakAdi sAmagrI sthApita kare che. 22 126 tae NaM taM bharahaM rAyANaM battIsaM rAyasahassA sobhaNaMsi tihi karaNa divasaNakkhatta muhuttaMsi uttarapoTThavayA vijayaMsi tehiM sAbhAviehi ya uttaraveDavviehi ya varakamala-paiTThANehiM surabhivara- vAripaDipuNNehiM jAva mahayA mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcaMti, abhiseo jahA vijayassa, abhisiMcittA patteyaM patteyaM jAva aMjali kaTTu tAhiM iTThAhiM, jahA pavisaMtassa bhaNiyA tahA jAva viharAhi tti kaTTu jayajayasaddaM pauMjaMti / bhAvArtha :- tyAra pachI bharata rAjAnA 32,000 rAjAo nirdoSa zubha tithi, karaNa, divasa, nakSatra ane muhUrtamAM-uttarA bhAdrapada nakSatra ane vijaya nAmanA muhUrtamAM svAbhAvika ane uttaravaikriya dvArA utpanna zreSTha kamaLo upara pratiSThApita, surabhita uttama jaLathI paripUrNa eka hajAra ATha kaLazothI moTA AnaMda utsava sAthe bharatarAjAno abhiSeka kare che. abhiSekanuM saMpUrNa varNana vijayadevanA abhiSekanI samAna jANavuM. yAvat te rAjAo hAtha joDIne praveza samayanI jema jaya jayakAra kare che yAvat "he rAjan ! tame sukhapUrvaka vicaro,'' tema AziSa vacana duhe che. 127 tae NaM taM bharahaM rAyANaM seNAvairayaNe, gAhAvairayaNe, vaDDairayaNe, purohiyarayaNe tiNNi ya saTTA sUvasayA aTThArasa seNippaseNIo aNNe ya bahave jAva satthavAhappabhiio evaM ceva abhisiMcaMti tehiM varakamalapaiTThANehiM taheva abhithuNaMti ya / solaha devasahassA evaM ceva NavaraM pamhalasukumAlAe jAva divvaM devadUsajuyalaM NiyaMsAveMti, mauDaM piNaddheti / tayaNaMtaraM NaM daddara-malaya- sugaMdhagaMdhiehiM gaMdhehiM gAyAiM abbhukrkheti divvaM ca sumaNadAmaM jAvapiNarddheti, kiM bahuNA ? gaMTThimaveDhima jAva alaMkiya vibhUsiyaM kareM / bhAvArtha :- tyAra pachI senApatiratna, gAthApatiratna, vardhakIratna, traNaso sATha rasoIyAo, aDhAra zreNi- prazreNijana ane bIjA ghaNA mAMDalika rAjAo, sArthavAho vagere uttama kamaLapatro para rAkhelA, surabhita, uttama jaLathI paripUrNa, kaLazothI bharatarAjAno abhiSeka kare che ane rAjAnI stuti kare che. te ja rIte soLa hajAra devo bharata rAjAno abhiSeka kare che. ahIM vizeSatA e che ke abhiSeka karyA pachI devo Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra | 227 saMchaDAvALA sukomaLa vastra-TuvAlathI rAjAnuM zarIra lUche che yAvata be devadUSya divya vastra dhAraNa karAvI mugaTa paherAve che. tyAra pachI te devo rAjAnA zarIra upara dardara ane malaya caMdananI sugaMdhathI sugaMdhita dravyo-attara chAMTe che; divya puSponI mALA paherAve che; vizeSa zuM kahevuM? puSpAdi gUMthelI, suvarNanA tArAdi vaTelI mALAothI rAjAne vibhUSita kare che. 128 tae NaM se bharahe rAyA mahayA-mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcie samANe koDaM-biyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! hatthi khaMdhavaragayA viNIyAe rAyahANIe siMghADaga-tiga-caukka-caccara jAvamahApahapahesu mahayA-mahayA saddeNaM ugghosemANA-ugghosemANA ussukkaM ukkaraM jAva sapurajaNavayaM duvAlasa-saMvacchariyaM pamoyaM ghoseha ghosettA mameyamANattiyaM paccappiNaha / tae NaM te koDuMbiyapurisA bharaheNaM raNNA evaM kuttA samANA haTTatuTu jAva viNaeNaM vayaNaM paDisurNeti paDisuNettA jAva ghosaMti ghAsettA eyamANattiyaM paccappiNaMti / bhAvArtha :- A pramANe vizALa rAjyAbhiSeka samArohamAM abhiSeka thayA pachI bharatarAjA potAnA sevaka puruSone bolAve che, bolAvIne teone kahe che- "he devAnupriyo ! hAthI para savAra thaIne tame loko vinItA rAjadhAnInAM trikoNa sthAno, catuSkoNa sthAno, jyAM cArathI vadhAre rastA maLatA hoya tevA sthAno ane vizALa rAjamArgo para ughoSaNA karo ke A rAjyAbhiSeka nimitte rAjyane zulkamukta, karamukta karavAmAM Ave che. yAvat 12 varasa sudhI vinItA nagarI ane kozala dezamAM utsava ujavo. AvI ghoSaNA karI mane te kArya thayAnA samAcAra Apo." bharatarAjA A pramANe kahe che tyAre te sevakapuruSo harSita ane saMtuSTa thaIne vinayapUrvaka te vacanone sAMbhaLe che. sAMbhaLIne te pramANe ghoSaNA karAvI rAjAne te vAtathI vidita kare che. 129 tae NaM se bharahe rAyA mahayA-mahayA rAyAbhiseeNaM abhisitte samANe sIhAsaNAo abbhuDhei, abbhuDhettA itthirayaNeNaM jAvaNADagasahassehiM saddhiM saMparikhuDe abhiseya-peDhAo purathimilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM paccoruhai, paccoruhittA abhiseya-maMDavAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva Abhisekke hatthirayaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA aMjaNagirikUDasaNNibhaM gayavaI NaravaI duruDhe / bhAvArtha:- A rIte bhavya mahArAjyAbhiSeka samArohamAM abhiSeka thaI gayA pachI bharatarAjA siMhAsana uparathI UThe che. strIratna subhadrA, vAvata nATaka maMDaLIothI gherAyelA te rAjA abhiSekapITha uparathI Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 224 / zrI jebalIpa prApti satra pUrvanA sIDI sopAnathI nIce utarIne abhiSeka maMDapamAMthI bahAra nIkaLe che, bahAra nIkaLIne abhiSikta hastiratna pAse AvIne aMjanagirinA zikhara jevA unnata gajarAja upara AruDha thAya che. 130 tae NaM tassa bharahassaraNNo battIsaM rAyasahassA abhiseyapeDhAo uttarilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM paccoruhaMti / tae NaM tassa bharahassa raNNo seNAvairayaNe jAva satthavAhappabhiIo abhiseyapeDhAo dAhiNilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM paccoruhaMti / bhAvArtha:- bharatarAjAnI pAchaLa batrIsa hajAra mukhya rAjAo abhiSekapIThanA uttaradizAnA pagathiyAthI nIce utare che. temanI pAchaLa bharata rAjAnA senApatiratna yAvata sArthavAha Adi abhiSekapIThanA dakSiNI pagathiyAthI nIce Utare che. 131 tae NaM tassa bharahassa raNNo AbhisekkaM hatthirayaNaM duruDhassa samANassa ime aTThaTThamaMgalagA purao jAva saMpaTThiyA ! evaM jahA aigacchamANassa gamo so ceva ihaMpi Neyavvo jAva kuberovva devarAyA kelAsaM siharasiMgabhUyaM / tae NaM se bharahe rAyA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA jAva bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragae aTThamabhattaM pArei, pArettA bhoyaNamaMDavAo paDiNikkhamai paDiNikkhamittA uppiM pAsAyavaragae phuTTamANehiM muiMgamatthaehiM jAva bhuMjamANe viharai / bhAvArtha :- tyArapachI abhiSikta hastiratna para ArUDha thayelA bharata rAjAnI sahuthI AgaLa ATha maMgala pratIko cAle che yAvata kubera jevA bharata rAjA kailAsagirinA zikhara jevA nija bhavanamAM praveza kare che, tyAM sudhInuM saMpUrNa varNana bharata rAjAnA vinItA nagaranA praveza varNananI samAna samajavuM. mAtra devo ane rAjAonA satkAranuM kathana ahIM karavAnuM nathI. tyAra pachI bharatarAjA snAnagRhamAM jAya che yAvatuM snAnAdi kAryo pUrNa karI, bhojana maMDapamAM sukhAsane besIne amanuM pAraNuM kare che. pAraNuM karIne bhojanamaMDapamAMthI bahAra nIkaLIne potAnA zreSTha uttama prAsAdamAM jAya che ane tyAM mRdaMgAdi vAjiMtro vagere Indriya viSayonA sukho bhogavatA rahe che. 132 tae NaM bharahe rAyA duvAlasasaMvacchariyaMsi pamoyaMsi NivvataMsi samANaMsi jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jAva majjaNagharAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jAva sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe NisIyai, NisAittA solasa devasahasse sakkAreisammANei, sakkArettA sammANettA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSAra [ 225 | paDivisajjei, paDivisajjettA battIsaM rAyavarasahassA sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA seNAvairayaNaM sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA jAva purohiyarayaNaM sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA evaM tiNNi saTuM sUvayArasae aTThArasa seNippaseNIo sakkArei sammANei, sakkArettA sammANettA aNNe ya bahave rAIsara talavara jAva satthavAhappabhiio sakkAre sammANei, sakkArettA sammANettA paDivisajjei, paDivisajjitta uppiM pAsAyavaragae jAva viharai / bhAvArtha - jyAre pramoda--utsavamAM bAra varSa pUrA thAya tyAre bhArata rAjA snAnagRhamAM snAna karIne, taiyAra thaIne, bAhya upasthAnazALAmAM AvI siMhAsana upara pUrvAbhimukha bese che. siMhAsana upara besIne soLa hajAra devono satkAra kare che, sanmAna kare che, teno satkAra-sanmAna karIne vidAya Ape che. batrIsa hajAra mukhya rAjAono satkAra-sanmAna kare che, satkArita-sanmAnita karIne temane vidAya Ape che; senApatiratna, purohitaratna vagereno, traNaso sATha rasoIyA, aDhAra zreNi-prazreNijano, ghaNA mAMDalika rAjAo, aizvaryazALI ane sArthavAha Adino satkAra-sanmAna kare che. teone satkArita-sanmAnita karIne vidAya Ape che, vidAya ApIne te potAnA zreSTha-uttama mahelamAM jAya che ane tyAM vipula sukha bhogavatAM rahe che. vivecana : prastuta sUtramAM bhArata rAjAnA digvijaya pachI cakravartIpaNAnA rAjyAbhiSekanuM varNana che. rAjyAbhiSeka samaye samAroha nirvighna saMpanna thAya te mATe bharata rAjA aThThama tapa kare che. rAjyAbhiSeka sthAna - vinItA nagarInI bahAra IzAna khUNAmAM. rAjyAbhiSeka sthAna racanA tathA kartA - rAjyAbhiSeka sthAnanI racanA cakravartInA Abhiyogika devo, cakravartInI AjJAthI banAve che. teo sahu prathama vizALa jamInane samatala banAve che. te samatala bhUminI madhyamAM abhiSeka maMDapa ane abhiSeka maMDapanI madhyamAM abhiSekapITha race che. te abhiSekapIThanI pUrva, uttara, dakSiNa traNa dizAmAM pITha upara caDavA traNa-traNa pagathiyA ane te abhiSeka pIThanI madhyamAM cakravartInuM siMhAsana banAve che. cakravartI tenI 64,000 strIo tathA 3ra,000 nATaka maMDaLIo sAthe pUrva sopAna zreNIthI abhiSeka pITha upara caDI pUrvAbhimukha bese che. 32,000 rAjAo uttarI sopAna zreNIthI abhiSeka pITha upara caDI rAjAnI DAbI bAju uttara dizAmAM bese che. senApati Adi ratno, 18 zreNI-prazreNIjano dakSiNI sopAna zreNIthI caDI cakravartInI jamaNI bAju dakSiNa dizAmAM bese che. Abhiyogika devo paMDagavana, naMdanavana Adi vanonI auSadhio, kSIrasamudra tathA sarvatIrtho, Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 | zrI jebalIpa prApti satra nadIo, sarovarAdinA pANI vagere laIne Ave che. tyAra pachI 1008 suvarNAdi kuMbhathI 3ra,000 rAjAo, senApati Adi, 16,000 devo anukramathI cakravartIpaNAno abhiSeka kare che. cakravartIpaNAnA abhiSeka pachI 12 varSa paryata potAnA rAjyane karamukta kare che ane 12 varSa utsava ujavAya che. 12 varSa paryata 3ra,000 rAjA vagere vinItAmAM ja rahe che. 12 varSe utsava saMpanna thatAM badhAnuM sanmAna karI rAjA teone vidAya kare che. 3rapokuvA - uttarabhAdrapadA nakSatrano caMdra sAthe yoga thAya tyAre bharata cakravartIno abhiSeka karavAmAM Ave che. rAjAnA abhiSeka yogya 13 nakSatro che. zravaNa, jyeSThA, hasta, azvinI, abhijita, puSya, rohiNI, traNa uttarA-uttarASADhA, uttarA phAlganI, uttarabhAdrapadA, mRgazira, anurAdhA ane revatI nakSatramAM abhiSeka karAyelA rAjA ghaNA kALa paryata pRthvInuM pAlana kare che. vinA , bharata cakravartIno abhiSeka vijaya mahartamAM karavAmAM Ave che. divasanA prathama be praharamAM eka ghaDI nyUna hoya athavA eka ghaDI adhika be prahara divasa bAkI rahe tyAre sarva kAryane siddha karanAra evuM vijaya muhUrta hoya che. ratna tathA nidhionuM utpattisthAna :133 bharahassa raNNo cakkarayaNe daMDarayaNe asirayaNe chattarayaNe ete NaM cattAri e gidiyarayaNA AuhagharasAlAe samuppaNA / cammarayaNe maNirayaNe kAgaNirayaNe Nava ya mahANihIo ee NaM sirigharaMsi samuppaNNA / seNAvairayaNe, gAhAvairayaNe, vaDDairayaNe, purohiyarayaNe eeNaM cattAri maNuyarayaNA viNIyAe rAyahANIe smuppnnnnaa| AsarayaNe, hatthirayaNe ee NaM duve paMciMdiyarayaNA veyaDDagiripAyamUle smuppnnnnaa| subhaddA itthIrayaNe uttarillAe vijjAharaseDhIe samuppaNNe / bhAvArtha:- bharata rAjAnA cakraratna, daMDarana, asiratna ane chatraratna, A cAra ekendriyaratna AyudhagRha zALAmAM(zastrAgAramAM) utpanna thAya che. carmaratna, maNiratna, kAkaNiratna ane navamahAnidhio lakSmI guhamAM(bhaMDAramAM) utpanna thAya che. senApatiratna, gAthApatiratna, vardhakIratna ane purohitaratna A cAra manuSyaratna vinItA rAjadhAnImAM utpanna thAya che. azvaratna ane hastitva A be paMcendriyaratna vaitADhayaparvatanI taLeTImAM utpanna thAya che. subhadrA nAmanuM strIratna uttara vidyAdharanI zreNImAM utpanna thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM cakravartInA cauda ratna ane nava nidhinA utpatti sthAnano nirdeza che. cakraratnAdi Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra 227 ekendriya ratno tathA navanidhi zAzvatA che. temAM sa kriyApadano artha "pragaTa thAya che" tema samajavo. cakrAdi ratno Ayudha zALAmAM pragaTa thAya che. navanidhi gaMgA mukha pAse rahe che, tyAMthI te cakravartI sAthe bhUgarbha mArge cAlIne Ave che ane vinItA nagarInI bahAra rahe che paNa tenA mukha rAjAnA lakSmIgRhamAM hoya che. tethI ahIM je kahyuM ke navanidhi lakSmIgRhamAM utpanna thAya che, te tenA mukhanI apekSAe kahyuM che tema samajavuM. mahi kAkapi [aka chatra carma in I\ cakravartInA cauda ratnoH ma pramANa | utpatti sthAna mukhya kArya vizeSatA varNana ratnanA nAma sUtra 1| cakraratna | eka dhanuSa | AyudhazALA | AkAzamAM cAlatu mArga zatrune seMkaDo varSe 24 batAve, vijaya apAve. haNIne ja cakrI pAse Ave, sva gotrIne nahaNe daMDaratna | be hAtha | Ayudha zALA | viSamabhUmi sama kare, | manorathapUraka ane | 47 guphAnA dvAra khole. zAMtikara hoya che. * & * 3| asiratna | 5 aMgula | AyudhazALA | zatruno nAza kare, | pahADAdi bheda, vijaya apAve. ja * chatraratna be hAtha | AyudhazALA vRSTi, vAyu, tApathI rakSA kare * garamA, [ 73 zItakALe garamI, uSNakALe zItaLatA Ape, cakrInA sparza sAdhika bAra yojana vistAra pAmI zake. | 5 | carmaratna | be hAtha | lakSmI bhaMDAra | nAvAkAra rUpe pariNamI | vividha AkAra dhAraNa | 37 sainyane nadI pAra karAve. kare, cakranA sparza sAdhika bAra yojana vistAra pAmI zake. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI jebalIpa prApti satra * * * * * * * * * * * * *| * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * maNiratna | 4 aMgula lakSmI bhaMDAra tatkAla sUrya jevo divyaprakAza| sarva duHkhanuM haraNa kare, | 50 kare, bhayanuM nivAraNa kare. | Arogya pradAna kare, | yauvana sthira rAkhe. * 7] kAkaNiratna, 4 aMgula | lakSmI bhaMDAra | Alekhita rekhA dvArA para dIrghakALa paryata sUrya jevo prakAza Ape. 8| senApati | pramANopeta nagaramAM | yuddha saMcAlana kare, nikUTanI | sarva lipi, sarvasthAna, | 35 ratna | vijaya yAtrA kare. yuddha bhAdinA jJAtA na hoya |9| gAthApatinuM pramANopeta nagaramAM | annabhaMDAranA adhipati, | savAre vAvelA dhAnyane | 75 ratna bhojya sAmagrI utpanna | sAMje ugADI zake. kare dhAnyane zIdhra UgADe. |10| vardhakIratna pramANopeta nagaramAM | vAstu zAstrAnusAra grAma, | muhUrta mAtramAM gRha, pula, paDAva, nagarAdinI racanA nirmANa kare. | karI zake. . * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * | purohita | pramANopeta | nagaramAM | zAMtikarma kare, purohitanuM jyotiSa vidyA, ratna kAma kare. maMtra, taMtramAM pAraMgata hoya 12| gajaratna | pramANopeta vaitADhaya | cakravartI savArI kare, yuddhamAM taLeTI | vijaya apAve. azvaratna 108 aMgula vaitADhaya | senApati niSphaTa vijayArthe | pANI, kamaLataMtu | vra lAkhuM, 80 taLeTI tenA upara savArI kare, para cAlI zake aMgula UMcu vijayadAtA alpa krodhI, kuceSTAthI rahita hoya. 14| strIratna | pramANopeta vidhAdhara cakrIne bhogya. avasthita yauvana 88 zreNImAM hoya,bhoktAnA baLanI vRddhi kare, sparzathI sarva roga zAMta thAya, zItakALe uSNa, uSNakALe zIta sparza hoya. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakSaskAra | 228 | sAte ekendriya ratna pRthvIkAyamaya che. sAta paMcendriyaratnamAMthI gajaratna, azvaratna tiryaMca che. zeSa cAra manuSya che. cakravartInI trAddhi saMpadA :134 tae NaM se bharahe rAyA caudasaNhaM rayaNANaM, NavaNhaM mahANihINaM, solasaNhaM devasAhassINaM, battIsAe rAyasahassANaM, battIsAe uukallANiyAsahassANaM battIsAe jaNavayakallANiyAsahassANaM, battIsae battIsaibaddhANaM NADagasahassANaM, tiNha saTThINa sUyasayANaM, aTThArasaNhaM seNippaseNINaM, caurAsIie AsasayasahassANaM, caurAsIie daMtisayasahassANaM, caurAsIie rahasayasahassANaM, chaNNauie maNussakoDINaM, bAvattarIe puravarasahassANaM, battIsAe jaNavayasahassANaM, chaNNauie gAmakoDINaM, NavaNauie doNamuhasahassANaM, aDayAlIsAe paTTaNasahassANaM, cauvvIsAe kabbaDasahassANaM, cauvvIsAe maDaMbasahassANaM, vIsAe AgarasahassANaM, solasaNhaM kheDasahassANaM, caudasaNhaM saMvAhasahassANaM, chappaNNAe aMtarodagANaM, egUNapaNNAekurajjANaM viNIyAe rAyahANIe cullahimavaMtagissiAgaramerAgassa kevalakappassa bharahassa vAsassa aNNesi ca bahUNaM rAIsara-talavara jAva satthavAhappabhiINaM AhevaccaM porevaccaM sAmittaM bhaTTitaM mahattaragattaM ANA-IsasseNAvaccaMkAremANe pAlemANe ohayaNihasukaMTaesu uddhiyamalie su savvasattusu Nijjiesu / bhAvArtha :- bharatarAjA caudaratno, nava mahAnidhio, soLa hajAra devatAo, batrIsa hajAra rAjAo, batrIsa hajAra RtukalyANikA strIo, batrIsa hajAra janapadakalyANikA strIo, batrIsa batrIsa pAtrothI Abaddha batrIsa hajAra nATaka maMDaLIo, traNaso sATha rasoIyAo, aDhAra zreNi-prazreNi jano, coryAsI lAkha ghoDA, coryAsI lAkha hAthIo, coryAsI lAkha ratha, chanuM karoDa padAti manuSyo, botera hajAra mahAnagaro, batrIsa hajAra janapado, chanuM karoDa gAma, navvANuM hajAra droNamukha, aDatAlIsa hajAra paTTaNI, covIsa hajAra kabUTa, covIsa hajAra maDaMbo, vIsa hajAra khANo, soLa hajAra kheTa, cauda hajAra saMbadho, chappana aMtarodako-aMtavartI jaLanA sanniveza vizeSo ane ogaNapaccAsa kurAjano-bhIla Adi jaMgalI jAtinA rAjyo, A sarvanA ane vinItA rAjadhAnInA, uttaramAM cullahimavaMta parvatathI ane traNa dizAmAM samudrothI maryAdita saMpUrNa bharatakSetranA, bIjA aneka aizvaryazALI, prabhAvazALI puruSo, vAvatu sArthavAha mAhinumAdhipatya-agresa25(mAgavAnI), martRtva(prabhutva), svAmitva, bhattatva(madhinAya454), AjJezvaratva, senApatipaNe sarvAdhikRtarUpamAM pAlana karatAM, AdezanuM pAlana karAvatA, sarva zatruo para vijaya pAmelA potAnA kaMTaka rUpa zatruono nAza karatAM, teone vaza karatAM, dezanikAla karatAM bhArata rAjA rAjyanuM pAlana kare che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 230 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra 135 bharahAhive NariMde varacaMdaNacacciyaMge varahAraraiyavacche varamauDavisiTThae varavattha-bhUsaNadhare savvouya-surahikusumavara-malla-sobhiyasire varaNADagaNADaijjavara-itthi gumma-saddhiM saMparivuDe savvosahi-savvarayaNa- savvasamiisamagge saMpuNNamaNorahe hayAmikta mANamahaNe puvvakayatavappabhAva-NiviTTha-saMciyaphale bhuMjai mANussae suhe bharahe NAma- dhejje / bhAvArtha:- te bharatAdhipati narendranA aMga zreSTha caMdanathI arcita (lipta) rahe che. tenuM vakSasthaLa hArothI suzobhita ane prItikara hoya che. te zreSTha mugaTathI vibhUSita hoya che. te uttama, bahumUlya AbhUSaNa dhAraNa kare che. badhI RtuonA phUlonI surabhita suMdara mALAthI tenuM mastaka zobhAyamAna bane che. utkRSTa nATaka, nRtyAhina niriikss| 42ta (14,000) suMdara striimon| saDathI parivRtta 23 . sarva auSadhimao, sarvaratno, sarva bAhya, AtyaMtara pariSada rUpa samitithI pUrNa manorathavALA; zatruonA mAna-madane utAratA; potAnA pUrvakRta tapanA prabhAvathI sulabha phaLa bhogavatAM; bharata nAmanA rAjA potAnA puNya karmonAM pariNAma svarUpa manuSya jIvananAM sukhono upabhoga kare che. bharata cakravartInuM mokSagamana - 136 tae NaM se bharahe rAyA aNNayA kayAi jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA jAva sasivva piyadaMsaNe NaravaI majjaNagharAo paDiNikkhavai paDiNikkhamittA jeNeva AdaMsaghare jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe NisIyai, NisIyaittA AIsagharaMsi attANaM dehamANe dehamANe ciTThai / bhAvArtha :- tyArapachI eka vAra bharatarAjA snAnagharamAM AvIne vAvatuM snAna kare che. megha samUhane bhedIne bahAra nIkaLatA caMdra jevA suMdara lAgatA te rAjA snAnagRhamAMthI bahAra nIkaLIne arIsAbhuvanamAM jAya che. siMhAsana upara pUrvAbhimukha bese che ane arIsAmAM paDatAM potAnA pratibiMbane vAraMvAra jue che. 137 tae NaM tassa bharahassa raNNo subheNaM pariNAmeNaM pasatthehiM ajjhavasANehiM lesAhiM visujjhamANIhiM-visujjhamANIhiM IhApohamaggaNagavesaNaM karemANassa tayAvarijjANaM kammANaM khaeNaM, kammarayavikiraNakaraM apuvvakaraNaM paviTThassa aNaMte aNuttare NivvAghAe NirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaraNANadaMsaNe samuppaNNe / bhAvArtha :- bharata rAjAne arIsAmAM potAnuM pratibiMba jotAM jotAM zubha pariNAmathI; prazasta adhyavasAyathI; lezyAonI vizuddhi thavAthI; adhyAtma bhAvayukta ciMtana manana karatAM tadAvaraNIya karmano Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra 231 kSaya thavAthI; karmarUparajano nAza karanArA evA apUrvakaraNa rUpa zukladhyAnamAM praveza thavAthI anaMta, anuttara, nirvyAdhAta, nirAvaraNa, saMpUrNa, pratipUrNa jevuM devaNajJAna, devaNa darzana utpanna thAya che. 138 tae NaM se bharahe kevalI sayamevAbharaNAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, karettA AyaMsagharAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA aMteuraM majjhamajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA dasahiM rAyavarasahassehiM saddhiM saMparivuDe viNIyaM rAyahANi majjhamajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA majjhadese suhaMsuheNaM vihara, viharittA jeNeva aTThAvae pavvae teNeva uvAgacchai, NiggacchittA aTThAvayaM pavvayaM saNiyaM-saNiyaM durUhai, durUhittA meghaghaNasaNNikAsaM devasaNNivAyaM puDhavisilApaTTayaM paDilehei, paDilehittA saMlehaNA-jhUsaNA-jhUsie bhakta-pANa-paDiyAikkhae pAovagae kAlaM aNavakaMkhamANe- aNavakaMkhamANe vihara | bhAvArtha:- tyAra pachI te bharata kevaLI pote ja potAnAM AbhUSaNa, alaMkAra utAre che. pote ja paMcamuSTi loca kare che. arIsAbhuvanamAMthI bahAra nIkaLe che, bahAra nIkaLIne aMtaHpuranI vacce thaIne rAjabhavana mAMthI bahAra nIkaLI jAya che. tenA dvArA pratibodhita daza hajAra rAjAothI parivRtta bharata kevaLI vinItA rAjadhAnInI madhyamAM thaIne bahAra nIkaLIne, madhyadezamAM-kozaladezamAM sukhapUrvaka vicaraNa kare che. vicaraNa karatAM-karatAM ekadA (lAkha pUrva varSa vicaraNa karI)teo aSTApada parvata samIpe AvIne dhIre dhIre aSTApada parvata upara caDhe che. parvata upara caDhIne saghana megha ane devasannipAta jevA zyAma pRthvIzilApaTTakanuM pratilekhana kare che. pratilekhana karIne tyAM saMlekhanA(zarIra, kaSAya kSayakArI) tapano svIkAra kare che, khAna-pAnano parityAga kare che, pAdapopagamana arthAt saMthAro aMgIkAra kare che. (jemAM kapAyelI vRkSanI DALanI jema zarIrane saMpUrNa niSprakaMpa rAkhavAmAM Ave tene pAdapopagamana saMthAro kahe che.) jIvana ane maraNanI AkAMkSA rahita banI teo AtmArAdhanAmAM lIna banI jAya che. | 139 tae NaM se bharahe kevalI sattattariM puvvasayasahassAiM kumAravAsamajjhe vasittA, egaM vAsasahassaM maMDaliya-rAya-majjhe vasittA, cha puvvasayasahassAiM vAsasahassUNagAI mahArAyamajjhe vasittA, tesIiM puvvasayasahassAiM agAravAsamajhe vasittA, egaM puvvasayasahassaM desUNagaM kevali-pariyAyaM pAuNittA tameva bahupaDipuNNaM sAmaNNapariyAyaM pAuNittA caurAsIi puvvasayasahassAiM savvAuyaM pAuNittA mAsie NaM bhatteNaM apANa eNaM savaNeNaM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM khINe veyaNijje Aue NAme goe kAlagae vIikkaMte samujjAe chiNNajAi-jarA-maraNa- baMdhaNe siddhe buddhe mutte pariNivvuDe aMtagaDe savvadukkhappahINe / Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23ra | zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra bhAvArtha - bharata kevaLI, sittera lAkha pUrva sudhI kumArAvasthAmAM rahIne, eka hajAra varSa sudhI mAMDalika rAjArUpe rahIne, eka hajAra varSa jUna cha lAkha pUrva sudhI mahArAjapade-cakravartI samrATa rUpe rahIne, trAMsI lAkha pUrva sudhI gRhasthAvAsamAM rahIne, aMtarmuhUrtadhUna eka lAkha pUrva sudhI kevaLIparyAyamAM-sarvajJa avasthAmAM rahIne, lagabhaga eka lAkha pUrva sudhI saMpUrNa zrAmasyaparyAyanuM pAlana karIne ane coryAsI lAkha pUrvanuM pUrNa AyuSya bhogavIne aMte eka mahinAnA covihArA, anna-pANI vagere AhArarahita, anazana karI, vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra A cAra bhavopagrAhI, aghAti karmono kSaya karIne zravaNa nakSatramAM jyAre caMdrano yoga thAya tyAre deha tyAga kare che; janma-jarA ane mRtyunAM baMdhanone te toDI nAMkhe che ane te siddha, buddha, mukta, parinirvatta, aMtakRta-AvAgamananA nAzaka ane sarva prakAranAM duHkhono nAza kare che. vivecana : prastuta sUtramAM bharata cakravartInA kaivalya prAptinI ghaTanAnuM varNana che. sUtrakAre A ghaTanA upara prakAza pADatA kahyuM che ke bharata rAjA arIsA bhuvanamAM potAnuM pratibiMba jotAM-jotAM vicAra zreNIe caDhayA, aMtaramukha vicArazreNImAM ja ghAtikarmono kSaya karIne kevaLajJAna prApta karyuM, tyAra pachI potAnA sarva AbhUSaNone utAryA paraMtu kathA graMthomAM bharata cakravartInA kevaLajJAnanI kathA A pramANe maLe che bharatarAjA arIsAbhuvanamAM siMhAsana upara beThA hatA. arIsAmAM paDatAM potAnA pratibiMbane joI rahyA hatA. potAnA saundarya, zobhA ane rUpa para te pote ja mugdha banyA hatA. tyAM potAnA pratibiMbane jotAM jotAM tenI daSTi potAnI AMgaLI upara paDI. AMgaLImAM vIMTI na hatI. te nIce paDI gaI hatI. bharate potAnI AMgaLI para pharIthI daSTi sthira karI. vaTI vinA tene potAnI AMgaLI sArI na lAgI. jevI rIte sUryanA prakAzamAM caMdranI yuti niprabha lAge che. tema tene potAnI AMgaLI nisteja lAgI. tene e pramANe vicAra Avyo ke AMgaLInI koI zobhA ja nathI. je sauMdarya hatuM te vIMTInuM ja hatuM. vIMTI nathI to AMgaLI kevI azobhanIya lAge che? bharata UMDA ciMtanamAM nimagna banyA. teNe potAnA zarIra parathI bIjAM AbhUSaNo paNa UtArI nAkhyAM. saundarya parIkSaNanI dRSTithI potAnAM AbhUSaNarahita aMgone joyAM. teNe evI anubhUti karI kecamakatAM suvarNanAM AbharaNo ane ratnanAM alaMkAra rahita, mAruM aMga vAstavamAM anAkarSaka lAge che. tenuM potAnuM saundarya, potAnI zobhA ja kyAM che? bharatanI ciMtanadhArA aMtarmukha banI. zarIranI aMdaranI azuciyatA para tenuM dhyAna kendrita thayuM. teNe manomana evo anubhava karyo ke zarIranuM vAstavika svarUpa mAMsa, rakta, majA, viSTA, mUtra ane maLa yukta che. tenAthI bhareluM zarIra suMdara ke zreSTha kyAMthI hoya? rAjA vizeSa, vizeSatara AtmAbhimukha banatA gayA, AtmAnA parama pAvana, vizuddha, cetanAmaya ane zAzvata svarUpanI anubhUtimAM uttarottara nimagna banyA. tenA prazasta adhyavasAya ujjavaLa, nirmaLa Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo vakSaskAra banatA gayA. tenA pariNAmo eTalA tIvra banI gayA ke tenAM karmabaMdhana tUTavAM lAgyAM. pariNAmonI pAvanadhArA tIvra--tIvrata2--tIvratama thatI gaI. mAtra aMtamuhUrtamAM potAnA A pavitra, zuddha bhAvacAritra dvArA bharate te virATa upalabdhi svAdhIna karI lIdhI. cAra ghAtikarma kSINa thaI gayAM. bharatarAjAnuM jIvana kaivalyathI divya jyotimaya banI gayuM. 233 A rIte Agama graMtho ane kathA graMthonA kathAnakamAM taphAvata che. tema chatAM bharata rAjAnuM arIsA bhavanamAM javuM, tyAM potAnA pratibiMba darzananA nimittathI aMtarmukha banavuM ane arIsA bhavanamAM kevaLa jJAnanI prApti thavI, te mukhya viSaya baMnemAM samAna che. bharatanuM jIvana, jIvananI be parAkASThAonuM pratIka che, cakravartInuM jIvana jyAM bhoganI parAkASThA che, tyAM ekAeka prApta thayela sarvajJatAmaya parama uttama, zreSTha zramaNa jIvana tyAganI parAkASThA che. A bIjI parAkASThAmAM muhUrta mAtramAM bharate je karI batAvyuM te nizcayathI tenA prabaLa manobalanuM ane puruSArthanuM ghotaka che. bharatakSetra : nAmahetu | 140 bharahe ya ittha deve mahiDDIe mahajjuIe jAva paliovamaTThiIe parivasai, se eeNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai bharahe vAse bharahe vAse / = aduttaraM ca NaM goyamA ! bharahassa vAsassa sAsae NAmadhijje paNNatte, jaM Na kayAi Na Asi, Na kayAi Natthi, Na kayAi Na bhavissai, bhuviM ca bhavaiya bhavissai ya, dhuve Niyae sAsae akkhae avvae avaTThie Nicce bharahe vAse / bhAvArtha :- ahIM bharatakSetramAM mahAna RddhizALI, parama dhrutizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA bharata nAmanA deva nivAsa kare che. tethI he gautama ! A kSetrane bharatavarSa athavA bharatakSetra kahevAmAM Ave che. athavA he gautama ! bharatavarSanuM bharatakSetra A nAma zAzvata che, kyAre ya na hatuM, kyAre ya nahIM hoya ane kyAre ya raheze nahIM te pramANe banatuM nathI. A nAma hatuM, che ane raheze. bharata kSetranuM A nAma dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita ane nitya che. // vakSaskAra-3 saMpUrNa // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI jaMbudrIpa prApti sUtra cotho vakSaskAra paricaya cothA vakSaskAramAM jaMbUdvIpanA kSetro, varSadhara parvato, vaitADhaya parvato, parvato paranA kUTo, parvato uparanA draho, drahomAMthI pravAhita thatI nadIo, vano tathA meru parvatanuM varNana che. cha varSadhara parvato jaMbUdvIpane sAta kSetramAM vibhAjita kare che. varSadhara :- varSa eTale kSetra. kSetranA vibhAjanane dhAraNa kare te varSadhara. te cullahimavaMta, mahAhimavaMta, niSadha, nIlavAna, rukmi ane zikharI A cha varSadhara parvato che. A parvato upara draha-sarovara che ane temAMthI kula cauda mahAnadIo vahe che ane jaMbudrIpanA bhinna bhinna sAta kSetromAM vahI samudrane maLe che. -- kSetra :- jaMbudrIpamAM dakSiNa dizAthI zarU karI kramazaH (1) bharata (2) hemavata (3) harivarSa (4) mahAvideha (5) ramyavarSa (6) heraNyavat (7) bairavata, sAta kSetra AvelA che. uttarakuru-devakurumAM suSamasuSamA nAmanA prathama ArA jevA bhAvo varte che. harivarSa-ramyak varSa kSetramAM suSamA nAmanA bIjA ArA jevA bhAvo varte che. hemavat-heraNyavat kSetramAM suSamaduSamA nAmanA trIjA ArA jevA bhAvo varte che. pUrva-apara mahAvideha kSetramAM duSamasuSamA nAmanA cothA ArA jevA bhAvo varte che. bharata-airavatamAM cha e cha ArAnuM parivartana thayA kare che. kSetra vibhAjaka parvato ane nadIo :- mahAvideha kSetrane vibhAjita karatAM parvato vakSaskAra parvata kahevAya che. cAra gajadaMtAkAra vakSaskAra parvata, uttarakuru kSetra ane devakuru kSetrane mahAvideha kSetrathI bhinna kare che. 16 vakSaskAra parvato tathA 12 aMtara nadIo mahAvidehane 3ra vijayamAM vibhakta kare che. bharata, airavata ane mahAvidehanA 32 vijayamAM dIrgha vaitADhaya parvata ane gaMgA, siMdhu athavA raktA, raktavatI nAmanI be-be nadIo che. te parvato ane nadIo 34 kSetrane cha-cha khaMDamAM vibhAjita kare che. pratyeka kSetranA cakravartI te te kSetranA cha khaMDa para vijaya meLave che. jaMbUvRkSa :- uttarakuru kSetramAM jaMbUdrIpanA adhiSThAtA anAita devanA nivAsa sthAnarUpa jaMbUvRkSa nAmanuM pRthvIkAyamaya zAzvata vRkSa che. tenA nAma uparathI A dvIpa jaMbUddIpa kahevAya che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 235 ] To, kUTa parvato:- varSadhara parvato, vakSaskAra parvato ane gajadaMta parvato upara phUTa(zikharo) che. te uparAMta vanomAM kUTa-zikhara jevA parvato che te kUTa parvata kahevAya che. jema ke RSabhakUTa vagere. jaMbadvIpanA kendra sthAne eka lAkha yojanano meru parvata che. te 99,000 yojana UMco ane 1,000 yojana jamInamAM UMDo che. tenA bhadrazAlAdi cAra vano che. A meru parvata traNe lokane sparze che. pUrvanA traNa vakSaskAramAM bharata kSetranuM svarUpadarzana karAvI sUtrakAre prastuta vakSaskAramAM cullahimavaMta varSadhara parvatathI zarU karI airavata kSetra sudhInA bUDhIpanA sarva kSetronA svarUpane pragaTa karyuM che. jaMbadvIpanuM pUrva-pazcima parimANa-eka lAkha yojanaH nAma mApa meru 2 bhadrazAlavana 8 vakSaskAra parvata 16 vijaya 6 aMtara nadI 2 mukhavana 10,000 yo. rara,000 + rara,000 500 yo. x 8 2,212 dyo. x 16 125 yo. x 6 2,923 yo. 4 2 kula yojana 10,000 yo. 44,000 yo. 4,000 yo. 35,404 yo. 750 co. 5,846 yo. 1,00,000 yo. jabUtIpanuM uttara-dakSiNa parimANa-eka lAkha yojana - nAma. mApa kula yojana bharata-airavata kSetra | para yo. dakaLA x 2 1,05ra yo. 12 kaLA cullahimavaMta-zikharI parvata 1,05ra yo. 12 kaLA 42 2,105 yo. 5 kaLA hemavata-haraNyavata kSetra 2,105 yo. 5 kaLA - 2 4,210 yo. 10 kaLA mahAhimavaMta-razmi parvata 4,210 yo. 10 kaLA x 2 8,421 yo. 1 kaLA harivarSa-ramyaka varSa kSetra 8,421 yo. 1 kaLA - 2 16,842 yo. 2 kaLA niSadha-nIlavAna parvata 16,84ra yo. 2 kaLA - 2 | 33,684 yo. 4 kaLA mahAvideha kSetra 33,684 yo. 4 kaLA | 33,684 yo. 4 kaLA 99,998 yo. 38 kaLA 19 kaLA = eka yojanAnA hisAbe 38 kaLA = ra yo. | 99,998+2=1,00,000 yojana Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra jaMbUdvIpa rUdhyakalA nadI AR sUvarNaphUlA nadI | 25 vana . tetra IkAtanAkAMkSA vALA T ke A ' di ka ' jana che. navA nadI | hari varSa kutra vaDatA na do. manana kSetra siMa mahuM vi6 netramAM gaA BE AMArAja TRche. vanaskAra laka kara kara , ema ja parvata 1. parvata jema Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 237 cotho vakSaskAra 2eo OMSSSS cullahimavaMta varSadhara parvata :| 1 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve cullahimavaMte NAmaM vAsahara pavvae paNNate? goyamA ! hemavayassa vAsassa dAhiNeNaM, bharahassa vAsassa uttareNaM, purathimalavaNasamudassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamudassa puratthimeNaM ettha NaM jaMbuddIve dIve cullahimavaMte NAmaM vAsaharapavvae paNNatte / pAINapaDINAyae, udINadAhiNavitthiNNe, duhA lavaNasamudaM puDhe purathimillAe koDIe purathimillaM lavaNasamudaM puDhe, paccatthimillAe koDIe paccatthimillaM lavaNasamudaM puDhe / egaMjoyaNasayaM uDDe uccatteNaM, paNavIsaM joyaNAI uvveheNaM, egaMjoyaNasahassaM bAvaNNaM ca joyaNAI duvAlasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / tassa bAhA purathima paccatthimeNaM paMca joyaNasahassAI tiNNi ya paNNAse joyaNasae paNNarasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa addhabhAgaM AyAmeNaM / / tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA jAvapurathimillAekoDIe purathimillaM lavaNasamudaM puTThA, cauvvIsaM joyaNasahassAiM Nava ya battIse joyaNasae addhabhAgaM ca egUNavIsaebhAe kiMci visesUNA AyAmeNaM paNNattA / tIse dhaNupuDhe dAhiNeNaM paNavIsaM joyaNasahassAI doNNi ya tIse joyaNasae cattAri ya egUNavIsaibhAe joyaNassa parikkheveNaM paNNatte / ruyagasaMThANasaMThie savvakaNagAmae, acche, saNhe jAva paDirUve / ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhitte duNhavi pamANaM vaNNao / cullahimavaMtassa vAsaharapavvayassa uvari bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti jAva viharati / Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI jaMbUdIpa prApti sUtra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbUtIpamAM cullahimavaMta nAmano varSadhara parvata kyAM che ? uttara- he gautama! jaMbudrIpa nAmanA A dvIpamAM hemavaya kSetranI dakSiNamAM, bharatakSetranI uttaramAM, pUrvI lavaNa samudranI pazcimamAM ane pazcimI lavaNa samudranI pUrvamAM, cullahimavaMta parvata che. te pUrva-pazcima lAMbo ane uttara-dakSiNa pahoLo che. te pUrvI sImAnte pUrvI lavaNa samudrane ane pazcimI sImAnte pazcimI lavaNa samudrane sparze che. te so yojana UMco che. te paccIza yojana bhUmigata-UMDo che. te eka hajAra bAvana yojana ane bAra kaLA(1,0para yo.) pahoLo che. tenI pUrva-pazcimavartI baMne bAhya pAMca hajAra, traNaso pacAsa yojana ane sADA paMdara kaLA (5,350 pA yo.) che. tenI uttaravartI jIvA pUrva-pazcima lAMbI che ane te covIsa hajAra, navaso, batrIsa yojana ane ardhI kaLA (24,93ra yo. ardhI kaLA) che. tenA pUrvI-pazcimI baMne cheDA lavaNa samudrane sparze che. tenI dakSiNavartI dhanuHpRSThanI paridhi paccIza hajAra baso trIsa yojana ane cAra kaLA(25,23029 yo.) che. tenuM saMsthAna (AkAra) rUcaka nAmanA gaLAnA AbhUSaNa vizeSa jevuM che. te parvata saMpUrNa suvarNamaya, ujjavaLa, svaccha ane zleSNa yAvata manohara che. tenI uttara-dakSiNa baMne bAjue be padmavaravedikA ane be vanakhaMDa che. A cullahimavaMta parvatanI upara bahu ramaNIya, DholakanA carmamaDhita bhAga jevo samatala bhUmibhAga che yAvat tyAM ghaNA deva-devIo bese che yAvat vicare che.[padmavara vedikA ane vanakhaMDanuM che varNana vakSaskAra-1 anusAra jANavuM che.] vivecana : prastuta sUtramAM cuAhimavaMta parvatanuM sthAna, mApa, vanakhaMDAdinuM varNana che. cumbatimavaMta parvata prakAza - dizA UMcAI|UMDAI| pahoLAI bAhA jIvA meruparvatanI | 100 25 1,052 5,350 dakSiNamAM yojana | yojana yo. yo. bhAratatranI 12 kaLA 1pA kaLA bAkaLA uttaravartI |24,932 yo. uttaramAM dha:pRSTha zara saMsthAna svarUpa 25,230 | 1,578 | rUcaka--gaLanA | suvarNa AbharaNa maya yo. 4 kaLA yojana 18 kaLA jevuM vAsaER :- varSadhara parvata. varSa = kSetra. kSetranI sImAnuM nirdhAraNa kare, sImA nizcita kare tene varSadhara parvata kahe che. jaMbUvIpamAM cha varSadhara parvata che ane tenA kAraNe jaMbUdIpa sAta vibhAgamAM vibhakta thAya che. cullahimavaMta varSadhara parvata dakSiNArdha jaMbUdrIpamAM sthita che. te bharatakSetra ane hemavaya kSetranI sImA Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 238 nizcita kare che athavA bharata ane hemavaya kSetrane vibhakta kare che. jaMbudvIpamAM kramazaH AvelA pratyeka kSetro ane parvato bamaNA bamaNA vistAravALA che. cullahimavaMta parvata bharatakSetrathI bamaNA vistAravALo che. bharatakSetrano vistAra-pahoLAI para yojana ane 6 kaLA pramANa che. tethI calahimavaMta parvatanI pahoLAI eka hajAra bAvana yojana ane bAra kaLA(1,05ra 18 yo.) prabhAecha. cullahimavaMta H padmadraha ane padmAdi :| 2 tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM ekke mahaM paumaddahe NAmaM dahe paNNatte / pAINapaDINAyae, udINadAhiNavitthiNNe, ekkaM joyaNasahassaM AyAmeNaM, paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNaM, dasa joyaNAI uvveheNaM, acche, saNhe, rayayAmayakUle jAva paDirUve / bhAvArtha :- bahusamaramaNIya bhUmibhAgathI barAbara madhyamAM eka padmadraha nAmano draha(sarovara) che. te pUrvapazcima sAmosane utt26kssi| paDojo che. te 2(1,000) yona do, pAMyaso(500) yojana pahoLo ane dasa(10) yojana UMDo che. te svaccha, snigdha, rajatamaya kinArAvALo bhAva manohara che. | 3 seNaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA sNprikkhitte| veiyA vaNasaMDavaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha:- te draha cAre bAju eka paghavaravedikA ane vanakhaMDathI saparivRtta che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavat jANavuM. | 4 tassa NaM paumaddahassa cauddisiM cattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA / vaNNAvAso bhANiyavvo / tesiNaM tisovANapaDirUvagANaM purao patteyaM-patteyaM toraNA pnnnnttaa| te NaM toraNA NANAmaNimayA, vaNNao / bhAvArtha :- padmadrahanI cAre dizAmAM traNa-traNa pagathiyAvALI cAra sopAnapaMkti(sIDI) che, tenuM varNana jANavuM. te pratyeka sopAna paMktinI AgaLa vividha maNimaya toraNo che. tenuM varNana jANavuM. A ja vakSaskAramAM gaMgAprapAta kuMDanA varNanamAM toraNanuM vistRta varNana che] | 5 tassa NaM paumaddahassa bahumajjhadesabhAe etthaM mahaM ege paume paNNatte-joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, addhajoyaNaM bAhalleNaM, dasa joyaNAI uvveheNaM, do kose Usie jalaMtAo, sAiregAiM dasajoyaNAI savvaggeNaM paNNatte / seNaM egAe jagaIe savvao Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra samaMtA saMparikkhitte jaMbuddIva-jagaippamANA, gavakkhakaDae vi taha ceva pamANeNaM / bhAvArtha :- te padmadrahanI barAbara madhyamAM eka moTuM padma kamaLa che. te eka yojana lAMbu, pahoLuM, ardhayojana jADuM, dasa yojana pANInI aMdara UDuM ane be gAu arthAt ardha yojana pANInI upara UMcu che. tenI sarva maLIne UMcAI sAtireka 10 yojana che. te kamaLa cAre bAju jagatIthI parivRtta che. te jagatInI UMcAI, vikhkhuMbha, AkAra vagere jaMbudrIpanI jagatInI samAna che ane jagatI paranA gavAkSa kaTaka-jAlaka samUha paNa te ja pramANavALA jANavA. 240 6 tassa NaM paramassa ayamevArUve vaNNAvAse paNNatte, taM jahA- vairAmayA mUlA, riTThAmae kaMde, veruliyAmae NAle, veruliyAmayA bAhirapattA, jaMbUNayAmayA abbhiMtarapattA, tavaNijjamayA kesarA, NANAmaNimayA pokkharatthibhAyA, kaNagAmaI kaNNigA / sA NaM addhajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, kosaM bAhalleNaM, savvakaNagAmaI, acchA jAva paDirUvA / bhAvArtha :- te padmanuM varNana A pramANe che- te kamaLanuM mULa vajramaya, kaMdariSTa ratnamaya, nAla vaiDUrya ratnamaya, bAhyapatro vaiDUryaratnamaya, AtyaMtara patra-jAMbUnada-lAlAza yukta suvarNamaya, kesarA-taMtuo lAla suvarNamaya, tenA DoDAno bhAga-bIja bhAga vividha prakAranA ratnamaya ane tenI karNikA suvarNamaya che. te karNikA ardhayojana(2 gAu) lAMbI-pahoLI ane 1 gAu jADI che. te saMpUrNapaNe suvarNamayI tathA svaccha yAvat manohara che. 7 tIse NaM kaNNiyAe uppiM bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA / tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege bhavaNe paNNatte - kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhabheNaM, desUNagaM kosaM uDDuM uccatteNaM, aNegakhaMbhasayasaNNiviTTe, pAsAIe darisaNijje abhirUve paDarUve / tassa NaM bhavaNassa tidisiM tao dArA paNNattA / teNaM dArA paJcadhaNusayAiM uDDuM uccatteNaM, aDDAijjAI dhaNusayAiM vikkhaMbheNaM, tAvaiyaM ceva paveseNaM, seyAvarakaNaga-thubhiyA jAva vaNamAlAo NeyavvAo / bhAvArtha :- te karNikAnI upara atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAga che. te carmamaDhita Dholaka jevo samatala che. te samatala ramaNIya bhUmibhAganI barAbara vaccamAM eka vizALa bhavana AveluM che. te eka gAu lAMbu, ardho gAu pahoLuM ane kAMIka nyUna eka gAu UMcuM, seMkaDo thAMbhalAothI yukta che, te suMdara ane darzanIya che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 241 te bhavananI traNa dizAomAM traNa dvAra che. te dvAra pAMcaso dhanuSya UMcA, aDhIso dhanuSya pahoLA che. teTalA ja pramANavALo teno praveza mArga che. te dvAra upara uttama suvarNamaya nAnA nAnA zikhara-kAMgarA che yAvat te puSpa mALAothI suzobhita che. tenuM varNana pUrvavat jANavuM. 8 tassa NaM bhavaNassa aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMga pukkharei vA vaNNao / tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhedesabhAe ettha NaM mahaI egA maNipeDhiyA paNNattA / sA NaM maNipeDhiyA paMcadhaNusayAiM AyAmavikkhaMbheNaM, aDDAijjAI dhaNusayAiM bAhalleNaM, savvamaNimaI acchA jAva paDirUvA / tIse NaM maNipeDhiyAe uppi ettha NaM mahaM ege sayaNijje paNNatte, sayaNijjavaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha :- te bhavanano aMdarano bhUmibhAga carmamaDhita Dholaka jevo samatala ane ramaNIya che. tenI barAbara madhyamAM eka vizALa maNipIThikA che. te maNipIThikA pAMcaso dhanuSya lAMbI, pahoLI che ane aDhIso dhanuSya jADI che, saMpUrNa maNimaya ane svaccha yAvat manohara che. te maNipIThikAnI upara eka vizALa zayyA che. tenuM varNana pUrvavat jANavuM. 9 se NaM paume aNNeNaM aTThasaeNaM paumANaM tadadbuccata- ppamANamittANaM savvao samaMtA saMparikkhitte / te NaM paumA addhajoyaNaM AyAma vikkhaMbheNaM, kosaM bAhalleNaM, dasajoyaNAiM uvveheNaM, kosaM UsiyA jalaMtAo, sAiregAiM dasajoyaNAiM savvaggeNaM paNatte / bhAvArtha :- te mULa kamaLa tenAthI ardhA pramANavALA anya 108 kamaLothI parivRtta che. te kamaLo ardho yojana lAbA-pahoLA che. eka gAu jADA, daza yojana pANInI aMdara UMDA ane eka gAu pANInI upara UMcA uThelAM che. teonI kula UMcAI sAtireka daza yojana che. 10 tesi NaM paramANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taM jahA vairAmayA mUlA jAva kaNagAmaI kaNNiyA / sA NaM kaNNiyA kosaM AyAmeNaM, addhakosaM bAhalleNaM, savvakaNagAmaI, acchA saNhA jAva paDirUvA / tIse NaM kaNNiyAe uppi bahusama ramaNijje bhUmibhAge jAva maNIhiM uvasobhie / bhAvArtha :- te kamaLonuM vizeSa varNana A pramANe che tenA mULa vajaratnamaya yAvat karNikA suvarNamaya che. te karNikA eka gAu lAMbI, ardho gAu jADI, saMpUrNa suvarNamaya che. te svaccha che vagere varNana jANavuM. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra te karNikAnI upara eka samatala ane ramaNIya bhUmibhAga che yAvat te vividha maNiothI suzobhita che. 11 tassa NaM massa avaruttareNaM, uttareNaM, uttarapuratthimeNaM, ettha NaM sirIe devIe cauNhaM sAmANiyasAhassINaM cattAri pauma sAhassIo paNNattAo / tassa NaM paumassa puratthimeNaM ettha NaM sirIe devIe cauNhaM mahattariyANaM cattAri paumA paNNattA / 242 tassa NaM paumassa dAhiNapuratthimeNaM, etthaNaM sirIe devIe abbhiMtariyAe parisAe aTThaNhaM devasAhassINaM aTTha paumasAhassIo paNNattAo / dAhiNeNaM majjhimaparisAe dasaNhaM devasAhassINaM dasa paumasAhassIo paNNattAo / dAhiNapaccatthimeNaM bAhiriyAe parisAe bArasahaM devasAhassINaM bArasa paumasAhassIo paNNattAo / paccatthimeNaM sattaNhaM aNiyAhivaINaM satta paumA paNNattA / tassa NaM paumassa cauddisiM savvao samaMtA, ittha NaM sirIe devIe solahaM AyarakkhadevasAhassINaM solasa paumasAhassIo paNNattAo / bhAvArtha :- te mULa kamaLanA uttarapazcimamAM, uttara dizAmAM ane uttarapUrva dizAmAM zrIdevInA cAra hajAra sAmAnika devonA cAra hajAra padma che. te (mULa kamaLa)nI pUrvamAM zrIdevInI cAra mahattarikAonA yAra padma che. te mULakamaLanA dakSiNapUrvamAM zrIdevInA ApyaMtara pariSadanA ATha hajAra devonA ATha hajAra padma che, dakSiNamAM madhyama pariSadanA daza hajAra devonA daza hajAra padma, dakSiNapazcimamAM bAhya pariSadanA bAra hajAra devonA bAra hajAra padma che. pazcimamAM sAta senApatidevonAM sAta padma che. te mULakamaLanI cAre dizAomAM cArebAju zrIdevInAM soLa hajAra AtmarakSaka devonA soLa hajAra padma che. 12 se NaM tihiM paumaparikkhevehiM savvao samaMtA saMpirikkhitte, taM jahAabbhitaraeNaM majjhimaeNaM bAhiraeNaM / abbhitarae paThamaparikkheve battIsaM paumasayasAhassIo paNNattAo / majjhimae paumaparikkheve cattAlIsaM paumasayasAhassIo paNNattAo / bAhirie paumaparikkheve aDayAlIsaM paumasayasAhassIo pnnnnttaao| evAmeva sapuvvAvareNaM tihiM paumaparikkhevehiM egA paumakoDI vIsaM ca paumasayasAhassIo bhavatIti akkhAyaM / bhAvArtha :- te mULa kamaLa(pUrvakathita kamaLo sivAyanA anya) ApyaMtara, madhyama ane bAhya evA traNa kamaLa valayathI, cArebAju parivRtta che. AtyaMtara kamaLa valayamAM 32 lAkha kamaLo che. madhyama kamaLa Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 247 | valayamAM 40 lAkha kamaLo che. bAhya kamaLa valayamAM 48 lAkha kamaLo che. A pramANe traNe kamaLa valayamAM kula maLIne eka karoDa vIsa lAkha(1,20,00,000) kamaLo che. 13 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai paumaddahe, paumaddahe ? goyamA ! paumaddahe NaM tatthatattha dese-dese tahi-tahiM bahave uppalAI jAva sayasahassapattAI paumaddahappabhAI paumaddahAgArAI paumaddahavaNNAbhAI sirI ya ittha devI mahiDDIyA jAva paliovamaTTiIyA parivasai / se eeNaDeNaM / aduttaraM ca NaM goyamA ! paumaddahassa sAsae NAmadhejje paNNatte Na kayAi NAsi jAva avaTThie Nicce / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! te padmadrahane padmadraha kahevAnuM zuM kAraNa che? he gautama!te padmadrahamAM ThekaThekANe ghaNA kamaLo che yAvata lAkha pAMkhaDIvALA Adi aneka prakAranAM pAkamaLo che. te pAkamaLo padmadraha jevI AbhA, AkAra ane varNavALA hoya che. tyAM parama RddhizAlinI eka palyopamanI sthitivALI 'zrI' nAmanI devI nivAsa kare che, tethI te draha padmadraha kahevAya che. athavA to he gautama! te padmadraha nAma zAzvata che. te kyAreya nAza pAmatuM nathI. yAvata avasthita che, nitya che. vivecana : prastuta sUtramAM culahimavaMta parvata uparanA padmadraha gata padmAdinuM varNana che. paghadraha nAmaheta - A drahamAM (1) padmadrahanA AkAravALA arthAt laMbacorasa AkAravALA hajAra pAMkhaDIvALA, lAkha pAMkhaDIvALA, caMdravikAsI, sUryavikAsI Adi aneka prakAranA padho-kamaLo uge che. (2) A drahamAM zrIdevI ane tenA parivAranA zAzvatA, padmadrahanA AkAravALA, tevI ja AbhAvALA pRthvIkAyanA banelA eka kroDa uparAMtanA paDyo che athavA (3) padmadraha evuM tenuM zAzvatuM nAma che. tethI A draha padmadrahanA nAmathI prasiddha che. vijuDI naphA -gullahimavaMta parvata paranA padmadrahanI madhyamAM eka padma che, tenI cAre bAju jagatI (killo) che. te jagatInuM mApa jaMbUdvIpanI jagatI jeTaluM ja che arthAt A jagatI ATha yojana UMcI ane mULamAM 12 yojana, madhyamAM 8 yojana ane upara 4 yojana pahoLI che. ahIM jagatInI ATha yojananI UMcAI batAvI che te pANInA uparanA bhAganI jagatInI apekSAe kahI che. te jagatI pANImAM 10 yojana UMDI che (sUtrakAre tenuM kathana karyuM nathI.) A rIte te kula 18 yojana UMcI che. vRttikAra tenuM spaSTIkaraNa A rIte kare che.- sA ra AtI gajhUtopagatimAna vejitavyA, patava pratApa nalAluparinTAble, vaza yoganAtmA galAvAda prApaNa vivakatatvAnA - vRtti. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI jaMbUDhIpa prazapti sUtra pahAdrahanA pavonI saMkhyA, sthAnAdi - pausthAna vizeSatA saMkhyA laMbAI pahoLAI jADAI pANImAM pANI | kula | UMDAI] upara |UMcAI | UMcAI - zrIdevInuM |pAdrahanI kendranuMpA madhyamAM yo. | yo. | yo. | ya 10| Apaghaupara | yo. | zrIdevInuM bhavana che. 1luM valaya|mULapadmanI cAre bAju 108 << | zrIdevInA AbhUSaNo hoya che. yo. | hoya , rajuvalaya prathamavalayanI cAre bAju | 34,011 - | 10| yo. | yo. | yo. zrIdevInA parivAranA bhavano hoya vAyavyakoNa, sAmAnika IzAnakoNa devanA uttaramAM 8,000 pUrvamAM T 4 mahattarA devInA agnikoNamAM AvyaMtara | 2,000 pariSadanA dakSiNamAM | 10,000 madhyama pariSadanA naiRtyakoNamAM bAhya pariSadanA 12,000 pazcimamAM senApatinA 7. 3 valaya|bIjAvalayanI cAre bAju | 16,000 |10| AtmarakSaka devonA | yo. | bhavana che. 4huM valaya|trIjA valayanI cAre bAju | 3ra lAkha AvyaMtara pariSadanA Abhiyogika devonA bhavana paNuM valaya|cothA valayanI cAre bAju | 40 lAkha yo. | madhyama pariSadanA Abhiyogika devanA bhavana jvalaya pAMcamA valayanI cAre bAju | 48 lAkha 10 18| yo. | yo. | yo. | yo. | yo. | bAhya pariSadanA Abhiyogika devanA bhavana che. zrIdevInuM mULa pAH padmadrahanI barAbara madhyamAM zrIdevInuM padma che. padmaparivAramAM te sauthI moTuM che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra - Tr zrIdevInuM mukhya padma bhavana bacapana kaTikA mANasA taMtu nAla nuvarNa tapa na AEEE beMkamAM maya rAmaputra Sisi nAya -viTranamaya Exe zrIdevInA padmonI goThavaNI uttara OCT 21 245 te ratno, maNio Adi pRthvIkAyamaya che. tenI pAMdaDIo tapanIya-tapAvelA suvarNa jevI lAla che. tenI cAre bAju |kula 18 yojana UMcI jagatI(killo) che. padmadrahanA padmonI racanA, goThavaNI :- padmadrahamAM zrIdevI ane tenA parivAranA 1 kroDa, 20 lAkha, 50 hajAra ane 20 kamaLo che. te sarva padmo zAzvatA pRthvIkAyanA che. te padmo padmadrahanA AkAra ane varNa- vALA che. padmadrahanI madhyamAM zrIdevInuM mULa padma ane tenI cAre bAju cha valayamAM cha prakAranA zeSa padmo goThavAyelA che. tavadhu vattappamALamittAnaM :- cha valayamAM rahelA kamaLo pUrva-pUrva karatAM UMcAImAM ardha pramANavALA che arthAt te AgaLanA padmanI pANInI uparanI UMcAI ardha pramANavALI ane laMbAI-pahoLAI paNa ardha pramANa hoya che. jema ke- prathama valayanA 108 kamaLo kendranA zrIdevInA padma karatAM ardhA mApa- vALA che. te ardha yojana lAMbA, pahoLA ane Tru yojana pramANa pANIthI upara che. bIjA valayanA padmo prathama valayanA padma karatAM ardhA che ane mULa padma karatAM che. tema aMtima valaya paryaMta jANavuM. te sarva valayanA padmo ardhA ardhA pramANavALa / hovAthI ja 1,000 yojana lAMbA-pahoLA padmadrahamAM te sarva padmo samAya zake che. te sarva padmonuM kula kSetraphaLa 2,00,005 yojana thAya che ane padmadrahanuM kSetraphaLa pAMca f00000. dakSiNa lAkha yojana che. tethI temAM sarva padmo sahaja rIte samAI zake che. prathama valayanA 108 padmomAM zrIdevInA AbhUSaNo hoya che. phlu = zrIvevyA mUjabAli vani tiSThanti iti sUtrAnukto'pi vizeSo bodhyaH / - vRtti. gaMgA, siMdhu, rohitAzA nadI : 14 tassa NaM paumaddahassa puratthimilleNaM toraNeNaM gaMgA mahANaI pavUDhA samANI puratthAbhimuhI paMca joyaNasayAiM pavvaeNaM gaMtA gaMgAvattakUDe AvattA samANI paMca tevIse joyaNasae tiNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa dAhiNAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuhapavattieNaM muttAvalIhArasaMThieNaM sAiregajoyaNasaieNaM pavAeNaM pavaDai / Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra bhAvArtha :- te padmadrahanA pUrvI toraNathI gaMgAmahAnadI pravAhita thaI, parvata upara pUrva dizAmAM 500 yojana sudhI vahIne, gaMgAvartakUTane Avarita karatI, vaLAMkane laIne pAMcaso trevIsa ane yojana traNa kaLA (523 haiM yo.) sudhI dakSiNa dizAmAM vahe che. tatpazcAt te gaMgAnadI moTA ghaDAnA mukhamAMthI nIkaLatA pANInA pravAhanI jema pracaMDa vegathI muktAvalI hAranA saMsthAne sAdhika 100 yojana uparathI dhodharUpe nIce paDe che. 246 gaMgAmAI pavaDai, ettha NaM mahaM egA jibbhiyA paNNattA / sA NaM jibbhiyA addhajoyaNaM AyAmeNaM, chassakosAiM joyaNAiM vikkhaMbheNaM, addhakosaM bAhalleNaM, magaramuha-viuTTa-saMThANasaMThiyA, savvavairAmaI, acchA saNhA jAva paDirUvA / bhAvArtha :- te gaMgAmahAnadI parvatanA je sthAna uparathI dhodharUpe nIce paDe che, tyAM eka moTI jIddikAkmnaa khADAranI pAzI paDavAnI pranAsI (pApa ThevI) che. te ardhayo4na ( 2 gAu) sAMjI, savA cha yojana ( yojana ane 1 gAu) pahoLI ane ardha gAu jADI che. te mukha phADelA magaramacchanA saMsthAnavaannii, sarva vanamaya, nirmANa, snigdha yAvat manohara che. 16 gaMgA mahANaI jattha pavaDai, ettha NaM mahaM ege gaMgappavAya kuMDe NAmaM kuMDe paNNatte, saTThi joyaNAiM AyAmavikkhaMbheNaM, NauyaM joyaNasayaM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM, dasa joyaNAI uvveheNaM, acche saNhe rayayAmayakUle, vairAmayapAse, vairatale, suvaNNa- subbharayayAmaya- vAluyAe, veruliyamaNi- phAliya-paDala-paccoyaDe, suhoyAre, suuttAre, NANAmaNitittha subaddhe, vaTTe, aNupuvva-sujAya-vappa-gaMbhIrasIyala-jale, saMchaNNa-patta - bhisamuNAle, bahuuppala-kumuya-NaliNa-subhaga-sogaMdhiyapoMDarIya-mahApoM DarIya sayapatta- sahassapatta-sayasahassapatta-papphulla- kesarovacie, chappaya-mahuyara-paribhujjamANa-kamale, accha- vimala- pattha-salilapuNNe, paDihattha - bhamaMtamacchakacchabha-aNega-sauNagaNa-mihuNa paviyariya-saduNNaiya-mahura-saraNAie pAsAIe jAva paDirUve / se gAe pamavaraveiyAe egeNaM vaNasaMDeNaM savvao samaMtA sNprikkhitte| veiyA-vaNasaMDapamANaM, vaNNao / bhAvArtha :- te gaMgAmahAnadI nIce jyAM (uttarArdha bharatakSetramAM) paDe che, tyAM eka moTo gaMgAprapAta nAmano kuMDa che. te kuMDa 60 yojana lAMbo, pahoLo ane sAdhika 190 yojananI paridhivALo, 10 yojana UMDo, nirmaLa ane snigdha che. te kuMDano kinAro rajatamaya ane samatala che; tenI divAlo ane bhUmitala Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 247 vajamaya chete suvarNa ane zubharajatamaya retIthI yukta che. te kinArAnI samIpanA unnata pradezo vaiDUryamaNi ane sphaTika ratnajaDita che. te kinArethI pANImAM pravezavAno ane bahAra nIkaLavAno mArga(ghATa) sukhakara che; te ghATa aneka prakAranA maNiothI subaddha ane vRtta hoya che, te ghATathI kuMDamAM pravezatA anukrame pANI zItaLa ane agAdha thatuM jAya che. te pANI kamalapatra, kamaLakaMda ane kamaLa nAlathI vyApta hoya che. te kesarAla yukta ghaNA utpala-caMdravikasI kamaLo, padha-sUryavikAsI kamaLo, kumuda-zvetarakta varNavALA caMdravikAsI kamaLo, nalina-caMdravikAsI kamaLa vizeSa, subhaga-kamaLa vizeSa, saugaMdhika-sugadhIkamaLa, puMDarika-zveta kamaLa, mahApuMDarika, so pAMkhaDI, hajAra pAMkhaDI, lAkha pAMkhaDIvALA kamaLothI suzobhita che. bhramaro te kamaLonuM rasapAna karatAM rahe che; svaccha, nirmaLa ane pathyakArI jalathI kuMDa sarvadA paripUrNa rahe che. temAM matsyo, kAcabAo cAreya tarapha yatheccha vicaraNa karatA rahe che; aneka pakSI yugalo tyAM madhura svare nAda karatA rahe che. te kuMDa prasannakAraka yAvata manohara che. te gaMgAprapAtakaMDanI cAre ya bAju eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDa che. te vedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavat vakSa.--1 pramANe jANavuM. | 17 tassa NaM gaMgappavAyakuMDassa tidisiM tao tisovANapaDirUvagA paNNattA, taMjahA puratthimeNaM dAhiNeNaM paccatthimeNaM / tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA- vairAmayA NemmA, riTThAmayA paiTThANA, veruliyAmayA khaMbhA, suvaNNaruppamayA phalayA, lohiyakkhamaIo sUIo, vayarAmayA saMdhI, NANAmaNimayA AlaMbaNA AlaMbaNabAhAo / bhAvArtha - te gaMgAprapAta kuMDanI pUrva, dakSiNa ane pazcima, A traNa dizAmAM traNa traNa pagathiyA- vALI sopAna zreNI-sIDI che. tenuM varNana A pramANe che- te sopAna zreNInI nema bhAga-bhUmibhAga, unnata pradeza vajaratnamaya che; pratiSThAna-sopAna zreNIno mULapradeza rijharatnamaya che; tenA thAMbhalA vaiDUryaratnamaya che; tenA phalako-pATiyA suvarNa ane cAMdInAM che; be pATiyAne joDatI khIlIo lohitAkSa ratnanI; pATiyAnI saMdhio vajaratnamaya che; tenI baMne bAjunI AlaMbanabhUta divAlo aneka maNionI che. |18 tesiNaM tisovANapaDirUvagANaM purao patteyaM-patteyaM toraNA paNNattA / te NaM toraNA NANAmaNimayA NANAmaNimaesu khaMbhesu uvaNiviTTha-saMNiviTThA, vivihamuttaMtarovaciyA, vivihatArArUvovaciyA, IhAmiya-usaha-turaga-Nara-magara-vihaga- vAlagakiNNara-ruru-sarabha-camara-kuMjara-vaNalaya-paumalaya-bhatticittA, khaMbhuggaya-vairaveiyAparigayAbhirAmA, vijjAharajamalajuyalajaMtajuttAviva, accIsahassa-mAlaNIyA, rUvagasahassakaliyA, bhisamANA, bhibbhisamANA, cakkhulloyaNalesA, suhaphAsA, sassirIyarUvA, ghaMTAvali-caliya-mahura-maNahara-sarA, pAsAdIyA jAva paDirUvA / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 248 | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra bhAvArtha :- trisopAna zreNInI AgaLa toraNo che. te toraNo vividha ratnamaya che. te toraNo sopAna zreNInI samIpe aneka maNimaya thAMbhalAo para sthApita che; temAM vacce vacce motIo jaDelA che. te aneka prakAranA tArAonA AkArothI upacita che; te IhAmRga-varu, baLada, ghoDA, manuSya, magara, pakSI, sape, kinnara, maga vizeSa, aSTApada, camarI gAya, hAthI, vanalatA, padmalatA vagerenA citrothI suzobhita che. te toraNonA thAMbhalAo vajaratnamayI vedikAyukta ramaNIya dekhAya che. te staMbha yaMtrathI saMcAlita, samazreNika vidyAdhara yugalathI yukta hoya che; ratnonA hajAro kiraNothI suzobhita, hajAro citrothI upazobhita che. te thAMbhalAo jANe UDIne AMkhe vaLagatA na hoya! tevA lAge che. te anukULa sparza ane suMdara rUpavALA che; tenA para bAMdhelI pavanathI calita ghaMTaDIo madhura raNakAra kare che; tevA te staMbho prasannakArI yAvat manohara che. 19 tesi NaM toraNANaM uvariM bahave aTuTThamaMgalagA paNNattA, taMjahA- sotthiya sirivaccha jAva paDirUvA / tesi NaM toraNANaM uvariM bahave kiNhacAmarajjhayA jAva sukkilla-cAmarajjhayA, acchA, saNhA,ruppapaTTA, vairAmayadaNDA, jalayAmalagaMdhiyA, surUvA pAsAIyA jAva paDirUvA / tesi NaM toraNANaM uppiM bahave chattAicchattA, paDAgAipaDAgA, ghaMTAjuyalA, cAmarajuyalA, uppalahatthagA, paumahatthagA jAva saya sahassapattahatthagA, savvarayaNAmayA, acchA jAva paDirUvA / bhAvArtha:- te toraNa dvAro para svastika, zrIvatsa vagere ATha-ATha maMgala pratIko che yAvatu te manohara che. te toraNo para kALA yAvat zveta cAmarothI alaMkRta dhvajAo pharakI rahI che. te sarve dhvajAo ujjavaLa ane snigdha che, te dhvajA rajatamaya paTa ane vajaratnanA daMDathI suzobhita che; te kamaLa jevI sugaMdhathI sugaMdhita ane surUpa che, citane prasanna karanArI yAvata manohara che. te toraNo para ghaNA chatra, chatra para chatra; patAkA, patAkA para patAkA; aneka ghaMTonI joDIo; aneka cAmaronI joDIo; utpalarAzi, padharAzi, yAvata so pAMkhaDIvALA, hajAra pAMkhaDIvALA kamaLonI rAzi che; te sarva ratnamaya, svaccha yAvatuM manohara che. | 20 tassaNaM gaMgappavAyakuMDassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege gaMgAdIve NAmaM dIve paNNatte, aTTha joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM, sAiregAiM paNavIsaM joyaNAI parikkheveNaM, do kose Usie jalaMtAo, savvavairAmae, acche saNhe jaavpddiruuve| se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhie, vaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha :- gaMgAprapAtakaMDanI barAbara madhyamAM gaMgAdvIpa nAmano eka vizALa dvIpa che. te ATha yojana lAMbo-pahoLo che. tenI paridhi sAdhika pacIsa yojana che. te pANInI bahAra be gAu UMco che. te Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 249 saMpUrNa ratnamaya, svaccha ane sukomaLa che. te dvIpa eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI gherAyelo che. te baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM. | 21 gaMgAdIvassa NaM dIvassa uppi bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte / tassa NaM bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege gaMgAe devIe bhavaNe paNNatte, kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhaMbheNaM, desUNagaM ca kosaM uDDe uccatteNaM, aNegakhaMbhasayasaNNiviTe jAva bahumajjhadesabhAe maNipeDhIyAe sayaNijje / se keNatuNaM bhaMte! evaM vuccai gaMgA dIve NAmaM dIve ? goyamA tattha tattha dese-dese tahi-tahiM bahuiM uppalAiM jAva sahassapattAiM gaMgAdIvappabhAiM gaMgAdIvAgArAiM gaMgAdIva-vaNNAI, gaMgAdIva-vaNNAbhAi gaMgA ya ittha devI mahiDDIyA jAvapaliovama ThiIyA parivasai se teNaTeNaM ! aduttaraM ca NaM jAva sAsae NAmadhejje paNNatte / bhAvArtha :- gaMgAdvIpa upara ghaNo samatala suMdara bhUmibhAga che. tenI barAbara madhyamAM gaMgAdevInuM vizALa bhavana che. te eka gAu lAMbu, ardhA gAu pahoLuM ane kaMIka nyUna eka gAu UMcuM che. te bhavana seMkaDo thAMbhalAo upara sthita che; tenI barAbara madhyamAM eka maNipIThikA che. tenA para zayyA che. prazna- he bhagavan! te gaMgA dvIpane gaMgAdvIpa kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama ! te gaMgAdvIpamAM aneka sthAne, ghaNAM utpala kamaLo yAvat lAkha pAMkhaDIvALA kamaLo che. te kamaLo gaMgA dvIpa jevI prabhAvALA, AkAravALA, varNavALA ane varNa jevI AbhAvALA che. te gaMgA dvIpamAM mahaddhika yAvata palyopamanI sthitivALI gaMgAdevI nAmanI devInuM AvAsasthAna che tethI te dvIpa gaMgAdvIpa kahevAya che athavA A tenuM zAzvatuM nAma che. 22 tassa NaM gaMgappavAyakuMDassa dAhiNilleNaM toraNeNaM gaMgAmahANaI pavUDhA samANI uttaraDabharahavAsaM ejjamANI-ejjamANI sattahiM sasilAsahassehiM AuremANI-AuremANI ahe khaMDappavAyaguhAe veyaDDapavvayaM dAlaittA dAhiNaDDabharahavAsaM ejjamANI-ejjamANI dAhiNaDDabharahavAsassa bahumajjhadesabhAgaM gaMtA puratthAbhimuhI sattahiM salilAsahassehiM AvattA samANI codasahiM salilAsahassehiM samaggA ahe jagaI dAlaittA puratthimeNaM lavaNasamudaM samappei / bhAvArtha - te gaMgAprapAta kaMDanA dakSiNI toraNathI gaMgA mahAnadI pravAhita thaIne uttarArdha bharatakSetramAM vahe che tyAre sAta hajAra nadIo temAM AvIne maLe che. te tenAthI paripUrNa thaIne khaMDa prapAta guphAnI nIcethI arthAtu pUrvI divAlanI nIcethI pasAra thaIne, vaitADhaya parvatane bhedatI(pAra karatI) dakSiNArdha Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 250 ] zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra bharatakSetramAM vahe che tyAre temAM bIjI sAta hajAra nadIo maLe che. dakSiNArdha bharatanI barAbara madhyamAM pahoMcI te pUrva tarapha vaLe che ane sarva maLI cauda hajAra nadIonA parivAra sAthe te gaMgA mahAnadI jabUdvIpanI jagatane bhedIne pUrvadizAvartI lavaNasamudramAM maLe che. 23 gaMgA NaM mahANaI pavahe cha sakosAiM joyaNAI vikkhaMbheNaM addhakosaM uvvehennN| tayaNaMtaraM ca NaM mAyAe-mAyAe parivaDDamANI-parivaDDamANI muhe bAsaDhi joyaNAI aDDajoyaNaM ca vikkhaMbheNaM, sakosaM joyaNaM uvveheNaM / ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM, dohiM vaNasaMDehiM saMparikkhittA / veiyAvaNasaMDavaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha - udgama sthAna pAse gaMgA mahAnadIno pravAha savA cha yojana pahoLo ane ardhA gAu UMDo hoya che. tyArapachI kramazaH tenA pravAhanI pahoLAI vadhatAM-vadhatAM samudramAM maLe che, tyAM tenI pahoLAI sADA bAsaTha yojana ane UMDAI sevA yojana hoya che. te nadInI baMne tarapha be pAvaravedikA ane be vanakhaMDo che. vedikAo ane vanakhaMDonuM varNana pUrvavat vikSa. 1 pramANejjANavuM. 24 evaM siMdhUe vi NeyavvaM jAva tassa NaM paumaddahassa paccatthimilleNaM toraNeNaM siMdhuAvattaNakUDe dAhiNAbhimuhI siMdhuppavAyakuMDaM, siMdhuddIvo aTTho so ceva jAva ahe timisaguhAe veyaDDapavvayaM dAlaittA paccatthimAbhimuhI AvattA samANI coisasalilA sahassehiM samaggA ahe jagaI dAlaittA paccatthimeNaM lavaNasamuI samappei, sesaM taM ceva / bhAvArtha :- siMdhu mahAnadInuM varNana gaMgAnadI jevuM ja jANavuM. ahIM vizeSatA e che ke siMdhu mahAnadI padmadrahanA pazcima dizAvartI toraNathI nIkaLe che, pazcima dizA tarapha vahe che, siMdhu Avarta kUTane Avarita karatI, vaLAMka laIne dakSiNAbhimukha vahe che. siMdhu prapAtakuMDa, siMdhudvIpa AdinuM varNana gaMgAprapAtakuMDa, gaMgAdvIpa AdinI samAna che. te timisa guphAnI nIcethI vahetI arthAtu pazcimI divAla nIcethI pasAra thaIne vaitADhaya parvatane bhedIne dakSiNArdha bhAratamAM vahetI, tenI barAbara madhyamAM pahoMcI pazcima tarapha vaLe che. temAM maLelI cauda hajAra nadIo sAthe te jagatIne bhedIne pazcimI lavaNasamudrane maLe che. zeSa saMpUrNa varNana gaMgA mahAnadI samAna jANavuM. | 25 tassa NaM paumaddahassa uttarilleNaM toraNeNaM rohiyaMsA mahANaI pavUDhA samANI doNNi chAvattare joyaNasae chacca egUNavIsaibhAe joyaNassa uttarAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuhapavattieNaM muttAvalihArasaMThieNaM sAiregajoyaNasaieNaM pavAeNaM pavaH | bhAvArtha :- rohitAMzA mahAnadI padmadrahanA uttarI toraNathI pravAhita thaI, parvata upara uttara dizAmAM Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 251 baso chotera yojana ane cha kaLA (276 8 yo.) vahe che. tatpazcAt moTA ghaDAnA mukhamAMthI nIkaLatA pANInA pravAhanI jema rohitAMzA mahAnadI sAdhika 100 yojana uparathI dhodharUpe muktAvalI hAranA AkAre nIce paDe che. 26 rohiyaMsANAmaM mahANaI jao pavaDai, etthaNaM mahaM egA jibbhiyA paNNattA / sA NaM jibbhiyA joyaNaM AyAmeNaM, addhaterasajoyaNAI vikkhaMbheNaM, kosaM bAhalleNaM, magaramuhaviuTTasaMThANasaMThiyA, savvavairAmaI, acchA saNhA jAva paDirUvA / bhAvArtha - te rohitAzA mahAnadI jyAMthI nIce paDe che, tyAM eka jihikA-pranAlI che. te eka yojanA lAMbI, sADA bAra(1ra 3 yo.) pahoLI ane eka gAu jADI che. te mukha phADelA magaramacchanA AkAravALI, sarva vajamayI, nirmaLa ane snigdha yAvat manohara che. | 27 rohiyaMsA mahANaI jahiM pavaDai, ettha NaM mahaM ege rohiyaMsappavAyakuMDe NAmaM kuMDe paNNatte / savIsaM joyaNasayaM AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi asIe joyaNasae kiMci visesUNe parikkheveNaM, dasajoyaNAI uvveheNaM, acche, kuMDavaNNao jAva toraNA / bhAvArtha :- rohitAMzA mahAnadI hemavaya kSetramAM jyAM paDe che, tyAM eka moTo rohitAzA prapAtakuMDa nAmano kaMDa che. tenI laMbAI-pahoLAI ekaso vIsa yojana(12) yo.) che. tenI paridhi kaMIka nyUna traNaso eMsI yojanA (380 mo.) yojana che. tenI UMDAI daza yojana che. te svaccha che yAvat toraNa sudhInuM tenuM varNana pUrvavat che. 28 tassaNaM rohiyaMsapavAyakuMDassa bahumajjhadesabhAe etthaNaM mahaM ege rohiyaMsadIve NAma dIve paNNatte / solasa joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM, sAiregAiM paNNAsaM joyaNAI parikkheveNaM, do kose Usie jalaMtAo, savvarayaNAmae, acche, saNhe sesaM taM ceva jAva bhavaNaM aTTho ya bhANiyavvo / bhAvArtha :- rohitAzA prapAtakaMDanI barAbara madhyamAM rohitAzAdvIpa nAmano eka vizALa dvIpa che. tenI laMbAI-pahoLAI soLa yojana che, tenI paridhi sAdhika paccAsa yojana(5) yo.) che. te be gAu pANIthI upara UMco che. te sarvaratnamaya che, svaccha ane snigdha che. bhavana sudhInuM zeSa varNana pUrvavat che. 29 tassa NaM rohiyaMsappavAyakuMDassa uttarilleNaM toraNeNaM rohiyaMsA mahANaI pavUDhA samANI hemavayaM vAsaM ejjemANI-ejjemANI cauddasahiM salilAsahassehiM ApUremANI-ApUremANI saddAvai-vaTTaveyaDDapavvayaM addhajoyaNeNaM asaMpattA samANI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra paccatthAbhimuhI AvattA samANI hemavayaM vAsaM duhA vibhayamANI - vibhayamANI aTThAvIsAe salilA-sahassehiM samaggA ahe jagaIM dAlaittA paccatthimeNaM lavaNasamudda samappei / rohiyaMsA NaM mahANaI pavahe addhaterasajoyaNAiM vikkhaMbheNaM, kosaM uvveheNaM, tayANaMtaraM ca NaM mAyAe-mAyAe parivaDDhamANI- parivaDDhamANI muhamUle paNavIsaM joyaNasayaM vikkhaMbheNaM, aDDAijjAiM joyaNAI uvveheNaM, ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhittA / 252 bhAvArtha :- te rAhitAMzA prapAtakuMDanA uttarI toraNathI rohitAMzA mahAnadI pravAhita thaIne hemavaMtakSetra tarapha uttarAbhimukha vahe che, tyAM tene cauda hajAra nadIo maLe che. tenAthI bharapUra thatI zabdApAtI vRttavaitADhaya parvata ardho yojana dUra hoya tyAre te vaLAMka laIne pazcima tarapha vahe che. te hemavatakSetrane be bhAgamAM vibhakta karatI AgaLa vadhe che; tyAra pachI tene anya 14,000 nadIo maLe che, A rIte kula aThyAvIsa hajAra(28,000) nadIone potAnAmAM samAvIne jagatIne nIcethI bhedIne pazcima dizAvartI lavaNasamudramAM maLI jAya che. rohitAMzA mahAnadI jyAMthI nIkaLe che tyAM teno vistAra sADA bAra yojana ane UMDAI eka gAu che tyAra pachI kramazaH tenI pahoLAI vadhatAM vadhatAM samudramAM maLavAnA sthAne ekaso pacIsa yojana[125 yo.] ane UMDAI aDhI yojana hoya che. tenI baMne bAju be padmavara vedikAo ane be vanakhaMDo che. vivecana : prastuta sUtromAM cullahimavaMta parvata parathI pravAhita thatI gaMgA, siMdhu ane rohitAMzA, A traNa mahAnadIonuM varNana che. hajAro anya nadIo temAM maLatI hovAthI te mahAnadI kahevAya che, cUllahimavaMta parvatanI madhyagata padmadrahanA kramazaH pUrvI, pazcimI ane uttarI dvArathI A traNe nadI pravAhita thAya che. dhodharUpe paDatI nadIonI jIvikA padmadraha ane puMDarika drahamAMthI nIkaLatI traNa nadIo e vRttavaitADhya yugalika kSetra prapAtakuMDa ke pAnA-paMDarikatA bharata--airavata kSetra je/ jIhikA- parvatanA je sthAnethI nadI dhodharUpe nIce paDe, te sthAne eka nAlI-pranAlI hoya che. tenA dvArA pANI nIce paDe che. te pranAlI jIbhanA AkAre hovAthI tene jIvikA kahe che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 253 | prapAtakuMDa parvata uparathI nadInuM pANI dhodharUpe nIce jyAM paDe prapAtakuMDa, devIdvIpa ane devIbhavana tyAM eka kuMDa hoya che. te kuMDamAM nadInuM pANI paDatuM hovAthI te prapAtakuMDa kahevAya che. te kuMDamAM eka dvIpa hoya che te dvIpa upara nadInA adhiSThAyikA devI rahetA hovAthI te dvIpa gaMgAdvIpa vagere devInA nAme oLakhAya che. te dvIpa upara tenI adhiSThAyikA devInuM bhavana hoya che. bharatakSetramAM callahimavaMta parvatanI taLeTImAM A gaMgAprapAtakuMDA Avelo che. gaMgA nadI parvata uparathI A kuMDamAM paDIne punaH tyAMthI mana najI| pravAhita thAya che. gaMgA, siMdhu rohitAzA nadI - vigata gaMgA nadI siMdhu nadI rohitAzA nadI che. kama udgama sthAna cullahimavaMtanuM padmadraha cullahimavatanuM padmadraha cullahimavaMtanuM padmadraha pazcimI dvAra ja | pravAhita thavAnI dizA parvata para pravAha kSetra uttaradvAra 27yo. 6 kaLA uttaramAM pUrvIdvAra pUrvamAM 500 yo. vaLAMka laIne dakSiNamAM para3 yo. traNa kaLA kula 1,023 yo. traNa kaLA pazcimamAM 500Lyo. vaLAMka laIne dakSiNamAM para3 yo. traNa kaLA kula 1,023 yo. traNa kaLA dhodhanI UMcAI dhodha saMsthAna 10) yo. muktAvalI hAra 100 yo. muktAvalI hAra 100 yo. muktAvalI hAra jIlikA . laMbAI pahoLAI . . |. . . ONA yo. [, | jADAI saMsthAna Oaa yo. gha yo. Oaa yo. khullA mukhavALA magaramaccha jevuM gha yo. Oaa gAu khullA mukhavALA magaramaccha jevuM | ]. 0 yo. gha yo. Oaa gAu khullA mukhavALA magaramaccha jevuM rohitAMzaprapAta 120 yo. prapAtakuMDa nAma laMbAI-pahoLAI paridhi UMDAI nadI nigarmana dvAra'' gaMgAprapAta siMdhuprapAta, 60 yo. 60 tho. sAdhika 190 co. | sAdhika 190 co. 10 yo. | 10 yo. 'dakSiNI " dakSiNI . . 380 yo. - 10 co. * uttarI Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra prapAtaDagata dvIpa nAma liMbAI pahoLAI paridhi pANI upara uMcAI adhiSThAyikA devI devI bhavanasthAna ... bhavana laMbAI bhavana pahoLAI ' bhavana UMcAI gaMgAdvIpa siMdhudvIpa ] rohitAzA dvIpa ... 8 yo.. |. 8 yo.. .. 16yo.. , sAdhika 25 yo.. | sAdhika 25 yo... sAdhika 50 yo. 2 gAu 2 gAu ragAu gaMgAdevI siMdhu devI rohitAMzA devI gaMgAdvIpa | siMdhudvIpa ] rohitAzA dvIpa |. 1 gAu.. ... 1 gAu !.. 1 gAu Oaa gAu oll gAu dezona 1 gAu dezona 1 gAu| dezona 1 gAu gaMgAva phUTathI siMdvAvarta zabdApAtI 1 gAu dUra kUTathI 1 gAu dUra vRttavaitADhayathI ra gAu dakSiNa tarapha vaLe dakSiNa tarapha vaLe dUrathI pazcima tarapha vaLe , , , Oaa gAu vaLAMka vahevAnuM kSetra pUrva bharatamAM uttarathI dakSiNa pazcima bhAratamAM uttarathI dakSiNa pazcima hemavayamAM pUrvathI pazcima maLatI nadIo kula vaitADhaya pUrve kavitADhaya pachI '' 14,000. 7,000 7,000 [ 14,000 7,000 7,000 28,000 - 14,000 14,000 pazcimI samudra pazcimI samudra . . . . . . . za yo. saMgamasthAna pUrvI samudra udgama sthAne pahoLAI ' ' . . . . . . . gayo. UMDAI | | Olii gAu te samudra milana sthAne pahoLAI | * * * UMDAI ' ' 1 yo. 1rA yo. 1 gAu | olii gAu | - | UMDAI : : : : | . . briA yo. rA yo. 1 yo. * | . , . 125 yo. | | rA yo. cullahimavaMta parvata para phUTa :30 cullahimavaMte NaM bhaMte ! vAsaharapavvae kai kUDA paNNattA? goyamA ! ikkArasakUDA paNNattA, taMjahA-siddhAyayaNakUDe, cullahimavaMtakUDe, bharahakUDe, ilAdevIkUDe, gaMgAdevIkUDe, sirikUDe, rohiyaMsakUDe, siMdhudevIkUDe, surAdevIkUDe, hemavayakUDe, vesamaNakUDe / Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 255 bhAvArtha :- prazna- he bhagavAn ! callahimavaMta varSaghara parvatanA keTalA kUTa-zikharo che ? uttara - he gautama! tenA agiyAraTa che, te khA prabhAze - (1) siddhAyatana DUTa, (2) yulsahibhavaMta DrUTa, (3) bharata DUTa, (4) sAhevI DrUTa, (5) gaMgAhevI DUTa, (5) zrIDUTa, (7) rohitAMzA DUTa, (8) siMdhuhevI DrUTa, (8) surAhevI DUTa, (10) DebhavaMta DrUTa (11) vaizramaeADUTa. 31 kahi NaM bhaMte ! cullahimavaMte vAsaharapavvae siddhAyayaNakUDe NAmaM kUDe paNNatte ? goyamA ! puratthimalavaNasamuddassa paccatthimeNaM cullahimavaMtakUDassa puratthimeNaM ettha NaM siddhAyayaNakUDe NAmaM kUDe paNNatte / paMca joyaNasayAI uDDuM uccatteM / mUle paMcajoyaNasayAiM vikkhaMbheNaM, majjhe tiNNi ya paNNattare joyaNasae vikkhaMbheNaM, uppi aDDAijje joyaNasae vikkhaMbheNaM / mUle egaM joyaNasahassaM paMca ya egAsIe joyaNasae kiMci visesAhie parikkheveNaM, majjhe egaM joyaNasahassaM egaM ca chalasIyaM joyaNasayaM kiMcivisesUNaM parikkheveNaM, uppi satta ikkANaue joyaNasae kiMcivisesUNe parikkheveNaM / mUle vicchiNNe, majjhe saMkhitte, uppi taNue, gopucchasaMThANaMsaMThie, savvarayaNAmae, acche saNhe jAva paDirUve / se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! cullahimavaMta varSaghara parvata para siddhAyatana phUTa kyAM che ? uttara- he gautama ! pUrvI lavaNa samudranI pazcimamAM, cullahimavaMtaphUTanI pUrvamAM, siddhAyatana nAmano phrUTa Avelo che. te pAMcaso yojana UMco che. te mULamAM pAMcaso (500) yojana, madhyamAM traNaso paMcottera(375) yojana ane upara baso pacAsa(250) yojana vistAravALo che. mULamAM tenI paridhi sAdhika eka hajAra, pAMcaso ekyAsI(1,581) yojana, madhyamAM kaMIka nyUna eka hajAra, ekaso chyAsI (1,185) yo4na jane para DAM nyUna sAtaso bheDA (781) yo na che. te mULamAM vistIrNa-pahoLo, madhyamAM saMkSipta-sAMkaDo ane upara tanu-pAtaLo che. teno AkAra gAyanA UMcA upara karelA pUMchaDAnA jevo che. te saMpUrNa ratnamaya ane svaccha ane snigdha che yAvat manohara che. tenI cAre bAju eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDa che. | 32 siddhAyayaNassa kUDassa NaM uppi bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM mahaM ege Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 25 / zrI jaMbudvIpa prApti sUtra siddhAyayaNe paNNatte paNNAsaM joyaNAI AyAmeNaM, paNavIsaM joyaNAI vikkhaMbheNaM, chattIsaM joyaNAI uDDe uccatteNaM jAva vaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha :- siddhAyatana phUTanI upara eka ghaNo samatala ane ramaNIya bhUmibhAga che. te bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka vizALa siddhAyatana che. te pacAsa yojana lAMbu, paccIsa yojana pahoLuM ane chatrIsa yojana UMcu che. yAvat sarva varNana pUrvavat jANavuM. 33 kahi NaM bhaMte ! cullahimavaMte vAsaharapavvae cullahimavaMtakUDe NAmaM kUDe paNNatte? goyamA ! bharahakUDassa purathimeNaM siddhAyayaNakUDassa paccatthimeNaM, ettha NaM cullahimavaMte vAsaharapavvae cullahimavaMtakUDe NAmaM kUDe paNNatte / evaM jo ceva siddhAyayaNakUDassa uccatta vikkhaMbhaparikkhevo jAva bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM mahaM ege pAsAya-vaDeMsae paNNatte / vAsaDhi joyaNAI addhajoyaNaM ca uccatteNaM / ikkatIsaM joyaNAI kosaM ca AyAma vikkhaMbheNaM / abbhuggaya mUsiya-pahasie viva vivihamaNirayaNabhatticitte vAuddhaya- vijayavejayaMtI-paDAgacchattAichattakalie, tuMge gagaNatala-mabhilaMghamANa-sihare, jAlaMtara-rayaNa paMjarummilievva, maNirayaNa-thUbhiyAe, viyasiya- sayavakta puMDarIya-tilayarayaNaddhacaMdacitte, NANAmaNimaya- dAmAlaMkie, aMto bahiM ca saNhe vaira-tavaNijjaruilavAlugA-patthaDe, suhaphAse, sassirIyarUve, pAsAIe jAva paDirUve / tassa NaM pAsAyavaDeMsagassa aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva sIhAsaNaM saparivAraM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! cullahimavaMta varSaghara parvata para cullahimavaMta nAmanA kUTa kyAM Avelo cha? uttara-he gautama! cullahimavaMta varSaghara parvata upara bharatakUTanI pUrvamAM, sidvAyatana phUTanI pazcimamAM calahimavaMta nAmano kaTa Avelo che. tenI UMcAI, vistAra ane paridhi siddhAyatananI samAna jANavA. te kUTanA samatala ane bahu ramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka uttama, moTo prAsAda-mahela che. te sADA bAsaTha [dara -] yojana UMco che ane savA ekatrIsa [31 -] yojana lAMbo- pahoLo che. te ghaNo UMco ane ujjavaLa prabhAthI yukta hovAthI jANe hasato hoya tevo lAge che. temAM jaDelAM Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 257 maNi-ratnonA kAraNe te adbhuta lAge che. pavanathI laherAtI vijaya vaijayaMtIo-vijayasUcaka dhvajAo, patAkAo, chatro ane atichatrothI atIva suMdara dekhAya che. tenA zikharo jANe gaganatalanuM ullaMghana karatAM hoya tema UMcA che. jAlAntaragata ratnasamudAyanA kAraNe jANe te prAsAde potAnA netro kholyA hoya tevo dekhAya che. tenI stupikAo-nAnA zikharo, nAnA ghummaTo maNi ane ratnamaya che. te prAsAdanA zikharo vikasita zatapatra puMDarIka kamaLo, tilaka ane ardhacaMdranA citrathI citrita che. te prAsAda maNimALa othI alaMkRta che. tenI aMdara ane bahAranI divAlo vaja-suvarNamayI snigdha retIthI AcchAdita che. te sukhaprada sparzavALo, sazrIka-zobhAyukta, AnaMdaprada vAvanuM manohara che. te prAsAdAvartAsakamAM samatala ane ramaNIya bhUmibhAga siMhAsana vagerenuM varNana pUrvavat jANavuM. 34 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai cullahimavaMtakUDe cullahimavaMtakUDe ? goyamA ! cullahimavaMte NAmaM deve mahiDDie jAva parivasai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te cullahimavaMta phUTane cullahimavaMta kUTa kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! parama RddhizALI cullahimavaMta nAmanA deva tyAM nivAsa kare che. tethI te kUTa cuhimavaMta kUTa kahevAya che. |35 kahiM NaM bhaMte ! cullahimavaMtagirikumArassa devassa cullahimavaMtA NAmaM rAyAhANI paNNattA? goyamA ! cullahimavaMtakUDassa dakkhiNeNaM tiriyamasaMkhejje dIvasamudde vIivaIttA aNNaM jaMbuddIvaM dIvaM dakkhiNeNaM bArasa joyaNasahassAiM ogAhittA, e ttha NaM cullahimavaMtagirikumArassa devassa cullahimavaMtA NAmaM rAyahANI paNNattA, bArasa joyaNasahassAiM AyAmavikkhaMbheNaM, evaM vijayarAyahANIsarisA bhaanniyvvaa| evaM avasesANavikUDANaM vaktavvayA NeyavvA, AyAmavikkhaMbhaparikkhekpAsAya devayAo sIhAsaNaparivAro aTo ya devANa ya devINa ya rAyahANIo nneyvvaao| causu devA cullahimavaMta bharaha hemavaya vesamaNakUDesu, sesesu deviyAo / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! cullahimavaMtagirikumAradevanI cullahimavaMta nAmanI rAjadhAnI kyAM uttama- he gautama ! calahimavaMtakUTanI dakSiNamAM, tiryam lokamAM asaMkhyadvIpa-samudrone pAra karyA pachI jaMbudvIpa nAmano anya eka dvIpa che. te dvIpanI dakSiNa dizAmAM bAra hajAra yojana dUra calahimavaMta- girimAradevanI cullahimavaMta nAmanI rAjadhAnI Ave che. te bAra hajAra yojana lAMbI, Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 ] zrI jatIpa prApti satra pahoLI che. tenuM vistRta varNana vijaya devanI rAjadhAnI samAna jANavuM. zeSa kUTonI laMbAI, pahoLAI, paridhi, prAsAda, deva, siMhAsana, deva ane devIonI rAjadhAnIo AdinuM varNana pUrvavat jANavuM. A kUTomAMthI cullahimavaMta, bharata, hemavata ane vaizramaNa A cAra phUTa upara deva nivAsa kare che ane te sivAyanA bIjA kUTo upara devIo nivAsa kare che. |36 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai cullahimavaMte vAsaharapavvae-cullahimavaMte vAsaharapavvae ? goyamA ! mahAhimavaMtavAsaharapavvayaM paNihAya AyAmuccatta-uvvehavikkhaMbha parikkhevaM paDucca IsiMkhuDDatarAe ceva hassatarAe ceva NIyatarAe ceva cullahimavaMte ittha deve mahiDDIe jAva paliovamaTThiIe parivasai / se eeNatuNaM goyamA ! evaM vuccai- cullahimavaMte vAsaharapavvae, cullahimavate vAsaharapavvae / aduttaraM ca NaM goyamA ! cullahimavaMtassa sAsae NAmadhejje paNNatte- jaMNa kayAi NAsi jAva fbanne I bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! cullahimavaMta varSadhara parvatane cullahimavaMta varSadhara parvata kahevAnuM zuM kAraNa? uttara- he gautama!mahAhimavaMta varSadhara parvatanI apekSAe cullahimavaMta varSadhara parvatanI laMbAI, UMcAI, jamInamAM UMDAI, pahoLAI ane paridhi zuddhatara-nAnI, hrasvatara ane nyUnatara che tathA tyAM parama RddhizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA calahimavaMta nAmanA deva nivAsa kare che. he gautama! tethI te parvata cullahimavaMta varSadhara kahevAya che. athavA he gautama! calahimavaMta varSadhara parvata-A nAma zAzvata che. te kyAre ya na hatuM tema nathI yAta nitya avasthita che. vivecana : prastuta sUtramAM bharatakSetra ane hemavaya kSetrane vibhakta karatAM cullahimavaMta nAmanA varSadhara parvatanA kUTonuM varNana che. cullahimavata phUTa saMkhyA - cullahimavaMta parvata upara siddhAyatana vagere 11 phUTa che. prathama siddhAyatana kUTa parvatanI pUrva dizAmAM che. te kUTo pUrvathI pazcima tarapha anukramathI sthita che ane pazcimamAM aMtima vaizramaNa kUTa che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra zusmaDibhavaMta jhUTo : vigata UMcAI laMbAI cublahimavaMta nA 11 phUTa siddhAyatana caitya 10 phUTanA prAsAdo 500 yo. 3 yo. gA yo. 500 yo. 50 yo. 35 yo. mULa 500 yo... pahoLAI madhya zikhara | mULa 375 250 1581 yo... yo. yo. 25 yo. 315 yo. paridhi madhya zikhara 1186 yo. 791 yo.. AkAra 259 adhiSThAyaka gopuccha pahelA phUTa sivAya zeSa 10 laMbacorasa phUTanA mAlika te te nAmavANA devdevI che laMbacorasa hemavata kSetra : 37 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve hemavae NAmaM vAse paNNatte ? goyamA ! mahAhimavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, cullahimavaMtassa vAsahara- pavvayassa uttareNaM, puratthima-lavaNasamuddassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamuddassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve hemavae NAmaM vAse paNNatte / pAiNapaDINAyae, udINadAhiNavicchiNNe, paliyaMkasaMThANasaMThie duhA lavaNasamudda puTThe, puratthimillAe koDIe puratthimillaM lavaNasamuddaM puTThe, paccatthimillAe, koDIe paccatthimillaM lavaNasamudaM puTThe / doNNi joyaNasahassAiM egaM ca paMcuttaraM joyaNasayaM paMca ya egUNavIsaibhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / tassa bAhA puratthimapaccatthimeNaM chajjoyaNasahassAiM satta ya paNavaNNe joyaNasae tiNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmeNaM / tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA, duhao lavaNasamuddaM puTThApuratthimillAe koDIe puratthimillaM lavaNasamuddaM puTThA, paccatthimillAe koDIe paccatthimillaM lavaNasamuddaM puTThA | sattatIsaM joyaNasahassAiM chacca covuttare joyaNasae solasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa kiMcivisesUNe AyAmeNaM / tassa dhaNupuTTaM dAhiNeNaM aTThatIsaM joyaNasahassAiM satta ya cattAle joyaNasae dasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! 4jUdvIpamAM bhavatakSetra jhyAM che ? Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 | zrI jaMbUtIpa prApti satra uttara- he gautama ! mahAhimavaMta varSadhara parvatanI dakSiNamAM, culahimavaMta varSadhara parvatanI uttaramAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM ane pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM, A jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM hemavata nAmanuM kSetra che. te pUrva pazcima lAMbu ane uttara-dakSiNa pahoLuM, palaMganA AkAre laMbacorasa) che. te be bAjuthI lavaNasamudrane sparza kare che- pUrva kinArAthI pUrvI lavaNa samudrane ane pazcima kinArAthI pazcimI lavaNa samudrane sparza kare che. te be hajAra eka so pAMca yojana ane pAMca kaLAri,105 da yo. pahoLuM che. pUrva-pazcimava tenI bAhA cha hajAra sAtaso paMcAvana yojanA ane traNa kaLA [67papa yo.] lAMbI che. uttaradizAvartI tenI pUrva-pazcima lAMbI jIvA baMne tarapha lavaNa samudrane sparzelI che. pUrva kinArethI pUrvI lavaNasamudrano ane pazcimI kinArethI pazcimI lavaNa samudrano sparza kare che. tenI laMbAI kaMIka nyUna sADatrIsa hajAra chaso cumotera yojana ane soLa kaLA (37,674 da yo.) che. tenuM dakSiNavartI dhanuSaSTha goLAImAM ADatrIsa hajAra sAtaso cAlIsa yojana ane dasa kaLA (38,7402) che. 38 hemavayassa NaM bhaMte! vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNate? goyamA! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, evaM taiyasamANubhAvo Neyavvo / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! hemavata kSetranuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama ! teno bhUmibhAga ghaNo samatala ane ramaNIya che. zeSa saMpUrNa varNana trIjA ArA(suSamaduHSamA kAla) jevuM che arthAt A kSetramAM haMmezAM trIjA ArA jevA eka sarakhA bhAva varte che. |39 kahi NaM bhaMte ! hemavae vAse saddAvaI NAmaM vaTTaveyaDDapavvae paNNatte ? goyamA ! rohiyAe mahANaIe paccatthimeNaM, rohiyaMsAe mahANaIe puratthimeNaM, hemavayavAsassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM saddAvaI NAmaM vaTTaveyaDDapavvae paNNatte / egaM joyaNasahassaM u8 uccatteNaM / aDDAijjAI joyaNasayAI uvveheNaM, savvatthasame, pallagasaMThANasaMThie / egaM joyaNasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM / tiNNi joyaNasahassAI egaM ca bAvaTuM joyaNasayaM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM, savvarayaNAmae acche saNhe jAva paDirUve / seNaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte, Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 21 / veiyA-vaNasaMGa-vaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! hemavatakSetramAM zabdApAtI nAmano vRttavaitADhaya parvata kyAM che? uttara- he gautama! rohitA mahAnadInI pazcimamAM, rohitAzA mahAnadInI pUrvamAM, hemavata kSetranI barAbara madhyamAM, A zabdApAtI nAmano vattavaitADhaya parvata che. te meM 2 (1,000) yona yo cha. maDhIso (250) yona bhUmigata so cha. te sarvatra samatala, palyanA saMsthAne sthita cha.te me 2 (1,000) yona sAMpo-paDojo cha, sAvitra hajAra ekaso bAsaTha(3,12) yojananI tenI paridhi che. te saMpUrNa ratnamaya, svaccha ane snigdha che thAvat manohara che. tenI cAre bAju eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDa che. tenuM varNana pUrvavat jANavuM. 40 saddAvAissa NaM vaTTaveyaDDapavvayassa uvariM bahusamaramaNijje bhUmibhAge pnnnntte| tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege pAsAyava.sae paNNatte / bAvaTuiM joyaNAI addhajoyaNaM ca uDDe uccatteNaM, ikkatIsaM joyaNAI kosaM ca AyAmavikkhaMbheNaM jAva sIhAsaNaM saparivAraM / bhAvArtha - zabdApAtI vRttavaitADhaya parvata upara samatala ane ramaNIya bhUmibhAga che. te samatala bhUmibhAganI madhyamAM eka uttama prAsAda che. tasA pAsa6 (23) yona yo anesavA trIsa (311) yona sAno paDogoche. saparivAra siMhAsana sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM(mukhya siMhAsananI cAre bAju parivAra rUpa devaheviimonaa siMhAsana Doya che.) 41 se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai saddAvAI vaTTaveyaDDapavvae, saddAvAI vaTTaveyaDDapavvae? goyamA ! saddAvAI vaTTaveyaDDapavvaeNaM khuDDA khuDDiyAsu vAvIsu, bilapaMtiyAsu bahave uppalAiM paumAiM saddAvAippabhAI saddAvAiAgArAiM saddAvAIvaNNAI saddAvAI vaNNAbhAiM; saddAvAI itthadeve mahiDDie jAvamahANubhAve paliovamaTThiIe privsi| se teNaTeNaM jAva saddAvAI vaTTaveyaDDapavvae saddAvAI vttttveyddddpvve| rAyahANI vi NeyavvA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te zabdApAtI vRttavattADhaya parvatane, zabdApAtI vRttavaitADhaya kahevAnuM zuM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra kAraNa che? uttara- he gautama ! te zabdApAtI vRttavaitADhaya parvata uparanI vAvaDIo yAvatuM sarovara paMktiomAM zabdApAtI samAna prabhA, AkAra, varNa, kAMtivALA ghaNAM utpalo ane padho che. tyAM mahAddhivAna yAvata mahAprabhAvALA, palyopamanI sthitivALA zabdApAtI nAmanA deva vase che. tethI te parvata zabdApAtI vatta vaitADhaya parvata kahevAya che. te devanI rAjadhAnI vagere sarva varNana pUrvavat jANavuM. |42 se keNatuNaM bhaMte ! evaM vuccai hemavae vAse, hemavae vAse? goyamA ! cullahimavaMta-mahAhimavaMtehiM vAsaharapavvaehiM duhao samavagUDhe NiccaM hemaM dalai, NiccaM hemaM pagAsai, hemavae ya ittha deve mahiDDIe jAva paliovamaTThiie parivasai / se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai hemavae vAse, hemavae vAse / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te hemavata kSetrane hemavata kSetra kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- A kSetranI dakSiNa dizA ane uttara dizA, tema baMne bAjue cullahimavaMta ane mahAhimavaMta, parvata sthita che. te baMne parvata A kSetrane sonerI pugalo ane sonerI prakAza Ape che tathA A kSetramAM eka palyopamanI sthitivALA hemavata nAmanA mahaddhika deva vase che tethI A kSetra, hemavata kSetra kahevAya che. vivecana : prastuta sUtramAM hemavata kSetranuM varNana che. te cullahimavaMta parvatanI uttara dizAmAM ane mahAhimavaMta parvatanI dakSiNa dizAmAM che. tenI pUrva pazcimI sImAe lavaNasamudra che. te cullahimavaMta parvata karatAM bamaNA vistAravALuM arthAt be hajAra ekaso pAMca yojana ane pAMca kaLA (2,105 8 yo.) vistAravALuM che. | hemavata, harivarSa, ramyapha varSa, haraNyavata | 1 hemavata kSetra akarmabhUmi - A kSetramAM asi, masi, kRSi Adi karma nathI. A yugalika kSetra che. tyAM dasa prakAranA kalpavRkSathI jIvananirvAha thAya che. ahIM kALavibhAganuM parivartana thatuM nathI, haMmezAM eka samAna suSamaduSamA nAmanA trIjA ArA jevA bhAva rahe che. vRttavaitADhaya parvatanA kAraNe tenA pUrva-pazcimarUpa evA be vibhAga ane rohitA, yugalika che ane kSetra | rohitAzA be mahAnadInA kAraNe punaH te baMnenA uttara-dakSiNa rUpa be-be vibhAga thAya che. A rIte hemavata kSetra 4 vibhAgamAM vibhakta che. *: manahara : dara dara Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 29 hemavatakSetra pramANAdi - dizA | pahoLAI | bAhA | jIvA | dhanupRSTha parvata | nadI | kALa saMsthAna vRtta meru |2,105yo.] 6,755 | dezona | 38,74o | madhyamAM rohitA suSama palcakaparvatanI | 5 kaLA yojana | 37,674 yojana | zabdApAtI | rohitAzA duSamA laMbacorasa dakSiNamAM 3 kaLA | yo. | 10 kaLA ane kALa cukla 16 kaLA vaitADhaya parivArarUpa jevo himavaMta 56,000 kALa parvatanI uttaramAM zabdApAtI vRttavaitADhaya:- hemavata kSetranI madhyamAM sthita A parvata hemavata kSetranA be vibhAga kare che. vana vaitADhya parvata |A vRttavetADhaya parvata bharata kSetranA vaitADhayanI jema lAMbo nathI paNa | goLAkAra che, tethI te vRttavaitADhaya tarIke prasiddha che ane tenA adhiSThAyaka - 1000yojana zabdApAtI nAmanA deva che. tethI zabdApAtI vRttavaitADhaya kahevAya che. A vRtta vaitADhayanA kAraNe hemavata kSetra pUrva, pazcima be vibhAgamAM vibhakta thAya che. niyaMkarasaMDA saMdipa, pannAlaMI saMdipa - patyeka saMsthAna eTale palaMgAkAra, palaMga jevo laMbacorasa AkAra, hemavata vagere kSetro palaMgAkAre sthita che ane pAka saMvAda eTale patyAkAra, dhAnya bharavAnA pAlA ke pANI pIvAnA pyAlAnI jema laMbagoLa AkAra, hemavatAdi kSetramAM sthita vRttavaitADhya parvato upara-nIce samapramANa ane palyAkAre saMsthita che. bhUmigata 5 ra50 yojana jabUtIpanA cAra vRtta vaitADhayaH kSetra | nAma | laMbAI | pahoLAI | UMcAI | UMDAI|pari|i saMsthAna adhiSThAyaka| varNa 1000 yojana 1000 yojana hemavata | zabdApAtI | 1,000. harivarSa vikaTApAtI yojana | ramyaka varSa | gaMdhApAtI heraNya vata| mAlyavaMta 1,000 | 1,000 250 | 3,1dara | palyAkAra vRitta vaitADhaya| sarva yojanA | yojanA | yojanA | yojana|(uMdhA glAsa nI samAna | ratna jevuM) | nAmavALA | maya hemavata nAmaheta :- A kSetranI dakSiNe calahimavaMta ane uttare mahAhimavaMta parvata che. A hemavata kSetrahimavaMta parvata sAthe saMbaMdhita hovAthI, saMzliSTa hovAthI, A kSetrane hemavata kahe che. hemaM kAya:- suvarNa Ape che. A kSetranA yugaliko A baMne parvatonI suvarNamayI zilAono besavA mATe upayoga kare che, tethI sUtrakAre upacArathI he vattaya suvarNa Ape che tema kahyuM che. i gIE - baMne parvato A kSetrane savarNamaya prakAza Ape che. ahIM vivi maLatA A ubhekSA alaMkAra dvArA kathana che. zilAo dvArA A kSetra jANe potAnA prazasya vaibhavane pragaTa karatuM na hoya! tema lAge che. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI jatIpa prajJapti sutra A kSetramAM hemavata nAmanA maharvika deva vase che tethI paNa tenuM hemavata evuM nAma prasiddha thayuM che. mahAhimavaMta varSadhara parvata :|43 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAhimavaMte NAmaM vAsaharapavvae paNNatte ? goyamA ! harivAsassa dAhiNeNaM, hemavayassa vAsassa uttareNaM, purathimalavaNasamudassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamudassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAhimavaMte NAmaM vAsaharapavvae paNNatte / ___ pAINapaDINAyae, udINadAhiNavitthiNNe, paliyaMkasaMThANasaMThie, duhA lavaNasamudaM puDhe, purathimillAe koDIe purathimillaM lavaNasamudaM puDhe, paccatthimillAe koDIe paccasthimillaM lavaNasamudaM puDhe / do joyaNasayAI uddhaM uccatteNaM / paNNAsaM joyaNAI uvveheNaM / cattAri joyaNasahassAI doNNi ya dasuttare joyaNasae dasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / tassa bAhA purathimapaccatthimeNaM Nava ya joyaNasahassAiM doNNi ya chAvattare joyaNasae Nava ya egUNavIsaibhAe joyaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM / tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA jAva tevaNNaM joyaNasahassAiM Nava ya egatIse joyaNasae chacca egUNavIsaibhAe joyaNassa kiMci visesAhie aayaamennN| tassa dhaNupuTuM dAhiNeNaM sattAvaNaM joyaNasahassAiMdoNi ya teNaue joyaNasae dasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa parikkheveNaM, ruyagasaMThANasaMThie, savvarayaNAmae, acche saNhe jAva paDirUve / ubhao pAsiMdohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhitte, vnnnno| mahAhimavaMtassa NaM vAsaharapavvayassa uppi bahusamaraNijje bhUmibhAge paNNatte, jAva NANAviha-paMcavaNNehi maNIhi ya taNehi ya uvasobhie jAva AsayaMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jebUdvIpa nAmanA dvIpamAM mahAhimavaMta nAmano varSadhara parvata kyAM che? uttara- he gautama! jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM harivarSakSetranI dakSiNamAM, hemavatakSetranI uttaramAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM ane pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM mahAhimavaMta nAmano varSadharaparvata che. te parvata pUrva-pazcima lAMbo ane uttara-dakSiNa pahoLo che. tenuM saMsthAna palaMganA AkAra jevuM (laMbacorasa) che. te be sImAnta lavaNasamudrano sparza kare che- pUrva sImAnta pUrvI lavaNasamudrano ane Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra pazcimI sImAnte pazcimI lavaNasamudrano sparza kare che. te baso(200) yojana UMco che. te pacAsa(50) yojana jamInamAM UMDo che. te cAra hajAra baso dasa yojana ane dasa kaLA[4,210 19 yo.] pahoLo che. tenI pUrva-pazcimavartI bAhA nava hajAra baso chotera yojana ane sADA nava kaLA[9276 5 yo.] lAMbI che. tenI uttaravartI pUrva-pazcima lAMbI jIvA. sAdhika trepana hajAra navaso ekatrIsa yojana ane cha kaLA [53,93119 yo. lAMbI che. tenuM dakSiNavartI dhanuHpRSTha sattAvana hajAra baso trANuM yojana ane dasa kaLA [57,29318 yo.] che. teno AkAra rucaka(gaLAnA AbhUSaNa) jevo che, te saMpUrNa ratnamaya che, svaccha che. tenI baMne bAju be padmavara- vedikA ane be vanakhaMDa che. mahAhimavaMta varSadhara parvatanI upara atyaMta samatala ane ramaNIya bhUmibhAga che. te vividha prakAranAM paMcaraMgI ratno ane tRNothI suzobhita che yAvat tyAM deva-devIo nivAsa kare che. vivecana : prastuta sUtramAM jaMbUDhIpanA cha varSadhara parvatomAMthI mahAhimavaMta parvatanuM varNana che. te harivarSa kSetrathI bamaNA vistAravALo che. mahAhimavaMta parvata pramANAdiH- dizA UMcAI UMDAI | pahoLAI 200 meru 50 4,210 parvatanI | yojana | yojana yojana dakSiNamAM 10 kaLA hemavata kSetranI uttaramAM mahAhimavaMta parvata : mahApadmadrahAdi : bhASA 9,276 yojana hA kaLA jIvA sAdhika 53,931 yojana 6 kaLA 265 dhanuHpRSTha zara saMsthAna svarUpa sarva ratnamaya 57,293 yojana 10 kaLA 7,894 yojana 14 kaLA rucaka-- gaLAnA AbharaNa jevuM 44 tassa NaM bahumajjhadesabhAe ettha NaM ege mahApaumaddahe NAmaM dahe paNNatte / do joyaNasahassAiM AyAmeNaM / egaM joyaNasahassaM vikkhaMbheNaM / dasa joyaNAiM uvveheNaM, acche rayayAmayakUle evaM AyAmavikkhaMbhavihUNA jA ceva paumaddahassa vattavvayA sA ceva NeyavvA / paumappamANaM do joyaNAI aTTho jAva mahApaumadda- havaNNAbhAI / hirI ya ittha devI jAva paliovamaTThiIyA parivasai / se eeNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai mahApaumaddahe, mahApaumaddahe / aduttaraM ca Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra gomA ! mahApaumaddahassa sAsae NAmadhijje paNNatte jaM Na kayAi NAsI jAva bindre / 26 bhAvArtha :- te mahAhimavaMta parvatanI barAbara madhyamAM mahApadmadraha nAmano eka draha che. te be hajAra(2,000) yojana lAMbo che te eka hajAra(1,000) yojana pahoLo che. te dasa yojana UMDo che. te svaccha che, teno kinAro rajatamaya che. laMbAI-pahoLAIne choDIne zeSa saMpUrNa varNana padmadrahanI samAna che. mahApadmadrahanI madhyamAM be yojananuM padma che yAvat tyAM mahApadmadrahanA varNa ane prabhAvALA padmo che. eka palyopamanI sthitivALI hI nAmanI devI tyAM vAsa kare che. (tyAM aneka padmo, utpalo Uge che tathA tyAM zAzvatA pRthvIkAyamaya aneka mahApadmo che tethI he gautama ! te draha mahApadmadraha kahevAya che athavA he gautama ! mahApadma evuM tenuM zAzvatuM nAma che, te kyAre ya na hatuM tema nathI vagere yAvat avasthita ane nitya che. vivecana : prastuta sUtramAM mahApadmadraha ane tadgata padmonuM atidezAtmaka varNana che. mahApadma drahanuM ane tenA kamaLonuM mApa padmadrahathI bamaNuM jANavuM, drahagata kamaLavalayonuM saMpUrNa varNana cullahimavaMtanA padmadraha jevuM ja che. rohitA, harikatA nadI : 45 tassa NaM mahApaumaddahassa dAhiNilleNaM toraNeNaM rohiyA mahANaI pavUDhA samANI solasa paMcuttare joyaNasae paMca ya egUNavIsaibhAe joyaNassa dAhiNAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuhapavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM sAirega do joyaNasaieNaM pavAeNaM pavaDai / bhAvArtha :- te mahApadmadrahanA dakSiNI toraNathI rohitA nAmanI mahAnadI pravAhita thaIne, mahAhimavaMta parvata upa2 dakSiNAbhimukha eka hajAra chaso pAMca yojana ane pAMca kaLA[1,605 9 yo.] vahe che. tatpazcAt moTA ghaDAnA mukhamAMthI nIkaLatA pANInA pravAhanI jema te rohitA mahAnadI sAdhika ra00 yojana uparathI dhodharUpe, muktAvalI hAranA saMsthAne nIce paDe che. 46 rohiyA NaM mahANaI jao pavaDai, ettha NaM mahaM egA jibbhiyA paNNattA / sANaM jibbhiyA joyaNaM AyAmeNaM, addhaterasajoyaNAiM vikkhaMbheNaM, kosaM bAhalleNaM, magaramuha-viuTTa-saMThANasaMThiyA, savvavairAmaI, acchA saNhA jAva paDirUve / bhAvArtha :- te rohitA mahAnadI jyAMthI(parvatanA je sthAna uparathI) nIce paDe che, tyAM eka moTI Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 257 jIvikA (pranAlI) che. te jIvikA eka yojana lAMbI, sADAbAra yojana pahoLI ane eka gAu jADI che. te mukha / phADelA magaramacchanA AkAravALI, sarva vajramaya ane nirmaLa ane snigdha che yAvat manohara che. 47 rohiyA NaM mahANaI jahiM pavaDai, ettha NaM mahaM ege rohiyappavAyakuMDe NAmaM kuMDe paNNatte / savIsaM joyaNasayaM AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi asIe joyaNasae kiMci visesUNe parikkheveNaM, dasa joyaNAiM uvveheNaM, acche saNhe, so ceva vaNNao- vairatale, vaTTe, samatIre jAva toraNA / I bhAvArtha :- te rohitA mahAnadI nIce jyAM (hemavatakSetramAM) paDe che, tyAM eka moTo rohitaprapAta nAmano jhuMDa che. te jhuMDa kheDasovIsa (120 ) yo4na sAMgo-paDojo, dezona eso jeMsI (u80) yo4nanI paridhivALo, 10 yojana UMDo nirmaLa, snigdha che. te kuMDa vajramayatalayukta, vRtta, eka sarakhA kinArA- vALo che vage2e toraNa sudhInuM sarva varNana pUrvavat jANavuM. 48 tassa NaM rohiyappavAyakuNDassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege rohiyadIve NAmaM dIve paNNatte / solasa joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM, sAiregAI paNNAsaM joyaNAiM parikkheveNaM, do kose Usie jalaMtAo, savvavairAmae, acche sahe jAva paDirUve / se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNa savvao samaMtA saMparikkhitte / I bhAvArtha :- rohitaprapAtakuMDanI barAbara madhyamAM rohita nAmano eka vizALa dvIpa che. te 16 yojana lAMbo-pahoLo che. tenI paridhi sAdhika 50 yojana che. te pANInI bahAra be gAu UMco che. te saMpUrNa ratnamaya, ujjavaLa ane snigdha che yAvat manohara che. tenI cAre bAju eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDa che. | 49 rohiyadIvassa NaM dIvassa uppi bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte / tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege bhavaNe paNNatte / kosaM AyAmeNaM, vaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha :- rohita dvIpa upara ghaNo samatala ane ramaNIya bhUmibhAga che. te bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka vizALa bhavana che. te eka gAu lAMbu che vagere bhavananuM varNana pUrvavat kahevuM. 50 tassa NaM rohiyappavAyakuNDassa dAhiNilleNaM toraNeNaM rohiyA mahANaI pavUDhA samANI hemavayaM vAsaM ejjemANI- ejjemANI saddAvAiM vaTTaveyaDDapavvayaM addhajoyaNeNaM asaMpattA puratthAbhimuhI AvattA samANI hemavayaM vAsaM duhA vibhayamANI - Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra vibhayamANI aTThAvIsAe salilAsahassehiM samaggA ahe jagaI dAlaittA puratthimeNaM lavaNasamuddaM samappei | rohiyA NaM jahA rohiyaMsA tahA pavAhe ya muhe ya bhANiyavvA jAva saMparikkhittA / 28 bhAvArtha :- te rohitaprapAtakuMDanA dakSiNI toraNathI rohitA mahAnadI pravAhita thaI, hemavatakSetramAM vahetI-vahetI zabdApAtI vRtta vaitADhaya parvata ardho yojana(2 gAu) dUra hoya tyAMthI vaLAMka laIne hemavatakSetranA be bhAga karatI pUrvAbhimukha vahe che. temAM maLatI 28,000 nadIothI paripUrNa thaIne, jaMbudrIpanI jagatIne nIcethI bhedIne, pUrva lavaNasamudramAM maLe che. rohitA mahAnadInA udgama, saMgama Adi saMbaMdhI saMpUrNa varNana rohitAMzA mahAnadInI samAna che. 51 tassa NaM mahApaumaddahassa uttarilleNaM toraNeNaM harikaMtA mahANaI pavUDhA samANI solasa paMcuttare joyaNasae paMca ya egUNavIsaibhAe joyaNassa uttarAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuhapavattieNaM muttAvalihArasaMThieNaM, sAiregadujoyaNasaieNaM pavAeNaM pavara / bhAvArtha :- te mahApadmadrahanA uttarI toraNathI harikatA nAmanI mahAnadI pravAhita thaI, parvata upara uttarAbhimukha eka hajAra chaso pAMca yojana ane pAMca kaLA[1,6059 yo.] vahe che pachI moTA ghaDAnA mukhamAMthI nIkaLatA pANInA pravAhanI jema te harikatA mahAnadI sAdhika 200 yojana uparathI dhodharUpe muktAvalI hAranA AkAre nIce paDe che. |52 harikaMtA mahANaI jao pavaDai, ettha NaM mahaM egA jibbhiyA paNNattA / do joyaNAiM AyAmeNaM, paNavIsaM joyaNAiM vikkhaMbheNaM, addhaM joyaNaM bAhalleNaM, magaramuhaviuTTa-saMThANasaMThiyA, savvavairAmaI acchA saNhA jAva paDirUvA / bhAvArtha :- harikatA mahAnadI parvatanA je sthAna uparathI nIce paDe che, tyAM eka vizALa jillakA-pranAlI che. te be yojana lAMbI, pacIsa yojana pahoLI, ardho yojana(2 gAu) jADI che. teno AkAra magaramacchanA khullA mukhanA AkAra jevo che. te saMpUrNa vajamaya svaccha ane snigdha che yAvat manohara che. 53 harikaMtA NaM mahANaI jahiM pavaDai, ettha NaM mahaM ege harikaMtappavAyakuMDe NAmaM kuMDe paNNatte- doNNi ca cattAle joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM, sattaauNaTTe joyaNasae parikkheveNaM, acche evaM kuNDavattavvayA savvA NeyavvA jAva toraNA / bhAvArtha :- harikatA mahAnadI nIce harivarSa kSetramAM jyAM paDe che, tyAM eka moTo harikataprapAta nAmano kuMDa che, te baso cAlIsa(240) yojana lAMbo-pahoLo, sAtaso ogaNasATha(759) yojananI paridhi Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 269 vALo che. te nirmaLa che yAvata toraNa sudhInuM kuMDanuM saMpUrNa varNana pUrvavat jANavuM. 54 tassaNaM harikaMtappavAyakuNDassa bahumajjhadesabhAe, etthaNaM mahaM ege harikaMtadIve NAmaMdIve paNNatte-battIsaMjoyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM, eguttaraMjoyaNasayaMparikkheveNaM, do kose Usie jalaMtAo, savvarayaNAmae, acche, vaNNao bhANiyavyo / bhAvArtha - harikataprapAtakuMDanI barAbara madhyamAM harikatadvIpa nAmano eka vizALa dvIpa che. te karI yojana lAMbo pahoLo che. tenI paridhi 101 yojana che, te pANInI upara be gAu UMco che. te saMpUrNa ratnamaya ane svaccha che. zeSa saMpUrNa varNana pUrvavat jANavuM. 55 tassa NaM harikaMtappavAyakuNDassa uttarilleNaM toraNeNaM harikaMtA mahANaI pavUDhA samANI harivAsaM vAsaM ejjemANI-ejjemANI viyaDAvAI vaTTaveyahUM joyaNeNaM asaMpattA paccatthAbhimuhI AvattA samANI harivAsaM duhA vibhayamANI-vibhayamANI chappaNNAe salilAsahassehiM samaggA ahe jagaI dalaittA paccatthimeNaM lavaNasamudaM samappei / bhAvArtha :- harivaMta prapAtakaMDanA UttarI toraNathI harikatA mahAnadI pravAhita thaIne harivarSa kSetramAM vahe che. viTApAtI vattavaitADhayaparvata eka yojana dUra hoya tyAMthI te pazcimAbhimukha vaLAMka le che ane harivarSakSetranA be bhAga karatI vahe che. temAM maLelI 56,000 nadIothI paripUrNa thaIne te harikatA nadI jaMbudvIpanI jagatIne nIcethI bhedIne pazcimI lavaNasamudramAM maLe che. 56 harikatA NaM mahANaI pavahe paNavIsaM joyaNAI vikkhambheNaM, addhajoyaNaM uvvehennN| tayANaMtaraM ca NaM mAyAe-mAyAe parivaDDamANI-parivaDDamANI muhamUle aDDAijjAiM joyaNasayAI vikkhambheNaM, paMca joyaNAI uvveheNaM / ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhittA / bhAvArtha - harikatA mahAnadIno pravAha udgama sthAna pAse 25 yojana pahoLo ane ardhayojana UMDo che ane tyArapachI kramazaH vadhatA-vadhatAM samudramAM maLe te saMgama sthAna pAse tenI pahoLAI 250 yojana ane UMDAI pAMca yojanAnI hoya che. zeSa varNana pUrvavat jANavuM. viveyana : prastuta sUtramAM mahAhimavaMta parvata uparathI pravAhita thatI rohitA ane harikatA, A be mahA nadIonuM varNana che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrI jatIpa prApti satra rohitA, harikatA nadI - vigata udgama sthAna krama rohitA nadI mahAhimavaMta parvatano mahApadmadraha harikatA nadI mahAhimavaMta parvatano mahApadmadraha dakSiNI dvArA uttarI dvAra pravAhita thavAnI dizA parvata upara pravAha kSetra | 1,05 yo. ane 5 kaLA dakSiNamAM | 1,05 yo. ane 5 kaLA uttaramAM dhodhanI UMcAI sAdhika 200 yojana sAdhika 200 yojanA saMsthAna muktAvalI hAra muktAvalI hAra laMbAI L1 gAu nAma jIlikA L1 yojanA * * * |. . . . . . 2 vAjana pahoLAI | 25 yojanA . . . . . . . 21 . jADAI.. - 2 gAu saMsthAna khullA mukhavALA magara maccha jevuM | khullA mukhavALA magaramaccha jevuM prapAtakuMDa rohitaprapAtakuMDa , harivaMtaprapAtakuMDa laMbAI pahoLAI || 120 yojana 240 yojanA - paridhi | sAdhika 380 yojana | 759 yojana UMDAI 10 yojanA 10 yojana nadI nirgamana dvAra dakSiNa dvArA uttara dvAra prapAtakuMDagata dvIpa rohita dvIpa harikata dvIpa laMbAI-pahoLAI | 16 yojanA |. 3ra yojana . . . . paridhi | sAdhika 50 yojana | 101 yojanA pANI upara 2 gAu 2 gAu adhiSThAyaka devI | rohitAdevI harikatAdevI devI bhavanasthAna | rohita dvIpa upara harikaMtadvIpa upara bhavana laMbAI 1gAu bhavana pahoLAI | Oaa gAu Oaa gAu bhavana UMcAI dezona 1 gAu dezona lagAu nAma rohi. : '. . .|| 1 gAu Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 271 | vaLAMka zabdApAtI vRtta vaitADhayathI A yojana| vikaTApAtI vRtta vaitADhayathI eka (ra gAu) dUrathI pUrva tarapha vaLe | yojana dUrathI pazcima tarapha vaLe. pUrvI hemavaya kSetramAM pazcimI harivarSa kSetramAM pazcimathI pUrvamAM pUrvathI pazcimamAM vahevAnuM kSetra 11 | mahAnadIne maLatI nadIo | vaLAMka pUrve vaLAMka pachI 28,000 14,000 14,000 pa6,000 28,000 28,000 saMgama sthAna pUrvI lavaNa samudra pazcimIlavaNa samudrA uddagama sthAne pahoLAI UMDAI 1rA yojana 1 gAu 25 yojana 2 gAu - 14 samudra milana sthAne pahoLAI - UMDAI - 125 yojanA rA yojana 250 yojana - 5 yojana mahApaDhAdi cAra drahamAMthI nIkaLatI nadIo nadI vaLAMkI yugalika kSetra sI nilavAna, mahAhimavAna, niSadha pUrvata karavAmAM rukima parvata - mane tuM 9 prapAtakuMDa - yugalika kSetra :::: : 8: yugalika kSetra vRtta vaitADhaya zrI mahAhimavaMta H phUTa saMkhyA :|57 mahAhimavaMte NaM bhaMte ! vAsaharapavvae kai kUDA paNNattA ? goyamA ! aTTha kUDA paNNattA, taM jahA-siddhAyayaNakUDe, mahAhimavaMtakUDe, hemavayakUDe, rohiyakUDe, hirikUDe, harikaMtakUDe, harivAsakUDe, veruliyakUDe / evaM cullahimavaMtakUDANaM jA ceva vattavvayA sacceva NeyavvA / Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 ] zrI jabalIpa prajJapti satra bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mahAhimavaMta varSadhara parvata upara keTalA kUTa che? uttara- he gautama! mahAhimavaMta varSadhara parvata upara ATha phUTa che, jema ke- (1) siddhAyatanakUTa (2) mahAhimavaMtakUTa, (3) hemavatakUTa, (4) rohitakUTa, (5) hI kUTa, (6) harikaMtAkUTa, (7) harivarNakUTa, (8) vaiDUryakUTa. te kUTonuM varNana calahimavaMta parvatanA kUTo pramANe jANavuM. 58 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai mahAhimavaMte vAsaharapavvae, mahAhimavaMte vAsaharapavvae? goyamA ! mahAhimavaMte NaM vAsaharapavvae cullahimavaMtaM vAsaharapavvayaM paNihAya AyAmuccattuvveha-vikkhambhaparikkheveNaM mahaMtatarAe ceva dIhatarAe ceva / mahAhimavaMte ya ittha deve mahiDDIe jAva paliovamaTThiie parivasai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A mahAhimavaMta varSadhara parvatane mahAhimavaMta varSadhara parvata kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! mahAhimavaMta varSadhara parvata, cullahimavaMta varSadhara parvatanI apekSAe laMbAI UMcAI, UMDAI, pahoLAI ane paridhimAM mahattara ane dIrghatara che(moTo che) tathA parama RddhizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA mahAhimavaMta nAmanA deva tyAM nivAsa kare che, tethI te parvatane, mahAhimavaMta varSadhara parvata kahevAya che. vivecana : prastuta sUtramAM mahAhimavaMta parvatanA 8 kUTa-zikhara saMbaMdhI varNana che. mahAhimavaMta parvata upara pUrva dizAmAM prathama siddhAyatanakUTa che. tatpazcAt kramazaH pazcima dizA tarapha eka-eka kUTa karatA aMtima vairyakUTa che. A kUTanA mApa, tenA paranA bhavanAdinuM varNana calahimavaMta parvatanA kUTa saMdeza ja che. cothA, pAMcamA, chaThThA kUTanI adhiSThAyikA devI che. zeSa kUTanA adhiSThAyaka deva che. harivarSakSetra :59 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve harivAse NAmaM vAse paNNatte ? goyamA !Nisahassa vAsaharapavvayassa dakkhiNeNaM, mahAhivaMta vAsaharapavvayassa uttareNaM, purathima-lavaNasamuhassa paccatthimeNaM, paccatthima lavaNasamuhassa purathimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve harivAse NAmaM vAse paNNatte / evaM purathimillAe koDIe Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 273 purathimillaM lavaNasamudaM puDhe, paccathimillAe koDIe paccasthimillaM lavaNasamuI puDhe / aTTha joyaNasahassAI cattAri ya egavIse joyaNasae egaM ca egUNavIsaibhAgaM joyaNassa vikkhambheNaM / tassa bAhA puratthimapaccatthimeNaM terasa joyaNasahassAI tiNNi ya egasaTe joyaNasae chacca egUNavIsaibhAe joyaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM / tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA jAva tevattari joyaNasahassAI Nava ya eguttare joyaNasae sattarasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM / tassa dhaNupuTuM dAhiNeNaM caurAsIiM joyaNasahassAI solasa joyaNAI cattAri egUNavIsaibhAe joyaNassa parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazra- bhagavan ! pUdvIpamA svarSa nAmarnu kSetra jyA cha ? uttara- he gautama! A jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM niSadha varSadhara parvatanI dakSiNamAM, mahAhimavaMta varSadhara parvatanI uttaramAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM ane pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM harivarSa nAmanuM kSetra che. te tenA pUrva kinArethI pUrvI lavaNasamudrane pazcimI kinAre pazcimI lavaNasamudrane sparza 42 che. tenI pahoLAI ATha hajAra, cAraso ekavIsa yojana ane eka kaLA (8,4218 yo.) tenI pUrva-pazcima vartI bAhA tera hajAra, traNaso ekasaTha yojana ane sADA cha kaLA (13,361 aa yo.) utaravartI jIvA(laMbAI) totera hajAra, navaso eka yojana ane sADA sattara kaLA (73,901 1ii yo.) che ane tenuM dakSiNavartI dhanupRSTha coryAsI hajAra, soLa yojana ane cAra kaLA (84,016 yo.) che. 60 harivAsassa NaM bhaMte ! vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNatte ? goyamA ! bahusamaraNijje bhUmibhAge paNNatte jAva maNIhi taNehi ya uvasobhie evaM maNINaM taNANa ya vaNNo gaMdho phAso saddo bhANiyavvo / harivAse NaM vAse tattha tattha dese tahi-tahiM bahave khuDDA khuDDiyAo, evaM jo susamAe aNubhAvo so ceva apariseso vattavyo / bhAvArtha :- prazra- mAvan ! vivarSa kSetra 2135 cha ? uttara- he gautama! harivarSa kSetrano bhUmibhAga atyaMta samatala ane ramaNIya che. te maNio Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] zrI jebalIpa prApti sUtra ane tRNothI suzobhita che. te maNio ane tRNonA varNa, gaMdha, sparza ane zabda pUrvavat jANavAM. harivarSa kSetramAM ThekaThekANe nAnI nAnI vAvaDIo Adi che. A kSetramAM avasarpiNIkALanA suSamA nAmanA bIjA ArAnA bhAva jevA bhAva haMmezAM varte che. zeSa varNana pUrvavat jANavuM. 61 kahi NaM bhaMte! harivAse vAse viyaDAvaI NAmaM vaTTaveyaDDapavvae paNNatte ? goyamA ! harIe mahANaIe paccatthimeNaM, harikaMtAe mahANaIe purathimeNaM, harivAsassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM viyaDAvaI NAmaM vaTTaveyaDDapavvae pnnnntte| evaM jo ceva saddAvAissa vikkhaMbhuccattuvveha-parikkhevasaMThANa-vaNNAvAso ya so ceva viyaDAvaissavi bhANiyavvo / NavaraM aruNo devo, paumAiM jAva viyddaavaaivaNA mAruM ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! harivarSakSetramAM vikaTApAtI nAmano vRttavaitADhayaparvata kyAM che? uttara- he gautama! hari athavA harisalilA nAmanI mahAnadInI pazcimamAM, harikatA mahAnadInI pUrvamAM, harivarSa kSetranI barAbara madhyamAM viTApAtI nAmano vRttavaitADhaya parvata che. vikaTApAtI vRta vaitADhaya parvatanI pahoLAI, UMcAI, UMDAI, paridhi, AkAra vagere zabdApAtI vRtta vaitADhaya parvata pramANe che. temAM vizeSatA e che ke vikaTApAtI vRtta vaitADhaya parvatanA adhiSThAtA arUNa deva che. padmAdi sarvenA varNa, AkAra, prabhA vikaTApAtI vRtti vaitADhya parvatanI samAna che. 62 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai-harivAse vAse, harivAse vAse ? goyamA ! harivAse NaM vAse maNuyA aruNA, aruNobhAsA, seyA NaM saMkhadalasaNNikAsA; harivAse ya ittha deve mahiDDie jAva paliovamaTThiIe parivasai / se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! harivarSa kSetrane harivarSa kSetra kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! harivarSa kSetramAM manuSya raktavarNavALA che, raktaprabhAvALA che, keTalAka zaMkha jevA zveta che ane zvetaprabhAvALA che. tyAM parama RddhizALI, eka palyopamanI sthitivALA harivarSa nAmanA deva nivAsa kare che. he gautama! te kAraNathI, te kSetra harivarSa kahevAya che. vivecana : prastuta sUtramAM harivarSa kSetranuM varNana che. harivarSa kSetra-akarmabhUmi - A kSetra yugalika kSetra che. ahIM haMmezAM 'suSama' nAmanA bIjA ArAnA Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 275 bhAva jevA bhAva varte che. ahIM kALa vibhAganuM parivartana nathI. vikaTApAtI vRtavaitADhaya parvatanA kAraNe tenA pUrva-pazcima be vibhAga ane harisalilA tathA harikatA nadInA kAraNe te baMne vibhAganA punaH be-be vibhAga thAya che arthAt A kSetra hemavata kSetranI jema cAra vibhAgamAM vibhakta che. harivarSa kSetra pramANAdi - dizA pahoLAI, bAhA | jIvA | dhana pRSTha | parvata | nadI | kALa | saMsthAna meruparvatanI | 8,421 | 13,361|73,901 | 84,016 | madhyamAM | harikatA | suSamAM | pathaMka dakSiNamAM yojana yojana yojana vikaTApAtI | harisalilA, kALa |(laMbacorasa) mahAhimavaMta 1kaLA | ghA kaLA |17ii kaLA | 4 kaLA vRtta vaitADhaya| ane | jevo parvatanI parivArarUpa kALa uttaramAM 1,12,000 harivarSa kSetranI madhyamAM AvelA vikaTApAtI nAmano vRtta vaitADhaya parvata sthita che. viTApAtI vRtta vaitADhaya parvatanuM saMpUrNa varNana zabdApAtI vRtta vaitADhaya parvata pramANe jANavuM. vRta vaitADhaya parvatanA nAmamAM jaMbUdvIpa prajJapti ane ThANAMga sUtramAM taphAvata che. te A pramANe che kSetra jabUdvIpa prajJapti ThANAMga sUtra hemavata zabdApAtI vRtta vaitAya zabdApAtIvRtta vaitADhaya harivarSa vikaTApAtI vRtta vaitADhaya gaMdhApAtI vRtta vaitADhaya ramyapha varSa gaMdhApAtI vRtta vaitADhaya mAlyavaMta vRtta vaitADhaya haraNyavata | mAlyavaMta vRtta vaitADhaya | vikaTApAtI vRtta vaitADhaya hari zabdena sUryazva caMdrazca tatra kezkA manuSyAH sUrya iva aruNA, kecana caMdra iva ketA iti, harakuMvara manuNAdA-vRtti. hari zabdano artha sUrya ane caMdra paNa che. keTalAka manuSya ugatAM sUryanI samAna aruNavarNavALA ane aruNa AbhAyukta hoya che. keTalAka manuSya caMdra samAna zveta ujjavaLa varNavALA, zveta AbhAyukta hoya che. harivarSa kSetranA manuSyo hari = caMdra, sUrya jevA varNavALA hovAthI te kSetrane harivarSa kahe che. niSadha varSadhara parvata :|63 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve Nisahe NAmaM vAsaharapavvae paNNate ? goyamA ! mahAvidehassa vAsassa dAhiNeNaM, harivAsassa uttareNaM, puratthimalavaNasamudassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamuhassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve Nisahe NAmaM vAsaharapavvae paNNatte-pAINapaDINAyae, udINadAhiNavitthipaNe, Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 27 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra duhA lavaNasamudaM puDhe, purathimillAe koDIe purathimillaM lavaNasamudaM puDhe, paccatthimillAe koDIe paccatthimillaM lavaNasamudaM puDhe / cattAri joyaNasayAI uDDe uccatteNaM / cattAri gAuyasayAI uvveheNaM / solasa joyaNasahassAI aTTha ya bAyAle joyaNasae doNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa vikkhambheNaM / tassa bAhA purathimapaccatthimeNaM vIsaM joyaNasahassAiM egaM ca paNNaTuM joyaNasayaM duNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM / tassa jIvA uttareNaM jAvacauNavaI joyaNasahassAI egaM ca chappaNNaM joyaNasayaM duNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmeNaM / / tassa dhaNupuTuM dAhiNeNaM egaM joyaNasayasahassaM caThavIsaM ca joyaNasahassAI tiNNi ya chAyAle joyaNasae Nava ya egUNavIsaibhAe joyaNassa prikkhevennN| ruyagasaMThANasaMThie, savvatavaNijjamae, acche saNhe jAva paDirUve / ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM savvao samaMtA saMparikkhitte / bhAvArtha:-prazra-bhagavana ! padvIpabhA niSadha nAbhano varSadhara parvatayAM cha? uttara-he gautama! jaMbUDhIpa nAmanA dvIpamAM mahAvideha kSetranI dakSiNamAM, harivarSa kSetranI uttaramAM, pUrvI lavaNa samudranI pazcimamAM ane pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM, niSadha nAmano parvata che. te pUrva-pazcima lAMbo ane uttara-dakSiNa pahoLo che. te potAnI baMne bAjuthI lavaNasamudrano sparza kare che, pUrva kinArethI pUrvI lavaNasamudrane ane pazcimI kinArethI pazcimI lavaNasamudrane sparze che. te 400 yojana UMco che. te 400 gAu-100 yojana bhUmigata UMDo che. te soLa hajAra, AThaso betAlIsa yojana be kaLA (16,84ra 8 yo.) pahoLo che. tenI pUrva-pazcimavartI baMne bAhAo vIsa hajAra, ekaso pAMsaTha yojana ane aDhI kaLA (201lpa Ayo.) lAMbI che. tenI uttara dizAvartI jIvA(laMbAI) corANuM hajAra, ekaso chappana yojana ane be kaLA (94, 15yo .) che. tenA dakSiNavartI dhanaHpRSThanI goLAI, eka lAkha, covIsa hajAra traNaso chetAlIsa yojanA anena 4 (1, 24, 34 ra yo.) cha. tenuM saMsthAna rucaka nAmanA gaLAnA AbharaNa vizeSa jevuM che. te rakta suvarNamaya ujjavaLa ane snigdha che yAva manohara che. tenI baMne bAju be padmavaravedikA ane be vanakhaMDa che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 277 vivecana : prastuta sutramAM niSadha nAmanA varSadhara parvatanuM varNana che. te harivarSa kSetra ane mahAvideha kSetrane vibhakta kare che. te harivarSa kSetra karatA bamaNA vistAravALo che. niSadha varSadharaparvata pramANa: dizA |UMcAIUMDAI, pahoLAI | bAhA | jIvA | dhanupRSTha zara | saMsthAna | svarUpa meru | 400 | 300 | 16,842 20,15 | 94,156 1,24,346 | 33,157 secaka tapanIya parvatanI yojana | yojana yojanA | yojanA | yojana | yojanA | yojana | gaLAnA | raktadakSiNamAM (400 2 kaLA | rA kaLA | 2 kaLA 9 kaLA | 17 kaLA | AbharaNa | suvarNamaya harivarSa jevo kSetranI uttaramAM gAu). tigiMcha drahAdi :64 Nisahassa NaM vAsaharapavvayassa uppiM bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva AsayaMti / tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege tigiMchiddahe NAmaM dahe paNNatte / pAINapaDINAyae, udINadAhiNavitthiNNe, cattAri joyaNasahassAI AyAmeNaM, do joyaNa sahassAI vikkhaMbheNaM, dasa joyaNAI uvveheNaM, acche saNhe rayayAmayakUle / bhAvArtha - niSadha varSadhara parvata upara eka ghaNo samatala ane suMdara bhUmibhAga che. tyAM deva-devIo | nivAsa kare che. te ati samatala, suMdara bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka tirgicchadraha nAmano draha che. te pUrva-pazcima lAMbo ane uttara dakSiNa pahoLo che. te 4,000 yojana lAMbo, 2,000 yojana pahoLo ane 10 yojana jamInamAM UMDo che. teno kinAro svaccha ane rajatamaya che. 65 tassa NaM tigiMcchiddahassa cauddisiM cattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA / evaM jAva AyAmavikkhambhavihUNA jA ceva mahApaumaddahassa vattavvayA sA ceva tigiMchiddahassavi vattavvayA, taM ceva paumaddahappamANaM jAva tigichivaNNAiM / dhiI ya ittha devI pali- ovamaTThiIyA parivasai / se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai tigiMchiddahe, tigichiddahe / Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278] zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra bhAvArtha :- tichidrahanI cAre bAju traNa-traNa pagathiyAvALI sIDIo che vAvalaMbAI, pahoLAIne choDIne tijhiMcchadrahanuM saMpUrNa varNana mahApadmadraha jevuM che. tigiMchadraDhagata padhonI saMkhyA padmadraha pramANe jANavI. drahagata utpala, padmAdi tigiMchadrahanA varNa, AkAra, prabhA jevA ja che. A drahagata kamaLa upara parama RddhizAlinI, eka palyopamanA AyuSyavALI dhRti nAmanI devI nivAsa kare che. temAM rahelAM kamaLa Adino varNa, prabhA vagere tigiMcha- parimala, puSparaja jevAM che. tethI te draha tigiMcchadraha kahevAya che. vivecana : prastuta sUtramAM niSadha parvata paranA tigiMcha drahanuM varNana che. tigiMcha drahanuM ane tenA kamaLanuM mApa mahApAdrahathI bamaNuM che. drahagata kamaLavalayo Adi zeSa varNana padmadraha pramANe jANavuM. hari, sItodA nadI - 66 tassa NaM tigichiddahassa dAhiNilleNaM toraNeNaM harimahANaI pavUDhA samANI satta joyaNasahassAI cattAri ya ekavIse joyaNasae egaM ca egUNavIsaibhAgaMjoyaNassa dAhiNAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuhavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM sAiregacaujoyaNasaieNaM pavAeNaM pavaDai / evaM jA ceva harikatAe vattavvayA sA ceva harIe viNeyavvA / jibbhiyAe, kuMDassa, dIvassa, bhavaNassa taM ceva pamANaM aTThovi bhANiyavvo jAva ahe jagaI dAlaittA chappaNNAe salilAsahassehiM samaggA puratthimaM lavaNasamudaM samappei / taM ceva pavahe ya muhamUle ya pamANaM uvveho ya jo harikatAe jAva vaNasaMGasaMparikkhittA / bhAvArtha :- tigiMchadrahanA dakSiNI toraNa(dvAra)thI hari-harisalilA nAmanI mahAnadI pravAhita thaIne, parvata upara dakSiNamAM sAta hajAra cAraso ekavIsa yojana ane eka kaLA (7,421 yo.) vahe che ane tatpazcAt ghaDAnA mukhamAMthI nIkaLatA pANInA pravAhanI jema sAdhika 800 yojana uparathI dhodharUpe muktAvalI hAranA AkAre nIce paDe che. zeSa sarva varNana harikatA mahAnadInI samAna jANavuM. tenI jihikA, kuMDa, dvIpa ane bhavananuM mApa vagere paNa te pramANe ja jANavuM. vAvata jaMbudvIpanI gatIne nIcethI bhedIne, pada,000 nadIothI paripUrNa evI te mahAnadI pUrvI lavaNasamudramAM maLe che. tenA pravAha-ugamasthAna, mukhamULa-samudramAM maLavuM ane UMDAInuM pramANa vagere sarva kathana harikatA mahAnadInI samAna che. yAvatuM te padmavaravedikA ane vanakhaMDathI gherAyelI che. | 67 tassaNaM tigiMchiddahassa uttarilleNaM toraNeNaM sIodA mahANaI pavUDhA samANI Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 278 sattajoyaNasahassAiM cattAri ya egavIse joyaNasae egaM ca egUNavIsaibhAgaMjoyaNassa uttarAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuhapavattieNaM jAva sAiregacaujoyaNasaieNaM pavAeNaM pavaDai / sIodA NaM mahANaI jao pavaDai, ettha NaM mahaM egA jibbhiyA paNNattA / cattAri joyaNAI AyAmeNaM, paNNAsaM joyaNAI vikkhaMbheNaM, joyaNaM bAhalleNaM, magaramuhaviuTTa-saMThANasaMThiyA, savvavairAmaI acchA saNhA jaavpddiruuvaa| bhAvArtha - te tijhiMcchadrahanA uttarI toraNathI sItodA nAmanI mahAnadI pravAhita thaIne niSadha parvata upara uttarAbhimukha sAta hajAra cAraso ekavIsa yojanA ane eka kaLA (7,421 1da yo.) vahIne ghaDAnA mukhamAMthI nIkaLatA pANInA pravAhanI jema sAdhika 800 yojana uparathI dhodharUpe nIce prapAtakuMDamAM paDe che. te sIsodA mahAnadI parvatanA je sthAna uparathI paDe che, tyAM eka vizALa jihikA che. te cAra yojana lAMbI, pacAsa yojana pahoLI ane eka yojana jADI che. teno AkAra magaramacchanA khullA mukha jevo che. te saMpUrNa vajaratnamaya che, svaccha ane snigdha che vAvata manohara che. 68 sIodA NaM mahANaI jahiM pavaDai, ettha NaM mahaM ege sIodappavAyakuNDe NAma kuMDe paNNatte- cattAri asIe joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM, paNNarasaaTThAre joyaNasae kiMci visesUNe parikkheveNaM, acche evaM kuMDavattavvayA NeyavvA jAva toraNA / bhAvArtha :- sItodA mahAnadI jyAM paDe che, tyAM eka sItodA prapAtakuMDa nAmano kuMDa che. tenI laMbAIpahoLAI cAraso eMsI (480) yojana che. tenI paridhi kaMIka nyUna eka hajAra pAMcaso aDhAra(1,518) yojana che. te nirmaLa che, zeSa toraNa sudhInuM kuMDa saMbaMdhI sarva varNana pUrvavat che. 69 tassa NaM sIodappavAyakuNDassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM mahaM ege sIodadIve NAmaM dIve paNNatte- causaDhei joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM, doNNi biuttare joyaNasae parikkheveNaM, do kose Usie jalaMtAo, savvavairAmae, acche, sesaM tameva veiyA, vaNasaMDa, bhUmibhAga, bhavaNa, sayaNijja, aTTho bhANiyavvo / bhAvArtha :- sItodA prapAtakuMDanI madhyamAM sItodadvIpa nAmano vizALadvIpa che. tenI laMbAI, pahoLAI 64 yojana che, paridhi 202 yojana che. te jaLanI upara be gAu UMco UThelo che. te saMpUrNa vajaratnamaya, svaccha che. pavaravedikA, vanakhaMDa, bhUmibhAga, bhavana, zayanIya vagerenuM varNana pUrvavat jANavuM |70 tassa NaM sIodappavAyakuNDassa uttarilleNaM toraNeNaM sIodA mahANaI pavUDhA samANI devakuruM ejjemANI-ejjemANI cittavicittakUDapavvae, NisaDhadevakuru-sU-sulasAvijjuppabhadahe ya duhA vibhayamANI-vibhayamANI caurAsIe salilA Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 ] zrI jaMbUDhIpa prajJapti sUtra sahassehiM ApUremANI-ApUremANI bhaddasAlavaNaM ejjemANI-ejjemANI maMdaraM pavvayaM dohiM joyaNehiM asaMpattA paccatthimAbhimuhI AvattA samANI ahe vijjuppabhaM vakkhArapavvayaM dAlaittA maMdarassa pavvayassa paccatthimeNaM avaravideha vAsaM duhA vibhayamANI-vibhayamANI egamegAo cakkavaTTivijayAo aTThAvIsAe-aTThAvIsAe salilAsahassehiM ApUremANI- ApUremANI paMcahiM salilAsayasahassehiM dutIsAe ya salilA sahassehiM samaggA ahe jayaMtassa dArassa jagaI dAlaittA paccatthimeNaM lavaNasamudaM smppei| bhAvArtha :- sItodaprapAtakuMDanA uttarI toraNathI sItodA mahAnadI pravAhita thaIne, devakurukSetramAM vahetI- vahetI citra-vicitra nAmanA be kUTa parvatonI madhyamAM thaIne, niSadha, devakuru, sUra, tulasa ane vidhutrabha nAmanA pAMca drahone vibhakta karatI-karatI, mArgamAM AvIne maLatI 84,000(coryAsI hajAra) nadIothI paripUrNa thaIne te bhadrazAla vanamAMthI vahetI-vahetI maMdaraparvata be yojana dUra hoya tyAre te pazcima tarapha vaLAMka laI vidhutvabha nAmanA vakSaskAra-gajadaMta parvatane nIcethI bhedIne maMdara parvatanI pazcimamAM, pazcima videhakSetranA be bhAga karatI vahe che tyAre mArgamAM pratyeka cakravartI vijayanI aThThAvIsa hajAra 28,000-28,000 nadIo sItAdA nadIne maLe che. A pramANe (A 4,48,000 ane pahelAnI 84,000 ema kula maLIne) pAMca lAkha batrIsa hajAra(5,32,000)nadIonA parivAra sahita te sIsodA mahAnadI jaMbUdvIpanI pazcimadizAvartI jayaMta dvAranI jagatIne nIcethI bhedIne pazcimI lavaNasamudramAM maLe che. 71 sIodA NaM mahANaI pavahe paNNAsaMjoyaNAI vikkhaMbheNaM, egaMjoyaNaM uvvehennN| tayANaMtaraM ca NaM mAyAe mAyAe parivaDDamANI-parivaDDamANI muhamUle paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNaM, dasa joyaNAI uvveheNaM / ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohiM ya vaNasaMDehiM saMparikkhittA / bhAvArtha :- sItodA mahAnadI tenA uddagama sthAnamAM pacAsa yojana pahoLI che ane eka yojana UMDI che. tyAra pachI kramazaH vadhatI vadhatI jyAre samudramAM maLe che tyAre te mukhamUla pAse 500 yojana pahoLI ane 10 yojana UMDI hoya che. vivecana : prastuta sutramAM niSadha parvata uparathI pravAhita thatI harisalilA ane sItodA A be mahAnadInuM varNana che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 281] harisalilA, sItodA nadI - krama vigata harisalilA nadI sItodA nadI * * * sItoda prapAtakuMDa ugama sthAna niSadha parvatanuM tigiMchadraha niSadha parvatanuM tigiMchadraha pravAhita thavAnI dizA dakSiNI dvAra uttarI dvAra parvata para pravAha kSetra | 7,421 yo. 1 kaLA dakSiNAbhimukha | 7,421 yo. 1 kaLA uttarAbhimukha dhodhanI UMcAI 400 yojana 400 yojana saMsthAna muktAvalI hAra muktAvalI hAra jIvikA laMbAI 2 yojanA 4 yojanA * * * * pahoLAI : - * - 25 yojanA pa yojanA jADAI olii yojanA 1 yojanA saMsthAna | | magaramacchanA khullA mukha jevuM | magaramacchanA khullA mukha jevuM prapAtarkaDa nAma laMbAI, pahoLAI | 480 yojanA paridhi 759 yojana 1,518 yojanA UMDAI 10 yojanA 10 yojanA 10 yojana dakSiNa dvArA uttara dvAra prapAtakuMDa gata dviIpa nAma harisalila dvIpa haritA sItoda dvIpa kI'. . . . . . . . . . * :- . . . ::: laMbAI pahoLAI, 3ra yojanA jiyojana 101 yojana . . . 202 yojanA pANInI upara 1 gAu 2 gAu adhiSThAyikAdevI harisalilA devI.. ". . . . . . . . . sItodA devI. devI bhavana sthAna ... harisalila dvIpa sItoda dvIpa bhavanamApa laMbAI . 1gAu 1 gAu pahoLAI oil gAu oil gAu UMcAI dezona 1 gAu dezona 1 gAu harisalila prapAtakuMDa 240 yojana DAi0i | nadI nirgamana dvArA | paridhi. . . . . . * * * | Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra vaLAka vikaTApAtI vRtti vaitADhayathI eka yojana dUrathI pUrva tarapha vaLe harivarSa meruparvatathI ra yojana dUrathI pazcima tarapha vaLe pazcima mahAvideha pa6,000 ra8,000, 28,000 , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , 5,32,000 84,000 4,48,000 pazcimI lavaNasamudra pUrvI lavaNasamudra | vahevAnuM kSetra 11 |mahAnadIne maLatI nadIo vaLAMka pUrva vaLAMka pachI saMgama sthAne ugamasthAne - pahoLAI UMDAI samudra milana sthAne pahoLAI UMDAI - 25 yojana . . . otii yojana[2 gAu - 50 yojanA 1 yojana 250 yojanA 5 yojana 500 yojana 10 yojana niSadha parvata para phUTa saMkhyA :72 Nisahe NaM bhaMte ! vAsaharaphavvae NaM kai kUDA paNNattA ? goyamA !Nava kUDA paNNattA, taM jahA-siddhAyayaNakUDe, NisaDhakUDe, harivAsakUDe, puvvavidehakUDe, harikUDe, dhiIkUDe, sIodAkUDe, avaravidehakUDe, ruyagakUDe / jo ceva culla himavaMtakUDANaM uccattavikkhambha parikkhevo puvvavaNNio rAyahANI ya sA ceva ihaM piNeyavvA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! niSadha varSadhara parvatanA keTalA kUTa che? uttara- he gautama! tenA nava phUTa che. (1) siddhAyatanakUTa, (2) niSadhakUTa, (3) harivarNakUTa, (4) pUrvavidehakUTa, (5) harikUTa, (6) dhRtikuTa, (7) sItodAkUTa, () aparavidehakUTa ane (9) rucakakUTa niSadha parvatanA kUTonI UMcAI, pahoLAI, paridhi, rAjadhAnI AdinuM varNana pUrvavat jANavuM. |73 se keNatuNaM bhaMte ! evaM vuccai Nisahe vAsaharapavvae, Nisahe vAsaharapavvae ? goyamA ! Nisahe NaM vAsaharapavvae bahave kUDA NisahasaMThANasaMThiyA usabha saMThANasaMThiyA, Nisahe ya ittha deve mahiDDie jAva paliovamaTThiIe parivasai, se Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 283 NaNaM goyamA ! evaM vuccai - Nisahe vAsaharapavvae, Nisahe vAsaharapavvae / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te niSadha varSadhara parvatane niSadha varSadhara parvata kahevAnuM zuM kAraNa che ? uttara- he gautama ! niSadha varSadhara parvatanA ghaNA phUTa niSadhanA, vRSabhanA AkAravALA che. tenI upara parama RddhizALI, eka palyopamanI sthitivALA 'niSadha' nAmanA deva nivAsa kare che, tethI te varSadhara parvatane niSadha varSadhara parvata kahevAmAM Ave che. mahAviddehakSetra : 74 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe NAmaM vAse paNNatte ? goyamA ! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, Nisahassa vAsahara pavvayassa uttareNaM, puratthimalavaNasamuddassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNa - samuddassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe NAmaM vAse paNNatte / pAINapaDINAyae, udIrNadAhiNavitthiNNe, paliyaMkasaMThANasaMThie / duhA lavaNasamuddaM puTThe-puratthimillAe koDIe puratthimillaM lavaNasamuddaM puTThe, paccatthimillAe koDIe paccatthimillaM lavaNasamuddaM puTThe / tettIsaM joyaNasahassAiM chacca culasIe joyaNasae cattAri ya egUNavIsaibhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / tassa bAhA puratthimapaccatthimeNaM tettIsaM joyaNasahassAiM satta ya sattasaTTe joyaNasae satta ya egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmeNaM / tassa jIvA bahumajjhadesabhAe pAINapaDINAyayA jAva egaM joyaNasayasahassaM AyAmeNaM / tassa dhaNu puDhaM ubhao pAsiM uttaradAhiNeNaM egaM joyaNasayasahassaM aTThAvaNNaM joyaNasahassAiM egaM ca terasuttaraM joyaNasayaM solasa ya egUNavIsaibhAge joyaNassa kiMci visesAhie parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! 4jUdvIpamAM bhahAvidveDa nAmanuM kSetra jhyAM che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpamAM mahAvideha nAmanuM kSetra nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, niSadha varSadhara parvatanI uttaramAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM, pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM che. te Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 284] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra pUrvapazcima lAMbu ane uttaradakSiNa pahoLuM che, palaMganA AkAre laMbacorasa che. te be bAjAthI lavaNasamudrano sparza kare che, pUrvI kinArethI te pUrvI lavaNasamudrane ane pazcimI kinArethI pazcimI lavaNasamudrane sparze che. te mahAvideha kSetra tetrIsa hajAra chaso coryAsI yojanA ane cAra kaLA(33,684 yo.) pahoLuM che. tenI pUrva-pazcimavartI bAhA tetrIsa hajAra sAtaso saDasaTha yojana ane sAta(33,767yo.) kaLA che. tenI pUrva-pazcimavartI, madhyabhAgamAM rahelI jIvA eka lAkha (1,00,000) yojana che. tenI uttaravartI ane dakSiNavartI baMne dhanupRSThanI paridhi sAdhika eka lAkha aThThAvana hajAra ekaso tera yojana ane soLa kaLA(1,58,113 18 yo.) che. |75 mahAvidehe NaM vAse cauvvihe cauppaDoyAre paNNatte, taM jahA- puvvavidehe, avaravidehe, devakurA, uttarakurA / bhAvArtha:- te mahAvidehakSetranA cAra bhAga che- (1) pUrvavideha, (2) pazcimavideha, (3) devakuru ane (4) uttarakuru. 76 mahAvidehassa NaM bhaMte ! vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNatte? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAvakittimehiM ceva akittimehiM veva I bhAvArtha - prazna- he bhagavana! mahAvideha kSetranuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! teno bhUmibhAga ghaNo samatala ane ramaNIya che. vAva te aneka prakAranA kRtrima-koI vyaktie banAvelAM hoya tevAM ane akRtrima-svAbhAvika paMcaraMgI ratnothI ane tRNothI suzobhita che. 77 mahAvidehe NaM bhaMte ! vAse maNuyANaM kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNate? goyamA ! tesi NaM maNuyANaM chavihe saMghayaNe, chavihe saMThANe, paMcadhaNusayAI uDDhe uccatteNaM, jahaNNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM puvvakoDI AuyaM pAleti, pAlettA appegaiyA NirayagAmI, appegaiyA tiriyagAmI, appegaiyA maNuyagAmI, appegaiyA devagAmI, appegaiyA sijhaMti jAva aMtaM kareMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavana ! mahAvidehakSetranA manuSyonuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! te manuSyone cha saMhanana ane cha saMsthAna hoya che. teonI UMcAI 500 dhanuSyanI hoya che. teonuM ochAmAM ochuM AyuSya aMtarmuhUrta ane vadhumAM vadhu AyuSya eka pUrva phroDanuM Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 285 hoya che. AyuSya pUrNa karI keTalAka jIvo narakagatimAM, keTalAka jIvo tiryaMca gatimAM, keTalAka jIvo manuSya gatimAM, keTalAka devagatimAM ane keTalAka sarva du:khano aMta karanAra siddha thAya che. 78 sekeNaTTeNaM bhaMte ! evaM vuccai mahAvidehe vAse, mahAvidehe vAse ? goyamA ! mahAvidehe NaM vAse bharaheravaya- hemavayaheraNNavaya- harivAsarammaga vAsehiMto AyAmavikkhaMbha-saMThANapariNAheNaM vitthiNNatarAe ceva vipulatarAe ceva mahaMtatarAe ceva suppamANatarAe ceva / mahAvidehA ya ittha maNUsA parivasaMti, mahAvidehe ya ittha deve mahiDDIe jAva paliovamaTThiie parivasai / se teNaTTeNaM goyamA! vaM vunnarU- mahAvivede vAse, mahAvivede vAle / aduttaraM ca NaM goyamA ! mahAvidehassa vAsassa sAsae NAmadhejje paNNatte, jaM Na kayAi NAsi jAva NiccaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mahAvidehakSetrane mahAvideha kSetra kahevAnuM zuM kAraNa che ? uttara- he gautama ! bharatakSetra, airavatakSetra, hemavatakSetra, hairaNyavatakSetra, harivarSakSetra ane ramyakSetranI apekSAe mahAvidehakSetra laMbAI, pahoLAI, AkAra ane paridhi atyaMta vistIrNa che. te ati vipula, ati vizALa ane ati moTA pramANavALuM che. mahA vizALa dehavALA manuSya temAM nivAsa kare che. paramaRddhizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA mahAvideha nAmanA deva temAM nivAsa kare che. he gautama! tethI te kSetrane mahAvidehakSetra kahe che athavA he gautama ! mahAvideha kSetra te nAma zAzvata che. te kyAreya nAza pAmyuM nathI ane kyAre ya nAza pAmaze nahIM, te avasthita ane nitya che. vivecana : nIlavAna varSadhara parvata ane niSadha varSadhara parvatanI vacce mahAvideha kSetra AveluM che. te niSadha parvatathI bamaNA vistAravALuM che. mahAvideha nAma hetu H- mahAvideha nAmanA cAra kAraNa che- (1) mahA eTale moTuM. jaMbudrIpanA sarvakSetramAM A kSetra moTuM hovAthI tene mahAvideha kahe che. (2) mahA = mahAna, vi = vizALa, deha = zarIra. A kSetranA manuSyo sauthI moTA-vizALa zarIrane dhAraNa karanArA che. mahAvideha kSetranA eka vibhAga rUpa devakuru-uttarakuru kSetranA manuSyonI UMcAI 3 gAunI che. bharata ane airavata kSetramAM traNa gAunI avagAhanAvALA manuSyo hoya che paraMtu te utsarpiNIkAlanA chaThThA ArAmAM ane avasarpiNInA prathama ArAmAM arthAt suSama suSamakAlamAM ja hoya che jyAre ahIM haMmezAM 3 gAunA zarIravALA manuSya hoya che. pUrva ane apara mahAvideha kSetramAM 500 dhanuSyanI kAyAvALA manuSyo hoya che. (3) mahAvideha nAmanA deva A kSetranA adhiSThAyaka hovAthI te mahAvideha kahevAya che. athavA (4) A tenuM zAzvatuM nAma che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 28 | zrI jaMbudvIpa prApti sUtra mahAvideha jIvA :- sUtramAM kSetra ane varSadhara parvatonA laMbAInA aMtya pradezanI paMktine jIvA kahevAmAM Ave che jyAre mahAvidehakSetramAM madhya pradezanI 1 lAkha yojananI sahuthI vadhu utkRSTatama dIrgha paMktine jIvA kahI che. madhyavartI jIvAnA kAraNe tenA uttara ane dakSiNa evA be dhanaHpRSTha thAya che ane bAhA to kSetra ke parvatanA banne kinArAne sparza karavAvALI hoI che mATe sUtrakAre 33,77 je yo. pramANa bAhAno ja ullekha karyo che. mahAvideha pramANa :| nAma |pahoLAI bAhA | jIvA | dhanu pRSTha | parvata | nadI | kALa | saMsthAna duSama mahA | 33,684 | 33,957 1 lAkha 1,58,113| madhyamAM sItA patyeka vihe yona | yona | yojana| yojana | meru parvata, sItodA suSamA laMbacorasa kSetra | 4 kaLA | kaLA 16 kaLA |16 vakSaskAra | tenA parivAra parvata / 35 10,64,000 ane 1ra aMtara nadI kALa kALa jevo gaMdhamAdana gajadaMta parvata :79 kahi NaM bhaMte mahAvidehevAse gaMdhamAyaNe NAmaM vakkhArapavvae paNNate ? goyamA ! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, maMdarassa pavvayassa uttarapaccatthimeNaM, gaMdhilAvaissa vijayassa puracchimeNaM, uttarakurAe paccatthimeNaM, ettha NaM mahAvidehe vAse gaMdhamAyaNe NAmaM vakkhArapavvae paNNatte / / uttaradAhiNAyae pAINapaDINavitthiNNe, tIsaMjoyaNasahassAiM duNNi ya Nauttare joyaNasae chacca ya egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmeNaM / NIlavaMtavAsaharapavvayaMteNaM cattAri joyaNasayAI u8 uccatteNaM, cattAri gAuyasayAI uvveheNaM, paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNa / tayANaMtaraM ca NaM mAyAe mAyAe ussehuvvehaparivaDDIe parivaDDamANe parivaDDamANe, vikkhaMbhaparihANIe parihAyamANe-parihAyamANe maMdarapavvayaMteNaM paMca joyaNasayAI uDDhe uccatteNaM paMca gAuyasayAI uvveheNaM, aMgulassa asaMkhijjaibhAgaM vikkhaMbheNaM paNNatte / gayadaMtasaMThANasaMThie, savvarayaNAmae, acche saNhe jaavpddiruuve| ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM savvao samaMtA sNprikkhitte| gaMdhamAyaNassa NaM vakkhArapavvayassa up ibahusamaramaNijje bhUmibhAge jAva AsayaMti / bhAvArtha:-prazra-bhagavana ! mahAvihe kSetramA gaMdhamAdana nabhanI vakSAraparvatayAM cha? Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 287 uttara- he gautama!nIlavAna varSadharaparvatanI dakSiNamAM, maMdaraparvatanI vAyavya dizAmAM, gaMdhilAvatI vijayanI pUrvamAM ane uttarakurukSetranI pazcimamAM mahAvidehakSetranI aMdara gaMdhamAdana nAmano vakSaskAra parvata che. te uttaradakSiNa lAMbo ane pUrvapazcima pahoLo che. tenI laMbAI trIsa hajAra baso nava yojana ane cha kaLA (30,209 yo.) che. te nIlavAna varSadhara parvatanI pAse 400 yojana UMco, 400 gAu jamInamAM UMDo, 500 yojana pahoLo che. tyAra pachI kramazaH tenI UMcAI ane UMDAI vadhatI jAya che, pahoLAI ghaTatI jAya che. A pramANe te maMdara parvatanI pAse 500 yojana UMco 500 gAu UMDo thaI jAya che ane tenI pahoLAI aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI rahe che. teno AkAra hAthInA dAMta jevo che. te saMpUrNa ratnamaya che, svaccha ane snigdha che bhAvatuM manohara che. te baMne bAjue be padmavaravedikAo ane be vanakhaMDathI gherAyelo che. gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI upara ghaNo samatala, suMdara bhUmibhAga che. tenAM zikharo upara ThekaThekANe aneka deva-devIo nivAsa kare che. 80 gaMdhamAyaNe NaM vakkhArapavvae kai kUDA paNNatA ? goyamA! satta kUDA paNNattA, taM jahA- siddhAyayaNakUDe, gaMdhamAyaNakUDe, gaMdhilAvaIkUDe, uttarakurukUDe, phalihakUDe, lohiyakkhakUDe, ANaMdakUDe / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! gaMdhamAdana vakSaskAra parvata upara keTalA kUTa che? uttara-he gautama ! tenA sAta phUTa che- (1) siddhAyatana phUTa, (2) gaMdhamAdana kUTa, (3) gaMdhilAvatI phUTa, (4) uttarakuru kUTa, (5) sphaTika phUTa, (6) lohitAkSa phUTa ane (7) AnaMda lUTa. 81 kahi NaM bhaMte ! gaMdhamAyaNe vakkhArapavvae siddhAyayaNakUDe NAmaM kUDe paNNatte? goyamA ! maMdarassa pavvayassa uttarapaccatthimeNaM, gaMdhamAyaNakUDassa dAhiNapurathimeNaM, ettha NaM gaMdhamAyaNe vakkhArapavvae siddhAyayaNakUDe NAmaM kUDe paNNatte / jaMceva cullahimavaMte siddhAyayaNakUDassa pamANaM taM ceva eesi savvesi bhaanniyvvN| evaM ceva vidisAhiM tiNNi kuDA bhANiyavvA ! cautthetaiyassa uttarapaccatthimeNaM paMcamassa dAhiNeNaM, sesA uttrdaahinnennN| phaliha-lohiyakkhesu bhogaMkarA-bhogavaIo do deviyAo, sesesu sarisaNAmayA devaa| chasu vi pAsAyavarDesagA rAyahANIo vidisaasu| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! gaMdhamAdana vakSaskAra parvata upara siddhAyatana kUTa kyAM che? Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra uttara- he gautama ! maMdaraparvatanA uttara pazcimamAM, gaMdhamAdana kUTanA dakSiNapUrvamAM gaMdhamAdana vakSaskAra parvata upara siddhAyatana phUTa che. kUTanuM pramANa cullahimavaMta parvatanA siddhAyatana kUTanI samAna jANavuM. maMdara parvatanI vAyavya dizAmAM siddhAyatana kUTa che. siddhAyatana kUTanI vAyavya dizAmAM gaMdhamAdana kUTa che. gaMdhamAdana kUTanI vAyavya dizAmAM gaMdhilAvatI kUTa che. gaMdhilAvatI kUTanI vAyavya dizAmAM ane sphaTika phUTanI dakSiNa dizAmAM uttarakuru kUTa che. A rIte prathama traNa phUTa vidizAmAM che. cothuM kUTa trIjA kUTanI vAyavya dizAmAM ane pAMcamAM kUTanI dakSiNamAM che. zeSa traNa kUTa uttara dakSiNa zreNImAM che. yathA- uttarakurukUTanI uttara dizAmAM ane lohitAkSa kUTanI dakSiNa dizAmAM sphaTika kUTa che. sphaTika phUTanI uttara dizAmAM ane AnaMda kUTanI dakSiNa dizAmAM lohitAkSa kUTa che. lohitAkSa kUTanI uttaramAM aMtima AnaMda lUTa che. sphaTika ane lohitAkSa kUTa upara bhogaMkarA ane bhogavatI nAmanI be devIo nivAsa kare che. zeSa kUTo upara kUTanI samAna nAmavALA devo nivAsa kare che. cha e kUTo upara adhiSThAyaka devonA uttama prAsAda che ane vidizAomAM tenI rAjadhAnIo che. 82 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai gaMdhamAyaNe vakkhArapavvae gaMdhamAyaNe vkkhaarpavyA ? goyamA ! gaMdhamAyaNassaNaM vakkhArapavvayassa gaMdhe se jahANAmae koTThapuDANaM vA jAva pIsijjamANANa vA ukkirijjamANANa vA vikirijjamANANa vA puribhujjamANANa vA jAva orAlA maNuNNA maNAmA gaMdhA abhiNissavaMti / bhave eyArUve ? No iNaDhe samaDhe, gaMdhamAyaNassa NaM ito iTThatarAe ceva jAva maNAbhirAmatarAe gaMdhe paNNatte / se eeNaDeNaM goyamA ! evaM vuccai gaMdhamAyaNe vakkhArapavvae, gaMdhamAyaNe vakkhArapavvae / gaMdhamAyaNe a ittha deve mahiDDIe privsi| aduttaraM ca NaM sAsae NAmadhijje / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! gaMdhamAdana vakSaskAra parvatane, gaMdhamAdana vakSaskAra parvata kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! gaMdhamAdana vakSaskAra parvatamAMthI pIselA, kUTelA, vIkherelA (eka vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM nAkhelA, uchALelA) koThA ane tagaramAMthI nIkaLatI suMgadha jevI uttama, manojJa, manorama sugaMdha nIkaLe che. prazna- he bhagavan! zuM te sugaMdha tagarAdi jevI ja hoya che? Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 289 ] uttara- he gautama ! tema nathI. gaMdhamAdana parvatamAMthI prasaratI sugaMdha tagarAdinA cUrNa karatAM adhika iSTa yAvat adhika manorama hoya che, tethI te parvata gaMdhamAdana kahevAya che. tyAM gaMdhamAdana nAmanA RddhizALI deva nivAsa kare che. tethI te gaMdhamAdana vakSaskAra parvata kahevAya che athavA tenuM A nAma zAzvatuM nAma che. vivecana : mahAvideha kSetranA uttarakasa kSetranuM vibhAjana gaMdhamAdana ane mAlyavAna vakSaskAra parvata kare che. kSetrane vibhAjita karatA parvatane vakSaskAra parvata kahevAya che. A baMne parvata hAthInA dAMtanA AkAravALA hovAthI gajadaMta parvata rUpe paNa prasiddha che. A gaMdhamAdana parvata upara 7 phUTa che. meruparvata samIpe siddhAyatana phUTa che. tyAra pachI kramazaH bIjA kUTa jANavA. siddhAyatana sivAyanA cha phUTa upara prAsAda che. be kUTanI adhiSThAyikA devI che. cAra kUTanA adhiSThAyaka deva che. devakunI pazcimamAM tapanIya suvarNamaya (lAlavaNa) mahAvideha kSetranA gajadata vakSaskAra parvato:kama nAma | gaMdhamAdana | mAlyavAna | somanasa | sthAna | uttarakurunI pazcimamAM | uttarakurunI pUrvamAM | devakurunI pUrvamAM laMbAI 30,209 yojana ane 6 kaLA varNa | saMpUrNa ratnamaya pItavarNa | vaiDurya ratnamaya | saMpUrNa rajatamaya (nIlavaNa) | (zvetavaNI | nIlavAnaniSadha pAse UMcAI 400 yojana UMDAI | - 400 gAu(100yo.) pahoLAI 500 yojana . meru pAse "UMcAI 500 yojanA UMDAI 500 gAu(125yo.). pahoLAI aMgalano asaMkhyAtamo bhAga . . . saMkhyA UMcAI . . . . . 500 yojanA . . . . . . . . . . ATha kUTanI 500 yo. | 500 yojana | ATha kUTanI pa00 yojana harissahanI 1000 yo. harikUTanI 1000 yojana Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 E 7 pahoLAI mULa madhya upara vanakhaMDa vedikA nAma hetu DrA yojana 5 yojana 3 yo. pUrva-pazcima bAjue 1-1 kula be tagarAdi sugaMdhI cUrNa karatAM manohara sugaMdha prasarAve che. 8 phUTa DrA yo. 5 yo. 3yo. harissaha phUTa 1000 yo. 750 yo. 500 yo. pUrva-pazcima bAjue 1-1 kula be puSpothI, puSpalatAothI AcchAdita che. DrA yojana 5 yojana 3 yojana zrI jaMbudrIpa prApti sUtra pUrva-pazcima bAjue 1-1 kula be saumya, mananI kaluSitA rahita deva-devI rahe che. 8 phUTa hirakUTa aa yo. 1000 yo. 5 yo. 750 yo. 3. 500 yo. pUrva-pazcima bAjue 1-1 kula be A parvata vIjaLInI jema camake che. uttarakuru kSetra : 83 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse uttarakurA NAmaM kurA paNNattA ? gomA ! maMdarassa pavvayassa uttareNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, gaMdhamAyaNassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa paccatthi meNaM, ettha NaM uttarakurA NAmaM kurA paNNattA / pAINapaDINAyayA, udINadAhiNavitthiNNA, addhacaMdasaMThANasaMThiyA / ikkArasa joyaNa- sahassAiM aTTha ya bAyAle joyaNasae doNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM / tIse jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA, duhA vakkhArapavvayaM puTThA, taMjahA-puratthimillAe koDIe puratthimillaM vakkhArapavvayaM puTThA evaM paccatthimeNaM puTThA, tevaNNaM joyaNasahassAiM AyAmeNaM / tIse NaM dhaNupuTThe dAhiNeNaM saTThi joyaNasahassAiM cattAri ya aTThArase joyaNasae duvAlasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mahAvidehakSetramAM uttarakuru nAmanuM kSetra kyAM che ? uttara- he gautama ! maMdaraparvatanI uttaramAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI pUrvamAM ane mAlyavAna vakSaskAra parvatanI pazcimamAM uttarakuru nAmanuM kSetra che. te agiyAra hajAra AThaso beMtAlIsa yojana ane be kaLA (11,8429 yo.) pahoLuM che. tenI uttaravartI jIvA trepana hajAra(53,000) yojana lAMbI che. A jIvA pUrva-pazcima lAMbI che. teno pUrvI kinAro(cheDo) pUrvI vakSaskAra parvatane ane pazcimI kinAro pazcimI vakSaskAra parvatane sparze che. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 291 | tenA dakSiNavartI dhanu pRSThanI goLAI sATha hajAra cAraso aDhAra yojana ane bAra kaLA (o,418 18 yo.) che. 84 uttarakurAe NaM bhaMte ! kurAe kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNatte ? goyamA ! bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte / evaM puvvavaNNiyA jacceva susamasusamA vattavvayA sacceva NeyavvA jAva paumagaMdhA, miyagaMdhA, amamA, sahA, tetalI, snnnnicaarii| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! uttarakurukSetranuM svarUpa kevuM che? uttara- he gautama! te uttarakurukSetrano bhUmibhAga samatala ane suMdara che. pUrve varNita suSamasuSamA ArA saMbaMdhI je varNana che te ja pramANenI sthiti ahIM jANavI. vAvata tyAMnA yugalika manuSyonI padmagaMdhA, mRgagaMdhA, amama, saha, tetalI ane zanaizcarI nAmanI cha jAti hoya che. vivecana : mahAvideha kSetranA cAra vibhAgamAMthI eka vibhAganuM nAma uttarakurukSetra che. te gaMdhamAdana ane mAlyavAna A be gajadaMta parvatanI vacce AveluM che. cAra gajadaMta parvato, devakuru-uttarakurukSetra pa #ii ba bona kara parvata tana ke parvata | nI jAna || va te | | uttara kuM? 2tAnA , 242 = deva ] [ mujaka - rU rUbi va | ' hara ! | Miss 19 ka || najada ma kula 6 Tya va na mAM niSa ke paraMta * uttarakuru kSetranuM pramANa: dizA | pahoLAI | jIvA | dhanu pRSTha | parvata | nadI | kALa | saMsthAna / meruparvatanI | 11,842 | 53,000 | 60,418 |be yamaka | sItA ane | suSamasuSamA | ardhacaMdra uttaramAM | yojana ane | yojanA | yojana ane parvata, | tenA parivAra nIlavAna | 2 kaLA 12 kaLA | 100 rUpa 84,000 parvatanI kAMcanaka dakSiNamAM parvato Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 282 zrI jatIpa prApti satra uttarapura : yamaparvata :| 85 kahi NaM bhaMte ! uttarakurAe jamagA NAma duve pavvayA paNNattA ? goyamA ! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNillAo carimaMtAo aTThajoyaNasae cottIse cattAri ya sattabhAe joyaNassa abAhAe, sIyAe mahANaIe ubhao kUle, ettha NaM jamagA NAma duve pavvayA paNNattA / joyaNasahassaM uDDhe uccatteNaM / aDDAijjAiM joyaNasayAI uvveheNaM / mUle e gaM joyaNasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM, majjhe aTThamANi joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM, uvariM paMca joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM / mUle tiNNi joyaNasahassAI egaM ca bAvaTuM joyaNasayaM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM, majjhe do joyaNasahassAiM, tiNNi ya vAvattare joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM, uvari egaM joyaNasahassaM paMca ya ekAsIe joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM / mUle vitthiNNA, majjhe saMkhittA, uppi taNuyA gopucchasaMThANasaMThiyA savvakaNagAmayA, acchA saNhA jAva paDirUvA / patteyaM-patteyaM paramavaraveiyAparikkhittA patteyaM-patteyaM vnnsNddprikkhittaa| tAo NaM paramavaraveiyAo do gAuyAI uThaM uccatteNaM, paMca dhaNusayAI vikkhambheNaM, veiyAvaNasaNDavaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha :- prazna- 3 (magavan ! utta22 kSetramA yama parvata yA cha ? uttara- he gautama! nIlavAna varSadhara parvatanA dakSiNavartI caramAMta-mULa bhAgathI 834OM yojanA dura sItA nadInA pUrva-pazcimavartI baMne kinAre yamaka nAmanA eka-eka ema be parvata AvelA che. tayama parvato 1,000 me 12 yo4na yA cha. te 250 maDhIso yo4na 4bhInamA Sist cha. te mULamAM 1,000 hajAra yojana, madhyamAM 750 sAtaso paccAsa yojanA ane upara pAMcaso 500 yona sapA-paDomA cha. tenI paridhi mULamAM sAdhika traNa hajAra, ekaso bAsaTha (3,12) yojana, madhyamAM sAdhika be 12, trAso jote2 (2,372) yona ne 652 sAthi 2 pAMyaso dhyAsI (1,581) yojananI che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 283 | te mULamAM pahoLA, madhyamAM sAMkaDA, upara pAtaLA gopuccha saMsthAnavALA che. te sarva suvarNamaya svaccha ane snigdha che yAvat manohara che. te pratyeka parvatonI cAre bAju eka-eka pAvaravedikA ane vanakhaMDa che. te padhavaravedikAo be-be gAu UMcI ane pAMcaso dhanuSya pahoLI che. padmavaravedikAo ane vanakhaMDonuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. 86 tesi NaM jamagapavvayANaM uppiM bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM duve pAsAyavaDeMsagA paNNattA / te NaM pAsAyavaDeMsagA bAvaTuiM joyaNAI addhajoyaNaM ca uDDe uccatteNaM, ikkatIsaMjoyaNAiMkosaMca AyAmavikkhaMbheNaM, pAsAyavaNNao bhANiyavvo, sIhAsaNA saparivArA jAvaettha NaM jamagANaM devANaM solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM solasa bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo / bhAvArtha :- yamaka nAmanA parvato upara bahu samatala ane ramaNIya bhUmibhAga che. te bahu samatala, suMdara bhUmibhAganI madhyamAM be uttama prAsAda che. te prAsAda sADA bAsaTha( 3) yojana UMcA che. savA ekatrIsa yojana(31 ) lAMbA-pahoLA che. te saMbaMdhI siMhAsana sudhI prAsAdanuM varNana pUrvavat jANavuM. A yama hevon| 17,000(soga 2) AtmarakSa heva cha. ten| 17,000(soja 2) uttama Asana (bhadrAsana) Doya che. | 87 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai jamaga pavvayA, jamaga pavvayA ? goyamA ! jamaga pavvaesu NaM tattha tattha dese tahiM-tahiM bahave khuDDAkhuDiyAsu vAvIsu jAva bilapaMtiyAsu bahave uppalAI jAva jamagavaNNAbhAI, jamagA ya ittha duve devA mahiDDiyA / te NaM tattha cauNhaM sAmANiya sAhassINaM jAva bhuMjamANA viharaMti, se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai-jamaga pavvayA, jamaga pavvayA / aduttaraM ca NaM sAsae NAmadhijje jAva NiccA jmgpvvyaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! yamapatine yama parvata vArnu zu // 29 // cha ? he gautama! te yamaka parvato upara Theka-ThekANe nAnI nAnI vAvaDIo, puSkariNIo che. temAM aneka utpala, kamaLa vagere khIle che, teno AkAra ane AbhA yamaka parvatanA AkAra ane AbhA jevA che. tyAM yamaka nAmanA be parama RddhizALI deva nivAsa kare che. tenA cAra hajAra sAmAnika deva che yAvatu teo bhoga bhogavatAM rahe che. tethI he gautama! te parvatane yamaka parvata kahe che athavA tenuM A yamaka parvata nAma zAzvata cha. yAvata nitya che. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 294] zrI jatIpa prajJapti sutra 88 kahi NaM bhaMte ! jamagANaM devANaM jamigAo rAyahANIo paNNattAo? goyamA ! jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttareNaM aNNammi jaMbuddIve dIve bArasa joyaNasahassAI ogAhittA, etthaNaM jamagANaM devANaM jamigAo rAyahANIo paNNattAo evaM rAyahANI vaNNao jahA jIvAbhigame / bhAvArtha :- prazna- he bhagavana ! yamaka devonI yamikA nAmanI rAjadhAnIo kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanA maMdara(meru) parvatanI uttaramAM anya jaMbUdvIpamAM bAra hajAra yojana dUra yamaka devonI yamikA nAmanI rAjadhAnIo che. rAjadhAnInuM saMpUrNa varNana jIvAbhigama sUtrAnusAra jANavuM. vivecana : prastuta sUtromAM uttarakurukSetranA eka samAna be parvatonuM kathana che. yugalanI jema te baMne ekadama sadaza hovAnA kAraNe yugalarUpa te parvato yamaka nAmathI prasiddha thayA che. yamaka parvata pramANAdi - sthAna | UMcAI | UMDAI | laMbAI-pahoLAI paridhi. AkAra be prasAda lAMbA | UMcA rapa0 yojana mULa 1,000 yo. madhya 750 yo. upara 500 yo. 31 ? yojana yojana nIlavAna | 1,000 parvatathI yojana dakSiNamAM 834 OM yojana dUra sItA nadInA pUrva pazcimI kinAre mULamAM sAdhika | gopuccha 3,142 yojana madhyamAM sAdhika 2,37ra yojana upara sAdhika 1,581 yojana pAMca draha ane so kAcanaka parvata :. jAvaiyaMmi pamANaMmi, huMti jamagAo NIlavaMtAo / | tAvaiyamaMtaraM khalu, jamagadahANaM dahANaM ca // 2 // bhAvArtha - nIlavAna parvatathI yamaka parvatonuM jeTaluM aMtara che, eTaluM ja aMtara yamaka parvatathI draha ane eka drahathI bIjA drahanI vacce aMtara che. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 285 | 90 kahi NaM bhaMte ! uttarakurAe NIlavaMtabahe NAmaM dahe paNNatte ? goyamA ! jamagANaM dAhiNillAo carimaMttAo aTThasae cottIse cattAri ya sattabhAe joyaNassa abAhAe sIyAe mahANaIe bahumajjhadesabhAe etthaNaM NIlavaMtaddahe NAmaM dahe paNNatte-dAhiNa-uttarAyae, pAINapaDINavitthiNNe jaheva paumaddahe taheva vaNNao Neyavvo, NANattaM-dohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhitte, NIlavaMte NAmaM NAgakumAre deve, sesaM taM ceva nneyvvN| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! uttarakurumAM nIlavAna draha nAmano draha kyAM che? uttara- he gautama ! yamaka parvatonA dakSiNI kinArAthI(caramAMtathI) dakSiNa dizAmAM AThaso cotrIsa yojanA ane cAra saptamAMza (834 jhuM) yojana dura sItA mahAnadInI barAbara madhyamAM nIlavAna nAmano draha che. te dakSiNauttara lAMbo ane pUrvapazcima pahoLo che. tenuM varNana padmadrahanI samAna che. temAM vizeSatA e che ke- nIlavAna draha be padmavaravedikAothI ane be vanakhaMDothI pariveSTita che. tyAM nIlavAna nAmanA nAgakumAra deva nivAsa kare che. zeSa varNana pUrvavat che. |91 NIlavaMtaddahassa puvvAvare pAse dasa-dasa joyaNAI abAhAe, ettha NaM vIsaM kaMcaNagapavvayA paNNattA egaM joyaNasayaM uTTuM uccatteNaM mUlaMmi joyaNasayaM, paNNattari joyaNAI majjhami / uvaritale kaMcaNagA, paNNAsaM joyaNA huMti // 1 // mUlaMmi tiNNi sole, sattattIsAiM duNNi majjhami / aTThAvaNNaM ca sayaM, uvaritale parirao hoi // 2 // paDhamittha NIlavaMto, biio uttarakurU muNeyavyo / caMdaddahottha taio, erAvaya, mAlavaMto ya // 3 // evaM vaNNao, aTTho pamANaM paliovamaTThiiyA devA / bhAvArtha :- nIlavAna drahanI pUrvapazcima bAjue daza daza yojana dUra vIsa kAMcanaka parvata che. te so yojana UMcA che. gAthArtha-te kAMcanaka parvatano vistAra mULamAM so yojana, madhyamAM 75 yojana ane upara pacAsa yojana che. 1tenI paridhi mULamAM traNaso soLa(316) yojana, madhyamAM baso sADatrIsa(237) yojana ane upara ekaso aThAvana(158) yojana che tArA paheluM nIlavAna, bIjuM uttarakuru, trIjuM caMdra, cothuM airAvata ane pAMcamuM mAlyavAna, A pAMca draha che. I Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 ] zrI jaMbatIpa prApti satra temAM eka palyopamanA AyuSyavALA deva nivAsa kare che. tenuM varNana pUrvavatu jANavuM. vivecana : uttarakurumAM sItA mahAnadInI aMdara anukrame pAMca draha AvelA che. uttarakurukSetranA pAMca draha ane kAMcanaka parvato: vigata nIlavAna | uttaraka | caMdrakala | aurata kaha. mAlyavaMta praha nAmahetu drahamAM | drahamAM uttarakuru. nIlavAna parvatanA kSetranA AkAra AkAravALA drahamAM caMdranA | drahamAM airAvata | mAlyavaMta parvata AkAravALA kSetranA AkAra AkAravALA vALA kamaLo | kamaLo hovAthI vALA kamaLo kamaLo hovAthI | kamaLo hovAthI hovAthI adhiSThAyaka deva nIlavAna nAmanA | uttarakuru nAmanA nAgakumAra deva | vyaMtara deva | caMdra nAmanA | airAvata nAmanA mAlyavAna vyaMtara deva vyataMra deva nAmanA vyaMtara deva 834 OM yo. | 2,69yo . aMtara nIlavAna parvata 4,503 4 yojana 6,338 ke. yojana 8,172 kruyo. pUrva-pazcimI yamaka parvatathI (nIlavAna draha pekSAe dUrI) 834OM yojana pratyeka draha vacce 834OM yo. nI dUrI che. vaccenI dUrI laMbAI | pratyeka drata uttara-dakSiNa 1,000 lo. lAMbA che. pahoLAI | pratyeka draha pUrva pazcima 100 yo. pahoLA che. kamaLavalaya | pratyeka drahamAM cha-cha kamaLa valayo che. nadI praveza | pratyeka drahamAM sItA nadIno uttara dvArathI praveza ane dakSiNa dvArAthI nirgamana thAya che. nirgamana vanakhaMDa-vedikA | sItA nadInI pUrva ane pazcime eka-eka vanakhaMDa, vedikA kula 2-2 vanakhaMDa, vedikA che. kAMcanaka parvata | pratyeka drahanA pUrva kinAre 10-10, pazcima kinAre 10-10 = pratyeka drahanA 20-20 parvato saMkhyA 205 = 100 kAMcanaka parvato che. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 297 kAMcanaka parvato | pratyeka parvato drahathI 10-10 yojana dUra che. nI drahathI dUdhI kAMcanaka parvatonI laMbAI5hoLAI | pratyeka parvato mULamAM 100 co., madhyamAM 75 lo. upara 50 che. parithi pratyeka parvato nI mULamAM sAdhika 31 madhyamAM 237 upara sAdhika 158 yo. che. UMcAI 100 yojana kAMcanaka parvata nAmaheta parvata uparanI vAvaDImAM kAMcana jevI kAMtIvALA kamaLo hovAthI kAMcanAka parvata | kAMcana nAmanA deva che. adhiSThAtA uttarakurukSetramAM jaMbU vRkSAdi :|92 kahi NaM bhaMte ! uttarakurAe kurAe jaMbupeDhe NAmaM peDhe paNNatte ? goyamA ! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dakkhiNeNaM, maMdarassa uttareNaM, mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, sIyAe mahANaIe purathimille kUle ettha NaM uttarakurAe kurAe jaMbUpeDhe NAmaM peDhe paNNatte- paMca joyaNasayAI AyAmavikkhambheNaM, paNNarasa ekkAsIyAI joyaNasayAiM kiMcivisesAhiyAiM prikkhevennN| bahumajjhadesabhAe bArasa joyaNAiM bAhalleNaM, tayANaMtaraM ca NaM mAyAe-mAyAe paesa-parihANIe parihAyamANe-parihAyamANe savvesuNaM carimaperaMtesudo do gAuyAI bAhalleNaM, savvajaMbuNayAmae acche saNhe jAva paDirUve / seNaMegAe paumavara-veiyAe egeNa yavaNasaMDeNaM savvao samaMtA sNprikkhitte| duNDaMpi vnnnno| tassa NaM jaMbUpeDhassa cauddisiM ee cattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA, vaNNao jAva toraNAiM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te uttarakuru nAmanA kurukSetramAM bUpITha nAmano cotaro(oTalo) kyAM che? uttara-he gautama!nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, meruparvatanI uttaramAM, mAlyavAna vakSaskAra parvatanI pazcimamAM, sItA mahAnadInA pUrva kinAre uttarakuru nAmanA kurukSetramAM jaMbupITha nAmanI cotaro che. te 500 yojana lAMbo-pahoLo che. sAdhika eka hajAra pAMcaso ekyAsI (1,581) yojana tenI yo| Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra paridhi che. te madhyabhAgamAM bAra yojana UMcI che. tyArapachI tenI UMcAI ghaTatA-ghaTatA aMta bhAgamAM be-be gAunI UMcAI che. te sarvatra jaMbUnada suvarNamaya che ane ujjavaLa ane snigadha che yAvat manohara che. 298 te jaMbUpIThanI cAre bAju eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDa che. tenuM varNana pUrvavat jANavuM. tenI cAre dizAmAM traNa-traNa pagathiyAvALI eka-eka sopAna zreNI che. tenuM toraNa paryaMtanuM varNana pUrvavat bharAvaM. 93 tassa NaM jaMbUpeDhassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM maNipeDhiyA paNNattA - aTTha joyaNAI AyAma vikkhambheNaM, cattAri joyaNAI bAhalleNaM / tIse NaM maNipeDhiyAe uppiM, ettha NaM jaMbU sudaMsaNA paNNattA- aTTha joyaNAI uDDuM uccatteNaM, addhajoyaNaM uvveheNaM / tIse NaM khaMdho do joyaNAI uDDa uccatteNaM, addhajoyaNaM bAhalleNaM / tIse NaM sAlA cha joyaNAI uDDuM uccatteNaM / bahumajjhadesabhAe aTTha joyaNAiM AyAmavikkhambheNaM, sAiregAiM aTTha joyaNAiM savvaggeNaM / bhAvArtha :- te jaMbUpIThanI barAbara madhyamAM eka maNipIThikA che. te maNipIThikA ATha yojana lAMbI-pahoLI che ane cAra yojananI jADI che. te maNipIThikA upara jaMbUsudarzana nAmanuM eka vRkSa che. te jaMbU sudarzana vRkSa 8 yojana UMcu khanere (ardho yo4na 4bhInamAM aDuM che. tenuM thaDa je yonIMyu khanere (ardhI) yozana bhaDuM che. tenI zAkhA(madhyanI be zAkhAo) 6 yojana UMcI che. te jaMbUvRkSa vaccovacca 8 yojana pahoLuM che. te saMpUrNa uMcAI sAdhika 8 yojana che. 94 tIseNaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte - vairAmayA mUlA, rayaya- supaiTThiya-viDimA, riTThamaya-viulakaMdA veruliya- ruila-khaMdhA, sujAyavara - jAyarUva-paDhamaga visAlasAlA, NANAmaNirayaNa-vivihasAhappasAhA, veruliyapatta tavaNijja pattaviMTA, jaMbUNayarattamauya- sukumAlampavAla- pallavaMkura-dharA, vicittamaNirayaNa- surahi-kusuma-phalabhAraNamiya-sAlA, sacchAyA sappabhA sassiriyA saujjoyA ahiyamaNaNivvuikarI pAsAIyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA / bhAvArtha:- te jaMbUvRkSanuM varNana A pramANe che--- tenuM mULa vajaratnamaya che, tenI supratiSThita viDimA-madhya zAkhA rUpyamaya che. tenuM vizALa ariSTaratnamaya kaMda ane vaiDurya ratnamaya thaDa che. tenI vizALa mukhya zAkhAo uttamajAtIya suvarNamaya che. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 299 tenI prazAkhAo vividha maNi-ratnamaya che; tenA pAMdaDA vaisUrya ratnamaya che; vRtta-DIMTiyA rakta suvarNamaya che; sukomaLa pravAla, pallava, aMkuro jaMbUnada suvarNamaya che. sugaMdhI puSpo ane vividha maNi- ratnamaya phaLothI nameluM te vRkSa chAyAyukta, prabhAyukta, zobhAyukta, udyotayukta, manane AnaMdaprada, prasannatAprada, darzanIya, manogya ane manohara che. 95 jaMbUe sudaMsaNAe cauddisiM cattAri sAlA paNNattA / tesi NaM sAlANaM bahumajhadesabhAe, ettha NaM siddhAyayaNe paNNatte - kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhambheNaM, deNagaM ko uDDuM uccatteNaM, vaNNao bhANiyavvo / bhAvArtha :- te jaMbUsudarzana vRkSanI cAre dizAmAM cAra zAkhA che. te zAkhAnI vacce siddhAyatana che te eka gAu lAMbuM, ardha gAu pahoLuM ane dezona eka gAu UMcuM che vagere sidvAyatananuM varNana jANavuM. 96 tattha NaM je se purathimille sAle, ettha NaM bhavaNe paNNatte - kosaM AyAmeNaM, emeva Navaramittha sayaNijjaM, sesesu pAsAyavarDesayA sIhAsaNA ya saparivArA / bhAvArtha :- jaMbUvRkSanI cAra zAkhAomAMthI pUrvazAkhA upara anAdata devanuM eka bhavana che. te eka gAu lAMbuM che. (ardho gAu pahoLuM ane kiMcit nyUna 1 gAu UMcuM che.) te bhavananuM varNana pUrvavat jANavuM. vizeSatA e che ke ahIM zayyAnuM kathana karavuM arthAt A bhavanamAM zayyA che. zeSa dakSiNa, pazcima, uttara dizAnI zAkhA upara eka-eka prAsAdAvataMsaka- uttama mahela che. temAM saparivAra siMhAsano che. te sarva varNana pUrvavat che. 97 jaMbU NaM bArasahiM paumavaraveiyAhiM savvao samaMtA saMparikkhittA, veiyANaM vaNNao / jaMbU NaM aNNeNaM aTThasaeNaM jaMbUNaM tadaddhuccattANaM savvao samaMtA saMparikkhittA, tAsi NaM vaNNao / tAo NaM jaMbU chahiM paumavaraveiyAhiM sNprikkhittaa| bhAvArtha :- te jaMbUvRkSa cAre bAjuthI bAra-bAra padmavara vedikAo dvArA gherAyeluM che. vedikAnuM varNana pUrvavat jANavuM. te jaMbUvRkSa anya 108 jaMbUvRkSothI parivRtta che. te jaMbUvRkSo mULa jaMbUvRkSa karatAM ardhA pramANavALA che vagere varNana pUrvavat jANavuM. te (108) jaMbUvRkSa cha padmavara vedikAothI gherAyelA che. 98 jaMbU NaM sudaMsaNA uttarapuratthimeNaM, uttareNaM, uttarapaccatthimeNaM ettha NaM aNAdi yassa devassa cauNhaM sAmANiyasAhassINaM cattAri jaMbUsAhassIo pnnnnttaao| NaM puratthimeNaM caunhaM aggamahisINaM cattAri jaMbUo paNNattAo dakkhiNapuratthime, dakkhiNeNa taha avaradakkhiNeNaM ca / aTTha dasa bAraseva ya, bhavaMti jaMbUsahassAiM // 1 // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra aNiyAhivANa paccatthimeNa, satteva hoti jaMbUo / solasa sAhassIo, cauddisiM AyarakkhANaM // 2 // bhAvArtha:- te jaMbUsudarzana vRkSanI cAre bAju bIjA valayamAM IzAna koNamAM, uttara dizAmAM ane vAyavya oemA anAhata hevn| 4,000 sAmAni von| 4,000 vRkSo cha. pUrva himAM yAra agrmahiSIonA cAra jaMbUvRkSa che. manio, kSi 6 // mane naiRtyaoemA 39 parivahana anubhe 8,000, 10,000, 12,000(406 8812, 62 2 ane bhAra 412) bhUvRkSo cha. - pazcima dizAmAM anikAdhipati (senApati) devonA 7jebUvRkSo che. trIjA valayamAM cAre dizAmAM 16,000 mAtma23 hevonA 15,000 bhUvRkSo cha. 99 jaMbUe NaM tihiM saiehiM vaNasaMDehiM savvao samaMtA saMparikkhittA / jaMbUe NaM puratthimeNaM paNNAsaMjoyaNAI paDhamaM vaNasaMDaM ogAhittA, ettha NaM bhavaNe paNNattekosaM AyAmeNaM, so ceva vaNNao sayaNijjaM ca / evaM sesAsu vi disAsu bhvnnaa| bhAvArtha :- jaMbuvakSa(ane jaMbuvakSanA valayo) 100-100 yojana pramANavALA traNa vanakhaMDothI parivRtta che. temAM prathamanA AtyaMtara vanamAM jaMbUvRkSathI pUrvadizAmAM pa0 yojana aMdara eka bhavana che. te 1 gAu lAMbu che vagere varNana pUrvavat jANavuM. pUrvadizAnI jema ja zeSa traNe dizAmAM 50-50 yojana dUra meDa-bhavana che. 100 jaMbUe NaM uttarapurasthimeNaM paDhamaM vaNasaMDaM paNNAsaM joyaNAI ogAhittA, ettha NaM cattAri pukkhariNIo paNNattAo, taMjahA- paumA, paumappabhA, kumudA, kumudppbhaa| tAo NaM kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhaMbheNaM, paMcadhaNusayAI uvveheNaM, vnnnno| tAsi NaM majjhe pAsAyavaDeMsagA- kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhaMbheNaM, desUNaM kosaM u8 uccatteNaM, vaNNao, sIhAsaNA saparivArA, evaM sesAsu vidisaasu| paumA paumappabhA ceva, kumudA kumudappahA / uppalagummA NaliNA, uppalA uppalujjalA // 1 // bhiMgA bhiMgappabhA ceva, aMjalA kajjalappabhA / sirikatA sirimahiyA, siricaMdA ceva siriNilayA // 2 // bhAvArtha-te jaMbUvRkSothI IzAnakoNamAM prathamanA AtyaMtara vanamAM 50yojana dUra cAra puSkariNI (vAva) Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 301 che. te A pramANe- (1) padmA (2) padmaprabhA (3) kumudA (4) kumudaprabhA. te vAvaDIo eka gAu lAMbI, ardha gAu pahoLI ane 500 dhanuSya UMDI hoya che vagere vAvanuM varNana jANavuM. te cAre vAvanI madhyamAM eka uttamaprAsAda che. te eka gAu lAMbo, ardha gAu pahoLo ane dezona eka gAu UMco che. temAM siMhAsana che vagere varNana prAsAdanA varNanathI jANavuM. A ja rIte zeSa traNe vidizAmAM cAra-cAra puSkariNIo che. tenA nAma A pramANe che-- agnikoNamAM - (5) utpalagulmA (6) nalinA (7) utpalA (8) utpalojjavalA. naiRRtyakoNamAM - (9) bhuMgA (10) bhRgaprabhA (11) aMjanA (12) kajjalaprabhA vAyavyakoNamAM - (13) zrIkAMtA (14) zrImahitA (15) zrIcaMdrA (16) zrInilayA. 101 jaMbUe NaM puratthimillassa bhavaNassa uttareNaM, uttarapuratthimillassa pAsAyavaDeMsagassa dakkhiNeNaM, ettha NaM egaM mahaM kUDe paNNatte- aTTha joyaNAI uDDa uccatteNaM, do joyaNAI uvveheNaM, mUle aTTha joyaNAI AyAma vikkhaMbheNaM, bahumajjhadesabhAe cha joyaNAiM AyAma vikkhaMbheNaM, uvariM cattAri joyaNAI AyAma vikkhaMbheNaM paNavIsaTThArasa bAraseva, mUle ya majjhi uvariM ca / savisesAiM parirao, kUDassa imassa boddhavvo // 1 // mUle vitthiNNe, majjhe saMkhitte, uvariM taNue, savvakaNagAmae, acche, veiyA vaNasaMDavaNNao / evaM sesA vi kUDA / - bhAvArtha:- (A prathama AvyaMtara vanamAM ja) jaMbUvRkSanI pUrvadizAvartI bhavananI uttaramAM ane uttarapUrvadizAnA prAsAdAvataMsaka(uttama prAsAda)thI dakSiNamAM eka moTo phUTa che, te 8 yojana UMco, 2 yojana jamInamAM UMDo, mULamAM tenI laMbAI-pahoLAI 8 yojana, madhyamAM 6 yojana ane upara 4 yojana che. gAthArtha- te phUTanI paridhi mULamAM sAdhika 25 yojana madhyamAM sAdhika 18 yojana u52mAM sAdhika 12 yojana che. IIII te phUTa mULamAM vistIrNa, madhyamAM sAMkaDo ane upara pAtaLo che. te saMpUrNa rIte(sarvatra) kanakamaya ane svaccha che. tyAM vedikA, vanakhaMDa vagerenuM varNana pUrvavat jANavuM. zeSa sarva kUTo(sAta)nuM varNana paNa A ja pramANe che. [bhavana ane prAsAdonI vacce vacce kula 8 phUTa che.] teM nahIM 102 jaMbUe NaM sudaMsaNAe duvAlasa NAmadhejjA paNNattA, suvaMsaLA amohA ya, suvunA, nasoharA / vile navU somaLasA, biyayA, bhinnamaMdiyA // // Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI jeThIpa prajJapti sUtra subhaddA ya visAlA ya, sujAyA sumaNA vi yA / sudaMsaNAe jaMbUe, NAmadhejjA duvAlasa // 2 // jaMbUe NaM uppiM aTThamaMgalagA / bhAvArtha :- sudarzana vRkssn| pAra nAma cha. te // prabhAo - (1) sudrshn| (2) amoghA (3) supratipadA (4) yazodharA (5) viheDa 45 (6) somanasA (7) niyatA (8) nityabhaDitA (C) subhadrA (10) vizAlA (11) suta (12) sumana. bhUsudarza vRkssn|| // 12 nAma 4. sudarzana vRkSanI upara ATha-ATha maMgala suzobhita che. 103 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- jaMbU sudaMsaNA, jaMbU sudaMsaNA ? goyamA! jaMbUe NaM sudaMsaNAe aNADhie NAmaMjaMbUdIvAhivaI parivasai mahiDDIe jAva mahANubhAge / se NaM tattha cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAva AyarakkhadevasAhassINaM, aNNesiM bahUNaM devANa ya devINa ya jAva viharai / se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai jaMbu sudaMsaNA jaMbu sudaMsaNA / / aduttaraM NaM ca NaM goyamA ! jaMbUsudaMsaNA jAva bhuviM ca bhavai ya bhavissai ya dhuvA NiyayA sAsayA akkhayA avaTThiyA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbU sudarzanA vRkSane jaMbUsudarzanA vRkSa kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! jaMbusudarzanA vRkSa upara jaMbUdvIpanA adhipati anAdata nAmanA mahaddhika deva vase che.te potAnA 4,000(yAra 42) sAmAni vona yAvat 17,000(soga 2) AtmarakSa devonuM ane anya aneka deva, devIonuM AdhipatyAdi bhogavatA tyAM rahe che. tethI te vRkSane jaMbUsudarzanA vRkSa kahe che athavA jaMbU sudarzana vRkSa haMmezAM hatuM, che ane raheze. te dhruva, nitya, zAzvata, akSaya, avasthita 104 kahi NaM bhaMte ! aNADhiyassa devassa aNADhiyA NAmaM rAyahANI paNNattA ? goyamA ! jaMbUddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttareNaM evaM jaM ceva vijaya devassa jIvAbhigame taM ceva NeyavvaM NiravasesaM / bhAvArtha - he bhagavan! anAdata nAmanA devanI anAdatA nAmanI rAjadhAnI kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpanA maMdaraparvatanI uttaramAM bIjA jaMbudvIpamAM anAdatA nAmanI rAjadhAnI che. jenuM saMpUrNa varNana jIvAbhigama sUtra varNita vijaya devanI rAjadhAnInA varNana pramANe jANavuM. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 303 ] 105 se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuccai uttarakurA, uttarakurA ? / goyamA! uttarakurAe uttarakurUNAmaM deve parivasai-mahiDDIe jAvapaliovamaTii, se teNaTTeNaM goyamA! evaM vuccai uttarakurA-uttarakurA / aduttaraM ca NaM jAvaNicce sAsae bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! uttarakurukSetrane uttarakurukSetra kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama ! uttarakurukSetramAM uttarakuru nAmanA parama RddhizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA deva nivAsa kare che. he gautama! tethI te kSetra uttarakuru kahevAya che athavA uttarakuru evuM nAma zAzvata che yAvatuM nitya che. vivecana : prastuta sUtromAM sarva vRkSa ziromaNi evA jaMbUsudarzanA nAmanA vRkSanuM varNana che. jaMbU pITha, maNipIThikA ane jabUvRkSa - uttarakuru kSetramAM UMdhA sarAvalA (koDIyA)nA AkArano jiMbUvRkSano oTalo che. tenA upara jaMbUvRkSanA Asana jevI je vRkSa maNimaya maNipIThikA che. A maNipIThikA upara jaMbUvRkSa sthApita che. A jaMbUvRkSa pRthvImaya che, suvarNa ratna ane maNimaya che. jaMbUvRkSa vRkSa hovA chatAM vanaspatikAyamaya nathI. te vRkSano AkAra paNa ekadama vRkSa saMdaza nathI. sAmAnya mAnavIne upalaka daSTi e to pahADa rUpa ja lAge, tema chatAM te vRkSanI samAna AkAravALuM hovAthI jaMbUvRkSa kahevAya che. jaMbUvRkSanI pUrvAdi cAra zAkhAmAMthI pUrvI zAkhA upara anAdata devanuM bhavana che ane zeSa traNa zAkhAo upara ka AprAsAda che. che' V * bU pI Tha - - - - - - - - ahIM bhavana ane prAsAdamAM taphAvata nathI. sAmAnya rUpe jenI laMbAI-pahoLAI viSama hoya tene bhavana ane laMbAI-pahoLAI samAna hoya tene prAsAda kahevAmAM Ave che. paraMtu ahIM prAsAdo paNa bhavananI jema viSama laMbAI-pahoLAIvALA hoya che tema samajavuM. jabakSanI UMcAI:- jaMbUvRkSa jamInamAM 2 gAu UMDuM + thaDa 2 yojana UMcuM + viDimA-mukhya zAkhA 6 yojana UMcI che = A rIte jaMbUvRkSa kula 8 yojana ane 2 gAu eTale ke sADA ATha 8 yojana UMcuM che. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 ] zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra jabUvRkSanI pahoLAI - jaMbUvRkSanA thaDamAM jyAMthI pUrvAdi cAre dizAmAM zAkhA phUTe che. te madhya bhAgamAM, jaMbUvRkSa 8 yojana pahoLuM che. (baMne zAkhA phall + all yojana + thaDanI pahoLAIol yojana = 8 yojana pahoLuM che.) vadhumasamApa - vRkSano madhyabhAga. vRkSanI uMcAInA vaccovacca sthaLe te ATha yojana vistAravALo che. arthAtu zAkhAono adhikatama vistAra ane vRkSanI adhikatama pahoLAI ATha yojananI che tema samajavuM. jabakSa valayo : prathama valaya - mULa jaMbUvRkSathI ardhA pramANavALA 108 jaMbUvRkSa prathama valayamAM che. temAM anAdata devanA AbhUSaNo rahe che. bIjuM valaya :- prathamavalayanA jaMbUvRkSathI ardhA pramANavALA 34,011(cotrIsa hajAra agiyAra) jaMbUvRkSo, bIjA valayamAM che. yathA- vAyavya, uttara, IzAna A traNa dizAmAM sAmAnika devonA 4,000(cAra hajAra) jaMbUvRkSo che. pUrvadizAmAM agramahiSIonA 4jabUvRkSo che. agnikoNamAM AvyaMtara pariSadanA devonA 8,000 (ATha hajAra) jaMbUvRkSo che. dakSiNadizAmAM madhyama pariSadanA devonA 10,000(dasa hajAra) jaMbUvRkSo che. naiRtyakoNamAM bAhya pariSadanA devonA 12,000(bAra hajAra) jaMbUvRkSo che. pazcima dizAmAM sAta senApatinA 7 jebUvRkSo che. trIjuM valaya :- bIjA valayanA jaMbUvRkSo karatAM ardhA pramANavALA AtmarakSaka devonA 16000(soLa hajAra) jaMbUvRkSo che. sarva maLIne 1 + 108 + 34,011 + 16,000 = 50,120 jaMbUvRkSo, mULa jaMbuvakSane pharatA traNa valaya rUpe rahyA che. A traNe ya valaya zrIdevInA kamaLa valayonI jema ja jANavA. jebU vanakhaMDo jaMbU vanakhaMDo - jaMbUvRkSonA traNa valayanI cAre bAju 100-100 yojanAnA cakravAla vikhaMbhavALA traNa vanakhaMDa che. prathama vanaDagata cAra bhavano :- 100 yojananA A vanakhaMDamAM 50 yojana aMdara pUrvAdi cAre dizAmAM eka-eka, tema 4 bhavana che. temAM anAdata devanI ArAma karavAnI zayyA che. prathama vanaDagata cAra prasAda :- A AtyaMtara vanakhaMDamAM 50 yojana aMdara cAre vidizAmAM cAra-cAra tema kula 16 vAvaDIo che ane te vAvaDIonI madhyamAM baddha bana_ 1-1 prAsAda che. te prAsAdamAM anAdata devanA siMhAsana che. kula maLI 16 vAvaDIo che ane 4 prAsAda che. prathama vanagata kUTa saMkhyA :- cAra dizA ane cAra vidizAnI vaccenA AMtarAmAM arthAt bhavana ane prAsAdanI vacce suvarNamaya evA eka-eka phUTa che. kula maLIne ATha kUTa che. anya be vanakhaMDamAM mAtra vRkSAdi che. deva bhavanAdi nathI. ( sa ) . . zveta2 thI [ ka va na . Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 305 bhAsyavaMta pakSA2(INEd) parvata :106 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse mAlavaMte NAmaM vakkhArapavvae paNNate ? goyamA ! maMdarassa pavvayassa uttarapurasthimeNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, uttarakurAe puratthimeNaM, kacchassa cakkavaTTivijayassa paccatthimeNaM, ettha NaM mahAvidehe vAse mAlavaMte NAmaM vakkhArapavvae paNNatte- uttaradAhiNAyae, pAINapaDINa-vicchiNNe, jaM ceva gaMdhamAyaNassa pamANaM vikkhaMbho ya, NavaramimaM NANattaM savvaveruliyAmae, avasiTuM taM ceva jAva goyamA ! Nava kUDA paNNattA, taM jahA siddhe ya mAlavaMte, uttarakuru kaccha sAgare rayae / sIyA ya puNNabhadde, harissahe ceva boddhavve // 1 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mahAvidehakSetramAM mAlyavaMta nAmano vakSaskAra parvata kyAM che? uttara- he gautama ! mahAvideha kSetramAM maMdaraparvatanA uttarapUrvamAM nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, uttarakurunI pUrvamAM, kaccha nAmanI cakravartIvijayanI pazcimamAM, mAlyavaMta nAmano vakSaskAra parvata che. te uttara dakSiNa lAMbo ane pUrva-pazcima pahoLo che. te gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI samAna pramANa ane vistAravALo che. temAM vizeSatA e che ke A mAlyavaMta parvata saMpUrNa vaiDUryaratnamaya che. zeSa kathana pUrvavat jANavuM. yovata he gautama ! temAM nava phUTa che yathA (1) siddhAyatana 2, (2) mAlyavaMta kUTa, (3) utta22 DUTa, (4) 427 phUTa, (5) sAgara 2, (5) 24takUTa, (7) sItA DUTa, (8) pU[bhadra DUTa mane (8) 422sa DU2.. 107 kahi NaM bhaMte! mAlavaMte vakkhArapavae siddhAyayaNakUDe NAmaM kUDe paNNatte? goyamA! maMdarassa pavvayassa uttarapurasthimeNaM, mAlavaMtassakUDassa dAhiNapaccatthimeNaM, ettha NaM siddhAyayaNe kUDe paNNatte- paMca joyaNasayAI uDDhe uccatteNaM, avasiTuM taM ceva jAva rAyahANI / evaM mAlavaMtassa kUDassa, uttarakurukUDassa, kacchakUDassa ee cattAri kUDA disAhiM pamANehiM NeyavvA, kUDasarisaNAmayA devA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mAlyavaMta vakSaskAra parvata upara siddhAyatana nAmanuM kUTa kyAM che? uttara- he gautama ! maMdaraparvatanA uttarapUrvamAM-IzAnakhUNAmAM, mAlyavAna kUTanA dakSiNapazcimanaiRtyakhUNAmAM siddhAyatana nAmanuM kUTa che. te 500 yojana UMcuM che. rAjadhAnI sudhInuM varNana pUrvavat che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30% zrI jaMbuDhIpa prApti sUtra mAlyavaMtakUTa, uttarakurukUTa ane kacchakUTanI dizAo ane pramANa Adi siddhAyatana kUTa pramANe jANavA kUTonA nAma vALA deva tenA upara nivAsa kare che. 108 kahi NaM bhaMte ! mAlavaMte sAgarakUDe NAmaM kUDe paNNatte ? goyamA ! kacchakUDassa uttarapurasthimeNaM, rayayakUDassa dAhiNeNaM, ettha NaM sAgarakUDe NAmaM kUDe paNNatte- paMca joyaNasayAI uDTuM uccatteNaM, avasiTuM taM ceva, subhogA devI, rAyahANI uttarapurasthimeNaM / rayayakUDe bhogamAliNI devI, rAyahANI uttarapurathimeNaM / avasiTThA kUDA uttaradAhiNeNaM NeyavvA ekkeNaM pamANeNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mAlyavaMta vakSaskAra parvata upara sAgara nAmanuM kUTa kyAM che? uttara- he gautama! kacchakUTanA uttarapUrvamAM ane rajatakUTanI dakSiNamAM sAgara nAmanuM kUTa che. te pAMcaso yojana UMcuM che. zeSa varNana pUrvavatu jANavuM. tyAM subhogA nAmanI devI nivAsa kare che. uttara pUrvamAM tenI rAjadhAnI che. rajatakUTa upara bhogamAlinI nAmanI devI nivAsa kare che. uttarapUrvamAM tenI rAjadhAnI che. zeSa kUTa eka samAna pramANavALA ane uttara-dakSiNa zreNI rUpe rahelA che. 109 kahi NaM bhaMte ! mAlavaMte harissahakUDe NAmaM kUDe paNNatte ? goyamA! puNNabhaddassa uttareNaM, NIlavaMtassa dAhiNeNaM, ettha NaM harissahakUDe NAmaM kUDe paNNatte / egaM joyaNasahassaM uDDe uccatteNaM, jamagapamANeNaM nneyvvN| rAyahANI uttareNaM asaMkhejjedIve aNNaMmijaMbuddIvedIve uttareNaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA, etthaNaM harissahassa devassa harissahANAmaM rAyahANI paNNattA-caurAsII joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM, be joyaNasayasahassAiM paNNaSTuiM ca sahassAI chacca chattIse joyaNasae parikkheveNaM, sesaM jahA camaracaMcAe rAyahANIe tahA pamANaM bhANiyavvaM jAva sAsae nnaamdhejje| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mAlyavaMta vakSaskAra parvata para harissaha nAmanuM kUTa kyAM che? uttara- he gautama! pUrNabhadra phUTanI uttaramAM, nIlavAna parvatanI dakSiNamAM, harissaha nAmanuM kUTa che. te eka hajAra yojana UMcuM che. tenI laMbAI, pahoLAI Adi yamaka parvatanI samAna che. maMdira parvatanI uttaramAM asaMkhya dvIpa-samudro pachI bIjA jaMbudvIpamAM bAra hajAra yojana aMdara harissahadevanI harissahA nAmanI 2|4dhaanii cha.84,000(yoryAsI // 2) yona inI-paDoNI che. tenI parividA pAMsaTha hajAra, chaso chatrIsa (2,5,36) yojana che. te Rddhimaya ane dhutimaya che. tenuM zeSa varNana camarendranI camacaMcA nAmanI rAjadhAnInI samAna jANavuM yAvatu harissaha e nAma nitya ane zAzvata che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 307 110 sekeNaTTeNaM bhaMte ! evaM vuccai - mAlavaMte vakkhArapavvae, mAlavaMte vkkhaarpaNa ? goyamA! mAlavaMte NaM vakkhArapavvae tattha-tattha dese tarhi tarhi bahave sariyAgummA, NomAliyAgummA jAva magadaMtiyAgummA / te NaM gummA dasaddhavaNNaM kusumaM kusurmeti, je NaM taM mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa bahusamaramaNijjaM bhUmibhAgaM vAyavidhuyaggasAlA- mukkapuppha-puMjovayAra- kaliyaM kareMti / mAlavaMte ya ittha deve mahiDDIe jAva paliovama-TThiie parivasai / se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vucca / aduttaraM ca NaM goyamA ! jAvaNicce / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mAlyavaMta vakSaskAra parvatane mAlyavAna vakSaskAra parvata kahevAnuM zuM kAraNa che ? uttara- he gautama ! mAlyavaMta vakSaskAra parvata para Theka-ThekANe ghaNI sarikA nAmanI puSpalatAo, nava mallikA nAmanI puSpalatAo yAvat magatikA nAmanI puSpalatAono samUha che. te latAo upara paMcaraMgI phUlo khIle che. je mAlyavAna vakSaskAraparvatanA atyaMta samatala ane suMdara bhUmibhAgane, pavanathI kaMpita zAkhAonA agrabhAgathI kharelA puSpa samUhathI suzobhita kare che. tyAM parama RddhizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA mAlyavAn nAmanA deva nivAsa kare che. he gautama ! tethI te parvata mAlyavaMta vakSaskAra parvata kahevAya che athavA tenuM A nAma zAzvata yAvat nitya che. vivecana : mahAvideha kSetrathI uttarakuru kSetranuM vibhAjana karanAra be parvatamAM eka gaMdhamAdana parvata che ane bIjo A mAlyavaMta parvata che. mAlyavaMta parvata phUTa sthAna H- mAlyavaMta vakSaskAra parvata upara nava phUTa che. temAMthI paheluM siddhAyatana phUTa merunI samIpe mAlyavAna parvata upara che. prathama kUTa merunI IzAna dizAmAM, bIjuM, trIjuM, cothuM, pAMcamuM, ekabIjAnI apekSAe IzAnamAM che. pAMcamuM kUTa chaThThA phUTanI dakSiNamAM che. zeSa cAre kUTa uttara-dakSiNa zreNI baddha che. harissaha phUTa - harissaha kUTa yamaka parvatanI jema 1,000 yojana UMcu ane mULamAM 1,000 yojana pahoLuM che. mAlyavaMta parvata 500 yojana pahoLo che, tethI A phUTa(zikhara) pavartanI baMne bAjue 250250 yojana bahAra nIkaLeluM che. vacce pAMcaso yojanano AdhAra rahevAthI 250-250 yojana bahAra rahevuM azakya nathI. mAlyavAna parvatanA navakUTamAMthI siddhAyatanakUTane virjane zeSa ATha phUTamAMthI pAMcamA, chaThThA be phUTa upara devI ane zeSa cha phUTa upara phUTanA nAmavALA devanA AvAsa sthAnano che. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 308 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra mahAvideha kSetramAM kaccha vijaya :111 kahi NaM bhaMte! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse kacche NAmaM vijae paNNate? goyamA !sIyAe mahANaIe uttareNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassadAhiNeNaM, cittakUDassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa purathimeNaM, etthaM NaM jaMbuddIvedIve mahAvidehe vAse kacche NAmaM vijae paNNatte / uttaradAhiNAyae, pAINapaDINavitthiNNe paliyaMka-saMThANasaMThie, gaMgAsiMdhUhi mahANaIhiM veyaDDeNaM ya pavvaeNaM chabbhAga-pavibhatte / solasa joyaNasahassAI paMca ya bANaue joyaNasae doNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmeNaM / do joyaNasahassAI doNNi ya terasuttare joyaNasae kiMci visesUNe vikkhaMbheNaM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! jebUdvIpanA mahAvidehakSetramAM kaccha nAmanI vijaya kyAM che? uttara- he gautama! jaMbudvIpanA mahAvideha kSetramAM sItAmahAnadInI uttaramAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, citrakuTa vakSaskAra parvatanI pazcimamAM ane mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pUrvamAM kaccha nAmanI vijaya che. te vijaya uttara-dakSiNa lAMbI, pUrva-pazcima pahoLI che. te laMbacorasa AkAravALI che. gaMgA-siMdhu mahAnadI ane vaitADhaya parvatanA kAraNe te cha vibhAgamAM vibhakta thAya che. te vijaya soLa hajAra pAMcaso bANuM yojana ane be kaLA (1,592 dayo.) lAMbI che. te dezona be 302, sote2 (2,217) yona paDojI cha. 112 kacchassa NaM vijayassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM veyaDDe NAmaM pavvae paNNatte, je NaM kaccha vijayaM duhA vibhayamANe-vibhayamANe ciTThai, taM jahA- dAhiNaDDakacchaM uttaraDakacchaM ca / bhAvArtha - kaccha vijayanI barAbara madhyamAM vaitADhaya nAmano parvata che. te kaccha vijayane dakSiNArdha kaccha ane uttarArdha kacchanA rUpe be bhAgamAM vibhakta kare che. 113 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse dAhiNaDDakacche NAmaM vijae paNNatte? Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 308 | goyamA ! veyaDDassa pavvayassadAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe uttareNaM, cittakUDassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse dAhiNaDDakacche NAmaM vijae paNNatte, uttaradAhiNAyae pAINa-paDINavitthiNNe / / aTThajoyaNasahassAiM doNNi ya egasattare joyaNasae ekkaM ca egUNavIsaibhAgaM joyaNassa AyAmeNaM / do joyaNasahassAiM doNNi ya terasuttare joyaNasae kiMci visesUNe vikkhaMbheNaM, paliyaMkasaMThANasaMThie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpanI aMdara mahAvidehakSetramAM dakSiNArdha kaccha nAmanI vijaya kyAM che? he gautama! jebUdvIpanA mahAvidehakSetramAM vaitADhaya parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInA uttaramAM, citrakuTa vakSaskAra parvatanI pazcimamAM, mAlyavaMta vakSaskAraparvatanI pUrvamAM dakSiNArdha kaccha nAmanI vijaya cha.te 6ttara-dakSisAMcI mane pUrva-pazcima paDojIche. te dakSiNArdha vijaya ATha hajAra, baso, ekotera yojana ane eka kaLA (8,201yo.) lAMbI che. 2,213(be hajAra, baso tera) yojanamAM kAMIka nyUnapahoLI che. te palaMganA AkAre sthita che. 114 dAhiNaDDakacchassa NaM bhaMte ! vijayassa kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNatte? goyamA ! bahusamaraNijje bhUmibhAge paNNatte jAva kittimehiM ceva akittimehiM ceva / bhAvArtha :- prazna- 7 mAvan ! fagu 427vi4yarnu 2135 cha ? uttara- he gautama ! teno bhUmibhAga ghaNo samatala ane suMdara che. te paMcavarNI maNio ane kRtrima akRtrima tRNo(vanaspati)thI suzobhita che. 115 dAhiNaDDakacche NaM bhaMte ! vijae maNuyANaM kerisae AyArabhAvapaDoyAre paNNatte? goyamA ! tesi NaM maNuyANaM chavvie saMghayaNe jAva savvadukkhANamaMtaM kreNti| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! dakSiNArdha kaccha vijayamAM manuSyonuM svarUpa kevuM che? uttara- he gItama! tyAMnA manuSyane cha saMhAna hoya che. vAvatu keTalAka jIvo sarvaduHkhono aMta kare che. 116 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvideha vAse kacche vijae veyaDDe NAma pavvae? Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 ] zrI jatIpa prajJapti sutra goyamA ! dAhiNaDDakacchavijayassa uttareNaM, uttaraDDakacchassa dAhiNeNaM, cittakUDassa paccatthimeNaM, mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, ettha NaM kacche vijae veyaDDe NAmaMpavvae paNNatte ! taMjahA- pAINapaDINAyae, udINadAhiNavitthiNNe, duhA vakkhArapavvae puDhe purathimillAe koDIe purathimillaM vakkhArapavvayaM puDhe, paccatthimillAe koDIe paccasthimillaM vakkhArapavvayaM puDhe / bharahaveyaDDasarisae NavaraM do bAhAo jIvA dhaNupuTuM ca Na kAyavvaM ! vijayavikkhaMbha sarise AyAmeNaM! vikkhaMbho, uccattaM, uvveho, vijjAharaAbhiogaseDhIo taheva, NavaraM paNapaNNaMpaNapaNNaM vijjAhara-NagarAvAsA paNNattA / AbhiogaseDhIe uttarillAo seDhIo sIyAe IsANassa sesAo sakkassa / kUDA siddhe kacche khaMDaga, mANI veyaDDa puNNa timisaguhA / kacche vesamaNe vA, veyaDDhe hoti kUDAI // 1 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUDhIpa nAmanA dvIpanA mahAvidehakSetranI kaccha nAmanI vijayamAM, vaitADhaya nAmano parvata kyAM che? uttara- he gautama ! kaccha nAmanI vijayamAM dakSiNArdha kaccha vijayanI uttaramAM, uttarArdha kacchavijayanI dakSiNamAM, citrakUTa vakSaskAra parvatanI pazcimamAM ane mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pUrvamAM vaitADhaya nAmano parvata che. te pUrva-pazcima lAMbo che, uttara dakSiNa pahoLo che. te baMne bAjuthI vakSaskAra parvatano sparza kare che, pUrvI kinArethI te citrakUTa nAmanA vakSaskAra parvatane ane pazcimI kinArethI mAlyavAna nAmanA gajadaMtA vakSaskAra parvatane sparze che. te bharatakSetravartI vaitADhaya parvata jevo che. paraMtu ahIM vizeSatA e che ke A vaitADhaya parvata avakrakSetravartI-agoLAkAra kSetramAM hovAthI tene bAhA, jIvA, dhanu:pRSTha A traNa nathI. A vaitADhaya parvatanI laMbAI kacchAdi vijayanI pahoLAI jeTalI samAna che ane tenI pahoLAI, UMcAI, UMDAI, bharatakSetranA vaitADhaya parvata jeTalI ja che. temAM vidyAdhara ane Abhiyogika zreNIo paNa bharatakSetranI zreNI jevI ja che. temAM vizeSatA e che ke A zreNIomAM uttara-dakSiNa baMne vidyAdhara zreNImAM 55-55 nagaro che ane Abhiyogika zreNImAM IzAnendranA Abhiyogikadeva vase che. sItA nadInI uttaranI vijayonI Abhiyogika zreNIo IzAnendranI che ane sItA mahAnadInI dakSiNanI vijayonI abhiyogika zreNIo zakrendranI che. A vaitADhaya parvata upara nava phUTa A pramANe che (1) siddhAyatana kUTa, (2) dakSiNArdha kaccha kUTa, (3) khaMDaprapAta guphA kUTa, (4) mANibhadra kUTa, (5) vaitADhayakUTa, (6) pUrNabhadra kUTa, (7) timisaguphA kUTa, () uttarArdha kaccha kUTa, (9) vaizramaNa kUTa. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 11 / 117 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvideha vAse uttaraDakacche NAmaM vijae paNNate? goyamA ! veyaDDassa pavvayassa uttareNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, cittakUDassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse uttaraDa kacche NAmaM vijae paNNatte jAva sijjhaMti, taheva NeyavvaM savvaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUDhIpanA mahAvidehakSetramAM uttarArdha kaccha nAmanI vijaya kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpanA mahAvideha kSetramAM vaitAdyaparvatanI uttaramAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, mAlyavAna vakSaskAra parvatanI pUrvamAM ane citrakUTa vakSaskAra parvatanI pazcimamAM, uttarArdha kaccha nAmanI vijaya che. yAvat te jIvo siddha thAya che tyAM sudhInuM varNana pUrvavat che. 118 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse uttaraDDakacche vijae siMdhukuMDe NAmaM kuMDe paNNatte? ___ goyamA ! mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, usabhakUDassa paccatthi meNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNille NitaMbe, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse uttaraGDakacchavijae siMdhukuMDe NAmaM kuMDe paNNatte- saddhiM joyaNANi AyAmavikkhaMbheNaM jAva bhavaNaM aTTho rAyahANI ya NeyavvA, bharahasiMdhukuMDasarisaM savvaM NeyavvaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpanA mahAvidehakSetramAM uttarArdha kaccha vijayamAM siMdhukuMDa nAmano dudhyAM cha? uttara- he gautama! mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pUrvamAM, RSabhakUTanI pazcimamAM, nIlavaMta varSadhara parvatanA dakSiNI vibhAganI samIpamAM (dakSiNI taLeTImAM) siMdhukaMDa che, te sATha yojana lAMbo-pahoLo che. bhavana, rAjadhAnI AdinuM saMpUrNa varNana bharata kSetravartI siMdhukuMDa jevuM che. 119 tassa NaM siMdhukuMDassa dAhiNilleNaM toraNeNaM siMdhumahANaI pavUDhA samANI uttaraDakacchavijayaM ejjemANI-ejjemANI sattahiM salilAsahassehiM ApUremANIApUremANI ahe timisaguhAe veyaDDapavvayaMdAlayittA dAhiNaDDakacchavijayaM ejjemANIejjemANI coisahiM salilAsahassehiM samaggA dAhiNeNaM sIyaM mahANaiM samappei / Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 312 zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra siMdhumahANaI pavahe ya mUle ya bharahasiMdhusarisA pamANeNaM jAva dohiM vaNasaMDehiM saMparikkhittA / bhAvArtha:- te siMdhukaMDanA dakSiNI toraNathI siMdhu mahAnadI nIkaLIne uttarArdha kaccha vijayamAM vahe che. tyAM tene maLatI 7,000(sAta hajAra) nadIothI paripUrNa thaI, vaitADhaya parvatane bhedIne timisa guphAnI nIcethI vahIne dakSiNArdha kaccha vijayamAM vahe che. tyAM tene maLatI bIjI 7000 sAta hajAra nadIo kula 14,000(cauda hajAra) nadIo sAthe te dakSiNamAM sItA mahAnadImAM maLI jAya che. siMdhu mahAnadInA uddagama ane saMgama sthAna para teno pravAhavistAra bharatakSetravartI siMdhu mahAnadI jeTalo che. te be vanakhaMDothI gherAyelI che. tyAM sudhInuM saMpUrNa varNana pUrvavat che. 120 kahi NaM bhaMte ! uttaraDDakacchavijae usabhakUDe NAmaM pavvae paNNatte ? goyamA ! siMdhukuMDassa purathimeNaM, gaMgAkuMDassa paccatthimeNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNille NitaMbe, ettha NaM uttaraDDakacchavijae usahakUDe NAma pavvae paNNatte / aTTha joyaNAI uDDhe uccatteNaM, taM ceva pamANaM jAva rAyahANI / bhAvArtha :- prazna- he mAvan ! uttarA 427 vi4yamA *5(mayUTa namano pati yA cha ? uttara- he gautama! uttarArdha kaccha vijayamAM siMdhukaMDanI pUrvamAM, gaMgAkuMDanI pazcimamAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNavartI taLeTImAM RSabhakUTa nAmano parvata Avelo che. te ATha yojana UMco che. tenuM pramANa, vistAra yAvat rAjadhAnI sudhInuM varNana pUrvavat che. 121 kahi NaM bhaMte ! uttaraDakaccha vijae gaMgAkuMDe NAmaM kuMDe paNNatte? ___ goyamA !cittakUDassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, usahakUDassa pavvayassa purathimeNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNille NitaMbe, ettha NaM uttaraDDakacchavijae gaMgAkuMDe NAmaM kuMDe paNNatte- sarTi joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM taheva jahA siMdhU jAva vaNasaMDeNa ya saMparikkhittA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! uttarArdha kaccha vijayamAM gaMgAkuMDa nAmano kuMDa kyAM che? uttara- he gautama! uttarArdha kacchamAM citrakUTa vakSaskAra parvatanI pazcimamAM, RSabhakUTa parvatanI pUrvamAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNI taLeTImAM gaMgAkuMDa nAmano kaMDa che, te yojana lAMbo pahoLo che. te eka vanakhaMDathI gherAyelo che. ahIM sudhInuM zeSa varNana siMdhukuMDa jevuM che. 122 se keNaTeNaM bhaMte / evaM vuccai kacche vijae, kacche vijae ? goyamA ! kacche vijae veyaDDassa pavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [[ 313] uttareNaM, gaMgAe mahANaIe paccatthimeNaM, siMdhUe mahANaIe purathimeNaM dAhiNaDDaH kacchavijayassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM khemA NAmaM rAyahANI paNNattA; viNIyA rAyahANIsarisA bhANiyavvA / __ tattha NaM khemAe rAyahANIe kacche NAmaM rAyA samuppajjai-mahayA himavaMta jAva savvaM bharahassa oyavaNaM bhANiyavvaM NikkhamaNavajjaM, sesaM taM ceva jAva bhuMjae maNussae suhe| kacche ittha deve mahiDDIe jAva paliovamaTThiIe parivasai / se ee NaTeNaM goyamA ! evaM vuccai- kacche vijae, kacche vijae jAva avaTThie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te kacchavijayane kaccha vijaya kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! kaccha vijayamAM vaitADhaya parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, gaMgA mahAnadInI pazcimamAM, siMdhu mahAnadInI pUrvamAM, dakSiNArdha kacchavijayanI madhyamAM tenI kSemA nAmanI rAjadhAnI che. te rAjadhAnInuM varNana vinItA rAjadhAnI jevuM che. te kSemA rAjadhAnImAM kaccha nAmanA cakravartI rAjA utpanna thAya che. te himavaMta parvata jevA mahAna hoya che. tenuM divijaya, khaMDa sAdhana vagere sarva varNana bharata cakravartI jevuM ja jANavuM. paraMtu ahIM dIkSAnuM kathana na karavuM. koI yAvatuM manuSyasaMbaMdhI sukho bhogavatA rahe che temaja A kaccha vijayamAM parama samRddhizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA kaccha nAmanA deva nivAsa kare che. tethI he gautama ! te vijaya kacchavijaya kahevAya che. athavA(bIjI apekSAe) tenuM kacchavijaya te nAma nitya che, zAzvata yAvata avasthita che. vivecana : prastuta sUtromAM mahAvideha kSetranI kaccha vijayanuM varNana che. mahAvidehanI batrIse batrIsa vijayanuM pramANa, svarUpa Adi eka samAna che. mahAvideha kSetranI batrIsa vijayI mahAvideha kSetranI 32 vijaya :mahAvideha kSetranI madhyamAM meruparvata sthita che, tenA kAraNe mahAvideha kSetranA pUrva mahAvideha ane apara-pazcima mahAvideha, tevA be vibhAga thAya che. nilavAna parvatamAMthI nIkaLatI sItA nadInA kAraNe pUrva mahAvideha kSetranA be | vibhAga thAya che ane niSadha patana t 3 uttara va* vi - 2 As64 16 mAthAka pu lAvato vi dhi] [ 6 Ska 9 vi fii to da ma hA na da to 14 A ja Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prApti sUtra parvatamAMthI nIkaLatI sItodA nadInA kAraNe pazcima mahAvideha kSetranA be vibhAga thAya che. A rIte mahAvideha kSetranA cAra vibhAga thAya che. 314 temAM sItA nadInI uttare ATha vijaya ane dakSiNe ATha vijaya che, kula 16 vijaya pUrva mahAvidehamAM che. te ja rIte pazcima mahAvidehamAM paNa 16 vijaya che arthAt pUrva-pazcima mahAvideha kSetra 32 vibhAgamAM vibhakta che. A 3ra vibhAgane vijaya kahevAmAM Ave che. A batrIse vijayanA cha cha khaMDa (vibhAga) che. pratyeka vijayanA cha khaMDa cakravartInA vijayasthAna rUpa hovAthI te vijayarUpe oLakhAya che. te cakravartI vijaya paNa kahevAya che. A ATha-ATha vijaya vacce vibhAga karanAra cAra vakSaskAra parvata che ane traNa aMtara nadIo che. mahAti kSetranI bIsa vijaya pramANAdi : laMbAI pahoLAI saMsthAna 2,212 N pathaMka yojana laMbacorasa 16,592 yojana 2 kaLA batrIsa vijaya pramANa niSadha ke nIlavAna parvata pabha nagarI cakravartI vijayanA cha khaMDa :- cakravartInI pratyeka vijayanI madhyamAM sthita pUrva pazcima 2,212 dai yojana lAMbo ane uttara dakSiNa pa0 yojana pahoLo rajatamaya vaitADhaya parvata pratyeka vijayane be-be vibhAgamAM vibhakta kare che. yathA- uttarArdha kacchAdi vijaya ane dakSiNArthe kacchAdi vijaya. 44 vaitADhya 9 phUTa laMbAI pahoLAI | U~cAI | UMDAI | U~cAI 2,212o yojana yojana 50 i khAsa varadAma -dha "sItA ke sInoMdha mahAnadI maLatI nadI pahoLAI gaMgA Rig CI Ia mULa-A yo. 14,000 14,000 yojana | yojana madhya-nyUna 5 yo. pa yojana upara--sAdhika 3 yojana te vaitADhya parvata para uttara ane dakSiNa dizAmAM vidhAgharanI zreNIo che. tyAM 55-55 vidyAdharonA nagara che ane tenAthI upara Abhiyogika devonI be zreNIo che. pUrvavartI gaMgA mahAnadI(16 vijayamAM raktA mahAnadI) ane pazcimavartI siMdhu mahAnadI(16 vijayamAM rakatAvatI mahAnadI) pota-potAnA kuMDamAMthI nIkaLI vaitADhaya parvatane bhedatI dakSiNamAM sItA ke sInodA mahAnadIne maLe che. A be nadInA kAraNe uttarArdha kacchAdi vijaya ane dakSiNArdha kAdi vijaya traNa-traNa vibhAgamAM vibhakta thaI jAya che. A rIte tenA cha khaMDa che. pratyeka vijayanI 28,002 nadIo :- dakSiNAvartI nIlavAna parvata ane uttaravartI niSadha parvatanA DhoLAva para--taLeTImAM gaMgA-siMdhu ke ratA-raktavatI kuMDa che. A kuMDanA dakSiNI ke uttarI dvArathI A mahAnadIo pravAhita thAya che. pUrva-apara mahAvidehanI uttara dizAvartI 16 vijayamAM te mahAnadIo Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 315 dakSiNAbhimukha vahe che ane dakSiNavartI 16 vijayamAM uttarAbhimukha vahe che. vaitADhaya parvatane bhedIne dakSiNArdha ke uttarArdha vijayamAM vahIne sItA ke sItodA nadImAM maLe che. pratyeka vijayanI gaMgA, siMdhu ke raktA, raktavatI A baMne nadIomAM 14,000-14,000 anya nadIo maLe che. te tenA parivAra rUpa nadIo che. pratye'vizyamAM parivAra 35 28,000 khane me mahA nahI Dusa 28,002 nahIkho vahe che. batrIsa vijayamAM kAla ane bhAvo :- batrIse batrIsa vijayamAM haMmezAM duSamasuSamAkAla arthAt cothA ArAnA bhAvo jevA bhAvo hoya che. tyAM manuSyonI avagAhanA 500 dhanuSyanI, AyuSya kroDa pUrvanuM, cha saMghayaNa, cha saMsthAna hoya che, te jIvo marI cAre gatimAM jaI zake che ane keTalAka jIvo mokSagatine pAme che. citrakUTa pakSaskAra parvata : 123 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse cittakUDe NAmaM vakkhArapavvae paNNatte ? goyamA ! sIyAe mahANaIe uttareNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM kacchavijayassa puratthimeNaM, sukacchavijayassa paccatthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAvidehavAse cittakUDe NAmaM vakkhArapavvae paNNatte - uttaradAhiNAyae, pAINapaDINa vitthiNNe, solasa joyaNasahassAiM paMca ya bANaue joyaNasae duNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa AyameNaM, paMca joyaNasayAiM vikkhaMbheNaM, NIlavaMtavAsahara-pavvayaM NaM catra joyaNasayAiM uDDuM uccatteNaM, cattAri gAuyasayAiM uvveheNaM / tayANaMtaraM ca NaM mAyAe-mAyAe usseha-uvvehaparivuDDIe parivaDDhamANe- parivaDDamANe sIyAmahANaIyaMteNaM paMca joyaNasayAI uDDuM uccatteNaM, paMca gAuyasayAiM uvveheNaM, AsakhaMdha-saMThANasaMThie, savvarayaNAmae acche saNhe jAva paDirUve / ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhitte, vaNNao duNha vi / cittakUDassa NaM vakkhArapavvayassa uppi bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte jAva AsayaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbUDhIpa nAmanA dvIpanA mahAvidehakSetramAM citrakUTa nAmano vakSaskAra parvata yAM che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA mahAvideha kSetramAM sItA mahAnadInI uttaramAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, kaccha vijayanI pUrvamAM ane sukacchavijayanI pazcimamAM citrakUTa nAmano vakSaskAra parvata che. te uttara-dakSiNa lAMbo ane pUrva-pazcima pahoLo che. te soLa hajAra, pAMcaso Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 ] zrI jIpa prajJapti sUtra bANuM yojana ane be kaLA (16,592 jeTa yo.) lAMbo che, 500(pAMcaso) yojana pahoLo che, nIlavAna varSadhara parvatanI pAse 400 yojana UMco che ane 400 gAu(10) yojana) jamInamAM UMDo che tyAra pachI tenI UMcAI ane UMDAI kramazaH vadhatI jAya che. sItA mahAnadInI pAse te 500(pAMcaso) yojana UMco ane 125 yojana jamInamAM UMDo che. teno AkAra ghoDAnA skaMdha jevo che. te saMpUrNa ratnamaya, nirmaLa, snigdha ane suMdara che. te baMne bAjue be padmavara vedikAothI ane be vanakhaMDothI gherAyelo che. baMnenuM varNana pUrvavat che. citrakUTa vakSaskAra parvata upara ghaNo samatala ane suMdara bhUmibhAga che. vAva tyAM deva devIo Azraya le che, vizrAma kare che. 124 cittakUDe NaM bhaMte ! vakkhArapavvae kai kUDA paNNattA ? goyamA ! cattAri kUDA paNNattA, taM jahA- siddhAyayaNakUDe, cittakUDe, kaccha kUDe, sukacchakUDe / samA uttaradAhiNeNaM parupparaMti, paDhamae sIyAe uttareNaM, cautthae NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM / etthaNaM cittakUDe NAmaM deve mahiDDIe jAva rAyahANI vaNNao jAvase teNaTeNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! citrakUTa vakSaskAra parvata para keTalA kUTa che? uttara- he gautama ! tenA upara cAra phUTa che te A pramANe che- (1) siddhAyatanakUTa (2) citrakUTa (3) kacchakUTa (4) sukacchakUTa. te parimANamAM eka sarakhA che. te paraspara eka bIjAnI uttara-dakSiNamAM che. temAM paheluMsiddhAyatanakUTa sItA mahAnadInI uttaramAM ane cothuM sukacchakUTa nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNamAM che. tyAM citrakUTa nAmanA parama RddhizALI deva nivAsa kare che tethI te citrakUTa parvatanA nAme oLakhAya che. tenI rAjadhAnI, parvatanuM varNana pUrvavatu che. vivecana : soLa vakSaskAra parvata pramANa 0 TET sTa prastuta sUtromAM citrakUTa nAmanA vakSaskAra parvatanuM varNana che. be vijayonI vacce je parvata che te vakSaskAra parvata kahevAya che. A parvata mahAvideha kSetranI vijayonA vibhAga kare che. eka ja kSetrane pRthaka kSetrarUpe vibhAjita karanAra parvatane vakSaskAra parvata kahe che. vakSaskAra parvatanuM azvaskaMdha saMsthAna :- A parvatanuM saMsthAna azva skaMdha jevuM arthAt azvanI pITha jevuM che. azvanI pITha Doka pAse nIcI che ane pachI kramazaH UMcI thatAM thatAM ni 8 nI la ba na pa baMt - ruma, 1 1 - ree #3 breT- 359227 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra pUMcha pAse pITha bhAga unnata hoya che. tema A parvata uttaramAM nIco ane dakSiNamAM UMco che. dakSiNa dizAvartI vakSaskAra parvato dakSiNamAM nIcA ane uttaramAM UMcA che tethI teno AkAra azvaskaMdha pITha jevo dekhAya che. vakSaskAra parvatanA phUTa H- A vakSaskAra parvata upara 4-4 phUTa che. prathama siddhAyatana phUTa mahAnadInI samIpe hoya che, bIjuM kUTa vakSaskAra parvatanA nAmavALuM hoya che, trIjuM phUTa pUrvanI vijayanA nAmavALuM hoya che, cothuM phUTa pachInI vijayanA nAmavALuM hoya che. A vakSaskAra parvato te parvatonA nAmavALA devothI adhiSThita che. jema ke- citrakUTa nAmanA deva A citra phUTa vakSaskAra parvatanA adhiSThAyaka che. mahAvideha kSetranA soLa vakSaskAra parvato : laMbAI pahoLAI UMcAI 500 16,592 yojana yojana be kaLA nIlavAna sItA ke ke niSadha | sItodA nadI parvata pAse pAse 400 500 yojana yojana UMDAI phUTa nIlavAna ke | sItA sItodA saMkhyA pahoLAI nadI pAse niSadha parvata pAse 400gAu (100yo.) 317 500 gAu (125 yo.) 4 mULamAM 500 yojana madhyamAM 375 yo. upara 250 yojana saMsthAna azva skaMdha jevuM mahAvideha kSetramAM sukaccha vijaya : 125 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse sukacche NAmaM vijae paLatte ? goyamA ! sIyAe mahANaIe uttareNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, gAhAvaIe mahANaIe paccatthimeNaM, cittakUDassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbUddIve dIve mahAvidehe vAse sukacche NAmaM vijaya paNNatte- uttaradAhiNAyae, java kacche vijae taheva sukacche vi, NavaraM khemapurA rAyahANI, sukacche rAyA samukhakhkhara, taheva sarvAM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A jaMbudrIpanI aMdara mahAvidehakSetramAM sukaccha nAmanI vijaya kyAM che ? Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 318] zrI jaMbaDIpa prajJapti sUtra uttara- he gautama ! A jaMbUdvIpanA mahAvideha kSetramAM sItA mahAnadInI uttaramAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, gAhAvatI mahAnadInI pazcimamAM ane citrakUTa vakSaskAra parvatanI pUrvamAM sukaccha nAmanI vijaya che, te uttara-dakSiNa lAMbI che. teno vistAra Adi saMpUrNa varNana kaccha vijayanI samAna che. sukaccha vijayamAM kSemapurA nAmanI rAjadhAnI che. tyAM sukacchanAmanA rAjA utpanna thAya che. zeSa sarva varNana kaccha vijayanI samAna che. mahAvidehamAM grAhAvatI aMtara nadI - 126 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse gAhAvakuMDe paNNatte? goyamA ! sukacchavijayassa purathimeNaM, mahAkacchassa vijayassa paccatthimeNaM, NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNille NitaMbe, etthaNaM jaMbUddIve dIve mahAvidehe vAse gAhAvakuMDe NAmaM kuMDe paNNatte, jahevarohiyaMsAkuMDe taheva jAvagAhAvaidIve, bhavo ! tassa NaM gAhAvaissa kuMDassa dAhiNilleNaM toraNeNaM gAhAvaI mahANaI pavUDhA samANI sukaccha mahAkacchavijae duhA vibhayamANI-vibhayamANI aTThAvIsAe salilA-sahassehiM samaggA dAhiNeNaM sIyaM mahANaI samappei / gAhAvaI NaM mahANaI pavahe ya muhe ya savvattha samA paNavIsaM joyaNasayaM vikkhaMbheNaM, aDDAijjAiM joyaNAI uvveheNaM, ubhao pAsiM dohi ya paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhittA duNhavi vaNNao / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUDhIpa nAmanA dvIpanA mahAvidehakSetramAM grAhAvatI kuMDa kyAM che? uttara- he gautama ! jambudvIpanA mahAvideha kSetramAM sukaccha vijayanI pUrvamAM, mahAkaccha vijayanI pazcimamAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNI taLeTImAM grAhAvatI nAmano kuMDa che. tenuM saMpUrNa varNana rohitAMzAkuMDa jevuM che. te grAhAvatIkuMDanA dakSiNI dvArathI grAhAvatI nAmanI mahAnadI nIkaLIne te sukaccha ane mahAkaccha vijayane be bhAgomAM vibhakta karatI AgaLa vadhe che. temAM 28,000 nadIo maLe che. tenAthI paripUrNa thaIne te dakSiNamAM sItA mahAnadIne maLe cheH grAhAvatI mahAnadI udgama sthAnamAM ane saMgama sthAnamAM (sItA nadIne maLe che tyAM)te sarva sthAnamAM eka samAna te 125 yojana pahoLI che. aDhI yojana jamInamAM UMDI che. te baMne bAju be pAvaravedikA ane be vanakhaMDothI gherAyelI che. zeSa sarva varNana pUrvavatu che. vivecana : prastuta sUtramAM mahAvideha kSetranI grAhAvatI nAmanI aMtara nadInuM varNana che. anya sarva aMtara Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 319 ] nadIonuM varNana paNa te samAna hoya che. aMtara nadI:- mahAvideha kSetramAM bai-vijayanuM vibhAjana jema vakSaskAra parvata kare che, te ja rIte mahAnadI paNa kare che. vijayanuM vibhAjana karanAra, be vijaya vaccenI nadI aMtara nadI tarIke oLakhAya che. ATha vijaya vacce 4 vakSaskAra parvata ane 3 aMtara nadIo che. aMtara nadI ugama sthAna - uttaravartI nIlavAna parvatano DhoLAva bhAga arthAt taLeTImAM ane dakSiNavartI niSadha parvatanI uttarI taLeTImAM te te nadInA nAmavALA kuMDa che. te kuMDa 125 thayo. pahoLA ane 10yo. UMDA hoya che. te kaMDanA uttarI ane dakSiNI dvArathI A nadIo pravAhita thAya che. mahAvidehanI uttara dizAvartI A aMtara nadIo dakSiNAbhimukha vahe che ane dakSiNavartI mahAvidehanI aMtara nadIo uttarAbhimukha vahe che. aMtara nadI pravAha pramANa:- A aMtara nadIo 125 yojana pahoLI ane 2 yojana UMDI che. ugamathI saMgama paryata tenI pahoLAI ane UMDAI eka sarakhI rahe che. makAvIsAhasa - aMtara nadIno pravAha udgamathI saMgama paryata eka samAna che. tema chatAM sUtramAM teno parivAra 28,000 nadIono kahyo che, te kathananuM tAtparya e che ke aMtara nadI potAnI baMne bAjunA vijayanI gaMgA ane siMdhunadInI sAthe, ema traNe nadIo eka jagyAe sItAnadImAM maLe che; tethI gaMgAsiMghanadInA cauda-cauda hajAra nadIonA parivArane meLavIne 28,000 nadIo kahI che. nahI mahAvideha kSetranI bAra AMtara nadIo:uddagama sthAna laMbAI-pahoLAI | UMDAI | laMbAI | pahoLAI | UMDAI 125 yojanA 10 yojana | 16,592 yo. | 125 yojana| 2 yojana be kaLA uttaravartI vijaya parvata aMtaranadI:127 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse mahAkacche NAmaM vijaye paNNatte ? goyamA! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe uttareNaM, pamhakUDassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, gAhAvaIe mahANaIe purathimeNaM, e ttha NaM mahAvidehe vAse mahAkacche NAmaM vijae paNNatte, sesaM jahA kacchavijayassa jAva mahAkacche ittha deve mahiDDie, aTTho ya bhANiyavvo / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! mahAvidehakSetramAM mahAkaccha nAmanI vijaya kyAM che? uttara- he gautama ! mahAvideha kSetramAM nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM. sItA mahAnadInI. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI jabUtIpa prajJapti sUtra uttaramAM, patrakuTa vakSaskAra parvatanI pazcimamAM, gAhAvatI mahAnadInI pUrvamAM mahAkaccha nAmanI vijaya che. zeSa sarva varNana kacchavijayanI jema che. ahIM mahAkaccha nAmanA parama RddhizALI deva rahe che. tethI tenuM nAma mahAkaccha che vagere sarva varNana pUrvavat kahevuM. 128 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse pamhakUDe NAmaM vakkhArapavvae paNNatte ? goyamA ! NIlavaMtassa vAsahara-pavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe uttareNaM, mahAkacchassa purathimeNaM, kacchAvaIe paccatthimeNaM, etthaNaM mahAvidehe vAse pamhakUDe NAmaM vakkhArapavvae paNNatte, uttaradAhiNAyae pAINapaDINavitthiNNe, sesaM jahA cittakUDassa jAva AsayaMti / / __pamhakUDe cattAri kUDA paNNattA taMjahA- siddhAyayaNakUDe, pamhakUDe, mahAkaccha kUDe, kacchagAvaikUDe evaM jAva aTTho / ____ pamhakUDe ittha deve mahaDDie paliovamaThiIe parivasai / se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai jAva avaTThie / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mahAviheDakSetramA paLUTa nAmano vakSa2 parvata jyA cha ? uttara- he gautama! mahAvideha kSetramAM nIlavAna vakSaskAra parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, mahAkaccha vijayanI pUrvamAM, kacchAvatI vijayanI pazcimamAM pAkUTa nAmano vakSaskAra parvata che. te uttara-dakSiNa lAMbo ane pUrva pazcima pahoLo che. devo tyAM rahe che tyAM sudhInuM saMpUrNa varNana citrakUTa vakSaskAra parvatanI samAna che. pabhaDUTa parvata 52n|| yAra cha. te // prabhAo - (1) siddhAyatanaTa, (2) pADUTa, (3) bhaDa:27kUTa, (4) 327vatIDU2. tenuMvAna pUrvavat che. ahIM parama RddhizALI eka palyopamanA AyuSyavALA padmakUTa nAmanA deva nivAsa kare che. te gautama! tethI te padmakUTa kahevAya che. vagere varNana pUrvavat jANavuM thAva te kUTa zAzvata, nitya kAvat avasthita che. 129 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse kacchagAvaI NAmaM vijae paNNatte? ___goyamA ! NIlavaMtassa vAsahara pavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe uttareNaM, dahAvaIe mahANaIe paccatthimeNaM pamhakUDassa purathimeNaM, ettha NaM mahAvidehe vAse kacchagAvaI NAmaM vijae paNNatte, uttaradAhiNAyae pAINapaDINavitthiNNe, sesaM jahA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 321 kacchassa vijayassa jAva kacchagAvaI ya ittha deve / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mahAvidehakSetramAM kacchakAvatI nAmanI vijaya kyAM che ? uttara- he gautama ! mahAvideha kSetramAM nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, drahAvatI mahAnadInI pazcimamAM, padmakUTa vakSaskAra parvatanI pUrvamAM, kacchakAvatI nAmanI vijaya che. te uttara-dakSiNa lAMbI ane pUrva-pazcima pahoLI che. zeSa saMpUrNa varNana kaccha vijayanI samAna che yAvat ahIM kacchakAvatI nAmanA deva nivAsa kare che. | 130 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse dahAvaIkuMDe NAmaM kuMDe paNNatte ? goyamA ! Avattassa vijayassa paccatthimeNaM, kacchagAvaIe vijayassa puratthimeNaM, NIlavaMtassa vAsahara pavvayassa dAhiNille NitaMbe, ettha NaM mahAvidehe vAse dahAvaIkuMDe NAmaM kuMDe paNNatte, sesaM jahA gAhAvaIkuMDassa jAva aTTho / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mahAvidehakSetramAM drahAvatI nAmano kuMDa kyAM che ? uttara- he gautama ! mahAvideha kSetramAM Avarta vijayanI pazcimamAM, kacchakAvatI vijayanI pUrvamAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNI taLeTImAM drahAvatI nAmano kuMDa Avelo che. zeSa saMpUrNa varNana gAhAvatIkuMDanI samAna che. 131 tassa NaM dahAvaIkuMDassa dAhiNeNaM toraNeNaM dahAvaI mahANaI pavUDhA samANI kacchAvaI, Avatte ya vijae duhA vibhayamANI - vibhayamANI dAhiNeNaM sIyaM mahANaiM samappei, sesaM jahA gAhAvaI / bhAvArtha :- te drahAvatIkuMDanA dakSiNI toraNa dvArathI drahAvatI mahAnadI nIkaLe che. te kacchAvatI ane Avarta vijayane be bhAgamAM vibhakta karatI AgaLa vadhe che ane dakSiNa dizA tarapha vahetI sItA mahAnadImAM maLI jAya che. zeSa saMpUrNa varNana gAhAvatI nadInI samAna che. 132 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse Avatte NAmaM vijaya paNNatte ? goyamA ! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe uttareNaM, NaliNakUDassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, dahAvaIe mahANaIe puratthimeNaM ettha NaM mahAvidehe vAse Avatte NAmaM vijae paNNatte, sesaM jahA kacchassa vijayassa / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mahAvidehakSetramAM Avarta nAmanI vijaya kyAM che ? uttara- he gautama ! nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, nalinakUTa Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u22 / zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra vakSaskAra parvatanI pazcimamAM ane drahAvatI mahAnadInI pUrvamAM Avarta nAmanI vijaya che. tenuM saMpUrNa varNana kacchavijayanI samAna che. 133 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse NaliNakUDe NAmaM vakkhArapavvae paNNatte? goyamA ! NIlavaMtassa vAsahara pavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe uttareNaM, maMgalAvaissa vijayassa paccatthimeNaM Avattassa vijayassa purathimeNaM etthaNaM mahAvidehe vAse NaliNakUDe NAmaM vakkhArapavvae paNNatte, uttara- dAhiNAyae pAINapaDINavitthiNNe sesaM jahA cittakUDassa jAva aasyNti| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mahAvidehakSetramAM nalinakUTa nAmano vakSaskAra parvata kyAM che? uttara- he gautama ! mahAvidehakSetramAM nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, maMgalAvatI vijayanI pazcimamAM ane Avarta vijayanI pUrvamAM nalinakUTa nAmano vakSaskAra parvata che. te uttara-dakSiNa lAMbo ane pUrva-pazcima pahoLo che. devo tyAM bese che, vizrAma kare che. zeSa sarva varNana citrakUTa vakSaskAra parvatanI samAna che. 134 NaliNakUDe NaM bhaMte ! pavvae kai kUDA paNNattA ? goyamA ! cattAri kUDA paNNattA, taM jahA- siddhAyayaNakUDe, NaliNakUDe AvattakUDe, maMgalAvattakUDe / ee kUDA paMcasaiyA, rAyahANIo uttareNaM / bhAvArtha :- prazna- mAvan ! nalinakUTa 13272 parvata 52 3241 cha ? uttara- 3 gautama ! tena yAra kUTa cha. te yA pramANe cha- (1) siddhAyatana 2, (2) nalinakUTa, (3) bhAvataLUTa, (4) bhagavAvarta DUTa. A kUTa pAMcaso yojana UMcA che. tenI rAjadhAnIo uttaramAM che. 135 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse maMgalAvatte NAmaM vijae paNNate? ___ goyamA ! NIlavaMtassa vAsahara pavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe uttareNaM, NaliNakUDassa puratthimeNaM, paMkAvaIe mahANaIe paccatthimeNaM, ettha NaM maMgalAvatte NAmaM vijae paNNatte / jahA kacchassa vijae tahA eso bhANiyavvo jAva maMgalAvatte ya ittha deve parivasai, se eeNaTeNaM jAva avaTThie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mahAvidehakSetramAM maMgalAvarta nAmanI vijaya kyAM che? uttara- he gautama! mahAvideha kSetramAM nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | u27 / uttaramAM, nalinakuTa vakSaskAra parvatanI pUrvamAM, paMkAvatI mahAnadInI pazcimamAM maMgalAvarta nAmanI vijaya che. tenuM saMpUrNa varNana kaccha vijayanI samAna jevuM che. tyAM maMgalAvarta nAmanA deva nivAsa kare che. tethI te vijaya maMgalAvarta vijaya kahevAya che. athavA to te nAma nitya, zAzvata yAvat avasthita che. 136 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse paMkAvaI kuMDe NAmaM kuMDe paNNatte ? goyamA ! maMgalAvattassa purathimeNaM, pukkhalAvattavijayassa paccatthimeNaM, NIlavaMtassa vAsahara pavvayassa dAhiNe NitaMbe, ettha NaM paMkAvaI kuMDe NAmaM kuMDe paNNatte, taM ceva vaktavvaM gAhAvaikuMDappamANaM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! mahAvideha kSetramAM pakAvatI nAmano kuMDa kyAM che? uttara- he gautama ! mahAvideha kSetramAM maMgalAvarta vijayanI pUrvamAM, puSkalAvarta vijayanI pazcimamAM, nIlavAna varSadharaparvatanA dakSiNI taLeTImAM pakAvatI nAmano kuMDa che. tenuM pramANa, varNana gAtAvatI kaMDanI samAna che. temAMthI paMkAvatI nAmanI nadI nIkaLe che. te maMgalAvarta vijaya ane puSkalAvarta vijayane be bhAgamAM vibhakta karatI AgaLa vadhe che. tenuM zeSa varNana gAtAvatInI samAna che. 137 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse pukkhalAvatte NAmaM vijae paNNatte ? goyamA ! NIlavaMtassa dAhiNeNaM, sIyAe uttareNaM, paMkAvaIe purathimeNaM, egaselassa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, etthaM NaM pukkhalAvatte NAmaM vijae pnnnntte| evaM jahA kacchavijae tahA bhANiyavvaM jAva pukkhale ya ittha deve mahiDDIe paliovamaTThiie parivasai, sesaM taM ceva jAva avaTThie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mahAvidehakSetramAM puSkalAvarta nAmanI vijaya kayAM che? uttara- he gautama! mahAvideha kSetramAM nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, paMkAvatI nadInI pUrvamAM, ekazaila vakSaskAra parvatanI pazcimamAM, puSkalAvarta nAmanI vijaya che. tenuM varNana kaccha vijayanI samAna che. ahIM parama RddhizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA puSkala nAmanA deva nivAsa kare che. zeSa sarva varNana pUrvavat jANavuM yAvat te vijayanuM nAma avasthita che. 138 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse egasele NAmaM vakkhArapavvae paNNate ? goyamA ! pukkhalAvattacakka-vaTTivijayassa puratthimeNaM, pokkhalAvatI-cakkavaTTivijayassa paccatthimeNaM, NIlavaMtassa vAsahara pavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe uttareNaM, ettha NaM egasele NAmaM vakkhArapavvae paNNatte, cittakUDagameNaM Neyavvo jAva devA Asayati / Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 24 / zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra cattAri kUDA, taM jahA- siddhAyayaNakUDe, egaselakUDe, pukkhalAvattakUDe, pukkhalAvaIkUDe / kUDANaM taM ceva paMcasaiyaM parimANaM jAva egasele ya ittha deve parivasai / se eeNadveNaM jAva Nicce / / bhAvArtha :- prazna- mAvan ! mahAvidveDakSetramA zaima nAmano vakSa22 parvata yAM cha? uttara- he gautama! mahAvideha kSetramAM puSkalAvarta cakravartI vijayanI pUrvamAM, puSkalAvatI cakravartI vijayanI pazcimamAM, nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, ekazela nAmano vakSaskAra parvata che. deva-devIo tyAM Azraya le che, vizrAma kare che, tyAM sudhInuM tenuM varNana citrakUTa vakSa2 parvatanI samAna cha. tenA yAra cha-(1) siddhAyatana 2, (2) OM zaikhaLUTa, (3) puSpasAvarta kUTa (4) puSkalAvatI kuTa. te pAMcaso yojana UMcA che. ekazela nAmanA parama RddhizALI deva tenA upara nivAsa kare che. tethI te ekazaila parvata kahevAya che yAvatuM tenuM te nAma nitya che. 139 kahi NaM bhaMte! mahAvidehe vAse pukkhalAvaI NAmaM cakkavaTTivijae paNNatte? ___ goyamA ! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM, sIyAe mahANaIe uttareNaM, uttarillassasIyAmuha vaNassa paccatthimeNaM, egaselassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, ettha NaM mahAvidehe vAse pukkhalAvaI NAmaM vijae paNNatte- uttaradAhiNAyae evaM jahA kacchavijayassa jAva pukkhalAvaI ya ittha deve parivasai, se eeNatuNaM jAva avaTThie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mahAvidehakSetramAM puSkalAvatI nAmanI cakravartI vijaya kyAM che? he gautama! mahAvideha kSetramAM nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, uttaravartI sItAmukha vananI pazcimamAM, ekazela vakSaskAra parvatanI pUrvamAM, puSkalAvatI nAmanI vijaya che. te uttara-dakSiNa lAMbI che. vagere saMpUrNa varNana kaccha vijayanI samAna che. temAM puSkalAvatI nAmanA deva nivAsa kare che. tethI te puSkalAvatI vijaya kahevAya che yAvata te vijaya zAzvata, nitya ane avasthita che. uttarI dakSiNI sItAmukha vana :140 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse sIyAe mahANaIe uttarille sIyAmuhavaNe NAmaM vaNe paNNate? goyamA !NIlavaMtassadAhiNeNaM,sIyAe uttareNaM, purathimalavaNasamuddassapaccatthimeNaM, pukkhalAvai-cakkavaTThivijayassa puratthimeNaM, ettha NaM sIyAmuhavaNe NAmaM vaNe Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 325 ] paNNatte-uttaradAhiNAyae, pAINapaDINavitthiNNe, solasajoyaNasahassAI paJca ya bANaue joyaNasae doNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmeNaM, sIyAe mahANaIe aMteNaM do joyaNasahassAI Nava ya bAvIse joyaNasae vikkhmbhennN| tayANaMtaraM ca NaM mAyAe-mAyAe parihAyamANe-parihAyamANe NIlavaMtavAsaharapavvayaMteNaM ega egUNavIsaibhAgaM joyaNassa vikkhaMbheNaMti / se NaM egAe paramavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM saMparikkhittaM, vnnnno| sIyAmuhavaNassa jAva devA aasyNti| evaM uttarillaM pAsaM samattaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! mahAvidehakSetramAM sItA mahAnadInI uttaramAM sItAmukha nAmanuM vana kyAM che? uttara- he gautama! nIlavAna varSadhara parvatanI dakSiNamAM, sItA mahAnadInI uttaramAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM, puSkalAvatI cakavartIvijayanI pUrvamAM, A sItAmukha nAmanuM vana che. te uttaradakSiNa lAMbu ane pUrvapazcima pahoLuM che. te sItA mukhavana soLa hajAra pAMcaso bANuM yojana ane be kaLA (16,592 dayo.) lAMbu che. sItA mahAnadInI pAse be hajAra navaso bAvIsa (2,922) yojana pahoLuM che. tyAra pachI tenI pahoLAI dhIre dhIre kramazaH ghaTatI jAya che ane nIlavaMta varSadhara parvata pAse te mAtra yojana (eka yojananA 19 bhAgamAMthI eka bhAga pramANa mAtra) pahoLuM rahe che. te sItAmukha vana eka paghavara vedikA ane eka vanakhaMDathI gherAyeluM che. tenI upara devI-devIo Azraya le che, vizrAma le che vagere sarva varNana pUrvavat che. A rIte uttaravartI pUrvamahAvideha kSetranuM (ekathI ATha vijaya sudhInuM) varNana pUrNa thAya che. 141 vijayA bhaNiyA / rAyahANIo imAo khemA, khemapurA ceva, riTThA riTupurA tahA / khaggI maMjUsA avi ya, osahI puMDarIgiNI // tAvaiyAo abhiyogaseDhIo, savvAo imAo IsANassa / bhAvArtha :- uttaravartI pUrva mahAvideha kSetranI ATha vijayonuM varNana karyuM, te ATha vijayonI ATha rAjadhAnIo A pramANe chegAthArtha - (1) kSemA, (2) kSemapurA, (3) ariSTA, (4) ariSTapurA, (5) khagrI, (6) maMjUSA, (7) auSadhi (8) puMDarIkiNI. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra te pramANe arthAt ATha vaitADhaya parvata para ATha (uttara ane dakSiNavartI) Abhiyogika devonI zreNIo che. te sarva pUrvI zreNIo mahAvideha kSetranA uttarI vibhAgamAM hovAthI tenA adhipati IzAnaMdra che. 142 savvesu vijasu kacchavattavvayA jAva aTTho, rAyANo sarisaNAmagA, vijaesu solasaNhaM vakkhArapavvayANaM cittakUDavattavvayA jAva kUDA cattAri - cattAri bArasahaM INaM gAhAvaivattavvayA jAva ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhiM vaNasaMDehi ya saMrazvittA, vaLo | haraka bhAvArtha: :- mahAvideha kSetranI badhI(batrIsa) vijayonuM varNana kaccha vijayanI samAna che. te te vijayomAM vijayonA nAmavALA, cakravartI rAjAo thAya che. saMpUrNa mahAvideha kSetramAM vijayono vibhAga karatAM je soLa vakSaskAra parvata che, tenuM varNana citrakUTa vakSaskAra parvata samAna che. pratyeka vakSaskAra parvatanA cAra-cAra phUTa che. temAM je bAra aMtara nadIo che tenuM varNana gAhAvatInadInI samAna che. yAvat te sarve baMne . bAju be padmavaravedikA ane be vanakhaMDathI pariveSTita che. tenuM varNana pUrvavat che. 143 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse sIyAe mahANaIe dAhiNille sIyAmuhavaNe NAmaM vaNe paNNatte ? evaM jaha ceva uttarillaM sIyAmuhavaNaM taha ceva dAhiNaM pi bhANiyavvaM, NavaraM Nisahassa vAsaharapavvayassa uttareNaM, sIyAe mahANaIe dAhiNeNaM, puratthimalavaNasamuddassa paccatthimeNaM, vacchassa vijayassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse sIyAe mahANaIe dAhiNille sIyAmuhavaNe NAmaM vaNe paNNatteuttaradAhiNAyae taheva savvaM, NavaraM- NisahavAsaharapavvayaMteNaM egamegUNavIsaibhAgaM joyaNassa vikkhaMbheNaM, kiNhe kiNNobhAse jAva se NaM egAe paumavaraveiyAe, egeNa vaNasaMDeNaM saMparikkhittaM vaNa vaNNao / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpamAM, mahAvideha kSetramAM sItA mahAnadInI dakSiNamAM sItAmukhavana nAmanuM vana kyAM AveluM che ? uttara- he gautama ! jevuM sItA mahAnadInA uttadigdartI sItAmukha vananuM varNana che, tevuM ja varNana dakSiNa dizAvartI sItAmukha vananuM samajI levuM joIe. temAM vizeSatA e che ke- dakSiNa dizAvartI sItA mukhavana jaMbUdvIpanA mahAvideha kSetramAM niSadha varSadhara parvatanI uttaramAM, sItA mahAnadInI dakSiNamAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM, vatsa vijayanI pUrvamAM AveluM che, te uttaradakSiNa lAMbu che, zeSa saMpUrNa varNana uttara-dizAvartI sItA mukhavana pramANe che. temAM vizeSatA e che ke-- te ghaTatAM ghaTatAM niSadha varSadhara parvatanI pAse yojana pahoLuM rahe che. te kALA nIlA vagere pAMdaDAonA kAraNe kRSNa AbhA sahita che. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra yAvat ghaNA deva-devIo tenA upara rahe che, vizrAma kare che. te eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDathI pariveSTita che, ItyAdi saMpUrNa varNana pUrvavat che. vivecana : prastuta sUtramAM sItA mukhavananuM varNana che. sItAmukhavana sthAna :- mahAvidehakSetramAM sItAnadI pUrvadizAmAM jagatIne bhedIne pUrva lavaNasamudrane maLe che. A jagatI pAse sItA nadInA baMne kinAre vana che. sItA nadI ane nIlavAna parvatanI vacce uttaravartI sItAmukha vana che. te ja rIte sItAnadI ane niSadha parvata vacce dakSiNavartI sItAmukhavana che. |sItAmukhavana nAmahetu :- nadI jyAM samudrane maLe te sthAna nadI mukha tarIke oLakhAya che. sItA nadI pUrva kinAre samudrane maLe che te sthAna sItAmukha kahevAya che ane A vana sItAmukhanI samIpe hovAthI sItAmukhavana kahevAya che. jaMbUDhIpanA cAra mukhavana nIlavAna parvata @ 1652 co. 2014 - uttaravAM saunoda. manava -2022 thI.. ka sItA nadI 1- 222 . zivanI mana nIlavAna parvata uttaravanI sIta muna 2022 thaze. ka sItA nadI A ramata thI dANavI 327 mukhava y mahAvideha kSetranI pUrva dizAmAM uttaravartI + dakSiNavartI ema be sItAmukhavana che ane mahAvidehanI pazcimamAM uttaravartI + dakSiNavartI ema be sItodAmukhavana che. sarva maLI samAna mApa- vALA cAra mukhavana che. niSadha parvata niSadha parvata pUrva mahAvidehanI dakSiNavartI vijayAdi 144 kahi NaM bhaMte! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse vacche NAmaM vijaya paNNatte ? goyamA ! Nisahassa vAsaharapavvayassa uttareNaM, sIyAe mahANaIe dAhiNeNaM, dAhiNillassa sIyAmuhavaNassa paccatthimeNaM, tiuDassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse vacche NAmaM vijae paNNatte, taM ceva pamANaM, susImA rAyahANI / - tiuDe vakkhArapavvae, vaNNao / suvacche vijae, kuNDalA rAyahANI / tattajalA NaI, vaNNao / mahAvacche vijae, aparAjiyA rAyahANI / vesamaNakU De vakkhArapavvae, vaNNao / vacchAvaI vijae, pabhaMkarA rAyahANI / mattajalA gaI, vaLo | ramme vijae, aMkAvaI rAyahANI / aMjaNe vakkhArapavvae, vaNNao / rammage Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 ] zrI jatIpa prajJapti sutra vijae, pamhAvaI rAyahANI / ummattajalA mahANaI, vaNNao / ramaNijje vijae, subhA rAyahANI / mAyaMjaNe vakkhArapavvae, vaNNao / maMgalAvaI vijae, rayaNasaMcayA rAyahANIti / evaM jaha ceva sIyAe mahANaIe uttaraM pAsaM taha ceva dAhiNillaM bhANiyavvaM, dAhiNillasIyAmuhavaNAi / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jebUdvIpanA mahAvidehakSetramAM vatsa nAmanI vijaya kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpanA mahAvidehakSetramAM niSadha varSadhara parvatanI uttaramAM, sItA mahAnadInI dakSiNamAM, dakSiNI sItAmukha vananI pazcimamAM, trikUTa vakSaskAra parvatanI pUrvamAM vatsa nAmanI vijaya AvelI che. tenuM varNana pUrvavatu che. tenI sImA nAmanI rAjadhAnI che arthAt dakSiNavartI sItAmukha vana pachI pazcimamAM susImA rAjadhAnIthI yukta prathama vatsa nAmanI vijaya che ane te vijaya pachI trikUTa nAmano vakSaskAra parvata che. gAthArtha :- vakSaskAra parvata pachI kaMDalA rAjadhAnIthI yukta saMvatsa nAme bIjI vijaya che ane te vijaya pachI tattajalA nAmanI mahAnadI(aMtara nadI) che. te aMtara nadI pachI aparAjita rAjadhAnIthI yukta mahAvatsa nAmanI trIjI vijaya che ane te vijaya pachI vaizramaNa kUTa nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI prabhaMkarA rAjadhAnIthI yukta vatsAvatI nAmanI cothI vijaya che ane te vijaya pachI marajalA nAmanI mahAnadI(aMtara nadI) che. te aMtara nadI pachI aMkAvatI rAjadhAnIthI yukta ramya nAmanI pAMcamI vijaya che ane te vijaya pachI aMjana nAme vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI padmAvatI rAjadhAnIthI yukta ramyaka nAmanI chaThThI vijaya che ane te vijaya pachI unmattajalA nAmanI aMtara nadI che. te aMtara nadI pachI zubhA rAjadhAnIthI yukta ramaNIya nAmanI sAtamI vijaya che ane te pachI mAtaMjana nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI ratnasaMcayA rAjadhAnIthI yukta maMgalAvatI nAmanI AThamI vijaya che. A rIte sItA mahAnadInI uttara bhAganuM je varNana che, te ja pramANe A dakSiNa bhAganuM dakSiNI sItAmukha vanathI prAraMbha karIne sarva varNana kahevuM joIe. 145 ime vakkhAra kUDA, taM jahA- tiuDe, vesamaNa kUDe, aMjaNe, mAyaMjaNe / bhAvArtha - vakSaskAra kUTanA nAma A pramANe che- (1) trikUTa (2) vaizramaNakUTa (3) aMjanakUTa (4) mAtaMjanakUTa. 146 imA mahANaIo, taM jahA- tattajalA, mattajalA, ummattajalA / bhAvArtha :- aMtara nadIonA nAma A pramANe che- (1) takhujalA (2) mattalA (3) unmatajalA. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 147 imA vijayA taM jahA vacche suvacche mahAvacche, cautthe vacchAvaI / ramme rammae ceva, ramaNijje maMgalAvaI // 1 // imAo rAyahANIo, taM jahA susImA kuNDalA ceva, aparAjiya pabhaMkarA / aMkAvaI pamhAvaI, subhA rayaNasaMcayA // 2 // 329 bhAvArtha :- viSThayonA nAma A pramANe che - (1) vatsa (2) suvatsa ( 3 ) mahAvatsa (4) vatsaDAvatI (4) 2bhya (5) 2bhyaG (7) 2bhazIya (8) maMgalAvatI // 1 // tenI rAS4dhAnIkhonA nAma A pramANe che - (1) susImA (2) DuMDA (3) aparAnitA ( 4 ) prabhaMDarA (5) aMDAvatI (5) padmAvatI (7) zubhA (8) 2tnasaMyayA // 2 // 148 vacchassa vijayassa Nisahe dAhiNeNaM, sIyA uttareNaM, dAhiNilla sIyAmuhavaNe puratthimeNaM, tiuDe paccatthimeNaM / susImA rAyahANI / pamANaM taM caive / bhAvArtha :- vatsavijayanA dakSiNamAM niSadha parvata che, uttaramAM sItA mahAnadI che, pUrvamAM dakSiNI sItAmukha vana che ane pazcimamAM trikUTa vakSaskAra parvata che. tenI susImA rAjadhAnI che. tenuM pramANa, vagere saMpUrNa varNana pUrvavat (ayodhyA ThevuM che. 149 vacchAtaraM tiuDe, tao suvacche vijae / eeNaM kameNaM- tattajalA gaI, mahAvacche vijae / vesamaNakUDe vakkhArapavvae, vacchAvaI vijae / mattajalA gaI, ramme vija / aMjaNe vakkhArapavvae, rammae vijae / ummattajalA gaI, ramaNijje vijae / mAyaMjaNe vakkhArapavvae, maMgalAvaI vijae / bhAvArtha :- vatsa vijaya pachI trikUTa vakSaskAra parvata, tyAra pachI suvatsavijaya che pachI A ja kramathI taptajalAnadI, mahAvatsa vijaya, vaizramaNakUTa vakSaskAraparvata, vatsAvatI vijaya, mattajalAnadI, ramyavijaya, aMjana vakSaskAra parvata, ramyaka vijaya, unmattajalAnadI, ramaNIya vijaya, mAtaMjana vakSaskAra parvata ane maMgalAvatI vijaya che. somana pakSadvAra (gahaMta) parvata : 150 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse somaNase NAmaM vakkhArapavvae paNNatte ? Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 330 zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra goyamA ! Nisahassa vAsahaparavayassa uttareNaM, maMdarassa pavvayassa dAhiNa purathimeNaM maMgalAvaIvijayassa paccatthimeNaM, devakurAe puratthimeNaM, etthaNaM jaMbuddIve dIve mahAvideha vAse somaNase NAmaM vakkhArapavvae paNNatte- uttaradAhiNAyae, pAINapaDINavitthiNNe / jahA mAlavaMte vakkhArapavvae tahA, NavaraM savvarayayAmae acche jAva abhirUve paDirUve / NisahavAsaharapavvayaMteNaM cattAri joyaNasayAI uDDU uccatteNaM, cattAri gAUyasayAI uvveheNaM, sesaM taheva savvaM NavaraM-aTTho se, goyamA ! somaNase NaM vakkhArapavvae / bahave devA ya devIo ya somA sumaNA somaNasiyA; somaNase ya ittha deve mahiDDie jAva parivasai / se eeNaTeNaM goyamA ! jAva avaTThie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bUdvIpanA mahAvidehakSetramAM somanasa nAmano vakSaskAra parvata kyAM che? uttara- he gautama! jaMbudvIpanA mahAvidehakSetramAM niSadha varSadhara parvatanI uttaramAM, maMdara parvatanI dakSiNapUrvamAM, maMgalAvatI vijayanI pazcimamAM, devagurunI pUrvamAM somanasa nAmano vakSaskAra parvata che. te uttara-dakSiNa lAMbo ane pUrva-pazcima pahoLo che. te mAlyavAna vakSaskAra parvata jevo ja che, temAM vizeSatA e che ke A somanasa vakSaskAra parvata saMpUrNa rajatamaya che, ujjavaLa che, suMdara che. A somanasa parvata niSadha varSadhara parvatanI pAse 400 yojana UMco che ane 400 gAu jamInamAM UMDo che vagere saMpUrNa varNana mAlyavAna vakSaskAra parvata pramANe che. he gautama! somanasa vakSaskAra parvata upara ghaNAM saumya-saraLa madhura svabhAvavALA, kuceSTA rahita, sumanaska-uttama bhAvanAvALA, mananI kaluSitatAthI rahita sumanazIlA deva-devIo Azraya le che, vizrAma kare che. tenA adhiSThAyaka somanasa nAmanA parama RddhizALI deva tyAM nivAsa kare che. tethI te somanasa vakSaskAra parvata kahevAya che. athavA he gautama ! tenuM A nAma avasthita che. 151 somaNase ya vakkhArapavvae kai kUDA paNNattA? goyamA ! satta kUDA paNNattA, taM jahA siddhe somaNase vi ya, boddhavve maMgalAvaI kUDe / devakuru vimala kaMcaNa, vasiTTakUDe ya boddhavve // 1 // evaM savve paMcasaiyA kUDA, eesiM pucchA disividisAe bhANiyavvA jahA gaMdhamAyaNassa, NavaraM vimala-kaMcaNakUDesu devayAo- suvacchA vacchamittA ya; avasiDhesu kUDesu sarisa NAmayA devA, rAyahANIo dAhiNeNaM / Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 331 ] bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saumanasa vakSaskAra parvata upara keTalA kUTa che? uttara- he gautama ! saumanasa vakSaskAra parvata upara sAta kUTa kahyA che- (1) siddhAyatana kUTa, (2) somanasa kUTa, (3) maMgalAvatI kUTa, (4) devakuru kUTa, (5) vimala kUTa, (6) kaMcana kUTa ane (7) vaziSTa kUTa. A badhA kUTa 500 yojana UMcA che. tenuM varNana gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanA kUTo jevuM che. te kUTonI dizA-vidizA vagere sarva kathana pUrvavat jANavuM. temAM vizeSatA e che ke- vimalakUTa ane kaMcanakUTa para suvatsA ane vatsamitrA nAmanI devIo rahe che. bAkInA kUTo para te kUTonAM nAmavALA devo nivAsa kare che. meruparvatathI dakSiNamAM teonI rAjadhAnIo che. vivecana : mahAvideha kSetramAM uttarakuru kSetra ane devakuru kSetrane vibhAjita karatAM cAra gaMjadaMta AkAranA vakSaskAra parvata che A cAre parvato eka samAna che. tenuM varNana gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI samAna jANavuM. dizA :- sUtramAM vilivivilApa zabdathI dizA-vidizAnA kathananuM sUcana mAtra che. teno artha A pramANe samajavo ke paheluM siddhAyatana kUTa meruparvata pAse vakSaskAra parvata upara agni dizAmAM AvyuM che tenAthI agnikhUNAmAM bIjuM, trIjuM, cothuM, kUTa che. cothA kUTathI dakSiNamAM pAMcamuM kUTa AveluM che. A 5, 6, 7, kUTa dakSiNa-uttaramAM paMkti baddha AvelA che. devakuru kSetra :152 kahi NaM bhaMte ! mahAvidehe vAse devakurA NAmaM kurA paNNattA ? goyamA ! maMdarassadAhiNeNaM, Nisahassa vAsaharapavvayassa uttareNaM, vijjuppahassa vakkhArapavvayassa puratthimeNaM, somaNasa vakkhArapavvayassa paccatthimeNaM, ettha NaM mahAvidehe vAse devakurA NAmaM kurA paNNattA- pAINapaDINAyayA, udINa-dAhiNa vitthiNNA ikkArasa joyaNasahassAiM aTTha ya bAyAle joyaNasae duNNi ya egUNavIsaibhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM, evaM jahA uttarakurAe vaktavvayA tahA bhANiyavvA jAva aNusajjamANA pamhagaMdhA, miyagaMdhA amamA sahA tetalI saNicArI / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mahAvidehakSetramAM devakuru nAmanuM kurukSetra kyAM che? uttara- he gautama! mahAvideha kSetramAM maMdaraparvatanI dakSiNamAM, niSadha varSadhara parvatanI uttaramAM, vidhutvabha vakSaskAra parvatanI pUrvamAM, saumanasa vakSaskAra parvatathI pazcimamAM, devaku nAmanuM kurukSetra che. te pUrva-pazcima lAMbuM ane uttara-dakSiNa vistIrNa che. teno vistAra agiyAra hajAra AThaso betAlIsa yojana ane be kaLA (11,84ra yo.) che, tenuM zeSa varNana uttarakuru jevuM che. vAva tyAM pAgaMdha, mRgagaMdha, amama, sahA, tetalI, sannicArI, te cha prakAranA manuSyonI vaMza paraMparA uttarottara cAlatI rahe che. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra vivecana : mahAvideha kSetranI dakSiNe saumanasa ane vidhutaprabha vakSaskAra parvatanI vacce ardhacaMdrAkAra devakuru nAmanuM yugalika-akarmabhUminuM kSetra che. tenuM saMpUrNa varNana uttarakuru jevuM ja che. devadurunuM pramANa: sthAna | pahoLAI jIvA dhanu pRSTha parvata nadI saMsthAna kALa ardhacaMdra | suSamasuSamA meru | 11,842 | pa3,000 | parvatanI | yo. | yo. | dakSiNamAM| 12 kaLA niSadha parvatanI uttaramAM 0,418 yo. 12 kaLA 100 citra | sItodA vicitra | ane tenA parvato ane | parivArarUpa 100 84,000 kAMcanaka parvato devakurukSetramAM citra-vicitra kUTa parvata:153 kahi NaM bhaMte ! devakurAe cittavicittakUDA NAma duve pavvayA paNNattA? goyamA ! Nisahassa vAsaharapavvayassa uttarillAo carimaMtAo aTThacottIse joyaNasae cattAri ya sattabhAe joyaNassa abAhAe sIoyAe mahANaIe puratthima paccatthimeNaM ubhao kUle, ettha NaM citta-vicittakUDA NAma duve pavvayA paNNattA / evaM jacceva jamagapavvayANaM vattavvayA sacceva bhANiyavvA / eesiM rAyahANIo bhAvArtha - prazna- he bhagavan! devakuru kSetramAM citra-vicitra phUTa nAmanA be parvata kayAM che? uttara- he gautama! niSadha varSadhara parvatanA uttaravartI caramAMtathI(mULabhAgathI) AThaso cotrIsa ane eka yojanAnA cAra saptamAMza bhAga (834 OM yojana) dUra che. sItAdA mahAnadInI pUrva pazcima baMne bAjue citra-vicitra kUTa nAmanA be parvata che arthAt sItodA nadInI pUrvamAM citra ane pazcimamAM vicitra parvata che. tenuM varNana yamaka parvatonI samAna jANavuM. tenA adhiSThAtA devonI rAjadhAnIo meruthI dakSiNamAM che. vivecana : uttarakurukSetramAM jema sItA mahAnadInA pUrva-pazcimI kinAre yamaka nAmanA parvata che, tema devakuru kSetramAM sItodA nadInA pUrva kinAre citra ane pazcimI kinAre vicitra nAmano parvata che. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 333 devapharukSetranA citra-vicitra parvata pramANAdi:nAma | sthAna |UMcAI UMDAI laMbAI-pahoLAI paridhi saMsthAna be prAsAda laMbAI|pahoLAI citra |niSadha parvatathI | 1000 ra50 | mULa-1,000 yo. mULa-sAdhika |gopuccha 31 | 2 vicitra | 834 yo. | yojanA | yojana | madhya-75) yo. | 3,12 yojana | saMsthAna| yojana| yojana parvato | dUra. sItodA upara-500 yo. | madhya-sAdhika nadInA pUrva 2,37ra yojanA pazcimI kinAre upara-sAdhika | 1,581 yojana niSadhAdi draha ane kAcanaka parvata :154 kahi NaM bhaMte ! devakurAe kurAe NisaDhahahe NAmaM dahe paNNatte ? goyamA ! tesiM cittavicittakUDANaM pavvayANaM uttarillAo carimaMtAo aTTha cotIse joyaNasae cattAri ya sattabhAe joyaNassa abAhAe sIyoyAe mahANaIe bahumajjhadesabhAe ettha NaM Nisahaddahe NAmaM dahe paNNatte / evaM jacceva NIlavaMta-uttarakuru-caMda-erAvaya-mAlavaMtANaM vattavvayA, sacceva Nisaha-devakuru-sUra-sulasa-vijjuppabhANaM NeyavvA / rAyahANIo dakkhiNeNaM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! devaku nAmanA kurukSetramAM niSadhadraha nAmano draha kyAM che? uttara- he gautama ! citra-vicitra kUTa nAmanA parvatonA utarI caramAMtathI(kinArAthI) uttara dizAmAM AThaso cotrIsa ane cAra saptAMza (834 yo.) dUra sIsodA mahAnadInI barAbara madhyamAM niSadhadraha nAmano draha che. A rIte jema uttarakurukSetramAM nIlavaMta, uttarakuru, caMdra, airAvata ane mAlyavAna drahonuM varNana che, te ja pramANe ahIM niSadha, devakuru, sUra, tulasa ane vidhutrabha nAmanA(pAMca) drahonuM varNana jANavuM. tenA adhiSThAtA devonI rAjadhAnIo merunI dakSiNa dizAmAM che. vivecana : prastuta sUtromAM devakuru kSetranA pAMca draha ane 100 kAMcanaka parvata(kaMcanagiri)nuM varNana che. niSadha parvatanI uttare 834OM yojana dUra sIsodA nadI para prathama ane tyArapachI 834 pheMyojananA AMtare anya cAra, kula pAMca draha che. te uttara-dakSiNa 1,000 yojana lAMbA ane pUrva-pazcima 500 yojana pahoLA che. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 | zrI jaMbudvIpa prApti sUtra temAM prathama niSadha drahamAM niSadha parvatanA AkAravALA kamaLo che. bIjA devakumAM devakunA AkAravALA, trIjA sUra drahamAM sUryanA AkAravALA, cothA drahamAM svAmI tulasa nAmanA devanA AkAravALA ane pAMcamAM vidhuprabha drahanA kamaLo caLakatA pAMdaDA yukta che. te drahonA svAmI te te nAmavALA devo che. A drahonuM saMpUrNa varNana nIlavAnAdi pAMce drahonI samAna ja che. uttarakurunA nIlavAnAdi drahanI jema A drahonI pUrva-pazcima baMne dizAmAM 10-10 kAMcanaka parvato kula maLI 5 drahonA 10+ 10 = 20 x 5 = 100 kAMcanaka parvato che. tenuM saMpUrNa varNana uttarakunA kAMcanaka parvatanI samAna che. devakurukSetramAM zAbhalI vRkSa :155 kahi NaM bhaMte ! devakurAe kurAe kUDasAmalipeDhe NAmaM peDhe paNNatte ? goyamA ! maMdarassa pavvayassa dAhiNapaccatthimeNaM, Nisahassa vAsaharapavvayassa uttareNaM, vijjuppabhassa vakkhAraphavvayassa purathimeNaM, sIoyAe mahANaIe paccatthimeNaM, devakurupaccatthimaddhassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM devakurAe kurAe kUDasAmalIpeDhe NAmaM peDhe pnnnntte| evaM jacceva jambUe sudaMsaNAe vattavvayA sacceva kUDa sAmalIe vi bhANiyavvA NAmavihUNA / garulaveNudeve / rAyahANI dakkhiNeNaM / sesaM taM ceva jAva devakuru ya ittha deve paliovamaTThiie parivasai, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai devakurA, devkuraa|aduttrN ca NaM devakurAe sAsae jAva avtttthie| bhAvArtha - prazna- he bhagavan!devakuru nAmanA kurukSetramAM krUTa zAlmalI pITha nAmano cabUtaro kyAM che? he gautama! maMdara parvatanA dakSiNapazcimamAM, niSadha varSadhara parvatanI uttaramAM, vidhutrabha vakSaskAra parvatanI pUrvamAM, sItodA mahAnadInI pazcimamAM, devakuphranA pazcimArdhanI barAbara madhyamAM kUTa zAlmalIpITha che. jaMbU sudarzana vRkSanI samAna kUTa zAlmalI vRkSanuM varNana jANavuM, jaMbu sudarzanananA bAra nAma kahyA che, te ahIM na kahevAM. tenA adhiSThAtA garuDa veNudeva che. tenI rAjadhAnI merunI dakSiNa dizAmAM che. zeSa varNana jaMbU sudarzananI samAna che. ahIM eka palyopamanI sthitivALA devaku nAmanA deva nivAsa kare che tethI he gautama ! te kSetra devakurukSetra kahevAya che athavA devakuru nAma zAzvatuM che. yAvat avasthita che. vivecana : uttarakurukSetramAM sItAnadInI pUrve jaMbusudarzanA vRkSa che tema devakurukSetramAM sAtodA nadInI pazcime sAdhika 8 yojana UMcuM, 8 yojana pahoLuM kUTa zAlmalI nAmanuM vRkSa che. tenA upara garuDa veNudevanA bhavana, prAsAda, vRkSavalayo vagere sarva vaktavyatA jaMbUvRkSanI samAna che. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 335 vidyutprabha vakSaskAra (gahaMta ) parvata : 156 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse vijjuppabhe NAmaM vakkhArapavvae paNNatte ? goyamA ! Nisahassa vAsaharapavvayassa uttareNaM, maMdarassa pavvayassa dAhiNapaccatthimeNaM, devakurAe paccatthimeNaM, pamhassa vijayassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse vijjuppabhe vakkhArapavvae paNNatte - uttaradAhiNAyae evaM jahA mAlavaMte NavaraM savvatavaNijjamae, acche jAva devA AsayaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpanA mahAvidehakSetramAM vidyutprabha nAmano vakSaskAra parvata kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudrIpanA mahAvidehakSetramAM niSadha varSadhara parvatanI uttaramAM, maMdara parvatanI dakSiNapazcimamAM, devakurunI pazcimamAM ane padmavijayanI pUrvamAM, vidyutprabha nAmano vakSaskAra parvata che. te uttara-dakSiNa lAMbo che. tenuM zeSa varNana mAlyavaMtaparvata jevuM che. temAM vizeSatA e che ke te saMpUrNa tapanIya, suvarNamaya, svaccha che yAvat tyAM deva-devIo vizrAma kare che. 157 vijjuppabhe NaM bhaMte ! vakkhArapavvae kai kUDA paNNattA ? goyamA ! Nava kUDA paNNattA, taMjahA- siddhAyayaNakUDe vijjuppabhakUDe, deva-kurukUDe, pamhakUDe, kaNagakUDe, sovatthiyakUDe, sIoyAkUDe, sayajjalakUDe, hari-kUDe / siddhe ya vijjuNAme, devakurU pamhakaNagasovatthI / sooyA ya sayajjala, harikUDe ceva boddhavve // 1 // ee harikUDavajjA paMcasaiyA NeyavvA / eesi NaM kUDANaM pucchAe disividisAo yavvAo / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! vidyutprabha vakSasDAra parvatanA DeTalA DrUTa che ? uttara- he gautama ! tenA nava DrUTa che - (1) siddhAyatana DUTa, (2) vidyutpratma DUTa, (3) hevaDuru DUTa, (4) padmaDUTa, (4) InaDaDUTa, (5) sauvastiGa DrUTa, (7) sItohA DUTa, (8) zatabhvasa DUTa, (8) riTa. gAthArtha :- (1) siddha (2) vidyuta (3) hevaDuru (4) padma (4) pana5 (5) sauvasti (9) sItoghA (8) zatabhvasa (8) hari. A nAbhavANA navaDUTa bhaerAvA. // 1 // Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336] zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra harikUTa sivAyanA badhA kUTa pAMcaso pAMcaso yojana UMcA che. A kUTonI dizA-vidizAomAM avasthiti ItyAdi saMpUrNa varNana mAlyavaMta parvata jevuM che. 158 jahA mAlavaMtassa harissahakUDe taha ceva iha harikUDe vi, rAyahANI jaha ceva dAhiNeNaM camaracaMcA rAyahANI taha NeyavvA / kaNaga-sovatthiyakUDesu vAriseNabalAhayAo do devayAo, avasiDhesu kUDesu kUDasarisaNAmayA devA, rAyahANIo dAhiNeNaM / bhAvArtha :- harikaTa mAlyavaMta parvatanA harissahakUTanI samAna che. hari kUTanA svAmI devanI rAjadhAnI camacaMcA rAjadhAnI pramANe dakSiNamAM che. dakSiNamAM kanakakUTa ane sauvastika kUTamAM vAriSeNA ane balAhakA nAmanI be devIo rahe che. zeSa kuTamAM te te kUTanA nAmavALA deva rahe che. tenI rAjadhAnIo merunI dakSiNamAM che. 159 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- vijjuppabhe vakkhArapavvae, vijjuppabhe vakkhArapavvae? goyamA ! vijjuppabheNaM vakkhArapavvae vijjumiva savvao samaMtA obhAsei, ujjovei, pabhAsai / vijjuppabhe ya ittha deve mahiDDIe jAva parivasai, se eeNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai vijjuppabhe, vijjuppabhe / aduttaraM ca NaM jAva Nicce / / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te vidhu--bha vakSaskAra parvatane vidhu--bha vakSaskAra parvata kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! vidhabha vakSaskAra parvata cAre bAjuthI vIjaLInI jema prakAzita, udyotita ane prabhAsita thAya che arthAtu A parvata vIjaLInI jema camake che. tyAM eka palyopamanI sthitivALA vidhutkrabha nAmanA deva rahe che. tethI A parvatane vidhubha kahe che athavA he gautama ! tenuM A nAma nitya-zAzvata yAvatuM nitya che. vivecana : prastuta sUtramAMvidhutaprabha nAmanA cothA gajadaMta vakSaskAra parvatanuM varNana che, je gaMdamAdana vakSaskAra parvatanI samAna che. tenA nava phUTamAMthI cAra phUTo merU parvatathI naiRtyamAM che. zeSa kUTo uttara dakSiNa zreNIrUpe che. pazcima mahAvideha vijaya parvata nadI:160 evaM pamhe vijae, assapurA rAyahANI, aMkAvaI vakkhArapavvae // supamhe Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 337 ] vijae, sIhapurA rAyahANI, khIrodA mahANaI // mahApamhe vijae, mahApurA rAyahANI, pamhAvaI vakkhArapavvae // pamhagAvaI vijae, vijayapurA rAyahANI, sIhasoyA mahAga II saMkhe vijae, avarAiyA rAyahANI, AsIvise vakkhArapavvae // kumude vijae arajA rAyahANI aMtovAhiNI mahANaI // NaliNe vijae, asogA rAyahANI, suhAvahe vakkhArapavvae / salilAvaI vijae, vIyasogA rAyahANI // dAhiNille sIoyAmuhavaNasaMDe // bhAvArtha:- pUrva mahAvidehanI jema (pazcima mahAvideha kSetramAM sIsodA nadInI dakSiNa dizAmAM, niSadha parvatanI uttara dizAmAM, aMkAvatI vakSaskAra parvatanI pUrva dizAmAM, vidhu--bha vakSaskAra parvatanI pazcimamAM) azvapurI rAjadhAnIthI yukta pathama nAmanI 17mI vijaya che ane te vijaya pachI aMkAvatI nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI siMhapurI rAjadhAnIthI yukta sapama nAmanI 18mI vijaya che ane te vijaya pachI kSIrodA nAmanI mahAnadI (aMtara nadI) che. te mahAnadI pachI mahApurI rAjadhAnIthI yukta mahApama nAmanI 19bhI vijaya che ane te vijaya pachI padmAvatI nAmano vakSaskAra parvata che. te vikSaskAra parvata pachI vijayapurI rAjadhAnIthI yukta parmakAvatI nAmanI 20mI vijaya che ane te vijaya pachI zItasotA nAmanI mahAnadI(aMtara nadI) che. te aMtara nadI pachI aparAjitA rAjadhAnIthI yukta zaMkha nAmanI 21mI vijaya che, te vijaya pachI AzIviSa nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI arajA rAjadhAnIthI yukta kumuda nAmanI 22mI vijaya che ane te vijaya pachI aMtarvAhinI nAmanI mahAnadI (aMtara nadI) che. te aMtara nadI pachI azokA nAmanI rAjadhAnIthI yukta nalina nAmanI ra3mI vijaya che ane te vijaya pachI sukhAvaha nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI vItazokA rAjadhAnIthI yukta nalinAvatI (aparanAma salIlAvatI) nAmanI 24mI vijaya che. tyArapachI dakSiNavartI sItodA mukhavana che. 161 uttarille sIoyA muhavaNe vi evameva bhANiyavve jahA sIyAe // vappe vijae, vijayA rAyahANI, caMde vakkhArapavvae // suvappe vijae, vejayaMtI rAyahANI, ummimAliNI NaI // mahAvappe vijae, jayaMtI rAyahANI, sUre vakkhArapavvae // vappAvaI vijae, aparAiyA rAyahANI, pheNamAliNI NaI // _vaggU vijae, cakkapurA rAyahANI, NAge vakkhArapavvae // suvaggU vijae, khaggapurA rAyahANI, gaMbhIramAliNI aMtaraNaI // gaMdhile vijae, avajjhA rAyahANI, Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra deve vakkhArapavva // gaMdhilAvaI vijae aojjhA rAyahANI // evaM maMdarassa pavvayassa paccatthimillaM pAsaM bhANiyavvaM // 338 bhAvArtha:- sItodA nadInI uttaramAM uttaravartI sItodA mukhavana che. te baMne vananuM varNana sItA mukhavananI samAna jANavuM. pazcima mahAvideha kSetramAM [sItodA nadInI uttara dizAmAM uttaravartI sItodA vanamukhanI pUrva dizAmAM] vijayA rAjadhAnIthI yukta vaprA nAmanI 25mI vijaya che ane te vijaya pachI caMdra nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI vaijayaMtI rAjadhAnIthI yukta 'suvaprA' nAmanI 26mI vijaya che ane te vijaya pachI UrmimAlinI nAmanI mahAnadI(aMtara nadI) che. te aMtara nadI pachI jayaMtI rAjadhAnIthI yukta 'mahAvaprA' nAmanI 27mI vijaya che ane te vijaya pachI 'sUra' nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI aparAjitA rAjadhAnIthI yukta 'vaprAvatI' nAmanI 28mI vijaya che ane te vijaya pachI phenamAlinI nAmanI mahAnadI(aMtara nadI) che. te aMtara nadI pachI cakrapurI rAjadhAnIthI yukta 'valgu' nAmanI 29mI vijaya che ane te vijaya pachI 'nAga' nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI khaDgapurI rAjadhAnIthI yukta 'suvalgu' nAmanI 30mI vijaya che ane te vijaya pachI 'gaMbhIramAlinI' nAmanI mahAnadI(aMtaranadI) che te aMtara nadI pachI 'avadhyA' rAjadhAnIthI yukta 'gaMdhila' nAmanI 31mI vijaya che ane te vijaya pachI 'deva' nAmano vakSaskAra parvata che. te vakSaskAra parvata pachI ayodhyA rAjadhAnIthI yukta gaMdhilAvatI nAmanI 32mI vijaya che. A rIte maMdara parvatanI pazcima bAjunuM varNana kahevuM. | 162 tattha tAva sIoyAe NaIe dAhiNille NaM kUle ime vijayA, taM jahA - pamhe supamhe mahApamhe, cautthe pamhagAvaI / saMkhe kumu NaliNe, aTThame salilAvaI // 1 // imAo rAyahANIo, taM jahA AsapurA sIhapurA, mahApurA ceva havai vijayapurA / avarAiyA ya arayA, asogA taha vIyasogA ya // 2 // imAo mahANaIo sIoyAe mahANaIe dAhiNille kUle- khIroyA, sIhasoyA, aMtaravAhiNIo NaIo / rUme vavArA, taMnahIM- aMje, pamhe, AsIvise, suhAvade, vaM tya parivA DIp do do kUDA vijayA sarisa NAmayA bhANiyavvA, ime do do kUDA avaTThiyA, taM jahA siddhAyayaNa kUDe, pavvayasarisa NAma kUDe ya / disA vidisAo ya bhANiyavvAo, Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 339] sIoyAmuhavaNaM ca bhANiyavvaM- sIoyAe dAhiNillaM, uttarillaM ca / bhAvArtha :- tyAM pazcima mahAvideha kSetramAM sItAdA nadInA dakSiNI kinAre ATha vijaya che, te A pramANe che- (1) padma (2) suparma (3) mahApadma (4) pazmakAvatI (5) zaMkha (6) kumuda (7) nalina (8) salilAvatI(nalinAvatI) Ill tyAMnI ATha rAjadhAnIo che. te A pramANe che- (1) azvapurI (2) siMhapurI (3) mahApurI (4) vijayapurI (5) aparAjitA (6) arajA (7) azokA (8) vItazokA. ArA tyAM traNa aMtara nadIo che. te A pramANe che- (1) kSIrodA (2) siMhasotA (3) aMtaravAhinI. tyAM cAra vakSaskAra parvata che. te A pramANe che- (1) aMka (2) pajhma (3) AzIviSa (4) sukhAvaha. te parvato upara anukrame be-be phUTa vijayanA nAmavALA ane zeSa be kUTamAMthI eka siddhAyatana kUTa ane eka parvatanA nAmavALuM kUTa avasthita che. ema kula 4 phUTa che. kUTonI dizAo, vidizAonuM kathana pUrvavat karavuM, temaja sItodA nadInA dakSiNa-uttaravartI bane sItodAmukhavananuM varNana paNa pUrvavat jANavuM. 163 sIoyAe uttarille pAse ime vijayA, taM jahA vappe suvappe mahAvappe, cautthe vappagAvaI / vaggU ya suvaggU ya, gaMdhile gaMdhilAvaI // 1 // rAyahANIo imAo, taM jahA vijayA vejayaMtI, jayaMtI aparAjiyA / cakkapurA khaggapurA, havai avajjhA ayojjhA ya // 2 // imAo NaIo- ummimAliNI, pheNamAliNI, gaMbhIramAliNI, uttarillavijayANaMtarAu / ime vakkhArA, taM jahA-caMdapavvae, sUrapavvae, NAgapavvae, devapavvae / ittha parivADIe do do kUDA vijayasarisaNAmayA bhANiyavvA, ime do do kUDA avaTThiA taM jahA- siddhAyayaNakUDe pavvayasarisaNAma kUDe / bhAvArtha - pazcima mahAvideha kSetramAM sItodA nadInI uttara dizAmAM ATha vijaya che. te A pramANe che- (1) vapra (2) suvapra (3) mahAvapra (4) vaprakAvatI (vaprAvatI) (5) valsa (6) suvaghu (7) gaMdhila (8) gaMdhilAvatI. //nl. tyAM ATha rAjadhAnIo che. te A pramANe che- (1) vijayA (2) vaijayaMtI (3) jayaMtI (4) aparAjitA (5) cakrapurI (6) khagapurI (7) avadhyA (8) ayodhyA. llo. tyAM traNa aMtara nadIo che. te A pramANe che- (1) UrmimAlinI (2) phenamAlinI (3) gaMbhIra mAlinI. tyAM cAra vakSaskAra parvata che. te A pramANe che- (1) caMdra parvata (2) sUra parvata (3) nAga parvata (4) deva parvata. te parvato upara anukrame be-be kUTa vijayanA nAmavALA ane be kUTamAMthI eka siddhAyatana Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u40 / zrI jaMbUDhIpa prazapti sUtra kUTa ane eka vakSaskAra parvatanA nAmavALuM kUTa che, ema kula 4-4 phUTa che. viveyana : prastuta sUtromAM pazcima mahAvideha kSetranI dakSiNavartI ane uttaravartI vijayo, vakSaskAra parvato, aMtara nadIonuM varNana che. te varNana pUrvamahAvidehanI samAna samajavuM. pazcima mahAvideha kSetranI bhUmi kUvAmAMthI kosa kheMcanAra baLadanA cAlavAnI bhUmi samAna krame krame UMDI utaratI jAya che. meru parvata pAsenI sapATa bhUmithI AraMbhIne pazcima tarapha jatAM, jagatanI najIkanI 24mI salIlAvatI ane rapamI vaprAvijayanA aMtima keTalAka gAmo 1,000 yojana nIcANamAM che. tene adholaukika grAma kahe che. sItAdA nadI paNa kramazaH adhogamana karatI 1,000 yojana nIcANamAM vahetI jagatInA adho bhAgane bhedIne samudrane maLe che. A rIte A pazcima mahAvidehanI bhUmi anAdithI kramika nIcANavALI ane aMte hajAra yojana UMDI che. sAtamA vakSaskAranA 60mAM sUtrathI A vAtanI siddhi thAya che. bhaMdhra-bheraparvata :164 kahi NaM bhaMte!jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse maMdare NAmaM pavvae paNNatte? goyamA ! uttarakurAe dAhiNeNaM, devakurAe uttareNaM, puvvavidehassa vAsassa paccatthimeNaM, avaravidehassa vAsassa puratthimeNaM, jaMbuddIvassa bahumajjhadesabhAe e ttha NaM jaMbuddIve dIve maMdare NAmaM pavvae paNNatte- NavaNauijoyaNasahassAI urlDa uccatteNaM / egaM joyaNasahassaM uvveheNaM / mUle dasajoyaNasahassAI NavaiM ca joyaNAiM dasa ya egArasabhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM, dharaNiyale dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM, tayANaMtaraM ca NaM mAyAemAyAe parihAyamANe-parihAyamANe uvaritale egaM joyaNasahassaM vikkhaMbheNaM / mUle ikkattIsaM joyaNasahassAI Nava ya dasuttare joyaNasae tiNNi ya egArasabhAe joyaNassa parikkheveNaM, dharaNiyale ekattIsaM joyaNasahassAI chacca tevIse joyaNasae parikkheveNaM, uvaritale tiNNi joyaNasahassAiM egaM ca bAvaTuM joyaNasayaM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM / mUle vitthipaNe majjhe saMkhitte uvariM taNue gopucchasaMThANasaMThie, savvarayaNAmae, acche saNhe jAva paDirUve / Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 341 ] seNaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte vo | bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpanA mahAvidehakSetramAM maMdara-meru nAmano parvata kyAM che? uttara- he gautama ! uttaranI dakSiNamAM, devakaranI uttaramAM, pUrva videhanI pazcimamAM ane pazcima videhanI pUrvamAM jaMbUdvIpanI barAbara madhyamAM maMdara-meru nAmano parvata che. te 99,000(navANuM hajAra) yojana UMco che. te 1,000(eka hajAra) yojana jamInamAM UMDo che. mULamAM daza hajAra nevuM yojana ane eka yojananA daza agiyArAMza (10,090 12yo.) pahoLo che. pRthvI para 10,000(daza hajAra) yojana ane tyAra pachI anukrame ghaTatAM ghaTatAM uparanA tala bhAga para 1,000 (eka hajAra) yojana pahoLo che. tenI paridhi mULamAM ekatrIsa hajAra, navaso daza yojana ane traNa agiyArAMza(31,910 yo.) che. pRthvItala para ekatrIsa hajAra, chaso trevIsa (31,23) yojana ane uparI tala para sAdhika 3,12(traNa hajAra, ekaso bAsaTha) yojana che. te mULamAM pahoLo, madhyamAM saMkSipta-sAMkaDo ane upara pAtaLo che. teno AkAra UMcA karelA gAyanA pUMchaDAnA AkAra jevo che. te saMpUrNa ratnamaya che, svaccha ane snigdha yAvatu manohara che. te eka pAvara vedikAthI ane eka vanakhaMDathI pariveSTita che. tenuM vistRta varNana pUrvavat che. vivecana : prastuta sUtramAM jaMbUdvIpanI ane videhakSetranI madhyamAM sthita; Urdhva, adho ane tirya, A traNe lokane sparzatA maMdira-meru parvatanuM varNana che. meruparvata - sthAna UMcAI | | jamInamAM pahoLAI UMDAI paridhi saMsthAna videha kSetra ane | 99,000 jaMbUDhIpanI || yojana madhyamAM 1,000 yojana mULamAM UMcA karelA gopuccha jevuM mULamAM10,09016 31,910 yojana yojana pRthvI para- | pRthvI tala para10,000 yoga, 31, 23 yojana, uparI tala para- uparI tala para1,000 yojana | sAdhika 3,1dara yo. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 sudarzana meru(maMdara) parvata manAvanA 2000 24. 9040. || cose o va 15300021). videhakSetranI uttara-dakSiNa pahoLAI tetrIsa hajAra chaso coryAsI yojana ane cAra kaLA (33,684 19 yo.) che. temAMthI meru parvatanI uttaramAM agiyAra hajAra AThaso betALIsa yojana ane be kaLA (11,842 yo.) ane dakSiNamAM agiyAra hajAra | AThaso betALIsa yojana ane be kaLA (11,84219 yo.) che ane madhyamAM dasa hajAra (10,000) yojananA vistAravALo meru parvata che. A rIte mahAvidehanI tetrIsa hajAra chaso coryAsI yojana ane cAra kaLA (33,684 8 yo.)nI pahoLAI nizcita thAya che. A pramANe mahAvideha kSetranI laMbAI ane pahoLAI baMne rIte meru kendramAM che. -100901thayo. RE COM zrI jaMbudrIpa prApti sUtra mahAvideha kSetranA kendra sthAne meru H- meruno artha che kendrasthAna athavA madhyasthAna. A parvata jaMbudvIpanI barAbara madhyamAM che, aDhIdvIpanI madhyamAM che, tirachA lokanI madhyamAM che ane mahAvideha kSetranI paNa barAbara madhyamAM che. videhakSetra pUrva pazcima eka lAkha(1,00,000) yojana lAMbuM che. meruparvatanI pUrve pistALIsa hajAra(45,000) yojana ane pazcimamAM pistALIsa hajAra (45,000) yojana che ane madhyamAM dasa hajAra(10,000) yojananA vistAravALo meruparvata che. A rIte eka lAkha yojana thAya che. 500 mo. maMdara parvata : bhadrazAlavana : 165 maMdare NaM bhaMte ! pavvae kai vaNA paNNattA ? goyamA ! vRttAri vaLA paLattA, taM nahIM- masAtavaLe, khaMtaLavaLe, somaLasavaLe, paMDagavaNe | bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! maMdara parvata upara keTalA vana che ? uttara- he gautama ! tyAM cAra vana che. (1) bhadrazAla vana, (2) naMdanavana, (3) somanasa vana ane (4) paMDaga vana. 166 kahi NaM bhaMte ! maMdare pavvae bhaddasAlavaNe NAmaM vaNe paNNatte ? Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 343 goyamA ! dharaNitale, ettha NaM maMdare pavvae bhaddasAlavaNe NAmaM vaNe paNNattepAINapaDINAyae, udINadAhiNavitthiNNe / somaNasa vijjuppaha gaMdhamAyaNa mAlavaMtehiM vakkhArapavvaehiM sIyA-sI oyAhi ya mahANaIhiM aTThabhAgapavibhatte / maMdarassa pavvayassa puratthimapaccatthimeNaM bAvIsa-bAvIsaM joyaNasahassAiM AyAmeNaM, uttaradAhiNeNaM aDDAijjAI aDDAijjAiM joyaNasayAiM vikkhaMbheNaM / seNaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte / duhava vaNNao bhANiyavvo jAva devA AsayaMti sayaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! maMdara parvata para bhadrazAlavana nAmanuM vana kyAM che ? uttara- he gautama ! maMdara parvatanA bhUmibhAga para maMdaraparvatanuM bhadrazAla nAmanuM vana che. te pUrvapazcima lAMbu ane uttara-dakSiNa pahoLuM che. te saumanasa, vidyutprabha, gaMdhamAdana ane mAlyavAna nAmanA vakSaskAra parvatothI tema ja sItA ane sItodA nAmanI mahAnadIothI ATha bhAgomAM vibhakta che. te bhadrazAlavana maMdara parvatanI pUrva ane pazcimamAM bAvIsa-bAvIsa hajAra yojana lAMbu che.te uttara-dakSiNamAM aDhIso aDhIso yojana pahoLuM che. te eka padmavaravedikAthI ane eka vanakhaMDathI pariveSTita che. baMnenuM varNana pUrvavat che. yAvat ghaNA deva devIo tyAM Azraya le che, vizrAma le che. 167 maMdarassa NaM pavvayassa puratthimeNaM bhaddasAlavaNaM paNNAsaM joyaNAI ogAhittA, ettha NaM mahaM ege siddhAyayaNe paNNatte- paNNAsaM joyaNAI AyAmeNaM, paNavIsaM joyaNAiM vikkhaMbheNaM, chattIsaM joyaNAI uDDuM uccatteNaM, aNegakhaMbhasayasaNNiviTThe, vaNao / bhAvArtha :- maMdara parvatanI pUrvamAM, bhadrazAlavanamAM 50 yojana dUra eka vizALa siddhAyatana che. te 50 yojana lAMbu, paccIsa yojana pahoLuM ane chatrIsa yojana UMcuM che. te seMkaDo thAMbhalAo upara sthita che. vagere varNana pUrvavat che. | 168 maMdarassa NaM pavvayassa dAhiNeNaM bhaddasAlavaNaM paNNAsaM evaM cauddisiMpi maMdarassa, bhaddasAlavaNe cattAri siddhAyayaNA bhANiyavvA / bhAvArtha :- maMdaraparvatanI dakSiNamAM, bhadrazAlavanamAM 50 yojana dUra, ema maMdara pArvatanI cAre dizAomAM eka eka, kula maLIne cAra siddhAyatana kahevA joIe. 169 maMdarassa NaM pavvayassa uttarapuratthimeNaM bhaddasAlavaNaM paNNAsaM joyaNAI Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 344 | zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra ogAhittA ettha NaM cattAri NaMdApukkhariNIo paNNattAo, taM jahA- paumA, paumappabhA, kumudA, kumudappabhA / tAo NaM pukkhariNIo paNNAsaM joyaNAI AyAmeNaM, paNavIsaM joyaNAI vikkhambheNaM, dasajoyaNAI uvveheNaM, vaNNao veiyAvaNasaMDANaM bhANiyavvo / cauddisiM toraNA jAva tAsiNaM pukkhariNINaM bahumajjhadesabhAe, etthaNaM mahaM ege IsANassa deviMdassa devaraNNo pAsAyavaDisae paNNatte- paMcajoyaNasayAI uThaM uccatteNaM, aDDAijjAI joyaNasayAI vikkhaMbheNaM, abbhuggayamUsiya evaM saparivAro pAsAyavaDiMsao bhANiyavvo / bhAvArtha :- bhaMha25rvatanI uttarapUrva(zAnau)mA madrazAsavanamA 50 yo42 (1) 5bhA, (2) padmaprabhA, (3) kumudA ane (4) kumudaprabhA nAmanI cAra puSkariNIo Ave che. te 50 yojana lAMbI, pacIsa yojana pahoLI ane daza yojana UMDI che. tenI pAvaravedikA, vanakhaMDa ane toraNadvAra AdinuM varNana pUrvavatu che. te puSkariNIonI madhyamAM devendra devarAja IzAnendrano eka uttama mahela che. te 500 yojana UMco ane aDhIso yojana pahoLo che. saparivAra te mahelanuM vistRta varNana pUrvavat che. 170 evaM maMdarassa dAhiNapurasthimeNaM pukkhariNIo- uppalagummA, NaliNA, uppalA uppalujjalA / taM ceva pamANaM majjhe pAsayavaDiMsao sakkassa saparivAro / teNaM ceva pamANeNaM / bhAvArtha :- maMha2-bheru parvatamA kSipUrvamA (1) 6.5 gudabhA, (2) nalinA, (3) 6.56 (4) utpalojjavalA nAmanI puSkariNIo che. tenuM pramANa pUrvAnusAra che. tenI vacce zakrendrano zreSTha(AlezAna) mahela che. temAM saparivAra siMhAsana vagerenuM varNana pUrvavat jANavuM. 171 dAhiNapaccatthimeNa vipukkhariNIo-bhiMgA bhiMgaNibhA, aMjaNA, aNjnnppbhaa| pAsAyavaDiMsao sakkassa sIhAsaNaM saparivAra / bhAvArtha :- bhaM.2 parvatanI dakSiNapazcimamA (1) (9, (2) (bhRganimA, (3) aMjanA bhane (4) aMjanaprabhA nAmanI puSkariNIo che. tenuM pramANa, vistAra pUrvavatu che. zakrendranA mahela saparivAra siMhAsana vagere saMpUrNa varNana pUrvavat che. 172 uttarapurasthimeNaM pukkhariNIo- sirikatA, siricaMdA, sirimahiyA, ceva siriNilayA, pAsayavaDiMsao IsANassa sIhAsaNaM saparivAra / Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 345 bhAvArtha :- bhaMha2 - bheru parvatanI uttarapazcimamAM (1) zrIaMtA, (2) zrI caMdrA, (3) zrI mahitA (4) zrI nilayA nAmanI puSkariNIo che. tenI vacce IzAnendranA uttama mahela che temAM saparivAra siMhAsana vagere vagere saMpUrNa varNana pUrvavat che. 173 maMdare NaM bhaMte ! pavvae bhaddasAlavaNe kai disAhatthikUDA paNNattA ? goyamA ! aTTha disAhatthikUDA paNNattA, taM jahA paumuttare NIlavaMte, suhatthI aMjaNagiri / kumude ya palAse ya, vaDiMse royaNAgirI // 1 // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A maMdara parvatanA bhadrazAlavanamAM dizAhastikUTa-hAthInA AkAre phUTa jevA parvato keTalA che ? uttara - he gautama ! tyAM khA hiNDasti chUTa parvato che. te yA pramANe che - (1) padmottara, (2) nIsavAna, (3) surasti, (4) aM4nagiri, (4) bhuha, (5) palAza, (7) avataMsa (8) royanAgiri. 174 kahi NaM bhaMte ! maMdare pavvae bhaddasAlavaNe paumuttare NAmaM disAhatthikUDe paNNatte ? goyamA ! maMdarassa pavvayassa uttarapuratthimeNaM, puratthimillAe sIyAe uttareNaM ettha NaM paumuttare NAmaM disAhatthikUDe paNNatte / paMcajoyaNasayAiM uGkaM uccatteNaM, paMcagAuyasayAI uvveheNaM evaM vikkhaMbhaparikkhevo bhANiyavvo cullahimavaMtasariso / pAsAyANa ya taM ceva paumuttaro devo, rAyahANI uttarapuratthimeNaM // 1 // evaM NIlavaMtadisAhatthikUDe maMdarassa dAhiNapuratthimeNaM, puratthimillAe sIyAe dakkheiNaNaM / eyassavi NIlavaMto devo, rAyahANI dAhiNapuratthimeNaM // 2 // evaM suhatthidisAhatthikUDe maMdarassa dAhiNapuratthimeNaM dakkhiNillAe sIoyAe puratthimeNaM / eyassavi suhatthI devo, rAyahANI dAhiNapuratthimeNaM // 3 // evaM ceva aMjaNagiridisAhatthikUDe maMdarassa dAhiNapaccatthimeNaM, dAhiNillAe sIoyAe paccatthimeNaM / eyassavi aMjaNagirI devo, rAyahANI daahinnpcctthimennN||4|| evaM kumude vi disAhatthikUDe maMdarassa dAhiNapaccatthimeNaM, paccatthimillAe sIoyAe dakkhiNeNaM / eyassavi kumudo devo, rAyahANI dAhiNapaccatthimeNaM // 5 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 346 ] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra evaM palAse vi disAhatthikUDe maMdarassa uttarapaccatthimeNaM, paccatthimillAe sIoyAe uttareNaM / eyassavi palAso devo, rAyahANI uttarapaccatthimeNaM // 6 // evaM vaDeMse vi disAhatthikUDe maMdarassa uttarapaccatthimeNaM; uttarillAe sIyAe mahANaIe paccatthimeNaM / eyassavi vaDeMso devo, rAyahANI uttarapaccatthimeNaM // 7 // evaM royaNAgirI disAhatthikUDe maMdarassa uttarapurasthimeNaM, uttarillAe sIAe purathimeNaM / eyassavi royaNAgirI devo, rAyahANI uttarapuratthimeNaM // 8 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! maMdara parvatanA bhadrazAlavanamAM pottara nAmano dihatikUTa kyAM che? uttara- he gautama! paddhottara nAmano dihastikUTa, maMdara parvatanI uttara pUrvamAM(meruparvatathI) pUrvavartI sItA mahAnadInI uttaramAM sthita che. te pa00 yojana UMco ane 500 gAu(125 yojana) jamInamAM UMDo che. te kUTanI pahoLAI, paridhi zullahimavaMta parvatanA kUTa sadaza jANavI. prAsAdAdinA mApAdi paNa pUrvavat jANavA. tenA adhiSThAtA padmottara deva che. tenI rAjadhAnI uttara pUrvamAM che. [1] nIlavaMta nAmano dihastikUTa, maMdara parvatanI dakSiNa pUrvamAM, pUrvavartI sItA mahAnadInI dakSiNamAM sthita che. tenA adhiSThAtA nIlavaMta deva che. tenI rAjadhAnI dakSiNapUrvamAM che. llrA suhasti nAmano dihastikUTa, maMdara parvatanI dakSiNapUrvamAM, (meru parvatathI) dakSiNavartI sItodA mahAnadInI pUrvamAM sthita che. tenA adhiSThAtA suhasti nAmanA deva che. tenI rAjadhAnI dakSiNapUrvamAM che. Imall aMjanagiri nAmano dizAstikaTa maMdara parvatanI dakSiNapazcimamAM, dakSiNavartI sItodA mahAnadInI pazcimamAM sthita che. tenA adhiSThAtA aMjanagiri deva che. tenI rAjadhAnI dakSiNa pazcimamAM che. kamada nAmano dihastikuTa maMdara parvatanI dakSiNapazcimamAM,(meruparvatathI) pazcimavartI sItAdA mahAnadInI dakSiNamAM sthita che. tenA adhiSThAtA kumuda nAmanA deva che. tenI rAjadhAnI dakSiNapazcimamAM che. //pI. palAza nAmano dihatikUTa maMdara parvatanI uttarapazcimamAM, (meruparvatathI) pazcimavartI sItodA mahAnadInI uttaramAM sthita che. tenA adhiSThAtA palAza nAmanA deva che. tenI rAjadhAnI uttarapazcimamAM che. liDyA avataMsa nAmano dihastikUTa maMdaraparvatanI uttarapazcimamAM,(meruparvatathI) uttaravartI sItA mahAnadInI pazcimamAM sthita che. tenA adhiSThAtA avahaMsa nAmanA deva che. tenI rAjadhAnI uttarapazcimamAM che. III. rocanAgiri nAmano digRhastikUTa, maMdara parvatanI uttarapUrvamAM(meruparvatathI), uttaravartI sItA Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [347] mahAnadInI pUrvamAM sthita che. tenA adhiSThAtA rocanAgiri nAmanA deva che. tenI rAjadhAnI uttara pUrvamAM che.TA. vivecana : prastuta sUtramAM meruparvatanA cAra vanamAMthI pahelA bhadrazAla vananuM varNana che. A vana meruparvatanI cArebAju, samabhUmi upara sthita che. bhadrazAla vana vibhAga - bhadrazAla vanamAM cAra gajadaMta parvato merune sparze che. meruthI ra yojana dura dakSiNAbhimukha vahetI sItA nadI, A vanamAM ja vaLAMka laIne pUrvAbhimukha bane che ane uttarAbhimukha vahetI sItodA nadI, A vanamAM ja vaLAMka laIne pazcimAbhimukha bane che. 4 gajadaMta parvata ane ra nadInA kAraNe A vana ATha vibhAgamAM vibhakta thAya che. A te A pramANe che (1) merunI pUrva tarapha (2) bhadrazAlavana ane tenA ATha vibhAga merunI pazcima tarapha (3) merunI za ( u ra 2 dakSiNe vidhubha ane saumanasa | kuru kSetra gajadata parvatanI vacce devakurukSetramAM | (4) merunI uttare mAlyavAna ane gaMdhamAdana gajadata parvatanI vacce uttarakurukSetramAM. A cAra vibhAganA sItA ane sItAdA nadI be-be vibhAga kare che. yathA dakSiNAbhimukha vahetI sItA nadI uttarI vibhAganA te mane be bhAga kare che. pUrvAbhimukha vahetI sItAnadI pUrve vibhAganA be bhAga kare che. uttarAbhimukha vahetI sItodA nadI dakSiNI vibhAganA be bhAga kare che ane pazcimAbhimukha vahetI sItAdA nadI pazcimI vibhAganA be bhAga kare che. AThe vana vibhAganI eka dizAnA sImAMte nadI che, eka dizAnA sImAMte vakSaskAra(gajadaMta) parvata che, eka vidizAnA sImAnta meruparvata che ane pUrva-pazcimavartI be-be vibhAganA eka dizAnA sImAMte vijaya che tathA uttara-dakSiNavartI be-be vibhAganA eka dizAnA sImAMte uttarakuru devagurunuM kSetra che ke jyAMthI AgaLa jatAM niSadha ke nIlavAna parvata Ave che. meru parvatathI 50 yojana dUra cAre dizAmAM siddhAyatana che. meru parvatathI 50 yojana dUra cAre vidizAmAM cAra-cAra puSkariNI vAva che. meru parvatathI 50 yojana dUra vidizAmAM 4-4 vAvanI vacce 3* * * 3 | | * * [ 4 vAna. mi * ( sAta ko mahAnat1 | 220 0e yojaH sAtA mAnA =22 0 0 pI. - ra % Y N * * * * ." *. 25 ho 'vi prabha Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 348 ] zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra eka-eka prAsAda che. meruparvatathI pa0 yojana dUra sidvAyatana ane prAsAda vacce ATha hastinA AkAravALA kUTa che. dihati kuTa:- kUTano artha che zikhara. parvata uparanA zikharo kUTa nAme prasiddha che. keTalAka kUTo parvata upara nathI, bhUmi upara ja kUTAkAre sthita parvato kUTa parvata kahevAya che. bhadrazAla vanamAM bhUmi upara sthita ATha kUTa parvato hAthInA AkAravALA che, tethI tene dihati kUTa kahevAmAM Ave che. bhadrazAla vana : sthAna laMbAI | pahoLAI | UMDAI | UMcAI anya vigata bhadrAzAlavana mahAvideha kSetramAM meruparvata nI cAre bAju samatala bhUmi para | pUrva, pazcimamAM | uttara, dakSiNamAM 22,000- | 250-250 co. 22,000 kula 500 yo. kula yojana 44,000 yojana 4 gajadaMta parvata ane 2 nadInA kAraNe tenA 8 vibhAga sivAyatana bhadrazAla vanamAM meruparvatathI 50 yojana dUra cAre dizAmAM pa0 yojana 25 25 yojana puSkariNI meruparvatathI 50 yojana dUra cAre vidizAmAM cAra-cAra pa0 25 yojana 10 yojana yojana prAsAda 250 yojana 25) yojana cAre vidizA gata 4-4 puSkariNInI madhye 500 | agni ane yojana naiRtya vidizAnA prAsAda zakrendra adhiSThita che. IzAna ane vAyavya vidizAnA prAsAda IzAnendra adhiSThita che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 349 | dihatiphaTa A kUTa hAthInA AkAravALA che. mULamAM 500 yo. madhyamAM u75 yo. 125 500 yojanA | yojana (500) gAu bhadrazAlA vanagata ATha vibhAgamAM siddhAyatana ane prAsAda nI vacce cAre vidizAmAM - kUTa 7. upara 250 bhaMra parvata : naMnavana :175 kahi NaM bhaMte ! maMdare pavvae NaMdaNavaNe NAmaM vaNe paNNate ? goyamA ! bhaddasAlavaNassa bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo paMcajoyaNasayAI uD uppaittA, ettha NaM maMdare pavvae NaMdaNavaNe NAmaM vaNe paNNatte- paMcajoyaNasayAI cakkavAla-vikkhaMbheNaM, vaTTe, valayAkArasaMThANasaMThie, je NaM maMdaraM pavvayaM savvao samaMtA saMparikkhittANaM ciTThai / NavajoyaNasahassAI Nava ya cauppaNNe joyaNasae chaccaegArasa-bhAe joyaNassa bAhiM girivikkhaMbho, egattIsaM joyaNasahassAiM cattAri ya auNAsIe joyaNasae kiMci visesAhie bAhiM giripariraeNaM, aTTha joyaNasahassAI Nava ya cauppaNNe joyaNasae chaccaegArasa-bhAe joyaNassa aMto girivikkhambho, aTThAvIsaM joyaNa sahassAI tiNNi ya solasuttare joyaNasae aTTha ya ikkArasabhAe joyaNassa aMto giripariraeNaM / se NaM egAe paramavaraveiAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte, vaNNao jAva AsayaMti / lAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bha62parvata 652 nahanavana nAmarnu nayA cha ? uttara- he gautama! bhadrazAlavananA bahu samatala ane ramaNIya bhUmibhAgathI 500 yojana UMce maMdara parvata upara naMdanavana nAmanuM vana che. teno cakravAlavikhaMbha 500 yojana che. te goLa, valayAkAre che, maMdara parvatanI cAre bAju te naMdanavana patharAyeluM che. naMdanavananI bahAra meruparvatanI bAhya pahoLAI nava hajAra, navaso copana yojana ane cha agiyArAMza yojanA (954yo.) che ane tenI paridhi sAdhika ekatrIsa hajAra, cAraso ogaNAeMzI (31,479) yojana che. naMdanavananI aMdara meru parvatanI AtyaMtara pahoLAI ATha hajAra, navaso copana Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra pUrNAMka cha agiyArAMza yojana (8,954 yo.) che, tenI paridhi aThyAvIsa hajAra, traNaso soLa pUrNAMka ATha agiyArAMza yojana (28,316 16 yo.) che. te eka padmavaravedikAthI ane eka vanakhaMDathI cAre bAju gherAyeluM che. te baMnenuM varNana pUrvavat jANavuM yAvat tyAM deva-devIo Azraya le che ityAdi saMpUrNa varNana pUrvavat che. 350 | 176 maMdarassa NaM pavvayassa puratthimeNaM ettha NaM mahaM ege siddhAyayaNe paNNatte / evaM cauddisiM cattAri siddhAyayaNA, vidisAsu pukkhariNIo, taM ceva pamANaM siddhAyayaNANaM, pukkhariNINaM ca / pAsAyavarDesagA taha ceva sakkIsANANaM teNaM ceva pamANeNaM / bhAvArtha :- maMdara parvatanI pUrvadizAmAM eka vizALa sidvAyatana che. A pramANe cAre dizAomAM cAra siddhAyatana che. vidizAomAM puSkariNIo che. te siddhAyatana, puSkariNIo ane zakrendra, IzAnendranA prAsAda vagerenuM varNana pUrvavat(bhadrAzAlavananI samAna) che. 177 NaMdaNavaNe NaM bhaMte ! kai kUDA paNNattA ? goyamA ! Nava kUDA paNNattA, taM jahA - * NaMdaNavaNakUDe maMdarakUDe NisahakUDe himavayakUDe rayayakUDe ruyagakUDe sAgaracittakUDe vairakUDe balakUDe / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! naMdanavanamAM DeTasA DrUTa che ? uttara- he gautama! tyAM nava DUTa che. (1) naMdanavanaDUTa, (2) bhaMharaTa, (3) niSaghaDUTa, (4) hibhavata DrUTa, (4) 24taDUTa, (5) rutha DUTa, (7) sAgara citra DUTa, (8) va 2, (8) jasa DUTa. 178 kahi NaM bhaMte ! NaMdaNavaNe NaMdaNavaNakUDe NAmaM kUDe paNNatte ? goyamA ! maMdarassa pavvayassa puratthimilla-siddhAyayaNassa uttareNaM, uttarapuratthimillassa pAsAyavaDeMsayassa dAhiNeNaM, ettha NaM NaMdaNavaNe NaMdaNavaNakUDe NAmaM kUDe pnnnntte| paMcasaiyA kUDA puvvavaNNiyA bhANiyavvA / devI mehaMkarA, rAyahANI vidisAe // 1 // eyAhiM ceva puvvAbhilAveNaM NeyavvA ime kUDA, imAhiM disAhiMpuratthimillassa bhavaNassa dAhiNeNaM, dAhiNapuratthimillassa pAsAyavarDesagassa uttareNaM-maMdare kUDe, mehavaI devI, rAyahANI puvveNaM // 2 // dAhiNillassa bhavaNassa puratthimeNaM, dAhiNapuratthimillassa pAsAyavarDesagassa Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 351] paccatthimeNaM-Nisahe kUDe, sumehA devI, rAyahANI dAhiNeNaM // 3 // ___ dAhiNillassa bhavaNassa paccatthimeNaM dAhiNapaccasthimillassa pAsAyavaDeMsagassa puratthimeNaM- hemavae kUDe, hemamAlinI devI, rAyahANI dakkhiNeNaM |4| paccasthimillassa bhavaNassa dAhiNeNaM, dAhiNapaccatthimillassa pAsAyavaDeMsagassa uttareNaM- rayaekUDe, suvacchA devI, rAyahANI paccatthimeNaM // 5 // paccathimillassa bhavaNassa uttareNaM, uttarapaccatthimillassa pAsAyavaDeMsagassa dAhiNeNaM-ruyage kUDe, vacchamittA devI, rAyahANI paccatthimeNaM // 6 // uttarillassa bhavaNassa paccatthimeNaM, uttarapaccathimillassa pAsAyavaDeMsagassa purathimeNaM-sAgaracitte kUDe, vairaseNA devI, rAyahANI uttareNaM // 7 // uttarillassa bhavaNassa puratthimeNaM, uttarapurathimillassa pAsAyavaDeMsagassa paccatthimeNaM-vairekUDe, balAhayA devI, rAyahANI uttareNaM // 8 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! naMdanavanamAM naMdanavanakUTa nAmanuM kUTa kyAM che? uttara- he gautama!maMdara parvata upara naMdanavanamAM pUrvadizAvartI siddhAyatananI uttaramAM, IzAnakhUNAmAM rahelA uttama prAsAdanI dakSiNamAM, naMdanavana nAmanuM kUTa che. te kUTa 500 yojana UMcuM che. tenuM vistRta varNana pUrvavat che. te naMdanavanakUTa upara meghaMkarA nAmanI dikumArI devI rahe che. tenI rAjadhAnI IzAna khUNAmAM che. zeSa varNana pUrvavat che. I/1l. A ja rIte anukramathI sarve kUTa jANavA. pUrva dizAvartI bhavananI dakSiNamAM, dakSiNapUrvamAM rahelA uttama prAsAdanI uttaramAM maMdarakUTa che tyAM upara meghavatI nAmanI dikumArI devI rahe che. tenI rAjadhAnI dakSiNa dizAmAM che. rA. dakSiNa dizAvartI bhavananI pUrvamAM, dakSiNapUrva vidizAvartI uttama prAsAdanI pazcimamAM niSadhakUTa che. tyAM sumeghA nAmanI dikakumArI devI rahe che. tenI rAjadhAnI dakSiNamAM che. lll. dakSiNa dizAvarta bhavananI pazcimamAM, dakSiNapazcima vidizAvartI uttama prAsAdanI pUrvamAM hemavata kuTa che. tyAM hemamAlinI nAmanI dikukamArI devI rahe che. tenI rAjadhAnI dakSiNamAM che. Ill pazcimadizAvartI bhavananI dakSiNamAM, dakSiNa pazcima vidizAvartI uttama prAsAdanI uttaramAM, rajatakUTa che. tyAM suvatsA nAmanI dikakumArI devI rahe che. tenI rAjadhAnI pazcimamAM che. //pI. pazcima dizAvartI bhavananI uttaramAM, uttarapazcima vidizAvartI uttama prAsAdanI dakSiNamAM, rucaka Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35ra | zrI jaMbatIpa prApti satra phUTa che. tyAM vatsamitrA nAmanI dikumArI devI rahe che. tenI rAjadhAnI pazcimamAM che. jJA uttara dizAvartI bhavananI pazcimamAM, uttarapazcima vidizA vartI uttama prAsAdanI pUrvamAM sAgaracitra phUTa che. tyAM vasenA nAmanI dikakumArI devI rahe che. tenI rAjadhAnI uttaramAM che. II uttara dizAvarta bhavananI pUrvamAM, uttarapUrva vidizAvartI uttama prAsAdanI pazcimamAM vajakTa che. tyAM balAhakA nAmanI dikumArI devI rahe che. tenI rAjadhAnI uttaramAM che. 179 kahi NaM bhaMte ! NaMdaNavaNe balakUDe NAmaM kUDe paNNatte ? goyamA ! maMdarassa pavvayassa uttarapurathimeNaM, ettha NaM NaMdaNavaNe balakUDe NAmaM kUDe paNNatte / evaM jaM ceva harissahakUDassa pamANaM rAyahANI ya, taM ceva balakUDassavi, NavaraM balo devo, rAyahANI uttarapurasthimeNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! naMdanavanamAM balakUTa nAmanA kUTa kyAM che? uttara- he gautama! naMdanavanamAM maMdara parvatanI uttarapUrvamAM balakUTa nAmanuM kUTa che. te kUTa ane tenI rAjadhAnInuM pramANa, vistAra vagere harissahakUTanI samAna che. tenA adhiSThAyaka bala nAmanA deva che ane tenI rAjadhAnI uttarapUrvamAM che. llA vivecana : prastuta sUtramAM meruparvata uparanA bIjA naMdanavananuM varNana che. naMdanavanasthAna - meruparvatanI 500 yojananI UMcAI para, meruparvatanI cAre bAju valayAkAre A vana sthita che. teno cakravAla vikhaMbha 500 yojana che. vAtaMri vimo - mekhalAnA bhAgamAM parvatonI pahoLAI be prakAre hoya che. eka bahAranI ane bIjI aMdaranI. naMdanavananI bahAranI bAju meru parvatanI pahoLAIne (pa00 yojananI UMcAIe meru parvatanI pahoLAI) 'bAhya parvata vikhaMbha' kahe che. meruparvata mULamAM 10,000 yojana lAMbo-pahoLo che. upara jatAM pratyeka yojane tenI pahoLAI 1 yojana jeTalI ghaTatI jAya che. 500 yojana UMce tenI pahoLAI 45 yojana jeTalI ghaTI jAya che. 10000 yojanamAMthI 4pa yojana bAda karatA prApta 9,954 yojana pahoLAI bAhya merunI pahoLAI aMtarivilaMbo -naMdanavananI aMdaranI bAjue meru parvatanI pahoLAI, AtyaMtara girivijhaMbha kahevAya che. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 353 | naMdanavanano cakravAla vikhaMbha 500 yojana che. pUrva-pazcima ke uttara-dakSiNa be bAjuno cakravAla vikhaMbhano saravALo karatAM naMdanavananI sarva maLIne pahoLAIno yoga 1,000 yojana thAya che. tene naMdanavana kUTAdi naMdanavanamAM merunA bAhya vikhaMbhamAMthI bAda karatA (9,954 yo.-1,0005) prApta 8,954 yo. pahoLAI, naMdanavananI aMdara merunI pahoLAI che. naMdanavanamAM sihAyatanAdi - naMdanavanamAM meruthI 50 yojana dUra 4 siddhAyatana, 4 prAsAda, nava phUTa che. te strArthathI spaSTa che. naMdanavananuM balaTa - naMdanavananI IzAna vidizAmAM je prAsAda che tenA paNa IzAnakoNamAM A navamuM balakUTa sthita che. te mULamAM 1,000 yojana lAMbu, pahoLuM che. naMdanavana 500 yojananuM ja hovAthI te kUTapa00 yojana naMdanavananI bahAra AkAzamAM adhdhara sthita che. naMdanavana pramANAdi - methI 50 yojana dUra vana vigata sthAna AkAra vecavAlA bAhya. viSkama vikhaMbha bAhya meru. paridhi Abhyatara | AtyaMtara meru viSkama paridhi siddhAyatana puSkariNI| prAsAda | yojana cAra meru valayAkAra 5OO |9,954 [ 31,479 | 8,954 28,316f cAre | cAra | cAra | vidizAmAM parvata | goLa | yo. yo. yojanA | yojana | dizAmAM vidizAmAM puSkariNI| bebe kUTa, upara vacce cAre|navamuM IzAna 5OO vidizAmAM phUTavidizAnA tho.nI cAra | prAsAdanI UMcAI paNa. IzAnamAM para maMdaraparvata H somanasavana - 180 kahi NaM bhaMte ! maMdarae pavvae somaNasavaNe NAmaM vaNe paNNate? goyamA ! NaMdaNavaNassa bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo addhatevaDhei joyaNa sahassAI uDDaM uppaittA, ettha NaM maMdare pavvae somaNasavaNe NAmaM vaNe paNNattepaMcajoyaNasayAiM cakkavAlavikkhaMbheNaM, vaTTe, valayAkAra-saMThANasaMThie, je NaM maMdaraM pavvayaM savvao samaMtA saMparikkhittANaM ciTThai- cattAri joyaNasahassAI duNNi ya bAvattare joyaNasae aTTha ya ikkArasabhAe joyaNassa bAhiM girivikkhaMbheNaM, terasa Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 354] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra joyaNasahassAI paMca ya ekkAre joyaNasae chacca-ikkArasa-bhAe joyaNassa bAhiM giripariraeNaM, tiNNi joyaNasahassAI duNNi ya bAvattare joyaNasae aTTha ya ikkArasabhAe joyaNassa aMto girivikkhaMbheNaM, dasa joyaNasahassAI tiNNi ya auNApaNNe joyaNasae tiNNi ya ikkArasabhAe joyaNassa aMto giripariraeNaM / se NaM egAe paumavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhitte, vaNNao jAva AsayaMti / evaM kUDavajjA sacceva NaMdaNavaNa vavvayA bhANiyavvA, taM ceva ogAhiUNa jAva pAsAyavaDeMsagA sakkIsANANaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! maMdara parvata upara somanasa nAmanuM vana kyAM che? uttara- he gautama ! naMdanavananA bahu samatala ane ramaNIya bhUmibhAgathI 2,500(bAsaTha hajAra pAMcaso) yojana UMce maMdara parvata upara somanasa nAmanuM vana che. teno cakravAla vikhaMbha 500 yojana che, te goLa-valayAkAre che. te maMdaraparvatanI cAre bAju patharAyeluM che. te vananI bahAra meruparvatanI pahoLAI cAra hajAra, baso botera pUrNAka ATha agiyArAMza yojana (4,272 ja yo.) che. tenI paridhi tera hajAra, pAMcaso agiyAra pUrNAka cha agiyArAMza yojanA (13,511 yo.) che. te somanasa vananI aMdara meru parvatanI pahoLAI traNa hajAra, baso botera pUrNAka ATha agiyArAMza yojana (3,272 - yo.) che, parvatanA aMdaranA bhAgamAM saMlagna tenI paridhi dasa hajAra, traNaso ogaNapacAsa pUrNAka traNa agiyArAMza (10,349 yo.) che. te eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDathI cAre bAjuthI gherAyeluM che. tenuM vistRta varNana pUrvavatu che. yAvata tyAM deva-devIo Azraya le che, vizrAma kare che. kUTo sivAyanuM zeSa saMpUrNa varNana naMdanavananI samAna che. temAM meru parvatathI 50 yojana dUra zakrendra ane IzAnendranA uttama prAsAda che. te sarva varNana pUrvavat jANavuM. vivecana : somanasavana prAsAdAdi . prastuta sUtramAM meruparvatanA cAra vanamAMthI trIjA somanasa vananuM varNana che. somanasavana sthAna - meruparvata upara 63,000 yojananI UMcAIe ane naMdanavanathI da2,500 yojana UMce valayAkAre A vana sthita che. A vanamAM kUTa nathI. somanasa vananI vAvaDIonA nAma :- somanasavanamAM meruparvatathI 50 yojana dUra IzAna vidizAmAM sumanA, saumanasA, saumanAMsA, manoramA; agnividizAmAM uttarakuru, devakuru, vAriSeNa, Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 355 sarasvatI; naitratya vidizAmAM vizAlA, mAghabhadrA, abhayasenA, rohiNI ane vAyavya vidizAmAM bhadrotarA, bhadrA, subhadrA, bhadrAvatI nAmanI vAvaDIo che. somanasavanaH sthAna AkAra cakravAla viplabha bAhya meru viplabha bAla AtyaMtara AtyaMtara | merUparvatathI 50 yojana dUra vanavigata meru | meru paridhi | viplabha | paridhi | sivAyatana puSkariNI prAsAda. meru. 4,27ra 13,511 3,27ra 5OO yo. meru parvata |valayAkAra| upara s,000 yojananI UMcAIe 10,349 | 4 dizAmAM cAre vidizA | 4-4 4mAM 4-4 | puSkariNI nI vacce 4 vidizAmAM yAM. yo. maMdaraparvata H paMDakavana :181 kahi NaM bhaMte ! maMdarapavvae paMDagavaNe NAmaM vaNe paNNatte ? goyamA ! somaNasavaNassa bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo chattIsaMjoyaNasahassAiM uDDe uppaittA ettha NaM maMdare pavvae siharatale paMDagavaNe NAmaM vaNe pnnnntte| cattAri cauNaue joyaNasae cakkavAla-vikkhaMbheNaM, vaTTe, valayAkArasaMThANasaMThieje NaM maMdaracUliyaM savvao samaMtA saMparikkhittANaM ciTThai / tiNNi joyaNasahassAI egaM ca bAvaTuM joyaNasayaM kiMcivisesAhiyaM parikkheveNaM / se NaM egAe paramavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM jAva devA AsayaMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! maMdara parvata upara paMDakavana nAmanuM vana kyAM che? uttara- he gautama! somanasavananA bahu samatala ane ramaNIya bhUmibhAgathI 36,000(chatrIsa hajAra) yojana UMce maMdara parvatanA zikhara tala upara paMDakavana nAmanuM vana che. teno cakravAla vikhaMbha 494(cAraso corANuM) yojanAno che, te vana goLa-valayAkAre che. te maMdaraparvatanI cUlikAnI cAre bAju patharAyeluM che. tenI paridhi sAdhika 3,12(traNa hajAra ekaso bAsaTha) yojana che. te eka pAvaravedikAthI ane eka vanakhaMDathI gherAyeluM che. yAvatu aneka deva-devIo tyAM Azraya le che. 182 paMDagavaNassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM maMdaracUliyA NAmaM cUliyA pnnnnttaa| cattAlIsaM joyaNAI uDDe uccatteNaM, mUle bArasa joyaNAI vikkhaMbheNaM, majjhe aTTha joyaNAI vikkhaMbheNaM, uppiM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM / mUle sAiregAI sattattIsaM joyaNAI parikkheveNaM, majjhe sAiregAiM paNavIsaM joyaNAI parikkheveNaM, uppi Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u47 zrI jatIpa prajJapti sutra sAiregAiM bArasa joyaNAI parikkheveNaM, mUle vitthiNNA, majjhe saMkhittA, uppi taNuyA gopuccha saMThANasaMThiyA, savvaveruliyAmaI, acchaa| sANaM egAe paramavaraveiyAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samaMtA sNprikkhittaa| bhAvArtha :- paMDaka vananA barAbara madhyabhAgamAM maMdara cUlikA nAmanI cUlikA che. te cAlIsa yojana UMcI che. te mULamAM bAra yojana, madhyamAM ATha yojana ane upara cAra yojana pahoLI che. mULamAM tenI paridhi kaMIka adhika sADatrIsa(37) yojana, madhyabhAgamAM sAdhika paccIsa(25) yojana ane upara sAdhi pAra(12) yona che. te bhUmA vistIe[-paDoNI, madhyamAM saisI ane 652 (tanu)-pAtaNI che. teno AkAra UMcA karelA gopuccha jevo che. te saMpUrNa vairtha(nIlama)ratnamaya ujjavaLa che. te eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI comera gherAyelI che. 183 uppiM bahusamaramaNijje bhUmibhAge jAva siddhAyayaNaM bahumajjhadesabhAe kosaM AyAmeNaM, addhakosaM vikkhambheNaM, desUNagaM kosaM uTTuM uccatteNaM, aNegakhaMbhasaya saNNiviDhe jAva vaNNao / bhAvArtha - te cUlikAnI upara bahu samatala ane suMdara bhUmibhAga che. tenI madhyamAM siddhAyatana che. te eka gAu lAMbu, ardhA gAu pahoLuM, kaMIka nyUna eka gAu(1,440 dhanuSya) UMcu che, te seMkaDo thAMbhalA para sthita che yAvatuM tenuM varNana pUrvavat jANavuM. 184 maMdaracUliyAe NaM puratthimeNaM paMDagavaNaM paNNAsaM joyANAI ogAhittA, ettha NaM mahaM ege bhavaNe paNNatte / evaM jacceva somaNasa-vaNe puvvavaNio gamo bhavaNANaM, pukkhariNINaM, pAsAyavaDeMsagANa ya, so ceva Neyavvo jAva sakkIsANa-vaDeMsagA teNaM ceva parimANeNaM / bhAvArtha :- maMdaraparvatanI cUlikAnI pUrvamAM, paMDakavanamAM 50 yojana dUra eka vizALa bhavana che. puSkariNIo, prAsAda AdinuM pramANa, vistAra Adi somanasa vana pramANe jANavA. zakrendra ane IzAnendra tenA adhiSThAyaka deva che. tenuM varNana pUrvavat che. 185 paMDagavaNe NaM bhaMte ! vaNe kai abhiseyasilAo paNNattAo? goyamA ! cattAri abhiseyasilAo paNNattAo, taM jahA- paMDusilA paMDukaMbala- silA rattasilA raktakaMbalasilA / bhAvArtha:- prazra-bhagavana ! paMjavanamA usI abhiSe zikSAmaocha? Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | u57 gautama! tyAM yA mamizilAmo cha.temApramAcha- (1) pAMDuzilA, (2) pAlazikSA, (3) 24-zikSA (4) 24daezikSA. 28 kahiM NaM bhaMte ! paMDagavaNe paMDusilA NAmaM silA paNNattA ? goyamA ! maMdaracUliyAe purathimeNaM paMDagavaNapurathimaperaMte, ettha NaM paMDagavaNe paNDusilA NAmaM silA paNNattA / uttaradAhiNAyayA, pAINapaDINavitthiNNA, addhacaMdasaMThANasaMThiyA, paMca joyaNasayAI AyAmeNaM, aDDAijjAI, joyaNasayAI vikkhambheNaM, cattAri joyaNAi bAhalleNaM, savvakaNagAmaI acchA saNhA jAva paDirUvA / veiyAvaNasaMDeNaM savvao samaMtA saMparikkhittA, vaNNao / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! paMDakavanamAM pAMDuzilA nAmanI zilA kyAM che? uttara- he gautama ! maMdaracUlikAnI pUrvamAM, paMDakavananI pUrva sImAMte pAMDuzilA nAmanI zilA che, te uttara dakSiNa lAMbI ane pUrvapazcima pahoLI che. teno AkAra ardhacaMdra jevo che. te 500 yojana lAMbI, 250 yojana pahoLI ane 4 yojana jADI che. te saMpUrNa suvarNamaya ane svaccha che, te padmavaravedikA ane vanakhaMDathI comera gherAyelI che. tenuM varNana pUrvavat che. 187 tIse NaM paMDusilAe cauddisiM cattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA jAva toraNA, vaNNao / tIse NaM paNDusilAe uppiM bahusamaraNijje bhUmibhAge paNNatte jAva devA Asayati / tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe uttaradAhiNeNaM ettha NaM duve abhiseya sIhAsaNA paNNattA, paMca dhaNusayAI AyAmavikkhaMbheNaM, aDDAijjAI dhaNusayAI bAhalleNaM, sIhAsaNavaNNao bhANiyavvo vijyduusvjjo| tattha NaM je se uttarille sIhAsaNe, tattha NaM bahUhiM bhavaNavaGvANamaMtarajoisiya- vemANiehiM devehiM devIhi ya kacchAiyA titthayarA abhisiMcaMti / ___ tattha NaM je se dAhiNille sIhAsaNe tattha NaM bahUhiM bhavaNavai jAva vemANi- ehiM devehiM devIhi ya vacchAiyA titthayarA abhirsicaMti / / bhAvArtha :- pAMDuzilAnI cAre dizAomAM traNa traNa pagathiyAvALI sIDIo yAvatuM toraNa che. tenuM varNana pUrvavat che. te pAMDuzilA upara samatala ane suMdara bhUmibhAga che yAvatuM tyAM aneka deva-devIo vizrAma kare che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u58 | zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra te bahu samatala, ramaNIya bhUmibhAganI vaccamAM uttara ane dakSiNamAM be abhiSeka siMhAsana che. te 500 dhanuSya lAMbA, pahoLA ane 250 dhanuSya UMcA che. vijaya nAmanA vastra sivAya, siMhAsananuM varNana pUrvavat jANavuM. tyAMnA uttaradizAvartI siMhAsana upara ghaNA bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika deva-devIo, kacchAdi ATha(1 thI 8) vijayomAM janma pAmelA tIrthakaronA janmAbhiSeka kare che. tyAMnA dakSiNavartI siMhAsana upara ghaNA bhavanapati Adi deva-devIo vatsAdi ATha (9 thI 16) vijayomAM janma pAmelA tIrthakaronA janmAbhiSeka kare che. 188 kahi NaM bhaMte ! paMDagavaNe paMDukaMbalAsilA NAmaM silA paNNattA ? goyamA ! maMdaracUliyAe dakkhiNeNaM, paMDagavaNadAhiNaperate, etthaNaM paMDagavaNe paMDukaMbalAsilA NAmaM silA paNNattA / pAINapaDINAyaNA, uttaradAhiNavitthiNNA, evaM taM ceva pamANaM vattavvayA ya bhANiyavvA jAva tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege sIhAsaNe paNNatte, taM ceva sIhAsaNappamANaM / tattha NaM bahUhiM bhavaNavai jAva bhArahagA titthayarA abhisiNcNti| bhAvArtha :- praza- mAvan ! 54vanamA pArazilA nAmanI zikSA yA cha ? uttara- he gautama! maMdaraparvatanI cUlikAnI dakSiNamAM, paMDakavananA dakSiNI sImAMta pAMDUkaMbalazilA nAmanI zilA che. te pUrvapazcima lAMbI ane uttaradakSiNa pahoLI che. tenuM pramANa, vistAra Adi pUrvavat che thAvatuM tenA bahu samatala ane ramaNIya bhUmibhAganI barAbara madhyamAM eka vizALa siMhAsana che. tenuM varNana pUrvavatu che. tyAM bhavanapati Adi deva-devIo, bharata kSetramAM janma pAmelA tIrthakaronA janmAbhiSeka kare che. 189 kahi NaM bhaMte ! paMDagavaNe rattasilA NAmaM silA paNNattA ? goyamA !maMdaracUliyAepaccatthimeNaM,paMDagavaNapaccatthimaperate, etthaNaM paMDagavaNe rattasilA NAmaM silA paNNattA / uttaradAhiNAyayA, pAINapaDINavitthiNNA jAvataM ceva pamANaM savva-tavaNijjAmaI acchA saNhA jAva paDirUvA / uttaradAhiNeNaM e ttha NaM duve sIhAsaNA paNNattA- tattha NaM je se dAhiNille sIhAsaNe tattha NaM bUhahiM bhavaNavai jAva pamhAiyA titthayarA abhisiMcaMti / tattha NaM je se uttarille sIhAsaNe tattha NaM bahUhiM bhavaNavai jAva vappAiyA titthayarA abhisiMcaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! paM'vanamA 2tazimA nAmanI zikSA yA cha ? Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 359 uttara- he gautama ! maMdara cUlikAnI pazcimamAM, paMDakavananA pazcimI sImAMte raktazilA nAmanI zilA che. te zilA uttaradakSiNa lAMbI, pUrvapazcima pahoLI che. tenuM pramANa, vistAra Adi pUrvavat che. te saMpUrNa tapanIya, suvarNamaya ane svaccha che. tenI uttara ane dakSiNa dizAmAM be siMhAsano che. tyAnAM dakSiNI siMhAsana upara ghaNAM bhavanapati Adi deva-devIo pakSmAdi ATha(17 thI 24) vijayomAM janma pAmelA tIrthaMkaronA janmAbhiSeka kare che. tyAMnA uttarI siMhAsana upara ghaNAM bhavanapati Adi deva, devIo vaprAdi ATha (25 thI 32) vijayomAM janma pAmelA tIrthaMkaronA janmAbhiSeka kare che. 190 kahi NaM bhaMte ! paMDagavaNe rattakaMbalasilA NAmaM silA paNNattA ? goyamA ! maMdaracUliyAe uttareNaM, paMDagavaNauttaracarimaMte, ettha NaM paMDagavaNe rattakaMbalasilA NAmaM silA paNNattA - pAINapaDINAyayA, udINadAhiNavitthiNA, savva-tavaNijjAmaI acchA jAva majjhadesabhAe sIhAsaNaM, tattha NaM bahUhiM bhavaNavai jAva erAvayagA titthayarA abhisiMcaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan paMDakavanamAM raktakaMbalazilA nAmanI zilA kyAM che ? he gautama ! maMdaraparvatanI cUlikAnI uttaramAM, paMDakavananA uttarI sImAMte raktakaMbazilA nAmanI zilA che. te pUrvapazcima lAMbI ane uttaradakSiNa pahoLI che. te saMpUrNatayA tapanIya suvarNamaya ane ujjavaLa che. tenI barAbara madhyamAM eka siMhAsana che. tyAM bhavanapati Adi ghaNAM deva-devIo airavata kSetramAM janma pAmelA tIrthaMkaronA janmAbhiSeka kare che. vivecana : prastuta sUtromAM meru parvatanA cAra vanamAMthI cothA paMDaga vananuM varNana che. paMDakavana sthAna H- meru parvatanI navvANuM hajA2(99,000) yojananI UMcAIe arthAt meru parvatanI Toca upara AveluM che. paMDakavana somanasavanathI chatrIsa hajAra(36,000) yojana UMcuM che. paMDakavana pramANa :- meruparvatanA zikharanI pahoLAI hajAra yojananI che. meruparvatanI pahoLAI eka yojane yojana ane 11 yojane 1 yojana ghaTe che. 99,000 yojananI UMcAI e te 9,000 yojana ghaTI jAya che. mULamAM meru parvatanI 10,000 yojananI pahoLAI che. temAMthI 9,000 yojana ghaTI javAthI zikhara tala para 1,000 yojananI pahoLAI rahe che. tenI madhyamAM 12 yojananI pahoLAI dharAvatI cUlikA che. te bAda karatAM 1,000-12 = 988 yojana rahyA. tenuM ardha arthAt 494 yojanano paMDakavanano cakravAla vidhyuMbha che. pUrvanA traNe vana meruparvatane vIMTaLAIne rahyA che, tema A cothuM paMDakavana merucUlikAne vIMTaLAIne Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36o | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra rahyuM che. tethI te paNa cakravAla vikhaMbha dharAve che. tenI paridhi sAdhika 3,12(traNa hajAra, ekaso bAsaTha) yojana che. paMDakavana gata siddhAyatanAdi:- merucUlikAthI 50 yojana dUra paMDakavanamAM cAra dizAmAM 4 siddhAyatana che. vidizAmAM cAra-cAra puSkariNIo che. tenA nAma A pramANe che- IzAna vidizAmAM paMDrA, prabhAva, suraktA, raktAvalI; agnidizAmAM-kSIrarasA, ikSurasA, amRtarasA, vArUNI; naiRtya vidizAmAMzaMkhotarA, zaMkhA, zaMkhAvartA, balAhakA; vAyavya vidizAmAM-puSpottarA, puSpavatI, supuSpA, puSpamAlinI. cAre vidizAmAM pappakariNIonI vacce eka-eka prAsAda che. temAMthI agni ane naitraRtyakoNanA prAsAda zakrendranA che ane vAyavya ane IzAna koNanA prAsAda IzAnendranA che. paMDakavanagata abhiSeka zilAo :- paMDakavanamAM jinezvara bhagavAnanA abhiSeka yogya cAra zilAo che. tIrthaMkara paramAtmA janme te samaye zakrendra bALa prabhune meru parvata upara ane paMDakavanamAM laIne Ave che ane paMDakavananI zilA uparanA siMhAsana para paMDakavanamAM abhiSeka zilAo bALa prabhune laIne bese che. anukrame 64 indro tIrthodakathI bALaprabhuno abhiSeka kare che, snAna karAve che. ) " A abhiSeka zilAo paMDakavananI cAre dizAmAM vana sImAMte sthita che. pUrva ane pazcimanI zilAo uttara-dakSiNa lAMbI ane pUrva pazcima pahoLI che. uttara ane dakSiNanI zilAo pUrva pazcima lAMbI ane uttara dakSiNa pahoLI che. A cAre zilAo ardhacaMdrAkAre athavA dhanuSyAkAre sthita che. teno vakrabhAga cUlikAnI tarapha che ane potapotAnI dizA tarapha saraLa-sIdhI che. pAMDu zilA ane pAMDukaMbalazilA zveta suvarNamaya che. rakta zilA ane rakta kaMbala zilA rakta suvarNamaya che. pUrva pazcimanI zilA para be-be siMhAsana che ane uttara dakSiNanI zilA para eka-eka siMhAsana che. pUrva dizAnA uttaravartI siMhAsana para pUrva mahAvideha kSetranI, sItAnadInI uttaravartI kacchAdi (1thI 8) vijayanA tIrthakaronA, dakSiNavartI siMhAsana para pUrva mahAvideha kSetranI, sItAnadInI dakSiNavartI vatsAdi ATha(9 thI 16) vijayanA tIrthakaronA abhiSeka thAya che. - pazcima dizAnA dakSiNavartI siMhAsana para pazcima mahAvideha kSetranI sItodA nadInI dakSiNavartI padmAdi ATha (17 thI 24) vijayanA tIrthakaronA abhiSeka thAya che. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 31 | pazcima dizAnA uttaravartI siMhAsana para pazcima mahAvideha kSetranI, sItodA nadInI uttaravartI vaprAdi ATha (25 thI 32) vijayanA tIrthakarono abhiSeka thAya che. uttara ane dakSiNa dizAnA siMhAsana para airAvata, bharata kSetranA tIrthakaronA abhiSeka thAya che. A pramANe meru parvata upara abhiSeka karavAnA cha Asano che, tyAM eka sAthe mahAvideha kSetranA cAra athavA bharata-airAvata kSetranA be tIrthakaronA abhiSeka thAya che, tIrthakaronA janma madhyarAtrie thAya che. mahAvideha kSetramAM madhyarAtrie tIrthakaranA janma thAya tyAre bharata, airAvata kSetramAM madhyAhnakALa hoya che tethI mahAvideha kSetra ane bharata-airAvata kSetramAM tIrthakaronA janma eka sAthe thatA nathI. kALanI bhinnatAnA kAraNe aDhIdvIpamAM eka sAthe 30 tIrthakarano janma thato nathI. pAMca bharata, pAMca airAvatanI apekSAe utkRSTa 10 ane pAMca mahAvidehanI apekSAe utkRSTa 20 tIrthakaronA janma eka sAthe thAya che. paMDakavanagata meru cUlikA - paMDakavananI vacce meruparvatanI coTalI jevI cUlikA che. te 40 yojana UMcI che. te mULamAM 12 yojana pahoLI che. te cUlikAnI pahoLAI pratyeka yojane yojana arthAt dara pAMca yojane 1 yojana ghaTe che. tethI cAlIsa yojane ATha yojana ghaTavAthI(12-8 = 4) upara te 4 yojana pahoLI che. paMDakavana abhiSekazilAo - sthAna AkAranuM cavAlI pariddhi vikhaMbha meru | valayA kAra | parvata 4 dizAnI abhiSekazilA siMhAsana 50 yojana dUra vana vigata lAMbI |pahoLI jADI | AkAra | laMbAI|UMcAI | siddhA puSkariNI| prAsAda 500 rapa0 | 4 | ardha 5OO ra50 4 | cAre | puSkariNI yo. | yo. | yo. || dhanu. | dizAmAM | vidizAmAM vacce cAra | cAra- | cAra pUrva-pazcimanI abhiSekazilA para cAra 2-2 ane uttara-dakSiNanI zilA para 1-1 siMhAsana hoya che. sAdhika 31ra yo. yojana upara 9i9OOK yo. nI uMcAIe maMdara parvatanA traNa kAMDa :191 maMdarassa NaM bhaMte ! pavvayassa kai kaMDA paNNattA ? goyamA ! tao kaMDA paNNattA, taM jahA- heTThille kaMDe, majjhimille kaMDe, 3varitte vaDe bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! maMdaraparvatanA keTalA kAMDa-vibhAgo che? uttara- he gautama! tenA traNa vibhAga che- (1) nIceno vibhAga (2) vacceno vibhAga (3) uparano vibhAga. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 2 | zrI jaMbUDhIpa prajJapti sUtra 192 maMdarassa NaM bhaMte ! pavvayassa heTThille kaMDe kaivihe paNNate ? goyamA ! cauvvihe paNNatte, taM jahA- puDhavI, uvale, vaire, sakkarA ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bhaM425tanA nIyana vibhaUTH 241 2 cha ? uttara-3 gautama! tenA yA2 52 cha. te mA pramA- (1) mATImaya (2) 5002maya (3) 024maya (4) isrAmaya. 193 majjhimille NaM bhaMte ! kaMDe kaivihe paNNatte ? goyamA ! cauvvihe paNNatte, taM jahA- aMke, phalihe, jAyarUve, rayae / bhAvArtha :- prazra- bhagavan ! madhyama vibhAganA 241 2 cha ? uttara- he gautama ! tena yAra 52 cha. (1) ratnamaya (2) 26Timaya (3) suvAmaya (4) 24tamaya. 194 uvarille kaMDe kaivihe paNNatte ? goyamA ! egAgAre paNNatte savvajaMbUNayAmae / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! 6paritana vimAna 3240 prA2 cha ? uttara- gautama ! te me prakArano che. te saMpUrNa jaMbUnada suvarNamaya che. 195 maMdarassa NaM bhaMte ! pavvayassa heTThille kaMDe kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? goyamA ! egaM joyaNasahassaM bAhalleNaM paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! maM42 patino nAyano vimATo yo cha ? uttara- 3 gautama! te 2 (1,000) yona yo cha. 196 majjhimille kaMDe pucchA, goyamA ! tevaDhi joyaNasahassAI bAhalleNaM pnnnntte| bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! bha62 patino madhyamavimA so yo cha ? uttara- he gautama ! te sa6 12 (53,000) sa6 4012 yo4na yo cha. 197 uvarille pucchaa|goymaa! chattIsaM joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNatte / evAmeva saphuvvAvareNaM maMdare phavvae egaM joyaNasayasahassaM savvaggeNaM paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! maMdara parvatano paritana vibhAga keTalo UMco che? 6ttara-gautama! te 35,000(chatrIsA2) yonAyo che. prabhAtenI yA'nae pribhaae| 1,000 + 53,000 + 35,000 = 1,00,000( 5) yona che. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 33] meru parvatanA traNa kAMDa vivecana :prastuta sUtromAM meru parvatanA traNa kAMDanuM varNana che. kAMDa = viziSTa bhAga. meruparvatanA traNa vibhAga che. - homa = . tRtIya 6is = ~-30 pa--- = meru parvata prathama vibhAga - 1,000 yojana UMDA bhUmigata meru. parvatane aghatana kAMDa-nIceno vibhAga kahe che. te mATI, pASANAdimaya che. = Pno najAkata , | ebA kha yona - EUR1 # ke - E - meru parvatano bIjo vibhAga - sama pRthvIthI 3,000 yojana sudhInA merunA madhya vibhAgane madhyakAMDa kahe che. bhadrazAlavana, naMdanavana ane somanasavana te traNe vana madhyakAMDamAM che. ! kema - gh Gh - ke 1 - uis - --62 --i ' dvatIya -- 04th & - + ' + + " CAR. + meru parvatano trIjo vibhAga :- meru parvatanA uparanA aMtima 36,000 yojananA uparI vibhAgane uparitana kAMDa kahe che. temAM cothuM paMDagavana Ave che.tenA upara 40 yojana UMcI meru parvatanI cUlikA che. jamInagata UMDAI ane cUlikA sAthe merunI UMcAI eka lAkha ane cAlIsa yojananI che.] maMdara parvatanA soLa nAma :198 maMdarassa NaM bhaMte ! pavvayassa kai NAmadhejjA paNNattA ? goyamA ! solasa NAmadhejjA paNNattA, taM jahA maMdara meru maNorama, sudaMsaNa sayaMpabhe ya girirAyA / rayaNoccayae siloccae, majjhe logassaNAbhI ya // 1 // acche ya sUriyAvatte, sUriyAvaraNe ti ya / uttame ya disAdI ya, vaDeMsae ya solase // 2 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! maMdaraparvatanAM keTalAM nAma che? uttara- he gautama ! maMdaraparvatanAM 16 nAma che - (1) maMdara, (2) meru, (3) manorama, (4) sudarzana, (5) svayaMprabha, (6) girirAja, (7) ratnoccaya, (8) ziloccaya, (9) lokamadhya, (10) lokanAbhi, (11) accha, (12) sUryAvarta, (13) sUryAvaraNa, (14) uttama athavA uttara, (15) digAdi (16) avataMsa. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 4 | zrI jatIpa prApti satra 199 se keNaguNaM bhaMte ! evaM kuccai maMdare pavvae, maMdare pavvae ? / goyamA ! maMdare pavvae maMdare NAmaM deve parivasai mahiDDie jAva paliovamaTThiiese teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai maMdare pavvae, maMdare pavvae / aduttaraM taM ceva / bhAvArtha:-prazra- bhagavana ! bhaMha25rvatane bhaMha parvata vArnu shur| cha? uttara- he gautama ! maMdaraparvata upara maMdira nAmanA parama RddhizALI, eka palyopamanI sthitivALA deva rahe che, tethI te parvata maMdara parvata kahevAya che athavA tenuM A nAma zAzvata che. nIlavaMta varSadhara parvata :200 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve NIlavaMte NAmaM vAsaharapavvae paNNate? goyamA ! mahAvidehassa vAsassa uttareNaM, rammagavAsassa dAhiNeNaM, purathimilla lavaNasamudassa paccatthimeNaM, paccatthimilla-lavaNasamudassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve NIlavaMte NAmaM vAsaharapavvae paNNatte- pAINapaDINAyae, udINadAhiNa-vitthiNNe, NisahavattavvayA NIlavaMtassa bhANiyavvA, NavaraM jIvA dAhiNeNaM, dhaNupuTuM uttareNaM / bhAvArtha :- prazna- magavan ! *pUdvIpamA nAmavaMta nAmano varSa32 parvata yAM cha ? uttara- he gautama ! jaMbudvIpamAM mahAvidehakSetranI uttaramAM, ramyakukSetranI dakSiNamAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM, pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM nIlavaMta nAmano varSadhara parvata sthita che. te pUrvapazcima lAMbo ane uttaradakSiNa pahoLo che. tenuM saMpUrNa varNana niSadhaparvatanI samAna jANavuM. vizeSatA e che ke- tenI jIvA dakSiNamAM che ane dhanu pRSTha uttaramAM che. 201 ettha NaM kesarihaho / dAhiNeNaM sIyA mahANaI pavUDhA samANI uttarakuruM ejje mANI ejjemANI jamagapavvae NIlavaMta-uttarakuru-caMderAvaNa mAlavaMtaddahe ya duhA vibhayamANI-vibhayamANI caurAsIe salilAsahassehiM ApUremANI-ApUremANI bhaisAlavaNaM ejjemANI-ejjemANI maMdaraM pavvayaM dohiMjoyaNehiM asaMpattA puratthAbhimuhI AvattA samANI ahe mAlavaMtavakkhArapavvayaM dAlayittA maMdarassa pavvayassa purathimeNaM puvvavidehavAsaM duhA vibhayamANI- vibhayamANI egemegAo cakkavaTTivijayAo aTThAvIsAe-aTThAvIsAe Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 35 | salilAsahassehiM ApUremANI-ApUremANI paMcahiM salilA- sayasahassehiM battIsAe ya salilAsahassehiM samaggA ahe vijayassa dArassa jagaI dAlaittA puratthimeNaM lavaNasamudaM samappei, avasiTuM taM ceva / / evaM NArikatA vi uttarAbhimuhI NeyavvA, NavaramimaM NANattaM-gaMdhAvaivaTTaveyaDDa-pavvayaM joyaNeNaM asaMpattA paccatthAbhimuhI AvattA samANI, avasiTuM taM ceva pavahe ya muhe ya jahA harikaMtA salilA / bhAvArtha - temAM kesarI nAmano draha(dharo) che ane te drahanA dakSiNI dvArathI sItA mahAnadI nIkaLIne te uttarakamAM vahe che. te yamakaparvata temaja nIlavAna, uttarakuru, caMdra, airAvata ane mAlyavAna e pAMca drahane be bhAgamAM vibhakta karatI AgaLa vadhe che. temAM 84,000 nadIo maLe che. tenAthI paripUrNa thaIne te bhadrazAlavanamAM vahe che. maMdaraparvata be yojana dUra rahe tyAre te pUrva tarapha vaLe che, mAlyavaMta vakSaskAraparvatanI nIcethI vahIne maMdaraparvatanI pUrvamAM, pUrvavidehakSetrane be bhAgamAM vibhakta karatI AgaLa vadhe che. eka eka cakravartI vijayanI aThyAvIsa aThyAvIsa hajAra nadIo tene maLe che. A pramANe kula-(28,000 4 16 = 4,48,000) + 84,000 = 5,32,000 nadIothI paripUrNa thaIne te vijaya dvAranI nIcethI jagatane bhedIne, pUrvI lavaNasamudramAM maLI jAya che. zeSa varNana pUrvavat che. te ja rIte nArIkaMtAnadI nIlavaMta parvatanA kesarI drahamAMthI nIkaLI uttarAbhimukha vahe che. tenuM varNana uddagamasthAna, parvata para pravAha kSetra ane dhodhanI apekSAe sItA nadInI samAna jANavuM.) temAM vizeSatA e che ke nArIkatA nadI gaMdhApAtI vRta vaitADhayaparvata eka yojana dUra hoya, tyAMthI te pazcima tarapha vaLI jAya che. zeSa che. udgama ane saMgama sthAne tenA pravAhano vistAra vagere saMpUrNa varNana harimaMtA nadI jevuM ja che. 202 NIlavaMte NaM bhaMte ! vAsaharapavvae kai kUDA paNNatA ? goyamA ! Nava kUDA pattI, te nahIM siddhe NIle puvvavidehe, sIyA ya kitti NArI ya / avaravidehe rammaga, kUDe uvadaMsaNe ceva // 1 // savve ee kUDA paMcasaiyA / rAyahANIo uttareNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nIlavaMta varSadhara parvatanA keTalA kUTa che? uttara- he gautama! tenA nava phUTa che. te A pramANe che- (1) siddhAyatana kUTa, (2) nIlavaMta kUTa, (3) purvavideha kuTa, (4) sItA kuTa, (5) kIrtikuTa, (6) nArIkaMtA kuTa, (7) aparavideha kuTa, (8) ramyaka kUTa, (9) upadarzana kUTa. A badhA kuTa 500 yojana UMcA che. tenA adhipati devonI rAjadhAnIo merunI uttaramAM che. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3s ] zrI jatIpa prajJapti sutra 203 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- NIlavaMte vAsaharapavvae, NIlavaMte vAsahara paSyA ? goyamA ! NIle NIlobhAse, NIlavaMte ya ittha deve mahiDDIe jAva parivasai savvakeliyAmae / ahavA NIlavaMte ya NAme sAsae jAva avaTThie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nIlavaMta varSadhara parvatane nIlavaMta varSadhara parvata kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama ! te nIlavaMta varSadhara parvata nIlavarNavALo, nIla AbhAvALo, saMpUrNa vaiDUrya ratnamaya(nIlamamaya) che. tenA upara parama RddhizALI nIlavaMta nAmanA deva rahe che. tethI te parvata nIlavaMta parvata kahevAya che athavA tenuM A nAma zAzvata che yAvata avasthita che. vivecana : uttara jaMbUdvIpamAM, mahAvideha kSetranA uttarI sImAnta vaiDUrya maNimaya nIlavaMta nAmano varSadhara parvata sthita che. nIlavaMta parvata pramANa, draha, nadI Adi:- nIlavaMta parvatanI jIvA dakSiNamAM che. dhanaHpRSTha uttaramAM che zeSa draha, nadI, nava phUTa vagerenuM varNana niSadha parvata pramANe jANavuM. nIlavaMta varSadhara parvata:| dizA |UMcAI, UMDAI | pahoLAI | bAhA | jIvA | dhanupRSTha | zara | saMsthAna | svarUpa meru | 400 | 100 | 16,842 20,15 9415 1, 24, 346 33,157 vaiDUrya | parvatanI | yojana| yojanA | yojana yojana | yojanA | yojana | yojanA gaLAnA | maNimaya uttaramAM 2 kaLA rA kaLA 9 kaLA | 17 kaLA | AbharaNa jevo 2 kaLA 2myam varSa kema kSetranI dakSiNamAM sItA-nArIkatA nadI - vigata | sItA mahAnadI nArI kAMtA udgama sthAna nIlavAna parvatanuM nIlavaMta parvatanuM kesarI draha kesarI draha 2 | pravAhita thavAnI dizA dakSiNI dvArA uttarI dvAra 3 | parvata para pravAha kSetra | 74ra1 yo. 1 kaLA dakSiNAbhimukha | 74ra1 dho. 1 kaLA uttarAbhimukha Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 367 | dhodha UMcAI 400 yojana 400 yojanA saMsthAna muktAvalI hAra muktAvalI hAra jIhakA laMbAI pahoLAI - jADAI. saMsthAna 4 yojanA 50 yojana 1 yojanA magara macchanA khullA mukha jevuM 2 yojana 25 yojana Oaa yojana magara macchanA khullA mukha jevuM prapAtakuMDa | nArIkaMtA prapAta kuMDa 240 yojana sItA prapAtakuMDa 480 yojanA 1,518 yojana 10 yojanA dakSiNa dvAra 79 yojanA nAma laMbAI-pahoLAI paridhi UMDAI nadI nirgamana dvAra prapAtakuMDagata dvIpa - | | 10 yojanA .. , , , , , , , uttara dvAra sItA dIpa . . laMbAI-pahoLAI paridhi pANInI upara nArIkatA dvIpa . . 64 yojanA 3ra yojana . . 202 yojanA 101 yojanA 2 gAu 1 gAu sItA devI nArIkaMtA devI nArIkatA dvIpa 1 gAu . . . . . . . 1 gAu . .Oaa gAu . . . . . . . . . . . . . Oaa gAu dezona 1 gAu dezona 1 gAu meruparvatathI 2 yojana dUrathI pUrva gaMdhApAtI vRtta vaitADhayathI tarapha vaLe che. eka yojana dUrathI pazcima tarapha vaLe che. adhiSThAyikA devI bhavana sthAna, bhavana laMbAI bhavana pahoLAI bhavana UMcAI sItA dvIpa vaLAMka 10 | pUrva mahAvidehamAM pazcimathI pUrva | ramyapha varSamAM pUrvathI pazcima vahevAnuM kSetra maLatI nadIo 5,32,000 pa6000 Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra vaLAMka pUrve 84,000 28,000 vaLAMka pachI 4,48,000 28,000 12 | saMgama sthAna pUrvI lavaNa samudra pazcimI lavaNa samudra udgama sthAne pahoLAI | UMDAI . .. . . . . . . . 1 yojana . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2pa yojana . . . . . . . . . . . Oaa yojana(ra gAu) 8 samudra milana sthAne pahoLAI UMDAI 250 yojanA 500 yojana 10 yojana 5 yojana ramyaphavarSa kSetra :204 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve rammae NAmaM vAse paNNatte ? goyamA ! NIlavaMtassa uttareNaM, ruppissa dAhiNeNaM, purathima-lavaNasamudassa paccatthimeNaM, paccatthima-lavaNasamuddassa puratthimeNaM, evaM jaha ceva harivAsaM taha ceva rammayaM vAsaM bhANiyavvaM, NavaraM dAhiNeNaM jIvA, uttareNaM dhaNupuTuM, avasesaM taM vevA bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM ramyapha nAmanuM kSetra kyAM che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpamAM ramyaka nAmanuM kSetra nIlavaMta varSadhara parvatanI uttaramAM, rukmi parvatanI dakSiNamAM, pUrvI lavaNa samudranI pazcimamAM, pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM che. tenuM varNana harivarSa kSetra jevuM che. temAM vizeSatA e che ke tenI jIvA dakSiNamAM che ane dhanaHpRSTha uttaramAM che. zeSa varNana harivarSa jevuM che. 205 kahi NaM bhaMte ! rammae vAse gaMdhAvaINAmaM vaTTaveyaDDapavvae paNNatte? goyamA ! NarakaMtAe paccatthimeNaM, NArIkaMtAe purathimeNaM, rammagavAsassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM gaMdhAvAINAmaM vaTTaveyaDDe pavvae paNNatte, jaM ceva viyaDAvaissa vattavvayA taM ceva gaMdhAvaissa vi vaktavvaM / aTTho, bahave uppalAiM jAva gaMdhAvaIvaNNAI gaMdhAvaIppabhAiM; paume ya ittha deve mahiDDIe jAvapaliovamaTThiIe parivasai / rAyahANI sattA Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ramyakSetramAM gaMdhApAtI nAmano vRtta vaitADhaya parvata kyAM che ? uttara- he gautama ! narakaMtA nadInI pazcimamAM, nArIkaMtA nadInI pUrvamAM, ramyakSetranI barAbara madhyamAM gaMdhApAtI nAmano vRta vaitADhaya parvata che. tenuM saMpUrNa varNana harivarSanA vikaTApAtI vRtta vaitADhya parvatanI samAna jANavuM. gaMdhApAtI vRttavaitADhya parvata upara tenA jevAM varNavALA, AbhAvALA aneka utpala, (kamaLa), padma Adi che. tyAM parama RRddhizALI eka palyopamanI sthitivALA padma nAmanA deva rahe che. tethI te parvatanuM nAma gaMdhApAtI che, tenI rAjadhAnI uttaramAM che. 206 sekeNaNaM bhaMte ! evaM vuccai rammae vAse, rammae vAse ? goyamA ! rammae vAse NaM ramme, rammae, ramaNijje, rammae ya ittha deve jAva parivasapha, te tekeLa / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! te ramyavarSa kSetrane ramyak varSa kSetra kahevAnuM zuM kAraNa che ? uttara- he gautama ! te kSetra ramyak = suMdara, ramaNIya che ane temAM ramyak nAmanA deva rahe che. tethI ramyavarSa kSetra kahevAya che. vivecana : ramyak varSa kSetra yugalika kSetra che. ahIM haMmezAM suSamA nAmanA bIjA ArA jevA bhAvo varte che. A kSetra gaMdhApAtI vRtta vaitADhaya parvata ane nArIkatA tathA narakaMtA nAmanI be nadInA kAraNe cAra vibhAgamAM vibhakta che. te sarvanuM varNana harivarSa kSetra pramANe che. ramyak varSa kSetra : dizA pahoLAI bAhA jIvA dhanaHpRSTha meruparvatathI | 8,421 13,361 73,901 uttaramAM, yojana yojana yojana 17nI kaLA zikharI 1 kaLA DrA kaLA parvatanI dakSiNamAM 84,016 yojana 4 kaLA ge parvata madhyamAM gaMdhApAtI nadI kALa saMsthAna nArIkatA | suSamA pathaMka narakatA kALa jevo (laMbacorasa) ane kALa vRtta vaitADhaya parivArarUpa |1,12,000 rukamI varSadhara parvata : 207 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve ruppI NAmaM vAsaharapavvae paNNatte ? goyamA ! rammagavAsassa uttareNaM, heraNNavayavAsassa dAhiNeNaM, puratthimalavaNa Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 | zrI jebalIpa prApti sUtra samudassa paccatthimeNaM, paccatthima-lavaNasamudassa purathimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve ruppI NAmaM vAsaharapavvae paNNatte- pAINapaDINAyae udINadAhiNavitthiNNe, evaM jA ceva mahAhimavaMta vattavvayA sA ceva ruppissa vi, NavaraM dAhiNeNaM jIvA, uttareNaM dhaNupuTuM / avasesaM taM ceva / mahApuMDarIe dahe NarakaMtA mahANaI dAhiNeNaM NeyavvA, jahA rohiyA purathimeNaM gacchai / ruppakUlA uttareNaM NeyavvA, jahA harikaMtA paccatthimeNaM gacchai / avasesaM taM rela | bhAvArtha - prazna- bhagavan! jebUdvIpamAM rukmi nAmano varSadhara parvata kyAM che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpamAM ramyaphavarSanI uttaramAM, haraNyavata varSanI dakSiNamAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM, pazcima lavaNa samudranI pUrvamAM, jaMbUdvIpanI aMdara rukmi nAmano varSadhara parvata che. te pUrvapazcima lAMbo ane uttaradakSiNa pahoLo che. te mahAhimavaMta varSadhara parvata jevo che. temAM vizeSatA e che ke tenI jIvA dakSiNamAM ane tenuM dhanupRSTha uttaramAM che. zeSa saMpUrNa varNana mahAhimavaMta parvata jevuM che. tyAM mahApaMDarIka nAmanuM draha che. tenA dakSiNI dvArathI narakaMtA nadI pravAhita thAya che ane te rohitA nadInI jema pUrvIlavaNa samudramAM maLe che. pyakulA nAmanI nadI mahApuMDarIka drahanA uttara dvArathI pravAhita thAya che ane harimaMtA nadInI jema pazcimI lavaNa samudramAM maLe che. nadI saMbaMdhI zeSa varNana narakatA nadInuM harimaMtA nadInI samAna ane samyakUlA nadInuM rohitA nadInI samAna jANavuM. 208 ruppimmi NaM bhaMte ! vAsaharapavvae kai kUDA paNNattA ? goyamA ! aTTha kUDA paNNattA, taM jahA siddhe ruppI rammaga, NarakatA buddhi ruppakUlA ya / heraNNavae maNikaMcaNe ya, ruppimmi kUDAiM // 1 // savvevi ee paMcasaiyA, rAyahANIo uttareNaM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! rukmi varSadhara parvatanA keTalA kUTa che? uttara- he gautama! tenA ATha phUTa che. te A pramANe che- (1) siddhAyatana phUTa, (2) rukmi kUTa, Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra [ 371 | (3) rakaTa, (4) narakatA kUTa, (5) budviTa, (6) adhyakSA kUTa, (7) hairaNyavata kUTa (8) maNikAMcana kUTA A badhA kUTa pAMcaso pAMcaso yojana UMcA che. tenI rAjadhAnIo uttaramAM che. 209 se keNaTeNaM bhaMte evaM kuccai-ruppI vAsaharapavvae, ruppI vAsaharapavvae ? goyamA ! ruppI NaM vAsaharapavvae ruppI ruppapaTe, ruppiobhAse savvaruppAmae; ruppI ya ittha deve paliovamaTTiIe parivasai / se teNaTeNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te rukmi varSadhara parvatane rukmi varSadhara parvata kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! rukmi varSadhara parvata cAMdIno che tathA rajata prabhA, rajata AbhAvALo ane saMpUrNa rajatamaya che. tyAM eka palyopamanI sthitivALA rukmi nAmanA deva nivAsa kare che. tethI te parvata rukmi varSadharaparvata kahevAya che. vivecana : prastuta sUtromAM rukmi varSadhara parvatanuM varNana che. rukmi pramANa, draha, nadI, kaTAdi - rukmi parvatanA drahAdinuM saMpUrNa varNana mahAhimavaMta parvata jevuM che. nadI diyA...hRpanA sattA nahIM harivaMtA :- narakatA nadI rohitA nadInI jema drahanA dakSiNa dvArathI nIkaLI pUrva tarapha vahI pUrva samudrane maLe che. ruppakUlA nadI harikatA nadInI jema uttara dvArathI nIkaLI pazcima dizAmAM vahIne pazcimI samudrane maLe che. avazeSa ta va :- narakatA nadInI samAna kSetravartI nadI harimaMtA che ane ruppakUlA nadInI samAna kSetravartI nadI rohitA che. tethI te pramANe atideza karavA mATe sUtrakAre tyArapachI avalesa taM veva kahyuM che. mATe te rIte atideza karavo ucita che ke laMbAI-pahoLAI, dhodha vagere saMpUrNa varNana narakatA nadInuM harimaMtA nadI jevuM che ane pyAkUlA nadInuM rohitA nadI jevuM che. rukima parvata - dizA | UMcAI UMDAI | | jIvA | dhanu pRSTha| zara | saMsthAna | svarUpa meru parvatanI | ra00 pa0 4,210 9,276 | sAdhika | pa7,293 7,894 caka- saMpUrNa uttaramAM, | yojanA | yojanA | yojanA | yojana | pa331yojanA | yojana | gaLAnA | rajatahairaNyavata 10 kaLA | lA kaLA | yojana | 10kaLA | 14 kaLA AbharaNa |cAMdImaya kSetranI kaLA dakSiNamAM Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra narakatA ane adhyakUlA nadI - krama vigata narakAMtA udgama sthAna rukima parvatanuM mahApuMDarika draha adhyakUlA rukmi parvatanuM mahApuMDarika draha uttarI dvAra dakSiNI dvAra pravAhita thavAnI dizA parvata upara pravAha kSetra 1,605 yo. 5 kaLA dakSiNAbhimukha sAdhika 200 yojana muktAvalI hAra 1,605 yo. 5 kaLA uttarAbhimukha sAdhika 200 yojana muktAvalI hAra dhodhanI UMcAI saMsthAna jIliMkA laMbAI pahoLAI jADAI saMsthAna 2 yojana 25 yojana 2 gAu khullA mukhavALA magaramaccha jevuM 1 yojanA ].... ( 12 yojanA 1 gAu khullA mukhavALA magaramacchanuM prapAta phaMDa |. 759 yojana nAma narakatA prapAtakuMDa . * * * * :: 6.1 :: * * 6. . laMbAI-pahoLAI | 240 yojanA paridhi . . . . UMDAI.... . . . . . . 10 yojana . . . . . nadI nirgamana dvAra dakSiNa dvAra prapAtakuMDa galIpa dhyakUlA prapAtakuMDa, 120 yojana . . . . . . sAdhika 380 yojana : : : : : : : : : 10 yojana . . . | uttara dvArA nAma narakatA dvIpa | laMbAI-pahoLAI 3ra yojana | pyalA lIpa 16 yojanA sAdhika 50 yojana 2 gAu pariddhi 101 yojanA 2 gAu " pANInI bahAra adhiSThAyikA devI devI bhavana sthAna bhavana laMbAI narakaMtA devI narakatA dvIpa upara 1 gAuM. pyakUlA devI sapTakUlA dvIpa upara - 1 gAu Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 373 bhavana pahoLAI.. bhavana UMcAI * :- . . . . . gA gAu .. Oaa gAu dezona 1 gAu dezona 1 gAu vaLAMka gaMdhApAtI vRtta vaitADhayathI eka yojana dUrathI pUrvatarapha vaLe che. mAlyavaMta vRtta vaitADhayathI ardhA yojana-be gAu dUrathI pazcima tarapha vaLe che. vahevAnuM kSetra pUrvI ramyaka kSetramAM pazcimathI pUrva pazcimI hairaNyavat kSetramAM pUrvathI pazcima maLatI nadIo 56,000 28,000 28,000 14,000 vaLAMka pUrve ( vaLAMka pachI 28,000 14,000 saMgama sthAna pUrvI lavaNasamudra pazcimI lavaNa samudra 13] uddagama sthAne pahoLAI UMDAI 25 yojanA 2 gAu - 1rA yojanA 1 gAu 14 | samudra milana sthAne pahoLAI ra5) yojana 5 yojana 125 yojana rA yojanA haraNyavata varSa kSetra :210 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve heraNNavae NAmaM vAse paNNatte? ___ goyamA ! ruppissa uttareNaM, siharissa dAhiNeNaM, purathima-lavaNasamuhassa paccatthimeNaM, paccatthimAlavaNasamuddassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve heraNNavae vAse paNNatte / evaM jaha ceva hemavayaM taha ceva heraNNavayaM pi bhANiyavvaM, NavaraM jIvA dAhiNeNaM, uttareNaM ghaNupuTuM / avasiTuM taM ceva / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUDhIpamAM heraNyavatakSetra kyAM che? uttara- he gautama! rukmi nAmanA varSadhara parvatanI uttaramAM, zikharI nAmanA varSadhara parvatanI dakSiNamAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM ane pazcimI lavaNa samudranI pUrvamAM che. jevuM hemavatakSetranuM Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 ] zrI jatIpa prajJapti sutra varNana che te ja pramANe haraNyavata kSetranuM varNana jANavuM. temAM vizeSatA e che ke heraNyavata kSetranI jIvA dakSiNamAM che ane dhanupRSTha uttaramAM che. zeSa saMpUrNa varNana hemavata kSetra jevuM che. 211 kahi NaM bhaMte ! heraNNavae vAse mAlavaMtapariyAe NAmaM vaTTaveyaDDapavvae paNNatte? __ goyamA ! suvaNNakUlAe paccatthimeNaM, ruppakUlAe purathimeNaM, ettha NaM heraNNavayassa vAsassa bahumajjhadesabhAe mAlavaMtapariyAe NAmaM vaTTaveyaDDe paNNatte / jaha ceva saddAvaI taha ceva mAlavaMtapariyAevi, aTTho, uppalAI paumAImAlavaMtappabhAI mAlavaMta vaNNAI mAlavaMtavaNNAbhAI / pabhAse ya ittha deve mahiDDIe jAva paliovamaTTiIe parivasai / se teNaTeNaM / rAyahANI uttareNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! heraNyavatakSetramAM mAlyavaMtaparyAya nAmano vRtADhaya parvata kyAM che? uttara- he gautama! suvarNakUlA mahAnadInI pazcimamAM, rucyakUlA mahAnadInI pUrvamAM, haraNyavatakSetranI barAbara madhyamAM mAlyavaMtaparyAya nAmano vRtADhayaparvata che. zabdApAtI vRttavaitADhayaparvatanuM je varNana che, te ja pramANe mAlyavaMtaparyAya nAmanA vRttavaitADhaya parvatanuM varNana jANavuM. tenA para mAlyavaMta jevI prabhAvALA, varNavALA, AbhAvALA utpala ane padma Adi che. tyAM parama RddhizALI, eka palyopamanA AyuSyavALA prabhAsa nAmanA deva rahe che. tethI te parvata mAlyavaMtaparyAya vRtta vaitADhaya parvata kahevAya che. te devInI rAjadhAnI uttaramAM che. 212 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- heraNNavae vAse, heraNNavae vAse? goyamA ! heraNNavae NaM vAse ruppI-siharIhiM vAsaharapavvaehiM duhao NiccaM hiraNaM dalai, NiccaM hiraNNaM muMcai, NiccaM hiraNaM pagAsai, heraNNavae ya ittha deve parivasai; se eeNaTeNaM / bhAvArtha - prazna-he bhagavan! heraNyavatakSetrane haraNyavata kSetra kahevAnuM zuM kAraNa che? he gautama! A kSetranI baMne bAjue dakSiNamAM rukmi ane uttaramAM zikharI parvata sthita che. A kSetrane te baMne parvato hiraNya = cAMdI, rajatamaya pudgalo Ape che. tenI AbhA, prabhA, prakAza paNa rajatamaya hoya che ane A kSetramAM heraNya nAmanA deva vase che, tethI tene heraNyavata kSetra kahe che. vivecana : prastuta sUtromAM sUtrakAre haraNyavata kSetranuM varNana hemavata kSetranA atideza pUrvaka karyuM che. tenuM mApa, nadI vagere saMpUrNa varNana hemavata kSetra jevuM ja che. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra 375 divi Rpha - hiraNya zabdano cAMdI artha ahIM grahaNa karyo che. A heraSyavatakSetranI sImA karanAra baMne parvato rajatamaya che ane temAMthI rajatamaya pagalo prasArita thAya che te mATe hiraNa tattayapha vagere vizeSaNo sUtrakAre prayukta karyA che. herayavata kSetra : dizA | pahoLAI | bAhA | jIvA | dhanaHpRSTha | parvata | nadI | kALa | saMsthAna | meruparvatanI ra,10pa yo. 6,755 dezona | 38,740 | madhyamAM suvarNakUlA suSamA | pathaMka uttaramAM, | 5 kaLA | yojana | 37,674 | yo. | mAlyavaMta | pyakUlA | duSamAM | (laMbacorasa) zikharI 3 kaLA | yo. 16 kaLA| 10 kaLA vRtta vaitADhaya ane kALa jevA parvatanI parivAra | bhAvo dakSiNamAM rUpa pa6,000 zikharI varSadhara parvata :213 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve siharI NAmaM vAsaharapavvae paNNate ? goyamA ! heraNNavayassa uttareNaM, erAvayassa dAhiNeNaM, purathimalavaNasamudassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamudassa purathimeNaM / e vaM jaha ceva cullahimavaMto taha ceva siharI vi, NavaraM jIvA dAhiNeNaM, dhaNupuTuM uttareNaM, avasiTuM taM ceva / emeva puNDarIe dahe, suvaNNakUlA mahANaI dAhiNeNaM NeyavvA; jahA rohiyaMsA purathimeNaM gacchai / emeva jaha ceva gaMgAsiMdhUo taha ceva rattA-rattavaIo NeyavvAo puratthimeNaM rattA, paccatthimeNaM rattavaI, avasiTuM taM ceva aparisesaM NeyavvaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM zikharI nAmano varSadharaparvata kyAM che? uttara- he gautama!jabUdvIpamAM zikharI nAmano varSadhara parvata haraNyavata kSetranI uttaramAM, eravatanI dakSiNamAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM ane pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM sthita che. te cullahimavaMta parvatanI samAna che. temAM vizeSatA e che ke zikharI parvatanI jIvA dakSiNamAM che. dhanaHpRSTha uttaramAM che. zeSa varNana calahimavaMta varSadharaparvata jevuM che. tenA upara paMDarIka nAmano draha che. tenA dakSiNa toraNathI suvarNakulA nAmanI mahAnadI nIkaLe che. teno parivAra, mApa vagere rohitAMzA nadInI samAna samajavA. te nadI pUrvamAM vahIne pUrvI lavaNasamudramAM maLe che. raktA ane raktavatI baMne nadIonuM varNana paNa gaMgA-siMdhu nadI pramANe ja samajavuM joIe. raktA Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra mahAnadI airAvata kSetranI pUrvamAM ane raktavatI pazcimamAM vahe che. 214 siharimmi NaM bhaMte ! vAsaharapavvae kai kUDA paNNattA ? goyamA ! ikkArasa kUDA paNNattA, taM jahA- siddhAyayaNakUDe, siharikUDe, heraNNavayakUDe, suvaNNakUlAkUDe, surAdevIkUDe, rattAkUDe, lacchIkUDe, rattavaIkUDe, ilAdevIkUDe, eravayakUDe tigicchikUDe / evaM savve vikUDA paMcasaiyA, rAyahANIo 3ttarekha bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zikharI varSadhara parvatanA keTalA kUTa che? uttara- he gautama! zikharI varSadhara parvatanA agiyAra phUTa che- (1) siddhAyatana kUTa, (2) zikharI kUTa, (3) hairaNyavata kUTa, (4) suvarNakUlA kUTa, (5) surAdevI phUTa, (6) raktAkUTa, (7) lakSmIkUTa, (8) raktAvatI kUTa, (9) ilAdevI kUTa, (10) airAvatakUTa, (11) tigiMccha kUTa, A badhA kUTa 500-500 yojana UMcA che, tenA adhiSThAtA devonI rAjadhAnIo uttaramAM che. 215 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- sihari vAsaharapavvae, sihari vaashrpadhvI? goyamA ! siharimmi vAsaharapavvae bahave kUDA siharisaMThANasaMThiyA savvarayayAmayA / siharI ya ittha deve jAva parivasai / se teNaTeNaM / bhAvArtha-prazna- he bhagavan! A zikharI varSadhara parvatane zikharI varSadhara parvata kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama ! zikharI varSadhara parvata upara ghaNAM kuTa zikharI parvata jevA AkAravALA che. te saMpUrNa rajata(cAMdI)maya che. tyAM zikharI nAmanA deva nivAsa kare che. tethI te parvata zikharI varSadhara parvata kahevAya che. vivecana : prastuta sUtromAM zikharI nAmanA varSadhara parvatanuM varNana che. tenuM pramANa, temAMthI pravAhita thatI nadIo, tenA kUTa vagere saMpUrNa varNana cullahimavaMta varSadhara parvata jevuM ja che. A parvata upara puMDarIka draha che. temAMthI traNa nadI pravAhita thAya che. raktA nadInuM varNana gaMgAnadI tulya, raktavatI nadInuM varNana siMdhu nadI tulya ane suvarNakUlA nadInuM varNana rohitAzA nadI tulya samajavuM. nadIno pravAha, UMDAI parivAra vagerenI apekSAe samAnatA samajavI. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra zikharI parvataH dizA |UMcAI, UMDAI, pahoLAI | bAhA | jIvA dhanupRSTha| zara | saMsthAnanuM svarUpa meru | 100 25 1,0para 5,350 24,93ra | 25,23) 1,578 | caka- rajataparvatanI | yojana| yojana| yojanA | yojana yojana | yojana yojana | gaLAnA maya uttaramAM 12 kaLA | 15 kaLA | Oaa kaLA | 4 kaLA | 18 kaLA | AbharaNa raktA, raktavatI, suvarNakUlA nadI - kama vigata raktA nadI raktavatI nadI | suvarNakalA nadI udgama sthAna zikharI parvatanuM zikharI parvatanuM zikharI parvatanuM puMDarika draha puMDarika draha puMDarika draha pravAhita thavAnI dizA pUrvI dvAra pazcima dvAra dakSiNI dvAra parvata upara pravAha kSetra pUrvamAM 500 yo. pazcimamAM 500 yo. 276 yojana vaLAMka laIne vaLAMka laIne kaLA dakSiNamAM para3 yo. uttaramAM para3 yo. dakSiNamAM 3 kaLA 3 kaLA kula 1,023 yo. kula 1,023yo. 3 kaLA - 3 kaLA dhodhanI UMcAI 100 yojana 100 yojana 100 yojanA saMsthAna muktAvalI hAra muktAvalI hAra | muktAvalI hAra jIlikA laMbAI . . . .Oaa yojana . . . . . . Oaa yojana . . . . . . 1yojana . . ... pahoLAI ... ... zayojana.... zayojana.. |.. 1rayojana. jADAI. Oaa gAu | Oaa gAu | 1 gAu saMsthAna khullA mukhavALA khullA mukhavALA khullA mukhavALA magaramaccha jevuM magaramaccha jevuM magara maccha jevuM prapAtakuMDa nAma | raktAprapAta | raktAvatI prapAta | suvarNakUlAprapAta laMbAI-pahoLAI | 0 yojana | 0 yojana | 120 yojanA - paridhi | sAdhika 190 yojana | sAdhika 190 yojana | 380 yojanA UMDAI | 10 yojanA 10 yojanA 10 yojanA Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 | zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra nadI nirgamana dvAra uttarI kAra | uttarI kAra | dakSiNI dvArA 1 * * * * * * * * | prapAtakuMDa gata dvIpa nAma laMbAI-pahoLAI | paridhi pANI upara UMcAI " rakta dvIpa raktAvatI dvIpa | suvarNakUlA dvIpa 8 yojana | 8 yojana | 16 yojanA sAdhika 25 yojana | sAdhika 25 yojana | sAdhika pa0 yojanA 2 gAu 2 gAu ra gAu suvarNakUlA devI adhiSThAyikA devI * devI bhavanasthAna bhavana laMbAI * * * * . . | | raktA devI rakta dvIpa 1 gAu Oaa gAu dezona 1 gAu raktAvatI devI | raktAvatI dvIpa | suvarNakUlA dvIpa | 1 gAu | 1 gAu - gA gAu | OaaN gAu | dezona 1 gAu dezona 1 gAu * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * bhavana pahoLAI bhavana UMcAI | vaLAka rakatAvarta kUTathI 1 gAu dUrathI uttara tarapha vaLe raktavatyAvarta kUTa thI 1 gAu dUra uttara tarapha vaLe mAlyavaMtparyAya vRtta vaitADhayathI ra gAu dUra pUrva tarapha vaLe. vahevAnuM kSetra pUrvI airAvata kSetramAM |pazcima airAvata kSetramAM pUrvI hairaNyavata kSetra dakSiNathI uttara | dakSiNathI uttara | mAM pazcimathI pUrva maLatI nadIo 14,000 14,000 28,000 7,000 | vaLAMka pUrve vaLAMka pachI 7,000 7,000 14,000 14,000 7,000 saMgama sthAna pUrvI samudra pazcima samudra pUrvI samudra udgama sthAne pahoLAI vra yojana . . . . * * * vra yojana Oaa gAu 1rA yojanA 1 gAu UMDAI * * * * . . . . ga yojana Oaa gAu | | samudra milana sthAne pahoLAI UMDANa | rAyojana 1 yojana rA yojana 1 yojanA | 125 yojanA rA yojana Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho vakSaskAra | 379 | airAvata kSetra :216 kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve erAvae NAmaM vAse paNNatte? goyamA ! siharissa uttareNaM, uttaralavaNasamudassa dAhiNeNaM, purathimalavaNasamudassa paccatthimeNaM, paccatthimalavaNasamuddassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve erAvae NAmaM vAse paNNatte khANubahule, kaMTakabahule, evaM jacceva bharahassa vattavvayA sacceva savvA NiravasesA NeyavvA, saoyavaNA, saNikkhamaNA, sapariNivvANA / NavaraM erAvao cakkavaTTI, erAvao devo, se teNaTeNaM erAvae vAse, erAvae vAse / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM airAvata nAmanuM kSetra kyAM che? uttara- he gautama! jaMbudvIpamAM airAvata nAmanuM kSetra zikharI varSadhara parvatanI uttaramAM, uttarI lavaNasamudranI dakSiNamAM, pUrvI lavaNasamudranI pazcimamAM ane pazcimI lavaNasamudranI pUrvamAM che. te sthANu bahula-(sUkAM lAkaDAMnI tyAM bahulatA) che, kaMTaka bahula che. ityAdi tenuM saMpUrNa varNana bharatakSetra jevuM che. bharata rAjA nI jema tyAM SakhaMDa sAdhanA(cha khaMDa vijaya) pravrajyA kevaLajJAna ane mokSa vagere saMpUrNa varNana karavuM. paraMtu vizeSatA e che ke ahIM airAvata nAmanA cakravartI thAya che. A kSetranA airAvata nAmanA adhiSThAtA deva che. tethI A kSetrane airAvatakSetra kahevAya che. vivecana : A sUtramAM sUtrakAre airAvata kSetranuM varNana bharata kSetranA atidezapUrvaka karyuM che. bharata kSetranI jemaja madhyavartI vaitADhaya parvata ane raktA tathA raktAvatI nadInA kAraNe A kSetra cha vibhAgamAM vibhakta che. A kSetranI nadIo, vaitADhaya parvata paranA kUTa, vagere sarva varNana bharata kSetranI nadI ane kUTa pramANe ja jANavA. airAvata nAmahetu - (1) A kSetramAM asaMkhyAtakALe airAvata nAme cakravartI thAya che (2) A kSetranA airAvata nAmanA adhiSThAtA deva che tathA (3) tenuM airAvata evuM zAzvatuM nAma che. airAvata kSetrano cArTa pAchaLa Apela che. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 ] zrI jatIpa prApti satra airAvata kSetraH nAma | pahoLAI | bAhA | jIvA | dhanupRSTha | parvata | nadI | kALa | saMsthAna RSabha dakSiNArdha airAvata 238 yojana 3 kaLA 1,892 14,471 yojana | yojana chA kaLA | 6 kaLA 14,528 yojana pabhraMka (laMbacorasa) raktA raktavatI ane parivAra rUpa 14,000 11 kaLA parvata uttarArdha airAvata 9,7g 238 yojana 3 kaLA 9,748 yojana 12 kaLA yojana raktAraktAvatI parivArarUpa 14,000 suSamAdi tIra cha ArAnuM caDAvelA parivartana | dhanuSya jevuM 1 kaLA tIra saMpUrNa airAvata para yojana 6 kaLA 14,471 yojana keLA 14,para8 | yojana 11 kaLA madhyamAM raktA raktAvatI vaitADhaya | ane parivAra rU5 28,000) caDAvelA dhanuSya jevuM A rIte airAvata kSetranA varNana sAthe jaMbUdvIpa varNana samApta thAya che. A rIte jaMbUdvIpa gata 6 varSadhara parvata, 7 varSa-kSetra, 2 karu kSetra, 34 dIrgha vaitADhaya, 4 vRtta vaitADhaya, 90 mahAnadInA varNana dvArA jaMbUdvIpanuM varNana pUrNa thAya che. II vakSaskAra-4 saMpUrNa | che Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 381 pAMcamo vakSaskAra je paricaya je prastuta vakSaskAramAM tIrthaMkara paramAtmAnA janma samaye 56 dikumArIo bhagavAnanuM sUtikA karma kare che te tathA 64 indro meruparvata upara prabhuno abhiSeka kare che tenuM varNana che. tIrthakaronuM utpatti kSetraH- tIrthakaro aDhIdvIpanA karmabhUminA 15 kSetramAM janma dhAraNa kare che. jaMbudvIpanA mahAvideha kSetranI 3ra vijayamAM ochAmAM ochA 4 tIrthakara sadA avazya hoya che ane koI kAle vadhumAM vadhu hoya to pratyeka vijaye 1-1 arthAt jaMbUdvIpanA mahAvidehakSetramAM 3ra tIrthakara hoya che. bharata ane airAvata kSetramAM trIjA-cothA ArAmAM(kALa vibhAgamAM) anukramathI 24 tIrthakara thAya che. jyAre tIrthakara hoya tyAre tyAM eka ja hoya che. tIrthaMkara prabhu madhyarAtrie janma dhAraNa kare che. te samaye sahu prathama 56 dikakumArikA-devIo Ave che. pa dizAkumArikA-devIonA sthAna :adholokavAsI ATha dizAkumArikA-devIo - A dizAkumArIo bhavanapati jAtinI devIo che. te adholokamAM potAnA AvAsamAM rahe che. UrvalokavAsI ATha dizAkamArikA-devIo - meru parvata upara 500 yojananI UMcAI para rahelA naMdanavanamAM ATha phUTa che. tenA upara UrdhvalokavAsI dizAkumArIkA devIonA AvAsa che. cakavAsI 40 dizAkumArikA-devIo :- jIvAbhigama sUtramAM sarva dvIpa samudronuM varNana che tyAM paMdaramA dvIparUpe rucakadIpanuM kathana che. A sucaka dvIpanI barAbara madhyamAM valayAkAre rucaka nAmano parvata che. A parvata 84,000 yojana UMco che. mULamAM 10,0rara yojana, madhyamAM 7,023 yojana ane zikhara upara 4,024 yojana pahoLo che. tenA zikhara upara 4,000-4,000 yojana jaIe tyAM pUrvAdi cAre dizAmAM eka lAInamAM nava nava phUTa che. temAM madhyanuM siddhAyatana kUTa che ane tenI baMne bAjunA 4-4 arthAt ATha kUTa upara 8-8 dizAkumArikA-devIo rahe che. te anukrame pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa rucaka kUTavAsI dizAkumArikA-devI rUpe prasiddha che. (844 = 3ra). A rucaka parvatanA zikhara upara 4,000-4,000 yojana jaIe tyAre cAre vidizAmAM eka-eka phUTa che. te cAra phUTa upara vidizA sucaka phUTa vAsI cAra dizAkumArikA-devIo rahe che. (3ra + 4 = 36). A rucaka parvatanA 4,024 yojana pahoLA zikhara upara 2,000 yojana jaIe tyAre pUrvAdi Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 zrI jebalIpa prApti satra cAre dizAmAM cAra phUTa che. A cAre kUTa rucaka parvatanA zikharanA barAbara madhyabhAge hovAthI tenA para rahetI dizAkumArikA-devIo madhya sucaka kUTa vAsI kahevAya che. (36 + 4 = 40) A rIte kula 56 dizAkumArikA-devIo bhavanapati devomAM dizAkumAra jAtinI devIo che. teo prabhuno janma mahotsava ujavavA mATe potAnA jIta vyavahAra anusAra madhyalokamAM Ave che. bAla prabhane ane temanI mAtAne vaMdana-namaskAra karIne stuti kare che. prabhunA janma sthAnanI AsapAsanuM eka yojananuM kSetra svaccha ane sugaMdhI banAve che. tyAra pachI te devIo prabhunA nAlanuM chedana karI, prabhune temaja temanI mAtAne snAna karAve che ane daSTi doSa nivAraNa mATe rakSApoTalI bAMdhe che. A rIte 56 dizAkumArikA devIo prabhuno janmotsava ujavIne svasthAne jAya che. 64 indro - UrdhvalokamAM vasatA vaimAnika jAtinA devonA 10 indro che. 1 thI 8devalokanA eka-eka, kula maLIne 8, 9-10 devalokanA eka ane 11-12 devalokanA eka; tema 8+1+1 = 10indra vaimAnikanA che. madhyalokamAM vasatA jyotiSa jAtinA devomAM caMdra ane sUrya te be indra che. madhyalokamAM vasatA vyatara jAtinA devonA 3ra indro che. 1 prakAranA vyaMtara devonA uttara dizAnA 16 ane dakSiNa dizAnA 16, kula maLI 3ra indra che. adholokamAM vasatA bhavanapati jAtinA devonA 20 indra che. asurakumArAdi 10nA uttara dizAnA 10 ane dakSiNa dizAnA 10, kula maLI 20 indra che. A rIte 10 + 2+ 3ra + 20 = 64 I thAya che. sarva prathama zakrendra prabhunI janma nagarImAM Ave che ane potAnA pAMca rUpa karI prabhune meru parvata upara laI jAya che. ane zeSa indro pota potAnA devalokamAMthI sIdhA meru parvata upara pahoMcI jAya che. meru parvata upara paMDakavanamAM cAre dizAmAM cAra abhiSeka zilAo che. temAMthI prabhunI janma nagarInI dizAvALA siMhAsana upara zakrendra bALaprabhune utsaMgamAM laIne bese che. tyArapachI sarva prathama ayyatendra jalathI paripUrNa suvarNAdinA kuMbhathI abhiSeka kare che. te ja rIte kramazaH zeSa dara indro abhiSeka kare che. tatpazcAt IzAnendra prabhune utsaMgamAM laI bese che. zakrendra cAra zveta baLadanI vidurvaNA karI tenA ATha zIMgaDA dvArA prabhu upara pANInI dhArA karI abhiSeka kare che. 64 indranA abhiSeka pUrNa thatAM punaH zakendra potAnA pAMca rUpa karI bALaprabhune madhyalokamAM mAtA pAse mUkavA Ave che. tatpazcAtu sarva devo naMdIzvara dvIpamAM jaI aAhnikA mahotsava ujave che. mahotsava pUrNa karI sarva indro potapotAnA devalokomAM cAlyA jAya che. A rIte tIrthaMkara prabhunA janma mahotsavanA varNana sAthe ja A vakSaskAra pUrNa thAya che. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra pAMcamo vakSaskAra tIrthaMkara janma mahotsava 383 adholokavAsI dizAkumArikA devIo : 1 jayA NaM ekkamekke cakkavaTTivijae bhagavaMto titthayarA samuppajjaMti, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ahelogavatthavvAo aTTha disAkumArIo mahattariyAo saehiM- saehiM kUDehiM, saehiM-saehiM bhavaNehiM, saehiM-saehiM pAsAyavarDesaehiM, patteyaM-patteyaM cauhiM sAmANiyasAhassIhiM, cauhiM mahattariyAhiM saparivArAhiM; sattahiM aNiehiM, sattahiM aNiyAhivaIhiM, solasaehiM AyarakkhadevasAhassIhiM, aNNehi ya bahUhiM devehiM-devIhi ya saddhiM saMparivuDAo mahayAhaya NaTTa- gIyavAiya jAva bhogabhogAI bhuMjamANIo viharaMti, taM jahA bhogaMkarA bhogavaI, subhogA bhogamAliNI / toyadhArA vicittA ya, pupphamAlA aNiMdiyA // 1 // bhAvArtha :- jyAre cakravartI vijaya(mahAvidehanI 32 vijaya)mAMthI eka paNa vijayamAM athavA bharata ke airavata kSetramAM tIrthaMkara janmadhAraNa kare che tyAre te trIjA, cothA ArAnA kALe ane te madhyarAtrinA tIrthaMkara janmanA samaye sarva prathama adholokavAsI ATha dizAkumArikA devIo Ave che. adholoka vAsI ATha dizAkumArI devIo ke je potAnA samudAyamAM mukhya hoya che ane je potAnA phUTa, potAnA bhavana, potAnA prAsAdAvaosaka- zreSTha mahela, pratyekanA potAnA 4,000 sAmAnika devo, potAnA parivAra sahita 4 mahattariDA (mukhya) hevIo, 7 senA, 7 senAdhipatikho, 15,000 AtmarakSa hevo ane jIbha anya aneka deva-devIonA samudAya sAthe nRtya, gIta, vAjiMtra AdimAM magna banI vipula bhogo bhogavatI hoya che. tekhonA nAma A pramANe che - (1) logaMDaza (2) bhogavatI, (3) subhogA (4) bhogabhAsinI ( 4 ) toyadharA (5) vithitrA (7) puSpamAsA (8) aninditA // 1 // 2 tae NaM tAsiM ahelogavatthavvANaM aTThaNhaM disAkumArImahattariyANaM patteyaM patteyaM AsaNAI calaMti / tae NaM tAo ahelogavatthavAo aTTha disAkumArIo mahattariyAo patteyaM-patteyaM AsaNAI caliyAiM pAsaMti, pAsittA ohiM paraMjaMti, Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 384 / zrI jaMbudvIpa prApti sUtra pauMjittA bhagavaM titthayaraM ohiNA AbhoeMti, AbhoittA aNNamaNNaM saddAveti, sadAvittA evaM vayAsI- uppaNNe khalu bho! jaMbuddIve dIve bhayavaM titthayare, taM jIyameyaM tIyapaccuppaNNamaNAgayANaM ahelogavatthavvANaM aTThaNhaM disAkumArImahattariyANaM bhagavao titthayarassa jammaNa mahimaM karettae, taM gacchAmo NaM amhe vi bhagavao jammaNa mahima karemo tti kaTu evaM vayaMti, vaittA patteyaMpatteyaM Abhiogie deve saddAveti, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! aNega-khaMbhasaya saNNiviDhe lIlaTThiya sAlabhaMjiyAge, evaM vimANavaNNao bhANiyavvo jAvajoyaNa vitthiNNe divve jANavimANe viuvvaha, viuvvittA mama eyamANattiyaM pccppinnh| tae NaM te AbhiogA devA aNega-khaMbhasaya jAva paccappiNaMti / bhAvArtha :- tIrthaMkarano janma thAya tyAre te adholokavAsI pradhAna evI ATha dikumArikA devIonA Asana calAyamAna thAya che, temanA aMga spaMdita thAya che. te adholokavAsI AThe dikumArikA devIo potAnA Asana calAyamAna thayelA jANIne, madhyalokamAM zuM thayuM che te jANavA avadhijJAnano prayoga kare che, avadhijJAnanA upayogathI teo jANI le che ke madhyalokamAM tIrthakara bhagavAnano janma thayo che. tyAre paraspara eka bIjAne bolAvIne kahe che ke, he devAnupriya! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM tIrthakara bhagavAnano janma thayo che. bhUta, vartamAna, bhaviSya A traNe kALa saMbaMdhI adholokavAsI ATha dikakumArikA devIono jIta vyavahAra (paraMparA gata vyavahAra) che ke tIrthakara bhagavAnano janma mahotsava kare. "he devAnupriyo ! ApaNe paNa bhagavAnano janma mahotsava ujavavA jaIe." A pramANe paraspara vArtAlApa karIne, potAnA Abhiyogika (sevaka) devone bolAve che ane A pramANe kahe che ke "he devAnupriyo ! tame zIdhra lIlA karatI putaLIothI zobhatA seMkaDo staMbhavALA pUrva varNita varNanavALA eka yojana vistRta divya pAnavimAnanI vikurvaNA (racanA) karo ane te kArya pUrNa thAya tenI jANa karo." tyAra pachI te Abhiyogika devo seMkaDo staMbha para sthita vimAnanI vidurvaNA karIne yAna taiyAra thaI gayAnI sUcanA Ape che. | 3 tae NaM tAo ahelogavatthavvAo aTTha disAkumArI-mahattariyAo haTThatuTTha patteyaM-patteyaM cauhi sAmANiyasAhassIhiM, cauhiM mahattariyAhiM, aNNehiM bahUhiM devehiM devIhi ya saddhiM saMparivuDAo te divve jANavimANe durUhaMti, durUhittA savviDDIe savvajuIe ghaNamuiMga-paNakpavAiyaraveNaM, tAe ukkiTThAe jAva devagaIe jeNeva bhagavao titthayarassa jammaNa-Nagare jeNeva bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA / bhAvArtha-vimAna taiyAra thaI gayAnA samAcAra sAMbhaLIne, te adholokavAsI ATha mahaddhika dikakumArikA hevImoDarSita ane saMtuSTa thAyacha. potapotAnA 4,000sAmAni vo,4 bhattarimo(bhuNya hevImA) Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra | 385 tathA anya ghaNA deva-devIo sAthe teo vimAnamAM bese che. vimAnamAM besIne sarva prakAranI Rddhi, sarva prakAranI ti, ghana- jhAMjha, mRdaMga ane paDaha vagare vAjiMtranA dhvani yukta, utkRSTa divya devagatithI tIrthakara bhagavAnanA janma nagara ane tIrthakara bhagavAnanA janma bhavana samIpe Ave che. | 4 bhagavao titthayarassa jammaNa-bhavaNaM tehiM divvehiM jANavimANehiM tikkhutto AyAhiNa-payAhiNaM kareMti, karittA uttarapuratthime disIbhAe IsiM cauraMgulamasaMpatte dharaNiyale te divve jANavimANe ThaveMti, ThavettA patteyaM-patteyaM cauhiM sAmANiyasAhassIhiM jAva saddhiM saMparivuDAo divvehiMto jANavimANehiMto paccoruhaMti, paccoruhitA savviDDIe jAva duMduhi-Nigghosa-NAieNaM jeNeva bhagavaM titthayare titthayaramAyA ya teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA / bhAvArtha :- (te devIo bhagavAnanA janmagRha samIpe AvIne) potAnA divya yAna-vimAna dvArA tIrthakara bhagavAnanA janma bhavanane traNa vAra pradakSiNA kare che. pradakSiNA karIne- IzAna koNamAM jamInathI cAra aMgula UMce adhara-AkAzamAM vimAnane rAkhIne te dikakumArikA devIo potAnA 4,000 sAmAnika devo tathA anya deva-devIo sAthe, divya vimAnamAMthI nIce utare che. nIce utarIne sarva Rddhi tathA duMdubhinA nAda sAthe tIrthakara bhagavAna ane tIrthakaranI mAtA pAse Ave che. | 5 bhagavaM titthayaraM titthayara-mAyaraM ca tikkhutto AyAhiNa-payAhiNaM kareMti, karettA patteyaM-patteyaM karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI Namotthu te rayaNakucchidhArie ! jaga-ppaIva-dAIe ! savvajagamaMgalassa, cakkhuNo ya sattassa, savvajagajIva-vacchalassa, hiyakAraga-maggadesiya-vAgiDDivibhu-ppabhussa jiNassa NANissa NAyagassa buhassa bohagassa, savvalogaNAhassa, Nimmamassa, pavarakula-samubbhavassa jAIe khattiyassa jaMsi loguttamassa jaNaNI dhaNNAsi puNNAsi taM kayatthAsi, amhe NaM devANuppie ! ahelogavatthavvAo aTTha disAkumArI- mahattariyAo bhagavao titthayarassa jammaNamahimaM karissAmo, taNNaM tubbhehiM Na bhAiyavvaM / bhAvArtha :- (tIrthaMkaranI mAtA pAse AvIne) tIrthakara bhagavAnane ane tIrthakaranI mAtAne traNa vAra pradakSiNA kare che. traNavAra pradakSiNA karIne, be hAtha joDI, hAthanI aMjalI dvArA mastaka para Avartana karI, A pramANe kahe che he ratnakukSi dhAriNI ! (tIrthakara rUpI ratnane kukSimAM dhAraNa karanArI) he jagata pradIpadAyinI !, Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 zrI jabUtIpa prajJapti sUtra (he mAtA) Apane ame namaskAra karIe chIe. jaga maMgalakArI, sarva sattva (prANIo)nA cakSubhUta, jagajIvavatsala, hitakAraka, sanmArgadarzaka, vacanAtizaya ane anya vaibhavanA svAmI jinezvara, atizaya jJAnI, zAsana nAyaka, svayaM buddha, bodhidAyaka, sarva lokanA nAtha, nirmamatvI, zreSTha kuLamAM utpanna thanAra, kSatriya jAtimAM janma lenAra evA lokottama tIrthakara bhagavAnanI he jananI ! tame dhanya cho, puNyavAna cho, katArtha cho, he devAnupriye! ame adholokavAsI mahaddhika ATha dizAkumArikA devIo chIe. ame tIrthakara bhagavAnano janma mahotsava karIzuM. tethI Apa bhaya pAmazo nahIM. 6 iti kaTu uttarapuratthimaM disibhAgaM avakkamaMti avakkamittA veuvviya samugghAeNaM samohaNaMti jAva saMvaTTaga-vAe viuvvaMti, viuvvittA te NaM siveNaM maueNaM mArueNaM aNu ddhaeNaM bhUmitala-vimalakaraNeNaM, maNahareNaM savvouya-surabhi-kusuma- gaMdhANuvAsieNaM piMDima-NIhArimeNaM gaMdhuddhaeNaM tiriyaM pavAieNaM bhagavao titthayarassa jammaNa-bhavaNassa savvao samaMtA joyaNaparimaMDalaM, se jahANAmae kammagaradArae siyA jAva ___ taheva jaM tattha taNaM vA pattaM vA kaTuM vA kayavaraM vA asuimacokkhaM pUiyaM dubbhigaMdhaM taM savvaM AhuNiya-AhuNiya egaMte eDaeNti eDittA, jeNeva bhagavaM titthayare titthayaramAyA ya teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA bhagavao titthayaramAyAe ya adUrasAmaMte AgAyamANIo, parigAyamANIo ciTThati / bhAvArtha:- A pramANe mAtAne kahIne te dikakumArikA devIo uttarapUrva dizAmAM jAya che; jaIne vaikriya samudughAta kare che. vaikriya samughAta karIne yAvatu saMvartaka vAyunuM rUpa dhAraNa kare che. te kalyANakArI, mRdu ane dhIme dhIme vAtA, bhUmikalane nirmaLa karanArA, manohara, sarva RtunA sugaMdhI puSponI sugaMdhathI suvAsita, sugaMdhanA puMjabhUta- saghana ane cirakAlIna te suvAsane dUra sudhI phelAvanArA, cAre dizAmAM vAtA te vAyu dvArA tIrthakara bhagavAnanA janma bhuvananI cAre bAjunA eka yojanAnA vartuLAkAra kSetramAM rahelA taNakhalA, pAMdaDA, DALIo, kacarA, azucimaya padArtho, malina padArtho, saDelA, durgadhI padArthone upADIne dUra ekAMta sthAnamAM pheMkIne jema jhADu kADhanAra nokara mahela, maMdirAdine sApha kare tema (bhagavAnanA bhavananI AjubAjunA eka yojana kSetrane) svaccha ane sApha kare che. te kArya karyA pachI tIrthakara ane tIrthakaranI mAtA pAse Ave che. tIrthakara ane tIrthakaranI mAtA pAse AvIne temanI samIpetana atidUra, na ati najIka) gIta gAtI, vizeSa rUpe gIta gAtI UbhI rahe che. vivecana : prastuta sUtromAM tIrthakara bhagavAnanA janma samaye adholokavAsI dikakumArikA devIonuM kArya Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra | 387 | pradarzita karyuM che. tIrthakaronA janma samaye temanuM sUtikA karma ane janma utsava ujavavA pas dikakumArikA devIo Ave che. 5 dizAkamArikA devIono jIta vyavahAra :- bharata, airAvata ke mahAvidehakSetramAM jyAre-jyAre tIrthakarono janma thAya tyAre adholoka, Urdhvaloka, madhyalokamAM rahetI dizAkumArikAdevIo navajAta tIrthakara bhagavAnanA nALanuM chedana, snAna karAvavuM vagere sUtikA karma karavA ane utsava ujavavA Ave che. A teono jIta vyavahAra(paraMparAthI prApta vyavahAra) che. padadizAkamArikA devIonI Agamana vidhi - tIrthakara bhagavAnano janma thatAM ja dizAkumArikAonA Asana calAyamAna thAya che, aMgamAM spaMdana thAya che. madhyalokamAM koI viziSTa ghaTanA ghaTe tyAre deva-devInA Asana calAyamAna thAya che. te samaye teo madhyalokanI ghaTanA jANavA, potAnA jJAnano prayoga kare che. avadhijJAnanA upayogathI tIrthaMkara paramAtmAno janma jANI, dizAkumArikAo potAnA vizALa parivAra sAthe daivI yAna-vimAna dvArA madhyalokamAM Ave che. madhyalokamAM AvI teo potAnA vimAna dvArA ja tIrthakara bhagavAnanA janma bhavana(mahela)nI samIpe AvI, te mahelane traNavAra pradakSiNA karI, nIce utarI potAnA parivAra sahita tIrthakara paramAtmAnI mAtA samIpe AvI, tIrthaMkara paramAtmA ane mAtAne vaMdana karI temanI stuti karI, mAtAne potAnA kAryathI bhaya na thAya te mATe potAno paricaya Ape ane tatpazcAtu pota-potAnuM kArya kare che. UrvalokavAsI dizAkumArikA devIo :|7 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM uDDalogavatthavvAo aTTha disAkumArImahattariyAo saehi-saehiM kUDehiM saehiM-saehiM bhavaNehiM saehiM-saehiM pAsAyava.saehiM patteyaMpatteyaM cauhi sAmANiya-sAhassIhiM evaM taM caiva puvvavaNNiyaM jAva viharaMti, taM nahIM mehaMkarA mehavaI, sumehA mehamAliNI / suvacchA vacchamittA ya, vAriseNA balAhagA // 1 // bhAvArtha :- kALe, te samaye- UrdhvalokavAsI potAnA samudAyamAM mukhya evI ATha dizAkumArikA devIo meru parvata upara sthita potAnA kUTa ane tenA paranA uttama prAsAdomAM, potAnA 4,000 sAmAnika devo vagere(parivAra) sAthe bhoga bhogavatI rahetI hoya vagere varNana pUrva sUtra pramANe jANavuM. teonA nAma A pramANe che- (1) methaMkarA, (2) meghavatI 3) sumeghA (4) meghamAlinI (5) suvatsA (6) vatsamitra (7) vAriSeNA (8) balAhakA. llll | 8 tae NaM tAsiM uDDalogavatthavvANaM aTThaNhaM disAkumArImahattariyANaM patteyaM-patteyaM Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 388 zrI jatIpa prajJapti sutra AsaNAiM calaMti, evaM taM ceva puvvavaNNiyaM bhANiyavvaM jAva amhe NaM devANuppie! uDDalogavatthavvAo aTTha disAkumArI-mahattariyAo jeNaM bhagavao titthayarassa jammaNamahimaM karissAmo, teNaM tubbhehiM Na bhAiyavvaM / bhAvArtha :- tyArapachI te UrdhvalokavAsI mahartikA ATha dikakumArikA devIonA Asana calAyamAna thAya che ityAdi varNana pUrvavatu jANavuM yAvata te devIo tIrthakaranI mAtA samIpe AvI mAtAne kahe che ke ame UrdhvalokavAsI ATha mukhya dikumArikAdevIo chIe. ame tIrthakara bhagavAnano janma mahimA karIzuM. tethI Apa bhaya pAmazo nahIM. tyAM sudhInuM sarva varNana pUrvavat jANavuM. | 9 ti kaTu uttarapuratthimaM disibhAgaM avakkamaMti, avakkamittA veuvviyasamugghAeNaM samohaNaMti, samohaNittA jAva abbhavaddalae viuvvaMti, viuvvittA jAva bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNassa savvao samaMtA joyaNaparimaMDalaM NaccodagaM, NAimaTTiaM, paviralaphusiyaM, rayareNuviNAsaNaM, divvaM surabhigaMdhodayavAsaM vAsaMti vAsittA taM Nihaya-rayaM, NaTTharayaM, bhaTTharayaM, pasaMtarayaM uvasaMtarayaM kareMti karettA khippAmeva paccuvasamaMti / ___ evaM pupphavaddalaMsi pupphavAsaM vAsaMti, vAsittA jAva suravarAbhigamaNajoggaM kareMti, karettA jeNeva bhayavaM titthayare titthayaramAyA ya teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhagavao titthayarassa titthayaramAyAe ya adUrasAmaMte AgAyamANIo, parigAyamANIo ciTuMti / bhAvArtha:- tIrthakaronI mAtAne A pramANe kahIne te dikakumArikA devIo uttara pUrva-dizAmAM jAya che, jaIne vaikriya samughAta kare che, vaikriya samughAta karIne yAvatuM vAdaLAo utpanna kare che ane alpa pramANamAM, kAdava na thAya tevI, dhULa ane raja besI jAya tevI, dhImI dhAra yukta, (chaMTakAva karavAnI jema phaarAvALI)divya sugaMdhathI suvAsita pANInI jharamara varSA karIne tIrthakara bhagavAnanA janma bhavananI cAre bAjunI eka yojananI parimaMDalAkAra bhUmine badhI dhULa jAmI gaI hoya tevI; tatkAla vAyuthI pharI raja uDe nahIM tevI, jANe raja na hoya tevI, prazAMta rajavALI, upazAMta rajavALI banAvIne te varSA tatkAla baMdha thaI jAya che. te ja rIte (megha varSAnI jema) te dizAkumArikA devIo puSpanA vAdaLAomAMthI aceta puSponI varSA kare che yAvatu bhUmine devendronA Agamana yogya banAvIne tIrthakara ane tIrthakaranI mAtA samIpe Ave che. tyAM AvIne gIta gAtI, viziSTa gIta gAtI tIrthakara ane tIrthakaranI mAtA samIpe UbhI rahe Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra | 389 viveyana : UrdhvalokavAsI dikakamArikA devIo meru parvata upara naMdanavananA ATha kUTomAM rahe che. temanI Agamana vidhi adholokavAsI dikakumArikA devIo jevI ja che. teo pANInI varSA karIne, pANI chAMTIne bhUmigata rajane zAMta karIne aceta puSpa vRSTi kare che. cakavAsI dizAkumArikA devIo :10 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM puratthima-ruyagavatthavvAo aTTha disAkumArImahattariyAo saehiM-saehiM kUDehiM jAva viharaMti, taM jahA NaMduttarA ya NaMdA, ANaMdA NaMdivaddhaNA / vijayA ya vejayaMtI, jayaMtI aparAjiyA // 1 // sesaM taM ceva jAva tubbhAhiM Na bhAiyavvaM ti kaTu bhagavao titthayarassa titthayaramAyAe ya puratthimeNaM AyaMsa-hatthagayAo AgAyamANIo parigAyamANIo ciTuMti / bhAvArtha - te kALe, te samaye pUrva cakaTavAsI ATha mahaddhika dikakumArikA devIo potAnA kUTAdimAM yAvat bhoga bhogavatI 23 cha. tena nAma // prabhArI cha- (1) nhott| (2) nh| (3) aanNh| (4) nahivardhana (5) vi4yA (G) vaizyati (7) 4yaMtI (8) a524tA. zeSa sarva pani pUrva sUtrAnusAra jANavuM. teo tIrthakaranI mAtAne "tamo bhaya pAmazo nahIM" tema kahIne tIrthakara bhagavAna ane tIrthakara mAtAnI pUrva dizAmAM hAthamAM darpaNa laI, gIta gAtI, viziSTa gIta gAtI UbhI rahe che. 11 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dAhiNaruyagavatthavvAo aTTha disAkumArImahattariyAo saehiM-saehiM kUDehiM jAva viharaMti, taM jahA samAhArA suppaiNNA, suppabuddhA jasoharA / lacchimaI sesavaI, cittaguttA vasuMdharA // 1 // taheva jAvatubbhAhiNa bhAiyavvaMti kaTu bhagavao titthayarassa titthayaramAUe ya dAhiNeNaM bhiMgArahatthagayAo AgAyamANIo, parigAyamANIo ciTuMti / bhAvArtha - te kALe, te samaye dakSiNa cakakUTavAsI ATha mahaddhika dikakumArikA devIo potAnA phUTa vagerebhAM yAvat bhoga bhogavatI 24 cha. tenA nAma // prabhA cha- (1) samAhArA (2) suprahattA (3) suprabuddhA (4) yazodharA (5) sabhIvatI (G) zeSavatI (7) citraguptA (8) vasuMdharA. zeSa sarvavani pUrva Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u80 | zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra sUtrAnusAra jANavuM. teo tIrthakaranI mAtAne "bhaya pAmazo nahIM" tema kahIne tIrthakara bhagavAna ane tIrthakara mAtAnI dakSiNa dizAmAM hAthamAM jhArI laIne gIta gAtI, viziSTa gIta gAtI UbhI rahe che. 12 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM paccatthima-ruyaga-vatthavvAo aTTha disAkumArImahattariyAo saehi-saehiM kUDehiM jAva viharaMti, taM jahA ilAdevI surAdevI, puhavI paumAvaI / egaNAsA NavamiyA, bhaddA sIyA ya aTThamA // 1 // sesaM taM ceva jAva tubbhAhiM Na bhAiyavvaM ti kaTu jAva bhagavao titthayarassa titthayaramAUe ya paccatthimeNa tAliyara-hatthagayAo AgAyamANIo, parigAyamANIo ciTuMti / bhAvArtha :- kALe, te samaye pazcima rucakakUTavAsI ATha mahaddhika dikakumArikA devIo potAnA kuTAdimAM rahe che. yAvata bhoga bhogavatI rahe che. tenA nAma A pramANe che- (1) ilAdevI (2) surAdevI (3) pRthvI (4) pAvatI (5) nAsA (6) navabhiDA (7) bhadrA (8) sIta. tamo tIrtha72nI bhAtAne 'tamo bhaya pAmazo nahIM' tema kahIne tIrthakara bhagavAna ane tIrthakara mAtAnI pazcima dizAmAM hAthamAM paMkho laIne gIta gAtI, viziSTa gIta gAtI UbhI rahe che. |13 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM uttarilla-ruyaga-vatthavvAo aTTha disAkumArI mahattariyAo saehiM-saehiM kUDehiM jAva viharaMti, taM jahA alaMbusA missakesI, puNDarIyA ya vAruNI / hAsA savvappabhA ceva, siri hiri ceva uttarao // 1 // sesaM taM ceva jAva vaMdittA bhagavao titthayarassa titthayaramAUe ya uttareNaM cAmarahatthagayAo AgAyamANIo, parigAyamANIo ciTuMti / bhAvArtha- te kALe, te samaye uttara cakakuTavAsI ATha mahaddhika dikakamArikA devIo potAnA kaTAdimAM yAvata bhoga bhogavatI 2 che. tenA nAmamA pramAcha- (1) anusA (2) bhizI (3) puMDarikSa (4) // 25(5) sa. (s) sarva prama. (7) zrI (8) DrI. to mAnane vahana, tIrtha2 mAvAna ane tIrthakaranI mAtAnI uttara dizAmAM hAthamAM cAmara laIne gIta gAtI, viziSTa gIta gAtI UbhI rahe che. 14 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vidisaruyaga-vatthavvAo cattAri disAkumArImahattariyAo saehiM-saehiM kUDehiM jAva viharaMti, taM jahA- cittA ya cittakaNagA saterA ya sodAmiNI / taheva jAva Na bhAiyavvaM ti kaTu bhagavao titthayarassa Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra [ 391 | titthayara-mAUe ya causu vidisAsudIviyA-hatthagayAo AgAyamANIo, parigAyamANIo ciTuMti / bhAvArtha:- te kALe, te samaye vidizA sUcakakUTavAsI, potAnA samudAyamAM mukhya evI cAra dikakumArikA devIo yAvatuM bhoga bhogavatI rahe che. tenA nAma A pramANe che- (1) citrA (2) citra kanakA (3) zaterA (4) saudAminI. yAvata teo tIrthakaranI mAtAne "tamo bhaya pAmazo nahIM" tema kahIne, tIrthakara ane bhagavAna tIrthakaranI mAtAnI cAre vidizAmAM hAthamAM dIpaka laIne gIta gAtI, viziSTa gIta gAtI UbhI rahe che. |15 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM majjhimaruyagavavatthavvAo cattAri disAkumArI mahattariyAo saehiM-saehiM kUDehiM taheva jAvaviharaMti, taM jahA- rUyA, ruyAsiyA, surUyA,ruyagAvaI / taheva jAvatubbhAhiNa bhAiyavvaM ti kaTu bhagavao titthayarassa cauraMgulavajjaM NAbhiNAlaM kappeti, kappettA viyaragaM khaNaMti, khaNittA viyarage NAbhiNAlaM NihaNaMti, NihaNittA rayaNANa ya vairANa ya pUreti, pUrettA hariyAliyAe peDhaM baMdhati, baMdhittA / bhAvArtha :- kALe, te samaye madhya cakakUTavAsI cAra mahaddhika dikakumArikA devIo potapotAnA kUTomAM bhoga bhogavatI rahe che. tenA nAma A pramANe che- (1) rUpA (2) rUpAsikA (3) surUpA (4) rUpakAvatI. yAvata teo tIrthakaranI mAtAne "tame bhaya pAmazo nahIM" tema kahI cAra aMgula rAkhIne tIrthakara bhagavAnanI nAbhinALanuM chedana kare che. chedana karIne khADo khode che. khADo khodIne te khADAmAM nAbhinALa dATe che ane te khADAne ratno ane vaja(hIrA)thI pUre che ane tenA upara haratAla(lAla mATI)nI pITha bAMdhe che- oTalo banAve che. 16 tidisiM tao kayalIharae viuvvaMti / tae NaM tesiM kayalIgharagANaM bahumajjhadesabhAe tao cAussAlAe viuvvaMti / tae NaM tesiM cAusAlagANaM bahumajjhadesabhAe tao sIhAsaNe viuvvaMti, tesi NaM sIhAsaNANaM ayamevArUve vaNNAvAse paNNatte, savvo vaNNago bhANiyavvo / bhAvArtha :- oTalAnI dakSiNa, pUrva ane uttara, A traNa dizAmAM kadalIgRhanI vidurvaNA kare che. tyArapachI te dareka kadalI gRhonI vaccovaca eka-eka, ema kula traNa, cothAlA-laMbacorasa AkAravALa bhavana vizeSanI vidurvaNA kare che. tyArapachI te dareka cozAlAonI barAbara madhyamAM eka-eka, ema kula traNa siMhAsanonI vidurvaNA kare che. siMhAsanonuM varNana (rAjaprazrIya sUtra pramANe) jANavuM. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra 17 tae NaM tAo ruyagamajjhavatthavvAo cattAri disAkumArIo mahattarAo jeNeva bhayavaM titthayare titthayaramAyA ya teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhagavaM titthayaraM karayalasaMpuDeNaM giNhaMti titthayaramAyaraM ca bAhAhiM giNhaMti, giNhittA jeNeva dAhiNille kayalIgharae jeNeva cAusAlae jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhagavaM titthayaraM titthayaramAyaraM ca sIhAsaNe NisIyArveti, NisIyAvettA sayapAga-sahassapAgehiM tellehiM abbhaMrgati, abbhaMgettA surabhiNA gaMdhaNaM uvvaTTeti, uvaTTittA / 391 bhAvArthaH- tyArapachI te madhya rucakavAsI- maharSika cAra dizAkumArikA devIo tIrthaMkara ane tIrthaMkaranI mAtA pAse AvIne tIrthaMkara bhagavAnane kara saMpUTa dvArA hastAMjalImAM grahaNa karIne ane mAtAne bhujAo dvArA grahaNa karIne dakSiNa dizAnA kadalIgRhanI cozAlAmAM siMhAsana samIpe lAve che. tyAM lAvIne tIrthaMkara ane tIrthaMkaranI mAtAne siMhAsana upara besADe che, besADIne zatapAka ane sahasrapAka telathI mAliza kare che, mAliza karIne caNAdinA loTa sAthe sugaMdhI dravya bheLavI taiyAra kareluM ubaTana (pIThI Adi) coLe che. (tema karI telanI cikAza dUra kare che.) 18 bhagavaM titthayaraM karayalapuDeNa titthayaramAyaraM ca bAhAsu giNhaMti, giNhittA jeNeva puratthimille kayalIgharae, jeNeva cAusAlae jeNeva sIhAsaNe, teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhagavaM titthayaraM titthayaramAyaraM ca sIhAsaNe NisIyAveMti NisIyAvettA tihiM udaehiM majjAveMti, taM jahA- gaMdhodaeNaM, pupphodaeNaM, suddhodae NaM; majjAvittA savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti karettA / bhAvArtha :- (pIThI Adi coLyA pachI) tIrthaMkara bhagavAnane potAnA karasaMpuTa dvArA ane mAtAne bhujA dvArA grahaNa karIne, pUrva dizAnA kadalIgRhanI cozAlAmAM siMhAsana samIpe lAve che. tyAM lAvIne tIrthaMkara ane tIrthaMkaranI mAtAne siMhAsana upara besADe che, besADIne- (1) kezara Adi sugaMdhI dravya mizrita pANI (2) puSpamizrita pANI (3) zuddha pANI, A traNa prakAranA pANIthI snAna karAve che; snAna karAvI sarva prakAranAM alaMkArothI vibhUSita kare che. 19 bhagavaM titthayaraM karayalapuDeNaM titthayaramAyaraM ca bAhAhiM giNhaMti, givhittA jeNeva uttarille kayalIharae jeNeva cAusAlae jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA bhagavaM titthayaraM titthayaramAyaraM ca sIhAsaNe NisIyAveMti NisIyAvittA Abhioge deve saddAveMti, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! cullahimavaMtAo vAsaharapavvayAo gosIsa-caMdaNa-kaTThAI sAharaha / Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra | 393 | bhAvArtha :- (vibhUSita karyA pachI) tIrthakara bhagavAnane potAnA karasaMpuTa dvArA ane tIrthakaranI mAtAne bhujA dvArA grahaNa karIne uttara dizAnA kadalIgRhanI cozAlAmAM siMhAsana samIpe lAve che. tyAM lAvIne tIrthakara bhagavAnane ane tIrthakaranI mAtAne siMhAsana upara besADe che; besADIne potAnA Abhiyogika devone bolAvI A pramANe kahe che ke- "he devAnupriyo ! tame zIdhra culahimavaMta varSadhara parvata uparathI gozIrSa caMdananA lAkaDA laI Avo." 20 tae NaM te AbhiogA devA tAhiM ruyagamajjhavatthavvAhiM cauhiM disAkumArImahattariAhiM evaM vuttA samANA hatuTThA jAva viNaeNaM vayaNaM paDicchaMti, paDicchittA khippAmeva cullahimavaMtAo vAsaharapavvayAo sarasAiM gosIsacaMdaNakaTThAiM saahrNti| bhAvArtha - te madhya rucakavAsI mahaddhika dikmArikA devIo A pramANe kahe tyAre te Abhiyogika devo AnaMdita ane saMtuSTa thAya che yAvat vinaya pUrvaka temanI AjJA svIkArIne zIghra cullahimavaMta varSaghara parvata uparathI sarasa gozIrSa caMdana kASTha laI Ave che. 21 tae NaM tAo majjhima-ruyagavatthavAo cattAri disAkumArimahattariyAo saragaM kareMti, karittA araNiM ghaDeti, araNiM ghaDittA saraeNaM araNiM mahiMti, mahittA aggi pArDeti, pADittA aggi saMdhukkhaMti, saMdhukkhittA gosIsacaMdaNakaDe pakkhivaMti, pakkhivittA aggi ujjAlaMti, ujjAlittA samihAkaTThAI pakkhiviMti, pakkhivittA aggihomaM kareMti, karettA bhUikammaM kareMti, karettA rakkhApoTTaliyaM baMdhati, bNdhettaa| NANAmaNirayaNabhatticitte duvihe pAsANavaTTage gahAya bhagavao titthayarassa kaNNamUlaMmi TiTTiyAveti bhavau bhayavaM pavvayAue / bhAvArtha :- tyArapachI te madhya rucakavAsI mahattarA cAra dizAkumArikA devIo zaraka (agni utpanna karavA aNIdAra kASTha) taiyAra karI araNI nAmanA kASTha sAthe te zaraka kASThane saMyojita kare che, saMyojita karIne araNI kASTha upara zaraka kASThanuM mathana kare che, mathIne agni utpanna kare che, agni utpanna karIne agni saLagAve che, saLagAvIne gozIrSa caMdana kASTha nAMkhIne agni udIpta kare che. (te lAkaDA saLagAve che.) temAM caMdana kASThanA TukaDAo nAkhI agni prajvalita karIne temAM sAniyA- (havana upayogI) kASTha nAMkhI agni homa kare che. bhUtikarma(bhasma maMtrita karavAnuM kArya kare che ane tIrthakara bhagavAna ane temanI mAtAne bhasmanI rakSA poTalI bAMdhe che. tyArapachI vividha maNi, ratnothI saMyukta be goLa zAligrAmanA AkAranA pASANane grahaNa karI, (bhagavAnanuM dhyAna potA tarapha kendrita karavA) tIrthakara bhagavAnanA karNa mULamAM(kAna pAse) TI.TI avAja thAya tema vagADe che ane "he bhagavAna! Apa parvata jevA AyuSyavALA thAo" A pramANe zubhecchAo pAThave che. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 | zrI jatIpa prajJapti sutra | 22 tae NaM tAo ruyagamajjhavatthavvAo cattAri disAkumArI-mahattariyAo bhayavaM titthayaraM karayalapuDeNaM titthayaramAyaraM ca bAhAhiM giNhaMti, giNhittA jeNeva bhagavao titthayarassa jammaNa bhavaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA titthayaramAyaraM sayaNijjaMsi NisIyAviti, NisIyAvittA bhayavaM titthayaraM mAue pAse Thaveti, ThavittA AgAyamANIo, parigAyamANIo ciTuMti / bhAvArtha :- tyArapachI te madhya rucakavAsI mahaddhika cAra dizAkumArikA devIo tIrthakara bhagavAnane karasaMpuTa dvArA ane tIrthakaranI mAtAne bhujA dvArA grahaNa karI tIrthakara bhagavAnanA janma bhavanamAM Ave che. tIrthakaranI mAtAne zayyA para besADe che ane tIrthakarane temanI mAtA pAse mUke che. tyArapachI gIta gAtI, vizeSa gAtI UbhI rahe che. vivecana : prastuta sUtromAM rucaka parvata kUTavAsI 40dizAkumArikAdevIonA kAryanuM varNana che. te bhAvArthathI spaSTa che. keTalIka viziSTa kriyAonA arthahetuo A pramANe che paddha vadhati:- nAbhinALa te bhagavAnanuM avayava che. tenI azAtanA na thAya, tenA upara koI cAle nahIM tevA hetuthI nAbhinALa khADAmAM dATI tenA upara oTalo banAve che. zatapAka-sahasaMpAka tela - A zabdonA traNa prakAre artha thAya che- (1) jemAM so auSadhi hoya, (2) jene so vAra pakAvavA- ukALavAmAM AvyuM hoya, (3) jenuM mUlya so kArdApaNa [16mAsA suvarNano eka kArdApaNa thAya che. te prAcIna bhAratamAM vaparAtI suvarNamudrA che.] hoya tene zatapAka tela kahe che. te ja rIte jemAM hajAra auSadhi hoya, jene hajAravAra ukALavAmAM AvyuM hoya athavA jenuM mUlya hajAra kArdApaNa hoya tene sahasapAka tela kahevAmAM Ave che. gaMdhaTTaeNaM :- cUrNapiNDena, gaMdhayukta godhUma cUrNapiNDena vA udvartayanti prakSitatailApanayanaM ttivRtti. gaMdhavartaka, ubaTana. ghauM, caNA AdinA loTamAM sugaMdhI dravyo mizrita karI zarIra para coLavA pIThI Adi taiyAra karavAmAM Ave te. tIrthakara tathA temanI mAtAne tela mAliza karyA pachI dikumArikA devIo ubaTana coLI telanI cikAzane dUra kare che- sara:- tIra jevuM tIkSNa aNIdAra kASTha. tene araNIkASTha para ghasavAthI agni utpanna thAya che. jidoma:- dizAkumArikA devIo caMdana kASTha nAMkhI agni homa kare che. teo caMdana kASThane agnimAM nAMkhI bALe che. tenA mATe ahIM homa zabdano prayoga thayo che. teo rakSA-rAkha sivAyanA anya koI prayojanathI agni prajvalita karatI nathI. arthe rakSAjarAti -vRtti. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 395 bhUti :- vidyAthI abhimaMtrita karelI bhasmane zarIra para lagADavI ke te bhasmanI rakSA poTalI banAvavI, tene bhUtikarma kahe che. zAkinI vagere duSTa devI-devatA dvArA daSTidoSa- najara lAgavA vagerenI nivRtti arthe dizAkumArikA devIo caMdana kASThanI bhasma banAvI, tenI rakSA poTalI banAvI bALa tIrthakarane bAMdhe che. jo ke tIrthakarane koI devI-devatA kAMI hAni pahoMcADI zakatA nathI. paraMtu dikumArikA devIo potAnI bhAvanA-bhakti pragaTa karavA A prakAranI vidhi kare che. TikriAti -TI.TI. te anukaraNa zabda che arthAt bevaDAyela zabda che.dizAkumArikA devIo bhagavAnanA kAna pAse ratnanA be goLa pASANane ekabIjA sAthe athaDAve che. te pASANa athaDAvAthI TI. TI. jevo kalarava utpanna thAya che. bALa lIlAnA kAraNe bhagavAnanuM citta jo anya sthaLe hoya to A avAja sAMbhaLIne potAnA tarapha AkarSita thAya ane pote je zubhecchAvacana kahe che, te tIrthakara bhagavAna barAbara sAMbhaLe te mATe Avo avAja kare che. chappana dizAkumArikA devIonAM kAryo - dizAkumArikA devIo adholokavAsI - 8 bhumi sApha kare. urdhvalokavAsI - 8 jalachaMTakAva ane puSpavRSTi kare. pUrva rucaka phUTavAsI - 8 maMgalarUpe darpaNa laIne UbhI rahe. dakSiNa sucaka kUTavAsI - 8 pANIthI bharelI jhArI laIne UbhI rahe. pazcima rucaka kUTavAsI - 8 paMkho laIne UbhI rahe. uttara rucaka kUTavAsI - 8 cAmara laIne UbhI rahe. vidizA sucaka kUTavAsI - 4 dIpaka laIne UbhI rahe. madhyama rucaka kUTavAsI - 4 nAbhinAlanuM chedana karI, snAnaAdi karAvI rakSA poTalI bAMdhe. kArya zakrendranuM janmAbhiSeka mATe Agamana :| 23 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sakke NAmaM deviMde devarAyA vajjapANI puraMdare, sayakkaU sahassakkhe maghavaM pAgasAsaNe dAhiNaDDa-logAhivaI battIsavimANAvAsasayasahassAhivaI erAvaNavAhaNe, suriMde, arayaMbaravatthadhare, AlaiyamAlamauDe Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 3 | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra Navahema- cArucita caMcalakuMDala-vilihijjamANagaMDe bhAsuraboMdI palaMba-vaNamAle mahiDDIe mahajjuIe mahAbale mahAyase mahANubhAge mahAsokkhe sohamme kappe sohammavaDisae vimANe sabhAe suhammAe sakkaMsi sIhAsaNaMsi NisaNNe / seNaMtatthabattIsAe vimANAvAsasayasAhassINaM, caurAsIesAmANiya sAhassINaM, tAyattIsAe tAyattIsagANaM, cauNhaM logapAlANaM, aTThaNhaM aggamahisINaM saparivArANaM, tiNhaM parisANaM, sattahaM aNiyANaM, sattaNhaM aNiyAhivaINaM, cauNhaM caurAsINaM Ayarakkha devassAhassINaM, aNNesiM ca bahUNaM sohammakappavAsINaM vemANIyANaM devANa ya devINa ya AhevaccaM, porevaccaM, sAmittaM, bhaTTitaM, mahattaragattaM, ANA-Isara seNAvaccaM kAremANe pAlemANe mahayAhayaNaTTagIyavAiyataMtI-tala tAla-tuDiyaghaNa-muiMga- paDuppavAiyaraveNaM divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / bhAvArtha - te kALe, te samaye, zakra nAmanA devendra devarAja; vajadhArI, zatruonA nAzaka, pUrvabhave so vAra zrAvaka pratimAnA ArAdhaka hovAthI zatakratu, hajAro AMkhonA dhAraka hovAthI sahasAkSa, vAdaLAonA niyaMtraka, kuzaLa zAsaka, dakSiNArdha lokanA adhipati, 3ra lAkha vimAnanA svAmI, airAvata nAmanA hAthI upara savArI karanArA, devonA svAmI, nirmaLa vastronA dhAraka, gaLAmAM mALA ane mastaka upara mugaTanA dhAraka, uttama suvarNamaya suMdara jhaLahaLatA ane halatAM kuMDaLothI suzobhita gAlavALA, dedIpyamAna zarIradhArI, lAMbI puSpamALAne dhAraNa karanArA, mahAddhivAna, mahAdyutivAna, mahAbaLavAna, mahAyazasvI, mahAprabhAvaka, mahAsukhI, sudharma nAmanA devalokamAM, saudharmAvalaMsaka vimAnamAM sudharma sabhAmAM zakra nAmanA siMhAsana para beThA hoya che. ta (za:ndra) 32 sApavimAnonA svAbhI, 84 32 sAmAni (samAna dvivANA) hevo, guru, purohita jevA 33 trAyanTiMza devo, 4 lokapALa, saparivAra8 agramahiSIo(IMdrANIo), traNa pariSado, 7senAmI, 7 senAdhipatimao,4484 = udANa, 382 mAtbharakSa-aMga22kSa hevo, saudhrmkalpavAsI anya aneka deva-devIonuM Adhipatya, paurapatya-agresarapaNuM; svAmItva, prabhutva, vaDIlapaNuM, AjJAkArakatva, aizvaryatva bhogavatAM, senApatinI jema rakSaNa karatAM, te badhAnuM pAlana karatAM, vINA, tAlI, tAla, paTaha, ghana, mRdaMga, papaTaha vagere aneka vAdyonA tAla sAthe gIta sahita nRtyAdi divya bhogone bhogavatAM rahetAM hoya che. 24 tae NaM tassa sakkassa deviMdassa devaraNNo AsaNaM calai / tae NaM se sakke deviMde devarAyA AsaNaM caliyaM pAsai, pAsittA ohiM pauMjai, pauMjittA bhagavaM titthayaraM ohiNA Abhoei, AbhoittA haTTatuTThacitte ANadie pIimaNe, parama- somaNassie, harisavasa-visappamANa-hiyae, dhArAhaya-kayaMba-kusuma Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 628 caMcumAlaiya- Usaviya-romakUve, viyasiya- varakamala Naya-NavayaNe, payaliya- varakaDagatuDiya- ke Ura-mauDe kuMDala-hAra virAyaMta- vacche, pAlaMba - palaMbamANa- gholaMta-bhUsaNadhare saMbhamaM turiyaM cavalaM / bhAvArtha :- uparokta Rddhi saMpanna devendra, devarAja zakranuM aMgasphuraNa thAya che. te aMgusphuraNanA saMketane jANIne zakendra avadhijJAnamAM upayoga mUke che ane bAla tIrthaMkara bhagavAnane jue che. tIrthaMkarane joIne te hRSTa ane saMtuSTa cittavALA thAya che, potAnA manamAM AnaMda ane prasannatAno anubhava kare che. saumya manobhAva ane harSAtirekathI tenuM hRdaya khIlI UThe che. meghadhArAthI Ahata kadaMbapuSponI jema tenA romarAya pulakita thaI jAya che. uttama kamaLanI jema mukha ane netra vikasita thAya che tethI tenA hAthanA uttama kaDA, truTita (bAhurakSikA), bAjubaMdha, mugaTa, kAnamAM zobhatA kuMDaLa ane vakSaHsthaLa upara zobhatA hAra kaMpita thAya che. harSAtirekathI zarIra kaMpAyamAna thavAthI kAnanA lAMbA kuMDaLa, kaMThanA AbhUSaNo sAthe gharSita thAya che. 25 suriMde sIhAsaNAo abbhuTThei, abbhuTTettA pAyapIDhAo paccoruhai paccoruhittA veruliya-variTTha-riTTha-aMjaNa- NiuNoviyamisimisiMta maNirayaNa-maMDiyAo pAuyAo omuyai, omuittA egasADiyaM uttarAsaMgaM karei, karettA aMjali mauliyagga- hatthe titthayarAbhimuhe sattaTTha payAI aNugacchai, aNugacchittA vAmaM jANaM aMcei, aMcettA dAhiNaM jANuM dharaNIyalaMsi sAhaTTu tikkhutto muddhANaM dharaNiyalaMsi Nivesei, NivesittA IsiM paccuNNamai, paccuNNamittA kaDaga- tuDiya-thaMbhiyAo bhuyAo sAharai, sAharittA karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu evaM vayAsI bhAvArtha :- devarAja zakra utkaMThita bhAve, AdarapUrvaka, zIghra siMhAsana uparathI UbhA thAya che. pAdapIThabAjoTha para paga rAkhIne nIce Utare che. nIce UtarIne vaiDUrya- nIlama, zreSTha riSTha ane aMjana nAmanA ratnothI kuzaLatApUrvaka kalAtmaka rUpe banAvelI, dedIpyamAna, maNi ratnothI maMDita pAdukAo pagamAMthI utAre che. pAdukAo utArIne akhaMDavastra- uttarIya vastranuM uttarAsaMga kare che(dupaTTAne mukha para bAMdhe che.) agra hAthane aMjali badgha mukulita- kamalAkAra banAvI arthAt hAtha joDIne je dizAmAM tIrthaMkara bhagavAna birAjatA hoya te dizA tarapha sAta-ATha pagalAM AgaLa jAya che, pachI potAnA DAbA ghUMTaNane Ubho rAkhIne, jamaNA ghUMTaNane bhUmi upara sthApita karIne; potAnuM mastaka bhUmine aDADI; traNavAra vaMdana karI; thoDA AgaLa namIne; kaDAo, bAhurakSikA ane bAjubaMdhathI susthita bhujAone UMcI karIne; hAtha joDI; aMjali banna karI; (joDelA) hAthane mastakanI comera pheravI; mastaka para aMjali sthApita karI A pramANe stuti kare che ane kahe che-- 26 NamotthuNaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM jAva siddhigaNAmadheyaM ThANaM saMpattANaM Namo nizALa, niyamayAna | Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u&8 | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra bhAvArtha :- arihaMta bhagavAnane namaskAra ho yAvata siddhagati nAmavALA sthAnane prApta, bhayane jItanAra siddha bhagavAnane namaskAra ho. | 27 NamotthuNaM bhagavao titthayarassa Aigarassa jAvasaMpAviukAmassa / vaMdAmi NaM bhagavaMtaM tatthagayaM ihagae, pAsau me bhayavaM ! tatthagae ihagayaM ti kaTu vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA sIhAsaNavaraMsi puratthAbhimuhe saNNisaNNe / / bhAvArtha - prithama siddha bhagavAnane vaMdana karI pachI navajAta tIrthakara bhagavAnane vaMdana karatAM A pramANe kahe che-] dharmanI AdinA karanAra vagere vizeSaNothI yukta tathA siddha gati prApta karavAnA icchuka evA tIrthakara bhagavAnane namaskAra ho. "ahIM rahelo huM tyAM(potAnA janmasthAnamAM) rahelA tIrthakara bhagavAnane vaMdana karuM chuM. tyAM rahelA bhagavAna tame ahIM rahelA mane juo" A pramANe kahIne bhagavAnane vaMdana kare che, namana kare che. vaMdana namaskAra karIne te pUrvadizA tarapha mukha rAkhIne, uttama siMhAsana upara se che. | 28 tae NaM tassa sakkassa deviMdassa devaraNNo ayamevArUve ajjhathie jAva saMkappe samuppajjitthA-uppaNNe khalu bho ! jaMbuddIve dIve bhagavaM titthayare, taM jIyameyaM tIya paccuppaNNamaNAgayANaM sakkANaM deviMdANaM, devarAINaM titthayarANaM jammaNamahimaM karettae, taM gacchAmi NaM ahaMpi bhagavao titthayarassa jammaNamahimaM karemi tti kaTu / bhAvArtha :- tyArapachI devendra, devarAja zakranA manamAM evo saMkalpa, vicArAdi utpanna thAya che ke jaMbUdvIpamAM bhagavAna tIrthakarano janma thayo che. bhUtakALa, vartamAnakALa ane bhaviSyamAM thanArA devendra devarAja zakrano A paraMparAgata AcAra che ke tIrthakarano janmotsava ujavavo. tethI huM paNa tyAM jAuM ane tIrthakara bhagavAnanA janmamahotsavanuM samyak prakAre Ayojana karuM. 29 evaM saMpehei, saMpehittA hariNegamesiM pAyattANIyAhivaiM devaM saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA !sabhAe suhammAe meghogharasiyaM gaMbhIramahurayara-saI joyaNa-parimaMDalaM sughosaM sUsaraM ghaMTaM tikkhutto ullAlemANe-ullAlemANe mahayA-mahayA saddeNaM ugrosemANe-ugrosemANe evaM vayAhi- ANavei NaM bho ! sakke deviMde devarAyA, gacchai jaMbuddIve dIve bhagavao titthayarassa jammaNamahima karittae, taM tubbhe viNaM devANuppiyA! savviDDIe savvajuIe savvabaleNaM savvasamudae NaM savvAyareNaM savvAvibhUIe savvavibhUsAe, savvasaMbhameNaM savvaNADaehiM savvorohehiM, savvapupphagaMdhamallAlaMkAravibhUsAe, savvadivva tuDiyasaha-saNNiNAeNaM mahayA iDDIe jAva raveNaM NiyayapariyAla-saMparivuDA sayAI-sayAI jANavimANavAhaNAI durUDhA Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra | 399 | samANA akAlaparihINaM ceva sakkassa deviMdassa devaraNNo aMtiyaM pAubbhavaha / bhAvArtha:- zakrendra A pramANe vicAra kare che, nirNaya kare che. nirNaya karIne te potAnI pAyadaLasenAnA adhipati hariegameSI nAmanA devane bolAve che, bolAvIne kahe che- "he devAnupriya! zIgha, sudharmAsabhAmAM meghasamUhanI garjanA jevA gaMbhIra, ati madhura suMdara rIte raNakAra karanArI, eka yojanAnI goLAIvALI(paridhivALA) sughoSA nAmanI ghaMTAne traNavAra vagADI jora jorathI udghoSaNA karatAM kaho- "he deva! devIo! devendra, devarAja zakrano Adeza che ke teo jaMbudvIpamAM bhagavAna tIrthakarano janma mahotsava ujavavA mATe jaI rahyA che." he devAnupriyo! tame badhA, tamArI saMpUrNa Rddhi, dhuti ane senA sahita, samasta samudAya sahita, mahAna Adara pUrvaka, sarvavibhUti, vibhUSA, saMbhrama- utkaMThA sahita, samasta nATaka, nRtya, gItAdinI sAthe, sarva aMtaHpura(devI parivAra) sAthe, sarva prakAranAM puSpo, sugaMdhI padArtho, mALAo ane AbhUSaNothI vibhUSita thaIne, divya vAjiMtranA nAda sahita, A ja rIte (pradarzanApekSA) mahAnaRddhi yAvat dhvanipUrvaka pota-potAnA parivArathI parivatta, pota-potAnA vimAnomAM besIne, vilaMba na karatAM zIdhra devendra devarAja zakranI samakSa upasthita thAo." 30 tae NaM se hariNegamesI deve pAyattANIyAhivaI sakkeNaM devideNaM devaraNNA evaM vutte samANe haTThatuTTha jAva evaM devotti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNei, paDisuNettA sakkassadeviMdassadevaraNNo aMtiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva sabhAe suhammAe, meghogharasiyagaMbhIramahurayarasaddA, joyaNaparimaMDalA sughosA ghaMTA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA meghogharasiya-gaMbhIra-mahurayara-sadaM joyaNaparimaMDalaM sughosaM ghaMTe tikkhutto ullAlei / bhAvArtha:- devendra devarAja zakrendra A pramANe Adeza Ape che tyAre hariegamelI deva harSita thAya che, saMtuSTa thAya che ane ahodeva! "ApanI AjJA svIkAruM chuM" tema kahIne te Adezane vinayapUrvaka svIkAre che. Adeza svIkArIne zakrendranI pAsethI nIkaLIne sudharmAsabhAmAM meghasamUhanI garjanA jevA gaMbhIra ane ati madhura, suMdara rIte raNakAra karanArI, eka yojananI goLAIvALI sughoSA nAmanI ghaMTA pAse jAya che. tyAM jaIne meghagarjanA jevA gaMbhIra svaravALI ane atyaMta madhura dhvanivALI, eka yojananI goLAI- vALI sudhoSA nAmanI ghaMTAne traNavAra vagADe che. 31 tae NaM tIse meghogharasiya-gaMbhIramaharayara-sahAe, joyaNaparimaMDalAe sughosAe ghaMTAe tikkhutto ullAliyAe samANIe sohamme kappe aNNehiM egUNehiM battIsAe vimANAvAsa-sayasahassehiM, aNNAI egUNAI battIsaM ghaMTAsayasahassAiM jamagasamagaM kaNakaNaravaM kAuM payattAI cAvi hutthA / Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 400] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra tae NaM sohamme kappe pAsAya-vimANa-NikkhuDAvaDiya-saddasamuTThiyaghaMTAparDesuyA-sayasahassa-saMkule jAe yAvi hotthA / bhAvArtha:- (hariegameSI deva jyAre) meghagarjanA jevA gaMbhIra svaravALI ane atyaMta madhura dhvanivALI, eka yojanAnI goLAIvALI, sughoSA ghaMTAne traNavAra vagADe che tyAre saudharmakalpa nAmanA prathama devalokanI eka nyUna 3ra lAkha vimAnamAM rahelI, eka nyUna 3ra lAkha ghaMTAo eka sAthe raNakavA lAge che. te ghaMTAono dhvani saudharmakalpanA prAsAdo, vimAno ane vimAnonA khUNAomAM athaDAya che ane lAkho pratidhvanio utpanna thAya che. saudharmakalpa te dhvanio ane pratidhvaniothI vyApta banI jAya che. 32 tae NaM tesiM sohammakappavAsINaM bahUNaM vemANiyANaM devANa ya devINa ya egaMta-raipasatta Niccapamatta visayasuhamucchiyANaM, sUsaraghaNTArasiya-viulabolaturiyacavalapaDibohaNe kae samANe ghosaNa-koUhaladiNNakaNNa egaggacitta uvautta mANasAI | bhAvArtha:- tyArapachI ratikrIDAmAM tallIna, nitya pramAdI, viSaya sukhamAM mUcchita te saudharmakalpavAsI, ghaNA vaimAnika deva-devIo A susvaraghaMTAonA vipula raNakArathI saphALA jAgRta thaI jAya che, pratibodhita thaI jAya che ane have thanArI ghoSaNA sAMbhaLavA dattakarNa tathA dattacitta banI jAya che. (kAna ane cittane ekAgra banAvI, ghoSaNA sAMbhaLavA utsuka banI jAya che.) |33 se pAyattANIyAhivaI deve taMsi ghaNTAravaMsi NisaMta-paDisaMtasi samANaMsi tattha tattha dese tahi-tahiM mahayA-mahayA saddeNaM ugghosemANe-ugghosemANe evaM vayAsIhaMdi! suNaMtu bhavaMto bahave sohammakappavAsI vemANiyadevA devIo ya sohammakappa vaiNo iNamo vayaNaM hiyasuhatthaM-ANavei NaM bho ! sakke deviMde devarAyA, gacchai NaM bho ! sakke deviMde devarAyA jAva aMtiyaM pAubbhavaha / bhAvArtha :- jyAre ghaMTAno dhvani saMpUrNa zAMta thaI jAya che tyAre zakrendranI pAyadaLa senAnA adhipati hariegameSa deva te te sthAnomAM jora jorathI udhoSaNA karatAM A pramANe kahe che "he saudharmakalpavAsI vaimAnika devo!devIo! tame saudharmakalpapatinA A hitakara ane sukhaprada vacana sAMbhaLo zakrendra devendradevarAjanI AjJA che ke teo jaMbudvIpamAM tIrthakarano janma mahotsava ujavavA jaI rahyA che vAvata Apa devendra devarAja zakrendranI samakSa upasthita thAo." 34 tae NaM te devA ya devIo ya eyamahU~ soccA haTThatuTTha jAva hiyayA appegaiyA Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra [ 401] vaMdaNavattiyaM, evaM pUyaNavattiyaM, sakkAravattiyaM, sammANavattiyaM dasaNavattiyaM, koUhala vattiyaM jiNabhattirAgeNaM, appegaiyA sakkassa vayaNamaNuvattamANA appegaiyA aNNamaNNamaNuvattamANA appegaiyA taM jIyameya evamAi tti kaTu jAva paaubbhvti| bhAvArtha - tyAre te ghoSaNA sAMbhaLIne te deva-devIo hRdayathI harSita ane saMtuSTa thAya che yAvatuM temAMthI keTalAka tIrthakara bhagavAnane vaMdana karavA mATe, keTalAka pUjana mATe, keTalAka satkAra ke stavanAdi dvArA guNakIrtana karavA mATe, keTalAka sanmAna pradarzana karI mananI prasannatA batAvavA mATe, keTalAka darzananI utsuktAthI, keTalAka kutUhalathI, keTalAka jinendra bhagavAna pratyenA bhakti-anurAgathI, keTalAka zakrendranA vacananA anuvartI banIne, keTalAka paraspara eka bIjAnA vacanathI (ekabIjAnA kahevAthI) ane keTalAka tene potAnI paraMparAnugata AcAra mAnIne tyAM upasthita thaI jAya che. | 35 tae NaM se sakke deviMde devarAyA te vemANie deve ya devIo ya akAlaparihINaM ceva aMtiyaM pAubbhavamANe pAsai, pAsittA haTe / pAlayaM NAma AbhiogiyaM devaM saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! aNegakhaMbhasayasaNNiviTuM evaM vimANavaNNao bhANiyavvo / divvaM jANavimANaM viuvvAhi, viuvvittA eyamANattiyaM paccappiNAhi / bhAvArtha:- devendra devarAja zakrendra te vaimAnika deva-devIone avilaMbapaNe potAnI pAse AvelAM jue che, joIne prasanna thAya che. te potAnA pAlaka nAmanA Abhiyogika devane bolAve che, bolAvIne tene kahe che- "he devAnupriya ! seMkaDo thAMbhalAo upara avasthita yAvatuM divya yAna-vimAnanI vidurvaNA karo. ahIM vimAnanuM varNana pUrvavat jANavuM. te kArya pUrNa thAya tenI mane jANa karo." 36 tae NaM se pAlaedeve sakkeNaM devideNaM devaraNNA evaM vutte samANe haTThatuTTha jAva veuvviyasamugghAeNaM samohaNittA taheva karei / evaM sUriyAbha gameNaM jAva paccappiNeti / bhAvArtha :- devendra devarAja zakra A pramANe AjJA Ape che tyAre pAlaka nAmanA deva harSita ane saMtuSTa thAya che yAvata vaikriya samughAta karIne yAna-vimAnanI vidurvaNA(vividha rUpa banAvavAnI zakti dvArA racanA) kare che. A rIte vimAnanI vidurvaNAnuM saMpUrNa varNana rAjaprazrIya sUtrokta sUryAbhadevanA varNana pramANe jANavuM yAvata kArya pUrNa thavAnI sUcanA Ape che. vivecana : prastuta sUtromAM zakrendrane tIrthakaranA janmanI jANa ane madhyalokamAM AvavA mATenI taiyArInuM varNana che. temAM keTalIka viziSTa kriyAonA artha A pramANe che Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 ] zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra tatthAlaM je pAsava -tatragata- tyAM manuSya lokamAM rahelA bhagavAna atragata-ahIM devalokamAM rahelA mane jue. tyAM rahelA bhagavAnane huM ahIMthI vaMdana karuM chuM. prabhu janmAdinI jANa thatAM turaMta ja indro potAnA siMhAsana, pAdukAno tyAga kare che. prabhu pUrvAdi je dizAmAM hoya te dizAmAM sAta-ATha pagalA AgaLa cAlI jamIna upara namonjarNa mudrAmAM besIne vaMdana karI bhagavAnanI stuti kare che. navajAta bALa prabhune indra vaMdana kare temAM indranI prabhu pratyenI tIvra bhaktinA darzana thAya che. tIrthaMkara traNa jJAna sahita janme che. bALa tIrthaMkara prabhu avadhijJAna dvArA indrane ane tenA bhaktibhAvane jANI ane joI zake che tethI ja indra ke pAsamAM prabhu mane jue tema saMkalpa kare che. A prasaMge Indra prathama siddha bhagavAnane vaMdana karI stuti kare che. temAM indrAdinA vaMdana vyavahAra vidhinA jJAnanI jhAMkhI thAya che. 3poremA :- uddaghoSaNA karatAM asaMkhya yojanamAM patharAyelA prathama devalokAdinA vimAnomAM vasatA devone koIpaNa prasaMganI jANa karavA, indranI AjJA pahoMcADavA mATe devalokamAM eka viziSTa paddhati che. indranI sudharmAsabhAmAM sughoSA nAmanI ghaMTA che, te vagADatA ja tatkAla lAkho deva vimAnonI ghaMTAo raNakI uThe che. ghaMTAnA raNakAra dvArA vividha kAryamAM rata devone uddaghoSaNA sAMbhaLavA tatpara banAvyA pachI indranA Abhiyogika deva, indranI AjJA prasArita kare che. A prakAranI udyoSaNa dvArA indra anya deva-devIone bhagavAnanA janma mahotsavamAM AvavA mATe AjJA Ape che. prastuta sutramAM jaMbudvIpa varNanano prasaMga hovAthI jaMbudvIpamAM tIrthakara bhagavAnanA janmano ullekha che. vAstavamAM je kSetranA tIrthakara hoya teno te rIte ullekha karavAmAM Ave che. zakendranuM pAlaka yAna:- zakrendranI AjJAthI potAnI vaikriya zaktithI pAlaka deva jebudvIpa jevaDuM, eka lAkha yojana lAMbuM, pahoLuM ane pa00 yojana UMcuM pAlaka nAmanuM yAna-vimAna banAve che. temAM zakrendra, sAmAnika devo, IndrANIo, traNa pariSadanA devo, aMgarakSaka devo vagere sarvane besavA Asano banAve che. A rIte zakrendra madhyalokamAM tIrthakaranA janma mahotsavamAM AvavAnI taiyArI aMtarmuhUrtamAM pUrNa kare che. zakrendranA cAna-vimAnanuM varNana :37 taeNaM se sakke deviMde, devarAyA haTTa jAvahiyae divvaM jiNedAbhigamaNajoggaM savvAlaMkAravibhUsiyaM uttaraveuvviyaM rUvaM viuvvai, viuvvittA aTThahiM aggamahisIhiM saparivArAhiM, NaTTANIeNaM gaMdhavvANIeNa yasaddhiM taM vimANaM aNuppayAhiNIkaremANe karemANe puvvilleNaM tisovANeNaM durUhai, duruhittA jAvasIhAsaNaMsi puratthAbhimuhe Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra | 40 saNNisaNNe / evaM ceva sAmANiyAvi uttareNaM tisovANeNaM durUhittA patteyaM-patteyaM puvvaNNatthesu bhaddAsaNesu NisIyaMti / avasesA ya devA devIo ya dAhiNilleNaM tisovANeNaM durUhittA taheva jAva NisIyaMti / bhAvArtha :- tyArapachI pAlaka deva dvArA yAna-vimAnanI racanA thaI gaI che, tevA samAcAra sAMbhaLIne devendra, devarAja zaka harSita hRdayavALA banI, jinendra bhagavAnanI sanmukha javA yogya divya sarvAlaMkArathI vibhUSita, uttara vaikriyarUpanI vikarvaNA kare che. te pramANe karIne te saparivAra ATha agramahiSIo (indrANIo), nATayasenA ane gaMdharvasenAnI sAthe yAna-vimAnanI anupradakSiNA karatAM pUrvadizAvartI trisopAna zreNI dvArA vimAna upara ArUDha thAya che. vimAnArUDha thaIne pUrvAbhimukha siMhAsana upara bese che. te ja pramANe sAmAnikadeva uttarI trisopAna zreNI dvArA vimAna upara ArUDha thaIne pahelethI rAkhelAM bhadrAsano upara bese che. zeSa deva-devIo dakSiNadizAvartI trisapAna dvArA vimAna upara ArUDha thaI potA mATe nizcita thayelA bhadrAsana para bese che. |38 tae NaM tassa sakkassa deviMdassa devaraNNo taMsi divvaMsi jANavimANaMsi durUDhassa samANassa ime aTThaTThamaMgalagA purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA / tayANaMtaraM caNaM puNNakalasabhiMgAraMdivvA ya chattapaDAgA sacAmarA ya daMsaNaraiya AloyadarisaNijjA vAuchuya-vijayavejayaMtI ya samUsiyA gagaNatalamaNulihaMtI purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA / tayANaMtaraM ca NaM vairAmaya vaTTa-laTTha-saMThiya-susiliTTha-parighaTTa-maTTha-supaiTThie visiTe, aNegavara paMcavaNNa-kuDabhIsahassa-parimaMDiyAbhirAme, vAuDuya-vijayavejayaMtI-paDAgA-chattAicchattakalie, tuMge, gayaNatalamaNulihaMtasihare, joyaNa-sahassamUsie, mahaimahAlae mahiMdajjhae purao ahANupuvvIe saMpaTThie / tayANaMtaraM ca NaM sarUvaNevattha pariyacchiyA-susajjA savvAlaMkAravibhUsiyA paMca aNiyA paMca aNiyAhivaiNo purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA / tayANaMtaraM ca NaM bahave AbhiogiyA devA ya devIo ya saehi-saehiM jAva rUvehiM jAva NiogehiM sakkaM deviMdaM devarAyaM purao ya maggao ya ahApuvvIe saMpaTThiyA / Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 404 ] zrI jaMbudvIpa prApti sUtra tayANaMtaraM ca NaM bahave sohammakappavAsI devA ya devIo ya savviDDIe jAva durUDhA samANA purao ya maggao ya pAsao ya ahANupuvvIe saMpaTThiyA / bhAvArtha - zakra vimAnArUDha thaI jAya tyAre tenI AgaLa anukrame ATha-ATha maMgalo prasthAna kare che, cAle che. tadanaMtara jaLathI pUrNa kaLaza ane jhArI divya chatra; divya patAkA, cAmara pavanathI laherAtI, ati cI, jANe AkAzane sparzatI hoya tevI vijaya ane vaijayaMtI patAkA anukrame cAle che. tyArapachI vaja-ratnamaya, goLa, manojJa saMsthAnavALo, ghaselo hoya tevo lIso-snigdha, mAMjelo hoya tevo svaccha, supratiSThita, vAMko na thAya tema unnata hovAthI viziSTa, paMcavarNI hajAro kuDabhilaghupatAkAnA samUhathI alaMkRta, vAyuthI laherAtI vijaya sUcaka vaijayaMtI patAkA, patAkA upara rahelI patAkAo, chatra upara rahelA chatrathI suzobhita; jeno agrabhAga AkAzatalane sparza karato hoya tevo ati UMco, eka hajAra yojana UMco, atimahAna evo mahendra dhvaja nAmano dhvaja AgaLa cAle che. tyArapachI pota-potAnA kAryAnurUpa paheraveSathI yukta, susajjita aneka prakAranA alaMkArothI vibhUSita pAMca senAo ane pAMca senApatidevo anukramathI cAle che. (sAta senAmAMthI be senA zakrendranI sAthe pUrvavartI sopAna zreNIthI praveza kare che mATe ahIM pAMca senAnuM kathana che.) tyArapachI ghaNAM Abhiyogika deva-devIo potapotAnA rUpa-veSathI yukta, potapotAnA upakaraNa sahita devendra devarAja zakranI AgaLa, pAchaLa anukrame cAlIne yAna-vimAnamAM praveza kare che. tyArapachI saudharmakalpavAsI aneka deva-devIo sarvaprakAranI samRddhi sAthe lAvat vimAnAruDha thaIne devendra, devarAja zakranI AgaLa-pAchaLa ane baMne bAju cAle che. | 39 tae NaM se sakke teNaM paMcANiyaparikkhitteNaM jAva mahiMdajjhaeNaM purao pakaDDijjamANeNaM, caurAsIe sAmANiya sAhassIhiM parivuDe, savviDDIe jAvaraveNaM sohammassa kappassa majjhamajjheNaM taM divvaM devi4i uvadaMsamANe-uvadaMsamANe jeNeva sohammassa kappassa uttarille NijjANamagge teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA joyaNasayasAhassIehiM viggahehiM ovayamANe-ovayamANe tAe ukkiTThAe jAva devagaIe vIIvayamANe-vIIvayamANe tiriyamasaMkhijjANaM dIvasamuddANaM majhamajjheNaM jeNevaNaMdIsaravare dIve jeNeva dAhiNapurathimille raikaragapavvae teNeva uvAgacchai, 3vAchittA ! bhAvArtha - A pramANe vimAnastha devarAja zakra, pAMca senAo sAthe vAta AgaLa cAlatA mahendradhvajathI Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 405 yukta, cauryAsI hajAra sAmAnikadevo vagerethI gherAyelA, sarva prakAranI Rddhi vaibhavanI sAthe, vAdya dhvani sAthe saudharmakalpanI madhyamAM thaI, divya deva-Rddhi batAvatAM batAvatAM jyAM saudharmakalpano uttarI nirmANa mArga (bahAra nIkaLavAno mArga) che tyAM Ave che; tyAM AvIne pachI AkAza mArge lAkho yojananI gatithI nIce utaratAM utaratAM, utkRSTa, tIvra yAvat divya deva gatithI AgaLa vadhatAM vadhatAM, tirachA lokasaMbaMdhI asaMkhyadvIpa samudronI madhyamAM thaIne naMdIzvara dvIpamAM jyAM dakSiNapUrva dizAmAM ratikara parvata che, tyAM Ave che. | 40 taM divvaM deviDDi jAva divvaM jANavimANaM paDisAharamANe paDisAharamANe jeNeva bhagavao titthayarassa jammaNaNagare jeNeva bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNaM teNaM divveNaM jANavimANeNaM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei, karettA bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNassa uttarapuratthime disIbhAge caturaMgulamasaMpattaM dharaNiyale taM divvaM bALavimALa vera, vettA / bhAvArtha :- ratikara parvata para AvIne zakrendra potAnI divya devaRddhi yAvat divya yAna-vimAnane nAnuM banAve che. banAvIne tIrthaMkara bhagavAnanA janma nagara ane tIrthaMkara bhagavAnanA janma bhavana samIpe Ave che. tyAM AvIne te divya vimAna dvArA tIrthaMkara bhagavAnanA janma bhavanane traNa vAra AdakSiNA-pradakSiNA kare che. e pramANe karIne tIrthaMkara bhagavAnanA janma bhavanathI uttarapUrvadizAmAM potAnA divya vimAnane jamInathI cAra aMgula UMcuM sthApita kare che. 41 aTThahiM aggamahisIhiM dohiM aNIehiM gaMdhavvANIeNa ya NaTTANIeNa ya saddhiM tAo divvAo jANavimANAo puratthimilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM paccoruhai / taNaM sakkassa deviMdassa devaraNNo caurAsIi sAmANiyasAhassIo tAo divvAo jANavimANAo uttarilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM paccoruhaMti, avasesA devA ya devIo ya tAo divvAo jANavimANAo dAhiNilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM paccoruhaMti / bhAvArtha :- vimAnane sthApita karIne potAnI ATha agramahiSIo, gaMdharvAnIka tathA nATayAnIka nAmanI be senAonI sAthe te divya vimAnamAMthI pUrva dizAvartI trisopAna zreNI dvArA nIce utare che. tyArapachI devendra, devarAja zakranA cauryAsI hajAra sAmAnika devo uttara dizAvartI trisopAna dvArA te divya vimAnamAMthI nIce utare che. zeSa deva-devIo (pAMca senA vagere) te divya yAna vimAnanI dakSiNavartI trisopAna zreNI dvArA nIce utare che. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI jatIpa prajJapti sutra 42 tae NaM se sakke deviMde devarAyA caurAsIe sAmANiyasAhassIehiM jAva saddhi saMparivuDe savviDDIe jAvaduMdubhi-NigghosaNAiyaraveNaM jeNeva bhagavaM titthayare titthayaramAyA ya teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA Aloe ceva paNAmaM karei, karettA bhagavaM titthayaraM titthayaramAyaraM ca tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei, karettA karayala jAva evaM vayAsI- Namotthu te rayaNakucchidhArae evaM jahA disAkumArIo tahA bhaNai jAva dhaNNAsi, puNNAsi, taM kayatthAsi / / bhAvArtha :- tyAra pachI potAnA cauryAsI hajAra sAmAnika devo AdithI gherAyelA zakrendra sarva Rddhi-vaibhavanI sAthe vAvata bhinA divya nAda sAthe, tIrthakara bhagavAna ane temanI mAtA samIpe Ave che, AvIne tene jotAM ja praNAma kare che. tIrthakara bhagavAna ane temanI mAtAne traNa vAra AdakSiNA-pradakSiNA kare che. e pramANe karIne hAtha joDI, aMjali karIne tIrthakara bhagavAnanI mAtAne A pramANe kahe che- "he ratnakukSidhAriNI mAtA ! tamane namaskAra che. ityAdi dikumArikA devIoe jema stuti karI tema stuti kare che yAvata he mAtA ! Apane dhanya che, Apa puNyavAnuM cho, kRtArtha cho." 43 ahaNNaM devANuppie ! sakke NAmaM deviMde devarAyA bhagavao titthayarassa jammaNamahimaM karissAmi, taM NaM tubbhAhiM Na bhAiyavvaMti kaTu osAviNiM dalayai dalayittA titthayarapaDirUvagaM viuvvai, viuvittA titthayaramAuyAe pAse Thavei, ThavettA paMca sakke viuvvai, viuvvittA ege sakke bhagavaM titthayaraM karayalapuDeNaM giNhai, ege sakke piTuo AyavattaM dharei, duve sakkA ubhao pAsiM cAmarukkhevaM kareMti, ege sakke purao vajjapANI pagaDDhai / bhAvArtha :- " hevAnupriya ! 94vendra, virA4 : tIrtha-2 (bhagavAnano 4nma-mahotsava 64vIza. tethI Apa bhayabhIta thazo nahIM." A pramANe kahIne potAnI vaikriya zakti dvArA mAtAne avasthApinImAyAmayI nidrAmAM poDhADI de che. pachI te tIrthakara samAna bALakanI vidurvaNA kare che ane tene mAtAnI pAse mUkI de che. tyAra pachI zakendra potAnA pAMca rUpa banAve che. eka zakrendra bhagavAna tIrthakarane karasaMpuTamAM grahaNa kare che. eka zakrendra pAchaLa chatra dhAraNa kare che. be zakrendro be bAju cAmara DhoLe che. eka zakrendra hAthamAM vaja laIne AgaLa cAle che. 44 tae NaM se sakke deviMde devarAyA aNNehiM bahUhiM bhavaNavai vANamaMtara-joisavemANiehiM devehiM devIhi ya saddhiM saMparivuDe savviDDIe jAva vIIvayamANe jeNeva maMdare pavvae jeNeva paMDagavaNe jeNeva abhiseyasilA jeNeva abhiseyasIhAsaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe / Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 407 | bhAvArtha :- tyArapachI devendra devarAja zakra bIjA aneka bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka, vaimAnika deva-devIonI sAthe, sarvaprakAranI RddhithI suzobhita, utkRSTa, tvarita, zIgha, devagatithI cAlatAM maMdaraparvatanA, paMDakavanamAM AvelI abhiSekazilAnuM abhiSeka siMhAsana che, tyAM Ave che. AvIne pUrvAbhimukhe te uttama siMhAsana upara bese che. vivecana : prastuta sUtromAM madhyalokamAM zakrendranA AgamananuM varNana che. madhyaloka Agamana samaye zakendrano vaibhava - zakendra, indrANIo AdithI yukta pAlaka yAnamAM besI prayANa kare tyAre teonI AgaLa sarva prathama aSTa maMgala hoya che. tyArapachI kaLaza, jhArI, chatra, patAkA, cAmara, vaijayaMtI dhvajA, chatra dhAraNa karAvAyelI jhArI, mahendra dhvaja ane tyArapachI pAMca senA ane senAdhipatio anukramathI AgaLa rahe che. Abhiyogika devo zakrendranA pAlaka vimAnamAM AgaLa -pAchaLa baMne bAjue rahe che. A rIte sarve deva-devIo zakrendranA pAlaka vimAnamAM yathAkrame ArUDha thaI pota potAnA nizcita sthAne besI jAya che. DiHIDTH:- avataraNa mArga. pratyeka devalokamAMthI nIce AvavAnA, nIkaLavAnA mArgane nirmANamArga kahe che, pahelA ane bIjA devalokano pRthvIpiMDa eka ja che. tethI te baMne devalokano nirmANamArga paNa eka ja hoya che. te baMne devalokanI vacce saudharma devalokanI uttaramAM ane IzAna devalokanI dakSiNamAM Avelo che. uparanA devalokonA nirmANamArga paNa A nirmANamArganI sIdhANamAM vacce hoya che. bALa vimA palisA resA :- zakrendra naMdIzvara dvIpanA dakSiNa pUrva dizAmAM AvelA ratikara parvata upara AvIne vimAnane nAnuM kare che. pAlaka vimAna zAzvatA 1 lAkha yojananuM jaMbUdvIpa jevaDuM hoya che. jaMbUdvIpa jevaDA vimAna sAthe jaMbUdvIpamAM AvavuM zakya nathI, tethI zakrendranI AjJAthI A vimAna nAnuM karavAmAM Ave che. tyArapachI paNa saMkSipta karatAM-karatAM tIrthakaranA nagara ane bhavana samakSa Ave che. viMi - avasthApinI nidrA-gADha nidrA. zakrendra janmAbhiSeka mATe navajAta prabhune meruparvata upara laI jAya tyAre mAtA putra viyogathI duHkhI na thAya te mATe zakrendra prabhunI mAtA gADha nidrAmAM AvI jAya tevo prayoga kare che ane mAtA gADha nidrAmAM sarI jAya tene avasthApinI nidrA kahe che. pavitra :- zakendra bALa prabhune meru upara laI jAya tyAre tIrthakara bhagavAna jevuM ja eka pratibiMba banAvI mAtA pAse mUkI jAya che. meruparvata upara jyAre abhiSeka mahotsava cAlu hoya tyAre kadAca koI duSTa deva mAtAne herAna karavA tenI nidrA pAchI kheMcI le to mAtA potAnI samIpe nija bALakane jotA duHkhI na thAya tevI dIrdhadaSTithI zakrendra tIrthakara jevuM eka rUpa banAvI mAtA pAse mUkIne jAya che. IzAnendranuM meru parvata para Agamana :45 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM IsANe deviMde devarAyA sUlapANI vasabhavAhaNe Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra uttaraDDalogAhivaI aTThAvIsavimANAvAsa-sayasahassAhivaI arayaMbaravatthadhare evaM jahA sakke, imaM NANattaM - mahAghosA ghaMTA, lahuparakkamo pAyattANiyAhivaI, pupphao vimANakArI, dakkhiNe NijjANamagge, uttarapuratthimillo raikaragapavvao maMdare samosario jAva pajjuvAsai / evaM avasiTThAvi iMdA bhANiyavvA jAva anuo, rUma khALatta caurAsIi asIi, bAvattari sattarI ya saTThI ya / paNNA cattAlIsA, tIsA vIsA dasa sahassA // 1 // ee sAmANiyA / vimANA ime - battIsaTThAvIsA, bArasaTTha cauro sayasahassA / paNNA cattAlIsA, chacca sahassa sahassAre // ANaya pANaya kappe, cattAri sayAraNaccue tiNNi // 2 // ime jANavimANakArI devA, taM jahA 408 pAlaya pupphe ya somaNase, sirivacche ya NaMdiyAvatte / kAmagame pIigame maNorame, vimala savvao bhadde // 3 // bhAvArtha :- te kALe, te samaye devendra, devarAja IzAnendra trizUladhArI, vRSabha para savArI karanAra, uttarArdha lokAdhipati, ayAvIsa lAkha vimAnonA svAmI, nirmaLa vastradhArI vagere tenuM avazeSa varNana zakrendra jevuM che. temAM vizeSatA e che ke tenI ghaMTAnuM nAma mahAghoSA che. tenA padAtisenAdhipatinuM nAma laghu parAkrama che, vimAnakArI devanuM nAma puSpaka che, teno bahAra nIkaLavAno rasto dakSiNavartI che, vimAna nAnuM karavAnuM sthaLa uttarapUrvavartI ratikara parvata che. te tIrthaMkaranA janma nagaramAM nahIM jatA sIdhA meru parvata para Ave che. yAvat tyAM bAla tIrthaMkaranI paryupAsanA kare che. te ja pramANe acyutendra sudhInA avazeSa indronuM kathana karavuM. te badhAnuM varNana pUrvavat che temAM vizeSatAe che- sAmAnika devo saudharmendra-zakranA cauryAsI hajAra, IzAnendranA eMzIhajAra, sanatkumA2endranA boMtera hajAra, mAhendranA sitera hajAra, brahmendranA sATha hajAra, lAMtakendranA pacAsa hajAra, mahAzukrendranA cAlIsa hajAra, sahasrArendranA trIsa hajAra, prANatendranA vIsa hajAra ane acyutendranA daza hajAra sAmAnika devo hoya che. vimAna saMkhyA saudharmendranA batrIsa lAkha, IzAnendranA ayAvIsa lAkha, sanatkRmArendranA bAra lAkha, mAhendranA ATha lAkha, brahmalokendranA cAra lAkha, lAMtakendranA pacAsa hajAra, mahAzukrendranA cAlIza hajAra, sahasrArendranA cha hajAra, ANata prANata A be kalponA cAraso tathA AraNa acyuta A be Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 408 kalponA traNaso vimAna hoya che. vimAnonI vikarvaNA(sajAvaTa) karanArA devonA nAma anukrame A pramANe che- pAlaka, puSpaka, somanasa, zrIvatsa, naMdAvarta, kAmagama, prItigama, manorama, vimala tathA sarvatobhadra. yAna-vimAno nAma paNa A ja anukramathI che. |46 sohammagANaM, saNaMkumAragANaM, baMbhaloyagANaM, mahAsukkayANaM, pANayagANaM iMdANaM sughosA ghaMTA, hariNegamesI pAyattANIyAhivaI, uttarille NijjANamagge, dAhiNa- purathimille raikaragapavvae / IsANagANaM, mAhiMda-laMtaga-sahassAra-accuyagANa ya iMdANaM mahAghosA ghaMTA, lahuparakkamo pAyattANIyAhivaI, dakkhiNille NijjANamagge, uttarapurathimille raikaragapavvae, [NavaraM baMbhaloya laMtaga mahAsukka-sahassAragANaM majjhille NijjANa magge] parisAo NaM jahA jIvAbhigame, AyarakkhA devA sAmANiyacaugguNA savvesiM, jANavimANA savvesiM joyaNasayasahassavitthiNNA, uccatteNaM savimANappamANA, mahiMdajjhayA savvesiM joyaNasahassiyA, sakkavajjA maMdara samosaraMti jAva pajju- vAsaMti / bhAvArtha :- saudharmendra, sanaskumArendra, brahmalokendra, mahAzukrendra tathA prANatendranI sughoSA nAmanI ghaMTA, hariegameSI nAmanA deva padAtisenAdhipati, uttaravartI avataraNa mArga, dakSiNapUrva dizAmAM ratikara parvata che. IzAnendra, mAhendra, lAMtakendra, sahasArendra tathA acyatendranI mahAghoSA nAmanI ghaMTA, laghu parAkrama nAmanA padAtisenAdhipatI, dakSiNavartI nirmANamArga tathA uttarapUrva dizAmAM ratikara parvata che. indronI traNa pariSado saMbaMdhI varNana jIvAbhigamasUtra pramANe jANavuM. indronA sAmAnikadeva karatA cAra-cAra guNA AtmarakSaka(aMgarakSaka devo) hoya che. sarva vimAnika Indro)nA yAna-vimAna eka eka lAkha yojana vistAravALA hoya che ane tenI UMcAI potapotAnA vimAna pramANe hoya che. sarva vaimAnika indronA mahendradhvaja eka-eka hajAra yojana vistAravALA hoya che. zakra sivAya badhA indro meru parvata para Ave che yAvatuM parphapAsanA kare che. camarendrAdinuM meru parvata para Agamana :47 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM camare asuriMde asurarAyA camaracaMcAe rAyahANIe sabhAe suhammAe camaraMsisIhAsaNaMsi, causaTThIe sAmANiyasAhassIhi, tAyattIsAe Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 410 / zrI jaMbudvIpa prApti sUtra tAyattIsehi, cauhiM logapAlehi,paMcahiM aggamahisIhiMsaparivArAhiM tihiM parisAhiM, sattahiM aNiehiM, sattahiM aNiyAhivaIhiM cauhiM causaTThIhiM AyarakkhadevasAhassIhiM, aNNehi ya jahA sakke, NavaraM imaM NANattaM- dumo pAyattANIyAhivaI, oghassarA ghaNTA, vimANaM paNNAsaMjoyaNasahassAI, mahiMdajjhao paMcajoyaNasayAI, vimANakArI Abhiogio devo avasiTuM taM ceva jAva maMdare samosarai, pajjuvAsai / bhAvArtha : - te kALe, te samaye asuredra asurarAja camara, camaracaMcA rAjadhAnImAM, sudharmA sabhAmAM camaranAmanA siMhAsana para besI potAnA cosaTha hajAra sAmAnikadevo, tetrIsa trAyazciMzadevo, cAra lokapAlo, saparivAra pAMca agramahiSIo, traNa pariSado, sAta senAo, sAta senApatidevo ane cAra yosa 42 arthAta 444 = besANa, chappana 2(2,57,000) aMgarakSa vo tathA pIsane devonI sAthe saudharmendra zukranI jema Ave che. temAM vizeSatA e che ke amarendranA padAtisenAdhipatinuM nAma druma che, aughasvarA nAmanI ghaMTA che, tenuM vimAna pacAsa hajAra yojana vistAravALuM che, mAhendradhvaja pAMcaso yojana vistIrNa che, Abhiyogika deva ja yAna-vimAna banAve che. sajAvaTa kare che. zeSa varNana pUrvavatu che thAvat te maMdara parvata para utare che ane paryApAsanA kare che. 48 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM balI asuriMde, asurarAyA balIcaMcAe rAyahANIe samAe suhammAe evaM jahAcamare asuriMde taheva NavaraM- saTThI sAmANiyasAhassIo, caugguNA AyarakkhA, mahAdumo pAyattANIyAhivaI, mahAohassarA ghaMTA sesaM taM ceva; parisAo jahA jIvAbhigame / bhAvArtha :- kALe, te samaye balIndra asurendra, asurarAja balIcaMcA rAjadhAnImAM sudharmA sabhAmAM saparivAra birAjamAna hoya che, balIndra paNa meru parvata para Ave che tyAM sudhInuM saMpUrNa varNana camarendranI samAna jANavuM. temAM vizeSatA e che ke tenA sAmAnika deva ATha hajAra che. tenAthI cAra gaNA eTale 32 hajAra AtmarakSaka deva che, mahAdrama nAmanA pAyadalasenAdhipati che. mahaughasvarA ghaMTA che. zeSa pariSada AdinuM varNana jIvAbhigama sUtra pramANe samajavuM. 49 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dharaNe NagiMde NAgarAyA evaM taheva jAva maMdare samosaraMti jAva pajjuvAsaMti / cha sAmANiyasAhassIo, cha aggamahisIo, caugguNA AyarakkhA, meghassarA ghaMTA bhaddaseNo pAyattANIyAhivaI, vimANaM paNavIsaM joyaNasahassAI, mahiMdajjhao aDDAijjAiM joyaNasayAI, evaM asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsiiMdANaM / bhAvArtha :- kALe, te samaye nAgarAja nAgendra dharaNa vicaratA hoya che yAvatuM te paNa te ja rIte maMdara Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 411 parvata upara Ave che. vizeSatA e che ke tenA cha hajAra sAmAnika deva, cha agramahiSIo, sAmAnikadevothI cAra gaNA aMgarakSakadeva hoya che. temanI meghasvarA nAmanI ghaMTA, bhadrasena nAmanA padAtisenAdhipati che. tenA vimAnano paccIsa hajAra yojanAno vistAra che ane mahendradhvaja aDhIso yojana vistRta hoya che. asurendrane choDIne zeSa bhavanavAsI indronuM varNana te pramANe ja che. 50 asurANaM oghassarA ghaMTA, NAgANaM meghassarA, suvaNNANaM haMsassarA, vijjUNaM koMcassarA, aggINaM maMjussarA, disANaM maMjughosA, udahINaM sussarA, dIvANaM mahurassarA, vAUNaM NaMdissarA, thaNiyANaM NaMdighosA / causaTThI saTThI khalu, chacca sahassA u asura vajjANaM / sAmANiyA u ee caugguNA AyarakkhA u // 1 // dAhiNillANaM pAyattANIyAhivaI bhaddaseNo, uttarillANaM dakkho / bhAvArtha - daza bhavanavAsI devomAM vizeSatAo A pramANe che- asurakumAronI oghasvarA, nAgakumAronI meghasvarA, suvarNakumAronI haMsasvarA, vidhuskumAronI kacasvarA, agnikumAronI maMjusvarA, dikumAronI maMjughoSA, udadhikumAronI susvarA, dvIpakumAronI madhurasvarA, vAyukumAronI naMdIsvarA tathA svanitakumAronI naMdighoSA nAmanI ghaMTAo che. bhavanapati indromAM camarendranA cosaTha hajAra ane balIndranA sATha hajAra sAmAnika deva che. asurendrone choDIne gharaNendra Adi aDhAra bhavanavAsI indronA cha-cha hajAra sAmAnika devo che. sAmAnidevothI cAra cAra guNA aMgarakSaka devo che. camarendrane choDIne dakSiNadizAnA bhavanapati indronA bhadrasena nAmanA pAyadalasenAdhipati hoya che. balIndrane choDIne uttaradizAnA bhavanapati IndronA dakSa nAmanA pAyadalasenAdhipati hoya che. |51 vANamaMta-joisiyA evaM ceva NeyavvA, NavaraM-cattAriM sAmANiyasAhassIo, cattAri aggamahisIo, solasa AyarakkhasahassA, vimANA sahassaM, mahiMdajjhayA paNavIsaMjoyaNasayaM, ghaMTA dAhiNANaM maMjussarA, uttarANaM maMjughosA, pAyatANIyAhivaI vimANakArI ya AbhiogA devA, joisiyANaM sussarA sussaraNigghosAo ghaMTAo, maMdare samosaraNaM jAva pajjuvAsaMti / bhAvArtha :- A ja pramANe vyaMtarendro tathA jyotiSendronuM varNana che. temAM vizeSatA e che ke- tenA cAra hajAra sAmAnikadeva, cAra agramahiSIo ane soLa hajAra aMgarakSakadevo che.vimAna eka hajAra yojananA vistAravALA ane mahendradhvaja ekaso paccIsa yojana vistIrNa che. dakSiNa dizAnA vyaMtarendronI maMjusvarA ane uttara dizAnA vyaMtarendronI maMjughoSA ghaMTA che. tenA padAtisenAdhipati tathA vimAnonI vidurvaNA Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 karanArA Abhiyogikadeva che. jyotiSendromAM caMdronI susvarA ane sUryonI susvaranirdoSA nAmanI ghaMTA che. te sivAya teo maMdaraparvata upara Ave che yAvat paryApAsanA kare che, te sarva varNana pUrvavat jANavuM. vivecana : prastuta sUtromAM IzAnendra vagere 63 indro nIrthaMkara bhagavAnano janmAbhiSeka utsava ujavavA meru parvata upara pota-potAnA yAna dvArA Ave che tenuM varNana che. A prasaMge sUtrakAre 64 indranA sAmAnika devo Adi parivAra saMkhyA, temanI sudharmA sabhAmAM rahelI udghoSaNA ghaMTAonA nAma, temano nirmANa mArga ane senApatinA nAmano nirdeza karyo che. vaimAnika devonI ghaMTAdi vigata : krama indranuM raj senApatinuM nAma nAma nAma |4 |1| saudharmendra sughoSA |2| IzAnendra mahAghoSA | laghu parAkrama 3 sunakumArena sudhIdhA hariNaigameSI uttaravartI chuM mAhendra hariNaigameSI | uttaravartI nirmANa vimAnayAna mahendra | vimAnA mArgadizA | vistAra banAvanAra | dhvaja vAsa dakSiNavartI 5 brahma lokendra | sughoSA hariNaigameSI madhyavartI 6| lAMtakendra mahAghoSA | laghu parAkrama madhyavartI zakrendra sughoSA hiraNegameSI madhyavartI |8| sahasArendra | mahAghoSA | laghu parAkrama madhyavartI |9| prANatendra sughoSA hariNaigameSI dakSiNavartI 10 acyutanu mahAvIyA laghu parAkrama mahAghoSA | laghu parAkrama dakSiNavartI lA e dakSiNavartI ka J kha yo ja na pAlaka puSpaka saumanasa naMdAvarta zrIvatsa lA kAmagama prItigama e vimala ka sarvatobhadra zrI jaMbUdIpa prApti sUtra kha yo na % = | H OM 12 lAkha 8 lAkha 4 lAkha manorama ja 000 50,000 40,000 400 300 parivAra agra | sAmAnika mahiSI 8 8 / , / / 1 / 84,000 80,000 72,000 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 417 jyotiSI indronI ghaMTAdi vigataH devanAma | Indra nAma | ghaMTAnu nAma | senApati tha yAna-vimAna vistAra | banAvanAra mahendra parivAra dhvaja | amahiSI | sAmAnika deva 125 4,000 graha, nakSatra | caMdrandra | susvarA | Abhiyo-| 1,000 | Abhiyogika | tArA gika deva yojana deva yojana sUrmendra 4,000 graha, nakSatra tArA susvara nighoSA | gika deva 1,000 | Abhiyogika yojana | deva 125 yojana vyaMtara IndronI ghaMTAdi vigataH devanA | | dakSiNa zreNInA uttara zreNInA | senApati yAna-vimAna parivAra nAma mahendra dhvaja vistAra | vistAra | banAvanAra agra- sAmAnika mahiSI deva nAma nAma Ija | ITAnuM nAma | nAma mahAkALendra | me | pratirUpendra 1.pizAca | kALendra A | e | A 2. bhUta svarUpendra 3. yakSa pUrNa maNibhadrandra 4. rAkSasa bhImendra 5. kiMmara kiMnarendra] sva. mahAbhImendra puiruSendra mahApuruSe 6. jiMpuruSa satyapuruSendra 7. mahoroga ' ati | rA. mahAkAyendra kAyendra 8.gaMdharva gItayazendra gItaratIndra 9. aprajJapti samAnakendra saMnihitendra vighAtendra 10. paMcaprajJapti, ghAtendra 11. RSivAdita RSIndra 12. bhUtavAdita Izvarendra RSipAlakendra mahezvarendra Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra 13. kaMdita suvatsa vizAlakendra 14. mahAEdita hiAsendra hAsaratIndra 15. kuSmAMDa | jetendra mahAzvetendra 16. pAvaka pavakendra rA pavakapatIndra bhavanapati indronI ghaMTAdi vigataH devanA dhaTAnuM pAna-vimAna parivAra dakSiNa dizAnA uttara dizAnA nAma nAma dhvaja vistAra nAma senApati nAma vistAra banAvanAra senApati nAma aga- sAmAnika mahiSI deva nAma 1. asurakumAra | amarendra khA |500yo. 5 |ja,000 aughasvarA 50,000yo. | yojana balIndra |mahAdyuma, mahaughasvarA 2. nAgakumAra | dharaNendra | bhadrasena| bhUtAnaMdendra | dakSa | medhasvarA | ccI. 3. suvarNakumAra veNudevendra | " | veNudArIndra | dakSa haMsasvarA 4.vidhutyumAra | harIndra harizikhendra | dakSa kacasvarA pa. agnikumAra | agni agnimANavendra dakSa | maMjuvarA zikhendra 6. dikakumAra | anite| * | aNitavAhanendra dakSa | maMjughoSA 7. udadhikumAra jilakAtetrI jalapratyendra | dakSa susvarA 8. dvIpakumAra | pUNendra, aviziSTa | dakSa madhurasvarA 9. vAyukumAra |vilaMbejha prabhaMjanendra naMdIsvarA 10. svanita- | sughoSendra " mahAghoSendra | dakSa naMdIghoSA kumAra abhiSekanI pUrva vidhi :52 tae NaM se accue deviMde devarAyA mahaM devAhive Abhioge deve saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! mahatthaM mahagdhaM mahArihaM viulaM titthayarAbhiseyaM uvaTThaveha / Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 415 / bhAvArtha :- tyArapachI devendra devarAja, mahAdevAdhipa ayyatendra Abhiyogika devone bolAve che ane 53 cha, 'he devAnupriyo ! tame zIdhra mahArtha- bhali, ratna, ina vagaire sarvottama partho, mahA mUlyavAna, janmotsavane yogya vipula mAtrAmAM tIrthakaranA abhiSekane yogya sAmagrI upasthita karo. 53 tae NaM te AbhiogA devA haTTatuTTha jAva paDisuNittA uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakkamaMti, avakkamittA veuvviyasamugghAeNaM samohaNaMti, samohaNittA aTThasahassaM sovaNNiya kalasANaM, evaM ruppamayANaM maNimayANaM suvaNNaruppamayANaM suvaNNamaNimayANaM, ruppamaNimayANaM, suvaNNaruppamaNimayANaM aTThasahassaM bhomijjANaM, aTThasahassaM caMdaNakalasANaM / evaM bhiMgArANaM, AyaMsANaM, thAlANaM, pAINaM, supaiTThagANaM, cittANaM rayaNakaraMDagANaM, pupphacaMgerINaM, evaM jahA sUriyAbhassa savvacaMgerIo savvapaDalagAI visesiyatarAI bhANiyavvAiM, sIhAsaNachattacAmaratellasamugga sarisavasamuggA jAva tAliyaMTA kaDucchuyANaM viuvvaMti, viuvvittA / bhAvArtha- ayyatandranI A AjJA sAMbhaLI abhiyogikadevo harSita ane saMtuSTa thaI yAvatu uttarapUrva dizAmAM jAya che, tyAM jaIne vaikriya samughAta (judA judA rUpa banAvavA mATenI prakriyA) karIne (1) 1008 supabhiyazo (2) 1008 yAdImaya zo (3) 1008 maNimaya (4) 1008 supae yAhImaya, (5) 1008 suva bhazimaya, (6) 1008 yAMhI bhazimaya, (7) 1008 suva yAMhI bhazimaya, (8) 1008 bhATIbhaya, () 1008 yaMhanabhaya (100848 = 60,072) zonI vi(u (zyanA) 42 cha. tazata 1008-1008 Aro, 65, thANo, pAtrIso (27||jiivii bhoTI tAsaNIo), supratiSThako-zRMgAranA sAdhano rAkhavAnI peTIo, vividha ratnonI peTIo ane puSpa caMgerIonI vidurvaNA kare che. A rIte sUryAbhadevanA abhiSaka prasaMgathI kaMIka viziSTatara sarva aMgerIo, phUlanA gucchAo vagerenuM kathana karavuM. A rIte 1008 siMhAsana, chatra, cAmara, telanA pAtra, sarasavanA pAtra lAvatu durga-, dhUpahAnInI viduu 42 . 54 sAhAvie viuvvie ya kalase jAva kaDucchue ya giNhittA jeNeva khIrodae samudde, teNeva Agamma khIrodagaM giNhaMti, giNhittA jAiM tattha uppalAiM paumAI jAva sahassapattAI tAI giNhaMti / evaM pukkharodAo jAva bharaheravayANaM mAgahAititthANaM udagaM maTTiyaM ca giNhaMti, giNhittA / evaM gaMgAINaM mahANaINaM udagaM maTTiyaM ca giNhaMti / cullahimavaMtAo savvatuare savvapupphe savvagaMdhe, savvamalle jAva Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra savvo- sahIo siddhatthae ya giNhaMti, giNhittA / paumaddahAo dahodagaM uppalAINi ya / 416 evaM savvaku lapavvaesu, vaTTaveyaDDhesu savvamahaddahe su savvavAsesu savvacakkavaTTi- vijaesu vakkhArapavvasu aMtara-NaIsu vibhAsijjA / evaM jAva uttarakurusu jAva sudaMsaNa- bhaddasAlavaNe savvatuvare jAva siddhatthae ya giNhaMti / evaM NaMdaNavaNAo savvatuvare jAva siddhatthae ya sarasaM ca gosIsacaMdaNaM divvaM ca sumaNadAmaM geNhaMti, evaM somaNasapaMDagavaNAo ya savvatuvare sumaNadAmaM daddaramalaya- sugaMdhe ya giNhaMti, giNhittA egao milaMti, milittA jeNeva sAmI teva uvAgacchaMti uvAgacchittA mahatthaM jAva titthayarAbhiseyaM uvaTTharveti / bhAvArtha :- (te devo) svAbhAvika ane viSurvita kaLazothI laIne dhUpadAnI sudhInI badhI vastuo grahaNa karIne kSIrodaka samudra samIpe AvIne kSIrodakane grahaNa kare che. grahaNa karIne kamaLa, padma yAvat sahasapatra kamaLo Adi grahaNa kare che. te ja pramANe puSkarodaka samudramAMthI pANI Adi grahaNa kare che. manuSyakSetravartI puSkaravara dvIpArdhanA tathA bharata, airavata kSetranA mAgadha Adi tIrthonA pANI tathA mATI grahaNa kare che. te ja rIte gaMgA Adi mahAnadIonuM pANI ane mATI grahaNa kare che. cullahimavaMta parvatathI tuvara-kasAyelA padArtha, vanaspati vizeSa, sarva prakAranA puSpo, sarva prakAranA sugaMdhita padArtho, sarva prakAranI mALAo, sarva prakAranI auSadhio ane sapheda sarasava grahaNa kare che. te badhu laIne padmadrahamAMthI pANI ane kamaLo grahaNa kare che. A pramANe sarva kSetrone vibhAjita karanArA sarva varSadhara parvato, vRtta-vaitADhaya parvato, sarva mahAdraho, sarva kSetro, sarva cakravartI vijayo, vakSaskAra parvato, grAhAvatI Adi aMtara-nadIonuM kathana karavuM. temaja uttarakuru, jaMbU sudarzana, bhadrAzAlavana, naMdanavana, (tAjuM gozIrSa caMdana ane divya puSpamALA naMdanavanamAMthI grahaNa kare che.) somanasa ane paMDakavanamAMthI sarva kaSAyadravya vagere grahaNa kare che. vizeSamAM puSpamALA temaja dardara ane malayaparvata para utpanna thayelA caMdananI sugaMdhathI paripUrNa surabhimaya padArtho somanasavana, paMDakavanamAMthI grahaNa karIne badhA devo eka sthAna para bhegA thaIne, potAnA svAmI acyutendra pAse Ave che ane tIrthaMkaranA abhiSekane yogya sAmagrI upasthita kare che. vivecana : prastuta sUtromAM acyutendradvArA prathama abhiSekanI pUrva taiyArInuM varNana che. bALa prabhune zakrendra meru parvata upara laIne Ave pachI zeSa indro pota-potAnA parivAra sAthe meru parvata upara Ave che. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 417] tyArapachI 64 indramAM pratiSThAne prApta evA acyatendra prathama abhiSeka kare che. mahaM phevahive:- mahAdevAdhipa. ayyatendra mATe A vizeSaNano prayoga thayo che. vadhu SaSTavapi breSa tabdha-pratipavATyakathanofmaNe rAja indromAM te pratiSThA prApta hovAthI, 11-12mAM devalokanA indra hovAthI tene mahAdhipa kahyA che ane te prathama abhiSeka kare che. visiyataraDuM - vizeSarUpe nirmita kare che. sUtramAM puSpa caMgerI vagere banAve che, ema darzAvyuM che. temAM rAjaprazrIya sUtragata sUryAbhadevanA janmAbhiSeka samaye jema puSpa caMgerI vagere banAve che tema kathana karI visiyatara6 zabdano saprayojana prayoga karyo che. ahIM je sUryAbhadeva sAthe tulanA karI che temAM saMkhyAnI daSTie ja samAnatA che. paraMtu guNanI apekSA e nahIM. suryAbhadeva prathama devalokanA deva che tenA karatAM 1ramAM devalokanA indranI vidurvaNA zakti ane tenI guNavattA adhika hoya che. jhArIthI laI puSpa caMgerI-puSpa guccha sudhInI 8,000 vastu banAve che. te saMkhyA samAna che. aSTa sahasraMpuSpapaTalakAnAM, imAni vastunisUryAbhiSekopayogavastubhi saMkhyayaiva tulyAni natu guNenetyAha vizeSitatarANi-ativiziSTAni bhANitavyAnivAcyAni prathamakalpIyadevavikurvaNAto'cyutakalpa deva vikurvaNAyA adhikataratvAt / acyatendra Abhiyogika devo pAse parvato ane vanonI auSadhio; mahAdraho, samudro, tIrtho ane mahAnadIonuM pANI ane mATI abhiSeka mATe ekatrita karAve che. tIrthakara janmAbhiSekamAM devollAsa :|55 tae NaM se accue deviMde dasahiM sAmANiyasAhassIhi, tAyatIsAe tAyattIsaehiM, cauhi logapAlehiM, tihiM parisAhiM, sattahiM aNiehiM, sattahiM aNiyAhivaIhiM, cattAlIsAe Ayarakkhadeva-sAhassIhiM saddhiM saMparivuDe tehiM sAbhAvie hiM viuvviehi ya varakamala-paiTThANehiM, surabhivaravAri-paDipuNNehiM, caMdaNakayacaccA-ehiM Aviddha- kaMThe guNe hiM, paumuppalapihANe hiM karayalasakumAlapariggahiehiM aTThasahasseNaM sovaNiyANaM kalasANaM jAva aTThasahasseNaM bhomejjANaM aTThasahasseNaM caMdaNakalasANaM savvodaehiM, savvamaTTiyAhiM, savvatuvarehi, savvapupphehi, savvagaMdhehiM savvamallehiM savvosahi-siddhatthaehiM savviDDIe jAva duMduhi Nigghosa- NAiya- raveNaM mahayA-mahayA titthayarAbhiseeNaM abhisiMcaMti / bhAvArtha - jyAre abhiSeka yogya badhI sAmagrI AvI jAya tyAre devendra ayyata potAnA daza hajAra sAmAnikadevo, tetrIsa trAyazidevo, cAra lokapAlo, traNa pariSado, sAta senAo, sAta senApatidevo tathA cAlIza hajAra aMgarakSakadevonI sAthe svAbhAvika temaja vikarvita zreSTha kamaLo para rAkhelA, sugaMdhita, uttama jaLathI paripUrNa, caMdanano lepa karelA, kAMThA para maMgalarUpa dorI bAMdhelA, kamaLo temaja utpalothI Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 418 / zrI jabUtIpa prajJapti sUtra AcchAdita thayelA ane sArI rIte komaLa hastathI grahaNa karAyelA 1008 suvarNamaya kaLazo yAvata 1008 mATImaya kaLazo, 1008 caMdanamaya kaLazothI badhA prakAranA jala, badhI jAtanI mATI, sarvaprakAranA kasAyelA padArtho, sarvaprakAranA puSpo, sarvaprakAranA sugaMdhita padArtho, sarvaprakAranI mALAo, sarvaprakAranI auSadhio ane sapheda sarasava dvArA sarvaprakAranI Rddhi-vaibhavanI sAthe yAvatuM duMdubhi vagerenA vAdhadhvanipUrvaka tIrthakara bhagavAnano abhiSeka kare che. |56 taeNaM sAmissamahayA-mahayA abhiseyaMsi vaTTamANaMsiiMdAiyA devA chattacAmarakalasa-dhUk-kaDucchuya-pupphagaMdha-mallacuNNAi hatthagayA haTThatuTTha jAva vajjasUlapANI purao ciTuMti paMjaliuDA, evaM vijayANusAreNa jAva appegaigA devA Asiya saMmajjiovalittaM sitta- sui- sammaTTha-ratthaMtarAvaNa-vIhiyaM kareMti jAva gaMdhavaTTibhUyaM / appegaiyA hiraNNavAsaM vAsiMti, evaM suvaNNa-rayaNa-vaira-AbharaNapatta-puppha-phala-bIya-malla-gaMdha-vaNNa jAva cuNNavAsaM vAsaMti / appegaiA hiraNNavihiM bhAeMti evaM jAva cuNNavihiM bhAeMti / appegaiyA cauvvihaM vajjaM vAeMti taM jahA- tataM vitataM ghaNaM jhasiraM / appegaiyA cauvvihaM geyaM gAyaMti, taM jahA- ukkhittaM pAyattaM maMdAIyaM roiyaavsaannN| appegaiyA cavavvihaM paDheM NaccaMti, taM jahA- aMciyaM, duyaM ArabhaDaM bhasolaM / appegaiyA cauvvihaM abhiNayaM abhiNeti, taM jahA- diTuMtiyaM, pADissuiyaM, sAmaNNao-viNivAiyaM, logamajjhAvasANiyaM / appegaiyA battIsaivihaM divvaM NaTTavihiM uvadaMseMti / appegaiyA uppayaNivayaM, NivayauppayaM, saMkuciyapasAriyaM jAvabhaMtasaMbhaMtaNAmaM divvaM NaTTavihiM uvadaMseMti, appegaiyA pINeti, evaM bukkAreMti taMDaveMti, laaseNti| apphorDeti, vaggaMti, sIhaNAyaM NadaMti, appegaiyA savvAI kareMti, appegaiyA hayahesiyaM evaM hatthigulagulAiyaM, rahaghaNaghaNAiyaM, appegaiyA tiNNi vi / appegaiyA uccholaMti, appegaiyA paccholaMti, appegaiyA tivaI chidaMti, appegaiyA tiNNi vi / appegaiyA pAyadaddarayaM kareMti, appegaiyA bhUmicaveDaM dalayaMti, appegaiyA mahayA-mahayA saddeNaM rAti evaM saMjogA vibhaasiyvvaa| appegaiyA hakkAreMti, evaM pukkAreMti, thakkAreMti; ovayaMti, uppayaMti, Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 419 parivayaMti, nAMti tavaMti, payavaMti, zAMti, viSNuyAyaMti, vAsiti / appegaiyA devukkaliyaM kareMti evaM devakahakahagaM kareMti, appegaiyA duhaduhagaM kareMti / appegaiyA vikiyabhUyAI ruvAI viuvvittA paNaccaMti, evamAi vibhAsejjA jahA vijayassa jAva savvao samaMtA AdhAveMti paridhAveMti / -- bhAvArtha * jyAre acyutendra bhagavAnano mahAabhiSeka karI rahyA hoya tyAre anya idro tathA devo harSita ane parituSTa banI hAthamAM chatra, cAmara, kaLaza, dhUpadAnI, puSpa, sugaMdhI padArtho, mALAo, cUrNa, vaja, trizUla vagere laIne hAtha joDIne UbhA rahe che. A varNana jIvAbhigama sUtragata vijaya devanA abhiSeka varNananI samAna che. (te samaye) keTalAka devo paMDakavanamAM pANI chAMTe che, keTalAka kacaro sApha kare che, keTalAka lIMpe che. pANI- caMdanAdinA chaMTakAvathI, svaccha thaI javAthI tathA devo dvArA rathyAo-rastAo vacce sugaMdhI padArthonA DhagalA karAyelA hovAthI te rastAo bajAra jevA lAge che. yAvat keTalAka devo paMDakavanamAM sugaMdhI dhUpa phelAve che. keTalAka tyAM cAMdI varasAve che. keTalAka suvarNa, ratna, hIrA, ghareNAM, pAMdaDA, phUla, phaLa, bIja, mALAo, gaMdha-sugaMdhita dravya, hiMgaLo Adi raMga (vastra) tathA sugaMdhita padArthonuM cUrNa varasAve che. keTalAka maMgala pratIkarUpe bIjA devone cAMdI bheTa Ape che yAvat keTalAka cUrNa bheTa Ape che. keTalAka vINA Adi tata, keTalAka Dhola Adi vitata, keTalAka tAla Adi ghana tathA keTalAka vAMsaLI Adi zuSira A cAra prakAranA vAdya vagADe che. keTalAka pahelethI ja zaru karelA utkSipta, keTalAka chaMdanA cothA bhAgarUpa pAdamAM bAMdhelA pAdabaddha, keTalAka vacce vacce mUrcchanA AdinA prayogathI ghIre ghIre gAvAmAM AvatA maMdAya tathA keTalAka yathocita lakSaNayukta hovAthI chelle sudhI yogya nirvAhayukta rocitAvasAna A cAra prakAranA geya-saMgItamaya gIta gAya che. keTalAka devo aMcita, dbhuta, ArabhaTa ane bhasola nAmanA cAra prakAranA nRtya kare che. keTalAka devo dArrAntika, prAtizrRtika, sAmAnyatovinipAtika ane lokamadhyAvasAnika, A cAra prakAranA abhinaya kare che. keTalAka devo batrIsa prakAranI nATaya-vidhi batAve che. keTalAka AkAzamAM UMce uchaLIne nIce paDe che; nIce paDIne upara uchaLe che; nRtyakriyAmAM pahelAM aMgone saMkocI pachI phelAve che; A prakAranI eka ke traNe ya kriyAo kare che. keTalAka bhrAntasaMbhrAntabatAvavAmAM AvatAM adbhuta caritrane joIne prekSako bhramamAM paDI jAya, Azcarya pAmI jAya, tevI abhinayazUnya, gAtravikSepamAtra nATayavidhi batAve che. keTalAka tAMDava-provruta, prabaLa nRtya kare che, keTalAka lAsya-sukomaLa nRtya kare che, rAsalIlA kare che. keTalAka potAnA zarIrane sthUla batAvavAno abhinaya kare che, keTalAka phUtkAra zabda kare che, keTalAka AsphAlana-jamIna para hAtha pachADI avAja kare che, keTalAka pahelavAnonI jema kUde che, keTalAka siMhanAda kare che, keTalAka sthUlatva Adi sarva kriyA kare che. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 | zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra keTalAka ghoDAnI jema haNahaNe che, keTalAka hAthIonI jema ciMdhADe-gulagulATa kare che, keTalAka rathonI jema raNajhaNATa kare che. keTalAka haNahaNATa Adi traNe ya kare che. keTalAka AgaLathI mukha para thappaDa mAre che, keTalAka pAchaLathI mukha para thappaDa mAre che, keTalAka akhADAmAM pahelavAnonI jema paitarA-dAva badale che, keTalAka jamIna para paga pachADe che, keTalAka jamIna para hAthanA thApA mAre che, keTalAka moTe moTethI avAja kare che. keTalAka A kriyAomAMthI be kriyA athavA traNe traNa kriyAo bhegI karIne batAve che. keTalAka huMkAra kare che, keTalAka phUtkAra kare che. keTalAka vakkAra kare che- va6 vaka zabda bole che, keTalAka nIce paDe che, keTalAka UMce uchaLe che, keTalAka paripatita thAya che(trAMsA paDe che). keTalAka javalita thAya che keTalAka tapta thAya, keTalAka pratapta thAya che. keTalAka garjanA kare che, devotkalikA-deva vIjaLI camakAve che, keTalAka varSA kare che. keTalAka vAdaLanI jema cakkara lagAve che, keTalAka atyaMta pramodapUrvaka kalazora kare che, keTalAka "duhu-duhu" kare che- ullAsane kAraNe e pramANe avAja kare che, keTalAka vikRta-bhayAnaka bhUta-pretAdi jevuM rU5 vikarvIne utAvaLathI nIce, cAre bAju, kyAreka dhIre dhIre, kyAreka jora jorathI doDe che. ityAdi vijaya devanA varNananI samAna jANavuM. |57 tae NaM se accuiMde saparivAre sAmiteNaM mahayA mahayA abhiseeNaM abhisiMcai abhisiMcittA karayalapariggahiyaM jAvamatthae aMjali kaTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei, vaddhAvettA tAhiM iTThAhiM jAva jayajayasaI pauMjai, pauMjittA tappaDhamayAe pamhalasukumAlAe surabhIe gaMghakAsAIe gAyAI lUhei, lUhettA evaM jAva devadUsajuyalaM NiyaMsAvei, NiyaMsAvettA kapparUkkhagaMpiva alaMkiya vibhUsiyaM karei, karettA divvaM ca sumaNadAmaM piNaddhAvei, piNaddhAvittA NaTTavihiM uvadaMsei, uvadaMsettA acchehi saNNehiM rayayA- maehiM accharasA taNDulehiM bhagavao sAmissa purao aTThamaMgalage Alihai, taM jahA dappaNa bhaddAsaNa vaddhamANa, varakalasa, maccha sirivacchA / sotthiya NaMdAvattA, lihiyA aTThaTThamaMgalagA // 1 // bhAvArtha :- acyatendra parivAra sahita vipula abhiSeka sAmagrIthI tIrthakara bhagavAnano abhiSeka kare che. arthAtu nadI, tIrtho vagerenA jaLathI snAna karAve che. abhiSeka karIne te hAtha joDe che, hAthane aMjali baddha karI mastake aDADe che, jaya-vijaya zabdothI bhagavAnane vadhAve che, iSTa-priya vANIthI jaya-jaya zabda uccAre che. A pramANe karIne rUMchaDAvALA, sukomaLa, sugaMdhI, kASAyika = lAla athavA geru raMganA Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 421 / TuvAlathI bhagavAnanA zarIrane lUche che. zarIra lUchIne be divya vastra-paridhAna karAve che. A pramANe karIne te bhagavAnane kalpavRkSanI jema zaNagAre che, zaNagArIne nATayavidhi batAve che. nATyavidhi batAvIne bhagavAnanI samakSa sva27, bIsA, 24tamaya, uttama 2sayU yomAnAmA6-06 maMgala pratI hore cha.bha- (1) hapae, (2) madrAsana, (3) vardhamAna, (4) zreSTha za, (5) matsya, (6) zrIvatsa, (7) svastika (8) naMhAvata. |58 lihiUNa karei uvayAraM, kiM te?pADala-malliya-caMpaga-asoga-puNNAgacUyamaMjari-NavamAliyabaula-tilaya kaNavIra-kuMda-kujjaga-koraMTa- patta-damaNagavarasurabhi-gaMdhagaMdhiyassa, kayaggahagahiya karayalapabbhaTTha- vippamukkassa, dasaddhavaNNassa kusumaNigarassa tattha cittaM jaNNussehappamANamittaM ohiNikaraM karettA caMdappabha-rayaNa-vaira-veruliya- vimaladaNDaM, kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM, kAlAgurupavara-kuMdurukka-turukka-dhUva-gaMdhuttamANuviddhaM ca dhUmavaTTi viNimmuyaMtaM, veruliyamayaM kaDucchayaM paggahittu payaeNaM dhUvaM dAUNa jiNavariMdassa sattaTTha payAiM osarittA dasaMguliaM aMjali kariya matthayaMsi payao aTThasayavisuddhagaMthajuttehiM, mahAvittehiM apuNaruttehiM, atthajuttehiM saMthuNai, saMthuNittA vAmaM jANuM aMcei, aMcettA jAva karayalapariggahiyaM matthae aMjali kaTu evaM vayAsIbhAvArtha:-tenumApana zane opayA2 42cha.gulAma, bhaTisa, yaMpA, azos, punA, mAjha4rI, navamasi pahusa, tias42, kuM, 1044, auraMTa, patra-bharavo tathA mananA zreSTha sugaMdhI dUsonI gaMdhathI suvAsita kare che, komaLatAthI tene hAthamAM pakaDe che, te phUlone svAbhAvika rIte potAnA hAthathI caDAve che, te phUlo eTalA badhA caDAve che ke te paMcaraMgI phUlono goThaNa pramANa UMco Dhagalo thaI jAya che. caMdrakAMta Adi ratna, hIrA tathA nIlamathI banelA ujjavaLa daMDayukta, suvarNa, maNi ane ratnothI citrAMkita, kAlAguru, uttama kuMdaka, lobAna ane dhUpamAMthI nIkaLatI zreSTha sugaMdhathI parivyApta, nIlamathI banAvelI dhUpadAnI pakaDIne sAvadhAnIthI premapUrvaka dhUpa Ape che. dhUpa daIne jinezvaranI sanmukha sAta-ATha pagalA cAlIne, hAtha joDIne, aMjali karIne tene mastake lagAvIne, apunarukta, arthayukta, ekaso ATha mahAvRtto- mahimAmayakAvyo dvArA temanI stuti kare che. A pramANe karIne te potAno DAbo goThaNa UMco kare che. jamaNo goThaNa jamIna para rAkhe che, hAtha joDe che, baMne hAthane aMjali baddha karIne tene mastake lagAve cha, 4 cha|59 Namotthu te siddha-buddha-NIraya-samaNa-sAmAhiya-samatta-samajogi-sallagattaNaNibbhaya-NIrAgadosa-Nimmama-NissaMga-NIsalla-mANamUraNa- guNarayaNa- sIlasAgaramaNaMta mappameya-bhaviya-dhammavaracAuraMta-cakkavaTTI, Namotthu te arahaotti kaTu Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 422 / zrI jaMbudvIpa prazapti sUtra vaMdai NamaMsai, vaMditA NamaMsittA paccAsaNNe NAidUre sussUsamANe jAva pajjuvAsai / evaM jahA accuyassa tahA jAvaIsANassa bhANiyavvaM, evaM bhavaNavaivANamaMtarajoisiyA ya sUrapajjavasANA saeNaM-saeNaM parivAreNaM patteyaM-patteyaM abhisiMcaMti / bhAvArtha:-he siddha ! paddha-zAtatattva ! nI24-3pI 204thI 2Dita thanA! zrama-tapasvina ! samAhita-anAkuLa citta ! samApta-kRtakRtya ! samayoginnUkuzaLa manovAka kAyayukta ! zalyakartana bha3pI zasyano nAza 12naa| ! nirbhaya ! 2, dveSa 2Dita ! nirmama ! ni:saMga-nirde5 ! zalya 2Dita ! mAnamardaka! ahaMkArano nAza karanArA ! guNomAM ratnasvarUpa ! zIla sAgaramAM ati utkRSTa ! brahmacaryanA sAgara ! anaMta ! aparimita jJAna tathA guNayukta ! cAre gationo aMta karanArA dharmacakranA pravartaka ! jagat pUjya athavA karmarUpI zatruono nAza karanArA ! Apane namaskAra ho. A pramANe kahIne te bhagavAnane vaMdana kare che, namana kare che. bhagavAnathI na ati dUra, na ati najIka besIne zuzruSA kare che vAvata parkapAsanA kare che. acyatendranI jema IzAnendrasadhInA sarvaindro prabhano abhiSeka kare che, tenuM varNana karavuM joIe. bhavanapati, vANavyaMtara ane jyotiSI-caMdra, sUrya Adi sarva indro paNa potapotAnA devaparivAra sahita abhiSeka kare che. 60 tae NaM se IsANe deviMde devarAyA paMca IsANe viuvvai, viuvvittA ege IsANe bhagavatitthayaraMkarayalasaMpuDeNaMgiNhai, giNhittA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe, ege IsANe piTuo AyavattaM dharei, duve IsANA ubhao pAsiM cAmarukkhevaM kareMti, ege IsANe purao sUlapANI ciTui / bhAvArtha:- tyArapachI devendra, devarAja IzAnendra potAnA pAMca rUponI vipharvaNA kare che. eka IzAnendra tIrthakara bhagavAnane karasaMpuTamAM grahaNa karIne pUrvAbhimukha siMhAsana para bese che. eka IzAnendra pAchaLa chatra dhAraNa kare che. be IzAnendra baMne bAju cAmara DhoLe che ane eka IzAnendra hAthamAM trizULa laIne sAme UbhA rahe che. 61 tae NaM se sakke deviMde devarAyA Abhioge deve saddAvei, saddAvettA esovi taha cava abhiseyANattiM dei, tevi taha ceva uvaNeti / taeNaMsesakke deviMde, devarAyA bhagavao titthayarassacauddisiMcattAridhavalavasabhe viuvvei / see saMkhadalavimalaNimmaladadhighaNa-gokhIra pheNarayaya-NigarappagAsepAsAIe darasaNijje abhirUve paDirUve / taeNaMtesiMcaThaNhaM dhavalavasabhANaM ahiM siMgahiMto aTTha toyadhArAo NiggacchaMti, tae NaM tAo aTTha toyadhArAo uddhaM vehAsaM uppayaMti, uppaittA egao milAyaMti, Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 423 milAittA bhagavao titthayarassa muddhANaMsi NivayaMti / bhAvArtha-tyAre devendradevarAja zakra potAnA abhiyogikadevone bolAve che. bolAvIne temane ayyatendranI jema abhiSekanI sAmagrI lAvavAnI AjJA Ape che. teo paNa te ja rIte abhiSekanI sAmagrI lAve che. tyAra pachI devendra devarAja zakra tIrthakara bhagavAnanI cAre dizAomAM cAra zveta RSabha-baLadanI vikarvaNA kare che. te baLado zaMkha jevA nirmaLa, dahIMnA piMDa jevA, gAyanA dUdhanA phINa, caMdrajyotsanA tathA rajata samUha jevA sapheda, cittane prasanna karanArA, darzanIya, manojJa ane manamAM vasI janArA hoya che. te cAre baLadonA ATha zIMgaDAmAMthI ATha jaladhArA nIkaLe che, te jaladhArAo upara uchaLIne AkAzamAM paraspara maLIne eka rUpa thaIne tIrthakara bhagavAnanA mastaka para paDe che. |62 tae NaM sakke deviMde devarAyA caurAsIIe sAmANiyasAhassIhiM, eyassa vi taheva abhiseo bhANiyavvo jAva Namotthu te arahao tti kaTu vaMdai NamaMsai jAva pajjuvAsai / bhAvArtha :- potAnA cauryAsI hajAra sAmAnika Adi deva parivArathI parivRtta devendra, devarAja zakra tIrthakara bhagavAnano abhiSeka kare che te pramANe kathana karavuM vAva, "he ahatuM! Apane namaskAra ho," A pramANe kahIne te bhagavAnane vaMdana kare che, namana kare che yAvata tenI papAsanA kare che. vivecana : prastuta sUtramAM tIrthakara bhagavAnanI abhiSeka vidhinuM vidhAna che. abhiSekavidhi - zakrendra bhagavAnane laIne paMDagavananI abhiSeka zilAnA siMhAsana upara birAjamAna thAya tyAre sau prathama ayyatendra 1008 sonAnA vagere kuMbha dvArA prabhu upara jaladhArA karI abhiSeka kare che. tyArapachI prANatendra vagere IzAnendra parvatanA vaimAnika indro kramathI abhiSeka, stuti Adi kare che, tyArapachI jyotizkendra, vyaMtarendra ane bhavanapatyendra kramazaH abhiSeka kare che. tyArapachI IzAnendra zakrendranI jema potAnA pAMca rU5 banAvIne bAla prabhune laI siMhAsana upara birAje che ane zakrendra cAra baLadanA rUpa banAvI cAra dizAmAMthI ATha zIMgaDA dvArA jaladhArA karI abhiSeka kare che. A rIte 64 indronI abhiSeka vidhi AnaMdapUrvaka pUrNa thAya che. tIrthakaronA abhiSeka samaye vyakta thato devollAsa - Indra abhiSeka karatAM hoya tyAre anya indro tathA devo daNAdi grahaNa karI UbhA rahe che. koI deva hAthamAM vaja, trizULa vagere laI UbhA rahe che. ahIM varabhAvathI zastra laI UbhA rahetA nathI paraMtu sevA dharma vyakta karavA tathA prakAranI vividha sAmagrIo laIne UbhA rahe che. tenAthasApanAtha nA niprahAtha tAtra vaiAimabAvA, jIvana vakapAya, Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 424 / zrI jatIpa prApti satra kecana zUlapANayaH iti / - vRtti. devo nAcavuM, kUdavuM, nRtya, gItAdi bhinna-bhinna kriyAo dvArA potAnA harSAtireka yukta hAvabhAva ane devAdhideva pratyenI bhaktine pragaTa kare che. janmAbhiSeka samApana vidhi :63 tae NaM se sakke deviMde devarAyA paMca sakke viuvvai, viuvvittA ege sakke bhayavaM titthayaraM karayalapuDeNaM giNhai, ege sakke piTThao AyavattaM dharei, duve sakkA ubhao pAsiM cAmarukkhevaM kareMti, ege sakke vajjapANI purao pagaDDhai / bhAvArtha - tyAra pachI devendra devarAja zakra pAMca rUponI vidurvaNA kare che. eka zakra tIrthakara bhagavAnane potAnA karasaMpuTamAM grahaNa kare che, eka zakra bhagavAnanI pAchaLa rahI chatra dhAraNa kare che. be zakra baMne bAju cAmara vIMjhe che. eka zakra hAthamAM vaja laIne AgaLa cAle che. 64 tae NaM se sakke deviMde devarAe caurAsIIe sAmANiyasAhassIhiM jAva NAiyaraveNaM tAe ukkiTThAe jAva jeNeva bhagavao titthayarassa jammaNaNayare jeNeva jammaNabhavaNe jeNeva titthayaramAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhagavaM titthayaraM mAUe pAse Thavei, ThavettA titthayarapaDirUgaM paDisAharai, paDisAharittA osovaNiM paDisAharai, paDisAharittA egaM mahaM khomajuyalaM kuMDalajuyalaM ca bhagavao titthayarassa ussIsagamUle Thavei ThavettA egaM mahaM siridAmagaMDaM tavaNijja-laMbUsagaM suvaNNa-payaraga- maMDiyaM, NANAmaNirayaNa-vivihahAraddhahArauvasohiya-samudayaM bhagavao titthayarassa ulloyaMsi Nikkhivai, taNNaM bhagavaM titthayare aNimisAe diTThIe dehamANe-dehamANe suhaMsuheNaM abhiramamANeabhiramamANe ciTThai / bhAvArtha :- tyArapachI zakra potAnA cauryAsI hajAra sAmAnika devo, bIjA bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnikadevo, devIonI sAthe, sarva prakAranI Rddhi sahita, duMdubhinA dhvani sAthe, utkRSTa, tvarita (zIdhra) divyagati dvArA tIrthakara bhagavAnanA janmanagaramAM, janmabhavanamAM mAtA samIpe Ave che, AvIne tIrthakara bhagavAnane temanI bAjumAM rAkhe che. tIrthakaranuM pratibiMba ke je mAtAnI bAjumAM mUkyuM hatuM tene saMharI le che tathA tIrthakara bhagavAnanI mAtAnI avasthApinI nidrA saMharI le che. A pramANe karIne tIrthakara bhagavAnanA ozIkA pAse be mahAvastra tathA be kuMDala rAkhe che. tyArapachI te tapanIyasuvarNathI banAvelA, jhunajhuna(jhAlarovALA), suvarNa pratirothI jaDita, aneka prakAranA maNIo tathA ratnothI banelA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra | 425 / vividha prakAranA hAro(aDhArasarA hAra), ardhahAro(navasarA hAra)thI suzobhita, zrIdAmadaMDa(suMdara mALA)one paraspara guMthIne banAvela jhumara bhagavAnanI upara rahelA caMdaravAmAM laTakAve che, tethI bhagavAna animeSa dRSTie tenA sAmuM joyA kare ane ramyA kare che. |65 tae NaM se sakke deviMde devarAyA vesamaNaM devaM saddAvei, sahAvettA evaM vayAsI khippAmeva bho devANuppiyA ! battIsaM hiraNNakoDIo, battIsaM suvaNNakoDIo, battIsaM NaMdAI, battIsaM bhaddAiM subhage, subhagarUva- juvvaNalAvaNNe ya bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNaMsi sAharaha, sAharittA eyamANattiyaM paccappiNaha / bhAvArthaH- tyAra pachI devendra devarAja zakra vaizramaNadevane bolAve che, bolAvIne kahe che- "he devAnupriya tame zIdhra batrIsa karoDa cAMdInI mudrAo, batrIsa karoDa suvarNa mudrAo, subhaga AkAra, zobhA ane saundaryayukta batrIsa naMdana nAmanA vartuLAkAra lohAsana, batrIsa bhadrAsana tIrthakara bhagavAnanA janmabhavanamAM lAvo. sAvIne bhane 4||vo." 66 tae NaM se vesamaNe deve sakkeNaM jAva viNaeNaM vayaNaM paDisuNei, paDisuNettA jaMbhae deve saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! battIsaM hiraNNakoDIo jAva bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNaMsi sAharai, sAharittA e gamANattiyaM paccappiNaha / bhAvArtha :- zakke vaizramaNa devane A pramANe kahyuM tyAre te atyaMta AnaMdita cittavALA thAya che ane vinayapUrvaka potAnA svAmInI AjJA svIkArIne pachI jAMbhaka devone bolAve che. te devone A pramANe kahe che ke- "he devAnupriyo ! 3ra karoDa cAMdInI mudrAo vagere tIrthakara bhagavAnanA janma bhavanamAM lAvo. sAvIna bhane 4||vo." 67 tae NaM te jaMbhagA devA vesamaNeNaM deveNaM evaM vuttA samANA haTThatuTTha jAva khippAmeva battIsaM hiraNNakoDIo jAva bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNaMsi sAharaMti sAharittA jeNeva vesamaNe deve teNeva jAva paccappiNaMti / tae NaM se vesamaNe deve jeNeva sakke deviMde devarAyA jAva paccappiNai / bhAvArtha :- vaizramaNadeve A pramANe kahyuM tyAre jAMbhakadevo harSita ane parituSTa thAya che. teo zIdhra batrIsa karoDa cAMdInI mudrAo Adi tIrthakara bhagavAnanA janmabhavanamAM lAve che, lAvIne vaizramaNadevane te kArya karyAnI sUcanA Ape che. tyArapachI vaizramaNa deva devendra devarAja zakra pAse AvIne kArya thaI gayAnI sUcanA Ape che. |68 tae NaM se sakke devide devarAyA Abhioge deve saddAvei, saddAvettA evaM Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prajJapti sUtra vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! bhagavao titthayarassa jammaNa- NayaraMsi siMghADaga jAva mahApahapahesu mahayA-mahayA saddeNaM ugghosemANA- ugghosemANA evaM vadaha- haMdi suNaMtu bhavaMto ! bahave bhavaNavai vANamaMtara joisa vemANiyA devA ya devIo ya je NaM devANuppiyA ! titthayarassa, titthayarassa mAUe vA asubhaM maNaM padhArei, tassaNaM ajjaga maMjArikA iva sattahA muddhANaM phuTTihIi tti kaTTu ghosaNaM ghoseha, ghosettA eyamANattiyaM paccappiNaha / 426 bhAvArtha :- tyAra pachI devendra devarAja zakra Abhiyogika devone bolAve che ane kahe che-- "he devAnupriya ! zIghra tIrthaMkara bhagavAnanA janmanagaranA trikoNasthAno yAvat rAjamArgo para jora jorathI udghoSaNA karatAM kaho- "badhAM ja bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI tathA vaimAnika deva-devIo ! Apa sAMbhaLo, he devAnupriyo ! je koI tIrthaMkara athavA temanI mAtA pratye potAnA manamAM azubha bhAva lAvaze- duSTa saMkalpa karaze tenA mastakanA Aryaka- vanaspati vizeSanI maMjarInI jema so so TukaDA karavAmAM Avaze.'' A pramANe ghoSaNA karo, karIne te ghoSaNA thaI gayAnI mane jANa karo.'' 69 tae NaM te AbhiogA devA evaM devotti ANAe paDisuNaMti paDisuNettA sakkassa deviMdassa, devaraNNo aMtiyAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA khippAmeva bhagavao titthayarassa jammaNaNagaraMsi siMghADaga jAva evaM vayAsI - haMdi suNaMtu bhavaMto bahave bhavaNavai jAva ghosaNaM ghosaMti, ghosittA eyamANattiyaM paccapiNaMti / bhAvArtha :- te Abhiyogika devo "jevI AjJA" A pramANe kahIne devendra devarAja zakrano Adeza svIkAre che. Adeza svIkArIne zakrendra pAsethI nIkaLe che. te zIghra ja tIrthaMkara bhagavAnanA janmanagaramAM AvIne tyAM trikoNamArga vagere para A pramANe ghoSaNA kare che-- "ghaNAM bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devo ! devIo ! ApanAmAMthI je koI tIrthaMkara athavA temanA mAtA pratye manamAM azubha ciMtana-duSTa saMkalpa karaze to Aryaka-maMjarInI jema tenA mastakanA so so TukaDA karavAmAM Avaze." A pramANe ghoSaNA kare che. ghoSaNA karIne te kArya pUrNa thaI gayAnI zakrane jANa kare che. 70 ta NaM te bahave bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANiyA devA bhagavao titthagarassa jammaNamahimaM kareMti, karettA jeNeva NaMdIsaradIve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA aTThAhiyAo mahAmahimAo kareMti, karittA jAmeva disiM pAubbhUyA tAmeva disiM paDigayA / Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo vakSaskAra 427 bhAvArtha :- tyAra pachI ghaNAM bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI tathA vaimAnikadeva tIrthakara bhagavAnano janmotsava ujave che. tyAra pachI jyAM naMdIzvara dvIpa che tyAM Ave che. tyAM AvIne aNahnikA mahotsava Ayojita kare che. te pramANe karIne je dizAmAMthI AvyA hoya te dizAmAM pAchA cAlyA jAya che. vivecana : prastuta sutromAM tIrthakaronA janmamahotsavanI samApana vidhinuM vidhAna che. 3ra karoDa suvarNa mudrA, bhadrAsana vagere janmabhavanamAM mUkAvavA vagere kathana bhAvArthathI spaSTa che. devonI pratyeka kriyA devAdhideva, trilokInAtha, tIrthaMkara pratyenI bhaktinI sUcaka che. bhaviSyamAM je parama puruSa zAsananI sthApanA karaze, traNe jagatanA jIvone niSkAmabhAve, niSpakSapaNe sanmArganuM darzana karAvI duHkha mukti mATe rAhabara banaze tevA uttama puruSono janma mahotsava devo, dAnavo ane mAnavo AnaMdapUrvaka ujave che. II vakSaskAra-pa saMpUrNa | Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 zrI jIpa prajJapti sUtra chaThTho vakSaskAra paricaya je prastuta vakSaskAra pUrva varNita viSayono saMgrAhaka che. temAM jaMbudvIpanA kSetra, parvata, nadI, kUTa vagere viSayonuM saMkhyA mAtrathI ja kathana karyuM che, A vakSaskAramAM sUtrakAre praznottara zailI apanAvI che. * vakSaskAranA prAraMbhamAM paraspara ekabIjAne sparzIne rahelA be kSetronA aramAnta pradeza paraspara sparzatA hovA chatAM baMne kSetronI svataMtratA pragaTa karI che. jaMbUdvIpanA carama-aMtima pradezo lavaNa samudrane ane lavaNa samudranA aMtima pradezo jaMbUdvIpane sparze che. tema chatAM jaMbUdvIpanA aMtima pradezo jebUdvIpanA ane lavaNa samudranA aMtima pradezo lavaNa samudranA ja kahevAya che. be svataMtra kSetromAM rahetA jIvo mRtyu pAmIne anya kSetramAM janma-maraNa karI zake che. * saMgrahaNI gAthA dvArA daza varNa viSayane sUcita karyA che. temAM daza dvAra che. (1) khaMDa- jaMbudvIpanuM khaMDa gaNita. eka lAkha yojananA jaMbudvIpanA bharata kSetra pramANa 190 khaMDo thAya che. te 190 khaMDanA gaNita dvArA eka lAkha yojananI gaNanA ApI che. (2) yojana - yojana gaNita pada, temAM jaMbudvIpanA kSetraphaLanuM kathana che. jaMbUdvIpanuM kSetraphaLa sAta abaja, nevuM karoDa, chappana lAkha, corANuM hajAra, ekaso paccAsa yojana, poNA be gAu, paMdara dhanuSya, aDhI hAtha (7,90,56,94,150 yo. 1 gAu, 15 dhanuSya ane rAA hAtha) che. (3) varSa - kSetra. jaMbUdvIpamAM bharata Adi mukhya sAta kSetra che. (4) parvataH- jaMbudvIpamAM varSadhara parvata, vaitADhaya parvata Adi sarva maLIne 269 parvato che. (5) kUTa - parvata paranA kUTo. jaMbudvIpamAM parvatonA 467 kUTo che. (6) tIrtha:- samudra ke nadImAM utaravAnA mArga rUpa kula 102 tIrtha che. (7) zreNI - vaitADhaya parvata para vidyAdharonI ane Abhiyogika devonI kula 136 zreNIo che. (8) vijaya :- cakravartInA vijaya rU5 sthAno 34 che. te ja rIte 34 rAjadhAnI, 34 timisa ane khaMDaprapAta gupha, 34 RSabhakUTa parvata che. (9) draha - jaMbUdvIpamAM mahAnadIonA udbhavasthAna rUpa soLa mahAdraho che. (10) nadI - jaMbUdvIpamAM mahAnadI, aMtaranadI, nAnI nadIo sarva maLIne cauda lAkha, chappana hajAra, chavvIsa (14,56026) nadIo che. A rIte A vakSaskAramAM jaMbudvIpanI saMpUrNa mAhitI saMkhyArUpe prApta thAya che. je kaMThastha karavAmAM sahAyaka bane che. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho vakSaskAra [ 429 | chako vakSaskAra S jaMbUDhIpa ane lavaNasamudranA spazadi :| 1 jaMbuddIvassa NaM bhaMte ! dIvassa paesA lavaNasamuhaM puTThA ? haMtA puTThA / te NaM bhaMte ! kiM jaMbuddIve dIve, lavaNasamudde ? goyamA ! te NaM jaMbuddIve dIve, No khalu lavaNasamudde / / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM jebUdvIpanA(carama) pradezo lavaNasamudrano sparza kare che? uttara- hA, gautama ! te lavaNasamudrano sparza kare che. prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpanA je carama pradezo lavaNasamudrano sparza kare che te pradezo jaMbUdvIpanA kahevAya ke lavaNasamudrano sparza karavAne kAraNe lavaNasamudranA pradezo kahevAya che? uttara- he gautama! te pradezo jaMbUdvIpanA ja che, lavaNasamudranA nathI. | 2 evaM lavaNasamuddassa vi paesA jaMbuddIve puTThA bhANiyavvA / bhAvArtha - A pramANe lavaNasamudranA je pradezo jaMbUDhIpane sparza kare che. te lavaNasamudranA kahevAya che. | 3 jaMbuddIve dIve NaM bhaMte ! jIvA uddAittA uddAittA lavaNasamudaM paccAyaMti? atthegaiyA paccAyaMti, atthegaiyA No paccAyati / evaM lavaNasamudassa vi jaMbuddIve dIve NeyavvaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM jaMbUdvIpanA jIva marIne lavaNasamudramAM utpanna thAya che? uttara- he gautama ! keTalAka utpanna thAya che, keTalAka utpanna thatAM nathI. A pramANe lavaNasamudranA jIvonuM jaMbUdvIpamAM utpanna thavAnA viSayamAM kathana karavuM joIe arthAt lavaNasamudranA keTalAka jIva jaMbUdvIpamAM utpanna thAya che, keTalAka thatAM nathI. 4 khaMDA joyaNa vAsA, pavvaya kUDA ya tittha seDhIo / vijaya daha salilAo ya, piMDehiM hoi saMgahaNI // 1 // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra bhAvArtha :- (1) khaMDa vibhAga(190) (2) yojana vibhAga (3) varSa (4) parvata (5) kUTa (6) tIrtha (7) vidyAdharanI zreNIo (8) vijaya (9) draha (10) nadIonuM A sUtramAM varNana che. tenI A saMgraha gAthA che. vivecana : 430 prastuta sUtromAM be kSetranA carama-aMtima pradezo paraspara sparzatA hovA chatAM tenI svataMtratA siddha karI che. madhyalokanI madhyamAM jaMbudrIpa ane tene pharato lavaNasamudra che. tethI jaMbudrIpanA aMtima pradezo lavaNa samudrane sparze ane lavaNasamudranA aMtima pradezo jaMbudrIpane sparze che. be kSetranA pradezonA paraspara sparza mAtrathI te kSetra anya kSetranuM thatuM nathI. yathA- pAse rahelA be makAnonI divAlo paraspara sparzatI hoya tema chatAM te svataMtra che. te ja rIte jaMbudrIpa ane lavaNa samudranA aMtima pradezo paraspara sparzavA chatAM te baMne kSetro svataMtra che. baMne kSetro svataMtra hovA chatAM eka kSetranA jIvo mRtyu pAmIne anya kSetramAM utpanna thaI zake che. kAraNa ke jIvanA janma-maraNanI bAbatamAM kSetranuM baMdhana nathI. tethI jaMbudrIpanA jIvo lavaNa samudramAM pANIrUpe ke tiryaMca paMcendriyAdi rUpe janma dhAraNa karI zake che ane lavaNa samudranA jIvo jaMbudrIpamAM ekendriyAdi koI paNa jAtimAM janma dhAraNa karI zake che. saMgaNI :- saMgrahaNI gAthA. koIpaNa viSayanuM varNana karatAM pUrve athavA viSayanuM varNana karyA pachI te viSayano gAthAmAM saMkSipta rUpe saMgraha karavAmAM Ave tene saMgrahaNI gAthA kahevAmAM Ave che. A vakSaskAramAM je viSayonuM varNana karavAnuM che, tevA 10 viSayonuM nAma kathana A gAthA dvArA karyuM che. jaMbudvIpanI khaMDa saMkhyA : 5 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve bharahappamANamettehiM khaMDehiM kevaiyaM khaMDagaNieNaM paNNatte ? goyamA ! NauNaM khaMDasayaM khaMDagaNieNaM paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetra jevaDA khaMDa(vibhAga) karavAmAM Ave to khaMDagaNita pramANe keTalA khaMDa thAya ? uttara- he gautama ! khaMDagaNita pramANe tenA 190(ekaso nevuM) khaMDa thAya che. vivecana : khaMDa eTale vibhAga, TukaDA. 1 lAkha yojananA jaMbudrIpanA para yo. 6 kaLA pramANa bharatakSetra jevaDA vibhAga karavAmAM Ave to tenA 190 khaMDa thAya che. para6 haiM x 190 = 1,00,000 athavA 190 khaMDane bhegA karatAM uttara, dakSiNamAM jaMbudrIpa 1 lAkha yojana pramANano thAya che. pUrvvapazcimatastu yadyapi khaNDagaNitavicAraNAsUtre na kRtA vanamukhAbhireva lakSapUrtebhidhAnAt Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chaThTho vakSaskAra [ 431 | tathA ukALA vivAre rijyanA bharata pramANa itAvajona huvemni bhavantiA -vRtti. jaMbudvIpanI 1 lAkha yojananI pUrva-pazcima pahoLAInI gaNanA khaMDa gaNita pramANe karavAmAM AvatI nathI. uttara dakSiNa pahoLAInI gaNanA khaMDa gaNitathI ane pUrva pazcima pahoLAInI gaNanA vanamukhAdinA AdhAre karavAmAM Ave che. khaMDa gaNitathI vicArIe to paNa jaMbUdvIpa 190 khaMDa pramANa ja che. kaLA - eka yojananA ogaNIzamA bhAgane eka kaLA kahevAmAM Ave che. 19 kaLAno eka yojana thAya che. khaMDagaNita :- laMkAtilaMDa khaMDagaNita. khaMDa(vibhAga)saMkhyA dvArA jaMbUdvIpanA eka lAkha yojananI gaNanA karavAnI rItane khaMDagaNita kahe che. jaMbudvIpamAM sAta kSetro ane tenI maryAdA karanAra cha varSadhara parvato che. temAM dakSiNa dizAmAM traNa kSetra ane traNa parvata che. uttaradizAmAM paNa traNa kSetra ane traNa parvata che ane madhyamAM mahAvideha kSetra che. dakSiNa dizAnA aMte AvelA bharata kSetrathI madhyamAM AvelA mahAvidehakSetra parvatanA kSetro ane parvato kramazaH bamaNA vistAravALA che. yathA- bharata kSetra para yojana 6 kaLAnuM che teTalA pramANano eka khaMDa thAya che. tyArapachIno cullahimavaMta parvata 10para yo. 12 kaLAnA vistArano che. tethI tenA bharatakSetra jevaDA be khaMDa thAya che. A rIte tyArapachInA kSetra ane parvata bamaNA bamaNA vistAravALA hovAthI tenA bamaNA bamaNA khaMDa thAya che. A rIte hemavata kSetranA cAra khaMDa, mahAhimavaMta parvatanA ATha khaMDa, harivarSa kSetranA soLa khaMDa, niSadha parvatanA batrIsa khaMDa, mahAvideha kSetranA 64 khaMDa thAya che. te ja rIte uttara dizAnA aMte airavata kSetra che. tenuM kSetra pramANa bharata kSetranI samAna che. uttaramAM AvelA parvato ane kSetro paNa pUrvavat kramazaH bamaNA vistAravALA che. tethI pUrvavatu tenI khaMDa saMkhyA paNa bamaNI thAya che. airAvata kSetrano eka khaMDa, zikharI parvatanA be khaMDa, haraNyavata kSetranA cAra khaMDa, rukima parvatanA ATha khaMDa, ramya varSa kSetranA 16 khaMDa ane nIlavAna parvatanA 32 khaMDa thAya che. A rIte te dakSiNa dizAnA 1+2+4+8+ 16+ 3 = 3 khaMDa thAya te ja rIte uttara dizAnA 3 khaMDa ane mahAvideha kSetranA 64 khaMDa kula 3 + 3 + 4 = 190 khaMDa thAya che. jabalIpanA dakSiNottara 1 lAkha yojananI khaMDa gaNanA - krama kSetrAdi nAma | khaMDa kSetranI pahoLAI saMkhyA kSetrAdi nAma 1 | bharata kSetra 2 | cullahimavaMta varSadhara parvata para yojana ane 6 kaLA 1,05ra yo. ane 12 kaLA 9 airAvata kSetra 9 zikharI varSadhara parvata |12 hemavata kSetra che | 4 2,105 yojana ane 5 kaLA | heraNyavata kSetra Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 4 | mahAhimavaMta - varSadhara parvata 8 jaMbUTIpanA pUrvI kSetra 1. sItAvanamukha 2. vijayakSetra 8 3. aMtaranadI 3 4. vakSaskAra parvata 4 16 jabUrIpa : pUrva-pazcima eka lAkha yojana H- jaMbUdIpanA pazcimI kSetro 5 |harivarSa kSetra - 8,421 yojana ane 1 kaLA 6 |niSadha varSadhara parvata - 16,842 yojana ane 2 kaLA 7 | mahAvideha kSetra 4 33,684 yojana ane 4 kaLA 1+2+4+ 8 + 16 + 32 + 64 + 32 + 16 + 8 + 4 + 2 + 1 = 190 khaMDa 190 x paraH : - 1,00,000 (eka lAkha yojana) 32 sItodAvanamukha da vijayakSetra 3 aMtaranadI 4,210 yojana ane 10 kaLA 4 vakSaskAra parvana 5. bhadrazAlavana 6. madhyamAM meruparvata 10,000 yo. bhadrazAlavana kSetra pahoLAI 2,923 yo. 2,212 hU~ yo. 125 yo. 500 yo. 22,000 yo. X X X x zrI jaMbUdIpa prApti sUtra - rukima varSadhara parvata - - ramyaka varSa kSetra nilavAna varSadhara parvata kulakSetra saMkhyA 2 16 S 8 2 = = ku vistAra = 10 5,846 yo. 35,404 yo. 750 yo. 4,000 yo. 44,000 yo. 10,000 co. 1,00,000 co. jaMbudvIpanuM kSetraphaLa : 6 jaMbuddIve NaM bhaMte! dIve kevaiyaM joyaNagaNieNaM paNNatte ? goyamA ! satteva ya koDisayA, NauyA chappaNNa sayasahassAI / caNavaI ca sahassA, sayaM divaGkaM ca gaNiyapayaM // 2 // 9 8 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! yojanagaNita pramANe jaMbUdIpanuM pramANa keTaluM che ? uttara- he gautama ! jaMbUtIpanuM yojana gaNita pada(kSetraphaLa) sAtaso nevuM karoDa, chappana lAkha, corANuM hajAra, ekaso pacAsa (7,90,56,94,150) yojana che. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho vakSaskAra vivecana : prastuta sUtramAM jaMbUtIpanuM kSetraphaLa darzAvyuM che. yojana gaNitapada :- koIpaNa kSetranA samarcorasa khaMDa-vibhAga karavAne gaNita pada kahe che athavA koIpaNa kSetranA kSetraphaLa kADhavAne gaNitapada kahe che. ahIM yojana gaNita dvArA jaMbudrIpanuM kSetraphaLa batAvyuM che. vivakSitasya kSetrasya yAni yojana mAtrayA / plAni sarva kSetrasya [ kSetraNamubo | lokaprakAza, sarga-16 gA.10 jabUtIpanuM yojana gaNitapada :- koI vyakti jaMbUdIpanA 1 yojana lAMbA, 1 yojana pahoLA TukaDA karavA Icche to te jabUtIpanA 7 abaja, 90 karoDa, par3a lAkha, 94 hajAra, 150 TukaDA karI zake che. A sUtramAM yojana gaNitapadanuM kathana hovAthI sUtrakAre ahIM yojana sudhInA ja gaNitapadano nirdeza karyo che. te uparAMta gAu Adi gaNitapadano ahIM ullekha karyo nathI paNa vAstavamAM jaMbudrIpanuM kula gaSThita pada A pramANe che- 3,90,56,94,150 yojana, zA gAu, 15 dhanuSya, rA hAtha pramANa che. jaMbUdIpanuM gaNitapada kADhavAnI rIta :- vizvama pAya duSio, pario tamsa gina parva / pahoLAInA cothA bhAgathI paridhine guNatA je saMkhyA Ave te vRtta-goLa vastunuM gaNitapada kahevAya che. jaMbudrIpanI paridhi 3,16,227 yojana, 3 gAu, 128 dhanuSya, 13o aMgula che. jaMbudvIpanI pahoLAI(vikhaMbha) 1 lAkha yojana che. tenA cothA bhAgathI arthAt 25,000 yojanathI guNatA je saMkhyA Ave te tenuM kSetraphaLa che. jaMbudrIpanuM kSetraphaLa :- jaMbUdIpanI paridhi 3,16,227 yojana ka 3 gAu x 128 dhanuSya x 13 aMgula jaMbUvIpanA viSNubhano cotho bhAga 25,000 = 25,000 25,000 = 25,000 = prApta gAu Adi 433 75,000 gAu+4= (cAra gAuno eka yojana che mATe) - |7,90,56,75,000 yo. 18,750 mI. 32,00,000 dhanu.- 8,000= (8,000 dhanuSyano 1 yojana che mATe) 3,37,500 aMzula tenA gAu Adi karatAM prApta yojanAri 400 yo. 1aaaa gAu, 15 dhanu., rA hAtha Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 434] zrI jeThIpa prajJapti sUtra prApta yojanAdino saravALo karatAM jaMbUdvIpanuM gaNitapada 7,90,56,94,150 yo. 1u gAu, 15 dhanuSa ane rAA hAtha thAya che. jaMbUdvIpamAM kSetra saMkhyA :7 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kai vAsA paNNattA ? goyamA ! satta vAsA paNNattA, taM jahA- bharahe eravae hemavae heraNNavae harivAse rammagavAse mahAvidehe / bhAvArtha - prazna- bhagavan! jaMbUDhIpa nAmanA dvIpamAM keTalA vAsa(varSa-kSetra) che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpamAM sAta kSetra che, te A pramANe che- (1) bharata, (2) airAvata, (3) hemavata, (4) haraNyavata, (5) harivAsa, (6) ramyavAsa tathA (7) mahAvideha. vivecana : A sutramAM jaMbudvIpanA 7 kSetrano nAmollekha che. jaMbudvIpanI madhyamAM mahAvideha kSetra che. ramyaka vAsa, heraNyavata ane airAvata kSetra mahAvidehanI uttaramAM che, jyAre harivarSa, hemavata ane bharatakSetra mahAvideha kSetranI dakSiNamAM che. jaMbUDhIpanI parvata saMkhyA : 8 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA vAsaharA paNNattA ? kevaiyA maMdarA pavvayA? kevaiyA cittakUDA, kevaiyA vicittakUDA ? kevaiyA jamaga pavvayA ? kevaiyA kaMcaNa pavvayA ? kevaiyA vakkhArA ? kevai yA dIhaveyaDDA, kevaiyA vaTTaveyaDDA paNNattA ? __goyamA! jaMbuddIve dIve cha vAsaharapavvayA, ege maMdare pavvae, ege cittakUDe, ege vicittakUDe, do jamagapavvayA, do kaMcaNagapavvayasayA, vIsaM vakkhArapavvayA, cottIsaMdIhaveyaDDA, cattAri vaTTaveyaDDA, evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve duNNi auNattarA pavvayasayA bhavaMtItimakkhAyaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM keTalA varSadhara parvata che? keTalA maMdara parvata che? keTalA citrakUTa parvata che? keTalA vicitra kUTa parvata che? keTalA yamaka parvata che? keTalA kAMcanaka parvata che? keTalA vakSaskAra parvata che? keTalA dIrdhatAThyaparvata tathA keTalA vRtta vaitADhaya parvata che? Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chaThTho vakSaskAra [ 435 ] uttara- he gautama! jaMbUdvIpamAM cha varSadhara parvata, eka maMdara-meru parvata, eka citrakUTa parvata, eka vicitrakUTa parvata, be camakaparvata, baso(200) kAMcanaka parvata, vIsa vakSaskAra parvata, cotrIsa dIrgha vaitADhaya parvata ane cAra vRttavaitADhayaparvata che. A pramANe jaMbudvIpamAM parvatonI kula saMkhyA +1+ 1+1+2+ 200+2+34+4 = 269 (baso ogaNasIttera) che. vivecana : prastuta sUtramAM jebUdvIpanA parvatonI saMkhyAnuM kathana che. varSadhara parvata :- mukhya sAta kSetrane vibhAjIta karatA 6 varSadhara parvata che. (1) cullahimavaMta (2) mahAhimavaMta (3) niSadha. A traNa parvata merunI dakSiNamAM che jyAre (4) nIlavAna (5) rukmi (6) zikharI, A traNa parvata merunI uttara dizAmAM che. maMdara parvataH- maMdara-meru eTale kendra nAbhi. jaMbUdvIpanA kendramAM 1 lAkha yojana UMco meru parvata che. citra-vicitra parvataH- devakurukSetramAM sItodA nadInA pUrvI taTapara vicitra ane pazcimI taTa para citra nAmanA eka-eka parvata che. yamaka parvata - uttarakurukSetramAM sItA nadInA pUrva-pazcimI kinAre eka-eka, ema be yamaka parvata che. kAMcanaka parvata:- uttarakurukSetramAM sItA nadI uparanA ane devakumAM sIsodA nadI uparanA pAMca-pAMca drahanA pUrva-pazcimI kinAre 100-100 kAMcanaka parvata che. A rIte kula 200 kAMcanaka parvato che. vakSaskAra parvata - mahAvideha kSetranuM vibhAjana karatA parvatane vakSaskAra parvata kahe che. temAM uttarakurukSetrane vibhAjita karanArA 2 vakSaskAra; devakurukSetrane vibhAjIta karanArA 2 vakSaskAra parvata che ane vijayone vibhAjita karatAM 16 vakSaskAra parvatamAMthI pUrva mahAvidehamAM sItAnadInI uttare 4 vakSaskAra, dakSiNamAM cAra vakSaskAra, pazcima mahAvidehamAM sIsodA nadInI uttaramAM cAra ane dakSiNamAM cAra vakSaskAra parvato che. kula 16+ 4 = 20 vakSaskAra parvata che. dIrgha vaitADhya parvata - bhArata, airAvata kSetramAM te kSetranI madhyamAM pUrva pazcima lAMbA be vaitADhaya parvata ane 3ra vijayamAM te kSetranI madhyamAM pUrva-pazcima lAMbA eka, eka, tema batrIsa vijayanA 3ra vaitADhaya parvata che. kula maLI 3ra + 2 = 34 dIrgha vaitADhaya che. vRtta vaitADhaya parvata - hemavata, harivarSa, haraNyavata, ramyaphavarSa, A cAra kSetranI madhyamAM goLAkAre vaitADhya parvata che, ema kula cAra vRtta vaitADhaya parvata che. A uparAMta jaMbudvIpamAM hAramALA rUpe nahIM paraMtu eka-eka parvato zikharanA AkAravALA-kUTa parvato che. 3ra vijaya ane bharata-airAvatakSetramAM eka-eka RSabhakUTa che. kula 34 RSabhakUTa parvato che. jaMbUvRkSavanamAM, zAlmalIvRkSavanamAM, bhadrazAlavanamAM 8-8 kula 24, kUTa parvato che. sarva maLIne 34+ 24 = 58 kUTa parvato umeratA ra9 + 58 = 3ra7 parvato jaMbUdvIpamAM che. sUtrakAre kUTa parvatonI gaNanA karI nathI. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 zrI jaMbudrIpa prApti sUtra jaMbudvIpanA parvatonI kUTa saMkhyA : 9 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA vAsaharakUDA ? kevaiyA vakkhArakUDA ? kevaiyA veyaDhakUDA, kevaiyA maMdarakUDA paNNattA ? goyamA ! chappaNNaM vAsaharakUDA, chaNNaudaM vakkhArakUDA, tiNNi chaluttarA veyaDDhakUDasayA, Nava maMdarakUDA paNNattA / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve cattAri sataTThA (sattaTTha) kUDasayA bhavatIti makkhAyaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbUdvIpamAM keTalA varSadhara phUTa, keTalA vakSaskAra kUTa, keTalA vaitADhayaphrUTa tathA keTalA maMdarakUTa che ? uttara- he gautama ! jaMbUdvIpamAM chappana varSadharakUTa, chaThThuM vakSaskArakUTa, traNaso cha vaitADhayakUTa tathA nava maMdarakUTa che. A pramANe A badhAM maLIne kula 56+9+306+9 = 467 (cAraso saDasaTha) phUTa thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM jaMbUDhIpanA parvata upara phUTa-zikharonI saMkhyAnuM kathana che. jaMbudrIpamAM cullahimavaMta ane zikharI varSadhara parvata para 11-11(22); mahAhimavaMta ane rukima varSadhara parvata upara 8-8(16); niSadha ane nIlavAna varSadhara parvata upara 9-9(18); A rIte varSadhara parvata upara 56 phUTa che. 34 vaitADhaya parvata upara 9-9 (34x9 = 306) phUTa che. maMdaraparvata upara naMdanavanamAM 9 phUTa che. 16 vakSaskAranA 4 phUTa(16 x 4 = 64), gajadaMtAkAra vakSaskAra parvatamAM gaMdhamAdana ane somanasa vakSaskAra parvata upara 7-7(14) ane mAlyavaMta ane vidyutprabha vakSaskAra parvata upara 9-9(18), A rIte 96(channu) vakSaskAra phUTa che. A rIte varSadharakUTa 56 + vakSaskArakUTa 96 + vaitADhayakUTa 306 + maMdarakUTa 9 = 467 phUTa thAya che. jaMbudvIpanI tIrtha saMkhyA : 10 jaMbuddIve NaM bhaMte dIve bharahe vAse kai titthA paNNattA ? goyamA ! tao tisthA paLattA, taM nahIM- mATe, varavAme, pamANe / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! jaMbudvIpanA bharatakSetramAM keTalA tIrtha che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpanA bharatakSetramAM traNa tIrtha che- (1) mAgadha tIrtha, (2) varadAma tIrtha (3) prabhAsa tIrtha. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho vakSaskAra 11 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve eravae vAse kai titthA paNNattA ? goyamA ! tao tisthA paLattA, te bahA- mAhe, varavAme, pamANe / 437 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpanA airavata kSetramAM keTalA tIrtha che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpanA airavata kSetramAM traNa tIrtha che. te A pramANe che- (1) mAgadha tIrtha (2) varadAma tIrtha (3) prabhAsa tIrtha. 12 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve mahAvidehe vAse egamege cakkavaTTivijae kai titthA paNNattA ? goyamA ! tao titthA paNNattA, taM jahA- mAgahe varadAme pabhAse / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve ege biuttare titthasae bhavaMtItimakkhAyaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpanA mahAvidehakSetranI pratyeka cakravartIvijayamAM keTalA keTalA tIrtha che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpanA mahAvidehakSetranI pratyeka cakravartIvijayamAM traNa traNa tIrtha che. te A pramANe che- (1) mAgadha tIrtha, (2) varadAma tIrtha (3) prabhAsatIrtha. A pramANe jaMbUDhIpamAM bharatakSetra, airavatakSetra ane mahAvidehakSetranI 32 vijayonA sarva maLIne 102 (ekaso be) tIrtha che. vivecana : titthA :- tIrtha. samudra ke nadImAM kinArethI aMdara utaravAnA mArgane tIrtha kahe che. bharata-airavatanA traNa-traNa tIrtha samudra kinAre che. mahAvidehakSetranI 32 vijayanA traNa-traNa tIrtha nadI kinAre che. sarva maLI jaMbUdrIpamAM 34 x 3 = 102 tIrtha che. jaMbUdvIpanI zreNI saMkhyA : 13 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyAo vijjAharaseDhIo ? kevaiyAo Abhioga-seDhIo paNNattAo ? goyamA ! jaMbuddIve dIve aTThasaTThI vijjAharaseDhIo, aTThasaTThI AbhiogaseDhIo paNNattAo / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve chattIse seDhIsae bhavatIti makkhAyaM / Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 ] zrI jebalIpa prApti satra bhAvArtha-prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM keTalI vidyAdhara zreNIo ane keTalI AbhiyogikazreNIo uttara- he gautama! jaMbUDhIpamAM aDasaTha vidyAdharazreNIo tathA aDasaTha abhiyogika zreNIo che. A pramANe jaMbUdvIpamAM sarva maLIne 136 (ekaso chatrIsa) zreNIo che. vivecana : prastuta sUtramAM vidyAdhara manuSyo ane Abhiyogika devo(nokara devo)nA kramabaddha, zreNIbaddha nagaronuM kathana che. vidyAdhara zreNI - dIrgha vaitADhaya parvata upara 10 yojananI UMcAIe vidyAdharI manuSyonA nagaro zreNIrUpe (eka lAInamAM) patharAyelA che te vidyAdhara zreNI kahevAya che. bharata-airavata tathA mahAvidehanI 3ra vijayanA 34 dIrgha vaitADhaya parvata upara uttare eka ane dakSiNamAM eka tema, be--be vidyAdharanI zreNIo che. 34 x 2 = 8. 34 vaitADhaya parvata upara 20 yojananI UMcAIe uttaramAM eka ane dakSiNamAM eka tema, be-be Abhiyogika devonI zreNIo che. 34 x 2 = 8. jaMbUdvIpamAM kula 8 + 8 = 136 kula zreNIo thAya che. jaMbUDhIpanI vijayAdi saMkhyA :14 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA cakkavaTTivijayA ? kevaiyAo rAyahANIo? kevaiyAo timisaguhAo? kevaiyAo khaMDappavAyaguhAo? kevaiyA kayamAlayA devA ? kevaiyA NaTTamAlayA devA? kevaiyA usabhakUDA pavvayA paNNattA? goyamA ! jaMbuddIve dIve cottIsaM cakkavaTTivijayA, cottIsaM rAyahANIo, cottIsaM khaMDappavAya guhAo, cottIsaM kayamAlayA devA, cottIsaM NaTTamAlayA devA, cottIsaM usabhakUDa pavvayA paNNattA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jebUdvIpamAM keTalI cakravartI vijaya(cakravartI dvArA vijaya prApta karavA yogya kSetra), rAjadhAnIo, timisa guphAo, khaMDaprapAta guphAo, keTalA kRtamAlaka deva, nRtamAlakadeva tathA RSabhakUTa che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpamAM cotrIsa cakravartIvijaya, cotrIsa rAjadhAnIo, cotrIsa timisaguphAo, cotrIsa khaMDaprapAtaguphAo, cotrIsa kutamAlakadeva, cotrIsa nRtamAlakadeva tathA cotrIsa RSabha kUTa parvata che. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chaThTho vakSaskAra 439. vivecana : viSaya:- cakravartI cha khaMDa para vijaya meLave che. tevA cha khaMDa rUpa kSetra vibhAgane vijaya kahe che. bhAratakSetra, airAvatakSetra ane mahAvidehakSetranI 32 vijaya tema kula 34 vijaya che. tenI 1-1 rAjadhAnI ema kula 34 rAjadhAnI hoya che. vaitADhaya parvatamAM timisa ane khaMDaprapAta guphAo che. A 34 kSetra vibhAgamAM 34 RSabhakUTa parvato che. jaMbUdvIpanI draha saMkhyA :|15 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA mahadahA paNNattA ? goyamA ! solasa mahaddahA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jaMbudvIpamAM keTalA mahAdraha che? uttara- he gautama! jaMbudvIpamAM soLa mahAdraha che. vivecana : jaMbudvIpamAM cha varSadhara parvata upara eka-eka mahAdraha che tathA uttarakurumAM sItA nadI para pAMca ane devakurumAM sItodA nadI para pAMca mahAdraho che. A rIte kula 6+ pa + 5 = 16 mahAdraho thAya che. jaMbUdvIpanI mahAnadI saMkhyA : 16 jaMbuddIveNaM bhaMte ! dIve kevaiyAo mahANaIo vAsaharapavahAo, kevaiyAo mahANaIo kuMDappavahAo paNNattAo? __ goyamA ! jaMbuddIve dIve coisa mahANaIo vAsaharapavahAo, chAvattari mahANaIo kuMDappavahAo / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve NauI mahANaIo bhavaMtIti- makkhAya / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! jaMbudvIpamAM varSadharaparvatomAMthI(parvatanA drahomAMthI) keTalI mahAnadIo nIkaLe che ane kaMDomAMthI keTalI mahAnadIo nIkaLe che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpamAM varSadhara parvatomAMthI cauda mahAnadIo nIkaLe che tathA chottera mahAnadIo kaMDomAMthI nIkaLe che. jaMbUdvIpamAM badhI maLIne kula 14+76 = 90(navuM) mahAnadIo che. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 440 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra |17 jaMbuddIve NaM bhaMte dIve bharaheravaesu vAsesu kai mahANaIo paNNattAo / goyamA ! cattAri mahANaIo paNNattAo, taM jahA- gaMgA, siMdhU, rattA, rttvii| tattha NaM egamegA mahANaI cauddasahiM salilAsahassehiM samaggA purasthimapaccatthimeNaM lavaNasamudaM samappei / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve bharaheravaesu vAsesu chappaNNaM salilAsahassA bhavaMtItimakkhAyaM / bhAvArtha :- prazna- magavan ! 4yIpamA bharatakSetra tathA bhairavatakSetramA 2ii mahAnahImo cha ? uttara- gautama ! yAra bhaDAnahImo cha. (1) gaM, (2) siMdhu, (3) 27 / (4) 27vatI. meM eka mahAnadImAM cauda-cauda hajAra nadIo maLe che. tenAthI paripUrNa thaIne te pUrva ane pazcimI savAsabhadramA bhanecha.yA pramAdvIpanA bharata tathA bhairavatakSetramA nahIo 14,000x4 = 5,000(75na 2) che. |18 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve hemavaya-heraNNavaesu vAsesu kai mahANaIo paNNattAo? goyamA ! cattAri mahANaIo paNNattAo, taM jahA- rohiyA, rohiyaMsA, suvaNNa-kUlA, ruppakUlA / tattha NaM egamegA mahANaI aTThAvIsAe-aTThAvIsAe salilA-sahassehiM samaggA puratthipaccatthimeNaM lavaNasamudaM samappei / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve hemavaya-heraNNavaesu vAsesubArasuttare salilAsayasahasse bhavaMtIti- makkhAyaM / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! pUdvIpanA DebhavatakSetra bhane 25yavata kSetramA 32ii mAnahImo cha ? uttara- he gautama ! yA bhaDAnahImo cha. te // prabhAo cha- (1) zeDitA, (2) zetiil, () supADUlA tathA (4) rupyatA. A pratyeka mahAnadImAM 28 hajAra nadIo maLe che. te tenAthI paripUrNa thaIne pUrva ane pazcimI lavaNasamudramAM maLe che. ApramAdvIpanA Debhavata tathA 27yavatakSetramA hudA 28,0004 4 = 1,12,000( sAma, pA2 2) nahImo che. | 19 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve harivAsa-rammagavAsesu kai mahANaIo paNNattAo Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho vakSaskAra | 441 goyamA ! cattAri mahANaIo paNNattAo, taM jahA- harI, harikaMtA, NarakatA, nnaariktaa| tatthaNaM egamegA mahANaI chappaNAe chappaNAe salilA-sahassehiM samaggApurathima paccatthimeNaM lavaNasamudaM samappei / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve harivAsa-rammagavAsesu do cauvIsA salilA-sayasahassA bhavaMtItimakkhAyaM / bhAvArtha:-prazra-bhagavana ! padvIpanA harivarSa tathA sabhya varSamA usI mahAnahImocha? 6tta2-3 gautama ! yAra mahAmahImocha.te mA prabhAcha- (1) ra (risasidA), (2) harikatA, (3) narakatA tathA (4) nArIkaMtA. A pratyeka mahAnadImAM chappana chappana hajAra nadIo maLe che. tenAthI paripUrNa thaIne te badhI pUrvI tathA pazcimI lavaNasamudramAM maLI jAya che. A pramANe 4pUdvIpanAravarSa tathA 2bhyavarSamA kula 45,000 x 4 = 2,24,000 (sAma, yovIsa 42) nahImocha. 20 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve mahAvidehe vAse kai mahANaIo paNNattAo? goyamA! do mahANaIo paNNattAo, taM jahA-sIyA ya sIoyA ya / tattha NaM egamegA mahANaI paMcahiM-paMcahiMsalilAsayasahassehiM battIsAe yasalilAsahassehiM samaggA purathimapaccatthimeNaM lavaNasamudaM samappei / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse dasa salilAsayasahassA causaTuiM ca salilAsahassA bhavaMtIti makkhAyaM / bhAvArtha :- prazra- bhagavan ! sUdvIpana mahAviheDakSetramA kI bhaDAnahImo cha ? uttara- gautama ! mahAmahImochatesA prabhAcha- (1) sItA (2) sItoha.te pratyeka mahAnadImAM pAMca lAkha, batrIsa hajAra (pa,32,000) nadIo maLe che. tenAthI paripUrNa thaIne te pUrvI tathA pazcimI savasamudramA bhaNe che.A prabhAvIpanA mahAviheDakSetramA dukha 5,32,000x2 = 10,64,000(zadA, yosa 72) nahImo che. 21 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa dakkhiNeNaM kevaiyA salilAsayasahassA purathimapaccatthimAbhimuhA lavaNasamuI samappeti ? goyamA ! ege chaNNaue salilAsayasahasse purathimapaccatthimAbhimuhe lavaNasamudaM samati / bhAvArtha - prazna- he bhagavan!jabUdvIpanA maMdara parvatanI dakSiNa dizAmAM keTalA lAkha nadIo pUrvAbhimukha Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 zrI jaMbudvIpa prApti sUtra ane pazcimAbhimukha thaIne lavaNasamudramAM maLe che. uttara- gautama ! dvIpana bhara parvatanI kSi himAM 1,45,000(me dAma, 7nu // 2) nadIo pUrvAbhimukha vahIne ane 1,96,000 nadIo pazcimAbhimukha vahIne lavaNasamudramAM maLe che. | 22 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa uttareNaM kevaiyA salilAsayasahassA purathimapaccatthimAbhimuhA lavaNasamudaM samati ? goyamA ! ege chaNNaue salilAsayasahasse purathimaccatthimAbhimuhe lavaNasamuI samappa'ti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan!jabUdvIpanA maMdara parvatanI uttara dizAmAM keTalA lAkha nadIo pUrvAbhimukha ane pazcimAbhimukha vahIne lavaNasamudramAM maLe che? uttara- gautama! 1,86,000 (me dAma, channu 4002) nahImo pUrvAbhimumane 1,86,000 nadIo pazcimAbhimukha thaIne lavaNasamudramAM maLe che. | 23 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA salilAsayasahassA puratthimAbhimuhA lavaNasamudaM samappa'ti? goyamA ! satta salilAsayasahassA aTThAvIsaM ca sahassA puratthimAbhimuhA lavaNasamuhaM samati / bhAvArtha -prazna-he bhagavan! jaMbudvIpamAM keTalA lAkha nadIo pUrvAbhimukha vahIne lavaNasamudramAM maLe che? uttara- gautama ! 7,28,000(sAta sAma, madhyAvIsa 42) nahImo pUrvAmibhuma bahIne lavaNasamudramAM maLe che. | 24 jaMbuddIveNaMbhaMte !dIve kevaiyA salilAsayasahassA paccatthimAbhimuhA lavaNasamudaM samappetiM? __goyamA ! sattasalilAsayasahassA aTThAvIsaM ca sahassA paccatthimAbhimuhA lavaNasamudaM samarpati / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve coddasa salilAsayasahassA chappaNNaM ca sahassA bhavaMtIti makkhAyaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM keTalA lAkha nadIo pazcimAbhimukha vahIne lavaNasamudramAM bhaNe cha? uttara- gautama! 7,28,000(sAta sApa, adhyAvIsAra) nahIo pazcimAbhibhuSavaDIne Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho vakSaskAra 443 lavaNasamudramAM maLe che. A pramANe jaMbUdvIpamAM kula 7,28000 + 7,28000 = 14,56,000(cauda lAkha, chappana hajAra) nadIo che. vivecana : jaMbadvIpamAM 90 mahAnadIo vahe che. temAMthI 14 mahAnadIo varSadhara parvata uparanA drahamAMthI nIkaLatI parvata uparathI prapAta kuMDamAM paDI punaH kuMDamAMthI pravAhita thAya che ane 76 mahAnadIo kaMDamAMthI pravAhita thAya che. A rIte 90 nadIonA 90 kuMDa jebUdvIpamAM che. 14 nadIonuM uddagama sthAna 6 varSadhara parvata uparanA draha: parvata nAma daha nAma 1-3 cullahimavaMta padmadraha 4-5 | nadI gaMgA, siMdhu, rohitAzA rohitA, harikatA harisalilA-sItodA sItA-nArIkatA mahAhimavaMta mahApadmadraha niSadha tigiMccha 8-9 nIlavAna kezarI 10-11 narakatA-pyakUlA rukima mahApuMDarika puMDarika 12-14 suvarNakUlA, raktA, raktavatI zikharI pUrva mahAvidehanI dakSiNavartI 9 thI 16 tathA pazcima mahAvidehanI uttaravartI 25 thI 3ra, ema 16 vijayanI raktA ane raktavatI nadIo tathA pUrvavidehanI uttaravartI 1 thI 8 ane pazcima mahAvidehanI 17 thI 24 ema 16 vijayanI gaMgA ane siMdhu nadIo tathA mahAvidehanI 12 aMtara nadIo 3ra + 32 + 12 = 76 nadIo kuMDamAMthI nIkaLe che. A rIte 90 mahAnadImAMthI 14 mahAnadIo drahamAMthI ane 76 mahAnadIo kuMDamAMthI pravAhita thAya che. mahAnadIo ane teno parivAraH nadI parivAra | samudra saMgama nadI | parivAra | samudra saMgama gaMgA-2ktA sItodA |5,32,000 14,00014,000 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 zrI jabUtIpa prajJapti sUtra rohitAsuvarNa kUlA 28,00028,000 | pUrvI harikatAnArIkaMtA 56,000- | pazcimI [56,000 28,000- | | 28,000 samudramAM harisalilAnarakatA samudramAM pa6,000pa6,000 dhyakUlArohitAzA maLe siMdhuraktAvatI sItA 5,32,000 7,28,000 14,00014,000 7,28,000 A rIte 14 mahAnadIonA parivAranI 7,28,000 + 7,28,000 = 14,56,000 nadIo thAya che. sUtrakAre sUtramAM te saMkhyAnuM kathana karyuM che. tenI sAthe 14 mahAnadIo ane 12 aMtaranadIo gaNatAM kula 14,56,0ra6 nadIo jebUdvIpamAM che. II vakSaskAra-6 saMpUrNa in Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 44pa ] sAtamo vakSaskAra . paricaya ja je je je prastuta vakSaskAramAM aDhIdvIpamAM divasa-rAtri Adi kALa vibhAganuM sarjana karatAM jyotiSka deva vimAnonuM varNana che. caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA, A pAMca prakAranA jyotiSka deva vimAno aDhIdvIpamAM jaMbudvIpanA sumeru parvatane pradakSiNA kare che ane bhinna-bhinna kSetramAM divasa-rAtri kare che. samapRthvIthI 790 yojanathI 900 yojana paryata UrdhvadizAmAM UMce rahelA A jyotiSTha vimAno aDhIdvIpanI bahAra sthira che ane niyata kSetramAM prakAza pAtharatA rahe che. jaMbudvIpamAM racaMdra, sUrya che ane te baMnenA parivAra rUpe padanakSatro, 176 graho ane 1,33,950 kroDAkoDI tArAo che. A baMne caMdra, sUrya vagere meruthI sAmasAmI dizAmAM rahIne merune pradakSiNA kare che. maMDala - caMdrAdi jyotiSka vimAnonA pradakSiNAnA vartuLAkAra mArga 'maMDala' kahevAya che. caMdra, suryanA A pradakSiNA mArga saMpUrNa mAMDalAkAra nathI. teo paribhramaNa karatAM-karatAM potAnA sthAnathI dUra sarake che. pradakSiNA karatA karatA jalebInA gUMcaLAnI jema dUra jAya che ane punaH pradakSiNA karatAM-karatAM najIka Ave che. teo pa1) yojanamAM gamanAgamana-paribhramaNa kare che. sUryanA 184 ane caMdranA 15 anavasthita maMDalo che. graha, nakSatra ane tArAo potAnA eka nizcita vartuLAkAra maMDala upara ja paribhramaNa karyA kare che. 28 nakSatronA ATha avasthita maMDala che. pratyeka nakSatranuM potAnuM eka ja nizcita maMDala che. tirachA 510 yojananA kSetramAM nakSatra samUhanA ATha maMDalo che. caMdra, sUrya, nakSatranuM prathama maMDala meruthI 44,820 yojana dUra che. tArAonuM prathama maMDala methI 1,121 yojana dUra che. caMdra, sUrya, nakSatranA prathama ane aMtima maMDala samarekhAe upara-nIce che. tethI temano vyAsa, paridhi Adi samAna che. - baMne sUryo maLIne(pratyeka sUrya ardha-ardha maMDala cAlIne) 0 muhUrta 48 kalAke eka pradakSiNA pUrNa kare che. 30 muhUrtano 24 kalAkano 1 ahorAtra kahevAya che. baMne caMdra maLIne muhUrta ane nakSatro 59 37muhUrte eka pradakSiNA pUrNa kare che. A pradakSiNA karatA sUrya je kSetramAM prakAza pAthare tyAM divasa ane sUrya prakAzano abhAva hoya tyAM rAtrino vyavahAra karAya che. caMdranA paribhramaNanA AdhAre tithi nirmita thAya che. caMdra sUryAdinA A paribhramaNanA AdhAre caMdra, sUryAdi mAsa ane saMvatsara nirmita thAya che. caMdra ane sUrya potAnA aneka maMDalo para bhramaNa karatA hovAthI meru taraphanA prathama maMDalathI aMtima maMDala tarapha prayANa kare tene dakSiNAyana ane lavaNa samudra taraphanA aMtima maMDaLathI prathama maMDaLa Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra tarapha prayANa kare tene uttarAyaNa kahevAmAM Ave che. graho, nakSatro, tArAonuM eka maMDalathI bIjA maMDala upara gamana thatuM na hovAthI tene uttarAyaNa, dakSiNAyana ke cAra kSetra nathI. sUryanA tApathI vastunI chAyA-paDachAyo paDe che. uttarAyaNa-dakSiNAyanamAM te chAyA nAnI-moTI thAya che. tenI hAni-vRddhinA kramanuM varNana A vakSaskAramAM che. 446 caMdra, sUrya, nakSatra e traNenI gatinI bhinnatAnA kAraNe pota-potAnA bhramaNa mArga para cAlatA caMdra-nakSatra, sUrya-nakSatranuM sahabhramaNa thAya che, tenAthI aneka prakAranA yoga thAya che. te vividha yogonuM, karaNanuM, jyoti deva vimAnonuM, tenA devonuM ane indrAdinuM varNana A vakSaskAramAM che. graha ane tArA saMbaMdhI alpa varNana che. A vakSaskAranA aMtamAM jaMbudrIpa varNananI samApti karatA sUtrakAre jaMbudrIpanI laMbAI-pahoLa AI AdinuM punaH kathana karI, jaMbUddIpanA nAmahetunuM kathana karyuM che. mithilA nagaramAM A 'jaMbUddIpa prajJapti sUtra'nI prarUpaNAnA kathana sAthe vakSaskAra ane sUtranI samApti karavAmAM AvI che. ////// Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 447 sAtamo vakSaskAra i jaMbUdvIpamAM caMdrAdinI saMkhyA :| 1 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kai caMdA pabhAsiMsu pabhAsaMti pabhAsissaMti ? kai sUriyA tavaiMsu, tati, tavissaMti ? kevaiyA NakkhattA jogaM joiMsu joyaMti joissaMti ? kevaiyA mahaggahA cAraM cariMsu caraMti carissaMti? kevaiyAo tArAgaNakoDAkoDIo sobhiMsu, sobhaMti, sobhissaMti? goyamA ! do caMdA pabhAsiMsu pabhAsaMti pabhAsissaMti, do sUriyA tavaiMsu tati tavissaMti, chappaNNaM NakkhattA jogaM joiMsu joeMti joissaMti, chAvattaraM mahaggahasayaM cAraM cariMsu caraMti carissaMti / egaM ca sayasahassaM, tettIsaM khalu bhave sahassAI / Nava ya sayA paNNAsA, tArAgaNakoDikoDiNaM // 1 // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM bhUtakALamAM keTalA caMdra prakAza karatA hatA ? vartamAnamAM keTalA prakAza kare che? bhaviSyamAM keTalA prakAza karaze? keTalA sUrya tapatA hatA, keTalA tape che ane keTalA tapaze? keTalA nakSatra caMdra-sUrya sAthe yoga karatA hatA, kare che ane karaze? keTalA mahAgraha cAla cAlatA hatA arthAtu maMDala kSetra para paribhramaNa karatA hatA, kare che ane karaze ? keTalA kroDAkroDa tArAgaNa zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze? uttara- he gautama! jaMbUdvIpamAM be caMdro udyota (prakAza) karatA hatA, kare che ane karaze. be sUryo tapatA hatA, tape che ane tapaze. 56(chappana) nakSatro caMdra-sUrya sAthe yoga karatA hatA, kare che ane karaze. 176(ekaso choMtera) mahAgraho maMDala kSetra para paribhramaNa karatA hatA, kare che ane karaze. 1 lAkha, 33 hajAra, 950 kroDAkroDa tArA gaNa zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze. vivecana : prastuta sutramAM jyotiSI devo ane tenA vimAno saMbaMdhI kathana che. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 110 yojanamAM jyotiSma cakra zrI jaMbUtIpa prajJapti sUtra ane vaimAnika, A cAra prakAranA devomAMthI jyotiSI devo madhyalokamAM vase che. tenA caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA, tema pAMca bheda che. samapRthvIthI 790 yojanathI zarU karI 900 yojana sudhImAM arthAt 110 yojanamAM A jyotiSI devo vase che. aDhIdvIpamAM A pAMce prakAranA devonA vimAno meruparvatane pradakSiNA karatA phare che ane aDhIdvIpanI bahAra te sthira che. caMvApamAtisu :- caMdranI prabhA eTale prakAza. caMdranA prakAzane udyota kahe che. caMdra vimAnanA pRthvIkAya jIvone udyota nAmakarmano udaya hoya che tethI teo zIta-anuSNa sparza ane prakAzita zarIravALA hoya che. jaMbudrIpamAM be caMdra hoya che, te baMne caMdra sAmasAmI dizAone prakAzita kare che. sUriyA tavaiMsu :- sUryano tApa eTale AtApa, sUrya vimAnanA pRthvIkAya jIvone Atapa nAmakarmano udaya hoya che tethI teo uSNa sparza ane prakAzita zarIravALA hoya che. jaMbudrIpamAM 2 sUrya prakAza kare che. te baMne sUrya sAmasAmI dizAmAM prakAza pAthare che. pavavattA goLa :- pota-potAnA maMDaLa upara paribhramaNa karatA nakSatro jeTalo samaya caMdra ane sUrya sAthe rahe, sAthe paribhramaNa kare ke saMbaMdhamAM rahe, tene yoga kahe che. mahaggahA cAraM cariMsu :- mahAgraha cAla cAle che. cAla eTale maMDaLa kSetra para paribhramaNa karavuM. sUrya, caMdra, nakSatra badhAne pota-potAnA maMDaLa hoya che ane te te maMDaLa para paribhramaNa kare che. paNa ahIM grahanI gati mATe 'cAra' zabdano prayoga karyo che. eka-eka caMdra parivAranA 88-88 graha che. tethI be caMdranA kula 176 graha che. tArAnaLa :- eka-eka caMdranA parivAramAM 66,975 koTAkoTi tArAgaNa hoya che. tethI be caMdranA kula maLI 1,33,950 koTAkoTi tArAgaNa che. sUryamaMDalanI saMkhyA : 2 kai NaM bhaMte ! sUramaMDalA paNNattA ? goyamA ! ege caurAsIe maMDalasae paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sUryamaMDaLo(sUryanA vartuLAkAra bhramaNa mArgo) keTalA hoya che ? uttarahe gautama ! sUryanA maMDaLo 184 che. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtama vakSaskAra | 449 | 3 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyaM ogAhittA kevaiyA sUramaMDalA paNNattA ? goyamA ! jaMbuddIve dIve asIyaM joyaNa sayaM ogAhittA, ettha NaM paNNaTThI sUramaMDalA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM keTalA sUrya maMDaLo che? te keTalA kSetrane avagAhIne rahyA che? uttara- he gautama! jebUdvIpa nAmanA dvIpanA 180(ekaso esI) yojanA kSetramAM sUryanA 5 maMDaLo vyApta che arthAt jebUdvIpa upara 5 sUryamaMDaLo che. 4 lavaNe NaM bhaMte ! samudde kevaiyaM ogAhittA kevaiyA sUramaMDalA paNNattA ? goyamA ! lavaNe samudde tiNNi tIse joyaNasae ogAhittA, ettha NaM egUNavIse sUramaMDalasae paNNatte / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve lavaNe ya samudde ege culasIe sUramaMDalasae bhavaMtItimakkhAyaM / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! lavaNa samudramAM keTalA surya maMDaLo che? te keTalA kSetrane vyApta kare che? uttara- he gautama! lavaNasamudramAM 330 yojana kSetramAM sUryanA 119 maMDaLo vyApta che arthAt lavaNasamudra upara 119 sUryamaMDaLo che. A pramANe jaMbUdvIpa ane lavaNasamudra baMnenA maLIne(5+119) kula 184 sUryamaMDaLo kahevAmAM AvyA che. dvAra-nI vivecana : prastuta sUtromAM sUryamaMDaLa saMkhyA nAmanA prathama dvAranuM kathana che. sUrya maMDaLa prarUpaNAnA 15 dhAra :- caMdra maMDaLa karatA sUrya maMDaLanI vaktavyatA vadhu hovAthI sUtrakAre prathama sUrya maMDaLanuM varNana karyuM che. vRttikAre sUtragata sUrya varNananAM 15 dvAra dvArA prarUpaNA karI che. te 15 dvAra A pramANe che- (1) maMDaLa saMkhyA dvAra (2) maMDaLa cAra kSetra dvAra (3) maMDaLa AbAdhA aMtara dvAra (4) sUrya vimAna AyAma-vikhaMbha dvAra (5) meruparvata ane maMDaLa aMtara dvAra (6) maMDaLa AyAmAdinI vRddhi hAni dvAra (7) muhUrta gati dvAra (8) divasa-rAtri vRddhi hAni dvAra (9) tApa kSetra saMsthAna dvAra (10) sUrya dUra-najIka dekhAvA saMbaMdhI lokapratIti dvAra (11) cAra kSetra saMbaMdhI atItAdi prazna dvAra (12) cAra kSetra saMbaMdhI kriyAdi prazna dvAra (13) Udhvadi dizA prApta tApa kSetra pramANa dvAra (14) jyotiSka deva UpapannAdi dvAra (15) indrAdi abhAvamAM sthitakalpa dvAra. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra samapRthvIthI 800 yojana UMce, sAmasAmI dizAmAM rahIne, jaMbudrIpanA baMne sUryo meruparvatane pradakSiNA kare che. merune pradakSiNA karatAM-karatAM teo tenAthI 510 yojana dUra jAya che ane punaH pradakSiNA pharatA pharatA najIka Ave che. sUryo 510 yojananA tirachA bhramaNa kSetramAM zIghragatie pradakSiNA kare che tethI tenA maMDalo najIka-najIka ane aneka maMDala che. 450 sUryabhaM'kSa :- sUryayodakSiNottarAyaNe kurvatornijabimbapramANa cakravAla viSkambhAni pratidina bhramikSetra lakSaLAni maMDalAni / - vRtti. dakSiNAyana-dUra jatA ane uttarAyaNa-najIka AvatA sUryanA, potAnA vimAnanI pahoLAI jeTalA pahoLA, rojanA bhramaNa mArgane maMDaLa kahe che. sUryano merunI pradakSiNAno vartuLAkAra niyata mArga sUrya maMDaLa kahevAya che. sUryanuM vartuLa sadaza maMDala sUrya pratyeka ardhapradakSiNAe be yojana ane eka pradakSiNA pUrNa thAya tyAre 4 yojana dUra cAlyo jAya che. tethI sUrya maMDaLa vAstavika maMDalAkAra nathI paraMtu mahatva vaiSA maMDaLasadazatpAt natu tAttvi - vRtti. A maMDalo vartuLa sadeza, maMDala jevA hovAthI tene maMDala kahyA che. jIvA koTI uparanA sUrya maMDala gamanI - A sUrya maMDaLo vAstavika rUpe saMpUrNa vartuLAkAra nathI. mahatte prathamALe mRt vyAptaM kSetra tatsama zreNyeva yadi paraH kSetravyApnuyAt tadA tAttvikI maMDalatA na sthAt - vRtti. sUrya maMDala saMkhyA :- kula sUrya maMDala 184 che. temAMthI 65 sUrya maMDala jaMbudrIpa upara ane 119 maMDala lavaNa samudra upara che. jaMbudrIpagata 65 maMDalomAMthI 63 maMDaLa niSadha ane nIlavAna parvata upara che. 2 maMDala harivarSa ane ramyak varSa kSetranI jIvAkoTI upara che. ahIM niSadha ane nIlavAna parvata uparanA maMDaLo bhinna bhinna nathI tethI baMnenA maLI 130 maMDala che tema na samajavuM. sUryanuM eka maMDaLa niSadhathI zarU thaI, niSadha pAse pUrNa thAya che. tethI niSadha ane nIlavAna parvata uparanA maMDaLo eka ja che. niyama.. je kSetrathI samazreNIe vartuLAkAre gati zarU kare ane punaH te ja kSetra para AvI pahoMce to te vAstavika maMDaLa kahevAya. samazreNI upara vartuLAkAre bhramaNa karI punaH anya kSetrane prApta kare to te tAttvika maMDaLa na kahevAya. ...... *** temAM AkhA saMpUrNa maMDaLa 6pa ja che. pratidizAvartI vyaktine svadizAgata ardha ardha maMDaLo dRSTigocara thAya che. svakSetrathI baMne bAjunA maMDaLo baMne vibhAgamAM joI zakAya che tethI baMne bAjue 5-65 maMDaLonuM kathana che. jaMbudrIpamAM 5 maMDaLa che. muM maMDaLa jaMbudrIpamAM zarU thAya che ane lavaNa samudramAM pUrNa thAya che, tethI tenI gaNanA lavaNa samudramAM karI che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sAtamo vakSaskAra 451 sUryanuM bhramaNa kSetra sUrya maMDala cAra kSetra :| 5 savvabbhaMtarAo NaM bhaMte ! sUramaMDalAo kevaiyAe abAhAe savvabAhirae sUramaMDale paNNatte ? ___ goyamA ! paMcadasuttare joyaNasae abAhAe savvabAhirae sUramaMDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sarva AtyaMtara sUryamaMDaLa ane sarva bAhya sUryamaMDaLa vacce vyavadhAna rahitapaNe keTaluM aMtara che? uttara- he gautama! sarva AtyaMtara sUryamaMDaLa ane sarvabAhya sUryamaMDaLa vacce vyavadhAna rahitapaNe 510 yojananuM aMtara che. ldvAra-rA vivecana : - prastuta sUtramAM sUrya maMDaLa cAra kSetra' nAmanA bIjA dvAranuM varNana che. sUryamaMDaLa cAra kSetra :- sUryanA cAra-cAlavAnA kSetrane, bhramaNa kSetrane " sUryamaMDaLa cAra kSetra" kahevAmAM Ave che. mahatvotra nAma sUryamalaiH sarvAbhyantarAdibhiH sarvabAhyaparyavasAnaivyAptamAkAzaM, taccakravAla| vimatoDavaheya- vRtti. sUryanA sarvAtyaMtara maMDaLathI sarva bAhya maMDaLa vaccenA AkAza-kSetranA cakravAla vikhaMbhane "sUryamaMDaLa cAra kSetra" kahe che. sabhyatara maMDaLa - jaMbudvIpamAM meru taraphanA sUryanA sauthI prathama maMDaLa sarvAtyaMtara maMDaLa kahe che. naM .13 , Jsarva bAhya maMDaLa - lavaNa samudramAM lavaNa zikhA taraphanA sauthI chellA184mAM maMDaLane sarva bAhya maMDaLa kahe che. prathama ane aMtima maMDaLa vacce 510 yojanAnuM aMtara che ane tenuM cArakSetra 510 pheMyojana che. sUryamaMDaLa cAra kSetranI gaNanA vidhi - sUrya vimAnanI laMbAI pahoLAI yojana che, tethI pratyeka surya maMDaLa yojanAMza pramANavALA che. evA 184 maMDaLa che. eTale 184 x yojanAMza = 144Eyojana pramANa maMDaLonuM kSetra thAya che. pAMca AMgaLIo vacce cAra AMtarA hoya tema suryanA 184 maMDaLa vacce 183 AMtarA che. pratyeka suryamaMDaLo vacce ra-ra yojanAnuM AMtaruM che tethI 18342 = 366 yojana AMtarAnA thAya che. 144 dai+ 36 = 510 kaMyojananuM cAra kSetra che. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4para | zrI jebUdIpa prajJapti sUtra sUrya maMDalo vaccenuM aMtara : 6 sUramaMDalassa NaM bhaMte ! sUramaMDalassa ya kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte ? goyamA ! do joyaNAI abAhAe aMtare paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! eka sUryamaMDaLa ane bIjA sUryamaMDaLa vacce abAdhita(vyavadhAna rahita) aMtara keTaluM che? uttara- he gautama ! eka sUryamaMDaLathI bIjA sUryamaMDaLanuM abAdhita aMtara be yojanAnuM hoya che. lldvAra-Rl. vivecana : prastuta sUtramAM sUryamaMDaLa aMtara' dvAra nAmanA trIjA dvAranuM varNana che. pratyeka sUrya maMDaLa vacce 2-2 yojanAnuM aMtara che. sUrya maMDaLa vaccenA aMtaranI gaNanA vidhi:- sUryanA cAra kSetramAMthI sUryanA 184 maMDalonA kula sUrya maMDalo vacce aMtara maMDala kSetrane bAda karatAM kula aMtara kSetra prApta thAya che. tene 183 maMDaLamAM vibhakta karavA 183thI bhAgatA je saMkhyA Ave teTaluM aMtara pratyeka maMDaLa vacce jANavuM. te A pramANe che- sUrya maMDaLanA 510 ( yojananA bhramaNa kSetramAMthI 144 yojanA kula maMDaLa kSetranA bAda karatAM (5106 - 144) = 3yojana zeSa rahe che. tene 183 AMtaramAM vaheMcavA + be maMDaLa vacce rayo.nuM aMtara ane * sUrya maMDala saMkhyA 184, AMtarA-183 366+ 183 = 2 yojana prApta thAya che. te pratyeka maMDaLa mArganI jADAI umerAtA te * vartuLanI laTI vimAna pahoLAI darzaka che. aMtara ra ho .gaNAya che. hovAthI tenI jADAI gayo. che. maMDaLanI vacce 2-2 yojanAnuM AMtaruM che. avArA aMtare :- prastuta sUtramAM 'AbAdhA aMtara' no zabda prayoga che. ahIM aMtara zabdanA vizeSaNa rUpe AbAdhA-avyavadhAna zabdano prayoga thayo che. 'aMtara' zabdano taphAvata, vizeSatA vagere artha paNa thAya che. jema ke- mohana baMne vacce ghaNuM aMtara che arthAt baMne vacce ghaNo taphAvata che, baMne vacce ghaNI vizeSatA che. prastutamAM be maMDaLa vacce keTaluM aMtara che eTale ke be maMDaLa vacce keTalo taphAvata che, tevA arthamAM aMtara zabda grahaNa na thaI jAya te mATe sutrakAre AbAdhA vizeSaNa sAthe aMtara zabdano prayoga karyo che. tethI artha thAya che ke eka maMDaLathI bIjA maMDaLa vacce vyavadhAna rahita keTaluM aMtara che? arthAt eka maMDaLathI bIjuM maMDaLa keTaluM dUra che? eka maMDaLathI bIjuM maMDaLa koIpaNa jAtanA vyavadhAna rahitapaNe ra yojana dUra hoya che. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 453. sUrya vimAnanI laMbAI-pahoLAI :| 7 sUramaMDale NaM bhaMte ! kevaiyaM AyAma-vikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM, kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? ___ goyamA ! aDayAlIsaM egasaTThibhAe joyaNassa AyAma-vikkhaMbheNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM, caThavIsaM egasaTThibhAe joyaNassa bAhalleNaM paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUryamaMDaLa arthAtu sUryavimAnanI laMbAI-pahoLAI, paridhi tathA jADAI keTalI hoya che? uttara- he gautama ! sUryamaMDaLa(sUryavimAna)nI laMbAI-pahoLAI aDatAlIsa ekasaThAMza(4) yojana, paridhi tenAthI sAdhika traNa guNI arthAtu be purNAka bAvIsa ekasaThAMza (22) yojana ane jADAI covIsa ekasaThAMza (2) yojanAnI hoya che. vivecana : prastuta sUtramAM sUrya biMbAyAma vikhaMbha' nAmanA cothA dvAranuM varNana che. biMba eTale vimAna. sUryabiMba = sUrya vimAna. A sUtramAM sUramaMDane sUryamaMDaLa zabdathI sUryabiMba-sUryavimAnanuM grahaNa thAya che. A sUryavimAna merune pradakSiNA phare che, tethI pratyeka sUryamaMDaLa mAga yojanAMza lAMbo-pahoLo che. sUrya vimAnanI laMbAIpahoLAI(vyAsa) :- sUrya vimAnanI laMbAI-pahoLAI phU yojanAMza. eka yojananA 61 bhAgamAMthI 48 bhAga aMza pramANa che. surya vimAnanI paridhi :- tenI paridhi tenA vyAsa karatAM sAdhika traNa gaNI eTale 4843 = 144 yojanAMza pramANa che. A yojanAMzanA yojana karavA 61thI bhAgatA(144+1=) sAdhika 2 ke yojana pramANa sUrya vimAnanI paridhi che. surya vimAnanI jADAI ke UMcAI:- jyotiSka vimAnonI UMcAI tenA vikhaMbha vyAsa karatAM ardhI hoya che. vimAna vibhAddha mAnanokhyatvAnte pramANe sUrya vimAnanI UMcAI yojanAMza pramANa che. sUrya maMDalo ane meru parvata vacce aMtara: 8 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe savvabbhaMtare sUramaMDale paNNate? goyamA ! coyAlIsaM joyaNasahassAiM aTTha ya vIse joyaNasae abAhAe Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 454 | zrI jebUdIpa prajJapti sUtra savvabbhaMtare sUramaMDale paNNatte ? bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM maMdara parvatathI sarvAbhyantara sUryamaMDaLa keTaluM dUra che? uttara he- gautama! jaMbUdvIpamAM maMdaraparvatathI sarvAbhyantara sUryamaMDaLa 44,820(cuMmALIsa hajAra, mA so vIsa) yona 62 che. | 9 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe savvabbhaMtarANaMtare sUramaMDale paNNatte ? ___ goyamA ! coyAlIsaM joyaNasahassAI aTu ya bAvIse joyaNasae aDayAlIsaM ya egasaTThibhAgaM joyaNassa abAhAe abbhaMtarANaMtare sUramaMDale paNNatte ! bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpanA maMdaraparvatathI sarvAbhyantara sUryamaMDaLa pachInuM bIjuM sUryamaMDaLa 2j2 cha? uttara- he gautama! jebUdvIpanA maMdara parvatathI sarvAbhyattara sUryamaMDaLa pachInuM bIjuM sUryamaMDaLa cumALIsa hajAra, AThaso bAvIsa pUrNAka aDatALIsa ekasaThAMza) (44,822) yojana dUra che. |10 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe abbhaMtaratacce sUramaMDale paNNatte ? goyamA ! coyAlIsaM joyaNasahassAiM aTTha ya paNavIse joyaNasae paNatIsaM ca ekasaTThibhAge joyaNassa abAhAe abbhaMtaratacce sUramaMDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpanA maMdaraparvatathI trIjuM AtyaMtara sUryamaMDaLa keTaluM dUra che? uttara- he gautama! jebUdvIpanA maMdara parvatathI trIjuM AtyaMtara sUryamaMDaLa cumALIsa hajAra, AThaso pacIsa pUrNAka pAMtrIsa ekasaThAMza(44,825 rU5) yojana dUra che. |11 evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANesaMkamamANe do-do joyaNAI aDayAlIsaM ca egasaTThibhAe joyaNassa e gamege maMDale abAhAvuDhei abhivaDDemANe abhivaDDemANe savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte, A kramathI prathama maMDaLa parathI bahAra nIkaLato sUrya pachI pachInA maMDaLo para saMkramaNa karato eka ahorAtre eka-eka maMDaLane pAra karato, pratyeka maMDaLe be pUrNAka aDatALIsa ekasaThAMza (ra ) yojananI vyavadhAna rahitapaNe aMtaranI vRddhi karato, sarva bAhya maMDaLa para pahoMce che. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 455 / |12 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe savvabAhire sUramaMDale paNNate? goyamA ! paNayAlIsaM joyaNasahassAI tiNNi ya tIse joyaNasae abAhAe savvabAhire sUramaMDale paNNatte / / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUDhIpanA maMdaraparvatathI sarvabAhya sUryamaMDaLa keTaluM dUra hoya che? uttara- he gautama! jaMbudvIpanA maMdaraparvatathI sarvabAhya sUryamaMDaLa pistALIsa hajAra, traNaso trIsa (45,330) yona dUra hoya che. 13 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe savvabAhirANaMtare sUramaMDale paNNatte ? goyamA ! paNayAlIsaM joyaNasahassAI tiNNi ya sattAvIse joyaNasae terasa ya egasaTThibhAe joyaNassa abAhAe bAhirANaMtare sUramaMDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bUdvIpanA maMdaraparvatathI sarvabAhya sUryamaMDaLa pachInuM vyavadhAna rahita bIjuM bAhya sUryamaMDaLa keTaluM dUra che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpanA maMdaraparvatathI sarvabAhya anaMtara bIjuM sUryamaMDaLa pIstALIsa hajAra, traNaso sattAvIsa pUrNAka tera ekasaThAMza(45,327 ) yojana dUra che. 14 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe bAhiratacce sUramaMDale paNNatte ? goyamA ! paNayAlIsaM joyaNasahassAI tiNNi ya caThavIse joyaNasae chavvIsaM ca egasaTThibhAe joyaNassa abAhAe bAhiratacce sUramaMDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpanA maMdaraparvatathI sarvabAhya trIjuM sUryamaMDaLa keTaluM dUra che? uttara- he gautama! jebUdvIpanA maMdara parvatathI bAhya trIjuM sUryamaMDaLa pIstALIsa hajAra, traNaso covIsa pUrNAka chavvIsa ekasaThAMza(45,324 2) yojana dUra che. | 15 evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe do-do joyaNAI aDayAlIsaM caegasaTThibhAe joyaNassa egamege maMDale abAhAvuDDi NivaDDamANe-NivaDDamANe savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 | zrI jebUdIpa prajJapti sUtra ! bhAvArtha:- A rIte, A kramathI aMtima maMDaLa parathI aMdara praveza karato sUrya pachI pachInA maMDaLo para saMkramaNa karatAM, pratyeka maMDaLa 2 ( yojananuM vyavadhAna rahita aMtara ghaTADato-ghaTADato sarvAtyaMtara maMDaLa para pahoMce che. dvAra-pI. vivecana : prastuta sUtromAM 'meru maMDaLa abAdhA aMtara dvAra' nAmanA pAMcamAM dvAranuM kathana che. abAdhA eTale vyavadhAna rahita, aMtara eTale dUrI; A sUtramAM meru parvata ane sUryamaMDaLo vaccenA aMtaranuM varNana che. meru ane sabhyatara maMDaLa vaccenA aMtaranI sUrya maMDalo ane meru vacce aMtara gaNanA vidhi - sarvAtyaMtara maMDaLa jaMbUdIpanI sImA, jebUdvIpa pUrNa thAya tyAMthI 180 yojana aMdara che. meruparvatathI jaMbUdvIpanI sImA paryata 45,000 yojana che. temAMthI 180 yojana bAda karatAM [(45,000-180 =) 44,82) yojanAnuM aMtara meru ane prathama maMDaLa vacce che. A rIte uttarAyaNanA aMtima divase sarvAtyaMtara maMDaLa para bhramaNa karatAM baMne sUrya meruthI 44,820-44,820 yojana dUra hoya che. ahIM meru vyAsanA 10,000 yojana gaNavAmAM Ave che te vyavahArathI samajavuM. sUryasamapRthvIthI 790 yojana UMce che. tyAM meruno vyAsa 9,927 je yojana hoya che. meruno vyAsa 11 yojane 1 yojana jeTalo ghaTe che, tethI 200 yojana UMce 7ra yojana meru vyAsa ghaTI jAya che, paraMtu ahIM samapRthvI samIpe je 10,000 yojanano vyAsa che te ja vyavahArathI grahaNa karyo che. meru ane sarva bAla maMDaLa vaccenA aMtaranI gaNanA vidhi - sarvabAhya maMDaLa-aMtima 184muM maMDaLa, lavaNa samudramAM 330 yojana dUra che. tethI meruthI jaMbUdvIpa sImAnA 45,000 yojana + 330 lavaNa samudragata maMDaLa cAra kSetranA = 45,33) yojanAnuM aMtara merunI baMne bAjue, sarva bAhya maMDaLa para rahelA sUrya ane meru vacce hoya che. A rIte dakSiNAyananA aMtima divase sarvabAhya maMDaLa para bhramaNa karatAM baMne sUrya methI 45,330- 45,330 yojana dUra hoya che. meru maMDaLa aMtara hAni-vatino dhuvAMka :- dakSiNAyananA sUrya ane meru vacce pratyeka maMDaLe 2 reMja yojananuM aMtara vadhe che jyAre uttarAyaNanA sUryanuM teTaluM ja aMtara ghaTe che. te A pramANe be maMDaLa vacce 2-2 yojanAnuM aMtara che, te ra yojana + maMDaLa mArganI pahoLAI yojanAMza che, (2+ =) 2 yojananI vRddhi ane hAni thAya che. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 457. sUryamaMDalonI GIs-ueland, paridhi :16 jaMbuddIve dIve savvabbhaMtare NaM bhaMte ! sUramaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA ! NavaNauI joyaNasahassAI chacca cattAle joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM tiNNi ya joyaNasayasahassAiM paNNarasa ya joyaNasahassAI egUNaNauiM ca joyaNAiM kiMcivisesAhiyAiM parikkheiveNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jebUdvIpamAM sarvAtyaMtara sUryamaMDaLanI laMbAI-pahoLAI tathA paridhi 2ii cha ? uttara- he gautama ! tenI laMbAI-pahoLAI navANuM hajAra, chaso cALIsa (99,640) yojana bhane tenI paridhi salus agar, 542 442, nevyAsI (3,15,088) yona che. 17 abbhaMtarANaMtare NaM bhaMte ! sUramaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA ! NavaNauiM joyaNasahassAiM chacca paNayAle joyaNasae paNatIsaM ca egasaTThibhAe joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM tiNNi joyaNasayasahassAI paNNarasa ya joyaNasahassAiM egaM sattuttaraM joyaNasayaM parikkheveNaM paNNatte / bhAvArtha:-zra-bhagavana!SI AbhyaMtara suryabhAnIsaMpA, paDogA tathA parivilI cha? uttara- he gautama ! bIjA AtyaMtara sUryamaMDaLanI laMbAI, pahoLAI navvANuM hajAra, chaso pistALIsa ane pAMtrIsa ekasaThAMza(99,645 rU5) yojana ane tenI paridhi traNa lAkha, paMdara hajAra, meso sAta (3,15,107) yonanI cha. | 18 abbhaMtaratacce NaM bhaMte ! sUramaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte? goyamA ! NavaNauiM joyaNasahassAI chacca ekAvaNNe joyaNasae Nava ya egasaTThibhAe joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAiM paNNarasa joyaNasahassAI egaM ca paNavIsaM joyaNasayaM parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan!trIjA AtyaMtara sUryamaMDaLanI laMbAI, pahoLAI tathA paridhi keTalI che? Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra uttara- he gautama ! trIjA ApyaMtara sUryamaMDaLanI laMbAI, pahoLAI navvANuM hajAra, chaso ekAvana yojana ane nava ekasaThAMza(99,651 ) yojana che ane tenI paridhi 3,15,125 yojananI che. 458 19 evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamamANe-uvasaMkamamANe paMca-paMca joyaNAiM paNatIsaM ca egasaTTibhAe joyaNassa egamege maMDale vikkhaMbhavuddhiM abhivaDemANe- abhivaDDemANe aTThArasa- aTThAra joyaNAiM parirayavuDDhi abhivaDDemANe- abhivaDDemANe savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte A kramathI sarvAyaMtara maMDaLamAMthI bahAra nIkaLato sUrya pachI pachInA maMDaLa para saMkramaNa karato pratyeka maMDaLe laMbAI-pahoLAImAM pAMca pUrNAMka pAMtrIsa ekasaThAMza (5 ) yojana ane paridhimAM 18 yojananI vRddhi karato-karato sarva bAhya maMDaLa para pahoMce che. 20 savvabAhirae NaM bhaMte ! sUramaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA! egaM joyaNasayasahassaM chacca saTTe joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAiM aTThArasa ya sahassAiM tiNNi ya paNNarasuttare joyaNasae parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sarvamAhya sUryamaM'NanI saMbhAI, paDoNajAI tathA paridhi DeTalI che ? uttara- E gautama ! sarva Sahya (184mAM) sUryamaM'NanI saMjAI, paDojAI 1,00,550 (kheDa sAja, chaso sA4) youna ane tenI paridhi 3, 18, 315 (trA sApa, aDhAra ubhara, trAso paMha2) yona jatAvesa che. | 21 bAhirANaMtare NaM bhaMte ! sUramaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA ! egaM joyaNasayasahassaM chacca caupaNNe joyaNasae chavvIsaM ca egasaTThibhAge joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAiM aTThArasa ya sahassAiM doNNi ya sattANaue joyaNasae parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bAhirAnaMtara(sarvabAhyathI anaMtara-bIjuM bAhya maMDaLa) 183mAM maMDaLanI laMbAI, pahoLAI keTalI hoya che. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 459 uttara- he gautama ! sarvabAhyAnaMtara (maMDaLa 183mAM) maMDaLanI laMbAI-pahoLAI eka lAkha, chaso copana yojana ane chavvIsa ekasaThAMza(1,00,654 26) yojana che. tenI paridhi traNa lAkha, aDhAra hajAra, baso sattANuM(3,18,297) yojananI che. | 22 bAhiratacce NaM bhaMte ! sUramaMDale kevaiyaM AyAma vikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA ! egaM joyaNasayasahassaM chacca aDayAle joyaNasae bAvaNNaM ca egasaTTibhAe joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi joyaNasayasahassAiM aTThArasa sahassAiM doNNi ya auNAsIe joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! trIjA bAhyAnaMtara sUryamaMDaLanI laMbAI, pahoLAI ane tenI paridhi keTalI hoya che ? uttara- he gautama ! trIjA bAhyAnaMtara (182mAM) sUryamaMDaLanI laMbAI, pahoLAI eka lAkha, chaso aDatAlIsa pUrNAMka bAvana ekasaThAMza(1,00,48 ) yojana che ane tenI paridhi traNa lAkha, aDhAra hajAra, baso ogaNyAeMsI(3,18,279)yojana sAdhikanI hoya che. 23 evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe paMcapaMca joyaNAiM paNatIsaM ca egasaTTibhAe joyaNassa egamege maMDale vikkhaMbhavuddhiM NivuDDemANe NivuDDemANe aTThArasa- aTThArasa joyaNAI parirayavuDDi NivvuDDhemANe- NivvuDDemANe savvabdhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte, A kramathI sarva bAhya maMDaLamAMthI aMdara pravezato sUrya pachI pachInA maMDaLo para saMkramaNa karato pratyeka maMDaLe laMbAI-pahoLAImAM pAMca pUrNAMka pAMtrIsa ekasaThAMza (5 ) yojanane ane paridhimAM 18 yojanane ghaTADato-ghaTADato sarvAyaMtara maMDaLa upara pahoMce che. dvAra-DrA vivecana : prastuta sUtromAM "sUrya maMDala AyAmAdi dvAra" nAmanA chaThThA dvAranuM varNana che. merunA pharatA valayAkAre rahelA A maMDaLonA AyAma-laMbAI, vidhyuMbha-pahoLAI ane parikSepa-paridhinuM kathana che. pratyeka maMDaLa para baMne sUryo barAbara sAmasAmI dizAmAM hoya che, tethI sUryamaMDaLanI jeTalI laMbAI-pahoLAI hoya, teTaluM ja baMne sUrya vacce aMtara rahe che. teno artha e thAya che ke maMDalagata be sUrya vaccenuM aMtara ane maMDaLanI laMbAI--pahoLAI baMne ekaja che. sarvAbhyatara, sarvabAhya maMDaLanI laMbAI-pahoLAI (vyAsa) gaNanAvidhi :- sarvAyaMtara maMDaLa Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prApti sUtra baMne sUryo vaccenuM aMtara athavA maMDaLanI bAI-pahoAI jabuDhIpa sImAthI pUrva-pazcima ke uttara-dakSiNa baMne bAjue 180-180 yojana aMdara che. baMne bAjunA gaNatA 360 yojana thAya che. jaMbUdIpanA 1 lAkha yojananA vyAsamAMthI te bAda karatAM (1,00,000-360 =) 99,640 yojana prApta thAya che te sarvAzcaMtara prathama maMDaLanI laMbAI pahoLAI che. ro 1,00,76 ejana bonuM yojana P sarve bANa maMDaLa lavaNasamudramAM 330 yojana dUra che. tethI jabUtIpa vyAsamAM 330+ 330 kula 60 yojana umeratA (1,00,000 + 60 =) 1,00,660 yojana prApta thAya che te sarva bAhya maMDaLanI laMbAI- pahoLAI che. pratyeka sUryamaMDaLanI laMbAI-pahoLAI hAni-vRddhino dhruvaka :- dakSiNAyanamAM sUrya pratyeka maMDaLe laMbAI- pahoLAI 5 rUpa yojana vRddhi kare che; te A pramANe- eka maMDaLathI bIjuM maMDaLa 2 yojana dUra che, te baMne bAjunA 2, 2 yojana = 4 yojana ane pratyeka maMDaLa mArga ra yojanAMza pahoLA che; baMne bAjunA maMDaLa mArganI pahoLAI 1 rUpa yojana umeratA (4 +1 rUpa yojana =) 5 rUpa yojana prApta thAya che. pratyeka maMDaLa maMDaLanI laMbAI-pahoLAImAM(vyAsamAM) 5 maiM yo. nI vRddhi thAya che. uttarAyaNamAM pratyeka maMDaLe teTalI ja(5 rUpa yojananI) hAni thAya che. sarvAtmyatara-sarva bAhya sUrya maMDaLanI paridhi :- sarvAyaMtara maMDaLano vyAsa-laMbAI pahoLAI 99,640 yojana che. triguNakaraNa paddhatie tenI paridhi kADhatA 3,15,089 yojananI thAya che ane sarva bAhya maMDaLanI paridhi 3,18,335 yojananI thAya che. pratyeka sUrya maMDaLanI paridhi hAnivRddhino dhruvAMka :- dakSiNAyanamAM pratyeka maMDaLa, laMbAI pahoLAI maiM yojana vadhe che. A vardhita kSetranI paridhi kADhIe to 17 2 yojana Ave che tethI pratyeka maMDaLe paridhimAM 17 yojananI vRddhi thAya che ane uttarAyaNamAM pratyeka maMDaLe 17 yojananI hAni thAya che. sUtrakAre sugamatA mATe sthUla vyavahAranayathI 18 yojananI vRddhi karavAnuM kahyuM che. jema ke prathama maMDaLanI 3,15,089 yojana paridhimAM 18 yojana umeratA bIjA maMDaLanI paridhi 3,15,107 yojana prApta thAya che. A rIte 183 maMDaLamAM 18, 18 yojananI vRddhithI 183 maMDaLa x 18 = 3,294 yojananI vRddhi thAya che. prathama maMDaLanI paridhi 3,15,089 yojana che, temAM 3,294 yojananI vRddhine umeratA 31,08,383 yojana sarva bAhya maMDaLanI paridhi thAya che paraMtu sUtrakAre ra0mAM sUtramAM sarva bAhya maMDaLanI paridhi 3,18,315 yojana kahI che. tethI spaSTa thAya che ke paridhimAM 18 yojananI vRddhinuM kathana vyavahAranI apekSAe che. vAstavika rIte pratyeka maMDaLanI paridhimAM 17 4 yojananI vRddhi thAya che. A rIte gaNanA karatA 183 maMDaLe 183 x 17 6 - 3,18,314 | yojana thAya che. sUtrakAre sugamatA mATe ahIM 3,18,315 yojananuM kathana karyuM che. sUtrakAre sUtra 16, 17, 18mAM sarvAtmyatara traNa maMDaLanI paridhinuM kathana 18 yojananI Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 451 vRddhinI apekSAe karyuM che ane sUtra 20mAM sarva bAhya maMDaLanI paridhinuM kathana 17 yojananI vRddhinI apekSAe karyuM che. 18 yojana vRddhi ane 17 yojana vRddhithI pratyeka maMDaLe prApta parighi mATe pariziSTamAM sUryanA 184 maMDaLanuM koSTaka juo. sUryanI muhUrtagati 24 jayA NaM bhaMte ! sUrie savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMca-paMca joyaNasahassAiM doNNi ya egAvaNNe joyaNasae eguNatIsaM ca saTTibhAe joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tayA NaM ihagayassa maNUsassa sIyAlIsAe joyaNasahassehiM dohi ya tevaTThehiM joyaNasaehiM egavIsAe ya joyaNassa saTTibhAehiM sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchai / : sekkhimANe sUri NavaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi savvabbhaMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sUrya jyAre sarvAyaMtara maMDaLa(prathama maMDaLa) upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrte keTalA kSetrane pAra kare che ? arthAt tenI muhUrta gati keTalI che. uttara- he gautama ! sarvAyaMtara(prathama) maMDaLa upara paribhramaNa karato sUrya pratyeka muhUrte 5,251 2 yojana kSetrane pAra kare che. arthAt sUrya vimAnanI muhUrta gati pAMca hajAra, baso ekAvana pUrNAMka yogaeAtrIsa sAThAMza (5,251 ) yonanI che. sUrya prathama maMDaLa para paribhramaNa karato hoya tyAre A bharatakSetranA manuSyo te sUryane suDatALIsa hajAra, baso tresaTha yojana ane ekavIsa sAThAMza(47,263 ) yojana dUrathI jue che. prathama maMDaLamAMthI bahAra nIkaLato sUrya navA varSanA bhramaNono prAraMbha karatA, prathama ahorAtramAM sarvAtmyatara pachInA bIjA maMDaLa upara paribhramaNa kare che. tAtparya e che ke sUrya bIjA maMDaLa para gati zarU kare tyAre navA varSano prAraMbha thAya che. 25 jayA NaM bhaMte ! sUrie abbhaMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA egameNaM muhutte kevaiyaM khettaM gacchai / goyamA ! paMca-paMca joyaNasahassAiM doNNi ya egAvaNNe joyaNasae sIyAlIsaM ca sadvibhAge joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai / Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 zrI jadIpa prajJapti sUtra tayA NaM ihagayassa maNusassa sIyAlIsAe joyaNasahassehiM egUNAsIe joyaNasae sattAvaNNAe ya saTThibhAehiM; joyaNassa saTThibhAgaM ca egasaTThihA chettA egUNavIsAe cuNNiyAbhAgehiM sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchai / / seNikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorasi abbhaMtarataccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUrya jyAre sarvAtyaMtara pachInA bIjA maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhurte keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- he gautama! sUrya jyAre bIjA maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrta 5ri51 phu yojanA kSetrane pAra kare che. sUrya bIjA maMDaLa upara gati karato hoya tyAre A bharatakSetranA manuSyo te sUryane yojana suDatAlIsa hajAra, ekaso ogaNyAeMsI yojanA ane eka yojananA sAMTha bhAgamAMthI sattAvanabhAga ane eka sAThAMzanA ogaNIsa ekasaThIyA pratibhAga (cUrNikAbhAga) (47,179 38 , " yo.) pramANa dUrathI sUryane humecha. bIjA maMDaLamAMthI nIkaLato surya navA varSanA bIjA ahorAtramAM trIjA atyaMtara maMDaLa para paribhramaNa kare che. 26 jayA NaM bhaMte ! sUrie abbhaMtarataccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMcapaMca joyaNasahassAiM doNNi ya bAvaNNe joyaNasae paMca ya saTThibhAe joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tayA NaM ihagayassa maNusassa sIyAlIsAe joyaNasahassehiM chaNNauIe joyaNehiM tettIsAe saTThibhAgehiM joyaNassa saTThibhAgaM ca egasaTThihA chettA dohiM cuNNiyAbhAgehiM sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavana! sUrya jyAre trIjA AtyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrte keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- he gautama! sUrya jyAre trIjA maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre te pratyeka muhUrta pAMca hajAra, baso bAvana yojana ane pAMca sAThAMza (5,252 ) yojanA kSetrane pAra kare che. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 4 | sUrya jyAre trIjA maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre A bharatakSetranA manuSyo suDatALIsa hajAra, chanuM yojanA ane tetrIsa sAThAMza tathA be ekasaThAMza (47,090 che ane) yojana dUrathI sUryane jue che. | 27 evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe aTThArasa-aTThArasa saTThibhAge joyaNassa e gamege maMDale muhuttagaI abhivaDDemANe-abhivaDDemANe culasIiM-culasIiM sIyAI joyaNAI purisacchAyaM NivvaDDemANe-NivvaDDamANe savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte, A kramathI sarvAtyaMtara maMDaLamAMthI bahAra nIkaLato, pachI pachInA maMDaLo para saMkramaNa karato sUrya pratyeka maMDaLe 18 yojanAnI muhUrta gatine vadhArato vadhArato lagabhaga 84-84 yojana puruSa chAyA eTale daSTi pathane ghaTADato ghaTADato sarva bAhya maMDaLa para pahoMce che. | 28 jayA NaM bhaMte ! sUrie savvabAhiramaMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMcapaMca joyaNasahassAI tiNNi ya paMcuttare joyaNasae paNNarasa ya saTThibhAe joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tayA NaM ihagayassa maNusassa egatIsAe joyaNasahassehiM aTThahi ya egatIsehiM joyaNasaehiM tIsAe ya saTThibhAe hiM joyaNassa sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchai / esa NaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe / se pavisamANe sUrie docce chammAse ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! sUrya jyAre sarvabAhya (184mA) maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrte keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- he gautama! sUrya jyAre sarva bAhya (aMtima 184mA) maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka mahurta pAMca hajAra, traNaso pAMca pUrNAMka paMdara sAThAMza (5,305 5) yojanA kSetrane pAra kare che. sUrya sarva bAhya maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre A bharatakSetranA manuSyo ekatrIsa hajAra, AThaso ekatrIsa pUrNAka trIsa sAThAMza (31, 831 4) yojana dUrathI sUryane jue che. A rIte prathama cha mAsa thAya che. A prathama cha mAsanI samApti che. tyArapachI AtyaMtara Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 464 zrI jadIpa prajJapti sUtra maMDaLomAM praveza karato sUryabIjA cha mAsanA bhramaNano prAraMbha karatAM prathama ahorAtramAM bAhyAnattara(bIjA) maMDaLa upara paribhramaNa zarU kare che. 29 jayA NaM bhaMte ! sUrie bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaMca e gamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMcapaMca joyaNasahassAI tiNNi ya cauruttare joyaNasae sattAvaNNaM ca saTThibhAe joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tayA NaM ihagayassa maNusassa e gattIsAe joyaNasahassehiNavahi yasolasuttarehiMjoyaNasaehiM iguNAlIsAe yasaTThibhAe hiMjoyaNassa saTThibhAgaM ca egasaTThihA chettA saTThie cuNNiyAbhAgehiM sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchai / se pavisamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi bAhirataccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! sUrya jyAre sarva bAhyAvaMtara (183mA) maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrte keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- he gautama! sUrya jyAre bIjA bAhya maMDaLa para paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrta pAMca hajAra, traNaso cAra pUrNAka sattAvana sAThAMza(5,304) yojanA kSetrane pAra kare che ane tyAre A bharatakSetranA manuSyo sUryane ekatrIsa hajAra, navaso soLa yojana ane ogaNacALIza sAThAMza bhAga tathA sAMTha ekasaThAMza cUrNikAbhAga (31,916 6 ane ) yojana dUrathI sUryane jue che. AvyaMtara maMDaLamAM praveza karato sUrya bIjA ahorAtramAM(divase) trIjA maMDaLa upara gati kare che. 30 jayA NaM bhaMte ! sUrie bAhirataccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMca-paMca joyaNasahassAiM tiNNi ya cauruttare joyaNasae iguNAlIsaM ca saTThibhAe joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tayA NaM ihagayassa maNusassa egAhiehiM battIsAe joyaNasahassehiM egUNapaNNAe ya saTThibhAehiM joyaNassa saTThibhAgaM ca egasaTThihA chettA tevIsAe cuNNiyAbhAehiM sUrie cakkhupphAsa havvamAgacchai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! sUrya jyAre trIjA bAhya maMDaLa(18ramAM) para paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrta keTalA kSetrane pAra kare che? Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 45 | uttara- he gautama ! sUrya jyAre trIjA bAhya maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrte pAMca hajAra, traNaso cAra pUrNAka ogaNacALIsa sAThAMza (pa.304 6) yojanA kSetrane pAra kare che ane tyAre A bharata kSetranA manuSyo batrIsa hajAra, eka yojana ane ogaNapacAsa sAThAMza tathA trevIsa ekasaThAMza (32,001 6 ane phara) yojana dUrathI sUryane jue che. |31 evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe aTThArasa-aTThArasa saTThibhAe joyaNassa egamege maMDale muhuttagaI NivaDDemANe-NivaDDemANe sAiregAiM paMcAsIiM-paMcAsII joyaNAI purisacchAyaM abhivaDDemANe-abhivaDDemANe savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / esaNaM docce chammAse / esaNaM doccassa chammAsassa pajjavasANe, esa NaM Aicce saMvacchare, esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavasANe paNNatte / bhAvArtha :- A rIte A kramathI aMtima 184 maMDaLa parathI aMdara pravezato, pachI pachInA maMDaLo para saMkramaNa karato sUrya pratyeka maMDaLe yojananI gatine ghaTADato-ghaTADato ane sAtireka 85 yojana puruSa chAyA-daSTipathane vadhArato-vadhArato sarvAtyaMtara maMDaLa para pahoMce che. A bIjA cha mAsa che. A sarvAtyaMtara maMDaLa pUrNa thatAM bIjA cha mAsa pUrNa thAya che. A baMne cha-cha mAsanA saMyoge eka Aditya(sUrya) saMvatsara thAya che. sUryanuM A sarvAbhyatara(prathama) maMDaLamAM bhramaNa pUrNa thatAM Aditya saMvatsara pUrNa thAya che. dvAra-chI vivecana : prastuta sUtromAM muhUrta gati dvAra' nAmanA sAtamAM dvAranuM varNana che. sUrya dakSiNAyananA cha mahinAmAM (183 ahorAtramAM) 183 maMDaLa upara paribhramaNa kare che ane uttarAyaNanA cha mahinAmAM (183 ahorAtramAM) 183 maMDaLa upara paribhramaNa kare che. sUrya pratyeka maMDaLa 30 muhUrte pAra kare che. dakSiNAyanamAM pratyeka maMDaLanI laMbAI, pahoLAI, paridhi vadhatA jAya che ane uttarAyaNamAM pratyeka maMDaLanI laMbAI, pahoLAI, paridhi ghaTatA jAya che. maMDaLanI paridhi vadhavA chatAM sUryanI gatinA kALamAnamAM vadhAro thato nathI. 30 muhUrta arthAtu eka ahorAtra (24 kalAka)mAM te maMDaLa tene pasAra karavAnuM hoya che tethI prati maMDaLe sUrya potAnI paribhramaNa gati vadhAre che. muhUrta gati - pratimaMDaLa upara sUrya eka-eka muhUrtamAM jeTalA yojana cAle te tenI muhUrta gati kahevAya che. sUryanI muhUrta gati nizcita karavAnI vidhi - sarvamAna maMhatanevonAhorAtre rAkhyA bhUkhyA parisamApyate, pratisUrya ahorAtra gaNane paramArthato dvAvahorAtrau bhavataH, dvayozcAhArotrayoH SaSTimuhUrtAstato Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ] zrI jadIpa prajJapti sUtra maNDala parirayasya SaSTyA bhAge hRte yallabhyate tanmuhUrtagati pramANaM / be sUrya maLIne eka ahorAtramAM eka maMDaLa pUrNa kare che. eka sUrya eka ahorAtramAM ardhamaMDaLa cAle che ane bIjo sUrya te ja ahorAtramAM zeSa ardha maMDaLa cAle, baMne sUryanA eka-eka ahorAtra thAya paNa paramArthataH baMnenA muhUrta bhegA karIe to be ahorAtra thAya. 1 ahorAtranA 30 muhUrta che, be ahorAtranA 60 muhUrta che. be sUrya maLIne 60 muhUrtamAM 1 maMDaLa pAra kare che. tethI maMDaLanI je paridhi hoya tene 60 thI bhAgatA je saMkhyA prApta thAya te tenI muhUrta gati kahevAya che. jema ke prathama sarvAtyaMtara maMDaLanI paridhi 3, 15, 089 yojana che. tene be ahorAtranA muhUrtathI bhAga ApatA (3,15,089 + 60 =) 5,251 yojana prApta thAya che. te prathama maMDaLa paranI sUryanI muhUrta gati jANavI. muhUrta gati hAni-vRddhi dhuvAMkaH- pratyeka maMDaLanI paridhi vyavahArathI 18, 18 yojana vRddhi pAme che. (vAstavamAM to 17 % paridhi vadhe che.) tethI sUryane pratyeka maMDaLe eka ahorAtra-0 muhUrtamAM 18-18 yojana vadhu cAlavuM paDe che. tethI dakSiNAyanamAM pratyeka maMDaLe 4 yojanAMza pramANa muhurta gati vadhe che ane uttarAyaNamAM 6 yojanAMza pramANa muhurta gati ghaTe che. jema ke prathama maMDaLe sUryanI 5,251 u yojana muhUrta gati che, temAM ja yojanAMza vadhAravAthI (5,251 4+) = 5,251 hai yojanAnI muhUrta gati bIjA maMDaLe prApta thAya che. A rIte sUryanI gati kramazaH vadhatI jAya che. sUtrakAre sarva bAhya maMDaLa para sUryanI muhUrta gati 5,305 4 yojananI kahI che, te 13, 4 yojanAMza vRddhithI gaNanA karatAM prApta thAya che. vyAvahArika nI vRddhithI prApta thatI nathI. (juo pariziSTamAM sUryanA 184 maMDala vigatanuM koSTaka) athavA aMtima maMDaLa sUryanuM udaya-asta vacce aMtara ane daSTipatha paridhinA 3,18,315 yojanane 60thI bhAga ApavAthI prApta thAya che. bIjA bAhya maMDaLanI muhUrta gati aMtima maMDaLa nI muhUrta gatithI 4 bhAga nyUna thAya che. 5,305 14-= 5,304 39 yo. bIjA bAhya maMDaLanI gati thAya che. A rIte jyAre sUrya aMdaranA maMDaLamAM praveza kare tyAre tenI muhUrta gatimAM kramazaH 6 yojananI hAni thAya che. sUrya daSTipatha prApti - sUrya udaya samaye jeTale dUrathI dekhAya te teno daSTipatha prApti ke daSTi gocaratA kahevAya che. udaya samaye sUrya jeTale dUrathI dekhAya teTale ja dUrathI asta samaye dekhAya che. sUtrakAre te mATe cakSu sparza zabdano prayoga sarvAyaMtara maMDaLa apekSAe udaya ane asta vacce aMtara 94para6 : dho. karyo che. sUryakusparza vakurviSayavaM pramacchati | " sthAne ubhelI vyakti 47,663 . yo. dUrathI sUryane udaya ane asta pAmatA jue. sarvabAhya maMDaLa apekSAe udaya ane asta vacce aMtara 3,663 yo. TcakSuno viSaya bane, sUrya AMkhano viSaya bane tene cakSa sparza ||kahe che. daSTipathApatatA valArapuchAyA phatyeothA ' ka paraparastAtA 1 ts 2 sthAne ubhelI vyakti 3.66 thI, dapI muni udaya ane aA pAmatA jue TC ) - - - -- - Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vaNATa | 467 | daSTipatha prApti, cakSu sparza, puruSa chAyA A traNe ekArtha zabda che. sUtrakAre prastuta sUtromAM cakSasparza ane puruSa chAyA A baMne zabdano prayoga karyo che. daSTipatha prApta karavAnI vidhiH- pratyeka maMDaLe sUryanI je muhUrta gati hoya tenI sAthe te ja maMDaLa sUryanuM je dinamAna hoya arthAt jeTalA muhUrtano divasa hoya tenAthI guNatA sUryanuM tApakSetra prApta thAya che arthAt sUrya teTalA kSetrane eka divasamAM prakAzita kare che ane sUrya jeTalA kSetrane prakAzita karato hoya tenAthI barAbara ardhakSetra pramANa dUra rahelA manuSyane sUrya udaya-asta samaye daSTigocara thAya che. jema ke sUryAsvaMtara maMDaLa upara sUryanI sUryagati pa,ra51 che ane divasa 18 muhUrtano hoya che. tethI pa251 x 18 = 94,para yojananuM tApakSetra athavA udaya-asta vaccenuM aMtara prApta thayuM. tenuM ardha karatAM arthAt 2 thI bhAga ApatA (94,parada tApa kSetra + rana) 47,ra3 4 yojana dUrathI sUrya daSTigocara thAya che. vaM saMvachara ayamA - navA saMvatsara(varSa) ane dakSiNAyananA prathama ahorAtramAM sUrya sarvAbhyatara pachInA arthAt bIjA maMDaLa upara bhramaNa kare che. dakSiNAyana :- navA varasanA prathamanA cha mAsa, ke jemAM baMne sUryo aMdaranA maMDaLa uparathI aMtima 184mA maMDaLa tarapha prayANa kare che. sUrya bahAra nIkaLe tyAre 184mA maMDaLa parvatanA 183 maMDaLa upara gati karavAnA 183 ahorAtra dakSiNAyananA kahevAya che. arthAt sUryanA sarvAtyaMtara maMDaLathI sarva bAhya maMDaLa taraphanA gamanane dakSiNAyana kahe che. zAstrIya zrAvaNa vada-1, gujarAtI aSADha vada-1thI sUrya saMvatsarano prAraMbha thAya che. zrAvaNa vada-1 niSadha parvata samIpe rahI bIjA maMDaLa para bhramaNa zarU karI bhAratIya sUrya bharatakSetramAM ane airavatIya surya nIlavAna samIpe rahI airAvata kSetramAM navA varasano prAraMbha kare che. AtyaMtara maMDaLathI bAhya maMDaLa tarapha gati karatAM(dakSiNAyananA) sUryo bAhya maMDaLathI sarvAtyaMtara maMDaLa tarapha gati karatAM (uttarAyaNanA) sUryo pavana sUrijI vove chaggA - uttarAyaNanA prathama ahorAtramAM sUrya sarva bAhya pachInA bIjA arthAt 183mA maMDaLa upara bhramaNa kare che. uttarAyaNa - sUrya varasanA dvitIya cha mAsa ke jemAM baMne sUrya bahAranA bIjA maMDaLa uparathI sarvAtyaMtaraprathama maMDaLa tarapha prayANa kare che. sUrya aMdara praveza kare tyAre 183thI prathama maMDaLa parvatanA 183 maMDaLanA 183 Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 468] zrI jebUdIpa prajJapti sUtra ahorAtra uttarAyaNanA kahevAya che. arthAt sUryanA sarva bAhya maMDaLathI sarvAtyaMtara maMDaLa taraphanA gamanane uttarAyaNa kahe che. divasa-rAtrinA pramANanI vRddhi hAni :|32 jayA NaM bhaMte ! sUrie savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM ke mahAlae divase, ke mahAliyA rAI bhavai ? goyamA ! tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai / se NikkhamamANe sUrie NavaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorataMsi abbhaMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUrya jyAre sarvAtyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre keTalo moTo(lAMbo) divasa ane keTalI moTI rAtri hoya che? uttara- he gautama ! sUrya sarvAtyaMtara maMDaLa upara gati karato hoya tyAre AkhA varasano sauthI moTo, lAMbAmAM lAMbo 18 muhUrtano divasa hoya che ane TUMkAmAM TUMkI 12 muhUrtanI rAtri hoya che. prathama maMDaLamAMthI nIkaLato, navA varasano prAraMbha karato sUrya, prathama ahorAtrimAM sarvAtyaMtara pachInA bIjA maMDaLa upara paribhramaNa kare che. 33 jayA NaM bhaMte ! sUrie abbhaMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM ke mahAlae divase, ke mahAliyA rAI bhavai ? goyamA ! tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai dohiM egasaTThibhAgamuhuttehi UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai dohi ya egasaTThibhAgamuhuttehiM ahiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! surya jyAre AtyaMtarAnetara bIjA maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre keTalo moTo divasa ane keTalI moTI rAtri hoya che? uttara- he gautama ! sUrya AtyaMtarAnaMtara bIjA maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre be ekasaThAza (ra) muhUrtAza nyUna 18 muhUrtano arthAt sattara pUrNAka ogaNasATha ekasaThAMza(17) muhUrtano divasa ane bAra pUrNAka be ekasaThAMza(12) muhUrtanI rAtri hoya che. 34 se NikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi abbhaMtarataccaM maMDalaM Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 469 uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM bhaMte ! ke mahAlae divase, ke mahAliyA rAI bhavai? goyamA ! tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai cauhi egasaTThibhAgamuhuttehiM UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai cAhiM egasaTThibhAgamuhuttehiM ahiyA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bIjA maMDaLamAMthI nIkaLato sUrya bIjI ahorAtrimAM trIjA AtyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya, tyAre keTalo moTo divasa ane keTalI moTI rAtri hoya che? uttara- he gautama! sUrya trIjA AtyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre cAra ekasaThAMza () muhUrta nyUna 18 muhUrtano arthAt sattara pUrNAka sattAvana ekasaThAMza (17) muhUrtano divasa ane bAra muhUrta ane cAra ekasaThAMza(1ra) muhUrtanI rAtri hoya che. | 35 evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe do-do egasaTThibhAgamuhuttehiM maMDale divasakhittassa NivvaDDemANe-NivvaDDamANe rayaNikhittassa abhivaDDemANe- abhivaDDemANe savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte, A kramathI sarvAtyaMtara maMDaLamAMthI bahAra nIkaLato, pachI pachInA maMDaLo para saMkramaNa karato surya pratyeka maMDaLe divasane be ekasaThAMza (ka) muhurta nAno karato ane rAtrine muhurta moTI karato karato sarva bAhya maMDaLa upara pahoMce che. |36 jayA NaM sUrie savvabbhaMtarAo maMDalAo savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM savvabbhaMtaramaMDalaM paNihAya egeNaM tesIeNaM rAiMdiyasaeNaM tiNNi chAvaDhe egasaTThibhAgamuhuttasae divasakhettassa NivvuDDhettA rayaNikhettassa abhivuDvettA cAraM carai / bhAvArtha:- jyAre sUrya sarvAtyaMtara maMDaLathI sarvabAhyamaMDaLa upara AvI paribhramaNa kare tyAre sarvAtyaMtara maMDalanI apekSAe (prathama maMDaLane varjine zeSa 183maMDaLanA) 183 ahorAtramAM traNaso chAsaTha ekasaThAMza (3) muhUrta arthAt muhUrta pramANa divasa kSetranI hAni ane rAtri kSetranI vRddhi kare che. 37 jayA NaM bhaMte ! sarie savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM ke mahAlae divase, ke mahAliyA rAI bhavai ? goyamA ! tayA NaM uttamakaTThapattA ukkosiyA aTThArasamuhattA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai / Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra esa NaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe / se pavisamANe sUrie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / 470 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sUrya jyAre sarva bAhya (184mA) maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre keTalo moTo divasa ane keTalI moTI rAtri hoya che ? uttara- he gautama ! sUrya jyAre sarva bAhya maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre AkhA varasanI sauthI moTI, lAMbAmAM lAMbI 18 muhUrtanI rAtri ane TUMkAmAM TUMko 12 muhUrtano divasa hoya che. A rIte prathama cha mAsa thAya che. ahIM sarva bAhya maMDaLamAM sUryanuM paribhramaNa pUrNa thatAM varSanA prathama cha mAsano aMta thAya che. sarva bAhya maMDaLa(184mA) maMDaLathI aMda2, 183mA maMDaLa para pravezato sUrya, bIjA cha mAsano prAraMbha karato, prathama ahorAtramAM bIjA bAhya maMDaLa (183mA maMDaLa) upara paribhramaNa kare che. 38 jayA NaM bhaMte ! sUrie bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM ke mahAla divase bhavai, ke mahAliyA rAI bhavaI ? goyamA ! aTThArasamuhuttA rAI bhavai dohiM egasaTTibhAgamuhuttehiM UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai dohiM egasaTThibhAgamuhuttehiM ahie / se pavisamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi bAhirataccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sUrya jyAre sarva bAhyAnaMtara maMDaLa (183mA maMDaLa) upara paribhramaNa karato hoya tyAre keTalo moTo divasa ane keTalI moTI rAtri hoya che ? uttara- he gautama ! tyAre be ekasaThAMsa( ogaNasATha ekasaThAMza(17 6) muhUrtanI rAtri ane hoya che. muhUrNAMza) nyUna 18 muhUrtanI arthAt sattara pUrNAMka muhUrNAMza adhika 12 muhUrta (12 muhUrta)no divasa sarva bAhya maMDaLathI aMdara pravezato sUrya bIjA ahorAtramAM trIjA bAhya(182mA) maMDaLa upara paribhramaNa kare che. | 39 jayA NaM bhaMte ! sUrie bAhirataccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM ke mahAlae divase bhavai, ke mahAliyA rAI bhavai ? goyamA ! tayA NaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai cauhi~ egasaTThibhAgamuhuttehiM Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta vakSaskAra [ 471 | UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai cAhiM egasaTThibhAgamuhattehiM ahie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUrya jyAre trIjA bAhya maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre keTalo moTo divasa ane keTalI moTI rAtri hoya che. uttara- he gautama! sUrya trIjA bAhya maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre muhUrta nyUna 18 muhUrtanI rAtri arthAt 17 muhUrta ane muhUrta adhika 1ra muhUrtano (12 no) divasa hoya che. |40 evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe do-do egasaTThibhAgamuhuttehiM egamege maMDale rayaNikhettassa NivuDDemANe-NivuDDemANe divasakhettassa abhivuDDemANeabhivuDDemANe savvabmaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte, A kramathI sarva bAhya maMDaLathI aMdara pravezato, pachI pachInA maMDaLo para saMkramaNa karato sUrya pratyeka maMDaLe rAtrine muhUrtAza nAnI karato ane divasana muhUrtAza moTo karato sarvAtyaMtara maMDaLe pahoMce che. 41 jayA NaM bhaMte ! sUrie savvabAhirAo maMDalAo savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM savvabAhiraM maMDalaM paNihAya egeNaM tesIeNaM rAiMdiyasaeNaM tiNNi chAvaDhe egasaTThibhAgamuhuttasae rayaNikhettassa NivvuDDhettA divasakhettassa abhivaDvettA cAraM carai / esa NaM docce chammAse, esa NaM duccassa chammAssa pajjavasANe, esa NaM Aicce saMvacchare, esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavasANe paNNatte / bhAvArtha - jyAre sUrya sarva bAhA maMDaLathI sarvAtyaMtara maMDaLa upara AvI paribhramaNa kare tyAre sarvabAhya maMDalanI apekSAe (184mA maMDaLane varjine zeSa 183 maMDaLanA) 183 ahorAtranA 36 ekasaThIyA bhAga (2) arthAt 6 muhUrta pramANa rAtri kSetranI hAni ane divasa kSetranI vRddhi kare che. A bIjA (uttarAyaNanA) cha mAsa che. sarva AtyaMtara maMDala para sUrya paribhramaNa kare tyAre bIjA cha mAsa pUrNa thAya che. A baMne cha mAsa maLIne Aditya saMvatsara thAya che. A rIte sUrya sarvAtyaMtara maMDaLa pUrNa kare tyAre Aditya saMvatsara pUrNa thAya che.dvAra-TA. vivecana : prastuta sUtramAM divasa rAtri hAni vRddhi dvAra' nAmanA AThamAM dvAranuM varNana che. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472] zrI jebUdIpa prajJapti sUtra sUrya sarvAtyaMtara maMDaLathI sarva bAhya maMDaLa tarapha prayANa kare tyAre meru parvatathI sUrya dUra jAya che, tethI te dakSiNAyananA cha mAsamAM divasa TUMko ane rAta lAMbI thatI jAya che. te ja rIte sUrya sarva bAhya maMDaLathI sarvAtyaMtara tarapha prayANa zarU kare tyAre meru parvatanI najIka Avato jAya che, tethI te uttarAyaNanA cha mAsamAM rAtri TUMkI ane divasa lAMbo thato jAya che. lAMbAmAM lAMbo divasa - jyAre baMne sUryo uttarAyaNanA aMtima maMDaLa upara arthAt sarvAtyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karatAM hoya tyAre varasano sauthI lAMbo 18 muhUrtano, (14 kalAka ane 24 miniTano) divasa ane bAra muhUrtanI (9 kalAka ane 36 miniTanI) rAtri hoya che. lAMbAmAM lAMbI rAta - jyAre baMne sUryo dakSiNAyananA aMtima maMDaLa arthAt sarva bAhya maMDaLa upara paribhramaNa karatAM hoya tyAre varasanI sauthI lAMbI 18 muhUrtanI (14 kalAka ane 24 miniTanI) rAtri ane 12 muhUrtano (9 kalAka ane 36 miniTano divasa hoya che pratimaMDaLe divasa-rAtrinA hAni-vRddhino dhuvAMkaH- dakSiNAyanamAM pratyeka maMDaLe ja muhUrtAza divasa ghaTe che ane rAtri teTalI ja vadhe che. uttarAyaNamAM pratyeka maMDaLe ja muhUrtAza rAtri ghaTe che ane teTalo ja divasa vadhe che. baMne ayanamAM sUrya 183 maMDaLa pasAra kare che. pratyeka maMDaLe ja muhUrtAza arthAt lagabhaga doDha miniTanI vadha-ghaTa thAya che. 183 jai = 36 muhUrtAzanA muhUrta karavA 366 + 1 = 6 muhUrta. baMne ayanamAM kula 6 muhUrtanI divasa-rAtanI vadha-ghaTa thAya che. rAtri-divasanI samapramANatA :- baMne ayananA sUryo potapotAnA 183 maMDaLamAMthI 91AAmAM maMDaLa upara athavA kula 184 maMDaLanA 9rAmAM maMDaLa upara bhramaNa karatA hoya tyAre 15 muhUrtanI rAta ane 15 muhUrtano divasa hoya che. juo pariziSTamAM sUryanA 184 maMDaLanuM koSTaka. tApa-aMdhakAra kSetra : 42 jayA NaM bhaMte ! sarie savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM kiMsaMThiyA tAvakhittasaMThiI paNNattA ? goyamA ! uDDImuha-kalaMbuyA-pupphasaMThANasaMThiyA tAvakhettasaMThiI paNNattA / aMto saMkuiyA bAhiM vitthaDA, aMto vaTTA bAhiM pihulA, aMto aMkamuhasaMThiyA bAhiM sagaDuddhImuha-saMThiyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! surya jyAre sarvAtyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre tenA tApakSetranI saMsthiti-prakAza vyApti kSetrano AkAra kevo hoya che? Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 473 uttara- he gautama ! sUrya jyAre sarvAbhyataMra maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre UrdhvamukhI dhaturAnA puSpanA AkAra jevo tApakSetrano AkAra hoya che; te tApakSetra aMdara(meru) tarapha saMkucita ane bahAra(samudra) tarapha pahoLuM hoya che; aMdaranI bAjue aMkamukha jevo AkAra ane bahAranI bAjue gADInI dhurAnA agrabhAga jevo AkAra hoya che. tAtparya e che ke tApa kSetra meru pAse (dhaturAnA) saMkucita puSpamUla samAna che ane samudra tarapha vistRta puSpa mukha samAna che. | 43 ubhao pAseNaM tesiM do bAhAo avaTThiyAo havaMti - paNayAlIsaM-paNayAlIsaM joyaNasahassAiM AyAmeNaM / bhAvArtha:- tApakSetranI baMne bAjunI be bAhAo avasthita che. A baMne avasthita bAhAo 45,00045,000 yojana lAMbI che. (A laMbAI jaMbudrIpanI apekSAe samajavI. lavaNa samudramAM tApakSetranI laMbAI sAdhika 33,333 yojana che. A laMbAImAM hAni vRddhi thatI nathI, tethI tene avasthita bAhA kahe che.) 44 duve ya NaM tIse bAhAo aNavaTThiyAo havaMti, taM jahA - savvabbhaMtariyA ceva bAhA, savvabAhiriyA ceva bAhA / bhAvArtha :- te tApakSetranI be bAhAo anavasthita hoya che. te A pramANe che- (1) sarvAtmyatara bAhA meru pAse ane (2) sarva bAhya bAhA samudra tarapha. 45 tIse NaM savvabbhaMtariyA bAhA maMdarapavvayaMteNaM Nava joyaNasahassAiM cattAriM chalasIe joyaNasae Nava ya dasabhAe joyaNassa parikkheveNaM / esa NaM bhaMte ! parikkhevavisese kao Ahieti vaejjA ? goyamA ! je NaM maMdarassa pavvayassa parikkheve, taM parikkhevaM tihiM guNettA dasahiM chettA dasahiM bhAge hIramANe, esa parikkhevavisese Ahietti vaejjA / bhAvArtha :- pratyeka tApakSetra saMsthitinI sarvAtyaMtara bAhA maMdara parvata samIpe nava hajAra cAraso chayAsI yojana ane eka yojananA nava dazamAMza (9,486) yojananI) paridhi dharAve che. prazna- he bhagavan ! sarvAyaMtara bAhAnI paridhinuM A pramANa kevI rIte prApta thAya che ? uttara- he gautama ! maMdara parvatanI je paridhi che tene traNathI guNI, te guNana phaLane 10 thI bhAgatA je saMkhyA Ave te tApakSetranI sarvAyaMtara paridhi jANavI. (meruparvatanI paridhi 31,623 x 3 - 94,869 + 10 = 9,486 2 yojana tApakSetranI meruparvatanI samIpanI paridhi--pahoLAI che.) 46 tIse NaM savvabAhiriyA bAhA lavaNasamuddateNaM cauNavaI joyaNasahassAiM aTThaya Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 474 ] zrI jabUdIpa prajJapti sUtra aTThasaTTe joyaNasae cattAri ya dasabhAe joyaNassa parikkheveNaM / se NaM bhaMte ! parikkhevavisese kao Ahietti vaejjA ? goyamA! je NaM jaMbuddIvassa parikkheve, taM parikkhevaM tihiM guNettA dasahi chettA dasabhAge hIramANe, esa NaM parikkhevavisese Ahietti vejjaa| bhAvArtha - pratyeka tApakSetranI sarva bAhya bahAnI paridhi arthAt bahAranI pahoLAI lavaNa samudra pAse 94,8%yojana che. prazna- he bhagavan! tApakSetranI sarva bAhya bAhAnI paridhinuM pramANa kevI rIte prApta thAya che? uttara- he gautama ! jaMbUdvIpanI paridhi sAthe 3no guNakAra karIne, prApta guNanaphaLane 10 thI bhAgatA je saMkhyA prApta thAya te sarva bAhya bAhAnI paridhi samajavI. jaMbUdvIpanI paridhi 3,16228 yojana * 3 = 9,48,84 + 10 = 94,848 8 yojana te sarva bAhya bAhAnI paridhi che. (jebUdvIpa paridhinA 10 vibhAgamAMthI traNa vibhAga pramANa tApakSetra che, tethI traNathI guNI, 10 thI bhAgavAnuM kathana che.) 47 tayA NaM bhaMte ! tAvakhitte kevaiyaM AyAmeNaM paNNatte ? goyamA ! aTThahattaraM joyaNasahassAiM tiNNi ya tettIse joyaNasae joyaNassa tibhAgaM ca AyAmeNaM paNNatte / merussa majjhayAre, jAva ya lavaNassa ruMdachabbhAo / tAvAyAmo eso, sagaDuddhIsaMThio NiyamA // 1 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! (jyAre tApakSetranI pUrvokta pahoLAI hoya) tyAre te tApakSetranI laMbAI keTalI hoya che? uttara- he gautama! te samaye tApakSetranI kula laMbAI IThThotera hajAra, traNaso tetrIsa yojana ane ekatRtIyAMza yojana(78,333 3yo.) pramANa hoya che. merunA madhyabhAgathI lavaNasamudranA vistAranA(cakravAla vikhaMbhanA) chaThThA bhAga parvatanA lAMbA tApakSetranuM saMsthAna-AkAra gADAnI dhurA jevuM che. (merunA madhyabhAgathI jebUdvIpanA aMta sudhInA 45,000 yojana ane lavaNasamudranA vyAsanA 2 lAkha yojanAno chaThTho bhAga 33,333 che. te baMne maLI 45,000 + 33,333 ke- 78,333 yojananI tApakSetranI laMbAI thAya che. 48 tayA NaM bhaMte ! kiMsaMThiyA aMdhakArasaMThiI paNNattA ? goyamA ! uDDImuha-kalaMbuyA-pupphasaMThANasaMThiyA aMdhakArasaMThiI Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 475] paNNattA, aMto saMkuyA, bAhiM vitthaDA, taM ceva jAva sagaDuddhImuha-saMThiyA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! aMdhakAra saMsthiti arthAt aMdhakAra vyApta kSetrano AkAra kevo hoya che? uttara- he gautama! aMdhakAra vyApta kSetrano AkAra UrdhvamukhI dhaturAnA puSpa jevo hoya che. te aMdhakAra kSetra aMdara tarapha saMkucita ane bahAra tarapha pahoLuM hoya che. prakAza kSetranA varNana jevuM ja sarvAtyaMtara bAhA ane sarva bAhya bAhA sudhInuM aMdhakAra kSetranuM varNana samajavuM. 49 tIse NaM savvabbhaMtariyA bAhA maMdarapavvayaMteNaM chajjoyaNasahassAI tiNNi ya cauvIse joyaNasae chacca dasabhAe joyaNassa parikkheveNaM / se NaM bhaMte ! parikkheva-visese kao Ahietti vaejjA? goyamA ! jeNaM maMdarassa pavvayassa parikkheve, taM parikkhevaM, dohiM guNettA dasahiM chettA dasahiM bhAge hIramANe, esa NaM parikkheva-visese Ahietti vaejjA / bhAvArtha - aMdhakAra kSetranI sarvAtyaMtara bAhAnI meru taraphanI paridhi cha hajAra, traNaso covIsa yojana ane eka yojananA cha dasamAMza(6324 yo.)nI che. prazna- he bhagavan! aMdhakAra kSetranI sarvAtyaMtara paridhinuM pramANa kevI rIte prApta thAya che? uttara- he gautama ! maMdara parvatanI paridhi sAthe beno guNAkAra karI prApta guNanaphaLane dasathI bhAgatA je saMkhyA prApta thAya te aMdhakAra kSetranI sarvAtyaMtara paridhi samajavI. (meru paridhi 31,623 42 = 7,246+10 = 6,324OM yo.) sarvAtyaMtara bAhAnI paridhi che. |50 tIse NaM savvabAhiriyA bAhA lavaNasamudaMteNaM tesaTThI joyaNasahassAI doNNi ya paNayAle joyaNasae chacca dasabhAe joyaNassa parikkheveNaM / se NaM bhaMte ! parikkheva-visese kao Ahieti vaejjA ? goyamA ! je NaM jaMbuddIvassa parikkheve taM parikkhevaM dohiM guNettA dasahi chettA dasahiM bhAge hIramANe esa NaM parikkheva-visese Ahietti vaejjA / bhAvArtha - te aMdhakAra kSetranI sarva bAhya bAhA-lavaNa samudra taraphanI paridhi 3,245 yojana che. prazna- he bhagavan! aMdhakAra kSetranI sarvabAhya bAhAnI paridhinuM pramANa kevI rIte prApta thAya che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpanI paridhi sAthe beno guNAkAra karI, prApta guNana phaLane 10 thI bhAgatA, je saMkhyA prApta thAya te aMdhakAra kSetranI sarvabAhya paridhi samajavI. (jebUdvIparidhi 3,16,228 * 2 = 6,32,456+ 10 = 3,245 4 yojana pramANa che.) Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 ] zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra | 51 tayA NaM bhaMte ! aMdhayAre kevaie AyAmeNaM paNNatte ? goyamA ! aTThahattara joyaNasahassAiM tiNNi ya tettIse joyaNasae joyaNa-tibhAgaM ca AyAmeNaM paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavana ! jyAre aMdhakAranI uparokta pahoLAI hoya tyAre te aMdhakAra kSetranI laMbAI keTalI hoya che. - uttara- he gautama! te samaye aMdhakAra kSetranI kula laMbAI 78,333 ; (eka tRtIyAMza sAdhika ITottera hajAra traNaso tetrIsa) yojananI hoya che. 52 jayA NaM bhaMte ! sUrie savvabAhiramaMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM kiMsaMThiyA tAvakkhittasaMThiI paNNatA ? ___ goyamA ! uDDImuhakalaMbuyApupphasaMThANasaMThiyA paNNattA, taM ceva savvaM NeyavvaM, NavaraM- jaM aMdhayArasaMThiie puvva-vaNiyaM pamANaM taM tAvakhittasaMThiIe NeyavvaM, jaM tAva khittasaMThiIe puvkvaNiyaM pamANaM taM aMdhayArasaMThiIe NeyavvaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUrya jyAre sarva bAhya maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre tApakSetra- (prakAza vyApta kSetra)no AkAra kevo hoya che? uttara- he gautama! teno AkAra UrdhvamukhI dhaturAnA puSpa jevo hoya che. te sarva varNana pUrvavatu jANavuM. vizeSatA e che ke pUrNavarNita aMdhakAra kSetra pramANa ahIM tApakSetranuM pramANa samajavuM ane pUrva varNita tApakSetra pramANa ahIM aMdhakAra kSetranuM pramANa samajavuM. lidvAra-A. vivecana : prastuta sUtromAM 'tApakSetra saMsthAna dvAra' nAmanA navamAM dvAranuM varNana che. tApa kSetra-aMdhakAra kSetra saMsthiti :- jeTalA AkAza khaMDamAM, jeTalA kSetramAM prakAza phelAto hoya, te kSetrane tApa kSetra kahe che. je kSetramAM sUryano prakAza pahoMcato na hoya, te kSetramAM prakAzanA abhAvamAM aMdhakAra phelAya che, te kSetrane aMdhakAra kSetra kahe che. A prakAza, aMdhakAra kSetranI je vyavasthA che tene saMsthitI kahe che. sUryAsta vyAptAvArAIDarsa saMsthiti vyavasthA prajJatA | sUryanA AtapathI vyApta AkAzakhaMDa-vibhAganI vyavasthAne saMsthiti kahe che. tApakSetra, prakAzakSetra, Atapa kSetra A traNe zabdo ekarthaka che. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra tApa kSetra : aMdhakAra kSetra saMsthAna :- A baMne kSetrano AkAra UrdhvamukhI dhaturAnA ke tAlapuSpanA AkAra jevo hoya che. A prakAza-aMdhakAra kSetra beTarImAMthI phelAtA prakAzanI jema, gADAnA dhusaranI jema aMdaranI bAju meru samIpe sAMkaDu, saMkucita ane bahAranI bAju-lavaNa samudra tarapha pahoLuM che. jema koI puruSa padmAsana karI beTho hoya, to te Asanano mULabhAga-peTa taraphano bhAga ardhavalayAkAra hoya tema A kSetra meru tarapha ardhavalayAkAra che ane lavaNa samudra tarapha vistRta che. vAhAmo :- sUtrakAre vAhano atriyAo - avasthita bAhA zabda dvArA sUtrakAre tApakSetranI laMbAInuM sUcana karyuM che. te tApakSetranI baMne bAjunI laMbAInuM be bAhArUpe kathana karyuM che. vADAo aLavakriyAo anavasthita bAhA zabda dvArA sUtrakAre tApa kSetranI pahoLAInuM sUcana karyuM che. te meru samIpe ane jaMbUtIpanI paridhi samIpenA tApakSetranI pahoLAInuM be bAhA rUpe kathana karyuM che. = tApa-aMdhakAra kSetra pramANa :- jaMbudrIpanA baMne sUryono prakAza meruthI laIne lavaNa samudramAM 33,333OM yojana paryaMtanA kSetrane prakAzita kare che. sUrya sarvAtmyatara maMDaLa upara paribhramaNa kare tyAre jabUtIpanA bhAgane dIpta rUpe prakAzita kare che ane sarva bAhya maMDaLa para paribhramaNa karato hoya tyAre 1 bhAgane maMdarUpe prakAzita kare che. dakSiNAyanamAM tApa aMdhakAra kSetra 10512/ 132 05 marUpavaMta Exc avaoNzya tara, maMga * shay ta 51. ka W + uttarAyaNamAM tApa-aMdhakAra kSetra Kt 6333336 cI. samudramAM prakAzanI 477 ACER rU. 345181 phatra viSNuna 0975 * 54* tApa-aMdhakAra kSetra vibhAga kalpanA :- sUryano prakAza jaMbudrIpa ane lavaNasamudramAM phelAya che. tenA tApa-aMdhakAra yogya kSetranA 10 vibhAganI kalpanA karI che. sUrya sarvAtmyatara maMDaLa para hoya ane 18 muhUrtano divasa hoya tyAre temAMthI sAmasAmI dizAnA traNa-traNa kula cha vibhAgane prakAzita kare che. sarvabAhya maMDaLa para sUrya hoya ane 12 muhUrtano divasa hoya tyAre be-be vibhAgamAM divasa ane Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 ] zrI balIpa prajJapti satra zeSa traNa-traNa vibhAgamAM rAtri hoya che. tApa-aMdhakAra kSetranI laMbAI - pratyeka tApa ke aMdhakAra kSetra merunA aMtabhAgathI zarU thaI lavaNa samudramAM pUrNatAne pAme che. jebUdvIpamAM meruthI jaMbUdvIpanA aMta sudhInI 45,000 yojananI tenI laMbAI che ane lavaNa samudramAM tenI pahoLAInA chaThThA bhAga paryata arthAt 2,00,000 yojanano lavaNa samudrano cakravAla viSkama + 6 (chaThThA bhAga sudhI prakAza pahoMce che te) = 33,333 phu yojananI laMbAI che. 45,000 + 33,333 - 78,333 yojanAnI kula laMbAI che. tApa-adhakAra kSetranI laMbAI viSayaka matAMtara - sUtrakAranA mate sUryaprakAza meruthI pratighAta pAme che tethI meru pahoLAInA 10,000 yojana bAda karyA che. keTalAka AcAryanA mate sUrya prakAza meruthI pratighAta pAmato nathI. merunI guphAomAM prakAza-aMdhakAra baMne phelAya che. temanA mate tApakSetra laMbAI 50,000 + 33,333 3 - 83,333 ! yojananI laMbAI thAya che. koIpaNa maMDaLa para paribhramaNa karatAM baMne sUryanA tApa ke aMdhakAra kSetranI laMbAIhaMmezAM avasthitaeka sarakhI rahe che. baMne bAjunI A avasthita laMbAIne sUtrakAre be bAhA kahela che. tApa-aMdhakAra kSetra pahoLAI :- tApa ke aMdhakAra kSetranI pahoLAI paridhinA ke pramANa hoya che. sUtrakAre sUtramAM meru samIpe ane jaMbUdvIpanA aMtabhAga samIpe, ema be sthAnanI pahoLAI darzAvI che sarvAtyaMtara maMDaLa ke sarvabAhya maMDaLa prApta tApakSetrAdinuM kathana karyuM nathI. temAM vivakSA bheda sivAya anya koI kAraNa nathI. meruparidhi 31.0ra3 yo.. sarvAtyaMtara maMDaLa paridhi 3,15,089 co., jebUdvIpanA aMtabhAgamAM paridhi 3,1darara8 yo. ane sarva bAhya maMDaLa paridhi 3,18,315 yo. che. A paridhinA traNa ke be dazAMza pramANa tApakSetra ke aMdhakArakSetra hoya che. tApa-aMdhakArakSetranI pahoLAI - sabhyatara | meru samIpe maMDaLa uparanA bhamaNa samaye prathama maMDaLa samIpe jaMbUdvIpa samIpe aMtima maMDaLa samIpe sarvabAhya maMDaLa uparanA bhramaNa samaye tApakSetranI pahoLAI 9,486% yo. 94,para6% yo. 5,494 yo. aMdhakArakSetranI pahoLAI 94,868 yo. 3,245 yo. 3,017 % aMdhakArakSetranI | pahoLAI 6,324 % yo. 3,63 yo. tApakSetranI pahoLAI yo. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 478 sUtrakAre tApa aMdhakAra kSetranI meru pAsenI pahoLAIne sarvAtyaMtara bAhA ane lavaNa samudra pAsenI pahoLAIne sarva bAhA bAhA kahI che. A baMne prakAranI pahoLAI anavasthita-anizcita che. dakSiNAyanamAM tApakSetranI pahoLAI ghaTe ane aMdhakAra kSetranI pahoLAI vadhe che. uttarAyaNamAM tApakSetranI pahoLAI vadhe che ane aMdhakAra kSetra ghaTe che. sUryadarzana viSayaka loka pratIti :|53 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve sUriyA uggamaNamuhuttaMsi dUre ya mUle ya dIsaMti, majjhaMtiya-muhuttaMsi mUle ya dUre ya dIsaMti, atthamaNamuhuttaMsi dUre ya mUle ya dIsaMti? haMtA goyamA ! taM ceva jAvadIsaMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM sUryo udaya samaye zuM dUra hovA chatAM najIka dekhAya che? madhyAhna samaye najIka hovA chatAM zuM dUra dekhAya che? asta samaye dUra hovA chatAM zuM najIka dekhAya che? uttara- DA gautama ! ne sUryo 645ta zata na04-2 hepAya che. 54 jaMbaddIve NaM bhaMte ! dIve sUriyA uggamaNamuhattaMsi ya majhaMtiyamuhattaMsi ya asthamaNamuhuttaMsi ya savvattha samA uccatteNaM? haMtA goyamA / taM ceva jAva uccatteNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM sUryo udaya samaye, madhyAhna samaye ane asta samaye zuM eka sarakhI UMcAIe hoya che? uttara-hAgautama! jaMbUdvIpamAM sUryo udaya, madhyAhna ane asta samaye eka sarakhI UMcAIe hoya che. |55 jai NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve sUriyA uggamaNamuhattaMsi ya majjhaMtiyamuhattaMsi ya atthamaNamuhattaMsi ya savvattha samA uccatteNaM, kamhA NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve sUriyA uggamaNamuhuttaMsi dUre amUle yadIsaMti jAva atthamaNamuhuttaMsi dUre ya mUle ya dIsaMti? goyamA ! lesApaDighAeNaM uggamaNamuhuttaMsi dUre ya mUle ya dIsaMti, lesAhitAveNaM majjhaMtiyamuhuttaMsi mUle ya dUre ya dIsaMti, lesApaDighAeNaM asthamaNamuhattaMsi dUre ya mUle ya dIsaMti / evaM khalu goyamA ! taM ceva jAva dIsaMti / Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 480 | zrI jebUdIpa prajJapti sUtra bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jaMbudvIpamAM sUryo udaya samaye, madhyAhna samaye ane asta samaye jo eka sarakhI UMcAIe hoya to he bhagavan! sUrya udaya samaye dUra hovA chatAM najIka, madhyAhna samaye najIka hovA chatAM dUra ane asta samaye dUra hovA chatAM najIka kema dekhAya che? uttara- he gautama! udaya samaye sUrya dUra (47,ra3yo.) dUra hovAthI sUryanI vezyAno pratighAta thAya che. arthAta atidurInA kAraNe teno prakAza ahIM sudhI maMda-maMdatama pahoMce che. tethI te sukhapUrvaka joI zakAya che. tethI ja sUrya dUra hovA chatAM najIka dekhAya che. (lAge che.) madhyAhna samaye sUrya prAtaHkAlanI apekSAe najIka (800 co.) hoya che. tethI tenI lezyAno pratighAta thato nathI arthAt sUryanuM teja pracaMDa hoya che. tethI te durdarzanIya thaI jAya che ane tethI ja te najIka hovA chatAM dUra dekhAya che. asta samaye sUrya dUra (47,ra3yo.) dUra hovAthI sUryanI glezyAno pratighAta thAya che. arthAt atidUrInA kAraNe teno prakAza ahIM sudhI maMda-maMdatama pahoMce che. tethI te sukhapUrvaka joI zakAya che. tethI ja sUrya dUra hovA chatAM najIka dekhAya che. (lAge che.) A rIte he gautama ! sUrya tejanA pratighAta ane atitApanA kAraNe sUrya najIka ke dUra dekhAya che. lidvAra-1oll vivecana : prastuta sUtromAM "dUra najIkathI sUrya darzana loka pratIti dvAra" nAmanA dasamA dvAranuM varNana che. samapRthvI ane sUrya vacce Urdhva aMtara 800 co.nuM che. sUryodaya, sUryAsta ke madhyAhna koI paNa samaye A aMtara samAna ja hoya che paraMtu udaya-asta samaye pRthvI ane sUrya vacce tirachu aMtara vadhe che. te aMtara jaghanya 47,23 yo. hoya che ane madhyAhna samaye tirachu aMtara na hovAthI Urdhva aMtara 800 co. ja hoya che. A rIte udaya-asta samaye surya vadhu dUra ane madhyAhna samaye najIka hoya che paraMtu lezyAnA pratighAta ane atitApanA kAraNe viparIta pratIti thAya che. udaya asta samaye sUrya dUra chatAM najIka dekhAvavAnuM kAraNa - lesthAnA pratighAtanA kAraNe sUrya udaya asta samaye dUra hovA chatAM najIka pratIta thAya che. tenApaDiyApA-tezyAvADa - sUryamaMDanAta tejasaH, pratighAtena dUrataratvAdudgamanadezasya tadaprasaraNenetyarthaH udagamanamuhUrta dUre ca mUle ca dRzyate, lezyA pratighAte hi sukhadRzyatvena svabhAvena dUrastho'pi sUrya AsannapratItiM janayati - lezyA eTale sUryabiMbanuM teja. udaya asta samaye te dUra hovAthI tenuM teja-prakAza prasArita thayuM na hovAthI, teno tApa maMda hovAthI sUryane sUkhapUrvaka joI zakAya che tethI sUrya dUra hovA chatAM najIka hoya tevI pratIti thAya che. ahIM dUra = draSTasthApelA yA viSe je sthAnathI sUrya dekhAto hoya te sthAnanI apekSAe dUra ane mUtte = pratItyavekSA Asane dazya- dasthAna pratItinI apekSAe najIka, tema artha karavAmAM Avela che. Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 481] madhyAha samaye sUrya najIka chatAM dUra dekhAvAnuM kAraNa - lezyAnA abhitApanA kAraNe sUrya madhyAhna samaye najIka chatAM dUra pratIta thAya che. tenA pApa tevA batAvena-pratApe sarvatonA pratApenatyarthaH, mUle ca dUre ca dRzyate, madhyAhne hyAsannapi sUryastIvratejasA durdarzAtvena dUrapratIti nati lezyA eTale sUryamaMDaLa-sUryabiMbanuM teja. tejanA abhitApathI eTale pratApathI, madhyAhna sUrya kiraNo pracaMDa hovAthI, tIvra tejanA kAraNe mITa mAMDIne joI zakAto na hovAthI te najIka hovA chatAM dUra hoya tevI pratIti (bhAsa) thAya che. gamana kSetra saMbaMdhI atItAdi prazno - 56 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve sUriyA kiM tIyaM khettaM gacchaMti, paDuppaNNaM khettaM gacchaMti, aNAgayaM khettaM gacchaMti ? goyamA ! No tIyaM khettaM gacchaMti, paDuppaNNaM khettaM gacchaMti, No aNAgayaM khettaM gacchati / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbudvIpamAM sUryo zuM atIta kSetra upara cAle che, vartamAna kSetra upara cAle che ke anAgata kSetra upara cAle che? uttara- he gautama! suryo atIta kSetra para cAlatA nathI, vartamAna kSetra para cAle che, anAgata kSetra para cAlatA nathI. 57 taM bhaMte ! kiM puTuM gacchaMti ? apuTuM gacchaMti ? goyamA ! puTuM gacchaMti No apuTuM gacchaMti evaM jahA paNNavaNAe AhAra payaM tahA NeyavvaM jAva NiyamA chaddisiM / evaM obhAseMti, ujjoveMti, tati, pbhaaseNti| bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sUryo zuM gamana kSetrane sparzIne cAle che ke sparza karyA vinA cAle che? uttara- he gautama! sUryo gamana kSetrane sparzIne cAle che paraMtu sparza karyA vinA cAlatA nathI. vagere praznottara prajJApanA sUtranA AhAra pada(aThThAvIsamA pada) pramANe jANavA. vAvaniyamA cha dizAmAM sparzIne cAle che. A ja pramANe suryo gamana kSetrane alpaprakAzita kare che. vizeSa prakAzita kare che, AtApita kare che, vizeSa AtApita prakAzita kare che. lldvAra-11/l. |58 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve sUriyANaM kiM tIe khette kiriyA kajjai ? paDuppaNNe khitte kiriyA kajjai ? aNAgae khette kiriyA kajjai ? Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrI jebUdIpa prApti sUtra goyamA ! No tIe khette kiriyA kajjai, paDuppaNNe khette kiriyA kajjai, No aNAgae khete kiriyA kajjai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM sUryo dvArA avabhAsanAdi kriyA zuM atIta kSetramAM karAya che, vartamAna kSetramAM karAya che ke anAgata kSetramAM karAya che? uttara- he gautama! sUryo dvArA avabhAsanAdi kriyA atIta kSetramAM karAtI nathI, vartamAna kSetramAM karAya che; anAgata kSetramAM karAtI nathI. 59 sA bhaMte ! kiM puTThA kajjai, apuTThA kajjai ? goyamA! puTThA kajjai No apuTThA kajjai / evaM jAva NiyamA chaddisi / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zuM sUryo dvArA te ja kSetrano sparza karIne avabhAsanAdi kriyA karAya che ke sparza karyA vinA karAya che? uttara- he gautama! te kSetrano sparza karIne avabhAsanAdi kriyA karAya che, kSetrano sparza karyA vinA avabhAsanAdi kriyA karAtI nathI thAvata cha dizAmAM avabhAsanAdi kriyA karAya che, tyAM sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM. dvAra-1rI vivecana : prastuta sutromAM "gamana kSetra saMbaMdhI atItAdi prazna dvAra" nAmanA agiyAramAM dvAranuM tathA "gamana kSetra saMbaMdhI kriyAdi prazna dvAra" nAmanA bAramAM dvAranuM varNana che. prastutamAM kSetra zabdathI sUrya prakAzathI vyApta kSetra prakAzita AkAza vibhAganuM grahaNa karavAmAM Ave che. kSetra to anAdi anaMta che, tethI temAM atItAdi vyavahAra saMbhave nahIM paraMtu ahIM "sUrya prakAzathI vyApta kSetranuM tevA vizeSaNa sAthe grahaNa karavAthI atItAdi vyavahAra saMbhave che. rUda ya zavaMtu sUrya svatenI vyAkhyoti totramuDyA vRtti. sUrya vartamAna tApakSetra, gamana kSetra para cAle che. ahIM, te kSetrane sparza karIne cAle, sparza karyA vinA cAle vagere varNana; prajJApanA sUtranA AhAra pada pramANe jANavAnuM kathana che. te A pramANe che- (puko gAmatarajumadaDamAliviyANaputhvI 1 kirSi nAva vinA charli ) (1) spaSTa-sUrya gamana kSetrane sparza karIne (2) avagADha -avagAhita karIne (3) anaMtarAvagADha-kSetrane vyavadhAna rahita avagAhita karIne (4) aNu, bAdara baMne prakAranA kSetrane (sarvAtyaMtara maMDaLa apekSAe aNu, sarva bAhya maMDaLa apekSAe bAdara) (5) Udhvadi-sUryamaMDaLa-biMbanI 2 yojana pramANa UMcAInI apekSAe Urdhva, tiryaka, adho dizAne (6) Adi, madhyAdi-18 muhUrtAdi divasanA Adi, madhya, aMta bhAgane, (7) svaviSaya-sva ucita kSetrane (8) AnupUrvI anukramathI gamanakSetrane (9) cha dizA-niyamA cha dizAne avabhAsita prakAzita kare che. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta vakSaskAra [ 483] prastutamAM sUrya saMbaMdhI pAMca kriyA darzAvI che- (1) jachati - gamana kare che (ra) mAtisavAla : kuvo tayata, yathA yUnatameva dazyate I ati sthULa vastu dekhAya tevo Acho prakAza (3) kannorveti-3ota to-bhUza pravAsayataH yathA zUnameva dazyate ujAsa. skUla vastune sArI rIte joI zakAya tevo prakAza (4) tati tApayata:-apanauta zata purata:, yathA sUkA vipattiwA idazyate tathA gujarAta: potAnA tApathI ThaMDIne dUra kare tevo tathA kIDI vagere sUkSma vastu joI zakAya tevo prakAza. (5) pati -mAvata: tivApayo virovatopanotarIta hato, yathA jUnatara daratha prabhAsita, atitApathI vizeSa prakAre zItane-ThaMDIne dUra kare tevo tathA ati sUkSma vastu joI zakAya tevo prakAza. UrdhAdi dizAmAM sUrya prakAza pramANa : jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve sUriyA kevaiyaM khettaM uDThaM tavayaMti, ahe tiriyaM ca? goyamA ! egaM joyaNasayaM uDDhaM tavayaMti, aTThArasa joyaNasayAiM ahe tavayaMti, sIyAlIsaM joyaNasahassAiM doNNi ya tevaDhe joyaNasae egavIsaM ca saTThibhAe joyaNassa tiriyaM tavayaMti / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM bane sUryo Urdhva, adho, tirachI dizAmAM keTalA kSetrane tapta kare che, tejathI vyApta kare che. uttara- he gautama! UrdhvabhAgamAM 100 yojana kSetrane, adhobhAgamAM 1,800 yojanakSetrane ane tiryam bhAgamAM sUDatALIsa hajAra, baso tresaTha yojana ane ekavIsa sAThAMsa (47, ra3 4 yo.) yojananA kSetrane potAnA tejathI tapAve che-vyApta kare che. vivecana : prastuta sUtramAM "Udhvadi dizAmAM sUrya prakAza pramANa dvAra" nAmanA teramAM kAranuM varNana che. Urdhva dizAmAM sUrya prakAza - baMne sUryano prakAza UMce 100 yojana sudhI pahoMce che. teo potAnA vimAnathI UMce teTalA kSetrane tapAve che-prakAzita kare che. adho dizAmAM sUrya prakAza - baMne sUryothI 800 yojana nIce samapRthvI tala che ane tyAMthI 1,000 yojanA nIcANamAM salilAvatI ane vaprA nAmanI pazcima mahAvidehakSetranI covIsanI ane paccIsamI vijaya sudhI sUryano prakAza prasare che. mATe 800+ 1,000 = 1,800 adhokSetrane tapAve che. tirachI dizAmAM sUrya prakAza - tirya dizAmAM 47,27 phu yojanA kSetrane prakAzita kare che. A kathana daSTipathanI apekSAe che tathA sUrya sarvAtyaMtara maMDaLa upara hoya te apekSAthI che. sUrya sarva bAhya maMDaLa upara hoya tyAre 31, 831 phu yojana sudhI teno prakAza phelAya che. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 484 ] zrI jadIpa prajJapti sUtra jyotiSka deva UpapatrakAdi : Indra virahAdi :|61 aMto NaM bhaMte ! mANusuttarassa pavvayassa je caMdimasUriya-gahagaNa-Nakkhakta tArArUvA, te NaM bhaMte ! devA kiM uDDovavaNNagA kappovavaNNagA vimANovavaNNagA cArovavaNNagA cAraTTiIyA gairaiyA, gaisamAvaNNagA? goyamA ! aMto NaM mANusuttarassa pavvayassa je caMdimasUriya jAva tArArUve teNaM devA No uDDovavaNNagA No kappovavaNNagA, vimANovavaNNagA, cArovavaNNagA, No cAraTThiiyA, gairaiyA gaisamAvaNNagA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! mAnuSottara parvatanA aMtarvartI eTale ke aDhIdvIpagata caMdra, surya, grahagaNa, nakSatra ane tArA rUpa je jyotiSka devo che, teo zuM (1) Urvopapatraka-caiveyaka ane anuttara vimAnamAM utpanna thayelA kahevAya che? (2) teo zuM kalpopapatraka- saudharmAdi 12 devalokamAM utpanna thayelA kahevAya che? (3) teo zuM vimAnopapannaka- jyotiSka devo saMbaMdhita vimAnomAM utpanna thayelA kahevAya che? (4) teo zuM cAropapatraka-maMDalAkAra gatithI paribhramaNa karanArA jyotiSka devo kahevAya che? (5) teo zuM cAra sthitika-maMDalAkAra gatithI paribhramaNanA abhAvavALA jyotiSka devo kahevAya che? (6) teo zuM gatiratika gatimAM prItivALA kahevAya che ke (7) gati samApannaka- niraMtara gati karanArA kahevAya che? uttara- he gautama ! mAnuSottara parvata aMtarvartI aDhIdvIpagata caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArA rUpa jyotiSka devo Urdhvapapannaka nathI, kalpopanaka nathI, vimAnotpannaka che, cAropapannaka che, cAra sthitika nathI, gatiratika che, gati samApaka che. 62 uDDImuhakalaMbuyA-pupphasaMThANasaMThiehiM joyaNasAhassiehiM tAvakhettehiM, sAhassiyAhiM veuvviyAhiM bAhirAhiM parisAhi, mahayAhaya- NaTTagIyavAiyataMtItalatAla-tuDiya-ghaNa-muiMga-paDuppavAiraya-raveNaM divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANA mahayA ukkiTTha-sIhaNAya-bolakala-kalaraveNaM acchaM pavvayarAyaM payAhiNAvatta maNDalacAraM meruM aNupariyati / bhAvArtha :- A jyotiSka devo UrdhvamukhI kadaMba puSpanA AkAre sthita hajAro yojananA tApa kSetrane prakAzita karatAM aneka hajAro vaikriya rUpa dhAraNa karanArI bAhaya parISadathI (nATakAdi karanArA nokara jevA devonA samUhathI) parivRtta thaInATaka, gItanA tAla sAthe taMtI, tAla, truTita, ghana, mRdaMgAdi vAjiMtranA madhura dhvani vagere dvArA divya bhogone bhogavatA; moTA, utkRSTa siMhanAda karatA; kalarava karatAM, nirmaLaujjavaLa evA parvatarAja-merunI pradakSiNAvarta maMDalagatie (meru jamaNIbAju ja rahe tevI vartuLAkAra gatie) pradakSiNA karatA rahe che. Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 63 tesi NaM bhaMte ! devANaM jAhe iMde cue bhavai, se kahamiyANiM pakareMti ? goyamA ! tAhe cattAri paMca vA sAmANiyA devA taM ThANaM uvasaMpajjittA NaM viharaMti, jAva tattha aNNe iMde uvavaNNe bhavai / 485 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jyAre te jyotiSThadevonA indra maraNapAme tyAre indravirahakALamAM te devo zuM kare che ? arthAt kevI rIte kAma calAve che ? uttara- he gautama ! jyAM sudhI bIjA indra utpanna na thAya, tyAM sudhI cAra-pAMca sAmAnikadevo maLIne indrasthAnanuM paripAlana, kArya saMcAlana kare che. 64 iMdaTThANe NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM uvavAeNaM virahie ? goyamA ! jahaNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM chammAse uvavAeNaM virahie / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! navA indranI utpatti vinA indranuM sthAna keTalo samaya khAlI rahe ? uttara- he gautama ! te sthAna ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre cha mahinA sudhI indrotpatti vinA rahe che. ||dvaa2-14|| aDhIdvIpa bAhyavartI jyotiSI : 65 bahiyA NaM bhaMte! mANusuttarassa pavvayassa je caMdima jAva tArArUvA taM ceva NeyavvaM, NANattaM- vimANovavaNNagA, jo cArovavaNNagA, cAraThiIyA No gairaiyA No gaisamAvaNNagA / pakkiTTaga-saMThANasaMThiehiM joyaNasayasAhassiehiM tAvakhittehiM, sayasAhassiyAhiM veuvviyAhiM bAhirAhiM parisAhiM mahayAhaya- NaTTagIyavAiya jAva bhuMjamANA suhalesA maMdalesA maMdAtavalesA cittaMtaralesA aNNoNNasamogADhAhiM lesAhiM kUDAviva ThANaThiyA savvao samaMtA te paese obhAsaMti ujjorveti pabhArseti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! mAnuSottaraparvatanI bahAranA caMdrathI tArA paryaMtanA jyotiSka devo Urvopapannaka che vagere prazno pUrvavat pUchavA. te sarvanuM uttararUpa varNana paNa pUrvAnurUpa jANavuM. temAM vizeSatA e che ke-- te vimAnotpanna che paraMtu cAropapanna nathI. te cArasthitika che, gatiratika ane gatisamApanna nathI. pAkI IMTanA AkAravALA lAkho yojana vistRNa tApakSetra yukta, aneka prakAranA vikurvita rUpa dhAraNa karavAmAM samartha, lAkho bAhya pariSadanA devo sAthe te jyotiSmadeva nATaya gIta vagere divya bhoga Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 zrI jebUdIpa prajJapti sUtra bhogavavAmAM anurata, sukhadAyI teja yukta, maMda teja yukta ane maMda tApa ane teja yukta, A rIte mizrita lezyAtApa yukta che. caMdra, sUryano prakAza parasparAvagADha che. te parvatanA zikharonI jema potapotAnA sthAnamAM sthita, badhI bAjuthI potAnI najIka rahelA pradezone prakAzita kare che, udyotita kare che, prabhAsita kare che. 66 tesi NaM bhaMte ! devANaM jAhe iMde cue se kahamiyANiM pakareMti / ___ goyamA ! tAhe cattAri paMca vA sAmANiyA devA taM ThANaM uvasaMpajjittA NaM viharaMti, jAva tattha aNNe iMde uvavaNNe bhavai / iMdaTThANe NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM uvavAeNaM virahie ? goyamA ! jahaNNeNaM ekkaM samaya, ukkoseNaM chammAsA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jyAre mAnuSottara parvatanA bahirvartI A jyotiSkadevonA indra cyavI (mRtyu pAmI) jAya tyAre teo kevI rIte kAma kare che? uttara- he gautama ! jyAM sudhI navA indra utpanna na thAya, tyAM sudhI cAra-pAMca sAmAnikadeva maLIne te indrasthAnanuM paripAlana kare che, tyAMnuM kAryasaMcAlana kare che. prazna- he bhagavan! indrasthAna keTalA samaya sudhI indrotpattithI virahita rahe che? uttara- he gautama ! te indra sthAna ochAmAM ochA eka samaya ane vadhAremAM vadhAre cha mahinA sudhI indra vinAnuM rahe che. dvAra-15 vivecana : prastuta sUtromAM aDhIdvIpanI bahAra rahelA jyotiSka devonuM svarUpa varNana che. teo sthira che, gatizIla nathI. jyotiSka devo UrdhvapapanakAdi - Urdhvapapanaka|kalpopanaka vimAno55nakacAro55nakI cAra sthitika| gatiratika| gati 9 raiveyaka, |12 devaloka | jyotiSka devo| cAra = gati cAra = gatinA gatinI samApanakaanuttaravAsI karanArA | abhAvavALA|prItivALA|niraMtara gati karanAra aDhIdvIpagata jyotika nathI | nathI | che | che | nathI | che | davo Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 487. nathI nathI | che | nathI | che nathI nathI aDhIdvIpa bahAranA jyotiSka devo *ooooooooo! oooooo0 0000000 0 0 0 0 0 0 0 | aDhIlIpanI bahAra caMdra-sUrya vyavasthA - mAnuSotara parvatathI bahAranA dvIpa samudromAM sUryathI sUrya ane caMdrathI caMdranuM aMtara sAdhika eka lAkha yojana pramANa che. aDhIdvIpanI bahAra caMdra-sUrya sUryo caMdrAntarita ane caMdro sUryAntarita che arthAt be sUrya vacce eka caMdra ane be caMdro vacce eka sUrya che. caMdra-sUrya vacce 50,000-50,000 yojananuM aMtara hoya che. caMdra-sUrya pratyekano prakAza eka lAkha yojana vistAravALo che. sUcI zreNI vaDe vyavasthita caMdra-sUryonuM aMtara 50,000 yojana che, tethI caMdra ane sUrya baMneno prakAza mizrita che. A jyotiSka devonA vimAnonuM prakAza kSetra pAkI ITa jevA laMbacorasa AkAravALuM che. te tApakSetranI laMbAI aneka lAkha yojananI ane pahoLAI 1 lAkha yojananI che. | prastuta sUtramAM sUtrakAre jyotiSThadevonA prakAza mATe keTalAka vizeSaNa ApyA che. (1) suhalesA- sukhalezyAH, etacca vizeSaNaM caMdrANa prati, tena te nAtizIta tejasa: manuSyaloke ja zItaoliAnI ja nAta zItamaya | manuSyaloka-aDhIdvIpamAM caMdrano prakAza zItakALamAM ekAMta zIta hoya che, tevo atizIta hoto nathI. (2) maMdalesA-mandalezyA, etacca sUryAnprati, tena te nAtyuSNa tejasaH manuSyaloke iva nidAgha samaye nAnA 3Uramaya ! A vizeSaNa sUrya prakAza mATe che. manuSya lokamAM sUrya prakAza garamInA samayamAM ekAMte uSNa hoya che, tevo ati uSNa prakAza hoto nathI. (3) maMdAtava lesA- maMdAtapalezyA-maMdA-nAtyuSNasvabhAvA AtaparupAlezyA razmisaMghAto / lezyA-kiraNa samUha ati uSNa hoto nathI. maMda tAparUpa hoya che. (4) viAMtara - citravicitra prakAza trimAra tairavI, bhAvArthazvAsa trimanA sUryA vAritvAn vijoyA vandramAM zItarivAr sUryALAmupAzmivAn ! sUrya caMdrathI, caMdra sUryathI aMtarita hovAthI, caMdrano zIta prakAza ane sUryano uSNa prakAza A baMne prakAza mizrita thavAthI te prakAzane citra-vicitra prakAza kahyo che. (5) aooiUsinorAhiM taikSahiM- agocalanA vASi-parasparaM sannimittejitA baMneno prakAza paraspara maLelo hovAthI anyonyAvagADha prakAza hoya che. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 ] zrI jabUdIpa prajJapti sUtra kUDAviva ThANaThiyA-kUTAnIva-parvatoparivyavasthitazikharANIva sthAnasthitA:- sadaivaikatra sthAne zivAjA kuTa-parvatanI upara rahelA zikharanI jema eka ja sthAnamAM A prakAza ane caMdra-sUryasthita rahe caMdramaMDalanI saMkhyA :67 kai NaM bhaMte ! caMdamaMDalA paNNattA ? goyamA ! paNNassa caMdamaMDalA paUttA bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caMdramaMDala keTalA che? uttara- he gautama ! caMdramaMDala paMdara che. 68 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyaM khettaM ogAhittA kevaiyA caMdamaMDalA paNNattA? goyamA ! jaMbuddIve dIve asIyaM joyaNasayaM ogAhittA paMca caMdamaMDalA paUchad I bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jaMbudvIpamAM keTalA kSetranuM avagAhana karIne (arthAtu keTalA kSetramAM) keTalA caMdramaMDala che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpamAM 180 yojana kSetranuM avagAhana karIne pAMca caMdramaMDala che. 69 lavaNe NaM bhaMte pucchA ? goyamA ! lavaNe NaM samudde tiNNi tIse joyaNasae ogAhittA, ettha NaM dasa caMdamaMDalA paNNattA / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve lavaNe ya samudde paNNarasa caMdamaMDalA bhavaMtItimakkhAyaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! lavaNasamudranA keTalA kSetramAM keTalA caMdramaMDala che? uttara- he gautama ! lavaNasamudranA 330 yojana kSetramAM dasa caMdramaMDala che. A pramANe jaMbudvIpa tathA lavaNasamudranA sarve maLIne 15 caMdramaMDala che. vivecana : prastuta sUtramAM 'caMdramaMDaLa saMkhyA dvAra' nAmanA prathama dvAranuM varNana che. samapRthvIthI 880 yojana UMce sAmasAmI dizAmAM rahI, jaMbudvIpanA baMne caMdro merune pradakSiNA kare che. caMdranI paribhramaNa gati sUrya karatAM maMda che, tethI tenA maMDaLa dUra-dUra che. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 489 | je na caMdra maMDala caMdra maMDaLa - caMdranA merunI pradakSiNAnA niyata mArgane caMdramaMDaLa kahe che. caMdra maMDaLa saMkhyA :- kula caMdra maMDaLa 15 che. temAMthI pAMca caMdramaMDaLa jaMbudvIpa upara che ane daza caMdramaMDaLa lavaNa samudra upara che. caMdra prarUpaNAnA sAta dvAra - vRttikAre sUtragata caMdra prarUpaNAnuM sAta dvAra dvArA nirUpaNa karyuM che. te sAta dvArA A pramANe che- (1) caMdra maMDala saMkhyA dvAra (2) caMdra maMDaLa cAra kSetra dvAra (3) pratyeka maMDaLa aMtara dvAra (4) caMdramaMDaLa-biMbAyAma dvAra, (5) meruthI maMDaLa aMtara dvAra (6) caMdra maMDaLa AyAmAdi (7) muhUrta gati dvArA caMdramaMDala cAra kSetra : 70 savvabbhaMtarAo NaM bhaMte ! caMdamaMDalAo NaM kevaie abAhAe savvabAhirae caMdamaMDale paNNatte? goyamA ! paMcadasuttare joyaNasae abAhAe savvabAhirae caMdamaMDale paUAre | bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sarvAtyaMtara caMdramaMDalathI sarvabAhya caMdramaMDala abAdhitarUpe keTaluM dUra che? uttara- he gautama! sarvAtyaMtara caMdramaMDalathI sarvabAhya caMdramaMDala abAdhitarUpe pa10 yojana dUra che. vivecana : prastuta sUtramAM caMdramaMDaLa cAra kSetra dvAra" nAmanA bIjA dvAranuM varNana che. caMdra maMDaLa cAra kSetra - caMdranA bhramaNa kSetrane, caMdranA cAra-cAlavAnA kSetrane athavA caMdranA sarvAtyaMtara maMDaLathI sarva bAhya maMDaLa vaccenA kSetranA cakravAla vikhaMbhane caMdramaMDaLa cAra kSetra kahe che. candra sarvAtyaMtara maMDaLa - jaMbUdvIpa upara meru taraphanA caMdranA sauthI prathama maMDaLane caMdranuM sarvAtyaMtara maMDaLa kahe che. candra sarva bAla maMDaLa - lavaNasamudra upara lavaNa zikhA taraphanA sauthI chellA-paMdaramAM maMDaLane candranuM sarva bAhya maMDaLa kahe che. prathama maMDaLa ane aMtima maMDaLa vacce 510 phU yojanAnuM aMtara che. caMdra maMDaLa cAra kSetranI gaNanA vidhiH- pratyeka caMdra maMDaLa | yojanAMza pramANa pahoLuM che. tevA 15 maMDaLa che eTale 15 x yojanAMza = 13 meM yojana pramANa maMDaLonuM kSetra prApta thAya che. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 | zrI jabUdIpa prajJapti sUtra 15 caMdra maMDaLanI vacce 14 AMtarA che. pratyeka caMdramaMDaLa vacce 35 , OM yojanAnuM aMtara che. (3pa yojana pUrA, 36mAM yojananA bhAga karIe to temAMthI 30 bhAga arthAt 30 ekasaThIyA bhAga ane 31mAM ekasaThIyA bhAganA 7 bhAga karIe to temAMthI 4 sAtIyA bhAga) 14 x 35 pheM= 497 . yojana AMtarAonA thAya che. maMDaLonuM kSetra 13 hai yo. + 14 AMtarAnuM kSetra 497 = 510 yojananuM maMDaLa cAra kSetra jANavuM. tenI aMka sthApanA. caMdramaMDalo vaccenuM aMtara :71 caMdamaMDalassa NaM bhaMte! caMdamaMDalassa kevaiyAe abAhAe aMtare paNNatte? goyamA ! paNatIsaM-paNatIsaM joyaNAI, tIsaM ca egasaTThibhAe joyaNassa, e gasaTThibhAgaM ca sattahA chettA cattAri cuNNiyAbhAe, caMdamaMDalassa- caMdamaMDalassa abAhAe aMtare paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! eka caMdramaMDala ane bIjA caMdramaMDala vacce keTaluM aMtara che? uttara- he gautama ! eka caMdra maMDalathI bIjA caMdramaMDala vacce svAbhAvika aMtara pAMtrIsa yojana purA ane eka yojananA ekasaTha bhAga karIe tevA trIsa bhAga tathA eka ekasaThIyA bhAganA sAta cUrNikA bhAga karIe tevA cAra cUrNikA bhAga (3pa kaiMyojana) pramANa che. vivecana : prastuta sUtramAM caMdra maMDaLa abAdhA aMtara dvAra' nAmanA trIjA dvAranuM varNana che. abAdhA = bAdhA rahita eTale svAbhAvika aMtarane abAdhA aMtara kahevAya che. pratyeka caMdra maMDaLa vacce 35 yojana, 30 ekasaThIyA bhAga ane 4 pratibhAga-cUrNikA bhAga (35 ,DaeN yojana) pramANa kSetranuM aMtara che. caMdra maMDaLa vaccenA aMtaranI gaNanA vidhi - caMdramaMDaLanA cAra kSetramAMthI, 15 maMDaLanA kula maMDaLa kSetrane bAda karavAthI kula AMtarAnuM kSetra prApta thAya che, tene 14 AMtarAnA kSetramAM vibhakta karavA 14 thI bhAgatA je saMkhyA prApta thAya, teTaluM aMtara pratyeka maMDaLa vaccenuM jANavuM. have A aMtara kSetranuM pramANa kADhavA tenA ekasaThIyA bhAga karavA 61 thI guNavAmAM Ave che. - 510iMka yojananuM cAra kSetra che. 510 cAra kSetra 4 (ekasaThIyA bhAga karavA) 61 = 31,110 + 48 (cAra kSetranA 48 ekasaThIyA bhAga) = 31,158 yojanAMza cAra kSetranA thAya che. cAra kSetramAMthI maMDaLa kSetra bAda karatA aMtara kSetra prApta thAya che. tethI 31,158-840 = 30,318 yojanAMzanuM kula aMtara kSetra prApta thAya che. tene caMdra maMDaLanA 14 aMtaramAM vibhakta karatA 30,318 + 14 = 2,15ayojanAMzanuM AMtaruM pratyeka maMDaLanuM prApta thAya che. temAM kaeNpratibhAga kahevAze ane 2,15 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 491] yojanAMza(ekasaThIyA bhAga)nA yojana karavA 1thI bhAgatA 215 + 1 = 35 36 yojanAnuM eka maMDaLathI bIjA maMDaLa vaccenuM aMtara prApta thAya che. caMdra vimAnanI laMbAI pahoLAI :|72 caMdamaMDale NaM bhaMte ! kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? goyamA ! chappaNNaM egasaTThibhAe joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM, aTThAvIsaM ca egasaTThibhAe joyaNassa bAhalleNaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caMdramaMDalanI arthAt caMdra vimAnanI laMbAI pahoLAI, paridhi ane UMcAI keTalI hoya che? uttara- he gautama! caMdramaMDalanI laMbAI, pahoLAI eka yojanAnA ekasaThIyA chappana bhAga (56 yojana) che, paridhi tenAthI sAdhika traNaguNI arthAt be yojana ane eka yojanAnA ekasaThIyA paMcAvana bhAga (2 5 yojana)nI che ane vimAnanI jADAI eTale UMcAI aThThAvIsa ekasaThAMsa(44) yojananI che. vivecana : prastuta sUtramAM caMdra biMbAyAma vikhaMbha dvAra' nAmanA pAMcamAM kAranuM varNana che. biMba eTale vimAna. caMdrabiMba caMdravimAna. sUtrakAre vevamaMDale zabdano prayoga karyo che. caMdravimAna pada yojanAMza lAMbu pahoLuM che. A caMdra vimAna merune pradakSiNA phare che tethI pratyeka caMdramaMDaLa mArga 56 yojanAMza lAMbopahoLo che. caMdra vimAna laMbAI-pahoLAI - caMdra vimAna | yojanAMza lAMbu-pahoLuM che. eka yojananA 61 bhAgamAMthI pada bhAga-aMza pramANa che. caMdra vimAna paridhi - vartuLAkAra vastunI paridhi sAdhika traNa guNI hoya che. tethI tenI paridhi 2 | yojana pramANa che. caMdra vimAna jADAI athavA UMcAI :- jyotiSka devonA vimAnonI UMcAI tenI laMbAI-pahoLAI karatAM ardhI hoya che. tadanusAra caMdra vimAna pheka yojana UMcuM che. caMdra maMDaLo ane meruparvata vacce aMtara :|73 jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe savvabbhaMtare caMdamaMDale paNNatte ? Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 482 zrI jabUdIpa prajJapti sUtra goyamA ! coyAlIsaM joyaNasahassAI aTTha ya vIse joyaNasae abAhAe savvabbhaMtare caMdamaMDale paNNatte / / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbudvIpamAM meruparvatathI sarvAtyaMtara caMdramaMDala svAbhAvika rIte keTaluM dUra Doya che ? uttara- he gautama! jaMbUdvIpamAM meruparvatathI sarvAtyaMtara caMdramaMDala 44,820 (TUMmALIsa hajAra, AThaso vIsa) yojana dUra hoya che. 74 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe abbhaMtarANaMtare caMdamaMDale paNNatte ? goyamA ! coyAlIsaM joyaNasahassAiM aTTha ya chappaNe joyaNasae paNavIsaMca egasaTThibhAe joyaNassa egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA cattAri cuNNiyAbhAe abAhAe abbhaMtarANaMtare caMdamaMDale paNNatte / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! *mUdvIpamA, bheruparvatathI bIhu~mAbhyaMtara yaMdrabhAsa jhuMdara hoya cha ? uttara- he gautama! jaMbUdvIpamAM, meruparvatathI bIjuM AtyaMtara caMdramaMDala cuMmAlIsa hajAra, AThaso chappana yojana, eka yojananA paccIsa ekasaThIyA bhAga ane cAra sAtiyA bhAga pramANa (44,856 4) yo42 Doya che. 75 jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa kevaie abAhAe abbhaMtaratacce maNDale paNNatte ? goyamA ! coyAlIsaM joyaNasahassAI aTTha ya bANaue joyaNasae egAvaNNaM ca egasaTThibhAe, joyaNassa egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA egaM cuNNiyAbhAgaM abAhAe abbhaMtaratacce maNDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jambudvIpamAM meruparvatathI trIjuM AtyaMtara caMdramaMDala keTaluM dUra hoya che? uttara- he gautama! jaMbudvIpamAM meruparvatathI trIjuM AtyaMtara caMdramaMDala cuMmALIsa hajAra, AThaso bANuM yojana ane ekAvana ekasaThIyA bhAga tathA 1 sAtIyA pratibhAga 44,892 che, ke yojana pramANa dUra Doya che. |76 evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe caMde tayANaMtarAo maNDalAo tayANaMtaraM maNDalaM saMkamamANe-saMkamamANe chattIsaM-chattIsaM joyaNAI Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 483 | paNavIsaM ca egasaTThibhAe, joyaNassa egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA cattAri cuNNiyAbhAe, egamege maNDale abAhAe buDhi abhivaDDemANe-abhivaDDemANe savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte, A kramathI sarvAtyaMtara maMDaLathI bahAra nIkaLato caMdra pachI pachInA maMDaLo para saMkramaNa karato, pratyeka maMDaLe 36 25,yojana (36 yojana ane eka yojananA 25 ekasaThIyA bhAga tathA 4 sAtIyA pratibhAga)nI vRddhi karato sarva bAhya maMDaLa para pahoMce che. |77 jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa kevaie abAhAe savvabAhire caMdamaMDale paNNatte ? paNayAlIsaMjoyaNasahassAI tiNNi yatIse joyaNasae abAhAe savvabAhirae caMdamaMDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM meruparvatathI sarvabAhya caMdramaMDala keTaluM dUra hoya che? uttara- he gautama! jaMbUdvIpamAM meruparvatathI sarvabAhya caMdramaMDala 45,330(pistALIsa hajAra, traNaso trIsa) yojana dUra hoya che. |78 jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyaM abAhAe bAhirANaMtare caMdamaMDale paNNatte ? goyamA ! paNayAlIsaM joyaNasahassAI doNNi ya teNaue joyaNasae paNatIsaM ca egasaTThibhAe, joyaNassa egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA tiNNi cuNNiyAbhAe abAhAe bAhirANaMtare caMdamaMDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM meruparvatathI bAhyAvaMtara eTale bIjuM bAhya caMdramaMDala keTaluM dUra hoya che? uttara- he gautama! jaMbudvIpamAM meruparvatathI bIjuM bAhya caMdramaMDala pistALIsa hajAra, baso trANuM yojana ane pAMtrIsa ekasaThAMza (45,29 3) yojana pramANa dUra hoya che. 79 jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyaM abAhAe bAhiratacce caMdamaMDale paNNatte ? goyamA ! paNayAlIsaM joyaNasahassAI doNNi ya sattAvaNNe joyaNasae Nava ya egasaTThibhAe, joyaNassa egasaTThibhAgaM ca sattahA Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 494] zrI jaMbUDhIpa prajJapti sUtra chettA cha cuNNiyAbhAe abAhAe bAhiratacce caMdamaMDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpamAM meruparvatathI trIjuM bAhya caMdramaMDala keTaluM dUra hoya che? uttara- he gautama ! jaMbudvIpamAM meruparvatathI trIjuM bAhya caMdramaMDala pistALIsa hajAra, baso sattAvana yojanA ane eka yojananA ekasaThIyA nava bhAga tathA sAtIyA cha pratibhAga(45,, kuM) yojana pramANa dUra hoya che. 80 evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe caMde tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe chattIsaM-chattIsaM joyaNAiM paNavIsaM ca egasadvibhAe joyaNassa egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA cattAri cuNNiyAbhAe egamege maNDale abAhAe vuDhei NivvaDDemANe-NivvaDDemANe savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra varak | bhAvArtha :- A rIte A kramathI aMtima maMDaLathI aMdara praveza karato, eka maMDalathI bIjA maMDalamAM saMkramaNa karato, caMdra pratyeka maMDaLe chatrIsa yojana pUrA ane eka yojanAnA paccIsa ekasaThIyA bhAga tathA eka ekasaThIyA bhAganA sAtIyA cAra pratibhAga (365, OM yojana) pramANa aMtarane ghaTADato-ghaTADato sarvAtyaMtara maMDala para pahoMce che. vivecana : prastuta sUtromAM "meru maMDaLa abAdhA aMtara dvAra" nAmanA pAMcamAM dvAranuM kathana che. meruparvata ane caMdra maMDaLanI vaccenA aMtaranuM kathana che. meru ane sabhyatara maMDaLa vaccenA aMtaranI gaNanA vidhiH- caMdranuM sarvAtyaMtara maMDaLa jaMbUdvIpanI sImAM(paridhi)thI 180 yojana aMdara che. meruthI jaMbUdvIpa sImA paryata 45,000 yojana che, temAMthI 180 bAda karatAM (45,000-180) 44,820 yojana dUra caMdranuM paheluM maMDaLa che. meru ane sarva bAla maMDaLa vaccenA aMtaranI gaNanA vidhiH- caMdranuM sarva bAhya aMtima 15muM maMDaLa lavaNa samudramAM 330 yojana dUra che. tethI meruthI jaMbUdvIpa sImAnA 45,000+ 330 lavaNa samudragata caMdra cAra kSetranA = 45,33) yojananuM aMtara merunI baMne bAjue meru ane caMdra vacce hoya che. meruthI caMdramaMDaLa aMtara hAni-vRddhi dhavAMka - sarvAtyaMtara maMDaLathI caMdra sarva bAhya maMDaLa tarapha jAya tyAre pratyeka maMDaLe 36 OM yojananI dUrI vadhe che. yathA- eka maMDaLathI bIjA maMDaLa vaccenuM 3pa yojananuM aMtara + 5ka yojanAMza maMDaLa mArganI pahoLAI = 36 pheMyojana pramANanI dUrI vadhe che. sarva bAhya maMDaLathI caMdra sarvAtyaMtara maMDaLa tarapha Ave tyAre pratyeka maMDaLe meruthI 36 25 pheMyojananI dUrI ghaTe che. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 495 yaMdra-maMDalonI cils, uatals, paridhi :81 savvabhaMtare NaM bhaMte ! caMdamaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte? goyamA ! NavaNauiM joyaNasahassAiM chaccacattAle joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAiM paNNarassa joyaNasahassAI auNANauiM ca joyaNAI kiMcivisesAhie parikkheveNaM paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sarvAtyaMtara caMdramaMDalanI laMbAI, pahoLAI tathA paridhi keTalI hoya che? uttara- he gautama ! sarvAtyaMtara caMdramaMDalanI laMbAI-pahoLAI navvANuM hajAra chaso cALIsa (99,640) yojana ane tenI paridhi sAdhika traNa lAkha paMdara hajAra nevyAsI (3,15,089) yojananI Doya che. 82 abbhaMtarANaMtare NaM bhaMte! caMdamaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkhe- veNaM paNNatte / goyamA ! NavaNauI joyaNasahassAiM satta ya bArasuttare joyaNasae egAvaNNaM ca egasaTThibhAge joyaNassa, egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA egaM cuNNiyAbhAgaM AyAma-vikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAI paNNarasasahassAI tiNNi ya egUNavIse joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! bIjA AtyaMtara caMdramaMDalanI laMbAI, pahoLAI tathA paridhi keTalI Doya cha ? uttara- he gautama ! bIjA AtyaMtara caMdramaMDalanI laMbAI, pahoLAI 99,712 5, ke yojana (navvANuM hajAra, sAtaso bAra yojana pa1 ekasaThIyA bhAga ane 1 sAtIyA cUrNikA bhAga pramANa hoya cha.) tathA tanI paridhi sapis n 542 42 mogAsa (3,15,318) yonanA Doya che. 83 abbhaMtaratacce NaM bhaMte caMdamaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte / goyamA ! NavaNauiM joaNasahassAiM satta ya paMcAsIe joyaNasae igatAlIsaM ca egasaTThibhAe joyaNassa, egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 48 | zrI jadIpa prajJapti sUtra doNNi ya cuNNiyAbhAe AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi yajoyaNasayasahassAiM paNNarassa joyaNasahassAiM paMca ya iguNApaNNe(auNApaNNe) joyaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM / bhAvArtha:- prazra-he bhagavana!trI AbhyaMtara yaMdrabha'sanIpA-paDogA tathA parivikI Doyacha? uttara- he gautama ! trIjA AtyaMtara caMdramaMDalanI laMbAI-pahoLAI navANuM hajAra, sAtaso paMcyAsI yojana 41 ekasaThIyA bhAga ane ra sAtIyA cUrNikA bhAga pramANa (99,785yojana pramANa) hoya che ane tenI paridhi sAdhika traNa lAkha, paMdara hajAra, pAMcaso ogaNapacAsa(3,15,549) yojanAnI hoya che. 84 evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe caMde tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe bAvattariM-bAvattari joyaNAI egAvaNNaM ca egasaTThibhAejoyaNassa, egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA egaM ca cuNNiyAbhAgaM egamege maMDale vikkhaMbhavuddhiM abhivaDDemANe-abhivaDDemANe do do tIsAI joyaNasayAI parirayavuDhi abhivaDDemANe-abhivaDDemANe savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte, A kramathI sarvAtyaMtara maMDaLa parathI bahAra nIkaLato, eka pachI bIjA maMDaLa para saMkramaNa karato caMdra pratyeka maMDaLe laMbAI-pahoLAImAM 72 | (botera yojana ane 51 ekasaThIyA bhAga tathA 1 sAtIyA pratibhAga) yojananI vRddhi karato ane paridhimAM 230 yojananI vRddhi karato karato sarva bAhya maMDaLa upara pahoMce che. 85 savvabAhirae NaM bhaMte! caMdamaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA! egaM joyaNasayasahassaM chacca saTe joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAiM aTThArasa sahassAI tiNNi ya paNNarasuttare joyaNasae parikkheveNaM / bhAvArtha:- prazra-bhagavana ! sarvabAhya yaMdrabha'sanI (saMbha bhAganI) saMpA-paDogA tathA paridhi keTalI che? uttara- gautama !sarvabhAva yaMdrabha'sanI pAI-paDogA 1,00,550(me dAma, 7so sAtha) yojana tathA tenI paridhi traNa lAkha, aDhAra hajAra, traNaso paMdara(3,18,315) yojanAnI hoya che. 86 bAhirANaMtare NaM pucchA ? Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra goyamA ! egaM joyaNasayasahassaM paMca sattAsIe joyaNasae Nava ya egasaTThibhAe joyaNassa, egasaTThibhAgaM ca sattahA chettA cha cuNNiyAbhAe AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAiM aTThArasa sahassAiM paMcAsIiM ca joyaNAiM parikkheveNaM / 497 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sarva bAhaya maMDaLa pachInA bIjA bAhya caMdramaMDalanI laMbAI-pahoLAI tathA piridha keTalI che ? uttara- he gautama ! bIjA bAhya caMdramaMDalanI laMbAI-pahoLAI eka lAkha, pAMcaso satyAsI yojana ane nava ekasaThIyA bhAga tathA 6 sAtIyA pratibhAga(1,00,587, 6) yojana pramANa hoya che ane tenI paridhi e| sAtha, aDhAra ubhara paMyyAsI (3,18,085) yo4nanI che. 87 bAhiratacce NaM bhaMte ! caMdamaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA ! egaM joyaNasayasahassaM paMca ya caudasuttare joyaNasae egUNavIsaM ca egasaTTibhAe joyaNassa, egasaTTibhAgaM ca sattahA chettA paMca cuNNiyAbhAe AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAiM sattarasa sahassAiM aTTha ya paNapaNe joyaNasae parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! trIjA bAhya caMdramaMDalanI laMbAI-pahoLAI tathA paridhi keTalI che ? uttara- he gautama ! trIjA bAhya caMdramaMDalanI laMbAI-pahoLAI eka lAkha, pAMcaso cauda yojana ane ogaNIsa ekasaThIyA bhAga tathA 5 sAtIyA pratibhAga(1,00,514 9, 4 yo.) pramANa hoya che ane tenI paridhi tre| sAma, sattara ubhara, Aiso paMyAvana (3, 17,855) yonanI hoya che. 88 evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe caMde jAva saMkamamANe saMkamamANe bAvattariM-bAvattariM joyaNAI egAvaNNaM ca egasaTTibhAe joyaNassa, egasaTTibhAgaM ca sattahA chettA egaM cuNNiyAbhAgaM egamege maMDale vikkhaMbhavuDDi NivuDDemANe- NivuDDhemANe do-do tIsAiM joyaNasayAiM parirayavuddhiM NivuDDemANe- NivuDDhemANe savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMka- mittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte, A kramathI sarva bAhya maMDaLathI aMdara praveza karato, eka pachI bIjA maMDaLa upara saMkramaNa karato caMdra pratyeka maMDaLe botera yojana pUrA ane eka yojananA ekasaThIyA ekAvana bhAga tathA sAtIyA eka pratibhAga(7ra 51,kaiyo.) pramANa laMbAI pahoLAIne ghaTADato ghaTADato ane maMDaLanI paridhimAM 230 yojananI hAni karato karato sarvAtmyatara maMDaLa para pahoMce che. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 498 | zrI jadIpa prajJapti sUtra vivecana : prastuta sUtromAM 'caMdra maMDaLa AyAmAdi dvAra' nAmanA chaThThA dvAranuM varNana che. pratyeka maMDaLa para baMne caMdra barAbara sAmasAmI dizAmAM hoya che tethI caMdra maMDaLanI je laMbAI-pahoLAI hoya, teTaluM ja aMtara baMne caMdro vacce rahe che. teno artha e thAya ke maMDaLagata be caMdra vaccenuM aMtara athavA te maMDaLanI laMbAIpahoLAI kaho, baMne eka samAna ja che. satyaMtara, sarva bAla maMDaLanI laMbAI-pahoLAI(vyAsa) gaNanA vidhi - sarvAtyaMtara maMDaLa, jaMbadvIpanI sImA paridhithI pUrva-pazcima ke uttara-dakSiNa baMne bAjue 180-180 yojana ane baMne maLIne 360 yojana aMdara che. tethI jaMbUdvIpanA 1 lAkha yojananA vyAsamAMthI 360 bAda karatAM (1,00,000-36O =) 99,640 yojana prApta thAya che, te prathama maMDaLanI laMbAI-pahoLAI che. sarva bAhya maMDaLa lavaNa samudramAM baMne bAjue 330-330 yojana jaIe tyAM che. tethI jaMbUdvIpa vyAsamAM 330 + 330 = 0 yojana umeratA (1,00,000 + 60) = 1,00, 0 yojana prApta thAya che. te sarva bAhya maMDaLanI laMbAI-pahoLAI che. pratyeka maMDaLanI laMbAI-pahoLAI hAni-vRddhino dhuvAMka - caMdra jyAre sarvAtyaMtara maMDaLathI sarva bAhya maMDaLa tarapha gati kare tyAre pratyeka maMDaLe 36 25 yojanAnuM aMtara vadhe che. tethI baMne bAjunuM aMtara gaNatA 36 25 42 7ra yojana, 5 yojanAMzapratiyojanAMzanI vRddhi kare che tethI pratyeka maMDaLe vyAsamAM teTalI vRddhi thAya che. caMdra sarva bAhya maMDaLathI sarvAtyaMtara maMDaLa tarapha gati kare tyAre pratyeka maMDaLe teTalI ja (hara yojananI) laMbAI-pahoLAImAM hAni thatI jAya che. aMtima caMdramaMDaLa ane aMtima sUrya maMDaLanA vyAsamAM 16 aMzanA taphAvatanuM kAraNa :- pratyeka maMDaLe 72 53 5 yojananI caMdra maMDaLanI laMbAI-pahoLAI vRddhi karatA, aMtima maMDaLe laMbAI-pahoLAI 1,00,59 ka yojana pramANa Ave che. (15 caMdramaMDaLanuM koSTaka juo). caMdra ane sUryanuM cAra kSetra samAna hovA chatAM aMtima maMDaLe sUrya maMDaLanI laMbAI-pahoLAI 1,00, 0 yojana che. jyAre caMdramaMDaLanI 1,00,59 54 yojana arthAt 16 aMzano taphAvata thAya che. tenuM kAraNa sUrya ane caMdrano vimAna vistAra athavA maMDaLa mArga vistAra che. aMtima mArga para vimAna hoya tyAre tenI prAthamika hada sudhI ja cAra kSetra gaNAya teno samagra vistAra na gaNAya tethI aMtima suryamaMDaLanA 48 aMza na gaNAtA 510 yojana thAya. caMdra vimAnanA 5 aMza na gaNatA 509 5 yojananuM cAra kSetra thAya A rIte sUrya-caMdra maMDaLa mArgamAM 8-8 aMzano taphAvata hovAthI baMnenA aMtima maMDaLanA vyAsamAM 16 aMzano taphAvata thAya che. caMdranI sa bhyatara-sarva bAla maMDaLanI paridhi - sarvAtyaMtara maMDaLanI laMbAI pahoLAI 99,640 Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 499 yojana che. triguNa karaNa paddhatie tenI paridhi kADhatA 3,15,089 yojananI paridhi Ave che ane sarva bAhya maMDaLanI paridhi 3,18,315 yojananI Ave che. pratyeka caMdra maMDaLanI paridhi hAni vRddhi dhruvAMka - pratyeka maMDaLe, maMDaLanI laMbAI pahoLAI 72 51, OM yojana pramANa vadhe che. A vardhita kSetranI parighi kADhatA sAdhika 230 yojana Ave che. pratyeka maMDaLe paridhimAM 230 yojananI vRddhi hAni thAya che. ahIM pratyeka maMDaLe 230 yojana umeratA aMtima maMDaLa paridhi 318309 Ave che. (juo-15 caMdramaMDaLa koSTaka) paraMtu sUtrakAre aMtima maMDaLanI paridhi 3,18,315 yojananI kahI che. temAM 6 yojana khUTavAnuM kAraNa e che ke sUtrakAre sAdhika 230 yojananI vRddhinuM kathana karyuM che. te sAdhika arthAt dezona gA yojana temAM umerAyA nathI. mATe paryante, madhye dezona aa yojana umeravAthI yathArtha paridhi Ave che. pratyeka maMDaLanI paridhi mATe juo pariziSTa "15 caMdramaMDaLa'"nuM koSTaka. caMdramuhUrta gati : 89 jayA NaM bhaMte ! caMde savvabbhaMtaramaMDalaM uvasaMkamitA cAraM carai tayA NaM e gamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMca joyaNasahassAiM tevattariM ca joyaNAI sattattariM ca coyAle bhAgasae gacchai, maMDalaM terasahiM sahassehiM sattahi ya paNavIsehiM saehiM chettA / tayA NaM ihagayassa maNUsassa sIyAlIsAe joyaNasahassehiM dohi ya tevaTThehiM joyaNasaehiM egavIsAe ya saTThibhAehiM joyaNassa caMde cakkhupphAsaM havvamAgacchai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! caMdra jyAre sarvAyaMtaramaMDala upara paribhramaNa karato hoya tyAre te pratyeka muhUrte keTalA kSetrane pAra kare che ? uttara- he gautama ! sarvAyaMtara maMDaLa upara paribhraNa karato caMdra pratyeka muhUrtamAM pAMca hajAra totera yojana sAdhika(5,073 7744 yojana) kSetra pAra kare che. caMdra prathama maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre te (caMdra) ahIMnA bharatArdhakSetranA manuSyo sUDatAlIsa hajAra, baso tresaTha yojana ane ekavIsa ekasaThIyA bhAga (47,263 2 yo.) dUrathI caMdrane jue che. 90 jayA NaM bhaMte ? caMde abbhaMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMca joyaNasahassAiM sattattariM ca joyaNAI chattIsaM ca covattare Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 500 zrI jadIpa prajJapti sUtra bhAgasae gacchai, maMDalaM terasahiM sahassehiM sattahi ya paNavIsehiM saehi chettaa| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! caMdra jyAre bIjA AtyaMtara maMDala upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrte keTalA kSetrane pAra kare che. uttara- he gautama! bIjA atyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karato caMdra pratimuhUrtamAM pAMca hajAra, sittote2 yo 4na sAthi: (5,077 3771) yona kSetra // 2 43 cha. 91 jayA NaM bhaMte ! caMde abbhaMtarataccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA Na egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMca joyaNasahassAiM asIiM ca joyaNAI terasa ya bhAgasahassAI tiNNi va egUNavIse bhAgasae gacchai, maMDalaM terasahiM sahassehiM sattahi ya paNavIsehiM saehiM chettA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! caMdra jyAre trIjA AtyaMtaramaMDala upara paribhramaNa karato hoya tyAre te pratimuhUrte keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- he gautama ! trIjA atyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karato caMdra pratimuhUrte sAdhika pAMca 42, bheMsI (5,080 13318) yona kSetra pA2 42 che. 92 evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe caMde tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe tiNNi-tiNNi joyaNAI chaNNauI ca paMcAvaNNe bhAgasae egamege maMDale muhuttagaI abhivaDDemANeabhivaDDemANe savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha - A pramANe A kramathI sarvAtyaMtara maMDaLathI bahAra nIkaLato, eka pachI eka maMDaLo para saMkramaNa karato caMdra pratyekamaMDale 356 (sAdhika traNa yojana) muhUrta gati vadhArato vadhArato sarvabAhya maMDala para pahoMce che. 93 jayA NaM bhaMte ! caMde savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? __goyamA ! paMca joyaNasahassAI egaM ca paNavIsaM joyaNasayaM auNattaraM ca Naue bhAgasae gacchai, maMDalaM terasahiM bhAgasahassehiM sattahi ya paNavIsehiM saehiM chettA / Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 501 tayA NaM ihagayassa maNUsassa ekkatIsAe joyaNasahassehiM aTThahi ya e gattIsehiM joyaNasaehiM caMde cakkhupphAsaM havvAmAgacchai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caMdra jyAre sarvabAhya maMDaLa upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrte keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- he gautama ! sarva bAhya maMDaLa upara jyAre caMdra paribhramaNa karato hoya tyAre te pratyeka muhUrta sAdhika pAMca hajAra, ekaso pacIsa (5,125 DA) yojanA kSetra pAra kare che. tyAre A bharata kSetranA manuSyone te caMdra ekatrIsa hajAra, AThaso ekatrIsa (31,831) yojana dUrathI dekhAya che. |94 jayA NaM bhaMte ! bAhirANaMtaraM pucchA ? goyamA ! paMca joyaNasahassAI ekkaM ca ekkavIsuttaraM joyaNasayaM ekkArasa ya saTe bhAgasahasse gacchai, maMDalaM terasahiM jAva chettA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caMdra jyAre bIjA bAhya maMDala upara paribhramaNa karato hoya tyAre pratyeka muhUrta keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- he gautama! bIjA bAhya maMDaLa upara paribhramaNa karato caMdra pratimuhUrte sAdhika pAMca hajAra, meso me vIsa(5,121 1150) yo4na kSetrane pA2 43 che. 95 jayA NaM bhaMte ! bAhirataccaM pucchA ? goyamA ! paMca joyaNasahassAiM egaM ca aTThArasuttaraM joyaNasayaM coisa ya paMcuttare bhAgasae gacchai, maMDalaM terasahiM sahassehiM sattahi ya paNavIsehiM saehiM chettA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jyAre caMdra trIjA bAhya maMDala upara gati kare che, tyAre pratimuhUrta keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- 3 gautama! tyA3 te pratimuhUrtamA sAthi: pAMtha %2, meso 2542 (5,118 17725) yojana kSetrane pAra kare che. 96 evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe caMde tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe-saMkamamANe tiNNi-tiNNi joyaNAI chaNNauI Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 ] zrI jabUdvIpa prApti sUtra ca paMcAvaNNe bhAgasae egamege maMDale muhuktagaI NivuDDhemANe-NivuDDemANe savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai / bhAvArtha :- A rIte A kramathI sarva bAhya maMDaLathI aMdara pravezato eka pachI bIjA maMDaLa upara saMkramaNa karato caMdra pratyeka maMDaLe sAdhika traNa (3 375)yojana muhUrtagati ghaTADato ghaTADato sarvAtyaMtara maMDala para pahoMce che. vivecana : prastuta sUtromAM muhUrta gati dvAra' nAmanA sAtamAM dvAranuM varNana che. pratyeka caMdra eka ardha maMDaLane 1 ahorAtra adhika 1 muhUrta arthAt 31 muhUrta ane 39 muhUrtAze pUrNa kare che. baMne caMdranA ahorAtrane bhegA karatA 1 maMDaLane ra ahorAtra ane rara muhUrtAze arthAt 2 muhUrte pUrNa kare che. caMdra muhUrta gati gaNanA vidhi - bane caMdra maLIne dara muhUrtamAM 1 maMDaLa pUrNa kare che. je maMDaLanI muhUrta gati (te maMDaLa para 1 muhUrtamAM jeTaluM kSetra cAle) kADhavI hoya, te maMDaLanI paridhine da2 muhUrtathI bhAgatA, te te maMDaLanI muhUrta gati prApta thAya che. jema ke- savotyaMtara maMDaLanI paridhi 3,15,089 yojana che, tene dara , muhUrtathI bhAgatA 5,073 324 yojanAnI muhurtagati prApta thAya che. sUtrakAre maMhata terak sahadaM sattAda ya pavahiM sahachetA 13,725 thI chedavAnuM-bhAgavAnuM vidhAna karyuM che. A 13,725 rAzi prApta karavA muhUrtane muhUrtAzamAM parivartita karavA rara1thI guNavAmAM Ave che. dara x 221 = 13,702+ 23 = 13,7rapa muhUrtAza pramANa chedaka rAzi prApta thAya che. samabhAga lAvavA maMDaLa paridhine yojanAMzamAM parivartita karavA rara1thI gaNavAmAM Ave che. sarvAtyaMtara maMDaLa paridhi 3,15,089 X rara1 = 6, 96 34, 9 yojanAMza pramANa cheda rAzi prApta thAya che tene chedaka rAzithI chedatA (9,96,34,69 + 13,725) = 5,073 135 nI muhUrta gati sarvAtyaMtara maMDaLe hoya che. caMdra daSTi patha prApti - je maMDaLano daSTipatha kADhavAno hoya tenI paridhinA daza vibhAga karI dazAMzane 3 guNo karavAthI sUrya tApakSetranI jema caMdranuM prakAza kSetra prApta thAya che. tene 2 thI bhAgatA, ardha karatA daSTipatha prApta thAya che. jema ke sarvAtyaMtara maMDaLa paridhi 3,15,089 + 3,15,08 43 = 94,para 6+2=47,29 . prastuta sUtromAM sUtrakAre prathama ane aMtima maMDaLagata caMdranI daSTi gocaratA pragaTa karI che anya madhya maMDaLo ke pratyeka maMDaLe hAni-vRddhi dhruvAMkano ullekha karyo nathI paraMtu te uparokta rIte athavA sUrya daSTipatha vidhithI zodhI zakAya che. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta vakSaskAra 503 nakSatra maMDalanI saMkhyA :|97 kai NaM bhaMte ! NakkhattamaMDalA paNNattA ? goyamA ! aTTha NakkhattamaMDalA pattA | bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nakSatra maMDaLa keTalA che? uttara- he gautama! nakSatra maMDaLa ATha che. | 98 jaMbuddIve dIve kevaiyaM ogAhittA kevaiyA NakkhattamaMDalA paNNattA ? goyamA ! jaMbuddIve dIve asIyaM joyaNasayaM khettaM ogAhettA ettha NaM do NakkhattamaMDalA paNNattA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbudvIpanA keTalA kSetramAM avagAhita karIne, keTalA nakSatra maMDaLa che? uttara- he gautama ! jebUdvIpamAM 180 yojanA kSetramAM ra nakSatramaMDaLa che. |99 lavaNe NaM samudde kevaiyaM khettaM ogAhettA kevaiyA NakkhattamaMDalA paNNattA ? goyamA ! lavaNe NaM samudde tiNNi tIse joyaNasae khete ogAhittA ettha NaM cha NakkhattamaMDalA paNNattA / evAmeva sapuvvAvareNaM jaMbuddIve dIve lavaNasamudde ya aTTha NakkhattamaMDalA bhavaMtItimakkhAyaM / bhAvArtha - he bhagavan! lavaNa samudranA keTalA kSetramAM keTalA nakSatra maMDaLa che? uttara- he gautama! lavaNa samudramAM 330 yojana kSetramAM nakSatra maMDaLa che. A pramANe jaMbUdvIpa ane lavaNasamudra, baMnenA kula maLIne 8 nakSatra maMDaLa che. vivecana : prastuta sUtromAM 'nakSatra maMDaLa saMkhyA dvAra' nAmanA prathama dvAranuM varNana che. jaMbUdvIpamAM be caMdra che. baMne caMdranA parivAra rUpe 28-28 nakSatra, kula pada nakSatra che. A nakSatronA ATha maMDaLa che. nakSatro pota-potAnA niyata maMDaLa upara ja bhramaNa kare che. tenA maMDaLa vAstavika rUpe maMDalAkAra, vartuLAkAra che. nakSatro eka maMDaLa sthAna upara ja paribhramaNa kare che. eka maMDaLa sthAna choDI, anya maMDaLa sthAna para gamana karatA nathI. nakSatra maMDaLo avasthita che. eka-eka nakSatranA ATha-ATha maMDaLa nathI paraMtu nakSatra jAtinI apekSAe ATha maMDaLa kahyA che. eka nakSatrane to eka ja maMDaLa hoya che. potapotAnA maMDaLa upara 28 nakSatro ardha maMDaLa para bhramaNa kare, te ja samaye ardha-ardha maMDaLa Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra upara bIjA 28 nakSatra bhramaNa kare che. 28 nakSatro ATha maMDaLamAM vaheMcAyelA che ane te nakSatra te maMDaLa upara ja paribhramaNa karyA kare che. nakSatramaMDala saMkhyAdi H krama maMDaLa prathama maMDaLa 504 1 ra 3 4 5 S 7 8 bIjuM maMDaLa trIjuM maMDaLa cothuM maMDaLa pAMcamuM maMDaLa chaThThuM maMDaLa sAtamuM maMDaLa AThamuM maMDaLa sthAna jaMbudrIpa upara jaMbudrIpa upara lavaNasamudra upara lavaNa samudra upara lavaNa samudra upara lavaNa samudra upara lavaNa samudra upara lavaNa samudra upara nakSatra : abhijita, zravaNa, ghaniSThA, zatabhiSaka, pUrvabhAdrapadA, uttarabhAdrapadA, revatI, azvinI, bharaNI, pUrvA phAlgunI, uttarA phAlgunI, svAti, te 12 nakSatro. punarvasu, maghA, te be nakSatro. kRtikA citrA, rohiNI, te be nakSatro. vizAkhA anurAdhA jyeSThA ArdrA, mRgazira, puSya, AzleSA, mULa hasta, pUrvASADhA, uttarASADhA, te 8 nakSatro. A rIte nakSatra samUhanA ATha maMDaLomAMthI be maMDaLa jaMbudvIpa upara che ane cha nakSatra maMDaLa lavaNa samudra upara che. nakSatra prarUpaNAnA ATha dvAra :- sUtrakAre ATha dvArathI nakSatronI prarUpaNA karI che. te A pramANe che- (1) nakSatra maMDaLa saMkhyA dvAra (2) nakSatra cAra kSetra dvAra (3) eka maMDaLagata nakSatra vimAnonuM paraspara aMtara (4) nakSatra vimAna AyAmAdi (5) meruparvatathI nakSatra maMDaLonuM svAbhAvika aMtara (6) nakSatra maMDaLanA AyAmAdi (7) muhUrtagati (8) nakSatra maMDaLono caMdra maMDaLo sAthe samavatAra. mULapAThamAM A ATha dvA2no nAmollekha nathI paraMtu vRttikAre teno spaSTa nAmollekha karyo che. nakSatra maMDala cArakSetra 100 savvabhaMtarAo NaM bhaMte ! NakkhattamaMDalAo ke vaiyaM abAhAe savvabAhirae NakkhattamaMDale paNNatte ? Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra goyamA ! paMcadasuttare joyaNasae abAhAe savvabAhirae NakkhattamaMDale paNNatte kRti / 505 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sarvAyaMtara nakSatra maMDaLathI sarva bAhya nakSatra maMDaLa abAdhitarUpe (svAbhAvikarUpe) keTaluM dUra che ? uttara- he gautama ! sarvAyaMtara maMDaLathI svAbhAvika rUpe sarva bAhya maMDaLa 510 yojana dUra che. vivecana : prastuta sUtramAM 'nakSatra maMDaLa cAra kSetra dvAra' nAmanA bIjA dvAranuM varNana che. jaMbudrIpanA 180 yojanamAM prathamanA be maMDaLa ane lavaNasamudranA 330 yojanamAM 6 nakSatra maMDaLa che. kula 510 yojanamAM ATha nakSatra maMDaLo che, te ja tenuM 'maMDaLa cArakSetra' kahevAya che. A maMDaLa kSetranuM kathana nakSatra jAtinI apekSAe samajavuM huM ja sUtra nakSatranA tyavekSA no vyA sarvAbhyaMtaranakSatramaNDalajAtIyAt sarva bAhyaM nakSatra maNDalaM jAtIyaM iyatyA abAdhayA prajJaptam / - vRtti. nakSatro niyata maMDaLa upara ja paribhramaNa kare che. nakSatro caMdra-sUryanI jema paribhramaNa karatAM karatAM anya maMDaLa upa2 saMkramaNa karatA nathI. tethI nakSatrane potAnuM maMDaLa cAra kSetra nathI. te ekaja maMDaLa para paribhramaNa karatA hovAthI tenuM sarvAyaMtara ke sarva bAhya maMDaLa paNa saMbhavita nathI. paraMtu ahIM cAra kSetranuM kathana nakSatra jAtinI apekSAe che. sarvAvyaMtara nakSatra jAti maMDaLathI sarva bAhya nakSatra jAti maMDaLa pa10 yojana dUra che. 28 nakSatra judA-judA ATha maMDaLa para paribhramaNa kare che. te 28 nakSatranI apekSAe nakSatracArakSetra 510 yojananuM che tema samajavuM. nakSatra-maMDalo vacce aMtara H | 101 NakkhattamaMDalassa NaM bhaMte ! NakkhattamaNDalassa ya esa NaM kevaiyaM abAhAe aMtare paNNatte ? goyamA ! do joyaNAiM NakkhattamaNDalassa ya NakkhattamaNDalassa ya abAhAe aMtare paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! (eka maMDaLagata) nakSatra maMDaLa-nakSatra vimAna ane anya nakSatra maMDaLa vimAna vacce vyavadhAna rahita aMtara keTaluM che ? uttara- he gautama ! eka maMDaLagata nakSatra vimAna ane anya nakSatra vimAna vacce vyavadhAna rahita 2 yojananuM aMtara hoya che. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 ] zrI jebUdIpa prajJapti sUtra vivecana : prastuta sUtramAM 'nakSatra maMDala abAdhA aMtara dvAra' nAmanA trIjA dvAranuM varNana che. sUtrakAre eka maMDaLathI bIjA maMDaLa vacce je 2 yojanAnuM aMtara kahyuM che. te eka sAthe 8 ke 12 nakSatro hoya tyAM, eka nakSatra vimAnathI bIjA nakSatra vimAna vaccenuM aMtara samajavuM paraMtu prathama-sarvAtyaMtara maMDaLathI bIjA maMDaLa vaccenA aMtaranuM kathana nathI. aSTAblapi maneSa yatra yatra vAvanti nakSatrANA vimAnani teSAmantara vadhavAmi sUtra -vRtti. ATha maMDaLomAMthI je je maMDaLa upara jeTalA jeTalA nakSatra vimAno che, te nakSatra vimAno vaccenuM aMtara A sUtra dvArA darzAvyuM che. vRttimAM udAharaNa dvArA spaSTa karyuM che ke pabinayAtravimAna vanayAtravimAnI raMparasparamanArade yogane abhijita nakSatra vimAnathI zravaNa nakSatra vimAna vacce be yojanAnuM aMtara che. sUtrokta A kathana jaghanya aMtaranI apekSAe che tema samajavuM. nakSatra vimAno vacce be yojanathI vadhu aMtara paNa saMbhavita che. nakSatra vimAna laMbAI, pahoLAI :102 NakkhattamaMDale NaM bhaMte ! kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM, kevaiyaM bAhalleNaM paNNate ? goyamA ! gAuyaM AyAmavikkhaMbheNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM, addhagAuyaM bAhalleNaM paNNatte ? bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nakSatra maMDaLanI eTale nakSatra vimAnanI laMbAI, pahoLAI, paridhi tathA UMcAI keTalI che? uttara- he gautama! nakSatra vimAnanI laMbAI, pahoLAI eka gAu, tenI paridhi vikhaMbha karatAM sAdhika traNa guNI ane jADAI ane UMcAI ardhA gAunI hoya che. vivecana : prastuta sUtramAM "nakSatra vimAna AyAmAdi" nAmanA cothA dvAranuM varNana che. nakSatra vimAna eka gAu lAMbu pahoLuM ane ardha gAu UMcuM hovAthI tenA maMDaLa mArgano vikhaMbha 1 gAuno che ane vimAnane anulakSIne ja maMDaLa mArganI UMcAI gAunI kahI che. tenI paridhi cakravAla vikhaMbhathI sAdhika traNa gaNI jANavI. nakSatramaMDala ane meru vaccenuM aMtara :103 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyAe abAhAe savvabbhaMtare NakkhattamaMDale paNNatte ? Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 507] goyamA ! coyAlIsaM joyaNasahassAiM aTTha ya vIse joyaNasae abAhAe savvabbhaMtare NakkhattamaMDale paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! sarvAtyaMtara nakSatramaMDala jaMbUdvIpanA meruparvatathI avyavahitarUpe (svAbhAvika rIte) keTaluM dUra che? uttara- he gautama! sarvAtyaMtara nakSatramaMDala jaMbUdvIpanA meruparvatathI avyavahita rUpe(svAbhAvika rIte) cuMmALIsa hajAra, AThaso vIsa (44,820) yojana dUra che. 104 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa pavvayassa kevaiyaM abAhAe savvabAhirae NakkhattamaMDale paNNate ? goyamA ! paNayAlIsaM joaNasahassAI tiNNi ya tIse joyaNasae abAhAe savvabAhirae NakkhattamaMDale paNNatte / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! sarva bAhya nakSatramaMDala jaMbUdvIpanA meruparvatathI avyavahitarUpe keTaluM dUra che? uttara- he gautama ! sarvabAhya nakSatramaMDala jaMbUdvIpanA meruparvatathI avyavahitarUpe pistALIsa hajAra, traNaso trIsa(45,330) yojana dUra che. vivecana : prastuta sUtromAM "meru maMDaLa aMtara abAdhA dvAra" nAmanA pAMcamA dvAranuM varNana che. caMdra maMDaLathI 4 yojana UMce, caMdra maMDaLanI Urdhva samazreNIe, caMdra maMDaLanI barAbara upara, caMdra maMDaLa jevaDA ja nakSatra maMDaLa che. caMdranA sarvAtyaMtara maMDaLathI 4 yojana UMce, nakSatranuM sarvAtyaMtara maMDaLa ane caMdranA sarva bAhya maMDaLanI upara nakSatranuM sarva bAhya maMDaLa che. tethI caMdranA sarvAtyaMtara maMDaLanI jemaja nakSatranuM sarvAtyaMtara maMDaLa meru parvatathI 44,820 yojana dUra ane sarva bAhya maMDaLa 45,330 yojana dUra che. nakSatra maMDalonI laMbAI, pahoLAI, paridhi :105 savvabbhaMtare NakkhattamaMDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? goyamA ! NavaNauI joyaNasahassAiM chaccacattAle joyaNasae Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 508 | zrI jabUdIpa prajJapti sUtra AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi ya joyaNasayasahassAiM paNNarasa joyaNa sahassAI egUNaNavaiM ca joyaNAI kiMcivisesAhie parikkheveNaM paNNatte / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! sabhyaMtara nakSatrabha'sanI cius, usius mane paziva 2ii cha ? uttara- he gautama! sarvAtyaMtara nakSatramaMDalanI laMbAI, pahoLAI navvANuM hajAra, chaso cALIsa (ce,640) yona bhane paridhi sApisarala, 542 42, nevyAsI (3,15,088) yonanI cha. 106 savvabAhirae NaM bhaMte ! NakkhattamaNDale kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte? ___ goyamA ! egaM joyaNasayasahassaM chacca saTe joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM tiNNi yajoyaNasayasahassAiM aTThArasa yasahassAI tiNNi ya paNNarasuttare joyaNasae parikkheveNaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! sarvabAhya nakSatramaMDalanI laMbAI, pahoLAI tathA paridhi keTalI che? uttara- gautama! salAhya nakSatrabha'sanI dials, 5Do meM , 7so s||6 (1,00,550) yona tathA tenI paridhi trayANa, aDhAra 72, so paM2 (3,18,15) yonI che. viveyana : prastuta sUtromAM 'nakSatra maMDaLa AyAmAdi dvAra' nAmanA chaThThA dvAranuM varNana che. caMdra maMDaLanI Urdhva samazreNIe, caMdra maMDaLa jevaDA nakSatra maMDaLa hovAthI tenA AyAma, vikhaMbha, paridhi paNa caMdra maMDaLa prabhAga 4cha. nakSatra muhUrta gati :107 jayA NaM bhaMte ! Nakkhatte savvabbhaMtaramaMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMca joyaNasahassAI doNNi ya paNNadve joyaNasae aTThArasa ya bhAgasahasse doNNi ya tevaDhe bhAgasae gacchai, maMDalaM ekkavIsAe bhAgasahassehiM Navahi ya saTTehiM saehiM chettA / bhAvArtha:- prazra- bhagavana! nakSatra yA sarvAbhyaMtara maMDala 652 parimamA 42tADoyatyAre (ta) nakSatra prati muhUrtamAM keTalA kSetrane pAra kare che? arthAtu prathama maMDalagata nakSatranI muhUrta gati keTalI che? Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 509 | he gautama! je nakSatra sarvAtyaMtara maMDaLa upara paribhramaNa karatA hoya te nakSatra pratimuhUrte sAdhika pAMca hajAra, baso pAMsaTha (5,25 da8 ) yojananuM kSetra pAra kare che. 108 jayA NaM bhaMte ! Nakkhatte savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiyaM khettaM gacchai ? goyamA ! paMca joyaNasahassAI tiNNi ya egUNavIse joyaNasae solasa ya bhAgasahassehiM tiNNi ya paNNaDhe bhAgasae gacchai, maMDalaM ekkavIsAe bhAgasahassehi Navahi ya saTTehiM saehiM chettA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! nakSatra jyAre sarvabAhyamaMDala upara paribhramaNa karatA hoya tyAre te pratimuhUrtamAM keTalA kSetrane pAra kare che? uttara- he gautama! je nakSatra sarva bAhya maMDaLa para paribhramaNa karatA hoya te pratimuhUrtamAM sAdhika pAMca hajAra, traNaso ogaNIsa (5,31934) yojanA kSetrane pAra kare che. vivecana : prastuta sUtromAM 'nakSatra muhUrta gati' nAmanA sAtamA dvAranuM varNana che. nakSatra jAtinI apekSAe sUtramAM ekavacanano prayoga che. je maMDaLa para jeTalA nakSatra hoya te sarva nakSatronI muhUrta gati eka sarakhI ja hoya che. pratyeka nakSatra pota-potAnuM eka maMDaLa athavA be nakSatra ardha-ardha maMDaLa para paribhramaNa karI eka pUrNa maMDaLa 59 rUpha muhUrtamAM pAra kare che. A bhAjaka saMkhyAthI maMDaLa paridhine bhAgavAthI muhUrta gati prApta thAya che. pa9 37 muhUrta pramANa nakSatra maMDaLa gatikALa kADhavAnI trirAzi - pratyeka nakSatra 1,835 ardhamaMDaLo, eka yuga(pAMca varasa)nA 1,83) ahorAtramAM pUrNa kare che. to be ardhamaMDaLa cAlavAmAM keTalo samaya lAge ? eTale 18304 = ahorAtra prApta thAya che. ahorAtranA muhUrta banAvavA tene 30 thI guNatAM 430 1000 Ave. te baMne rakamano pAMcanA aMkathI cheda uDADatA 1960 rAzi prApta thAya che. te rAzinA pUrNAka kADhatA 59 37 muhUrta prApta thAya che. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 ] zrI jadIpa prajJapti sUtra muhurta gati gaNanA vidhi - nakSatra maMDaLa paridhine pa9 37 muhUrtathI bhAgatA muhUrta gati prApta thAya che. 59 muhUrtAza banAvavA 367thI guNatA, (59 x 367 =) 21,53 + 307 = 21,90 muhUrtAza thayA. samabhAga banAvavA prathama maMDaLa paridhi 367 thI guNatA (3,15,089 X 367 =) 11,56,37,663 yojanAMza bhAjya saMkhyA prApta thAya che. have 11,56,37,63 + 21,960 = 5,25 ra yojana pramANa muhUrta gati jANavI. sUtrakAre ATha nakSatra maMDaLomAMthI sarvAtyaMtara ane sarva bAhya, be maMDaLanI muhUrta gatinuM kathana karyuM che. zeSa maMDaLanI muhUrta gati A ja rIte kADhI zakAya. nakSatra maMDalono caMdramaMDaLamAM samAveza :109 ete NaM bhaMte ! aTTha NakkhattamaMDalA kaihiM caMdamaMDalehiM samoyaraMti? goyamA ! aTuhiM caMdamaMDalehiM samoyaraMti, taMjahA- paDhame caMdamaMDale, evaM taie, , sattane, are, rasane, phArasane, pArasane vaMdamaMDajo , bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! te ATha nakSatramaMDala keTalA caMdramaMDalomAM samAviSTa(aMtarbhata) thAya che? uttara- he gautama! ATha caMdramaMDaLamAM samAviSTa thAya che, yathA- pahelAM, trIjA, chaThThA, sAtamA, AThamA, dasamA, agiyAramA ane paMdaramA caMdramaMDalamAM. vivecana : prastuta sUtramAM 15 caMdra maMDaLamAMthI kayA caMdramaMDaLa upara kayuM nakSatra maMDaLa che, te darzAvyuM che. paheluM nakSatra maMDaLa pahelA caMdra maMDaLamAM samAviSTa che. bIjuM nakSatra maMDaLa trIjA caMdra maMDaLamAM samAviSTa che. trIjuM nakSatra maMDaLa chaThThA caMdra maMDaLamAM samAviSTa che. cothuM nakSatra maMDaLa sAtamA caMdra maMDaLamAM samAviSTa che. pAMcamuM nakSatra maMDaLa AThamA caMdra maMDaLamAM samAviSTa che. chaThuM nakSatra maMDaLa dazamAM caMdra maMDaLamAM samAviSTa che. sAtamuM nakSatra maMDaLa agiyAramA caMdra maMDaLamAM samAviSTa che. AThamuM nakSatra maMDaLa paMdaramA caMdra maMDaLamAM samAviSTa che. zeSa caMdramaMDaLanI upara nakSatra maMDaLa nathI. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra caMdramaMDalamAM samAviSTa nakSatra maMDalAdi 0 pUrvA dhADhA 3 A dRA 0 gArAya che puSya che AzleSA 0. O leo at once ogle 205 0 AlavA muLa va hata 0 jayarA 2 anarAdhA 0 i davAkhA 0 krAtikA punarva ma vA 511 15 11 10 63 6 egamegeNaM bhaMte ! muhutteNaM caMde kevaiyAiM bhAgasayAiM gacchai ? goyamA ! jaM jaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tassa tassa maMDalaparikkhevassa sattarasa aTThasaTTe bhAgasae gacchai, maMDalaM sayasahasseNaM aTThAIe ya ehiM chettA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! caMdra eka muhUrtamAM maMDala-paridhinA keTalA bhAga upara gamana kare che ? uttara- he gautama ! caMdra je je maMDalamAM rahIne bhramaNa kare che, te te maMDalanI paridhinA 17680 bhAga upara eka muhUrtamAM gamana kare che arthAt caMdra eka maMDalanA eka lAkha, aThThANuM so bhAgamAMthI sattaraso aDasaTha bhAgane eka muhUrtamAM pAra kare che. 111 egamegeNaM bhaMte ! muhutteNaM sUrie kevaiyAiM bhAgasayAI gacchai ? goyamA ! jaM jaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tassa tassa maMDalaparikkhevassa aTThArasatIse bhAgasae gacchai, maMDalaM sayasahassehiM aTThANauIe ya saehiM chettA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! sUrya pratimuhUrte maMDala paridhinA keTalA bhAga upara gamana kare che ? 1830 uttara- he gautama ! sUrya je je maMDalamAM rahIne bhramaNa kare che, te te maMDalanI paridhinA 109800 bhAga upara eka muhUrtamAM gamana kare che arthAt sUrya eka muhUrtamAM eka maMDalanA eka lAkha, aThThANuM so bhAgamAMthI aDhAra so trIsa bhAgane pAra kare che. 112 egamegeNaM bhaMte ! muhutteNaM Nakkhatte kevaiyAI bhAgasayAiM gacchai ? Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 512 ] zrI jadIpa prajJapti sUtra goyamA ! jaMjamaMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tassa tassamaMDalaparikkhevassa aTThArasa paNatIse bhAgasae gacchai, maMDalaM sayasahasseNaM aTThANauIe ya saehiM cheTI bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! nakSatra pratimuhUrtamAM maMDala-paridhinA keTalA bhAga upara gamana kare che? uttara- he gautama! nakSatra je je maMDala upara bhramaNa kare che, te te maMDalanI paridhinA 4000 bhAga upara prati muhUrtamAM gamana kare che arthAt eka maMDalanA eka lAkha, aThThANuM so bhAgamAMthI nakSatra eka muhUrtamAM aDhAraso pAMtrIsa bhAga pAra kare che. vivecana : prastuta sUtromAM caMdra, sUrya, nakSatronI aMza-bhAga rUpe muhUrta gati varNavI che. pUrve yojanathI muhUrta gati darzAvI hatI. ahIM nakSatranA caMdrasUryanA yoga AdhAre maMDaLa paridhinI aMza rUpe gaNanA karI muhUrta gati pragaTa karI che. nakSatrono caMdrAdi sAthe yoga koI nizcitta divase ke nizcitta samaye thato nathI tethI sUtrakAre aMzarUpe nakSatronI sImA darzAvI, te te aMzarUpa maMDaLa upara eka muhUrtamAM caMdra, sUrya, graha, nakSatra keTaluM gamana kare te samajAvyuM che. aMzarUpe nakSatra maMDaLano sImA vistAra :- 1,09,800 aMza rUpa maMDaLa chedanI utpatti samajavA pUrve traNa prakAranA nakSatra samajavA jarUrI che. (1) samakSetrI nakSatra - eka ahorAtramAM sUrya jeTalA kSetramAM bhramaNa karI zake (cAlI zake) teTalA kSetramAM nakSatro caMdra sAthe bhramaNa kare te nakSatro samakSetrI kahevAya che. 15 nakSatro samakSetrI che. (2) ardha kSetrI nakSatraH- eka ahorAtramAM sUrya jeTalA kSetramAM bhramaNa karI zake, teTalA kSetramAMthI ardhA kSetramAM(ardhAbhAgamAM) je nakSatro caMdra sAthe phare te nakSatro ardhakSetrI kahevAya che. cha nakSatra ardhakSetrI che. (3) sArdha zetrI(doDha kSetravALA) nakSatro :- eka ahorAtramAM sUrya jeTalA kSetramAM bhramaNa karI zake, teTalA kSetrathI doDhA kSetramAM je nakSatra caMdra sAthe phare te sArdhakSetrI kahevAya che. danakSatra sArdha kSetrI che. have eka ahorAtranA 67 bhAganI kalpanA karIe to sama kSetrI nakSatranA 67 bhAga, ardha kSetrI nakSatranA 33 bhAga ane sArdha kSetrI nakSatranA 10Oaa bhAga thaze. sama kSetrI vagere nakSatronA aMza-bhAga karavA 67thI guNatA. sama kSetrI nakSatra 15 x 67 aMza = 1,005 aMza. ardha kSetrI nakSatra 64 67 aMza = 400 aMza sArdha zretrI nakSatra 6 x 67 aMza = 400 aMza ane abhijita nakSatranA 21 aMza che. A sarvano saravALo karatAM 1,005 + 40 + 40 + 21 = 1,830 aMza prApta thAya che. A rIte 28 nakSatranA Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 513] 1,830 ane 56 nakSatranA 3,60 aMza thayA. pratyeka nakSatra eka ahorAtramAM ATalA aMzo cAle che tethI eka ahorAtranA 30 muhUrtathI guNatA 3, 60 x 30 = 1,09,800 yojanAMza prApta thayA. eka maMDaLanA 1,09,800 yojanAMzamAMthI caMdra eka muhUrtamAM 1,768 aMza, sUrya 1,830 aMza, ane nakSatra 1,835 aMza cAle che. caMdranI aMzAtmaka muhUrta gati - caMdra 13,725 muhUrtAzamAM, 1,09,800 yojanAzavALuM maMDaLa pUrNa kare che, to eka muhUrtamAM keTaluM cAle? A pramANe trirAzi mUkatA 1098004 kapa ahIM 1,09,800 ane 13,725 aMzarUpa rAzi che. tethI 1 muhUrtanA aMza karavA rara1thI guNatA 10800 233, = 2,45,5,800 + 13,725 = 1,768 aMzarUpa caMdra muhUrta gati prApta thAya che. sUryanI aMzAtmaka muhUrta gatiH - sUrya 60 muhUrta 1,09,800 aMzavALuM maMDaLa cAle che. to 1 muhUrtamAM keTaluM cAle? x 9 = 1,830 aMzarUpa sUryanI muhUrta gati prApta thAya che. nakSatranI aMzAtmaka muhUrta gatiH- nakSatro ra1,90 muhUrtAze 1,09,800 aMzAtmaka maMDaLa cAle to 1 muhUrtamAM arthAt 367 muhUrtAzamAM keTaluM cAle? A pramANe trirAzi mUkatA 1098004 (A trirAzimAM 1,09,800 x 367 = 4,029, 6,600 + 21,960 = 1,835 aMzarUpa nakSatranI muhUrta gati prApta thAya che. sUryodaya vyavasthA :113 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve sUriyA udINapAINamuggaccha pAINadAhiNamAgacchaMti, pAINadAhiNamuggaccha dAhiNapaDINamAgacchaMti, dAhiNapaDINamuggaccha paDINaudINa- mAgacchaMti, paDINaudINamuggaccha udINapAINamAgacchati ? ___ haMtA goyamA ! jahA paMcamasae paDhame uddese jAvaNevatthi osappiNI avaTThie NaM tattha kAle paNNatte samaNAuso / __ iccesA jaMbudIvapaNNattI sUrapaNNattI vatthusamAseNaM sammattA bhavai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM sUrya (1) zuM uttarapUrva(IzAnakoNa)mAM udaya pAmIne pUrva dakSiNa(agnikoNa)mAM Ave che, asta pAme che? (2) zuM pUrvadakSiNamAM udaya pAmIne dakSiNa pazcima (naiRtyakoNa)mAM asta pAme che? zuM dakSiNa pazcimamAM udaya pAmIne pazcimauttara(vAyavya koNa)mAM asta pAme che? (4) zuM pazcimauttaramAM udaya pAmIne uttarapUrva(IzAna koNa)mAM asta pAme che? Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 514] zrI jadIpa prajJapti sUtra uttara- hA gautama ! ema ja thAya che. A rIte ahIM bhagavatI sUtra za.-5 u.-1nuM sarva kathana karavuM yAvata mahAvideha kSetramAM utsarpiNI avasarpiNI kAla nathI paraMtu te AyuSyamAna ! tyAM avasthita kAla che. bhagavatI sUtranA te kathana sAthe jaMbUDhIpa saMbaMdhI sUryanuM saMkSipta nirUpaNa ahIM samApta thAya che. 114 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve caMdimA udINapAINamuggaccha pAINadAhiNamAgacchaMti evaM jahA sUra vattavvayA tahA caMdassa vi bhANiyavvA jahA paMcamasayassa dasame uddese jAva avaTThie NaM tattha kAle paNNatte samaNAuo ! iccesA jaMbuddIvapaNNattI caMdapaNNattI vatthusamAseNa samattA bhavai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! jebUdvIpa nAmanA dvIpamAM zuM caMdra uttarapUrva(IzAnakoNa)mAM udaya pAmIne pUrvadakSiNa (agnikoNa)mAM asta pAme che? vagere prazno ane tenA uttaro sUryanI jema caMdra saMbaMdhI paNa karavA joIe. A rIte ahIM bhagavatI sUtra za.-5 u.-10 pramANe kathana karavuM yAvata mahAvideha kSetramAM avasarpiNI utpasarpiNI kAla nathI paraMtu te AyuSyamAn ! tyAM avasthita kAla che. bhagavatI sUtranA A kathana sAthe jaMbudvIpa saMbaMdhI caMdranuM saMkSipta nirUpaNa ahIM samApta thAya che. vivecana : prastuta sUtromAM jaMbUdvIpanA vividha kSetranA sUryodaya-sUryAstanuM varNana che. sUryanA udaya-astano vyavahAra - sUryanA udaya astano vyavahAra darzakonI daSTinI apekSAe karavAmAM Ave che. sUrya haMmezAM bhUmaMDala para vidyamAna ja hoya che. sUrya satata gatizIla che. sUryanI gatinA kAraNe je kSetranA manuSyanI daSTino viSaya bane che te kSetranA manuSyo sUryodaya thayo', tevo vyavahAra kare che ane jyAre sUrya daSTithI dUra thaI jAya, dekhAto baMdha thaI jAya tyAre te kSetranA manuSyo sUryAsta thayo tevo vyavahAra kare che. A rIte manuSyonI daSTinI apekSAe sUryanA udaya astano vyavahAra thAya che. sUryanA udayathI rAtrino aMta ane divasano prAraMbha ane sUryanA astathI rAtrino prAraMbha ane divasano aMta thAya che. prastuta sUtromAM cAra koNa-cAra vidizAthI sUryodaya-sUryAstanuM kathana che. dizAnA be prakAra che. kSetra dizA ane tApa dizA. kSetra dizA - loka ke jaMbudvIpamAM je sthAyI dizAnuM vibhAjana che te kSetra dizA kahevAya che. dizAono prAraMbha meruparvatathI thAya che. te prAraMbhamAM be pradezI hoya che ane tyAra pachI niraMtara be-be pradezanI vRddhi sAthe vistRta thatI jAya che. cAre vidizAo sarvatra eka pradezI hoya che. tApa dizA - sUryodaya ane sUryAstanA AdhAre nizcita thatI dizAne tApa dizA kahe che. jema ke je kSetramAM je dizAthI sUryodaya thAya te kSetramAM te pUrva dizA ane tadanurUpa pazcima Adi dizA hoya che. ahIM kSetra dizAnI apekSAe varNana che. Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra cAra dizA-cAra vidizA koNa :- pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa cAra dizA che. be dizAnI vacce bhAgane vidizA kahe che. dizAnI jema vidizA paNa cAra che. pratyeka vidizA koNa be dizAnA saMyogathI baMne che. tethI sUtramAM be-be dizAnA saMyogathI tenA nAmano ullekha che. jema ke uttara pUrva eTale IzAna koNa, pUrva dakSiNa eTale agnikoNa, dakSiNa pazcima eTale naiRtya koNa ane pazcima uttara eTale vAyavya koNa. cAra vidizAo sarvatra eka pradezI hoya che. jabUtIpamAM sUryodaya vyavasthA :- jaMbudrIpamAM be sUryo sAmasAmI dizAmAM rahI merune pradakSiNA kare che. eka sUrya agnikoNamAM hoya tyAre bIjo sUrya vAyavyakoNamAM hoya ane agnikoNano sUrya paribhramaNa karatAM vAyavyakoNamAM pahoMce tyAre vAyavyakoNano sUrya agnikoNamAM pahoMce che. pUrva-pazcima mahAvidehamAM sUryodaya-sUryAsta pUrva mahAvidehamAM sUryodaya eka sUrya jyAre IzAnakoNamAM zikharI parvata samIpe Ave tyAre pUrva mahAvideha kSetramAM sUryodaya thAya che ane dakSiNa tarapha AgaLa vadhatA pUrva mahAvidehane prakAzita karI agnikoNamAM cullahimavaMta samIpe pahoMce tyAre pUrva mahA- videhamAM sUryAsta thAya che. 5. mahA. vi. mAM udaya meru 39 ma Y 515 pa koNamAM zikharI parvata samIpe pahoMce tyAre pazcima mahAvideha kSetramAM sUryAsta thAya che. aira.mAM udaya . rIMche. bharata kSetramAM sUryodaya H- eka sUrya jyAre agnikoNamAM niSadha parvata samIpe pahoMce tyAre bharatakSetramAM bharata airavatamAM sUryodaya sUryAsta sUryodaya thAya che ane dakSiNa tarapha AgaLa vadhatA bharata kSetrane pUrNarUpe prakAzita karI pazcima dizAmAM niSadha parvata samIpe pahoMce tyAre u |sUryAsta .bharatamAM udaya. pazcima mahAvidehamAM sUryodaya H- pUrva mahAvidehamAM sUryodaya thayo hoya te ja samaye bIjo sUrya naiRtya koNamAM cullahimavaMta samIpe pahoMce che tyAre pazcima mahAvidehamAM sUryodaya thAya che ane uttaramAM AgaLa vadhatA pazcima mahAvidehane pUrNa rUpe prakAzita karI vAyavya thAya che. airavata kSetramAM sUryodaya :- bharata kSetramAM sUryodaya thayo hoya te ja samaye bIjo sUrya vAyavyakoNamAM nIlavAna parvata samIpe pahoMce che tyAre airavata kSetramAM sUryodaya thAya che. uttara tarapha AgaLa vadhato sUrya airavata kSetrane pUrNarUpe prakAzita karI IzAnamAM nIlavAna samIpe pahoMce tyAre airavata kSetramAM sUryAsta thAya che. eka ahorAtra-24 kalAkamAM je sUrya bharatakSetramAM sUryodaya kare che, te ja sUrya pazcima mahAvidehamAM sUryodaya kare che ane te ja ahorAtramAM bIjo sUrya airavata ane pUrva mahAvidehamAM sUryodaya kare che. A rIte bharata ane airavata Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516] zrI jadIpa prajJapti sUtra kSetramAM eka sAthe divasa ane rAta thAya che. te ja rIte pUrva ane pazcima mahAvideha kSetramAM eka sAthe divasa ane rAta thAya che. sUtrakAre rAtri-divasanI vadhaghaTa saMbaMdhI sarva varNana bhagavatI sUtra zataka-pa ane uddezaka 1 tathA 10 anusAra jANavA jaNAvyuM che. te mATe juo guruprANa phAunDezana prakAzita bhagavatI sUtra bhAga-2 peja naM. 7 thI 19. saMvatsaranA prakAra :115 kai NaM bhaMte ! saMvaccharA paNNattA ? goyamA ! paMca saMvaccharA paNNattA, taM jahA- NakkhattasaMvacchare, jugasaMvacchare, pamANasaMvacchare, lakkhaNasaMvacchare, saNiccharasaMvacchare / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! saMvatsaranA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! saMvatsaranA pAMca prakAra che. te A pramANe che-(1) nakSatrasaMvatsara, (ra) yuga saMvatsara, (3) pramANa saMvatsara, (4) lakSaNa saMvatsara (5) zanaizcara saMvatsara. 116 NakkhattasaMvacchare NaM bhaMte ! kaivihe paNNatte ? goyamA ! duvAlasavihe paNNatte, taM jahA- sAvaNe, bhaddavae, Asoe tti, maNire, pote, mAre, , , vAde, veduM, mAlA | jaMvA vihapphaI mahaggahe duvAlasehiM saMvaccharehiM savvaNakkhattamaMDalaM samANei, se taM NakkhattasaMvacchare / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nakSatrasaMvatsaranA keTalA prakAra che? uttara- he gautama!nakSatrasaMvatsaranA bAra prakAra che. te A pramANe che- (1) zrAvaNa, (2) bhAdaravo, (3) Aso, (4) kArataka, (5) mAgasara, (6) poSa, (7) mahA, (8) phAgaNa, (9) caitra, (10) vaizAkha, (11) jeTha, (12) aSADha. buhaspati mahAgraha bAravarSamAM sarva nakSatrone pAra kare che, tethI bAra nakSatra saMvatsara thAya che. tAtparya e che ke bRhaspati mahAgraha eka varSamAM zrAvaNamAsa saMbaMdhI nakSatrone pAra kare che. bIje varSa bhAdaravA saMbaMdhI nakSatrone, A rIte bAramA varSe aSADha saMbaMdhI nakSatrone pAra kare che. te kAlavizeSa paNa nakSatrasaMvatsara kahevAya che. 117 jugasaMvacchare NaM bhaMte ! kaivihe paNNatte ? Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 517 | goyamA ! paMcavihe paNNatte, taM jahA- caMde, caMde, abhivaDdie, caMde, abhivaDDie ceva / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! yugasaMvatsaranA 3240 U2 cha ? uttara- gautama ! yugsNvtsrn| pAMya 52 che. te // prabhAo cha- (1) yaMdrasaMvatsara, (2) yaMdrasaMvatsara, (3) mamivatisaMvatsara, (4) yaMdrasaMvatsara (5) abhivatisaMvatsara. 118 paDhamassa NaM bhaMte caMdasaMvaccharassa kai pavvA paNNattA ? goyamA ! covvIsaM pavvA paNNattA / biiyassa NaM bhaMte ! caMdasaMvaccharassa kai pavvA paNNattA ? goyamA ! cauvvIsaM pavvA paNNattA / evaM pucchA taiyassa / goyamA! chavvIsaM pavvA paNNattA / cautthassa caMda saMvaccharassa covvIsaM pavvA, paMcamassaNaM abhivaDDiyassa chavvIsaM pavvA ya pnnnnttaa| evAmeva sapuvvAvareNaM paMcasaMvaccharie jue ege cauvvIse pavvasae paNNatte / se taM jugasaMvacchare / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! prathama yNsNvtsrn||24|| 5-56 cha ? uttara- gautama ! prathama caMdrasaMvatsaranA covIsa pakSa che. prazra-bhagavana!I yaMdrasaMvatsaranA 240 pakSa cha? 6tta2- gautama!I yNdrsNvtsrn| yovIsa pakSa cha. prazra- bhagavana !trI abhivatisaMvatsaranA 20 pakSa cha? uttara- gautama!trI abhivaddhitasaMvatsaranA chavvIsa pakSa che. cothA caMdrasaMvatsaranA covIsa ane pAMcamA abhivartitasaMvatsaranA 26 pakSa che. pAMca prakAranA yugasaMvatsaranA kula maLIne 124 pakSa thAya che. A rIte yuga saMvatsara thAya che. 119 pamANasaMvacchare NaM bhaMte ! kaivihe paNNatte ? goyamA ! paMcavihe paNNatte, taM jahA- Nakkhatte, caMde, uU, Aicce, abhivaDDie se taM pamANasaMvacchare / bhAvArtha:-prazra- bhagavana ! prabhAesaMvatsaranA 20 ? uttara- he gautama ! prbhaaaasNvtsrn| pAMya prA2 che. te // prabhArI cha- (1) nakSatrasaMvatsara, Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 518 ] zrI jadIpa prajJapti sUtra (2) caMdrasaMvatsara, (3) RtusaMvatsara, (4) AdityasaMvatsara tathA (5) abhivaddhita saMvatsara. A rIte pramANa saMvatsara thAya che. 120 lakkhaNasaMvacchare NaM bhaMte ! kaivihe paNNatte ? goyamA ! paMcavihe paNNatte, te gaNa samayaM NakkhattA jogaM joyaMti, samayaM uTha pariNamaMti / NaccuNhaM NAisIo, bahUdao hoi Nakkhatte // 1 // sasi samaga puNNamAsiM, joeMti visamacAri NakkhattA / kaDuo bahUdao vA, tamAhu saMvaccharaM caMdaM // 2 // visamaM pavAliNo pariNamaMti, aNuUsu deti pupphaphalaM / vAsaM Na sammaM vAsai, tamAhu saMvaccharaM kammaM // 3 // puDhavidagANaM ca rasaM, pupphaphalANaM ca dei Aicco / appeNa vi vAseNaM, sammaM Nipphajjae sassaM // 4 // Aicca-teya-taviyA, khaNalavadivasA uU pariNamaMti / pUrei ya NiNNathale, tamAhu abhivaDDiyaM jANa // 5 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! lakSaNasaMvatsaranA keTalA prakAra che? uttara-he gautama!lakSaNasaMvatsaranA pAMca prakAra che gAthArtha- (1) nakSatra lakSaNa saMvatsara- kRtikAdi nakSatrono yathA samaye caMdra-sUrya sAthe yoga thato hoya; je mAsanuM je mukhya nakSatra hoya te svabhAvathI pUrNimAnA divase yoga dharAvatuM hoya; Rtao samarUpe pariNamita thatI hoya, viparIta thatI na hoya; ati garamI ati ThaMDI na hoya temaja ati varasAda varasato hoya, A lakSaNothI yukta saMvatsarane nakSatra saMvatsara kahe che. (2 ) caMdra lakSaNa saMvatsara- je mAsathI viSama nAmavALA nakSatra pUrNimAnA divase caMdra sAthe yoga karatA hoya; garamI, ThaMDI, rogAdinI bahulatAnA kAraNe Rtu kaSTakara hoya; ativRSTi hoya; A lakSaNothI yukta saMvatsarane caMdra saMvatsara kahe che. (3) karma-hatu lakSaNa saMvatsara- viSamakALa-akALe vanaspati aMkurita thAya; kamosame vRkSa para puSpa ane phaLa Ave; yathocita varSA na thAya; A lakSaNothI yukta saMvatsarane karma-Rtu saMvatsara kahe che. (4) Aditya lakSaNa saMvatsara-pRthvI, jaLa, puSpa, phaLa vageremAM sUrya yathArtha rasa pradAna kare; Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ pa19 ] varasAda thoDo hovA chatAM paryApta mAtrAmAM anAja niSpanna thAya, A lakSaNothI yukta saMvatsarane Aditya saMvatsara kahe che. (5) abhivartita lakSaNa saMvatsara- sUryanA pracaMDa tApathI bhUmi paritapta rahe; RtuonuM pariNamana atyalpa hoya; nimna sthaLo pANIthI pUrNa rahe, A lakSaNothI yukta saMvatsarane abhivardhita saMvatsara kahe che. 121 saNicchara saMvacchare NaM bhaMte kaivihe paNNatte ? goyamA ! aTThAvisaivihe paNane, te nahIM abhiI savaNe dhaNiTThA, sayabhisayA do ya hoMti bhaddavayA / revai assiNi bharaNI, kattia taha rohiNI ceva // 1 // misira, adA, puNavaNa, pulo, sinemA, maya, putrApamukhI, 3ttaraphggunnii, hattho, cittA, sAtI, visAhA, aNurAhA, jeTThAmUlo, puvvAAsADhA uttarAo AsADhAo / jaM vA saNiccare mahaggahe tIsAe saMvaccharehiM savvaM NakkhattamaMDalaM samANei / se ttaM saNicchara saMvacchare / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! zanaizcara saMvatsaranA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! zanaizcara-saMvatsaranA aThThayAvIsa prakAra che. te A pramANe che- (1) abhijita, (2) zravaNa, (3) dhaniSThA, (4) zatabhiSaka, (5) pUrvA bhAdrapada, (6) uttarA bhAdrapada, (7) revatI, (8) azvinI, (9) bharaNI, (10) kRttikA, (11) rohiNI, (12) mRgazira, (13) Adra, (14) punarvasu, (15) puSya, (16) azleSA, (17) maghA, (18) pUrvA phAlganI, (19) uttarA phAlganI, (20) hasta, (21) citrA, (22) svAti, (23) vizAkhA, (24) anurAdhA, (25) jyeSThA, (26) mUla, (27) pUrvASADhA tathA (28) uttarASADhA. zanaizcara mahAgraha trIsa varSomAM samasta nakSatrone pAra kare che, te kAla, zanaizcarasaMvatsara kahevAya che. aThThAvIsa nakSatrone pAra kare te apekSAe tenA 28 prakAra kahevAya che. vivecana : prastuta sUtromAM bhinna-bhinna prakAranA saMvatsaro (varSo)nuM varNana che. caMdra, sUrya, nakSatra, graha vagerenI gatinI bhinnatA ane pradakSiNA pUrNa karavAnA kALanI bhinnatAnA kAraNe te pratyekanA bhinna-bhinna saMvatsara nirmita thAya che. saMvatsara nAma nirukti - (1) nakSatra saMvatsara nirukti - nakSatrapu bhava saMvatsaro nakSatra: saMvatsara: | je varSa nakSatrathI Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para0 ] zrI jebUdIpa prajJapti sUtra nirmita thAya tene nakSatra varSa kahe che, caMdra jeTalA samayamAM, abhijita nakSatrathI zarU karI uttarASADhA paryaMtanA nakSatrone pAra kare, tene nakSatra mAsa kahe che athavA caMdranA nakSatra maMDaLa paranA paribhramaNathI niSpanna mAsane nakSatra mAsa kahe che. 12 nakSatra mAsano eka nakSatra saMvatsara thAya che. (2) yuga saMvatsara nirukti - yui jraMvatsarAtamAM pAMca varasanA samudAyane eka yuga kahe che. sUtrakAre ahIM caMdra saMvatsaranI pradhAnatAe pAMca caMdrasaMvatsaranA samUhane yuga saMvatsara kahyo che. te ja rIte pAMca sUrya varSanA samudAyane paNa sUrya yuga saMvatsara kahe che ane pAMca nakSatra varSanA samudAyane nakSatrayuga saMvatsara kahevAya che. (3) pramANa saMvatsara nikti - pramANa pradhAnavALa saMvatsarahyuM mAmevAmathIyate | pramANa, parimANanI pradhAnatAvALA saMvatsaranuM pramANa saMvatsara kahe che. caMdra saMvatsara, sUrya saMvatsara, nakSatra saMvatsara vagerenA ahorAtra pramANane pramANa saMvatsara kahe che. pramANa saMvatsara eTale nakSatrAdi saMvatsaronuM pramANa. (4) lakSaNa saMvatsara nirukti - nAnAM pradhAna tathA tala saMvatsaralakSaNanI pradhAnatAvALa | saMvatsarane lakSaNa saMvatsara kahe che. caMdra saMvatsara, sUrya saMvatsara, nakSatra saMvatsara vagerenA lakSaNane lakSaNa saMvatsara kahe che. (5) zanaizvara saMvatsara nirukti - zani mahAgrahanA 28 nakSatra ke 12 rAzine bhogavavAnA kALane zanaizcara saMvatsara kahe che. saMvatsara prakAra - nakSatra saMvatsara prakAra:- nakSatra saMvatsaranA 12 prakAra che. 28 nakSatramAMthI zrAvaNa, bhAdrapada, azvinI, kArtika, mRgazira, poSa, mAgha, phAlgana, caitra, vaizAkha, jeTha, aSADha, A 12 yoga paryAyane 1rathI guNita karavAthI nakSatra saMvatsara niSpanna thAya che. A zrAvaNAdi mAsa(mahinA) saMvatsara-varSanA avayavabhUta che. avayavamAM avayavInA upacArathI zrAvaNAdine saMvatsara kahyA che ane te ja kAraNe nakSatra saMvatsaranA 12 prakAra kahyA che. yuga saMvatsara prakAra:- yuga saMvatsaranA pAMca prakAra che. ahIM caMdra yuga saMvatsaranuM kathana che. sUrya yuga saMvatsaranA pAMca prakAra sUrya saMvatsara ja kahevAya che. caMdra ane nakSatra saMvatsaranA ahorAtra sUrya saMvatsara karatA ochA che. eka yuge caMdra-nakSatra saMvatsarano sUrya saMvatsara sAthe meLa karavA caMdra mAsa, nakSatra mAsa vadhAravAmAM Ave che, abhivaddhita karavAmAM Ave che tethI te caMdra mAsa ke nakSatra mAsa abhivardhita mAsaadhika mAsa tarIke oLakhAya che. nakSatra saMvatsara vyavahAramAM pravartatuM na hovAthI tenA abhivaddhita mAsano ullekha nathI. pAMce sUrya saMvatsara samAna che tethI sUtrakAre sUtramAM caMdra yuga saMvatsaranA ja prakAra batAvyA Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ pa21 ] caMdra yuga saMvatsaramAM paheluM caMdra saMvatsara che. yuganA prAraMbhe zrAvaNa vada-1 thI pUnamanI samApti sudhInA purA 30 divasano eka caMdra mAsa hoya che ane 12 caMdra mAsanuM eka caMdra saMvatsara kahevAya che. A ja pramANe bIjuM, cothuM caMdra saMvatsara jANavuM. trIjuM ane pAMcamuM caMdra yuga saMvatsara abhivardhita saMvatsara kahevAya che. abhivardhita yuga saMvatsara 13 mAsanuM hoya che. pAMca varSa rUpa yugamAM sUrya saMvatsaranI apekSAe vicAra karatAM, nyUnAdhikatA vinA pAMca varSa ja hoya che. sUrya mAsa 3Oaa (30) ahorAtra pramANa che.jyAre caMdramAsa ra9 ? ahorAtra pramANa che. sUrya mAsa pramANe 30 mAsa pUrNa thAya tyAre caMdra mAsanA 31 mAsa pUrNa thAya che. te eka mAsano je taphAvata thayo, te mAsane adhika mAsa kahevAmAM Ave che. adhika mAsa gaNanA - eka sUrya mAsanI 30 ahorAtri thAya che. tethI 30 sUrya mAsanI 30 rUx 30 = 915 ahorAtra thAya. eka caMdramAsanI 29? ahorAtri thAya che. tethI 30 caMdramAsanI 29 3 x 30 = 885 chuM? ahorAtra thAya. A rIte 30 sUrya mAsanI 915 ahorAtri ane caMdra mAsanI 885 ahorAtri thAya baMne vacce 29 rUmsa ahorAtrino taphAvata thayo. (915-885 23 = ra9 22) A taphAvatanI pUrti karavA caMdra saMvatsaramAM eka mAsa abhivardhita karAya che. tene adhikamAsa kahe che. eka yugamAM sUrya saMvatsaranA 30 mAsa ke che pakSa vyatIta thAya tyAre arthAt caMdra saMvatsaranA trIjA saMvatsare(aDhI varase) ane pAMcamAM saMvatsaranA aMte eka caMdra mAsa vadhAravAmAM Ave che. pramANa saMvatsaranA prakAra :- sUtrakAre nakSatra, caMdra, Rtu(kama), Aditya-sUrya, abhivardhita, A pAMca saMvatsaranA pramANa darzAvyA che. pAMca saMvatsaranA pramANane ja ahIM saMvatsaranA pAMca prakAra kahyA che. varSanuM parimANa pramANa mAsanA parimANa pramANane AdhIna che tethI ahIM nakSatra, caMdra, sUrya vagerenA mAsa pramANanA AdhAre saMvatsara pramANa darzAvyA che. 1830 ahorAtra pramANa yugasaMvatsara:- eka yugamAM sUryanA pAMca dakSiNAyana ane pAMca uttarAyaNa kula 10 ayana thAya che. baMne ayana 183-183 ahorAtranA che, tethI 183 x 10 = 1,83) ahorAtra eka yuganA thAya che. eka yugamAM sUrya mAsa che, nakSatra mAsa-7, caMdra mAsa-2, Rtu mAsa-1 che. tethI eka eka mAsanA ahorAtra nizcita karavA 1,830ne 60, 7, 2, 61 thI bhAgatA sUrya mAsAdinA ahorAtranuM pramANa Ave che. sUryAdi saMvatsaranA ahorAtra pAchaLa Apela che. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parara ] zrI jebUdIpa prajJapti sUtra sUryAdi saMvatsaranA ahorAtraH kama yuganA 1 yuganA ahorAtra mAsa ahorAtra mAsa. saMvatsaranA mAsa pramANa saMvatsara ahorAtra pramANa 366 | sUrya mAsa saMvatsara pramANa | 1,830 so 30 8 | 12 || nakSatra mAsa saMvatsara pramANa | 1,830 7 27 ? | 12 3ra7 . caMdra mAsa saMvatsara pramANa 1,83) dara | 29 ?? 354 Rtu mAsa saMvatsara pramANa 1,830 - 61 30 | 12 360 abhivardhita saMvatsara pramANa | 1,918 57 mAsa || 31 3 383 { 7 divasa 11 muhUrta Aditya saMvatsara-Adi pUrvokta pAMce saMvatsaramAMthI eka karma saMvatsara-Rtu saMvatsarano mAsa-RtumAsa 30 ahorAtra pramANa che tenA koI aMza nathI. A Rtu mAsa niraMza hovAthI loka vyavahAra prayojaka che. zeSa sUryAdi mAsa aMza sahita hovAthI loka vyavahAra duSkara bane che. niraza pramANa thI 6 paLa = 1 ghaDI 2 ghaDI = 30 muhUrta 15 ahorAtra = 1 muhUrta 1 ahorAtra 1 pakSa 2 pakSa = 1 mAsa 12 mAsa= 1 saMvatsara thAya che. lakSaNa saMvatsara prakAra:- nakSatra, caMdra, Rtu-karma, Aditya-sUrya, abhivardhita A pAMca saMvatsaranA lakSaNa sUtrakAre darzAvyA che. A pAMca saMvatsaranA lakSaNane ja ahIM pAMca lakSaNa saMvatsara kahyA che. mAsa, pakSa divasAdinI saMkhyA : nAmAdi :122 egamegassa NaM bhaMte ! saMvaccharassa kai mAsA paNNattA ? goyamA ! duvAlasa mAsA paNNattA / tesiM NaM duvihA NAmadhejjA paNNattA, taM jahA- loiyA, louttariyA ya / tattha loiyA NAmA ime, taM jahA- sAvaNe, Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 523 | bhaddavae jAva AsADhe / louttariyA NAmA ime, taM jahA abhiNadie paiTe ya, vijae pIivaddhaNe / seyaMse ya sive ceva, sisire ya sahemavaM // 1 // Navame vasaMtamAse, dasame kasamasaMbhave / ekkArase NidAhe ya, vaNavirohe ya bArase // 2 // bhAvArtha :- prazna-De (bhagavan ! meM saMvatsama 2 malinIya cha ? uttara- he gautama ! eka saMvatsaranA bAra mahinA hoya che. tenA laukika ane lokottara ema be praDAre nAma cha __gAthArtha-sau nAmamA pramAo cha- zrAva, mA42vI, Aso, ti, bhAgasara, poSa, maDA, zarA, thaitra, vaizApa, 4 tathA aSADha. soDottara nAmApramANecha- (1) abhinahita (2) pratiSThita (3) vi4ya (4) prItivardhana (5) zreyAMza, (5) ziva (7) zizira (8) ubhaMta () vasaMtamAsa (10) subhasaMbhava (11) nihAya (12) vanaviroha. 123 egamegassa NaM bhaMte ! mAsassa kai pakkhA paNNattA ? goyamA ! do pakkhA paNNattA, taM jahA- bahulapakkhe ya sukkapakkhe ya / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! pratyeka mahinAnA 240 pakSa Doya cha ? uttara- gautama ! pratyeka malinAnA pakSIya cha (1) pRSpakSa (2) zusapakSa. 124 egamegassa NaM bhaMte ! pakkhassa kai divasA paNNattA ? goyamA ! paNNarasa divasA paNNattA, taM jahA- paDivA-divase bitiA-divase jAva paNNarasI-divase / bhAvArtha :- prazna-De mAgavan ! meM pakSana 240 hivasa Doya cha ? 6ttara- gautama! pkssn| paMhivasa Doya che.hema-pratipahivasa(meDama), dvitIyAhivasa (pI4) yAvat paMyazIhivasa (amAvasyA athavA pUrNamAsIno hivasa.) mA sau(prathasita) nAma che. 125 etesi NaM bhaMte ! paNNarasaNhaM divasANaM kai NAmadhejjA paNNattA ? goyamA ! paNNarasa NAmadhejjA paNNattA, taM jahA Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 zrI jadIpa prajJapti sUtra puvvaMge siddhamaNorame ya, tatto maNorahe ceva / jasabhadde ya jasadhare, chaThe savvakAmasamiddhe ya // 1 // iMdamuddhAbhisitte ya, somaNasa dhaNaMjae ya boddhavve / atthasiddhe abhijAe, accasaNe sayaMjae ceva // 2 // aggivese uvasame, divasANaM hoMti NAmadhejjAI / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! // 542 hivasana 240(yA) nAma cha ? uttara- gautama ! paM.2 hivasanA(mottara zAstramai) 542 nAma matAvyA cha, bha3-(1) pUrvAga, (2) siddhamanorama, (3) manoDa2, (4) yazobhadra, (5) yazodhara, () sarvama samRddha, (7) chandrabhUddhamiSita, (8) somanasa, (C) dhanazya, (10) arthasiddha, (11) amita, (12) satyazana, (13) zataMya, (14) maniveza (15) upazama. mA 15 hivasanA 542 nAma vA. 126 etesiNaM bhaMte ! paNNarasaNhaM divasANaM kai tihI paNNattA ? goyamA ! paNNarasa tihI paNNattA, taM jahA NaMde bhadde jae tucche puNNe pakkhassa paMcamI / puNaraviNaMde bhadde jae tucche puNNe pakkhassa dasamI / puNaraki gaMde bhadde jae tucche puNNe pakkhassa paNNarasI, evaM te tiguNA tihIo savvesi divasANaM / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! // 542 hisanI 2ii tithioDI cha ? 6tta2- gautama ! paMha hivasanI 15tithimohIche, hebha-(1) naMha, (2) madrA, (3) 4yA, (4) tu27|, (5) 5 te pakSanI paMthabhI.iza (G) naMha, (7) bhadrA, (8) 4yA, (C) tu27, (10) pU; te pakSanI zamI. 3rI (11) naMha, (12) bhadrA, (13) 4yA, (14) tumch|(yturdshii) (15) 5 / (yaza). A pramANe pAMca nAma triguNA karavAthI paMdara tithio thAya che. 127 egamegassa NaM bhaMte ! pakkhassa kai rAIo paNNattANo ? goyamA ! paNNassa rAIo paNNattAo, taM jahA- paDivArAI jAva paNNarasIrAI / / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! pratye: pakSamA 32ii rAtribho DIya cha ? uttara- gautama ! pratye pakSamAM paMdara rAtrio hoya che. pratipadArAtri-ekamanI rAta yAvatuM paMcadazI-amAvasyA athavA pUnamanI rAta. (bhA dauDi (prayasita) nAma cha.) Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 128 eyAsi NaM bhaMte paNNarasahaM rAINaM kai NAmadhejjA paNNattA ? goyamA ! paNNarassa NAmadhejjA paNNattA, taM jahA uttamA ya suNakkhattA, elAvaccA jasoharA / somaNasA ceva tahA, sirisaMbhUyA ya boddhavvA // 1 // 525 vijayA ya vejayaMti, jayaMti aparAjiyA ya icchA ya / samAhArA ceva tahA, teyA ya tahA aiteyA // 2 // devANaMdA NiraI, rayaNINaM NAmadhejjAI / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! A paMhara rAtrikhonA DeTalA nAma che ? uttara- he gautama ! paMdhara rAtrinA paMdhara nAma che, bhebha De - (1) uttamA, (2) sunakSatrA, (3) sApatyA, (4) yazodharA, (4) somanasA, (5) zrIsaMbhUtA, (7) vi4yA, (8) vaizyantI, (9) 4yantI, (10) aparAzitA, (11) 42chA, (12) sabhAhArA, ( 13 ) tebha, (14) atitebha tathA (15) hevAnaMhA athavA nirati. A rAtrinA zAstra varNita nAma jANavA. | 129 eyAsi NaM bhaMte ! paNNarasa rAINaM kai tihI paNNattA ? goyamA ! paNNarasa tihI paNNattA, taM jahA- uggavaI, bhogavaI, jasavaI, savvasiddhA, suhaNAmA, puNaravi- uggavaI bhogavaI jasavaI savvasiddhA suhaNAmA, puNaravi- uggavaI bhogavaI jasavaI savvasiddhA suhaNAmA / evaM tiguNA tihIo savvesiM rAINaM / bhAvArtha :- prazna - he bhagavan ! khA paM62 rAtrikhonI DeTasI tithikho che ? uttara - he gautama! tenI paMdhara tithikho jatAvI che, ThebhaDe - ( 1 ) ugravatI (2) bhogavatI (3) yazobhatI (4) sarvasiddhA (5) zubhanAmA; irIthI - (5) ugravatI (9) bhogavatI (8) yazomatI (8) sarvasiddhA (10) zubhanAmA; irIthI - ( 11 ) ugravatI (12) bhogavatI ( 13 ) yazobhatI (14) sarvasiddhA (15) zubhanAmA. A pramANe pAMca nAma triguNita karavAthI sarva rAtrionI(paMdara rAtrionI) tithio AvI jAya che. 130 egamegassa NaM bhaMte ! ahorattassa kai muhuttA paNNattA ? goyamA ! tIsaM muhuttA taM jahA paNNattA, Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 zrI jadIpa prajJapti sUtra rudde see mitte, vAu suNie taheva abhicaMde / mAhiMda balava baMbhe, bahusacce ceva IsANe // 1 // saTTe ya bhAviyappA, vesamaNe vAruNe ya ANaMde / vijae ya vIsaseNe, pAyAvacce uvasame ya // 2 // gaMdhavva-aggivese, sayavasahe Ayave ya amame ya / aNavaM bhome vasahe, savvaDhe rakkhase ceva // 3 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! pratyeka ahorAtranA keTalA muhUrta hoya che. uttara- he gautama! pratyeka ahorAtranA trIsa-trIsa muhUrta hoya che, jema ke- (1) rudra (2) zreyAna (3) mitra (4) vAyu (5) suprita (6) abhicaMdra (7) mAhendra (8) balava (9) brahma (10) bahusatya (11) IzAna (12) sraSTA (13) bhAvitAtmA (14) vaizramaNa (15) vAsaNa (16) AnaMda (17) vijaya (18) vizvasena (19) prAjApatya (20) upazama (21) gaMdharva (rara) agniveza (23) zatavRSabha (24) AtAvAna (25) amama (26) RNavAna (27) bhauma (28) vRSabha (29) sarvArtha (30) rAkSasa. vivecana : prastuta sUtromAM mAsanA, pakSa, divasAdinA nAma vagerenuM kathana che. eka varasanA mahinA - eka varasamAM 12 mahinA hoya che. sUtrakAre A 12 mahinAnA nAma laukika ane lokottarika, ema be rIte darzAvyA che. tothA nokariyA gAma :- kArataka, mAgasara, poSa vagere lokamAM prasiddha 12 mahinA nAma laukika nAma kahevAya che. to: pravaravAho banateSa prasiddhatvena tatsavani virani 1 jina pravacananI bahAranA lokone loka kahe che, lokamAM prasiddha kAratakAdi mahinAone laukika mAsa kahe che. lokaH tasmAtsamyagjJAnAdi guNa yuktatvena uttarAH pradhAnAH lokottarAH jainAsteSu prasiddhatvena tatsavidhani nomottara | jainomAM prasiddha 'abhinaMdita' vagere 12 mahinAnA nAmane lokottarika nAma kahe che. eka mahinAnA pakSa - eka mahinAmAM be pakSa hoya che. kRSNa pakSa - gujpato yatra vadhu svavimAnena vaMdu vimAnamAkRti teyonyAra vahuna: pAH sa hapura pAka | dhruva rAhu svavimAnathI caMdrane AvRtta kare ane tethI aMdhakAranI bahulatA vadhatI jAya, te aMdhakAranI bahulatAvALA pakSane bahula pakSa ke kRSNa pakSa kahe che. zukla pakSa - zuklapakSe yatra sAva ravimAnamAkRta murisena polenAthavati tathA gurU Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra pa27] pAH sa phuvA: pAH I dhruva rAhuthI AvRtta caMdra vimAna mukta thAya ane aMdhakAranuM pramANa ghaTIne ujjavaLatAnuM pramANa vadhatuM hoya tevA caMdranI cAMdanIthI dhavalita pakSane zukla pakSa kahe che. eka pakSanA divasa - eka pakSamAM paMdara divasa hoya che. sAmAnya rUpe divasa zabda ahorAtra mATe rUDha hovA chatAM ahIM divasa rUpa kALa vizeSanuM grahaNa karyuM che. yadyapi livara zora tathApi sUrya prakAzavataH kAlavizeSasyAtragrahaNaM, rAtrivibhAgapraznasUtrasyAgre vidyAsyamAnatvAt / divasa zabda ahorAtra mATe rUDha hovA chatAM rAtrinuM kathana alaga sUtrathI karyuM hovAthI ahIM (ahorAtra artha na karatAM) sUrya prakAza yukta divasa artha karyo che. prastuta sUtra kathita mAsa, pakSa, divasa vagere kathana karma mAsanI apekSAe jANavuM. panna karmamAsApekSayA draSTavyaM / eka pakSanA divasa nAmAdi - kama | 15 divasa 15 divasanA 15 divasanI 15 rAtri tithi 15 rAtrinA nAma 15 rAtrinI tithi nAma | | caturthI | | na | pratipradA pUrvAga naMdA | ekama rAtri | uttama ugravatI 2 | dvitIyA | siddha manorama | bhadrA | dvitIyA rAtri sunakSatrA | bhogavatI 3 | tRtIyA | manohara jayA | tRtIyA rAtri | elApatyA | yazomatI yazobhadra, tucchA | caturthI rAtri | yazodharA | sarva siddhA paMcamI yazodhara pUrNA | paMcamI rAtri | saumanasA | zubhanAmAM | SaSThI | sarvakAma samRddha | niMdA | SaSThI rAtri | zrI saMbhUtA | ugravatI 7 | saptamI | indra mUrdhAbhiSikta saptamI rAtri vijayA | bhogavatI 8 | aSTamI | somanasa jayA | aSTamI rAtri vaijayaMtI | yazomatI 9 | navamI dhanaMjaya tucchA | navamI rAtri jayaMtI | sarva siddhA dazamI artha siddha | | pUrNA | dazamI rAtri | aparAjitA | zubhanAmAM 11 | ekAdazI abhijAta niMdA | ekAdazI rAtri | IcchA _| ugravatI dvAdazI atyazana bhadrA dvAdazI rAtri | rAtrisamAhArA | bhogavatI 13] trayodazI zataMjaya jayA trayodazI rAtri tejA | yazomatI 14 | caturdazI agnivema | tucchA caturdazI rAtri atitejA sarvasiddhA paMcadazI upazama pUrNA | paMcadazI rAtri | devAnaMdA ke zubhanAma (pUnama (paMcahanI). nirati amAsa). 15) nadI ke | Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra = ahorAtra(divasa) ane tithimAM vizeSatA :- sUryanArato vivasaH ahorAtra(divasa)nI utpatti sUryathI thAya che. jeTalA kALamAM sUrya AkAzamAM eka maMDaLa upara cAle teTalA kALane ahorAtra kahevAmAM Ave che athavA eka sUryodayathI bIjA sUryodaya sudhIno kALa ahorAtra kahevAya che. sUrya 30 muhUrtamAM eka maMDaLa pasAra kare che, tethI eka ahorAtra 30 muhUrta pramANa che. 528 caMdrapAtA tithi / tithinI utpatti caMdrathI thAya che. caMdranI kaLAnI hAni-vRddhinA AdhAre tithi niSpanna thAya che. jeTalA kALamAM caMdrano paMdaramo bhAga athavA hU~ (caMdranA bAsaTha aMzamAMthI 4-4 aMza) AvRtta thAya ke pragaTa thAya tene tithi kahevAmAM Ave che. caMdra vimAnanA 6ra bhAga(aMza)nI kalpanA karavAmAM Ave to temAMthI 2 aMza haMmezA anAvRta ja rahe che. zeSa 60 aMzAtmaka caMdra maMDaLano aMza athavA caMdra vimAnanA 15 bhAganI kalpanA karavAmAM Ave to teno 15mo bhAga kRSNapakSamAM 29 r muhUrto dhruva rAhuthI DhaMkAto jAya che ane zukla pakSamAM te phreM aMza pragaTa thato jAya che, tethI tithi 29 OM muhUrta pramANa che. sUryathI niSpanna ahorAtra eka hovA chatAM divasa ane rAtrinA bhedathI tenA be prakAra thAya che tema divasa-rAtrinA bhedathI tithi paNa be prakAranI thAya che. eka ahorAtranA muhUrta :- eka ahorAtranA (eka rAtri divasanA) 30 muhUrta hoya che. tenA rUdrAdi 30 nAma sUtrArthathI spaSTa che. karaNAdhikAra : 131 kai NaM bhaMte ! karaNA paNNattA ? goyamA ! ekkArasa karaNA paNNattA, taM jahA- bavaM bAlavaM kolavaM thI - viloyaNaM garAi vaNijaM viTThI sauNI cauppayaM NAgaM kiMtthugghaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! karaNa keTalA hoya che ? uttara- he gautama ! karaNa agiyAra hoya che, jema ke- (1) bava, (2) bAlava, (3) kaulava, (4) strIvilocana, (5) garAdi-gara, (6) vaNija, (7) viSTi, (8) zakuni, (9) catuSpada, (10) nAga (11) kiMstuna. | 132 eesi NaM bhaMte ! ekkArasahaM karaNANaM kai karaNA carA, kai karaNA thirA paNNattA ? goyamA ! satta jarA gherA, cattAri jarA thiA paLattA / taM nahIM- . nava vALavuM, jotavuM, thIvitoyaLa, rA,i vaLina, vikI, te khaM satta jaraNA parA | Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra cattAri karaNA thirA paNNattA taM jahA- sauNI, cauppayaM, NAgaM kiMtthugghaM, ee NaM cattAri karaNA thirA / 529 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! A agiyAra karaNomAM keTalA karaNa cara ane keTalA sthira hoya che ? uttara- he gautama ! temAM sAta karaNa cara ane cAra karaNa sthira hoya che. te A pramANe che- bava, bAlava, kaulava, strIvilocana, garAdi, vaNija tathA viSTi-A sAta karaNa cara hoya che ane zakuni, catuSpada, nAga ane kiMsTrughna, A cAra karaNa sthira hoya che. 133 ee NaM bhaMte ! carA thirA vA kayA bhavaMti ? goyamA ! sukkapakkhassa paDivAe rAo bave karaNe bhavai / biiyAe divA bAlave karaNe bhavai, rAo kolave karaNe bhavai / taiyAe divA thIviloyaNaM karaNaM bhavai, rAo garAi karaNaM bhavai / cautthIe divA vaNijaM o viTThI / paMcamI divA bavaM, rAo bAlavaM / chaTThIe divA kolavaM, rAo thIviloyaNaM / sattamIe divA garAi, rAo vaNijaM / aTThamIe divA viTThI rAo bavaM / NavamIe divA bAlavaM rAo kolavaM / dasamIe divA thIviloyaNaM rAo garAI, ekkArasIe divA vaNijaM rAo viTThI / bArasIe divA bavaM, rAo bAlavaM / terasIe divA kolavaM rAo thIviloyaNaM / cauddasIe divA garAiM karaNaM, rAo vaNijaM / puNNimAe divA viTThIkaraNaM, rAo bavaM karaNaM bhavai / bahulapakkhassa paDivAe divA bAlavaM, rAo kolavaM / biiyAe divA thIviloyaNaM rAo garAdi / taiyAe divA vaNijaM, rAo viTThI / uttha divA bavaM, rAo bAlavaM / paMcamIe divA kolavaM, rAo thIviloyaNaM / chaTThIe divA garAI rAo vaNijaM / sattamIe divA viTThI, rAo bavaM / aTThamIe divA bAlavaM, rAo kolavaM / NavamIe divA thIviloyaNaM, rAo garAi, dasamIe divA vaNijaM, rAo viTThI / ekkArasIe divA bavaM, rAo bAlavaM / bArasIe divA kolavaM, rAo thIviloyaNaM / terasIe divA garAi rAo vaNijaM / cauddasIe divA viTThI, rAo sauNI / amAvAsAe divA cauppayaM, rAo NAgaM / sukkapakkhassa paDivAe divA kiMtthugghaM karaNaM bhavai / Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa30 ] zrI jabUdIpa prajJapti sUtra trIjanA rAtre bhAvArtha - prazna- he bhagavan! cara ane sthira karaNa kyAre hoya che? uttara- he gautama! zukla pakSanA ekamanI rAtre bava karaNa, bIjanA bAlava karaNa. bIjanA divase bAlavakaraNa, rAtre kaulavakaraNa divase strIvilocanakaraNa rAtre garAdikaraNa cothanA divase vaNijakaraNa rAtre viSTikaraNa pAMcamanA divase bivakaraNa, rAtre bAlavakaraNa chanA divase kaulavakaraNa strIvilocanakaraNa sAtamanA divase garAdikaraNa rAtre vaNijakaraNa AThamanA viSTikaraNa rAtre bavakaraNa nAmanA divase bAlavakaraNa kaulavakaraNa dasamanA divase strIvilocanakaraNa rAtre garAdikaraNa agiyArasanA divase vaNijakaraNa viSTikaraNa bArasanA divase bavakaraNa bAlavakaraNa divase kaulavakaraNa rAtre strIvilocanakaraNa caudasanA divase garAdikaraNa vaNijakaraNa pUrNimAnA viSTikaraNa bavakaraNa divase rAtre rAtre rAtre terasanA rAtre divase rAtre kRSNapakSanI pratipadAnA bIjanA trIjanA cothanA pAMcamanA divase divase divase rAtre rAtre rAtre bAlavakaraNa strIvilocanakaraNa vaNijakaraNa bavakaraNa kaulavakaraNa garAdikaraNa viSTikaraNa rAtre kaulavakaraNa garAdikaraNa viSTikaraNa bAlavakaraNa strIvilocanakaraNa vaNijakaraNa bavakaraNa kaulavakaraNa garAdikaraNa viSTikaraNa chanA divase divase divase divase divase divase divase rAtre sAtamanA AThamanA nAmanA bAlavakaraNa strIvilocana, vaNijakaraNa rAtre rAtre rAtre dasamanA rAtre Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra agiyArasanA divase divase bArasanA terasanA caudasanA divase divase amAvasyAnA divase bavakaraNa kaulavakaraNa garAdikaraNa viSTikaraNa catuSpadakaraNa rAtre rAtre rAtre zuklapakSanI pratipadA-ekamanA divase kiMntughnakaraNa hoya che. vivecana : rAtre rAtre 531 bAlavakaraNa strIvilocanakaraNa vaNijakaraNa zakunikaraNa nAgakaraNa prastuta sUtramAM tithi sAthe pratibaddha karaNanuM svarUpa varNana che. cara karaNa H- 7 karaNa cara che. sapta rAni varALi aniyata tithi bhAviAt 7 karaNa aniyataanizcita tithi sAthe hovAthI cara karaNa kahyA che. sthira karaNa H- rAri bAni sthirANi niyatithi mAvitvAt, zakuni vagere 4 karaNa niyata-nizcita tithi sAthe ja hovAthI tene sthira karaNa kahyA che. tithi-karaNa yoga sUtrArthathI spaSTa che. pratyeka karaNa ardha tithi pramANavALA che. sUtragata divasa zabdathI tithino prathama ardha bhAga ane rAtri zabdathI tithino pAchalo ardha bhAga jANavo. saMvatsara, ayana, Rtu Adi : 224 vimADyA nuM aMte ! saMvA, vimADyA ayaLA, vijmAyA 3, zmiAvA mAsA, vimmADyA pavA, viSmADyA ahorattA, vimADyA mudduttA, miADyA raNA, kimAiyA NakkhattA paNNattA ? goyamA ! caMdAimA saMvaccharA, dakkhiNAiyA ayaNA, pAusAiyA uU, sAvaNAiyA mAsI, vahutADyA pA, , divasAiyA ahorattA, roddAiyA muhuttA, bAlavAiyA karaNA, abhijitAiyA NakkhattA paNNattA samaNAuso / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! saMvatsaromAM Adi-prathama saMvatsara kayu che ? ayanomAM prathama ayana kayu che ? RtuomAM prathama RRtu kaI che ? mahinAomAM prathama mahino kayo che ? pakSamAM prathama pakSa kayo che ahorAtromAM prathama ahorAtra kaI che ? muhUrtomAM prathama muhUrta kayu che ? karaNomAM prathama karaNa karyuM che ? nakSatromAM prathama nakSatra kayuM che ? Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3ra | zrI jebUtIpa prajJapti sUtra uttara- he gautama! saMvatsaromAM prathama caMdrasaMvatsara che, ayanomAM prathama dakSiNAyana che. RtuomAM prathama varSARtu(aSADha, zrAvaNarU5), mahinAomAM prathama zrAvaNa mahino. pakSomAM prathama kRSNapakSa che. ahorAtramAM-prathama divasa che, muhUrtomAM prathama ruddha muhUrta che. karaNomAM prathama bAlavakaraNa ane nakSatromAM prathama abhijita nakSatra che. vivecana : prastuta sUtromAM yuganA prAraMbhanA prathama saMvatsara, mAsAdinuM nirUpaNa che. sadA parivartanazIla kALamAM prAraMbha ke aMtanI saMbhAvanA nathI, paraMtu vyavahAramAM amuka saMvatsarAdi atIta thaI gayA, amuka saMvatsarAdi vartamAnamAM cAle che, amuka saMvatsara bhaviSyamAM Avaze, A rItano vyavahAra thAya che. A vyavahAra pravartana mATe kALa vizeSathI yugAdi kALanA prAraMbhanI gaNanA karavI Avazyaka bane che. yune pratipadyamAne sarve kAlavizeSAH suSamasuSamAdayaH pratipadyante yuge paryavasyati, paryavasyati te paryavasthati - vRtti. suSamasuSamAdinA prAraMbha samaye arthAt avasarpiNInA prAraMbha samayathI yugano prAraMbha mAnavAmAM Ave che ane te samaye je saMvatsara, mAsa, divasa, Rtu vagere vartamAna hoya te ja saMvatsarAdi yuganuM prathama saMvatsarAdi gaNAya che. yuganuM prathama saMvatsara-caMdra saMvatsara :- yuganuM prathama saMvatsara, caMdra saMvatsara che. yuganA prAraMbha samaye sUrya dakSiNAyana tarapha ane caMdra uttarAyaNa tarapha gati kare che. yuganA prathama samayamAM caMdrano abhijita nakSatra sAthe yoga thAya che, jyAre sUryano to puSya nakSatra sAthe yoga cAlu ja hoya che, yuganA prAraMbha samaye sUryanA puSya nakSatra sAthenA 6 bhAga vyatIta thaI gayA hoya che ane ra3 bhAga bAkI hoya che tethI yuganuM prathama saMvatsara caMdra saMvatsara mAnavAmAM Ave che. yuganuM prathama ayana dakSiNAyana - yuganuM prathama ayana dakSiNAyana hoya che. A kathana sUryanI apekSAe samajavuM. caMdranI apekSAe to uttarAyaNa hoya, kAraNa ke yuganI AdimAM caMdranuM ayana-gamana uttara tarapha hoya che. sUryanuM ayana-gamana dakSiNa tarapha hoya che. yuganI prathama RtuH prAvRt gata - eka varasamAM pravRt Adi cha Rtu hoya che. yugAraMbha samaye aSADha ane zrAvaNa rUpa prAvRt Rtu pravartamAna hoya che. yugano prathama mAsa zrAvaNa mAsa - prAvRt RtunA dezabhUta zrAvaNa mAsathI yugano prAraMbha thAya che. yugano prathama pakSaH kRSNa pakSa - yuganA prAraMbhamAM kRSNa pakSa pravRta hoya che arthAt zrAvaNa mAsano kRSNapakSa (gujarAtI aSADha kRSNapakSa) pravRtta hoya che. yugano prathama ahorAtramAM divasa :- ahorAtra-rAtri divasamAMthI yugano prAraMbha divase thAya che. meruparvatathI dakSiNastha sthAnomAM sUryodaya thAya tyAre yugano prAraMbha thAya che. A kathana bharata-airAvata kSetranI apekSAe jANavuM. videha kSetramAM yugano prAraMbha rAtrithI thAya che. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtama vakSaskAra [ pa33 ] yuganuM prathama muhUrtaH ruddha muhUrta - eka ahorAtranA 30 muhUrtamAMthI yuganI AdimAM rudra nAmanuM prathama muhUrta hoya che. prAtaHkAle rudra muhUrtanI ja pravRtti hoya che. yuganuM prathama karaNa : bAlavakaraNa - yugAraMbhe bAlavakaraNa hoya che. kRSNapakSanI ekama-pratipadAnA divase A karaNano ja abhAva hoya che. yuganuM prathama nakSatraH abhijita nakSatra :- yugAraMbhe prathama nakSatra abhijita hoya che. uttarASADhAno kSaya aMtima samaya pUrNa thatAM pahelAM yugano aMta thAya che. tethI navA yuganA prAraMbhe abhijita nakSatra hoya che. eka yuganA ayana, tu mAsAdi saMkhyA :135 paMca saMvaccharie NaM bhaMte ! juge kevaiyA ayaNA, kevaiyA uU, evaM mAsA, pakkhA, ahorattA, kevaiyA muhuttA paNNattA ? goyamA ! paMcasaMvaccharie NaM juge dasa ayaNA, tIsaM uU, saTThI mAsA, ege vIsuttare pakkhasae, aTThArasatIsA ahorattasayA, cauppaNNaM muhuttasahassA Nava sayA paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! pAMca saMvatsara rU5 yugamAM keTalAM ayana, Rtu, mAsa, pakSa, ahorAtra ane muhUrta hoya che? uttara- he gautama! pAMca saMvatsara rUpa eka yugamAM 10 ayana, 30 &tuo, 60 mahinAo, 120 pakSa, 1,83) ahorAtra ane 54,900(copana hajAra navaso) muhUrta hoya che. vivecana : prastuta sUtromAM eka yugamAM--pAMca varSamAM ayana, Rtu, mAsa vagere saMkhyAnuM pramANa darzAvyuM che. eka yugamAM 10 ayana - eka varSamAM dakSiNAyana, uttarAyaNa ema be ayana hoya che tethI eka yuganA pAMca varSamAM 5 x 2 = 10 ayana hoya che. eka yugamAM 30 Rtu - 1 ayanamAM 3 Rtu ane 1 varSamAM daRtu hoya che, tethI eka yuganA pAMca varSamAM 5 x 6 = 30 Rtu hoya che. eka yugamAM cha mahinA -1 varSamAM 12 mahinA hoya, tethI pAMca varSamAM 12 4 5 = 60 mAsa athavA 2 mAsanI 1 Rtu hovAthI yuganI 30 RtumAM 30 x 2 = 60 mahinA hoya che. eka yugamAM 120 5 -1 mahinAmAM pakSa hoya che ane 1varSamAM 24 pakSa hoya che ane pAMca varSamAM 24 x 5 = 120 pakSa hoya che. Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa34 ] zrI jadIpa prajJapti sUtra eka yugamAM 1,830 ahorAtra - 1 varSamAM 366 ahorAtra hoya che. tethI eka yuganA pAMca varSamAM 3ss x 5 = 1,83) ahorAtra hoya che. eka yugamAM 54,900 muhUrta - eka ahorAtranA 30 muhUrta hoya che. tethI eka yuganA 1,830 ahorAtramAM 1,830 x 30 = 54,900 muhUrta hoya che. nakSatra nirUpaNanA dasa dvAra : jogo deva ya tAragga, gotta saMThANa caMda ravi jogA / kula puNNima avamaMsA ya, saNNivAe ya NeyA ya // 1 // bhAvArtha:- nakSatra varNananA 10 dvAra che- (1) yoga dvAra-caMdra sAthe dakSiNayogI uttarayogI vagere nakSatro (ra) devakAra-nakSatranA deva (3) tArAgra-nakSatranA tArAnuM pramANa (4) gotra-nakSatranA gotra (5) saMsthAna dvAra-nakSatrano AkAra (6) ravi caMdra yoga dvAra-nakSatrano caMdra, sUrya sAtheno sahayoga saMbaMdha (7) kula dvArakula saMjJaka, upakula saMjJaka ane kulIpakula saMjJaka nakSatra (8) pUnama, amAsa dvAra-pUnama ane amAvasyAnI saMkhyA (9) saMnipAta dvAra-pUnama amAsano nakSatra sAthe saMbaMdha (10) netA dvAra-mAsanA parisamApaka nakSatra gaNa. 137 kai NaM bhaMte ! NakkhattA paNNattA ? goyamA ! aTThAvIsaM NakkhattA paNNattA, taM jahA- abhiI savaNo dhaNiTThA sayabhisayA puvvabhaddavayA uttarabhaddavayA revaI assiNI bharaNI kattiyA rohiNI miyasirA addA puNavvasU pUso assesA maghA puvvaphagguNI uttaraphagguNI hattho cittA sAI visAhA aNurAhA jeTThA mUlaM puvvAsADhA uttarAsADhA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! nakSatra keTalA che? uttara- he gautama! nakSatra ayAvIsa che, te A pramANe che- (1) abhijita, (2) zravaNa, (3) dhaniSThA, (4) zatabhiSaka, (5) pUrvabhAdrapadA, (6) uttarabhAdrapadA(7) revatI, () azvinI, (9) bharaNI, (10) kRtikA, (11) rohiNI, (12) mRgazira, (13) Adra, (14) punarvasu, (15) puSya, (16) azleSA, (17) maghA, (18) pUrvAphAlganI, (19) uttarAphAlganI, (20) hasta, (21) citrA, (22) svAti, (23) vizAkhA, (24) anurAdhA, (25) jyeSThA, (26) mUla, (27) pUrvASADhA (28) uttarASADhA. vivecana : prastuta sutromAM nakSatra varNana mATenA 10 dvAra ane 28 nakSatronA nAmano ullekha che. te sutrArthathI spaSTa che. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtama vakSaskAra | 535 | nakSatra krama hetu - yuganI AdimAM caMdrano abhijita nakSatra sAthe prathama yoga thAya che ane pachI ja zeSa nakSatrono yoga anukrame thato hovAthI zAstramAM abhijita nakSatrathI prAraMbha karIne nakSatra kramanuM kathana che, A abhijita nakSatra sAtheno yoga svalpakAlIna che, abhijita sAthe yoga karIne caMdra turaMta ja anya nakSatramAM praveza karI jAya che, tethI te avyavahArya che ane te apekSAe sattAvIsa nakSatra gaNavAmAM Ave che. lokamAM azvinI, bharaNI vagere kramathI nakSatronuM kathana karavAmAM Ave che. paraMtu pUrve sUtra 134mAM paNa nakSatromAM prathama nakSatra abhijita nakSatrane kahyuM che. nakSatra yoga :138 eesi NaM bhaMte ! aTThAvIsAe NakkhattANaM kayare NakkhattA je NaM sayA caMdassa dAhiNeNaM jogaM joeMti ? ___kayare NakkhattA je NaM sayA caMdassa uttareNaM jogaM joeMti? kayare NakkhattA je NaM caMdassa dAhiNeNavi uttareNavi pamaiMpi jogaM joeMti? kayare NakkhattA je NaM caMdassa dAhiNeNaMpi pamapi jogaM joeMti? kayare NakkhattA jeNaM sayA caMdassa pamaI jogaM joeMti? goyamA ! eesiNaM aTThAvIsAe NakkhattANaM tattha je te NakkhattA jeNaM sayA caMdassa dAhiNeNaM jogaM joeMti te NaM cha, taM jahA migasiraM adda pusso, asilesa hattho taheva mUle ya / bAhirao bAhiramaMDalassa, chappete NakkhattA // 1 // tattha NaM je te NakkhattA je NaM sayA caMdassa uttareNaM jogaM joeMti te NaM bArasa, taM jahA- abhiI, savaNo, dhaNiTThA, sayabhisayA, puvvabhaddavayA, uttarabhaddavayA, revaI, assiNI, bharaNI, puvvAphagguNI, uttarAphagguNI, sAI / tatthaNaMje te NakkhattA jeNaM sayA caMdassa dAhiNaovi uttaraovi pamaIpijogaM joeMti te NaM satta, taM jahA- kattiA, rohiNI, puNavvasU, maghA, cittA, visAhA, aNurAhA / tattha NaM je te NakkhattA je NaM sayA caMdassa dAhiNaovi pamaiMpi jogaM joeMti, tAo NaM duve AsADhAo / savvabAhirae maMDale jogaM joiMsu vA joiMti vA, joissaMti vA / Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa36 ] zrI jabUdIpa prApti sutra tattha NaM je se Nakkhatte je NaM sayA caMdassa pamaI jogaM joei, sA NaM egA bhAvArtha :- prazna- he bhagavanuM ! 28 nakSatramAMthI (1) keTalA nakSatra caMdra sAthe dakSiNa dizAthI eTale dakSiNa dizAmAM rahIne yoga(saMbaMdha) joDe che? (2) keTalA nakSatra caMdra sAthe uttara dizAthI yoga joDe che? (3) keTalA nakSatra caMdra sAthe dakSiNa dizAthI, uttara dizAthI ane pramarda yoga saMbaMdha joDe che? (4) keTalA nakSatra caMdra sAthe dakSiNa dizAthI ane upara-nIcethI yoga joDe che? (5) keTalA nakSatra haMmezAM pramarda yoga joDe che? uttara- he gautama! 28 nakSatramAMthI- (1) mRgazIrSa, Adra, puSya, azleSA, hasta ane mUla, A cha nakSatra caMdra sAthe dakSiNa dizAmAM rahIne yoga kare che. A cha nakSatra caMdranA sarva bAhya maMDaLanI bahAranI bAjue hoya che. tethI dakSiNa dizAthI ja caMdra sAthe yoga thAya che. (2) abhijita zravaNa, dhaniSThA, zatabhiSaka, pUrvabhAdrapada, uttara bhAdrapada, revatI, azvinI, bharaNI, pUrva phAlganI, uttara phAlganI, svAti, A 12 nakSatra caMdranI uttara dizAmAM rahIne caMdra sAthe yoga kare che. (3) kRtikA, rohiNI, punarvasu, maghA, citrA, vizAkhA, anurAdhA, A sAta nakSatra caMdra sAthe dakSiNa dizAthI, uttara dizAthI ane pramardayoga ema traNe prakAre yoga kare che. (4) be ASADhA(pUrvaSADhA ane uttarASADhA) nakSatra caMdra sAthe dakSiNa dizAthI pramarda yoga kare che. te sarvabAhA maMDaLa para yoga karyo hato, kare che ane karaze. (5) eka jyeSThA nakSatra caMdra sAthe mAtra eka pramarda yoga (upara ke nIce sIdhANamAM rahIne ja saMbaMdha) kare che. vivecana : prastuta sUtromAM "nakSatra yoga dvAra" nAmanA prathama dvAranuM varNana che. caMdra maMDaLathI 4 yojana UMce nakSatra maMDaLo che. nakSatronI bhramaNa gati tIvra che ane caMdranI gati maMda che. yoga:- vyo saMvaya upara, nIce sthita paribhramaNa mArga para bhramaNa karatA caMdra ane nakSatra jeTalo samaya eka sAthe gamana kare, tene yoga kahe che arthAtu caMdra ane nakSatronA sahagamana rUpa saMbaMdhane yoga kahe che. caMdra nakSatranA yoga:- caMdra nakSatranA pAMca prakAranA yoga-saMbaMdha che. (1) dakSiNAbhimukhI yoga :- je nakSatro caMdrathI dakSiNa dizAmAM ja rahIne sAthe cAle tevA nakSatrono caMdra sAthe dakSiNAbhimukhI-dakSiNa dizAthI yoga kahevAya che. sarva bAhya maMDaLavartI prathamanA 6 nakSatro (pUrvA Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 537] SADhA, uttarASADhAne varjina)no yoga caMdranI dakSiNa dizAthI ja thAya che. (2) uttarAbhimukhI yoga :- je nakSatro caMdrathI uttara dizAmAM ja rahIne sAthe cAle tevA nakSatrono caMdra sAthe uttarAbhimukhI ke uttara dizAthI ja yoga kahevAya che. sarvAtyaMtara maMDaLavartI 12 nakSatro uttarathI ja yoga kare che. (3) pramarda yoga - je nakSatro caMdranI upara ke nIce sIdhAImAM rahIne ja sAthe cAle tevA nakSatrono caMdra sAthe pramarda yoga kahevAya che. jyeSThA nakSatrane caMdra sAthe haMmezA pramarda yoga ja thAya che. (4) uttara, dakSiNa, pramaI A traNa prakAranA yoga karanAra nakSatro :- madhyamaMDaLa eTale ke bIjAthI sAtamA nakSatra maMDaLanA ATha nakSatramAMthI jyeSThAne varjine zeSa 7 nakSatrano caMdra sAthe traNa prakAre yoga thAya che. caMdra jyAre bahAra jato hoya tyAre A 7 nakSatra sAthe uttara dizAthI yoga thAya che. caMdra jyAre aMdara Avato hoya tyAre dakSiNa dizAthI yoga thAya che ane jyAre nakSatra vimAno caMdra vimAnanI upara athavA nIce sIdhAImAM AvIne sAthe gamana karatA hoya, tyAre pramarda yoga thAya che. (5) dakSiNa ane pramarda, A be prakAranA yoga karanAra nakSatro :- pUrvASADhA ane uttarASADhA nakSatrane 4-4 tArA che. temAMthI tenA be-be tArA(vimAna) AThamA maMDaLanI aMdara ane be-be tArA bahAra che. bahAranA be tArAnI apekSAe caMdrano yoga dakSiNa dizAthI thAya che ane aMdaranA be tArAnI apekSAe upara athavA nIce rahevAthI pramarda yoga thAya che. kayA nakSatrone caMdra sAthe kevA prakArano yoga thAya che. te A koSTakathI jANI zakAya che. caMdrayoga ane nakSatro : dakSiNAbhimukhI nakSatro | . Adra, mRgazira, puSya, AzleSA, mULa ane hasta uttarAbhimukhI nakSatro 12. abhijita, zravaNa, dhaniSThA, zatabhiSaka, pUrvabhAdrapadA, uttarabhAdrapadA, revatI, azvinI, bharaNI, pUrvAphAlyunI, uttarAphAlganI, svAti kevaLa pramarda yogI nakSatro jayeSThA traNe prakArano yoga karanArA nakSatro | 7. purnavasu, maghA, kRtikA, citrA, rohiNI, vizAkhA ane anurAdhA. 5 dakSiNa ane pramarda yoga A be prakArano 2. pUrvASADhA ane uttarASADhA. yoga karanArA nakSatro. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa38 ] zrI jadIpa prajJapti sUtra nakSatranA svAmI deva :139 etesi NaM bhaMte ! aTThAvIsAe NakkhattANaM abhiI Nakkhatte kiM devayAe paNNatte ? goyamA ! bamhadevayAe paNNatte, savaNe Nakkhatte viNhudevayAe paNNatte, dhaNiTThA vasudevayAe paNNattA, eeNaM kameNaM NeyavvA aNuparivADIe imAo revayAzo nanhI, vidu, vahu, varu, ayA, viThThI, pUNe, bhAre, , ane, pAva, jone, de, vitI, vaharU, sakhe, pijha, mane, manana, viyA, tA, vAU, iMdaggI, mitto, iMde, NiraI, Au, vissA ya, evaM NakkhattANaM eyAe parivADIe NeyavvA jAva uttarAsADhA kiMdevayA paNNattA ? goyamA ! vissadevayA pattA | bhAvArtha - prazna- he bhagavan! 28 nakSatramAMthI abhijita nakSatranA svAmI deva koNa che? uttara-he gautama! abhijita nakSatranA svAmI deva brahmA che, zravaNa nakSatranA svAmI devaviSNu che, ghaniSThAnA svAmI deva vasu che. AvI rIte prathama nakSatrathI aMtima nakSatra parvata, A ja kramathI(paripATIthI) nakSatra devonA nAma A pramANe jANavA (1) abhijitanA brahmA (2) zravaNanA viSNu (3) dhaniSThAnA vasu (4) zatabhiSakanA varuNa (5) pUrvabhAdrapadAnA aja (6) uttara bhAdrapadAnA abhivRddhi (7) revatInA pUSA (8) azvinInA azva (9) bharaNInA yama (10) kRtikAnA agni (11) rohiNInA prajApati (12) mRgazIrSanA soma (13) AdranA rudra (14) punarvasanA aditi. (15) puSyanA bRhaspati (16) azleSAnA sarpa (17) maghAnA pitR (18) pUrvA phAlyunInA bhaga (19) uttarA phAlganInA aryamA (20) hastanA savitu (21) citrAnA tvaSTA (22) svAtinA vAyu (23) vizAkhAnA indrAgni (24) anurAdhAnA mitra (25) jyeSThAnA indra (26) mULanA naiRta (27) pUrvASADhAnA Apa ane (28) uttarASADhAnA vizvadeva, svAmI deva che. A pramANe nakSatro ane svAmI devanI paripATI jANavI. yAvat aMtima prazna- he bhagavan! utarASADhA nakSatranA svAmI deva koNa che? he gautama! vizvadeva uttaraSADhAnA svAmI deva che. vivecana : prata sUtramAM "nakSatra deva dvAra" nAmanA bIjA dvAranuM varNana che. abhijita Adi nakSatranA padmAdi svAmI deva che. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta vakSaskAra [ pa39 ] nakSatranA tArA vimAnanI saMkhyA :140 etesiNaM bhaMte ! aTThAvIsAe NakkhattANaM abhiINakkhatte kaitAre paNNate? / goyamA ! titAre paNNatte / evaM NeyavvA jassa jaiyAo tArAo, imaM ca taM tAra tiga-tiga-paMcegasayaM duga-dugabattIsagaM tiga tigaM ca / chappaMcaga-tigaekkaga, paMcaga-tiga-chakkagaM ceva // 1 // sattaga-dugaduga paMcaga, ekkekkaga, paMca, cautigaM ceva / ekkArasaga-caukka caukkaga ceva tAragga // 2 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A aThThayAvIsa nakSatromAM abhijita nakSatranA keTalA tArA che? uttara- he gautama! abhijita nakSatranA traNa tArA che. je nakSatronA jeTalA jeTalA tArAo che. te A pramANe che (1) abhijita nakSatranA traNa tArA, (2) zravaNa nakSatranA traNa tArA, (3) dhaniSThA nakSatranA pAMca tArA, (4) zatabhiSaka nakSatranA so tArA, (5) pUrvabhAdrapadA nakSatranA be tArA, (6) uttara bhAdrapadA nakSatranA be tArA, (7) revatI nakSatranA batrIsa tArA, (8) azvinI nakSatranA traNa tArA, (9) bharaNI nakSatranA traNa tArA, (10) kRtikA nakSatranA cha tArA, (11) rohiNI nakSatranA pAMca tArA, (12) mRgazira nakSatranA traNa tArA, (13) ArkA nakSatrano eka tAro, (14) punarvasu nakSatranA pAMca tArA, (15) puSyanakSatranA traNa tArA, (16) azleSA nakSatranA cha tArA, (17) maghA nakSatranA sAta tArA, (18) pUrva phAlyunI nakSatranA be tArA, (19) uttarAphAlyunI nakSatranA be tArA, (20) hasta nakSatranA pAMca tArA, (ra1) citrA nakSatrano eka tAro, (22) svAti nakSatrano eka tAro, (23) vizAkhA nakSatranA pAMca tArA, (24) anurAdhA nakSatranA cAra tArA, (25) jyeSThA nakSatranA traNa tArA, (ra) mUla nakSatranA agiyAra tArA, (27) pUrvASADhA nakSatranA cAra tArA tathA (28) uttarASADhA nakSatranA cAra tArA che. vivecana : prastuta sUtramAM "nakSatranA tArA pramANa dvAra" nAmanA trIjA dvAranuM varNana che. prastutamAM sUtrakAre 28 nakSatronA tArAonI saMkhyAnuM kathana karyuM che. tArA zabdano artha - tArAzvatrajyotivimAnAna, dhArInakSatrajJAtIyajyotinA vimaanaaniityrthH| ahIM tArA zabdano artha 'nakSatronA vimAno samajavo, jyotiSkanA pAMcamA bhedarUpa tArA nahIM, nakSatranA vimAna moTA che, tArAnA vimAna nAnA che, tArAonI saMkhyA koTAkoTi pramANa che. ahIM nakSatranA tArA 3, 5, Adi kahyA che. mATe ahIM tArA zabdano artha nakSatra vimAna samajavo jarUrI che. Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 | zrI jabUdIpa prajJapti sUtra koI mahAsamRddha mANasane 2-3 ke vadhu ghara hoya che tema A abhijita Adi devone 2, 3 ke vadhu vimAna hoya che. nakSatranA tArAonI saMkhyA ane saMsthAna : abhijita tArA-7 | zravaNa-3 | ghaniSThA-5 | zatabhiSaka-100 L_pUrvabhAdrapadA-2 gAyanuM mastaka uttara bhAta padA-2 | kAvaDa revatI-phara puSpanI chAba bharaNI-3. ardha vAva kRtikA azvinI sa TIT nAvinI kothaLI ardha vAva rohiNI-5 nAva mRgazira-3 ayaska Adra bhaga conI punarvasu-pa | | 1 gADAnuM dhUsara azleSA- haraNanuM mastaka mahA-7 lohInuM TIpuM pUvo phAgunI-2 trAjavuM 1 uttarA phAlganI-2 | vardhamAna hasti-5 1 che ? ( patAkA-dhvajA citrA-1 killo svAti-1 ardha palaMga vizAkhA-5 ardha palaMga anurAdhA-4 hAthana panna yeSThA-3 RUka jaInala hAthI dAMta dAmaNI pUrvASADhA-4 ekAvalI hAra uttarASADhA-4 | viskI | hAthInI cAla | beThela siMha Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtama vakSaskAra [ 541 | nakSatronA gotra ane saMsthAna :141 eesi NaM bhaMte ! aTThAvIsAe NakkhattANaM abhiI Nakkhatte kiM gote ? goyamA! moggalAyaNasagotte, gAhA moggallAyaNa saMkhAyaNe ya, taha aggabhAva kaNNille / tatto ya jAukaNNe, dhaNaMjae ceva boddhavve // 1 // pussAyaNe ya assAyaNe ya, bhaggavese ya aggivese ya / goyama bhAraddAe, lohacce ceva vAsiDhe // 2 // omajjAyaNa maMDavvAyaNe ya, piMgAyaNe ya govalle / kAsava kosiya dabbhA ya, cAmaracchAya suMgA ya // 3 // golavvAyaNa tegicchAyaNe ya, kaccAyaNe havai mUle / tato ya bajjhiyAyaNa, vagghAvacce ya gottAI // 4 // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! A aThThayAvIsa nakSatromAM abhijita nakSatranuM kyuM gotra che? uttara- he gautama! abhijita nakSatranuM maudgalAyana gotra che. gAthArtha - sarva nakSatronA gotra A pramANe che-(1) abhijita nakSatranuM maulAyana, (2) zravaNa nakSatranuM sAMkhyAyana, (3) dhaniSThA nakSatranuM agrabhAva, (4) zatabhiSaka nakSatranuM kaNilAyana, (5) parvabhAdrapadA nakSatranuM jAtukarNa, (6) uttara bhAdrapadA nakSatranuM dhanaMjaya, (7) revatI nakSatranuM puSyAyana, (8) azvinI nakSatranuM azvAyana, (9) bharaNI nakSatranuM bhArgaveza, (10) kRtikA nakSatranuM agnivezya, (11) rohiNI nakSatranuM gautama, (12) mRgazira nakSatranuM bhAradvAja, (13) ArkA nakSatranuM lohityAyana, (14) punarvasu nakSatranuM vAsiSTha, (15) puSya nakSatranuM avamajjAyana, (16) azleSA nakSatranuM mAMDavyAyana, (17) maghA nakSatranuM piMgAyana, (18) pUrvAphAlvanI nakSatranuM govallAyana, (19) uttarAphAlvanI nakSatranuM kAzyapa, (20) hasta nakSatranuM kauzika, (21) citrA nakSatranuM dAbhaMyana, (22) svAti nakSatranuM cAmaracchAyana, (23) vizAkhA nakSatranuM zuMgAyana, (24) anurAdhA nakSatranuM golavyAyana, (25) jyeSThA nakSatranuM cikitsAyana, (26) mUla nakSatranuM kAtyAyana, (27) pUrvASADhA nakSatranuM bAhyAyana tathA (28) uttarASADhA nakSatranuM vyAghApatyagotra batAvyuM che. 142 etesiNaM bhaMte ! aTThAvIsAe NakkhattANaM abhiI Nakkhatte kisaMThie paNNatte? goyamA ! gosIsAvali saMThie paNNatte, gAhA Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 zrI jabUdIpa prajJapti sUtra gosIsAvali kAhAra, sauNi pupphovayAra vAvI ya / NAvA AsakkhaMdhaga, bhaga churagharae a sagaDuddhI // 1 // migasIsAvali ruhirabiMdu, tulla vaddhamANaga paDAgA / pAgAre paliyake, hatthe muhaphullae ceva // 2 // khIlaga dAmaNi egAvalI ya, gayadaMta bicchulaMgule ya / gayavikkame ya tatto, sIhaNisIhI ya saMThANA // 3 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! 28 nakSatramAM abhijita nakSatranuM saMsthAna kevuM che? uttara- he gautama! abhijita nakSatranuM gozIrSAvalI saMsthAna che. gAthArtha- sarva nakSatrono AkAra A pramANe che- (1) abhijita nakSatra- gozIrSAvalI- gAyonA zreNI baMdha mastakonA AkAre che. (2) zravaNa nakSatra- kAvaDanA AkAre (3) dhaniSThAnakSatra-pakSInA pAMjarAnA AkAre (4) zatabhiSakanakSatra- puSpa caMgerI (chAba)nA AkAre, (5-6) pUrvAbhAdrapadA ane uttarabhAdrapadAnakSatra- baMne ardhavAvanA AkAre (7) revatI nakSatra- nAvanA AkAre (8) azvinI nakSatra- azvaskaMdha AkAre (9) bharaNI nakSatra- bhaga AkAre (10) kRtikA nakSatra- astrAnA ghara(nAvInI bega)nA AkAre (11) rohiNI nakSatra- gADAnA dhuMsarAkAre (12) mRgazIrSanakSatra- haraNanA mastakanA AkAre (13) AdranakSatra- lohInA biMdunA AkAre (14) purnavasunakSatra- tulA-trAjavAnA AkAre (15) puSyanakSatravardhamAnaka (koDiyuM)nA AkAre (16) azleSA nakSatra-patAkA-dhvajAnA AkAre (17) maghA nakSatra- killAnA AkAre (18-19) pUrvAphAlganI- uttarAphAlganInakSatra- A baMne ardha palaMgAkAre, baMne maLI pUrNa palaMgAkAre, (20) hasta nakSatra- hAthanA AkAre (21) citrA nakSatra- mukhAkAre- juInA AkAre (22) svAti nakSatra-khIlAnA AkAre (23) vizAkhAnakSatra- pazudAmana-gAyAnA page bAMdhelA doraDAnA AkAre (24) anurAdhA nakSatra- ekAvalI hAranA AkAre (25) jyeSThAnakSatra- gajadaMtAkAre (26) mULa nakSatravIMchInI pUMchaDInA AkAre (27) pUrvASADhA nakSatra- hAthInA paganA AkAra ane (28) uttarASADhAnakSatrabeThelA siMhanA AkAre che. vivecana : prastuta sUtromAM "nakSatra gotra" ane "nakSatra saMsthAna" nAmanA cothA-pAMcamA dvAranuM varNana che. nakSatra dvAramAM nakSatranA adhiSThAyaka devonA gotranuM kathana che ane saMsthAna dvAramAM nakSatra ane vimAnothI sarjAtA AkAranuM varNana che. nakSatra, caMdra, sUrya yoga kAla :143 eesi NaM bhaMte ! aTThAvIsAe NakkhattANaM abhiI Nakkhatte kaimuhutte caMdeNa Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 543 | saddhiM jogaM joei? goyamA ! Nava muhutte sattAvIsaM ca sattaTThibhAe muhuttassa caMdeNa saddhiM jogaM joei / evaM imAI gAhAhiM aNugaMtavvaM abhiissa caMdajogo, sattaTThi khaMDio ahoratto / te huti NavamuhuttA, sattAvIsaM kalAo ya // 1 // sayabhisayA bharaNIo, addA assesa sAI jeTThA ya / ete chaNNakkhattA, paNNarasa muhutta-saMjogA // 2 // tiNNeva uttarAI, puNavvasU rohiNI visAhA ya / ee chaNNakkhattA, paNayAla muhukta-saMjogA // 3 // avasesA NakkhattA, paNNarasa vi huMti tIsaimuhuttA / caMdammi esa jogo, NakkhattANaM muNeyavvo // 4 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! aThyAvIsa nakSatromAM abhijita nakSatrano caMdra sAthe keTalA muhUrta sudhI yoga rahe che? uttara- he gautama! abhijita nakSatrano caMdra sAthe 9 27 muhUrta sudhI yoga rahe che. nakSatrono caMdrayoga A gAthAo dvArA jANavo joIe gAthArtha:- abhijita nakSatrano caMdra sAthe saDasaTha bhAgavALA ahorAtranA nava muhUrta ane eka muhUrtanI satyAvIsa kalA (9 9 muhUrta) sudhI yoga rahe che. zatabhiSaka, bharaNI, Adga, azleSA, svAti ane jyeSThA, A cha nakSatrono caMdra sAthe 15 muhUrta sudhI yoga rahe che. traNe uttarA- uttarAphAlyunI, uttarASADhA, uttara bhAdrapadA, punarvasu, rohiNI tathA vizAkhA A che nakSatrono caMdra sAthe 45 muhUrta paryata yoga rahe che. bAkInA 15 nakSatrono caMdra sAthe 30 muhUrta sudhI yoga rahe che. A pramANe nakSatrono caMdra yoga krama che. 144 eesiM NaM bhaMte ! aTThAvIsAe NakkhattANaM abhiI Nakkhatte kai ahoratte sUreNa saddhiM jogaM joei? Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 | zrI jabUtISa prajJapti sUtra goyamA ! cattAri ahoratte chacca muhutte sUreNaM saddhiM jogaM joei, evaM imAhiM gAhAhiM NeyavvaM abhiI chacca muhutte, cattAri ya kevale ahoratte / sUreNa samaM gacchai, etto sesANa vocchAmi // 1 // sayabhisayA bharaNIo, addA assesa sAi jeTTA ya / vaccaMti muhutte, ikkavIsa chaccevahoratte // 2 // tiNeva uttarAI, puNavvasU rohiNI visAhA ya / vaccaMti muhutte, tiNNi ceva vIsaM ahoratte // 3 // avasesA NakkhattA, paNNarasa vi sUrasahagayA jaMti / bArasa ceva muhutte, terasa ya same ahoratte // 4 // bhAvArtha - prazna- he bhagavan! A aThyAvIsa nakSatromAM abhijita nakSatrano sUryanI sAthe keTalA ahorAtra sudhI yoga rahe che? uttara- he gautama! abhijita nakSatrano sUrya sAthe 4 ahorAtra ane muhUrta sudhI yoga rahe che. nakSatrono sUryayoga nimnokta gAthAo dvArA jANavo joIe. gAthArtha- abhijita nakSatrano sUryanI sAthe 4 ahorAtra tathA 6 muhUrta sudhI yoga rahe che. zatabhiSaka, bharaNI, Adra, azleSA, svAti tathA jyeSThA, A nakSatrono sUrya sAthe 6 ahorAtra tathA 21 muhUrta sudhI yoga rahe che. traNe uttarA arthAt uttarAphAlganI, uttarASADhA, uttarAbhAdrapada, punarvasu, rohiNI ane vizAkhA A nakSatrono sUryanI sAthe 20 ahorAtra ane 3 muhUrta sudhI yoga rahe che. bAkInA paMdara nakSatrono sUryanI sAthe 13 ahorAtra ane 12 muhUrta sudhI yoga rahe che. vivecana : prastuta sUtromAM "nakSatra ravi caMdra yoga dvAra" nAmanA chaThThA dvAranuM varNana che. ahIM nakSatronA caMdra yogakALa ane sUryayoga kALanuM kathana che. yogakALa -abhijita vagere nakSatro eka ahorAtramAM jeTalo samaya caMdra sAthe ane sUrya sAthe paribhramaNa kare che, tene kramazaH caMdrayogakALa ane sUryayogakALa kahe che. Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtama vakSaskAra 545 | abhijita nakSatrano caMdrayoga kALa:- abhijita nakSatra 1 ahorAtranA 7 bhAga karavAmAM Ave to tagata 21 bhAga sudhI caMdra sAthe rahe che. eka ahorAtranA 30 muhUrta che. tethI ra1 bhAgane 30 thI guNatA (21 x 30 =) 30 bhAga Ave, tene 67thI bhAgatA (30 + 7 =) 9 muhurta pramANa abhijita nakSatrano caMdrayoga kALa prApta thAya che. abhijita nakSatrano suryayoga kALa:- sUrya yogakALanI gaNanA vidhimAM sAmAnya niyama evo che ke je nakSatrano jeTalA saDasaThIyA bhAga pramANa caMdrayoga kALa hoya, tenA pAMcamA bhAga pramANa ahorAtra sudhI sUrya yoga kALa hoya che. abhijita nakSatrano 8 bhAga pramANa caMdrayoga che. teno pAMcamo bhAga karavA, pAMcathI bhAgatA (21+5 =) 4 ahorAtra Ave che. have nA muhurta karavA 30 thI guNatA x 30 = 6 muhurta, Ama 4 ahorAtra ane 6 muhurta pramANa abhijita nakSatrano sUryayoga kALa prApta thAya che. nakSatra caMdra-sUrya yogakALaH muharta pramANa yoga kALa nakSatra kramAMka eka ahorAtranA saDasaThIyA bhAga pramANa caMdra yogakALa caMdrayoga kALa sUryayoga kALa 1. abhijita bhAga 97 muhUrta pramANa 4 ahorAtra, muhUrta pramANa zatabhiSakAdi 33 bhAga 15 muhUrta ahorAtra, 21 muhUrta cha nakSatra uttarA phAlganI 45 muhUrta 20 ahorAtra, 3 muhUrta Adi cha zeSa 15 nakSatra 67 bhAga 30 muhUrta 13 ahorAtra ane 12 (arthAt 1 ahorAtra) muhUta kula, upakula, kulopakula nakSatro :145 kaiNaM bhaMte ! kulA, kai ukkulA, kai kulokkulA paNNattA ? goyamA ! bArasa kulA, bArasa uvakulA, cattAri kulovakulA paNNattA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! kula, upakula tathA kulapakula saMzaka keTalA nakSatra che? Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54s zrI jebUdIpa prajJapti sUtra uttara- he gautama ! kula saMjJaka bAra, upakula saMzaka bAra ane kulIpakula saMjJaka cAra nakSatra che. 146 bArasa kulA, taM jahA- dhaNiTThAkulaM, uttarabhaddavayAkulaM, assiNIkulaM, kattiA kulaM, migasirakulaM, pussokulaM, maghAkulaM, uttaraphagguNIkulaM, cittAkulaM, visAhA- kulaM, mUlokulaM, uttarAsADhAkulaM / / bhAvArtha :- kala saMjJaka nakSatra bAra che. te A pramANe che- (1) dhaniSThA kula, (2) uttarAbhAdrapada kula, (3) azvinI kula, (4) kRtikA kula, (5) mRgazira kula, (6) puSya kula, (7) maghA kula, (8) uttarAphAlganI kula, (9) citrA kula, (10) vizAkhA kula, (11) mUlakula tathA (12) uttarASADhAkula. - mAsANaM pariNAmA hoti kulA, uvakulA u heTThimagA / 147 hoti puNa kulovakulA, abhI-isaya-adda aNurAhA // 1 // bhAvArtha :- je nakSatrothI mahinAonI parisamApti thAya che, te mahinAnI samAna nAmavALA nakSatra kula nakSatra" kahevAya che. je nakSatro kulonA adhistana hoya, kulonI samIpe hoya tene upakula nakSatra" kahe che. te paNa mAsamApaka hoya che. je nakSatro upakulonI nIce hoya te abhIjita, zatabhiSaka, ArkA ane anurAdhA 'kulIpakulanakSatra' che. 148 bArasa uvakulA taM jahA- savaNouvakulaM, puvvabhaddavayAuvakulaM, revaIvakulaM, bharaNIuvakulaM, rohiNIuvakulaM, puNavvasuuvakulaM, assesAuvakulaM, puvvaphagguNI- uvakulaM, hatthouvakulaM, sAIuvakulaM jeTThAuvakulaM, puvvAsADhAuvakulaM / bhAvArtha :- upakula saMjJaka nakSatra bAra che. te A pramANe- (1) zravaNa upakula, (2) pUrvabhAdrapadA upakula, (3) revatI upakula, (4) bharaNI upakula, (5) rohiNI upakula, (6) punarvasu upakula, (7) azleSA upakula, (8) pUrvaphAlganI upakula, (9) hasta upakula, (10) svAti upakula, (11) jyeSThA upakula, (12) pUrvASADhA upakula. 149 cattAri kulovakulA, taM jahA- abhiI kulovakulA, sayabhisayA kulovakulA, addA kulovakulA, aNurAhA kulovakulA / bhAvArtha - kulIpakula saMzaka nakSatra cAra che. te A pramANe che- (1) abhijita kulIpakula, (2) zatabhiSaka kulIpakula, (3) Adra kulIpakula, (4) anurAdhA kulapakula. vivecana : prastuta sUtromAM "nakSatra kula dvAra" nAmanA sAtamAM dvAranuM varNana che. A sUtromAM kula saMjJaka, Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 547] upakula saMjJaka ane kulIpakula saMjJaka nakSatronuM kathana che. kala saMzaka nakSatro - prAyaH je nakSatromAM mAsa(mahino) parisamApta thAya ane je nakSatra mAsa saMdeza nAmavALA hoya tene kula nakSatra kahevAya che. jema ke- prAyaH zrAvaNa mAsa zraviSThA tenuM bIjuM nAma dhaniSThA che; tenA dvArA samApta thAya che. bhAdrapada(bhAdaravo) mAsa poSTapada eTale uttara bhAdrapada nakSatrathI samApta thAya che. tevA 12 nakSatra kula saMjJaka che. prAyaH zabda sUcave che ke keTalAka upakula saMjJaka nakSatra dvArA paNa mAsanI samApti thAya che. dhaniSThA vagere 12 nakSatra kula saMjJaka che te nAma sUtrArthathI spaSTa che. upakala saMzaka nakSatro :- nAmayanAni, yunAnAM samIpapa44 kula saMjJaka nakSatrothI nIce, kula saMjJaka nakSatronI pAsenA nakSatro 'upakula' rUpe prasiddha che. zravaNa vagere 1ra nakSatra 'upakula' nakSatra che. kulopakula sAka nakSatro - yAnikuvAnA gurunAnAM vArtAnAni tAni juno phuni I kula saMjJaka, upakula saMjJaka nakSatronI nIcenA nakSatrone kulIpakula nakSatra kahe che. ArdAdi cAra nakSatra kulIpakula saMjJaka che. pUrNimA : amAvAsyA :150 kai NaM bhaMte ! puNNimAo, kai amAvAsAo paNNattAo? goyamA ! bArasa puNNimAo, bArasa amAvAsAo paNNattAo, taM jhaasAviThThI, podbhava, morpha, ri, masirI, poNI, mahI, muLI, verI, vaisAhI, jeTThAmUlI, AsADhI / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! pUrNimAo tathA amAvAsyAo keTalI che? uttara- he gautama! bAra pUrNimAo ane bAra amAvAsyAo che. jema ke- (1) zrAviSThI-zrAvaNI, (2) prauSThapadI-bhAdrapadI, (3) AsojI, (4) kArtikI, (5) mArgazIrSa, (6) pauSI, (7) mAghI, (8) phAgunI, (9) caitrI, (10) vaizAkhI, (11) jyeSThA mUlI (12) ASADhI. pUnama, amAsa sAthe nakSatra saMbaMdha - 151 sAviTThiNNaM bhaMte ! puNNimAsiM kai NakkhattA jogaM joeMti ? goyamA ! tiNNi NakkhattA jogaM joeMti, taM jahA- abhiI, savaNo, thALajJAA. bhAvArtha - prazna- he bhagavan! zrAvaNI pUrNamAsInI sAthe keTalA nakSatrono yoga thAya che? uttara-he gautama! zrAvaNI pUrNamAsInI sAthe abhijita, zravaNa ane dhaniSThA, A traNa nakSatrono yoga thAya che. Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra 152 poTThavaINNaM bhaMte ! puNNimaM kai NakkhattA joga joeMti ? - goyamA ! tiNNi NakkhattA jogaM joeMti, taM jahA sayabhisayA puvvabhaddavayA uttarabhaddavayA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! prauSThIpadI-bhAdaravI pUrNimAnI sAthe keTalA nakSatrono yoga thAya che ? uttara- he gautama ! bhAdaravI pUrNimAnI sAthe zatabhiSaka, pUrvabhAdrapadA tathA uttarabhAdrapadA, A traNa nakSatrono yoga thAya che. 153 AsoiNNaM bhaMte ! puNNimaM kai NakkhattA jogaM joeMti ? goyamA ! do joeMti, taM jahA- revaI, assiNI ya; evaM kattiiNNaM dobharaNI, kattiyA ya; maggasiriNNaM do- rohiNI, maggasiraM ca; posiM tiNNi- addA, puNavvasU pusso; mAghiNNaM do- assesA, maghA ya; phagguNiNNaM do- puvvAphagguNI ya, uttarAphagguNI ya; cettiNNaM do- hattho, cittA ya; visAhiNNaM do- sAI, visAhA ya; jeTThAmUliNNaM tiNNi- aNurAhA, jeTThA, mUlo; AsADhiNNaM dopuvvAsADhA, uttarAsADhA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! Aso pUrNimAnI sAthe keTalA nakSatrono yoga thAya che ? uttara- he gautama ! Aso pUrNimAnI sAthe revatI tathA azvinI, A be nakSatrono yoga thAya che. A rIte kArtika pUrNimAnI sAthe bharaNI tathA kRtikA A be nakSatrono; mArgazIrSI pUrNimAnI sAthe rohiNI tathA mRgazira A be nakSatrono; pauSI pUrNimAnI sAthe ArdrA, punarvasu ane puSya, A traNa nakSatrono; mAghI pUrNimAnI sAthe azleSA ane maghA A be nakSatrono; phAlgunI pUrNimAnI sAthe pUrvAphAlgunI tathA uttarAphAlgunI, A be nakSatrono; caitrI pUrNimAnI sAthe hasta ane citrA be nakSatrono; vaizAkhI pUrNimAnI sAthe svAti ane vizAkhA, A be nakSatrono; jyeSThAmUlI pUrNimAnI sAthe anurAdhA, jyeSThA ane mUla, A traNa nakSatrono tathA ASADhI pUrNimA sAthe pUrvASADhA ane uttarASADhA A be nakSatrono yoga thAya che. 154 sAviTTiNNaM bhaMte ! puNNimaM ki kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joi ? goyamA ! kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei / kulaM joeNamANe dhaNiTThA Nakkhatte joei, uvakulaM joemANe savaNe Nakkhatte joei, kulovakulaM joemANe abhiI Nakkhatte joe / Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 549 sAviTThiNNaM puNNimAsiM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM va joei, kuleNa vA juttA uvakuleNa vA juttA kulovakuleNaM vA juttA sAviTThI puNimA juttatti vattavvaM siyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zrAvaNI pUrNimAnI sAthe zuM kulano(kulasaMjJaka nakSatrano) yoga thAya che ? upakula saMjJaka nakSatrono yoga thAya che ? kulopakula saMjJaka nakSatrono yoga thAya che ? uttara- he gautama ! kula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che athavA upakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che athavA kulopakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che. kulayoganI aMtargata dhaniSThA nakSatrano yoga thAya che, upakulayoganI aMtargata zravaNa nakSatrano yoga thAya che tathA kulopakulayoganI aMtargata abhijita nakSatrano yoga thAya che. (upasaMhArarUpe) zrAvaNI pUrNamAsInI sAthe kula, upakula athavA kulopakula saMjJaka nakSatrono yoga thAya che. A pramANe zrAvaNI pUrNamAsI kulayogayukta hoya ke upakulayogayukta athavA kulopakulayogayukta hoya to paNa A zrAvaNI pUrNimA yoga yukta kahevAya che. 155 poTThavaiNNaM bhaMte ! puNNimaM kiM kulaM joei, pucchA ? goyamA ! kulaM vA uvakulaM vA kulovakulaM vA joei kulaM joe mANe uttarabhaddavayA Nakkhatte joei, uvaku laM joemANe puvvabhaddavayA Nakkhatte joei, kulovakulaM joemANe sayabhisayA Nakkhatte joe / poTThavaiNNaM puNNimaM jAva juttatti vattavvaM siyA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bhAdrapadI pUrNimAnI sAthe zuM kulasaMjJakanakSatrano yoga thAya che ? zuM upakulasaMjJakanakSatrano yoga thAya che ? zuM kulopakulasaMjJakanakSatrano yoga thAya che ? uttara- he gautama ! kulasaMjJakanakSatra, upakulasaMjJakanakSatra athavA kulopakulasaMjJakanakSatra A traNeno yoga thAya che. kulayoganI aMtargata uttarAbhAdrapada nakSatrano yoga thAya che. upakula yoganI aMtargata pUrvAbhAdrapada nakSatrano yoga thAya che. kulopakulayoganI aMtargata zatabhiSaka nakSatrano yoga thAya che. yAvat bhAdrapadI pUrNimA yoga yukta kahevAya che. 6 AsoLa maMte ! pucchA ? goyamA ! kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, No labbhai kulovakulaM / kulaM joemANe assiNI Nakkhatte joie, uvakulaM joemANe revai Nakkhatte joei / AsoiNNaM puNNimaM jAva vattavvaM siyA / Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 550] zrI jadIpa prajJapti sUtra bhAvArtha - prazna- he bhagavan! Aso pUrNimAnI sAthe zuM kula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che vagere pUrvavat prazno karavA? uttara- he gautama! kula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che, upakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che paraMtu kulIpakula saMjJaka nakSatrano yoga thato nathI. kulayoganI aMtargata azvinI nakSatrano yoga thAya che, upakulayoganI aMtargata revatI nakSatrano yoga thAya che yAvat Aso pUrNimAne yoga yukta kahevAya che. 157 kattiiNNaM bhaMte ! puNNimaM kiM kulaM joei, pucchA ? goyamA ! kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, No kulovakulaM joei, kulaM joemANe kattiyANakkhatte joei, uvakulaM joemANe bharaNINakkhatte joei / kattiiNNaM puNNimaM jAva vattavvaM siyA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! kArtikI pUrNimAnI sAthe zuM kula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che? vagere prazno karavA. uttara- he gautama! kula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che, upakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che, kulopakula saMjJaka nakSatrano yoga thato nathI. kulayoganI aMtargata kRtikA nakSatrano yoga thAya che, upakulayoganI aMtargata bharaNI nakSatrano yoga thAya che yAvat kArtikI pUrNimA yogayukta kahevAya che. 158 maggasiriNaM bhaMte ! puNNimaM kiM kulaM joei, pucchA / goyamA ! taM ceva do joei, No bhavai kulovakulaM / kulaM joe mANe maggasira Nakkhatte joei, uvakulaM joemANe rohiNI Nakkhatte joei / maggasiriNNaM puNNimaM jAva vattavvaM siyA / evaM sesiyAo'vi jAva AsADhiM / posiM, jeTThAmUliM ca kulaM vA uvakulaM vA kulovakulaM vA, sesiyANaM kulaM vA, uvakulaM vA kulovakulaM Na bhaNNai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! mArgazIrSa pUrNimAnI sAthe zuM kula saMzaka nakSatrano yoga thAya che, upakula saMzaka nakSatrano yoga thAya che, kulIpakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che? uttara- he gautama! kula saMzaka nakSatra ane upakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che paraMtu kulIpakula saMjJaka nakSatrano yoga thato nathI. kulayoganI aMtargata mRgazira nakSatrano yoga thAya che, upakulayoganI aMtargata rohiNI nakSatrano yoga thAya che. thAvat mArgazIrSa pUrNimA yoga yukta kahevAya che. A rIte ASADhI pUrNimA sudhInuM varNana te ja Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra pramANe che. temAM vizeSatA e che ke- pauSI tathA jyeSThAmUlI pUrNimAnI sAthe kula upakula tathA kulopakulano yoga thAya che. zeSa pUrNimAonI sAthe kula ane upakula be prakArano yoga thAya che, phulopakulano yoga thato nathI. | 159 sAviTThiNNaM bhaMte ! amAvAsaM kai NakkhattA joeMti ? goyamA ! jo LavavattA noti, taM nahA- aspesA ya mahA ya / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! zrAvaNI amAsanI sAthe keTalA nakSatrano yoga thAya che ? uttara- he gautama ! zrAvaNI amAsanI sAthe azleSA tathA maghA, A be nakSatrano yoga thAya che. 160 poTThavaiNNaM bhaMte ! amAvAsaM kai NakkhattA joeMti ? goyamA ! lo-puggALI, uttarAvaLI, AhlophaLa to- hathe, vittA ya; ttiphaLa to- sArUM, visAhA ya; makSiribdha tiSni- anurAhA, neTTA, mUlo ya; posiLi vo- puvvAsAdA, uttarAsAdrA; mAhi--i tiSNui- amiDuM, savaLo, thaLikA, pazukhiM tiSni- sayaMmisayA, pumayA, uttaramavayA; cettiLa lo- revarDa, asmiLI ya; vasAhibna lo- maLI, RttiyA ya; nekAmUliLa vorohiLI, masira ca; AsADhiLa ti--i- addA, khubasU, pusso kRti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bhAdrapadI amAsanI sAthe keTalA nakSatrano yoga thAya che ? 551 uttara- he gautama ! bhAdrapadI amAsanI sAthe pUrvAphAlgunI tathA uttarAphAlgunI, A be nakSatrano yoga thAya che. Aso amAsanI sAthe hasta ane citrA A be nakSatrano; kArtikI amAsanI sAthe svAti ane vizAkhA A be nakSatrano; mArgazIrSI amAsanI sAthe anurAdhA, jyeSThA tathA mUla; A traNa nakSatrano; pauSI amAsanI sAthe pUrvASADhA tathA uttarASADhA A be nakSatrono; mAthI amAsanI sAthe abhijita, zravaNa ane dhaniSThA A traNa nakSatrano; phAlgunI amAsanI sAthe zatabhiSaka, pUrvabhAdrapadA ane uttarabhAdrapadA A traNa nakSatrano; caitrI amAsanI sAthe revatI ane azvinI A be nakSatrano; vaizAkhI amAsanI sAthe bharaNI tathA kRtikA A be nakSatrano; jyeSThA mUla amAsanI sAthe rohiNI ane mRgazira A be nakSatrano ane aSADhI amAsanI sAthe ArdrA, punarvasu, puSya, A traNe nakSatrano yoga thAya che. 161 sAviTThiNNaM bhaMte ! amAvAsaM kiM kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? goyamA ! kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, No labbhai kulovkulN| kulaM Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 55ra | zrI jabUdvIpa prApti sUtra joemANe mahANakkhatte joei, uvakulaMjoemANe assesA Nakkhatte joei / sAviTThiNNaM amAvAsaM jAvajuttatti vattavvaM siyA / bhAvArtha - prazna- he bhagavanuM zrAvaNI amAsanI sAthe zuM kula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che? upakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che? ke kulapakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che? uttara- he gautama ! zrAvaNI amAsanI sAthe kula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che athavA upakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che paraMtu kulopakula saMjJaka nakSatrano yoga thato nathI. kula yoganI aMtargata maghA nakSatrano yoga thAya che, upakalayoganI aMtargata azleSA nakSatrano yoga thAya che. yAvatuM zrAvaNI amAsa yogayukta kahevAya che. 162 poTThavaINNaM bhaMte ! amAvAsaM taM ceva jAva do joei- kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulaM joemANe uttarAphagguNI Nakkhatte joei, uvakulaM joe mANe puvvAphagguNI Nakkhatte joei / poTThavaINNaM amAvAsaM jAva juttaMtti vattavvaM siyaa| evaM AsoiNNaM, kattiiNNaM amAvAsaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bhAdrapadI amAsanI sAthe zuM kula saMjJaka nakSatra, upakula saMzaka nakSatra ane kulIpakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che? he gautama! bhAdrapadI amAsanI sAthe kula ane upakula saMjJaka nakSatra yoga thAya che. kula yoganI aMtargata uttarAphAlganI nakSatrano yoga thAya che. upakulayoganI aMtargata pUrvAphAlyunI nakSatrano yoga thAya che. yAvata teno uparokta koI paNa nakSatra sAthe yoga thato hovAthI te bhAdrapadI amAsa yogayukta kahevAya che. A ja rIte AsojI ane kArtikI amAvasyAnuM kathana karavuM. 163 maggasiriNNaM taM ceva kulaM mUle Nakkhatte joei, uvakulaM jeTThA Nakkhatte joei, kulovakule aNurAhA jAva juttatti vattavvaM siyA / evaM mAhIe phagguNIe AsADhIe kulaM vA uvakulaM vA kulovakulaM vA, avasesiyANaM kulaM vA ukkulaM vA joei / bhAvArtha :- mArgazIrSa amAsanI sAthe pUrvavat kulayoganI aMtargata mUla nakSatrano yoga thAya che, upakulayoganI aMtargata jayeSThA nakSatrano yoga thAya che tathA kulapakulayoganI aMtargata anurAdhA nakSatrano yoga thAya che yAvatu A mArgazIrSa amAvasyA yoga yukta kahevAya che. A ja pramANe mALI, phAlganI tathA ASADhI amAsanI sAthe kula, upakula ane kulIpakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che, zeSa amAvasyAonI sAthe kula saMjJaka nakSatra ane upakula saMjJaka nakSatrano yoga thAya che. Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 553 | 164 jayA NaM bhaMte ! sAviTThI puNNimA bhavai tayA NaM mAhI amAvAsA bhavai ? jayA NaM bhaMte ! mAhI puNNimA bhavai tayA NaM sAviTThI amAvAsA bhavai ? haMtA goyamA ! jayA NaM sAviTThI taM ceva vattavvaM / bhAvArtha :- prazna- (1) he bhagavan! jyAre zrAvaNI pUrNimA hoya, tyAre zuM mAghI amAsa hoya che? arthAt zravaNa nakSatrathI yukta pUrNimA hoya tyAre tenI pUrvavartI amAsa maghA nakSatra yukta hoya che? (2) he bhagavan! jyAre mAghI pUrNimA hoya tyAre zuM zrAvaNI amAsa hoya che? arthAt mAgha nakSatrathI yukta pUrNimA hoya tyAre tenI pUrvavartI amAsa zravaNa nakSatra yukta hoya che. uttara- he gautama ! zrAvaNI pUrNimA hoya tyAre mAthI amAsa hoya che. vagere te temaja kathana karavuM. 165 jayA NaM bhaMte ! poTTavaI puNNimA bhavai tayA NaM phagguNI amAvAsA bhavai, jayA NaM phagguNI puNNimA bhavai tayA NaM poTThavaI amAvAsA bhavai ? haMtA goyamA ! taM ceva, evaM eeNaM abhilAveNaM imAo puNNimAo amAvAsAo NeyavvAo- assiNI puNNimA cettI amAvAsA, kattigI puNNimA vaisAhI amAvAsA, maggasirI puNNimA jeTThAmUlI amAvAsA, posI puNNimA AsADhI amAvAsA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! bhAdrapadI pUrNimA hoya tyAre zuM phAlganI amAsa hoya che? jyAre phAlganI pUrNimAM hoya tyAre zuM bhAdrapadI amAsa hoya che? uttara- hA, gautama! te temaja hoya che. A ja pramANe, pUrNimA ane amAsanuM kathana karavuM. azvinI pUrNimA caitrI amAsa; kArtikI pUrNimA vaizAkhI amAsa; mRgazIrSa pUrNimA jeThamUlI amAsa; poSI pUrNimA aSADhI amAsa. vivecana : prastuta sUtramAM nakSatranA "pUnama amAsa dvAra" ane "nakSatra sannipAta dvAra" nAmanA AThamA ane navamA dvAranuM varNana che. A kAra aMtargata pUrNimA, amAvasanA prakAra, kula, upakula, kulIpakula saMjJaka nakSatro sAthenA yogAdinuM varNana che. pUrNimA niryukti - pariphuTa boDarAvatA jotA vizeSarUpAH panA: | pariskUTa-pragaTa soLakaLAvALA caMdrathI yukta kALavizeSane pUrNimA kahe che. pUra vadhena nitA-pUrNa caMdrathI niSpanna tithine pUrNimA kahe che. Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra amAvAsyA niryukti = vAtAvachevenava sminakSetre candrapUrvAvasthAnAdhAravagata- vizeSanA amAvAsyAH / caMdra ane sUrya, baMne eka sAthe rahe tevA kALavizeSane amAvAsyA kahe che. amAsa caMdrasU vasatoDyAmiti amA eTale sAthe, caMdra sUrya eka sAthe jemAM vase te amAvAsyA. 554 pUrNimA--amAvAsyA prakAra :- * pUrNimA ane amAvAsyAnA 12-12 prakAra che. dhaniSThAdi 12 nakSatro prAyaH zravaNAdi mAsonI pUrNimAne pUrNa kare che arthAt pUrNimAnA divase te nakSatra samApta thAya che. tethI te nakSatronA nAmathI anukrame zrAvaNI vagere 12 pUrNimA ane 12 amAvAsyAnA nAma paDayAM che. jema ke je pUrNimAnA divase dhaniSThA eTale zraviSTA nakSatra pUrNa thatuM hoya te zrAviSTA ke zrAvaNI pUrNimA kahevAmAM Ave che. jyAre upakula saMjJaka nakSatro pUrNimAone samApta kare che tyAre te upakulothI pUrvanA zravaNAdi nakSatro anukrame AmAvasyAne samApta kare che. jyAre kulopakula saMjJaka nakSatro pUrNimAne samApta kare che tyAre upakulasaMjJaka nakSatrothI pAchalA abhijita Adi nakSatro amAvasyAne samApta kare che. (jo ke abhijita nakSatra pUrNimAne samApta karatuM dekhAtuM nathI, paraMtu zrutiyogathI sAMbhaLavA mAtrathI tene pUrNimAnuM pUraka kahyuM che.) je nakSatramAM pUrNimA thAya tethI pratiloma gaNatAM paMdarame athavA caudame nakSatre amAvasyA thAya che. jema ke mAgha mAsamAM pUrNimAne maghA nakSatrano yoga hoya to amAvAsyAne zrAvaSTI-dhaniSThA nakSatrano yoga hoya che. te ja rIte zrAvaNa mAsamAM pUrNimAne vAsava-dhaniSThA nakSatrano yoga ane amAvasyAne maghA nakSatrano yoga hoya che. A ja rIte anya bhAdrapadI pUrNimA ane phAlgunI amAvasyA vagere jANavA. pUrNimAdinA kulAdi yoga sUtrArthathI spaSTa che. mAsa parisamApaka nakSatro ane puruSa chAyA : | 166 vAsANaM paDhamaM mAsaM kai NakkhattA rNeti ? goyamA ! vattA LavavattA laiMti, tuM bahA- uttarAsAnA, ami, savaLo, dhaNiTThA / uttarAsADhA cauddasa ahoratte Nei, abhiI satta ahoratte Nei, savaNo aTTha ahoratte Nei, dhaNiTThA egaM ahorattaM Nei / taMsi ca NaM mAsaMsi cauraMgulaporasIe chAyAe sUrie apupariyaTTA / tassa NaM mAsassa carimadivase do padA cattAri ya aMgulA porisI bhavai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! varSAkALanA prathama zrAvaNa mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che ? Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 555 ] uttara- he gautama! zrAvaNa mAsane (1) uttarASADhA (2) abhijita (3) zravaNa (4) dhaniSThA, A cAra nakSatra parivahana kare che arthAtu zrAvaNa mAsamAM A cAra nakSatra hoya che. zrAvaNa mAsamAM 14 ahorAtra paryata uttarASADhA, 7 ahorAtra paryata abhijita, 8 ahorAtra paryata zravaNa, 1 ahorAtra parvata dhaniSThA nakSatra rahe che. (14+ 7+8+ 1 = 30 ahorAtra). te zrAvaNa mAsamAM sUrya porasI pramANanI be paga rU5 chAyAne cAra aMgula vRddhi karato paribhramaNa kare che. te mAsanA aMtima divase 2 pAda(paga) ane 4 aMgula pramANa porasI hoya che arthAt UbhA puruSanA DhIMcaNa sudhInA paga jeTalI chAyA paDe tyAre porasIno kALa thAya che. 167 vAsANaM bhaMte ! doccaM mAsaM kai NakkhattA Neti ? goyamA ! cattAri-dhaNiTThA sayabhisayA, puvvabhaddavayA, uttarAbhaddavayA / dhaNiTThA NaM cauddasa ahoratte Nei, sayabhisayA satta ahoratte Nei, puvvAbhaddavayA aTTha ahoratte Nei, uttarAbhaddavayA egaM / __ taMsi ca NaM mAsaMsi aTuMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa mAsassa carime divase do payA aTTha ya aMgulA porisI bhavai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! varSAkALanA bIjA-bhAdrapada(bhAdaravA) mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che? uttara- he gautama! bhAdrapada mAsane (1) dhaniSThA (2) zatabhiSA (3) pUrvabhAdrapadA (4) uttara bhAdrapadA, A 4 nakSatra parivahana kare che. bhAdrapada mAsamAM 14 ahorAtra paryata dhaniSThA, 7 ahorAtra paryata zatabhiSaka, 8 ahorAtra paryata pUrva bhAdrapadA ane 1 ahorAtra paryata uttara bhAdrapada nakSatra rahe che. (14+ 7 + 8 + 1 = 30 ahorAtra) te bhAdrapada mAsamAM sUrya porasI pramANanI chAyAne(be paga rU5) 8 aMgula vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase 2 pAda(paga) ane 8 aMgula pramANa porasI hoya che. 168 vAsANaM bhaMte ! taiyaM mAsaM kai NakkhattA aiti? goyamA ! tiNNi NakkhattA Neti, taM jahA- uttarabhaddavayA, revaI, assiNI / uttarabhaddavayA cauddasa rAidie Nei, revaI paNNarasa, assiNI egaM / taMsi ca NaM mAsaMsi duvAlasaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa carime divase lehaTThAI tiNNi payAI porisI bhavai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavana! varSAkALanA trIjA-Aso mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che? Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 zrI jebUdIpa prajJapti sUtra uttara- he gautama! Aso mAsane (1) uttarabhAdrapadA (2) revatI (3) azvinI, A 3 nakSatra parivahana kare che. Aso mAsamAM 14 ahorAtra paryata uttarabhAdrapadA, 15 ahorAtra paryata revatI ane 1 ahorAtra paryata azvinI nakSatra rahe che. (14+15 + 1 = 30 ahorAtra) te Aso mAsamAM sUrya porasI pramANanI be paga chAyAne 12 aMgula vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase pUrepUrA traNa paga pramANa porasI hoya che. 169 vAsANaM bhaMte ! cautthaM mAsaM kai NakkhattA aiti / goyamA ! tiNNi- assiNI, bharaNI, kattiyA / assiNI cauddasa, bharaNI paNNarasa, kattiyA egaM / taMsi ca NaM mAsaMsi solasaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa carame divase tiNNi payAI cattAri aMgulAI porisI bhavai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! varSAkALanA cothA-kArataka mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che? uttara-he gautama! kArtika mAsane (1) azvinI (2) bharaNI (3) kRtikA, A traNa nakSatra parivahana kare che. kArtika mAsamAM 14 ahorAtra paryata azvinI, 15 ahorAtra paryata bharaNI ane 1 ahorAtra paryata kRtikA nakSatra rahe che. (14+ 15 + 1 = 30 ahorAtra) te kArtika mAsamAM sUrya porasI pramANa puruSa chAyAne 16 aMgula vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase 3 pAda ane 4 aMgula pramANa porasI hoya che. 170 hemaMtANaM bhaMte ! paDhamaM mAsaM kai NakkhattA aiti ? goyamA ! tiNNi- kattiyA, rohiNI, migasiraM / kattiyA cauddasa, rohiNI paNNarasa, migasiraM ega ahorattaM Nei / taMsi ca NaM mAsaMsi vIsaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi tiNNi payAI aTTha ya aMgulAI porisI bhavai / / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! hemaMta kALanA prathama mRgazIrSa(mAgasara) mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che? uttara- he gautama ! mArgazIrSa mAsane (1) kRtikA (2) rohiNI (3) mRgazIrSa, A traNa nakSatra parivahana kare che. mRgazIrSa mAsamAM 14 ahorAtra paryata kRtikA, 15 ahorAtra paryata rohiNI, 1ahorAtra paryata mRgazIrSa nakSatra rahe che. (14 + 15 + 1 = 30 ahorAtra). te mRgazIrSa mAsamAM sUrya porasI pramANa puruSa chAyAne 20 aMgula vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase traNa pAda ane ATha aMgula pramANa porasI hoya che. Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 557 171 hemaMtANaM bhaMte ! doccaM mAsaM kai NakkhattA Neti ? goyamA ! cattAri NakkhattA Neti, taM jahA- migasiraM, addA, puNavvasU, pusso / migasiraM cauddasa rAiMdiyAiM Nei, addA aTTha rAiMdiyAI Nei, puNavvasU satta rAiMdiyAiM Nei, pusso egaM rAiMdiyaM Nei / taMsiM caNaM mAsaMsi cauvvIsaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi lehaTThAiM cattAri payAI porisI bhavai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! hemaMta kALanA bIjA poSa mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che? 6tta2- gautama ! poSa bhAsane (1) bhRgazIrSa (2) bhadrA (3) punarvasu (4) puSya, // 4 nakSatra parivahana kare che. poSa mAsamAM 14 ahorAtra paryata mRgazIrSa, 8 ahorAtra paryata Adra, 7 ahorAtra paryaMta punarvasu, 1 sahorAtra paryaMta puSya nakSatra 27 cha. (14 + 8 + 7 + 1 = 30 ahorAtra). te poSa mAsamAM sUrya porasI pramANa puruSa chAyAne 24 aMgula vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase pUrepUrA cAra pAda pramANa chAyAnI porasI hoya che. 172 hemaMtANaM bhaMte / taccaM mAsaM kai NakkhatA Neti ? goyamA ! tiNNi- pusso, asilesA, mahA / pusso coisa rAiMdiyAI Nei, asilesA paNNarasa, mahA ekkaM / taMsi ca NaM mAsaMsi vIsaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi tiNNi payAI aTuMgulAI porisI bhavai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! bhatAnI mAgha(maDA) bhAsane 240 nakSatra parivahana 42 cha? uttara- gautama ! mahAmAsane (1) puSya, (2) azleSA (3) maghA, mAtra nakSatra parivahana kare che. mahA mAsamAM 14 ahorAtra paryata puSya, 15 ahorAtra paryata azleSA, 1 ahorAtra paryata maghA nakSatra 23 cha.(14 + 15+ 1 = 30 ahorAtra). te mahAmAsamAM sUrya (cAra pagarUpa uparokta chAyAmAM cAra aMgula hAni karato ane pUrvokta puruSa pramANa rU5 chAyAmAM) 20 aMgulanI vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase traNa paga, ATha aMgula pramANa porasI hoya che. Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 558 zrI jabUdIpa prajJapti sUtra 173 hemaMtANaM bhaMte ! cautthaM mAsaM kai NakkhattA aiti ? goyamA !tiNNi NakkhattA, taM jahA- mahA, puvvAphagguNI, uttraaphggunnii| mahA cauddasa rAiMdiyAI Nei, puvvA phagguNI paNNarasa rAiMdiyAiM Nei, uttarAphagguNI egaM rAiMdiyaM Nei / tayA NaM solasaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi tiNNi payAiM cattAri aMgulAI porisI bhavai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! ubhaMtAnA thothA zaguna mAsane 240 nakSatra parivahana 42 cha ? uttara- gautama ! zaguna mAsane (1) maghA (2) pUzigunI (3) uttarAzagunI, mAtra nakSatra parivahana kare che. phAlgana(phAgaNa) mAsamAM 14 ahorAtra paryata maghA, 15 ahorAtra paryata pUrvAzalgunI bhane 1 ahorAtra paryaMta utt| zalgunI nakSatra 2 cha. (14 + 15+ 1 = 30 ahorAtra). te phAlgana mAsamAM sUrya puruSa pramANa porasI chAyAmAM 16 aMgulanI vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase traNa paga ane cAra aMgula pramANa porasI hoya che. 174 gimhANaM bhaMte ! paDhamaM mAsaM kai NakkhattA aiti ? goyamA ! tiNNi NakkhattA aiti- uttarAphagguNI, hattho, cittA / uttarAphagguNI cauddasa rAiMdiyAI Nei, hattho paNNarasa rAiMdiyAiM Nei, cittA ega rAidiyaM Nei / tayA NaM duvAlasaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi lehaTThAI tiNNi payAI porisI bhavai / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! grISmakALanA prathama caitra mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che? uttara- gautama ! thaitra bhAsane (1) uttara zagunI (2) 42ta (3) thitrA, mAtra nakSatra parivahana kare che. caitramAsamAM 14 ahorAtra paryata uttarA phAlganI, 15 ahorAtra paryata hasta ane 1 mahorAtra paryaMta citrA nakSatra 27 . (14 + 15+ 1 = 30 ahorAtra).. te caitramAsamAM sUrya puruSa pramANa porasI chAyAne 12 aMgula vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase pUrepUrA traNa paga pramANa porasI hoya che. 175 gimhANaM bhaMte ! doccaM mAsaM kai NakkhattA aiti ? goyamA ! tiNNi NakkhattA aiti, taM jahA- cittA, sAI, visAhA / cittA Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 558 | cauddasa rAiMdiyAI Nei, sAI paNNarasa rAiMdiyAI Nei, visAhA egaM rAiMdiyaM Nei / tayA NaM aTuMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi do payAI aTuMgulAI porisI bhavai / bhAvArtha :- prazna- bhagavan ! zrImAna 40 vaizA5 bhAsane 241 nakSatra parivahana 43 cha ? uttara- he gautama! vai||5 bhAsane (1) citrA (2) svAti (3) vizamA, AtrA nakSatra parivahana kare che. vaizAkha mAsamAM 14 ahorAtra paryata citrA, 15 ahorAtra paryata svAti, 1 ahorAtra paryata vizamA nakSatra 23 . (14 + 15+ 1 = 30 ahorAtra.). te vaizAkha mAsamAM sUrya porasI chAyAne 8 aMgulanI vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase be paga ATha aMgula pramANa porasI hoya che. 176 gimhANaM bhaMte ! taccaM mAsaM kai NakkhattA aiti ? goyamA ! cattAri NakkhattA aiti taM jahA- visAhA, aNurAhA, jeTThA, muulo| visAhA cauddasa rAiMdiyAI Nei, aNurAhA aTTha rAiMdiyAI Nei, jeTThA satta rAiMdiyAI Nei, mUlo ekka rAiMdiyaM / tayA NaM cauraMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai / tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi do payAI cattAri ya aMgulAI porisI bhvi| bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! grISma kALanA trIjA jyeSTha mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che? uttara- gautama ! jyeSTha() bhAsane (1) vimA (2) anurAdhA (3) jyeSThA (4) bhUkha, // cAra nakSatra parivahana kare che. jyeSTha mAsamAM 14 ahorAtra paryata vizAkhA, 8 ahorAtra paryata anurAdhA, 7 sahorAtra paryaMta jyeSThA bhane 1 sahorAtra paryaMta bhUla nakSatra 23 cha.(14 + 8 + 7 + 1 = 30 ahorAtra). te jyeSTha(jeTha) mAsamAM sUrya porasI chAyAne 4 aMgula vRddhi karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase be paga ane cAra aMgula pramANa porasI hoya che. 177 gimhANaM bhaMte ! cautthaM mAsaM kai NakkhattA aiti ? goyamA ! tiNNi NakkhattA aiti, taM jahA- mUlo, puvvAsADhA, uttarAsADhA / mUlo cauddasa rAiMdiyAiM Nei, puvvAsADhA paNNarasa rAiMdiyAI Nei, uttarAsADhA egaM Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 rAidiyaM Nei / tayA NaM vaTTAe samacauraMsasaMThANasaMThiyAe NaggohaparimaMDalAe sakAyamaNuraMgiyAe chAyAe sUrie aNupariyaTTA / tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi lehaTThAiM do payAiM porisI bhavai esi NaM puvvavaNNiyANaM payANaM imA saMgahaNI taM jahA - jogo devayatAragga, gottasaMThANa caMdaravijogo / kulapuNNimaavamaMsA, NeyA chAyA ya boddhavvA // 1 // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! grISmakALanA cothA aSADha mAsane keTalA nakSatra parivahana kare che ? uttara- he gautama ! aSADha mAsane (1) mUla (2) pUrvASADhA (3) uttarASADhA A 3 nakSatra parivahana kare che. aSADha mAsamAM 14 ahorAtra paryaMta mULa nakSatra, 15 ahorAtra paryaMta pUrvASADhA nakSatra, 1 ahorAtra paryaMta uttarASADhA nakSatra rahe che. (14 + 15 + 1 = 30 ahorAtra). te aSADha mAsamAM sUrya vartuLa, samacaturasa ke nyagrodha parimaMDaLa saMsthAnavALI ane vRddhi-hAni rahita potAnI kAyA sama eTale prakAzya vastune anurUpa chAyAne karato paribhramaNa kare che. tethI te mAsanA aMtima divase UbhA puruSanA DhIMcaNa sudhInA paganI chAyA pUrepUrA be paga pramANa porasI hoya che. A pUrvavarNita viSayonI saMgraha gAthAno artha A pramANe che- yoga, devatA, tArA, gotra, saMsthAna, caMdra--sUryayoga, kula, pUrNimA, amAvAsyA, netA ane chAyAnuM varNana pUrNa thayuM che tema jANavuM. vivecana : prastuta sUtramAM "mAsanA parivahana kartA nakSatra dvAra'" nAmanA dasamAM dvAranuM varNana che. prastuta sUtromAM 1 varSanI 3 Rtu, pratyeka RtunA 4-4 mahinA, ema kula 12 mahinAnA pratyeka mAsanA nakSatronI saMkhyA ane te nakSatronI te mAsamAM rahevAnI kALamaryAdA pragaTa karI che. mahinAnA nakSatro, sthitikALa ane porasI chAyA pramANa : mahinAmAM nakSatra saMkhyA mahinAnuM nAma (1) zrAvaNa uttaraSADhA abhijita zrI jaMbUddIpa prajJapti sUtra zravaNa dhaniSThA mahinAmAM nakSatronI sthiti ahorAtra 14 ahorAtra 7 ahorAtra 8 ahorAtra 1 ahorAtra porasI chAyA pramANa 2 pAda ane 4 aMgula Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra (2) bhAdrapada (3) Aso (4) kArataka (5) mAgasara (6) poSa (7) mahA (8) phAgaNa (9) caitra (10) vaizAkha dhaniSThA zatabhiSA pUrva bhAdrapadA uttara bhAdrapadA uttara bhAdrapadA revatI azvinI azvinI marI kRtikA kRtikA rohiNI mRgazIrSa mRgazIrSa AnaM punarvasu puSya puSya azleSA mA mathA pUrvA phAlgunI uttarA phAlgunI uttarA phAlgunI hasta citrA citrA svAti vizAkhA 14 ahorAtra 7 ahorAtra da ahorAtra 1 ahorAtra 14 ahorAtra 15 ahIMrAtra 1 ahorAtra 14 Apezatra 15 ahIMrAtra 1 ahorAtra 14 ahorAtra 15 ahorAtra 1 ahorAtra 14 ahIMrAtra da aherAtra 7 ahorAtra 1 ahorAtra 14 ahorAtra 15 ahorAtra 1 aNuzastra 14 horAtra 15 ahorAtra 1 ahorAtra 14 ardharAtra 15 ahorAtra 1 ahorAtra 14 ahIMrAtra 15 ahorAtra 1 ahorAtra 2 pAda ane 8 aMgula 3 pAda 51 3 pAda 4 aMgula 3 pAda 8 aMgula 4 pAda 3 pAda 8 aMgula 3 pAda 4 aMgula 3 pAda 2 pAda 8 aMgula Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrI jadIpa prajJapti sUtra (11) jeTha 2 pAda 4 aMgula vizAkhA anurAdhA jyeSThA mUla 14 ahorAtra 8 ahorAtra 7 ahorAtra 1 ahorAtra (12) aSADha 2 pAda pramANa mUla pUrvASADhA 14 ahorAtra 15 ahorAtra 1 ahorAtra uttarASADhA popalI chAyA:- pauruSI ke porasI chAyA. ahIM 'puruSa' zabdathI zaMku-khIlo athavA puruSanuM zarIra grahaNa karavAmAM Ave che. te puruSanA AdhAre je chAyA ke paDachAyo thAya tene pauruSI ke porasI kahe che. dakSiNAyananA prathama divase koIpaNa vastunI chAyA te vastu jevaDI ja hoya che. tatpazcAt pratidina te chAyA vRddhi pAme che ane uttarAyaNanA prathama divase chAyA vastu pramANa karatAM bamaNI hoya che. tyArapachI pratidina chAyA ghaTatA ghaTatA dakSiNAyananA prathama dine punaH te chAyA vastunA pramANa jevaDI thAya che. pratyeka vastunA pota-potAnA pramANanA 183mAM bhAga pramANa chAyAnI vaddhi-hAni thAya che. jema ke 24 aMgulano zaMku-khIlAnI chAyA athavA 24 aMgula pramANa DhIMcaNa sudhInA paganI pauruSI chAyA-paDachAyo dakSiNAyananA prathama dine 24 aMgula pramANa ja hoya che. pAdadvitayamAnazca jAnuH syAtpAdamUlataH kAdazAMgulamAnojha pAvo na tu khAtaH lokaprakAza sarga 8 | gA. 1013 tyArapachI pratidina aMgula pramANa chAyA vRddhi pAme che. sAdhika sADA sAta divase chAyA 1 aMgulanI vRddhi pAme che arthAt zrAvaNa vadI-9nA te khIlAnI chAyA 25 aMgula pramANa vALI thAya che ane mahinAnA aMte-aMtima divase chAyA cAra aMgula pramANa vRddhi pAmatA 24 aMgula pramANa DhIMcaNa sudhInA paganI chAyA 28 aMgula pramANa thAya che. ahIM 12 aMgulano 1 pAda che tethI 2 pAda ane cAra aMgulanI pauruSI chAyA che, tema paNa kahI zakAya che. pauruSI chAyA hAni-vRddhi dhuvAMkaH- pratyeka vastunI chAyA pratidina te vastunA pramANanA 183mAM aMza pramANa vRddhi ane hAnine pAme che. 24 aMgulanA zakunI apekSAe pratidina aMgulanI vRddhinahAni thAya che 24 aMgulano 183 mo bhAga nizcita karavA prathama 24 aMgulanA aMza karavA 61thI guNatA(24 x 1 = 1,464) thAya che teno 183mo bhAga nizcita karavA 1,464 - 183 = 8 aMza prApta thAya che. pratidina aMgulanI vRddhi thatAM sAdhika divase chAyA 1 aMgula vadhI jAya che. pratyeka mAse 4 aMgulanI vRddhi-hAni thAya che. chAyAno AkAra - cAra vastu vatsasthAna mati tI chAyAmAM tathA saMsthAnopAvajo ! Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtama vakSaskAra | 57 | vRtti. prakAzya vastunuM je saMsthAna AkAra hoya che tevuM ja saMsthAna tenI chAyAnuM hoya che. sUtrakAre taoor vaTTANa. dvArA A ja vAta rajU karI che ke vRtta-goLa vastunI chAyA vRtta ane corasa vastunI chAyA corasa hoya che. nyagrodha parimaMDaLa-vaTanA vRkSanI chAyA vaTanA vRkSa jevI ja hoya che. A vAtane sUtrakAre sAyamapureniyA pada dvArA vadhu spaSTa karI che. sakAya-svazarIra, svapiMDa, tene anurajita karavAvALI arthAt tenA AkAravALI (anura -anuvA) chAyAthI sUrya te vastune prakAzita kare che. sUtrakAre aSADha mAsanA varNanamAM A vAta rajU karI che paNa sarva mAsamAM chAyA vastunA AkAravALI hoya che tema samajavuM A chAyAnI laMbAImAM hAni-vRddhi jarUra thAya che paNa teno AkAra prakAzya vastunI samAna ja hoya che. jyotiSamaMDalanA viSaya sUcaka dvAra : hidi sasiparivAro, maMdarabAhA taheva logate / 178 dharaNitalAo abAhA, aMto bAhiM ca uDDamuhe // 1 // saMThANaM ca pamANaM, vahati sIhagaI iDDimaMtA ya / tAraMtara aggamahisI, tuDiya pahu ThiI ya appabahU // 2 // bhAvArtha - have jyotiSI devo ane tenA vimAno saMbaMdhI tulanAtmaka viSayonuM varNana karavAmAM Avaze. te viSayanA soLa dvAra thAya che. te A pramANe che yathA- (1) tArAdevanI Rddhi (2) caMdra parivAra (3) meruthI aMtara (4) lokAntathI aMtara (5) bhUtalathI aMtara(UMcAI) (6) aMdara, bahAra, upara cAlatA nakSatra (7) deva vimAna saMsthAna (8) laMbAI-pahoLAI (9) vAhaka deva (10) zIdhra gati tulanA (11) Rddhi tulanA (12) tArAo vaccenA aMtara (13) agramahiSI (14) bhoga maryAdA (15) sthiti (16) abadutva. vivecana : prastuta sUtramAM jyotiSka devonA avaziSTa varNana mATe sUtrakAre 16 lAra batAvyA che. prathama hAraH- A dvAramAM caMdra tathA sUryanA adhastana(nIcenA) pradezavartI, samapaMktivartI tathA uparitana (Urdhva) pradezavartI tArakamaMDalanA-nArA vimAnonA adhiSThAtA-devonI Rddhi hetunA kAraNanuM varNana che. bIju kAra - A dvAramAM caMdraparivAranuM varNana che. trIju dvAraH- A dvAramAM methI jyotiSa maMDaLanA aMtaranuM-dUrInuM varNana che. cotha tAra :- A dvAramAM lokAntathI jyotiSamaMDaLanA aMtaranuM varNana che. pAMcamuM dvAra - A dvAramAM bhUtalathI jyotiSamaMDaLanA aMtaranuM varNana che. Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564 zrI jadIpa prajJapti sUtra chaThTha dvAraH- A dvAramAM cAra kSetranI bahAra, aMdara athavA upara cAlatA nakSatra saMbaMdhI varNana che. sAtamuM dvAra :- A dvAramAM jyotiSI vimAnonA saMsthAnanuM varNana che. AThamuM dvAra - A dvAramAM jyotiSIdevonI saMkhyAnuM varNana che. navamuM dvAra - A dvAramAM caMdra Adi devonA vimAnone vahana karanAra devo saMbaMdhI varNana che. dazamuM dvAra - A dvAramAM zIghragativALA, maMdagativALA devo saMbaMdhI varNana che. agiyAramuM dvAra - A dvAramAM alpa vaibhavazALI ane vipula vaibhavazALI deva saMbaMdhI varNana che. bAramuM dvAra - A dvAramAM tArAonA pArasparika aMtaranuM varNana che. teramuM dvAra - A dhAramAM caMdrAdi devonI agramahiSI (mukhyadevI)onuM varNana che. caudamuM dvAra - A dvAramAM AvyaMtara pariSada ane devIonI sAthenA bhoga-sAmarthya AdinuM varNana che. paMdaramuM tAra:- A dvAramAM jyotiSIdevonA AyuSyanuM varNana che. soLamuM dvAra - A dvAramAM jyotiSIdevonA alpabadutvanuM varNana che. tArA devonI alpAdi Rddhi hetu :179 atthi NaM bhaMte ! caMdima-sUriyANaM hiTuiM pi tArArUvA aNuMpi tullAvi, samevi tArArUvA aNuMpi tullAvi, uppipi tArAruvA aNuMpi tullAvi ? haMtA goyamA ! taM ceva uccAreyavvaM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! (1) caMdra, sUrya, vimAnanI nIcenA kSetramAM sthita tArA vimAnonA devo zuM caMdra-sUrya karatAM alpa RddhivAna(kaMIka alpa RddhivALA) ke samaRddhivAna (ekasarakhI RddhivALA) hoya che? (2) caMdra-sUrya vimAnanI samazreNIe sthita tArA vimAnonA devo caMdrAdi karatAM zuM kaMIka alpa RddhivALA ke eka sarakhI RddhivALA hoya che? (3) caMdra-sUrya vimAnanI uparanA kSetramAM sthita tArA vimAnonA devo caMdrAdi karatAM zuM kaMIka alpa RddhivALA ke ekasarakhI RddhivALA hoya che? uttara- hA, gautama! A rIte hoya che arthAt caMdra-sUrya vimAnanI nIce ke samazreNIe ke UrdhvabhAgamAM sthita tArA vimAnanA keTalAka devo caMdrAdi karatAM kaMIka alpaRddhivAna hoya che ane keTalAka samaRddhivAna paNa hoya che. 180 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai ? goyamA ! jahA jahA NaM tesiM devANaM tava-Niyama-baMbhacerANi UsiyAI Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra bhavaMti tahA tahA NaM tesi NaM devANaM evaM paNNAyae, taM jahA- aNutte vA tullatte vA, jahA jahA NaM tesiM devANaM tavaNiyama - baMbhacerANi No UsiyAiM bhavaMti tahA tahA NaM tesiM devANaM evaM (No) paNNAyae, teM nahIM- aNutvA tu vA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! caMdrAdi devanI apekSAe tArA rUpa devonI alpa ke samaRddhinuM zuM kAraNa che? 55 uttara- he gautama ! je devoe pUrvabhavamAM kanISTha ke zreSTharUpe tapa, niyama, brahmacaryAdinuM pAlana karyuM hoya te devo caMdrAdi karatAM kaMIka alpa ke tUlya RddhivALA dekhAya che ane je devoe pUrvabhavamAM tapa, niyama, brahmacaryAdinuM pAlana karyuM na hoya te devo caMdrAdi karatAM kaMIka alpa ke tulya RddhivALA hotA nathI arthAt te nagaNya RddhivALA bahu sAmAnya deva thAya che. vivecana : prastuta sUtromAM "tArA deva Rddhi dvAra" nAmanA prathama dvAranuM varNana che. jyotiSI devomAM caMdra ane sUrya indra sthAne che. tArArUpa devo caMdra devanA parivAra rUpe oLakhAya che. jema lokamAM pUrva saMcita puNyanA kAraNe keTalIka vyaktio rAjA na hovA chatAM rAjA tulya vaibhavavALA ke rAjAthI kaMIka nyUna vaibhavavALA hoya che, tema keTalAka tArArUpa devo caMdrAdi jevI Rddhine prApta hoya che ane keTalAka tenAthI kaMIka nyUna RddhivALA hoya che. jyAre anya keTalAka tArArUpa devo sAmAnya manuSyanI jema atyalpa RddhivALA paNa hoya che. tArA devonI caMdra karatA alpa ke tulya RddhinuM kAraNa jaNAvatA sUtrakAra kahe che ke pUrvabhavamAM jeNe tapa, niyama, brahmacaryAdinuM zreSTha AcaraNa karyuM hoya te devo caMdrAdi jevI ke tenAthI kaMIka nyUna Rddhine prApta thAya che ane jeNe tapa, niyamAdinuM AcaraNa na karyuM hoya te caMdrAdinI sarakhAmaNImAM AvatAM ja nathI. teo kaMIka alpa RddhivALA ke samaRddhivALA hotA ja nathI. paraMtu te caMdra-sUryanI apekSAe atyaMta alpa nimnatara ke nimnattama arthAt nagaNya RddhivALA hoya che. tema samajavuM joIe. caMdra parivAra : 181 egamegassa NaM bhaMte ! caMdassa kevaiyA mahaggahA parivAro, kevaiyA NakkhattA parivAro, kevaiyA tArAgaNakoDAkoDIo paNNattAo ? goyamA ! aTThAsIi mahaggahA parivAro, aTThAvIsaM NakkhattA parivAro, chAvaTThi-sahassAiM Nava sayA paNNattarA tArAgaNakoDAkoDINaM paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! keTalA mahAgraho pratyeka caMdranA parivAra rUpe che ? keTalA nakSatra caMdranA parivAra rUpe che ? ane keTalA koTAkoTI tArAo caMdranA parivAra rUpe che ? Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 5 | zrI jadIpa prajJapti sUtra uttara- he gautama! 88 mahAgraho, 28 nakSatro ane 6,975 koTAkoTI tArAo pratyeka caMdranA parivAra rUpe che. viveyana : prastuta sUtramAM "caMdra parivAra dvAra" nAmanA bIjA dvAranuM varNana che. prastatumAM caMdranA parivArabhUta graha, nakSatra ane tArAonI saMkhyAnuM kathana che. sUtramAM caMdranA parivAra rUpe ullekha hovA chatAM sUryendrano paNa te ja parivAra che, jema manuSyomAM baladeva ane vAsudeva bane trikhaMDAdhipatinI rAjyaRddhi eka ja hoya che tema samajavuM. jyotiSa vimAnonuM meru AdithI aMtara :182 maMdarassa NaM bhaMte ! pavvayassa kevaiyAe abAhAe joisaM cAraM carai / goyamA ! ekkArasahiM ekkavIsehiM joyaNa saehiM abAhAe joisaM cAraM carai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! tArA rUpa jyotiSI devo meru parvatathI keTalA yojana dUra rahIne paribhramaNa kare che? uttara- he gautama! tArArUpa jyotiSI deva vimAno meru parvatathI 11ra1 yojana dUra rahIne paribhramaNa kare che. 183 logaMtAo NaM bhaMte ! kevaiyAe abAhAe joise paNNate ? goyamA ! ekkArasa ekkArasehiM joyaNa saehiM abAhAe joise paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavAna!jyotiSI devonA vimAno lokAMtathI keTalA dUra sthita che? uttara- he gautama! jyotiSI devonA vimAno lokAMtathI 1,111 yojana dUra sthita che. 184 dharaNitalAo NaM bhaMte ! kevaiyaM abAhAe heTThile tArArUve cAraM carai ? kevaiyaM abAhAe sUra vimANe cAraM caraiM? kevaiyaM abAhAe caMda vimANe cAraM carai / kevaiyaM abAhAe uvarillaM tArA rUve cAraM carai / goyamA ! sattahiM NauehiM joyaNa saehiM joise cAraM carai, evaM sUravimANe aTThahiM saehiM, caMdavimANe aTThahiM asIehiM, uvarille tArArUve NavahiM joyaNa saehiM cAraM carai / Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 57 hai bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! samabhUmithI keTalA yojananI UMcAIe sahuthI nIce rahenAra tArAmaMDala paribhramaNa kare che ? keTalI UMcAIe sUrya vimAna paribhramaNa kare che ? keTalI UMcAIe caMdra vimAna paribhramaNa kare che ane keTalI UMcAIe sahuthI upara rahenAra tArA maMDala paribhramaNa kare che ? (tema prazna samajavo). uttara- he gautama ! sahuthI nIce rahenAra tArAmaMDala jyotiSI vimAno samapRthvIthI 790 yojananI UMcAIe paribhramaNa kare che. A rIte sUrya vimAna 800 yojana, caMdra vimAna 880 yojana ane sauthI upara tArA maMDala samudAya samabhUmithI 900 yojananI UMcAIe paribhramaNa kare che. 185 joisassa NaM bhaMte ! heTThillAo talAo kevaiyaM abAhAe sUravimANe cAraM carai ? goyamA ! dasahiM joyaNehiM abAhAe cAraM carai / evaM caMda vimANe NauIe joyaNehiM cAraM carai / uvarille tArArUve dasuttare joyaNasae cAraM carai / sUravimANAo caMdavimANe asIIe joyaNehiM cAraM carai, sUravimANAo joyaNasae uvarille tArArUve cAraM carai, caMda vimANAo vIsAe joyaNehiM uvarille NaM tArArUve cAraM carai / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jyotiSa maMDalanA sauthI nIce rahelA tArA vimAna samudAyathI keTalI UMcAIe sUrya vimAna paribhramaNa kare che ? uttara- he gautama ! sarvathI nIce rahelA tArA vimAna samudAyathI 10 yojana UMce sUrya vimAna paribhramaNa kare che; caMdra vimAna 90 yojana UMce ane aMtima uparI tArA samudAya 110 yojana UMce paribhramaNa kare che. sUrya vimAnathI 80 yojana UMce caMdra vimAna ane 100 yojana UMce uparI aMtima tArA vimAna, samudAya che. caMdra vimAna(je samabhUmithI 880 yojana UMce che tenA)thI vIsa yojana UMce sauthI uparanA tArA samudAya paribhramaNa kare che. vivecana : prastuta sUtromAM "meruthI aMtara, lokathI aMtara ane samapRthvIthI aMtara dvAra nAmanA trIjA, cothA, pAMcamA traNa dvAranuM varNana che. A rIte vibhinna daSTikoNathI jyotiSI vimAnonuM aMtara darzAvyuM che. tArA vimAnanI meruthI dUrI :- meruparvatathI 1121 yojana dUra rahI jyotiSI vimAno merune pradakSiNA kare che. ahIM sUtramAM noDsa zabdathI tArA vimAnanuM grahaNa karavAmAM Ave che. kAraNa ke caMdra, sUrya, graha ane nakSatra meruthI 44,820 yojana dUra rahI bhramaNa kare che, tethI ahIM 1121 yojananI dUrI tArA vimAnonI apekSAe ja che. = Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra meruthI jyotiSa maMDaLanI dUrInuM A kathana jaMbudrIpanA jyotiSI vimAnonI apekSAe che, tema samajavuM joIe. lavaNAdinA jyotiSI vimAno meruthI vadhu dUravartI che. 58 lokAMtathI jyotiSa maMDalanI dUrI H- jyotiSI vimAnonI aMtima paMktithI lokAMta 1,111 yojana dUra sthita che. aDhIdvIpanI bahAra jyotiSI vimAno sthira che. tethI ja sUtrakAre A kathanamAM vAraM parapha zabdano prayoga karyo che. samapRthvIthI jyotiSma cakranI dUrI :- sama pRthvIthI 790 yojananI UMcAIe jyotiSTha cakra paribhramaNa kare che. sUtrakAre sUtramAM caMdra, sUrya ane nIce rahelA tArA maMDaLanuM samapRthvIthI aMtara darzAvyuM che. graha, nakSatra, tArA maMDaLonA karoDo tArAonuM nizcita aMtara darzAvyuM nathI. samapRthvIthI 800 yojane sUrya ane 880 yojane caMdra maMDaLa che. zeSa nakSatro, graho, tArAonA maMDaLo samapRthvIthI 790 thI 900 yojana sudhI arthAt 110 yojananA kSetramAM upara-nIce game tyAM hoya che. keTalAka graho, tArAonA maMDaLanuM samapRthvIthI aMtara graMthomAM jovA maLe che, te A pramANe che-- samapRthvIthI | sUryAdinI UMcAI jyotiSma cakranI samapRthvIthI UMcAIH- jyotiSka deva tArAmaMDaLa sUrya caMdra na samapRthvIthI UMce 790 yojana 800 yojana 880 yojana maMDala jyotiSka vimAnathI tArAmaMDaLathI sUryathI UMcAI 10 yojana UMce 80 yojana UMce Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 569 nakSatra maMDaLa caMdrathI 884 yojana 888 yojana 4 yojana UMce 4 yojana UMce nakSatrathI grahamaMDaLamAM budhAdi graho zukrAdi graho bRhaspati Adi graho maMgalAdi graho zani Adi graho 891 yojanA 894 yojanA 897 yojanA 900 yojanA budha grahathI zukra grahathI bRhaspati grahathI maMgala grahathI 3 yojana UMce 3 yojana UMce 3 yojana UMce 3 yojana UMce aMdara, bahAra upara cAlatA nakSatro :186 jaMbuddIve NaM dIve aTThAvIsAe NakkhattANaM kayare Nakkhatte savvanbhaMtarillaM cAraM carai ? kayare Nakkhatte savvabAhiraM cAraM carai ? kayare Nakkhatte savvahiTThillaM cAraM carai, kayare Nakkhatte savvauvarillaM cAraM carai ? goyamA ! abhiI Nakkhatte savvabbhaMtaraM cAraM carai, mUlo savvabAhiraM cAraM carai, bharaNI savvahiTThillaM cAraM carai, sAi savvuvarillagaM cAraM carai / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan! jebUdvIpa nAmanA dvIpamAM 28 nakSatramAMthI kayA nakSatra sarvathI aMdara(meru tarapha) rahIne paribhramaNa kare che? kayA nakSatra sarvathI bahAra(samudra tarapha) rahIne paribhramaNa kare che? kayA nakSatra sauthI upara rahIne ane kayA nakSatra sauthI nIce rahIne bhramaNa kare che? uttara- he gautama ! abhijita nakSatra sauthI aMdara(meruthI najIka) bhramaNa kare che; mUla nakSatra sauthI bahAra(samudra tarapha) rahIne, bhramaNa kare che; svAti nakSatra sauthI upara ane bharaNI nakSatra sauthI nIce rahIne paribhramaNa kare che. vivecana : prastuta sUtramAM "aMdara, bahAra, upara, nIce cAlatA nakSatra dvAra" nAmanA chaThThA dvAranuM kathana che. AtyaMtara maMDaLamAM 12 nakSatro che temAMthI abhijita nakSatravimAna meru tarapha thoDuM aMdara che. mUla nakSatra sarva nakSatrothI bahAra cAle che arthAt sarva bAhya maMDaLanA 8 nakSatromAM mULa nakSatranuM maMDaLa lavaNa samudra tarapha thoDuM vadhAre bahAra che. svAti nakSatra UMcAImAM sarvathI upara che. bharaNI nakSatranuM bhramaNa sthAna sarva nakSatronI sapATIthI thoDuM nIceka che. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa70 | zrI jadIpa prajJapti sUtra jyotiSka vimAnano AkAra :187 caMdavimANe NaM bhaMte ! kiMsaMThie paNNatte ? goyamA ! addha kaviTThasaMThANasaMThie, savvaphAliyAmae abbhuggayamUsie / evaM savvAiM NeyavvAiM / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! caMdra vimAnano AkAra kevo che? uttara- he gautama! caMdra vimAna upara tarapha mukha hoya tevA ardha koThA phaLanA AkAravALuM, saMpUrNapaNe sphaTika ratnamaya, jhaLahaLatA kiraNovALuM hoya che. A ja rIte sarva jyotiSI vimAno caMdra vimAna jevA ja AkAravALA hoya che. vivecana : ENS vimAna laMbAi. paDo khAI jyotiSka deva vimAna saMsthAna dvArA prastuta sUtramAM jyotiSka "deva vimAna saMsthAna dvAra" nAmanA sAtamAM kAranuM varNana che. sarva jyotiSka devonA vimAno ardha koThA ke ardha bijorAnA AkAre che. A jyotiSka vimAnonI ardha koThAnA AkAravALI pITha upara jyotiSka devonA prAsAdo-mahelo caDhatA-utaratA kramathI evI rIte goThavAyelA che ke tenA zikharanA bhAgo lagabhaga goLAkAra banI jAya che ane tethI ja udaya-asta samaye te vimAno goLAkAra rUpe ja dekhAya che. madhyAhna samaye to mastaka upara hovAthI tenuM goLAkAra taLIyuM dekhAya che. A rIte ardha goLAkAra hovA chatAM ardha bhAganA prAsAdonI racanAnA kAraNe te goLAkAra rUpe ja dekhAya che. jyotiSka vimAnonI laMbAI-pahoLAI :188 caMdavimANe NaM bhaMte ! kevaiyaM AyAmavikkhabheNaM, kevaiyaM bAhalleNaM pautte ? goyamAM ! chappaNNaM khalu bhAe, vicchiNNaM caMdamaMDalaM hoi / aTThAvIsaM bhAe, bAhallaM tassa boddhavvaM // 1 // aDayAlIsaM bhAe, vicchiNNaM sUramaMDala hoi / caThavIsaM khalu bhAe, bAhallaM tassa boddhavvaM // 2 // Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra | 571 | do kose ya gahANaM, NakkhattANaM tu havai tassaddhaM / tassaddhaM tArANaM, tassaddhaM ceva bAhallaM // 3 // bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! yaMdra vimAnanI pAI-pAI bhane yA5 2ii cha ? uttara- he gautama! caMdra vimAna eka yojananA ekasaThIyA 56 bhAga () yojana pramANa lAMbu-pahoLuM hoya che ane ekasaThIyA aThThAvIsa bhAga(6) yojana UMcuM hoya che. sUrya vimAna yojana lAMbuM-pahoLuM ane zuM yojana UMcuM hoya che. graha vimAno 2 gAu lAMbApahoLA ane 1 gAu UMcA che. nakSatra vimAno 1 gAu lAMbA-pahoLA ane ardhA gAu UMcA che. tArA vimAno ardhA gAu lAMbA-pahoLA ane ? UMcA che. viveyana : prastuta sUtramAM "jyotiSka deva vimAna pramANa dvAra' nAmanA AThamAM dvAranuM varNana che. A sarva vimAno potAnI laMbAI-pahoLAI karatAM ardhI UMcAI dharAve che. jyotiSI vimAnonA vAhakadevo :189 caMdavimANe NaM bhaMte ! kai devasAhassIo parivahati ? goyamA ! solassa devasAhassIo parivahatitti / caMdavimANassa NaM purasthime NaM seyANaM subhagANaM suppabhANaM saMkhatala-vimala-Nimmala- dadhighaNagokhIra-pheNa-rayayaNigara-ppagAsANaM thira-laTTha-pau?- vaTTa-pIvara- susiliTThavisiTTha-tikkha-dADhA viDaMbiya-muhANaM rattuppala-patta- mauya- sukumAlatAlujIhANaM mahuguliya-piMgalakkhANaM pIvara-varoru-paDipuNNa- viulakhaMdhANaM miuvisaya-suhuma-lakkhaNa-pasattha-varavaNNa-ke sara- saDovasohiyANaM Usiya-suNamiya-sujAya-apphoDiya-NaMgUlANaM vairAma- yaNakkhANaM vairAmayadADhANaM vairAmayadaMtANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijja tAluyANaM tavaNijja jottaga-sujoiyANaM kAmagamANaM pIigamANaM maNogamANamaNoramANaM amiyagaINaM amiya balavIriyapurisakkAraparakkamANaMmahayA apphoDiya sIhaNAyabola kalakalaraveNaMmahureNaM maNahareNaM pUretA aMbara, disAo ya sobhayaMtA, catAri devasAhassIo sIha rUvadhArI purathimillaM bAhaM vahati / bhAvArtha:- prazna- bhagavan ! 240 2 vo yaMdra vimAnanuM parivahana (64ADIne abhae) cha ? uttara- gautama! 17,000 vo yaMdra vimAnanu vaDana che. Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra caMdra vimAnane vahana karavA siMha rUpadhArI 4,000 Abhiyogika(sevaka) devo caMdra vimAnanI pUrva bAjuthI vahana kare che. tenuM svarUpa A pramANe che- 572 te siMharUpadhArI devo zvetavarNI; saubhAgyazALI, vilakSaNa tejavALA hoya che. temano prakAza zaMkhanA madhyabhAga jevo nirmaLa; kaThaNa dahIM, gAyanA dUdhanA phINa ane caMdra samAna hoya che. temanA kAMDA sthiradaDha, laSTa-kAMta ane zobhanIya hoya che. temanuM mukha goLa, puSTa, chidra rahita, vizeSa rUpathI tIkSNa evI dADhanA kAraNe khullA mukhavALA hoya che. temanuM tALavuM ane jIbha rakta kamaLanA patra jevA komaLa che. temanI AMkha madhanA pIMDa jevI pILI hoya che. temanI baMne jaMghA puSTa zreSTha ane sohAmaNI hoya che. temanA khaMbhA mAMsala ane vizALa hoya che. temanI kezarALa (gardana uparanAvALa) mRdu ujjavaLa, pAtaLI, prazasta, zreSTha varNavALI ane zobhanIya hoya che. teonI pUMchaDI upara tarapha UbhI rahe che paraMtu teno agrabhAga nIcenI bAju vaLelI hovAthI te sohAmaNI lAge che. AvI pUMchaDIthI te bhUmine tADita karatAM rahe che. teonA nakha, dADha ane dAMta vajamaya hoya che. teonI jIbha ane tALavuM tapta suvarNa jevA lAla hoya che. teonI lagAma suvarNamayI hoya che. tekhonI gati svecchAnusArI, sujana, mana ThevI vegavaMtI, manorama, manohara ane (ati tIvra hoya che, teonuM baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama amita hoya che. teonA mahA siMhanAdanA madhura avAjathI AkAza gAjI UThe che ane dizAo suzobhita thAya che. 4,000 siMharUpadhArI devo caMdrane pUrva bAjuthI vahana kare che. 190 caMdavimANassa NaM dAhiNeNaM seyANaM subhagANaM suppabhANaM saMkhatalavimala-Nimmala - dadhighaNa- gokhIraphe Na-rayayaNigara-ppagAsANaM vairAmaya-kuM bhajuyala suTThiya-pIvara-varavaira- soMDhavaTTiya-ditta-surattaparamappagAsANaM abbhuNNaya-muhANaM tavaNijjavisAlakaNaga- caMcalacalaMta vimalujjalANaM mahuvaNNa-bhisaMta-Niddha- pattala - Nimmala- tivaNNa-maNirayaNa- loyaNANaM abbhuggaya-maulamalliyA - dhavalasarisa - saMThiyaNivvaNa- daDhakasiNa- phAliyA maya-sujAya-daMtamusalovasobhiyANaM kaMcaNakosI- paviTTha- daMtagga- vimalamaNirayaNaruilaperaMta-cittarUvagavirAiyANaM tavaNijja-visAla- tilagappamuhaparimaNDiyANaM NANAmaNirayaNa-muddhagevijjabaddhaga-layaravara- bhUsaNANaM veruliyavicittadaNDa-Nimmala- vairAmaya-tikkha laTTha-aMkusa - kuM bhajuyalayaMtaroDiyANaM tavaNijjasubaddha-kacchadappiya-baluddharANaM vimalaghaNamaMDalavairAmayalAlANANAmaNirayaNaghaMTapAsaga- rayayAmaya-baddharajjulaMbiya-ghaMTAjuyala-mahurasara-maNaharANaM allINapamANajutta- vaTTiyasujAyalakkhaNapasattha-ramaNijjabAlagatta-paripuM chaNANaM uvaciyapaDipuNNakummacalaNa-lahuvikkamANaM aMkamayaNakkhANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijjatAluyANaM tavaNijjajottagasujoiyANaM kAmagamANaM pIigamANaM laliyatAlaNANaM Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra maNogamANaM-maNoramANaM amiyagaINaM amiyabalavIriapurisakkAra parakkamANaM mahayAgaMbhIragulugulAiya-raveNaM mahureNaM maNahareNaM pUreMtA aMbaraM, disAo ya sobhayaMtA cattAri devasAhassIo gayarUvadhArINaM devANaM dakkhiNillaM bAhaM parivahaMti / 573 bhAvArtha:(gajarUpadhArI 4,000 Abhiyogika devo caMdra vimAnane dakSiNa bAjuthI vahana kare che.) te gajarUpadhArI devo zvetavarNI, saubhAgyazALI, suprabhAvAna hoya che. temano prakAza zaMkhanA madhyabhAga jevo nirmaLa, dahIM, gAyanA dUdhanA phINa ane cAMdInA samUha jevo zubha hoya che. teonuM kuMbhasthala-gaMDasthala vajramaya hoya che. teonI sUMDha suMdara AkAravALI, puSTa, vajramayI, goLa, spaSTa dekhAtA eka prakAranA jalabiMdu rUpe kamaLothI yukta hoya che. teonuM mukha AgaLathI unnata hoya che. teonA baMne kAna tapelA suvarNa jevA lAla, vizALa, caMcaLa, vimaLa, ujjavala, bahAranI bAju zvetavarNavALA hoya che. teonI AMkho pItavarNanI camakIlI, snigdha, palaka yukta, nirmaLa, trivarNI-rakta, pIta, zveta A traNa varNathI yukta evA maNiratna jevI hoya che. teonA baMne daMtazULa unnatta, mallikAnA vikasita puSpa jevA dhavala, eka sarakhA AkAravALA, vraNa rahita, dRDha, saMpUrNapaNe sphaTika, sujAta-utpatti samayathI doSa rahita hoya che. te daMtazULanI kAMcanakozI(daMtazULa paranuM sonAnuM khobhaLuM) vimala, maNiratna jaDita, rucira ane citrita hoya che. teonA mukhAbharaNo tapanIya(suvarNanA) vizALa hoya che ane tilakAdi mukhAbharaNothI teo upazobhita hoya che. teonA mastaka maNi ane ratnothI susajjita hoya che. teonA kaMThAbharaNa ghaMTAthI yukta hoya che ane teonA gaLAmAM te paherAvelA hoya che. teonA kuMbhasthaLonI vacce raheluM aMkuza vaiDuryaratnathI nirmita hoya che ane aMkuzadaMDa vicitra, nirmaLa, vajra jevo kaThora, tIkSNa laSTa = manohara hoya che. temanA peTa para bAMdheluM doraDuM rakta suvarNanuM hoya che. A gajarUpadhArI devo darpaabhimAnI ane baLavAna hoya che. teonuM maMDaLa-samudAya vimaLa ane ghanarUpe hoya che(teo bhinna-bhinna rUpamAM hotA nathI.) vajramaya aMkuzanuM tADana teone sukhaprada lAge che. maNimayI nAnI ghaMTaDIo jenI AsapAsa che, rajatamayI rajU(dorI) kaTibhAga para bAMdhelI ghaMTAyugala(be ghaMTa)thI utpanna raNakArathI teo manohara lAge che. teonI pUMchaDI kezayukta hovAthI suzliSTa, pAchaLanA caraNa sudhI laTakatI hovAthI pramANopeta, goLa, sujAta lakSaNopeta, prazasta, ramaNIya, manohara ane gAtra(zarIra)ne sApha rAkhanArI hoya che. (prAyaH pazuo potAnI pUMchaDIthI ja zarIrane sApha kare che.) mAMsala, pUrNa avayavavALA, kAcabAnI jema unnatta caraNo zIghranyAsavALA hoya che. temanA paganA nakha aMkaratnanA hoya che. temanA jIbha ane tALavuM tapta suvarNa jevA lAla hoya che. teonI lagAma(natha) suvarNamayI hoya che. teonI gati svaicchAnusArI, sukhajanaka, mana jevI vegavaMtI manorama, manoha2 ane atitIvra hoya che. teonuM baLa, vIrya, puruSAkAra, parAkrama aparimita hoya che. teo moTI ciMghADa karatAM cAlatA hovAthI, temanI ciMghADanA madhura svarathI AkAza gAjI UThe che. dizAo tenAthI suzobhita thAya che. gajarUpadhArI 4000 devo caMdrane dakSiNa bAjuthI vahana kare che. 191 caMdavimANassa NaM paccatthimeNaM seyANaM subhagANaM suppabhANaM calacavalakakuha- sAlINaM ghaNaNiciyasubaddha-lakkhaNuNNaya- IsiyANaya Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUIpa prApti sUtra hiyasiMga-tikkhaggasaMgayANaM veruliya-bhisaMta vasabhoTThANaM caMkamiya-laliya- puliyacala-cavala-gavviyagaINaM saNNayapAsANaMsaMgayapAsANaM sujAyapAsANaM pIvaravaTTiyasusaMThiyakaDINaM olaMbapalaMbalakkhaNa- pamANajutta-ramaNijjavAlagaNDANaM samakhuravAlidhANANaM samalitaNusuhumasujAyaNiddha-loma-cchavi-dharANaM uvaciyamaMsala-visAlapaDipuNNa khaMdhapaesa- suMdarANaM kaDakkha-suNirikkhaNANaM juttapamANa-pahANalakkhaNapasattha-ramaNijjagaggara galla-sobhiyANaM -dhara-dha{T-su sad-14-ja0miDiyALa NANAmaNikaNagarayaNa- ghaMTiyA- vegacchiga-sukayamAliyANaM varaghaMTAgalayamAlujjala-siridharANaM paumuppala- sagala- surabhi-mAlAvibhUsiyANaM vairakhurANaM vivihavikkhurANaM phAliyAmayadaMtANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijjatAluyANaM tavaNijjajotta-gasujoiyANaM kAmagamANaM pIigamANaM maNogamANaM maNoramANaM amiyagaINaM amiyabalavI riyapurisakkAraparakkamANaM mahayA- gajjiyagaMbhIraraveNaM mahureNaM maNahareNaM pUreMtA aMbaraM, disAo ya sobhayaMtA, cattAri devasAhassIo vasaharUvadhArINaM devANaM paccatthimillaM bAhaM parivahaMti / 574 bhAvArtha :- (vRSabha rUpadhArI 4,000 Abhiyogika devo caMdra vimAnane pazcima bAjuthI vahana kare che.) te vRSabha rUpadhArI devo zvetavarNI, saubhAgyazALI tathA vilakSaNa tejavALA hoya che. teonI kakuMda (gaLAnI nIceno godaDI jevo bhAga) calacapala-Dolato hoya che ane tenA kAraNe te vRSabha rUpadhArI devo sohAmaNA lAge che. teonA hoTha loDhAnA hathoDAnI jevA majabUta, subaddha(zithila na hoya tevA), prazasta lakSaNayukta ane kaMIka aMze nIce tarapha namelA hoya che. teonI gati kuTila, vilAsayukta, garvita ane caMcaLa hoya che. teonA baMne pArzvabhAga(paDakhA) nIce tarapha namelA, dehocita pramANavALA ane sujAta-janmathI khoDarahita hoya che. temano kaTIbhAga- kamarano bhAga puSTa, goLa ane suMdara AkAravALo hoya che. temanA laTakatA cAmara(pUMchaDInA vALa) lAMbA, lakSaNopeta, yathocita pramANavALA ane ramaNIya hoya che. temanI baMne kharI tathA pUMchanA vALo paraspara samAna hoya che. teonA ziMgaDA sAthe ja ghaDAyA hoya tema eka sarakhA, aNiyALA ane pramANopeta hoya che. temanI rUMvATI pAtaLI, sujAta, snigdha suvALI ane chavimaya- camakIlI hoya che. teono skaMdhapradeza(khUMdha) puSTa, mAMsala, vizALa-bhAra vahanamAM samartha, paripUrNa hoya che. tenA dvArA devarUpa vRSabho suMdara dekhAya che. temanA locana vaiDuryamaNimaya ane atizaya zobhanIya hoya che. temanuM gaLuM yathocita pramANathI yukta, pradhAna lakSaNothI saMpanna, prazasta ane ramaNIya jhAraka nAmanA AbharaNa vizeSathI suzobhita hoya che. temanuM zabdAyamAna = raNakatuM gharagharaka nAmanuM kaMThanuM AbhUSaNa teonA kaMThane suzobhita kare che. aneka prakAranA maNi, suvarNa, ratnothI sunirmita ghaMTaDIonI mALA teonA vakSaHsthaLa para bAMdhavAmAM Ave che. zreSTha ghaMTAonI mALAthI teonuM gaLuM ujjavala lAge che. teonI zobhA akhaMDita, anupama gaMdhayukta padma ane utpalonI mALAthI vadhu zobhAyamAna bane che. temanI kharI vajramayI hoya che, temanI vicakharI(kharInI uparano Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 575] bhAga) maNi, kanakAdivALo hovAthI aneka prakArano hoya che. teonA dAMta sphaTikamaya hoya che. teonA jIbha ane tALavA tapanIya suvarNa jevA lAla hoya che. teonuM jota-natha tapanIya suvarNamayI hoya che. teonI gati svecchAnusArI, khajanaka, mana jevI vegavaMtI, manorama, manohara ane amita atitIvra hoya che. teonuM baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama amita hoya che. teonA mahA gaMbhIra, manohara avAjathI AkAza gAjI UThe che ane dizA suzobhita thAya che. 4,000 vRSabha rUpadhArI devo caMdrane pazcima bAjuthI vahana kare che. 192 caMdavimANassa NaM uttareNaM seyANaM subhagANaM suppabhANaM taramallihAyaNANaM harimela-maula-malliyacchANaM caMcucciya-laliya- puliyacalacavalacaMcalagaINaM laMghaNa-vaggaNa-dhAvaNadhoraNa-tivai-jaiNa-sikkhiyagaINaM lalaMtalAsaga-lalAyavara-bhUsaNANaM saNNayapAsANaM saMgayapAsANaM sujAyapAsANaM pIvaravaTTiyasusaMThiyakaDINaM olaMbapalaMba- lakkhaNapamANajuttaramaNijjavAla-pucchANaM taNusuhumasujAya- NiddhalomacchaviharANaM miuvisaya-suhumalakkhaNa-pasatthavikiNNa-ke sarAvalilalaMtathAsaga-lalADa-vara-bhUsaNANaM muhamaMDagaocUlaga-cAmara- thAsagaparimaMDiya-kaDINaM tavaNijjakhurANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijjatAluyANaM tavaNijjajottagasujoiyANaM kAmagamANaM pIigamANaM maNogamANaM maNoramANaM amiyagaINaM amiyabalavIriyapurisakkAra-parakkamANaM mahayAhaya- hesiyakilakilAiyaraveNaM maNahareNaM pUratA aMbaraM, disAo ya sobhayaMtA cattAri devasAhassIo hayarUvadhArINaM devANaM uttarillaM bAhaM parivahati / bhAvArtha :- (azvarUpadhArI 4,000 Abhiyogika devo caMdravimAnane uttara bAjuthI vahana kare che.) te azvarUpadhArI devo zvetavarNI, janapriya ane vilakSaNa tejavALA hoya che. teo yauvanazALI hoya che. teonI AMkha harimela nAmaka vanaspatinI khIlelI kaLIo jevI hoya che. teonI gati caMcu-kuTila athavA popaTanI cAMca jevI vakra (paga UMco karI nIce mUke tyAre paga vAMkA thAya che, tethI temanI gati kriyAne vakra kahI che), lalita-vilAsa yukta, pulakita-AnaMda upajAvanArI, tathA cala(vAyu) jevI aticaMcaLa hoya che. teonI cAla khADAnuM ullaMghana karavAmAM, kUdavAmAM, doDavAmAM, gatinI caturAImAM, traNa paga para UbhA rahevAmAM jayazALI ane abhyasta hoya che. teo gaLAmAM DolatA, suramya AbhUSaNo dhAraNa karI rAkhe che. teonA baMne pArthabhAga (paDakhA) nIce tarapha namelA, dehocita pramANavALA tathA sujAta hoya che. teono kiTibhAga puSTa, goLa ane suMdara AkAravALo hoya che. teonA laTakatA cAmara-pUMchaDAnA vALa lAMbA, lakSaNopeta, yathocita pramANavALA ane ramaNIya hoya che. teonI rUMvATI atisUkSma-pAtaLI, sujAta-doSa varjita, snigdha-saMvALI ane camakIlI hoya che. teonI kezarALa mRdu vizad ujjavaLa, pAtaLA, prazasta, zreSTha varNavALA ane zobhanIya hoya che. teo kapALa para AbhalAyukta AbharaNa dhAraNa kare che. teo mukhAbharaNa, lAMbA gucchA(phUmakAdi) zarIra para yathAsthAne dhAraNa kare che ane sthAsaka-darpaNAkAra AbharaNa ta-vilAsa thayA karI nIce mUka sArI hoya che. teo Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 | zrI jadIpa prajJapti sUtra kaTipradeza upara dhAraNa kare che, tethI kaTIpradeza suzobhita lAge che. teonI kharI, jIbha ane tALavuM tapta suvarNa jevA lAla hoya che. teonI lagAma tapanIya suvarNanI hoya che. teonI gati svecchAnusArI, sukhajanaka, mana jevI vegavaMtI, manorama, manohara ane atitIvra hoya che. teonuM baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama aparimita hoya che. teonA haNahaNATanA madhura avAjathI AkAza gAjI uThe che tathA dizAo suzobhita thAya che. 4,000 azvarUpadhArI devo caMdrane uttara bAjuthI vahana kare che. 193 solasadevasahassA, havaMti caMdesu ceva sUresu / aTTheva sahassAiM, ekke kkammi gahavimANe // 1 // cattAri sahassAiM, Nakkhattammi ya havaMti ikkikke / do ceva sahassAI, tArArUvekkamekkammi // 2 // evaM sUravimANANaM jAva tArArUvavimANANaM / NavaraM esa devasaMghAe / bhAvArtha - ane surya vimAnanA 16,000 vAhaka devo che. eka-eka graha vimAnanA 8,000 vAhaka devo che. eka-eka nakSatra vimAnanA 4,000 vAhaka devo che. eka-eka tArA vimAnanA 2,000 vAhaka devo che. A ja pramANe (caMdra vimAnanI jema) sUrya vimAnathI tArA vimAna sudhInA vAhaka devonuM kathana jANavuM. taphAvata vAhaka deva saMghAta-deva samudAya-deva saMkhyAmAM che. te gAthA dvArA sUcita karI che. vivecana : prastuta sUtromAM jyotiSka vimAnanA vAhaka deva dvAra nAmanA navamA dvAranuM varNana che. caMdra Adi jyotiSI devI zaktisaMpanna hoya che. teo anyanA AlaMbana vinA ja potAnA vimAnonuM vahana karI zake che. teone vimAna vAhaka devonI jarUra nathI paraMtu teonA Abhiyogika sevaka devo tathA prakAranA nAma karmanA udaye Abhiyogika-dAsapaNuM prApta kare che. tethI te Abhiyogika devo uttama, tulya ke hIna jAtivALA deva vimAnonuM vahana kare che. te devo potAno mahimA loka samakSa pragaTa karavA te vimAnonI nIce rahe che. mahaddhika devonA sevaka-nokara thavAmAM te devo gaurava anubhave che. teo siMha, vRSabha, gaja ane azvanA rUpa dhAraNa karI, vimAnanI cAre dizAmAM rahIne vimAnuM vahana kare che. jyotiSka deva vimAna vAhaka devo : vAhaka deva, pUrva dizAvartI | dakSiNa dizAvartI | pazcima dizAvartI uttara dizAvartI vimAna | saMkhyA | siMharUpa dhArI gajarUpa dhArI deva vRSabharUpa dhArI | azva rUpa dhArI deva deva 1 | caMdra vimAna | 16,000 | 4,000 | 4,000 4,000 4,000 deva Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 2 sUrya vimAna graha vimAna nakSatra vimAna tArA vimAna 2,000 jyotiSI devonI gati H 194 eesi NaM bhaMte ! caMdima-sUriya-gahagaNa-Nakkhatta-tArArUvANaM kayare savvasigghagaI kayare savvasigghagaItarAe ceva / 3 4 5 16,000 4,000 4,000 4,000 2,000 1,000 500 4,000 2,000 1,000 500 4,000 2,000 1,000 577 500 4,000 2,000 1,000 500 goyamA ! caMdehiMto sUrA savvasigghagaI, sUrehiMto gahA sigghagaI, gahehiMto NakkhattA sigghagaI, NakkhattehiMto tArArUvA sigghagaI, savvappa-gaI caMdA, savva sigghagaI tArArUvA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! caMdra, sUrya, grahagaNa, nakSatra ane tArAmAM sarvathI zIghragativALuM koNa che ane sarvathI zIghrataragativALuM koNa che ? uttara- he gautama ! caMdro karatA sUryo sarvathI zIghragativALA hoya che. sUryo karatA graho zIghragativALA hoya che, graho karatA nakSatro zIghra gativALA hoya che, nakSatro karatA tArAo zIghra gativALA hoya che. caMdro sarvathI alpa gativALA che ane tArAo sarvathI zIghragativALA che. vivecana : prastuta sUtromAM zIghra gati dvAra nAmanA dasamA dvAranuM varNana che. jyotiSka deva vimAnonI cAlavAnI gatinuM nirUpaNa che. badhA jyotiSka devomAM caMdra vimAna sahuthI moTuM che. tenA karatA anukrame sUryAdi vimAno nAnA-nAnA hoya che. lokamAM paNa evuM dekhAya che ke bhAre sthUla zarIravALAnI gati prAyaH alpa hoya che. caMdra karatA sUrya, sUrya karatA graha, graha karatA nakSatra ane nakSatra karatA tArAo zIghragAmI hoya che. jyotiSI devonI Rddhi : | eesi NaM bhaMte ! caMdima-sUriya-gaha-Nakkhatta-tArArUvANaM kayare savvamahiDDiyA kayare savva-appiDDiyA ? goyamA ! tArArUvehiMto NakkhattA mahiDDiyA, NakkhattehiMto gahA mahiDDiyA, gahehiMto sUriyA mahiDDiyA, sUrehiMto caMdA mahiDDiyA / savva appiDDiyA Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa78 | zrI jebUdIpa prajJapti sUtra tArArUvA savvamahiDDiyA caMdA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAomAM sarvathI mahaddhika koNa che? sarvathI alpaddhika koNa che? uttara- he gautama! tArAo karatAM nakSatro mahaddhika hoya che, nakSatro karatA graho mahaddhika hoya che, graho karatA sUryo mahaddhika hoya che ane sUryo karatA caMdro mahaddhika hoya che. tArAo sarvathI alpa RddhivALA ane caMdro sarvathI mahARddhivALA hoya che. vivecana : prastuta sUtramAM Rddhi dvAra nAmanA agiyAramA dvAranuM varNana che. sarva jyotiSka devomAM caMdra mahaddhika che. tArAo vaccenuM aMtara :196 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve tArAe ya tArAe ya kevaie abAhAe aMtare paNNatte ? goyamA ! duvihe aMtare paNNatte vAghAie ya NivvAghAie ya / NivvAghAie- jahaNNeNaM paMcadhaNusayAI ukkoseNaM do gAUyAI / vAghAie - jahaNNeNaM doNNi chAvaDhe joyaNasae, ukkoseNaM bArasa joyaNasahassAI doNNi ya bAyAle joyaNasae tArArUvassa ya tArArUvassa ya abAhAe aMtare pare . bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jebUdvIpamAM eka tArA ane bIjA tArA vacce keTaluM aMtara hoya che? uttara- he gautama ! te aMtara be prakAranuM che- (1) vyAghAtika aMtara-vaccamAM parvata Adino vyAghAta hoya tevuM aMtara (2) nirvAghAtika- vaccamAM koI prakArano vyAghAta na hoya tevuM aMtara. eka tArAthI bIjA tArAnuM nircAghAtika-svAbhAvika aMtara jaghanya 500 dhanuSya tathA utkRSTa 2 gAu che. eka tArAthI bIjA tArAnuM vyAghAtika-parvatanA vyavadhAnavALuM aMtara jaghanya 26(baso chAsaTha) yojana tathA utkRSTa 12,242(bAra hajAra, baso beMtALIsa) yojana che. vivecana : prastuta sUtromAM "tArAo vaccenA aMtara dvAra" nAmanA bAramA dvAranuM varNana darzAvyuM che. Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 579 tArAo vaccenuM aMtara *uM tuna hi y cuin eru sa na , ITI sayana a. dhat 1 nA , jadhA * 4 + 6 aMtare T + - marAjI 26 maM --] . 8-00 kAmAgu. -5ea 12,zAyarI thAdhAti ke aMta SK - 16 +Ara? + 1 = 0 | zva ke niSadha che, - 52 43 che. to za tArA para. 4 merUnA 8mAdhAvA parvata tArAo vaccenuM nivyathAtika aMtara :- eka tArAthI bIjA tArAnI vacce parvatAdinuM vyavadhAna na hoya to te nirvAghAtika aMtara kahevAya che. te aMtara jaghanya 500 dhanuSya ane utkRSTa 2 gAunuM hoya che. tArAo vaccenuM vyApAtika aMtara - samapRthvIthI 790 yojana UMce tArAmaMDaLa merune paribhramaNa kare che. jebUdvIpanA niSadha ane nIlavAna parvata 400 yojana UMcA che ane tenA kUTa 500-500 yojana UMcA che. A rIte kula UMcAI 900 yojananI thAya che. tethI tArAonI vacce te parvata Ave che tethI te aMtara vyAghAtika kahevAya che. niSadha parvata ane nIlavAna parvatanA kuTanI baMne bAju 8-8 yojana choDIne pachI tArAvimAna hoya che arthAtu kuTathI 8-8 yojana dura tArA vimAna hoya che. A kuTo upara 250 yojana pahoLA che. tethI 250 + 8 + 8 = 26 yojanAnuM jaghanya vyAghAtika aMtara tArAo vacce jANavuM. jaMbUdvIpanI madhyamAM meruparvata sthita che. te 99,000 yojana UMco che. 790 yojana UMce tArA maMDaLa paribhramaNa kare che. sAmasAmI dizAmAM rahelA tArAonI vacce meruparvatanuM vyavadhAna Ave che. 790 yojananI UMcAIe merunA vyAsamAM, laMbAI pahoLAImAM khAsa phera hoto nathI. tethI 790 yojananI UMcAIe meru 10,000 yojananI pahoLAI dharAve che. tArAo meruthI 1,121 yojana dUra rahI bhramaNa kare che. tethI meruparvatathI eka dizAmAM 1,121 yojana dUra tArAmaMDaLanuM bhramaNa che. tevI ja rIte sAmI dizAmAM paNa 11ra1 yojana dUra tArAmaMDaLa bhramaNa kare che. vacce merunI pahoLAI 1,121 + 10,000+ 1,121 = 12,24ra yojanAnuM aMtara meruthI vyAghAtika utkRSTa aMtara jANavuM. jyotiSI devonI agamahiSIo tathA bhogamaryAdA - 197 caMdassa NaM bhaMte ! joisiMdassa joisaraNNo kai aggamahisIo paNNattAo? Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 580 zrI jabUdIpa prajJapti sUtra goyamA! cattAri aggamahisIo paNNattAo taM jahA- caMdappabhA, dosiNAbhA accimAlI, pabhaMkarA / tao NaM egamegAe devIe cattAri cattAri devIsahassAiM parivAro paNNatto / pabhU NaM tAo egamegA devI aNNaM devIsahassaM viuvvittae, evAmeva sapuvvAvareNa solasa devIsahassA, settaM tuDie / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jyotiSendra jyotiSarAja caMdranI keTalI agramahiSIo che? uttara- gautama ! yA2 ayamaDiyAmA-bhudhyavImo Doya che.- (1) yaMdrapramA, (2) jyotsanAmA, (3) arthimAlI (4) pramaza. te pratyeka agramahiSIone cAra-cAra hajAra devIono parivAra hoya che. pratyeka agramahiSIo bIjI hajAro devIonI vipharvaNA karavAmAM samartha hoya che. A pramANe vidurvaNA dvArA soLa hajAra devIo utpanna thAya che. te jyotiSarAja caMdranuM aMtaHpura che. 198 pahU NaM bhaMte ! caMde joisiMde joisarAyA caMdavaDeMsae vimANe caMdAe rAyahANIe sabhAe suhammAe tuDieNa saddhi mahayAhayaNaTTagIyavAiya jAva divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae ? goyamA ! No iNaDe samaDhe / bhAvArtha:-zra-he bhagavana!yotiSendra, jyotiSparA4 yaMdra yaMdrAvataMsa vimAnamA, yaMdrAdhAnImAM, sudharmA sabhAmAM potAnA aMtaHpuranI (indrANIo) sAthe nATaya, gIta, vAdha Adi sahita divya bhoga bhogavatA zuM vicArI zake che? uttara- he gautama ! e pramANe banI zakatuM nathI, jyotiSendra caMdra sudharmAsabhAmAM potAnA aMtaHpuranI sAthe divya bhoga bhogavI zakatA nathI. 199 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai- No pabhU jAva viharittae ? goyamA ! caMdassa NaM joisiMdassa joisaraNNo caMdavaDeMsae vimANe caMdAe rAyahANIe sabhAe suhammAe mANavae ceiyakhaMbhe vairAmaesu golavaTTasamuggaesu bahUIo jiNasakahAo saNNikhittAo ciTuMti / tAo NaM caMdassa aNNesiM ca bahUNaM devANa ya devINa ya accaNijjAo jAva pajjuvAsaNijjAo, se teNaTeNaM goyamA! No pabhU NaM caMde sabhAe suhammAe cAhiM sAmANiyasAhassihiM evaM jAva divvAiM bhogabhogAiM bhuMjamANe viharittae, kevalaM pariyAriDDIe, No ceva NaM mehuNavattiyaM / Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra [ 581] bhAvArtha - prazna- he bhagavan! teo tyAM zA mATe divya bhogo bhogavI zakatA nathI? uttara- he gautama! jyotiSendra, jyotiSarAja caMdranA caMdrAvataMsaka vimAnamAM, caMdrA rAjadhAnImAM, sudharmA sabhAmAM mANavaka nAmano caityastaMbha hoya che. tenA para vijaya goLAkAra saMpuTarUpa DabbAmAM ghaNI jinadADhAo rAkhelI hoya che ane te DabbAo caMdra tathA bIjAM ghaNAM devo ane devIo mATe arcanIya pUjanIya tathA paryapAsanIya hoya che. te kAraNe he gautama! potAnA cAra hajAra sAmAnika devo sahita caMdra sudharmA sabhAmAM potAnA aMtaHpuranI sAthe divya bhoga bhogavatA nathI. te tyAM mAtra potAnA parivAranI Rddhi vaibhava tathA prabhutva saMbaMdhI sukhopabhoga kare che. maithuna pratyayika sukhopabhoga karatA nathI. 200 vijayA, vejayaMtI, jayaMti, aparAjiyA- savvehi gahAINaM eyAo aggamahisIo, vattavvao imA gahA taM jahA- iMgAlao jAva bhAvakeu / imA Nakkhatta devayA, taM jahA- bamhA jAva bissA / evaM bhANiyavvaM jAva bhAvake ussa aggamahisIo tti / bhAvArtha - sarva graha AdinI arthAt graha, nakSatra ane tArAonI (1) vijyA, (ra) vaijyantI, (3) jayantI tathA (4) aparAjita A cAra nAmanI cAra cAra agramahiSIo che. grahonA(graha devatAonA) nAma A pramANe che- (1) aMgAraka yAvata (88) bhAvaketu sUirya pra. 20] nakSatra devatAonA nAma A pramANe che- (1) brahmA yAvatuM vizva jiMbU. vakSa. 7 sUtra 140] vivecana : prastuta sUtromAM "agramahiSI ane bhoga maryAdA dvAra" nAmanA teramA-caudamA dvAranuM varNana che. caMdrAdinI sudharma sabhAmAM bhoga na bhogavavAnI maryAdAnuM varNana sUtrArthathI spaSTa che. prastuta sutramAM suryendranI agramahiSIonA nAmanuM kathana nathI paNa jIvAbhigama sutra pramANe sUryendranI (1) sUryaprabhA (2) AtapAbhA(AtapanI AbhA) (3) arcimAlI (4) prabhaMkarA nAmanI cAra agramahiSIo che. sahaM hApha - sarva grahAdinI arthAta graha, nakSatra ane tArA devonI vijayAdi nAmavALI 4-4 agramahiSIo hoya che. jyotiSka devonI sthiti :201 caMdavimANe NaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM caubhAgapaliovamaM, ukkoseNaM paliovamaM vAsasayasahassehimabbhahiyaM / caMdavimANe NaM devINaM jahaNNeNaM caubhAgapaliovamaM ukkoseNaM addhapaliovamaM paNNAsae vAsasahassehimabbhahiyaM / Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 | zrI jadIpa prajJapti sUtra sUravimANe devANaM jahaNNeNaM caubbhAgapaliovamaM, ukkoseNaM paliovamaM vAsasahassamabbhahiyaM / sUravimANe devINaM jahaNNeNaM caubbhAga- paliovamaM ukkoseNaM addhapaliovamaM paMcahiM vAsasaehiM abbhahiyaM / gahavimANe devANaM jahaNNeNaM caubbhAgapaliovamaM, ukkoseNaM paliovamaM / gahavimANe devINaM jahaNNeNaM caubbhAgapaliovama ukkoseNaM addhapaliovamaM / NakkhattavimANe devANaM jahaNNeNaM caubbhAgapaliovamaM ukkoseNaM addhapali- ovamaM / NakkhattavimANe devINaM jahaNNeNaM caubbhAgapaliovamaM ukkoseNaM sAhiyaM caubbhAgapaliovamaM / tArAvimANe devANaM jahaNNeNaM aTThabhAgapaliovamaM ukkoseNaM caubbhAgapali-ovamaM / tArA vimANe devINaM jahaNNeNaM aTThabhAgapaliovamaM ukkoseNaM sAiregaM aTThabhAgapaliovamaM / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caMdra-vimAnomAM devonI sthiti keTalI che? uttara- he gautama! jyotiSI devonI sthiti A pramANe che- (1) caMdra vimAna gata devonI sthiti jaghanyapalyopama, utkRSTa eka lAkha varSa adhika eka palyopama. (2) tenI devIonI sthiti jaghanya palyopama, utkRSTa pacAsa hajAra varSa adhika arpo palyopama. (3) sUrya vimAnagata devonI sthiti jaghanya palyopama, utkRSTa 1,000 varSa adhika eka palyopama. (4) tenI devIonI sthiti jaghanya palyopama, utkRSTa 500 varSa adhika arpo palyopama. (5) graha vimAnagata devonI sthiti jaghanya palyopama, utkRSTa eka palyopama. (6) tenI devIonI devonI sthiti jaghanya palyopama, utkRSTa arpo palyopama. (7) nakSatra vimAnagata devonI sthiti jaghanya palyopama, utkRSTa arpo palyopama. (8) tenI devIonI sthiti jaghanya DuM palyopama, utkRSTa sAdhika palyopama. (9) tArA vimAnagata devonI sthiti jaghanya palyano AThamo bhAga, utkRSTa palyopama. (10) teonI devIonI sthiti jaghanya palyano AThamo bhAga(2), utkRSTa sAdhika palyano AThamo bhAga. vivecana : prastuta sUtramAM jyotiSka deva "sthiti dvAra" nAmanA paMdaramAM dvAranuM varNana che. deva karatA devInI sthiti alpa hoya che. Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 589. jyotiSka devonI sthiti: jaghanya caMdra vimAna | sUrya vimAna | graha vimAna | nakSatra vimAna | tArA vimAna deva | devI | deva | devI | deva | devI | deva | devI | deva | I vadhu palya. palya. (ochAmAM | palya. | palya. | palya. | palya. | palya.| palya. | palya. | palya. | palya. ochI). sthiti utkRSTa |1 lAkha 50,-T1,000 1 | 3 | | sAdhika | 3 | sAdhika (vadhumAM 000 | varSa | palya.| palya. | palya. | $ palya. | spalya vadhu) |adhika | varSa | adhika | adhika | sthiti | 1 | sAdhika| 1palya.| palya. | palya. jyotiSI devonuM alpabadutva :202 etesi NaM bhaMte ! caMdimasUriyagahagaNakkhattatArArUvANaM kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? goyamA ! caMdimasUriyA dovi tullA savvatthovA, NakkhattA saMkhejjaguNA, gahA saMkhejjaguNA, tArArUvA saMkhejjaguNA / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAomAM koNa konAthI alpa, bahu tulya tathA vizeSAdhika che? uttara- he gautama! caMdra ane sUrya paraspara tulya ane badhAthI alpa che. tenI apekSAe nakSatra saMkhyAta guNA-28 guNA adhika che. nakSatronI apekSAe graha saMkhyAtaguNA che. pratyeka caMdra-sUryanA 88-88 graho hovAthI sAdhika traNa guNA adhika che. grahonI apekSAe tArA saMkhyAta guNA vadhu che. kAraNa ke tenI saMkhyA sahuthI vadhu eTale 6,975 koDAkoDa hoya che. vivecana : prastuta sUtramAM "alpabahunda dvAra' nuM varNana che. caMdra ane sUryanI saMkhyA samAna che. pratyeka dvIpa ane pratyeka samudramAM teo samasaMkhyaka hoya che ane pAMce jyotiSka devomAM teo alpa saMkhyaka che. pratyeka caMdra ane sUryanA parivAramAM 28-28 nakSatra hoya che tethI te saMkhyAta guNa adhika che. pratyeka caMdra-sUrya parivAramAM graho 88-88 hoya che tethI te saMkhyAta guNA vadhu che. graho nakSatra karatAM Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra sAdhika traNa guNA vadhu che ane caMdra-sUrya karatAM 88 guNA vadhu che. pratyeka caMdra-sUrya parivAramAM tArAo 66,975 kroDAkroDI hoya che tethI saMkhyAta guNA adhika kahyA che. jaMbudvIpamAM tIrthaMkarAdinI saMkhyA : 584 203 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve jahaNNapae vA ukkosapae vA kevaiyA titthayarA savvaggeNaM paNNattA ? goyamA ! jahaNNapae cattAri, ukkosapae cottIsaM titthayarA savvaggeNaM paNNattA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavan ! jaMbudvIpamAM ochAmAM ochA ane vadhumAM vadhu sarva maLIne keTalA tIrthaMkara thAya che ? uttara- he gautama ! ochAmAM ochA cAra ane sarva maLIne vadhAremAM vadhAre cotrIsa tIrthaMkara thAya che. 204 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA jahaNNapae vA ukkosapae vA cakkavaTTI savvaggeNaM paNNattA ? goyamA ! jahaNNapae cattAri, ukkosapara tIsaM cakkavaTTI savvaggeNaM pnnnnttaa| baladevA tattiyA ceva jattiyA cakkavaTTI, vAsudevA vi tattiyA ceva / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpamAM ochAmAM ochA tathA sarva maLIne vadhAremAM vadhAre keTalAM cakravartI thAya che ? uttara- he gautama ! ochAmAM ochA cAra tathA sarva maLIne vadhAremAM vadhAre trIsa cakravartI thAya che. jeTalAM cakravartI hoya che, teTalAM ja utkRSTapade baladeva hoya che ane vAsudeva paNa teTalAM ja hoya che. 205 jaMbuddIve NaM bhaMte dIve kevaiyA NihirayaNA savvaggeNaM paNNattA ? goyamA ! tiNi chaluttarA NihirayaNasayA savvaggeNaM paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpamAM sarva maLIne keTalA nidhi ratna-nidhAna hoya che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpamAM sarva maLIne 306 nidhiratna-nidhAna hoya che. 206 jaMbuddIve dIve kevaiyA NihirayaNasayA paribhogattAe havvamAgacchaMti ? goyamA ! jahaNNapae chattIsaM ukkosapae doNiNa sattarA NihirayaNasayA paribhogattAe havvamAgacchaMti / Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 585 bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpamAM keTalA nidhiratna upayogamAM Ave che ? uttara- he gautama ! ochAmAM ochA 36 ane vadhAremAM vadhAre 270(30 x 9) nidhiratna upayogamAM Ave che. 207 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA paMciMdiyarayaNasayA savvaggeNaM paNNattA ? goyamA ! do dasuttarA paMciMdiyarayaNasayA savvaggeNaM paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbUdvIpamAM sarva maLIne paMcendriya ratna keTalAM hoya che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpamAM sarva maLIne 210(30x7) paMcendriya ratna hoya che. 208 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve jahaNNapae vA ukkosapae vA kevaiyA paMciMdiya- rayaNasayA paribhogattAe havvamAgacchaMti ? goyamA ! jahaNNapae aTThAvIsaM, ukkosapae doNNi dasuttarA paMciMdiyarayaNasayA paribhogattAe havvamAgacchaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpamAM ochAmAM ochA ane vadhAremAM vadhAre keTalA paMcendriyaratna upayogamAM Ave che ? uttara- he gautama ! jaMbudrIpamAM ochAmAM ochA 28 ane vadhAremAM vadhAre 210(30 x 7) paMcendriyaratna upayogamAM Ave che. 209 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA egiMdiyarayaNasayA savvaggeNaM paNNattA ? goyamA ! do dasuttarA egiMdiyarayaNasayA savvaggeNaM paNNattA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpamAM sarva maLIne ekendriya ratna keTalAM hoya che ? he gautama ! jaMbudrIpamAM sarva maLIne 210 ekendriya ratna hoya che. 210 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyA egiMdiyarayaNasayA paribhogattAe havva- mAgacchaMti? goyamA ! jahaNNapae aTThAvIsaM, ukkosapae doNNi dasuttarA egiMdiyarayaNasayA paribhogattAe havvamAgacchaMti / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbUdvIpamAM keTalAM ekendriyaratna upayogamAM Ave che ? Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 ] zrI jebUdIpa prajJapti sUtra " O uttara- he gautama! ochAmAM ochA 28 tathA vadhAremAM vadhAre 210 ekendriyaratna upayogamAM Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM jaMbUdvIpamAM thatAM tIrthakarAdinI saMkhyAviSayaka nirUpaNa che. jaMbUdvIpamAM mahAvideha kSetra bharata kSetra ane airAvata kSetra, A traNa karmabhUmimAM ja tIrthakara, cakravartI, vAsudeva baLadeva vagere uttama puruSo utpanna thAya che. jaMbUdvIpanA mahAvideha kSetramAM haMmezAM tIrthakaro vidyamAna hoya che. cakravartI ane vAsudevo paNa mahAvideha kSetramAM sadAkALa hoya che. bhArata-airAvata kSetramAM trIjA cothA ArAmAM-kALa vibhAgamAM anukrame 24 tIrthakara, 1ra cakravartI, 9 baLadeva ane 9 vAsudeva thAya che. jaMbadvIpamAM tIrthakaronI saMkhyA :- mahAvideha kSetranI 3ra vijayo 4 vibhAgamAM vibhakta che. pUrva mahAvideha ane apara-pazcima mahAvideha. te baMne uttara vibhAga ane dakSiNa vibhAgamAM vibhakta che. A rIte tenA cAra vibhAga thAya che. eka vibhAgamAM ATha ATha vijaya che. te cAre ya vibhAgamAM 1-1 tIrthakara hoya tyAre kula maLI 4 tIrthakara jaghanya pade jaMbudvIpanA mahAvideha kSetramAM hoya che. mahAvideha kSetranI sarva vijayamAM arthAt batrIse batrIsa vijayamAM eka-eka tIrthakara hoya tyAre mahAvidehanA 3ra tIrthakaro ane te samaye jo bharata-airAvata kSetramAM tIrthakara vidyamAna hoya to 1 bharata kSetranA ane 1 airavata kSetranA ema ra tIrthakaro maLIne (3ra + 2 =) 34 tIrthakaro utkRSTapade thAya che. bharata-airavata ane mahAvideha traNe kSetranA maLIne utkRSTa saMkhyAe tIrthakara thAya che, te sucavavA sutrakAre savva = sarvasaMdhyA zabdano prayoga karyo che. jabUdvIpamAM cakravartI vAsudeva saMkhyA - mahAvideha kSetramAM jaghanya pade cakravartI ane 4 vAsudeva hoya che. utkRSTapade 28 cakravartI ane 28 vAsudeva hoya che. temAM e rIte samajavuM ke 3ra vijayamAMthI 4 vijayamAM cakravartI hoya tyAre zeSa 28 vijayamAM vAsudevo hoya che ane 4 vijayamAM jaghanyapade vAsudevo hoya tyAre zeSa 28 vijayamAM utkRSTapade 28 cakravartI hoya che. eka vijayamAM cakravartI ane vAsudeva baMne sAthe saMbhavita nathI vanirNavAiM 2 sahAnavasthAna nA virodhAt | - vRtti. te ja samaye bharata ane airAvata kSetramAM paNa cakravartI athavA vAsudeva hoya to utkRSTa 30 cakravartI athavA 30 vAsudeva thAya che. jaMbadvIpamAM navanidhi saMkhyA :- pratyeka cakravartI navanidhinA adhipati hoya che. gaMgAmukhanivAsI A nidhione cakravartI digvijaya pachI aTTama dvArA vaza kare che. mahAvidehanI 3ra vijaya ane bharata, airAvata kSetramAM A navanidhi zAzvata rUpe rahe che, tethI sarva maLIne 34 X 9 = 306nidhio jaMbUdvIpamAM hoya che. jaMbUdvIpamAM jaghanya cakravartI 4 ane utkRSTa 30 che. cakravartI ja tenA upabhoktA hoya che, tethI 306 nidhimAMthI jaghanya (4 X 9 =) 36 nidhio ane utkRSTa (9 x 30 =) 270 nidhio cakravartInA upabhogamAM Ave che. ahIM sUtrakAre A nidhio zIdhra upayogamAM Ave che te sUcavavA haLam zabda prayoga karyo che. vRttikAra teno artha karatAM jaNAve che ke "miti-zaSya radatyamitApatyananAra Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtama vakSaskAra [ 587 ] nirviSyamityartha ! cakra navanidhinI abhilASA kare pachI jarApaNa vilaMba vinA zIghra cakravartInI sevAmAM hAjara thaI jAya che. jabanIpamAM cakavartInA 14 rananI saMkhyA :- cakravartI 7 ekendriya ane 7 paMcendriya rananA svAmI hoya che. cakravartInA samayamAM ja te utpanna thAya che. cakraratna vagere zAzvata che paNa te navanidhinI jema jaMbudvIpa nivAsI nathI. cakravartInA samayamAM yathAyogya samaye devo tene AyudhazALAmAM pragaTa kare che. tethI 4 cakravartI hoya tyAre 4 x 7 = 28 ane 30 cakravartI hoya tyAre 30 x 7 = 210 ekendriya ratna tathA 210 paMcendriya ratna cakravartInA upayogamAM Ave che. tIrthakara, cakravartInI saMkhyAnI gaNanA teonI vidyamAnatAnI apekSAe samajavI joIe. janmanI apekSAe A kathana nathI. paraMva viharamAnajinAvelAyA volve, na tu nApAyA | janmanI apekSAe mahAvideha kSetramAM eka tIrthaMkara pAchaLa 83 tIrthakara janma dhAraNa karI le che. mahAvideha kSetramAM sarva tIrthakaranA AyuSya 84 lAkha pUrvanA hoya che. teonI eka lAkha pUrvanI saMyamAvasthA hoya che. eka tIrthakara nirvANa pAme tyAM bIjA eka tIrthakarane kevaLajJAna thaI jAya che. prathama tIrthakara nirvANa pAme tyAre pachInA tIrthakara 83 lAkha pUrvanI vayavALA thaI jAya che. A rIte pratyeka tIrthaMkara pAchaLa 83-83 tIrthakaro janma laI lIdho hoya che tethI A jaghanya pade ane utkRSTa pade je saMkhyA kahI che te vidyamAnatAnI apekSAe kahI che. jaMbUdvIpano vistAra :211 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkhevaNaM, kevaiyaM uvveheNaM, kevaiyaM uDTuM uccatteNaM, kevaiyaM savvaggeNaM paNNatte ? goyamA ! jaMbuddIve dIve egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi joyaNa sayasahassAiM solasa ya sahassAiM doNNi ya sattAvIse joyaNasae, tiNNi ya kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa aMgulAI, addhaMgulaM ca kiMci visesAhiyaM parikkheveNaM paNNatte / egaM joyaNasahassaM uvvaheNaM, NavaNauI joyaNasahassAiM sAiregAI uDDe uccatteNaM, sAiregaM joyaNa sayasahassaM savvaggeNaM paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! (1) jebUdvIpanI laMbAI-pahoLAI keTalI che? (2) tenI paridhi keTalI che? (3) teno udha-jamInanI aMdara UMDAI keTalI che? (4) tenI Urdhva UMcAI keTalI che? (5) UMDAI ane UMcAI baMne maLIne, samagra vistAra keTalo che? uttara- he gautama ! (1) jaMbudvIpa nAmanA dvIpanI laMbAI-pahoLAI 1,00,000(eka lAkha) yojana che (2) tenI paridhi 3,16, 227(traNa lAkha soLa hajAra baso sattAvIsa) yojana 3 gAu 128 Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbudrIpa prApti sUtra dhanuSya kAMIka adhika 13 re aMgula che. (3) tenI bhUmigata UMDAI 1000(eha hajAra) yojana che. (4) tenI UMcAI sAdhika 99,000(navvANuM hajAra) yojana che. (5) bhUmigata UMDAI ane UMcAI baMne maLIne te samagratayA sAdhika 1,00,000(eka lAkha) yojana che. vivecana : prastuta sUtramAM jaMbUDhIpanI laMbAI-pahoLAI vagere mApa batAvavAmAM AvyuM che. prathama vakSaskAramAM trIjA sUtramAM jaMbUdrIpa varNananI zarUAtamAM sUtrakAre jaMbudrIpanA vyAsa ane paridhinuM kathana karyuM che. ahIM ziSyane punaHsmaraNa karAvavA punaH kathana karyuM che. 188 prastuta sUtramAM jaMbUdrIpanI UMDAI, UMcAI darzAvI che. sAmAnya rUpe samudra-sarovaranI UMDAI mapAya che ane parvatanI UMcAI mapAya che. dvIpamAM UMDAI-UMcAI mApavAmAM AvatI nathI. paraMtu jaMbudrIpamAM adhogrAma-salilAvatI vijaya 1,000 yojana UMDI che. tyAM tIrthaMkarAdi thAya che ane jaMbudrIpamAM thato sarva prakArano vyavahAra hoya che. tethI jaMbudrIpanI UMDAI 1,000 yojana kahI che. jaMbudrIpagata meruparvata upara paMDakavanamAM tIrthaMkarono abhiSeka karavAmAM Ave che. tethI meruparvatanI apekSAe jaMbudrIpanI UMcAI darzAvI che. jaMbuddhIpanI zAzvatatA-azAzvatatA : 212 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kiM sAsae asAsae ? goyamA ! siya sAkSar, siya asAkSar ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpa zAzvata che ke azAzvata che ? uttara- he gautama ! koIka apekSAe zAzvata che; koIka apekSAe azAzvata che. 25 se jekeLa aMte ! vaM vughna- siya sAlaNa, siya alAsa? goyamA ! davvaTTayAe sAsae; vaNNapajjavehiM, gaMdhapajjavehiM, rasapajjavehiM phAsapajjavehiM asAsae / se teNaTTeNaM goyamA ! evaM vuccai - siya sAsae, siya asAsae ! bhAvArtha :- prazna- he bhagavan ! jaMbudrIpa zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che tenuM zuM kAraNa che ? uttara- he gautama ! dravyanI apekSAe te zAzvata che, varNaparyAya, gaMdhaparyAya, rasaparyAya ane sparzaparyAyanI apekSAe te azAzvata che. he gautama ! tethI kahevAya che ke- te kadAcit zAzvata che, kadAcit azAzvata che. 214 jaMbudIve NaM bhaMte ! dIve kAlao kevaciraM hoi ? Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 589 | goyamA ! Na kayAvi NAsi, Na kayAvi Natthi, Na kayAvi Na bhavissai; bhuvi ca, bhavai ya bhavissai ya; dhuve, Niyae, sAsae, avvae, avaTThie, Nicce jaMbudIve dIve paNNatte / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpa kAlanI daSTie kyAM sudhI raheze? arthAt jaMbUdIpanI sthiti keTalI che? uttara- he gautama ! te kyAreya-bhUtakALamAM na hato, tevuM nathI, kyAreya nathI tevuM nathI, kyAreyabhaviSyakALamAM nahIM hoya, tema nathI; te bhUtakALamAM hato, vartamAnakALamAM che ane bhaviSyakALamAM raheze jaMbudvIpa dhruva (sthira), niyata (avasthAyI), zAzvata, avyaya(avinAzI), avasthita eka sarakho vidyamAna tathA sadAkALa rahevAvALo nitya che. vivecana : prastuta sUtramAM anekAntadaSTi e(bhinna-bhinna apekSAe) jaMbUdvIpanI zAzvatatAnuM kathana che. zAzvata ane azAzvata baMne virodhI dekhAtA guNadharmo bhinna-bhinna apekSAe pratyeka vyamAM rahI zake che. pratyeka dravya, dravyanI apekSAe zAzvata hoya che ane paryAya-avasthAnI apekSAe azAzvata-nAzavaMta hoya che. jema sonAnI vIMTI, baMgaDI vagere avasthA badalAya che paNa suvarNa te ja rahe che. tema jaMbUdvIpa dravyanI apekSA zAzvata che ane tenI paryAya-avasthAo badalAtI rahe che tethI te azAzvata che. tenA pagalonI sthiti pUrNa thatAM te anyavarNAdi rUpe pariName paNa dravyarUpe zAzvata che. sadAkALa TakI rahe che. jaMbUdvIpanuM svarUpa :215 jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kiM puDhavipariNAme, AupariNAme, jIvapariNAme, poggalapariNAme ? ___ goyamA ! puDhavipariNAme vi, AupariNAme vi, jIvapariNAme vi, poggala- pariNAme vi| bhAvArtha -prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpa zuM pRthvI pariNAmarUpa(pRthvIya) che? zuM pANI maya che? zuM jIvarUpa che? pudgalamaya che? uttara- he gautama! jaMbUDhIpa pRthvImaya paNa che, pANImaya paNa che, jIvamaya paNa che ane pudgalamaya paNa che. 216 jaMbuddIve NaM bhaMte! dIve savvapANA, savvabhUyA, savvajIvA, savvasattA, Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 | zrI jebUdIpa prajJapti sUtra puDhavi- kAiyattAe AukAiyattAe teukAiyattAe vAukAiyattAe vaNassaikAiyattAe uvavaNNa- puvvA ? haMtA goyamA ! asaI aduvA aNaMtakhutto / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM sarva prANI-vikalendriya jIvo, sarvabhUta-vanaspati jIvo, sarva jIva-paMcendriya jIvo, sarva sattva-pRthvI, pANI, agni, vAyunA jIvo zuM pRthvIkAyarUpe, apUkAyarUpe, teukAyarUpe, vAyukAyarUpe, vanaspatikAya rUpe pUrve utpanna thayA che? uttara- hA gautama! anekavAra athavA anaMtavAra utpanna thayA che. vivecana : prastuta sUtromAM jaMbUdIpananuM svarUpa darzana karAvyuM che. jaMbudvIpa zuM che? sUtrakAre vividha daSTikoNathI teno uttara ApI jaMbUdvIpanuM svarUpa samajAvyuM che. jaMbadvIpamAM parvatAdi, dvIpAdigata pRthvI che. te apekSAe jaMbudvIpane pRthvImaya kahevAmAM Ave che. jaMbUdvIpamAM nadI-taLAvAdi che te apekSAe jaMbUdvIpane pANImaya kahevAmAM Ave che. jaMbUdvIpamAM vipula pramANamAM vanaspati jIvo che. te uparAMta manuSya, tiryaMcAdi jIvo paNa jaMbUdvIpamAM vase che tethI te jIvamaya kahevAya che. te ja rIte jaMbUdvIpamAM anaMtAnaMta jIvonA pudgalamaya zarIra ane anaMtAnaMta pudgala skaMdho paNa bharelA che. tethI pula pariNAmarUpa paNa che. pRthvI, pANI, targata jIvo ane pudgala skaMdho maLIne, jaMbUdvIpa bane che. tethI jebUdvIpa te sarvamaya kahevAya che. jema pratyeka aMgo maLIne zarIra bane che tethI hAtha paNa zarIra kahevAya ane paga paNa zarIra kahevAya tema pRthvI Adi sarva jaMbudvIpa kahevAya. bhavabhramaNa karatA cha kAyanA jIvo jebUdvIpamAM pUrve pRthvI-pANI vagere rUpe aneka vAra athavA anaMtavAra janmI cUkyA che. jaMbUdvIpa : nAmahetu :217 se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai jaMbuddIve dIve ? goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve tattha-tattha dese tahiM-tahiM bahave jaMbUrukkhA, jaMbU-vaNA, jaMbU vaNasaMDA, NiccaM kusumiyA jAva piMDimaMjari-vaDeMsagadharA sirIe aIva- aIva uvasobhemANA ciTuMti / ___ jaMbUe sudaMsaNAe aNADhie NAmaM deve mahiDDie jAva paliovamaTThiie privsi| se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai jaMbuddIve dIve / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! jaMbUdvIpane "jebUdvIpa" zA mATe kahevAmAM Ave che? Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo vakSaskAra 591 uttara- he gautama ! jaMbUdbIpa nAmanA dvIpamAM, te te sthAnamAM-uttarakurumAM ghaNAM jaMbUvRkSo che, jaMbUvano che. jaMbUvana khaMDo-mukhyatayA jaMbUvRkSo ane sAthe anya vRkSo hoya tevA vanakhaMDo che. te haMmezAM puSpita rahe che yAvat maMjarIo rUpa zirobhUSaNa kalagIothI ati zobhI rahyA che. jaMbU sudarzanA para parama RddhizALI, palyopamanA AyuSyavALA anAdata nAmanA deva nivAsa kare che. he gautama ! tethI te dvIpa jaMbUddIpa kahevAya che. vivecana : prastuta sUtramAM jaMbUDhIpa nAma prasiddha thavAnuM kAraNa pradarzita karyuM che. jaMbudrIpamAM uttarakuru kSetramAM mukhya jaMbU sudarzana vRkSa ane tene pharate ghaNA jaMbUvRkSo, tenA vana ane vanakhaMDo che. nityakusumita vizeSaNa paNa uttarakuru kSetranA jaMbUvRkSanI apekSAe ApavAmAM AvyuM che. anya kSetramAM to varSARtumAM jaMbUvRkSo kusumita thAya che. nityasumitvAli baMdhUvRkSa pAmuttaravuMrukSetrapekSa yA yodhyuM, anyathaiSAM prAtRAtamAvipuSpannovayavatvena / - vRtti. jaMbUvRkSanI bahulatAnA kAraNe A dvIpa jaMbUDhIpa kahevAya che athavA jaMbUdrIpanA adhipati deva-anAdata devanA AzrayasthAna evA jaMbuvRkSa uparathI A dvIpanuM nAma jaMbUDhIpa prasiddha thayuM che. athavA jaMbUdvIpa evuM tenuM zAzvatuM nAma che. upasaMhAra : 218 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mihilAe NayarIe mANibhadde ceie bahUNaM samaNANaM, bahUNaM samaNINaM, bahUNaM sAvayANaM, bahUNaM sAviyANaM, bahUNaM devANaM bahUNaM devINaM majjhagae evamAikkhai evaM bhAsai evaM paNNavei evaM parUvei jaMbUdIvapaNNattI NAma ajjo ! ajjhayaNe aTuM ca heDaM ca pasiNaM ca kAraNaM ca vAgaraNaM ca bhujjo bhujjo uvadaMsei tti bemi / // maMjuddIvapaLatI samattA // bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe mithilAnagarInA pUrNabhadra caityamAM ghaNA zramaNo, ghaNI zramaNIo, ghaNA zrAvako, ghaNI zrAvikoo, ghaNA devo, ghaNI devIonI madhyamAM A pramANe AkhyAtasAmAnyarUpe pratipAdana karyuM che; A pramANe bhASaNa-vizeSa rUpathI pratipAdana karyuM che; A pramANe prajJApanA bhinna-bhinna rUpe samajAvyuM che; A pramANe prarUpaNA-hetu, daSTAMta dvArA svakathananuM samarthana karyuM che. he Arya jaMbU ! A jaMbUDhIpa prajJapti nAmanA adhyayanamAM artha-pratipAdha viSayanuM, hetunuM, praznonuM, kAraNonuM, vyAkaraNanuM(praznonA uttaranuM) pratipAdana karIne, vAraMvAra upadeza Apyo che. te pramANe sudharmA svAmIe jaMbUsvAmIne kahyuM. Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 592 ] zrI jadIpa prajJapti sUtra vivecana : prastuta sUtramAM jaMbUdvIpa prajJaptino upasaMhAra karatAM sUtrakAre jaMbUdvIpa prajJaptinI ugamanagarI mithilAnA nAmollekha sAthe vizALa caturvidha saMghanI madhye A sUtranI dezanA thayAnuM kathana karyuM che. sUtragata keTalAka viziSTa zabdonuM spaSTIkaraNa vRttikAre A pramANe karyuM che. ajjhayaNeH- prastuta jaMbUdvIpaprajJaptinAma ke svatantrAdhyayane natu zastraparijJAdivat shrutskndhaadhntrgte| jaMbUdvIpa prajJapti nAmanuM eka svataMtra adhyayana che. jema AcArAMga sUtramAM zastra parijJA adhyayana prathama zrutaskaMdhanI aMtargata che, tevuM ahIM nathI arthAt jaMbUdvIpa prajJaptimAM zrata skaMdha nathI. te eka adhyayana rUpa che. 6 - artho kabyurIpAlikAnA kanvarthaH | jaMbUdvIpa Adi padono anvayArtha pragaTa karavo tene artha kahe che. jebUdvIpanuM jaMbUdvIpanAma jaMbUvRkSanA kAraNe che. bharatakSetranA be vibhAga karatA parvatane vaitADha ya kahe che. A te padanA anvayArtha che. A upAMgamAM artha-anvayArtha batAvavAmAM AvyA che. deha - tuka nimitta hetu eTale nimitta-kAraNa. A upAMgamAM hetuo darzAvAyA che. jema ke sudharmA sabhAmAM prabhunI dADhAo, asthiphUlo sthApita hovAnA kAraNe devo tyAM maithuna sevana karatA nathI. A rIte kAraNonuM kathana che. - pazimAM prazna ziSyavRSTIrthasthatipApa: ziSya prazna pUchyo hoya ane tenA uttararUpe pratipAdana thayuM hoya. jema ke jaMbUdvIpano keTalo vistAra che? ziSyanA AvA praznanA uttaramAM prabhue kahyuM jaMbUdvIpano 1 lAkha yojanano vistAra che. A rIte jaMbUdvIpa prajJaptimAM praznottara mAdhyamathI paNa viSaya samajAvavAmAM AvyA che. gara- apavAno vizeSa vartananu apavAda vizeSa vacanane kAraNa kahevAmAM Ave che. pravaraM padathI te sUcita karavAmAM Ave che. jema ke airAvata kSetranuM varNana bharatakSetranI samAna jANavuM paraMtu temAM pravara zabdathI taphAvata darzAvyo ke airAvata kSetramAM airAvata nAmanA deva rahe che tethI te airAvata kSetra kahevAya che. vArikha:- apaSTottara prazna na pUchavA chatAM uttaramAM kathana karavuM. jema ke sUryanA sarvAtyaMtara maMDaLa mAM muhUrta gati keTalI che? te praznanA uttaramAM ziSyanA pUchyA vinA ziSya pratyenA anugrahathI sUtrakAre muhUrta gatinI sAthe ziSya pUchyuM nathI paNa ziSyaparanA anugrahathI daSTipathanuM pramANa batAvI dIdhuM che. A rIte jaMbUdvIpa prajJapti adhyayanamAM bhagavAne hetu, artha, prazna, kAraNa ane apRSTottara rUpe viSayane spaSTa karyA che. ne saptama vakSaskAra saMpUrNa che. | aMbUDhIpa prajJapti saMpUrNa | Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdranA 15 maMDalo. 597 caMdranAM 15 maMDalonI vigata : muhUrtagati. pratyeka maMDale meru ane mAMDala vacce aMtara pratyeka maMDale 36 - yojananI vRddhi malanI labAI-pahoLAI pratyekamaMDale 72yojananI vRddhi 3.955 maMDala paridhi pratyeka maMDale sAdhika 230 yojananI vRddhi karatAM 15 maMDale dayojana bIjA vadhaze. yojana deg13,725 yojananI vRddhi yojana | ekasaThIyA sAtIyA yojana | ekasaThIyA sAtIyA bhAga | bhAga bhAga | bhAga yojana| tera hajAra sAtaso pacIsIyA bhAga. 5,073 : 7,744 1 |44,820 : - : - 99,640 : - : - | 3,15,089 | 2 | 44,856 : 25 : 4 99,712 : pa1 : 1 3,15,319 pa,077 : 3,674 | 3 | 44,892 : 51 : 1 99,785 : 41 : 2 | 3,15,549 + 1 5,080 : 13,329 9 | 4,44,929 : 15 : 5 99,858 : 31 : 3 - 3,15,780 5,084 : 9,259 * | 5,44,95 : 41 : 2 | 99,931 : 21 : 4 | 3,16,010+1 5,088 : 5,189 45,00ra : 5 : 6 1,00,004 : 11 : 5 | 3,16,241 5,092 : 1,119 45,038 : 31 : 3 1,00,077 : 1 : 6 | 3,16,471+1 5,095 : 10,774 8 [45,074 : 57 : - 1,00,149 : 53 : - | 3,16,702 5,099 : 6,704 | 45,111 : 21 : 4 | 1,00,rarara : 43 : 1 | 3,16,93ra +1 5,103 : 2,634 10 45,147 : 47 : 1 |1,00,25 : 33 : 2 | 3,17,163 5,106 : 12,289 11|45,184 : 11 : 5 [1,00,368 : 23 : 3 | 3,17,393 + 1 5,110 : 12,289 12 | 45,220 : 37 : 13|45,257 : 1 : 2 )1,00,441 : 13 : 4 | | 3,17,24 ,5,114 : 8,219 6 1,00,514 : 3 : 5 |3,17,854 +15,118 : 4,149 14|45,293 : 27 : 3 /1,00,586 : 54 : 6 | 3,18,085 | 5,122 : 79 15,45,3ra9 : 53 : - |1,00,59 : 45 : - | 3,18,315 |5,125 : 9,734 Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ver - sUryanA 184 maMDalonI vigata : meru ane DA vacce aMtara pratyeka maMDale ma ma 1 2 44,820 44,822 44,825 44,828 44,831 44,833 : 57 | 99,667 : 53 44,836 44 | 99,673 : 27 44,839 31 99,679 : 1 9 44,842 : 18 99,684 : 3 10 244,845 : 05 |99,690 : 10 11 44,847 : 53 | 99,695 : 45 12 244,850 : 40 | 99,701 : 19 13 | 44,853 27 299,70 : 54 14 | 44,856 14 | 99,712 : 28 15 244,859 : 01 99,718 : 2 16 44,861 : 49 | 99,723 17 44,864 : 36 99,729 : 11 18 44,867 : 23 | 99,734 46 19 44,870 : 10 | 99,740 : 20 20 44,872 : 58 | 99,745 : 55 21 244,875 : 45 | 99,751 : 29 22 44,878 : 32 |99,757 : 3 3 4 5 c 7 yojananI vRddhi yojana |eksaThIyA bhAga 8 : : : 48 | 99,645 : 35 | 99,651 : : maMDalanI laMbAI-pahoLAI pratyeka maMDale 5 yojananI vRddhi yojana | eksaThIyA bhAga - : 99,640 : : 22 | 99,65 : 44 : 09 99,662 : 18 : 35 : 2 37 maMDala paridhi maMDala paridhi muhUrtagati sthUlagaNitathI pratyeka | vAstavikarUpe pratyeka | sthUlagaNitathI pratyeka maMDo 18 maMDalo 174 maMDale cInanI vRddhi pIjana vRddhi cInanI vRddhi yojana zrI jIpa prApti sUtra 3,15,089 3,15,107 3,15,125 3,15,143 3,15,161 3,15,179 3,15,197 3,15,215 3,15,233 3,15,251 3,15,269 3,15,287 3,15,305 3,15,323 3,15,341 3,15,359 3,15,377 3,15,395 3,15,413 3,15,431 3,15,449 3,15,467 yojana eksaThIyA bhAga yojana sAThIyA bhAga - 3,15,089 : 3,15,106 : 38 3,15,124 : 15 5,25ra 3,15,141 : 53 | 5,25ra 3,15,159 : 30 | 5,25ra 3,15,177 : 07 5,2para 3,15,194 : 45 | 5,253 3,15,212 : 22 | 5,253 3,15,229 : 60 | 5,253 3,15,247 : 30 | 5,254 3,15,25 : 14 5,254 3,15,282 : para | 5,254 3,15,300 : 29 | 5,255 3,15,318 : 06 | 1,255 3,15,335 : 44 | 5,255 3,15,353 : 21 | 5,255 3,15,370 : 59 | 5,256 : 17 3,15,388 : 36 5,256 : 35 3,15,406 : 13 5,256 : 53 3,15,423 : 51 | 5,257 3,15,441 : 28 | 5,257 3,15,459 : 05 | 5,257 : 29 5,251 5,251 : 47 : : : : : 1: : : : : : : : : : 5 : 23 41 59 17 35 53 11 29 47 5 : 59 23 41 11 29 47 Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryanAM 184 maMDalo 595 muharta gati vAstavika rUpe sUrya mAsa dinamAna-rAtrimAna da ipatha pratyeka | udaya-asta pratyeka maMDale pramANe pratyeka maMDale maMDale ja.878, vaccenuM aMtara gyo. nI maMDala ke muhartanI u.858 yo.nI | daSTipathathI hAni vRddhi tArIkha hAni-vRddhi hAni-vRti | bamaNuM dinamAna | rAtrimAna yojana | sAThIyA |sAThIyA| mata eka mata eka | yojanA | prAyaH | yojana| prAyaH bhAga | prati saThIyA saThIyA sAThIyA sAThIyA bhAga bhAga bhAga bhAga bhAga 5,251 : ra9 : - | ra2 juna | 18 : - | 12 : - 47,23 : 21/ 94,para6: 42 | 5,251 : 46 : 38 | 23 juna | 17 : 59 | 12 : 2 47,179 : 54|94,359: 48 | 5,2para : 4 : 16 | 24 juna | 17 : pa7 | 12 : 4 47,096 : 2694,192 : para 4 5,2para : 21 : 54 | 25 juna | 17 : 55 | 1ra : 6 47,012 : 5894,025: 56 5 5,2para : 39 : 3ra | 26 juna | 17 : pa3 | 12 : 8 [46,929 : ra993,858: 58 6 5,2para : 57 : 10 | 27 juna | 17 : pa1 | 12 : 10 |46,846 : -| 93,692 : - 5,253 : 14 : 48 | 28 juna | 17 : 49 | 12 : 12 46,72 : 3 | 93,parapa : - 8 |5,253 : 3ra : 26 29 juna | 17 : 47 | 12 : 14 46,679 : -|3,358 : - 5,253 : 5) : 04 | 30 juna 17 : 45 | 12 : 16 46,595 : ra9| 93,190: 58 10 ]5,254 : 07 : 42 |1 julAI] 17 : 43 | 12 : 18 [46,511 : 57 93,023 : 54 11 5,254 : 25 : 20 |2 julAI] 17 : 41 | 12 : 20 |46,428 : 25 92,856 : 50 12 5,254 : 42 : 58 3 julAI] 17 : 39 | 12 : rara |46,344 : para| 2,689 : 44 13 ,255 : - : 36 [4 julAI] 17 : 37 | 12 : 24 |46,261 : 19| 92,parara : 38 14 5,255 : 18 : 14 [5 julAI, 17 : 35 | 12 : 26 46,177 : 4592,355 : 30 15 5,255 : 35 : para | julAI 17 : 33 | 12 : 28 46,094 : 10| 92,188 : 20 16 5,255 : 57 : 30 7i julAI 17 : 31 12 : 30 46,010 : 35 92,021 : 10 17 | pa,ra56 : 11 : 08 8 julAI, 17 : 29 | 12 : 3ra 45,927 : - 91,854 : - 18 |5,256 : 28 : 46 9 julAI 17 : 27 | 12 : 34 45,843 : 24| 91,686 : 48 19 | 5,256 : 46 : 24 10 julAI 17 : 25 | 12 : 36 45,759 : 47 91,519 : 34 205,257 : 04 : 02 11 julAI 17 : 23 | 12 : 38 45,676 : 9 | 91,35ra : 18 21 5,257 : 21 : 40 12 julAI, 17 : ra1 | 12 : 40 45,592 : 31 91,185 : 2 rara |5,257 : 39 : 18 13 julAI 17 : 19 | 12 : 42 45,508 : pa3/91,017 : 46 Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ve ma 4 la Chu ma meru ane maMDala vacce aMtara pratyeka maMDale 2 yojananI vRddhi yojana eksaThIyA bhAga maMDalanI laMbAI-pahoLAI pratyeka maMDale v yojananI vRddhi yojana | eksaThIyA bhAga 23 | 44,881 : 19 24 244,884 : op 25 | 44,886 : 54 26 | 44,889 : 41 27 | 44,892 : 28 28 244,895 : 29 | 44,898 : 02 30 244,900 : 50 31 | 44,903 : 37 32 | 44,906 : 24 33 | 44,909 : 11 34 | 44,911 : 59 35 | 44,914 : 46 36 | 44,917 : 33 37 244,920 : 20 38 | 44,923 : 07 39 | 44,925 : 55 402 44,928 : 42 41 44,931 : 29 42 244,934 : 16 43 | 44,937 : 03 | 99,874 : 44 | 44,939 : 51 99,879 : 41 45244,942 : 38 99,885 : 15 46 44,945 : 25 | 99,890 : 50 99,762 : 38 99,768 : 12 99,773 : 47 99,779 : 1 99,784 : pa 15 | 99,790 : 30 99,796 : 4 99,801 : 39 99,807 : 13 99,812 : 48 99,818 : 22 99,823 : 57 99,829 : 31 99,835 : 5 99,840 : 40 99,846 : 14 99,851 : 49 99,857 : 23 99,862 : 58 99,88 : 3ra zrI jIpa prApti sUtra maMDala paridhi maMDala paridhi muhUrtagati sthUlagaNitathI pratyeka | vAstavikarUpe pratyeka | sthUlagaNitathI pratyeka maMDale 18 maMDale 174 maMDale ka yojananI vRddhi dhojana vRddhi yojananI vRddhi yojana 3,15,485 3,15,503 3,15,para1 3,15,139 3,15,557 3,15,575 3,15,593 3,15,11 3,15,29 3,15,47 3,15,65 3,15,683 3,15,701 3,15,719 3,15,737 3,15,755 3,15,773 3,15,791 3,15,809 3,15,817 3,15,845 3,15,863 3,15,881 3,15,899 yojana | eksaThIyA bhAga yojana sAThIyA bhAga 3,15,476 : 432 5,258 3,15,494 : 20 5,258 3,15,511 : 58 5,258 3,15,529 : 35 | 5,258 3,15,547 : 12 5,259 : 3,15,54 : 50 | 5,259 3,15,582 : 27 | 5,259 3,15,600 : 04 | 5,20 3,15,617 : 42 | 5,20 3,15,635 : 19 5,200 3,15,652 H 57 5,21 3,15,670 : 34 5,21 3,15,88 : 11 5,21 3,15,705 : 49 3,15,723 : ra 3,15,741 : 03 3,15,758 : 41 3,15,776 : 18 5,21 59 pa,rara : 17 5,22 : 35 5,22 : 53 5,23 : 5 5,23 33 | 5,263 3,15,829 : 10 5,24 : 3,15,846 : 48 5,24 : 23 3,15,864 : 25| 5,24 : 41 3,15,793 : 3,15,811 : 5 3,15,882 H 02 5,264 : 59 : : : : : : : : : : : : : : : 5 23 41 59 17 35 53 11 29 47 5 23 41 11 29 47 Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sUryanAM 184 maMDalo 597 pramANe tArIkha yojana | | | muhUrta gati vAstavika rUpe sUrya mAsa dinamAna-rAtrimAna daSTi patha pratyeka | udaya-asta pratyeka maMDale pratyeka maMDale maMDale ja.8328, | vaccenuM aMtara & jayo. nI maMDala ke muhUrtanI u.858 yo.nI | daSTipathathI hAni vRddhi hAni-vRddhi hAni-vRti | bamaNuM dinamAna | rAtrimAna sAThIyA sAThIyA muharta eka | muharta eka | yojana yojana | prAyaH | yojana| prAyaH bhAga | prati saThIyA saThIyA sAThIyA sAThIyA bhAga bhAga) bhAgI bhAga bhAga 23| pa,rapa7 : pada : pas |14 julAI] 17 : 17 | 12 : 44, 45,525 : 14 9i0,85): 28 245,258 : 14 : 34 /15 julAI 17 : 15 | 12 : 46 | 45,341 : 3490,683 : 8 25 5,258 : 3ra : 12 16 julAI | 17 : 13 | 12 : 48 | 45,657 : 54 90,515: 48 26] 5,258 : 49 : 50 /17 julAI 17 : 11 | 12 : 50 | 45,174 : 12 90,348: 24 27 5,259 : 07 : 28 /18 julAI 17 : 9 | 12 : para | 45,090 : 31 90,181 : 2 28] 5,259 : 25 : 06/19 julAI 17 : 7 | 12 : 54 | 45,006 : 48 9i0,013 : 36 29| 5,259 : 4ra : 44 20 julAIna 17 : 5 | 12 : pada | 44,923 : 12 89,846: 14 30| pa,ra6o : - : rara | 21 julAI] 17 : 3 | 12 : 58 | 44,839 : 24 |89,678 : 48 31| pa,ra0 : 18 : - 22 julAI] 17 : 1 | 12 : 0 | 44,755 : 40]89,511 : 20 hara| pa,ra0 : 35 : 38 23 julAI] 16 : O | 13 : 1 | 44,671 : 54 |89,343: 48 | 33| pa,ra0 : 53 : 16 |24 julAI 16 : pa8 | 13 : 3 | 44,488 : 1089,176 : 20 34| pa,ra61 : 10 : 54 25 julAI] 16 : 56 | 13 : 5 44,504 : 24 |89,008: 48 | 35| pa,ra61 : 28 : 3 |26 julAI, 16 : 54 | 13 : 7 | 44,420 : 16 |88,840 : 32) 36] 5,61 : 46 : 10 |27 julAI, 16 : para | 13 : 9 | 44,336 : para |88,673 : 44 | pa,radara : 03 : 48 |28 julAI 16 : 50 | 13 : 11 | 44,253 : 5 |88,506 : 10 | pa,ra6ra : 21 : ra6 |29 julAI 16 : 48 | 13 : 13 | 44,169 : 18 |88,338 : 36 39 5,262 : 39 : 04 30 julAI 16 : 46 | 13 : 15 | 44,085 : ra9 88,170 : 58 40| pa,rara : pada : 42 |31 julAI 16 : 44 | 13 : 17 | 44,001 : 4088,003 : 20 41 5,ra3 : 14 : 20 1 ogasTa 16 : 42 | 13 : 19 | 43,917 : 50]87,835 : 40 42| pa,ra3 : 31 : 58 | 2 oga. | 16 : 40 | 13 : ra1 | 43,834 : - |87,8 : - 43| pa,ra3 : 49 : 36 [ 3 oga. | 16 : 38 | 13 : ra3 | 43,750 : 10 |87,500: 20 44, 5,24 : 07 : 14 | 4 oga. | 16 : 3s | 13 : 25 | 43,66 : 19 87,3,3ra : 38 45 5,264 : 24 : para | 5 oga. | 16 : 34 | 13 : 27 | 43,582 : 27|87,14: 54 46] 5,264 : 42 : 30 | 6 oga. | 16 : 3ra | 13 : ra9 | 43,498 : 34 [8997 : 8 Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 ] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra meru ane maMDala maMDalanI maMDala paridhi | maMDala paridhi muhUrtagati vacce aMtara laMbAI-pahoLAI | QlagaNitathI pratyeka| vAstavika rUpe pratyeka | khUlagaNitathI pratyeka pratyeka maMDale pratyeka maMDale maMDale 18 maMDale 17* maMDale - 2 yojananI vRddhi yojana vRddhi yojananI vRddhi yojananI vRddhi yojananI vRddhi yojana | saThIyA yojana | eksaThIyA yojana yojana | eksaThIyA yojana | sAThIyA bhAga bhAga bhAga bhAga 3,15,917 | 3,15,899 : 40| pa,ra5 : 17. 3,15,917 : 17] 5,25 : 35 3,15,935 3,15,953 3,15,971 3,15,989 3,16,007 31, ra5 3,15,934 : papa | pa,ra5 : | 3,15,95ra : 3ra | pa,ra6 : 3,15,970 : 09 5,26 : 3,15,987 : 47 | 5,26 : 3,16,005 : 24, 5,267 : 53 11 ra9 47 5 31,043 31,061 3,16,079 3,16,097 3,16,115 [47] 4,948 : 12 | 99,896 : 24 | 48| 44,950 : 60 | 99,901 : 59 49] 44,953 : 47 99,907 : 33 | 50 44,956 : 34 | 99,913 : 7 51|44,959 : ra1 | 99,918 : 42 para | 44,96ra : 08 | 99,924 : 16 | pa344,964 : pa6 | 99,929 : 51 54 | 44,967 : 43 | 99,35 : 25 55 44,970 : 30 | 99,940 : 0 pa6] 44,973 : 17 | 99,946 : 34 pa7 44,976 : 04 | 99,95ra : 8 | 58| 44,978 : para | 99,957 : 43 | pa9| 44,981 : 39 | 99,963 : 17| | 44,984 : 2 | 99,968 : para 61 | 44,987 : 13 | 99,974 : 26 | dara | 44,990 : - 99,980 : - 3] 44,992 : 48 | 99,985 : 3pa 64 | 44,995 : 35 | 99,991 : 9 - 5 | 44,998 : ra2 | 99,996 : 44 cha| 45,001 : 09 [1,00,002 : 18 | 67] 45,003 : 57 /1,00,007 : 53 68 | 45,006 : 44|1,00,013 : 27] 69 | 45,009 : 31 |1,00,019 : 1 |. [70] 45,012 : 18 |1,00,024 : 36 3,16,0ra3 : 01 | pa,ra67 : 3,16,040 : 39 | 5,267 : 3,16,058 : 16 | 5,267 : 3,16,075 : 54 5,268 : 3,16,093 : 31 | 5,268 : 3,16,111 : 08 | 5,268 : 3,16,128 : 46] 5,269 : 3,16,146 : 23 | pa,ra69 : 3,16,164 : - | 5,269 : 23 41 59 17 35 53 11 ra9 47 3,16,133 3,16,151 3,16,169 3,16,187 3,16,205 3,16rara3 3,16,241 3,16,259 3,16,277 3,16,295 3,16,181 : 38 | 5,270 : 3,16,199 : 15 | 5,270 : 3,16,216 : 53 5,270 : 3,16,234 : 3O| 5,270 : 3,16,rapara : 07| 5,271 : 3,16,269 : 45, 5,271 : 3,16,287 : rara | 5,271 : 3,16,304 : 0| 5,272 : 5 23 41 pa9 17 35 13 11 3,16,313 3,16,331 Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sUryanAM 184 maMDalo 599 bhAga, muharta gati vAstavika rUpe | sUrya mAsa dinamAna-rAtrimAna daSTi paNa pratyeka | udaya-asta pratyeka maMDale pramANe pratyeka maMDale maMDale ja.83 8, | vaccenuM aMtara & $yo. nI maMDala ke muhUrtanI u.858 yo.nI | daSTipathathI hAni vRddhi tArIkha - hAni-vRddhi hAni-vRddhi | bamaNuM dinamAna | rAtrimAna yojana sAThIyA sAThIyA muhUrta karyuM muhUrta eka | yojana prAyaH | yojana| prAyaH bhAga | prati saThIyA - saThIyA sAThIyA sAThIyA bhAga bhAga bhAga bhAga 47| 5,25 : - : 08 | 7 oga. | 16 : 30 | 13 : 31 | 43,414 : 41 |86,8ra9 : rara | 48| pa,ra5 : 17 : 46 | 8 oga. | 16 : 28 | 13 : 33 | 43,330 : 48 | 86,661 : 36 | 49 | 5,265 : 35 : 24 | 9 oga. | 16 : ra6 | 13 : 3pa | 43,246 : 54 8i6,493 : 48 50 5,25 : pa3 : 02 | 10 oga. 16 : 24 | 13 : 37 | 43, 17 : - |86,3ra6 : - pa1| pa,ra6 : 10 : 40] 11 oga. 16 : rara | 13 : 39 | 43,079 : 4 |86,158 : 8 para | pa,ra66 : 28 : 18 | 12 oga. 16 : 20 | 13 : 41 | 42,995 : 8 |85,990: 16 pa3 5,26 : 45 : 46 | 13 oga. 16 : 18 | 13 : 43 | 42,911 : 11 |85,8rara : rara pa4] 5,267 : 03 : 34] 14 oga.| 16 : 16 | 13 : 45 | 42,827 : 24 85,654 : 28 papa 5,267 : 21 : 12 | 15 oga. 16 : 14 | 13 : 47 | 42,743 : 16 |85,486: 3ra pa6] 5,267 : 38 : 50] 16 oga.] 16 : 12 | 13 : 49 | | 42,59 : 18 8i5,318 : 36 pa7] 5,267 : 56 : 28 | 17 oga. 16 : 10 | 13 : pa1 | 42,575 : 20 |85,150 : 40 pa8 | pa,268 : 14 : 09 | 18 oga. 16 : 8 | 13 : pa342,491 : 21 |84,982 : 42 pa9| 5,268 : 31 : 44|19 oga. 16 : 6 | 13 : 55 [42,407 : 20 84,814 : 40 | 5,268 : 49 : rara | 20 oga. 16 : 4 | 13 : 57 42,3ra3 : 19 |84,646 : 38 61 | pa,ra9 : 07 : - | 21 oga. 16 : 2 | 13 : 59 42,159 : 8 |84,318 : 16 2 5,269 : 24 : 38 | 22 oga.| 16 : - | 14 : - 42,155 : 17 |84,310 : 34 | pa,ra9 : 42 : 16 | 23 oga.| 15 : 59 | 14 : 2 42,071 : 14 8i4,142 : 28 64 | pa,ra69 : pa9 : 54 | 24 oga. 15 : pa7 | 14 : 4 | 41,987 : 12 83,974: 24 5| pa,270 : 17 : 3ra | 25 oga. 15 : papa | 14 : 6 41,903 : 8 |83,806: 16 5,270 : 35 : 10 | 26 oga.| 15 : pa3 | 14 : 8 | 41,819 : 4 |83,38 : 8 67 5,270 : para : 48 | 27 oga. 15 : 51 | 14 : 10 | 41,73pa : - 83,47): - 8 | 5,271 : 10 : 2 | 28 oga. 15 : 49 | 14 : 12 | 41,50 : 54 |83,301 : 48 69] 5,271 : 28 : 04 | 29 oga. 15 : 47 | 14 : 14 | 41,pa6 : 48 |83,133 : 3 70] 5,271 : 45 : 42 | 30 oga. 15 : 45 | 14 : 16 | 41,482 : 44,82,95 : 28 Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soo zrI jabUtIpa prajJapti sUtra meru ane maMDala maMDalanI || vacce aMtara laMbAI-pahoLAI pratyeka maMDale pratyeka maMDale - 2 - 5 . yojananI vRddhi yojananI vRddhi yojana | eksaThIyA| yojanA | eksaThIyA bhAga bhAga maMDala paridhi | maMDala paridhi | muhUrtagati skUlagaNitathI pratyekanuM vAstavikarUpe pratyeka | khUlagaNitathI pratyeka maMDale 18 maMDale 17 maMDaleja yojananI vRddhi yojana vRddhi yojananI vRddhi yojana yojana | eksaThIyA| yojana bhAga | sAThIyA bhAga 3,16,349 3,16,367 3,16,385 3,16403 3,16,421 71 | 45,015 : 05/1,00,030 : 10 72 | 45,017 : pa31,00,035 : 45 73] 45,020 : 40 |1,00,041 : 19 74 | 45,023 : 27/1,00,046 : 54 75, 45,0ra6 : 14 /1,00,05ra : 28 76] 45,029 : 01 /1,00,058 : 2 77] 45,031 : 49 [1,00,03 : 37 78 | 45,034 : 36/1,00,069 : 11 45,037 : ra3 1,00,074 : 46 45,040 : 10 |1,00,000 : 20 81 45,042 : 58 | 1,00,085 : 55 82 | 45,045 : 45, 1,00,091 : ra9 83 | 45,048 : 3ra | 1,00,097 : 3 | 3,16,3rara : 37] 5,272 : ra9 3,16,340 : 14 | 5,27ra : 47 3,16,357 : para | 5,273 : 5 | 3,16,375 : ra9 | 5,273 : 23 3,16,393 : 06] 5,273 : 41 3,16,410 : 44 [ 5,273 : pa9 3,16,428 : 21 | 5,274 : 17 3,16,445 : 59| 5,274 : 35 3,16,47 : 36 ] 5,274 : 53 3,16,481 : 13 | 5,275 : 11 3,16,439 3,16,457. 3,16,475 79 | 3,16,493 3,16,511 3,16,549 3,16,547 3,16,55 3,16,498 : 51 | 5,275 3,16,516 : 28 | 5,275 : 29 : 47. 3,16,534 : 05 | 5,276 3,16,551 : 43 | 5,276 : 5 : 23 45,051 : 19 | 1,00,102 : 38 | 3,16,583 3,16,59 : 20 | 5,276 : 41 85 | 45,054 : os | 1,00,108 : 12 86 | 45,056 : 54 | 1,00,113 : 47] 3,16,601 3,16,619 3,16,587 : 58 | 5,276 : 59 3,16,37 3,16,55 3,16,04 : 3pa | 5,277 : 17 3,16,22 : 12 | 5,277 : 3pa 45,059 : 41 | 1,00,119 : 21 45,062 : 28 | 1,00,124 : pada 89] 45,05 : 15 | 1,00,130 : 30 90] 45,068 : 02 | 1,00,136 : 4 | 3,16,73 3,16,639 : pa0 | 5,277 : pa3. 3,16,91 3,16,57 : 27 | 5,278 : 11 3,16,709 3,16,7ra7 91 | 45,070 : 50] 1,00,141 : 39 92 | 45,073 : 37 | 1,00,147 : 13 97] 45,076 : 24] 1,00,15ra : 48 94 | 45,079 : 11 | 1,00,158 : rara | 3,16,675 : 04 | 5,278 3,16,692 : 42 | 5,278 3,16710 : 19 | 5,279 : ra9 : 47 : 5 3,16,745 3,16,763 3,16727 : pa7 | 5,279 : 23 Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sUryanA 184 maMDalo 601 muhUrta gati vAstavikarUpe | sUrya mAsa dinamAna-rAtrimAna daSTi patha pratyeka | udaya-asta pratyeka maMDale pramANe pratyeka maMDale maMDale ja.8328, | vaccenuM aMtara & yo. nI maMDala ke muhUrtanI u.858 yo.nI | daSTipathathI hAni vRddhi tArIkha hAni-vRddhi hAni-vRddhi | bamaNuM dinamAna | rAtrimAna yojana| sAThIyA sAThIyA muhUta eka hita eka | yojana prAyaH | yojana| prAyaH bhAga | prati saThIyA| saThIyA sAThIyA sAThIyA bhAga bhAga bhAga bhAga bhAga | 71 5,272 : 03 : 20 |31 oga.| 15 : 43 | 14 : 18 | 41,398 : 3s|82,797 : 12 7ra | 5,272 : 20 : 58 /1 sapTembara 15 : 41 | 14 : 20 41,314 : 28| 82,28 : 56 735,272 : 38 : 3s | 2 sapTe. | 15 : 39 | 14 : 22 | 41,230 : 21|82,4o : 42 | 74 | pa,272 : pas : 14 | 3 sapTe. | 15 : 37 | 14 : 24 | 41,146 : 12| 82,292 : 24 75 5,273 : 13 : para | 4 sapTe. | 15 : 35 | 14 : 26 | | 41,06ra : 2 | 82,124 : 4 76] 5,273 : 31 : 30 | 5 sapTe. | 15 : 33 14 : 28 |40,977 : para8i1,955 : 44 77 5,273 : 49 : 08 | sapTe. | 15 : 31 | 14 : 30 | 40,893 : 4381,787 : 26 78 | 5,274 : 06 : 46 | 7 sapTe. | 15 : ra9 | 14 : 3ra |40,809 : 3ra81,619 : 4 79[ 5,274 : 24 : 24 | 8 sapTe. | 15 : 27 14 : 34 | 40,7rapa : 2081,450: 40 80] 5,274 : 4ra : 02 | 9 sapTe. | 15 : 25 | 14 : 36 ] 40,641 : 7| 81,282 : 14 81, 5,274 : pa9 : 40] 10 sapTe.] 15 : 23 | 14 : 38 40,556 : 54| 81,113 : 48 825,275 : 17 : 18 | 11 sapTe. | 15 : 21 14 : 40 | 40,472 : 1880,944 : 36 83 5,275 : 34 : 56 | 12 sapTe. | 15 : 19 | 14 : 42 | 14 : 42 | 40,388 : 27/80,776 : 54 84 | 5,275 : para : 34 | 13 sapTe. 15 : 17 | | 14 : 44 |40,304 : 14|80,608 : 28 85 5,276 : 10 : 12 | 14 sapTe. 15 : 15 14 : 46 | 40,219 : 59|80,439 : 18 86 ,276 : 27 : 50 | 15 sapTe. 15 : 13 14 : 48 | 40,13pa : 42| 80,271 : 24 87, 5,276 : 45 : 28 | 16 sapTe. 15 : 11 | 14 : 50 |40,051 : 2880,102 : pas| 88 | 5,277 : 03 : 06 /17 sapTe. 15 : 9 | 14 : para | 39,967 : 1179,934H rara | 5,277 : 20 : 44 | 18 sapTe. 15 : 7 | 14 : 54 | 39,882 : 53 79,75 : 46 90' 5,277 : 38 : rara | 19 sapTe.] 15 : 5 14 : pada | 39,798 : 34/79,597: 8 91, 5,277 : pa6 : - |20 sapTe. | 15 : 3 14 : 58 | 39,714 : 17| 79,428 : 34 92, 5,278 : 13 : 38 | 21 sapTe. | 15 : 1 14 : 0 39,29 : 5779,259 : 54 93 5,278 : 31 : 16 | rara sapTe. | 14 : so 15 : 1 | 39,545 : 39/79,091 : 18 94| 5,278 : 48 : 54] 23 sapTe. | 14 : 58 | 15 : 3 | 39,461 : 18| 78,922 : 36 89] Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FOR ma 4 la Tai meru ane maMDala vacce aMtara pratyeka maMDale maMDalanI laMbAI-pahoLAI pratyeka maMDale 5 yojananI vRddhi yojana | eksaThIyA yojana | eksaThIyA bhAga bhAga Jing yojananI vRddhi : 59 1,00,163 : 57 95 | 45,081 9 45,084 : 46 1,00,169 : 31 97 45,087 : 33 | 1,00,175 : 5 98 45,090 : 20 | 1,00,180 : 40 99 | 45,093 : 07 1,00,186 : 14 100| 45,095 : 55 1,00,191 : 49 101| 45,098 : 42 1,00,197 : 23 102 45,101 : 29 1,00,202 : 18 1032 45,104 : 16 | 1,00,208 : 32 104| 45,107 : 03 | 1,00,214 : c 105| 45,109 : 51 1,00,219 : 41 106 | 45,112 : 38 1,00,225 : 15 1072 45,115 : 25 | 1,00,230 : 50 108 | 45,118 : 1,00,236 : 24 109| 45,120 : FO 1,00,241 : 59 110- 45,123 : 47 | 1,00,247 : 33 12 111 - 45,126 : 34 | 1,00,253 : 7 112 | 45,129 : ra1 1,00,258 : 42 113 | 45,132 : 08 1,00,24 : 16 114 | 45,134 : 5 1,00,269 : 51 115 | 45,137 : 43 | 1,00,275 : 25 | 116 45,140 : 30 1,00,280 : co 117| 45,143 : 17 1,00,286 : 34 118 | 45,146 : 04 | 1,00,292 : 8 maMDala paridhi sUvagaNitathI pratyeka maMDale 18 yojananI vRddhi yojana 3,16,781 3,16,799 3,16,817 3,16,835 3,16,853 3,16,871 3,16,889 3,16,907 3,16,925 3,16,943 3,16,961 3,16,979 3,16,997 3,17,015 3,17,033 3,17,051 3,17,069 3,17,087 3,17,105 3,17,123 3,17,141 3,17,159 3,17,177 3,17,195 zrI jIpa prApti sUtra muktigita sthUlagaNitathI pratyeka caDatI ma jananI hi maMDala paridhi vAstavikarUpe pratyeka maMDale 174 yojana vRddhi yojana | eksaThIyA bhAga 3,16,745 : 34 3,16,763 : 63 3,16,780 : 49 3,16,798 : 26 3,16,816 : 03 3,16,833 : 41 3,16,851 : 18 3,16,868 : 5 3,16,886 : 33 3,16,904 : 10 3,16,921 : 48 3,16,939 : 25 3,16,957 : 02 3,16,974 : 40 3,16,992 : 17 3,17,009 : 54 3,17,027 : 32 3,17,045 : 09 3,17,062 : 47 3,17,080 : 24 3,17,098 : 01 3,17,115 : 39 3,17,133 : 16 3,17,150 : 54 yojana sAThIyA bhAga : 41 5,279 5,279 5,280 : 17 5,280 5,280 5,281 5,281 5,281 5,282 5,282 5,282 5,282 5,283 5,283 5,283 5,284 : 11 5,284 0 29 5,284 : 47 5,285 : 23 5,285 5,285 : 41 : 59 5,285 5,286 5,28 : 59 : 35 : 53 : 11 : : 47 29 : 5 : 23 : 41 : 59 : : 17 35 : 53 : 5 : 17 : 35 Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryanAM 184 maMDalo | 603 | muhUrta gati vAstavikarUpe | sUrya mAsa dinamAna-rAtrimAna daSTi patha pratyeka | udaya-asta pratyeka maMDale pramANe pratyeka maMDale maMDale ja.878, vaccenuM aMtara & jayo. nI maMDala ke muhUrtanI u.858 yo.nI | daSTipathathI hAni vRddhi tArIkha hAni-vRti hAni-vRti bamaNuM dinamAna | rAtrimAna yojana sAThIyA sAThIyA muharta eka muharta eka | yojanA prAyaH | yojana| prAyaH bhAga | prati saThIyA saThIyA sAThIyA sAThIyA bhAga bhAga. bhAga bhAga bhAga | 95 5,279 : 06 : 3ra | 24 sapTe. 14 : pas | 15 : 5 | 39,376 : 57|78,753H 54 96 5,279 : 24 : 10 | 25 sapTe.] 14 : 54 | 15 : 7 | 39,ra12 : 3 | 78,585 H 12 97 5,279 : 41 : 48 | 26 sapTe. | 14 : para | 15 : 9 | 39,208 : 14 | 78,416 : 28 98| 5,279 : 39 : 26,27 sapTe. 14 : 50. 15 : 11 | 39,123 : 51 | 78,247 : 4ra 99 5,280 : 17 : 04 | 28 sapTe. 14 : 48 | 15 : 13 | 39,039 : 27 | 78,078: 54 100 5,280 : 34 : 42 | 29 sapTe. 14 : 46 | 15 : 15 | 38,955 : 4 | 77,910: 8 101, 5,280 : para : 20 |30 sapTe. 14 : 44 | 15 : 17, 38,870 : 41 |77,741: rara 102 5,281 : 09 : 58 |1 okTo. 14 : 42 | 15 : 19 | 38,786 : 15 |77,572 : 30 103 5,281 : 27 : 36 [2 okTo. 14 : 40 | 15 : 21 | 38,701 : pa1 77,403H 42 104 5,281 : 45 : 14 |3 okTo., 14 : 38 | 15 : 23 | 38,617 : 24 |77,234 : 48 105 5,282 : 02 : para |4 okTo., 14 : 3s 15 : 25 | 38,pa3ra : 57|77,05 : 54 106 5,282 : 20 : 30 | okTo. 14 : 34 | 15 : 27] 38,448 : 3ra |76,897 : 4 107 5,28ra : 38 : 08 | okTo. 14 : 3ra | 15 : ra9 | 38,364 : 2 | 76,728 : 4 108 5,282 : 55 : 46 | okTo. 14 : 30 | 15 : 31 | 38,279 : 3536,559 : 10 109 5,283 : 13 : 24 | okTo. 14 : 28 | 15 : 33 | 38,15 : 1|76,390H 14 110 5,283 : 31 : 02 | 9 okTo. 14 : 26 | 15 : 35 | 38,110 : 37 76,rara1 : 14 111 5,283 : 48 : 40 10 okTo. 14 : 24 | 15 : 37] 38,0ra6 : 6 | 7605ra : 12 112] 5,284 : 06 : 18 11 okTo.) 14 : rara | 15 : 39 | 37,941 : 37/75,883: 14 113 5,284 : ra3 : 56 1ra okTo. 14 : 20 | 15 : 41 | 37,857 : 5 |75,714 : 10 114] 5,284 : 41 : 34 13 okTo. 14 : 18 | 15 : 43 | 37,772 : 33 75,545: 6 115 5,284 : 39 : 12 14 okTo. 14 : 16 | 15 : 45, 37,688 : - | 75,376: - 116| 5,285 H 16 : 50 15 okTo. 14 : 14 | 15 : 47 37,603 : 27 | 75,206 : 54 11 5,285 : 34 : 28 16 okTo. 14 : 12 | 15 : 49 | 37,518 : 54 |75,037: 48 118| 5,285 : para : 06 17 okTo. 14 : 10 | 15 : 51 | 37,434 : 20 | 74,868 : 40 Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jabUtIpa prajJapti sUtra meru ane maMDala maMDalanI maMDala paridhi | maMDala paridhi muhUrtagati vacce aMtara laMbAI 5hoLAI | lagaNitathI pratyekanuM vAstavikarUpe pratyeka | sthalagaNitathI pratyeka pratyeka maMDale pratyeka maMDale maMDale 18 maMDale 17* maMDaleja 21 yojananI vRddhi yojana vRddhi yojananI vRddhi yojananI vRddhi yojananI vRddhi | yojana | eksaThIyA| yojana |esaThIyA yojana yojana | eksaThIyA yojana sAThIyA bhAga bhAga bhAga bhAga | 3,17,18 : 31 | 5,286 : pa3. 3,17,186 : 08 | 5,287 3,17,203 : 46 | | 5,287 | 3,17,221 : 23, 5,287 3,17,239 : | 5,288 3,17,256 : 38 | 5,288 3,17,274 : 15 | 5,288 : 11 : ra9 : 47 : 5 : 23 : 41 3,17,291 : 53 5,288 : 59 3,17,309 : 3O| 5,289 3,17,327 : 07] 5,289 | 3,17,344 : 45 5,289 : 17 : 35 : 53 119] 45,148 : para | 1,00,ra97 : 43 | 3,17,213 120| 45,151 : 39 | 1,00,303 : 17 3,17,231 121 45,154 : 26 | 1,00,308 : para 3,17,249 | 122/45,157 : 13 | 1,00,314 : 26 3,17,267 123, 45,160 : - | 1,00,320 : - 3,17,285 124| 45,1ra : 48 | 1,00,3rapa : 35 3,17,303 125, 45,15 : 35 | 1,00,331 : 9 |. 3,17,3ra1 | 12| 45,168 : rara |1,00,337 : 44 3,17,339 127] 45,171 : 09 | 1,00,34ra : 18 | 3,17,357 128| 45,173 : 57] 1,00,347 : 53 3,17,375 129] 45,176 : 44|1,00,3pa3 : 27] 3,17,393 13|45,179 : 31 | 1,00,3pa9 : 1 | 3,17,411 13145,182 : 18 | 1,00,364 : 36] 3,17,429 13|45,185 : 05/1,00,370 : 10 | 3,17,447 133|45,187 : pa3 | 1,00,375 : 45 3,17,45 134|45,190 : 40] 1,00,381 : 19 ] 3,17,483 135| 45,193 : 27] 1,00,386 4 54 3,17,501 136 45,196 : 14 | 1,00,392 : 28 - 3,17,519 13745,199 : 01 | 1,00,398 : 2 3,17,537 138| 45,201 : 49 | 1,00,403 : 37 - 3,17,555 139 45,204 : 361,00,409 : 11 3,17,573 140 45,207 : 23 | 1,00,414 : 46 3,17,591 141, 45,210 : 10 | 1,00,420 : 20. 3,17,09 142 45,212 : 58 | 1,00,425 : papa 3,17,27. 3,17,32 : 22 | 5,290 3,17,379 : 6o | 5,290 : 11 : 29 3,17,397 : 37] 5,290 | 3,17,415 : 14, 5,91 : 47 : 5 3,17,43ra : para | pa,291 : 23 3,17,450 : ra9 | pa,ra91 : 41 3,17,468 : 06] 5,291 : 59 3,17,485 : 44| pa,ra92 : 17 3,17,503 : 21 | ,292 : 35 3,17,520 : 59 5,292 : 53 3,17,538 : 36] 5,293 : 11 3,17,556 : 13 | pa,293 : ra9 3,17,573 : 51 | pa,ra3 : 47 Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryanAM 184 maMDalI ma * la ma muhUrta gati vAstavikarUpe pratyeka maMDale 4. yo. nI vAnivRti yojana | sAThIyA |sAThIyA bhAga prati bhAga 119| 5,286 : 09 120 5,286 : 27 121| 5,286 H 45 : : : 122 5,287 : 02 123, 5,287 : 20 124 5,287 : 37 125 5,287 : 55 126 | 5,288 : 13 127 5,288 : 30 1280 5,288 : 48 129| 5,289 : 06 130 5,289 : 23 131 5,289 : 41 132| 5,289 : 58 1332 pa290 : 16 1340 5,290 : 34 135 5,290 : 51 136| 5,291 : 09 137 5,291 : 27 1380 5,291 : 44 1390 5,292 : 02 |140 5,292 : 20 141 5,292 H 37 : : 1422 5,292 : 55 : 38 |21 okTo. : 16 22 okTo. : : : 54 23 okTo. 32 24 okTo. 10 25 okTo. : : : : : : 48 |26 okTo. 13 : : : 44 18 okTo. 22 19 okTo. 14 : 36 sUrya mAsa pramANe 14 maMDala tArIkha para 30 08 4 24 02 ro 18 14 : 20 okTo. 14 14 14 dinamAna muhUrta eka muhUrta saThIyA bhAga 13 13 13 13 26 |27 okTo.| 13 : 04 28 okTo.| 13 : 42 29 okTo. 13 : 20 30 okTo. : 58 31 okTo. 13 13 1 nave. : 41 16 2 nave. 13 1 : 39 | 16 3 nave. 13 : 37 16 4 nave. 13 : 35 16 5 nave. 16 6 nave. 16 7 nave. 8 nave. 9 nave. 10 nave. 13 13 : 13 : 13 dinamAna rAtrimAna pratyeka maMDale muhUrtanI : hAnikAci 8 c 4 2 : 59 : 57 13 : 33 13 : 31 : 49 : 47 : 45 : 43 : 29 : 27 : 55 16 : 53 16 : 51 16 16 16 : 25 15 23 15 16 yojana prAyaH yojana prAyaH sAThIyA bhAga sAThIyA bhAga bhAga 15 : 53 37,349 : 46 74,699 : 32 15 : 55 37,25 : 11 |74,530H 22 57 37,180 : 34 | 74,31 : 8 37,095 : 58 |74,191 : 56 37,011 : 22 |74,022 : 44| 36,926 : 44 | 73,853 : 28 36,842 : 5 73,684 : 10 36,757 : 28 73,514 : 56 36,672 : 48 |73,345 : 3 36,588 : 8 73,176 : 16 36,503 : 28 |73,006 : 56 36,418 : 47 | 72,837 : 34| 36,334 : 5 72,68 : 10 36,249 : 24 |72,498 : 48 16 16 16 16 rAtrimAna 16 16 16 16 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : eka saThIyA : 59 2 * 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 3ra 34 : 36 dRSTi patha pratyeka maMDale ja. 834, u. 854 yo.nI hAni-vRDhi 38 05 udaya-asta vaccenuM aMtara dRSTipathathI khama 36,14 : 40 72,3,29 : 20 36,079 : 56 |72,159 : para 35,995 : 14 |71,990 : 28| 35,910 : 29 71,820 : 58 35,825 : 43 | 71,651 : 26| 35,740 : 57 | 71,481 : 54 35,56 : 12 71,312 : 24 35571 : 25 71,142 H 50 35,486 : 39 |70,973 : 18| 35,401 : 50 |70,803 : 40 Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SOS ma meru ane maMDala vacce aMtara pratyeka maMDale Jing yojananI vRddhi yojana eksaThIyA bhAga 1432 45,215 : 45 1442 45,218 : : : 1,00,431 : 29 32 | 1,00,437 : 3 145| 45,221 19 | 1,00,442 : 38 146 | 45,224 0 | 1,00,448 : 12 147| 45,22 54 | 1,00,453 : 47 41 1,00,459 : 21 28 02 1,00,464 : 5 15 | 1,00,470 : 30 1,00,476 : 4 1,00,481 : 39 37 | 1,00,487 : 13 1,00,492 3 48 1,00,498 : 22 50 148 | 45,229 149| 45,232 : 1502 45,235 : 151| 45,238 : 152 | 45,240 : 1532 45,243 : 1542 45,246 1: 24 1552 45,249 : 11 156 | 45,251 : 59 | 1,00,503 : 57 1572 45,254 : 46 | 1,00,509 : 31 158 45,257 : 33 | 1,00,515 : 5 159| 45,26o : 20 | 1,00,520 : 40 |10| 45,263 : 07 | 1,00,para6 : 14 55 1,00,531 : 49 42 1,00,537 : 23 163 | 45,271 : 29 1,00,542 H 58 164 45,274 : 16 | 1,00,548 : 32 165 45,277 03 1,00,554 : 166 | 45,279 : 51 | 1,00,559 : 41 | 11 | 45,265 : 12 | 45,268 : : : : maMDalanI laMbAI-pahoLAI pratyeka maMDale | | | Bh yojananI vRddhi yojana eksaThIyA bhAga maMDala paridhi sthUlagaNitathI pratyeka maMDale 18 yojananI vRddhi yojana 3,17,645 3,17,663 3,17,681 3,17,699 317717 3,17,735 3,17,753 3,17,771 3,17,789 3,17,807 3,17,825 3,17,843 3,17,861 3,17,879 3,17,897 3,17,915 3,17,933 3,17,951 3,17,969 3,17,987 3,18,005 3,18,023 3,18,041 3,18,059 zrI jIpa prApti sUtra maMDala paridhi mugaMdhita vAstavikarUpe pratyeka | sthUlagaNitathI pratyeka maMDale 174 maMDale yojana vRddhi ghojananI vRddhi yojana | eksaThIyA yojana sAThIyA bhAga bhAga 3,17,591 : 28 | 5,294 3,17,609 : 05 | 5,294 3,17,026 : 43 | 5,294 3,17,644 : 20 | 5,294 3,17,1 : 58 5,295 3,17,679 : 35 | 5,295 3,17,97 : 12 5,295 3,17,714 : 50 5,296 3,17,732 : 27 5,296 3,17,750 : 04 5,296 3,17,767 : 4 | 5,297 3,17,785 : 19 | 5,297 3,17,802 : 57 | 5,297 3,17,820 : 34 | 5,297 3,17,838 : 11 5,298 3,17,855 : 49 | 5,298 3,17,873 : 26 5,298 3,17,891 : 03 | 5,299 3,17,908 : 41 5,299 3,17,926 : 18 5,299 3,17,943 : 50 | 5,300 3,17,961 : 33 | 5,300 3,17,979 : 10 | 5,300 3,17,996 : 48 | 5,300 : 5 : : : : : : : : : : : : 47 : : 23 : 41 59 : 23 : 17 : 41 35 : 59 : 53 11 : 29 5 17 35 53 11 29 : 5 47 23 : 41 59 Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryanAM 184 maMDalI ma x la ma muddI gati vAvazikarUpa pratyeka maMDale 4. yo. nI nAnivRi yojana | sAThIyA | sAThIyA bhAga prati bhAga 1437 5,293 : 12 : 21442 5,293 : 30 145 5,293 : 48 146 5,294 : 05 147 5,294 : 23 148| 5,294 : 41 |149 5,294 : 58 150 5,295 : 16 151, 5,295 : 34 152,5,295 : 51 153 5,296 : 09 154| 5,296 : 26 : 155 5,296 : 44 : 1565,297 : 02 157, 5,297 : 19 158| 5,297 : 37 159| 5,297 : 55 160 5,298 : 12 11 5,298 : 30 162 | 5,298 : 47 : 163, 5,299 : 05 164| 5,299 : 23 165| 5,299 : 40 : 166 | 5,299 : 58 : : : : : 50 : : : Of : : : : : pa 34 12 : : 28 : : 44 22 - : 10 38 : 48 16 54 3ra 20 58 3 14 24 nave. 25 nave. 26 26 nave. 04 | 27 nave. 42 28 nave. para sUrya mAsa pramANe maMDala tArIkha 30 11 nave. | 13 13 13 nave. | 13 14 nave. | 13 | 12 nave. 15 nave. | 13 16 nave. 13 17 nave. 13 dinamAna 18 nave. 13 19 nave. | 13 20 nave.| 13 21 nave. 13 22 nave. 23 nave. 12 12 12 12 12 12 12 29 nave. 12 30 nave. 12 1 Dise. 12 2 Dise. 12 3 Dise. | 12 4 Dise. 12 : : : 19 : : 17 : : : : dinamAna-rAtrimAna pratyeka maMDale muhUrtanI : : hAnikAci saThIyA bhAga 21 | 16 16 17 | 16 15 1 16 16 9 9 | 16 7 16 : 13 11 5 : co 3 | 1 16 1 | 16 17 : 58 5 : 54 para : 50 : 48 17 2 | 17 17 17 : 46 : 44 : 42 : 40 16 : 38 : 3 17 rAtrimAna 17 17 17 17 17 17 17 : : : 40 |35,317 : : : 42 |35,232 H 44 |35,147 : 46 |35,062 H 48 |34,977 : 50 |34,892 H : para |34,807 : 54 |34,723 : 56 | 34,638 : 58 134,553 : 60 |34,468 : 1 |34,383 : 34,298 : 34,213 : 34,128 : |34,043 : 11 |33,958 : : 13 |33,873 : : : : : : : : : : : eka saThIyA bhAga : : : 3 5 dRSTi patha pratyeka maMDale ja. 834, 5. pa co.nI 7 hAni-vRDhi 2 yojana : 15 |33,788 : 17 |33,703 : 19 33,618 : 21 33,533 : : 23 233,448 : : 25 | 33,33 : soe udaya-asta vaccenuM aMtara dRSTipathathI bhramaNa prAyaH | yojana prAyaH sAThIyA |sAThIyA bhAga bhAga 70,34 : 20 70,464 : 24 23 | 70,294 : 46 32 | 70,125 : 4 41 269,955 : 22 51 69,785 : 42 58 | 69,615 : 5 5 69,446 : 10 12 | 9,276 H 24 19 | 69,106 : 38| 24 | 68,936 : 48 30 | 68,767 : 35 68,597 : 10 38 | 68,427 : 16 41 | 68,257 : 22 45 | 68,087 : 30 47 | 67,917 : 34| 48 |67,747:3| 48 67,577 : 36 50 67,407 : 40 50 67,237 : 40 50 67,067 : 40 48 | 66,897 : 36| 46 | 66,727 : 32 Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 zrI jatIpa prApti satra meru ane maMDala maMDalanI maMDala paridhi maMDala parili muhUrtagati vacce aMtara laMbA-pahoLAI | sthagiNitathI pratyeka | vAstavikarUpe pratyeka | QlagaNitathI pratyeka pratyeka maMDale pratyeka maMDale maMDale 18 maMDale 17% maMDaleja 2 . yojananI vRddhi yojana vRddhi yojananI vRddhi yojananI vRddhi yojananI vRddhi yojana | eksaThIyA) yojana | eksaThIyA yojana yojana | eksaThIyA| yojana | sAThIyA bhAga bhAga bhAga bhAga : : 17 35 167] 45,282 : 38 | 1,00,55 : 15 3,18,077 18| 45,285 : 251,00,570 : 50 3,18,095 169| 45,288 : 12 | 1,00,576 : 24 3,18,113 170| 45,290 : 0 | 1,00,581 : 59 | 3,18,131 171| 45,293 : 47 | 1,00,587 : 33 - 3,18,149 17245,296 : 34 | 1,00,593 : 7 | 3,18,167 173|45,299 : 21 | 1,00,598 : 42 174 45,30ra : 08 | 1,00,04 : 16 | 3,18,203 175/45,304 : 56] 1,00,609 : pa1 3,18,221 176] 45,307 : 43 | 1,00,615 : 25 3,18,239 177] 45,310 : 3O| 1,00, 20 : 0 3,18,257 178| | 45,313 : 17 | 1,00,ra6 : 34 3,18,275 179| | 45,316 : 04 | 1,00, 3ra : 8 |. 3,18,293 180 45,318 : para | 1,00,37 : 43 3,18,311 181 45,321 : 39 | 1,00,643 : 17 3,18,3ra9 182| 45,324 : 26 | 1,00,48 : para | 3,18,347 183|45,327 : 13] 1,00, 54 : 26 | 3,18,365 184/ 45,330 : - | 1,00,dao : - | 3,18,383 ] 3,18,014 : 25 | 5,301 | | 3,18,03ra : 02 | 5,301 3,18,049 : 40| 5,301 3,18,067 : 17| 5,302 3,18,084 : 54 | pa,302 3,18,102 : 3ra | pa,302 3,18,120 : 09 | pa,303 ,18,137 : 47 | pa,303 3,18,155 : 24] 5,303 | 3,18,173 : 01| 5,303 3,18,190 : 39 [ 5,304 3,18,208 : 16 | 5,374 : pa3 : 11 : ra9 : 47 : 5 : ra3 : 41 : 59 | : 17 : 3pa 3,18,225 : 54 | 5,374 : 53 3,18,243 : 31 | 5,305 | 3,18,261 : 085,305 | 3,18,278 : 46] 5,305 | 3,18,296 : 23, 5,306 | 3,18,314 : - | 5,306 : 11 : ra9 : 47 : 5 : 23 Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sUryanAM 184 maMDalo | 609 | muharta gati vAstavika rUpe sarva mAsI dinamAna-rAtrimAna dapi paNa pratyeka udaya-asta pratyeka maMDale pramANe pratyeka maMDale maMDale ja.83 8, | vaccenuM aMtara & yo. nI maMDala ke muhUrtanI u.85B yoganI daSTipathathI hAni vRddhi tArIkha hAni-vRddhi hAni-vRddhi | bamaNuM dinamAna | rAtrimAna yojana | sAThIyA sAThIyA muhUrta eka muhUrta eka yojana prAyaH |yo jana prAyaH bhAga | prati saThIyA sakIyA sAThIyA sAThIyA bhAga bhAga bhAga bhAga bhAga 167 5,300 : 16 : 08 5 Dise. | 12 : 34 17 : 27. 33,278 : 456,557 : 30 18| 5,300 : 33 : 46 | da Dise. | 12 : 3ra | 17 : ra9 | 33,193 : 41|4,387 : rara 169 5,300 : 51 : 24 | 7 Dise. 12 : 30 17 : 31 | 33,108 : 37| 6,217 : 14 170 5,301 : 09 : 02 | 8 Dise. 12 : 28 | 17 : 33 | 33,023 : 346,047 : 8 171 5,301 : ra6 : 40 | 9 Dise. 12 : ra6 | 17 : 35 | 32,938 : ra9 | 5,876 : 18 172 5,301 : 44 : 18 | 10 Dise. 12 : 24 | 17 : 37 | 32,853 : 23 [5,706 : 46 173 5,30ra : 01 : pa6 | 11 Dise. 12 : rara | 17 : 39 | 32,768 : 175,536: 34 174 5,30ra : 19 : 34 | 12 Dise. 12 : 20 | 17 : 41 | 7ra,683 : 12 | 5,366 : 24 175 5,302 : 37 : 12 | 13 Dise. 12 : 18 | 17 : 43 | 32,598 : 4 | 5,196: 8 | 176 5,30ra : 54 : 50 | 14 Dise. 12 : 16 17 : 45 | 3ra,21ra : pa65,025 : para 177 5,303 : 12 : 28 | 15 Dise. 1ra : 14 | 17 : 47 | 32,427 : 47/4,855 : 34 178 5,303 : 30 : 06 | 16 Dise. 1ra : 12 | 17 : 49 | 32,34ra : 39 | 4,685 : 18 179 5,303 : 47 : 44 17 Dise. 12 : 10 | 17 : pa1 | 3ra,257 : 30 64,515 : - 180 5,304 : 05 : rara | 18 Dise. 12 : 8 | 17 : pa332,17ra : 21 4,344 : 42 181, 5,304 : 23 : - | 19 Dise. 12 : 6 | 17 : pa5 | 3ra,087 : 10 | 4,174 : 20 182 5,304 : 40 : 38 | 20 Dise.] 12 : 4 | 17 : 57] 32,001 : 59,64,003 : 18 | 183 5,304 : 58 : 16 | 21 Dise. 12 : 2 | 17 : 59 | 31,916 : 47|8,833 : 34 184| pa,305 : 15 : 54 | 22 Dise. 12 : - | 18 : - | 31,831 : 35 | 8,3 : 10 Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610 jaMbudvIpamAM jyotiSa maMDala : vigata caMdra vimAna sUrya vimAna jabUtIpamAM saMkhyA sama pRthvIthI UrdhvadizAmAM UMce jyotiSI vimAna bAI-pahoLAI UMcAI saMsthAna gati hi vAva agramahiSI sthiti jAnya utkRSTa maMDala 2 eka maMDalanA paribhramaNano kALa cAra kSetra 880 yojana 800 yojana tho dho. phUM yo. 4 yo. artha kozanuM artha konuM sarvathI maMda caMdra karatAM zIghra sarva mahardika caMdra karatAM alpa cAre dizAe cAre dizAe 4000-4000 | 4000-4000 kula 10000 kula 16000 4 4 deva devI * yong palya. palya. palya. deva varasa muhUrta 510 yojana 1 lAkha 50,000 1,000 500 varSa varSa varSa varSa adhika | adhika | adhika | adhika 1 palya. aa palya. 1 palya. aa palya. pradakSiNA karatAM pradakSiNA karatAM 15 maMDaLa upara 184 maMDaLa upara gamanAgamana paribhramaNa graha (28+28)pa 888 yojanathI 900 yojana paryaMta devI. deva gamanAgamana paribhramaNa kara mu 510 yojana 2 gAu 1 gAu artha kozanuM sUrya karatAM zIghra sUrya karatAM alpa cAre dizAe 2000-2000 kula 8000 palya. palya. 1 palya. 4 ka: dhana : ra | grahajAtyApekSA 510 yo. zrI jIpa prApti sUtra nakSatra (e+cc)17# 884 yojana 1 gAu gAgAu ardha koThAnuM graha karatAM zIghra graha karatAM alpa cAre dizAe 1000-1000 kula 4000 4 4 : nam OM : 8 haiM devI pa. sAdhika palya. ae palya. potapotAnA eka avasthita maMDala upara paribhramaNa 59 34 mahatta tArA nakSatra jAtyApekSA 510yo. 66,975 kroDAkroDI +66,975 kroDAkroDI -1,33,950koDAkoDI 390mo. thI 900 yo. sudhImAM aa gAu ga gAu artha kozanuM nakSatra karatAM zIghra nakSatra karatAM alpa cAre dizAe 500-500 kula 2000 potAnA avasthita | ATha maMDaLamAMthI | potapotAnA avasthita maMDaLa para paribhramaNa maMDaLa upara paribhramaNa 4 dila nona riTA panA ka pina : pina : dara sAdhika 78,000 -1,121 7,879 Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUtIpamAM jyotiSa maMDala vigata caMdra vimAna sUrya vimAna meru - maMDala vacce aMtara sarvAtmyatara maMDala sarva bAhya maMDala paraspara aMtara sarvAtmyatara maMDale sarva bAhya maMDale nAnI nira" aMtara aMdara-bahAra cAla mAsanA zatra saMvatsaranA ahorAtra nA ahorAtra alpa bahutva 44,820yo. 45,330 yo. caMdranI aMtima paMkti 1,111 yojana dUra 29 rU ahorAtra 354 ahorAtra 1,830 ahorAtra 44,820 yo. 45,330 yo. merunA vyavadhAna sahita 99,640yo. 1,00,630 yo. tArAonA cAra kSetranI samajaNa : sUryanI nima paMkti 1,111 yojana dUra maMDala upara cAle 201 ahorAtra 36 ahorAtra be adhika mAsa AvavAthI 1,830 ahorAtra paraspara tulya sarvathI alpa graha 44,820 yo. 45,330 yo. grahanI aMtima paMkti 1,111 yo. dUra saMkhyAtaguNa adhika nakSatra 44,820yo. 45,330 yo. eka maMDala paranA nakSatro vacce 2-2 yojana nakSatranI aMtima | paMkti 1,111 yo. dUra maMDaLa upara cAle, abhijita maMDalathI aMdara, mUla bahAra, svAti upara, bharaNI maMDaLathI nIce cAle che. 27 3 ahorAtra auth ahorAtra adhika mAsa AvavAthI 1,830 ahorAtra saMkhyAtaguNa adhika meruthI jagatI sudhI 45,000 co. lavaNa samudramA yoga 33,000 yo. 78,000 yo. meruthI tArAo nathI - 1,121 yo. 76,879 yo. 11 tArA 1,121 yo. vyavadhAna rahita jaghanya pa0 dhanuSya utkRSTa 2 gAu, vyavadhAna sahita jaghanya 266 yojana utkRSTa 12242 yojana tArAnI aMtima paMkti 1,111 yojana dUra maMDaLa upara cAle saMkhyAtaguNa adhika Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra jaMbUdvIpanA sAta mahAkSetro ane cha varSadhara parvato :nAma sthAna jIvA | viSThabha | zara | dhanupRSTha yo. kaLA yo. kaLA yo. kaLA| yo. kaLA sAdhika 1] . bharata kSetra . 14,471. : . pa .). parapha. : 6|. para6. : .14,528. 11 dakSiNArdha bharata | 9i,748. : 12. 1. 238.: 3. 238.3.766 . 1 [ vaitADhaya parvata || dakSiNa 10,7ra0 : 11 | 20 : -| 288 : 3 10,743 : 15 1 uttarArdha bharata 14,471 : 5 | 238 : 3| para6 : 6 14,528 : 11 | 2 calahimavaMtaparvata | bharatakSetranI uttare 24,93ra : Oaa |1,05ra : 12 1,578 : 18,25,230 : 4 3| hemavata kSetra culahimavaMta | 37,674 : 15 | 2,105 : 5] 3,684 : 4 38,740 : 10 parvatanI uttare 4| mahAhimavaMta parvata | hemavata kSetranI uttare | pa3,931 : brA |4,210 : 10 7,894 : 1457,293 : 10 | | harivarSa kSetra | mahAhimavaMta nI uttare | 73,901 : 178,421 : 1|16,315 : 1584,016 : 4 | | niSadha parvata | harivarSa kSetranI uttare | 94,156 : 2 16,842 : 2 33,157 : 17 1,24,346: 9 mahAvideha kSetra | niSadhanI uttare, 1,00,000 : - 33,684 : 4| - : --| - : - nIlavAnanI dakSiNe . (baMnenI vacce). . dakSiNa videhArdha | niSadhanI uttare 1, 00,000: - 16,842 : 250,000H - 1,58,113 : 1dyA devakaru | merunI dakSiNe, | pa3,000 : - 11,842 : 211,84ra : 2 0,418.12 . uttarakuru | merunI uttare, 53,000 : - 11,842 : 2,11,842 : 2 0i ,418 : 12 uttara videhArdha nIlavaMtanI dakSiNe | 1,00,000 : - 16,842 : 250,000: - 1,58,113 : 1DyA nIlavaMta parvata mahAvidehanI uttare | | 94,156 : 2 ,16,842 : 2 [33,157 : 17/1,24,346: 9 | 9 | ramyapha varSa kSetra | nIlavaMtanI uttare | 73,901 : 178,421 : 1|16,315 : 1584,016 : 4 10 rUkSmi parvata | ramyaka varSanI uttare | pa3,931 : dhrA 4,210 : 10[ 7,894 : 14/57,293 : 10. 11| heraNyavata kSetra | rumi parvatanI uttare | 37,674 : 15 |2,105 : 5, 3,684 : 4 38,740 : 10. sAdhika |12| zikharI parvata | heraNyavatanI uttare | 24,93ra : Oaa |1,05ra : 12 1,578 : 18,25,230 : 4 airAvata kSetra dakSiNArdha eravata vaitADhaya parvata uttarArdha airavata meruthI uttare 14,471 : 14,471 : 10,720 : 9,748 : 5 | para6 : | para6 : 6 /14,528 : 11 5 | 238 : 3 pa26 : 6 /14,528 : 11 11 | 50 : -| 288 : 3/10,743 : 15 12 | 238 : 3| 238 : 3 | 9,766 : 1 Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | jabUtIpanAM mahAkSetro/varSadhara parvato , [ 13] jaMbUdvIpanA sAta mahAkSetro ane cha varSadhara parvato : kama | sarovara ke | madhyagiri bAhA | UMcAI | UMDAI| yo. kaLA nIkaLatI ke vahetI mahAnadI pUrvamAM gaMgA uttarArdha pazcimamAM siMdhu bhAratamAM be | dIrghavaitADhaya 488 : 1ghA prapAta kuMDa 1,892 : hA 2 5,350H 1pA | 100 yo. | 25 yo. | gaMgA, siMdhu rohitAzA padma draha 3 6,755 : 3 - | rohitAzA, rohitA | 2 prapAta kuMDa | vRta vaitADhaya suvarNamaya | 11 38 : | 4 | 9276: lA | 200 yo. | pa0 yo. | rohitA, harikatA | mahApA draha ratnamaya | 8 5 13,361: dhrA | - harikaMtA, harisalilA | 2 prapAta kuMDa | vRtta vaitADhaya 6 ra0,15: rA | 400 yo. | 100 tho.| harisalilA, sItodA | tibiMcha draha | jaMbUnadamaya 9 sItodA, sItA aMtara nadIo, 78 kuMDa | meru parvata * * * * * * * * * * . . . . . . . . gagAdi nadIo 6 aMtaranadIo 16,883H 13 3ra gaMgAdi nadI * sItodA nadI 1:11kuMDa pAMcadraha '' 'T sItA nadI | 1 kuMDa pAMcadraha].. 6 aMtaranadI 16,883 : 13 3ra gaMgAdi nadI 38 kuMDa ra0,15: rA | 800 co.] 100 yo.| sItA, nArIkatA kezarIdraha - | vaiDUryamaya | 9 9 13,361: dhrA - | - | nArIkatA, narakatA | 2 prapAta kuMDa | vRtta vaitADhaya 10 | 9,276: lA | 200 yo. | 50 yo. | narakatA, rUNakulA |mahApuMDarIka draha) - | rUpAno | 8 11 [6,755 : 3 rUNakUlA, suvarNakUlA | 2 prapAta kuMDa | vRtta vaitADhaya 12 puMDarIka draha rajatamaya | 11 5,350: 1pA | 100 co. | 25 yo. | suvarNakUlA, raktA | raktavatI nadI 13 * * * * * * * * * * * * * ] * * * 1,892 : zA | - | - 488 : 1DyA | 25 yo. | gha yo. dakSiNArdha pUrvamAM raktA airavatamAM | dIrgha vaitADhaya pazcimamAM raktavatI | 2 prapAta kuMDa Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 14 ] zrI jabUtIpa prajJapti sUtra jaMbUdvIpanAM 4rapa phUTa : sthAna sahita kaTa saMkhyA ma UMcAI laMbAI - pahoLAI mULamAM | madhyamAM | zikhara upara 11 8 9 | pa00 500 rapa0 1 | culla himavaMta parvata zikharI parvata | mahA himavaMta parvata | rumi parvata niSadha parvata | nIlavaMta parvata 16 vakSaskAra parvata para 4-4 phUTa 8 | somanasa gajadaMta gaMdha mAdana gajAMta vidhu--bha gajadaMta 375 yojana yojana yojana yojana 11 | mAlyavaMta gajadaMta 8 phUTa |. 500 yojana |. 500 yojana | 375 yojana |. 250 yojanA 1kUTa | 1000 yojana | 1000 yojana | 750 yojana | 500 yojana 8 phUTa | 500 yojana | 500 yojana | 375 yojana | 250 yojana 1 kaTa | 1000 yojana | 1000 yojana | 750 yojana 1 500 yojanA 306 | $$ yojana | $ yojana | nyUna 5 yojana | sAdhika 3 yojana 12 | 34 vaitADhaya parvata para 99 13 | meru upara naMdanavana 8 phUTa | 100 yojana | 500 yojana | 375 yojana | 25O yojana 1kUTa | 1000 yojana | 1000 yojana | 750 yojana | 500 yojana | 500 yojana | 500 yojana | 375 yojana | 250 yojana gajabUTa 8 merunA bhUmi bhAga para bhadrazAlavana uttarakuru jaMbUvRkSa vana jaMbUkUTa, 8 yojana | 8 yojanA | yojana | 4 yojanA zAlmalIkUTa zAlmalI vRkSa vana bharata, airAvata ane 3ra vijayamAM 34 RSabhakUTa Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | jebUdIpanAM 425 phUTa 15 jaMbUdvIpanAM 4rapa phUTa : svarUpa paridhi madhyamAM | zikhara upara phiTa paranA samacorasa prAsAda laMbAI pahoLAI|UMcAI | rA yo.| rA yo. 31 yo. sarvaratnamaya ja sAdhika 1,581 yojana kaMIka nyUna 1,186 yojana kaMIka nyUna 719 yojana rA | 31 = = rUdhyamaya pIta ratnamaya 10) sAdhika 1,581 yo.| nyUna 1,18yo. | jUna 719 yo. | ratnamaya * * 3.1dara yo.' | 2,372 yojana | 1,581 yojana | suvarNamaya ' 11| sAdhika 1,581 yo. | jUna 1,186yo. | jUna 719 yo. | ratnamaya | - 3,1dara ya. | 2,37ra yojana | 1,581 yojana | 'suvarNamaya ' 12 jUna 20 yo. | nyUna 15 yojana | sAdhika 9 yojana| madhyavartI 3-3 phUTa(100) suvarNamaya, zeSa (204) sarva ratnamaya [13sAdhika 1,581 yo. | jUna 1,18yo. | jUna 719 yo. .ratnamaya ! 3,12 yo. 2,37ra yojana | 1,581 yojana | suvarNamaya sAdhika 1,581 nyUna 1,186 nyUna 719 sarva ratnamaya yojanA yojana yojana ou gAu gAu | jaMbUnada-suvarNamaya sAdhika sAdhika 25 yojana sAdhika 18 yojana 12. yojana rUdhyamaya jaMbUnada-suvarNamaya Oaa | gAu | gAu Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbudvIpanI 90 mahAnadIo : parvatIya | udgama sthAna mULa sthAna dvAra krama nAma 616 1 gaMgA nadI 2 3 4 siMdha nadI raktA nadI raktavatI nadI rohitA nadI cukSahimavaMta parvata 7 | suvarNakUlA nadI muhimavata zikharI parvata 5 | rohitAMzA | cullahimavaMta nadI parvata zikharI parvata mahAhimavaMta parvata zikharI parvata padmadraha pUrvI dvAra padmadraha pazcimI dvAra puMDarika draha pUrvI hAra pRviNaka haze. pazcimI dvAra padmadraha uttarI dvAra mahApadmadraha dakSiNI dvAra puMDarika vaha dakSiNI dvAra parvana upara nahesa pa0 co. bhimukha, gaMgAvarta phUTathI 1 gAu dUrathI vaLIne para3 yo. 3 kaLA dayiAbhimukha para dho. pazcimAbhimukha, siMdhyAvarta phUTathI 1 gAu dUrathI vaLIne para3 yo. 3 kaLA dakSiNAbhimukha 500 yo. pUrvAbhimukha, raktAvarta phUTathI 1 gAu dUrathI vaLIne para3 yo. 3 kaLA uttarAbhimukha parathI, pazcimAbhimukha, raktAvatyAvartta kUTathI 1 gAu dUrathI vaLIne para3 yo. 3 kaLA uttarAbhimukha 276 yo. 6 kaLA uttarAbhimukha 1,60pa yo. pa kaLA dakSiNAbhimukha 276 yo. 6 kaLA dakSiNAbhimukha a dho. yo laMbAI pahoLAI jADAI ja na e ka yo ja zrI jaMbdIpa prApti sUtra na jIvikA sa OM D yo 1 jai sA OM OM OM_r hai OM OM O e ka gA da cha prapAta kuMDa gaMgA prapAta siMdhu prapAta raktA prapAta raktavatI prapAta rohitAMzA prapAta rohitA prapAta suvarNa kUvA prapAta Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUtIpanI mahAnadIo 17. jaMbUDhIpanI 90 mahAnadIo : kuMDa | parvata | vaheNa | vaheNa dizA | saMgama, parivAra | pahoLAI | UMDAI | dara yojane nirgamana pAsethI | kSetra | | vaLAMka vaLAMka sthAna nadI | prAraMbhe paryata prAraMbhe paryata pravAhaUMDAI vaLAMka parve | pachI. dakSiNI - bharata | dakSiNA-| pUrvA- | pUrva | 14,000 kSetra | bhimukha| bhimukha | samudra dvAra 3 - | dakSiNI dvAra bharata | dakSiNa-pazcimA-pazcimI-[ 14,000 kSetra | bhimukha| bhimukha | samudra 2 - uttarI dvAra airAvata | uttarA-| pUrvA- | pUrvI | 14,000 kSetra | bhimukha| bhimukha | samudra - uttarI dvAra | airAvata | uttarA- pazcimA- pazcimI 14,000 kSetra | bhimukha| bhimukha | samudra << l uttarI | vRtta himavata | uttarA-pazcimA- pazcimI | 28,000 | kAra vitADhayathI| kSetra | bhimukha| bhimukha | samudra be gAu e 1 | 7 dakSiNI | vRtta | hemavata dakSiNA-| pUrvA- | pUrvI | 28,000 dvAra vaiitADhayathI kSetra | bhimukha| bhimukha | samudra be gAu 6 e dakSiNI | vRtta | heraNya | dakSiNA- pUrvA- | pUrvI | 28,000 dvAra vaitADhayathI vata kSetra bhimukha| bhimukha | samudra be gAu << 4 Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI jabUtIpa prajJapti sUtra kamanuM nAma | jIlikA prapAta parvatIya | ugama sthAna | parvata upara vahelA mULa sthAna dvAra laMbAI pahoLAI| jaDAI 8 | rUdhyakUlA nadI. ami parvata mahApuMDarikadraha | 1,605 yo. 5 kaLA uttarI dvAra uttarAbhimukha 1rA rUdhyakalA yo. | yo. | gAu | prapAta 9 | harikatA | mahAhimavaMta nadI parvata mahApadmadraha uttarI dvArA 1,05 yo. 5 kaLA uttarAbhimukha harikatA prapAta | 10 |harisalIlA, niSadha parvata tigiMcha draha dakSiNI draha 7,421 yo. 1 kaLA dakSiNAbhimukha harisalilA prapAta nadI. | 11 | narakaMtA ema parvata mahApuMDarika draha | 1,605 yo. 5 kaLA dakSiNI dvArA dakSiNAbhimukha nadI narakatA prapAta | 12 | nArIkatA | nIlavaMta nadI parvata kezarI draha uttarI dvAra 7,4ra1 yo. 1 kaLA uttarAbhimukha nArIkatA prapAta [13] sItodA nadI niSadha parvata tibiMcha draha uttaradvAra 7,421 yo. 1 kaLA uttarAbhimukha sItodA prapAta | sItA | nIlavaMta nadI parvata kezarI draha dakSiNIdvAra 7,421 yo. 1 kaLA dakSiNAbhimukha sItA prapAta 15-[ 1 thI 8 | nIlAvaMtanA 30| vijayanI | dakSiNI dakSiNI dvAra gaMgA-siMdhu taLeTInA kuMDa u1-| 9 thI 16 | niSadhanA 46 | vijayanI | uttarI taLeTI | uttarI dvAra raktAM raktavatI 47-17 thI 24| niSadhanA | dara | vijayanI | uttarI taLeTI | uttarI dvAra | gaMgA-siMdhu nA kuMDa Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | khUlIpanI mahAnadIo 619 kuMDa | parvata | vaheNa | vaheNa dizA nirgamana pAsethI kSetra | vaLAMka| vaLAMka vaLAMka pUrve | pachI saMgama | parivAra | pahoLAI UMDAI | dara yojane sthAna | nadI | prAraMbhe|payata prAraMbhe paryata pravAhaUMDAI uttarI | vRtta | heraNya | uttarA-| pazcima- pazcimI | 28,000 dvAra vaiitADhayathI vata kSetra | bhimukha bhimukha | samudra be gAu = c me c 4 uttarI vRtta | harivarSa | uttarA- pazcimA- pazcimI pada000 dvAra vitADhayathI kSetra | bhimukha bhimukha | samudra 1yo. dUra dakSiNI | | vRtta | harivarSa | dakSiNA pUrvA | pUrvI | pa6,000 dvAra vaiitADhayathI kSetra | bhimukha| bhimukha | samudra 1yo. dUra dakSiNI | vRtta | ramya dakSiNA- pUrvA- | pUrvI | pa6,000 dvAra vitADhayathI varSa | bhimukha| bhimukha | samudra 1yo. dUra a uttarI | vRtta | ramya | uttarA- pazcimA-| pazcimI | pa6,000 dvAra vitADhayathI varSa | bhimukha bhimukha | samudra 1yo. dUra uttarI | methI | pazcima | uttarA- pazcimA- pazcimI 5,32,000 dvAra | 2 yo. mahAvideha bhimukha bhimukha | samudra is a dakSiNI | methI | pUrva dikSiNA- pUrvA- | pUrvI pa,32,000 dvAra | 2yo. mahAvideha bhimukha bhimukha | samudra v> - dakSiNI dvAra potAnI | dakSiNAbhimukha | sItA | 14,000 vijaya nadI 4 naga 4 - uttarI dvAra potAnI vijaya sItA | 14,000 nadI - uttarAbhimukha 4 - - | potAnI uttarI dvAra | vijaya uttarAbhimukha | sItAdA 14,000 nadI Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 krama nAma 63-|25 thI 32 78 | vijayanI -26 raktA raktavatI 1-2-3 81 | aMtaranadI 8-4-9 8284 |aMtara nadI 85- 7-8-9 87 aMtara nadI 88 |10-11-12 90 aMtara nadI parvatIya mULasthAna nIlavaMtanA dakSiNI taLeTInA kaMDa nIlavaMtanA taLI niSadhanA uttarI naLeTInA Da niSadhanA uttarI taLeTInA kuMDa nIlavaMtanA dakSiNI taLeTInA kuMDa udgama sthAna dvAra kuM dakSiNI dvAra kuMDa dakSiNI dvAra taLeTInA kuMDa kuM uttarI dvAra kuMDa uttarI dvAra kuMDa dakSiNI dvAra parvata upara vaheNa I labhAI pILAI jADAI / / / zrI jInhIpa prApti sUtra / jIphrikA I / / / 1 / I / I prapAta Gur. I / I I 1 Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | khUlIpanI mahAnadIo 21 vaLAMka kaMTha | parvata | vaheNa | vaheNa dizA | saMgama | parivAra | pahoLAI UMDAI | dara yojana | nirgamana pAsethI | kSetra | vaLAMka | vaLAMka sthAna prAraMbhe paryata prAraMbheparyata pravAhaUMDAI pUrve | pachI rAOA dakSiNI potAnI sItodA14,000 vijaya dakSiNAbhimukha dvAra = janma 4 & dakSiNI || pUrva - mahAvideha sItA nadI dakSiNAbhimukha uttarI sItA pUrva mahAvideha | - uttarAbhimukha uttarI dvAra | pazcima mahAvideha sItodA nadI - uttarAbhimukha | dakSiNI dvAra | pazcima | dakSiNAbhimukha | sItodA - mahAvideha Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darara | zrI jabUtIpa prajJapti sUtra jaMbUdvIpanA 90 kuMDo : kamAMka. kuMDanA nAma sthAna laMbAI | pahoLAI | UMDAI. | | 60 yo. 0 yo. " | | | 2 | | | ja | | " 120 co. 120 yo. | el: T: | | : : 240 yo. | 240 yo. &| R|| | pUrva bharata kSetramAM pazcima bharata kSetramAM | pUrva airavata kSetramAM pazcima airAvata kSetramAM | dakSiNa hemavata kSetramAM | uttara hemavata kSetramAM uttara haraNyavata kSetramAM | dakSiNa heraNyavata kSetramAM | uttara harivarSa kSetramAM dakSiNa harivarSa kSetramAM | uttara ramya varSa kSetramAM | dakSiNa ramyaka varSa kSetramAM dakSiNa devakurukSetramAM | uttara uttarakurukSetramAM nIlavaMtanI dakSiNavartI taLeTI te te vijayanI uttaramAM niSadhanI uttaravartI taLeTI te te vijayanI dakSiNamAM niSadha uttaravartI taLeTI te te vijayanI dakSiNamAM nIlavaMtanI dakSiNavartI taLeTI te te vijayanI uttaramAM nIlavaMtanI dakSiNavartI taLeTI 480yo. | 480yo. 480 yo. gaMgA prapati siMdhu prapAta raktA prapAta raktavatI prapAta rohitAMzA prapAta rohitA prapAta suvarNakUlA prapAta rUdhyakUlA prapAta harisalilA prapAta harikatA prapAta narakatA prapAta nArIkatA prapAta sItodA prapAta sItA prapAta gaMgA-siMdhu kuMDa 1 thI 8 vijaya raktA-raktavatI kuMDa 9 thI 16 vijaya gaMgA-siMdhu kuMDa 17 thI 24 vijaya raktA-raktavatI kuMDa 25 thI 3ra vijaya 1-2-3 aMtaranadI kuMDa 4-pa-6 aMtaranadI kuMDa 7-8-9 aMtaranadI kuMDa 10-11-12 aMtaranadI kuMDa 487yo. 17 | niSadhanI uttaravartI taLeTI niSadhanI uttaravartI taLeTI nIlavaMta dakSiNavartI taLeTI Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | VbUdIpanA phaMDo 23 kuMDagata devI dvIpa kuMDalIpagata devI bhavana kamAMka nAma | laMbAI | pahoLAI | pANIthI upara) laMbAI | pahoLAI, UMcAI gaMgAdvIpa | 8 yojana | 8 yojana | 2 gAu | 1 gAu | gAu | dezona gAu 2 | siMdhudvIpa raktadvIpa raktavatI dvIpa rohitAzA dvIpa | 16 yojana | 1yojana rohitA dvIpa suvarNakUlA dvIpa rUdhyakUlA dvIpa harikatA dvIpa | 3ra yojana | 3ra yojana harisalilA narakatA dvIpa 12 nArIkatA dvIpa 13 | sItodA dvIpa | 4 yojana | 64 yojana sItA dvIpa 15 | gaMgA-siMdhu dvIpa , 14 | 16 | raktA-raktavatI dvIpa 17 | gaMgAsiMdhu dvIpa 18 | raktA-raktavatI - dvIpa 19 | grAhAvatI Adi traNa dvIpa 20 | taptavatI Adi traNa dvIpa kSIrodA Adi traNa dvIpa urmimAlinI Adi traNa dvIpa 22 | Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 pariziSTa viSaya vivacita viSayonI aArAdi anukramaNikA vakSa. | pRSTAMka 67 394 1 agurulahupajjavehiM aggihomaM acalamakaM paM aTTha suvaNaM aThArasa seNippaseNio aDhIdvIpa bahAra caMdra sUrya vyavasthA anuttareNa pASeNa aNega lakkhaNa adhika mAsa gaNanA abAhAe amAvasyA aAmiA mahotsava azvaskaMdha saMsthAna A Apannavedi AkAra bhAva pratyAvatAra biyogika zreNIo AliMga-pukkharei AsaNe calie I ISa |u nAbhiyA ugghosemANe 2 5 3 3 3 7 ja chuM chuM cha jI ra 4 ra 1 1 1 2 1 3 5 165 173 138 487 85 129 para1 452 554 o - OM # a 17 97 16 216 402 viSaya uccattapajjavehiM uDDANakamma pajjavehiM uttara poTuvayA uttarAbhimukhI yoga uttarAyaNa utsarpiNI kAla usabhasAmi vajjA bhe egAsIha parasu... devavANaM egUNa NavauihiM pakkhehiM egUNapaNNaM maMDalAI osAviNiM aM aMtakara bhUmi aMtagaDe aMtara nadI zrI jaMbUdIpa prApti sUtra * kaLA kAMcanaka parvata kuMbhaggaso kuMbhasahassAiM kRSNapakSa | kevaLajJAna - kevaLadarzana kauzalika vakSa. | pRSTAMka 2 s ra 3 7 7 ra 2 3 ra 3 5 2 ra 4 S S 2 3 G 2 ra e 226 537 467 42 120 154 97 173 407 89 97 319 431 435 99 190 para 85 74 Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa | 25 viSaya vala. | pRSTAMka jiyaM | viSaya khANu bahule khaMDagaNita gai kallANANaM.. aNuttarovavAiNaM gaNadhamme jIvA gavAkSa kaTaka jIviyamaraNe NiravakaMkhe jIhikA joyaNaMtariyAhiM jaMbudvIvadIvaNauyasayabhAge 111 jhANaMtariyAe 2 TiTTiyAveMti JNakkhattA jogaM |NigoyabhUyA pa15 NijjANamagge 81 |ta |tApadizA 435 tArAgaNa 127 gurulahu pajjavehiM gaMgA siMdhu viSayaka zaMkA samAdhAna gaMdhavaTTaeNaM caumuTThIhiM loyaM cauraMgulakannAgaM cAra dizA, cAra vidizA ciyattadehe citra, vicitra parvata codasuttara...joyaNassa caMdA pabhAsiMha caMdra daSTi patha prApti caMdra muhUrta gati gaNanA vidhi chaThThA ArAnA manuSyanAbilasthAno chattIsAhiyapasattha patthivaguNehiM jutte jagai jaNavayakallANiyA jaya jaya naMdA, jaya jaya bhaddA jANavimANaM paDisAharemANe jAyatee pa02 11) |titthA dasAravaMze dikSiNAyana dakSiNAbhimukhI yoga dihasti kUTa divvAe maie devadUSya || dhammacaraNe dhanupRSTha na nakhattA jogaM 129 | 407 | 104 nakSatra kramahetu Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya nakSatra saMvatsara naMdIbAra dvIpamAM utsava sthAno 5 pacchime tibhAge pajjavehiM paDirUvagaM pariNivvuDe paliyaMka saMThANa saMThie pallaga saMThANa saMThie | pavvayagiri- DoMgarutthala-bhAraM pAlaka yAna vimAna pAkhaMDa dhamme pUrNimAnI niryukti peDhaM baMdhati porasIe chAyAe paurathI chAyA hAni-vRddhi dhruvaka pratibaMdha prapAta kuMDa pramarda yoga pramANa saMvatsara nirukti 75 battIsai baddhA gADaga balaphUTa bahu samaramaNijje batrIsa lakSaNo batrIsa vijayamAM kAla ane bhAvo vasa. | sUtrAMka 7 519 ra 2 rTM 2 4 4 2 5 ra no 5 7 ra 4 7 3 4 2 2 4 22 103 66 407 97 23 263 110 402 103 553 394 para para 83 253 537 parava 216 353 103 $3 315 viSaya bArasAvattaga bAhA bAhAnuM pramANa kADhavAnI rIta bAhiM giri vizvaMbhI bha bhagavAnanI 14 upamAo bhAraggaso bhUtikarma ma maNipIThikA zrI jaMbUdIpa prApti sUtra mahAgahA cAraM cariMsu mahAvideha jIvA mahAvideha kSetra nAmonuM mahA videha kSetranI 3ra vijaya |mANummANapyamANajutaM mutte 5 yuga savaMtsara 2 rAyadhamme la lakSaNa saMvatsara lokanathI jyotiSa maMDaLanI dUrI logassa pajjave vavo... bakarI vatthusu varNAdino vRddhikrama vardhamAna varSadhara parvata vA. 3 1 1 4 2 2 5 4 7 4 4 4 3 2 ra 7 2 2 3 2 3 S sUtrAka 190 16 29 352 82 99 395 303 448 28 285 313 196 97 para0 104 para0 58 85 s 154 113 155 435 Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 27 va. pRSNaka viSaya vakSaskAra parvata vANamaMtarANaM solasa iMdA 435 98 vAsahara 238 viSaya siMdhu devI bhavana sUriyA tavaiMsu sUryanA udaya astano vyavahAra saMghayaNa saMThANa pajjavehiM harissahakUTa hemaM dalayai hemaM pagAsai 439 vijayA vijayaMsi vidyAdhara zreNI vidyAdhara zreNIo vRtta vaitADhaya 435 kSetradizA vaMza 101 vyAghAtika-nirvAghAtika aMtara pa79 402 407 zakrendranuM pAlaka yAna zakrendranuM vaibhava yukta Agamana zatapAka - sahasapAka tela zabdApAtI vRttavaitADhaya zanaizcara saMvatsara 394 23 paraMtu zukla pakSa para 512 samakSetrI nakSatro saragaM 394 4pa1 451 sarva bAhya maMDaLa sarvAvyaMtara maMDaLa savvadukkhappahINe saha, hama vagere sArdhakSetrI nakSatro sippasayaM 512 Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e 3 ne e gara prANa Agama batrIsInA ta sahadhyogI dAtAo : prathama Agama vimocaka: mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla paraSottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjIva jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI hirena navanItarAya saMghavI sutAdhAra muMbaI U.S.A. AkolA U.S.A. muMbaI * mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI INita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtuzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI -Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI harSA bhUpendra modI zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) suputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, suputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA haste- zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI Do. bharatabhAI cImanalAla mahetA suputra-cI. malaya, suputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtuzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendradozI haste-narendra-mInAdozI, ku. meghanA, ku. dezanA U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA kuta anumodaka zrImatI Do. bhAratIbena - Do. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI harSA bhUpendra modI, zrImatI jImitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI mAtuzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA * zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA * mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA * zrI mInAbena harIzabhAI desAI yuta sadasya zrI pAritoSa Ara. zAha * zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha * jaina jAgRti senTara * zrI mukunda Ara. zeTha * zrI ketanabhAI zAha zrImatI guNavaMtIbena praphullacaMdradomaDIyA zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrI rAjeza kalyANabhAIgAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI haste - sau. hInA zaileza saMghavI, sau. sonala hirena saMghavI muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA Page #693 -------------------------------------------------------------------------- Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //////elc7/ 22/Lele ki/ kala/ mATe madaAYANa pAra HThe sa ha7 para pah! rANamANa a l mI rahI aude che //TaHelp/es/eD//toTa//es/e/za/eleke Balle/c/PR 222e/re. WWW / SLR marI 12 TH # mArI paNR dhAma dvArA dA/Na /// maNiThe FIR !! B/P A.'' Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a bit a bit tan mAM zA | Kalme by he is mAno Ayo ja na thAya A zo. Aga zAstra Agama za 2 Pat 212AL sa sa khUba za da ya ka aa nAma yAM. sago ja sAmA ja gAma che ane zA Aga zA mA zAstra AgA zAstra A Agama / Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org