________________
સાતમો વક્ષસ્કાર
४४७
સાતમો વક્ષસ્કાર
ઇ
જંબૂદ્વીપમાં ચંદ્રાદિની સંખ્યા :| १ जंबुद्दीवे णं भंते ! दीवे कइ चंदा पभासिंसु पभासंति पभासिस्संति ? कइ सूरिया तवइंसु, तति, तविस्संति ? केवइया णक्खत्ता जोगं जोइंसु जोयंति जोइस्संति ? केवइया महग्गहा चारं चरिंसु चरंति चरिस्संति? केवइयाओ तारागणकोडाकोडीओ सोभिंसु, सोभंति, सोभिस्संति?
गोयमा ! दो चंदा पभासिंसु पभासंति पभासिस्संति, दो सूरिया तवइंसु तति तविस्संति, छप्पण्णं णक्खत्ता जोगं जोइंसु जोएंति जोइस्संति, छावत्तरं महग्गहसयं चारं चरिंसु चरंति चरिस्संति ।
एगं च सयसहस्सं, तेत्तीसं खलु भवे सहस्साई । णव य सया पण्णासा, तारागणकोडिकोडिणं ॥१॥
ભાવાર્થ :- પ્રશ્ન- હે ભગવન્! જંબૂદ્વીપ નામના દ્વીપમાં ભૂતકાળમાં કેટલા ચંદ્ર પ્રકાશ કરતા હતા ? વર્તમાનમાં કેટલા પ્રકાશ કરે છે? ભવિષ્યમાં કેટલા પ્રકાશ કરશે? કેટલા સૂર્ય તપતા હતા, કેટલા તપે છે અને કેટલા તપશે? કેટલા નક્ષત્ર ચંદ્ર-સૂર્ય સાથે યોગ કરતા હતા, કરે છે અને કરશે? કેટલા મહાગ્રહ ચાલ ચાલતા હતા અર્થાતુ મંડલ ક્ષેત્ર પર પરિભ્રમણ કરતા હતા, કરે છે અને કરશે ? કેટલા ક્રોડાક્રોડ તારાગણ શોભતા હતા, શોભે છે અને શોભશે?
ઉત્તર- હે ગૌતમ! જંબૂદ્વીપમાં બે ચંદ્રો ઉદ્યોત (પ્રકાશ) કરતા હતા, કરે છે અને કરશે. બે સૂર્યો તપતા હતા, તપે છે અને તપશે. ૫૬(છપ્પન) નક્ષત્રો ચંદ્ર-સૂર્ય સાથે યોગ કરતા હતા, કરે છે અને કરશે. ૧૭૬(એકસો છોંતેર) મહાગ્રહો મંડલ ક્ષેત્ર પર પરિભ્રમણ કરતા હતા, કરે છે અને કરશે. ૧ લાખ, ૩૩ હજાર, ૯૫૦ ક્રોડાક્રોડ તારા ગણ શોભતા હતા, શોભે છે અને શોભશે.
વિવેચન :
પ્રસ્તુત સુત્રમાં જ્યોતિષી દેવો અને તેના વિમાનો સંબંધી કથન છે. ભવનપતિ, વ્યંતર, જ્યોતિષી
