________________
| ५५८
શ્રી જબૂદીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
१७३ हेमंताणं भंते ! चउत्थं मासं कइ णक्खत्ता ऐति ?
गोयमा !तिण्णि णक्खत्ता, तं जहा- महा, पुव्वाफग्गुणी, उत्तराफग्गुणी। महा चउद्दस राइंदियाई णेइ, पुव्वा फग्गुणी पण्णरस राइंदियाइं णेइ, उत्तराफग्गुणी एगं राइंदियं णेइ ।
तया णं सोलसंगुलपोरिसीए छायाए सूरिए अणुपरियट्टइ । तस्स णं मासस्स जे से चरिमे दिवसे तंसि च णं दिवसंसि तिण्णि पयाइं चत्तारि अंगुलाई पोरिसी भवइ । भावार्थ :- प्रश्न- हे भगवन् ! उभंताना थोथा शगुन मासने 240 नक्षत्र परिवहन ४२ छ ?
उत्तर- गौतम ! शगुन मासने (१) मघा (२) पूशिगुनी (3) उत्तराशगुनी, मात्र નક્ષત્ર પરિવહન કરે છે. ફાલ્ગન(ફાગણ) માસમાં ૧૪ અહોરાત્ર પર્યત મઘા, ૧૫ અહોરાત્ર પર્યત पूर्वाशल्गुनी भने १ अहोरात्र पर्यंत उत्त। शल्गुनी नक्षत्र २ छ. (१४ + १५+ १ = 30 अहोरात्र).
તે ફાલ્ગન માસમાં સૂર્ય પુરુષ પ્રમાણ પોરસી છાયામાં ૧૬ અંગુલની વૃદ્ધિ કરતો પરિભ્રમણ કરે છે. તેથી તે માસના અંતિમ દિવસે ત્રણ પગ અને ચાર અંગુલ પ્રમાણ પોરસી હોય છે. १७४ गिम्हाणं भंते ! पढमं मासं कइ णक्खत्ता ऐति ?
गोयमा ! तिण्णि णक्खत्ता ऐति- उत्तराफग्गुणी, हत्थो, चित्ता । उत्तराफग्गुणी चउद्दस राइंदियाई णेइ, हत्थो पण्णरस राइंदियाइं णेइ, चित्ता एग राइदियं णेइ ।
तया णं दुवालसंगुलपोरिसीए छायाए सूरिए अणुपरियट्टइ । तस्स णं मासस्स जे से चरिमे दिवसे तंसि च णं दिवसंसि लेहट्ठाई तिण्णि पयाई पोरिसी भवइ । ભાવાર્થ - પ્રશ્ન- હે ભગવન્! ગ્રીષ્મકાળના પ્રથમ ચૈત્ર માસને કેટલા નક્ષત્ર પરિવહન કરે છે?
उत्तर- गौतम ! थैत्र भासने (१) उत्तर शगुनी (२) ४२त (3) थित्रा, मात्र नक्षत्र પરિવહન કરે છે. ચૈત્રમાસમાં ૧૪ અહોરાત્ર પર્યત ઉત્તરા ફાલ્ગની, ૧૫ અહોરાત્ર પર્યત હસ્ત અને ૧ महोरात्र पर्यंत चित्रा नक्षत्र २७ . (१४ + १५+ १ = 30 अहोरात्र)..
તે ચૈત્રમાસમાં સૂર્ય પુરુષ પ્રમાણ પોરસી છાયાને ૧૨ અંગુલ વૃદ્ધિ કરતો પરિભ્રમણ કરે છે. તેથી તે માસના અંતિમ દિવસે પૂરેપૂરા ત્રણ પગ પ્રમાણ પોરસી હોય છે. १७५ गिम्हाणं भंते ! दोच्चं मासं कइ णक्खत्ता ऐति ?
गोयमा ! तिण्णि णक्खत्ता ऐति, तं जहा- चित्ता, साई, विसाहा । चित्ता
