Book Title: Subhashit Sukt Ratnamala Sanskrit
Author(s): Charanvijay
Publisher: Chimanlal Nathalal Gandhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004381/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PREMARKANDA PNSAR SCANNEL HIROINNARNATO agApita sanaH ratnamAlA (saMskRta) MANIANSHANANEESHAREHEREALHESTRALCULANAKISPRINIATIOHARMAHARASHTRARATISARTANTRA 13694TAREL MORERARBATSMAHARIES REMARATHARASHAN Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ escu::e erasesores 9 >> ahaM zrIzaMkhezvara pArzvanAtha svAmine namaH | che subhASita sUkta ratnamAlA (saMskRta) zuM (lagabhaga 200 prakaraNo 2800 zleka prathAMDha 5000) esses " saMyojaka ane saMpAdaka AcAryadeva vijyabhadrasUrIzvarajI mahArAjA sAheba - praziSya panyAsajI mahArAja caraNavijayajI gaNivara :: c : e mUlya-maherabAnI karI anekavAra vAMce. . v erso prakAzake cimanalAla nAthAlAla gAMdhI meDherAvAlA je choTAlAla lalubhAI AMkhaDa vArAhIvAlA eccec om serie Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prakAzaka: cimanalAla nAjAlAla rAzi zerAvAlA c/o bhArata ereTarI saplAya raha7 junI pesTa ophIsa lena, maMgaladAsa mArakITa maMgaladAsa re, muMbaI naM. 2 2 prakAzaka : choTAlAla lalubhAI AMkhaDa vArAhIvAlA - khetavADI, beMka roDa, 3, 9 tulasI bIDIMga muMbaI naM. 4 saMvata 2029 sane 1972 vIra saM. 2499 nakala 1000 prathama AvRtti muktaka : kAMtilAla semAlAla zAha sAdhanA prInTIMga presa, ghIkAMTA roDa amadAvAda, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana amArA A pustakane keTaleka bhAga nAnAmaTA 145 prakaraNa ane temAM lagabhaga be hajAra kAvyo (gAthAo ane leke) vikrama saMvata 2007mAM prakAzaka kesarabAI jJAnamaMdira saMcAlaka zeTha nagInadAsa karmacaMdra saMghavI pATaNathI bahAra paDele. pustake badhAM bheTa apAI gayAM. ane vaLI navAM aDhAraso jeTalAM kAvya ane paMcAvana jeTalAM prakaraNe taiyAra thayA. ane lagabhaga ekavIza varSanA gALe A pustaka vaLI keTalAka sudhArA vadhArA karI uparanA subhASita sUkta saMgrahane paNa prastuta kAvyo sAthe meLavI, keTalAka TukAM prakaraNe hatAM tene vistRta banAvI tathA vistRta prakaraNene alaga prakaraNa naMbara ApIne subhASita sUkta ratnamAlA nAmano A grantha mahAbhAgyazALI vAcaka mahAzayonA karakamalamAM bheTa dharIne, ame pitAnI jAtane bhAgyazALI mAnIe chIe. A grantha keine racele nathI. paraMtu saMpAdaka munirAje pitAnA vAcanamAM jyAM jyAMthI sUkta ratna sArAM jaNAyAM ane pitAnA svAdhyAya mATe lakhI lIdhAM. krame sAro e saMgraha thayo. tene viSaya vibhAge goThavI graMtha rUpe taiyAra karyo che. badhAM ja sUkta rane meTA bhAge jaina Agame-grantha ane caritromAMthI cuNelAM che. kaI kaI anyAnya granthamAMthI paNa malyA ane lIdhAM che. A granthamAM vItarAga zAsanane samajavA 5 ghaNu sAmagrI govAI che. deva-guru-dharmanuM rava5 suvistRta apAyuM che. dAnazIla-tapanuM varNana che. Agama-siddhAnta-AjJA-ratnatrayI samyagadarzana Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jJAna-cAritra-badhi-munidharmazrAvakadharma-puNya-pApa-bhAgya-nasIba kama - kaSAya-lezyAnAM varNana-jirNoddhAra - jinabiMba- jinacaityanAM varNane lakhAyAM che. sAmAyika-pauSadha-vinaya-veyAvacca-svAdhyAya-yAna-judI judI bhAvanAo-upadeza sittarI pramAda-AtmaniMdA, guNAnurAga, sAtvika bhAva, prabhAvaka-gurUnA guNa-ziSyanI lAyakAta=guNa-doSo-chadonAM lakSaNa-namaskAra mahAmaMtrane prabhAva-bIjA paNa TuMkA-lAMbA badhA maLIne lagabhaga baso viSayothI A graMtha samRddha bane che. cIne zabdakoSa ApavA IcchA hatI. vistRta ane jhINavaTathI viSayadarzana ApavuM hatuM. paraMtu saMpAdaka munirAjanuM zarIra svAstha granthanA prakAzana kALamAM ja bagaDayuM tethI dhArelI IcchA pAra pAmI nathI. uparAMta zuddhipatraka paNa jhINavaTathI thaI zakyuM nathI. AvI badhI apUrNatAo mATe vAcaka mahAzaye pAse kSamAyAcanA karIe chIe. ' A graMtha chapAvavA pahelAM keTalIka taiyArIo karavA sArA anubhavI paMDita mahAzayanI zodha karI paraMtu manapasaMda kAma karI ApanAra malyA nathI. uparAMta AvA graMthane vaDIlabhAve athavA mitrabhAve zodhI ApanAra ke sUcanAo ApanAra paNa malyA nathI. tethI paNa vAcakane A granthamAM apUrNatA lAgI jaze te mATe paNa sajajana AtmAo pAse kSamA yAciye chIe. - tathA amArAM Aja sudhI thayelAM prakAzane paMcaparameSThi namaskAra yAne jainadharmanuM svarUpa-pahelI-bIjI AvRttinala cAra hajAra tathA navapada darzana nakala eka hajAra-saMskRta subhASita sUkta saMgraha, gujarAtI subhASita sUkta saMgraha, jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI tathA subhASita sUktaratnAbalI (gujarAtI) ane prastuta subhASita sUkta ratnamAlA. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhA grantha chapAvavAmAM madada karanAra judA judA gAmanA saMgho ane aneka sadgaha taraphathI yathAsamaya jarUra anusAra khUba sahAya malI che. je kAraNathI amArA badhA grantha daLadAra ane TakAu hovA chatAM bheTa ApI zakyA chIe. tene badhe ja yaza te te zrI saMghe ane zrAvaka mahAzayane phALe jAya che. - A vakhate be pustake sAthe chapAyAM che. 8671 nA sahAyanA nAmanI yAdI gujarAtI subhASita sUkta ratnAvalI pustakamAM prakAzanA nivedana pa. 4 upara lIdhI che tyAra pachI bAkI rahelA sahAyakenA nAmenI zubha yAdi nIce mujaba che. 1000) zrI dAdara (muMbaI-22) ArAdhanA bhuvana jJAna khAtuM 1088 zrI dAdara (muMbAI-22) ArAdhanA bhuvana jJAna khAtuM. 3000) zrI mAlegAma gujarAtI saMgha-jaina upAzraya jJAna khAtuM 500) panyAsajI mahArAja rAjavijayajI gaNivaranA upadezathI mahesANuM upadhAnamAM jJAna khAtAnI upajamAMthI. 501) zeTha bhAgacaMda dagaDuzAha mAlegAma. 51) zAha popaTalAla kaMkucaMda meravALA. 500) zAha maNIlAla cunIlAla kaparagAma. 251) zAha ratilAla vIracaMda mAlegAma. 251) zrI sarasvatIbena zAntilAla cunIlAla cAMdavaDakara mAlegAma 101) zA. kuMvaralAla rUpacaMda mAlegAma. 101) kesarIcaMda saMpatarAja mahetA mAlegAma. 101) zAha kAntilAla juhAramala mAlegAma. 101) navInacaMda ratanacaMda amalaneravALA mAlegAma. upara mujaba be pustakamAM lIdhela yAdI mujaba 1766LA nI sahAya malI che. te te mahAbhAgyavAna mahAzone A sthAne ame Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAra mAnIe chIe. ane amane maLelI sahAyamAMthI nIce mujaba upayoga thayo che. 2000) sAvI sucanArthIone syAdvAda-maMjarI bhASAMtara chapAvavA sahAya apAvo. 500) paMDitajI zivalAla nemacaMdane svargastha mahAtaparavI tyAgI vidvAna paMnyAsajI mahArAja kAntivijayajI gaNivare karelI bhalAmaNa anusAra saMskRta hema pra. bhA- lA mATe sahAya 3600) paMDitajI hiMmatabhAI ke. girIzabhAIzrImAna amRtabhAI tathA paM. harajIvanadAsa vigerene menatANAmAM (Azare) be pustakonA kAgaLo chapAI, bAIDIMga kavara vigere kharca have lakhAze. A pustaka chapAvavA, taiyAra thavA-jene nisvArtha sahakAra malyo che te te sarvane AbhAra mAnI, viramIe chIe. lI. zrI saMghanA sevaka e ja vIranirvANa saM. 2498 ] cimanalAla nAthAlAla gAMdhI bhAdaravA sudI 6 gurUvAra vi. de chATAlAla lalubhAI moDherAvAlA khaDa 2028 ) 1 vArAhIvAlA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskRta subhASita sUkta ratnamAlAnI prastAvanA prazna-anya eTale zuM? uttara-grantha eTale Agamo-Agama eTale Apta purUSanA banAvelA cAra anuga paikI kaI eka be traNa vA cArenuM saMkSepathI ke vistArathI batAvela svarUpa. grantha eTale cAra paikInA eka anuganuM athavA tenA paNa aMtargata eka peTAviSayanuM svarUpa batAvanAra eka nibaMdha. granya eTale cha dravya athavA navatane samajAvanAra nibaMdha. karmapranya-lekhrakAza-pravacana sAdvAra-tatvArtha AvA AgamAnusArI vinA niceDa batAvanAra badhAja nibaMdhe-grantha-Agame zArosiddhAMta nAmathI oLakhAya che. prazna-grantha ke grantha banAvavAnuM prayojana zuM? uttara-grantha banAvanArane pitAne svAdhyAyane lAbha thAya che. svAdhyAyathI cittanI ekAgratA thAya che. cittanI ekAgratAthI saMvara thAya che. arthAta bhAva sAmAyikanI sparzanA thAya che. samyagdarzana-jJAna-cAritranI prApti thAya che. prApta thayA hoya te nimala thAya che, ane maLelA guNo sthira thAya che. uttarottara tattvajJAnanI vRddhi thAya che. bahirAtamAM bhAre pAtaLA paDe che. bhavAbhinaMdIdazA, naSTa thAya che. pagalika vAsanAo rokAya che. uttarottara AtmaguNo khIle che. guNanuM raTaNa vadhe che. chevaTe sarvajJadazA, svabhAva dazA, vItarAgadazA ane mokSanI prApti thAya che. bIje lAbha-bhavya jIvone dharmamAM AkarSaNa jAge che. vItarAganI vANanA rathe je koI vAMce, temane saMsArathI nirveda thAya che. sanmArganI prApti thAya che. anAcAranA kaTavipAke saMmajAvAthI, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teDavA bhAvanA jAge che. sadAcAre game che. sadAcAre vadhe che. uttara sara anAcAra ghaTIne nimUla nAza pAme che. AvA paMcamakALamAM paNa cAra prakArane saMgha-jIvadayAmaya dhamane samaje che, pAme che. samyakatva, dezavirati, sarvavirati, vizasthAnake, vadhamAnatapa-varSItapa Adi aneka nAnA-moTA tapa, dAna-zIlabhAvanA-veyAvacca, abhaya-supAtrAdi dAne AvI aneka nAnI-meTI ArAdhanAo cAlatI AvI che, cAlI rahI che. te badhe prabhAva AgamAnusArI-vidyamAna-Agame ane granthane che. ane tenA upakArane yaza gaNadharadevo ane uttarottara thatA gayA sthavira sUri bhagavatenA phALe jAya che. je mahApuruSoe prAraMbhamAM vyAkaraNa, kAvya, keSo, nyAya ane darzanazAstro Adi aneka zAstrono abhyAsa karyo. rAta divasa jAgatA rahI; pitAnA mahAvrato ane uttara gune sAcavI-vikasAvIne zakya sAhitya sevA paNa karI che. A viSayamAM gaNadhara pachI zayyabhavasari-ma, bhadrabAhuvAmI, zyAmAcArya svAmI, siddhasena divAkara, pAdaliptasUri, haribhadrasUri, mayagirisUri, dhanezvarasUri, umAsvAtivAcaka, abhayadevasUri, kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUri, mahAmahopAdhyAya yazovijayagaNi, vinayavijayagaNi Adi seMkaDe mUribhagavaMte ane vAcaka mahAzaye mahAmunirAjo. gre banAvI upakAra karI gayA che. prazna-yoga asaMkhya che jina kalyA" AvA pramANika vALyothI samajAya che ke upakAra karavAnA yAne ArAdhanA karavAkarAvavAnA mArge dAna-zIla-tapa-veyAvacca vigere ghaNuM che. to zuM bIjA ArAdhanAnA mArge nakAmA che? uttara-vItarAga vacanAnusArI, ArAdhanAnA badhA ja bhAga upogI che. je AtmAne jemAM rasa haya, jemAM pitAne vadhAre Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saphalatA male, virAdhanA vagaranI ArAdhanA pamAya; AvA badhA ja mA mukhya ane gauNa bhAve lAbhanuM ja kAraNa che. te paNa badhAmAM vItarAga vANIne sau prathama ja naMbara Ave che jJAnakiyAkhyAM che. jJAna ane kriyA baMne mekSamArgane upAya hovA chatAM, jJAnane naMbara ja prathama rahe che. jJAnavAnanI ja kriyAo phalAvatI banI che. jJAnathI ja kriyAo pamAya che. dAna-zIla-tapa ane vaiyAvacca vigere ArAdhanAnA mAgIne paNa jJAna ja samajAve che. jJAnathI ja te te kriyAmAM ruci janme che. jJAnathI ja zraddhA majabUta bane che. jJAnavaDe ja supAtronI olakhANa Adara-satkAra-anumodana pamAya che. jJAnathI ja viSayo pratye zaga prakaTe che ane viSaya choDAya che. jJAnathI ja dravya ane bhAvadayAnA pariNAme prakaTa thAya che. jJAnathI ja sarva ne sukhiyA banAvavAnI vicAraNuo -bhAvanAo AvyA kare che. jJAnathI ja sarva jIvone, zAsananA rasiyA banAvavA abhilASa prakaTa thAya che. jJAnanA ja pratApe jinanAma jevA ati uccatara puNyane baMdha paDe che. jJAnathI ja naMdana muni jevA mahApurUSe lAkha mAsakSamaNe (11-80 6-45) karI zakyA che. jJAnanI sahAyathI ja bAhu-subAhu ane naMdiSeNa jevA AtmAo ajoDa vaiyAvacca karI zakyA che. zAnathI ja metArya-suzala-kIrtidhara, gajasukumAra, jhAMjhariyA muni, khaMdhakamuni, aMdhasUrinA 499 ziSyo vigere hajAro-lAkhe munirAje bhayaMkara upasargone paNa kSamAnI tAkAdathI pacAvI zakyA che. mATe ja sarva ArAdhanAnuM asAdhAraNa kAraNa vItarAgadevanI vANuM--jJAna ja che ane badhA bIjA ArAdhanAonA mArgo te jJAnanuM kArya che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ..pra-to pachI jJAnavAn jJAnadAnena nimayo'bhayadAnataH / bhannadAnAt sukhInityaM, niyAdhirauSadhAt bhavet // 11 // atha - jJAnanA ApanArA jJAnI bane che. eTale jJAnanA dAnathI AtmA pite paNa jJAnI thAya che. abhayadAna ApanAra sarvabhothI mukta bane che. annanA dAnathI nitya sukha prApta thAya che. ane auSadhanA dAnathI sarva roga nAza pAme che. A badhA upakAre jJAna jevA kharA ke nahIM ? uttara-A sthAne paNa zrIvItarAganI vANIne sahakAra male te ja uparanA kAraNe phala denArA thAya che. jJAna-te paNa vItarAga devanI vANInI AgevAnI-sarva kriyAomAM mukhya hovI jarUranuM che. mAtra jJAna zabdanA vAthI lAbha nathI- jJAna eTale samyagUjJAna-AvA samyajJAnavALo AtmA bIjAne samyagUjJAnanuM dAna kare te uttarottara kevalajJAna paNa pAme che. vItarAganI vANu teja samyaga jJAna gaNAya che. vItarAganI vANIthI ja puNya-pApanI sAcI samajaNa pamAya che. vItarAga sarvajJa bhagavaMtee ja pitAnA jJAnathI-lekAlakanA ane traNekALanA bhAvo joyA che, prANimAtrane saMsAranA baMdhanathI chuTavAnA upAya paNa sarvajJa bhagavatee joyA che, tethI dharma batAvavAnI saMpUrNatA temanAmAM ja hoya che. bIje nahi. bIjI bAju A jagatanA Arya anAryomAM vyApIne rahelA dharmazabdane jagata mAne che. paraMtu dharmanA marmane I viralA ja samaje che. jagatanA manuSyamAM judA judA darzanemAM saMtapuruSe ghaNuM thAya che. temane Azaya paNa dharmanuM Acara-dharma karAva-paraleka sudhAre. jIvanuM patana thavA devuM nahI paNa utthAna karavuM Ave tevA chatAM, sarvApaNAnA abhAve. jIva-ajIvanuM svarUpa sarvajagatathI ajANyuM che. AtmAnI. cAradazA, caudaguNasthAnake, cAragati, chakAya, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigadanA sUkSma. ane bAdara bheda, abhakSya ane anaMtakAyanI samajaNa, hiMsAnA anubaMdha hetu-svarupatraNaprakAre, rAgadveSa, cArakaSAya, cArasaMsA, cAravikathA, pAMca-Azrava, pAMcakriyA, pAMcamithyAtva, pAMcapramAda, AThapramAda,. AThamadanAM sthAna, navaniyANu-deva-gurU-dharmanI zuddhatA-AvI heya, ya, upAdeya vastuo jainAga sivAya anyatra jovA maLatI nathI. che ja nahI. paraMtu vadhArAmAM Izvarane brahmA-viSNu-mahezvarane. athavA dareka darzanakArae pitAnA camatkAra batAvanAra devonI mAnyatA svIkArIne, ane temanI prArthanA karavAne ja dhamamanAvIne-hi sAna dra mAgane protsAhana ApyuM che. . lagabhaga ghaNA darzanakAroe "ahiMsA parama dhama." mAnyo. khare paNa jarApaNa AcaraNamAM mukyo nathI. "ahisA parame dharma :" khelanArA, sAMbhaLanArA ane samajanArA ahiMsAne vartanamAM muke che. prANione mArI nAkhIne-temanA zarIramAMthI nikaLelu mAMsa, AmISa, maTana, khavAya ja kema? katalakhAnAM rahe ja kema? " mAMsane khAnA rAkSase jevA che." Ama kahevAmAM Ave che te anubhavathI sAruM lAge che, prANIonA kAna phADI nAkhe tevA paDakAro sAMbhaLavA chatAM jemane dayA AvatI ja nathI. tevAo ahiMsA para dhamaH mAtra bele tenAthI lAbha zuM ? prazna-ApaNI vartamAna sarakAre ahiMsAne mAne che ne? uttara-hiMdustAna prajAsattAka thayuM. ane cuMTAelAonuM rAjya . banyuM. tyArathI. musalamAne ane aMgrejonA rAjyakAlamAM hiMsA thatI hatI. tenAthI hajAre guNI hiMsA vadhI che. tethI ApaNe teone puchIye chIe ke ahiMsA kahevAya kone? Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANase sivAyanA bIjA jIvonA nAza karanArA-karAvanArA ane zakti, lakSmI ane adhikAra hovA chatAM kapAtA koDe AnA karUNa pikAre kAne nahI dharanArA manuSyone abhayadAna jevI vastu - samajAvI ja muzkela che. te pachI AcaraNa Ave ja kayAMthI? ahiMsAnI moTI moTI vAta karanArA paNa mAMsAhArionA mAMsa svAdone piSavA mATe gAya vigerenAM paNa mAsanuM utpAdana karavAmAM-karAvavAmAM pharaja samajanArAomAM ahiMsAnuM sthAna keTaluM che? te saheje samajI zakAya tevuM che. mATe ja kahevuM paDe ke vItarAganI vANIne marma samajelA ja bhAgyazALI cha abhayadAnane lAbha pAmI - zake. bIjAmAM bhajanA. annadAna paNa vivekathI apAya te ja annadAnanuM phala male. annadAna paNa eThavADa hoya, saDeluM heya. pheMkI devA yogya hoya, jarUra vagaranuM hoya, pachI vaLI gavathI apAya, anAdarathI apAya, tiraskAra karIne, apAya, rAtrimAM-apAya, eThavADanI cATamAM apAya, AvAM badhAM dAne AtmakalyANanA sthAne, vakhate akalyANa paNa karanArAM banavA saMbhava khare. prazna-oSadha dAna te mahA phalanuM kAraNa kharuMne? uttara-ASadha dAnanuM jaina zAsanamAM khaMDana nathI paNa samarthana - che. dAna ApavAnA prakAromAM azana-pAna-khAdima-svAdIma-vasativastra-pAna, pATa-pATalA ane auSadha-badhI nirvAgha-pApa rahita vastuo supAtrane apAya te mahA lAbhanuM kAraNa bane che. ahIM javAnaMda vaidya ane kharaka vaidya ane vaitaraNI vaidyanAM udAharaNe auSadha dAnanA phaLane khUba samarthana Ape che. paraMtu deDakAM vigere lA jIvonI hiMsAo karIne mAtra peTa -bharavA ke patnI ane paisAnI kamANa mATe, DIgrIdhara thaIne, (daradIoragiAnA upakAra mATe nahI jo mAtra paisA kamAvavA, auSadha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApanArAone lAbha kema thAya? uparathI deDakA, sarpo, aLasIyAM, vAMdA ane akhatarAomAM upayogamAM levAyelA chanI kAramI. hiMsAnAM kaTu phala bhogavavA paDaze. ema samajavA jevuM che. badale levAnI IcchA na hoya te ja upakAra kahevAya. mATe ja jJAna dharma eTale vItarAganI vANInuM jJAna, jIva-ajIva-. pApa-puNya, Azrava, saMva-nirjarA, baMdha ane mokSa navatanuM varUpa, jijJAsu vRttithI samajAya. tyAgavA yogya ane AdaravA yogya barAbara nakkI thaI jAya te ja samyagUjJAna kahevAya che. ane AvA samyagUjJAnanI mukhyatAe AcaravAmAM AvatA, dAna, zIla, tapa, sevA, bhakita, vAtsalya-yAtrA, jApa, dhyAna vigere badhAM anuSThAna AtmAnA ekAnta kalyANane mArga che. mATe ja samyajJAnanA grantha banAvavA. athavA judA judA manamAMthI prastuta prakaraNane anukula bAbatane saMgraha kare. AvI racanAnuM prayojana ghaNA eTale hajAra ke lAkho AtmAo, AvA pratye vAMcaze, evI saMbhAvanA gaNAya. vaLI AvA vItarAga vANInA pratye hajAra varSa rahevAnA athavA tenI paraMparA cAlavAnI paNa saMbhAvanA gaNAya, mATe samajJAnanA pustake ajJAnarupa aMdhakAramAM athaDAtA. jIne dIvAnI garaja sAre che, saMsAra samudramAM buDatA jIvane naukA samAna che. saMsAramAM viSaya=kaSAyAdi pAparupa rogamAM phasAyelA chone, rAmabANa auSadhatulya che. AvAM zAstro AMdhaLAne lAkaDI samAna che. dharmarupa bALakane janma ApanArI mAtA samAna che. A saMsAra mahA aTavImAM bhUlA bhaTakatA bhavya jIvone, zAstro bhomIyA samAna che. tathA roga-jala-agni-viSa-sarSa-ra-zatru hAthI-siMha Adi aneka upadravothI bacavA abhedya vajanI dIvAla paNa zAstro kahevAya che. saMsAramAM judI judI musIbata-muzkelIone. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 miTAvavA judI judI sagavaDonI sahAya levI paDe che. paraMtu uparokta - badhI muzkelIonuM ekadama nirmala nAza karavAnuM sAdhana zrIvItarAganI vANu ja che. zAstronA ajANa ne aMdha-badhIra ane mUMgA jevA - gaNAvyA che. jema AMdhaLo pitAnI jAte satyamArga joI zako nathI. baherAo satyamArga sAMbhaLI zakatA nathI. ane mUMgA bIcArA pitAnI zaMkAonAM samAdhAna pAmI zakatA nathI. te ja pramANe zAstramAM - ajANa chavaDAo pA5puNyane samajI zakatA nathI. tethI kudevane deva mAne che. kugurUone gurU tarIke svIkAre che. hiMsA jevA raudra ane bhayaMkara pApane dharma mAne che. adhama keTinA deva ane devIo mANasanAM paNa balidAna mAge che. ane ajJAnI asAtvika mUkha leke, mANasanAM paNa bali Ape che. pApazAstrone - zAstro samajIne tene ravIkAra ane pracAra kare che. prazna-jJAna na hoya mAtra dekhAdekhI ane gatAnugatika para bhAthanI samajaNa vinAnA cha dAna Ape, zIla pAle, tapazcaryA kare, sAmAyika-pratikramaNa-pUjA vigere dharmanAM anuSThAna kare te zuM tene kaze lAbha ja nahIM ? uttara-kriyA ekalI thAya te taddana nakAmI ke niSphala che. ema bolanAra pote ja ajJAnI bane che. utsatra prarUpaNane doSa lAge che. paraMtu "jJAna rahita kriyA kahI, kAsa kusuma upamAna" jJAna vagaranI kriyA kesuDAnA phula jevI asAra che. AvI samajaNa vagara kriyA anaMtIvAra thaI paNa AtmAnI rakhaDapaTTI baMdha - thaI nathI. ane vagara samajaNe karelAM anuSThAna bahumUla banatA nathI. - teTalA mATe ApaNe dAnAdi je kriyA karIe chIe. tene Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajAya te bahumAna vadhe. vItarAga oLakhAya te vItarAganI pUjAnuM phaLa vadhAre pamAya. nAgakendranI peThe kevalajJAna paNa thAya. pratikramanuM samajIne thAya te, ardhamattAnA jevo paNa lAbha male. pauSadha samajIne thAya te caMdrAvataMsaka rAjAne adha pauSadhamAM devaloka jevuM ane kevalajJAna sudhInuM phila male che. prazna-skUla, borDige, hAIkula, kolejomAM paisA apAya te jJAnadAna kahevAya ne? uttara-jemAM paralakanI vAta ja na hoya-jemAM hajAre hiMsAnA proga, matsya udyoga, kukaDAne uchera, katalakhAnAonI yojanAo, AvuM badhuM bhaNanAra-bhaNAvanAra ke saMcAlake kartavya mAnIne vikasAvatA hoya. AvI keLavaNuM jJAnadAna kema kahevAya? jJAna dhana te te kahevAya. sarvana ginenAte-nAmo maLato traca: .. samyagjJAnaM bhavet tacca, paralokaikasAdhanaM // 1 // tadjJAnameva naiva syAd, yena rAgAdi possnnN| timiraudhaM na yo hanti. sa sUraH kathamuccyate // 2 // mithyAjJAnaM samastaM tad, ihalokopayogi yat / rAga-dveSAdayo yasmAt, pravardhante zarIriNAm // 3 // artha:- zAnadAna ane ajJAnadAnanI spaSTatA. je sarvasa Akha jinezvara devoe prakAzela Agane kahevAya che. te badhAM samagUjJAna jANavAM. kAraNa ke jainAga vaDe jIva-ajIva, puNya-pApa, Azrava-saMvara Adi samajAya che. mATe pApa ghaTe che. sivAya rAga-dveSa-krodha-mAna Adi dUSaNone poSaNa Ape. hiMsAdi hajAre pApane vadhavAmAM sahAyatA male, tene jJAna kema kahevAya ? aMdhakArane nAza thAya nahIM te sUryane prakAza kema kahevAya ? ahIM jJAna sUrya samAna che. jJAna Ave ane pApa ghaTavA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarU thAya che udaya thAya savitA taNe, aMdhakAra kSaya thAya. ghaTamAM prakaTe jJAna , na rahe pApe jarAya" 1 . paleka sudhAre te ja samyajJAna samajavuM. kevaLa Aka-vartamAnakALane sudhAravA mATenAM apAtAM jJAna, vinAne, te badhAM ja ajJAna che-mithyAjJAna che. jenAthI hiMsA vigere pApe vadhe che. prazna-A kALamAM ke sarvakALamAM vyavahArika jJAna vinA cAlatuM nathI ne? . uttara-vyavahArika jJAna bhUtakALamAM paNa apAtuM hatuM. jene jarUra pUratuM leke bhaNI letA hatA. je bhaNavAmAM eka vidyArthIne sAta paDI bhaNe te paNa paccAsa rUpiyA kharca lAgatuM nahI. so basonI vArSika AvakamAM kuTuMba sukhamaya nirvAha karatAM hatAM. prazna-paraMtu te kALamAM vartamAna keLavaNI hatI nahI ne? mANasa ATalA hathiyAra nahotA, AgaLa vadhelA paNa nahotA, ema kharuM ne? ' uttara-vartamAta keLavaNIthI kazo lAbha thayo nathI. paNa samagra dezamAM bekAra vadhyA, naphaTAI vadhI, khUna vadhyAM, AtmaghAta vadhyA, akasmAta vadhyA, la, rUzvata, guMDAgirI vadhI, nirlajajatA vadhI anAcAre-kucha de vadhyA, mAtApitA, vaDIlenI zarama-AjJA adazya thayAM, lagabhaga gharaDAM mAbApe nirAdhAra banyAM. prazna-paraMtu sAdhane khUba vadhyAM. rega cikitsA vadhI. kamANInAM sAdhano vadhyAM. ke uttara sAdhano vadhyAM tethI lAkhe kuTuMba bekAra thayAM. vacalA tharanA ucca kuTuMbanA hajAre kuTuMbe AvakanA abhAve kharcAmAM DUbIne nIcevAI gayAM che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. ame A je lakhI rahyA chIe, te dharmane pakSa laIne vartamAna kelavaNIne utArI pADavA lakhatA nathI. paNa AjanA AMkaDAzAstrIo ane vartamAna bhAratane anubhava pAmelA taTaratha mahAzayonA lekhanA abhiprAya ja lakhIye chIye. cikitsAo vadhI nathI paNa khavAI gaI che. 50-60 varSa pahelAM DokaTaro lagabhaga hatA nahI. mATe rogo paNa ATalA hatA nahI, DokaTaro vadhyA mATe roga vadhyA che. 50 varSo pahelAM ThIka pramANamAM vaidyo hatA. nADI joI mUtra-viSTA joI letA. ane nidAna karatA. nADI joI ragane oLakhI letA ane rUpiyA be rUpIyAnI davAmAM rogIne nirAmaya-rogamukta banAvatA hatA. rotA AvelA rogI hasatA ghera pahoMcatA hatA. - bhUtakAla 50-60 varSa pahelAM bhArata bharamAMthI ekaThA karAya te paNa bahu thoDA DekaTare bhegA thAya. Aje gAmaDe gAmaDe DokaTaronI dukAne khelAI che. suvAnI rAba ane ajamAnI phAkIthI peTane dukhAvo maTI jatuM hatuM. Aje peTanA rogIo DekaTara pAse jAya te 100 nI noTa te thAya ja. Aje bhArata bharamAM lAkho DokaTara bIrAjamAna che. lAkho navI parIkSAo ApI rahyA che. ane lokonI bekArImAM madadagAra banI rahyA che. - 60 varSa pahelAM garIbane vaidyonI jarUra paDatI nahIM. kAraNa ke ghara dITha ane mANasa dITha parizrama hato. gharano nArIvarga anAja jate dakti, pANI jAte bharate, ghera ghera gAyo-bheMso hoya ja. valeNuM jAte karavAnuM. AvA parizramI mAnone roga Ave kema? vaLI ghera ghoDA, UMTa ke belagADI na hoya tevA mANase page musApharI karatA. DuM vajana paNa eka gAmathI bIje gAma upADI lAvatA hatA. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AjanI sAdhana sAmagrIthI sukha vadhyuM nathI, paNa Arogya khavAI gayuM che, pAmara paNa cakkImAM daLAvIne jame che. pANInA ghera ghera naLa thaI gayA che. gAmaDe gAmaDe naLa thavAthI majura varganI majurI jhuMTavAI gaI che. lAkhe nahIM paNa kroDenI saMkhyAmAM gAye bheso, bakarI, gheTI kapAI gayAM. tethI madhyama varganA ane zrImaMtanAM gharamAMthI valoNu gayAM dudha-dahIM chAzanAM svapna paNa bhulAI gayAM, garIbanI majurI gaI. madhyama ane zrImaMta kuTuMbanA gharamAMthI parizrama-kasarata gaI. roje rojane ATa-leTa khavAya. cembu kuvAonI saravaNanuM pANI adazya thayuM. dUdha-dahI ane dhI-navuM-tAjuM -bheLaseLa vagaranuM-gharanuM kiMmata vagaranuM. agara a5 kiMmatanuM paNa cammu ane pauSTika khAnapAna gayuM. ghInI jagyA DADAe laI lIdhI. dudha-taddana khoTuM-be traNa cAra divasanuM-pANa-carabI pAvaDaranA bheLaseLavALuM. taddana svAda ane kasa vagaranuM maLe che. je AdamI gharanI bheMsa gAya-sivAyanuM dudha-dahIM-chAza-thI cAkhate nahIM. tene Aje bakarInuM-gheTInuM buDInuM ke amerIkana pAvaDaranAM dudha-dahIM-chAza khAvAM paDatAM haze. gAmaDAonA vepAra dhaMdhA, ane majurI khavAyAM. tethI leke gharabAra gAmaDAM ane madhyama varganAM zahera cheDI choDIne muMbaI kalakattA-madrAsa-dilI amadAvAda jevI meTI nagarImAM bharAvA lAgyA. gAmaDAMonAM gharo paDI gayAM. zaheramAM rahevA jagyA ja malatI nathI. jhuMpaDA ane phuTapAtharI paNa medhAM paDe che. dezI khANuM-tAjuM khANuM khulI havAmokaLAzane vasavATagrAmajIvana-nirbhaya vasavATa-garIbanuM badhuM ja jhuMTavAI gayuM. ane bacArA nekarI majurInAM phAMphAM mAratA zaheramAM phuTapAyarI upara paDavA rahI, divase-mahInAo nahI varSo vitAvI rahyA che. ane kaMgAla dazA bhogavI rahyA che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIza; pacAza, sAITha varSa pahelAM 1 rUpIye, je rUpIye eka maNa ghauM maLatA hatA. rUpiye maNa bAjaro bA-bAra Ane bhaNa juvAra, maga, maTha, ceLA -aa rUpIye eka maNa maLatA hatA. gavAra-kapAsIyA rUpIye-bAra Ane eka maNa maLatA hatA. ghI eka rUpIye cAra ratala, tela rUpIyAnuM ATha ratala, dUdha zuddha bheMsanuM 1 rUpIye maNa rA kAvaDIye zera-ratala gAyanuM, be pise bakarI gADaranuM dUdha, eka pise ratala malatuM hatuM. chAza te vagara paise. puSkaLa maLatI hatI. zrImate ke garIba badhAne ghera bheMsa-gAya chevaTa bakarI paNa rAkhavAno rIvAja hate. ghatI jaTAne 1 rUpIya, peraNa - agara - mAthAnA pheMTAbe-aDhI-traNa rUpiyAmAM maLatA hatA. TopI paheranArA ane khullAmastakavALA te kALamAM hatA nahIM. hajAmatane paiso-be paisA lAgatA hatA. lIlAM zAka be paise ratala leTa baMdha vecAtAM hatAM, paNa gAmaDAmAM khape nahI mATe zaheramAM vecavA javuM paDatuM hatuM. cAra-pAMca mANasanA madhyama varganA kuTuMbone vArSika ra00) nI Avaka sukhamaya gaNAtI hatI. sArA-ekadama huzIyAra munimene ja mAtra 300, vArSika paNa ghaNuM lAgatA hatA. mahIne be rUpiyAthI nokarI karanArA paNa maLI jatA hatA. polIsanA pagAra rUA. ATha- nava-daza chevaTa gaNatI hatI. amaladArane 12 ane 15 malatA hatA. sAcuM gayuM ane, banAvaTI kRtrima AvyuM. AvI rahela che. kulaparaMparAnAM rAjya hatAM. pradhAne, senApatio jevA rAjyanA meTA adhikArI keLavAyelA ane paraMparA eTale bApadAdA pAsethI anubhava pAmelA rahetA hatA. temane mAruM rAjya, mAre deza, mArI prajA Avo pAvara hate. nIti khUba hatI. Aje badhAmAM kRtrimatA AvI gaI che. pradhAne darasAla navA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pAMca varSe badalAya che. eTale je Ave te ajANyA vagara keLavAyelA. sau potAnAM khIsAM bharavA AvelA. kroDe rUpiyA cUMTaNI mATe lAco apAvIne cUMTAI AvelA. bIjIvAranI cUMTaNImAM cUMTAvA mATe luMTAya teTaluM lUMTavAnA dhyeyavALA hoya che. te prazna - pahelAMnA kALamAM paNa dezamAM vahevArU bhaNatara te haze ja ne-te paNa keLavaNuM te kharIne! uttara - pahelAMnA kALamAM bhaNatara hatuM. temAM kharco hate ja nahIM. eka chokarAne saMpUrNa bhaNe tyAM sudhInA 10 rUpiyA paNa kharce Avate nahIM. te A bhaNataramAM sAcAra, zarama, zAhukArI, sAdAI, saMpa-sneha-AvA guNe ja meLavavAnuM zikSaNa maLatuM hatuM. - AjanA bhaNatara pachavADe mAtApitA garIba heya temanI te muzkelIone pAra nathI. jemane be-traNa-cAra saMtAno hoya tevA paNa bIcArA zAntine zvAsa laI zakatA nathI. dAkhala karavAnI muzkelIo, Donesane, vArSika phI, pustako, lugaDAM vigerenA bejA upADIne bIcArA garIba vAMkA vaLI gayA che, ane gheraghera bhIkha mAgIne bALakane bhaNAvanArA mAbApa, te te pitAnA bhaNelA nabIrAo pAsethI paNa sukhane svAda pAmyA nathI. AjanI keLavaNI bALake ane bALAo sAthe besI bhaNavAnA rIvAjo. bhArata jevA sadAcArI dezane kalaMkarUpa banyA che, banavA lAgyA che. vANIyA, brAhmaNa jevA ucca kuTuMbanI putrIo, DheDhabhaMgI-musalamAnone paraNuM gaI che. AvAM pariNAma A cAlI rahelI anArya keLavaNInA pratApe ja banavA lAgyAM che. moTA kulanI mAninI, viNa kAraNa gharabAra; kadI jAya nahi ekalI, e hato vahevAra." tamAma nArI jAtamAM, lajajA-zarama apAra; Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mastaka-mukha-stana DhAMkIne, nIkaLe gharanI bahAra." "pati-mAta ne tAta viNa, na kare anyane sAtha; vaya pAmelI dIkarI, rahe na anyane hAtha." pati viNa satI rahe nahIM, bIjA naranI sAtha; kSaNabharanI ekAnta paNa, zIla-guNa kare vinAza." A che ApaNI junI AryasaMskRti. bhUtakAlanA pAThaka, adhyApake paNa Arya saMskRtine lakSamAM rAkhIne ja keLavaNI ApatA hatA. jemAM mAtA-pitA, vidyAgurU, vaDIle ane dharmAcAryonA vinA sacavAtA hatA. kuTuMba, jJAti, pADozI ke grAmavAsI sAthe sneha ane saMpathI rahevAnuM sukhamaya hatuM. vinayavivekanI mukhyatA khUba hatI. - Aje hajAra saMsthAo-hajAro vAda-hameza jhagaDA-AMdalane- saraghase, tophAna, lUMTa cAlu ja rahe che. hameza chApAomAM pAMcadaza-pacIsa ThekANe Ago, lUMTaphATa, goLIbAra, karaphyu. AvI vAta A keLavaNInA pratApe hameza sAMbhaLavA maLe che. keTalIye zALAe ALI nAkhI. keTalAya adhyApakenA apamAna thayAM. mAra paDI saLagAvI nAkhyA. * ' eTale AjhAdI AbAnuM bolanArA bhAIo. pite dhyAna pUrvaka vicAraze te samajAze ke, dhanavAne vadhAre dhanavAna banyA che. sivAya te polIsathI mAMDIne pradhAne sudhI jemane kamAtAM AvaDyuM te dhanavAna thayA che ane moTA bhAganA DokaTaro mAladAra banyA che, banI rahyA che. bAkI samAja te khUba ghasAya che. ghasAI rahyo che. temAM paNa saMtAne vagaranA, madhyama kakSAnA, navI kamANI vagaranA. hajAro nahI lAkha DosA-DesIo bIcArAM anAja ane vastro mATe pUrI lAcArI bhogavI rahyAM che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 AjathI 560 varSa pahelAM AdezanA ruDha rIvAje ja hatA ke-nArIjAti bhale pachI te putrI hoya ke vadhU heya, bhaginI heya ke mAtA heya paNa gharabAra nIkaLe te mAthe oDhavAnuM. vahuene avazya lAja kADhavAnI. mukha, mastaka ne stana traNe nArIjAtinA mohaka aMge che. mATe DhAMkIne bahAra javAya. Aje lagabhaga nArIvarga ughADA mastake karavAmAM pitAne bhAgyazALI mAne che. mAthuM khulluM, mukha khuluM, pAchaLane keTalAka bhAga udhADe, chAti, peTa paNa lagabhaga ughADI rAkhIne cAlavAmAM sArA-kula khAnadAna kuTuMbanI bahenene paNa zarama lAgatI nathI. A kharekhara A kALanI keLavaNIne ja pratApa samajAya che. eTale je AdezanI bhUtakALanI keLavaNuM, bhaNatara hatuM. te meTA bhAge dharmanA ane nItinA siddhAMtanI pUravaNuM rupe hatuM. ane A kALanI keLavaNIe te dharmane-nItine ane samAjonA baMdhAraNane paNa moTuM nukazAna pahoMcADayuM che. Aryadezane ane Arya kane, na zobhe tevI, hajAre gerarItio zarU thaI gaI che. jJAnadAnanA varNanamAM jJAna kone kahevAya-te samajavA mATe ATalI vAta kahevI paDI che. zAstrakAranA zabdathI paNa jJAna- ajJAnanA bheda samajI zakAze. tajjJAnaM dvividha-mithyAsamyaga bhedadvayena ca / rAgadveSakaraM yacca, mithyAjJAnaM taducyate // 1 // artha:- te jJAna be prakAre che. mithyAjJAna ane samagUjJAna. je jJAnathI rAga-dveSa vadhe. hiMsA, asatya vadhe, corI, luccAI zikhavADe. kAmazAstra samajAve. AvAM badhAM jJAna Abhava, athavA alpakALa mATe sArAM lAge paNa, durgatinI sagavaDa pUrI pADanArAM che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna - jJAnane te cakSu kahyuM che te durgati kema laI jAya? uttara :- je jJAnathI Aje eTama bema, hAIDrojana bema banyA che. teNe lAkho mAnavIo ane pazuonA prANa lIdhA che. AvAM bhayaMkara zastro banAvanArane keTaluM pApa lAgyuM ? AvAM ja katala karavAnAM hathiyAra, mAchalAM pakaDavAna-sAdhane, kUtarAMne, mAMkaDa, maccharane mAravAnI davAo, uMdarane mAravAnI davA, pakaDavAnAM pAMjarA, AvuM zikhavanArane-te te prANIonA nAzanuM pApa lAge che. bhayaMkara lAge che. prazna - uMdaraDA gharanI vastu khAI jAya, temane pakaDI bahAra mUkavAmAM pApa zuM? uttara :- uMdaraDI vIyANI che. tene khUba sudhA lAgI che. te bhajya zodhavA nIkaLI che. tame tene pakaDI bahAra mUkI AvyA tenAM baccAM bhukhe marI jaze. uMdaraDA bahAra mUkAya tyAM samaLI, kAgaDA, bagalo, gIdhaDAM turata upADI laI jaI teone khAI jAya che. mATe AvAM pAMjarA, jALo, hathiyAre, talavAra, baMduka, bhAlA vigere prANIonA nAzaka padArtho banAvanArAone mahApApa lAge che. jainAgama AvAM hiMsaka sAdhanane karmIdAna gaNAve che. navI keLavaNuM AvI temAM lagabhaga kRzciyana vahevAro vadhI rahyA che. nArIjAtinA paheNa moTI moTI bALAo sAthaLa dekhAya tevAM vastro pahere che. yuvatI bahene meTA bhAge ughADAM age, khullAM mastaka rAkhIne cAle che. hiMdu samAjanI lajajA, zarama khavAI gaI che. sAsarA, sAsu, jeTha, diyara ane patinI hAjarImAM lajajAne abhAva dekhAya che. A badhuM navA jamAnAne AbhArI che. purUSanI mUcho vAI gaI 50 varSanI sajajana gRhastha leMghA, pATaluna, sUTa paheratA thaI gayA che. mAtA-pitA, bA-A- Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AIpitAjI zabdo sAva adazya thayA che. mAtAne mammI, pitAne 55. lagabhaga zabda ddha thayA che. vIra nirvANu saMvatsara ane vikrama saMvatsara jevA ApaNA saMvatsarane leke bhulavA lAgyA che. 228 nI sAlanA jANakAra 10. 20 TakA dekhAtA nathI. tyAre 1972 ane ogaSTanI tArIkhe 80 90 TakA bolatA saMbhaLAya che. copaDAo ane patra vahevAramAM Izune sana vyApaka banI rahyo che. banI gayo che. dukAne uparanA pATIyAM paNa IglIza ja mUkAya che. davAonAM nAma paNa IglIrA vaparAya che. roga maTADanArA ane auSadha ApanArA vaidyo hatA. temAM paNa nAma badalAyAM, DeAkaTaro kahevAya che. ApaNuM dezamAM banatI auSadhio paNa IMglIza paddhatie banAvAya che ane aMgrejImAM ja oLakhAya che. maNa-zera-telA zabdo vAI gayA. tenuM sthAna kIla-lITara vigeremAM pheravAI gayuM. vAra ane gaja, hAthanuM kApaDanuM mApa gayuM. have mITara cAle che. gAu, mAIla, jana gayAM. kIlomITara thayAM. auSadhomAM jinene hiMduone ane Ane aDavAmAM pApa lAge tevI davAo lagabhaga ghera ghera peThI che. - 50 varSa pahelAM mAMsamaTana-kasAIne ghera malatuM hatuM madirAkalAlanI dukAne vecAtI hatI. AvA raste cAlanArA paNa zarama anubhavatA hatA. Aje jIvatA jIvonI katala thayA pachI, nIkaLelI carabI uttama kulanA khAnadAna mahAzayonI dukAne AvavA lAgI che. , mAMsa-macchI vigerenI hiMsAthI-prANIonA nAzathI utpanna thayelI vastuo joIne, jemane thatI hatI, AvatI hatI, AghAta tha hate. A kALamAM AvI banAvaTanAM. pekIMge davA vecanArA niHzaMkapaNe kharIde che, vece che. . Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaththAbaMdha cazmIne khAo maMgAve che. sAbu banAvAya che. ane jIvadayAnA himAyatI mahAzayo reka-Toka ke zaNa-trAsa vagara parakhe che, kharIde che ane aneka banAvaTomAM bheLavIne vyApAra kare che. - vartamAnakALamAM ghaNuM Aya kuTuMbanA bhAgyazALI mahAzayone, hiMdustAnanA rIta rIvAjonI khabara paNa nathI. paraMtu kRzciyana rIta rIvAjenI asara vadhatI jAya che. davAkhAnAomAM DekaTare-narase(ziSTa)nA paheraveza ane vartana lagabhaga hiMdustAnanuM gayuM ane padezanuM AvyuM che, phalyuM phuluM jhaLake che. TreInanI musApharI karanArAo pAse macchInA TopalAvALAne ke maTananA vAparanArAne lagolaga besavA niSedha karI zakAtuM nathI. DheDhabhaMgI ja pANI pAnAra hovA joIenAM samarthana vadhyA che. jJAti bheda batAvanAra sarakAranA gunegAra lekhAya che. prANi mAtranI dayAnA upAsake ApaNe bhUlA paDayA chIe. che. sarakArI nyAya-nItio ane kAyadAo bhUtakALamAM dharmanI mukhyatAvALA hatA. AjakAlanA kAyadAoe paNa paradezanuM valaNa pakaDavA mAMDyuM che. kalyANa ane svargavAsanI ujavaNInI jagyAe jayaMtI ujavAvA lAgI che. pitAnI paraMparAnA anuSThAne choDIne prArthanAo prAraMbhAI che. hiMdudharma ane jainadharmanA rIta rIvAjomAM paNa kRzciyana rIvAjo pasavA lAgyA che. mAnava sevA te ja prabhusevAnA kRzciyana sUtrane pracAra vadhe che. prazna :- prabhusevA karatAM manuSya sevAnuM phaLa moTuM che. ema nahIM ? jene sevAnI jarUra nathI tenI sevA karavAnI zI jarUra ? je. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukhiyA heya tenuM dukha mAvuM e vadhAre lAbha na kahevAya? prabhunI prArthanA ane garIkhenI sevA, A ja sAco dharma zuM na kahevAya? "uttara - sevA ane sahAya be vastu taddana judA che, nirALAM che. jaina dharmamAM eke vahevArane anAdara nathI. mATe ja abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, ucitadAna, kIrtidAna, jJAnadAna, annadAna, oSadhadAna, guNAnurAga, vaiyAvacca-AvA badhA ja mArgo batAvyA. che. ekane paNa anAdara nathI badhAne Adara malyo che. bhUta ane vartamAnakALanA jainee eka paNa dhamanA (upara batAvelA) aMganuM apamAna karyuM nathI. paraMtu vakhate-vakhata InsApha Ape che. AMhI kumArapAla, vastupAla-tejapAla, pethaDazAha, jagaDuzAha, bhAmAzAha, rAjIyA-vachayA pArekha bAMdhava-belaDI vigere cahAzayo dvArA duSkALa utarAvyAnA rAjA ane raMkane yathAyogya nyAya. ApyAnA dAkhalA ApaNuM itihAsamAM bharyA paDayA che. manuSya sevAmAM paNa sAthe jamavA beThelA zeTha-nokarane, khAnapAna samAna apAya paNa mAnane bheda avazya hovuM joIe. temA guNa ane guNI AtmAo ane bIcArA garIbanA AdaramAM bheda heya ja. keInI sevA thAya, keIne sahAya apAya. zeraDI ane eraMDA. baMnene oLakhavA te joIe ja. AMbAne bagIce ane gavAranuM kSetra banene piSaNa ApavAnI nA na hoya paNa pAtratA bannenI judI che ja. paraMtu vartamAna keLavaNImAM guNadoSanI oLakhANa tajavI che. supAtro bhulANa mATe supAtradAna karatAM mANasa sevA AgaLa AvI, che. AvA AryonA rIvAjo hatA nahI. paraMtu kRzciyana keLavaNIne. prApa che. ahiMsAne olavAmAM vaparAya che, paNa muMgA jIvonA pokAra sAMbhaLavA lakSa khavAyuM che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 amerikA, IgleMDa, jarmana, raziyA, vigere yuropIyana deze, cIna, jApAna, barmA vigere. bauddha deze ane turkastAna, arabastAna, IrAka, IrAna vigere. meDana deze AvA badhA deze lagabhaga hiMsA mukta nathI. maTana-macchInA khorAkamAM paNa nathI. najare dekhAtA prANIonA vadhane joIne trAsa nathI, dayA nathI. vartamAna keLavaNIe AvA dezane sahakAra vadhAryo che. bhAratanA hajAro yuvAne-yuvatIo ane gharaDAo uparanA dezo jevA jAya che, zikhavA jAya che. pitAnA dezanA jJAtinA kuTuMbanA ane dharmanA saMskAra mUkI Ave che ane te te dezanA saMskAra letA Ave che. mATe ja hiMsA, asatya, cerI, luccAI, naphaTAI vega pakaDI rahyAM che. zIlatrata, sadAcAra, brahmacarya, pativratAdharma, zarama-lajajA lagabhaga nAza pAmyAM che. AvuM bolanArA ke AcaranArA junavANI ke vediyA lekhAya che. bhakSyAbhanA vahevAre gayA. mAMsa-madirA Aryone khape nahI. te have pustakomAM ja rahyuM che. jene panara kadAne choDanArA hatA, heya che. paraMtu paradezI . rAjo AvyAM ane bhAratamAM yaMtravAda Avyo. jine, presa, mIle-nAnAmeTA aneka jAtanAM kArakhAnAM thavA lAgyAM, tyArathI karmAdAnanI hiMsA leke jANatA ja nathI. mATe ja vastronI mIlemAM sAba vigerenA utpAdano pAchaLa lAkha Tana jIvatA jIvonI carabI roka-Toka ane saMkeca vinA vaparAya che. - vartamAna keLavaNI nathI paNa kRzciyanavAda che. aMgrejoe kRzciyana vAdanAM bIja vAvyAM ane hiMdustAnanI sarakAre temAM khUba paNuM. chAMTavuM. aMgrejonI sattA gaI paraMtu aMgrejonA saMskAra khUba vadhyA. grejo pati gayA paNa temanI bhASA, temane paheraveza temanI reNakeNI khUba phAlyA che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 hiMdustAnanI asala dhAtuo, senuM, cAMdI, kasuM, tAMbuM, pittaLa, taravuM jasata hiMdustAnamAM lAkha Tana hatI. badhI adazya thaI - kasuM ane tAMbA pittaLanAM vAsaNe vecIne lekee leDhAnI banAvaTa : sTIlane agrasthAna ApyuM che. ' - hiMdustAnanI dhAtuonA phuTayA pachI TukaDAonA pisA upajatA - hatA. paradezathI AvelI sTIla ane elyumena nakAmAM bane che. pAI upajatI nathI. A badhA keLavaNInA saMskAre jANavA. . annadAna paNa divase apAya, eThavADa vinAnuM, saDeluM, bagaDeluM na hoya ane Adara bahumAnathI apAya te supAtradAna athavA anukaMpAdAnane lAbha thAya. prazna- annadAna game tyAre game tene apAya te lAbha thAyane? uttara:- supAtrane anukaMpA buddhithI apAya te doSa - lAge. ane anukaMyane supAtra buddhie apAya te paNa mahAdoSa lAge che. jeone rahevA ghara nathI, paheravA vastra nathI, khAvA anAja nathI. evA nirAdhAra, rogI, apaMga aMdhA, mUMgA, pAMgaLA, gharaDAM - jemane joI dayA, karUNA, anukaMpA ja thAya, tevAone ApavuM. Adara pUrvaka ApavuM, te anukaMpAdAna samajavuM. ane guNanA dariyA hoya, tyAgI hoya, tapasvI heya, nispRhI heya, rAgadoSa rahita haya, brahmacArI heya, evA tIrthaMkaradeva, gaNadharadeva yugapradhAna, saribhagavaMta, sthavira, vAcaka, bahuzrutane je : ApavuM te supAtradAna samajavuM. AvA supAtrane pUjya buddhithI ja apAvuM joIe. tene bIcArA, bApaDAnI vicAraNuM thAya nahI. prazna - supAtramAM anukaMpA thaI jAya te doSa kema lAge? uttara - jene joIne svabhAvathI ja bApaDA, bIcArA, rAMka, nirAdhArapaNAnI vicAraNA-bhAvanA AvI jAya te anukaMpa kahevAya Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 29 paNa guNa upakarI puruSe mATe bApaDA, bIcAra e vicAra lavAya ja nahI. mAtApitA, vidyAguru, moTAbhAIne paNa bApaDA, bIcArA kahenAra kRtana gaNAyate pachI guNanA dariyA dharmaguo, mahApuruSa-. ne bApaDA, bIcArA kema kaTapI zakAya? vAcake samajI zake ke grAhya Tucate rAti gAya ra. thata | zAstra zabdanI vyutpatti-arthazAstra ane tu be dhAtukriyApadethI zAstra zabda banyo che. ene e artha thAya che ke avaLA mAgathI bacavAnI zikhAmaNa Ape ane pApamAgathI pAchA haThavA, - pApane oLakhAve, pApathI bacAve, rakSaNa Ape te zAstra kahevAya. meTA bhAganA leka tapane mAne che, tapa kare che, vaSIta. kare che. chaThTha, aTTama, aThThAI mAsakSamaNa moTA moTA tapa kare che. jJAnamAM eTale Adara nathI ema kema? uttara - "jayaNA jIvadayA ane, jina AjJA anusAra; . tapasA sarva prakAranI, utAre bhavapAra." . jayaNuM, jIvadayA ane jinaAjhA, jJAnavAna hoya te ja samajI zake. ajJAnI tapa kare paNa A traNa vastune sAthe rAkhe ja nahI te, ajJAna kaSTa gaNAya che. AvAM ajJAnakaSTa, kamaTha, tAmali, agnizarmA vigerenAM alpa lAbha athavA te alAbha agara saMsAra vadhAranAra paNa thaI jAya che. kahyuM che ke- bArasavihammi vi, tave, sabhitara-bAhire kuslditthe| bhavi athyi navi hoi, sajjhAyasamaM tavo kammaM // 1 // . - artha - cha bAhya ane cha atyaMtara. bAra prakAranA tapamAM paNuM svAdhyAya meTe tapa gaNAvyo che. vAstavamAM jJAna e sarva dharmane Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA che. badhA dharmanI oLakhANa jJAnathI ja thAya che jJAna e ja dharma che. ajJAna e ja pApa che. jJAnathI jIva-ajIva puNya-pApanA - bhede samajAya che. dharmanI ati bArikatA jJAnathI ja jaNAya che. sUrya, caMdra, dIpaka ane, prakAzanA samudAya; jJAna prakAza viNa e badhA, phaladAyaka nava thAya." "samyajJAna AvyA pachI, vivekanA samudAya; AtamanA mitro bane, kamabaMdha rakhAya." mATe vAcanA, pRcchanA, parAvartana, anuprekSA ane dharmakathA - rU5, svAdhyAya AtmAnuM asAdhAraNa avalaMbana che. mokSa mahelanI. nissaraNI che. laDathaDatA mANasane doraDAnI mAphaka dhArI rAkhanAra, avalaMbana paNa vItarAganI vANI ja che. za ArAdhaka kriyA kahI, sarva ArAdhaka jJAna." kriyAone samajAvanAra paNa jJAna che. kriyAomAM rasa utpanna paNa -jJAnathI thAya che. koDa pUrva sudhI cAritra pAlanArane, aticAra paNa lAge nahi, tyAM prabhAva jJAnane jANa. - gava lAvyA sivAya badale levAnI IcchA vagara hajAra varSa 500 munirAjenI veyAvacca karavA chatAM zrama ke kaMTALo Avyo nahI. te prabhAva jJAnane jANu. dhanAkAnaMdI chaThTha-cha tapanA pAraNe nirasa vastuothI pAraNuM karatA hatA. paNa thAkyA ke kaMTALyA nahI. te prabhAva jJAnane ja samajAya che. naMdana munirAje eka lAkha varSa mAsakSamaNe ane eka pAraNuM karyuM. AvAM 11-80-645 mAsakSamaNe karyA. thAkyA nahI, kaMTALyA - nahI. krodha-mAna-mAyA-lebha-IrSA kAI doSa AvyA nahI. duSTa karmo khapAvyAM ane tIrthaMkara nAmakarma nikAcita karyuM. A prabhAva samyagUjJAnane jANu. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valI paNa "vALo raMparAno eTale jJAnathI ja darzana-samyakatva pamAya che. ajJAnI samyakatva pAmI zake nahI. ane jJAnavAna AtmA ja aticAra lagADyA vinA cAritra ArAdhI zake che. prazna- to pachI AjakAlaDhagalAbaMdha aticAre lagAtAra lAgyA ja karatA hoya tevA badhA ajJAnI ja kahevAya che? uttara - vinA kAraNu niHzaMkapaNe vartana thAya te aticAra ja nahI paNa anAcAra paNa kahevAya. AvAM vartana mATe baLApa-pazcAttApa paNa na ja thAya te ajJAnI kahevAmAM kAMI vAMdho nathI. jJAnI bhagavaMte pharamAve che ke suhasIlAo sacchaMdacAriNo veriNo sivapahassa / ANA bhaTTAo vahu jaNAo mA bhaNai saMghutti // 1 // artha - sukhazIlIyA, svacchedAcArI, mekSamAgathI viparIta vartanavALA, lagabhaga AjJA viruddha vartanArA, bhale moTA pakSa tarIke dekhAtA hoya te paNa tevA saMdha tarIke paNa rahevA gya nathI. te pachI jJAnI te kahevAya ja kema? prazna:- jaina munirAje badhA ja AvA heya e kema banI zake? kema mAnI zakAya? uttara:- badhA ja munirAje paDavAI che ke gorajI jevA che. athavA ANabiSTa che. evuM ame kahetA nathI. kema bolI zakAya? AvuM bolanAra paNa mahAna usUtrabhASI ja gaNAya. Aje paNa khUba sArI ArAdhanA karanArA sAdhu munirAje ane sAdhvIjI mahArAjAe meTI saMkhyAmAM vicarI rahyA che. jemanAM darzana karIye te ApaNuM pApa dhovAya. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prazna - te pachI uparanI gAthAne artha lAgu paDe evA paNa sAdhvAbhAso haze kharAne? . uttara:- ochAmAM ochA kaMcana kAminInA tyAgI ane zuddha praru5ka heya tevA paNa AvA kALamAM ArAdhaka AtmA gaNAya. paNa jeo lAkho dhananI mAlikI dharAvatA heya. relve, moTara, plenamAM besatA heya, na bese paNa tevAonuM samarthana karatA hoya, sAvIone vihAramAM ane comAsAmAM kAyama sAthe rAkhatA heya. pitAnI mAlikInAM mukAme rAkhatA heya, dIvAnA prakAzamAM besatA hoya, kAcA pANI vApare, kAcApAka pANuthI dararoja agara vAraMvAra snAna kare. nekare rAkhe, nekare pAse pANI maMgAve, kApa kaDhAve, beTarIo rAkhe. baTana jAte dabAvI dIvA kare, dIvAmAM niHsaMkoca bese, ubhA rahe, phare, kALa vakhate kAmaLI na oDhe, nekare dvArA bajAranAM khAnapAna maMgAvI jamatA haya, jayotiSa joI Ape, strIo ane puruSanA hAtha joI bhaviSya kahe, moTA jevIonI mahAna padavI dharAvatA hoya. gurUpUjana karAvI (deva dravyamAM ja laI javAtuM gurupUjana dravya) pite leI pitAnI pAse rAkhe. ane potAnI manapasaMda IcchAo. pUrI karavAmAM vApare. nArI varga sAthe vAraMvAra niHsaMkeca ekAnta seve. cAritranI upAdhi paNa hajAranI kiMmatanI bhegI kare. samudAyanA muniothI aneka guNa upadhi niHsaMkoca ekaThI kare. AvA vezadhArIo vadhI rahyA che. samAjanI bedarakArIne durupayoga vadhI rahyo che. AvA je kaI hoya, bhale pachI tevAo khUba vakatAo heya, lagAtAra TI tapasyAo paNa karatA hoya, zAstronuM saMzodhana-saMpAdana karatA hoya. paNuM vItarAgadevonI ANaMda ane pAMca mahAvrate ghavAtAM hovA chatAM chAtI kADhIne cAlanAra ajJAnI kahevAya che. kazuM khoTuM nathI. kahyuM che ke - Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiNANAeM kuNaMtANaM, savvaM nivvANa kAraNaM / suMdaraMpi sabuddhie, savvaM bhavanibaMdhaNaM // 1 // artha :- bahu saMbhALa pUrvaka jeTaluM jinAjJA dhyAnamAM rAkhIne vartana thAya. teTaluM mokSanuM kAraNa che. paraMtu bhale pitAne agara jamAnAvAdIone sAruM lAgatuM hoya, te paNa vecchAcAra saMsAra vadhavAmAM kAraNabhUta samaje. prazna :- te pachI digaMbare-sthAnakavAsIo-terApaMthIo. AvA badhA paNa-ajJAnIo gaNAya kharA ? uttara :-ApaNe pote ajJAnI chIetethI vyaktigata keIne ajJAnI kahI zakIye nahIM. te te paMthamAM paNa; koI vicAraka heyaH samAjanA baMdhanothI khullA paDI zaktA na hoya. tethI "sAcuM te mArUM." mArUM te sAcuM nahI" AvI mAnyatA ane zraddhAvAlA heya, jinapratimA, jina ce, nAganuM khaMDana karatA na heya. AvA mahAzaye koI koI sAdhu heya, sAdhvI heya, athavA upAsaka upAsikAo hoya, tevA mahAzayo vakhate samakita pAmyA paNa haya, mATe ajJAnI kahevAya nahi. paraMtu jeo 45 Agamane beTA karAvanArA athavA 13 Agamo ane niryukti-cUrNi, bhASya, TikAone beTAM kahenArA; jinacaitya-jinapratimAjI bhagavaMtene paththara kahenArA je kaI hoya, tevA arihaMtanI, gaNadharanI ane sUrivaranI, mahAna AzAtanA karanArA hevAthI, ajJAnI ja gaNAya emAM kazI niMdA ke atizayokita lAgatI nathI. amArI zraddhA te evI che ke, atyAra agAunA, pUrvasUri bhagava, vAcaka paMgo ane mahAmunirAjee, apanAvelA devadravyanI vRddhinA bhAgane paNa AjakAla jeo khaMDana karanArA ya, pheravanAra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ heya; te nimitte samAjanA bhAgalA paDAvanArA banyA heya, jamAnA vAdane AgaLa dharIne, ANA utthApaka tane, piSaNa ApanAra hoya, tevAone mArga bhUlelA kahevAya te, vAMdhA bhareluM jaNAtuM nathI. AvI badhI vAta ApaNane barAbara kayAre samajAya, ke jema bane tema, vItarAganAM vacane khUba vAMcavA-samajavAne avakAza male. Aje paNa hajAro grantharane mejuda-hayAta che. ghaNA amudrita hevA chatAM chapAyelA paNuM seMkaDo jha hayAta che. ekeka Agama upara ghaNI TIkAo paNa lakhANa che. chapAI paNa che. tatvArtha, Avazyaka, vizeSAvazyaka pravacanasArodvAra, lekaprakAza jevA nAnA meTA aneka AgamAnusArI grantha paNa chapAyA che. karma 'graMtha upara ghaNuM sAhitya lakhANuM chapAyeluM maLe che. gurjara bhASAmAM anuvAda thayelA paNa suvihita purUSothI praNIta graMthe ghaNuM prakAzita thayA che. AvuM badhuM vAMcanArane chAza mAkhaNane bheda jarUra tAsvI zakAze, zrIvItarAga zAsananuM rahasya samajavA bhAgyazALI thavAze. AvA badhAM varNane lakhIne, amAre koIne utArI pADyAne Azaya nathI. temaja ame pite khUba sArA chIe, ane bIjA badhA ja khoTA che, AvuM paNa mAnavA jarUra nathI. paraMtu ahiM je je yA lakhavI paDI che. te te bhAgyazALI AtmAo, vastu sthitine barAbara vAMce ane vicAre ane sAcI vastu samaje, eTalA mATe ja jaNAvI che. " ane bIjA paNa bhAgyazALI AtmAo, lakhANanuM rahasya vicArI, mArga bhUlelAonI pAchala cAlavAnuM baMdha rAkhI. vastutattva samajI levAnI gametevAnI ane pachavADe cAlavAthI, lAgatA nukazAnane khyAla kare ane pitAnI jAtane bacAve. prazna:- A jagatamAM hajAre mAga-pathe cAlyA che. cAlI rahyA che. sau saunuM jANe ApaNe zuM? Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35. uttara - ApaNA pUjya purUSo jinezvaradeva, gaNadharadeva ane pachInA suvihita gItArtha sUribhagavatee, sudeva-sugurU-sudhama AdarUM. ane kudeva-gurUkudhamane parihare. A baMne vAnuM viratRta varNana karIne suvAdi traNane bhajavA. ane kudevAdi traNane tyajavA khUba samarthana karyuM che. ane ApaNA jevA bAlajIvone paNa preraNA ApI che ke dharmadhvaMse kriyAlope svasiddhAntArthaviplave / aspRSTenApi zaktena vaktavyaM tanniSedhituM // 1 // artha - dharmane nAza-kriyAne lepa ane siddhAntanA arthono vipavasa eTale avaLA artha thatA hoya te, vagara puche paNa te te vastunI satya hakIkata bolavI ja joIe. praH- paraMtu duniyAmAM koIne paNa, kevuM lAge evuM, ApaNe lakhavuM ke bolavuM vyAjabI kema gaNAya uttara- bhUtakALa ane vartamAnakALamAM, kAyadAnA niSNAta nyAyAdhIza, nyAyAsana upara besIne, taTastha nyAya Ape che. te paNa be pakSe vAdI ane prativAdI banene te rAjI rAkhanArA thatA ja nathI. nyAya eka pakSane avazya aNagamo upajAve che ja. te pachI AMhI te deva-gurU-dharmanI kasoTIne savAla che. AvA viSayamAM badhA cale, tema calAvI levAyata, mahAmUlya mAnavajanma hArI javAya. ' teja mahApurUSe vaLI paNa pharamAve che. paro rUpyatu vA mA vA, viSavat pratibhAtu vA / bhApitavyA hitA bhASA, svapakSaguNakAriNI // 1 // artha- bIjA mANase khuzI thAya ke nArAja thAya. emane Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSa jevuM lAge ke amRta jevuM lAge. e jovAnuM pachI. paraMtu ApaNA AtmAne durgati na thAya A vAta pahelI vicAravI; ane ApaNu AtmAne nukasAna na thAya tevuM samajI vicArIne jarUra bolavuM. prazna- ApaNe mauna ja rahIe ApaNane kama kema baMdhAya? uttara - ApaNe mArge cAlyA jatA heIe. koI zakta mANasa sakAraNa ke akAraNa keIne mAra mArate heya, keI abaLA yuvatIne satAvate heya. bALAnuM zIla ke zarIra bhayamAM mukAyuM hoya, tene TANe zaktisaMpanna manuSya zaktine-adhikArane ke dhanane sadupayoga karIne bIjAnA prANanuM ke zIlanuM avazya rakSaNa karavuM te zakitasaMpanna manuSyanI pharaja che. prazna:- bIjAo game te dhama kare emAM ApaNe zuM? kaI pratimA na mAne. keI nagna rahe, emAM ApaNe jhagaDA vadhAravAnI zI jarUra ! uttaraH- pratimAnI pUjA na kare ene vAMdho nathI. paNa pratimAnI pUjAne pApa manAve-e haLahaLatuM juTha kema sAMbhaLI levAya? ghaNuM pAmare lugaDA na maLe tevA nagna rahe che. enI sAme amAre virodha hate nahI ane te paNa nahI. paraMtu nAgA rahe teja muni gaNAya. AvAM vacana ane vartana sAme amAro virodha he ja joIe. kAraNa ke " pApa nahI keI usUtra bhASaNa che, dharma nahi kaI jaga sUtra sarikhe." hiMsAdi pApa karatAM paNa utsutra vacanatuM pApa vadhAre Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. prazna- je Aje digaMbara-zvetAmbara sthAnake-terApaMtha vigere paMthe na paDyA hatA te, ApaNe badhA lagabhaga eka karoDa jeTalA heta. ane tethI ApaNe pakSa keTaluM sAruM ahiMsAdinuM varcasva jamAvI zake che. AvA pakSe paDavAthI ApaNe aMdaro aMdara jhagaDIne keTalA nabaLA paDyA chIe ? uttaraH- bhagavAna mahAvIra svAmInI hAjarImAM paNa gozALAe ane jamAlI jevAoe zAsanane ghaNuM nukasAna karyuM che. jemAM sarvajJa hatA hajAro rAjAo ane kroDapati dhanavAne jemane paDe bela upADI letA hatA. vaLI cAra nikAyanA deve vagara belAbe lAkho ke koDe AvatA hatA. evA, paNa ninhone aTakAvI zakyA nahI te ApaNuM zuM gajuM? prakana - digaMbara kahe che te badhI vAta khoTI che? ane ApaNe mAnIe chIe te ja sAcuM che? . uttara- digaMbaranA badhA vicAro ApaNe khoTA mAnyA nathI. paraMtu digaMbaro kahe che ke nagna ja rahevuM. pAtro Adi rakhAya ja nahI. strIo mekSanI adhikArI nathI. mATe temane dIkSA nathI. kevalajJAna pAmelA lAkha varSa jIve, paNa AhAra-bhojana karatA nathI. AvAM vadate vyAghAta jevAM, temanAM prapaNe, zAstro ane vyavahAra banethI virUddha hovAthI, calAvI kema levAya? ane khaMDana na karAya te A paMcama kAlamAM paNa thoDA ghaNu paNa ArAdhanA karI rahyA che, te paNa heta nahI. digaMboe vartamAna 45 Agame ane Aga upara lakhAyelI niyukti, bhASya, cUrNi, TIkAo, dIpikAe, saMgrahaNIo, prakaraNe, zAMThA, badhAM kheTAM TharAvI navAM banAvyAM. tethI zayaMbhava mUri ma. bhabAhusvAmI ma. vigere pUrvadharone khoTA TharAvyAnuM mahA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa lAgyuM che. lAkha sArvAo thaI hatI ane tenA samAgamathI lAkhe ke koDe zrAvaka dharma pAmanArI strIone, mahAna aMtarAya khaDe thayuM che. digaMbara paMtha bhagavAna mahAvIra svAmInA nirvANathI 609 varSe nIkaLyo che. temanA Adya praNetA mahAzaya sahastramalajI urphe zivabhUtijI che. te kALamAM ApaNuM pakSanA dhRtadhara jainAcAryo hatA. vIra nirvANa 584 varSe vajasvAmI svargavAsa pAmyA. tyArapachI 25 varSe digaMbara paMtha zarU thaze. jyAre vajasvAmI sUrinA paTTaziSya ane vivAziSyo Arya vajanasuri ArakSitasUri, durbalikA puSpamitra pramukha aneka kRtadhare hatA. temanI sAme samajAvavAnA ghaNA prayAso thayA nakAmA gayA che. te pachI-pachIne AcAryo temane kema samajAvI zake prajhana - strIone mokSa thavAnI ane cAritra grahaNakaravAnI vAte sapramANa jANavA maLe che ? uttara:- "thovA napura siddhA thInA siddhAM ja hiMgu" navatatva mA-50 artha:- naranArI-napuMsakanuM mekSagamana mATe alpabahu vicAratAM jaNAve che ke, sarvathI cheDA napusake siddha thayA che. tenAthI strIo saMkhyAtaguNa, ane purUSa tenAthI paNa saMkhyAta guNA, anaMtAnaMta mekSamAM gayA che. eTale atyAra sudhImAM anatI sannArIe melamAM gayAnA AgamamAM paDe taiyAra che valI 24 jinezvaradevanI hAthadIkSita ziSyAo 44. 46-406 thaI che. ane ghaNuM teja bhave mekSa gaI che.. kaI thaDAbho karIne mekSa gayA haze. RSabhadeva svAmInA be putrIo ane mahAvIra svAmInAM eka putrI brAhmI-suMdarI ane priyadarzanA hajAro sAdhvI sAthe mekSa gayAM Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. vasudevarAyanI benyUna bahera hajAra rANIo sAthvI thaImekSa gayAM che. "vasudevenI nArI prasiddhira pAMtrIsa hajAra te siddhi vasudeva rAjAnI phakta pAMtrIza hajAra rANIo, girirAja upara mekSa gayAM che. damayaMtI dIkSA laI ravage-tyAMthI evI gRhastha paNe kevalI thaI mekSa. madanarekhAnI dIkSA ane mokSa. caMdanabAlA-mRgAvatI-rAjImatIsuceSThA-kRSNamahArAjanI ATha paTarANIo-pradyumnanI vaidarbha pramukha rANIo-AvI covIza jinavaranA tIrthomAM koDe zramaNabhagavatIo dIkSita thaI ane mekSa padhAryA che. digaMbarone abhiprAya sAce mAnavAmAM Ave te, Agamana JyatA gaNadhara bhagavaMte ane sthavirasUrivaranA racelAM badhAM Agama paNa khoTAM kare che. ane pachI te "puruSa-vizvAse vacanavizvAsa, AvI kahevata paNa, khoTI ravAthI, jagatanA badhA vahevAromAM paNa avizvAsa AvI ume raheze. pAtro rAkhe ja nahI te. gautamAdika mahApuruSonI eka sAthe 4400 nI dIkSA thaI, badhA vaheravA kema jaI zake? bahumuni 500 muninI gaucarI lAvatA hatA, e khoTuM kare. gharaDA, mAMdA, navIna, bAlakaAvA badhA bhikSA svayaM levA jAya? gRhasthanA ghera jame? hAthamAM jame? hAtha, paga, zarIra bagaDe, vahevArathI A badhuM asamaMjasa lAge che. sArA ke nabaLA, badhA vahevAro prAraMbhamAM nAnA sAMkaDA paNa vanaspatinA velAnI peThe, pAchalathI phelAI jAya che. ane velAone vRkSonA avalaMbananI peThe khoTA mAgene paNa pAchalathI joradAra sahAyaka malI jAya che. joke gatAnagatika che. paramArtha vicAratA nathI. mATe AvA pathe mAtabara thayA che. sAcA nathI. thAnakavAsI mahAzayoe-nArIne Rtudharma pALave nahI. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmAM cune nAkhI pANI rAkhavuM nahIM. vigare siddhAnta jAhera karyo. zarUAtamAM virodha thayA. Aje evA badhA behudA rivAjo phAlyA phayA ane phaLyA che. Aje sthAnakavAsI mahAsatIjIe RtudharmanA traNa divasa pALatAM nathI. eTaluM ja nahI Agame paNa vAMce che. eTale uparanA pathe ApaNe kADhayA nathI. paNa temaNe pite ApamatithI paMthe kADhayA che. Aje eka mAtApitAne cA-pAMcacha dikarA paNa hoya che. badhA judA thaI jAya che. mAtA bicArI gharaDI paNa, hAthe rasoI banAve che. garIba heyate gharanuM tamAma kAma hAthe karIne, divasabhara letha-patha thaI jAya che. ' zuM AvA mAtA pitAne ekalA aTulA rahevuM sAruM lAgatuM haze? paNa svachaMdI ane patnInA nacAvyA nAcanArA chokarAethI zuM karI zakAya? putra sAthe rahe te kharca ocho Ave. ekabIjAnA sukhaduHkhamAM madada maLe. dharma vadhAre thAya yAtrAo thAya. paisAnuM baLa vadhe. kamANa paNa vadhe, samAjamAM AbarU paNa vadhe. ame ApaNe paNa badhA eka thaI jaIye. eka avAja thaI jAya. ekaja kriyA karanArA badhA thaI jaIe. te ApaNuM baLa-zaktiAbarU varcarava-prabhutA khUba vadhI jAya. paraMtu A pAMcame Are AvuM thavA ja kema Ape? parasparanA jhagaDAthI nukasAna ja che. pratimAjI tathA canA seMkaDe pATha Agamo ane graMthamAM kAma ThAma jovA maLe che. paraMtu vAta sAMbhaLavAne mekha kone che. teja pramANe digaMbarenA siddhAntathI viparIta varNane paNa ApaNuM Aga, TIkAo ane graMthomAM mojuda che. badhA pakSavALAo pitAnI viruddha dalilone samaje paNa che. paraMtu Abhinivezika dazAne paDade naDe che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phakta ApaNI pratimAnuM prAcInapaNuM vicArAya? lAkhe varSa junI pratimAonI satyatA samajAyate paNa sthAnaka-vAsIo ane digaMbane sAco rAha svIkAravo paDe tevuM che. jamInamAMthI nIkaLatI pratimAo. zvetAmbara mUrtipUjaka samAjane sAcA TharAve che. ane prAcInatA puravAra thAya che. digaMbara mahAzayane paMtha nIkalyAne hamaNuM 1890 varSa thayAM. te daramyAna temaNe, strI jAtinI dIkSA na aTakAvI hatI te, ApaNuM zvetAMbara samAjanI peThe. kumArikAo, yuvatIo ke vRddhAo, lAkhanI saMkhyAmAM cAritra dhAriNI banI heta. ane te mahAsatIonA samAgama pAmI, lAosaMkhyAmAM zrAvikA bhaginIo paNa vadhu pramANamAM dharma samajyA hatA, ane ArAdhanA pAmyA hata. nArI jAtane dIkSA baMdhakaranArane ratnatrayI virAdhanAne keTale mere deSa lAge haze? te te kevalI bhagavAna jANe, AvAonI sebata karanArAone paNa, bhayaMkara virAdhanAnA khADAmAM paDavuM paDe. e cekhuM samajAya tevuM hovA chatAM. ApaNA pUrva purUSoe temane saMbaMdha to. te gune kahevAya ke ApaNe upakAra karyo kahevAya? kema samajAtuM nathI ? " teja pramANe vastro na paherAya, pAna rakhAya, A dharma ane vahevAra viruddha AcAra, purUSavargane paNa ghaNuM aMtarAyo ubhA karanAra bane che. taddana nagna rahevAnI zakti vagaranA, sudhA sahavAnI tAkAtavagaranA, cAritra dharma pAmI zake nahI. tethI digaMbara samAjanA purUSa vargane paNa khUba anyAya thayo che. vaLI vastronA tyAganA kAraNe, bIjA ghaNAM duSaNe sevavAM paDe che. tathA pAtro na rAkhavAnA kAraNe gaucarInA de khUma lAge che. ekaja jagyAe jamavuM paDe che. kAcuM sacitta pANI vAparavuM paDe Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 che. bhaginI samAjane rAka vinA aTakavuM paDe che. tathA hAthamAM laIne jamatI vakhate, peTa ane paga vigere upara saMkhyAbaMdha eThavADa paDe che. tathA pAtra na rAkhavAnA kAraNe navIna dIkSita, vaDIle, gurupurUSe, zvAnasAdhuo ane vRddhasAdhuonI veyAvacca thAya ja nahI. A apUrva ane amUlya nirjarA adrazya thaI che. vaiyAvacca e atyaMtara tapa che. te bAjunA daravAjAne tAlAM ja vasANuM che. sAthe sAtha jaina munionuM khAna-pAna gRhasthane batAvAya ja nahIM. tevI maryAdAne taddana tilAMjali apAI che. prazna - zvetAmbara sAdhuone AvA AhAranA, pANInA vastronA doSa lAgatA nathI? uttara- jemane cAritra vahAluM che. je zarIranA mamatvathI para che. jeo saMsAranI bhayaMkaratA samajyA che. tevA munirAje AhArAdikanA deSothI bacAya teTaluM bacavA jarUra jAgatA che ja. chatAM paNa digaMbara jevI gaucarInI maryAdAo tAMbara pakSamAM sAva adrazya thaI nathI. A viSaya taTastha AtmA jarUra samajI zake tevo che ja. prazna- sthAnakavAsIo karatAM mUrtipUjakemAM AraMbhasamAraMbhe vadhu pramANamAM thAya che, A vAta sAcIne? uttara-darzana, vaMdana, pUjana vigere ArAdhanAnA mArgo che. temAM saMpUrNa viveka jALavIne, karavA paDatA AraMbhe, samyaphavAdinI prAptinA lAbha pAse atialpa che. lAkhonI kamANIvALAne hajArenA khaca anivArya bane che. tema vAcaka mahAzaya ahiM paNa vicAra karete samajAya tevuM cheja. sthAnakavAsIo AlIzAna upAzrayasthAna banAve che. temAM paNa jarUra prAraMbha thAya che. munirAja ke mahAsatIjI avasAna pAme, temane Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAhera karAya che. be traNa divasa zabane rAkhavAmAM Ave che. hajAre. bhakti vaMdana karavA Ave che. ahIM paNa TreIne, moTara, pagapALA janArane deSa lAge che. dIkSA lenAranA vadheDA, juluso nIkaLe che. sAdhujI ke mahAsatIonAM sAmaiyAM thAya che. ahiM paNa AraMbhe jarUra thAya che ja. nAnI moTI dharma ArAdhanAomAM, vivekIone paNa AraMbha deSa lAgI jAya cheja. samajavAnuM e ja ke ghaNI dukAne ke moTI AvakavALAne kharca paNa ghaNA lAge ja. be-traNa ke cAra-pAMca dukAnevALAne kharco thoDA. mATe Avaka paNa thoDI thAya che. dharmamAM paNa te mANasanA kuTuMbavALAnA ghera 10 sAdhujIne nirdoSa AhAra male. kharco ghaNe, supAtra- dAnane lAbha tenAthI hajAra guNa-lAkho guNa paNa thAya. ekalI DesI ke vAMDhone kharce taddana De, te supAtrane lAbha thAya agara na paNa thAya. ati alpa paNa thAya. vastupAla-tejapAlanA raDe 500 munirAjo Ave te paNa, taddana nirdoSa gocarI labhya hatI. samajo ke tyAM memAna paNa kuTuMba ane nekara-cAkara ghaNuM. jamatA haze. * mUrtipUjakonuM ArAdhanA kSetra ati vizALa che. mATe tenA pramANamAM doSa paNa lAgI javAne saMbhava rahe ja. sthAnakavAsI mahAzayane tIrtho nathI, jinAlayo nathI, mATe yAtrAo nathI, saMgha nathI, jinacaitya nathI, aMjana zalAkA-pratiSThA-zAntisnAtra bIjA paNa nAnA moTAM pUjane nathI. mATe lAkhonA dravyane dhyeya paNa nathI. paNa samaju vAcako samajI zake che ke, kRpaNa, vAMjhIyAo ane vAMDhA ke rAMDelIone bhale kharca ocho thatuM haze. paraMtu teo kamANa zuM? temane kharco nathI te Avake nathI, sagA vahAlA ke. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitro paNa bharacaka kuTuMbavALAnA ghera jAya che. paNa upara gaNavelA nakharcA mahAzayenA ghera keI jatuM nathI. ' sthAnakavAsIone mAtra upAzrayamAM ja dharma, ane munirAje Ave teja ArAdhanA thAya. jyAre mUrtipUjakane hajAre tIrtho, - sagavaDavALAone bAremAsa yAtrAo, sametazigara, giranAra, zatruMjaya, Abu, zaMkhezvara Adi nAnA moTA hajAre tIrthonI yAtrAe, svAmI - bhAIonI bhakti, uttama AtmAonA navA navA samAgame tyAja kare che. sthAnakavAsI bhAIone, dharmanI ArAdhanAnuM kSetra sAMkaDuM. mATe kharcA ane tenA kAraNe AraMbhe theDA heya; jyAM ArAdhanA tyAM - AraMbhanuM kAraNa paNa heya ja. zrI jaina zAsananuM eka sUtra-mahAvAya che- "je mAnava te parivAre riyA te ApavA" atha:- je Avo te saMvara thaI jAya che. ane je saMvara heya te Azrava banI jAya che. bhAvArtha e che ke AtmA ajJAnI maTIne jJAnI banI jAya che, tyAre saMsAra vadhAranArAM sAdhane mekSanAM kAraNa bane che. jema ke cilAtIputre munine talavAra batAvI dhamapu. paNa munirAje tene 5 vAkya saMbhalAvyAM. upazama, viveka, saMvara-A traNa padene vicAra karatAM bhAvanA badalANI. suSamA kuMvArI bALAne ghAta karanAra, bALAnuM eTalAsahita mastaka hAthamAM hatuM. AkhuM zarIra lehIthI lIMpAyeluM-kharaDAeluM - hatuM. AvA pariNAme marIne prAyaH naraka athavA tiryaMcamAM ja patana thavAnuM hatuM. paraMtu munirAja maLyA. taravAra batAvI. dharma pu. ane traNa padanA vicAramAM, marI AThame svarga gayA. caMDakauzika sarpa AkhI jIMdagI deDakAM vigere jala-sthalanA jIvanuM bhakSaNa karanAra hato. teno cakSumAM jhera hatuM. tethI ghaNuM mANaso Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pazuone pitAnA viSanI javALAthI bALIne mArI nAkhanAra sarvajJa prabhu mahAvIraravAmI bhagavAnane paNa karo, kaMsa dIdhe. paraMtu prabhunA vacane sunna vaMtikA? ATaluM sAMbhaLyuM ane vicAramAM taraboLa bane. anazana karyuM. krodhane agni bujhAI gaye. ane samatAne samudra ubharAya. hajAro bhava pazu ane narakamAM bhaTakavAnI lAyakAtavALo mahAkrodhI sarpa marIne AThame svarga ga. - ahI bIjA paNa prasannacaMdra rAjarSi, pRthvIcaMdra guNasAgara vigere mahApurUSone Azrava hatA te ja badalAIne saMvarabanI gayA. ane AtmAmAMthI samyagUjJAna heya ane cAlyuM jAya tyAre, saMvaranAM sAdhane paNa AvamAM pheravAI jAya che.' - jema citra ane saMbhUti be sagA bhAI mahAmunirAja hatA. eka mAsanA, be mAsanA, traNa mAsanA ema meTA tapa karatA hatA. jJAnI paNa hatA, saMyamI paNa hatA. paraMtu sanatakumAra cakravatInI rANI vAMdavA AvyAM. temanuM rupa joI ghera tapasvI munirAja badalAI gayA. cakI thavAnuM niyANuM karyuM. ' pitAnA sagA bhAI citramuni sAthe ja hatA. temaNe saMbhUtane ghaNuM samajAvyA paNa samajyA nahI. tapa, saMyama ane samajaNa mokSamAM laI janAra hatAM. paNa niyANuM thavAthI, brahmadatta cakrI thaI sAtamI narake gayA ane meTAbhAI citra-vaNika-putra thaI dIkSA laI niraticAra pALI mela gayA. baMnene sarakhuM cAritra, sarakhuM jJAna, samAna tapa,ekane saMsAra vadhAranAruM thayuM mATe Azrava thaze. ekane mekSa denAra thayuM mATe : saMvara . Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - amArA A subhASita sUkta ratnamAlA nAmanA granthamAM lagabhaga - 195 jeTalA viSaya che. arihaMtadevonI oLakhANa ApI che. sAmAnya dharma, dAnadhama, zIla, tapa, bhAvanA, ratnatrayI, vairAgya, - sAmAyika, pratikramaNa, jinapratimA, jenAgama, jinArA, jaina siddhAMta, kaSAya, lespA, puNya-pApa, nasIba AvA aneka viSayane A pustakamAM - saMgraha karavAmAM Ave che. AvAM pustaka vAMcanArane, eka pustakamAMthI aneka viSayonuM jJAna prApta thAya che. navA ke anubhavI vidvAnane, jyAre je joIe te viSe AmAMthI labhya thaI zake che. vyAkhyAnakAra, bhASaNa karanAra, pustakanI racanA karanArane, te te viSaye A pustakamAMthI 'theDA prayAse maLI zakaze. A pustakamAM viSayAnukrama mukavAmAM Avyo che. tethI viSayAnukrama jovAthI, te te jarUrI viSe meLavI zakAya che. upara ghaNuM kahevAI gayuM che. te paNuM jaNAvavAnI IcchA thAya che ke je vAcaka vagane have pachI, bhavabhava sukha ja jetuM hoya te, AtmAne sAre banAve. AtmA sAre tyAre ja banaze ke jyAre AtmAne samyagadarzana jJAna-cAritranI samajaNa malaze. samyagadarzane AvyA sivAya AtmAnuM paribhramaNa ochuM thaze nahIM. samyaggadarzana lAvavA mATe asAdhAraNa kAraNa vItarAganI vANI che, ane ApaNuM jevA a85 buddhivALA thaDe parizrama karI zake tevA AtmAone, AvA pustakomAM praveza thAya te AgaLa vadhavA cAnsa maLe. samyaggadarzane AvyA pachI ja ajJAna paNa jJAna banI jAya che. ajJAna hoya tyAM sudhI rakSake paNa nAza karanAra bane che ane samyagUjJAna AvyA pachI zatru paNa mitra thaI jAya che. mAravA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 taiiyAra thayelA mitra banI gayA che. mATe vAcaka mahAzaya AvAM vItarAga vANInAM pustaka vAMce. saMpUrNa vAMce, vicAra pUrvaka vAMce, vAraMvAra vAMce. lAMbA anubhave Apane pitAne samajAze ke mAre A prayAsa saphala thayo che. zrI vItarAga devanI vANI jevuM kaMI amRta nathI, evuM koI svAdiSTa bhojana nathI. jIMdagInA tamAma Anadone vaTAvI jAya te vitarAga vANImAM AnaMda bhaye che. A jagatanA badhA mAtApitA, bhAIo, bhaginI bhAryA ane mitrone vizvAse gArA nivaDyAnA zAstro, ItihAsa ane vartamAnamAM dAkhalA mejuda che. paNa vitarAgavANuM. jagatanA sarva sagA-saMbaMdhi ane mitrothI para che. vItarAganI vANIne mahimA vacana agocara che. zrI vItarAgadevanI vANInuM pAna karavAthI kSudhAtRSA nAza pAme che. badhI tRSNAo zamI jAya che vItarAga vANInuM pAna karanAra - paramAtmA banyAnA hajAre dAkhalA banyA che. jJAnI purUSa te pharamAve che ke vanirNa7- pUrNataM kutarkarAhugrasanaM sadodaya // apUrvacandra jinacandra bhASitaM dinAgame naumi budhai namaskRtaM // 1 // artha - bhagavAna vItarAganI vANI kalaMka vagaranI che. adhurI nathI, paNa saMpUrNa che. saMsAranI hajAre zaMkAonA samAdhAne vitarAgadevanI vANImAM bharacaka che. vItarAgadevanI vANI nAza nathI pAmatI mATe udayavatI che. nityodayI che caMdra jevI zItaLa, ujavaLa ane nirmala che. ane jagatanA tamAma sujJapurUSoe namaskAra karAyelI, sahArelI, sanmAnelI vItarAgadevonI vANune huM paNa ghaNuM udArabhAve "prabhAta kALe namaskAra karuM chuM. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vALo karamAve che ke rada chaThTha jamAi adAlasiM suvitthaDaM bhuvnne| tA telukkuddharaNe, jiNavayaNe AyaraM sukhada #zA. artha-je Apa bhAgyazALI AtmAone, mekSa meLavavA IcchA heya. athavA traNe lekanA jIvane vahAlA banavuM heya, yAne prANuM mAtranA premanI cAhanA heya. arthAt kAyanA chanI dravya-bhAva dayA pAmavA bhAvanA thatI heya traNe jagatanA sarva jIvanA. uddhAraka-rakSaka-sahAyaka zrI jinezvaradevanAM vacanamAM AdaravALA bane. tathA hI cirasaMciya-pAvapaNAsaNIi bhavasayasahassa mhnniie| cauvvIsajirNAvaNiraggayakahAi bolatu me diahA // 1 // artha - lAMbA kALathI ekaThAM karelAM pApano nAza karanArI tathA lAkhe bhava bhaTakavuM paDe tevA paNa kamIne nAza karanArI, evI jinezvaradee pharamAvelI evI kathAone vAMcavA vaDe mArA divase vyatIta thAya. - A badhA varNanene sAra e che ke he bhAgyavAna AtmAo ! Apa hameza vItarAgavANInAM pustakene svAdhyAya vAMcana kare. ane amAruM A subhASitasUkataratnamAlA nAmanuM saMskRta kALe (jhabhyAgra pAMca hajAra Azare avazya vAMce) maya pustaka jarUra vAMco. A pustakamAM Agame ane pUrvAcArya bhagavaMtanAM banAvelA suto-prAkRtagAthAo ane blekane saMgraha thayo che. AMhI jJAnanuM samarthana karatAM judA judA matAMtaranA maMtavyanuM khaMDana karAyuM che. A varNana vAMcI keAI mahAzayane kheTuM lAgI jAya temanI sAthe huM micchAmiduhaM mAguM chuM. amAre aMgata Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI pratye dveSa nathI. zA mATe hoya? paraMtu vastu samajAvavI paDe tyAre, taTastha bhAve sArUM -TuM badhuM kahevuM paDe che. kahevAI jAya che ane jyAM sudhI ApaNuM ajJAna nAza pAmaze nahI tyAM sudhI matAMtare rahevAnAM che. have prastuta saMskRta subhASitasUkataratnamAlA grantha meM pite banAvyo nathI. tema kaI prAcIna kavinI kRti ke saMgraha paNa nathI. paraMtu (Alekhaka pita) meM pite mArA abhyAsa mATe gra vAMcatAM je je sUkta ratna maLyAM, te te vINI vINIne mArI zakti anusAra mArA pustakamAM, meM pite lakhI rAkhelAM, bhegAM thayelAM, viSaya vibhAge goThavIne, prattharUpe taiyAra karI, vAcaka mahAzayanA kara kamalamAM mUkuM chuM. : A granthane keTaloka bhAga ame 2007 mAM subhASita sUkta saMgraha nAma ApI saMpAdita karyo hato. tyArapachI A 21 varSanA gALAmAM amArI pAse navA navA viSayone sAre e saMgraha thaye. tene paNa uparanA graMthamAM meLavIne, nAnA viSayone sAthe karIne, ane moTA viSayone, temanA tema judA prakaraNa naMbara ApI chapAvyA che. tethI kaI kaI viSayo, ekanA be vibhAge rAkhavA paDyA che. A pustakanA pahelA mudraNamAM ame kaThIna zabdone koSa paNa mu hatuM. jethI mArA jevA thoDuM bhaNelAone ke, sAdhvIjI mahArAjAone, bhaNavA-samajavA sugamatA rahe. A vakhate paNa koSa mukavA icchA hovA chatAM, banI zakayuM nathI. huM kAma karanAra ekale chuM. zarIranI paNa khAsa maherabAnI na gaNAya. valI A cAlu kAmamAM, oparezana paNa karAvavuM paDyuM che. tethI zabdoSa, viSaya darzana, zuddhipatrakanI paNa jhINavaTa banI zakyA nathI. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kAmane pahoMcI vaLavA paisA ApI kAma karanArA rAkhyA. paisA ghaNuM lAgavA chatAM paNa, dhArelI IchA (pustaka aMge) aMdhurI rahI che. A pustakanA pharmo tapAsavAmAM paMnyAsajI mahArAja bhadrakavijayajI gaNivara tathA upAdhyAyajI ma. mAnavijayajI gaNivara covIza kama sudhI tapAsavAmAM madadagAra banyA che. A pustakamAM chellA chApa kAmamAM viSanA naMbomAM ghaNI meTI bhUla thaI che, ne chApeluM tapAsanAranI ajANutA ane mArA oparezananA kAraNe bIjI paNa AvI bhUle rahI javA saMbhava rahe che. je vAcakavarga kSamA ApavApUrvaka sudhArI vAMce te prArthanA. A pustaka banAveluM nathI paNa mahApurUSo-pUrvAcAryonA graMthamAMthI viNele saMgraha che. tethI tamAma upakArane lAbha tenemahApurUSonA phALe jAya che. chatAM prastuta pustakane samajavA mATe lakhelI prastAvanA aMge kAMIpaNuM jinAjJA, virUddha lakhAyuM hoya, athavA kaI vAcaka mahAzayane baMdha besatuM mAnIne duHkha lAgI jatuM hoya, te sarva mahAzayo pAse paNa huM trividha micchAmi duka mAguM chuM. Iti. ] le. AcAryadeva vijayabhadrasUrI. . vikrama saM. 2028 tathA vIra ! " | | zvarajI mahArAja praziSya paM. nivaNa 2498 bhAdaravA sudI 6 } caraNavijaya gaNI vAsupUjya svAmI jaina derAsara budhanurAdhA jena na upAzraya. punA lakara (mahArASTra) Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1/11 - - - - - 4 - saMskRta subhASita sUkta ratnamAlAne viSayAnukama viSayanuM nAma prakaraNa pRSTa leka saMkhyA jinezvaradevanI stuti sarasvatI stuti sAmAnya dharma 3 12 34 zrI saMghanuM svarupa dAna dharmanuM svarupa pAtra apAtranI samajaNa kupAtranI samajaNa kapaNanI lakhANa zIla dhama mAhAmya tapadharmanuM svarupa bhAvanAonuM svarUpa ratnatraya mAhAsya vItarAganA munivarenI te gaucarInuM svarupa vairAgyanuM varNana samakitanuM svarupa mithyAtvanuM svarupa samyajJAna , ajJAnavarNana jinAjJAnuM svarupa vItarAga zAsananI ) ArAdhanAnuM svarupa che AtmAnI jAgRti . AtmanindAne vicAra 2 2 4 2 2 2 4 2 2 2 = 5 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' 102 103 la 36 Avaka dhama svarupa manuSya janmanI zreSThatA ? ane durlabhatA che svAdhyAyanA lAbha ane dharmanA siddhAnta , ane tenI upAdeyatA che jina pratimA ane caityanA darzana Adi vidhAne che jirNoddhAranA lAbha jina pratimA pUjana lAbha sAmAyikanuM svarupa pratikramaNanuM svarupa 31 jJAna ane kriyA samajaNa vItarAgane yathArthavAda anitya bhAvanA azaraNa bhAvanA saMsAra bhAvanA saMsAranA duHkhanuM varNana 37 ekatva bhAvanA anyatva bhAvanA 38/1 azuci bhAvanA 39/2 Azrava bhAvanA saMvara bhAvanA nirjarA bhAvanA 41/2 leka svarUpa nimedanuM svarupa 42. dharmanA dAtAranI durlabhatA 43 Aidi cAra bhAvanA 44 112 115 . 118 123 124 128 38* " 130 1? 134 134 40 41/1 135 135 137 137 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 143 144 145 15, 153 156 157 160 161 161 164 dhyAnanuM svarupa * 45 pAMca mahAvratanI bhAvanA 46 chalezyAnuM svarupa kamanI zaktikaraNa ane kArya 48 karmane baMdha ane vipAka 49 puNyane prabhAva pApane svabhAva bhAgyanA paryAya nAma ane phala para bhavitavyatAnuM svarupa sAtane vivekanuM svarupa viyAvaccayAne guNanI sevA vinaya dharmanuM mUla che * 56 paropakAra paNa dharma che 58/1 phodha Adi kaSAyanuM svarupa 58/2 krodhanI adhamatA mAnanI duSTatA mAyAnI duSTatA . labhanI duSTatA - pramAdanI duSTatA , pramAda AtmAne zatru viSayanI viTaMbanA strI-saMsarganI duSTatA viSane pratikAra hiMsAne pratikAra ahiMsA--sAcI prANiyAnI samajaNa 167 171 172 175. 176 177 178 184 190 196 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 206 26 208 209 satya vacananuM svarUpa 71 parigrahanI samajaNa ane tyAganuM phala lAmInI capalatA. lakSmIne prabhAva mana-vacana-kAyAnI ekAgratAnA pariNAma mana-vacana-kAyAnI duSTatA 76 kSamAnuM svarupa tuNAnuM svarupa satiSanuM svarupa . sajajanenA guNa durjananA denI samajaNa sebatanuM pariNAma sAtvikabhAva athavA bAtmAnI vIratA dara 83 nIti yAne vahevAra. sAmAnya upadeza saMpa ane kusaMpanuM phaLa 86 zAsana prabhAvakonuM svarupa 87 mUrkhAone upadeza lAgatuM nathI 88 Adara ane bahumAna vizvAsa kare nahI mUrkhAonuM svarupa kanyAdAna vicAra buddhinA paryAye IndriyanI duSTatAnuM svarUpa ja 211 214 214 221 224 228 229 204 235 236 237 249 241 241 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 243 S 245 247 254 256 259 264 ra61 kaliyugane svabhAva * laukika-dharmanA abhiprAya zakuna aMge vicAre upadeza saptati prakaraNa chuTA chavAyA viSayo cha denAM zeDAM lakSaNo 100 mahA-kavionI samasyAo dvArA cAturya 101 sAsarAmAM rahenAranI mUrkhAI 12 guNa ane guNInI samajaNa 103 mAtAnA guNa ane upakAra 104 vANIyAne svabhAva-paraMtu | vANiyA eTale jaino-ema ke: samajavuM nahI U 105, svadharmathI viparita vastunI niSkalatA S 106 sudhAne trAsa 107 maraNa keIne choDavAnuM nathI 108 dharmadA ane dhanapAla 109 uttama dIkarAone AcAra 110 : chuTA chavAyA ghaNuM viSaye 111 usatra bhASaNanI samaja 112 caturAInAM kAraNe 113 anarthadaMDanA cAra prakAra 114 ArogyanI samajaNa 115 sAta vyasananI duSTatA . 116 uttama sthAnamAM punarukata 271 272 274 274 277 279 280 284 285 285 285 287 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 ja 288 . 288 8 = 285 = = = = 289 289 290 293 294 296 * 296 = = 287 cha - 300 doSa gaNate nathI 117 - judA-judA jati svabhAva 118 prema ane premanI samajaNa 119 kaSabhadeva svAmIne vaMza 120. pramANe mAnanArA dArzanike 121 gItArtha jainAcArya kevA heya? 122 ziSyanA dharma ane ziSya 123 devadravya rakSaNa-bhakSaNanuM phala 124 - upadhAnano mahimA 125 udyApanane mahimA 126 namaskAra mAhAsya. paccIzI 127 yuvarAjarSinA traNa kSeke 128 kayA karmodaye 22 pariSade 129 kevali samuddhAta 130 siddhonI urdhvagatinAM kAraNe 131 devone oLakhavAnI samajaNa 132 narakagatinAM nAma-gotra ane lezyA 133 bAra svarganAM nAma ane katvika 134 mArganusArInA 35 guNe 135 vastunI parIkSA 136 bappabhaTTasUrima.nI samasyAo 137 brAhmaNa zabdanA artha ane . kartama 138. mahAsatI athavA kulavatI 300 8 301 301 0 134. , 2012 0 = 202 K 300 * 304 cha * Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoga nArInA dharma athavA pharaja 139 viSanI parIkSA karanArA pazuo 140 IriyAvahIne artha ane te ( 141 anazananA prakAra ane tenA svAmI ekendriyAdi jIvanI ) utpattine vicAra che 143 aparyApta paMcendriya manuSyanA 14 utpatti sthAna (144 jaina muninA eka kiva vihAranAM dUSaNe I 145 * 314 5 314 8 pahele bhAga samApta Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 317 3ra3. atha pati vibhAga prAraMbha ahiM prakaraNanA naMbaromAM khUba bhUla hevAthI pRSTha ane - lekanI saMkhyA ja jaNAvAya che. viSayanuM nAma pRSTha leke vitarAga stuti maMgalASTaka 316 vItarAga sanmukha belavAnA ke : - sAmAnya dharmanuM varNana dAnadharmanA prakAre 328 - supAtra dAnane mahimA 335 zIla dharmanI mahattA 340 21 " bhAvadharma saMga upajAve che 343 43 vItarAganA munirAjonA AcAre 349 thI 365 115 samyagadarzananuM svarupa . 366 thI 70 29 mithyAdarzananA vicAre 370 samyaga jJAnanI oLakhANa ane ? 'mithyAjJAnanI samajaNa 372 vItarAganI AjJAne vicAra 'jenadharmanA siddhAntane saMkSepa. 379 5gha-gala 100 jaina jJAna-kriyAnuM mahatva-jJAna vinAnI kriyA ane kriyA vinAnuM jJAna saphala nathI 395 samajaNa pUrvakane vinaya dharmanuM mUla che viSayanI viTaMbanA hiMsAnI duSTatA ane tenA pratikAra ahiMsAnI zreSThatA ane tenuM samarthana 405 gadya-padya 18 sAtvika bhAva yAne vIratA 407 gAM-pala 8. 36 377 388 401 403 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paha 20 421 431 435 428 sAmAnya viSaya 402/13 zakunene vicAra=sAra ane duSTa kane 413 kavirAjanI caturAIne namunA 416 thI 21 guNa guNIne samaje che gItArtha jainAcAryanI olakhANa 422 namaskAra mahAmaMtranuM mAhAsya 423 vItarAga zAsananA tIrtho 428 jaina zAsanane prabhAva jainetara granthAmAM paNa jinezvara ( devonAM mahammadarzaka sUkate che 435 dharmadAtAra dharmagurune upakAra-pa gurUdevanI stavanA mahA munirAjanI niMdAnAM kaDavAM phUla 438 dIprAdaSTinuM svarupa 43 parA payaMtI vigere vANanA nAme ane sthAne 440 paryuSaNa mahAparva mAhAsya 440 jIvane nikaLavAnAM sthAne ane tenuM phaLa 440 gadya cAra gatimAM janAre enA svabhAva 441 jInI jayaNAnuM phUla rAtri bhajananAM dUSaNe 443 jaina etihAsika yAdio 444 tithicarcA vicAra 451 saMdhyA niSedha kAryo vaidyarAja kevA heya-sArA ane kharAba tiSanA thoDA kALe 454 thiDI svapna varNana 455 bahu athavAlA zabda-eka zabdanA ghaNuM paryAye 456 442 453 453 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . 459 % ^ & 483 ba 484 8 8 0 loketi arthAta kahevata 458 1 paurANika kapelA keTalAMka vidhAne-brahmAviSNu-mahezanA utpatti vigere uttama-madhyama-adhama narone elakhavAnI rIta 462 dharmAdi cAra arthe 413 judA judA viSayo 464 thI 482 120 zrI RSabhadeva svAmI caityavaMdana girirAja caityavaMdana 40 3 3 zAtinAtha svAmI caityavaMdana zrI vItarAgadeva caityavaMdana 85 , bIju ,, 485 cauvvIza jina caityavaMdana 486 pAMsaThIye yaMtra che 487 zrI vItarAga deva 488 zrI vItarAga deva 489 zrI vItarAga deva 490 zrI vItarAga AjJA caityavaMdana 491 zatruMjaya mahAtamya che 41 zrI vItarAga deva zrI vItarAga deva 493 zrI vItarAga devabha . 484 zrI neminAtha svAmI 494 zrI zatruMjaya mahAmya , 495/96 zrI vItarAga stotra aMtargata caityavaMdana 497 aneka viSayanA ke 498/509 zuddhipatraka 509/512 0 8 8 0 8 42 0 0 0 0 0 te samApta Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM arha zrIpArzvanAthasvAmine namaH subhASitasUktaratnamAlA 1 zrIvItarAgastutiH nAnandodakale dAlampaTapuTaM snigdhe'pi bandhau jane, na krodhAruNinAspadaM kRlbahukleze'pi zatrau kvacit / dhyAnAveza-vilokitAkhilajagallakSmI kriyAhaH ciraM, cakSuyugmamayugmayAgajayinaH shriivrdhmaanprbhoH||1|| kRtvA hATaka vibhinagadasadAribamudrAkathaM, hatyA garbhazayAnadi sphuTamarIna mohAdivaMzodbhavAn / taptvA duSkaramaspRheNa manasA kaivalyahetu tapaH, tredhA vIgyazo dadhad vijayatAM vIrastrilokI guruH // 2 // zreyaH saGketazAlA suguNaparimalerjeyamandAramAlA, chinnavyAmohajAlA pramadabharasaraH pUraNe meghamAlA / namrazrImanmagalA vitaraNakalayA nirjitasvargizAlA, tvanmUrtiH zrIvizAlA vidalatu duritaM saMhitakSoNipAlo // 3 // 1 nAmitakSoNipAlA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita sUtaratnamAlA dihe tuha muhakamale, tinni vi nahAI niravasesAI / dAlidaM dohaggaM, aNegabhavasaMciaMpAvaM // 4 // trailokya sakalaM trikAlaviSayaM sAlokamAlokitaM, sAkSAyena yathA svayaM karatalaM rekhAtrayaM sAGgulim / rAga-dveSa-bhayAmayAntaka-jarA-lolava-lobhAdayo, nAlaM yatpadalaGghanAya sa mahAdevo mayA vandyate // 5 // asitagirisamaM syAt kajjalaM sindhupAtre, surataruvarazAkhA lekhinI ptrmurvii| likhati yadi gRhItvA zAradA sarvakAlaM, tadapi tava guNAnAmIza ! pAraM na yAti // 6 // yasyopasargAH smaraNena yAnti, vizve yadIyAzca guNA na maanti| mRgAGkalakSmA kanakasya kAntiH, saGghasya zAnti sa karotu shaantiH| haratyagha saMprati hetureSyataH zubhasya pUrvAcaritaiH kRtaM shubhaiH| zarIrabhAjAM bhavadIyadarzanaM, vyanakti kAlatritaye'pi yogyatAma balaM jagaddhvaMsana-rakSaNakSama, kRpA ca sA saGgamake kRtAgasi / itIva saMcintya vimucya mAnasaM, ruSeva roSastava nAtha ! niryayau / trailokyaM yugapatkarAmbujaluThan muktAvadAlokate, jantUnAM nijayA girA pariNamadyaH suuktaamaabhaapte,| sa zrImAnbhagavAnvicitravidhibhirdevAsurairacito, vItatrAsavilAsahAsarabhasaH pAyAjjinAnAM patiH // 10 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvItarAgastutiH azokavRkSaH surapuSpavRSTi-divyadhvanizcAmaramAsanaM c| bhAmaNDalaM dundubhirAtapatraM, satprAtihAryANi jinezvarANAm // 11 // kiM ! karpuramayaM sudhArasamayaM kiM ! candrarocirmayaM, kiM ! lAvaNyamayaM mahAmaNimayaM kAruNyakelimayam / vizvAnandamayaM mahodayamayaM zobhAmayaM cinmayaM, zukladhyAnamayaM vapurjinapatebhUyAdbhavAlambanam / / 12 // pAtAlaM kalayan dharAM dhavalayan nAkAzamApUrayan , dikcakraM kramayan surAsuranarazreNIzca vismApayan / brahmANDaM sukhayan jalAni jaladheH phenacchalAllolayan , zrIcintAmaNipArzvasaMbhavayazohaMsazciraM rAjate // 13 // jinavara ! tava mUrti ye na pazyanti mUDhAH, kumatikumatabhUtaiH pIDitAH puNyahInAH / sakalamukRtakRtyaM naiva mokSAya teSAM, suniviDatRNarAzizcAgnisaGgAdyathaiva // 14 // dvijarAjamukho gajarAjagatiH, aruNoSTapuTaH sitdntttiH| shitikeshbhrombujmjukrH,surbhishcsitHprbhyollsitH||15 matimAn zrutavAn prathitAvadhiyuk, pRthupUrvabhavasmaraNo gtruk| mati-kAnti-dhRtiprabhRtaiH svaguNairjagato'pyadhiko jagatItilakaH aho me saphalaM janma, pUrNAH sarve mnorthaaH| labdhA sarvArthasaMpattidRSTo yattrijagadvibhuH // 17 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita sUktaratnamAlA dhanyaHsa mAso divaso'pi dhanyaH sa eva sA'pi ghttikaa'pidhnyaa| yatra prabhurbhAgyavatA janena, dRSTo jagatsvAmI kRpaanivaasH||18|| namastubhyaM jagannAtha ! trailokyAmbhojabhAskara ! saMsAramarukalpadro ! vizvoddhAraNabAndhava ! // 19 // . deva ! tvaM duHkhdaavaagni-sNtptaanaamekvaaridH| . mohAndhakAramUDhAnAM, ekadIpastvameva hi // 20 // tvAM dhyAyantaH stuvantazva, pUjayantazca dehinH| dhanyAste jagRhudaihAnmanovAgvapuSAM phalam // 21 // mahimAnaM yadutkIrtya, tava saMhIyate vacaH / zrameNa tadazaktyA vA, na guNAnAmiyattayA // 22 // jinadharmavinirmukto, mA'bhUvaM cakravartyapi / syAM ceTopi daridropi, jinadharmAdhivAsitaH // 23 // jinendracandrapraNipAtalAlasaM, mayAziro'nyasya na nAma nAmyate / gajendragaNDasthaladAnalampaTaM,zunImukhe nAlikulaM niliiyte||24|| aindrazreNinatApratApabhavanaM bhavyAGginetrAmRtaM, siddhAntopaniSadvicAracaturaiH prItyA pramANIkRtA / mRtiH sphUrtimatI sadA vijayate jainezvarI vispharanmohonmAdadhanapramAdamadirAmattairanAlokitA // 25 // mUrtiste jagatAM mahArtizamanI mUrti nAnandinI, mUrtirvAcchitadAnaphalpalatikA mUrtiH sudhAsyandinI / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvItarAgastutiH saMsArAmbunidhi taritumanizaM mUrtiDhA nauriyaM, mUrtinetrapathaM gatA jinapateH kiM kiM na kartu kssmaa||26|| dhanyA dRSTiriyaM yayA vimalayA dRSTo bhavAn pratyahaM, dhanyAsau rasanA yayA stutipathaM nIto jagadvatsalaH / dhanyaM karNayugaM vacomRtarasaH pIto mudA yena te, dhanyaM hRt satataM ca yena vizadastvannAmamantro dhRtaH // 27 // netre sAmyasudhArasaikasubhage AsyaM prasannaM sadA, yatte cAhitahelisaMhatilasatsaMsargazUnyau karau / aGkazca prativandhavandhuravadhUsambandhavandhyodhikaM, taddevo bhUbane tvameva bhavasi zrIvItarAgo dhruvam // 28 // netrAnandakarI bhavodadhitarI zreyastaromaJjarI, zrImaddharmamahAnarendranagarI vyaaplltaadhuumrii| harSotkarSazubhaprabhAvalaharI rAgadviSAM jitvarI, mUrtiH zrIjinapuGgavasya bhavatu zreyaskarI dehinAm // 29 // adyA'bhavat saphalatA nayanadvayasya, deva ! tvadIyacaraNAmbujavIkSaNena / adya trilokatilaka ! pratibhAsate me, saMsAravAridhirayaM culukapramANaH // 30 // na cakrizakrAdipadaM samIhe, tvadAjJayA hInamahaM nirIha ! / rakatvamapyastu bhavAntarepi, svAmistvadAjJAvazavartino me // 31 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita sUktaratnamAlA sarvajJamIzvaramanantamasaGgamaya, sArvIyamasmaramanIzamanIhamIddham / siddhaM zivaM zivakaraM karaNavyapetaM, zrImajjinaM jitaripuM prayataH praNaumi // 32 // zrImadbhiH svairmahobhirbhuvanamavibhuvattApayatyeSa zazvat , satsvapyasmAdRzeSu prabhuSu kimiti snmnyunevoprktaaH| sUrya vIryAdahAryAdabhibhavitumivAbhiSavo yasya dIprAH, protsarpantyaghriyugmamabhavanakhabhuvaH sa zriye stAd jino vH||33 saMsArApAranIrezvaragurunirayAzarmapaGkaughamagnAnuddhartuM sattvasArthAniva nkhjmjaajiirnnrjjuurydiiyaaH| pAdAH prAsIsarantaH prakaTitakaruNAH prArthitArthAnsamarthAH, bhartu tIrthAdhipo'sau pRthudavathupathaprasthitiM vo ruNaddha // 34 // nityAnandapadaprayANasaraNI zreyovanIsAraNI, saMsArArNavatAraNaikataraNI vishvddhivistaarinnii| puNyAkurabharaprarohadharaNI vyAmohasaMhAriNI, prItyai kasya na te'khilArtiharaNI mUtirmanohAriNI // 35 // samastajIve karuNAzarIraH, sNpraaptsNsaarpyodhitiirH| devAdhidevaH kRtazakrasevaH, sarvAvabhAsI zivasadmavAsI // 36 // yaH sarvairapi sevyate sukRtibhiH dhyAyanti yaM yogino, yenA'tAri bhavodadhirbudhajanA yasmai namaskurvate / yasmAd jJAnadhanAgamastribhuvane yasyAstyanantaM sukhaM, lInaM yatra satAM manaH sa dizatAd vaH puNyabhAvaM jinH||37|| Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvItarAgastutiH ye mUrti tava pazyataH zubhamayIM te locane locane, yA te vakti guNAvaliM nirupamA sA bhAratI bhaartii| yA te nyaJcati pAdayorvaradayoH sA kandharA kandharA, yatte dhyAyati nAtha ! vRttamanaghaM taM mAnasaM mAnasam // 38 // svAminAmapi yaH svAmI, gurUNAmapi yo guruH / devAnAmapi yo devaH, tasmai tubhyaM namo namaH // 39 // anyathA zaraNaM nAsti, tvameva zaraNaM mm| tasmAt kAruNyabhAvena, rakSa rakSa jinezvara ! // 40 // adya me saphalaM janma, adya me saphalA kriyA / adya me saphalaM gAtraM, jinendra ! tava darzanAt // 41 // darzanAd duritadhvaMsI, vandanAd vaacchitprdH| pUjanAt pUrakaH zrINAM, jinaH saakssaatsurdrumH||42|| nAbhyarthaye svargasukhaM, na mokSaM na narazriyam / sadA tvatpAdapadmAni, vasantu mama mAnase // 43 // pAtAle yAni bimbAni, yAni vimbAni bhUtale / svargepi yAni vimbAni, tAni vande nirantaram // 44 // jine bhaktijine bhaktirjine bhaktidine dine / sadA me'stu sadA me'stu, sadA me'stu bhave bhave // 45 // cintAmaNiH surataruH suradhenukAmakumbhau surAzca nikhilA mayi suprasannAH / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita sUktaratnamAlA jAtAH svayaM prabalasAdhanayantritA vA, tvadarzanena bhavasantatidurlabhena // 46 // asmin bhave parabhave nikhile'pi deva !, pApAni yAni vihitAnyahitapradAni / vAkkAyamAnasabhavAni mayA'timauDhayAt , tvadarzanena viphalAni bhavantu tAni // 47 // namo durvArarAgAdivairivAranivAriNe / arhate yoginAthAya, mahAvIrAya tAyine // 48 // lAvaNyapuNyavapuSi, tvayi netrAmRtAJjane / mAdhyasthyamapi dauHsthyAya, kiM punadvaiSaviplavaH // 49 // lAM vatphalabhUtAn siddhAMstvacchAsanaratAn munIn / svacchAsanaM ca zaraNaM, pratipanno'smi bhAvataH // 50 // tava preSyo'smi dAso'smi, sevako'smyasmi kingkrH| omiti pratipadyasva, nAtha ! nAtaH paraM bruve // 51 // dhmAtaM sitaM yena purANakarma, yo vA gato nirvRti-saudhamUni / khyAto'nuzAstA pariniSThitArthoM, yaH sostusiddho kRtamaGgalo me|| tathA prasIda vizveza !, tvadekazaraNe mayi / yathA tvaddhyAnayogena, manmanaH tvanmayaM bhavet // 53 // yadAye dyUtakArasya, yapriyAyAM viyoginaH / yadrAdhAvedhino lakSye, tavayAnaM me'stu tvanmate // 54 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvItarAgastutiH aprasannAt kathaM prApyaM, phalametadasaGgatam / cintAmaNyAdayaH kiM na, phalantyapi vicetanAH // 55 // nArakA api modante, yasya kalyANaparvasu / pavitraM tasya cAritraM, ko vA varNayituM kSamaH ? // 56 // saMsAramAravapathe patitena nAtha !, sImantinImarumaricivimohitena / dRSTaH kRpArasanidhistvamataH kuruSva, tRSNApanodavazato jina ! nitiM me // 5 // rAgAd dveSAt tathA mohAd , bhvedvitthvaaditaa| tadabhAve kathaM nAmAhatAM vitathavAditA // 58 // tIrthezaM pragamottamAGga ! rasane ! tvaM ghoSayAhanizaM, pANI ! pUjayataM manaH ! smara pade ! tasyA''layaM gacchatam / evaM cet kurutA'khilaM mama hitaM zirasAdayastad dhruvaM, nopIkSe bhavatAM kRte bhava mahAzArdUlavikrIDitam // 59 // zrIpArthoM dharaNendrasevitapadaH pArzva stuve bhaktitaH, pArzvana pratiyodhitazca kamaThaH pArthAya kurve'rcanam / pArthAcintitakAryasiddhirakhilA pArzvasya tejo mahata, zrIpArthe prakaTaprabhAva iha naH zrIpArzva ! saukhyaM kuru // 6 // tvanmUrtihRdi jAgati rAgArtiharaNakSamA / mama citte jagannAtha ! prArthaye kimataH param // 61 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita sUktaratnamAlA zrIzatrujayabhUSaNaM jinavaraM zrInAbhibhUpAtmajaM, . sendrAkivarairnarendranikarairbhaktyApraNunnairnatam / / jJAnaM yasya trikAlavastuviSayaM loketarAbhAsakaM, sarveSAM hitadaM kRpArasamayaM vande tamAdIzvaram // 62 // zrIpArzva tIrthanAthaM prazamarasanayaM kevalAnandayuktaM. vAmeyaM pArzvayakSaiH suravarasahitaH sevitaM bhUribhaktyA / yasya snAtrAbhiSekapRthutarakamalainirjarA yAdavAH syuH, khyAtaM zarkezvaraM taM tribhuvanavihitakhyAtakIrti namAmi / bhuvanabhAvavibhAvanabhAskara, vikaTaTurghaTasaGkaTajitvaram / vimalanAthamanantaguNAspadaM, jinavaraM jitamohamahaM stuve // 64 // indiyavisayakasAe, parIsahe veyaNA ya uvasagge / rAgaddose kamme, arI haNaMtIti arihaMtA // 65 // saGkalpo'pi na kalpatalpajatarau cintA na cintAmaNau, kAmaH kopi na kAmakumbhaviSayo no citrakRcitrakaH / manye kAJcanapuruSo'pi puruSo no kAmadhenau mano, yatte zrImunirAjapAdakamaladvandvaM mayA vanditam // 66 // aMhaHsaMhatimAzu lumpati dhRti dhatte vidhatte zivaM, cAritraM cinute nihanti kumatiM bhinte bhRzaM durgatim / puSNAtyadbhutazuddhabuddhimahimAH zrIdharmakIrtiprabhAH, zrIvAcaMyamarAja ! bhavyabhavinAM pAdaprasAdastava // 67 // kalpadrukAmadhucintAmaNibhyopyatidurlabham / tvatpAdasevAmevAhamarthaye sarvathA prabho! // 68 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasvatI stutiH cittaM tumha vilaggaM, tuha guNasavaNeNa savaNaparitoso / jIhA nAmaggahaNe,ekkA diTThI tapphaDai // 69 // svayambhuvaM bhUtasahasranetra-manekamekAkSarabhAvaliGgam / avyaktamavyAhatamastadoSa-manAdimadhyAntamapuNyapApam // 70 // 2 sarasvatIstutiH zAradA zAradAmbhoja-vadanA vadanAmbuje / sarvadA sarvadAsmAkaM, sannidhiM sannidhiM kriyAt // 1 // zuklAM brahmavicArasAraparamAmAdyAM jagadvyApinI, vINApustakadhAriNImabhayadAM jADyAndhakArApahAm / haste sphATikamAlikAM vidadhatIM padmAsane saMsthitAM, vande tAM paramezvarIM bhagavatI buddhipradAM zAradAm // 2 // yasyAH prasAdaparivarddhitazuddhabodhAH; pAraM vrajanti sudhiyaH shruttoyraasheH| sAnugrahA mayi samIhitasiddhaye'stu, sarvajJazAsanaratA zrutadevatA'sau // 3 // vikose jiNiMdANaNaMbhojalINA, klaaruuvlaavnnnnsohggpiinnaa| vahaMtassa cittaMmi niccaM pi jhANaM, surI bhArahI ! deu me suddhanANaM // 4 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita sUkarasnamAlA - 3 sAmAnyadharmasUktAni dharmAjjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyurvalaM, dharmeNaiva bhavanti nirmlyshovidyaarthsNpttyH| kAntArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate, .. dharmaH samyagupAsito bhavati hi svargApavargapradaH // 1 // dharmo'yaM dhanavallabheSu dhanadaH kAmArthinAM kAmadaH, saubhAgyArthiSu tatpradaH kimaparaM putrArthinAM putradaH / rAjyArthiSvapi rAjyadaH kimathavA nAnAvikalpaiH kRtaH, tat kiM yanna karoti kintu kurute svargApavargAvapi // 2 // sannyAyopAttavittapracayasaphalatAhetudAnaM supAtre, deyaM zuddhaM ca zIlaM sakalabhayaharaM pAlanIyaM bhavadbhiH, vajraM duSkarmazailapacayavidalane sattapaH karma kArya, sarvAnuSThAnasAraM bhavabhayamathanA bhAvanA bhAvanIyA // 3 // dharmasiddhau dhruvA siddhithumnapradyumnayorapi / dugdhopalambhe sulabhA, sampattirdadhisarpiSoH // 4 // dharmeNAdhigataizvaryo, dharmameva nihanti yaH kathaM zubhAyatirbhAvI, sa svAmidrohapAtakI // 5 // durgatiprapatatprANi-dhAraNAddharma ucyate / saMyamAdirdaza vidhaH, sarvajJokto vimuktaye // 6 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnyadharmasUktAni zrIdharmoM dayayaikadhA nijagade jJAnakriyAbhyAM dvidhA, jJAnAdyaitrividhazcaturvidhatayA khyAto vrataiH pnycdhaa| SoDhAvazyakapAlanena nayataH saptASTadhA mAtRbhiH, sattatvenavadhA tathA dazavidhaH kSAntyAdibhirnirmalaH // 7 // dharme'tirabhye kriyatAM nRjanma, ramAH samAsAdya kimu pramAdaH ? / labdhvA sudhA sAdhu budhA ! mudhA mA,tyAkSuH kramakSAlanahetabe yat saMsArakAntAravihArapAra-prakArako nAstyaparo'tra dharmAt / apAraduritarAndhakAra-pracArahArItaragehi ko'nyaH // 9 // yasmAt samAsAdya ramA suramyAM, dharmAttato ye vikhukhIbhavanti / svAmidruhAM dharmamahAgahIndraH, punaH prasannaH kathamepa teSAm // 10 // pAtre dAnaM gurughu vinayaH sarvasaJcAnukampA, nyAyyA vRttiH parahitavidhAvAdaraH sarvakAlam / kAryoM na zrImadaparicayaH saGgatiH satsu samyag , rAjan ! sevyo vizadamatinA saipa sAmAnyadharmaH // 11 // bAvattarikalAkusalA, paMDiapurisA apaMDiA ceva / savvakalANa pavarAM, dhammakalAM je na jANaMti // 12 // duHkhaM tu duSkRtAjAtaM, tasyaiva kSayataH kSayet / sukRtAt tat kSayazca syAt , tat tasmin sudRDho na kaH? // 13 // asAvanakSaro lekho, nirdevaM devamandiram / nirjalaM ca saro dharma, vinA yanmAnuSo bhavaH // 14 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita sUktaratnamAlA chinnamalo yathA vRkSo, gatazIrSoM yathA bhttH| dharmahIno dhanI tadvat, kiyatkAlaM laliSyati ? // 15 // dharAntasthaM tarormUlaM, ucchrayeNA'numIyate / adraSTopi tathA prAcya-dharmo lakSyeta saMpadA // 16 // nipAnamiva maNDUkAH, saraH pUrNamivANDajAH / zubhakarmANamAyAnti, vivazAH sarvasaMpadaH // 17 // kalpadrumaH kalpitamAtradAyI, cintAmaNizcintitameva datte / jinendradharmAtizayaM vicintya, dvaye'piloko lghutaamvaiti||18|| dRSTvA dharmasya mAhAtmyaM, yaH phalena vizeSitam / na prazAntamanAH samyak, sa tu kRtrimadharmavit // 19 // prazAntaM mAnasaM yasya, sarvAGgiSu kRpaa'dbhutaa| rAjan ! dharmasya sarvasvaM, tena jJAtaM yathAsthitam // 20 // dharmajIvitayormadhye, dharmameva varaM nRNAm, jIvitaM sulabhaM loke, vinA yatnaM bhave bhave // 21 // yatkalyANakaro'vatArasamayaH svapnAni janmotsavo, yadratnAdikavRSTirindraracitA yad ruupraajyshriyH| yadAnaM vratasaMpadujjvalatarA yatkevalazrIrjine, yadramyAtizayAH tadetadakhilaM dharmasya visphUrjitam // 22 // eka eva suhRddharmoM, mRtamapyanuyAti yH| zarIreNa samaM nAzaM, sarvamanyat tu gacchati // 23 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnyadharmasUktAni apavargaH phalaM yasya, jnmmRtyvaadivrjitH| paramAnandarUpazca, duSkaraM tanna cAdbhutam // 24 // sukhAya sarvajantUnAM, prAyaH sarvAH prvRttyH| na dharmeNa vinA saukhyaM, dharmazcArambhavarjanAt // 25 // jahA sAgaDio jANaM, samaM heccA mahApahaM / visamaM maggamoiNNo, akkhe bhaMgaMmi soyai // 26 // evaM dhammaM viukamma, ahammaM pddivjjiyaa| vAle maccubhuhaM patte, akkhe bhaMgeva soyaI // 27 // bAlasma dhassa bAlataM. ahamma pddivjjiaa| ciccA yamma ahammituH naraesu uvavajjai // 28 // dhIrasma passa dhIrataM. svydhmmaannuvttinno| ciccA ahammaM dhambhihe. devesu uvavajjai // 29 // nayena netA vinayena ziSyaH, zIlena nArI prazamena linggii| prauDhAvadAtena bhaTaH pracaNDo. dharmeNa jantuzca sadA vibhAti // 30 // rAjadaNDa bhayAtyApaM, nAcaratyadhamo jnH| paralokabhayAnmadhyaH, svabhAvAdeva cottamaH // 31 // jayasiriyaMchiyasuhaye, aNiharaNe tivaggasAraMmi / ihaparaloahiyatthaM, sammaM dhammami ujjamaha // 32 // ahaddharmataroH phalAni sukule janmA'naghaM jIvitaM. sacchIrbuddhibale pratApayazasI saubhaagymaarogytaa| Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita sUktaratnamAlA kSmAbhRtkezavacakrizakrazazabhRtpradyotanAnAM padaM. sArvazrIgaNabhRtpadaM zivaramA sallabdhayo dehinAm // 33 // duHkhAt kautukavismayavyavahRterbhAvAt kulaacaarto| bairAgyacca bhajanti dharmamamalaM teSAmameyaM phalam / zlokAH dAnaM dAridyanAzAya. zIlaM durgativAraNam / tapaH karmavinAzAya. bhAvanA bhavanAzinI // 34 // . 4 saMghasUktAni saMgho'yaM guNaratnarohaNagiriH saMghaH satAM maNDanaM, saMgho'yaM prabalapratApataraNiH saMgho mahAmaGgalam / saMgho'bhIpsitadAnakalpaviTapI saMgho gurUNAM guruH, saMghaH sarvajinAdhinAthamahitaH saMghazciraM nandatAt // 1 // ratneSu cintAmaNiratnaM yatra sArastarUNAmiva klpvRkssH| deveSu sarveSvapi vItarAgastadvatsupAtreSu susaadhusngghH||2|| jJAnAdinizzeSaguNaugharatnAkare bindurivaambhso'ntH| saGke niyukto nijavittalezaH, syAdakSaya: kSINaparikSayetra // 3 // lokebhyopi nRpatistatopi hi varazcakrI tato vAsavaH, sarvebhyopi jinezvaraH samadhiko vishvtryiinaaykH| sopi jJAnamahodadhiH pratidinaM saGgha namasyatyaho, vajrasvAmivadunnattiM nayati taM yaH sa prazasyaH kSitau // 4 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghasUktAni kadA kila bhaviSyanti, madgRhAGgaNabhUmayaH / shriisngghcrnnaambhojrjoraajipvitritaa:||5|| arhatAmapi mAnyo'yaM, pUjyaH puNyavatAmapi / sevyaH murAsurezAnAM, saGghaH pUjyatamo buddhaH // 6 // saGghaH sadguNasaMghasaMhatikaraH saGgho jinainditaH, saGghaH zAsanadiheturasatsaGghaH satAM muktidaH / sadbhaktyA vihi zujArjitadhanaiH saGghasya yaH pUjanaM, kiM taina ma na pUjitaM sukutibhiH kiM vA na labdhaM phalam // 7 // kalpovIsaMtatistadajire cintAmaNistatkare, zlAghyA kAmadudhA'naghA ca murabhiH tasyAvatIrNA gRhe| trailokyAdhipatinbasAdhanasahA zrIstanmukhaM vIkSate, saGgho yasya gRhAGgaNaM guNanidhiH pAdaiH samAkrAmati // 8 // paMcaparamidvizyaNAI, bahumullAI jassa majjhammi / uppajjati sayAvi hu, sa saGgharayaNAyaro jayau // 9 // cakre tena jinArcanaM savidadhe samyaggurUpAsanaM, tattvaM tena jinAgamasya kalitaM saGghonnatiM sa vyadhAt / satyaMkAritameva tena sudhiyA nirvANasvargA'dbhutaM, yaH sAdharmikagauravaM vitanute hRSTo gurUNAmiva // 10 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 subhASita sUktaratnamAlA sAhammi vacchalaM jeNa, jiNidehiM bhuvaNapaNaehiM / sammattamuddhiheu, nidihaM dhammiyajaNassa // 11 // sAhammi ya thirakaraNe, vacchalaM sAsaNassa sArotti / mamgasahAyattaNao, tahA anAso adhammA u // 12 // 5 dAnasUktAni pAtre dharmanibandhanaM taditare prodyayAkhyApakaM, mitre prItivivardhanaM ripujane vairApahArakSamam / bhRtye bhaktibharAvahaM narapatau sanmAnasaMpAdakaM, .. bhaTTAdau ca yazaskaraM vitaraNaM na kvA'pyaho niSphalam // 1 // deyaM bhoja ! dhanaM dhanaM sukRtinA no, saMcitavyaM kadA. zrIkarNasya balezca vikramapateradyApi kIrtiH sthirA / asmAkaM madhu dAnabhogarahitaM naSTaM cirAt saJcitaM. nirvedAditi pANipadmayugalaM gharSatyasau makSikA // 2 // jJAnavAn jJAnadAnena, nirbhyo'bhydaantH| . annadAnAt sukhI nityaM, nirvyAdhirauSadhAd bhavet // 3 // godugdhaM vATikApuSpaM, vidyA kUpodakaM dhanam / dAnena vardhate nityaM, vinA dAnaM vinazyati // 4 // pradattasya prabhuktasya, dRzyate mahadantaram / dattaM zreyAMsi saMste, viSTA bhavati bhakSitam // 5 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnasUktAni kukSimbharI na-kaH ko'tra, bahvAdhAraH pumAn pumAn / tatastatkAlamAyAtAn, bhojayed bAndhavAdikAn // 6 // varSana kSArANave'pyando, muktAtmA kyApi jAyate / satataM dadato dAtuH, pAtrayogo'pi saMbhavet // 7 // abhayaM supattadANaM, aNukampA uciyakIttidANaM c| dohiM vi mukkho bhaNio, tiNi vi bhogAiyaM dinti // 8 // dadIta vidvAnanukulatAndhite, vidhau yataH pUrayitA sa sarvataH / vizeSatastu pratikUlatAM gate, yato gRhItAkhilamanyathA'pi sH|| deyaM stokAdapi stoka, na vyapekSyo mhodyH| icchAnusAriNI lakSmIH, kadA kasya bhaviSyati // 10 // parapatthaNApavannaM, mA jaNaNi ! jaNesu erisaM puttaM / mA uare vi dharijjasu, patthiabhaMgo kao jeNa // 11 // pahasaMtagilANesu, AgamagAhrIsu taha ya kayaloe / uttarapAraNagami a, dinnaM subahupphalaM hoi // 12 // pAdAmbhojarajaHpramArjanamapi kSmApAlalIlAvatIduSprApAdbhutaratnakambaladalaiyadvallabhAnAmabhUt / nirmAlyaM navahemamaNDanamapi klezAya yasyAvanIpAlAliGganamapyasau vijayate dAnAt subhadrAGgajaH // 13 // kSiptyA toyanidhistale maNigaNaM ratnotkaraM rohaNo, reNvA''vRtya suvarNamAtmani dRDhaM baddhvA suvarNAcalaH / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 subhASitasUktaratnamAlA kSmAmadhye ca dhanaM nidhAya dhanado bibhyatparebhyaH sthitaH, kiM syAttaiH kRpaNaiH samo'yamakhilArthibhyaH svamartha dadat // 14 // neva dAraM pihAvei, bhuMjamANo susaavo| aNukaMpA jiNidehiM, saDDhANaM na nivAriyA // 15 // niauyarapUraNe vi hu, asamatthA kimiha tehiM jAehiM / (ityukte roraH) sumahatyA vi hu na parovayAriNa tehiM na kiMpi yo durlabhAM kRSNakacitravallIM, dadau daridrAya dayAcittaH / kastena tulyo bhuvi vikramArka ! tvayA'paraHsyAttu propkaare||17|| kesi pi hoi cittaM, vittaM annesimubhayamannesi / cittaM vittaM pattaM, tinni vi kesiMci dhannANaM // 18 // varaM karIro marumArgavartI, yaH pAnthasAthai kurute kRtArtham / kalpadramaiH kiM kanakAcalasthaiH, propkaarprtilmbhduHsthaiH||19||. AdyaM ca ceSTitazrIdaM, dvitIyaM bhojyadaM vasu / tRtIya sainyadaM turya, sarvabhUSaNadAyakam // 20 // AnandAzrUNi romAJco, bahumAnaM priyaM vcH| kizcAnumodanA pAtra-dAna bhUSaNapaJcakam // 21 // anAdaro vilambazca, vaimukhyaM vipriyaM vcH| pazcAttApazca paJcA'mI, sadAnaM dUSayantyaho ! // 22 // taM atthaM taM ca sAmatthaM, taM vinnANaM ca suuttamaM / sAhammiyANa kanjaMmi, jaM vappaMti susAvayA // 23 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnasUktAni abhigamyottamaM dAnaM, AhUtaM caiva madhyamam / adhamaM yAcitaM dAna, sevAdAnaM tu niSphalam // 24 // gauravaM prApyate dAnAt, na tu dravyasya saMgrahAt / sthitiruccaiH payodAnAM, payodhInAmadhaH punaH // 26 // pratikUlo vidhisteSAM, nirdhanA ye vinirmitAH / pratikUlatamasteyAM, sato'rthAn dadate lathe // 26 // deve gurau ca dharme ca, svajane svamutAdiSu / yaddhanaM saphalaM na syAla, tena kiM duHkhahetunA ? // 27 // cittaM vittaM ca pAtraM ca, trayamekatra saMgatam / durlabha labhyate bena, janma tasya phalegrahi // 28 // amaNunnamabhanIe, patte dANaM bhave aNatthAya / jaha dIho saMsAro, nAgasirIe tayA jAo // 29 // uktazcayarthaH zrIbhagavatyAM tathAhi-tihiM ThANehi jIvA asudIhAuyattAeM kammaM pakareMti pANe aivAittA.bhavai 1 musaM vaittA bhavai 2 tahArUvaM samagaM vA mAhaNaM vA hIlittA niMdittA khisittA garahitA avamannittA amaNunne apIikArageNa asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAhittA bhavai 3 eehiM tihiM ThANehiM jIvA asuhadIhAuyattAe kammaM pAraMti itth| sAhammiyANa vacchallaM, kAyavvaM bhattinibbharaM / desiyaM savvadaMsIhi, sAsaNassa pabhAvagaM // 30 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA dhammiyajaNehiM viNA na titthaM, tityaM viNA na dhmmo| tA sAhammiyavacchalleNa, titthasaMghANaNA nUNaM // 31 // sAhammiyammi patte, niyagehe jassa hoi na hu neho / jiNasAsaNabhaNiyamiNa, sammatte tassa saMdeho // 32 // tamhA savvapayatteNaM, jo nmukkaardhaaro| . sAvao so vi daTThavvo, jahA paramabaMdhavo // 33 // prasannA dRg manaH zuddhaM, lalitA vAga nataM shirH| sahajArthiSviyaM pUjA, vinApi vibhavaM satAm // 34 // 6 pAtrasUktAni khalo'pi gavi dugdhaM syAd , dugdhamapyurage viSam / pAtrApAtravizeSeNa, tatpAtre dAnamuttamam // 1 // pAkAraNocyate pApaM, trkaarstraannvaackH| akSaradvayasaMyoge, pAtramAhurmanISiNaH (manasvinaH) // 2 // yAnapAtre bhavAmbhodhau, yA na paatre'hNdaadike| kRtArthIkriyate lakSmI-ralakSmIH sA na saMzayaH // 3 // mUrkhatapasvI rAjendra !, vidvAMzca vRssliiptiH| ubhau tau tiSThato dvAre, kasya dAnaM pradIyate // 4 // sukhAsevyaM tapo bhIma !, vidyA kaSTadurAcarI / vidvAMsaM pUjayiSyAmi, tapobhiH kiM prayojanam ? // 5 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtrasUktAni na vidyayA kevalayA, tapasA cA'pi paatrtaa| yatra vRttamubhe ceme, taddhi pAtraM pracakSate // 6 // zvAnacarmagatA gaGgA, kSIraM madyaghaTasthitam / apAtre patitA vidyA, kiM karoti yudhiSThira ! // 7 // tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mhaatmnaa| atithi taM vijAnIyAccheSamabhyAgataM viduH // 8 // kRpaNo'pi bhaved dAtA, yAcako bhAgyavAn yadi / dAtA'pi bhavet kRpaNo, yAcako'bhAgyavAn yadi // 9 // nodanvAnathitAmeti, na cA'mbhobhina pUryate / AtmA tu pAtratAM neyaH, pAtratAM yAnti sNpdH||10|| kSINamoha-yathAkhyAta-cAritraguNabhUSitam / ratnapAtropamaM pAtraM, prAhuH sarvottamaM budhAH // 11 // samyagjJAnakriyopetaM, prazAntamanagAriNam / lAbhAlAbhasamasvAntaM, svarNapAtropamaM jaguH // 12 // smygdrshnsshuddh-dvaadshvrtbhuussitaaH| rUpyapAtropamAM bhejuH, sarve'pi gRhmedhinH||13|| caturthe ye guNasthAne, vizuddha sarvadA sthitaaH| te zreNika ivAkhyAtA-stAmrapAtropamAH satAm // 14 // mRdAdipAtratulyazca, mithyAraSTijano'khilaH / guNena kenacidyukto, dharmamArgAnusAriNA // 15 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA sadA pazcAzravAsaktA, ajitAkSA mdoddhtaaH| apAtrANi bhavantyatra, tttvmaargpraangmukhaaH||16|| mithyAdRSTisahasreSu, varameko hynnuvtii| aNuvratisahasreSu, varameko mahAvratI // 17 // mahAvratisahasreSu, varameko jinaadhipH| jinAdhipasamaM pAtraM, na bhUtaM na bhaviSyati // 18 // uttama pattaM sAhU, majjhimaM pattaM tu sAvayA bhnniyaa| avirayasammadiTTI, jahannaM pattaM muNeyavvaM // 19 // Ane nimbe sutIrthe kacavaranicaye zuktimadhye'hivaktre, auSadhyadrau viSadrau guruzirasi girau paannddubhuukRssnnbhuumyoH| ikSukSetre kaSAyadrumavanagahane meghamuktaM yathA'mbhaH, tadvatpAtreSu dattaM guruvadanabhavaM vAkyamAyAti pAkam // 20 // madhyastho buddhimAna , jaatyaadigunnsNgtH| zrutavit ca yathAzakti, zrotA pAtramiti smRtaH // 21 // 7 kupAtrasUktAni patte vasaMtamAse, riddhiM pAvanti sayalavaNarAI / jaM na karIre pattaM, tA kiM doso vasaMtassa ? // 1 // uimi sahassakare, saloyaNo picchaI sylloo| jana ulUo picchai, sahassakiraNassa ko doso ? // 2 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kupAtra-kArpaNyayoH sUktAni garue aNorapAre, rayaNanihANe a sAyare ptto| chiddaghaDo na bharijjai, tA kiM doso jalanihissa ? // 3 // uttuMgo saralatarU, bahuphalabhAreNa namiasavvaMgo / kujjo phalaM na pAvai, tA kiM doso taruvarassa ? // 4 // datte punaH kupAtrebhyaH, zraddhAdhAnaM vivekibhiH / tadIya duzcaritrANAM, kRtaM syAdupabRhaNam // 5 // 8 kArpaNyasUktAni asti jalaM jalarAzI, kSAraM tat kiM vidhIyate tena ? / laghurapi varaM sa kUpo, yatrA''kaNThaM janaH pibati // 1 // anayA rasnasamRddhayA, sAgara ! kiM sphurasi bahulalaharIbhiH / tava vallabhA varAkyo, vahanti varSAsvapi jalAni // 2 // vitara vArida ! vAri tRSAture, tvritmudytcaatkyaacke| maruti visphurati kSaNamanyathA, kva ca bhavAn kya eSaH kva sa cAtakaH ? // 3 // kITikAsaMcitaM dhAnyaM, makSikAsaMcitaM madhu / kRpaNaiH saMcitA lakSmI-ranyairevopabhujyate // 4 // kRpaNena samo dAtA, na bhUto na bhaviSyati / aspRzanneva svaM vittaM, parebhyaH saMprayacchati // 5 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUtaratnamAlA kiM tena hemagiriNA rajatAdriNA vA, . yatrAzritAstu taravastaravasta eva / manyAmahe malayameva yadAzrayeNa, kaGkolanimbakuTajA api candanAni // 6 // anye te khalu nIradA jaladharAstRSNAM vinighnanti ye, bhrAtazcAtaka ! kiM vRthA'tra raTitaiH khinnosi vizrAmyatAm / meghaH zArada eSa kAzadhavalaH pAnIyariktodaro, garjatyeva hi kevalaM bhRzamapAM no bindumudyacchati // 7 // prApitena caTukAkuviDambaM, lambhitena bahuyAcanalajjAm / arthinA yadaghamaya'te dAtA, tanna lumpati vilambya ddaanH||8|| yAcamAnajanamAnasavRtteH, pUraNAya bata janma na yasya / tena bhUmiriha bhAravatIyaM, na drumaina giribhirna smudrH||9|| taNalahuo tUsalahuo, taheva lahuAo maggaNo lhuo| patthagAvi hu lahuyaro, patthaNAbhaGgo ko jeNa // 10 // laghudhalI tRNaM tasyA-stRNAttUlaM tto'nilH| tato'pi yAcakastasmA-dapi yAcakavaJcakaH // 11 // hiMseva sarvapApAnAM, mithyAtvamiva karmaNAm / rAjayakSmeva rogAnAM, lomaH sAhasAM guruH||12|| Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . zIladharmamAhAtmyasUktAni 9 zIladharmamAhAtmyasUktAni vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDbhirasairbhojanaM, zubhraM dhAma manoharaM vapuraho ! navyo vayaH sNgmH| kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyA''darAt , taM vande yuvatiprabodhakuzalaM zrIsthUlabhadraM munim // 1 // girau guhAyAM vijane vanAntare, vAsaM zrayanto vazinaH shsrshH| harye'tiramye yuvatIjanAntike, vazI sa eka: shkttaalnndnH|| rekAma ! vAmanayanA tava mukhyamastraM, vIrA vasanta-pika-paJcama-candramukhyAH / tvatsevakA hari-virazci-mahezvarAdyAH, hA hA hatAza ! muninA'pi kathaM hatastvam ? // 3 // zrInandiSeNa-rathaneni-munIzvarAIbudhyA tvayA madana ! re ! munireSa dRSTaH / jJAtaM na nemi-munijambU-sudarzanAnAM, turyoM bhaviSyati nihatya raNAGgaNe mAm // 4 // zrInemito'pi zakaTAlasutaM vicArya, manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva / devo'dridurgamadhiruhya jigAya moha, yanmohanAlayamayaM tu vazI pravizya // 5 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 subhASitasUktaratnamAlA kuNDale nAbhijAnAmi, nAbhijAnAmi kaGkaNe / nupUre tvabhijAnAmi, nityaM pAdAbjavandanAt // 6 // saundaryaikanidheH kalAkulavidheAvaNyapAthonidheH, pInottuGgapayodharAlasagate paataalknyaakRteH| kAntAyA navayauvanAzcitatanoyarujjhitaH saMgamaH, samyag mAnasagocare carati kiM teSAM hatAzaH smaraH // 7 // zRGgArAmRtasekazAdvalarucirvakroktipatrAnvitA, prodgacchatsumanobhiSaGgasubhagA strINAM kthaavllrii| thairbrahmavatapAvakena parito bhasmAvazeSIkRtA, kiM teSAM viSamAyudhaH prakurute roSaprakarSo'pi re ! // 8 // AtAmrAyatalocanAbhiranizaM saMtaya' saMtayaM ca, kSiptastIkSNakaTAkSamArgaNagaNo mattAGganAbhi zam / teSAM kiM nu vidhAsyati prazamitapradyumnalIlAtmanAM, yeSAM zuddhavivekavatraphalakaM pArzve paribhrAmyati // 9 // agre sA gajagAminI priyatamA pRSThe'pi sA dRzyate, dhAnyAM sA gagane'pi sA kimaparaM sarvatra sA sarvadA / AsIdyAvadanaGgasaGgatirasastAvattaveyaM sthitiH, sampratyAsyapuraHsarAmapi na tAM draSTA'si ko'yaM layaH ? // 10 // samyak parihRtA yena, kAminI gjgaaminii| kiM kariSyati ruSTo'pi, tasya vIravaraH smaraH // 11 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIladharmamAhAtmyasUktAni dhanyAste vandanIyAste, testrailokyaM pavitritam / yaireSa bhuvanaklezI, kAmamallo vinirjita: // 12 // yamaca niyamazca ho, virAddhau tIvaduHkhadau / kinvAyuH prAnta evaikaH, parastyAjanmato'nizam // 13 // dAnavIgastapozIza. vidyAvIrAH pare punaH / tRNavatmulanAH santi, brAhmacArI sudurlabhaH // 14 // ahrAya vahI bAyo vizanti, zastraiH svagAtrANi vidArayanti / kRcchANi citrANi samAcaranti, mArArivIna bIralA jayanti / / gatiyugalakamevonmatapuSpotkarANAM, harazirasi nikAlA mArale vA nipAtaH / vimalakulabhavAnAmAnAnAM zarIraM, patikakarajo vA sevate saptajitaH / / 16 / / sayasahammanArINa, pIhUM phADei niggiyo / sattaTThamAsie ganbhe, tapphaDante nikintai // 17 // tA jasma jattiyaM siyaM, tattiyaM ceva navaguNaM / ikkasinthIpasaGgeNa, sAhU bandhijja mehuNe // 18 // sAhuNira sahassaguNaM mehuNekasi sevie| koDIguNaM viijjeNaM taie bohi viNassai // 19 // AjammeNaM tu jaM pAvaM, bandhijja mcchbndho| vayabhaMgaM kAumANassa, taM cevaguNaM bhave // 20 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitaskaratnamAla 10 tapaHsUktAni 'na nIcaijanma syAt prabhavati na rogavyatikaro, na vApyajJAnatvaM vilasati na dAridyalalitam / parAbhUtirna syAt kimapi na durApaM kila yatastadeveSTaprAptau kuruta nijazaktyA'pi sutapaH // 1 // pRthvInAthasutA bhujiSyacaritA jaJjIritA muNDitA, kSutkSAmA rudatI vidhAya padayorantargatAM dehalIm / kulmASAn praharadvayavyapagate me sUrpakoNasthitAn , dadyAt pAraNakaM tadA bhagavataH so'yaM mahAbhigrahaH // 2 // prAyo nAma taSaH proktaM, cittaM nishclmucyte| taponizcalasaMyuktaM, prAyazcittamiti smRtam // 3 // tapastIvagharaTTo'yaM, kssmaamrkttiikaanvitH| . dhRtihasto manaH kila:, karmadhAnyAni cUrNayet // 4 // sumatistvekabhaktena, caturthAdvasupUjyabhUH / aSTamena pArzva-mallI, zeSAH SaSThAtpravavrajuH // 5 // aSTamAtkevalaM prApuH paarshvnemaadimllyH| vAsupUjyazcaturthena, zeSAH SaSThena tIrthapAH // 6 // upavAsaH zivaM SaDbhi-ragAnnAbhibhavo jinaH / dvAbhyAM vIro'pare mAsa-kSapaNena jinaadhipaaH||7|| Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapaHsUktAni ___31 ___ RSabhasvAmino niSkramaNatapazcaitramAsabahulASTamIdine eva SaSTaM kArya, zrIvardhamAnasvAminazca mArgazIrSabahula-dazamIdine eva evamanyeSAM jinezvarANAmapi / aTThamaM bhattaM tami ya, pAsosahamallirichanemiNaM / vAsupujjassa cautthaNa, chahamabhattaNa sesANaM // 8 // nivyANamaMtakiriyA, coisameNa paDhamanAhassa / sesANa mAsieNa, vIrajiNiMdassa chaTeNa // 9 // mumaittha Niccabhattega, Niggao vAsupujjajiNo cauttheNa / pAso mallI vi ya aTTameNa sesAu cha heNa // 10 // yatra rodhaH kaSAyANAM, brahmadhyAnaM jinasya ca / jJAtavyaM tattapaH zuddha-mavaziSTaM tu lavannam // 11 // cubhukSA dehakArya bA. tapaso nAsti lakSaNam / titikSA brahmaguptyAdi-sthAnaM jJAnaM tu tadvapuH // 12 // karma tApakara jJAna, tapaH tannaiva vetti yH| prApnotu sa hatasvAnto, vipulAM nirjarAM katham // 13 // jJAnayogaH tapaH zuddha-mityAhurmunipuGgavAH / tasmAnnikAcitasyApi, karmaNo yujyate kSayaH // 14 // yasmAdvighnaparaMparAvighaTate dAsyaM surA: kurvate, kAma: zAmyati dAmyatIndriyagaNaH kalyANamutsarpati / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 subhASitasUktaratnamAlA unmIlanti maharddhayaH kalayati dhvaMsacayaH karmaNAM, khAdhInaM tridivaM zivaM ca bhavati zlAghyaM tapastanna kim // 15 // rasarudhiramAMsado-sthimajjA zukrANyanena tapyante / karmANi cAzubhAnItyatastapo nAma narUktam // 16 // yatpUrvArjitakarmazailakulizaM yatkAmadAvAnalaH, jvAlAjAlajalaM yadugrakaraNagrAmAhimantrAkSaram / yatprayUhatamaHsamUhadivaso yallabdhilakSmIlatA,mUlaM tadvividhaM yathAvidhitapaH kurvIta vItaspRhaH // 17 / / durlabhaM sulabhaM vakraM, saralaM vAsthiraM sthiram / duHsAdhyaM ca susAdhyaM syA-ttapobhiramalairnRNAm // 18 // bhavairanekairAcIrNA-nyenAMsyatimahAntyapi / samyagAlocanApUrva, zuddhayatyeva tapaH sRjan // 19 // niHsaMdehamayaM dehasteSAmeva phlegrhiH| sAhAyyenAsya yaistepe, mahodayaphalaM tapaH // 20 // ahamabhatte koDI, koDAkoDI ya dasamabhattaMmi / ao paraM bahunijjara-heU nUNaM tavo bhnnio||21|| saTiM vAsasahassAiM, avilaMba aMbilAiM bihiAI / jAe nikkhamaNakae, sA sundarI sAviyA dhannA // 22 // athiraM pi thiraM vaMka-pi ujjuyaM dullahaM sulahaM havai / dussajhaM pi susajjha, taveNa sampajjae kajjam // 23 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASasUktAni . 11 bhAvasUktAni na kRtaM sukRtaM kiJcit , satAM ca smaraNocitam / manorathaikasArANAM, evameva gataM vyH||1|| yanmayopArjitaM puNyaM, jinshaasnsevyaa| jinazAsanasevaiva, tena me'stu bhave bhave // 2 // sukhasya duHkhasya na ko'pi dAtA, paro dadAtIti kubuddhireSA / purAkRtaM karma tadeva bhujyate, puruSa! he ! nistara tattvayA kRtm||3|| zatrurdahati saMyoge, viyoge mitramapyaho ! / ubhayo duHkhadAyitvAt , ko bhedaH zatrumitrayoH ? // 4 // hattvA nRpaM patimupekSya bhujaGgadaSTaM, dezAntare vidhivazAd gaNikA'smi jaataa| putrasya bhogamabhigamya citAM praviSTA, zocAmi gopagRhiNI kathamadya takram // 5 // ihopapattirmama kena karmaNA, va ca prayAtavyamito bhavAditi / vicAraNA yasya na jAyate hRdi, kathaM sa dharmapravaNo bhaviSyati ? // 6 // jvAlAbhiH zalabhA jalairjalacarA: sphUrjajjaTAbhivaTAH, muNDaizvoruNakAH samastapazabo nagnaiH kharA bhasmabhiH / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA kASThAGgAvaraNairdumAH zukavarAH pAThaikA dhyAnakaiH, kiM zudhyanti? na bhAvazuddhirahitAH sarvAHkriyA niSphalAH // 7 // punaH prabhAtaM punareva zarvarI, punaH zazAGkaH punarutthito raviH / / kAlasya kiM gacchati ? yAti jIvitaM, tathA'pi mUDhaH svahitaM na budhyate // 8 // divasarajanyau sAyaM prAtaH, ziziravasantau punarAyAtaH tau / kAlaH krIDati gacchatyAyu-viramati nAyamavidyAvAyuH // 9 // praharadvayamArge'pi, narAH kurvanti zambalam / na kurvanti paratrArthe, varSakoTiprayANake // 10 // grAmAntare vihitazambalakaH prayAti, , sarvo'pi loka iha rUDhiriti prasiddhA / mRhastu dIrghaparalokapathaprayANe, pAtheyamAtramapi no vidadhAtyadhanyaH // 11 // jAgarti yAvadiha kAlabhujaGgamo no, pazcAnanaH svapiti yAvadayaM ca kaamH| . yAvadvivekanihatA'sti ca moharAtrinirgaccha saMsRtivanAd nibhRto'Gga ! tAvat // 12 // jinadharmavinirmukto, mA bhUvaM ckrvrtypi| syAM ceTo'pi daridro'pi, jinadharmAdhivAsitaH // 13 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bhAvasUktAni tyaktasaGgo jIrNavAsA, mlklinnklevrH| bhajana mAdhukarI vRtti, municaryA kadA zraye // 14 // tyajan duHzIlasaMsarga, gurupAdarajaH spRzan / kadA'haM yogamabhyasyan , prabhaveyaM bhavacchide // 15 // mahAnizAyAM prakRte, kAyotsarge puraavhiH| stambhavan skandhakaSaNaM, vRpAH kuryuH kadA mayi // 16 // bane padmAsanAsIna, kroDasthitamagArbhakam / kadA''vAsyanni vaktre mAM, jaranto mRgpRthpaaH||17|| zatrI mitra taNe straiNe. svarNe'zmani maNau mRdi| mokSe bhave bhaviSyAmi nirvizeSamatiH kadA // 18 // kriyAzUnyAya yA bhAvo. bhAvazUnyasya yA kriyaa| anayorantara dRSTaM, bhAnu-khadyotayoriva // 19 // merupsa manimayamA ya, jatiyamittaM tu aMta hoi| bhAvasthaya-vAyace, niyaM aMtaraM jANa // 20 // ukosaM dama, ArAhiya jAi accuyaM jAva / bhAvastharaNa pAva, aMtAmuha naga nivyANaM // 21 // cittaratnamavijaSTa, AndaraM dhanamucyate / yasya tanmuSita hAstisya ziSTA vipattayaH // 22 // raguNavIsaM lakkhA, desaTTisahassadusayasattahipaliyAI devAuM, vaMdhai nvkaarussgge||23|| Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 subhASitasUktaratnamAlA lakkhigasahipaNatIsa, sahassadusayaduapaliaM devAuM / baMdhai ahiyaM jIvo, paNavIsUsAsaussagge // 24 // chaTTahamadasamaduvAlasehiM, abahusuassa jA sohI / itto a aNegaguNA, sohI nANissa jimiassa // 25 // zrIzAntinAthAdaparo na dAnI; dazArNabhadrAdaparo na mAnI / zrIzAlibhadrAdaparo na bhogI, zrIsthUlabhadrAdaparo na yogI // 26 // yataH pUrva zrutajJAnaM, saMyamazca tataH paraH [zlokArthaH] ajirNa tapasaH krodho, jnyaanaajiirnnmhngkRtiH| parataptiH kriyA'jIrNa, anAjIrNa visUcikA // 27 // pUA jiNiMde suraI vaesu, jatto ya sAmAiyaposahesu / dANaM supatte sayaNaM sutisthe, susAhusevA sivaloyamaggo // 28 // Asanne paramapae, pAveyadhvaMmi sylkllaanne|| jIvo jiNiMdabhaNiyaM, paDivajjai bhAvao dhammaM // 29 // asmAdRzAM pramAdagrastAnAM caraNakaraNahInAnAm / abdhau pota iveha, pravacanarAgaH shubhopaayH||30|| viSayAnubandhabandhura-manyanna kimapyahaM phalaM yaace| kintvekamiha janmani, jinamatarAgaM paratrA'pi // 31 // zAstrAbhyAso jinapadanatiH saMgatiH sarvadAyeMH, savRttAnAM guNagaNakathA doSavAde ca maunam / sarvasyApi priyAhitavaco bhAvanA cAtmatattve, sampadyantAM mama bhavabhave yAvadApto'pavargaH // 32 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayamAhAtmyasUktAni 12 ratnatrayamAhAtmyasUktAni sajjhAnamUlazAlI, darzanazAkhazca yena vratataruH / zraddhAjalena sikto, muktiphalaM tasya sa dadAti // 1 // mithyAtvAnucare vicitragatibhiH saMcAritasyodbhaTairatyugrabhramamudgarAhativazAtsaMmUcchitasyA'nizam / saMsAre'tra niyantritasya nigaDarmAyAmayaizcauravat, muktiH syAnmama satvaraM kathamataH sadvRttavittaM vinA // 2 // vayasamaNadhammasaMjama-veyAvaccaM ca vNbhguttiio| nANAitiyaM tavakohaniggahA iI caraNameyaM // 3 // piMDavisohI samiI, bhAvaNa paDimA ya iNdiyniroho| paDilehaNaguttIo, abhiggahA ceva karaNaM tu // 4 // paJcAzravaparihAraH, kaSAyendriyanigrahaH / tridaNDaviratiH sapta-dazadhA saMyamo bhavet // 5 // devalokasamAno hi, paryAyo yatInAM vrte| ratAnAmaratAnAM ca, mahAnarakasannibhaH // 6 // yadajJAnAkSipetkarma, vhiibhirvrsskottibhiH| tatkarmocchvAsamAtreNa, trigupto jJAnavAn kSipet // 7 / nirjitamadamadanAnAM, vAkkAyamanovikArarahitAnAM / vinivRttaparAzAnA-mihaiva mokSaH suvihitAnAm // 8 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA eSAM ca vastre na patanti yukA na dezabhaGgo na ca rASTracintA / pAdodakenApi gadopazAntiyugapradhAnA munayo vadanti // 9 // dhairya yasya pitA kSamA ca jananI zAntizciraM gehinI, satyaM sUnurayaM dayA ca bhaginI bhrAtA manaHsaMyama / zayyA bhUmitalaM dizo'pi vasanaM jJAnAmRtaM bhojana, . ete yasya kuTumbino vada sakhe ! kasmAd bhayaM yoginaH? // 10 // ye tIrNA bhavavAridhi munivarAstebhyo namaskurmahe, yeSAM no viSayeSu gRdhyati mano no vA kaSAyaiH plutam / rAgadveSavimuk prazAntakaluSaM sAmyAptazarmA'dvayaM / nityaM khelati prAptasaMyamaguNAkrIDe bhajadbhAvanAH // 11 // svAdhyAyamAdhitsasi no pramAdaiH; zuddhA na guptI: samitIzca dhatse / tapo dvidhA nArjasi dehamohAdalpe'pi hetau dadhase kaSAyAn // 12 // parISahAnno sahase na copasargAn na zIlAGgadharo'pi cA'si / tanmokSyamANo'pi bhavAbdhipAraM, mune ! kathaM yAsyasi veSamAtrAt ? // 13 // yugmam // sAraGgI siMhazAvaM spRzati sutadhiyA nandinI vyAghrapotaM, mArjArI iMsabAlaM praNayaparivazAtkekikAntA bhujaGgam / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stnatrayamAhAtmyasUktAni vairANyAjanmajAtAnyapi galitamadA jantavo'nye tyajeyudRSTavA sAmyaikarUDhaM prazamitakaluSaM yoginaM kSINamoham // 14 // yaiH kSuNNAH prasadvivekapavinA kopAdibhUmibhRto, yogAbhyAsaparathavena mathito yrmohdhaatriiruuhH| baddhaH saMyamasiddhamantravidhinA yaiH prauDhakAmajvarastAnmokSekamukhAnuSArasikAnvandAmahe yoginaH // 15 // yaistyaktA kila zAkinIvadasamapremAzcitA preyasi, lakSmIH prAgasamApi pannagavadhUvatprojjhitA dUrataH / mukta citragavAkSarAjiruciraM valmIkavanmandiraM, niHsaGgatvavirAjitAH kSititale nandantu te sAdhavaH // 16 // yaH paravAde mUkaH, prnaariivktrviikssnne'pyndhH| paGguH paradhanaharaNe, sa jayati loke mahApuruSaH // 17 // Akrozena na dayate na ca caTuproktyA samAnandyate, durgandhena na vAdhyate na ca sadA modena saMprIyate / strIrUpeNa na rajyate na ca mRtazvAnena vidveSyate, mAdhyasthana virAjito vijayate ko'pyeSa yogIzvaraH / / 18 // mitre nandati naiva naiva pizune vairAturaM jAyate, bhoge lubhyati naiva naiva tapasi klezaM smaalmbte|| ratne rajyati naiva naiva dRSadi pradveSamApadyate, yeSAM zudyahRdAM sadaiva hRdayaM te yogino yoginaH // 19 // .. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 subhASitasUktaratnamAlA kAruNyena hatA vadhavyasanitA satyena durvAcyatA, santoSeNa parArthacauryapaTutA zIlena raagaandhtaa| nairgranthyena parigrahilatA yaiyauvane'pi sphuTaM, pRthvIyaM sakalA'pi taiH sukRtibhirmanye pavitrIkRtA // 20 // dharmajJo dharmakartA ca, sadA dhrmpraaynnH|| sattvebhyo dharmazAstrArtha-dezako gururucyate // 21 // vinA gurubhyo guNanIradhibhyo, jAnAti dharma na vickssnno'pi|' AkarNadIrgho-jjvala-locano'pi, . dIpaM vinA pazyati nAndhakAre // 22 // dosA jeNa nirujjhanti, jeNa khijjati. punvakammAiM / so so mukkhovAo, rogAvatthAsu samaNaM va // 23 // joge joge jiNasAsaNammi dukkhakkhayaM pauMjantA / ikvikkammi aNaMtA, vaTuMtA kevalaM pattA // 24 // micchattamohaNijjA, nANAvaraNA crittmohaao| tivihatamA ummukkA, tamhA te uttamA huti // 25 // nANaM carittahINaM, liMgaggahaNaM ca daMsaNavihaNaM / saMjamahINaM ca tavaM, jo carai niratthayaM tassa // 26 // no duSkarmaprayAso na kuyuvatisutasvAmidurvAphyaduHkhaM, rAjAdau na praNAmo'zanavasanadhanasthAnacintA na caiva / jJAnAptilokapUjAprazamasukharatiH pretya mokSAdhavAptiH, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayamAhAtmyasUktAni zrAmaNye'mI guNAH syuH tadiha sumatayaH tatra yatnaM kurudhvm||27|| savvarayaNAmaehiM, vibhUsi jiNaharehiM mahivalayaM / jo kArija samaggaM, to vi caraNaM mahiDhIaM // 28 // AjanmArAdhitAd deza-saMyamAd yat phalaM bhavet / antarmuhUrtamAtreNa, tat punaH sarvasaMyamAt // 29 // utkRSTAd dezavirateH, sthAnAt sarvajaghanyakam / / sthAnaM tu sarvavirate-ranantaguNato'dhikam // 30 // egadivasaM pi jIvo, pavvajjamuvAgao aNannamaNo / jai navi pAvai mukkhaM, aghassa vemANio hoi // 31 // jattha ya visayavirAo, kasAyacAo guNesu aNurAo / kiriyAsu appamAo, so dhammo sivasuhovAo // 32 // kAyo na kevalamayaM paritApanIyo, miSTairasaibahuvidhairna ca lAlanIyaH / cittendriyANi na caranti yathotpathena, vazyAni yena ca tadAcaritaM jinAnAm // 33 // kaSAyadoSanirmuktaH, sAmyavAn jitamAnasaH / zukladhyAnamayaH svAtmA'dhyakSo mokSa udIritaH // 34 // nave vayasi yA dIkSA naiva hAsyAya sA bhavet / nahi pIyUSapAne'pi, prastAvaH prekSyate budhaiH|| 35 // naivAsti rAjarAjasya, tatsukhaM naiva devarAjasya / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 subhASitasUktaratnamAlA yatsukhamihaiva sAdho-lokavyApArarahitasya // 36 // vikramo'riSvivArINAM, vAgvAdiSviva vAdinAm / munInAmavadAtaM hi, virAddheSu sahiSNutA // 37 // na ca rAjabhayaM na ca caurabhayaM, varakIrtikaraM naradevanatam / ihalokasukhaM paralokahitaM, zramaNatvamidaM ramaNIyataram // 38 // . snehamUlAni duHkhAni, rasamUlAca vyAdhayaH / lobhamUlAni pApAni, trINi tyaktvA sukhI bhava // 39 // pharusavayaNeNa diNatavaM, ahikhivaMto ya haNai mAsatavaM / varisatavaM savamANo, haNai haNaMto ya sAmannaM // 40 // joe karaNe sannA-iMdiyabhomAiMsamaNadhamme ya / sIlaMgasahassANa, aTThArasagassa nipphattI // 41 // tAmbUlaM sUkSmavastrANi, strIkathendriyapoSaNam / divA nidrA sadA krodho, yatInAM patanAni SaT / 42 // vrate hyekAimAtre'pi, na svargAdanyato gtiH|| [lokArdham ] suragaNasuhaM samattaM, savvaddhA piMDiaM anaMtaguNaM / / Navi pAvai muttisuhaM, NaMtAhi vi vaggavaggehi // 43 // 13 gaucarIsUktAni AhAkammanimaMtaNa-paDisuNamANe aikkamo hoi / payabheyAi vaikkama, gahie taieyaro gilie // 1 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaucarIsUktAni vAhavahanADipAyaM, paDhamaM uppADiUNa bnycijjaa| dharaNiyalaM no daMDaM, parija jA labbhae bhikkhaM // 2 // usamassa ya pAragAe, ikkhuraso Asi loganAharUsa / sesANa ya mannaM, abhiyarasasarisoyamaM Asi // 3 // akkhINanA lilAda-saMjuo jabATa goyalo bhayatra / jassa pasAemA javi sAhuNI mutthiyA marahe // 4 muMjaAhAla samma na ya jo paDika maha ludo / savvajiNANAvimRhassA tassa ArANA nathi / / 5 / / yatidhyAnAdilo yo, gurvAjJAyAM vyvsthitH| sadA'nArambhimastasya, sarvasaMpalkarI matA // 6 // vRddhAdyarthamasaMgasya, amaropamayApTataH / gRhidehopakArAya, vihitati zubhAzayAt // 7 // pravrajyAM pratipanno yastahirodhena vartate / asadArambhiNastasya, paurupanIti kIrtitA // 8 // nisvAndhapaGgayo the tu, na zaktA vai kriyAntare / bhikSAmaTanti vRtyartha, vRttibhikSeyamucyate // 9 // 14 vairAgyasUktAni kvacid vINAvAdyaM kvacidapi ca hA heti ruditaM, kvacidvidvadgoSThI kvacidapi surApAnakalahaH / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 subhASitasUktaratnamAlA kvacid ramyA rAmA kvacidapi galatkoSThavapuSo, na jAne saMsAraH kimamRtamayaH kiM viSamayaH ? // 1 // ahaha ! sRjasi dhAtarvizvavizvAvataMsaM, puruSamakhilavidyAvantamudyatprazaMsam / tamapi yamasamIpaM prApayan nAtmanaiva, vajasi bata vinAzaM kiM kRtaghneza! na tvam // 2 // ye vizvoruparopakArarasikA ye sarvasAdhAraNA, ye dInArtiharAH sphuradgaNadharA ye zIlaratmAkarAH / ye vidvajjanamaulimaNDananibhA ye sajjanAnandanA, dhik santaH kRpaNena te'pi vidhinA dIrghAyuSo no kRtaaH||3|| mano na vairAgyataraGgitaM ced , vRthA tadA jnyaantpHpryaasH| lAvaNyamaGge yadi nAganAnAM, mudhA tadA vibhrmvlgitaani||4|| priyAvANIvINAzayanatanusambAhanasukhaibhavo'yaM pIyUSaiTita iti pUrvamatirabhUt / / akasmAdasmAkaM parikalitatattvopaniSadAmidAnImetasminna ratirapi tu svAtmani ratiH / / 5 / / bhoge rogabhayaM kule cyuti bhayaM vitte nRpAlAdbhayaM, maune dainyabhayaM bale ripubhayaM rUpe jarAyA bhayam / zAstre vAdabhayaM guNe khalabhayaM kAye kRtAntAdbhayaM, - sarva vastu bhayAnvitaM bhuvi nRNAM vairAgyamevAbhayam // 6 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 vairAgyasUktAni loka: pRcchati me vArtA, zarIre kuzala tava / kutaH kuzalamasmAka-mAyuryAti dine dine // 7 // saMsAre saMvasatAM, kuzalaM kiM pRcchayate zarIravatAm / patitasya dahanarAzau, dagdho'si na veti kaH praznaH ? // 8 // dharmAkhyAne zmazAne ca, yA matI rAgiNAM bhavet / sA yadi nizcalA buddhiH, ko na mucyeta bandhanAt // 9 // astIhA'mutra naivA'sti, nAstIhA'mutra vidyate / astIhA'mutra cApyasti, tadasti nApyamutra ca // 10 // nIrAgasya tRNaM nArI, nirIhasya tRNaM nRpH| tRNaM jJAnavatAM saMve, tRNaM zUnyasya jIvitam // 11 // otuH paya: pazyati naiva daNDa, kIro'pi zAlIna ca loSThakhaNDam / kAkaH palaM no bata siMhatuNDaM, jantustathA zaM na yamaM pracaNDam // 12 // palAzaM pAdapasyA'pi, virAgaM jAyate kramAt / sacetano'pi yo naivaM, sa kASThAdapi bAlIzaH // 13 // tacchrataM yAtu pAtAlaM, taccAturya vilIyatAm / te vizantu guNA vahnau, yeSu stsvpydhogtiH||14|| Apad vyApAditA naiva, jarA no jarjarIkRtA / na mRtyunihato jIva !, garva kurvan na lajjase // 15 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA Atmavat parabhUtAni, paradravyANi ca loSThaSat / mAtRvatparadArAMzca, yaH pazyati sa pazyati // 16 // dehe vimuhya kuruSe kimaghaM na vetsi ?, dehastha eva bhajase bhavaduHkhajAlam / lohAzrito hi sahate ghanaghAtamagnibarbAdhA na te'sya ca nabhovadanAzrayatve // 17 // pramodase svasya yathAnyanirmitaH, stavaistathA cetpratipanthinAmapi / vigahaNaiH svasya yathopatapyase, tathA ripUNAmapi cet tato'si vit // 18 // rAgAdayo hi ripavo jinanAyakenA'jIyanta bho ! nijavalAd balino'pi bADham / puSNanti tAn jaDadhiyo hRdayAlaye ye, teSAM prasIdati kathaM jagatAmadhIzaH // 19 // svazlAghA paranindA ca, matmaro mahatAM gunne| asaMbandhapralApitva-mAtmAnaM pAtayatyadhaH // 20 // atItasamayopAttaM, puNyaM bhuJjanti ye'khilam / na bIjamapi rakSanti, kutasteSAM punaH sukham ? // 21 // ahiMsA satyamasteyaM, brahmacaryamasaGgatA / gurubhaktistapo jJAnaM, satpuSpANi pracakSate // 22 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 vairAgyasUktAni 'nirvANadIpe kimu tailadAnaM?, caure gate hA ? kimu sAvadhAnam / vayogate kiM vanitAvilAsaH ? payogate kiM khalu setubndhH?|| lajjeyaM pralayaM prayAti jhaTiti brahmavataM bhrazyati, jJAnaM saMkucati smarajvaravazAtpazyAmi yAvatpriyAm / yAvat tu smRtimati nArakagateH pAkakramo bhISaNaH, tAvattattvanirIkSaNAt priyatamApyeSA viSaughAyate // 24 // AnandAya na kalya samayakathA zalya priyA no priyA, lakSmIH kasya na valmA manasi no kasyAGgajaH krIDati / tAmbUlaM na cAya kasya na mataM kasyA'nazItodakaM, sarvAzAdrumakatanaikAparazurtutyuna vetsyajjane // 25 // bhAryeyaM madhumakatirmama mama prItyanvito'yaM mukhaH, svarNasyaiSa mahAnidhirmama mamA'so bandhuze vAndhavaH / ramya azyA motyAcyA vyAmohilo mAyayA, mRtyu pazyAne nava devantaka: kuddhaM purazcAriNam // 26 // kaSTopAni patra vitamakhilaM hAte mayA yAjitaM, vidyA RSTata muvikatA yApAritA kustutau| pAramparyasabhAgataya vinayo vAmekSaNAyAM kRtaH, satpAtra kima karomi vivazaH kAle'dha nedIyasi // 27 // AtmA yadviniyojito na vinaye nograM tapaH prApito, na kSAntyA samalaGkataH pratikalaM satyena na priinnitH| Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 subhASitasUktaratnamAlA tattvaM nindasi naiva karmahatakaM prApte kRtAntakSaNe, daivAyaiva dadAsi jIva ! nitarAM zApaM vimUDho'si re ! // 28 // bAlo yauvanasaMpadA parigataH kSipraM titau lakSyate, vRddhatvena yuvA jarApariNato vyaktaM samAlokyate / so'pi kvA'pi gataH kRtAntavazato na jJAyate sarvathA, pazyaitadyadi kautukaM kimaparaistairindrajAlaiH sakhe ! // 29 // brahmajJAnavivekino'maladhiyaH kurvantyaho ! duSkaraM, yanmuzcantyupabhogabhAjyapi dhanAnyekAntato niHspRhaaH| na prAptAni purA na saMprati na tu prAptau draDhapratyayA, vAJchAmAtraparigrahANyapi paraM tyaktuM na zaktA vayam // 30 // avazyaM yAtArazcirataramuSitvA'pi viSayA, viyoge ko bhedastyajati na jano yat svayamamUn / vrajantaH svAtantryAdatulaparitApAya manasa:, svayaM tyaktA hyete zamasukhamanantaM vidadhati // 31 // zuddhosi buddhosi niraJjanosi, sNsaarmaayaaprivrjito'si| na kasyacittvaM na ca te'sti kazcita, madAlasA vAkyamuvAca putram // 32 // bhuktvA ca me'ntikagataiH, paThanIyamidaM sadA / jito bhavAn vardhate bhI-stasmAn mA ina mA hana // 33 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasUtAni jito'smi kena ? huM jJAtaM, kaSAyairvardhate ca bhIH, kuto me? tebhya eveti, mA hanyAM prANinastataH // 34 // ihaiva narakavyAdheH, cikitsAM na karoti yH| gato nirojasaM sthAnaM, sarujaH kiM kariSyati // 35 // maraNAya bhave janma, kAyo roganibandhanam / tAruNyaM jaraso hetu-viyogAya samAgamaH // 36 // nimittaM vipadAM loke, dehinAM sarvasaMpadaH / tannAsti yanna duHkhAya, vastu sAMsArikaM jnaaH| // 37 // vucchinnA ki khu jarA, naTThA rogA ya kiM gayaM maraNaM / thaiaM ca narayadAraM, jeNa jaNo dhammaniravikkho // 38 // mA suaha jaggiavve, palAiavvammi kIsa vIsamaha ? / tinni jaNA aNulaggA, rogo ya jarA ya maccU ya // 39 // itaH krodho gRdhaH prakaTayati pakSaM nijamitaH, gAlI tRSNeyaM vivRtavadanA dhAvati purH| itaH krUraH kAmo vicarati pizAcazciramaho !, mazAnaM saMsAraH ka iha patitaH sthAsyati sukham ? // 40 // yathA kumArI svapnAntareSu, jAtaM ca putraM ca mRtaM ca pazyet / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA. jAteti hRSTA vigateti khinnA, tathA janA! jAnata sarvabhAvAn // 41 // jaha cayai cakkavaTTI, pavittharaM tattiyaM muhutteNa / na cayai tahA ahanno, dubbuddhI khapparaM damao // 42 // alasaMteNa sajjaNeNa je akkharA smullviaa| te pattharaTaMkukkIria vva na annahA huMti // 43 // niHspRho nAdhikArI syAn , nA'kAmI mnnddnpriyH| nA'vidagdhaH priyaM brUyAt , spaSTavaktA na vazcakaH // 44 // dehaH saikatagehavat taruNatA zailApagApUravat , lakSmIH straiNyakaTAkSavat praNayinIsaGgastaDiddaNDavat / aizvarya khalamaitryavat parijanasnehaH patAkAgravat , saukhyaM vAritaraGgavat zvasitamapyambhodavaccaJcalam // 45 // kaH kSameta sudhIstahi, nyAyye kopasya kAraNe / yadi naika kRtaM pApaM, koTidhA paripacyate // 46 // .. na devakAmaiH muhito'rNavopamaizcirAya bhuktairapi yastRSArttavat / sa binduvadbhirnarabhogazarmabhiH, .: kathaM tvahaM jaGgamitA'zitambhavam // 47 // zAliH svasyA'dhipaM zrutvA, sthUlabhadraH piturmteH| . viraktaH kArtiko dUno, metAryastu vigopitH||48|| Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasUktAni prAptAH zriyaH sakalakAmadudhAstataH kiM ?, dattaM padaM zirasi vidviSatAM tataH kim ? / kalpaM sthita tanumatAM tanubhistataH kiM ?, ceddharmasAdhanavidhI na rato'yamAtmA / / 49 // jaM puvyabhavajjiyakaDuvivAgakammANa veyaNaM muttuM / anno na andhi takkhavaNasaMbhavo kimiha runneNa // 50 / / sosijjai cammamahoyahI vicAlijjA muragirI vi / na hu chuTTijja dhubbajjiyAu tA kimiha runneNa / / 51 // kira cakiNo'vi cakkaM, khalijjae vajjiNo'vi kira vajja / na hu puvvakraya kamma, keNa bi tA kimiha runneNa // 52 // 15 samyagdarzanamUktAni mUlaM dAraM pAtrANaM AhAro bhAyaNaM nihI / ducchakasmA vidhammamsa samma parikittiyaM // 1 // sammaTTiI jIvA vimANavajjaM na bandhae AuM / jai navi janmattajano aba na baddhAuo puci // 2 // jinendracandrapraNipAtalAlasaM mayA ziro'nyasya na nAma nAmyate / gajendragaNDasthaladAnalampaTaM zunImukhe nA'likulaM niliiyte||3|| evaM saMsRtinATake'tra naTavat prANI ciraM ceSTate, kurvan bhUritarANi karmavaMzago rUpANi mAyAmayaH / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUtaratnamAlA yoni muJcati yAti vA na katamA saMvedayan vedanA, yAvatsarvatamopahaM na lamate samyaktvaratnaM padam // 4 // yasya nikhilAzca doSA, na santi sarve guNAzca vidyante / brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasmai // 5 // bhavabIjADurajananA, rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA, haro jino vA namastasmai // 6 // pratyakSato na bhagavAnRSabho na viSNurAlokyate na ca haro na hiraNyagarbhaH / teSAM svarUpaguNamAgamasaMprabhAvAt , jJAtvA vicArayata ko'tra praapvaadH||7|| mitrA tArA balA dIpA, sthirA kAntA prabhA parA // nAmAni yogadRSTInAM, lakSaNaizca nibodhata // 8 // tRNagomayakASThAgni-kaNadIpaprabhopamA / ratnAtArArkacandrAbhA, saddaSTeISTiraSTadhA // 9 // dAnAni zIlAni tapAMsi pUjA, sattIrthayAtrA pravarA dayA ca / suzrAvakatvaM vratadhArakatvaM, samyaktvamUlAni mahAphalAni // 10 // bAlaH pazyati liGga, madhyamabuddhirvicArayati vRttam / bhAgamatattvaM tu sudhI:, parIkSate sarvayatnena / 11 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyadarzanasUktAni pakSapAto na me vIre, na dveSaH kapilAdiSu / yuktimadvacanaM yasya, tasya kAryaH parigrahaH // 12 // cItarAgaM jano dhyAyan , bhajate vItarAgatAm / ilikA bhramarIdhyAnAd , bhramarI jAyate kramAt // 13 // zaGkA kAGkSA vicikitsA, mithyAdRSTiprazaMsanam / tatsaMstavazva pazcA'pi, samyaktvaM dUSayantyamI // 14 // tami a taiacautthabhavaMmi sijhaMti khaiasammatte / muranirayajugalisa gaI imaM tu jiNakAlianarANaM // 15 // aMtamuhuttobasamo, chAvalI sAsANa veago smo| sAhiyatittIsAyara, khaio duguNo khaovasamo // 16 // ukkosa sAsAyaNa-uvasamiyA huMti pNcvaaraao| veyagakhAyaga ikkasi, asaMkhavArA khaovasamo // 17 // cIyaguNe sAsANo, turiyAisu aDhigAracaucausu / uvasamakhAyagaveyaga-khAovasamA kamA huMti // 18 // dasaNabhaTTho bhaTTho, daMsaNabhaTThassa natthi nivvANaM / sijhaMti caraNarahiyA, daMsaNarahiyA na sijhaMti // 19 // kAlo sahAva niyaI, puvakayaM purisakAraNaM paMca / samavAe sammattaM, egaMte hoi micchattaM // 20 // jA gaMThI tA paDhamaM, gaMThI samaicchao bhave bIaM / aniaTTikaraNaM puNa, sammattapurakar3e jIve // 21 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA gaMThi tti sudunbheo, kakkhaDaghaNarUDhagUDhagaMThi vv| ... jIvassa kammajaNio, ghaNarAgadosapariNAmo // 22 // sammattaMmi u laddhe, paliyapuhutteNa sAvao hujjA / caraNovasamakhayANaM, sAgarasaMkhaMtarA hoti / / 23 // dhyAtavyo'yamupAsyo'yamayaM zaraNamiSyatAm / asyaiva pratipattavyaM, zAsanaM cetanA'sti cet / / 24 // prANebhyo'pi gururdharmaH, satyAmasyAmasaMzayam / pANAMstyajati dharmArtha, na dharma prANasaGkaTe // 25 // sneho na jJAyate deve, praNAmAcca mRdUktibhiH / jJAyate tu kvacit kArye, sadyaH prANapradAnataH // 26 // sAvayagharammi vara hujja, ceDao nANadaMsaNasameo / micchattamohiamaI, mA rAyA cakkavaTTI pi // 27 // saMvegasaMjJA zivasaMpadicchA, nivedanAmA tu bhvaadviraagH| kRtAparAdhe'pi zamaH zamatvaM, dayA tu jIveSu sadA'nukampA // 28 // pAeNa gaMtadeulajiNapaDimAo kAriA u jIveNa / asamaMjasavittIe na hu siddho daMsaNalavo vi // 29 // tathye dharme vastahiMsAprabandhe, / deve raagdvessmohaadimukte| Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanasUktAni sAdhI sarvagranthasaMdarbhahIne, saMvego'sau nizcalo yo'nurAgaH / / 30 // sati manyane nyAyyamaNuvratAdInAM grahaNam / / zramama vicintyAtmagataM, tasmAccheyaH sahopoSTavyam / AtmAnaM yacaDi hilopA'nudAni / / 31 / / kRpAprazamalaMbA-nirvAstikyalakSaNAH / guNA bhavanti yaccitte, sa syAt sanyatvabhUSitaH // 32 // itazca ma jinakSamApA'bha zaukarizAna kSutam / kRtapUrtiNa uddizya kramAnAkyApamanyavaka // 33 // sadyo triyamba jIna vaMciraMjIva niyasva vA / mA jIva mA priyamvati tato ruSTo bhRzaM nRpaH // 34 / / ||yugmm / / tAtAdezavazAdapIha nRbhava na tvaM mayA''rAdhitaH, tanA'haM bhavasAgare nipatito'mbhodhI mahApAtakI / tattrAyamba jinendra ! mAlazaraNaM sarvajJabimbAkRtI: mIno mInavagana namaskRtiparo jAtismRteH svaryayau // 35 // nAdaMgaNissa nANaM, nANeNa viNA na hoMti caraNaguNA / agugispa nasthi mokkho, natthi amukkhassa nivvANaM // 36 // nANeNa jANai bhAve, daMsaNeNa ya sadahe / caritteNa na giNhAi, taveNa parisujjhai // 37 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitarataratnamAlA traikAlaM dravyaSaTkaM navapadasahitaM jIvaSaTkAyalezyA, pazcA'nye cA'stikAyA vrtsmitigtijnyaancaaritrbhedaaH| ityevaM mokSamArga tribhuvanamahitaiH proktamarhadrirIzaiH, pratyeti zradadhAti spRzati ca matimAn yaH sa vaishuddhdRssttiH||38|| yathA rogabhare kSINe, rucirbhojyeSu jAyate / tathA bhAvamale kSINe, tattvArtheSu ruciH smRtA // 39 // . appA dhegha dameavvo, appA hu khalu duddmo| appA daMto muhI hoi, assi loe paraMtya y||40|| jitAtmatA punarliGgaijayate na tu bhaassitaiH| sUryodayo hi prabhayA, lakSyo na zapathazataiH // 41 // shmsNvegnirvedaastikymaitriidyaaymaiH|' samatvA'mamatvAdyaizca, jJAyate hi jitAtmatA // 42 // yathA caturbhiH kanakaM parIkSyate, nighrssnncchedntaaptaaddnaiH| tathaiva dharmoM viduSA parIkSyate; satyena zIlena tapodayAguNaiH // 43 / / nissagguvaesaruI, ANaruI suttabIaruimeva / abhigamavitthAraruI, kiriyAsaMkhevadhammaruI // 44 // sammataM ucchiMdiya, micchattArovaNaM kuNai niyakulassa / teNa sayalo vi vaMso, duggaimuhasaMmuhaM mIo // 45 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sambadanisUktAni micchattaM ucchidiya, sammattArovaNaM kuNai niyakulassa / teNa sayalo vi vaMso, siddhipurIsaMmuhaM nIo // 46 // devo jiNiMdo jiNarAyadhammo, jiNidadhamma mi ThiA munniNdaa| pANappie timni vi huMti ee, tiloasAre khalu paMDiANaM // 47 // jiNabhattanivA igAralakkhasolasahassa hohiMti / igakoDimittasAsaNapabhAvagA dussamasamayaMmi // 48 // rAgo'GganAsaMgamato'numeyo, dveSo dvissdaarnnhetigmyH| mohaH kuvRttAgamadoSagamyo, no yasya devasya sa caivaman // 49 // yasyA'sti devo hRdi mohajetA, guruzca pnycendriyvairijaitrH| dharmaca duSkarmajayakatAnaH, sa eva yuddhe'pi jayaM labheta // 50 // bhaktirna yasyA'rhati sadgurau ca, jinoktadharme ca rucirna kAcit / bhave bhave sarvaparAbhavAnAM, suduHsahAnAM bhavanaM bhavetsaH // 51 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA mulaho vimANavAso, egacchattA ya meiNI sulhaa| , dulahA puNa jIvANaM, jiNiMdavarasAsaNe vohI // 52 // dagdhe bIje yathA'tyantaM, prAdurbhavati naangkurH|| karmabIje tathA dagdhe, nA''rohati bhavAGkuraH // 53 // jaM bohirayaNarahio, caudasarayaNAhivo vi roru bva / bohirayaNeNa sahio, nUNaM roro vi cakki vca // 54 // cakittaM indattaM, ahamindattaM jaNANa iha sulhN| akayasukayANa na uNo, jiNiMdavarasAsaNe bohI // 55 // vItarAgaM sarvavida-mAptaM trailokyapUjitam / vinA'rhantaM na me kazcin , namasyo'sti kadAcana // 56 // tAdRkpuNyodayAbhAvAda, nAsti prAptidvayaM tava / ekaM vRNu varaM mantrinnityAcaSTe surezvarI // 57 // satImatallikA smAha, prANezaM sA kRtaanyjlii| bhavAGkuranibhaM putraM, muktvAInmandiraM vRNu // 58 // darzanaM muktibIjaM ca, samyaktvaM tattvavedanam / duHkhAntakRt sukhArambhaH, paryAyAH tasya kiirtitaaH||59|| sammattaM sAmAiyaM, saMtoso saMjamo a sajjhAyaM / paMca sayArA jassa, na payAro tassa saMsAre // 60 // bodhizabdArthaH-bodhi jinoktadharmAvAptilakSaNaM iti uttarAdhyayane bhAvavijayagaNikRtaTIkAyAM tRtIyAdhyayane gaathaa||19|| Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 mithyAdarzanasUktAni bohilAbho u pecca jiNaghammasaMpatti iti saMghAcArabhASye, bodhilAbhaH pretya dharmAvAptirucyate iti AvazyakaniyuktidIpikA pRSTha-158 kAyotsargAdhyayane / ___ bodhirjinapraNitadharmaprAptiH tattvArthazraddhAnalakSaNasamyagadarzanarUpA iti rAjapraznIyopAGge shriimlygiripaadaaH| 16 mithyAdarzanasUktAni strIsaMgaH kAmamAcaSTe, dvessmaayudhsNgrhH| vyAmohazcAkSasUtrAdi, tvazaucaM ca kamaNDaluH // 1 // RNaM devasya yAgena, RSINAM dAnakarmaNA / santatyA pitRlokAnAM, zodhayitvA parivrajet // 2 // sarAgo'pi hi devazced , gururabrahmacAryapi / kRpAhIno'pi dharmaH syAt , kaSTaM naSTaM hahA ! jagat // 3 // aputrasya gati sti, svargoM naiva ca naiva ca / tasmAt putramukhaM dRSTvA, svarge gacchanti mAnavAH // 4 // agnirdevo jalaM tIrtha, vadho dharmo guruAhI / gaurnamasyA dvikAH pAtraM, yeSAM taiH ko'stu saMstavaH // 5 // sakAmAH sarAmAH samAnAH samohAH, sadambhAH salobhAH sakopAH spaapaaH| Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... susatisUkaratnamAlA - yadi smutha devAstadA ko vikoSo, ... naraiH sArddhameSAM samAnatvamAjAm // 6 // kAmAnuSaktasya ripuprahAriNaH, prapacino'nugrahazApakAriNaH / sAmAnyapuMvargasamAnadharmiNo, mahatvaklRptau sakalasya tadbhavet // 7 // jIvAditattvavipulaikastapobhiH, mukto na taamlirjaatsusaadhusNgH| kaH svarNasiddhimadhigacchati kUTakalkaiH, ko vA'mbudhiM tarati jarjarayAnapAtraH // 8 // mithyAtvaM paramo rogo, mithyAtvaM paramaM tamaH / mithyAtvaM paramaH zatruH, mithyAtvaM paramaM viSam // 9 // janmanyekatra duHkhAya, rogo dhvAntaM ripurviSan / api janmasahasreSu, mithyAtvamacikitsittam // 10 // sarva pazyatu vA mA vA, tattvamiSTaM tu pazyatu / kITasaMkhyAparijJAnaM, tasya naH kvopayujyate // 11 // paJcaviMzatitattvajJo, yatra tatrAzrame rtH| jaTI muNDI zikhI vA'pi, mucyate nAtra saMzayaH // 12 // tathA hi yAgahomAdikarmANISTAni kurvatAm / vApIkUpataDAgAdInyapi pUrvAnyanekazaH // 13 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyAdarzanamuktAni zvAnazUkarasarpAdyA, dRzyante bahusUnavaH / tatte divaM prayAsyanti, na baalbrhmcaarinnH||14|| putrarAvarjitaM piNDaM, labhete pitarau yadi / tRptAstat kimu bhuktena, kasyA'pi pitaro vayam // 15 // sasyAnIvopare kSetre, nikSiptAni kadAcana / na vratAni prarohanti, jIve mithyAtvavAsite // 16 // adevAgurvadharmeSu, yA devagurudharmadhIH / tanmithyAtvaM bhaved vyaktaM, avyaktaM mohalakSaNam // 17 // kAmarAgasneharAgAvIpatkaranibAraNau / dRSTirAgastu pApIyAn , durucchedaH satAmapi // 18 // uttiSThantyAratAnte bharamuragapatau pANinaikena kRtvA, dhRtvA cAnyena vAso vigalitakabarIbhAramaMsaM vahantyA / bhUyastatkAlakAntidviguNitasurataprItinA zauriNA vaH, zayyAmAliGgaya nItaM vapuralasalasabAhu lakSmyAH punaatu||19|| gaGgAyAM dIyate dAna-mekacittena bhAvinA / dAtA'ho ! narakaM yAti, pratigrAhI na jIvati // 20 // etAvAneva loko'yaM, yaavaanindriygocrH| bhadre ! vRkapadaM pazya, yadvadantyabahuzrutAH // 21 // piba khAda ca cArulocane !, yadatItaM varagAtri ! tanna te| nahi bhIru ! gataM nivartate, samudayamAtramidaM kalevaram // 22 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUtaratnamAlA patau pravrajite klIbe, praNaSTe patite mRte| .. paJcasvApatsu nArINAM, patiranyo vidhiyate // 23 / / 17 samyagjJAnasUktAni bhavaviTapisamUlonmUlane mattadantI, jaDimatimiranAze padminIprANanAthaH / nayanamaparametad vizvatattvaprakAze, karaNahariNabandhe vAgurA jJAnameva // 1 // jJAnaM karmamahIdhrabhedakulizaM zaMsanti mohApahaM, jJAnaM bhUSaNamaGginAM varadhanaM jJAnaM jagaddIpanam / etattattvamatattvametadaparaM jJAnena vijJAyate, lokAlokavilokanakapaTavaH syurjnyaandaanaajjinaaH||2|| Arogya-buddhi-vinayodyama-zAstrarAgAH, pazcA''ntarAH paThanavRddhikarA bhavanti / AcArya-pustaka-nivAsa-sahAya-bhojyAH, bAhyAzca paJca paThanaM parivarddhayanti // 3 // zuzrUSA zravaNaM caiva, grahaNaM dhAraNaM tthaa| UhApoho'rthavijJAnaM, tattvajJAnaM ca dhIguNAH // 4 // tAlvAdijanmA nanu varNavargoM, . 1- varNAtmako veda iti sphuTaM c| . Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagjJAnasUktAni puMsazca tAlvAdirata: kathaM syAdapauruSeyo'yamiti pratItiH // 5 // nikapacchedatApaizca, suvarNamiva pnndditaiH| parIkSya bhikSavo ! grAhyaM, madvaco na tu gauravAt // 6 // viSayapratibhAsaM caatmprinntimttthaa| tattvasaMvedanaM caiva, jnyaanmaahumhrssyH|| 7 // yAbaddaSTarasakSayAya nitarAM nAhAralaulyaM jitaM, siddhAntArthamahauSadhenirupamazcoM na jIrNo hRdi / pItaM jJAnalabUdakaM na vidhinA tAvatsmarottho jvaraH, zAnti yAti na tAttvikI hRdaya ! he ! zeSairalaM bheSajaiH // 8 // krodhAyugracatuSkapAyacaraNo vyAmohahastaH sakhe !, gagaTe panizAtadIghadazano durimaaroddhrH| sajJAnADuzakauzalena sa mahAmithyAtvaduSTadvipo, nIto yena vazaM vazIkRtamidaM tenaiva vizvatrayam // 9 // cakSuSmantastu evaMha, ye zrutajJAnacakSuSA / samyaka sadaiva pazyanti, bhAvAn heyetarAnnarAH // 10 // tajjJAnameva na bhavati, yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / tamasaH kuto'sti zakti-dinakarakiraNAgrataH sthAtum // 11 // tadadhItaM zrutaM yena, naivAtmA narake patet / klezAya sakalaM zeSaM, sarvameva viDambanA // 12 // .. .. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUkAratnamAlA mithyAjJAnaM samastaM tadihalokopayopi yat / rAgadveSAdayo yasmAt , pravardhante zarIriNAm // 13 // sarvajJena jinenAptenA''gamo bhaNitotra yH| samyagjJAnaM bhavet tacca, paralokaikasAdhanam // 14 // anAryadeze vijJAnaM, jAnanti vividhaM jnaaH| jJAnaM tatraiva yatra tvaM, heyA''deyaprarUpakaH // 15 // AgrahI bata ninIpati yukti, tatra yatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu yukti-yaMtra tatra matireti nivezam // 16 // vidyA nAma narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhanaM, vidyA bhogakarI yaza:sukhakarI vidyA gurUNAM guruH| vidyA bandhujano videzagamane vidyA paraM daivataM, vidyA rAjasu pUjyate na hi dhanaM vidyAvihInaH pazuH // 17 // varaM hi sappo gahiuM, mA kugurusevaNaM bhaI / / sappo ikkaM maraNaM, kugurU (kuNai) aNaMtAI maraNAI // 18 // jaM annANI kammaM, khavei bahuyAhi vAsakoDIhi / taM nANI tihiM gutto, khavei UsAsamitteNaM // 19 // yataH pUrva zrutajJAnaM saMyamazca tataH paraH / [ zlokArdham ] .18 ajJAnasUktAni mAtA vairI pitA zatrumaina bAlA na paashritaaH| sabhAmadhye na somante, iMsamadhye kA. yathA // 1 // ... Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnasUktAni 65 svAyattamekAntaguNaM vidhAtrA, vinirmitaM chaadnmjnytaayaaH| vizeSataH sarvavidAM samAje, vibhUSaNaM maunamapaNDitAnAm // 2 // alpajJAnena no zAnti, yAti dRptAtmanAM manaH / stokavRSTayA yatastapta-bhUmirUSmAyatetarAm // 3 // purANaM mAnavo dharmaH, sAGgo vedazcikitsitam / AjJAsiddhAni catvAri, na hantavyAni hetubhiH // 4 // anyadharmasthitAH sattvA, asurA iva viSNunA / ucchedanIyAsteSAM hi, vadhe doSo na vidyate // 5 // hatthAgayA ime kAmA, kAliyA te aNAgayA / ko jANai pare loe, atthi vA natthi vA puNo // 6 // bahuputrA dulI godhA, tAmracUDastathaiva ca / teSAM ca prathamaM svargaH, pazcAlloko gamiSyati // 7 // mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, bhaktaM madhye pAnakaM caapraahnne| drAkSAkhaNDaH zarkarA cArdharAtre, mokSazcAnte zAkyasiMhena dRSTaH // 8 // kaSTaM naSTadRzAM nRNAM yadadRzAM jAtyandhavaidezikA, kAntAre pradizatyabhIpsitapurAvAnaM kilotkndhrH| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA etatkaSTataraM tu so'pi sudRzaH sanmArgagAMstadvidaH, tadvAkyAnanuvartino hasati yat sAvajJamajJAniva // 9 // kimato'pi mahApApa-majJAnAt pAtukaH svayam / pAtayannandhakUpe yad , mUDhaH sahacarAnapi // 10 // uditau candrAdityau, prajvalitA dIpakoTiramalA'pi / nopakaroti yathAndhe, tathopadezastamondhAnAm // 11 // amedhyamaznAti vivekazUnyA, svanandanaM kAmayate'ttisaktA / khurAgrazravinihanti jantUna , . gaurvandyate kena guNena rAjan // 12 // sthAnaM tIrthaSidevAnAM, sarveSAmapi gauryadi / vikrIyate duhyate ca, hanyate ca tataH katham // 13 // payaHpradAnasAmarthyA-dvanyA cenmahiSI na kim / vizeSo dRzyate nAsyA, mahiSIto manAgapi // 14 // jassavi a duppaNihiA, hoti kasAyA tavaM caraMtassa / so bAlatabassIviva, gayAhAgaparissamaM kuNai // 15 // vRttiH-yasyApi kasyacid vyavahAratapasvinastapazcaratastapaH kurvataH krodhAdikaSAyA anirUddhA bhavanti, sa bAlatapasvIva upavA-sapAraNakaprabhUtatarArambhako jIvo gajasnAnaparizrama karoti, caturthaSaSThAdinimittAbhidhAnataH prbhuutkrmbndhotptteH|| Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasUktAni 67 nAtaH paramahaM manye, jagato duHkhakAraNam / yathA'jJAnamahArogo, durantaH sarvadehinAm // 16 // ajJAnaM khalu kaSTaM, krodhAdibhyopi sarvapApebhyaH / artha hitahitaM vA, na vetti yenAvRtto lokaH // 17 // jaMjayai agIyattho, jaM ca agIyatthanissio hoi / baTTAvei ya gacchaM, aNaMtasaMsArio hoi // 18 // nAhaM bAlo mahArAja, na bAlA me sarasvatI / apUrNa paJcame varSe, varNayAmi jagattrayam // 19 // 19 zrIjinAjJAsUktAni jattha ya usahAhANaM, titthayarANaM surindamahiyANaM / kammavimukkANaM, ANaM na khalijjai so gaccho // 1 // ANAi vo ANAI saMjamo taha ya dANamANAe / ANArahio dhammo, palAlapulu vva paDihAi // 2 // jara tusakhaMDaNamayamaMDaNAI ruNNAi sunnaramnaMmi / vihalAI taha jANayu, ANArahiyaM aNuDhANaM // 3 // bANAkhaMDaNakArI, jai vi tikAlaM mahAvibhUIe / eha vIyarAya, savvaM pi niratyayaM tassa // 4 // so sAhU egA, sAhuNI sAvao vi saDDhI vA / bAjutto saMgho, seso puNa aDhisaMghAo // 5 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 subhASitasUktaratnamAlA muhasIlAo sacchaMdacAriNo veriNo sivphss| ANAbhaTThAo bahu-jaNAo mA bhaNai saMghu tti // 6 // puDhavidagaagaNimArua-vaNassai taha tasANa vivihANaM / maraNante vi na pIDA, kIrai maNasA tayaM gacchaM // 7 // yasya cArAdhanopAyaH, sadAjJAbhyAsa eva hi| yathAzakti vidhAnena, niyamAt sa phalapradaH // 8 // jiNANAe kuNaMtANaM, savvaM nivvANakAraNaM / sundaraM pi sabuddhIe, savvaM bhavanibandhaNaM // 9 // ihaloyammi akittI, paraloe duggai dhuvA tesiM / ANaM viNA jiNANaM, ye vavahAraM vavaharanti // 10 // jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijjaraphalA, ajjhappavisohijuttassa // 11 // saMtharaNami asuddhaM, duNhaM vi giNhantadintiANa'hikaM / AuradiDhateNa, taM ceva hiyaM asaMtharaNe // 12 // so hu tavo kAyavyo, jeNa maNo maMgulaM na ciMteI / / jeNa na iMdiyahANI, jeNa ya jogA na hAyati // 13 // jiNadikkhaM pi gaheDe, jayaNavihuNA kuNaMti tibvatavaM / jiNaANakhaMDagA je, goyama ! gihiNo vi abbhhiaa||14|| ANAruissa caraNaM, tabhaMge jANa kiM na bhaggaM ti| ANaM ca aikaMto, kassAesA kuNai sesaM // 15 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinAzAsUktAni muNaha soavvAI, pasaMsaha pasaMsaNijjAI / pariharaha pariharia-vvAiM Ayaraha AyariavvAI // 16 // soavvAI narAmarasivasahajagayAiM atthasArAI / savvannubhAsiAI, bhuvaNammi paiDianasAiM // 17 // tAI cia vibuhAgaM, pasaMsaNijjAI taha ya jAiM ca / tahiM ciya bhaNiAI, sammattanANacaraNAI // 18 // parihariavvAiM tahA, kugaivAsassa heubhuuaaii| micchattamAiAI, logaviruddhAiM ya taheva // 19 // AyariavvAI aNi-ssieNa sammattanANacaraNAI / dogacaviuDaNAI, ciMtAmaNirayaNabhUAI // 20 // savvassa ceva nindA, visesao taha ya guNasamiddhANaM / ujudhammakaraNahasaNaM, rIDhA jaNapUyaNijjANaM // 21 // bahujaNaviruddhasaMgo, desAdAcAralaMghaNaM ceva / / ubvaNa bhogo ya tahA, dANAi vi pagaDamaNNe tu // 22 // sAhubasaNaMmi tolo, saha sAmathammi apaDiyAro y| evamAiyANi etthaM, logaviruddhANi NeyANi // 23 // AyaraNA vi hu ANA, aviruddhA ceva hoi ANa ti / iharA titthayarAsA-yaNa tti tallakkhaNaM ceyaM // 24 // asaDheNa samAiNNaM, jaM katthai keNaI asAvajja / na nivAriyamannehiM, bahumaNumayamevamAiNNaM // 25 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA saMviggA vihirasiyA, gIyatthatamA sUriNo purimA / na ya te suttaviruddhaM, sAmAyAriM parUviti // 26 // jaM bahukhAyaM dIsai, na ya dIsai kaha vibhAsiyaM sutte / paDiseho vi na dIsai, moNaM ciya tattha gIyANaM // 27 // prAyazcittaM gurUNAM hi, vacAMsi nikhilanasAm / nAtikrAntagurUNAM hi, kriyA kvA'pi phalegrahiH // 28 // ___ 20 zrIvItarAgazAsanArAdhanAsUktAni arhatastrijagadvandyAn , siddhAn vidhvastabandhanAn / sAdhUzca jainadharma ca, prapadye zaraNa tridhA // 1 // mahAvatAni paJcaiva, SaSThakaM rAtribhojanam / virAdhitAni yattatra, mithyAduSkRtamastu me // 2 // arhantaH zaraNaM santu, siddhAzca zaraNaM mama / zaraNaM jinadharmoM me, sAdhavaH zaraNaM sadA // 3 // kadA'haM sugurorante, parivrajyAM yathoditAm / . kariSyAmi gatAzeSa-karmanirmUlanakSamAm // 4 // yadapISTaM priyaM kAntaM, cirakAlaM ca lAlitam / zarIramantimocchvAse, tadapi vyutsRjAmyaham // 5 // mastake cAJjali nyasya, bamANa vizadAkSaram / namo'haMDyo bhagavadbhayo, namo me dharmasUraye // 6 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvotarAgazAsanArAdhanAsUktAni yAtaM bhogAbhilArakhilamidamaho ! jIvitaM tAvakInaM, yatno naiva tvayA'jJa ! kRta iha jnnkleshvicchedhetuH| tyaktvAsaktiM gajendrazrutizikharacaleSveSu bhogeSu zIghraM, AtmAnandaprakAzaM kuru hRdayagataM yena zazvatsukhaM syAt // 7 // varamaggimmi paveso, varaM visuddhaNa kammuNA maraNaM / mA gahiyavyayabhaGgo, mA jIaM khaliasIlasta // 8 // kaiyA saMviggANaM, gIatthANaM pAyamale / sayaNAisaMgarahio, pavvajaM saMpavajjiAsaM // 9 // chaumatyo mUDhamaNo, kittiya mittaM ca saMbharai jIvo / jaM ca na sumarAmi ahaM, micchA mi dukkaDaM tassa // 10 // jasma kae AhAro, tassaTUThA ceva hoi AraMbho / AraMbhe pANivaho, pANivahe duggaI ceva // 11 // tavaniyameNa ya mokkho, dANeNa ya hu~ti uttamA bhogaa| devaccaNeNa rajjaM, aNasaNamaraNeNa indattaM // 12 // Aloyasu ajhyAre, vayAI uccarasu khamasu jIvesu / vosiramu bhAviappA, aTUThArasapAvaThANAI // 13 // causaraNaM dukkaDagari-haNaM ca sukaDANumoyaNaM kuNam / muhabhAvaNaM aNasaNaM, paMcanamukkArasaraNaM ca // 14 // jJAnAcAre'STabhede'bhUd, yo'ticAraH kathaJcana / samastmapi nindAmi, taM tredhA zuddhamAnasaH // 15 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 subhASitasUktaratnamAlA aSTadhA darzanAcAre, jAtaM niH(yat)zakitAdi me / janmato'hamaticAraM, sarva gardai samAhitaH // 16 // khyAtAH samitayaH paJca, tisrastu kila guptayaH / aSTAvatAH sametA yAH, proktAH zAsanamAtaraH // 17 // tadekAtmani cAritrA-cAre'tIcAramAgatam / antimArAdhanAM samyaga, vidhitsuyutsRjAmyaham // 18 // . ||yugmm // SoDhA bAhyaM tapaH SoDhA, vadantyAbhyantaraM tathA / tatrAtIcAramAyAtaM, nindAmi prayato'dhunA // 19 // svAnuSThAneSu yadbhazyad-dhairyo vIryamagopayam / tatridhA trividhenA'haM, garhe daurAtmyamAtmanaH // 20 // sUkSmavAdarabhedeSu, sthAvareSu traseSu c| prANAtipAtamAjanma-kRtaM nindAmyahaM tridhA // 21 // hAsyalobhabhayakrodhaiH, pIDAkAri parasya yat / ajalpiSaM mRSA kiJcit , tatsarva vyutsRjAmyaham // 22 // alpamalpetaraM vA yat , parakIyaM mayA kvacit / adattamAttamAvAlyAt , taM nindAmi punaH punH||23|| tairazcaM mAnuSaM divyaM, yadabrahma niSevitam / trividhena tridhA tatra, mithyAduSkRtamastu me // 24 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvItarAgazAsanArAdhanAsUktAni samastavAstu-dhAnyAdau, dvipade ca ctusspde| yadakArSamahaM mUrcI, tannindAmi muhurmuhuH // 25 // samRddhigRddhinA pUrva-mAhArazca caturvidhaH / abhujyata mayA naktaM, viviktastaM tyajAmyaham // 26 // mahAvratAni catvAri, sUtrato'parthato'pi ca / parAvartya tadekAgraH, punarujjvalatAM naye // 27 // durvAkyAdapakArAdvA, yadvA dravyApahArataH / yo mayA lambhitaH pIDAM, sa me kSAmyatu saMprati // 28 // devatve ye mayA devA, nArakatve ca naarkaaH| tiryaktve'pi ca tiryaJco, mAnuSatve ca mAnuSAH // 29 // sthApayAzcakrire duHkhe, sarve kSAmyantu te mayi / upetaH samatAM sarve, teSAmahamapi kSame // 30 // yugmam // lakSmI rUpaM priyairyogo, jIvitaM yauvanaM balam / bAtoddhRtAbdhikallola-caJcalaM sakalaM khalu // 31 // roga-mRtyu-jarA-janma-duHsthAnAmiha dehinAm / dharmamekaM vinA jainaM, na ko'pi zaraNaM bhavet // 32 // jantavaH svajanA: sarve, jAtA parajanAzca ye| vivekI teSu kurvIta, ko mamatvaM manAgapi ? // 33 // ekasyaiva bhave janma, syAdekasyaiva paJcatA / ekasyaivAGgabhAjaH syu-duHkhAni ca sukhAni ca // 34 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 subhASitasUktaratnamAlA vapuranyadidaM jIvA-danyaddhAnyadhanAdikama / jIvo'nyaH punaretebhyaH, kathaM muhyanti bAlizAH ? // 35 // vasAzoNitaviNmUtra-yakRnmAMsA'sthisaMbhRte / / azucipracite dehe, ko hi muhyati kovidaH ? // 36 // avakrayakuTItulyaM, yatnAlAlitapAlitam / acirAdapi moktavyaM, vinazvaramidaM vapuH // 37 // dhIrasya kAtarasyApi, mRtyuretyeva dehinaH / tanmriyeta tathA dhImAn, na mriyeta yathA punaH // 38 // arhanto nikhilAH siddhAH, sAdhavaH svaguNonnatA: / arhaddharmazca zaraNaM, bhavantvazaraNasya me // 39 // sAdhavo bAndhavA: sarve, dharmaH svAmI guruH pitA / nAtmIyaM me paraM kiJcit , karmabandhanibandhanam // 40 // sadbhayo'tha bhUta-bhAvibhya-staraNDebhyo bhavArNave / zAzvatebhyazca me zazva-darhadbhayo'stu namo namaH // 41 // karmakakSe kSaNAyeSAM, dhyAnena dahanAyitam / tebhyo bhavatu siddhebhya-strividhena namo namaH // 42 // paJcadhA''cAradhAribhyo, bhAnubhyaH zAsane'rhatAm / kRtabhavyAbjabodhebhya, AcAryebhyo namo namaH // 43 // etyA'ntevAsinA nityaM, yebhyaH sUtramadhIyate / upAdhyAyapadasthebhya-stebhyo me'stu namo nmH||44|| Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvItarAgazAsanArAdhanAsUktAni asahAyasahAyebhyaH, sAdhubhyo'stu namo namaH / cAritrayAnapAtre ye, dadhate karNadhAratAm // 45 // bAhyAbhyantaramupadhi, dharmasyAnupakArakam / sAvadyayogavirata-strividhaM vyutsRjAmyaham / / 46 / / catuSprakAramAhAraM, pratyAkhyAmi samAdhinA / caramocchvAsavelAyAM, tanUmetAM tyajAmi ca // 47 // daMDasulahami loe, mA amaiM kuNasu daMDio mhi tti / esa dulaho hudaMDo, bhavadaMDanivAraNo jIva ! 48 / / nAnAzAstramubhApitAmRtarasaiH zrotrotsavaM kurvatAM, yeSAM yAnti dinAni paNDitajanavyAyAmakhinnAtmanAm / teSAM janma ca jIvitaM ca saphalaM taireva bhabhUSitA, zeSaiH kiM pazuvadvivekarahitai bhArabhUtairnaraiH // 49 // je me jANaMti jiNA, abarAhA jesu jesu ThANesu / te haM Aloemi, uvaDhio savvabhAveNa // 50 // satyaM vacmi hitaM vacmi, sAraM vacmi punaH punH| asminnapArasaMsAre, sAraM AtmahitaM kuru // 51 // ahiMsA prathamaM puSpaM, pusspmindriynigrhH| sarvabhUtadayA puSpaM, kSamA puSpaM vizeSataH // 52 // dhyAnaM puSpaM tapaH puSpaM, jJAnaM puSpaM tu saptamam / satyaM caivASTamaM puSpaM, tena tuSyanti devatAH // 53 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA AlocanAM vratoccAraM, kSAmaNAM pApagarhaNAm / caturNI zaraNaM bhaktyA, caturdhA'nazanaM vyadhAt // 54 // ____21 AtmajAgRtisUktAni jesiM avaDDhapoggala-pariyaTTo sesao u saMsAro / te sukapakkhiyA khalu, ahie puNa kinnhpkkhiaa||1|| viSayakaSAyAveza-stattvAzraddhA guNeSu ca dvessH| AtmAjJAnaM ca yadA, bAhyAtmA syAt tadA vyktH||2|| tattvazraddhA jJAnaM, mahAvratAnyapramAdaparatA ca / mohajayazca yadi syAt , tadAntarAtmA bhaved vyaktaH // 3 // jJAnaM kevalasaMjJa, yoganirodhaH smgrkrmhtiH| siddhinivAsazca yadA, paramAtmA syAt tadA vyktH||4|| AtmAnadI saMyamatoyapUrNA, satyAvahA zIlataTA dyomiH| tatrAbhiSekaM kuru pANDuputra !, na vAriNAzudhyati cAntarAtmA // yA nizA sarvabhUtAnAM, tasyAM jAgati sNymii| yasyAM jAgrati bhUtAni, sA nizA pazyato muneH // 6 // bAlastAvatkrIDA-sata strunnstaavttrunniirktH| vRddhastAvaJcintA-magno na parabrahmaNi ko'pi tu lagnaH // 7 // 'dhanArthinAM yathA nAsti, zItatApAdidussaham / tathA bhavaviraktAnAM tattvajJAnArthinAmapi // 8 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77. AtmajAgRtisUktAni kaSAyaviSayAhAra-tyAgo yatra vidhIyate / upavAsaH sa vijJeyaH, zeSaM laGghanakaM viduH // 9 // pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japakoTisamaM dhyAnaM, dhyAnakoTisamo layaH // 10 // mohavyatItasya narasya yatsukhaM, na tatsukhaM kezavazakracakriNAm / kRtAGgarAgasya hi zalyabhAjino, na tatsukhaM yad gatazalyake jane // 11 // akvANa rasaNI kammANa, mohaNI tahA vayANa baMbhavayaM / guttINa ya maNaguttI, cauro dukkheNa jippanti // 12 // kiM rAjyena dhanena dhAnyanicayairdehasya sadbhUSaNaiH, pANDityena bhUjAbalena mahatA vAcAM paTutvena ca / jAtyA'pyuttamayA kulena zucinA zubhairguNAnAM gaNaiH, AtmA cenna vimocito'tigahanAt saMsArakArAgRhAt // 13 // camacakSurbhUtaH sarve, devaashcaavdhickssussH| sarvataH cakSuSaH siddhA, yogino jJAnacakSuSaH // 14 // maNamaraNendiyamaraNaM, indiyamaraNe maranti kmmaaii| kammamaraNeNa mukkho, tamhA maNamAraNaM pavaraM // 15 // appANa jANai appA, jahaDio appasakkhio dhammo / appA karei taM taha, jaha appasuhAvahaM hoi // 16 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 subhASitasUktaratnamAlA kuNau tavaM pAlau saMjamaM paDhau sayalasatthAI / jAva na jhAyai appA tAva na mukkho jiNo bhaNai // 17 // 'jA davve hoi maI, ahavA taruNIsu rUvavantIsu / sA jai jiNavaradhamme, karayalamajjhaTThiyA siddhi // 18 // saMyamAya zrutaM dhatte, naro dharmAya saMyamam / dharma mokSAya medhAvI, trayaM vyartha viparyayAt // 19 // tattvArthacintanenA'tra, nA'nyaH ko'pyAtmano ripuH / AtmaivAtmani zatrutvaM, AtmanA yAti nizcitam // 20 // uttamAnAM jarA svAnte, madhyamAnAM ca maratake / adhamAnAM zarIreSu, na nIcAnAM kutazcana // 21 // uttamA janmato vRddhA, madhyamA mastake pliH| adhamAH zarIre zrAntA. nIcA naiva kadAcana // 22 // AtmAnaM AtmanA vetti, mohatyAgAd ya Atmani / tadeva tasya cAritraM, tajjJAnaM tacca darzanam // 23 // karmAhitamiha cAmutra, cAdhamatamo naraH samArabhate / 3haphalameva tvadhamo, vimadhyamastUbhayaphalArtham // 24 // paralokahitAyaiva, pravartate madhyamaH kriyAsu sadA / mokSAyaiva tu ghaTate, viziSTamatiruttamaH puruSaH // 25 // na zabdazAstrAbhiratasya mAso, na bAhyakADambarabandhurasya / na bhojanAcchAdanavismitasya, na lokacittagrahaNe ratasya // 26 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 AtmajAgRtisUktAni ekAgracittasya dRDhavratakSya, paJcendriyaprItinivartakasya / adhyAtmayoge gatamAnasasya, mokSo dhruvaM nityamahiMsakasya // 27 // upAvRttasya doSebhyaH, samyagvAso guNaiH saha / upavAsaH sa vijJeyaH, na zarIravizoSaNam // 28 // jJAte hyAtmani no bhUyo, jJAtavyamavaziSyate / ajJAte punaretammin , jJAtamanyanirarthakam / / 29 / / karmaNaste hi paryAyA, nAtmanaH shuddhsaakssinnH| karmakriyAsvabhAvaM yad, AtmA tvajasvabhAvavAn // 30 // sadA yatra sthito Depo-llekhaH svapratipanthiSu / sukhAnubhavakAle'pi, tatra tApahataM manaH // 31 // skandhAt skandhAntarArope, bhArasyeva na ttvtH| azAhalAde'pi duHkhasya, saMskAro vinivarttate // 32 // AtmA citte dhRto yatne, dhiSaNAyAM kalevare / paramAtmani jIve', hutaashnsmiiryoH||33|| saha kalevara vedamacintayan , svavazatA hi punastava durlabhA / bahutaraM ca sahiSyasi jIva ! he !, paravazo na ca tatra guNo'sti te // 34 // kA hi puGgaNanA teSAM, ye'nyshikssaavickssnnaaH| ye svaM zikSayituM dakSAH, teSAM pugaNanA nRNAm // 35 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUpataratnamAlA uttamAH svaguNaiH khyAtA, madhyamAstu piturguNaiH / adhamA mAtulaiH khyAtAH, zvazuraizcAdhamAdhamAH // 36 // appA naI vearaNI, appA me kuuddsaamlii| appA kAmaduhA gheNU, appA me naMdaNaM vaNaM // 37 // appA kattA vikattA ya, duhANa ya suhANa ya / appA mittamamittaM ca, duppaTia supaTio // 38 // . yaH kartA karmabhedAnAM, bhoktA karmaphalasya ca / saMsartA parinirvAtA, sa hyAtmA nAnyalakSaNaH // 39 // pratyahaM pratyavekSeta, narazcaritamAtmanaH / kiM nu me pazubhistulyaM, kiM vA satpuruSairiti // 40 // 22 AtmanindAsUktAni / hAlAhalaM pibasi vAJcchasi dIrghamAyudardAvAnalaM vizasi kAGkSasi zItimAnam / bhukSe kupathyamatha cecchasi kalyatAM ca, pApaM tanosi sukhasaMtatimIhase ca // 1 // zrutvA zraddhAya samyak zubhaguruvacanaM vezmavAsaM nirasya, pravrajyA'tho paThitvA bahuvidhatapasA zoSayitvA zarIram / dharmadhyAnAya yAvatprabhavati samayastAvadAkasmikIyaM, prAptA mohasya dhATI taDidiva viSamA hA hatA kutra yAmaH // 2 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanindAsUktAni ekenA'pi mahAvratena yatinaH khaNDena bhagnena vA, durgatyAM patato na so'pi bhagavAnISTe svayaM rakSitum / hatvA tAnyakhilAni duSTamanaso vartAmahe ye vayaM, teSAM daNDapadaM bhaviSyati kiyajjAnAti tatkevalI // 3 // kaTayAM colapaTaM tanau sitapaTaM kRtvA ziroluzcanaM, skandhe kambalikAM rajoharaNakaM nikSipya kakSAntare / vaktre vastramatho vidhAya dadataH zrIdharmalAbhAziSaM, veSADambariNaH svajIvanakRte vino gatiM nAtmanaH // 4 // bhikSApustakavastrapAtravasatiprAvAralubdhA yathA, nityaM mugdhajanapratAraNakRte kaSTena khidyAmahe / AtmArAmatayA tathA kSaNamapi projjhya pramAdadviSaM, svArthAya prayatAmahe yadi tadA sarvArthasiddhirbhavet // 5 // pAkhaNDAni sahasrazo jagRhire granthA bhRzaM peThire, lobhAjJAnavazAt tapAMsi bahudhA mUDhaizciraM tepire / kvA'pi kvA'pi kathazcanA'pi gurubhibhUtvA mado bhejire, karmaklezavinAzasaMbhavasukhAnyadyApi no lebhire // 6 // kiM bhAvI nArako'haM kimuta bahubhavI dUrabhavyo na bhavyaH, kiM vA'haM kRSNapakSI kimacaramaguNasthAnakaM karmadoSAt / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA vahnijvAleva zikSApratamapi viSavat khaDgadhArA tapasyA; . . svAdhyAyaH karNapUcI yama iva viSamaH saMyamo yadvibhAti // 7 // vastraM pAtramupAzrayaM bahuvidha bhaitaM caturthAMpadhaM, zayyApustakapustakopakaraNaM ziSyaM ca zaikSAmapi / gRhImaH parakIyameva sutarAmAjanma vRddhA vayaM, yAsyAmaH kathamIdRzena tapasA teSAM hA niSkrayam / / 8 / antarma sariNAM bahiHzamAtAM prachanna mApAtmanAM, nayambhaHkRtazuddhimadyayavaNigdurvAsanAzAtminAm / pAkhaNDavratadhAriNAM yadRzAM mithyAdRzAmIdRzAM, baddho'haM dhuri tAvadeva caritaistanme hahA kA gatiH? // 9 // yeSAM darzanandanapragamanaparzaprazaMsAdinA, mucyante tamasA nizA iva site pakSe prajAstatkSaNAt / tAdRkSo'pi ca santi ke'pi sunayaraleSAM namaskurmahe, saMvignA vayamAtmanindanabhidaM kurmaH punaryodhaye // 10 // rAgo me sphurati kSaNaM kSaNamatho vairAgyanujjRmbhate, dveSo mAM bhajati kSaNaM kSaNamayo maitrI samAliGgati / dainyaM pIDayati kSaNaM kSaNamatho ho'pi mAM bAdhate, kopo'yaM kRpaNo kRpAparivRteH kArya hahA karmabhiH // 11 // na kayaM dINuddharaNaM, na kayaM sAhammiANa vacchallaM / hiyayaMmi vIarAo, na dhAriyo hAriyoM jammo // 12 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtmanindAsUktAni mamaivA'yaM doSo yadaparabhave nArjitamaho!, zubhaM yasmAlloko bhavati mayi kupriitihRdyH| apApasyaivaM meM kathamaparathA matsaramayaM, jano yAti yArtha prativimukhatAmetya sahasA // 13 // paMca paMcA'bhAmA u. mutami je pasiA / te nAvApATAra, kintu te uvalakSaNaM / / 14 // nataM arI balahilA karoti, jaM se kare appaNiyA durappA / se nAhiI mAmu patte, pacchANutANa dayAvihuNo // 15 // yatsarvajanmami para tridopaivividha vidhA / trilokyAM kA yAkAri, tanninda nijaduSkRtam // 16 // AtmanidAna yaM, na bhUna la bhaviSyati / paranindAsa payaM. na bhUtaM na bhaviSyati // 17 // paranindAmamA badanti munayaH khalu / ihaloka parAbhUti patra narake gatiH // 18 // yaH svayaM svakilAcAraH, navAcArAn praNAmayet / tasyAtmAnabhijasya, naraka'pi gatine hi / / 19 / / moDasya tadapi vilasitaM, abhimAno yaH prpriinnitaayaaH| tata tamaso'pi tamisra, yAtmastutirAtmanA kriyate // 20 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamA 23 zrAddhadharmasUktAni laTTho savaNAo, suyassa avadhAraNAu ghiyho|| saMkAi pucchiyaTTho, kahaNAo nicchiyaho ya // 1 // jattha'tthi ceiAI, jattha ya sAhahiM hoi saMjogo / jattha'nne sAhammI, tattha nivese vasai saDDho // 2 // sarvajJo hRdi, vAci tadguNagaNaH kAyena dezavataM, dharme tatparatA paraH, (rA), pariNato bodho budhazlaghayatA / prItiH sAdhuSu bandhutA, budhajane jaine ratiH zAsane, yasyaivaM bhavabhedako guNagaNa: sa zrAvaka: puNyabhAg // 3 // traikAlyaM jinapUjanaM pratidinaM saGghasya sanmAnanaM, svAdhyAyo gurusevanaM ca vidhinA dAnaM tathAvazyakam / zaktyA ca vratapAlanaM varatapo jJAnasya pAThastathA, saiSa zrAvakapuGgavasya kathito dharmoM jinendrAgame // 4 // zRGgI yathA kSArajale payonidhI, vasannapi svAdujalaM pibetsadA / tathaiva janAmRtavANImAdarAt, bhajedU gRhI saMsRtimadhyago'pi san // 5 // buddheH phalaM tattvavicAraNaM ca, dehasya sAraM vratadhAraNaM ca / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadharmasUktAni arthasya sAraM kila pAtradAnaM, vAcaH phalaM prItikaraM narANAm // 6 // jattha pure niNabhavaNaM, samayavio sAhusAvayA jattha / tattha sayA vasiyatvaM, paurajaNA bhadagA jattha // 7 // sAmaggiabhAva vi hu, vasaNe vi suhe vi taha kusaMge vi / jassa na hAyai dhammo, nicchayao jANa taM saDDhaM // 8 // sAvayagharammi baraM hujja, ceDao nANadaMsaNasameo / micchattamohiamaI, mA rAyA cakavaTTI vi // 9 // jinendrapUjA guruparyupAstiH, sattvAnukampA zubhapAtradAnam / guNAnurAgaH zrutirAgamasya, nRjanmavRkSasya phalAnyamUni // 10 // devapUjA gurUpAstiH, svAdhyAyaH saMyamastapaH / dAnaM ceti gRhasthAnAM, SaTkarmANi dine dine // 11 // zraddhAlutAM yAti jinendrazAsane, dhanAni pAtreSu vapantyanAratam / zoti puNyAni susAdhusevanA-dato'pi taM shraavkmaahuruttmaaH|| sacittAdestu saMkSepo, dine rAtrAvapIha yH| dezAvakAzikaM prAhu-TukhyatastaM vicakSaNAH // 13 // digviratestu saMkSepo-'dhunA dezAvakAzikam / vyavahAramateH khyAtaM, vikhyAtaM dRzyate zrute // 14 // saumyatvena nizAmaNirdinamaNistItrapratApena ca, khoddIpanakAraNAd gRhamaNizcintAmaNirdAnataH / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA dharmAt zrAddhaziromaNirmadaviSadhvaMsAna maNibhauginaH, eko'nekamayo guNairnavanavaiH zrIkarmarAjaH sudhIH // 15 // kayavayakammo taha sIlavaM ca guNavaM ca ujjuvavahArI / gurusussUso pavayaNa-kusalo khalu bhAvao saDDho // 16 // bhaktistIrthakaro gure jinamate zraddhAlutA zAsane, zuzrUSA munipuGgave suvihite dAnapravRtti: sadA / vAtsalyaM sahadharmacAriSu dayA bhUteSu sarveSvaho, manye zrAvakadharmavartini jane paryAptakalpo vidhiH // 17 // annannadesajAyA, annannahAravaDhiyasarIrA / jiNasAsaNaparannA, savve te bandhavA bhaNiyA // 18 // pUjAmAcaratAM jagattrarapateH saGghArcanaM kurvatAM, tIrthAnAmabhivandanaM vidadhatAM jainaM vacaH zrRNvatAm / saddAnaM dadatAM tapazca caratAM sattvAnukampAkRtAM, yeSAM yAnti dinAni janma saphalaM teSAM supuNyAtmanAm // 19 // nidrAnte parameSTisaMsmRtiratho dezarcane vyApRtiH, sAdhubhyaH praNatiH pramAdavirati: siddhAntatattvazrutiH / sarvasyopakRtiH zucivyavahRtiH satpAtradAne ratiH, zreyonimaladharmakarmaniratiH zlAghyA narANAM sthitiH // 20 // kRtvAhatpadapUjanaM yatijanaM natvA viditvAgama, hatvA saGgama'dharmakarmaThadhiyAM pAtreSu datvA dhanam / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narajanmazreSThatA-durlabhatayoHsUktAni gatvA paddhatimuttamakramajuSAM jitvAntarArivrajaM, smRtvA pazcanamaskRtiM kuru karakroDasthamiSTaM sukham // 21 // vANI rasavatI yasya, bhAryA putravatI satI / lakSmI dAnavatI yasya, saphalaM tasya jIvitam // 22 // 24 narajanmazreSThatA-durlabhatayoH sUktAni nareSu cakrI tridazeSu vajrI, mRgeSu siMhaH prazamo vrateSu / mato mahIbhRtyu suvarNazailo, bhaveSu mAnuSyabhavaH pradhAnaH // 1 // nirvANAdisukhaprade narabhave jainendradharmAnvite, labdhe svalpamacArukAmajasukhaM ki sevituM yujyate ? / vaiDUryAdi mahopalaughanicite prApte'pi ratnAkare, lAtuM svalpamacArukAcazakalaM kiM cocitaM sAmpratam // 2 // avApya dhargAvasare vivekI. kuryAdvilamba na hi vistarAya / yato jinastakSazilAdhipena, rAtri vyatikramya punarna neme // 3 // Aerva zitaM nRNAM parimitaM rAvyA tadadhIMkRtaM, tasyAsya kadAcidarddhamadhikaM vArdhakyavAlye gatam / zeSaM rogaviyogazokamadanakrodhAdibhirvyAkulasyAyuryAti narasya tatra katamo yo dharmakarmakSaNaH // 4 // yAMvatsvasthamida kalevaragRhaM yAvacca dUre jarA, yAvaccendriyazaktirapratihatA yAvatkSayo nAyuSaH / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatno mahAn , AdIpte bhavane ca kUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH ? // 5 // svarNasthAle kSipati sa rajaH pAdazaucaM vidhatte, pIyUSeNa pravarakariNaM vAhayatyendhabhAram / cintAratnaM vikirati karAd vAyasoDDAyanArtha, yo duSprApaM gamayati mudhA martyajanma pramattaH // 6 // te dhattarataraM vapanti bhavane pronmUlya kalpadrumaM, cintAratnamapAsya kAcazakalaM svIkurvate te jaDAH / vikrIya dviradaM girIndrasadRzaM krINanti te rAsabhaM, ye labdhaM parihRtya dharmamadhamA dhAMvanti bhogAzayA // 7 // yaH prApya duSprApyamidaM naratvaM, dharma na yatnena karoti mUDhaH / klezapravadhena sa labdhamabdhau, cintAmaNi pAtayati prmaadaat||8|| cUllagapAsagadhanne, jue rayaNe a muviNacakke a / kummajUge paramANu, dasa diLaMtA maNuajammeM // 9 // vipraH prArthitavAn prasannamanasa: zrIbrahmadattAtpurA, kSetre'smin bharate'khile pratigRhaM me bhojanaM dApaya / ityaM labdhavaro'tha teSvapi kadApyaznAtyaho ! dviH sa ceda, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamAnoti no // 10 // stambhAnAM hi sahasramaSTasahitaM pratyekamaSTottaraM, koNAnAM zatameSu tAnapi jayan dyUte'tha tatsaMkhyayA / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narajanmazreSThatA-durlabhatayoH sUktAni sAmrAjyaM janakAtsutaH sa labhate syAccedidaM durghaTa, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 11 // vRddhA kA'pi purA samastabharatakSetrasya dhAnyAvaliM, piNDIkRtya ca tatra sarSapakaNAn kSiptvADhakenonmitAn / pratyekaM hi pRthakkaroti kila sA sarvANi cAnnAni ceda, bhraSTo martya bhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 12 // siddhayatakalAvalAd dhanijanaM jitvA'tha hemnAM bharaiH, cANAkyena nRpasya kozanivahaH pUrNIkRto helayA / devAdADhyajanena tena sa punarjIyeta mantrI kvacid / bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 13 // ratnAnyADhyamutai vitIya vaNijAM dezAntarAdIyuSAM, pazcAttApavazena tAni punarAdAtuM kRtopakramaiH / labhyante nikhilAni durghaTamidaM daivAd ghaTeta kvacid, bhraSTo mayaMbhavAttathApyamukRtI bhUyastamApnoti no // 14 // svapne kATikana rAtrivigame zrImRladevena ca, prekSyendu sakalaM kunirNayavazAdalpaM phalaM prApya ca / svapnastena punaH sa tatra zayitenAlokyate kutracida, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 15 // rAdhAyA badanAdadhaH kramavazAcakrANi catvAryapi, mAmyantIha viparyayeNa tadadho dhanvI sthito'vAGmukhaH / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA tasyA vAmakanInikAmiSumukhenaivAzu vidhyatyaho ! bhraSTo martya bhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 16 // dRSTvA ko'pi hi kacchapo hRdamukhe sevAlabandhacyute, pUrNendu muditaH kuTumbamiha tadraSTuM samAnItavAn / sevAle milite kadA'pi sa punazcandraM samAlokate, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 17 // zamyA pUrvapayonidhau nipatitA bhraSTaM yugaM pazcimAmbhodhau durdharavIcibhizca sucirAt saMyojitaM tavayam / / sA zamyA pravizedyugasya vivare tasya svayaM kvA'pi ced, bhraSTo martya bhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 18 // cUrNIkRtya parAkramAn maNimayaM stambhaM suraH krIDayA, merau sannalikAsamIravazataH kSiptvA rajo dikSu cet / stambhaM taiH paramANubhiH sumilitaiH kuryAtsa cetpUrvavad, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 19 // duSprApaM makarAkare karatalAdratnaM nimagnaM yathA, saMsAre'tra tathA naratvamatha tatprAptaM mayA nirmalam / bhrAtara! pazya vimUDhatAM mama hahA nItaM yadetanmudhA, kAmakrodhakubodhamatsarakudhImAyAmahAmohataH // 20 // devA visayapasattA, neraiyA vivihadukkhasaMtattA / tiriyA vivekavikalA, maNuANaM dhammasAmaggI // 21 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya sUktAni jnyaandrshncaaritr-rtntritybhaajne| manujatve pApakarma, svarNabhANDe suropamam // 22 // cattAri paramaMgANi, dullahANIha jaMtuNo / mANusattaM suI saddhA, saMjamaMmi a viriyaM // 23 // na guhyarakSaNe darza, na daMzamazakApaham / zunaH pucchamiya vyartha, mAnuSyaM dharmavarjitam // 24 // devatA viSayAsakA nArakA duHkhavilA: / jJAnahInAzca tiyacI, dharmayogyA hi mAnavAH // 25 // 25 svAdhyAyasUktAni pAyagA pucchaNA caiva, tahA ya pariyaNA / aNuppehA dhammA , sajjhAo hoI paMcahA // 1 // nirantaraM vicAro yaH, zrutArthasya gurormukhAt / tannididhyAsanaM proktaM, saccaikAgreNa labhyate // 2 // etto sacannuttaM, titthayarattaM ca jAyai kamega / ia paramaM mokkhaMgaM, sajjhAo teNa vinneyo // 3 // taM nasthi jaM na pAsai, sajjhAyaviU payatthaparamatyaM / gacchai sugaimUlaM, khaNe khaNe paramasaMvegaM // 4 // yazceto'sthiravAjivAraNavidhau prauDhoruvalgopamo, vAgvyAghrIpavipaJjarapratinibhaH kaaydvipendraangkshH| Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA he ! lokAH ! paradoSataptiviSayavyApAramutsRjya taM, svAdhyAyaM kurutAdareNa zivadaM zrImajjinairbhASitam // 5 // jai vi hu divaseNa payaM, dharei pakkheNa vA silogaI / ujjoyaM mA muMcasu, jai icchasi sikkhiuM nANaM // 6 // ye lekhayanti jinazAsanapustakAni, vyAkhyAnayanti ca paThanti ca pAThayanti / zRNvanti rakSaNavidhau ca samAdriyante, te martyadeva zivazarma narA labhante / / 7 // paThati pAThayate paThatAmasau, vasanabhojanapustakavastubhiH / pratidinaM kurute ya upagrahaM, sa iha sarvavideva bhavennaraH // 8 // bArasavihammi vi tave, sanbhiMtarabAhire kusldihe| na vi atthi na vi aM hohI, sajjhAyasamaM tavokammaM // 9 // sajjhAyaM dhammakahaM, ca tassa soUNa uvasamaM pattA / kari-vagdha-siMha-cittaya-sabara-hariNAiNo sattA // 10 // te kevi sAvagattaM, sammattaM kevi kevi avirohaM / kevi hu bhadagabhAvaM, paDivannA aNasaNaM kevi // 11 // bArasavihammi vi tave, sabbhiMtarabAhire kusaladihe / navi atthi navi a hohI, sajjhAyasamaM tavokammaM // 12 // sajjhAyeNa pasatthaM, jhANaM jANai a savvaparamatthaM / sajjhAye vaTuMto, khaNe-khaNe jAi veraggaM // 13 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainasiddhAntasUktAni apucco koi dhuvaM, pabhAvo jiNiMdavayaNassa / jaM nisuNiUNa tiriyA-vi jaMti veraggamaggaMmi // 14 // iya ciMtiUNa savisesa-mAyaraM tesiM dasae setttthii| bhavvesu pakkhavAyaM, vahaMti jaM vIyarAgA vi // 15 // sAhammivacchalaM jeNa, jiNidehi bhuvaNapaNaehiM / sammattasuddhiheDaM, nidiI dhammiyajaNassa // 16 // 26 jainasiddhAntasUktAni kattha amhArisA pANI, duusmaadosdRsiaa| hA aNAhA kahaM hu~tA, na hu~to jai jiNAgamo // 1 // AgamaM AyaraMteNa, attaNo hiyakaMkhiNo / titthanAho gurU dhammo, savve te bahumanniyA // 2 // bAlastrImandamUrkhANAM, nRNAM cAritrakAkSiNAm / anugrahArthaM sarvajJaH, siddhAntaH prAkRtaH kRtaH // 3 // tadgIH sudhAdIdhitidIptidIptA,nA'kaNi karNaiH kimu te skrnnaaH| karotkarairyaH kurute nalinyAH, nodbhAsanaM ko nalinIpatiH sH||4|| ahAmalagapamANe, puDhavikAyaMmi huti je jIvA / te pArevayamittA, jaMbUdIve na mAyanti // 5 // egami udagabiMdumi, je jIvA jiNavarehi pannattA / te jai sarasavamittA, jaMbUdIve na mAyanti // 6 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUkaratnamAlA Ame ghaDe nihattaM, jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / ia siddhaMtarahassaM, appAhAraM viNAsei // 7 // dharmadhvaMse kriyAlope, svsiddhaantaarthviplve| apRSTenA'pi zaktena, vaktavyaM tanniSedhitum // 8 // savvattha saMjamaM saM-jamAo appANameva rakkhijjA / muMcaMti aivAyAo, puNo visohI na yA'viraI // 9 // mohassevovasamo, khaovasamo cauNDaM dhAINaM / udayakkhayapariNAmA, aTaNhamavi hoMti kammANaM // 10 // suvaidyavacanAdyadvad , vyAdherbhavati saMkSayaH / tadvadeva hi tadvAkyAd, dhruvaH saMsArasaMkSayaH // 11 // vesAgihesu gamaNaM, mahA viruddhaM jahAM kulavahaNaM / jANAhi tahA sAvaya !, susAragANaM kutitthesu // 12 // jamhA na muttimagge, muttUNaM AgamaM iha pamANaM / vijjai chaumatthANaM, tamhA tattheva jaiyavyaM // 13 // natthi paralokamagge, pamANamannaM jiNAgamaM mottaM / AgamapurassaraM ciya, karei to savvakiccAI // 14 // jaMjIyamasohikaraM, pAsatthapamattasaMjayAIhiM / bahuehiM vi AyariyaM, na pamANaM suddhacaraNANaM // 15 // jaM sabbahA na sutte, paDisiddhaM neva jIvavahaheuM / taM savvaM pi pamANaM, cArittadhaNANa bhaNiyaM ca // 16 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainasiddhAntasUktAni muI jahA samuttA, na nAsai kayavaraMmi paDiA vi| jIyo tahA sasuno, na Nassai gao vi saMsAre // 17 // uvavAo laMtagaMmi, codasapuvvIssa hoi u jhnno| ukkoso sabaDhe, siddhigamo vA akammassa // 18 // payamakkharaM pi ikaM, jo na roei muttanidiSTuM / sesaM royato vi hu, micchadiTTI muNeyavyo // 19 // sAmaggiabhAvAbho, vvhaariyraasiappvesaao| bhavvA vi te aNaMtA, je mukkhamuI na pAvaMti // 20 // ceiadayaviNAse, isighAe pavayaNassa uDDAhe / saMjaicautthabhaMge, mUlaggI bohilAbhassa // 21 // egaMtega niseho, jogesu na desio vihI vA vi / daliyaM papa niseho, hojja vihI vA jahA roge // 22 // aNumitA vi na kassai, vaMdho paravatthupaccao bhaNio / taH vi ya jayaMti jaiNo, pariNAmavisohimicchaMtA // 23 // bhAvanA ca vimuktizca, ratikalpamathAparam / tathA vicitracaryetya-dhyayanAnAM catuSTayam // 24 // paralokavidhau zAstrAt , prAyo nAnyadapekSate / Asannabhavyo matimAn , zraddhAdhanasamandhitaH // 25 // upadezaM vinApyartha-kAmau prati ptturjnH| dharmastu na vinA zAstrA-diti tabAdaro hitaH // 26 // .. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 subhASitasUktaratnamAlA tasmAtsadaiva dharmArthI, zAstrayatnaH prazasyate / loke mahAndhakAre'smin , zAstrAlokaH pravartakaH // 27 // pApAmayauSadhaM zAstraM, zAstraM puNyanibandhanam / cakSuH sarvatragaM zAstraM, zAstraM sarvArthasAdhanam // 28 // na yasya bhaktiretasmin , tasya dharmakriyA'pi hi / andhaprekSAkriyAtulyA, karmadoSAdasatphalA // 29 // yasya tvanAdaraH zAstre, tasya zraddhAdayo guNAH / unmattaguNatulyatvAt , na prazaMsAspada satAm // 30 // malInasya yathAtyantaM, jalaM vastrasya zodhanam / antaHkaraNaratnasya, tathA zAstraM viduH budhAH // 31 // zAstre bhaktirjagadvandyaiH, muktedaMtI paroditA / atraiveyaM ato nyAyyA, tatprAptyAsannabhAvataH // 32 // ye yojanasahasre'pi, jIvA mAnti na mAnti vaa| mamuH prabhuprabhAvAt te, pIThe tatraikayojane // 33 // udayakkhayakhaovasama-uvasamA jaM ca kammuNo bhnniyaa| davvaM khettaM kAlaM, bhAvaM ca bhavaM ca saMpappa // 34 // oho muovautto, suyanANI jai vi hu givhai asuddhaM / taM kevalI vi bhuMjai, apamANa suyaM bhave iharA // 35 // mAijja ghaDasahassA, ahavA mAijja sAgarA savve / jasseyArisaladdhI, so pANipaDiggahI hoi // 36 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainasiddhAntasUktAni suttaM gaNahararaiya, taheva patteyabuddharaiyaM ca / muyakevaliNA raiyaM, abhinnadasapuvviNA raiyaM // 37 // kAraNameva tadantyaM, sUkSmo nityazca bhavati paramANuH / ekarasagandharaNoM, dvisparzaH kAryaliGgazca // 38 // asthi aNatA jIvA, jehiM na patto tasAipariNAmo / te pi aNantANantA. nigoyavAsaM aNuhavaMti // 39 // sijjhanti jattiyA kira, iha sNvvhaarjiivraasimjhaao| iMti aNAibaNassai-rAsIo tattiA tammi // 40 // AgneyyAM gaNabhRdavimAnavanitAH sAdhvyastathA naiRte, jyotiya'ntarabhAvanezadayitA vaayvygaasttpriyaaH| aizAnyAM ca vimAnavAsinaranAryaH saMzritA yatra taj , jainasthAnamidaM catustriparipatsaMbhUpitaM pAtu vaH // 41 // jattha jalaM tattha vaNaM, jattha vaNaM tattha nicchao teU / teUvAUsahagayA, tasA ya paJcakkhayA ceva // 42 // sAdhIzIlakSatirdeva-dravyabhogo munervdhH| uDDAhaH zAsanasyA'pi, bodhermUlAgnirucyate // 43 // 27 jinabimbasUktAni yAsyAmIti jinAlaye'tra labhate dhyAyaMzcaturtha phalaM, SaSThaM cotthitamudyato'STamamatho gantuM pravRtto'dhvani / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA zraddhAlurdazamaM bahirjinagRhAt prAptastato dvAdazaM, madhye pAkSikamIkSite jinapatau mAsopavAsaM phalam // 1 // sayaM pamajjaNe puNNaM, sahassaM ca vilevaNe / sayasAhassiyA mAlA, aNaMtaM gIyavAie // 2 // alaGkArA tathA kAryA, bimbAnAmarhatAM punaH / ratnagAGgeyamANikya-racitA gRhamedhinA // 3 // ekasyA'pi vimbsyaa-lngkaarshriivinirmitaa| trailokyakamalAbhUSA-kAritvaM kurute nRNAm // 4 // yaH kArayettIrthakRtaH pratiSThAM, prApsyatyasau tIrthakRta: pratiSThAm / yadupyate tadvidhameva vIja-mavApyate tattadavasthameva // 5 // merorgurugirirnA'nyaH, kalpadrorna paro drumaH / na dharmoM jinavimbAnAM, nirmApaNAdaparo guruH // 6 // aGgaSTamAnamapi yaH prakaroti bimba, vIrAvasAnavRSabhAdijinezvarANAm / svarge pradhAnavipulardisukhAni bhuktvA, pazcAdanuttarapadaM samupaiti dhIraH // 7 // pAMca prakAranA caityonA nAma bhattI maMgalaceia, nissakaDa anissaceie vAvi / sAsayacezya paMcama-muvaiTaM jiNavariMdehiM // 8 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinavimbasUktAni ___ zrIjinabiMba karaNaphala na yAmti dAsyaM na daridrabhAvaM, na preSyatAM naiva ca hInabhAvam / na cApi vaikalyamihendriyANAM, ye kArayantIha jinasya bimbam // 9 // aGguSThamAtrA'pi jinendramUrtiH, kArApitA'nantazubhAvaheha (hA hi)| cintAmaNiH kiM na kilAlpako'pi, saJcintitaM yacchati vastujAtam // 10 // dAlidaM dohaggaM, kujaaikusriirkugikumiio| avamANa-roga-sogA, na hunti jiNabiMbakAriNaM // 11 // rAga-dveSa-mohajitAM, pratimAM zrImadarhatAm / yaH kArayettasya hi syA-ddharmaH svrgaapvrgdH||12|| zrIjinabiMbakaraNaitihAsa tathA vidhAna namestIrthakRtasstIthe, varSe dvikacatuSTaye / ASADhazrAvako gauDo-'kArayat pratimAtrayam // 13 // zrIvikramAdityanRpasya kAlA-daSTottare varSazate vytiite| zatruJjaye zailazIlAmayasya, kArApitA jAvaDinA pratiSThA // 14 // navavAsasayehiM navu-ttarehi, rayaNeNa revayagirimma / saMThaviyaM maNibiMba, kaJcaNabhavaNAo neUNaM // 15 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 subhASitasUkaratnamAlA uccaizcaityAni jainAni, grAmAkarapurAdiSu / koTizaH kArayAmAsa, sa cakrI paramArhataH // 16 // . grAmAkarapuradroNa-mukhAdiSu sa uccakaiH / koTizo'kArayaccaityAnnadrIniva navotthitAn // 17 // zAzvatI pratimAonA pramANanI sAkSI ussehamaMguleNaM, ahudduuddhmsessttrynniio| tiriloe paMcadhaNusaya-sAsayapaDimA paNivayAmi // 18 // jyotiSkagatacaityAnAM, na mAnamupalabhyate / prAyaH kvApyAgame tasmAdasmAbhirapi noditam // 19 // svAmyapyAkhyatsamuddizya, samavasaraNaM nijam / sarvAnahadatizayAn, jinArcA sthApanAmapi // 20 // je te devehiM kayA, tidisi paDikhvagA jiNavarassa / tesi pi tappabhAvA, tayANurUpaM havai rUvaM // 21 // "puvvadharakAlavihiA, paDimAi (u) saMti kesu vi puresu // " zrIjina pratiSThAno prabhAva avahaNai rogamAriM, dubhikkhaM haNai kuNai suhabhAve / bhAveNa kiramANA, supaiTThA sayalaloyassa // 22 // jiNabiMbapaiTTAsu, suhakajjesu laggai jaM ca / taM ciya davvaM sahalaM, duggaijaNaNaM havai sesaM // 23 // evaM nAUNa sayA, jiNavarabiMbassa kuNaha supaiTU] / pAveha jeNa jaramaraNa-vajjiyaM sAsayaM ThANaM // 24 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 jinabimbasUktAni yattvayopArjitaM vittaM, yazovIra ! pratiSThayA / tallakSaguNitAM nItaM, yazo vIrapratiSThayA // 25 // satkIrtivallIgurukulakanda, saddharmakalpadravanAvalambam / nirvANasaudhAdimapIThavandhaM, jinendracaityaM sukRtI karoti // 26 // niSpannasyaivaM khala, jinavimvatyoditA pratiSThA tu / dazadivasAbhyantarayaH, tadbhavanaM sphAtimadbhavati // 27 // AcAryaiH pAToya. sAdhubhiH jJAnasakriyaH / jainavitraiH pulakI pratiSThA kriyate'hataH // 28 // pratiSThApyA jivANAM, pratimA nirmitA navAH / vidhinA sUgmintreNa, guruNA brahmacAriNA // 29 // jinanimAnI sthApanA aMge sagajavA yogya varisasayAo uI, ja kiMvaM uttamehi saMThaviyaM / viyalaMgu viya pUjA, taM vivaM niSpha ka)laM na jao // 30 // ekAdazAGgale yo'bhyadhika pramANA jinamUrtiH prAsAde pUjanIyA na tu svahe // gihapaDimANaM purao, balivitdhAro na veva kAyavyo / (nica) ninhavaNaM TiyasaMjha-maccaNaM bhAvao kujjA // 31 // jainamaMdiramA pavAsaNa vanAvavAna vidhAna devatAvasaraM kuryAt , sAddhahastorvabhUmike / nI misthitaM kuryAd , devatAvasaraM yadi // nIcaicistato vaMza saMtatyApi sadA bhavet // 32 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA ___ aSTApada tIrthanA maMdiranuM pramANa krozadvayapRthu kroza-trayoccaM yojanAyatam / caturmukhaM ratnamayaM, tatra caityaM dadarza saH // 33 // - naMdIzvara dvIpanA caitya ane pratimAna varNana catvAro'JjanazaileSu, dadhimukheSu ssoddshH| dvAtriMzacca ratikarA-bhidhAneSu jinAlayAH // 34 // dIrdheSu yojanazataM, tadardha pRthuleSu c| caityeSu teSu tuGgeSu, yojanAni dvisaptatim // 35 / / caturvizaM zataM santi, pratimA zAzvatArhatAm / sarvaratnamayA paJca-dhanuHzatasamucchrayAH // 36 // 28 jirNoddhArasUktAni navInajinagehasya, vidhAne yatphalaM bhavet / tasmAdaSTaguNaM puNyaM, jirNoddhAreNa jAyate // 1 // rAyAamaJcasiTThI-koDubIe vi desaNaM kAuM / jiNNe puvvAyayaNe, jiNakappI vA vi kAravai // 2 // jiNabhavaNAI je uddha-raMti bhattie sddiapddiaaii| te uddharaMti appaM, bhImAo bhavasamuddAo // 3 // jIrNoddhAraH kRto yena, vibhavena sucAruNA / jinAjJA pAlitA tena, klezakUpArapAradA // 4 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjAsUktAni sthAne tena niyojitaM nijadhanaM prodbhAsitaM zAsanaM, bimbe candramasaH svanAmalikhitaM dvAraM hataM durgteH| dhanyaM janma kRtaM samagrasukRta svIyaM kRtArthIkRtaM, jIrNa yena samuddhataM jinagRhaM niHzeSapApApaham // 5 // prAyeNa kI tipriya eva lokaH svakIrtanaM kArayate navInam / vizINacaityoddharaNAttu zuddhayan , vareNyapuNyaspRha eva cintyH||6|| _____ 29 jinapUjAsUktAni vigdhovasAmigegA, abbhudayapasAhaNI bhave bIA / nivvuikaraNI tazyA, phalayA tu jahatyanAmehiM // 1 // vastrairbastravibhUtayaH zucitarA'laGkArato'lakRtiH, puSpaiH pUjyapadaM sugandhitanutA gandhairjine pUjite / dIpai namanAvRtaM nirupamA bhogAzca ratnAdibhiH, santyetAni kimadbhutaM zivapadaprAptistato dehinAm // 2 // aprasannAtkathaM prApyaM, phalametadasaMgatam / cintAmaNyAdayaH kiM na, phalantyapi vicetanAH // 3 // ekavastro na bhuJjIta, na kuryAdevatA'rcanam / na kaJcukaM vinA kAryA, devArcA strIjanena tu // 4 // kAyakaMDuyaNaM vajje, tahA khelavigiMcaNaM / thuithuttabhaNaNaM ceva, pUyaMto jagabandhUNo // 5 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA zrIjinezvara devanI pUjA icchita phaLa ApanArI che. uvasamai duriavaggaM, harai duhaM kuNaDa sylsukkhaaii| ciMtAIyaM vi phalaM, sAhai pUA jiNiMdANaM // 6 // zrItIrthaMkara devane vaMdana, phala titthayaravandaNatthaM, calio bhAveNa pAvae saggaM / * jaha daduradeveNaM, pattaM vemANiyasurattaM // 7 // zrIjinezvara devanI bhaktinu mahAtmya ikkAvi sA samatthA, jiNabhattI duggaI nivAre / dullahAI lahAveuM, AsiddhiparaMparasuhAI // 8 // cirasaMciyapAvapaNA-saNIi bhavasayasahassamahaNIe / cauvvIsajiNaviNiggaya-kahAi volaMtu me diahA // 9 // dravya ane bhAva pUjA duvihA jiNiMdapUA, davve bhAve a ittha bodhavvA / davvehiM jiNapUA, jiNaANApAlaNaM bhAve // 10 // krodhAdikano tyAga karI ekacitte pUjA karavI krodha-mAnavinirmukto, raag-dvessvivrjitH| ekAgramAnaso bhUtvA, jinendramabhipUjayet // 11 // pAMca prakAranI bhakti puSpAdyarcA tadAjJA ca tadravyaparirakSaNam / utsavAstIrthayAtrA ca, bhaktiH paJcavidhA jine // 12 // . Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / padA kSaNAm / jijAsUktAni sAta zuddhi mnovaakkaayvstrorviipuujopkrnnsthiteH| zuddhiH saptavidhA kAryA, zrIarhatpUjanakSaNe // 13 // pUjA vakhate dhyAna rAkhavA yogya padmAsanaM samAsIno, nAsAgranyastalocanaH / maunI vastrAvRtAsyoyaM, pUjAM kuryaajjineshituH||14|| Azrayan dakSiNAM zAkhAM, pumAnyoSitvadakSiNAm / yatnapUrva pravizyAnta-dakSiNenAghriNA tataH // 15 // mugandhimadhuraivyaiH, prAGmukho vApyudaGmukhaH / vAmanADayAM pravRttAyAM, maunavAn devamarcayet // 16 // caityAyatanAsthApanAni. kRtvA ca zaktitaH prytH| pUjAzca gndh-maalyaa-dhivaas-dhuup-prdiipaadyaaH||17|| jinAlayamAM paNa telanA dIvA thatA saMjAyA se saddhA, tatto nAyajjieNa telleNa / dIvavavammi tIra, dinno jigamaMdire dIvo // 18 // agra pUjA gaMdhavya-naTTavAitta, lavaNajalArattiyAi diivaai| jaM kiccaM taM savvaM, viarai aggapUAe // 19 // dhUpAdi pUjArnu phaLa dhUpaM dahati pApAni, dIpo mRtyuvinAzakaH / naivedyairvipulaM rAjyaM, pradakSiNA zivapradA // 20 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 subhASitasUktaratnamAlA sAdhuo paNa jainazAsananI prabhAvanA mATe pUjA karAve pUjA prabhAvanAhetuH, kAryate saMyatairapi / divyaiH puSpaiH surAnItaH, zrIvajrasvAminA yathA // 21 // zrIjina pUjAnuM phaLa naureSA bhavavAridhau zivapadaprAsAdaniHzreNikA, mArgaH svargapurasya durgatipuradvArapravezArgalA / karmagranthaziloccayasya dalane dambholidhArAsamA, kalyANaikaniketanaM nigaditA(mUrtiH)pUjA jinAnAM parA // 22 // yastvaM nAtha ! navandito na ca jinaH sampUjita: pUjanaiH, sadbhaktyA na ca saMstutastava guNagrAmo'bhirAmaH sadA / na dhyAtaH paramezvaraH zivagataH saddhyAnayogairna hi, tainUnaM viphalIkRto nijabhavo'raNye yathA mAlatI // 23 // jinendrapUjanAdhyAna-mapi svargApavargadam / sthavirAyA iva bhave-dravyAnAM bhAvayogataH // 24 // jinArcAkArakANAM na, kujanma kugatirna ca / na dAridrayaM na daurbhAgyaM, na cAnyadapi kutsitam / / 25 // duHkhAgnerambudhArA sakalasukhakarI rUpasaubhAgyabhartI, pUjA tIrthezvarANAM bhavatu bhavabhRtAM sarvakalyANakIM // 26 // asarvabhAvena yadRcchayA vA, parAnuvRttyA vicikitsayA vaa| ye tvAM namasyanti jinendracandra, te'pyAmarI sampadamApnuvanti / / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjAsUktAni 107. vipulamaJjulamaGgalakAraNaM, duritasaMtatitApanivAraNam / janitavizvamanorathapUraNaM, kuruta bhavyajanA jinapUjanam // 28 // AyuSkaM yadi sAgaropamamitaM vyAdhivyathAvarjitaM, pANDityazca samastavastuviSayaM prAviNyalabdhAspadam / jihvA koTimitA ca pATavayutA syAmpe dharitrItale, no zaknomi tathApi varNitumalaM tIrthezapUjAphalam // 29 // dausthyadurgatiduHkhAdi, nArhadarcAkRtAM bhavet / dhamazca jAyate svargA-pavargasukhadAyakaH // 30 // ye tavASTavidhAM pUjAM, kurvanti paramezvara ! / aSTApi siddhayasteSAM, karasthA aNimAdayaH // 31 // dravya pUjA karatAM bhAvapUjA adhika che jinAcA hi dravyapUjA, bhAvapUjA tu sNymH| dravyapUjAkRto bhAva-pUjAkRccAdhiko mataH // 32 // pUjA karatAM kevAM vastra paheravAM joIe na kuryAtsandhitaM vastraM, devakarmaNi bhUmipa ! / na dagdhaM na tu vai cchinnaM, parasya tu na dhArayet // 33 // kiTaspRSTaM tu yadvastraM, purIpaM yena kAritam / mUtraM maithunaM cApi, tadvastraM parivarjayet // 34 // khaNDitaM sandhitaM chinnaM, raktaM raudraiH kuvarNakaiH / dAnaM pUjA tapo homa-sandhyAdiniSphalaM bhavet / / 35 / / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 subhASitasUktaralamAlA bhavati hi jinapUjAjanitabhAvavizuddhiprakarSeNa cAritramohanIyakSayopazamasadbhAvAtkAlenA'sadArambhebhyo nivRttiH, prayajanA eva (jinapUjA), tayA jinapUjA-pravRttikAle vA'sadArambhANAmasambhavAcchubhabhAva saMbhavAcca tabhivRttiphalAsau bhavatIti ucyate // prabhusnAtrajalAlIDhA, vandanIyA mRdapyabhUt / gurUNAM kila saMsargA-dagauravaM syAllayorapi // 36 // 30 sAmAyikasUktAni tiNi sahassapuhuttaM, sayapuhuttaM ca hoi viriie| egabhave AgarisA, evaiA huMti nAyavvA // 1 // tinni asaMkhasahassA, sahasapuhuttaM ca hoi viraIe / nANAbhave AgarisA, evaiyA hunti nAyavyA // 2 // sAmAiaposahasaMThiassa, jIvassa jAi jo kaalo| so saphalo bodhavyo, seso saMsAraphalaheU // 3 // . tyaktAtaraudradhyAnasya, tyaktasAvadyakarmaNaH / muhUrta samatA yA taM, viduH sAmAyikavatam // 4 // jassa sAmANio appA, saMjame Niyame tave / tassa sAmAiyaM hoi, ii kevalibhAsi // 5 // jo samo savvabhUemu, tasesu thAvaresu ya / / tassa sAmAi hoi, ii kevalibhAsi // 6 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAsAyikasUktAni janmalakSavataruNai-yannaiva kSIyate kvacit / manaH zamarase lagnaM, tatkarma kSapayetkSaNAta // 7 // praNihanti kSaNArddhana, zAmyamAlambya karma yat / tanna hanyAnnarastItra-tapasA janmakoTibhiH // 8 // sAmAyiaM tu kAuM, gihakajjaM jo vi cintae saDDho / aTTaruddovagao, niratthaM sAmAizaM tassa // 9 // divase divase lakkhaM, dei suvaNNassa khaMDiyaM ego| ego puNa sAmAiaM, karei na pahuppae tassa // 10 // nindapasaMsAsu samo, samo ya mANAvamANakArIsu / samasayaNapariyaNamaNo, sAmAiasaMgao jIvo // 11 // sAmAyika mAhAtmya sAmAyikaM ca mokSAGgaM, paraM sarvajJa bhASitam / vAsIcandanakalpAnA-muktametanmahAtmanAm // 12 // karma jIvaM ca saMzliSTaM, parijJAyA''tmanizcayaH / vibhinnIkurute sAdhuH, sAmAyikazalAkayA // 13 // rAgAdidhvAntavidhvaMse, kRte sAmAyikAMzunA / svasmin svarUpaM pazyanti, yoginaH paramAtmanAm // 14 // ayaM prabhAvaH paramaH, samatvasya pratIyatAm / yat pApinaH kSaNenApi, padamiyati zAzvatam // 15 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA saMsArAmbhodhibeDA zivapurapadavI durgadAridrayabhUbhRdbhaGge dambholibhUtA suranaravibhavaprAptikalpadrukalpA / sAmAiyaM kuNaMto, samabhAvaM sAvao a ghaDiadugaM / AuM suresu baMdhai, ittiyamittAi paliyAI // 16 // tivvatavaM tavamANo, je navi nivai jammakoDIhiM / taM samabhAvabhAvicitto, khavei kammaM khaNadveNa // 17 // je kevi gayA mokkhaM, je vi ya gacchaMti je gamissaMti / te savve sAmAiya-mAhappeNa muNeyavA // 18 // kiM tivveNa taveNaM, kiM ca javeNaM vi caritteNa / samayAi viNa mukkho, na hu huo kahavi na hu hoi // 19 // yadA savvasAmAiyaM kAumasatto, tadA desasAmAiyaMpi tAva bahuso kujjA / tathA jattha vA visamaI acchai vA, nivvAvAro savattha sAmAiyaM karei / jIvo pamAyabahulo; bahusovi abahuvihesu atthesu / eeNa kAraNeNa, bahuso sAmAiyaM kujjA // 20 // "AyA sAmAie, AyA sAmAiassa ahe // " "jAhe khaNio tAhe sAmAiaM karei // " anirikkhiyApamajjiya thaMDile ThAmamAi sevNto| hiMsA'bhAvevi na so kaDasAmAio pamAyAo // 21 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNasUktAni 31 pratikramaNasUktAni svasthAnAdyat parasthAnaM, pramAdasya vazAd gataH / tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate // 1 // bhAyopazamikAdbhAvA-daudayikavazaM gtH| tatrA'pi ca sa evArthaH, pratikUlagamAtsmRtaH // 2 // paDikamaNaM paDiaraNaM, paDiharaNA vAraNA niyattI ya / nindA garihA lohI, paDikamaNaM aTTahA hoi // 3 // jahA visaM kuchagayaM, maMtamUlavisArayA / vijjA haNaMti maMtehiM, to taM havai nivisaM // 4 // evaM avihaM kamma, rAgadosasamajjiaM / AloaMto aniMdaMto, khippaM haNai susAvao // 5 // kyapAvo vi sagunso, Aloianidia gurusagAse / hoi airegalao, ohariyabharuvva bhAravaho / 6 // paMcavihAyAraheDaM, iha sAhusAvago vA vi / paDikmaNaM sA guruNA, guruvirahe kuNai ikko vi // 7 // na kiMci aguSThANaM, AvassayamAiyaM caraNaheU / takaraNaM gurumUle, guruvirahe ThAvaNApurao // 8 // aghaniSkramaNaM bhAva-dvipadAkramaNaM ca sukRtasaMkramaNam / mukteH kramaNaM kuryAd , dviH pratidivasaM pratikramaNam // 9 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 subhASitasUktaratnamAlA paDisiddhANaM karaNe, kiccANamakaraNe a paDikkamaNaM / asadahaNe a tahA, vivarIaparUvaNAe a. // 10 // AvazyakanI avazya kartavyatA samaNeNa sAvageNa ya, avassakAyavvaM havai jamhA / aMto ahonisassa ya, tamhA AvassayaM nAma // 11 // 'pratikramaNamithyAduSkRtanindAdaya ekaarthaaH||" inucciya paDikamaNaM, pacchAyAvAi bhAvao suddham / bhaNiyaM jiNappavayaNe, iharA taM davyao diTTham / / 12 // AraMbhassa nivAraNaM muhamaNovittIi jaM kAraNaM, akkhArINa nirohaNaM diNanisApacchittasaMsohaNaM / kammANaM musumUraNaM tavasirIbhaMDArasaMpUraNaM, taM dhanA bhavanAsaNaM aNudiNaM sevaMti AvassayaM // 13 // kAussagganI samajaNa pralambitabhujadvandva-mUrdhvasthasyA''sitasya vA / sthAnaM kAyA'napekSaM yat , kAyotsargaH sa kIrtitaH // 14 // vAsIcaMdaNakappo, jo maraNe jIvie ya smsnnnno| dehe ya apaDibaddho, kAusaggo havai tassa // 15 // 32 jJAnakriyayoH sUktAni vidhikathanaM vidhirAgo, vidhimArge sthApanaM vidhIcchUnAm / avidhiniSedhazceti, pravacanabhaktiH prasiddhA naH // 1 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnakriyayoH sUktAni adhvastabIjo'pi pumAn vidhatte, .. striyA vihIno na hi vaMzavRddhim / . vinA pumAsaM na tu sApyavandhyA, yoge dvayoH syAtpunariSTasiddhiH // 2 // ekasmin vipine pradIptadahane dagdho davArciSmatA, cakSuSmAnapi paGgulo gatirato'pyandhazca bhinnAzayau / andho mUni dadhAti cedacaraNaM tattatpraNItAdhvanA, dhAvannepa nireti dIptadavataH paGguzca tadyogataH // 3 // na kevalaM tIkSNamapIha zastraM, karoti bhaGgaM dviSatAM kadAcit / na tena hInaH prabalo'pi yodhaH, punardiyoge rnnsiddhirsti||4|| jahA kharo caMdaNabhAravAhI, bhArassa bhAgI na hu caMdaNassa / evaM khu nANI caraNeNa hINo, nANassa bhAgI na hu suggiie|| vihisAraM cia sevai, saddhAlU sattimaM aNuTANaM / davvAidosanihao vi, pakkhavAyaM vahai tammi // 6 // dhannANa vihIjogo, vihIpakkhArAhagA sayA dhannA / vihibahumANA dhannA, vihipakkhaasagA dhannA // 7 // AsannasiddhiANaM, vihipariNAmo hoi u sayakAlaM / vihicAo avihibhattI, abhavvajiadUrabhavvANaM // 8 // dehe dravye kuTumbe ca, sarvasaMsAriNAM rtiH| jine jinamate saMgha, punarmokSAbhikAGkSiNAm // 9 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,1114 subhASitasUktaratnamAlA titthayarattaM saMmattaM, khAiaM sattamIi taiyAe / AuM vaMdaNaeNaM, baddhaM ca dasArasIheNa // 10 // kriyaiva phaladA puMsAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtsukhino bhavet // 11 // aJjanasya kSayaM dRSTvA, valmIkasya ca vardhanam / avandhyaM divasaM kuryAd , dAnAdhyayanakarmasu // 12 // gRhIta iva kezeSu, mRtyunA dharmamAcaret / ajarAmaravatprAjJo, vidyAmartha ca cintayet // 13 // samyaktvadhArI pathi pAdacArI, sacittavArI vrshiildhaarii| bhUsvApakArI sukRtI sadaikA-hArI vizuddhAM vidadhAti yAtrAm // viSaM garo'nanuSThAnaM, taddhaturamRtaM param / gurusevAdyanuSThAnamiti paJcavidhaM jaguH // 15 // AhAropadhipUjaddhi-prabhRtyAzaMsayA kRtam / zIghraM saccittahantRtvAd , viSAnuSThAnamucyate // 16 // divyabhogAbhilASeNa, kAlAntaraparikSayAt / svAdRSTaphalasaMpUrte-garAnuSThAnamucyate // 17 // praNidhAnAdhabhAvena, karmA'nadhyavasAyinaH / samUcchimapravRttyAbha-mananuSThAnamucyate // 18 // etadrAgAdidaM hetuH, zreSTho yogavido viduH / sadanuSThAna bhAvasya, zubhabhAvAMzayogataH // 19 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAgasya yathArthavAdaH dharmayauvanakAlo'yaM, bhavabAladazA'parA / atra syAt satkriyArAgo-'nyatra cA'satkriyAdaraH // 20 // jainImAjJAM puraskRtya, pravRttaM cittshuddhitH| saMvegagarbhamatyanta-mamRtaM tadvido viduH // 21 // pAsatthAI baMdamANassa, neva kitti na nijjarA hoi| kAyakilesI emeva, kuNaI taha kammabandhaM ca // 22 // AuttayA jatna ya natthi kAI / iriyAi bhAsAi tahesaNAe / AyANanikkheva dugaMchagAe, na vIrajAyaM aNujAi maggaM // 23 // ekAGgaH zirasI nAme, caGgazca karayordvayoH / trayANAM namane paGgaH, karayoH zirasastathA // 24 // catu) karayorjAvA-namane caturaGgakaH / zirasaH karayo nyo:, paJcAGgaHpaJcamo mataH // 25 // ___"jo akiriyAbAI so bhavio abhavio vA niyamA knnhpkkhio| kiriyAbAI niyamA bhavio, niyamA mukpvishvo| aMtopuggalapariaTTassa niyamA sijjJai sammaTTiI yA micchAdiTTI vA hujjA" // 26 // hayaM nANaM kiyAhIgaM, yA annANao kiyaa| pAsatA paMgulo dahI, dhAvamAgo a aMdhao // 27 // 33 vItarAgasya yathArthavAdaH apakSapAtena parIkSamANA-dvayaM dvayasyA'pratima pratImaH / yathAsthitArthaprathanaM tavaita-dasthAnanirbandharasaM pareSAm // 1 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 subhASitasUktaratnamAlA kSipyeta vA'nyaiH sadRzIkriyeta vA, tavAchipIThe luThanaM surezituH idaM yathAvasthitavastudezanaM, paraiH kathaGkAramapAkariSyate // 2 // paraHsahasrAH zaradaH tapAMsi, yugAntaraM yogamupAsatAM ca / tathA'pi te mArgamanApatanto, na mokSyamANA api yAnti mokssm| imAM samakSa pratipakSasAkSiNA-mudAraghoSAmavaghoSaNAM brave / na vItarAgAt paramasti daivataM, na cApyanekAntamRte nysthitiH|| tvacchAsanasya sAmyaM ye, manyante zAsanAntaraiH / viSeNa tulyaM pIyUSa, teSAM hanta hatAtmanAm // 5 // netranirIkSya bilakaNTakakITasarpAn , samyakpathA vrajata tAn parihatya sarvAn / kujJAnakuzrutikumArgakudRSTidoSAn , samyag vicArayata ko'tra praapvaadH||6|| hiMsAdyasatkarmapathopadezA-dasarvavinmUlatayA pravRtteH / nRzaMsadurbuddhiparigrahAcca, bemastvadanyAgamamapramANam // 7 // hitopadezAt sakalajJaklupteH, mumukSusatsAdhuparigrahAcca / pUrvAparArthe'pyavirodhasiddhe-stvadAgamA eva satAM pramANat // 8 // sarvajJanI vANI kayAMya paNa haNAya nahIM ___ " syAdvAdavAdinI vANI, na kvcitprtihnyte|" matinImaMdatAthI vItarAgarnu koI vacana na samajAya to paNa . te asatya che tema na vicAra kutrApi matidaurbalyena tadvidhAcAryavirahato vApi / jJeyagahanatvena ca, jJAnAvaraNodayena ca // 9 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItarAgasya yathArthavAdaH 197 hetUdAharaNAsambhave ca sati suSTu yanna buddhayeta / sarvajJamatamavitathaM, tathApi taccintayenmatimAn // 10 // anupakRtaparAnugraha-parAyaNA yajjinA yugprvraaH| jitarAga-dveSa-mohA-zca nAnyathAvAdinaH tena // 11 // sUtrano eka akSara paNa na ruce te mithyAdRSTi sUtroktasyaikasyA-pyarocanAdakSarasya bhavati nrH| mithyAdRSTiH sUtraM hi, naH pramANaM jinAbhihitam // 12 // ekasminnapyarthe, saMdigdhe, pratyayo'rhati hi nssttH| mithyA ca darzanaM tat-sa cAdiheturbhavagatInAm // 13 // vItarAgarnu vacana satya ja che vItarAgA hi sarvajJA, mithyA na brUvate kacit / yasmAttasmAdvacasteSAM, tathyaM bhUtArthadarzanam // 14 // udeti bhAnuryadi pazcimAyAM, jahAti sImAmapi sAgaro'tra / calatyatho merugiriH kadAci-dahadvacaH syAnna tathApyasatyam / 15 / . saMsAramA vItarAganA vacana sivAya koI zaraNa nathI pAyAlaM avi uDDhamuhaM saggaM hojjA ahomuhaM / na uNa kevalipannattaM, vayaNaM annahA bhave // 16 // janmajarAmaraNabhayai-rabhidrute vyAdhivedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra, nAsti zaraNaM kacilloke // 17 // tameva sacca nIsaMke, jaM jiNehiM paveiyaM / " Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA syAdvAdasiddhino namuno guDo hi kaphahetuH syAnnAgaraM pittakAraNam / dvayAtmani na doSo'sti, guDanAgarabheSaje // 18 // 34 anityabhAvasUktAni akasmAtsaMgato yazca, yadyakasmAdvinazyati / zokaH kiM tatra jantUnAM, satataM hi gatAgatam // 1 // na viyoge (tu) saMtApaH, kAryaH kila vivekibhiH / abhAvAnubhave bhAvA, bhave hi kSaNabhaGginaH // 2 // te janAste prabhAvAzca, tAzca prajvalitAH zriyaH / helayA kila kAlena, prApitA: smRtizeSatAm // 3 / muhUrtamapi jantUnAM, kAlo'yaM kalitAkhilaH / sArthaH sudUragAmIva, nArthito'pi vilambate // 4 // kSaNArdhamapi kAryeSu, na vilambeta pnndditH| na jAnImaH kadA kasmin , kRtAnto nipatiSyati / / 5 / / aho nu mohamugdhasya, lokasyeyaM pramAditA / yaddhAlaM mRtamAlokya, vRddhastiSThati nirbhayaH // 6 // AkITAdyAvadindraM maraNamasumatAM nizcitaM bAndhavAnAM, saMbandhazcaikavRkSoSitabahuvihagavyUhasAGgatyatulyaH / pratyAvRttirmutasyopalatalanihitaplRSTabIjaprarohaprAyA prApyeta zokAt tadayamakuzalaiH klezamAtmA mudhaiva // 7 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 / anityabhAvasUktAni ApadgataM hasasi kiM draviNAndhamUDha !, lakSmIH sthirA na bhavatIti kimatra citram / etAn na pazyasi ghaTAn jalayantracakre, riktA bhavanti bharitA bharitAzca riktaaH||8|| rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtaM, bhAsvAnudeSyati hasiSyati paGkajaM ca / itthaM vicintayati koSagate dvirephe, hA ! hanta hanta nalinI gaja ujjahAra // 9 // cetoharA yuvatayaH svajano'nukUla:, sadvAndhavAH praNayagarbhagirazca bhRtyaaH| valganti dantinivahAstaralAsturaGgAH, saMmIlane nayanayona hi kizcidasti // 10 // gagananagarakalpaM saMgama vallamAnAM, jaladapaTalatulya yauvanaM vA dhanaM vA / svajanasutazarIrAdIni vidyuccalAni, kSaNikamiti samastaM viddhi saMsAravRttaM // 11 // ambhodhInapi zoSayanti caturo ye'nantavIryAnvitA, ye merun dalayanti vajrakaThinaimuSTiprahArairapi / daNDIkRtya surAcalaM vasumatiM chatrAkRtiM kurvate, tAvatte'pi janAH kRtAntavadane kAlena sarve gatAH // 12 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 subhASitasUktaratnamAlA kAlo na yAto vayameva yAtA, bhogA na bhuktA vayameva bhuktaaH| tRSNA na jIrNA vayameva jIrNAH, tapo na taptaM vayameva tptaaH|| calA vibhUtiH kSaNabhaGgi yauvanaM, kRtAntadantAntarvati jIvitam / tathA'pyavajJA paralokasAdhane phaho ! nRNAM vismayakAri ceSTitam // 14 // AyurvAritaraGgabhaGgurataraM zrIstUlatulyasthitiH, tAruNyaM karikarNacaJcalataraM svapnopamAH snggmaaH| yaccAnyadramaNImaNiprabhRtikaM vastvasti taccAsthiraM, vijJAyeti vidhIyatAmayamato dharmaH sadA zAzvataH // 15 // yadupateH kva gatA mathurApurI, raghupateH,ka gatottarakozalA / iti vicintya kuru svamanaH sthiraM, jagadidaM na sadityavadhAraya / avazyaM yAnti yAsyanti, putrastrIdhanavAndhavAH / zarIrANi tadeteSAM, kRte kiM khidyate vRthA // 17 // bhavaM duHkhAlayaM viddhi, saMgamaM svapnasannibham / lakSmI vidyullatAlolAM jIvitaM bubudopamam // 18 // svazarIrazarIriNAvapi, zrutasaMyogaviparyayau yadA / virahaH kimivA'nutApayed, vada bAyai viSayavipazcitAm // 19 // yathA kASThaM ca kASThaM ca, sameyAtAM mahodadhau / sametya ca vyapeyAtAM, tadvadbhUtasamAgamaH // 20 // Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhASasUktAni 222 saMyujyante viyujyante, karmaNA jiivraashyH| vAyunA preritA ime, parNapuJjA iva sphuTam // 21 // yatprAtastanna madhyAhne, yattatra nizi tnnhi| vilokyate'tra saMsAre, tadrAgo viSayeSu kaH ? // 22 // jarA jAva na pIDei, vAhi jAva na vaDhai / jAva na iMdiyahANI, tAva dhammaM samAyare // 23 // parimiyamAu juvvaNa-masaMThiyaM vAhivAhiyaM dehaM / pariNaivirasA visayA, aNurajjasi tesu kiM jIva ! // 24 // saamittnndhnnjuvvnn-ruuvblaauisNjogaa| ailolA ghaNapavaNA-hayapAyavapakkapattaM vya // 25 // titthayarA gaNahArI, suravaiNo cakkikesavA rAmA / saMhariyA hayavihiNA, sesajIyANaM tu kA vattA ? // 26 // kAladaNDe sthite mUni, saMsAre kriyate katham ? / lakSmIviSayabandhUnAM, pratyAzA mohakAriNI // 27 // sthirAzA kriyate tasyAM, kathaM lakSayAM calaiva sA / yadudyoto'pi jAyeta, vyAmohasyaiva kAraNam // 28 // atthAyotthAya boddhavyaM, kimadya sukRtaM kRtam / AyuSyakhaNDamAdAya, ravirastamayaM gataH // 29 // zvaH kAryamadyakurvIta, pUrvAhne cAparAhnikam / mRtyuY=va pratIkSeta, kRtaM cAsya na vA kRtam // 30 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 122 subhASitasUktaratnamAlA nityaM nizAdinavyAjA-jjIvAnAM yauvanAyuSaH / truTyanti khaNDakhaNDAni, na jAnAti jaDo jnH||31|| janAyurjalamAdAya, nishaadinghttiicyaiH| andudhuyau~ kAlAra-ghaTTa bhramayataH sadA // 32 // anityAni zarIrANi, vibhavo naiva zAzvataH / nityaM sannihito mRtyu:, kartavyo dharmasaGgrahaH // 33 // acintitaH samabhyetya, mahAmUlyAni mUlataH / jantujIvitaratnAni, harate kAlataskaraH // 34 // vajrakAyazarIrANA-mahaMtAM ydynitytaa| kadalIsAratulyeSu, kA kathA zeSajantuSu // 35 // prabhAte saMskRtaM sAyaM, nUnamannaM vinazyati / tadIyarasasampuSTe, kAye kA nAma nityatA ? // 36 // maraNaM prakRtiH zarIriNAM, vikRti vitamucyate budhaiH| kSaNamapyavatiSThate zvasan , yadi janturnanu lAbhavAnasau // 37 // anizaM kSuttaSAmUtra-viSTArogAdibAdhite / iSTavastuviyogAdyaiH, kiM sukhaM mAnave bhave // 38 // na mantraM tantraM bhaiSajya-karaNAni zarIriNAm / trANAya maraNavyAgha-mukhakoTaravAsinAm / / 39 // yadyAtmAnaM vijAnIyAt, kRtAntavazavartinam / ka: zvAsamapi gRhNIyAt, pApakarmasu kA kathA // 40 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNabhAvanAsUktAni 123 35 azaraNabhAvanAsUktAni saMsArabhAvaNNu parassa aTThA, sAhAraNaM jaM ca karei kammaM / kammassa te tassa u veyakAle, na baMdhavA baMdhavayaM uviti // 1 // dhira dhiga balaM parijanaM svajanaM dhigastu, dhina vaibhavaM viSayasaukhyamaho dhigetat / yajjanturatranijakarmavazaH kSaNena, sarva vihAya paralokamayaM prayAti // 2 // rAme pravrajanaM baleniyamanaM pANDoH sutAnAM vanaM, vRSNInAM nidhanaM nalasya nRpate rAjyAtparibhraMzanam / kArAgAraniSevaNaM ca maragaM saMcintya laGkezvare, sarva kAlavazAdavApsyati janaH kaH kaM paritrAyate ? // 3 // mAndhAtA sa mahIpatiH kRtayugAlaGkArabhUto gataH; seturyana mahodadhau viracito kA'sau dazAsvAntakaH / anye cA'pi yudhiSThiraprabhRtayo divaM gatA bhUpate !, nakenA'pi samaM gatA vasumatI manye tvayA yAsyati // 4 // AvAsaM parimASTiM vAyu RtavaH puSpotkaraM tanvate, kInAzo mahiSeNa vAri vahate brahmA purodhAH purH| khavAyAM ca niyantritA grahatatinirNejakaH pAvakacAmuNDA talarakSikA gaNapatiH shukriivtiicaarkH||5|| Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 subhASitasUktaratnamAlA dIpAH sarpazirovasUni savitA sUdaH sutaH zakrajillaGkApUH parikhAmbudhiH parikaro'mRpAstrikUTo giriH| devA dAsyakRto'rivijayI bhrAtA chaTAdo'mbudaH, piSTA yasya vidhizca so'pi gatavAn duSTAM dazAsyo dazAm // 6 // piturmAtuH svasurdhAtu-stanayAnAM ca pazyatAm / atrANo nIyate jantuH, karmabhiryamasadmani // 7 // zocanti svajanAnantaM, nIyamAnAn svkrmbhiH| neSyamANaM tu zocanti, nAtmAnaM mUDhabuddhaya: // 8 // saMsAre duHkhadAvAgni-jvalajjvAlAkarAlite / vane mRgArbhakasyeva, zaraNaM nAsti dehinAm // 9 // saMyoge ca viyoge ca, saMbhave maraNe'thavA / sukhaduHkhavidhau vA'sya, na sakhA'nyo'sti dehinaH // 10 // anantaiH pArthivaibhuktA, kAlenorvI dhanAni ca / melitAni paraM tyaktvA, gatAste svakRtaiH saha // 11 // piumAubhayaNIbhajjA-bhaDANa paccakkhamikkhamANANaM / jIvaM harei maccU, natthi saraNaM viNA dhammaM // 12 // 36 saMsArabhAvanAsUktAni eke'dya prAtarapare, pazcAdanye punaH pare / sarve niHsImni saMsAre, yAnti kaH kena zocyate ? // 1 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanAsUktAni 125 duHkhaM strIkukSimadhye prathamamihabhave garbhavAse narANAM, bAlyatve cApi duHkhaM malalulitavapuHstrIpayaHpAnamizram / tAruNye cApi duHkhaM virahadahanajaM vRddhabhAvo'pyasAraH, saMsAre re ! manuSyA ! vadata yadi sukhaM svalpamapyasti kizcit // yAvadehamidaM gadairna muditaM no vA jarAjarjara, yAvattvakSakadambakaM svaviSayajJAnAvagAhakSamam / / yAvaccAyurabhaGguraM nijahite tAvabudhairyatyatAM, kAsAre sphuTite jale pracalite pAliH kathaM badhyate ? // 3 // zriyo vidyullolA katipayadinaM yauvanadhanaM, .. sukhaM duHkhAghAtaM vapuraniyataM vyAdhividhuram / durApAH satpatnyo bahubhiH kimathavA pralapitaiH, asAraH saMsArastadiha nipuNaM jAgRta janAH ! // 4 // yaH pitA sa bhavetputro, yaH putraH sa bhavet pitA / yA kAntA sA bhavenmAtA, yA mAtA sA'pi sA bhavet // 5 // kA tava kAntA kaste putraH, saMsAro'yamatIva vicitrH| kasya tvaM vA kuta AyAta-stattvaM cintaya tadidaM bhrAtaH ! // 6 // : vRddhasya mRtabhAryasya, putrAdhInadhanasya ca / snuSAvAkyena dagdhasya, jIvitAnmaraNaM varam // 7 // atra droNazataM dagdhaM, pANDavAnAM zatatrayam / duryodhanasahasraM ca, karNasaMkhyA na vidyate // 8 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 subhASitasUktaratnamAlA gAtraM saMkucitaM gativigalitA dantAzca nAzaM gatA, dRSTiomyati rupameva isate vaktraM ca lAlAyate / vAkyaM naiva karoti bAndhakjanaH patnI na zuzrUyate, dhikkaSTaM jarayAbhibhUtapuruSaM putro'pyavajJAyate // 9 // na sA jAi na sA joNi, na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA na muA jattha, savve jIvA aNaMtaso // 10 // jAI egaM muMcanto, avaraM jAiM taheva ginnhNto| bhamai ciramavirAmaM, bhamaro vya jIo bhavArAme // 11 // paMceva ya koDIo lakkhA, aDasaTThi sahassanavanavai / paMcasayA culasII, rogANaM huMti saMkhAo // 12 // durgaH saMsAramArgo maraNamaniyataM vyAdhayo durnivArA, duSprApA karmabhUmirna khalu nipatatAmasti hastAvalambaH / ityevaM saMpradhArya pratidivasanizaM mAnase zuddhabuddhayA, dharme cittaM nidheyaM niyatamatiguNaM vAJchatA mokSasaukhyam // 13 // pIya thaNayacchIraM, sAgarasalilAu hujja bahuyayaraM / saMsArammi aNaMte, mAUNaM annamannANaM // 14 // bhrAtA'si tanujanmA'si, varasyAvarajo'si ca / bhrAtRvyo'si pitRvyo'si, putraputro'si cA'bhaka ! // 15 // yazca bAlaka ! te pitA, sa me bhavati sodrH| pitA pitAmaho bhartA, tanayaH zvazuro'pi ca // 16 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNabhAvanAsUktAni yA ca bAlaka ! te mAtA, sA me mAtA pitAmahI / / bhrAtRjAyA vadhUH zvazrUH, sapatnI ca bhavatyaho! // 17 // raGgabhUmirna sA kAcit , zuddhA jagati vidyate / vicitraiH karmanepathya-yaMtra jIvairna nATitam // 18 // kiM ki na kayaM ko ko, na patthio kaha kaha na nAmizra siisN| dubbharauyarasta kae, kiM kiM na kayaM na kAyavvaM // 19 // saMsAramA sarva prakAranA sarva saMbaMdho AtmAe karela che mATe koI koInu nathI / kati na kati bhuktA bhUribhogopabhogAH, kati na kati jAtAH putra-pautrAdiyogAH / kati na kati bhUtAH sArddhametaiviyogA stadiha bhavanivAse kaH sutaH kaH paro vA // 20 // anAdike'tra saMsAre, bhrAmyato bhavakoTiSu / mAtA-pitAdirUpeNa, jAtAH sarve'pi jantavaH // 21 // vairabhAvopi saMjAtaH, srvessaampynntshH| parasparaM tata: kotra, mAtA-pitAdinizcayaH // 22 // nijaM putraM mRtaM naSTa, vyAdhitaM vyasanatam / sahanti mAtaraH putraM, varAkyo vivazA api // 23 // garbhAvAse mahAduHkhaM, vishessaannirgmkssnne| garbhAgatAnAM jIvAnAM, svAgataM pRcchayate katham // 24 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA rako rAjA nRpo rakaH, svasA jAyA janI svsaa| duHkhI sukhI sukhI duHkhI, tenAsau nirguNo bhavaH // 25 // natthi kira so paeso, loe vAlaggakoDimittovi / jammaNa-maraNAbAhA, jattha jiehiM na saMpattA // 26 // 37 caturgatyAtmakasaMsAradAruNasUktAni durgandhato'pi yadaNohi purasya mRtyurAyuSi sAgaramitAnyanupakramANi / ' sparzaH kharaH krakacatotitamomitazca, . duHkhAvanantaguNitau bhRzazaityatApau // 1 // tIvA vyathAH surakRtA vividhAzca yatrA''jandAravaiH satatamabhrabhRto'pyamuSmAt / kiM bhAvino na narakAt kumate ! bibheSi, yanmodase kSaNasukhairviSayaiH kaSAyaiH // 2 // bandhAnizaM vAhanatADanAni, kSuttRDdUrAmAtapazItavAMtaH / nijAnyajAtIyabhayApamRtyu-duHkhAni tiryaviti dAruNAni / 3 // maraNasamaM natthi duHkhaM, khuhAsamA veyaNA natthi / paMthasamA nasthi jarA, dAliddasamo parAbhavo natthi // 4 // acchinimIlaNamittaM, natthi muhaM duHkhameva paDibaddhaM / narae nairaiyANaM, ahonisaM paccamANANaM // 5 // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatvabhAvanAsUktAni 129 jaM narae neraiyA, dukkhaM pAti goyamA ! tikkhaM / taM puNa nigoyamajjhe, aNaMtaguNiyaM muNeyavvaM // 6 // suihiM aggivaNNAhiM, saMbhinnassa nirNtrN| jAvaiyaM goyamA ! duHkhaM, gabbhe aTThaguNaM tao // 7 // mAlyamlAniH kalpavRkSaprakampaH, zrIhInAzo vAsasAMcoparAgaH / dainyaM tandrA kAmarAgAGgabhaGgo, dRSTebhraMzo vepathuzcAratizva // 8 // saMsAravartyapi samudvijate vipadbhyo, yo nAma mUDhamanasAM prathamaH sa nUnam / ambhonidhI nipatitena zarIrabhAjAM, saMsRjyatAM kiaparaM salilaM vihAya // 9 // rambhAgarbhavataH sukhI zikhizikhAvarNAbhiruccairaya:sUcibhiH pratiromabheditavapustAruNyapuNyaH pumAn / duHkhaM yallamate tadaSTaguNitaM. strIkukSimadhyasthitI, saMpadyeta tatopyanantaguNitaM janmakSaye prANinAm // 10 // gambhAo nIharaMtassa, jonniijNtnipiilnne| sayasAhastiyaM dukkhaM, koDAkoDIguNaM pi vA // 11 // jArisA mANuse loe, tAyA ! disaMti veyaNA / ratto aNaMtaguNiA, naraesuM dukkhaveaNA // 12 // pApI rUpavivarjito gataRSo yo nArakAdAgataH, tiryagyonisamAgatazca kapaTI nityaM bubhukssaaturH| Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 subhASitasUktaratnamAlA mAnI jJAnavivekabuddhikalito yo martyalokAgato, yastu svargasamAgataH sa subhagaH prAjJaH kaviH zrIyutaH // 13 // 38 ekatvabhAvanAsUktAni pAnthAnAmiva varmani kSitiruhAM nadyAmiva bhrazyatAM, meghAnAmiva puSkare jalanidhau sAMyAtrikANAmiva / saMyogaH pitRmAtRvandhutanayabhrAtRpriyANAM yadA, siddho dUraviyoga eva viduSAM zokodayaH kastadA // 1 // samAhataM yasya karairvisarpibhistamo diganteSvapi naavtissttte| sa eva sUryastamasAbhibhUyate, spRzanti kaGkAlavazena nApadaH // 2 // 'mitraputrakalatrAdi-kRte karma karotyayam / yattasya phalamekAkI, bhuGkte zvabhrAdiSu svayam // 3 // kiM kasyA'pi kRte kiJcid, bhuvane vastu vidyate / svenaivotpadyate kAle, svayameva vipadyate // 4 // tadevaM sati ko moho, dehinAM yadidaM mama / gate ca tatra kaH khedo, yadidaM me gataM mRtam // 5 // ikko kammAI samaM, jaNei muMjai phalaM pi tssiko| ikkassa jammamaraNe, parabhavagamaNaM ca ikkassa // 6 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatvabhAvanAsUktAni 131 eko'haM nAsti se kazcin , nAhamanyasya kasyacit / / na taM pazyAmi yasyA'haM, nA'sau dRzyo'sti yo mama // 7 // yadvada ime mahati pakSigaNA vicitrAH, kRtvAzrayaM hi nizi yAnti punaH prabhAte / tadvajjagatyasakRdeva kuTumbajIvAH, sarve sametya punareva dizo bhajante // 8 // eko'haM na ca me kazcit , svaH paro vA'pi vidyate / yadeko jAyate jantu-mriyate caika eva hi // 9 // bahunI kalaho nityaM, dvayoH saMgharSaNaM bhavet / .. ekAkI vihariSyAmi, kumArIvalayaM yathA // 10 // 39 anyatvabhAvanAsUktAni vRtaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraH sArasAH, nidravyaM purupaM tyajanti gaNikA bhraSTaM nRpaM sevkaaH| nirgandhaM kusumaM tyajanti madhupA dagdhaM vanAntaM mRgAH, sarvaH svArthavazAjjano'bhiramate no kasya ko vallabhaH // 1 // putramitrakalatrANi, vastUni ca dhanAni ca / sarvathA'nyasvabhAvAni, bhAvaya tvaM pratikSaNam // 2 // ciralAliyaM pi dehaM, jai jIamantaMmi nANuvaTTei / - vA taM pi hoi annaM, dhaNakaNagAINa kA vattA ? // 3 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 subhASitasUktaratnamAlA annaM imaM kuTuMba, annA lacchI sarIramavi annaM / mottuM jiNidadhammaM, na bhavaMtaragAmio anno // 4 // putramitrakalatrAdeH, zarIrasyA'pi stkriyaa| parakAryamidaM sarva, na svakArya manAgapi // 5 // mAyApiANusAbhAyA-bhajjAputtA ya orsaa| nA'laM te mama tANAya, lumpaMtassa sakammuNA // 6 // thAvaraM jaMgamaM ceva, dhaNaM dhanna uvakkharaM / paccamANassa kamme hiM, nA'laM dukkhAu moyaNe // 7 // AtmArtha sIdamAnaH svajanaparijano rauti hAhAravAtoM, bhAryA cAtmIyabhogaM gRhavibhavasukhaM svaM vayasthAzca kAryam / . krandantyanyonyamanyastviha hi bahujano lokayAtrAnimittaM, yovA yasmAcca kiJcin mRgayati hi guNaM roditISTaHsa tasmai // 8 // 40 azucibhAvanAsUktAni vilokya dUrasthamamedhyamalpaM, jugupsase moTitanAsikastvam / bhRteSu taireva vimUDha ! yoSAvapuSSu, tatkiM kuruSe'bhilAsam // 1 // yataH zucInyapyazucIbhavanti, kamyAkulAtkAkazunAdibhakSyAt / drAga bhAvino bhasmatayA tato'GgAn, mAMsAdipiNDAtsvahitaM gRhANa , amedhyapUrNe kRmijAlasaMkule, svabhAvadurgandhayute vinazvare / kalevare mUtrapurISasaMgrahe, ramanti mUDhA viramanti pnndditaaH||3|| Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azucibhAvanAsUktAni 133 meavasaremalamutta-puriaM cmmveddhiaNtto| jaMgamamiva vaccaharaM, kaha evaM sujjhae dehaM // 4 // athireNa thiro samale-Na nimmalo paravaseNa sAhINo / deheNa jai viDhappai, dhammo tA kiM na pajjattaM // 5 // na zakyaM nirmalIkartu, gAtraM snAnazatairapi / azrAntamiva srotobhi-navabhirmalamugiran // 6 // "tatra ca prasaratpUtI-klinaM kRmikulAkulam / gRdhravikSipravakSoja, vAyasA''kRSTalocanam // 7 // AkRSTAntraM zRgAlI-bhirAvRttaM makSikAgaNaiH / viSNuzriyo vapurvIkSyA-'dhyAsIditi mhiiptiH||8|| aho ! asAre saMsAre, sAraM kizcinna dRzyate / mayA tvasau sAramiti, dhyAtA muDhena dhik ciram // 9 // kulazIlayazolajjA-styakA yasyAH kRte tvayA / re! jIva ! matta ! pazyA'dya, tasyA jAtedRzI dazA" // 10 // __(caturbhiH kalApakam ) rasAsRgramAMsamedAsthi-majjAzukrANi dhAtavaH / saptava dazadhaikeSAM, romatvaksnAyubhiH saha // 11 // evaMvidhasya malamUtraniketanatasya, rogAkulasya vikalasya vinazvarasya / * kurvanti hanta vapuSo'sya ('pi) kRte varAkA: (hatAzAH) pApAnyaho ! bhavasahasranibandhanAni // 12 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 subhASitasUktaratnamAlA satyaM vadA'tra yadi janmani bandhukRtya-. mAptaM tvayA kimapi bandhujanAddhitArtham / etAvadeva paramasti mRtasya pazcAt , saMbhUya kAyamahitaM tava bhasmayanti // 13 // ___ zarIranu azucipaNuM . . abhyaktopi vilitopi, dhautopi ghttkottibhiH| na yAti zucitAM kAyaH, zuNDAghaTa ivaashuciH||14|| etAni tAni navayauvanagarvitAni, miSTAnna-pAna-zayanAsanagavitAni / sandhyAbhrarAgasadRzAni vinazvarANi, bhUmau luThanti kathitAni kalevarANi // 15 // utpannamazucevRddhaM, rasenA'zucinA vapuH / azucidravyasampUrNa, sravatyazuci cAnvaham / / 16 // cedbhavedasya dehasya, bahirantaviparyayaH / dakSo rakSAM ca kuryAtkaH, kAka-gomAyu-gRdhrataH // 17 // 40 a. AzravabhAvanAsUktAni AzravanI vyAkhyA manovAkAyakarmANi, yogAH karma zubhAzubham / ' yadAzravanti jantUnA-mAvAstena kIrtitAH // 1 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMcarabhAvanAsUktam zubhAzubha Azrava baMdhanI samajaNa maitryAdivAsitaM cetaH, karma sUte zubhAtmakam / kaSAyaviSayAkrAntaM, vitanotyazubhaM punaH // 2 // zubhArjanAya nirmathyaM, zrutajJAnAzritaM vacaH / viparItaM punarjeya-mazubhAjanahetave // 3 // zarIreNa muguptena, zarIrI cinute zubham / satatArambhiNA jantu-ghAtakenAzubhaM punaH // 4 // 41 saMvarabhAvanAsaktam AkAlamiyamAjJA te, heyopAdeyagocarA / . AzrayaH sarvathA heya, upAdeyaMzca saMvaraH / / 1 / dravya ane bhAva saMvara yaH karmapugalAdAna-cchedaH sa dravyasaMvaraH / bhavahetu kriyAtyAgaH, sa punarbhAva ucyate // 2 // ___"je jAsavA te parisavA, je parisavA te AsavA // " saMvara kone hoya ___ yasya ca bhAvacaritrarUpAdhyavasAnAvaraNIyAnAM karmaNAM kSayopazamaH tasyaiva zubhAdhyavasAyavRttilakSaNaH saMvaro nAnyasya / / ___41 a. nirjarAbhAvanAsUktam yayA karmANi zIryate, bIjabhUtAni janmataH / praNItA jJAnibhiH seyaM, nirjarA zIrNabandhanaiH // 1 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 subhASitasUktaratnamAlA 42 lokasvarUpabhAvanAsUktAni loe asaMkhajoyaNa-mANe paijoyaNaMgulA saMkhA / pai taM asaMkhaaMsA, paiaMsamasaMkhayA golA // 1 // gole asaMkhanigoo, so'NaMtajio jivo'saMkhapaeso / asaMkhe paipaesaM, kammANaM vaggaNA'NaMtA // 2 // paivaggaNaNaMtA aNU ya paiaNu aNaMtapajjAyA / eyaM logasarUpaM, bhAvijja tahatti jiNavuttaM // 3 // nigodanu svarupa golA ya asaMkhijjA, asaMkhanigoo ya havai golo| ikimi nigoe, aNaMta jIvA muNeyavvA // 4 // savvovi kisalao, uggamamANo aNaMtao bhnnio| so ceva vivaDhaMto, hoi paritto aNaMto vA // 5 // atthi aNaMtA jIvA, jehiM na patto tasAipariNAmo / uppajati cayaMti ya. puNovi tattheva tattheva // 6 // santyanantA jIvA yana prAptastrasAdipariNAmaH / . utpadyante mriyante ca punarapi tatraiva tatraiva // 7 // te'pyanantAnantA nigodavAsamanuvasanti / ahiMthI jeTalA mokSamAM jAya teTalA anAdini godamAMthI vyavahAra rAzimAM Ave sijhaMti jattiyA kira, iha saMvavahArajIvarAsimajhAo / iMti aNAivaNassai-rAsIo tattiA tami // 8 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 maiyAdibhAvanAsUktAni ___saMskRtachAyAnuvAda :sidhyanti yAvantaH kileha saMvyavahArarAzimadhyAt / AyAnti anAdivanaspatirAzitaH tAvantastasmin // 9 // . 43 dharmadAyakadurlabhatAbhAvanAsUktAni bhavagihamajjhami pamA-yajalaNajaliaMmi mohanidAe / uhavai jo suantaM, so tassa jaNo paramavandhu // 1 // jo jeNa suddhadhammammi, ThAvio saMjaeNa gihiNA vA / so ceva tassa jAyai, dhammagurU dhammadANAo // 2 // saMsArasAgaramiNaM, paribhamaMtehiM savyajjIvahiM / gahiyANi ya mukkANi ya aNaMtaso davvaliMgAI // 3 // 44 maiMtryAdibhAvanAsUktAni sarvatra maitrImupakalpayA''tman ! , cintyo jagatyatra na ko'pi zatruH / kiyadinasthAyini jIvite'smin , kiM khidyase vairidhiyA parasmin // 1 // sarve'pi mukhinaH santu, sarve santu niraamyaaH| sarve pazyantu bhadrANi, mA kazcid duHkhamAcaret // 2 // maMtrIpramodakAruNya-mAdhyasthyAkhyA mahAguNAH / yuktastarlabhate mukti, jIvo'nantacatuSTayAm // 3 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA maitrI parahite cintA, parArticchedadhIH kRpA / muditA sadguNe tuSTi-mAdhyasthyaM pApyupekSaNam / / 4 // maitrI parasmin hitadhI: samagre, bhavetpramodo guNapakSapAtaH / kRpA bhavArte pratikartumIho peva mAdhyasthyamavAryadoSe // 5 // mA kArSIko'pi pApAni, mA bhUtko'pi ca duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigadyate // 6 // apAstAzeSadoSANAM, vastutattvAvalokinAm / guNeSu pakSapAto yaH, sa pramodaH prakIrtitaH // 7 // dIneSvArteSu bhIteSu, yAcamAneSu jIvitam / pratikAraparA buddhiH, kAruNyamabhidhIyate // 8 // krUrakarmasu niHzaGka, devatAgurunindiSu / AtmazaMsiSu yopekSA, tanmAdhyasthyamudIritam // 9 // 45 dhyAnasUktAni ruddha prANapracAre vapupu niyamite saMvRte'kSaprapaJce, . netraspande niraste pralayamupagate sarvasaMkalpajAle / bhinne mohAndhakAre prasarati mahasi kvA'pi vizvapradIpe, dhanyo dhyAnAvalambI kalayati paramAnandasindhau pravezam // 1 // svAdhyAyottamagItisaMgatijuSaH saMtoSapuSpAJcitAH, samyagjJAnavilAsamaNDapagatAH saddhyAnazayyAM shritaaH| Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnasUktAni 139. tattvArthaprativodhadIpakalikAH kSAntyaGganAsaMgino, nirvANakamukhAbhilApimanaso dhanyA nayante nizAm // 2 // kiM lolAkSi ! kaTAkSa lampaTatayA kiM stambhajRmbhAdibhiH,. kiM pratyaGganidarzanotsukatayA ki prollasaccATubhiH / AtmAnaM prativAdhase tvamadhunA vyartha madartha yataH, zuddhadhyAnamahArasAyanarase lInaM madIyaM manaH // 3 // bandho ! krodha : vidhehi kiJcidaparaM svasyAdhivAsAspadaM, bhrAtarmAna ! bhavAnapi pracalatu tvaM devi ! mAye ! baja / iMho ! lobha ! sakhe ! yathAbhilaSitaM gaccha drutaM vazyatAM, nItaH zAntarasasya samprati lasadvAcA gurUNAmaham // 4 // dRzyante bahavaH kalAmu kuzalAste ca sphuratkIrtayaH, sarvasvaM vitaranti ye tRNamiva kSudrairapi prArthitAH / dhIrAste'pi ca ye tyajanti jhaTiti prANAnkRte svAmino, dvitrAste tu narA manaH samarasaM yeSAM suhRdvairiNoH // 5 // jaha chaumatyalsa maNo, jhANaM bhaSNai municcalo snto| taha kevaliNo kAo, municcalo bhannae jhANaM // 6 // sthitaH zItAMzuvajjIvaH, prakRtyA bhAvazuddhayA / candrikAvacca vijJAnaM, tadAvaraNamabhravat // 7 // aho ! dhyAnatya mahAtmyaM, yenakA'pi hi kAminI / anurAgavirAgAbhyAM, syAd bhavAya zivAya ca // 8 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 subhASitasUktaratnamAlA jhANaM cauvvihaM hoi, piMDatthayaM payatthaM ca / rUvatthaM ca rUvAIyaM, eesimimaM vakkhANaM // 9 // . dehatthaM gayakamma, caMdAbhaM nANiNaM viU jattha / paramesariyaM appaM, picchai ta hoi piMDatthaM // 10 // paNatIsasolachappaNa-caudgamegaM ca jAva jhAeha / parameTThivAyayANaM, annaM ca gurUvaeseNaM // 11 // jaM puNa sapADiheraM, samusaraNatthaM jiNaM paramanANiM / paDimAi samAroviya, jhAyai ta hoi rUvatthaM // 12 // jaM paramANaMdamayaM. paramappANaM niraMjaNaM siddhaM / jhAei paramayogI, rUvAIyaM tamiha jhANaM // 13 // AjJApAyavipAkAnAM, saMsthAnasya vicintanAt / itthaM vA dhyeyabhedena, dharmadhyAnaM prakIrtitam // 14 // maitryAdibhizcaturbhedaM, yadAjJAdicaturvidham / piNDasthAdicaturdhA vA, dharmadhyAnaM prakIrtitam // 15 // cetovRttinirodhanena, karaNaghAmaM vidhAyodvasaM, tatsaMhRtya gatAgataM, ca maruto dhairya samAzritya ca / paryaGkena mayA zivAya vidhivacchUnyaikabhUbhRddarImadhyasthena kadAcidarpitadRzA sthAtavyamantarmukham // 16 // citte nizcalatAM gate prazamite rAgAdyavidyAmade, vidrANe'kSakadambake vighaTite dhAnte bhramArambhake / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnasUktAni 141 mAnande zaririste jinapaterjJAne samunmIlite, mAM drakSyanti kadA vanasthamabhitaH zastAzayAH zvApadAH // 17 // cidAvadAtairbhavadAgamAnAM, vAgbhapajairAgaruja nivartya / mayA kadA prauDhasamAdhilakSmI-ni:kSyate nivRtinirvipakSA / rAgAdihavyAni muhurlihAne, dhyAnAnale saakssinnikevlshriiH| kalatratAmeSyati me kadaipA, vapurvyapAye'pyanuyAyinI yA // 19 // saMsAravyavahArato'ratamatirvyAvartakartavyatAvAmipyapahAya cinmayatayA trailokyamAlokayan / zrIzatruJjayazailagaddaraguhAmadhye nivaddhasthitiH, zrInAbheya ! kadA labheya gaMlitajJeyAbhimAnaM manaH // 20 // svAmina ! raivatakAdizundaraguhAkoNAmItAsanaH, pratyAhAramanohara mukulacana kallolalolaM manaH / tvAM caNDAMzumarIcimaNDalaruciM sAkSAdivAlokayan , saMpayeya kadAcidAtmakaparAnandormisaMvarmitam // 21 // gaGgAtIre himagirizIlAbaddhapadmAsanasya, brahmajJAnAbhyasanAvidhinA yoganidrAM gatasya / kiM tairbhAvyaM mama mudivasairyatra te nirvizaGkAH, saMprApsyante jaraThahariNAH zRGgakaNDuvinodam // 22 // vitIrNe sarvasve taruNakaruNApUrNahRdayAH, smarantaH saMsAre svaguNapariNAmAvadhigatim / Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 subhASitasUktaratnamAlA kadA puNye'raNye pariNatazaraccandrakiraNAM, . triyAmAM neSyAmo gurugdittttvaikshrnnaaH||23|| tapyed varSazatairyazca, ekapAdasthito nrH| ekena dhyAnayogena, kalAM nArhati poDazIm // 24 // ___ sAmAnya dhyAna sAraGgAH suhRdo gRhaM giriguhA zAntiH priyA gehinI, vRttivindhyalatAphalairnivasanaM zreSTaM tarUNAM tvcaa| te dhyAnAmRtapUramagnamanasAM yeSAmiyaM nirvRtisteSAmindukalAvatAM saMyaminAM mokSe'pi naiva spRhA // 25 // kayA dhyAnathI kai gati aTTeNa tirikkhagai, ruddajjhANeNa gammai nirayaMmi / dhammeNa devaloyaM, siddhigai sukkajjhANeNa // 26 // Arta-raudra ane dharmadhyAna kayA guNAsthAnake prApta thAya che ? ArtadhyAnasya saMbhavastu SaSThaguNasthAnaM yAvad bodhyaH / raudradhyAnasya saMbhavastu paJcamaguNasthAnaM yAvajjJeyaH // 27 // dharmadhyAnasya saMbhavastu caturthAtpazcamAdvA guNasthAnAd Arabhya saptamASTame yAvadavagantavyaH tatra caturthe Adyau dvau bhedau pazcame tu ya iti // ___chamastha ane kevalInA dhyAnanI maryAdA anto muhuttamittaM, cittAvatthANamegavatthumi / chaumatthANa jhANaM, joganiroho jiNANaM tu||28|| Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvratAnAM bhAvanAsUktAni "prAdurbhavedyathAbhyAsa, saMskAro hi bhvaantre|" zlokAH bhRzAbhyAse'pi saMskArA, dhAH pretya na yAntyapi / mandA amandAstvitare, yAntyevAgresarA iva // 29 // 46 mahAvatAnAM bhAvanAsUktAni manoguptyeSaNAdAne-AbhiH samitibhiH sadA / draSTAnnapAnagrahaNe-nAhiMsAM bhAvayetsudhIH // 1 // hAsyalobhabhayakrodha-pratyAkhyAnai nirantaram / Alocya bhASaNenA'pi, bhAvayet sunRtavratam // 2 // AlocyAvagrahayAzcA-bhIkSNAvagrahayAcanam / etAvanmAtramevaita-dityavagrahadhAraNam // 3 // samAnadhArmikebhyazca,-tathAvagrahayAcanam / anujJApitapAnAnnA-zanamasteyabhAvanA // 4 // strIpaNDapazumadvezmA--sanakuDacAntarojjhanAt / sarAgastrIkathAtyAgAda, prAkkRtasmRtivarjanAt // 5 // strIramyA samasyAGga--saMskAraparivarjanAt / praNItAtyazanatyAnAda, brahmacarya tu bhAvayet // 6 // sparza rase ca gandhe ca, rUpe zabde ca hAriNi / paJcasvitIndriyArtheSu, gADhaM gAya'sya varjanam // 7 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 subhASitasUtaratnamAlA sAdhunA 27 guNo chanvayakAyarakkhA, paMciMdiyalohaniggaho khaMti / . bhAvavisuddhi paDileha NA--karaNe visuddhi ya // 8 // saMjamajoe jutto, akusalamaNavayaNakAyasaMroho / sIyAipIDasahaNaM, maraNAMtauvasaggasahaNaM ca // 9 // 47 lezyASaTrakasUktAni atiraudraH sadA krodhI, matsarI dhrmvrjitH| nirdayo vairasaMyuktaH, kRSNalezyAdhiko naraH // 1 // alaso mandabuddhizca, strIlubdhaH paravaJcakaH / kAtarazca sadA mAnI, nIlalezyAdhiko bhavet // 2 // zokAkulaH sadA ruSTaH, paranindAtmazaMzakaH / saMgrAme dAruNo duHsthaH, kApotaka udAhRtaH // 3 // vidvAMzca karuNAyuktaH, kaaryaakaaryvicaarkH| lAbhAlAbhe sadA prItaH, pItalezyAdhiko nrH||4|| kSamAvAn niratatyAgI, devArcanarato yamI / zucIbhUtaH sadAnandaH, padmalezyAdhiko bhavet // 5 // rAgadveSavinirmuktaH, zokanindAvivarjitaH / parAtmabhAvasaMpannaH, zuklalezyo bhavennaraH // 6 // kiNhAe jAi niraye, nIlAe thAvaro naro hoi / kApotAe tiriyaM, pItAe mANuso hoi / / 7 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabalavattaratAkhyApakasUktAni pamhAe devaloyaM, mukkAe jAi sAsayaM ThANaM / iya lesANa viyAro, nAyavvo bhavvajIvehiM // 8 // yAdRzI jAyate lezyA, samaye'ntye shriirinnH| tAdRzyeva bhavellezyA, prAyastasyA'nyajanmani // 9 // tirinara AgAmibhava-lesAe aigae murA nirayA / punvabhavalesasese, aMtamuhutte maraNaminti // 10 // samattasuaM savvAsu, lahai suddhAsu tisu va cArittaM / puvvapaDivannao puNa, annayarIe vi lesAe // 11 // zukla lezyAnI sthiti muhuttaddhe (antarmuhUrta) tu nahannA, ukkosA hoi puvvkoddiio| navahi varisehiM UNA, nAyavvA mukkalesAe // 12 // 48 karmabalavattaratAkhyApakasUktAni gopo babbUlazUlAgre, protayUkotthapAtakAt / aSTottarazataM vArAn , zUlikAropaNAn mRtH||1|| nIcairgotrAvatArazvaramajinapatermallinAthe'balAtvamAndhyaM zrIbrahmadatte bharatanRpajayaH sarvanAzazca kRSNe / nirvANaM nArade'pi prazamapariNatiH syAccilAtIsute'pi, trailokyAzcayehetujeyati vijayinI kamenirmANazaktiH // 2 // mutArA vikrItA svajanavirahaH putramaraNaM, vinItAyAstyAgo ripubahuladeze ca gamanam / Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 subhASitasUktaratnamAlA harizcandro rAjA vahati salilaM pretasadane,. avasthAnekAho'pyahaha ! viSamAH karmagataya: // 3 // dhanAni tiSThanti gRheSu nAryo vizrAmabhUmau svajanAH zmazAne / dehaM citAyAM paralokamArge karmAnugo yAti sa ekajIvaH // 4 // vaidyA vadanti kaphapittamarudvikAraM, naimittikA grahakRtaM prabadanti doSam / bhUtopasargamatha mantravido vadanti, karmaiva zuddhamatayo yatayo gRNanti // 5 // yaccintitaM tadiha dRrataraM prayAti, yaccetasA na gaNitaM tadihAbhyupaiti / prAtarbhavAmi vasudhAdhipacakravartI, . so'haM vrajAmi vipine jttilstpsvii||6|| puNyA'puNyacayena buddhiramalA syAt kammalA'pyaGginAM, vAtenaiva yugandharI sadasatA mukkaaphlaa'nggaarbhaaH| laGkezo nalakUbarapriyatamA nAmnoparambhA ratAmatyAkSIdaratAM ca rAmavanitAM sItAM jahArAzu yat // 7 // haro varo brahmavivAhakartA vizvAnalazcAhutidAyakazca / tathA'pi vandhyA girirAjaputrI na karmaNaH ko'pi balI smrthH|| kumudavanamapathi zrImadambhojakhaNDaM, tyajati mudamulUkaH priitimaaNshckrvaakH| .... Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabalavattaratAkhyApakasUktAni udayamahimarazmiryAti zItAMzurastaM, hatavidhilalitAnAM hA ! vicitro vipAkaH // 9 // nidAghe dAhArtipracurataratRSNAtaralitaH, saraH pUrNa dRSTvA tvaritamupayAtaH karivaraH / tathA paGke magnastaTanikaTavarttinyapi yathA, na nIraM no tIraM dvayamapi vinaSTaM vidhivazAt // 10 // udayati yadi bhAnuH pazcimAyAM dizAyAm , pracalati yadi meruH zItatAM yAti vahaniH / vikasati yadi panaM parvatAgre zilAyAM, tadapi na calatIyaM bhAvinI karmarekhA // 11 // zazini khalu kalaGka kaNTakAH padmanAle, jaladhijalamapeyaM paNDite nirdhanatyam / svajanajanaviyogo dubhaMgatvaM surUpe, dhanavati kRpaNatvaM ratnadoSI kRtAntaH // 12 // rikto'hamathairiti mA viSIda, pUrNo'hamathairiti mA prasIda / riktaM ca pUrNa bharitaM ca riktaM, kariSyato nAsti vidhevilmbH|| ArUDhAH prazamazreNi, zrutakevalino'pi ca / bhrAmya-ne'nantasaMsAra-maho ! duSTena karmaNA // 14 // yeSAM bhrabhaGgamAtreNa, bhajyante parvatA api / maho ! karmavaiSamye, bhUpairbhikSA'pi nApyate // 15 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 subhASitasUktaratnamAlA ADhayaM niHsvaM nRpaM raGka, jhaM mUrkha sajjanaM khalam / nirvizeSeNa saMhartu, samavartI pravartate // 16 // yatra tatra ca vA yAtu, yadvA tadvA karotvasau / tathA'pi mucyate prANI, na pUrvakRtakarmaNA // 17 // yAti dUramasau jIvo-'pAyasthAnAdbhayadrutaH / tatraivA''nIyate bhUyo-'bhinavaprauDhakarmaNA // 18 // daive vakre bhavetpuMsAM, sukRtaM duSkRtopamam / na sidhyanti svakAryANi, vidhinA racitAnyapi // 19 // gobhadro janako yasyA, bhadrA yasyA jananyaho ! / zAlibhadrAnujA seyaM, zIrSe vahati mRttikAm // 20 // kva harizcandraH kvA'ntyajadAsyaM, kva ca pRthAsUnuH kva ca naTalAsyam / kva ca vanakaSTaM kvA'sau rAmaH, kaTare vikaTo vidhipariNAmaH // 21 // udyama kurvatoM puMsAM, phalaM punnyaanusaartH| samudramathanAllebhe, harilakSmI haro viSam // 22 // rakSyate tapasA naiva, na devanaM ca daanvaiH| nIyate vaTazAkhAyAM, karmaNA'sau mahAbalaH // 23 // avazyabhavyeSvanavagrahagrahA, yayA dizA dhAvati vedhasaH spRhA / taNena vAtyeva tayA'nugamyate, janasya cittena bhRshaakshaatmnaa|| Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabalavattaratAkhyApakasUktAni 149 dvAraM dantimadapravAhanivaheryeSAmabhUt paGkilaM, grAsAbhAvavazAnna saMcarati yadrako'pi teSAM puraH / ye'bhUvan vimukhAH svakukSibharaNe teSAmakasmAdaho !, yacca zrIriha dRzyate'tivipulA tatkarmalIlAyitam // 25 // aNathovaM vaNathAvaM, aggIthovaM kasAyathovaM ca / / na hu bhe visasiavvaM, thovaM vi hu taM bahu hoi // 26 // ekodarasamutpannA, ekanakSatrajAtakAH, na bhavanti samazIlA, yathA badarIkaNTakAH // 27 // avazyameva bhoktavyaM, kRtaM kama zubhAzubham / nAmukta kSIyate karma, kalpakoTizatairapi // 28 // kulAdapi varaM zIlaM. varaM dAridyamAmayAt / rAjyAdapi varaM vidyA, tapaso'pi varaM kSamA // 29 // "jIvitaM saMtatidravyaM, devAyattamidaM trayam [zlokAdha]" Apadarthe dhanaM rakSet , bhAgyabhAjaH kva caapdH| deva hi kupyate kvApi, saMcayo'pi vinazyati // 30 // natya vi jIvo valio, kattha vi kammAI huMti baliyAI / jIvassa ya kammasa ya, puvbanibaddhAiM vairAI // 31 // zubhAzubha karma pariNAmane rokavA koI samartha nathI pArija iMto jala--nihI vi kllolbhinnkulselo| bahu annajammanimmiya, suhAsuho kammapariNAmo // 32 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 . . // 33 // subhASitasUktaratnamAlA "pAvANaM ca khalu bho kaDANaM kambhANaM puci ducciNNANaM duppaDikaMtANaM veittA mukkho, natthi aveittA tapasA vA sosaittA // " gayaNaM mi gahA sayaNaMmi, suviNayA sauNayA vaNaggesu / taha vA haraMti purisaM, jaha diDhe pumbakammehiM // 33 // punyahInanA manoratha saphala thatA nathI vanakusumaM kRpaNazrIH, kUpacchAyA suraGgadhUlI ca tatrai()va yAnti vilayaM, manorathAH puNyahInAnAm // 34 // tatra puNyakSayAd duHkhAd, grISmAd mArgazramAdapi / madyAt salavaNAhArAt , tpaato'bhuud bhRzaM hariH // 35 // rAmo'pi mudrikAM dattvA, bhojyaM kAMdavikAcchubham / Adade kaTakaM dattvA, zoNDikAhArUNImapi // 36 // murApAnAt salavaNA--zanAd grISmatApAcchramAt / zokAtpuNyakSayAccAbhUt, tatra viSNustRSAturaH // 37 // 49 karmabandha-vipAkayoH sUktAni yathA dhenusahasreSu, vatso vindati mAtaram / evaM pUrvakRtaM karma, kartAramanudhAvati // 1 // vahamAraNaabhakkhANa-dANaM paradhaNavilovaNAINaM / savvajahanno udao, dasaguNio ikkasikayANaM / / 2 / / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151. karmabandhavipAkayoH sUktAni tivvatareNa (hi) yaose, sayaguNio sayasahassakoDiguNo / koDAkoDiguNo vA, hujja vivAgo bahutaro vA // 3 // sabbo puvvalayAgaM kanmANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNemu ya, nimittamettaM paro hoi // 4 // jJAnasya jJAninAM caitra, nindaaprdvessmtsraiH|| upaghAtezca vighnezva, jJAnaghnaM karma badhyate // 5 // jaM jaM samayaM jIvo, Avisai jeNa jeNa bhaavenn| so tammi tammi samaya, muhAsuhaM baMdhae kammaM // 6 // eaM sasallamANaM. mariUNa mahAbhave durantamni / suciraM bhamantri jIvA, dIhe saMsArakaMtAre // 7 // karma duHzvamayaM duHkhA-nubhavaM duHkhahetu ca / karmAyattaH (saM) mukhaM jIvo, na lezamapi sevate // 8 // narakaM yena bhoktavyaM, ciraM tatpApapUrtaye / niyuGkte vidhI rAjye, bahArambhaparigrahe // 9 // micchadiTimahAraMbha-pariggahI tivykohnissiilo| narayAuyaM nivandhai, pAvaruI rudapariNAmo // 10 // asannisarisivapakkhI-sIhauragitthI jaMti jA chahiM / kamaso ukkoseNaM, sattamapuDhavIM maNuamacchA // 11 // saMkhapaNidiyatiriyA, mariuM caUsu vi gaIsu gacchaMti / ..... thAvaravigalA niyamA, saMkhAuyatirinare jaMti // 12 // Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 subhASitasUktaratnamAlA pAvaM na tivvabhAvA, kuNai na bahumannaI bhavaM ghoraM / . uciyaThiI ca sevai, savvattha vi apuNavaMdho tti // 13 // karma vipAkanI durdharatA snehAdAzlizya zakreNA- sane'dhyAsyate sma yH| zreNika: sopyazaraNo'-zrotavyAM prApa tAM dazAm // 14 // pUrvakarmaparipAkaH, kalpArNava ivApatan / zakracakrayarddha-cakrayAdyai-rapi zakyo na lakSitum // 15 // "paralokajuSAM svakarmabhirgatayo bhinnapathA hi dehinAm // " zakreNApanniSedhArtha, yaH siddhArthoM nyayujyata / gozAlottaravelAyAM, jajambhe so'pi nAnyadA // 16 // yatpAdAnte kiGkaranti, luThanti ca muhurmuhuH / surendrAstepi hA sarve, tatpIDAyAmudAsate // 17 // yannAmamantramAtreNa, dravanti durupdrvaaH| sopyupadyate kSudraH, kasya pUtkUrma he puraH // 18 // dhika sukRtAni jagato, yaiH svAmiprabhavairapi / . kRtaghnaiH vighnanimnAtmA, svAmI trAtA na durvidhaiH / / 19 / / "kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi // zlokAH // " daivAdhInaM vRthA kArya vidhAtuM zaknuvanti ke / karmata eva saGgo'bhUbhAvinIkarma rekhayoH // 20 // zubhAzubhAni karmANi, svayaM kurvanti dehinaH / svayamevopabhujyante, duHkhAni ca sukhAni ca // 21 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 puNyasUktAni upto yaH svata eva mohasalilo janmAlavAlo'zubho, rAga-dveSa-kaSAyasantatimahAnnivighnabIjastvayA / rogairaGkurito vipatkusumita: karmadrumaH sAmprataM, soDhA no yadi samyageSa phalito duHkhairadhogAmibhiH // 22 // punarapi sahanIyo durvipAkastvayA'yaM, na khalu bhavati nAzaH karmaNAM saJcitAnAm / iti saha gaNayitvA yadyadAyAti samyak, sadasaditi viveko mAnavAnAM kutastyaH // 23 // yugmam / / pUrvajanmani kasyApi, kalaGkaH ko'pi nirmame / adhunA tatphalaM prAptaM, paripAkena sundaram // 24 // ___50 puNyasUktAni vane raNe zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastake vaa| suptaM pramattaM viSamaM sthitaM vA, rakSanti puNyAni purAkRtAni // 1 // ramyeSu vastuSu manoharatAM gateSu, re! citta ! khedamupayAsi kimatra citram / puNyaM kuruSva yadi teSu tavAsti vAcchA, puNyaM vinA na hi bhavanti samIhitArthA // 2 // ced vAJchasIdamavituM paralokaduHkhabhItyA tato na kuruSe kinu puNyameva / Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 subhASitasUktaratnamAlA zakyaM na rakSitumidaM hi ca duHkhabhItiH, puNyaM vinA kSayamupaiti ca vajriNo'pi // 3 // jIvadayA jiNadhammo, sAvayajammo gurUNa payabhattI / evaM rayaNacaukaM, puNNehiM viNA na pAvanti // 4 // jinendrazAsanaM sadbhiH, saMgaH sadgurusevanam / kAle supAtradAnaM ca, labhyante puNyataH param // 5 // aho ! anabhrA'jani meghavRSTi-raho ! vinA pusspmbhuutphlddhiH| pacelimaM puNyamaho ! madIya-mAkasmiko yad gurusaMgamo me // dakkhattaNayaM purisassa, paMcagaM saiyamAhu sunderaM / buddhI sahassamUlA, sayasahassAI puNNAI // 7 // satthAhasuo dakkha-teNa seTThIsuo a rUveNa / buddhII amaccamuo, jIvai puNNehiM rAyasuo // 8 // arakSitaM tiSThati devarakSitaM, surakSitaM tadvihataM vinazyati / jIvatyanAtho'pivane visarjitaH, kRtaprayatno'pi gRhe vinshyti| udbhavantI vinA yatna-mabhavantI prayatnataH / lakSmIreva samAkhyAti, vizeSa puNyapApayoH // 10 // dAnaM priyavAksahitaM, jJAnamagarva kSamAnvitaM zauryam / tyAgasahitaM ca vitta, durlabhametat caturbhadram // 11 // zrIsaMghavAtsalyamudAracittatA, kRtajJatA sarvajaneSvanugrahaH / prapannadharme dRDhatA'ryapUjanaM, tIrthaGkaraizvaryanibandhanAni // 12 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyasUktAni klizyante kevalaM sthUlA, sudhIstu phalamaznute / dantA dalanti kaSTena, jihvA gilati lIlayA // 13 // rAjA nayajJaH sacivo vivekI, yatiH kSamAvAn vinayI dhnaaddhyH| vidvAn kriyAvAn suvatiH satI ca, bhavanti sarvatra mahodayAya // 14 // puNya baMdhanA nava prakAra annaM pAnaM tathA vastra-mAlayaH zayanAsane / zuzruSA bandanaM tuSTiH puNyaM navavidhaM smRtam // 15 // ____ mana vacana kAyAnI ekAgratAthI puNyanI adhikatA manasApi bhavetpuNyaM vacasA ca vishesstH|| kartavyenApi tadyoge, svamo'bhUt phalegrahiH // 16 // puNyathI asaMbhavata paNa saMbhavita bane puNyaiH sambhAvyate puMsA-masaMbhAvyamapi kSitau / terumerusamAH zailAH, kiM na rAmasya vAridhau ? // 17 // "prAcyapuNyavatAM puMsAM, kiM kiM sampadyate navA ||shlokaaH / " AvI vastuo punyathI prApta thAya akarNadurbalaH zUraH, kRtajJaH sAttviko guNI / vadAnyo guNarAgI ca, prabhuH puNyairavApyate // 18 // jiNanAha bhuvaNakaraNaM, tappaDimApUyaNaM tisaMjhaM ca / dANammi ya paDibandho, tinnivi punnehiM labbhanti // 19 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 subhASitasUktaratnamAlA. dAnaM priyavAksahitaM, jJAnamagavaM kSamAnvitaM zauryam / tyAgasahitaM ca vittaM, durlabhametaccaturbhadram // 20 // mahInAthA mahAtIrtha, mahauSadhyo munIzvarAH / alpabhAgyavatAM puMsAM, prAyo durlbhdrshnaaH||21|| .. tao ThANAI devehiMpIhijjA taM jahA-mANussagaM bhavaM, Ariyakhitte jamma, sukulapaccaiyaM jAI // 22 // sthAne nivAsaH sukulaM kalatraM, putra pavitraH svajanAnurAgaH / AyAcca vittaM suhitaM ca citta, nizchadmadharmazca sukhAni sapta // 51 pApasUktAni dyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA, pApadhicaurye paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke, ghorAtighoraM narakaM nynti||1|| anyasthAne kRtaM pApaM, dharmasthAne vinazyati / dharmasthAne kRtaM pApaM vajralepo bhaviSyati // 2 // kumantraiH pacyate rAjA, phalaM kAlena pacyate / laGghanaiH pacyate pApaH, pApI pApena pacyate // 3 // duSkRtaM sukRtabuddhayA, kRtamapyasukhaM dizet / puSpadAmadhiyA spRSTo, na kiM dazati pannagaH // 4 // malamailA paMkamailA dhUlimailA na te narA mailA / je pAvapaMkamailA, te mailA jIvalogaMmi // 5 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daivasUktAni 157 ahiyaM maraNaM ahiyaM ca, jIviyaM pAvakammakArINaM / tamasammi paDaMti mayA, vairaM vadaMti jIvaMtA // 6 // hiMsA'nRtAdayaH paJca, tattvAzraddhAnameva ca / krodhAdayazca catvAra, iti pApasya hetavaH // 7 // duSTAnAM durjanAnAM ca, pApInAM krUrakarmaNAm / anAcArapravRttAnAM, pApaM phalati tadbhave // 8 // __ 52 daivasUktAni vidhividhAtA niyatiH svabhAvaH, kAlo grhaashveshvrkrmdevaaH| bhAgyAni puNyAni yamaH kRtAntaH, paryAyanAmAni purAkRtasya / khalvATo divasezvarasya kiraNaiH saMtApito mastake, vAnchan dezamanAtapaM vidhivazAd bilvasya mUlaM gataH // tatrA'pyasya mahAphalena patatA bhagnaM sazabdaM ziraH, prAyo gacchati yatra bhAgyarahitastatraiva yAntyApadaH // 2 // bhAgyAdhikaM naiva narAdhipo'pi, dadAti vittaM cirsevkebhyH| nirantaraM varSati vAridhAraH, tathApi patratritayaM palAze // 3 // aghaTitaghaTitAni ghaTayati, sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute / vidhireva tAni ghaTayati, yAni pumAn naiva cintayati // 4 // bhagnAzasya karaNDapiNDitatanorguptendriyasya kSudhA, kRtvA''khurvivaraM svayaM nipatito naktaM mukhe bhoginaH / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 subhASitasUktaratnamAlA tRptastatpizitena satvaramasau tenaiva yAtaH pathA, svasthAstiSThata daivameva hi nRNAM duHkhe sukhe kAraNam // 5 // chityA pAzamapAsya kUTaracanAM bhaRtvA balAdvAgurAM, paryantAgnizikhAkalApajaTilAd nirgatya dUraM vanAt / vyAdhAnAM zaragocarANyatijave nollaGghya dhAvanmRgaH, kUpAntaH patitaH karotu vidhure kiM vA vidhau pauruSam // 6 // karmaNo hi pradhAnatvaM, kiM kurvanti zubhA grhaaH| vasiSThadattalagno'pi, rAmaH prabajito vane // 7 // sevito'pi ciraM svAbhI, vinA puNyaM na tuSyati / bhAnorAjanmabhakto'pi, pazya nizcaraNo'ruNaH // 8 // prAptavyamarthaM labhate manuSyo, daivo na tallaGghayituM smrthH| tasmAnna zoko na hi vismayo me, yadasmadIyaM na hi tatpareSAm // samIhitaM yanna lasAmahe vayaM, prabho ! na doSastava karmaNo mm| divA'pyulako yadi nAvalokate, tadA sa dopaH kthmNshumaalinH|| pade pade hi ratnAni, yojane rskuupikaa| bhAgyahInA na pazyanti, bahuratnA vasundharA // 11 // sarvatra vAyasAH kRSNAH, sarvatra haritAH zukAH / sarvatra mukhinAM saukhyaM, duHkhaM sarvatra du:khinAm // 12 // nA'patyAni na vittAni, na saudhAni bhavantyaho / mRtyunA nIyamAnasya, puNyapApe paraM puraH / / 13 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daivasUktAni parIkSya satkulaM vidyAM, zIlaM zaurya surUpatAm / vidhidAti nipuNaM, kanyAmiva daridratAm // 14 // sahodayavyayA: pazca, daridrasyAnujIvina, / RNaM darbhAigyamAlayaM, bukSApatyasantatiH // 15 // kugrAbhavAsaH kunnarendralegA, kubhojanaM krodhamukhI ca bhAryA / kanyAvahutvaM ca daridratA ca. paD jIvaloke narakA bhvnti||16|| mugrAmavAsaH munarendrasevA, mubhojanaM zAntamukhI ca bhAryA / putrabahutvaM ca dhanAdhyatA ca. paDa jIvaloke svargA bhvnti||17|| bhAjyaM bhojanazaktizca, ravizarirvarAH striyaH / vibhavo dAnazaktica. sadAjJA tapasaH phalam // 18 // kAle dAna mAyabhyaH, sadgurUNAM samAgamaH / bhavAndhI bAdhinAbhazca bhAgyalabhyamidaM trayam // 19 // Apadarthe vanaM rakSeda . sAdhyAjaH kya cApadaH / deve di kuSita vA'pi, saMcayo'pi vinazyati / / 20 // ambhodhiH spalatAM khalaM ladhitAM lIlayaH zailatAM, merumakuNatAM taka kuliyatA vaDhahaNatAyatAm / vadiH zItalatA kima dalalAmAyAti yasyecchayA, lIlAdurlalitAlavyasanine devAya tasmai namaH // 21 // devaM ruSTaM capeTAM kiM, vizrANayati jAtucit / tAM kAJcid dumati datte, yayA rulati raGkavat // 22 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 subhASitasUktaratnamAlA navAkRtirphalati naiva kulaM na zIlaM, .. vidyApi naiva na ca yatnakRtApi sevA / bhAgyAni pUrvatapasA kila saJcitAni, kAle phalanti puruSasya yathaiva vRkSAH // 23 // kammayaro gharassAmI, gharassAmI tassa ceva kmmyro| ko saMdehaH khu eyaM, acco vihivilasiyaM visamaM // 24 // (tera kroDa dhanano ghaNI, saMcayazIlo zeTha, marI thayo nija ghara viSe, kare putranI veTha) // 25 // 53 bhavitavyatAsUktAni pAtAlamAvizatu yAtu surendralokamArohatu kSitidharAdhipatiM sumerum / mantrauSadhaiH praharaNaizca karotu rakSA, yadbhAvi tadbhavati nA'tra vicaarhetuH||1|| paulastyaH kathamanyadAraharaNe doSaM na vijJAtavAn , rAmeNA'pi vane na hemahariNasyA'saMbhavo lakSitaH / avaizvA'pi yudhiSThireNa sumahAn prApto banarthaH kathaM, pratyAsannavipanna(dvi)mUDhamanasAM prAyo matiH kSIyate // 2 // vibhavo nirdhanatvaM ca, bandhanaM maraNaM tthaa| yena yatra yadA labhyaM, tasya tatra tadA bhavet // 3 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 saptanayasUktAni yadbhAvyaM tadbhavatyeva, nAlikerIphalAmbuvat / gantavyaM ca gacchatyeva, gajabhuktakapitthavat // 4 // sa vaTaste surAH paJca, dadati ca haranti ca / akSAn pAtaya kalyANi ! yadbhAvyaM tadbhaviSyati // 5 // 54 saptanayasUktAni baudhAnAmRjusUtrato matamabhUd vedAntinAM saMgrahAta , sAMkhyAnAM tata eva naigamanayAdyaugazca vaishessikH| zabdabrahmavido'pi zaddhanayata: sanayagumphitA, / jainI dRSTiritIha sArataratA pratyakSamuvIkSyate // 1 // nicchayanayamaggamukkho, vavahAro puNNakAraNo vutto / paDhamo saMvaraheU, AsavaheU bIo bhaNio // 2 // nigamasaMgahavavahAra-ujjusue ceva hoha bodhavve / sadde ya samabhirUDhe, evaMbhUte ya mUlanayA // 3 // jai jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAranicchae muaha / vavahAranaucchee, titthuccheo jo bhaNio // 4 // 55 vivekasUktAni ekaM hi cakSuramalaM sahajo vivekastadvadbhireva saha saMvasatidvitIyam / puMso na yasya tadiha dvayamasti so'ndhastasyA'pamArgacalane khalu ko'parAdhaH ? // 1 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 subhASitasUktaratnamAlA AhAranidrAbhayamaithunAni, tulyAni sArddha pazubhirnarANAm / jJAnaM vizeSaM khalu mAnuSANAM, jJAnena hInAH pazavo mnussyaaH||2|| saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryajAtaM, pariNatiravadhAryA yatnataH paNDitena / atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipattebhavati hRdayadAhI zalyatulyo vipAkaH // 3 // krodhAveze nadIpUra-praveze pApakarmaNi / ajIrge bhuktau bhIsthAne, kAlakSepaH prazasyate // 4 // dharmArambhe RNacchede, kanyAdAne dhanAgame / zatrudhAte ca roge ca, kAlakSepaM na kArayet // 5 // prastAve bhASitaM vAkyaM, prastAve dAnanaginAm / prastAve vRSTiralpA'pi, bhavetkoTiphalapradA // 6 // vyUDho gaNabhRtAM zaddhaH, satpumbhiautamAdibhiH / yo jAnAnaH kupAtre taM, nyasyet pApI sa kathyate // 7 // tulle vi uarabharaNe, mUDha amUDhANa aMtaraM piccha / egANa nirayadukkhaM, annesiM sAsayaM nukkhaM // 8 // jANAhi jIvaloe, do ceva nareNa sikkhiavvaaii| kammeNa jeNa jIvai, jeNa mao suggaI jAi // 9 // aucityamekamekatra, guNAnAM koTirekataH / viSAyate guNagrAma, aucityprivrjitH| // 10 // Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekasUtAni 163 teNaM ciya jayaguruNo, titthayarA vi hu gihatthabhAvammi / ammApiuNamuciaM, abbhuTThANAi kuvvaMti // 11 // mamaivAyaM doSo yadaparabhave nArjitamaho !, zubhaM yasmAlloko bhavati mayi kupriitihRdyH| apApasyaivaM me kathamaparathA matsaramayaM, jano yAti svArtha prati vimukhatAmeti sahasA // 12 // rogivRddhAndhapUjyAnAM, bAladhenukSamAbhujAm / bhArayuktagarbhiNInAM, mArga dattvA budhazcaret // 13 // sattvaM sattvahitaM cet syAd , buddhiH siddhisamRddhidA / kAruNyaM dehatAruNyaM, tadaitat savasaMbhavaH // 14 // yathA'driSu gururmeru-graheSu divasAdhipaH / cintAmaNizca ratneSu viveko'pi guNeviti // 15 // vivekanI vizeSatA yatsantoSamukhaM yadi ndriyadamo yaccetasaH zAntatA, yahIneSu dayAlutA yadapi gIH satyAmRtasyandinI / zaurya dhairyamanAryasaGgaviratiya saGgatiH sajjane, ete ye pariNAmasundaratarAH sarve vivekAGkarAH // 16 // viveko duHkhdaavaagnirviveko'jnyaantskrH| vivekaH saMpadAM mUlaM, dayAvanIdhanAdhanaH // 17 // (svopajJa) Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 subhASitasUktaratnamAlA avasare karela kAryanI mahattA jaM avasare na hU dinnaM, dANaM viNao subhAsiyaM vayaNaM / pacchA gayakAleNa, avasararahiyeNa kiM teNa // 18 // badhAne jamADayA pachI jamavU piturmAtuH zizUnAM ca, garbhiNIvRddharogiNAm / prathamaM bhojanaM dattvA, svayaM bhoktavyamuttamaiH // 19 // ___uttama manuSyo ucitano tyAga karatA nathI muMcaMti na majjAyaM, jalanihiNo nAcalA vi hu calaMti / na kayAvi uttamanarA, uciAcaraNaM vilaMghanti // 20 // 56 vinayasUktAni akalaGkakulapasUyA, jagasiramaNiNA jiNeNa diNNavayA / eyArisaM tamajje !, rayaNivihAraM kaha pavannA // 1 // to sA pAyanivaDiA, pavattiNIe khamAviuM laggA / eso mamAvarAho, marisijjau na puNa kAhAmi // 2 // esA mahANubhAvA, pavattiNI sylloynmnnijjaa| kaha majjha pamAeNaM; evamasaMtosamANiyA // 3 // (migAvaI-caMdaNA) viNayA nANaM nANAo, desaNaM dasaNAo caraNaM ca / caraNAhiMto mokkho, mokkhe sukkhaM nirAMbAhaM // 4 // Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 binayasUktAni vinayaphalaM suzrapA, guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM virati-viratiphalaM cAvanirodhaH // 5 // saMvaraphalaM tapovala-matha tapaso nirjarAphalaM dRSTam / tasmAtkriyAnivRttiH, kriyAnivRtterayogitvam // 6 // yoganirodhAd bhavasaM-tatikSayaH saMtatikSayAn mokSaH / tasmAtkalyANAnAM, sarveSAM bhAjanaM vinayaH // 7 // ___ "paMcahi ThANehiM jIvA, sulahabohittAe kammaM pakaranti / taMjahA-arahantANaM vaNaM vayamANe, arahantapannattassa dhammassa vaNaM vayamANe, AyariyauvajjhAyANaM vaNNaM vayamANe, cAuvyaNNassa saMvassa vaNNaM vayamANe, vivikatavabaMbhacerANaM devANaM vagaM vayamANe ya // " sAhUNa ceiyANa ya, paDiNIyaM taha avaNNavAyaM ca / jiNapavayaNassa ahiyaM, savvatthAmeNa vArei / / 8 // viNo sAsaNe mUlaM, vigayA saMjame tave / viNayA viSamukkassa, kao dhammo ko tavo // 9 // viNIo Avahai siriM, lahai viNIo jasaM ca kittiM ca / na kayAI duvviNIo, sakajjasiddhiM samANei // 10 // 57 vaiyAvRtyasUktAni AyariyadhvajjhAe, theratabassIgilANasehANaM / sAhammikulagaNasaMghe,-veyAvaccaM havai dasahA // 1 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 subhASitasUktaratnamAlA veyAvaccaM niyayaM, kareha uttamaguNe dharintANaM / .. savvaM kila paDivAI, veyAvaccaM apaDivAI // 2 // paDibhaggassa mayassa va, nAsai caraNaM surya aguNaNAe / na hu veyAvaccaciraM, suhodayaM nAsae kammaM // 3 // lAbheNa jojayaMto, jaiNo lAbhaMtarAiyaM hnni| kuNamANo ya samAhiM, savvasamAhiM lahai sAhU // 4 // bharaho bAhubalI vi ya, dasArakulanaMdaNo ya vasudevo / veyAvaccAharaNA, tamhA paDitappaha jaINaM // 5 // hojja na va hojja laMbho, phAsugaAhArauvahimAINaM / laMbho ya nijjarAe, niyameNa ao u kAyavyaM // 6 // veyAvacce abbhu-TThiyassa saddhAe kAukAmassa / . lAbho ceva tavassissa, hoi adINamaNassa niyamA // 7 // emeva pUiyaMmi vi, ekkami vi pUiyA jaiguNA u| thovaM bahUnivesaM, ii naccA pUyae maimaM // 8 // tamhA jai esa guNo, ekkaMmi vi pUiyami te savve / bhattaM vA pANaM vA, savvapayatteNa dAyavvaM // 9 // bhaktinI mahattA AyariyaaNukaMpAe, gaccho aNukaMpio mhaabhaago| gacchANukampAe, avocchitti kayA titthe // 10 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 paropakArasUtAni ekanI bhaktinA tyAgamA sarvanI bhaktino tyAga cattA hoti gilANA, AyariyA bAlavuDDhasehA ya / khamagA pAhuNagAvi ya, majjAyamaikkamaMteNaM // 11 // __ekanI bhaktimAM sarvanI bhakti sArakkhiyA gilANA, AyariyA bAlavuiDhasehA ya / khamagA pAhuNagAvi ya, majjAyaM ThavayaM teNaM // 12 // veyAvaccathI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya "veyAvacceNa bhaMte jIve kiM jaNayai ? goyamA ! veyAvacceNa titthayaranAmagoyaM kammaM nibaMdhei // " dharmakRtyeSu sAraM hi, vaiyAvRtyaM jinA jaguH / tatpunarlAnasambandhi, vinA puNyaM na labhyate // 13 // "jo gilANaM paDiyarai, se maM pddiyri| jo maM paDiyarai, so gilANaM paDiyarai // " 58 paropakArasUktAni jIvantu kAmaM pazavo'pi loke, carmAdikaM syAdupakAri yeSAm / paropakAreNa vivarjitasya, dhiy jIvitaM tasya vipaurusssy||1|| kasyAdezAt kSapayati tamaH saptasaptiH prajAnAM, chAyAM kartuM pathi viTapinAmaJjaliH kena bddhH| abhyarthyante navajalamucaH kena vA vRSTihetojarjAtyaivaite parahitavidhau sAdhavo baddhakakSAH // 2 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA sAdhubhyaH sAdhudAnaM ripujanasuhRdAM copakArAn kuru tvaM, saujanyaM bandhuvarge nijahitamucitaM svAmikArya yathArtham / karNAnte tathyametatkathayati bhavato lekhinI bhAgyazAlin !, no cennaSTe'dhikAre mama mukhasadRzaM tAvakAsyaM bhaveddhi // 3 // zUrAH santi sahasrazaH pratipadaM vidyAvido'nekazaH, santi zrIpatayo nirastadhanadAste'pi kSitau bhUrizaH / kintvAkarNya nirIkSya vA'nyamanu duHkhAditaM yanmanaH, tAdrapyaM pratipadyate jagati te satpuruSAH pshcssaaH||4|| kastUrI pRSatAM radAH karaTinAM kRttiH pazUnAM payo, dhenUnAM chadamaNDalAni zikhinAM romANyavInAmapi / pucchasnAyuvasAviSANanakharasvedAdikaM kizcana, syAtkasyApyupakAri martyavapuSo nAmuSya kinycitpunH||5|| gatvAntardazanaM tanoti zucitAM gomukhyakukSisthitaM, dugdhIbhUya jagaddhinoti nayati dhvaMsaM kSudhaM pAzavIm / zItAdyaM dalayatyavatyariMgaNAtprANAn parArthodyataM, yadyevaM tRNamapyaho ! nanu tadA vAcyaH kimIdRg janaH // 6 // zlokADhena pravakSyAmi, yaduktaM granthakoTibhiH / paropakAraH puNyAya, pApAya parapIDanam // 7 // kRtabhUriparitrANAH, prANA yAnti svayaM nRNAm / taizvetparopakAraH syAt , sundaraM kimataH param // 8 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakArasUtAni tRNaM cA'haM varaM manye; narAdanupakAriNaH / grAso bhUtvA pazUn pAti, bhIrUn pAti raNAGgaNe // 9 // naiva nadyaH pibantyambho, vRkSAH svAdanti no phalam / meghAH zasyaM ca nA'znanti, klamo'mISAM parArthakRt // 10 // dAnaM vittAdRtaM vAcaH, kIrtidhauM tathAyuSaH / paropakaraNaM kAyA-dasArAtsAramuddharet // 11 // bodhayanti na yAcante, bhikSAdvArA gRhe gRhe / dIyatAM dIyatAM kizci-dadAtuH phalamIdRzam // 12 // kiMpauruSaM rakSati yena nArttAn, kiMvA dhanaM nArthijanAya yatsyAt / sA kA kriyA yA na hitAnubandhA, kiMjIvitaM sAdhuvirodhi yatsyAt // 13 // chAyAmanyasya kurvanti, svayaM tiSThanti caatpe| phalanti ca parasyArthe, nAtmahe tormahAdrumAH // 14 // eke satpuruSAH parArtharacakAH svArtha parityajya ye, sAmAnyAstu parArthamudyamabhRta: svArthAvirodhena ye| te'mI mAnavarAkSasAH parahitaM svArthAya nighnanti ye, ye tu nanti nirarthakaM parahitaM te ke ? na jAnImahe // 15 // do purise dharau dharA, ahavA dohiM vidhAriyA dhrnnii| uvayAre jassa maI, uvayariyaM jo na vissarai // 16 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 subhASitasUktaratnamAlA dhaneSu jIvitavyeSu, strISu cAnneSu srvdaa| atRptAH prANinaH sarve, yAtA yAsyanti yAnti ca // 17 // dhanaM kyA'pi yazaH kvA'pi, puNyaM kvA'pi yathAkramam / nIcamadhyottamaiH prArthya-mupakArataro: phalam // 18 // bAlabhAvAlladhiSThAzce-na calantyagrajAjJayA / tathApi sa zubhAnveSI, paruSaM tADayenna tAn // 19 // adhikArapadaM prApya, nopakAraM karoti cet / akArasya tato lopaH, kakAro dvitvamApnuyAt // 20 // dhanyaH prAgupakurvIta, dhanyo manyeta yatkRtam / dhanyaH pratyupakurvIta, trayo'mI purussottmaaH||21|| ehyAgaccha samAvizAsanamidaM prIto'smi te darzanAt , kA vArtA puri durbalo'si ca kathaM kasmAt cirAd dRzyase / ityevaM gRhamAgataM praNayinaM ye bhASayantyAdarAt , teSAM yuktamazaGkitena manasA gantuM gRhe sarvadA // 22 // yadvatkarkarakamburatnamudadhau nAzAGgabhogavyayatyAgaM ca zriyi patrapuSphalamapyurvIruhi zrIphale / kAye rogamalopakArakaraNaM duSkarmakIrtyarjanApuNyaM cAdhamamadhyamottamatayA tadvanmanuSyAyuSi // 23 // sa eva pUjyo bhavati, guruzca janako'pi ca / ziSyaM sutaM ca yaH kA'pi, naivonmArge pravartayet // 24 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kodhAdikaSAyANAM duSTatAsUktAni 171. 59 kodhAMdikaSAyANAM duSTatAsUktAni / koho pIiM viNAsei, mANo viNayanAsago / mAyA mittANi nAsei, loho sabaviNAsaNo // 1 // kaTThakiriyAhiM dehaM, damanti kiM te jaDA niravarAhaM / mUlaM savvaduhANaM, jehiM kasAyA na niggahiyA // 2 // savvemu vi tavesu(ya), kasAyaniggahasamaM tavo natthi / jaM teNa nAgadatto, siddho bahuso vi muMjato // 3 // tattamiNaM sAramiNaM, duvAlasaMgIi esa bhaavttho| jaM bhavabhamaNasahAyA, ime kasAyA caijjati // 4 // mukkhamaggapavaNNANaM, siNeho vjjsiNkhlaa| vIre jIvaMtae jAo, goyamo jaM na kevalI // 5 // sAmannamaNucarantarasa, kasAyA jassa ukkaDA hu~ti / mannAmi ucchupuppha bya, nipphalaM tassa sAmannaM // 6 // savve vi ya aiyArA, saMjalaNANaM tu udayo huMti / mUlachejjaM puNa hoi, bArasaNhaM kasAyANaM / / 7 / / paMcamahavvayamaiyaM, aTThArasasIlaMgasahassakaliyaM vi / carittaM ghAenti tti, [kasAyA] savvaghAiNo // 8 // . jaatilaabhkulaishcry-blruuptpHshrutaiH| kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH // 9 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 subhASitasUktaratnamAlA rAgadveSau yadi syAtAM, tapasA kiM prayojanam / tAveva yadi na syAtAM, tapasA kiM prayojanam // 10 // hAsyAnmahAnto laghavo bhavanti, hAsyAddhanAko vanitAM ca muktavAn / jJAnaM gataM kSullavarasya hAsyAd , hAsyAcca mitrANi bhavanti zatravaH // 11 // jaccAiehiM hIlA, maNasA nindA parukkhao khisaa| garihA tassa samakkhaM, parAbhavo hoi avamANo // 12 // lobhamUlAni popAni, rasamalAzca vyaadhyH| snehamUlAni duHkhAni, trINi tyaktvA sukhI bhava // 13 // ___ "karmaNaH kaSAyA mUlamiti-yato mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogA bandhahetavaH, tathAcAgamaH-jIveNaM bhaMte ! katihiM ThANehiM NANAvaraNijja kammaM baMdhai ? goyamA ! dohiM ThANehiM, taM jahA-rAgeNa va doseNa va, rAge duvihe mAyA lobhe ya, dose duvihe kohe ya mANe y||" 60 krodhaduSTatAsUktAni kopanIyA na kenA'pi, sAkSarA hitakAkSiNA / saMjAtA viparItAste, rAkSasA eva kevalam // 1 // nAkAraNaruSAM saMkhyA, saMkhyAtAH kAraNe krudhaH / kAraNe'pi na kupyanti, ye te jagati paJcaSAH // 2 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodhaduSTatAsUktAni 173 potA api nimaJjanti matsare makarAkare / tattatra majjane'nyeSAM dRSadAmiva kiM navam // 3 // vidyAvANijyavijJAna-vRddhiRddhiguNAdiSu / jAtau khyAtau pronnatau ca, dhig dhig dharme'pi matsaraH // 4 // krodhanI bhayaMkaratA dezonapUrvakoyyA ya--dajitaM vrtmhtH| tatkaSAyamanovRtti-hArayatyeva saMyamI // 5 // atirAgapraNItAnyatirabhasakRtAni ca / tApayanti naraM pazcAt, krodhAdhyavasitAni ca // 6 // tivvaMpi puvyakoDI-kayaM sukayaM muhuttamitteNa / kohaggahio haNiuM, hahA havai bhavadugevi duho // 7 // paDhamaM vA rosabhare, jA buddhi hoi sA na kAyayA / jA kijjai tA nuNaM, na suMdaro hoi pariNAmo // 8 // krodho nAma narAdhIza !, havyavAho nirindhnH| avyantaraH pizAco'yaM, pAravazyamahetukam // 9 // muSitvA guNaratnAni, krodhazcaura iva kSaNAt / biDambayati loke'smi-naraM niHsvamivoccakaiH // 10 // krodho bhANDa ivAnena, saMyogaM yaH karotyalam / tyaktalajjAmbaro bUte'sabhyAni vacanAni sH||11|| dhatte manoviparyAsaM, krodho madyamiva kSaNAt / anuzAsti paraM dveSTi, guruM ca pitaraM nijam // 12 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 subhASitasUktaratnamAlA makarAkaravat krodhaH, krUratvAgAdhadustaraH / ye punaH pravizantyenaM, nimajjantitarAM tu te // 13 // .. kSaNamAtrabhavaH krodhaH, premApi cirasaJcitam / duSayatyacirAdeva, kUpAmbhoviSalezavat // 14 // manyante dudhiyo'nyasmin , kruddhenApakRtaM myaa| nedaM vidanti soDhavyaM, mayA zataguNaM purH||15|| yadyathA kriyate'nyasmin , tattathaiva zubhAzubham / Adarza iva sarva hi, saMkrAmatyAtmani kSaNAt // 16 // drumodbhavaM hanti viSaM na hi drumaM, na vA bhujaGgaprabhavaM bhujaGgamam . adaH samutpattipadaM dahatyaho, hAholvaNaM krodhahalAhalaM punaH // 17 // krodho dharmadramajvAlA-jihvaH, svaparadAhakaH / svArthanAzaM vidhatte'sau, datte'mutra ca durgatim // 18 // ahanakena haratyeva, tejaH pANmAsikaM jvaraH / krodhaH punaH kSaNenApi, pUrvakoTyArjitaM tapaH // 19 // ____ krodhathI khaMdhakasurie karelA niyANAnuM phala. dvAdazayojanAyAma, tadbhUkhaNDaM mhaasurH| cakAra bhasmasAt kAmaM, svabodhiM ca sudurlabhAm // 20 // daNDakAraNyamityAkhyA-khyAtamadyApi tattva'bhUt / yasmiMstRNapraroho'pi, nAvirbhavati sarvathA // 21 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 mAnaduSTatAsUktAni kRtveti skandakAsuro, nijasthAnamazizriyat / arjayAmAsa karmANi, vedyAni bhvkottibhiH||22|| 61 mAnaduSTatAsUktAni mRtyoH ko'pi na rakSito na jagato dAridyamutrAsitaM, rogastenanRpAdijA na ca bhiyo nirNAzitAH SoDaza / vizvastA narakA na nA'pi sukhitA dharmestrilokI sadA, tatko nAma guNo madazca vibhutA kA te stutIcchA ca kA // 1 // mAnapAto'pi tasya syAd, yasya mAnonnatiH kSitau / praNatiH pAdayoreva, nigaDo'pi punastayoH // 2 // ahaGkAre sati prauDhe, vadatyevaM gunnaavlii| ahaGkAre patiSyAmi, samAyAtA tavAntike // 3 // sUcyagreNa sutIkSNena, yA sA bhidyate medinI / tadardhe tu na dAsyAmi, vinA yuddhena kezava ! // 4 // nAcaranti sadAcAraM, na zRNyanti hitaM vcH| na pazyanti puraH pUjyaM, kSIvA iva mhiidhvaaH||5|| pravardhamAnapuruSa-strayANAmupaghAtakaH / pUrvopArjitamitrAgAM, dArANAmatha vezmanAm // 6 // jJAnaM madadapaharaM, mAdyati yastena tasya ko vaidyaH ? / amRtaM yasya viSAyate, tasya cikitsA kathaM kriyate ? // 7 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA vidyayaiva mado yeSAM, kArpaNyaM vibhave sati / teSAM devAbhibhUtAnAM, salilAdagnirutthitaH // 8 // balibhyo balinaH santi, vAdibhyaH santi vAdinaH / dhanibhyo dhaninaH santi, tasmAd dapaM tyajed budhH||9|| viSabhArasahasreNa, vaasukinev garjati / vRzcikastRNamAtreNA-yugraM vahati kaNTakam // 10 // vratAni cIrNAni tapobhitaptaM, kRtApi yatnena ca pinnddshuddhiH| abhUt phalaM yattu na ninhavAnA-masadgrahasyaiva hi soparAdhaH // 11 // 62 mAyAduSTatAsUktAni vidhAya mAyAM vividhairupAyaiH, parasya ye vaJcanamAcaranti / te vaJcayanti tridivApavarga--mukhAnmahAmohasakhA svameva // 1 // sutyajaM rasalAmpaTayaM, sutyajaM dehabhUSaNam / / sutyajAH kAmabhogAzca, dustyajaM dambhasevanam // 2 // kiM vratena tapobhirvA, dambhazcanna niraakRtH| kimAdarzena kiM dIpai-yadAndhyaM na dRzorgatam // 3 // aho ! mohasya mAhAtmyaM, dIkSAM bhAgavatImapi / dambhena yadvilumpanti, kajjalenaiva rupakam // 4 // dambhalezo'pi mallyAdeH, strItvAnarthanibandhanam / atastat parihArAya, yatitavyaM mahAtmanA // 5 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhaduSTatAsUktAni mAyA kvA'pi na kartavyA, sudhiyA svahitaiSiNA / sA'narthAya kRtA kanyA'rthike bharaTake yathA // 6 // mAyAvInI bhayaMkaratA bAlenAcumbitA nArI, brAhmaNo'tRNagrAhakaH / kASThIbhUto vane pakSI, jIvAnAM rakSako vratI // 7 // AzcaryANIti catvAri, mayApi nijalocanaiH / daSTAnyaho tataH kasmin , vizvasImi nanvahaM khalu // 8 // kathaJcittena na jJAtaM, zrAddhavaM chadmanA'nvitam / suprayuktasya dambhasya, brahmApyanta na gacchati / / 9 / / 63 lobhaduSTatAsUktAni yAvanna dravyaM bhavane prabhUtaM, tAvat sacintastadupArjanAya / prApte'pi tasmin dhanarakSaNAyo-pAyaiH sadAvyagramanA jano'yam // 1 // yAvanna lAvaNyakalaM kalatraM, prAptaM tadA mriyate'tra tAvat / prApte'pi cApte sakale kalatre, putrAptikAmaH puruSaM dunoti // 2 // dhanezvaro prAptakalatravAMzca, prabhUtaputro'pi janAzrito'pi / kASThaM ghuNaudhairiva rogazaukai-naraH samartho'pyavalIkriyeta // 3 // mukhAya dhatse yadi lobhamAtmano, jJAnAdiratnatritaye vidhehi tat / 12 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 subhASitasUktaratnamAlA duHkhAya cedatra paratra vA kRtin ! .. parigrahe tadvahirAntare'pi ca // 4 // . vahanistuSyati nendhanairiha yathA nAmbhobhirambhonidhiH, tadvanmohadhano dhanairapi dhanairjanturna santuSyati / natvevaM manute vimucya vibhavaM ni:zeSamanyaM bhavaM, yAtyAtmA tadahaM mudhaiva vidadhAmyenAMsi bhUyAMsi kim // 5 / / yad durgAmaTavImaTanti vikaTaM kAmanti dezAntaraM, gAhante gahanaM samudramatanuklezAM kRSi kurvate / sevante kRpaNaM patiM gajaghaTAsaMghaTaduHsaMcaraM, sarpanti pradhanaM dhanAndhitadhiyastallo bhavisphUrjitam // 6 // jahA lAho tahA loho, lAhA loho pavaDhai / domAsakaNayakajje, koDie vi na nidriyaM // 7 // .64 pramAdaduSTatA sUktAni vadhyasya caurasya yathA pazorvA, saMprApyamANasya padaM vadhasya / zanaiH zanaireti mRtiH samIpaM, tathA'khi lasyeti kathaM prmaadH||1|| cauraistathA karmakaraigRhIte, duSTaiH svamAtre'pyupatapyase tvam / puSTaiH pramAdestanubhizca puNyadhanaM na ki vetsyapi luNTa yamAnam // 2 // yasyAgamAmbhodarasaina dhauta:, pramAdapaGkaH sa kathaM shivecchuH?| : rasAyanayasya gadAH kSatA nA, sudulabha jIvitamasya nUnam // . Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdaduSTatAsUktAni 179 majjaM visayakasAyA, nidA vigahA ca pazcamI bhnniaa| ee paMca pamAyA, jIvaM pADeMti saMsAre // 4 // yatnena pApAni samAcaranti, dharma prasaMgAdapi nAcaranti / Azcaryametaddhi manuSyaloke, kSIraM parityajya viSaM pibanti // 5 // dharmasya phalamicchanti, dharma necchanti maanvaaH|| phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti saadraaH||6|| samyak zaucena hInaM kSatavivazatanuM muktakezaM hasantaM, niSThIvantaM rudantaM madanaparavazaM jambhamANaM skhalantam / bhItibhrAntaM vivastraM parikalitarupaM laDDitocchiSTadhAnyaM, chidraM labdhvA vizanti dhruvamiva puruSaM prAyazo dussttdevaaH||7|| mithyAtvamaviratizca, kaSAyA duHkhdaayinH|| pramAdA duSTayogAzca, pazcaite bandhakAraNam // 8 // nAntakasya priyaH kazcin , na lakSmyAH ko'pi vllbhH| nApto jarAyAH ko'pyasti, yUyaM tadapi susthitAH // 9 // niSpuNyAste janA jaina, dharma ye nahi jaante| te niSpuNyatamA ye tu, jAnanto'pi na tamyate // 10 // caudasapuyI AhAragA ya, maNanANiNo vIyarAgA ya / huti pamAyaparavasA, tayaNaMtarameva caugaiyA // 11 // mRtyuM mRtaM jarAM jIrNI, vyAdhIMzca vyAdhitAn hRdi| matvaivaM nirbharaM valgan , kathaM jJAnI bhavejjanaH // 12 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 subhASitasUktaratnamAlA karoti yatkarma madena dehI, hasan tvadharma sahasA vihAya / rudaMzciraM rauravarandhramadhye, bhuGkate phalaM tasya kimapyavAcyam // 13 // Alassamoha'vannA, thaMbhA kohA pmaaykivinnttaa| bhayasogA annANA, vakkhevakuUhalA ramaNA // 14 // yathA pramAdAdanupAttavidyaH, sa mandadhIvuHkhamihaiva lebhe| tathAGgino'nye'pi labhanti tattva-jJAnaM vinA duHkhmnekbhedm|| satyaM vacmi hitaM vacmi, sAraM vacmi punaH punH|| assinnasAre saMsAre, sAraM sAraGgalocanA // 16 // priyAdarzanamevAstu, kimnyairdrshnaantraiH| nirvANaM prApyate yena, sarAgeNA'pi cetasA // 17 // jai cauddasapuvvadharo, vasai nigoe aNaMtayaM kAlaM / nidAipamAyAo, kahaM hohisi tA tumaM jIva ! // 18 // " zrIjinaprabhasarikRtaM-AtmasaMbodhakulakam-" mokkhasukkhe sayA moha, amohaM jANa saasnne| tesi kayapaNAmo hai, sambohaM appaNo kare // 19 // dasahiM cullagAIhiM, didvantehiM kayAi u| saMsarantA bhave sattA, pAviti maNuyattaNaM // 20 // naratte AriyaM khettaM, khette vi vimalaM kulaM / kule vi uttamA jAI, jAIe khvasaMpayA // 21 // Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 pramAdaduSTatAsUktAni rUve vi [a] arogattaM, nIroge cirajIviyaM / hiyAhiyAivinANaM, jIvie khalu dullahaM // 22 // saddhammasavaNaM tammi savaNe dhAraNaM thaa| dhAraNe sadahANaM ca, saddahANe vi saMjamo // 23 // evaM re jIva ! dulhaM, bArasaMgANa saMpayaM / saMpayaM pAviUNeha, pamAo neva jujjae // 24 // pamAo ya jigiMdehi, aTTahA privnnio| annANaM saMsao ceva, micchAnANaM taheva ya // 25 // rAgadoso maInbhaMso, dhammami ya agaayro| jogANaM duppaNihANaM, aTTahA vajjiyavyao // 26 // varaM mahAvisaM bhuttaM, varaM aggipavesaNaM, varaM sattahiM saMvAso, varaM sappehi kiliyaM // 27 // mA dhammaMmi pamAo, jamegamaccU visAiNo / pamAeNaM aNaMtANi, jammANi maraNANi ya / / 28 // saggApavaggamaggaMmi, laggA vi jinnsaasnne| pADiyA hA ! pamAeNaM, saMsAre seNiyAjhyA // 29 // soDhAI tikkhadukkhAI, sArIramANasANi ya / re! jIva ! narae ghore, pamAeNaM aNaMtaso // 30 // dukkhAI NegalakkhAiM, chuhAtaNhAiyANi ya / pattAI tiriyatte vi, pamAeNaM aNaMtaso // 31 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 subhASitasUktaratnamAlA rogasogaviogAi, re ! jIva ! mnnuyttnne| aNubhUyaM mahAdukkhaM, pamAeNaM aNaMtaso // 32 // kasAyA visayA IsA-bhayAiNi surttnne| patte pattAiM dukkhAI, pamAeNaM aNaMtaso // 33 // jaM saMsAre mahAdukkhaM, jaM mukkhe sukkhamakkhayaM / pAviti pANiNo tattha, pamAyA apamAyao // 34 // patte vi suddhasammatte, sattA suttaniuttayA / uvauttA jaM na maggaMmi, hA! pamAo duraMto / / 35 // bADhaM paDhaMti pAhaMdi, naannaastthvisaaryaa| bhullaMti te puNo maggA, hA! pamAo duraMtao // 36 // annesiM diti saMbohaM, nirasaMdehaM dayAluyA / sayaM mohahayA te vi, hA! pamAoM duraMto // 37 // paMcasayANa majjhami, khaMdagAyario tdaa| kahaM virAhao jAo, hA! pamAo duraMtao / / 38 // tayavatthaM tayAhUo, khuDadeveNa bohio| ajjasADhagaNI kaheM, hA ! pamAo duraMtao // 39 // sUrI ya mahurAmaMgU, suttaatyadharo thirN| puraniddhamaNe jakkho, hA ! pamAo duraMtao // 40 // jaM harisavisAehiM, cittaM cintijjae phuDa (kUDaM) mahAmuNINa saMsAre, hA ! pamAo duraMto // 41 // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvaduSTatAsUktAni appAyattaM kayaM saMtaM, cittaM cArittasaMgayaM / parAyattaM puNo hoi, hA ! pamAo durNto||42|| eyAvatthaM tumaM jAo, sabasanno gunnaayro| saMpayaM pi na ujjutto, hA ! pamAo duraMtao // 43 // hA ! hA ! kahaM tumaM hosi, pamAyakulamandiraM / jIva ! mukkhe sayA sukkhe, kiM na ujjamasI(si):lahuM // 44 // pAvaM karesi kiccheNa, dhammaM sukkhaNa no puNo / pamAeNaM duraMteNaM, kahaM hosi na yaannimo||45|| hA ! hA ! mahApamAyassa, sabameyaM viyaMbhiyaM / jaM na suNaMti picchaMti, kannadihijuyA vi. hu // 46 // seNAvaI mohanivassa eso, suhANa jaM vigdhakaro durappA / mahAriU sabajiyANa eso, aho ! hu kaTuM ti mhaapmaao|| jahA payaTTati aNajjakajje, tihA vi niccaM maNasA vi nUNaM / tahA khaNegaM jai dhammakajje, tA dukhio hoi na koi loe|| jeNaM suladdhaNa duhAi dUraM, vayaMti jAyaMti suhAi nUNaM / re! jIva ! eyaMmi suhAlayaMmi, jiNidadhammami kaha pamAo?| evaM viyANiUNaM, muMca pamAyaM sayA vi re ! jIva ! / pAvihisi jeNa sammaM, jiNapahusevAphalaM rammaM // 50 // __ pramAdayogamAM jIvo upara anukaMpA nathI AraMbha che. jaiyA'NeNa cattaM, appaNayaM nANadaMsaNacarittaM / taiyA tassa paremu, aNukaMpA natthi jIvesu // 51 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA AdAne nikleve, bhAsussage a ThANagamaNAI / savvo pamattajogo, samaNassa vi hoi AraMbho // 52 // narakanuM sthAna pramAda pramAdaH paramadveSI, pramAdaH paramaM viSam / pramAdo muktipUrdasyuH, pramAdo narakAyanam // 53 // - Ayu kSaNe kSaNe jAya che mATe jAgo AlasyaM naiva kartavya-mAyuryAti kSaNe kSaNe / yAmodayAM (2) na jAnAti, kAlasya tvaritA gatiH // 54 // rAgahosakasAyehiM, iMdiyehi ya paMcahi / duhA vA mohaNijjeNa, aTTA saMsAriNo jIvA // 55 // "sarvanikRSTo jIvasya, dRSTa upayoga eSa vIreNa // " 65 pramAdatyAgaMsUktAni Adityasya gatAgatairaharahaH saMkSIyate jIvitaM, vyApArairbahukAryabhAragurubhiH kAlo na vijJAyate / dRSTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsazca notpadyate,. pItvA mohamayIM pramAdamadirAmunmattabhUtaM jagat // 1 // jAnAmi kSaNabhaGguraM jagadidaM jAnAmi tucchaM mukhaM, jAnAmIndriyavargametamakhilaM svArthaikaniSThaM sadA / jAnAmi sphuritAciradyuticalaM visphUrjitaM saMpadAM; no jAnAmi tathA'pi kaH punarasau mohasya heturmama // 2 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdatyAgasUktAni 185 tArAdhyatArAtaTinIbhujaGga-taraGgagaGgAsikatAkaNAnAm / saMkhyAM sa kRtvA kurutAM hi dharma, yo dharmamIpsuH kRtgehkRtyH|| yazcedvipazcinna ca pazcime'pi, vayasyanAlasyamadhatta dharme / dAsatvamAsedupa eva tasya, janmobhayI yAsyati paapmbhaajH|| suThTha vAiyaM, suTTa gAiyaM, suTTha nacciaM sAmasuMdari ! aNupAliya dIharAiyA, sumiNante mA pamAyae // 5 // 66 viSayaviDambanAsUktAni kecid bhojanabhaGgInirbharadhiyaH kecit purandhrIparAH, keci nmAlyavilepanaikarasikAH kecicca giitotsukaaH| kecid dyUtakathAmRgavyamadirAnRtyAdivaddhAdarAH, kecid vAjigajokSayAnarasikA dhanyAstu dharme ratAH // 1 // bhikSAzanaM tadapi nIrasamekavAraM zayyA ca bhUH parijano nijadehamAtram / vastraM ca jIrNazatakhaNDamayI ca kanthA / hA hA tathApi viSayAnna parityajanti // 2 // kRzaH kANaH khannaH zravaNarahitaH pucchavikalo, vaNIpUyaklinnaH kRmikulshtairaavRttnuH| kSudhAkSAmo jIrNaH pITharakakapAlArpitagalaH, zUnImanveti zvA hatamapi ca hantyeva madanaH // 3 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 subhASitasUktaratnamAlA dantIndradantadalanekavidhau samarthAH, santyatra raudramRgarAjavadhe prviinnaaH| AzIviSoragavazIkaraNe'pi dakSAH, paJcAkSanirjayaparAstu na santi martyAH, // 4 // gehaM jarjaramAkhubhiH kRtavilaM celaM ca yukAlayaH, zayyAmatkuNasaMkulA vapuSi rug rukSAzanaM bhojanam / vRttirbhAravahAdikA paruSavAgajJA kurupA vadhUH, yasyetthaM nanu so'pi nojjhati gRhAsaGga mahAmUDhadhI: // 5 // tArNa jIrNa kuTIraM vRSaNakulakulaiH saMkulaM dhAnyazUnya, kANA kAlI kurUpA kaTuraTanaparA gehinI snehahInA / daNDI khaNDI ca haNDI zrutivikalakharI dvAri kokUyamAnA, jIvAnAM saMpadeSA ramayati hradayaM dhig mahAmohaceSTA // 6 // divA pazyati nolUkaH, kAko naktaM na pazyati / apUrvaH ko'pi kAmAndho, divA naktaM na pazyati // 7 // apraapttvbhrmaaduccai-vaaptessvpynntshH| . kAmabhogeSu mUDhAnAM, samIhA nopazAmyati // 8 // saumyatvamiva siMhAnAM, pannagAnAmiva kSamA / viSayeSu pravRttAnAM, vairAgyaM khalu durvacam // 9 // akRtvA viSayatyAgaM, yo vairAgyaM didhIrSati / apathyamaparityajya, sa rogocchedamicchati // 10 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdatyAgasUktAni 187. ye naikAGgulitarjanAmapi guroH soDhuM samarthA narAH, mAnAbhyunnatamAnasAMzca sakalaM pazyantyadhastAjjagat / te kAmena kadarthitA dhRtibhidA pAdaihatA yopitAM, AjJAM mUrdhabhirudvahanti kRpaNA rAjJAbhiva prolbaNAm // 11 // saukhyaM vAridhivArito'pi vipulaM muJcanti ye svargiNAM, mUDhA goSpadavArito'pi laghunaH saukhyasya heto nRNAm / tyaktvA sArazitopalAdikalitaM svardhAmadhenoH payaH, tRSNAbyAkulitekSaNAH prakuthitaM gRhNanti te kAJjikam // 12 // sati pradIpe satyagnau, satsu nAnAmaNiSu ca / vinaikAM mRgazAvAsiM, tamobhUtamidaM jagat / / 13 // stanau mAMsagranthI kanakakalazAvityupamitI, mukhaM zleSmAgAraM tadapi ca zazAGkena tulitam / sravanmutraklinnaM karivaraziraHsparddhi javanaM, muhunindhaM rUpaM kavijanavizepairgurukRtam // 14 // zrutvA''dvAnaM striyastAmanusarati raso haMsakonnAdapAdenAzokaH spRSTamAtrastilakakurubako cumbanAliGganAbhyAm / puSpedvaktrAbjabAsAdhikarasasurayA kesarazcedvikAro'pyeSAM tatsatyakIvAdhika viSayaratiyAtu no kiM bhavArtim // naTavannatitaH zambhuH, putryAM rAgI kRto vidhiH, hantA''tmayoninA yena, kimetattasya kathyate // 16 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 subhASitasUkaratnamAlA yoge pInapayodharAJcitatanovicchedane bibhyatAM, mAnasyAvasare caTUktividhuraM dInaM mukhaM bibhratAm / vizleSasmaravahninAnusamayaM dandahyamAnAtmanAM, bhrAtaH ! sarvadazAsu duHkhagahanaM dhikkAminAM jIvitam // 17 // madhye svAM kRzatAM kuraGgakadRzobhUnetrayorvakratAM / kauTilyaM cikureSu rAgamaghare mAndhaM gatiprakrame / kAThinyaM kucamaNDale taralatAmakSNonirIkSya sphuTaM, vairAgyaM na bhajanti mandamatayaH kAmAturA hi narAH // 18 // pANDutvaM gamitAnkacAnpratihatAM tAruNyapuNyazriyaM, cakSuH kSINavalaM kRtaM zravaNayorbAdhiryamutpAditam / sthAnabhraMzamavApitAzca jarayA dantAsthimAMsatvacaH, pazyanto'pi jaDA hahA hRdi sadA dhyAyanti taaNpreysiim||19|| anyAyArjitavittavat kvacidapi bhraSTaM samastai radaiH, tApAkrAntatamAlapatravadabhUd hahA aGgAvalIbhaMguram / kezeSu kSaNacandravaddhavalimAvyaktaM zrito yadyapi, svairaM dhAvati me tathA'pi hRdayaM bhogeSu mugdhaM hahA ! // 20 // udagRNanti prapazcana, yoSito gadgadAM giram / tAmAmananti premokti, kAmagrahilacetasaH // 21 // zRGgAradrumanIrade prasRmarakroDArasasrotasi, pradyumnapriyabAndhave caturavAra muktAphalodanvati / Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdatyAgasUktAni 189 tanvInetracakorapArvaNavidhau saubhAgyalakSmInidhau, dhanyaH ko'pi na vikriyAM kalayati prApte nave yauvane // 22 // vasanti no base jassa, indiyAiM kasAyavaggo ya / nicchayaM so a annANi, nANAsatthe suNanto vi // 23 // pAdAhataH pramadayA vikasatyazokaH zokaM jahAti vakulo mdhusiidhusiktH| AliGgitaH kurubakaH kurute vikAsamAlokitastilaka utkalito vibhAti // 24 // ajJAnAd ramate bAlaH svapurISe'pi mugdhadhIH jugupsanIye mohAndhastathA viSayakardame // 25 // jaha kacchUlo kacchaM, kaMDuyamANo duhaM muNai sukkhaM / mohAurA maNussA, kAmassa duhaM suhaM viti // 26 // viSayagaNaH kApuruSa, karoti vazavartinaM na satpuruSam / badhnAti mazakameva hi, lUtAtanturna mAtaGgam // 27 // viSayANAM viSANAM ca, dRzyate mahadantaram / upabhuktaM viSaM hanti, viSayAH smaraNAdapi // 28 // rUpaseno garbhagataH, sarpo dhyAMkSo'tha haMsakaH / mRgo'pi mArito jAto hastitvaM saptame bhave // 29 // icchAviccheyatthaM, bhoge bhuMjaMti bhoiNo je te| siMcaMti pasamaNaTTA, AhuIe huyAsaNayaM // 30 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 subhASitasUktaratnamAlA asurasurapatInAM yo na bhogeSu tRptaH, kathamihamanujAnAM tasya bhogeSu tRptiH| jalanidhijalapAnAdyo na jAto vitRSNastRNazikharagatAmbhaHpAnataH kiM sa tRpyet // 31 // 67 strIsaMsargaduSTatAkhyApakasUktAni apyazmanirmita puMsAM, yAsAM rUpaM mano. haret / vanitA vizvamohAya, manye tA vedhasA kRtaaH||1|| tAvanmaunI yatiJjani, sutapasvI jitendriyaH / yAvanna yoSitAM dRSTi-gocaraM yAti puruSaH // 2 // saMsAra ! tava nistAra-padavI na davIyasI / antarA dustarA na syu-yadi re madirekSaNAH // 3 // anRtaM sAhasaM mAyA, muurkhtvmtilobhtaa| azaucaM nirdayatvaM ca, strINAM doSAH svabhAvajAH // 4 // yA rAgiNi virAgiNyaH, striyastAH kAmayeta kaH ? / sudhIstAM kAmayet mukti, yA virAgiNi rAgiNI // 5 // hayavihiNA saMsAre, mahilArUveNa maMDiaM pAsa / bajjhanti jANamANA, ayANamANA vi vajhaMti // 6 // re ! re ! maNDaka ! mA rodI-yadahaM khaNDito'nayA / rAmarAvaNamuJjAdyAH, strIbhiH ke ke na khnndditaaH?||7|| Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIsaMsargaduSTatAkhyApakasUktAni 191 re! re! yantraka ! mA rodIH, kaM kaM na bhramayantyamUH / kaTAkSAkSepamAtraNa, karAkRSTasya kA kathA ? // 8 // suvaMzajo'pyakRtyAni, kurute preritaH striyaa| snehalaM dadhi manAti, pazya manthAnako na kim ? // 9 // aNaMtA pAvarAsIyo, jayA udymaagyaa| tayA itthittaNaM pattaM, sammaM jANAhi goyamA ! // 10 // pitA rakSati kaumArye, bhartI rakSati yauvane / putrastu sthavira bhAvaM, na strI svAtantryamahati // 11 // sthAna nAsti kSaNaM nAsti, nAsti prArthayitA naraH / tena nArada ! nArINAM, satItvamupajAyate // 12 // nAgnistRpyati kApThAnAM, nApagAnAM mhoddhiH| nAntakaH sarvabhUtAnAM, na puMsAM vAmalocanAH // 13 // siddhatajalahipAraM, gao vi jiiMdio sUro viya / thiracitto vi lijjaI, jubaipisAihi khudAhiM // 14 // darzane harate cittaM, sparzane harate balam / saMgame karate vIye, nArI pratyakSarAkSasI // 15 // yAM ciMtayAmi satataM mayi sA viraktA, sA'pyanyamicchati janaM sa jno'nystH| asmatkRte ca parituSyati kAcidanyA, dhika tAM ca taM ca madanaM ca imAM ca mAM ca // 16 // . . Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 - subhASitasUktaratnamAlA jalamajjhe macchapayaM, AgAse paMkhiyANa pypttii| mahilANa hiayamaggo, tinni vi loe na dIsanti // 17 // azvaplutaM mAdhavagajitaM ca, strINAM caritaM bhavitavyatA ca / avarSaNaM cA'pi suvarSaNaM ca, devA na jAnanti kuto mnussyaaH|| saMpIDayevAhidaMSTrAgni-yamajihAviSAGkurAn / jagajjighAMsunA nAryaH, kRtAH krUreNa vedhasA // 19 // nAmnA nahi viSaM hanti, svapne dRSTamapi kvacit / svapnenA'pi hi nAmnA'pi, hanti nArIviSaM kSaNAt // 20 // 68 viSayatyAgasamarthakasUktAni bhavAraNyaM muktvA yadi jigamiSurmuktinagarI, tadAnIM mA kArSIviSayaviSavRkSeSu vasatim / yattacchAyA'pyeSAM prathayati mahAmohamacirAdayaM janturyasmAtpadamapi na gantuM prabhavati // 1 // apAre saMsAre kathamapi samAsAdya nRbhavaM, na dharma yaH kuryaadvissysukhtRssnnaatrlitH| bruDanpArAvAre pravaramapahAya pravahaNaM, sa mukhyo mUrkhANAmupalamupalabdhuM prayatate // 2 // vibheSi janto? yadi duHkharAzeH, tadindriyArtheSu ratiM kRthA maa| tadudbhavaM nazyati zarma yadrAkU, nAze ca tasya dhruvameva duHkham // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsApratikArasUktAni 193 nyastaM yathA mUrdhni mudA'tti meSo, yavAkSatAdyaM balikalpitaH san / mRtyu samIpasthitamapyajAnan, bhunakti mayoM viSayAMstathaiva // 4 // yatrA'bjo'pi vicitramaJjaribharavyAjena romAJcito, dolArUDhavilAsinI vilasitaM caitre vilokyAdbhutam / siddhAntopaniSannipaNNamanasAM yeSAM manaH sarvathA, tasminmanmathavAdhayA na mathitaM dhanyAsta eva dhruvam // 5 // 69 hiMsApratikArasUktAni yadi grAvA toye tarati taraNiryAdayati, pratIcyAM saptAciyadi bhajati zaityaM kathamapi / yadi kSamApIThaM syAdupari sakalasyA'pi jagataH, praste sattvAnAM tadapi na vadhaH kvA'pi sukRtam // 1 // sa kamalavanamagnervAsaraM bhAsvadastAdamRtamuragavaktrAtsAdhuvAdaM vivAdAt / rugapagamamajIrNAjjIvitaM kAlakUTAdabhilapati vadhAdyaH prANinAM dharmamicchet // 2 // yAvanti pazuromANi, pazugAtreSu bhArata ! / tAvadvarSasahasrANi pacyante pazughAtakAH // 3 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 subhASitasUktaratnamAlA pazcendriyANi trividhaM balaM ca, ucchvaasniHshvaasmthaanydaayuH| prANA dazaite bhagavadbhiruktAH, teSAM viyogIkaraNaM tu hiMsA // 4 // amedhyamadhye kITasya, surendrasya suraalye| samAnA jIvitAkAGkSA, samaM mRtyubhayaM dvayoH // 5 // duryonimapi saMprAptaH, prANI mataM na vAcchati / svAdavanto bhavanti sva-svAhArAH kukSitAvapi // 6 // pRthivyAmapyahaM pArtha !, vAyAvagnau jale'pyaham / vanaspatigatazcAhaM, sarvabhUtagato'pyaham // 7 // yo mAM sarvagato jJAtvA, na ca hiMsetkadAcana / tasyAhaM na praNazyAmi, yazca mAM na praNazyati // 8 // yo dadyAtkAJcanaM meruM, kRtsnAM caiva vasundharAm / ekasya jIvitaM dadyAn , na ca tulyaM yudhiSThira ! // 9 // jale viSNuH sthale viSNu-viSNuH parvatamastake / sarvabhUtagato viSNu-stasmAdviSNumayaM jagat // 10 // varaM bhikSATanAbhyAso, varaM hAlAhalAdanam / varaM prANaparityAgo, na hiMsAjIvikA varam // 11 // kiM tAe paDhiyAe, payakoDie palAlabhUyAe / jaittiyaM na nAyaM, parassa pIDA na kAyavvA // 12 // merugirikaNayadANaM, dhannANaM dei koddiraasiio| ikkaM vahei jIvaM, na chuTTae teNa pAveNa // 13 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsApratikArasUktAni inmIti janmajanitaM sukRtaM nihanti, zastragrahAt tribhavasaMbhavameva dharmam / zastrAbhighAtasamaye zatajanmajAtaM, yatkizcidasti labamAtramidaM parAsau // 14 // ikkamaraNAoM bIhasi, aNaMtamaraNe bhavaMmi pAvihisi / jamhA aNegakoDi-jIvA viNivAiyA tumae // 15 // thevadahassa bIhami, agaMtadukkhe bhavami pAvihisi / jamhA aNegakoDi-jIvA dukkhe saMtAviA tumae // 16 // svamAMsaM durlabhaM loke, lakSaNA'pi na labhyate / alpamUlyena labhyeta, palaM parazarIrajam // 17 // kassa kae niajI-viassa bahuyAo jiivkoddio| dukkhe ThavaMti je ke vi, tANa kiM sAsayaM jIyaM ? // 18 // zaunikaH svArtha lAbhAya, prAkRtaH prANapuSTaye / zreyase yaH pAna hanti, tasya gANDanamaNDanam // 19 // yamadaM bhakSayAmyenaM, sa vai mAM bhakSayiSyati / ityAmipasya savarmAsAnAmandhayaH kRtaH // 20 // kamayA bhasma vinTA vA, niSThA ysyeymiidRshii| sa kAyaH parapIDAbhiH, pAlyate nanu ko nayaH ? // 21 // nirarthakA ye capalasvabhAvA, yAsyantyavazyaM svayameva nAzam / va yAnti kriyayopayogaM, prANAH parArthe yadi kiM na labdham Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA niyapANaccAeNa vi, parapANA rakkhiyA jahA ihayaM / dhammaruisAhuNA taha, rakkheyavyA sayA jIvA // 23 // taha jo maraNante vi hu, maNasA vi na khaMDae niyaM niyama / so saggaI pAvai, jaha pattaM dhammaruimuNiNA // 24 // . 70 ahiMsAsamarthaka sUktAni zrUyatAM dharmasarvasvaM, zrutvA caivAvadhAryatAm / AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcaret // 1 // na sA dIkSA na sA bhikSA, na tajjJAnaM na tttpH| na tadAnaM na tad dhyAnaM, dayA yatra na vidyate // 2 // sarvavedA na tatkuyuH, sarve yajJAzca bhArata ! / sarvatIrthAbhiSekAca, yatkuryAtprANinAM dayA // 3 // dayA mahAnadItIre, sarva dharmAstRNAGkarAH / tasyAM zoSamupetAyAM, kiyan nandanti te ciram // 4 // thUlA muhumA jIvA, saMkappAraMbhao bhave duvihA / sAvarAhaniravarAhA, sAvikkhA ceva niravikkhA // 5 // neva dAraM pihAvei, bhuMjamANo susaavo| aNukampA jiNaMdehi, saDDhANAM na nivAriyA // 6 // lakSmyA gArhasthyamakSNA mukhamamRtaruciH zyAmayA'mbhoruhAkSI, bha; nyAyena rAjyaM vitaraNakalayA zrI po vikrameNa / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyatAzreSThatvasUktAni 197 nIrogatvena kAyaH kulamamalatayA nirmadatvena vidyA, nirdambhatvena maitrI kimapi karuNayA bhAti dharmo'nyathA n||7|| zarIrI mriyatAM mA vA. dhravaM hiMsA pramAdinaH / dayaiva yatamAnasya, vadhe'pi prANinAM kvacit // 8 // AuM dIhamarogamaMgamasamaM rUvaM pagir3ha balaM, sohagaM tijaguttamaM niruvamo bhogo jaso nimmlo| AesekkaparAyaNo pariyaNo lacchI aviccheiNI, hojjA tassa bhavantare kuNai jo jIvANukampaM naro // 9 // savve vi dukkhabhirU, savve vi suhAbhilAsiNo sattA / savve vi jIvaNapiA, savve maraNAo bIhaMti // 10 // dInaM hInaM janaM dRSTyA, kRpA yasya na jAyate / sarvajJabhASito dharma-tasya citte na vidyate // 11 // ____71 satyatAzreSThatvasUktAni priyaM pathyaM vacastathyaM, munRtavratamucyate / tattathyamapi no tathya-mapriyaM cAhitaM ca yat // 1 // kudRSTaM kuzrutaM caiva, kujJAnaM kuparIkSitam / kumAvajanakaM santo, bhApante na kadAcana // 2 // pAradArikadasyUnAM, asti kAcitpratikriyA / asatyavAdinaH puMsaH, pratikAro na vidyate // 3 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 subhASitasUrataratnamAlA paro rupyatu vA mA vA, viSavat pratibhAtu vA / bhASitavyA hitA bhASA, svapakSaguNakAriNI // 4 // rAjyaM yAtu zriyo yAntu, yAntu prANA vinazvarAH / yA mayA svayamevoktA, vANI mA yAtu zAzvatI // 5 // sacaM jasassa mUlaM, saccaM vIsAsakAraNaM paramaM / saccaM saggadAraM, saccaM siddhii sovANaM // 6 // satyaM zaucaM, tapaH zaucaM, zaucamindriyanigrahaH / sarvabhUtadayA zaucaM, jalazaucaM tu pazcamam / / 7 // mahuraM niuNaM thovaM, kajjAvaDiaM agaciamatucchaM / puTviM maisaMkaliyaM, bhaNaMti ja dhammasaMjuttaM / / 8 // satyanI mahattA ApadyatAmApadupaitu dUrataH, saMpattirAyAtu kukItiruccatAm / prANAH prayANAya bhajantu sajjatAM, tadapyasatyaM bruvate na paNDitAH // 9 // taheva pharusA bhAsA, gurubhuovaghAiNI / saccAvi sA na vattavvA, jao pAvassa Agamo // 10 // yadeva sAdhakaM dharme, tadvaktavyaM vacasvinA / natvIpadapi bAdhAkR-deSA eva vacasvitA // 11 // dIkSA bhikSA guroH zikSA, jJAnaM dhyAnaM japastapaH / sarva mokSArthinAmetat , satyena saphalIbhavet // 12 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigrahaduSTatAnivedakasUktAni . asatyanI duSTatA dharmahAniravizvAso, dehArthavyasanaM tathA / asatyabhApiNAM niMdA, durgatizcopajAyate // 13 // asatyamapratyayamUlakAraNaM, kuvAsanAsadma, samRddhivAraNam / vipanidAnaM paravaJcanojitaM, kRtAparAdhaM kRtibhirvivarjitam // 14 // yazo yasmAd bhasmIbhavati vanavaneriva vanaM, nidAnaM du:khAnAM yadava niruhANAmiva jalam / na yatra sacchAyAtapa iva tapaH saMyamakathA, kathaMcittanmithyAvacanamabhidhatte na matimAn // 15 // satyanA dazaprakAra janapada saMmayaThavaNA, nAme rUve paDucca sacce a| vavahArabhAvajoge, ya dasame uvamA sacce // 16 // ___72 parigrahaduSTatAnivedakasUktAni dosasayamUlajAlaM, puvarisivivajjiyaM jaiyaM taM / atthaM vahasi aNatthaM, kIsa aNatthaM tavaM carasi // 1 // saMgrahe sAgrahAH santi, kITAdyA api koTizaH / dAne'tividurAH prAyo, devA api na kecana // 2 // mUrchA eja parigraha na so pariggaho vutto, nAyaputteNa tAiNA / mucchA pariggaho, vutto, ii vuttaM mahesiNA // 3 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 subhASitasUktaratnamAlA - paradarzanI mate parigraha sarva nAzaka yAnamardhaphalaM hanti, turiiyaaNshmupaanhau| tRtIyAMzaJca muNDanaM, sarva hanti prigrhH||4|| parigrahane ocho karavo joie saMsAramUlamAraMbhA-steSAM hetuH prigrhH| tasmAdupAsakaH kuryA-dalpamalpaM parigraham // 5 // aputrIAne upadeza dAriyaM janakasya nApanayate vyAdhInna vidhvaMsate, naikAntena hito bhavediha bhave no sdgunnshcaanggjH| jantUnAM gatayaH punaH parabhave bhinnAH svakarmAnugAH putrArtistudate tadapyasumato hi mohavisphurjitam // 6 // 73 lakSmIcApalyasUktAni AityAdRtya sarvAn tyajati jagati yA paNyanArIva puMso, yasyA mohena dehI gaNayati ca guNAn no vivekAdikAMstAn / svAsaktAnAmajasraM janayati sudhiyAmapyaho ! yA kubuddhi, tAmAsAdya zriyaM ko jalalavacapalAM muhyati jJAtatattvaH // 1 // dAyAdAH spRhayanti taskaragaNA muSNanti bhUmibhujo, gRhNanti chalamAkalayya hutabhuga bhasmIkaroti kSaNAt / ambha: plAvayati kSitau vinihataM yakSA harante haThAd / durvRttAstanayA nayanti nidhanaM dhigbahvadhIne dhanam // 2 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmIcApalyasUktAni 201 lakSmIH sarpati nIcamarNavapayaHsaMgAdivAbhbhojinIsaMsargAdiva kaNTakAkulapadA na kvA'pi dhatte padam / caitanyaM viSasannidheriva nRNAmujjAsayatyaJjasA, dharmasthAnaniyojanena guNibhirlAhyaM tadasyAH phalam // 3 // dAnaM bhogo nAza-stisro gatayo bhavanti vittasya / yo na dadAti na bhuGkte, tasya tRtIyA gatirbhavati // 4 // gaa| dhanaM yojayate vimugdhaH, pAtre dhanaM yojayate vidagdhaH / gAtreNa pAtreNa na bhuktadattaM, khAtreNa tadyAti jaDasya vittam // 5 // bho ! lokA: ! mama dUSaNaM kathamidaM saMcAritaM bhUtale, sotsekA kSaNikAtinighaNatarA lakSmIriti svairinnii| naivAhaM kulaTA na cAsmi capalA no vA guNadveSiNI, puNyenaiva bhavAmyahaM sthiratarA yuktaM hi tasyA'rjanam // 6 // gRGkhalAsadRzaM puNyaM, markaTIsadRzI ramA / tayA niyantritA sA hi, caJcalA'pi kva gacchati ? // 7 // AkSIradhAraikabhujA-mAgabhaiMkanivAsinAm / namo'rthebhyo ye pRtha-ktvaM bhrAtRNAmapi kurvate // 8 // nirdayatvaM ahaGkAraH, tRSNA karkazabhASaNam / nIcapAtrapriyatvaM ca, paJca zrIsahacAriNaH // 9 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA ___ 74 lakSmImahatvakhyApakasUktAni tAnIndriyANi viditaM ca tadeva nAma, sA buddhirapratihatA vacanaM tadeva / arthoSmaNA virahitaH puruSaH kSaNena, so'pyanya eva bhavatIti kimatra citram ? // 1 // yAvatsArANi TArANi, ThakkuraSThakkurAyate / gate sAre mRte TAre, ThakkuraSThikarAyate // 2 // TakArAmaSTakA dhAma, TakA hi paramaM padam / yasmin gRhe TakA nAsti, tadgRhaM TakTakAyate // 3 // yasyA'sti vittaM sa naraH kulInaH, sa paNDitaH zrutavAn gunnjnyH| sa eva vaktA sa ca darzanIyaH, sarve guNAH kAJcanamAzrayante // 4 // pUjyate yadapUjyo'pi, yadagamyo'pi gamyate / vandyate yadavanyo'pi, tatprabhAvo dhanasya hi // 5 // AdaraM labhate loko, na kvA'pi dhanavarjitaH / kAntihIno yathA candro, vAsare na labhet prathAm // 6 // mRtyuniHsvatayormadhye, varaM mRtyuna niHsvtaa| pUrvasmAdalpaduHkhatvaM, parasmAcca pade pade // 7 // utsaGge sindhubharturbhavati madhuripurgADhamAzliSya lakSmI, adhyAste vittanAtho nidhinivahamupAdAya kailAsazailam / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAmImahatvakhyApakasUktAni 203 zakraH kalpamAdIn kanakazikhariNo'dhityakAsu nyadhAsId dhurtebhyastrAsamitthaM dadhati diviSado mAnavAH ke vraakaaH|| AlasyaM sthiratAmupaiti bhajate cApalyamudhogitAM, mukatvaM mitabhApitAM vitanute maugdhyaM bhavedArjavam / pAtrApAtravicArabhAvaviraho yacchatyudArAtmatAM, mAtarlakSmi ! tava prasAdavazato dopA amI syurguNAH // 9 // vayovRddhAstapovRddhA, ye ca vRddhA bhushrutaaH| te sarve dhanavRddhAnAM, dvAri tiSThanti kiGkarAH // 10 // arthAtrivarganiSpatti-vyopArjitavardhanAt / adharmAnarthazokAnAM, viparItAtsamudbhavaH // 11 // lakSmIvinA sarva zUnya aputrasya gRhaM zUnyaM, diza: zUnyA abaandhvaaH| mUrkhasya hRdayaM zUnyaM, sarvazUnyA daridratA // 12 // guNajJopi kRtajJopi, kulInopi mahAnapi / priyaMvado'pi dakSo'pi, lokaMprINo na nirdhanaH // 13 // lakSmIja Adara apAvanAra cha rAmaH- sa eva tvaM sa evAhaM, sa eva ca tvadAzramaH / pUrva navAdaraH kopi, sAmprataM kena hetunA? // 14 // vasiSThaH- sa eva tvaM sa evAhaM, sa eva ca mdaashrmH| pUrva tu nirdhano'bhUstvaM, sAmprataM tu puraMdaraH // 15 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 subhASitasUktaratnamAlA puNyAnubaMdhi puNyathI prApta lakSmInI saphalatA prANitrANaprakArairjagadupakRtibhirbhaktibhiH zrIjinAnAM, satkArairdhArmikANAM svajanajanamanaHprINanairdAnamAnaiH / jIrNoddhArairyatibhyo vitaraNavidhinA zAsanodyotanaizva, prAyaH puNyaikabhAjAM bhajati saphalatAM zrIriyaM puNyalabhyA // 16 // 75manovacanakAyAnAmekAgratAkhyApakasUktAni dAnazrutadhyAnatapo'rcanAdi, vRthA manonigrahamantareNa / kapAyacintAkulatojjhitasya, paro hi yogo manaso vazatvam // 1 // japo na muktyai na tapo vibhedaM, na saMyamo nA'pi damo na maunam / na sAdhanAcaM pavanAdikasya, kintvekamantaHkaraNaM sudAntam // 2 // mana eva manuSyANAM, kAraNaM bndhmokssyoH| yathaivAliMGgyate bhAryA, tathaivAliGgyate svasA // 3 // hRdayaM sadayaM yasya, bhApitaM satyabhUSitam / kAyaH parahitopAyaH, kaliH kurvIta tasya kim ! // 4 // ege jie jiA paMca, paMca jie jiA dasa / dasahA u jiNittANaM, savvasattU jiNAmahaM // 5 // abhyAsena jitAhAro-'bhyAsenaiva jitAsanaH / abhyAsena jitazvAso'-bhyAsenaivAnilaTiH // 6 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaya manovacanakAyAnAmekAgratAkhyApakasUktAni 205: abhyAsena sthiraM citta-mabhyAsena jitendriyaH / abhyAsena parAnando'-bhyAsenaivAtmadarzanam // 7 // vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThitam / AtmarAmaM manastajjJai-manoguptirudAhRtA // 8 // saMjJAdiparihAreNa, yanmanasyAvalambanam / vAgvRtteH saMvRtirvA yA, sA vAgguptirihocyate // 9 // upasargaprasaMge'pi, kAyotsargajuSo muneH / sthirIbhAvaH zarIrasya, kAyaguptirnigadyate // 10 // zayanAsananikSepA-dAna caGkamaNeSu caH / sthAneSu ceSTAniyamaH, kAyaguptistu sA parA // 11 // manazuddhinI jaruriyAta kAmo koho loho, hariso mANo mao ya iyarUvaM / duriyArichakkaM aMtara-maladdhapasaraM sayA kujjA // 12 // savyAovi kiriyAo, kiliTThacittassa honti vihlaao| tassAphallakae tA, sayAvi suddhaM dharejja maNaM // 13 // caJcalaM hi manaH kRSNa ! pramAthi balavadRDham / tasyAhaM nigrahaM manye, vAyorivAti duSkaram // 14 // kAyayoganI vyAkhyA nityAlInapralInAGgaH, karmavanmunipuGgavaH tiSThetpayojanAbhAve, kAyayogo'yamIritaH // 15 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 subhASitasUktaratnamAlI 76 manovacanakAyaduSTatvasUkte ekatra vasatAM yeSAM, vAkAyamanasAM bhavet / parasparaM pRthagbhAvaH, kutastasyAtmanaH zivam // 1 // yadi vahasi tridaNDaM, nagnamuNDaM jaTAM vA, yadi paThasi purANaM vedasiddhAntarUpam / yadi vasasi guhAyAM parvatAgre zilAyAM, yadi hradayamazuddhaM sarvametanna kizcit // 2 // ___ 77 kSamAguNanirUpakasUktAni samyagvicAryeti vihAya mAnaM, rakSan durApANi tapAMsi yatnAt / mudA manISI sahate'bhibhUtIH, zUraH kSamAyAmapi niicjaataa:||1|| parAbhibhUtyAlpikayA'pi kupya-syadhairapImAM pratikartumicchan / na vetsi tiryagnarakAdikeSu, tAstairanantAstvatulA bhvitriiH||2|| kSamAkhaDgaH kare yasya, durjanaH kiM kariSyati ? / atRNe patito vahniH, svayamevopazAmyati // 3 // parA'parAdhasahanaM, bhAvata: sA kSamA mtaa| niraparAdhaH sarvo'pi, kSamI suro vicakSaNaH // 4 // 78 tRSNAduSTatAkhyApakasUktAni asurasurapatInAM yo na bhogeSu tRptaH, kathamiha manujAnAM tasya bhogena tRptiH / / Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 tRSNAduSTatAkhyApakasUktAni jalanidhijalapAnAd yo na jAto vitRSNaH, tRNazikharagatAmbhaHpAnataH kiM sa tRpyet ? // 1 // aGgaM galitaM palitaM muNDaM, dazanavihInaM jAtaM tuNDam / vRddho yAti gRhitvA daNDaM, tadapi na muJcatyAzApiNDam // 2 // gatodantA dantAH palitakalitaH kuntalabharaH, tamaHkSetre netre viSayapaTunI na zrutipurI / abhUdaGga raGgadvalivalayavIthIvilulitaM, tathApyetaccetastaruNamiva dhAvatyanudinam // 3 // tRSNAmahAnadIpUre, vAhitAH pAmarA jnaaH| patanti duHkhaga yAM, nissahAyAH kuvAsanAH // 4 // AzAyA ye dAsAste, dAsA jIvalokasya hi / AzA dAsIkRtA yena, teSAM dAsAyate lokaH // 5 // dunni vi visayAsattA, dunni vi dhaNadhaNNasaMgahasameyA / sIsagurusamadosA, tArijjai bhaNasu ko ? keNa // 6 // dhaneSu jIvitavyeSu, strISu cAnneSu srvdaa| atRptAH prANinaH sarva, yAtA yAsyanti yAnti ca // 7 // vAkyenakena tadvacmi, yadvAcyaM vAkyakoTibhiH / AzApizAcI zAntA cet, prAptaM hi paramaM padam // 8 // na jAtu kAmaH kAmAnAM, upabhogena zAmyati / haviSA kRSNavarmeva, bhUya evAbhivardhate // 9 // .. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 subhASitasUktaratnamAlA hate bhISme mRte droNe, karNe cAntamupAgate / AzA balavatI rAjan !, zalyo jeSyati pANDavAn // 10 // suvaNNaruppassa ya pavvayA bhave, siyA hu kailAsasabhA asNkhiyaa| narassa luddhassa na tehiM kiMci, icchA hu AgAsasamA annNtiyaa| dukkhaM hayaM jassa na hoi moho, moho ho jassa na hoi tnnhaa| taNhA hayA jassa na hoi loho, loho hao jassa na kiNcnnaaii|| ___ 79 santoSasUktAni santoSastriSu kartavyaH, svadAre bhojane dhane / triSu naiva ca kartavyo, dAne cAdhyayane vrate // 1 // nirIhasya nidhAnAni, prakAzayati kaashypii| bAlakasya nijAGgAni, na gopayati kAminI // 2 // sarva guNomAM saMtoSa guNa pradhAna che yathA nRNAM cakravartI, murANAM pAkazAsanaH / tathA guNAnAM sarveSAM, saMtoSaH pravaro guNaH // 3 // saMtoSayuktasya yate-rasaMtuSTasya ckrinnH| . tulayA saMmito manye, prakarSaH sukhaduHkhayoH // 4 // saMtoSAyattacittAnAM, yattu saMyaminAM sukham / lobhalampaTayostanna, mAnavendra-surendrayoH // 5 // saMtosatapparassa, tave rayassa savvatthanirabhilAsassa / ciTThau tA iha dhammo, dUrIkayaduggaImaggo // 6 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 sajjanasUktAni ATalA kadApi tRpta thatA nathI agnivipro yamo rAjA, samudra udaraM striyaH / anuptA naiva tRpyanti, yAcante ca dine dine // 7 // zriyaH sukhasya kIrtezva, sadgIte jIvitasya ca / preyaH samAgamAnAJca, sUktAnAJca na tRpyate // 8 // na vahvistRNakASThAdyai-nadIbhirvA mahodadhiH / na caivAtmArthasAreNa, zakyaH tarpayituM kacita // 9 // 80 sajjanasUktAni taptaM taptaM punarapi punaH kAJcanaM kAntavarNa, ghRSTaM ghRSTaM punarapi punazcandanaM cArUgandham / chinnazchinnaH punarapi punaH svAdavAnikSudaNDaH prANAnte'pi prakRtivikRtirjAyate notnamAnAm // 1 // dadatu dadatu gAli gAlimanto bhavanto, vayamapi tdbhaavaadgaalidaane'pyshktaaH| jagati viditametad dIyate vidyamAnaM, na hi zazakaviSANaM ko'pi kasmai dadAti // 2 // durja prathamaM vande, sajjanaM tadanantaram / gudaH prakSAlanaM pUrva, hastaprakSAlanaM tataH // 3 // nAlikerasamAkArA, dRzyante khalu sjjnaaH| anye badarIkAkArA, bahireva mnohraaH||4|| Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .210 subhASitasUktaratnamAlA zaityaM nAma guNastavaiva bhavataH svAbhAvikI svacchatA, kiM bramaH zUcitAM vajantya zucayaH saMgena ysyaapre| kiM cAtaH paramasti te stutipadaM tvaM jIvitaM dehinAM, tvaM cennIcapathena gacchasi payaH kastvAM nirorbu kSamaH // 5 // sajjanasya hRdayaM navanItaM, yadvadanti kavayastadalIkam / anyadehavilasatparitApAt, sajjano dravati no navanItam // 6 // duHkhiteSu dayA'tyantamadvepo guNavatsu ca / aucityAsevanaM caiva, sarvatraivAvizeSataH // 7 // pradAnaM pracchannaM gRhamupagate saMbhramavidhi:, priyaM kRtvA maunaM sadali kathanaM nApyupakateH / anutseko lakSmyA niranibhavatArAH parakathA: zrute cAsantopaH kathamanabhijAle nivasati // 8 // kRtajJasvAmisaMsarga-muttamastrIparigraham / kurvan mitramalobhaM ca, naro jaivAvasIdati // 9 // ___ sajAna ane durjananI oLakhANa gacchataH skhalanaM kvAdhi, bhavatyeva prsaadtH| hasanti durjanAstatra, samAdadhati sajjanAH // 10 // dopalakSAn parityajya, guNAn gRhNanti sAdhavaH / guNalakSAnanAdatya, dopAn pazyanti durjanAH // 11 // sajjana puruSo prANatyAge paNa siddhAMta viruddha na bole "na zuddhasiddhAntavirUddhavAkyaM prANapragAze'pivadanti sntH|" Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durjanatAkhyApakasUktAni 211 ApattimAM paNa. akArya nahI karanAranuM sarva saphala taM paDhiaM taM guNiaM, taM muNi teNa ceio appA / AvaDia-pilliAmaMtiovi jai na kuNai akajjaM // 12 // 81 durjanatAkhyApakasUktAni hastau dAnavivanitI zrutipuTau sArazruteH drohiNau, netre sAdhuvilokanena rahite pAdau na tIrtha gatau / anyAyAnita vittapUrNamudaraM garveNa tujhaM ziraH / re re jaMbuka muJca suzca sahasA nIcasya nindhaM vapuH // 1 // vidyA vivAdAya dhanaM mahAya, zaktizca nityaM parapIDanAya / khalasya sAdhAviparItametad, jJAnAya dAlAya ca rakSaNAya // 2 // bAhorudhiramApItaM, bhakSitaM mAMsamRrujam / bhAgirathyA patiH liptaH, sAdhu sAdhu pativrate ! // 3 // itaratApazatAni mamAlike, vitara tAni sahe caturAnana ! / arasike sarasAvanivedanaM, zirasi mA likha mA likha mA likha mRgamInasajjanAnAM, tRNajalasantopavihitavRttInAma / lubdhakadhIvarapizunA, niSkAraNavairigo jagati // 5 // kapirapi ca kApizAyana-madamatto vRzcikena saMdaSTaH / api ca pizAcagrastaH, kiM trumo vaikRtaM tasya // 6 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 subhASitasUktaratnamAlA parokSe kAryahantAraM, pratyakSe priyavAdinam / varjayettAdRzaM mitraM, viSakumbhaM payomukham // 7 // upakAriNi vizvaste, sAdhujane yaH samAcarati pApam / taM janamasatyasandhaM, bhagavati ! vasudhe ! kathaM vahasi ! // 8 // vidyayA saha martavyaM, na tu deyA kuziSyake / vidyayA lAlito mUrkhaH, pazcAtsaMpadyate ripuH // 9 // durjanena samaM sakhyaM, prItiM cApi na kArayet / uSNo dahati cAGgAraH, zItaH kRSNAyate karam // 10 // nA'haM kAko mahArAja !, haMso'haM vimale jale / nIcasaMgaprasaMgena, mRtyureva na saMzayaH // 11 // caurANAM durjanAnAM ca, zAkinInAM vizeSataH / abhiprAyA na sidhyanti, tenedaM vartate jagat // 12 // sA''ha re ! sarpapAbhAni, parachidrANi pazyasi / Atmano bilbamAtrANi, pazyannapi na pazyasi // 13 // nissArasya padArthasya, prAyeNADambaro mahAn / na hi tAdRg dhvaniH svarNe, yAdRk kAzye prajAyate // 14 // durjanaH pariharttavyo, vidyayA'laGkRto'pi san / maNinA bhUSitaH sarpaH, kimasau na bhayaGkaraH // 15 // varaM macu varaM vAhi, varaM daaridsNgmo|| varaM araNNAvAso a, mA kumittANa saMgamo // 16 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 durjanatAkhyApakasUktAni kSaNe ruSTA kSaNe tuSTA, ruSTA tuSTA kSaNe kSaNe / avyavasthitacittAnAM, prasAdo'pi bhayaGkaraH // 17 // durjanaH kAlakUTazca, jJAtameto shodrau| agrajanmAnujanmA ca, na vidmaH kataro'nayoH // 18 // sarpaH khalo nRpo bati-rathIM nArI yamo vidhiH / zastrApathyAmbhodhipAzca, kasyA'pi strA bhavanti na // 19 // pazya lakSmaNa ! pampAyAM, bako'yaM pAradhArmikaH / zanairhi muJcate pAdI, jIvAnAmanukampayA // 20 // sahavAsI vijAnAti, sahavAsiviceSTitam / bakaH kiM vayene rAma ! yenA'haM niSkulIkRtaH // 21 // sarpaH karaH khalaH karaH, satkrUrataraH khlH| mantreNa zAmyate sarpaH, khalaH kena na zAmyate // 22 // ratidhA dIyA jacaMdhA mAyamANakohaMdhA / kAmaMdhA lohaMdhA, ime kameNaM visesaMdhA // 23 // kaNTakAnAM khalAnAM ca, sadRzyeva pratikriyA / upAnad mukhamaGgo vA. dUrato vA visarjanam // 24 // zRNuyAnna khaloktaM san. zrutaM vA nAvaghArayet / sujaGgAnAM garaiH kiM vA, ghaTavad bhAvyate saraH // 25 // uSTakANAM vivAheSu, gardabhA vedapAThakAH / prasparaM prazaMsanti, aho ! rUpamaho ! dhvaniH // 26 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 subhASitasUktaratnamAlA "vyAghrasya copavAsena, pAraNaM pazumAraNam ( zlokArdham )" "maNimayamandiramadhye pazyati pipIlikAcchidram (zlokArdham)" ___82 sAGgatyaphalapratipAdakasUktAni pazya satsaGgamAhAtmya, sprshpaapaannyogtH| lohaM svarNIbhavet svarNa-yogAt kAco maNIyate // 1 // guNAyante dopAH mujanavadane durzanamukhe, guNA doSAyante kimiti jagatAM vismayapadam / mahAmegha: kSAraM pivati madhuraM vAri kurute, phaNI pItvA kSIraM vamati garalaM dussahataram // 2 // gavAzanAnAMsa giraH zRNoti; cA'haM tu rAjan ! munipuGgavAnAm / pratyakSametadbhavatApi dRSTaM, saMsargajA dopaguNA bhavanti / 3 / / azvaH zastraM zAstraM vANI, vINA narazca nArI ca / puruSavizeSa prAptA, bhavantyayogyAzca yogyAzca // 4 // rAjJi dharmiNi dharmiSThAH, pApe pApAH same smaaH| rAjAnamanuvartante, yathA rAjA tathA prajA // 5 // dhrmshokbhyaahaar-nidraakaamklikrudhH| yAvanmAtrA vidhIyante, tAvanmAtrA bhavantyamI // 6 // 83 sAtvikabhAvasUktAni prayAtu lakSlIzcapalasvabhAvA, guNA vivekapramukhAH prayAntu / prANAzca gacchantu kRtaprayANA, mA yAtu sattvaM tu nRNAM kdaacit|| Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215: sAttvikabhAvasUktAni mArtaNDAnvayajanmanA- kSitibhRtA cANDAlasevA kRtA, rAmeNAdbhutavikrameNa gahanA saMsevitA kandarA / bhImAdyaiH zazIvaMsajairnRpavarairdainyaM kRtaM rakavat , svAM bhASAM paripAlanArthapuruH ki ki na cAGgIkRtam // 2 // vahIM vizanti vanavAsamupAsate ca, rAjyaM tyajanti kamalAmavahIlayanti / prANAMzca jIrNalaNavadgaNayanti dhIrAH, kurvanti ki na nijabAkaparipAlanArtham / / 3 // hastI sthUlavapuH sa cAkuzavazaH kiM hastimAtro'GkuzaH ? vajreNeva hatAH patanti girayaH kiM vajramAtrI giriH ? / dIpa prajvalite praNazyati tamaH kiM dIpamAtraM tamaH ?, tejI yasya virAjate sa balavAn sthaleSu kaH pratyayaH ? // 4 // caleca meruH pracalettu mandara-zcaletu tArAgrahacandrabhAnu / kadApi kAle pRthivI caleddhi, tathApi vAkyaM na caleddhi saadhoH|| nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTam / adyaiva vA bharaNamastu yugAntare vA, nyAyyAtpathaH pravicalanti padaM na dhIrAH // 6 // duHkhaM varaM caiva varaM ca bhaikSyaM, varaM ca maukhyaM hi varaM rujo'pi / mRtyupravAso'pi varaM narANAM, paraM sadAcAravilanaM no // 7 // . Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 subhASitasUktaratnamAlA eko'hamasahAyo'haM, kRzo'hamaparicchadaH / svapne'pyevaMvidhA cintA, mRgendrasya na jAyate // 8 // pauSyAH paJcazarA zarAsanamapi jyAzUnyamakSNorlatA, jetavyaM ca jagattrayaM pratidinaM jetA'pyanaGgaH kila / IkSe'pi vazIkRtaM tribhuvanaM jAne'smi tatkAraNaM, tejo yasya virAjate sa balavAn sthUlebU kaH pratyayaH // 9 // prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnanihatA viramanti mdhyaaH| vighnaiH sahasraguNitairapi hanyamAnAH, prArabdhamuttamaguNA na parityajanti // 10 // vijetavyA laGkA caraNataraNIyo jalanidhiH, vipakSaH paulastyo raNabhuvi sahAyAzca kpyH| tathA'pyAjI rAmaH sakalamavadhIdrAkSasakulaM, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 11 // tAvadbhayena bhetavyaM, yAvadanAgataM bhayam / AgataM tu bhayaM dRSTvA , yatitavyaM tadatyaye // 12 // vidArayati yatkarma, tapasA ca virAjate / tapovIryeNa saMyuktaH, tasmAdvora iti smRtaH // 13 // munibhyaH pRthivI dattA, vikritA sasutA priyA / yatkariSyati daivaM tat , harizcandraH sahiSyate // 14 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAttvikabhAvasUktAni 217 jJAnI vinIta: mubhamaH suzIlaH, prabhutvavAn nyAyapathapravRttaH / tyAgI dhanADhayaH prazamI samarthaH, pazcA'pyamI bhUmiSu kalpavRkSA: patthareNa hao kIvo, taM pattharaM Dakkumicchai / bhigAriu saraM pappa, saruSpattiM vimaggai // 16 // jaha jaha vAyai vihi, navanavabhaGgehiM niThuraM paDahaM / dhirA pasannatrayaNA, tahA tahA ceva nacanti // 17 // chijjau sIyaM aha hou vaMdhaNaM, cayau sabahA lcchii| paDivannapAlaNe puga, nupurisANa jaM hou taM hou // 18 // avAti vAyo na hi tUTarAze, girezca kazcitpratibhAti bhedaH / upasthite vilA eva puMsAM, sAretaratvaM prtibhaavyte'ntH||19|| varaM hi narake bAlo, dharmahIne kule na tu, narakAt zIyane pApa--mitarasmAcca vardhate // 20 // yathA gacchanti saukhyAni, tathA duHkhAni karmaNA / hapakhedI tathA'pyatra, vimUDhAnAM zarIriNAm // 21 // dazAyAM viSamAyAM cet, vIratvaM nopayujyate / tat tasya samaye kutrI-payogaH kriyate janaH // 22 // kajjAI annaH ciya-jIvA cintanti nipuNamaigo vi| kuNai puga anna ciya, tihuagabalio vihI tAI // 23 // puvajjiyakamma pitra, saMpayavivayAo ciMtai jiyAgaM / jA uNa ciMtA tesiM, sA vihalA dukkhaphalayA vA // 24 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 subhASitasUktaratnamAlA jaM ca jattha jayA hohI, diTTamaNaMtehiM kevalIhiM thaa| taM annahA na. sakkai, kAuM sakko vi kayajatto // 25 // jaMca jayA nahu hoi, diTThamaNaMtehiM kevalIhi thaa| tannivvattaNaheuM, jatto vihalo surANaM vi // 26 // jaM ciya vihiNA lihiyaM, taM ciya pariNamaDa sayalaloyalsa / iya jANeviya dhIrA, vihure vina kAyarA huMti // 27 // vicchAyatAM vrajasi kiM sahakArazAkhin !, yatphAlgunena sahasA'pahRtA mama zrIH, prApte vasantasamaye tava sA vibhUtiH, bhUyo bhaviSyatitarAmacirAdavazyam // 28 // nAprApyaM abhivAJchanti, naSTaM necchanti zocitum / Apatsu ca na muhyanti, narAH paNDitabuddhayaH / / 29 / / duHkhaM duSkRtasaMkSayAya mahatAM kSAnteH padaM vairiNaH, kAyasyA'zucitA virAgapadavI saMvegaheturjarA, sarvatyAgamahotsavAya maraNaM jAtiH suhRtpItaye, . saMpadbhiH paripUritaM jagadidaM sthAnaM vipatteH kutaH ? // 30 // dhIreNa vi mariavvaM, kAurisega vi avassa mariavyaM / tamhA avassa maraNe, varaM khudhIrattaNe maraNaM // 31 // karNo'pi labhate bhUSAH, soDhachedanavedanaH / soDhadAhAdikaSTaM ca, svarNamapyaznute maNIn // 32 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAttvikabhAvasUktAni 219 kSutkSAmo'pi jarAkRzo'pi zithila-prAyo'pi kaSTAM dazAmApanno'pi vipannadIdhitirapi prANeSu gacchatsvapi / mattebhendravizAlakumbhadalanavyApArabaddhaspRhaH, ki jIrNa tRNamatti mAnamahatAmagresaraH kezarI // 33 // zriyamanubhavanti dhIrA, na bhIravaH kimapi pazya zastrAtaH / karNaH svarNAlaGkRti-raJjanarekhAGkitaM ckssuH||34|| paDivannaM diNayaravAsarANaM, do pi akhaMDiaM hoi / sUro na digeNa vimA, viNA a nahu sUravirami // 35 // alasaMneNa sajjaNeNa je, abakharA smulvibhaa| te pattharaTakukkIriavvaM, na annahA hu~ti // 36 // lajjA bArei mahaM, asaMpayA bhaNai maggIremaggI / dinnaM mAnakavADaM, dehIti na niggayA vANI // 37 // udyamaM sAhasaM dhairya, valaM buddhiH parAkramaH / SaDete yasya vidyante, tasya daiva: parAGmukhaH // 38 // dhIravI samaryAdaH, satvaM rakSyaM vivekibhiH / samApanne nijaprANa-saMzaye sumahatyapi // 39 // sattvaM cedekamapyasti, kimanyairbahubhirguNaiH / tadeva hanta cennAsti, kimanyairvahubhirguNaiH // 40 // kAryaH saMpadi nAnandaH, pUrvapuNyabhide hi sA / naivApadi viSAdastu, sA hi prAk pApapiSTaye // 41 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 subhASitasUktaratnamAlA duSTasya daNDaM sujanasya pUjA, nyAyena kozasya ca sNprvRddhiH| apakSapAto ripurASTracintA, paJcaiva yajJAH kathitA nRpANAm // dhannANa vi te dhannA, purisA nissiimsttsNjuttaa| je visamasaMkaDesu, paDiyA vi cayanti no dhammaM // 43 // kiM jAtairbahubhiH karoti hariNI putrairakAryakSamaiH, pUrNecAtra vanAntare ca jvalite yaiH sArddhamutpazyati / ekenA'pi karIndrakumbhadalanavyApArasArAtmanA, siMhI dIrghaparAkrameNa zizunA putreNa guJjAyate // 44 // jai maMDaleNa bhAsiya, hatthI daLuNa rAyamaggaMmi / tA kiM gayassa juttaM, muNaheNa samaM kali kAuM // 45 // yadi kAko gajendrasya, viSThAM kurvIta mUrdhani / kulAnurupaM tattasya, yo gano gaja eva saH // 46 // pANDavAnAM pAni, pAvanAni vanAni ca / madyaM tAnyeva rocante, kRtaM pitRgRheNa me // 47 // kAnanaM sadanaM tanme, drumAH kalpadrumAzca te / pAdeyaMtrA''ryaputrasya, prasAdaH kriyate svayam // 48 // tAmbulaM bhUSaNaM puSpaM, raktavastravilepanam / vikRtIH SaT ca nA''dAsye, yAvanmilati no priyaH // 49 / / satI yadyasmi cejjaina-zAsane'smi dRDhA rujuH| vAridA vAri varSantu, tasmAt kuNDakAbahiH // 50 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 nItisamarthakasUktAni nalena saha te'dyApi, bhogyaM karmAsti tiSTha tat / iti vratodyatAM bhaimI, tadA sUrirabodhayat // 51 // svargazca so'pavargava, yasya khyAtA phaladvayI / Ajanma tanmayopAttaM, brahmacaryamataH param // 52 // cAraNazramaNaiH pUrva, iti me pratipAditam / prathamaM ca caturtha ca, vrateSvanupame vrate // 53 / / pratipede mayA pUrva, prANinAmabhayavatam / brahmavratamidAnIM tu, mama bhAgyamaho ! mahat // 54 // 84 nItisamarthakasUktAni varaM bAlye mRtyunaM tu vibhavahInaM nivasanaM, varaM prANatyAgo na punaradhamAgAragamanam / varaM vezyA bhAryA na punaravinItA kulavadhUH, varaM vAso'raNye na punaravivekAdhipapure // 1 // asantuSTA dvijA naSTAH, santuSTAzca mahIbhujaH / salajjA gaNikA naSTA, nirlajjA ca kulAGganA // 2 // niviSeNA'pi sarpaNa, karttavyA mahatI phnnaa| viSaM bhavatu vA mA'stu, sphaTATopo bhyngkrH||3|| tulye'parAdhe svarbhAnurbhAnumantaM cireNa yat / himAMzumAzu grasate, tan mradimnaH sphuTaM phalam // 4 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 subhASitasUktaratnamAlA pAdAhataM yadutthAya, murdhAnamadhirohati / . svasthAdevApamAne'pi, dehinastadvaraM rajaH // 5 // dharmArthakAmamokSANAM, yasyaiko'pi na vidyate / ajAgalastanasyeva, tasya janma nirarthakam // 6 // AcAraH kulamAkhyAti, dezamAkhyAti bhASaNam / saMbhramaH snehamAkhyAti, rUpamAkhyAti bhojanam // 7 // svAmidrohI kRtaghnazca, mitravizvastavaJcako / catvAro narakaM yAnti, yAvaccandradivAkarau // 8 // AjJAbhaGgo narendrANAM, guruNAM mAnamardanam / bhartRkopazca nArIgA-mazastraM vadha ucyate // 9 // gurakho yatra pUjyante, yatra dhAnyaM musaMskRtam / adantakalaho yatra, tatra zakra ! vasAmyaham // 10 // vibhavo vItasaMgAnAM, vaidagdhyaM kulayoSitAm / dAkSiNyaM vaNijAM prema, vezyAnAmamRtaM vipam // 11 // zreyAMsi bahuvighnAni, bhavanti mhtaampi| azreyasi pravRttAnAM, kyApi yAnti vinaaykaaH||12|| jJeyA goSThI daridrasya, bhRtyasya prtikuultaa| vRddhasya taruNI bhAryA, kUlakSayavidhAyinI // 13 // yadi vAcchasi murkhatvaM, baseme dinatrayam / apUrvasyAgamo nAsti, pUrvAdhItaM vinazyati // 14 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nItisamarthakasUktAni 223 Adye vayasi nAdhItaM, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nAjito dharmazcaturthe kiM kariSyati ? // 15 // mAtuH stanyaM rajaHkrIDA, manmanA vAgalajjatA / zaizave bhAnti nirhetu-hAsyaM bhogaH pituH shriyH||16|| anAyo vyayakartA cA-pyanAthaH klhpriyH| AturaH sarvabhakSI ca, naraH zIghraM vinazyAti // 17 // prasarayati yathA kIrti-dikSu kSapAkarasodarAbhyudayajananI yAti sphAtiM yathA gunnpddhtiH| kalayati parAM vRddhi, dharmaH kukarmahatikSamaH, kuzalajanane nyAyye kArya tathA pathi vartanam // 18 // nAstyasadbhApitaM yasya, nAsti bhaGgo raNAGgaNAt / nAstIti yAcake nAsti, tena ratnavatI kssitiH||19|| ajAgnaH khararajaH, tathA smmaanniirjH| dIpasaJcayozchAyA, lakSmI hanti purAkRtAm // 20 // zataM vihAya moktavyaM, sahasraM snAnamAcaret / lakSaM vizAya dAtavyaM, koTi tyaktvA hari bhajet // 21 // prAkRziraHzayane vidyA, dhanalAbhazca dakSiNe / pazcime prabalA cintA, mRtyuhAnistathottare // 22 // zrImaGgalAtprabhavati, prAgalbhyAcca pravardhate / dAkSyAttu kurute. mUlaM, saMyamAtpatitiSThati // 23 // .... Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 subhASitasUktaratnamAlA subhASitena gItena, yuvatInAM ca liilyaa| mano na bhidyate yasya, sa yogI hyathavA pazuH // 24 // yadIcchet vipulAM prIti, tatra trINi nivArayet / vivAdamarthasaMbandhaH, parokSe dAradarzanam // 25 // mukhairapakvabodhaizva, sahAlApazcatuSphalaH / vAcAM vyayo manastApa-stADanaM duSpravAdanam // 26 // anucitakAryArambhaH, svajanavirodho balIyasA sparddhA / pramadAjanavizvAso, mRtyudvArANi catvAri // 27 // pitaraM sadguruM mitraM, sutaM ziSyaM ca bAndhavam / yasyecchet zIghramAvRtti, na taM dUramanuvrajet // 28 // 85 sAmAnyopadezasUktAni zAstraniSpratibhasya kiM gatadRzo dIpraiH pradIpaizca kiM ?, kiM klivasya vadhUjanaiH praharaNaiH kiM kAtarasyolbaNaiH / kiM vAdyairbadhirasya bhUSaNagaNairlAvaNyahInasya kiM ?, kiM bhojyaivarajarjarasya vibhavaiH proTairadAtuzca kim ? // 1 // vizvAsapratipannAnAM, vazcane kA vidagdhatA / aGkamAruhya suptAnAM, hantuM kiM nAma pauruSam ? // 2 // setuM gatvA samudrasya, gaGgAsAgarasaMgame / brahmahA mucyate pApaiH, mitradrohI na mucyate // 3 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnyopadezasUktAni 225 mitradrohI kRtaghnatha, svAmivizvastavaJcakau / catvAro narakaM yAnti, yAvaccandradivAkarau // 4 // videzeSu dhanaM vidyA, vyasaneSu dhanaM matiH / paraloke dhanaM dharmaH, zIlaM tu nikhilaM dhanam // 5 // pazcaitAni pavitrANi, sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsAsatyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // 6 // javo hi sapteH paramaM vibhUSaNaM, trapA'GganAyAH kRzatA tapasvinaH / dvijasya vidyaiva munerapi kSamA, parAkramaH zastrabalopajIvinaH // 7 // lobhazcedatipApakarmajanako yadyasti kiM pAtakaiH ?, satyaM cettapasApi kiM zucimano yadyasti tIrthena kim ? / saujanyaM yadi kiM nijaizca mahimA yadyasti ki maNDanaiH 1, sadvidyA yadi kiM dhanarapayazo yadyasti kiM mRtyunA ? // 8 // bAlasakhitvamakAraNahAsyaM; gardabhayAnamasaMskRtavANI / strISu vivAdo'sajjanamaitriH, SaDbhirnA laghutAmupayAti // 9 // kAke zaucaM dyUtakAre ca satyaM, sarpa zAntiH strISu kaamopshaantiH| klIve dheya madyape tattvacintA, rAjA mitraM kena dRSTaM zrutaM vaa?|| mRtyuH zarIragoptAraM, rakSitAraM dhanaM dharA / duzcAriNIva hasati, svapati putravatsalam // 11 // dharmArtha yasya vittehA, tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAddhi paGkasya, dUrAdasparzanaM varam // 12 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 subhASitasUktaratnamAlA rUpaM jarA sarvasukhaM ca tRSNA, yAcA mahatvaM guNamAtmazaMsA / khaleSu sevA puruSAbhimAna, cintA balaM hanti dayAM ca lkssmiiH|| trivargasaMsAdhanamantarega, pazorivAyuviphalaM narasya / tatrA'pi dharma pravaraM vadanti, na taM vinA yadbhavato'rthakAmau // 14 // pAdaM pavitraM kuru tIrthagamanaM, hRdayaM pavitraM kuru jJAnasAram / mukhaM pavitraM jinarAjanAma, hastaM pavitraM kuru dAnapuNyam // 15 // kAmAturANAM na bhayaM na la jA, arthAturANAM na ca bandhumitram / kSudhAturANAM na balaM na tejo, cintAturANAM na sukhaM na nidrA / / yatnAnusAriNI vidyA, lakSmIH punnyaanusaarinnii| dAnAnusAriNI kIrti-buddhiH karmAnusAriNI // 17 // vaidyarAja ! namastubhyaM, yamarAjasahodara ! / yamastu harati prANAn , vaidyaH prANaghanAni ca // 18 // ativRSTiranAvRSTi-mUSakAH zalabhAH shukaaH| atyAsannAzca rAjAnaH, SaDetA ItayaH smRtAH // 19 // atyAgasahano bandhuH, sadaivAnumataH suhRd / ekakriyaM bhavenmitraM, samaprANaH sakhA mataH // 20 // jIrNe bhojanamAtreyaH, kapilaH prANInAM dayA / bRhaspatiravizvAsaH, pAJcAlaH strISu mArdavam // 21 // Age devAn namasyanti, tapaH kurvanti rogiNaH / nidhanA dAnamicchanti, vRddhA vezyA pativratA // 22 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 sAmAnyopadezasUktAni dharmanindI paGktibhedI, nidrAchedI nirantaram / kathAbhaGgI vRthApAkI, paJcaite'tyantapApinaH // 23 // Adau tAvanmadhuraM, madhye tIkSNaM tatastataH kaTukam / durjanamaitrIsadRzaM, bhojanamicchanti nItijJAH // 24 // rAjJi rASTrakRtaM pApaM, rAjJaH pApaM purohite / bhartari svIkRtaM pApaM, ziSyapApaM gurAvapi // 25 // ekarAvyuSitasyApi, yA gatibrahmacAriNaH / na sA kratusahasreNa, vaktuM zakyA yudhiSThira ! // 26 // AyacyayamanAlocya, yastu vaizramaNAyate / .. acireNaiva kAlena, so'tra vai zramaNAyate // 27 // kulAdapi varaM zIlaM, varaM dAridyamAmayAt / rAjyAdapi varaM vidyA, tapaso'pi varaM kSamA // 28 // kRtajJasvAmisaMsarga-muttamastrIparigraham / kurvan mitramalobhaM ca, naro naivA'vasIdati // 29 // udyame nAsti dAriyaM, paThane nAsti murkhatA / maunena kalaho nAsti, nAsti jAgarato bhayam // 30 // pApAnnivArayati yojayate hitAya, guhyaM nigRhati guNAn prakaTIkaroti / ApadgataM ca na jahAti. dadAti kAle, sanmitralakSaNamidaM pravadanti sntH||31|| Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 subhASitasUktaratnamAlA nArINAM piturAvAse, narANAM shvsuraalye| ekasthAne yatInAM ca, vAso na zreyase bhavet // 32 // smartavyo'haM tvayA mitra ! na smariSyAmyahaM punH| smaraNaM cetaso dharmaH, taccetastu tvayA hRtam // 33 // tyajedekaM kulasyArthe, grAmasyArthe kulaM tyajet / grAmaM janapadasyArthe, AtmArtha pRthivIM tyajet // 34 // yauvanaM dhanasaMpattiH, prabhutvamavivekitA / ekaikamapyanaya, kiM punastaccatuSTayam ? // 35 / / nAtyantasaralairbhAvyaM, gatvA pazya vanaspatim / saralAstatra chidyante, kubjAstiSThanti pAdapAH // 36 // nairguNyameva sAdhIyo, dhigastu guNagauravam / zAkhino'nye virAjante, khaNDyante candanadrumAH // 37 // na nimittadviSAM kSemo, nAyurvedyakavidviSAm / na zrI tidviSAmekamapi dharmadviSAM na hi // 38 // 86 sampakusumpayoH sUktAni parasparasya chidrANi, ye na rakSanti jantavaH / ta eva nidhanaM yAnti, valmIkodarasarpavat // 1 // sarve'pi yatra netAraH, sarve pnndditmaaninH| sarve mahattvamicchanti, tadvandamavasIdati // 2 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampakusumpayoH sUktAni 229 bahUnAmalpasArANAM, samavAyo hi durjayaH / tRNaividhIyate rajju-baMdhyante dantinastayA // 3 // ete zataM vayaM paJca, yAvadvairaM parasparam / paraistu paribhUtA hi, vayaM pazcottaraM zatam // 4 // 87 zAsanaprabhAvakAnAM mahimasUcakasUktAni ta eva dhanyA yazasAM niketanaM, taireva ratnaprasavA vasundharA / balena vIryeNa dhiyA hiyA zriyA, kurvanti ye zrIjinazAsanonnatim sAhammiyavacchallammi, ujjuyA ujjuyA ya sajjhAe / caraNakaraNesu ya rayA, titthassa pabhAvagA huMti // 2 // vizvAmitraparAzaraprabhRtayo ye cAmbupatrAzanAH, te'pi strImukhapaGkajaM sulalitaM dRSTvaiva mohaM gtaaH| AhAraM saghRtaM payodadhiyutaM ye bhuJjate mAnavAH, teSAmindriyanigraho bata kathaM dambhaH samAlokyatAm // 3 // tacchratvA sUrayo'vocan, kramo'yamavivekinAm / kintu sattvavatAM rAjan !, hyuttamAnAmayaM krmH||4|| siMho balI dviradasAmbaramAMsabhojI, saMvatsareNa kurute ratamekavAram / pArApataH kharazilAkaNabhojano'pi, kAmI bhavatyanudinaM nanu ko'tra hetuH ? // 5 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 subhASitasUktaratnamAlA yUkAlikSazatAvalIvilavilaccolazcalatkambalo, dantAnAM malamaNDalIparicayAd durgandharuddhAnanaH / / nAzAvaMzavirodhanAd giNagiNatpAThapratiSThAvidhiH, so'yaM hemaDasevaDaH pilapilatkhalliH samAgacchati // 6 // vAkyaM tatparuSAkSaraM munipatiH zrutvA na kopaM dadhau, kiJcit taM smitadhautadantavasanaH proce kSamAvAniti / kiM padye prathama vizeSaNamihAdhItaM na dhIvAridhe !, so'yaM sevaDahemaDeti viduSA vAcyaM tvayA'taH param // 7 // pUrva vIrajinezvare'pi bhagavatyAkhyAti dharma svayaM, prajJAvatyabhaye'pi mantriNi na yAM kartuM kSamaH zreNikaH / aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSA vyadhAd, yasyA''svAdya vacaHsudhAM sa jayatu zrIhemacandro guruH // 8 // mayA klezasahasreNa, rssiddhiy'dhiiyt| amISAM nu svabhAvena, svavapuHsthaiva vidyate // 9 // kaTare tapasa: zakti-pure bhAgyavaibhavam / svarNapuMvad yadIyeyaM, tanuH sarvA'pi raimayI // 10 // ThANaTTiehiM guruhi, jANUvari aMguliM bhamaMtehiM / pIDA hariyA rano, paDhiyA keNAvi to gAhA // 11 // jaha jaha paesiNiM jANuyammi pAlittao bhamADei / taha taha muruMDarAyassa, sIsaviyaNA pariphiDai // 12 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanaprabhAvakAnAM mahimasUcakasUktAni 21 dikSubhikSureko'sti, vArito dvAri tiSThati / hastanyastacatuH zloko, kiM vA''gacchatu gacchatu // 13 // dIyatAM dazalakSANi, zAsanAni caturdaza / hastanyastacatuHzloko, yadvA''gacchatu gacchatu // 14 // apUrveyaM dhanurvidyA, bhavatA zikSitA kutH| mArgaNoghaH samabhyeti, guNo yAti digantaram // 15 // sarvadA sarvado'sIti, mithyA saMstUyase budhaiH / nA'rayo lebhire pRSThaM, na cakSuH parayopitaH // 16 // Ahate tava niHsvAne, sphuTitaM ripuhRdghaTa:, galite tatpriyAnetre, rAjan ! citramidaM mahat // 17 // sarasvatI sthitA vaktre, lakSmIH karasaroruhe / kIrtiH kiM kupitA rAjan !, yena dezAntaraM gatA / 18 // bhUribhArabharAkrAntaH, skandho'yaM tava bAdhati / na tathA bAdhate skandho, yathA bAdhati bAdhate // 19 // 'sphuranti vAdikhadyotAH, sAMprataM dakSiNApathe / nUnamastaM gato vAdI, siddhaseno divaakrH||20|| vAdavidyAvato'dyApi, lekhazAlAmanujjhatA / devasUriprabhoH sAmyaM kathaM syAdevasUriNA // 21 // yadi nAma kumudacandra, naajessydevmuurirhimruciH| kaTiparidhAnamadhAsyata, katamaH zvetAmbaro jagati // 22 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 subhASitasUktaratnamAlA zrI AryasuhastisUri kosaMbIe jeNaM damago, pavvAvio jo jaao| ujjeNIe saMpairAyA, so naMdau suhatthI // 23 // dazapUrvadharane jinakalpa AdaravAno niSedha sampUrNo dazapUrvadharo hi amoghavacanatvAddharmopadezanayA bhanyopakAritvena tIrthavRddhikAritvAtpratimAkalpaM na prtipdyte| zrI hemacaMdrasUrinA janma vakhate thayela devavANI tadA vAgazarIryAsId, vyomni bhAvyeSa tattvavit / jinavajjinadharmasya, sthApakaH sUrizekharaH // 24 // kumArapALa saMbaMdhI bhaviSyavANI anyadA vajrazAkhAyAM, municandrakulodbhavam / AcArya hemacandraM sa, drikSyati kSitinAyakaH // 25 // "prANitrANaM mahatpuNyaM, mithyAvAdastvayaM laghuH ||shlokaaH||" hiMsAniSedhake tasmin, dUre'stu mRgayAdikam / api matkuNayukAdi, nAntyajopi haniSyati // 26 // jalacara-sthalacara-khecarANAM sadehinAm / rakSiSyati sadAmAriM, zAsane pAkazAsanaH // 27 // tasminniSiddhapApardhA-varaNye mRgajAtayaH / sadApyavighnaromanyA, bhAvinyo goSTadhenuvat // 28 // ye cAjanmApi mAMsAdA-ste mAMsasya kathAmapi / dusvapnamiva tasyAjJA-zAnneSyanti vismRtim // 29 // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanaprabhAvakAnAM mahimasUcakasUktAni 233 zrI kumArapAlarAjAnI bhAvanA vaNijaste varaM mattaH, prAptarAjyAnmahItale / yeSAM vittaM samAyAti, yatikArye nirantaram / / 30 // "yatidAnavihInenA-nena rAjyena kiM mama // zlokAH / " zrI hemacandrAcAryano uttara tamucire te caraNakacittAH, smgrsiddhaantvicaarvittaaH| pratigraho bhUmipate yatInAM,rAjanniSiddho'sti jinezvareNa // 31 // kathaM jinAjJAM tridazezamAnyAM, virAdhayantIha mumukSavo'mI / yA mAnitA yacchati muktisaukhyaM, vimAnitA sNmRtivaasmuccaiH| zrI kumArapAlanI prabhupratye prArthanA prAptastvaM bahubhiH zubhaisvijagatazrUDAmaNidevatA, nirvANapratibhUrasAvapi guruH zrIhemacandraprabhuH / tannAtaH paramasti vastu kimapi svAmin yadabhyarthaye, kintu tvadvacanAdaraH pratibhavaM syAdvardhamAno mama // 33 // .. "pratyahaM mayA sauvarNakamalaiH gurupAdau pUjanIyau," kumArapAlane hemacaMdAcArye kahelaM bhaviSya bho kumAra ! guNAdhAra !, navAGkezvaravatsare (1199) / caturthyAM mArgazIrSasya, zyAmAyAM ravivAsare // 34 // puSyaRkSe'parAhne cet, tava rAjyaM na jAyate / nimittAlokasaMnyAsa-stahyataH paramastu naH // 35 // yugmam / / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...... subhASitasUktaratnamAlA ... matAMtara " zrIvikramAccharadAM navanavatyadhikeSu kArtikamAse / hastArke dvitIyAyAM gateSvekAdazazateSu // kumArapAlo nRpo bhaviSyati // " jAtA digvijayAH kumAranRpateH paJcAyutI syandanA, jajurjaGgamaparvatA iva zatAnyekAdazebheSvarAH / revantapratimA hayAH pRthurayA lakSANi caikAdaza, prakhyAtAH padikA: samIparasikA lakSAstathA'STAdaza // 36 // 88 upadezavaiphalyasUcakasUktAni upadezo hi mUrkhANAM, prakopAya na zAntaye / payaHpAnaM bhujaGgAnAM, kevalaM viSavarddhanam // 1 // dvau hastau dvau ca pAdau ca, dRzyase puruSAkRtiH / re re vAnara ! mUrkhastvaM, gRhaM kiM na karoSyapi ! // 2 // zucimukhi ! durAcAri !, raNDe ! paNDitamAnini ! / asamarthoM gRhArambhe, samarthoM gRhabhaJjane // 3 // kiM kariSyanti vaktAraH, zrotA yatra na vidyate / nagnakSapaNake deze, rajakaH kiM kariSyati // 4 // prAyaH saMprati kopAya, sanmArgasyopadarzanam / vilUnanAsikasyeva, vizuddhAdarzadarzanam // 5 // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdaramAnasUcakasUktAni 235. loka vyavahArane nahI jANanAra paMDita paNa mUrkha kAvyaM karotu parijalpatu saMskRtaM vA, sarvAH kalAH samadhigacchatu bAcyamAnAH / lokasthiti yadi na betti yathAnurupAM, sarvasya mUrkhanikarasya sa cakravartI // 6 // alpabuddhi tathA durbidagdhane tAttvika upadeza hitakArI nathI janAnAmalpabuddhInAM, naitattattvaM hitAvaham / nirbalAnAM kSudhArtAnAM, bhojanaM cakriNo yathA // 7 // jJAnAMzadurvidagdhAnAM, tattvametadanarthakRt / azuddhamantrapAThasya, phaNiratnagraho yathA // 8 // 89 AdaramAnasUcakasUktAni adhamA dhanamicchanti, dhanamAne hi mdhymaaH| uttamA mAnamicchanti, mAnaM hi mahatAM dhanam // 1 // vadanaM naiva sAnanda--mAsanaM na ca bhASaNam / na kAryavAdapRSTavyaM, tasya pArzva gatena kim ? // 2 // vadanaM yasya sAnanda-mAsanaM caiva bhASaNam / praSTavyaM kAryavAdasya, gamyate tasya sannidhau // 3 / mA gA ityapamaGgalaM vraja iti snehena hInaM vacastiSTheti prabhutA yathAruci kurussvetypyudaasiintaa| kiM te sAmpratamAcarAma ucitaM tatsopacAraM vacaH, smartavyA vayameva mitra ! bhavatA yAvatpunadarzanam // 4 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 subhASitasUtaratnamAlA ___ ATalAno vizvAsa karato nahIM, ye kulAcArato bhraSTAH, paralokAdabhIravaH / / teSAM kurvIta vizvAsaM, na kathazcana mAnavaH // 5 // nArI-nadI-narendrANAM, nAga-nIca-niyoginAm / nakhinAzca na vizvAsaH, kartavyo hitakAziNA // 6 // vezyAkSakukkurAzcaura-nIra-mArjAra-markaTAH / jAtavedAH kalAdazca, na vizvasyA ime kvacit // 7 // vyAghra-vAnara-sarpANAM, yanmayA na kRtaM vcH| tenAhaM durvinItena, kalAdena vinAzitaH // 8 // nadInAM ca nakhinAM ca, zrRMgigAM zastrapANInAm / vizvAso naiva kartavyaH, strIpu rAjakuleSu ca // 9 // kArmaNAdikathI patine vaza karavo te patidroha thAya che " mantramUlabalAtprItiH patidroho'bhidhIyate / shlokaaH|" kuLavAna kanyAne paraNIne tene samadRSTithI na dekhanAra pApI che vivAhayitvA yaH kanyAM, kulajAM zIladhAriNIm / samadRSTyA na pazyeta, sa pApiSThatamo mataH // 10 // 90 avizvAsapratipAdakasUktAni ye vazcitA dhUrttajanena lokAH, te sAdhusaMgena na vizvasanti / uSNena dagdhAH kila pAyasena, pibanti phUtkRtya dadhIni tkrm|| Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUrkhatApratipAdakasUktAni 2370 vairavaizvAnaravyAdhi-divyasanalakSaNAH / mahAnAya jAyante, vakArA paJcavardhitAH // 2 // aNathovaM vaNathovaM, aggIthovaM kasAyathovaM ca / na hu bhe visasiavvaM, thovaM vi hu taM bahu hoi // 3 // dAsattaM dei aNaM, acirA maraNaM vaNo vi sampanno / savvassa dAhamaggi, dei kasAyA bhavamaNantaM // 4 // zAstraM sunizcaladhiyA paribhAvanIyaM, ArAdhite'pi nRpatau parizaGkanIyam / AtmIkRtApi yuvatiH parirakSaNIyA, zAstre nRpe ca yuvatau ca kutaH sthiratvam ? // 5 // durjanAnAM narendrANAM, nArINAM bilasamanAm / / vizvAso naiva karttavyaH, kuguruNAM vivekinA // 6 // strINAM guhyaM na vaktavyaM, prANaiH kaNThagatairapi / nIyate pakSirAjena, puNDarIko yathA phaNI // 7 // 91 mUrkhatApratipAdakasUktAni zakyo vArayituM jalena hutabhUk chatreNa sUryAtapo, nAgendro nizitAGkuzena samado daNDena gogardabhau / vyAdhirbheSajasaMgrahaizca vividhairmatraprayogairviSaM, sarvasyoSadhamasti zAstravihitaM mUrkhasya nAstyauSadham // 1 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 subhASitasUktaratnamAlA mUrkhatvaM sulabhaM bhajasva sumate ! mUrkhasya cASTau guNA, nizcinto bahubhojano'timukharo rAtriMdivA svapnabhAk / kAryAkAryavicAraNAndhavadhiro mAnApamAne samaH, prAyeNAmayavarjito dRDhavapurkhaH sukhaM jIvati // 2 // zrotavye ca kRtau kareM, vAgbuddhizca vicAraNe / yaH zrutaM na vicAreta, sa kArya vindate katham // 3 // hitamahitamucitamanucitamavastuvastusvayaM yo na vetti / sa pazuH zRGgavihInaH, saMsAravane paribhrasati // 4 // yeSAM na vidyA na tapo na dAnaM, jJAnaM na zIlaM na guNo na dhrmH| te mRtyuloke bhuvi bhArabhUtAH, manuSyarUpeNa mRgAzcaranti // 5 // sAhityasaMgItakalAvihInaH, sAkSAtpazuH pucchaviSANahInaH / taNaM na khAdannapi jIvamAnaH, tadbhAgadheyaM paramaM pazUnAm // 6 // khAdanna gacchAmi hasanna jalpe, gataM na zocAmi kRtaM na mnye| dvAbhyAM tRtIyo na bhavAmi rAjan !, ki kAraNaM bhoja ! bhavAmi mukhH||7|| paThitenA'pi martavyaM, zaThenA'pi tathaiva ca / ubhayomaraNaM draSTvA, kaNThazoSaM karoti kaH ? // 8 // ajAtamRtamUrkhebhyo, mRtA'jAtau sutau varam / yatastau svarUpaduHkhAya, yAvajjIvaM jaDaH punaH // 9 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyAdAnasUktAni 231 namanti phalitA vRkSA, namanti kuzalA nraaH| zuSkaM kASThaM ca mUrkhAzca, bhajyante na namanti ca // 10 // svayaM mUrkhA'laso yazca, paravAgavicArakaH / sa duHkhI syAdyathA zIta-pIDito jaTilaH purA // 11 // ruditamidamaraNye khaNDanaM yattuSANAM, viyati niyatamete, niSThurA muSThighAtAH / mRtakavapi pUjA maNDanaM cAndhavaktre, yadavibudhajanAnAmagrato dharmavAdaH // 12 // gItakAvyavinodena, kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena hi mANAM, nidrayA kalahena vA // 13 / / paNDiteSu guNAH sarve , mUrkhe doSAstu kevalam / tasmAn mUrkhasahasreNa, prAjJa eko na labhyate // 14 // ____ 92 kanyAdAnasUktAni mUrkhanirdhanadarastha-zRramokSAbhikAkSiNAm / triguNArikavaryANAmepAM kanyA na dIyate // 1 // kulaM ca zIlaM ca sanAthatA ca, vidyA ca vittaM ca vapurvayazca / vare guNAHsapta vilokanIyA, ataH paraM bhAgyavazA hi kanyA // 2 // jAteti cintA mahatIti zokaH,kasya pradeyeti mahAn viklpH| dattA sukhaM sthAsyati vA na veti,kanyApitRtvaM kila hanta kaSTam // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 subhASitasUktaratnamAlA ATalAne kanyA na ApavI atyadbhUtadhanADhayasya, atizItasya roSiNaH / sarogyaMgavaikalyasya, teSAM kanyA na dIyate // 4 // badhira-klIba-mUkAnAM, khaMjAMdha jaDa-cetasAm / pitR-mAtRviyoginAM, teSAM kanyA na dIyate // 5 // kula-jAtivihInAnAM, gehinI-putrayuktAnAm / sahasA ghAtakartRNAM, teSAM kanyA na dIyate // 6 // kuzIla-cauryayuktAnAM, dyUta-madya-palAzinAm / vaidezika-svagautriNAM, teSAM kanyA na dIyate // 7 // sadaivotpannabhakSiNA-mAlasyahatacetasAm / bahuvairApavAdAnAM, teSAM kanyA na dIyate // 8 // dUrasthAnAmavidyAnAM, mokSa-dIkSAbhikAGkSiNAm / zUrANAM nidhanAnAM ca, teSAM kanyA na dIyate // 9 // agamya strIo aspRzyA' gotrajA varSAdhikA' prajitA tathA / nApTau gamyA kumArI ca mitra-rAja-gurustriyaH // 10 // ___ tyAga karavA yogya strIo, kudehAM vigatasnehAM, lajjA-zIla-kulojjhitAm / atipracaNDAM dustuNDAM, gRhiNIM parivarjayet // 11 // Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 buddhiprakArasUktAni ___93 buddhiprakArasUktAni buddhiH smRtizca prajJAzca, matiH pryaayvaackaaH| zImadbhiH punaretAsAM, pRthagbhedAH prakIrtitAH // 1 // bhaviSyatkAlaviSayA, matistAvatprarkAtitA / buddhizca vartamAne syA-datIte ca smRtirbhavet // 2 // kAlatraye ca vijJeyA, prajJA sA ca caturvidhA / kSayaM gate bhavejjanto-rmatyAvaraNakarmaNi // 3 // autpAtikI vainayikI, kArmikI pAriNAmikI / caturbhedA bhavebuddhiH, paJcamI nopalabhyate // 4 // adRSTAzrutapUrve yA, bastunyutpadyate kSaNAt / buddhirItpAtikI nAma, sA budhaiH parikIrtitA // 5 // sthito'nalagirau meNThIbhUte tvayi zivAGkagaH / ahaM vizAmyagnibhIrurathadArukRtAzcitAm // 6 // araNyametatsavitAstamAgato, na cAdhunA saMbhavatIha mAnavaH / prAyastadetena khagAdibhAjA, bhAvyaM smarArAtisamAnanAmnA 7 // 94 indriyaduSTatAkhyApakAni sUktAni ApadAM kathitaH panthA, indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH saMpadAM vargoM, yaH zreSThastatra gamyatAm // 1 // vivekadvipaharyakSaiH, smaadhighntskraiH| indriyairna jito yo'sau, dhIrANAM dhuri gaNyate // 2 // 16 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 subhASitasUktaratnamAlA kuraGgamAtaGgapataGgabhRGga-mInA hatA paJcabhireva pazca / ekaH pramAdI sa kathaM na hanyate, ya: sevyate paJcabhireva paJca // 3 // prasajyate yauvana eva janto, rekaikarUpe viSaye gAdiH / lolA'tilolA tu vayastraye'pi, rase ca vAkye ca kRtaprasaktiH 4 yadiha narakatiryagmAnavasvargiSu syAt , kimapi viSayaduHkhaM deha mAnasaM syAt / tadajitakaraNAnAM jRmbhitaM viddhayazeSa, mukhamapi yatkArya sarvametajjayasya // 5 // AtmabhUpatirayaM sanAtanaH, piitmohmdiraavimohitH| kiGkarasya manaso'pi kiGkarai-rindriyairahaha kiGkarIkRtaH // 6 // duddhadahI vigaIo, AhArei abhikkhaNaM / arae a tavokamme, pAvasamaNu tti buccai // 7 // jahA davaggI paureMdhaNe vaNe, samArUo novasamaM uvei / eviMdiyaggIvi pagAmabhoigo, na baMbhayArissa hitAya kappai / 8 / tenAgamAnAmamRtaM nipItaM, zuzrapitAH sadguravazva tena / paJcendriyArthAzcaturaH kapAyA,-nekaikavIrAnapi yo jigAya // 9 // 95 kaliyugasUktAni kAlaH saMprati vartate kaliyugaH santo narA durlabhAH, dezAzca pralayaM gatAH karamarairlobhaM gatA pArthivAH / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokikadharmazAstrAbhimAyapratipAdakasUtAni 243 nAnAcauraMgaNA muSanti pRthivImAryoM janaH kSIyate putrasyA'pi na vizvasanti pitaraH kaSTaM yugaM vartate // 1 // sIdanti santo vilasantyasantaH, putrA mriyante janakazcirAyuH / pareSu toSaH svajaneSu roSaH, pazyantu lokAH kalikelitAni // 2 // anRtapaTutA caurye cittaM satAmapamAnatA, matiravinaye zAThayaM dharma guruSvapi vaJcanA / . lalitamadhurA vAkpratyakSe parokSavibhApitA, kaliyugamahArAjasyaitA: sphuranti vibhUtayaH // 3 // 96 laukikadharmazAstrAbhiprAyapratipAdakasUktAni madyamAMsAzanaM rAtrau, bhojanaM kandabhakSaNam / the kurvanti vRthA teSAM, tIrthayAtrA japastapaH // 1 // vRthA caikAdazI proktA, vRthA jAgaraNaM hreH| vRthA pauSkarIyA yAtrA, vRthA cAndrAyaNaM tapaH ||yugmm||2|| yasmingRhe sadA'nnArtha, mUlakaH pacyate jnaiH| zmazAnatulyaM tadvezma, pitRbhiH parivarjitam // 3 // mUlakena samaM cAnnaM, bhuGkte yastu narAdhamaH / tasya zuddhina vidyeta, cAndrAyaNazatairapi ||yugmm||4|| Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 subhASitasUktaratnamAlA cittaM rAgAdibhiH kliSTa-malIkavacanairmukham / jIvahiMsAdibhiH kAyo, gaGgA tasya parAGmukhI // 5 // prdrvyprdroh-prnaariipraangmukhH| gaGgApyAha kadA''gatya, mAmayaM pAvayiSyati // 6 // yUpaM chittvA pazUn hatvA, kRtvA rudhirakardamam / yadyevaM gamyate svarga, narake kena gamyate ? // 7 // parastriparadravyeSu, jIvahiMsAsu yo matim / na karoti pumAn bhUpa :, toSyate tena kezavaH // 8 // yasya rAgAdidoSeNa, na duSTaM nRpa ! mAnasam / vizuddhacetasA tena viSNu-stoSyate sarvadA // 9 // kRte varSasahasreNa, tretAyAM hAyanena ca / dvApare yacca mAsena, hyahorAtreNa tatkalau // 10 // astaMgate divAnAthe, Apo rudhiramucyate / annaM mAMsasamaM proktaM, mArkaNDena maharpiNA // 11 // tvayA sarvamidaM vyAptaM, dhyeyo'si jagatAM rave ! / tvayi cAstamite deva !, cA''po rudhiramucyate // 12 // payodapaTalaizchanne, nAznanti ravimaNDale / astaMgate tu bhuJjAnA, aho ! bhAnoH susevakAH // 13 // yathAtmani ca putre ca, sarvabhUteSu yastathA / hitakAmo haristena, sarvadA toSyate sukham // 14 // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laukikadharmazAstrAbhiprAyapratipAdakasUktAni 245 na calati nijavarNadharmato yaH, samamatirAtmasuhRdvipakSapakSe / na harati na ca hanti kizciduccaiH, sthiramanasaM tamavehi viSNubhaktam // 15 // vimalamatiramatsaraH prazAntaH, zucicarito'khilasattvamitrabhUtaH / priyahitavacano'samAnamAyo, basati sadA hRdi tasya vAsudevaH // 16 // ayodhyA mathurA mAyA, kAzI kAJcI avantikA / purI dvAravatI caiva, saptaitA mokSadAyikA // 17 // paurANika mate gAjara ane mulA mAMsa ane madirA samAna ke raktamUlakamityAhu-stulyaM, gomAMsabhakSaNam / zvetaM tadviddhi kaunteya ! mUlakaM madiropamam // 18 // rIgaNAM kAliMgA ane mUlA khAnAra antakAle paramAtmAne yAda karI zakato nathI yastu vRntAkakAliGga-mUlakAnAM ca bhksskH| antakAle sa mUDhAtmA, na smariSyati mAM priye / 19 / / 97 zakunasUktAni gokanyAzaGkhavAdhaM dadhiphalakusumaM pAvakaM dIpyamAnaM, gAnaM vA viprayugmaM hayagajavRSabhaM pUrNakumbhaM dhvajaM vA / Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 subhASitasUktaratnamAlA utkhAtA caiva bhUmirjalacarayugalaM siddhamannaM zabaM vA, .. vezyAstrI mAMsapiNDaM priyahitavacanaM maGgalaM prasthitAnAm // 1 // prastAvocitavAkyena, kaTuvAgapi manyate / / prasthitairvAmataH kUjan , yat kAkaH kiirtyte'ndhH||2|| dugdhaM pItvA rataM kRtvA, tathA hatvA gRhastriyam / snAtvA vAntvA ca niSThIvya, zrutvA duHzabdamulvaNam // 3 // kArayitvA naraH kSaura, azrRmokSaM vidhAya ca / gacched grAmAntare naiva, zakunApATavena ca // 4 // nAprastAve vadanvAkyaM, mAnyate majugIrapi / garjanambhodharazcAru, rohiNyAM zlAdhyate na yat // 5 // vinAyakakharoSTrANAM, durgAvesaravAjinAm / vRSasArasapherUNAM, vAme zabdo'bhavattadA // 6 // avadat dakSiNe pArthe, pakSI vRddhavinAyakaH / agre hastI punaH pRSThe, gRddhastasya mahAtmanaH // 7 // kRSNasAraH sArameyaH, kAkazca madhurasvaraH / abhUvan dakSiNAt pArthAta, tasya vAmagatA amI // 8 // bhramarA hariNA durgA-nakulau cApakhaJjanau / vAmabhAgAdamI tasya, dakSiNaM bhAgamaiyaruH // 9 // pitaraM sadguruM mitraM, sutaM ziSyaM ca. bAndhavam / yasyecchet zIghramAvRtti, na taM dUramanutbaje // 10 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 upadezasaptatiH jambU cAsamaUre, bhAradAe taheva naule a| dasaNameva pasatthaM, payAhiNe savvasaMpattI // 11 // nakulAjamayUrANAM, cApakhaJjanayorapi / darzanaM kIrtanaM zabdaH, sarvasiddhikaraM nRNAm ! // 12 // "dakSiNAt vAmagamanaM prazastaM zca shgaalyoH| zlokA]" "lagnaM yammAnnimittAnAM, zakuno daNDanAyakaH / [zlokArdha]" 98 upadezasaptatiH titthaMkaraNaM caraNAraviMdaM namittu, nIsesamuhANa kaMdaM / mUDhovi bhAsemi hiovaesa, suNeha bhavyA ! sukayappavesaM // 1 // sevija savvannumayaM visAlaM, pAlijja sIlaM puNa svvkaalN| na dijjae kassa vi kUDaAlaM, chidijja evaM bhvdukkhjaalN||2|| payAsiyavyaM na parassa chidaM, kammaM karijjA na kayA vi rudaM / mittaNa tullaM ca gaNijja khuI, jeNaM bhavijjA tuha jIva bhii||3|| rogehiM sAMgehi na jAva dehaM, pIDijjae vAhisahassagehaM / tAjjayA ! dhammapahe rameha, buhA ! muhA mA diyahe mameha // 4 // jayA udiNNo naNu ko vi vAhI, tayA paNaTThA maNaso smaahii| tIe viNA dhammamai vasijjA, citte kahaM dukkhabharaM trijjaa||5|| virattacittassa sayA vi sukkhaM, rAgANurattassa aIva dukkhaM / evaM muNittA paramaM hi tattaM, nIrAgamaggammi dhareha cittaM // 6 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 subhASitasUktaratnamAlA pariggahAraMbhabharaM karaMti, adattamannassa dhaNaM hrNti| . dhammaM jiNuttaM na samAyaraMti, bhavannavaM te kahamuttaraMti // 7 // ANaM jiNANaM sirasA vahaMti, ghorovasaggAi tahA sahati / dhammassa maggaM payarDa kahaMti, saMsArapAraM naNu te lahaMti // 8 // bhAsijjae neva asaccabhAsA, na kijjae bhogasuhe pivAsA / khaMDijjae neva parassa AsA, dhammo ya kittI iya sppyaasaa|| duraMtamicchattamahaMdhayAre, paripphuraMtammi sudunnivAre / na suddhamaggAu calaMti je ya,salAhaNijjA tijayammi te y||10|| asArasaMsArasuhANa kajje, jo rajjai pAvamaI avajje / appANameso khivA kilese, saggApavaggANa kahaM muhaM se // 11 // nariMdadevesarapUiyANaM, pUyaM kuNaMto niNaveiyANaM / davveNa bhAveNa muhaM ciNei, micchattamohaM taha nijjiNei // 12 // dukkhaM sutikkhaM narae sahittA, paMciMdiyattaM puNa jo lahittA / pamAyasebAI gamijna kAlaM, so laMvihI no gurumohajAlaM // 13 // tavovahANAi karittuM puvvaM, kayA gurUNaM ca paNAmapuvvaM / suttaM ca atthaM mahurassareNaM, ahaM paDhissaM mahayAyareNaM // 14 // kammavAhiharaNosahANi, sAmAjhyAvassayaposahANi / siddhAntapannattavihANapuvaM, ahaM karissaM viNayAi savvaM // 15 // ANaM gurUgaM sirasA vahissaM, suttatthasikkhaM viulaM lahissaM / kohaM virohaM sayalaM caissaM, kayA ahaM. madavamAya rissaM // 16 // Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaptatiH 249 sammattamUlANi aNuvvayANi, ahaM dharissAmi suhAvahANi / tao puNo paMcamahabbayANaM, bharaM bahissAmi sudubahANaM // 17 // evaM kuNaMtANa maNorahANi, dhammassa nivANapahe rahANi / punnajjaNaM hoi susAvayANaM, sAhUNa vA tattavisArayANaM / / 18 // havaMti je muttaviruddhabhAsagA, na te varaM suTUThu vi kttkaargaa| sacchaMdacArI samae paruviyA, tadaMsaNicchA vi aIva pAviyA // akkamittA jiNarAyaANaM, tavaMti tivvaM tavamappamANaM / pahaMti nANaM taha diti dANaM, savvaM pi tesiM kayamappamANaM // 20 // jiNANa je AparayA sayA vi, na laggaI pAvamaI kayA vi / tesi taveNaMpi viNA visuddhI, kammakkhaeNaM ca havijja siddhii|| bahussuyANaM saragaM gurUgaM, Agamma niccaM guNasAgarANaM / pucchijja atyaM taha mukkhamaggaM, dhammaM viyANittA carijja jugg|| tuma agAyatpanilekaNeNaM, mA jIva ! bhadaM muNa nicchaeNaM / saMsAramADisi poradukhaM, kayA vi pAvesi na mokkhmukkh|| kumaggasaMsaggavilaggayuddhI, jo bujjhaI muddhamaI na dhiddhI / tasseva emo paramo alAho, aMgIkao jeNa jaNappavAho // 24 // chajjIvakAe parirakkhiUgaM, sammaM ca micchaM suparikkhiUgaM / siddhaMtapratyaM puNa sikkhiUgaM, muhI jai hoi jayammi nUgaM // 25 // ime caijjati jayA kasAyA, tayA gayA cittagayA visaayaa| pasaMtabhAva khu lahijja cittaM, tatto bhave dhammapahe thirattaM // 26 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 subhASitasUktaratnamAlA dhaNaM ca dhannaM ca bahuppayAraM, kuDuMbameyaM pi dhuvaM asAraM / jANittu dhammaM kuru savvavAraM, jao lahijjA lahu dukkhapAraM // asAsaemu visaemu sajjo, jo mujjhai micchapahe annjjo| so caMdaNaM rakkhakae dahijjA, ciMtAmaNiM kAyakae gmijjaa|| pUyA jiNANaM sugurUNa sevaNaM, dhammakkharANaM savaNaM viyAraNaM / tavovihANaM taha dAnadApaNaM, susAvayANaM bahupumnabhAyaNaM // 29 // kohAi yA solasa je kasAyA, paJcavakhasyA naNu te pisaayaa| chalaMti te loyamimaM samaggaM, dukkhaM samappaMti tahA udggN||30|| paropahAsaM na kahiM pi kujjA, lahuttaNaM jeNa jaNo lahijjA / parassa dosesu maNaM na dijjA, dhImaM naro dhammadhuraM dharijA / 31 // jiNiMdasiddhAriyaceiyANaM, saMghassa dhammassa tahA gurUNaM / suyassuvajjhAyasudaMsaNesu, dasaNhamesi viNayaM karesu // 32 // maNe maNAgaM pihu tivvaroso, na dhAriyavyo kypaavposo| jao bhave punnajalarasa soso, saMpajjae kassa vi neva toso||33|| mahArisINaM ariNA samANo, na ANi yavyo hiyayammi maanno| dhamma ahammaM ca viyANamANo, hujjA jaNo jeNa jddovmaanno|| susAhuvaggassa maNe amAyA, nisehiyavvA sayayaM pi maayaa| samaggaloyANa vijA vimAyA-samA samuppAiyamuppamAyA // 35 // jeNaM bhave baMdhujaNe viroho, vivaDDhae rajjadhaNammi moho / jo jaMpio pAktarupparoho, na seviyanvo visamosa loho||36|| Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaptatiH 251 jaNo muNittA naNu jAi dukkhaM, taM jaMpiyavvaM vayaNaM na tikkhaM / ihaM paratthAvi ya ja viruddhaM, na kijjae taM pi kayA nisiddhaM // davvANurUvaM viraijja vesaM, kujjA na annassa ghare pavesaM / sAhUNa'sAhUNa tahA visesaM, jANijja jaMpijja na doslesN||38|| bhattIgurUNaM hiyae dharittA, sikhijja nANaM viNayaM karittA / atthaM viyArija maIi sammaM, muNI muNijjA dasabheyadhammaM / 39 / hAsAichakkaM parivajjiyavvaM, chakaM vayANaM taha sajjiyavyaM / paMcappamAyA na hu seviyacyA, paMcaMtarAyA vi nivAriyavvA / 40 / sAhammiyANa bahumANadANaM, bhattIi appija taha'nnapANaM / vajjijja riddhIi tahA nihANaM, eyaM carittaM sukayassa ThANaM // ahiMsaNaM savvajiyANa dhammo, tesiM viNAso paramo ahmmo| muNittu evaM bahupANighAU, vivajjiyavyo kayapaJcavAU // 42 // koheNa loheNa tahA bhayeNaM, hAseNa rAgeNa ya macchareNaM / bhAsaM musaM neva udAharijjA, jA paccayaM loyagayaM hrijjaa|43| asAhuloeNa ya jaM pavanna, buho na gihijja dhaNaM adinnaM / aMgIkae jammi iheva dukkhaM, lahai lahu~ neva kayAi sukkhaM / 44 / samAyaraM vA avarassa jAyaM, mannijja chidijja jaNAvavAyaM / je annakaMtAsu narA pasattA, te jhatti dukkhAi iheva pattA // 45 // je pAvakArINi pariggahANi, melaMti accaMtaduhAvahANi / tesi kahaM huMti jae muhANi, sayA bhavissaMti mahAduhANi // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 subhASitasUktaratnamAlA sadaM muNittA mahuraM agaheM, karijja cittaM na hu tuTTharuTuM / rasammi gIyassa sayA saraMgo, akAlamaccu lahaI kuraMgo // 47 // pAsittu rUvaM ramaNINa rammaM, maNammi kujjA na kayAvi pimmaM / paIvamajhe paDaI payaMgo, rUvANuratto havaI aNaMgo // 48 // jalammi mINo rasaNAraseNaM, vimohio nogahio bhaeNaM / pAvAo pAvei sa tAluvehaM, rasANurAo iya dukkhagehaM // 49 // gaiMdakuMbhatthalagaMdhaluddho, iMdidiro ghANaraseNa giddho / hahA muhA maccumuhaM uveI, ko gaMghagiddhiM hiyae vaheI // 50 // phAsiMdiyaM jo nahu niggaheI, so baMdhaNaM muddhamaI lahei / dappuddharaMgo jaha so kariMdo, khivei anyaM vasaNammi maMdo // 51 // ikkovi ikko visao udinno, dukkhaM asaMkhaM dalaI pvnno| je sabahA paMcamu temu lunA, muddhANa tesiM sugaI nisiddhaa||52|| aIva duhA visayA visAo, pacchA bhave jehi mhaavisaao| jehiM payA iMti paravasAo, na sevaNijjA khalu te rsaao| titthaMkarANaM niuNA pamANaM, kuNaMti je ujjhiya cittamANaM / savvaM pitesiM kiriyAvihANaM, saMjAyai dukkhasahassatANaM // 54 // acaMtapAvodayasaMbhavAo, je bhIruNo bhavyagaNA bhvaao| tesiM suhANaM sulahouvAo, no saMbhavijjA bhvsNnivaao||55|| dhaNaM ca dhanna rayaNaM suvannaM, tAruNNarUvAi jahitya annaM / / vijju vva savvaM cavalaM khu eyaM, dhareha bhavyA hiyae viveyaM // Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezasaptatiH 253 puttA kalattANi ya baMdhumittA, kuMDuviNo ceva ihegcittaa| . Aukkhae pAvavasA samee, na rakkhaNatthaM pabhavaMti ee // 57 // jesi maNe pAvamaI niviTThA, nivvAhavittI puNa saMkiliTThA / kayAvi te Tuti na hiTThatuTTA, savvattha pAvaMti duhAi dutttthaa||58|| vannaM vayaMtA jiNaceiyANaM, saMghassa dhammAyariyAiyANaM / kuNaMti bhavyA sulahaM subohiM, avannavAeNa puNo abohiM // 59 / / annANayA dosavasANubhAvA, muNaMti tattaM na hu kiMpi pAvA / bhavaMti te dukkhadaridadINA, parammi loe suhvipphiinnaa||60|| puNNodaeNaM naNu koi jIvo, bhisaM samujjoiyanANadIvo / mohaMdhayArappasaraM dalijjA, picchei nivvANapahaM paittA // 61 // itthaMtarAyA bahave pasiddhA, kohAiNo verigaNA smiddhaa| haraMti te dhammadhaNaM chaleNaM, ko nijjiNeI naNu te blennN||62|| pAvAi pAvA parisevamANA, dhammaM jinnudittttmyaannmaannaa| annANakaThehi kayAbhimANA, khivaMti appaM narae ayaannaa||63|| na jAigavvaM hithayammi kujjA, kulAbhimANaM puNa no vahijjA / svaM navaM issariyaM auvvaM, laddhaM subuddhI na dharija gavyaM // 64 // ahaM khu loe balavaM takssI , suyAhio vA ahayaM jsNsii| lAbhe vi saMte muio na hujjA, taha'ppaNo ukkarisaM na kujjA // vAlaggamitto vi na so paeso, jatthovainno bhuvaNammi neso| jIvo samAvajjiyapAvaleso, na pAvio kattha ya sukkhleso|| Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 subhASitasUktaratnamAlA sudullahaM pAviya mANusattaM, kulaM pavittaM taha ajjakhitaM / tattaM muNittA sugurUhi vuttaM, tujha pamAyAyaraNaM na juttaM // 67 // bAlattaNaM khiDDaparo gameI, tAruNNae bhogasukhe rameI / therattaNe kAyavalaM vameI, mUDho muhA kAlamaikkamei // 68 // lattaNAo vi na jeNa punnaM, samajjiyaM savvaguNohapunnaM / therattaNe tassa ya nAvayAso, dhammassa jattha'tthi jraapyaaso|| pubbi kayaM jaM sukayaM udAraM, pattaM narattaM naNu teNa sAraM / karesi no ittha jayA sukammaM, kahaM suhaM jIva ! lahesi rmm||70|| taveNa pakkhAliyakammalevo, anno jiNiMdAu na koi devo / guru susAhU jiNarAyavuttaM, tattaM ca sammattamimaM niruttaM // 71 // pasatthalesaM pakaraMti cittaM, je sattakhittemu vavaMti vittaM / chidaMti nimmohamaNA mamattaM, kuNaMti te jammamimaM pavittaM // 72 // paThittu eyaM ubaesasattari, muNaMti citte paramatthavittharaM / tarittu te dukkhabharaM suduttaraM, khemeNa pAvaMti muhaM aNuttaraM // 73 // 99 prakIrNaviSayasUktAni devatA vAcakAH zabdA, ye ca bhdraadivaackaaH| te sarve naiva nindyAH syuH, lipito'pi gaNato'pi ca // 1 // gRhe hitvA bAlAM sakalasukhasaubhAgyakalitAM, videzaM te yAnti pracuradhanalubdhA: sugunninH| Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 upadezasaptatiH yadi dravyaprAptina ca taruNatAyAH sukhamapi, na deyaM pANDityaM kathamapi nRNAM haMsagamane // 2 // ekAkSarapradAtAraM, yo guruM nAbhimanyate / / zvAnayonizataM gatvA, cANDAleSvabhijAyate // 3 // taDabujaM kaliGgaM ca, bhojyaM zItaM ca vAtulam / kapitthaM badarIjambU-phalAni ghnanti dhISaNAm // 4 // muzca muzca patatyeko, mA muJca patito yadi / ubhau tau patitau dRSTvA, maunaM sarvArthasAdhanam // 5 // zUnye dadhighaTIM dRSTvA, kAkaH sthaganavarjitAm / labghA''svAdo'pi tAM muktvA, kathamanyatra gacchati // 6 // tadvAkyamukharupAkSi-jitA iva yayudhruvam / sudhA pAtAlaminduH khe, divi rambhA jale'mbujam // 7 // jAnIyAt preSaNe bhRtyAn, bAndhavAn vyasanAgame / mitramApattikAle ca, bhAryA ca vibhavakSaye // 8 // nirdhanA dhanavantazca, nRpaastddhikaarinnH| pravAsinazca vezyAzca, na svapanti kadAcana // 9 // durbhikSodayamannasaMgrahaparaH patyurvadhaM bandhakI, dhyAyatyarthapatebhiSagU gadagaNotpattiM kaliM naardH| doSagrAhijanazca pazyati paracchidraM chalaM zAkinI, niSputraM mriyamANamADhayamavanIpAlo hahA ! vAJchati // 10 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 subhASitasUktaratnamAlA kuGkamAgarukastUrIkarpUraM candanaM tthaa| mahAsugandhamityuktaM, nAmato yakSakardamam // 11 // 100 chandolakSaNasUktAni yasyAH prathame pAde, dvAdaza mAtrAstathA tRtIye'pi / aSTAdaza dvitIye, caturthake paJcadaza sA''ryA // 1 // agurucatuSkaM, bhavati gurU dvau dhanakucayugme !, zazivadanA'sau // 2 // sarve varNA dIrghA yasyAM, vizrAmaH syAdvedairvedaiH vidvavRndairvINAvANi !, vyAkhyAtA sA vidyunmAlA // 3 // isvo varNoM jAyate yatra paSThaH, . kambugrIve ! tadvadevASTAmAntyaH / vizrAmaH syAttantri ! vedaisturaGgaistAM bhASante zAlinI chAndasIyAH // 4 // catvAraH prAksutanu ! guravo dvau dazaikAdazo ceda, mugdhe ! vau~ tadanu kumudAmodini ! dvAdazAntyau / tadvaccAntyau yugarasahayairyatra kAnte ! virAmo, mandAkrAntAM pravarakavayastandhi ! tAM saMgirante // 5 // AdhacaturthamahInanitambe !, saptamakaM dazamaM ca tathAntyam / yatra guru prakaTasmarasAre !, tatkathitaM nanu dodhakavRttam // 6 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chandolakSaNa sUktAni 257 yasyAM triSaTsaptamamakSaraM syAt, isvaM sujaGgre ! navamaM ca tadvat / gatyA bilalIkRtahaMsakAnte :, tAmindrava nAM bruvate kavIndrAH / / yantritrAcaraghu evaM, bhavanti varNA laghavaH suvarNa / amandamAcanmadane / tadAnI-mupendravajrA kathitA kavIndraH // 8 // yatra dvayogyanayostapAdA, bhavanti sImantini ! candrakAnta / vidvadiyaH parikIrtitA sA, prayujyatAmityupajAtireSA / 9 / ma tRtIyakamanantara ne !. navamaM viratiprabhavaM guru cet / ghanapInapayobAra bhAranane .. nanu troTakavRttamidaM kathitam // 10 // yadAdyaM ca nathA saptamaM ce-tathaivAkSaraM hasvamekAdazAdyam / zaraccandravi pivaktrAravinde !, taduktaM kavIndra bhujaGgaprayAtam // ayi : kuzodari ' yatra catuthakaM, guru ca saptamakaM dazamaM tthaa| viranija ca nathaiva vicakSaNai-dratavilambitamityupadizyate / 12 // AdyaM dvitIyamapi cedguru taccaturtha, yatrASTama ca dazamAntyamupAntyamantyam / kAmAzA1gitakA mimataGgajendra !, kAnta : vasantatilakAM kila tAM vadantim // 13 // prathamamagupaTaka vidyate yatra kAnte !, tadanu ca dazamaM cedakSaraM dvAdazAntyam / giribhiratha turaGyatra kAnte ! virAmaH, sukavijanamanojJA mAlinI sA prasiddhA // 14 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 subhASitasUktaratnamAlA sumukhi ! laghavaH paJca prAcyAstato dazamAntikaM, tadanu lalitAlApe ! vau~ yadi tricaturdazau / prabhavati punayaMtropAntyaH sphuratkarakaGkaNe !, yatirapi rasairvedairazvaiH smRtA hariNIti saa||15|| yadA pUrvo isvaH kamalanayane ! SaSThakaparAH, tato varNAH paJca prakRtisukumArAGgi ! laghavaH / trayo'nye copAntyA sutanujaghanAbhogasubhage !, rasai ru yasyAM bhavati viratiH sA zikhariNI // 16 // AdyAzcedguravastraya: priyatame ! SaSThastathA cASTamo, nanvekAdazatastrayastadanu cedssttaadshaadyau,ttH| mArtaNDairmunibhizca yatra viratiH pUrNendubimbAnane !, tadvRttaM pravadanti kAvyarasikAH zArdUlavikrIDitam // 17 // zloke SaSThaM guru jJeyaM, sarvatra laghu paJcamam / dvicatuSpAdayoIsvaM saptama dIrghamanyayoH // 18 // catvAro yatra varNAH prathamalaghavaH SaSThataH saptamo'pi, dvau tadvatpIDazAyau mRgamadamudite SoDazAntyau tathAntyau / rambhAstambhorukAnte ! munimunimunibhidRzyate cedvirAmo, bAle ! vanyaiH kavIndraiH sutanu ! nigaditA sragdharA sA prsiddhaa| Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 kavicAturyasUktAni 101 kavicAturyasUktAni govindanandanatayA ca vapuzriyA ca, mA'smin nRpe kuruta kAmadhiyaM taruNyaH / astrIkaroti jagatAM vijaye smaraH strIH, astrIjanaH punaranena vidhIyate strIH // 1 // zAbdI prahelikA payasvininAM dhenUnAM brAhmaNaH prApya viMzatim / tAbhyo'STAdaza vikrIya gRhItvaikAM gRhaM gataH // 2 // ArthI prahelikA jai sAsuAi bhaNiA piyavAsagharaMmi dIvaya desu / tA kIsa muDamuhI hiayaMmi nivesaye dihiM // 3 // lakSmi ! preyasi ! keyamAsyazitimA vaikuNTha ! kuNTho'si ki?, no jAnAsi piturvinAzamasamaM saMghotthitaiH paaNshubhiH| mA bhIrbhIru ! gamIra eva bhavitAmbhodhizciraM nandatAta, saMghezo lalitApatirjinapateH snAtrAmbukulyAM sRjan // 4 // kiM bhUSaNaM sundara ! sundarINAM, kiM dUSaNaM pAnthajanasya nityam / kasmin vidhAtrA likhitaM janAnAM, sindUravinduvidhavA llaatte|| rAmAbhiSeke madavihalAyA:, hastAt cyuto hemaghaTastaruNyA: / sopAnamAsAdya karoti zabda, TaTaM TaTaNTaM TaTaTaM TaTaNTaH // 6 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 subhASitasUktaratnamAlA kara kaMpAvei sira dhuNei buDDhI kahA kahei / hakkAratAM yamabhaDAM naMkAra karei // 7 // kiM nandiH ? kiM murAriH ? kimu ratiramaNaH ? kiM nala: ? kiM kuberaH ? kiMvA vidyAdharo'sau ? kimatha murapatiH? kiM vidhuH ? kiM vidhAtA ? nA'yaM nA'yaM na cA'yaM na khalu na hi na vA nA'pi nA'sau na caiSaH, krIDAM kartuM pravRtto yadiha mahItale bhUpatirbhojadevaH // 8 // kA tvaM ? pAtakaputrikA'smyakamalA pautrI tathA'haM kale:, kasmAdrodipi ? bAndhavasya nidhanAt ko bAndhavo'yaM tava / dAridyaM kimajAyatA'sya nihataH so'yaM tamovairiNA, zrImacchrIkumareNa kasya zaraNaM tadyAsi taveSiNAm // 9 // yasmin mahIM zAsati vANinInAM, nidrAM vihAroz2apathe gatAnAm / vAto'pi nA'zraMssidaMzukAni, ko lambayedAharaNAya hastam // kA'pyevamevopagatA prasiddhiH, ruNaddhi ko nAma mukhaM janAnAm / janmaiva yeSAM zravasA vihInaM, tAn bhoginaH kuNDalino vdnti| kAvyaM karomi na hi cArutaraM karomi, yatnAtkaromi nahi sidhyati kiM karomi / bhUpAlamaulimaNicumbitapAdapITha !, zrIsAhasAGka ! kathayAmi ca yAmi yAmi // 12 // Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavicAturyasUktAni bAlye mutAnAM surate'GganAnAM, stutI kavInAM samare bhaTAnAm / tvaGkArayuktA hi giraH prazastAH,kaste prabho ! mohabharaH smara tvm|| napuMsakamiti jJAtvA, priyAyai preSitaM manaH / tattu tatraiva ramate, hatA pANininA vayam // 14 // momArAmamamAdando, hayAgadalanambhaSAH / ete yasya ya vidyante, taM devaM praNamAmyaham // 15 // mudgadAlI gadavyAlI, kavIndrA vituSA katham / andhovallabhasaMgena, jAtA vigatakacukA // 16 // kiyanmAnaM jalaM vipra ! jAnudaghnaM narAdhipa / IdRzI kimavasthA te, na hi sarve bhavAdRzAH // 17 // timirAristamo hanti bhiitishngkitmaansaaH| vayaM kAkA vayaM kAkA, iti jalpanti vAyasAH // 18 // sImantinISu kA kAntA, rAMjA ko'bhUt guNottamaH / vidvadbhiH kA sadA vandyA, atraivottaramIkSatAm // 19 // na lagen nAganAraGge, nimbastumve punarlaget / lagetyukte lagennaiva, mA metyukte bhRzaM laget // 20 // lakSmIkhedaniSedhArtha-brahmacakrAGgazarmaNAm / ke zabdA vAcakAH khAntaM, brahi kiM gAntamicchasi // 21 // arthinAM kA sadA citte, kA dagdhA kapinA purA / ikSuyaSTeH kimicchanti, kiM ca haMsasya sundaram // 22 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 subhASitasUktaratnamAlA sukavInAM vacaH kIdRk, zukena viSame kRte / iti prazne yadA rAjJI nA'vadat mUDhamAnasA // 23 // [atrottaraM IhAlaGkArasaMgatam ] tAtena kathitaM putra ! lekha likha mamAjJayA / natena likhito lekhaH, piturAjJA na lopitA // 24 // AgatA: pANDavAH sarve, duryodhanasamIhayA / ratnAni ca suvarNAni, tasmai vastrANi bhUriza: // 25 // tumha piyA maha piuNo, dhArei saya sahassaM / jai suyapuvvaM dijjai, aha na suyaM khaureyaM desu // 26 // . dvandvo'haM dvigurapi, cA'haM madgehe nityamavyayIbhAvaH / tatpuruSa ! karmadhAraya ! yenA'haM syA bahuvrIhiH // 27 // kAntayA kAntasaMyoge, kimakAri navoDhayA / atrApi cottaraM vaktuM, avadhibrahmaNo vayaH // 28 // lalATaH tilakopetaH, kRSNaH kamalalocanaH / gokule ca kriyAM vaktuM, maryAdA dazavArSikI // 29 // nirvAtA na kuTI na cAgni-zakaTI nApi dvitIyA paTI, vRttibharabhaTI na tundilapuTI, bhUmau ca ghRSTA kttii| tuSTirnaiva ghaTI priyA na vadhUTI, tenA'pyahaM saMkaTI, zrImadbhoja ! tava prasAdakaraTI bhatAM mamApattaTI // 30 // anissarantImapi dehagarbhAta, kIrti pareSAmasatI vadanti / svairaM bhramantImapi ca trilokyAM, tvatkItimAhuH kavayaH satIM tu|| Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavicAturyasUktAni candragatA padmaguNAn na bhuGkte, padmAzritA cAndramasImabhikhyAm / umAmukhaM tu pratipadya lolA, dvisaMzrayAM prItimavApa lakSmIH // 32 // bhakAraH kumbhakarNe ca, bhakArazca bibhISaNe / tayojyeSThaH kulazreSTho, bhakAraH kiM na vidyate // 33 // asAre khalu saMsAre, sAraM zvazuramandiram / haraH zete himagirau, hariH zete payonidhau // 34 // asAre khalu saMsAre, sAraM saarngglocnaa| yasyAH kukSeH samutpannAH, bhojarAja ! bhavAdRzAH // 35 // kAcin mRgAkSI priyaviprayoge, gantuM nishaapaarmpaaryntii| udgAtumAdAya kareNa vINAM, eNAGkamAlokya shnairhaasiit||36|| vihitA nirviSA nAgA, devAH zaktivivarjitAH / nizceSTAzca yayA siMhAH, sA bAlairdhiyate kare // 37 // satyabhrameNa kRtakAni gRheSu hatvA, hantavyarUpazatakAni vizIrNadantaH / satyAnyapi pratibhayena na tAni hanti, saMprAptadharma iva yatra biDAlako'pi // 38 // asanto'syai na rocante, sadbhayo neyaM ca rocate / ityaprAptavarA'dyApi, kumArI kIrtikanyakA // 39 // sthAnAbhAvAn mahAmAtya ! kutropavizyate mayA / kathaM nAstItyavag mantrI, bhaTTo'pyAcaSTa kautukii||40|| Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 subhASitasUktaratnamAlA annadAnaiH payaHpAnairdharmasthAnaizca bhUtalam / yazasA vastupAlena, ruddhaM AkAzamaNDalam // 41 // 102 zvazurAlayanivAsaduSTatAnivedakasUktAni kSaNe ruSTaH kSaNe tuSTaH, nAnApUjAM ca vAJcchati / kanyArAzisthito nityaM, jAmAtA dazamo grahaH // 1 // zvazuragRhanivAsaH, svargatulyo narANAM, yadi vasati vivekI, vAsarANi tripaJca / dadhimadhughRtalobhAt mAsayugmaM vaset cet , sa bhavati kharatulyo mAnavo mAnahInaH // 2 // vajrakUTe vijayarAmaH, tilatailena mAdhavaH / bhUmizayyA maNirAmo, dhakAdhumena kezavaH // 3 // upasthitAyAM vipadi, maraNaM zaraNaM varam / mAnakazAlinAM puMsAM, na punaH zvazurAlayaH // 4 // prayANapaTahaH kiM co-ttamatvasya vivekinAm / adhamatvapravezAdi-maGgalaM zvazurAlayaH // 5 // uttamAH svaguNaiH khyAtA, madhyamAzca piturguNaiH / adhamA mAtulaiH khyAtAH, zvazuraizcAdhamAdhamAH // 6 // 103 guNaguNisamAdarasUktAni so kroDamRgAdhipau ca militau brUte hariM zUkaro, vAdaM tvaM vada re mayA saha hare ! no cenmayA haaritH| Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 'guNaguNisamAdarasUktAni zrutvA tadvacanaM harizca gadati tvaM yAhi re zUkara !, lokAn brUhi mayA jito mRgapatirjAnanti me jJA balam // 1 // . gatA ye pujyatvaM prakRtipuruSA eva khalu te, janA ! dopatyAge janayata samutsAhamatulam / na sAdhanAM kSetraM na ca bhavati naisargikamidaM, guNAn yo yo dhatte sa sa bhavati sAdhurbhajata tAn // 2 // vaktre valgAprakarSaH samarabhuvi tava prANarakSA'pi daivAta, svecchAcAro na cA''ste na hi bhavati tathA bhAravAho nitAntam / ityukto'zvaH khareNa prahasitavadano mUka evA'vatasthe, tasmAjjAtyA mahAnto'dhamajanaviSaye maunamevAzrayante // 3 // haMso na bhAti valibhojakavRndamadhye, . gomAyumaNDalagato na vibhAti siMhaH / jAtyo na bhAti turagaH kharayUthamadhye, vidvAnna bhAti puruSeSu nirakSareSu // 4 // guNI guNaM vetti na vetti nirguNo, valI balaM vetti na vetti nirbalaH / piko vasantasya guNa na vAyasaH, karI ca siMhasya balaM na mUSakaH // 5 // guNeSvanAdaraM bhrAta: !, pUrNazrIrapi mA kRthaaH| saMpUrNo'pi ghaTaH kUpe, guNacchedAtpatatyadhaH // 6 // Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 subhASitasUktaratnamAlA nAguNI guNinaM vetti, guNI guNiSu matsarI / guNI ca guNarAgI ca, viralaH saralo janaH // 7 // AstAM ca guNinastAvad, bhUSitAzeSabhUtalAH / yeSAM guNAnurAgo'sti, sAMprataM te'pi durlabhAH // 8 // adbhutamudayaM dadyu-vRttavantaH purskRtaaH| binduragre kRto'GkAnAM, datte dazaguNonnatim // 9 // guNAH sarvatra pUjyante, pitRvaMzo nirarthakaH / vasudevaM parityajya, vAsudevo namasyate // 10 // pRthivyAM trINi ratnAni, jalamannaM subhASitam / mUDhaH pASANakhaNDeSu, ratnasaMjJA'bhidhIyate // 11 // zaile zaile na mANikya, mauktikaM na gaje gje| sAdhavo na hi sarvatra, candanaM na vane vane // 12 // sAdhUnAM darzanaM puNyaM, tIrthabhUtA hi sAdhavaH / kAlena phalati tIrtha, sadyaH sAdhusamAgamaH // 13 // zateSu jAyate zUraH, sahasreSu ca pnndditH| vaktA dazasahasreSu, dAtA bhavati vA na vA // 14 // naraNe nijite zUro, vidyayA na ca pnndditH| na vaktA vAkpaTutvena, na dAtA dhanadAyakaH // 15 // indriyANAM jaye zUro, dharma carati paNDitaH / satyavAdI bhavedvaktA, dAtA bhItAbhayapradaH // 16 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 guNaguNisamAdarasUktAni pratyakSe guravaH stutyAH, parokSe mitrbaandhvaaH| karmAnte dAsabhRtyAca, putrA naiva mRtAH striyaH // 17 // yadekaH sthaviro vetti, na tttrunnkottyH| yo nRpaM lattayA hanti, vRddhavAkyAt sa pUjyate // 18 // nirguNenA'pi sattvena, kartavyo guNasaMgamaH / zazAGkasaMgato mUrdhni, dhRto rudreNa vAtamI // 19 // bAlAdapi hitaM grAhya-mamedhyAdapi kAJcanam / nIcAdapyuttamAM vidyAM, strIratnaM duSkulAdapi // 20 // kiM kRtena hi yatra tvaM, yatra tvaM kimasau kliH| kalau cedbhavato janma, kalirastu kRtena kim // 21 // TaGkacchede na me duHkhaM, na dAhe na ca gharSaNe / etadeva mahaduHkhaM, guJjayA saha tolanam // 22 // guLe ! garva mudhA mA dhA-stulye'haM bhavatyA samam / nirgamyate'nale snAtvA, pramANaM jJAyate tadA // 23 // zrutveti nirmame guJjA, zyAmaM svAsyaM tathA kila / tajjAtiSu tathA'dyApi, mukheSu zyAmatA sthitA // 24 // guNAnurAgiNo svalpa-stebhyo'pi guNazAlinaH / guNino guNaraktAca, tebhya: svAguNaprekSiNaH // 25 // vidvAneva hi jAnAti, vidvajjanaparizramam / na hi vandhyA vijAnAti, gurvIprasavavedanAm // 26 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 subhASitasUktaratnamAlA manoratho'pi no manda-bhAgyAnAM jAyate mahAn / pikyA eva na vAyasyA, vAJchApyAmradrume bhavet // 27 // sevitavyo mahAvRkSaH, phlcchaayaasmnvitH| daivAdyadi phalaM nAsti, chAyA kena nivAryate // 28 // zaityaM nAma guNastavaiva bhavataH svAbhAvikI svacchatA, kiM brUmaH zucitAM vrajantyazucayaH saMgena yasyApare / kiM cAtaH paramasti te stutipadaM, tvaM jIvitaM dehinAM, tvaM cennIcapathena gacchasi payaH! kastvAM nirorbu kSamaH // 29 // uttamaguNAnurAo, nivasai hiyayaMmi jassa purisassa / AtitthayarapayAo, na dullahA tassa riddhio // 30 // visRjya sUrpavadoSAn , muNAn gRhNanti sAdhavaH / doparAgI guNatyAgI, cAlanIva hi durjanaH // 31 // doSANAM mizratA yatra, sa guNo naiva bhAti me / doSAbhAvena nemalyaM, sa eva syAdguNo yadi // 32 // ko'pyadhikaguNo yasmAt, sa guNitvaM labhate katham / sa eva syAd guNI yasmAt, nAdhiko'sti yataH param // 33 // na hi appaNo vi guruyA, guNe payAsaMti appaNA ceva / emeva pattabhUyaM, sariAo saraMti sarinAhaM // 34 // kA guNagurUNa hANI, bahu manijjati jai na iyarehiM / kiM jhijjai raviNo, jai na bahumao so ulUyassa // 35 // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaguNisamAdarasUktAni 269. vaNNAimettatullo, asariccho sesasAradhammehiM / maragayamaNimAhappaM, kAyamaNI pAvae kiha Nu // 36 // guNajIvitanirmukto, yaH svata evArthato mRtaH prANI / so'tra kathaM buddhimatAM, vikatthanIyaH satAM bhavati // 37 // bahudosasaMkule guNalavammi ko hojja gavio ihii| soUNa vigayadosaM, guNanivahaM pubapurisANaM // 38 // na mlApitAnyakhiladhAmavatAM mukhAni, nA'staM tamo na ca kRtA bhuvnopkaaraaH| . sUryAtmajo'hamiti kena guNena lokAn , pratyAyayiSyasi zane ! zapathaivinA tvam // 39 // jananI janakaH svAmI, guruzcApi vizeSataH / yato duSpratikAryANi, catvAryetAni sarvathA // 40 // draSTuM svadoSAn lokAnAM, naikamapyasti locanam / santi locanalakSANi, paradoSavilokane // 41 // . strIzreSThatA kArye dAsI ratau rambhA, bhojane jananIsamA / vipattau buddhidAtrI ca, sA bhAryA bhuvi durlabhA // 42 // vidyAprApti kyAre thAya? nAnudyogavatA na ca prasavatA nAtmAnamutkarSatA, nAlasyopahatena nAnyamanasA naacaaryvidvessinnaa| na bhUbhaGgavilAsavismitamukhIM sImantinIM dhyAyatA, loke khyAtikaraH satAmabhimato bidyAguNaH prApyate // 43 // Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 subhASitasUktaratnamAlA dAnaM daridrasya vibhoH prazAntiH, yUnAM tapo jJAnavatAM ca maunam / icchAnivRttizca sukhocitAnAM, dayA ca bhUteSu divaM nayanti // 44 // strIrUpApi kSamaivaikA, krodhayodhaM jayatyamum / guNAH pare tu taM jetuM, puMrUpA api na kSamAH // 45 // ye majjaMti nimajjayanti ca parAMste prastarA dustare, vAddhauM vIra ! taranti vAnarabharAn saMstArayante'pi ca / naite grAvaguNA na vAridhiguNA no vAnarANAM guNAH, zrImaddAzaratheH pratApamahimA so'yaM samujjRmbhate // 46 // strIzreSThatA , pagumandhaM ca kubjaM ca, kuNThitaM vyAdhipIDitam / nisvamApadgataM nAthaM, na tyajet sA mahAsatI // 47 // janmasthAnaM na khalu vimalaM varNanIyo na varNo, . dUre zobhA vapuSi nihitA paGkazaGkAM tanoti / yadyapyevaM nikhilasurabhidravyadarpApahArI, no jAnImaH parimalaguNaH ko'stu kstuurikaayaaH||48|| khazlAghA paranindA ca, lakSaNaM nirguNAtmanAm / parazlAghA svanindA ca, lakSaNaM sadguNAtmanAm / / 49 // varaM jvAlAkule tIve, jvalane jvAlitaM vpuH| na punarguNagaurAGge, matsaro'lpo'pi nirmitaH // 50 // Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jananIgauravakhyApakasUktAni 271 mIyante tadguNAH samyak, tattulyaireva nAparaiH / vyomamAna dharA vetti, dharAmAnaM marutpathaH // 51 // abhayaMtA vi hu najjaMti, supurisA guNagaNehiM niyaehi / kiM bollaMti maNIo, jAo lakkhehi dhippanti // 52 // 104 jananIgauravakhyApakasUktAni mAtA pazUnAM sutasattayaiva, dhanArjanaistuSyati madhyamAnAm / vIrAvadAtai: punaruttamAnAM, lokottamAnAM caraNaiH pvitraiH||1|| AstanyapAnAjjananI pazUnA-mAdAralAbhAca narAdhamAnAm / AgehakRtyAca vimadhyamAnA-mAjIvitAttIrthamivottamAnAm // 2 // rAjJaH patnI guroH patnI, patnI ca muhRdstthaa| patnImAtA svamAtA ca, pazcatA mAtaraH smRtaaH||3|| vyUDho garbhaH prasavasamaye, soDhamatyugrazUlam , pathyAhAraiH snapanavidhibhiH stnypaanprytnaiH| viSTAmUtraprabhRtimalinaiH kaSTamAsAdya sadyaH, bAta: putraH kathamapi yayA, stUyate saiva mAtA // 4 // 105 vaNiksvarUpapradarzakasUktAni sthAne siMhasamA vane mRgasamA dezAntare jambUkAH, AhAre bakabhImasenasadRzAH zvAnopamA maithune / Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra72 subhASitasUktaratnamAlA rUpaM marakaTavat pizAcalipikRt cAnye'pi te nirguNAH, kAryArthe kaTakAH parArthalaTakA ete guNA vANijaH // 1 // dezAdhIzo grAmamekaM dadAti, grAmAdhIzaH kSetramekaM dadAti / kSetrAdhIzaH prasthamekaM dadAti, nandastuSTo hastatAli ddaati||2|| vaNijA codarasthena, mAturmAsaM na bhakSyate / na tatra karuNA hetu-statra heturadantatA // 3 // adhIte yat kizcit tadapi muSituM grAhakajanaM, mRdu brute yadvA tadapi vivazIkartumaparam / pradatte yatkizcittadapi samupAdAtumadhikaM, prapaJco'yaM vRtterahaha gahanaH ko'pi vaNijAm // 4 // AjAnulambitamalImasasATakAnAM, mitrAdapi prathamayAcitabhATakAnAm / prANAdapi priyatamaikavarATakAnAM, vajraM divaH patatu mUni kirATakAnAm // 5 // 106 vastunaH svayogyakAryAkaraNato niSphalatAnivedakasUktAni kiM pANinA paravadhustanalampaTena, kiM pANinA zaraNamAgataghAtakena / kiM pANinA paradhanagrahaNodyatena, kiM pANinA galagrahItakanIpakena // 1 // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziphalatA nivedakasUtAni .. 273 arthena kiM kRpaNahastamupAgatena, zAstreNa kiM bahuzaThAcaraNAzritena / rUpeNa kiM guNaparAkramavarjitena, mitreNa kiM vyasanakAlamanAgatena // 2 // apragalbhasya yA vidyA, kRpaNasya ca yad dhanam / yacca bAhubalaM bhIroH, vyarthametatrayaM bhUvi // 3 // dhanena ki yo na dadAti nAznute, balena kiM yazca ripUna bAdhate / / zrutena kiM yo na ca dharmamAcaret, kimAtmanA yo na jitendriyo bhavet // 4 // apAtra ramate nArI, girau varSati maadhvH| nIcamAzrayate lakSmIH, prAjJaH prAyeNa nirdhanaH // 5 // dharma dADhayaM phalaM vRkSe, jalaM nadyAM balaM bhaTe / khale'satyaM jale zaityaM, ghRtaM bhojye ca jIvitam // 6 // tumbe vinaSTe kimaraiH, rAjJi naSTe ca kiM bhaTaiH / mUle dagve pratAnaiH ki, puNye kSINe kimauSadhaiH // 7 // zrotraM zrutenaiva na kuNDalena, dAnena pANirna tu kaGkaNena / kmiAti kAyaH karuNAparANAM, paropakAreNa na candanena // 8 // yA lobhAdyA paradrohAdyaH pAtrAyaH praarthtH| maitrI lakSmI vyayaH klezaH, sA ki sA kisa kisa kim ? Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 subhASitasUktaratnamAlA 107 kSudhAyA balavattaratAsUcakasUktam yA sadupavinAzinI smRtiharI paJcendriyAkarSiNI, cakSuHzrotralalATadainyakaraNI vairaagymutpaattinii| vandhUnAM tyajanI videzagamatI cAritravidhvaMsinI, seyaM dhAvati bhUtapazcadamanI prANApahI kSudhA // 1 // ___108 mRtyubhayanivedakasUktAni pariharati na mRtyuH paNDitaM zrotriyaM vA, dhanakanakasamRddhaM bAhuvIrya nRpa vaa| . tapasi niratametaM susthitaM dusthitaM vA, vanagata iva vahniH sarvabhakSI kRtAntaH // 1 // garbhasthaM jAyamAnaM zayanatalagataM mAturutsaMgasaMsthaM, bAlaM vRddhaM yuvAnaM pariNatavayasaM vizvamArya khalaM vA / vRkSAgre zailazRGge nabhasi pathi jale koTare paJjare vA, pAtAle vA praviSTaM harati ca satataM duniyaH kRtAntaH // 2 // divyajJAnayutA jagatrayanutA ye'nantavIryA jinA, devendrAH suravRndavandhacaraNAH sdvikrmaashckrinno| vaikuNThA balazAlino haladharA ye rAvaNAdyAH pare, te kInAzamukhaM vizantyazaraNA yadvA na lathyo vidhiH // 3 // ye pAtAlanivAsino suragaNA ye svairiNo vyantarA, ye jyotiSkavimAnavAsivibudhAstArAntacandrAdayaH / Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 mRtyubhayanivedakasUktAni saudharmAdisurAlayeSu sukhino ye cA'pi vaimAnikA, ste sarve'pi kRtAntavAsamavazA gacchati kiM zocyate // 4 // baddhA yena dinAdhipaprabhRtayo maJcasya pAde grahAH, sarve yena kRtAH kRtAJjalipuTAH shkraadidikpaalkaaH| laGkA yasya purI samudraparikhA so'pyAyuSaH saMkSaye, kaSTaM viSTapakaNTako dazamukho daivAdgataH paJcatAm // 5 // no vidyA na ca bhaipaja na ca pitA no bAndhavA no sutA, nAbhISTA kuladevatA na jananI snehaanubndhaanvitaa| nArtho na svajano na vA parijanaH zArIrikaM no balaM, no zakrAH satataM surAsuravarAH sandhAntumAyuH kSamA: // 6 // AH kaSTaM pratipAlaya trijagatInAtha ! prasadya kSaNaM, yattIrtha na vibAdhyate tava dRzA nistejako bhasmakaH / ityukte hariNA jagAda ya idaM kasyA'pi naitadbhaveta, sa zrIvIrajinaH praNaSTavRjinaH puSNAtu vaH saMpadam // 7 // ho ! zakra ! surAlayazcalati cet prAcI parityajya cedAdityo'pyudayaM prayAti jaladhiH sImAM ca cenmuJcati / Ayurna truTitaM tathApi bhuvane sandhAtumatra kSamaH, ko'pyevaM kSaNamekamAha bhagavAn zrIvarddhamAnaH prabhuH // 8 // lakezaH kva sa kezavaH kva sa nala: kyA'sau ca te pANDavAH, kvA'sau dAzarathiH kva tatkuruzataM te shkrckraayudhaaH| . Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 subhASitasUktaratnamAlA nAbheyapramukhAH kva te jinavarAstatsarvasAdhAraNaM, nanvetanmaraNaM na tatra zaraNaM kazcit kvacit kasyacit // 9 // vayaM jAtA yebhyazciramupagatA eva khalu te, samaM yaiH saMvRddhAH maraNapadavIM te'pi ca gtaaH| idAnImete sma: pratidinasamAsannavigamA, gatAstulyAvasthAM siktilndiitiirtrubhiH||10|| na kApyavasthA na ca ko'pi kAlo, na ko'pi dezo na ca ko'pi jiivH|' na vastu kizcit tadihA'sti loke, jIyeta yaireSa ripuH kRtAntaH // 11 // mRtyovibheSi kiM bAla !, sa jAtaM naiva muJcati / ajAtaM naiva gRNAti, kuru yatnamajanmani // 12 // mastakasthAyinaM mRtyuM, yadi pazyedayaM janaH / AhAro'pi na roceta, kimutA'kRtyakAritA // 13 // sa ko'pi nAsti saMsAre, mRtyunA yo na piidditH| siddhamArgamamuM jJAtvA, kaH zokaM kurute sudhiiH||14|| yasya yamena maitriH syAt , jJAnaM vA bhuvanAdbhutam / sa evaM vadati kalye'daH, kariSyAmyaparaH katham // 15 // te'hakRtinigrahaM mRdutayA pazcAtkariSyAmyahaM, prodyanmAravikArakandakadagaM pazcendriyANAM jayAt / Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 dharmadRDhatAsUcakasUktAni vyAmohaprasarAvase dhanavidhi saddhyAnato lIlayA, no jAnAti hariSyatIha hatakaH kAlo'ntarAle kila // 16 // baddhA yena dazAnanena nitarAM khaTvaikadeze jarA, droNAdrizca samuddhRto hanumatA yena svdoliilyaa| zrIrAmeNa ca yena rAkSasapatistralokyabIro hataH, sarve te'pi gatAH kSayaM vidhivazAtkA'nyeSu tadabho ! kathA / sarvabhakSI kutAnto'yaM, satyaM loke nigadyate / / rAmadevAdayo dhIrAH, sarve kvA'pyanyathA gatAH // 18 // kariSyAmi kariSyAmi kariSyAmIti cintanAt / mariSyAmi mariSyAmi mariSyAmIti vismRtam // 19 // chAyAmiSeNa kAlo, sabajiyANa chalaM gavasaMto ! pAsaM kaha vi na muMcaI, tA dhamme ujjamaM kuNaha // 20 // 109 dharmadRDhatAsUcakasUktAni gardabhadanta ! bhadanta !, namaste, ... markaTakAsya ! vayasya ! sukhaM te / kasya gRhe vasatistava sAdho !, yasya rucirvasatirmama tatra // 1 // akaNThasya kaNThe kathaM puSpamAlA, vinA nAsikAyAH kathaM gndhdhRpH| Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 subhASitasUktaratnamAlA akarNasya karNe kathaM gItanAdAH, apAdasya pAde kathaM me praNAmaH // 2 // prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasannaM, vadanakamalamaGkaH kAminIsaMgazUnyaH / karayugamapi yatte zastrasambandhavandhyaM, tadasi jagati devo vItarAgastvameva // 3 // nA'haM svargaphalopabhogarasiko, nAbhyarthitastvaM mayA, saMtuSTastRNabhakSaNena satataM, sAdho ! na yuktaM tava / svarge yAnti yadi tvayA vinihatA yajJe dhruvaM prANino, yajJaM kiM na karoSi mAtRpitRbhiH, putraistathA bAndhavaiH // 4 // eSA taDAgamiSato bata dAnazAlA, ' matsyAdayo rasavatI praguNA sadaiva / pAtrANi yatra bakasArasacakravAkAH, puNyaM kiyadbhavati tatra vayaM na vidmaH // 5 // pApapaMkamA lepAyelane jainadharma rucato nathI hiMsA tyAjyA narakapadavI satyamAbhASaNIyaM, steyaM heyaM viSayaviratiH srvsnggaanivRttiH| jaino dharmoM yadi na rucitaH pApapaGkAvRtebhyaH, sapirduSTaM kimidamiyatA yatprameyI na bhuGkate // 6 // 1 "kapivRSaNAsya ! vayasya sukhaM te / kutra bhavedbhavadIyanivAso yatra bhavedbhagavadIyanivAsaH" iti padatrayaM paatthaantrm| Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 suputrasUktAni zrI jina darzanAdithI rahita sthAnamA paisA male to paNa zuM? ... jatya na dIsaMti jiNA, na ya bhavaNaM neva saMghamukhakamalaM / na ya suvvai jiNavayaNaM, kiM tAe attha bhUIe // 7 // dharmakarmano manoratha bhAgyavinA thato nathI bhavanti bhUribhAgyAnAM, dhrmkrmmnorthaaH| phalanti punaH keSAzci-ttato'pi bhAgyAnantatA // 8 // bhavanti bhuuribhirbhaagyai-dhrmkrmmnorthaaH| phalanti yatpunaH te'pi, tatsuvarNasya saurabham // 9 // 110 suputrasUktAni ekenA'pi suvRkSeNa puSpitena sugandhinA / vAsitaM tadvanaM sarva suputreNa kulaM yathA // 1 // ekenA'pi suputreNa siMhI svapiti nirbhayam / sahaiva dazabhiH putrairbhAra vahati gardabhI // 2 // suputra-kuputranI oLakhANa saurabhAya bhavantyeke, candanA iva nandanAH / kulacchittyai bhavantyeke, vAlakA iva bAlakAH // 3 // zarvarIdIpakazcandraH, prabhAte dIpako rviH| trailokyadIpako dharmaH, suputra: kuldiipkH||4|| kulaM pavitraM jananI kRtArthA, vasundharA bhAgyavatI ca tena / ... abAhyamArge zrutasindhumagnaM, lagnaM parabrahmaNi yasya cetH||5|| Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 subhASitasUktaratnamAlA kalaI kurute kazcit , kule'pi vimale sutH| dhananAzakaraH kazci-dvayasanaiH puNyanAzakaiH // 6 // pitroH saMtApakaH kazcid, yauvane preysiimukhH| bAlye'pi mriyate ko'pi, syAt ko'pi vikalendriyaH // 7 // yathA vRSTiM vinA sasya, yathA mUlaM vinA taruH / yathA guruM vinA vidyA, yathA dharmoM dayAM vinA // 8 // yathA jJAnaM vinA tattvaM, yathA nIti vinA dhanam / tathaidhate vinA putraM, na kulaM candranirmalam (yugmam) // 9 // kasyApi mAnase rAja-haMsIva vizadA sdaa| vilAsaM tanute maat-pitRbhktirmhaatmnH||10|| suputratvAbhimAnaM hi, kathaMkAraM karotu sH| zaktopi na pUrayati, yo mAtuH sanmanorathAn // 11 // 111 bhinnabhinnaviSayakasUktAni bhago'rkajJAnamAhAtmya-yazovairAgyamuktiSu / rupavIryaprayatnecchAzrIdharmezvaryayoniSu // 1 // mahAgiriH suhastI ca sari zrIguNasundaraH / zyAmAryaH skandilAcAryoM revatImitramarirAT / zrIdharmoM bhadraguptazca, zrIgupto vajrasUrirAT / yugapradhAnapravarA dazaite dazapUrviNaH // 2 // Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 bhinnabhinnaviSayakasUktAni gajo vRSo hariH zrIH sak zazI bhAnu jo ghttH| saro vAdhirvimAnaM ca, ratnaugho'gnirbudhairmatA: // 4 // svAmyamAtyazca rASTraM ca, durgaH kozo balaM suhRt / rAjyaM saptAGgamapyetat sadguNaireva dhAryate // 5 // cakracamechatradaNDAH kRpANaH kaakinnimnniH| gajAzvagRhasenAnIpurodhaHsthapatistriyaH // 6 // darpaNo varddhamAnazca, kalazo mInayoryugam / zrIvatsaH svastiko nandA-varttabhadrAsane iti // 7 // arhaccaityaM tathA bim siddhAntAdestu pustakam / saMvazcaturvidhazceti saptakSetrI jinoditA // 8 // cakkidugaM haripaNagaM, paNagaM cakkINa kesavo ckkii| kesavacakkI kesava, ducakkI kesI a cakkI a||9|| zrIvarddhamAnanirvANAt, SoDazAbdazatI tathA / ekonasaptatyadhikA vyatItA yAvatA tadA // 10 // "kumArapAlabhUpAlo'bhavattatra mhaamtiH|| (iti zlokAH )" tvayA satyavrataM rAjannidaM AjanmapAlitam / brAhmaNasyA'sya vRddhasya, kevalaM mRtyave guroH||11|| Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 subhASitasUktaratnamAlA vizvAvasostu bRhatI, tumbarostu klaavtii| mahatI nAradasya syAta , sarasvatyAstu kacchapI // 12 // alpAkSaramasaMdigdhaM sAravad vizvatomukham / astobhamanavadyaM ca, sUtraM sUtravido viduH||13|| saMhitaikapade nityA, nityA dhaatuupsrgyoH| nityA samAse vAkye tu, sA vivakSAmapekSate // 14 // saMkappo saMrambho paritAvakaro bhave samArambho / Arambho uddavao savvanayANaM visuddhANaM // 15 // zakrasya cakriNI rAjJaH, sthAnezasya gurorpi| paJcadhA'vagraho bhAvAt pazcAnAmapi puNyakRt // 16 / / pattanaM zakaTaigamyaM, ghoTakainauMbhireva ca / naubhireva tu yadgamyaM paTTanaM tatpracakSate // 17 // Asva dAsau mRgau haMsau, mAtaGgAvamarau tathA / eSA no SaSThikA jAtiH, anyonyAbhyAM viyuktayoH // 18 // ratnaiH suvarNairbIjervA, racitA japamAlikA / sarvajApeSu sarvANi, vAJchitAni prayacchatu // 19 // karakaMDU kaliGgesu, paMcAlesu a dummuho| namIrAyA videhesu, gaMdhAresu a naggaI // 20 // aizvaryasya samagrasya, rUpasya yazasaH shriyH| dharmasyA'tha prayatnasya, SaNNAM bhaga itIganA // 21 // Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283. bhinnabhinnaviSayakasUktAni pazuH paNyaM dhanaM goSThI, bhogdhrmjinaalyaa| kramazo bhUmaya: sapta, saptabhUminiketane // 22 // cakriko morciko loha-kAro rajakagaMcchikau / mAcchikaH zUciko bhillo jAlika: kAravo nava // 23 // svarNakRnnApitaH kAnda-vika: kauttumbikstthaa| mAlikaH kAchikazcApi, tAmbUlikazca saptamaH // gandharvaH kumbhakAraH syA-dete ca nava nAravaH // 24 // sadgamanasanirIkSaNa-sajjalpanamiti vadanti lAvaNyam / IzvaratA susvaratA, sundaratA ceti saubhAgyam // 25 // gaje zakhe harau chatre, candre pajhe jinAlaye / mauktike vidrume svarNe, yA nityA paramezvarI // 26 // idamastu saMnikRSTe, samIpataravarti caitado rUpam / adasastu viprakRSTe, taditi parokSe vijAnIyAt // 27 // maNaparamohipulAe, AhAragakhavagauvasame kappe / saMjamatiyakevalasi-jjhaNA ya jambumi vucchinnA // 28 // grAmo vRtyAvRtaH syAt, nagaramurucaturgoM purodbhAsizobhaM, kheTa nadyadriveSTaM parivRtamabhitaH karbarTa parvatena / prAmairyuktaM maDambaM dalitadazazataiH pattanaM ratnayoniH, droNAkhyaM sindhuvelAvalayitamatha sambAdhanaM cAdrizRGge // 29 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 subhASitasUtastnamAlA bauddhaM naiyAyikaM sAMkhya, jainaM vaizeSikaM tathA / jaiminIyaM ca nAmAni, darzanAnAmamUnyaho // 30 // hayakAsarayorajavAnarayo-nakuloragayoH krikeshrinnoH| vRSadaMzavinAyakavAhanayoH, sahajaM bhuvi vairamiha prathitam // 31 // yadAtra bharatakSetre, rAjA dazaratho'bhavat / tadA sImandharasvAmI, videhe vratamagrahIt // 32 // dAnapuNyakRtA kItiH, parAkramakRtaM yshH| ekadiggAminI kIrtiH, sarvadiggAmukaM yazaH // 33 // "zikSAkalpo vyaakrnnN,chndojyotiniruuktyH| iti ssddnggaani|" tatrAdhyaiSTa SaDaGgAni, vedAMzcatura eva ca / purANaM dharmazAstraM ca, mImAMsA nyAyavistaram // 34 // raNe zUraH nate somaH, vakro vakre budho budhe / vANyAM vAcaspatiH kAvye, kavirmando'kriyAsu yH||35|| cakraM khaDgo dhanuH zaGkho, vanamAlA gajo maNiH / saprabhAvANi saptAsyA-'mUni ratnAni jajJire // 36 // ahaGkAro'pi baudhAya, rAgo'pi gurubhaktaye / viSAdaH kevalAyAbhUt , citraM zrIgautamaprabhoH // 37 // 112 utsUtravacanaduSTatAkhyApakasUktAni avihikayA varamakayaM, ussuyavayaNaM vayaMti savvannU / jamhA pAyacchittaM, akae guruoM kae lahuaM // 1 // Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 cAturyasUcakasUkte usmuttabhAsagANaM, bohinAso annntsNsaaro| pANacAe vi dhIrA, usmuttaM to na bhAsaMti // 2 // ANAbhaMga daTuM, majjhatthA Thiti je tusiNiA y| avihiaNumoyaNAe, tesi pi ya hoi vayalovo // 3 // 113 cAturyasUcakasUkte dIsaha vivihaccariyaM, jANijjai suynndujjnnviseso| appANaM ca kalijai, hiMDijjai teNa puhavIe // 1 // dezATanaM paNDitamitratA ca, vArAGganA raajsbhaaprveshH| anekazAstrArthavilokanaM ca, cAturyamUlAni bhavanti paJca // 2 // 114 anarthadaNDasUktam Arta raudramapadhyAnaM, pApakarmopadezitA / hiMsropakAri dAnaM ca, pramAdAcaraNaM tathA // 1 // 115 ArogyasUcakasUktAni agandhaM avyaktarasaM, zItalaM ca tRSApaham / acchaM laghu ca pathyaM ca, toyaM guNavaducyate // 1 // atyambupAnAnna vipacyate'nnaM, nirambupAnAca sa eva dossH| tasmAnnaro valivivardhanAya, muhurmuhurvAri pibedabhUri // 2 // bAtidalailAmadhumAnuliGga-patraH shilaajidyutpiipliikaiH| kuto'valehaH kurute narANAM, kaNThadhvani kinnaranAdatulyam // 3 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 subhASitasUtaratnamAlA balAvarodhi nirdiSTaM jvarAdau laGghanaM hitam / Rte'nilazramakrodha-zokakAmakSatajvarAn // 4 // / auSadhena vinA vyAdhiH, pathyAdeva nivarttate / na tu pathyavihInasya, auSadhAnAM zatairapi // 5 // zaradi yajjalaM pItaM, yadbhuktaM pauSamAghayoH / jyeSThApADhe ca yatsuptaM, tena jIvanti mAnavAH // 6 // pAnAhArAdayo yasyA-'viruddhAH prakRterapi / mukhitvAyAvalokyante, tatsAtmyamiti gIyate // 7 // ubhe mUtrapurISe ca, divA kuryAdudaGmukhaH / rAtrau dakSiNatazcaiva, tasya Ayuna hIyate // 8 // __ pravAlapaMcAmRta pravAla-muktAphala-zaMkhazukti-kapardikAnAM samAMzamAnam / pravAlamAtraM dviguNaM prayojyaM, sarvaiH samAMzaM ravidugdhameva // 9 // "pravAlapaJcAmRtanAmadheyo, yogottamaH srvgdaaphaarii|shlokaaH|" bhojana kyAre karavU? yAmamadhye na bhoktavyaM, yAmayugmaM na laGghayet / yAmamadhye rasotpattiAmayugme valakSayaH // 10 // ati khAvA-bolavAnuM bhayaMkara pariNAma jIhe jANai pamANaM, jimiavve tahA jNpiavve|| aijimiya-jaMpiyANaM, pariNAmo dArUNo hoi // 11 // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattavyasana duSTatvakhyApakAni sUktAni 287 rogothI bacavAnA upAya hita-mita-pathyaMbhojI, vAmazAyI nityaM caMkramaNazIlaH / ujjhitamUtrapurISaH, strISu jitAtmA jayati rogAn // 12 // bhojanAdau viSatulyaM, bhojanAnte zilopamam / madhye pIyUSasAdRzya, vAripAnaM bhavedaho // 13 // 116 saptavyasanaduSTatvakhyApakAni sUktAni dyUtaM ca mAMsaM ca murA ca vezyA, pApadhicaurye paradArasevA / etAni saptavyasanAni loke, ghorAtighoraM narakaM nayanti // 1 // pitvA pitvA punaH pityA, patitvA ca mahItale / punarutthAya ca pitvA, punarjanma na vidyate // 2 // dyUtAdrAjyavinAzanaM nalanRpaH, prApto'thavA pANDavAH, madyAkRSNanRpazca rAghavapitA, pApar3ito duussitH| mAMsAcchreNikabhUpatizca narake, cauryAdvinaSTA na ke ?, vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrImRto rAvaNaH // 3 // yA vicitraviTakoTinighRSTA, maddhamAMsaniratAtinikRSTA / komalA vacasi cetasi duSTA, tAM bhajanti gaNikAM na viziSTAH jugAranI bhayaMkaratA prabhavanti bhRzaM rogAH zIghra kupyanti devtaaH| bhrazyanti sarvakAryANi, dyUtAsaktasya dehinaH // 5 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 subhASitasUktaratnamAlA svajanA dUrato yAnti, na vizvasiti kopi hi / lakSmIvilayate zIghraM, dyUtavyasanazAlinaH // 6 // varaM hAlAhalaM bhuktaM, bhRgupAtaH kRto varam / varaM vahipravezo vA, na tu dyUtaM niSevitum // 7 // vezyAnI oLakha naTaviTabhaTabhuktAM satyazaucAdimuktAM, kapaTazatanidhAnaM ziSTanindAnidAnam / dhananidhanavidhAnaM sadguNAnAM pidhAnaM, parAbhavapadavyekAM kaH paNastrIM bhajeta / / 8 / / abhracchAyA tRNAdagniH, khale prItiH sthale jalam / vezyAprema durjanamaitriH, SaDete bubudopamAH // 9 // 117 punarukteradoSatvakhyApakAni sUktAni vaktA harSabhayAdibhirAkSiptamanAH stuvaMstathA nindan / yatpadamasakRd brUte, tatpunaruktaM na doSAya // 1 // sajjhAyajhANatavaosahesu, uvaesathuipayANesu / santaguNakittaNesu ya, na hunti punaruttadosA // 2 // ye tIrthakRtpraNItA, bhAvAstadanantaraizca parikathitAH / teSAM vahazo'pyanukIrtanaM, bhavati puSTikarameva // 3 // 118 jAtisvabhAvasUktAni strIjAtau dAmbhikatA, bhIrUkatA bhUyasI vaNijjAtau / / roSaH kSatriyajAto, dvijAtijAtau punarlobhaH // 1 // Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premAtremasUkte 289 vAyasasANakharAI nivAriyA vi hu havanti asuirii| haMsakarisIhapamuhA, na kayAvi paNulliAvi puNo // 2 // dharmarAgo durAdhAnaH, pAparAgastu nAGgini / surajyA hi yathA nIlI, maJjiSThA na tathAMkSuke // 3 // jAtApatyA pati dveSTi, kRtadArastu mAtaram / / kRtArthaH svAminaM dveSTi, jitarogazcikitsakam // 4 // pUrva bhavanA abhyAsathI prApta thatI vastuo raagdosksaayaa''haarbhyruunmehunnN| . puvvabhavabbhAsAo labbhai asuaM adiTuMpi // 5 // 119 premApremasUkte yojanAnAM sahasrANi, vinA premapadAntaram / anurAgavatAM puMsAM, laGkA'pi syAdgRhAGgaNam // 1 // darastho'pyabjinInAtho, vikAsayati padminIm / ekasthAnasthitamapi, karNa pazyati nekSaNam // 2 // 120 RSabhasvAmivaMzamahimnaH sUktAni bharatAdanusantAne, sarve bharatavaMzajAH / ajitasvAminaM yAva-danuttarazivAlayAH // 1 // sarve'pi saMghapatayaH, srve'hshcaitykaarkaaH| tIrthoddhArakarAH sarve, sarve'khaNDapratApinaH // 2 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 subhASitasUktaratnamAlA rAyA Aiccajase, mahAjase aibale ya balabhadde / balaviriya kittiviriya, jalaviriya daMDavirie ya // 3 // eehiM addhabharaha, sayalaM bhuttaM sireNa dhario ya / jigasaMtio ya mauDo, sesehiM na cAio voDhuM // 4 // [iti RSimaNDalaprakaraNe] 121 dArzanikAnAM pramANamantavyasUktam cArvAko'dhyakSamekaM sugatakaNa bhujau sAnumAna sazAbda, tadvaitaM pAramarpaH sahitamupamayA tattrayaM cAkSapAdaH / arthApattyA prabhAkRda vadati tadakhilaM manyate bhaTTa etata, sAbhAvaM dve pramANe jinapatisamaye spaSTato'spaSTatazca // 1 // 122 gItArthasthAnasUktAni tyaktabAhyetaragranthAH, niHspRhA bhavacArake / saMtuSTA dhyAnayogena, prazamAmRtapAyinaH // 1 // gIyaM bhaNNai muttaM, attho tasseva hoi vakkhANaM / ubhaeNa ya saMjutto, so gIyattho muNeyavyo // 2 // saMsAradukkhamahaNo, vivohaNo bhaviyapuMDarIyANaM / dhammo jiNapaNNatto, pakappajaiNA kaheyanyo // 3 // annANI vakkhANaM, karei jo tassa hoi pAvaphalaM / nANI vi jo na bhAsai, so lahai nANavigdhaM tu // 4 // Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArthasthAnasUktAni avalaMviuNa jaM kiMci, samAyaranti gIyatthA / thovAvarAhabahuguNaM, savvesiM taM pamANaM tu // 5 // namo'stu tubhyaM bhagavan ! tapasvine, mayi tyamuccaiH karuNAparo bhava / mavAmbudharmohataraGgadustarAt, prasIda nistAraya kiGkaraM nijam // 6 // jo heuvAyapakkhaMmi heuo Agamammi aagmio| so samayapannavao siddhaMtavirAhago anno // 7 // ANAgijho attho, ANAe ceva so gaheyavyo / diTThati u dihaMtA, kahaNavihivirAhaNA iharA // 8 // je jattiyA ya heU, bhavassa te ceva tattiyA mukkhe / gaNaNAIyA logA, duNha vi puNNA bhave tullA // 9 // jihAe vi lihanto, na bhadao jattha sAraNA natthi / daMDeNa vi tADatA, sa bhadao sAraNA jattha // 10 // jaha sIsAiM nikitai, koi saraNAgayANa jNtuunnN| taha gacchamasAranto, gurU vi sutte jo bhaNi // 11 // jahiM natthi sAraNavAraNA va, coyaNApaDicoyaNA va gcchmmi| so a agaccho gaccho, saMjamakAmIhi mottavyo // 12 // gacchaM tu uvehanto kuvvai dIhaM bhavaM vihIe u / pAlaMto puNa sijjhai, taiyabhave bhagavaIsiddhaM // 13 // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 subhASitasUktaratnamAlA sAvajjaNavajjANaM jo na jANai visesN| vottuM pi tassa na khamaM, kimaMga puNa desaNaM kAuM // 14 // tyaktadArAH sadAcArA, muktabhogA jitendriyaaH| jAyante guravo loke, sarvabhUtAbhayapradAH // 15 // nivartayatyanyajanaM pramAdataH, svayaM ca niSpApapathe prvrtte| gRNAti tattvaM hitamicchuraGginAM, zivArthinAM yaH sa gurunigadyate vaMdijjamANA na samukkasaMti, hIlIjamANA na samujjalanti / daMteNa citteNa caranti dhIrA, muNI samugghAiarAgadosA // 17 // agIatthassa vayaNeNaM, amiyaM pi na ghuTae / gIyatthassa vayaNeNaM, visaM hAlAhalaM pibe // 18 // vRDho gaNaharasado, goyamAIhiM dhIrapurisehiM / jo taM Thavei apatte, jANaMto so mahApAvo // 19 // nAsei agIyattho, cauraMgaM savvaloasAraMgaM / narsemi a cauraMge, na u sulaho hoI cauraMgo // 20 // tumaM agIatthanisevaNeNaM, mA jIva bhadaM muNa nicchaeNaM / saMsAramAhiMDasi ghoradukkhaM, kayA vi pAvesi na mokkhasukkhaM // agIo na viyANai, sohi caraNassa dei uNa'hiyaM / to appANaM Alo-yagaM ca pADei saMsAre // 22 // Agamazcopapattizca, saMpUrNa dRSTilakSaNam / . atIndriyANAmarthAnAM, sadbhAvapratipattaye // 23 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 ziSyadharmasUtAni mahalladhammakajjesu, avavAo vi desio| na puNo pAvakajjaMmi, jiNadhammami kattha vi // 24 // ussagge avavAyaM, AyaramANo virAhao hoi / avavAe puNa patte, ussagganisevao bhaio // 25 // ussaggavavAyaviU, gIyattho nissio ya jo tss| anigrahaMto viriyaM, asaDho savvattha cArittI // 26 // 123 ziSyadharmasUktAni necchai ya sAraNAI, sArijjanto ya kuppai sapAvo / uvaesa pi na arihai, dUre sIsattaNaM tassa // 1 // chandeNa gao chandeNa Agao ciTThio ya chandeNa / chandammi a vaTTamANo, sIso chandeNa muttavyo // 2 // nANassa hoi bhAgI, thirayarao daMsaNe caritte ya / dhannA AvakahAe, gurukulavAsaM na muMcaMti // 3 // paDhama ciya guruvayaNaM, mummurajalaNu vya dahai bhaNNaMtaM / pariNAme puNa taM ciya, muNAladalasIyalaM hoi // 4 // taha sevanti sauNNA, gurukulavAsaM jahA gurUNaM pi / nitthArakAraNaM ciya, paMthagasAhu vva jAyanti // 5 // gurumule vi vasaMtA, je gurupaDikulayA vivaTThati / vihalaM ciya taM tesiM, ahava aNatthaphalaM ceva // 6 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 subhASitasUktaratnamAlA to sevijja guruM ciya, mokkhatthI mokkhakAraNaM pahamaM / Aloejjasu sammaM, pamAyakhaliaM ca tassaMto // 7 // guroniveditAtmA yo, gurubhAvAnuvartakaH / muktyartha ceSTate'tyarthaM, sa vineyaH prakIrtitaH // 8 // chaTTamadasamaduvAlasehiM, maasddhmaaskhmnnehi| akarito guruvayaNaM, aNaMtasaMsArio hoI // 9 / / kurvANo'pi kriyAkANDa, prakANDo guNavatsvapi / na siddhimaznute prANI, gurvAjJArAdhanAhate // 10 // varaM na rAjyaM na kurAjyarAjyaM, varaM na dArA na kudaardaaraaH| varaM na mitraM na kumitramitraM, varaM na ziSyo na kuziSyaziSyaH // 11 prAyazcittaM gurUNAM hi, vacAMsi nikhilainasAm / nAtikrAntagurUNAM hi, kriyA kApi phalegrahiH / / 12 / / ___adhama-uttama ziSyonI olakhANa anAsavA thUlavayA kusIlA, miuM pi caMDaM pakaraMti sIsA / cittANuA lahudakkhovaveyA, pasAyae te hu durAsayaM pi // 13 // 124 devadravyabhakSaNopekSaNaduSTatvanivedakasUktAni ceiadavvaM sAhAraNaM ca, jo musai sayaM va bhakkhei / sai sAmatthi uvekkhei, jANaMto so mahApAvo // 1 // jamuvehanto pAvai, sAhU vi bhavaM duhaM ca souNaM / saMkAsamAiyANaM, ko ceiyadavyamavaharai // 2 // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyabhakSaNApekSaNaduSTatvanivedakasUktAni 295 devadravyaM gurudravyaM, ye cAznanti dine dine / teSAM zuddhirna vidyeta, sarvatIrthAzrayairapi // 3 // shunogrdbhcaannddaal-mdybhaannddrjsvlaaH| spRSTvA devalakaM caiva, sacelaM snAnamAcaret // 4 // devadravyanA upabhoga tathA upekSAnuM mahAbhayaMkara pariNAma ceiyadavbavigAse, risighAe pavayaNassa uDDAhe / saMjaicautthabhaMge, mUlaggI bohilAbhassa // 5 // RNamanyadapi prAyo, nRNAM duHkhAya jAyate / yadevasya RNaM tattu, mahAduHkhanibandhanam // 6 // caityadravyahatiH sAdhvI-zIlabhaGgapighAtane / tathA pravacanoDDAho, mUlAgniboMdhizakhinaH // 7 // bhakSitopekSitatvAbhyAM, devadravyavinAzakaH / nAnAvidhAmayaM dIno, prApnoti narakavyathAm // 8 // zivasya suhRdA deva-pratimAyAH karasthitam / jagRhe paripAkeNA-tIvaramyaM phalaM mahat // 9 // zivaketusuro'vAdId, bhRkuTIbhaGgabhISaNa: / kathametat tvayA mUha !, gRhyate devatApitam // 10 // uvAca kevalI bhadra ! yaH stokaM devatAdhanam / gRhNAti hanta bhuGkate ca, tasya syaadgetisthitiH||11|| lokacaityadhanena syA-dapAro bhavasAgaraH / bhave bhave ca dAridraM, saMkAzasyeva jAyate // 12 // Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 subhASitasUktaratnamAlA bhoktA caityadhanasyo-ccairgantA durgatipattane / vRddhikRccaityavittasya, nirvANapadajAcikaH // 13 // caityavittavinAzena, sAdhyA abhigamena ca / kRtena munighAtena, bodhilAbhaH sudurlabhaH // 14 // vijJAtajinadharmo'pi, devavittasya bhakSaNAt / IdRgvipAkastadabhU-ccaturgatigatasya te // 15 // hA ! mayA devavittAni bhakSitAni kubuddhinA / tairahaM pAtakAjINe, pAtito'smi saMvistaram // 16 // devane caDela vastu vecavAnuM vidhAna vikrIya patrapUgAdi, bhAntvA subahu pattane / kiM bahunA ? devatAstraM, zubhabhAvAdavIvRdhat // 17 // 125 upadhAnaviSayasUkte upadhAnatayo vidhivada, vidhAya dhanyo nidhAya nijakaNThe / dvedhA'pi sUtramAlAM, dvedhA'pi zivazriyaM zrayati // 1 // muktikanIvaramAlA, sukRtajalAkarSaNe ghaTImAlA / sAkSAdiva guNamAlA, mAlA paridhIyate dhanyaiH // 2 // 126 udyApanaviSayasUkte lakSmIH kRtArthA saphalaM tapo'pi, dhyAnaM sadoccai nabodhilAbhaH / jinasya bhaktirjinazAsane zrIH, gugA: sdhurudhApanato narANAm // Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAramahAmantramAhAtmyasUktAni 297 udyApanaM yattapasaH samarthane, tazcaityamaulau kalazAdhiropaNam / phaloparopo'kSatapAtrAstake, tAmbuladAnaM kRtbhojnopri|2| 127 zrInamaskAramahAmantramAhAtmyasUktAni sasidhavalA arihaMtA, siddhA varapammarAgasaMkAsA / kaNagAbhA AyariyA, uvajhAyA puNa piyaMgunihA // 1 // aMjagamaNi pahA taha, loe savve vi sAhuNo vivihA / iya parameTThipayAI, paMca vi jhAijjai vihigA // 2 // eyANa namukkAro paMcaNhaM hoi maMgalaM paDhamaM / uDDhamahotiriyaMmi vi, esu cciya sAsao maMto // 3 // eravarahiM paMvahi, bharahehiM saMpaDhijjaI ya / aIyaaNAgayakAle, eso ciya jiNanamukkAro // 4 // sadvisayaM vijayANaM, pavarANaM jattha'NAijiNadhammo / sAsayakAlo vaTTai, tattha vi imo ceva ya namukAro // 5 // jammi vAsare paDhijjai, jeNiha jIyassa hoi phlriddhii| avasANe vi paDhijjai jeNa mao saggaiM jAi // 6 // AvaIhi~pi pahijjai, jeNa ya laMvei AvaisayAiM / riddhIhipi paDhijai, jeNa ya sA hoi vitthiNNA // 7 // jaha ahiNA davANaM gAruDamaMto visaM paNAsei / taha navakAro maMto, pAvavisaM nAsai asesaM // 8 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 subhASitasUktaratnamAlA kiM esa kAmakuMbho, kiM vA ciMtAmaNI hu ya nvkaaro| ki kappatarU, eso na hu na hu tANaMpi ahiyayaro // 9 // kAmaghaDo devamaNI, surarukkho egajamma muhaheU / navakAro puNa pavaro, sagga'pavaggANa dAyAro // 10 // sattarikoDAkoDI-sAyaramANe imaMmi bhohaNIe / koDAkoDIsese, navakAro muhajjio hoi / / 11 // jaM kiMpi paramatattaM paramappayakAraNaM ca jaM kiNci| tattha imo navakAro, jhAijjai paramajogIhiM // 12 // paNava-hariyA-rihA(uhI aha)iha maMtahabIyANi spphaavaanni| savvesiM tesi mUlaM, iko navakAravaramaMto // 13 // jo guNai tithi (15) lakkhaM, pUei vihIi jiganamukkAraM / titthayaranAmaguttaM, so baMdhai natthi saMdeho / 14 // aheva ya ahasayA, aTThasahassaM ca atttthkoddiio| jo guNai bhattijutto, so taiyabhave lahai siddhi // 15 // karaAvattihiM jo, paMcamaMgalaM saahupddimsNkhaae| navavArA Avattai, chalaMti no taM pisAyAI // 16 // na ya tassa kici pahavai, DAiNiveyAlarakkhamAribhayaM / navakArapahAveNa ya, nAsaMti asesaduriyAI // 17 // thaMbhei jalaM jalaNaM, ciMtiyamitto vi pNcnmukkaaro| arimAricorarAula-ghoruvasaggaM paNAseI // 18 // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yavarAjarpiprabandhasUktAni 299. aDavigirijalahimajjhe, bhayaM paNAsei ciMtio eso| rakkhai bhaviyasayAI, mAyA jaha puttabhaMDAiM // 19 // ahijaravAhitakara-harikarisaMgAbhavisaharabhayAiM / nAsaMti takkhaNeNaM jiNanavakArappahAveNaM // 20 // hiyayaguhAe navakAra kesarI jANa saMThio niccaM / kammaTTagaMdvidoghaTTaghaTTayaM tANa pariNaDheM // 21 // navakAraikkaakkhara pAvaM pheDei sattaayarANaM / pannAsaM ca paeNaM, paNasayasAgarasamaggeNaM // 22 // je ke vi gayA mukkhaM, gacchanti ya kei kammamalamukkA / te savve vi ya jANasu, jiNanavakArappahAveNaM // 23 // jiNasAsaNassa sAro, caudasapuvvANa jo samuddhAro / jassa maNe navakAro, saMsAro tassa kiM kuNai ? // 4 // parameTinamukkAro, paNatIsakkharajuo sayA pavaro / eso ya mahAmaMto, tuTTo ciMtiyaphalaM deI // 25 // 128 yavarAjarSiprabandhasUktAni ohAvasi pahAvasi, mamaM ceva nirikkhasi / lakkhio te abhippAo, javaM picchesi gaddahA ! // 1 // aogayA taogayA, joijaMtI na dIsai / amhe na diTTA tumhe na diTThA, agaDe chUDhA aNulliA // 2 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 subhASitasUktaratnamAlA sukumAlakomalabhaddalayA, tumhe rattiM hiNddnnsiilnnyaa| amha paosA tumha natthi, bhayaM dIhapiTThAo tumha bhayaM // 3 // 129 kena karmodayena parISahAnAmudaya iti pratipAdakasUktAni daMsaNamohe daMsaNaparIsaho, pannA annANa paDhamami / carime'lAbhaparIsaha, satteva carittamohaMmi // 1 // akkosa arai itthI, nisIhiyA acelajAyaNA ceva / sakkArapurakAre, ekkArasa veyaNijjaMmi // 2 // paMceva ANupuvvI, cariyA sejjA taheva jalle a| vaharogataNaphAsA, sesesuM natthi avayAro // 3 // 130 kevalisamudghAtasUktAni daNDaM prathame samaye, kapATamatha cottare tathA samaye / manthAnamatha tRtIye, lokavyApi caturthe tu // 1 // saMharati pazcame, tva-ntarANi manthAnamatha punaH sssstthe| saptamake tu kapATaM, saMharati tato'STame daNDam // 2 // samudghAtasya tasyAye, cASTame samaye muniH| audArikAGgayogaH syAd, dviSaTsaptamakeSu tu // 3 // mizraudArikayogI syAt, tRtIyAyeSu tu triSu / samayaSvekakarmAGga-dharo'nAhArakazca sH||4|| Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 siddhAnAM mokSagamanaprakriyAsUcakasUktAni 131 siddhAnAM mokSagamanaprakriyAsUcakasUktAni puurvpryogto'sNg-bhaavaadvndhvimoksstH| svabhAvapariNAmAcca, siddhasyordhvagatirbhavet // 1 // kulAlacakradoleSu-mukhyAnAM hi yathA gtiH| pUrvaprayogataH siddhA, siddhasyordhvagatistathA // 2 // mRllepasaMganirmokSAd, yathA dRssttaapsvlaabunH| karmasaMgavinirmokSA-ttathA siddhagatiH smRtA // 3 // eraNDaphalabIjAde-bandhacchedAd yathA gtiH| karmabandhanavicchedAt, siddhasyApi tathekSyate // 4 // yathA'dhastiryagUz2a ca, lessttuvaayvgniviicyH| svabhAvataH pravartante, tathordhvagatirAtmanaH // 5 // 132 devAnAmupalakSaNapratipAdakasUkte kestttthimNsnhrom-ruhirvscmmmuttpurisehiN| rahiyA nimmaladehA, sugaMdhanIsAsagayalevA // 1 // aNimisanayaNA, maNakajjasAhaNA pupphadAmaamilANA / / cauraMguleNa bhUmi, na chivaMti surA jiNA biMti // 2 // 133 narakAvAsanAmagotrasUcakasUkte rayaNappaha sakarapaha, vAluyapaha paMkapaha ya dhUmapahA / tamapaha tamatamapahA, kameNa puDhavINa gauttAI // 1 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 subhASitasUktaratnamAlA ghammA vaMsA selA, aMjaNA riTThA maghA ya maadhvii| nAmehi puDhavIo, chattAIcchattasaMThANA // 2 // nArakImAM lezyAo, kAU domu taiyAe, mIsiyA nIliyA cautthie / paMcamiyAe mIsA, kaNha tato paramakaNhA // 3 // nArakomA narakAvAsAnI saMkhyA tIsA ya paNavIsA, paNNarasa dasa ceva sayasahassAI / tini ya paMcUNegaM, paMceca aNuttarA nirayA // 4 // 134 dvAdazadevalokAbhidhAnasUcakasUkte kappopagA bArasahA sohamIsANagA thaa| saNaMkumArA mAhiMdA baMbhalogA ya laMtaMgA // 1 // mahAsukkA sahassArA, ANayA pANayA tahA / AraNA accuyA ceva, ii kappovagA surA // 2 // nava lokAntikanA nAma te ca sArasvatAdityA, vanhayo varuNA api / gardatoyAzca tuSitA'vyAbAdhA vAyvariSTakAH // 3 // 135 mArgAnusAriguNasUktAni nyAyasampannavibhavaH, ziSTAcAramazaMsakaH / kulazIlasamaiH sArddha, kRtodvAho'nyagotrajaiH // 1 // Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIkSAsUktAni 303 pApabhIruH prasiddhaM ca, dezAcAraM samAcaran / avarNavAdI na kAvi, rAjAdiSu vizeSataH // 2 // anativyaktagupte ca, sthAne suprAtivezmike / anekanirgamadvAra-vivarjitaniketanaH // 3 // kRtasaMgaH sadAcArai-rmAtApitrozca puujkH| tyajannupaplutaM sthAnamapravRttazca garhite // 4 // vyayamAyocitaM kurvan , veSaM vittaanusaartH| aSTabhirdhIguNayuktaH, zrRNvAno dharmamanvaham // 5 // ajIrNe bhojanatyAgI, kAle bhoktA ca saatmytH| anyonyApratibandhena, trivargamapi sAdhayan // 6 // yathAvadatithau sAdhau, dIne ca pratipattikRt / sadAnabhiniviSTazca, pakSapAtI guNeSu ca // 7 // adezAkAlayozcaryA, tyajan jAnan balAbalam / vRttasthajJAnavRddhAnAM, pUjaka: poSyapoSakaH // 8 // dIrghadarzI vizepajJaH kRtajJo lokavallabhaH / salajjaH sadayaH saumyaH paropakRtikarmaThaH // 9 // antrnggaarissddvrg-prihaarpraaynnH| vazIkRtendriyagrAmo, gRhidharmAya kalpate // 10 // 136 parIkSAsUktAni parIkSakA yatra na santi deze, nArthanti ratnAni samudrajAni / AbhIradeze kila candrakAntaM,tribhivarATaH pravadanti santaH // 1 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 subhASitasUktaratnamAlA maNilThatu pAdAgre, kAcaH zirasi dhAryatAm / parIkSakakaraprAptaH, kAcaH kAco maNirmaNiH // 2 // . kSaNAdasAraM sAraM vA, vastu sUkSmaM parIkSate / nizcinoti maruttarNa, tuloccayaziloccayau // 3 // konI parIkSA kayAre ? viNaye sissaparikkhA, suhaDaparikkhA ya hoi saMgAme / vasaNe mittaparikkhA, dANaparikkhA ya dubbhikkhe // 4 // 137 prabhAvakAntargatabappabhaTTIsUrivara samasyAsUktAni yAmaH svasti tavAstu rohaNagire ! mattaH sthiti pracyutA, vartiSyanta ime'dhunA kathamiti svapne'pi maivaM kRthAH / zrImanto maNayo vayaM yadi bhavallabdhapratiSThAstadA, ke zrRGgAraparAyaNAH kSitibhujo maulau kariSyanti naH // 1 // vijheNa viNA vi gayA narindabhavaNesu hu~ti gAraviyA / vijjho na hoi egao, gaehiM bahuhiM vi gae // 2 // mANasaviNA suhAI, jaha ya na labhaMti rAyahaMsehiM / taha tassa vi tehiM viNA, tIrucchaMgA na sohanti // 3 // parisesiyahaMsaulaM, pi mANasaM na sNdeho| annatya vi jattha gayA, haMsA vi bagA na bhaNanti // 4 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 prAmaNatvasUcakasUkte ikkeNa kotthuheNaM, viNA rayaNAyaru ciya samuddo / kotthuharayaNaM pi urai jassa ThiaM so vi hu mahagdho // 5 // paimukkAha vi varataru, phiTTai pattattaNaM na pattANaM / tuha puNa chAyA jai hoi, tArisI tehi pattehiM // 6 // 138 brAhmaNatvasUcakasUkte ye tapasyanti vidvAMsaH styshaucjitendriyaaH| jAnhaM brAhmaNAn manye, zeSAra zUdAna yudhiri // 1 // kSamA dayA damo dAnaM, satyaM zIlaM dhRtighRNA / vidyA vijJAnamAstikyaM etadbrAhmaNalakSaNam // 2 // brAhmaNe ATalA divasa brahmacarya pAlavU joie. amAvAsyAmaSTamIM ca, pUrNamAsIM caturdazIm brahmacArI bhavennitya-matra ca snAtako dvijaH // 3 // ____ 139 strINAM kAryANi dharmAzca zayyotpATanagehamArjanapayaHpAvitryacullIkriyAsthAlIkSAlanadhAnyapeSaNakalAgodohatanmanthanaiH / pAkastatpariveSaNaiH samucitaiH, pAtrAdizaucakriyAzvazrUbhartRnanAndRdevRvinayaiH kaSTaM vadhUrjIvati // 1 // nirvyAjA dayite nanAndRSu natA zvazrUSu bhaktA bhava, snigdhA bandhuSu vatsalA parijane smerA sapatnISvapi / Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .306 subhASitasaktaratnamAlA patyumitrajane anarmavacanA khinnA ca taveSiSu, strINAM saMvananaM natabhravi ! tadidaM vItauSadhaM bhartRSu // 2 // abhyutthAnamupAgate gRhapatau tadbhApaNe namratA, tatpAdArpitadRSTirAsanavidhau tasyopacaryA svayam / supte tatra zayIta tatprathamato jahyAcca zayyAmiti, prAcyaiH putri ! niveditAH kulavadhUsiddhAntadharmA amI // 3 // kulavAna strooe sAsusasarAnI sevA karavI joipa kulavadhvA vidhAtavyaM, zvazrUzuzrUpaNavratam / daivataM hi patiH strINAM, mAtA tasyApi daivatam // 4 // saMsAranA bhArane upADavA strInI bhAgIdArI saMsArabhAranirvAhe, vAmA vAmAnavAhinI / prasAdapAtraM mohasya, tenaivAlamalaGkRtA // 5 // gharanA bhUSaNarUpa strI suzIlA komalAlApA, bhatA cittAnuvartinI / manovizrANabhUmiryA, gRhiNI gRhabhUpaNam // 6 // nArI upara aMkUza nArI niyamitA tAvad bhavennetrapriyaGkarI / caityasya svakulasyeva, patAkeva vibhUSaNam // 7 // mAtAnI putrI pratye zIkhAmaNa mA bhUH sukhe ca duHkhe ca, vatse ! dharmaparAGmukhI / dharma eva hi jantUnAM, mAtA pitA muhRtprabhuH // 8 // Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 strINAM kAryANi dharmAzca zIlameveha cAritraM,-tapo'pi ca guNA api / zIlaM vinA na cAritraM, na tapo na guNA api // 9 // maNiratnamayAnIha, nAnA'laGkaraNAnyapi / suprApANi tu duSprApa-mekaM zIlavibhUpaNam // 10 // vibhUSitA'pyalaGkAraH, zIlAlaGkAravarjitA / gaurivAzucigRddhA strI, lokamadhye na zobhate // 11 // bhaktiH zvazurayonityaM, patyo prItirakRtrimA / anIrNyatA sapatnIpu, nanAndaSu vinItatA // 12 // bandhuSu snigdhatA samyaga, vAtsalyaM ca paricchade / kukarmaviratiH puNya-niratiH priyavAkyatA // 13 // lajjAlutA yathocityaM, dAnamityAdayo guNAH / strINAM vitanya stheSThAM, pratiSThAM zvazurAlaye // 14 // paramaM maNDanaM zIlaM, pAlanIyaM mahojyalam / AmuSmikaihikazrINAM, nidAnamidameva hi // 15 // vaktavyA madhurA bhASA, yA ca hitakarI bhavet / sanmAnyA ca samairyA syA-nna syAnninavimAnatA // 16 // narAgre sundarINAM ca, na pramANaM manAgapi / upAnad ratnasambaddhA, tathApi pAdarakSikA // 17 // kAlAguru. sugandhA'pi, syAdagninA mahAguNA / taTinI viSamA'pi syAt , sAgare saralA sadA // 18 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 subhASitasUktaratnamAlA kadApi na pratAryaH syAt, svapatiH sukulastriyA / yathAdiSTena saJcarya, peyazca caraNodakam // 19 // . khAminA yatsamAdiSTaM, kartavyaM jAyayA sadA / miSTabhASaNapUrva taM, bhojayitvA ca bhojanam // 20 // prANeze jimhavRttiH syAt , paapkrmprvrdhnii| saralAbhirato bhAvyaM, prANezaguNavRddhaye // 21 // aJcalabandhanaM yena, tenaiva jimhatA katham / yasmai samarpitaM sarva, tasmAdbhedo na zreyase // 22 // pakSiNyapi nijaM nAthaM, nityaM syAdanugAminI / mAnuSI jJAnayuktApi, kathaM svAmiparAGmukhA // 23 // padminI na nizAnAthaM, dinezaM na kumudvtii| AkAGkSati latApyenaM, kiM puna: kulyossitH||24|| nIraGgIcchannavadanA, nityaM nIcairvilocanA / vatse ! kairaviNIva tva-masUryapazyatAM zraye // 25 // gatA patigRhaM vatse ! gurUNAM vinatA bhveH| kuryAstvaM bhojanaM bhukte, nidrAM supte ca bhartari // 26 // nIraGgIcchannavadanA, nityaM nIcevilocanA / pikIva madhurAlApA, bhavestvaM zvasurAlaye // 27 // kulastrINAM patiH pUjyaH, patirdevaH patirguruH / tasyAdezena kartavyaM, sarvakArya sadA zubham // 28 // Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strINAM kAryANi dharmAzca ratnapAla rAjAnI rANI-zrRngAra sudarIe patinA viyogamAM karela tapa AcAmlavataM bheje, sA patyuH snggmaavdhiH| (12 varSa) tepe'ntarAntarA SaSThamaSTamaM dvAdazaM tapaH / sA pakSakSapaNaM mAsa-kSapaNAdi ca dustapam // 29 // nityaM zrIjinamarcantI, pauSadhAdiparAyaNA / samayaM gamayAmAsa, niHsaGgA yoginIva sA // 30 // pativratakadharme sA, samAsaktA tvaharnizam / jAnAti nijanAthAjJA-pAlanaM sukRtaM varam // 31 // pati paradeza hoya tyAre strIono dharma krIDAM zarIrasaMskAra, samAjotsavadarzanam / hAsyaM paragRhe yAnaM, tyajet propitabhartRkA // 32 // na darpaNaM pazyati nAGgarAgaM, tanoti na snAti zarIrakAntyai / vaste na zastaM na dRzAvanakti, pativratA sA zayane na zete // 33 // dAsIvannIcakRtyAni, yadvA mohAdvitanyate / nAryaH patigRhe nityaM, hA dhik tAn viSayAniti // 34 // spaSTadhASTaryamidaM karma, duSkaraM mAdRzAmapi / mahAkulaprasUtAnAM, mahilAnAM na yujyate // 35 / / tannUnamasatI seya, satyo hi patidevatA / patisevAM vinA nAnya-jjAnate kvedRzaM punaH // 36 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA patinA guNAvaguNanI vicAraNA guNavAn guNarAgI cA-viyuktazca sudhaasmH| viparItaH puna yo, dayitaH kAlakUTavat // 37 // " viSamizradhAtulyaH, sukhaduHkhamayaH priyaH // zlokAH" 140 azane viSaparIkSAsUktana draSTvAnnaM savipaM cakoravihago dhatte virAgaM dezo, haMsaH kUjati sArikA ca vamati krozatyajasaM zukaH / viSTAM muJcati markaTaH parabhRtaH prApnoti mRtyu kSaNAt , krauJco mAyati harSavAMzca nakulaH grItiM ca dhatte ThikaH // 1 // 141 IryApathikIviSayakasUktAni devacaNaM pavittaM karei jaha kAuM vajhataNusuddhi / bhAvaccaNaM pi hujjA, vaha iriyAe vimalacitte // 1 // hatthasayAdAgaMtuM ca muhuttagaM jahiM citthe| . paMthe vA bhatte vA, na saMtaraNe paDikkamai // 2 // paDilehiu~ pamajjiya, bhattaM pANaM ca vosireUNa / vasahIkayavarameva tu, niyameNa paDikkame sAha // 3 // uccAraM pAsavaNaM, bhUmIe vosirittu uvautto / vosiriUNa ya tatto, iriyAvahiyaM paDikkamai // 4 // mitti miumaddavatte, chattiya dosANa chAyaNe hoi mitti ya merAiThio, dutti duguMchAmi appANaM // 5 // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IryApathikIviSayakasUktAni 311 katti kaDaM me pAvaM, dutti ya devemi taM uvasameNaM / . eso micchAmidukkaDa-payakkharattho samAseNaM // 6 // IryApatho dhyAnamaunAdikaM bhikSuvataM tatra bhavA IryApathikIvirAdhanA nadyuttaraNazayanAdibhiH prANAtipAtAdikA sAdhvAcArAtikramarUpA tasyAH pratikramituM icchAmIti yogaH // 7 // iriyAvahiyA karavAnAM kAraNo gamaNAgamaNavihAre, sutte vA sumiNadaMsaNe rAo / nAvA-naisatAre, iriyAvAhiyA paDikkamaNaM // 8 // gamaNAgamaNavihAre, sAyaM vA pAo ya purimacarimANaM / niyameNa paDikkamaNaM, aiyAro hou vA mA vA // 9 // apaDikkatAe iriyAvahiAe, na kappai ceva kAuM kiMcivi ciivaMdaNasajjhAyajhANAiA / iryApathapratikramaNamakRtvA nAnyat kimapiM kuryAt tdshuddhtaapttH| iriyAvAhiAIA, je ceva havaMti kammabandhAya / ajayANa te ceva u, jayANa nivvANagamaNAya // 10 // 142 anazanAnazaninAM sUktAni savvA vi ya ajjAo savve vi ya pddhmsNghynnvjjaa| savve vi desavirayA pacakhANeNa u maranti // 1 // Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 subhASitasUktaratnamAlA atra pratyAkhyAnazabdena bhaktaparijJA bhaNitA / iMginImaraNaM tu viziSTataradhRtisaMhanana vatAmeva bhavatIti AryikAdi:niSedhata evAvasIyate / pAdapopagamanaM tu nAmnaiva viziSTatamadhUtimatAM vaRSabhanArAcasaMhananinAM eva bhavati / uktaM capaDhamammi ya saMghayaNe, vahate selakuiDasamANA / tesi pi ya voccheo codasapuvINa vocchee // 2 // tIrthakarasevitatvAcca pAdapopagamanasya jyeSThatvaM tathA ca "savve savvaddhAe samvannU savvakammabhUmIsu / savvagurU sabamahiyA savve merummi abhisittA // 3 // savyAhiM laddhIhiM, savve vi parisahe parAjitA / savve vi ya titthayarA, pAovagayAu siddhigayA // 4 // avazeSA anagArA, atItapratyutpannAnAgatAH sarve / kecit pAdapopagatA, pratyAravyAnina iGginInazca kecit // 5 // 143 jIvAnAM utpattisthAnasthApakasUktAni egidiya paMciMdiya uDDhe ya ahe a tiriyaloe ya / vigaliMdiyajIvA puNa, tiriyaloe muNeyavvA // 1 // puDhavIAuvaNassaI, bArasakappesu sattapuDhavIsu / puDhavI jA siddhazilA teu narakhitta tiriloe // 2 // suraloe vAvimajha macchAI natthi jalayasa jIvA / gevijje na hu vAvI, vAviabhAve jalaM natthi // 3 // Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anazanAnazaninAM sUktAni 313 eka puruSathI ekavAra bhogavAyelI strInI yonimAM jIvonI utpatti paMciMdiyA maNussA, eganarabhuttanArImajhami / ukkosA navalakkhA, jAyaMti egahelAe // 4 // navalakkhANaM majjhe, jAvai ikkassa dohe va smttii| sesA puNa emeva ya, vilayaM vaccaMti tattheva // 5 // asaMkhayA thInaramehuNAo, mucchaMti pNciNdiymnnussaao| nIsesa aMgANa vibhatti caMge, bhaNai jiNo pannavaNA uvNge||6 kAcA ke pAkA mAMsamAM satata beindriya jIvonI utpatti AmAsu ya pakkAsu ya, vipaccamANAsu maMsapesIsu / sayayaM vi uvavAo, bhaNio nigoyajIvANaM // 7 // nigodazabdena dvIndriyA jIvA api kathyante / tatra dvIndriyajIvAnAmevotpattirbhavati nAnyeSAmiti bhAvaH / . garbhanI sthiti ane garbhanI kAyasthiti gambhaTii mANussINukkiTThA, hoi varisabArasagaM / gabbhassa ya kAyaTTiI, narANa cauvIsavarisAI // 8 // riusamayaNhAyanArI, narovabhogeNa gambhasambhUI / ukkoseNa navasaya-narabhuttatthIi egasuzrI // 9 // suyalaksvapuhuttaM hoi, eganarabhuttanArIgabhaMmi / ukkoseNa navasaya-narabhuttatthIi egasuo // 10 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 subhASitasUktaratnamAlA 144 aparyAptapaJcendriyamanuSyotpattisthAnAni kahaNNaM bhaMte ! sammucchimamaNussA uppajjati ? goyamA ! anto maNussakhitte paNayAlIsAijoyaNasayasahassesu aDhAijjesu dIvasamuddesu pannarasakammabhUmIsu chappanAI antaradIvesu gambhavakkaMtiyamaNusANaM ceva uccAreSu vA pAsavaNesu vA khelesu vA siMghANesu vA vaMtesu vA pittemu vA sukkemu vA sogiema vA sukkapuggalaparisADesu vA gayajIvakalevaresu vA thIpurisasaMjoesu vA nagaraniddhamaNesu vA sambesu ceva amuTANemu samucchimamaNussA samuppajjaMti, aMgulaasaMkhijjamAgamettAe ogAhaNAe asanI micchadiTThI annANI savvAhi pajjattIhi apajjattagA antamuhuttAuA ceva kAlaM pakarenti / 145 munivarANAmekAkiviharaNaniSedhakasUktAni rAgAdyapAyaviSame sanmArge caratAM satAm / ratnatrayajuSAmaikyaM kuzalAya na jAyate // 1 // naikasya sukRtollAso naikasyArtho'pi tAdRzaH / naikasya kAmasaMprApti ko mokSAya kalpate // 2 // zleSmaNe zarkarAdAnaM, sajvare snigdhabhojanam / ekAkitvamagItArthe yatAvazcati naucitIm // 3 // jinapratyekabuddhAdi-dRSTAntAn naikatAM zrayet / na carmacakSuSAM yuktaM spaddhituM jJAnadRSTibhiH // 4 // Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315. munivarANAmekAkiviharaNaniSedhasUktAni zAkinIvadavirati-saMjJA nATayapriyA sadA / grAsAya yatate yasya, sa ekAkI kathaM bhavet ? // 5 // paJcAgnivadasaMtuSTaM, yasyendriyakuTumbakam / dehaM dahatyasaMdehaM, sa ekAkI kathaM bhavet // 6 // dAyAdA iva durdAntAH, kaSAyAH kSaNamapyaho ! / yadvigrahaM na muJcanti, kathaM tasyaikatAsukham ? // 7 // svamanovAktanUtthAnAH kuvyApArAH kuputravat / bhraMzAya yasya yAsyanti, kathaM tasyaikatAsukham ? // 8 // yasya prmaadmithyaatv-raagaadyaashcchlviikssinnH| kuprAtivezmikAyante kathaM tasyaikatAsukham ? // 9 // sarvamaGgalamAGgalyaM sarvakalyANakAraNam pradhAnaM sarvadharmANAM jainaM jayati zAsanam Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrI vItarAgastutiH maGgalASTakam maGgalaM bhagavAn vIro, maGgalaM gautamaH prabhuH / maGgalaM sthUlabhadrAdyA, jaino dharmo'stu maGgalam // 1 // nAbheyAdyA jinAH sarve, bharatAdyAzca cakriNaH / kurvantu maGgalaM sarve, viSNavaH prativiSNavaH // 2 // acalAdyA balAH sarve, mokSaM svarga ca gAminaH / dharma jinoktaM kurvANA, maGgalAya bhavantu me // 3 // nAbhisiddhArthabhUpAdyA, jinAnAM pitaraH same / pAlitA'khaNDasAmrAjyA, yacchantu mama maGgalam // marudevAtrizalAdyA, vikhyAtA jinmaatrH| trijagajjanitAnandA, maGgalAya bhavantu me // 5 // zrIpuNDarIkendrabhUti-pramukhA gnndhaarinnH| zrutakevalinojyepi, maGgalAni dizantu me // 6 // brAhmIcandanavAlAdyA, mahAsatyo mahattarAH / akhaNDazIlalIlADhayA, yacchantu mama maGgalam // 7 // cakrezvarIsiddhAyikA-mukhyAH shaasndevtaaH| samyagdRSTijIvAnAM, maGgalAya bhavantu tAH // 8 // kapardimAtaGgamukhyA, devAH shaasnrksskaaH| jainazAsanavighnAni, nAzayantu kSaNe kSaNe // 9 // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 zrI vItarAgastutiH _ . paramAtmastutiH adya me saphalaM janma, puNyAnyadyoditAni ca / saphalaM jIvitaM cAdya, pavitraM ca gRhAGgaNam // 10 // yaccintAmaNikalpadru-nidhivattvaM samAgataH / zlokArthaH nAmApi zruyate nAtha ! tvadIyaM sukRtodayAt / kiM punadarzanamidaM, darzanAnandadAyinam // 11 // tadasau zrIH parijano, mamedaM jIvitaM vapuH / sarvametattavAyatta-manugRhNAtu mAM prabhuH // 12 // namAmi tvAM bhavAmbhodhi-nistArakaziromaNim / niHzeSadoSarahitaM, mahitaM sarvadA guNaiH // 13 // teSAM vRthA kRte netre, vaJcitAste tapasvinaH / jagadekekSitavyastvaM, dRSTo yaina jinezvaraH // 14 // jAne'hamadya jAto'smi, viveko'dya myaa'rjitH| prabhUtapuNyairjAto'si, yattvaM locanagocaraH // 15 // prazAntAya surupAya, nirvikArAya tAyine / cintAtItapradAyA''dya-devadevAya namostu te // 16 // sarvajJaH sarvadarzI sakalasukhakaraH sarvasaMtApahartA, pUjyaH sarvezvarANAmanaNuguNayutaH karmasAkSIva bhAsvAn / somaH paJceSuvIro narakavimathano yogibhiryeymuurtiyo'nnto vyaktarUpona nidhanakalito vItarAgaH sa pAtu // 17 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 subhASitasUktaratnamAlA svAmin ! samudravijayAtmaja ! vizvanAtha !, na prArthaye'nyadiha kintu tava prasAdAt / ete manorathamayAstaravo madIyAstvadarzanAmRtarasena saphalIbhavantu // 18 // mauliM svaM ca jinezvarasya namanAtkau~ guNAkarNanAnnetre rUpanirUpaNena rasanAM stotrakramopakramaiH / pANI pUjanakarmakarmaThatayA caityAgamena kramau, cittaM saMsmaraNAtkaroti vimalaM kazcidvipazcinnaraH // 19 // tvanmUrtiyadi jAgarti, rogArtiharaNakSamA / mama citte jagannAtha ! prArthaye kimataH param // 20 // nAgAzanapRSThasthitena puMsA, praNAmatattayo yasmai vihitaaH| nAgadhvajAya nAgairnatAya, namazca tasmai jinapuGgavAya (sva.) // 21 // yathA rathAGkI rajanau rathAGgaM, yathA mayUrI navavArivAham / yathA cakorI zazinaM taveza :, tathA jineza ! tyAmutsahe'ham // mohamallabalamardanavIra !, paappngkgmnaamlniir!| karmareNuharaNaikasamIra !, tvaM jinezvarapate ! jaya vIra ! // 23 // vijAnAti jinendrANAM, ko niHzeSaguNotkaram / ta eva hi vijAnanti, divyajJAnena taM punaH // 24 // gatarAgadveSamohaH, prAtihAthairyuto'STabhiH / devAdhidevaH sarvajJo, deyAnme darzanaM jinaH // 25 // Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 zrI vItarAgastutiH ajaM ajasya hantAramajAnAJca prabodhakam / ajajaGghamajAnataM, taM vande zrIjinottamam // 26 // (svopajJa) guNamANikyakoTIraM, zAntamudrAsudhAkaram / sudhAkarAGkitaM naumi, jinaM taM navamAgrimam // 27 // (svopajJa) adya cintAmaNilabdhaH, phalito'dya surdrmH| adya kAmagavI prAptA, jinendra ! tava darzanAt // 28 // pAraNaM duritavRndavAraNaM, kAraNaM sakalasaukhyasampadAm / tAraNaM bhavapayodhimajjane, zreyase'stu bhavatAM jineshituH||29|| yadi trilokI gaNanAparA syAt, tasyAH samAptiryadi nAyuSaH syAt / pAre parAyaM gaNitaM yadi syAd, gaNeyaniHzeSaguNo'pi sa syAt // 30 // namo durvArarAgAdi-vairivAranivAraNe / ahaMte yoginAthAya, mahAvIrAya tAyine // 31 // prAtihAryATakopetaH, prAstarAgAdidRSaNaH / deyAnme darzanaM devA-dhidevo'rhan trikAlavid // 32 // kSayaprAptaM mithyAjJAnaM, mithyAtvadarzanaM tathA / dRSTayA pIyUSavRSTyAbha, yatprAptaM darzanaM tava // 33 // smRtaH zrutaH stuto dhyAto, dRSTaH spRSTo namaskRtaH / yeva tena prakAreNa, svAmin ! bhavasi zarmaNe // 34 // Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 subhASitasUktaratnamAlA kaleva candrasya kalaGkamuktA, muktAvalIvoruguNaprapannA / jagattrayasyAbhimataM dadAnA, jinezvarI kalpalateva mUrtiH // 35 // rAga-dveSa-kaSAya-mohamathano nirdagdhakarmendhano, lokAlokavikAsakevalaguNo muktAyudho nirbhayaH / zApAnugrahavarjito gadatRSA-kSuktAmanidrAjarAkrIDAhAsyavilAsazokarahito devAdhidevo jinaH // 36 // na kopo na lobho na mAno na mAyA, na lAsyaM na hAsyaM na gItaM na kAntA / na vai yasya bhItirna zatruna mitraM, tamekaM prapadye jinaM devadevam // 37 // sarvajJo jitarAgAdi-doSastryailokayapUjitaH / yathAsthitArthavAdI ca, devo'rhan paramezvaraH // 38 // saddharmabIjavapanAnaghakauzalasya, ___ yallokabAndhava ! tavApi khilAnyabhUvan / tannAdbhutaM khagakuleSviha tAmaseSu, sUryAMzavo madhukarIcaraNAvadAtAH // 39 // vapureva tavAcaSTe, bhagavan ! vItarAgatAm / na hi koTarasaMsthe'gnau tarurbhavati zADUvalaH // 40 // jinasya vizvatritaya-bhASino dhyAyinaM janam / intumISTe nahIndro'pi, tajjano'yaM bibheti kim // 41 // Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgastutiH 325 keIntaste vItarAgAH, sarvajJAH shkrpuujitaaH| parmadezanayA vizva-vizvasyottArakAzca ye // 42 // siddhamaruyamaNindiya-makkhayamaNavajjamaccuyaM vIraM / paNamAmi sayalatihuyaNa-matthayacUDAmaNiM sirasA // 43 // samavasaraNamAM caMdanavidhi arihaMte vaMditA, coddasapucI taheva dasapucI / ekkArasaMgasuttattha-dhArae savvasAhU ya // 44 // devAdhidevAya jaga-tAyine paramAtmane / zrImate zAntinAthAya, SoDazAyAhate namaH // 45 // . zrIzAntinAthabhagavan ! bhavAmbhonidhitAraNa ! / sarvArthasiddhamantrAya, tvannAmne'pi namo namaH // 46 // . ye tavASTavidhAM pUjAM, kurvanti prmeshvrH| aSTApi siddhayasteSAM, karasthA annimaadyH||47|| dhanyAnyakSINi yAnti tvAM, pazyanti prativAsaram / tebhyo'pi dhanyaM hRdayaM, tad dRSTo yena dhAryase // 48 // deva ! tvatpAdasaMsparzA-dapi syAnnirmalo jnH| ayo'pi hemIbhavati, sparzavedhirasAnna kim ? // 49 // tvatpAdAbjapraNAmena, nityaM bhUluNThanai: prabho ! / zrAratilakIbhUyA-mama bhAle kIraNAvaliH // 50 // bhUyo bhUyaH prArthaye tvA-midameva jgtprbho!| bhagavan ! bhUyasI bhUyAta, tvayi bhaktirbhave bhave // 51 // . 21 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 subhASitasUktaratnamAlA ___ zrIzAntijine grbhsthe'ciraaraajnyiisnaanvaaricchttaabhirmrkopdrvshaantirjaataa| sAMpratakAle'pi vidhinA'STottarazatasnAtreNa bhUtapretazAkinIgranthivikArAH kSayaM yAnti // tIrthaMkarotuM azvarya rayaroyaseyarahio, deho dhavalAI mNsruhiraaii| AhArA nIhArA, adissA surahiNo sAsA // 52 // devA daivIM narA nArI, zabarAzcApi zAbarIm / tiryaJco'pi hi tairavIM, menire bhagavadgiram // 53 // souM gAuNa guNe, jiNANa jAyAe suddhabuddhie / kiccamiNamaNuyANaM, jammaphalaM. ettiyaM ceva (ceha) // 54 // guNapagariso jiNA khalu, tesi biMbassa dasaNaM pi suhaM / kArAvaNeNa tassa u, aNuggaho attaNo paramo // 55 // moksvapahasAmiyANaM, mokkhatthaM ujjaeNa kusaleNaM / tagguNabahumANAdisu, jaiyavvaM sabajatteNaM // 56 // tagguNabahumANAo, taha suhabhAveNa bajhaMtI NiyamA / kammaM suhANubandhaM, tassudayA samvasiddhitti // 5 // jIvANa bohilAho, sammadiTThINa hoi piakaraNaM / ANA jiNaMdabhattI, titthassa pabhAvaNA ceva // 58 // iMdiyavisayakasAye parisahe veyaNA uksgge| ee ariNo hatA, arihaMtA teNa buccaMti // 59 // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya-dharmasUtAni dharAmbarArNavAdInAM, yadi vAsti ssiimtaa| na punaH saMvido vizvadRzcaryA hi bhavAdRzAm // 6 // vapratrayaM cArucaturmukhAGgatA, caityamo'dhovadanAzca knnttkaaH| caturvidhA'martyanikAyakoTi-- dhanyabhAvAdapi pArzvadeze // 61 // azoka vRkSaroM varNana usabhassa tini gAuya, battIsa dhaNuNi vaddhamANassa / sesajiNANamasoo, sarIrao vArasaguNo a||2|| kayA tIrthakare keTalAM sthAnaka ArAdhyAM purimeNa pacchimeNa ya, ee savvevi phAsiyA ThANA / majjhimaehiM jiNehi, egaM do tinni savve vA // 3 // __upasargonuM vidhAna zrIvIraneturbhUyAMsaH, zrIpArzvasya ca te'lpakAH / dvAviMzatezca zeSANA-mupasargA na jajJire // 64 // ANA jassa vilaiyA, sIse sambehiM hariharehiM / sovi tuha jhANajalaNe, mayaNo mayaNaM va pavilINo // 65 // 3 sAmAnyadharmasUktAni __ zrI vIraprabhunI udghoSaNA nikapa-ccheda-tApaizca, suvarNamiva pnndditaiH| parIkSya bhikSavo ! grAhya, maDhaco na tu gauravAt // 1 // __ kapa cheda ane tApathI zuddha te ja dharma dharmazcAritradharmaH, zrutadharmAt tatazca niyamena / kaSa-ccheda-tApazuddhaH, sa eva kanakamiva vijJeyaH // 2 // 5. . . Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 subhASitasUktaratnamAlA __kaSa cheda ane tApanI samajaNa prANavadhAdikAnAM, pApasthAnAnAM yastu prtissedhH| '' dhyAnAdhyayanAdInAM, yazca vidhireSa dharmakaSaH // 3 // bAhyAnuSThAnena yena, na bAdhyate tanniyamAt / sambhavati ca parizuddhaM, sa punardharmaccheda iti // 4 // jIvAdibhAvavAdo, bandhAdipasAdhaka iha tApaH / etaiH suparizuddho, dharmo dharmatvamupaiti // 5 // dharmanI mahattA dharmoM maGgalamuttamaM narasurazrIbhuktimuktiprado, dharmaH snihyati bandhuvad dizati vA kalpadruvadvAJchitam / dharmaH sadguNasaGgame gururiva svAbhAvarAjyaprado, dharmaH pAti piteva vatsalatayA mAteva puSNAti yaH // 6 // 'kalA hi saphalA saiva, yA dharmasyopayoginI // zlokAH' dAna-zIla-tapa-bhAvanAM udAharaNo dAnaM dhanadava(yaM, zIlaM sIteva nirmalam / sundarIvattapaH kArya, bhAvanA bharatezavat // 7 // dharma vinA sukha nathI "vinA dharma sukhaM na syAt, syAt ? sarveSAM tadAna kim ||shlokaarthH" ____saMsAramA sarva vastu prApya che paNa dharmaja durlabha che labhaMti viulA bhogA, labbhaMti mursNpyaa| lanbhaMti puttamittANi, ego dhammo na laMbhai // 8 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnyadharmastAni 325 mAtA-pitA ane mitra dharmaja che, dharmoM mahAmaGgalamaGgabhAjAM, dharmaH pitA pUritasarvakAmaH / dharmoM jananyuddalitAkhilAti-dharmaH suhdvrdhitnityhrssH||9|| dharma vinA manuSya zobhato nathI kAyA haMsavinA nadI jalavinA dAtrA vinA yAcakobhrAtA snehavinA phalaM RtuvinA dhenuzva dugdhaM vinA / bhAryA snehavinA puraM vibhuvinA vRkSaM ca patraM vinA, dIpaH tailavinA nizA zazivinA dharma vinA mAnavaH // 10 // dharmathIja badhuMya male che dhammeNa kulappasuI, dhammeNa ya divvarUpasaMpatti / dhammeNa dhaNasamiddhi, dhammeNa muvitthaDA kItti // 11 // dharma vinA icchita male to saMsAramA duHkhI koNa hoi zake ? dhammeNa vinA jai cintiyAI, labbhanti jIva ! sukkhaaii| tA tihuyaNaMmi sayale, kovi na hu dukkhio hujjA // 12 // dharma mATe cAra ayogya ane madhyastha yogya ratto duTTho mUDho, pUvvaM buggAhio a cattAri / ee dhammANarihA, ariho puNa hoi majjhattho // 13 // "tasmAjjJAnamayaH zuddhaH, tapasvI bhAvanirjaraH / zlokAH" dharmane sArI buddhivAlAja jANI zake pratipaccandraM surabhi-nakulauM nakulaH payazca kalahaMsaH / citrakavallI pakSI, sUkSmaM dharma sudhIrvetti // 14 // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 subhASitasUktaratnamAlA jagatanA hitane mATe dharmopadezaka durlabha vAGmAtrasArAH paramArthavAhyA, na durlabhAzcitrakarA mnussyaaH| te durlabhA ye jagato hitAya, dharme sthitA dharmamudAharanti // 15 // samosaraNamAM tIrthaMkara cAra mukhathI dezanA Ape che "samavasaraNe catUrUpaH tIrthakaro dharmadezanAM karotIti gamyam / " dAnazIlatapobhAva--bhedAddharma caturvidham / manye yugapadAkhyAtaM, caturvaktro'bhavad bhavAn // 16 // pApane zodhanAra dayA ane dama che carma-valkala-- varANi, kuurc-enndd-shikhaa-jttaaH| na vyapohanti pApAni, zodhako tu dayA-damau // 17 // potAnA hitane icchanAre dharmamAM satata prayatna karavo. rUpAyurArogyabalAdisaMpa-dupetamAsAdya manuSyajanma / dharme prayatnaH satataM sudhIbhi-vidhIyatAM svaatmhitkkaamaiH||18|| dharmanI mahattA dharmoM vapurvaibhavavAndhavebhyo. viziSTatAM spaSTamurIkaroti / . yato'yamekAntahitaH paratra, sahAnugAbhI na punastathA'mI // 19 // kalpadruma-svarmaNi-kAmakumbha-prAyAH padArthAH prthitprbhaavaaH| niyogitA dharmamahAnRpasya, rAjye vitanvanti tdekgRhyaaH||20|| upAya'te prAjyamanena rAjyaM, guNavajenaiva yazovizAlam / parazvadheneva vanaM samUla-munmUlyate cAkhiladuHkhajAlam // 21 // Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 sAmAnyadharmasUktAni malImasaM vAsa ikodakena, dharmeNa nairmalyamaho kSaNena / AnIyate'nantabhavopanita-prabhUtapApamalino'pi jIvaH // 22 // kulaM rUpaM kalAbhyAso, vidyA lakSmIrvarAGganA / aizvarya suprabhutvaM ca, dharmeNaiva prajAyate // 23 // rAjJaH prasAdo divyAstraM, vANijyaM hsti-rtnyoH| jainadharmastathaiko'pi, mahAlAbhAya jAyate // 24 // nirdantaH karaTI hayo gatajavazcandraM vinA zarvarI, nirgandhaM kusumaM saro gatajalaM chAyAvihInastaruH / supaM nirlavaNaM suto gataguNazcAritrahIno yatinirdevaM bhavanaM na rAjati tathA dharma vinA mAnavaH // 25 // zrutvA dharma vijAnAti, zutvA tyajati durmatim / zrutvA jJAnamavApnoti, zrutvA mokSaM ca gacchati // 26 // dharmaH zrutopi dRSTopi, kRto vA kAritopi kaa| anumoditopi rAjendra ! punAtyAsaptamaM kulam // 27 // - sarvadharmasammata pAMca vrato pazcaitAni pavitrANi, sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsA satyamasteya, tyAgo maithunavarjanam // 28 // dharmakarmano saMkalpa paNa niSphala jato nathI yatnaH kAmArthayazasAM, kRtopi viphalo bhavet / dharmakarmasamAraMbha-saMkalpopi na niSphalaH // 29 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 subhASitasUktaratnamAna sarvazaktimAna dharma sarvahaH kopyaho dharmaH, svAkhyAtaH sukhsaadhnH| kRcchre vinApi saMsAra-pAraM prApyeta yadvalAt // 30 // paramAtmAsvarUpo'rhan , paramAcAravAn guruH / dharmazca sarvaparamaH, kApi jainamatasthitiH // 31 // draviNaprANaputrAdi, sulabhaM hi bhave bhave / syAdanantairapi, bhavai-jainadharmastu durlabhaH // 32 // sarvasya prANa-putrAde-nAze kimapi tadbhave / duHkhaM bhaveSvananteSu, dharmadhvaMse tu duHsaham // 33 // abandhUnAmasau bandhu-rasakhInAmasau sakhA / anAthAnAmasau nAtho, dharmoM vizvakavatsalaH // 34 // . dharmoM narakapAtAla-pAtAdavati dehinaH / dharmoM nirupamaM yaccha-tyapi sarvajJavaibhavam // 35 // sevitaH kila saMpUrNaH, saMpUrNa tanute phalam / jinadharmo'pi khaNDitaH tanoti khaNDitaM phalam // 36 // vyasanazatagatAnAM klezarogAturANAM maraNabhayahatAnAM duHkhazokArditAnAm / jagati bahuvidhAnAM vyAkulAnAM janAnAM, zaraNamazaraNAnAM nityameko hi dharmaH // 37 // dAnaM supAtre vizadaM ca zIlaM, tapo vicitraM zubhabhAvanA ca / bhavArNavottAraNayAnapAtraM, dharmazcaturdA munayo vaMdanti // 38 // Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAnasUtAni 5 dAnasUktAni abhayadAna vinA prayojanaM prAjJaH, prANiSu sthAvareSvapi / vadhaM na jAtu kurvIta, gurvImicchuH sukhazriyam // 1 // prAjyenApi na rAjyena,prIyante prANinastathA / yathA jIvitadAnena, mRtyAvantikavartini // 2 // AkITAdAnarendrazca, sarve jIvitamicchavaH / atastadAnato nAnyo, mAnyo dharmaH sacetasAm // 3 // saGgalpAtrasajantUnA-mamantUnAmaghAtanam / dvaidhatraidhAdibhedairyattatta dezAbhayaM bhavet // 4 // supAtradAnathI abhayadAnanI vizeSatA viziSTaM kimupaSTambha-pradAnAbhayadAnayoH / Uce bhagavatA dAna-mabhayasya viziSyate // 5 // syAjjJAnI jJAnadAnena, sukhI stpaatrdaantH| dIrghAyurabhayadAnA-dIne dAnAcca bhogabhAk // 6 // ... dAnanI mahattA dAnadharmaH zriyAM pAtraM, dAnadharmaH zubhAspadam / dAnadharmoM yazomUlaM, dAnadharmoM guNA'vaniH // 7 // prAsAd galitasikthena, kiM nyUnaM kariNo bhavet jIvatyeva punastena, kITikAnAM kuTumbakam // 8 // Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 subhASitasUktaratnamAlA satpAtraM mahatI zraddhA, kAle deyaM yathocitam / dharmasAdhanasAmagrI, bahupuNyairavApyate // 9 // kIrtiH pratiSThA jagato'pyabhISTatA, kalaGkaluptidviSato'pi mitratA, nRpAdimAnyatvamaladhyatA girA mihApi dAnasya phalAni dehinAm // 10 // saubhAgyamArogyamakhaNDitAjJA, sudiirdhjiivitvmbhnggmogitaa| aizvaryalIlAH suralokasampadaH, phalAni dAnasya paratra janminAm dhanAGgaparivArAcaM, sarva vastu vinazyati / . dAnena janitA loke, kIrtirekaiva nizcalA // 12 // nyAyopAttaM samucitaguNaM kalpanIyaM yatInAM, vastraM pAtraM paramamazanaM bheSajaM rogahAri / dattaM bhaktyA vipulamanasA zrAvakeNa prakAmaM, dhatte mukti suranarabhave kA kathA yatra labhye // 13 // vyAje syAd dviguNaM vittaM, vyavasAye caturguNam / kSetre zataguNaM proktaM, pAtre'nantaguNaM punaH // 14 // jale tailaM khale guhyaM, pAtre dAnaM manAgapi / prAjJe zAstraM satAM prIti-vistAraM yAtyanekadhA 15 / / __anna dAnanI mahattA turagazatasahasraM gokulaM bhUmidAnaM, kanakarajatapUrNA medinI sAgarAntA / Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnasUktAni 331 surapatiratidAnaM koTikanyApradAnaM, na hi bhavati samAnamannadAnaM pradhAnam // 16 // dhananI gati dAna athavA vipatti AyAsazatalabdhasya, prANebhyopi griiysH| gatirekaiva vittasya, dAnamanyA vipattayaH // 17 // .. dAnanI mahattA ete eva punardAna-marhanti jagadahitAH / yadanantaguNaM tebhyo, vitIrNamupatiSThate // 18 // dAnaM mAnavadAnavendrapadavI vistAraNe pratyalaM, dAnaM vAsavasundarIsarabhasakrIDAkalAkauzalam / dAnaM mokSakapATapATanavidhau sphUrjatsurendrAyudhaM, dAnaM viSTapajantujAtanivahaprAsAdasiMhadhvajaH // 19 // yatsaubhAgyamabhaJjaraM yadasamaM sAmrAjyamUrjasvalaM, yanmAhAtmyamanazvaraM prasRmarA ytkiirtiraatyntikii| yadIrghAyurasaGkhyasaukhyasubhagaM yatsaMpado'nApadaH, so'yaM pAtrasudattavittamahimA nirdambhamujjRmbhate // 20 // dAnena vairANyupayAnti nAzaM, dAnena bhUtAni vazIbhavanti / dAnena kIrtirbhavatInduzubhrA, dAnAtparaM no varamasti vastu // 21 // dIyate dAyakenApi, munIndrebhyo manasvinA / jinAjJAM manyamAnena, sarva hi vidhipUrvakam // 22 // Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 subhASitasUktaratnamA phalAtizayasiddhayai hi, dAnaM sarvavidAjJayA / zasyAya jAyate bIjaM, na jhuptaM vidhinA vinA // 23 // tato vivekinA deyaM, sarvajJAjJAnusArataH / svAtitoyamivAvazya, kalpate mauktikazriye // 24 // vidhatte'neSaNIyaM hi, dattaM pAtrepi bhaktitaH / dAturdAnaphalaprAptau, svalpAyuSTAdidauSThavam // 25 // dAna svahaste ja Apaq pazcAdattaM parairdattaM, labhyate vA na vA khalu / svahastenaiva yadattaM, taddattamupalabhyate // 26 // dAnanAM dUSaNo dadAnaM yastu durbuddhi-raparaM prtissidhyti| atibhadravadunnidraM, dAriyaM tasya jAyate // 27 // yaiH purA vighnitaM dAnaM, bhikSante te gRhe gRhe / paratra kaNamAtrAya, dehi dehIti vAdinaH // 28 // daridratA durbhagatA sarogatA, kalaGkitA durgatiralpajIvitA / bhujiSyatA dveSijanapradhRSyatA, virAddhadAnasya bhave bhave'GginaH kSiptakAlaM kRtAvasa~, sAnutApaM vikatthitam / hIyamAnamanaucityaM, dAnamAhurmalImasam // 30 // kSiptakAle bhavennArI, nirdhanA pativanitA / aputrA ca kRtAvaJa, sAnutApe ca durbhagA // 31 // Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaskAni vikatthe syAdalpAyuhIyamAne ca hInatA / anaucite bhavedvayAdhiH, SaT tyAgAzca malImasAH // 3 // dAnamAdaranirmuktaM, vidyA vinayavarjitA / tapaH zamavinAbhUtaM, trayaM klezAya kevalam // 33 // yadastamite sUrye, na dattaM dhanamathinAm / taddhanaM naiva pazyAmi, prAtaH kasya bhaviSyati // 34 // dAnanA prakAra traNa dANaM tattha tivihaM, nANapayANaM ca abhayadANaM ca / dhammovaggahadANaM, suhabIyaM jiNavaruddidaM // 36 // ucitadAna gehAgayANamuciaM, vasaNAvaDiANa taha samuddharaNaM / duhiyANa dayA eso, savvesi sammao dhammo // 36 // "mArgaNAdInAM dAnaM kIrtimAnahetutvena niSphalaM na, teSAmapi devaguru saGghaguNodghoSitayA dIyamAnasya dAnasya bahuphalatvAt" karaculuapANieNa ya avasaradinneNa mucchio jIyai / pacchA muANa sundarI !, ghaDasayadinneNa kiM teNa // 37 // jinezvaroe dayAdAnano niSedha karela nathI savvehi pi jiNehiM, dujjayajiyarAgadoSamohehiM / sattANukaMpaNaTThA, dANaM na kahaM pi paDisiddhaM // 38 // iyaM mokSaphale dAne, pAtrApAtravicAraNA / dayAdAnaM tu sarvajJe-ne kApi pratiSidhyate // 39 // Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 subhASitasUktaratnamAlA deyaM sarvatra dInAdau, dayAdAnaM tu tairapi / sArvaiH sarvajanInairya-nniSiddhaM nahi tat kvacit // 40 // dAnaM tathottamaM paatr-vittbhaavaanumodnaiH| viphalaM madhyamaM vA syAdU, vyapAye'nyatarasya tu // 41 // zrIvikramAdityanu dAna aSTau hATakakoTayo dvinavatirmuktAphalAnAM tulA, pazcAzanmadamattagandhamadhupakroddhoddhurAH sindhuraaH| tAruNyopacayapapazcitadRzAM vArAGganAnAM zataM, daNDe pANDayanRpeNa DhaukitamidaM vaitAliyasyApitam // 42 // vikramarAjAnA dAnaveM varNana sarvatrecchAnumAnena, dIyante kuJjarA hayAH / sthA''bharaNAvastrANi, ratnAnAM rAzayastathA // 43 // karabhA vezarAzcApi, nagarANi guruNyapi / grAmA''karA varA''rAmA, yathAkAmaM dhanAdayaH // 44 // svecchayA yAcamAnebhyo, gRhAca vastu dIyate / palyaGkA''sanayAnAdi, saMkhyAtuM zakyate na tat // 45 // yAcakanI sthiti gatibhaGgo svaro dIno, gAtrasvedo mahadbhayam / maraNe yAni cinhAni, tAni cinhAni yAcake // 46 // 1 azvAnAmayutaM prapaJcacaturaM Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___335 supAtradAnasUktAni 6 supAtradAnasUktAni jo mAgelaM maLatuM hoya to ATalaM maLajo risahesarasammaM pattaM, niravajjaM ikkhurasasamaM daannN| seyaMsasamo bhAvo, havijja jai maggiyaM hujjA // 1 // zrI jinezvara devane peluM pAraNu karAvanAra teja bhavamAM athavA trIjA bhave mokSamAM jAya tasminneva tRtIye vA, bhave siddhirbhavennRNAm / annadAnAnubhAvena, jinendrAdimapAraNe // 2 // karaNa karAvaNa ane anumodananu sara phala appahiyamAyaraMto, aNumoyaMto ya suggaI lhi| rahakAradANa aNumo-yago migo jaha ya baladevo // 3 // rAmo tavappabhAvA, supattadANAu jhatti rhkaaro| aNumoaNAi hariNo, saMpattA baMbhalogammi // 4 // bhagavAnane revatIzrAvikAe. vahorAvelo bIjorA pAka bhagavAnAha bho bhadra !, revatyA baja mandiram / tatra kuSmANDapAko'sti, mahAtApApanodakRt // 5 // kalpyAkalpyavidhi sarva, jAnatyApi mduktitH| dharmarAgeNa revatyA, matkRte vihito'dhunA // 6 // anekadravyasaMskArA-modikuSmANDapAkakaH / siMharSe ! na tvayA''neyo, dIyamAno'pyAdarAt // 7 // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 subhASitasUkkaratnamAlA itaro vIjapUrasya, pAkacAtmakRte kRtH| sa zuddhatvAt tvayA grAhya-stanutApaH zamiSyati // 8 // revatIzrAvikAe vIraprabhune vahorAvela pAkathI tIrthakara nAma bAMdhyu zrUyate revatI nAma, zramaNopAsikAgraNI / gozAlaka vinirmukt-tejoleshyaatisaarinnH||9|| zrImadvIrasya kauSmANDa-pAkadAnaprabhAvataH / jinaH saptadazo bhAvi-samaye bhavitA dhruvam // 10 // (yugmam) na vItarAgaparo'sti devo, na brahmacaryAdaparaM caritram / nA'bhItidAnAt paramasti dAnaM, cAritriNo nAparamasti paatrm|| sarvathI zreSTha supAtradAna vasudhAbharaNaM puruSaH, puruSAbharaNaM pradhAnatarA lakSmIH / lakSyAbharaNaM dAnaM, dAnAbharaNaM supAtrazca // 12 // sAta kSetroja supAtra / bhavanaM jinarAjAnAM, pratimA pustakastathA / saGghazcaturvidhazceti, pAtraM saptavidhaM viduH||13|| jinabhavana-biba-putthaya-saMghasarUvAiM sttkhittaaii| jiNNoddhAro posaha-sAlA sAhAraNaM ceva // 14 // supAtrane ApavA yogya vastuo vshii-synnaasnn-bhtt-paann-bhesjj-vtth-pttaaii|| Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ supAtradAnasUktAni 337 mahAbhAgyazAlI AtmAja supAtramA zraddhA pUrvaka dAna Ape prAyaH zuddhastrividhavidhinA prAmukaireSaNIyaH, kalpaprAyaiH svayamupahitarvastubhiH pAnakAdyaiH / kAle prAptAn sadanamasakRcchraddhayA sAdhuvargAn , dhanyAH kecitparabhavahitA inta sanmAnayanti // 15 // azanamakhilaM khAdyaM svAdyaM bhavedatha pAnakaM, yatijanahitaM vastraM pAtraM sakaMbalapoJchanam / vasatiphalakaprakhyaM mukhyaM cAritravivardhanaM, nijakamanasaH prItyAdhAyi pradeyamupAsakaiH // 16 // supAtradAnathI thayelA lAbho zrInAbheyajinezvaro dhanabhave zreyaHzriyAmAzrayaH, zreyAMsaH sa ca mUladevanRpatiH zrIcandanA nandanA / dhanyo'yaM kRtapuNyakaH zubhamanAH zrIzAlibhadrAdayaH, sarve'pyuttamapAtradAnavidhinA jAtA jagadvizrutAH // 17 // . supAtrane pote Ape ane apAve tato bhavyAH ! supAtrAdau, yathAsampatti dIyatAm / yacchatAM punarutsAha-mAdhAtumavadhIyatAm // 17 // supAtradAnanI mahattA phalAya mahate pAtre, dattaM svalpamapi dhruvam / saMyamotsarpaNAkAri, kiM punaH prAsukauSadham // 18 // 22 4 . Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitarataratnamAlA asAramapi pAtre hi, dattaM lAbhAya bhUyase / muktAphalakRte zuktau, bhavenmeghodakaM yathA // 19 / / pAtradAnasya mAhAtmyaM, stotuM zaktiM vyanakti kH| yastha dAsyaM shritaashcintaa-mnniklpdrumaadyH|| 20 // supAtradAnano vidhi nAyAgayANaM kappaNijjANaM aNNapANAidavANaM parAe bhttiie| appANugguhabuddhIe saMjayANaM atihisaMvibhAgo mukkhphlo|| jagatamA mudhAdAI ane mudhAjIcI durlabha che dullahA u muhAdAI, muhAjIvIvi dullhaa| muhAdAI muhAjIvI, dovi gacchaMti suggaI // 22 // aihikapratyupakAralipsayA, yatIzvarebhyo na deyamuttamaiH / naivopakRtyA''dadate yatIzvarA-stemyaH sadAbhyastajinoditAgamAH ___ dharmopadeza dAnanI mahattA jiNabhavaNa biMbapUyA, dANa-dayA-tava-sutitthajattANaM / dhammovaesadANaM, ahiyaM bhaNiyaM jiNidehiM // 24 // ega vi jo pabohai, pAvAsattaM jinndhmmmi| savvajiyANa vidinnaM, abhayamahAdANamiha teNa // 25 // dhammovaesadANaM, jiNehiM bhaNiyaM imaM mahAdANaM / sammattadAyagANaM, paDiuvayAro jao natthi // 26 // Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ supAtradAnasUktAni * vasatidAna ane tenuM phala jo dei uvassayaM munivarANaM, tava-niyama-jogajuttANaM / teNa dinnA vatthanna-pANa-sayaNAsaNavigappA // 27 // tava-saMjama-sajjhAo, nANabhAso jaNokyAro y| jo sAhaNaM mavagAhakArI sijjhAyaro tassa // 28 // pAvai suranarariddhi, sukuluppattI ya bhogasamiddhi / nittharai bhavamagArI, sijjAdANeNa sAhUNaM // 29 // jassAsamammi muNiNo, muhuttamettaM pi vissamaMti so| kayakicco teNa ciya, kimannapunneNa kira tassa // 30 // dhanno tesiM jammo, kulaM ca dhannaM sayaM pi te dhnnaa| pakkhAliyapAvamalA, susAhuNI jANa ThaMti gihe // 31 // jayantI-vaGkacUlAdyAH, kozA caashrydaantH| avantisukumAlazca, ttIrNAH saMsArasAgaram // 32 // suputranuM dAna sarvAGgamundaraH kintu, jJAnavAn gunnniirdhiH|| zrIjinendrapathAdhvanyaH, prApyate puNyataH sutaH // 33 // dhanadhAnyasya dAtAraH, santi kvacitkecana / putrabhikSApradaH ko'pi, durlabhaH puNyavAnpumAn // 34 // dhanadhAnyAdipAtreSu, mahAlAbhAya jAyate / putrabhikSApradAtAro, bhadrAdevIsamAH kvacit // 35 // Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 subhASitasUktaratnamAlA deva-guru-caityanI bhaktinA lAmo sAhUNa vaMdaNeNa, nAsaMti pAvaM asaMkiyA bhAvA / phAsuyadANeNa nijjara, uvaggaho nANamAINaM // 36 // micchadaMsaNamahaNaM, sammadaMsaNa vimuddhiheuM ca / ciivaMdaNAivihiNA pannattaM vIyarAgehiM // 37 // 9 zIladharmasUktAni zIlanI mahattA zIlaM nAma nRNAM kulonnatikaraM zIlaM paraM bhUSaNaM, zIlaM hyapratipAti cittadamanaM zIlaM sugatyAvaham / zIlaM durgatinAzanaM suvipulaM zIlaM yazaH pAvanaM, zIlaM nivRtihetureva paramaM zIlaM tu kalpadrumam // 1 // tAvadvayAlabalaM ca kesarikulaM tAvatkrudhAvyAkulaM, tAvadbhogibhayaM jalaM ca jaladhestAvaddhRzaM bhISaNam / tAvaccAmaya-caura-bandha-raNabhIstAvallasantyagnayo, yAvannati jagajjayI hRdi mahAn zrIzIlamantrAdhipaH // 2 // kApi kulaM zIlaM kApi, kApi vittaM tu kevalam / kula-zIla-vittavantaH stokA evAGginaH kalau // 3 // yAsAM manogRhe naiva, lInaH kAmapizAcakaH / AbAlyAddhRtazIlAbhyaH, zramaNIbhyo namo namaH // 4 // Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zoladharmasUtAni sIla uttamaM vittaM, sIlaM AroggakAraNaM paramaM / sIlaM bhoganihANaM, sIlaM ThANaM guNagaNANaM // 5 // kulaM yAtu balaM yAtu, yAtu vittaM tu sarvathA / ekaM zIlaM tu mA yAtu, mUlaM mugatizAkhinaH // 6 // brahmacArIne mahAbhayo vibhUsA itthIsaMsaggo, paNIyaM rasabhoyaNaM / narassa attagavesissa, visaM tAlauDaM jahA // 7 // hattha-pAyapaDicchinnaM, kannaM nAsavi kattiyaM / avi vAsasayaM nArI, baMbhayArI vivajjae // 8 // dravyathI paNa zIlavata pAlanArane dhanya che ativAhitamatigahanaM, vinApavAdena yauvanaM yena / doSanidhAne janmani, kiM na prAptaM phalaM tena // 9 // ye na skhalanti te dakSAH, kRSNakezatamobhare / vArddhake tu sadodyotaH, zirasthapalitendunA // 10 // na ya kiMci aNunnAyaM, paDisiddhaM vAvi jiNavariMdehi / mottu mehuNabhAvaM, na taM viNA rAgadosehiM // 11 // mAtrA svasrA duhitrA vA, nA viviktAsano bhavet / balavAnindriyagrAmaH, paNDitopi ca muhyati // 12 // * (balavAnindriyagrAmo vidvAMsamapi krssti||) pAThAntaraM" Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 subhASitasUktaratnamAlA dhanyAste puNyabhAjaste, ye rAmAM vIkSya cakSuSA / dhArAhatokSavad yAnti, vIkSamANAH kSitestalam // 13 // yasya vedalakSaNAnAM cAritrAvaraNIyAnAM kSayopazama, tasya maithunaviratilakSaNaM kevalabrahmacaryavAsitatvaM, nAnyasya // 14 // savvaM vilaviraM gIaM, savvanarse viddNbiam|| savve AharaNA bhArA, savve kAmA duhAvahA // 15 / / siMhalasiMhakulAranI cAra rANIona zIladADharya no zRGgAramayI no kautukamayI no hAsyakalImayI, no saMgItamayI no maNDanamayI no kaamliilaamyii| no saMgrAmamayI no vismayamayI no kAvyakelImayI, tAH saMbhASayituM ko'bhavadalaM sthairya hyamUSAmaho // 16 // mAtAnA vyabhicArathI saMtati paNa vyabhicArI bane jaM channaM AyariyaM, taiyA, jaNaNIi juvvaNe samaye / taM payaDijjai iNDi, suehiM sIlaM cayaMtehiM // 17 // duHzIlA strInI durdazA strI syAttiryaca duHzIlA, kharyuSTrI turagI mRgii| zUkaryajApi vA bhAra-vAhanAyupraduHkhabhAg // 18 // kathaJcinnRbhave'pyApte, bandhyA nindurgarAMgatA / bAlaraNDA kuraNDA vA, durgandhA durbhagAthavA // 19 / / kurUpA-kuTuvAgyoni-rogA kusstthaadiroginnii| hInAGgI niSkalA'vIrA duSkulA-'bhibhayAspadam // 20 // Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavarmasUktAni 343 . durjIvA'lpAyuriSTaiH svaiH, putrAdyaizca viyoginI / strIdauHzIlyAdibhirdIrdha-duHkhAnyanubhavediti // 21 // 11 zrIbhAvadharmasUktAni saMvegavinAnA gayelA kSaNo vyartha suciraM vi tavo taviyaM, ciNaM caraNaM suyaM pi bahupaDhiyaM / jaha no saMvegaraso, tA taM tusakhaMDaNaM savvaM // 1 // taha saMvegaraso jai, khaNaM pi na samucchalejja divsNto| tA vihaleNa kimimiNA, bajjhANuhANakadreNa // 2 // pakkhaMto mAsaMto, chamAsaMto vaccharaMto vA / / jassa na sa hoi, taM jANa dUrabhavvaM abhavvaM vA // 3 // zAlibhadrAdine saMveganAM kAraNo zAlibhadro'pi me'dhIzaH, sthUlabhadraH, pituma'tau / / viraktaH kArtiko duno, metAryastu vigopitH||4|| __ zarIrAdi pavitra karavAnAM sAdhana vapuH pavitrIkuru tIrthayAtrayA, cittaM pavitrIkuru dhrmvaanychyaa| vittaM pavitrIkuru pAtradAnataH, kulaM pavitrIkuru sccritrtH||4|| deva-guru-dAna-zIla-tapa ane bhAvanA ArAdhakonAM nAma devaM zreNikavatprapUjaya guruM vandasva govindavadAnaM zIlatapaH prasaGgasubhagAM cAbhyasya sadbhAvanAm / Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 subhASitasUktaratnamAlA zreyAMsazca sudarzanazca bhagavAnAdhaH sa cakrI yathA, dharma karmaNi kAmadevavadaho cetazciraM sthApaya // 4 // .. . sAmAyikanA pAMca mahAguNo udaasiinnyaa-mjjhtth-sNkilesvisRddhio| aNAulattaM asaMgataM, ee paMca guNA iha // 5 // udAsInatA jehiM tehiM jaha taha, bhoyaNa-sayaNAiehi cittassa / jo saMtoso jAyati, sA hu udAsINayA vuttA // 6 // madhyasthatA sAmAiya paDhamaMgaM, esA ya vimRddhikAraNatteNa / bhaNiyA jiNehiM saMpai, bhannai majjhatthavittI u||7|| esa sayaNo paro vA, iyabuddhI payaitucchacittANaM / payaie viulacittANa puNa, imaM jayamavi kuTuMbaM // 8 // jamhA aNAinihaNe, saMsAramahAsare saraMtANaM / bahubhavasayaajjiyakamma-rAsivasagANasattANaM // 9 // annonnamaNegaviho, kasseha na keNa ko na sNbNdho| saMjAo iya ciMtA, jA sA majjhatthavittI u // 10 // saMkleza vizuddhi aha saMkilesavisuddhI, bhannai jehiM saha tANaM / annANaM ca dunnaya-dasaNevi jamaNakkhapariharaNaM // 11 // Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvadharmasUktAni anAkulatA ThANagamaNa-muyaNajAgara-lAbhAlAbhAiemu savvattha / jo harisa-vemaNassA-bhAvo so puNa aNAulayA // 12 // asaMgapaNuM aha kaNaya-kayavaresu, mittAmittesu sokkha-dukkhesu / bIbhaccha-pecchaNijjesu, taha ya thuivAya-niMdAsu // 13 // annattha ya vivihamaNo-viyArakAraNasamAgame vi syaa| samacittattaM jaM taM, asaMgayaM biMti jagapahuNo // 14 // eyANaM samudAyo, pazcanha guNANa paramasAmaiyaM / aha ya udAsattaM ciya, ekkaM takkAraNaM paramaM // 15 // kiM vahuNA-sAvajjajogavajjaNa, niravajjajogasevaNAsvaM / sAmAiyamittariya, gihiNo paramaguNaThANaM // 16 // bhAvadharmanI mukhyatA prAtaH zriyaH sakalakAmadudhAstataH kiM, dattaM padaM zirasi vidviSatAM tataH kim / kalpaM sthitaM tanumatAM tanubhiH tataH kiM, ceddharmasAdhanavidhau na rato'yamAtmA // 17 // dharma eva sadA yeSAM, darzanaM pratibhUrabhUt / kvacittyajati kiM nAma, yeSAM mandiramindirA // 18 // AtmabhAvanA gataM mama mudhA janma, jinacandro naabhyrcitH| kAritAni na caityAni, dattaM pAtreSu na mayA // 19 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 - subhASitasUktaratnamAlA no ddaSTaM bhavanaM zazAGkasadRzaM zubhaM jinendrAlayaM, no zAstraM viditaM prabodhajanakaM bhavyAmbujAnAM priyam / . no dattaM munipuGgavAya satataM dAnaM mayA bhaktita:, kAlo'yaM khalu yAti pApamanasAM no sAdhitaM kiJcana // 20 // nArjitA kamalA naiva, cakre bhartavyapoSaNam / na supAtre dattaM dAnaM, tasya janma nirarthakam / / 21 // nApakRtaM nopakRtaM, na satkRtaM kiM kRtaM tena / prApya calAnadhikArAn, zatruSu mitreSu bandhuvargeSu / / 22 // kiM tayA kriyate lakSmyA , videzagatayA nanu / arayo yAM na pazyanti, bandhubhiyoM na bhujyate // 23 // na kayaM jiNassa bhavaNaM, na ya baMbhaM na pUiyA sAhU / duddharavayaM na dhariyaM, jammo parihArio tehiM // 24 // AptaM na kSamayA gRhocitamukhaM tyaktaM na saMtoSataH, soDhA dussahazItavAtatapana-klezA na taptaM tpH| dhyAtaM vittamaharnizaM niyamitaprANairna mukteH padaM, tat tat karma kRtaM yadeva munibhistaistaiH phalairvazcitAH // 25 // __ snAna-dAna jJAna ane dhyAnanI vyAkhyA snAnaM manomalatyAgo, dAnaM cAbhayadakSiNA / jJAnaM tattvArthasambodho, dhyAnaM nirviSayaM manaH // 26 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvadharmasattAni . daza prakAra yatidharma saMyamaH sUnRtaM zaucaM, brahmA''kiJcanatA tpH| zAnti-mArdava-RjutA, muktizca dazadhA sa tu // 27 // lAlasA eja duHkha che. vAJchA cenna mukhaM janto-stadabhAve paraM sukham / na bhUtAni na bhAvIni, sukhAni saha vAnchayA // 28 // ___ mahAbhAgyazAlinI bhAvanA adhunA yo'sau me rAgaH, zAsane varivartate / tena tatraiva rAgaH syA-dAkAlaM jinazAsane // 28 // jinabimbamunIndreSu jainAgameSu yA mama / vartate bhaktiralpApi, mayA saivA''bhavaM bhava // 30 // AtmabhAvanA brAhma muhUrta uttiSThet , parameSThistutiM paThan / kiM dharmA kiM kulazcAsmi, kiM vrato'smIti smaran // 31 // karmanAzano upAya abhigamaNa-caMdaNa-namasaNeNa paDipucchaNeNasAhUNaM / cirasaMciraM pi kamma, khaNeNa viralattaNamuvei // 32 // ... jainamunione nimaMtraNa vidhi icchakAri bhagavan ! pasAukarI phAsueNa esaNijjeNa asana-pANa-khAima-sAimeNaM vattha-paDiggaha-kaMbala-pAyapucchaNeNa pADihAria pITha-phalaga-sijjAsaMthAreNaM osahabhesajjeNaM bhayavaM aNuggaho kAyavo // Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 subhASitasUktaratnamAlA AtmA samajAya ane jitAya to duHkhono nAza thAya uddharedA''tmanA''tmAnaM, nAtmAnamavasAdayet / Atmaiva hyAtmano bandhu-rAtmaiva ripurAtmanaH // 33 // vandhurAtmA''tmanaH tasya, yenAtmaivA''tmanA jitaH / anAtmanastu zatrutve, vartetAtmaiva zatruvat // 34 // jIvo'yaM yAM parAdhInaH, sahate duHkhasaMhatim / tAmetAmAtmatantrazcet , kiM na mucyeta bandhanAt // 35 // yadi zatrujaye vAJchA, tadAtmAnaM vinirjaya / ayamAtmA jito yena, tena sarve dviSo jitAH // 36 // dulabhamanuSyapaNAne teNe gumAvyu indriyANi na guptAni lAlitAni na cecchayA / mAnuSyaM dulebha prApya, na bhuktaM nApi zoSitam // 37 // jaMjaM karei taM taM, na sohae jovaNe aikaMte / purisassa mahiliyA iva, ikkaM dhamme pamuttUNam // 38 // bhAvanAthI mahAhiMsakavAghaNa paNa deva thaI kevalajJAnimukhA-davApya pazcanamaskRtim / mRtvA vyAghI suro jajJe, saudharme prnnidhaantH||39|| tato munigirA'kArSI-dAhAratyAgamaMjasA / dinAni trINi yAvatsA, jijIvA'dbhutabhAvanA // 40 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 bhImunidharmasUktAni dhanapAlazrAvakanI bhAvanA katipayapurasvAmI kAyavyayairapi durgraho, mitavitaratA mohenAho ! mayA'nusRtaH purA / tribhuvanapatirbuddhayArAdhyo'dhunA svapadapradaH prabhuradhigatastatprAcIno dunoti dinvyyH||41|| . haribalamacchInI bhAvanA katthAhaM niMdaNijjo, katthemA nivasuA dhaNaM kattha / puNNeNa imo jogo, jai jAo lemi lacchiphalaM // 42 // iya ciMtiUNa viulaM, diNANAhANa dutthiyajaNANaM / aNavarayaM suijaNayaM, viyarai so harivalo dANaM // 43 // 12 zrImunidharmasUktAni jainamuniono AcAra paDhama porisiM sajjhAyaM, bIyaM jhANaM jhiyaayii| taiyAe bhikkhAyariyaM, puNo cautthI ya sajjhAyaM // 1 // __ gacchavAsinastatra smazAne tAvatsthAnAdikaM na kalpate pramAdaskhalitAdau vyantarAdyupadravAt / tathA jinakalpikAdau, sattvabhAvanAM bhAvayato'pi na pitRvanamadhye nivAso'nujJAtaH / / pratimApratipannasya tu yatraiva sUryo'stamupayAti tatraiva sthAnaM jinakalpikasya vA tadapekSayA smazAnasUtram / Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 subhASitasUktaratnamAlA chajjIvaNiyA paDhame, bIe carime ya svvdyaaii| sesA mahavyayA khalu, tadekadeseNa daveNaM // 2 // "chajjIvaNiyA paDhame = davaoNaM pANAivAe chama jIvanikAyesu / " "bIe carime ya savyadabAI = danaoNaM musAvAe savvadamvesu, davvaoNaM pariggahe sacittAcittamIsesu davvesu / " cAritra dharma sarva bhavonA pApano nAzaka dIkSA kSaNamapi prAyaH, samyakapariNatA hRdi / puMsAM kSapayati kSipraM, pApaM naikabhavArjitam // 3 // ata eva kSaNenApi, prAya yaH prabajito ytiH| sAmAnyamapi taM sArva-bhaumasAdhunamasyati // 4 // AbAlabhAvao je, gurupAyamUlAu laddhasikkhadugA / NicchayavavahAraviU, te vaTTAvaMti titthaThiiM // 5 // vAlakAlamA ja dIkSA lenArA AtmAo vidvAna thAya che. AcArya thAya che. vItarAgadevonu tIrtha TakAvI rAkhe che. paraMparA cAlu rahe che. abhinaMdanIya bAladIkSA dhannA hu bAlamuNiNo, kumAravAsaMmi je pavvaiyA / nijiNiUNa aNaMgaM, duhAvahaM savvaloANaM // 6 // te dhannA suppurisA, pavittiaMtehiM dharaNivalayamiNaM / nimmahiyamohapasarA, jiNadikkhaM je pavati // 7 // Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidharmaskAni 351 - muniono AcAra kezottAraNamalpamalpamazanaM nirvyaJjanaM bhojanaM, nidrAvarjanahni majjanavidhityAgazca bhogazca na / pAnaM saMskRtapAthasAma virataM yeSAM kiletthaM kriyA, teSAM karmamalAmayaH sphuTamayaM spRSTo'pi hi kSIyate // 8 // "vIryAcArAdhanArtha ca bhikSATanaM, nAhArArthameva atona zocet / " kSititalazayanaM vA prAntabhikSAzanaM vA, sahajaparibhavo vA nIcadurbhASitaM vaa| mahati phalavizeSe nityamabhyudyatAnAM, na manasi na zarIre duHkhamutpAdayanti // 9 // ____munionA sukhanI AgaLa cakrInA sukhanI tucchatA taNasaMthAraniSaNNo vi, muNivaro bhaTTarAga-maya-moho / jaM pAvaha muttimuhaM, taM katto cakkavaTTI vi // 10 // mokSano upAya jantUnAmavana jinezamahanaM bhaktyAgamAkarNanaM, sAdhUnAM namanaM madApanayanaM samyaggurormAnanam / mAyAyA hanana krudhazca zamanaM lobhadramonmUlanaM, cetaH zodhanamindriyAzvadamanaM yattacchivopAyanam // 11 // manaja baMdha ane mokSanu kAraNa che. mana evaM manuSyANAM, kAraNaM bndhmokssyoH| bandhAya viSayAsaktaM, muktyai niviSayaM smRtam // 12 // Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 subhASitasUktaratnamAlA pATa vAparavA mATe lakSmIdharazeThanI pRcchA ane AcArya mahArAjano uttara atha lakSmIdharo'pRccha-ddezanAnte gurUna prati / pUjyapAdA bhavAdRkSAM, na paTTe kathamAsate // 13 // tatpRSTA guravaH prAhuH, srvjnyoktaanusaaribhiH| na prAvRSaM vinA kASTa-mayamAsanamAdRtam // 14 // RtuvaddhakAle pATa vAparanAra sAdhu osanno kahevAya ; asmAbhirapyato bhadra !, na paTTe sthiiyte'dhunaa| yaH paTTe sarvadaivAste, so'vasannaH prakIrtitaH // 15 // osannAnA bheda osanno vi ya duviho, samve dese ye tattha savvaMmi / uubaddhapIThaphalago, ThaviagabhoI a nAyavyo // 16 // ___ Asana-pATa-pATalA kyAre vaparAya ? paraM dArumayaM jantu-dayAyai zayanAsanam / varSAsveva mumukSuNA-mupAdikSan jinezvarAH // 17 // aSTAsu pariziSTeSu, mAseSu punarauNikam / amUDhalakSAH sarvajJA, bhASante hi hitAvaham // 18 // munione jamIna upara na besAya kevale bhUtale sUkSma-nAnAjantukulAkule / nAnujAnanti sarvajJA, muninAmupavezanam // 19 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 zrImunidharmasUktAni varSAkAlamA pATa ane zeSakAlamAM UnanA AsananuM vidhAna tato dArumaye varSA-samaye prAsukAsane / Asyate munibhiH zeSa-samaye punarauNike // 20 // . varSAkAla vagara pATa-pATalA vAparanAranI cAritrahInatA varSAkAlaM vinA prAjJA, ye paTTAdhupabhuJjate / na te cAritriNo jJeyA-styaktAcArA hi te smRtAH // 21 // ____ azuddha AhArIne thatA doSa jinAjJAbhaGga-mithyAtva-pramukhA duHkhlkssdaaH| yatInAM pratyapAyAH syu-razuddhAhArabhojinAm // 22 // aMto mAsassa tao, dagaleve karemANe sble| aMto saMvaccharassa, daza dagaleve karemANe sabale // 23 // sAraNA vAraNA coyaNA ane paDicoyaNAnI samajaNa pamhuThe sAraNA vuttA, aNAyArassa vaarnnaa| cukANaM coyaNA bhujo, niThuraM paDicoyANA // 24 // jaina munionAM traNa jAtanAM pAtra ___ niggaMtho vA niggaMthI vA, tau pAyAI dhArittae vA, pariharittae vA, taM jahA-lAuapAe, dArupAe, mttttiaapaae|| laukika mate pAtra rAkhavAnuM vidhAna alAbu dArupAtraM ca, manmayaM vidalaM tathA / etAni yatipAtrANi, muniH svAyambhuvo'bravIt // 25 // samaNANaM sauNANaM, bhamarakulANaM ca goulANaM ca / aniyAo vasahIo, sAraiANaM ca mehANaM // 26 // 23 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 subhASitasUktaratnamAlA ___ kAraNe paNa strIkarasparza, sAdhunA mUlaguNano nAzaka jatthitthIkarapharisaM, karaMti aNihAvi kAraNe jaae| taM nicchayao goyama ! jANijjA mUlaguNahANi // 27 / / yatra gacche nIrAgasAdhurapi AntarikakAraNe utpanne strIkarasparza karoti tasya sAdhomalaguNahAni: syAt / rAga-dveSamukta munivarano sarvavastu upara samabhAva jo caMdaNeNa bAhuM AliMpai, vAsiNA vA taccheti / saMthuNai jo a jiMdati, mahesiNo tattha samabhAvA / / 28 // zamasukhazIlitamanasA-mazanamapi dveSameti kimu kAmaH / sthalamapi dahati jhapAnAM, kimaGga ! punarujvalo vahinaH // 29 // zatrau mitre tRNe straiNe, svarNe'zmani. maNau mRdi| ihA'mutra sukhe duHkhe, bhave mokSe samAzayaH // 30 // jaina munie kRpA vidhi-niSedha vigerenA mauna rahe satyaM kUpeSu zItaM zazikaradhavalaM vAri pItvA prakAmaM, vyucchinnAzeSatRSNA pramuditamanasaH prANisArthA bhavanti / zoSaM nIte jalaughe dinakarakiraNairyAntyanantA vinAzaM tenaudAsInyabhAvaM vrajati munigaNaH kUpavApyAdikArye // 31 // vidhiniSedhamAM mauna tasmAdavaTataTAdi-vidhipratiSedhavyudAsena / yathAvasthitaM dAnaM, zuddhaM prarUpayedasAvAdyAnuSThAnaM vA // 32 // (AcArAMga dIpikA TIkA. pR. 183) Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidharmasUktAni 355 ityevaM kurvannubhayadoSaparihArI jantUnAmAzvAsabhUmirbhavati // __ (A. dI. TI. pR. 189) mAhaNeNa maimayA jAmA timni udAhiyA // (A. dI. TI. pR. 189) cAritranAM upakaraNo pattaM pattAbaMdho, pAyaThavaNaM paaykesriyaa| paDalAi rayattANaM, gucchau paaynijjogo||33|| tinneva ya pacchAgA, rayaharaNaM ceva hoi muhpttii| eso duvAlasaviho, uvahI jiNakappiyANaM tu // 34 // ee ceva duvAlasa, mattaga airega colapaTTo a| eso u caudasaviho, uvahI puNa therakappaMmi // 35 // jiNA bArasa rUvANi, therA caudasa ruuvigo| ajANaM paNavIsaM tu, auDDhaM uvaggaho // 36 // muhapotti colapaTTo, kappatigaM do nisijjA rayaharaNaM / saMthAruttarapaTTo, dasapehA uggae sUre // 37 // anne bhaNaMti ekkArasamo daMDa iti / - pallA saMbaMdhI traNa mato gimhAmu tinni paDalA, cauro hemaMte paMca vAsAsu / gimhAsu honti cauro, paMca ya hemaMte chacca vAsAsu / gimhAsu paMca paDalA, chappuNa hemaMte satta vAsAsu // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 subhASitasUktaratnamAlA pallA rAkhavAnA kAraNo puppha-phalodaya-raya-reNu-sauNaparihArapAyarakkhaTTA / ' liMgassa ya saMvaraNe, vedodayarakkhaNe paDalA // 38 // ____ asthagite pAtre puSpaM nipatati tatsaMrakSaNArtha paTalAni gRhyante, tathA phalapAtarakSaNArtha udakapAtarakSaNArtha ca paTalagrahaNaM, tathA rajaH sacittapRthivIkAyaH tatsaMpAtarakSaNArtha ca reNuH dhUliH tat saMpAtarakSaNArthaM zakunaparihAraH zakunapurIpaM tat kadAcidAkAzAt nipatati tatpAtasaMrakSaNArtha, liMgasaMvaraNArtha liMgasthAnaM ca taistad gRhItairbhavati, tathA puruSavedodaye sati tasyaiva stabdhatA bhavati tatsaMrakSaNaM sthaganaM tadathai ca paTalAni bhavanti iti / upazamazreNithI paDatAnuM sthAna tathA saMsAramAna uvasAmagaseDhIe, paTThavao appamattavirao u / pajjavasANe so vA, hoi pamatto avirao vA // 39 // tammi bhave nivvANaM, na lahai ukkosao vi saMsAraM / poggalapariyadRddhaM, desUNa koi hiMDejjA // 40 // tIrthomAM munidAnanuM mAhAtmya asmin zatruJjaye tIrthe, yatayaH pUjitA na yaiH / teSAM janma ca vittaM ca, jIvitaM ca nirarthakam // 41 // jinatIrtheSu yAtrAyAM, jinaparvasu ye janAH / pUjayanti yatIn te syu-strailokyaizvaryabhAjanam // 42 // Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 zrImunidharmasUktAni yatiH pUjyo yatiH sevyo, yatiAnyo manISibhiH / yaterArAdhanAdyAtrA, saphalA niSphalAnyathA // 43 // nidAnaM vItarAgatve, prAgbhave guruvaagytH| devatattvAdapi tato, guruttattvaM mahadviduH // 44 // annaiH pAnaizca vastraizvA-layaizvAsanapAnakaiH / ye yatIn pUjayantIha, jayanti te zriyA surAn // 45 // annavastrAdibhiH saukhya-sampanno gurumarcayan / bhave tRtIye zuddhAtmA, muktimApnoti ttvtH||46|| zlAdhyaM tadeva vittaM syAt , tat tattvaM sA ca puNyadhIH / cAritriNo jagatpUjyAH, pUjyante yat subhaktitaH // 47 // . saMvignapAkSikasAdhuornu lakSaNa suddhaM susAhudhammaM, kahei niMdai ya niyamAyAraM / sutavasiANaM purao, hoI sa vomarAyaNIo // 48 // vaMdai navi vaMdAvei, kiikammaM kuNai kArae neva / attaTThA navi dikkhai, dei susAhUNaM boheuM // 49 // saMviggo'guNavaesaM na dei, dubbhAsiya kaDuvivAgaM jaannNto| A duSamakAlamA cAritra nathI ema bolanAranuM darzana paNa . pApa mATe che. annANadosA puNa je bhaNaMti, na dussamAe caraNaM khu atthi| nisAmiavvaM vayaNaM na tesiM, pAdhAya tesiM khalu daMsaNaM pi|50|| Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 subhASitasUktaratnamAlA AraMbhiNI kAmaguNesu giddhA, cArittabhAruvvahaNA'samatthA / pecchanti sAhUNa asaMtadose, guNe na saMtevi mahAtamaMdhA // 51 // sAvadyamuktAH kila zIlaraktA-cAritriNo ye bhulbdhiyuktaaH| zaGkharSiyacchuddhatarA:syuratro-tsargApavAdAnapi sevamAnAH // 52 // __ AhAra vAparanArA munio sadA upavAsI kahevAya.. niravajjAhAreNaM, sAhaNaM niccameva uvvaaso| uttaraguNavuDhikaye, tahavi hu uvavAsamicchati // 53 // akRtAkAritaM zuddha-mAhAraM dharmahetaveM / aznato hi munenityo-pavAsaphalamucyate // 54 // AcArya bhagavaMta vairaMgikAnAmupakArakANAM, vacasvina kIrtimatAM kavInAm / adhyApakAnAM sudhiyAM ca madhye, dadhuH sadA ye prathamatvameva / 55 // AcAryanI AdhInatA sarvaanartha nAza karanAra che jAe saddhAe nikkhaMto, pariAyaTThANamuttamaM / tameva aNupAlijjA, guNe AyariyasaMmaye // 56 // aacaarypraadhiintaa-nikhilaanrthnibndhnmbrtaaprtipnthinii| cAritranA uttaraguNo piMDassa jA visohI, samiio bhAvaNA tavo duviho / paDimA abhiggahAvi ya, uttaraguNamo viyANAhi / / 57 // avi rAyA cae rajja, na ya duccariyaM kahe // zlokAH Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidharmasUktAni piMDane nahi zodhanAra muni acAritrI che piMDaM asohayaMtI, acaritti ettha saMsayo natthi / carittammi asaMte, savvA dikkhA niratthayatti // 58 // jaMmi nisevijaMte, aiAro hojja kassai kayAi / teNeva ya tassa puNo, kayAi sohI havejjAhi // 59 // 2-4-5 muM cAritra bAvIsa tIrthakaranA tathA mahAvidehanA sAdhuone hoya. timni ya carittAI, bAvIsajiNANa eravae bharahe / taha paMcavidehesu, bIya taiyaM ca navi hoi||60|| cAritranI barAbara koi vastu nathI muniruce cAritrasyA-'sAdhyamasti na kizcana / kalpakAmadhukUcintA-ratnAtItaprabhAvataH // 61 // cAritraratnAnna paraM hi ratnaM, cAritralAbhAnna paro hi lAbhaH / cAritravittAnnaparaM hi vittaM, cAritrayogAnna paro hi yogH|62|| ___uttama puruSonA sahavAsathI pApabuddhi naSTa thAya dhanyAste trijagatpUjyAstIrthezA munayo'pi ca / yeSAM sannidhau prANinAM, pApabuddhiH palAyate // 63 // _ svarga ane mokSanu kAraNa tattvatastu prazastarAgasyaiva svargahetutvAcAritrasya tu mokSahetutvAt / / mokSahetoH saMsArahetutvAyogAditi suukssmmiikssnniiym| Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 subhASitasUktaratnamAlA dIkSAnI yogyatA yasya vIryAntarAyacAritramohabhedAnAM dharmAntarAyANAM kSayopazama: tasyaivA'gAratyAgalakSaNA pravrajyA nAnyasya // grahaNa-Asevana zikSA gahaNAsevaNatadubhaya-bheehiM sA bhave tihA tattha / nANabhAsasarUvA, sikkhA buJcati gahaNasikkhA // 64 // sA ya jahanneNa jai-ssa sAvagassa paDucca suttatthe / aTThau pavayaNamAyA, jAva bhave tucchamaiNo vi // 65 // ukkoseNa sAhussa, suttao attho ya hoti imaa| pavayaNamAyAi-biMdusArapuvAvasANaM ti // 66 // jAva chajjIvaNiyaM, ukkosA sutto gihatthassa / atthaM paDucca piMDesaNAvasANA sA kira jeNa // 67 // pavayaNamAyAhigama, viNA vi sAmAiyaM kaha karejjA / chajjIvaNiyAnANaM, viNA ya kaha rakkhai jIve // 68 // piMDesaNatthavinnANa-virahio kaha va dejjA samaNANaM / phAsuyaesaNiyAI, pANAsaNavatthapattAI // 69 // sAdhudharma mATenI yogyatA kula-jAtibalopeta:, zAnto dAnto jitendriyaH / zraddhAlugurubhaktazca, kSamAvAn vinayI nayI // 70 // amarmavAdI nirmAyaH, parA'pAyaprarakSakaH / ityAdiguNasampanno, yatidharmAya kalpate / / 71 // (yugmam) Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 zrImunidharmasUktAniH sarvavyasanIne paNa sAmAnya ekAda niyama paNa lAbhadAyaka che majjAsI maMsarao, ikkeNavi ceva gaMThisahieNa / sohaM tu taMtuvAo, susAhuvAo suro jAo // 72 // eko'pi niyamo yena gRhIto gRhamedhinA / jinAjJA pAlitA tena bhavAkUpArapAradA // 73 // AtmakalyANanA traNamArga tathA saMsAranA traNamArga . sAvajjajogapariva-jjaNAo, savvuttamo jaidhammo / vIo sAvagadhammo, taio saMviggapakkhapaho // 74 // sesA micchadihi, gihiliGga-kuliGga-davvaliGgehiM / jaha tinnio mukkhapahA, saMsArapahA tahA tinni // 76 // pUrvapuruSoM sAthe spardhA karavI nakAmI che pUrvapuruSasiMhAnAM, vijJAnAtizayasAgarAnantyam / zrutvA sAmpratapuruSAH, kathaM svabuddhayA madaM yAnti // 77 // munio prAsukapANIthI snAna kare to zuM doSa ? prazna ane uttara arhadbhirbhASito dharmoM, 'navadyaH sakalo pi hi| . snAyeta prAsukAmbhobhizced doSaH syAt tadA hi kaH // 781 snAnaM madadapaMkaraM, kAmAjhaM prathamaM sthitam / / tasmAt kAmaM parityajya, naiva snAnti dame ratAH // 79 // nirvikRtikasyaiva, pratyAkhyAnatayA vidhAnepi / vikRtiparimANapratyAkhyAnamapi na duSTamapramAdavRddhi hetutvAt / / Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 subhASitasUktaratnamAlA "thUlagaM pANAivAyaM saMkappao paccakhAmi" jAvajjIvAe duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi na kAravemi tassa bhaMte ! paDikamAmi nindAmi, garihAmi appANaM vosiraami|| vItarAgazAsananA pAMca vyavahAro Agama--sua--ANA--dhAraNA a jIe a hoi bodhavve / eesi paMcaNhaM, patteya parUvaNaM vucchaM // 80 // vItarAgazAsanano apavAda nanu AlambanasahitauttaraguNapratisevI api vandanIyaH arthAdApannaM, sarirAha-na kevalaM uttaraguNapratisevI mUlaguNasevI api AlambanasevI puujyH|| . paMcamakALanA sAdhuonI durbodhatA micchattabhAviyANaM, duviyaDDhamatINa vAmasIlANaM / AikkhiuM vibhaiDaM, uvaNeuM vAvi dukkhaM // 81 // ye tu caramatIrthakarasAdhavaH te prAyeNa mithyAtvabhAvitA durvidagdhamatayo vAmazIlAzca tataH teSAmapi vastuvattvamAkhyAtuM vibhaktumupanetuM vA duHkhaM duHkhataram // tIrthaMkarAdinI AzAtanA karanAra anaMtasaMsArI titthayara-pavayaNa-muaM, AyariyaM gaNaharaM mahaDUDhIaM / AsAyaMto bahuso, aNaMtasaMsAriyo hoi / / 82 // Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidharmasUktAni 363 munionA acelakatvano vicAra acela eva parAkramedacelatayA zItAdisparza samyagadhisaheta / (A. dI. TIkA pR, 210) svedaadriibhuutsrvaangg-mlliptaaNshukdvyH| tRssnnaatto'cintyditi, cAritrAvaraNodayAt // 83 // (parva 10, sarga-1 zloka-33) sarvemI munayazcola-paTTa paridadhatyamI / sthaviratvAttu yuSmAkaM, zATako'pyanumanyate // 84 // ___ sAdhudharmanuM kAThinyapaNuM AgAse gaMgasounca, paDisouvva duttaro / bAhAhiM ceva gaMbhIro, tariabbo mahoahI // 85 // vAlugAkavalo ceva, nirAsAe hu saMjamo / javA lohamayA ceva, cAveyavvA sudukkaraM // 86 // . kaSAyathI dezonapUrvakroDavarSatuM cAritra naSTa thAya jaM ajjiyaM carittaM, desUNAvi pucakoDIe / taM pi ya kasAyamatto, hArei naro muhutteNa // 87 // jJAna-darzana ane cAritranA yogane sAdhaka hoya teja kArya . bAkI akArya kajaMpi nANa-dasaNa-caritta-jogANa sAhagaM tu / jaiNo sesamakajaM, Na tattha AvassiyA suddhA // 88 // Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 subhASitasUktaratnamAlA saMyamano sAra nirvANa logassa sAro dhammo, dhamma pi nANaM sAriyaM viti / nANaM saMjamasAraM, saMjamasAraM ca nivvANaM // 89 // saMyamanI samajaNa . yasya ca cAritravizeSaviSayavIryAntarAyalakSaNAnAM yatanA''varaNIyAnAM karmaNAM kSayopazamaH tasya pratipannacAritrAticAraparihArArthayatanAvizeSalakSaNaH saMyamo nAnyasya // ___ sAmudrikane kahe te sAdhu na kahevAya je lakSaNaM ca suviNaM ca, aMgavijaM ca pauMjaMti / na hu te samaNA vuccaMti, evaM AyariehiM akkhAyaM // 90 // vezaviDaMbaka, dagapAgaM puSphaphalaM, aNesaNijja gihatthakiccAI / ajayA paDisevaMtI, jai vesaviDaMbagA navaraM // 91 // prAsuka eSaNIya ane kalpanIya AhAraja sAdhune kalpe eSaNIyaM kalpanIyaM, prAsukaM ca jgtpttiH| Adatte'nnAdi tanmugdhA, bhavanto na hi jAnate // 92 // sAta mAMDalInAM nAma mutte atthe bhoyaNa-kAle Avassaye ya sjjhaae| saMthArae vi a tahA, satteyA maMDalI huMti // 93 // Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidharmasUtAni 365 munionI sarvaceSTA saMyama mATeja hoya jA ciTA sA savvA, saMjamaheuM ti hoti samaNANaM / saMsattuvassae puNa, paccakkhamasaMjamakarI // 94 // . muni chakAraNe AhAra kare veyaNaveyAvacce, iriyaTThAe ya sNjmtttthaae| taha pANavattiyAe, chadaM puNa dhammaciMtAe // 95 // chuhaveaNaveAvacce, sNjmjjhaannpaannrkkhnntthaae| iriyaM ca visoheuM, bhuMjai no rUbarasaheuM // 96 // __sAdhu sarvamA samabhAvI hoya lAbhAlAbhe sukhe duHkhe, jIvite maraNe tathA / stutinindAvidhAne ca, sAghavaH samacetasaH // 97 // vItarAgo vasu jJeyo, jino vA saMyato'thavA / sarAgo'nuvasu proktaH, sthaviraH zrAvako'pi vA // 98 // . saMnidhinI samajaNa je siyA sannihiM kAme gihI pavvaie na se-yaH syAdyaH kadAcitsaMnidhi kAmayate sevate bhAvato'sau gRhastha eva na prabajitaH na sAdhuH 'saMnidhIyate narakAdiSu AtmA anayA iti saMnidhiH // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 subhASitasUktaratnamAlA 15 zrIsamyagdarzanasUktAni samyaktvanu lakSaNa arihaM devo guruNo, susAhuNo jiNamayaM mahapamANaM / iccAi suho bhAvo, sammattaM biti jagaguruNo // 1 // zakyane karanAra ane azakyanI saddahaNA rAkhanAra mokSamA jAya jaM sakkai taM kIrai, jaM ca na sakai tayaMmi sdhnnaa| sadahamANo jIvo, vaccai ayarAmaraM ThANaM // 2 // samyaktvanA prakAra egaviha duviha tivihaM, cauvihaM paMcavihaM dasavihaM samma / hoi jiNaNAyagehiM, iha bhaNiyaM NatanANIhiM // 3 // samakitaja dharmanu mULa che sammattameva mUlaM, nidiTThaM jiNavarehiM dhammassa / egaM pi dhammakicaM, na taM vinA sohae niyamA // 4 // samyaktvanI mahattA jaha girivarANa merU, surANa iMdo gahANa jaha caMdo / devANa ya jiNido, taha sammattaM dhammANaM // 5 // sammattaM paramo devo, sammattaM paramo gurU / sammattaM paramaM mittaM, sammattaM paramaM payaM // 6 // sammattaM paramaM jhANaM, sammattaM varasArahI / sammattaM paramo bandhU , sammattaM suhabhUsaNaM // 7 // Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamyagdarzanasUktAni 367 sammattaM paramaM dANaM, sammattaM paramaM tava / sammattaM paramaM sIlaM, sammattaM varabhAvaNA // 8 // pidhAnaM durgatidvAre, nidhAnaM sarvasampadAm / nidAnaM mokSasaukhyAnAM, puNyaiH samyaktvamApyate // 9 // kudRSTiruditaddhirapyadhipatirna muktizriyAm / anRddhirapi saMpadA, padamupaiti sddrshnH||10|| . dIpakadarzana- lakSaNa mithyAdRSTirabhavyo vA, svayaM dharmakathAdibhiH / pareSAM bodhayatyeva, dIpakaM darzanaM bhavet // 11 // samakitInI oLakhANa savvattha uciyakaraNaM, guNANurAo raI ajinnvynne| aguNesu a majjhattho, sammadihissa liMgAI // 12 // samyaktvana lakSaNa vItarAgaprabhurdevaH, susAdhuH paramo guruH| kRpAmUlastu saddharmaH, samyaktvamabhidhIyate // 13 // . sarvadharmano AdhAra samakita cintAmaNimaruddhenu-kalpavRkSAdhikapradam / AdhAraH sarvadharmANAM, samyaktvamuditaM jinaiH // 14 // samyaktvarahita sarvadharma nakAmA dhyAnaM duHkhanidhAnameva tapasAM saMtApamAnaM phalaM, svAdhyAyo'pi vandhya eva kudhiyAM te'bhigrahAH kugrhaaH| Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 subhASitasUktaratnamAlA azlIlA khalu dAnazIlatulanA tIrthAdiyAtrA vRthA, samyaktvena vihInamanyadapi yattatsarvamantargaDUH // 15 // iNameva niggaMthe pAvayaNe aTe paramaTe sese aNaTThe / jaM saMmaMti pAsaha, taM moNaMti pAsaha / jaM moNaMti pAsaha, taM saMmaMti pAsaha // 16 // bandhaM aviraiheDaM, jANaMto rAga-dosa-dukkhaM ca / viraisuhaM icchaMto, virai kAuM ca asamattho // 17 // esa asaMjamadhammo, niMdato pAvakammaraNaM ca / ahigayajIvAjIvo, acaliyadihi chaliyamoho // 18 // bodhizabdanA arthoM ___bodhiH jinapraNItadharmaprAptiH, iyaM punaH yathApravRtikaraNaapUrvakaraNa-anivRttikaraNatrayavyApArAbhivyaGgayamabhinnapUrvagranthibhedataH pazcAnupUrvyA prazamasaMveganirvedAnukampAstikyAbhivyaktilakSaNaM tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanaM vijJaptiH ityrthH|| sulabhavodhiH-parabhave jainadharmaprAptiryasya sa sulbhvodhiH| tasya bhAvaH sulabhabodhitvam // varaH pradhAno'pratipAtitvAbodhilAbhaH samyagdarzanAvAptiryasya sa vrbodhilaabhH| bodhinI durlabhatA rAjyaM vA cakrabhRttvaM vA, zakratvaM vA na durlabham / yathA jinapravacane, bodhiratyaMtadurlabhA // 19 // Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIsamyagdarzanasUktAni sarve bhAvAH sarvajIvaH, prAptapUrvA anntshH| bodhina jAtucitprAptA, bhavabhramaNadarzanAt // 20 // .. bodhinA zatruo kuzAstrazravaNaM saGgo, mithyAdRgbhiH kuvAsanA / pramAdazIlatA ceti, syurbodhiparipaMthinaH // 21 // chakkAyadayAvanto vi, saMjao dullahaM kuNai bohiM / AhAre nIhAre, dugaMchie piMDagahaNe ya // 22 // tArAcaMdra rAjAnA pradhAna kurucaMdrano prasaMga dAnapradIpa pra. cotho zlo 371 thI iti dharmAnurAgeNa, bodhikIjaM sa cArjijat / sa paraM bhAgyahInatvAddha na pratipannavAn // 23 // vipadya parvate kvApi, kapitvenodapadyata / jinadharmavihInAnAM, sthAnaM.durgatireva hi // 24 // evaM vicintya kRtyajJaH, satyasamyaktvavAsitaH / vidhinAnazanaM pUrva-vairAgyAdagrahIdayam // 25 // vAlIno rAvaNadUtane uttara devaM sarvajJamahanta, sAdhu ca suguruM vinA / sevyamanyaM na jAnImo, mohaH kaH svAminastava // 26 // samakitadhArI coranI bhAvanA dadhyau ca hA durAtmAyaM, nirmAtA meM sdhrmnnH| prAtaH zrIvajrakarNasya bandhanAdyA viDambanAH // 27 // Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370. subhASitasUktaratnamAlA idAnImeva tadgatvA, taM nRpaM jnyaapyaamydH| yathA nizyeva nirvighnaM, sa prayAti nijaM puram // 28 // sItAjI- rAma pratye namra vacana yathA khalagirA tyAkSIH, svAminnekapade'pi mAm / tathA mithyAdRzAM vAcA, mA dharma jinabhASitam // 29 // 16 mithyAtvasUktAni mithyAtvanI tIvratA sAgraM paizUnyamunmArga-dezanA'likavAditA / atyantaviSayAsakti-mithyAtvaikAntaniSThatA // 1 // avajJArhatadharmasyo-pahAsazca susAdhuSu / mahAmohasya cemAni, liGgAnyAhurmanasvinaH // 2 // janma-mRtyu-jarA-vyAdhi-roga-zokA'dyupadrutam / vIkSamANA api bhavaM, nodvijante'timohataH // 3 // ajainonI mAnyatA yAne mithyAtva zrutau yaduktaM hatApi, vizva metacarAcaram / . yasya no lipyate buddhi-na sa pApena lipyate // 4 // sarvadharmAn parityajya, mAmekaM zaraNaM baja / ahaM tvAM sarvapApebhyo, mokSayiSyAmi mA zucaH // 5 // kuliMgIovaDe luTAtuM jagata svecchAviracitazAstraiH, pravrajyAvezadhAribhiH kSudraiH / nAnAvidhairupAyai-ranAthavanmuSyate lokaH // 6 // Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvasUktAni . mithyAtvanI nizAnI jIvAdizeti punaruktamudIrayantaH, kurvanti dAsyamapi baNThajanocitaM ye / teSveva yadgurudhiyaM dhanino vidadhyuH, soyaM vibhUtimadapAnabhavo vikAraH // 7 // ninhavonu mithyAtva vratAni cIrNAni tapo'pi taptaM, kRtA'pi yatnena ca pinnddshuddhiH| abhUt phalaM yattu na ninhavAnA-masadgrahasyaiva hi so'praadhH||8|| zrutazAsanasamyaktva-pratyanIkatvapApajam / duHkhaM tatra ciraM bhuktvA, matsyaH so'bdhAvihAbhavat // 9 // mAtA kevI hoya ? mithyAzAstra bhaNela AryarakSita putrane mAtAnI zikhAmaNa atha taM rudrasomAkhyat , kimebhiH svAnyanAzakaiH / hiMsopadezakaiH zAstrai-radhItairnarakapradaiH // 10 // eteSAM ca prabhAveNa, tvAM ghore duHkhasAgare / patiSyantaM prapazyantyAH , syAdAnandaH kathaM mama // 11 // abhigrahika mithyAtvanA cha bheda natthi na nicco na kuNai, kayaM na veei natthi nivvANaM / natthi ya mokkhovAo, chabiha micchattabhiggahiyaM // 12 // mokSa mATe bauddhadarzananI mAnyatA mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, bhaktaM madhye pAnakaM caapraahnne| drAkSAkhaNDaM zarkarA cAddharAtre, mokSazcAnte zAkyasiMhena dRssttH||13|| Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ptaam| 372 subhASitasUktaratnamAlA maNuNNaM bhoyaNaM bhuccA, maNuNNa sayaNAsaNaM / .. maNuNNaMmi agArammi, maNuNNaM jjhAyae muNI // 14 // bauddhanI mAnyatA jJAnino dharmatIrthasya, kartAraH paramaM padam / ''gatvA-gacchanti bhUyo'pi, bhavaM tIrthanikArataH // 15 // vaizeSika mAnyatA tasmAdanuSThAnagataM, jJAnamasya vicAryatAm / pramANaM dUradarzI ce-dete gRdhrAnupAsmahe // 16 // putrathI jo svarga male to dulI godhA vigerene paNa malavo joie yadi putrAdbhavetsvargaH, sarve dharmA nirarthakAH / bahuputrA dulI-godhA-tAmracUDI tathaiva ca // 17 // yadi putrairbhavet svarga-stannAgI zUkarI zunI / kukkuTI-kharyajAdyAzca, jIvA: prAga yAnti dhAmani // 18 // 17 samyagajJAnasUktAni jJAnanA bheda ane tenI vyAkhyA tajjJAnaM dvividhaM mithyA-samyagbhedadvayena ca / rAgadveSakaraM yacca, mithyAjJAnaM taducyate // 1 // Ayurvedo dhanurvedo, nItayo gaNitAni ca / jyotirvivAdazAstraM ca, gajAzvanaralakSaNam // 2 // vimaGgajJAnino ye'tra, babhuvuH paramarSayaH / evamAdIni zAstrANi, tatpraNItAni tAni ca // 3 // Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 samyagjJAnasUktAni mithyAjJAnaM samastaM tat, iha lokopayogi yat / rAga-dveSAdayo yasmAt, pravardhante zarIriNAm // 4 // samyagjJAna ane tenI mahattA sarvajJena jinenApte-nAgamo bhaNito'tra yH| samyagjJAnaM bhavet tacca, paralokaikasAdhanam // 5 // jIvAjIvau tathA puNyaM, pApaM cAzraya-saMvarau / nirjarA bandha-mokSau ca, samyagjJAnena budhyate // 6 // samyagjJAnasya viSayA, anantAH prikiirtitaaH| samastaistaiH parijJAtai-ryAnti rAgAdayaH kSayam // 7 // tajjJAnamapi naiva syAd, yena rAgAdipoSaNam / timiraudhaM na yo hanti, saH sUraH kathamucyate // 8 // samyagjJAnaM nareNaitada, dAtavyaM nijshktitH| jJAnavAn jJAnadAnena, dehI bhavati nizcitam // 9 // ajJAnI naiva jAnAti, jIvAjIvau kathaJcana / tadajJAtA ca jIvAnAM, kathaM rakSAM kariSyati // 10 // jIvA jJAnena jAnanti, puNyaM pApaM tathaiva ca / satkAraNAni sarvANi, mokSopAyamapi sphuTam // 11 // samyagjJAnena saMyuktaM, mokSamArgasya sAdhakam / dharmAnuSThAnamAkhyAtaM, sarva tattvArthavedibhiH // 12 // samyagjJAnavihInaM yat, kriyAkANDaM vidhIyate / tadanarthAya pUrdAhe, yathA'ndhasya palAyanam // 13 // Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 subhASitasUktaratnamAlA jJAnena jJAyate jIvA-'jIvAditattvasaJcayaH / jIvarakSAparaM dharmA-nuSThAnaM saphalaM hi tat // 14 // yAvajjIvanikAyA SaD, na jJAtA jinazAsanAt / karoti tAvadajJAnI, jIvAnAM rakSaNaM katham // 15 // tathA zravaNaM zrutamabhilApaplAvitArthagrahaNahetuH, upalabdhivizeSa: plaavitshbdaarthH|| tathA valkasamaM matijJAnaM karaNatvAt, zuMbasamaM zrutajJAnaM tatkAryatvAt // ' karmatApakaraM jJAnaM, tapaH tannaiva vetti yaH / prApnotu sa hatasvAnto, vipulAM nirjarAM katham // 16 // jJAnayogastapaH shuddh-mityaahumunipunggvaaH| tasmAnikAcitasyApi, karmago yujyate kSayaH // 17 // AtmAjJAnabhavaM duHkha-mAtmajJAnena hanyate / tapasApyAtmavijJAna-hInaizchettuM na zakyate // 18 // nANaM sadahaNaM gahaNaM, pAlaNA virativuDhi ceva tti / hoi iharA u mohA, vivajjao bhaNiyabhAvANaM // 19 // samyagjJAnaM suduSprApaM, yasmai yena vitIryate / svargApavargasaukhyAni, tasmai tena vitenire // 20 // kRtAnekakukarmANaM, cilAtiputramapyaho / zramaNastripadIM dattvA, divyAM sampadamApipat // 21 // Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagjJAnasUktAni 375 vetti puNyaM ca pApaM ca, samyagjJAnena mAnavaH / tatpravRttinimittAbhyoM, muktimApnoti ca kramAt // 22 // tajjJeyaM jJAnadAnaM tu, yena dattena dehinaH / jAnantyupAyaM bandhasya, mokSasya ca zivapradam // 23 // nANaM payAsayaM so-hao tavo saMjamo ya guttiyro| tiNNaM pi samAoge, mokkho jiNasAsaNe bhaNio // 24 // __pAMca sakAra jenI pAse hoya te saMsAramA na paDe. sammattaM sAmAiaM, saMtoso saMjamo a sajjhAyaM / paMca sayArA jassa, na payAro tassa saMsAre // 25 // saMsAranA hetuone ulaTAvIe to te mokSanA hetu bane yathAprakArA yAvantaH, sNsaaraaveshhetvH| tAvantastadviparyAyA, nirvANamukhahetavaH // 26 // - saMsAranA kAraNarupa cauda abhyaMtara graMthI micchattaM veyatigaM, hAsAichakkagaM ca nAyavvaM / kohAiNa caukaM, caudasa abhaMtarA gaMThI // 27 // pustaka lakhAvavAnuM mahatva tairAtmA supavitrito nijakulaM tairnirmalaM nirmitaM, taiH saMsAramahAndhakUpapatatAM hastAvalambo dade / dattaM tairiha sarvasaukhyajananaM sajjJAnadAnaM nRNAM, zrIsarvajJacaritrapustakamaho ye lekhayantyAdarAt // 28 // .... Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA vicAraNA adhamane uttama banAve che uvasama-vivega-saMvara-payacintavaNavajjadaliyapAvagirI / soDuvasaggo patto, cilAiputto sahassAre // 29 // vicAraNA zAna-jainIdRSTi nUtanajaladhararUcaye, devavadhUTInetramukurAya / tasmai pArthAya namaH, saMsAramahIrUhakuThArAya // 30 // mithyAdRSTi nUtanajaladhararUpaye, gopavadhUTIdakulacaurAya / tasmai kRSNAya namaH saMsAramahIrUhavIjAya // 31 // pAMca pakAra jenI pAse hoya te saMsAramA na paDe pUA paJcakkhANa, paDikkamaNaM posaho pruupyaaro| paMca payArA jasa u, na payAro tassa saMsAre // 32 // jJAnIornu sakAmamaraNa sazcitatapodhanAnAM, nityaM vrata-niyama-saMyamaratAnAm / utsavabhUtaM manye, maraNamanaparAdhavRttInAm // 33 // ___ natu paramArthataH teSAM maraNaM prati sakAmatvaM, maraNAbhilASasya niSiddhatvAt , ukta himA mA hu viciMtejjA, jIvAmi ciraM marAmi a lhuNti| . jai icchasi tari je, saMsAramahoahipAraM // 34 // avadhijJAnavinA paNa manAparyavajJAna hoI zake avadhijJAnamantareNa manaHparyavajJAnasya saMbhavAt , siddhaprAbhRtAdau tathA'nekazo'bhidhAnAt // .... Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinAzAmuktAni paka munino satkAra ane niMdA-sarvamunipratye thAya che ema jANavU bharaheravayavidehe, panarasavi kammabhUmigA sAhU / ikkami hIliyaMmi, savve te hIliyA hoMti // 35 // bharaheravayavidehe, pannarasavi kammabhUmigA sAhU / ikaMmi pUiyaMmi, savve te pUiyA hoti // 36 // 19 zrIjinAjJAsUktAni AcArya bhagavaMto kevA hoya che ? titthayarasamo sUrI, sammaM jo jiNamayaM payAsei / ANaM aikkamaMto, so kAuriso na sappuriso // 1 // ___ ekAMtavAdamAM mithyAtva ane anekAMtamAM jinAzA egattaM micchattaM, jiNANa ANA aNegattaM / paMDitoe pAparoganA nAza mATe dharmaauSadhana sevana karavaM sarvajJabhiSagAdiSTaM, koSTazuddhividhAyakam / zokAvezarujaH zAntyai, kArya dhamauSadhaM budhaiH // 2 // - gurukulavAsano tyAga na karavo esA ya parA ANA, payaDA jaM gurukulaM na mottavvaM // zlokAH mithyAzrutane je na prayuMje te sAdhu mithyAzrutaM sAdhunA na prayujyante te zramaNA ucyate / . evamAcAryarAkhyAtam / / . .... Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 subhASitasUktaratnamAlA bhAvAcArya tIrthaMkara samAna che titthayarasamA bhAvA-yariyA bhaNiyA mahANisIhammiH / titthayarasamo sUri, sammaM jo jiNamayaM payAsei // 3 // vItarAgadevonI AzAno bhaMga mahApApa che jaM kevaliNA bhaNiyaM, kevalanANeNa tattao nAuM / tassa'nnahAvidhAne, ANAbhaMgo tahA pAvaM (paavo)||4|| . paMcamahavyayabheyo, chakkAyavaho a teNa'NunnAo / muhasIlaviattANaM, kahei jo pavayaNarahassaM // 5 // bhavasayasahassa laddhaM, jiNavayaNaM bhAvau jahaM tassa / jassa na jAyaM dukkhaM, tassa na dukkhaM pare duhie // 6 // saMsAravirattassa u, ANAbhaMge mahabbhaya hoi / gAravarasiassa puNo, jiNaANAbhaMjaNaM kIlA // 7 // ANAe avasa'taM, jo uvavhei mohadoseNa / so ANA-aNavattha-micchatta-virAhaNaM pAve // 8 // joisa-nimitta-akkhara-kouAesa-bhUikammehiM / karaNANumoaNAhi a sAhussa tavakkhao hoi // 9 // jyoti-nimittAkSara-mantra-kArmaNapratikriyA-kautuka-zAntikAdikam / prayuJjate ye yatayaH svajIvane, te durgatiM yAnti virAdhitavratAH // 10 // Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjainasiddhAMtasUktAni 379 satI patyuH prabhoH-pattiH, guroH ziSyaH pituH sutH| Adeze saMzayaM kurvan , khaNDayatyAtmano vratam // 11 // 20 zrI jainasiddhAMtasUktAni jaina siddhAnta azrutAgamasya jJAnAbhAvena vratapratipattina samyagiti tatpratiSedho drshitH|| jassa no imaM uvagayaM bhavai ime jIvA ime ajIvA ime tasA ime thAvarA tassa no supaccakhAyaM bhavati, dupaJcakhAyaM bhavati se, duppacakhAi mosaM bhAsaM bhAsati no saccaM bhAsaM bhAsai ti|| chadmasthairiha SaDjIva-nikAyayatanAparaiH / samyak prANidayA kartu, zakyeta kathamanyathA // 1 // ... AvassiyAe jassa ya jogo zabdArthoM jaM jaM saMjamassa uvagAre vaTTai taM taM gihissAmi // jIvANa gaI kammANa, pariNaI puggalANa pariyaTTa / muttUNa jiNaM jiNavaraM-mayaM ca ko jANiuM tri||2|| gatiM karma pariNAma, nirvaktumiha dehinAm / Avattai ca pudgalAnAM, zaktaH ko vA vinA jinam // 3 // je.ege jANai, se savvaM jANai / je savvaM jANai, se ega jANai // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 subhASitasUktaratnamAlA jo jANai arihaMte, davya-guNa-pajjavaMtehiM / so jANai appANaM, mohI khalu jAhi tassa // 4 // eko bhAvaH sarvathA yena dRSTaH, sarve bhAvAH sarvathA tena dRSTAH / sarve bhAvAH sarvathA yena dRSTA, eko bhAvaH sarvathA tena dRSTaH // 5 // vigalA labhijja viraI, samma pi na teu-caaucuaa| zlokAH hetuvAdopadezenApi na saMjJinaH, abhisaMdhAraNapUrvikAyAH karaNazakterabhAvAd // syAdvAda aprayukto'pi sarvatra, syAtkAro'rthAtpratIyate / vidhau niSedhe'nyatrApi, kuzalazcetprayojakaH / paDilehaNamAM bolanAra sAdhu chae kAyano virAdhaka che paDilehaNaM kugaMto, miho kahaM kuNai jaNavayakahaM vA / dei va paccakkhANaM, vAyai sayaM paDicchai vA / / 7 // puDhavI-AukAye, teja-vAU-vaNassai tasANaM / paDilehaNApamatto, chaNhaM pi virAhaU hoi // 8 // paDilehaNa pUjAAdimAM mauna raheQ joie pratilekhanAM kurvANo mithaH kathAM karoti janapadakathAM vA / dadAti vA pratyAkhyAnaM vAcayati svayaM pratIcchati vA // 9 // pRthvyapakAya-bAyu-tejo-vanaspati-trasAnAM / pratilekhanApramatto, virAdhako bhaNitaH // 10 // Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjainasiddhAMtasUktAni 381 paDilehapUabhoaNa-viArabhUmi-paDikkamaNakAle / magge gacchaMteNa, muNiNA moNaM viheyavvaM // 11 // kAlika-utkAlika sUtronI AgADha aNAgADha samajaNa kAlikamAgADhayogArAdhyamutkAlikamanAgADhayogArAdhyamiti / atrArthe shriinishiithcuurnninirbhaalniiyaa| AgADhAnA-- gADhayogasvarUpaM zuddhasampradAyAdavaseyam // . gaNadhara nAmakarma tadA cArUprabhRtInAM, gaNabhRnnAmakarmaNAm / / svAmyudideza tripadI, sthityutpAdavyayAtbhikAm // 12 // gaNadharonA praznotuM samarthana. khedacchedo jinendrasya, ziSyaughe guNadIpanam / sabhAyAM pratyayo dvAbhyAM, gaNabhRtkathane guNaH // 13 // bAraparSadA besavAno vicAra. sAdhu-svargIvadhu-sAdhvI-sabhA dizi vibhAvasoH / naiRtyAM zazvat bhuvana-vana-jyotiSkayoSitaH // 14 // vAyavyAM bhvnpti-jyotissk-vyntraamraaH| aizyAM vaimAnikA devA, mAnavA mAnavIyutAH // 15 // . arihaMto artha prakAze che. gaNadharo sUtra race che. atthaM bhAsai arahA, muttaM gaMthaMti gaNaharA niuNaM / sAsaNassa hiyaTTAe, tao muttaM pavattei // 16 // Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3.82 subhASitasUktaratnamAlA arahA atthaM bhAsati, tameva suttIkareMti gnnhaarii| attheNa viNA sutta, aNissiyaM kerisa hoti // 17 // tIrthakaradevane na mAnanAra koIne pramANa nathI titthayare bhagavaMte, jagajIvaviyANaye tilokaguru / jo Na karei pamANaM, na so pamANaM suaharANaM // 18 // kevaLIbhagavAnanI gocarIjavAnI vidhi. yadi tu svayaM ekAkI bhavati tadA svajJAnabalena yathAyogyaM zuddhameva gRhNAti // tIrthaMkarotuM anukaraNa karavAno niSedha. savve vi egadaseNa, niggayA jiNavarA cauvvIsaM / na ya nAma annaliMge, no gihiliMge kuliMge vA // 19 // teNa arihA rahiA, saliMga-paraliMga-agAraliMgehiM / tassa'NurUvaM rUvaM, dhariuM sammaM na sAhaNaM // 20 // kevalI ziSyane chadmastha guru vaMdana kare che io ya tasya kevaliNI, gurujasabhado nAma ttthaago| sovi kevaliNaM namiUNa, nisanno kayA kevaliNA dhammadesaNA // 21 // AgAdyazobhadrasUriH, tadA tasya muneguruH / / taM ca kevalinaM jJAtvA, vanditvA nyaSadatpuraH // 22 // ___traNelokamAM zAzvata pratimAnI saMkhyA devesu koDisayaM, koDibAvannalakkhacauNauI / sahasA cauAlIsaM, sattasayAsaTThI abbhahiyAM // 23 // Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjainasiddhAMtasUktAni 383 taresakAorDasayAI, gunnnvikoddishiilkkhaaii| bhuvaNavaiNaM majJa, joisavaNesu ya asaMkhA // 24 // lakkhatigaM iganavaI-sahassa vIsA ya huMti tinni syaa| joisa--vaNavajjiANaM, tiriyaM jiNabiMbasaMkhA imA // 25 // zrAvakane dazavaikAlikasUtra cAraadhyayanasArtha ane - pAMcamu arthamAtra bhaNAya. yadAgamaH-sAvagassa jahanneNa aTThapavayaNamAyAo ukkoseNa chajjIvaNiyA suttaoviatthaovi piMDesaNAjjhayaNaM na sutto atthao puNa ullAveNa sunni| devonI vikurSaNA ane kRtinI vizeSatA devaivikurvitaM pakSa-mevotkarSeNa tiSThati / kRtaM tu ciramapyarha-nmUrtivadaivatopari // 26 // vidalamAM kyAre ane dahImAM kyAre jIvautpatti thAya! muggamAsAipamuhaM, vidalaM kaccaMmi gorase pddi| tA tamu jIvuppattI, bhaNaMti dahIe dIvari // 27 // utsarga ane apavAda sAlaMbaNoM paDato vi, appayaM duggamevi dhArei / iya sAlaMbaNasevI, dhArei jai asaDhabhAvam // 28 // jItavyavahAranu lakSaNa evaM vihANa vi ihaM, caraNaM di tiloganAhehiM / jogANaM suho bhAvo, jamhA eesiM suddho u // 29 // Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 384 subhASitasUktaratnamAlA jaM jI sAvajja, na teNa jIeNa hoi vvhaaro| jaM jIamasAvajjaM, teNa u jIeNa vavahAro // 30 // sAdhunI vasatimAM strIone na AvavAnu pramANa aTThamIpakkhie mottuM, vAyaNAkAlameva ya / sesakAlaMmi iMtIo, neAu akAlacArIo // 31 // zrAvakane phAsukapANI cAra jAtanuM kalpe che sAvageNa cAulodagaM javodagaM tusodagaM usiNodagaM vA peyaM // 'agyAramA rUdra satyaki vidyAdhara agyAramA tIrthakara thaze mahAdeva iti khyAto, rUdra ekAdazaH sa ca / ekAdazo jino bhAvi, satyakiH suvratAbhidhaH // 32 // kArtikazeTha-AvatI cauvIsInA pAMcamA jinavara dvAdazAbdI vrataM kRtvA, dvaadshaaNgvishaardH| mRtvA saudharmakalpe'bhUt, kArtikastridazezvaraH // 33 // tataH cyutvA murAdhIzo, bhArate'mutra vizrute / AgAminyAM caturviMza-tau jinendro bhaviSyati // 34 // sarvAnubhUtirityAkhyo, mahAbhUtivibhUSitaH / samyaktvaM pAlitaM zuddha-mAItyAya pragalbhate // 35 // iti munisuvratasvAmicaritra zlo. 23 // 31 // 32 sarga-8 ____ apakAyamA chae kAyanI saMbhAvanA apkAyasya samArambhe, paNNAmapi viraadhnaa| paJcAnAmanyakAyAnAM, yasmAdambhasi sambhavaH // 36 // Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjainasiddhAMtalUlAni jattha jalaM tattha varNa, jattha varNa tattha nicchao aggI / teUvAusahagayA, tasA ya paccakkhayA ceva // 37 // vanaspatikAyamAM jIvana lakSaNa pataMti pupphaMti phalaM dadaMti, kAlaM viyANaMti tahiM diytthe| jAi ya vuDDhI ya jarA ya tersi, kahaM na jIvA u havaMti te u||38|| maga-kAMgaDu ane gaLo kASTanI yoni nAza pAmatI nathI ___ avinaSTA yoniH syAt , gdduucii-kngkttuk-mudgaadiinaam| tathAhi-gaDUcI zuSkApi satI jalasekAt tAdAtmyaM bhajantI dRzyate evaM kaGkaTukamudgAdirapi / nArakI deva saMbaMdhI paMcasaMgrahano mata sahasAraMtiyadevA, nArayaneheNa jaMti taiyabhuvaM / nijaMti accuyaM jA, accuyadeveNa iyaramurA // 39 // nArakInA nikaLelA jIvone guNaprAptinI samajaNa tisu titthaM, causu kevalaM, paMcamIe sAmannaM, chaTThIe virayAvirai, sattamapuDhavIe saMmattaM // mithyAdRSTi zrIje-cothe jAya. mizra pele-cothe jAya-paNa ___ samyaktvI mizre na jAya micchattA saMkaMtI, aviruddhA hoi sammamIsesu / mIsAo vA dosu, sammA miccha na u miisNtii||40|| __ Agama vyavahArI 6 kevala-maNapajjavanANiNo a, tatto a ohinaannjinnaa| caudaza-daza-navapUvI, AgamavavahAriNo dhIrA // 41 // 25 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 subhASitasUktaratnamAlA dazapUrvadhara nizce samakitI. bAkInAmAM bhajanA. yasya dazapUrvANi zrutaM syAttasminniyamA samyaktvaM bhavati, zeSe kizcidnadazapUrvAdau samyaktvasya bhjnaa| caudasa-dasa ya abhinne, niyamA sammaM tu sesae bhayaNA / dravyornu pramANa maNiyaM ca-jIvA poggala samayA, davvapadesA ya / pajjavA ceva / thovA-'NaMtANaMtA, visesama hiyA duveNaMtA / 42 // - labdhi ane nivRttinI smjnn| tadatra satyAM labdhau nirvatyupakaraNopayogAH satyAM ca / nivRttau upakaraNopayogau satyupakaraNa upayoga iti // ___ kAyasthiti kAyasthitirapi mRtvA'saMkhyeya lokAkAzapradezaparimANaM kAlaM, tatra tatrotpadyante iti // chellA saMghayaNavAlAnI Urdhva-adhogati yaH sevArtasaMhananI jaghanyabalo jIvastasya pariNAmo'pi zubho'zubho vA manda eva bhavati, na tIvraH, tataH zubhAzubhakarmabandho'pi tasya svalpatara eva / ata evAsyovaMgato kalpacatuSTayA madhogatau narakapRthvIdvayAdadha upapAto na bhavatIti pravacane pratipAdyate / / chevaDheNa u gammai cauro jA kappa dopaDhamapuDhavIgamaNaM chevaDhe / : Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjainasiddhAMtasUktAni . tithaMcamoM nikAcita jinanAmakarma na hoya jamiha nikAiyatitthaM, tiriyabhave taM nisehiyaM saMtaM / iyaraMmi natthi doso, uvaTTovaTTaNA sajjhe // 43 // ___zarIra ane guNanuM aMtara zarIrasya guNAnAM ca, dUramatyantamaMtaram / zarIraM kSaNavidhvaMsi, guNA bhavAntaryAyinaH // 44 // Asannasiddha-apunarbandhaka-bhavAbhinaMdI-durbhavya ane Asana bhanyonAM lakSaNo AsannasiddhiyANaM, liMgamiNaM jiNavareNa pannataM / saMghami ceva pUyA, sAmaNNeNaM guNaNihimmi // 45 // tatra ye tAvadetAM vidhinA sevante, tidvidhiM vAzradadhati te AsannabhavyAH / ye tu tAM na vidvippanti te'pi AsannA eva / pAvaM na tivvabhAvA, kuNaI na bahumannai bhavaM ghorN| ucciyaThiiM ca sevai, savvatthavi apuNabaMdho tti // 46 // kSudro lobharatirdIno, matsarI bhayavAn shtthH| ajJo bhavAbhinandI syA-niSphalArambhasaGgataH // 47 // tatrArddhapudgalaparAvartAdhikasaMsAravartino ye jIvAste dUrabhavyA ucyante // ye tu kizcidUnArddhapudgalaparAvartamadhyavartino jIvAste AsannabhavyA ucyante // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 subhASitasUktaratnamAlA saMsAranI anaMtatA ane manuSyapaNAnI durlabhatA avvavahAranioesu, ciTThati jaMtuNo savve / paDhamaM aNaMtapoggala-pariyaTTA thAvaratteNa // 48 // tatto viNiggayA vihu, vavahAravaNassaimmi nivasati / kAlamaNaMtapamANaM, aNaMtakAyAibhAveNaM // 49 // tatto vi samuvvaTTA, puDha vijalAnalasamIramamaMmi / assaMkhosappiNio-sappiNI nivasaMti patteyaM // 50 // saMkhijjaM puNakAlaM, vasaMti vigaliMdiemu patteyaM / evaM puNo puNo cciya, bhamaMti vavahArarAsimmi / / 51 // iya kei bhamiUNaM, paNiditiriyattaNaM pi pAvaMti / tatto kahamavi maNuya-taNaM pi iya dullahaM eyaM // 52 // AtmAne svayaM samajavA cetavaNI sakkhaM (satthaM) jiNiMdabhaNiyaM, imaM tipayaM ca gaNahareNa punno| tassIseNa ya eyaM, coisadasapubbiNA ya imaM // 53 // patteyabuddhapamuhehiM, bhAsiyaM puvvajiNavarehiM / imaM bhaNiyaM iccAi, parapaccAyaNavayaNaciMtaNao // 54 // he citta ! sijjasicciya, sayaM rasANubhavasunnameva tumaM / dagvivva divvabhoyaNa-bahuviharasapayaDaNaparAvi // 55 // ahavA vAsijjaI, bhijjai ya, dabbIraseNa na puNa tumaM / jiNavayaNamaNusaraMtaM pi, mUDha he ! hiyaya ! kahamiharA // 56 // Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 jainasiddhAMtasUktAni puvarisisubhAsiAI, aNegaso paDhasi suNasi taha niccN| bhAvasi ya ainiuNaM, tapparamatthaM ca bujjhasi ya // 57 // na uNa aNubhavasi pasamaM, na ya saMvegaM na yAvi nivveyaM / na muhuttamettamavi taha, tabbhAvattheNa pariNama // 58 // padavIdhArIone vicAravA yogya bahuzruto janaiH saGgha-saMnyopyanubhavaM vinA / khyAto'rhacchAsanasyAya, vairI sUristathA tathA // 59 // jaha jaha bahussuo, saMmao ya sIsagaNasaMparivuDo ya / aviNicchio ya samaye, taha taha siddhaMtapaDiNIyo // 60 // tItA'NAgatakAle, keI hohiMti goyamA ! / sUrI jesiM nAma-ggahaNe vi hujja NiyameNa pacchitaM // 61 // .. yogyAyogyane AcAryapadavI ApavAthI thatA guNadoSa yogyasyaiva vineyasya, pradeyA gaNadhAritA / ayogyasya tu tadAne, dAturdoSo bhavenmahAn // 63 // tadAcAryapadaM deyaM, yogyasyaiva vivekinA / ayogyastu na tasyAH , pAyasasyeva vAyasaH // 64 // - sUkSmaparamANu kevo hoya ? kAraNameva tadantyaM, sUkSmo nityazca bhavati paramANuH / ekarasavarNagandho, dvisparzazva kAryaliGgazca // 65 // ... Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 subhASitasUktaratnamAlA pUrvakAlanu pramANa puvvassa ya pariNAma, sari khalu huMti koDilakkhAu / chappannaM ca sahasA, boddhabA vAsakoDINaM // 66 // kAlathakI paNa kSetra ghaNu sUkSma che khittaM muhumaM kAlAo, jeNa aNgulpessehiie| samayapaesavahAre, asaMkhaussappiNI hu~ti / / 67 // mokSamA janAra bhavyaja hoya naitadvayaM vadAmo ya-zravyaH sarvopi siddhayati / yastu siddhayati so'vazyaM, bhavya edeti no matam / / 68 / / - alpavahutva / bahavo'viratA jIvA-stebhyaH svalpAH sudRSTayaH / tataH svalpatarAH zrAddhAH, sAdhavo'lpatarAstataH // 69 // utsarpiNInA chellA tIrthaMkaralA tIrthanI kALamaryAdA AgamessiNaM casmatitthayarassa kevaiyaM kAlaM titthe aNu" sijjassai ? goyamA ! jAvaI eNa usabhassa arahao kosaliyassa jinnpriyaae| zrI bhagavatIsUtra zataka 20 mu uddezo AThamo jiNapariyAe tti kevaliparyAyaH sa ca varSasahasranyunaM pUrvalakSam / puSpavatI strIoe sAta divasa derAsaramAM na jaq taha jiNabhavaNe gamaNaM, jiNapaDimANaccaNaM ca sjjhaayN| pupphavaiitthiyANaM, paDisiddhaM jAva sattadiNaM // 70 // Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjainasiddhAMtasUktAni ghaNA vakhatathI grahaNa karI rAkhela phalakaMdAdikarnu acittapaNuM cirakAlagRhItaM vA, kalpate naH phalAdikam / zrutveti tAdRzaiH kaMdA-dibhistAn pratyalAbhayan // 71 // parva-9-sarga 4 zlo-47 paDimAdhArI zrAvakane bhikSA levA jatA bolavAnI rIta tassa NaM gAhAvaikulaM piDavAya-paDiyAe aNupaviTThassa kappati evaM vadittae, samaNovAsagassa paDimApaDivanassa bhikkhaM dalayaha / tasya gAthApatikulaM piNDapAtapratijJayA anupraviSTasya kalpate evaM vaditum / zramaNopAsakAya pratimApratipannAya bhikSAM prayacchata // narakanA bhAtAsvarupa ane anekajIvoyukta mAMsa koNa khAya? sadyaH saMmUcchitAnanta-jantusaMtAnadRSitam / narakAdhvani pAtheyaM, ko'znIyAt pizitaM sudhIH // 72 // mAMkhaNamAM atyaMtasUkSma jIvonI utpatti antarmuhUrtAt parataH, susUkSmA jnturaashyH| yatra mRcchanti tannAdhaM, navanItaM vivekibhiH // 73 // bAvIza abhakSyanAM nAmo paMcuMbarI-cauvigai-hima-visa-karageya savvamaTTI ya / rAibhoyaNagaM ciya, bahubIyANaMtasaMghANaM // 74 // gholavaDA-vAyaMgaNa, amuNiyanAmANi phullaphalayANi / tucchaphalaM, caliyarasaM, vajjaha vajjANi bAvIsaM // 75 // .. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 subhASitasUktaratnamAlA jinasnAtramA kuMbhanI saMkhyA ane vividhatA AdezAdacyutendrasyA-nItatI bhasaH suraaH| .. kumbhAnaSTottarAnyaSTa-sahasrANyaSTadhA vyadhuH // 76 // sauvarNAn rAjatAn rAtnAn , svrnnruupymyaanpi| svarNaratnamayAn rUpya-ratnajAMstattrayImayAn // 77 // bhaumAMzcApUrayan vArA-dhanasArAdisaMyutAn // zlokAH agnizarmAno saMsAra ane thoDI guNanI oLakhANa aho mahAnubhAvoyaM, na cakre rUciraM myaa| dhyAtveti giriseno'pi puNyavIjI tato yayau // 78 // pudgalAnAM parAvarteSvasaGkhyeSu gateSvatha / nRpazArdUlazAdUlasenasyAzvo bhaviSyati // 79 // mahAnizIthano pATha-gautamasvAmIno nadiSeNa saMbaMdhI prazna prazna-bhayavaM ! jo ratidiahaM, siddhataM paDhai suNe vakkhANe cintae sayayaM, so kiM aNAyAramAyare ? // uttara-siddhaMtagayamegaMpi, akkharaM jo viyANai so goyama ! maraNaMte vi, aNAyAraM na samAyare // prazna-bhayavaM ! tA kIsa dasapucI gaMdiseNa mahAyase pavyajja ciccA gaNikAe gehaM paviTTho pasubbai // uttara-tassa pavilu bhogaphalaM, khaliyakAraNaM bhavabhayabhIo tahAvi. duaM so. pvjjmuvaago|| Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainasiddhAMtasUktAni bhI jinezvaradeva thanAra AtmAnA bodhiSIjamI prApti pachI - asAmAnya guNaprApti ete AkAlaM parArthavyasanIna upasarjanIkRtasvArthA ucitakRpAvanto'dInabhAvAH saphalArambhiNo'dRSTAnuzayAH kRtajJatApatayo'nupahatacittA devagurubahumAninastathA gmbhiiraashyaaH|| apUrvakaraNa guNaThANAnuM kArya ___ apUrvANAM sthitighAta--rasaghAta-guNazreNi-guNasaMkramA:pUrvasthitibandhalakSaNAnAM paJcAnAM arthAnAM prAcyaguNasthAneSu aprAptAnAM karaNaM yatra tadapUrvakaraNaM aSTamaguNasthAnakam // guNaprAptinI samajaNa yasya yadAvaraNaM vicchannaM, tasya sa eva guNo bhavati, na tu sarvaguNasaMpUrNatA, tasyAH sarvacAritrAvaraNakSayAdhInatvAt / jassa jayAvaraNijja, vucchinnaM hoi tassa so u gunno| samasiddhA kiriyA puNa, titthassa pabhAvagA huMti // 8 // ratnasAragranthamA padanI samajaNano khulAso padAni ca viziSTasaMpradAyagamyAni / padasya tathAvidhAmnAyAbhAvAtpramANaM na jJAyate // ___ ekAvannaM kauDio lakkhA aheva sahassA culasi sayacchaka sADhA ekavIsa payagaMthA // . saMsArI jIvanI sthiti lokAkAzasamapradezanicayaH ktttopbhoktaa svayaM, saGkocapravikAzadharmasadanaM kAyapramANastathA / Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 subhASitasUktaratnamAlA caitanyAnvitavIryalabdhikalito bhogopabhogaiyuto bhedacchedaviyuktasarvagatiko jIvo'tra sNsaargH|| 81 / / - sarva aticAra saMjvalanakapAyanA udayathI thAya che savveviya aiyArA, saMjalaNANaM tu udayao hoti / mUlachejjaM puNa hoi, bArasaNhaM kasAyANaM // 82 // . cheyassa jAva dANaM, tAva aikkamai neva egNpi|| egaM aikamaMto, aikkame paMca mUleNa // 83 // - prAyazcittanAM nAma artha ane avazyakaraNIyatA AloyaNapaDikmaNe mIsavivege tahAvi ussgge|| savacche-yamUla aNavaThThayA ya pArAMciyaM ceva // 84 // pAvaM chidaMti jamhA, pAyacchittaMti bhaNai teNa / pAyeNa vAvi cittaM, sohayatI teNa pacchittaM / / 85 // AloyaNapariNao, sammaM kAUNa suvihio kAlaM / ukkosaM tiSNi bhave, gaMtUNa lambheja nivvANaM // 86 // chattIsaguNasamannA-gaeNa, teNavi avassa kAyavvA / parasakkhiyA visohI, sudRvi vavahArakusaleNa // 87 // navi taM satthaM va visaM, duppautto va kuNati vetAlo / jaM taM duppauttaM, sappa va pamAdio kuddho // 88 // jaM kuNai bhAvasallaM, aNuddhittaM uttimaDhakAlammi / dullahabohIyattaM, aNaMtasaMsAriyattaM ca // 89 // Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAnakriyAstAni / 395 savvaM pi ya pacchitaM, paccakkhANassa taia vatthumi / / tatto cia nijjUDhA, pakappa-kappo ya vavahAro // 90 // - 32 zrIjJAnakriyAsUktAni saMpUrNa kriyA paNa bhAvavinA phalatI nathI saMpuNNA vi hi kiriyA, bhAveNa viNA Na honti kiriyatti / NiyaphalavigalataNao, gevijjuvavAyaNAeNaM // 1 // egamegassa NaM bhaMte, maNUsassa gevejjagadevatte / kevaiyA dabiMdiyA aiyA ? goyamA ! aNaMta tti // 2 // tA gaMtaso vi pattA, esA Na ya daMsaNaM pi siddhati / evamasaggahajuttA, esA Na buhANa itti // 3 // saMvaccharacAummAsaesu, ahAhiyAsu ya tihIsu / savvAyareNa laggai, jiNavarapUyAtavaguNesu // 4 // visayapagarisabhAve, kiriyAmettaMpi bahuphalaM hoi / sakiriyAvi hu na tahA, iyarammi avIyarAgivva // 5 // zAnasahita kriyA saMpUrNaphala Ape che saMpuNNaphalaM deiya, jiNiMdamaggaMmi desiA kiriyA / samattanANasahiyA, iyarA annANakaTThaphalA // 6 // laghukarmI AtmAne kriyA saMpUrNa phaLe che kriyAH phalanti sarvAstAH, mANinAM laghukarmaNAm / kUpodyama: sirAbhUmyAM, kRtaH sAphalyamaznute // 7 // Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 subhASitasUktaratnamAne svAtau zuktigataM vAri, muktAbhaM tAmrapaNigam / tadeva vAri citrAyAM, sarvanAzakaraM smRtam // 8 // __jJAnavinAnI kriyA ane kriyA vinAnuM jJAna nakAmuM che hayaM nANaM kriyAhINaM, hayA annANao kriyA / pAsaMto paMgulo daDDho, dhAvamANo a aMghao // 9 // viSayAsakta jIvo dharmanA phalano nAza kare che visayAsattA jIvA, lahaMti tiri-nirayativvaduksvAI / visayavisamohiyANaM, nAsai dhammaphalaM savvaM // 10 // ekammivi pANivahaMmi, desiyaM sumahadaMtaraM samaye / emeva nijjaraphalA, pariNAmavasA bahuvihIA // 11 // sAyaNAdikano artha pamatte sAyaNA vuttA, aNAyArassa vaaynnaa| cukANaM coyaNA bhujjo, nidraM paDicoyaNA / / 12 / / cArajJAnayukta tIrthaMkaro paNa sarvazaktithI tapasyAdikamAM ___ udyama kare che to vIjAoe kema na karavo? titthayaro caunANI, suramahio sijjhiyavvayadhuvaMmi / aNimUhiyabalavirio, sabathAmesu ujjamai // 13 // kiM puNa avasesehiM, dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / hoti na ujjamiavvaM, sapaccavAyaMmi mANuse // 14 // jiyakoha-mANa-mAyA, jiyaloha-parisahA ya je dhIrA / viDDhAvAsevi ThiyA, khavaMti cirasaMciyaM kammaM // 15 // Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAmakriyAsUtAni paMcasamiyA timuttA, ujjuttA saMjame tave crnne| vAsasayaMpi vasaMtA, muNiNo ArAhagA bhaNiA // 16 // tamhA savvANunA, savvaniseho ya pavayaNe natthi / AyaM vayaM tulijjA, lAhAkaMkhivva vANio // 17 // kriyAnI mahattA nANaM carittahINaM, liMgaggahaNaM dasaNavihINaM / / saMjamahINaM ca tavaM, jo carai niratthayaM tassa // 18 // dAnamAdaranirmuktaM, vidyA vinyvrjitaa|| tapaH zamavinAbhUtaM, trayaM klezAya kevalam // 19 // mubahuMpi suamahIaM, kiM kAhI caraNavippamukkassa / aMdhassa jaha palittA, dIvasayasahassakoDIvi // 20 // jJAnakriyAdi guNomAM svayaM taiyAra thai pachI dIkSA dAnamA pravarta, jhAnakriyAguNeSu hi svayaM pUrva niSpadyate tataH pazcAdIzAdAne pravartate // - AjJAnuM ullaMghana karatuM nahIM gIyassa Na usmuttA, tajjuttasseyarassa vi / taheva NiyameNa cariavvaM jaM Na jAu ANaM vilaMghei // 21 // jJAna-kriyAyuktaja svayaM tare ane bIjAne tAre jJAnI kriyAparaH zAnto, bhAvitAtmA jitendriyaH / svayaM tIrthoM bhavAmbhodheH, parAMstArayituM kSamaH // 22 // Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA kRtayogI, gItArthaH, azeSasamayavartamAnazrutena / / sadhyAna prAptino upAya-arthAt AvazyakanI karttavyatA yAvatpramAdasaMyukta-stAvattasya na tiSThati / dharmadhyAnaM nirAlamba-mityucurjinabhAskarAH // 23 // pramAdyAvazyakatyAgA-nnizcalaM dhyAnamAzrayet / yo'sau naivAgamaM janaM, vetti mithyAtvamohitaH // 24 // tasmAdAvazyakaiH kuryAt, prAptadopanikRntanam / yAvannApnoti saddhayAna--mapramattaguNAzritam // 25 // je kapAyathI mukta che teja parama yogI che na yasya mitraM na ca kopi zatru-nijaH paro vApi na kshcnaaste| na cendriyArtheSu rameta cetaH, kaSAyamuktaM paramaH sa yogI // 26 // mohAdhIna AtmAnI avdshaa| AtmabhrapatirayaM sanAtanaH, pItamohamadIrAvimohitaH / kiGkarasya manasopi kiGkarai--rindriyairahaha kiGkarIkRtaH // 27 // madhuraM rasamApya syandate, rasanAyAM rasalobhinAM jalam / paribhAvya vipAkasAdhvasaM, viratAnAM tu tato dRzi jalam / / 28 // AzaMlA rahita sarvakriyA karavI AzaMsayA vinirmukto--'nuSThAnaM sarvamAcaret / mokSe bhave ca sarvatra, niHspRho munisattamaH // 29 // sadanuSThAnarAgeNa, taddhetumArgagAminAm / etacca caramAvarte'nAbhogAdevinA bhavet // 30 // dharmayauvanakAlo'yaM....ityAdi. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayasUktAni __399 56 zrIvinayasUktAni vinaya-avinayathI thatA guNa-doSa jo paribhavai aviNayA, dhammaguruM jattha sikkhae vijja / sA sugahiyAvi vijjA, dukkheNa tassa dei phalaM // 1 // savvattha labbhejjA naro, vIsaMbhaM paccayaM ca buddhiM ca / jai guruNovaiTeM, viNayaM bhAveNa giNhejjA // 2 // viNao sirINaM mUlaM, viNao mUlaM samatthasokkhANaM / viNao hu dhammamUlaM, viNao kallANamUlaMti // 3 // viNaeNa vihINassa u, savvaM pi niratthaya aNuhANaM / taM caiva viNayasAraM, sayala sahalattaNamuveti // 4 // taha viNayavihINammi, sikkhAvi niratthiyA bhave savvA / viNao sikkhAe phalaM, viNayaphalaM savvapAhannaM // 5 // dosA vi guNA viNayA u hoMti, dosA guNAvi aviNIe / sajjaNajaNamaNaraMjaNa--jaNaNI mettI, viNayAo // 6 // viNayaparammi guruttaM, sammadasaMti jnnnniijnnyaavi| viNayavihINe puNa te vi, ahaha sattuM viseseMti // 7 // . . viNayovayArakaraNA, adissarUvAvi diti darisAvaM / / aviNayajaNiyANakkhA, phiDaMti pAsahiAvi lahu // 8 // viNayAo vissAo, viNayAu sylatthsiddhiio| viNayAo cciya phaladA-- iNI u savAu vijjAu // 9 // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA aviNIyassa paNassai, jai na paNassai na jujjai guNehiM / vijjA susikkhiyAvi hu, guruparibhavabuddhidoseNa // 10 // aviNIyassa u vijjaM, gurU vi dito lahejja vayaNijja / hArejja sakajja pi hu, pAvejja tato viNAsaM pi // 11 // vijjAvi hoti baliyA, gahiyA puriSeNa viNayavaMteNa / mukulapasUyA kulabA-liyavya pavaraM paI pattA // 12 // saMkamai dunviNIe, guruparibhavakArae ya no vijjA / seNiyanivveva tattheva, saMkammejjAu vivarIe // 13 // iya jai ihaloiyatu-cchakajjavijjAvi bhAvasAreNa / pAvijjai hINassavi, guruNo accaMtaviNaeNa // 14 // vinayanA bAvana prakAra titthayara-siddha-kula-gaNa-saMgha-kiriyA-dhamma / nANanANINaM Ayariya-therU-vajjhAya-gaNINaM // 15 // aNAsAyaNA ya bhattI, bahumANo taha vaNNasaMjalaNA / titthayarAdi terasa caugguNA hoti bAvannA // 16 // zrotAnA guNa nihAvigahAparivajjiehiM, guttehiM paMjaliuDehi / bhatiSa humANapUcvaM, uvauttehiM suNeyavvaM // 17 // Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaviDaMbanAstAni mAtA pitA ane moTAbhAI pAse vaMdana na karAvAya mAyaraM piyaraM vAvi, jeDagaM vAvi bhaayrN| kiikammaM na kArejjA, savve rAiNie tahA // 18 // guruno vinaya karavAnI samajaNa guroruccAsanaM pAda-zaucaM saMvAhanAdi ca / svasya nIcAsanAdyazca, vinayo'nekadhA smRtaH // 19 // etadvanto'ta eveha, viparyAsaparA nraaH| hitAhitavivekAndhAH, khidyante sAmpratakSiNaH // 20 // anaatmotkrssprdhaantvaadvinyaaderaaytaarthaaH|| vinayayukta kSamArnu phala siricaMDaruddaguruNA, tADijjaMto vi daMDaghAehiM / takAlaM tassIso, suhaleso kevalI jAo // 21 // 66 viSayaviDaMbanAsUktAni ___ kAmanI daza avasthA prathame jAyate cintA, dvitIye draSTumicchati / tRtIye dIrghaniHzvAsa-zcaturthe jvaramAdizet // 1 // pazcame dahyate gAtraM, SaSThe bhaktaM na rocate / saptame ca bhavetkampa-munmAdazcASTame tathA // 2 // navame prANasaMdeho, dazame jIvitaM tyajet / kAminAM madanodvegA, daza sajAyate dazAH // 3 // 26 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 subhASitasUktaratnamAlA brahmacarya bhaMgathI thatI durdazA varaM jvaladayaHstambha-parirambho vidhIyate / . .. na punarnarakadvAraM, rAmAjaghanasevanam // 4 // napuMsakatvaM tiryaktvaM, daurbhAgyazca bhave bhave / / bhavennarANAM strINAzcA-nyakAntAsaktacetasAm // 5 // kAmAbhilASa anarthonI khANa khaNamittasukkhA bahukAladuvasvA, pagAmadukkhA aNikAmasukkhA / saMsArasukkhassa vipakvabhUyA, khANI aNatthANa ya kaambhogaa|6| ___ strImAM navagrahonI kalpanA bhAvAn veSaH kalAvAn tava vacanavidhibhUvilAso'pi vakraH, saumyasparzI guruzca stanakalazabharaste ratAntaH sa zukraH / mando hAsastamaH zrIghanacikuracayaH subhravatvaJca ketuH sevAmevaM grahAste vidadhati dayite ! rakSa kAmaM grahAnmAm // 7 // . kAmAndhanI sthiti dRzyaM vastu paraM na pazyati jagatyandhaH puro'vasthitaM, rAgAndhastu yadasti tatsariharan yannAsti tatpazyati / kundendIvarapUrNacandrakalazazrImallatApallavAnAropyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate // 8 // bhapi caNDAnilodbhUta-taraGgasya mhoddheH| zakyate prasaro roddhaM, nAnuraktasya cetasaH // 9 // bAhyendriyANi saMyamya, ya Aste manasA smaran / indriyArthAn vimUDhAtmA, mithyAcAraH sa ucyate // 10 // Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 hiMsApratikArakasUktAni 69 hiMsApratikArasUktAni hiMsAnI bhayaMkaratA: bheSaje'pi hi yo maaNs-bhkssnnaanumtiprdH| so'pi mAMsAzinaH pRSTha-lagno gacchati durgatim // 1 // mAMsAzino narasya, khalu paratrAyuzca parihIyate / parivardhate daurbhAgya, dussahaduHkhaM ca nirayeSu // 2 // bhavetkurUpo nirbhAgyo, durbhago nityaduHkhitaH / paGgaH kuSThI kuNiH klIbo, jIvo hiMsro'nyajanmani // 3 // daurbhAgyamaGgavaiguNyaM, durgatI rogitAdi c| hiMsAyAH phalamAlokya, kaH sudhIvidadhIta tAm // 4 // hiMsaiva sarvapApAnAM, mithyAtvamiva karmaNAm / rAjayakSmeva rogAnAM, lobhaH savAMhasAM guruH // 5 // jananamaraNaduHkhaM kSuNNadehairajasraM, . bhava iha yadananto bhrAntapUrvo'sumadbhiH / . abhidadhati munIndrAstatra naivAnyahetuH prakaTanarakavama prANihiMsAM vihAya // 6 // ekAMzenApi hiMsA syA-tpApmani vihitA janaiH / dAmannakodAharaNa-matra zrRNuta bhAvataH // 7 // hatvA yaH prANisaGghAtaM, kurute mAMsabhakSaNam / tilamAtraM sukhaM tasya, duHkhaM merusamaM bhavet // 8 // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 subhASitasUktaratnamAlA ekasya syAt kSaNaM tRpti-ranyasya januSaH kssyH| tatkathaM mAryate prANi-gaNaH kSaNikatRptaye // 9 // varAkA vaJcitA nUnaM, paralokasukhena te|| janmApi niSphalaM teSAM, yeSAM mAMsAzane ma (ra) tiH||10|| azAzvatasya tucchasya, zarIrasyAsya hetave / mArayantIha ye jIvAna , kiM te jagati zAzvatAH // 11 // haMtUNa parappANe, appANaM karei sappANaM / appANa divasANaM, kae viNAseI appANaM // 12 // rasAtalaM yAtu yadatra pauruSaM, kunItireSA'zaraNo hyadoSavAn / nihanyate yadbalinApi nirbalo, hahA mahAkaSTamarAjakaM jgt|| hiMsA kadApi na krtvyaa| , ghAtakAdi pAMcane prANivadhanuM pApa lAge ghAtakazvAnumantAzca, bhakSakaH kry-vikryau| lipyante prANighAtena, paJcApyete yudhiSThira ! // 14 // hantA palasya vikretA, saMskartA bhakSakastathA / kretAnumantA dAtA ca, ghAtakAH sarva eva ca // 15 // paurANikamate parvonAM nAma ane temAM mAMsAdi dvArA naraka vidhAna caturdazyaSTamI caivA-mAvAsyA caiva pUrNimA / parvANyetAni rAjendra ! ravisaMkrAtireva ca // 16 // Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 ahiMsAsarmathakasUktAni taila-strI--mAMsasaMbhogI, parveSveteSu yaH pumAn / viSmUtraM bhojanaM nAma, prayAti narakaM mRtH||17|| manasApi hate jantau, hnturmtyurnekshH| parasya dattaM yaduHkha-manekaza Atmano bhavet // 18 // tIrtha snAnAni dAnAni, dIkSA zikSA ca sadguroH / amAMsabhakSaNastulyA-nyetAni na kadAcana / 19 // (mAMsabhakSaNakAriNo, na phalaMti kadAcana // ) pAThAMtara trivikramarAjA mArI nAkhelA pakSInA bhavo vihagaH zabaro siMho, dvipI siMhaH phaNI dvijH| yenAmI nihatAH kopAta , sa kathaM bhAvitA hahA // 20 // 70 ahiMsAsamarthakasUktAni ahiMsAnI sarvoparitA dayA yasya tapastasya, zIlaM sarvaguNA api / dayAhInasya no zIlaM, na tapo na guNA api // 1 // yaH karotyarthadAnenA-dAridyamakhilaM jagat / eka hinasti jIvaM ca, sarva tasya nirarthakam // 2 // sarvadharmakriyAmUlaM, sarvasaukhyakakAraNam / sarvajIvAbhayadAnaM, sarvadarzanasammatam // 3 // taddhayeyaM manasA tacca, vAcyaM vAcA manasvibhiH / veSTitavyaM tadaGgena, yena ko'pi na pIDayate // 4 // Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 subhASitasUktaratnamAlA tamhA sayA visuddhaM, pariNAmaM icchayA suvihiyeNaM / hiMsAyayaNA savve, vajjeyavyA payatteNa // 5 // ' ahiMsA prathamo dharmaH, sarvazAstreSu vizrutaH / yatra jIvadayA nAsti, tatsavai parivarjayet // 6 // kSamAtulyaM tayo nAsti, na saMtopAtparaM mukham / na maitrIsadRzaM dAnaM, na dharmo'sti dayAsama: / / 7 // dIyate mAryamANalya, dravyakoTi vA jIvitam / dravyakoTi parityajya, soM jIvitumicchati // 8 // jananI sukhakoTInAM, dalanI duSTakarmaNAm / mathanI sarvapApAnAM, zodhanI zivakarmaNAm // 9 // jinazAsanasarvasvaM, vazyA vidyAgamasya yA / jIyAjjIvadayA jIva-jIvAtuH sarvadehinAm // 10 // ahiMsA dharmakalpadroH, sumerugirikandarA / ahiMsA jinatattveSu, sAraM paramatattvavat // 11 // na ye prAgupakAribhyaH, prItyA prtyupkaarkaaH| puruSAH paruSAstebhyo, dhanyAnmanyAmahe pazUn // 12 // dharmadrozca kRpAmUlaM, zAstrANAM jIvitaM kRpA / kRpA muktyaGganAdUtI, dhanyairAsevyate hyasau // 13 // mAMsa khAvA karatAM jhera khAvU sAraM mayoce'mba / tapo-jJAna-dAna-dhyAnavighAtinaH / varaM mAMsAdviSaM yasmA-dekadA jAyate mRtiH // 14 // Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtvikabhAvasUktAni 400 ekapaNa jIvane jainadharma pamADe teNe amArI pravartAvI . sakale'pi jIvaloke, tenaatraamaarighossnnoghussttH| ekamapi duHkhitaM yaH, sattvaM bodhayati jinadharme // 15 // badhAne samAna mAne te zramaNa jaha mama na piyaM dukkhaM, jANiya emeva savvajIvANaM / na haNai na haNAvei, ya samamaNai teNa so samaNo // 16 // natthi jassa koi veso, pio va savvesu ceva jIvesu / eeNa hoi samaNo, eso anno vi pajjAo // 17 // ___ pANAivAyaM aIaM niMdAmi paDupannaM saMvaremi aNAgayaM paccakkhAmi jAvajIvAe.aNisiohaM neva sayaM pANe aivAIjjA nevannehiM pANe aivAyAvijjA pANe aivAyaMte vi, anne na smnnujaannijjaa|| 83 sAtvikabhAvasUktAni sattvanI mahattA sattvakatAnavRttInAM, pratijJAtArthakAriNAm / prabhaviSNurna devopi, kiM punaH prAkRto jnH||1|| akhaNDitacAritrasya, mRtyurapyastu me varam / labhyate yadanAcArAt, sAmrAjyenApi tena kim // 2 // sattvaM sarvaguNaughamastakamaNiH savaM jayazrIpradam , sattvaM sarvapadArthasiddhividhaye lokottarA kAmadhuk / Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 subhASitasUktaratnamAlA dvAtriMzadvaralakSaNAdhikamidaM khyAtaM ca sallakSaNam , sattvaM sattvavati pratiSThitatamA sarvA pumrthsthitiH||3|| siMhasya kesarAH satyAH, zIlaM phaNipatermaNiH / prANeSu satsu no harnu, zakyante kintu kenacit // 4 // avagacchati mUDhacetanaH, priyanAzaM hRdi zalyamarpitam / sthiradhIstu tadeva manyate, kuzaladvAratayA samuddhRtam // 5 // na pRthagjanavacchuco vazaM, vazinAmuttama ! gantumarhasi / / drumasAnumatAM kimantaraM, yadi vAyau dvitaye'pi te'calAH // 6 // kuvalayaprabha urphe sAvadhAcAryanI sAtvikabhASAnuM phaLa ___"je jiNAlaye te savve sAvajje" sAvadyamidaM nAI vadAmi / tadA evaM bhaNatA tena jinanAmakarmArjitaM ekabhavAvazeSIkRta bhavodadhiH // traNa puruSoja pRthvIne zobhAvanAra che vihalaM avalaMbai, AvaipaDIyaM ca jo smuddhri| saraNAgayaM ca rakkhai, tihi tesu alaMkiyA puhavI // 7 // 85 sAmAnyopadezasUktAni mamatAnI bhayaMkaratA viSayaH kiM parityaktai-rjAgati mamatA yadi / tyAgAtkaJcukamAtrasya, bhujago naiva nirviSaH // 1 // Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnyopadezasUktAni kaSTena hi guNagrAma, prakaTIkurute muniH / mamatA rAkSasI sarva bhakSayatyekalIlayA // 2 // lobhaH sarvasvanAzanaH, tattvataH trayANAmapi tadbhAvabhAvitvAt / ___ anuprekSAkAle manoyogaM, adhyayanakAle pAgyogaM, pratyupekSaNAkAle kAyayogam / ___ ATalAMno sparza thavAthI vastrasahita snAna karavU zuno grdbh-caannddaal-mdybhaanndd-rjsvlaa| spRSTvA devalakaM caiva, sacelaM snAnamAcaret // 3 // cha ThekANe mauna rahe uccAre maithune caiva, prasrAve dantadhAvane / snAne bhojanakAle ca, SaTsu maunaM samAcaret // 4 // - mananI parIkSA AkArairiGgitairgatyA, ceSTayA bhASaNena ca / netra-vaktra-vikAraizca, gRhyate'ntargataM manaH // 5 // . cAra vayonA kAma prathame vayasi jJAnaM, dvitIye ca dhanArjanam / tRtIye dharmalAbhazca, caturthe mokSa (1) labhyate // 6 // paMDito zarIramAMthI dharmasAra laine tene taje che ikSo rasaM yathAdAya, kUrcakastyajyate jnaiH| dharmasAraM tathAdAya, dehaM tyajati paNDitaH // 7 // Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAyA jIbhane zikhAmaNa jivhe pramANaM jAnIhi, bhojane vacane tathA / atimuktamatIvoktaM, prANInAM maraNapradam // 8 // __A vastu tAtkAlika duHkhadAyI ane pariNAme sukhakArI tailAbhyaGgamRNaccheda, kanyAvaraNameva ca / etAni sadyo duHkhAni, pariNAme sukhAni ca // 9 // bhUDha mANasa darekanI avajJA kare che vidyA-zIla-vayovRddhAn , buddhivRddhAMzca bhArata ? / dhanAbhijAtavRddhAMzca, nityaM mUDho'vamanyate // 10 // mAtA-pitAdino tiraskAra karanAra potAnA sukRtanoja tiraskAra kare che mAtA pitA kalAdAtA, bhItitrAtA tathA prabhuH (guruH)| yenaite nyakRtAstena, sukRtaM nyakRtaM nijam // 11 // svajAtino tyAga karIne parajAtimAM rakta rahenAra vinAza pAme che . svajAti ye parityajya, parajAtiSu ye rtaaH| te narA nidhanaM yAnti, yathA rAjA kukardamaH // 12 // nahI AcaravA yogya zikhAmaNo na cAsItAsane bhinne, bhinnapAtraM ca varjayet / muktakezairna bhoktavya-managnasnAnamAcaret // 13 // svaptavyaM naiva nagnena, na cocchritazca saMvaset / ucchiSTo na spRzecchIrSa, sarvaprANAH tadAzrayAH // 14 // Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnyopadezasUktAni na pANibhyAmubhAbhyAM tu, kaNDayejjAtu vai shirH| na cAbhIkSNaM ziraHsnAnaM, kArya niSkAraNaM naraiH // 15 // vairAgi AtmAe anyanI niMdA na karavI kiM nAma samyagvairAgye-'nyeSAM dossprghossnnaiH| bhavAbhinandinAmeva, parivAde vidagdhatA // 16 // nirdhananI sAthe koIne mitrAI hotI nathI vanAni dahato bar3heH, sakhA bhavati maarutH| sa eva dIpanAzAya, kuze kasyA'sti sauhRdam // 17 // cakSugocara vastu jovAthI doSa nathI paNa rAgadveSathI doSa . lAge che azakyaM rUpamadraSTuM, cakSugocaramAgatam / rAga-dveSau tu yau tatra, tau budhaH parivarjayet // 18 // yogyAyogyanI parIkSA karIne pachI dezanA ApavI bAlAdibhAvamevaM, samyagvijJAya dehinAM gurunnaa| saddharmadezanA'pi hi, kartavyA tadanusAreNa // 19 // . gaMbhIratAnI oLakhANa yasya prabhAvAdAkArAH, krodha-harSa-bhayAdiSu / bhAveSu nopalabhyante, tadgAmbhIryamudAhRtam // 20 // . bhoganI bhayaMkaratA AtmasukhArtha kriyate bhogaH, pazcAdeti zarIre rogaH / roge jAte maraNaM zaraNaM, tadapi na muJcati pApAcaraNam // 21 // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '412 subhASitasUktaratnamAlA ____mana-vacana ane kAyA jenAM zuddha che te zuddha ja che cittaM samAdhibhiH zuddhaM, vadanaM stybhaassnnaiH| brahmacaryAdibhiH kAyaH, zuddho gaGgAM vinApyaso // 22 // ATalAM sthAne mauna raheQ bhUmipatAvarthapatau bAle, vRddhe tapodhike viduSi / / yoSiti mUrkha guruSu, viduSA naivottaraM deyam // 23 // __ ATalI vastu bojAne na kahevI svakIyadAramAhAraM, sukRtaM draviNaM guNam / duSkarma marma mantraJca, pareSAM na prakAzayet // 24 // nirAza thaine atithi jyAMthI pAcho phare che tenuM puNya nAza pAme che atithiryasya bhagnAzo, gRhAtpratinivartate / sa tasmai duSkRtaM dattvA, puNyamAdAya gacchati // 25 // aMdhaparaMparA karavI nahI. yasyAsti sarvatra gatiH sa kasmAta, svadezarAgeNa hi yAti nAzam / tAtasya kUpo'yamiti vANAH, kSAraM jalaM kApuruSAH pibanti // 26 // ATalAno vizvAsa karavo nahI bAlAbalA-bAliza-bhUmipAlA, naTA viTA vAnara-cAranAryaH / caurAzvarA yAcaka-vaJcakAca,bhavanti nUnaM kSaNarAgiNo'mI // 27 // Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakunasUtAni je karakhaM te vidyArIne kara aparIkSitaM na kartavyaM, kartavyaM suparIkSitam / pazcAdbhavati saMtApo, brAhmaNI nakulaM yathA // 28 // ApattimAM dhairya dhAraNa kara Apatsu saMpatISu, pUrvakarmaniyogataH / dhairyameva paritrANaM, na yuktamanuzocanam // 29 // jenAthI ApaNane nukazAna thatuM hoya tene khuza rAkhavo yeSu duSTeSu doSaH syAd, yogakSemasya bhArata ! / sadA prasAdanaM teSAM, devatAnAmivAcaret // 30 // ____97 zakunasUktAni . sArAM zakuna prazastAH zakunA yAne'nukUlapavanastathA / utsAho manasazcaitat , sarva lAbhasya sUcakam // 1 // vajitvA vAmadigbhAgaM, dakSiNAnmadhurasvaraH / kAkaH pUrayate nityaM, prasthitAnAM manorathAn // 2 // ckrvaakbhaardvaaj-hNshaaritsaarsaaH| kalaviGgastu daatyuuh-ckorjlkukkuttaaH||3|| vAmaH paThan rAjazukaH prayANe, zubhaM bhavedakSiNataH prveshe| vanecarAH kASTazukAHprayAtuH, syuH siddhidA smmukhmaaptntH||4|| Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 subhASitasUktaratnamAlA eteSAM lomazazcApi, darzanaM maGgalapradam / laTA-khaJjana-cApAnAM, dakSiNe gamanaM zubham // 5 // TiTTibhaH kauzikazcApi, vAmo rAjazukaH zubhaH / mayUrazca tathA zyeno, dakSiNAdvAmagaH zubhaH // 6 // zramaNasturago rAjA, mayUraH kuJjaro vRpH| prasthAne vA praveze vA, sarvasiddhipradAyakA: / / 7 // pethaDakumArane mAMDavagaDhamAM pesatAM thayela zukana pravizan tatra so'pazya-TTAmato'hiphaNopari / kAraM kAraM svaraM dugA, lAsyatrIlAmulAlasAm // 8 // pethaDazAhanI zaMkA praveze na zivAya syA-dvAmA durgA RtasvarA / kiM punaH kRSNasarpasya, phaNopari nipapI // 9 // kAladigAspadaceSTA-vizeSamAsAhA khagaravAdIni / azubhAni zubhAni zubhA-nyazubhAni bhavanti zakunAni // 10 // pethaGakumArane zukrananuM phaLa kathana sarvasya mAlabamyAsya, dhaniko dhnkottibhiH| pUjyamAno bhAvI tya, bimbamAtraM tu pArthivaH // 11 // zubhazukana jaMbU-cAsa-mayUre, bhAradAye taheva nule| dasaNameva pasatthaM, payAhiNe savvasaMpattI // 12 // Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakunasUktAni * apazakuna mailakucele abhaMgielae sANa-khuja-vaDabheya / ee u appasatthA, havaMti khittAu nitANaM // 13 // nArI pIvaragabbhA, bahukumArI ya kaTThabhAro ya / kAsAyavattha- kuccaM-dharA ya kajjaM na sAhaMti // 14 // . suzukana naMdI tUraM puNNassa daMsaNaM saMkha-paDahasado a| bhiMgAra-chatta-cAmara-dhaya-paDAgA pasatthAI // 15 // samaNaM saMjayaM daMtaM, sumaNaM moyagA dahiM / mINaM ghaMTe paDAgaM ca, siddhamatthaM viAgare // 16 // darzana-ceSTA-svaragati-bhakSya-grahaNeSu adhikaM adhikaM / syAt / kramazo phalameteSAM, samudAyaH sakalaphalahetuH // 17 // prasthAne chiMka vicAra vAmA kSemA lAbhammi, dAhiNA pacchimA niyattai / nilAiDayA yacchikkA, kayaMpi kajja viNAsei // 18 // __ durgAnuM zubhAzubha zukana gatistArA svaro vAmo, durgAyAH zubhadaH smRtaH / viparItaH pravezeSu, sa evAbhISTadAyakaH // 19 // atyaMta azubha zukana aGgArabhasmendhanarajjupaGkaH, pinnyaakksitussaasthikeshaaH| kRSNAvayavAvaskarakRSNadhAnya-pASANaviSTAbhujagoSadhAni // 20 // Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 subhASitasUktaratnamAlA tailaM guDaM carmavasAvibhinnAM, tiktaM ca bhAMDaM lavaNaM tRNaM ca / takrArgalAzRMkhalavRSTighAtA-kArye kacistriMzadiyaM na zastA // 21 // svapAda-yAna--skhalanaM dazAnAM, khaMjaH kvacidyAnapalAyanaM ca / dvArAbhighAta-dhvaja-vastrapAtAH, prasthAnavighnaM kathayati yAtuH 22 bhUrayaH khaga-mRgAH samAkulA--stulyakAlavihitAravAzca ye| te bhavanti paradezayAyinAM, dehinAM maraNanagariNo dhruvam // 23 // mArjArayuddhAravadarzanAni, kaliM kaTuMbasya parasparasya / cittasya kAlusyakaraM ca sarve, gantuH prayANapratiSedhakArAH // 24 // digaMbarAcArya kumudacaMdrane jItavA jatAM zrIvAdidevasUrine thayela zukana nayanaviSayaM yAtazcApaH zrRMta zikhizabditaM, viSamahariNazreNiharSAtpradakSiNamAgatA / tuhinakiraNakSetre bhAnurmahodayamAzritaH, prakRtimRdulo vAyuH pRSThAnugazca vyajRmbhata // 25 // A vastuo hoya tyAre na javU . utsavamazanaM snAnaM, praguNaM copekSya maGgalamazeSam / asamApite ca sUtaka-yuge'nau ca no yAyAt // 26 // ___101 kavicAturyasUktAni ko modate ? kimAzcarya, 1 kA vArtA ? kaH pathaH ? smRtH| . iti me caturaH praznAn , pUrayitvA jalaM piba // 1 // Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAturyasUkkAni divasasyASTame bhAge, zAkaM pacati yo gRhe| anRNI cApravAsI ca, sa vAricara ! modte||2|| ahanyahani bhUtAni, gacchanti yamamandiram / / apare sthAtumicchanti, kimAzcaryamataH param // 3 // asmin mahAmohamaye kaTAhe, sUryAgninA rAtridivendhanena / mAsartudIparighaTTanena, bhUtAni kAlaH pacatIti vArtA // 4 // zrutivibhinnA smRtayo'pi bhinnA, naiko muniryasya matirna bhinnaa| dharmasya tattvaM nihitaM guhAyAM, mahAjano yena gataH sa pnthaaH||5|| cakraH papraccha pAnthaM kathaya janapadaH ko'pi sampatsyate me, vastuM no yatra rAtrirbhavati sa ca vicintyeti taM prtyuvaac|| nIte merau samApti kanakavitaraNaiH zrIjagadevanAmnA, sUrye'nantarhite syAt katipayadivasairvAsarAdvaitasRSTiH // 6 // kumArapAlabhUpAlaM, tvamaho jiivrkssnne| sabhAsamakSamAdiSTaM, guruNA hemasariNA // 7 // gaurIpadaM nakhAkAraM, zazinaM zirasA ddhau| ihaiva gopitaH kartA, dattaH paannmaasiko'vdhiH||8|| kamale kamalotpattiH, zruyate na ca dRzyate / bAle tava mukhAmbhoje, kathamindivaradvayam // 9 // alaGkArAspade baddhaM, mocayitvA janaM nRpH| tUhalamalaGkArAspadaM neSyati harSataH // 10 // na ko Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA kaliyuga ane vastupAlano saMghAda kaliHre re vAtUlalokAstyajata nijanijaM sarvathA dharmakRtyam , kArya cenjIvitavyarihakalisubhaTaH kuddha evAsmi yasmAt / vastupAla:nityaM zrIsaGghalokAH kuruta navanavaM nirbhayA dharma mepaH prApto'haM vastupAlaH kalinupahRdaye nirdayaM nyasya pAdam // 11 // kaliHkimiha kalinarendraM naiva jAnAti so'yaM, yadanucitamivoccaidharmakRtyaM tanoti / vastupAla:-- amumanupamasatyaM dharma karmekakRtyam kalikavalanakAlaM, vetti no vastupAlan / / 12 // . sarasvatInuM vastupAlane kathana svasti zrIbrahmalokAtkavijanajananI bhAratI brahmaputrI, dhAnyAM zrIvastupAlaM kuzalayati yathA kAryametagnivedyam / yo'bhUt kalpadrukalpaH sakalasumanasAM nAdhunA sopi bhojastasmAtsIdanta ete jagati sukRtino rakSaNIyAstvayaiva // 13 // kSIrasamudranu vastupAlane kathana svasti zrIbhUmivAsAdvipinaparisarAtkSIranIrAdhinAthaH, pRthvyAM zrIvastupAlaM kSitidhavasacivaM bodhayatyAdareNa / asyA AsmAkaputryAH kupuruSajanitaH kopi cApalyadoSonizeSaH zeSalokampRNaguNabhaktA mUlato mArjanIyaH // 14 // Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavicAturyasUktAni .vastupAlanI udArabhAknA nRpavyApArapApebhyaH, sukRtaM svIkRtaM na yaiH| tAn dhUlidhAvakebhyo'pi, manye mUDhatarAnarAn // 15 // meiNIsaMbhavitthItapAo cakkhao supuNa ajAo / jaNaNIsahoyaru niyajaNao joyai jagi savisAo // 16 // bhAvArtha:- meiNIe - puDhavIe pAviyA iti meiNIsaMbhavA jA itthI na uNa meiNIsaMbhavA / tIe putto cakkho-pavitto nAmao so puNa udaraM dAriUga kaDhiotti ajAo-na pamUoM so 'jaNaNIM bhAyaraM jaNayaM gavesai tti bhAvastho / kiM jIviassa ciNhaM ? kA bhajjA hoi mayaNarAyassa? / ki pupphANa pahANaM ? pariNIyA kiM kuNai bAlA ? // 17 // ( uttaraH- sAsa rai jAi). uccainavazatAni ca, grahAstiSThanti duurtH| parigrahAH samIpasthA, janAn pIDanti sarvata: // 18 // Ayena hInaM jaladhAvadRSTaM, madhyena hInaM bhuvi varNanIyam / aMtyena hInaM dhunute zarIraM, yasyAbhidhAnaM sa jino zriye vH||19|| ( uttaraH- zItala ( nAthasvAmI) jaTilopi na ca brahmA, trinetro naiva zaGkaraH / ambudharo na ca megho, vanavAsI nai tApasaH // 20 // ( uttaraH- zrIphalam ). Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 subhASitasUktaratnamAlA pAdapUrti samasyA sakuNDalaM vA vadanaM nveti| koi paMDitanI pUrti vyAkSiptacittena mayA na jJAtaM sakuNDalaM vA vadana navati / / jainamunie karelI pUrti saMtassa dantassa jiiMdiyassa, ajjhppyoge-gymaannsss| ki majjha eeNa viciMtieNa, sakuNDalaM vA vadanaM naveti // 21 // bhojarAjAnuM varNana adya dhArA nirAdhArA, nirAlambA srsvtii| paNDitA raNDitAH sarve, tvayi bhoja divaM gate // 22 // adya dhArA sadAdhArA, sadAlambA srsvtii| paNDitA maNDitAH sarve, tvayi bhoja bhuvi sthite // 23 / / bhojarAjanA rAjazAsana- bhAvi kathana paJcapaJcAzadvarSANi, mAsAn sapta dinatrayam / bhojadevena bhoktavyaM, sagauDaM dakSiNApatham // 24 // . asad nirupaNa eSa vandhyAsuto yAti, khpusspkRtshekhrH| mRgatRSNAmbhasi snAtaH, zazazrRGgadhanurdharaH // 25 // Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaguNisamAdarasUktAni * caMdravarNana lakSmIkrIDAtaDAgaM ratidhavalagRha darpaNo digvadhUnAM, puSpaM zyAmAlatAyAstribhuvanajayino manmathasyAtapatram / piNDIbhUtaM harasya smitamamarasaritpuNDarIkaM mRgAGkojyotsnApIyUSavApI jayati sitavRSastArakAgokulasya // 26 // gurunI vastupAla pratye anyokti kozaM vikAzaya kuze zaya saMmRtAliM, prItiM kuruSva yadayaM divasastavAste / doSodaye nibiDarAjakarapratApadhvAnte, sameSyati punastava kaH samIpam // 27 // 103 guNaguNisamAdarasUktAni ye guNino na jAnanti, nAdriyante ca te guNAn / ajAgalastanasyeva, teSAM niSphalajIvanam // 1 // guNeSvevAdaraH kArya: kimATopaiH prayojanam / vikrIyante na ghaNTAbhi-vaH kSIravivarjitAH // 2 // - guNanI mahattA aho martyatayA taulya-masya me'pi guNaiH punaH / dvayorapyantaraM ratno-palayoriva hA kiyat // 3 // lokothI ajJAta kevalI paNa ratnAdhikane vAde ke pUrvaratnAdhikaM gurvAdikaM vandate ahamnapi kevalyapi yAvabhavatyanabhijJAto jAnan dharmatAm // Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 subhASitasUktaratnamAlA guNonuM bahumAna .. saMtaguNakittaNeNa vi, purisA lajjanti je mhaasttaa| iyarA puNa AliyapasaM-saNe vi hiyaye na mAyaMti // 4 // * mahAphalaM khalu tahArUvANaM therANaM bhagavaMtANaM nAmagottassa vi svnnaae|| jaha goamAiANaM, nAmAi tinni hunti pAvaharA / aMgAramadagassa ya, nAmAi tinni pAvayarA // 5 // viralA jAnaMti guNA, viralA pAlaMti niddhaNA nehA / viralA parakajjakarA, paradukkhe dukkhiyA viralA // 6 // 122. gItArthasUktAni prathama samyagjJAna prAptakarone pachIja upadeza Apavo. paDhama sammaM nANaM, pacchA karaNaM parovaeso ya / amuNiya jahaTThiyatthA, paraM appANaM ca nAsaMti / / 1 // [prathamaM samyagjJAnaM, pazcAtkaraNaM paropadezazca / ajJAtayathAsthitArthAH, paramAtmAnaM ca nAzayanti // 2 // gItArtha ane gItArthanI nizrAvinAno vihAra nathI gIattho a vihAro, biio gIyatthamIsio bhnnio| etto taiyavihAro, nANugNAo jiNavarehiM // 3 // Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAramahAmantramAhAtmyasUktAni agItArtha dravyAdi vastuo ane urUga-apavAdane jANIva zakavAthI prAyazcittAdino adhikArI nathI davvaM khitaM kAlaM bhAvaM, purisapaDisevaNAo ya / navi jANai agIo, usaggavavAiyaM ceva // 4 // mutte ya imaM bhaNiyaM, apacchitte ya dei pacchitte / pacchitte aimattaM, AsAyaNA tassa mahai u // 5 // AcAryanI paraMparAmAM Avela vastuo utthApaka jamAlinI jema nAza pAme che / AyariyaparaMparAe, AgayaM jo a ANupuvIe / (uccheyabuddhIe) ko veiche avAI, jamAlinAsaM sa nAsihiI 6 127 namaskAramahAmantramAhAtmyasUktAni na syurbhUtAni bhItyai viracayitumalaM vyantarA nAntarAyaM, yakSAH puSNanti rakSAM vidadhati vividhAM vyAdhayo nApi baadhaam| zaktA navApakartuM jvalana-jala-garAdyutthadurgopasargAH, samyakkaNThopakaNThe luThati tanumatAM zrInamaskAramantre // 1 // . pazcAdau yatpadAni tribhuvanapatibhirvyAhatA paJcatIrthI, tIrthAnyevASTaSaSTijinasamayarahasyAni yasyAkSarANi / yasyASTau sampadazcAnupamatamamahAsiddhayo'dvaitazaktijIyAllokadvayasyAbhilaSitaphaladaH zrInamaskAramantraH // 2 // Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 subhASitasUktaratnamAlA tathA puNyasamaM mantraM, jagatritayapAvanam / yogI paJcaparameSThi-namaskAraM vicintayet // 3 // enameva mahAmantraM, samArAdhyeha yoginaH / trilokyApi mahIyante'dhigatAH paramAM zriyam // 4 // ekaikopyabhivAJchitAni vitareyAtA'hatAdibhudA, sajjeSTayA parameSThinaH kim paraM paJcApi cAnusmRtAH / tatkaH svasya ripuH svaricchati na kaH kAkSeta mokSa na kareyo'smin zrIparameSThipaJcakanamaskAre na baddhAdaraH / / 5 / / kiM dAnaiH kiSu bhUrizAstrapaThanaiH kiM devapAdArcanaiH, kiM dhyAnaistapasA ca kiM kimathavA cAnyavive kairapi / cetsaMsArasaritpatau tarisamA naivAsti kalyANabhUbhaktiH zrIparameSThipaJcakanamaskAre tRNAM nizcalA // 6 // vahanyudIptagRhAdana maNivajanyevamoghAstravat , sindhau majadanalpanAphalakavatpAte'thavAlamvavat / gRhNan paJcanamaskRti sakalamapyanyadvihAyAdarAjjIvo jIvitaviplave'pi na bhavatyevApadAmAspadam / / 7 / / sthiti-gati-sukha-duHkha-svapna-nidrAnta-hADaTavi-nizi-dina-pAtotpAtavelAmu yeSAm / vrajati nA parameSThizreSThamantrI manastaH, ta iha bhAsamudrAd drAg bahiSThAd bhavanti // 8 // Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAramahAmantramAhAtmyasUktAni kimatra mantrauSadhimUlikAbhiH, kiM gaarudd-svrgmnniindrjaalaiH| sphuranti citte yadi mantrarAja-padAni kalyANapadapradAni // 9 // ayaM pazcanamaskAraH, paravidyAbalaM khalu / hRdaye dhyAtamAtro'pi, nihantIha na saMzaya // 10 // triviSTape'pi tamnAsti, mantrAdasmAdbhavena yat / samaM syAd viSamaM vApi, viSamaM samamapyahI // 11 // AnayanAtmatAdAtmyaM; paJcApi prmesstthinH| mAsikAnazano mRtvA, gAGgeyaH prApadacyutam // 12 // zrImannamaskArapadAni sarva-siddhAntasArANi navApi nUnam / . AdyAni pazcAtimahAnti teSu, mukhyaM mahAdhyeyamihAmananti // 13 // saMgrAma - sAgara - karIndra - bhujaGga - siMhadurvyAdhi - vahni - ripu - bandhanasaMbhavAni / caura - graha - bhrama - nizAcara - zAkinInAM, nazyanti paJcaparameSThipadairbhayAni // 14 // eso maMgalanilao, bhayavilao sylsNghsuhjnno| navakAraparamamaMto, ciMtiyamitto muhaM dei // 15 // aNegajammaMtarasaMciyANaM, duhANa sArIriya-mANasANaM / kattoa bhavvANa havijjanAso, na jAva patto navakAramaMto // 16 // paMcanamokAre vi hu, arihaMtapayaM payaMpiyaM paDhamaM / ....... bhattIya tammi vihiyA, saMsArUccheyaNaM kuNai // 17 // Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 subhASitasUktaratnamAlA bhoaNasamaye sayaNe, vivohaNe pavesaNe bhaye bsnne| paMcanamukkAraM khalu, samarijjA savvakAlaM pi // 18 // tiyasiMda-nariMdanama-siyANa niddaDhaghAikammANa / nijjiyariunivahANaM, namo namo jiNavariMdANaM // 19 // tihuyaNasiharaMmi paiTiyANa niviyamalakalaMkANaM / sAsayasuhanilayANaM, namo namo sabasiddhANaM // 20 // paMcavihAyArasamudda-pArapattANa guNamayaMkANaM / AyariyANaM ca tahA, namo namo nANasUrINaM // 21 // sayalasuoyahipAraM-gayANa uvaesadANadakkhANaM / niccamuvajjhAyANaM, namo namo khaviyamohANaM / / 22 / / aiduddharAiM paMca vi, dhAraMti mahavvayAI je muNiNo / tiyaloyabaMdhavANaM, namo namo savvasAhaNaM / / 23 / / iya 'paMcamahAparamiTi-saMthavaM' je kuNaMti bhAveNa / pAvaMti te apAvA, ajiyamuhaM nibbuiM airA // 24 / / bArasaguNa arihaMtA, siddhA aTTeva sUri chattIsaM / uvajjhAyA paNavIsaM, sAhU sagavIsa aTTasayaM // 25 / / jeNesa namukkAro, saraNaM saMsArasAgarapaDiyANaM / kAraNamasaMkhadukkha-kkhayassa heu sivapahassa ya // 26 // navakArao anno, sAro maMto na asthi tiyloe| tamhA hu aNudiNaM ciya, paDhiavvo paramabhattie // 27 // Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427. bhAskAramahAmantramAhAtmyasUktAni zrI navakAramaMtranA 1 lAkhajApathI tIrthakaranAmakarma baMdhAya amuSya lakSajApena, jinapUjApuraHsaram / tIrthakRnnAmakarmApi, badhyate nAtra saMzayaH // 28 // yo lakSaM jinabaddhalakSyasumanAH suvyaktavarNakrama, zraddhAvAn vijitendriyo bhavaharaM mantraM jpecchraavkH| puSpaiH zvetasugandhibhizva vidhinA lakSapramANairjinaM, yaH saMpUjayate sa vizvamahita: zrItIrtharAjo bhavet // 29 // trikaraNazuddhithI 108 vakhata jApa karanArane upavAsanuM phala maLe che. trizuddhayA cintayaMstasya; zatamaSTottaraM muniH| bhuJjAnopi labhetaiva, caturthatapasaH phalam // 30 // aMtyaavasthAmAM zrInavakAramaMtranA satatajApathI mahApApI paNa svargI bane. hiMsAvAnanRtapriyaH paraMdhanAhartA parastrIrataH, kizcAnyeSvapi lokagarhitamahApApeSu gADhodyataH / mantrezaM sa yadi smaredavirata prANAtyaye sarvadA (thA), duSkarmArjitadurgadurgatirapi svargIbhaven mAnavaH // 31 // pazcatAyAH kSaNe paJca, ratnAni parameSThinAm / Asye dadhAti yastasya, sadbhatiH syAdbhavAntare // 32 // AsatAM manujA dUre, tirazcAmapi nizcitam / mantro'sau sadgatiM datte, prAntakAle smRtopi hi // 33 // Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428. subhASitasUtaratnamAlA kRtvA pApasahasrANi, hatvA jantuzatAni ca / asu mantraM samArAdhya, tiryazco'pi divaM gatAH // 34 // 146 zrI tIrthamahimAsUktAni nizcaya ane vyavahArathI tIrthanI samajaNa rAga-dosavimutto, ciraseviyanANa-daMsaNa-caritto / nicchayanayeNa titthaM, appacci (ya) vuccae jaivi // 1 // tahavi hu vavahAranaye-Na jo paeso paNahapAvANa / titthaMkarANa paehiM, pharisio so paraM titthaM // 2 // tIrthaMkaradevo paNa tIrthane name che. kRtakRtyatayA tAdRkvalpatvAcca jinezvarAn / na namasyanti tIrtha tu, namantyarhannamaskRtam // 3 // zrI zatrujaya mAhAtmya zrI zatruJjaya-raivatAbhidhagiridvandve'tra yAtrotsavaM, dAna-brahma--tapaH-kRpAkRtaratiryaH sanmatiH sevate / tIrthasyAtizayena nArakagati tiryaggatizca dhruvaM, no kasminnapi janmani sa prdhvstdusskrmtH||4|| phaNipati-maghavAdyA yatra devAH sameyubharata-sagaramukhyAzcakriNaH kSoNizakrAH / nami-vinamimukhAste sarvavidyAdharezA, dazasthamuta-kuntInandanAdyAzca bhuupaaH||5|| . Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bItIrthamahimAsUktAni eSu zrIjayasiMhadevanRpatistIrtheSu yAtrAM vyadhAt , siddhaH proddhrdhrmbhuudhrshirHkottiirrtnaangkrH| rAjarSistu kumArapAlavipulApAlaH kRpAluH kalau, kRtvA saGghamihopadezavacasA zrIhemasUriprabhoH // 6 // palyopamasahasrakaM, dhyAnAllakSamabhigrahAt / duSkarma kSIyate. mArge, sAgaropamasaGkhyakam // 7 // zatruJjaye jine dRSTe, durgatidvitayaM kSapet / palyopamasahasraM tu, pUjA-snAtravidhAnataH // 8 // __ zrI giranAra mAhAtmya sAraM siddhagireryadeva viditaM yanneminaH svAminaH, kandarpadvipadarpamardanahare vIrAvadAtAspadam / / yanniHzaGkhyamaharSikevalaramAsaMyogasaGketabhUstIrtha zrIgirinAranAma tadidaM diSTayA namaskurmahe // 9 // dIkSA-kevala-nirvRtti-kalyANatrikamanantatIrthakRtAm / yugapadathaikamabhavat , sa jayati girinAratIrtharAjaH // 10 // ___Abu mAhAtmya nAgendra-candra-nirvRtti-vidyAdharapramukhasakalasarchana / arbudakRtapratiSTho, yugAdijinapuGgavo jayati // 11 // ___ zrI vAgbhaTadevanA saMgharnu varNana sako vAgbhaTadevena, tathA cakre'tra mntrinnaa| .. bhaviSyatAmatItAnA-mupamAnaM yathA'bhavat // 12 // . Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 subhASitasUkaratnamAlA vAhanauSadhipAtheyaH, sahAyavRSabhAdikam / yadyasya nAsti tattasmai, sarva deyaM mayA mudA // 13 // dezalasaMghapatinI zatrujaya tathA giranAranI yAtrA tIrthe sthitvA viMzatiM vAsarANi, ___ sAdhuH zrImAn dezalaH sUnuyuktaH / natvA sarvANyarhatAmatra bimbA nyAzu prAtaH parvatAduttatAra // 14 // dinAni daza tIrthe'smin , sthitvA dezalasaGghapaH / zrIneminamanujJApya, girinArAdavAtarat // 15 // _zrI zatrujayanAM 21 nAmo siddhakSetraM tIrtharAjo, marudevo bhgiirthH| vimalAdrirbAhubalI, sahasrakamalastathA // 16 // tAladhvajaH kadambazva, zatapatrau nagAdhirATU / aSTottaraH zatakTaH, sahasrapatra ityapi // 17 // DhaGko lohityakapardi-nivAsa: siddhiprvtH| 68 16 zatruJjayastathA mukti-nilayaH siddhazekharaH // 18 // puNDarIkazceti naam-dheyaanaamekviNshtiH| gIyate tasya tIrthasya, kRtA suranaraSibhiH // 19 // 21 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjainazAsanamahattAsUcakasUktAni tIrthayAtrAthI thatA phAyadA ArambhANAM nivRttiviNasaphalatA saGghavAtsalyamuccanemalyaM darzanasya praNayijanahitaM jIrNacaityAdikRtyam / tIrthopnatyaM jinendrAditavacanakRtiH tIrthakRtkarmabandhaH, siddharAsannabhAvaH suranarapadavI tIrthayAtrAphalAni // 20 // tIrtha kone kahebAya ? siddhAstIrthakRto'nantA, yatra setsyanti cApare / muktelIlAI yaJca, tIrtha tasmai namo namaH // 21 // charInI samajaNa ekAhArI bhUmisaMstArakArI, paddhayAM cArI zuddhasabhyaktvadhArI / yAtrAkAle sarvasacittavArI, puNyAtmAsyAdbrahmacArI vivekI // 22 // tIrthayAtrA traNa prakAre aSTAdikAbhiyAmekA, rathayAtrAmathAparAm / tRtIyAM tIrthayAtrA ve tyAhuryAtrAM tridhA budhaaH||23|| 147 zrIjainazAsanamahattAsUcakasUktAni vItarAgazAsananI amUlyatA dhumaNisparzapASANa-dakSiNAvarta zaGkhavat / kRSNacitrakavallIva-llAbhadaM jinazAsanam // 1 // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 .... subhASitasUktaratnamAlA nivbuipahasAsaNayaM, jayai sayA savabhAvadesaNayaM / kumayamayanAsaNayaM, jiNidavaravIrasAsaNayaM // 2 // dhanyo'haM mAnuSyaM janma, sulabdhaM saphalaM mama / yadavApi jinendrANAM, zAsanaM vizvapAvanam // 3 // sarvasukhamUlabIjaM, sarvArthavinizcayaprakAzakaram / sarvaguNasiddhisAdhana-dhanamarhacchAsanaM jayati // 4 // jinazcitte gurUnetre, vAci tattvaM zrutau zrutam / kare dAnaM zirasyAjJA, dharmiNaH tasya naaprH||5|| jinamatanagare'sminmohamattArijetA, jayati janitadhAma-dharmanAmA narendraH / niyatamaparibhUtaM yasya rAjendrarAjyaM, vilasati nayapUtaM tattvasaptAGgametat // 6 // __ anupameya vItarAgazAsana ciMtAmaNi-kappatarU-nihi-suragheNu-nariMda-iMdehi / kahaM uvamijjai sammaM, ihaloiyehiM savvehiM // 7 // pratyaniko sAme zakti phoravavI sAhUNa ceiANaM, ca paDiNIaM taha avanavAyaM ca / jiNapavayaNassa ahiyaM, savvatthAmeNa vArei // 8 // __ manuSyajanmanI durlabhatA dullahaM khalu maNuyattaM, jiNavayaNaM vIriyaM ca dhammammi / eyaM labhuNa sayA, apamAo hoi kAyavvo // 9 // Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 433 purANAdiSujinezvaradevamAhAtmyadarzakasUktAni ....... .apramAdIja ahiMsaka AyA ceva ahiMsA, AyA hiMsaMti nicchao eso| jo hoi appamatto, ahiMsao hiMsao iyaro // 10 // pratyanikone rokI sarvazaktithI zAsanaprabhAvanA karavI ahitaM caityabimbAnAM, nindakaM matabhedakam / vArayennikhilasthAmnA, pUrva sAmaprakAzanAt // 11 // idaM darzanasarvasva-midaM darzanajIvitam / sAmarthyena yadarthena, kriyate zAsanonnatiH // 12 // idaM jJAnamidaM tattva-midaM dharmasya zAsanam / yatkriyata Arhate dharme, sarvasthAmnA prabhAvanA // 13 // saMghanA mATe sAdhu saMpUrNa cakrInAsainyano nAza kare topaNa ArAdhaka vibhurapyavadabhrUpa !, saGghArthe cakriNo balam / nikhilaM hanyate zaktyA, sAdhunA mokSabandhunA // 14 // 148 purANAdiSujinezvaradevamAhAtmyadarzakasUktAni zrI RSabhadevasvAmInI utpatti paurANikamate kulAdibIjaM sarveSAM, prathamo vimalavAhanaH / cakSuSmAMzca yazasvI cA-bhicandrotha prasenajit // 1 // marUdevazca nAbhizca, bharate kulsttmH| aSTamastu marUdevyA, nAbherjAta uskramaH // 2 // 28. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 subhASitasUktaratnamAlA darzayan varmavIrANAM, surAsuranamaskRtaH / nItitritayakartA yo, yugAdau prathamo jinaH // 3 // raivatAdau jino nemi-yugAdivimalAcale / RSINAmAzramAdeva, teSAM mArgasya kAraNam // 4 // nAbhistu janayetputraM, marUdevyAM manoharam / RSabhaM kSatriyazreSThaM, sarvakSatrasya pUrvakam / / 5 / / RpabhAdbharato jajJe, vIraputrazatAgrajaH / rAjye'bhiSicya bharataM, mahApAtrAjyamAzritaH // 6 // nityAnubhUtanijalAbhanivRttatRSNaH, zreyasya sadracanayA cirsuptbuddheH| lokasya yaH karuNayobhayamAtmalokamAkhyannamo bhagavate RSabhAya tasmai / / 7 / / satyugamAM dazabAhmaNane jamADatAM je phala thAya te phala kaliyugamAM jainamunine dAna ApavAthI thAya. dazabhi jiteviprai--yatphalaM jAyate kRte / muneraItAM bhaktasya, tatphalaM jAyate kalau // 8 // aDasaThatIrthanI yAtrAthI je phaLa maLe te phaLa AdinAthanA smaraNa mAtrathI maLe. aSTaSaSTiSu tIrtheSu, yAtrAyA yatphalaM bhavet / AdinAthasya devasya, smaraNenApi tatphalam / / 9 // Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 zrIgurumahimAsUktAni ___ 149 zrIgurumahimAsUktAni jenAthI dharma pAmyA hoie te dharmaguru prathama vAMdavA yogya ke. yo yena sthApito dharma, gRhiNA sAdhunA'pi vaa| sa tasya jAyate dharma-gurudharmopadezataH // 1 // gurorapi gariyostu, dhrmaacaaryprkiirtitH| sa prathamaM vandanIyaH, pUjanIyazca bhaavtH||2|| guru koNa? . mAtA pitA kalAcAryA, eteSAM jnyaatystthaa|| vRddhA dharmopadeSTAro, guruvargaH satA mtH|| 3 // mAtA-pitAdithI praNa guru adhika mAtA pitA suto bandhuH, priyA mitraM ca tannahi / kurvanti guravastuSTA, yadakAraNavatsalAH // 4 // dharmagurunA namanathI je sukha thAya te iMdrAdikane paNa na hoya rAjA vA rAjarAjo vA, zakro vA na tadaznute / sukhaM yallabhate dharma-gurupAdanatau rtH||5|| nirbhAgyo'pi jaDo'pyanAkRtirapi prAjJopahAsyo'pi hi, mUko'pyapratibho'pyasannapi janAnAdeyavAkyopi hi / pAdAspRzyatamo'pi sajjanajanairnamyaH zirobhi bhaveyatpAdadvitayaprasAdanavidhestebhyo gurubhyo namaH // 6 // Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 subhASitasUktaratnamAlA gurubhakteH zrutajJAnaM, bhavet kalpatarUpamam / lokadvitayabhAvinya-stataH syuH sarvasampadaH // 7 // jananI janakaH svAmI, guruzcApi vishesstH|| zlokArthaH apratikAryAzcatvAro, sarvasevA guNairapi vidyAgurunA avinayathI sArIrIte prAptakarela vidyA alpa phala dAyaka jo paribhavai aviNayA, dhammaguruM jattha sikkhae vijaM / sA sugahiyAvi vijjA, dukkheNa tassa dei phalaM // 8 // ___ cAre dizAmA guruno sADAtraNa hAtha avagraha rAkhabo AyappamANametto, caudisiM hoI uggaho guruNo / / zlokAH kaNayakamale hiM guruNo calaNajuyalaM acciUNa paNamei / atastu niyamAdeva, kalyANaM nikhilaM satAm / gurubhaktisukhopetaM, lokadvayahitAvaham // 9 // . sadguruceM lakSaNa bhikSAmAtropajIvI samatRNakanako tyaktasAvadhayogaH, patriMzatsaGkhyamukhyapravaraguNagaNAlaGkRtaH saccaritraH / jJAnAdyAcArasAraH svaparasamayavitsatyadharmopadeSTA, sarvajJo'jJAnavahnirmagati vijayate sadguruH satyadhAmaH // 10 // zrIjinezvaradeva ane kevalInA virahamAM zrIAcAryaja zAsanaprakAzaka che atthamie jiNasure, kevalicandevi je paIvavva / payaDaMti iha payatthe, te Ayarie namaMsAmi // 11 // Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIgurumahimAsUktAni 437 gurumahimA goyama sohama jambu, pabhavo sijjaMbhavAiyA / savve te jugappahANA, tai diDhe te savi diTThA // 12 // aho te nijjiyo koho, aho mANa praajo| aho te ajjavaM sAhU, aho te muttimattavo // 13 // dhanyAsta eva nirgranthA, yajitA viSayagrahAH / tebhyo no'stu namaskAraH, srvpaapprnnaashnH||14|| ciMtAmaNikappaduma-kAmaduhAINi divvavatthuNi / jaNa (maNa) vaMchiyatthakaraNe, na guruNi gurupasAyAo // 15 // cndnaaguruuksturii-krpuurkuNkumdrvaiH| sauvarNamaNimuktAdyai-raGgapUjAsya nirmame // 16 // __guru puruSone arpaNabhAva vikrINate vA mUlyena, dadate vA prsaadtH| guravo hItyapi satAM, pramANaM nAparA gtiH||17|| samazraddhAkriyA ekaprarUpaNA vyavahArAH punaH sAdhavo lokAnAM bodhibIjamAdadhAnAH tIrthasya prabhAvakA bhavanti mUlaguNasAmyAd yat kizcidguNavaiSamyasyA'-prayojakatvAd ghaTajanakadaNDeSu nIlapItAdivaiSamyavat // Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 subhASitasUktaratnamAlA 150 gurustutisvopajJasUktAni tapasvinaM mahAzAntaM, gItArtha sthaviraM gurum / sarvasariziroratna, siddhisUri bhaje sadA // 1 // parabhAvAtsadA muktA, ratAH svaguNarakSaNe / karmASTanAzane dakSA, vinayAkhyamunIzvarAH // 2 // bhavinAM bhadradAtAraM, svAnyabhadrasadodyatam / vijayAdya bhadrasUriM, praNamAmi munIzvaram // 3 // paMnyAsapravaro jIyAtsundaravijayo gaNI / yasya ratnatrayAbhyAse, satataM pracurodyamaH // 4 // 151 muninidAphaladarzakasUktAni nivRttAH sarvapApebhyaH, pravRttAH puNyakarmasu / amI hi jagataH pUjyA, jyAyAMso guNasampadA // 1 // eSAM saMyaminAM nindA, mandAndhA ye vitanvate / khanayaH khalu duHkhAnAM, te bhavanti bhave bhave // 2 // parasyApi bhaveniMdA, nAnAnarthapathAkarI / kiM punaH tyaktasaGgAnAM, muktimArgakagAminAm // 3 // tato nindA munIdrANAM, bhrAta tiH paraM kRthAH / anAtmanInamAtmajJaH, karma prakramate hi kH||4|| Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dImAraSTisUktAni daurbhAgyaM praguNIkaroti tanute daurgatyamatyulvaNaM, kIrti kRntati durgatiM ca cinute sampAdayatyApadam / pApaM prApayati pradIptamabhito dharma paridhvaMsate, kiM kiM na vyasanaM tanotyasumatAM nindA muniindraashryaa||5|| 152 dIprASTisUktAni dIpAdRSTijIvanu lakSaNa prANebhyo'pi gurudharmaH, satyAmasyAmasaMzayam / prANAMstyajati dharmArtha, na dharma prANasaGkaTe // 1 // eka eva suhRddhoM, mRtamapyanuyAti yaH / zarIreNa samaM nAzaM, sarvamamyattu gacchati // 2 // itthaM sadAzayopetaH, tttvshrvnnttprH| prANebhyaH paramaM dharma, baladevaH prapadyate // 3 // . kSArAmbhatyAgato yada-madhurodakayogataH / bIjaM prarohamAdatte, tdvttttvshruternrH||4|| iha kSArAmbhatulyazca, bhavayogo'khilo mataH madhurodakayogena, samA tattvazrutistathA // 5 // atastu niyamAdeva, kalyANamakhilaM satAm / gurUbhaktisukhopetaM, lokadvayahitAvaham // 6 // gurubhaktiprabhAvena, tIrthakRddarzanaM matam / samApattyA dibhedena, nirvANaikanibandhanam // 7 // 1- samApattiH = dhyAnataH sprshnaa| Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA 153 vANIsUktaM vANInA prakAra ane sthAna parA manasi pazyantI, hRdi kaNThe ca madhyamA / mukhe ca vaikharItyAhu-rbhAratI tAmupAsmahe // 1 // 154 zrI paryuSaNAmAhAtmyasUktAni mantrANAM parameSThimantramahimA tIrtheSu zatruJjayo, dAne prANidayA guNeSu vinayo brahma vrateSu vratam / saMtoSo niyame tapassu ca zamastattveSu sadarzanaM, sarvajJoditasarvaparvasu paraM syAdvArSika parva ca // 1 // 155 jIvanirgamanamArgasUktAni jIvane zarIramAMthI nikaLazanA pAMcamArga ane tadanusAra gati paMcavihe jIvassa nijjaannmgge| taM jahA pAehiM urUhiM ureNaM sireNaM savvaMgehiM // pAehiM nijjANamANe nirayagAmi bhavaMti / UruhiM nijjANamANe tiriyagAmi bhavaMti // ureNa nijANamANe maNuagAmi bhavaMti / sireNa nijANamANe devagAmi bhavaMti // savyaMgehiM nijANamANe siddhigai pajjavasANe paNNatte iti // Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturgatijIvagamanakAraNadarzakasUktAni ra 156 caturgatijIvagamanakAraNadarzaka sUktAni devagatinAM kAraNo tamAsaMyamadAnopa-kAreSu nirataH sadA / guruvAkyarUcirjIvo, dayAvAMzca divaMgamI // 1 // manuSyagatinAM kAraNo mArdavArjavasampanno, gtdosskssaaykH| nyAyavAn guNagRhyazca, manuSyagatibhAg bhavet // 2 // tiryaMca gatinAM kAraNo pizuno duvinItazca, mitre zAThayarataH sdaa| ArtadhyAnena jIvo'yaM, tiryaggatimavApnuyAt // 3 // narakagatinAM kAraNo jIvahiMsAmRSAvAda-stenAnyastrIniSevaNaiH / parigrahakaSAyaizca, viSayairviSayIkRtaH // 4 // kRtaghno nirdayaH pApI, paradrohavidhAyakaH / raudradhyAnaparaH krUro, naro narakabhAg bhavet // 5 // mahAparigrahAraMbho, mAMsAhArI kaSAyabhRt / paJcendriyavivAtI ca, janturnarakamRcchati // 6 // badhnAti narakAyustu, mahArambhAt parigrahAt / pazcendriyavadhAn mAMsA-hArAdapi ca dehabhRt // 7 // Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kakara subhASitasUktaratnamAlA pAyamiha kUrakammA, bhavasiddhiyA vi dAhiNillesu / neraiyatiriyamaNuA-murAiThANesu gacchanti // 8 // nArakInA AyuSyanA baMdhanAM cAra kAraNo mahAraMbhayAe mahApariggahiyAe kuNimAhAreNa / paMciMdiavaheNaM jIvA nirayAuaM niacchaMti // 9 // manuSyanA AyuSyanA cAra kAraNo cauhi ThANehiM jIvA maNussAuaM nibaMdhati taM jahA pagati bhaddayAe pagati viNIayAe sANusayAe amcchriyaae|| tApaso caraga paMcindriyatiryaco ane zrAvakonI utkRSTa gati tAvasa jA joisiyA, caragaparivAya baMbhalogo jaa| jA sahasAro paMciMdiya-tiriA saDDhA jAi accuyaM jAva / 157 zrIyatanAsUktAni jayaNA dharmano sAra che jayaNA ya payatteNa. kAyavvA ettha savvajogesu / jayaNA u dhammasAro, jaM bhaNiyA vIyarAyehi // 1 // jayaNA u dhammajaNaNI, jayaNA dhammassa pAlaNI ceva / tavavuDhikarI jayaNA, egaMta suhAvahA jayaNA // 2 // jayaNAe vaTTamANo, jIvo sammattanANacaraNANaM / saddhAbohAsevaNa-bhAveNArAhago bhaNio // 3 // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizAbhojanatyAgAtyAgaguNadoSadarzakasktAni 443 sAMkaDA moDhAnA bhAjanamA khAvAthI rAtrIbhojanano doSa lAge je ceva aMdhayAre dosA, te ceva saMkaDamuhaMmi / / . ghara vahevAramAM paNa jayaNA rAkhavI jaM jaM gharavAvAraM, kuNai gihI tattha tattha aarNbho| AraMbhe vi hu jayaNaM, taratamajoeNa ciMtei // 4 // yatanAM vinA prANAtipAtaviramaNasya phalAbhAvAt // 158 nizAbhojanatyAgAtyAgaguNadoSadarzaka sUktAni rAtre na khAnArane 15 upavAsanu phala ye rAtrau sarvadA''hAraM, na bhunakti sumedhsH| teSAM pakSopavAsasya, phalaM mAsena jAyate // 1 // rAtrIbhojananI tyAjyatA atyugrapApahetutvAdva-jayennizi bhojanam // zlokAH // medhAM pipIlikA hanti, yUkA kuryAd jalodaram / kurute makSikA vAntiM, kuSTarogaM ca kolikaH // 2 // saMsajajjIvasaGghAtaM, bhujAnA nizibhojanam / rAkSasebhyo viziSyante, mUDhAtmanaH kathaM na te // 3 // nodakamapi pAtavyaM, rAtrAvatra yudhiSThira ! / tapasvinA vizeSeNa, gRhiNA ca vivekinA // 4 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 subhASitasUktaratnamAlA 159 jainetihAsadarzakasUktAni munione upakaraNa rAkhabAnI zAstrIyatA upanItaM kubereNa, dharmopakaraNaM tataH / tyaktasaGgo'pyAdadAno, gautamo'thetyaciMtayat // 1 // niravadyatratatrANe, ydetdupyujyte| vastra -pAtrAdikaM grAhya, dharmApakaraNaM hi yat / / 2 / / chamasthairiha pddjiiv-nikaayytnaapraiH| samyakprANidayA kartu, zakyeta kathamanyathA // 3 // nami ane vinaminA pitAnA nAma atha kaccha-mahAkaccha-tanayo vinayAnvitau / AyAntau nami-vinami-nAmAnI tadvanAvanA // 4 // zrI ajitanAthasvAmIye potAnA gharaderAsaramAM karelI jinavimbonI pUjA. svAmI tatazca sumnAto. divyA bharaNavastrabhRt / saMpUjya gRhacaityAnta-bimbAni zrImadahatAm // 5 // zivikAyAM suprabhAyAM, nirSitAyAM muraasuraiH| niSasAda mAnnAtha:, pAlake zakravattadA // 6 // zatrujayamahAtmya sarga 8 zloka 613-114 damayaMtIne nivRtti devIe Apela bhAvizAMtijina pratimA pagiTTapunnaperiyAe nivui devayAe samappiyA tIe bhAvi Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainetihAsadarzakasUktAni saMtijiNassa, kaNayamayapaDimA bhaNiyA ya sAvacche imA tume niccmnycnnijjaa| sItAjIno rAmane uttara nirviNNA karmaNAmI , duHkhAvartapradAyinAm / ahiSyAmi parivrajyAM, teSAmucchedakAriNIm // 7 // kubera lokapAle damayaMtInA chellA bhavanuM svarupa mahAvidehamAM vicaratA zrI vimalanAtha svAmI pAse jANela tenu . vasudevane kathana sahendreNa vandanAya, gatasyaitatpurA mayA / mahAvidehe kathitaM, vimalasvAminA'rhatA // 8 // asminneva bhave tAva-diyaM kanakavatyaho / dazAha ! karmANyunmUlya, nirvANaM ca gamiSyati // 9 // khaMdhakasUrinI AcAryapadavI abhyastadvAdazAGgo'tha, labdhiratnaikarohaNaH / AcAryatve kRtaH sarva-vidA skandakasaMyamI // 10 // - caMpAnagarInI poLa ughADanAra subhadrAsatI- kathana mahasarisA icchijjA, jA hoi mahAsaI suzIladharA / cAlagisaMThiyaudayA, ugghADau sA imaM polim // 11 // nema-rAjimatI ane kRSNanA bhavo dhaNa-dhaNavaI sohamme, cittagai khayaro ya rayaNavaI / / mAhide aparAjiya-pIimaI AraNe tatto // 12 // Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *446 subhASitasUktaratnamAlA saMkho jasamaI bhajjA, tato aparAjie vimANammi / nemi-rAImaI-ciya, navamabhave dovi vaMdAmi // 13 // kaNho taiya puDhavIo uvaTTittA, bhArahe vAse sayaduvAre nayare / pattamaMDaliyabhavo, pavvajjaM paDivajjiya, titthayaranAma pavajjittA, vemANie uvavajjittA, duvAlasamo-amama nAma titthayaro bhavissai // pradyumna- haraNa thayuM tyAre bhAratamA viziSTajJAnI na hatA gate' timukte mukti no, jJAnI ko'pyasti bhArate / zlokAH pAMDavonI patnIonuM varNana sA sAnurAgA cikSepa, svayaMvaraNamAlikAm / pazcAnAmapi kaNTheSu, yugapatpANDujanmanAm // 14 // lakSmIvatIM vegavatI, subhadrAM vijayAM ratim / daduH kramAt pANDavebhyo, dazArhA nijakanyakAH // 15 // aMbAdevIno saMbaMdha devi ! tvayA pUrvabhave tapAMsi dAnAni tIrthAzrayAni yAni kRtAni tena tvaM yadvyantarasundarINAM jAtAsi naH svAminI sevanIyA // zrIneminAthAMghri-sarojabhRGgI, yogIzvarI praarthitkaamdhenuH| ambA janAmbA tridazI sukhAya, bhuuyaatkraalmbivraamrlumbii||16|| Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainetihAsadarzakasUktAni tIrthakaronA nahi paraNelA saMbaMdhI matAMtara mallinemiH pArzva iti, bhAvino'pi trayo jinaaH| akRtodvAhasAmrAjyAH, pravrajiSyan vimuktaye // 17 // channastha mahAvIrabhagavAnane savimAna vaMdanakaravA AvelA ___ caMdra ane sUrya tatrArkendU savimAnau, jinendraM pratimasthitam / bhaktyAbhyetya vavandAte, suyAtrApraznapUrvakam // 18 // - (parva 10 sarga 4 zlo. 339) ceDArAjAnI ArAdhanA tadA cAnazanaM kRtvA, smRtvA, pazcanamaskriyA / ceTako nyapatatkUpe, baddhA yaH putriko gale // 19 // tadA tadAsanAsthairyA-dAgatya dhrnnaadhipH| sAdharmikaM tamAdAya, ninAya bhavane nije // 20 // vidhAyArAdhanAM samyak, prapAlyAnazanaM ca tat / tatrastha prApya paJcatvaM, ceTakaH tridivaM yayau // 21 // devIe kuNikarAjAne vaizAlInagarInA patananuM kahela bhAvI . samaNe jai kulavAlae, mAgahiyaM gaNiyaM gamissae / lAyAya asogacaMdae, vesAliM nagari gahissae // 22 // ... zreNikarAjAnI utpattino vicAra seNio mao paDhamapatthaDe caurAsIivAsahassAU bAramo Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 subhASitasUktaratnamAlA jaao| tao uvvaTTo, iheva bhArahe vAse mahApaumanAmA paDhamatitthayaro hohitti / arjunamAlIno dIkSAthI uddhAra pratidivasaM sapta janAn , hatvA saMprApya vIrajinadIkSAm / kRtvAbhigrahamasamaM, paNmAsyA sA'ntakRjjAtaH / / 23 // sudarzana zeTha azrauSIcca jagannAthaM, tIrthanAthamupAgatam / vandituM ca yayau tatra, zraddhAsambaddhamAnamaH / / 24 / / valabhIpuranA bhaMganu bhAvI kathana kA tvaM sundari jalpa devIsaze ki kAra rovidhi, bhaGgaM zrIvalabhIpurasya bhagavan pazyAmyahaM pratyayaH / bhikSAyAM rudhiraM bhaviSyati payo labdhaM bhavatsAdhubhiH, sthAtavyaM munibhistadeva rudhiraM yasminpayo jAyate / / 25 / paNasayarIvAsAI, tinnisayAI aikkameUNaM / vikkamakAlAu tao, balahIbhaMgo samupanno / / 26 / / __ digaMbara ane punamiyA gacchanI utpatti chacca sayAI navuttarAI, taiA siddhiM gayassa bIgssa / to boDiANa diTThI, rahavIrapure samuppannA // 27 / / ___ punamIyA gacchanA AdyasUri durvAdidviradAM kuzaH, samayavicchreNIziromaNDanaM, zrIcandraprabhasarirAT, sa bhagavAn prAcIkaratpUrNimAm // 28 // Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainetihAsadarzakasUkAni haribhadrasUri mahArAjanA gurunI oLakhANa samAptA ceyaM ziSyahitA nAmAvazyakaTIkA kRtiH sitAmbarAcAryajinabhadranigadAnusAriNo vidyAdharakulatilakAcArya jinadattaziSyasya dharmato yAkinImahattarasUnoH alpamaterAcArya haribhadrasya // __ devarddhine. hariNagameSinu saMsAra tyAga mATe sUcana svabhittilikhitaM zlokaM (patra), mitra tvaM sphliikuru| . hariNagameSI vakti, saMsAraM viSamaM tyaja // 29 // . mAgha kavinI aMtyAvasthAnI sthiti sevante sma gRhaM yasya, dAsavadbhabhujaH purA / hA'dya bhAryAsahAyo'yaM, mriyate maaghpnndditH||30|| zrIvastupAla maMtrIzvare karelI saMghabhakti purapratolImAramya, mantrIzvaragRhAvadhi / ekacchAyo'bhavatpanthA, navyollocaistadocchritaiH // 31 // prAtarAkAritAH sarve, rAjahaMsA ivojjlaaH| vizuddhobhayapakSAste, saGkezAH spricchdaaH||32|| sadAcArAH samaM prApu-raSTAdazazatAni ca / padmAkaratayAkhyAtaM, mantrIrAjagRhAGgaNam ||33ry muktAphalaiH phalailAjaiH, salajjA lalItA satI / saGgha vardhApayAmAsa, nijagehAGgaNAgatam // 34 // 29 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 subhASitasUktaratnamAna pratyekaM sacivasteSAM, sarveSAM muditastadA / dugdhairgandhodakaiH koSNaiH, padAmbhojAni dhautavAn // 35 // tejaHpAla ! kupAlu dhurya vimala prAgvATavaMzadhvaja // akabara bAdazAhano pUrvajanma vasu-nidhi-zara-cande, tIrtharAje prayAge ! tapasi bahulapakSe, dvAdazIpUrvayAme // zikhini tanu juhobhyakhaMDabhUmyAdhipatye / sakaladuritahArI brahmacArI mukundaH // 36 // narmadAsuMdarIne sAdhuno zrApa tAmbUlarasamakSepsI-tso'patan munimastake / tataH prakupitaH smA''ha, sAdhu kuTibhISaNaH // 37 // yA''cchoTayati mAM pApA, sA bhuuyaatpriyvjitaa| mamA'bhaktiphalaM prApya, svAdyatAM zokajo rasaH (yugmam) // 38 // tacchrutvA vacanaM krUra, duHsahaM cakrapAtavat / uttIrya jAlakAdAzu, vastrairmunimamArjayat // 39 / / apatatpAdayostasya, nindantI bahuzaH kRtam / dainyena vinayenA'pi, kSamayasvedamAkhyata // 40 // akSipaM duHkhapAthodhau, cAtmAnaM tvdbhktitH| amuJca bhogasaukhyAni, muktatAmbUladambhataH // 41 // niMdyebhyo'pi niMdyA'haM, pApebhyo'pi ca pApinI / yanmayA cakSuSA sAdhu-rvIkSito na hitecchayA // 42 // Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithicarcAsUktAni * abhavyonAM nAma saMgamo ya kAlasUrI, kavilA aMgAra-pAlayA dovi / no jIvaguTThamAhilA, udAinivamArao abhavvA // 1 // saMgama-kAlayasUrI, kavilA aMgAra-pAlayA dovi| ee satta abhavvA, udAinivamArao ceva // 2 // abhavyornu pUrva jJAna paNa dravyazruta abhavyAnAM pUrvadharalabdherabhAvAd dravyazrutameva labhate // kizcidanAni dazapUrvANi yAvallabhate // abhavyone jinezvaradevathI paNa bodha thato nathI sarvasyApi tamo naSTamudite jinbhaaskre| kauzikAnAmivAndhatva-mabhavyAnAmabhUcca tat // 3 // vahninApi na siddhayanti, yathA kaGkaGakA kaNAH / tathA siddhirabhavyAnAM, jinenApi na jAyate // 4 // yathokharakSitau dhAnyaM, na syAdRSTe'pi nIrade / bodho na syAdabhavyAnAM, jinadezanayA tathA // 5 // 161 tithicarcAsUktAni tithizca prAtaHpratyAkhyAnavelAyAM yA syAt sA pramANa sUryodayAnusAreNa lokepi divasAdivyavahArAta : Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 subhASitasUktaratnamAlA. je tithimAM sUrya uge te divase teja tithi gaNAya Ahurapi cAummAsia varise, pakkhiya paMcaTThamImu nAyavvA / tAo tihio jAsiM, udei sUro na annAo // 1 // je tithimAM sUrya ugyo hoya teja tithimAM pUjAdi kArya karavAM pUA paccakhANaM, paDikkamaNaM tahraya niyamagahaNaM ca / jIe udei sUro, tIi tihIe u kAthavvaM / / 2 / / bIjImAM kare to AjJAbhaMgAdi doSo lAge udayaMmi jA tihI sA, pamANami a rIi kIramANIe / ANAbhaMgaNavasthA-micchattaM virAhaNaM pAve // 3 // tathA pArAzarasmRtyAdauAdityodayavelAyAM, yA stokApi tithirbhavet / sA saMpUrNe'ti mantavyA, prabhUtA nodayaM vinA / / 4 / / chanhaM tihINamajhe, kA tihI ajjavAsare / kiM vA kallANagaM ajja, loganAhANa saMtiyaM / / 5 / / yaduktaM paMcamAMge-- __aTThamI--caudasI-punnimA ya, tahamAvasA havai pavvaM / mAsammi pacachakkaM, timniya pavAI pakkhammi // 6 // Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaidhalakSaNasUktAni . umAsvAti praghoSa kSaye pUrvA tithi: kAryA, vRddhau kAryA tathottarA / zrIvIrajJAnanirvANaM, kArya lokAnugairiha // 7 // 162 sandhyAniSedhakAryasUktAni saMdhyA vakhate TALavA yogya cAra vastuo catvAri khalu karmANi, saMdhyAkAle vivarjayet / AhAraM maithunaM nidrAM, svAdhyAyaM ca vishesstH||1|| AhArAjjAyate rogA, duSTagarbhazca maithunAt / nidrAto dhananAzaH syAt , svAdhyAyAnmaraNaM bhavet // 2 // cAra saMdhyAe svAdhyAya na karavo saMjhA cauvi aNudaye sUriye, majjhaehiM atthamaNe / addharatte eyAsu causu sajjhAyaM na kariti // 3 // 163 vaidyalakSaNasUktAni vaidyanA guNo kAlajJAnavidAMvaro madhuravAk zAntaH zuciH zAstravidhIro dharmaparo nidAnacaturo romaprayoge paTuH / santuSTaH sadayo'pamRtyubhayahanmRtyukSaNajJo guNI, sammRDhaH pratikArakarmaNi na yo vandyaH sa vaidyottamaH // 1 // Ayurveda kRtAbhyAsaH, sarvajJaH priydrshnH|| AyazIlaH prasannAtmA, vaidya eSo'bhidhIyate // 2 // Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 subhASitasUktaratnamAlA pAMca prakAranA vaidyo Adara pAmatA nathI pazca vaidyA na zobhante, dhanvantarisamA ydi| .. kucelaH karkazaH stabdhaH, svAdhInaH svayamAgataH // 3 // 164 jyotiSasUktAni vivAhAdi niSedha vakhata gurukSetragate bhAnau, bhAnukSetre gate gurau / vivAhAdi na kurvante, vAJchan zubhaparaMparAm / / 1 // AThamathI yukta guru tajavA yogya. caudaze zanI prazasta... . gururapyaSTamIyuktaH, tyajyate zubhakarmaNi / mando'pi zasyate tajjhai-caturdazyAmupAgataH // 2 // chatrayoga dvitIye dvAdaze mUttauM, saptame bhavane grhaaH| chatrayogastadA jJeyaH, putro jAto nRpo bhavet // 3 // siMhAsana yoga dhane vyaye ripusthAne, mRtyusthAne yadA grahAH / yogaH siMhAsano nAma, devAnAmapi durlabhaH // 4 // balayoga tRtIye paJcame sthAne, navamaikAdaze grahAH / balayogaH tadAkhyAtaH, sarvasaukhyakaraH sadA // 5 // Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrike svapnAdisUktAni . jIkyoga candrAt saptamago jIvo-'thavA syaaccndrsNyutH| jIvayogaM tamityAhuH, cirAyuH sukhavAn bhavet // 6 // catuHsAgara yoga kendrasthAneSu sarveSu, (1-4-7-10) yadi saumygrhaastdaa| catuHsAgarayogo'yaM, devAnAmapi durlabhaH // 7 // 165 sAmudrike svapnAdisUktAni alaMkRtAnAM dravyANAM, vaajivaarnnyostthaa| vRSabhasya ca zuklasya, darzane cApnuyAdyazaH // 1 // mutraM vA kurute svapne, purISaM cApi lohitam / pratibuddhayeta ya: so'rthanAzaM prApnoti nizcitam // 2 // gajArohaNAdbhavedrAjyaM, zrIprAptiH zrIphalAgamAt / putrAptirphalitAmrasya, saubhAgyaM mAlyadarzanAt // 3 // aMgasphuraNa vicAra siraphuraNe kira rajjaM, piyamelo hoi bAhusphuraNammi / acchiphuraNa mi apiyaM, ahare piyasaMgamo hoi // 4 // zirasaH sphuraNe rAjyaM, hRdayasphuraNe sukham / bAhvozca mitramelApo, jaDayo gasambhavaH / / 5 // . Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA 166 anekArthazabdasUktAni pada zabdanA artha padaM sthAne vibhaktyante, zabde vAkyaikavastunaH / trANe pAde pAdacihna, vyavasAyapradezayoH // 1 // __ tulA zabdanA artha tulAsUtre'zvAdirazmI, suvarNe halipAdape / bandhane kiraNe banyAM, bhuje ca pragrahaM viduH // 2 // __ yoga zabdanA artha jogo viriyaM thAmo, ucchAha parakamo tahA ciTThA / sattI sAmatthaM ciya, jogassa havaMti pajjAyA // 3 // yogo vIrya sthAma, utsAhaH parAkramastathA ceSTA / zaktiH sAmarthya caiva, yogasya bhavanti paryAyAH // 4 // lakSmI zabdanA artha lakSmI: padmA ramA yA mA, tA sA zrIH kamalendirA / haripriyA panavAsA, kSIrodatanayApi ca // 5 // mahAnaMda zabdanA artha mahAnando'mRtaM siddhiH, kaivalyamapunarbhavaH / zivaM niHzreyasaM zreyo, nirvANaM brahmanivRttiH // 6 // mahodayaH sarvaduHkha-kSayo nirvANamakSaram / muktirmokSo'pavargo'tha, muktipryaayvaackaaH||7|| Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekArthazabdasUktAni - AMbIla zabdanA artha AMbIla narasa jalaM, duppAyaM dhAusosaNaM / kAmagdhaM maMgalaM sIyaM, egahA aMbilassAvi // 8 // ____OMkAramA brahmA-viSNu ane maheza akAro viSNuruddiSTa, ukArastu mahezvaraH / makArastu smRto brahmA, praNavastu tryaarthkH||9|| nirvANa zabdanA artha nirvANaM nivRttau mokSe, vinAze gajamajjane / zlokAH __aSTamUrtinAM nAma pRthvI salilaM tejo, vAyurAkAzameva ca / sUrya candramasau somayAjI cetyaSTamUrtayaH // 10 // .. kSatriya zabdanI vyutpatti / kSatAtkila trAyate ityudanA, kSatrasya zabdo bhuvaneSu ruuddhH| rAjyena kiM tadviparItavRttaH, prANairupAkozamalImasairvA // 11 // nityanu lakSaNa apracyutAnutpanna sthiraiMkasvabhAvaM nityam / anityanuM lakSaNa atAdavasthyamanityam / .. magalanA bheda tathA tenAM nAma maGgalaM trividhaM proktaM, zAstrAdInAM mukhAdiSu / AzIrvAdanamaskAra-vastunirdezabhedataH // 12 // .. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 subhASitasUktaratnamAlA dharma zabdanA artha dharmoM yamopamApuNya-svabhAvAcAradhanvasu / satsaGge'rhatyahiMsAdau, nyAyopaniSadorapi // 13 // pataMga zabdanA artha pataGgo dyotayan vizva, kasya nAnandakAraNam / pradIparUpamAlokya, pataGgo nAthamAzritaH // 14 // saM sokkhaMti pavuccai, diDhe ta hoi savvajIvANaM / to saMbhavo jeNeso, savve vi hu saMbhavA evaM / / 15 / / ___ parighunaH paripelavaH asAraH nissAraH arthAda oNpazamikAdiprazastabhAvahInaH avyabhicArimokSasAdhanahInaH iti pryaayaaH| 167 zrIlokokti kahevato avyAkSepo bhaviSyantyAH, kAryasiddhe hi lakSaNam // zlokAH cittotsAho bhaviSyantyAH, kAryasiddha hi lakSaNam / / zlokAH bhavanti bhAvibhAvAnAM, kAlaceSTA hi sUcakAH // zlokAH kurvanti na hi zAstrajJAH kArya zakunavAritam // zlokAH zatazopi bhavAn yAti, saMskAraH snehavairayoH // zlokAH nahIpaeNyApi vihitaM, darzanaM viphalaM satAm // zlokAH ekadravyAbhilASo hi, paramaM vairakAraNam // zlokArthaH vairAgyamAtaraM zrutvA, dezanAM bhavanAzanIm / / zlokAH Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paurANikamAnyatAkhaMDanasUktAni bhavetribhuvanenApi, bhaktiH pUrNA hi nA'rhatAm // zlokAH saGgaH satpuruSANAM hi, sarvakalyANakAmadhuk // zlokArthaH strIdhanAyuSkabhojyeSu, prAyo'tRptA hi jantavaH // zlokAH vayo mAtreNa na gururguruvadAcaran / na hi tantrAntarIyAH sarvathaiva viparItavAdinaH // vikArahetau sati vikriyante, yeSAM na cetAMsi ta eva dhIrAH // zlokAH yatpUrva vidhinA lalATalikhitaM tanmArjayituM kaH kssmH|| dhanyAnAmeva jAyante jAtAzcAritradhAriNaH // zlokArthaH ullaGghayanti tattvajJA, guruvAkyaM na kardicit // zlokArthaH pratibadhnAti hi zreyaH pUjyapUjAvyatikramaH // zlokArthaH ekAkinA na gantavyaM, yadi kAryazataM bhavet // zlokArthaH 168 paurANikamAnyatAkhaMDanasUktAni zudra paNa brAhmaNa ane brAhmaNa paNa zudra kahevAya zudropi zIlasampanno, guNavAn brAhmaNo mt:| brAhmaNopi kriyAhInaH, zudrApatyasamo bhavet // 1 // sarvajAtiSu cANDAlAH sarvajAtiSu braahmnnaaH| brAhmaNeSvapi cANDAlA-cANDAleSvapi brAhmaNAH // 2 // pAMca yamane nahI sevanAra brAhmaNa patita che. hiMsako'nRtavAdI ca, caurye cAbhiratazca yH| paradAropasevI ca, sarve te patitA dvijAH // 3 // Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "460 - subhASitasUktaratnamAlA sarva jAtimAM brAhmaNo hoi zake brahmacaryatapoyuktAH, smaanlosstthkaashcnaaH| / sarvabhUtadayAvanto, brAhmaNAH sarvajAtiSu // 4 // tenAM udAharaNo kaivartIgarbhasaMbhUto, vyAso nAma mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtaH, tasmAjjAtirakAraNam // 5 // hariNIgarbhasaMbhUta, RSyazrRMgo mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtaH, tasmAjjAtirakAraNam // 6 // yaH zukIgarbhasaMbhUta:, zuko nAma mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtaH tasmAjjAtirakAraNam // 7 // maNDUkIgarbhasaMbhUto, mANDavyazca mhaamuniH| tapasA brAhmaNo jAtaH, tasmAjjAtirakAraNam // 8 // urvazIgarbhasaMbhUto, vaziSTazca mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtaH, tasmAjjAtirakAraNam // 9 // na teSAM brAhmaNI mAtA, saMskArAzca na vidyate / tapasA brAhmaNA jAtAH, tasmAjjAtirakAraNam // 10 // brahmA-viSNu ane mahAdeva ekamUrti mAnanAra vicAre prajApatisuto brahmA, mAtA padmAvatI smRtA / abhijijjanmanakSatra-mekamUrtiH kathaM bhavet // 11 // Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paurANikamAnyatAkhaMDanasUktAni 461 vasudevasuto viSNu-rmAtA vai devakI smRtaa| zravaNaM janmanakSatra-mekamUrtiH kathaM bhavet // 12 // peDhAlasya suto rudro, mAtA vai satyakI smRtA / mUlaM tu janmanakSatra-mekamUrtiH kathaM bhavet // 13 // raktavarNoM bhavedbrahmA, zvetavarNoM mahezvaraH / kRSNavarNoM bhavedviSNu-rekamUrtiH kathaM bhavet // 14 // caturmukho bhavedbrahmA, trinetrastu mahezvaraH / caturbhujo bhavedviSNu-rekamUrtiH kathaM bhavet // 15 // haMsavAho bhavedbrahmA, vRSavAhastu mahezvaraH / garuDayAno bhavedviSNu-rekamUrtiH kathaM bhavet // 16 // padmahasto bhavedbrahmA, zUlapANimahezvaraH / zaGkhacakradharo viSNu-rekamUrtiH kathaM bhavet // 17 // . mahAdevarnu paraspara viruddha ceSTita digvAsA yadi tat kimasya dhanuSA sAstrasya kiM bhasmanA, bhasmAthAsya kimaGganA tadapi ki kAmaM paridveSTi kim / ityanyonyaviruddhaceSTitamidaM svasvAminazcintayan , bhRGgI zuSkazirApinaddhaziraso dhattasthizeSaM vapuH // 18 // brAhmaNoja dharmanA adhikArI che te mAnyatA barAbara nathI. mukhajAnAmayaM dharmoM, yadviSNoliGgadhAraNam / bAhujAtorujAtAnAmayaM dharmoM na vidyate // 19 // 1- cakrapANi bhvedvissnnuH|. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 subhASitasUktaratnamAlA iti niSedhAjJAhmaNasyaiva pravrajyA na kSatriyAdeH, tathApi yadahareva virajet tadahareva pravrajet , tathA trayANAM varNAnAM vedamadhItya catvAra AzramA, iti sUtrakAravacanam // 169 uttamAdipuruSadarzakasUktAni uttama-madhyama ane adhamanI oLakhANo karmAhitamiha cAmutra, cAdhamatamo naraH samArabhate / iha phalameva tvadhamo, vimadhyamastUbhayaphalArtham // 1 // paralokahitAyaiva, pravartate madhyamaH kriyAsu sadA / mokSAyaiva tu ghaTate, viziSTamatiruttamaH puruSaH // 2 // tuccha dehasya saundaryAdrajyante madhyamA girAm / cittasya tUttamA jIve, trayamekatra durlabham // 3 // uttamA hyAtmacintA ca, mohacintA ca madhyamAH / adhamAH kAmacintA ca, prcintaa'dhmaadhmaaH||4|| na kAJcanasamAzritaH, zriyamiti kAco'dhikAm / na vAparucitAM bajatyapamalo maNiH kevalaH // 5 // labdhavApi sampado dIno, hInatvaM naiva muJcati / ziracchede'pi dhIrastu, vIratvaM naiva muJcati // 6 // sajjanAnAM vaco drvy-shsraadtiricyte| . snigdhazcAlokitaM lakSAt, sauhArda koTitastathA // 7 // Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gumAstAni 463 jaladhUlIdharitryAdi-rekhAvaditarannRNAm / paraM pASANarekheva, pratipannaM mahAtmanAm // 8 // ... ATalA mANaso potAnA tulyane sahana karatA nathI kulavAn dhanavAn vidvAn , kriyAvAn nRpamAnavAn / nRpastapasvI dAtA ca, svatulyaM sahate na hi // 9 // - satpuruSono krodha nIcanA sneha jevo hoya na bhavati bhavati ca na ciraM, bhavati ciraM cet phale visNvdti| kopaH satpuruSANAM, tulyaH snehena nIcAnAm // 10 // vizvastaM ye vighnanti, svAminaM ye nraadhmaaH| dharmAkSarapradAtAraM, svaM manyante na ye gurum // 11 // durlabhaM saMyamaM prApya, ye tyajanti nraadhmaaH| aduSTApatitAM bhAryA, ye tyajanti vinA vratam // 12 // viyojayanti ye bAlAn, gavAM strINAM gRheNa vA / teSAM pApena lipye'haM, yadi gRhNAmi te priyAm // 13 // ___170 puruSArtha sUktAni cAra puruSArtha saMbaMdhI prazna ane tenI vyAkhyA dharmArthakAmamokSArthA-namUna zAstrasamarthitAn / caturaH puruSArthAn meM, purazcatura ! varNaya // 1 // arthasya mUlaM nikRtiH kSamA ca; kAmasya vittaM ca vpurvkc| Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.64 subhASitasUktaratnamAlA dharmasya dAnaM ca dayA damazca, mokSasya sarvoparamaH kriyAzca // 2 // dharmAyau~ tAvanau~ hi, kAmAn janayato'tra yau| tannAtra dharmArthoM cAtha, aau~ kAmaphalau matau // 3 // kintu mokSaphalAveva, puruSArthAvimau mtau| alaukika mokSo'yaM, munilokavilokanAt // 4 // janmAdivAdhAhInazca savottamasukhapradaH // zlokAH cAra puraSArthanuM svarUpa tattvaratnatrayAdhAraH, srvbhuuthitprdH| cAritralakSaNo dharmaH, kasya zarmakaro na hi // 5 // hiMsAsteyaparadroha-mohaklezavivarjitaH / saptakSetropayogI syA-dartho'narthavinAzakaH // 6 // jAtisvabhAvaguNabhRlluptAnyakaraNaH kSaNam / dharmArthAbAdhakaH kAmo, dampatyorbhAvabandhanam / / 7 // kaSAyadoSApagataH, sAmyavAn jitamAnasaH / zukladhyAnamayaH svAtmA-'dhyakSo mokSa udiiritH||8|| 171 vividhaviSayavicAraNAsUktAni ___ amogha vastuo amoghA vAsare vidyu-damoghaM nizi garjitam / amoghA cottamA vANI, amoghaM devadarzanam // 1 // Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividhaviSayavicAraNAsUktAni badalo vALI na. zakAya tevA cAra jananI janakaH svAmI, guruzcApi vizeSataH / yato duSpratikAryANi, catvAryetAni sarvathA // 2 // nAma levAne paNa ayogya pratyanIkA gurau ye ca, ye ca vishvaasghaatkaaH| bAlastrIghAtakA ye ca, te syuragrAhyanAmakAH // 3 // zokanA bhAio dehakSayo jane hAsya, dInatvaM buddhivismRtiH / prArabdhakAryanAzazva, zokasyaite sahodarAH // 4 // kveika yaH kAkiNImapyapathaprapannA-manveSate niSkasahasratulyAm / . kAlena koTiSvapi muktahasta-stasyAnubandhaM na jahAti lakSmI avasarocita kArya utpadyate hi sA'vasthA, dezakAlabhayAn prati / yasyAmakArya kArya syAt , karmakArya ca varjayet // 6 // . . garbhano krama saptAhaM kalalaM vidyAt , tataH saptAhamarbudam / arbudAjjAyate pezI, pezItopi ghanaM bhavet // 7 // sAta dhAtunA nAma rasAsramAsamedo'sthi-majjAnaH shukrsNyutaaH| zarIrasthA ime jJeyAH, paNDitaiH sapta dhaatvH||8|| Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 - subhASitasUktaratnamAlA . agninI sAta jIbho.. kAlI karAlI manojavA ca, sulohitA caiva sudhUmavarNI / ugro pradIptA ca kRpITayoneH, saptaiva kIlAH kathitAzca jihUvAH ___ durbhikSana kAraNa pazcArkAH paJca bhaumAzca, pazca sUryasutAstathA / ekamAse yadAyAtA-stadA durbhikSasambhavaH // 10 // mahAjana koNa kahevAya? mahAjano yena gataH sa panthA, iti prasiddhaM vacanaM munInAm / mahAjanatvaJca mahAvratAnA-matastadadiSTaM hi hitaM mataM te // 11 // bodhi vojana kAraNa jo cciya suhabhAvo, khalu sabannumayaMmi hoi parisuddho / so ciya jAyai bIyaM, bohie teNa NANeNa // 12 // jA ciya guNapaDivattI, sabannunayammi hoi paDisuddhA / sA ciya jAyai bIyaM, bohIe teNa NANeNa // 13 // ___ anaMta saMsAranAM kAraNo titthayarapavayaNasua-AyariyaM gaNaharaM mahiDhI / AsAyaMto bahuso, aNaMtasaMsArio hoi // 14 // AcAryanI ATha saMpad AyAra-suya-sarIre, vayaNe-cAyaNa maI payogamaI / ee susaMpayA khalu, aTThamiA saMgahaparinnA // 15 // Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividhaviSayavicAraNAsUktAni je sayA saMnnihiM kAme, gihI yavvaie na se // zlokArthaH __ mutrAdinA rodhathI thatuM nukazAna tinni sallA mahArAya, asiM dehe paiDiyA / vAyamuttapurIsANaM, pattavegaM na dhAraye // 16 // muttanirohe cakkhU, vaJcanirohe jIviyaM cayai / udanirohe koDaM, gelannaM vA bhave tisuvi // 17 // mananAM zalya sAmI avisesannU, aviNIo pariyaNo paravasattaM / bhajjA ya aNaNurUvA, cattAri maNassa sallAI // 18 // sAta prakAranAM sukha tAmbulaM sirikhaNDaM, sajjaguTThI sagorasA saalii| mAlaimAlA bAlA, varageyaM satta sukkhAiM // 19 // ___ jenI jevI bhAvanA tevu tenuM phala mantre deve gurau tIrthe, daivajJe svapnabheSaje / yAdRzI bhAvanA yasya, siddhirbhavati tAdRzI // 20 // . devAMzI manuSyanuM lakSaNa devapUjA dayA dAnaM, dAkSiNyaM damadakSate / yasyaite SaD dakArAH syuH, sa devAMzI naraH smRtaH // 21 // kulaTAonI sthiti suveSaM puruSaM dRSTvA, bhrAtaraM yadi vA sutam / yoniH kliyati nArINAM, satyaM satyaM hi nArada ! // 22 // Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 subhASitasUktaratnamAlA daridratA nAzaka upAya ikSukSetraM samudrazca, yAnaM pASANa eva ca / prasAdo bhUbhujAM ghnanti, kSaNAdeva daridratAm / / 23 / / uttama puruSa yaM prazaMsanti rAjAno, yaM prazaMsanti sjjnaaH| guravo yaM prazaMsanti, tamAhuH puruSottamam // 24 // purANanA pAMca prakAra sargazca pratisargazca, vaMzo mavantarANi ca / vaMzAnuvaMzacaritaM, purANaM paJcalakSaNam / / 25 / / ___ rogotpattinA cha prakAra atyambupAnAdvipamAsanAcca, divAzayAjjAgaraNAca rAtrau / sandhAraNAnmutrapurIpayozca, pabhiH prakAraiH prabhavanti rogaaH| mUrkhane upadeza nakAmo mUrkhANAmagrato bAcAM, vilAso vAgminAM mudhA / lAsyaM vezasRjAM pandhyaM, purato'ndhasabhAsadAm // 27 // Arogya vicAra dantAnAM maJjanaM zreSTha, karNAnAM dantadhAvanam / zirobhyaGgazca pAdAnAM, pAdAbhyaGgazca cakSupaH / / 28 / / svargamAMthI pADanArI vastuo prabhAsvaM brahmahatyA ca, daridrasya ca yaddhanam / gurupatnI devadravyaM, svargasthamapi pAtayet // 29 // Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividhaviSayavicAraNAsUktAni 469 . rAjAdinI zubhadRSTi lAbhanA mATe rAjAvaidyagurUNAM dRg, dAridrayavyAdhipApahRt / patatyupari kasyApi, bhAgyasyAbhyudaye sati // 30 // motInI utpattinAM sthAna istimastakadantau tu, daMSTrA zunavarAhayoH / madho bhujaGgamo veNumatsyo mauktikayonayaH // 31 // saMkrAmaka roga . jvaro bhagandaraH kuSThaH, kSayazcaiva cturthkH| ete saMsparzato rogAH, saMkrAmanti narAnaram // 32 // - kamalanu upahAsakArI niyamonu varNana martavyaM na nijecchayA na. vitathaM varSe dvipakSI vinA, vaktre nAkSatanAlikeravadanakSepo na kAryoM myaa| pakvAnneSu kavellukAni mihirasnuhyAdi dugdhAni ca, kSIreSu cchagaNaM gaNIndra hariteSvAhAraNIyaM na me // 33 // - paurANika mate sAtanagarI mokSadAyaka ayodhyA mathurA mAyA, kAzI kAJcI avantikA / pUrI dvAravatI caiva, saptaitA mokssdaayikaaH||34|| . . ajIrNanAM cinha malavAtayorvigandho, viDbhedo gAtragauravamarucyam / avizudazvodgAraH, SaDajIrNe vyaktaliGgAni // 35 // Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA saMsAravRkSanAM be uttamaphala saMsAraviSavRkSasya dve eva rsvtphle| kAvyAmRtarasAsvAdaH, saGgamaH sajjanaiH saha // 36 // zAstra kone kahevAya zAstraM taducyate zAsti, trAyate ca ydNhtH| tadidaM na bhavatyeva, zAstramaMhasi pAtanAt / / 37 // sAhityanI vyAkhyAnA cha, prakAra saMhitA ca padaM caitra, padArthaH padavigrahaH / cAlanA pratyavasthAnaM, vyAkhyA tantrasya SavidhA // 38 // AsanonAM nAma paryaGkavIvajrAbjabhadradaNDAsanAni ca / utkaTikA godohikA, kAyotsargastathAsanam // 39 // ___putrI pArakIja thAya pitRbhyAM pAlitApyuccaiH, parakIyaiva putrikA / yAnti paragRhaM pitroH, sarvasvaM vA jighRkSati // 40 // tADanA sahananuM phaLa pitRbhistADitaH putraH, ziSyazca guruzikSitaH / ghanAhataM survaNaM ca, jAyate janamaNDanam / 41 // ___adhikArAdithI naraka prApti adhikArAstribhirmAsai-maThApatyAnibhirdinaH / zIghraM narakavAJcchA ce-dinamekaM purohitH||42|| Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividhaviSayavicAraNAsUktAni - konI sAthe kema:vartavU uttamaM praNipAtena, zUraM bhedena yojayet / nIcamalpapradAnena, sadRzaM ca parAkramaiH // 43 // apamAnAdithI thayela rogAdi aneka bhavomAM paNa prApta thAya che. avamAnAt paribhraMzA-dvadhabandhanadhanakSayAt / prAptA rogAzca zokAzca, jAtyantarazateSvapi // 44 // . netaranA vRkSa pAse sarpa jhera vagarano bane cha / zruyate kila vetasamavApya nirviSA bhavanti sarpAH // kuzaLa manuSya aMdhAdikane jyA lai jAya tyAM jAya andho narapate-zcittaM, vyAkhyAnaM mahilA jalam / tatraitAni hi gacchanti, nIyante yatra zikSitaiH // 45 // koNa kono guru gururagnirdvijAtInAM, varNAnAM brAhmaNo guruH / patireva guruH strINAM, sarvasyAbhyAgato guruH // 46 // - uttama puruSaja rakSaka che abalAnAmanAthAnAM, dInAnAmatha duHkhinAm / paraizca paribhUtAnAM, trAtA kaH sattamAtparaH // 47 // - pasaMdagInA prakAra varaM varayate kanyA, mAtA vittaM pitA zrutam / . . . . , . bAndhavAH svAjanyaM ca, miSTAnnamapare janAH // 48 // .... Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ila2 subhASitasUktaratnamAlA pRthvI upara svarga dhanADhayatA rAjakule ca mAnaM, priyAnukUlA tanayA viniitaaH| dharme matiH sajjanasaGgatizca, SaTsvargalokA jagatItale'pi / / 49 / / zrIpAlane vimalezvare Apela hAranu mahAtmya icchAkRtiyomagatiH kalAsu prauhirjaya sarvavipApahAraH / kaNThasthite yatra bhavatyavazyaM kumAra ! hAraM tadanuM gRhANa // 50 // vyAkaraNanA sUtronA cha prakAra saMjJA ca paribhASA ca, vidhiniyamaniSedha eva ca / atidezo'dhikArazva, pavidhaM sUtralakSaNam // 51 // pRthvInA phalane bhogavanAra traNa vyakti suvarNapuSpAM pRthvI, cinvanti puruSAstrayaH / zUrazca kRtavidyazca, yazca jAnAti sevitum / / 52 // ___ tapasyAdinAM ajIrNa ajIrNa tapasaH krodho, jJAnAjIrNamahaM kRtiH / parataptiH kriyAjIrNa-mannAjI vizucikA / / 53 / / vadhAno rakSaka rAjA durvalAnAmanAthAnAM, bAlavRddhatapasvinAm / anAryaiH paribhUtAnAM, sarveSAM pArthivo gatiH / / 54 // Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividhaviSayavicAraNAsUtAni 473 A vastuomA mukha na jovU na taile na jale nAstre, na mutre rudhire na ca / vIkSate vadanaM vidvA-nitthamAyustu hIyateH // 55 // koNa kono mitra rogiNAM suhRdo vaidyaH, prabhUNAM caattukaarinnH| munayo duHkhadagdhAnAM, gaNikAkSINasampadAm // 56 // A sAteya cora kahevAya caurazvaurApako mantrI, bhedajJaH kaannkkryii| annadaH sthAnadazcaiva, coraH saptavidhaH smRtaH // 57 // ___ brAhmaNAdine kSamAdi azubha dvijanmanaH kSamA mAtu-dveSaH prema pnnstriyaaH| niyoginAM ca dAkSiNya-mariSTAnAM catuSTayam // 58 // mauna rahevAnAM sthAna bhojane maithune snAne, vamane daMtadhAvane / viDutsarge mutratyAge, maunaM kuryAnmahAmatiH // 59 // . . A pAMce jIvavA chatAM marelA / jIvanto'pi mRtAH paJca, vyAsena parikIrtitAH / daridrI vyAdhito mUrkhaH, pravAsI nityasevakaH // 6 // - dezAMtara janAranI yogyatA indriyANi vaze yasya, strIbhiryoM na vilubhyate / . vastuM yo pravijAnAti, yAti dezAntarANi sH||1|| Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 subhASitasUktaratnamAlA nabaLA mANasono koza kaluSaH kuTilaH kuNDaH, kitavaH krodhanaH kudhiiH| kRtaghnaH kRpaNa: krUraH, kaThoraH ko'pi nA'bhavat // 62 // pRthvI uparanAM traNa ratno / pRthivyAM triNi ratnAni, jalamannaM subhASitam / mRDhaH pASANakhaNDeSu, ratnasaMjJA'bhidhiyate // 63 // madanamaMjarInI pati mATe pratijJA zabdavedhaM dhanurvedha, bhASA: zilpakalAH samAH / yo vetti spaSTamaSTAGga-nimittaM ca sa me patiH // 64 // vastuonu aMtara vAjivAraNalohAnAM, kASTapASANavAsasAm / nArIpuruSatoyAnA-mantaraM mahadantaram // 65 // maleccha jAtio pulindA nAhalA neSTAH, zabarA baraTA bhaTAH / * mAlA bhillAH kirAtAzca, sarvepi mlecchajAtayaH // 66 // saMgItanA sAta svaro SaDjaRSabhagAndhArA, madhyamaH paJcamastathA / dhaivato niSadhaH sapta, tantrIkaNThodbhavAH svarAH // 67 // rAjakulamAM javAthI phAyado gantavyaM rAjakule, draSTavyA rAjapUjitA lokaaH| yadyapi na bhavaMtyarthA, bhvtynrthprtighaataaH|| 68 // Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSayavicAraNAsUktAni sAta vakAra hovA chAtAM vikAra rahita vibhutaavikrmvidyaa-vidgdhtaavittvitrnnvivekH| yaH saptabhirvakAraiH, kalito'pi vabhAra na vikAram // 69 // SaDvargano tyAgI sukhI thAya kAmaH krodhastathA lobho, harSoM mAno madastathA / SaDvargamutsrajedenaM, tasmin tyakte sukhI bhavet // 70 // zAMtina svarupa zamasaMveganirvedAnukampAstikyAbhivyaktilakSaNasamyagdarzanajJAnakalApaH zAntirucyate / hindunu lakSaNa hiMsayA dUyate cittaM tena hinduritiiritH| nirjarA ane mokSano taphAvata nanu nirjarAmokSayoH kaH prativizeSaH ucyate ! dezata:: karmakSayo nirjarA, sarvatastu mokSa: / namaskAranA pAMca prakAra ane pyAkhyA prahAsa-vinaya-prema-prabhu-bhAvabhedato namaskAraH pnycdhaa| . tatra matsareNa avahelanayA ca kasyApi yo namaskAraH sa prhaasH| pitrAdibhyo yaH sa vinayaH / mitrAdInAM ya: : sa prema: / pArthivAdInAM yaH sa prabhuH / gurvAdiSu yaH sa bhaavH| Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 subhASitasUtaratnamAlA urca ane adho dizAnI oLakhANa .. vimaleti vitimiratvAdUrdhvadizo nAmadheyaM, tametyandhakArayuktatvena rAtritulyatvAdadhodizazceti // __ caraNa ane karaNanI samajaNa caraNakaraNayoH kaH prativizeSaH ? iti, atrocyate-nityAnuSThAnaM caraNaM, yattu prayojanasamApanne tatkaraNam / tathA ca vratAdi sarvakAlaM caryate na punaH vratazUnyaH kacitkAlaH iti, piNDavizuddhayAdi tu prayojane samApanne kriyate // AtmadamananI jarUra appA ceva dameyavyo, appA hu khalu duimo / appA daMto suhI hoi, assi loe parattha ya // 71 // koNa zemAM zUra, yuddhe sUrA vAsudevA, kSamAsUrA arihaMtA / tapasUrA aNagArA, bhogasUrA cakkavaTTI ya // 72 // kAmanI viSamatA salaM kAmA visaM kAmA, kAmA aasiivisopmaa| kAme patthe mANA, akAmA janti duggaI // 73 // vItarAganA sukha AgaLa kAmasukhanI tucchatA jaM ca kAma suhaM loe, jaM ca divyaM mahAsuhaM / . vIyarAyamuhassa taM, aMtabhAgaM pi nagdhai / / 74 / / Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 477 vividhaviSavidhAraNAsUktAni . narakanI daza prakAranI vedanA nArayA dasavihaveyaNa, si-usiNa-khu-pivAsa-kaMDUhi / pAravasaM ca jara dAha-bhaya-sogaM ca veyanti // 75 // sonAnA ATha guNa visaghAi rasAyaNa, maMgalattha viNae payAhiNAvatte / garue aujjha kuTe, aTTha suvaNNe guNA hoti // 76 // ucustaccAranAlAcaM navadhA gaNadhAriNaH / usseimaM saMseimaM, cAulodagaM tilatusajavANaM / AyAmaM sovIraM suddhaviaMDaM jalaM navahA // 77 // rAga-dveSamAM cAre kaSAyo rAge duvihe-mAyA lobhe ya, dose duvihe-kohe ya mANe y|| AcArakappamAi sesaM savvaM suraM viNidiTTamiti // - mithyAtvAdithI bhAvitone samajAvavA muzkela .. micchattabhAviyANaM, duviyaDDhamatINa vAmasIlANaM / AikkhiuM vibhaiuM, uvaNeuM vAvi dukkhaM // 78 // daza rasanAM nAma zrRMgAravIrau bIbhatsaM, raudraM hAsyaM bhayAnakam / karuNA cAhataM zAnta, vAtsalyaM ca rasA daza // 79 // . Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . subhASitasUktaratnamAlA aMjanAsundarIno pazcAttApa pANigrahAtprabhRti muktAyA svAminA mama / dvAviMzati samA jagmu-jIvAmyadyApi pApinI // 80 // . abhayakumAranI vicAraNA ane guNo nUnamAsannabhavyaH sa, mahAtmA raajputrkH| abhavyadurbhavyAnAM na, mayA sakhyakAmanA // 81 // guNA na ke'pi te santi, ye'bhaye na kRtAspadAH / jIvAkArA ivAmbhodhau, svayaMbhUramaNAbhidhe // 82 // ___ sArU bhojana paNa ThaMDu thavAthI virasa bane che tatazca zItalIbhUtaM, sadbhojyaM virasaM bhavet / sadannepi hi zIte syA, dvairasyaM hi kiM punaH pare // 83 // ____ A vastu karavAvAlo sidAto nathI kRtajJasvAmisaMsarga-muttamastrIparigraham / / kurvan mitramalobhaJca, naro naivAvasIdati // 84 // uttamaiH saha sAGgatyaM, paNDitaiH saha mitratAm / alubdhaiH saha prasthAnaM, kurvANo naiva sIdati // 85 // pahelA rahevAmA lAbha dAne pAne zayane, vyAkhyAne bhojane sabhAsthAne / krayavikraye'tithitve, rAjakule pUrNaphalamAdyaH // 86 // pAchala rahevAmA lAbha zUnye'raNye bhavane, grAme toye vane ca snggaame| .... Arohepyavarohe, ca puraH sarenna pathi rAtrau ca // 87 // .. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividhaviSayavicAraNAsUktAni - ATalA svabhAvacIja zatru ke svabhAvato bhavantyete-'rayo durvRtta eva ca / RNakArI pitA zatruH, mAtA strI vyabhicAriNI // 88 // duSTAnAM bhUpatiH zatruH, kulaTAnAM pativratA / sAdhuH khalAnAM zatruH syA-nmUrkhANAM paNDito ripuH // 89 // sevA sukhAnAM vyasanaM dhanAnAM, yAcA guNAnAM kunRpaH prajAnAm / pranaSTazIlazca sutaH kulAnAM, malAvaghAtI kaThinaH kuThAraH // 9 // avarNavAdo mahApApakArI, avarNavAdo nrkaavtaarii| avarNavAdo harate guNAlI, avarNavAdaM tyaja bhAgyazAlin / cintayA vardhate vyAdhiH, cintayA kSIyate tnuH| cintayA hIyate buddhiH, tasmAtkAryA na sA budhaiH // 92 // manuSya janmanAM cha svargoM dhanADhayatA rAjakule ca mAnaM, priyAnukulA (suzIlA) tanayA viniitaaH| dharme matiH sajjanasaGgatizca, paDU jIvaloke svargA bhavanti // 93 // dhIratAnuM pariNAma bhAnuzca mantrI dayitA ca sarasvatI, mRtyuM gatA sA nRpakaita ken| Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 subhASitasUktaratnamAlA gaGgAgatastAM punareva lebhe, jIvannaro bhadra zatAni pazyati // 94 // ATalAne lakSmI TakatI nathI kulina daMtamalAvadhAriNaM, bahAzinaM niSThuravAgbhASiNam / sUryodaye cAstamane ca zAyinaM, vimuJcati zrIryadi cakrapANinam // 95 // sAtvika-rAjasa-tAmasa-traNa bhAvanu svarupa yattadane viSamiva, pariNAme'mRtopamam / tat sukhaM sAttvikaM prokta-mAtmabuddhisvabhAvajam / / 96 / / viSayendriyasaMyogAd, yattadagre'mRtopamam / pariNAme viSamiva, ca tatsukhaM rAjasaM smRtam // 97 // yadane cAnubandhe ca, sukhaM mohena hyAtmanaH / nidrAlasyapramAdotthaM, tat tAmasamudAhRtam // 98 // sajjanane zikhAmaNa sahakAre ciraM sthitvA, salilaM bAlakokila ! / taM hitvA'dya karIreSu, vicaranna vilajjase // 99 // kalakaNTha ! yathA zobhA, sahakAre bhvgirH| khadire vA palAze vA, kiM sA syAtpravicAraya / / 100 // Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : vividhaviSayavicAraNAsUktAni zaityaM nAma guNastavaiva bhavataH svAbhAvikI svaschatA, ki brumaH zucitAM vrajantyazucayaH saGgena yasyApare / kiM cAtaH paramasti te stutipadaM, tvaM jIvitaM dehinAM, ... tvaM cennIcapathena gacchasi payaH ! kastvAM niroddha kSamaH // 101 // niSkAraNa prIti kyAMkaja hoya prItirjanmani vAsatopyupakRteH sambandhato lipsayA, vindhye hastivadambuje madhupavaccandre payorAzivat / abde cAtakavadasumatAM sarvatra naimittikI, yA niSkAraNabandhurA zikhivadambhode kacit sA punH||102|| . dAmanakanu nasIba kathamasya mahApuMsaH, kAmasyeva vpuHshriyaa| pradIyate viSaM ghoraM, dIyate hi viSA khalu // 103 // ___amRtanA kuMDonuM sthAna . pAtAle navAmRtakuNDAni santi nAgakulairadhiSThitAni iti shrutiH| vApIkUpasarolauH, sudhAsodaravAribhiH / nAgalokaM navasudhA,-kuNDaM paribabhUva sA // 104 // * brahmAnAM pAMca duzcarita bhikSurvilAsI nirdhanazca kAmI, vRddho viTaH prabajitazca mUrkhaH / paNyAGganA rupavilAsahInA, prajApaterducaritAni paJca // 105 // Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA kanyAdAna, pApa bhavabhramaNabIjena, dAmpatyena niyojitaa|. . yojayitre paraM kanyA, pApmAnamupayacchati // 106 // ., aDhArabhAra vanaspatinI samajaNa catvAro puSpakA bhArA, aSTau ca phalapuSpikA / syuvallInAM ca SaDbhArAH, zeSanAgena bhASitam / / 107 // kaTukasya bhArAzcatvAri, dve bhAre tiktamucyate / trINi bhAraM bhavenmiSThaM, madhuraM bhArakaM trayam // 108 // kSAraM ca bhAramekaM tu; kaSAyaM bhArakadvayam / saviSaM bhAramekaM tu, dvau bhArau nirviSo tathA // 109 // SaDbhArAH kaNTakA jJeyAH, SaDbhArA: sugndhkaaH| par3a bhArAzca nirgandhA, bhArAnaSTAdaza viduH // 110 // samAkuJcitavAmajAnubhUmivinyastadakSiNa jAnalalATapaTTighaTitakarakuDmala: paThatI ti jIvAbhigamAdiSyabhidhIyate // tathAparyaGkAsanasthaH zirodhinivezitakarakorakaH, taM paThantItyasyApi jJAtAdharmakathAsu darzanAttathA haribhadrAcAryeNApi caityavandanavRttau kSitinihitajAnukaratalo bhuvanagurI vinivezitanayanamAnasaH praNipAtadaNDakaM paThati ityAdi sarvANi pramAgagranthapraNItAni vinayasamarthakAni aviruddhAni jJeyAni // Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityabaMdacAdivibhAgaH zrI caityavaMdana vibhAgaH zrIzubhazIlagaNiviracitaM zrInAbheyastotram / surAsuramahInAtha-maulimAlAnatakramam / zrIzatrujayakoTIra-maNi zrIRSabhaM stuve // 1 // vibho ! tvatpAdarAjIvaM, ye sevante janA: sdaa|. . surAsuranRpazreNi-bhajate tAn subhktitH||2|| tanosi tvaM vibho ! yasya, mAnase vAsamanvaham / tasya pApAni gacchanti, tamAMsIva dinodayAt // 3 // nirIkSya tvanmukhAmbhoja, surAsurasukhapradam / kRtArtho'hamabhUvaM, zrI-nAbhibhUpAlanandana ! // 4 // suvarNavarNasaMkAsa-dehAtibharaprabho ! / nijA ikamalAvAsaM, dehi me nAbhinandana ! // 5 // zrIsiddhasenadivAkarapraNItaM siddhagiristhA didev-caityvndnm| bhavyAGgabhRtkokilapuNDarIkaM, duSkarmarukchedanapuNDarIkam / padbhyAM pavitrIkRtapuNDarIkaM, natAkhilAkhaNDalapuNDarIkam // 1 // unmattamohadvipapuNDarIkaM, bAlye kRtArthIkRtapuNDarIkam / zirastuSArAdhRtapuNDarIkaM, tvAM staumi caJcat pdpunnddriikm||2|| Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 subhASitasUktaratnamAlA sa maGgalaM vo vRSabhadhvajaH kuryAjjaTAvalIsaMvRtAMzamaNDalaH / yadIyamaGgaM kila sarvamaGgalAzritaM pramodAya na yasya jAyate // 3 // kalikAlasarvajJapraNIta zrIrAvaNakRtazAntinAtha svAmI caityvNdnm| (3) devAdhidevAya jaga-tAyine paramAtmane / zrImate zAntinAthAya, SoDazAyAhate namaH // 1 // zrIzAntinAtha ! bhagavan , bhavAmbhonidhitAraNa ! / sarvArthasiddhamantrAya, tvannAmne'pi namonamaH // 2 // ye tavASTavidhAM pUjAM, kurvanti paramezvara ! / aSTApi siddhayaH teSAM, karasthA aNimAdayaH // 3 // dhanyAnyakSINi yAni tvAM, pazyanti prativAsaram / tebhyopi hRdayaM dhanyaM, yad dRSTo yena dhAryase // 4 // deva ! tvatpAdasaMsparzA-dapi syAnnirmalo janaH / ayo'pi hemIbhavati, sparzavedhirasAnna kim ! // 5 // tvatpAdAbjapraNAmena, nityaM bhUlaNThanaiH prbho!| zrRGgAratilakIbhUyAn , mama bhAle kiNAvaliH // 6 // bhUyo bhUyaH prArthaye tvA-midameva jagadvibho ! / bhagavan ! bhUyasI bhRyA-tvayi bhaktirbhave bhave // 7 // Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caitya vaMdanAdi vibhAgaH 485 zrIkalikAlasarvajJapraNItaM vItarAgacaitya vndnm| svAmin ! kva dhIdaridro'haM, ka ca tvaM gunnprvtH| abhiSTodhye tathApi tvAM, bhktyaa'timukhriikRtH||1|| anantairdarzanajJAna-vIryAnandairjagatprabho ! / ratnai ratnAkara iva, tvamihaiko virAjase // 2 // deveha bhArate kSetre, ciraM naSTasya sarvathA / dharmasyAsi prarohAya, bIjamekaM taroriva // 3 // anuttarasurANAM tvaM, tatrasthAnAmiha sthitaH / vetsi chinatsi saMdehA-nna mahAtmyAvadhistava // 4 // deva ! tvadbhaktihInAnAM, tapAMsyatimahAntyapi / aboddhaNAmiva granthA-bhyAsaH klezAya kevalam // 5 // yastvAM stavIti yo dveSTi, samastvamubhayostayoH / zubhAzubhaM phalaM kintu, bhinnaM citriyate hi naH // 6 // zriyApi na topo me, nAtha ! nAthAmyatastataH / bhagavan ! bhUyasI bhUyAt , tvayi bhaktirmamAkSayA // 7 // dvitIyaM catyavandanam / api sarvAtmanA stotu-mazakyA yogipuGgavaiH / stutyAH ka te gugAH stotA, kAhaM nitya pramadvaraH // 1 // Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 subhASitasUktaratnamAlA tathApi nAtha ! stoSyAmi, yathAzakti bhavadguNAn / . . dIrghAvani vrajan khajaH, kiM kenApi nivAryate // 2 // bhavaduHkhAtapakleza-vivazAnAM zarIriNAm / chatracchAyAyamAnAGghi-cchAya ! trAyasva naH prabho ! // 3 // madhyaM dinAditya iva, tvayi prabhavati prabho ! / saMkuzcatyabhitaH karma, dehacchAyeva dehinAm // 4 // tiryazcopi hi te dhanyA, ye tvAM pazyanti sarvadA / bhavadarzanavandhyAstu, triviSTapasado'pi na // 5 // prakRSTebhyaH prakRSTAste, bhavikAstrijagatpate / yeSAM hRdayacaityeSu, eko tvamadhidevatA // 6 // ekaM yAce bhavat pAdAd , grAmAd grAmaM purAt puram / viharannapi mA jAtu, vihAsIH hRhayaM mama // 7 // nAgendragacchIya zrImadevendrasUripraNIta caturvi zatijinastotram / jayAdinAtha ! prathitArthasArthaH, jayAjita ! svairjitaarivrgH| jayApunaH saMbhavaH saMbhava ! tvaM, jyaabhinndinnbhinndnesh||1|| nidhehi dharma mumate ! matiM me, tvaM sadma padmaprabha ! dehi muktau| .. supArzva ! pArzve kuru me vivekaM, . candraprabha ! chinddhi tamo vimoham // 2 // Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdanAdi vimAmaH puNye vidhau mAM suvidhe ! vidhehi, karmAnalaH zItala ! zItalo'stu / zreyAMsa meM zreyasi dhehi cittaM, __tridhAstu pUjA tvayi vAsupUjya ! // 3 // kuruSva jIvaM vimalAmalaM me, karmANyanantAni lunIyananta ! / zrIdharma ! dharmastava mAM punAtu, zAnte ! bhava tvaM duritopazAntyai // 4 // duSkarmakanthAmathanostu kunthu-raro haratvainasi me pravRttim / kalyANavallIM vitanotu malliH, satyavrataM yacchatu suvrato me // 5 // namirdhami rakSatu me bhavotthAM, lunAtu nemistu kaSAyavRkSAn / mathnAtu pAzvau~ duritAdhviAdhi, zrIvIranAthaM zaraNaM prapadye // 6 // - saMsAramArgabhramaNena taptaM, saMbhUya bhUyastarapuNyavRSTyA / puSNantu te'STApadaparvatasthA, jinAmbudAH zrIbharatAciMtA mAm // 7 // zrIpaJcaSaSThiyantrastotraM likhyte| Adau nemijinaM naumi, saMbhavaM muvidhi tathA / dharmanAthaM mahAdevaM, zAnti zAntikaraM sadA // 1 // anantaM suvrataM bhaktyA, naminAthaM jinottamam / ajitaM jitakandarpa, candraM candrasamaprabham // 2 // Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 subhASitasUktaratnamAlA AdinAthaM mahAdevaM, supArzva vimalaM jinam / mallinAthaM guNopetaM, dhanuSAM paJcaviMzatim // 3 // aranAthaM mahAvIraM, sumatiM ca jagadgurum / zrIpadmaprabhanAmAnaM, vAsupUjyaM surenatam // 4 // zItalaM zItalaM loke, zreyAMsaM zreyase sadA / kunthunAthaM ca vAmeyaM, zrIabhinandanaM vibhum // 5 // jinAnAM nAmabhirbaddhaH, paJcaSaSThisamudbhavaH / yaMtro'yaM rAjate yatra, tatra saukhyaM nirantaram // 6 // yasmin gRhe mahAbhaktyA, yantro'yaM pUjyate budhaiH / bhUtapretapizAcAdyairbhayaM tatra na vidyate // 7 // sakalaguNanidhAnaM yantramenaM vizuddhaM, hRdayakamalakoze dhImatAM dhyeyarUpam / zrIjayatilakaguru sUrirAjasya ziSyo vadati sukhanidhAnaM mokSalakSmInivAsam // 8 // zrIhemacandrasUripraNIta caityavandanam / (8) namastubhyaM jagannAtha ! trailokyAmbhojabhAskara ! / saMsAramarUkalpadro :, vizvoddhAraNavAndhava ! // 1 // vandanIyo muhato'yaM, yatra te dharma nanmanaH / / apunarjanmano janma, duHkhacchidvizvajanminAm / / 2 / / Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdanAdivibhAgaH manuSyAH, khalu te dhanyA, ye tvAM drakSyantyahanizam / yathAsamayameva tvAM, draSTAraH kIdRzA vayam // 3 // sAstu tAvattava sudhA-sanIcI dharmadezanA / tvadarzanamapi zreyo, vizrANayati janminAm // 4 // na kazcidupamApAtraM, bhavato bhavatArakaH / brUmaH tvattulyameva tvAM, yadi te tarhi kA kathA // 5 // nAsmi vaktumalaM nAtha !, sadbhUtAnapi te guNAn / svayaMbhUramaNAmbhodhe-autumambhAMsi kaH kSamaH // 6 // kalikAlasarvajJa hemacandrasUri-ma-praNItaM caityavandanam namo'rhate bhagavate, svayaMbuddhAya vedhase / tIrthakarAyAdikRte, puruSeSUttamAya te // 1 // namo lokapradIpAya, lokprdyotkaarinne| lokottamAya lokAdhI-zAya lokahitAya te // 2 // namaste puruSavara-puNDarIkAya zaMbhave / puruSasiMhAya purU-baikagandhadvipAya te // 3 // cakSurdAyAbhayadAya-bodhidAyAdhvadAyine / dharmadAya dharmadeSTre, namaH zaraNadAyine // 4 // dharmasArathaye dharma-netre dhrmkckrinne| vyAvRttacchamane samyag-jJAnadarzana dhAriNe // 5 // Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA jinAya te jApakAya, tIrNAya tArakAya ca / . vimuktAya mocakAya, namo buddhAya bodhine // 6 // . sarvajJAya namastubhyaM, svAmine srvdrshine| sarvAtizayapAtrAya, karmASTakaniSadine // 7 // tubhyaM kSetrAya pAtrAya, tIrthAya prmaatmne| syAdvAdavAdine vIta-rAgAya munaye namaH // 8 // pUjyAnAmapi pUjyAya, mahayopi mahIyase / AcAryANAmAcAryAya, jyeSThAnAM jyAyase namaH // 9 // namo vizvabhuve tubhyaM, yoginAthAya yogine / pAvanAya pavitrAyA'-nuttarAyottarAya ca // 10 // . (10) zrImadarhataH caityavandanam ekasmAd raNaraNakaH, parasmAca na naipuNam / stotre te bhavyazaktibhyAM, ceto dolAyate mama // 1 // tathApi tvAM yathAzakti, nAtha ! stutipathaM naye / mazakopi kimu vyoma, notplaveta svavegataH // 2 // kathaM tavAmitadAtu-mitadAH svrdvmaadyH| upamAmupayAntIti, nopameyosi kenacit // 3 // na prasIdasi kasyApi, na dadAsi kizcana / tadapyArAdhyase sarve-raho te rItiradbhutA // 4 // nirmamopi jagattrAtA, niHsaGgopi jagatprabhuH / lokottarasvarUpAya, nirUpAya namo'stu te // 5 // Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdanAdivibhAgaH zrIdevendrasUripUjyapAdapraNItaM stotram kalpadrumAghatikrAntA, tvadAjJA deva dehinAm / prasate yA phalainitya-mihAmutrApyacintitaH // 1 // . shaariirmaansaasnggy-duHkhlksskssyNkrii| kathaM sudhAsadRkSA syA-ttvadAjJA zivasaukhyadA // 2 // sadodyotA gatasnehA, nizcalA ca niraMjanA / tvadAjJA jagatAmIza !, navya dIpAyate nRNAm // 3 // tvadAhakAvalI ceyaM, jnyaanaadivrrtnikaa| hRtsthayApi yayA jIvA, nirgranthAH syuH tadadbhutam // 4 // karmArivIra zrIvIra !, tvadAjJAM ye tu kurvate / trailokyapi karotyAjJAM teSAM saubhAgyazAlinAm // 5 // devAdhideva ! devendra-vRndavandyapadadvaya ! / tvadAjJA hRdi me nitya-mastu merUriva sthirA // 6 // . . (12) zrIzatrujayamahAtmye dhanezvarasUripraNItaM jinastotram / kvA'haM buddhidhanahInaH, kva ca tvaM gunnsaagrH| tathApi tvAM stavImyeSastvadbhaktimukharIkRtaH // 1 // tvayA hatAstapo'streNa, sarvathA'nyena durjayAH / rAgAdyA ripavaH svAmi-nAtmanaH svArthaghAtakAH // 2 // rAgAdyai ripubhirdevA-bhAsA anye viddmbitaaH| pazyanti te bahiH zatrUn, vihAyAntanikartinaH // 3 // Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 subhASitasUktaratnamAlA anantajJAnamahAtmya-cAridhe ! catura ! prbho!| jagatpradIpa ! bhagavan ! nAbheya ! bhavate nmH||4|| aSTAGgAni tathA nAtha !, bhavAn yogasya nirmame / yathA tAni pravartante, karmASTakaniSiSTaye // 5 // zatruJjayaziroratnaM, zrInAbhikulabhAskaram / svargApavargavyApAra-nidAnaM tvAM vibho ! stumaH // 6 // ratnena kAJcanamiva, tejasaiva nbhomnniH| alaGkataM tvayA nAtha !, tIrtha zatruJjayaM hyadaH // 7 // nAbhyarthaye svargasukhaM, na mokSaM na narazriyam / sadA tvatpAdapadmAni, vasantu mama mAnase // 8 // (13) zrIkalikAlasarvajJa hemacandrasUrIzvarapraNItaM tiirthNkrctyvNdnm| devatvajjanmakalyANe-nApi kalyANabhAgramahI / kiM punaH pAdakamalai-yaMtra tvaM vihariSyase // 1 // . tvadarzanasukhaprAptA, kRtakRtyA dRsho'dhunaa| kRtArthAH prANayazcaite, bhagavan pUjitosi yaiH // 2 // jagannAtha ! prazaMsAmi, saMsAramapi samprati / yatra tvadarzanaM deva !, mukterekanibandhanam // 3 // urmayopi hi gaNyante, svayaMbhUramaNodadheH / tavAtizayapAtrasya, na punarmAdRzairguNAH // 4 // dharmaikamaNDapastambha !, jagadudyotabhAskara / kRpAvallI mahAvRkSa !, rakSa vizvaM jagatpate ! // 5 // Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdanAdivibhAgaH nivRte: saMvRtadvAra-samudghATana kushcikaa| dhanyaiH zarIribhirdeva!, zroSyate tava dezanA // 6 // na kalpAntarasAmrAjyaM, nAnuttaranivAsitAm / vAMcchAmi kintu zuzrUSAM, bhavataH pAdapadmayoH // 7 // (14) kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUri ma0 praNItaM caityavaMdanam asminnasAre saMsAre, marau saJcAriNAM cirAt / tvadarzanamabhUdeva !, dehabhAjAM sudhAprapA // 1 // rUpeNApratirUpaM tvA-mazrAntaM pazyatAM satAm / . kRtArtheyaM samabhava-devAnAM nirnimeSatA // 2 // jagatritayanAthatvaM, jJAnatritayadhAritA / idamAjanmasiddhaM te, zItalatvamivAmbhasAm // 3 // apAro dustarazcAyaM, sadA sNsaarsaagrH| jAnudaghnodhunA nAtha !, tvatprasAdAdbhaviSyati // 4 // rAgAdiSu nRzaMsena, sarvAtmasu kRpaalunaa| . bhImakAntaguNenoccaiH, sAmrAjyaM sAdhitaM tvayA // 5 // .. mahIyasAmapi mahAn , mahanIyo mahAtmanAm / aho me stuvataH svAmI, stutergocaramAgamat // 6 // bhUyo bhUyo bhavatpAda-darzanaM me bhavatviti / AzaMsAmi jagamAya !, nirvANamapi nAparam // 7 // Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '494 subhASitasUktaratnamAlA kalikAlasarvajJapraNItaM caityavaMdanam cakriNAM naiva cakreNa, na cakreNArddhacakriNAm / na cezAnasya zUlena, na vajreNa mamApi vA // 1 // na cAstrairaparendrANAM, yAni bhedyAni jAtucit / tAni karmANi bhidyante, darzanenApi nAtha ! te // 2 // naiva kSIrodavelAbhi-na prabhAbhiH ksspaapteH| naiva vAridharAsAraiH na ca gozIrpacandanaH // 3 // na vA nirantarai rambhA-zamaiH zAmyanti ye khalu / sarve te duHkhasantApAH, zIyante darzanena te / / 4 / / na ye nAnAvidhaiH kvAthai-cUrNezca vividhaina ye / na ca prAjyaiH pralepairye, na ca ye zastrakarmabhiH // 5 // na ca mantraprayogaiye, chidyante jAtu dehinAm / AmayAste pralIyante, darzanenApi te prabho ! / / 6 // khalUktvA yadi vAnalpa-malpametadravImyaham / yat kizcidapyasAdhyaM, tat sAdhyate darzanena te // 7 // tadarzanasyAsya phala-micchAmyetajjagatpate / bhUyo bhUyaH sampratIva, bhavaddarzanamastu me // 8 // zrInemanAthasvAmi caityavaMdanam / indropendrau punarnavA, jinendramatha neminam / pArebhAte stotumeva, girA bhaktipavitrayA // 1 // Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdanAdivibhAmaH namastubhyaM jagannAtha-!, vishvvishvopkaarinne| AjanmabrahmaniSThAya, dayAdhirAya tAyine // 2 // . svAmin ghAtini karmANi, svAni ghaatitvaansi| : zukladhyAnena divasaiH, catu:-paJcazatApi hi // 3 // . na kevalaM yadukulaM, tvayA nAtha ! vibhUSitam / .. .. . idaM jagattrayamapi, kevalAlokabhAsvatA // 4 // . astAghoyaM tathA svAmina , napArazca bhavAmbudhiH / gulphagopadamAtraM sa, syAt tvatpAdaprasAdataH // 5 // jayatrilokIjanakalpapAdapA-punarbhava shriiprirmbhlolupH| jayapramodAGkarakoTivArimuga, jayaprabhAbhatsita nIlaratnaruk // tarIva vAddhauM tamasIva zAradA, ravindinIza sarasIva dhnvni| daridratAyAmiva sevadhirmayA, kalau jinendro tvamalaMbhi durlbhH|| atha zrIsiddhAdristotram / zrIpuNDarIkagaNabhRtprathamaM prapede, yaM puNDarIkamiva mnyjulcnycriikH| . : yaM stauti puNDarakiNInagarIsthasArvaH, taM puNDarIkagirinAthamahaM namAmi // 1 // yatrA'bhavan jinagaNezvara sAdhusaGghAH, siddhAH prazAntaduritA bhukottisNkhyaaH| tenedamAspadamaho vimalaM prasiddhaM, ___ yuktAdvayaM vimalazailamahaM stuve tam // 2 // pApaM vyApohati karoti samRddhibhAvaM, dukkhaM chinatti vipulAM zriyamAtanoti / Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 subhASitasUktaratnamAlA puNyaM dadhAti vitanoti samIhitAni, " dRSTopyasau giripatiH zubhadarzanena // 3 // tasyopari pravaratIrthapativRSAGko- . ___ mukhyo jineSu sa yathAgiriSu prasiddhaH / tatpAdapUjanaparA bhuvi ye narAH syuH, teSAM kramau tribhuvanAnyapi pUjayanti // 4 // no vyAdhirAdhirapi duSTa bhujaGgamA no no zAkinI na paramociMgaNo na caambhH| no vairiNo na ca nRpAH paritApayanti, siddhAdrimaNDanayugAdi jinaprasAdAt // 5 // cintAmaNiH suratarUH suradhenu kAma kuMbhau surAzca nikhilA mayi suprsnnaaH| jAtAH svayaM prabalasAdhanayantritA vA, tvadarzanena bhavasaMtati durlabhena / / 6 // asmin bhave parabhave nikhile'pi deva ! pApAni yAni vihitAnyahitapradAni / vAkAyamAnasabhavAni mayAtimauDhayAta ; tvadarzanena viphalAni bhavantu tAni // 7 // sUrIzahIravijayasya guroH prasAdA ditthaM stutaH suvinayena yugAdidevaH / dhuMjayAdizikhare mukuTopamAno, deyAdasau vipulamajulamaGgalAlI: // 6 // Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga stotra aMtargataM caityavaMdanaM (18) vItarAga stotra aMtargataM caityavaMdana naparaM nAma mRdveva, kaThoramapi kiJcana / vizeSajJAya vijJapyaM, svAmine svAntazuddhaye // 1 // na pakSipazusiMhAdi-vAhanAsInavigrahaH / na netravaktragAtrAdi-vikAravikRtAkRtiH // 2 // na zUlacApacakrAdi-zastrAGkakarapallavaH / nAGganAkamanIyAGga-pariSvaMgaparAyaNaH // 3 // na grhnniiycritr-prkmpitmhaajnH| ma prakopaprasAdAdi-viDambitanarAmaraH // 4 // na jgjnnsthem-vinaashvihitaadrH| na laasyhaasygiitaadi-viplvopplutsthitiH||5|| tadevaM sarvadevebhyaH, sarvathA tvaM vilakSaNaH devatvena pratiSThApya:, kathaM nAma priiksskaiH||6|| . anuzrotaH saratparNa-tRNakASThAdiyuktimat / . patizrotaH zrayadvastu, kayA yuktyA pratIyatAm // 7 // athavAlaM mandabuddhi-parIkSakaparIkSaNaiH / mamApi kRtametena, vaiyAtyena jagatprabho ! // 8 // yadeva sarvasaMsAri-janturUpavilakSaNam / parIkSantAM kRtadhiyaH, tadeva tava lakSaNam // 9 // 32 Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA, krodhalobhabhayAkrAntaM, jgdsmaadvilkssnnH| na gocaro mRdudhiyAM, vItarAga ! kathaMcana // 10 // saMpUrNam judA judA viSayamA malelA kAvyo sUryodaya samaye janmela bAlaka lAMbUM AyuSa bhogave che ane lakSmI ghaNI pAme che sUryodasya velAyAM, jAyate yasya janma tu / tasya doghaM bhavedAyuH, pamAyA udayaH punaH // 1 // AvI uttama patnI puNyavAnane male che Adau dharmadhurA kuTumbanivaye kSINe ca sA dhAriNI / vizvAse ca sakhI hite ca bhaginI lajjAvazAcca snuSA / / vyAdhau zokaparivRte ca jananI zayyAsthite kAminI / trailokyepi na vidyate bhuvi nRNAM bhAryAsamo bAMdhavaH // 2 // puNyAnubaMdhi puNyathI bhalelI sagavaDo patnI premavatI sutaH suvinayo bhrAtA guNAlaGkRtaH / __ snigdho bandhujanaH sakhAticaturo-nityaM prasannaH prbhuH|| nilAbho'nucaraH svabandhu-suti-prAyopabhogyaM dhanaM / puNyAnAmudayena santatamidaM kasyApi saMpadyate // 3 // Ata-raudra-dharma-ane zukaladhyAna vALAonI gationI samajaNa AteM tiryag gati stathA gatiradho dhyAne ca raudre sadA / dharme devagatiH zubhaM ca hi phalaM-zukle tu jnmkssyH|| Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hudA judA viSayamA maLelA kAvyo tasmAd vyAdhirugAntake hitakare saMsAra nistaarke| .. dhyAne zuklavare rajaHpramathane kuryAt prayatnaM budhaH // 4 // ... koIne kyAre paNa nadI namanAro paNa patnInA pagomAM par3e ke je nAmaMti na sIsaM kassavi, bhuvaNe vi je mahAsuhaDA / rAgaMdhA galiabalA, rulaMti mahilANa caraNatale // 5 // hatthI dammai saMvacchareNa, mAseNa dammai turgo| mahilAe kira puriso, damae egeNa divaseNa // 6 // sammohayanti madayanti viDaMbayanti / nirbhayanti ramayanti visAdayanti // etAH pravizya sadayaM hRdayaM narANAM / kiM nAma vAmanayanA na samAcaranti // 7 // AvI uttama sAmagrI nirdama dharma ArAdhanAthI male ke sthAne nivAsaH sakalaM kalatraM, putraH pavitra: sujnaanuraagH| nyAyAca vittaM svahitaM ca cittaM, nizchadmadharmasya sukhAni sapta // 8 // mahApuNyano udaya hoya tevAoneja-putra-mitra ane| patnI sArAM male che prINAti yaH sucaritaiH pitaraM sa putro, yadbhartureva hitamicchati tat kalatram / tanmitramApadi sukhe ca samakriyaM ya devatraya jagati puNyakRtto labhante // 9 // Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 subhASitasUktaratnamAlA zAnI mahApuruSoe mAtA-pitAne tIrthanI upamA ApI ke mAta pitRsamaM tIrtha, vidyate na jagat traye / yataH prApnoti sulabho, nRbhavaH zivazarmadaH // 10 // jaNaNI jammabhUmI pacchimanidA subhAsiyA gutttthii| maNai, mANussaM, paMcavi dukkheNa muccaMti // 11 // AzAnI adhamatA Azaiva rAkSasI puMsA-mAzaiva viSamajarI / Azaiva jIrNamadirA, dhigAzA sarvadoSabhUH // 12 // zarIraM zlathate nAzA, rUpaM yAti na pApaghIH / jarA sphurati na jJAnaM, dhika svarUpaM zarIriNAM // 13 // gurupUjana dravya jIrNoddhAramA jAya che nirlobhatvAt tadAcArya, jagRhe na nRpaarpitaa| kathitatvAna nRpaH pazcAt , svarNakoTi lalau nahi // 14 // sUreranujJayA jIrNoddhAre, sA vyayitA tdaa| tato rAjavahikAyAM, likhitaM dhIsakhairiti / / 15 // dharmalAbha iti prokte, dUrAducchritapANaye / haraye siddhasenAya, dadau koTi narAdhipaH // 16 // iti zlo. 3 vikramacaritra sarga pa pR. 63 zlo. 128 / 29 / 30 tadA koTI suvarNasya, gurubhyo medinI bhujA / . dattA te jagRhe naiva, nirIhatvAd gurUttamaiH // 17 // Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judA judA viSayamA malelAM kAvyo 501 tato jIrNajinAgAro, dvAre raikottirekikaa| . vyayitA bhUbhujA saGgha-yuktena guruvAkyataH // 18 // Arogya mATe tinni sallA mahArAya ? assi dehe pitttthiyaa| vAu-mutta-purIsANaM, khaNamitta na dhArae // 19 // kAmAMdho kRtyAkRtye na jAnanti, na jAnanti hitaahite| .... kAmAndhA mAnavA jaDA-dhatturabIjakA iva // 20 // guNI AtmAo viralA jANaMti guNA, viralA picchanti attaNo dose / viralA parakajjakarA-paradukkhe duvikhaA viralA // 21 // vItarAgazAsana ArAdhaka jIvone ekaraNa uttama vastu . .. alabhya nathI tannAsti jagati madhye, vastu kalpadrumAdikaM / jinadharmakasaktAnA, jIvAnAM yanna sidhyati // 22 // ___ mAMsa bhakSaNanI adhamatA varAkA vaMcitA nUnaM, paraloka sukhena te / janmApi niSphalaM teSAM, yeSAM mAsAzane matiH // 23 // azAzvatasya tucchasya, zarIrasyAsya hetave / mArayaMtIha ye jIvAn , kiM te jagati shaashvtaaH||24 __ dyUtanI duSTatA dyUtaM sarvApadAM dhAma, dyUtaM dIvyanti durSiyaH / dyUtena kulamAlinyaM, dyUtAya shlaaghte'dhmH||25|| Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 subhASitasUktaratnamAlA uttamanA traNe yoga sArA vacane mAnase kAye, kriyAyAM ca niraMtaraM / svabhAvo vidyate tulyaH, sajjanAnAM zarIriNAM // 26 // upakatuM priyaM vaktuM, kattuM snehamakRtrimaM / / mujanAnAM svabhAvoyaM, kenenduH zizirIkRtaH // 27 // zAstraM bodhAya, dAnAya, dhanaM dharmAya jIvitaM / vapuH paropakArAya, dhArayanti manISiNaH // 28 // pAtrArtha bhojanaM yeSAM, dAnArtha ca dhanArjanaM / dharmArtha jIvitaM yeSAM, te narAH svargagAminaH // 29 // amaMtramakSaraM nAsti, nAsti mUla manauSadham ; nirguNA pRthvI nAsti, AmnAyA khalu durlabhAH // 30 // ___ amRtanA kuMDo jevA AtmAnA nava guNo cetaH sAndrataraM vaca: sumadhuraM dRSTiH prasannojvalA / zaktiH zAntiyutA matiH zritanayA zrI dInadainyApahA // rUpaM zIlayutaM zrutaM gatamadaM svAmitva-mutsekatAnirmuktaM-prakaTAnyaho navasudhA-kuNDAnyamUnyuttame // 31 // parastrIsevana pApa prANasaMdehajananaM, paramaM vairakAraNaM / lokadvayaviruddhaM ca, parastrIgamanaM tyajet // 32 // sarvasvaharaNaM bandhaM, zarIrAvayavacchidAM / mRtazca narakaM ghoraM, labhate pAradArikaH // 33 // Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judA judA viSayamA malelA kAvyo 53 vikramAkrAnta vizvo pi, parastrISu rirNsyaa| kRtvA kulakSayaM prApa, narakaM dshkndhrH||34|| puNyAnubaMdhi puNyodaya ArogyabhAgyAbhyudayaprabhutvaM / satvaM zarIre ca jane mahatvaM // tattvaM ca cite sadane ca saMpat / saMpadyate.puNyavazena puNsaaN||35|| api labhyate surAjyaM, labhyante puravarANi ramyANi / nahi labhyate vizuddhaH, sarvajJokto mhaadhrmH||36|| mANussakhitta-jAi-kula-rUvArUgamAuaM buddhii| savaNagahaNasaddhA, saMjamo a logammi dulahAI // 37 // dAnaM supAtre vizadaM ca zIlaM, tapo vicitraM zubhabhAvanA ca / bhavArNavottAraNasattaraNDaM, dharma caturdA munayo vadanti // 38 // .mahAsatIona sagapaNa . pitR-mAta sakhIvandhu-jano bAlyepi yo bhavet / / taruNInAM ca tAruNye, ekaeva priyaH priyaH / / 39 // mahApApI manuSyo kUTasAkSI mRSAbhASI, kRtaghno dIrgharoSaNaH / madyapAparddhikunnIre-na zudhyati kadAcana // 40 // jinAlaya mahImA ramyaM yena jinAlayaM nijabhujopAttena kArApitaM / . mokSArtha svadhanena zuddhamanasA puMsA sdaacaarinnaa| baddhaM tena narAmarendramahitaM tIrthezvarANAM padaM / prApta janmaphalaM punarjinamataM gotraM samudyotitaM // 41 // Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 subhASitasUktaratnamAlA ati ucca anuSThAna prAsAdaH pratimA yAtrA, pratiSThA ca prabhAvanA / amAyudghoSaNAdIni, mahApuNyAni dehinAM // 42 // sAcA puNyavAna dAnIndAna denArA jANavA Arohanti sukhAsanAnyapaTavo, nAgAn hayAn tajjuSaH / tAmbUlAdyapabhuJjate naTaviTA, khAdanti hastyAdayaH // prAsAde caTakAdayo nivasantyete na pAtraM stuteH| sa stutyo bhuvane prayacchati kRtI lokAya ya: kAmitaM // 43 // zUnya vastunA mAliko ghaNA rAjyaM bhojyaM ca zayyA ca. varavezma vraanggnaa| * dhanaM caitAni zUnyatve'dhiSThIyante dhruvaM paraiH // 44 // kevalajJAnI ' samminnaM pAsaMto, logamalogaM ca savvao savvaM / taM natthi jaM na pAsai, bhUyaM bhavvaM bhavissaM ca // 45 // __.. narakamAMthI AvelA jIvonA svabhAva virodhitA bandhujaneSu nityaM, sarogatA murkhajaneSu saMgaH / karasvabhAvaH kaTuvAk srossH| narasya cihanaM narakAgatasya / 46 // svargamAMdhI AvelA svargacyutAnA miha jIvaloke, catvAri nityaM hRdaye vasanti / dAnaprasaMgo (dAnapravAho.) vimalA ca vANI, . devArcanaM sadguru sevanaM ca // 47 // Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judA judA viSayamA malelA kAvyo . . zuddha dharmanuM phala. savaMzajanma gRhiNI spRhaNIyazIlA / . lIlAyitaM vapuSi pauruSabhUSaNA shrii.|| putrAH pavitra caritrAH suhRdo'pdossaaH| syurdharmataH khalu phalAni pacelimAni // 48 // __rAjaputromAM sahaja vinaya guNa hoya che. paMDitonI bhASAmAM saMskAra hoya, ghatakAronI bhASAmAM lagabhaga asatya hoya che. tema strIomA mAyAnI bahulatA hoya che.. vinayaM rAjaputrebhyaH, paNDitebhyaH subhASitaM / anRtaM dyUtakArebhyA, strIbhyaH zikSeta kaitavaM // 49 // ___strI marIne puruSa paNa thAya che saMtuTTA suviNIyA, ajjavajuttA jo thirA niccaM / saccaM jaMpai mahilA, sA puriso hoi mariUNa // 50 // - puruSa paNa marIne strI thAya che . jo cavalo saDhabhAvo, mAyA kavaDehiM vazcae sayaNaM / .. nahi kassaya visattho, so puriso mahiliyA hoi||511 zatrujaya darzananu mAhAtmya puNyaM cinoti narajanma phalaM tanoti, pAyaM lunAti nayanAni satAM punAti / dUrepi darzanapathaM samupAgato yH| zrImAnasau vijayatAM giripuNDarIkaH // 52 // Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitasUktaratnamAlA manuSya janmanAM phala .. pUjya pUjA'dayA, dAnaM, tIrthayAtrA japaH tpH| 'zrutaM paropakAraca, martyajanmaphalASTakaM // 53 // paMDitono svabhAva atItaM naiva zocanti, bhaviSyaM naiva cintayet / / vartamAnena kAlena, vartayanti vicakSaNA // 54 // pAMca cAMDAlo kUTasAkSI-mRSAbhASI, kRtaghno diirghrossnnH| catvAraH karmacAMDAlA, paMcamo jAtisaMbhavaH // 55 // uttama ane duSTa uttamAnAM mano gacchat , kumArgAda valati svayaM / duSTAnAM pApinAM nRNAM, nopadezazatairati // 56 // ajJAnathI tapa ane kaSTa karIne asuro thAya che bAlatave paDibaddhA, ukaDarosA taveNa gAraviyA / vereNa ya paDibaddhA, mariuM asuresu jAyanti // 57 // rajjumgaha-visa bhakSaNa-jala-jalaNa pavesa-taNha-chaha-duhao / mirisirapaDaNAu muA, suhabhAvA huti vaMtariyA // 58 / / koNa kayAM sudhI devalokomA upaje che tAvasa jAjoisIyA, caragaparivvAya baMbhalogo jaa| jA sahasAro paMciMdiyatiriya jA accuo saiDhA // 59 // jaina zAsanano vyavahAra vaMvahAro vihu balavaM jaMchaumatthaMpi vaMdai arihA / jA hoi agAbhinno, jANato dhammayaM eyaM // 6 // Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudA judI viSayamA malelA kAvyo zrItIrthapAntharajasA virajIbhavanti / tIrtheSu baMbhramaNato na bhave bhramanti / tIrthavyayAdiha narAH sthirasaMpadaH syuH| tIrthezvarArcanakRto jagadarcanIyA // 61 // putrane dIkSA apAvanAra kuTuMbane dhanyavAda dhannA jaNaNI jaNayA, dhannA viya baMdhavA sukayatthA / pavvajjAe juggaM puttaM, paripAliyaM jehiM // 2 // yugalika tiryaco paNa devagati ja pAme che naratiri asaMkhajIvI, savve niyameNa jati devesuM / niaAua-samahINAuesu, IsANaaMtesu // 6 // jinezvara devonI kalyANaka bhUmio-vAMdavI ane moTI Avaka thAya to paNa anArya kSetromAM vasavU nahIM / nikkhamaNa-nANa-nivvANa-jamma bhUmIo vaMdai jiNANaM / / naya vi sai sAhuvirahiyaMmi dese bahuguNevi // 64 // zukarAjAne bAvana bhava pahelAM bAMdhelu karma udayamAM Avyu mahodayamuniH prAhaH, zukarAjAdhunA zrRNu / ito bhavAd dvipaJcAzattame bhUpabhave tvayA // 65 // uddAlya chalato rAjya, gRhItaM yasya vegataH / tena te'smin bhave rAjyaM, jagRhe zukabhUpate ? // 66 // votarAganA munirAjo-jyotiSa-nimitta-akSara-kautuka Adeza-bhUtikarma-kare karAve anumode nahI joisa-nimitta-akkhara-koUa-Aesa-bhUikammehiM / "kAraNANumoaNehi, sAhussa tavakkhao hoi // 67 // Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ subhASitasUktaratnamAlA jagatanA svabhAvo patraM naiva yadA karIra viTape, doSo vasantasya kim / . . nolUko hi vilokate yadi divA, sUryasya kiM dUSaNaM // varSA naiva patanti cAtaka mukhe, meghasya kiM dUSaNaM / yat pUrva vidhinA lalATaphalake'lekhi pramANaM hi tat // 6 // . puNyathI sarva male che. Arogya sobhAgya, dhanADhyatA naayktvmaanNdH|| kRtapuNyasya syAdiha, sadA jayo vaaNcchitaavaaptiH||69|| abhayadAnanAM phala , . * ArogyaM dhana saMpattiH, saubhAgyaM dIrghajIvitaM / bhavatyabhayadAnena, guNA ityevamAdayaH // 70 // jJAnaM ca saphalaM tasya, nItayaH saphalA tathA / saphalaM mAnuSatvaM cAbhayadAnesti yasya dhIH // 71 // dayA yasya tapaH tasya, zIlaM, sarvaguNA api / dayAhInasya no zIlaM, na tapo na guNA api // 72 // yaH karotyarthadAnenA-dAridyamakhilaM jagat / ekaM hinasti jIvaM ca, sarva tasya nirarthakaM // 73 // sarvadharmakriyAmUlaM, sarvasaukhyaikakAraNaM / sarva jIvAbhayaM dAnaM, sarvadarzanasaMmatam // 74 // manuSyajanmano saphalatA nidrAnte parameSThi saMsmRtistho devArcana vyApRtiH sAdhubhyaH praNatiH pramAdaviratiH siddhAnta tatvazrutiH // sarvasyopakRtiH zucivyavahnatiH satpAtradAne rtiH| zreyonirmaladharmakarma niratiH zlAdhyA narANAM sthitiH // 75 // Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 509. dAha / judA judA viSayamA malelA kAvyo eka divasanA dIkSita sAdhune ciradIkSitA sAdhvIjI vAMde che. vRddhAbhi bhikSuNIbhizca, sadibhyAbhizca sAdaraM / baMditaH sa yatI raGkaH, sadAlApanapUrvakam // 76 // aNugammae bhagavaI, rAyasuajjAsahassaviMdehi / tahavi na karei mANaM, pariyacchai taM tahA nUNaM // 77 // diNadikkhayassa damagassa, abhimuhA ajjacaMdaNA ajjaa| necchai AsaNa gahaNaM, so viNao savvaajjANaM // 78 // yadA sa vanditaH sAdhuH, raGkaH sAdhvIbhirAdarAt / tadAdadhyAvayaM jaina-dharmoM varyatamo nanu // 79 // AmarAjAnuM bappabhaTTasUri pratye tAM ca koTI suvarNasya, dharmAmau mediniiptii| arhadjIrNAlayoddhAre, vyayati sma pramodataH // 80 // . uttama gRhiNI gRhaciMtAbharaharaNaM, mativitaraNamakhilapAtra sat karaNaM / kiM kiM na phalati gRhiNAM, gRhiNI gRhakalpavallIvat // 81 // subhASitasukta ratnamAlA saMskRtanuM zuddhipatraka . zuddha zabdo . azuddha zabdo pR. lI. svAmistva mabhravaH yadvantra svAmistva prabhava yadvat payaH Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitAkAlamAnA mAzuddha zabdo. zuddha zabdo... cApta prApta preyasi preyaSI kuzala kuzalaM. 'rAgiNAM rogiNAM atIta atIva vipulaka vikalaiH vipulaiH ilaghayatA ilAdhyatA tIrthakaro gure tIrthakare gurau annanna ambaa / saGgama saGgama asthAyotthAya utthAyotthAya 'bahunI bahUnAM meavasare meavasare anAdiniHgor3a anAdinigoda kIrtayaH kIrtaye 'dhyAnatva dhyAnasya duvidhaiH duvidheH krodhobhANDa madyabhANDa bUte "bRpaNa vRSaNa . tamAlapatravadabhUd tmaalptrvdbhuu| hahA aMgAvalIbhaMguraM digaMvalIbhaMguraM / sa paNDitaH sa paNDitaHsa 133 ***555:3 SEEEEEEEE " 6633 139 139 152 173 vrate 173 205 'bhAryA bhAryA 255 zAkinI 255. mAntarale manakarate .. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruzyeyaM 258 261 sUri 287: azuddha zabdo zuddha zabdo.. badantim vadanti guru kSaya, dIvaya dIvayaM. yasya ya yasyana dehagarbhAt gehagarbhAta 262 bhUtapazcazmanI paJcabhUtadamanIH 274 maraNapadavoM smaraNapadavI 276 te'hakRti . brUte'haMkRti 276 sUriH 280 maddha madya paNatroM paNyastrI 288 tathAMkSuke * tathAMzuke 289 tADatA tADato sAvajjaNavajjANaM saavjjnnvjjaann| vavaNANaM. zakhinaH zAkhinaH samayadhveka samayeSveka 300 nAmehi nAhiM 302 mANasaM . mANasaM mANasaM na saMtaraNe naIsaMtaraNe 310 iriyAvAhiyA iriyAvahiyA 311 iriyAvAhiAIA iriyAvahiAIA 311 selakuiDasamANA . selakuDasamANA 312 jAvaha jIva ... pahelo bhAga saMpUrNa bhAga bIjo zuktAmanidrAjarA kSutkAmaniMdrAmArA 320 kIraNAvaliH. koNAvaliH 321 sou souNa 322 304 Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaHsuhRt / 328 329 mazuddha zabdo prANavadhAdikAnAM dhamaHsuhat paramAtmAkharUpo sacetasA saMgalapAt prAtaH vigerenA taTAdi asAvAdya .. vidvippanti pacchite : beiche avAI sadbhatiH raivatAdau subhASitasUktaratnamAlA zuddha zabdo pR. .lI. prANivadhAdikAnAM 364 325 paramAtmasvarUpo sucetasA saMkalpAt prAptAH 345 vigeremA 354 taTAkAdi asAvadya 354 vidviSyanti / 387 pacchita 423 bei che avAI 423 saGgatiH 427 revatAdrI satAM . . 435 354 samPN NANHAPPORAN satA zlokAH . . tamAsaMyama tapaHsaMyama zAThayarataH zAhyarataH vizva vizvaM labdhUvApi . labdhvApi viyojayanti viyojayaMti 463 savottama sarvottama maThApatyAt mAThApatyAt 470 abhavyadurbhavyA nAM. abhavyadurbhavyAnAM ca 478 bhArakaM trayaM bhArakatrayaM : 482 niviSo nirviSo ..... " pR. 482 mAM zlo. 110 nIce A pramANe samajavU : caityavaMdananI traNa mudrAo yasya kasya 484 Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - amArA prakAzano - 1 subhASita sUkta saMgraha saMskRta-khapI gayuM che 2 , , , gujarAtI , 3 kalpasUtra subodhikA naM. 1250 khapI gayuM che 4 jayAnaMda kevalI caritra padya 500 ,, 5 hemaprakAza bhAga bIjo-makelaM. thoDI nakala 6 paMca parameSThi namaskAra yAne jaina dharmanuM svarUpa AvRtti pelI khapI gayu 7 paMca parameSThi namaskAra AvRttibIjI thoDI nakala che ___ 8 navapada darzana thoDI nakala che 9 jinazvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ,. 10 gujarAtI subhASita sUkta ratnAvalI naM. 1000 taiyAra che. 11 saMskRta subhASita sUkta ratnamAlA naM. 1000 thoDA vakhatamAM taiyAra thaze. uparokta badhAM pustaka sIlIka hoya tyAM sudhI lenAranI pUrI oLakhANa pachI avazya vAMce tevAone hAthohAtha meTa apAya che Page #575 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GE L STAMISE OCH