________________
[ ૨૯૪]
શ્રી જતીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સુત્ર ८८ कहि णं भंते ! जमगाणं देवाणं जमिगाओ रायहाणीओ पण्णत्ताओ?
गोयमा ! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरेणं अण्णम्मि जंबुद्दीवे दीवे बारस जोयणसहस्साई ओगाहित्ता, एत्थणं जमगाणं देवाणं जमिगाओ रायहाणीओ पण्णत्ताओ एवं रायहाणी वण्णओ जहा जीवाभिगमे । ભાવાર્થ :- પ્રશ્ન- હે ભગવન ! યમક દેવોની યમિકા નામની રાજધાનીઓ ક્યાં છે?
ઉત્તર- હે ગૌતમ ! જંબૂદ્વીપ નામના દ્વીપના મંદર(મેરુ) પર્વતની ઉત્તરમાં અન્ય જંબૂદ્વીપમાં બાર હજાર યોજન દૂર યમક દેવોની યમિકા નામની રાજધાનીઓ છે. રાજધાનીનું સંપૂર્ણ વર્ણન જીવાભિગમ સૂત્રાનુસાર જાણવું.
વિવેચન :
પ્રસ્તુત સૂત્રોમાં ઉત્તરકુરુક્ષેત્રના એક સમાન બે પર્વતોનું કથન છે. યુગલની જેમ તે બંને એકદમ સદશ હોવાના કારણે યુગલરૂપ તે પર્વતો યમક નામથી પ્રસિદ્ધ થયા છે.
યમક પર્વત પ્રમાણાદિ –
સ્થાન | ઊંચાઈ | ઊંડાઈ | લંબાઈ-પહોળાઈ
પરિધિ.
આકાર
બે પ્રસાદ લાંબા | ઊંચા
રપ૦ યોજન
મૂળ ૧,000 યો. મધ્ય ૭૫૦ યો. ઉપર ૫00 યો.
૩૧ ? યોજન
યોજન
નીલવાન | ૧,000 પર્વતથી
યોજન
દક્ષિણમાં ૮૩૪ ૐ યોજન દૂર સીતા નદીના પૂર્વ પશ્ચિમી કિનારે
મૂળમાં સાધિક | ગોપુચ્છ ૩,૧૪૨ યોજન મધ્યમાં સાધિક ૨,૩૭ર યોજન
ઉપર સાધિક ૧,૫૮૧ યોજન
પાંચ દ્રહ અને સો કાચનક પર્વત :. जावइयंमि पमाणंमि, हुंति जमगाओ णीलवंताओ ।
| तावइयमंतरं खलु, जमगदहाणं दहाणं च ॥२॥ ભાવાર્થ - નીલવાન પર્વતથી યમક પર્વતોનું જેટલું અંતર છે, એટલું જ અંતર યમક પર્વતથી દ્રહ અને એક દ્રહથી બીજા દ્રહની વચ્ચે અંતર છે.
