________________
ચોથો વક્ષસ્કાર
[ ૨૩૫ ]
ટો, કૂટ પર્વતો:- વર્ષધર પર્વતો, વક્ષસ્કાર પર્વતો અને ગજદંત પર્વતો ઉપર ફૂટ(શિખરો) છે. તે ઉપરાંત વનોમાં કૂટ-શિખર જેવા પર્વતો છે તે કૂટ પર્વત કહેવાય છે. જેમ કે ઋષભકૂટ વગેરે.
જંબદ્વીપના કેન્દ્ર સ્થાને એક લાખ યોજનનો મેરુ પર્વત છે. તે ૯૯,000 યોજન ઊંચો અને ૧,૦૦૦ યોજન જમીનમાં ઊંડો છે. તેના ભદ્રશાલાદિ ચાર વનો છે. આ મેરુ પર્વત ત્રણે લોકને સ્પર્શે છે.
પૂર્વના ત્રણ વક્ષસ્કારમાં ભરત ક્ષેત્રનું સ્વરૂપદર્શન કરાવી સૂત્રકારે પ્રસ્તુત વક્ષસ્કારમાં ચુલ્લહિમવંત વર્ષધર પર્વતથી શરૂ કરી ઐરવત ક્ષેત્ર સુધીના બૂઢીપના સર્વ ક્ષેત્રોના સ્વરૂપને પ્રગટ કર્યું છે. જંબદ્વીપનું પૂર્વ-પશ્ચિમ પરિમાણ-એક લાખ યોજનઃ
નામ
માપ
મેરુ
૨ ભદ્રશાલવન ૮ વક્ષસ્કાર પર્વત
૧૬ વિજય ૬ અંતર નદી ૨ મુખવન
૧૦,૦૦૦ યો. રર,૦૦૦ + રર,૦૦૦
૫00 યો. x ૮ ૨,૨૧૨ દ્યો. x ૧૬
૧૨૫ યો. x ૬ ૨,૯૨૩ યો. ૪ ૨
કુલ યોજન ૧૦,000 યો. ૪૪,000 યો.
૪,000 યો. ૩૫,૪૦૪ યો.
૭૫૦ ચો.
૫,૮૪૬ યો. ૧,00,000 યો.
જબૂતીપનું ઉત્તર-દક્ષિણ પરિમાણ-એક લાખ યોજન -
નામ.
માપ
કુલ યોજન ભરત–ઐરવત ક્ષેત્ર | પર યો. દકળા × ૨ ૧,૦૫ર યો. ૧૨ કળા ચુલ્લહિમવંત-શિખરી પર્વત ૧,૦૫ર યો. ૧૨ કળા ૪૨ ૨,૧૦૫ યો. ૫ કળા
હેમવત–હરણ્યવત ક્ષેત્ર ૨,૧૦૫ યો. ૫ કળા – ૨ ૪,૨૧૦ યો. ૧૦ કળા મહાહિમવંત-રશ્મિ પર્વત ૪,૨૧૦ યો. ૧૦ કળા x ૨ ૮,૪૨૧ યો. ૧ કળા હરિવર્ષ–રમ્યક વર્ષ ક્ષેત્ર ૮,૪૨૧ યો. ૧ કળા – ૨ ૧૬,૮૪૨ યો. ૨ કળા નિષધ-નીલવાન પર્વત ૧૬,૮૪ર યો. ૨ કળા – ૨ | ૩૩,૬૮૪ યો. ૪ કળા મહાવિદેહ ક્ષેત્ર ૩૩,૬૮૪ યો. ૪ કળા | ૩૩,૬૮૪ યો. ૪ કળા
૯૯,૯૯૮ યો. ૩૮ કળા ૧૯ કળા = એક યોજનાના હિસાબે ૩૮ કળા = ર યો. | ૯૯,૯૯૮+૨=૧,00,000 યોજન
