Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ai nama: ||. // zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | | siddham || * prasnottara ranamAlA * mULa graMtha racayitA : pUjya vimalAcArya mahArAja TIkA graMtha racayitA : pUjya devendrasUri mahArAja For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ai nama: || | zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | || siddham | * praznottara ranamAlA * mULa graMtha racayitA : pUjaya vimalAcArya mahArAja TIkA graMtha racayitA : pUjya devendrasUri mahArAja divyAziSa : pUjyapAda nyAyavizArada A. deva zrI vi. bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja pUjyapAda tapasvI munirAja zrI maNiprabhavijayajI mahArAja zubhAziSa : pUjyapAda gacchAdhipati zrI A. deva zrI vi. jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja pUjyapAda tapasvIratna A. deva zrI vi. varabodhisUrIzvarajI mahArAja mArgadarzana : pUjyapAda vidvavarya paMnyAsa pravara ajitazekhara vijayajI gaNivara mahArAja saMpAdaka : pUjya munirAja zrI vimalabodhi vijayajI mahArAja prakAzaka : divyadarzana TrasTa, 39, kalikuMDa sosAyaTI, maphalIpura cAra rastA, dhoLakA, ji. amadAvAda arthasahayoga : zrI saMbhavanAtha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha, vijayavADA (AMdhrapradeza) www. ra Jan Education International
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAptisthAna : zrI kumArapALa vi. zAha divyadarzana TrasTa 39, kalikuMDa sosAyaTI, maphalIpura cAra rastA, dhoLakA, ji. amadAvAda. arthasahayoga : zrI saMbhavanAtha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapA. saMgha jainamaMdira roDa, vijayavADA - pa20 001. vikrama saMvata : 2062, mUlya : rU. 200/ pratA : 500 mudraka : ABC Publication 116, namana plAjhA zopiMga ArkeDa, pahelA mALe, sToparsa sTopanI pAchaLa, esa. vI. roDa, kAMdivalI (vesTa), muMbaI-400 07. phona : 9223319655, ghara : 28051979 2 www.ainelibrary.org For Personal & Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ki avasa AmAM ramatA jA Ape || zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | vijaya prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSa-dharmajita-jayazekhara-abhayazekhara sUribhyo nama: atha prastAvanA... anaMtajJAnI arihaMto AtmAnI oLakha ApI ane ApaNane anaMta AnaMdamaya mokSano mArga batAvI ananya upakAra kare che. bAhyabhAvanA = viSayonA ramakaDAM sAthe ramato jIva anaMtakALa vahI javA chatAM bALaka avasthAne ja anubhavato hoya che. dAdA - bALaka-pautrane aitihAsika kathAo vagere kahevA dvArA e bALakane ramakaDAomAM ramatA rahevAnI bAlizatAthI aTakAvI buddhimAna banAve che che, e bALakane AdarzanA sapanA Ape che, samajaNazakti Ape che. paNa e mATe kathAnuM rasamaya varNanarUpa AkarSaNa mahattvano bhAga bhajave che. - bhagavAna paNa bhavya jIvone bALakabhAvamAMthI dharmamATe yogya yuvakabhAvamAM lAvavA upadeza Ape che. paNa e mATe AkarSaNa UbhuM thAya e hetuthI kathAo, prasaMgo, caritronuM nirUpaNa kare che. bALajIvone AthI e vAtano vizvAsa paNa Ubho thAya che ke bhagavAne je mArga batAvyo che, e mArge janAro huM pahelo nathI ane mArA pUrve jeo e mArge gayA che teone e mArganA AsevanathI adbhuta, apUrva ane anaMta lAbha thayA che. A kathAnako, caritro, dRSTAMto, prasaMgo, siddhAMtane siddha karavA upayogI hoya che, enA zravaNathI svAdhyAyano lAbha thAya DI. che, enA AkarSaNathI mana viSayonA AkarSaNathI bace che, enA mananathI manane adhyAtmamArge AgaLa vadhavA joma maLe che. pUrve chaThThA Agama jJAtA-dharmakathAmAM AvI sADA traNa karoDa kathAo hovAnI vAta Ave che. vaMdittAsUtramAM chaMtAlIzamI gAthAmAM zrAvakanI bhAvanA evI batAvI che ke, bhagavAnanA mukhethI pragaTelI e kathAonA zravaNAdi dvArA mArA divaso pasAra thAva, ke je kathAo 3 antong For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 (1) lAkho bhavano nAza kare che. zubhabhAve zravaNa karelI e kathAonA prabhAve jIvanA bhaviSyanA lAkho janma-maraNa aTakI jAya De che ane (2) dIrghakALa pUrve bAMdhelA cIkaNA karmo je kathAonA zravaNAdi mAtrathI nAza pAme che. prastutamAM "praznottara ratnamAlA' graMtha paNa kathAonA mAdhyamathI bodha daI AtmakalyANanA mArge preraNAbaLa pUruM pADe che. vimalAcArya' nAmanA zvetAMbara AcArye 29 gAthAmAM 64 prazno ane enA 84 uttaro guMthyA che. jaina saMskRta sAhityano itihAsa-prakaraNa soLamAM Ano sAmAnya nIti saMbaMdhI graMtha tarIke ullekha che. bIjAo A graMthanA kartA vimalAcAryane badale bIjAtrIjAne gaNe che ItyAdi carcA tyAMthI joI levI. siddhagati tarapha pragati karavA IcchatA jIve zuM karavuM ? ane zuM na karavuM ? e aMgenA ziSya prazno pUchyA... ane gurue tenA javAbo ApyA... guru-ziSyanI pavitra joDI prazna-uttara dvArA saMvAda sAdhe che. jJAna prApti-viniyoga mATe A ja krama zreSTha che. jyAM gurutattvane bAju para mUkI sIdhuM zAstrAdijJAna meLavavAno upakrama karAya che, to tyAM e jJAna adhuruM hoya che, ahaMkAranuM kAraNa bane che, svacchaMdatAnuM ghAtaka bane che ane pariNAme ahitakara banI jAya che. TUMkA prazno ane ekAda zabdamAM arthagaMbhIra uttaronI A ramya praznottarIne kAvyamAM gUMthanArA zrI vimalAcArya kyA gacchanA ? kyAre thayA? vagere vigatanuM saMzodhana itihAsavido karaze ! paNa, prazno majAnA che - to uttaro paNa adbhuta che, emAM bemata nathI. kadAca tethI ja A pachI paNa bIjA AcAryAdi bhagavaMtoe A paddhatithI praznottaramAlAnI racanA karI haze ema kalpI zakAya. rudrapallIya gacchavAsI ane zIlopadezamAlAnI TIkAnA racayitA zrI somatilakasUri mahArAjanA nAnA gurubhAI zrI devendrasUri mahArAje upakezajJAtinA liMgAvaMzIya gajapALa ane jagadeva (?)nI vinaMtIthI A praznottara ratnamAlAnA dareka prazno uttarane anurUpa rocaka kathA sahita TIkA racI che (TIkAgraMtha lagabhaga 7326 zlokapramANa che.) ane zrI munibhadrasUrie enuM saMzodhana karyuM che. te A TIkAgraMtha vikrama saMvata 1529 (1429 ?)mAM racAyo che, ityAdi vAta prazasti jovAthI jANI zakAya che. For Personal & Private Use Only Jain Education Interational
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zrI TIkAkAra ane kathA racayitA AcAryabhagavaMte A praznottara ratnamAlA graMthane kathAnA mAdhyamathI rasALa ane lokapriya rak banAvyo che. gurunA dareka uttara sacoTa ane yathArtha che e vAta e kathAonA mAdhyamathI sajjaDa besI jAya che ane zrotAne e nA mArge AgaLa vadhavA suMdara preraNArUpa bane che. AcAryabhagavaMte gadya-padyamAM kathAonI racanA karI che. emAM dareka nagara-rAjAnuM varNana cittane camatkAra pamADe evuM che. prAyaH Da, dareka kathA vakhate e varNano alaga-alaga kalpanAonA mAdhyamathI suMdara rIte upasAvyA che. Thera Thera prasaMgane anurUpa mukelI sUktio * A kathAone vadhu suzobhita kare che. pagho judA judA chaMdomAM racAyA che. AcAryabhagavaMte prAyaH zabdakozamAM ja maLatA ghaNAya aprasiddha zabdono pracUra upayoga karI mAno ke e zabdapaMkhIone zabdakozanA piMjarAmAMthI mukta karI graMtharUpI AkAzamAM viharavA mukta karyA che. A graMthanA vAcakane koI zabdane khoTo ke azuddha to mAnatA pahelAM zabdakoza joI levA bhalAmaNa che. hA, keTalAka prayogo aprasiddha hoya evA lAge che. jema ke, candrava = candra+Ivano samAsa. jema ke prazna-62nA 76 mAM uttaramAM naradevanupa kathAmAM zeSeva prayoga jovA maLe che. eja rIte 46mAM praznanA 48 mAM uttaramAM zatruMjayanRpakathA vagere sthAne huM dhAtu chaThThA gaNano hoya e rIte (AjJArthamAM) Aruhata' jevA prayoga jovA maLe che. kathAgraMthomAM racanAkAra badalAya eTale keTalAka prasaMgonI rajuAta badalAya, e saMbhavita che. prastutamAM paNa ghaNA prasaMgo anya graMthomAM upalabdha prasaMgothI judI rIte rajuAta pAmatA dekhAya che. jema ke, zrI zAlibhadrane pUrvabhavamAM jaMgalamAM munirAja dvArA ja karAvAyelI aMtima ArAdhanAnI vidhi. A graMthakAranA mate zrI kumArapALa rAjA mahendra (cothA) devalokamAM gayA che. zrISeNarAjA (zrI zAMtinAtha bhagavAnano prathama bhava)nA be putro IduSaNa-biMduSaNa aMgenI vigata paNa anya graMtho karatAM spaSTa judI paDatI dekhAya che che. (kadAca A graMthakAre bIjA koI zrISeNarAjA ane IduSaNa-biMduSaNane najaramAM lIdhA hoya) AvA to ghaNA sthaLoe nAma-prasaMga nI pa J u cation Interational For Personal & Private Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagerenI anya graMthothI bhinnatA dekhAya che. (sujJapuruSe AvA sthaLoe sAragrAhI banavuM, tattvanirNaya jJAnIo upara choDI devo.) A graMthanI prathama mudritaprata vikrama saMvata 1971mAM prakAzita thayelI jovA maLI. paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA)e A prata saMpAdita + prakAzita karI. A pratanA AdhAre ja prastuta saMpAdana karavAmAM AvyuM che. pUrva saMpAdita pratanI lipi jUnI hovAthI ane prata alabhya hovAthI A saMpAdana karavAmAM AvyuM che. jUnI pratamAM prAyaH dareka sthaLe tamAma anunAsikonA sthAne anusvAra vAparavAmAM AvyA che. A AvRttimAM zakya sthAnoe pharIthI anunAsikano prayoga karavA prayatna karyo che. mudrArAkSasanA prabhAve anunAsika karavA jatAM azuddhi na thaI jAya e mATe ghaNe sthaLe anusvAra ema ne ema rahevA devAmAM AvyA che. - A prati lagabhaga saMzodhita thavA AvI e ja vakhate pUjyapAda A.de.zrI.vi. kArasUri mahArAjanA samudAyanA pUjyapAda vidvadvarya zrutarasika A.de.zrI.vi. municaMdrasUri mahArAjanA prayatnathI ane paMDitavarya zrI caMdrakAMtabhAI saMghavInI mahenatathI pATaNanA - zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdiramAMthI zrI praznottara ratnamAlA saTIka DA.na. 368 naM. 17650 pRSTha 211 ane zrI praznottara ratnamAlikA DA.na. 360. naM. 17286 pRSTha 334. A be hastalikhita prato prApta thaI. A baMne pratanA AdhAre ghaNA mahattvanA zuddha pATho maLyA. junI prinTeDa pratamAM ghaNA prAkRta zloko lIdhA na hatA. te A pratonA AdhAre A AvRttimAM levAmAM AvyA che, jo ke emAM ghaNe sthaLe zuddhi aMge amane zaMkA che. junI prinTeDa prata ane A be hastapratone meLavatI vakhate eka vicitra vAta najaramAM AvI ke traNe pratomAM atyaMta pracura pramANamAM alaga-alaga paryAyavAcI zabdo-kriyApado vaparAyA che. jANe ke ema ja lAge ke jo dareka pAThAMtaro noMdhavAmAM Ave, to kharekhara to traNa prata chApavI paDe. jema ke eka pratamAM nRpa hoya, to bIjI pratamAM bhUpa hoya, tyAre trIjI pratamAM nRpati hoya. eka pratamAM gam dhAtuno prayoga hoya, to bIjAmAM yA dhAtuno ane trIjI pratamAM I dhAtuno prayoga hoya. are eka ja ghAtunA prayogamAM eka pratamAM parokSa hoya, bIjAmAM hyastana bhUtakALa hoya, trIjAmAM adyatana bhUtakALa. AmAM granthakAranI mULabhUta racanA kaI mAnavI ? mULa racanAnI hastaprata taiyAra karatAM lahiyA vageree A rIte zabdaprayogo kema *. badalyA haze ? zA mATe mULaracanAne vaphAdAra nahIM rahyA hoya ? A badhI vAto saMzodhana mAMgI le evI che. 5
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja ame mahattvanA sudhArAne sthAna ApyuM che. jyAM vizeSa pharaka dekhAya, tyAM pAThAMtara tarIke noMdhyuM che. e sivAya traNamAMthI be pratamAM samAna maLatA pAThane sthAna ApyuM che ne alaga pAThanI upekSA karI che. ema karavAmAM ame je kAMI anucita karyuM hoya, enI kSamAyAcanA karIe chIe. tapasvI-vaiyAvaccI-svAdhyAyI munirAjazrI vimalabodhi vijayajI mahArAje bhAre parizrama karI prastuta pratanuM suMdara saMpAdana karI zrutecchuka vargane pramoda pamADyo che ane A pratavAMcana vartamAna abhyAsuvarganA vAMcana mATe sulabha banAvyo che, tethI dhanyavAda pAtra che. - prAMte A graMthavAMcanathI, zravaNathI zraddhALuvarga AtmonnatinA mArge AgaLa vadhe evI hArdika zubhecchA che... tanotu te vAgu jinarAja ! saukhyam ! muluMDa, mauna ekAdazI, saMvata 2059 - ajitazekhara vijaya dhanyavAda... zrI saMbhavanAtha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapagaccha jaina saMgha vijayavADA (gha)nA zrI saMghe che A jJAnadravyamAMthI A pratanA prakAzanamAM saMpUrNa lAbha lIdho che, tethI teo dhanyavAda pAtra che. A ja rIte 2 vAraMvAra zrutabhaktimAM AgaLa vadhe evI zubhecchA che. For Personal & Private Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ maGgalam / / zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH / / // zrI jinAya namaH / / // zrI vijaya-prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSa-dharmajit-jayazekhara-varabodhi-sUribhyo namaH // // atha zrIpraznottararatnamAlA saTIkA prArabhyate // __ (mUlakartA-zrIvimalAcAryaH, TIkAkAraH zrIdevendrasUriH) zrInAbhibhUrjinavaraH kuzalAya vaH syA-dyasyAMsayorupari kuMtalabhAradaMbhAt / / bhavyAMginAM bhvsmudbhvtaapshaaNtyai| ra kAdaMbinI kimu samunnatimAtatAna ||1|| dvAviMzatistIrthakRto'jitAdyAH / pAAvasAnA dadatu zriyaM vaH / / yannAmamaMtrasmRtimAtrato'pi / prayAti pApAhibhayaM bhiyeva / / 2 / / caramatIrthakaro'stu sadA mude / yadavadAtakadaMbaka* maMjasA / / zravaNasaMpuTamadhyamupAgataM / vada tanoti na kasya camatkRtim / / 3 / / zrIgautamastAnmama labdhisiddhyai / yaH * * kevalajJAnapayodhiputryA / / svayaM viyukto'pi paraM pareSA-metatprado'ho mahatAM prabhAvaH / / 4 / vizvaprazasya- hA~ * guNaratnasamudrarudra-pallIyagacchagaganAMgaNazItabhAsaH / / cAritrapAtramatimAtrazamaikasatraM / zrIsaMghapUrvatilakA guravo * * jayanti / / 5 / / tatpaTTAMbhojatigmAMzuH / zrIdeveMdramunIzvaraH / / bholAkhetAbhidhabhrAtR-yugenAtyarthamarthitaH / / 6 / / praznottararatnamAlAM / vimalAcAryanirmitAm / / vivRNoti sudRSTAMtai-hyupakArI satAM zramaH / / 7 / / yugmam / / prazno. saTIkA 1 // ki.w
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ * iha hi zreyaHzrInivezajinezasadupadezaprAsAdamahAstaMbhe praznottararatnamAlAprakaraNaprAraMbhe kuMdAvadAtaprazamAdiguNabhUriH * saMbaMdhAbhidheya * zrIvimalacaMdrasUriH ziSTasamayapAlanAya prekSAvatpravartanAya vighnavighAtAya ca samuciteSTadevatAnamaskArasaMbaMdhAbhidheya- prayojanam prayojanapUrvakamAdyAmAryAmAha - praNipatya jinavarendraM / praznottararatnapaddhatiM vakSye / / nAganarAmaravandyaM / devaM devAdhipaM prathamam / / 1 / / * vyAkhyA- ahaM praznottararatnapaddhatiM vakSye iti kriyAsaMbaMdhaH, tatra heyopAdeyapadArthAnvayavyatirekAbhyAM praznAH ziSyakRtAH * pRcchAsteSAmuttarANi gurUktAni kartavyAkartavyarUpANi, tAnyeva jagati durlabhatvAnmahArthatvAcca ratnAni padmarAgAdIni, * teSAM paddhatirgistAm, AnaMtyAtpraznAnAmuttarANAM ca, tathApi teSu katicidupadeSTukAmo mArgamiva vakSye-bhaNiSyAmi, yathA mArge dRSTe svayameva pumAniSTaM sthAnamApnoti, tathAmIbhirapi vakSyamANapraznottararUpairupadezairityAzayaH / kiM kRtvA ? praNipatya manovAkkAyairnatvA, kaM tamityAha-jinavarendraM, nanu jinavarendrazabdena caturviMzatirapi tIrthaMkarA * labhyante, atasteSu ka ityAha-prathamamAdyaM RSabhadevaM, yato'syAmavasarpiNyAM sakalalokalokottaravyavahAraprakaTIkAra sUtradhAratvAttasyaiva namaskArakaraNaM saMgatimaMgati, tatra jayanti sudurnivArAntaraGgArIn rAgadveSAdIniti jinAH ra sAmAnyakevalinaH, te ca mUkakevalino'pi syuratastannirAsAya varA upadezadAnAdiguNaiH pravINAH puMDarIkAdaya- prazno. ke steSAmapIndrastAdRkprAtIhAryAdyaizvaryAnubhavAtpuraMdarastaM, yathA sa kila sakalanAkiSvaizvaryeNa varyastathA teSu ke saTIkA * tIrthakaro'pi / punaH kiMviziSTam ? nAganarAmaravandyam, nAgAH pAtAlavAsino nAgakumAradevAH, narAstiryaglokavAsi-* // 2 // For Personal & Private Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkkkkkkkkkkkkkk * manuSyAH, amarA vaimAnikasurAstairvandyaM samavasaraNakaraNamahimabhiH pUjyam, jaghanyataH koTisaMkhyAstvAM sevante surAsurA * vAcya-vAcaka * iti zrIhemacandrAcAryavacanAt / punaH kiMrUpam ? devaM, dIvyati kevalajJAnazriyA saha krIDatIti devastam / punaH * saMbaMdhaH * kIdRzam ? devAdhipam, devAzcaturvidhanikAyabhavA bhavanapativyaMtarajyotiSkavaimAnikA amartyAH, sAmAnyato / * jagatpUjyatayA prasiddhAsteSAmapyadhipaM prabhuM trailokyanAyakatvAt / tamevaMvidhaM prathamaM jinavarendraM praNipatya praznottararatna-* * paddhatiM nigadiSyAmi / atra tu catvAro'tizayAH-tatra jinavarendramiti vizeSaNena zrInAbhikulakarabhuvaH * samUlakASaMkaSitApAyaheturAgAdyarinikaratvAtprathamo'pAyApagamAtizayaH / nAganarAmaravandyamiti vizeSaNena / * marudevAkukSisuktimauktikasya dvitIyaH pUjAtizayaH / devamiti vizeSaNena ikSvAkuvaMzArNavapUrNimendostRtIyo * jJAnAtizayaH / kevalajJAne satyavazyaM vRSabhadhvajasya sahajasiddhasturyo vacanAtizayaH, yatastAdRgbhavyasattvanistAraka* sadupadezadAtRtvAt / tathA cAtra zAstre saMbaMdho vAcyavAcakalakSaNaH, tatra vAcyaM prakaraNArthaH, vAcakaM prakaraNaM, * abhidheyaH praznottarabhedAH, prayojanaM ca kartRzrotrapekSayA dvividhaM, tatra parAparabhedAdekaikamapi dvidhA, tatra kartuH paraM paramapadaprAptiraparaM tu sakalasattvAnugrahaH, uktaMca-sarvajJoktopadezena / yaH sattvAnAmanugraham / / karoti duHkhtptaanaaN| * sa prApnotyacirAcchivam ||1|| zroturapi paraM niHzreyasazrIsubhagaM bhAvukatA, aparaM tu zAstrArthAvagamanaM, yataH prazno. / samyakazAstraparijJAnA-dviraktA bhavato janAH / / labdhvA darzanasaMzuddhiM / prayAnti paramAM gatim / / 1 / / ityAryArthaH saTIkA * / / 1 / / punaH graMthakAro'sya prabhAvodbhAvanapUrvaM nAmAntaramAha *****************kkkkkkk Z ealan International // 3 // For Personal & Private Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kaH khalu nAlaMkriyate / dRSTAdRSTArthasAdhanapaTIyAn // kaMThasthitayA vimala-praznottararatnamAlikayA / / 2 / / * praznottara* vyAkhyA-kaH pumAn dRSTAdRSTArthasAdhanapaTIyAn khalu nizcitaM kaMThasthitayA praznottararatnamAlikayA nAlaMkriyate ? * ratnamAlikA* api tu sarvaH ko'pi bhUSyata iti / tatra dRSTAH pratyakSeNa jJAtA adRSTA anumAnA''gamopadezagamyA ye'rthA / yAH prabhAvaH abhidheyAH prayojanAni vA, yataH - artho'bhidheyahetuprayojananivRttiSvityanekArthavacanAtteSAM sAdhanaM phalAbhimukhI- * karaNam / tatra paTIyAnnipuNaH, vimaleti vimalA hitopadezarUpatayA paramArthazuddhA ye praznAH ziSyakRtAH pRcchAsteSAM * yAnyuttarANi gurUktavacanarUpANi tAnyeva ratnAni puSparAgAdIni teSAM mAlikA zreNiH kaMThikAlakSaNA tayA, ra * praznottarapUrvapadabhaNanAjjyotiSaratnamAlAnirAsaH / kaMThasthitayeti kaMThe gale sthitayA pAThazuddhayA, na tu meM * zrutAzrutarUpatayeti / yathA kazcitprANI kaMThapIThasthayA ratnamAlikayA sabhAlokamaMDanaM syAttathaitayApi jihvApAThena * * subhASitopadezarUpayA yuktAyuktArthavicAraNapravaNaH sabhyasabhAlaMkaraNaM bhavati / yaduktaM-mAMsapiMDaM na sA jihvA / yA ra * na vetti subhASitam / / manye kAkabhayasyArthe / daMtAMtaranivezitA / / 1 / / ityAryArthaH / / 2 / / atra granthe bhagavan ! * kimupAdeyam ? ityAdiziSyakRtAzcatuHSaSTipraznAH, tathA guruvacanamityAdigurUktAni tryadhikAzItiruttarANi / * * ataH pratyekaM tacchravaNecchuH ziSyaH zirasi karau kirITIkRtya guruM prati prathamaM praznamAha - pra01-bhagavan ! kimupAdeyam ? vyAkhyA - he bhagavan ! jJAnAdisaMpatsaMpanna ! arthApattyA pUjyapAdAraviMdamarandA- saTIkA * svAdabhRGgeNa mayAnyena vA kimupAdeyaM grAhyam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi vizuddhazraddhArAjahaMsImAnasaM * // 4 // prazno . Jan Ede For Personal & Private Use On
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tanmAnasaM matvA tadanuyAyi prathamamuttaramAha- 'guruvacanam' vyAkhyA - he vatsa ! gRNAti dharmatattvamiti guruH, * pra.1 * yataH - pitA mAtA bhrAtA priyasahacarI sUnunivahaH / suhRtsvAmI mAdyatkaribhaTarathAzvaH parikaraH / / nimajjantaM jantuM * guruvacanameva - narakakuhare rakSitumalaM / gurordharmA'dharmaprakaTanaparAtko'pi na paraH / / 1 / / tasya vacanaM sadupadezaH, tacca dhanyebhya eva / grAhya * guravo vitaranti, netarebhyaH / uktaM ca-dhannANameva guruNo / uvaesaM diti guNamahoahiNo / / caMdaNaraso ya unnaann| * * nivaDae neya aMgaMmi / / 1 / / yastu gurubhirbhaNyamAnaM vacanaM bhAvena pIyUSavatpibati tasya paramasauhityAya syAt / * yadAha zrIdharmadAsagaNiH - jo giNhai guruvayaNaM / bhaNNaMtaM bhAvao visuddhamaNo / / osahamiva pijjaMtaM / taM tassa ra meM suhAvahaM hoi / / 1 / / yadyapi jIvAnAM pramadAsaMpadAdyAH padArthA grAhyAH santi tathApi teSAM kSaNavinazvaratvAtkiMpAka-* * phalavatpariNAmavirasatvAcca na grAhyatvaM, ato dharmopadezasyaiva paramArthato grAhyatvamupadezyatvaM ca / yaduktaM- nopakAro ke jagatyatra / tAdRzaH ko'pi vidyate / / yAdRzI duHkhavicchedA-prANinAM dharmadezanA / / 1 / / ato guruvacanameva * * hitaiSiNA grAhyaM, atrArthe ratnasArakumArakathA, tathAhi - R ihaiva jaMbUdvIpaprajJaptizrutavizrutasvarUpe jaMbUdvIpe nivAsijanajanitaharSaprakarSe bhArate varSe ratnapuraM nAma nagaram, ra / yatra citratararatnanirmitazrImadarhadurumaMdirAMzubhiraMdhakAranikaro nirAkRtaH kvApi naiva labhate hyavasthitim / tatra ke prazno. * ratnAMgado nAma rAjA, yatpratApatapanAtapataptAH kauzikA iva ripukSitipAlAH kAnanAcalaguhAdiSu duHkhAnnityameva + saTIkA * samayaM gamayanti / tasya ratnaprabhA nAma rAjJI, yadIyarUpaM nijarUpato'pi manoharaM prekSya suparvavadhvo'maMdamaMdAkSavilakSavaktrA + // 5 // Jan Education temation For Person & Private Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sutajanmotsavam * adyApi loke'vataranti naiva / tayoH sakalajIvalokasAraM paMcopacAraM viSayasukhaprAgbhAraM sevamAnayoH krameNa * * paTTadevyAH kukSikamale kalahaMsavadavAtaratko'pi ratnarAzisvapnasUcito jIvaH / atIteSu sArdhASTamadivaseSu navamAseSu * - suSuve prAcIva devI bhAsvantamiva mahasA dizaH prakAzayaMtaM sutam / atrAMtare priyaMvadA nAma dAsI sabhAsInaM * mahInamityavardhayat - deva devakumArANAM / praticchaMda ivAparaH / / ratnaprabhAmahAdevyA-stanayaH samajAyata / / 1 / / rAjApyetadAkarNya pramodameduro'bhUt / yataH - AnaMdaM janako bibharti hRdaye svAsthyaM jananyadbhutam / tRptiM pUrvaja-* R pUruSAH svasuhRdo harSaM viSAdaM dviSaH / / pratyAzAM ca pitRSvasApi guravo devAstu pUjAH parAstulyA(stutyA pAThA.)dhikyaguNA * hi tatsutajaniH kalpadrumebhyo'dhikA / / 1 / / tatastasyai dAsyai mukuTavarjamanyadAbharaNAdi vitIrya nRpavaryaH / sutajanmotsavamevamakArayat - yatra racayanti (paurA) yugamuzalakalazadhvajAtoraNAn / zubhaRcaH proccaranti dvijAH / AnayatyakSatApUrNapAtrANyalaM re * straiNamAvirbhavadvavalakalamaMgalam / pApaThaMtyAtmagurusaMyutA mAtRkAM vaTukA ururavaM saumyapadapUrvikAm / guptipAraM * * labhante ripukSmAdhavAH / DhokayantyazvarathakarighaTA navanavAH / paMcazabdAH prasarpanti zrutisukhakarAH / pratipadaM cAru * * khelanti tAlAcarAH / vartante dAnasanmAnamukhyakriyAH / pravilasantyunmudaH purjanAH sapriyAH / evaMvidhe surANAmapi / * manohare sutajanmamahotsave jAyamAne prathame dine sthitipatitaM, tRtIye sUryendudarzanaM, SaSThe rAtrijAgaraNaM, ekAdaze ke * jAtakarmazuddhimAdhAya prApte ca dvAdaze sauvAsinIpramukhakuTuMbamavilaMbamazanapAnakhAdyasvAdyavicitravastrAlaMkArAdinA * prazno. saTIkA // 6 // ww.jainelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sanmAnya ratnarAzisvapnAnusArAdratnasAra iti putrasya nAma pitRbhyAmakAri / bAlo'pi bAlenduriva paMcadhAtrIbhiH * pra.1 pAlyamAnaH pitRmanorathaiH sArdhaM vRddhimApa / jAte ca tasminnaSTAbdadezye pitRbhyAmityacinti-adhyApyate * kumArAdhyayanam kumAro'yaM / vidyAH sarvaguNAspadam / / pumAn vidyAvihInastu / pazureva na saMzayaH / / 1 / / yaduktaM - vidyA nAma / * narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhanaM / vidyA bhogakarI yazaHsukhakarI vidyA gurUNAM guruH / / vidyA baMdhujano * videzagamane vidyA parA devatA / vidyA rAjasu pUjyate na hi dhanaM vidyAvihInaH pazuH // 1 // tataH pitRbhyAM mArgazIrSe jJAnapaMcamyAM gurupuSyayoge sotsavamupazrIkaMThopAdhyAyamadhyayanAya nivezitaH sutaH / ke * so'pi dvaitIyIkavayasA saha jagrAha samagrAH kalAH / kalAcAryo'pi dvAsaptatikalAsAraM kumAraM matvA nRpasamIpamAnayat, * rAjA'pi kumArakalAvalokanAjjAtAnaMdo dAridmavidrAviNA draviNAdinA paMDitaM satkRtya yAvadvisasarja tAvadurasthala-* * lulatpuSpamAlo vanapAlo rayAdetya prAMjalirilApAlaM vyajijJapat-svAmin ! vaH kusumAkarAbhidhavane dantI sitAMgazcatu-* * tastuMga upAgato'dya samadaH sAkSAdivairAvaNaH // kiJcAsau tarubhaMgamAzuga ivA''dhatte tatastadgrahe / kazcicciMtya * * upakramaz cirayituM naivocitaM sAMpratam / / 1 // bhUpAlo'pi vanapAlAdityAkarNya karigrahAya svayamuttiSThamAno vikramasAreNa + * kumAreNa bhaNitaH-ko'yaM tasminnibhe tAta-pAdAnAM vikramakramaH // prasIda me pradezAjJAM / yenA''zu tamupAnaye maiM prazno. * // 1 // vatsa ! sAdhUktaM, sAdhyatAM sAdhyamiti rAjJAdiSTasturagArUDhaH prauDhaparivAraparivRtaH kumArastena vanapAlena * saTIkA * darzitamArgapracArastadeva vanamAsadat, dRSTvA ca tatra zatapatranAlamoTaM moTayantaM viTapijAlaM vyAlamityAkSipat-AH * // 7 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ haraNaM * pAponmUlitairebhi-bhUribhirbhUruhaiH kimu ? // yadi zUro'si dhIro'si / tarhi matsaMmukhIbhava / / 1 / / ityAkSiptaH karyapi * * prasAritakaraH kumArA'bhimukhamadhAvat, kumAro'pi hayAduttIrya svottarIyaM saMveSTya karipurazcikSepa / anekapo'pi + kumArA'pa* kopAmAtastatra pariNataH, kumAro'pi chekatayA dantamUle padaM datvA yAvatkuMbhikuMbhasthalamArUDhastAvatsa gajaH parijanasya / karirUpeNa * pazyata evotpapAta haragalazyAmale vyomamaMDale gato locanAgocaraM prAptazca kSaNAdeva lasallakSmIbharaM vaitADhyabhUdharaM, maiM * sthitazca tatra vicitratarurAjirAjitArAmabhUbhAge / tataH sa karirUpamapahAya calatkuMDalA''bharaNaM vidyAdhararUpaM ke svIkRtyetyavAdIt, kumAra ! tiSTha kSaNamekamatrA-'zokadmUle kathayAmi yAvat / / tvadAgamaM zrIpuranAyakasya / 7 shriivryvidyaadhrckrinno'gre||1|| ityudIrya tasmin gate kumAro'dhyAsIt-vidyAbhRtA kimetena / hRto'haM kimutaanyaa|| * * ciMtayA tAvadudyAna-zriyaM pazyAmi sundarAm (hRdyAM vilokaye pAThA.) / / 1 / / tatastatra bhraman kumAro'gAdekasya * vizrANitaprANimanaHspRhasya kadalIgRhasya samIpabhuvaM, tatra ca latAntaritaH sakhIyutAmekAM puSpatalpasthAM kanyAM kA meM dRSTvetyaciMtayat-aho asyA AsyaM kaTari nayane bhAlamarire / kapolAbhyAM bhadraM zukamukhamiva ghrANapuTakam / / * zravaHpAlIdolA kila vapuri biMbAdharayugam / kimanyatsarve'pi prakRtisubhagAstanvavayavAH / / 1 / / tathApyeSA ckoraakssii| * sAMprataM virahAsahA / / kasyApyamudraM saubhAgyaM / prakaTIkurutetarAm / / 2 / / iti vimRzati sati kumAre kanyakayAbhANi-zRNu * prazno. sakhi caMpakalatike / svIyagRhaM tAdRzaM parityajya / / yadyapyudyAnamahaM / samiyAya madhuzriyA ziziram / / 1 / / tathApi saTIkA * kuraMgyA iva me vyathitAyAH smaraniSAdavizikhoghaiH pratibhAtyayamArAmo jvalana iva prajvalannadhunA / tathAhi - // 8 // For Personal & Private Use Only Munaw.jainelibral
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.1 * jvAlAvannavamaMjarIbhirabhito dehaM dahantyAmrakAH / saMtApaM prathayanti kiMzukasumAnyudyatsphuliMgAlivat // * paritAmanaM * kaMkelidrumapallavAH sukhalavAvacchedino'GgAravad / bhuMgyaH kokilanAyakA api bhRzaM raMgApahA dhUmavat / / 1 / / kRto * kanyAyAH vAyukSepaH kadalIdalapakSeNa racito-'tizItairnirvRtaiH kusumanikaraiH prastaravaraH / / uromUlaM siktaM parimalalasaccaMdanarasai* rasau dAho dehAttadapi sakhi me no viramati / / 2 / / kiMca-paMceSurapi paJceSu-ryanme hRdayalakSake / / iSulakSaM kSipatyeSa / / * lakSeSustena lakSyate / / 3 / / tasya me maMdabhAgyAyAH / subhagasya nibhAlanam / asulabhaM tadetarhi / maraNaM zaraNaM kila ke * // 4 / / kumAro'pyevaM zrutvA'dhyAsIt tasyaiva puruSasyeha / saphalaM vedmi jIvitam / / yatrA'nuraktacitteyaM / bAlaivaM paritAmyati / / 1 / / caMpakalatApi tadAkarNya proce-mA tAmya kSitipAlaputri sutarAM dhIrA bhava tvanmano - vAJchAvallirasau / * phaliSyati yadadyaiva tvadIyaH pitA / / zrImadratnapure suvegakhacaraM ratnAMgadakSmApateH / sUnorAnayanAya ratnapadataH sArasya - * saMprAhiNot / / 1 / / tenApyAgatya saMpratyavanipatipuro'bhANi yatkuMbhirUpa-vyAjAtso'vyAjabuddhi-rdutataramapahRtyA'tra yuSmadvanAntaH / / AnIyA'sthApyazokadrumatala iti cAkarNya hRSTA samAgAm / tvatpArvaM tatsakhi tvaM bhaja * janitasadAdRgvinodaM pramodam // 2 / / kumAro'pyetaduktipratyuktisudhAM zrutizuktyA nipIya hRSTamanAH punarazoka* tarutalamAyAtazciMtayAmAsa-huM jJAtamasyAstanvaMgyAH / pANipIDanakarmaNe / ahamAnAyito'traita-tpitrA taccitta ke prazno. nRtya bhoH / / 1 / / tatastatkAlameva vidyAdharendraprahitairvidyAdharairetya kumAraH pure sotsavaM prAvezyata, sthApitazca sphuradiMdire - saTIkA * pRthagmaMdire, khecaracakrI api tatrAyAtaH, smarAkAraM kumAraM dRSTvA hRSTa ityabhASiSTa-kumAra sadguNAdhAra / samAkarNaya * or PSRS & Private Use Only // 9 // Jai
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** kAraNam / / yadarthamapahRtyAtra / tvamAzvAnAyito mayA || 9 || astyabhyastacatuH SaSTikalA me ratnamaMjarI // duhitA zrImatIdevI-kukSimAnasahaMsikA ||2|| sAnyadA matpraNAmArthaM / jananyA''sthAnamaMDape || preSitAsyAzca sauMdaryaM / nirIkSyetyuditaM mayA ||3|| sa ko'pyasti pumAn yo'syA / yogyo bhavati vallabhaH / tata ekena kenApi / proce khecarabaMdinA ||4|| deva ratnapurezazrI - ratnAMgadanRpAMgajaH / AhvayA ratnasAro'sti / kumAro rucirAkRtiH // 5 // goviMdasya yathA lakSmI-ryathA zaMbho: zivA tathA / sa evAsyA bhavatputryAH / ucito bhUcaro varaH || 6 || tannizamya tathA dadhe'nurAgaM tvayi sA yathA // vidyAdharakumArANAM / nAmApi sahate na hi ||7|| kintu sA nirvRtiM kApya-labhamAnA manAgapi // dhyAyaMtI tvadguNagrAmA - neva tiSThati kaSTataH ||8|| tadjavenaiva tAM ratna - maMjarIM pariNIya mAm / / pramodaya yataH santaH / prArthitA na parAGmukhAH || 9 || kumAro'pyuce - pUjyapAdairyadAdiSTaM / tatkurve'hamasaMzayam / / yato vinIto na guru- vAgviparyayakRdbhavet ||1|| tataH prItaH khecarapatiH kumArapakSIyaM vidyAdharavidyAdharIvargaM sajjIkRtya kRtyavinnijaprAsAdamAsasAda, prArabdhamubhayatrApi zubhe kSaNe vaivAhikamaMgalaM, snApitau vadhUvarau kaladhautakalazA''hRtapavitrapadmahRdAditIrthajalaiH, vilipto haricaMdanena, paridhApitau sadazavizadakauzeyAMzukaiH, mAlitau puSpamAlAbhiH, zRMgAritau vibhUSaNaiH, kAritau samayocitarakSAkaMDakAdikRtyaM, AnItA vaMzAH kRtA kanakakuMbhavibhUSitA vedikA, Idaze ca zubhamaye samaye vAdyamAneSvAtodyeSu sarvaddharjyA svasaudhAdupeto vivAhamaMDapadvAraM turaMgamArUDho bhUparivRDhasutaH, kRte ca zvazrUbhirlavaNapAnIyottAraNe pra. 1 pANigrahaNam prazno. saTIkA 119011
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zukarAjenapitrAdi vRtAntakathanam * prAvizadvivAhamaMDapAntaH / tataH zubhalagne'gnisamakSaM caturve dhavalamaMgalagAnapaMcazabdavAdanapUrvaM bhrAmitau mitho * * yojitakarau vadhUvarau, api ca-khacarastrIjananRtyapravaraM / susvarataruNIgItiprakaram // nAnAvismayaraMjitanRgaNaM / * samajanyevaM pANigrahaNam / / 1 / / dattaM ca pANimocanaparvaNi kumArAya divyavastrAlaMkArAdi, pAThasiddhaM vidyAvRMdaM ca - * zvazurakhacarasvAminA / tataH sadAraH kumAraH sotsavamagAt svAgAram, abhUnmukuMdakSIrodadhinaMdinyoriva tayoH parama* prema / ekadAnekAnokahasaMkulAyAM gRhopavanikAyAM krIDataH sadArasya kumArasya karAMbhojamabhajadakasmAdevAkAzAduttIryekaH * * zukaH / kumAro'pi taM krIDAzukaM svakIyaM matvA prItyAliMgya ca pitrAdisvarUpamevamapRcchat-zukarAja ! * / samAkhyAhi / pitroH parikarasya ca / / kuzalaM tat zrutau yasmAdutsukaM mama mAnasam / / 1 / / kIro'pyAha sma-svAmiMstava / se gajopajJe-'pahAre parivArataH / / zrute pitrAdayo lokAH / khedamedasvitAmaguH / / 1 / / tadA hi yugapatteSAM / cakSuHprakSarada-* * zrubhiH / / ilAtalaM tathA siktaM / nAvA tAryamabhUdyathA // 2 // kiJca tvadvirahAbAla-vyAlavyAluptacetanAH / / kaSTaM ra tiSThanti pitrAdyA / AlekhyalikhitA iva / / 3 / / ahamapyadhikAM mUchau~ / prAptaH prabhuM vinAkRtaH / / navaraM hi * bhavadbhAgyo- dayAdudjIvitastataH / / 4 / / gatvA teSAM puro'vAcaM / pUjyAH zRNuta madvacaH / / viSAdaM tyajatAtyantaM / / * pramodaM zrayata drutam / / 5 / / yugmaM / / mAsaprAnte kumAraM ta-cchuddhiM vA yadi nAnaye / / tadA jvAlAvalIcaMDe / vahnikuMDe ke * vizAmyaham / / 6 / / iti pratijJAmAsUtrya / nirgato nagarAttataH / / grAmA''rAmAkarapura-saridgiriguhAdiSu / / 7 / / / sthAneSu bhUriSu bhrAmyannabhAgya iva sevadhim / tvAM nApamadhunA daivAttvaM dRSTo dRSTipAraNam / / 8 / / yugmam / / tadalaM hi prazno. saTIkA // 11 // For Personal & Private Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkkkkkkkkk********** * vilaMbena / pitrAdijanatuSTaye / kuru prayANakaM yasmA-tpUrNaH prAyo mamAvadhiH // 9 // kumAro'pyevaM zrutvA * pra.1 * bASpAvilavilocano'ciMtayat-dhigmAM nimagnaM viSayArNavAntare / saMprApito yena hi tAdRzAM dazAm / / pitrAdi-* pitRsamIpa vargo'tinisargavatsalo / gatvA tadetadyapi taM pramodaye / / 1 // tataH zukena sAkaM zvazuropAntametya kumAro / gamanam * vyAjahAra-devAdyAnena kIreNA-gatya ratnapurIpurAt / / ciMtA''cAntarhRdoH pitro-vRttAnto'bhANi matpuraH / / 1 / / * tadadyaivA'bhavatpitro-darzanotkaM mano mama / / tattatra gamanArthaM mA-manujAnIhi vegataH // 2 // tadAkarNya khecarAdhipo'pi * na prAghuNairvezma vasatIti dhyAtvA sagadgadamudIrayAmAsa - * vatsa tvaM vraja neti hAri vacanaM tiSTheti ca prasthite / vighnaM maunamutA''zraye yadi tadA tu syAdudAsInatA / / * tatkiM vanyathavA kRtaM parivimarzenA'munA vegataH / svau mAtApitarau viyogavidhurau gatvA samAnaMdaya / / 1 / / iti * kumArasyA'nujJAM datvA ratnamaJjarIsutAmAkArya ca samayocitamuvAca-abhyutthAnamupAgate gRhapatau tadbhASaNe namratA / re * tatpAdArpitadRSTirAsanavidhistasyopacaryA svayam / / supte tatra zayIta tatprathamato muJcecca zayyAmiti / prAcyaiH putri ke niveditAH kulavadhUsiddhAMtadharmA amI / / 1 / / ityAdi putryAH zikSAM datvA sa sAdaraM sadAraM kumAraM vyasrAkSIt / * kumAro'pi zukarAjakalatramitravidyAdharaiH samaM vimAnAdhirUDhaH prauDhavibhavo nimeSonmeSavadgaganamullaMghamAno meM prazno. ratnapuraparisaramAjagmivAn / kimAkAzAtkAzyapyAM nipatati vAtotkSipto ratnAkarabhavo ratnaprakaraH ? kiMvA'vatarati hai saTIkA * marutpathabhramazramasakaSTaM samagra grahacakram ? kiMvA svayamAyAti puNyaphalasaMzayakRtAM pratyayamutpAdayitumiva nAkaloka * // 12 // Jam ducation International 3 ve Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************** ityAdijalpaparaiH paurairdRzyamANAni vicitrachatrANIva vimAnAni puropari tasthuH / tataH zuko'bhyetya sabhAniviSTaM sakaSTaM bhUpamevamavardhayat-javAdviSAdamujyatAM / hRdi pramudvidhIyatAm / / yadeti deva te sutaH / kalatrakhecarAnvitaH // 1 // nRpo'pi kekIva svatanayA''gamanaparjanyagarjAravazravaNA''virbhavatpramodabharaH purAtarmahotsavamevamakArayat -sthAne sthAne prapaMcyante / cA romAMcadAyinaH // prativezma nivezyante / raMbhAstaMbhAH satoraNAH ||1|| mauktikAnAM vidhIyante / svastikAni sahasrazaH / puSpasrajo'valaMbyante / prollAsyante dhvajApaTAH ||2|| vitanyante vitAnAni / racyante paTamaMDapAH / / rAjavartmAni sicyante / zrIkhaMDaghusRNadravaiH || 3|| dRgAnaMdapradaM nRtyaM / kAryante paNayoSitaH / / sosUtryante mRdaMgAdi - vAditraparivAdinam ||4|| gIyate sadhavAvargaiH / kalaM dhavalamaMgalam || bhaTTathaTTaizca paThyante / birudAvalayo'naghAH / / 5 / / ityAdimahe jAyamAne kumAraH paurAn paurAMganAzca vismApayaMstAtaprAsAdaM prAvizat, tato vimAnAduttIrya saparijano bhUjAnijanmA pitRmAtRpAdAnavandata, tAbhyAmapi pramodAtkumAramabhinandya proktam, vatsa tvadIyavirahAnalasaMbhavAni / soDhAni yAnyahaha duHkhakadaMbakAni / nItAni tAni bhavadAgamanAmRtena / nAzaM tadAtmacaritaM vada saprapaJcam ||1|| na nAma nAmAdadate hi sAdhava iti kumArabhrUsaMjJayA sarvamapyurvIpatiputracaritaM kIraH prakaTIcakAra / nRpo'pi tadAkarNanodbhavadAnaMdo naMdanamavAdIt - vatsaikA pAlitA samyak / kSamA'nyA yA nizamyate / / tAM pAlayitumasmAkaM / svAMtamutkaMThatetarAm ||1|| tvayi bhAraM tadAdyAyA / Aropayitumutsahe / dvitIyasyAH punarbhAraM / voDhuM vAJchAmi samprati // 2 // sa ca vratena pAlyaH syA - dato rAjyaM samAzraya // sa suteSu For Personal & Private Use Only pra. 1 kumArapraveza mahotsavaM pitRvratagrahaNecchA prazno. saTIkA 119 3 11
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi Mi Mi Mi to yo hi / pitRvAkyakaro bhavet || 3 || kiM ca putraH pitRRnarha - ddharmamArge pravarttayan / anRNaH syAdyataH proktaM / zrIsthAnAMgAbhidhAgame ||4|| jahA paidiNaM kei purise sayapAgeNa sahassapAgeNa vA tilleNa ammApiyaraM abhaMgei aThThimaMsaromasuhakAriNIe saMvAhaNAe saMvAhitA, surahiNA uvvaTTaeNaM uvvaTTittA, usiNodagagaMdhodagasiodagehiM majjhittA, vatthAbharaNakesamallAlaMkArehiM alaMkAritA, maNunnaM thAlIpakkaThThArasavaMjaNajuttaM bhoyaNaM bhoyAvittA, jAvajjIvAe piTThIe vahijjA, tahavi na havai tesiM paDiyAro, aha puNa tAI kevalipannatte dhamme kahamavi ThAvei tA hava paDiyAro, jao dhamme ThAvaMteNaM aNaMtajaramaraNaroyasoyadAliddAidukkhehiMto moiyANi nirAvAhe anaMte sAsa mukkhe saMjoiyANi pattANi ya tANi havaMti / alaMghyo gurugirAM vyApAra iti kumAro'pi tatpitRvaco'manyata / rAjApi kumArasyotsavapUrvaM rAjyA'bhiSekamAdhAya svayaM zrIjJAnabhAnugurupAdamUle pravrajya zivamasAdhayat / ratnasAranRpo'pi rAjyaM pAlayan bhogAnanubhavannanyadA brAhme muhUrte suptotthita ityacintayat-prAcye bhave kiM zubhakarma cakre / yenA''ptavAnIdRzamAdhipatyam / / pRcchAmi taddhetumuSasyavazya mAyAnti cetsadguravo'tivijJAH || 1 || iti dhyAyataH kSmAdhavasya virarAma tamomayI tamA, abhUdandhakArApahamahaH, tataH prAbhAtikaM kRtyaM kRtvA yAvad bhUzakra iva sudharmAM sabhAmabhUSayattAvatkaMThapIThaluThanmuktAhAraH pratIhAraH sametya natipUrvamUrvIzaM vyjijnypt-didRkssurdevpaadaanaaN| tiSThati dvAri vAritaH / / udyAnapAlakastatkiM / samAyAti sa yAti vA ||9|| nRpo'pyUce - alaM vilaMbamutsRjya / vetriMstaM vanapAlakaM / / pravezaya yatastasya / ko'pi heturbhaviSyati ||1|| vetriNApi pravezito vanapAlaH kSmApAlamAnamya pra. 1 kumArarAjyAbhiSeko rAjJaH zivasAdhanA ca prazno. saTIkA 119811.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ *********kkkkkkkkkkkkkk* * vijJapayatisma / svAminnidAnI kusumA''karA''rAme samaiyaruH / / bahuziSyaparivArA | vinayaMdharasUrayaH / / 1 / / * pra.1 tannizamya vizAMpatirudaMcadromAMcakaMcukazciMtayAmAsa-aho'nabhrAjani meghavRSTi-raho vinA puSpamabhUtphalarddhiH // * gurupAdamUle gamanaM pUrva etarhi karNAmRtapAraNAbhaM / samaya'pAdAgamanaM zrutaM yat // 1 // iti dhyAtvA'vanIpAlo vanIpAlAya yathocitaM janmasvarUpa prItidAnamadAt / yadAgamaH-vittIo suvannassa / bArasa addhaM ca sayasahassAI / / tAvaiyaM ciya koDI / pIidANaM / * tu cakkissa / / 1 / / evaM ceva pamANaM / navaraM rayayaM tu kesavA diti / / maMDaliyANaM ca tahA / pIidANaM sayasahassA // 2 // bhattivihavANurUvaM / annevi ya diti ibbhamAIyA / soUNa jiNAgamaNaM / niuttamanioiesu vA / / 3 / / / tataH saparijano bhUjAniH paTTagajamAruhya dhAryamANazvetAtapatracAmarAbhyAM vIjyamAno munipatipadapUtodyAnapradezamAsAdya / * paMcApi rAjyacihnAni vyutsRjya paMcAMgapraNipAtena saparivArAn sUrInnatvocitasthAnamupAvizat / AcAryA api meM * pANimUddharvIkRtya nRpAdijanaM dharmalAbhenAbhinandya ca dharmadezanAmiti cakruH - bho bhoH zubhamatayo'smi-zcAturgatike * - durantasaMsAre / / sarvo'pi jIvarAziH / saMsarati sadaiva duHkhArttaH / / 1 / / tatrotkRSTata Adau / nigodamadhye bhvsthitirnntaa| pRthvIkAyAdyeSu ca / jIvAnAM saMkhyayA'tItA // 2 // trasarAzau saMkhyAtA / saptASTamitA zarendriyeSu tathA // suranArakayugmitve-SvekaikA jinavarairuktA // 3 // evaM bhave bhramadbhiH / kathamapi mAnuSyakAdisAmagrIM / saMprApya ke yatyupAsaka-dharmavidhau budhAH zramaH kriyatAm / / 4 / / iti vyAkhyAM zrutvA jAtasaMyamapariNAmo'pi nRpaH svaprAgbhavasvarUpaM * saTIkA jijJAsuH prAMjalirgurUnityapRcchat - bhagavan zrotumicchAmi / svarUpaM pUrvajanmanaH / tadvidhAya dayAM samyak / // 15 // prazno. Jan Education Interations For Personal & Private Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ * samAkhyAhi madagrataH // 1 // guravo'pyUcuH-zRNu rAjannihaivAsti / bharate viMdhyabhUdharaH / tadIyopatyakAbhAge / * pra.1 paMcaparameSThi* somapallIti pallikA / / 1 // tasyAM pallIpatiH somA'bhidhaH prakRtibhadrakaH / / tasyA'bhUdrohinI somA / nAmnApi ke pacapa namaskAra * kriyayApi hi / / 2 / / atha sArthAtparibhraSTA / dharmaghoSamunIzvarAH / / bhramantaH AgatAH pallayAM / tatpuNyapreritA iva prabhAvavarNanam // 3 // tatra tAn pApmabhirbhillai vyAgheriva dhuraMdharAn / / kadaryamAnAn pallIMdraH / prekSya tebhyo vyamocayat // 4 // * tatastenA''tmanA sAkaM / mahAtmAnaH sabhaktikam / / ninyire dhArmikairlokaiH / saMkule kvA'pi pattane / / 5 / / tAnnatvA ke * muditaH pallIpatirnijagRhaM prati // yAvadvyAghuTitastAvatso'bhASyata yatIzvaraiH / / 6 / / bhAvibhadra ! suraudrANAM / pulliMdrANAmupadravAt / / tvayA vareNya kAruNya-vatA nistAritA vayam / / 7 / / tadetenApi puNyena / bhAvI tvaM saMpadA / * padam / / tathApi tvatpuro bramaH / kimapyAyatisuMdaram / / 8|| so'pyUce pUjyapAdAbjAH / samAdizata yena tat / / karve * * susevakaH svAmi-kRtye na hi vilaMbate / / 9 / / tataste guravaH paMca-parameSThinamaskRtim / / tatpurastAdupAdikSa-* nmuktizrIdUtikAmiva / / 10 / / asyAzca smRtimAtreNa / prANabhAjAM bhave bhave / / vipado hi vipadyante / saMpadyante ca / ra sNpdH||11|| yataH-sphurjatkarIndraharisaMgara (harasaMhara pAThA.)kAlakUTa-vyAlA'nalAdibhavabhImabhayA'pahArI / / svargApa* vargasukhasAdhanakalpavRkSaH / kSINA'zubho vijayate parameSThimaMtraH / / 1 / / bharateSu videheSvai-ravateSvapi paMcasu / / zrIdvAda* zAMgyAH paramaM / rahasyamidamucyate / / 12 / / amuSyA lakSajApena / jinArcArcanapUrvakam / / tiirthkRnnaamkrmaapi| badhnAti saTIkA na hi saMzayaH / / 13 / / tadbho asaMzayamasau / smartavyA zuddhabhAvataH / / yathA tava bhvNtyuccai-mnovaanychitsiddhyH||14|| va bhvtyuvmnaavaanychtaasdhpH||78|| * // 16 // prazno. ucation International For Personal Private Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ teSAM gurUNAM vacana--mIdRgAdAya pallirAT || manvAno dhanyamAtmAnaM / nijAM pallImupAyayaiau / / 15 / / tataH so'pAThayatpaMcanamaskAraM priyAmapi / / svakaMThAbharaNIcakre / taM hAramiva sApi hi ||16|| sa pallIzaH krmaanmRtvaa| parameSThinamaskRteH // prabhAvAttvamabhUratra / ratnasArAbhidho nRpaH ||17|| sApi prAgbhavakAMtA te / rAjJyabhUdralamaMjarI || aho gurugirAmaMgI - kAraH kiM kiM karoti na ||18|| iti prAgbhavasvarUpaM zrutvA jAtismRtiM prApya cAho guruvacanAdAnaphalamiti sapriyaH kSmApatiH punarapi gurUn vyajijJapat-pUjyAH kSaNaM pratIkSadhvaM / yAvadgatvA nije pade || sutaM nyasyA''yAmi yuSmacanA''dAnahetave || 1 || bhagavAnapyevamupabRMhayati sma - bho bho devAnupriya / dhanyo'si tathA sulabdhajanmAsi / / yasyedRzI tvehaa| pratibaMdhaM tadapi mA kArSIH // 1 // tato nRpaH saparikaraH prAsAdamAsAdya ratnamaMjarIkukSibhavaM ratnazekharaM sutaM sotsavaM rAjye nivezyA'paraM parivAraM yathAyogyaM satkRtyA'mArighoSaNApUrvamarhadgRheSvaSTAhnikAvidhAnamuddizya naravimAnArUDhaH sutabhUpakAritaniSkramaNotsavo dInAdidAnaM dadAnazciraM caraNasAmrAjyaM pAlayeriti kulavRddhAvacaH karNagocarIkurvan punarvanametya tato'varuhya dRSadvRMdamiva bhUSaNAdi muktvA ca gurUn vijJapayAmAsa - pUjyAH prsttimaasuutry| saMsArAvaTa-koTare / / patantaM vratarajjcA mAM / sakalatraM samuddhara || 1|| bhagavAnapi taM bhAvasAraM sadAraM dIkSayati sma, rAjarSirapi krameNa zikSitobhayazikSo niraticAraM cAritraM prapAtya padmanAlavad ghAtikarmANyunmUlya lokAlokaprakAzakaM kevalajJAnamupArjya dagdharajjuvadaghAtikarmANi bhasmIkRtya ca sadAraH zivapurarAjyamalaMcakAra / itthaM bhavyA ratnasArasya vRttaM / zrutvA vAkyaM zrIgurUNAM gurUNAm || dhAryaM sragvatpratyahaM kaMThapIThe / yena syAdvo vAJchitA sarvasiddhiH // 1 // / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau guruvacanopAdAne ratnasAranRpakathA || Mi Mi Mi Mi pra. 1 bhUjAnidIkSA kevalajJAnaM zijapurarAjyA 'laMkaraNam prazno. saTIkA 1190911
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ *********** ******* guruvacanopAdAnavaiSayikIM ratnasAranRpakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo dvitIyaM praznamAha - pra0 2 - 'heyamapi ca kim ? vyAkhyA - he bhagavan ! heyaM tyAjyaM kim ? apizabdazcazabdazca pUraNArthe nizcayArtho vA, iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi dvitIyamuttaramAha - akAryam, vyAkhyA - he vatsa ! na kriyate na vidhIyate vivekibhirityakAryaM, ihalokaparalokaviruddho'rthaH / yataH - kartavyameva kartavyaM / prANaiH kaMThagatairapi // akartavyaM na kartavyaM / prANaiH kaMThagatairapi // 1 // tatra ihalokaviruddhAni sarvajananiMdARjudharmopahAsetyAdIni, yadAgamaH - savvassa ceva niMdA / visesao taha ya guNasamiddhANaM / / ujudhammakarANaM | hasaNaM rIDhA jaNapUyaNijjANaM ||9|| bahujaNaviruddhasaMgo | vesAdAyAralaMghaNaM ceva / uTThallaNabhogo ya tahA / dANAI payaDamanneo / / 2 / / sAhuvasaNaM mitto / sosai sAmatthaMmi taha apaDiyAro || emAiyAi itthaM / loyaviruddhAI heyAI ||3|| paralokaviruddhAni tu mithyAdarzanAviratyAdyAsevanAni, yaduktaM - micchAimohiyamaNo / paraloe pAvae mahAdukkhaM / jaha jAlaMtarapaDio / mINo kaTTaM taDapphaDai ||1|| etatsevanAdugradurgatipAtaH, ato'kAryaM heyameva / atrArthe ammaDaparivrAjakachAtrakathA, tathAhi - ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe kAMpilyaM nAma nagaram, yatra janma caraNaM ca / tathA jJAnaM vimalajinasya // bhavyAH kathayata saMjA - tAnyA''naMdAya na kasya ||1|| tatrA'mmaDo nAma parivrAT, yaM jaganmanujavismayAvahA / vaikriyaprabhRtilabdhayo'zrayan // kSIranIradhimiva sphuttaro - llolajAlakalitA mahApagAH || 1|| itazca siddhArtha For Personal & Private Use Only Jain Education Internationa pra. 2 tyAjya ihaloka - viruddhaH prazno. saTIkA 119211
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pArthivakulanabhastalahelimaMDalaM trizalAkukSizuktimuktAphalaM samutpannavimalakevalaH surasaMcAritacAmIkarapadyeSu padayugaM * pra.2 * nivezayan bhavyAn prabodhayan gautamAdiparivAraH zrIvIraH puraparisarA''rAmamalaJcakAra / tadAnIM caturvidhA'marairya zrIvIrajinA ntike'mmaDa * thoktayuktyA kRtamavanIvanitA''bharaNaM samavasaraNam, yaddarzanaM pApalatAM lunAti / yaddarzanaM dRSTiyugaM punAti / / pabriAjakena - yaddarzanaM bhIvilayaM tanoti / yaddarzanaM siddhisukhaM sanoti / / 1 / / paramezvaro'pi tatrA''zrayat siMhAsanam / atrAMtare 5pi tatrA''zrayat sihAsanam / atrAtara * zrAvakadharmA'* vaMdArujanebhyaH zrIvardhamAnasvAmyAgamanaM zrutvA so'mmaDaparivrAjako bhavitavyatAvazAtprAptakarmavivaraH saptazatachAtra-* gIkaraNam * parikarastadvaMdanAya samavasaraNabhuvamiyAya / tatra triHpradakSiNApUrvaM saparivAraM mahAvIraM natvA yathocitasthAna- * mupAvizat / zrutvA ca bhagavataH pArthyAtsavistaraM kSAtyAdidazavidhaM yatidharmaM, tathA samyaktvamUlaM prANAtipAtaviramaNAdi* dvAdazavrataM zrAddhadharmaM, yatidharmapAlanA'kSamaH zrAvakadharmAMgIkAramevaM cakAra-apazcimajinAdhIza-devo'rhan guravaH * * punaH / / susAdhavo jinaprokto / dharmaH zarmanibaMdhanam / / 1 / / ityastu mama samyaktvaM / kAMkSAdyaiH paMcadUSaNaiH / / rahitaM * * sahitaM-sthairyapramukhaiH paMcabhUSaNaiH / / 2 / / yugmam / / vadhAdipaMcAtIcAra-parihAraparAyaNaH / dvaidhaM traidhaM vidhAtAsmi / ra * jIvAnAM paripAlanam / / 3 / / mithyopadezapramukhai-raticAraiH zarapramaiH / / saMyutaM nAnRtaM vAkyaM / bhaNiSyAmi kadAcana meM * // 4 / / stenAnItAdibhiH paMca-prakArairaticArakaiH / / yutaM nAdattamAdAsye / tRNamAtramapi kvacit / / 5 / / * prazno . * paMcadhA'parigrahItA-dyaticAraiH samanvitam / / tiryagnadevasaMbaMdhi / varjayiSyAmi maithunam / / 6 / / kamaMDalutridaMDAdyaM / * saTIkA vihAyAnyaM parigraham / / na kartA dhanadhAnyAdi-paMcAticAracaMcuram / / 7 / / avshymuuddhrvdigmaanaa-'tikrmaadyticaarkaiH|| // 19 // E ducation International For Personal & Private Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ K*** paMcabhirviyutaM me'stu / sadA digvirativratam ||8|| sacittAdikapaMcAti - cAre bhogopabhogake || akRtAkArite pAnA - zane staH prAsuke mama ||9|| maukharyapramukhaiH paMcA- ticAraiH parito vRtam || anarthadaMDakaM naivA - cariSyAmi kadAcana ||10|| manoduHpraNidhAnAdi - paMcAticAravarjitam / / samAdhinA vidhAsyAmi - tamAM sAmAyikavratam // 11 // preSyaprayogaprabhRti-paMcAticAravarjite / / vrate dezAvakAzAkhye / kariSye'nArataM ratim ||12|| duHpratyupekSitotsargA--dikapaMcAticArakaiH / / rahitaM pauSadhaM kartA - vazyaM parvatithiSvaham ||13|| sacittakSepaNamukhaM / paMcAticAravarjitam / / kRtvAtithisaMvibhAgam / sAdhubhyo'dmi purA mudA || 14 || karmamarmamahAzaila - vajradhArAsahodaram || naiva SaSThAtkaniSThaM hi / pravidhAtAsmyahaM tapaH || 15 || evamavAptapUrvANi samyaktvamUladvAdazavratAnyAdAya zrIvIrabhaTTArakaM natvA svaM dhanyaM manvAnaH sachAtro'mmaDaH svIyAzrayamagAt / ekadA vasaMtartuduHSamAsuSamAzriyamasahamAno duHSamAkAla iva karAlo grISmakAlo'vAtarat / yatroccairgoHpatikarabharastApadAyI janAnAM / harSotkarSaM jaDaparicayaH saMtataM saMtanoti // doSAraMbho bhavati niyataM saukhyasarvasvakArI / syAdvairasyaM viramatitarAM naiva tRSNA kadApi ||1|| tasya cAdime jyeSThanAmni mAse te'mmaDaparivrAjakaziSyAH kAMpilyapurAtpurimatAlapuraM pratasthire, krameNa mArgaM krAmaMto daivAddigmUDhAH santaH prApurekaM duSTazvApadasaMcAraM kaaNtaarm| yasmin punnAganAgArjunatalalavalIzAlahiMtAlajaMbU - jaMbIrAzokapugIphalatilakakadalyAmramukhyadrumANAm / / zAkhAchAyAsu sAMdrAsvatibahalatarasthUrapatrAvalISu / dhvAMtaM dhvAMtAritejaH prasaravidhuritaM nityavAsaM karoti // 1 // tatra sasaMbhramaM For Personal & Private Use Only pra. 2 avataraNaM grISmakAlasya prazno. saTIkA // 20 // ww.jainelibrary.org
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramantaste prakSINaprAzukajalAstRSAkulA AsAditavanto gaganAgrajAgrattaraMgaraMgannIraM surasarittIram / yatra kvApi bhramaryAvalIparikalitA maMju guJjanti bhRMgAH / haMsIvaktre'rdhajagdhaM dadati mRdu bizaM (mRNAladaNDaM) kvApi hRSTA marAlAH / / kurvaMti kvApi lAsyaM jaladharasuhRdo netrapIyUSakalpaM / zozrUyaMte kvacicca zrutipuTasukhadAH kokilAnAM ninAdAH || 1|| tatra te'mmaDaparivrAjakachAtrAstRDArtA iti dhyAyaMtisma-saMprati naH khalavilasitamiva salilaM prAzukaM parikSINam // * lagnA tRSNA prANAM-takarI rAtricarIvogrA || 1 || asti surasariti tAvatpracurataraM vAri, kiMtu na hi ko'pi taddAyako'tra, tadvayaM svayaM naiva gRhNImaH, yajjagRhe'mmaDaguruNA saha niyamo'smAbhirupamahAvIraM prAzukajalapAnasya, ato'prAzukamaMbu vayaM na pibAmaH, yadAgamaH jattha jalaM tattha vaNaM / jattha vaNaM tattha nicchio aggI || teUvAusahagau / tasA ya paccakkhA ceva ||1|| anyacca - egaMmi udagabiMdumi / je jIvA jiNavarehiM pannattA | pArevayamittA / jaMbudIve na mAyaMti // 2 // tatpAne punarasmAkaM / svIkRtasya vratasya hi / / bhavedvirAdhanA zeSa - doSANAmekamAspadam / / 1 / / yadAgamaH - vayabhaMge gurudoso / thovassa ya pAlaNA guNakarI ya / / bhaggaM garuyaMpi vayaM / sagaDaMva na hoi phalaheU ||1|| tasmAtko nAma vijJAta- tattvo'kartavyamIdRzam || ekajanmakRte'nekajanmaduHkhakRdAcaret // 2 // uktaM ca- avi girivaragaruyaduraMta - dukkhapaDaNeNa jaMti paMcattaM / / na uNo kuNaMti kammaM / sappurisA jaM na kAyavvaM ||9|| ato varataraM mRtyuH / sAMprataM sAMprataM na tu / / vrataM khaMDayituM svalpe-tarakAlaM prapAlitam / / 2 / / yaduktaM- varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM / na cApi bhaMktuM cirasaMcitaM vratam / varaM hi mRtyuH ucation International For Personal & Private Use Only pra. 2 ammaDachAtrANa vratA'khaNDanam prazno. saTIkA // 21 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdhanA * suvizuddhakarmaNA / na cApi zIlaskhalitasya jIvitam // 1 // iti vimRzyAmmaDasyAMtevAsino raMgasaMvegAH * * nakhaMpacarajaHprasare tatraiva gaMgApulinaparisare supratilekhitabhuvi saMstArakAn kRtvA pUrvAbhimukhIbhUya baddhapadmAsanA - ammaDachAtrANAM AsannopakAriNaM caramajinaM tathAmmaDaM svagurumabhivaMdya dazaprakArAmArAdhanAmevamArebhire - dazaprakArA''vizvAAnarhataH siddhigatAn siddhAn kSamAvataH / / sAdhUna jinoktaM dharmaM ca / zrayAmaH zaraNaM sadA / / 1 / / * catuHzaraNam / / * asmAbhiryadihAnyajanmani kRtaM duHkhAvahaM duSkRtaM / yaddeve sugurau jinoktasukRte cAzAtanA nirmitA // * yatsiddhAMtaviruddhavAgabhihitA yatpustakArhadguru-dravyaM bhuktamupekSitaM yadapi vA dharme pramAdAyitam / / 1 / / bhUkAye / * lohaloSTavAdibhirudakatanau vAHplavairagnikAye / vidyutpAtAdibhedairalamanilatanau ruMsikAdyairudaNaiH // tavaMge se * daMDakodaMDakavizikhamukhaibhadriyAdau ca jAtau / ye jIvA jIvitAMtavyatikarakaraNI prApitA drAgavasthAm // 2 // rAgAdvA dveSAdvA / mohAdvA kAritaM yadastrAdi || yo'kAri karmabaMdhastadgarhAmo'dhunA sarvam / / 3 / / pApagardA // sajjJAnasaddarzanasaccaritra-ratnatrayotkarSavidhAyi puNyam / / yannirmame'smAbhirutAparaizca / tatsarvamevaM hyanumodayAmaH / * // 4 // bhUtve jinA_jinavezmakArye'bhastve jinasnAnakRte'nalatve // dhUpapradIpAdikRte'rhadage-'dhvazrAMtasaMghopa-* prazno. * kRte'nilatve / / 5 / / drutve sumAdyairjinapUjanAya / pAtrAdinA yatyupakArakArye / / yazcitrasattve'bhavadasmadaMga-vyayastameva * saTIkA * hyanumodayAmaH / / 6 / / yugmam // vaimAnikabhavanapati-jyotiSkavyaMtareSu mervAdau / / adricaye naMdIzvara-mukhyadvIpeSu * // 22 // Jan Education Internatione For Personal & Private Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.2 antimA''rAdhanA * nityAni / / 7 / / yadRSabhamukhyajinabiMbA-nyaSTApadavimalazailamukhyeSu / / tIrtheSu tathA paMcasu / bhrtairaavtvidehessu||8||* * yadazAzvatAni jinapati-biMbAnyapi pUjitAni puSpAdyaiH / / bhaktibharanirbharAMgA-stadakhilamanumodayAmo'tra // 9 / / * * tribhirvizeSakam // jinasiddhasUrivAcaka-susAdhusAdharmikeSu bhAvena / yo bahumAnazcakre-'numodayAmastamapyadhunA / / 10 / / * yaccAsmAbhirutAnyairnayena samupArjitaM vibhavabIjam / / uptaM saptakSetryAM / tasyApyanumodanaM kurmaH / / 11 // puNyAnumodanA // * yAnyaMtike zrItrizalAsutasya / samyaktvamUlAni gRhivratAni // dviSaTkasaMkhyAnyurarIkRtAni / svIkurmahe * saMprati tAni bhUyaH / / 12 / / vratAni / ____ jJAnadarzanacAritrA-cAre bhinne tathASTadhA / / yo yo no'bhUdaticAra-staM tamAlocayAmahe / / 13 / / bAhyAMtaraMgabhedAd / ra dvAdazadhA yattapovirAddhaM hi / / yatsAmarthya zaktau / gopitamAlocayAmastat / / 14 / / AlocanA / / * nigbhojyAzravapaMcake paraparIvAdazca mAyAmRSe / krodhAdezca catuSTayaM pizunatAbhyAkhyAnarAgau kaliH / / * mithyAdarzanazalyakaM tadanu ca dveSastyajAmastamA-mityaSTAdazapAtakasya niyataM sthAnAni duHkhacchide / / 15 / / sarvamapyupachi bAhya-mAMtaraMgaM tathaiva ca / / tyajAmazcaramocchvAse / svakIyaM vapurapyadaH / / 16 / / aSTAdaza pApasthAnAni / / ____ anityatA hyazaraNaM / bhava ekatvamanyatA / / azucitvAzravau nAma / saMvaraH karmanirjarA / / 17 / / dharmasvAkhyAtatA * loko / bodhidurlabhatA tathA / / iti dvAdazasaMkhyAkA-bhAvanA bhAvayAmahe / / 18 / / (yugmaM) bhAvanA // ___ saMghadharmasugurUn suhRdo'rIn / bAMdhavAMzca pitarau ca virdhamAn / / dhArmikAnanudinaM kSamayAmaH / kheditAn hRdi * * prazno . saTIkA // 23 // For Person Private Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhAya samAdhim ||19|| bhuMkte nijaM karma jano na ko vA pakArakRnna hyupakArakRcca // tatkiM tayostoSaruSAvatastau / kSAmyAma uccaiH kSamayAmahe ca ||20|| kSAmyAmo'khilajIvAn / sarve kSAmyaMtu te'dhunAsmAMzca // sarveSu teSu maitrI / na virodhaH kenacitsAkam ||21|| kSAmaNA / / merorapyadhikena yena niyataM nAsInna saMpadyate / tRptiH SaDvidhajIvakAyavadhato yasya smRtaH saMbhavaH // yaH suprApatarazcaturgatibhave taM sarvamevAdhunA - hAraM bhAvavazaMvadIkRtatamasvAMtAstyajAmo vayam ||22|| anazanam || pApAtmApi jano'vasAnasamaye yaM prApya daivIM gatiM / gacchatyeva sudustaro'pi sutaraH syAdyena duHkhodadhiH // yasmAnmuktiramAvagUhanasukhaM saMpadyate maMkSu taM / paMcAnAM parameSThinAmiha namaskAraM smarAmo'dhunA ||23|| namaskAraH // ityArAdhanAmAdhAyAmmaDaziSyAH samAdhinA vipadya brahmalokAhvaye paMcame kalpe zakrasAmAnikA surAH samajaniSata / ityammaDachAtrakathAM nizamya / bhavyA akAryaM parimuMcatAzu || yathApavargodadhinaMdinI vaH / sarvAMgamAliMganamAtanoti ||1|| ( itthaM sattvavatAM dhuri sthitavatAM zrIammaDopAsinAM / chAtrANAM caritAmRtaM zrutipuTairAkaMThamApIya bhoH / bhavyaughAstyajatAzvakRtyakaraNaM yadyAtmano vAJchata / prodyatsvargamahodayAlasadRzaH sarvAMgamAliGganam / / pAThA.) / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttAvakAryaparihAre'mmaDachAtrakathA || For Personal & Private Use Only *** ***** pra. 2 parimuMcanIya makAryam prazno. saTIkA // 24 // ry.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ * akAryaparihAravaiSayikI-mammaDachAtrakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyastRtIyaM praznamAha - pra.3 ___ pra0 3-ko guruH ? he bhagavan ! guruzabdena pitRmAtrAdayo'pi labhyante, uktaM ca-pitA mAtA kalAcArya / * ko guruH? * eteSAM jJAtayastathA / / vRddhA dharmopadeSTAro / guruvargaH satAM mataH / / 1 / / atastanmadhye tAttvikaH ko guruH ? iti * prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi tRtIyamuttaramAha-adhigatatattvaH, sattvahitAbhyudyataH satatam / atra vyAkhyA* he vatsa ! adhigatAni yathAvajjJAtAni tattvAni jIvAjIvapuNyapApAzravasaMvarabaMdhanirjarAmokSalakSaNAni navasaMkhyAni * * yena sa tathA, yato jJAtajIvAjIvAdireva svasyAnyasya ca hitaH syAt, yadAhuH zrIzayyaMbhavAcAryAH - jo jIvevi * - viyANai / ajIvevi viyANai / / jIvAjIve viyANaMto / so hu nAhIi saMjamaM / / 1 / / ajJAtajIvAjIvAdistura * nAtmahito nAnyahitazca, ihApi ta evAhuH - jo jIvevi na yANai / ajIvevi na yANaI / / jIvAjIve ayaannNto| * * kahaM so nAhIi saMjamaM // 11 / / ata eva sattvahitAbhyudyata iti / sattvAnAM jIvAnAM yaddhitaM abhISTaM tatrAbhyudyataH ke * sAvadhAnaH / na hyetadekasamayApekSayoktaM kiMtu pratikSaNamapi, ata eva satataM yAvajjIvamiti, tasmAdIdRgeva guruH + * syAt / atrArthe AryamahAgiryAryasuhastikathA, tathAhi - * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe ekaviMzatyabdasahasrapramapaMcamaduHSamArake samajani zrIvIrajinaziSyaH sudharmA * * nAma svAmI paMcamo gaNadharaH, ekena kenApi guNena yatrA-dhike svataH svasvagaNaM nivezya / / dazApi te gacchamahImahezAH / * saTIkA * prApuH padaM nirvRtinAmadheyam / / 1 / / tacchiSyo jaMbUnAma svAmI, anyAnyapuMyogaparAyaNAsau / paNAMganevetyapavAdabhItA / / * // 25 // prazno .
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahodaya zrIratha nirvikAraM / cakAra yaM vallabhamekameva // 2 // tacchiSyaH prabhavo nAma svAmI, gurorgirA yaH khalu cauryacaryAM / tathA ca tAtena vitIryamANam / rAjyaM parityajya guNAbhirAmaM / zrAmaNyaciMtAmaNimaMgyakArSIt // 3 // tacchiSyaH zayyaMbhavo nAma svAmI, aho mahAkaSTamaho hi mauDhyaM / tattvaM tu jAnAti jano na jAtu // iti kSamAbhRdvacanazravAdyo / yajJAdi muktvA caraNaM cacAra ||4|| tacchiSyo yazobhadro nAma svAmI, yathA na mAnaM jaladhau jalAnAM / na tArakANAM pramitiryathA khe || zakyA vidhAtuM pratibhAvatApi / tathA na yasmin gaNanA guNAnAm ||5|| tacchiSya saMbhUtivijayabhadrabAhunAmAnau svAminau, paramataripukarikaraTa-sthalavighaTanavikaTamRgapatisadRkSau || zaraNAgatajanarakSaNa - vicakSaNau balaharI iva yau || 6 || saMbhUtivijayaziSyaH sthUlabhadro nAma svAmI, tAdRkkozAkaTAkSeSvabhiduravilasacchIlavarman prabho prA-gArdrAdInAM munInAmapi jayavidhinA sAparAdhe'pi bADham // asmatkAMte prasattiM kuru vitatarAM prANabhikSAmidAnIM / naivaM bhUyo vidhAtA sa iti ratigiro yatra jAtAH kRpArdrAH // 7 // tacchiSyau cAryamahAgiryAryasuhastinAmAnau svAminI, AbAlyAdapi yakSA''ryayA jananyeva pAlitAvetau / / ityAryapUrvamabhidhA'bhavattayorvizvavikhyAtA ||8|| tau bhagavaMtau sadaivA'rhacchAsanaM prabhAvayaMtau bhavyAn prabodhayaMtau zaikSAMzca pAThayaMtau mahIM viharataH sma / ekadAryamahAgirirAryasuhastini svagaNaM nyasya jinakalpavyucchittiM jAnannapi gacchanizrAsthito'rhatkalpArhayA vRttyA vijahAra / AryasuhastI tu sthavirakalpena vyavaharat / anyadA jinakalpasthavirakalpayormUrtI puMjAviva tau viharaMtau pATalIpuramayAsiSTAm / tadA suhastinA prabodhito mithyAdRgvasubhUtirnAmA zreSThI samyagdRSTirajaniSTa / For Personal & Private Use Only pra. 3 AryamahAgire rahatkalpArhayAvihAraH prazno saTIkA // 26 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tenApi suhastyuktadharmAnuvAdena kuTuMbaM prabodhayatA tadalpabuddhitvAddharmAcArya vinA tanna buddham / tato vasubhUtiH * pra.3 * suhastinamAha-bhagavan vividhopAyai-rapi bodhayituM na hi / / parivAramalaM tattvaM / prabodhayitumarhasi / / 1 / / suhastyapi * punarapyakaraNena * dadhyau-eko'pi bodhito jIvo-'gaNyapuNyAya jAyate / / anekeSAM tu jIvAnAM / prabodhasya tu kA kathA / / 1 / / kSamApanA * yaduktamupadezamAlAyAM-sayalaMmivi jiyaloe / teNa ihaM ghosio amAghAo / ikkaMpi jo duhattaM / sattaM bohei re * jiNavayaNe / / 1 / / tataH suhastI tenaiva saha tatsvajanaprabodhAya tadgRhametya sudhAsamAnAM dezanAM yAvadakarottAva-* tadbhagavAnmahAgirirbhikSArthaM tadgRhaM praviSTo dRSTaH / suhastinA saMbhramavazAdAsanAdutthAya ca vaMditaH / tadIdRgsvarUpaM * dRSTvA zreSThyAhasma-bhagavan vidyate ko'pi / bhavatAmapi kiM guruH / / yadevaM vaMdyate pUjya-pAdairayamupAgataH / / 1 / / * suhastyapyUce-zreSThin ! sadaivApi samujjhyamAnA'zanAdhupAdAnanibaddhabuddhiH / / gururmadIyo'yamato'sya pApA-pakAri ke pAdAbjarajo'pi vandyam / / 2 / / (nibaddhakakSAH / ete'smadIyA guravastadeSAmaghApahAdhirajo'pi vandyam / / pAThA.) itthaM mahAgirima-* bhiSTutya zreSThikuTuMbaM prabodhya suhastI pratizrayamayAt / zreSThyapi svajanAnityUce-yadaiti bhikSArthamayaM maharSi-stadojjhyamAnaM ) * hyazanAdyamuSmai / / pradarzya deyaM yata etadAttaM / tadvo bhavenmuktilatAphalAya / / 1 / / prapede parijano'pi tadvacaH, AgAd hai dvitIye'hanyapi tathaiva mahAgiriH / tairapyAyAntaM bhagavantaM vIkSya tathaiva kartamArebhe / bhagavAnapyapayogena tadaH prazno. buddhvAnAdAya vasatimetya ca suhastinamuvAca-vatsa hyo mama vinayaM / vitanvatAneSaNA kRtA mahatI / / yasmAnmahyaM / saTIkA * bhikSA-masUtrayaMstvadupadezAtte / / 1 / / ityAkarNya punarapyakaraNena kSititalamilanmauliH suhastI mahAgiriM kSamayAmAsa / re // 27 // ducation International For Personal & Private Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ * anyedyuH puSpadaMtAvivAjJAnatamastomamapaharantau tau bhagavantau saMpratinRpAdhyAsitAyAM ujjayinyAM puri * * jIvaMtasvAmirathayAtrAM draSTumagamatAm, tadAnIM hi hemamayo ratnakhacitaH sajjito rathaH, tatrasthAyA jinAcAryA kesa sampratinRpate oNtismaraNam vidhijJaiH zrAddhairakAri surabhivAribhiH snAtraM, asUtryata karpUrAdikSodabhAvitena caMdanena vilepanaM-apUjyata * vicitrazatapatramAlatIpramukhaiH prasUnaiH, dhUpitaM mRgamadamizramagurudhUpena, vyadhAyi khararucirucimavajjvaladArAtrikaM, ra * niramAyi dedIpyamAno maMgalapradIpaH, tato'rhatpratimAM zakrastavAdinA stutvA rathyairiva paramArhataiH purassarIbhUya sa hai * rathaH svayamakRSyata / militaH zrImahAgirisuhastiprabhRtiyatitapodhanAzrAddhazrAddhIrUpaH saMghaH, upakrAMtastaruNIbhirnRtyapUrvaM * rAsaH, prakaTIkRtaM caturvidhAtodyavAdanahRdyaM prekSaNIyaM, agIyanta zrAvikAbhirgItikAH / ityAdhutsave jAyamAne sa * rathaH pratigRhaM pratyApaNamamAnAM pUjAM pratIcchan krameNa saMpratinRpatiprAsAdadvAramAra / rAjApi saptabhUmikagRhagavAkSastho . * grahagaNeSvidumiva saMghalokeSu suhastimunivaraM dRSTvetyaciMtayat-ayaM munivaro'smAkaM / nayanAnaMdadAyakaH / / * * kvacidvilokito hyAsI-tparaM naivAvagamyate / / 1 / / iti dhyAyatastasyodapadyata mUrchA, hA kimetaditi vadannAgAtparijanaH, * kRtazcaMdanadravasekaH, vIjito vyajanaiH / tato nRpo jAtismRtimApyotthitastaM prAgjanmaguruM jJAtvA tadaiva naMtumAgAt, ra * natvA ca tamityapRcchat-bhagavan jinadharmadro-ruditaM kIdRzaM phalam / / suhastyapyAhasma-mahArAja jinaiH svargA-pavargoM meM prazno . * tatphalaM smRtam / / 1 / rAjApyUce-vibho syAtkIdRgavyakta-sAmAyikabhavaM phalam / / gururapyavadat-rAjan raajyaadhmnycc| * saTIkA sAvadyaviratiH smRtA / / 2 / / yadAgamaH - sAmAieNaM bhaMte jIve kiM jaNayai ? goyamA ! sAmAieNaM sAvajjajogaviraI // 28 // For Personal & Private Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ raMkasya dIkSA * jaNayai / tato jAtapratyayo nakhacchoTanikApUrvamabravIt-bhagavannevamevaita-nna saMdeho manAgapi / / kiMtu pRcchAmi yUyaM * * mA-mupalakSayatota na ? // 1 // suhastyapi dattopayogastatsvarUpamavetyetyAhasma-nRpopalakSayAmastvAM / tathA tvaM ke * pUrvajanmanaH / / nivedyamAnaM vRttAMtaM / sAvadhAnamanAH zrRNu / / 1 / / purA zrImanmahAgiryA-cAryapAdaiH samaM vayam // viharanto'tucchagacchA / vatsapattanamAgatAH / / 2 / / tatropAzrayasaMkIrNa-tvenAsthAva pRthakpRthak / / paricchadastadAnIM / * hi / mahAnabhavadAvayoH / / 3 / / tasmin kSaNe'bhUd duHkAlaH / karAlo yatra dehinaH / / dharmadhyAnaM vimucyaikaM / * dhAnyadhyAnamazizriyan // 4 / / vihartumekadaikasya / kasyacit zreSThino gRhe / / munI praviSTau tatpRSThe / raMko'pyekaH * * samAvizat / / 5 / / tasya pazyata evecche-ccheti jalpanapUrvakam / / prApatuH prAzukaM sAdhU / modakAdyazanaM ghanam / / 6 / / * kRtakRtyau tataH sAdhU / gacchaMtI vasatiM prati / / raMko'nugo jagau bhojyaM / dIyatAM kSudhitasya me // 7 / / munI se * apyUcaturbhadra / dAtuM kimapi na kSamau / / kSamastu gururasmAkaM / tadehi tadupAMtikam / / 8 / / tatastatpRSThalagnaH saH / * samiyAya pratizrayam / / tatra cAsmAnnirIkSyoccai-rayAcata ca bhojanam / / 9 / / abhyadhAyi ca sAdhubhyAM / bhagavaMto'munA* dhvani // atidInAnanenAvAM / yAcitau bhojanaM muhuH / / 10 // zrutajJAnena vijJAta-masmAbhirapi yaddhRzam / / ayaM meM * raMkaH pravacanA-dhAro bhAvI bhavAMtare // 11 // tataH sa madhurAlApa-pUrvamasmAbhiraucyata / / yadi gRhNAsi cAritraM / * * dAste bhojanaM tadA / / 12 / / sarvakaSTamayo'pyagre / tatkaSTaM vratajaM varam / / yatreSTabhojyAptiriti / svIkRtaM tena tadvacaH * * // 13 / / dIkSayitvA tato'smAbhi-rbhojanAdi sa bhojitaH / / tenApi tattathA bhuktaM / zvAsarodho yathA'jani / / 14|| prazno. saTIkA // 29 // ducation For Person & Private Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ arhaddharmamaGgIkaraNam * atyaMtAhAratastasyai-vAhro nizi vipadya saH / / samAdhinA raMkasAdhu-yaMtrAjAyata tat zRNu / / 15 / / * * zrImauryavaMze'bhUccaMdra-gupto rAjA tadaMgajaH // biMdusAra iti kSamApo-'zokazrIriti tatsutaH / / 16 / / tatputrasya se kuNAlasya / putratvenodapadyata / / sa raMkajIvo'bhUstvaM hi / dharmo bhavati kAmadhuk / / 17 / / iti zrutvA saMpratinRpaH / * suhastinaM vyajijJapat-bhagavaMstattvavitsarva-jIvajIvAtusaMnibha / / tvatprasAdabhAvo'yaM / yatprApaM zriyamIdRzIm / / 1 / / * pUjyapAdairyadi purA / bhave syAM na hi dIkSitaH / tadA mama syAdaspRSTa-jinadharmasya kA gatiH ? // 2 / / tatprasadya meM mamAdezaM / prayacchata karomi kim / / nAhaM syAmanRNo vaH prA-gbhavopakRtikAriNAm / / 3 / / yataH-pratyupakurvan * - bahvapi / na bhavati pUrvopakAriNA tulyaH / / eko tu karoti kRtaM / niSkAraNameva kurute'nyaH / / 1 / / prAgjanmanIvara * me yUyaM / guravo'trApi janmani / / vyApArayata kartavya-vidhau mAM dharmaputrakam / / 2 / / suhastyapyAhasma-mahArAjaikamevArha-. * ddharmamaMgIkuru dhruvam / / yo'tra rAjyAdikRt pretya-bhave svargApavargadaH / / 1 / / tato'GgIcakAra samyaktvAdidvAdazavratAni * saMpratinRpaH / trisaMdhyamapUpujajjinArcAH, vyadhatta sAdharmikavAtsalyaM, prAvartayatsarvatrAmArighoSaNAM, dattesma dInAdidAnaM, ra - asAdhayadbharatArdhaM, vitatAna jinabhavanabhUSitaM bhUtalaM, agrAhayatsamyaktvAdi sAmaMtAdijanaM, vyaracayadAryadezAnivA* nAryadezAnanagAravihArakramayogyAn, adApayaccAtmadravyeNa lokAtsAdhubhyaH prAzukamazanAdi, bhaNitaM ca-upadezaH * - phalatyeva / satpAtre pratipAditaH / / uptaM bIjamiva kSetre / suSTu kRSTimatIkRte / / 1 / / gRhNanti sAdhavo'pi prAzukamiti / * dhiyA vividhamazanAdi, Aryasuhastyapi tadakalpyaM vidannapi na nyaSedhayatsAdhUn, balIyAn ziSyAnurAgaH / prazno. saTIkA // 30 // Education International For Personal & Private Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ * atrAMtare AryamahAgiriH suhastinamavAdIt-vatsa svacchamate naivaM / vidhAtuM tava yujyate / / yadrAjapiMDamAdatse-* pra.3 * 'neSaNIyaM vidannapi / / 1 / / suhastyapi vijJapayatisma-bhagavan yAdRzo rAjA / tAdRgeva prajA yataH / / vizrANayaMtyado asaMbhogikalpaH rAjA-'nuvartanaparA narAH / / 1 / / mayyapi mAyeti manAg ruSTo mahAgirirabhASiSTa-zAMtaM pApaM visaMbhogo-'taH paraM / * dhruvamAvayoH / / sAmAcArIsamaiH sAkaM / yukto vAso na cAnyathA / / 1 / / suhastyapyetat zrutvA zizuvadbhiyA , * vepamAnAMgo mahAgiripAdAnabhivaMdya prAMjalirajalpat-bhagavan ! sAparAdho'smi / mithyAduSkRtamastu me // * kSamyatAmaparAdho'yaM / na kartA punarIdRzam / / 1 / / ko nAma vatsa te doSaH / purApyetadudIritam / / siddhArthapArthivakula* vyomasomatviSArhatA ||2 // yadasmacchiSyasaMtAne / sthUlabhadrAnaMtaram / / hIyamAnA dhruvaM sAdhu-sAmAcArI bhaviSyati / * // 3 // zrIsthUlabhadrAdAvAM hi / jAtau tIrthapravartakau / / tadetadvarddhamAnasya / vacaH satyIkRtaM tvayA // 4 // evamasaMbhogikalpaM * parikalpya tattvajJaH zrIAryamahAgirirjIvaMtasvAmipratimAM praNamyojjayinyA nirgatya purA dazArNapuraparisaravibhUSaNAyamAne . I dazArNagirau zrIvIrasamavasaraNe dazArNabhadranareMdraprabodhasamayasamAyAtazakragajeMdrapadapratibiMbodbhava * tIrthe'nazanapUrvaM suparvapadamAsadat / saMpratinRpo'pi zrAvakatvaM prapAlya svargamagacchat, tato mokSaM yaataa| ___ Aryasuhastyapi nAnAdezeSu viharan punarujjayinyAM jIvaMtasvAmipratimAnamazcikIrbAhyodyAne sthito vasatiM * prazno. * yAcituM yatiyugaM puryAM prajighAya / munI api gacchaMtau bhadrAzreSThinIgRhe prAptau / bhadrApyutthAya sAdhU natvA covAca-pUjyau / saTIkA * mahAn prasAdo'yaM / yadbhavadbhyAmupAgatam / / madIyaM dhAma tatkAma-mAdezaH pravitIryatAm / / 1 / / tAvapyUcAte-ziSyau * // 31 // For Personal & Private Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayameva * suhastinaH puNya-vatyAvAM tannirdezataH / / zayyAM yAcitumAyAtau / taddAnaM hi mahAphalam / / 1 / / yadAgamaH-jo dei * * uvasayaM / muNivarANa tavaniyamabaMbhajuttANaM / / teNaM dinnA vatthanna-pANasayaNAsaNavigappA / / 1 / / anyatrApyuktaM dhRtistena ke avaMti * dattA / matistena dattA / gatistena dattA sukhaM tena dattam / / guNazrIsamAliMgitebhyo varebhyo / munibhyo mudA yena datto sukumAla * nivAsaH // 1 // ityAkarNya vitIrNA tayA svayAnazAlA, sUrayo'pi saparivArAstAmalaMcakruH / kadAcidAcAryaiH / sAdhuliMga * pratikramaNAnaMtaraM nalinIgulmAdhyayanaM madhuradhvaninA guNyamAnaM bhadrAnaMdanasyAvaMtisukumAlasya saptabhUmikagRhopari * maMgIkaraNama * surastrIprAyaiAtriMzatA kalatraiH saha bhogAnanubhavato'pi zrutigocaracAritAmaMcatisma / tadAkarNanAdeva tAdRgviSayasukhaM * viSamiva muktvA saudhAduttIrya vasatidvArametya kvApyanubhUtaM nalinIgulmavimAnasukhamiti ciMtAvazAjjAtajAtismRtiH / * sUrisamIpametya ca natipUrvamUce-pUjyA bhadrAsuto'vaMti-sukumAlo'smyahaM purA / / abhUvaM nalinIgulma-vimAne / * bhAsuraH suraH / / 1 / / jAtismRtivazAd jJAta-tatsukhaH punarapyaham / / tatraiva gaMtumicchAmi / tanme vitarata vratam / / 2 / / * sUrayo'pyavadan-he bAla sukumAlAMga / svArohaH surabhUdharaH / / sukhollaMghyo'bdhirapyekaM / duSkaraM tvArhataM vratam / / 1 / / bhAdreyo'pyabhANIt-bhagavaMzcaraNAdAna-sAvadhAnamanAstvaham / / sAmAcArI paraM naiva / ciramAcarituM kSamaH // 1 // * tathApi dhairyamAlaMbya / dIkSAM sAnazanAmaham / / grahISyAmitamAmalpa-tarakaSTamidaM yataH // 2 // AcAryA apyUcuH mahAbhAga ! ke * parivrajyA-mAdAtuM yadi vAMchasi / / tadAnujJApaya svIya-kuTuMbamiha karmaNi / / 1 / / ityAkarNya gato'vaMtisukumAlaH, . saTIkA * ApRcchatesma svajanAn, na ca tairanujJAtaH, tataH klezAnniva kezAnutpATya svayameva sAdhuliMgamaMgIcakAra / / // 32 // prazno.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhAdreyastAdRgrUpaH so'gAdupasUriM, maivamanavasthA bhUditi guravaH pravrajyAvidhimuccArayaMtastaM dIkSayAmAsuH / cirakAlInaM * pra.3 * kaSTamasahiSNurgurUnApRcchyAvaMtisukumAlaH sukumAlAMghritalakSaradUdhirabiMdubhiralaktakarasairiva vasudhAvadhU maMDayan * ghoropasargasahanaM ra pratisthAnaprajjvalaccitAbhISaNapitavanavartikathArikAkaDaMgAMtaranazanena paMcaparameSThinamaskatismatiparaH samerurivAprakaMpo nalinIgulma* yAvatpratimayA'sthAttAvattatpadaniryadraktagaMdhena prasaratA prAgjanmapatnIjIvazRgAlI saDiMbhA kaMthArikAvanaM vizaMtI zodhayaMtI ke vimAne maharddhirama * ca taccaraNaM zoNitapicchilaM prApya tadarzanAdutpannakopA khAditumevamArebhe-caTatkArapUrvaM carma, traTatkArapUrvaM palaM, * dhamatkArapUrva medo, ghaTatkArapUrvaM kIkazaM ca bhakSayaMtI sA DiMbhayutA yAminyA Adye yAme maharSipadayugaM / ke nirazeSayat, tathApi nAkampiSTa yatipaTiSThaH, kevalaM pAdakhAditryapi mameyaM caraNazuzrUSikaivetyakalayat / dvitIye ke * tadUrudvaMdvaM cakhAda, tathApi sa tadupari nAkupyat, kiMtvasau jIvastRpyatviti dadhyau / tRtIye tadudaraM vyadArayattathApi ke * sa na duAtavAn, navaramiyamUrdvadhvaMgamanasahAyinItyamasta / turye ca sa taddhyAnavAn vipadya nalinIgulmavimAne * / maharddhiramaro'bhUt / vaMdyo'yaM mahAsattvo ghoropasargasaha iti suraistacchirasyakAri kusumavRSTiH / - itazca tatkAMtAH kAMtamapazyaMtyaH suhastinamupetyetyUcuH-bhagavan kvagato'smAkaM / jIvitezaH prasadya tat / / brUta / * saMprati yattasya / viraho naH suduHsahaH / / 1 / / sUrayo'pi jJAnena vijJAya tadvyatikaraM prArUpayan, tatpatnyo'pi / prazno. * zokAzruplAvitakapolapatravallo bhadrAgre tamavadan, bhadrApi savadhUkA prAtaH kaMthArikAvanametya naiRtyAM dizyAkRSTaM * saTIkA * sutakalevaraM vilokya sahasodbhavadrudanadhvaninA pakSiNo'pi rodayaMtI bASpajalacchalAdaMbudAnodyateva ruroda rodasIpUraM, // 33 // Jain Education Internationa For Personal & Private Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.4 * vilalApa ca-hA vatsa tAdRzaH snehaH / kvAgAdyaccha svadarzanam / / bhavadviyogakrakacaM / manmanodArudArakam / / 1 / / manye * pra.3 * tvayAttadIkSeNa / svarge'tyutsukacetasA / / tyaktA yuktamahaM bhadrA / bhadrevAbhadrakAriNI / / 2 / / paraM gurUNAM saMsAra-tArakANAM* tattvabodhe na suMdaraH / / tyAgo'thavA gatasnehaH / kiM karoti guruSvapi / / 3 / / tathApi sA nizA dhanyA / nizAde yA mama // prayatanIyam * svapne'pi tuSTikRyuSma-darzanaM kArayiSyate // 4 / / iti bahu vilapya bhadrA siprAsarittIre tadauddhvadaihikamakarot, ke * tatpatnyo'pi vAraMvAraM vilapya siprAyAM zaMkhoddhAraM vyadhuH / tataH savadhUkA bhadrA gRhametya kAmapyekAmaMtarvanI * tatpatnI muktvA'nyAbhirvadhUbhiH sArdhaM sutaviyogAnalopazamajaladasadRkSAM dIkSAM jagrAha / tato guLa jAtena sutena ra * pitRmRtyusthAnabhuvi devakulamakAryata / taddevakulaM loke mahAkAla iti khyAtimApa / bhagavAnAryasuhastyapi prastAve / * varaziSyAyattaM gaNaM kRtvAnazanavRttyA svargamagacchat / mahAgirerAryasuhastinazce-tyAkarNya vRttaM bhuvi bhavyalokAH / / * * tattvAvabodhe kuruta prayatnaM / tathA ca sattveSTavidhau nitAntam / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau tattvAbhyupagame sattvahitavidhau cAryamahAgiryAryasuhastikathA / / adhigatatattvasattvahitAbhyudyatavaiSayikImAryamahAgiryAryasuhastikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyazcaturthaM praznamAha-* pra0 4 - tvaritaM kiM kartavyaM viduSA ? vyAkhyA he bhagavan ! paMDitena tvaritaM-zIghraM kiM kartavyaM-vidheyam ? * prazno. * iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi turyamuttaramAha-saMsArasaMtaticchedaH / vyAkhyA-he vatsa ! saMsaranti * saTIkA * paribhramaMtyanaMtaM kAlaM yAvadaSTakarmaveSTitA jIvA iti saMsAro bhavastasya saMtatizcaturazItilakSayonibhramaNarUpaparaMparA * // 34 // Education International For Personal & Prvale Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tasyAzchedaH-sarvathA vinAzaH / sa hi samyaktvAvAptAveva syAt, tasmiMzca prApte palyopamapRthaktvena dezaviratelAbhaH, * * tataH saMkhyAtasAgaropameSu kSipteSu cAritralaMbhaH, tataH saMkhyAtasAgaropameSu gateSu upazamazreNiH, tataH saMkhyAtasAgaropameSu * gajasukumAla kathA * kSINeSu kSapakazreNiH, tatastadbhava eva mokSaH, yadAgamaH-sammattammi u laddhe / paliyapuhutteNa sAvao hujjA || * caraNovasamakhayANaM / sAyarasaMkhaMtarA hu~ti / / 1 / / evamapratipAtisamyaktvasya katicidbhavairmokSAvAptiH, tIvrazubhapariNAmasya / * tvekabhavenaivopazamazreNivarjamanyatsarvamapi syAt, yatsamayaH-evaM apparivaDIe / samatte devamaNuyajammesu // * annayaraseDhivajjaM / egabhaveNaM ca savvAiM // 1 // ato'nayA rItyA saMsArasaMtaticchedaH / atrArthe gajasukumAlakathA, maiM / tathAhi - * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe surASTrarASTramaMDanamupasamudraM lavaNAdhipatinirmitA dvArikA nAma nagarI / * asmadvadbho ! manuSyA ! jagati janayitRbhrAtRbhAgneyabhagnI-bhAryAmitrAMgabhUzrIdhanakanakamaNirUpyamukhyAH padArthAH // * * sarve'pyete hyanityAH pratidinamiti yatrAMtare vAtadhUtA-hatprAsAdadhvajaughA bahirapi tu samudrormayaH sUcayanti / / 1 / / tatra dazadazArhabalabhadrAdibhrAtRmAnyastrikhaMDabharatakSetrasvAmI kRSNo nAma navamo vAsudevaH / baMdIva ysyaadimklpnaathH| * / samagradevAgrata eva zakraH / / azlIlayuddhAparadUSaNAnA-magrAharUpAmakRta prazaMsAm / / 1 / / so'nyadA praNAmArthaM / prazno. * mAturdevakyA gRhamagAt, ayameva satputrANAM paMthA, yataH-AstanyapAnA jananI pazUnA-mAdAralAbhA ca narAdhamAnAm / / saTIkA * AgehakarmAvadhi madhyamAnA-mAjIvitaM tIrthamivottamAnAm / / 1 / / tatra praNatyanaMtaraM pradoSasamayAMbujinImiva * // 35 // For Personal & Private Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mlAnamukhamaMbAmavekSya tArkSyadhvaja ityAkhyat-mAtaH ! kiM taatpaaden| vasudevena te vacaH / / nAmanyata sapatnIbhiH / * * kiM vAkAri parAbhavaH ? // 1 / / kiM vA mayAvagaNitA / bhavadAjJA pareNa vA ? / / kenApi tadvadAtmIya-khedamedasvikAraNam / devakIbhrAMtiH* // 2 // devakyapi sagadgadamavadat-vatsa ! tvadIyapitrA me / vaco'lopi kadApi na / / nAparAddhaM sapatnIbhi-jJA munibhyAM saha vArtAlApaH - luptA tvayApi ca / / 1 / / nAnyena kenacidapi / kiMtu yacchokakAraNam / / sAMprataM vartate tattvaM / zRNu vacmi tavAgrataH / * // 2 / / kadAcana mamAgAre / munI bhaktArthamAgatau / / tvadarzanAdiva tayo-darzanAdAsadaM mudam / / 3 / / tatastau modakaiH ke * siMha-kesaraiH pratilAbhitau / / yAvadgatau tAvadanyau / tattulyAvIyaturyatI / / 4 / / mayopakAritAhArau / prAgvattAvapi - nirgatau / yAvattAvadupAyAtA-vanyau tatsadRzAvRSI / / 5 / / tAvapi pratilAbhya prA-giva saMzayasAgare / / magnAhaM / * praNipatyaiva-mabhyadhAM madhurasvaram / / 6 / / he pUjyau bhavatoriM-vAramAgamane kimu / / digmohaH samabhUt ? kiM vA / * ke na vAM bhavananizcayaH ? ||7|| kiM vA matibhramo me'bhUt ? kiM vAsyAM nA'zanAdikam ? || labhethe ke - svarddhinirdhUta-nAkalokazriyAM puri ? / / 8 / / ityAkarNya munI to mAM / pratyUcAte vivekini ! naivAsmAkaM hi * digmoho / na no vismaraNaM gRhe / / 9 / / tavApi bhrAMtiratrArthe / sadRgrUpanirUpaNAt / / prApyate'syAM ca bhaktAdi / * hai sodarAH kintu SaD vayam / / 10 / / bhaddiladraMgavAstavyAH / sulasAnAgayoH sutAH / / anIkayazAzcAnaMtAsanazcAjitA-* prazno. * sanakaH / / 11 / / tathA nihatazatruzca / tato devayazAstataH / / zakrAsana iti khyAtAbhikhyAH pratyekameva hi / / 12 / / saTIkA vyUDhadvAtriMzadindrastrIrUpadArAH kadAcana / vairAgyAnnemipAdAbja-mUle'vAptamahAvratAH / / 13 / / tenaiva svAminA sAkaM / / // 36 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra viharanto'dya te gRham / / yugmIbhUya bhavadbhAgya-dUtAhRtA ivAgatAH / / 14 / / SaDbhiH kulakam / / tAbhyAM gatAbhyA- maiM pra.4 * mityuktvA / sAzcaryAciMtayaM katham / / kRSNatulyAH SaDapyate / vizeSaH kalayApi na / / 15 / / kiNcaatimuktkaakhyen| * rA devakIviSAdaH * RSiNA bhASitA purA / / jIvadaSTasutA tatkiM / hyamI mama tanUdbhavAH ? / / 16 / / athavA kiM vimarzenA-'munA * * bAlalAlanaika* pRcchAmi vegataH / / sahasrAmravanAMtaHsthaM / neminaM paramezvaram / / 17 / / tato gatA dvitIye'hni / zrIzaiveyajinAMtikam / / . kutUhalam * madbhAvajJo jino'pyUce / zRNu devakanaMdini ! / / 18 / / SaDapyete bhavatputrAH / pavitrA naigameSiNA / / sureNa jAtamAtrA * * ye / sulasAyAH samarpitAH / / 19 / / tannizamya kSaratstanyadhArA tatra SaDapyaham / / tAnuSInabhinatyAkhyaM / diSTyA * dRSTAH stha he sutAH / / 20 / / kiMca matkukSijAtAnAM / yuktaM rAjyamuta vratam / / kiM tveSa me viSAdo ya-tsvayaM / * naiko'pi lAlitaH / / 21 / / tato jino jagau bhadre / mudhA tAmyasi yattvayA / / sapanyAH sapta ratnAnya-pahRtAni purA * * bhave / / 22 / / tasyA rudatyAzcaikaM ya-ittaM ratnaM hi tena te / / SaTputryapahRtA vyaktaM / kRSNastvaMtikavayaMbhUt / / 23 / / ato jIvasya hi prAcya-janmopArjitaduHkRte / / prabhukte sati nistAro / bhavenna punaranyathA / / 24 / / yadAgamaH* pAvANaM ca khalu bho kaDANaM kammANaM puTviM ducinnANaM duppaDikaMtANaM veyaittA mukkho, natthi aveyaittA, tavasA vA maiM * jhosaittA / iti zrutvA jinaM natvA / gRhItvAlocanAM tathA / / punastanayajanmAbhi-kAMkSiNI gRhamAgamam / / 25 / / * prazno. * ata etanmahAkheda-kAraNaM me tvadagrajAH / / yatte SaDapyavardhanta / sulasAnAgavezmani / / 26 / / tvaM ca * saTIkA ra kaMsabhayAnnaMda-yazodAsadane'zrayIH / / ato mayA tu pikyeva / zizu3ko'pi pAlitaH // 27 / / tadataH // 37 // JB Education International For Personal & Private Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.4 kRSNasya surArAdhanA * paramIhe'ha-mekamanyaM tanUdbhavam / / yathA me pUryate bAla-lAlanaikakutUhalam / / 28 // murArirapyAhasma-mAtarmuca zucaM * * toSaM / bhajAtrArthe tathodyamam / / vidhAsyAmi yathA te syA-manorathataruH phalI / / 29 / / ityuktvA kRSNaH svadhAmaitya * pavitrIbhUya tapasA zakrasenAnyaM harinaigameSiNaM suramArAdhayAMcakAra / so'pi prakaTIbhUyAbhaNat-hare ! nivedaya ra * svArthaM / kimarthaM bhavatA smRtaH / / kadAcidapi no deva-darzanaM viphalI bhavet / / 1 / / goviMdo'pyavAdIt-sura ! pUraya hai * me mAtuH / sutotpattikutUhalam / / yenAnaMdasudhAMbhodhi-madhyamagnA bhavedasau / / 1 / / devo'pyUce-jiSNo bhAvI bhvnmaatuH| * sarvotkRSTo'STamaH sutaH / / udbhinnayauvanaH kiMtu / so'vazyaM pravrajiSyati // 1 / / ityudIrya vidyudaMDa iva sure tirobhUte - * 'cyuto mAturaMtikametya sarvaM svarUpaM procya ca svaprAsAdamAsasAda / devakyapi tadvacaHzravaNodbhavatpramodA / yAvadAsIttAvattadaiva ko'pi jIvo divazzyutvA marAlabAla iva devakIkukSikamalamalamakarot / tasmiMzcAvatIrNe * * devakI nizi suragajopamagajasvapnaM dRSTvA vasudevAgre nyagadat / so'pi svapnArthaM vicArya proce-prANapriye tavAnena / svaprenAtyaMtahAriNA / / bhavitA puMDarIkAkSa-sadRkSastanayottamaH / / 1 / / sApi tat zrutvA celAMcale zakunagraMthiM baddhvA kA rohaNabhUriva tadgarbharatnaM babhAra | pUrNe ca samaye prAsUta sutaM, kAritaH savistaraM putrajanmamahaH pitrAdyaiH, dattaM ca / * svajanAdidAnamAnapUrvaM svapnAnusArAttasya zizorgajasukumAla iti nAma, pAlayAmAsa kalpazAkhinamiva taM svayameva meM devakI / so'pi naveMduvatpravarddhamAnaH sarvasyApi dRkkairavAmRtapAraNI babhUva / adhIyAya kalAcAryAtsakalAH kalAH / * avApa yuvatIjanamanaHkrIDAvanaM yauvanam / upAyaMstAnicchannapi pitrAdezAd drumabhUpakanyAM prabhAvatyabhidhAnAM, tathA ke prazno. saTIkA // 38 // For Personal & Private Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mAtRbhrAtRsnehapezalavacaH zRMkhalAbaddhaH somazarmadvijAMgajAM somAnAmnI, kalayAmAsa kalatrayugayuto ratiprItisanAtha-* * manmathatulAM, vilalAsa ca kiyatkAlam / gajasukumAla saMvegavegaH * atrAMtare dvArikopavanAMtare samavasRtaH samudravijayabhUpAlabAlaH zivAdevIkukSimAnasasaromarAlaH sakalAriSTa-* viSTaracchedanemiH zrImAnariSTanemiH / niSasAda ca surAsurakRtasamavasaraNAMtaH / gajasukumAlo'pi bhagavadAgamanaM * zrutvA priyAbhyAM yuto gato vaMdanAya, natvA ca jinamucitabhUpradezamupaviveza / bhagavAnapi tatprabodhAya vyadhAdIdRzIM / * dezanAM-haMho bhavyajanA ! bhRzaM kuzamukhaprodyatpayobiMduva-dvAtAMdolitatUlavatkSitidharazrotasvinIpUravat / / * * vidyudaMDavadiMdrajAlavadibhazrotradvayIvatsphUra-dbhUruTpAMDuraparNavacchizukRtakrIDArajogehavat / / 1 / / tRSNAkrAMtazakuMta-* * bAlagalavajjaMbhArikodaMDava- dvarNinyakSikaTAkSavaccharadRtUdbhUtAMbumuggarjivat / / saMdhyArAgavadAyurasthirataraM matvA jinoktaM + * vrataM / gRhNIdhvaM yadi vaH spRhA zivapurazrIsaukhyasaMprAptaye / / 2 / / yugmaM / / iti vyAkhyAM zrutvA saMvegavegAddevakI-suto * jinaM vyajijJapat-nAtha prayaccha me dIkSAM / mAM tAraya bhavArNavAt / / bhagavAnapyuvAca-yadyevaM vatsa ! tarhi tvaM / * * pitrAdInmutkalApaya / / 1 / / tato gato gajasukumAlaH, tataH sa bAlaH pitRmAtRpArzvametyetyUce (mityUce pAThA.)-pUjyau / * prasattimAsUtryo-ddharataM mAM bhavAvaTe // nipatantaM vratAnujJA-dAnanavyavaratrayA / / 1 / / tAvapyetadvajrapAtaprAyaM duHsahaM meM prazno. * zrutvA kSaNamekaM mUrchAmanubhUya ca sagadgadaM jagadatuH - vatsedRgvayasi vratagrahavidhiyukto na te sAMprataM / gArhasthyadrumamaMjasA * saTIkA * saphalaya svAlokanenAnvaham / / asmAMstoSaya nizcitaM bahuvidhopAyairavApto'syato / jIvAmo na punarvayaM kSaNamapi * // 39 // For Personal & Private Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.4 pravrajyA * sphurjadguNaM tvAM vinA / / 1 / / evamukto'pi gajo yAvad vratAgrahAnna virarAma, tAvatkathamapi pitRbhyAmanujJAto* 'cyutAnujo'cyutapArzvamiyAya, viSvakseno'pyutsaMgasaMginaM taM vidhAyAbhyadhAt-bhrAtaH kalpadrumeNeva / bhavato * darzanena me / / harSo'bhavadato brUhi / kimAgamanakAraNam / / 1 / / gajo'pi jagau-baMdho visarjaya drAgmAM / nemipArzve / ra yato vratam / / grahISyAmi kariSyAmi / saphalaM mAnavaM januH / / 2 / / harirapyevamAkarNya vimanA ityUce - vatsAyazcaNakAnAM / carvaNavaduzcarazcaraNabhAraH / / yatra tu paMcApi mahA-vratAni paripAlanIyAni / / 1 / / * dvAviMzatirapi satataM / parISahA dussahAH praSoDhavyAH / / vAyuvadapratibaddhA / vihAracaryA samAsUtryA / / 2 / / tapyaM * * dvAdazadhApi / tapo vidheyastathA'rasAhAraH / / tvaM tvatimRdugAtra-stadviramAdhyavasAyato'muSmAt / / 3 / / kiMtu caturaMgaraMga-* lakSmIprAjyaM gRhANa madrAjyam / / sevaka iva tava sevAM / kartA manyasva madvAkyam / / 4 / / gajo'pyagadat* zazikararucirayazobhara-sodara ! kAtaranRvatkimityevam / / pravadasi mahatAM kimapi / hi na duSkaraM svIkRtaM , * kRtyam / / 1 / / uktaM ca pravrajyAvidhAne-tA tuMgo merugirI / mayaraharo tAva hoi duttAro / / tA visamA kajjagaI / * jAva na dhIrA pavajaMti / / 1 / / tanme prayaccha dIkSA-dAnAnujJAmalaM vilaMbena / / rAjye na mano yasmA-nnarakAMtaM + ra kAMtamapi tatsyAt / / 2 / / tadanu tadAzayajJena viSNunApyanujJAto gajo bhAryAbhyAM saha zibikAdhirUDhaH pitRmAtRbhrAtRprabhRti* paricchadAnugamyamAno dInAdidAnaM dadAnaH sotsavaM nemipArzve prAvrAjIt / tatastadviyogAvirbhUtaprabhUtabASpajalakkinna-* * bhUtaleSu pitrAdiSu svaM svaM sthAnaM gateSu sAyaM gajamunirjinamAnamya vyajijJapat-mahAnaMdapathAdhvanya ! yuSmadAjJA * prazno . saTIkA // 40 // & Private Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhavedyadi / / tadA pitRvane gatvA / pratimAM svIkaromyaham / / 1 / / ArAdhako'yamiti bhagavatAnujJAto gajaH zmazAnametya * pra.4 * tvaritaM saMsArasaMtaticchedAya kAyotsargeNAsthAt / asmin kSaNe ca bahirAgataH somazarmA dvijastathAsthaM gajaM * sahAyavazeNa * dRSTvollasatkopa ityaciMtayat-kathaM mAmaiSa pAkhaMDI / pariNIya vyaDaMbayat / / tanayAM tattathA kurve / yathAsau bhasma-* gajasukumAlasya kSaNena siddhiH ra sAdbhavet / / 1 / / tataH sa durAtmA gajazirasi jvalaccitAMgArabhRtaM ghaTIkaMThaM nyasya svaM kRtArthaM manvAno gRhamagAt / / gajo'pi tena daMdahyamAno manasyevaM vyamRzat-re jIva ! sahasva vazo-'yameva tava muktimArgagamanAya / / * * sAhAyyakaro'to'sminnadhunA mA kRthA roSam // 1 // yataH-saha kalevarakhedamaciMtayan / svavazatA hi punastava * * durlabhA / / bahutaraM tu sahiSyasi jIva ! re / paravazo na ca tatra guNo'sti te / / 1 / / iti dhyAyatastasya mahAtmano meM * mastake bAhyo'nalo'jvalat, tadIya'yevAMtarapi zukladhyAnAnalaH prajajvAla / Ayena bAhye vapuSyanyenAMtaraMgakarma-* zarIre bhasmIkRte samutpannakevalajJAno gajamunirmuktikAMtAkAMto'jani / jAte ca dvitIye dine prAtargajamuninamanAya * * saparikaro rathArUDho rathAMgapANiH dvArikApuryA niryAnnavyadevakulakaraNAyeSTikAvRMdaM mUrdhA vahaMtaM vRddhaM vipraM * prekSyAdhyAsIta-eSo'nena prayatnena / kartaM devagahaM kathama / / kSamo'to'mRSya sAhAyyaM / pradAtuM yuktameva naH / / 1 / / ke tato'nukaMpayA kezave svayameva pAkAdiSTakAM tatra devakule samAnayati sati sarvo'pi jana iSTakAvRMdamAnaiSIt, itthaM * prazno. * dvijaM kRtArthIkRtya kRSNaH samavasaraNaM gato gajamunimanAlokayannAkulamanA neminamapRcchat-nAtha ! nAtha ! kRpAsiMdho! * saTIkA ra samAkhyAhi ka sa va saH / / manmano duHkhavRkSaugha-bhaMjanaikagajo gajaH / / 1 / / jino'pi jagau-dAzArha // 41 // ducation Interational For Personal & Private Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ / * somazarma-dvijakRtatAdRgmahopasargAtsaH / / gajasukumAlamumukSu-rmokSasukhaM tatkSaNAdApa / / 1 / / iti karNakaTukamAkarNya * pra.4 sahajavirahamarchitaH kathamapyAptacetano'cyato vibhaM panarapucchata-saMsAramarukalpadro ! jineMdra ! sa durAzayaH ||* gajasukumAlaadraSTavyamakho bhrAta-haMtA jJeyaH kathaM mayA? // 1 // bhagavAnapyacivAna - goviMda ! somazarma-dvijanmane mA kapaH / mokSaH * sa hi sahAyo / / maMkSvajani bhavadbhAtuH / zivapuragatisAdhanopAyaH / / 1 / / cirasAdhyApi hi siddhiH / sahAyavazato hai * bhavet kSaNena yathA / / AgacchatAdya bhavatA / jaradvijasyeSTakArpaNataH // 2 // yadi somazarmavipra-stava baMdhoH karma * + nedRzaM kuryAt / / kAlavilaMbena vinA / tasya tadA syAtkathaM siddhiH ? / / 3 / / kiMcobaddhaM svaM yaH puryA / kayAdita * niryAnnirIkSya puryAM tvAm / / pravizantaM dIrNazirA / mriyate sa bhrAtRhA jJeyaH / / 4 / / tato'cyuto rodasIpuraM rudan meM jJAnaM paramasvayaM sodarasyAMgasaMskArAdikRtyaM kRtvA nagaryAM pravizaMstathaiva somazarmANaM mRtaM dRSTvA, pAdayorbandhayitvA, sarvatra + padapAdapasya bhrAmayitvA, gRdhrAdibhyo baliM dApayitvA hRSTahRdayaH prAsAdamAsasAda / iti manasi vibhAvya bhavyalokA gajasukumAlamunezcaritram / / kuruta bhavataticchide prayatnaM / bhavati hi yena mahodayo vaH / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau tvaritasaMsArasaMtaticchede gajasukumAlakathA / / tvaritasaMsRtisaMtaticchedavaiSayikI gajasukumAlakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH paMcamaM praznamAha - prazno . pra0 5- kiM mokSatarorbIjam ? vyAkhyA-he bhagavan ! mokSataroH paramapadapAdapasya kiM bIjaM mUlotpatti- ke saTIkA *kAraNam ? iti prazne ziSyo camamuttaramAha-samyagjJAnaM kriyaashitm| // 42 // bIjam Jain Educato International erson Private Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vatsa ! samyagavaiparItyena yathAvasthitAnaMtadharmAtmakapadArthasArthaprakAzakArhatpraNItanavatattvAvabodhasvarUpaM jJAnaM samyagjJAnaM * paMgvaMdhakathA * bhavatItyadhyAhAraH / kiMrUpaM tat ? kriyAsahitaM, kriyata iti kriyA vratazramaNadharmAdicaraNasaptatikArUpA, tathA + piMDavizuddhisamitiprabhRtikaraNasaptatikArUpA, na tu kAyikyadhikaraNikImukhyapaMcaviMzatikArUpA, tayA sahitaM yutaM, ata etadeva mokSatarorbIjam / yathA kila bIjAd vRkSotpattistathA samyakparizIlitAbhyAM jJAnakriyAbhyAM mokSasaMbhavaH / na tu kevalena jJAnena, na tu kevalayA kriyayA mokSodbhavaH / yadAgamaH-hayaM nANaM kiyAhINaM / hayA annANao se kiyA / / pAsaMto paMgulo daddho / dhAvamANo ya aMdhao / / 1 / / ataH saMvalitAbhyAmeva jJAnakriyAbhyAM muktiH / yatsamayaH-saMjogasiddhI u phalaM vayaMti / na hu egacakkeNa raho payAi / / paMgU ya aMdho ya vaNe samiccA / te saMpauttA / * nagaraM paviThThA / / 1 / / atrArthe paMgvaMdhakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjapuraM nAma nagaraM, tuMgArhadgRhahemakuMbhavilasadudyotitaM / rAjAgArasudhUpa-* * dhUpanabhavadbhU mAMdhakArIkRtam / / vAditradhvanimeghagarjitayutaM yatrAMtarikSAMgaNaM / pazyan kekigaNaH paricchadavRto nanarti * * harSAdiva / / 1 / / tatrArimardano nAma rAjA, saMgrAmabhUmiprahatAribhUpa-tanukSaradraktabharApavitram / / jJAtvA svakaM yasya * * kRpANadhArA-tIrthe'karot snAnavidhiM jayazrIH / / 1 / / so'nyadA saMsadAsInaH svAnamAtyAnityAhasma-asmin pure prazno. * kathaMkAraM / lokAkraMdaravo'dhikaH / / zrUyamANo'sti pheraMDa-phetkAra iva bhISaNaH / / 1 / / sacivA apyUcivAMsaH-svAmin * saTIkA pravartate mAre-rupasargo nirargalaH / / tenAtrAkarNyate karNa-kaTurAkaMda uccakaiH / / 1 / / punarnRpaH prAha-maMtriNaH sAMprataM * // 43 // For Persona&Private Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ko'pi / ciMtayitvA vidhIyatAm / / upakramo yathAyaM hi / mArivilayatAM vrajet / / 1 / / maMtriNo'pyUcuH-rAjanupAyA * paMgvaMdhayo* bahuzo / vihitA na tathApyasau / / nivRttimAyAti paraM / prasaratyadhikAdhikam / / 1 / / tadgamyate puraM muktvA / re vanalaGghanam * kApyanyatreti sUtrite / / ayaM svayaM kSayaM yAtA / patito'gnirivAtRNe / / 2 / / punarapi bhUpo'bhyadhAt-amAtyapravarAH ra sAdhu / sAdhUktaM hi yadIdRze / / saMkaTe bhavatAM buddhi-rAkasmikyabhavacchubhA // 1 / / tato janahitecchurnRpaH sarvatra pure / * paTahamavAdayat-haMho lokA nRpaH prAta-tidUramitaH purAt / / puSpAkarAkhyamArAmaM / prayAtA saparicchadaH / / 1 / / * tayuSmAbhirapi hyAtma-parivAraparivRtaiH / / tatraiva gaMtavyamiti / karaNIyaM ca nAnyathA / / 2 / / ityAkarNa- nAvirbhavatpramodAtirekA lokA apyaciMtayan-purApyetatpuraM mAri-bhItA durjanasaMgavat / / abhIpsavo'bhavanmoktuM / / * kiM punaH kSitipAjJayA / / 1 // tato bhUdhavo bauddhavAdavacchUnyaM puraM vidhAyAvarodhapradhAnapauraiH samaM tameva drumasaro- * * 'bhirAmamArAmamagAt, tadbhUbhAge kadAcitpaTamaMDapeSu, kadAcittRNakuTIrakeSu, kadAcittarutaleSu kadAcillatAgRheSu * vasatAM sahakArAdiphalAnyAsvAdayatAM kadAcidvikasvarasarojakhaMDamaMDiteSu sarovareSu vArikrIDAM puSpAvacayaM ca kurvatAM * UrvIpatiprabhRtijanAnAM mahAnapyekAha iva mudA jagAma kAlaH / upazAMte ca mAriviplave bhUpAdyAH svapuramaguH / navaraM / * sthitau dvau puruSAvanAthau gamanAlokanAkSamau paMgvaMdhau / tadAnImanyonyAraNidrumagharSaNayogAdudbhUtabhUmadhUmabharairdazApi ke * dizoMdhakArayan, traTattraTiti pAdapAn dahan, dhagaddhagiti jvalajjvAlAlolAzatairjaMtujAtaM kavalayan pralayakAlAnala * saTIkA iva karAlo davAnalaH prakaTIbhUtaH / yasmin prasarpatyakhilA avApu-rjIvAH kSayaM kevalamagnikAyaH / / avardhatAtyaMtataraM / // 44 // prazno. Jarducation International For Personal & Private Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyukte jJAnakriye muktide rapyagRNAt * hi yasya / vargasya rAjyaM sukhamedhate saH / / 1 / / evamekAMtasAmrAjyaM zAsati sati davAgnau paMgurmRtyubhayAdyAvadvihasto-* * 'bhUttAvaddiGmUDhamiva gADhaM tadvyApatApitamitastato bhramaMtamaMdhamAlokya proccairUce-bhrAtarehyehi madvAkya-* - mekamAkarNayAdbhutam / / kRte'sminnApyate pAra-mIdRzApAyatoyadheH / / 1 / / anyathA nirdhiyoragra-tanapaMgvaMdhayoriva / / * Avayorapi saMbhAvi / maraNaM zaraNaM sphuTam / / 2 / / dRgvihIno'pi tat zrutvA maMkSveva zabdAnusArAdupapaMgulametyAlapat sakhe zIghraM samAkhyAhi / kathametadabhadyataH / / samayo'yaM vilaMbasya / sAMprataM naiva sAMpratama ||1 // paMgarapa baMdho ! purA pure kvApi / ko'pi rAD nAgaraiH saha / / mAribhIto vanIM kAma-pyagAttarusaroyutAm / / 1 / / sthitvA tatra ra * kiyatkAlaM / prazAMte tadapadrave / / rAjAdilokaH panara-pyagamannijapattanama // 2 // kevalaM paMgalo'ndhazcA-nAthAvAvAmiva * sthitau / / ko nAma tAdRzAM zuddhi-karaNe praguNIbhavet // 3 // anyadA tatra saMlagne / davAgnau sarvabhakSiNi // * paMgurgatyakSamaH sarva-mapi pazyan vyapadyata / / 4 / / jvalato'jvalato vApi / digbhAgasyAvilokanAt / / bhramannapi hi * sarvatra / netrahIno'pi bhasmyabhUt / / 5 / / evaM yathA tau nirbuddhI / mRtau nAvAM tathA yadi / / kuruSe madvaco no * ce-dbhAvyagnirdAhako hi nau / / 6 / / iti zrutvAMdho'bhyadhAt-yadyevaM mitra tadvegA-tkaraNIyaM mamAdiza / / yataH * svAnyazubhAnveSI / na pramAdaparo bhavet / / 1 / / paMgurapyavadat-sakhe'dhvadarzako'haM tu / tvaM gatipraguNo'syataH // svAMse sthApaya mAM yena / dIyate'gnerjalAMjaliH / / 1 / / tato hRccakSuzcaraNavikalaM svaskaMdhe'dhiropya taddarzitAdhvanA ra * taddavAgnidAruNaM vanamAzvevomullaMghya kSemeNa tadeva puraM yayau / ayaM tAvad dRSTAMtaH, upanayastvayaM-paMgustAvannetra- * prazno. saTIkA // 45 // For Personal & Private Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ * yuto'pi dRgvikalastu gamanakSamo'pyanyonyamamilitau davAgninA dagdhau, militau ca helayaiva dAvAnalaklezamutsRjya * pra.6 * sukhabhAjAvabhUtAm / evaM pRthagjJAnaM kriyA ca na siddhinibaMdhanaM, kiMtu saMyukte eva jJAnakriye muktide staH, itthaM * kiM pAtheyam ? * parijJAya sadAgamajJA / jJAnaM kriyAsaMyutamAtanudhvam / / yathA bhavAMbhonidhipAramApya / mahodayazrIsubhagA bhveyuH||1|| // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau jJAnakriyAsaMyoge paMgvaMdhakathA / / jJAnakriyAsaMyogavaiSayikI paMgvaMdhakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH SaSThaM praznamAha - pra06-kiM pathyadanam ? vyAkhyA he bhagavan ! pathi saMsArarUpe mArge'pittyA bhavAdbhavAMtaraM gacchatAM jIvAnAM * * kimadanaM pAtheyam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi SaSThamuttaramAha-'dharmaH' / vyAkhyA-he vatsa ! durgatau . * prapatantaM prANigaNaM dharati dhArayatIti ca dharmaH / uktaM ca-durgatiprasRtAn jaMtUn / yasmAdvArayate tataH / / dhatte caitAn * zubhe sthAne / tasmAddharma iti smRtaH / / 1 / / nanu keciddharmabuddhyA'jamedhAdiyajJakRtye pravartante, paraM na sa dharmaH, dharmasya / * cedaM lakSaNaM, yadAgamaH-se bemi je aIyA, je ya paDupannA, je ya AgamissA, arihaMtA bhagavaMto savve evamAikkhaMti, * * evaM bhAsaMti, evaM pannavaMti, evaM parUvaMti, savve pANA savve bhUyA savve jIvA savve sattA na haMtavvA, na * prazno. - ajjAviyavvA, na parighitavvA, na uvaddavveyavvA / esa dhamme suddhe dhuve nIe sAsae samicca loyaM kheyannehiM . saTIkA - paveie, ata IdRgvidha eva dharmo bhavapathapathikAnAM pAtheyatAmAdhatte / atrArthe zrIzekharakumArakathA, tathAhi - // 4 // antong For Personal & Private Use Only helbrary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe AnaMdapuraM nAma nagaraM, atIvoccairvAtavyatikaravazAMdolitajinA-dhinAthaprAsAdo- * pra.6 * parigatapatAkAMcalamiSAt / / nibaddhApi zrImajjanasukRtarajjavA kapivadhU-riva zrI! yatra tyajati sahajaM cApalaguNam * lokaH katha * // 1 // tatra trivikramo nAma rAjA, atyugrasaMgrAmavinAzitAri-nareMdranArInayanAMbupUraiH / / sikto'pi yasya prasabhaM sukhabhAk pratApa-hutAzanaH prajvalatisma citram / / 1 / / tasya zrI ma devI, zItAMzumUrttiriva sarvakalAkalApi / somApi yA / kuvalayAmitamutpradApi / / naivAtrijA na ca kalaMkitavigrahA no / doSodayA na ca kadAcana vakrabhAvA / / 1 / / tayoH * zrIzekharo nAma sUnuH, yo rUpazrIbharaH kadAcidadaraH satsAdhusevAparaH / samyagdRSTivaraH parAkramadharaH prajJAnadIsAgaraH // 1 // dInoddhArakaraH kSapAkarakaraprAyoruk kIryutkaraH / prahvAGgayartiharaH kalAprasRmaradullAsadhArAdharaH / / 2 / / anyadA / sabhAsInaM mahInaM natvA sa kumAro yAvaducitasthAnopavezAyopALasta tAvadbhUpaH sutasnehena taM svotsaMgasaMginaM kRtvA * tattAdRgamAtyasAmaMtAdisuMdarAM saMsadaM vIkSyotpannAhaMkAravikAra iti vyAjahAra-bho bho maMtryAdayo lokA / bhavadbhiriha * bhUtale / / aizvaryamIdRzaM kasya / prasAdAdanubhUyate / / 1 / / te'pi tadvacanaparjanyagArave karNAMtamAgate satyamAtyameM pramukhA lokA bhekA iva yugapadalapan-deva sarvo'pyayaM yuSma-prasAdo yatsurairiva / / asmAbhirbhujyate saukhya- * * nirbharaH kamalAbharaH / / 1 / / tadAkAho mahatAmapyajJAnavijUMbhitamiti manAgvihasya kumAre sthite sati * prazno. kSitipatirAkhyat-vatsAtucchaguNagrAma-rAmaNIyaka te'dhunA / / kimarthamabhavaddhAsyaM / kAraNaM tannivedaya / / 1 / / kumAro'pi * saTIkA * vyAkarot-tava prasAdo yadi tAta tarhi / sarvo'pi lokaH sukhabhAkkathaM ca / / no dRzyate'toMgigaNasya saukhyAsaukhyaprade // 47 // For Personal & Private Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prAkkRtapuNyapApe / / 1 / / yataH-dhaniSu sudhAvasiktaM / tUSNImAdhvaM na sAdhvidaM caritam // vidhilikhitAkSaramAlaM / * * phalati kapAlaM na bhUpAlaH / / 1 / / tat zrutvA'raNirivAMtardhagdhagAyamAnakopAnalo'vanIpAlo'vAdIta-vatsaiSa *kumAranirgamanam jano'nubhavatu / mama prasatteH zriyaM svapuNyAdvA / yattvaM tvanubhavasi bhRzaM / saukhyaM tatkasya mAhAtmyam // 1 // * kumAro'pyUce-tAta nitAMtaM mayakA / pUrvabhave kimapi tatkRtaM sukRtam / / yenAtraivaM bhavataH / tanubhUrabhavaM sukharddhiparaH / * // 1 / / tadavaimyahaM samagro / janavargo'yaM sadA sukhI duHkhI / / pUrvakRtasukRtaduSkRta-vazataH syAnnAtra saMzItiH / / 2 / / * * rAjApyevaM zrutvA bhRkuTivikaTalalATataTaH svAMkAnmalamiva kumAraM nirasya paruSAkSaramAkhyat-AH kusuta mukhara-* zekhara / matpurato dUrato'pasara zIghram / / vraja yatra tatra kAryaM / na me tvayA hyanubhava svapuNyaphalam / / 1 / / mahAprasAda * iti pituH puraH procya viSAdarahitaH prAkpuNyapAtheyasahitaH kumAraH saMsArAdbhavya iva sabhAmaMDapAnnissasAra-tato . * nAtha ! asmAnakasmAnmuktvA va yAsIti kSaradvASpAviladRzAM suhRdAM, tathA kasminneva kSaNe'smadIkSaNAni punaH sva-* darzanenAnaMdayiSyasIti svajanAnAM, tathA nyAyanipuNaM tvAM vinA'nyaH ko naH pAlayiSyatIti paurANAM giraH pade pade * zrRNvannagarAnnirgatya bhUpAlabAlaH sakalAzcaryadharAM dharAM kramAbhyAM krAman krameNa vanamekamapazyat, yatkvApyeNadRgAsya* vatsatilakaM yakvApi padmAkara-bhrAjiNvibhyaniketavatvacana yadrAmAyaNagraMthavat / / atyaMtaM subibhISaNaM vacana yat + prazno. + zrIbhAratodaMtava-tsadbhImArjunadhArtarASTranakulAdyairhadyakaM vidyate // 1 / / tadaMtajan rAjasUH purastAdekaM jinmNdirmdraakssiit| * - yadvyomacuMbizikharoparizAtakuMbha-kuMbhaH sphuranmaNiruciprahatAMdhakAraH // AgaMtukasya pathikasya nabhasyuSAyA- // 48 // saTIkA For Personal & Private Use Only rebrary
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ sureNa ** mapyarkamaMDalaparibhramamAtanoti / / 1 // tadaMtaH kumAraH pravizan darzanAdeva janitAnaMdanikuraMbaM zrIRSabhabiMbaM dadarza, * * tataH svaM dhanyaM manvAnaH kumAraH paMcavarNapuSpaiH prabhorarcAmabhyarcya bhASASTakamayakAvyenAstavIt-zrInAbhikSitipAlabAla! * kumArApaharaNa kAraNakathanaM * kamalAkelImahAmaMdira / khuddovaddavaselabheyaNapave bhUnAhasaMsevida / / muSkeNaSkiulaM zihAlazalisANaMtAlaviMtAluka * na / kothakkIcala Atiteva pazaphaM me dehi vaDaM suhaM / / 1 / / evamAdimajinamabhiSTutya bhUpabhUryAvatkSaNamekamasthAttA* vanabhoMgaNAdAgatya kazcitpumAn sahasA svAMsadeze kumAramAropya marutpathamutpapAta, ko'yaM duSTo mAmapaharatIti meM * prAdurbhavatkopavikAraH kumArastatprahArakRte yAvanmuSTimutpATayAmAsa tAvatsa naraH surIbhUyAbhANIt- kumAra mA kupya * bhaja prasannatA-mutpATitAM saMvRNu muSTimAtmanaH / / rayAdidaM zRNvapahArakAraNaM / yuktaM tato yattadalaM vidhIyatAm / / 1 / / * nRpasuto'pyUce-yadyevaM tarhi bho barhi-mukha matpurato vada / / yataH santo bhavatyeva / prArthanAbhaMgabhIravaH // 1 // * suro'pi vyAkarot-nRpasuta-samasti bharatakSetre / ailApuraM purapravaram / / tatrAsIdvitrAsita-zatrurjitazatruriti ke * nRpatiH / / 1 / / so'kasmAnnirapatyo-'nyedhurvaidyairapi hA'sAdhyatarAt / / gurujaTharazUlarogA-dyamanareMdrAtithitvamagAt + // 2 // atrAMtare purAMtaH / pauranarANAM hahA hahA daiva / / kimidamabhUditi kolA-halaH karAlaH samajaniSTa / / 3 / / sakalo'pi rAjalokaH / kSubdhazcaMDA'nilena jaladhiriva / / kiMkartavyajaDo'bhU-damAtyavargo'pi mUDha iva / / 4 / * tadanu sthAne sthAne / matinipuNA maMtrayanti sarvatra / / gRhasarvasvaM bhUmI-gRheSu saMsthApayanti janAH / / 5 / / saMvRNvate ke saTIkA * samaMtA-dvipaNibhyo bahuvidhAni vastUni / / luTaMti kapaTapaTavo / nagaraM pATaccaraprakarAH / / 6 / / dadati dine'pyArakSaka-puruSA * // 49 // prazno. Jan Education Internationa For Personal & Private Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dvArANi gopurANAM hi / / pratikapizIrSaM sajjI-kurvati vicitrayaMtrANi / / 7 / / parapakSadalanadakSA / yodhAH samidhe * pra.6 * mithaH pravartate / / prapalAyante vegA-ddizo dizaM kAtarAH puruSAH / / 8 / / pattirathakarituraMgAn / sarve'pi nijAn + kumArasya nijAn praguNayanti / / saMgRhNati tathAMzuka-dhanadhAnyAjyAdikaM vaNijaH // 9 / / evaM pravartamAne / tatra pure viDvare / rAjyAbhiSekaH mahAghore / / rAjyAdhiSThAtRsurIM / sacivA ArAdhayAMcakruH / / 10 / / sApi prakaTIbhUya / proce bho maMtriNo'sya / * nagarasya / / bhAvI trivikramorvI-patibhUH zrIzekharaH svAmI // 11 // sa kumAraH punaradhunA / puSpAkarasaMjJake ke * mahArAme / / zrIRSabhadevacaitye / samasti kuzalI svapuNyabalI / / 12 / / tasmAttamAnayadhvaM / yathA bhavedeva laghu * - purasvAsthyam / / itthaM devyA prokte / sacivA apyUcivAMsa iti / / 13 / / svAmini na bhavati bhavatIM / vinAparastaM / * kSamaH samAnayitum / / tattvaM rAjyoddhatyai / kumAramAnaya kRpAM kRtvA / / 14 / / omityudite devyA-'dRzyIbhUya * kSaNAdahaM prahitaH / / bhavadAnayananimittaM / vegagati ma gIrvANaH / / 15 / / tasmAtprasadya sadyo / bhavatA pAdo'vadhAryatAM tatra / / rAjyazriyaM sanAthAM / vidhehi na hi cirayituM yuktam / / 16 / / ityudIrya nirjareNa tatra pure'nIyata mApabhUH, abhiSiktazcAmAtyAdibhiH sotsavaM rAjye, tatastAdRgupaplavavilayAvirbhavAtpurasvAsthye sacivAdayo naveMdumiva taM / zrIzekharaM naravaraM natvA bhaktipUrvamapUrvarUpazAlinIH kanIH prAbhRtIkRtya vyajijJapan-svAmin kanyA imA dhanyAH / * prazno. pANipIDanakarmaNA / / kRtArthaya prArthitA hi / mahAMto na parAGmukhAH / / 1 / / zrIzekharanRpo'pi tAH saTIkA * pariNIyAbhaMgurabhogayogaparo doguMdakAmara iva kiyaMta kAlamatyavAhayat / itazca trivikramabhUjAnirjanAdailApurAdhIzaM // 50 // Jaku cation International For Personal & Private Use Only ww.jainelibrary.org
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAtamilanam kkkkkkkkkkkkkkkkkkkk * svaM sutaM zrutvA prItastaddarzanotsukaH svayaM lekhaM likhitvA tatkRte buddhilamaMtrikaraNa preSIt, amAtyo'pi taM * * kaMThAbharaNIkRtya karabharamaNIpRSThArUDhaH kiyadbhiH prayANaiH zrIzekhararAjasamAjadvAraM prApto vetriNamUce-gatvA nRpAne ke * vinivedyatAM ya-dAnaMdadurgAtsamupAgato'tra / trivikramakSoNipateramAtyo / vilokanaM vAMchati buddhilo vaH / / 1 / / ra pratihAro'pi tathaiva natipUrvamUrvIpatipuraH prArUpayat, rAjApi tat zrutvA tatpurastAdAdikSat-pratIhAra rayAdeva / / * saciveMduM pravezaya / / yatastaddarzane'smAkaM / dRkcakorI samutsukA / / 1 / / tataH pravezito vetriNA buddhilaH, rAjApi ke * hRSTo mRgeMdrAsanAdutthAya tamAliliMga, tatazcAsanAsIno mahIno'dApayadbhadrAsanaM, maMtryapi rAjAnamAnamya lekhamupadIkRtya nRpavitAritAsana upAvizat / zrIzekharamApo'pi pituH prasattipatraM ziraHzekharIkRtya svayamevonmudya vAcayAmAsa* svastyAnaMdapurAt trivikramanRpaH zrIzekharaM svaM sutaM / prAptelApurarAjyamAtmasukRtasyaivAnubhAvAnmudA / / AliMgyeti samAdizatyatitarAM yadvatsa lekhekSaNa-mAtrAdeva vayaM viyogavidhurA AnaMdanIyAstvayA / / 1 / / etadarthaM matvA hA mayA puNyAbhimAnanaTitena kathaM pitRpAdAnAM duHkhamutpAditamiti dhyAtvA ca zrIzekharaH svasutaM zrISeNamelApurarAjye'bhiSicya * buddhilamaMtriNA samaM caturaMgabalakalitazcalitastAtamilanAya / trivikramorvIdurapi sImAlabhUpAlAn sAdhayaMtaM sutaM nikaTAyAtaM zrutvA sakale'pi pure haTTazobhAM kArayitvA saparivArastatsaMmukhamagAt / zrIzekharo'pi pitrAdInnatvA * yathocitaM mitrAdivargaM dAnAdinAnaMdayAmAsa / tataH sutasaMgamajAtAnaMdA janakAdyAH zrIzekharamAziSAbhinaMdya sotsavaM * / rAjabhavanamAnIya yAvad tadvRttaM zuzrUSavo'bhavan tAvadvanapAlaH sametya zrIzIlaMdharasUryAgamanaM rAjJe nyavedayat / / prazno. saTIkA // 51 // KEducation intemational For Personal & Private Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmastha nRpadIkSA * aho ! utsave'pyutsava ityAnaMdito'bhUd bhUpatiH / tato'sau prItidAnaM vanapAlAya datvA zrIzekharAdiparicchadaH * * sUrivaMdanAyAgAt, natvA ca gurUnucitasthAnamupAvizat / sUrayo'pi dharmalAbhaM datvA yAvaddharmadezanAM cikIrSavo'bhavan * tAvat trivikramanRpaH prAMjalirvyajijJapat-bhagavannamunA mama naMdanena / kiM prAgbhave kRtaM sukRtam / / yenAsya * gacchato'dhva-nyapi rAjyAvAptirajaniSTa / / 1 / / sUrayo'pi zrIzekharaprAgbhavasvarUpamevaM prArUpayan-rAjannatraiva bharata-kSetre / * padmapuraM puram / / tatra zatrujanAkRSTa-padmaH padmaratho nRpaH / / 1 / / anyadA turagArUDho / mRgayArthaM sa pArthivaH / / araNya* magamadyasmAta / pApmanAM karuNA kataH // 2 // tatrAzokataromale / kAyotsargeNa saMsthitama / / dharmapuMjamivApazya dharmacaMdramuniM nRpaH / / 3 / / bhAvibhadratayA'tyaMtaM / pAparddhivyasano'pi saH / / hayAduttIrya taM sAdhuM / vavaMde niSasAda ca / / / 4 / / prabodhayogyo'yamiti / jJAtvA jJAnena sa vratI / / pratimAM pArayitvA ta-tpuro'muM dharmamAdizat / / 5 / / cauhiM ThANehiM jIvA neraiyattAe kammaM pagareMti, taM jahA-mahAraMbhayAe mahApariggahayAe kuNimAhAreNaM paMciMdiyavaheNaM / * tanmahAbhAga jIvAnAM / vadhAtsyAt pAtakaM mahat / / tato hi narakaM yatra / duHkhavArtA vacotigA / / 6 / / * yadAgamaH-acchinimIlanamittaM / natthi suhaM dukkhameva aNubaddhaM / / narae neraiyANaM / ahonisaM paccamANANaM / / 7 / / * kiMcAvaziSyate vyaktaM / tavAyurdinasaptakam / / tad gRhANa vrataM yena / jAyase sukhabhAkpunaH / / 8 / / tat zrutvA * * bhayakaMprAMgo / bhUpaH provAca he prabho / / AyuSyalpe gRhItaM sad-vrataM kIdRkphalapradam / / 9 / / munirapyavadannaivaM / nivedaya narezvara / / ekAhamapyupAttArha-dIkSo jIvo bhavetsukhI / / 10 / / uktaM ca-egadivasaMpi jIvo / pavvajjamuvAgao prazno . saTIkA // 52 // For Personal & Private Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ K***************** * aNannamaNo / / jaivi na pAvai mukkhaM / avassaM vemANio hoi / / 1 / / tato rAjyaM sahAyAta-padmottaratanUbhave / / * pra.6 * datvA tatraiva dhAtrIzo / munipArzve'grahId vratam / / 11 / / prapAlya niratIcAraM / cAritraM dinasaptakam / / sa rAjarSira- pitRmAtR * bhUddevaH / kalpe saudharmanAmani / / 12 / / tatazcyutaH padmaratha-nRpajIvastavAMgabhUH / / abhUt zrIzekharAbhidha / IdRgaizvarya- kalatrakalitasya * bhAjanam / / 13 / / tanmahArAja saMsAra-rUpe pathi zarIriNAm / / bhramatAM nizcalaM jaina-dharma eva hi zaMbalam / / 14 / / zrIzekharasya dIkSA * ityAkarNya jAtajAtismRtiH zrIzekharo natipUrvaM vyajijJapat-bhagavannevamevaita-dyadbhavadbhirniveditam / / saMvignaM gRha zivAptizca vAsAnme / mAnasaM yaccha tavratam / / 1 / / guravo'pyUcuH-yadyevaM tarhi bho bhadrA-nujJApya pitarau vratam / / gRhANAparathA / svAmi-jIvAdattaM na kalpate / / 1 / / tataH zrIzekharaH pitRpAdayornipatya vyajijJapat-pUjyau mayi kRpAM kRtvA-'nujAnItaM ke vratAya mAm / / tAveva mAtApitarau / yau sutasya hitAvahau / / 1 / / ityakAMDAzanipAtavad dussahaM zrutvA pitarau sagadgadaM * jagadatuH-vatsa ko'yamakAle te / dIkSAdAnamanorathaH / / ciraM rAjyasukhaM bhuMkSva / pazcAdyaducitaM kuya * zrIzekharo'pyAhasma-pitRpAdAH kena kalyaM / dRSTamAtmahitaiSiNA / / ato dharmAMtarAyo'yaM / na kartavyo manAgapi * // 1 // pitarAvapyUcatuH-yadyevaM vatsa tAvA-mapyetarhi saha tvayA / parivrajyAM gRhISyAvaH / ka sArthaH punarIdRzaH ra * // 1 / / tataH zrIzekharo harSeNa sutAyattaM rAjyaM kRtvA pitRmAtRkalatrakalito gurupAdamUle pravrajya kevalIbhUya ca meM * zivamavApa / itthaM trivikramanarezvaranaMdanasya / zrutvA caritramatizAyi zarIrabhAjaH / / saddharmazaMbalavidhau yatanIya-* prazno . T meva / yenAbhavaM bhavati vo'bhimatArthasiddhiH / / 1 / / saTIkA / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttI dharmapAtheye zrIzekharakumArakathA / / // 53 // For Personal & Private Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* dharmapAtheyavaiSayikIM zrIzekharakumArakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH saptamaM praznamAha pra0 7 - kaH zuciriha ? vyAkhyA - he bhagavan ! iha vizve kaH pumAn zuciH pavitraH ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi saptamamuttaramAha-yasya mAnasaM zuddham / vyAkhyA - he vatsa ! yasya puMso mAnasaM manaH zuddhaM rAgadveSavigamAdvizadam / yathA jalasnAnena malApagamAdvAhyAMgAni zucitvamAvahanti, tathA zuddhabhAvAMbhaH snAnena rAgadveSarUpAMtaraMgamalApagamAcceto'tyaMtaM pavitraM syAt, yataH - upakAriNyapakAri - NyaMgini ye rAgaroSarahitahRdaH / / teSAM jinavaragaNadhara-devairgaditaM manaH zuddham ||1|| atrArthe damadaMtarAjarSikathA, tathAhi- 1 ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe hastizIrSaM nAma nagaraM, yatra dhyAnaparAH prabodhitanarA nirvANasaMpatkarAH / kSiptAnaMgazarAH praNAzitadarA gaMbhIradhIrasvarAH / / lobhAbjeMdukarA bhavArtinikarArAmoruvaizvAnarAH / zazvatkSAMtidharAstapodhanavarAH satyAgame tatparAH // 1 // tatra damadaMto nAma rAjA, yaH prabhAkara iva pratApavAM-caMdramA iva kalAkalApabhRt // kalpavRkSa iva vAMchitapradaH / kSIranIradhiriveMdirAspadam ||1|| kadAcittasminnRpe prativAsudevajarAsaMdhasevAyai rAjagRhe pure gate sati hastinApurAdgatvA kauravaiH saha pAMDavairluTito damadaMtadezaH / damadaMto'pi jarAsaMdhamanujJApya svapuramAgatastatsvarUpaM zrutvA ruSAruNekSaNo'dainyasainyayuto hastinApuraM veSTayitvA prajJAvanIbhUtaM dUtaM zikSayitvA pAMDavaM prati praiSIt / dUto'pi pAMDuputropAMtametya proccairityUce - haMho pAMDumahIpAla - sUnavo'smAkamIzvaraH / / damadaMtanRpo yuSma-tpurastAdityabIbhaNat / |1|| mAM vinA yadayaM dezo / luMTAkairiva luMTitaH / / bhavadbhistadahaM manye / chalaM vo na *** pra. 7 damadaMtarAjarSi kathA prazno. saTIkA // 54 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ * punarbalam // 2 / / chalaM prazasyaM klIbAnAM / balaM tu balazAlinAm / / tadvo yadyasti sAmarthyaM / nirgacchata purAttadA / * // 3 / / kurvIdhvamadhikaM zUro-tsAhakaM bhIrubhItidam / / saMgrAmaM jJAyate yena / bhavatAM mama cAMtaram / / 4 / / evaM dUtena * damadata damadaMtarAjarSeH samabhAvaH * nirbhartsatA api pAMDavAH kIbA iva na nagarAnniraguH / raNonmukheSu dhIrANAM raNAraMbha iti damadaMto nRpo vyAvRtya ra / svapuramayAsIt / ekadA SaTtriMzatsUriguNagurorgurorAttavrato damadaMto vAyurivApratibaddhavihAraH kramAddhastinApura* gopurapradeze pratimayAsthAt / atrAMtare karivarArUDhaiH pAMDuputrai rAjapATikArthaM purAnniHsaradbhiH sa rAjarSirmUrto dharma iva ke * vIkSAMcakre / uttIrya ca kuMbhikuMbhAddamadaMto'yamiti taM matvA natvA ca prAMjalipUrvamevamastavIta-rAjarSe tvatsamaH * ko'pi / nAnyo yena tvayA purA / / bAhyo'rAtigaNo jigye / hyAMtaraMgo'dhunA punaH / / 1 / / atastvameva dhanyo'si / / * damadaMtamahAmune / / yena muktvA malamiva / rAjyamaMgIkRtaM vratam / / 2 / / iti stutvAgrato gateSu pAMDusuteSu svaparivAravRto * duryodhano'pyAgAt, dadarza ca tathAsvarUpaM tamanagAram, AjaghAna ca prAgvairabhAvaM smaran karasthena mAtuliMgena, * taccittavRttijJairanyairapi bhRtyaiH sa munirleSTubhirAhatyAnakhazIrSamAcchAdyata / valitaistu pAMDavaistatra munimapazyadbhiH / * kevalaM leSTurAziM pazyadbhirjAtAzaMkaiH ko'pi gacchan pumAnapracchi-bhadrAtra vaMdito yo'bhU-drAjarSiH sa ka saMprati / / re * so'pyuvAca-svAminaH sa munirleSTvA-cchAdito'syatyeva pazyata / / 1 / / te'pyUcuH-mahAbhAga ! kukarmedaM / nirmame * * kena pApmanA / / so'pyAhasma-kRpAsArAzcakAraita-dakartavyaM suyodhanaH / / 2 / / tato jAtakhedAH pAMDunaMdanA munidehAcchanaiH . saTIkA * zanairleSTUnapasArayantisma / lakSapAkAditailairabhyaMgya ca tamRSi sajjIcakruH / bhagavAn damadaMto'pi tAdRgapakAraparAyaNe // 55 // prazno. For Personal & Private Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArtarASTre tAdRgupakArapareSu ca pAMDaveSu roSaM toSaM ca na cakAra / aho mahAtmanAM manaH samabhAvena zazAMkAdapi zuddhaM, uktaM ca-jo caMdaNeNa bAhuM / AliMpai vAsiNAvi tacchei || saMthuNai jo ya niMdai / mahArisiNo tattha samabhAvA // 1 // tatastaM rAjarSimAnamya svaM dhanyaM manvAnAH pAMDavAH prAsAdamAsadan / dvitIyadine tu sevArthamAgataM duryodhanaM dRSTvA yudhiSThiranRpastAdRgmunivimAnanotpannamanyurityAkhyat-AH pApa bhavato vaktre / dRSTe bhavati pAtakam / / yadevaM hi tvayApAyo / nirmame nirmamezituH || 1 || pauruSaM te'dhunA sAdhau / babhUva na tadA yadA // damadaMtanRpo'bhyetyAsmAkaM puramaveSTayat ||2|| jitA vayaM purAnena / kaSAyA adhunA punaH / / tadamuSya muneH ko'laM / balaM varNayituM bhuvi ? // 3 // itthaM nirbhartvito'pi suyodhano maunamAzrayat / kutaH pAtakinAM pratyuttarazaktiH ? damadaMto'pi munirnAnAdezeSu bhavyAn prabodhayan krameNAvyayaM padamavApa / iti damadaMtamunIMdracaritraM / bhavyajanAH paribhAvya pavitram / / svAMtavizuddhau prakuruta yanaM / yena labhadhvaM nirvRtiratnam ||1|| / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau mAnasazuddhau damadaMtarAjarSikathA || mAnasazuddhivaiSayikIM damadaMtarAjarSikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo'STamaM praznamAha pra. 8-kaH paMDitaH ? vyAkhyA - he bhagavan kaH pumAn paMDito vidvAn ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyyaSTamamuttaramAha- 'vivekI' he vatsa ! viveko heyopAdeyArthasArthaparijJAnalakSaNaH, sa yatrAstIti matvarthIyainpratyayaH / yasya tu viveko nAsti sa zAstrajJo'pi paramArthatoM'dha eva / yataH - ekaM hi cakSuramalaM sahajo For Personal & Private Use Only - pra. 7 damadaMtarAjarSeH samabhAvaH pra. 8 . ko vidvAn ? prazno. saTIkA // 56 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ suMdarInaMda prabodhAya prayatnaH viveka-stadvadbhireva saha saMvasati dvitIyam / / etaddvayaM bhuvi na yasya sa tattvato'dha-stasyApamArgacalane khalu ke * ko'parAdhaH ? / / 1 / / tasmAdayameva vivekaH prANinA kAryaH / atrArthe suMdarInaMdakathA, tathAhi - ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe nAzikyapuraM nAma nagaraM, yasmin vizuddhobhayapakSayuktA / gaMbhIradhIradhvanayaH / ra suvarNAH / / vivekabhAjo nivasanti haMsA / ivAMgino naiva paraM sarogAH / / 1 / / tatra naMdo nAma naigamaH, nijeMdirAto'pyadhikAM / * yadIyAM / rairUpyaratnAdikavastusatkAm / / nirIkSya lakSmI hRdi lajjitaH san / kuberabhAvaM dhanado babhAra / / 1 / / tasya * * surasuMdarI nAma bhAryA, yA bharturAtmAMgasamudbhavena / saubhAgyabhAgyAdiguNodayena / / manovinodaM vidadhAti nityaM / * zikhaMDivargasya yathAbdamAlA / / 1 / / tasya naMdasya tayA saha bhogAnanubhavato'nyA lAvaNyavatIH sudatIstRNaprAyAH - - kalayataH suMdarIpriyatayA suMdarInaMda iti nAma samapadyata / kadAcittadagrajo munirnijaM sahajaM tasyAmatiraktaM - * sukRtakRtye ca viraktaM zrutvA tatprabodhAya tadgRhamiyAya / naMdo'pi taM sodaramuniM jJAtvAsanAdutthAya bhaktyAbhinatya ke ra bhadrAsane nyavezayat / mahAtmApyevamupadezamadAt-dharmAjjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyurbalaM / dharmeNaiva bhavanti ra meM nirmalayazovidyArthasaMpattayaH / / kAMtArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate / dharmaH samyagupAsito bhavati hi meM * svargApavargapradaH / / 1 / / naMdo'pyamuM dharmopadezaM nizamya munimuvAca- bhagavanniha saMsAre / bhAminIbhogalAbhataH / / * anyanna kiMcidapyasti / sukRtasya kalaM phalam / / 1 / / sAdhurapi dadhyau-yAvannAsya vivekAkhyaM / darzayiSyAmi - locanam / / tAvattvayaM kathamapi / na prabodhamavApsyati / / 1 / / tato viSTarAdutthito yatipraSThaH pratilAbhito naMdena / prazno. saTIkA // 57 // Jakucation International For Personal & Private Use Only Hellorary.org
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** * prAzukairbhaktAdibhiH / munivaryo'pi niryAnnaMdakare muktikAMtAsaMketamiva ghRtapAtramadAt / tadAnIM sarpiHpAtrapANiM naMdaM * pra.8 * munimanuvrajantaM vIkSya paurA ityUcuH-kimeSa naMdaH pravrajyA-bhAramaMgIkariSyati / / yadevamanuyAtyenaM / sodaraM sAdhu- suMdarInaMdasya dIkSAbhilASaH ta puMgavam / / 1 / / aho apUrveyamupazrutiriti yatirmuhurmuhurvimRzan baMdho ! te'mI asmadvAlakrIDApradezA ityAdimRdu vAgbhiAvartanotsukamapi naMda sa vArtayan puraparisarArAmamAnayat / tato naMdapANerAjyapAtramAdAya taM jagAda-bhadrAgaccha * mayA sAkaM / mervadrau tvAM naye yathA / / yaH zAzvatArhaccaityAnAM / sthAnaM dRSTo'pyapAyahRt / / 1 / / naMdo'pyavAdIt-munIMdra * suMdarIratna-suMdarIsaMgavarjitaH / / na jIvAmi kSaNamapi / yathA mInoM'bunirgataH / / 1 / / sAdhurapyabhyadhAt-bhadra sthiro - * bhava bhaviSyati no vilaMba-statrAvinazvarajinezvarabiMbanatyA / / sAphalyamAtmajanuSo vitanuzca yasmA-na / prApyate'lpasukRtairiyamaMgabhAgbhiH / / 1 / / tataH pramANamiti vadaMtaM taM sahAdAya munirgaganagAminyA vidyayA meruM prati ke prasthitaH / aMtarA kapipatnI vIkSyAbhASiSTa-bhrAtareSA varAkArA-thavA tava nitaMbinI / / naMdo'pyavadat-mune kvAsau ra * virUpAsyA / kva ca sA sabhagAnanA / / 1 / / tato'grato gacchana vidyAdharI nirIkSya muniH punarAkhyata-vijJeyaM meM * pravarAkArA / kiM vA praNayinI tava / / naMdo'pyagadata-bhadaMtaiSA hi me prANa-priyArUpazriyA samA / / 1 / / tadanu sAnujo muniH sAdhikalakSayojanaM suparvaparvataM prApya RSabhacaMdrAnanavAriSeNavarddhamAnajinAnAM zAzvatapratimA namaskRtya * samabhUtalAtpaMcazatayojanAnaMtaraM prathamamekhalAsthitapaMcazatayojanamAnaM naMdanavanamayAt / tatra vicitrakrIDAparAH surAMganA / saTIkA * vIkSya munirabhASiSTa-sodaryemAH susauMdaryA / uta te jIvitezvarI / / sadAkAreti nizcitya / matpurastAnnivedaya / / 1 / / // 58 // KK prazno. Jakucation International For Personal & Private Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ * naMdo'pi tA vibhAvya samyagbhAvabhavadvivekadRgevamagRNAt-etAbhyaH suranArIbhyaH / purato munipuMgava / / sA me priyA * pra.9 * surUpApi / zukarIvAvabhAsate / / 1 / / kiMca-na yAvadetA dRzyante / tAvadanyAH striyo'dbhutAH / / vihitaamRtpaanaay| * avadhIritAkimanyadvAri rocate / / 1 / / dhanyAsta eva vibudhA / yeSAmevaMvidhAH striyaH / / ekaH punaradhanyo'haM / yasya me kuvadhUra dhA* guravo viSam * bhUt / / 2 / / tatprasadya samAkhyAhi / vegAdeva mamAgrataH / / etAH syuH suMdarAkArAH / svarvazAH svavazAH katham / / 3 / / * * munirapi nijamanujaM vivekavartmasthitaM buddhvA samadhuramabhyadhAt-he bhadra bhadrakAriNyA / zrIjinezvaradIkSayA / / etAstri-* dazasuMdaryaH / prApyante nAnyathA punaH / / 1 / / iti yativacaHzravaNAnaMtaramevAnazanapUrvaM vratamAdAya suMdarInaMdaH samAdhinA * vipadya surAMganApInastanalulAnaparo'jAyata / iti sapadi caritraM suMdarInaMdanAmno / vaNijajanavarasyAkarNya karNAM sakarNAH / / prakuruta tanubhAjazchekamekaM vivekaM / spRhayata yadi nAkAdyorusaukhyAya yUyam / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau viveke suMdarInaMdakathA // vivekavaiSayikI suMdarInaMdakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo navamaM praznamAha - pra. 9-kiM viSam ? vyAkhyA he bhagavan ! kiM viSaM garalam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi - 7 navamamuttaramAha-avadhIritA guravaH / vyAkhyA-he vatsa ! avadhIritA AjJAlopitvAdavagaNitA guravo dharmAcAryA meM * viSaM, viSaM hi tAvadekabhavApAyakRt, guruhIlanaM tvanaMtabhavaduHkhanibaMdhanaM, yadAhurdazavaikAlikakRtaH-AsIviso maiM saTIkA * yAvi paraM suruddho / kiM jIvaNAsAu paraM nu kujjA / AyariyapAyA puNa appasannA / abohiAsAyaNa natthi * // 59 // prazno. use on
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mukkho / / 1 / / atrArthe kUlavAlarSikathA, tathAhi - pra.9 * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe babhUva ko'pi gacchaH, yatra caritrapavitritagAtrAH / saMsRtilatikAbhedana kUlavAlakAya sUrikopaH * dAtrAH / / bhavyAMgibhyo darzitasAtAH / saMjAtA yatayo gatapAtAH / / 1 / / tatrAcAryAH kecana, yathA maNInAM vasatiryu-4 varSAkAlaca - vAsinAM / girirjalAnAM makarAlayo yathA / / grahAdikAnAM ca yathA marutpatha-stathaiva ye sUriguNAvalizriyAm / / 1 / / * kadAcidapazcimajinavatteSAM viharatAM gozAla iva ko'pyAsItkuziSyaH, cikkaNakalaza iva tasmin / maline * * nAlaganjala-biMduvadvizadam / / gurubhiH prayujyamAnaM sUpadezavacanam / / 1 / / yataH-ratto duTTho mUDho / puTviM vuggAhio * * ya cattAri / / uvaesassANarihA / ariho puNa hoi majjhattho / / 1 / / ekadA yayurAcAryAstena samaM zrIneminamaskaraNAya * raivatagiri, tatra yAtrikANAM straiNe pratikSaNaM cakSurnikSipan sa duHziSyo guruNA vAryamANo'pi taduparyadhikaM cukopa / re * tato'riSTaneminamanastavanAnaMtaramavArohatAM sUrINAM vinAzAya sa durAzayo vizAlAM zilAmamuMcat / te'pyAcAryAH ke pazcAdApatantIM zilAmAlokya caturatayA jaMghe prasArya vyarthayAMcakruH / tato manAkkopavazAttaM pratIdamavadat-re - gurughAtin pApi-namunA duzceSTitena gaNikAyAH / / saMgAdavazyamApsyasi / nAnAduHkhapradAM kugatim / / 1 / / so'pi / * kudhIrgurUn pratyabravIt-sthAsyAmi tatra yatra / strINAmAkarNyate na nAmApi / / yuSmAkaM viphalayitA-smyenamahaM * * pApazApaM hi / / 1 / / iti pratijJAyAgAtsa kuziSyo nAnAjIvazaraNyaM kiMcidaraNyaM, sthitaH pratimayA, tatra taTinItaTe * saTIkA * tapyatesma sudustapaM caturthAditapaH, cakAra cAyatasArthajanebhyaH pAraNam / evaM tapo'gninA prataptaM taM yatiM svazIkarAsAraiH / // 60 // prazno. J ucato For Personal & Private Use Only www.jaineibrary.org
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ koNike * zizirIkartumivAvAtarajjalotphAlaH prAvRTkAlaH yatrAdabhrANyabhrA-NyaGgyapyAsaMstamasvinIbhrAMtyai / / virahijanakarNazUlA- pra.9 * yatesma kila garjitArAvaH / / 1 / / kaSadRSadIva vihAyasi / virahiNyA rekheva didyute vidyut / / vArAMdhArA hArA-yaMtesma * zreNikasnehaH * daridravadhUhRdaye / / 2 / / vasudhAvalayaH kaliriva / / samajani navakaMdalAvalIkalitaH / / kUlinyo'pi ca kulaTA / ivAbhavannIcagAminyaH / / 3 / / itthaM varSAkAle vilasati sati jalapravAhaplAvitakalAM kalinI vIkSya sadaSTiH sarIti meM * dadhyau-durjanamaitrIvadiyaM / pravardhamAnA nadI munerasya / / plAvanavighnakarI mA / bhavatutarAM vAripUreNa / / 1 / / tataH surI ke k saripravAhamanyataH pravAhayAmAsa, tadAdi tasyarSeH kUlavAlaka iti nAma jajJe / ___ itazca prAcIdigmaMDanAyamAne magadhadeze rAjagRhe nagare zreNiko nAma rAjA, tasya cellaNA nAma rAjJI, tayorhalla-* vihallAzokacaMdrAdyA naMdanAH / kadAcittuSTo nRpo hallavihallayoH purA surArpitadivyakuMDalahArAMbarANi hastimallavadacalaM secanakagajaM ca dattavAn / tadAkarNya koNikaH zreNike kopaM vahannityaciMtayat-yadyadAsIdvaraM vastu / tattatprAdAt / pitAnayoH / / naiva me tadavaimyeSa / pitRrUpeNa ko'pyariH / / 1 / / tatprasahya nigrahyAmuM / rAjyametatkramAgatam / / karomi ke svAtmasAdyasmA-dvIrabhojyA vasuMdharA // 2 / / tato kAlAdidazabhrAtRbhiH saha paryAlocya koNikaH zreNikaM paMjarAMtaH kSiptvA svayaM rAjyamanvazAt / gamayAmAsa ca kazAghAtairanvahaM janakaM tADayan kiyatsamayam / anyadA bhojanaM maiM prazno. * kurvato'zokacaMdrasyAMgabhUrutsaMgastho'zanAMtaramUtrayat, tanmUtrabhAvitamannaM dUrIkRtyAnyad bhuMjAnaH koNiko'bhyarNasthAM * saTIkA * cellaNAM mAtaramavAdIt-aMba ! pazyAsti kIdRkSaH / sneho'muSmin sute mama / / cellaNApyavasaramApyAzru-* // 61 // Ja Educato Intematon For Personal & Povate Use On
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtanam * mizradRgityAhasma-vatsa ! tvayi pitRsnehA-ttava snehaH kiyAn sute / / 1 / / koNiko'pyabhANIt-mAtar ! mayA pituH * * sneha-lavo'pi jJAyate na hi / tathApi vada yasmAnme / tadAkarNanakautukam / / 1 / / cellaNApyabhaNat-vatsa tvayi *jA jAtapazcAttApa* garbhasthe / patyaMtrAdanakudohado me'bhUt / / tadapUraNAtkRzatanuM / mAM dRSTvA priyatamaH proce // 2 // subhra tavAMge * koNikasya ra kRzatA / vibhAvyate kimiti tatprasadya vada / / AkhyaM vibho'tra kAraNa-masti paraM nocitaM vaktum / / 3 / / punaratyaMtaM / * pRSTA / patyAhaM prokSuSI kathaMcidapi / / nAtha tvadaMtrabhakSaNa-vAMcchA me'bhUtkugarbhavazAt / / 4 / / pUrayitA tava dohada-mityuktvA * * priyatamastadaivAzu / / AjUhavatsa naMdana-mabhayakumAraM dhiyA sAram / / 5 / / proce ca cellaNAyA / madaMtrabhakSaNakudodaho * jajJe / / tatpUraNAya ciMtaya / kamapyupAyaM mahAbhAga / / 6 / omityuktvA sa tato / deze satamasi bhavatpiturjaThare // * vinyasya kRtrimAMtrA-NyapUpuraddohadaM tanme / / 7 / / nizcitamapAyakAraNa-mayamiti matvA gRhopavanikAyAm / / tvaM * * jAtamAtra eva / drutaM pariSThApito mayakA / / 8 / / tatra bhramatA pitrA / tvAM prekSyApracchi ceTikA kAcit / / kasyA eSa * zizuH sA-pyUce'yaM cellaNAyAstuk / / 9 / / labdho'zokadrutale / bAlo'yamato hyazokacaMdra iti / / tava nAma * vidhAya pitA / dhAtryAstvAmArpayanmuditaH // 10 // tyaktasya tadAnIM teM'gulI / manAkkukkuTena jagdhAbhUt / / ke tadvyathayA rudataste / vyadhApayadbheSajAdi pitA / / 11 / / jAte tathApi na guNe / svayaM pitA teM'gulI galatkledAm / / prazno. * cUSayatisma muhurmuhu-raho mahIyAn sutasnehaH / / 12 / / evaM gatArtirapi te / kUnAbhUdaMgulI hyato janakaH / / * saTIkA / loko'pyakarotprAkRta-vANyA te koNiketyabhidhAm / / 13 / / (evaM gatavyathA'pi hi kUnA bhavato'gulI // 2 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ * babhUvAtaH / janakena janena tathA koNika iti nAma te cakre / / pAThA.) tattAdRktvayi pitrA / yaH sneho vyadhita re pra.9 tasya phalametat / yatso'nubhavati saMprati / bahudhA vadhabaMdhanAdIni / / 14 / / iti mAtRvacaH zravaNAnaMtaraM jAtapazcAttApaH * patnIvipratArita koNikena koNika ityaciMtayat-tattAtasya kRtAdarasya rabhasAdAhvananaM dUrata-staccAMke vinivezya bAhuyugalenAzliSya * dUtapreSaNam saMbhASaNam / / tAMbUlaM ca tadardhacarvitamapi premNA mukhenArpaNaM / pASANopama hA kRtaghnahRdaya smRtvA na kiM dIryase / / / 1 / / tato'zokacaMdrastAtapAdanigaDabhaMjanAya parazukaraH kArAgAraM yAvadAgAt tAvadguptipAlaH zreNikabhUpAlAya ke * nyavedayat-devAdya koNikaH pazu-karaH satvarameva hi // tvadvinAzArthamAyAti / yajjAnISe kuruSva tat / / 1 / / * zreNiko'pi tat zrutvA bhIto'dhyAsIt-ahaha durAtmaiSa bhRzaM / nAnAmAraNena mArayiSyati mAm / / tatkimapi / na karomyadhunA / yena sukhaM nissaratyAtmA / / 1 / / iti viciMtya zreNikastatkAlameva kAlakUTamAsvAdya prAgbaddha narakAyuryayAvAdyanarako| sImaMtAkhyaM sthAnaM, tatra caturazItivarSasahasrANi AyuranubhUyAgAminyAmutsarpiNyAM * daHSamasaSamArakasyaikonanavatipakSeSvatIteSvatraiva bharatakSetre zrIvarddhamAnajinavadvarNamAnalAMchanAyarbhAvI padmanAbho nAma * prathamo'rhan / tato janitajanakAMtakRtyaH pitRviyogaduHstho rAjagRhe sthAtumakSamaH koNikanRpo vAstuvida ityAdizat* haMho navyapurabhuvaM / bhavyAM kAmapi vimRzya matpurataH / Agatya kathayata yathA / tatra nivAsaM karomi ciram / / 1 / / prazno. * tairapi tathA kRte'zokacaMdro narendro'bhinavAM caMpApurIM kRtvA rAjyamakarot / kiyatsu dineSvatIteSu padmAvatyA / rAiyA koNikaM pratyUce-jIveza yaddhalavihallapArzve / vastvasti zastaM maNikuMDalAdi / / tattvaM gRhANa drutameva yasmA- // 63 // saTIkA Jain Education Interational For Personal & Private Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.9 prayANabhaMbhA tADanam *** *** * tau saMprati tvadvazavartinau staH / / 1 / / koNiko'pi tadvacovipratAritastathaiva tayoH pAttidayAcata, yataH-strINAM * * kRte bhrAtRyugasya bhedaH / saMbaMdhibhede striya eva mUlam / / aprAptakAmA bahavo nareMdrA / nArIbhirutsAritarAjavaMzAH * * // 1 // tato hallavihallAvityaciMtayatAM-ahahAsya labdharAjya-syApyasmadvastuSu spRhA kIdRk // tasmAdasmAd duSTAdapasaraNaM zaraNameva nanu / / 1 / / tato gatau tau secanakagajArUDhau kuMDalAdivastuyutau vaizAlI nAma nagarI, tatra meM tayormAtAmahazceTakanRpo yuvarAjapadamadatta, aho puNyaphalam / yduktN-vrsynnaasnnukhaannupaannudhnnupriynnughodduu| * punnavaMtu jaNu jAi jatthu tahi joDAoDaU / punahINu puNu jAi jatthu tahi savvu vuthoDao sukkai taM jaDAla jaM* vaDai kameDaU / / koNiko'pi vaizAlyAM gatau hallavihallau jJAtvA vimanA iti vyamRzat-na ca me bAMdhavau jAtau / ra na ca ratnAni me'bhavan / / ato'hamubhayabhraSTaH / sAMprataM hi karomi kim ? / / 1 / / tathApyetatpratijJAtaM / tyajAmi svayameva cet / / zreNikasya sutIbhUya / svato'pi kimu na trape // 2 // tato'marSAtkoNikazceTakaM prati dUtaM zikSApUrvaM * * preSIt / so'pi katipayaiH prayANairetya sarvA sadasyupaviSTaM ceTakanRpaM natvA taddApitAsane upAvizat, kiMga koNikanRpasya kuzalamiti ceTakena pRSTo dUto'pyabhASiSTa-rAjan rAjakarojjvala-yazasaH zrIkoNikasya bhuujaaneH|| kuta evAkauzalyaM / tvAdRgmAtAmaho yasya // 1 // kiM tvAkhyApitameta- tkoNikabhUpena tat zRNu hyetau / / baMdhU bar3hA ke bhavatA / preSyau preSyAviva tvaritam / / 2 / / atha cenna preSayitA-syetau dauhitrasaMbhavasnehAt / / zaraNAyAtatvAdvA / / tadA kadAcinna te kuzalam // 3 / / sa tu koNiko nareMdraH / saMprati bharatArdhabhugmurAririva / / ata eva tasya sevA / re prazno. saTIkA // 64 // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************************ * vidhIyate bhUdhavaiH sarvaiH // 4 // yadi manyase tvamevaM / so'pi dauhitra eva me'to'sau / / na parAbhaviSyatitarAM / * pra.9 * mAmiti mA tvaM kRthA manasi ||5|| kimiti hi rAjJAmAjJA-pamAnanaM mAnanaMdihRdbhavati / / tadimau datvA suciraM / * koNika* paripAlaya rAjyamAtmIyam // 6 / / iti dUtavacanatailAhUtidhagadhagAyamAnakopAnalau hallavihallAvidamavadatAM-re pApa A ceTakayorbalam tava virUpA-lApAlapato na yallapanabhaMgaH / / vyadhitAvAbhyAM taditi / vyaciMti dUto na vadhyo yat / / 1 / / yadyapi bhavataH svAmI / sabalaH svabalairutAparabalaizca // tadapi sa kApuruSa iva / pratibhAti hyAvayoH purataH / / 2 / / tAvatsvayUthayukto-'viralagaladbahalamadakalaH kalabhaH / / vilasati vane na yAvat / zRNoti nakharAyudhadhvanitam / / / 3 / / tadvattAvattava vibhu-radhikAM prabibhartu pauruSasphurtim / / yAvatprayAti nAsma- tkarapaMjaragocarIbhAvam / / 4 / / anyacca svavibhoH pura / iti vAcyaM tvadbhayena nahi naSTau / / kiMtu tvAM gatasaMdhaM / buvAtrAvAM samAyAtau / / 5 / / tadbraja ke nijapatipurataH / kathayedaM sa hi yathA yudhe'bhyeti / / yasmAtkSatriyagotra-prabhavo dharmo'yameva mataH / / 6 / / ityAkarNya krodhoddhato dUto gatazcaMpAm / / nyavedayaccAzoka-caMdrAya sarvaM tatsvarUpaM ca / / 7 / / koNiko'pi tat zrutvA ruSA bhrava vikaTabhAlastatkAlameva vaizAlI prati janitasubhaTajanasaMraMbhAM (janajanitabhayasaMraMbhAM pAThA.) prayANabhaMbhAM tADayAmAsa / / * tataH zubhe'hni kRtaprayANamaMgalo rAjagajArUDhaH karituragarathAnAM pratyekaM trisahasyA tathA subhaTakoTitrayyA ca / prazno. * sahAzokacaMdranareMdrazceTakanRpamabhyaSeNayadyathA bharatezvaro bAhubalibhUpAlam / tathA daza kAlAdikumArAH pratyekaM pratyekaM / saTIkA * koNikabalasadRgvalakalitAstathAnye'pi bhUpAH svasvAdainyasainyabhAjastamanvacalan / tataH koNikaH karaTituragakhurakSuNNa-* // 65 // Janeducation sonal & Private use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ * rajo'dabhrAbhrapaTalAcchAditamArtaMDamaMDalo rathacakracItkAragAravabadhiritabhuvanodaraH subhaTakarasphuratkarAlakaravAla- * * rugvidyududyotamAnaH karaTidAnavRSTyA bhUvalayaM jalada iva plAvayan svadezasImni kaTakAvAsamasUtrayat, ceTakabhUpo'pi ke kAlAdidazAnA mRtyuH * koNikabalasamabalenodbhavadreNubhirdazApi dizo'dhayan svamaMDalopAMtamApa / tathA dazakAlAdikumAracamUsamAnacamUsamanvitA : * aSTAdazAnye nRpAzceTakabhUpAlamanvacalan / caMpAdhipasainye sAgaravyUhamajani, ceTakakSmApakaTake tu garuDavyUho'bhUt / / ke koNikabale kAlakumAraH senAnIH, tato yugapadajAyanta cirakAlaprasuptasaptasaptisutojjAgaraNAya baMdina ivobhayorapi ke * dalayo raNatUryaravAH / zatruvitrAsAtsvasvaprabhoH saMpratyanRNIbhavAma iti vIradhvanayazca / evamubhayorapi sainyayorbhaTA raNabhuvamalaMcakruH / apUrayaMzca siMhanAdairdhanuHkaMkArairdoda~DAsphAlanaiH pAdapAtaizca te rodasIvivaram / tato rathasthA / * rathinaH, pattayaH pattIn, gajArUDhA gajinaH, azvavArAzcAzvavArAnAhavAyAjUhavan / tataH prAvartata bahujIvakSayakAlaH - * samarakAlaH, yatra marutpathasaMsthA / amarAsurakhacarakinnarAH subhaTAn / / yuddhotsavaM vitanvanta / Alokya savismayA ke Asan / / 1 / / yatra nabhaHsthA devyaH / protpatadAhatabhaTaughazIrSatamaH / / asmanmukhacaMdra mA / grasatAmevaM bhayaM cakruH / / 2 / / ke yatra zItahetisaMhati-hataharikarirudhirasaMbhavasaritsu / / lUnabhaTAsyAnyaruNo-tpalalIlAmalaMcakruH / / 3 / / yatra kabaMdhA / * vividhAH / zailUSanarA iva pranRtyaMtaH / / zUrANAM bhIrUNAmapi / harSabhaye aduryugapat / / 4 / / prazno. na evaMvidhe mahAyudhi pravartamAne kAla iva karAlaH kAlakumAro hayArUDho mA nazyata mA nazyata iti palAyamAnAn ke saTIkA svavIrAn saMdhIrayan parabalaM vidalayannupaceTakametyetyabhASata-mAtAmaha dehyadhunA / hallavihallau vilaMbamutsRjya / / // 66 // e ducation International For Personal & Private Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ * no cenmaccharazayyA-zayanaM bhavato bhRzaM bhavitA / / 1 // ceTako'pi tadvAgnArAcaviddha ityabhyadhAt-re bAla ! * pra.9 * sukumAlAMga ! viramAsmAdraNotsavAt / / mA me pradehi dauhitra-vadhasaMbaMdhipAtakam // 1 // tataH kruddhaH kAlaH mahAzilAkaMTaka * kAladaMDasadRkSairvizikhaizcchinnAstradhvajapaTaM ceTakamakarot, tadA hyAkulo vaizAlIparamezvaro'pi daivatazareNa kAlaM / rathamuzalAkhya raNam * kAlanilayamanaiSIt / acakalattadAnIM kAlagabhastimAlinyastamite'khilamapi caMpAdhipabalakamalamasmairabhAvam / * * vikasatisma ceTakarAjanizArAje'bhyudite tatkaTakakairavam / tato mitho'pahAraM kRtvA sthite ubhe api sainye, ke prAtaH punaH koNikaH kAlasthAne mahAkAlamabhyaSiMcat / so'pi kAla iva mahAkAlazceTakena prApitaH paMcatAm / * itthaM hatAste dazApi dazabhirdivasairdAruNe raNe, tato baMdhuzokAMbudhimagnazcaMpAdhipo'dhyAsIt-durjeyazceTakarAT / / * daivatabANAnubhAvatastasmAt / / etajjayAya devA-rAdhanayalaM karomitarAm / / 1 / / uktaM ca-udyamaM sAhasaM dhairyaM / balaM * buddhiH parAkramaH / / SaDete yasya vidyante / tasya devo'pi saptamam / / 1 / / tato'sthAtkoNiko'STamabhaktena devabhaktiparaH, A * tattapasAkRSTAvAgatau zakracamarau, aho aciMtyazakti tapomAhAtmyam ! yaduktaM yadraM yadurArAdhyaM / yacca dUre / * vyavasthitam / / tatsarvaM tapasA sAdhyaM / tapo hi duritakramam / / 1 / / tatastAbhyAmabhyadhAyi-rAjan vadAvayoragre / * * kAryaM kurvo yathA tava / / koNiko'pyabhaNat-surANAmadhipau maMkSu / mAryatAM ceTako nRpaH / / 1 / / tAbhyAmapyuktaM-koNika ! * ceTakabhUpaM / naivAvAM hanva AvayoH sa yataH / / sAdharmikastataste / zarIrarakSAM kariSyAvaH // 1 // saTIkA * tatazcamaro mahAzilAkaMTakADhU raNamaparaM ca rathamuzalAkhyaM kartumamanyata / Aye yuddhe karkaro'pi kSiptaH // 67 // prazno. Z ducation International & Private Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceTakabhAgyaviparyayaH * zilAyate, dvitIye tu bhrAmyati sati bhramakaM vinApi sabalamapyaribalaM chinnazAkhivannipatati / tataH surAsuranarA- * * NAmiMdrAzceTakena samaM samaramArebhire / ceTakanRpo'pi vihasto nAgarathipautraM zuddhazrAddhadharmakarmaThaM SaSThabhaktabhojinaM * * vikramaparaM varuNAkhyaM senApatimuvAca-subhaTapaTiSTha sudussaha-tare'tra rathamuzalasaMjJake samare / tvAmevaikaM muktvA / * nAnyaH sthAtuM prabhurbhavati / / 1 / / tatsaMprati tvamAjau / sajjIbhava dalaya paradalaM sakalam / / ujjvalaya kulanabhastala-mamalena * nijaM yazaHzazinA / / 2 / / svAmin pramANamityuktvA varuNo maMthAdrivatkoNikabalajaladhiM maMthayitumupAkraMsta, nAnyathA * * satAM bhaNitiH / uktaM ca-chijjau sIsaM aha hou / baMdhaNaM cayau savvahA lacchI / paDivannapAlaNe puNa / ra supurisANaM jaM hoi taM hou / / 1 / / tato bhavitavyatAvazAdazokacaMdranareMdrasenAnyA bANena marmaNi viddho varuNaH / / * varuNo'pi kopAttaM hatvA tato mahAhavAnniragAt / tato jIvitAzArahito varuNaH samyagArAdhanAM vidhAya prathame hai * devaloke'ruNAbhe vimAne catuHpalyopamAyuSko'maro'bhUt, tatazcyuto videhe setsyati / itazca svayameva ceTakaH + * koNikavinAzAya dhanuSyAkarNAMtaM zaraM saMdadhe / tadA koNikAgre zakreNa vajrakavace kRte sa ceTakamukto bANa - * AsphAlya bhuvyapatat / koNikapRSThe ca camareNAyasaH saMnAhazcakre, evamubhayatrApyAsIdazokacaMdrasya divyaM rakSaNaM, hai * aho balIyAn prAkkRtapuNyaprAgbhAraH ! yadAha-saMgAme hayaduggame huyavahe jAlAvalIsaMkule / aMbhohimmi ke * samullasaMtalaharIlaMghijja-mANAMbare / / kaMtAre karivagghasIhavisame sele bahUvaddave / savvo puvvabhavajjiehi puriso * punnehiM rakkhijjae / / 1 / / ceTako'pi satyapratijJo nAmuMcat punaridhU niyamabhaMgatvAt, dvitIye'pyahni ceTakena mukto / prazno. saTIkA // 68 // Jan Education International Personal & Private Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bANo mudhAbhUt / tatazceTakabhAgyaviparyayaM matvA te'STAdazApi vizAmIzAH svaM svaM puramaguH / ko nAma kaSTe * pra.9 * sahAyI ? yataH-vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraH sArasA / nirdravyaM puruSaM tyajanti gaNikA dagdhaM vanAntaM secanaka mRtyu mRgAH / / puSpaM paryuSitaM tyajanti madhupA bhraSTaM nRpaM sevakAH / sarvaH kAryavazAjjano'bhiramate kaH kasya bho vallabhaH - hellavihalla yordIkSA // 1 // tatazceTako vaizAlyAmavizat / atrAMtare pratirAtri secanakagajArUDhau hallavihallau koNikakaTakabhaTAn nai hatvA hatvA vaizAlI pravizataHsma / evaM hallavihallavihitasvabalaviplavaM jJAtvA koNikaH svayodhAnabhyadhAt-haMho * yuSmanmadhye / samasti ko'pyutkaTo bhaTo yastau / / secanakagajaM ca dhartuM / prahartumathavA samarthaH syAt / / 1 / / ityuktA ra api bhaTA hallavihalla-yoribhasya ca dhRtaye'pahRtaye ca na prabhavo'bhavan / tatastadvinAzAyAzokacaMdrabhRtyAH sarvatra * * jvaladaMgArAM taNacchannAM parikhAmakArSaH / hallavihallAvapi tatsvarUpamajAnAnau secanakagajArUDhI vairivAra * yAvannizIthasamaye samIyaturupakhAtikaM tAvatsecanakagajaH prAgutpannajAtismRtivazAtsarvato jvaladaMgArAM parikhAM nirIkSya 4 maitau puruSavyAghrau vinazyatAmiti dhyAnaparaH puraH padamapi nAdAt / tatastAbhyAmabhyadhikamaMkuzena secanakamAhatyetyuktaM re / * durAtman yadevaM hi / saMprati pratikUlatAm / / dhatse tajjJAyate'vazyaM / vairibhirvipratAritaH / / 1 / / ityaruMtudavaco'naMtaraM ke * sa karI kareNa karaTAduttArya tau svaM khAtikAntarapAtayat, tattApavyathAbhavadraudradhyAnaH secanako mRtvA ratnaprabhAkhyAyA-* mAdyanarakoe nArako'bhUt / tato hallavihallau tamibhaM mRtaM vIkSya vilakSAviti dadhyatuH-ahahAvayorgatadhiyoH / / saTIkA * kRte'munA daMtinAyakena katham / / secanakena svAtmA / nivezitaH khAtikAvahnau / / 1 / / tadayaM pazurapi dhanyo / ke // 69 // prazno. Jan Education Internations For Personal & Private Use Only Hibrary.org
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.9 * rakSitvAvAM vyanAzi yenAtmA / / AvAM hi punaradhanyau / yayormatiH sarvadA pApe / / 2 / / tasmAdasmAtpApA-danekadhA ) na hi * prANIvadhasamutpannAt / / narakagatigamanahetoH / kathamadhunAvAM chuTiSyAvaH / / 1 / / iti saMvegaparau yAvattAvabhUtAM * syAdanyathA * tAvacchAsanasurI tau hallavihallau tataH sthAnAdutpATya zrIvIrajinAMtikamanaiSIt / tataH saMsAratArakAM dIkSAM * guruzApaH - kakSIkRtya hallavihallamunI zivamagamatAm / koNiko'pi nRpastAM ceTakarAjarAjadhAnIM gRhItumakSama imAM saMdhAM vyadhAt-yadi vaizAlI nagarI / kharakalitahalaina / khAnayAmi tadA / / prajjvaladatulajvAlA-caMDe kuMDe vizAmyagneH // 1 / / iti kRtapratijJo'pi koNikaH kenApyupAyena ke * purIbhaMgaM kartumakSamo yAvadatyaMtaM viSasAda, tAvadgurvAjJAlopavazAtkUlavAlake ruSTA surI nabhaHsthA koNikAgrata - * ityagRNAt-gaNiyaM ceva mAgahiyaM / samaNe kUlavAlae / / melijjA koNie nUNaM / to vesAlI gahissai / / 1 / / iti / * zrutvA jayAzAbhimukho'zokacaMdrastAM mAgadhikAmAnAyya vastrAdinA satkRtya proce-sutanu vidhAtrA trijaga-nmohanavallI ke * tvameva sRSTA tat / / vraja kUlavAlakarSiM / priyaM vidhAyA''nayA'trA''zu / / 1 / / svAmin pramANamiti sA mAgadhI ke + kapaTazrAddhIbhUya yayau kUlavAlakasanAthaM sthAnam / tatra taM munimAnamya raMgasaMvegeva setyUce-bhagavan madgirodaMca* dromAMcAMcitavigrahaH / / zatrujayojjayaMtAdi-tIrthamAlAM namaskuru / / 1 / / so'pi pratimAM pArayitvA tasyai dharmAziSa / prazno. * datvA covAca-bhadre tvadvacasAnena / vaMditA tIrthamaMDalI / / paraM pRcchAmi samyaktvA-madhunA kuta AgatA / / 1 / / saTIkA * sApyAhasma-mune saMprati caMpAta-stvAM nizamya ca jaMgamam / / tIrthamAgAM namaskartu-maho kapaTanATakam / / 1 / / tanme * // 70 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tvannamanAdAsI-nmanorathataruH phalI / / atastvaM zuddhabhaktasyA-dAnAdanugRhANa mAm / / 2 / / evaM paramopAsikeva sA * munimAmaMtrya svasthAnamagAt / yatirapi vihartumiyAya, sApi tasmai prAgmadanaphalakSodabhAvitaM modakAdibhaktamadAt, * hAyAna vicArita * so'pi tadAdAyopAzrayamagAt / tatazcAhArAnaMtaraM tathA tasyAtIsAro'bhUdyathA sa vapurapi saMvarItuM nAzakat / kRtyam ra mAgadhyapi tatpAraNasukhapRcchAM kartumivAgatA satI tAdRzI dazAM prAptaM muni prekSya proce-bhagavan madvihiteyaM / / * duHsthAvasthA vibhAvyate bhavati / / tadahaM jAne'nena / nAtha zvabhre'pi na gatirme / / 1 / / tasmAdadhunA tvaM mAM / * zuzrUSAyai samAdizAvazyam / / yena na patAmi niraye / rayeNa cApnomi zivazarma / / 2 / / anyaccAsminnajane / vane * / bhavantaM vihAya na mano me / / gaMtuM pravartate'grato-'taH kariSye tava zuzrUSAM nUnam / / 3 / / ityuktvA sA mAgadhI * vazIkartuM taM sAdhuM vividhauSadhairupacacAra / cakAra ca kramAtpratyaMgamabhyaMgavidhinA sajjaM kUlavAlaM, vyAmohayAmAsa ca * * kaTAkSavikSepAdinA, yataH-dRSTAzcitre'pi cetAMsi / haranti hariNIdRzaH / / kiM punastAH smitasmera-vibhramabhramitekSaNAH * ||1 / / abhUnmitho daMpatIvyavahAraH, na hi syAdanyathA guruzApaH / anyadA vezyA kUlavAlamAlapat-nAthA'jane - * vane'smi-na bhavati kAcidvibhogayogarddhi: / / tadito'nyatra pravare / nagare laghu gamyate kvApi / / 1 / / tenApi tathaiva * * svIkRte rajjubaddhakapivatkUlavAlaM saha gRhItvA koNikAMtikamAnIya setyUce-caMpAnAyaka mayakA / dayitIkRtyaiSa * prazno. * kUlavAlarSiH / / atrAninye'tastvaM / yadasti kartavyamAdiza tat / / 1 / / rAjApi sagauravaM kUlavAlaM smAha-RSe kuru * saTIkA / tathA yatnaM / vaizAlI nagarI yathA / bhajyate nAparo yasmA-dasyA bhaMge pragalbhate / / 1 / / rAjan pramANamityuktvA gataH // 7 // Education Intematon For Personat & Private Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa.9 ceTakasugatiH kUlavAladurgatizca ra purImadhye kUlavAlaH, babhrAma ca sarvataH, dRSTvA ca zrImunisuvratasvAmistUpamityaciMtayat-yadiyaM purI parabalai-na ke * bhajyate sa sphuTaM prabhAvo'sya / / tadamuSya bhaMgavidhaye / vidadhAmi kamapyupAyamaham / / 1 / / tataH sa te * pApo'sthAdvArihArikAmArge, tAbhirapi sa dRSTaH, pRSTazca-bhagavannasmAnnagarI-rodhAnmuktiH kadA bhavitrI naH / tattvaM prasadya sadyaH / kathaya hi saMtaH kRpAvaMtaH / / 1 / / so'pyavocat-yadyayaM pAtyate stUpaH / suvratasyAhaMtastadA // * paracakrabhayAdhUyaM / sphuTaM chuTatha nAnyathA // 1 / / jJeyo'yaM pratyayaH stUpe / pAtyamAne'pyarebalam / / vilayiSyati hai * vegena / vAyunA jalado yathA / / 2 / / tAbhirapyevamukte paurAstaM stUpaM bhaktumupAkraMsta, ko nAma dhUrtAnna pratAryate ? tataH pAtyamAnaM stUpaM prekSya sa pApaH pratyayotpattaye dvikrozIparataH koNikasainyamanayat / tatpratyayAnusArAtsakalo pUrlokaH / / kUrmazilAM yAvattaM stUpamapAtayat, kuto mUDhadhiyAM vicAraH ? evaM dvAdazAbdAMte munisuvratastUpabhaMgAtkoNikabhUpaH / * svasainyayugvaizAlImabhanak, nivRtto raNaH, asyAmavasarpiNyAM prAgapi nedRgAsIt saMgrAmaH, yataH-Adye yuddhe ekA / re * koTiraSTasaptatirlakSAH / / viMzatizca sahasrA / ubhayorapi dalayoma'tAH subhaTAH / / 1 / / utpannAzca te tiryaggatau ra narakagatau ca / mahAzilAkaMTakAkhye dvitIye raNe vipannAzcaturazItiH sahasrA vIrAH, te'pi tiryakSu narakeSu / * cotpannAH / rathamuzalADhe tRtIye raNe vipedire SaNNavatisahasrA yodhAH, teSu dazasahasrANyekasyA matsyikAyAH ke * kukSAvavAtaran, eko devaloke, ekaH sukule, zeSAstu tiryakSu zvabhreSu ca / sarvAgreNa vyapadyaMta subhaTAnAmekA * - koTirazItizca lakSAH / prazno. saTIkA // 72 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tato vaizAlIpuryA nizceiTakaH koNikenoktaH-mAtAmaha ! samAkhyAhi / kamAdezaM karomyaham / / sukulInA * pra.10 * vinAdezaM / nAcaranti manAgapi / / 1 / / ceTako'pyAhasma- AyuSman kSaNamekaM hi vilaMbamurarIkuru / yAvad vApyaMtare - sva-parahite * snAnaM pravidhAya samemyahaM / tathetyaMgIkRte koNikenApi ceTako nRpo gale'yaHputrikAM baddhvA samAdhibhRda yAvad meM bhImakumArakathA * vApyaMtarapatat tAvaddharaNeMdreNa sAdharmiko'yamiti ceTakaH patan pANisaMpuTe dhRtvA svabhuvanamAnItaH / tatra ca hai * kRtAnazanaH samAzritArAdhanaH zubhadhyAnaH sahasrArADhe'STame kalpe zakrasAmAnikaH suro'jAyata / atrAMtare * * ceTakanRpaduhitRsujyeSThAsutaH satyakinAmA vidyAdharo nIlavacchaile vaizAlIlokamavAsayat / koNikakSmApo'pi * yotritakharahalaizAlIpurI kheTayitvA svasaMdhAmApUrya caMpApuryAM sotsavaM prAvizat / kUlavAlo'pi guruhIlana* mAgadhIsaMgamazrImunisuvratasvAmistUpabhaMgodbhavattattAdRkpApo durgatimagAt / iti bhavikamanuSyAH kUlavAlasya vRttaM / ke zravaNayugalavAdhvanyabhAvaM praNIya / / viSamaviSasamAnAM hIlanAM sadgurUNAM / tyajata yadi samIhA vidyate nivRttI * vaH / / 1 / / || ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau viSopamaguruhIlanAyAM kUlavAlakakathA / / viSaprAyaguruhIlanAvaiSayikI kUlavAlakakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo dazamaM praznamAha - prazno. pra0 10- kiM saMsAre sAram ? he bhagavan ! saMsArazabdazcaturgatiSvapyasti, tathApyatra heyopAdeyArthopadeza-* saTIkA ra parijJAnayogyatvAnmanuSyabhava eva saMsAraH, tasmAdiha saMsAre kiM sAraM tAttvikam ? iti prazne ziSyeNa kRte / // 73 // ||1||
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ * gururapi tadanuyAyi dazamamuttaramAha-bahuzo'pi viciMtyamAnamidameva manujeSu dRSTatattvaM svaparahitAyodyataM janma / * pra.10 * vyAkhyA-he vatsa ! bahuzo'pyanekavAramapi viciMtyamAnaM paryAlocyamAnaM manujeSu manuSyeSu dRSTatattvaM vIkSitarahasyaM * bhImakumAracaritra * idameva, kiM tadityAha-svaparahitAyodyataM janma, svo nijaH, paro'nyaH, svazca parazceti dvaMdvaH, tayorhitamabhISTaM / * tadarthamudyataM sAvadhAnaM janma utpattiriti, etadeva nRbhavasyAvikalaM phalaM, yataH-jAeNa jIvaloe / do ceva nareNa ke * sikkhiyavvAiM / / kammeNa jeNa jIvai / jeNa mao suggaiM jAi / / 1 / / atrArthe bhImakumArakathA, tathAhi - * * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe kamalapuraM nAma nagaraM, yasminnabhyantarbahirapi nikAmaM satilakAH / zubhAraMbhA* kIrNAH pracaladalakAMtAH sakamalAH / / prapannAH punnAgaiH pRthaklavalizreNisubhagAH / sadArAmAstoSaM vidadhati na keSAM * ra tanumatAm / / 1 / / tatra harivAhano nAma rAjA, pratinizamavikAzi prollasatpaMkamabjaM / mama nivasanayogyaM netyavetyAbdhi* putrI / / anizamapi vikAzi vyastapaMkaM yadIyaM / karakamalamalaM svAvAsavezmIcakAra / / 1 / / tasya mAlatI nAma ke * rAjJI, yAhatpUjanasAdhuvaMdanavatI strISu pratiSThAvatI / patyau premavatI lasannayavatI lAvaNyalakSmIvatI / / dInAnAthasuduH- * sthitAMdhabadhiraprahvAnukaMpAvatI / saddAkSiNyavatI satI kimu bahUktyA sarvavidyAvatI / / 1 / / tayorbhImo nAma kumAraH, / yasyAtisAhasiSu zastriSu dAnavatsu / dAkSiNyazAliSu mahatsu paropakRtsu / / vidvatsu dhanviSu kRpAluSu buddhimatsu / - prazno. * dhIreSu cAjanitarAM prathamaiva rekhA / / 1 / / tasya dvitIyajIvitavyamiva buddhilamaMtriputro buddhimakaragRho nAma mitraM, * saTIkA * ahamahamikayA kalA iveMdu / sarita ivAMbunidhiM latA iva drum / / taDita iva ghanAghanaM samagrA / api matayaH * // 74 // &Private Useo wine baryong
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ * samazithiyustamAM yam / / 1 / / ekadAmunA bAlamitreNa satrA dharitrIzaputraH sabhAmetya pitRpAdAnavandata / sneheSvapatyasneho * pra.10 * mahAniti nRpatistaM haMsamiva svotsaMgasaraHsaMginaM cakAra / mamApyArAdhyo'yamiti kumAraH kSaNaM tatra sthitvA tata * araviMdAcArya dharmadezanA ucitAsanopaviSTo yAvapitRpAdAnnijAMkapAlIvibhUSaNIkRtya kamaladalakomalAbhyAM karatalAbhyAM saMvAhayatisma, * tAvadvanapAlaH sametya natipUrvamaraviMdAcAryAgamanodaMtena nRpamAnaMdayAmAsa / bhUpo'pi tat zrutvodyAnapAlAya prItidAnaM / * datvA rAjagajArUDho bhImakumArabuddhimakaragRhapauraparItaH sUrivaMdanAyAgamat / taddarzanAdeva gajAduttIrya paMcAMgapraNipAtena ke kanakapaMkajopaviSTaM surAsurAdisevyamAnaM bhagavantaM praNipatya cocitasthAne samupAvizat / kevalyapi dharmalAbhenAvanIjAnI* pramukhajanamAnaMdyainAM dezanAmAtatAna - * bho bho manuSyA bhavakUpamadhye / janurjarAmRtyujalAtipUrNe / / nimajjatAM zrIjinadharmarajju-revAtra nistAraNahetave * * syAt / / 1 / / iti vyAkhyAte rAjAdijanaH prAMjalirevamuvAca-pUjyapAdAH prasadyAsmA-narhaddharmapradAnataH / / kRtArthayata / * ceccitte-'smAkaM bhavati yogyatA / / 1 / / aho sulabdhaM zubhavatAM mAnuSaM janmeti bhUpAdInarhaddharmanivezanena kevalI ke * kRtArthayAMcakre / tatprAptyA ca svaM dhanyaM manvAnA nRpAdyA munIMdramAnamya svaM svaM sthAnamaguH / bhagavAnapyanyatra vijahAra, * * iyameva rItiH suvihitAnAM, yadAgamaH-aNiyavAso samudANacariyA / annAya ucchaM payarikkayA ya / / appovahI / prazno. * kalahavivajjaNA ya / vihAracariyA isiNaM pasatthA / / 1 / / anyadA buddhimakaragRhasuhRtsahitasya kumArasya svaprAsAda- saTIkA * mAseduSaH purastAdetya vetriNA praNAmapUrvaM vijJapayAMcakre-nareMdrasuta ! bhISaNAmurasi muMDamAlAM tathA / DamaDDamaravoddharaM * // 75 // www.nebrary and
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ DamarukaM kare dhArayan / / kuto'pi samupAgataH sapadi ko'pi kApAlika - stvadIyamavalokanaM sakalasiddhikRdvAMcchati / / 1 / / kumAreNApyAnayetyukte vetriNA sa tridaMDI pravezitaH sannAzIrvAdapUrvamUrvIpatisutamAnaMdyocitasthAnastho vyajijJapat-naravaratanaya ! mama tvaM / vitara kSaNamAtramekamekAMtam || kathayAmi yathA bhavataH / purataH sarvaM svarUpaM svam / / 1 / / tataH kumArabhrUsaMjJayA sarveSu sabhyeSUtthiteSu pASaMDI jagAda - kumAra mama sadbhakti-tuSTena guruNArpitA / / ekA tribhuvanakSobhi-NyAkhyA vidyA hi vidyate || 1 || tasyA mayA dviSaTkAbdhi pUrvasevA vinirmitA / / adhunA tUttarasevA / karaNIyAsti nizcitam // 2 // tattvaM me bhava sAhAyya - dAyako yena tAmaham / smazAne kRSNabhUteSTa - nizAyAM sAdhayAmyalam / / 3 / / ihAsAre saMsAre sAramupakAra eveti vimRzya kumAro vyAkarot - yogiMstavepsitamahaM / karttA gatvA vidhehi sAmagrIm / / adyatanadinAddazama-divase'sti caturdazIrAtriH || 1 || yogyapi jagau-kumAra ! tAM nizAM yAvat / sthAsyAmi bhavadaMtike // kumAro'pyUce - kApAlika bhavatvevaM / kathanIyaM kimatra hi ||1|| tato yogI kumAreNa samaM bhojanAdi vidadhAno'sthAt / kadAcitprastAvaM prApya maMtriputro dhAtrIpatiputramUce - priyamitra ! kimatraiSa / pASaMDI paritiSThati / / kumAro'pyAhasma - sakhe kenApi kAryeNa / tiSThannastyeSa yogirAT ||1|| maMtrisUrapyabhaNat-kSitipatisuta kiM kAryaM / yena sahAnena bhASaNamapi drAk / malinayati jainadharmaM / yathAMzukaM paMkilaM salilam / / 1 / / tattvaM prasadya sadyo / visarjayainaM durAtmanAM dhuryam / / na hi punarapIdRzArha - ddharmaprAptiH kadApi syAt / / 1 / / uktaM ca-iha saMsAre sulahaM / savvaMpi hu rajabhajaputtAI || ikkucci puNa dulho | dhammo savvannu - Education International. For Personal & Private Use Only pra. 10 cattAri purisajAyA prazno. saTIkA // 76 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattvameva * pannatto / / 1 / / kiMcottamAdibhedA-jjinaistathA gaNadharaistathA munibhiH / / kathyatesma nitAntaM / puruSAH kuMbhA iva pra.10 * caturdhA / / 2 / / yaduktaM sthAnAMge-cattAri kuMbhA pannattA, taM jahA-mahukuMbhe nAmaM ege mahupihANe, mahukuMbhe nAma ege * atibaMdhuraH zikhAbaMdhaH * visapihANe, visakuMbhe nAmaM ege mahupihANe / visakuMbhe nAmaM ege visapihANe, evameva cattAri purisajAyA - - pannattA, taM jahA-hiyayamapAvamakalusaM / jIhAvi ya mahurabhAsiNI NiccaM / / jaMmi purisaMmi vijai / se mahukuMbhe / * mahupihANe // 1 // hiyayamapAvamakalusaM / jIhA uNa kaDuyabhAsiNI NiccaM / / jaMmi purisaMmi vijai / se mahukuMbhe * visapihANe ||2||jN hiyayaM kalasamayaM / jIhA uNa maharabhAsiNI NicvaM / / jaMmi parisaMmi vijjar3a - mahupihANe / / 3 / / jaM hiyayaM kalusamayaM / jIhAvi ya kaDuyabhAsiNI NiccaM / jaMmi purisaMmi vijai / se visakuMbhe / * visapihANe / / 4 / / ata eva mukhe madhuro hRdaye duSTastRtIyabheda iva eSa kapAlI, tasmAnna suMdaro'sya saMsargaH, tara * yadaktamAvazyake-aMbassa ya niMbassa ya / dahapi samAgayAiM malAI / / saMsaggIDa viNaTTho / aMbo niMbattaNaM patto / / 1 / / kumAro'pyavocat-mitrAhamapi jAnAmi / kiMtu dAkSiNyato mayA / / amuSyAne pratijJAtaM / tatpAlyaM hi * bhavetsatAm / / 1 / / yataH-diggajakUrmakulAcala-phaNipatividhRtApi calati vasudheyam / / pratipannamamalamanasAM / na / * calati puMsAM yugAMte'pi / / 1 / / anyacca dRDhadharmasya / kudRksaMgaH karoti kim / / yathA viSadharastho'pi / nirviSo ke prazno. viSabhRnmaNiH / / 2 / / uktaM ca-asAdhuH sAdhurvA bhavati kila jAtyaiva puruSo / na saMgAddaurjanyaM na ca sujanatA saTIkA * kasyacidapi / / samAne saMbaMdhe maNibhujagayorjanmajanite / maNi herdoSAn spRzati na ca sarpo maNiguNAn / / 1 / / 77 // For Personal & Private Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Fen Liao amAtyasuto'pyUce-svAmiMzcettava naizcalyaM / pratijJAtArthapAlane / / tadA kimiti no kakSI - kRtArhaddharmakarmaNi / / 1 / kiMca nIlIraktavAsa / iva dravyamabhAvukam / / sarparalaM punarjIvo / bhAvukaM sphaTikAzmavat ||2|| ityuktiyuktyA maMtriputreNa vijJapto'pi svIkRtArthapAlanaparI bhImakumAraH kudRSTisaMgaM naujjhat, krameNa ca prAptAyAM kRSNacaturdazInizAyAM parihitanIlavAsA mallagraMthiniyamitakezapAzaH karasphuratkaravAlaH kSmApAlabAlaH parikaradRSTiM vaMcayitvA yoginA saha zmazAnamagAt / yatra kvApyasthikUTaM girIzagiritulAM gAhate kvApi ghUkA / ghUghUtkArAnudArAn vidadhati viSamAn kvApi khelanti bhUtAH / kvApi procitAgnirjvalati guruzikhAvyAptakhaH kvApi duSTA / yoginyaH saMcaranti zrutipuTakaTukAH kvApi rAvA: zivAnAm ||1|| evaMvidhe tatra dhUmorNAkarNakuMDalaM maMDalaM samAlikhya maMtradevatAmabhyarcya ca yAvadyogI kumArazikhAbaMdhAyottasthau tAvad bhUpabhUrabhANIt - yogin kimanena zikhA-baMdhena vidhehi sAdhyamAtmIyam / kiMtu mama zikhAbaMdho 'tibaMdhuraH sattvamevAsti ||1|| zAkhizAkhApatitazAkhAmRgavadvilakSaH pASaMDyapi vyamRzat - yo mayAsya zikhAbaMdha - cchalAcchIrSagrahopari / / upakramaH kRtaH so'bhU-davakezIva niSphalaH / / 1 / / ata etarhi kiM kurve -'thavAlaM ciMtayAnayA / nUnaM parAkrameNApi / grahISyAmyasya mastakam // 2 // tato yogI vaikriyalabdhikRtAkAzamAnakAyaH kUpopamakarNakuharaH sphuratkarttikAkara evaM ghaTadghaTitumArebhe, kiM kUrmeNa katkRtaM kimuragAdhIzena gADhaM ghaTatkAro'kAri kimuccakairghuraghuradhvAnAyitaM potriNA / / kiM sarvairapi cukSubhe jaladhibhiH kiM bhUdharaiH kaMpitaM / dignAgai raTitaM kimu sphuTitamAbrahmAMDabhAMDena kim ||1|| kiM meghena ca garjitaM kimu ucation International For Personal & Private Use Only pra. 10 pAkhaMDikumArayoryuddham prazno saTIkA 119211
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ devI K******kkkkkkkkkkkkk* * traTatkArAyitaM vidyute-tyevaM bhrAMtivijUMbhitaM hi janayadyasyorjitasphurjitam / / zrutvA bhItibharAdamaya'nivahasyApyapsaro- * pra.10 bhAjinaH / saudharmAdhipa rakSa rakSa na iti prAdurbabhUvurgiraH / / 2 / / yugmaM / / idaM tadvilasitaM vilokya kumAraH kare * kumAraMvIkSya karavAlaM tharaharAyamANo yAvatpraguNo'bhUttAvatpASaMDISadvihasyAhasma-re DiMbha sAdhu patito mama peTake tvaM / kvaitarhi ] rA: anaMgapIDitA yAsyasi zirastava kartayAmi // karteSTadaivatasamarcanamAdareNa / svaM vAMchitaM ca rayataH paripUrayiSye / / 1 / / kumAro'pyUce-are * niSThitakalyANa ! pASaMDikulapAzana / / vizvastaghAtakin ! yeSAM / kapAlaiH sragiyaM kRtA / / 1 / / tadvairaM vAlayAmyadya / * tvacchirazchedanAdaham / / sajjIbhavAstramAdatsva / yannoktamiti vakSyasi // 2 / / yugmam // tataH kupitena yoginA / yAvatkartikAprahAraH kumAraziracchedAya dade tAvad bhUpabhUrapi kRpANena tatprahAraM vaMcayitvA taDidutpAtakaraNena mRgAriH / kuMbhikuMbhasthalamiva kApAlikaskaMdhamadhiruhya kimasya pApmano hatyApAtakena ? yadyeSa matsevAM prapanno'nekazaktiyuktaH re kathamapi jainaM dharmaM prapadyeta tadArhacchAsanaprabhAvako bhavediti vibhAvya ca kulizakaThinamuSTiprahAraistacchirastADayA-* mAsa / sa tridaMDyapi tatprahAravidharito yAvatpANibhyAM tamAdAtamapAkraMsta. tAvatkamAro'pi tatkarNako * prAvizat, vyadArayacca kharanakhaistatkarNakoTaraM / yogyapi zuMDAMtaHpraviSTakRkalAzakRtapRthuvyathakaraTivatkaTutaramArarAva / * tato'pi kathaMcidAkRSya kApAlikena sa kSamApAlabAlaH pAdAbhyAmAdAya ziraupari bhrAmayitvA yAvannabhasyallAlayAMcakre * prazno . ra tAvadevAtkayAciddevyAkAzAtpatan kumAraH krIDAkaMdukavannijazayakuzezayazayAlutAM kalayAMcakre / aho ! zAzvatI saTIkA sukRtarakSA ! yataH - AyAse giri sihare / jale thale dAruNe mahAsamare / / jIvo saMkaDavaDio / rakhijjai // For Personal & Private Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******************** puvvapunnehiM / / 1 / / anIyata ca tayA sa svabhavanaM, tuMgatvena yadadrirAdbhavanapatyokaH pRthutvena ya-dyena svIkriyate vimAnatulanA yasmai na kasya spRhA || yasmAdvAsasukhAptirapratihatA yasyekSaNAdunmudo-loko yatra surIgaNo vilasati svairaM surUpo'nizam ||1|| tadaMtarmaNimayasiMhAsane svaM niviSTaM vIkSya kimetaditi yAvatkumAro vyamRzattAvatsA surI kumArapuro bhUtvAMjalibaMdhapUrvamabhyadhAt-zRMgArarasabhRMgAra- kumAra svargalokavat // viMdhyaH suparvavaMzADhyo / vartate'yaM dharAdharaH / / 1 / / amuSyaivAbhidhAnena / prakaTeyaM mahATavI || zrIbhAratakathevAsti / nakulArjunarAjitA ||2|| asyAzca bhUSaNabhUtaM / mayaivedaM vinirmitam || maMdiraM hArivijJAna - manohAri vimAnavat ||3|| asmiMzca sArazRMgAra- parivAravirAjitA / / yakSiNI kamalAkhyAhaM / vasAmi vilasAmi ca || 4 || kasmiMzcitpunaradyAhaM / kArye'gAM sphaTikAcalam // kRtakRtyA tato yAva-dvavale svAlayaM prati ||5|| tAvatpApena kenApi / yoginA tvaM nabhastale // dUrAdullAlayAMcakre / dRSTo diSTyA mayApi hi ||6|| dhyAtaM cAniSTamIdRkSa - nararatnasya mAsma bhUt / atastataH patan pANau / dhRtvAnIyata vegataH / / 7 / / idAnIM tvabhavaM gaMgA - devIvAhaM manoharam / / ArSabhiriva te rUpaM / vIkSyAnaMgAnnipIDitA ||8|| tanmAmujjIvaya svAMga-saMgamAmRtasekataH / / yathA kRtArthitA tena / bharatena surApagA ||9|| ato mayi kRpAM kRtvA / bhuMkSva bhogAn yathA mama // sarvo'pyayaM parIvAra - stavAjJAkRtprajAyate ||10|| aho ! kathaM nirargalosnaMgAnalo yadanenAmRtabhujo'pyevaM bAdhyanta ! itISadvihasya kAzyapIjAnijanmA tAM smAha- devi yuktaM tvayA proktaM / yadArSabhirakAmayat / / gaMgAdevIM dhruvaM tatso - 'nupAttopAsakavrataH ||1|| mayA tu araviMdAkhyA -cAryANAM caraNAMtike / / I For Personal & Private Use pra. 10 kumAravaco'mRtapAnato devyA nivRttAbhogatRSNA prazno saTIkA 11 2011
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.10 kumArakRtadevIpratibodhaH * svIkRtazrAddhadharmeNa / kathamevaM vidhIyate // 2 // kiMcAzrAMtanavazrotaH-zravanmalamalImase / / madaMge tava divyAMga-bhAjaH * * kA viSayaspRhA / / 3 / / varamekabhavApAya-kAraNaM viSabhakSaNam / / na tvanaMtabhavAnartha-pradaM viSayasevanam / / 4 / / uktaM ke * ca-varivisuddhao mA visaya ikkisi visiNa maraMti / visayAmisi puNu dhAriyA narA narae hi paDaMti / / tanmuMca 4 * viSayAsaktiM / jaina dharma samAzraya / / asminnArAdhite saukhyaM / bhaved duHkhakSayo'pi ca // 5 // yataH* saggApavaggasukkhANa-kArao hArao duhasayANaM / / jiNavarapaNIyadhammo / airammo bhaviyaloyANa ||1 / / yakSiNyapi ke * kSitipatitanayavaco'naMtaramityUce-kumAra sAdhu bhavatA'jJAnAMdhAhaM prabodhitA / / nivRttA bhogatRSNA me / tvadvaco'- * ra mRtapAnataH / / 1 / / atastvatsadRzaH ko'nyaH / paropakRtikarmaThaH / / tatsaMprati mamApyeSa / jinadharmo'stu zarmakRt - * // 2 / / ityuktvAnyadapi kimapi yAvadyakSiNI bibhaNiSurabhUttAvatkumAro vyAkarot-devi prAyo manuSyANA-magamye ke sthAna IdRze / / guNayaMtyAgama-graMthAn / ke'tyaMtamadhurasvarAH // 1 // yakSiNyapyAcakhyau-kumArAsyaiva vidhyAdreH / + kaMdarAyAM maharSayaH / / siMhA ivAbhayAH saMti / caturmAsImavasthitAH / / 1 / / ataH zozrUyate teSA-meSa svAdhyAya zAlinAm / / mAdhuryeNa sudhApAna-garvasarvaMkaSo dhvaniH // 2 // aho ! atarau marau surataruprAptirivAtrApi me puNyayogAtsugurusaMgatiriti mudito mahIzanaMdano'vAdIt-devi yadyapi doSAsti / tathApyetadyapi drutam / gatvA vaMde ke + munIn yasmA-dvilaMbo naiva baMdhuraH / / 1 / / purApyAkarNyate kAla-kSepAdvAhubalinRpaH / / tAtaM takSazilApuryA-mAyAtamapi / * nAnamat / / 2 / / tato'grato bhUtvA ita itaH pAdo'vadhAryatAmityuccaiHsvaraM vartma darzayaMtI munijanapavitritaM guhAbhyarNaM / prazno. saTIkA // 81 // JanEducation.intermation Personal & Private Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kumAramAnIya na nizi nRsurastrINAmRSisamIpe gamanamucitamiti saparikarA prAtaH sAdhUnamasyAmItyuktvA ca sA * pra.10 * yakSiNI svAzrayamAgAt / kumAro'pi kaMdarAMtaHsthitaM kaizcidvasuMdharAyA bhAro mAbhUdityanukaMpayevaikapAdasthaiH, kaizci akasmAd bhujA''gamanam vyomajigamiSayevokRtabhujaiH, kaizcinnarakagatigataprANigaNoddidhIrSayeva kAyotsargasthitaiH, kaizcidbhavyAMgiprabodhAyA- ISS gamaguNanaparairaparairapi nAnAdharmakarma-karmaThairmunibhiH sahitaM hitaMkarAbhidhAnaM yugapradhAnaM dRSTvA natvA copAvizat / / * bhagavAnapi dharmalAbhenAbhinaMdya samayocitamupAdizat-tRSNAM cchiMdhi bhaja kSamAM tyaja madaM pApe ratiM mA kRthAH / satyaM * brahyanugaccha sAdhupadavI sevasva vidvajjanaM / / mAnyAnmAnaya vidviSo'pyanunaya prakhyApaya prazrayaM / kIrtiM pAlaya meM ra duHsthite kuru dayAmetatsatAM ceSTitam / / 1 / / iti nizamya kumAraH punaH sUrInnatvetyapRcchat-pUjyA eSATavI ghorA / / * kathaM cAtrAzanAdinA / / rahitA vasathetyuccai-zcitraM tad brUta matpuraH / / 1 / / sUrayo'pi tatpuro yAvatkimapi vaktukAmA meM abhavan, tAvadakasmAdAkAzAdekAyAntI kRSNavarNA dyutidyotitadigbhAgA raktacaMdanaviliptA mahAmAtrA nabholakSyA * IE laMbamAnA veNIva bhajA sarvairapIkSAMcakre / krameNa sA bhIrUNAM kRSNoragIva bhayamutpAdayantI, surANAM caMdrajAlinIvAzcarya : * vizrANayantI teSAmaSIzAnAM pazyatAmeva kumArasya bhUsthitamasimAdAya rayAd vyAjughoTa / tadadRSTapUrvamUrvIdrabhUrvIkSyA* ciMtayata-eSa kasya bhajAdaMDaH / pracaMDo yamadaMDavata ?|| kiM karttA matkrapANena / tadgatvAza vilokaye prazno. kumAro'nagArayutaM yatipatiM natvA tataH sthAnAdutthAya gatavismayAnAmapi munInAM vismayaM janayan vidhudutpAtakaraNena * saTIkA nabhasyutpatya tasyAM tamAlazyAmalAyAM bhujAyAmArUDhaH / kAliyAhipRSThaniviSThazrIkaMThazriyaM zrayannaMbarAMbudhitaraNena // 2 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ *****kkkkkkkkkkkkkkkkkkine " pRthulaphalakArUDhapravahaNikatulAM kalayan kUpavatsarAMsi, tRNavattarUn, dRSatkhaMDavadgirIzcakrarekhAvannadIH, grAmavatpurANi * pra.10 * ca vIkSamANaH krameNa puraH kAlikAgRhaM dRggocarIcakAra-kvacidvinihatAMginAM rudhirabiMduliptaM vacit / kApAlika viceSTitaM khaTIsitatarAsthibhiH sthapuTitaM samaMtAdapi // kvacitpaladalAvalI valayitaM vacitkIkasai-ratIva hi jugupsitaM - channakumAreNa zvapacavezmavadbhAti yat / / 1 / / dadarza ca tadgarbhagRhAMtaH sa kAlikAmUrti, yA kaMThakaMdalaluThannararuNDamAlA / zastrAvalIkalitaviMzatisaMkhyahastA / / atyaMtaraudravapurAkRtibhRllulApa-pRSThasthitA nanu paretapatisvaseva / / 1 / / tasyAzca puro'sau se vAmakaropAttasuMdarAkArapuruSakezapAzaM tameva duSTayoginaM jaH / yasyAM cArUDho bhUparivRDhAMgabhUstatrAgAt sA tasyaiva * pASaMDino dakSiNabhujA / tataH kumArastaM kezopAttaM naraM nirIkSyetyaciMtayat-kimeSa yogI duSTAtmA / puMso'muSya * vidhAsyati ? / / tacchanna eva pazyAmi | kApAlikaviceSTitam / / 1 / / tato yaducitaM bhAvi / tatkariSyAmyasaMzayam / / yataH sAhasino mAH / kiM tadyannAtra kurvIran / / 2 / / iti dhyAtvA bhUpabhUstridaMDino dordaDAduttIrya tasyaiva yoginaH * - pRSThadeze'sthAt / sA'pi kumArakaravAlena saha kApAlikAMtikametya yAvadyathAsthAnamazizrayattAvadyoga * puruSamAkhyat-are smareSTadevaM svaM / yadanenAsinA tava / / ziraH sarojavacchitvA / pUjayiSyAmi caMDikAm / / 1 / / kezagRhItanaro'pi vyAkarot-re pApaitarhi devo'rhan / guravazca susAdhavaH / / dharmo jinoditastrANa-matrANasya mama ke sphuTam / / 1 / / anyacca vAryamANo'pi / mayA yaH saralAzayaH / / tvayAnIyata vizvAsya / nijakAryasya siddhaye saTIkA // 2 // so'nukramAgataH svAmI / jinadharmavidAM varaH / / prANebhyo'pyadhiko bhIma-kumAraH zaraNaM mama // 3 // // 3 // prazno . Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ * yugmam / / yogyapi jagau-re sa tAvattava svAmI / nAnaMkSyadyadi madbhiyA / / tadA tadIyamuMDenA-bhaviSyaccaMDikArcitA * pra.10 * AvirbhUtA* // 4 // tadabhAve tu te mUrdhA / vidhAtA kAlikArcanam / / atastava kathaM bhAvI / sa bhIrurjIvitapradaH / / 5 / / kiMca ke A kAlikAkAlyoditaM yatso-'dhunA viMdhyAdrigahvare / / zvetAMbarANAM pArzve'sti / zRNvAno dharmamArhatam / / 6 / / tata AnAyitaM / prabodhanam pazya / tasya khaGgamamuM tava / / zirazcchide'taH sa kathaM / tvAmatrAgatya rakSitA // 7 / / cetpunazcaMDikAM sRSTirakSAsaMhArakAriNIm / / asmariSyastadAhaM tvA-marakSiSyamasaMzayam / / 8 / / itthaM tayorAlApamAkarNya hA kathameSa ke pASaMDI buddhimakaragRhaM matsuhRdaM viDaMbayatIti ruSAruNekSaNaH kSoNIMdrasutaH pratyakSIbhUya sAkSepamavocat-are nikRSTa * pApiSTha / duSTa dhRSTa kimelavat / / kurvannasi na kiM tvaM mAM / dRSTvA matsaMmukhIbhava / / 1 / / kuru yuddhamahaMkAraM / spheTaye darzayAmi te / / yamadhAma nayAmyenaM / pramodaMmedinIjanam / / 2 / / are sAdhu dRSTo'si! kva saMprati yAsyasi ? iti punaH . punarvadaMstridaMDI maMtriputraM muktvA yAvatkumAravadhAyAdhAvat tAvadrAjasUrapi helayotpATitadvArakapATaprahAreNa kApAlika-* pANitaH kRpANaM pAtayitvA kezeSu taM gRhItvA bhuvi nyasyorasi vAmapAdaM datvA ca yAvattacchirazchedodyato'bhUttAvatkAlikAMtarAlIbhUya madhurasvaramabhyadhAt-kumAra mArayainaM mA / yoginaM yadanena hi / kRtArcA nRziro'bjAnAM / / saptAdhikazatena me / / 1 / / adya tvadagre dRzyamAnanRzIrSAMburuhA saha, aSTottarazatanaraziraH sarasijArcayA / / 2 / / yAvadAvirbhaviSyAmi-tarAmetasya yoginaH // tAvattvamasya paMso drA- gbhAgyAkaSTa ivAgataH / / 3 / / yugmama saTIkA te'nanyasAmAnyaM / zauryaM cetazcamatkRtam / / ato vRNu varaM yasmA-damoghaM devadarzanam / / 4 / / kumAro'pyUce-vareNa // 4 // Mi Mi prazno. For Personal & Private Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva * devi kiM kurve / kintu vacmi hitaM tava / tyaja prANivadhaM dharmaM / dayAmUlaM samAzraya / / 1 / / tapaHzIlAdihInAyAH / * pra.10 * puNyAptistava kA parA / / ata Atmapuro naiva / jantujAtaM vinAzyatAm / / 2 / / dhArmikaiH puruSainiMdya-masaMkhyajIva-* devyAH saMkulam / / sIdhupAnaM tathA mAMsA-zanaM kAryaM na karhicit / / 3 / / yadAgamaH-majje mahuMmi maMsaMmi / navaNIyaMmi prAptiH * cautthae / / uppajjaMti asaMkhA / tavvannA tattha jaMtuNo / / 1 / / kiMca prAcyabhave'pyarha-ddharmo nArAdhitastvayA / / ataH * * kudevajAtyaMta-ralparddhistvamabhUstamAm / / 2 / / tadetadyapi no kiMci-gataM jIvAvanaM kuru / / tatrAtmaparivAraM ca / * svabhaktAMzca pravartaya // 3 // devo vizuddhajJAno'rhan / guruzcaraNabhUSitaH / / jIvAditattvazraddhAna-miti samyaktvamAzraya * // 4 // bharateSu videheSvai-ravateSvapi paMcasu / / jinAn jinamunIMzcApi / bhAvasAraM namaskuru // 5 / / samyagdRzAM ca / sAMnidhya-vidhau dhehyadhikAM dhiyam // yena duHprApamapyApya / nRtvaM bhavasi saukhyabhAk / / 6 / / tataH kAlikA * - mamApyataH prabhRtyevamevAstviti kSitipatisutAgre nigadya vidyudiva tirodadhe / itazcAzrumizranetrazatapatro maMtriputro'namatkumAram / tadA kumAreNApyAliMgya sa ityagadyata-vayasya yogino'muSya / * pariNAmasudAruNAm // ceSTAM vidannapi kathaM / kapaTe patito hahA / / 1 / / maMtribhUrapyabhANIt-svAminnizAyAH meM prathame / yAme tvadvAsa-maMdiram / / bhavatkAMtA gatA tvAM cA-pazyaMtI yAmikAn jagau / / 1 / / haMho kva me dRgAnaMdI / ra prazno . * priyastadanu te'pi hi|| tvAmanAlokya kenApi / jAgrato muSitA hahA / / 2 / / iti tasyAH puraH procya / gatvA ke saTIkA * saMbhrAMtacetasaH / / rAjJo'gre te'pahArasya / svarUpaM drAg nyavedayan / / 3 / / nRpeNa tadanAkarNya-mAkarNya tava zuddhaye / / * // 85 // or Person Private Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sunoH * tatkSaNaM preSitAH preSyA / bahuzo'pi dizodizam // 4 // nirbhAgyA iva te'pi tva-dvIkSAnidhivinAkRtAH / / vyAvRttya * pra.10 * vicchAyamukhA / bhUpAyeti vyajijJapan / / 5 / / deva sthAnaM na tadyatra / naiva bhrAntaM tathApi na / / kumAravRttamasmAbhi-badhirairiva * . kuladevyA zuzruve / / 6 / / tat zrutvA janako mAtA / sapatnyaH pUrjano'pi ca // mUrchitA apatannUluM / kuThAracchinnavRkSavat / * kathitaM raaj||6|| tataH kathaMcitsaMjAta-caitanyA janakAdayaH / / hA daivAkAMDakuliza-pAtavatkimado'bhavat / / 7 / / ityuccairvila svarUpam * pantaste / bASpadhArAbharaiH kSaNam / / akAlavarSAkAlAbda-tulAM yAvadazizriyuH / / 8 / / tAvatkAtyAyinI kAcit / * * prakaTIbhUya nAyikA // uvAca vatsottiSTha tvaM / mA viSIda mudaM bhaja / / 9 / / kuladevyasmi te sUnoH / svarUpaM zRNu * - yoginA / / nItaH zmazAne sa yatho-ttarasAdhakadaMbhataH / / 10 / / yathA tasya zirogrAhA-kSameNottaravaikriyam / / rUpaM * kRtvA kartikAyAH / prahAro'moci tatkRte // 11 // yathA sa tatprahArasya / vaMcanAkSatavigrahaH // ullAlitaH re * samAkRSya / pANinA vyomamaMDale / / 12 / / yathA tataH patan pANi-puTenoddhRtya vegataH // nIto niketanaM svIyaM / * * yakSiNyA kamalAkhyayA / / 13 / / yathA jajJe'nurAgiNyA / tasya rUpanirUpaNAt / / yathA sA bodhitA sAdhu-saMnidhau ra * gamanaM yathA / / 14 / / yathA taddharmasaMprApti-rityAdi janacitrakRt / / svaM caritraM prakAzyAlpai-revAhobhiH sa eSyati * * // 15 / / navabhiH kulakam / / iti vAgbhiH sudhAmugbhiH / pitrAdInAM viSAdajam / / viSaM nirasya sA devI / * prazno. * locanAgocarAjani / / 16 / / tato'hamapi tadvAkya-pratyayArthamupazrutim / / gRhItukAmo nagarA-dvahiryAvadviniryayau , saTIkA ||17 / / tAvadAgatya kenApi / puMsAkasmAnmamAgrataH / / proce tava mano'bhISTaM / kAryamAzveva sidhyatu / / 18 / / // PRESIDEOnirtelmasomai For Persona
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.10 * ityAkarNya mudA yAva-dvalitaH svAlayaM prati / / tAvatkhagAminAnena / yoginAhaM nirIkSitaH / / 19 / / utpATya cAtra *. * sahasA / samAninye tathA mama / kAritaM zokasaMbhAra-nAzanaM tava darzanam / / 20 / / tadasyopakRtikrIDA-gRhasya * tridaMDinA'pi sarvajJadharma* purato diza / jainaM dharmaM yathA naiSa / bhavetkugatibhAjanam / / 21 / / tataH sa tridaMDyapi dhAtrIpatiputraM maMtriputraM ca * svIkAraH meM natvA caMDikAvadarhaddharma svIkRtyovAca-ataH paraM yuvAmeva / nAthau dharmagurU tathA / yadIdRzAnmahAghorA kariNAkRtaM* dakRtyAdvinivAritaH / / 1 / / yataH-jo jeNa suddhamaggaMmi / ThAvio saMjaeNa gihiNA vA / / so ceva tassa jAyai / * tayorapaharaNama * dhammagurU dhammadANAo // 1 // anyacca-mahatAM kApi zailIyaM / vAcAM vaktumagocarA / / yatte'parAdhiSvapi hi / * / bhavatyevopakAriNaH / / 1 / / uktaM ca-savvassa ceva payaI-piyaMmi uppAie piyaM kuNai / / suyaNassa kAvi payaI / / * akaevi pie piyaM kuNai / / 1 / / evaM trayo'pi te mUrtA jJAnadarzanasaMyamA ivAmaMdAnaMdA yAvadAsan tAvadakasmA-* * detyaikaH karI kareNa tau bhUpAmAtyasutau svakuMbhavibhUSaNIkRtya nabhasyutpapAta / tasmin vyomni gacchati sati kumAraH * savismayaH smAha-sakhe kimevamapyatra / dRzyate zrUyate'thavA / / yadeSa khagavannAgo / nirAlaMbo vrajatyalam / / 1 / / maMtribhUrapyabhaNat-svAminna tadyadasminna / bhave bhavati kiMtu te / / puNyAkRSTo'sti ko'pyeSa / karirUpadharaH suraH / * // 1 // tadyAtu yatra tatrAsau / gajo'sya tu sakAzataH / / mnaagpyaavyonevaa''-tNkshNkaasti saMprati // 2 // ityuktipratyuktiparayostayoribho nabhoM'gaNAduttIryekasmin zUnyapuragopure to muktvA'dRzyatvamagAt / kumAro'pi / saTIkA / tatra mitraM saMsthApya svayamabhayaH purAMtaH prAvizat / tatra padmAkarAniva padmAkarAnApaNAnnilayAMzca pazyan yAvadagre'gAt, // 7 // prazno. Education International For Personal & Private Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tAvacchAradavAridAMtarvartitaDidvallahalahAyamAnadaMSTrAdvayamadhyagatarasanaM sAkSAnnarakAkAramukhavivaravidhRtaM hA anAthamiva - pra.10 * mAM hantIti muhurmuhurbhASipuruSaM nRsiMhAkRtijIvaM ca mUrtimaMtaM raudraM rasamiva puraH pazyatisma / tataH kimapyetadaivatamiti * vadhasaMbhava pAtakaphalam * nizcitya kumArastatpArzvametya mRdusvaraM vyAharat-he bhadra ! bhadrakRnnaita-ttanmuMcAmuM vipadgatam / / kRtAgaso'pi martyasya / * - mahAnto hi kRpAlavaH / / 1 / / tato nRsiMharUpI jIvo manAgnimIlitAkSastaM puruSaM mukhAtpadatale nyasya vihasyAhasmate kumAra ! sAgasamamuM / kathaM muMcAmi yanmayA / / kSutkSAmakukSiNA bhakSyaM / prApyaM yaM puNyayogataH / / 1 / / kumAro'pi ke vyAkarot-aho puNyamaho puNyaM / bhavataH pratibhAti me / / yadanyajIvaghAtena / svajIvaparipoSaNam / / 1 / / kiMca tvAmamaramiva / vaikriyAMgamavaimyaham / ato hi kathamAdRkSaM / bhakSyaM syAducitaM tava // 2 // yadvA kAvalikAhArAH / / * surA na syuH kadAcana / / taddhanyate kathaMkAra-masau virasamArasan / / 3 / / ekasyApi hi jIvasya / vadhasaMbhavapAtakAt / / * * jaMturna mucyate svarNA-driraidAnAdinApyalam / / 4 / / yaduktaM-merugirikaNayadANaM / dhannANaM dei koDirAsio / / ikkaM ke vahei jIvaM / na chuTTae teNa dANeNaM / / 1 / / tajaMtughAtenAtrApi / prANino duHkhabhAjinaH / / bhavanti paraloke tu / / narakAdiSu duHkhitAH / / 2 / / yadAha-jIvANaM hiMsAe / alieNaM taha parassa haraNeNaM / / paraitthigamaNeNaM / jIvA re narayaMmi vacaMti / / 1 // punarnRsiMharUpadhArI jIvaH provAca-kumAra satyametadya-tvayoce kiMtvato bhavAt / / prAgbhave * prazno. mAmasau pApo / nAnAmArairamArayat / / 1 / / tenAdhunAhamapyenaM / mArayiSyAmyasaMzayam / / sa kiMpumAn pratikRtiM / kRte * saTIkA na kurute hi yaH / / 2 / / yataH-uvayAraM uvayArINaM / verinijjhAyaNaM ca verINaM / / kAuM jo na samattho / dhigatthu / // 88 // For Personal & Private Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ * purisattaNaM tassa / / 1 / / kumAro'pyAhasma-bhadra ! tvayApi hi proktaM / satyameva na saMzayaH / / kiMtu satpuruSAH kopaM / * pra.10 * kAraNe'pi na kurvate / / 1 / / bhaNitaM ca-nAkAraNaruSo'saMkhyAH / saMkhyAtAH kAraNakrudhaH / / kAraNe'pi na kupyaMti / * kumAraH ye te jagati paMcaSAH / / 2 / / ato'muM muMca dInAsyaM / jaina dharmaM dayAspadam / / kuruSva yena te svargA-pavargazrIH / vismayAkulaH kramAdbhavet / / 3 / / ityukto'pi nRsiMharUpabhRdjIvo yAvattaM naraM nA'tyajattAvatkumAraH sAmadAnadaMDabhedAnAM madhye . * nAsau kopAviSTaH sAmAdinA sAdhyaH, kiMtu daMDagrAhya iti vicintya taM balAtprerya ca svapRSThabhAge taM puruSaM sthApayA-* * mAsa / tataH sa nRsiMhA''kRtirjIvo'tyaMtaM kupitaH prasAritA''syakuharaH kumAraM galitumivAdhAvat / kumAro'pi * / taM khure dhRtvA ziraupari bhramayituM yAvadA''rebhe, tAvannRsiMhAkAro jIvaH kuMthorapi sUkSmIbhUya bhUpabhUkarAMtarAnnirgatya ra ke tatparAkramaraMjitamanAstatraivA'dRzyo'sthAt / tatastena puMsA dattahastavailambo bhUpAlabAlaH karituragarathAyudhAdi* zAlAsaMkulaM rAjakulaM vilokayannabhraMkaSazikharaM rAjamaMdiraM prApya-kiM svargalokA-davatIrNamUrvI-tale vimAnaM kimu ke - nAgalokAt / / nAgeMdradhAmAgatamityavazyaM / vitarkayatyaMgigaNo yadIkSya / / 1 / / tasya prAsAdasya vicitracitrapraguNe * saptamakSaNe tena nareNa saha mahIpAMgabhUryAvadArohattAvadbhAlatalamilatkarakudmalAbhiH zAlabhaMjikAbhiH staMbhebhyo'varuhya / * svAgatavacaHpUrvamUrvIpatiputrAya svarNaratnamayaM siMhAsanaM dade / tatra tena puruSeNa samaM niviSTe sati kumAre ke prazno. * tatkSaNAdevAMtarikSAtsnAnasAmagrI samAgatA, tataH zAlabhaMjikAbhirabhANi-kumAra karuNAsArA''-sanaM svIkurutAmidam / saTIkA * // vidhIyatAM ca vegena / snAnaM dazaguNolbaNam / / 1 / / uktaM ca-nAnaM nAma manaHprasAdajananaM duHsvapnavidhvaMsanaM / / // 89 // Jeducation Interations For Personal & Private Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zaucasyAyatanaM malasya kaSaNaM saMvardhanaM tejasaH // rUpodyotakaraM gadaprazamanaM kAmasya cApyAyanaM / nArINAM ca manoharaM * pra.10 * zramaharaM snAne dazaite guNAH / / 1 / / aho ! kathametAH zAlabhaMjikA bhASanta iti vismitaH kumAraH smAha-bhoH bhoH * kumArasattva raMjitasureNa saha + purapratolyAM me / paramaH suhRdastyataH / / tamAhvayata kurve'haM / snAnaM tena samaM yathA / / 1 / / tatastatpradezAnmaMtrisUstA - vArtAlApaH bhirAninye, kAritastena samaM snAnaM kumAraH, bhojitaH sarasayA rasavatyA, kAritazca bhojanAnaMtaraM trayodazaguNasadanaM / * tAMbUlA''svAdanaM, yataH-tAMbUlaM kaTutiktamuSNamadhuraM kSAraM kaSAyAnvitaM / pittaghnaM kaphanAzanaM kRmiharaM durgaMdhanirnA- * * zanam / / vaktrasyA''bharaNaM vizuddhikaraNaM kAmAgnisaMdIpanaM / tAMbUlasya sakhe trayodaza guNAH svarge'pi ye durlabhAH * // 1 // tataH kumAraH zAlabhaMjikApraguNitahaMsatUlikAsanAthakanakapalyaMkopaviSTo yAvadajaniSTa tAvatsarvAMgINA* ''bharaNabhAsuraH ko'pi suraH puraH sthitvA nRpasutamUce-kumAra ! pratyahaM paro-pakAraniratasya te / / sattvena * raMjitasvAMto / jAto'tastvaM varaM vRNu / / 1 / / bhUpabhUrapyabhANIt-surapuMgava ! sattvena / yadi tuSTastadA vada / / kastvaM * kathamidaM nAma / babhUva puramudvasam / / 1 / / suro'pi vyAkarot-rAjaputra ! samastyatra / zrIkanakapure pure / na zrIkanakaratho rAjA / matto yo mocitastvayA // 2 // asya nAmnA prakRtyApi / caMDo'bhUvaM purohitaH / / ato mayi / * janaH sarvo-'pi hi dveSaparAyaNaH / / 3 / / yadA kadAcideSo'pi / bhUpAlaH karNadurbalaH / / aparAdhalavenApi / caMDaM * prazno. * daMDaM karoti me / / 4 // ekadA'sahamAnena / kenacid bhUpateH puraH / / ityuktaM yadayaM caMDo / DubinyA saha tiSThati / / 5 / / * - idaM syAdanyathA neti / kupitaH kupatistataH / / mAM samAkArayadUtairvyamadUtairivoddharaiH / / 6 / / tato'haM jvaalito'nen| // 10 // saTIkA Jan Education International For Personal & Private Use Only ontainelibrary.org
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.10 cAraNazramaNadarzanam * rAjJA divyaM yathocitam / / mArgayannapi tailAkta-zaNaveSTanapUrvakam / / 7 / / akAmanirjarAyogAt / pApakarmApyahaM * * tataH / mRtvA sarvaMgilo nAma / samabhUvaM nizAcaraH / / 8 / / smRtvA vairamihAgatya / tirodhAya ca pUrjanam / / mayA * a nRsiMharUpeNa | gRhIto'yaM mahIpatiH / / 9 / / tadAnIM bhavatA'nanya-sAmAnyakaruNAvatA / / amuM balAnmocayatA / * madIyaM raMjitaM manaH / / 10 / / tato vatseha tuSTenA'-dRSTenaiva mayA tava / / svAgatAdividhiH zAla-bhaMjikAdaMbhataH kRtaH / * // 11 / / iti vaco'naMtarameva sa rAkSasaH kumArapuraH purajanaM prakaTayAmAsa / bhUpabhUrapi smerasarojasadRzA dRzA pazyan * * yAvatpramudito'jani tAvadvyomanyAgacchantaM bhaktibharanirbharasurAsurAdistUyamAnaM moharipunAmAnaM cAraNazramaNama-* pazyat / so'pi bhagavAn pUrvaM kumArasthApitA'mAtyasutasthAne suranirmitahemakamalamalamakarot / tataH kSamApabhUH / sarvagilamUce-nizAcaravarA'trAsti / samAyAto gururmama / / ata etatkramA'mbhoja-yugmaM gatvA praNamyate / / 1 / / * evamastviti rakSasokte kumAro buddhimakaragRhasuhRtkanakarathanRpasarvaMgilarAkSasapauraparItaH sametya gurupAdAnabhivaMdya ca * yathocitasthAnamupAvizat / bhagavAnapi dharmAziSA kumArAdInabhinandyetyupadideza-bho bho vivekino lokA / asAre meM bhavasAgare / / majjayatyakhilAn jIvAn / krodho lohataraMDavat / / 1 / / so'pi saMjvalanapratyA-khyAnakAbhyAM tathA * punaH / apratyAkhyAnakAnaMtA-nubaMdhibhyAM caturvidhaH // 2 / / tatra saMjvalano nAma / krodho mAsArdhakAvadhiH / / pratyAkhyAnAbhidhaH krodho / mAsacatuSTayAvadhiH / / 3 / / apratyAkhyAnako nAma / krodhaH saMvatsarAvadhiH / / tathAnaMtAnubaMdhyAkhyaH / krodho janmAvadhiH smRtaH / / 4 / / Adyo jinatvavitrAsI / dvitIyaH zramaNatvahA / / prazno . saTIkA // 91 // J u cation International For Personal & Private Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ *kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkki * zrAddhatvabhittRtIyastu / turyaH samyaktvaghAtakaH / / 5 / / tathAhi cAdyo devatva-kRd dvitIyo naratvadaH / tRtiiystiryktvdaayii| * pra.10 * turyo narakakAraNam / / 6 / / atazcaturvidho'pyeSa / krodhaH paryanutApakaH / / durgatervartanI vaira-kArI zivapurArgalA / / 7 / / bhadanta ! rA AdAvutpadyamAno'yaM / krodho vahnirivAdhikam / / saMdahatyAzrayaM pazcA-danyaM dahati vA na vA / / 8 / / tatkrodhavaDhera karirUpo'yaM hrAya / prazamAya zamA'mRtam / / zrayadhvaM yena yo'traapi| paratrA'pi bhavetsukham / / 9 / / iti vyAkhyAM zrutvA * kaH ? * sarvagilarakSo yatipati natvA covAca-vAcaMyamapate ! yuSma-dvacanA'mRtapAnataH / / hRdayastho mama krodha-kRzAnurvilayaM * yayau / / 1 / / asmAcca nA'naNIbhAvaM / bhaje bhImakamArataH / / yena yaSmatpadA'mbhoja-praNatyai pragaNIkRtaH / / 2 / / pUrA ra paureSvamoci krudh / kumArasya nirIkSaNAt / idAnIM tu tvatprabhAvA-dapakAriNi rAjani // 3 // munivaryo 'pyuvAca-nizAcara tvayA sAdhu / sAdhu cakre mayApi hi / upakAraM tava jJAtvA / vidadhe dezanedRzI / / 1 / / * atrAMtare narezabhUryAvatkimapi vaktukAmo'bhUttAvattatra sajalajaladavadgAravaM kurvannAgAdeko nAgaH / taddarzanAdeva haiM * devadAnavamAnavabhRtAyAM sabhAyAM kSubhitAyAM kumArastaM kariNaM svapANisparzena saMdhIrayAmAsa / so'pi karI karaM * * saMkocya munivaramAnamyAlekhyalikhita iva sthiramavasthitaH / asmin kSaNe kimeSa jAtismaraNI vAraNaH ? kiM * vA'yaM karirUpo devo dAnavo vidyAdharo vA ? iti bhImakumAreNa pRSTo yatipraSTho'bhASiSTa-bhadra yo'yaM karI / prazno. * so'sya / purasyezaH purAjani / / zrIkanakarathAkhyasya / bhUpateH prapitAmahaH / / 1 / / sa mRtvA yakSatAM prApya / sarvaM- * saTIkA * gilena rakSasA / / kadarthyamAnamAtmIyaM / pautraputraM vilokya ca / / 2 / / tadrakSaNAkSamaM svaM ca / matvA kAlIsurIgRhAt / / * // 92 // Jan Education International or Personal & Private Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kariNo rUpamAdhAya / tatparitrANakarmaNe / / 3 / / tvAmatra mitrasahitaM / paropakRtikarmaTham / / samAnIya svayaM svIyaM / * pra.10 * sthAnaM svasthamanA yayau / / 4 / / tribhirvizeSakam / / tatastvayA sarvagilA-svaM prapautraM pramocitam / / matvA sa mudito ke arhaddharma ciMtAmaNidaMtI / bhUyo'smAnnaMtumAgamat / / 5 / / adhunA punareSa tvAM / bhavattAtapuraM prati / / netuM vAMchati sarvasyA-pyabhISTo hyupa prAptiH ra kArakRt / / 6 / / tataH sa hastI hastirUpamapahAya sarvAMgINA''bharaNo yakSabhAvaM prapadya ca natipUrvamuvAca-prabho ! ra * yatkitaveneva / mayA sadgurupArzvataH / / jinadharmamahAratna-marjitaM doSavarjitam / / 1 / / tatkudRgjanasaMparka-vazataH ke * parihAritam / / atastadvikalo mRtvA / yakSaH svalpardhiko'bhavam / / 2 / / tadetadyapi jaineMdra-dharmaratnaM prayaccha me / / yathA bhavAmi na puna-rIdRzaH kacanApi hi / / 3 / / tadAkarNya sarvaMgilarakSo nRpo lokazca prAMjalirvyajijJapat-pUjyA / asmAkamapyarha-ddharmaratnaM vitIryatAm / / yathA bhavAmaH sukhitA / duHkhitA na kadApi hi / / 1 / / aho zubhavatAM bhavatAM manoratha iti tAnupabRMhya bhagavAnarhaddharmaciMtAmaNiM tebhyo'rpayat / bhUpabhUrapi kApAlikasaMgajaMbAlamalinaM jinadharmAMzukamAlocanAdAnajalena nirmalIkRtya yatipatimabhinatya mitrayakSarakSaHkSmApapauraparItaH kanakarathaprAsAda mAsasAda / moharipumunIMdro'pyanyatra vijahAra / tataH kanakarathapRthivIMduH kumAramAsane nivezya prAMjalirAlapat* kumAra ! tvatsamaM nAnyat / puratnaM yena tAdRzAt / / saMkaTAdrakSito'haM ya-mahAMto hyupakAriNaH / / 1 / / uktaM ke prazno. ca-kasyAdezAtkSapayati tamaH saptasaptiH prajAnA-mabhyarthyate nava jalamucaH kena vA vRSTihetoH / / chAyArthaM vA pathi * saTIkA ra viTapinAmaMjaliH kena baddhaH / prAyeNaite parahitavidhau sAdhavo baddhakakSAH / / 1 / / tatprasadyAzu madrAjya-svIkArakaraNena // 93 // E ducation International For Personal & Private Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mAm / anRNIkuru yatsantaH / prArthanAbhaMgabhIravaH // 2 // yaduktaM jalanidhirapi svAM maryAdAM vimuJcati karhicit / * pra.10 * suragirirapi prodyadvAtyAhataH kila kaMpate / / ravirapi dizaM pUrvAM muktvAbhyudeti hi pazcimA-kakubhi na punarvyartho'tyarthaM * yoginA samaM ra bhavetsujano'rthitaH // 1 // kumAro'pyUce-rAjannucitametadvaH / prAMzuvaMzasamudbhavAm // kiMtvekaM zRNu madvAkya- kAlika * mAyatAvatisuMdaram / / 1 / / yatsadA vItarAgo'rthyaH / sevyAH sadguravaH punaH / / pAlyo jinodito dharmaH / pradveSastyAjya * samAgamanam * eva hi // 2 / / svarASTre vAraNIyAni / dyUtAdivyasanAni ca / / tathA vyApArayitavyaH / svAtmA parahite vidhau / / 3 / / * - iti zikSAM datvA yAvatkumAro'sthAt tAvatsahasA''kAzAtkSobhitasabhAjanA viMzatibhujA kAlikAdevI DamaDDamAyamAnaDamarupANinA tena yoginA samaM sametya kumAramAnamyocitasthAnamupavizya ca vyajijJapat - kumArebhena madnehAt / samitre'pahRte tvayi / / bhAvi bhadramiti jJAtvA / na mayA'vAri vAraNaH / / 1 / / kenApi / * hetunAnyedhuH / zrIkamalapuraM gatA / / tatra tvatpitarau kaSTA-viSTau dRSTveti bhASitau / / 2 / / khedaM mA kurutaM yasmA-dhuSmatputraH ke * svamitrayuk / / paropakAravyApAra-vRttyAtmAnaM prakAzayan / / 3 / / lokAMzcAnekazo jaine / dharmamArge pravartayan / / idAnIM kanakapurA-bhidhAne nagarottame // 4 // yakSeNa rAkSasena zrI-kanakarathabhUbhujA / / janenApi niSevyAMghri-yugmaH ke kSemeNa vartate / / 5 / / kulakam / / tvatpitRbhyAM tato'bhANi / devi sadyo'smadaMgajam / / samAnaya tataH sthAnA-dbhavAmo prazno. * muditA yathA / / 6 / / tato mayA pratijJAtaM / yaddinadvitayAMtare / / kumAramAnayAmyeve-tyudIryA'trA'hamAgamam / / 7 / / * saTIkA + tattvaM madvacasA svIya-darzanAmRtapAnataH / / ujjIvayA''zu pitarau / viyogaviSaghUrNitau / / 8 / / tat zrutvA kumAro'pi * // 94 // www ainelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ * yAvatsvapuraM prati jigamiSurabhUt, tAvadA''kAze'kasmAtpaTupaTahabhaMbhAbherIjhallarIprabhRtivAditranAde samucchalati sati * pra.10 nAnAvimAnamAlAMtarAlavartivijJAnaramyavimAne bhadrAsanAsInAM sarvAMgINabhUSaNakaraprakaraparAbhUtadigaMdhakArAM kAmapyamarAMganAM * zrIkamalapuraM prati vimAnena dRSTvA kimetaditi vadan rAkSasaH kare gurutaraM mudgaraM kalayan, kartikAdipraharaNavyagraviMzatikarA kAlikA, * gamanam 7 DamaDDamAyamAnaDamarukaH kApAliko'pi ca samuttasthuH / kumArastvasaMbhrAMtamanA yAvadasthAttAvaddevA devyazca zrIhari* vAhananRpanaMdana ! mAlatIdevIkukSizuktimauktika ! he bhImakumAra ! tvaM jaya jIva naMdetyuccaiHsvaraM bhASamANAH sametya * * kamalAyA yakSiNyA Agamanamakathayan / tato vimAnAdavaruhya vismeramukhakamalA kamalA yakSiNI kSoNIpAlabAlamAnamya * niviSTA satI bhAlatalayojitAMjalirAlapat-kumAra ! me tadA datvA / samyaktvaM viMdhyabhUbhRtaH / / guhAbhyaNe / * vibhAvaryAM / gurUnnaMtumavasthitaH / / 1 / / prage tatrAhamayAgAM / vaMdituM saparicchadA / / tAn gurUn tvadavIkSAto / jAtA * ca vimanA manAk // 2 / / tatastvAmavadhijJAnA-datramitrasamanvitam / / snAnaM vidadhataM jJAtvA / calitA kalitA mudA * * // 3 / / mArge tu kAryavaiyagyA-jAtakAlavilaMbayA // mayA tvamadhunA puNya-yogAd dRggocarIkRtaH / / 4 / / iti * * yakSiNIvacaH zravaNA'naMtarameva yakSa iMdrakavimAnopamaM vimAnaM vikuLa nRpasutamuvAca-prabho ! prasattimAsUtrya / * * vimAnamamumAruha / / yathA'dhunA vayaM yAmaH / zrIkamalapuraM puram / / 1 / / tatraH samitro dhAtrIpatiputraH kanakarathamApRcchya * prazno . * dAnAdinA prINitaM prANigaNaM vidhAya vimAnamAruhya ca devadevIjanAzritaH svapuraM prati pratasthe / tatra vyomni * saTIkA * vimAnA''rUDhaH kumAraH kaizciddevaiH kriyamANAM bhaktimanubhavan, kaizciddevairvAdyamAnavaryatUryadhvaniM zRNvan, kaizcidde- * // 9 // Ja Educatie For Personal & Private Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vairvarNyamAnatadamAnaguNapUrvaM saMgItakamAlokayaMzca kamalapurA''sannagrAmamAjagAma / tanmaMDanAyamAne jinAyatane * pra.10 * suhRddevadevIyuto bhUpabhUzcaturazItikrIDAdyA''zAtanAvama~ yugAdidevaM dravyabhAvapUjAbhyAmapUjayat, kimucyate'rhatpUjA- arhatpUjAphalam phalam ! yataH-maNasA hoi cautthaM / chaTThaphalaM utthiyaMmi saMbhavai / / gamaNassa ya AraMbhe / hoi phalaM aTThamovAso / * // 1 // gamaNe dasamaM tu bhave / taha ceva duvAlase gae kiMci / / majjhe pakkhovAsaM / mAsovAsaM ca diTTeNa / / 2 / / saMpatte hai * jiNabhavaNe / pAvai chammAsiyaM phalaM jIvo / / saMvacchariyaM ca phalaM / dArapaesaTio lahai / / 3 / / pAyAhieNa paavi| * varisasayaphalaM tao jiNe mahie / / pAvai varisasahassaM / aNaMtapunnaM jiNe thuNie / / 4 / / adApayacca prekSaNIyArthaM - - dvAdazatUryanirghoSaM, yato'naMtapuNye gItavAditre, uktaM ca-sayaM pamajjaNe punnaM / sahassaM ca vilevaNe / / sayasAhassiyA se * mAlA / aNaMtaM gIyavAiyaM / / 1 / / * tataH surAsureMdramathyamAnasamudranirghoSagaMbhIraM tanninAdaM kamalapure pariSadupaviSTo harivAhananRpo nizamyA'mAtyA- * * nityA''hasma-haMho kimatra kasyApi / munerajani kevalam / / AkarNyate mahAnAdo / yadevaM devaduMdubheH / / 1 / / * + maMtriNo'pi yAvatkimapi vivakSavo'bhUvan tAvad grAmasvAminA''gatya bhUpobhyavardhyata-deva ! devavadhUdeva* kApAlikasuhRdyutaH / / bhImo nAma bhavatsUnu-rmadgrAme'dya samAgamat / / 1 / / tadgirA devadevyAdyai-yugAdijinamaMdire / / ke * akAri prekSaNIyaM ta-ddhvanireSa manoharaH / / 2 / / rAjApi tat zrutvA sAnaMdastasmai prItidAnaM datvA pratIhAramAdizat-* saTIkA * are pure javAdeva / kArayA'tucchamutsavam / / yathA'smAbhiH prage sUno-milanAya pragamyate / / 1 / / vetriNA'pi tathaiva * // 96 // prazno.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kArite prAtaH sAMtaHpurA'mAtyasAmaMtapauro harivAhananaravaro rAjagajamAruhya sarvaddhyA kumArAbhimukhamagAt / kumAro'pi * pra.10 * tato grAmAccalitaH pitRmAtRmaMtrisAmaMtAdiparijanaM saMmukhamAyAntaM dRSTvA dUrAdeva vimAnAduttIrya svakezapAzena ke anu atucchotsava pUvarkakumArasya * pitRpAdAn pramAM svajanavargasya yathocitAM pratipattimatanot / buddhimakaragRho'pi pUrvamUrvIpatiM natvA tataH pravezaH ra pitarAvanaMsIt / tadA kumAraprathamAvalokanAdrAjAdyairadAyi tadAdyutpannA'maMdA''naMdA'zrujalAccirakAlInaviyoga jalAMjaliH / tatastAtA''dezAtsuhRtsahitaH kumAraH siMdhurA''rUDhaH pradhAnajanadhriyamANA''tapatravAraNo * vArAMganAkarasphuracchizirakarakarasodaracAmaravIjyamAno dInAdidAnaparaH samagranaranArIvarga vismApayannavidhavAvRMda-* jegIyamAnaparopakRtyAdiguNo devadevIkRtotsavapUrvaM tAtaprAsAdamAsadat / kumArA'nujJAto yakSarakSaHkAlikAkamalA* kApAlikAdivargaH svaM svaM sthAnamagAt / tato rAjJA pRSTo maMtriputraH kumAravRttamacakathat, tat zrutvA yAvatsavismayo'jani re * bhUjAnipramukho lokaH tAvadvanapAlaH sametya natipUrvamUrvIzvarapurastAdaraviMdA''cAryAgamanaM vyajijJapat / rAjA'pi ra tadA''karNya prItastasmai prItidAnaM datvA bhImakumArAdiyuto yatipativaMdanAya yayau / praNatyanaMtaramupaviSTe nRpAdijane / dharmalAbhapUrvaM guravo'pi dharmadezanAmevaM vyadhuH-haMho bhavyA durlabhAM sadgurUNAM / sAmagrI srAgApya tIrthezadIkSAm / / / * kakSIkartuM yatnamAdhatta yen| syAdvaH karmacchedato mokSasaukhyam / / 1 / / iti zrutvA raMgasaMvego nRpaH prAsAde gatvA * 7 bhImakumAraM rAjye nyasya rAjJIyuk sapta-kSetrInivezitavittabIjaH sUripArzve pravrajya zivamavrajat / bhImabhUpo'pi / saTIkA * buddhimakaragRhaM mahAmAtyaM kRtvA pitRvadrAjyaM pAlayannanyadA hRdIti dadhyau-sadApAyaH kAyaH praNayiSu sukhaM sthairyavimukhaM / / // 97 // prazno. Jar For Personal &Private Use Only wwwfinelibrary org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ *************** * mahArogA bhogAH kuvalayadRzaH sarpasadRzaH / / gRhAvezaH klezaH prakRticapalA zrIrapi khalA / yamaH svairI vairI tadapi * pra.11 * na hitAyodyamayati / / 1 / / iti jAnannaMdha iva kathaM narakAvaTe patAmIti bhImabhUmipaH prabhAvatIkukSibhavaM makaradhvajAbhidhaM sneho * sutaM rAjye'bhiSicya gurusamIpe prAptavrataH zivAMganAzleSasukhabhAgbabhUva / itthaM bhImakumArasAracaritaM vizvatrayI- madirAtulyaH * vartinAM / puMsAM mAnasavismayaikajananaM samyagnizamyAnizam / / bhavyAH svAnyahitArthanirmitividhAvabhyudyataM svaM januH / * * kurvIdhvaM yadi vo'sti nirvRtivadhUsaMbhogayogaspRhA / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau svaparahitodyatajanmani bhImakumArakathA / / __svaparahitodyatajanmavaiSayikI bhImakumArakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekAdazaM praznamAha - pra. 11-madireva mohajanakaH kaH ? vyAkhyA-he bhagavan ! madireva madyamiva mohajanako mUryotpAdakaH kaH? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi ekAdazamuttaramAha-snehaH, vyAkhyA he vatsa ! niyaMti mUrcchanti * putramitrakalatrAdiSu kartavyAkartavyanirapekSamiti sneho rAgarUpaH, yato'yamevA'pAyamUlaM, uktaM ca-jaha majjhapANa* nirao / puriso pAvei dAruNamavatthaM / / taha neheNaM naDio / jIvo caraNaM pavannovi / / 1 / / atrArthe'rihannamAtR* bhadrAkathA, tathAhi prazno. ___ ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe tagarI nAma nagarI, yA nUnnaratnaparinirmitanirmameza-vezmA'grabhAga-* saTIkA * viniruddharavipracArA / / nAnAprakArasumanaHsubhagA na keSAM / dhatte mudaM hRdi surAcalacUlikeva / / 1 / / tatra datto * // 98 // K**** Jan Educon tema
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.11 bhadrAkathA * nAma vaNik, bhadrA nAma tatpatnI, tayorarihanno nAma sUnuriti kuTuMba vasatisma, yasya hRdbhuvi surAsurAdhipa* dhyeyapAragatapuNyapAdapaH / / ekadhApi sutarAmanekadhA / prodgataH zubhaphalena phelivAn / / 1 // anyadA tasyAH puryA ke + udyAnAMtararhaddattA''cAryAH samaiyaruH, tadA''gamanaM zrutvA kalatraputrayuto datto guruvaMdanAyA'gAt / natipUrvaM * meM saparikare tasminnupaviSTe sUrayo dharmopadezamaduH-bhadrAdimo dvIpavaro'sti jaMbU-dvIpastathA''dyo lavaNodavAdhiH // * zrIdhAtakIkhaMDa iti dvitIyo / dvIpo'bdhikAloda iti dvitIyaH / / 1 / / tRtIyakaH puSkararamyakA'rdha-dvIpastathA * ceti ca yojanAnAm / / lakSaiH zarAbdhipramitairmanuSya-kSetraM pavitraM kathayanti tajjJAH // 2 / / yugmam / / tatrA'pi hi * triMzadakarmanAma-bhUmyo'ntaradvIpabhuvastathA ca // SaTpaMcasaMkhyA na ca yatra puNya-pApe tvasaMkhyA''yuSa eva mAH / * // 3 // syuH karmabhUmyo daza paMca cApi / yatra pravRttivRSapApayoH syAt / / tatrApi SaSTivijayAstathaikaM / zataM tathA re cairavatAni paMca / / 4 / / tathA ca nUnaM bharatAni paMce-tyevaM hi saptatyadhikaM zataM ca / / kSetrANi tatrApi ca paMca paMca / * khaMDAnyanAryANi na yatra dharmaH / / 5 / / SaSThaM tathAryaM kila khaMDamasmi-nAryA hi dezAH zarayugmasaMkhyAH / / tathA ca SaDra viMzatikArdhadezaH / syAdyeSu janma sphuTamarhadAdeH / / 6 / / tatrApi rAjyAMtarazailadurga-pallyAdikusthAnanivAsabhAjaH / / * mlecchA narA dharmaparAGmukhAH syuH / prAyo na yeSAM tu susAdhusaMgaH // 7 // dharmakSamAyAmapi hi zvapAka-* * puliMdaTuMbAdikulaprasUtAH / / jIvA na yeSAM tu kadAcanApi / dharmopadezapradasAdhuyogaH / / 8 / / kArvAdijAtau ca tathA * * kudRSTi-kuleSu cotpannatamA manuSyAH / / dharmopadeSTuna vilokayanti / dRzApi ghUkA iva tigmarazmim / / 9 / / jAtAH / prazno. saTIkA // 99 // & Private Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ * suvaMze'pi kukarmayogAd-bIbhatsadehAvayavA manuSyAH / / nirIkSituM ye sutarAmayogyA-steSAM hi dharmazravaNaM kutaH * pra.11 * syAt ? / / 10 / / vareNyalAvaNyajuSo'pi jIvA / nAnAprakArAmayapIDitAMgAH / / jaratkakudmata ivArhaduktaM / voDhuM / putrasnehamohito maiM kSamA naiva hi dharmabhAram / / 11 / / zvabhropamAnAmitagarbhavAsa-janmAdiduHkhAnyanubhUya kecit / / bAlye'pi / dattarSiH * yAMtyaMtakasannikRSTaM / na saukhyalezo'pi kadApi yeSAm / / 12 / / atyaMtamithyAbhinivezabhAjAM / saddharmalabdhiH kuta * * eva yasmAt / / anaMtakAlasthitireva teSAM / bhave bhavet saMsaratAmavazyam / / 13 / / jJAtvA tadevaM manujAdisAma-tryeSA * * kathaMcitsamavApya neyA / / sAphalyametarhi yathA sukheno-ttAryo bhaved goSpadavadbhavAbdhiH / / 14 / / iti vyAkhyAM zrutvA raMgadvairAgyaH kalatraputrAbhyAM satrA dattaH saptakSetryAmuptavittabIjo gurupAdAnte prAvrAjIt / / - guravo'pi dvividhazikSAgrahaNAya pitAputrau munI gItArthebhyo'rpayantisma / bhadrAM tu mahattarApArzve sAdhvIkriyA* kalApazikSAyai sthApayAmAsuH / tato dattarSirupadhyAdipratilekhanAyAM pUjyavargazuzrUSAyAM ca svayaM prAvartata, na tu ke * snehamohitaH pravartayati sUnum / svayaM vicAraNAya yAti, na tu tanayaM preSayati / svayaM dazavidhavinayamAcarati, na * sa tu tatra putraM vyaapaaryti| vatsa ! kasmin kasmin bhojye tavecchA iti tanUjaM prati prAtaH prAtarAzaM kArayati / ra * tato'rihanno nizciMto'horAtraM svapiti, na paThati, na guNayati, nA''vazyakAdi karoti, na sahate dvAviMzatimapi meM prazno. * parISahAn, na tu praguNIbhavati gurUNAmapyuktavidhau, evamabhUtsa sukumArAMgaH / tataH sarvakriyAsu mumukSubhirupekSito hai saTIkA * galibalIvarda ivArihannaH / * // 10 // For Personal & Private Use Only www.nelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ *************************** kiyati samaye dattamunau samyagvratapAlanAddivaM gate svayamevArihanno bhISme grISme madhyAhne nakhaMpacAyAM bhuvi bhikSAnimittamuttatAra / adRSTapUrvagocarA'dhvA ca gRhANi bhrAmyan sudUramagAt / avApa taccetaIrSyayeva lalATaMtapatAM tapanaH, utterurApAdatalaM taduttamAMgAtprasvedabiMdavaH, tadanu sa digbhrAMta iva bhraman kasyApi mahebhyasya saudhavAtAyanacchAyAmAzritya vidhRtAtibhAra iva zramArttaH kSaNamekamasthAt / atrAMtare proSitabhartRkA kAcidibhyakAMtA gavAkSasthA tAdRgavasthamapi tamanagAraM suMdarAkAraM dRSTvA prodbhavadviSayAbhilASA dAsyA samAhUya mAkaMdamaraMdAsvAdamAdyatkokilAkulakalakalopamayA girA jagau - he mahAtman paribhrAmyan / pratidhAma kimIhase || muniH smAha - bhadre mamAyamAyAso / bhikSAsaMprAptihetave / / 1 / / tataH sA modakAnAnIya munaye'dAt / so'pi saMpUrNakAmo yAvajjigamiSurajani tAvatsA'vadat-mune ! manoramastAvattava deho vilokyate / / atastvayA kimityeSa / tapasA parizoSyate ||1|| munirapyUce - kalyANi ! tapasAnena / prANabhAgbhirmanISitA / nAkalokAdisaukhyarddhi - rApyate nAtra saMzayaH ||1|| sApyAhasma-mumukSo ! saukhyalipsuzce- - tadA tvaM mayakA samam // bhogAnanubhava svairaM / paryAptaM tapasAmunA || 9 || ityAdivAgbhiH tattAdRkkaTAkSavikSepeSubhistasyarSerabhedyabhedyamapi manolakSam / yataH - tapu japu saMjamu tAmanara sAdhaiMti rutAdhiyA / aMginava jaI vAmanayaNabANanArihitaNA / tato'rihannaH purA parAjitenevAnaMgena svAzugairAhatazcaraNaviraktasta-syAmanurakto'bhUt / itazca yAmayugme vyatIte tatparISahAsahiSNutAM vibhAvayanto yatayo'dyApi nAyAto'rihanna iti tadgaveSaNAM puri bahirapi cakruH, tathApi nApustacchuddhiM yathAgataM cAjagmivAMsaH / tanmAtApi International For Personal & Private Use Only pra. 11 anaMgenAsshatazcaraNavira kto'rihannaH prazno. saTIkA // 101 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhadrA tadakANDacaNDadambholidaNDapAtopamamAkarNya sutasnehasIdhUmohitA prAvRSeNyaghanamAleva bASpAMbubharaM kSarantI yaM * pra.11 * kaMcanApyadhvani munimAlokya vatsa ! arihanna ! arihanna ! iti vAraMvAraM vilapantI haMho narAH ! nAryaH ! kvApi * mAtRprabodhi* kSutparISahakSAmagAtro'rihanno dRSTaH zruto vA ? iti kaM kaM janaM kAM kAM striyaM ca nApRcchat ? tathApi sUnoH - tasyA'rihanasya zuddhimanavApya viziSya snehamadirAyattA sA vAtyA vidhUtapatrAliriva sarvatra bhramantI patantI ca hA vatsa ! ) gurupAdamUlA ''gamana * gaMgAjalasvaccha ! arihanna ! va gato mAmanAthAmekAkinI duHkhinI jananIM muktvA ? tadyaccha tuSTipuSTikaraM ke vratamAdAya svadarzanam, iti kaM kaM lokaM kAM kAM striyaM ca karuNArdrahRdaM nA'karot ? ekadA tayA mahebhyakAMtayA saha * samAdhinA tattAdRgbhogayogamanubhavatA vAtAyanasthenA'rihannena zIrNaparNazreNiriva samaMtato rudantIM mAtaramAlokya tatkAlollasa- mRtyuH * caitanyA'mRtanirastasmarAnalena tAdRzIM mAtRvatsalatAM smaratA tato drutamevA'vatIrya mAtuH padadvaMdvamabhivaMdyetyAvAdIt* mAtaH ! pazya sa evAha- marihanno'tipApadhIH / / yastvAmagAdhaduHkhAbdhi-madhyamevamapAtayat / / 1 / / sApi tacchabdazravaNa-* pIyUSapAnaprINita-sarvedriyA sutaM dRSTvA pRSTvA yathAvattatsvarUpaM buddhA ca tannistArAyedamavadat- vatsa ! svacchamate! * naivaM / pravidhAtuM tavocitam / / punardIkSA-mupAdatsva / bhavAbdhirdustaro'nyathA / / / / arihanno'pyUce-aMba vrtmupaadaatuN| * samartho na bhavAmyaham / / sarvadaiva yadasyAM hi / dussahAH syuH parISahAH / / 1 / / bhadrA'pyabhANIt- yadyevaM tarhi he ke prazno. * vatsa | ghoreSu narakAdiSu / / bhaveSu bhUrizaH kaSTaM / chedanAdi sahiSyasi / / 2 / / arihanno'pi jagau-savitri ! nAhaM 4 saTIkA ra cAritraM / ciramAcarituM kSamaH / / gRhItvAnazanaM kiMtvA''tmAnaM sAdhayitAsmyaham / / 3 / / bhadrA'pyabhANIt-vatsavamapi // 102 // Education For Personal & Private Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kuryAstva-mAgaccha svaccha-mAnasAt / / gurUn vaMdasva sevasva / sAmAcArI mahAtmanAm / / 1 / / tvatpitA tAdRzIM * pra.12 * svarddhiM / parityajyA'grahId vratam / / tvaM tvAttacaraNo'pyanya-strIcchustannaiva suMdaram (zriyamevaM samIhasepAThA.) * ke caurAH ? * // 2 // ityAdinA prabodhito'rihannastayA gurupAdamUlamAnIyata / so'pi gurupArzve AlocanApUrvaM punarvatamAdAyA'nazanena / * kharakarakaraprataptAM zilAmAzritya navanItapiMDavadvilIya samAdhinA vipadya suraH samajAyata / sApi bhadrA svaM sAdhayitvA * * sugatimagAt / ityarihannajananyA vRttaM / zrutvA bhavyajanA nijacittam / / snehasurAvazagaM na vidheyaM / vAMchatha yadi * *zivasaukhyamameyam / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau snehamadirAyAmarihannamAtRbhadrAkathA / / snehamadirAvaiSayikImarihannamAtRbhadrAkathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo dvAdazaM praznamAha - pra012-ke ca dasyavaH ? vyAkhyA he bhagavan ! cazabdaH samuccaye, ke ca dasyavazcaurA ? (zatravaH pAThA.) * * iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi dvAdazamuttaramAha-viSayAH, vyAkhyA-he vatsa ! sparzanarasanaghrANameM cakSuHzrotrarUpAH paMceMdriyavyApArA viSayAH paramArthatastaskarA (vairiNaH pAThA.) iti, yathA hi stenA( vairiNaH pAThA.) . * dehinamapAye kSipanti, tathA'mI viSayA api tapazcaraNAdyaniyaMtritA jIvaM saMsAraduHkhe pAtayanti / yaduktaM ke * saMyamamaMjaryAM-ikkikkeNavi iMdieNa / labbhai dukkhasahassaM / / jassa puNa paMca vimukkalA / kaha kusalattaNaM tassa * saTIkA * // 1 // atrArthe surasuMdaranRpakathA, tathAhi - * // 103 // prazno . an inte song For Personal & Private Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArata varSe ujjayinI nAma nagarI, yatrAsti lokaH paradoSabhASaNe / mUkaH parastryaMga-* pra.11 nibhAlane'ndhalaH / / dAne sadaiva vyasanI yazo'rjane / lubdhaH paradravyahRtau tu paMgulaH / / 1 / / tatra surasuMdaro nAma * vareNyasvayaM varamaMDapaH rAjA, yuddhabhUminihatAribhUdhavA-'ntaHpurInayanavArisekataH / / yatpratApatarurudgato'bhava-ttigmarazmimahasAM vilopakaH / / 1 / / ekadA saMsadAsInasya tasya puraH kazcid dUtaH sametya natyanaMtaramityavAdIt-deva ! devapurIprAyA / tAmaliptI meM mahApurI / / tasyAM nRpaH kRtArAti-darazrInarasuMdaraH / / 1 / / tasya rAjJaH kaniSThApi / saubhAgyAdiguNodayaiH / / jyeSThA * baMdhumatI nAma-dheyato vidyate svasA // 2 / / sa tu bhUpaH sahodaryA / anurUpavarAptaye || vareNyaM kArayAmAsa / svayaMvaraNamaMDapam / / 3 / / tato jJAtaparAkUtA / dUtAstena paraHzatAH / / pratyAzaM preSitAH kSoNi-nAyakAhUtihetave / // 4 // ahaM tu devapAdAnAM / samIpe prahito javAt / / tadadyaiva kRpAM kRtvA / tatra pAdau ca dhAryatAm / / 5 / / iti se nizamya vizAmIzo hRSTastena dUtena sAkaM sAnIkazcacAla, prAptazca purIparisaramaMDanaM vanaM, Ajagmuranye'pi saparikarAH * kSitIzvarAH / narasuMdareNApi kRtasatkRtayaH sarve'pyUrvIpatayaH sthApitAH pRthakpRthak prAsAde, saMjAte ca zubhe'hni tAmaliptIparamezvareNAhUtA mahIpuruhUtAH sameyaruH svayaMvaraM, niviSTAzca tatra viDaMbiteMdradhanuHprapaMceSu ratnamayamaMceSu / tataH sA baMdhumatI kRtamaMgalasnAnA vihitAM'garAgA parihitanavyabhavyavastrA sarvAMgINavibhUSaNA karakalitavaramAlA ke prazno. naravimAnArUDhA mUrthopari dhAryamANachatrA cAmaravIjyamAnA baMdijanajanitajayajayAravA patralekhAdisakhIyutA * saTIkA ra vAdyamAnacaturvidhAtodyamukharitadiGmukhA kimiyaM gaurI ? kimiyaM zrIH ? kiM veyaM ratiH ? iti saMdehaM rAjasaMdohahRdaye 104 // For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ janayantI svayaMvaramaMDapamamaMDayat, bhUpA api tAM pazyanto'ciMtayan- vidmastameva subhagaM / yasyaiSA kaMThakaMdale mAlAm / / nikSipati purIparimala-miladalimAlAM varaNamAlAm ||1|| iti ciMtayatsu teSu patralekhA baMdhumatImityUceayaM magadhanAyako guNagaNairgarIyAnayaM / vitIrNaripuvarNinIsurataraMgabhaMgoMgarAT || ayaM sukRtanirjitoddhurakaliH kaliMgezvaro'yamarditasudurdamakSitidhavoMgabaMgAdhipaH || 1 // anayA paripATyA prakaTIyamAneSu mahIneSu vimukhIM sumukhIM vIkSya 'devi ! puraH pazya' iti vadantI punaH patralekhAcakhyau-ayaM nareMdraH surasuMdarAkhyo - 'vaMtIzvaro mAra ivA'bhirAmaH / yadyatra vAMchAsti tadasya kaMThe / nivezayemAM varaNasrajaM srAk ||1|| iti zrutvodaMcadromAMcA baMdhumatI surasuMdarabhUpAlakaMThakaMdale varamAlAmilApAlasamakSamakSipat / hRSTaM tatparikareNa, viSaNNamanyarAjavargeNa, sAdhu sAdhvanayA varo vRta iti sarvatra prasasAra sAdhuvAdaH, kArito dhavalamaMgalapUrvaM pANipIDanamahAmahaH, dattaM pANimocanaparvaNi karituragAdi / tataH satkRtipUrvamurvIzvareSu visRSTeSu zAlakabhUpAlena sthApitaH katipayadinAni sa sabahumAnaM bhaginIpatiH / tadanu surasuMdarabhUpuraMdarastAmaliptIzvaraM mutkalApya sapatnIko yayau vizAlAM prAvizaccotpatAkaM svakaM niketanam / tato baMdhumatyA samaM dharmArthavarjanAtkAmArthameva sevatesma / karotismAMtarAMtarA surApAnaM, zithilayatisma rAjyaciMtAm / evaM pramatte rAjJi rAjye rASTre ca sIdati sati maMtryAdyaiH kimapyAlocya tatputraM rAjye nyasya madyaM pAyayitvA punaranAgamanasUcakalekhapUrvaM tau daMpatI nizi prasuptau zUnyAraNye mocayAMcakrAte / prAtaH zakuMtakulakalakalagalannidraH kSmeMdraH kariharihariNAdikSudrasattvatAraM kAMtAraM Only pra. 12 pramattarAjJaH zUnyA'raNye mocanam prazno. saTIkA // 105 // brary.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ * lekhaM ca vIkSya vAcayitvA ca vilakSamukho devImavocat-subhra ! pazyAparAdhe'pi / sadA saMmAnitairapi // tairamAtyAdibhiH pra.12 * paapaiH| kimevaM kRtamAvayoH / / 1 / / rAjyapyAhasma-jIviteza kimetena / vimarzena manasvinAm / / aciMtanIyo * marmaNyA hato mAlavapatiH - vyApAro / hatakasyAbjajanmanaH // 1 // yataH-aghaTitaghaTitAni ghaTayati / sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute // ra vidhireva tAni janayati / yAni pumAnnaiva ciMtayati // 1 / / tanmuMca muMca khedaM tvaM / tAmaliptyAM mahApuri / / yAvo meM * milAvaH sauMdarya-nRvaryaM narasuMdaram / / 2 / / rAjApi tathaivAMgIkRtya priyAkalitazcalitaH, kramAdApa tAmaliptIpurIparisarA-* ''rAmaM, tato rAjyoktaM-nAtha / kSaNaM pratIkSasvA-tra yAvadbhavadAgamam / / nivedayAmi gatvAhaM / baMdhoH purata AtmanaH * // 1 // ityuktvA'gAdvaMdhumatI baMdhusavidhaM, dadarza ca sAmaMtAmAtyAdisevyamAnapadapaMkajaM sahajaM, tenApyatarkitA''gamanA / * dRSTA svasA, vismitena ca pRSTA vyatikaraM, tayApyuktaM sarvaM svarUpam / so'pi narasuMdarastadAkarNya saMjAtaharSaprakarSastadabhi-* * mukhamacalaccaturaMgabalakalitaH / atrAMtare so'vaMtIzvaro'tikSudhito vAluMkIbhakSaNAya kasmiMzciccirbhaTIkacche * cauravatpracchannaM pravizan kacchasvAminA dRSTaH, yaSTyA marmaNyAhatazca kathamapi tato nirgatya kASThavannizceSTo'patanmArga* bhuvi / narasuMdaro'pi saha caladdalaprollasadrajaHpuMjA''cchAditanabhoMgaNo rathArUDho bhaginIpatisaMmukhaM gacchaMstatraiva / pradeze daivAdAptaH / darzanA'bhAvAttaccakradhArayA tathApatitasya mAlavapateH kamalanAlavada dvidhA kataH prazno. ahaha pariNAmadAruNA dasyava iva viSayAH / uktaM ca-yathA malimlacAH prANi-gaNasyopadravapradAH / / tathAmI saTIkA rA viSayA hanta / jIvitavyApahArakAH / / 1 / / tAmaliptIzo'pi prAguktodyAne svasRpatimapazyan saMbhrAMtamanA bhaginIM // 10 // Jan Education Interational or Personal & Private Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tatsvarUpaM jJApayAmAsa / sA'pi vajrapAtavaddAruNaM ca tadAkarNya hA daiva ! hA daiva ! kimetatkimetaditi punaH punaH * pra.12 * pralapantI tatrAgatya taM pradezaM samyakpazyantI kathamapi tAdRgavasthAgataM patiM vIkSayAmAsa / jJAtvA ca kInAzanizAMtA-* dharma eva * vizvakavatsalaH ''bharaNIbhUtaM viyogodbhavadatucchamUrchAvazAcchinnavallIva bhuvyapatat, pArzvasthaparicchadakRtaziziropacArAdAptacaitanyA * * muktakaMThaM vyalapacca-ahaha jIvitanAtha ! tathAvidha-praNayamukhyaguNArNavazItago / / kathaya saMprati kena durAtmanA / / * bhRzamavApita IdRgavasthitim / / 1 / / prativaco'pi na dAtumuta kSama-stadapi mAmabalAM virahAkulAm / / nijadRzA * * kSaNamekamapi sphuTa-tsarasijopamavaktra ! vilokaya / / 2 / / iti bahudhA vilapantI svasA bhrAtRbhUpenoce he svasaH ! * sutarAmaMta-zcittaM kiMcidvicAryate / / tadAyaM sarvathA'sAraH / saMsAraH parikIrtitaH / / 1 / / yataH yatprAtastanna madhyAhne / / * yanmadhyAhne na tannizi // nirIkSyate bhave'smin hI / padArthAnAmanityatA / / 1 / / tathA kRtAMtavyApAraH / pariNAmena * * nizcitam / / sudurnivAraH sarvatra / kathitaH zrIjinairapi / / yaduktaM-iMdropeMdrAdayo'pyete / yanmRtyoryAnti gocaram / / * * aho tadaMtakAtaMke / kaH zaraNyaH zarIriNaH / / 1 / / tadastokamahAzoka-kuMbhikuMbhanizuMbhanaH / / pArIMdra iva jaineMdro / * dharmaH zarmanibaMdhanam / / 2 / / uktaM ca-abaMdhUnAmasau baMdhu-rasakhInAmasau sakhA || anAthAnAmasau nAtho / dharmo ke * vizvakavatsalaH / / 1 / / rakSoyakSoragavyAghra-vyAlAnalagarAdayaH / / nApakartumalaM teSAM / yairdharmaH zaraNaM zritaH / / 2 / / prazno . dharmo nirupama yaccha-tyapi sarvajJavaibhavam / / 3 / / ato viSayacaurANAM / pariNAme'tidAruNam / / sAkSAtsevAphalaM * saTIkA * vIkSya / bhavArhaddharmakarmaThA / / iti baMdhubhUdhavena bodhitA'pi baMdhumatI virahamasahamAnA patyA samaM jvalajvAlAcaMDe'gnikuMDe // 107 // ersonal & Private Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ * svamakSipat, ahaha ! sudussahA hutavahavyathAto'pi virahavyathA ! bhaNitaM ca-dahanajA na pRthurdavathuvyathA / virahajaiva * pra.13 * pRthuryadi nedRzam / / dahanamAzu vizanti kathaM striyaH / priyamapAsumupAsitumudvarAH / / 1 / / narasuMdaranareMdro'pIdRzaM * 'tRSNA' eva vaizasaM vIkSya saMvignaH svasUnusAdrAjyaM kRtvA zrISeNA''cAryapArzve pravrajya kramAtpaMcame brahmADhe devaloke suro'bhUt, ra bhavavallI * tatazca katicidbhavAnantaraM paraM padamAsadat / iti surasuMdaranaravarakathikA-mAyati virasAM zrutvA bhavikAH / / * dasyUniva viSayAn pariharata / svargAdau yadi vAMchAM kuruta / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau dasyUpamaviSayeSu surasuMdaranRpakathA / / dasyusadRgviSayavaiSayikI surasuMdaranRpakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyastrayodazaM praznamAha - * pra.13 - kA bhavavallI ? vyAkhyA - he bhagavan ! kA bhavasya prAguktasvarUpasya vallI latA ? yathA'* bhinavA'mbhodasicyamAnA vIrutpatrapuSpaphalazAlinI syAt, tathA cAturgatikabhavaparaMparAhetuH kA bhavet ? iti prazne * ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi trayodazamuttaramAha-tRSNA, vyAkhyA he vatsa ! dhanadhAnyAdiparigrahaprAptAvapyatRptike stRSNocyate, na ca sarvedriyajIrNatAyAmapi kvApi jIvAnAM tRSNA jIryate / yataH-yasyA bIjamahaMkRtigurutaraM mUlaM / * mameti graho / nityatvasmRtiraMkuraH sutasuhRjjAtyAdayaH pallavAH / / skaMdho dAraparigrahaH paribhavaH puSpaM phalaM durgatiH / OM * sA tRSNAlatikA viDaMbayati no kaM kaM janaM bhUtale / / 1 / / atrArthe siddhibuddhikathA, tathAhi - saTIkA ...ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe zAligrAmo nAma grAmaH, yaH svargamekAmaradhenukaM svai-nivAsilokArpitavAMchitA- * // 108 // prazno.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkkkkkkkkkkkk * nAm // gavAM gaNaiH pArvaNazArvarIza-karAvadAtairhasatIva bADham / / 1 / / tatra dve jaratyau nirvIre (patiputravarjite) * pra.13 * mithaH sakhyau siddhibuddhinAmnyau, yathA sumiSTetaravAripUrai-bhRzaM bhRtaH syAnmarukUpadezaH / / tathaiva vizvatrayazatrurUpa-ra samRddhivatyAH siddheH * dAridyamudrAzritavigrahe ye // 1 / / tayorAdyA'nyedyustadgrAmAsannodyAnAMtarvartidevakulasthaM lokaprakaTaM manovAMchitakaraM / sakAzAt zubhaMkaraM yakSamArAdhayAmAsa / pramArjayati sA trisaMdhyaM taddevakulaM, dadAti tatra gomayagRhalikAM, pUrayati svastikaM, saMpadupAya * pUjayati dhUpodgrahaNapUrvamapUrvabhaktyA yakSam / evaM pratyahaM tasyAM kurvatyAM yakSaH pratyakSIbhUyA'bhASata-bhadre'hamabhavaM re pRcchA * tuSTa-stvadbhaktyA vRNu tadvaram / / siddhirapyUce-deva taddehi yena syA-nirvAhaH zAzvato mama // 1 // yakSo'pyAkhyat-he hai / siddhe bhava nizciMtA / madaMghridvitayAMtike / / ekaikaM hemadInAra-metya grAhyaM dine dine / / 1 / / tadAdi sA yakSAdanvahamekaikaM / * dInAraM prApa, bheje'dhikAdhikAmRddhim / purA daMDIkhaMDavastrApi tadA cInAMzukAni paryadhatta, purA'navAptA''ranAlApi meM tadA snigdhadugdhAdyabhuMkta, purA tRNakuTIrApi tadA gavAkSabhAsvare maMdire vilalAsa, purA paragRhakhaMDanadalanapeSaNAdibhiH * prANavRttiM vitanvatyapi tadA surUpAbhirdAsIbhirasevyata, purA daMtasAratvaktAMbUlA'pi tadA nAgalatAdalakramukacUrNa pUrNatAMbUlamAsvAdayAmAsa / ekadedRzIM siddheH samRddhiM dRSTvA buddhistadupari dveSaM vahantItyaciMtayat-IdRgRddhiH kuto* 'muSyA / utAlaM ciMtayAnayA / / enAmeva hi vizvAsya / gatvA pRcchAmyasaMzayam / / 1 / / tato buddhiH siddheH savidha* metyetyabhyadhAt-sakhi tAvadasau saMpat / kutaste samupasthitA / / siddhirapyAryacittA'vocat-hale ! lakSmIvilAso'yaM / * saTIkA yakSamAhAtmyato mama / / 1 / / buddhirapyetat zrutvA gatvA ca taddevakulasopAnapramArjanAMgaNaliMpanamaMDanasnapanapUjanapuSpa- // 10 // prazno. Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhika * dhUpanaivedyadAnapramukhAbhiH kriyAbhiryakSaM savizeSamArarAdha / evamanvahaM tayopAsyamAnaH sa yakSaH prakaTIbhUyA'bhaNat-he * pra.13 * puNyavati tuSTo'smi / yAcasvA''tmana Ihitam / / buddhirapyabhyadhatta-yadyevaM yakSa tadyaccha / siddherme dviguNaM dhanam * u ||1 / / evamastvityuktvA yakSo'lakSyo'jani / buddhirapi siddheH sakAzAdadhikaM zrIbhAreNAzobhata / anyadA siddhirbaddharamaMdAra tRSNAMdhAyAH * saMpadaM vIkSya tadupari matsaraM vahantI punastaM yakSamasevata / yakSo'pi pratyakSIbhUyA'bhANIt-siddhe yttvnmno'bhiissttN| * buddhervilApaH * tad vRNISvatarAM varam // prayacchAmi yato deva-darzanaM saphalaM bhavet / / 1 / / tataH siddhiryatkimapyasmAtprArthayiSyAmi * buddhirapi tadviguNaM prArthayitrI tatastatkiMcidyAce yena dviguNaM yAcitamasyai mahApAyAya syAditi viciMtyovAca* yakSarAja ! tvamekena / mAmakSNA maMkSu kANaya / / yakSo'pyAcakhyau-siddhe tava bhavatveva-mRtavAgdevatA yataH // 1 // * tataH siddhiH kANAbhUt, babhrAma ca buddhiviDaMbanAyAtyaMtAdhikaddhiH / / * anyedhurbuddhiH siddheH savizeSAM zriyaM dRSTvA tRSNAtaralitasvAMtA punastaM guhyakamArAdhayAMcakAra / vaTavAsyapi ke * prakaTIbhUyA'bhaNat-buddhe punaH kimityeSa / jana ArAdhitastvayA / / buddhirapyabhyadhatta-yaddattaM yakSa matsakhyai / * tadyaccha dviguNaM mama / / 1 / / evamastviti yakSeNokte buddheH pakvapaMpoTakavatsphuTite ubhe api netre / tato'dhika tRSNayAMdhatvamApya buddhirevaM vyalapat-hA hatayakSedRkSe / duHkhAMbhodhau nipAtitAyA me / / janmAtha kathaM yAsyati / prazno. * tatkSayametu tava prasAdo'yam / / 1 / / yakSo'pISadvihasyA''hasma-AH pApe matsaravyApe / mahyaM kimiti kupyasi / / * saTIkA * yA tvayA prArthanA'kAri / sA mayA tava pUritA / / 1 / / kiMtu kopaM kuruSva tvaM / tRSNAyA upari sphuTam / / kiM te * // 110 // E ducation International For Pe Inal &Private use only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********************* * na pUrNaM dInAra-dvayalAbhena nityazaH // 2 // evaM nirbhartsatA kasyAzcitpRSThalagnA buddhiH svadhAmni yAntI kenApi * pra.14 * hetunA yAMtyA siddhyA kimetaditi pRSTA'bhASiSTa-he sakhi ! sa rakSa iva me / yakSaH kAruNyavarjito jAtaH / yena * anudyogaH * hatAzenAhaM / nayanavihInA vyadhAyitarAm / / 1 / / siddhirapyagRNAt-sakhi yakSasya te doSaH / pradAtuM naiva yujyate // * dehyAtmana upAlaMbhaM / tRSNAniSNAtacetasaH // 1 / / itizravaNAdviziSya duHkhitA sA gRhamagAt / tato'dhikatRSNAtarala-* * manastvenAkRtasukRtA sA durgatimApa / itthaM siddharbuddhikAyAzca vRttaM / zrutvA bhavyA Ayatau durvipAkam / / chedyA * R saMtoSAsinA maMkSu tRSNA-vallI saukhye zAzvate cetspRhA vaH / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau bhavavallyupamatRSNAyAM siddhibuddhikathA / / ___ bhavavallyupamatRSNAvaiSayikI siddhibuddhikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyazcaturdazaM praznamAha - pra.14 - ko vairI ? vyAkhyA - he bhagavan ! ko vairI zatruH ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi * * caturdazamuttaramAha-nanvanudyogaH, vyAkhyA-he vatsa ! nanviti saMbodhane, sukRtakRtye nodyacchati nodyama * karotItyanudyogo'nudyamaAlasyamityarthaH / yathA hyarirvipakSasya siddhamapi kArya vyAhanti, tathAnudyogo'pi dharmakarma / * viphalayati / yadAhA''vazyakaM Alassa mohavannA / thaMbhA kohA pamAya kivaNattA / / bhaya sogA annANA-vakkheva * prazno. * kuUhalA ramaNA / / 1 / / eehiM kAraNehiM / labhrUNa sudullahapi maNuyattaM / / na lahai suI hiyakariM / saMsAruttAraNiM * saTIkA jIvo / / 5 / / atrArthe zubhaMkarakSullakakathA / tathAhi - * // 111 // *************** Jan Educaon n ational For Personal & Private Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe sAketaM nAma nagaraM, vizvavizvajanamAnasavRtte - vachitArthanivahaM janayaMtyAH / / naikamaMDalasamAgatalakSmyA / yanniketanamiva pratibhAti ||1|| tatra hitaMkaro nAma vaNik, yadIyamAnase'male / vizuddhabhAvanAjale / / subuddhirAjahaMsikA / prakhelatisma raMjikA ||1|| so'nyadA tatrAgatAn dharmaghoSasUrIn zrutvA tadvaMdanAya zubhaMkarA'bhidhasutayuto yayau natvA ca tasmin saputre niviSTe guravo'pi tatpratibodhAyaimAM dezanAM vyadhuH - rAgadveSorutuMbaM lasadaratiratisthUlamAlaM gadAlI-ghaTyAkIrNaM kaSAyArakamaghasalilaM janmamRtyUkSayugmam // atyaMtAjJAnasUnaM kugatiphalakaraM drAgbhavAkhyAraghaTTaM / buddhavA tacchittaye bhoH prayatata yadi vaH zAzvate zarmaNIhA ||1 // iti zrutvA saMsArAraghaTTodvignaH sasUnurhitaMkaro gurupArzve pravavrAja / zikSatisma ( bho dhIman ! bhavavAridhau niravadhau sammajjatAM prANinAM / nistArAya bhavettarAM taraNivaddharmo jinendroditaH / taccintAmaNivatkathaMcana samAsAdyAcirAdeva taM / sAphalyaM nayata vratAdividhena mAnuSyakaM svaM januH / iti zrutvA bhavodvigno gurUn vyajijJapata - bhagavan ! prasadya dIkSaya mAmeSo'pi hi bhavatprasAdAt / saMsAramahAmbhodhiM tIrtvA prApnotu sukhamasamam / tato gurubhirdIkSitau pitAputrau zikSitau ca pAThA.) dvividhAmapi zikSAM vijahAra ca sUribhiH samaM pravartate AcAryAdivinaye svayaM hitaMkaraH, na tu tanayaM pravartayati / sahate svayaM parISahAn, na tu sUnuM sAhayati / jAgarti svayamubhe api pauruSyau, na tu bAlo'yamiti sutaM jAgarayati / kramAdabhUd vRSabhavatsutakSullo vratabhArasahaH, paraM sukhalAlaso na tamudvoDhumudyamayati / gocaracaryAyAM niyuktastAta ! na zaknomIti vakti / tathA dUradezavihAre, SaDvidhA''vazyakavidhau, ucation Interna For Personal & Private Use pra. 14 vratabhArA' sahaH kSulla muniH prazno. saTIkA // 112 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ nuyogaH * siddhAMtapaThane'pi ca prerito'pi tAta ! na zaknomIti brUte, nAnyatkiMciditi, evaM so'bhUtsarvadharmakarmasvAlasyaparaH, * pra.14 * tataH sthaviraH sutakSullaM sAticAracAritraM gurukarmANaM matvA zithilaM mumoca, zuzoca ca dIrghabhavacAryeSa iti, tataH paramo'ri * sa viziSya mohaprakRticchanno niraMkuzaH karIva samUlamunmUlayati vratavanaM, viharati gauravatrayayuk, virAdhayati / * piMDapAnaiSaNe, badhnAtyAbhiyogikaM karma, na paThati sUtraM, na guNayati pUrvAdhItaM, darzayatyapamArgaM, na karoti tapaH, * arjayati bhAvazalyaM, dRDhabaddhatiryagAyuzca gamayati samayaM, uktaM cAgame-soyai ajagarabhUo / suyaM ca se nAsae * * amayabhUyaM / / hohI goNapbhUo | naTuMmi sue amayabhUe // 1 // ummaggadesao magga-nAsao gUDhahiyayamAillo // * sadasIlo ya sasallo / tiriyAuM baMdhae jIvo // 2 / / ummaggadesaNAe / caraNaM nAsaMti jiNavariMdANaM / / vAvannadasaNA * * khalu / na huM lajjA tArisA daTuM // 3 // navi taM satthaM va visaM va / duppautto ya kuNai veyAlo / / jaM taM ca dupputtN| * - sa puvvapamAio kuddho // 4 // jaM kuNai bhAvasallaM / aNuTThiyaM uttamaTuM kAlaMmi // dullaha bohIyattaM / aNaMtasaMsAriyattaM re * ca // 5 // evaM zubhaMkaro dvividhamArgabhraSTo daridrajIvaM jIvannAzApAzaiH kolika iva svaM veSTayan rasagRddhyA'* gAdhavyAdhivArddhimagnaH kramAtpUritAyuH kasyApi kuTuMbino gRhe mahiSo'bhUt / hA ! paramo'riranudyogaH ! yataH -* * anudyamo hi mahatA-mapyanarthaprathApradaH / / viSapAnaM kRtaM kiM na / maraNAya bhavediha / / 1 // sthavirastu pAlitA'kalaMkavrataH * prazno . - suro'jani / saTIkA - tataH sa suraH svakRtyavyagro'pi kva me suta utpannaH ? iti putrapremNA prayuktA'vadhiH putrajIvaM sabala- * // 13 // or Personal & Private Us On
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajasvalatvenotpannaM vilokya gADhamudvignamanAstatpratibodhAya naigamIbhUya bhuvyavatIrya ca dhanikaM mUlyena tamamArgayat / dhanikenApi manaIpsitavittAvAptituSTena tasya sa sairibho vyatAri / so'pi taM mahiSaM gRhItvA kopAttadupari pretapatirivAruhya purAdbahiragAt / tadAnIM mahAbhISme grISme nakhaMpacAyAM bhuvi kharakarakaraprataptarajaHpuMja pUritAM goNIM tadupari prakSipyAruhya ca tAvallaguDena tamatADayadyAvannirgatajihvo dhIraskaMdho'sau bhuvyapatat, 'tAta ! na zaknomi' ityuktvA punarnAnAprakArairmAraiH sa taM lulApamutthApya sthUlasthUlavAlukAyAmacAlayat yAvatso'bhUttRSNAtaralatAlupuTaH, 'tAta na zaknomi' iti punarbhaNitvA sa taM gADhamAjaghAna / so'pyanAtha iva tena kuTyamAnaH kaTu raTatisma / tatastAdRkprasvedabiMduvRMdadaMturagAtrayaSTiH kRSNazRMgo muhurmuhuH 'tAta na zaknomi' iti zRNvannIhApohaM praviSTaH / kSINe ca nibiDakarmaNi caitanyamApto daMzabhIruH prAgbhavaM smaran kSaNamekaM nizcalo'jani / suranaigamo'pi tadbhAvaM matvA prakaTitasthavirarUpastatpRSThAjjavAdavAtarat / tato yathA yathA sthaviraH kAruNyabhavannetrAMbudhArAbhistaM siSeca, tathA tathA tasya karmapaTalamagalat / tadonmIlitAkSo raktAkSo yAvatsvapitaramIkSAMcakAra tAvadaMtarAMtarAhitAgnirvaMzAli dadAha, yAvajjajJe girinirjara iva bASpajalabharaplAvitadharaH kAsAraH, tAvanmadhurayA girA sthaviro vyAkarotvatsa ! svakarma bhuMjan / kiM tAmyasi cetasi maduktam || zRNu hitavacaH kuru dhRtiM / pazcAttApena kiM hyadhunA ||1| punarapi nRbhavo'sulabho / dharmo'pi ca jinavareMdranirdiSTaH || pazcAtpramAditaM ya-tatkoTyA kAkiNI krItA ||2| tiryaktvamapi prApya / zraddhatse cenna jainatattvAni // tarhi patito bhavAbdhA - vadhikataraM kaSTamanubhavasi ||3|| Jain Education Intemational. For Personal & Private Use Only pra. 14 pazcAttApena hitavacasAM zravaNam prazno. saTIkA // 114 // w.jainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ maraNAd bhayam **************kkkkkkk * tadidAnImapi hi manaH / saMsthApaya mArge jinezvaraprokte / karmagraMthiM bhitvA / duHkhasya jalAMjaliM yaccha // 4 // pra.15 * aMgIkuru samyaktvaM / ruMdhitarAmiMdriyANi paMcApi / / pratipadyasvAnazanaM / vinAzakRtsakaladuHkhAnAm / / 5 / / tvatpratyakSam hi tadA / zrAmaNyaM yanmayA samAcIrNam / / tenAnuSaMgikaphalaM / mamA'bhavat tridazasaMpadiyam // 6 / / iti vaco'naMtaraM / * sthavirarUpamapahAya sa pitRjIvaH surIbhUya taM saMvegavAsitasvAtaM matvA tasyAnazanaM ca vitIrya nirjarayitumupacakrAma / * sarve bhAvA bhave'nityA / na kazcit trANamatra hi / / pratyahaM sukhaduHkhAbhyA-meSa jIvo viDaMbyate // 1 // anyo *jIvo'nyaccharIraM / kA tatra pratibaMdhadhIH / / malabaMdhastu deho'yaM / pApaistasya kRte kRtam / / 2 / / yogAn ruMdhyazubhAn * gADhaM / prayuMjaya zubhAn punaH / / sakAmanirjarAmaMtazcittaM ciMtaya yatnataH // 3 // kSamasva jIvAMzca sarvAn / paribhAvaya * * bhAvanAH / / puNyAnumodanAM pApa-garhAmapyurarIkuru // 4 // evamapatyajIvaM lulApaM prabodhya pitRjIvo devo divmgaat| * yamavAhano'pi samAdhinA mRtvA svargamagamat / iti zubhaMkarasAdhukathAnakaM / parivibhAvya janA nijamAnase / / * tyajata kRtyavidhau sukRtAbhidhe / hyalasatAM yadi vAMchata maMgalam / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau vairirUpAnudyoge zubhaMkarakSullakakathA / / vairirUpAnudyogavaiSayikI zubhaMkarakSullakakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH paMcadazaM praznamAha - pra.15 - kasmAdbhayamiha ? vyAkhyA - he bhagavan ! iha saMsAre sakalalokavyathAkAriNi ihaparalokA-* saTIkA * dAnAjIvikAkasmAdazlAghAmaraNarUpANi samayoktAni sapta bhayAni santi / tathApyeSAmantaH kasmAdapyadhikaM bhayam ? * // 115 // *************** prazno.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ * iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi paMcadazamuttaramAha - maraNAt, vyAkhyA he vatsa ! parabhavagamana-* pra.15 * lakSaNAnmaraNAnmRtyoH yato'smAdeva sarve'pi bibhyati / uktaM ca-savve suhANukaMkhI / savvevi hu duHkkhabhIruNo zrAddhadevapUjakaH * maNuyA / / savvevi jIvaNapiyA / savve maraNAo bIhaMti / / 1 / / atrArthe parasamayoktazaMkarazreSThikathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe lakSmInivAsaM nAma nagaraM, yadIyamRddhiprasaraM svaRddhito'dhikaM vibhAvyAmara- * * rAjapattanam / / kadApi lokasya mukhaM na darzaya-tyamaMdamaMdAkSavilakSabhAvataH // 1 // tatra zaMkaro nAma zreSThI, sadA ke * zivAdhyAsitavigraho'pi / kalavadAnaMdapadaprado'pi / / atyaMtarAjavRSabhAnvito'pi / yaH zaMbhuvadbhAti paraM na zUlI * ||1|| so'nyadA svasUnuSu gRhabhAramAropya nyAyopArjitAM zriyaM pAtrasAtkRtvA maraNabhayacakitazcetasyaciMtayat* galitaM yauvanaM tAva-jjarAyAti tatastataH / / maraNaM hi tato nAnya-dvidyate bhISaNaM bhayam / / 1 / / yaduktaM-manorathara- * * thollAsA-stAvaddadhati hRdyatAm / / yAvanna smaryate mRtyu-mataMgajavijUMbhitam / / 1 / / tataH kimapi tatkurve / yena * tuSTo yamo mama / / apasArayati svIya-vahikAto'bhidhAnakam / / 2 / / iti dhyAtvA tatpurAsannasAnumati kRSNavarNAyAM - * zyAmAkAraM zyAmaparivAraM dRSanmayaM pretarAjaM kRtvA sa zyAmAMzukaH zyAmaiH sumainaivedyaizca niraMtaramArarAdha / evaM * * dakSiNAzAdhIzamupAsyamAnasya tasya kiyatyapi kAle gate tatra zyAmAkArAH zamanakiMkarAH svairaM bhramaMtaH samaiyaruH / * * te'pi tasya tAdRzIM kAliMdI-sodaraparicaryAM vIkSya vismitamanasaH kInAzAbhyAsametya vyajijJapan-AkhaMDalAdibhirdevai saTIkA rapyakhaMDitazAsana // svAmiMstvAmarcayatyekaH / zreSThI nityaM sumAdibhiH // 1 / / tadanAkarNitapUrvamAkarNya prItaH // 116 // prazno. Ja Education International For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************************ * pretapatistaireva kiMkaraistaM zreSThivaryamAkArya tatpurastAdityavAdIt-he zreSThistvAM vinA ko'nyo'smAnevaM * pra.16 pUjayatyataH / / tvayi prasedivAMsaH smo / yatte'bhISTaM vRNISva tat / / 1 / / zreSThyapi hRSTo'bhASiSTa avAryaizvaryakAliMdI- rAgI andhaH sodarya mama nAmakam // dUraya svIyavahikA-patrebhyo na yathA mriye / / 1 / / zrAddhadevo'pyomityuktvA tatkSaNAccitravicitrau / kAyasthAvAkArya tena saha bahiH paTTazAlAyAmupavizya yAvattayoH puraH zaMkarazreSThimaraNanivAraNopAyamAdizat, * tAvattAbhyAM vahikAyAM yadA zaMkarazreSThI nijAmaratvAya dharmarAjamarthayiSyati, tadA'kasmAtpatitajarjarabhArapaTTaprahArA''krAMto bahiH paTTazAlAyAM zirasItyevaM vAcyamAne bahiH paTTazAlAbhArapaTTazchinnataruriva papAta, tatprahAreNa sa parAsurAsIt, aho avAryavIryA bhagavatI bhavitavyatA, yataH-pAtAlamAvizatu yAtu digaMtarAla-mArohatu * kSitidharAdhipatiM sumeruma // maMtrauSadhapraharaNaizca karota rakSAM / yadbhAvI tadbhavati nAtra viSAdahetuH / / 1 / / yamo'pyaha-* ra hAsmatsevAphalamasya varAkasya kimapi nAbhaditi vimanAH svAzrayamAzrayata / iti zaMkarasya kathikAM bhavikAH / * paribhAvya cetasi tathA vidhIyatAm / / na yathA bhavenmaraNabhIrbhavatA-mavatAM jinAdhipativAkyamaMjasA // 1 // / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttI maraNabhaye zaMkarazreSThikathA / maraNabhayavaiSayikI zaMkarazreSThikathA zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH SoDazaM praznamAha - prazno . pra.16 - aMdhAdapi ko viziSyate ? vyAkhyA - he bhagavan ! yadyapi loke paMgubadhiraiDamUkAdyA niMdyAstathApyebhyaH * saTIkA * samaviSamonnatanimnamArgazubhA'zubhapadArthasArthavilokanavikalatvenAMdha eva viziSyate / kiM tu tato'pyaMdhAdapi * // 117 // Education International al & Private Use Only ainelibrary.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ * netravihinAdapi ko viziSyate ? adhikataramutkarSamApnoti ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi * pra.16 * SoDazamuttaramAha-rAgI, vyAkhyA-he vatsa ! mattAMganAbhiSvaMgarUpo rAgo yasyAsti sa rAgI / yadyapi sa dRgbhyAM * hemarathanRpakatha sarvAn bhAvAn pazyati, tathApi vivekadRgvikalatvAdviparItavastvavalokaparaH syAt / uktaM ca-dRzyaM vastu paraM na ra * pazyati jagatyaMdhaH puro'vasthitaM / rAgAMdhastu yadasti tatpariharan yannAsti tatpazyati / / kuMdeMdIvarapUrNacaMdrakalaza-* * zrImallatApallavA-nAropyA'zucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate // 1 // atrArthe hemarathanRpakathA, tathAhi - * ___ ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArata varSe hemapuraM nAma nagaraM, yasmin sarAMsIva gRhANi padmA-bhirAmamadhyAni sadA ke * jalAni // vizAlazAlAvalizAlitAni / keSAM hi cetAMsi na raMjayanti / / 1 / / tatra hemaratho nAma rAjA, * udagrasaMgrAmasulabdhakIrti-sphUrtiprakArairapi zatrubhUpaiH / / ajeyadurdaDaparAkramo'pi / yo jeya eva smaramArgaNaughaiH / / 1 / / * tasyAvarodhavadhUbhiH sArdhaM bhogAnanubhavato jagAla vizAlaH kAlaH / ekadA taM sarvAvasaropaviSTaM vanapAlaH sametya * * prAMjali~jijJapat-svAmin puSpakaraMDakAbhidhavane lokasya jIvAtuko naanaapaadpvlliipllvsmullaasprbddhaadrH|| * sarvata'kSitipo vasaMtasamayaH svairaM samujjRbhate / tadvaH syAducito vidhAtumadhunA tasyaiva yAtrAmahaH // 1 // tat zrutvA * * pramuditaH prajApAlo vanapAlAya prItidAnaM datvAMtaHpurIpauraparitaH sarvA vasaMtakhelanAyodyAnamagAt / vasaMto'pi / prazno. * rAjJo'STAdazabhAravanaspatibhavapuSpacchalAdaS racayanniva vikasvarasarojarajaHpuMjapiMjaritajalavyAjAtpAdyaM janayanniva ke saTIkA * svabhAvapatitapatrasrastaranibhAdviSTaraM spaSTayanniva mAkaMdamaMjarIsvAdamadhurakaMThaparabhRtasuMdarIsvaramiSAt svAgatamevamapRcchat-* // 118 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.16 rAjJaH dhyAnam *********************** * mahArAja ! ciraM naMda / ciraM jIva tathA ciram / / vasudhAM caturaMbhodhi-mekhalAM paripAlaya / / 1 / / tato vasaMtaH svamitraM * malayAnilamAdizat-mahAbhAga ! mahIzasya / nijaM vijJAnakauzalam / / darzayA'yaM yato'smAka-mabhyAgataH / / 1 // rAgAMdhasya malayAnilo'pi kIcakadhvanivAditrairvicitrapuSpajAtimaraMdAsvAdamattamadhukarImadhupajhaMkArairmUdupavanotkaMpamAnazAkhi- * zAkhAbhujAbhilatAnartakImanartayat / yasminnRtye'tyaMtamapUrve / karhicidapyanavekSitapUrve / / keSAM bhUpAdInAM svAMtaM / / * vismayacaryAzAli na jAtama ||1 // tato napo vasaMtakrIDAM karvana kvacillatAgahe samadradattazreSThino bhAryAmabhinavayauvanAM meM * sarvAMgINavibhUSaNAM kanakamaMjarI puSpAvacayaM viracayantIM vIkSya rAgAMdhaH sannityadhyAsIt-aho ! asyAH keshpaasho| * vizAlo barhibarhavat / / aho bhAlaM parAbhUtA-STamIzitAMzumaMDalam / / 1 / / aho dhruvau smressvaasaa-dpyuttmtmshriyau|| * aho vikasvarAMbhoja-vargasarvaMkaSe dRzau // 2 // aho karNau ratiprItyo->lAkhelanahetave / / aho nAsApuTaM rAja* zukAnanavijitvaram / / 3 / / aho kapolAvAdarzA-vaho oSThau pravAlakau // aho AnanamabjAbha-maho dantA* maNigaNAH // 4 // aho cibukamupamA-rahitaM sahitaM guNaiH / / aho trirekhAsubhagaH / kaMbuvatkaMThakaMdalaH / / 5 / / aho kara bhujalatAMbhoja-mRNAlaparikomalA / / aho urojau lAvaNyA-mRtapUrNaghaTAviva // 6 / / aho aruNapAthoja-dalavatkomalau * karau / / aho udarameNAri-kaTito'pi mahAkRzaM // 7 / / aho romAvalI kAmi-janavyAmohanoragI // aho * prazno. * zRMgAriNAM nAbhi-kUpikA jIvanauSadham / / aho surasarittIra-pRthulaM jaghanasthalam / / aho raMbhAnibhe UrU / aho * saTIkA * kUrmonnatau kramau // 9 / / navabhiH kulakam // yadyapyaMtaHpure'smAkaM / rAjyaH santi paraHzatAH / tathApyamuSyA ra * // 119 // For Personal & Private Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bAlAyAH / kalAM nArhati SoDazIm / / 10 / iyaMtaM kAlamanayA / strIziromaNikalpyA // vinAkRtena mayakA | kAmaM pra.16 * kAmaH kadarthitaH // 11 // tadeSA kSipyate'smAbhi-raMtaraMtaHpuraM drutam // yathA mama syAtsaphalo / gArhasthyapRthivIruhaH / kuto rAgAMdhAnAM * // 12 // iti ciMtanAnantaramevAMdhAdapyaMdhatamo bhUdhavaH prAsAdamAsAdya vaMThAdanAyayattAM samudradattakAMtAM, akSipaccAvarodhe, sadupadezA* adAcca tadyoge smararAjasAmrAjyAdhikArasarvasvam / itazca jJAtatadvyatikaraH samudradattaH pradhAnanarAnmelayitvopanRpaM / vakAza? * prAhiNot, te'pi savinayamavanIpamAnamya vyajJapayan-svAmin samudradattasya / yaprANezApahAritA / / tadvo nyAyaika-* * niSThAnAM / nocitIbhAvamaJcati // 1 // yato'nena parastrINA-maMgIkAreNa nizcitam // vacAMsyamUni jAyante / * garhitAni tanumatAm // 2 / / uktaM ca-dattastena jagatyakIrtipaTaho gotre maSIkUrcaka-zcAritrasya jalAMjalirguNagaNArAmasya ra * dAvAnalaH // saMketaH sakalApadAM zivapuradvAre kapATo dRDhaH / zIlaM yena nijaM viluptamakhilaM trailokyaciMtAmaNi ke * // 1 // (guttu gaMjiu maliu cAriu suhaDattaNu hAraviu ajasapaDau jagisayali bhAmiu / masikuccau dinnu kuli ke * jeNi keNi paradArahiMsiu / appau dhUli hi melaviu sayaNahadinnau chAru diNi diNi macchAMDakaNau jiNi * * rivaMsau paradAru / / pAThA.) kiMca-purApi zrUyate laMkA-patiH sItApahArataH / / zrIrAmeNa kathaM naiva / prApitastAdRzIM / * dazAm / / 1 / / atha cedvakSyathaivaM ya-dAsIddAzarathirbalI / / asau varAkaH kAkola | iva naH kiM kariSyati // 2 // dUre * prazno. * tAvatpumAn kiMtu / caMDadaMDena tADitaH / / daMdazUko'pi niHzUko / dazatyeva na saMzayaH / / 3 / / anyacca kRkalAzo'pi / * saTIkA dRSatkhaMDAhato viSam / / udgIratyeva yatsparzA-dbhavettvagdoSadUSitaH // 4 // tathaivaiSo'pi hi zreSThI / bhavadbhirapamAnitaH // // 120 // personal & Private Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ * na jJAyate kadAcitta-dvidhatte duHzakaM hi yat // 5 / / tatprasAdyAdhunaivAsya / dIyatAM dayitA yataH / / zatazaH santi * pra.16 * lAvaNyA-vajJAtasvaH striyaHstriyaH / / 6 / / evamukto'pi bhUpastadvaco nAmanyat, kuto rAgAMdhAnAM sadupadezAvakAzaH? * tyAjyo uktaM ca-uddAma-kAmakAmala-paviluttaviveyacakkhuNo maNuyA // khuppaMti maggacukkA / akiccapaMkaMpi kiMcujjaM / rAgAdhabhAvaH * // 1 // tato bhUpo bhRkuTivikaTAsyazcapeTAmutpATya tAnityUce-re re vaH zikSayA naivA-'smAkaM kiMcitprayojanam // * * gatvA nijapitRRNAM svAM / zikSA maMkSu prayacchata / / 1 / / punarAgatya yadyevaM / bhavantaH kathayiSyatha / / tadA vaktrANi vo * + vaMza-sphoTaM pAtayitAsmyaham // 2 // iti zrutvA tUSNIkAste zanaiH zanaiH ziraH kaMDUya svaM svaM sthAnamaguH / * samudradatto'pi tatsvarUpamAkarNya svavarNinIviyogaduHsthastApasIdIkSAM kakSIkRtya kRtA'jJAnakaSTakriyaH prAMte'sya * * pApasya nRpasya parabhave'pi vinAzAya syAmiti nidAnaparo rakSojAtau rakSo'jani / kiM mayA prAgbhave sukRtaM ke * kRtam ? iti prayuktavibhaMgajJAnajJAtavairastaM bhUpaM nAnAprakArairmArayitvA svavairALUpArapArago'bhUt / itthaM janA ra hemarathasya vRttaM / svakarNayorgocaratAM praNIya / / rAgAMdhabhAvaM tyajatA''zu cedvaH / zivAMganAsaMgavidhau manISA / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau rAgAMdhatve hemarathanRpakathA / / rAgAMdhavaiSayikIM hemarathakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH saptadazaM praznamAha - prazno. pra.17 - kaH zUraH ? vyAkhyA - he bhagavan ! sthAnAMge zUrazabdazcaturdhAsti, yataH-cattAri sUrA pannattA, * saTIkA * taMjahA-khaMtisUre tavasUre dANasUre yuddhasUre, khaMtisUrA arahaMtA, tavasUrA aNagArA, dANasUre vesamaNe, juddhasUre * // 121 // For Personal & Private Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.17 zreSThi kathA * vAsudeve, ato'mISAM madhyAdaparaH kaH zUro vIraH ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi saptadazamuttaramAha-* * yo lalanAlocanabANairna vivyathitaH, vyAkhyA - he vatsa ! pumAn lalanAlocanabANairnArInetrapatriIbharna vivyathito * sudarzana na vizeSeNa pIDitaH, uktaM ca-lalitalalanA lIlAlolairvilolavilokitai-ralasavalitaizcitrAkArairvilAsa* viceSTitaiH / / na harati muneryasya loke manAgapi mAnasaM / manujavapuSA manye devaH sa mAnyaziromaNiH / 1 / / atrArthe * * sudarzanazreSThikathA, tathAhi - ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe caMpA nAma nagarI, yatra vasupUjyabhUpAlakuladinakRtaH / zrIjayAtanubhuvo maiM * vAsupUjyArhataH / / paMcakalyANikI kasya kasyAMgino-'janitarAM svAMtaharSaprakarSAya no / / 1 / / tatra dadhivAhano nAma * rAjA, yasya bhujadvayamatulaM / kalayitvA hyakhilanAzabhItyaiva / / ripubhUpAlA jagmu-ratigahanaM vanaguhAsthAnam / / 1 / / * (nAM samajanyavanaM vanamevArAtikSmApAlAnAm / / pAThA.) tasyAbhayA nAma rAjJI, yasyA vapuSaH saubhAgyaM / svasmAdapyadhikaM * * kalam / / pAtAlastriya Alokya / hriyevAvanImadhyagAH // 1 // (yasyA vapuSaH zobhAgaNyaM svasmAdapyadhikaM laavnnym| * AlokyA'laM muJcantyadyApi na pAtAlam / / pAThA.) tatraiva rAjJo mAnyaH zrIRSabhadAso nAma zreSThI, yathAMbuje * * sasaMmadaH / spRhAM karoti SaTpadaH / / tathaiva lokasaMmate / sa tatparo'rhatAM mate / / 1 / / tasyArhaddAsI nAma patnI, yasyA meM prazno. * deve guruvarge / sAbhUtkAcidbhaktiH / / yAM varNayituM kevalino-'pi hi maMdA vAgyuktiH / / 1 // tasya vaNigvarasya ke saTIkA * subhago nAma mahiSIpAlaH, prAyo yasya manovRtti-dharmya karmaNi lagnA / / na tu karhicidapi pApAM-bhonidhijalamadhye * // 122 // Jan Education Interations
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.17 zreSThinA kathito mahAmantraprabhAvaH * lagnA // 1 // tasyAnhaM mahiSIvAraNaM kurvANasya kadAcidAgAtkarAlaH zItakAlaH, yasmin kRzAni divasAni * * kuraMganetrA / daMtacchadeSu madanaM vinivezayanti / / dIrghA nizA dhanijanaH sukhito na niHsvaH / zItaM prabhUtamatiharSakaraH * kRzAnuH / / 1 / / tasya shiittormaaghmaase divasAvasAne sairibhIcAraNAnaMtaraM calitaH subhago prAvaraNarahitaM pratimAsthamekaM * - muni vIkSya dadhyau-ayaM dhanyo mahAtmA yo / himapAtAtidussahe // yAminIsamaye zaila / iva tiSThatyakaMpitaH // 1 // * iti cintayaMzca yayau gRhaM, tatrApi tameva muni manasi smarannizAmanaiSIt / avibhAtAyAmeva vibhAvaryAM mahiSIrgRhItvA re * sa yatipArzvamiyAya, bhaktyA tamabhinamya copAsAmAsa / aho ko'pi svAbhAvikastAdRzAnAmapi vinayaH ! * ra yaduktaM-ko cittei maUraM / gaI ca ko kuNai rAyahaMsANaM / / ko kuvalayANa gaMdhaM / viNayaM ca kulappasUyANaM // 1 // * atrAMtare kAyotsargasthaM taM muni vinantumivodayAcalacUlikAmalaMkurvati gabhastimAlini sa muninamo arihaMtANa* mityuccairuccaran dvitIyo raviriva khamutpapAta / avazyamAkAzagAminI vidyeyamiti dhiyA subhago'pi sukalatramiva * tannamaskArapadaM hRdi nidadhe / tataHprabhRti copavizannuttiSThan svapan jAgrannaznan gRhe bahirapi tatpaThannanyadA zreSThinA / pRSTa:-bho bhadra bhavatA paMca-parameSThinamaskRteH / / idaM padaM kuto'vApi / cintAralamivAnagham / / 1 / / subhago'pi * yathAvadakathayat / sAdhu bho sAdhu bhoH / iti taM prazaMsan zreSThyapyAhasma-na kevalaM mahAbhAga ! nabhogamanakAraNam / / * vidyAsau kintu parama-padApterapi kAraNam // 1 / / tadamuSya namaskAra-syAnubhAvaM hi kazcana || parimAtuM na * * zaknoti / toyaM toyanidheriva / / 1 / / ata etatpadaM puNya-yogAdAsAditaM tvayA / / kiMtvidaM hyapavitreNa / bhaNitavyaM prazno. saTIkA // 123 // For Personal & Private Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ * na jAtucit / / 2 / / subhago'pyabhaNat-tAtapAdA idaM padya-maniMdyaM kSaNamapyaham / / parimoktuM na zaknomi / vyasanaM pra.17 * vyasanI yathA // 3 // zreSThyapyUce-yadyevaM tarhi bho bhadra / parameSThinamaskriyAm / / sarvAM paTha yathA te syuH / saMpado'tra * namaskAra * paratra ca // 4 // tataH subhago'pi zreSThinaH saMpUrNaM namaskAraM hAramiva prApya svahRdAbharaNIcakAra, tatprabhAvAttasya ra prabhAvAdu ccakulAdi kSuttRDAdivedanAstathA nodayamAsAdayAmAsuH / ekadA sadanAnmahiSIrAdAya subhage bahirgate'kasmAd vRSTo meghaH / ra prAptiH * asmin kSaNe subhagaH sairibhIzcArayitvA gRhaM prati vyAvRtto'tarA dustarAM saritaM vIkSya yAvatkimapi dadhyau / * subhagasya * tAvanmahiSyo vAhinIM tIA paratIramApuH / subhago'pi nabhogAmividyAdhiyA namaskAramuccaran sarittaraNAya yAvadutpapAta * * tAvadevAtpUrAnnadyaMtaHpatitatIkSNAgrakASThakIloparyapatat / vidAritaM tena kAleneva kIlena tadhRdayaM, tathApi / * namaskAraM smarannagAtkAladharmam, ahaha ! sudurnivAraH kRtAntavyApAraH ! uktaM ca-nazyati nauti yAti vitanoti * rasAyanakriyAM carati / guruvratAni vivaraNAnyapi vizati vizeSakAtaraH / / tapati tapAMsi khAdati mitAni karoti * ca maMtrasAdhanaM / tadapi kRtAntadantayantrakrakacakramaNairvidAryate // 1 // tataH subhagajIvo'rhaddAsyA garbhe namaskAra* prabhAvAdavAtarat / tasmin garbhasthe tRtIye mAse zreSThinI zreSThino'gre dohadAnyevaM nyavedayat-jIveza jinpuujaayaaN| * saMghasatkArakarmaNi // dInAdInAM tathA dAne / sAvadhAnaM mano'sti me // 1 // RSabhadAso'pi taddohadAnapUpurat / * prazno. * zreSThinyapi samaye sarvalakSaNopetaM sutamasUta / zreSThyapi mahAmahapUrvaM sudarzano'yamiti zizoH sudarzana iti nAma * saTIkA * vyadhAt / sudarzano'pi pitRmAtRmanorathaiH sArdhaM vRddhiM prApnuvannupAdhyAyAdalpairevA'hobhiH sakalAH kalA agrahIt, * // 124 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArINAM nATakam * pitApi taM nAmnA''kRtyA ca manoramayA kanyayA paryaNAyayat / sudarzano'pi tayA saha dharmA'rthA'bAdhayA kAmaM * pra.17 * kRtArthayan kiyatkAlaM gamayAMcakAra / kapaTaitazcAsyA eva puryA vAstavyo rAjapUjyaH kapilo nAma purodhAH sudarzanena saha sauhRdaM vAMchan bhRtya iva / prAyastadabhyarNavartyabhUt / kadAcitkapilapatnI kapilA priyamUce-kAnta ! duHzakunAnIva / nityakRtyAni vismaran / * iyantaM samayaM yAvat / kva tiSThasi nivedaya / / 1 // kapilo'pyAhasma-priye sudarzanasyAhaM / pArzve tiSThAmi meM * sarvadA / / kapilApyA''lapat-ko'sau sudarzana iti / jIviteza ! nivedaya / / 1 / / kapilo'pyUcivAn-sukezi ! * * vizvaprArthaMka-darzanaM me sudarzanam / / vayasyaM cenna vetsi tvaM / tadvetsyeva na kiMcana / / 1 // kapilApyAlapat-idAnImapi ra * he nAtha ! jJApaya svaM suhRdvaram / / na prArthitaH kadApi syA-dAzAbhaMgakaro mahAn / / 1 / / kapilo'pyabravIt-sumukhi * * mamaiSarSabha-dAsArhaddAsikAsutaH sumatiH // rUpeNa paMcabANaH / kAMtyeMdustejasA tapanaH / / 2 / / gAMbhIryeNa payodhiH / te kSamayorvI vitaraNena kalpataruH / / priyavacanAmRtakuMDaM / maMDanamakhilAgivargasya / / 3 / / yugmam / / yadvA kiM guNanikarai-* y raparairuktairamuSya yasya punaH / / ekaH zazikaralIla-zIlaguNaH kvApi na skhalati / / 4 / / tannizamya sakAmaM sA / * sakAmAbhUt, bhavanti ca prAyeNedRzo viprastriyaH / sasmAra ca paramamantramiva sudrshnaabhisaarnnopaaym| prazno. ___anyadA nRpAdezAtkapile grAmAMtaraM gate sati kapilA sudarzanAvAsametya taM pratyUce-suMdara ! tvadvayasyasya / - saTIkA * zarIre'pATavaM mahat / / atastvanmilanAyA'tra / nAzakiSTa sa ziSTadhIH // 1 // kintu tvadvirahAttasyA-pATavaM * // 125 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ dviguNaM tanau / atastvadAhvAnakRte / prahitA tena cAsmyaham // 2 // so'pi tatkapaTanATakamavidannavadat-bhadre hahA pra.17, * mayA naitad / jJAtaM tattvaM vraja drutam / / ahaM tu tvatpadairevA-gacchannasmi na saMzayaH // 1 // tadAkarNya sAgAt / so'pi se pratyutpannamati sudarzanasya * suhRdgRhamupetastAmUce-kalyANi kathayAsmAkaM / puro mitraM kva vartate / / sApyAhasma-he prAjJAgamyatAmagre / zayAno'sti * pratijJA abhavatsakhA / / 1 / / so'pi kiMcidabhisRtya punarUce-bhadre'trApi na me mitraM / kimanyatra yayau kvacit / / sApyAkhyat* vidvanmUlApavarake / prasupto'sti suhattava / / 1 / / tatrApi pravizan vayasyamapazyan sa smAha-kapile kpilo'traapi| * * nAsti me paramaH sakhA / / tatsatyaM me puro brUhi / na hAsyAvasaro'dhunA // 1 / / tataH sA paTukapaTA kapATasaMpuTaM * datvA'naMgajanakAni svAMgAni prakAzya dRDhabaMdhanAmapi mekhalAM zlathIkRtyA'bhibadhnatI kaTAkSavizikhAn muJcantI ra * proce-nAthA'tra kapilo nAsti / tasmAnmAmurarIkuru // vibhedaM naiva pazyAmi / bhavataH kapilasya ca / / 1 / / daMbhenApi * * tadadyAzu tvadAgamaghanAgamaH / nirvApayatu meM'gAdrau / prasarpantaM smarAnalam / / 2 / / ato mAM cirakAlIna-madanAnala* vihvalAm / / svAMgasaMga-sudhAvRSTyA / samAzvAsaya samprati // 3 / / aho ! vidheriva durviciMtyo'syAH ko'pi * na kapaTaprapaJca iti tannayanazarAbhinnazIlavarmA pratyutpannamatiH sudarzanaH smAha-mugdhe yUnAmidaM yuktaM / kiMtvahaM paMDako hyataH // mudhA'nena madIyena / naraveSeNa vaMcitA // 1 // tatastayA viraktayA gRhAnnirvAsitaH svavezmanyAgataH ke * sudarzana iti pratijJAtavAn-ataH paraM parAgAre / kvacidekAkinA mayA / / na gantavyaM yataH prAyaH / svabhAvacapalAH saTIkA striyaH / / 1 // // 126 // prazno. For Personal & Private Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.17 abhayAkapilayo rAlApaH * atha kadAcit tatra puryAM samagrajanamanaHpramodadAyinI zakramahotsave jAte dadhivAhananRpaH kapilapurohita- * * sudarzanAdibhiH saha krIDitumudyAnamagAt, abhayA'pi kapilAyutA tamanvagAt, sudarzanapatyapi saSaTaputrA yAnArUDhA * * tatrA''gatA, tAmAlokya kapilAbhayAmabhANIt-devi purastAtkeyaM / bAlA bAleMdusadRzabhAlatalA / * abhayApyUce-priyasakhi ! gRhalakSmIriva / sudarzanasya priyatameyam / / 1 / / kapilA'pi tat zrutvA savismayA smAha* he devi ! yadasau tasya / kAntA tatkautukaM mama || abhayApyapRcchat-he vayasye kimetasyA-stava svAMte kutUhalam * * // 1 // kapilApyavadat-karabhoru ! yadetasyAmetAvanto'bhavan sutAH / abhayApyUce-hale svAdhInakAMtAyAH / kiM * citraM putrasaMbhave ? / / 1 / / kapilApyAhasma-devyevaM hi bhavatyeva / cetpatiH puruSo bhavet / ayaM tu paMDako martya* veSadhArI sudarzanaH / / 1 / / abhayA'pyagRNAt-sakhi ! tvayA kathaMkAra-metad jJAtaM nigadyatAm / / AzcaryA''karNane * * vAMchA / kasya kasya na jAyate ? // 1 // tataH kapilayA svAnubhUte sudarzanasvarUpe prokte'bhayApyabravIt-yadyevaM sakhi * * tarhi tvaM / vaMcitA tena dhImatA / / yatparastrISvasau bADhaM / SaMDho na tu nijastriyAm // 1 // kapilA'pyabhayA* vacanotpannayAsUyayA''cakhyau-devi cedvaMcitA tAva-dyato'haM mUDhamAnasA / / asminnarthe vidagdhAyA-stavApi jJAsyate * matiH // 1 // abhayApyuvAca-mugdhe rAgAdasaMjJasyA-pyazmanaH pANinA mayA // dhRtasya syAdrayAd drAvaH / sasaMjJasya * * tu kA kathA / / 1 / / kapilApyuvAca he devyevamahaMkAra-vikAraM mA vRthA kuru / / karoSi cedahaMkAraM / ramayasva * ra sudarzanam / / 1 / / abhayApi jagau-atrArthe sakhi me garvaH / sArthako na nirarthakaH / / yato ramita evAyaM / mayA jJeyaH prazno. saTIkA // 27 // For Personal & Private Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi Mi Mi Mi Fen Liao sudarzanaH ||1|| kiM nA'zrAvi bhavatyaita - purA vanavAsinaH / tapasvino'tikaThinA / vizvAmitrAdayo'bhavan // 2 // ramitAste'pi nArIbhi - rvidagdhamatibhiH kSaNAt // ko'sau mRdumanA gehi - sukhalAlitavigrahaH ||3|| ataH stokena kAlena / yadyenaM ramayAmi na // pravizAmi tadA jvAlA - caMDe kuMDe havirbhujaH || 4 || ityAdi lapaMtyau te gate udyAnaM, tatra ca ciraM krIDayitvA'gacchatAM svaM svaM sthAnam / itazcAbhayA sakalakalApaMDitAM paMDitAM dhAtrImAkArya svapratijJAtamacakathat, paMDitApi tat zrutvA smAha-AH putri maMtritaM naitat / suSThu yatsa sudarzanaH / sadA svadArasaMtoSI / pauSI saddharmakarmaNAm // 1 // atastavA''graho vyartha / eSo'smin paramArhate // yataH kAmayituM dUre / nA''netumapi zakyate // 2 // varaM kRtA phaNiphaNAmaNigrahaNakarmaNi // pratijJA na punastasya / zIlakhaMDanahetave ||3|| abhayApyabhaNat-dhAtryekavelaM kathama- pyAnayainaM sudarzanam / / tataH sarvaM vidhAsyAmi / susthaM kSUNaM na te kvacit ||1|| paMDitApi kiMcidviciMtyoce-he putryavazyamevedaM / vidhAtavyaM mayeti cet / / nizcayaMstava tarhyeko - 'styupAyo na tu bhUrizaH ||1|| yatsa parvadine zUnya - maThAdau pratimAdharaH / bhavedevaM yadi paraM / samAneyo na cAnyathA ||2|| abhayApyAcakhyau - dhAtryeSo'rthaH samartho'to / yatyatAM tatra nityazaH / / paMDitApyUce - vatse pramANamatrArthe / sAvadhAnAsmyahaM yataH // 7 // tataH kiyatsvapi dineSu gateSu samAgAtkaumudImahotsavaH, tadAnIM tadutsavavidhitsotsukacetasA vizAMpatinA rakSakebhyaH paTahena ghoSayAMcakre-bho lokAH sarvairapi / sarvaddhardhyA kaumudImahaM draSTum / / krIDodyAne gaMtavya - miti nRpAjJAbhavadbhavatAm / / 1 / / tat zrutvA & Private Use Only pra. 17 paramArhataH sudarzanasyA ssnayane upAyaciMtA prazno. saTIkA // 128 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ K***** * jAtA sarve'pi hRSTAH paurAH, parameka eva prAtarAgAmicaturmAsakadharmakarmanirmANonmanAH sudarzano viSaNNa iti * pra.17 * dadhyau-prAtarmano'sti me caitya-vaMdanAkarmanirmitau / / udyAnagamanAyaita-dviSamaM rAjazAsanam / / 1 / / upAyaH kriyate * pratihAra ko'smi-nathavA ciMtayAnayA // parNaM tarNaM kariSyAmi / svamano'bhimataM yataH / / 2 / / tataH sahopAttopadayA vipratAraNAya * nRpamAnaMdya sudarzano vyajijJapat-deva ! prAtardinaM sarvaM / tvatprasAdAtkaromyaham / / caityavaMdanakAdIni / yadyAjJA bhavatAM * chalam * bhavet / / 1 / / rAjJApyevamastvityanujJAtaH sa dvitIye'hni jinAnAM snAnAdi caityaparipATI ca vidhAya kRtacaturvidhopavAsaH * saMdhyAyAM vidhivatpratipannapauSadho nizi kvApi catvare pratimayAsthAt / * atrAMtare'bhayAM prati paMDitA smAha-vatse tvayAdya nodyAne / gaMtavyaM bhUbhujA saha / / yathA kathaMcitte citta-vAMchitaM * paripUryate / / 1 / / abhayA'pi ziro'tirme'stIti rAjJaH purastAduttaraM kRtvA svAvAsa evAsthAt / aho prapaMcacaturAH * striyaH ! tataH paMDitA lepyamayIM kAmapratimAM gurutarAM kArayitvA vAsasA''cchAdya svAMke saMsthApya ca nRpaukasi se * vizantI vetribhirabhihitA-paMDite'dyAdhikatara-bharA''krAMteva lakSyase / / tatkimetaditi brUhi / pravezo'parathA na * te // 1 / / sApi tadAkarNya seyev jagAda-re re zarIrakAraNa-vazena devI gatA'dya nodyAnam / / tasmAtsmarAdidevA-rcanaM meM vidhAtrI gRhasthaiva / / 1 / / ata eva saMpratIyaM / pravezyate puSpadhanvino mUrtiH / / aparasurANAmapi hi / pravezanIyA meM prazno. * mayA pratimAH // 2 // dvAHsthairapyuktaM-paMDite mA kupAsmabhyaM / taddarzaya tato vraja // praveze'jJAtavastUnAM bibhImo * saTIkA * pRthivIpateH / / 1 / / tataH sAnaMgamUrtiM tebhyo darzayitvAgrato'gAt / evamanyA api dvitrAmUrtIH pratIhAravipratAraNAyA- * // 129 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudarzanaH * ''nIyA''nIya prAvikSat, aho chalacchekAH striyaH ! tataH pratimAsthitaM sudarzanaM yAne nyasya vAsasA''cchAdya * pra.17 * dvAHsthairaskhalitA satI paMDitA'bhayAyai datvA yathAgamamagAt, abhayApi tamapratimarUpaM nirUpya sphurasmaravikArAneka- abhayA* prakAraM netrapatribhistADayantI vaktumArebhe-nAtha ! tvadIyarUpazrI-parAbhUta ivAtanuH / mAM dunoti zaraistIkSNai-ratastvAM vAgnArAcairanizaM * zaraNaM zritA / / 1 / / ato mAM rakSa rakSa tvaM / zaraNya ! zaraNAgatAm // parArthe prArthitAH santa-statkiM yanna hi kurvate * vidhyamAno'pi ta // 2 // daMbhenA'pahRto'smIti / kopaH kartavya eva na / / yato mahAtmanAM citte / dhatte chadma padaM na hi / / 3 / / tat + akSubdhaH * zrutvApi kAyotsargeNa meruvannizcale sudarzane sthite sati punarabhayA'bhANIt-nAthaivaM mAM vadantIM tvaM / tUSNIkaH ke kimupekSase ? / / kiM kadAcit zrutaH kazcid / striyArthita upekSakaH ? / / 1 / / tadetad vratakaSTaM tvaM / muMca mA'taH / * paraM kathAH / / maprAptyA viddhi yatsiddhaM / vratavratatijaM phalam // 2 / / evaM me prArthayaMtyAste / naiva yuktA vimAnanA / / * * ko nAma vaktrapatitaM / phalaM muJcati paMDitaH ? / / 3 / / jAne saubhAgyasarvasva / nATakaM nATayannasi / / tatprasIda * * jano'yaM te / drAk svayaMvaratAM gataH // 4 // iti vadaMtyA tayA pANinA pANimAdAya nibiDamaMDalIbhUtapInasta* nAbhyAM mRNAlakomalAbhyAM bhujAbhyAM ca sa pariSasvaje / sudarzano'pi tadanukUlopasargopadrutaH sannityadhyAsIt-* * sAkSAdivAsya rAkSasyAH / sakAzAccecchuTAmyaham / / pArayAmi tadotsargaM / mamAnazanamanyathA / / 1 / / abhayApi * * svaprayAsaM viphalaM matvA bhRkuTivikaTAnanA taM bhApayitumityabhaNat-mumurpurasi re mUrkha / yatkaroSi vaco na me / / kiM * prazno. * na zrutaM yato ruSTA / ghnanti kAMtamapi striyaH // 1 // ataH smaravazAyA me / vazago bhavitA na cet / tadA tvAM hai saTIkA zamanavazaM / prApayitAsmyasaMzayam / / 2 / / ityAdyabhayAvAgnArAcairanizaM viMdhyamAno'pi sudarzano nAkSubhat / kutaH * // 130 // For Personal & Private Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zUlAyAH suvarNa * sattvavatAM kSobhaH ? uktaM ca-upadravatsu kSudreSu / na kSubhyanti mahAzayAH / / utkAlaiH zapharaiH kiM syA-llolaH * pra.17 - kallolinIpatiH / / 1 / / tataH prAtaH svaM nakhairvidArya sAnAryAzayA proccaiH pUccakre-haMho prAharikA vegA-deva dhAvata mahAsatI * dhAvata / / yadeSa me balAtkAra-kArI kazcinnarAdhamaH / / 1 / / tataste'pi tatratya pratimAsthitaM sudarzanaM vIkSyA'cintayan- * manoramAyA * asau zozruyate tAvat / prnaariishodrH|| ato'sminnIdRzaM kRtyaM / na saMbhavati jAtucit / / 1 / / tato vijJaptastairbhUpaH, * uttamaciMtA * tenApi tatraitya vyatikaraM pRSTAbhayA'bhASiSTa-prabho ! tvAmahamApRcchya / tadA yAvadiha sthitA / / tAvadAgata evaiSa / kAyotsarge sthitiH * duSTo hyatra pizAcavat / / 1 / / tato riraMsunAnena / prArthitA caTupUrvakam / / mayApyavAdi re mUDha ! dUre'pasara maddezoH * * // 2 // kSamo'syanyastriyAM zIla-khaMDane na punarmama / / anyAdRzAH kapitthAste / pAtyante vAyunA hi ye // 3 // tata * evaM vadantIM mAM / nakhaireSa vyadArayat / / mayApi pUtkRtaM yasmA-dabalAnAmidaM balam / / 4 / / kimasminnapyadaH saMbhavati / siMhAsanam * na vA ? iti saMdehadolAmArUDhena bhUparivRDhena kimetat ? ityukto'pi sudarzano rAjJIkRpayA nAhasma, idRgeva ke - garIyasAM svabhAvaH, yataH-apakArapare'pi kurva-trupakAra eva hi mahAntaH / / chede'pi caMdanataruH / surabhayati mukhaM * kuThArasya / / 1 / / tato dasyUnAM pAradArikANAM ca maunameva balamiti kSitipatirArakSAnAdizat-bho bho bhavadbhirakhile / * * hyasminnagare viDaMbanApUrvam / / doSaM prakAzya zUlA-nyAsaH kAryo'sya duSTasya / / 1 / / te'pi purArakSAH sudarzanaM * - doluM dhRtvA, mukhaM zAmayitvA, vapuSi raktacaMdanastabakAni datvA, kaMThe karavIrakusumayutAM nimbapatramAlAmAlaMbya / prazno. * karNapucchavihIne khare samAropya, zIrSe jIrNasUrpachatraM nivezya, vAdyamAnavisvaraDiMDimapUrvaM zuddhAMtadattAnaMgAvaskaMdo'yaM * saTIkA sudarzano vadhyabhuvi nIyate, nA'tra nyAyavato'vanIpaterdoSa ityudghoSaNAM prathayantaH sarvathAsminna doSa iti hAravagarbhAH * // 131 // Personal & Private Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** pauragiraH zrutigocaracAritAM nayantaH sarvatra puri bhrAmaM bhrAmaM RSabhadAsa zreSThimaMdiradvAramAnayAmAsuH / tatra tathAsvarUpaM nijapatiM vIkSya mahAsatI manorametyacintayat-ayaM sadA sadAcAro / matpatirnRpatistathA / / nyAyaniSThaH paraM duSTo / hatasraSTA'yameva hi / / 1 / / yadvedaM suSThu nAciMti / yadamuSya mahAtmanaH / prAgjanmakRtapApAnAM / phalametadupasthitam // 2 // amISu kSapiteSveva / pratIkAro na cAnyathA // tathApyatra yatiSye'haM / yathA cAsau bhaviSyati // 3 // gRhAMtaH pravizya devArcAmAsUtrya kAyotsarge sthitvA zAsanasurIM manasi nyasya punaH vyamRzat - paramezvari me patyu-rdoSasaMbhAvanApi hi / / na babhUva kvacit sA tu / samajAyata saMprati ||1|| ato'sya jainamukhyasya / cetsAhAyyaM vidhAsyasi / / tadAhaM pratimAmenAM / pArayiSyAmi nizcitam ||2|| no cedevaM sthitAyA me / syAdevAnazanaM yataH // na vIkSituM kSamA dharma - hIlAM zrAvakabAlikA ||3|| itazca tataHsthAnAttairArakSaiH zmazAnametyAropitaH zUlAyAM sudarzanaH, sApi devatAnubhAvAtsuvarNasiMhAsanatAmagAt / tatastadbadhAya kaMdharAyAM vyApAritaH karAlaH karavAlaH kaMThakaMdale sumadAmatisma / tato bhItaistaistadvRttaM rAjJA'gre vyajJapi / nRpo'pi rAjagajamAruhya rayAdayAtsudarzanAbhyAsaM taM ca baMdhuvadAliMgya pazcAttApapara ityuce - zreSThin diSTyAdya dRSTo'si / yatpApena mayA bhavAn || mAryamANo'pi na mRta- statte zIlavijRMbhitam / / 1 / / mAyAvinInAM nArINAM / vacanAttvAM vinAzayan // avimRzyakRtAM puMsAM / madhye'haM prathamo'bhavam // 2 // kiMtvetatpAtakamahaM / bhavataiva hi kAritaH / / yattadAnIM mayA vAraM vAraM pRSTo'pi nA'bravIH || 3|| tattvayA me'parAdho'yamArya ! Use Only pra. 17 mahAsatI manoramAyA uttamaciMtA kAyotsarge sthitiH zUlAyAH suvarNa siMhAsanam prazno. saTIkA // 132 // N.jainelibrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudarzana * dhAryo na mAnase / / apakAriSvapi nRSu / santo hi karuNAparAH // 4 // tato nRpeNa gaje samAropya svaprAsAde nItvA pra.17 * snAnajinA'rcanabhojanavilepanavastrA''bharaNAdisatkArA'naMtaraM nizAsvarUpaM pRSTaH sudarzano yathAvadakathayat / kevalinaH * arakSayacca rAjJInigrahodyataM nRpati, bhUpo'pi taM kuMbhikuMbhamAropya mUrdhni dhAritAtapatramubhayataH prakIrNakavIjyamAnaM paramapada* pUryamANeSu yamalazaMkheSu rodaHkukSibharibhramaM vibhratsu vAditranAdeSvaho zIlamahimeti jayArave prasarati sudarzanaM * prAptiH * tatpiturAvAsaM prAvezayat / tato'bhayA hriyA pAzena vipannA, paMDitApi bhayAnnaSTvA pATalIpure devadattAvezyAvezmani re * tasthau / tatrApi paMDitA sudarzanarUpaM tathAprAzaMsadyathA devadattA sudarzanotkAjani / sudarzano'pi saMsArAdviraktaH sugurorAttavratastapasA kRzAMga ekAkivihArapratimAdharaH kramAdviharan kusumapuramiyAya / tatra bhikSAyAmaTantaM sudarzanamuni / * vIkSya paMDitA devadattAgre nyavedayat, sApi paMDitayA tamAnAyya bhikSAdaMbhena nyamaMtrayat / bhagavAnapi sApAyaM nirapAyaM * vedaM sthAnamityavimRzya tadgRhaM prAvizat / tayApi kapilayeva dvAraM datvA sarvaM dinaM sa muniranukUlapratikUlopasargaH / * kadarthayitvA muktaH sAyamudyAnamagAt, tatra vyaMtarIbhUtayA tayA'bhayayA dRSTo vyutsRSTapANiH sa muniH + * prAgivopadrUyamANo'pyakSubdhamanA apUrvakaraNAdinA kSapakazreNimArUDho ghAtikarmakSayAt kevalajJAnamApa / vyadhAyi ra * ca savidhasthaiH surairasya kevalamahimA / bhagavAnapi lokopakArAya dharmadezanAmAtanot / na kevalaM tayA dezanayA ke prazno. * janAH prabuddhAH, kintu devadattApaMDitAbhayAvyaMtaryo'pyabuddhyanta / tataH sudarzanakevalI sarvatra lokAn prabodhayan ra saTIkA kramAtparamapadamAsadat / itthaM sudarzananidarzanadattakarNA / nArIvilocanazilImukhalakSyabhAvam / / mA gacchatA'cchadhiSaNA // 133 // ************************ JE Education International
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ * yadi mokSalakSmI-vakSastaTIviluThanaspRhayAlutA vaH // 1 // pra.18 // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau lalanAlocanabANA'kSobhe sudarzanazreSThikathA / sadupadezaH karNAmRtam lalanAlocanabANA'kSobhavaiSayikIM sudarzanazreSThikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo'STAdazaM praznamAha - pra.18 - pAtuM karNAJjalibhiH kimamRtamiva budhyate ? vyAkhyA - he bhagavan ! karNAJjalibhiH zrotrapuTaiH pAtuM / * dhayituM amRtamiva sudheva kiM budhyate jJAyate ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi aSTAdazamuttaramAha* sadupadezaH, vyAkhyA-he vatsa ! satparamArthena narasvargApavargasukhaheturyo'sAvupadezaH sarvajIvarakSaNadakSaH kUpadezastu * * saMsArapArAvArapAtahetuH / ataH sadupadezazravaNAdeva paramArthaprAptiH, yadAgamaH-te NaM kAle NaM te NaM samae NaM pAsavacciyA therA bhagavaMto jAIsaMpannA, kulasaMpannA, balasaMpannA, rUvasaMpannA, viNayasaMpannA, nANasaMpannA, daMsaNasaMpannA, * carittasaMpannA, lajjAsaMpannA, lAghavasaMpannA, oyaMsI, teyaMsI, vaccaMsI, jasaMsI, jiyakohe, jiyamANe, jiyamAyA, * jiyalohA, jiyaniddA, jiyaiMdiyA, jiyaparisahA, jIviyAsAmaraNabhayavippamukkA, jAva kuttiyApaNAbhA viharaMti, tahArUvaNhaM bhaMte samaNaM vA mAhaNaM vA pajjuvAsamANassa pajjuvAsaNA kiM phalA ? pajjuvAsaNA goyamA ! savaNaphalA, se NaM bhaMte savaNe kiM phale ? nANaphale, nANe kiM phale ? vinnANaphale, vinnANe kiM phale ? * prazno . paccakkhANaphale, paccakkhANe kiM phale ? saMjamaphale, saMjame kiM phale ? aNaNhayaphale, evaM aNaNhae tavaphale, * saTIkA * tave vodANaphale, vodANe akiriyAphale, akiriyA kiM phalA ? siddhipajjavasANaphalA pannattA / gAhA-savaNe * // 134 // Jedan remations For Personal & Private Use Only ww.jainelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******> nANe ya vinnA / paccakkhANe ya saMjame // aNaNhae tave ceva / vodANakiriyA siddhI || 1 || atrA'rthe rauhiNeyakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArata varSe magadhadeze rAjagRhapuraparisare vaibhAragirirnAma bhUdharaH, guNazailakacaityazRMgakopari kheladvimaladhvajAJcalaiH / paritarjayatIva yo'nizaM / tridazAdhIzagirerapi zriyam ||1|| tadguhAvAsI lohakhuro nAma cauraH, cauryavRttikalayA kuzaleSu / stenamaMDalakuleSvakhileSu / caurarAja iti yasya ninAdo'-dyApi hi prakaTabhAvamiyarti / / 1 / / sa tu rAjagRhavAsizrImaddhAmasu parvAdiSu pizAcavadavasaramApya dravyAdyAharaNanAmamupadravaM kurvan svakuTuMbamapUpuSat / ekadA tena rUpeNa ceSTayA cAnurUpo rohiNIkukSiratnaM rauhiNeyA'bhidhaH suto mRtyukSaNe'bhASyata - vatsa vidhatse yadi me / vacastadA tvatpuro bravImitarAm // so'pyUce - tAtA''diza tatkurve / ko'jJaH khaMDayati piturAjJAm ||1|| lohakhuro'pyAkhyat - vatsa yaH kurute prAyo / jino vyAkhyAM sadaH sthitaH // nA''karNanIyaM tadvAkya-manyatkAryaM nijecchayA ||1|| iti vadanneva vipanno lehakhuraH, rauhiNeyo'pi piturantyakRtyaM kRtvA paramabrahmeva piturgiraM smaran saMtoSavimukho'nizameva rAjagRhamamuSNAt / atrAntare gautamAdiparivAro vIrajino vaibhAragirau samavAsarat / tadAnImevA'maravinirmitasamavasaraNAntaH siMhAsanasthaH vIraH sarvabhASAnuyAyinyA yojanasarpiNyA vANyA yAvad vyAkhyAnamAtatAna, tAvadrauhiNeyaH samavasaraNaparisarA'bhyarNavartivartmanA puraM prati prayAnacintayat - cedgamyate'dhunAnena / zrUyate'rhadvacastadA / / tAtA''jJA khaMDyate'nyo'dhvA / naiva tatkriyate kimu ? ||1|| iti cintanAnantaramevotpannadhIrlohakhurabhUH karNau pidhAya ********** pra. 18 mRtyukSaNe lohakhurasya vacanam prazno. saTIkA // 135 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ * puramiyAya / evaM gamAgamaM kurvatastasyAnyadA dezanAsado'bhyAse pAde kaMTako lagnaH / tadanuddharaNAtpadamapi * pra.18 * gantumazaknuvannaparastUpAyo neti karNayoH karAvapAsya pAdAtkaMTakamAkarSannimAM zrIvIragiramazaNodrauhiNeyaH-* abhayadarzitaH aNimisanayaNA maNakajja-sAhaNA pupphadAma amilANA / / cauraMguleNa bhUmiM / na chivaMti surA jiNA biMti ca cauragrahaNopAyaH * // 1 // dhigmAM pitrAjJAlopakaM yanmayaitadazrAvIti cintAparastvaritameva kaMTakamuddhRtya tathaiva pANibhyAM zrutI pidhAya re * dUramapasasAra / evamanvahaM tena pure muSyamANe paurairetya natyanaMtaraM zreNikabhUzakro vijJapayAJcakre -kSmAnAtha ! tvayi * * nAthe'pi / satyasmAkaM gRhAdikam / alakSitapracAreNa / caureNa parimuSyate // 1 // tadvisarjaya no'nyatra / tatrApi bhavadAkhyayA / svodaraM pUrayiSyAma-zcauropadravavarjitAH // 2 / / tat zrutvA rAjagRhaparamezvaro nagarArakSakamAkArya / * sakrodhamabhyadhAt-are grAsAdi bhuJjAna-zcaurAtpaurAnna rakSasi / / tattvaM naH kimu bhAgneyo / bhavasyuta sagotrabhUH * * // 1 // ArakSo'pyAcacakSe-he svAmin rauhiNeyAhva-zcauro muSNAti pattanam // asmAbhistu sa dRSTo'pi / dhRSTo * dhartuM na pAryate / / 1 / / vidyudutpAtakaraNe-nollaMghya kapivajjavAt / / vapraM prayAti tad gRhNA-tvArakSapadavIM prabhuH / / 2 / / * tato rAjJA bhrUsaMjJayA prerito'bhayakumArastamArakSamAkhyat-bhadra ! tvaM svAM camU muJca / sajjIkRtya purAdahiH / / cauro ke * yadaiti durgAnta-stadA taM pariveSTayeH / / 1 / / madhye'pyuttrAsito vidyudutpAtakaraNena saH / vaprAdahisthitaH sainye / * patiSyati na saMzayaH // 2 / / tadA'pramattaiH subhaTaiH / paTiSThaiH pariveSTitaH / / durgAhyo'pi sukhagrAhyo / bhaviSyati sa saTIkA * taskaraH / / 3 / / ityabhayAjJAM pramANIkRtya pradoSe durgapAlo vaprAdantarbahizca dhvajinImasajjayat, rauhiNeyo'pi tasminneva // 13 // prazno. education International For Personal & Private Use Only ainelibrary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dine grAmAntarAdAgato nagarA''rakSabhaTai ruddhaM puramajAnAno nizi prAvizat, ArakSanarairapyabhayakumAroktayuktyA * pra.18 * nibadhya sa nRpAntikamAninye / bhUpo'pyabhayamukhamIkSAmAsa, abhayo'pyabhaNat-tAta ! rAjJAmayaM dharmaH / sarvatra * rAhaNa svanirdoSatA parikIrtitaH / / yadduSTanigrahaH ziSTa-pAlanaM sarvadaiva hi / / 1 / / tadasAvAlopto baddha / ityarhati na nigraham / / ato sva khyApanam - vicAryatAM ceta-syanyathA kupyati smRtiH / / 2 / / tato nRpastamapRcchat-are kva te gRham ? kIdRgbhavato jIvikA? ) * kutaH // hetorihAgataH ? kiM vA / rauhiNeyo'si nAmataH ? // 1 // so'pi svanAmazravaNA''zaMkito niHzaMka iva * provAca-nRdeva ! durgacaMDAkhyaH / zAligrAmanivAsyahaM / kauTuMbikaH samAyAtaH / prayojanavazAdiha / / 1 / / kRtakRtyo * * nizAzeSe / nijagrAma prati prayAn / / ruddha: purAMtardhAmyadbhi-rAra? rAkSasairiva / / 2 / / tadbhItyA vapramullaMghya / / * bAhyA''rakSakapeTake / / nyapataM daivato mIno / jAlAjjAlAMtare yathA // 3 / / tato niraparAdho'pi / tairbaddhvA * * yuSmadaMtikam // ahamAnItavAMstasmA-nyAyasAra ! vicAraya // 4 // nRpo'pyetat zrutvA taM guptau kSiptvA ca * tatsvarUpA'vagamAya grAme svapuruSaM preSIt, purApi tena grAmaH saMketaM grAhito'bhUt, bhavati ca keSAJciccau- ra rANAmapi zubhamAyaticiMtanaM, rAjapuMsA'pi tatsvarUpaM pRSTo grAmaloka ityabhASiSTa-bho bhadra ! so'sya grAmasya / * vAstavyo yastvayoditaH // kintu kenApi kAryeNa / gataH kvApi hi vartate // 1 // tenApi nRpapuMsA''gatyeti * rAjJo'gre vijJapte'bhayo'cintayat-aho susUtrito dambho-'muSya yatra vidherapi / / matiH pragalbhate naiva / mAdRzasya * saTIkA * tu kA kathA / / 1 / / uktaM ca-susUtritasya dambhasya / brahmApyantaM na gacchati / koliko viSNurUpeNa / bhajate / // 137 // prazno. Jan Education intonational For Personal & Private Use Only i brary or
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ * rAjakanyakAm / / 1 / / tathApyamuSya caurasya / svarUpajJaptihetave / kamapyupAyaM kartAha-mudyamaH kAmadhugyataH // 2 // pra.18 * iti dhyAtvA'bhayo vimAnamiva devAMganopamAnastrIyutaM prAsAdamekamakArayat, tatra taM naraM gADhaM madyapAnAturaM kArayitvA * abhaya prapaJcaH devadUSyopame vastre paridhApya cAdhitalpamazAyayat, made pariNate sati sa tUtthito'kasmAdvismayakarI tAdRzI * divyasaMpadaM yAvadapazyattAvadabhayAdiSTainaranArIgaNairmAGgalyavacaHpUrvamevamUce-jaya jIva naMda jAto'tra / vimAne naH / * prabhuH surastava tu / / bhRtyA vayaM ramasvA-psaraHsamUhaiH saha svairam / / 1 // iti taccATuvacaHzravaNAt kimatrAhaM ke * suro'bhavamiti tasmin vimRzati sati yAvaddattastaiH prekSaNAya samahastakastAvatsuvarNadaMDadhAriNA nareNA''gatyoktaM-* OM haMho kimevamArabdhaM / bhavadbhiH sahasaiva hi ? / / tairapyuktaM vetrin pradarzyate svasya / vibhorvijJAnakauzalam / / 1 / / * tenApyUce-haMho vijJAnanaipuNyaM / nijanetuH pradarzyatAm / / kiMtvasmAtprathamaM deva-lokAcAro vidhIyatAm / / 1 / / sa * * kIdRgiti tairukto vetrI smAha-bho bho kimetadapi vo / vismRtaM yo'tra jAyate / / sa procya puNyapApe sve / * * bhogAnanubhavettataH / / 1 / / tairapyavAdi-vetrinnaH sarvamapyeta-dvismRtaM prabhulAbhataH / / tathApyamuSmAtsvarlokAcAraM kAraya vegataH / / 1 // tato rauhiNeyo dadhyau-kimidamatamatAsatyaM / jJAtaM vAbhayagirA prapaMco'yam / / madajJaptyai * vyadhitaitai-statkathameSo'vagantavyaH / / 1 / / iti dhyAyana rauhiNeyastAM padalagnakaMTakoddhatisamayazrutAM zrIvIragiramasmarata, * smRtvA ca punarevamacintayat-yadi saMvadiSyatIdaM / surasvarUpaM zrutaM mahAvIrAt / / satyaM vakSyAmi tadAnya-thA punaH * saTIkA svottaraM kartA // 1 // tataH sa tAnnimeSonmeSadRzo manazcititakRtyAprasAdhakAn mlAnapuSpamAlAnaMghrispRSTabhUtalAn // 13 // prazno. Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zrIvIraprarUpitasurasvarUpavyatiriktAnirIkSya nAmI surAH, kiM tvamISAmeva kapaTanATakamiti matvA yAvaduttarayitumupacakrame * pra.18 * tAvadvetriNA bhaNitaM-mahAbhAga ! samagro'pi / suravargo'yamutsukaH // vidyate na vilaMbasyA-vasarastannivedaya // 1 // *tIrNApAyasya * cauracakravartyapyUce-vetrin pUrvabhave sapta-kSetryAmuptaM ghanaM dhanam / / pAlitaM vimalaM zIlaM / tapastaptaM sudustapam / / 1 / / rauhiNeyasya cintanam bhAvanA bhAvitA samya-garhadAdyA upAsitAH / / AvazyakAdi sadanu-SThAnaM ca vidadhe mayA / / 2 / / ityAdi vadan ske| * punarabhaNyata vetriNA-bhadra ! tAvatkRtaM puNyaM / kiM pApamapi nirmitam / / cauro'pyUce-vetrin sugurusaMsargA-nna prAyo hai * duSkRtaM kRtam / / 1 / / punada~DabhRdabhaNat-prAjJa yuktamidaM proktaM / tathApi jJAyate na hi / / ato vicArya cauryAdha-mapi * kiMcinnigadyatAm / / 1 / / steno'pyAhasma-mUDha ! svargatimApnoti / kiM kvacitkRtaduSkRtaH ! kiM paMguratituMgAdri-zRMgaM / * samadhirohati ? // 1 // ityAkarNya sarve'pi te'bhayakumArAya tatsvarUpaM prArUpayan / abhayo'pi tadvRttaM nRpAne ke * prakAzyetyAhasma-tAtedRzairapyupAyai-tuM yo naiva zakyate / / sa cauro'pi hi moktavyo / nocitaM nayalaMghanam / / 1 / / * tato nRpagirA'bhayena muktazcauraH, ko nAma dhUrterna vaMcyate ? rauhiNeyo'pi tIrNA'pAyA'rNavazciMtayAmAsa-hA dhigme * piturAdezaM yenAhaM vinivAritaH // zrIvIrAsyahradotpannavacanAmRtapAnataH // 1 // yadi pItaM nA'bhaviSyat / * traizaleyavaco'mRtam / / tadA vividhamAreNA-gamiSyaM zamanAntikam / / 2 / / anicchayA pi hi mayA'-pAyi vIravaco'-* prazno. mRtam / / ata evAdhunA tanme / jIvitAyAbhavattarAm / / 3 / / vIravAgamRtaM muktvA / pitRvAkyaviSe hahA / / mayA * pahA / / cAra saTIkA matirakAryA''mra-tyAgAniMbeSu kAkavat // 4 / / kiJca kvAcAraviSabhR-dviSavyAluptacetasAm / / pUrvajAnAmapi tyaajyH| // 13 // ducation International For Personal & Private Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ * panthA maMthA sukhazriyAm / / 5 / / uktaM ca-je ke vi puvvapurisA / aMdhalayA aMdhakUvae paDiyA / tA kiM sacca-* pra.18 * kheNaM / puNovi tattheva paDiyavvaM / / 1 / / tattAtA''dezagaralaM / nirasya caramArhataH / / upadezAmRtaM karNa-puTairgatvA * rauhiNeyasya * pibAmyaham / / 6 / / iti dhyAtvA gato rauhiNeyo'pazcimajinAbhyarNaM natvA ca vibhumiti vyajijJapat vIraM prati ra svAmin mohoragagrasta-nRNAM tvadvacanAmRtam / / vipadgaralavidhvaMse / yAti gAruDamaMtratAm // 1 / / ta eva : * prANino dhanyA / manye ye paramezvara // tavopadezapIyUSa-yUSapAnaikalaMpaTAH // 2 // ahaM tvadhanyo yatte ke * vA-sudhApAnabhayAdaham / karNau pidhAya pANibhyA-midaM sthAnamalaMghayam // 3 // ekadA padasaMlagna-kaTukaMTaka-* * karSaNAt / / upadezAmRtaM pAtu-manicchurapi te'pibam / / 4 / / tatprabho tatprabhAvena / tAdRzAdrAjanigrahAt / / nistIrNamapi / * mAM bhUyo / rakSa rakSa bhavArNavAt / / 5 / / bhagavAnapyuvAca he vatsa ! sarvavirati-grahaNena bhavAmbudheH / / nistAraH * * drAgbhavatyeva / nAnyatheti vinizcayaH / / 1 / / rauhiNeyo'pyabhaNat-bhagavan ! yadi yogyo'smi / tadA me dIyatAM ke vratam // prabhurapyUce-kalyANin ! yogya evA'si / yadyuktaM tadvidhIyatAm / / 1 / / iti jinopadezAmRtaM * * zrotrAMjalipuTenA''pIya rauhiNeyo bhUyo vyajijJapat-trijagannAtha ! yadyevaM / tadAdAsye vrataM param / / zreNikakSmAbhujA / * sAkaM / kiMcidvAcyaM hi vidyate / / 1 / / ityuktvA gato bhUpAbhyAsaM lohakhurAGgabhUrabhASata-deva ! kiMcana vaktavyaM / * * vartate bhavatAM puraH / / nRpo'pyUce-mahAbhAga ! gatAzaMko / nivedaya madagrataH / / 1 / / rohiNIsuto'pyAhasma-rAjan saTIkA ta yastaskaro'zrAvi / bhavadbhirjanavArtayA / / so'haM hi rauhiNeyA''hvo / yuSmannagaramoSakaH / / 1 / / kiMtvekayA // 140 // JET Education International For Personal & Private Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* **** mahAvIra - vAktaryA dustaro'pi hi / / tIrNo'bhayakumArasya / helayA buddhivAridhiH // 2 // mayedaM muSitaM sarvaM / paraM matto paro na hi / / gaveSaNIyazcauro'taH / kaMcitpreSaya matsamam ||3|| darzayAmi yathA loptraM / tataH svaM mAnavaM januH / / karomi saphalaM zrIma - dvIrArhaproktadIkSayA // 4 // tataH zreNikanRpAdezAdabhayakumAraH samutthAya pauraparIto rauhiNeyena saha yayau, rauhiNeyo'pi girisaridvanagahvarazmazAnAdiSu sthAneSu nikSiptaM dhanamabhayAyAdarzayat / abhayastu nAgarANAM yathAyogaM tadarpayAmAsa, iyamevAlobhinAmamAtyAnAM zailI, rauhiNeyo'pi paramArthakathanena svaM kuTuMbaM prabodhya dIkSArthI siddhArthapArthivasutAbhyarNamagAt / zreNikanRpakAritaniSkramaNamahazcApazcimArhatpAdAnte pravrajya caturthAdiSaNmAsyavasAnatapaH kSINagAtro vaibhAragirau pAdapopagamanamAsUtrya zubhadhyAnaH svarasAdhayat, iti rauhiNeyacaritaM bhavikA / vinizamya sadgurumukhArNavodgatam || upadezavAgamRtamApibata / svahitAptaye zrutipuTairniraMtaram // 1 // / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau sadupadezAmRtapAne rauhiNeyakathA | sadupadezAmRtapAnavaiSayikIM rauhiNeyakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekonaviMzaM praznamAha pra. 19 kiM gurutAyA mUlam ? vyAkhyA - he bhagavan ! yathA tarurmUlena vistAramApnoti, tathA gurutAyA gauravasya kiM mUlam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi ekonaviMzamuttaramAha - yadetadaprArthanaM nAma, vyAkhyA- he vatsa ! nAmeti saMbhAvanAyAM yadetadvizvaprasiddhaM aprArthanamayAcanaM, yato yAcane mRtyukSaNa iva IdRk cihnAni syuH, uktaM ca-mukhe dainyaM gatebhraMzo / gAtre svedo vivarNatA / / maraNe yAni cihnAni / tAni cihnAni ucation Internationa For Personal & Private Use Only - pra. 19 viSamamasi dhArAvratam prArthanam prazno. TIkA // 141 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ * yAcane // 1 // ato'prArthanameva mahatAmasidhArAvrataprAyatvAdgauravahetuH yataH-vipadyuccaiH stheyaM padamanuvidheyaM ca * pra.19 * mahatAm / / priyA nyAyyA vRttimalinamasubhaMge'pyasukaram / / asanto nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyaH kRzadhanaH / satAM vikramAditya * kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam // 1 / / atrArthe vikramAdityanRpakathA, tathAhi nRpakathA * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe mAlavakadeze ujjayinI nAma nagarI, kimurkheSA kiM vA tridazanagarIti , * vibhramavazAt / tulAyAM tayugme sarasiruhajAtena vidhRte / / niviSTA bhuvyAdyA nijakagurubhAvena muditA / parA hai * tUrdhvaM yAtA laghu laghutayA hrItahRdayA / / 1 / / tatra vikramAdityo nAma rAjA, raudro'pi yasyAsamasAhasaika-mallasya * zalyasya ripuvrajAnAm / / vazIbabhUvAgnikanAmadheyo / vetAlakaH sevakavatsadaiva / / 1 / / ekadA sadasyAsInasya tasya * rAjJaH puraH pratIhAraH sametya natyanaMtaramUce deva ! vaidezikaH kazci-naro'yomayamUrtibhRt / / yuSmAkaM darzanaM vAMcha-tyaMbhodamiva hai * cAtakaH // 1 // cetsyAd yuSmAkamAdeza-stadAhaM tamupAnaye // no vAnivArayAmyenamatrArthe rucirasti kA // 2 // * vizAmIzo'pyUce-pratIhAra ! rayAdgatvA / taM pumAMsaM pravezaya / / vilaMbante mahAnto hi / parArthe na kadAcana // 3 // * tato vetriNA pravezitaH sa pumAn, so'pi nRpamanaMsIt, rAjApyadApayattasyAsanaM, na bhrazyanti santaH kvacidapyaucityAt, ra * yataH-aucityamekamekatra / guNAnAM rAzirakataH // viSAyate guNagrAma / aucityaparivarjitaH // 1 / / so'pi ke * tatropaviSTo rAjJA pRSTo nijAgamanahetumUce-vikramAdityabhUzakra / dezAddezaM paribhraman / yuSmatpuravarazlAghA-* saTIkA - mazrauSamiti lokataH / / 1 / / yattu bhavyamabhavyaM vA'-vaMtyAM vastukadaMbakam / / gRhItvA'bhyeti vikretA / tatsarvaM yAti // 142 // prazno . mination inte erson & Private Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***************************** vikrayam // 2 // ato'haM lohadAri - putrakaM vizvazatrukam || sahA''dAya bhavadga- mAgAM vikrayahetave // 3 // ekonaviMzatikara-prame vaMze nivezya tam / / gRhasarvasvadAnena / gRhNAtvenamiti bruvan ||4|| pratyApaNamahaM bhrAMto / hasyamAnaH purIjanaiH / / tavaiSa zAzvato bhUyA - diti jalpAkulAnanaiH || 5 || yugmam || vilokyA'haM purIlokAMstadAdAnaparAGmukhAn / / bhavatAM saMnidhAvAgAM / vidyArthI sadguroriva || 6 || tattvaM sarvasvadAnenA'' - dAyAnA''dAya vA'dhunA // nijapuryA yazovAdaM / tvaM puSANa kuSANa vA // 7 // iti duHzravaM tadvacaH zrutvA nRpo dadhyauamuSyA''dAnato rAjya - lakSmIbhraMzo bhRzaM bhavet // anyathA'payazoDhakkA - ravaH sarvatra vistaret ||1|| tadetayordvayormadhye / rAjyabhraMzo varaM na tu // cirakAlaprarUDhAyA / lavanaM kIrttivIrudhaH // 2 // iti vicArya nRpavaryaH sacivAdyairvAryamANo'pi rAjyadAnena dAridyaputrakamagrahIt, nAnyathA satAM vacaH, yataH sakRdapi yatpratipannaM / tatkathamapi na tyajanti satpuruSAH // naMdustyajati kalaGkaM / nojjhati vaDavAnalaM siMdhuH ||1|| tataH sAMtaHpuraM rAjyaM tasmai datvA sattvA''viSTo bhUpaH kRpANapANirhAhAravamukharamukhAn sAzrudRzo nAgarAn visRjya pUryA niryAya bahirdevakulaM prApa / tatra sAMdhyavidhiM vidhAya prAtaH puro yAsyAmIti vikramo nizAmAvasat / tato nizIthe supto nRpatirekAM rAkAmRgAMkavaktrAM smerAMbhoruhadRzaM pInastanIM kaMThaluThanmuktAhArAM raNajjhaNAyamAnanUpurAM bAlAmAlekya sAkSepamAkhyat-AH pApe kva sametAsi / yAminIyAmayAmale / kiM mAM parastrIgAMgeyaM / vikramArkaM na budhyase ? ||9|| sApyUce - nAtha ! raktAM ca bhaktAM ca / cirabhuktAM ca mAM priyAm // gajasAdhana For Personal & Private Use pra. 19 rAjJaH nagaratyAgaH prazno. saTIkA 1198311
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ * lakSmyAkhyAM / kiM tvaM naivA'vagacchasi ? // 1 // nRpo'pyAhasma-bhadre'vaimi paraM kena / hetunA tvamihAgamaH ? // * pra.19 * tanmaMkSu matpuro brUhi / zravaNe mama kautukam // 1 / / gajasAdhanazrIrapyUce-nAtha ! tvadIdRgdAriya-nurbhiyA ke devena kRtA vikramasya * sthAtumakSamA / mutkalApayituM tvAha-mA''gAM tatpreSayAzu mAm / / 1 / / rAjApyajalpat-subhra yAhi yathAchaMdaM / prazastiH * paMthAnaH santu te zivAH / / saMto hi sthApane yAne / nA'rthayanti kvacitparam / / 1 / / tatastasyAM gatAyAmanyAstisraH . * krameNa rathaturagapattyadhiSThAtryaH striyaH samAgatAH, gajasAdhanazrIvadbhupamUcuH, vizAMpatinApi gajasAdhanazrIvAhitAsu * tAsu ko'pyekaH pumAn varA'mbarA''DambaradyutidyotitadigaMtaH sametya nRpaM praNatya ca vyajijJapat-deva sattvA'bhidho ra bhRtyaH / sadA tvadanuvartyapi / / gajAdisAdhanazrIbhi-vinA sthAtuM na hi prabhuH / / 1 / / tasmAtprasattimAsUtrya / mAmapi / preSayAdhunA / / yathA tAbhiH samaM yAmi / kva sArthaH punarIdRzaH // 2 // ityuktvAsmin sthite nRpo'cintayat-* prayAntu tAH zriyastAva-dasya yAnaM tu no varam / / ata enaM vinA dIno / darzayAmi kathaM mukham / / 1 / / yadyenaM * cArthayitvAhaM / sthApayAmi kathaMcana // baMbhajyate tadAnIM me-'tyarthamaprArthanAvratam / / 2 / / ato yAvanna yAtyeSa / ra tAvacchastrikayAnayA / / AtmAnaM vinihatya drA-gyazaHpAtraM bhavAmyaham / / 3 / / iti ciMtanAnaMtarameva mahIdurgAvatpANinA * kRpANamAkRSyodare nyAsthat, tAvanmA meti vadan sa surIbhUya bhUpamabhANIt-rAjaMstvameva dhanyo'si / yasya te * prazno . * guNavarNanam / / sabhAsInaH surAdhIzaH / surANAM purato'karot / / 1 / / yadavaMtyAM mahApuryAM / sAhasAMko vizAM vibhuH|| * saTIkA * saMkaTe patito'pyuccai-nAnyaM prArthayate naram / / 2 / / tadA vRMdArakAdhIza-kriyamANAM tava stutim / / asahiSNurahaM // 144 // JE cat on International or Personal & Private Use Only ww.jainelibrary.org.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi haMta / jAtajvara ivAbhavam ||3|| dadhyau ca narakITe kaH / saMkaTAvaTavartini / aprArthitvaguNo bhUyAt / kiMtvIzAH svairabhASiNaH / / 4 / / uktaM ca sacchaMdaM jaM picchai / kIrai jaM niyamaNassa paDihAI || ajasassa na bIhijjai / pahuttaNaM teNa ramaNIyaM ||1|| tadgatvA satvaraM tasya / guroriva parIkSaNam || vipadahnau vidhAyAhaM / kurve'nRtagiraM harim // 2 // vimRzyeti tataH svargA - davatIrya vidhAya ca // ayodAriputraM te 'syAM nagaryAM samAgamam ||3|| yatra yatrApaNe ninye / sa mayA vyayahetave // tato lokAH palAyante / siMhAlokAdibhA iva // 4 // tato mayA sa te pArzve / samAnItastvayA punaH || rAjyasarvasvadAnena / jagRhe kIrtikAmyayA // 5 // tadbhiyA nikhilA rAjya-zriyo yAMtyo'pyupekSitAH / / paraM sa putrako naujjhi / hyeSA sattvavatAM sthitiH ||6|| vikuryaitanmayA sarvaM (tadetadAzcaryakaraM pAThA.) / bhavato'prArthanAvratam / / prapazyatA tathAjJAyi (mayAjJAyi pAThA.) / satyaM zakraprazaMsanam // 7 // tacchadmanAmunAkAri / tvatparIkSA hyato na me / / doSazcityo yataH sarvaM sahAH sarvaMsahAbhujaH ||8|| tasmAdavazyaM yAcasva / mano'bhimatamAtmanaH / na hi svarvAsinAM jAtu / darzanaM viphalIbhavet ||9|| nRpo'pyetat zrutvA provAca-sura ! suro'pi pUrvAzAM / tyaktvA pratyagdizaM zrayet / / tathApi prArthanAyAM me / lolA lolAyate na hi / / 1 / / devo'pi tannizcayaM jJAtvA prItaH sahiraNyaratnAM puSpavRSTiM kRtvA vikramArkaM rAjye nyasya yathAgatamagAt, jano'pi tatsvarUpaM jJAtvAdhikataraM pramodabharaM babhAra / itthaM janA vikramabhUmibhartu raprArthanaM nAma guNaM nizamya / atraiva yatnaM kurutASS-dareNa / yathA trilokyAM gurutA bhavedvaH ||1|| / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau gurutvahetvaprArthane vikramAdityanRpakathA || Education International pra. 19 devena kRtA vikramasya prazastiH prazno. saTIkA // 145 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.20 * gurutvahetvaprArthanAvaiSayikI vikramAdityanRpakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo viMzatisaMkhyaM praznamAha- * pra. 20 - kiM gahanam ? vyAkhyA he bhagavan ! kiM gahanaM durjeyam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi ke gahanaM tadanayAyi viMzatimitamattaramAha-strIcaritama. vyAkhyA he vatsa ! striyo nAryastAsAM yaccaritaM asadAcArastadeva - strIcaritraM duHparicchedyamalaM tAvannaraiH kiMtu surairapi / yaduktaM-azvaplutaM mAdhavagarjitaM ca / strINAM caritraM bhavitavyatA ca // * avarSaNaM cApyatha varSaNaM ca / devA na jAnanti kuto manuSyAH ? / / 1 / / atrArthe caMDApracaMDAvidyullatAkathA, tathAhi-* * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe kuzasthalaM nAma nagaraM, yadarhatAM maMdiramAlikopari / sphurattarasphArapaTAM-* * calaizcalaiH // nivAsinaH prANigaNasya saMsRte-rasAratAM darzayatIva sarvadA // 1 // tatra dhanado nAma naigamaH, zriyo ra yadIyAH sakalArthasArtha-sAdhAriNIryakSavaro nirIkSya // amaMdamaMdAkSavilakSavaktro / nAdyApi hi svaM prakaTI* karoti // 1 // tasya caMDApracaMDAnAmnyau priye, yayormahAbhIpradavismayaika-vidhAyimaMtrAvalizAlinInAm / / sImaMtinI-* * nAm nivahasya madhye / zozrUyate'pUrvataraiva rekhA // 1 // tAbhyAM samaM bhogAnanubhavatastasyA'galatkiyatkAlaH / * * anyadA mithaH kalahAyamAne palyau pazyan sa ityaciMtayat-varaM kArAgRhe kSipto / varaM dezAMtarabhramI / / varaM naraka* saMcArI / na dvibhAryaH pumAn punaH / / 1 / / abhUSito gRhAdyAti / nApnotyaMbucchaTAmapi / / akSAlitapadaH zete / bhAryA prazno. * dvayadharo naraH / / 2 / / tadevaM sarvadaivaite / vivAdaikapriye priye / / bhaviSyato matpratiSThA-raMgabhaMgasya hetave / / 3 / / ataH * saTIkA * pRthakpRthagvezma-sthite ete sukhAya me / / sa budho yo vidhatte hi / zubhamAyaticiMtanam / / 4 / / tatastena puraparisare * // 146 // For Personal & Private Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******************************* nityodakAyA nadyA arvAgbhAgavartini tathA'para bhAgavarttini pATake caMDApracaMDe sthApite, tadAdyekaikaM dinaM dvayorapi gRhe vasan snAnabhojanAdibhirdhanadaH sukhena samayamatyavAhayat / ekadA kenApi hetunA sa pracaMDAgRhe vihitaikAdhikAhaHsthitiryAvaccaMDAgRhadvAramagAttAvaccaMDA DhuMDhaNAdi khaMDayantI vArakollaMghanollasatkopA muzalamabhimaMtrya tatsanmukhamakSipat, so'pi sarpIbhUya tadabhimukhamadhAvat, tadbhItaH zreSThyapyacalapracaMDAlayaM prati, pRSThe pRdAkuragre ca naigamaH, yAvadAgAdApagA, tataH sa nadImullaMghya drutamagacchat, ahirapi saritamuttIrya parApatat, tadanUtphaNaM phaNinaM svAMtikamApatantaM vIkSya tatpidhAnAya paTImakSepsIt, tayAcchAdito yAvaduragaH kSaNamekaM mUrchito'bhUttAvatsa pracaMDAyAH pArzve'bhyAgAt, tadAnIM tayodvartanavarttikA uttArayaMtyA sa evaM pRSTaH- Aryaputra ! kutaH zvAsa- pUritA''nananAsikaH / khinno vizlathavastrastvaM / vegAdeva samAgataH ? ||9|| so'pyabhyadhAt priye ! tvatsadanAccaMDAM-tike'gAM sApi mAM prati // ruSTA samayabhedAd drA-gmuzalaM hyudagIrNayat ||1|| so'pyahIbhUya matpRSTha / evAyAnasti saMprati / / tad dvAraM dehi mAM kSipraM / kSipApavarakAMtare // 2 // iti vadata evAsya prApto yAvadbhogI tAvatpracaMDA tA evodvartanavartikAstatsanmukhamakSipat / tA api nakulIbhUya bhujaMgaM khaMDazo'ghnan / vilIne ca tasmin bhaye manAksvasthIbhUto dhanadastAM nizAM pracaMDAgRhe'tivAhya brAhme muhUrte hRdyevaM dadhyau - ete ubhe api mama / dayite duSTamAnase // vicitramaMtrataMtrajJe / dRSTaprabhAvavaibhave ||1|| ato na jJAyate daivA - dyugapatkupite ime // nihato mAM tadAnIM me / maraNaM zaraNaM kila / / 2 / / yataH - duSTA bhAryA zaThaM mitraM / bhRtyAzcottaradAyinaH / / sasarpe ca gRhe vAso / mRtyureva na // 147 // prazno. saTIkA For Personal & Private Use Only pra. 20 dezAntara gamanaM dhanadasya
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.20 dhanadasya vidyullatA dayitA * saMzayaH / / 1 / / tasmAdahamitaHsthAnA-dAsyamAdAya vegataH / / kvacidanyatra gacchAmi / nAtra sthAnaM sukhAvaham // 2 // * iti vimRzya kRtakArpaTikaveSo dhanadaH sAradravyamAdAya dezAMtaramakarot / prAptazca kiyadbhirdinaiH surapurasaMkAzaM * saMkAzapurAsannodyAnaM, upaviSTazca yAvatsa tatrA'zokatarutale tAvatpurAMtarAdetya bhAnudattazreSThI taM smAha-dhanada ! * * svAgataM te'stu / samehi mama vezmani / / yathA tava bhavettatra / snAnAdividhiradbhutaH / / 1 / / aho kathamasau mannAma * vetti ? iti vismito dhanadaH zreSThinA svasaudhamAninye / tatastaM snAnabhojanAdi kArayitvA zreSThyavocat-bhadra ! * vidyullatA nAma / surUpA'sti mamAMgajA / / tasyAH pANiM gRhItvA me / pUrayA'' manorathAn // 1 // dhanado'pya- * * vAdIt-zreSThinnadRSTapUrvasya / kathaM jAnAsi nAma me / kathaM cA'jJAtavaMzasya / dadAsi nijanaMdinIm // 2 // * zreSThyapyUce-vatsa ! putracatuSkasyo-parIpsitazatairiyam / / abhyastazastavidyaughA / tanayA samajAyata / / 1 / / gatAhanizi* * tadyogya-varasaMprAptyabhAvataH // ciMtAcAMtasya me sAkSA-dvabhUva kuladevatA // 2 // proce ca muJca vatsa ! tvaM / ciMtAM * prAtaH purAbahiH / / vane'zokatarormUle / niviSTaM yaM samIkSase // 3 / / tasyA''zu prAMzuvaMzasya / guNaratnamahodadheH // * dhanadasya sutAM dadyA / yataH sa ucito varaH / / 4 / / ityudIrya tirodhatta / zampeva paramezvarI / / ahamapyudite sUrye / * * tatrAgAM tvAM vyalokayam / / 5 / / ato jAnAmi te nAma / tadimAM prArthanAlatAm / / sutAvivAhapayasA / pallavollAsinI * - kuru // 6 // prapede dhanadenApi tadgIH, zreSThinApi zubhe'hni kAritaM dvayorapi sotsavaM pANigrahaNaM, dattazca pRthagAvAsaH, dhanado'pi tatra vidyullatayA dayitayA samaM premanirbharaM viSayabharaM sevamAnaH pUrvapatnIyugaM cittAdapi vyasmarat / prazno. saTIkA // 14 // Jan Education Internet For Personal & Private Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanadasya *********************** * kadAcijjanitajanatAharSAsu varSAsu nigarjati sati madanamedinIpatimataMgajAnIkaprAye parjanye pataMtISu virahiNIhRdaya-* pra.20 * bhedanazaraprasarAsu jaladhArAsu vAsavezmani vidyullatayA priyayA saha talpagataH prabodhitapradIpodyotanAzitAMdhakAro viSAda ra dhanadaH pratyAsannasaudhe citrazAlAyAM dattadIpAyAH kasyAzcinnAryA iti pralApamazrauSIt-hA nAtha ! mAmanAthAM / * kAraNam * muktvA dezAMtaraM prati prAptaH / / saMprApto ghanasamaya-stathApi na tvaM tviha prAptaH / / 1 / / garjAvidhuttrastA kaM / zaraNaM * nizi purA prapadye'ham / / nipatati vArAM pUre / zravati kuTIraM tathA caitat // 2 // kiM rudatAM DiMbhAnAM / dadAmi * niSThitaciraMtanadravyA / / ahaha kRtA duHkhAnAM / kulagRhamahameva hatavidhinA // 3 // ityAkarNya dhanado'pi * sakhedamadhyAsIt-ahahAnubhavatyeSA / varAkI jIvitezituH / / viyogA'nalasaMtapta-vigrahA kaSTamIdRzaM // 1 // rA tadvaccaMDA pracaMDA ca / dayite madvivarjite / / IdRkSaM duHkhamApanne / bhRzameva bhaviSyataH / / 2 / / iti ciMtanAnaMtaramevA'* viralagalanmuktAphalasthUlabASpajalakaNaH sa vidyullatayA''lepe-vikasvarasarojAkSa jIviteza ! kimetakat / / viSAdakAraNaM brUhi / kuru mAmapi duHkhinIm / / 1 / / tenApi tannibaMdhavazAtsvakalatrayoH svarUpamuktam / vidyullatApi + * tat nizamyA'prakAzitA''syavikArAMtarmanasamiti vyamRzat-mayA jJAtamiyatkAla-mahameva priyA'sya yat // * * nAjJAyyasya zaThasya sto / matto'pi dve priye priye // 1 // ato'sya citte te eva / vasato nahyahaM punaH // yatastadanurAgyeSa / ramate mAM mano vinA / / 2 / / etAvatApi no pUrNaM / yanmAM muktvA tadantikam / / gantuM vAMchatyayaM prazno. * tasmA-dvodhyate yAti no yathA / / 3 / / atha ced duSTadhIreSa / haThAttatra prayAsyati / / tadA svayamayaM jJAtA / * saTIkA * matkalAyA vijUMbhitam / / 4 / / iti dhyAtvA sAbhyadhatta-jIveza ! tvAM vinA naiva / jIvituM kSaNamapyalam / / tvayA * // 149 // Jain Education Inter n et For Personal & Private Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tu gamyate tatra / na jAne kiM bhaviSyati / / 5 / / yadAha-gaMgAsaMgeNa viNA vi / jalaNihI hoi jalaNihI ceva / / gaMgA * pra.20 uNa teNa viNA / bhaNa kaha khaNaMpi visamai // 1 // dhanado'pyagadat-priye ! dinAni katici-tatra sthitvA tataH - vidyullatA * punaH / eSyAmi tvAM vinA yasmAt / prANituM nAhamapyalam / / 1 / / uktaM ca-puSpottareSu taruSu bhramarA bhrameNa / bhrAntiM dattamantrita * karoti kurutAmaparApareSu // jAnAtu mAlati kalAM kathamanyathA'sau / lokottarasya tava saurabhavaibhavasya / / 1 / / atha * karaMbhakaH * tvamAdizasyevaM / gaMtavyaM naiva yattvayA / tadA tiSThAmi ko nAma / priyAjJAbhaMgakRdbhavet / / 2 / / tadAkarNya manAk / * tUSNImAsthAya ca sA punaruce-aivaM cennAtha ! tarhi tvaM / gacchedAnIM tu durgamAH / mArgA nivRtte varSau / yadyuktaM * * tadvidhIyatAm / / 1 / / tato'sthAddhanadaH, vyatItA prAvRTa, jAte ca galahastitaduSkAle zaratkAle vidyullatAdatta* dadhimizrakUrakaraMbhakasaMbalamAdAya dhanadaH kuzasthalapuraM prati pratasthe / prApto madhyAhne grAmamekaM, vizrAMtastatra / * zatapatrarAjirAjitasarastIratarutale / tato mukhaM karau kramau ca prakSAlya devagurusmaraNaM vidhAya bhoktumicchuH sa iti ke * dadhyau-yadyasmin samaye kazcidAgacchatyatithistadA / / vitIrya tasmai grAsArdha-mapi syAM puNyabhAjanam / / 1 / / yataH - * grAsAdardhamapi grAsa-marthibhyaH kiM na dIyate // icchAnurUpo vibhavaH / kadA kasya bhaviSyati / / 1 / / evaM vimRzan hai * so'pazyadekaM pArzvavartidevakulAnniHsarantaM grAma prati pratiSThamAnaM bhasmoddhUlitAMgaM tuMbikApAtrapANiM tapasvinam / * * tatastamAhUya so'dAttasmai karaMbhakA), paryAptamiti so'pi tApasastatraiva sarastIre kRtAvazyako bhoktuM prAvartata / prazno. * dhanado'pi bhoktumupaviSTo yAvatkavalaM kare'karottAvatkenApi kSutaM, dhanado'pi zaMkitaH kSaNamekamasthAt, tatastapasvI * saTIkA * karaMbhAsvAdAnaMtaramabhUd botkaTaH (=bokaDo iti bhASAyAm) / dhAvitazca saMkAzapurAbhimukhaM, kvaiSa yAti ? iti // 150 // Je u calon International nal &Private Lise Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************************ bhayavismayA''viSTo dhanado'pi lagnastatpRSThe, prAptAvubhAvapi puraM viveza vidyullatAgRhaM chAgaH, kimeSa meSaH karotIti dhanadaH pracchannaM pazyan bahirevAsthAt, vidyullatA'pyadrAkSIdajaM, tataH kapATasaMpuTaM datvA 'yAsyasi re' iti vAraMvAraM vadantI prAgvalitavastralaguDena taM kuTTayituM lagnA, pazurapi bUbUtkaroti sma / amiladastoko lokaH, tenApi kRpAvazAdvAritA vidyullatA, tayApi janadAkSiNyAnmaMtrAbhimaMtritavArisikto'bhUt punastapasvI, lokenApi vismitena kimetaditi pRSTaH so'pi svaM svarUpaM prAcIkathat, tato jana ityUce - sayalaMmi loyamajjhaMmi junnu akkhANauya kupaMDiivuttu, jo khAi karaMbao karevi so suso sahai viDaMbau natthi dosu / / tadvIkSya dhanado nirvedAditi dadhyau-aho nijacaritreNa / jitacaMDApracaMDikA // eSA'nAryAzayA nAryo / varjyAstatsvahitaiSiNA / / 1 / / AsAM caritraM saMtApa - karaM dRSTamapi sphuTam / / tathApi rajyatyAsvajJo / hI mohasya vijRmbhitam // 2 // alpenApyaparAdhena / kupitA vAmalocanAH / syuratyaMtapriyasyApi / priyasya prANavighnadA ||3|| uktaM ca - saMmohayanti madayanti viDaMbayanti / nirbhartsayanti ramayanti viSAdayanti / etAH pravizya sadayaM hRdayaM narANAM / kiM nAma vAmanayanA na samAcaranti // 1 // kiM ca kiMcididAnIM tatkurve yena tapasvivat / / na bhavAmi sudurjJeya - strIcaritraviDaMbitaH || 2 || iti dhyAtvA dhanadastaireva padairvyAvRttaH sugurupArzve pravrajya ca svamasAdhayat / iti gahanataraM vibhAvya bhavyA / dhanadavadeNadRzAM lasaccaritram | pariharata ratiM hi tatra no ce-jjaTivadamaMdazuco bhaviSyathoccaiH ||1|| / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau atigahanastrIcaritre caMDApracaMDAvidyullatAkathA / / For Personal & Private Use Only ******* pra. 20 striSu pariharttavyA ratiH prazno. saTIkA // 151 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.21 kumArakathA atigahanastrIcaritravaiSayikIM caMDApracaMDAvidyullatAkathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekaviMzaM praznamAha-* * pra. 21 - kazcaturaH ? vyAkhyA-he bhagavan ! kaH pumAMzcaturo vidagdhaH ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi * cAturye * padmaratha* tadanuyAyi ekaviMzamuttaramAha-yo na khaMDitastena, vyAkhyA he vatsa ! yaH kazcitpuNyavAnna tu sarve, tena strIcaritena meM na khaMDito na viDaMbitaH, yataH sarvacaritreSvidaM durjeyaM, uktaM ca-kallolaiH saha pAMzukhelanatayA loleyamityAzayA* dekastaMbhasarojasaudhakuhare siMdhoH sutA sauriNA / / yanmuktApi pitAmahapraharake chekeyamiMdoH karai-niryAtyaMzukarairupaiti * * ca namo nArIcaritrAya tat / / 1 / / atrArthe padmarathakumArakathA / tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe padmapuraM nAma nagaraM, yatkAmaM bhramarahitataraM / vikasatpadmAgAram / / sara iva * vibhrAjati na punaH / kvacidapi jaDatAdhAram / / 1 / / tatra padmacaMdro rAjA, padmaM hi tAvanmadhupAlizAli / caMdrastu * doSAkara eva sAkSAt // itIva vArAMnidhinaMdinIyaM / taM doSazUnyaM niyataM siSeve // 1 // tasya padmAvatI rAjJI, * * padmAvatIvAdbhutadeharUpa-lAvaNyasaMprINitakAMtacittA / varaprabhAvA parivAramAnyA / na bhogivargeNa niSevyamANA * // 1 // tayoH padmaratho nAma kumAraH, yo rAjamAnyaH sutarAM vadAnyaH / kAruNyasAraH khalu nirvikAraH / / guNairgarIyAn ra * yazasA varIyA-tryAyaikaniSThaH kRtinAM paTiSThaH / / 1 / / sa cAnyadA sAraparivAraH krIDAkRte turagamAruhyA''rAmamagamat, * tatra vicitrAM krIDAM kRtvA sa yAvatkSaNamekamasthAttAvatsajalajaladharagaMbhIreNa svareNa dharmamupadizantaM munimekama-* saTIkA * pazyat / aho ! puNyAptiriti gatastadvaMdanAya, natvA ca tamupaviSTaH prastutameva dharmamazrauSIt / vyAkhyAte * // 152 // prazno.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdRzAgaNyalAvaNyakiMkarIkRtasmaraM munivaraM vAraMvAraM pazyan saJjAtavismayaH kSmApatanayaH prAMjalirvyajijJapatbhagavannabhinavavayasi / zrImadbhiryad vrataM samAdAyi / / tatkiM bhavatAM vairAgyakAraNaM kathayata madagre ||1|| munirapyUcenaravaratanayA'tra bhave / yadyapi vairAgyahetavo bahavaH / / tadapi mama striya eva hi / vairAgyanibaMdhanaM zRNu tat / / 1 / / zrIgarvAdrdvairvANIM / purIM hasaMtyAM hasantikApuryAm / zreSThI dhanapatirAsI - ddAsIkRtadhanadadhanagarimA // 2 // tasya hareriva patnI / lakSmIrabhavattayorubhau tanayau / / tayorapi dve vadhvau / caitatkuTuMbakaM sakalam ||3|| tatsakalaM ca kuTuMbaM / lInaM nityaM nijasvabhAvena (Adyo dhanasAro'bhUt dvaitIyakastu dhanadevaH / tau putrau hi pitRbhyAM kalAguroH pAThayAmbabhuvAte udvAhitau tathotsavapUrvaM samamibhyakanyAbhyAm / janako jananI tanayau vadhvAvevaM kuTuMbakaM sakalaM / pAThA.) nijanijakartavyavidhau / nitarAM samayaM gamayatisma ||4|| anyedyuratijvarAdyai- rugrai rogairgRhItatanuyaSTi: / / zreSThI kSAmitasattvo / namaskRti saMsmaran svaragAt ||5|| zreSThinyapi tanmRtyA / saMsAramasArameva manvAnA / vihitA'nazanA bhAvita - bhAvA parabhavamalaMcakre || 6 || tadanu vihitAMtakRtyaiau / zokArttI zreSThidhanapatitanuja || zrImunicaMdramunIMdraH / sametya tau bodhayitumityalapat ||7|| haMho bhavikau ! pitR-mAtRbaMdhubhAryAsuhRtsutadhanAdi / / darbhAgrajAgradaMbhaH - kaNavatkSaNikaM bhave sakalam ||8|| tatrApi te nitAntaM / jIvAH zocyA bhavanti ye dharmam / / zrIjinavareMdravadano - dbhUtamakRtvA vipadyate // 9 // yadAha sthAnAMgeH - bhayavaM ke jIvA soyaNIyA havaMti ? goyamA ! apAviyajiNadikkhAo, asuyasiddhaMtavayaNAo, abohiyaloyAo, akayadhammAo, agahiyaaNuvvayAo, For Personal & Private Use Only **Ben pra. 21 ke jIvA soyaNIyA ? ke jIvA asoyaNIyA prazno. saTIkA // 153 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ * aTThamayapaMcappamAyacaukkasAyasaMjuttAo, akhAmiyasavvajIvAo, aNAloiyasavvapAvAo, je jIvA paraloyaM / pra.21 * jaMti te soyaNIyA havaMti, jao aNaMte saMsAre sayaladukkhanihANe NiccaM duhaM aNuhavaMtA ciTuMti / ye punarAcIrNA- * dhanadevasya dvitIya hapraNItasukRtAstathA kRtA'nazanAH kSAmitasattvAH parabhavamiyanti te naiva zocyAH syuH / uktaM ca tRtIyAMgeH-* vivAhaH bhayavaM ke jIvA na soyaNIyA havaMti? goyamA! je uNa gahiyadikkhAo, paDhiyasiddhaMtavayaNAo, kayasakayAo, * aMgIkayaaNuvvayAo, kayasAhammiyavacchalAo, dinnadANAo, nANapaDhaMtakayasAhijjAo, suhabhAvaNajuttAo, hai lehiyajiNavayaNAo. khAmiyasavvajIvAo. AloiyasavvapAvAo je jIvA paraloyaM jaMti. te soyaNIyA na havaMti, jao sigghameva saggaM mukkhaM vA gacchaMti / tadhuvayoH kRtasukatau / mAtApitarau na zocanIyau hi / / ata ujjhitvA zokaM / kuruta dharma svazarmakaram // 1 // tata zrutvA laghu zithilita-viSAdamedasvinAvubhau baMdhU / / * * dharmArthakAmasAraM / gRhabhAraM pravahataH sma ciram // 2 // atha vijJAya paraspara-murukalahaparAyaNe priye sahajau // - gRhavastUni vibhajya ca / pRthakpRthagmaMdire'sthAtAm // 3 // karhicidudvignamanA / dhanadevo jyeSThabaMdhunA dRSTaH / / * pRSTazca vatsa ! kiM kheda-kAraNaM bhaNa madagre tvam // 4 // so'pyAha tAta ! na kadAci-detayA dayitayA hi * gRhavAsaH / / saMbhAvyate tato drAk / dhanasArastaM prati proce // 5 // bhrAtastvAmahamanyAm / dhanyAM kanyAM vivAhayAmi * prazno. * kimu ? / dhanadevo'vadadevaM / kuru tAta ! yathA bhavAmi sukhI // 6 / / tadanu surUpAM kAmapi / naigamatanayAM vimArya * saTIkA dhanasAraH / / dhanadevaM svaM bAMdhava-mutsavapUrvaM vivAhitavAn // 7 // sApyAdyAyAH palyAH / saMsargAttAdRzI babhUva // 154 // For Personal & Private Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.21 ratnapure pravezaH zhzhzhzhzhzhzhzhzhzhzhzhzhzhzhzhzh * yataH // surabhirapi ghanasAro-'surabhiH syAllasunasaMparkAt // 8 // atha kAMtayozcaritraM / vIkSitukAmena tena * * kapaTena / / proce palyau zIta-jvareNa gADhaM gRhIto'smi // 9 // tallaghu zayyAM sajjI-kurutaM tAbhyAmapi kSaNA-* ttasyAm / / vihitAyAM so'svApsIt / zvAsocchavAsAn gurUn muMcan // 10 // tAbhyAM tasmin sthagite / * * bahubhirvastraistayormudarthamiva / / ravirastAcalacUlAM / yayau tathA rajanirajaniSTa / / 1 / / saMvRtte doSAkare / timirabhare / * jyeSThayA kaniSThoktA / praguNIbhava sakhi yAvo / rantuM nijavAMchitaM sthAnam / / 12 / / sA smAha hale praguNI kRtasAmagrayasmi tadanu te svagRhAt / / niHsRtya gRhArAme / drubhirabhirAme gate vegAt // 13 // tatra sahakArakAra-* * skarazira Aruhya te kuraMgadRzau / samyakprAvartetAM / smartuM maMtraM paThitasiddham / / 14 / / dhanadevo'pyutthAya / pracchannaM ra * svottarIyavastreNa / / mAkaMdadramamUle-'badhnAdatigADhamAtmAnam // 15 // vilasanmaMtrA'ciMtya-prabhAvavazataH sa siddhavidya * * iva / / Amradrumo marutpatha-vartmanyuplavanamakarod drAk / / 16 / / guruzapharamakaraghoraM / sAgaramullaMghayan rasAlataruH // ratnadvIpakSoNI-vibhUSaNaM ratnapuramApa // 17 / / tasmAd dUrIbhUte / dhanadeve te taroH samavaruhya / / nagaraM prAvizatAMza * so-'pi hi dRSTiM vaMcayannavizat // 18 // atha tatra pure zreSThI / zrIpuMjaH samabhavadyathArthAhvaH // tasya ca re * catuHsutoparyajani varA zrImatI kanyA // 19 // dhanadattasArthavAha-syAMgabhuvaH sA vyatAri tAtena / / tatkAlameva * * vaivA-hikalagnaM cArpayAMcakre // 20 / / tasmin karagrahamaho-tsave kRtasphArasArazRMgAre | taruNIvarge nRtyati / * | gAyati ca gaMbhIratararAvam / / 21 / / nijadayitayozcaritraM / vijJAya valiSyamANayoranayoH / / ahamapi valitAsmitamA- prazno. saTIkA 155 // For Personal & Private Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.21 dhanadevasya vivAhaH * mevaM dhyAtvA ca dhanadevaH // 22 // udvAhamahaprekSaNa-vidhaye zrIpuMjamaMdiradvAre / / tasthau yasmAtpuMsAM / nirIkSyadarzanaphale * * nayane // 23 // tribhirvizeSakam // atrAMtare turaMgA-rUDhaH pitRmAtRvargaparikalitaH // vihitAdbhuta- zRMgAraH // * * svarUpalAvaNyajitamAraH / / 24 / / kaMThaluThatsumamAlaH / pradAnasaMprINitArthijanamAlaH / / paThadazaThabhaTTaghaTTaH / saMbhava-* ra dakhilAgisaMghaTTaH / / 25 / / saMvAdyamAnagurupaMca-zabdapUrvakamapUrvayA RddhyA / vasudattabhUH samAgAt / zrImatyudvAhananimittam // 26 // tribhiHkulakam / / tasya dvAre vizataH / kautukasaMmilitalokasaMmardAt // nizitAgradhAratoraNa-* mapatanmUrdhani vidhervazataH // 27 // taduruprahAraparidalita-mastake paMcatAM gate tasmin // sutazokAtparyazrurvasudatto * nijagRhaM gatavAn // 28 // kiMkartavyavimUDhe / zrIpuMje parikaro'vadat zreSThin / tava na hi zocitumucitaM / yataH / * sutAdyApyapariNItA / / 29 / / tattAruNyavareNyaM / paraM varaM laghu gaveSaya ca / / zreSThI tadAptiviSaye / svapreSyAn re * preSayAmAsa // 30 // te'pi gRhAnniryAMto / dhanadevaM devamiva sadAkAram / / dRSTvA dhRtvA ca kare / zreSThisamIpaM * samAninyuH // 31 // zrIpuMjo'pyAkRtyA / kulInamavilInarUpamAlokya / / kAritarakSAkaMDaka-maMgabhuvA saha * vivAhitavAn / / 32 // punarapi tathaiva jAte-'dhikaM karagrahamahe sa dhanapatibhUH / / dayitAnirIkSaNArthaM / dvAkSi ke * vinikSipannasthAt / / 33 / / krIDitvAtha tadIye / dayite tatrAgate tato jyeSThA / / proce svasarnizorvI / tanmahamenaM * prapazyAvaH // 34 // tatsvIkRtaM tathaiva hi / kaniSThayAbhANi ca svasaH purataH // dRSTiM kuru kIdRkSau / vadhUvarau * * sto'tihAritarau // 35 / / kiMtvAryatanUja ivai-Sa vikSyate tadanu sA punaryeSThA / / tAM smAha mahivalaye / tatsadRzo prazno. saTIkA // 156 // For Personal & Private Use
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUrizo lokAH || 36 || sa tu zItajvaravidhurita - gAtro mukto'sti kathamihAgamane / tasyAryabhuvo / vibhAvyate zaktisaMvyaktiH / / 37 / / vIkSitavivAhamahayo - stasmAtsthAnAttayorviniHsRtayoH / / dhanadevaH zrImatyAH / paTAMcale'likhatkuMkumarasena ||38|| kva hasaMtI kva ca ratnapuraM kva nabhogAmI cUtaH / dhanapatisutadhanadevasyAdbhutasukhavidhaye bhUtaH / / 39 / / idamatihRdyaM padyaM / maMkSu likhitvA miSeNa kenApi || niragAdagAdhamedhA - vinAmaneke khalUpAyAH ||40|| kulakam / / ArUDhayostayoratha / dhanadeve sthuDagate ca sa rasAlaH / utpatya hasaMtyAmetya / maMdirArAmabhuvyasthAt / / 41 / / dhanapatisutastataH strA - dUrIbhUya prayAya zayanIye | AcchAdya vAsasA svaM / suSvApatarAM kvaNakvaNiti / / 42 / / te apyavaruhya tato / dayitaM hi kvaNakvaNAyamAnaM svaM / dRSTvA prahRSTahRdaye / sunirbharaM susvapatustalpe / / 43 / / pravibhAtAyAM rAtrau / mitre pUrvAcalopari gate ca / / zayyAM vyutsRjya tato / nijanijakRtyeSu te lagne ||44 || atha nirgatamAcchAdana -paTAtkaragrahaNakaMkaNasanAtham / patikaramIkSya kaniSThA / jyeSThAyai darzayAmAsa / / 45 / / jyeSThA'pyabhASata sakhi ! tvayA tadA suSThu jalpitaM yadasau / vara AryaputrasadRzaH / pradRzyate'taH sa evAyam ||46 || tadavazyamasya duHzikSitasya viditAsmadakhilacaritasya / / zikSAM dadAmi yenai-Sa na punarevaM samAcarati // 47 // itthaM saMcitya tayAbhimaMtrya maMtreNa davarakaM tasya / / pAde'baddhyata tasya / prabhAvatazcAbhavatsa zukaH // 48 // tAbhyAM kSiptaH paMjara - madhye svajanaM dhanaM ca sadanaM ca / pazyan kIraH kathamapi / divasAnativAhayAmAsa / / 49 / / cullyAM nihitasthAlyAM / kSiptAjyAdivesavArAyAm || uccaistaracchamatkAra - pUrvakaM bharjikApAkam ||50|| For Personal & Private Use Only ***** pra. 21 dhanadevasya kIrarUpatA soDhA nirvedanA prazno. saTIkA // 157 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.21 kIrasya bhApanam * vidadhAne te pApe / taM kIraM tIkSNakhagadhArAyAm // dhRtvaivamabhApayatAM / pravetsi bharjIcchamatkArAn // 51 // * * yugmam / / evaM tAbhyAM jIvita-saMzaya ApAtyate'nvahaM sa zukaH / / yasmAjjIvitavatsaH / ko nAma nirvedanAM sahate * * (yasmAjjIvo'nyavazaH / ko nAma na vedanAM sahate / / pAThA.) // 52 // atha tena zrIpuMjazreSThi-vareNA'tizoka* vidhureNa // samyaggaveSito'pi hi / nApto nijanaMdinIdayitaH // 53 // zrImatyapi svakIya-paTAMcale tAni , * kAntalikhitAni // vIkSyAkSarANi samya-gvicakSaNA vAcayAmAsa // 54 // tadanu ca sA muditA saM / tAtaM * ciMtAbdhimadhyagaM proce // khedaM tyaja bhaja toSaM / bhavato'vagato'sti jAmAtA // 55 // vatse kathamityuktA / pitrA * sA smAha tAta sa patirme / / dhanapatisuto hasaMtI-purInivAsyasti dhanadevaH // 56 / / ko'tra pratyaya evaM / punaruktA / * tena sA tataH pitre / / nijacelAMcalavilasa-dvarNAn saMdarzayAmAsa // 57 / / zreSThyapi tAn saMvAcyA-vagatArtho * * hRSTamAnasaH samabhata / / yasmAdiSTanavArtA-zravaNAtkiM no bhavettoSaH // 58 // anyedyarvibhavArjana-nimittamatimAtra+ naigamasametaH / sAgaradattaH zreSThI / purI hasaMtI prati cacAla ||59 / / tasmin samaye zrIpuMja-naigameMdraH sutApati* nimittama // ratnamayamalaMkAraM / sAgaradattasya haste'dAta // 60 // Uce cAsmajjAmAta-parata iti vAcikaM * vAcyam // bhavataikavAramabhyetya / yatpramodyA priyA svIyA // 61 // omityuktvA sAgara-datto'tha pravahaNe * samArUDhaH / / utkallolaM jaladhiM / prollaMghya yayau puri hasaMtyAm ||62 / / tatra krayANakAni / krINan sa * * kadAcidaMginaH pRcchan / dhanadevasya gRhe'gA-tAbhyAmapyAsanaM dattam / / 63 / / tatra niSadya tadIye / dayite so'bhASata prazno. saTIkA // 15 // Jan Educati on For Personal & Private Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** MAKA kva dhanadevaH / / te apyevaM jagadaturAryo dezAMtaraM gatavAn ||64|| zrIpuMjena prahitaM / ratnAbharaNaM nijAya jAmAtre / iti jalpan sa tato'dAttayorakathayacca tadvacanam || 65|| te apyUcaturucitaM / zrIpuMjazreSThinA vihitametat / yasmAdasmAtkAMto - 'pi hi tanmilanonmanA asti || 66 || kiMtvita urukAryavazAd / vrajatA teneti bhASitaM zreSThin / / yaH kazcanApi hi jano - StrA''gacchati ratnapurapurataH // 67 // tasyAvazyaM haste / zrIpuMjasutAmanovinodAya // zukaratnamidaM preSyaM / tad gRhNIta kuruta tadvAkyam ||68 || so'pi tadA''dAya tataH / kRtakRtyaH pravahaNaM samAruhya / / jaladhiM collaMghyAgA- dratnapuraM svAtmano'bhimatam || 69|| tadudaMtakathanapUrvaM / zrIpuMjAya vyatAri tena zukaH / so'pi tamAdAya mudA / zrImatyA arpayAmAsa || 70 || sApyAnaMditacittA / taM kIraM nijakare vidhAya sadA / cikrIDa na khalu kasyA / vastu mude syApriyaprahitam // 71 // davarakamatimalinamiti / dhyAtvA sA kIracaraNato yAvat / / choTayatisma tAvaddhanadevaH sahajarUpo'bhUt // 72 // tadanu zrImatyA so'ti-vismitasvAMtayA bhANi // nAtha ! kimetattenA - pyUce yatpazyasi tvamiti // 73 // jJAtvA svarUpameta- cchrIpuMjazreSThinA sa dhanadevaH / / dhanakanakavasanadAnaiH / saMmAnya sthApito'nyagRhe // 74 // tatra zrImatyA sama-manArataM ratisukhAnyanubhavan yaH / / samayaM gamayAMcakre / saudharmAdhipa iveMdrANyA // 75 // bhavitavyatAniyogAt / zrIpuMjaH paMcatAmagAdyasmAt // saMsAre sarvamapi / kSaNikaM vastviMdrajAlamiva // 76 // zrImatyapi hi kadAci - prajApatInAM vacAMsyavAcyAni // zrutvA gadgadasvara-miti patipurato jagAdatarAm // 77 // nAtha ! guNaratnaratnAkarasadRza ! caturvidhA bhRzaM puruSAH || For Personal & Private Use Only pra. 21 sahajarUpo dhanadevaH prazno. saTIkA // 159 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jagati syurmadhyamA'dhamAdhama-jaghanyakotkRSTabhedena // 78 / / tatra pitRguNairmadhyAH / zvazuraguNaizcAdhamAdhamAH * pra.21 * proktAH / / mAtulaguNairjaghanyA / svaguNaiH punaruttamAH puruSAH // 79 / / tattvaM yadyapi guNavAn / mAnI dAnI * priyAgraheNa dhanArjanapaTiSThaH / tadapi zrIpuMjasya hi / jAmAtA kIrtyase lokaiH / / 80 / / tasmAduttamapuruSA-cIrNapaMthAnamAzrayitu svadezAgamanam dhanadevasya meM mIhA / / yadi tava tadA vraja tvaM / nijapUrvajapAvitaM sthAnam / / 81 // atha dhanadevo'vAdI-dahamapyevaM pravedmiA * padmAkSi / / kiMtvadyApi hi jAgrati / hRdi bharjichamatkRtibharAste / / 82 / / bharjichamatkRtibharAste / ka iti samIritastayA * * so'pi // dhanadevo'vadadAtma-priyAkRtavyatikaraM sakalam / / 83 // sApi hi manAgvihasyA''-hasma svAminnidaM * na kiyanmAtram / / darzaya te dayite me / yathAnayorvedmi sAmarthyam // 84 / / tasyA atyaMtA''graha-vazato dhanapatisutaH / * priyAsahitaH // viracayya sArtharacanAM / zubhe dine potamAruhya / / 85 / / siMdhumagAdhaM tIrthyo / purI hasantIM * * gato'tidAnena / saMprINayan janaughA-nutsavapUrvaM viveza gRham / / 86 // yugmam / / kimayaM hi bharjikAyA-* zchamatkRtILasmaradyadatra punaH / / AgAttadidAnIma-pyamuSya zikSA pradAsyAvaH // 87 / / iti hRdi viciMtya tAbhyAM / re 7 pApAbhyAM proDhagUDhakopAbhyAm // AsanamupaDhaukitameSa-ko'pi tadalaMcakAratarAm / / 88 // jyeSThAdezAllaghvI / se * bhartRpadau kSAlayAMcakAra tataH / / AdyA'bhimaMtrya tatpada-salilamAMgaNaM chaMTayAmAsa ||89 / / saMbhrAtaH sa zrImatyA / * prazno . * mukhe dadau dRSTimAtmano yAvat / / tAvatsoce mAbhI-stvadrakSArthaM samarthA'smi / / 90 / / tanmaMtrAciMtyatama-prabhAvato'sau * saTIkA dRSanmayo jAtaH / / zIghraM zrImatyApi ca / pramArjito mUlarUpo'bhUt (prabhAvato vRddhimAsadat kramazaH / // 10 // or Person & Private
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA * ApadatalamAjAnvAkaTyAhRdayaM tathA''nAsaM / tadanu ca sa jagau-zrImatyavAva mAM drAgalaM vilambana / ityapi kiM pra.21 * nAzrAvi ghrANAt kiMkarazataM bruDati / zrImatyA tadanu jalaM svamantrazaktyaikaculukatAM nItam / utkallolo ke dhanadevasya * jaladhiH kalazabhuvA munivareNeva // pAThA.) // 91 // AvAM tvayA jite iti / jalpaMtyau te priye ciraMtanyau / zrImatyA devyA iva / pAdapadme'patatAmacirAt / / 92 / / atha dhanadevo dadhyau / ciratnapatnIdvayIva yadyeSA // * kathamapi mahyaM kupyati / tadA bhavenme'tra kaH zaraNam / / 13 / / taccedadhunA kazci-dyatireti tadA tadIyapAdAMte // * * etA anAryacaritAH / strIrmuktvA pravrajAmitarAm / 94 / / ityurumanoratharathA''-rUDho yAvadbabhUva dhanadevaH // * tAvattadIyabhAgyA-kRSTa ivAgAnmuniH ko'pi / / 95 / / tatpAdapadmayugmaM / vinamya samyak sa ucivAn bhagavan ! ra * dIkSAtarIpradAnA-ttAraya mAM bhavamahAMbhodheH / / 96 / / dhanyo'si puNyavAnasi / sulabdhajanmA'si bhAvibhadro'si // * ityupabRMhya munIMdro / jineMdradIkSAmadAttasmai / / 97 / / so'pi dhanadevasAdhu-zciMtAmaNimiva sudurlabhaM caraNam // saMprApya samIra ivA-pratibaddho bhUtale vyaharat / / 98 / / so'haM mahImaheMdrA-tmaja ! viharanniha vane samAyAtaH / / prAdurakArSaM ca nijaM / vRttaM vairAgyaraMgakaram / / 19 / / tadbhostvamapi kilaitA-staTinIvannIcagAminIH prAyaH / / * jvaladanalajvAlAva-tkuzalavanajvAlanasamarthAH / / 100 / / kiMpAkaphalavadAmukha-madhurAH pariNAmajIvitavyaharAH / / prazno. kausuMbhAMzukavatkSaNa-darzitarAgodayA adayAH / / 1 / / anilAMdolitacaitya-dhvajapaTavattaralamAnasAkUtAH / / saTIkA meM trapuSIlatollasattaMtu-vadatikuTilatAkalitAH / / 2 / / devairapi daityairapi / vijJairapi duradhigamacaritrAH strIH / / matvA // 16 // For Personal & Private Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zmazAnaghaTikA / ivApavitrAH parijahIhi // 3 / / caturbhiH kalApakam // te punariha mahivalaye / dhanyA mAnyA * pra.22 * mahAtmanAmapi hi / / ye naiva viDaMbyate / / strIcaritreNA'munA manujAH // 4 // tadbhaja saMyamabhAram / nirmamabhAvena kuru * padmarathasya dIkSA vibhuvihAram / / viSaha parISahavAraM / yathA zivaM bhavati sukhasAram / / 5 / / iti zrutvA saMvegasAraH kumAraH puna-muniM / mokSazca * vyajijJapat-bhagavan ! prasadya sadyaH / pradehi dIkSAM kadApi na yathA syAm / / nArIcaritrakarapatra-dArito dArubhAra ke * iva // 1 / / yatirapyUce-bhUpatisuta ! yadyevaM / vAMchasi tarhi drutaM nijau pitarau / / mutkalApya kuru svahitaM / lAtvA * * dIkSAM bhavAbdhitaryAbhAm / / 1 / / tau mutkalApya so'pi / / tatkAritaniSkramaNamahapUrvam / / dhanadevasAdhusavidhe / dIkSAM - * jagrAha zuddhAtmA / / 2 / / viharan mahyAM tapasA / zoSitagAtro munIzvaraH saiSa / / bhavyAn prabodhya siddhivadhUsaMgasukhaparo * * jAtaH (pitarau / samanujJApya hi yathA saMyamarAjyaM prayacchAmi / tataH kumAro gRhaM gatvA kathamapi pitarau mutkalApya * * tatkAritaniSkramaNamahotsavapUrvaM dhanadevasAdhusaMnidhau pravrajya bhavyAn prabodhya ca siddhivadhUsaMgasukhalAlasaH * samabhUt / / pAThA.) / / 3 / / itthaM padmarathasya caritraM / zrutvA bhavyajanA aticitram / / strIcaritAdviratiM prakurudhvaM / * cAturyamamalaM yena labhadhvam // 4 // // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau atigahanastrIcaritA'khaMDanIyatve padmarathakumArakathA / / prazno. atigahanastrIcaritA'khaMDanIyavaiSayikI padmarathakumArakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo dvAviMzaM praznamAha-* saTIkA __pra. 22 - kiM dAridyama ? vyAkhyA-he bhagavan ! kiM dAridyaM naiHsvamiti prazne ziSyeNa kRte gururapi // 162 // J ante along For Personal & Private Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.22 mammaNakathA * tadanuyAyi dvAviMzamuttaramAha-asaMtoSa eva, vyAkhyA-he vatsa ! mahatyapi vittodaye satyapi gurutaratRSNAniSNAta-* * svAMtatayA asaMtoSo'tRptiH, evazabdo nizcaye, tadAsevanAkulito hi na kadAcidapi sukhalavamaznute, jAyate * cApamAnAdibhAjanaM. yataH-saMtoSaizvaryasakhinAM / dare daHkhasamaccayaH // bhogAzAbaddhacittAnA-mapamAnaM pade pade * // 1 / / atrArthe mammaNazreSThikathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjagRhaM nAma nagaraM, yatroccanIlamaNivezmavaraMDikAyAM / vyomabhramazrama* bhavatkSudatIvakhinnAH / / madhyaMdineSvanizameva ravesturaMgA | durvAbhrameNa lapanaM paritaH kSipaMti / / 1 / / tatra zreNiko nAma ke rAjA, yo'bhayasutamatimAhA-myAdakutobhayasaMcAram / / anizaM pAlayatisma-tamA sAmrAjyazrIbhAram / / 1 / / tasya 7 cellaNAnAma paTTarAjJI, yASTAdazakSoNipasevyamAna-zrIceTakAbhikhyamahImaheMdoH // tanUdbhavA sarvapativratAsu / tathA * ca saubhAgyavatISu mauliH / / 1 / / sA kadAcitsarvatra prasarajjalotphAle varSAkAle prAsAdagavAkSe patyA samaM dharmakathAM * prathayaMtI purAbahiH pUrAgatasaripravAhAnmahataH kASThabhArAn kaSTena niSkAzayantaM kaJcana kRtakakSApaTaM sAkSAtpretaDiMbhamiva kadAkAraM naraM nirIkSya saduHkheva nRpamAcakhyau-prANeza ! zrUyate satya-mado yajjaladairiva / / narezvarairbhUtA eva / re * bhriyante na tu riktakAH / / 1 / / uktaM ca-puNu bhari bhari puNuvi bhari / bhariyA puNuvi bharaMti / / lacchidariddahamANusaha / * prazno. * darisA vaDU na diMtI / / 1 / / etadAkarNya nRpo'pyAhasma-prANapriye ! kimityevaM / bhavatyA pratipAdyate / / tatprasadya * saTIkA * samAkhyAhi / tat zrutau kautukaM mahat / / 1 / / devyapyavAdIt-prANeza ! pazya purataH kathameSa nadyAM / dAhitiklamabharaM * // 163 // an Education Internasions For Personal & Private Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezaH * sahate'tiduHsthaH / / taccedamuM sukhajuSaM kuruSe tadAnIM / kA nyUnatA bhavati te vada matpurastAt / / 1 / / tato rAjA - pra.22 * tamAnAyyAhasma-bho bhadra ! kathyatAM kastvam ? kiM nAma tava vidyate ? / / kimevaM bhavatAtyaMtaM / klezAvezo'na-* nRpaNa dattaH zreSThine * bhUyate ? // 1 // so'pyUce-devAhamiha vAstavyaH / zreSThI mammaNasaMjJakaH // vRSabhadvayasaMprAptau / prayAso'yaM * vidhIyate / / 1 / / nRpo'pyalapat-bho bhadra ! tava yAvaMto / gaveSyante dhuraMdharAH / / yacchAmi tAvato'haM te / tat / * klezastyajyatAmayam / / 1 / / mammaNo'pyagRNAt-rAjaMstvayA madRSayoH / svarUpaM nA'vagamyate / / yadityAdyairmahAklezai-* * dravyajAtamupArjitam / / 1 / / niramAyi mayA teno-kSako ratnaparaH punaH / / nyUnastiSThati tatpUt / zrama evaM vitanyate / // 2 // bhUpo'pi tat zrutvA vismitaH smAha-zreSThiMstau saurabheyau svau / paridarzaya no yataH / / prAganIkSitavastUnAM / / * prekSaNe kautukaM mahat // 1 // svAminmahAprasAda ityudIrya sa kadaryadhuryazcellaNayA saha mahIzaM svavezmanyAnIya tau * * nAnAratnamayau vRSabhau nyabhAlayat, bhUpAlo'pi tAvAlokya taM pratyevamAdizat-zreSThin me maNikoze / * nAstyetatsadRzamekamapi ratnam / / tasmAttavaiva bhavati / dvitIyavRSabhapUraNe paTutA / / 1 / / kiMtvetaiH kila kASThaiH / * * pUrayituM na tvamapyalaMbhUSNuH / / tatkathaya kathaM bhavatA / pUrayitavyo vRSo bhAvI // 2 / / mammaNo'pyabhaNat-devAtrArthe / bahUpAyAH / prArabdhAH santi yanmayA / jalasthalapatheSveke / prahitA vyavahAriNaH / / 1 / / eke gajAzvAnayana hetave * prazno. * punarekake / niyuktA gRhakartavye / dhanadhAnyAdisaMgrahe / / 2 / / yugmam / / nRpo'pyavadat-yadyevaM bhadra ! tatkiM tva-* saTIkA masmin janavigarhite / / kASThAdyAkarSaNopAye / vilagno'si nirarthakam / / 1 / / so'pyAkhyat-svAmin zramasahaM // 14 // olemation For Personal & Private Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ kugati * dehaM / mAmakInaM samastyataH // vyApArAMtararahito-'do'pi prAArabdhavAhanam // 1 // bhUpo'pyabhASata-bhadretAvati * pra.22 * vitte'ya-mupAyastava nocitaH / / yato bhogaviyuktena / dhanena na dhanI bhavet / / 1 / / yaduktaM yadi bhavati dhanena * mammaNasya * dhanI / kSititalanihitena bhogarahitena // tasmAdvayamapi dhanina-stiSThati naH kAMcano meruH // 1 / / tasmAdupa gamanam * muMzvArthaM / dAnaM yaccha yathAruci / / kimetayokSapUrtyA te / prayojanaviyuktayA // 2 // mammaNo'pyabhANIt-rAjan * * jAnAmi kiMtvevaM / kartuM nAhaM prabhuryataH / / anyo datte ca bhuMkte ca / mama tUrvyarucirbhavet / / 1 / / uktaM ca-kiviNu * * pucchai anna kiviNassa / kai bhAiya dummaNaU maggiyaM tumAdinnu kassai ? neu bhAiya dinnumai avaru dei mau 7 hiyau phuTTai / tassudiyaMtau pikkhi karilaMghaNavArikArau / ahavA bhAiya tiNi samai saMvauyAseNi bheu / / OM * ato'muM surabhIsUnuM / yAvatpUrNIkaromi na / / tAvadbhoge ca dAne ca / paTu syAnna mano mama / / 2 / / nRpo'pItyAkarNya * cellaNAmUce he devi ! yadavAdIstva-mayaM duHsthastadasya tu || dRSTA lakSmIrato'sau hi / kadaryANAM ziromaNiH // 1 // asaMtoSavatAM mukhyo / mUrkhANAM paramo guruH / / tathA cAnupadezyAnA-magraNI duHkhinAmapi // 2 // yugmam // * * ityuktvA zreNikanapo devyA saha svagRhamagAta. mammaNo'pyasaMtoSavazAharidritalAM kalayana dvitIyamapi va pUrNIkRtya sarvatrAprAptayazAH kugatimasAdhayat / itthaM kathAM mammaNanaigamasya / zrutvA na dAridyanibhe svacittam / / * prazno. bhavyA ! asaMtoSavidhau vidheyaM / cetsAdhuvAde bhavatAM manISA / / 1 / / saTIkA // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau dAridyarUpA'saMtoSe mammaNazreSThikathA / * // 165 // * A ducation intemational Sona&Private Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.23 yAJcA kAraNam * dAriyarUpA'saMtoSavaiSayikI mammaNazreSThikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyastrayoviMzaM praznamAhapra. 23 - kiM lAghavam ? vyAkhyA-he bhagavan ! kiM lAghavaM laghutvam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi * laghutva * tadanuyAyi trayoviMzamuttaramAha-yAcA, vyAkhyA-he vatsa ! tvaM dhanyo'si, kRtapuNyo'si, paropakArakaro'si, * * prArthakavatsalo'si, dAnena kalpadrumakAmadhenuciMtAmaNisamo'sItyAdipaTucaTughaTanA''nayanenA'nvahamahaM tvadhanya / * AjanmadAridmasamudramagnaH kRpApAtramityAdidInatvasUcakavacobhaMgyAnyapArzvadarthaprArthanaM yAcA / yadyapIha nIcajano ke * citavyavasAyenApyuttamasya lAghavaM syAttathApyanayA yAJcayA tato'pyadhikataraM laghutvamApnoti / uktaM ca-* tAvatsatyaguNAlayaH paTumatiH sAdhuH satAM vallabhaH / zUraH saccaritaH kalaMkarahitaH kAntaH kRtajJaH kaviH / / dakSo * dharmarataH kulonnatikaraH sUryaprabhAvaH prabhu-ryAvanniSThuravajrapAtasadRzaM dehIti no bhASate / / 1 / / atrArthe durgatakathA, * * tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe kusumapuraM nAma nagaraM, yatra citrakusumAdbhutagaMdhA-ghrANahRSTamanaso * bhramaraughAH // bhAnti guMjitaraveNa janAnAM / sadguNAn prakaTayanta ivauccaiH / / 1 / / tatra dhanado nAma sArthavAhaH, - - gRhAMgaNe yasya na mAnavAnAM / na vAhanAnAM na dhanAdikAnAm / / ko'pi pramANaM pravidhAtumIze / yathA payodhairlaharI- prazno . bharANAm / / 1 / / tasya dhanezvarI nAma bhAryA, yA jaladharamAleva / sadApUritabahutarakAmA / nijadAnAnaMdita- saTIkA * dayitasvAMtamayUrA zyAmA / / 1 / / tasyAH patyA samaM bhogAnanubhavatyAH kadAcitkukSau ko'pyakRtasukRto jIvo'vAtarat / * // 166 // Ww.Sinebryong
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* tadabhAgyodayAdakhilA'pi kamalA palAyitA, yataH - azAzvatAnyanityAni / sarvANi divi ceha ca / / surA'suramanuSyANA-mRddhayazca sukhAni ca // 1 // tataH kiyatsu dineSu gateSu pitApyaMtakAMtikamagAt, yaduktaM-ko'rthAn prApya na garvito viSayiNaH kasyApado'staM gatAH / strIbhiH kasya na khaMDitaM bhuvi manaH ko nAma rAjJAM priyaH // kaH kAlasya na gocarAMtaragataH ko'rthI gato gauravam / ko vA durjanavAgurAsu patitaH kSemeNa yAtaH pumAn // 1 // tanmAtA'pi tAdRgvittapativipattiduHkhitA jAtamAtra eva tasmin parabhavamavApa / aho ! aciMtyaM hatavidhivilasitam ! uktaM ca- vihiNo vaseNa kajjaM / jayaMmi taM kiM dAruNaM paDai / / jaM na kahio na sahio / na ceva pacchAio tarai / / 1 / / tato vipannapitRkaM dhUlidhUsarazarIraM duHkhalatAlavAlaM taM bAlaM vIkSya jano durgata iti tadabhidhAM vyadhAt / tato vidhivazAdapAlito'pi sa parAlaye kokila iva vRddhimApnuvan kathamapi bhikSAvRtyAjIvikAM kurvan kaSTena samayaM gamayannanyadA' ciMtayat- ahaha kulakSayakAlo / jananIgarbhe tuSAra iva tApe / / kimiti na jagAla yadvA / kiM na mRto jAtamAtro'pi ||1|| athavA kiM mama jIvita- phalaM yadanyAlayeSu dInamukhaH / vitara vitareti yAJcAM / lAghavajananImahaM kurve ||2|| tadvarameva hi maraNaM / na punareSA'khilaguNagaNalatAsu || daMbholidaMDadhArAtulyA yAJcA bhRzaM vihitA ||3|| jai dhaNu Nudau vihivasiNa piyavavasAi vilaggi / aMcalu uDimasajanahari vari mari toi mamajji / / iti dhyAtvA sa tataH sthAnAtpurAdvahiretyA'' sannasthaM gaganAgrajAgrazRMgaM kamapi giriM harivadAruhya yAvatpipatiSurabhavattAvattadbhAvizubhakarmaprerito damasArAbhidhaH sAdhuretya tatpuraH proce - bho bhadra ! mA mA mA / kRthA For Personal & Private Use Only pra. 23 durgatakathA prazno. saTIkA // 167 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** K*** vRthA'dreritaH patanamatha cet / / patasi tathApi tavA''laM / duHkhaM yadIritaM munibhiH || 1 || viSabhakSaNena salilA - nalavizanenA'drizRMgapatanena // kSuttRDvyathayA rajju - grahaNenA'kAMDabhItyA ca // 2 // jIvA mRtyuM prAptA / vyaMtarapadavIM prayAnti tucchasukhAm / / tatrApi hi yadi manaso'dhyavasAyo bobhavIti zubhaH ||3|| yugmam || tadvirama virama vegA-dasmAdapamRtyuto jinoddiSTam || vratamaMgIkuru cettvaM / vAMchasi duHkhAvalI - vilayam ||4|| iti sadupadezaM nizamya durgato girizRMgAduttIrya munivaryamAnamya ca vyajijJapat - zramaNavRSabha ! sAdhu bodhito'haM / vitara vidhAya dayAM mamA''zu dIkSAm / / na hi bhavati yathA kadApi duHkhaM / bhavati ca zarma kukarma-marmabhedi ||1|| yatirapyupabRMhaNApUrvaM taM dIkSayitvA dvividhAM zikSAM zikSayitvA'nyatra vijahAra / durgatarSirapi tAdRkkukarmakSapaNAya tatraiva vicitraM tapaH kurvANaH krameNA'kSayapadamAsadat / iti durgatasya sudhiyazcaritaM / vinidhAya karNakuharAMtare sadA / / pariyAcanaM tyajata yena bhavenna / bhave kadAcidapi vo'tra lAghavam ||1|| / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau lAghavahetuyAJcAyAM durgatakathA || lAghavahetuyAJcAvaiSayikIM durgatakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyazcaturviMzaM praznamAha pra. 24- kiM jIvitam ? vyAkhyA - he bhagavan ! kiM jIvitaM prANitavyam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi caturviMzamuttaramAha - anavadyaM, vyAkhyA - he vatsa ! nAstyavadyaM dUSaNaM yatra tadanavadyaM, AstAM tAvajjIvan pumAn, kiMtu parabhavagato'pi niravadyajIvito jIvanneva, avadyajIvitastu jIvannapi mRta eva, yaduktaM pra. 24 jIvitaM anavadyam prazno. saTIkA 1198211
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA * jIvaMti ciya vuccaMti / suddhasIlA mayAvi jiyaloe / jIvaMtAvi mayacciya / jIvA sIleNa parihINA / / 1 / / * pra.24 atrArthe ArogyadvijakathA, tathAhi Arogyadvija - ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe ujjayinI nAma nagarI, kAmaM kulInAH sumanomanojJAH / svacchAyayA maiM * dyotitadigvibhAgAH / dvijeSu vizrANitasatphalaughA / drumopamA yatra vasaMti santaH // 1 / / tatra devaguptanaMdAnAmAnau ke daMpatI. yau jineMdrapadapajanasatkau / vizvavairinibhapApaviraktau // sarvapaurapariparitakAmau / no kadAcidapi / * saMzritavAmau / / 1 / / tayoranirdiSTanAmA sUnuH, AbAlakAlAdapi yasya nAnA-rogaiH parAbhUtatarAMgayaSTiH / / pUrvaM / * pitRbhyAmakRtAbhidhasya / vyadhAyi rogItyabhidhA janena / / 1 / / ekadA ko'pi mumukSurbhikSArthaM tadvezmanyavizat, tato * devaguptavipreNa sutaM tatpAdayoH pAtayitvetyabhASyata-bhagavan prasadya rogo-pazamopAyaM vadA'sya mama sUnoH / / * sAdhurapyabhyadhAt-bhadra ! mumukSobhikSA-yAtasya na sAMprataM kathanam / / 1 / / tato yatiH prAzukaM bhaktamAdAyopAzrayamayAsIt, * devagupto'pi saputro madhyAhne munivaMdanAyodyAnamAgato natipUrvaM pUrvavadapRcchat / munirapi jagau-vipra ! pApAdbhaved * meM duHkhaM / sukRtAdapi yAti tat / / yathA svacchAMbhasA vAsaH / kSAlitaM vimalIbhavet / / 1 / / tadevaM viduSA jaino / dharmaH OM * zarmanibandhanam / / vidhAtavyaH prayatnena / paryAptamapareNa tu // 2 / / ityA''kA'rhaddharmamAdAya pitAputrau gatau gehaM, ke paryapAlayatAM cA'vikalaM gRhidharmaM, aciMtayadanyadA naMdAnaMdanaH-dhArijjaiMto sAyarovi / kallolabhinnakulaselo / prazno. * na u annajammanimmiya-suhAsuho divvapariNAmo / / 1 / / ato'sau nAkarodauSadhAdi, titikSatesma samyag rogavyathAM, * saTIkA * na tu tadvyathito dInatAM cAbhajat, bhavanti santaH saMpadi vipadi ca samAH, uktaM ca-udeti savitA tAmra-stAmra * // 169 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** evAstameti ca / / saMpattau ca vipattau ca / mahatAmekarUpatA ||1|| ekadA zakraH sadasyevamavAdit-jIvitavyamaho zlAghyaM / devaguptatanUbhuvaH / / sAvadyAM yazcikitsAM hi / manasApi na kAMkSati ||1|| tata IdRgiMdragiramazraddadhAnau kAvapi surau vaidyarUpIbhUya devaguptasutAbhyAsametyetyavocatAM - dhIman ! praguNayAvastvAM / kuruSe bheSajaM yadi / / devaguptaprasUrapyabhaNat-he vaidyau vadataM tAvat / kIdRzaM hi tadauSadham ? || 9 || devAvapyUcatuH - bhadrAdime nizo yAme kAryaM madhvavalehanam / / tathA ca carame jIrNa - madirApAnapUrvakam ||1|| bhoktavyaM kUramAkaMThaM / navanItapalAnvitam / / yathA tavAMge rogANAM / kSayo bhavati vegataH // 2 // yugmam | devaguptasuto'pyAhasma-vaidyAvAttavratavrAto'mISAmAcaraNaM katham / / karomi yasmAdeteSu / jIvotpattikSayau smRtau ||1|| yadAha - madye mAMse madhuni ca / navanIte takrato bahirnIte / / tadvarNAH sUkSmajIvA / utpadyaMte vipadyate ca // 1 // punaH surAvUcAte - mUDha ! jAnIva AvAma - pyevaM kiMtu yathA tathA // svAMgaM rakSyaM bhavetpazcA-prAyazcittaM samAcareH ||1|| yadAgamaH - savvatthaM saMjamaM saMjamAo appANameva rakkhijjA || muccai aivAyAo / puNo visohI na yAviraI || 1 || viprabhUrapyabhANIt - vaidyau vidheyA zodhizce-tpazcAdapyadhunA tu sA / / tatkiM na kAryA yanmanye / bhadrAdasparzanaM varam ||1|| evaM pitRsvajanabhUjAniprabhRtibhirukto'pi sa yAvanna manyatesma, tAvattau surIbhUya muditAviti jagadatuH - naMdAnaMdana ! dhanyastva-maniMdyaM tava jIvitam / / yasya te kurute zlAghA - mamarAdhIzvaro'pi hi ||1|| iti prazaMsAmAsUtrya taM dvijAMgajaM nIrujaM vidhAya tau vibudhau vibudhAvAsamAsAdatuH, hRSTAH pitrAdayaH, prabuddhAzca tAdRgdharmamAhAtmyadarzanAdbahavo bhavyAH, tadAdi sa For Personal & Private Use Only Mi Mi Mi Mi pra. 24 dharmamAhAtmya darzanAprabuddhA bhavyAH prazno. saTIkA // 170 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ * viprabhUrArogyadvija iti nAma prApra, kramAtpAlitavrato'ninditajIvito'bhavatsukhabhAk / itthaM manuSyA nijakarNapAlI-* pra.25 * mArogyaviprasya kathAM praNIya / / pravartitavyaM bhuvi tadvadeva / bhavadbhirapyAzu yathA''pyate zam / / 1 / / jADye // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttAvanavadyajIvite ArogyadvijakathA / / puNDarIka kathA ___ anavadyajIvitavaiSayikImArogyadvijakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH paMcaviMzaM praznamAha pra. 25 - kiM jADyam ? vyAkhyA he bhagavan ! kiM jADyaM mUrkhatvam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi maiM * tadanuyAyi paMcaviMzamuttaramAha-pATave'pyanabhyAsaH, vyAkhyA-he vatsa ! pATave'pi prajJollekhe'pi anabhyAso hai nidrAdinA dvisaMdhyA''vazyakakaraNanamaskArasmaraNadevavaMdanavinirmANapratyAkhyAnavidhAnadharmazAstrAdipaThanapAThanAdiSu * * anudyamaH, udyame hi amISAmavagamo, nAnabhyAsena, yaduktaM-nAnudyogavatA na ca prasvapatA mAnaM na cotkarSatA / * nAlasyopahatena nAnyamanasA nA''cAryavidveSiNA // na bhrUsaMgakaTAkSavismitamukhIM sImaMtinI dhyAyatA / loke * * khyAtikaraH satAM bahumato vidyAguNaH prApyate / / 1 / / atrArthe puNDarIkakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe brahmapuraM nAma nagaraM, bho bhavyA manujAH pramAdamadirAM dUre parityajyatAM / * * saptakSetraniyojanena saphalIkAryA bhavadbhistvaham / / no cetsyAM na hi nizcaleti kamalA yatrAtmanazcApalaM / prazno. vAtodbhUtagRhadhvajApaTamiSAdAviSkarotyanvaham / / 1 / / tatra sunaMdo nAma zreSThI, yaH pauravargeSu sadA gariSThaH / * saTIkA * siddhAMtatattvAvagame paTiSThaH / / sarvAMgisAdhAraNasAgariSThaH / saddharmamArgAcaraNaikaniSThaH / / 1 / / tasya dhanyA nAma * // 171 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ * patnI, yasyA haMsyA iva vimale / sukRtasarovaratIre // aramata ceto natvenaH-paMkilanaDvalanIre / / 1 / / tayoH * pra.25 * puMDarIko nAma sUnuH, prAvartata zaizavatastathA yo-'dhyetuM yathA svalpatarairahobhiH / / kalAkalApaM kalayAMcakAra / - moharAjasya niHzvAsaH * yadvA kimabhyAsavazAnna hi syAt // 1 // so'nyadA vizeSazAstrANi pipaThiSuH kasyApi sAdhoH savidhametya / * natyanaMtaramityUce-mune kalAnAM sarvAsAM / zrUyate kutra vistaraH / / yatirapyAhasma-AsAM saMkhyA mahAbhAgAM-geSu pUrveSu ke * cocyate // 1 // puMDarIko'pyUce-muneMgAni tathA pUrvA-Nyapi syuH katidhA vada / / sAdhurapyabhyadhatta-bhadra gatvA gurUna * * pRccha / yadyastyAkarNanaspRhA / / 1 / / tatastena gatvA pRSTA natipUrvaM guravaH, tairapyuktA dvAdazAMgyAH saMkhyA / tadanu / * tadadhyayanAyonmanAH puMDarIko gurUn vyajijJapat-pUjyAH pAThayatA'laM mAM / dvAdazAMgI savistarAm || * guravo'pyavadan-vatsopAttavratA eva / pAThyaMte gRhiNo na tu / / 1 / / puNDarIko'pyabravIt yadyevaM bhagavaMstarhi / * zrAmaNyamapi yacchata / / sUrayo'pyUcivAMsaH-nanvevaM yadi tanmaMkSu / pitrAdInyutkalApaya / / 1 / / tataH puNDarIkaH + pitrAdInanujJApyAgrahIdgurupArzve dIkSAM, zikSatisma dvidhAmapi zikSAmadhyaiSTAlpairdinaidazAMgIm / / * itazca parityaktagItanRtyatAMbUlena sabhAsInena moharAjenA'tyaMtaM nizvasitam / tataH saMbhrAMtAH sabhyAstameva* mavocan- deva ! trijagatIjaMtu-jAtapAlitazAsana ! // adRSTapUrvakaM kheda-kAraNaM kimidaM vada // 1 / / moho'pi * prazno. * karatalena bhAlamAhatyAhasma-haMho sadAgamo'smAkaM / sadaiva paramo ripuH / / AcakarSa nigodAkhya-kozato jIva-* saTIkA mekakam / / 1 / / krameNa grAhayAmAsa / marmANi sakalAnyapi / / grAhayiSyati cAnyAnapyaho ra // 172 // s Jan Education Interations
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ yugmam // ataH sa duSTo'smadvaMza-pralayAya bhaviSyati / na ca taM kamapIkSe ya / enaM vighaTayiSyati || 3 || tatasteSu mauniSu viziSya sakhedaM svAminaM vIkSyA''lasyavaikalyAMgabhaMgajRMbhAmukhamoTanA'smRtyAdiparicchadA nidrA vAmapArzvAdutthAya prAMjalirAlapat-deva ! trijagadastokalokavaMdyapadAMbuja ! kimeva kriyate cintA / nirdezo me pradIyatAm || 1 || moho'pyAhasma-bhadre'sti puNDarIkarSiH / sadAgamasamanvitaH / cAritrarAjarAjasya / sevanaM tanute na me ||1|| ataMstathA kuru yathA / so'smAkamiha sevanam // karoti yasmAtte bhRtyAH / zlAghyA ye svAmino hitAH / / 2 / / nidrApyavAdIt - svAminnekAkino'muSya / bhraMze kA kathyate kathA || yatpurApi mayAneke | mahAtmAno viDaMbitAH / / 1 / / yadAgamaH - je uvasaMtA maNanANiNo ya maisuyajuyA ya caraNAo || bhaMsiyapuvvA tesiM / saMkhaMpi na kavi jANai || 1 || moho'pi vyAharat-vatse ! dhanyo'smyahaM yanme / sainye santi bhavAdRzyaH / jagattrayajigISAyAM / sabalA abalA api ||9|| tadyAhi maMkSu maMkSu tvaM / sAdhyaM sAdhaya nizcitam // yato'yaM samayaH kAla-kSepaM na sahatetarAm ||2|| tato'vAptatAMbUlA gatA''lasyAdiparikarA nidrA puNDarIkacaturdazapUrvabhRdabhyarNaM, saMkramayAMcakre ca pUrvamevAlasyaM taddehe, tadvazavartI puNDarIko na paThati na guNayati, navaraM sukhayatyAtmAnaM, evaM gateSu kiyatsu dineSu sthaviraiH kathamapi saMpreryopavezito'dhyayanAya puNDarIkaH, tataH prahito nidrayA zeSaH svIyo vaikalyAdiparicchadaH, tadvyAptaH san puNDarIkaH pRSThaM moTayati, UddharvIkaroti bAhU, bhanaktyaMgurIH, bhUtAbhibhUta iva sarvato niHkSipati padAdyaMgAni, vakrayati vaktraM, nidrayA ca gale gRhItaH patatyadhastAt, tadevaM sarvairapyAlasyAdyairadhiSThitasya puNDarIkasya For Personal & Private Use Only pra. 25 mohAnumatyA saparivAra nidrAgamanam prazno. saTIkA // 173 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhaNatAmapi sthavirANAM puro na niragAdekamapi mukhAdakSaraM, tadanu nizi svayaM nidrayAkrAMtaH saMstArakaM vinApi yatra * pra.25 * tatra vA bhUtale visaMsthulaM patitaH kASThakhaNDavadacetanIbhUtaH puNDarIkaH zete yAvadaharmukhaM, Avazyake'pi ke nidrAgrasta sakaSTenotthApyate sthaviraiH, evamanyasminnahani munibhiH samIpIbhUya sa urvIkRtya zrutaM parAvartayitumArabhyate, tataH - puNDarIka sthitiH punarnidrayAMdhIkRtya sa tathA pAtito yathA tasya jAnunI bhagne, ragaDitaM, kUparadvayaM, sphuTitaM ziraH, evamanayAvasthayA / * bhagnAMgo'pi sa yAvatkimapi novAca tAvanmaunamAdhAya tasthuvRddhAH, tato'tyaMta nidrayA mudritaH sa pratikramaNAdi* kriyAkAle'pi nAnAvakatravikArairvicitrai-rnetrabhaMgairvividhaiH pAdavikSepairnartyamAnazcakAra sakalajanaprekSaNIyamAtmAnaM, * * AnayAmAsa vazinAmapi sphuTitvA hAsyaM, janayatisma jJAtatattvAnAmapi kimetaditi vismayaM, tadevaM nidrayA * vazIkRtasya tasya zAstrANyaparAvartamAnasya sachidrakaratalagatajalavadvigalatismA''gamaH, visasmaruzca * tato yathA yathAsya sUtraM bhrazyati tathA tathA sa nirAkAMkSIbhavannidrAsukhamajJAnAdamRtamiva manvAno yathA nizi tathA * divApi nirbharaM patito'svapat, yAvadasya vismRtaM sarvamapi zrutaM, tato gurubhirabhihitaM-he vatsa puNDarIkarSe / * tvamutsAhena tAdRzA / / siddhAMtAdhyayanAyaiva-murarIkRtya saMyamam / / 1 / / tAdRzena ca kaSTenA-bhyAsenApi ca tAdRzA / / * mA'mApavargazrI-karaM jinavaroditam / / 2 / / zrutaratnamadhItyedaM / durgadurgatikAraNe // nidrAsukhalavamAtre / parihArayase * prazno. vRthA / / 3 / / tribhirvizeSakam / / puNDarIko'pyevamAkoce-pUjyAH susvApa kaH kiMtu / jano jalpatyasaMgatam // saTIkA * yata etAvadetAvat kalye'pi guNitaM zrutam / / 1 / / guravo'pyaciMtayan-aho asyA'parA kA'pi / prakRtiH // 17 // For Personal & Private Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ K******** samabhUdyataH / apahnute'dhyakSamapi / na satyamapi jalpati ||1|| ekadA sa viSaghArita iva gurutaraprahAramUrcchita iva mahatApi hi zabdena zabdamayacchan dine'pi svapnAn pazyannasaMbaddhaM jalpannirbharaM zayAno gurubhiH kathamapi bahudhA zabdaiH prabodhyaivamabhyadhAyi - he puNDarIkasAdho tvamevaM vadasi naH puraH / / yannAhaM svapimi vyaktaM / tatkimetadvibhAvyate ||1|| puNDarIko'pi jagau-pUjyAH kimetadyatsupto'styasAviti vRthA bhramaH // yato'dhunApi guNaya- nnabhuvaM zrutamuccakaiH ||1|| kevalaM nizcalIbhUya / sUtrArthaM paribhAvaye / / yadA tadA prasupto'ya - miti jAyate vo bhramaH // 2 // ityAdimRSAbhASiNaM puNDarIkaM jJAtvA viraktA guravaH, tataH sAdhubhirapyupekSitaH sa dveSamupAgacchat, tadanu dUrIbhUto'smAtsadAgamaH, praNaSTaH sadbodhaH, dUrAdapi dUramAzritazcAritradharmaH, gatA sarvaviratiH, kiM bahunA ? anazyatsamyagdarzanamapi / tato mithyAtvAdyairekatrIbhUya prAMte puNDarIko nidrAghuraghurake kSipto nItaH punarapi nigode / ahaha pATave'pyanabhyAsaH pAza ivAnarthakRt, tadanusa bahutaraM bhavaM paribhramya setsyati // iti janA vinizamya sunaMdabhU-caritamAgamapAThavidhau bhRzam || parimuJcata pATave / sati bhavanti yathA kuzalAni vaH // 1 // / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau pATavA'nabhyAse puNDarIkasAdhukathA || pATavA'nabhyAsavaiSayikIM puNDarIkasAdhukathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH SaDviMzaM praznamAha pra. 26 - ko jAgaraH ? vyAkhyA - he bhagavan ! ko jAgaro jAgaruka ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi For Personal & Private Use Only pra. 25 anabhyAsaH anarthakRt pra. 26 prazno. saTIkA // 175 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tadanuyAyi SaDviMzamuttaramAha-vivekI, vyAkhyA he vatsa ! tAratamyenA'dhamatamA'dhamavimadhyamamadhyamottamotta-* pra.26 * mottamapuruSavicAro vivekaH, tadarthanirUpikAzcemAH kArikAH-karmAhitamiva cAmutra / cAdhamatamo naraH samArabhate // akhila * iha phalameva tvadhamo / vimadhyamastubhayaphalArtham / / 1 / / paralokahitAyaiva / pravartate madhyamaH kriyAsu sadA / / guNeSu vivekaH * mokSAyaiva tu ghaTate / viziSTamatiruttamaH puruSaH / / 2 / / yastu kRtArthopyuttama-mavApya dharmaM parebhya upadizati // * pravaraguNaH * nityaM sa uttamebhyo'pyuttama iti pUjyatama eva // 3 // so'syAstIti vivekI vicAracaturaH / atrArthe puSpazAlasutakathA, * tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe magadhadeze gorvarako nAma grAmaH, yatra kSetrotpannazAlyAdidhAnyai-rdhanyairAjyaiH * ta prAjyasaddhabhAgbhiH / / dugdhairmugdhaiH kSIrajaiH piMDarUpai-rloko'stoko'pyeva bhojyaM vidhatte / / 1 / / tatra puSpazAlo nAma * kauTuMbikaH, tasya bhadrA nAma bhAryA, tayoH puSpazAlasuto nAma sutaH, sarve'pyete nijaM nijaM kAryaM kurvantaH - * pratidivasamahAryaM netronmeSanimeSa ivAlaM gamayanti sma vizAlaM kAlam / kadAcitpuSpazAlasutaH zAstrAbhyAsaM * * kurvannupAdhyAyAdityazRNot-yathA drumeSu kalpadru-ryathA giriSu maMdaraH / / yathA samudreSvaMtyo'bdhiya'thoDuSu nizAkaraH // 1 / / ciMtAmaNiryathA ratne-SvamareSu yathA hariH / / manuSyeSu yathA cakrI / bhaveSu nRbhavo yathA / / 2 / / yathA pakSiSu - prazno. * pakSIMdro / hayeSUccaiHzravA yathA / / yathA vyA Su zArdUlo / yathA hastiSu hastirAT / / 3 / / yathA kAmagavI goSu / * saTIkA * yathAMgeSu ziro yathA / / zaMkheSu dakSiNAvartaH / pravaraH parikIrtyate / / 4 / / tathAkhilaguNeSveko / viveko'to'munA * // 176 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ * nRNAm / / ihaloke'dbhutA kIrtiH / paraloke zivazriyaH // 5 // paMcabhiH kulakam / iti zrutvA bhAdreyo'tyaMta pra.26 * pitRbhakto'bhUt, na sIdanti satsu suniveditasadupadezAH / anyadA pitrA sevyamAnaM grAmezamAlokya * viveki puSpazAlasULamRzat-tAtapAdAraviMdebhyo-'pyasako tAvaduttamaH // dRzyate tadamuM seve / bhaktivyaktibharAdaham puSpazAlasuta 3 pragatiH // 1 // ityullasadvivekastAtamApRcchaya bhadrAsUstamasevata / karhicitsa grAmAgrANI rAjagRhe kamapi pradhAnapuruSaM sevamAnaH / * puSpazAlasutenetyUce-svAmin ka eSa navyeMdu-rivAnaMdapradastvayA // niSevyatetamAM tasmA-nivedaya madagrataH // 1 // * so'pi tadbhaktituSTa ityabhASiSTa-bhadra ! zrIzreNikakSmApa-naMdano dhImahAnidhiH / nAmnA'bhayakumAro'yaM / * maMtrImaMDalamaMDanam / / 1 / / tataH punarutpannavivekaH puSpazAlasuto grAmezamanujJApyA'bhayakumAramArAdhayAmAsa / anyadA * maMtrIduH prAtaH sadasyetya zreNikanRpaM praNaman bhAdreyeNA'bhidadhe-svAmin ka eSa niHzeSa-sAmaMtajanavaMditaH // * * hemasiMhAsanA''sIno yastvayApi hi sevyate / / 1 / / abhayo'pyUce-bhadra ! prasenajidbhapa-vaMzAkAzadinezvaraH // * avAryavairyavairyAli-maulipAlitazAsanaH / / 1 / / duSTanigrahakRcchiSTa-rakSaNaikavicakSaNaH / / zrImAn zrIzreNikakSoNi* patireSa pitA mama / / 2 / / yugmam / / tataH punarunmIladviveko maMtrivaramApRcchya sa puSpazAlabAlaH zreNikaM siSeve / / * itazca vaibhAragirau guNazIlakacaitye jalada iva bhUlokAn vAgamRtena prINayan gautamAdiparivAraH zrIvIrajinaH + prazno. * samavAsarat / zreNikabhUpAlo'pi vanapAlamukhAdbhagavadAgamanatapanodayaM zrutvA vikasitamukhapadmo'bhayakumArAdinaMdanaiH + puSpazAlasutena ca saha vaMdanArthamagAt / paramezvaraM natvA samupaviSTe nRpAdijane bhadrAsUriti vyajijJapat-sarvaMsaho / // 177 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi mahArAja ! ka eSa jagatItale / / bhavatAmapi yaH sevya - padapaMkajayAmalaH ||1|| zreNiko'pyabhANIt - bho puSpazAlAM - gaja ! saiSa devaH / sureMdradaityanareMdravaMdyaH / siddhArthapRthvIpativaMzapadma - gabhastimAlI trizalAtanUjaH / / 1 / / saMsAravArAMnidhimadhyamajja-jjagajjanoddhArasukarNadhAraH / / anAthanAthaH zivamArgadarzI / zrIvardhamAnazcaramo jineMdraH // 2 // yugmam / / ityAkarNya bhAdreyo'pi dadhyau - yadeSa eva trailokya - lokA''rAdhyakramAMbujaH / tadenameva saMseve / pareSAM kimu sevayA ? // 1 // iti viziSyajAgarukavivekaH puSpazAlasuto magadhAdhipamabhyarthya namivinamivatprathamajinaM caramajinaM kRpANapANirasevata / bhagavAnapi tAdRktatsevAsvarUpaM vinirUpya Ahasma - bhAvikalyANa ! nA'smAka - mevaM sevA vidhIyate // kiMtu naH kriyate dIkSA-kakSIkArAnniSevaNam ||1|| tataH sa sarvAMgaraMgadviveko zrIvIramAnamya samyak kRtAJjalirvyajijJapat-paramezvara ! yadyevaM / tarhi dIkSAM prayaccha me / yathA bhavantamatyaMta - bhaktyA seve niraMtaram ||1|| tataH sa bhagavatA svahastena dIkSitaH, zikSitazcobhayazikSAM, puSpazAlasutarSirapi bhagavatsevAparaH paripAlitaniraticAracAritraH kramAtsugatimagacchat / iti puSpazAlatanayasya / caritamanaghaM mahAtmanaH / / karNasAraNimupanIya janAH / suvivekajAgaraparAH stha sarvadA // 1 // // ityAcArya zrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau jAgarukaviveke puSpazAlasutakathA // jAgarukavivekavaiSayikIM puSpazAlasutakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH saptaviMzaM praznamAha pra. 27 - kA nidrA ? vyAkhyA - he bhagavan ! kA nidrA pramIlA ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi For Use Only pra. 26 puSpazAlabAlasya dIkSA sugatizca prazno. saTIkA // 178 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi tadanuyAyi saptaviMzamuttaramAha - mUDhatA jaMtoH, vyAkhyA - he vatsa ! jaMtoH prANino mUDhatA ajJAnatvaM yata iyamevAMginAmanarthakarI, uktaM ca- nAtaH paramahaM manye / jagato duHkhakAraNam // yadajJAnamahArogo / duraMtaH sarvadehinAm // 1 // ato nidrayeva mUDhatayAdhiSThito mithyAdRgvAcA vipratAritaH prazastamapi hastagataM vastu tyajati, tato'tyaMtaM duHkhamanubhavati, atrArthe maMdamativiprakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe zIrSapuraM nAma nagaraM, yatredUpalavapra-pralasatkapizIrSakadaMbena / / pratidinamudyotaH / kriyate dugdhodadhitanayena ||1|| tatra maMdamatirnAma vipraH, itaraprANigaNAnmuktvA / prItibhareNa viramya / / priyasuhRdayamiti / dAridyaM sevAmatanodyasya ||1|| tasya kalahakAriNI gRhiNI, yA rAkSasIvAsamaraudrabhAvA / yA daMturA kolavadhUrivAlam / / yA kAkakAMteva kRzoruyugmA / yA piMganetrAsuravallabheva ||1|| tayorbahUnyapatyAni, na kadAcidapi nivRttiH / zIrNaM tArNaM kuTIraM, bhagnaM kuDyaM, dhUlimayamajiraM kiM bahUktyA ? yataH - taddvehe muzalIva mUSakavadhUrmUSIva mArjArikA / mArjArIva zunI zunIva gRhiNI vAcyaH kimanyo janaH / / kSutkSAmaklamaghUrNamAnanayanaizconnidramUrvIgataiH / kartuM vAgvyayamakSamApi jananI DiMbhaiH samAlokyate ||1|| ekadAtyaMtaM dAridyopadrutaH sa dravyArthaM siddhapuruSaM siSeve, tenApi tuSTena tasmai SaNmAsIsAdhyazmazAnopavAsabrahmamaunakriyApUrvaM saprabhAvo maMtraH pradade / so'pi tathaiva pitRvane kRSNacaturdazInizi maMtramasAdhayat / maMtrA'dhiSThAyako'pi prItaH san pratyakSIbhUya kaMthApANirityUce-gRhANa dvijanmannimAM maMkSu kaMthAM / vivarNeti mAsma tyajerjAtu yasmAt / pratiprAtareSa tvayA For Personal & Private Use Only Jain Education Internationa ***** pra. 27 mUDhatAyAM maMdamati viprakathA prazno. saTIkA // 179 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ kk*************** * jhATyamAnA | sahasrArdhasaMkhyAni ratnAni dAtrI / / 1 / / ityuktvA tasmai kaMthAM datvA ca sa surastirodhatta / vipro'pyAtta-* pra.27 * kaMthastataHsthAnATyAvRttaH purapratolyAmeto lokanetyuktaH-bhUdeva ! bhavataH zIrSe / kimetad dRzyate vada / / dvijo'pi * mUDhaviprakathA sAhaMkAramUce-bho lokAH saprabhAveyaM / dattA tuSTena nAkinA / / 1 / / jano'pi jagau-mUDha ! zmazAnasatkeyaM / gRhItA / * bhavatA gRhe / bhavitrI marakAyAto / drutamenAM parityaja // 1 // iti vAgbhiH khaTakhaTAyito bhaTTastAdRzImapi hai * kaMthAmujjhAJcakAra, aho ! nirbhAgyasya svArthaghnI nidreva mUDhatA, sA'pi daivatAnubhAvAnnabhasyutplutya yayau / sa tu ke - dInAsyo gRhametya sarvamapi kaMthAsvarUpaM priyAyai nyavedayat, sApi nirbhAgyo'yamiti pAdaprakSAlanapAtreNa zirasyAhatya ra * taM maMdirAnniravAsayat / upanayastvayaM-nagararUpo nRbhavaH, viprarUpaH sAMsArikajIvaH, kalahakAriNIrUpA'viratiH, OM * apatyarUpAH kaSAyAH bhagnavRttirUpA asaMtoSatA, siddhapuruSarUpaH suguruH, maMtrarUpastadupadezaH zmazAnarUpaM * kArpaTyAdyanucitaM (yatyanucitaM pAThA.) sthaMDilaM, devatArUpaM samyaktvaM, kaMthArUpiNI dezaviratiH, ratnapaMcazatIrUpaM * guNavRMda, lokarUpAH kuliMginaH, tadvacorUpAH kUpadezAH, tairvipratAritaH kaMthArUpiNI dezaviratiM jIvastyajati, * * tadvihIno dIno'viratirUpiNyA gRhiNyA pAdaprakSAlanapAtrarUpeNottaraguNA'pahAreNa zirastADanarUpeNa hiMsAdinA * ca gRharUpacAritra- dharmAnnirvAsyate / iti maMdamaterdvijanmano / vinizamyA'tra kathAM vivekinA / / zayanopamamUDhatAM * prazno. R dRDhaM / tyajata syurna yathAtiduHkhitAH / / 1 / / saTIkA / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau nidrAprAyamUDhatAyAM maMdamativiprakathA / / ... // 180 // Vucation Interational Private Use One
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ nidrAprAyamUDhatAvaiSayikI maMdamativiprakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo'STAviMzaM praznamAha pra.28 kAmalatA pra. 28 - nalinIdalagatajalalavataralaM kim ? vyAkhyA-he bhagavan ! nalinI kamalinI, tasyA dalAnI * darzanAkSiptacetA + patrANi, teSu sthitA ye jalalavA aMbhaSkaNAstadvattaralaM caMcalaM kim ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyika mahebhyaH * aSTAviMzamuttaramAha-yauvanaM, vyAkhyA he vatsa ! yauvanaM tAruNyaM, yatastasya tricaturahaHsthAyitvAtkSaNaM vinazvaratvAcca, * uktaM ca-yauvanaM jalataraMgabhaMguraM / jIvitaM jaladajAlasannibham / / saMgamAH kapaTanATakopamA / / hanta dustarataro * * bhavodadhiH / / 1 / / atrArthe kAmalatAvezyAkathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe vizAlA nAma nagarI, citrajAtibhiranekapaiH sadA / dAnaraMjitatamAlimaMDalaiH / / maMDitA harati kasya no mano / viMdhyabhUdharavanAvanIva yA / / 1 // tatra kAmalatA nAma vezyA, vArAMganAvargaziraH* ziromaNi-zcetobhavAbhikhyamahImahezituH / sAmrAjyasarvasvanivezanAkRte / yA rAjadhAnIva rarAja jaMgamA // 1 // * sAnyadA rAjamaMdirAnnijagRhaM yAntI vAhinyArUDhA parivAravRtA sarvAMgINavibhUSaNA vareNyalAvaNyA dRSTA haTTasthena * * bhogadevanAmnA mahebhyena, taddarzanAkSiptacetasA ca ciMtayAMcakre-aho amuSyAstAruNya-maho rUpamaho mukham / / aho * netre aho ghrANa-maho auSThAvaho radAH / / 1 / / aho bAhU aho pANI / aho vakSoruhAvaho / / kaTI kimnytsrve'pi| prazno. * vapuSo'vayavAH zubhAH // 2 // iti dhyAyatastasya gatA sA svAvAsaM / zreSThinApi tadrUpamohitenaikarAtrivAsAya ke saTIkA * svarNadInArazatasahitaH prahitastatpArzve svIyo naraH, so'pi gatvA svarUpaM tatpuro vyAkarot, sApi tat zrutvA * // 181 // inelibrary
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi proce - bhadra gatvA vada sveza - puraH kAryaM mayA yadi / tadA tvamekavAsAya / yacchaikaM varavAraNam ||1|| so'pi tadAkarNya zreSThya prakaTayAmAsa, ibhyo'pi bhavatvevamityaMgIkRtya tatsaMgamotsuko gajAnayanAya viMdhyAcalaM pratyacalat, kiM nAma kAminaH kAminIkRte na kurvati ? yataH - yadgAyanti ca vAdayanti ca nRNAM nRtyanti cAgre sadA / nIcAnAmapi citracAruracanAM stotrANi kurvaMti ca / / Arohanti ca rohaNAdrizikharaM krAmanti cAMbhonidhiM / martyAstatra nimittamuttamatamA mattebhakuMbhastanI ||1|| krameNa sa gato viMdhyAdri, prAptavAMstatra kiyatA kAlena madabaMdhurAn siMdhurAn prasthe svapuryabhimukhaM, AjagAma dhAma, papraccha ca viTAdIn, bhoH kAmalatAvezyA - svarUpaM jJAyate na vA / te'pyUcuH - zreSThinnityabhidhA nA'tra / sAMprataM kApi vartate ||1|| tat zrutvA'dRSTacare vezyApATake zreSThI svayamevA'gAt, apRcchaccaivaM vArAMganAjanaM - somamukhyo'dhunA brUta / kva sA kAmalatA gatA / / tA apyUcuH - sundarAmukagehe sA / vartate vraja satvaram ||1|| tadAkarNya hRSTaH zreSThI tatra yayau, dadarzekAM gatayauvanAM, namrattamAMgAM, karasthayaSTikRtAvaSTaMbhAM, zazikarasodarakezapAzAM, lAvaNyavihInAM, nAnAvalikalitAM lAlApicchilavaktrAM, gatadaMtAM, laMbastanIM, truTitakapolAM vRddhAM striyam / tato'sau tAmapRcchat- bhadre ! kAmalatAvezyA - ralaM mama nibhAlaya || sApyUcuSI - he suMdara ! tayA sAkaM / bhavataH kiM prayojanam ||1|| zreSThinApi svarUpe prokte manAgazrumizradRksAbhyadhAt - he subhaga ! sAhameva hi / kAmalatAsthyutkarAvazeSatanuH / / tiSThami yatra bhavato -'bhavadanurAgAkulaM cetaH ||1|| tannizamya tadaivAvirbhavannirvedaH zreSThItyaciMtayat-yAM dRSTvA saMpanIpanno' Education International. For Personal & Private Use Only pra. 28 dhig dhig yauvanaM calam prazno. saTIkA // 182 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ * nurAgAkulamAnasaH / / tasyAH kIdRzyavasthAsI-ddhigdhigyauvanacApalam // 1 // yasyAH purAbhavan kezA-stamAla-* pra.28 * zyAmalatviSaH / / te'dhunA pAMDurA Asan / hI dhigdhigyauvanaM calam / / 2 / / yasyAH kaTAkSavikSepAH / purAsaMste'dhunA hai u.29 na punaH / / dRgbhyAM saha kSayaM prApu-hi dhigdhigyauvanaM calam / / 3 / / prAgye'bhavan radA asyA-ste jarArAkSasIbhayAt / / dhanamapi capalam * manye naSTA ivedAnIM / hI dhigdhigyauvanaM calam // 4 // purAsIdAsyamasyA ya-tsmeraM tadadhunA'jani // sAyaM ke * padmamivAzrIkaM / hI dhigdhigyauvanaM calam / / 5 / / ityAdi bhAvayaMstaireva padaiH svamaMdiramupetaH zreSThI * * punaradhyAsIt-purISazUkaraH pUrvaM / tato madanagardabhaH / / jarAjaradgavaH pazcAt / kadApi na pumAn pumAn / / 1 / / iti ke yauvanasyAnityatAM viciMtya zreSThI saptakSetryAM dhanAdyuptvA zIlaMdharAcAryapAdAnte pravrajya tapastaptvA ca saudharme meM * suro'jani, aho ! niraticAracAritraphalam ! yadAgamaH-avirAhiyasAmannassa / sAhuNo sAvayassaya jahanno / * sohamme uvavAo / bhaNio telukkadaMsIhiM / / 1 / / tataH sa setsyati, iti kAmalatApaNastriyA / hRdaye yauvanalolatAM ve janAH / / paribhAvya hitArthasAdhanaM / kurutAzveva hi bhogadevavat / / 1 // // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau yauvanacApalye kAmalatAvezyAkathA / punastasminneva ziSyakRte'STAviMze prazne gurustadanuyAyi dvitIyamekonatriMzamuttaramAha u. 29 - dhanaM, vyAkhyA-* * he vatsa ! na kevalaM nalinIdalagatajalalavataralaM yauvanaM, kiMtu dhanamapi dravyamapi, yadarthaM prANI bahudhA klizyati, * saTIkA * prANAnapi saMzaye pAtayati, pitRpitRvyabhrAtRmitrakalatrapramukhaizca saha kalahAyate, tadapi paramArthavRttyA kSaNikaM, * // 183 // prazno. For Personal & Private Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRcchA * yataH-chUtena madyena paNAMganAbhi-stoyena bhUpena hutAzanena / / malimlucenAMzahareNa nAzaM / nIyeta vittaM kva dhane * pra.28 * sthiratvam / / 1 / / atrArthe dhanamitrazreSThikathA, tathAhi vairAgyakAraNa + ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe zauryapuraM nAma nagaraM, yasmin yAdavakuladugdhAM-budhizazadharakalpasya nemerajani janirni-tarAM tuSTikarI sarvasya / / 1 / / tatra naravarmA nAma rAjA, nyAyasadbharatazikSitAdhikaM / raMjayatyakhiladehinAM / * manaH / vizvamaMDapatale yadIyakA-dyApi nRtyati sukIrtinartakI / / 1 / / tasya surasyevAMtaHpurIsurIbhiH saha bhogAnanubhavato * jagAma kiyAn kAlaH, ekadA sabhAniviSTo bhUpo'mAtyAnityAhasma-bho bho lokA adhakalye / ko'pyeti na * yatIzvaraH / / yatpadAMbhojarajasA / bhAlaM tilakayAmahe // 1 // taccetkazcitkadApyeti / sAdhudhuryastadA mama / / puro ra * vAcyaM yathA yAmi / tadvaMdanavidhitsayA / 2 / / iti nRpo yAvaduktavAn tAvadvanapAlo'bhyetya natyanaMtaraM dhanamitra* munipuMgavA''gamanavArtayA nRpamavardhayat / parAM koTimATIkate hi mahatAM manorathaH, yataH-yatkimapi puNyavanto / * * nijacetasi ciMtayanti tatsarvam / / saMpadyate yathA madhu-mAse tarujAtiratiramyA // 1 // tato bhUpAlo vanapAlAya * prItidAnaM datvA rAjalokayuk sAdhuninasAyai prAcalat / avApadudyAnaM, nanAma nayanA''naMdapradaM munIMdu, ra * upAvizaccocitasthAnaM, yatirati dharmA''ziSA tamabhinandya yAvadupadezadAnAya prAvartata tAvadrAjJA munipurastAditi * no. * vijJaptaM-bhagavan ! bhavadbhirIdRzi / rUpe vayasi ca cAritramAttaM yat / / tatkiM nimittamiti me / purato nigadata saTIkA dayAM kRtvA / / 1 / / sAdhurapyabhyadhAt-rAjanniha bhave nAnA-nimittAni tathApi me / / dhanameva hi vairAgya-kAraNaM // 184 // JBS Education International , For Personal & Private Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.28 u.29 karNodvega kAraNam *********************** samajAyata / / 1 // tatkathyamAnaM te'nyasyA-pi hi vairAgyahetave / / bhaviSyatyata eva tvaM / sAvadhAnamanAH zRNu * // 2 // kAzyAM puryabhavaM zreSThI / dhanamitro'bhidhAnataH // dhanAnAmekamokoMbu-bharANAmiva sAgaraH // 3 // eke * * pUrvAdidigvRMde / jalamArge pare punaH / / sthalavartmani cAnye tu / tathA cAdripathe pare / / 4 / / pratyahaM me vaNikputrAH / / ra pavitrA''cAracaMcurAH // gatAgataM sma kurvanti / vibhavA'rjanahetave / / 5 / / yugmam / / evaM teSu mahotsAhAd* vyavasAyAbdhimaMthanam / / vidadhAneSu maddhAmni / ramA mAnAtigA'jani // 6 / / yaduktaM-na hu mahumahassa vacche / na * * eva kamalAyare na khIroe / / vavasAyasAyaresu purisANa lacchI phuDaM vasai / / 1 / / kRtvA prAbhAtikaM kRtyaM / samUhamahamanyadA // yAvat tribhUmikAgAra-gavAkSAMtarupAvizam // 7|| tAvatkenApi ma]na / vegAdAgatya matpuraH / / iti vijJapayAMcakre / dussahaM vajrapAtavat / / 8 / / yat zreSThiMstava ye potA / gatA Asan payonidhau / tatraiva ke khalamaitrIva-tte dvedhIbhAvamApnuvan / / 9 / / ityuktyanaMtaraM yAvacciMtA''cAntamanAmanAk / abhavaMstAvadanyenA''-* gatyAvAdi madagrataH / / 10 / / yatte vaNikkulottasaM ! sarve'pi hi vaNiksutAH / / sthalavartmanyaluMTyanta / samaMtAtpari moSibhiH / / 11 / / ityetadapyanAkarNya-mAkarNya vimanAH punaH // yAvadAsaM tAvadanyaH / pumAnetya vyajijJapat / * // 12 / / yannaigamendra ! te ye'dri-vartmani vyavahAriNaH / / prahitAste'ntarA''yAnto / luTitA bhillasainikaiH / / 13 / / * zrutvedamapyahaM yAva-dabhavaM dInamAnasaH / / tAvadanyena kenApi / samAgatya niveditam / / 14 / / zreSThin kimucyate * - yatte / sakalaM cApi gokulam / / yadAsIttadidAnI hi / dhATIpAtavazAdgatam / / 15 / / tadapyAkarNya durvarNo / jAto prazno. saTIkA // 185 // JE Toucation International For Personal & Private Use Only www.jaimelibrary.org
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** yAvadahaM kSaNam / / tAvadanyaH pumAnetya / samavocata matpuraH || 16 || deva ! yanmaNimANakya - ratnavAso'bhizobhitam // dadAha dahano'kasmAdutthitaste'TTapeTakam ||17|| ityetadapi cAkarNya / karNodvegakAraNam / / yanme gRhe'nyadapyAsItadapi tvatpuro bruve ||18|| ye hayA ghoTikA ye'zva - tarA vAhlIkadezajAH / / mahiSyo dhenavazvoSTryo / ye vRSAH karabhAzca ye ||19|| yAni cAnnAni ratnAni / dukUlAnyaMzukAnyapi // vibhUSaNAni yaddhema / ye ca mauktikarAzayaH // 20 // yadraupyaM ca pravAlaM ca / yA nAnauSadhayo'pi ca // karpUrAdipadArthA ye // yatpUgAdi krayANakam // 21 // yaccAnyadapi tatsarvaM / zaMpAsaMpAtavatkSaNAt / jagAma nidhanaM puNye / kSINe kiM zrIH sthirA bhavet ? ||22|| caturbhiH kalApakam / uktaM ca- egattha vasai suiraM / akhaMDapunnaguNaniyaliyA lacchI tuTTaMmi taMmi puNa / makaDivva katthavi thirA na have ||23|| tadevaM kSaNikaM vittaM / jJAtvAdAyi mayA vratam // yataH sAhasinAM puMsAM / syAdavazyaM gatidvayam // 24 // yaduktaM - ducciya huMti gaIo / sAhasavaMtANa dhIrapurisANa || villahalakamalahatthA / rAyasirI ahava pavvajjA ||25|| ata etatsvarUpaM me / paribhAvya svacetasi / kAryaM bhavedbhavadbhirhi / vratA''dAnonmukhaM manaH ||26|| rAjA'pi tat zrutvA punarguruM vyajJapat - sAdhu sAdhuvareNyAhaM / lolalakSmImadonmanAH / / bodhitastapratIkSasva / kSaNamekaM mamA''grahAt ||27|| yAvattanUjasAtkRtvA / sAmrAjyazriyamAtmanaH / / samAyAmi jineMdroktadIkSAgrahaNakarmaNe / / 28 / / tato guruNA'pi dhanyastvamityAdyupabRMhito mahIzaH prAsAdamAsAdya rAjasiMhakumArAya rAjyaM datvA svayaM kiyajjanayuto dhanamitrasadgurupAdAMte pravavrAja / dhanamitramunivaro'pi rAjarSiyuto'nekAn lokAn I For Personal & Private Use Only pra. 28 u. 29 dhanamitra munivarasya zivapadaprAptiH prazno. saTIkA // 186 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabodhya zivapadamAsadat / iti dhanamitra iva / kSaNikaM matvA sattvA vittam || dharmadhyAnavidhAnavidhau / kurutAtidRDhaM svIyaM cittam // 1 // / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau dhanacApalye dhanamitrazreSThikathA || punarapi tasminneva ziSyakRte'STAviMze prazne gurustadanuyAyi tRtIyaM triMzanmitamuttaramAha u. 30 - athA''yuH, vyAkhyA-he vatsa ! na kevalaM nalinIdalagatajalalavataralaM yauvanaM dhanaM ca, kiMtvatha - anaMtaraM Ayurapi jIvitavyamapi, yata etadvinA sarvamapyanarthakaM uktaM ca- satyaM ramyA bhogA bhogAH / kAntAH kAntAH prAjyaM rAjyam / kiM kurvanti prAjJA yasmA-dAyurvidyunmAlAlolam ||1|| atrArthe samudradattAdikathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe ujjayinI nAma nagarI, yatra prabhAtA'vasarapraphulla - rAjIvapatrAbhavilocanAnAm / / sImaMtinInAM stanayAmaleSu / karapracAro na punarjaneSu ||1|| tatra samudradatto vaNik, dhAriNI tatpatnI, zivo nAma tatputraH yakSadatto nAma tatkarmakaraH, te sarve'pi nijanijakRtyavidhiM racayantaH samayaM gamayantismatamAM, prAyo na kRpAvAnH, kadAcidagAdyamarAjarAjadhAnIM samudradattaH, cakAra tadaMtakRtyaM zivaH, dhAriNI tu katiciddinAnaMtaraM yakSasadRzarUpaM yakSadattaM mAdyanmadanodrekAtpatIcakre, jAto janA'pavAdaH, jJAtaM zivenApi, bhaNitaM ca-caMdakalA churimuMDI / coriyaramiyaM ca thujaNe maMtaM // ee govijjaMtA / tidiNe pAyaDA huMti ||1|| itazca dhAriNI yakSadattaM rahasyUce-subhagaiSa vardhamAnaH / zivAya na zivo vinAzaya tadenam / / yasmAnnopekSyo ripu- yogo rogo'pi Jain Education Intemationi For Personal & Private Use Only pra. 28 u.30 samudradattAdi kathA prazno. saTIkA 1192011
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ * matimadbhiH / / 1 / / yakSadatto'pyAkhyat-svAminyayaM sutaste / zivo mamezastadasya sAhAyyAt / / sarvaM hi bhujyate'to / re pra.28 . u.30 * viciMtyate kathamanartho'smin / / 1 / / punardhAriNyabhyadhAt-re mUDha ! yadi me svasyA-pIhase kuzalaM kila / / tadenaM ke striyAM ko * mArayA'vazyaM / vimaryaM nAnyathA punaH // 2 / / aho anyAyapravRttAnAM strINAM cittavRttiH ! uktaM ca-mArai * vizvAsaH ? na piyabhattAraM / haNai suyaM taha viNAsae acchaM / / niyagehaMpi palIvai / nArI rAgAurA pAvA / / 1 / / ityuktiyuktyA ra * tayA rAgAMdhayA kathamapi so'mAnyata, tenApyaMgIcakre, kiM na vitanoti vanitArthitaH pumAn ? yataH-anazvA yatra se * heSante'parvaNi muMDitaM ziraH / / tatkiM kuryAnna kiM hanyAt / strIbhirabhyarthito naraH ? // 1 // anyadA zivena rudatI * - mAtaraM dRSTvA proce-kimevamaMbike ! muktAphalasthUlatamAnimAn / / bASpabiMdUn vimuMcantI / rodanaM kuruSetarAm ? ra * // 1 / / sA'pyAhasma-vatsa ! kiM kathyate ko'pi / gavAM sArAM karoti na / / ato vinazyatyadhunA | sakalaM cA'pi / * gokulam / / 1 / / zivo'pyaciMtayat-atirAkSasyaH kUTA-datizAkinyazchalAt / / atividyutazcApalyA-dAruNAH kimapi * striyaH / / 1 / / ato vaMzakuDaMgInA-miva vakrahRdAM striyAm / / ko vizvAsastathApyA''tma-rakSAM kartA'smi yatnataH * T // 2 / / iti vimRzya zivaH provAca-he mAtarahamapyevaM / jAne kiMtu karomi kim / / yato na gopA gAH pAnti / / * saMmukhaM kalahapriyAH / / 1 / / sApyAhasma-vatsa ! svacchaguNagrAma ! yadyapyevaM tathApi hi / / prayAhi yakSadattena / saha meM prazno. * gopAlasannidhau / / 1 / / tatazcalitau kRpANapANI zivo yajJadattazca puraHpAzcAtyabhAgena, gacchaMtau tau prAptau gartAmekAM, maiM saTIkA tataH zivaH pravarddhamAnAM praticchAyAM prekSya sAzaMko rayAtpuraH parisasAra, atastena zivo haMtuM na zakyatesma, krameNa // 188 // Jan Education Internationa For Personal & Private Use Only rnelibrary.org
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ gatau tau gokulaM, tAvA''lokya hRSTA gopAlAH, jAtAstadA''jJAparAH, bhojitau tau dadhidugdhAdibhiH, rAtrau ca gopATakAMtastayoryathAyogyaM dattA pRthakpRthakkhaTvA, tataH pratyutpannamatiH zivaH supte karmakare gopAlavRMde ca svatalpe dehamAnaM dArukhaMDaM nyasya vAsasA''cchAdya ca svayamasikaraH pracchannamatiSThat / atrAMtare prabuddho yakSadattaH zivazayanIyametya supto'tyaMtaM ziva ityasimAkRSya yAvaddhaMtuM prAvartata tAvacchivena jhagityA''gatya khaGgena jaghne sa karmakRt / dArukhaMDamanyatra muktvA svApavAdApanodAya re re gorakSA utthiyatAmutthiyatAM yAti yAti caura iti tena kalakalazcakre, tataH zivena gopAlayutena ca vAharArthaM stokAM bhuvaM gatvA tataH pratyAvRttena prAtarmRtaM karmakRtaM dRSTvA hA kimidamAkasmikamabhUditi daMbhena manAgvilapya tadaMtakRtyaM kRtvA tena proktaM- haMho gopAlakAH sthAtuM / yakSadattavinAkRtaH / / nAtra zaknomi tadyAsyA - myadhunaivA''tmano gRham ||1|| tataH sahA''yAtAn gopAn visRjya zivaH svavezmanyagAt / tatastanmAtrA dhyAtaM - adyapi yadayaM jIvan / kSemeNA'tra samAyayaiau // tannaiva tena mUDhena / yakSadattena mAritaH / / 1 / / iti dhyAtvA sA sutamabhyadhAt - he vatsa ! yakSadattaH kiM / gokule sthApitastvayA / so'pyavocatsavitri ! pazcAdAgacchan / karmakRtparivartate ||1|| ityuktvA tatropaviSTaH zivo vyamRzat - aho hatavidheH kIdRkpariNAmavijRMbhitam / yajjananyapi matprANa- ghAtAyaivaM viceSTate || 1|| iti dhyAyati zive dhAriNyA dRSTiH kRpANe papAta / taM ca kITikAvyAptaM vyAlokya sA sAzaMkA vyaciMtayat-yakSadatto nihatyaina--meSyatIti manorathaH / / mamAnyathAsItsraSTu- duzcityaM hi vijRMbhitam ||1|| tatastayA''dade kozAdasiH, dRSTo raktaliptaH, . For Personal & Private Use Only pra. 28 u. 30 zivasya pratyutpannA matiH prazno. saTIkA // 189 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kRtA roSAruNA dRSTiH, vyApAdayAmyamuM priyavipriyakaramiti chinnaM tacchirastenaiva nistriMzena / tadvaizasaM vIkSya * pra.29 * dhAtryapi tadatyaMtasnehena dhAvitvA muzalena tathA tAM jaghAna yathA sA paMcatvamApa / dhAtryapi ceTyA hatA parAsurAsIt, u.31 - sApyanyena vyanAsi, ahahA''yuSa-zcApalyam ! tata etad jJAtvA bahavo dhArmikAH pravavrajuH / ityA'yuSo maMkSu kSamAdityA mAtyakathA * samudradattA-dInAM nizamyAtivilolabhAvam / / bhavyAH kurudhvaM kSaNiketare'rha-ddharme dhiyaM yena zubhaM bhavedvaH / / 1 / / // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttAvAyuSazcApalye samudradattAdikathA / ___ nalinIdalagatajalalavataralayauvanadhanA''yurvaiSayikIH kAmalatAvezyAdhanamitrazreSThisamudradattAdikathAH zrutvA * * punarapi zuzruSuH ziSya ekonatriMzaM praznamAha pra.29-ke zazadharakaranikarA'nukAriNaH ? vyAkhyA-he bhagavan ! zazadharazcaMdrastasya yaH karanikaraH kiraNagaNa* stasyAnukAro'nukaraNaM vidyate yeSAM te ke ? iti prazne kRte ziSyeNa gururapi tadanuyAyi ekatriMzamuttaramAha-* * sajjanA eva, vyAkhyA-he vatsa ! saMtaH zobhanA janAH sajjanAH satpuruSAH svasaMkaTe satyapyanyahitaiSiNaH, * ra evazabdo nizcayArthaH, yata IdRgguNAnAM bhAjanaM ta eva / uktaM ca-satyasaMtoSasaujanya-samatAsattvasaMyamAH / / sukRtaM / ra yasya sapteti / sakArAH saiSa sajjanaH / / 1 / / atrArthe kSemAdityAmAtyakathA, tathAhi prazno. * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe pATalIpuraM nAma nagaraM, yatra vasanti sadA sUryA-lokanavilasadraMgAH / lokAH * saTIkA * kokA iva doSA-''karaparihRtatarasaMgAH // 1 // tatra jitazatrurnAma rAjA, yo hemabhUmidharavadvizAla-sadbhadrazAlaH * // 190 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.29 u.31 maMtriNo divyaparI kSecchA 7 sumanassamUhaiH / / niSevito naMdanarAjamAnA-'bhyarNapradezo na tu zUnyabhAvaH / / 1 / / tasya kSemAdityo nAma maMtrI, yasya ke prakAmaM kamanIyabuddhi-prAgalbhyakharvIkRtasarvagarvaH / / nA'dyApi pIyUSabhujAM gurusta-jjigISayevojjhati lekhazAlAm * // 1 // tasya cApyakhilarAjyakAryakaraNatvena rAjJo'bhISTasyApyanye dviSo dhIsakhapramukhAstadvinAzacchalaM zAkinIvadA-* lokayantaH kadAcittatpuruSAn dAnAdinA vazIkRtya bhUpavyApAdanAyAbhimarakatvena vyApArayAmAsuH, tato / vidhivazAdrAjapuruSaiH prAptAH santaste iti pRSTAH-are re brata ke yUyaM ? kAkhyA vaH ? kasya sevakAH ? te'pi * bhItA ityacivAMsaH-haho janA vayaM bhatyAH / kSemAdityasya maMtriNaH / / 1 // tataste tatsvarUpaM bhapAya rAjA'pi kSemAdityamAkArya sabhrUbhaMgamAkSipat-ced duSTatvamabhISTo'pi / yadevaM mayi ceSTase / / tadavazyamahaM manye / / * yamena kavalIkRtaH / / 1 / / iti zrutvA'pyakSubdhamanA maMtrI vyajijJapat-devAhaM kITikAmAtre-'pyavazyaM krunnaaprH|| * ataH kathaM tvayi dveSI / dviSAM tvetadviceSTitam / / 1 / / tathApyavimRzyakAriNA rAjJA vadhAyA''jJapto'mAtya meM ityUce-devAsannapi doSo'yaM / mayi tAvannivezitaH / tathApyAkarNyatAmatra / yaH kazciddoSabhAgbhavet / / 1 / / 7 tasmAnniSkAzyate yuSmad-gRhapAzcAtyabhAgake / / azokavanikAyAM vA-staraGgAvalimAlitAt // 2 / / aneka* kairavAMbhoja-rAjitAnmakarAdibhiH / / krUrairjalacaraiH pUrNa-krIDAvApyaMtarAtkajam / / 3 / / yugmam / / yadyAnayetkareNAbjaM / * * makarAdyavidAritaH / / tadA syAddivyazuddhaH so-'nyathA taistu vidAryate / / 4 / / tathaiva cAhamapyetat / kurve cetsyAdbhava-* * dvacaH / / na kadAcana zaMkante / sadAcAraparA narAH / / 5 / / uktaM ca-sarvatra zucayo dhIrAH / svakarmabalagarvitAH / / prazno. saTIkA // 191 // For Personal & Private Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** ***** kukarmanihatAtmAnaH / pApAH sarvatra zaMkitAH ||1|| rAjJApyevamAdiSTo maMtripraSTho vismayAlokanamiladastokalokakalito vApItaTametya sAkAramanazanaM ca kRtvA proccairUce - sarve'pi lokAH zRNvantu / yadyahaM drohabhAgvibhoH / / tadA vizantamasyAM mAM / gilantu makarAdayaH // 1 // yadyevaM no tadA jainyo / devyo mAM sadya eva hi / etebhyo nakracakrebhyo / rakSaMtvarhanmatasthitam // 2 // ityudIrya smRtapaJcaparameSThinamaskAro maMtrisAro vApyAM prAvizat / tadA kuMdAvadAtataccaritaraMjitazAsanasurIvihitasAnnidhyo makarapRSThArUDho vikacAMbhoruhakaro'mAtyavaro vApyAM niHsRtya aho himakarakarAnukarAvadAtaH kSemAditya ityakhilajanazlAghAM zRNvannupanRpamagAt, bhUpo'pi tatsadvRttaprItaH kRtatatpratipakSanigrahaH kSemAdityaM kSamayitvA stutimiti cakAra dhanyastvaM yasya te'nyasmin / drohavarjitacetasaH / / kurvanti devAH sAnnidhyaM / tadvaraM vRNu saMprati // 1 // sacivo'pi vyajJapat-deva ! tvaM yadi tuSTo'si / tarhi drAgmAM visarjaya / / pravrajyA''dAnaviSaye / kimanyena vareNa me ||1|| aho mahAmAtyo'yaM paramavairAgyasaMpanna ityutsavapUrvamUrvIpatinA pravrAjitaH sugurupArzvAt / kSemAdityaH sacivarSirapi rAjakAryabhAramiva vratabhAraM nirvAhya sugatiM gatavAn / itthaM kSemAdityacaritraM / duHkhalatAlavanaikadavitram / zrutvA dhImAn vidhukaratulyaM / sattvaM pAlayatAdgatazalyam ||1|| / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau zazadharakarAnukArisajjanatve kSemAdityAmAtyakathA / / zazadharakarAnukArisajjanavaiSayikIM kSemAdityAmAtyakathAM nizamya punarapi zuzrUSuH ziSyastriMzattamaM praznamAha For Personal & Private Education International ****> pra. 29 u. 31 kSemAdityasya dIkSA prazno. saTIkA // 192 // ainelibrary.org
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- pra. 30 - ko narakaH ? vyAkhyA he bhagavan ! ko narako durgatiH ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi dvAtriMzamuttaramAha - paravazatA, vyAkhyA - he vatsa ! paravazatA pArataMtryaM yathA narake gatA jIvA mithyAtvAdivazyAH sukhalavamapi nApnuvanti / yataH - anAdyanantasaMsAre / mithyAtvAdivazaMvadAH / prANinaH karma badhnanti / jJAnA''vRtyAdibhedavat ||1|| narakAdibhave kSiptA - stena cAtyaMtavairiNA / / sahante duHkhasaMghAtaM / chedanAdyamanekadhA ||2|| tathAhi nArakAn prekSya / ghaTikAlayavartinaH / utpattisamaye raudraiH / paramAdhArmikAmaraiH ||3|| AkRSyaMte'tinistriMza- mAraTantaH kaTusvaram / / vipATyaMte tatastIkSNa- karapatraiH kapATavat ||4|| zaktyAdibhirvibhidyante / kalpAMtakalpinIzataiH / / hanyante mudgarairvAsyA / takSyante dAruvattathA ||5|| paMcabhiH kulakam / / bhinnAzchinnA hatA evaM / punaH saMghaTitAMgakAH / durvAradaivayogena / bhUyo vIkSya tato'suraiH ||6|| nIyante zAlmalIdeza--mAliMgyante ca tAstataH / vajrakaMTakabhinnAMgA / rasanti karuNasvaram ||7|| yugmam // taptaM trapu ca pAyante saMdaMzavidhRtA''nanAH / / dRDhaM bhrASTreSu bhRjyante / bhakSyante ca nijAmiSam ||8|| tAryaMte ca vasApUyaraktakledAMbukazmalAm / / zayadhvamiti jalpato / ghorAM vaitariNIM nadIm || 9 || yugalam / asipatravanaM yAtA / kathaMcitte tatazcyutAH / / tatrApi patitaiH patra - zchidyaMte zastrasaMnibhaiH ||10|| evaM tisRSu pRthvISu / paratastu parasparam / / SaSThIM yAvanmahAduHkhaM / nArakairupajanyate || 11|| anyo'nyasaMmukhAkArAH / paryadhobhAgavarttinaH // pRthivyAM bata saptamyAM / vidyante vajrakaMTakAH ||12|| tanmadhyAnnArakA jAtAH / nirgantuM na ca pAritAH / / utpatantaH For Personal & Private Use Only pra. 30 u. 32 paravazatA mahAduHkham prazno. saTIkA // 193 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ * patantazca / tudyante maraNAvadhi / / 13 / / tatheha janmanyapi parakaragatAnAM jIvAnAM nAnAduHkhasahanena paravazatA * pra.30 * narakatulAmAkalayati / atrArthe yatiyugalakathA, tathAhi yatiyugala na ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe bhRgukacchaM nAma nagaraM, azvAvabodhAbhidhatIrthalakSmI-vibhUSaNaM zrImuni kathA suvratezam / / pratiprabhAtaM praNipatya yatra / pavitrayanti svajanurmanuSyAH / / 1 / / tatra ko'pi gacchaH, yo maMdarabhUmi* dharava-ccalabhAvena vimuktaH / / varakalyANamayo'nudinaM / vibudhazreNIyuktaH / / 1 / / ekadA tatra bhRgukacchavelAkU-* * le'nyadvIpAdupeyuH potAH, utterustataH sarve'pi lokAH, akArSuH krayavikrayaM, itazca teSAmantaH kazcideko mAyI * * vaNikkarNAhaTakAdhItavaMdanakadevavandanakAdiH kadAcidupAzrayamAyAto'naMsIttaM gacchaM, prArebhe paricayaM, abhUdvizvAsa* pAtraM araJjayadvizrAmaNAdinA gacchasya dvau munI, vitastAra ca karhicitkarNasukhakarI potavArtA, tato niHspRhAvapi / * pravahaNadarzanasaspRhau yatI matvA saM ityUce-bhagavantau cedbhavato-rasti manISA hi vahanavIkSAyai / / tadupAgacchatamacirA-* deva yathA darzayAmi potAn / / 1 / / tato gacchAnujJayA tadurAzayamajAnAnau munI taM vaNija purassarIkRtya jagmaturupa samudraM, tadAnIM pravahaNapUraNikAvyagreSu sakaleSu nRSu tAvRSI didarzayiSAmiSAtpotamArohayAmAsa vaNikpAzaH kuto / * vaNijAM satyam / yataH-vaNikpanyAMganAdasyu takRtpAradArikaH / dvArapAlazca kaulazca saptAsatyasya maMdiram / / 1 / / prazno. * preritAH sarve'pi potAH prAptAzcAnukUlA'nilabalAnmuniyugalapratikUlaM barbarakUlaM, tato yatI tatra vAstavyasya * saTIkA * kasyacitkolikasya kare ghanena dhanena vikrIya sa durAtmA'nyatra yayau / koliko'pi paramAdhArmika iva // 194 // For Personal & Private Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************* ************** niSkRpastayostapodhanayoH kaMdharAbAhUdaraprabhRtyaMgebhyo nAnAviDaMbanapUrvakaM rudhiraM niSkAzya niSkAzya bhAMDAnyabIbharat, tatrotpadyante kRmayaH, tatasteSAM raktai rajyante kaMbalyaH, te ca samayabhASayA kRmirAgakaMbalAH kathyante / anayA rItyA pratyahaM tasya kolikasya vazyaM gatau munI narakopamaM duHkhaM sahamAnau jAtAvasthicarmAvazeSavapuSau, ahaha duHkhadAyi pAravazyam ! uktaM ca-grAme vAso nAyako nirvivekaH / kauTilyAnAmekapAtraM kalatram / / nityaM rogaH pAravazyaM ca puMsA - metatsarvaM jIvatAmeva mRtyuH ||1|| atrAMtare bhavitavyatAvazAttatrA''yAtena bhRgukacchvAsinopAsakena kathaMcidupalakSya tasya kolikasya pArzvAdvittavitaraNena tau munI mocayitvAnItau bhRgukacchaM, tato militau gacchasya, nyavedayetAM vyatikaraM, AdadAte cA''locanAm / punaH katicidvarSeSu gateSu sa eva drohI vaNikpraviSTo naiSedhikIpUrvakamupAzrayaM, gacchasya vaMdanAM vidadhAnazcopalakSitastAbhyAM munibhyAM, na tu sa tAvupalakSitavAn / tataH prAgvatsa tau nyamaMtrayadyAnapAtradarzanAya, munI api jJAtatattvau tamityUcivAMsau - diTTha babbarakUlaM / diTThA amhehiM tumhacariyA || annevaMdisu sAvaya / je tumha guNA na yANaMti ||1|| tat zrutvA sa duSTaH ziraH kaMDUyitvA'nyatrAgAt / yatI api ciraM cAritraM prapAlya divamagamatAM / itthaM yatidvaMdvakathAM svakIya- karNAtikaM prApya vivekavantaH // pravartitavyaM hi tathA yathA syAnna pAravazyaM narakopamaM vaH || 1 | / / ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau narakopamaparavazatAyAM yatidvayakathA | narakopamaparavazatAvaiSayikIM yatidvayakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekatriMzaM praznamAha Education International **** pra. 30 u. 32 yatiyugala kathA prazno. saTIkA // 195 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** ******* pra. 31 - kiM saukhyam ? vyAkhyA - he bhagavan ! kiM saukhyaM paramArthavRttyA sukham ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi trayastriMzamuttaramAha - sarvasaMgaviratiryA, vyAkhyA - he vatsa ! yA, kiM yA ? sarvasaMgaviratiH sarvaH samasto yaH saMgo bAhyAbhyaMtaraMgAbhyAM navacaturdazarUpaH parigrahastasya viratiH parityAgaH, yataH parigraha eva prANinAmapAyakRt, uktaM ca- mohasyAyatanaM dhRterapacayaH kSAMteH pratIpo vidhi-rvyAkSepasya suhRnmadasya bhavanaM pApasya vAso nijaH / / duHkhasya prasavaH sukhasya nidhanaM dhyAnasya kaSTo ripuH / prAjJasyApi parigraho graha iva klezAya nAzAya ca / / 1 / / ataH sarvasaMgaviratireva saukhyahetuH, yataH - bhUparyaMke mRdubhujalatA gaNDukaM khaM vitAnaM / dIpazcaMdraHsurativanitAlabdhamodaH pramodaH / / dikkanyAbhiH pavanacamarairvIjyamAno'nukUlaM / bhikSuH zete nRpa iva nanu tyaktasarvakSaNo'pi / / 1 / / atrArthe nirgrathasAdhukathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjagRhaM nAma nagaraM, yasmin kRzAMgyo bahubhAvabhaMgyo / yasmin vanAlI vilasanmarAlI / / yasmiMstaDAgA janadattarAgA / yasminnivAsAH sphuTapadmavAsAH ||1|| tatra zreNiko nAma rAjA, yo dhyAtavAn zrIjinavarddhamAnaM / tathA yathAgAmitRtIyakArke / bhAvI jinastadvadanarghyaRddhi raho hi sevA mahatAM phalAya / / 1 / / so'nyadA magadheMdro vihArayAtrArthaM naMdanavana iva bahulatAkIrNe pakSilakSasevite vividhapuSpA''cchAditamaMDikukSyAhne caitye yayau / tatraikaM sukumArAMgaM tarulatAsInaM samAdhiparaM munivaraM dadarza, tasya cAtyaMtanirupamarUpanirUpaNA''virbhavadvismaya iti vyamRzat - aho asya mune rUpa - maho lAvaNyamuttamam || aho sAmyamaho For Personal & Private Use Only . pra. 31 u. 33 nirgrantha sAdhu kathA prazno. saTIkA // 196 //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSAMti-raho bhogeSvasaMgatA || 1|| iti dhyAnaparo naravarastriH pradakSiNApUrvaM tatpAdAnabhivaMdya nAtidUropaviSTastaM yatipraSThamevamapRcchat-yadArya ! yauvane'pyevaM / duSkaraM vratamagrahIH / tatkAraNaM samAkhyAhi / sAvadhAno'smyahaM yataH / / 1 / / yatirapyAhasma-anAtho'smi mahArAja ! nAtho mama na vidyate / ato'nukaMpakA'bhAvA- tAruNye'pyAdRtaM vratam ||1|| rAjApi jagau - mune tavaivamRddhasya / kiM nAtho nAsti tarhyaham || nAtho bhavAmi yanmitra - jJAtyAdyaiH parivAritaH / / 1 / / bhogAn bhuMkSva yathA svairaM / sAmrAjyaM paripAlaya / / yataH punaridaM martya - janmAtIva hi durlabham // 2 // sAdhurapyabhyadhAt-magadhezAtmanApi tva-manAtho'si tataH katham // nAtho bhavasi me'trArthe / mahaccitraM pravartate / / 1 / / rAjApyetadanAkarNitapUrvamAkarNya saMbhrAntaH sAzcaryaM proce - zAMtaM pApaM munIMdraivaM / vaktuM na tava yujyate / yato mama puraM svarga - purasarvasvajitvaram ||1|| gRhAH suragRhaprAyA / lokA vRMdArakopamAH / / dArAH surAGganAkArA / rAjyaM prAjyaM gajAdibhiH ||2|| AjJA rAjJAmapi prAyaH / ziraH zekharakhelinI / tatkathaM bhavatA'trA'ha-manAthaH parikIrtitaH ? || 3 || tribhirvizeSakam || RSirapISadvihasyAhasma- pArthivA'rthamanAthAnAM / sanAthAnAM ca vetsi na / / ataH zRNu bruve'nAthaH / sanAtho vA yathA bhavet ||1|| svaH purIpratibiMbAyAM / kauzAMbyAM puryajAyata / / pitA mama mahIpAla - pAlipAlitazAsanaH ||2 // tadA krudhArivihito-grahetiprahRterapi / / atIvadAruNA bhU- dyauvane'pyakSivedanA ||3|| tato me sarvagAtreSu dAho'tyaMtamajAyata / yena jajJe kRzaH kRSNa-pakSIyazazibiMbavat ||4|| tatastAtagirA vaidyA / daivajJA mAMtrikAstathA / akArSurharSulasvAtAM / upacAraM nijaM nijam ||5| For Personal & Private Use Only pra. 31 u. 33 nirgrantha munikathA prazno. saTIkA // 197 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ * uktaM ca naimittikAnAM bhiSajAM dvijAnAM / jyotirvidAM maMtrakRtAM ca puNyaiH / / lakSmIvatAM vezmasu dehapIDA-* pra.31 * bhUtagrahAdivyasanaM sameti / / 1 / / tathApi te kSaNamapi / vedanAyAH sakAzataH / / mAM vimocayituM nezA-stanmameyama-* u.33 nirgranthamuni * nAthatA / / 6 / / pitApi mama sarvasvaM / pradadau sa tathApi mAm // duHkhAnmocayituM neza-stanmameyanAthatA // 7 // hA kathA * vatsa ! vatsalasvAMta ! mriye vada madagrataH / / kiM teMgaM duSyatItyevaM / bhASamANA jananyapi ||8|| mAM svahastena / * zItAdyai-rupacArairupAcarat / / tathApi na vyathA'yAsIt / tanmameyamanAthatA / / 9 / / yugmam / / bhrAtaro'pi hi mAM ke * jyeSThAH / kaniSThAzcAMtikasthitAH / / kaSTAnmocayituM nezA-stanmameyamanAthatA / / 10 / / bhaginyo'pi hi mAM * jyeSThAH / kaniSThA api kaSTataH / / na kSaNaM mocayantisma / tanmameyamanAthatA / / 11 / / kAMtApi tyaktazRMgArA / / * sadaivAbhyarNasaMsthitA // kSaradvASpAMbupUreNA-'siMcadvakSaHsthalaM mama / / 12 / / snAnaM vilepanaM gaMdha-mAlye annodake ke * api / / madIyavedanAcAMta-cetovRttiH samatyajat / / 13 / / nAnopayAcitamapi / cakAra ca tathApi na / / vedanA vilayaM * ra prApa / tanmameyamanAthatA / / 14 / / tadanvevaM mayA dhyAta-manAdinidhane bhave / / naivAnubhavituM zakyA / vedaneyaM punaH * * punaH / / 15 / / cedbhavet kSaNamapyekaM / nistAro vedanAbharAt / / tadA kartA'smyahaM sarva-saMgatyAgamasaMzayam / / 16 / / / * evaM me dhyAyato hyalpA / vedanA''sIttato nizi / atikrAmatyAM sarvApi / kSayamAptA'bhavatsukham ||17|| tato * prazno. * dinodaye pRSTvA / pitrAdIn gurusannidhau / / Attavrato nijasyApi / pareSAmapi nAthatAm / / 18 / / samAzrayannayaM * saTIkA pRthvyAM / vAyuvadviharanniha / / Agatya hyAditazcAkhyaM / svaM svarUpaM tvadagrataH / / 19 / / yugmam / / ato'yamAtmA // 198 // For Personal & Private Use Only wwwjanelibrary
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.31 u.33 dharmeNaiva nAthapadavI * naraka-gatyAdiSu gato'sukham / / bhuMkte'yamAtmA sugati-gataH syAtsukhabhAjanam / / 20 / / naMdanaM hyayamAtmAya-mAtmA ke * tridazagavyapi / / ayamAtmaiva duSTo'ri-riSTazca svajanaH punaH // 21 / / badhnAtyazubhakarmAya-mAtmA hyanavasthitaH / / * * avasthito'yamevAtmA / zubhaM karma samAcaret / / 2 / / ayaM tvAtmA ripurmitraM / viSaM pIyUSameva ca / / yathAyamAtmA * meM saMsAra-mokSahetustathA zRNu // 23 // ye pravrajya na sevante / samyaktvaM ca mahAvratIm / / ye zItalavihAreNa / / * viharantitarAM dharAm / / 24 / / raseSu gRddhA ye na svaM / vazIkurvanti karhicit // te baddhvA nibiDaM karma / sahante * haMta duHkhatAm / / 25 / / yugmam / / ye nopayuktA IryAdau / piMDapAnaiSaNAsu ca / jugupsAM pravitanvanti / muktimArga meM - na yAnti te // 26 / / ye cAMgIkRtazrAmaNyA-staponiyamavarjitAH // utsUtrabhASiNaste syurjIvA narakagAminaH / * // 27 / / ye zyAdigarvitA jyoti-maMtrataMtrAdibhirjanam / / raMjayanti na te duHkhe / prApte syuH zaraNaM bhuvi / / 28 / / * * mattebha-sarpasaMhAri-vAribhUtA'nalAdayaH / / tanna kurvanti yaduSTaH / svAtmA vitanute hahA // 29 / / ye bRhadbhAnuvatsarva-* bhakSiNo'neSaNIyakam / / bhuMjate rAjapiMDAdi / te syuH kugatibhAjanam // 30 // ye snAnabhUSAmamatA-niratA viratA * vRSe / / AtmanaivAtmanaste syuH / zatruvaduHkhadAyinaH / / 31 / / ye jinaproktayuktyA tu / ratnatrayavibhUSitAH // * * parISahasahAH zazva-cchIlAMgarathadhUrvahAH // 32 // Avazyakavidhau zaktA / viraktAH pApakarmataH grahaNA''sevanA-* * zikSA-dakSA niHspRhacetasaH / / 33 / / SaSThASTamAditapasA / kRzAMgA apramAdinaH / / upadezaparAH siddha-* * siddhAMtapaThanonmukhAH // 34 / / dravyAdyabhigrahadharA / mitrazatrau tathA samAH / / vAyuvapratibaMdhatva-rahitA viharanti prazno. saTIkA // 199 // For Personal & Private Use Only Jain Education Interational
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUtahitaM * gAm // 35 // te jIrNarajjuvatkarma-kadaMbamavilaMbataH / / troTayitvA mahAnaMda-pure khelanti susthitAH // 36 / / SaDbhiH / pra.32 * kulakam / / atastvayApi bhUzakra ! pramAdaparihArataH // dharma kAryo yathA nAtha-padavI syAttavApi hi // 37 // * u.34 * zreNiko'pyevaM zrutvA punaH prAMjalirmuni vyajijJapat-pUjyapAdairidAnIM ya-nmadagre viniveditam / / svAnubhUtama-* satyam nAthatvaM / tadyuktaM hi bhavAdRzAm / / 1 / / ato yuSmAkamevedaM / sulabdhaM mAnavaM januH / / yUyameva sanAthAzca / yUyameva * sabAMdhavAH / / 2 / / sarveSAmeva jIvAnAM / prabhavo yUyameva hi / / yenedRzena bhAvena / cAritramurarIkRtam / / 3 / / yadUSaNaM * mayA cakre / pRSTvA vo dhyAnavighnajam / / nimaMtritAzca bhogeSu / tatkSamasvA'khilaM mama / / 4 / / evaM muniM kSamayitvA * natvA ca zreNikanRpatirupAttadharmaH svaprAsAdamAsasAda / bhagavAnapi guNasamRddhastriguptiguptastridaMDavirato vihaga iva * * vipramukto gatamoho mahIM viharan bhavyAn pratibodhayan kramAtsugatimagacchat / iti nirgrathamunevyAH / zrutvA * * cArucaritram / / sarvasaMgaviratiM zrayata / syAcchaM yena pavitram / / 1 // // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau sukhamayasarvasaMgaviratau nigraMthasAdhukathA / / sukhamayasarvasaMgaviratirvaiSayikI nigraMthasAdhukathAM nizamya punarapi zuzrUSuH ziSyo dvAtriMzaM praznamAha prazno. pra.32-kiM satyam ? vyAkhyA he bhagavan ! kiM satyaM sunRtam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi * saTIkA * catustriMzamuttaramAha-bhUtahitaM, vyAkhyA he vatsa ! bhUtAH sUkSmabAdarA ekeMdriyadvitricaturindriyAH saMzyasaMjJipaMceMdriyAH * // 200 // kkkkkkkkkkkk For personal & Private Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.34 * paryAptA'paryAptabhedena caturdazadhA ye jIvAsteSAM hitaM prANarakSApradAnenAbhISTaM, uktaM ca-savvesiM bhUyANaM / savvatthAmeNa * pra.32 * rakkhaNaM jamiha / / sohiyabhAvo sohI-jaNao bhaNio jiNiMdehiM / / 1 / / nanu prAyaH sukhAvasthAyAM sarvo'pi hi X - bhUtahitAyodyacchati, kiMtu duHsthAvasthAyAmapi prANiprANatrANAya yaH satyagirA pravartate sa bhatahita ucyate. atrArthe - * haMsapArthiva kathA ra haMsapArthivakathA, tathAhi* atraiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjapuraM nAma nagaraM, yatra phullasarasIruhanetrA / vaktramaMDalanibhAH * * pratirAtri / / kAmidRkkuvalayaikavikAzaM / kSIranIradhisuto vitanoti / / 1 // tatra haMso nAma rAjA, yo rAjahaMsa iva * dugdhapayodhiraMga-DDiDIrapiMDaparipAMDurapakSayugmaH // sadvarNamAnasahitaH suvivekazAlI / harSaprakarSavidhaye na babhUva / ke keSAm ? // 1 // so'nyadA brAhma muhUrte gatataMdra ityaciMtayat-kSubhyatkallolinIkAMta-kallolataralAH zriyaH // * * tadetAsAM vyayaH zreyAn / kvApi saddharmakarmaNi / / 1 / / tato nRpatirekamAsagamye ratnazailazRMge svapUrvajakAritacaitye ke + caitrIyayAtrAmahotsavopari zrIyugAdidevanamaskRtaye sAraparivArazcacAla / itazca pazcAdAyAtaH kazciccaraH prAyo'rddhamArgagataM * haMsabhUpatimiti vyajijJapat-deva ! vaH prasthiteH kAlA-dakAlAddazame'hani / / sametyArjunasImAla-mahIpAlo'rudhatpuram / // 1 // tadA parasparaM jAte / raNe paramadAruNe / / jitamarjunabhUpenA-'nAthAnAM hi kuto jayaH // 2 / / pure pravizya * * bhItyArtAn / mAnabhayadAnataH / / saMtoSyAjJAM nijAM datvA / rAjyamaMgIcakAra saH / / 3 / / tataH sumitro maMtrI mAM / * saTIkA yuSmadAhvAnahetave / / pracchannaM prAhiNottasmA-tpuramAzu sanAthaya / / 4 / / tadAkarNya nRpAbhyarNaniviSTA evamavadan-deva! // 201 // prazno. For Personal & Private Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****************************** yuktamidaM tena / sumitreNa susUtritam / tadaitatkriyatAM yasmA - dIdRkSA eva dhIsakhAH ||1|| AropitamahoddaMDa - kodaMDasya tavAgrataH / / sthAtuM na zaktaH zakro'pi / kiM punastasya vidviSaH ||2|| tattaM jitvA nijaM rAjyaM / svIkuruSveti nirmite / / nartiSyati bhavatkIrti - nartakI vizvamaMDape // 3 // nRpo'pi tat zrutvA proce - haMho mahAbhaTAH samya - gAkarNayata madvacaH / / sAmrAjyamAmukhe kAMtaM / narakAMtaM tataH param ||1|| tadetasya kRte svIyaM / prArabdhaM dharmakarma no / tyajAmi yAminIkAnta-kAMtikAntayazaskaram // 2 // yaduktaM - prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH / prArabhya vighnavihatA viramanti madhyAH / / vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH / prArabdhamuttamajanA na parityajanti ||1|| ityudIrya nRpavaryo gataviSAdo'grata evA'calat, yataH - saMpadi yasya na harSo / vipadi viSAdo raNe ca dhIratvam / taM bhuvanatrayatilakaM / janayati jananI sutaM viralam ||1|| tatparivArastu dharmakarmaNi bhagnotsAhaH svasvamAnuSazuddhaye puraM prati vavale / uktaM ca- sappurisucciya vasaNaM / sahaMti savvaMpi neya kApurisA || puhavIcciya sahai jao | vajjanivAyaM na uNa taMtU ||1|| navaraM sa nRpazchatradharasahito mArgabhraSTaH kAmapi mahATavIM prApa / tato hArakeyUrakuMDalakaMkaNamukuTAdyalaMkAriNaM turagArUDhaM mA ripavo mAM kadAcana jAnaMtviti viciMtya dhAtrIdhavazchatrabhRtastadvastujAtaM dattvA svapuraM prati visRjya svayaM samyagAzAvIkSaNaM kurvANastIrthAbhimukhamacalat / atrAMtare tasya rAjJaH pazyata . evaikaH sphuradvego mRgo bhayabhrAMto latAvitAnAntaravizat / tamanu ko'pi kirAtaH sazaraM zarAsanaM kare sphorayannupanRpametya dRkpathA'tItahariNa ityabhaNat - nAnAdrupatrasaMchatre - 'raNye'tra padapaddhatim // nekSe bhakSyaM sa me dakSa ! mRgaH International For Personal & Private Use Only pra. 32 u. 34 bhUta haMsanRpakathA prazno. saTIkA // 202 // orary.org
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kvA'gAnnigadyatAm / / 1 / / rAjApyetat zrutvA kSaNamekamadhyAsIt-satye prokte prANihiMsAnyathA syA-nmithyA satyaM * pra.32 * tvarhadAdyairavazyam // Uce nAnAjIvarakSAkaraM ta-vyAdhI buddhyAyaM pravaMcyaH kayAcit / / 1 / / iti dhyAtvA ke u.34 dharAdhIzo'bhyadhAt-kiM bhoH pRcchasi me vArtA-mihAgAM mArgatazcyutaH / / bhillo'pyalapat-bho mugdha matpuro brUhi / * bhUtahitasatyo bhUpaH * saMprati kvA'gamanmRgaH / / 1 / / bhUpo'pyUce-bhillamalla ! madAkhyA tu / haMsa ityativizrutA / / vyAdho'bhyadhAt-mahAmUDha ! .. * mudhA ko'yaM / jalpo mRgapathaM vada // 2 // rAjApi jagau-vyAdhadhurya ! mamAvAsa-sthAnaM rAjapuraM puram // * * puliMdo'pyavadat-are gatamate'nyacca / pRcchyase'nyacca bhASase // 3 / / nRpo'pyUce-vayasyavara ! mAM viddhi / - pavitrakSatragotrajam / / zabaro'pi vyAkarot-re mUrkhakulazArdUla ! nitarAM badhiro'si kim ? // 4 // mApo'pyAkhyat* bhadra ! matpurato brUhi | yAmi kenAdhvanAdhunA ? | kirAto'pyabravIt-AH pApa ! bhRzamAkalpa-dhArya bAdhiryamastu * te // 4 // ityuktyanaMtarameNagrahaNaM prati nirAze vyAdhapAze bhUtahitasatyo bhUpaH punaH purazcacAla / tataH kRzAMgamanagAramAgacchaMtaM prekSya praNatipUrvaM vartma datvA nRpaH puro vrajan sphuradbhallAbhyAM bhaTAbhyAM sAkSepamocyata adya pallIzvaraH zUro / niryAtazcauryahetave / / asmin vane dadarzaka-mRSi luMcitamastakam / / 1 / / tataH so'zakunaM * matvA / tadvadhArthamudAyudhau / AvAM praiSIttvayA kvApi / sa dRSTa iti kathyatAm // 2 // rAjApi tannizamya hai prazno . * kSaNamekamaciMtayat-etau pApAtmakau yAntau / saralenA'dhvanA muneH / / mahAvighnakarau tasmA-na maunamucitaM mama * saTIkA / / 1 / / yasmAdIdRgguNAdhArasyAnagArasya hetave / / satyAdapi mahAzreyaH-kRduktamadhunAnRtam / / 2 / / iti dhyAtvA nRpaH // 203 // k************* Janducation International For Personal & Private Use Oy Walnelibrary
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ * satyAmRSAM bhASAmabhASata-haMho vAmena yAtyeSo-'zakunAya bhavAdRzAm / / yuvAbhyAM sa na labhyo'sti / vegagAmI * pra.32 * yato yatiH / / 3 / / tatastau tadgirA tenaiva varmanAgAtAM, kSoNipo'pi mumukSurakSodbhavaddharSaprakarSaH punaH puraH prayAnnizAmukhe * u.34 * kvacicchAkhitale zayanAya talpamakalpayat / rAjA adbhuta buddhiH ra tato'dyatanAdinAttRtIye dine ratnasvarNAdipUrNe saMghe prAgnipatya kAMzcillokAn hatvA kAMzcidbhaktvA sarvasvaM ca / * gRhItvA dAridyasyArdhacaMdraM datvA ca duHkhArNavaM tariSyAma ityadUre latAvitAnAMtare caurANAM mitho jalpaM zrutvA tatra * * supto bhUgoptA svamanasi vimamarza-amI durAzayAzcaurAH / saMghaluTanalaMpaTAH / / ekAkinA mayA hanta nirvAryAzcauryataH * katham / / 1 / / mama jAnata evaitaiH / saMghabhaTTArako yadi / / luTyate tarhi me digdhi-gdhiSaNAyA vijUMbhitam / / 2 / / * iti dhyAnaparo nRpavaro yAvat kSaNamekamasthAttAvat-ke'pi dIpadIprakarAH sphuradAyudhA yodhA upanRpamAyayuH ko'sau / * herika ? iti ruSAruNekSaNAstamutthApya prakRtyA ziSTaM jJAtvA galadroSA ityabhASanta bhadra-jJAtA asmaccarairatra caurAH * - saMghajighAMsavaH / / duSTAste tu tvayA kvApi / vIkSitA athavA zrutA / / 1 / / yadito dazayojanyAH / zrIvaraM zrIpuraM * - puraM / / jainastadadhipo gAdhiH / preSItteSAM vadhAya naH // 2 / / tabrUhi yadi jAnISe / yenAzu vinihatya tAn / / * saMgharakSotthapuNyasva-dhunyAM svaM pAvayAmahe / / 3 / / nRpo'pyetannizamyA'dhyAsIt-satyaM vadAmi cettarhi / taskarANAM hai prazno . * bhavedvadhaH / / Ahosvidyadi tadrakSAM / vidadhAmi tadA tu te / / 1 / / saMghavighnakRtaH syusta-tkiM karomyathavAnayA / / * saTIkA ciMtayAlaM dhiyA sarvaM / susthaM kartobhayorapi / / 2 / / iti viciMtya bhUpastAnabhANIt-bhaTAzcaurA na dRSTAste / // 204 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUtahita * tajjavAt saMghazuddhaye // prayAta yasmAtkiM teSA-mIkSaNena prayojanam // 1 // mA bhavadbhyo gatAH prAkte / * pra.32 * saMghavighnaparAyaNAH / / bhavaMtvato'laM tadrakSA-puNyamarjayata drutam / / 2 / / subhaTA api tadgirA saMghasaMmukhamaguH, caurA * u.35 * api latAkuMjAdetya prAMjalayo rAjAnamUcuH-devAtra vallarIgulme / nivasanto vayaM tvayA // jJAtA api hi . yannoktA-stena prANaprado'si naH / / 1 / / aho tavAdbhutA buddhi-raho'nanyopakAritA / / yattvayA gatapApena / vayaM satyagirA tuSTo " yakSaH * saMghazca rakSitAH / / 2 / / ityuktvA gateSu teSu tataH prAtaH punaragre vrajannRpaH kaizcijjAtatvarairazvavArairetyetyabhASyata-are * * kvApi tvayA dRSTo / haMso rAjapurezvaraH // jigISavo'pi no yena / sarve'pyUrvIzvarA jitAH // 1 // tattaM hatvA * / nijasvAmya-nRNIbhAvaM bhajAmahe / / yatasta eva bhRtyA ye / prabhukRtyakRtodyamAH // 2 // rAjApi jagAda-bho azvavArA / ahameva haMso / narezvarastadbhavatAM samasti / zauryaM tadastraM dhriyatA javena / vilokyatAM bAhabalaM mamApi // 1 // * * ityuktvA smRtazastre nRpe sthite sati nabhasi duMdubhirdadhvAna, zirasi puSpavRSTirajaniSTa, tato he rAjan ! jaya * * jayetyupabRMhaNApUrvaM kazcidvanAdhyakSo yakSo'dhyakSatAM prApyetyUce-mahAbhAga ! bhavadbhUtahitasatyagirA'nayA // tuSTena ra / mayakA'trAsi / zatruvargastavAkhilaH / / 1 / / ahaM cA'sya vanasyezo / yakSastryakSAbhidhaH sudRk / / idaM dharmyaM vaco hai * vacmi / maulimUlamilatkaraH // 2 // adyaiva taddinaM yatra / tIrthe gaMtuM tvamicchasi / / tadyugAdijinaM naMtuM / vimAnamamumAruha * prazno. * // 3 // iti tenokte mApo'pi vimAnamadhyamadhyAsta, apazyacca svaM prazasyAMzukabhUSaNabhUSitaM, tato * saTIkA ra gaMdharvavargajegIyamAnabhUtahitasatyaguNastryakSayakSasiMhAsanAsIno mahIno ratnazRMgagirizRMgamaMDanAyamAnamAdimajinaprAsAda- // 205 // AWARA saTIkA Education International For Personal & Private Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mAsadat / tatra dhAtrIduramaMdA''naMdapulakitAMgo'STavidhayArcayA nAbheyaM prapUjya kinnaraughairvAdyamAneSvAtoyeSva-* pra.33 hatpurastAnamAnalayAdyupetaM nRtyamAsUtrya bhaktipUrvamiti stutimakarot-deva tvaM jaya nAbhisaMbhavabhavadvaktreduvIkSAvazA-* u.35 dadyAsInmama dRkcakorayugalaM harSaprakarSAvaham / / zlAghyaM janma karasthitaH surataruH pUrNastathAbhigraha-statkiM yanna tavara jIvAnAM kimabhISTam prasAdata iha syAtprANinAM vAMchitam ? // 1 / / iti RSabhadevaM stutvA natvA ca yakSeNa samaM vimAnastho haMsamahIzaH * svapuramayAsIt / tryakSayakSabaddhaM tamarjunabhUjAniM vimocya svaM rAjyamanvazAt / tryakSayakSo'pi kSamAparakSAyai caturaH kinnarAn muktvA haMsanRpamApRcchya svasthAnamagacchat / aho asya rAjJo bhUtahitaM satyamiti zlAghAM sarvatrA'pi * zRNvAno dharmakarma nimiANo haMsabhUpaH kramAdamarapadamagamat / itthaM yathA kaSTagato'pi haMsarAT / sunRtaM bhUtahitaM . siSeve / / tathaiva bhavyA idamAdriyadhvaM / vidhvaMsanAyA'ghaparaMparAyAH / / 1 / / // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau bhUtahitasatye haMsabhUpakathA / / bhUtahitasatyavaiSayikI haMsanRpakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyastrayastriMzaM praznamAha pra.33-kiM preyaH prANinAm ? vyAkhyA-he bhagavan ! prANinAM jIvAnAM kiM preyo'bhISTam ? iti prazne * - ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi paMcatriMzamuttaramAha-asavaH, vyAkhyA he vatsa ! asavaH prANAH, yata etairvinA - prazno. * dhanakanakaputramitrakalatrarAjyAdisAmagrI vyarthA, tadupabhogA'bhAvAt, uktaM ca-cetoharA yuvatayaH svjno'nukuulH| * saTIkA * sadvAMdhavAH praNayagarbhagirazca bhRtyAH / / garjanti daMtinivahAzcaturAsturaMgAH / saMmIlane nayanayona hi kiMcidasti / / 1 / / * // 206 // Kkkkkkkkkkkkk** & MateUse Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.35 mahendranRpa kathA * ato ratnakoTilAbhamapi muktvA prANI prANitameva vAMchati, yaduktaM-dIyate mriyamANasya / koTirjIvitameva vA // * dhanakoTiM na guhRNIyAt / sarvo jIvitumicchati / / 1 / / atrArthe maheMdranRpakathA, tathAhira ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe zrIpuraM nAma nagaraM, sajjAtayaH zrIkalitAMgabhAgAH / prazastahastA avadAtadaMtAH // * yatra pradAnakriyayA'bhirAmA / vasanti saMto dviradA ivAlam / / 1 / / tatra maheMdro nAma nRpaH, dAruNe raNabhare yadIyakaM / / * vikramaM ripunRpakSayaMkaram / / prApya locanayugasya pArzvatAM / kena kena na hi ghUrNitaM ziraH // 1 // anyadA * * saMsadAsInena tena rAjJA svaprANaparitrANopAyapriyeNa tatkAlA''yAtaH kazcitsiddhaputra ityAdiSTa:-daivajJa ! procyatAM ke mRtyuH / kuto mama bhaviSyati ? / nimittajJo'pyUce-rAjannavahitIbhUya / zrUyatAM sarpatastava / / 1 / / tat zrutvA * vicchAyAsyo nRpaH svaprANatrANakRte purAdahirAnIraM mahAntaM sarovaramakhAnayat, akArayacca tatra vicitradRSanmaya* setubaMdhapUrvamapUrva prAsAda, atyavAhayacca tatra vasan kiyaMtaM kAlaM, jAte ca vasaMte samAgAttatraikA mAlAkArikA, * * upadIkRtAni parimalamilanmadhuvratAni kusumAni, rAjJApi tatsaurabhyalubdhena yAvadAghrAtAni tAni tAvattadaMtarAnnirgatya * kRmidezyena daMdazUkena nAsAyAM daSTo vinaSTo bhUpaH, nAnyathA jJAnigIH, yataz-bAlayA jaM ca japaMti / jaM ca jaMpaMti / * ithio / / muNiNovi jaM ca jaMpaMti / na taM havai annahA / / 1 / / iti maheMdramahIMdrakathAM janAH / samavagatya tathA * * kurutodyamam / / sakalakarmaparikSayato yathA / syurasavo bhavatAmavinazvarAH / / 1 / / // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttI asupriyatve maheMdranRpakathA / / *********************** prazno. saTIkA // 207 // Jan Education International & Prvale use
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ * asupriyatvavaiSayikI maheMdranRpakathAM nizamya punarapi zuzrUSuH ziSyazcatustriMzaM praznamAha pra.34 * pra.34-kiM dAnam ? vyAkhyA he bhagavan ! kiM dAnaM vitaraNaM, arthApattyA zlAghyam ? iti prazne ziSyeNa ke u.36 devadinna * kRte gururapi tadanuyAyi SaTtriMzamuttaramAha-anAkAMkSa, vyAkhyA-he vatsa ! na AkAMkSati dAnamAhAtmyAdatra paratra kathA - ca bhave mama rAjyAdi bhUyAditi nAbhilaSatItyanAkAMkSaM spRhArahitaM, sAkAMkSaM dAnaM dattamapi na tAdRkphalAya yAdRzaM / * nirAkAMkSaM phalAya, uktaM ca sadA sUte devAsuranarazivazrIsubhagatAM / lunAtyudyatapuNyodayaparasunA durgatilatAm / / * * yazazcaMdrajyotsnAharahaMsasamAnaM vitanute / nirAkAMkSaM dAnaM munimukhajanatrAkRtamiha / / 1 / / atrArthe devadinnakathA, * tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe tribhuvanapuraM nAma nagaraM, yannAkalokasya rasAtalasya / kSoNitalasyApi ca ra I vArdhipatryaH / / abhaMgabhaMgaM zvazurauka eta-diti prakalpya pramudaH prabhejuH ||1 / / tatra tribhuvanazekharo nAma rAjA, ta * tribhuvanAdevI nAma tadrAjJI, tribhuvanadatto nAma tatputraH, sumatirnAma zreSThI tanmAnyaH, caMdraprabhA nAma tatpanI, ke * astokalokAbhimatArthasArtha-vizrANanAyaiva divo'rthyabhAvAt / / yacchadmanA paMcabhirapyamartya-mahIruherdAgavatIrNamatra * * // 1 // paMcasvapi teSvananyasAmAnyasaujanyavatsu viziSya saubhAgyopari maMjarIva tribhuvanadevyA saha caMdraprabhAyAH / prazno. * prItisphItimatyAsIt / ekadA mAtRsvaseti dhiyA sAraparivAraH kumArazcaMdraprabhAgRhamagAt, sApi bhaginIsuto'yamiti * saTIkA * snehAttaM snAnabhojanavilepanAMzukAlaMkArAlaMkRtaM kRtvA svAMke nyasya tacchirazcAghrAya saciMtevA'cintayat-dhanyA sA * // 208 // **************
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ * me sakhI yasyAH / sUnurIdRgguNo'styayam / / zUnyapuNyA tvahaM yasyA / naiko'pIdRgguNAMgabhUH // 1 // iti viciMtya * pra.34 * suciramucchvAsaniHzvAsAn vimucya tayA visRSTaH kumAraH svA'gAramagAt / kenA'yaM sarvaprakArairalaMkRtaH ? iti * u.36 bhUmipriyA* devyA pRSTaH paricchada ityavadat-kumAre devi ! lavaNo-tAraNAdi vidhIyatAm / / yadasmiMstvadvayasyAyA / * dezAddevyu * nizvAsA apatanmuhuH // 1 // rAjyapyUce-haMho nigadyatAM maivaM / yattasyA mama naMdane / niHzvAsA api vijJeyA / pAsanA * AzIrvacanasannibhAH // 1 // tatastUSNIke parikare devyA dhyAtaM-kimityamoci matputre sakhyA niHzvAsadhoraNI / / huM * * jJAtaM yadaputrA sA / tene teneti nizcitam / / 1 / / ato me kRtrimo maitryA-cAro'vazyaM tayA samam / / yatsvasakhyAH * * ruciH sUnu-dAnenApi na pUryate / / 1 / / iti ciMtA''cAMtacittAyAM rAzyAM samAgAnnRpaH, devi ! kiM sodvegeva dRzyasa * ityuktavato rAjJaH puro rAjJI tatsvarUpaM prArUpayat / rAjApi tat zrutvA smAha-raMbhoru ! tyajyatAM kheda-stathA * * kartAsmyahaM yathA / / tvatsakhyA acirAdeva / sutotpattiH prajAyate / / 1 / / svAminmahAprasAda ityuditavatyAM rAjyoM ke * dvitIye'hni nRpaH zreSThinamAkAryetyAdizat-he zreSThiMstvamaputro'si / tanme tribhuvanezvarIm / / gotradevIM sadAraH * sa-nabhyA'rthaya naMdanam / / 1 / / yato rAjyArthine rAjyaM / draviNaM draviNArthine / / putraM putrArthine dArA-rthine dArAn * * dadAti sA / / 2 / / zreSThyapyetannizamyA'bhASiSTa-rAjan ! puNyAnuyogena / nUnaM bhAvI svayaM sutaH / / bhUpo'pyabhaNat-* * zreSThin satyaM tathApyeta-tkAryaM maduparodhataH / / 1 / / zreSThyapyaciMtayat-rAyAbhiogo ya gaNAbhiogo / surAbhiogo * saTIkA ya balAbhiogo / / kaMtAravittI guruniggaho ya / cha chiMDiyAo jiNasAsaNammi / / 1 / / iti nRpA''jJAM prapadya // 20 // prazno . Private Use Only elibrary.org
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** gRhamAsAdya ca caMdraprabhApurastatsvarUpamavadat, sApyetannizamya smAha - nAthaivaM kriyamANe hi / samyaktvamabhiduSyati // zreSThyapyUce-priye ! bhUmipriyA''dezA - devaitannaiva duSyati ||1|| tataH sAyaM pavitrIbhUya pUjopacAramAdAya sajAyaH zreSThI tribhuvanezvarIsurIprAsAdametya snapanA'rcanAdyanaMtaramityUce-devi ! nRdevo'vadaditi / yanme gotrA'marIsakAzAttvam / / putraM yAcasvatamAM / tanme dehi drutaM putram ||1|| devyapi dadhyau aho katha samyagbhAvazAlI vaNigvaraH / tathApyAtmaprasiddhyarthaM / kartrI sAhAyyamasya hi ||1|| iti dhyAtvA devyabhyadhAt-vatsa ! svacchamate bhAvI / prazastastanayastava / zreSThyapyavocat - devi prayojane ko'tra / pratyayastannigadyatAm ||1|| aho nirapekSo'yamiti tatkhedAya devItyavAdIt-bhadraitadabhijJAnaM / garbhe jAte tava priyA svapne || jinanamanAya vizantI / caityaM nipatadvilokayitA ||1|| zreSThyapyetannizamya kiM dharmapratyanIko'yaM bhAvi ? iti manAgdUnamanAH sadAraH svAgAramAgAt / caMdraprabhApi nizIthe tameva svapnaM dRSTvA priyamUce - svAmin ! svapnaH sa evAdya / vIkSitaH kiMtvado'dhikam / / yatsapUjopakaraNA - vikSaM yAvajjinAlayam ||1|| tAvatpatantaM vIkSyAmuM / mA madUddharvaM patatviti / / uparyAlokayantI drA - gjinamabhyarcya niryayau // 2 // tataH punarnavIbhUtaM / taM purApyapatAkikam // pazcAtpaMcapatAkADhyaM / dRSTvA harSAdagAjaram ||3|| zreSThyapIdaM zrutvA smAha-priye svapno'yamApAta-kaTukastvAyatau zubhaH / ataste samaye prApte / bhAvI sUnuranUnadhIH ||1|| paraM pUrvaM kimapyeSa / prApya vighnaM sudAruNam // tataH sarvarddhivarddhiSNu-prabho bhAvyarkavatprage // 2 // tadAkarNyAjaniSTa hRSTA zreSThinI, pUrNe ca samaye sutamasUta, zreSThyapi 1 For Personal & Private Use Only ******** **** pra. 34 u. 36 putrajanma prazno. saTIkA // 210 // library.org
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.36 nurAgaparo * janmotsavapUrvaM cakre'sya devadinna iti nAma, so'pi dhAtrIbhiH pAlyamAno'janyaSTAbdadezyaH, papATha ca sakalAH * pra.34 * kalAH, anyadA pitrA satrA gato guruvaMdanAya devadinnaH, bhagavAnapyevaM dezanAmAtatAna bAlapaMDitA * haho zrAvakapuMgavAH sumatibhiH saMprApyate prasphura-dAnebhA'zvazatAMgapattikalitaM rAjyaM balopeMdratA / / cakritvaM * * sumanaHzacIzapadavI tIrthAdhipatyaM tathA / satpAtraprabhRtijane vidalitAkAMkSArthavinyAsataH // 1 // devadinno'pi taM devadinaH * dAnopadezaM nizamya tadAdi pAtrAdau nirAkAMkSaM dAnaM svecchayA dAtuM prAvartata / ekadA tRSNAbhibhUto bhAMDAgArikaH * * zreSThinamUce-vibho ! yuSmatsuto dAna-vyasanena ghanaM dhanam / / vinAzayati tatsaMkhyAM / kathaM jJAsyAmyahaM muhuH / / 1 / / * * zreSThyapyabhASiSTa-bhadra ! no vAryatAM sUnu-ryathecchaM vitaratvasau / na kvApyA''karNyate dAnA-dyadyAti nidhanaM * ra dhanam / / 1 / / uktaM ca-mA maMsthAH kSIyate vittaM / dIyamAnaM kadAcana / / kUpA''rAmagavAdInAM / dadatAmeva saMpadaH / * / / 1 / / atastvayA prathamata / eva saMkhyAnapUrvakam / / pratyahaM praguNIkRtya / moktavyaM dAnahetave / / 2 / / tenApyevaM kRte * satyanvahaM devadinnaH kAMkSArahitadAnaparaH kadAcittRSNAbhibhUtabhAryAyA mugdhAbhidhAyAH sutAmatyadbhutarUpAM bAleti * mUlanAmnImapyatyantaprajJollekhAtprAptabAlapaMDitetyaparAkhyAM nirIkSya tadanurAgajAgarUkacetA acintayat-bhAvinyeSA kA * mamAyattA-'muSyA dAnavazIkRte / / janake yadi naivaM syA-ttadA dezAMtaraM varam / / 1 / / iti dhyAtvA devadinno'nyadA * prazno . * tRSNAbhibhUtasya vyataranmuktAhAraM, tenApi prabho kimeSa hAro'rpita ityukte devadinno vakroktyA vaktisma-ahaM ke saTIkA * hAro bhavAMstAva-tpratIhAro hyatastava / / vyatAryayaM mayA prItyA / yathAyogaM niyujyatAm / / 1 / / bhAMDAgAriNApi * // 211 // SEN Education International Or Personenvale use en ainelibrary.org
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tadvacaHparamArthamajAnatA sa hAro gRhamAgatya bAlapaMDitAyai dade, tayApi pRSTaH pitA sarvaM svarUpamacakathat, tayApi * pra.34 tadAnIM devadinnA''lokanA'nurAgaparayA hAravyatikarA''karNanAd jJAtatattvayA he mAtarmI sumatizreSThisutAya u.36 * dehIti karhicidukte mugdhA mugdhasvaramabhyadhAt-putri vijJApyavijJaivaM / vadantI yatpitApi te / / tadbhutyastatkamapyAtma-OM sakhyoti* samaM vRNvaparaM varam / / 1 / / bAlapaMDitApyUce-mAtaH ! kurUdyamaM tAva-devadinnA''ptihetave / / yattalpA'bhAvato * lApaH * bhUmyAM / srastaraH sulabho nanu / / 1 / / mugdhA'pi sutAtyaMtA''grahavazAccaMdraprabhApurastatsvarUpamajalpat / zreSThinyApi / * zreSThipuro'bhANi, zreSThinApi priye ! sutAbhiprAyaM jJAtvA yaducitamAcariSyAmIti pratipannam / tataH zreSThI yathA * * devadinnaH zRNoti tathetyapAThIt-na tyajetpitRmitrANi / palyA api na vizvaset / / tadvittaM ca na gRhNIyA-tsvadAsIM * naiva kAmayet // 1 // devadinno'pi jJAtatadbhAvaH provAca-pitaH svalpApi kiM bhittiH / patantI sadanAMtare / / * bhavyAthavA bahirbhAge / patantI zobhanA bhaNa / / 1 / / zreSThyapyUce-vatsAMtarnipataMtyAstu / kiMcidyAtISTakAdi na / devadinno'pyavAdIt-yadyevaM tAta ! kiM brUta / yato me saiva zobhanA / / 1 / / tataH zreSThinA mahAmahena kAritaM tayoH ra * pANipIDanam / yathAsukhaM bhogAnanubhavatoda'patyorekadA kenApi hetunA bAlapaMDitA mArge yAntI vIkSya kAcidyoSA ke * sakhIM pratyAkhyat-hale bhAgyavatImadhye / kilAsyA dIyate kalA / / yayAlpApyavApyevaM / maMdiraM sphuradiMdiram * // 1 // dvitIyApyAhasma-sakhIyaM yadi nirdravya-puMsA vyUDhA satI takam / / sazrIkaM kurute tarhi / manye puNyavatImamUm / prazno. * // 1 // bAlapaMDitApyevaM zrutvA dadhyau-proce'nayA gIH pariNAmasuMdarA / tatpreSaye'rthArjanahetave patim / saTIkA * tiSThAmyahaM puNyaratA svayaM puna-ryenA''nayedvittamupAya' bhUryayam / / 1 / / iti dhyAtvA sA yAvatsvA''vAsaM yayau * // 212 // melibrary.org
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.34 u.36 dezAntaravANijyArthe 'nujJAtogamanaM ca * tAvaccitAcAntaM kAntaM vIkSya savinayaM vijJapayatisma-prANeza keyaM te cintA-pizAcI hRdayAMtare / / adRSTapUrvikA * * tuSTi-cchedakRtparivartate / / 1 / / devadinno'pyUce-dayite mahadudvega-kAraNaM mama vidyate / / yadadyAhaM kRtasphAra-zRMgAraH * * suhRdanvitaH / / 1 / / pathi yAn saMmukhAgaccha-narAbhyAM vinirIkSitaH / / tayorekaH pumAn svIya-mitraM pratyevamabravIt * // 2 / / yugmam / / mitraiSa varyo yo matta-mataMgaja ivAnvaham / / prINayan vilasatyarthi-rolaMbAn dAnavAriNA // 3 // * dvitIyo'pyAhasma-vayasyAyaM prazaMsAyA / nAspaMda jananImiva / / yo bhuMkte kamalAM pUrva-puruSaiH samupArjitAm / / 1 / / * / yataH-bAlattaNaMmi rehai / narANameyaM dugaM na tAruNNe / / mAithaNaduddhapANaM / piulacchIe ya paribhogo / / 1 / / tadyAvad * * bhujadaMDena / gatvA dezAMtarAdikam / / nopArjayAmyalaM dravyaM / tAvanme syAnna nirvRtiH // 2 // tataH sApi OM hRSTAbhASiSTa-priyAyaM tvadabhiprAyo / matkarNAmRtapAraNam / / ataH pUrNIbhavatveSa / tavepsitamanorathaH / / 1 / / devadinno'pyadaH re * zrutvA sAzaMko vyamRzat-kAnte dezAMtaraM gantu-kAme nArI na kAcana / / vaktyevaM kiMtvasAvanya-puMsAsaktA bhaviSyati * ||1 / / tato vijJapto devadinnena gatvA natiparvaM dezAMtaravANijyArthe tAtaH, tenApi sapriyeNa kathaMcidanujJAto yAvata * sAmagrI devadinno'karottAvat zreSThI sabhAryaH snuSAM pratyAcakhyau-vatse ! dezAMtaraM gaMtu-kAmaH kAntastavekSyate // sApyUce-tAta yuSmatsutasyaivaM / yuktaM naraziromaNeH / / 1 // yaduktaM-sthAnatyAgaM kariSyanti / siMhAH satpuruSA* gajAH / / sthAne caiva mariSyanti / kAkAH kApuruSA mRgAH / / 1 / / tannizamya sthito maunena zreSThI, tataH zubhe'hni mAtrA kRtatilako devadinno gajArUDho dAnaM dadAnaH sphArazRMgArayA kareNukArUDhayA prahasitAsyayA bAlapaMDitayA prazno. saTIkA // 213 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************************ * dayitayA saha purAbahiretyAsthAtprasthAnamaMgale kSaNAMtare nAtha dehi mahyamAdezamiti priyayA vijJapto devadinno'pi * pra.34 * janAnuvRttyA svapANinArpayattasyai tAMbUlaM, sApi mukhe prakSipya nAtha ! tvayaiva vizrANitaM tAMbUlaM punarAsvAdayitrIti ** u.36 vadantI veNibaMdhaM vidhAyA'bhinnamukharAgA svAgAramagAt / loko'pi tatprazaMsAparaH svaM svaM sthAnamayAsIt, deva- bAlapaMDitA yAstIvratapaH * dinno'pyaho strINAM vicitraM castrimiti ciMtayan sAMyAtrikayukto vRSabhakarabhavesaraturagarathAdinyastasamastapaNyazcacAla, * * prApa ca gaMbhIrakaM nAma velAkUlaM, tatra munivara iva dRSTaH sajjanadattaraMgaH sAgaraH, taM cAbhyarcya nirUpitaM potadvaMdaM, * tadaMtararhadvacanamiva sudhIvarAdhyAsitaM mahArthasArthaM majjajjanatAraNapravaNaM pravahaNaM bhATakena jagRhe, devadinnena nivezitaM - * ca sarvamapi bhAMDaM aparairapyAdadire vahanAni, nivezitAni ca teSu krayANakAni, tato grahIteSu jalA'nalataMdula-* * kaNikvAdiSu kRtadevapUjo dattamahAdAnaH smRtapaMcaparameSThinamaskRtiH svapote samArUDho devadinnaH, anye'pi * * svasvapravahaNeSvArohan / tataH sametAyAM jaladhivelAyAM, sasajjitAsu patAkAsu, prakaTiteSu sitapaTeSu, UvIkRteSu 2 janAdhiSThitakUpakeSu, utkSiptAsu naMgarAsu, saMcAliteSvAcallakeSu, sAvadhAneSu kukSidhArakarNadhArAdiSu, muktAni / ke baMdhanebhyo vahanAni, gatAni cAnukUlAnilapreritAni bahUni yojanAni / / * itazca bAlapaMDitA snAnavilepanA'laMkArAdirahitA pauSadhaniratAcAmlAni vidadhatI prAyastapodhanAzraye vasantI nividadhatA prAyastapAdhanAzraya vasantA prazno. * tatkaSTakriyA''varjitacetobhiH zvazurAdirabhidadhe-komalaM mAlatIpuSpa-miva vatse tavAMgakam / / ato na dahyatAmeta-* saTIkA - diti tIvratapo'gninA / / 1 / / tayApyuktaM-pUjyA bhajata mA kheda-mASaNmAsAnidaM tapaH / / kariSyAmi gRhISyAmi / // 214 // ducation International For Personal & Prvale Use Only wwwatneibrary org
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tato'nazanamapyaham / / 1 // yadyAyAti na me kAMtaH / saMpUritamanorathaH // tadbhavatveSa yuSmAkaM / samakSaM niyamo mama * pra.34 * // 2 // tairapyavAdi-vatse tvadIyo dayito'sti dezAM-taraM garIyaH pragatastato'tra / / kathaM hi SaNmAsikayA sametA-vRthA ke u.36 tadeSA vidadhe pratijJA / / 1 / / sApyAhasma-guravo vadanAdAvirbabhUva vacanaM yakat / / tatkadApyanyathA na syA-tkimetadapi * vyaMtareNa kRtA viDaMbanA * na zrutam ? // 1 // yataH-vighaTitavapurbhUyo bhUyaH zazI ghaTatetarAM phalati kadalI vAraMvAraM kaThArahatApi hi // * milati sahasA sUtaH khaMDIkRto'pi muhurmuhu-rna tu punariyaM jihvA sUte mRgArivadhUriva / / 1 / / te'pi tannizcayaM jJAtvA * * maunamAzrayan / anyadA sphIte zIte nipatati sati svalpAvaraNA bAlapaMDitA nizi vasatyaMgaNe pratimayAsthAt, * * atrAMtare ratizekharo nAma vyaMtaro nAstikastatrA''yAtastadrUpamohito nAnopasargAstanvAno dharmaniMdAM prakaTayaMstasyAM / * pratyuttaramapyadadatyAM yAvadbalAdbhoktuM prAvartata tAvattasyAstapastapanatejasA kauzika iva pratihataH sa vAnavyaMtaraH * * kupita ityaciMtayat- eSA kathaM saduHkhA syAd / jJAtaM ca patimAraNAt / / kA nAma nApnuyAnnArI / patihInA * viDaMbanAm / / 1 / / uktaM ca-bhattA mahilANa gai / bhattA sayaNaM ca jIviyaM bhattA / bhattAravirahiyAo / vasaNasahassAI pAvaMti / / 1 // anyacca-dhaNupariyaNavaddhAvaNao / jaM jaM kajju pahANu / vippukkaM taha ikkaM * gaNaDa / dIsaha mAimasANa // 1 // tato vibhaMgajJAnAdaMbhodhau potasthitaM devadinnaM jJAtvA tadabhyarNametya vikarAlarUpo * prazno. vyaMtaro vyAkarot-arere smaryatAmiSTa-devatAmadhunA hi vaH / / potAna'pakvaghaTava- ccUrNayiSyAmyasaMzayam / / 1 / / saTIkA * devadinno'pi tadakAMDavajrapAtopamaM vacaH zrutvA bhIto'bhANIt-sura ! prasIda kenaivaM / dUSaNena cikIrSasi // // 21 // SMEducation intemational For Personal & Private Use Only woww.jainelibrary.oro
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.34 * vyaMtaro'pyUce-re mUDha ! tvapriyAduSTa-ceSTitenA'pareNa no // 1 // devadinno'pi madabhiprAyAnuyAyivAcA'yamapi * * devo vadatIti viciMtya proce-sura ! ced duzcaritrA sA / tattAmeva hi zikSaya / vyaMtaro vyAkarot-mUDha ! * namaskAra * tasyAstapastejaH-prahataH prabhavAmi na / / 1 / / tato mithyAdRgasau surAdhamastapo'hAryavIryAyA madbhAryAyA apakartumakSama * dhyAnAttuSTo * ityatrAgataH kadAcidevamapi karotIti dhiyA devadinno yAvatpaMcaparameSThinamaskAramasmarat, tAvatsa durAtmA vyaMtaraH / / lavaNAdhipaH * pravahaNAnyucchAlya gataH svasthAnaM, ahaha khalavilasitam ! uktaM ca-poto dustaravArirAzitaraNe dIpoM'dhakArAgame / * nirvAte vyajanaM madAMdhakariNAM darpopazAMtyai zRNiH / / itthaM tadbhuvi nAsti yatra vidhinA nopAyaciMtAkRtA / manye * ra durjanacitta-vRttiharaNe dhAtApi bhagnodyamaH // 1 / / te'pi vaNikputrAH potabhaMgAnaMtaraM prAptapravahaNaphalakA * jaladhimullaMghya pRthakpRthagdvIpeSvaguH / devadinno'pi bohitthaphalakenA'bdhimuttIrya tIraprApto dRSTo vidhivazAt susthitalavaNAdhipena sAdharmiko'yamiti tuSTena ca satA jagade-bhadra samudrezo'haM / tuSTaste dhyAyato + namaskArAn / / tadgaccha paMcayojana-zatamAnAM bhuvamitaH sthAnAt / / 1 / / tatra zrIratnapuraM / nagaraM tadbAhyadeza* / udyAnam / / tanmadhye maNibhavanaM / tatrApi manoratho yakSaH // 2 / / sa ca me mitraM tasmA-nmadvacasA yAcase kimapi / yattvam / / tatsarvaM pUrayitA / tava so'vazyaM suradruriva / / 3 / / devadinno'pyUce-vyaMtaravara ! satyaM te / vAkyaM kiMtu prazno. kathaMtarAm / gaMtuM caraNacAreNa / mahIM zaknomi tAvatIm / / 1 / / susthito'pi tasmai amRtamayaM dADimIphalaM saTIkA datvA'vAdIt-kalyANinnasya bIjAni / vrajestvaM tatra bhakSayan / / yadetadanubhAvAtte / na bhAvi kSuttRDAdikam // 1 // // 216 // Jan Education For Personal & Private Use Only nelibrary.org
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ * devadinno'pyomityuktvA pravRtto gaMtuM, prAptaH stokairevAhobhI ratnapurA''sannavanamaMDanaM maNimayabhavanaM, manorathenApi * pra.34 * yakSeNa devadinno dRSTaH pRSTazca-bhadra ! kiM susthitena tvaM / prahito'si madaMtike / / devadinno'pyUce-yakSapraSTha ! * rAjJa ArAdhanaM * yadAdiSTaM / tattathaiva na saMzayaH / / 1 / / yakSo'pyAcakhyau-yadyevaM bhadra ! tadgaccha / sthAnAdasmAdadUrataH / / pure ratnapure * nirIkSaNam ra tatra / zakro nAma narezvaraH / / 1 / / tasmAdyattvaM nije citte / ciMtayiSyasi nizcitam / / tatazcaturguNaM svarNA* dikamAsAdayiSyasi // 2 // tato gato nagare sarvamapi janaM kRSimaSyasivANijyarahitaM paMcopacArabhogacaGgaM * gItanRtyavAditravIkSAparaM dRSTvA'janiSTa hRSTo devadinnaH, prAptazca rAjabhavanaM, tatrA'rthibhyo vAMchitArthAccaturguNaM * * dAnaM dadAnaM rAjAnaM prekSya saMmukhAgatanarAdevaM devadinno'pRcchat-bhaTTaiSa loko vibhavo-pArjanarahitaH kutaH / / prApnotyarthaM - yadevaM hI-kSyate bhogapuraMdaraH / / 1 / / puruSo'pi saparuSamAkhyat-mUDha ! kiM nirgataH kSoNI-talAduta nabhastalAt / / * patito'rthabhAro yena / tvayaivaM paripRcchyate // 2 // devadinno'pyUce-sakhe kuru na roSaM ya-dbhinnapotoMbudhestaTAt / / * ihAgamamahaM tasmA nivedaya yathAsthitam / / 3 / / naro'pyUce-sakhe ! zRNu nRpo'smAka-meSo'dUravanasthitam / / yakSaM * * manorathA'bhikhya-mArAdhayati sattvataH / / 4 / / tataH pramuditAtprApya / varaM naravaro'nvaham / / arthibhyo * ke vAMchitArthoghA-prayacchati caturguNam / / 5 / / devadinno'pyetadAkA'ciMtayat yadyevaM tatkimUrvIdu-ryAcyate yakSa eva * * hi / / paraM yakSaH kathaM rAjJA-rAdhyate tannirIkSyate / / 1 / / iti dhyAtvA yakSagRhe gatvA devadinnazchannamasthAt / vyatIte * saTIkA 7 ca nizaH prathame prahare kRpANapANinRpatiretya yakSamabhyarcya ca vyajijJapat-yakSa ! prahvAMgisaMkalpa-kalpabhUruhasannibha ! // 217 // prazno. calon Intematon For Personal & Private Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ - mama svaM darzanaM dehi / vidhehi karuNAM mayi / / 1 / / ityuktvA svamakSipatkSitipaH prajvalajjavalanajvAloccaMDe kuMDe, pra.34 * yakSeNApi kuMDikAMbhasA sikto'jani punarnavI bhUjAniH, vRNu varamiti yakSeNokte rAjJAbhidadhe-guhyakAdhipa ! * u.36 bhaktiraMjito * yadyevaM / tarhi yuSpatprasAdataH / dadyAmakhilalokebhyo / vAMchitArthAccaturguNam / / 1 / / puNyajanenA'pyevamastvityuktaH * yakSaH ra saharSaH kSitipo natiM kRtvA svadhAma jagAma / tato dvitIyadinasaMdhyAyAmeva zakrabhUzakravadyakSapUjAM kRtvA sattvAdhiko / * devadinno'gnikuMDe jhaMpAmadAt / tataH zakranRpavadyakSeNa sajjIkRto varaM vRNvityuktazca devadinno'pi bhavatpArzve idaM ke * varaM tiSThatvevamuktvA dvitIyavelAyAmapyagnikuMDe svamakSepsIt / tataH prAgvadyakSeNa praguNIkRto varaM yAcasvetyuditazcAyamapi * / prasAdastvadaMtike tiSThatviti bhaNanAnaMtaraM punardevadinnastRtIyavelAyAmapyagnikuMDe'patat, tataH prAgivojjIvitastathaiva / * yakSeNoktazcaiSo'pi varo bhavadabhyarNe tiSThatviti nigadya yAvaddevadinnasturyavelAyAmapi vahnikuMDapAtAya prAvartata re tAvadvaTavAsI devadinnaM haste dhRtvA proce-dhIman / zRNu purA bhakti-raMjitena biDaujasA / / iyaM zaktirvaratrayyA / * sahitA me dade madA / / 1 / / asyAH prabhAvataH puMsAM / pradAtuM trIna vArAnalam / / nAdhikAMstadvaratrayyA-nayAbhimatamarthaya / * // 2 // devadinno'pyavadata-yakSaivaM cedAdimavareNa yA zakrabhabhaje siddhiH / / dattA tAM mama vitaraika-vArasaMsAdhitena * sadA / / 1 / / itaravareNa tu siddhi-mayi jIvati nA'parAya dAtavyA / / tArtIyikavareNa ca / kArye jAte'rthayiSye * prazno. * tvAm / / 3 / / pramANamiti yakSeNA'pi kakSIkRte sthitastatraiva pracchannaM devadinnaH, atrAMtare sametaH zakranRpastathaivAgnikuMDe * mIkA - jhaMpAM vitaran yakSeNa niSiddha ityAkhyat-yakSarAja ! kimevaM hi / nivArayasi mAM natam / / guhyako'pyajalpat- // 218 // education International For Personal & Private Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** rAjannekasya vIrasyA-dAM trInapi varAnaham ||1|| tato nRpaH sakhedaH svasadanamAsadat, prAtazca nRpadarzanAya gatena devadinnena sakalamapi sazokaM lokaM vIkSya bhadra ! kimetadityuktaH kazcitpumAnUce - mahAbhAgAdya naH kSoNi- pAlaH kenApi hetunA / / pravikSyati hutAzAMta - stenAyaM duHkhito janaH ||1|| tato bhadra mA viSIda vidhAsyAmi sarvamapyUrvIdralokamazokamityabhidhAya gatvA copanRpaM devadinno'vAdIt - rAjan kimetadArabdhaM / prAkRtasyocitaM tvayA // rAjApyAhasma - bhadra prayojanaM kiM te 'nayA matsatkaciMtayA ||1|| devadinno'pyUce kAraNena mahArAja ! pRcchyase na punarvRthA / ato nivedanaM deva / svocitaM syAnmadagrataH || 2 || nRpo'pi tannirbaMdhAdabhyadhAt - bhadraikaM sarvadA dAnavyasanaM mama vidyate // tacca yakSaprasattyaive - yatsamayaM pUritaM mayA // 1 // adya me tatprasAdena / vinA saMpadyate na tat / / atastadrahitatvena / kiM kAryaM jIvitena me ? ||2|| devadinno'pyavadat - rAjannataH paraM pUrva- rItyA vizrANanaM mama / / siddhyAjanma pradAtavya - mArAdhyo na tu guhyakaH ||1|| rAjJApi tadvacasi svIkRte devadinnastadvanametya sarasi snAtvA yAvatkSaNamekamUrdhvamasthAt, tAvatkayAcitkAtyAyinyA striyA mahAbhAga ! kutaH kimarthamatrAyAta ityudito devadinno'vAdIt-bhadre ! manorathAbhyarNe / vArirAzitaTAdaham || susthitenA'maregA'tra / prahitaH samupAgataH ||1|| tataH sA saharSA''khyat - yadyevaM bhadra tarhyatra / sahakAratarostale / niSIda tvaM kSaNaM yena / kathayAmi kimapyaham / / 1 / / tadanUpaviSTe devadinne sApyupavizyetyUce- dhIman ! vaitADhyabhUmIdre / pure gaganavallabhe / / asti svastimayazcaMdrazekharaH khecarezvaraH ||1|| tasya prANapriyAH paJca / zrIkAMtA svarNamAlikA || vidyunmAlA meghamAlA / sutArA For Personal & Private Use Only *Ben pra. 34 u. 36 rAjJA svIkRtaM vacaH prazno. saTIkA // 219 // rary.org
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ kanyAH * cAdbhutazriyaH / / 2 / / tatputryaH santi kanaka-prabhA tArAprabhA tathA // caMdraprabhA tathA sUra-prabhA trailokyadIpikA * pra.34 * // 3 / / sabhAsthenA'nyadA pitrA / ka AsAM bhavitA patiH / / ityuktaH kathayAmAsa / kazcinnaimittikottamaH // 4 // u.36 rAjan yaste kaniSTho'bhU-tsodaraH zUrazekharaH / / mRtvA manorathAbhikhyo yakSIbhUto'sti so'dhunA / / 5 / / karoti ca * jAtAnurAgAH paJcA'pi * tvayi prItiM / bhrAtRbhAvena pUrvavat / / atastatpArzvavartinya / etAH prApsyanti vallabham / / 6 / / tataH pitrArpitAH / * putryaH / sarvA yakSAya so'pi tAH / / sAmAnyajanadurdarzA / arkAd dviguNatejasaH / / 7 / / kRtvA pAtAlabhavane* 'sthApayaccettavepsitam / / sa dadAti tadA tasmAt / tA eva prArthayettarAm / / 8 / / yugmam / / tAsAmahaM punardhAtrI / - nAmnA vegavatI tava / / rUpAdikaguNAkRSTa-mAnaseti vyajijJapam / / 9 / / devadinno'pi yadaMbA''dizati tatpramANamiti * procya gato yakSapArzvamevamuvAca-yakSA'rpaya tRtIyena / vareNa mama kanyakAH / / yAH pAtAlagRhe channaM / niHkSiptA re * santi hi tvayA // 1 // tannizamya yakSo'pi sAzcaryo'ciMtayat-jAne jAtAnurAgAbhi-stAbhirAtmA kadAcana / / asya * - saMdarzito bhAvItarathA vettyasau katham ? // 1 // iti dhyAtvA yakSo'bhyadhAt-vatsa ! santi paraM bADhaM / tAra * durAlokadarzanAH // devadinno'pyUce-manye yakSa ! tathApi tva-mekavelaM pradarzaya // 1 // tato yakSeNa trailokyadevI* varjAstAzcatasraH kanyAstataAnAyya darzitAH, devadinneMdudarzanAttAsAM nanAza tejolezyA, jAtAstatastAH svabhAvarUpAH, OM prazno. * tataH paMcamImapi darzayeti zreSThisutenokte yakSo'pyAkhyat-dhImaMzcatasRNAmapyetAsAmadhikaruktvataH / atIva hi saTIkA durAlokA vibhAkara-vibhAvasA / / tathApi darzayeti devadinnodite guhyakena prakaTIkRtya paMcamyapi darzitA, sApi // 220 // For Personal & Private Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.34 u.36 yakSeNa kArito vivAha mahAmahaH * devadinnadarzanAdajani sahajarUpA, tataH paMcApi tA devadinnAnurAgiNIvibhAvya yakSo'bhASata-vatsAH kimeSa * yaSmabhyaM / kAntazcetasi rocate / / tA apyacaH-tAtAyaM rocate'smabhyaM / padminIbhya ivAryamA / / 1 / / yakSo'pyAkhyata- * putryo'gre'pyasya kAntA'sti / satIjanamatallikA / / ataH sapatnIbhAvo'yaM / yuSmAkaM kimu rocate ? // 2 // kA / * nAma jyeSThabhaginIM na manyata ityuktavatISu tAsu yakSazcaMdrazekharakhecaracakravartinaM saparikaramAnAyya devadinnena * sahA''kArayattAsAM vivAhamahAmaham / aho puNyaphalama ! dhamma vihaNU jAu jahi bhAvai savvatthavi paripikkhai * AvaiM / dhammavaMttu naru jahiM jahiM gacchai tahiM tahiM suMdara sukkhai picchai // vitatAra ca tAsAmalaMkArivastuvandaM, ta tatastAta ! jyeSThasvasurapi kimapi gaveSyata iti trailokyadevyokto yakSaH samarpayadekaM mudrAralaM, punastayoktaM * * tAta ! bhaginyA iyanmAnaM dIyamAnaM hi hAsakRt, yakSo'pyAcacakSe-vatse vAMchitadaM ciMtA-ratnamastyatra durlabham // tadanu muditayA tayA jagrahe tanmudrAralaM, caMdrazekharo'pi yakSaM sanmAnya gataH svasthAnaM, tatastAbhirvikurvite prAsAde * * vicitrakrIDayA vilasya supto devadinnaH / / - itazca bhavitavyatAvazAt kimasmatsvasA karotItyavalokinyA vidyayA trailokyadevyevamapazyat yatparipUrNo'- ra * vadhisamayaH, nAgAnmamezaH, ataH prAtarAdAsye'nazanamiti kRtanizcayAmalAvilAMzukA dRSTA pratimAsthitA * * bAlapaMDitA / hI agacchatyAryaputre sAnazanaM grahISyatIti dhyAtvA gatvA ca yakSAbhyarNaM trailokyadevI sarvaM svruupmuuce| * yakSo'pi jJAtatadvyatikara ityAhasma-vatse gaccha rayAdeva / gataprAyA vibhAvarI // vilambe kriyamANe hi / sarvaM prazno. saTIkA // 221 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadinA gamanamahaH * kRtyaM vinaMkSyati // 1 // ityudIrya datto yakSeNa dharaNIdharAbhidhaH svIyaH kiMkaraH, so'pi dravyAdipUrNaM tUrNaM * pra.34 * vimAnaM vikuLa paMcabhibhAryAbhiryutaM suptameva devadinnaM tatrAdhyAropayat / tato rayAdgacchati sati vimAne ke tatkiMkiNIkvANavidrANanidreNa devadinnena kimetad ? iti pRSTA trailokyadevI nyavedayattatsvarUpam / tataH prApto * * devadinno grAmA''rAmAdi pazyan svapuraM, dadarza ca sAdhvIpratizrayAMtaH pratimAsthAM bAlapaMDitAM, trailokyadevyApi / * tathA'vasthAM tAM vIkSya tadupari kSiptaM devadUSyaM, sApi kimetad ? iti saMbhrAMtasvAMtA 'namo arihaMtANaM' iti * pAritakAyotsargA yAvaduparyAlokayattAvannabhaHsthaM vimAnaM vIkSya rayAdupAzrayAMtaH pravizya sAdhvIpurastatsvarUpaM * - prArUpayat / tA api tvattapo'nubhAvAdbhAvI devAgama iti yAvadavadan tAvattatraivAvatIrNaM vimAnaM, tato bhAnUdaye / * vimAnAduttIrya sabhAryo devadinno naiSedhikIbhaNanapUrvamupAzrayaM pravizyA'naMsItsAdhvIvRndaM, bAlapaMDitA'pi ke * svakAMtA''lokanodbhavatpramodasaMbhramAbhyavaMdyata paMcabhirapi tAbhiH / tato janamukhAttadvyatikaramAkarNya tUrNamevA''gateSu * nRpAdiSu dharaNIdharaM suraM visRjya dravyAdhupAdAya SaDbhAryAsahito devadinno nirnidAnaM dAnaM dadAnaH sotsavaM svAvAsama* vizat / jAyamAne ca tadAgamanamahe parivAreNa vaNikputrasvarUpaM pRSTo devadinno yAvatkimapi noce, tAvat / * trailokyadevI mA rase viraso'stviti viciMtyovAca-haMho Aryasuto'trAzu / vimAnena samAgataH / / te ca bhUmipracAreNa / * * krameNaiSyanti susthitAH / / 1 / / aho AkasmikavacanacAturI madbhAryAyA iti raJjito'janiSTa zreSThijanmA / saTIkA * kiyaddinAnaMtaraM punarvaNikputravyatikaraM pRcchati jane devadinno'pi bAlapaMDitAyogyadattaciMtAmaNikhacitAMgulIya- // 222 // prazno. E ducation International For Personal & Private Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***kkkkkkkkkkkkkkkkkkkk * mAhAtmyena yakSamasmarat, tenApi pratyakSIbhUya kimarthamahaM smRta ityukto devadinno'vAdIt-he yakSarAja ! trailokya-* pra.35 * devyAstava tanUbhuvaH / / yathA vaco bhavetsatya-midAnI hi tathA kuru / / 1 / / tataH sarvAnapi vaNiksutAn * u.37 ekatrIkRtyA''nIya ca yakSaH svasthAnamagAt, devadinno'pi yathAsukhaM preyasIbhiH bhogAnanubhavaMzciMtAmaNimayamudrA- ki mitram ratnaprabhAvAvirbhavadvibhavanirAkAMkSoddhRtasaptakSetrAdiH pitRsurapadaprAptyanaMtarasaMjAtaputrapautrAdiparicchadaH kadAcicchIla* sAgarAcAryapAdbhiAryASaTkena sahAMgIkRtavrato yathoktavidhivihitavihAro'nazanavRttyA vipadyAcyutakalpe zrIbhAsuraH * suraH samabhUt, setsyati ca tatazcyutaH / iti devadinnacaritaM hi / manasi paribhAvya dhIdhanAH kAMkSitavirahita* dAnavidhau / kurutAdaraM yadi ruciH zivazriyaH / / 1 / / // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau nirAkAMkSadAne devadinnakathA / / * nirAkAMkSadAnavaiSakiyIM devadinnakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya paMcatriMzaM praznamAha pra.35-kiM mitram ? vyAkhyA he bhagavan ! kiM mitraM kaH suhRt ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi * tadanuyAyisaptatriMzamuttaramAha-yannivartayati pApAt, vyAkhyA-he vatsa ! yat kim ? yanmitraM pApAdasanmArga-* ra pravartanaprabhUtapAtakAnnivartayati niSedhayatyarthAt prANinamiti, IdRgeva paramaM mitraM, uktaM ca-pravartayati yaddharme / prazno. * jIvaM mohavazAnugam / / nivartayati pApAttu / tatsumitramudAhRtam / / 1 / / amitrasya tvidaM lakSaNaM, yataH-pravartayati haiM saTIkA * yatpApe / jIvaM mohavazAnugam / / nivartayati dharmAttu / tatkumitramudAhRtam / / 1 / / ataH pApAjjIvaM nivartayya puNye * // 223 // Jan Education Internationa For Personal & Private Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** mAtyakathA * sthApyaH / atrArthe paMthakA'mAtyakathA, tathAhi u.37 * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe zelakaM nAma nagaraM, yasmin virAgo munipuMgaveSu / viyogitA yogikadaMbakeSu // paMthakA * virodhabhAvaH khalu paMjareSu / nirIkSyate naiva punarjaneSu // 1 // tatra zelako nAma rAjA, audAryadhairyAdiguNairarINai yasminnahapUrvikayA nivAsaH / / vyadhIyatAtyAdbhutagaMdhalubdhai- gairiva smerasarojagarbhe // 1 // tasya paMcazatamitAH / * paMthakAdayo'mAtyA; ye sarvadaivAdbhutasiddhasiddhayaH / prAkpuNyasaMyogalasatsamRddhayaH / / prAdurbhavatputrakalatravRddhayaH / * * paropakArAdipaTiSThabuddhayaH / / 1 / / ekadA thApatyAsutA''cAryapArzve saMsAravairAgyakAriNI dezanAM nizamya rAjye * madrukaM sutaM nyasya ca paMthakAdipaMcazatAmAtyayuk zelakanRpaH prAvrAjIt / kramAdadhitaikAdazAMgaM zelakarAjarSi svapade / * nivezya svayaM guruH saha sahasrarSibhiH zrIzatrujayamahAtIrthamAzrityAnazanena prApadakSayaM padam / zelakA''cAryo'pi , * paMthakAdimuniparivAro virasAhArabhogadoSodbhavajvarAdirogo'nyadA samavAsaracchelakapuraparisarArAme, madrukanRpo'pi ke * vaMdanAyAgataH, natyaMtaraM tadvapurapaTutAM vibhAvya vyajijJapat-bhagavan madIyaprAsAda-samIpe yAnazAlikAm / / pavitrayata caraNa-reNubhiH saparicchadAH / / yathA bheSajapathyAdi-vidhinA vaidyapArzvataH / / sArA kArApyate dharma-vapuSaH poSahetave / * // 2 / / uktaM ca-zarIraM dharmasaMyuktaM / rakSaNIyaM prayatnataH / / zarIrAt zravate pApaM (dharmaH pAThA.) / parvatAt salilaM hai prazno. * yathA / / 1 / / sUriNApi tadvacaH svIkAre kRte sati prArebhe vaidyaizcikitsA, kAryate snigdhAhArAdi, pAyyate, * saTIkA * tatpUrvasthitijJAtRtayA pracchannaM sugaMdhadravyabhAvitapAnAdi / evaM kiyaddinAnaMtaraM virujIbhUtaH zelakAcAryaH * // 224 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* paMthakAdiyatibhirvihArAya preryamANo'pi na karoti vihAraM, zithilAyate pratikramaNAdiSu, tanute ca sarvAhAreSu gRddhiM, aho durjayaM jihvedriyaM, yadAgamaH - akkhANa rasaNI kammANa mohaNI / taha ya vayANa baMbhavayaM // guttINa ya mattI / cauro kaTTe jippaMti ||1|| tataH paMthakavarjamanyairmunibhiH saMbhUyeti paryAlocayAMcakre / aho jJAnarddhipUrNo'pi / pumAn karmabhiraSTabhiH / pAtyate kupathe kAmaM / zUkalAvai ratho yathA ||1|| tadete guravastyakta-rAjyAH zrutavido'pi hi / / pramAdamadironmAda -vazAticaritavratAH // 2 // na pAThayaMtyRSIn pRSTAH / saMto'rthaM kathayanti na / / svapanti nirbharaM dharmopadezanaparAGmukhAH || 3|| smAraNAM vAraNAM cApi / na gacchasya dadatyataH / / smAraNAvAraNArINe / gacche vAso na zasyate ||4|| tribhirvizeSakam // yadAgamaH - jahiM natthi sAraNA vAraNA ya / paDicoyaNA ya gacchaMmi / / so ya agaccho gaccho / saMjamakAmIhi muttavvo || 1 || kiMca - saddharmadatvAdupakR-nmoktuM svIkartumapyayam / / na yogyaH phaNineveha / mukhAttA gaMdhamUSikA || 1 || kiMvAnena vimarzena / nityavAso mahAtmanAm / / na yukta eva taddharmAcAryazuzrUSaNAkRte ||2|| niyujya paMthakaM kurmo 'nyatreto vihRtikramam // sanmArgagaM nizamyaina-mAzrayiSyAmahe punaH || 3|| yugmam // iti dhyAtvA rahasi paMthakamunestatsvarUpamuktvA tameva guruzuzrUSAyai saMsthApya svayamRSayo'nyatra vijahuH / paMthako'pi yathAkhyAtavrato gurubhaktibhAk samayamatyavAhayat, ekadA kArtikacaturmAsake'pi kRtAhArasya sUreH pratikramaNakSAmaNAyai savinayaM paMthakaH zirasA pAdAvaspRzat / AcAryo'pi kupita ityajalpat-AH ka eSa nikRSTAtmA / duSTo dhRSTadhuraMdharaH // mamAtyaMtaM prasuptasya / nidrAbhaMgaM For Personal & Private U pra. 35 u. 37 paMthakamune gurubhaktiH prazno. saTIkA // 225 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ * karoti yaH / / 1 / / paMthako'pi tadAkarNya sumadhuramabhyadhAt-pUjyA udvejitAzcAtu-sikSAmaNAmiSAt / / tatkSAmyatA-* pra.36 aparAdhaM me / naivaM kartAsmyahaM punaH // 1 // sUrayo'pi tadvacanatapanakaranirastatamastomamoho dhigmAM pramAdinamiti u.38 - jAtanirvedAH svaM niMdannado'vadan-paMthakarSe bhavattulyaM / mitraM nAnyadavaimyaham / / yena tvayA patannahaM / mahAMbhodheH / zIlaM * samuddhRtaH / / 1 // iti paMthaka prazaMsan zelakasUriddhitIye'hni madrukanRpamApRcchya vAyurivApratibaddhavihAraH saMjajJe / * bhUSaNam * munayo'pyavagatatavRttA etya sUribhyo'milan / zelakAcAryo'pi ciraM bhavyAn prabodhya paMthakAdiyatipaMcazatIyutaH * * puMDarIkagirimAruhya kRtadvimAsikAnazanaH paramapadamAsadat / iti paMthakasAdhuvRttakaM / vinizamyAnizameva dhIdhanAH / / / * parirakSata pAtake janaM / nipatantaM yadi kAMkSyate sukham / / 1 // // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau pApanivartakamitre paMthakasAdhukathA / pApanivartakamitravaiSayikI paMthakasAdhukathAM nizamya punarapi zuzrUSuH ziSya SaTtriMzaM praznamAha pra.36-ko'laMkAraH ? vyAkhyA he bhagavan ! ko'laMkAro bhUSaNam ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi ke * tadanuyAyi aSTatriMzamuttaramAha-zIlaM, vyAkhyA he vatsa ! zIlyate paragRhItastryAdiparihAreNa puruSeNa, parapuruSApahAreNa + * striyA veti zIlaM brahmacaryaM nanu mukuTakaTakakuMDalahArArdhahArAMgadamudrikAdibhirapi parihitaiH kiyatkAlaM zobhA / prazno. * bhavati, paraM zIlena sarvakAlaM pumAn strI vA bhUSyate, ata etadeva sarvasyApi paramA bhUSA, uktaM ca-aizvaryasya * saTIkA *vibhUSaNaM madhuratA zauryasya vAksaMyamo / rUpasyopazamaH zrutasya vinayo vittasya pAtre vyayaH / / akrodhastapasaH kSamA * // 226 // Jain Educatio Personal & Private Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabhavato dharmasya nirvadyatA / sarveSAmapi sarvakAlaniyataM zIlaM paraM bhUSaNam // 1 / / atrArthe subhadrAmahAsatIkathA, * pra.36 * tathAhi u.38 + ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe vasaMtapuraM nAma nagaraM, bhAvAMbhasA dhArmikalokasicya-mAnAsu puNyavratatISu / subhadrA mahAsatI ta yena / / satyaM vasaMtAyitamadbhutena / sukhaprasUnAdisamudbhavena / / 1 / / tatra jitazatrunRpamAnyo jinadAsanAmA zreSThI, yaH / kathA * zrAddhadharmAMbujarAjahaMsaH / svIyA'nvayA''kAzavikAzahaMsaH / / baMdhvAdivargAMbudhivRddhisomaH / satkIrtisaurabhyanirasta* somaH // 1 // tasya jinamati ma patnI, AnamrakamratridazeMdramauli-mauliprabhAbhAsurapAdapIThe // jinAdhipe * * yanmatirAtatAnA-nurAgamarkebujinIva nityam / / 1 / / tayoH prAgbhavopArjitA'gaNyapuNyavazAdanizameva viSayAnanu-ra * bhavatorajani strIlakSaNocitaguNabhadrA subhadrA nAma naMdinI, pratipadiMdulekheva sA vRddhimAsAdayantI sarvayuvamanoraMjanaM / * yauvanaM babhAra / prArthyatesmA'khilairapi janaiH, kintu pitA tAM nAdAt kasmaicidapi mithyAdRSTitvAt / ke itazca caMpApuryA buddhabhaTTArakabhakto buddhadAsA'bhidho vaNig vANijyAya vasaMtapuramAgAt, cakAra ca krayavikrayaM, * kadAcidAyayau sa jinadAsagRha, dadarza ca devAMganAmiva surUpAM subhadrAM kanyakAM, taddarzanAjjAgarUkA'nurAgasta-* tatpariNayanopAyaM lokAdAkarNya caMcacchadmApyarhanmunisannidhau bhaktipUrvaM zrAddhadharmaM zRNvAnaH saMjAta karmavivaraH, prazno. * so'bhUtparamazrAddhaH, aho ! satsaMgateH phalam ! uktaM ca-jo jAriseNa saMgaM / karei acireNa tAriso hoi / / saTIkA * kusumehiM saha vasaMtA / tilAvi taggaMdhayA hu~ti / / 1 / / tato devavaMdanakAvazyakapratyAkhyAnAdividhisAvadhAnAya tasmai * // 227 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ * anurUpAya dade jinadAsena subhadrA, ajanyudvAhaH, tatastayorgaurIgirIzayoriva premaparayorjagAla kiyAn kAlaH / * pra.36 * anyadA zvasuraM prati buddhadAsenoktaM-tAta tvadIyamAhAtmyA-mama sarvamabhIpsitam // siddhaM saMprati sve gehe / * u.38 chidrAnveSiNyau * gamane'bhUnmanorathaH / / 1 / / zreSThyapyUce-vatsa ! yuktaM tvayA proktaM / te prazasyAstanUbhuvaH / / ye pitronetryoH prIti zvazUnanAMdarau * karAH zItakarA iva / / 1 / / paraM vaidharmikau tau tu / subhadrAM jainadharmiNIm / sahiSyete kathaM dhIra-skaMdhAviva turaMgamIm / * // 2 / / buddhadAso'pyabhyadhAt-tAtAhaM sthApayiSyAmi / pRthaggehe bhavatsutAm / / yathArhaddharmanirmANa-parA sthAsyatyasau * * sukham / / 3 / / tatastadAdezAd buddhadAsaH subhadrAyuto'calat, prApa svapurI, prAvizatpaitRkaM vezma, asthApayacca * pRthagokasi subhadrAM, tatastacchidrANyapazyatAM kupite zvazrU nAMdA ca, sApi subhadrA'rhaddharmaM pAlayantI pratilAbhayati * bhaktAdi sadanAgatAnmunIn / tadetadvIkSya prAptacchidrAbhyAM zvazrUnanAMdRbhyAM buddhadAsapuraH proktaM-vatsa ! svacchaMda-* * cAreNa / ramate jainasAdhubhiH / / tava priyA yathA paNya-ramaNI viTapeTakaiH / / 1 / / so'pyUce-mAtaH svasaH kimityevaM / * procyate'syAM na karhicit / / kalaMkaH pratipaccaMdra-kalAyAmiva dRzyate / / 1 / / tataH punarapi tayorduSTayostasyAH / * cchidrAMtaraM zAkinIvadvilokayaMtyorekadAgAdeko jaino muniH subhadrAbhavanaM, papAta vAtaprekhocchalitaM tadAnIM * * tRNakhaMDamRSiprakANDanetre, so'pi nA'pasArayatisma tattRNaM, apratikarmANo hi mahAtmAnaH, uktaM ca-rAIbhoyaNa-* prazno. * viraI / nimmamattaM sayAvi dehami / / piMDo uggamAu-ppAyaNesaNAe sayA suddho / / 1 / / tataH subhadrA bhaktaM prayacchantI * saTIkA * mAsya munervyathAstvityAzayA rasanAgralAghavAdRSidRzastRNamapasArayAmAsa / tadA subhadrAsImaMtagatakuMkumatilakitabhAlaM // 228 // Private Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ * taM munizArdUla punaH punardarzayantI jananI bhaginI ca buddhadAsaM prati saroSamUcatuH-re mUDha ! pazya pazya tvaM / satItvaM * pra.36 * svIyayoSitaH // na jAtu jAyate'smAkaM / mRSAgIAnigIriva ||1|| buddhadAso'pyabhijJAnavilokanAtsubhadrAyAM * u.38 ra virakta ityacintayat-cedeSArhanmatAbhijJA-pIdRzaM hi vyavasyati / / tadAparAsAM nArINAM / kA kathA zIlazIlane / vimalazIla te // 1 // sA'pi viraktaM pati matvA'dhyAsIt-sarvathA'pyapavAdo'yaM / viSAdAya na me hRdaH / / yataH striyaH ke prabhAvAvirbhUtA zAsana surI * svabhAvena / caMcalA iva caMcalAH / / 1 // paraM sarvaprakAreNa / zuddhe zrIjinazAsane // kalaMko dIyate zvazvA-* dibhistanme'tikhedakata // 2 // ato yAvanna yAtyeSa / doSo me zAsanasya ca // tAvanna pArayAmyeva / pratimAmararIkatAmA * // 3 / / tataH sA sAyaM jinArcAmAnarcya zAsanasurIM manasi nyasya kAyotsarge'sthAt, zAsanadevyapi tadvimalazIla-* ke prabhAvAdAvirbhUyetyabhANIt-vatse tvacchIlamAhAtmya-tuSTA kAryaM nivedaya // sApi pAritapratimoce-mAtarme * zAsanasyApi / kalaMkamapasAraya / / 1 / / devyapyavAdIt-putri ! khedaM tyajAnaMdaM / bhaja prAtarahaM tava / / zuddhiM vitIrya * * kartAsmi / zAsanasya prabhAvanAm // 1 // ityAdizya devI vidyudiva tirodadhe, subhadrApyazeSaM nizAzeSaM / * dharmadhyAnenAtyavAhayat / itaH prAtaH pratolIpAlakairudghATyamAnAnyapi gopurakapATAni nodghaTanti sma, tataH samantataH kraMdati * prazno. * gomahiSyAdivRMde, viSIdati cAzeSapUrjane svabuddhyaivAvabuddhadaivatabhAvo nRdevo vihitasnAno dhautavastraparidhAno * TIkA dhUpodgrAhaNapUrvamevamuvAca-bho bho AkarNyatAM devA / daityA vidyAdharA api / / yaH ko'pi kupito'smAsu / sa // 229 // For Personal & Private Use Only www.iainelibrary.org
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* jalpena prasIdatu / / 1 / / tato nabhasIdRzI gIrAsIt - rAjan ! yA kAcidastIha / yuSmatpuryAM mahAsatI / / sA tantubaddhacAlinyA / gRhItvA kUpato jalam ||1|| gopurANAM kapATAni / samAcchoTayatu tribhiH / / culukairyathodghaTante / dvArANyaparathA na hi ||2|| yugmam // tannizamya bhUpAdezAccaturvarNavarNinyazcAlinyA kUpajalagrahaNAya praguNA evamabhavan-tadAnIM kasyAzcidguNena nibaddhA cAlinI traTatkAraM kurvaMtI mRtpAtrIva truTitvAbhanak, kasyAzcitkUpe kSiptA cAlinI galitataMtustadaMtarevAsthAt / kasyAzcidavaTakSepAnaMtaraM meghamAleva nIraM kSarantI cAlinI zuSiraiva niragAt / evaM svazIlaprakaTanakapaTAtsarvAsvapi cArvaMgISUpahAsAspadaM prAptAsu sA subhadrA zvazrUmabhANIt-mAtaryadi tavAdezo 'dhunA mama bhavettadA / / gatvA prakAzayAmyAtma-zIlalezavijRMbhitam ||1|| zvazrUrapi kopAdalapatAH pApe vIkSitaM zIlaM / yAdRzaM tava vidyate / patitvA tiSTha gehAMta - rvigupyasi bahirgatA || 1 || purApi yAH sadAcArAH / zrUyante kulabAlikAH || nagaryAstA api dvAra - mudghATayitumakSamAH // 2 // paramevamahaM manye / tvamamuSmin prayojane / / satyaM samarthA yA jaina - munisevAparAsi yat ||3|| subhadrApi jagAda - mAtaruktaM tvayA yuktaM / zIlaM saMprati durghaTam / / tathApi paMcAcAreNa / svaparIkSA vidhIyate ||4|| tataH pavitrIbhUya parihitadhautAMzukA subhadrA zvazrUnanAMdRprabhRtiparicchadakRtopahAsApi smRtapaMcaparameSThinamaskAramaMtrA taMtubaddhAM cAlinIM vidhAya vasudhAdhavapramukhajanAdhyakSaM kUpe nikSipya zAsanasurIsAMnidhyAdvAribhRtAmuddhRtya caMdrikeva zvazvAdimukhapadmamudraNaM janayantI, pradyotanadyutirivAnyajananayananalinAnyunmudrayantI ca, 'sAdhu sAdhu mahAsati ! rayAdudghATaya gopurakapATAni, dehi For Personal & Private Use Only pra. 36 u. 38 zIlaparIkSA subhadrAyAH prazno. saTIkA // 230 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehi jIvitam' ityAdizlAghAparanaravaravitIrNakareNumArUDhA baMdikRtajayajayAravA prAkpratolIdvArametya tribhiraMbha-* pra.36 * thulukairAcchoTyodaghATayat, evamapAcIpazcimagopure udghATyodaggopurametya setyavAdIt-yA kAcidaparA'pi strI / * u.38 ra satIgarvaM vahettarAm / / tayaitad dvAramudghATya-mato nodghATyate mayA / / 1 / / iti vacaHzravaNAMnatarameva vyomni aho'hanma* devadevIvRMde devaduMdubhivAdanapUrvaM 'aho'rhanmatonnatikAriNI ! aho zIlAlaMkAradhAriNI ! subhadrA' ityupabRMhaNApurassaraM * tonnatikAriNa subhadrA * tacchirasi kusumavRSTiM kRtvA gate sati kSitipAdyaiH saha vAdyamAnA''todyapUrvaM cArvaMgIjanajegIyamAnaguNA * vihitacaityaparipATI subhadrA svadhAma jagAma / nRpAdayo'pi subhadrAbhyarNAdarhaddharmamAdAya svaM svaM sthAnamaguH, * * zvazurazvazvAdiparicchado'pi pazcAttApaparastAM mahAsatI kSamayAmAsa / buddhadAsenApi kSAmitA satI sA mahAsatI haiM gRhavAsamAsevya prAnte pravrajya ca sugatimagAt / taccottaradvAramadyApi caMpAyAM tathaivAste / itthaM subhadrAcaritaM * vibhAvya / bhavyA narA nirmalazIlabhUSA / / sadaiva dhAryA parimoSyahAryA-nyairbhUSaNaiH kiM bahubhArabhUtaiH ? / / 1 / / // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararalamAlAvRttau zIlAlaMkAre subhadrAmahAsatIkathA / / zIlA'laMkAravaiSayikIM subhadramahAsatIkathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya saptatriMzaM praznamAha pra.37-kiM vAcAM maMDanam ? vyAkhyA he bhagavan ! yathA mUoM maMDanaM mukuTaM, yathA bhAlasya maMDanaM tilakaM, * prazno. * yathA dRzormaMDanamaMjanaM, yatha karNayormaMDanaM kuMDalaM, yathA kaMThasya maMDanaM kaMThikA, yathA vakSaso maMDanaM muktAhAraH, yathA * saTIkA * bAhvormaMDanamaMgadaH, yathA karayormaMDanaM kaMkaNaM, yathAMgulInAM maMDanaM mudrAratnaM, yathA kaTitaTasya maMDanaM kaTisUtraM, yathA * // 231 // kkkkkkkkkkkkkkkkk*** Jan Education Internationa or Personal & Private Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* ****** pAdayormaMDanaM nUpuraM, tathA vAcAM vANInAM kiM maMDanaM vibhUSA ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyyekonacatvAriMzamuttaramAha-satyaM,, vyAkhyA - he vatsa ! satyaM satyavacanaM, asatyaM tvanaMtabhavApAyAya, yataH -asatyavacanAdvairaviSAdApratyayAdayaH / / prAduHSanti na ke doSAH / kupathyAdvyAdhayo yathA ||1|| nigodeSvapi tiryakSu / tathA narakavAsiSu / / utpadyante mRSAvAda - prasAdena zarIriNaH ||2|| satyabhASaNAtpunaH pumAnaihikaviziSTaphalabhAk syAt, uktaM ca-vizvasyApi sa vallabho guNagaNAstaM saMzrayante'nvahaM / teneyaM samalaMkRtA vasumatI tasmai namaH saMtatam // tasmAddhanyataraH samasti na parastasyAnugA kAmadhuka / tasminnAzrayatAM yazAMsi dadhate yaH satyavAcaM janaH || 1 || ato viduSA saMkaTe'pi satyameva vAcyaM, nAnRtamiti, atrArthe kamalazreSThikathA, tathAhi-- I ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe vijayapuraM nAma nagaraM yatra ratnamayahArimaMdirA-bhAMzunAzitanizAtamobhare // kevalaM vyadhita dIpamaMDalIM / maMgalaikavidhaye vadhUjanaH // 9 // tatra yazojaladhirnAma nRpaH, yaH payonidhirivAdbhutapadmaH / sarvadaiva puruSottamasevyaH / / naikadhAvasudhArAtigabhIraH / kasya toSavidhaye na babhUva // 1|| tanmAnyaH kamalo nAma zreSThI, yo nijakulavanasiMcanakamalaH / saptakSetrIvinihitakamalaH // pANicaraNarucijitanavakamalaH / sAdhUpAstyAkSatanarakamalaH ||1|| tasya kamalazrIrnAma patnI, yadIyavaktraM sutarAmapaMkaM / svaM paMkazaMkAkaluSaM vimRzya / / hrItaM na muJcatyadhunApi padmaM / taDAgadurgaM jalapuradurgam ||1|| tayorvimalo nAma sunuH, vizvatraye'pyasya kadApi tulyo - paro naro no caTitA kare naH / / itIva lobhAnRtamukhyadoSai - rniSevito yazcirakAlameva ||1|| pra. 37 u. 39 kamala zreSThikathA prazno. saTIkA // 232 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.37 u.39 saralAzayaM sAgaraM vaMcayan kapaTapaTu vimalaH so'nyadA pitrA vAryamANo'pi sArthasAmagrImAsUtryArthopArjanArthaM dezAntaraM prati pratasthe / pratyahaM pathi praya * kiyadbhirdinaiH paradezamaMDanaM malayapuramApa / tatra krayANakaM vikrIya pratipaNyamAdAya svapuraM prati sArthakalita-* calito'ntarA jaladharajalabharasaMplAvite'vanitale katiciddinAnyAcchAdanikAM kRtvAsthAt / itazca sAgaradattaH * sArthavAho vAhinIpatimuttIrya tatraiva samAyAtaH, svapuravAsyeSa iti vimalena sAdaraM so'bhyadhAyi-bhrAtaH / * svAgamanenAsma-tsArthamAzu kRtArthaya / / yathAvAbhyAM hi yuktAbhyAM / gamyate svapuraM prati / / 1 / / sAgaro'pi tat ke * zrutvA smAha-baMdho yuktaM tvayA proktaM / paraM mAM pakSamekakam / / pratIkSasva yathA sArtha-vastunaH krayavikrayam / / 1 / / vidhAya bhavatA sAkaM / vArtAlApAnanekazaH / / vidadhAnaH prayAmIdRg / yogaH puNyena labhyate / / 2 / / yugmam / / * vimalo'pi tadgiramaMgIkRtya sAgarasArthamadhyastha evAsthAt / tatra sAgareNa samaM bhuMjAnastatpaNyakrayavikrayakAle ke * karasaMketaM channaM tanvan svaM nipuNaM manvAnaH saralAzayaM sAgaraM vaMcayamAnaH kapaTapaTurvimalo hemadazasAhasrImupArjayat / * jAte ca pUrNe pakSe tau premaparau svasvasArthasanAthau sAgaravimalau celivAMsau / tato'nyadA tau hayArUDho pathi * sArthAtpuraH prayAntau tanayasnehAdabhimukhamAyAntaM vimalajanakaM kamalamAlokya pramodamedurau praNematuH / so'pi sadRzA meM * dRzA tAvAliMgya tAbhyAM kalitazcalito yAvatsvapurasanmukhaM tAvatsAgaro vimalamalapat-haMho vayasyapuMgava ! bhavadagre ke * kimapi sAMprataM vacmi / / dRSTamivAdRSTamahaM / tasmAt zRNu sAvadhAnamanAH / / 1 / / yannaH purato gantrI / yAti ra pacelimarasAlaphalakalitA / / tatsArathirdvijanmA / tvagdUSaNadUSitazarIraH // 2 / / tasyA dakSiNabhAge / samasti prazno. saTIkA // 233 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ * viniyotrito galibalIvardaH / / vAme tu vAmapAde / khaMjo vRSabho vahati bhAram / / 3 / / kheTayati kRtAsparzo / mAtaMgo * pra.37 vellakaM tataH pazcAt / / kasyApyAyAtA strI / ruSTA ghusRNAMgarAgavatI // 4 // zekharitabakulamAlA | kausuMbhapaTA ra vraNAMkitazarIrA / / AsannaprasavAMgaja-sUrgacchati vellakArUDhA // 5 / / yugmam / / vimalo'pyevaM zrutvA serpya iva taM kRta kRtasaMdhau tau * pratyUce-vayasya ! jJAnivadyattvaM / brUSe tattava nocitam // yasmAdasatpralApAH syu-rna kadAcana sAdhavaH / / 1 / / * sAgaro'pyAhasma-bhrAtaryAdRcchakaM vAkyaM / na vadAmi kadApi hi || jAnIhi satyamevaita-tsarvajJavacanaM yathA // 1 // atha cenna pratItiste / madvAkye tarhi vegataH / / gatvA vilokyate gaMtrI / yataH sannihitAsti sA // 2 / / vimalo'pi OM punaH sAvajJamUce-baMdho kimihAjJa ivA-valaMbase dhRSTatAmatispaSTAm / / yadvA zaThena sAkaM / jalpannahamapi zaTho * bADham / / 1 // tato'nenaiva cchalenAsya sarvamapi dhanaM gRhNAmIti vimRzya punarapi vimalaH smAha-bhrAtaryadi tavedaM * * syA-tsatyaM vAkyaM tadA tvayA || matpaNyamakhilaM grAhya-manyathA tu mayA tava // 1 // pramANamiti karatalena + * karatalamAhatya sAgaro jagau-kamalazreSThinnasmin / prayojane sAkSiko bhavAneva / / zreSThyapyUce-sAgara ! yadyeSa * jaDa-stathA dhiyAM vAridhirbhavAnapi kim ? / / 1 / / iti kamalenokte vimalo'pyajalpat-tAta ! tava yujyate ke * kiM / madviSaye lAghavaM samAnetum / / kiMtvAbhimAnI jJAnIvAyaM / sAgaro vyAkarotyevam / / 1 / / tadamuSya * prazno . pakSapAtaM / vidhAtumucitaM na te paraM yadi me / / ayamaMghritale nipatati / tathApi saMdhAM na muJcAmi // 2 // saTIkA * sAgaro'pyaMtarhasannAhasma-vimalAkhile'pi bhavataH / krayANake svAtmasAtkRte mayakA || tava pAdayuge zunakA / OM // 234 // For Personal & Private Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.37 u.39 satyavacana cAturI raMjitaH kamalaH ra bhikSAM bhramato lagiSyanti / / 1 / / evaM tayorvivAdaM zrutvA kamalo maunamAlaMbya tAbhyAM sahaiva puro vrajannekasmin kroze se * gate gaMtrikAM prApa, tataH striyamapazyatA sAgarasya sarvasvaM gRhISyAmIti mudaM vahatA he sUta ! sA strI kathaM na dRzyata ke * iti vimalenokte sArathiruce-bho bhadra ! sAMpratamalaM / sA bAlA zUlavedanAdInA / / prasavanimittaM vipinA-bhyaMtare * - tiSThati spaSTam / / 1 / / etasyAstu sukezyAH / pitarau agratane pure vasataH / / tacchuddhyarthaM mayakA | mAtaMgaH praiSyata meM * tvaritam / / 2 / / vipro'haM sA patyA / prahatA ruSTA gatA tu pathi militA // ekagrAmagRhatvA-tAM muktvA naiva te * gacchAmi // 3 / / iti tasya jalpata eva tanmAtA mAtaMgadarzyamAnamArgA sukhA''sanArUDhA teSAM pazyatAmeva * ra svasutAbhyAsamAsadat, tAM ca prasUtabAlAM bAlA sukhAsanIkRtya tadaMbA dvijanmano'gre sutajanma procya svasthAnamagAt / * tataH sAgarasya sarvANyapi vacAMsi satyAni jJAtvA vimalo malImasAmAsyazriyamAzrayat, kamalastu ke * tatsatyavacanacAturIraJjito'jani, yataH-guNini guNajJo ramate / nA'guNazIlasya guNini paritoSaH / / alireti * + vanAtkamalaM / na dardurastvekavAse'pi / / 1 / / tataH kamalazreSThiyuk sAgaraH prasthAya svapurAbhyarNamAgato . vimalamUcivAn-baMdho ! svapaNyametat / sarvamapi preSyatAM mamAvAse // vimalo'pyavocat-bhrAtarupahAsavacanaM / na * * jAtucitsatyatAM yAti / / 1 / / tataH svalabhyaM na muJcAmIti pratijJAya sAgaraH sotsavaM svasaudhamadhyuvAsa / vimalo'pi * * sajanakaH svaniketamApa, tato dvitIye'hni sAgaro nagarabahiretya vimalasya sarvamapi paNyamAtmasAtkRtvA * ra vATake'kSipat / tadanu tasmin vRtte vaNiksutairukte mlAnAnano vimalaH kamalamAhasma-tAta ! tvaM yadi sadyaH / prazno . saTIkA // 235 // or Personal & Private Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** **************** prasadya madvacanamAdadhAsi tadA / enamapAraM vyasanAkUpAraM santarAmitarAm || 1 || hAsye yaducyate tat / kriyate na tatheti sAgarasyAgre / / gatvA nivedaya yathA / nivartate kugrahAtso'smAt // 2 // kamalo'pyalapat-vatsa ! vibhUSA vacasAM / satyaM tattvaM smara svakIyagiraH || upahasanIyo mAbhU-rloke zuddhAM ca dhehi dhiyam ||1|| yasmAttaralA kamalA / atastvametAsu muJca parimUrcchAm / tasmai caitAM vitara / svagiro na calanti santo hi // 2 // yaduktaMalasAyaMte hi vi sajjaNehi je akkharA samullaviyA / te pattharaTaMkukkIriyavva na hu annahA huMti // kiMca-yattena sAgareNa vAkyaM proktaM tattathaiva jAtaM, kvApi na tasya kSUNaM dRSTaM vyomAraviMdamiva / kiMca - himahimakarakaradhavale / kule'smadIye kadApi kenApi / anRtabhaNitiprakArai-rakAri na kalaMkapaMko hi ||1|| tataH svalpajIvitakRte / hyanalpakAlodbhavaM yazo vizadam / / mA malinIkuru tasmA - tasmai tahi paNyaM svam // 2 // ityAkarNanAd bhRkuTivikaTamukha vimalo 'vocat - tAtA'hito'si me tvaM / yatsAgaradatte pakSapAtaparaH / tannijavezmanyeva / stheyaM yA nu mattaptiH || 1 || ityuktvA vimalaH pUrvamevorvIpAlapArzvaM gatvA natvA ca prAbhRtadAnapUrvamupAvizat / rAjApi tamupalakSya prAkhyat-mahAbhAga ! varivarti / zarIre tava kauzalam / kiM dRSTazcirakAlena / tatsadyaH praNigadyatAm / / 1 / / vimalo'pi prAMjalirvyajijJapat-svAmin vinAmisAmaMta - pAlipAlitazAsana ! / / yuSmatprasAdaprAsAda - vAsinaH kuzalaM mama / / 1 / / kiMtvakAlAMbumugvRSTyA / dezAMtaragatasya me / / vakrIbhUtagrahasyeva / divasA bahavo'lagan ||2|| ghanaM dhanamupArjyAgAM / yAvadyuSmatpurAMtikam / / tAvatsAgaradattena / hRtaM tadakhilaM balAt || 3 || tatpArthiva ! For Personal & Private Use Only pra. 37 u. 39 tAtahita zikSAkarNana bhRkuTivikaTa mukhaH kamalaH prazno. saTIkA // 236 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathanam * madIyArtha-sArthApahRtikAraNam / / adhunaiva samAhUya / sAgaraH paripRcchyatAm / / 4 / / rAjJApyAkArito vimaladravyA- * pra.37 pahatihetuM pRSTaH sAgaro'pi natipUrvaM vijJapayatisma-deva ! devaprabhuprAya-kalAkalitavigraha ! kiM mAM pRcchasi ke nRpAya kAraNa* pRcchAzu / tAtamevAsya durdhiyaH / / 1 / / vimalo'pyAhasya-AH zaThazekhara haThataH / svayameva hi harasi mama dhanaM * * sarvam / / pRcchayasi punaH pitaraM / tadaho tava kApi kapaTakalA // 1 // tato rAjJA sarvaM kAraNaM pRSTaH sAgaro'pi - * savistaramacakathat / tacchravaNotpannavismayo nRpo'pyUce-haMho sAgaradattaita-dadRSTAzrutapUrvakam / / kathaM tvayA smjnyaayi| ke * tannivedaya saMprati / / 1 / / sAgaro'pyagadat-devAkarNaya mayakA / gaMtrI navacakrarekhayA'jJAyi / / tatra rasAlaphalAlyapi / * pathi patitapalAlagaMdhavazAt / / 1 / / sArathirapyavajajJe / punaH punaH zaucakaraNato vipraH / / kuSThI ca padakSAlana* pAnIye makSikApAtAt // 2 / / gaMtryA dakSiNabhAge / galivRSastotrakhaMDapAtavazAt / / jJAto rajasi pratimita-* vRSaNakSaNataH sa zaMDazca / / 3 / / vAme bhAge tu vRSaH / khaMjo bubudhe padAnusAreNa / / vellakakheTanakArI / zvapaco'pi * sadarakheTanataH // 4 // bAlApi hi sAdhAnA-varuhya vellakarathAdvadarikAyAH // vipina upavizya vaktraM / prakSAlya vidhAya gaMDUSam ||5|| dakSiNahastasyAvaSTaMbho-tthAnapradarzanAtsutasUH / / aruNamukhazaucasalilA'valokanAdrI ghusRNarAgavatI / / 6 / / badarIkaMTakalagnA-ruNavAsaH sUtrakhaMDadarzanataH / / parihitakausuMbhapaTA / sthalabhuvi pazcAnmukhAMghritateH * prazno. 7 / / avalokanasya vazataH / svIyena priyatamena saha ruSTA / / veNIcyutakesarAto bakulasrakzAlinI jJAtA / / 8 / / saTIkA caturbhiH kalApakam / ityAkarNya punarutpannAzcaryo nRpavaryo'bravIt-bho sAgara ! kathaM jJAtA / tvayA vellakagaMtrikA / / // 237 // For Personal & Private Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.39 OM tatsabhAdhyakSamakSINa-pratibhAkhyAhi vegataH / / 1 // sAgaro'pyUce-rAjan rasAlagaMtryA / urvaM na rohaNaM naraH kurute / / * pra.37 * dhuryeka eva sArathi-rupavizati na cAparaH kazcit / / 1 / / tasyAH striyo'pi pAda-nyAso naivekSyate vRSAvapi tau / / * mithyAvacA * asamarthAviti vellaka-gaMtrI nUnaM mayAjJAyi / / 2 / / etaMdAkarNanAtpunarutkarNaH kSamApaH proce-sAgaradattAtrArthe / ** jaino na * samasti tava ko'pi sAkSiko no vA / / sAgaro'pyagadat-rAjannamuSya vimalasya / janayitA kamala evAsti / / 1 / / * puna
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.40 * kamalazreSThinaM paTTabaMdhane vyabhUSayat, mA bhavatvasya kamalasya virUpaM mana iti sAparAdhamapi vimalamilApatiramucat, * pra.38 * sAgaro'pi kamalazreSThivAgmaMDanasatyaraJjitaH / rAjasamakSaM tasyaiva vibhavabhareNa taccaraNapUjAmarIracat / aho'sya / sUkSmA matiriti kSitipatirmuditaH sakalamaMtrimaMDalamaulilAlitazAsanaM sAgaradattaM mahAmAtyamakarot / iti kamalacaritraM asaMgatamanaH anarthaphalam * citrakRt sajjanAnAM / hRdayasadanamadhyAdhyAsi devatvamApya // nRbhirapi sunRtena svA giro maMDanIyA / bhavati laghu meM * yathA vaH sarvadA saukhyalakSmIH / / 1 / / // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau vAgmaMDanasatyaviSaye kamalazreSThikathA // vAgmaMDanasatyavaiSayikI kamalazreSThikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo'STatriMzaM praznamAha pra.38-kimanarthaphalam ? vyAkhyA-he bhagavan ! kiM anarthaphalaM apAyakAraNam ? iti prazne ziSyeNa kRte * * gururapi tadanuyAyi catvAriMzamuttaramAha-mAnasamasaMgataM, vyAkhyA-he vatsa ! mAnasaM cittaM, asaMgataM krodhAviSTaM, * * yadyapi vAkkAyayorvyApArasya gauravaM, tathApi duradhyavasitasya cetaso vyApAro durgadurgatihetureva, yadAgamaH vAvArANaM * ta garuo maNavAvAro jiNehiM pannatto / / aha nei sattamIe / ahavA mukkhaM parANei / / 1 / / atrArthe karaTakuraTakathA, ra * tathAhi prazno. * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe kamalAlayaM nAma nagaraM, yannIrAkaranIramivA-cyutakamalAparicA (vA?)ram / / * saTIkA * kasya kasya na karotitaraM / hRdi vismayasaMbhAram / / 1 / / tatra caMdrazekharo nAma rAjA, caMdrazekhara ivAdbhutabhUti- * // 239 // ********************* For Personal & Private Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhrAjamAnatamavigrahayaSTiH / / svAmivaMdyapadapaMkajayugmaH / prItaye'jani na kasya sadA yaH // 1 // tasya caMdrazrI nAma * pra.38 * rAjJI, caMdro yadIyaM pravilokya zIlaM / svato'malaM zrIrapi hAri rUpam / / amaMdamaMdAkSavilakSavaktrA'-vaseviSAtAM u.40 * khamupeMdravakSaH / / 1 / / tayoH karaTakuraTanAmAnau naMdanau, yau vinItavinayau mahAnayau / zAstrazastranipuNau guNApaNau // karaTa * satyazIlasahitau sadA hitau / prAcyapuNyanicitau janAMcitau / / 1 / / tayorudUDharAjakanyAbhiH saha bhogAnanubhavatoragAda kuraTayo rdIkSAgrahaNam * bAlakAlaH, kadAcittau dharmaghoSAcAryAdenAM dezanAmAkarNayAmAsatuH-mANussakhittajAI-kularUvAruggaAuyaM ke buddhI / / savaNuggahasaddhA saMjamo ya logaMmi dullahAI / / 1 / / tA eyAiM igArasapayAI / kahavi hu lahei jiyaloe / je ke vi bhaviyaloyA / sammaM pAlaMti te dhannA / / 2 / / iti zrutvA saMvignamAnasau tau kathamapi pitarAvanujJApya / * gurupAdAnte dIkSAmAdadAte / krameNa gItArtho santau sUrInApRcchya tapaHkRzAMgau kadAcidvarSAkAle kuNAlApuryAM * jagmataH, tatra sarvatrApyapAzrayaM yAcamAnau katrApyalabhamAnAvityacintayatAM-upAzrayeNa kiM kArya-mAvayostadiha / na kvacit // trasAdivarjite deze / tiSThAvaH pratimAnuSau / / 1 / / evaM dhyAtvA munI purInirdhamanobhayakUlAMtarvati* prAzukapradeze caturvidhAhAraparihAraM vidhAya kAyotsargasthAvityabhigrahaM jagrahatuH-asmAt sthAnAccaturmAsA-naMtaraM hai * pratimAmimAm / / prapUryAnyatra gaMtavya-mAvAbhyAmanyathA na hi / / 1 / / tatastayostAdRgrUpAbhigrahagrahaNaraJjitA purIsurI * prazno. * purImadhye dhArAdhararodhamAdhAya, purIbahiH sakalaM bhUmaMDalaM jaladavRSTyA jalAkulaM cakAra / saTIkA __ atrAMtare mithyAdRgbhirviprAdibhizchidraM prApya narazekharanareMdrapurastAdityuktaM-devApavitreyamiti tvadIyA / purI * // 240 // Education International Personal & Private Use Only www ainelibrary.org
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vimuktA jaladairapi drAk / / ato'tra deva ! dvijavargapUjA-piMDapradAnAnyaphalIbhavanti / / 1 / / rAjApi tannizamyAhasma-* pra.38 u.40 * bho bhoH ka eSa vo lagnaH / kugraho yad ghanaH puri // na varSati kimeSA ta-tpAvitryaparivarjitA ? / / 1 / / kintu * 'avRSTau * vRSTeM'bude puryA / mArgAH syuH kardamAkulAH / / ataH kimapi na sa'NaM / yad vRSTo'bdaH purAbahiH / / 2 / / jAtAni * tapaHkSAmagAtrau * sarvazasyAni / duHkAlo galahastitaH / / tathA prajA samastA'pi / nirastApadabhUttarAm / / 3 / / atha cedvo na ta * harSo'bhU-ttaryupAyaH prakIrtyatAm / / sa yathA kriyate'smAbhi-bhavatAM tuSTipuSTaye / / 4 / / tat zrutvA dvijAdayo * iti deSi* jagaduH-purANyAkarNyate rAjan / yadA vRSTirna jAyate / / tadA nRpaH kRtasnAno / dhautavastravibhUSitaH / / 1 / / * dvijabuddhiH dhUpapAtrakaro bhaktyA / vaktyevaM yo'tra kazcana / / devo vA dAnavo vApi / vidhatte vRSTirodhanam / / 2 / / so'dhunA ra * mayi nirdeza-pradAnena prasIdatu / / yataH sphuTIbhavaMtyudya-dbhaktigrAhyA divaukasaH / / 3 / / kulakam / / nRpo'pi tathaiva * * kRtvA sapauraH purImadhye paribhramya tadanu pUrbahizcaturdikSu bhraman karaTakuraTayatipAvitaM purInirdhamanapradezamAsadat / * * tato jainadveSibhirdvijainijagade-rAjan heturasAveva / yadatraitau mahAmunI / / purInirdhamanAbhyaMtaH / kuruto duzcaraM tapaH * // 1 // tadghoratapasAkRSTAH / spaSTameva mahAtmanAm // sarve'pi hi suparvANaH / kurute paryupAsanam / / 2 / / uktaM * * ca-na kulaM ittha pahANaM / hariesabalassa kiM kulaM Asi || AkaMpiyA taveNaM / surAvi jaM pajjuvAsaMti / / 1 / / prazno. + ato jalopasargo'yaM / mA bhavatvanayoriti / / purIsurI purImadhye / meghavRSTiM nyavArayat / / 3 / / tadetayostapaH * saTIkA kSAma-gAtrayoranagArayoH / / anyatra dIyatAM zayyA / puryAM vRSTiryathA bhavet // 4 // tato nRpo madhukirA girA // 241 // wanesbrary.org
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tayornatipUrvamuvAca-bhagavantAvidaM sthAna-mayogyaM bhavatostataH // anyatropAzraye zreSThe / nivAsaH pravidhIyatAm * pra.38 * // 1 // muJcatu vArido vAri / sarvajIvasukhAvaham / / jainadveSI jano'yaM tu / mudamudvahatAntarAm / / 2 / / ityAkarNya * u.40 tAvapi munI gajAviva krodhAmAtasvAtau prazamavanaM samUlamunmUlayantAvityavocatAM-bhUpAtra ! puryAmAvAbhyAM / na samudyata krodhavahniH * ruddhaM ghanavarSaNam / / AkarNyate dhubhAkarNi / durvAkyAnAM paramparA ||1 / / tyajAvaH sarvathA naita-dabhigrahaparAyaNau // pravidhyApanIyaH * sthAnaM sakarNaH ko nAma / vratabhaMgaM cikIrSati / / 2 / / ataH ka eSa vo'trArthe / nirarthakagrahAgrahaH / / yannagaryAM na * parjanya-vRSTirmunitapovazAt / / 3 / / atha cenno tapastuSTA / kApi devyabdavarSaNam / / na vidhatte tadA vRSTiM / ra meM karotvasmadgirAnayA / / 4 / / varSa megha kuNAlAyAM / dinAni daza paJca ca / / muSTi-pramANadhArAbhiryathA rAtrau tathA se divA / / 5 / / iti tadvaco'naMtarameva purIdevyA tathA meghavRSTiH puryaMtarbahizca cakre yathA pracurataravAripravAhairvahadbhirnRpo * lokaH karaTakuruTau ca pravAhya samudrAMtarakSipyaMta / tatastatra tau yatI bhavitavyatA-yogAdasaMgatamAnasau namaskArA'' locanAviyuktau vipadya saptamanarakapRthivyAM mAghavatyAM kAlAkhye narakAvAse chedanabhedanAdiduHkhaduHkhitau / * nArakAvadabhatAma | aho ! anarthaphalamasaMgataM manaH, yataH-krodhaH paritApakaraH / sarvasyodvegakArakaH krodhaH / / * * vairAnuSaMgajanakaH / krodhaH sugativinAzakaraH / / 1 / / iti bhavikamanuSyAH prAvRSeNyAMbumugvat / karaTakuruTavRttaM * - zrotramArge praNIya / / nijamanasi samudyatkrodhavahni pravidhyA-payata yadi samIhA svargasaukhyAdike vaH / / 1 / / saTIkA // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau anarthaphalAsaMgatamAnase karaTakuruTakathA / / // 242 // prazno. Jan Education International For Personal & Prvale Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** anarthaphalAsaMgatamAnasavaiSayikIM karaTakuruTakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekonacatvAriMzaM praznamAha pra. 39 - kA sukhAvahA ? vyAkhyA - he bhagavan ! kA sukhamAvahatIti sukhAvahA saukhyahetuH ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi ekacatvAriMzamuttaramAha - maitrI, vyAkhyA - he vatsa ! maitrI sajjanaiH saha prItiH, na tu durjanaiH, taiH samaM maitrI kriyamANA'narthAya syAt, uktaM ca-tyaja durjanasaMsargaM / bhaja sAdhusamAgamam / / kuru sarvottamaM dharmaM / smara nityamanityatAm ||1|| sAdhubhistu saha maitrI kriyamANA sukhAya jAyate, yataH- sajjanaiH saha sAMgatyaM / paMDitaiH saha saMkathA || alubdhaiH saha mitratvaM / kurvANo nAvasIdati ||1|| atrArthe meghakumArakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjagRhaM nAma nagaraM, yatrArhataH zrImunisuvratasyA-bhavajjagatta janma / / dIkSA ca jIvA'bhayadAnadakSA / jJAnaM punaH kevalanAmadheyam // 1 // tatra zreNiko nAma rAjA, yasya pratApasya miSAdgabhasti-mAlI dine tApayate'ripAlIm // kIrtezchalAcchItakarastu rAtrau / sphItena zItena tudatyajasram ||1|| tasya dhAriNI nAma rAjJI, yasyAH sadaivAtivikAzazAlinIM / vaktrasya lakSmI kSaNikAM svakasya tu / / saMvIkSya saMtApavazAtsarojinI / hyadyApi rodityalisaMbhavai ravaiH ||1|| saikadA nirAnaMdA patyA dRSTvetyabhASyataprANapriye kimevaM tvaM / vilakSAsyA nirIkSyase || tad brUhi nAhamIdRkSA-vasthAM draSTuM tava kSamaH ||1|| rAjJyapyAhasma - svAmin vyalokayaM rAtrau / duHpUraM svapnamIdRzaM // yanmeghe varSatIbhasthA / dade dAnaM pure'khile ||1|| tadAkarNya nRpo For Personal & Private Use Only pra. 39 u. 41 meghakumAra kathA prazno. saTIkA // 243 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jJAtAdbhutabhAvisutotpattihaSTastAdRksvapnApUraNatvena saciMtazcaturvidhabuddhisArAyA'bhayakumArAya taM svapnamacakathat, * pra.39 * abhayo'pi pUrvArAdhitasurasAhAyyena tadaiva taddohadamapUpurat, sApi saMpUrNadohadA samaye sutamasUta, rAjApi * u.41 T putrajanmotsavapUrvaM svapnAnusArAnmeSakumAra iti zizoLadhAdabhidhAnaM, so'pi dhAtribhIH pAlyamAno jajJe'STAbdadezyaH, ra zrIvaridazanA karNanAt * tataH pitRbhyAM pAThitaH, pariNAyitazcASTabhirbhUpakanyAbhiH saha, abhuMkta yathAsukhaM tAbhiH samaM viSayasukham / * saMvegasAro itazca mahIM viharan samavAsaradvaibhAragirau guNazailakacaitye gautamAdiparivAraH zrIvIraH, tadAgamaM zrutvA gato ? meghakumAraH * vaMdanAya meghaH / zuzrAva cainAM dezanAM svajanadhanabhavanayauvana-vanitAtanvAdyanityamidamakhilam / / jJAtvApattrANasahaM / * * dharmaM zaraNaM zrayata bhavyAH // 1 // ityAdyAkarNanAtsaMvegasAraH zrImeghakumAraH kathaMcitpitarAvanujJApya bhAryASTakaM * mutkalApya ca prabhupArzve prAvrAjIt / bhagavatApyarpito dvividhazikSArthaM sa sthavirebhyaH / tairapi rAtrau zAyito ra * dvAradeze, tadA zarIraciMtArthaM nirgacchadbhirAgacchadbhiH sAdhubhiH pANipAdAdyairghaTTitaH, pramArjanakarajasA ca sarvAMgamavaguMDitaH, * * kSaNamAtramapyanAptanidrAsukho meghaSiravaM duradhyAsIt-purAmI sAdhavaH sarve-'pyabhuvanmayi sAdarAH / / adhunA hai * punarajhyA-rleSTuvaT ghaTTayanti mAm // 1 / / ataH kathamamUM zazvat / sahiSye'haM kadarthanAm / / tatprabhAte prabhu pRSTvA / svIkartA gRhitAM punaH // 2 / / iti kuvAsanAparo'tivAhitarAtriH prAtaH praNamanAya''gato meghayatiriti prazno. * bhagavatA bhASitaH-he vatsa ! nissaradbhi-vizadbhiH RSibhirvighaTTito'dya katham / / iti durdhyAtaM yatta-na suSThu zRNu * saTIkA nijabhavau prAcyau // 1 // tvamito bhave tRtIye / vaitADhyortyAM sahasrakariNIzaH / / zubhrAMgaH SaDdano-'bhavaH * // 244 // Jan Education International Personal & Private Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavI * sumeruprabho hastI / / 2 / / grISme'nyadA karAlA-ddavAnalAdullasadbhayaH kariNIH / / muktvA dhAvaMstRSito-'viza ekAM * pra.39 * paMkilAM sarasIm // 3 // tatrA'prAptapayAstvaM / paMke magno'pareNa ripukariNA / / prahataH sahamAno'sthA / mahAvyathAM * u.41 ra sapta divasAni ||4|| AyurviMzatyadhikaM / zatamekaM tvaM prapAlya viMdhyabhuvi / / meruprabhAbhidho'bhU / rakto daMtI prabhuNA zrAvito * caturdantaH / / 5 / / saptazatahastinIbhiH saha / bhogAnanubhavan kadApi tvam / / dAvAnalaM vilokyAsmArSIH prAcyaM bhavaM ke nijaprAcyau * svIyam // 6 / / prAvRTkAlasyAdau / madhye prAMte ca tadanu vallyAdi // unmUlya yojanamitaM / sthaMDilamakaroH + paricchadayuk / / 7 / / dRSTvA davamanyedhu-rbhAtaH svaM pauruSaM parityajya / / agamastvaM tat sthaMDila-madhyaM hariNAdi bhirvyAptam tama ||8|| tasmina saMlInAMgaH / sthitaH prakaMDayanAya padamekama // yAvadadapATayastvaM / tAvattatrA'vizacchazakaH ke / / 9 / / kAyaM kaMDUyitvA / muJcazcaraNaM nirIkSya taM zazakam / / mAsya vadhAya syAmiti / kAruNyAttvaM tathaivAsthAH // 10 // sArddhadivasadvayA-havazAMtyA(satyAM)gateSaM jIveSa / / tasmAdgacchana patito / bhavi vAsIcchinnazAkhIva / / 11 / / ra tadanu tridinI kSuttRT-vyathitaH zritasarvajIvamaitrIkaH / / saMpUrya dvizatAyuH / zreNikarAjAMgabhUstvamabhUH / / 12 / / ke jIveSvakhileSu tathA-kArSImaitrI tadA hi tiryagapi / / svasya yathA na manAga-pyagaNyatAgaNyamapi duHkham / / 13 // * adhunA punaraMgIkRta-caraNo'pi vidannapi kSamAsAraiH / / anagAraiH kimu ghaTTitamAtro / vahasi svahRdi khedam / / 14 / / * prazno. / iti prabhuvacaHzravaNotpannaprAgbhavasmRtirmeghayatiH saMvegAditi vyajijJapat-svAminnataH paraM teSu / ghaTTanAdipareSvapi // saTIkA * na sAdhuSu ruSaM kartA / kiMtu maitryastu saukhyakRt / / 1 / / ityabhigrahaparo meghazciraM caraNaM prapAlya kRtamAsikAnazano * // 245 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.40 tyAgaH * vijayAhve'nuttare suro'jAyata, tato videhe setsyati / iti meghakumAravRttakaM / vinizamyAsamasaukhyahetave / * bhavikA kurutorumaitrikaM / kimu cAnyaiH sukRtaiH kRtairapi / / 1 / / u.42 // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau sukhAvahamaitryAM meghakumArakathA || vyasanavinAza na sukhAvahamaitrIvaiSayikI meghakumArakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyazcatvAriMzaM praznamAha dakSaH * pra.40-sarvavyasanavinAze ko dakSaH ? vyAkhyA he bhagavan ! sarveSAmakhilAnAM vyasanAnAM kaSTAnAM vinAze * kSaye ko dakSo vicakSaNaH ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi dvAcatvAriMzamuttaramAha-sarvathA tyAgaH, * * vyAkhyA-he vatsa ! sarvathA sarvaprakAreNa tyAgaH satpAtrAdiSu dAnaM, yatastyAgAdanA vilIyante, uktaM ca-dAnaM * * kIrtitaraMgiNIkulagirirdAnaM nidhiH zreyasAM / dAnaM saMvananaM samastajagatAM dAnaM nidAnaM zriyAm / / dAnaM durjanamAna* mardanamahaddAnaM guNotkarSakRt / kiM cAnyairbhuvi dAnameva sakalasveSTArthasiddhikSamam / / 1 / / atrArthe vasumatIkathA, se * tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe vatsadeze kauzAMbI nAma nagarI, yasyAM sadaMbhaH sarasAM vitAnaM / hemAdri* jAyAdayito viSAdI / / pratApazAlI divasAdhinAthaH / kSayI zazAMko na kadApi lokaH / / 1 / / tatra zatAnIko nAma / prazno . * rAjA, tasya ceTakanRpaputrI mRgAvatI nAma rAjJI, sugupto nAma maMtrI, naMdA nAma tatpatnI, dhanAvaho nAma zreSThI, mUlA saTIkA * nAma tatkAMtA, sarve'pi ye duHkRtamalamUlA-varjaM mahIpAdaya ArdracittAH / / paropakAravratasAvadhAnA / vitenire janma * // 246 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.42 * nijaM kRtArtham / / 1 / / itazca nizchadyApi chadmasthavihAreNa mahIM pAvayan zrImahAvIraH kauzAMbIparisarArAmamAgata * pra.40 * ityabhigrahaM jagrAha-nibiDairnigaDairbaddha-pAdAMtarvartidehalI // azrumizramukhI bhadrA / kRtakuntalamaulikA / / 1 / / * zrImahAvIreNA* parapreSyatvamApannA / kRtASTamamahAtapAH / / bhikSubhikSAkSaNe kSINe / kSoNipAlakabAlikA / 2 / / sUrpakoNasthakulmASAn / * 'bhigraha - yadi mahyaM pradAsyati / tadA pAraNakaM kurve-'parathA niyamo mama // 3 / / tribhirvizeSakam / / iti ghoramabhigrahaM meM grahaNam * gRhItvA bhagavAn pratyahameva pratigRhaM gocaracaryayA paryaTana prAsukaM bhaktaM labhamAno'pyapUrNAbhigrahaH karhicitsugupta-* * maMtrivezmanyavizat, tadA vizantaM jinaM vIkSya jAtAnaMdA naMdA hRdyacintayat-adya me saphalaM janma / samabhUjjIvitaM * tathA / / yatsvAmI svayamAyAtaH / kalpadruriva madgRhe / / 1 / / tadbhojyAdIni vastUni / DhaukayitvA prabhoH puraH / / * kRtArthayAmi svaM yasmA nedRzaH prApyate'tithiH / / 2 / / uktaM ca-tithiparvotsavAH sarve / tyaktA yena mahAtmanA / / * atithiM taM vijAnIyA-ccheSamabhyAgataM viduH / / 1 / / tadanUtthAya vibhumabhivaMdya sA prAMjali~jijJapat-jagatIzvara ! * bhaktAdya-mado'kRtamakAritam // AdAya mAM bhavAmbhodhi-madhyAttAraya tAraya / / 1 / / tatrApyapUrNAbhigrahe prabhau * duHzakunavattadbhaktAdi tyaktvA gate sati gatAnaMdA naMdA kSaNamekaM mUminubhUya vyacintayat-hA kva me maMda* bhAgyAyA / IdRksukRtapaddhatiH / / yanmadagRhe karotIzaH / pAraNaM harSakAraNam // 1 / / iti vAraMvAraM dhyAyantI prazno. * maMtripatnI dAsyA proce-svAminyeSo'nvahaM bhikSu-ragRhNannazanAdikam / / eti yAti ca tatkiM sve / citte khedo * saTIkA vidhIyate / / 1 / / naMdApyetadAkarNya dadhyau-avazyaM svAminA ko'pi / gRhIto'bhigraho mahAn / / bhaviSyatitamAmeva / // 247 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.40 u.42 naMdAyAH khedakAraNam * yaH kenApi na pUryate // 1 // atrAntare gRhA''gatenA'mAtyena ciMtAsatraM kalatraM vIkSya saMbhrAntenetyUce-devi ! kiM te * * vaco'lopi / mayakA vA'pareNa vA / / yadyevaM dRzyase zokA-nalapluSTamukhAMbujA ||1 / / naMdApyavAdIt-jIveza ! - na tvayA kazci-daparAdhalavo'pi hi / / mayi prakaTayAMcakre / nApareNApi kenacit / / 1 / / kiMtvekameva khedasya / * kAraNaM mama vidyate / / yadvIro'bhigrahA'pUrtyA / vidhatte naiva pAraNam / / 2 / / tatraizaleyadevasyA'bhigrahaM karmanigraham / ra * viddhi yasmAdanukto'pi / budhairarthaH prabudhyate // 3 // yaduktaM-udIrito'rthaH pazunApi gRhyate / hayAzca nAgAzca ke * vahanti noditAH / / anuktamapyUhati paMDito janaH / pareMgitajJAnaphalA hi buddhayaH / / 1 / / tat zrutvA sacivo'pyUce-* prANapriye zucaM muJca / pramodamurarIkuru // tathA yatiSye vIrasya / yathA jJAsyAmyabhigraham / / 1 / / atrAMtare tatrA''yAtayA ra * mRgAvatyAzceTyA tatsarvaM zrutvA gatvA svAminyai nyavedyata, sA'pi tadAkarNanotpannA'maMdakhedA bhUmIMdunAgatyetyapRcchyata* devi ! kairaviNIvAhni / sAyaM kamalinIva yat / / vicchAyA vIkSyase tatra / bhavatyAH kimu kAraNam // 1 // devyapyavAdIt-svAminnayaM zuco hetu-ryatsarvatra bhramannapi / / apUrNA'bhigraho vIraH / karoti na hi pAraNam / / 1 / / * tat siddhArthatanujasyA'bhigraho jJAyatAmayam / / anyathA buddhimanmaMtri-prAjyarAjyazriyA kimu ? / / 2 / / nRpo'pyUce* devi ! tvayA'nizaM mAdya-pramAdAbhidhanidrayA / / mudtiAkSiyugaH sAdhu-sAdhu jAgarito'smyaham / / 1 / / tatprAtarvarddhamAnasya / vijJAyAhamabhigraham // zrIvIraM kArayiSyAmi / pAraNaM guNakAraNam / / 2 / / tataH prAtaH * * sevArthamupetaH sugupto'mAtyaH prabhupAraNAya rAjJA pRSTa ityabhASiSTa-dharitrIzAtra kartavye / nizitA api me prazno. saTIkA // 24 // For Personal & Private Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dhiyaH / / kadApi na pravartante / vajrabhittAviveSavaH / / 1 / / dravyakSetrAdayo bhedA / bahudhA jinazAsane // vinA * pra.40 * kevalinA ko'nya-stAn vaktuM jJAtumapyalam ? // 2 // paramAkArya paurANAM / purastAditi kathyate // yatprabhoH - u.42 ra pAraNasyArthe / nAnAbhojyaM vidhIyatAm / / 3 / / rAjApi tAnAhUya tathaivAdizat, te'pyomiti prapadya muditAH svaM svaM / prabhoH pAraNAya prayatnaH sthAnamaguH, prabhAvapi bhaktArthamAgate sarve'pi paurA nAnAprakArAn prAsukAhArAnaDhokayan, svAmyapi tAnanAdAya * * teSAM hRdi khedaM nyasya cAgamat / evaM sudustapaM tapastapyamAnasya varddhamAnasya vyatIteSu caturSu mAseSu kazcitprAkprahita-* zcaraH sametya natipUrvamUrvIpatiM vyajijJapat-devAsti bhavatAM zatru-dadhivAhanabhUdhavaH / / parikSINabalastasmA-tsujayo re lakSyate'dhunA / / 1 / / zatAnIko'pi tadAkarNya prayANaDhakkAM vAdayitvA sakalamapi balaM nauSvAropya yamunAvama'naikayA hai * nizayA gatvA caMpApurImaveSTayat / * tadAnIM yadajAyata tadAkarNayata, bahiniHsvAnaniHsvAnA / gaMbhIrA jajJiretarAm / / aMtaHpure puraMdhrINAM / karuNa dhvanayo'pi ca / / 1 // hA hatA hA hatA vyakta-miti pauragiro mithaH / / ajAyantatarAM pheru-phetkArA iva dAruNAH * // 2 / / tato'kasmAdeva jAtabhaye dadhivAhananRpe naSTe sati zatAnIkaH svabhaTAnabhASiSTa-haMho vIrA rayAdgatvA / * dhAvantaM dadhivAhanam / / dhRtvA''nayata yena syA-damaMdapramado mama / / 1 / / te'pyudAyudhA yodhA nagaryaMtargatA naSTaM * prazno. * dadhivAhanaM zrutvA zatAnIkAyAgatya nyavedayan / rAjA'pi prAtazcaMpAsaritpatiM mathitvA murAririva zriyaM kare * saTIkA * cakAra / sainikeSvapi purI luMTayatsu kazcidbhAgyakuMTho vaMTho vittArthaM bhraman vidhivazAddadhivAhanapatnIM vasumatIsutAyutAM // 249 // ale Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.40 u.42 dhAriNyA viSAdo mRtyuzca * dhAriNI nirIkSya dhAvitvAdharat, zatAnIke'pi kRtakRtye svapurIM prati prasthite sa vaMTho dhAriNIrUpA''kSiptacetA * * ityavocat-kRzodari kanImenAM / vikrIya tvAM ca vallabhAm / / nijAM vidhAya gArhasthya-phalaM bhokSye yathAsukham ke * // 1 // dhAriNyapi tadvaco vajrapAtopamaM zrutvA daivamevamupAlabhata-hA hatAza ! vidhe ! kaste-'parAdho vidadhe mayA / * yattvamIdRgvidhairduHkhai-mA~ khedayitumudyataH / / 1 / / ekastAvadayaM caMpA-dhipasya premavAridheH / / prANapriyasya tAdRkSo / ) * viraho'tIvadussahaH / / 2 / / dvitIyo rAjyato bhraMza-stRtIyaH punareSakaH / / tAdRgbhaktaparIvAra-nAzaH pAza ivA'zubhaH * * // 3 // anyaccollaMThavaMThasya / kuvAktIkSNazilImukhAH / / zIlavamabhido dehe / laganto vyathayanti mAm / / 4 / / * * tadare daiva me'vazya-mIdRgjanayatastava / / na kiM manorathAH pUrNA / yacchIlaM hartumIhase / / 5 / / paraM te dhAtaratrArthe / ra * pauruSaM jJAsyate mayA / / yatsatyAH paramAM bhUSAM / zIlaM mama hariSyasi / / 6 / / yadvaitadapi no suSThu / dhyAtaM kiMtu - * kukarmaNAm / / vijUMbhitamidaM tasmA-nmaraNaM zaraNaM mama // 7 // iti dhyAyantI dhAriNI jAtapAtakairiva prANairamucyata, * * vaMTho'pi tAM mRtAM dRSTvA tadastokazokavazAdrodasIpuraM rudantIM vasumatImAzvAsayanmArgamullaMghayAmAsa / * kauzAMbIparamezvare'pi sapatAkaM svapuramupAgate vaMThastAM kanyAM vikretuM catuHpathamanaiSIt / tadAnIM dhanAvahazreSThI / * catuHpathe prayAstAdRgAnaMdadAyinI kanI dRSTvetyadhyAsIt-asau vaMTho hi vikretA / kanyAM kAmagavImiva / / na ke * hIdRzAmapuNyAnAM / kanyAratnaM gRhe sthiram // 1 / / asyA AkRtirevAzu / jJApayatyuttamaM kulam / / ato me * nirapatyasya / sutaiSAstu manomude / / 2 / / asyAH kallolalolAyAH / saMpadaH khalu kiM phalam ? / / yadApatpatitaH NNNNN prazno. saTIkA // 250 // antone For Personal & Private Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zItA * prANi-varga udhriyatetarAm / / 3 / / tadiyaM daivadattA me / vezmanyastyamiteMdirA / / ato vaMThAdvimocyainAM / naye'haM tAM * pra.40 * kRtArthatAm / / 4 / / tato vaMThAttAM kanyAM zreSThI dravyeNa vimocya gRhoparyAgacchan kulAdikaM pRcchan pratyuttaramalabhamAno - u.42 - nAtmAnaM prakAzayanti prAMzuvaMzajA iti dhyAyan svavezmanyAnIya putrItvena mUlAyai arpayAmAsa, sA'pi tadAnIM / mAmi tadAnIM* caMdanAdapi * mRdugirA tAmAnaMdya svapArzve'sthApayat / zreSThyapi tatparikaro'pi caMdanAdapi zItena taccaritena raMjitau caMdanabAleti * caMdanabAlA * nAma tasyA akurutAm / kadAcittAM nisargarUpAmapi yauvanazrIvizeSitalAvaNyAM vilokyA'narthamUlamUletyacintayat-yadImAmIdRzIM * - dRSTvA / dayito dayitISyati // tadA me maMdabhAgyAyA / bhavitA kila kA gatiH ? / / 1 / / IdRkSe suMdarIratne / * munInAmapi mAnasam / / paMcabANeSulakSyatvaM / yAtyanyasya tu kA kathA ? // 2 / / iti tasyAM vimRzaMtyAmekadA * * pradattA? grISmau dinayauvane haTTAdgalaprasvedabiMduH zreSThI nilayamiyAya / tadA gRhakAryavyagre samagre'pi paricchade * caMdanA svamanovadamalaM jalaM gRhItvA pituH pAdau prakSAlayitumArebhe, tadA'kRtedRkkAryAyA gavalazyAmalastasyAstu ra * kezapAzo'dhastAntryapatat, mA paMkilo'stviti dhiyA dhanAvahena svapANipaJa nyasto'lilIlAM kalayatisma / OM * mUlApi jAlAntarasthA tatsvarUpaM nirUpyA'kAraNaroSA'nalapluSTAMgayaSTirityacintayat-yanmayA cintitaM pUrvaM / * * tadevaitaddajAyata / no cedasyAH kathaM nAtho / veNI niyamayetsvayam ? / / 1 / / tadavazyamiyaM bAlA / bAlApi * saTIkA / viSavallIvat / / ucchedyA hyanyathAnartha-hetave bhAvinI mama // 2 // tato dhanAvahe devArcanabhojanAnantaramApaNe gate // 25 // prazno . For Personat & Private Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ sati mUlA nApitAccaMdanAM muMDitAM, lohakArAnnigaDitAMghri daMDIkhaMDavastrAM laMbakaMbAhatAM ca kArayitvApavarakAntaH kSiptvA ca parivArapurastAdityAhasma - re re yaH ko'pi yuSmAkaM / madhye vRttAntametakam / / zreSThinaH purato vaktA / taM prApsyAmi yamAntikam ||1|| jAte ca pradoSe haTTAhamAgatena zreSThinA caMdanA'dya kiM na dRzyate ? ityuditaH paricchado mUlAbhayAdyAvat kimapi noce tAvat zreSThI dadhyau - svakIyAbhirvayasyAbhiH / samaM kvA'pi hi caMdanA // krIDAvinodaM tanvAnA / bhaviSyati na saMzayaH ||1|| nizyapi pRSTaH parivAro yAvanna kiMcidUce tAvat zreSThI kvA'pi caMdanA suptA bhaviteti nizcikAya, dvitIye'pyahni Agatena zreSThinA tadanavekSaNAtprAgvatpRSTaH parivAro yAvannocivAn tAvat zreSThI kvA'pi kArye vyagrA bhavitrIti vimRzaMstRtIye'pi dine sametastAmapazyan roSAdityAkhyAt-arere bhavatAM madhye / yaH kazcidvetti caMdanAm || so'smadagre samAkhyAtu / no vA daMDo vidhAsyate // 1 // paricchado'pi tadaruMtudagiraM zrutvA mUlAbhIto'dhyAsIt - cedvacmIdaM tadA mUlA / dveSTi no vA dhanAvahaH || kriyate ko'dhunopAya / ito vyAghra itastaTI ||9|| iti maunavati parikare tadaMtaHsthA kAcid vRddhA mUlAbhayamutsRjyetyacintayat - gataprAyA mama prANA - stadetairvizarArubhiH / / asyAH ko'pyupakAraH syAttadA labdhaM na kiM mayA ? ||1|| iti nizcitya mUlAkuvilasitamuktvA yatrA''ste sA tadapavarakamadarzayat / zreSThyapi taddvAramudghATya rodanAcchUnyadRzaM nizAnte nizAkAntamUrtimiva vicchAyazriyaM sazRMkhalakramAM maMDitamauliM kSuttRSAkSAmakukSiM tAM vIkSya viSaNNa ityAhasma - vatse ! mA gA viSAdAkhya-niSAdasya durAtmanaH / / gocaratvaM yato jIvairnijaM karmaiva For Personal & Private Use Only pra. 40 u. 42 zreSThikRtA caMdanAcintA prazno. saTIkA // 252 // library.org
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhujyate / / 1 / / yadAgamaH-jIveNaM bhaMte kiM attakaDe dukkhe parakaDe dukkhe, tadubhayakaDe dukkhe ? goyamA ! attakaDe * pra.40 * dukkhe, no parakaDe dukkhe, no tadubhayakaDe dukkhe / evamAzvAsya narakAdiva tato'pavarakAnniSkAsya tadbhojanAya * u.42 caMdanayA * rasavatIgRhagato'pi zreSThI hRdyakhAdyAdyaprAptyA rAddhAn kulmASAn vIkSya sUrpakoNe nyasya datvA cetyUce-putryetAnnanu * bhAvanayA prabhuH - kulmASAM-stAvadAsvAdayAdhunA / / yAvatte nigaDAMzchettu-mayaskAramupAnaye / / 1 / / tato dhanAvaho lohakRdgahe gate rA * sati caMdanA nirvedAdityacintayat-dadhivAhana-bhUjAne1hitApi yadIdRzIm / / duravasthAmahaM prApaM / pAravazyasya *pAraNakamahazca * tatphalam // 1 // yataH-socchvAsaM maraNaM niragnidahanaM niHzRMkhalaM baMdhanaM / niSpaMkaM malinaM vinaiva narakaM saiSA - mahAyAtanA || sevAsaMjanitaM janasya sudhiyo dhikpAravazyaM yataH / paMcAnAM savizeSametadaparaM SaSThaM mahApAtakam / // 1 // ciMtayApyanayA pUrNaM / tUrNaM yadi kuto'pi hi / / pAraNe'STamabhaktasya / ko'pyeti zramaNastadA // 1 // * tasmAdakalmaSAyaitAn / kulmASAn prAzukAnapi // pAtravizrANanAyogyAn / datvA kurve bhuMjikriyAm // 2 // yugmam / / iti dhyAnasAvadhAnamAnasA dhAriNIsutA munivilokanAyetastataH cakSuH kSipantI yAvadasthAttAvadgocaracaryArthaM / * pure bhraman varddhamAnasvAmI caMdanAnayanagocarI-babhUva / bAlApi trailokyanAyakamAlokya cetasyaciMtayat-kva me * vigatabhAgyAyAH / puNyaprAptiramUdRzI / / yadatrAgatya matpANau / pAraNaM kurute prabhuH / / 1 / / bhagavAnapi ke * tatpuNyapreritastatrAgAt, caMdanApyayaHzRMkhalitapadAMtaritadehalIkA tatsaMmukhaM gaMtumakSamA kSamAdharavaramajijJapat-nAtha hai saTIkA / yadyapi kulmASA / ayogyAstava pAraNe / / tathApi hi prasadhaitAn / gRhItvAnugrahANa mAm / / 1 / / prabhurapi dravyAdibhiH // 253 // prazno . Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pUrNamabhigrahaM matvA caMdanApuraH svapANipAtramadhArayat, tayApi bhAvanayA bhagavataH pANipaJa (pAtre pAThA.) nyastAH * pra.40 * kulmASA hemasthAlasthanIlamaNitulAmalaJcakruH / tadAnIM divyAnubhAvAd viDambitakalApikalApo bAlAyA maulau * u.42 nA prAdurAsInnavyaH kezapAzaH, AyasazcaraNagato nigaDaH svarNanUpuratAmagAt, daMDIkhaMDavAsAMsi devadUSyazriyamazizrayan, ra prabhupAraNaka mahotsavaH * kaMbAprahArAzca ratnamayAbharaNIbabhUvuH, aho sarvavyasanApahArI satpAtratyAgaH ! uktaM ca-jalajvalanasiMhebha-rAkSasAdibhayaM se * kSayam / / satpAtratyAgato yAti / vAtAdabhratatiryathA / / 1 / / atrAntare saudharmAdhipAdayo devAH sadevyaH pramodAttatraitya ke - devaduMdubhinirghoSazcelotkSepo'ho dAnamaho dAnamiti jayadhvaniH sArddhadvAdazasvarNaratnagaMdhAMbuvRSTi iti paMcadivyAni / * prakaTIkRtya dRSTihastakaTIpAdanyAsabhAsuranRtyapUrvaM tAnamAnalaya-mUrchanAbaMdhuraM paramezvaraguNagrAmasphItaM gItaM kRtavantaH, * * evaMvidhe pAraNakamahe jAyamAne harSaprakarSacaMcurairmRgAvatI-suguptamaMtrinaMdApaurAdibhiH samaM samAgate sati zatAnIke * * naravare saudharmezvaro baMdivaccaMdanAmevamastavIt-bhadre'haM bhavatIM manye / kRtapuNyAM yayA tvayA / / pAraNaM jagatAM harSa-ra ke kAraNaM kAritaH prabhuH / / 1 / / itazca caMpApurIbhaMge dhAriNIdevyAH kaMcukI mRgAvatyAH samaM sametastatra tAM vasumatI meM ke dRSTvA jJAtvA ca takramalagnastathA'rautsIdyathA paurANAM dRgazrubhirakAlaprAvRTkAlAyitaM, rAjJApi rodanahetuM sauvidallaH ke * pRSTa ityabhASiSTa-dadhivAhanadhAriNyoH / sutAM vasumatImimAm / / duHsthAvasthAgatAM dRSTvA / duHkhena rudito'smyaham + prazno . // 1 / / tat zrutvA nRpo'pyUce- kaMcukinniyamevAtra / pavitracaritA sphuTam / / yayA kulmASadAnena / pUrito'bhigrahaH / saTIkA * prabhoH / / 1 / / mRgAvatyapi tAM yAmisutAM matvA harSaviSAdavazAdityUce-vatse rayAtsamAgaccha ! madutsaMgamalaMkuru // hA ke * // 254 // TANEducation
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mayA pApayA naita-tkAlaM jJAtastavAgamaH / / 1 / / prabhurapi paMcAhonaSaNmAsyA kRtapAraNo'nyatra vijahAra / bhUzakro'pi * pra.40 * vasuvRSTiM gRhNanniMdreNaivaM nyavAri-rAjaMstvamasyA na svAmI / svAminI caMdanA tvataH / / iyaM yasmai dadAtIdaM / dravyaM * u.42 prabhoH * tasyA'parasya na / / 1 / / rAjJA'pi ko'sya vittasya svAmI ? iti caMdanA pRSTA'bhASiSTa tAtAyamarthasArthasya svAmI dhyAnavatI * tAto dhanAvahaH / / yo vaMThAnmocayitvA mA-miyatkAlamapAlayat / / 1 // dhanAvahenApi muditena caMdanAgirA puNyavRSTyAmiva meM caMdanA * vasuvRSTyAM svIkRtAyAM zakraH kSamAzakramUce-rAjannAkarNyatAmeSA / prathamA caramArhataH / / saMjAte kevalajJAne / * * bhaviSyati tapodhanA / / 1 / / tasmAdasmAkamAdezAt / puNyaprApyasamAgamA / / bAleyaM kalpavallIva / pAlanIyA * prayatnataH / / 2 / / ityuktvA surezvarAdiSu divaM gateSu zatAnIko'pi nRpo vasumatyAdiyutaH svasthAnamagAt / dhanAvahenApi / * gRhAnirvAsitA mUlA svaduSkRtaphalamanubhUya zvabhramabhramat / caMdanA'pi kanyAMtaHpurasthA dharmakarmaniratA hai dinAnyativAhayantItyacintayat- svAmino varddhamAnasya / kevalotpattisUcikA / kiMvadaMtI kadA''yAtA / * * matkarNAmRtapAnatAm ? // 1 / / santataM janitA'saMkhya-harSa varSaM tadeva hi / / sa eva mahimAvAso / mAso dakSaH sara * pakSakaH / / 2 / / taddinaM pAvanaM velA / sAnukUlA ca yatra hi / / prabhurmadIyamUrdhni svaM / pANipaJa nidhAsyati / / 3 / / iti / * dhyAnavatI caMdanA kadAcidAkAze vimAnAnAM gatA''gataiH prabhujJAnotpattiM jJAtvA vratAyotsukIbhUtA svaM * prazno. devatAbhirjinAMtikamupanItaM vIkSya vismayaparA bhagavatA madhyamApApAnagaryAM mahAsenavane'nekarAjaputrIbhiH saha sahotsavaM * saTIkA * dIkSitAdhItaikAdazAMgA prAptapravartinIpado-pArjitorjasvikevalajJAnA krameNa lokAgramagAt / iti bhavyAH paribhAvya // 255 // Education Intematons For Personal & Private Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Kk ************ * caritraM / caMdanabAlAyA aticitram / / zazvattyAgavidhau prayatadhvaM / vyasanA'pagamaM yena labhadhvam / / 1 / / pra.41 // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau sarvavyasanavinAzityAge caMdanabAlAkathA / / u.43 iMduSeNa * sarvavyasanavinAzityAgavaiSayikI caMdanabAlAkathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekacatvAriMzaM praznamAha biMduSaNa pra.41-ko'ndhaH ? vyAkhyA he bhagavan ! kaH pumAnadho dRgvihInaH ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi * kathA * tadanuyAyi tricatvAriMzamuttaramAha-yo'kAryarataH / vyAkhyA he vatsa ! yaH kazcijjano'kArye ziSTajanatyAjye'kartavye * * rata AsaktaH, uktaM ca-muktvA yo dharmakartavya-makartavye pravartate / so'ndhaH prarUpitaH sarvai-rapi sarvajJapuMgavaiH * // 1 // ataH sa eva tattvato'ndho na tu netravikalaH, yatastasya prAgbhavakRtaduSkRtakarmajanitatvAdadhatvam / atrArthe * * iMduSeNabiMduSeNakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe ratnapuraM nAma nagaraM, yatrApaNazreNiSu bhUri bhUri-labhyAni ratnAni bahUni . * dRSTvA / / vAstavyalokAH salilA'vazeSaM / ratnAkaraM vettyaparo'pi lokaH / / 1 / / tatra zrISeNo nAma rAjA, * * kozazriyA dattatamapramodayA / rathA'zvapattIbhaghaTApratiSThayA / / yaH senayA ca prasabhaM vibhUSito / ninAya lokera * nijanAmasatyatAm / / 1 / / tasyAbhinaMditA nAma rAjJI, yasyA vizAlaM vimalaM vilocana-dvayaM samAlokya kuraMga- prazno. * nAyikAH / / svakIyadRgniMdanaduHsthitA''zayA / adyApyaraNyAdiSu kurvate sthitim / / 1 / / tayoriMduSeNabiMduSeNanAmAnau * saTIkA * naMdanau, kadAcidamarAMganAto'pyadhikarUpalAvaNyAmanaMgasenAM vezyAM vilokya tadAsaktasvAtau mitho'kalahAyatAM, * // 256 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ * aho durnivAraH smaravyApAraH ! yataH-vikalayati kalAkuzalaM / hasati zuciM paMDitaM viDambayati / / adharayati * pra.41 * dhIrapuruSaM / kSaNena makaradhvajo devaH / / 1 / / tatastrapAM vihAyAnvahaM tadarthaM vivadAnau jJAtvA nRpatiriti zikSayAmAsa-* u.43 vatsAvanye'pi vezyArthaM / kalahaM naiva kurvate / ataH kathaM yuvAM prAMzu-vaMzajAtau sahodarau / / 1 / / doSAvAsAsura AdareNa tyAjyA:* vezyAsu / yaH saMgaH pravidhIyate / / sa gariSThaguNapraSThaiH / ziSTaistyAjyA bhavettarAm // 2 // uktaM ca-yA vicitra-* kAryacaryA * viTakoTivighRSTA / madyamAMsaniratA'tinikRSTA // komalA vacasi cetasi duSTA / tAM bhajanti gaNikAM na * * viziSTAH / / 1 / / tadAsu kSaNarAgAsu / saMdhyAbhrapaTalISviva / / avaimi yuvayoH saMga-raMgo'tyarthamanarthakRt // 3 // ato vArAMganAmenAM / mahAvyasanavIrudhaH / / mUlaM vimazya srAgeva / maJcataM mama vAkyataH // 4 // ityAdivAkyena ke kSmApena zikSitAvapi tau salocanAvapyakatyAcaraNAdaMdhaprAyau parasparaM praspharanmatsarau vezyAnimittamatyaMtamayadhyatAM, * * tatastayoH pApayorevaM vivAdaM vIkSya nRpo viSamAsvAdya parabhavamavApa, abhinaMditApi pativirahavidhurA prasvAditakAlakUTA hai * kAladharmamasAdhayat / tAvapIMduSeNabiMduSeNau tasyAM vezyAyAmatyaMtAnurAgaparau krodhoddharau mitho yuddhvA kInAzadAsatA* magamatAm / itIMduSeNasya tathA ca biMdu-SeNasya vRttaM paribhAvya bhavyAH / / akAryacaryAM tyajatA''dareNa / yathAMdhabhAvo bhavatAM bhavenna / / 1 / / prazno. // ityAcAryazrIdevendrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttAvakAryAMdhatve iMduSeNabiMduSeNakathA / / saTIkA akAryAMdhavaiSayikImiMduSeNabiMduSeNakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo dvAcatvAriMzaM praznamAha // 257 // d an interne Parvate Lise Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.42 u.44 kSullakamAtR kathA * pra.42-ko badhiraH ? vyAkhyA-he bhagavan ! sakarNo'pi ko badhiro bAdhiryaguNadUSitaH ? iti prazne * ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi catuzcatvAriMzamuttaramAha-yaH zRNoti na hitAni, vyAkhyA he vatsa ! yaH pumAn / ra hitAnyAyatisukhadAnyarthAdupadezavacAMsi na zRNoti nA'karNayati, sa eva badhiro nAparaH svabhAvabAdhiryaguNadUSitaH / * uktaM ca- je No muNaMti guruvayaNaM na caiva kurvati te / savaNabalajuyA vi hu / bahirA vuccaMti dhIrehiM // 1 // * atrArthe kSullakamAtRkathA, tathAhira ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe ko'pi gacchaH, yastridazadrurivo-llasatkalyANasacchAyaH // nikhilA / bhilaSitadAna-vidhiprINitajanasamavAyaH // 1 // tatra kecanA''cAryAH, yaiH prAvRSeNyAMbudharairivAmitaM / nirasya / * saMtApamabAlakAlajam / / vAkyAmRtaudhairbhavinAM manovanaM / sukhollasatpallavazAli nirmame / / 1 // teSAM bhagavatAM ke * ziSyAnAgamagraMthAnadhyApayatAM bhavyAn prabodhayatAM yayau vizAlaH kAlaH, ekadaikena kSullena vijJaptA evaM guravaH-* * bhagavannamukagrAme / mamaikAsti prasUH param / / sArhanmatAnabhijJA'to-'syAH prabodho vidhIyatAm / / 1 / / samaye kartAra * * ityuditvA'nyadA sUrayo viharantastaM grAmamaguH, prAptAzca kSullakasahitAstadgRhaM, tayApyAsanaM dattaM, nivaSTAH pratilikhya * * tatrAcAryAH, dharmalAbhitA sA gurubhiH, tatpratibodhAya prArabdhA caivaM dezanA-he bhadre'nAdyanaMto'yaM / saMsArakSAra-* * sAgaraH // janmamRtyujarAzoka-mukhyaduHkhajalAvilaH / / 1 / / ato jIvAzca prAksUkSma-nigodeSvatiduHkhitAH / / * gamayaMtyanantaM kAlaM / mithyAtvAdivimohitAH / / 2 / / tatazcovartitAH sthUla-nigodeSvArdrakAdiSu / / sahante chedbhedaadyN| prazno. saTIkA // 25 // E ducation International For Personal & Private se Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.42 u.44 naraka vedanA * duHkhaM kAlamanantakam / / 3 / / tato viniHsRtAH pRthvyA-diSUtpannA asaMkhyakam / / kAlaM nAnAvidhAM bAdhAM / sahante * * hanta nityazaH // 4 // tataH kathaMcitsaMkhyAta-kAlaM pratyekanAmani / vanaspatau gatAH santo / bhajyaMte pavanAdibhiH + razvAdyaizca chidyante / nAnAjIvairyathAruci / / AsvAdyante tathA caiva / dahyate dahanAdibhiH // 6 // yugmam / / ** ta tatastraseSu saMprAptAH / kAlaM saMkhyAtasaMbhavam / / gamayaMtyAturAH zItA-''tapasaMmardanAdinA / / 7 / / tataH paMceMdriyajAtau / / * jalasthalakhacAriSu / / jAyante saMkhyAtAyuSkAH / saMjJino'saMjJino'pi ca / / 8 / / tatrAdau jalajA matsya-kacchapAdyAH ke * parasparam / / gilitvA drAgvipadyante / gRhyate dhIvarAdibhiH / / 9 / / chedyante vividhaiH zastraiH / prApyante'gnau bhaTitratAm / / talyante taptatApyanta-rgAlyante ca vasArthibhiH // 10 // pacyante sthAlikAmadhye / nigilyante bakAdibhiH / / * evamAdyaparaM duHkhaM / viSahante pratikSaNam / / 11 / / kulakam / / sthalodbhavAH punaH kola-zazeNavRSabhAdayaH / / hanyante / * vividhopAyai-AdhAdyairvigatAgasaH // 12 // ArAMkuzakazAghAtaiH zItoSNatRDkSudhAdibhiH / / bahudhA baMdhanaizcApi / * sAsahyante ca vedanAH / / 13 // yugmam / / khagA api kapotAdyA / abalA balavattaraiH / / AhatyA''hatya caMcUbhi-bhakSyante / * zyenakAdibhiH / / 14 / / anyairapi naraiH krUraiH / karuNArasavarjitaiH / / nAnAkadarthanApUrvaM / vinAzyante palAzayA ke * // 15 // tato mayUramatsyAhi-kesaryAdigatau gatAH / / mAMsAzinaH kRtaprANi-vadhAH zvabhreSu yAnti te / / 16 / / ke * tatrAdyanarake kSoNI-tritaye ziziretarAm / / pIDAM sahante paramA dhArmikAmaranirmitAm / / 17 / / dvitIyanaraka * A kSoNitraye'nyo'nyavinirmitAm / / zItalA vedanAM haMtA-'nubhavanti himAdibhiH / / 18 / / saptamyAM narakAvanyAM / prazno. saTIkA // 25 // Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ *********** * punaH zItAtmikAM vyathAm / / vajrakaMTakamadhyasthA / viSahante sudAruNAm / / 19 / / evaM saptamitazvabhrAM-tare praharaNairvinA / / * pra.42 * parasparakRtAH kSetra-samutthA vedanAH smRtAH // 20 // kiMtvAdyazvabhrapaMktyardhe / citrazastrakRtApi hi // zvabhreSu triSu ke u.44 * cAdyeSu / tanmukhyAmarabhUrapi / / 21 / / itthaM zvabhreSu duHkhaughamanubhUya tridhApi hi // siMhAdibhavAntaritA / utpadyante gey pApa-duHkhAni punaH punaH / / 2 / / iti bhrAMtvA ciraM dezeSvanAryeSvAryakeSu ca / / AsAdayanti hi nRtvaM / mAtaMgAdikalaMkitam / / 23 / tara * tatrAkhAdyApeyAgamyA-kAryAdyAsevanAparAH / / punaH zvabhreSu jAyante-'naMtaM kAlaM bhramanti ca // 24 // tataH se kathaMcitsaMprAptAH / kulajAtyAdyamuttamam / / duHkhaM sahante tAdRkSaM / hRdayaM yena kampate // 25 // tathAhi- pratiromAgni-* varNAbhiH / sUcIbhirbhidyamAnakAH / / sahante yAdRzaM duHkhaM / garbhe tvaSTaguNaM tataH // 26 / / tato'pyatIvasaMkIrNayoniyaMtramukhena hi || niryAMto'nubhavaMtyuccai-ranaMtaguNavedanAm // 27 // bAlatve malinastanya-pAnA bhakSitumakSamAH / / acetanA iva karaM / kSipanti purISAdiSu / / 28 / / tAruNye rAgavidveSa-dhanAzAdikamudgalaiH / / vivazIkRta-* cetaskAH / svamevaM klezayaMtyalam / / 29 / / bhavanti vezyAsvAsaktA / haraMtyaparayoSitaH / / Acaranti mahAzokaM / kopAyante svazatruSu / / 30|| gaNayanti nApakIrtiM / ghnaMti jIvakadaMbakam / / niratA madyapAnAdau / luThanti mRtakA * iva // 31 // vizanti vivaraM meruM / khanaMtyabdhi taranti ca / / napaM sevanti gAyanti / yAnti dezazatAnyapi / / 32 / / * prazno. bhRzaM hasanti nRtyanti / yuddhayaMtyuruparAbhavAt / / rudanti rodasIpuraM / vimanaskA bhramanti ca / / 33 / / vArdhake * saTIkA vyAdhirogAthai-rbAdhitA gaMtumakSamAH / / lAlAvilAsyAH palita-kacAH saMkucitekSaNAH // 34 / / khaTvAnipatitAH // 26 // ******** For Personal & Private Use Only wriww.jainelibrary.org
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ * putra-kalatrAdyairupekSitAH / / rulaMtyakRtasukRtA / yeSAM zarmalavo'pi na / / 35 / / yugmam / / evaM durApamapyApya / * pra.42 u.44 * naratvaM viSayecchavaH / / hArayanti kapardaina / jAtyahATakakoTivat / / 36 / / prAptasvargApavargaka-pradAyini nRjanmani / / * viSaya hahA pApe pravartante / durgadurgatiduHkhade / / 37 / / jJAnadarzanacAritra-ratnatrayanibaMdhane / / nRtve tanvanti ye pApaM / te ra kaSAya kSipaMtyamRte viSam / / 38 / / ataH kaSAyaviSaya-grastAH srastAH zubhaiH punaH / / zvazreSu yAnti saMsAraM / tato , viDambanA bhrAmyanti bhUrizaH / / 39 / / tataH kathaMciddeveSU-tpannA devairmaharddhikaiH / / duHkhaM kadAcidAjJaptA / aMtaHsvAMtaM * vahaMtyalam / / 40 / / kadAcana svato'nyasyA'-dhikaRddhinirIkSaNAt / / nihaMtyAtmAnamAjanma-kRtAlpasukRtodayam - // 41 / / kadAcana cyutA'bhISTa-devIvirahavahninA / / saMtaptamanaso duHkhaM / labhante narakopamam / / 42 / / kadAcit / * snehakalaha-kupitAM tridazAMganAm / / prAsAdayanta AtmAnaM / klezayanti muhurmuhuH / / 43 / / devIH kadAcidanyeSAM / * haranto'nyaiH surai ruSAt / / nAnAzastrehatAH santaH / surAH SaNmAsi mUrchitAH ||44|| evaM kadAcidviSayeH / kaSAyaizca kadAcana / / prAyo viDambitA nevA-nubhavanti sukhAsikAm ||45|| AyuSo'te vimAnAdi / * RddhivyAmohitAzayAH / / ArtadhyAnAcyatA yAnti / punaH pRthvyAdikeSu te / / 46 / / evamatAn * padgala-parAvazcitarvidhe / / bhave bhramanti mithyAtvA-bhrAcchAditamanoMzavaH ||47 / / atazcatardazarajja-prage loke prazno. manAgapi / / sthAnaM tannAsti yajjIve-rna spRSTaM janmamRtyubhiH / / 48 / / tadatra sarvamapyAptaM / / jIvaiSayikAdikam / / * saTIkA 7 sukhaM duHkhaM ca kiMtveko / nApi dharmo jinoditaH / / 49 / / sa punardvividhaH zrAddha-sAdhubhedAdudIritaH / / AdyaH - 261 For Personal & Private Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi svargaprado'nyastu | mokSasaukhyaikakAraNam ||50 || tadbhadre'smanmukhAdIdRgvinizamyA'dhunA tava / / dharmanirmANavidhaye / cetovRttirabhUnna vA // 51 / / kSullakAMbApyavAdIt-guravo'STottarazatavelambaH kaMThaghaMTikA / / uparyadhazca gacchanti / gaNitA nAparaM zrutam ||1|| aho'cikitsyavyAdhirivAsmadupadezauSadherapyasAdhyaiveyaM vRddheti dhyAtvA guravo'nyatra vijahuH / jaratyapi karNavyApArapArINApi tattAdRkparamArthahitopadezavacanAzravaNaprakaTitabAdhiryA mRtvA duHkhabhAgabhUt / itthaM kSullakajananIvRttaM / bhavyA avadhAryAMtazcittam / / hitavAkzravaNavidhau bAdhiryaM / tyajata yathA vaH syAcchaM varyam ||1|| // ityAcArya zrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau hitopadezAkarNanabadhire kSullakamAtRkathA / / hitopadezA''karNanabadhiravaiSayikI kSullakamAtRkathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyastricatvAriMzaM praznamAhapra. 43 - ko mUkaH ? vyAkhyA:- he bhagavan ! kaH prANI mUkaH tAdRgvikalajalpan vikala iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi paJcacatvAriMzamuttaramAha - yaH kAle priyANi vaktuM na jAnAti / / vyAkhyAHhe vatsa ! yo manuSyaH kAle prastAve priyANi janamanaH prItikarANi arthAdvacAMsi vaktuM bhASituM na jAnAti na vetti, yataH avasaravimhayakaravayaNabullivi je na jANaMti / iha mahiyali paMDiyajaNihiM te mUyA vucvaMti / / atrArthe mUDhamatikathA, tathAhi ....... ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe sudhAnyo nAma grAmaH nAnAprakArAn kila dhAnyarAzI-nAlokya lokAH pra. 43 u. 45 mUkatve mUDhamatikA prazno saTIkA 262 library.org
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDhamati ********* * vikasatpramodAH / / aho aso dhAnyamahAsamudra / ityuccarakairyadvirudaM vadanti / / 1 / / tatra zUro nAma rAjaputraH, yatra * pra.43 sAhasamukho guNoccayo-'stokalokahRdayekacitrakRt / / yuktameva vidadhe padaM yathA / vAhinIjalabharaH payonidho * u.45 / / 1 / / tasya vIramatI nAma patnI, yA pUrNimArAtribhaveMdumUrtiva-tkalAkalApaiH sutarAmalaMkRtA / / keSAM narANAM + kathA na hi dRkcakorikA-'bhinaMdanAya prababhUva bhUtale / / 1 / / sA patyA saha bhogAnanubhavantI kadAcidasUta sutaM, cakre * * pitRbhyAM mUDhamatirityasya nAma, krameNA'STAbdadezIye'smin jAte pitA parAsurAsIt, ahaha asAraH saMsAraH * * uktaM ca-titthayarA gaNahArI / suravaiNo cakkikesavA rAmA / / saMhariyA hayavihiNA / sesANa jiyANa kA * vattA? / / 1 / / tataH sA pativipattiduHkhitA kSINavittA paragRhakarmakaraNena svasya tasya ca prANavRttiM kurvANAnyadA ra * sUnuM bahubhojinaM nirakSaramaraNyajIvamivAvyavahArajJamityamRtakirA girA smAha-he vatsa ! pAlayitvA tvaM / kRtaH * zmazrudharo mayA / / ataH kAmapi nirvAha-ciMtAM cintaya saMprati / / 1 / / suto'pyavocat-mAtaryuktaM tvayA * prokta-mavemyahamapIdRzam / / tathApi kathayedAnIM / karomi kamupakramam / / 1 / / mAtApyUce-vatsetaH sthAnakAdasti / - * nagaraM maNimaMdiram / / tatrAsti tvatpiturmitraM / vicitro guNinAM varaH / / 1 / / atastatsamIpe gatvA / sevaamekaagrmaansH|| * * vidhehi sa yathA te syA-dvAMchitArthaprasAdhakaH / / 2 / / ityuktvA jIrNakozamasiM datvA''ziSA'bhinaMdya ca taM * prazno . * visasarja, so'pi jigamiSurityAkhyat-mAtarme kathyatAM loka-raMjanopAyakAraNam / / yataH kadApi kenApi / re saTIkA * nevAhaM parizikSitaH / / 1 / / prasUraNyAhasma-yatra kutrApi he vatsA-stokalokavilokite / / muhurmuhurnamaskAra / iti * 263 Jan Education Interational For Personal & Private Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.43 u.45 mUDhamate zceSTA * vAcyaM tvayoccakaiH / / 1 / / omityudIrya sa kadaryadhIracAlIt, prAptazca tarulatAdivareNyamaraNyaM, tatra mRgagrahaNAya * * dhRtapAzeSu vyAdheSu gItAmRtalAMpaTyAttadAsannadezamAgateSu mRgeSu sa mUkamatalliko jotkAra iti tArasvaraM ke * vyAjahAra, tatastacchravaNatrasteSu hariNeSu ruSAruNekSaNairmugayubhiryaSTimuSTyiAdinA gADhaM tADitaH sa evamuvAca-haMho - - puruSAH sakRpA / ahamevaM zikSito bhRzaM mAtrA / / tanmAM muJcata muJcata / mA mAM tADayata tADayata / / 1 / / te tatastairmuktaH sa punaruktavAn- sudhiyo'nyatra gato'haM / kAM kAM ceSTAM karomi tad brUta / / tairapyUce-bhadra ! ne * janaughe dRSTe / nyagbhUyata iti paraM tattvam / / 1 / / tadUrIkRtya sa vivakSitapuraparisaramApa / tatra pUrvaM stenA'- pahRtarajakAMzukagaveSaNArthaM dvitrAnnarAn saMmukhamAgacchato vIkSya sa pazudezyo nIcairnIcairgaMtumArebhe, tairapi narairayameva * caura iti buddhvA baddhvA sa gADhaM kuTTitaH, sadbhAve prokte muktvaivaM so'pAThi-are mUrkha ! manuSyANAM / samavAye * vilokite / / yuSmAkaM sadaivaM bhUyA-diti vAcyamasaMzayam / / 1 / / so'pi pramANamiti kRtvA puropari cacAla, saMmukhaM mRtakamAgacchavIkSyA'navasarajJo yuSmAkaM sadaivaM bhUyAditi bhUyo bhUyo jalpannaho durAtmAyaM kSate kSArakSepakRditi * vRMdasthairnaraiH sa kaNamUDhakavatkuTTitaH, svAbhiprAyabhaNanAttaM maivaM kadApi bhUyAditi zikSayitvA te'pyujjhAJcakruH / te * tataH so'gre vrajan vevAhikavRMdaM pazyan kadApi maivaM bhUyAditi punaH punarlapan pazuvattannarairapi piTTitaH * tadanvetAvadbhiH svaguNalabdhairutsavaiH puraM pravizan pitRmitrasya vicitrarAjaputrasya gRhamagAt, nanAma ca tatropaviSTaM * piturmitraM, tenApi svapArzve kRtasatkAro'sthApi / anyadA drammaM bhaMjayitvA''gacheti tenAdiSTaH sa mUDhaH / prazno . saTIkA 264 E ducation International For Personal & Private Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********** pASANakhaMDena tamevAbhanak, vRSabhIbaMdhAyAdiSTazca sa varatrayA dhenumevAveSTayat, karhicidbahiH kSetrakhalakaliMpanAya sa ziraH sthitagomayapiTakayA ceTikayA saha zIrSasthavArighaTaH preSitaH sannityAkhyat prabho tatra prayAtena / kiM vidheyaM mayA bhaNa || vicitro'pyUce - yadiyaM kurute dAsI / tannirmApyaM tvayApi hi ||1|| tataH kSetragatayA ceTyA gomayapiTakaM mastakAdadhazcikSipe / tenApyUrvasthenaivAdhaH kSipto ghaTo'pyabhanak, akhile'pi jale galite ruSAruNA''syayA dAsyA capeTayA sa hataH, so'pi yadiyaM vidhatte tattvayA kAryamiti svAmivAkyasmaraNAttAmapi capeTayA bADhaM jaghAna, tato naMSTvA sA'gAd gRhaM, so'pyAyayau, samaM vezmani vizantau svAminA kimetaditi pRSTau tau yathAvRttamUcatuH, jahAsa sarvamapi kuTumbaM evaM paramArthAnabhijJena tena prabhuH prasabhamadUyata / anyadA sadasi sthitaM svAminamupetya sa gADhasvaraM vyAjahAra, svAminnadya gRhe rabbA / caMdrahAsAbhidhAnakA / / niSpannAsti taduttiSThottiSThotsUro bhaved bhRzam ||1|| tadvArttayA hItaH so'pi gRhametya tamevamazikSayat-arere mUDha samayAnusAreNa tvayA rahaH / / karNe lagitvA vaktavyaM / mandaM mandaM na tUccakaiH ||1|| tenApyevaM svIkRte kadAcidAsthAnasthasya vicitrasya gRhe lagnaM pradIpanaM tadAnIM sadanamanuSyaiH zikSayitvA sa tatpArzve preSitaH, so'pi gatvA janAkulamAsthAnamAlokya nAdyApyavasara iti muhUrtamAtraM sthitvA tataH karNAbhyarNIbhUya nIcairUce- he prabho ! bhANitaM yuSmatpurato gRhamAnuSaiH / / yadvezmanyalagadvahniH / kalpAMtadahanopamaH ||1|| tadbhavadbhirnRbhiH sArdhaM / tadvidhyApanahetave / / rayAdeva sametavyaM / bhasmasAdbhavitA'nyathA ||2|| tat zrutvA vicitraH kopAdalapat-re ucation International. For Personal & Private Use Only pra. 43 u. 45 mUDhamate mUDhatA prazno. saTIkA 265
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadAgAstadaivAsma-dagre kimiti noditam ? / / mUDhadhIrapyabhyadhAt - svAmipAdAstadAnIM n| samayaH samajAyata / / 1 / / vicitro'pyuvAca - AH pApamuSya kAryasya / kIdRzaH samayo bhavet // mUDhamatirapyAhasma - prabho tvayoktaM prastAve / raho vAcyaM na cAnyathA ||1|| tato vicitraH sakhedaM sahAsaM ca vyacintayat evaMvidhaH kadApyeva / na me dRSTipathaM gataH / na ca karNAMtikIbhUto / yathAsau mUDhabuddhikaH || 1 || uktaM ca- yasya nAsti svayaM prajJA / zAstraM tasya karoti kim ? locanAbhyAM vihInasya / darpaNaH kiM kariSyati ||1|| iti cintanAnantaramevotthAya sa yAvadgRhamAgAttAvatsarvamapi vezma bhasmIbhUtaM tena dRSTaM tatastaM bAhau dhRtvA gRhapatiruce - aprastAvajJa ! pazya tvaM / vilaMbakathanAttava || asmadIyamidaM kIdR-gdhAma bhasmatvamAzrayat ||1|| tathApyataH paraM brUmo / yatrAgnerdhUmasaMbhavaH / / zikhA vA dRzyate tatra / kSepyaM yattajjalAdikam ||2|| so'pi mUDhamatistadgiramamanyata, ekadA vicitraH * kRtasnAnaH kezapAzadhUpAyanAya jAlikAlayaM dhUpadahanaM puraH saMsthApya niviSTaH dhUpamadhAkSit / tadA dhUpadhUme ca prasarati sati mUDhadhIstadvacaH smRtiparaH sahasaiva kutsitapAtrasthaM malinaM pAnIyamAnIya vicitrazirasi cikSepa / so'pi kruddho'bhyadhatta - yathAvasaravAgjalpA- nabhijJa! kimidaM kRtam / / mUDhamatirapyavadat - prabho yadbhavatA pUrvamAdiSTaM tatkRtaM mayA / / 1 / / tato'dhikaM kupito vicitro gale'rdhacaMdraM datvA gRhAttaM niravAsayat mUDhamatirapi svanAma - satyatAprakaTanAdivAvasarocitabhaNanavacanavikalo rolaMrolaM kAlAlayAlaMkaraNI babhUva / iti mUDhamaternidarzanaM / vinizamyA'vasarocitaM vacaH / prakaTIkurutAnizaM budhA / na yathA yAta janeSu hAsyatAm / / 1 / / / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau prastAvocitavacomUke mUDhamatikathA / / **** Education International ***** pra. 43 u. 45 mUDhamate raprastAvajJatA prazno saTIkA 266
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvocitavacomUkavaiSayikI mUDhamatikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyazcatuzcatvAriMzaM praznamAha- pra.44 pra.44-kiM maraNam? vyAkhA-he bhagavan ! kiM maraNaM mRtyuriti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi * u.46 * SaTcatvAriMzamuttaramAha-mUrkhatvaM, vyAkhyA-he vatsa ! mUrkhatvaM jaDatA, yato mUryo yuktA'yuktavicAraNavaikalyAdapAya-* mUrkhatvaM maraNam bhAjanaM syAt, uktaM ca-sahasA vidadhIta na kriyA-mavivekaH paramApadAM padam / / vRNute hi vimRzyakAriNaM / / * guNalubdhAH svayameva saMpadaH / / 1 / / atrA'rthe mUDhazekharajaTikathA, tathAhi ___ ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe jayaghoSapuraM nAma nagaraM, yasmin mahiSyo nitarAM mRgIdRzo / gAvaH * sarasyo'pi lasatpayodharAH / / AzcaryacaryAM vacanAtigocaraM / keSAM na puMsAM hRdaye vitanvate / / 1 / / (tatra sughoSo * - nAma rAjA etAvAn pATho na pratyantareSu) mUrkhazekharo nAma jaTI, haMsIva kAkolamibhAMganeva / kharaM dvirephIva * sumaM vigaMdham / / daridriNaM vArdhisuteva yasya / svapne'pi zizrAya vapurna buddhiH / / 1 / / tasya cAsIdekA vATikA, * * yasyAmanizaM zAkAH khAdyAH / zAkhina elAsahakArAdyAH / / drAkSAmukhyA vratativrAtAH / kasya mudaM janayanti na kAntAH / / 1 / / tAM ca svayaM jaTI rakSannanyadA dhenorviSvagaMcipadapratibiMbAni dRSTvA'dhyAsIt-kAciccarati * madvATIM / nityamAgatya gaurnizi / / tattAM nivAraye yatnAnno vAsyAH kuzalaM kutaH ? / / 1 / / iti vimRzya jaTI meM prazno. * yaSTikaro yAvannizi tasthau tAvattatraikA surabhirnabhastAduttIrya varyazAkAdi svacchaMdaM jagrAsa, jaTyapi drutametya * saTIkA * yAvattatpucche'lagat tAvatsA pakSiNIvoDDIya vyomasthaM hemaprAkAravalayitaM maNimayaM saudhaM yayo, prAvizatsatApasA * 267 **************** education Inter For Personal & Private Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tadantaH, uvAca ca tamevaM jaTinaM, tApasa surasurabhirahaM / hyetanme saudhamatra tu vasAmi / / phalapuSpapatradhAnya-* pra.44 * kSIrAdiprAptamuditamanAH / / 1 / / kiM ca surabhisvabhAvA-tsulabhakSetrAMtaracArivAMchayA nunnA / / pratinizamaTAmi * u.46 * vATIM / bhavataH zADvalamahIbhAgAm / / 2 / / svAdyante mama tasyAzca / patrapuSpaphalAdayaH / / tvayApi nitymetvyN| * surasurabhyA gamanaM * pucchalagnena madgRhe / / 3 / / AsvAdyAzca mayA dattA / modakAH svAMtamodakAH / / ahaM punarbhavadvATIM / sameSyAmi vATyAm * sadaiva hi / / 4 / / ityuktvA kAmagavyadAttasmai modakAn, jaTyapi yathecchaM tAnAsvAditavAn, jAto'tyaMtaM tRptaH, ke * taM dinaM kSaNamiva tatrA'tivAhya jAtAyAM nizi golAMgUlalagnaH svamaThamagAt, yadA yadA modakecchAM karoti ra tadA tadA prAguktayuktyA svaM manorathaM jaTI pUrayati / ekadA jaTAbhRt kAmadhenumUce-kAmadheno ! tavAjJA cet| na * syAttadA svaparicchadam / / abhuktapUrvaM tvaddatta-modakAn bhojayAmyaham / / 1 / / suragavyapyagadat-bhavyaM lagestvaM hi * * mamAdhipucchAM ziSyastadA tvatpadayostvadIyaH / / anyaH punastvanyatarAMghriyugme / rItyevamAyAntu sukhena lagnAH / / 1 / / * tato hRSTo jaTI prAtaH parivAraM yajamAnAnaparAnapyabhISTAnAhUyA''hasma-haMho vaH kAmagavyadya / siMhakesaramodakAn / / bhojayiSyati tat stheyaM / bhavadbhiH praguNairnizi / / 1 / / tat zrutvA tasthuH sarve'pi hRSTAH, samaye surasurabhiraNyAgAt, * lagno bharaTakastatpuche, tatkramayoH ziSya, paraMparayA tatparicchadAdiH, evaM gaganagamane pravRtte kenApi vAvadUke-* prazno. * noktaM-he guro ! ye tvayA jagdhAH / siMhakesaramodakAH / / kiyatpramANAste'bhUva-nado vada madagrataH / / 1 / / saTIkA - jaTyapi svanAmasatyatAM sthApayan smerAMbhojavat karo prasAryAdIdRzadiyatpramANA iti pucche mukte saparivAraH 268 Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ * papAta, yayau ca caMdrikAzatalakSitAMgo yamarAjarAjadhAnIm / iti mUrkhazekharatapasvinaH kathAM / vinizamya * pra.45 * kovidajanA manAgapi / / na hi mUrkhatAM vitanutA''tmano yadi / pravaraM samIhitasukhazriyo bharam / / 1 / / * u.47 // ityAcArya zrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttI maraNaprAyamUrkhatve mUrkhazekharajaTikathA / avasare dattaM maraNaprAyamUrkhatvavaiSayikI mUrkhazekharajaTikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH paMcacatvAriMzaM praznamAha anaya'm pra.45-kiM cAnaya'm ? vyAkhA-he bhagavan ! kimanaya~ nirmUlyam ? cazabda: pAdapUrtAviti prazne / ziSyeNa kRte gururapi tanuyAyi saptacatvAriMzamuttaramAha-yadavasare dattaM, vyAkhyA-he vatsa ! yadazanAdyavasare * * prastAve dattaM bhAvena vitIrNaM, yataH kAle dAnaM mahAlAbhAya, uktaM ca yaddAnaM karuNaucitIbhiranizaM deyaM jineH * kIrtyate / tatkuryAdbahudhAnyasaMgamakaraM sAmAnyameghAMbuvat / / pAtre zuktisamujjvale vinihitaM svAteyavarSopamaM / / * kAle dAnamanAvilena manasA sUte phalaM mauktikam / / 1 / / atrArthe puNyasArakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe sAketapuraM nAma nagaraM, yaddahiH parisare saroruhAM / rennupiNgjlshiikrairvraiH|| * * pAMthalokapaTalItRSAbhidaM / saMtanoti sarayUsaritsadA / / 1 / / tatra bhAnuprabho nAma rAjA, atyaMtadAruNaraNAmaramArgavarti-* prasRtvarAmitavarArinRpagrahANAm / / tejaHprakAzavinirAsakRte'tra yena / bhAnuprabhArNavasutAM kalayAMbabhUve ||1|| prazno. * tatraiva ca dhanamitradhanamitrAnAmAnau daMpatI, yAvubhAvapi hi caMdracaMdrikA-vadvizAlavilasatkalAnvito / / * saTIkA * netrakairavavikAzanodyatau / svIyatAraparivArapoSako / / 1 / / tayorbhogAnanubhavatorekadA rAtrau ratnapUrNa svarNakuMbhaM * 269
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.45 u.47 * vaktre vizantaM vIkSya dhanamitrA jajAgAra, akathayacca patyuH puraH, zreSThinA'pi preyasi! sadbhAgyaH putro * * bhAvItyabhinaMditA dhanamitrA samaye sarvalakSaNalakSitaM sutamasUta / janmotsavapUrvaM svapnA'nusArAtpuNyasAra iti * nAma pitRbhyAM zizozcakre, pAlyamAnaH sa jajJe'STAbdadezIyaH, pAThitaH pitrA, pariNAyitazca tAruNye dhanyAbhidhAnAM puNyasAra kathA * kanyAM,ekadA suptaH zreSThisUrnizAnte prakaTIbhUya zriyA'bhASyata-he suMdara! samuttiSTha / bhavadbhAgyodayAdaham / / - * svayaMvara-mupAyAtA / tatsvIkArastavocitaH / / 1 / / ityuktyanaMtaramadRzyAyAM zriyAM zreSThisUrajAgarIt / dRSTvA ca ke * prAtaH palyaMkacatuHkoNeSu mArtaMDamaMDalajhagajhagAyamAnAMzcaturaH svarNakuMbhAnaciMtayat-zriyA yadUce yAminyAM / tatta-* thaivAbhavad bhRzam / / kiMtveSu hemakuMbheSu / dhAmastheSu kadAcana / / 1 / / khalavAcA nRpAdbhIti-stadbhUpAyai* tadarpaNam / / yuktaM yataH zriyaH prAya-zcapalAzcapalA iva / / 2 / / iti dhyAtvA zreSThisUnurnupamupetya tatsvarUpaM te * prArUpayat, rAjA'pi tAn sotsavamAnAyya zrIkozAbharaNIcakAra, dvitIye'pi dine puNyasArastathaiva hemakalazAnAlokya * bhUpAlAya nyavedayat, nRpo'pi tAn prAgvadAnAyya zrIkoze'sthApayat, tRtIye'pyahni zreSThibhUH svarNakuMbhAnabhi* vIkSya kSoNipAlaM prArUpayat, bhUdhavo'pi prAgiva tAnAnAyya bhAMDAgArikamabhASata-are pUrvasamAyAta-hemakuM* bhAn gaveSaya / / tata etAn ramAkoza-pradeze vinivezaya / / 1 / / so'pyUce-svAminnamI na dRzyante / zrIkoze * prazno. ra dRzyate punaH / / gatAgatamamISAM ta-dyadhuktaM tadvidhIyatAm / / 1 / / nRpo'pi vismitastaM stutipUrvamuvAca-tvameva saTIkA * puNyasArA'tra puNyasAro dharAtale / / yasya te paNyanArIvA-jani zrIrvazavartinI / / 1 / / no cetkathaM mayA / patkaya mayA * 270 1 Sdication international Personal & Private Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** ******** hema - kuMbhA AnAyitA api / / kozAgAre na tiSThanti / tiSThanti tvadgRhe punaH ||2|| tadetAn samupAdAya / vraja bhuMkSva yathAruci || mA bhIrabhIpsitaM dInA - dInAM dehi sadaiva hi ||3|| ityuktvA zreSThipadapradAnapUrvamUrvIpatistAn sarvAn kanakakalazAn datvA sotsavaM puNyasAraM svAgAraM prati visasarja / puNyasAro'pi sarvatra jAyamAnabahumAnaH zriyaM satpAtrAdidAnena saphalayannanyedyurudyAne samavasRtaM sunaMdakevalinaM zrutvA pitrAdiparicchadastadvaMdanAya gataH / rAjApi sapaurastanninaMsArthamagAt, prArebhe bhagavatApyevaM dezanA - bho bho bhavyA ekamevAtra pAtra - tyA martyAmartyanirvANalakSmyAH / / krIDAgAraM bhAvasAraM kurudhvaM / yasmAdAsUtryarhadAdyairapIdam / / 1 / / ityAdidezanAM zRNvati sabhAloke dhanamitraH svaputraprAgbhavasvarUpaM kevalinamapRcchat-bhagavannamunA puNya-sAreNa mama sUnunA / / pUrvajanmani kIdRkSaM / dharmakarma vinirmame || 1 || yenAsyAsan zriyo'meyA / rAjAdijanamAnyatA / / bhAgyaM tathA ca saubhAgyaM / tatprasadya nigadyatAm ||2|| bhagavAnapyavAdIt zreSThistava sutaH puNya- sAro'traiva pure purA // bhUrdhadAbhikhyo'bhavatprakRtibhadrakaH ||1|| kadAcidasya sadane / kazcinmAsikapAraNe / / mumukSurAyayo sAkSA-jjaMgamaH kalpavRkSavat ||2|| tataH samullasadbhAva-bharanirbharabhAnasaH / / akArayanmunerbhaktaiH / prAsukaireSa pAraNam / / 3 / / tatpuNyena vipadyAsA - vAsIt kalpe tRtIyake / / tatazyutvaiSa te putro - 'bhUdaho dAnajaM phalaM ||4|| ityAkarNya smRtaprAgbhavaH zreSThibhUH prAMjalirgurUn vyajijJapat - pUjyA yadekakasyApi / pradAnasyedRzaM phalam / / tatsaMprati zrAvakatvaM / mayi vinyasyatAMtarAm ||9|| tato guravaH zrAvakadharmadAnena taM saparikaraM puNyasAraM For Personal & Private Use Only ucation International **** pra. 45 u. 47 smRta prAgbhavaH zreSThibhUH prazno. saTIkA 271
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ nRpakathA * kRtArthayAJcakruH / rAjApi sapauro guroH pArthAt zrAddhadharmamaMgIcakAra / tataH sarve'pi kevalinamAnamya svaM svaM * pra.46 sthAnamaguH / tataH puNyasAro'vasarocitadAnAdidharmakarmakarmaThaH putre gRhabhAramAropya pitrAdiyutaH sunaMdakevalipArzve - u.48 * pravrajyA'nazanena devabhUyamagAt, tato nRbhave'vatIrya zivamavApa / iti puNyasAracaritaM caturA / vinizamya zatrujaya * smyggurubhaavpuurvkm|| samayocitaM vitaraNaM tanutA-'nizameva yena bhavatAM bhavetsukham / / 1 / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttAvanAvasaradAne puNyasArakathA / / anAvasaradAnavaiSayikI puNyasArakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH SaTcatvAriMzaM praznamAha___ pra. 46-AmaraNAt kiM zalyam? vyAkhyA-he bhagavan ! AmaraNAd jIvitAntaM yAvat kiM zalyam? * iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi aSTacatvAriMzamuttaramAha-pracchannaM yatkRtamakArya, vyAkhyA-he / * vatsa ! pracchannaM anyajanA'dRSTo yatkRtaM vihitamakAryamakRtyaM, yataH pracchannAkAryAcaraNaM na sukhAya, uktaM ke * ca-ajJAnato'pi vihita-makRtyaM dehinAM hRdi / / khaTkhaTiti kurvat syA-chalyavaduHkhadAyakam / / 1 / / * atrArthe zatrujayanRpakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe mahApuraM nAma nagaraM, tiSThantu tAvadaparANi purANi sarvA-Nyapyekakena prazno. * hariNA kariNA ca yuktH|| svargo'pyahaM tu bahudhA hayadantisevya / ityuccakairvahati yannijanAmasatyam / / 1 / / tatra * saTIkA * zatrujayo nAma rAjA, yasya nAmavaragAruDamaMtrA-karNanAdripumahapatisarpAH / / staMbhitA iva mRtA iva kAmaM / * 272
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ * duHkhitAH sma samayaM gamayanti / / 1 / / sa narezvaraH surAMganopamAnAvarodhavadhUbhiH sArdhaM bhogAnanubhavannanyadA pra.46 * sarvAvasarasanniviSTaH pratihAreNAgatya natyanaMtaramiti vyajJapi-rAjannuccaiHzravaHprAya-hayayug dvAri vAritaH / / * u.48 kazcitpumAn sameto'sti / tannirdezo'tra ko mama? / / 1 / / pravezyatAmiti rAjJAdiSTo vetrI turagavyagrapANiM bai zatrujaya nRpakathA ne prAvezayat, so'pi rAjAnamAnamya taM vAjinamupadIcakAra, nRpo'pi zAlihotrazAstraprasiddhaguNatrayamazvamapazyat, ke * yaduktaM-dubbalakannao vaMkamuha / caMpijjaM tu sarosaturiyaha / / tinnivi eyaguNa / purisaha tinnivi dosu / / 1 / / te * ajaniSTa hRSTaH, adAcca tasmai pAritoSikaM, tato hATakaghaTitaM ratnAdikhacitaM paryANaM niHkSipya svayameva * * nRpastamazvamArohat, anye'pi sAmaMtAdyAH svasvahayAnAruruhuH, gatastaiH saha mahIzaH purAbahiH, prApa bAhyAM bhuvaM, ta * akArayaddhArAdigaticatuSTayaM taM hayaM, tatprAvINyaprekSaNAtprAvartayaccotteritagatau, gataH kSaNAdevA'dRzyatAM, maiM * tato'zvapatinA proktaM-bho bhoH zRNuta maMtryAdyAH / svarUpaM nAsya vAjinaH / / mayA mUDhadhiyA proktaM / yadasau nai hi kuzikSitaH / / 1 / / devo'pyajJAtatadbhAvo'-raNyAnIM tena neSyate / / tasmAdvidhAya sAmagrI / nareMdramanugacchata * // 2 / / kriyatAM sarvathA neva / kAlakSepo na yAvatA / / dUre prayAti bhUpAlaH / prajApAlanalAlasaH / / 3 / / tataste / hayArUDhA evAnnAdisAmagrIH samAdAya tatpadAnusAreNAcalan / bhUpo'pi yathA yathA'zvasya valgAmAcakarSa tathA ne * tathA turago'pyadhikAdhikaM bhuvamAkramatisma, yAvadrAjJaH karau rudhirAruNAvabhUtAM, hI viparItazikSito'yaM haya * saTIkA * iti khinnena rAjJA mumuce svakarAdvalgA, turaMgamo'pi tatraiva citralikhita iva nizcalo'sthAt, uttatAra nRpaH, 273 prazno. Education International For Personal & Private Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ * uttAritaM nRpeNa paryANaM, azvo'pi sukamArAMgatvAd bhRto rudhireNa papAta ca bhUpIThe, vyamoci kRtajo'yamiti * pra.46 * prANairapi, nRpo'pi caraNacAreNa cacAra, praviSTaH kAmapyaraNyAnIM, tatra dhAtrIzastRSAkrAntaH pade pade vAri* u.48 - gaveSayan madhyAhne vaTavRkSa-mekamadrAkSIt, niviSTazca satRSNazchAyAyAM, kSaNamAtrAnaMtaraM vaTazAkhAto biMdubhiraMbho - zukasya rAjahitaceSTA * vahadvIkSya kSitipo'ciMtayat-asmin vaTe kathamidaM salilaM manojJaM / manyetarAM jaladakAlasamutthametat / / * zAkhorukoTaragataM kila biMduvRMdaiH / kenApi kAraNavazena viniryadasti / / 1 / / tato nRpaH patramayaM puTakaM kRtvA * * jalagrahaNAya nyavezayat, kSaNAnnIlInIlena jalena bhRtaM patrapuTaM gRhItvA yAvad bhUpaH pAtumupacakrame tAvattaroruttIrya * * zukavaryaH mApakarAttadvAripUrNa patrapuTaM svapakSAbhyAM prapAtya svaM kRtArthaM manvAnaH punastatraivAgAt / rAjApi / * vilakSIbhUya punarapi tatraiva patrapuTaM dhRtvA bhRtaM jJAtvA yAvatyAtumArebhe tAvatpunarapi kIreNa pakSAbhyAM pAtite * * patrapuTe nRpaH kopAdadhyAsIt-aho kathaM pazyata pApa eSa / pakSI mamA'laM pratikUlakArI / / bhUyaH puTaM * pAtayitAtamAM ce-ttadA praNeSyAmi yamAntike'mum / / 1 / / iti vimRzya mahIzaH kare lambAM kambAM dhRtvA ta * tRtIyavelAyAmapi patrapuTaM dhRtavAn, vihaMgamo'pyaciMtayat- hahA mahIzasya mahAnakasmA-dupasthito'narthabharo * * mamApi / / ayaM nRpaH sarvajanopakAra-parAyaNo'haM tu tadakSamo hi / / 1 / / ato mamaikasya varaM vinAzo / na cAsya * * bhUmidayitasya yasmAt / / asmin mRte sarvajanasya naashH| staMbhe prabhagne bhavanasya yadvat / / 2 / / iti dhyAtvA * saTIkA tRtIyavelAyAmapi kIrastadvAripUrNa patrapuTamapAtayat, rAjJApi kruddhena kaMbayA hataH zakuMtaH paretapatisamIpamApa / 274 prazno . Education Internationa For Personal & Private Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ bi * tadanu muditena bhUkAntena punaH patrapuTamamaMDyata, atrAMtare nIra-magrato'grato vahatsudUramapasasAra / na tu ptrputte'ptt| * * tataH kimetadvAryagrato'grato yAtIti nRpatirutthAya yAvatsamyagupari dRzaM dattavAn tAvadvaTazAkhAyAM suptotthitasya * kRSNAhermukhAdviSabiMdUnnipatataH prekSya mApo'dhyAsIt-tRSNAtaralitasvAMta-zcedapAsyamidaM payaH / / tadAmariSyamakRta-sukato rAjJaH zokaH * naiva saMzayaH / / 1 / / kiMcetasya zakuMtasya / paropakRtikAriNaH / / mamApakAriNaH pshy| vidyate kiyadantaram / / 2 / / * yadeSa matkRte'tyAkSI-nmahAbhAgaH svajIvitam / / ahaM tu pApo yadamuM / hatavAn prANitapradam / / 3 / / ata * * etacchalyamivA-kRtyaM hRdi madIyake / / khaTatkariSyatyAjanma / na punarvismariSyati / / 4 / / ityAdi sakhedaM vimRzato * vizAMpateH sAdhanamapyAgAt, jaharSa bhUpAlaM nibhAlanAt, kArayAmAsa ca snAnabhojanAdi rAjAnam / * tato'mAtyAdyairvijJaptaM- svAminna kSaNamapyatra / sthitiyuktA bhavatyataH / / uttiSThatA''ruhatA'zvaM / yathA yAmo * nijaM param / / 1 / / rAjA'pi tadAkarNya taM svopakAriNaM pakSiNaM sahA''dAyAcalat, praviveza ca puraM, tatastasya * zukasyAMgasaMskAro gozIrSacaMdanadArubhiH svayaM nRpo nirmAya jalAMjaliM ca datvA yAvatkSaNamekaM sazoko' * sthAttAvatsacivAdyaiH savinayaM bhUpo'bhASyata-deva! baMdhorivAmuSya / zukasya pretakarma kim / / vyadhAyi * * tatprasadyAzu / yathAvRttaM nivedyatAm / / 1 / / bhUpo'pi tatpurastadvRttaM nivedayannadhikAkAryazalyavyathitAMtaH prazno . karaNastatkSaNAdetyodyAnapAlenA'raviMdAcAryA''gamanenAbhyanaMdi, dharAdhIzo'pi prItidAnaM datvA tadvaMdanAya sapauro yayo / praNamanAnaMtaramupaviSTe rAjAdijane bhagavAnapi tanmano'nuyAyinI dezanAM vyadhAt-haMho anAdibhava eva / 275 Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********************* * mahAduranto / jIvo'pyanAditara eva tathApi caiSaH / / Asevate sakalajIvavadhAdyakAryaM / jAyeta yena hi sazalya * pra.46 * ivAtiduHkhI / / 1 / / iti vyAkhyAM zrutvA aho manmano'bhiprAyavido gurava iti bhUpatiH sUrIn vyajijJapat-bhagavan * u.48 - pracchannakRtaM / jIvavadhAdikamakAryamativiSamam / / zalyamiva pratisamayaM / mama manasi khaTatkarotitarAm hite'rthe pravartitavyam * tasmAdasmAtkathamapi / nistAraH syAdihaiva tatkimapi / / upadizyatAM madane / yathAtadAzveva vidadhAmi / / 2 / / pra.47 * guravo'pi jaguH-nRpaitatpratighAtAya / jIrNoddhAravidhApanam || yato'yamupadezaH syA-tsAdhUnAmapi pApahRt * u.49 / / 1 / / yadAgamaH- rAyA amacca siThI / kuDubie vAvi desaNaM kAuM / / jinne jiNaAyayaNe / jiNakappIyAvI kArae / / 1 / / tannizamya gurUnAnamya ca svAvAsaM gato rAjA jIrNoddhArAdidharmakarmanirmalitazalyarUpapracchannakatA'katyaH se * krameNa svargamagAt / zatruJjayasyeti nRpasya vRttaM / zrutvA tathA bhavyajanA hite'rthe / / pravartitavyaM na yathA * kadAcidakAryazalyaM paribAdhate vaH / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttAvAmaraNazalyarUpapracchannAkAryakaraNe zatrujayanRpakathA / / ___ AmaraNazalyarUpapracchannA'kAryakaraNavaiSayikIM zatrujayanRpakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH saptacatvAriMzaM praznamAha prazno. ... pra.47-kutra vidheyo yatnaH? vyAkhyA-he bhagavan ! kutra kasmin yatna udyamo vidheyaH kAryaH? iti * saTIkA * prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyyekonapaMcAzamuttaramAha-vidyA' bhyAse, vyAkhyA-he vatsa ! vidyAbhyAse 276 For Personal & Private Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ *kkkkk * dharmazAstrAnusArividyA punaHpunaHpATharUpe, vidyAbhyAsaM vinA pumAn pazureva, bhaNitaM ca-AhAranidrAbhayamaithunAni / * pra.47 * tulyAni sArdhaM pazubhirnarANAm / / jJAnaM vizeSaH pazumAnavAnAM / jJAnena hInAH pazavo manuSyAH / / 1 / / atrArthe - u.49 * vikramasenanRpakathA, tathAhi narakAdi varNanam ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe harSapuraM nAma nagaraM, yasmin gurumaNimayA''layakAntakAnti-prodyatprabhAvavigala* dgaralAtirekAn / / kAkodarAnatitarAM bhramato'gaNAMta-guNanti rajjuvadapAstabhayA manuSyAH / / 1 / / tatra vikramaseno nAma rAjA, rAjyAdikaM pAlayato'pi yasya / samagravidyAbhyasane prakAmam / / prakAzatAM svAMtamalaMcakAra / karmAnusArAnmatiraMginAM hi / / 1 / / sa nRpo'nyadA guNAkarA''cAryapAiidamAM dezanAmazrauSIt- bho bho bhavvA / * ghammA / vaMsA selA aMjaNA riTThA ya / / maghA ya mAghavaI / iya satta ya narayapuDhavIo / / 1 / / AsuM neraIyANaM / " * kameNa Au iga tinni satta dasa / / taha sa sattarasa duvIsa / tittIsa sAyarAuo viNidiTuM / / 2 / / dhaNusaga tikara * cha aMgula / dhaNupanarasa bikara bArasaMgulayA / / dhaNu igatIsigahatthI / dhaNuNo dosaTThi do hatthA / / 3 / / dhaNupaNavIsAhiya / sayamegaM dhaNuNo ya dusayapannAsA / / taha ceva paNa sayAiM / dehapamANaM ca vinneyaM / / 4 / / * jualaM / / asurA nAga suvaNNA / vijjU aggI ya dIva udahI ya / / disi pavaNa dhaNiya iya / dasa bhavaNavaINaM * * nikAyAo ||5|| paDhamanikAe devANa-mega udahI tahAhio hoi / / taddevINaM ticaU / paliyAiM huMti saklAiM saTIkA // 6 / / sesesu navanikAesu / dAhiNuttarakamAdivaDhapaliyaM / / do desUNe taddevI / addhapaliyaM ca desUNaM / / 7 / / bhUyA - 277 prazno. For Personal & Private Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pisAyajakkharakkhA / taha kinnarA ya kiMpurisA / / mahauragagaMdhavvA / aNapannI taha ya paNapannI / / 8 / / isivAi * pra.47 * bhUivAI / kaMde mahAkaMdae ya kodaMDe / / payaIvi ya iya solasa / vaMtariyANaM ca jAIo / / 9 / / juyalaM / / Ayu * u.49 devavarNanam surA igapaliyA / taddevINaM tu hoi paliyaddhaM / / sasiraviuDugahatArA / iya joisiyA u paMcavihA / / 10 / / taha *ya sasiNo raviNo | lakkhasahassehiM ahiyamigapaliyaM / / paliyaM gahANa taddevi-yANa jANehi addhaddhaM / / 11 / / * * paliyassaddhamuNaM / tArANaM taha ya hoi caubhAgo / / taddevINaM cau / aDabhAgo sagakarataNuccattaM / / 12 / / * vemANiyAvi duvihA / kappagayA taha ya kappatIyA ya / / tattha puNo sohammo / IsANe saNaMkumArA ya / / 13 / / mAhiMda baMbha laMtaga / sukka sahassAra ANaya taha ya / / pANaya AraNa accuya / iya bArasa kappeha jANeha na * / / 14 / / juyalaM / / tattha Aimakappaduge / devANaM dunni sAhijalanihiNo / / parigahiyAparigahiyA-marINa * * sagapaliyapannAsA / / 15 / / nava paNavannA ya tahA / taNumANaM saga karA ya tayaNu dusu / / sagasAhi * ra ayaracchaccha-hatthapamANA taNU bhaNiyA / / 16 / / juyalaM / / tatto dusu dasa caudasa / ayarAo hattha paMca uccttN|| * to dusu satarasaTThArasa / ayarA caukarataNUmANaM / / 17 / / tatto kappacaukke / iguNavIsaM tu vIsa igavIsA / / * bAvIsaayara AU / tihattha uccattataNumANaM / / 18 / / tatto kappAiyA-navagevijjA aNuttarA paMca / / tatthavi * prazno. + gevijjANu-ttarANa nAmAiM eyAiM / / 19 / / sudarisaNe supabuddhe / maNoramma visAla savvaobhadde / / somaNase - saTIkA * mANasa / pIikare ceva Aicce / / 20 / / vijae ya vejayaMte / jayaMta aparAjie ya savvaddhe / / iyara 278 E ducation International For Personal & Private Use Only wwwnelibrary.org
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ * nvgevijjesu| aNuttarAIsu paMcasuvi ||21 / / devANaM tevIsA / cauvIsA paMcavIsa chabbIsA || sagavIsa * pra.47 * aTThavIse-guNattIsa tIsa igatIsA / / 22 / / tittIsa sAyarA taha / taNumANaM dunni hattha iga hattho / / evaM * manuSyavarNanam * caubbihAvi hu / devanikAyA muNeyavvA / / 23 / / yugalayaM / / jaMbUdIve dhAyai-saMDe taha pukkharaddhamajjhami / / * paNayAlIsaM neyA / akammakammA u bhUmIo / / 24 / / tattha ya hemavao hari-vAso surakuru tahuttarakuru ya / / / ke rammo erannavao / paNasaMkhA huMti patteyaM / / 25 / / iya tIsa'kammamahI / eyAsu tiriyamaNuyanArINaM / / * * igadutipaliyAu | iga duti kosA taNu uccattaM / / 26 / / panarasa puNa kammamahI-Asu videhesu paMcasaMkhesu / / * / maNuyANaM itthINa ya / AU iga koDipuvvamiyaM / / 27 / / paNasayataNudhaNumANaM / ceva ya samayANusArao AU / / / * taha taNumANaM bharahe-ravayANaM paMcage jANa / / 28 / / juyalaM / / chappannaMtaradIvisu / jugalANaM hoi pliysNkhNso|| * * dehuccattamANaM / vinneyaM aDasayadhaNUNi / / 29 / / suhumAsuhumanigoyANa / taha ya samucchimanarANamAumigaM / / * * aMtamuhuttaM aMgula / asaMkhabhAgataNuccattaM ||30|| AUNa tinni sahasA | vAsA AU asaMkhaguNadeho / / teuNa bai * tirattAU / tao ya asaMkhaguNakAo / / 31 / / vAuNa satta sahasA / vAsA AU asaMkhaguNadeho || puDhavINa * u duvIsA / vAsasahassA taNU suhamA / / 32 / / patteyavaNasaINaM / dasavAsasahassa AuyaM taha ya / / uccattaM puNa* * vuttaM / egaM joyaNasahassaM tu / / 33 / / beiMdiyANa baars| vAsapamANaM tu AuyaM taha ya / / bArasajoyaNa deho / * saTIkA * teiMdiyANaM puNo AU / / 34 / / auNAvanna diNAI / dehuccattaM tu tinni kosA ya || cauriMdINa chamAsA | AU prazno . * 279
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** caukosa taNumANaM ||35|| juyalaM / / urabhuyanIracarANaM / jIvANaM puvvakoDi iga AU / / taNumANaM puNa gAu ya / puhuttajoyaNasahassarmiMyaM || 36 || pakkhINaM puNa AU paliyAsaMkhassa bhAgao taha ya / / dugadhaNupahuttamittaM / vuttaM dehassa parimANaM ||37|| iya savvANa jIyANaM / Au sarIrapamANamukkiTThe || bhaNiyaM jahannao pu / AU egaM muhuttaM tu ||38|| aNgulasNkhbhaago| taNumANaM tAnumehi aNavarayaM / / iccAianANatthaM ujjamiyavvaM payatteNaM / / 39|| juyalaM / / nRpo'pyevaM nizamya vyajijJapat-bhagavan kathametaddhi / mayA vijJAyatetarAm ? / / sUriH smAhabhUpA'rhadAgamAbhyAsAd jJAyate tanna cAnyathA ||1|| bhUpo'pyUce - prabho jinAgamAbhyAsaH / samyagmama kathaM bhavet / / gururapyagRNAt-mahAbhAga! parivrajyA - svIkArAdeva jAyate / / 1 / / tato vizAmpatiH sutaM rAjye nyasya gurukramamUle prAvrAjIt, abhyasyatismA'nizaM jinAgamavidyAH, AsasAda ca yatnaprApyajinAgamavidyAbhyAsavijJAtavizvavizvasthitiko muktipadam / iti vikramasenarATkathAM / vinivezya zrutisaMpuTe janAH / / kurutA''gamamukhyazAstratA-bhyasane yatnamanaMtasaMvide ||1|| / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau yatnaprApyavidyAbhyAse vikramasenanRpakathA / / punastasminneva ziSyakRte saptacatvAriMze prazne gurustadanuyAyi dvitIyaM paMcAzanmitamuttaramAha-sadauSadhe, vyAkhyA - he vatsa! na kevalaM vidyAbhyAse yatnaH kAryaH, kiMtu sadauSadhe'pi, glAnAdicikitsAkRte sat International For Personal & Private Use Only pra. 47 u. 49 zAstrAbhyasane yatanIyam prazno saTIkA 280
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zobhanaM, na tu virUpaM, yadauSadhaM mUlikAdi tatsadoSadhaM, tatra yatno vidheyaH, yataH prAsukauSadhairlAne'nyasmin * pra.47 * vA paricaryamANe AsatAmapare, kintu jino'pyArAdhitaH syAt, yadAgamaH-kaha NaM bhaMte je gilANaM paDiyarei *u. u.50 dhanne? uyA ha je tamaM daMsaNeNaM paDivajjaDa. se? goyamA! je gilANaM paDiyareDa se maMdasaNeNaM paDivajjaDa * sadoSadhayatne aruNAsya ke je maMdasaNeNaM paDivajjai se gilANaM paDiyarei, ANANusaraNAsAraM khu arahaMtANaM daMsaNaM, teNaTeNaM goyamA! evaM *. *kapirAjakathA * vuccai, je gilANaM paDiyarei se maM daMsaNeNaM paDivajjai / atrArthe aruNAsyakapirAjakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe viMdhyAcalopattikAyAM viMdhyA nAma mahATavI, yAnekasaMkhyoruvanaspatInAM / * * samaMtataH patrilateva patraiH / / sugaMdhapuSpaiH paripuSpiteva / phalaiH vizAlaiH phaliteva bhAti / / 1 / / tatrA'ruNAsyo ra * nAma kapirAjaH, ahamahamikayA yasya sadA / zAkhAmRgasamavAyaH / / sevAmAsUtrayati hare-riva gIrvANanikAyaH * * / / 1 / / sa vAnareMdro vAnarIbhogayogaparaH kiyantaM kAlamatyavAhayat / itazca kasyacitsArthezasya sArthena saha * viharantaH kecitsAdhavastAmaTavImaguH / tadaMtazcaiko munizcaraNatrANavAnapi caraNatrANarahitazcaraNatale kIlena * viddhaH / tatastasmin padAtpadamapi gaMtumakSame sarve'pi yatayaH saMbhUyetyUcuH-mahAtmaMstvatpade'tulyA / * * zalyapIDA'tidussahA / / iyamapyaTavI sarva-zUnyA svApadasaMkulA ||1 / / tattvaM niHzaMkamasmAkaM / skaMdhamAruha ke prazno. * saMprati / / yathemAM vayamullaMghya / yAmo grAmAntaraM param / / 2 / / so'pyevaM zrutvA smAha-haMho zramaNazArdUlA / * saTIkA 7 arhadAgamavedinAm / / bhavAdRzAmidaM vAkyaM / tathyaM pathyaM punarmama / / 1 / / tathApi me zarIrasya / gatvarasya kRte 281 ducation International For Personal & Private Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mudhA / / mA vinazyata tayUyaM / sArthena saha gacchata / / 2 / / pade'sminniya'thIbhUte-'haM samAgata eva hi / / * pra.47 * bhavadbhiravagantavyo / nAnyatheti vinizcayaH / / 3 / / te'pi munayastasyedRzImAyatiramyAM giramAkAraNyAnImullaMghya * T vAsasthAnamaguH / sa tu yatirmeruriva parISahAnilairaprakampastatraivAsthAt / atrAntare sa vAnareza itastataH paryaTastaM aruNAsya kapirAja * mUrtaM puNyapuJjamiva mumukSumavekSya kvApIdRkSo mayA purA dRSTa AsIditIhA'pohaparaH svaM prAgbhavamasmarad yat-* kathA * zrIkRSNazAsitAyAM zrI-dvAravatyAM purA puri / / nAmnA vaitaraNivaidyo-'bhavaM vaidyadhuraMdharaH / / 1 / / spaapairossdhaishcitreH| ke * kupAtrAMgicikitsitam / / kurvatA yanmayA pApa-mUrjasvalamupArjitam / / 2 / / tenAhamAptavAMstirya-bhivaM jnvigrhitm|| * hahA klezAya saMsargo / durjanAnAmivenasAm / / 3 / / tadetaha'pi gatvAhaM / munimenaM samAzraye / / yathA me, * pApmano'gre'pi / naiva syAdIdRzI gatiH / / 4 / / iti dhyAtvA'gamatkapIMdro munIMdrAbhyarNaM, sevatesma taM bhAvena, . * apazyanniHzalyasyApi muneH sazalyaM padaM, aciMtayacca tadvIkSaNAt-yadyapyavazyamasyarSeH / pazujAtivazAdaham / / * caturdhAnnAdikAhAra-pradAnavidhiduHsthitaH / / 1 / / tathApi prAgbhavAdhIta-vedyakAvagatoSadhaH / / pAdazalyasamuddhAra* mAcarAmi rayAdyataH / / 2 / / bhavAbdhiyAnapAtreSu / satpAtreSu cikitsitam / / bheSajairvihitaM sarva-saMpattiprAptaye / * bhavet / / 3 / / yugmam / / iti nizcitya kapIMdro'gAdauSadhagrahaNAya, AdAya ca vizalyAvraNasaMrohiNImUlike ke prazno. + munisamIpamApa, tato vAnarezaH prathamayA muneH kramazalyamuddadhAra, anyayA cAMghrivraNaM rohayAMcakAra, evaM * saTIkA * sajjIkRte sAdhau zAkhAmRgezo vaktumazaknuvan svaM prAgbhavaM tatpuro'likhat, RSirapi zrutajJAnena tathaiva + 282 For Personal & Private Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ * matvA tatpratibodhAyemAM vyAkhyAM vyadhAt-dhImannasAre saMsAre-'muSmin saMsaratAM satAm / / eka eva bhavet * pra.47 * trANaM / dharmaH zrIjinabhASitaH / / 1 / / sa ca svArAdhito jIvai-riha rAjyAdisaukhyadaH / / paraloke tathA u.50 rA svargA-pavargasukhadAyakaH / / 2 / / tadIdRkpuNyamAhAtmya-mavabudhya dhiyAM nidhe / / sa eva bhavatA kakSI-kartavyaH - vAnarezakRtA nazanam * saukhyahetave / / 3 / / kapIzvaro'pyevaM zrutvA saMvegAtpunarityalikhat-prabho! duHpratipAlyaM hi / pazutvAnniyamAdikam * // tadetadyapi me yacchA-'nazanaM pApanAzanam / / 1 / / tataH sAdhurvidhivadanazanaM vAnarezAyAdAt / kapIMdro'pi ta samudrAdiva mumukSodakSiNAvartazaMkhamivAnazanamApya svaM dhanyaM manvAnastridinyA vipadya sahasrArAdve'STame devaloke * suro'jani / tatropapAtazayyAyAM dvAtriMzadvarSapramANapuruSa ivotpanno'nyadevadevIbhirdevakRtyakaraNAya prerito'pi sake * ityaciMtayat-ko mayA''rAdhito devaH? / ko guruH paryupAsitaH? / / kiM vA dAnAdikaM puNyaM / kRtam? yena * * svarAsadam / / 1 / / iti dhyAnAnantaramavadhinA sa kapisaMbhavaM bhavaM tAdRgmunivihitacikitsAphalaM cAkalayya tataH sasuro yativaMdanAyA'gAt, natvA ca taM gache niyojya svaM svarUpaM procya ca nijaM sthAnamagamat / itthaM * * sazalyasya munezcikitsA-svIkArato vAnaranAyakena / / yathA prayatno vyadhitoSadhArthe / tathaiva cAnyairapi ke * saMvidheyaH / / 1 / / prazno. // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau yatnalabhyasadauSadhe'ruNAsyakapirAjakathA / / saTIkA punarapi tasminneva ziSyakRte saptacatvAriMze prazne gurustadanuyAyi tRtIyamekapaMcAzanmitamuttaramAha-dAne, 283 For Personal &Private Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vyAkhyA -he vatsa ! na kevalaM sadoSadhe yatnaH kAryaH kintu dAne'pi, dIyate yathocitaM vitIryata iti dAnaM, * pra.47 * tasmin, yato dAnenaiva kIrtiH prasarpati, uktaM ca-dhaNu dijjai piu bulliyai / pAlijjai niyamAI (mAjjAya * u.51 dAnaphale * pAThA.) / / iNipari kitti paribhamai / kiMtihiM huMti kipAya / / 1 / / atrArthe bhojadevanaradevakathA, tathAhi bhojadeva * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe mAlavake dhArA nAma nagarI, adyApi yasyAM sadanA''paNAdi-saMsthAnamAlokya naradeva * jano'khilo'pi || camatkRto hyanyapurIniveza-zriyaM buzAyApi ca manyate na ||1 / / tatra bhojadevo nAma * kathA * rAjA, tamAlahiMtAladalopamAnaru-gyadIyapANau karavAlapannagaH / / kSIrAbdhiDiMDIrakapiMDapAMDuram / / babhau dviSadbhUpa- * yazaHpayaHpiban / / 1 / / anyadA sa nRpaH ko'smatpuryAM sukhI duHkhIti jJAtumicchurvitIrNavistIrNA" zIta" * * ravivaMdhyAyAM saMdhyAyAM kRtAMdhapaTaprAvaraNaH prAsAdAnnirgatya sarvatra bhramannizAnte kasyaciddevakulasyAMtaH kamapi meM * puruSamiti paThantamazRNot-zItenoddhUSitasya mASalavavaJcitArNave majjataH / zAntA'gneH sphuTitAdharasya dhamataH nai * kSutkSAmakukSermama / / nidrA kvApyapamAniteva dayitA saMtyajya dUraM gatA / satpAtrapratipAditeva kamalA na kSIyate * zarvarI / / 1 / / etadAkarNya nRpo vyAvRttaH svaprAsAdamAsasAda / jAte ca gabhastimAlini udaye sabhAmaMDapamAsthAya * bhUpastamAkArya zItenodbhuSitasyeti saMketakathanapUrvamapRcchat-he dvijanman ! kathaM sarva-jantujAtavighAtakRt / / re * soDho nizAyAM zItasyo-padravo'tisudussahaH / / 1 / / vipro'pi tatsaMketAkarNanacamatkRta ityUce-rAjaMstricelI-* saTIkA * balataH / zItaM samativAhyate / / bhUpo'pyUce-vipra kA sA tricelIti / vada yadvismayo mama / / 1 / / dvijo'pi + 284 prazno. orpersonaSPrivate Use Ond
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ K************* * jago-rAtro jAnurdivA bhAnuH / kRzAnuH saMdhyayordvayoH / / rAjan zItaM mayA nItaM / jAnubhAnukRzAnubhiH / / 1 / / * pra.47 * nRpo'pyetat zrutvA tatkavitvaraMjitacetAH kAMcanalakSatrayadAnena taM dvijanmAnamAnaMdayAmAsa / bhUdevo'pi * u.51 7 taddAnapaMcAnanApahastitadArigrahastI bhojamityastavIt-dhArayitvA tvayAtmAna-maho tyAgAdhvanAdhunA / / mo kavitva raMjitacetA citA balikarNAdyAH / saccetoguptivezmataH / / 1 / / tato gato mudito dvijo nijaM gRhaM, bhojadevo'pyevaMvidha-* bhojaH dAnayatnaparo bhuvi yazaHzarIraM nivezya zacIpatijigISayeva divamApat / itthaM bhojakSoNipAlasya vRttaM / matvA * pra.48 sattvAH sarvakAlaM bhavadbhiH / / dAne yatnaH saMvidheyo nitAntaM / yena syAdvaH kIrtipUrtirnirartiH / / 1 / / u.52 // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau dAnayatne bhojadevanRpakathA / / vidyAbhyAsasadoSadhadAnayatnavaiSayikI: vikramasenanRpAruNAsyakapirAjabhojadevanaradevakathA AkarNya punarapi * zuzrUSuH ziSyo'STacatvAriMzaM praznamAha* pra.48-avadhIraNA kva kAryA ? he bhagavannavadhIraNA avagaNanA kva kAryA vidheyA? iti prazne * ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi dvApaMcAzatprabhRtyuttaratrayamAha-khalaparayoSitparadhaneSu, vyAkhyA-he vatsa ! - * khalAzca parayoSitazca paradhanAni ca khalaparayoSityaradhanAni, teSvavadhIraNA tatsaMgrahAvahIlaneti samAsaH, * prazno. * vyAsArthastvevaM-tatra khalA audAryAdiguNabhAjo'pi paramArthena duSTAH kapaTapaTavaH paradoSodghaTTanajihvAzatasahasrAdibhRtaH, * saTIkA * uktaM ca-jihvekaiva satAmUbhe phaNabhRtAM sraSTuzcatasro'thavA / tAH saptaiva vibhAvasorniyamitAH SaT kArtikeyasya * 285
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.52 * ca || paulastyasya dazAbhavan phaNipaterjihvAsahasradvayaM / jihvAlakSasahasrakoTiniyamo no durjanAnAM mukhe / / 1 / / * pra.48 + evaMrUpA durjanAsteSvavadhIraNA kAryA / atrArthe dharmabuddhikathA, tathAhi dharmabuddhi * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe jaMgalAbhidho nAma grAmaH, yasmin kAdaMbinya ivA-bhAMti mahiSyaH shyaamaaH|| * kathA * prativAsaramativizadapayaH-pUritajanatAkAmAH / / 1 / / tatra dharmabuddhirnAma zreSThI, asaMkhyasaukhyAMbujakhaMDacaMDa-karopamAne * * jinarAjadharme / / buddhiM dadhAno'nudinaM svanAmno / yo'nvarthabhAvaM kalayAMcakAra / / 1 / / so'nyadA pApabudinA * * suhRdA saha dravyopArjanAya dezAntaraM yayau / tatra bhUri dravyaM samupAyaM svagrAmA''sannabhuvaM yAvattAvAjagmatuH, ra tAvattAvanyonyamiti paryAlocayatAM yadasya pippalasya dro-radhobhAge kiyaddhanam / / niHkSipya kiyadAdAya / ra nIyate svasvavezmani / / 1 / / pazcAt prayojane jAte piSpalyadhaH sthitaM dhanaM vibhajyatetarAM lagnamAvAbhyAM nAtra * saMzayaH / iti kRtvA gato svaM svaM dhAma / sthitau kiyatkAlaM hRSTacitau / / itazca pApabuddhinA tannidhAnIkRtaM dhanaM nizyAdAya svAlayamAninye / kAlakrameNa ca to dharmabuddhiH pApabuddhizca dravyagrahaNAya piSpalatarutalametya * yAvatkhanataHsma, tAvattadvittamadRSTvA dharmabuddhipratyAyanAya pApabuddhiH svahRdayagADhatADanapUrvamityUce-bhrAtaH / kenApi pApena / haratA bhUgataM dhanam / / prANA no'pahRtA yasmA dvAhyaprANA nRNAM dhanam / / 1 / / tatkiM * vidhIyate? kasya / puraH pUtkriyate'dhunA? / / ka upAlabhyate yasmA-dbhAgyabhraMze kutaH zriyaH? / / 2 / / dharmabuddhirapi * saTIkA svadhiyA tatkUTanATakamAkalayya svagRhametya kadAcid grAmezapurastatsvarUpaM prArUpayat / grAmA'graNIrapi 286 prazno. sona Pivate Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pApabuddhimAkArya taM vyatikaraM vyAkarot, pApabuddhirapi tat zrutvA dhRSTa ivA'bhASiSTa-grAmezAsya mamApyeva / * pra.48 * taddhanaM nAtra saMzayaH / / paraM tanna mayA jahe-'sya tu cetasyabhUd bhramaH / / 1 / / ato'trArthe tameva hU~ | zabdaM * u.52 dApayitAsmyaham / / yadanenApajate na / draviNaM pApabuddhinA / / 2 / / kiMcA''vayordvayormadhye / yo'smin klhkrmnni|| pApabuddhaH kUTanATakam * asatyavAgbhavettasya / daMDo drammasahasrakam / / 3 / / grAmA'dhipenApi tayoH pRthakpRthakpratibhuvo kRtvA muktau santo re to gatau nijaM nijaM bhavanaM / tato duSTamanAH pApabuddhiH svaM pitaraM viditA kRtya pracchannaM ca te * patrAcchAditatattarukoTarAMtaryavezayat / tadanu prage grAmezasto zreSThinau kautukA''lokanapriyo lokazca * tadazvatthatarutalamIyuH / . atha pApabuddhirbaddhAMjalirvRkSamuddizyetyAkhyat-taruvarya! mayA dravyaM / gRhItaM cettadA tvayA / / na vaktavyamanAdAne / / - * punarevaM prajalpyatAm / / 1 / / yadanena na hi dravyaM / jagRhe pApabuddhinA / / yatastvamasi vRkSeSu / sarvAriSTanivArakaH * // 2 // yadAha zrutiH-vardhitaiH secitaiH kiM taiH / satyazvatthe'nyapAdapaiH / / secito narakAdrakSet / spRSTo'riSTaM * - nihanti yaH / / 1 / / ityuktyanantarameva calatyatrAcchAditakoTarasthena tatpitrA nahIti bhASite jaharSa pApabuddhiH, * camatkRto grAmapatirloko'pi / tataH pratyutpannamatinA dharmabuddhinA tatyitRsvaraM matvetyUce-grAmanAyaka! pshyaasy| hai prazno. * kIdRkkapaTanATakam / / kiM kadApi vadaMtyUrvI-ruhazcaitanyavarjitAH / / 1 / / kiMtvatra calapatrasya / koTare chnnsNsthitH|| * saTIkA * pApabuddheH pitA jJAtaH / svareNa zrutapUrviNA / / 2 / / tadetadjJaptaye vahni-vA'lyate koTarAMtare / / yathA tadvyAku- * 287 rsona&Private Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.52 * lo'sau drAgniHsariSyatyasaMzayam / / 3 / / pApabuddhipitA'pyevamAkarNya dadhyo-yAtu yAtu dhanaM yAtu / na varaM * pra.48 * jIvitaM gatam / / dhanaM gataM sadA''yAti / na punarjIvitaM gatam / / 1 / / tadyAvajjvAlyate nA'tra / vahnistAvadito * * drutam / / uttarAmi yato jIva-nnaro bhadrANi pazyati / / 1 / / iti viciMtya pApabuddhijanakaH zAkhizAkhArUDhazAkhA- prAptadhanaH dharmabuddhiH * mRga iva tato bhuvyapatat, jaharSa dharmabuddhiH, viSasAda pApabuddhiH, camaccakAra dharmabuddhibuddhiraMjito grAmezo * * lokazca / tato grAmapatinA tad dravyaM bhAgalabhyaM dharmabuddhiyogyaM dApayitvA sarvasvagrahaNena daMDitaH pApabuddhiH tato * vilakSo gato nijagRhaM pApabuddhiH, dharmabuddhirapyAptadhanaH sarvajanaprazaMsito jagAma svadhAma / tatastadavadhIraNAM + * vidhAya svadhanaM pAtrasAtkurvan yazo'rjayan sa kramaNe devabhUyamagAt / iti dharmabuddhikathikAM bhavikA / * * vinizamya durjanajanA'vadhIraNAm / / kurutA'cirAdiha yathA bhavatAM / kuzalAdi tadvadanaghaM prajAyate / / 1 / / * // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRtto khalAvadhIraNAyAM dharmabuddhikathA / / punastasminneva ziSyakRte'STacatvAriMze prazne gurustadanuyAyi dvitIyaM tripaMcAzattamamuttaramAha-parayoSitsviti, * + vyAkhyA-he vatsa ! na kevalaM khaleSyavadhIraNA kAryA, kintu parayoSitsvapi, tatra parayoSito'nyadArAH, ta * tAsvapyavadhIraNA vidheyA / yato vivekinA svadArA api nA''saktyA sevyAH, kiM punaranyAMganAH? uktaM ca- * prazno. * nA''saktyA sevanIyA hi / svadArA apyupAsakaiH / / AkaraH sarvapApAnAM / kiM punaH parayoSitaH? / / 1 / / ata * saTIkA * eva parastrISu gamanaM niSiddhamatidoSatvAt, yataH-prANasaMdehajananaM / paramaM vairakAraNam / / lokadvayaviruddhaM ca / * 288
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.48 u.53 hariSeNa sArthapati kathA * parastrIgamanaM tyajet / / 1 / / atrArthe hariSeNasArthapatikathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe mithilA nAma nagarI, yasyAM vikasvarasarojaparAgapuJja-sauramyazAlisarayU- * * jalasaMgazItaH / / grISme sphuradratiparizramakhinnaloka-prasvedabiMduharaNAya bhavetsamIraH / / 1 / / tatra hariSeNo nAma * sArthavAhaH, saubhAgyavatsvadbhutabhAgyavatsu / lAvaNyavatsUjjvalazIlavatsu / / yasyA'tra rekhA prathamA dharitryAM / * yathograrazmerakhilagraheSu / / 1 / / tasya prAkpuNyaprabhAvAdabhaMgurabhogaparasya kadAcidekA kAtyAyinI strI sametyaivamavA* dIt-sArthezAtra puri mApamaMtriveSThipurodhasAm / / rUpalAvaNyazAlinya-zcatasraH saMti vallabhAH / / 1 / / tAbhistva-* * mekadA rUpa-kiMkarIkRtamanmathaH / / rAjamArge paribhrAmyan / dRSTastuSTernibaMdhanam / / 2 / / tataH smarAgnitaptAbhi* stAbhiH preSittvadaMtikam / / paraM parasparaM naita-tsvarUpaM cA'vagamyate / / 3 / / atastvayA tathA kAryaM / yathA tA , * manmathAgnijaM // tApaM nirvApayaMtyAzu / tvatsaGgA'mRtasekataH / / 4 / / so'pi tadAkarNya smAha-bhadre'daH * kAryamAryANA-makAryaM hi tathApi tAH / / mayi raktAH samAyAntu / paripATyAnayA punaH / / 1 / / yadadyatanyA * * yAminyA / Adye yAme purodhasaH / / prANapriyA dvitIye tu / zreSThino jIvitezvarI / / 2 / / tRtIye maMtriNaH patnI / * turye tu nRpateH priyA / / yathA vidhIyate tAsAM / manorathataruH phalI / / 3 / / yugmam / / pramANamityudIrya sA gatvA * * purohitAdipatnInAM puro hRSTA satI tatsvarUpamanukramAdacIkathat / tat zravaNAttAsvapi muditAsu satISvAdAvAdime * R rAtriprahare purohitapatnI kenApi chadmanA pracchannaM sArthapatisamIpamApyetyavAdIt-svAmin viciMtyamAnAyA / prazno. saTIkA 289
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ * anvahaM me'dya daivataH / / tvadarzanamabhUttasmA-nmanye svaM saphalaM januH / / 1 / / tatprasadya madIyaM hi || vAMchitaM * pra.48 * paripUraya / / kiM dAridraM bhavetteSAM / ye ratnAkarasevinaH / / 2 / / sArthavAho'pyAhasma-bhadre yuktaM tvayA proktaM / paraM * u.53 galanmAraparamRgIdRzAm / / bhogA rogA ivAtyantaM / prANinAM prANaghAtinaH / / 1 / / tadeSAmIdRzIM ceSTAM / jAnanto na * vikArA * vivekinH|| paradAraparibhogaM / kadAcidapi kurvate / / 2 / / tataH parAMganAbhoge-pvalpasaukhyeSu mA manaH / / kRthAH / purohitAdi * kintu kuruSvA'rha -ddharme'nalpasukhodaye / / 3 / / iti zrutvA galanmAravikArA sArthezastutiparA sA yaavtsvaagaarmgaat| * patyaH * tAvannizAdvitIyayAme purodhovadhUriva zreSThibhAryA sArthezAbhyAsamAsAdyeti vyajijJapat-anAthAmiva mAM nAtha / * manmatho vyathayatyataH / / bhUjopapIDamAliMgya / mAM rakSetadbhayAmbudheH / / 1 / / sArthanAtho'pyUce-bhadre satyamidaM * proktaM / kiMtvetanna zrutaM hi yat / / svanAryAmapi saMbhogo'ghAya kiM parayoSiti? / / 1 / / yadAgamaH-mehuNaM * * sevamANassa kerise asaMjame kijjai? goyamA ! se jahAnAmae kei purise sUyanAliyaM bUranAliyaM vA tatteNaM * aokaNageNaM samabhidhaMsijjA, erisaeNaM goyamA asaMjame kijjai, kiMca-mehuNasannArUDho / navalakkhaM haNei * suhumajIvANaM / / iya AgamavayaNAo / hiMsA jIvANamiha paDhamA / / 1 / / anyaccAnyAMganAbhogAd / jIvA ke * nAnAviDaMbanAm / / prApnuvanti tathA nAryo-'pyanyapuMbhogayogataH / / 2 / / tdiidRshaadkRtyaacc| tvamavazyaM nivrty|| * * zIlaM pAlaya kuMdeMdu-suMdaraM syAdyathA sukham / / 3 / / iti vaco'mRtA'pAstaviSayaviSA dhanyastvamiti varNanamukharamukhA * saTIkA - zreSThikAntA yAvannijaM gRhaM yayau / tAvattatrAyAtA tRtIye prahare zreSThipatnIva maMtrijAyA sArthapatimupetya - 290 kkkk*********** prazno. For Personal & Private Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ *kakk******************** * prAMjalirityAlapat-jIveza jiivitphlN| svAMgA''liMganato mama / / dehi dehi na santo hi / prArthitAH syuH . pra.48 parAGmukhAH / / 1 / / sArthapArthivo'pyUce-kalyANi yattvayAbhANi / tattathaiva na saMzayaH / / paraM santaH parastrISu / * u.53 nRpapatnI na vakSodAnadakSiNAM / / 1 / / kiMcAtra duHkhI syAdanya-strIbhogAtkimu na zrutam / / yadupasthairabhUd duHstho-'halyA''saktaH + bodhArtha surezvaraH / / 2 / / paratra ca mahAzvabhre / paramAdhArmikai raTan / / kAryate vahninA tapta-putrikAliMganAdikam / / 3 / / evaM prayatnaH ko nAma jaanaanH| sahate daMDayAmalam / / svalpasaukhyA'nyaramaNI-viSayAsevanAkRte / / 4 / / tadetAM viSayAsakti-virakti ke yatnataH kuru / / no cetsahiSyase'vazyaM / durantAM duHkhapaddhatim / / 5 / / evaMvidhavAkcaMdrikApAnA'pagatabhogatRSNA * suSThu tvayA'kRtyAvaTapAtAdrakSiteti prazaMsAniSNAmAtyapatnI yAvatsvA'gAramAra / tAvadvibhAvaryAstUrye yAme / * maMtrikalatravat kSitipatipatnI sArthezapArzvamAgAt, sArthanAthe'pyabhyutthAnavati nativati ca sati rAjJI vyajJapatprANAdhAra ! kimArabdhamadhunA bhavatetakam / / yato'yaM samayo nevA-myutthiteH praNaterapi / / 1 / / ato * me'GgamanaMgAgni-jvAlAbhiH kavalIkRtam / / nijAMgasaMgapIyUSa-sekAnnirvApaya drutam / / 2 / / anyathA tu jvalajjvAlA-'nalataptatamAlavat / / traTattraTiti hRdayaM / sphuTiSyati mama sphuTam / / 3 / / sArthapo'pi tat / zrutvA nyagdRSTiracintayat-adyApi trijagajjetR-prItikAMtavazIkRtA / / nopadezagirAM yogyA / dayitA nRpateriyam hai prazno . * / / 1 / / yaduktaM-visamAuhabANapahAra- jajjare mANusassa maNakalase / / ThAi kahaM nikkhittaM / thovaMpi gurUvaesapayaM saTIkA * // 1 / / iti dhyAyati sArthanAthe bhUnAthapatnI punarabhANIt-he suMdara! na yuktA te / vidhAtumavadhIraNA / / mahatAM 291 For Personal & Privale Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.48 u.53 rAjJI pratibodha * pratipannaM syA-pralaye'pyanyathA na hi / / 1 / / yataH-pratipannAni mahatAM / yugAMte'pi calanti na / / agastivacanairbaddho / * * viMdhyo'dyApi na varddhate / / 1 / / tannizamya sArthezo'pyUce-devi suSThUditaM kintu / paranAryo'khilA api || * * sahodaryaH satAM rAjA-dipanyo mAtaraH punaH / / 1 / / yadAha-rAjapatnI guroH patnI / mitrapatnI tathaiva ca || * patnImAtA svamAtA ca / paMcaite mAtaraH smRtAH / / 1 / / kiMcAtra loke viSayAH / sevitA duHkhadAyinaH // * * tadetatsatyamAkhyAtaM / samajAyata nizcitam / / 2 / / yadekataH kAkamAMsaM / tadapyucchiSTamanyataH / / viSayA api * * sevyante / yadi tRptirbhavetkila / / tatkimucchiSTamapyevaM / bhujyate miSTalobhataH / / 3 / / tathA caite na viSayAH / * - kevalaM prANinAmalam / / kiMpAkaphalavadbhuktAH / santo jIvitaghAtinaH / / 4 / / anyaccA''zaizavAdrUpa-jitamArasya na * bhUbhujaH / / tAdRzairbhogasaMyoge -zcenna tRptistavA'bhavat / / 5 / / tatte mama vaNigmAtra-syAMgabhogabhavaiH sukhaiH / / * * kSaNikaiH kA bhavitrI hi / tRptistad brUhi matpuraH / / 6 / / bhUpapatnyapyetadAkarNya punarUce-haMho subhaga! yadyevaM / Rtarhi dUtImukhAttvayA / / kimityahaM samAhUtA / tannivedaya vegataH / / 1 / / sArthaparthivo'pi jago-devi tvatpurato * jainaM / dharmamAkhyAya satpathe / / sthApayiSyAmIti dhiyA / tvamAhUtA mayA sphuTam / / 1 / / tanmuMcA'mumasadgrAhaM / * kuru dharmaM dayAsamam / / satIvratamakhaMDaM cA-cara yena bhavedyazaH / / 2 / / tadetat zrutvA gatA'naMgavikArA rAjJI * * punarabhANIt-bho bhadra prasphuradbhadra | ko'nyo bhuvi bhavatsamaH || yaH kuryAtsvayamAyAta-vanitAsvavadhIraNAm * / / 1 / / tattvameva dhruvaM dhanya-stvameva paramo guruH / / yenAhaM rakSitedRkSAdakartavyAjjugupsitAt / / 2 / / iti tatstutimukharA * prazno. saTIkA 292 For Personal & Private Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** * rAjyapi svAvAsamAsadat / sArthavAho'pyevaM parastryavadhIraNAparaH kramAdamarabhAvamabhajat / iti hariSeNakathA-nihitazravaNA * pra.48 * anyastrISu / / viratiM kuruta yathA yUyaM / na patata duHkhanadISu / / 1 / / u.54 prdhnaav|| ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottaratnamAlAvRttau parayoSidavadhIraNAyAM hariSeNasArthavAhakathA / / dhIraNAyAM ___ punarapi tasminneva ziSyakRte'STacatvAriMze prazne gurustadanuyAyi tRtIyaM catuHpaMcAzatsaMkhyamuttaramAha-paradhaneSu, nAgadattakathA * vyAkhyA-he vatsa na kevalaM parayoSitsvavadhIraNA kAryA, kintu paradhaneSvapi, tatra pareSAmAtmavyatiriktAnAM * yAni dhanAni dravyAdIni, uktaM ca-dhaNadhannakhittavatthu / rUvasuvanne ya cauppae dupae / / kuvie pariggahe * nava-vihevi icchApamANamiNaM / / 1 / / teSvityAdiSu paradhaneSvavadhIraNA vidheyA, yato lobhAbhibhUtazchalachadmacau* ryAdibhiH parArthAn gRhNanniha rAjanigrahamApnoti, paratra ca durgatiduHkhabhAgbhavati, yadAha-cauryapApadrumasyeha / re * vadhabaMdhAdikaM phalam / / jAyate paraloke tu / phalaM narakavedanA / / 1 / / ato'nyadhanAdiparihAraH karaNIyaH, atrArthe * nAgadattakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe vANArasI nAma nagarI, yasyAM supArzvajinanAyakapArzvabhoM-nirvANavarjamaparANi * varANi kAmam / / kalyANakAni narakAvanisaMsthitAnA-mapyekamAnakamuhUrtasukhArthamAsan / / 1 / / tatra jitazatrurnAma * prazno. * rAjA, nirjitya durjeyatarAnarAti-mahIbhujaHsvIyabhujAbalena / / ekAtapatraM bhuvi rAjyabhAraM / babhAra kaMsAririvAnvahaM ke saTIkA *yaH / / 1 / / tanmAnyo dhanadatto nAma zreSThI, yadIyanAnAdhanadAnajAta- rAkeMdusaMkAzayazovilAsaiH / / zubhrIkRte * 293 S used
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhUvalaye na pikyo / dvikyo'pi cApuH svapatiM kadApi / / 1 / / tasya dhanazrI ma kalatraM, ydraudrdaaridmpuriipidhaanN| * pra.48 * vareNyalAvaNyamaNinidhAnam / / nAnAguNollAsidayAvidhAnaM / sarvAMgibhirgrAhyatamAbhidhAnam / / 1 / / sA dhanazrIH * u.54 kAntena samaM sAMsArikasukhamanubhavantI kadAcidbhartuH purastAdityavAdIt-svAminnadya nizi svapno / dRSTo yannija nAgadatta kathA * kaMThataH / / hAramuttArya matkaNThe / nAgadevI nyavezayat / / 1 / / dhanadevo'pyevaM zrutvA pramudita ityUce-jIvitezvari ! - * sA nAga-devI naH kuladevatA / / atastasyAH prasAdAtte / bhavyo bhAvI tanUdbhavaH / / 1 / / sApi tadAkA'janiSTa * * hRSTA, AsIt krameNAsyAH sarvalakSaNalakSitagAtraH putraH, pitRbhyAM pradattaM. janmotsavapUrvaM svapnAnusArAnnAgadatta / iti zizornAma, naveMduriva sa pravarddhamAnaH krameNA'jani sakalakalAbhAjanaM, prAptazca yuvatijanamanomohanaM / * yauvanaM, tataH pitrA saha devagRhe pauSadhazAlAyAM ca pratyahaM gacchan dharmAcAryebhyo dharmaM zRNvAnazca nAgadatto * * viSayavimukhatAmakalayat, na pariNayati prAryamAno'pi surUpA api kanyAH / evaM tasya viSayaparAGmukhatAmAkalayya * pitarau durlalitagoSThayAM taM nicikSipatuH, so'pyanIhamAno'pi mitroparodhAdupavanAdiSu krIDan kadAcinnItaH * suhRdbhiH sahasrA''mravanaM, tatra mitreH satrA vApyAM kRtasnAnaH zreSThisUH kusumAnyavacitya jinabhavanamavizat / . * tadAnIM prAkpraviSTayA kayAcitkanyayA kRtAmahatpUjAmAlokyAdhikaM vismito nAgadattaH, sA'pi kanyA nAgakumAramiva * prazno. * surUpaM nAgadattaM nirUpayantI sakhIbhyaH svaceto'bhiprAyaM gopayantI tallAvaNyA'mRtaM netrapuTAbhyAM punaH punaH * saTIkA pibantI jinamaMdirAnniret / nAgadatto'pi jinaM pUjayitvA natvA nutvA cetyUce-haMho vayasyazArdUlA / madIyaM - 294 J u cation International For Personal & Private Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* vAkyamekakam / / AkarNayata keyaM hi / kanyA kasya ca naMdinI || 1|| te'pyavadan- mitreyaM priyamitrA - sArthavAhasya putrikA / / nAgazrIkukSimANikyaM / nAmnA nAgavasuH kanI ||1|| sarvotkRSTaM nareSu tvAM / strISvenAM tu manoharAm / / pravidhAya vidhirmanye / jajJe pUrNamanorathaH ||2|| tatrApi jAyate'smAkaM / varNanIyo'dhikaM vidhiH|| yadyayaM yuvayoH saMgaM / vidhatte tuSTipuSTidam ||3|| nAgadatto'pyavAdIt - suhRdo mdbhipraayprijnyaanpraangmukhaaH|| yUyaM yadevaM vidadhe / jalpo'nalpo madagrataH ||1|| nA'lpo'pi me'nurAgo'syAM / pRSTau heturayaM tu yat / / asyA ananyasAmAnyaM / kauzalaM jinapUjane ||2|| iti suhRdbhiH saha jalpaM prakalpya caityAnnirgatya nAgadatto'gAramagAt / itazca sA'pi sumukhI sakhIyutA'bhISTadaivatavattameva dhyAyantI svAvAsamAsadat, tatra tu talpopari patitA sakhIbhirabhihitA'pi sA na vakti, na bhuMkte, na pazyati, kevalamAlekhyalikhitevAsthAt, tatastatsvarUpaM sakhIbhyo'vagatya savitrI tatrAgatya tAdRzIM dazAmanubhavaMtIM tAM dRSTvA sakhedaM sabASpamityUce - vatse tucchetaraguNe / mriye vada madagrataH / / zirISasumasomAle / kiM te vapaSi duSyati ||1|| nAgavasuraNyavocat-mAtaH kimapi no jAne / paraM mama vijRmbhate || dehe dAhajvaro'tyarthaM / yathA vanadavo vane || 1|| tataH sahAsaM vayasyAbhirabhihitaM sakhi ! jAnImahe satyaM / dehe dAhajvarastava / yataH prabhAtavelAyAM / pItaM salavaNaM kila || 1|| nAgavasurapi hriyA nyagmukhItyadhyAsIt - aho kathamimAH sakhyo / bhAvamajJAsiSurmama / / yadvaitAH sahavartinyaH / sthAne yAne gRhe bahiH || 1 || tatastatsakhIbhyastadAkUtamavetya nAga zrIH patipArzvametyetyAhasma - priyAdya prAtarudyAne / For Personal & Private Use Only Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi pra. 48 u. 54 nAgavasu avasthA prazno. saTIka 295
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** jinArcAyai gatA tava / / sutA dhanazriyaH sUnuM / vIkSyA'bhUdanurAgiNI ||1|| priyamitrau'pyUce - priye tatrocitaH putryA / anurAgo yataH sa hi / / guNI tadenaM kartAraH / sambandhamatibaMdhuram ||1|| tato nAgazrIstadudaMtaM labdhvA tanUbhavAmabhyanaMdayat, priyamitro'pi gato dhanadattagRhaM, tatpRSTaH so'pyevamAcaSTa - zreSThin yadatra saMsAre / ratnAdyaM vastu jAyate / / sthAnaM tasyA'khilasyApi / bhavanaM bhavadIyakam ||1|| tanmamAsti sutAratnaM / naagvsvbhidhaantH|| tAM dAtuM nAgadattAya / sameto'haM tvadantikam ||2|| tat zrutvA dhanadatto'pyUce - vayasya ! bhavatA sAdhu / proktaM kintu mamAMgabhUH / / svabhAvAdeva viSayo- dvignacetA vibhAvyate ||1|| priyamitro'pyAhasma - vaNigvaraziroratna / yadyapyevaM tathApi me / / naMdinI nAgadattaika-manA nAnyaM samIhate || 1|| dhanadatto'pyabhASata - sArthapArthiva / yadyevaM / tadA svAMgabhavAgrataH / / etaduktvA taduktaM tu / vaktAsmi vyaktameva te ||9|| ityuktvA priyamitraM visRjya taduktaM vyatikaraM nAgadattAya dhanadatto nyavedayat, nAgadatto'pi tathaiva pitRvaco mene / itazcAtraiva vAsinA jitazatrunRpA'bhiSTena vasudattanAmnA purArakSeNa pathi gacchatA svagRhagavAkSaniviSTA sAkSAnnAgakanyakeva rUpAtizayamohitajagajjanA nAgavasurdadRze darzanAdevAkSiptasvAMtena tena vezmanyetya priyamitrAgrata ityabhANi-sArthavAha ! nijAM putrIM / dehi me hi kadAcana // kanyAratnaM ca takraM ca / yAcyamAnaM tu na hriye / / 1 / / priyamitro'pyabravIt - vasudatta ! pradatteyaM / dhanadattatanUbhave / / nAgadattAya tatkanyA - dAnaM syAt sakRdeva hi / / 1 / / yataH-sakRjjalpanti rAjAnaH / sakRjjalpanti sAdhavaH / / sakRtkanyAH pradIyante / trINyetAni sakRt & ****** pra. 48 u. 54 nAgavasurUpAtizaya 'mohitamanAH purArakSa: prazno saTIkA 296
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sakRt / / 1 / / punarmUDhadhIrArakSo'bhASata-prAjJa! me yAcamAnAya / vizrANaya nijAMgajAm / / yAvattvaM vAMchasi * pra.48 * dravyaM / tAvaddAtAsmyahaM tava / / 1 / / sArthapo'pi hasannAhasma-purArakSaka! kanyAnAM / vidyate kiM nidhirmama / / yadevaM * u.54 nanu mUlyena / vikrIyante tanUbhavAH / / 1 / evaM vacazcAturyApahasito vasudattaH svasadanametya vyacintayat-hatake * vasudattasya nAgadatte naagdtte'smin| jIvatIyaM na me bhavet / / tatprapAtya cchale bhUpA-jJayainaM ghAtayAmyaham / / 1 / / tadAdi sa duSTo dveSaH nAgadattavyApAdanAya zAkinIva chalamamArgayat / ekadAvanIMdorbAhyAlIto nivRttasya krIDodyAnamArge vAjivalganavazAtkarNAdratnamayaM kuMDalamapatat, tadAnIM turagAvarjanavyAkulaH kSmApAlastatpatitamapi na vidAMcakAra / na cAnyairapyullasatsenArajoMdhikadRgbhistadAlokayAMcakre / prAsAdamAyAto bhUpaH svabhUSaNAni bhAMDAgArikAyArpayan * tatkarNakuMDalamanAlokayaMzca vasudattaM purArakSamAdikSat-dAMDapAzika me karNa-kuMDalaM yena kenacit / / AttaM bhavati * taM jJAtvA / satsUnumapi zikSayeH / / 1 / / svAminnAdezaH pramANamityuktvA nirgatya cArakSaH svayamanyaizca kuMDalaM gaveSayatisma / atrAntare kAyotsargAya nAgadattaH pradoSe purAnniHsRtya pathi gacchaMstatkarNakuMDalaM kuMDalinamiva vIkSya parihatya cAnyAdhvanA sahasrAmravanamadhyasthacaityametya pratimA svIkRtya ca samAdhinAsthAt, vasudatto'pItastataH * paryaTaistadAnImityaciMtayat-nAgadattaH kimadhvAna-menamaujjhyAparA'dhvanA / / gatastattatra gatvAzu / kAraNaM pravilokaye * * // 1 / / iti vibhAvya sa yAvadagre'gAt, tAvattatkarNakuMDalaM caMDAMzumaMDalamiva dedIpyamAnaM vIkSya hRSTamanA saTIkA ityacintayat-priyamitrasutAprApti-vijadaM naagdttkm|| nihantuM sAdhu sAdhveta-chalamAsAditaM mayA / / 1 / / 297 prazno. on International For Personal & Private Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ * yadyapyasau vyAghuTito-'gnikuMDAdiva kuMDalAt / / tathApyasya zirasyadya sAdhutA nanu pAtyate / / 2 / / tataH sa pApaH * pra.48 * svasyApazakunamiva kuMDalamAdAya sahasrAmravanamadhyasthacetyAMtaH sametya tathAsthaM nAgadattaM dRSTvA tatkaNThe guNaprotaM * u.54 vasudattakapaTa * karNAbharaNaM nikSipya pattInmuktvA svayamupanRpaM gatvA ceti vyajijJapat-deva yaccaMdanAdagneH / pIyUSakaramaMDalAt / / a * garalasya bhaved vRSTi-statra kiM pravidhIyate? / / 1 / / tathaiva yaH purastaMbhaH / zreSThyasti dhanadattakaH / / tasyAMgajena / * tjjte / nAgadattena kuMDalam / / 2 / / sa bAhyAbhyaMtaraM yuSma-dAjJayA pazyatA puram / / sahasrAmravane dRSTaH / sthagayan * * karNakuMDalam ||3 / / tatastatrasthacaityAMta-rdhAritaH so'sti pattibhiH / / ataH paraM ya Adezo / bhavatAM sa * vidhIyate / / 4 / / rAjApi tat zrutvA krodhAdityUce-purArakSa rayAd gatvA / dhanadattasya vezmani / / mucyatAM pattayo / * guptau| kSipyatAM ca sa duSTadhIH / / 1 / / tathA sa kuNDalAhArI caitya eva dhRto'stu sAMpratam / / prAtaH punrjnaadhykssN| * * nAnAmAreNa mAryatAm / / 2 / / svAminnomityudIrya sa pApo dhanadattagRhe pattInmuktvA sakuTuMbamapi taM guptigRhe'kssipt| * athaitatsvarUpamajAnAnA nAgavasuH sakhIyutA prAtaH sahasrAmravanabhUSaNAyamAne caitye gatA satI yAvajjinAnarcayituM + * prAvartata, tAvad bhUpAdiyugvasudattastatrAbhyetya proccairUce- are'tirekaM bhUbhartu-reSa kuMDalataskaraH / / gRhyatAM gRhyatAM * * vegA-dvadhyatAM badhyatAM punaH / / 1 / / nAgadatto'pi tasmi-nnapakAriNyapi kAruNyapUrNAzaya iti vyamRzat-asmin * prazno . vyatikare rAjJaH / purato vinivedite|| ahahAsya varAkasya / mRtyureva na saMzayaH / / 1 / / sahatAM tatkSaNaM kAyaH / * - prAkkRtaM duSkRtaM mama / / asmiMzca kSapite puMsAM / saukhyaM na punaranyathA / / 2 / / tato vasudattagirA bhRtyairyaSTimuSTyAdinA - 298 For Personal & Private Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zAsanasurI * bADhamAhatya baddho nAgadattaH / nAgavasurapi tathAvasthaM nAgadattaM vIkSya hA hatA'haM, hA hatA'haM hatavidhineti * pra.48 * pralapantI chinnamUlalateva bhuvyapatat / hA kimetat kimetaditi mukharamukhAbhistatsakhIbhizcaMdanadravasekavyajanavAtAdinA * u.54 * sajjIkRtA satI sA sudatI rudatIti vyalapat-jineza! hA mamAyaM kaH / kukarmodaya Ayayo? / / yenAso zAsana prabhAvaH * matpatiH ziSTa-paTiSThaH kaSTabhAgabhUt / / 1 / / kiMca-zAsanAmari cedasti / jainadharme matirmama || tadA yacha mama , * svAmi-prANarakSaNabhekSakam (kvApi cechAsanAmaryo bhavatyaH sthatamA tadA / / etya yacchata me bhartRprANarakSaNa-* bhikSikAm / / pAThA.) / / 1 / / anyacca-re daiva! kaThinasvAMto-'sIdRg yadvaMdhavezasam / / kdliidlsomaale| * zarIre'sya samAcaraH / / 1 / / atha cedatiruSTo'si / tadA mAmeva pApinIM / / mArayainaM tu niHpApaM / rakSa rakSa patiM * mama / / 2 / / ityAdikAmakAraNAnurAgavatyAstasyAH pralApavANIM zrutvA nAgadatta ityadhyAsIt-chuTanaM yadi kssttaanme| * * bhavitA zAsanasurIprabhAveNa / / ta dvoDhAmyenAM / niravadhyanurAgaparikalitAm / / 1 / / no cedAhArAdyaM / vyutsRSTaM siddhasAkSikaM niyamAt / / nA'haM kasyApi na me / ko'pi ca muktvA jinaM devam / / 2 / / itaste vasudattabhRtyA * mRtyukiMkarA iva kaMThe dhRtvA nAgadattaM khaDgAdibhirjanto mukhai rudhiradhArA vAridhArA iva vamaMtaH smNtto'ptn| , * nAgadattasya tu tAni baMdhanAni jIrNarajjuvadatruTan, nAlagaMzca kRpANAdiprahArAH, nAgavasorapi collasaddharSaprakarSAtkaM-* prazno. cukakazAvizarArutAmaguH / kimetatkimetaditi vismayavati nAgadatte puSpavRSTipUrvaM zAsanadevyaH pratyakSIbhUya jaya saTIkA - jIva naMdetyAziSo dadatyo nAgadattamUcuH-vatsa ! svacchaguNagrAma-rAmaNIyakamaMdira / / vayamaparaticakrAdyA / ma 299 ducation International For Personal & Private Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** * arhacchAsanadevatAH / / 1 / / bhavato'syAH kumAryAzca / puNyaprAgbhAraMjitAH / / kAruNyapUrNacetaskA / idaM sarvamakArmahi * pra.48 * // 2 / / nAgadatto'pi savinayaM prAha-bhagavatyaH suSThu kRtaM / kiMtvetAn laMbhitoruzikSAkAn / / sajjIkurutarAM + u.54 ya-jjinamatametatkRpAsAram / / 1 / / tadanu taduparodhena sarvA api zAsanadevyastAn sajjIkRtya nRpakRta bahumAnaH ___ aho asya mahAzayasya nAgadattasya paradhanagrahaNanispRhatetimukharamukhAstaDidekhA ivAlakSyatAmaguH / nRpo'pi / jJAtatadvyatikaraH paurAdiparikarastatrAgatya nAgadattamAliMgya ca sAdaramidamavadat-zreSThiputra tvamevAtra / dhAtryAM / * dhanyo na cAparaH / / ata etanmamA'nyAyaM / kSantavyaM naiva ciMtyatAm / / 1 / / ityAdinA saMtoSya tatkAlameva * * bhUpAlastaM nAgadattaM daMtivaramAropya pUryAM prAvezya dhanadattazreSThinA saha svaprAsAdamAnIya saMsnApya bhojayitvA * * cInAMzukAni paridhApya bhUSaNairvibhUSya nijAsanAH nivezya ca zapathapUrvaM kuMDalakathAmapRcchat / nAgadatto'pi * vasudattajIvitavyA'bhayaM mArgayitvA rAjJe yathAvRttamakathayat, aho ! mahAtmanAM ko'pi paropakAravyApAraH ! * * uktaM ca-upakRtyupakurvati / prAyaH sarve'pi bhUtale / / apakRtyupakurvaMti / puruSAH paMcaSAH paraM / / 1 / / tadAkarNya * * pramuditaH prajApAlo bhUyo'pi taM gajamAropya poraiH stUyamAnaM vRddhAMganAkaranikSiptalAjeH pUjyamAnaM svagRhAya * vyasRjat / tataH kSitipatiH kupito mukhaM zyAmayitvA rAsabhamAropya nAgadattApakAryeSa pAtakIti sarvatra puri * prazno. ke visvaraDiMDimavAdanapUrvaM bhrAmayitvA taM durAzayaM vasudattaM dezatyAgamakArayat / asmin kSaNe priyamitro'pi saharSaH * saTIkA * punarvezmanyAgatya nAgavasukanyArthaM dhanadattamabhyarthayAmAsa / nAgadatto'pi tAtagirA tadamanyata / tataH priyamitreNa + 300
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********** nAgadattena saha nAgavasoH sutAyA mahotsavapUrvaM pANigrahaH kAritaH / nAgadatto'pi tayA satrA bhogAnanubhavan vizAlaM kAlamatyavAhayat / ekadA kAMtena samaM gavAkSopaviSTayA nAgavasvA sahasA''kaMditaM zrutvA priyamUce - jIveza ! kimidaM karNa - kaTukaM zrUyate bhaNa || nAgadatto'pyUce - priye bhagavatA prokta-mIdRksaMsAranATakam ||1|| tathAhi - kvaci - cchoko yatra kvacidapi durantaH paribhavaH / kvacidvidvagoSThI kvacana virahaH kvA'pi kalahaH / / kvacinnRtyaM kvApi prasRmaratarAkraMdaninadaH / / kvacidbhIH kastatrorvasukhajuSi rajyeta matimAn ||1|| etat zrutvA nAgavasuH punaravadat-saMsAranATakaM hI dhik / tadetattyajyatAM priya ! || nAgadatto'pyagadat priye ! madIyamapyevaM / manastad gRhyate vratam ||1|| tatastau daMpatI pitarAvApRcchya saptakSetryAdiSu vittabIjamuptvA susthitAcAryapAdAnte pravrajya krameNa saudharmadevaloke surAvabhUtAm / itthaM samyagnAgadattasya vRttaM / karNAbhyarNaM prApya bhavyA bhavadbhiH // kAryA hyanyadravyajAtAvahelA / yena syAdvo vAMchitA kAryasiddhiH || 1 // 1 / / ityAcArya zrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttI paradhanAvadhIraNAyAM nAgadattakathA / / khalaparayoSitparadhanAvadhIraNAvaiSayikIrdharmabuddhizreSThihariSeNasArthavAhanAgadatta zreSThisutakathAH zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekonapaMcAzatpramitaM praznamAha pra. 49-kAharnizamanuciMtyA ? vyAkhyA - he bhagavan kA aharnizaM nizadinaM anuciMtanIyA paribhAvanIyA ? prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi paMcapaMccAzattamamuttaramAha - saMsArA'sAratA, he vatsa ! saMsArazcAturgatiko Use Only Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi ****** pra. 49 u. 55 saMsArAS sAratA vimRzyA prazno. saTIkA 301
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.55 * bhavastasya asAratA pratikSaNaM vinazvaratA, ata eva bahuvidhaduHkhatA, tatra devabhave'pi devAnAM sukhAbhAvaH, uktaM * pra.49 ca-IsAvisAyamayakoha-mAyAlobhehiM evamAIhiM / / devAvi samabhibhUyA / tesiM katto suhaM nAma ? / / 1 / / rA manuSyabhave'pi manuSyANAM sukhAnupapattiH, yataH-duHkhaM strIkukSimadhye prathamamiha bhave garbhavAse narANAM / bAlatve ) du:khamaya * cApi duHkhaM malalulitatanuH strIpayaHpAnamizram / / tAruNye cApi duHkhaM bhavati virahajaM vRddhbhaavo'pysaarH| * caturgatiH * saMsAre re manuSyA vadata yadi sukhaM svalpamapyasti kiMcit? / / 1 / / tiryagbhave'pi tirazcAM parAyattatayA vadhabaMdhAdisahanAt sukhalavasyApyabhAvaH, yaduktaM-tiriyA kusaMkusArA-nivAyavahabaMdhamAraNasayAi / / navi iha pAvaMtA / paratya jai niyamiyA huMtA / / 1 / / narakabhave'pi nairayikANAM na manAgapi sukhaprAptiH, yadAha-naraesu jAi - aikakkhaDAiM / dukkhAiM paramatikkhAiM / / ko vannehI tAI / jIvaMto vAsakoDIvi / / 1 / / kakkhaDadAhaM ke sAmali-asivaNaveyaraNipaharaNasayAiM / / jA jIyaNAu pAvaMti / nArayA taM ahammaphalaM / / 2 / / evaMvidhA * * saMsArAsAratA vimRzyA / atrArthe guNasuMdaranRpakathA, tathAhi ___ ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe maNimaMdiraM nAma nagaraM, yatra vAtahatacaityaziro-vilasaddhvajasamavAyaH // * vyajani nitarAM grISmau / bhavikatApaharaNAya / / 1 / / tatra guNasuMdaro nAma rAjA, maMdAkinIjalataraMgagirIzahAsa prazno . DiMDirapiMDahimarazmimahaHsamo'pi / / yasyA'tanurguNagaNo vinayAdiko ya-ccetAMsyaraMJjayadaho tadatIva citram saTIkA / / 1 / / ekadA mantrimahAmantrisAmantamahAsAmantazreSThisArthavAhapaMDitagaNapAThakavyavahArikaprabhRtilokaparikaritasya * * 302 Ja calon Interational For Personal & Private Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.49 u.55 guNasuMdaranRpakathA Kakkakkkkkkkkk*** * tasya sarvAvasarasabhAsInasya puro dAkSiNAtyo gaMdharvasamudAyo'tIvamanoharaM prekSaNIyakamArabdhavAn-yasmin zaMkhAnAM * * bhoMkArAH / sphUrjanmurajAnAM dhoMkArAH / / nAnAbherINAM bhAMkArAH / keSAM nAsan zrutisukhakArAH / / 1 / / yatra ca * / muSTigrAhyasukaTyaH / / kurvaMtyuccairnaTanaM naTyaH / / nijakalayA prakaTitagarvA / geyaM tanvaMtyurugaMdharvAH / / 2 / / atrAntare kaMcukinAgatya rAjJo'gre vijJaptaM-devAvarodhavadhvo'pi / prekSaNIyanirIkSaNe / / atyutsukA atstaasaaN| * ka AdezaH prasAdyatAm / / 1 / / tato rAjJA kaMcukimukhenAjJaptoMtaHpurIjano janitotsAho javanikAntarito nRtyamAlokayAmAsa / tatastAdRgnRtyakalAdiraJjito rAjAdijano yAvadajani tAvadvetrabhUdetya natyanantaraM nRpavaraM vyajijJapat-devASTAMganimittajJaH / kazcidbaTurupAgataH / / dvAre'sti pustikAhasto / yuSmadarzanalAlasaH / / 1 / / k tadasau macyate no vA / kimatrArthe bhavadvacaH / / tatprasadya samAdezo / mama sadyo nigadyatAm / / 2 / / napo'pyUce-vetrin * visRjyatAM gatvA / tasya ko'vasaro'dhunA / / yato durApaM devAnA-mapIdaM prekSaNIyakam / / 1 / / ___asmin kSaNe subuddhinAmA'mAtyo rAjJe vyajijJapat-svAmin prasattimAsUtrya | baTureSa pravezyatAm / / yato* 'STAMganimittajJo / na kadApi vilokitaH / / 1 / / idaM tu devapAdAnAM / paryupAstyekacetasAm / / asmAkaM sulabhaM * nityaM / prekSaNIyakavIkSaNam / / 2 / / yadyevaM tarhi mucyatAmiti rAjJAdiSTo dvAHsthastaM baTuM prAvezayat, baTurapi * * maMtroccArapUrvaM pANinA'kSatAn bhUpAya datvA yathocitasthAnamupAvizat / tataH prekSaNIyAdisamAptyAM daivajJa! tava * * kuzalamiti rAjJA pRSTo vAkpaTurbaTurabhASiSTa-rAjan jJAnena jAne ya-nmuhUrtAtparato mama / / na te na vAsya * prazno . saTIkA 303 For Personal & Private Use Only whamelibrary.org
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****************** * lokasya / pazyAmi kila kauzalam / / 1 / / tannizamya seo vizAMvibhurabhaNat-re vAvadUka! kimiha / nagare * pra.49 * grahacakrayuk / / traTattraTiti vitRTya / patiSyati marutpathaH? / / 1 / / kiMvA ko'pyamaro meru-prAyaM pAtayitA ke u.55 * girim / / kiM vA kalpAntakAlAbho / jvalanaH prajvaliSyati? / / 2 / / tadasya baTukheTasya | sNbNdhetrbhaassinnH|| * acAnaka ugravarSA * lolAyA lolatAM haMho / lokAH pazyata pazyata / / 3 / / vRthA rAjJo roSo'sminnityamAtyaH smAha-prabho! prasIda meM tAMDava * mA kopaM / kurvasAveva pRcchyatAm / / akSemahetumetaiH kiM / vikalpairbahujalpiteH? / / 1 / / tato rAjJA'kuzalakAraNaM * * pRSTo baTurapyAcaSTa- rAjannaimittikasyAyaM / svabhAvo bhAvI yadbhavet / / zubhamAhozvidazubhaM / tadasau vaktyabhIrataH * // 1 / / mayA'pi kathyate yattva-mavAdIrvacanatrayam / / tanno bhaviSyatitarAM / punaretadbhaviSyati / / 2 / / yugmaM / / yadatra / * dhAtryAM muzala-pramANAbhiH payodharaH / / tathA kathaMciddhArAbhi-varSaNaM pravidhAsyati / / 3 / / yathAcalasthaladraMga-* vihArArAmavezmanAm / / vizeSo jJAsyate naiva / bhavitA kevalaM jalam / / 4 / / iti baTorvadata evollalAsauttarAho * gaMdhavAhaH, jAtaM kaccolakamAnamabhrakhaMDaM, tato baTuruce-haMho janA uttarasyA-mabhraM pazyata pazyata / / purA / vyApnotyado vyomnaH / sakalaM maMDalaM kramAt / / 1 / / tat zrutvA''sthAnastho loko manAgbhIto gagana* mutpatiSNurivovamukho'jani / samIro yathA yathA prAsarattathA tathAbhrakhaMDamapi nabhomaMDalapariSkaNamahamahamikayA * prazno . * kurvadiva sarvatra vitastAra, garjAravo'pi dikkaraTidhvanivadbrahmAMDabhANDaM sphoTayanniva vyApamApa, traTattraTityArAva-* saTIkA mukharitabhuvanodarA vidyujjhAtkArA api jaMbhArikumbhikumbhazAtakauMbhAbharaNakiraNA iva prasaramamaMDayan, anaMgadhanuriva * 304 ** or Personal & Private Use Only sww.jahelibrary.org
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ * viyogijanamanAMsi vyathayacchakakArmukamapi prakaTyabhUt / ityAdi bhUpAdijano vIkSamANo yAvajjAtavismayabhayaH * pra.49 * kSaNamekamasthAt tAvajjaladharo dhArAdhoraNIbhiH subhaTa iva bANAvaliM varSitumArebhe / tatastathAkathaMcit prasasAra * u.55 vArIpUragrasta * vAripUro yathA pralayakAlakSubdhAbdhiriva puralokaM plAvayituM prAvartata / tadanu jAte nagarakSobhe kSamApo'pi kSubhita - nagarasthitiH * ityacintayat-hA kimetadakAMDe'pi / kalpAntasamayo'bhavat / / yadevaM dRzyate vAri-pUraH sarvatra vistaran / / 1 / / maiM * iti dhyAyata eva bhUdhavasya sabhAyAM prAptamaMbhaHpravAhaH, tataH kAkanAzaM nezurlokAH, nRpo'pi saMbhrAMtaH subuddhibaTusahita * * utthAya svaprAsAdasaptamakSaNamArUDhaH / tatra dhAtrIzaH sarvamapi naranArIvargamativilapantamazRNot-hA vatsa! vatsa! gaccha / prANAn lAtvA * * surAlaye tuMge / / mA kuru vilambamambha / AyAti pralayAbdhinIramiva / / 1 / / anyA brUte-bAlaka! kAlo hyevaM-* * vidho nidhehitarAm / / devaM jinaM svacitte / gurUn susAdhUMstathaiva tvam / / 2 / / aparA proce-priyasuta! paMcanama-* * skAramAdaraparaH san / / saMsmara ya eka eva hi / / sAraM sarvAgamasyApi / / 3 / / itarA punarityUce- putraka! sAkAra- * - manazanaM kRtvA / / pratyAkhyAhi caturdhA-''hAraM dvAraM hi pApapuraH / / 4 / / ityAdi karuNaM vilapantaM tamAlokya - * lokezo'tiduHkhito yAvadabhUttAvadaMbhaH prAsAdasaptamabhUmyAmAgAt, tad dRSTvA nRpo dhIsakhAbhimukha-mAkhyat / prazno. * -mNtrinnksmaadsmaakN| maraNaM samupasthitam || vivekinAM bhRzaM zocyaM / yanneva sukRtaM kRtam / / 1 / / AyuH * saTIkA * parikSINamiva / dRzyate hRdayaM punaH / / kaMpate saudhazRMgAgra-jAgradhvajavaduccakaiH / / 2 / / paMcopacAraviSaya- * 305 SPrivate Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sevAlAlitacetasAm / / atyarthaM vyarthatA nIta / etAvAn samayo mayA / / 3 / / sAvadyarAjyavyApAra- sAvadhAnadhiyA * pra.49 * mayA / / sarvasAvadyaviratau / na mano'pi vinirmame / / 4 / / kAcakhaMDena mANikyaM / snuhyA tridazapAdapaH / / hA * u.55 * varATikayA koTiH / pittaleneha kAMcanam / / 5 / / tathA viSeNa piiyuussN| samahAri mayA hi yat / / nRbhavaM prApya * nRpasya vivekayukta ra duHprApaM / jaino dharmo na sevitaH / / 6 / / yugmam / / tatkiM vidhIyate ksy| puraH pUtkriyate'dhunA / / vacanam * yasmAdApatito'kasmA-dvikaTaH saMkaTastvayam / / 7 / / iti vimRzato vizAmIzasya tadvAri tvaritamevAMghrimUlamAsadat / * * tato nRpo yAvatyaMcaparameSThinamaskAramahAmaMtramasmarattAvadunmUlitA''lAnastaMbhamibhamiva janarahitaM potaM saMmukhamAyAntaM * saptabhUmikAvAsavaraMDikAyAM prAptaM vIkSya subuddhiramyadhAt-svAminnAruhyatAM pote / yadvaH puNyodayeritaH / / * nistArAyApado'muSyAH / suromuM ko'pyaDhokayat / / 1 / / ityAkarNya yAvatsaharSo bhUpo valabhIsthApitavAmapAdastatra * * pravahaNe samArohaNAya dakSiNaM caraNamudapATayattAvanna vahanaM, na jalaM, na taDit, na garjitaM, neMdradhanuH, na ca + kraMditaM, kevalaM sakale'pi pure kvacitpramuditaprakrIDitalokaM, kvacitsaMgItaravaM, kvacidArabdhaprekSaNIyaM sabhAsIno - * bhUpaH prAgvadapazyat / tato nRpo'tyaMtaM vismitaH smAha-naimittikakulottaMsA-'dRSTapUrva kimetakat / / pradarzitaM * tadA''khyAhi / yattadAkarNanonmanAH / / 1 / / so'pyUce-bhUpeMdra! jAliko nAhaM / nimittajJo yato mayA || * yuSmanmanovinodArtha-midaM hi prakaTIkRtam / / 1 / / tatastaM zakrajAlikaM dhanAdinA satkRtyovAca bhUpaH-haMho * saTIkA - subuddhipramukhA / mahAmAtyAstathA janAH / bhavadbhirIkSAMcakre'daH / zakrajAlavijUMbhitam / / 1 / / te'pyUcivAMsaH- 306 prazno. Aucation intemations For Personal & Private Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***************** rAjakuMjara! yuSmAkaM / pAdapadmaprasAdataH / / vilokitaM yadagre'pi / na kenApi hi darzitam ||1|| punarnRpo'jalpat-bho bho yadvadidaM vyakta-miMdrajAlamasArakam / / tadvadeSo'pi saMsAro / niHsAraH paramArthataH ||1|| yatrA'khilAnAM jIvAnAM / rUpamAyurbalaM dhanam || kalatramitraputrAdi / samagramapi nazvaram ||2|| kiMca snAnAdibhirayaM / kAyaH saMtoSito'pi hi / / kRtaghna iva na svIyaH / kadAcidapi jAyate ||3|| tathArthA bAMdhavAdyAzca / na jIvasyA'nugAminaH / kintu puNyaM ca pApaM ca / jIvena saha gAminI ||4|| uktaM ca gRhAdarthA nivartate / zmazAnAdapi bAMdhavAH / / sukRtaM duSkRtaM caiv| paMthAnamanugacchati ||1|| anyacca pratisamayaM / hatakasya prajAsRjaH / / samartheSvapi saMhAra-vyApAraH parivartate / / 2 / / yataH - divyajJAnayutA jagattrayanatA ye'naMtavIryA jinA | deveMdrAH suravRMdavaMdyacaraNAH sadvikramAzcakriNaH / / vaikuMThA balazAlino haladharA ye rAvaNAdyAH pare / te kInAzamukhaM vizaMtyazaraNA yadvA'vilaGghyo vidhi H || 1|| tadevaM duHkhadAM jAnan / saMsArAsAratAmaham / / kathaM punarbhavAmyugrabhavAMbhonidhimadhyagaH ||6|| ato me sAMprataM yuktaM / rAjyaM dAtuM tanUbhave / / tathA ca dIkSAmAdAtuM / duHkhakakSAzuzukSaNim ||7|| ityudIrya sUryaprabhAdevIkukSibhavaM bhuvanapAlanAmakumAraM rAjye'bhiSicya svayaM nRpo bASpA''vilavilocanairaMta purIprabhRtiparijanairanugamyamAnamArge tatkAlAyAta zrIzIlasUripArzve pravrajya kRtakarmakSayo'kSayaM padamAsadat / itthaM yathA zrIguNasuMdareNa / bhUpena saMsArapadAgrasaMsthA / / asAratA'cinti tathaiva bhavya - rapyeSakA dhyeyatamA sadA syAt ||1|| ucation International For Personal & Private Use Only pra. 49 u. 55 rAjJaH vairAgya: dIkSA ca prazno saTIkA 307
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.49 ************ ***** // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttAvaharnizasaMsArAsAratAciMtAyAM guNasuMdaranRpakathA / / punastasminnevaikonapaMcAzattamaprazne ziSyeNa kRte gurustadanuyAyi SaTpaMcAzanmitamuttaramAha-na ca pramadA, u.56 vyAkhyA-he vatsa ! na kevalamaharnizaM saMsArA'sAratA ciMtyA, kintu na ca pramadA, na ca strI, yataH ke'pi kanakaratha nRpakathA viSamazaraprahArajarjarAMgA vareNyalAvaNyAM vanitAM vIkSyaivaM dhyAyanti-vaktraM pUrNazazI sudhAdharalatA dantA maNizre-* *NayaH / kAntiH zrIrgamanaM gajaH parimalaste pArijAtadrumAH / / vANI kAmadudhA kaTAkSalaharI sA kaalkuuttcchttaa| * tatkiM caMdramukhi tvadarthamamarerAmaMthi dugdhodadhiH / / 1 / / tadaprAptyA caivaM ciMtayati-prAsAde sA pathi pathi ca sA + pRSThataH sA puraH sA / paryaMke sA dizi dizi ca sA tadviyogAkulasya / / haMho cetaHpramitiraparA nAsti me kApi , * sA sA / sA sA sA sA jagati sakale ko'yamadvaitavAdaH / / 1 / / evaM dhyAyato dazavidhakAmAvasthAnadyantarbha- * * gnasyA'trApi paratrA'pi mahaduHkhaM, ato na pramadA ciMtyA, atrArthe kanakarathanRpakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe kanakapuraM nAma nagaraM, sudarzanollAsitabhAnubhAvaH / saMprAptanAnAkamalA-* vilAsaH / / sadeva sattyAgadayAsameto / murArivadyatra jano vibhAti / / 1 / / tatra kanakaratho nAma rAjA, yasya R * prayANAvasaraM nizamya / pratyarthipRthvIpatayo'tibhItAH / / svAdaM na bhojyasya divA labhante / nidrAsukhaM nAnubha- * prazno. * vanti rAtrau / / 1 / / tasya kanakasuMdarI nAma rAjJI, yasyAzca soMdaryamatIvavaryaM / yasyAzca zIlaM shshikaantliilm|| * saTIkA * vilokya loke na tayordvayoste / dve eva hi smopamitIkriyete / / 1 / / tayoH prAgbhavopArjitorjasvipuNyaprAgbhAra- 308 vale use
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vazAdabhaMgurabhogabhUruhamevamanubhavatorabhUtphalopamaH kanakaketurnAma sUnuH / kadAcidaruNakarakiraNaprakarAtibhISme * pra.49 * grISme madhyAhne gavAkSamaMDapamadhyamadhyAsInasya rAjJaH zirasi cikuravivaraNaM kurvANA rAjJI kSIrodaDiMDirapAMDuraM kezaM u.56 * pazyantI kelicchalAdityAlapat-premapaMkajinIkhaMDa-maMDanaikasitacchada! / / svAmin mamaikaM vacanaM / zRNu dUtaH - rAjJIsUcita dUtAgamaH * samAgataH / / 1 / / tadAkarNanodbhUtaprabhUtasaMbhramo bhUmipo dikSu cakSuH kSipan dUtA'darzanAdityacintayat-ahaM pazyAmi * no dUtaM / devI tvevaM vadatyataH / / kathaM saMbhAvyate dUta-pravezaH sthAna IdRze / / 1 / / rAjyapi ciMtAcAMtacetasaM ke * jIvezaM vijJAya vijJapayAMcakAra-nAtha! pratyarthipRthvIMdra-samArAdhyapado'pi te || ka eSa vyaakuliibhaavo| dUtAkarNanasAdhvasAt / / 1 / / bhUpo'pyabhaNat-devi! na vyAkulatvaM me / bhayAtkiMtu mahAnayaM / / bhramaheturna pshyaami| * yad dUtaM tvaM tu pazyasi / / 1 / / kiMca-niyuktAH santi sarvatra / carA dvAdazayojanIm / / anizaM bhuvamAkramya / * kathayaMtyasmadagrataH / / 2 / / api ca-nAsmatsusaMcaravara-dRgbhyAM tava dRgujjvalA / / ata eva vitarko mAM / vyAkulI kurutetarAm / / 3 / / tataH smitavazodbhavadISatkaMpakaMprastanI rAjJI hastena hastamAhatya sphuTAkSaramAkhyat-svAminna* mAnuSAkAraM / dUtaM yuSmatpuro brUve || nedRkcitA yataH strINAM / mAdRzyAstu kimucyate / / 1 / / nRpo'pyAhasma* barhibarhasadharmANa-keMzi! kiM naH purastvayA / / dUta AgAditi vaco / gaditaM vipratArakam / / 1 / / rAjyapyuvAca- * prazno. *jIveza! vizadaH keza-stava zIrSe nirIkSitaH / / sa tu khyAto'dhikaM dharma-dUtatvena mayoditaH / / 1 / / rAjApi * saTIkA * jagau-kRzAMgi kiM tvayA satya-metaduktaM madagrataH / / devyapyavadat-prANeza! bhavatA dRSTA / kiM kvApyalIkavAdinI * 309 ***************** For Personal & Private Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ K*** * / / 1 / / bhUpo'pyabhASata-raMbhoru narmaNA kiM na / prANinA praNigadyate / / devyapyavAdIt-nAtha tvAmIdRzaM dRssttvaa| * pra.50 * kIdRzaM narma saMprati / / 1 / / bhUpo'pyabhaNat-yadyevaM darzyatAM devi | dharmadUtaH sa kIdRzaH / / yato'syAdRSTapUrvasya / * darzane mama kautukam / / 1 / / tato rAjJI zIrSAcchanaistroTayitvA prajApAlAya palitaM sahAsaM pANinAdarzayat, palitarUpa * rAjA'pi tadrAjakarasodaraM cikuraM kareNA''dAya vIkSyevamadhyAsIt-ahaha pramAdavazato / viSayA'zucikardamAtima dharmadUtaH * gnena / / gartAkariNeva mayA / nirgamito'yaM mudhA samayaH / / 1 / / prAyo'smAdRzo'smin / vaMze nAsan purA * dharAdhIzAH / / yasmAdasmAbhirno / apAli nijakulabhavaH paMthA / / 2 / / prAgavalokitapalitA / asmAkaM pUrvajAstu sarve'pi / / saMtyajya rAjyalakSmI / suduzcaraM caraNamAcIrNAH / / 3 / / kiM tasya jIvitena ca / kiMvA * rAjyazriyA ca yaH svIyAm / / pUrvajapuruSezcIrNAM / sthitiM na pAlayitumIzaH syAt / / 4 / / athavA'dyApi hi na * kimapi / gatamasti tatkaromi cAtmahitam / / yasmAnyagAdi viduraiH / svArthabhraMzo'timUrkhatvam / / 5 / / * iti cintAparaM naravaraM vibhAvya devyabhANIt-nAtha! jAnAmi jiheSi / vRddhabhAvena saMprati / / rAjA'pi * * jagAda-devi no mahatAM kApi / vArye hI pratyutotsavaH / / 1 / / kiMtveSA mahatI lajjA / samaye na ydiidRshi|| * * kurvaMtyAyatibhImAnAM / bhogAnAM parivarjanam / / 2 / / bhUyo'pyavijJAtakAMtasvAMtA rAjJI vyajijJapat-nAtha! kiM * prazno. * vacasA brUSe / manye jihveSi nizcitam / / ataH purAMtaH sarvatrA-'hamudghoSayitAsmyadaH / / 1 / / yaH kazcitpuruSo * saTIkA * bhuupN| vRddhamatra bhaNiSyati / / sa kInAzanizAtAntaH / prAghUrNaH kArayiSyate / / 2 / / nRpo'pyevaM zrutvA smitapUrvamuvAca-* 310
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ **kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk * devi yuktamidaM kartu-majJAnAnAM na dhImatAm / / ataH kiM bahunoktena / paramArthatastu kathyate / / 1 / / yadadyaiva * bhavatkukSi-zuktimuktAphalopame / / sute rAjyabharaM nyasyA-''dAsye caraNamArhatam / / 2 / / tadetadvajrapAtaprAyaM zrutvA * rAjJaH * rAjJI sakhedaM sagadgadamuvAca-prANeza! raktAM bhaktAM ca / mAM muktvA cejjighRkSasi / / vrataM tadA mariSyAmi / vairAgyam nizcitaM tvadvinAkRtA / / 1 / / bhUpo'pyabhyadhAt-devi! cedanurAgo'sti / bhavatyA mayi nizcitam / / tadA mayA / vidheyaM ya-ttadvidheyaM tvayApi hi / / 1 / / anyacca-yadvidhatte'grataH kAnta-stadeva yadi gehinI / / vidadhAti tadA * * prema-prAdhAnyaM kairna varNyate / / 1 / / yaccoktaM tvAM vinAM nUnaM / marmyahaM tanna citrakRt / / parAM koTiM gate premNi / * duSkaraM na hi kiMcana / / 2 / / kiMtu tvadvacanairebhi-ridAnI hRdayaM mama / / na bhidyate TaMkikAgre-riva vajraM manAgapi / / / 3 / / ato'traiva paratraiva / yatkarma zubhakRdbhavet / / tadeva hi vidhAtavyaM / yuktAyuktavicAribhiH ||4|| * ityudIrya tAdRzIM cAsadRzarUpalAvaNyAM paTTadevIM manasApyaciMtayaMstadaiva naradevaH sudharmAsadharmANamAsthAnamAsthAya nai rAjanyalokamAhasma-bho lokA hRdaye'smAkaM / vartate'yaM manorathaH / / yatsthApayAmi sve rAjye / sutaM kanakazekharam * // 1 / / tadasmadagrato vegA-dbhavadbhiH praNigadyatAm / / asya rAjyasya yogyo'yaM / kumAro vidyate na vA? ||2|| * te'pyevaM zrutvA prAMjalayo vyajijJapan-devAbdhAviva gaMbhIre / dhIre merugirAviva / / iMdAviva kalAsAre / kumAre * prazno. * kasya no manaH / / 1 / / kiMcAso svaguNaireva / gauravArho'khilAMginAm / / niHkalaMkatayA yasmA-naveMduH kairna * saTIkA meM vaMdyate / / 2 / / tannizamya nRpastadevotsavapUrvaM kanakazekharakumAraM rAjye nyasya punastAn pradhAnapuruSAn putraM ca 311 Jan Education Interational For Personal & Private Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.50 u.56 rAjJaH dIkSA * pratyUce-haMho bhavadbhirdRSTavyo / madvadeSa tvayApi ca / / vatsaitAH svaprajAH pAlyA / vayaM tu vratalipsavaH / / 1 / / * * tato jJAtaparamArthA rAjanyAdaya evaM vijJapayAmAsuH-nAthedRgrAjyamIdRkca / zuddhAMtaM na tavocitam / / tyaktuM na * * cAjJA te'khaMDi / bhavato bhIrna vAnyataH / / 1 / / tatprasIda mahIpAla! / pAlayetAH prajAH svayam / / vRddhatve sati * ydyuktN| tadvidhAtavyameva hi / / 2 / / nRpo'pyUce-haMho janA bhavadbhirya-dbhaNitaM tattathaiva hi / / kiMtUccairduHkhade meM * rAjyAM-taHpure paramArthataH / / 1 / / nAsmAkamAjJA kenApi / lopitAsmAbhireva tu / / vyalopi prAcyabhUpA''jJA / * * yadevaM sthIyate gRhe / / 2 / / yatastaistatyaje rAjya-madRSTapalitaiH kila / / vyadhAyi viSayAsaktai-rasmAbhistu na * tAdRzam / / 3 / / parato'pi na bhItirnaH / kiMtvetadbhItikAraNam / / yadasmAn vyathayaMtyevaM / viSayAkhyA mahAdviSaH / * // 4 / / AvAyuM cedbhavedAzA / jIvitavye tadA vayam / / vilamba kurmahe tAva-tkAlaM yuSmadvacaHsthitAH / / 5 / / * * tatprANitavyamanyacca / pratikSaNavinazvaram / / dhanAdikaM tadekaM tu / zreyaskRt sukRtaM kRtam / / 5 / / ityAdinA * *tAnnivArya nivezitasatpAtrAdivitto hA prANanAtha! kimanena janenA'dhunA'parAddhaM yenaivamazaraNaM nirasya * caraNazriyamabhilaSasIti karuNasvaramaMtaHpuraM manasApyaciMtayannAtmajakAritaniHkramaNamaho mahIpAlaH * puSpakaraMDodyAnasamavasRtamahIcaMdrasUripArzve pravrajya krameNa muktikAMtAvakSaHsthalA''bharaNIbabhUva / iti kanakarathA ke +''khyakSoNipAlasya vRttaM / tribhuvanajanacittAzcaryakRtsaMpradhArya / / nijahadi na hi bhavyAH kAminI cintniiyaa| * * yadi zivapuralakSmIsaukhyalambhaspRhA vaH / / 1 / / prazno. saTIkA 31200 For Personal & Private Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi ********* / / ityAcArya zrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttI pramadA'ciMtanIye kanakarathanRpakathA / / saMsArAsAratAciMtanIyastrIjanA'ciMtanIyavaiSayikyau guNasuMdaranRpakanakarathanRpakathe zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya : paMcAzattamaM praznamAha pra. 50 - kA preyasI vidheyA? vyA0-he bhagavan! kA preyasI priyA vidheyA kAryA ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi saptapaMcAzattamamuttaramAha- karuNA, vyAkhyA - he vatsa ! vipannipatiteSu jIveSu pratIkAraparA buddhiH karuNA sakalajantujAtarakSaNadakSiNA, yataH sarvadharmakarmasviyameva mukhyA, anayA vinA puNyakRtyAni vyarthAnyeva, uktaM ca-paDhau suyaM javau javaM / tavau tavaM ceva caraNamAyarau / / jai jIvesu na karuNA / sayalaMpi niSphalaM jANa || 9 || ata iyameva preyasI vivekinA kAryA, atrArthe kumArapAlabhUpAlakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe aNahillapattanaM nAma nagaraM, nAnAprakArapurapattanadugdhasiMdhu - putryA uraH sthalavibhUSaNahArayaSTeH / / adyApi yasya birudaM pravadanti lokAH / pRthvItale narasamudra iti prasiddham ||1|| tatra kumArapAlo nAma rAjA, tripathagAtaTinIkapaTAbhaH sphuTaM / himamarIcimarIcimanoharaH / / anudinaM nikhilaM jagatItalaM / paripunAti yadIyayazobharaH ||9|| sa kvacidavasare vAhavAhanakelyAM sarva vrajan kAmapi lAvaNyapuNyatAruNyAM bAlAmAlokya tadrUpApahRtahRdayaH kaMcana pArzvasthaM prasAdapAtraM pratyUce - sakhe keyaM kanI cakSuH- kumudA''naMdacaMdarikA / / kva caiSA vasatItyevaM / madagre vinivedyatAm || 1|| so'pyAhasma - svAminnAgamapAthodhi - pAragAmitayA dhruvam // ****** pra. 50 u.57 karuNApreyasI kumArapAla kathA prazno. saTIkA 313 ty.org
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ * avAptaduHSamAkAla-sarvajJopamasaMpadaH / / 1 / / zrImato hemacaMdrasya / maharSINAM ziromaNeH / / Azrame kRtavAseyaM / pra.50 karuNA nAma kanyakA ||2 / / yugmam / / tadA''karNya caulukyanRpo'pi kRtavAhanakrIDastrailokyasuMdaraprAsAdamAsAdya u.57 karuNAtAn maharSInAhUya sabhaktimevamuvAca-bhagavantaH sadA yUya-majihmabrahmacAriNaH / / tadyuSmadAzramAvAsA / vidyate varNanam kasya kanyakA? / / 1 / / bhagavAnapyUcivAn-rAjeMdra! zrUyatAmatrA-haddharmAkhyo mahAnRpaH / / ya eka eva trailokya-syAkhilasyApi hi prabhuH / / 1 / / tasyaikA paTTadevyasti / prazastA kSAMtirAkhyayA / / tatkukSisarasIhaMsI / * surUpA karuNA sutA ||2 / / lagne yasminnajanyeSA / tallagnagrahasaMbhavam / / balaM dRSTvevamAdiSTaM / tatpitrA * sarvavedinA / / 3 / / yadihaM duhitAtyantaM / bhAgyasaubhAgyazAlinI / / tasmAtprazasyaM janmAsyAH / sutajanmotsavAdapi ra * // 4 / / yaduktaM- zriyAmbhodhiM vidhiM vAcAM / devyA vyAlokya vizrutam / / duHputraduHkhAnnArkendU / tApamakaM ca * maJcataH / / atha prvrdhmaanaasau| dhArayiSyati nizcitama || anarUpavarAvAptya-bhAvAda vaddhakanItalAma / / 5 / / - tataH kenApi rAjJA sA-narUpeNoparodhataH / / UDhA nayitrI taM svaM ca / janakaMconnatiM parAma ||6 / / iti * bhUpastadarthaM gurUnanukUlya tatsannidhau subuddhinAmnI dUtIM preSayAmAsa / sA'pi tatra gatvA savinayaM tAM pratyUce-dhanyA'si meM * dhAtrIpatiputri yattvA-mudvoDhumaSTAdazadezanetA / / sAmantakoTIramaNiprabhAMbudhautakramo vAMchati gujarezaH / / 1 / / * * sApyarhaddharmamahArAjanaMdinI tadvacaH zravaNAnantaramavajJayA mukhaM moTayantI sopahAsamAhasma-dUti! kiM na zrutaM yat ra saTIkA meM strI / niHsvabhartRvRtA satI / / sukhaM bhuMkte na tat zrIma-tprANapriyavivAhitA / / 1 / / yato girIzaH zirasA / * 314 prazno. Janeducation Intemational For Personal & Private Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaH * vahati tridazApagAm / lakSmIpatiH punarnaiva / spRzatyenAM padApi hi / / 2 / / tanmayA nrkpaat-hetusaamraajysNpdaa|| - pra.50 * pravaro'pi varo naiva / nivezyaH syAtsvacetasi / / 3 / / kintu satyavacAH srv-jiivrkssnndkssinnH|| svdaartusstto'nyshriimum| * u.57 * mamedRgucito varaH / / 4 / / sA'pi dUtI tasyA evaM suduHzravaM pratizravaM zrutvA svavedagdhyakalAviphalatAM kalayantI karuNayA saha * tataH sthAnAdetya tatkathanAtsarvathA narezaM nirAzIcakAra / tatastadviyogA'nalakavalitagAtraM dhAtrIzaM jJAtvA / * hemacaMdramaharSaya evamabodhayan-rAjan yo rAjakanyAyAH / saMgaro'nyAMgiduSkaraH / / sa te hitastathA tasyA / * * anukUlanakAraNam / / 1 / / atastadvAkyamAdRtya / svapratiSThAvivRddhaye / / tasyAH kanyAH karagrAha-karaNaM yuktameva / te / / 2 / / yataH-dhanyAM satImuttamavaMzajAtAM / labdhvA'dhikAM yAti na kaH prtisstthaam|| kSIrodakanyAM giriraajputriiN| * gopastathograzca yathAdhigamya / / 1 / / iti vasudhAdhipaM prabodhya tAMstAMstaduktAbhigrahAn grAhayitvA hemacaMdrarSistasyAH * * kanyAyAH pradAnamakarot / rAjApi tadupadiSTaviziSTalagne saMvegagajArUDho ratnatrayacInAMzukAlaMkRto dakSiNa-* + pANibaddhadAnakaMkaNaH samyaktvabaMdhunA sArdhaM zraddhAsahodaryA kriyamANalavaNapAnIyA'vatAraNo gurubhakti* dezaviratijAnibhyAM gIyamAnadhavalamaMgalaH pauSadhazAlAdvAri kSAMtizvazrUkRtaprokSaNaH saMtoSamaMDapAntastriSaSTi-* * zalAkapuruSacaritastaMbhazobhitAyAM viMzativItarAgastavakapardakasanAthapaDaghA(paTakA?)'naghAyAM caturdinyasta prazno. prazastamUlottaraguNasudRDhalakSaNasAhityatarkacchaMdorUpazamIkASThadaMDacatuSkayugdvAdazayogazAstraprakAzavaMzabhAsurAyAM - saTIkA * navAMgavedikAyAM jJAnA'nale prajjvalati cattAri maMgalamiti pradakSiNAcatuSTayapUrvaM zrImanmahAdevasyArhataH sAkSikaM / 315 For Personal & Private Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ * karuNAkanyAyAH pANipIDanamAtanot / tatyANisparzamAtrahRSTena nRpapraSThena dvAsaptatilakSapramANarudatIdravyakaramocanaM * pra.50 * tanmukhamaMDane pradattam / tathA'kAryaMta tatpituryogyA viDaMbitakailAsAhaMkAravikArAzcatuzcatvAriMzadadhikacaturdazazata- * u.57 vihArAH, tato dhanyo'yaM sulabdhajanmAyaM yenA'pariNItapUrvA pariNItA karuNA nAma kanyeti muharmuhuH saMghalokeH aruNAyA: zokaH * zlAghyamAnastayA karuNayA gRhiNyA saha kumArapAlabhUpAlaH svAlayamalaMcakAra, cakAra ca tasyAH sakalaloka* samakSaM paTTabaMdham / bhaNitaM ca-gauravAya guNA eva / na tu jJAteyaDambaraH / / vAneyaM gRhyate puSpa-maMgajastyajyate * malaH / / 1 / / itazca sA prAkpaTTarAjJI akaruNAbhidhAnA karuNAyAH sapatnyAstAdRzIM paramonnatiM dRSTvA patikataparA- * * bhavanivedanAya vidhinAmnaH piturantikamiyAya / tenApi cirakAladarzanAttAdRgabhibhavavairUpyAccAnupalakSitA te satI setyabhASyata-kA tvaM paMkajalocane'smyakaruNA dhAtastvadIyAMgajA / kiM dIneva parAbhavena sa kutaH kiM * * kathyatAM kathyatAM / / hemAcAryagirA navoDhakaruNA kAMtAnuraktaH krudhA / saMpratyeSa kumArapAlanRpatirnisiyAmAsa * mAm / / 1 / / vidhirapyevaM zrutvA smAha-vatse satyapratijJo'pi / sa kumAranarezvaraH / / vacasA liMginastasya / tvayi ra * jajJe virAgavAn / / 1 / / tathApi bhava dhIrA tvaM / cintayiSyAmyataH param / / tvatpatiM tAdRzaM yo hi / bhAvI * * tvadvazagaH sadA / / 2 / / evaM tAM saMbodhya vedhAH svapArzve'sthApayat / tribhuvanapAlaputro'pi tayA karuNayA * prazno. * paTTamahiSyA saha caturdazavarSANi yAvanmahAnaMdopamaM sukhamanubhUya mAheMdrasvargamagamat / karuNApi tattAdRkprema-* saTIkA * lAlitAnyanusmarantI kalimalinaM janaM parijihIrSuriva tameva priyamanvagAt / kumArapAlakSitipAlavRttaM / zrutveti meM 316 ************************ E ducation International For Personal & Private Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhavyAH karuNaiva kAntA / / kAryA kimanyAbhirarAladRgbhi-yadyAtmano vAMchata sAtajAtam / / 1 / / pra.50 / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau karuNApreyasIsvIkAre kumArapAlabhUpAlakathA / / u.58 ___ punastasminneva paMcAzatsaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi dvitIyamaSTapaMcAzanmitamuttaramAha-dAkSiNyaM, a dAkSiNye kSullaka * vyAkhyA-he vatsa ! na kevalaM karuNA preyasI vidheyA, kintu dAkSiNyamapi, tatra dakSiNasya bhAvo dAkSiNyaM, hoM kumArakathA * azaThavRttyA pUjyajanavacanapAlanarUpaM, preyasI kAryA, yato dAkSiNyavAneva naraH svargAdisukhabhAk syAnna tvadAkSiNyavAn, re yadAgamaH-chaTTaTThamadasamaduvAla-sAimAsaddhamAsakhamaNAI / / akaraMto guruvayaNaM / aNaMtasaMsArio hoi / / 1 / / * ato dAkSiNyaM dayitIkArya, atrArthe kSullakakumArakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe sAketapuraM nAma nagaraM, ynniketngvaaksslksskaaN-trnivissttvnitaasydrshnaat|| / * caMdramaMDalazatabhramodayaM / pAMthalokahRdi jAyatetarAm / / 1 / / tatra puMDarIkakaMDarIkanAmAno rAjayuvarAjo, yau *vicAradhavalo dharAcalau / sarvadaiva vimalollasatkalau / / nyAyavallarIjalau mahAbalo / dIrghabAhuyugalau sphuraddalo ke * / / 1 / / ekadA puMDarIkaH kaMDarIkasya baMdhoryazobhadrAkhyAM bhAryAM svasaudhagavAkSagatAM sauMdaryanirjitanirjarAMganAM nirIkSya * jAtAnurAga ityacintayat-asyA vikasvaratarAM-bhojapatrasadRgdRzaH / / saMgaM vinA me saMsAra-vAso'yaM hi nirarthakaH prazno. * // 1 / / iti dhyAtvA sa bAlastAM bAlAmanukUlayituM dukUlAbharaNAdi tasye sadaiva preSayatisma | sApi saralAzayA ke saTIkA * jyeSThaprasAda iti tadvastvAdade / tataH sa matprahitavastvAdAnAdiyaM madIyaM manorathaM pUrayiSyatIti buddhistatsavidhe 317 calon International Personal & Private Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ durbuddhiH * dUtIM zikSayitvA preSIt, sApi yazobhadrAbhyarNaM prAptAmRtakirA girA vyAjahAra-kRzAMgi ramaNIjAtau / tvameva hi * maNIyase || yattvAM devImiva dhyAya-tyanvahaM puMDarIkarAT / / 1 / / tattvaM tadIpsitaM svAMga-saMgamenAzu pUraya / / u.58 yasmAdamyarthitAH santo | na bhavanti parAGmukhAH / / 2 / / sApi tadakAMDadaMbholidaMDapAtopamaM vacanaM zrutvetyAhasma-A + puMDarIka * adRSTavyavadane! / niHkRSTastrImatallike! / / evaM vadaMtyAste kiM na / rasanA khaMDazo'jani / / 1 / / kiM ca tasyA dhamasyAgre / nigadyaM yanmRgAdhipe / / parijAgrati kiM pheruH / parAbhavati tatpriyAm / / 2 / / anyacca vAMchan ke bhogaay| nijasodarasuMdarIm / / kiM na jiheti sa bhrAtu-ranvayAdyazaso'pi ca / / 3 / / ityuktiyuktyA tayA''kSiptA / satI dUtI sametya tatsvarUpaM puMDarIkAya nyavedayat, rAjApyevaM zrutvA'naMgA'gnitapta ityacintayat-satyaM / * jIvatyanuje-'nujapriyeyaM na me vazaM yAtrI / tatkaMcanApyupAyaM / tadapAyakaraM karomyacirAt / / 1 / / tataH sa duSTa: * * kaMDarIkaM bandhuM pracchannaM vyanAzayat, ahaha rAgAturANAM durvilasitam! yataH-na gaNei kulakalaMkaM / na gurUvaesa na sIlapaSmaMsaM / / mArai piyaMpi baMdhuM / haddhI rAgAuro puriso / / 1 / / kaMDarikapriyA'pi priyasya tAdRzamaniSTaM * * zrutvA'stokazokasamudramagnA manasyevamacintayat-yaH pApI madrapAmiSa-bhakSyavidhau hi gadhra iva gaddhaH // * tAdRkpremasthema-sthAnaM baMdhuM vinAzitavAn / / 1 / / sa hRdAlavAlarUDhaM / mama zIlataruM subhAvajalasiktam / / gaja se * iva bhaMjannadhunA / kenAlaMbhUyate dhartuM / / 2 / / tasmAdasmAnnagarA-dapasaraNameva me maMkSu / / yasmAdvimRzyakArI | prANI * saTIkA * sukharaMgabhAgbhavati / / 3 / / iti dhyAtvA saMdhyAyAmekAkinI sA svAvAsAnnissasAra, pratyahaM mArgamullaMghayantI tAM 318 prazno. Jan Educalon International For Personal & Private Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************************ * kadAcidvIkSya kazcitsArthavAhaH sutAmiva sukhena zrAvastipurImAtmanA samamanayat / tatrAjitasenasUrINAM mahattarAM * pra.50 * kIrtimatimupAzrayasthAM dRSTvA sA jananImiva sasnehamanaMsIt / sAdhyapi dharmAziSA tAmabhinaMdyetyapRcchat-bhadre * u.58 tvAM vemyahaM prAMzu-vaMzajAtAM tadatra te / / sukRtaikasahAyinyAH / kimAgamanakAraNam / / 1 / / sApi tannizamya - khullaka sAthaH svaM svarUpaM tatparaH prArUpayata. pravartinyapi tadAkaNyetyabodhayata-kalyANyevaMvidho'sAraH / saMsAra: kumArakathA paramArthataH / / sadArnivAra: kInAza-vyApAraH parikIrtitaH / / 1 / / tanmaMca khedamedasvi-bhAvaM bhAvaya bhAvanAH / / samAzrayaikaM jaineMdraM / dharmaM zarmanibaMdhanama ||2|| tannizamya yazobhadrAjitasenAcAryapadamale prAvAjIta * mahattarAntike sadastapaM tapo vitanvatyAH zubhabhAva iva prAvardhata prAcIno garbhaH / tadanu tAmudariNIM vIkSya mahattarA smAha-bhadre tavAtrijAtAyAH / shshimuurterivesskH|| kalaMkapaMkaH samabhU-niMdyo'niMdyadhiyAM nRNAm / / 1 / / * sApyUce-bhagavati mayA tadAnIM / vratavinabhiyA purAbhavo garbhaH / / noktastadeka evai-Sako'parAdho hi soDhavyaH / / 1 / / tatastayA paricitopAsikAzraye pracchannaM sthApitA satI satIjanaziromaNiH sA samaye guNAnyUnaM sUnuM / * suSuve, kSullakakumAra iti nAma tasyAjani, ahaMpUrvikayA svaputravat zrAddhIbhiH stanyAdibhiH zraddhApUrvaM hai * so'pAlyat, pravrAjito mAtRvratinyA'STAbdadezyo jAtaH kramAdAsevanagrahaNazikSAyAM dakSaH / prazno . prAptatAruNyazca paMcabANabANavraNitakaraNazcaraNazithIlitabhAva ityabhAvayat-jananIM pRSTvA viSayA-sevanavidhaye * saTIkA prayAmi vegena / / pazcAtpunarapi vAyeM / dIkSAM kakSIkariSyAmi / / 1 / / iti svAbhiprAye mAturagre prakAzite sA'pi 319 calon International For Personal & Private Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ * viSaNNavadanetyavAdIt-he vatsa! ratnasadRzaM / zrAmaNyamagaNyazarmadaM prApya / / kAcopameSu viSaye-SvalpasukheSu spRhA - pra.50 * kA te / / 1 / / ko nAma rAjyamApyA-bhilaSati dAridyasaMgatiM matimAn / / Aruhya kumbhikumbhaM / / samIhate kaH * u.58 * kharAroham / / 2 / / yadyapi kulagiridikkari-kUmairvidhRtApi khalu calatyacalA / / tadapi na dhIraiH puruSai-vimucyate * mAhatA vacanAGgIkaraNaM * svIkRtaM kRtyam / / 3 / / api labhyate zarIribhi- rupeMdradeveMdracakriNAM padavI / / na punarnivRtivanitA-sukhasaMgatikAraNaM * caraNam / / 4 / / tadamuM javena muJcA-'nalpaM kuvikalpakalpanAjalpam / / Alocaya gurupArzve / prAyazcittaM nijaM * * gatvA / / 5 / / ityukto'pyambayA sa yAvanna vrate sthirIbabhUva tAvattayA punastaM pratyUce he vatsa! yadyapi * * vrata-pAlanavimukho'si tadapi madvacasA / / dvAdazavarSI gurukula-vAse vasa vAsanAvazataH / / 1 / / so'pi * dAkSiNyapreyasIvazIkRto mAtRgiramaMgIcakre / vyatIteSu dvAdazavarSeSu punaH sa mAtaramUce-he mAtaravadhiH pUrNo / * * yastvayA kathito'bhavat / / ato mAmanujAnIhi / yato'haM viSayonmukhaH / / 1 / / tadAzayaM matvA mAtA'pyAhasma-he vatsa! bhavato nedaM / vaktuM yuktaM tathApi hi / / pRSTvA mahattarAM mAtR-kalpAM kuru yathAruci / / 1 / / tataH prasUM natvA sa mahattarAbhyarNametya tadAtmasvarUpamacakathat, sA'pi tannizamya vimanAH smAha-vatsa! yuktaM * bhogA-caraNaM caraNojjhanAt / / ko nAma maNimutsRjya / kAcakhaNDaM samIhate / / 1 / / athavA duHzakastarhi / * prazno . * jananIvanmamApi hi / / dehi dvAdazavarSANi / pazcAdyaducitaM kRthAH // 2 / / so'pi dAkSiNyapreyasIvazaMvado * saTIkA - mAtRvacanavanmahattarAvacanamamanyata / yAvatpratipAlitadvAdazA'bdAvadhiH kSullakakumAraH punarapi gaNinIpArzva- 320...
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.50 u.58 kSullaka muneH dAkSiNyam * metyovAca-bhagavati! bhavaduktAvadhi-vAridhipAraMgamo'bhavamato mAm / / pravisarjaya gArhasthya-drumaphalamAsvAdayAmi * yathA / / 1 / / sApyUce-ziSTa! suSThUditaM yasmA-tpratijJAtArthapAlakaH / / garIyAn syAttathApi tvaM / vAcakAn * mutkalApaya / / 1 / / tataH sa upAdhyAyasavidhametya svaM prAcyasvarUpaM prAcIkathat / kalAcAryo'pi tadAkarNya * viSaNNa evamAkhyat -mahAbhAga! kimevaM hi / bhavatA hRdi cintitam / / ko nAma kSIramApIya / kAMjikaM * * pAtumicchati / / 1 / / tatte yuktaH sthirIbhAvo / dIkSAyAmuta no manaH / / tathApi dvAdazAbdAni / yaccha me'pi tayoriva / / 2 / / so'pi dAkSiNyapreyasIvivazastadvaco'numene / krameNa paripAlitAvadhiH sa punarupAdhyAyametyA'vocat* kalAcArya! tvadukto'pi / pUrito dvAdazAbdikaH / / mayAvadhiranujJA ta-dyaccha yAmi yadutsukaH / / 1 / / tat * zrutvopAdhyAyo'pyabhyadhAt-vatsaivaM yadi vAMchA'sti / tadA tvaM gacchanAyakam / / gatvAnujJApaya kSipraM / tato * yuktaM samAcara ||1|| tataH kSullarSirgurupArzvametya savinayaM prAktanaM vyatikaraM nyavedayat. guravo'pi tat * zravaNAnantaraM vimanaskIbhUya tamabhASanta -hA vatsa svacchavaMzasya / dIkSAvipariNAmadhIH || na te yogyA yathA / hemnaH / kAcakhaNDasya yojanA // 1 // ataH sthiro bhavAhozvi-tsarvathA vimakho vrate / / tathApi teSAmiva no| ke * dehi dvAdazavatsarIm / / 2 / / so'pi dAkSiNyapreyasIvazaMvadastadvacanamiva gurugiramamaMsta / pUrNAyAM pratijJAyAM sa * * punargurupAdAnte sametya prAMjalirajalpat-bhagavan pUjyapAdairya-tproktaM tatyAlitaM mayA / / ataH prasattimAsatrya / mAM visarjayata drutam / / 1 / / sUrayo'pi tannizamyetyacintayan-aho aSTacatvAriMza-dvatsarI yAvadeSakaH / / prazno . saTIkA 321 Bucao intematon For Personal & Private Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jananyAdikadAkSiNya-vazAt pAlitavAn vratam / / 1 / / tathApi saMyame nAsya / mano nizcalatAmagAt / / tadvidmo * pra.50 * hI mahAmoha-mahArAjavijRmbhitam / / 2 / / iti dhyAtvA gurubhirupekSitaH kSullakarSi gacchAnnirgacchan mAsAvubhayamArgabhraSTo u. 58 * bhavatviti mAtrA sahAnItakaMDarIkanAmAMkitamudrAratnakaMbalaratnapradAnapUrvamityabhASyata-vatsa pure sAkete / gaMtavyaM / nartikyai * tatra kNddriiksy|| tava sviturgrjnmaa| vijayI zrIpuMDarIkanRpaH / / 1 / / tasya ca dayaM mudrA-ratnamidaM so'pi ke kSullakAdi kRtadAnam * vIkSya tattvAM ca / / svAnujatanujaM matvA / rAjyArddhaM dAsyati snehAt / / 2 / / iti mAtRgiramaMgIkRtya kSullarSistataH prasthitaH krameNa sAyaM sAketapuramApa / tadAnIM nRpasadasi nRtyanibhAlanAya nAgarAn gacchataH prekSya tatpRSThe / * so'pyagAt / prAtarbhUpaM prekSiSye iti kSullako jAyamAnaM prekSaNIyakamIkSitumasthAt / *. atrAntare kAcinnartakI svanRtyakalAdarzanavismApitabhUpatiprabhRtijanaprAptasAdhuvAdA cirakAlanaTanazramakhinnApi ra * nRtyamatyajantI nizAnte nidrAvazAdISacchithilitahastapAdAdinyAsA yAvadAsIttAvad bRhattamayA nartakyA mAbhUdasya * * raMgasya bhaGga iti nizcitya tAM prati gItikAdaMbhAdevamabhANi-suTTha gAiyaM suTTa vAiyaM / suTTha nacciyaM mA muhasu * * suMdarIdANI || parivAliyadIharAie / nisIyaMte mA pamAyeha / / 1 / / ityAkarNanAnantaraM tayA savizeSaM nRtye kriyamANe prastAvapaThitahRSTaiH paMcabhirebhirbhUvibhoH pUrvaM kSullakakumAreNa ratnakambalaM, nRpaputreNa yazobhadreNa maNi- * prazno. * mayakuNDalaM, proSitakAntayA zrIkAntayA muktAhAro, jayasandhinA dhIsakhena karakaMkaNaM, karNapAlena ca miNThena ke saTIkA * maNimayAMkuzaH, pratyekaM lakSamUlyAni tasyai dattAni / tato'nucitapradAnAdvismitacetasA vizAMpatyA paMcApi * 322. ...
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnanidAnaM pRSTAH, tanmadhyAt prathamaM kSullarSiH svaM savistaraM vyatikaraM prarUpya tata evamavAdIt sarvaMsahA - mahArAja! / rAjarugyazasastava / / samIpamAgato yAvatprAjyasAmrAjyahetave ||1|| tAvatsamyagimAM gItiM / nizamya viSayeSu me / / mano vyaraMsIdAsIcca / dIkSAyAM nizcalaM manaH ||2|| ato mamaiSA naTikA / paropakRtikAriNI / / itIva kaMbalaratnaM / tasyai prAdAM pramodataH || 3|| atha cetsaMzayo'trArthe / bhavatAM hRdaye tadA / / idaM matpitRnAmAMkaM / mudrAratnaM vilokyatAm ||4|| ityudIryAdarzayadrAjJo mudrAratnaM kSullakakumAraH, rAjApa tadgirA kaMDarIkanAmAMkitamudrAratnadarzanena ca taM nijAnujatanujaM jJAtvA harSaprakarSAdityAkhyat - he vatsa ! suSThu vihitaM / yadihAgAstad gRhANa rAjyamidam / / upabhuMkSva viSayajAtaM / vratapAlanavArtayApi kRtam ||1|| kSullako'pyAcakhyau rAjannaivaM vaktuM / yuktaM rAjyAya narakapathikAya / / cirakAlapAlitaM vrata - mujjhati ko buddhimAn zivadam / / 1 / / nRpo'pyetadAkarNya sutamUce - vatsa ! svarUpamazrAvi / tAvatkSullamahAtmanaH / / tavApi zrotumicchAmi / tannivedaya nirbhayaH ||1|| rAjAMgajo'pyavadat - tAtAdya zvo vAhaM / rAjyArthI haMtukAma va tvAm / / abhavaM viSaprayogAt / kiM tvetadgItikAzravaNAt ||1|| mama matirIdRgjajJe / yadrAjA'yaM svayaM vyo'tiitH|| svalpenApi hi kAlena / dharmarAjAntikaM yAtA ||2|| yugmam / tadahaM vRthaiva pApaM / samarjayAmIti manasi nizcitya / / karNAbharaNaM svIyaM / naTyai prAdAM pramodena || 3 || bhUpo'pyetat zrutvA zrIkAntAM pratyavAdIt - bhadre svarUpaM svasuta-syApi tAvanmayA zrutam / / tavApi zrotumIhe'ha - mato vada madagrataH || 1 || sApyAhasma - bhUkAnta ! For Personal & Private Use Only pra. 50 u. 58 nRpatipUrva dAnakAraNam prazno saTIkA 323
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mama kAntasya / proSitasya samA dviSaT / / atItAstanmayAcinti / kariSyAmyaparaM patim / / 1 / / klizyAmi kiM * pra.50 * vRthaivaM hi / tatkRte sAMprataM punH|| imAM gItiM samAkarNya / tasminnevAbhavaM sthirA / / 2 / / yato gato bahuH kaalH| * u.58 * stoka evAvaziSyate / / atastuSTivazAnnaTyai / muktAhAro mayA dade / / 3 / / nRpo'pyetannizamyAmAtyamabhaNat-maMtrin / * rAjakumArA dInAM dIkSA * vyatikarastAvat / zrIkAMtAyA api zrutaH / / atastvamapi hi brUhi / svaM svarUpaM madagrataH / / 1 / / so'pi * * prAMjalirvyajijJapat-svAmiMstvadIyasImAla-bhUpAlairvibhavAdibhiH / / bheditastvadvinAzAya / jAto'haM sAvadhAnadhIH * * // 1 // kiMtvetadgItikAzrAvAjjajJe bhaktiparastvayi / / ato hRSTamanA naTye / vyataraM karakaMkaNam / / 2 / / * nareMdro'pyetadAkarNya niSAdinaM pratyabhASata-bhadra! svarUpaM maMtrIMdo-rapi tAvanmayA zrutam / / tavApi shrotumicchaami| * tannivedaya vegataH / / 1 / / so'pi namanmaulirAlapat-rAjaMstavAribhUpAle- Nito'haM kadAcana / / yadamuM pttttkrinnN| * * rayAnmAraya yaccha vA / / 1 / / tato dadhyAviti svAnte / kimenamibhapuMgavam / / vinAzayAmi vArAti-bhUpatibhyo'rpayAmi * vA? / / 2 / / iti ciMtAparo gIti-mimAmAkarNya tadvadhAt / / nivRtto maNinirvRttaM / naTye zRNimadAM mudA / / 3 / / * tataH kSullarSipramukhANAM svarUpaM zrutvA pramuditaH pRthvIMdraH proce-haMho zRNuta sarve'pi / yUyaM yadbhavatAM hRdi / / * * pratibhAti tadevAzu / kurudhvaM kimu ciMtayA? ||1 / / kSullakakumArAdayo'pi tadAkaghaityUcivAMsaH-rAjannasAra ke prazno. * evaaso| saMsAro'taH ka IdRzam / / akRtyaM vidadhAtyeka -janmano'rthe vicakSaNaH / / 1 / / tataH kSullakakumArastAMzcaturo'pi * saTIkA * dharmadezanayA prabodhya dIkSAM grAhayitvA taiH saha rAjJe dharmalAbhaM datvA gurupArzva gataH, sUribhirapi prazaMsitaH sa + 324 elibrary.org
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kRtanatiH, grAhitazca zuddhinimittamAlocanAM, kimucyate'syA mAhAtmyam? yadAgamaH-AloyaNAeNaM bhaMte * pra.50 * jIve kiM jaNayaI? goyamA ! AloyaNAeNaM mAyAniyANamicchAdaMsaNasallANaM mukhamaggavigghANaM aNaMtasaMsAra- u.59 vaTTaNANaM uddharaNaM karei, ujjubhAvaM jaNayai, ujjubhAvapaDivanneNaM jIve amAI itthiveyaM napuMsagaveyaM ca na baMdhai, ta * maitrIpreyasI viSaye * puvvabaddhaM ca nijjarei / tataH kSullakakumAramunirniraticAraM cAritraM prapAlya niSThitASTakarmA zivazarmAsadat / * * metAryamuni * itthaM janAH kSullakumArasAdhoH / kathAnakaM cetasi saMpradhArya / / dAkSiNyayoSAmanaghAM zrayadhvaM / yathA labhadhvaM kathA * zivasaukhyasAram / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau dAkSiNyapreyasyAM kSullakakumArakathA / / * punarapi tasminneva ziSyakRte paMcAzatsaMkhye prazne gurustadanuyAyi tRtIyamekonaSaSTimitamuttaramAha-atha ra * maitrI, vyAkhyA-he vatsa ! na kevalaM dAkSiNyameva preyasI vidheyA, kiMtvathAnaMtaraM maitryapi preyasI kAryA, tatra se * mitrasyeyaM maitrI, idamarthe aNaH, strItvAdI, sA ca kiMsvarUpA? kathaM ca syAt? ucyate-iha hi tribhuvanabhavanodara-* vartino jIvA mA kadApi durgadurgatipAtukAni pAtakAni kAryuH, mA duHkhitA bhUvan, kiMtu sarve'pyaniSTama* STakarmapiTakaM piSTvA zivazarmabhAjo bhavaMtvevaMvidhA yA manasaH pravRttiH sA maitrI, uktaM ca-mA kArSItko'pi * prazno. * pApAni / mA ca bhUtko'pi duHkhitaH / / mucyatAM jagadapyeSA / matimaitrI nigadyate / / 1 / / ata iyameva preyasI * saTIkA kartavyA, atrArthe metAryamunikathA, tathAhi Education International For Personal & Private Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** ********** pra. 50 u. 59 candrAvataMsaka nRpakRta sa jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe sAketaM nAma nagaraM, atyunntshriijitmerushailcaityaagrjaagrdhvjpaannibhiryt|| niraMtaraM zrIjinarAjapUjA - kRtyArthamAkArayatIva bhavyAn ||1|| tatra caMdrAvataMsako nAma rAjA, yadbhItyA vanagahanAMtare ripubhU-bhRtsubhrUNAmabhivasatAM phalAdibhojyam / / vRkSatvagvasanabharastathA vibhUSA - guMjaughAH zayanapadaM tu bhUrabhUvan / / 1 / / tasya sudarzanApriyadarzanAnAmnyau patnyo, yadIyayorapratirUparUpayoH / puraH smarasya priyayo ratezca || prItezca kAyotsargaH rUpaM pravicAryamANaM / vivAti nirmAtyamiva prakAmam ||1|| AdyAyAH sAgaracaMdramunicaMdranAmAnau naMdanau, dvitIyAyAzca bAlacaMdraguNacaMdranAmAnau tanayo, dAnAdidharmA iva ye'tra loke / paratra loke'pi ca sarvakAlam / / hitecchavo vighnabhido viveki - samIhitArthaprathanapravINAH || 1|| kadAcid bhUpaH sugurUpAstiprAptasamyaktvamUladvAdazavrataH sAgaracaMdrAya yuvarAjapadaM, municaMdrAyAvaMtIpuryA aizvaryaM vitIrya parvadine vihitacaturvidhAhAraparihAraH sAyaM vAsavezmanyAgata ityacintayat - yAvadatra pradIpo'yaM / rahiSyati prijvln|| tAvadvelaM vidhAsyAmi / kAyotsargaM na saMzayaH / / 1 / / ityabhigrahaM gRhItvA mahIpatiH pratimayAsthAt / gate rAtriprathamaprahare mAbhUdvibhostamisrodbhavaM bhayamiti zayyApAlikA pradIpe tailamakSipat / dIpakalikAtejaH spardhayeva nRpamanoMtardhyAnodyoto'dhikaM vRddhimApa / evaM nistRtIye turye'pi yAme svAmibhaktyA zayyAvAhikA tailaM kSepaM kSepaM pradIpamadIpayat / prAtarmamaupAdhikaM dhAma, asya tu svAbhAvikaM dhyAnajyotiriti matveva gRhamaNinA vyalIyat / bhUpo'pi saMpUrNAbhigraho yAvatkAyotsargaM pArayituM prAvartata, tAvaccharIrasaukumAryAdrudhirapUritapicaMDikaH kSmApAlazcalitumanalaMbhUSNuzchinnadruriva bhuvyapatat / ****** For Personal & Private Use Only ********* prazno saTIkA 326
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dvidhApi tasya kSamAbhRtaH smRtapaMcaparameSThimaMtrasya khalavatkRtamaM vapuritIvAtmA divamagAt / tatastasyAMtakRtye * pra.50 * kRte sAgaracaMdro vimAtaraM smAha-mAtaryadi tavAdezaH / / syAttadA tava naMdane / / rAjyaM nivezya zrAmaNya-sAmrAjyaM ** u.59 svIkaromyaham / / 1 / / sApyUce-vatsa tvayi dvidhA jyeSThe / rAjyaM nAnyatra yujyate / / ko nAma vinyasedbhAraM / vatse / priyadarzanA kRtAkAryam * sati dhuraMdhare / / 1 / / madaMgajastu tvAM tAta-miva seviSyate bhRzam / / yato'graje kRtA bhakti-~ktamaucitya* vardhinI / / 2 / / tadanvamAtyaiH sAgaracaMdro rAjye'bhiSiktaH / * kadAcana priyadarzanA taM sUryamiva pratApA'laMkRtaM vIkSya kairaviNIva mlAnAnanA manasIti vyamRzat-tadA * hAlpadhiyA rAjyaM / dIyamAnaM nyaSedhi yat / / tadazrIkaM sutaM pazyaM-tyalaM dUye karomi kim / / 1 / / tadvyApAdya nRpaM * ke svIya-sUnau rAjyaM nivezaye / / jIvatyasmiMzca matputre / rAjyalIlAyitaM kutaH / / 2 / / anyadA vimAtRsutayute / * rAjJi krIDArthaM krIDodyAne gate sati sudarzanayA jananyArpitaM manomodakaM modakamAdAya dAsI vrajantI vIkSya nai * priyadarzanayAbhyadhAyi-dAsyevamutsukA kutra / hastavinyastamodakA / / prayAsi? tanmadane tvaM / nivedaya nivedaya * / / 1 / / sApyAhasma-devi! sAgaracaMdrAya / bhUbhRte hyastapobhRte / / pradAtuM modakaM yAmi | zrIsudarzanayArpitam / / 1 / / * sApi durAzayA'vasaramApya vilokanacchalAdiva tatkarAnmodakaM prAgviSAktAbhyAM pANibhyAmagrahIt, tatastaM kaMdukavatkarAbhyAM * * muhurmuhuH parAmRzantI viSabhAvitaM matvA ceTIkare'rpayat / dAsyApi gatvA rAjJe modake datte sati kSitipatiriti * saTIkA dadhyo-laghubhrAtroradatvA'muM / siMhakesaramodakam / / bhoktuM yuktaM na me syAttat / prAktayorvitarAmyaham / / 1 / / 327 prazno. Private Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA maiM tato modakaM dvidhA kRtvA nRpaH pArzvasthabAlacaMdraguNacaMdrAbhyAmadAt / tadbhakSaNAt kSaNAkSINacetanau vimAtRputrI- pra.50 * maMtroSadhayogAdrAjApi drAgajIvayat / tatastatsvarUpaM dAsImukhAt zrutvA nRpo modake viSasaMkramaM matveti * u.59 * cintayAzcakRvAn-aho mama vimAturdhig / dhigidaM duSTaceSTitam / / yadvA sapatnImAtRNAM / svabhAvo bhavatIdRzaH sAgaracandra * / / 1 / / tadA mudA mayAmuSyA / dIyamAnaM tanUbhuve || sAmrAjyaM yA nirAcakre / sAMprataM punarIhate / / 2 / / maiM * vidhervazAdabhakSiSyaM / cedamuM viSamodakam / / tadApatiSyaM durdhyAnA-nmRtvAhaM durgadurgatau / / 3 / / tadalaM viSavallyevA-vilamba * mRtimUlayA / / rAjyazriyAnayA yasyA / bhogo nAyatisuMdaraH / / 4 / / iti vibhAvya sAgaracaMdranareMdro vimAtRputrAya * rAjyaM datvA sugurupAdamUle prAvrAjIt / krameNa gItArthatayA sa rAjarSirekAkyeva viharannekadAvaMtyAM gataH saMghanirvighnatAM / * munInapRcchat / tairapi rAjaputrapurohitaputrAvevAtra pratyUhaheturityukte bhikSAmiSAtsAgaracaMdrarSiH purodhHsaudhmgaat| * * tatroccaiHsvaraM dharmalAbhaM datvA sa pravizan tadgRhabhRtyairevamabhaNyata-munIMdra ! gADhaM mA jalpa / maunamevAvalaMbaya / / yadatrorubhayaM rAja-purohitatanUjayoH / / 1 / / so'pi tadanAkarNitaM kRtvA punardharmalAbhamuccairuccacAra / tat zrutvA * bhUpapurodhaHsutau drAgetya saharSamevamavocatAM-re muMDa suSThu dRSTo'si / tato maMDaya tAMDavam / / RSirapyAkhyat-bhobhostAlaM * yuvAM dhattaM / yathA nRtyaM karomyaham / / 1 / / tatastAbhyAM karatAle kRte sati yatirnRtyamAsUtrayannevamAkSipat-AH * * pApo bhrtgrNthaa-nbhijnymtivaibhvo|| bhavato mAM kutAlena / kimevaM nartayiSyataH / / 1 / / ityAkarNya kopAdrAjapurohitasutau + saTIkA * yAvadyatitADanAyodyatAvabhUtAM tAvatpUrvAdhItayuddhakalAdakSeNa sAgaracaMdramunIMdreNa zikSArthaM tayorhastapAdAdyaMgAni * 328 prazno.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* moTayitvA tadasthisaMdhaya uttAritAH / tatastau kraMdantau muktvA munirvanamadhye gataH, tayorAkraMdaM zrutvA khinnena parivAreNa rAjJo'gre sAdhusamAgamanAdisvarUpaM prakaTIkRtaM, kupito rAjA nagarasthayatyupAzraye gatvA gurubhyastavRttAMtaM * nyavedayat / (tAvanmunirapi daNDasAdhyayoraGgapratyaGgasandhIn viyojya tato niHsRtyodyAnamagAt / tadanu tatsvarUpaM zrutvA municandranarendro'pi tatretya cchinnadrumAviva bhUpatitau kevalaM vilocanAbhyAM vilokayantau taavaalokitau| ityadhyAyat-manye ko'nyo madIyena bandhunA sAgarendunA vinA niyuddhavidyAyAM kuzalaH parikalpayate / tataH kSitipatiH pratizrayametya sUrInnatipUrvamuvAca prabho prasadya sadyastau / kuruta praguNau zizU || bhavanti hI mahIyAMsaH / kRpAkavalitAzayAH / / 1 / / - iti pAThAntaram / ) guravo'pyUcivAMsaH - mahImaheMdra nAsmAkaM / gacche ko'pi niyuddhvit|| mumukSurlakSyate tasmA-nmuniranyo gaveSyatAm ||1|| tataH kuto'pi nRpastasyaiva rAjarSeH zuddhimApyArAmamagAt / tatra niviSTaM svaM jyeSTha baMdhuM sAgaracaMdramunIMdraM vIkSya nareMdraH praNatyanaMtaraM yAvat trapayA'dhomukho'bhavattAvadrAjarSirityAkhyat-caMdrAvataMsarAjeMdra - sUnoste'ho kulInatA || aho aajnyaishvrymho| nayAdhvA'ho vivekitA / / 1 / / yacchAMtAnAM mumukSUNAM / sadA vighnaparAyaNau || svapurodhaH suto naiva / nivArayasi durmadau / / 2 / / rAjApyAhasma-bhagavannaparAdhaM me / kSamasva sakRpaM manaH / kRtvA vidhehi to sajjau / punarnaivaM kariSyataH ||1|| rAjarSirapyUce - nareMdra! yadi tau dIkSAM / kakSIkuruta AdarAt / / tadA sajjazarIrau to / karavANi na cAnyathA / / 1 / / tato rAjJA tau gRhAdAnAyya tayozcaiva puro niveditaM tatsvarUpaM, pratipannaM ca tAbhyAmapi / tato rAjarSistau For Personal & Private Use Only ****** pra. 50 u. 59 rAjapurodha: dIkSA prazno saTIkA 329 ty.org
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********** janma * paTuzarIrau kRtvA vrataM grAhayitvA tadyuto'nyatra vijahAra / dhanyo'haM yabRhattAto mAM bhavArNavAdavatArayadityekatAna- * pra.50 manA napAMgabharmanirdastapaM tapastepe / parohitasatarSistvamanA maninA chadmanAhaM dIkSita iti sajagapsaM tapo'ta- u.59 meM pyata / tataH suduzcaraM caraNaM prapAlya samAdhinA vipadya mithaH prItiparau surau divyabhUtAM, tatra divyabhogAnanubhavantau / metArya * tAvAvayormadhyAdyaH pUrvaM svargAcyavate so'nyena dharme prabodhya iti pratijJAmanyo'nyaM vyadhattAm / / itazca zrIzreNikanRpazAsite rAjagRhanagare sa purohitasutajIvaH kramAdivazyuto medabhAryodare'vAtarat / ke * aho jugupsAphalam ! uktaM ca-jAikularUvabalasuya-tavalAbhesariyaaTThamayamatto || eyAI ciya baMdhai / asuhAI bahuM ca saMsAre / / 1 / / sA'pi medapramadA tatpuravAsinaH kasyacitsArthavAhasya nindubhAryayA saha / * prItisphItimAtanvatI kadAcid tadgRhAgatA tAM nindumindukalAmiva dinodaye glAnamukhIM vIkSya saduHkhetyAkhyat-* * sakhi dInamukhA kiM tvN| parAbhUteva lakSyase / / tanmamApi svaduHkhasya / zrAvAt kuru vibhAginIm / / 1 / / * yataH-svAmini guNAntarajJe / guNavati bhRtye'nuvartini kalatre || mitre vAnupacarye / nivedya duHkhaM sukhIbhavati * / / 1 / / mRtavatsApyUce-sakhi me maMdabhAgyAyAH / zRNu khedasya kAraNam / / yajjAtamAtrA matputrA / mriyante tena / * daHkhitA ||1|| medAMganArapyagadat-vayasye'vazyameva tvaM / khedaM tyaja mudaM bhaja / dA prazno. * bhAvyataH param / / 1 / / ityuktipratyuktiparayostayostadAnImeva daivavazAnniMdorapyAvirabhavadgarbhaH, evaM dvayorapyAdhAne saTIkA ra pravardhamAne kAle medajAyA guNA'bAlaM bAlaM prAsUta / niMdurapi jAtamAtrAM mRtAM putrI medapriyaukasi preSyAkaraNa ra 330 cation International For Personal & Private Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** * preSya medajAyAyAH pracchannaM sutamAnInayat / ekadA sadanAyAtamedasuMdarIpadapurastaM sutaM prapAtya sakhi tvadbhUreSa na tu * pra.50 * mamAto'yaM jIvatAditi sArthapArthivapriyA tasya zizormetArya iti nAma vyadhAt / bAlo'pi vayasA guNaizca * u.59 yugapatpravarddhamAnaH kramAtkAminIjanamanomohanaM yovanaM prAptaH / *metAryajAti prakaTanam ra prAgjanmasuhRdA nRpanaMdanajIvena punaH punaH prabodhyamAno'pi sa nAbudhyata / tato yAvannaro duHkhaM nApnoti / * tAvanna sukRtaM karotIti sa surastasyA medapriyAyAH priyasyAMgamazizrayat, atrAntare metAryo'STAnAM rUpasaMpadA * * dhanyAnAM kanyAnAM pANipIDanamAdhAtuM sphArazRMgAro vAdyamAnA''todyadhvanibadhiritadigaMtaH paThaTTaghaTTakRtajayajayadhvaniH * salIlamavidhavAvargajegIyamAnadhavalamaMgalo naravimAnArUDho janakAdijanayuto dAnaprINitA'stokaloko yAvat ra * zrIpathamiyAya tAvattenAmareNA''viSTAMgaH sa medastaM tAdRgvidhabaMdhuraM nirIkSya savilakSaH pArzvasthAM priyAmidamavAdIt-priye re * tadAnIM mama cenna jAta-mAtrA tanUjoparatA'bhaviSyat / / tadaitakasyAdhikasatpramodaH / tasyAH karagrAhamakArayiSyam * / / 1 / / medAMganApi jagau-jIvitezvara! mA tAmya / tavaivAyaM tanUbhavaH / / yataH prakRtilolAsu / rahasyaM strISu na * * sthiram / / 1 / / tato medo javAddhAvitvA krudhA taM pAde dhRtvA naravimAnAtyAtayitvA re pApa! medanaMdanIbhUya * kimevaM janAnapavitrayasIti vAraMvAraM nirbhartya svavezmagartAyAM metAryamakSipat / tato mahA'pamAnavimanaskaM * prazno. * metAryaM vIkSya sa nirjaraH prakaTIbhUya proce-re mUDhabuddhe! prAgjanma-kRtajAtimadodayAt / / avAptanIcajAtistvaM / * saTIkA kimadyApi na budhyase / / 1 / / metAryo'pyAhasma-deva! prAgmama mAlinya-metanmakSu nirAkuru / / tato'haM bhvdaadissttN| * 331
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************* * vidhAsyAmi na saMzayaH / / 1 / / devo'pyavAdIt-bhadrA'haM tvAM kathaM kurve / kalaMkavikalaM vada / / metAryo'pyUce-sura! * pra.50 * zreNikanaMdinyA / saha tvaM mAM vivAhaya / / 1 / / tato metAryAya chAgamekaM datvA sa tridazo'dRzyo'jani / * devAnubhAva: so'pyajAtanUjaH suraprabhAvAttadokasi madhyepurISaM vicitrANi ratnAni pratyahaM vyutsasarja / tataH sa medo ra ra ratnacayamupAyanIkRtya svaputrAya nRpaM putrImayAcata / rAjApi tamatyantaM nirabharsyat, so'pi medo janairvAryamANo'pi / * pratidinaM ratnAnyupAhRtyopAhRtya nRpAtputrImamArgayat / tataH kuto'syAdRSTapUrvaratnA''gama iti rahasyabhayakumArastaM * medamudIrayAmAsa-bhadra tvaM kuta etAni / rtnaanyaanyse'nvhm|| medo'pyUce-maMtrIzvara! mamAjasya zakRde vasUnyalam * * / / 1 / / mantrIndurapyavadat-yadyevaM bhadra! tarhi tvaM / taM pazuM yaccha yena rAT / / dadAti tava putrAya / svaputrIM * rUpazAlinIm / / 1 / / medenApi so'jo dattaH sannRpaukasi purISamevAmuMcat, na ratnAni, tataH pratyarpitaH sa * pazurmedamaMdire ca ratnAnyevAtyajat / tato'bhayena dhyAtaM-yadeSa muJcati chAgo / ratnAnyasyaiva vezmani / / nA'nyasya ta manye tdhN| prabhAvo'tra sudhAbhujaH / / 1 / / tadanu dhImAnabhayo'bhaNat-medapuMgava! vaibhAra-giro padyAM varAM kuru / / yathA vIrajinaM nantuM / yAti zrIzreNikaH sukham / / 1 / / pure'smin kAMcanaM vapraM / pravidhehyupapattanam / / samAnaya ) * samudraM ca / svasUnusnAnahetave ||2|| tato medo devAnubhAvAtsarvamapIdaM kRtyaM kRtvAbhayAya nyavedayat / abhayenApyatyarthamarthitaH pArthivo metAryaM kSIrasAgare saMsnApya svapatrI paryaNAyayata / tatastA apyaSTakanyA metArya: saTIkA paryaNaiSIt / evaM nava priyAstasyAsan, tato dvAdazavatsarI taM suramanujJApya metAryastAbhirbhAryAbhiH saha bhogAnanubhavaMstaM - 332 prazno. For Personal & Private Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ maitrI * kAlaM pUrNIcakAra / tataH punastena devena dharmakarmaNi prerito metAryastadbhAryAbhiAdazAbdI taM suramabhyarthya sthaapitH| . pra.51 ityaM tasya bhogaparasya catarvizatyabdAnyaticakramaH / tato rogebhya iva bhogebhyo virakto metAryo bhAryAnvito u.59 metAryasya gurupAdAnte pravrajyAdhItanavapUrvaH kadAcidviharan rAjagRhamAgato bhikSArthaM kasyacitsvarNakArasya gRhaM prAvizat / re * kalAdo'pi zreNikA''dezenAnvahaM zrIvIrajinArcApuraH svastikapUjArthamaSTottarazataM svarNayavAn ghaTayitvA svayaM ke * kenApi kAryeNApavarakAntaryAvadavizat, tAvattadgRhakrauMcastasyarSeH pazyata evAmiSabhrAMtyA tAn haimayavAnakhilAnapya gilat / svarNakAro'pyapavarakAnnirgato hiraNyayavA'navalokanAjjAtabhIrmunimUce-RSaMgaNAdyavAn haimAn / * * ko'haradvada saMprati / / devA vasaro nUna-matikrAmati bhUpateH / / 1 / / munirapyevamadhyAsIt-kroMco'giladyavAnetA-nevaM * yadi vadAmyaham / / tadA vidArayettasyo- darameSa suvarNakRt / / 1 / / mA bhavatvatra pApAlimAlito'yaM patatyapi / / * * nAnAkadarthano'tyarthaM / jAtaduHkhena dukhitaH / / 2 / / iti maitrIpreyasIvazIkRtaH svajIvitanirapekSo mumukssurmonmevaashryt| * R svarNakAro'pi maunAvalaMbanAttameva taskaraM matvA tattADanAya dvAre kapATasaMpuTaM datvA yAvadamuM na tADayiSyAmi * * tAvannaiSa vakSyatIti dhyAtvA cA''rreNa vadhreNa tacchiro baddhvA vadhrAlikayormadhye kASTakIlikAM nyavezayat, * tadatigADhabaMdhanAtsAdhorapi dRgyugmaM traTattraTaditi sphuTitvA kathamasya pApasya mukhamIkSyamitIvAdho'vizat / * prazno. * tatastadvadhrabaMdhanaM puSpadAmeva manvAno munirevamadhyAsIt-haMho AtmaMstvayedAnIM / suMdaraM sukRtaM kRtam / / yattvaM tasya * saTIkA * zakuMtasya / prANitAbhayado'bhavaH / / 1 / / bhave bhave hi labhyante / prANAH satvaragatvarAH / / na cApyate paraprANi-prANarakSaNa- 333 ********************** For Personal & Private Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ dakSiNA / / 2 / / bhavanti zatazo martyAH / susthAvasthAsu satkRpAH / / dvitrAsta eva ye prANa - prayANe'pi kRpAlavaH ||3|| dhanadhAnyAdivastUnAM / dAtAraH sulabhA bhuvi / / ta eva durlabhA vyaktaM / ye jIvAbhayadAnadAH / / 4 / / tadAtmannAtmanaH prANa-pradAnena vihaMgamam || rakSatA bhavatA kiM na / prAptaM zarma kukarmahRt ||5|| ityAdimaitrIkalatrasaMyogapavitragAtro metAryamaharSistatkAlameva kevalazriyA tatspardhayevA'pavargazriyApi vyavAhi / atrAntare svarNakRnmaMdire kenacidvidAryamANasyeMdhanakASThasya khaMDamekamutpatya tasyaiva krauMcasya gale'lagat / tadghAtavyAkulaH krauMco'pi tAn haimamayAn yavAnakhilAnapyudgilatisma / tAMzcAlokya kalAdaH pazcAttApaparaityacintayat-hA duSTaM cakre yatsAdhu-radoSo'pi vinAzitaH / / tanmanye bodhighAto me / samajAyata durdhiyaH / / 1 / / yadAgamaH-liMgiNIpaDisevAe / devadavvassa bhakkhaNe / / isighAe sAsaNuDDAhe / bohighAo niveio || 1 || anyacca sAparAdhaM mAM / matvA zreNikabhUpatiH / / sakuTumbaM daMDayitA / tadupAyaM karomi kim ? ||2|| jJAtaM vA'sti mamopAyo / bhaviSyatyeka eva yat / / sAMprataM zaraNaM zrIma-jjineMdroditasaMyamaH ||3|| iti nizcitya tatkAlameva kalAdo vratIbhUya bhUpAbhyarNametya dharmAziSA tamabhyanaMdayat / zreNikAvanipo'pi jJAtatatsvarUpastamityazikSayat bhAvibhadra bhayAttApi / dIkSA pAlyA prayatnataH / / yata idRgbhayatrANa - kAriNyatrApyabhUttava / / 1 / / rAjannevametadityuditvA suvarNakAro'nagAro vrataM prapAtya sugatimasAdhayat / itthaM yena mahAtmanA zamavatA prANAn svakIyAn paNI - kRtyA'kRtyapare'pakAriNi jane maitrI kRtA preyasI / / tatsaMyogavazAdavApi ca ducation Intemational For Personal & Private Use Only ***** pra. 50 u. 59 maitrIpreyasI vazIkRto metAryaH prazno. saTIkA 334
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********** ************** zivazrIkelilIlAyitaM / metAryAya namo namo'stu munaye tasmai trisaMdhyaM tridhA ||1|| / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau maitrIpreyasyAM metAryamunikathA || karuNAdAkSiNyamaitrIpreyasIvaiSayikI: kumArapAlabhUpAlakSullakakumAramunimetAryamunikathAH zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekapaMcAzattamaM praznamAha pra. 51-kaMThagatairapyasubhiH kasyAtmA no samarpyate jAtu? vyAkhyA-he bhagavan! kaMThagatairapi mRtyudazAM prAptairapyasubhiH prANairAtmA jIvaH kasya puMso jAtu kadAcana no samarpyate na vitIryate ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi SaSTisaMkhyamuttaramAha - mUrkhasya, vyAkhyA - he vatsa ! mUrkho hIdRksvarUpaH syAt, uktaM ca- prAyeNA'tra kulAnvitaM kukulajA strI vallabhaM durbhagA / dAtAraM kRpaNA RjUnaRjavo vittAnvitaM nirdhanAH / vairUpyopahatAzca kAntavapuSaM dharmAzrayaM pApino / nAnAzAstravicakSaNaM ca puruSaM niMdanti mUrkhAH sadA ||1|| evaMsvarUpasya mUrkhasya jaDasya AtmA datto'narthAya, ato na deyaH, atrArthe paramatAnuyAyivanapriyakapirAjakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe samudratIre puSpAkaraM nAma vanaM, hiMtAlatAlakadalIlavalIrasAla-punnAganAgakRtamAlamukhadrumANAm || chAyAbhiraMzukiraNaprakaro'bhibhUto / yatra pravezamapi no labhate kadApi ||1|| tatra vanapriyo nAma kapirAjaH, tAruNyabhAjAM kapisuMdarINA-mabhaMgurairbhogabharairmadviSNuH / / yo manyate naiva tRNAya devAMganAsanAthAnnanu nAkino'pi / / 1 / / sa kadAcidvicaran sAgarAntasImAMbhasi luNThantaM mahAkAyaM makaramAlokya proce - mitra ! For Personal & *** pra. 51 u.60 vanapriya kapirAja kathA prazno saTIkA 335
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jIvitanirviNNa / iva tvaM vinirIkSyase / / yadIdRzi sphuratkrodha-vyAdhabhUmyAmupasthitaH / / 1 / / makaro'pi * pra.51 * vyAkarot- kapIMdra yasya yatsthAnaM / nirmame padmajanmanA / / ratiH syAttasya tatraivA-trArthe zrIrAmagIriyaM / / 1 / / u.60 makaraNa sarvasvarNamayI laMkA / na me lakSmaNa! rocate / / pitRkramAgatA'yodhyA / nirdhanApi sukhAvahA / / 2 / / api saha ca-jaNaNI jammaNabhUmI / piyasaMgo jIviyaM dhaNAsA ya || pacchimaniddA piyakA-miNI ya dukkhehiM muMcaMti / mitratA * / / 1 / / tanme janmeha bhUbhAge / bhavadIyanibhAlanAt / / phalegrahi babhUvAdya / jIvitavyaM tathApi ca / / 3 / / * yaduktaM-sAdhUnAM darzanaM puNyaM / tIrthabhUtA hi sAdhavaH / / tIrthaM phalati kAlena / sadyaH sAdhusamAgamaH / / 1 / / * - ato'hamevaM svasvAnte / manye yaH sthalasaMbhavaH / / dhanyaH prANigaNo yatra / dRzyante hi bhavAdRzAH / / 4 / / * vAnareMdro'pi tadvacanacAturIraMjito jagau-makarAtra tvamevaikaH / sauhArdiSu ziromaNiH / ato'taHprabhRti ke * prIti-rmamAstu bhavatA saha / / 1 / / ityudIrya kapivaryaH kAnanAtkadalIpramukhazAkhiphalAnyAnIya makarAyArpayat / * - idamevA'vadyaM prItilakSaNaM, yataH-dadAti pratigRhNAti / guhyamAkhyAti jalpati / / bhuMkte bhojayate caivaM / ke SaDvidhaM prItilakSaNaM / / 1 / / makaro'pi tAni phalAni gRhItvA hRSTaH svadayitAyai prAdAta, tayApi phalAptivRttaM * pRSTo makaro yathAsthitamagadat, sA'pi garbhAnubhAvAdevaM vyabhAvayat-yaH svAdUni sadaivAtti / phalAnIdaMzi ke prazno. vAnaraH / / sudhAto'pyadhikaM tasyauraskaM / mAMsaM bhaviSyati / / 1 / / iti dhyAtvA sA patimUcuSI-svAmin - saTIkA * garbhavazAtkapi-hRdayapalAsvAdadohado'bhUnme / / tadyadi pUrayasi tadA / prANimi mRtiranyathA zaraNam / / 1 / / * 336 J ucato Interation For Parsons & Private Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ * makaro'pi mUrkhastadvacovipratAritaH saritpatitaTanikaTavanametya vAnarapatiM pratyUce-mitra nimantrayati tvAM / * pra.51 * bhrAtRkalatraM tadehi vegena / / vinibhAlayAsmadAlaya-saMbaMdhyupacAramatisAram / / 1 / / ityuktyanaMtaraM kapIzvaraM pRSThamAropya * u.60 makaro'cAlIt-vAnarezvaro'pi vAridhimadhyagataM svaM matvA makaramavAdIt-he vayasya tvadAvAsaM / gatena mayakA * kapi meM kimu / / vidheyaM tanmadagre tva-mAdAveva nivedaya / / 1 / / tadAkarNya makaro'pi dadhyo-kapIMdro'sAvihAnItaH / / cAturyam * kathaM pAthonidhestaTam / / prayAsyati tadasyAgre / satyameva nivedyate / / 1 / / iti viMciMtya mUryo makaro yathAsthitamAkhyat * * kapIMdro'pi tannizamya vyamRzat-aho aso mahAmUrkha-zekharastadamuSya hi / / AtmA vitIrNo'narthAya / tatsa * * deyo na jAtucit / / 1 / / iti saMpradhArya dhInidhiH zAkhAmRgAdhipo'bhyadhAt-haMho makara! yadyevaM / tadA nayasi * mAM vRthA / / yato hRdayahIno'ha-matastanna madantike / / 1 / / makaro'pyuktavAn-mitra te hRdayaM kvAsti / madane * * vinivedaya / / yatastatra drutaM gatvA / saMpratyevA''nayAmyaham / / 1 / / vAnarezo'pyAhasma-mitra kiM na bhavatA zrutaM * vaTo-duMbarAdiphaladeSu yanmama / / svAntamasti tadito valasva bho / yena taddhi samupAnayAmyaham / / 1 / / evaM * kapIMdreNokto makaro makarAkarAntamAgataH / kapIzvaro'pi tatpRSThAdrayAduttIrya taruzikharamAruhyetyavAdIt-bhrAtastava * mayAjJAyi / sohArdaM tad vraja vraja / / yato'trastho bhavAdRkSa-ragrAhyo'haM na saMzayaH / / 1 / / kiMca vAricaraiH saakN| prazno . jalamArgAnusAribhiH / / sthalajAnAM na saMgaH syA-dityAdyamunibhASitam / / 2 / / makaro'pi mUrkhastadAkarNya saTIkA * vilakSAsyo yathAgatamagacchat / kapIMdro'pi svavanAMtazciraM krIDan pazcAtsukhabhAgajani / itthaM bhavyA vaanreNdrprbndhN| 337 or Personal & Private Use only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ * buddhvA tadvanmUrkhajantoH kadApi / / nAtmA deyo yena vaH syAdavazyaM / vazyA lakSmIrAyuSo vRddhitA ca / / 1 / / * pra.51 // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttI mUrkhasyA''tmA na deya itiviSaye vanapriyakapirAjakathA / / punastasminnevaikapaMcAzatsaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi dvitIyamekaSaSTimitamuttaramAha-viSAdasya *nAtmA deyo viSAdasya ca, vyAkhyA-he vatsa ! na kevalaM mUrkhasyAtmA na samaryaH, kintu viSAdasyApi, viSadanaM viSAdo dhanakanaka* kalatramitraputrabhrAtRprabhRtisvajanavinAzabhUH khedastasya jinavacanavidA nAtmA deyaH, uktaM c-bhaaviyjinnvynnaannN| * * maNaMmi ThANaM kayAvi No kuNai / / suyasuhibaMdhavabhajjA-pamuhaviNAsubbhavo kheo / / 1 / / ca zabdaH samuccaye, * * atrArthe bhavikakuTuMbakathA, tathAhita ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe ujjayinI nAma nagarI, yatra raatriptikaantnishaant-jyotiraavlivilupttmile|| + pUrNimArajanireva hi lokai-rjAyate'paranizAM na vizeSaH / / 1 / / tatra jinabhadro nAma zramaNopAsakaH, tasya * jinadAsI nAma jAyA, tayorjinarakSitanAmA naMdanaH, jinamatirnAma duhitA, jinadevI nAma vadhUriti bhavikakuTumbaM * vasatisma / yasmin samyaktvamUlavratatatilatikA varddhate nirvibAdhaM / yasmin jIvAditatvAvagamanatapano bhAti / * kAmaM tamojaH / / yasminnAvazyakAdyo vidhividhurudayI nityamevAsti yadvA-dhikyaM kiM vacmi yasminnakhilaguNagaNo * prazno. * dRzyate no viSAdaH / / 1 / / tasmin sadaiva saddharmakarmaNi karmaThe kadAcit saudharmadevaloke saudharmAvataMsakavimAne * saTIkA * sudharmAsabhAyAM zakrasiMhAsanAsInaH zakraH sakalasurasamakSamevamAcakhyo-bho bho devAH zRNuta vacanaM yadvizAlAnagaryA * 338 For Personal & Private Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** -mAste zastaM bhavikapadato'gre kuTumbaM yadIyA / / cetovRttizcalati na kadA'pyeva samyaktvamArgAt / kiM cotpanne'pi bhajati zucaM nAMgajAtAdikaSTe || 1 || ityasaMbhAvyamRbhuvibhuvacaH zrutvA kazcinmithyAdRgamarazcetasyacintayataho svacchaMdajalpatva-maho svacchaMdacAritA || asmadvibhuryadevaM hi / brUte sarvasurAgrataH ||1|| kiMtvetatsvaprabhoragre / vaktuM naiva hi pAryate / / ataH parIkSituM yAmi / tadbhavikakuTumbakam ||2|| tatazcaMDAdigatyA tiryagasaMkhyAtadvIpasamudrAnullaMghya sa suro viprarUpeNa tatkSobhAya tatrADhaukiSTa yatra kSetrabhuvi pitAputrau staH, apazyacca tau kRSikarmakarmaThau / tato viprarUpeNa sureNa jinarakSitabhakSaNAya muktaH samutkaNaH phaNI, tenApi duSTena daSTo jinarakSitaH papAta parazucchinnavRkSa iva kSitau, atrAntare proktaM viprarUpeNAmareNa bho bhadra bhadrahariharaviraMciyakSAdidevatAvRMdam / / pUjaya bhaktyAvazyaM / yadi vAMchasi jIvitaM svasya || 1 || jinarakSito'pyAkhyat-muktvA jinamatasAdhu - janaM guNagaNaratnakaraMDam / / na namatyanyaM mama zIrSaM / kriyate yadi zatakhaMDam ||1|| anyacca sulabhAH prANAH / / prANinAM hi bhave bhave / / eka suduH prApa tamo dharmo jinoditaH ||2|| tadbho vrajaMtvamI prANA / atisatvaratvarAH / / ato'trA'rthe na me ko'pi / viSAdo vidyate hRdi ||3|| aho'syA'rhanmate dArDhyamaho aviSAdatA ceti ciMtayan dvijarUpaH surastatpitaramUce - jinabhadra ! tvaaNgbhuuryN| nanu daSTo viSameNa bhoginA / / vitanuSva suropayAcitaM / yadi putrasya jijIviSA'sti te ||1|| jinabhadro'pyabhaNat-dvijanman satyaM te vaca iha na me kiMtvabhimataM / yataH putrAH pautrAH paramasuhRdaH saMpadaimA / / anityA darbhAgrasthitatarapayobiMdava Internationa For Personal & Private Use Only pra. 51 u. 61 bhavika kuTuMbakathA prazno. saTIkA 339
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ * iva / sthirastveko dharmaH pratibhavasahAyI bhavati hi / / 1 / / punarviprarUpastridazo'vadat-re jarannIdRzasyAMga-bhuvo * pra.51 * virahavahninA / / gADhamAlIDhavapuSo / bhavato jIvitaM katham / / 1 / / zreSThyapyabhASiSTa-vipraiko jAyate jantu-reka * u.61 + eva vipadyate / / tathA zubhAzubhaM karmA-nubhavatyeka eva hi / / 1 / / vinA dharmaM na jIvasya (tatko'pi arhanmate dADhyaM jina* kasyacinnAtra pAThA.) / paritrANaM bhave bhavet / / ato vijJAtatattvasya / viSAdo me na vidyate / / 2 / / punarapi / rakSitAdInAm ke viprarUpaH suparvA proce-zreSThin yaducitaM kuryA / gamiSyAmyadhunA puri / / ko'pi saMdezakaH svIya- maMdire ke * parikathyatAm / / 1 / / jinabhadro'pyabhANIt-dvijanman sAdhyatAM sAdhyaM / nivedyaM mama vezmani / / yadadyaika-* * janasyArtha-mAneyamazanAdikam / / 1 / / aho asyApyarhanmate dADhayamaho aviSAdateti cintayan viprarUpo deva* stadgRhametya tadgRhiNImabhANIt-yuSmatkSetrAdahaM bhadre / samAyAto'dhunA zRNu / / yadadya te tanUjanmA / daSTo . * duSTena bhoginA / / 1 / / tat zrutvA viSAdarahitA jinadAsyapyavAdIt-dAsi datvA kaNAdyeSa / preSyatAM laghu * vADavaH / / bhaktaM nayA''ryaputrasyA-rcayiSye'rhadgurUnaham / / 1 / / tadAkarNya serpya iva bhUdevarUpo'pyavocat-hahA * vRddhe kimevaM hi / bhayatyA viniveditam / / jAne sa te'ri! sUnurvyadarthaM tvaM na rodiSi / / 1 / / punarjinadAsI * smAha -priyA'patyabhrAtRprabhRtiparivAraH pratibhavaM / bhuvo devAbhUdvA bhavati bhavitA'to jinapateH / / matAbhijJAyA * prazno . * me kvacidapi viSAdo hRdi padaM / na dhatte tattvaM bho jaDa iva madane vadasi kim? / / 1 / / aho'syA api arhanmate * saTIkA * dADhyamaho'viSAdatA ceti cintayan viprarUpaH surastato nirgatya zvazuragRhasthAyA jinamatyAH pArzvametyAhasma- 340 JA Education International For Personal & Private Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.61 ********** prakaTanam ***kkkkkkk**** * sulocane tvadIyaH sa / jinarakSitabAMdhavaH / / niHzUkadaMdazUkena / daSTaH kaSTadazAM gataH / / 1 / / sApyevaM zrutvA pra.51 * gataviSAdA'vAdIt-saMdhyAbhrarAgavadiraMmadavatkuzAgrAM-bhobiMduvallaharivaddhvajavanmarudvat / / AyuzcalaM tanumatAM puna- * * rarhadukto / dharmaH sthiro hyata iha dvija me na zokaH / / 1 / / aho asyA apyarhanmate dADharyamaho aviSAdatA ceti devasya svarUpa * ciMtayan viprarUpo'marastato niHsRtya pitRgRhasthAyA jinadevyAH pArzvametyoce-vatse'hidaSTaste kAntaH / kRtAntAntikatAM * * yayau / / ataste patihInAyA / jIvitavyaM viDaMbanA / / 1 / / uktaM ca-kaM(kiM?) nu vihuri kaMtu kaMtAri kaMtu ppuNu * * Avaihi kaMtu hoi vihurihi sahijjau / viNu kaMtihi sukkhaM kau sayaNumajjhi kaha huMti lajjau / jA vahi + vihuru samAvaDai majjhaM pai aNatyu tAvahi kaMtusiri jjiyai annu viDAvaDu satyuH / / sA'pyetatkarNakaTukamAkarNya * vigaladviSAdA'vAdIt-putrabhrAtRkalatramitrabhaginIzvazrUvadhutvAdinA / jIvazreNiranaMtazastviha bhave sNbhuutpuurvinnyso|| * * tadbho ko'pi na kasyacit sukhakaro no duHkhadAtA dvijA-'to no zugmama kiM ca vacmi saphalaM me janma * puNyazriyA / / 1 / / aho'syApyarhanmate dADhayamaho'viSAdatA ceti cintayan viprarUpo'marastato'pi kSetrametya * jinarakSitamujjIvyA''tmanaH sahajaM divyarUpaM prakaTIkRtya ca tuSTo jinabhadraveSThipurastAdityAhasma-dhanyo'si zlAghyajanmApyasi saparikaro yasya te cAdimasva-rvAsI zakraH surAgre svayamakRtatarAM varNanaM darzanADhyam // * prazno. * yAdRktattAdRgevAta iha tava mayA yaH parIkSAnimittaM / gADhaM cakre'parAdha sa tu nijahRdaye neva dhAryastvayArya / / 1 / / * saTIkA * kiJca tuSTo'smi te zreSThi-nato vRNutarAM varam / / na jAtu bhAgyahInAnAM / bhavet tridazadarzanam / / 2 / / 341 For Personal & Private Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zreSThyapi tAdRgdivyAlaMkArabhAsuraM suraM vIkSyetyAcaSTa-anAdikAlato jaine / dharme prApte sudurlabhe / / kiM nAvAptaM * pra.51 * mayA devA-to necchA pravare vare / / 1 / / tatastaM nirIhazekharaM matvA tanmUrdhni puSpavRSTiM tadgRhe svarNavRSTiM ca kRtvA u.62 * sa suraH svargamagAt / bhavikakuTuMbamapi viSAdarahitaM sukRtaM prapAlya kramAt sugatimagAt / itthaM bhavikakuMTuMbacaritraM / na garve'kArye citrakAra * zrutvA bhavyajanA aticitram / / AtmA naiva samaryaH zoke / yadi vo vAMchA saukhye'stoke / / 1 / / *dArikAkathA // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau viSAdasyAtmA no deya iti viSaye bhavikakuTuMbakathA / / punarapi tasminnevaikapaMcAzatsaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi tRtIyaM dvASaSTimitamuttaramAha-garvasya, * vyAkhyA-he vatsa ! kevalaM viSAdasyAtmA na samarpyaH, kintu garvasyApyahaMkArasyApi, yataH syAdgAyAtmA datto ke * guNApagamAya, uktaM ca-ahaMkAre smutpnne| vadatyevaM guNAvalI / / ahaM kAre bhaviSyAmi / samAyAtA tvadantikam * / / 1 / / ato'sya nAtmA deyaH, atrArthe citrakaradArikAkathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe vasantapuraM nAma nagaraM, yatra phullakamalAH srovraa| yatra patraphalapuSpadA * drumAH / / yatra devavanitopamAH striyo / yatra citrakRtavismayA gRhAH / / 1 / / tatra zatrumardano nAma rAjA, * * yasminnayaikakalayA / pAlayati kSitirAjyam / / samayaM gamayantisma-tamAM lokAH saukhyaM prAjyam / / 1 / / tamanyadA * saMsadAsInaM kazcidvAkpaTurbaTuretya svastivacanenetyabhyanaMdayat-rAjannAjanmasanmAna-prINitaprANimaMDalam / / saTIkA - vicakSaNaziromole / rAjyaM kuru zataM samAH / / 1 / / nRpo'pyadApayattadyogyamAsanaM, so'pi tatropAvizat / - 342 Education International For Personal &Private Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ * rAjApi taM bahudarzinamavagatyetyabhASata-bhUdevA'nyanRdevAnAM / rAjyAt kasyApi vastunaH / / nyUnatA mama rAjye- * pra.51 'sti / tattvaM vegAnnivedaya / / 1 / / tadAkarNya vaidagdhyagaNaratnaratnAkaraH so'pi vyajijJapata-rAjana sAmantamaMtryAdi u.62 -janavaMdyapadAmbuja! / / AkarNayaikAgramanA / AsatAmapare nRpAH / / 1 / / iMdrasyApyeka evoccaiH-zravA azvastathA / citrasabhAgajaH / / airAvaNastavAneke / vAjino dantino'pi ca / / 2 / / harasyApyeka evokSA / lakSazo vRSabhAstava || ke bhAvakathanam * murArerapi caivaikA / zrIH zriyastava bhUrizaH / / 3 / / suparvaparvate'pyuccaiH / paMcaiva hi suradrumAH / / sahasrazastavo- * dyAne / phaladAH phaladAyinaH / / 4 / / dve eva kAnte paMceSo-rapi te pracurAH priyAH / / ekaiva kAmadhenuH sva-rgAvastava tu koTizaH ||5|| rAjApyetat zrutvA serpya ivAhasma-baTo! kadApi hi svIyAM / zlAghAM tava sakAzataH / / na kArayAmi saMtyanye / zatazastatkarA narAH ||1|| paraM yadarthaM pRSTo'si / tadeva vada matyUraH / / kimevaM bahadhAlApe-rvilApairiva duHkhadaiH / / 2 / / baTarapyabhASiSTa-rAjaMstadarthameveyaM / kRtA vacanacAtarI / / yato na jAta cidvijJA / bhavanti svairabhASiNaH / / 1 / / tatte samagraM rAjye'sti / kintu citrasabhA na hi / / yayA smnurjyNte| * hRdayAni sabhAsadAm / / 2 / / tataH samajani raMjito rAjA, uktaM ca-aNuNayakusalaM pari-hAsapesalaM laDahavANi* dullaliyaM / / AlavaNaM bihu cheyANa-kammaNaM kiMca mUlIhiM / / 1 / / prazno . * itazca baTuM zlAghApUrvakaM satkRtya tatkAlameva kSmApAlazcitrakarAnAkArya citrArthaM sabhAbhittIvibhajya tebhyo'daat| saTIkA * te'pi sabhAbhittIzcitrayitumArebhire, atrAMtare niHsvasyaikAkino vRddhasya citrAMgadAkhyasya citrakRto'naMgasuMdarIva 343 For Personal & Private Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.51 u.62 catuSkam * suMdararUpA'naMgasuMdarI nAma kanI pratidinaM pitRnimittaM bhaktamAnayantI yAvadekasmin dine rAjapathamavAtarat * * tAvatsA rAjamArge rAjAnaM saMmukhaturaMgaM tvaritagatiM kArayantaM vIkSya mA mAmaso mArayediti svaM yatnAdrakSantI ke citrasabhAmayAsIt / bhaktaM muktvA rahasi sthitAyAM tasyAM tatpitA kAyaciMtAyai bahiragAt, sA'pi kAryAbhAvAdAtmano * vinodAya kuTTimatale zikhipicchamalikhat, asmin kSaNe kSoNipAlastatra citraprekSaNAyAyAtazcitrakRccitraM * * vilokayan yAvaccitrakaradArikAlikhitabarhibarhamapazyat, aho kIdRgidaM manohArIti tadgRhaNAya yAvatkuTTimatale ke * pANimakSipattAvatsA dattakaratAlaM vihasya nRpamUce-rAjaMzciraM ca pazyaMtyA / mayA tatra tripAdike / / mUrkhamaJce * bhavAneva / turyo'vApyata pAdakaH / / 1 / / rAjApyAhasma-raMbhoru ke punastatra / trayaH pAdAH prakalpitAH / / turyaH * kathamahaM tattvaM / samAkhyAhi madagrataH / / 1 / / sA'pyabravIt-ekaH sa tAvanmUrkhANAM / zekharo yo janAkule / / * * rAjamArge vegagatiM / hayaM kArayatetarAm / / 1 / / dvitIyo mAmakInastu / janako yo nirantaram / / bhojane * samupAyAte / yAti nIhArahetave / / 2 / / tRtIyaH sa hi yo bhUri-putrazcitrakaraiH saha / / vibhajyA'dAccaturthAMzaM / - * matpitre citraNAkRte / / 3 / / caturthastu bhavAneva / yaH satyaM zvidasatyakam || barhibarhamityajAnan / pANiM ke * prakSiptavAn bhuvi / / 4 / / vizAMpatirapyetat zrutvA vismita ityacintayat-kathaM citrakRtaH putryA / trivelamahameva * * hi / / mUIkRtastadetasyA / aho mativijRmbhitaM / / 1 / / aho vacanavinyAsaH / saraso'mRtapAnavat / / aho * * rUpamaya'strI-garvasarvaMkaSakSamam / / 2 / / yugmam / / ato mayaiSA strIratnaM / vivAhyaM hi yathAtathA / / yasmAdatyadbhutaM / prazno. saTIkA 344 & Private use A ww.jaimelibrary.org
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.51 u.62 citrakara dArikayA saha vivAhaH * vastu / samAdeyaM yatastataH / / 3 / / bhaNitaM ca-bAlAdapi hitaM grAhya-mamedhyAdapi kAMcanam / / nIcAdapyuttamA * * vidyA / strIratnaM duSkulAdapi / / 1 / / tatastattAtamabhyarthya pArthivastAM bAlAmudRDhavAn, adApayacca pRthagAvAsaM, * * sA'pi tatra sukhaM vasatisma / ekadA prAdAnnRpastasyai vArakaM, tataH sAMdhyaM vidhimAdhAya vasudhAdhipo jagAma taddhAma, niviSTazca palyaMke, atrAntare prAkkRtasaMketayA dAsyA bhaNitA citrakaradArikA-svAminIyaM nizA * * gurvI / jAgarti jagatIpatiH / / tattvaM manovinodAya / kathAM kathaya kAmapi / / 1 / / citrakRtputryapyUce-sakhi! * * prANeziturnidrAraMgabhaMgo bhavedataH supte / / no kathAkathanaM yuktaM / yuktaM supte punaH priye / / 1 / / mallajayA'sau * na jalpiSyatIti kapaTanidrayA nareMdre supte sati citrakarasutA smAha-hale kvA'pi pure ko'pi / zreSThI * zreSThaguNo'bhavat / / tatkanyA navatAruNya- puNyalAvaNyamaMdiram / / 1 / / prsprmjaanaaneH| pitRmAtRsahodaraiH / / * * pRthakpRthaggrAmavAsi-trivaryAH sA vyatIryata / / 2 / / nirUpitadine prApte / yajJayAtrAtraye sati / / yAvat pitrAdayo'tyaMtaM / * cintAcAntahRdo'bhavan / / 3 / / tAvaddaSTAtiduSTena / pannagena mRtA'tha sA / jJAtatattvAH samAjagmu-varAstatra ra * trayo'pi hi / / 4 / / teSAM tadIyasauMdarya-zrIvyAmohitacetasAm / / mdhyaadeko'bhydhaadess| janaH satyamado'vadata * * // 1 / / kaiya virahiyaM pimmaM / nachi ciyamAmi mANuse loe / / jai huMtaM tA virho| na hujja virahami ko * jiyai / / 2 / / tanme niSkRtrimaprema-sImasaMprAptacetasaH / / smerAMbhojadRzo'muSyA / virahe maraNaM varam / / 3 / / * yaduktaM-vari maraNaM mA viraho / viraho dUmei niccamaMgAI / / ikkaM ciya vari maraNaM / jatya samapaMti dukkhAI JANUANIAN prazno . saTIkA 345 or Personal & Private Use Only www.lahelibrary.org
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ *Mi Mi Mi Mi Yu *Mi **** I / / 1 / / ato mAM bhagavAnagni-rviprayogapratApitam / / nirvApayatvitIvAgnau / sa viveza tayA saha ||2|| dvitIyo'nazanaM bheje-tarAM tadvirahAsahaH / / tRtIyastu sudhIrevaM / nijacetasyacintayat ||3|| daiva daivamiti prAhuH prAyaH pauruSavarjitAH / / pauruSiNAM tu zaktAnA - masAdhyaM nAsti kiMcana ||4|| tataH sa sAdhayAmAsa / devatAM bhaktipUrvakam / / tayApi tuSTayA 'tasmai / mantraH saMjIvano'rpitaH ||5|| maMtrasyA'cityamAhAtmyA- tsa tAMstrInapi saMmRtAn / / ajIvayadyathAMbhodo / davadagdhatarAMstarUn || 6 || tatazcAdyo'bravIdevaM / mayakAkAri duSkaram / / prAvizatayA sAkaM / prajjvalajjvalanAntaram ||7|| dvitIyaH smAha kimidaM / duSkaraM duSkaraM tvidaM / yattadarthaM mayAhAra-parIhAro vinirmame ||8|| tRtIyastUcivAnevaM / vyartho'yaM yuvayoH zramaH || yataH sA ca bhavantau ca | mRtAH projjIvitA mayA ||9|| tatsomamukhi sA caikA / kanyA te tu trayo varAH / mitho jighRkSavo'taH sA / kasmai deti me vada? ||10|| ceTyapyUce - svAminyahaM na jAnAmi / jAnAti svAminI punaH / tatprasadya samAkhyAhi / tanmadhye kasya sA'rpitA ? ||11|| citrakaradArikA'pyavAdIt - sakhi ! saMprati me nidrA- ghUrNamAne nAg dRzau / / tatsupyate'dhunA kalye / kathayiSyAmyasaMzayam ||1|| tatkathAkarNanotkaMThitamanasA vizAMpatinA dvitIye'pyahni tasyA eva vArake datte ceTI punarUce- he devi ! kathyatAmarddha-kathitA kathikA mama / / yatastatzravaNe'tyantaM / cetasyasti kutUhalam ||1|| anaMgasuMdaryapyavocat sakhi ! tatra pure rAjJo'mAtyairiti vicAritam / / yena sA jIvitA so'syAH / kanyAyA janakaH sphuTam ||1|| yena sAkaM samutpannA / sA so'vazyaM sahodaraH / / 1 For Personal & Private Use Only pra. 51 u.62 manovinodAya kathAkathanam prazno saTIkA 346
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ prapanno'nazanaM yastu / tasmai dattA na saMzayaH || 2 || tat zrutvA punardAsI smAha - svAminyanyo'pi saraso / dRSTAntaH ko'pi kathyatAm / / yato bhavanti vidvAMsaH / satkathA''karNanapriyAH ||1|| citrakRtputryapyavocatsakhi ! kvacitpure bhUpA - dezAd bhUmigRhAMtare / / ratnAMzulasadudyote / hyaniryAtau bahiH punaH ||1|| svarNakArAvalaMkArA-navarodhavadhUkRte / / ajJAtAhoniTsvarUpA - vubhau ghaTayataH sadA ||2|| yugmam / / tanmadhyAdabhyadhAdekaH | kIdRzaH samayo'dhunA / / dvitIyo'pyavadadbhadra ! vartate sAMprataM nizA ||3|| tat zrutvA dAsyapyagadat - he devi satatodyota-maye sthAne sthitaH katham ? / / sa vetti rAtriM yo neMdu - sUryayorbibamIkSate ||1|| anaMgasuMdaryapi jagau-sakhyadya pItamadhikaM / dadhi susvAdu tena me || vilocanayugaM nidrA - bhAvaM bhajati saMprati / / 1 / / ityuktvA sAsvapat / aho ! kathamiyaM sarasAM kathAM vetti ? iti dhyAyato bhUdhavasyApyAgAnnidrA, kimagre bhaviSyati ? iti dhiyA tRtIye'pi dine nRpeNa vArake datte ceTyA proktaM - svAminyagre vadAtyantaM / mamAsti kautukaM mahat / / anaMgasuMdaryapyavAdIt-he hale sa hi rAtryaMdha - stena jAnAti yAminIm ||1|| bhinne kuheTake varATikA mUlyamiti dAsI punaruvAca-vada devyaparAM kAMci - datIvasarasAM kathAm / / etadarthe mayAtyarthaM / yojitoMjalisaMpuTaH ||1|| rAjJyapyalapat-pure kvacidubhau caurau / corikAcAracaMcurI / vasantAvanyadA citte / cintayAmAsatustarAm ||1|| yatkasyApi mahebhyasya / pravizAvo'dya vezmani / yathA ghanaM dhanaM lAtvA / vilasAvo nirantaram ||2|| dhyAtveti nizi taddhAma / tau praviSTAvapazyatAm / / gRhAdilekhaM kurvANau / pitAputrau parasparam || 3 || For Personal & Private Use Only pra. 51 u. 62 satkathASS karNanapriyA vidvAMsaH prazno. saTIkA 347 ainelibrary.org
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kapardikAmAtra-lekhAmelodbhavatkrudhaH / / pitA tAdRgguNaM sUnuM / jaghAnopAnahA mukhe / / 4 / / tatasto tskrshresstthau| * pra.51 u.62 * zreSThinastasya tAdRzam / / vezasaM vIkSya hRdyevaM / sanirvedaM pradadhyatuH / / 5 / / AjAnulambitamalImasazATakAnAm / * anyAtIva * mitrAdapi prathamayAcitabhATakAnAM / / putrAdapi priyatamaikavarATakAnAM / vajraM divaH patatu mUrdhni virATakAnAm + sarasakathA * // 6 / / tadasya muSite gehe / hRdaH sphoTo bhaviSyati / / ato'nyatra prayAvaH srAg / yatra zrIH pracurA bhavet / / 7 / / zravaNam * tataH sthAnAdviniHsRtya / kasyAzcitpaNayoSitaH / / tau taskaravarI yaatau| maMdiraM sphuradiMdiram // 8 // tatra * * dravyArthinI tvaM me / patiH paramadaivatam / / tvadAyattAstvamI prANA / iti cATUktipUrvakam / / 9 / / pratikSaNaM * * raMjayantI / kuSThinaM subhagAMgivat / / dIpaudyote niraikSiSTa / tAbhyAM vAravilAsinI / / 10 / / yugmam / / * citte'cinti ca yaivaM hi / duHkhAdarjayate dhanam / / na syAttasyA api gRhaM / luMTituM yuktamAvayoH / / 1 / / * * tanmuSyatetarAM kazcit / sadarthaH pArthivAdikaH / / evaM ca lakSmIH kIrtizca / sarvatra syAtprasRtvarA / / 12 / / uktaM * * ca-jai kijjai corI / kimaitA luTijjai rAu / / ikku annaggalu dhaNu / havai anughari puri bhaDivAu / / 1 / / * * dhyAtveti to tato maMkSu / nirgatya nRpavezmani / / praviSTau yAvadAdAya / bhUri bhUri viniHsRtau / / 13 / / * tAvatprAharikairnidrA-'bhAvAtto taskarau dhRto / / kiM zrutaM kvApi pApAnAM / bhavet siddhirmanISitA / / 14 / / * * prAtarbhUpAntike nItau / to cauro bhUbhujA'pi hi / / dhanamAdAya peTAyAM / kSiptvA nadyAM pravAhito / / 15 / / saTIkA vahantI sA taTe lagnA / kiyadbhirvAsarestataH / / dRSTvA dhanAzayA kaizcid-gRhItodghATitA'pi ca / / 16 / / * 348 prazno. www.janelibrary.org
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tasyA bhavAMdhagAyA / iva bhvymnussyvt|| tayornirgatayordaivA-deka evamavocata / / 17 / / bho bhadrAdyatanaM turyaM / * pra.51 * divasaM nAtra saMzayaH / / tadeNAkSi samAkhyAhi / kathaM vetti taskaraH? / / 18 / / ceTyapyabhASiSTa-svAminyasmAdRzAM * u.62 taskara mUrkha-zekharINAmagocaraH / / ayamarthastadatyarthaM / tvameva vinivedaya / / 1 / / rAjyapyAhasma-sakhi! madhyaMdine nevA-dya * kathA * suptaM tena hetunA / / sAMdranidre dRzau tasmA-tatvaM zvaH kathayiSyate / / 1 / / iti vaco'nantaramevAsvapaccitrakarAtmajA, * aho puraH kimuttaraM bhAvi? iti cintayato hriyA cA'pRcchato nRpaterapyAgatA nidrA, punastadAkarNanotkaMThitena * * rAjJA caturthe'pi divase vArake vitIrNe punarapi ceTyA proce-raMbhoru! sa kathaM caura-sturIyaM jJAtavAnahaH / / * tadidAnIM mayi kRpAM / kRtvA maMkSu nivedaya / / 1 / / rAjapriyApyAhasma-vayasye tasya caurasyA-myeti cAturthiko ra * jvaraH / / tena sa khyaapyaamaas| caturthadinanirNayam / / 1 / / sphuTaM sphuTitaH sphoTako nirvyathIbhavatIti punardAsI * * smAha-devyanyamapi me brUhi / dRSTAntaM vismayAvaham / / paThanazravaNAdyairhi / kAlo yAti vipazcitAm / / 1 / / * - yaduktaM-gItazAstravinodena / kAlo gacchati dhImatAm || vyasanena hi mUrkhANAM / nidrayA kalahena ca / / 1 / / * anaMgasuMdaryapyagadat-yadyevaM sakhi tarhi tvaM / zRNu kvApi pure'jani / / ko'pi rAT tasya lAvaNyA-vajJAtasvarvadhUH . * sutA / / 1 / / sAnyadA kAritasphAra-sarvAMgINavibhUSaNA / / jananyA preSitA tAta-pAdavaMdanahetave / / 2 / rAjJApi ke * yAvadvAtsalyA-nnijotsaMge nyavezi sA / / tAvannabhasi yAn kshcit| khecarastamapAharat / / 3 / / nRpo'tha khedaadevjnyo| * saTIkA * rathakArastathA bhaTaH / / vedyo'pi ceti puMratna-catuSkaM pratyabhASata / / 4 / / bho bho yo bhavatAM madhye / pratyAharati 349 prazno . alon International Personal & Private Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ * matsutAm / / dadAmi tasmai rAjyArddha-sahitAM svAM tanUbhavAm / / 5 / / tannizamya vizAmIza-tanayAmapahRtya saH / / - pra.51 * vidyAdharo'vrajat prAcyA-miti kAlavidodite / / 6 / / rathe rathakRtA cApi / nabhoyAnakSame kRte / / te catvAro'pi u.62 * cAruhya / taM vidyAdharamanvaguH / / 7 / / yugmam / / zarAzari raNe lagne / bhaTastIkSNena patriNA / / jaghAna hRdaye nRpAtmajAkheTaM / zrIbhUriva viyoginAm / / 8 / / martukAmena tenaiSA / naiSAmapi mamA'pi na / / bhavatviti vinizcitya / ke 'paharaNam * cicchide tacchiro'sinA / / 9 / / tAM mRtAM vIkSya vicchAyA-syeSu teSvatha vaidyarAT / / saMjIvinImahauSadhyA / sadya nai evodajIvayat / / 10 / / tataste calitA bAlA-vivAhAya parasparam / / kurvaMtaH kalahaM ghoraM / mahIpAlamupAyayuH / / / 1 / / rAjAtmajA jagau mA mA / kurvIdhvaM kalahaM mithaH / / yo'gnau mayi praviSTAyAM / praveSTA sa hi me priyaH / / / 12 / / taddAsi vada kasteSu / pravikSatyAzuzukSaNim / / etatkathAyA bhAvArthaH / prathanIyastvayA punaH / / 13 / / * ceTyapyAcaSTa-he devi yadi jAnAmi / kathayAmitamAM tadA / / tatkAraya kathAkhyAnAt / zravaNAmRtapAraNam * / / 14 / / rAjyapyUce-hale sitApi maricA-svAdahInA na rocate / / tathAdhunA kathAkhyAna-mapyataH zvo bhaNiSyate ra * / / 1 / / ityuktyanantaramevAsvapad bhUpakAntA, rAjJo'pyaho ekaikasya pArvAdagretanaH sarasaH prabaMdha iti dhyAyataH * samAgAnnidrA, punaH kathAbhAvArthAvagamotsukena bhUnAyakena paMcame'pyahani vArake datte karmakaryapyAhasma-devi kaH * prazno . * svagRhaM teSU-jjvAlyodyotaM kariSyati? / / ko vA nAma vipadyocca-rgAyiSyati hi paMcamam? / / 1 / / ityAdi saTIkA * cintayaMtyA me / yayo rAtriraho'pi ca / / tatsamAkhyAhi kasteSu / kRzAnuH svIkariSyati? / / 2 / / 350 Education For Personal & Prvale use
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ * citrakarabhavApyabhaNat-sakhi naimittikaM muktvA / tribhirnyairvicaaritm|| tAvadeSA vizatvagniM / pravizAmo vayaM * pra.51 * na tu / / 1 / / yadi haimI kSurI tatkiM / svAtmA ghAtyastayA bhavet / / ato jIvadbhirApsyante / kanyA anyA api * u.62 citrakara - dhruvam / / 2 / / daivajJena tu vijJAya / jJAnena kuzalAdikam || proce vahnau pravekSAmi / samaM rAjatanUjayA / / 3 / / dArikAtayA'pi hi citAsthAnA-dhastAdAtmIyayA dhiyA || AptebhyaH puruSebhyo drAk / suraMgA paryakAryata ||4|| cintanam * tato nRpAdipratyakSaM / tAvubhAviSTadevatAm / / hRdi smRtvA citAM maMkSu / praviSTau kASThapUritAm / / 5 / / sarverapi * jvalatyagnAvabhAvapi / / to saraMgAdhvanA vegA-nirgatau vikasanmakhau / / 6 / / sakautakeSa lokeSa / * rAjA rAjyArdhasaMyutAm / / sutAM kalAvide prAdA-nAnyathA hi satAM vacaH / / 7 / / ityAdisarasadRSTAMteH patyurmano / raJjayantI sA'naMgasaMdarI bhogAnanabhavantI SaNmAsImaticakrame / tato'parA rAjadArAH zAkinya iva tadupari dveSaM vahatyazchalaM nibhAlayantisma / ekadA citrakaradArikA ke * madhyAhne svasaudhe kapATasaMpuTaM datvA prAktanaM veSaM paridhAya caivamacintayat-vivekaccheka! re jIva / tava tAvadidaM 7 kulam / / citrakRjjAtisaMjAtam / tathAyaM janakArpitaH / / 1 / / sthUlazATakasaMbaMdhI / veSo bhUSAgaNastathA / / ) * kAcakastIrarIryAdi-maya AbAlazIlitaH / / 2 / / yugmam / / idaM paTTadukUlAdi-nepathyaM pArthivArpitam / / tathA * prazno. * cAdhunikaM bhUSA-vRndaM hemamaNImayam / / 1 / / kiMcAnyA vizvavaryogra-bhogAdiprAMzuvaMzajAH / / sapatnIbhUpatirmuktvA / * saTIkA - mayyeva hyanuvartate / / 2 / / ityAdyakharvagarvasya / tvayAtmA na kadAcana / / deyo yato bhavaMtyajJAH / stokenottAnamAnasAH + 351 For Personal & Private Use Only
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********** / / 3 / / bhaNitaM ca-jaha mUsayassa ikkeNa vihiNA do vi vAvaDA hatthA ! taha amuNiyakallANA thoveNavi uttaNAhuti ||9|| evaM dine dine dvAraM datvA garvasyAtmAnamayacchantIM citrakRtsutAM prekSya tatsapatnyo rAjJo'gre vyajJapayan-svAminnAtmA bhRzaM rakSyaH / paTukUTA yataH striyaH || viziSya nIcajAtIya yuvatInAM kimucyate? / / 1 / / ato vizvasitavyaM no / hyamuSyAM citrakRdbhuvi / / yataH kiMcidrahasyeSA / kArmaNaM kurute'nvaham ||2|| rAjApi tat zrutvA'cintayat - AsAM tadupari dveSaH / sapatnIbhAvasaMbhavaH / / ato dhImAn zrutagrAhI / bhavennaiva kadAcana / / 1 / / yaduktaM-mA hoha suyaggAhI / mA pattiya jaM na diTThipaccarakkhaM / paccakkhaMmi ya diTThe | juttAjuttaM viyArijjA / / 1 / / tadasyAzcitrakRtputryAH / svarUpaM sarvamapyaham || vaMcayitvAtmano dRSTiM / pazyAmi vA zRNomi vA ||1|| iti dhyAtvA pracchannIbhUya bhUpazcitrakRdbhuvastAdRksvarUpaM dRSTvA camatkRtaH sarvarAjJISu tAM paTTarAjJIM cakAra / iti citrakarasya putrikAyA- zcaritaM citrakaraM nizamya bhavyAH / / na kadApi madasya yacchata svaM / yadi vaH saukhyaparaMparAbhilASaH ||1|| // ityAcArya zrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau garvasyAtyA no deya iti viSaye citrakaradArikAkathA || punarapi tasminnevaikapaMcAzatsaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi triSaSTitamamuttaramAha - tathA kRtaghnasya, vyAkhyA- he vatsa ! na kevalaM garvasyAtmA na samarpyaH, kintu tathA tenaiva prakAreNa kRtaghnasyApi kRtamupakArAdikaM hantIti kRtaghnaH / uktaM ca- ciramArAdhito'pyannA - dibhiH saMtoSito'pi ca / / kRSNAhiriva kasyApi / For Personal & Private Use Only pra. 51 u.62 rAjJaH saMtoSa: prazno. TIkA 352 y.org
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ *********** * kRtajaH syAnnijaH kimu? / / 1 / / evaMvidhasya kRtaghnasya durjanasyAtmA datto'pAyAya syAdato na deyaH, atrArthe * pra.51 * zivakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe ratnapuraM nAma nagaraM, yatra vasannakhilo'pi jano / naivAnubhavati satatam / / kRtaghnatyAge zivakathA chedaM tApaM tADanakaM / saMtyajyaikaM rajatam / / 1 / / tatra damitAri ma rAjA, yo nyAyamArgAdhvagasArthavAhaH / - re pApAlidhUlIhRtigaMdhavAhaH / / pUrvArivairidrumahavyavAhaH / sAmrAjyalakSmIvanavArivAhaH ||1|| tanmAnyo yazobhadro ke * nAma zreSThI, yo jJAtivargadrumavAridhAraH / paropakArA''layasUtradhAraH / / dAridvavArAMnidhikarNadhAraH / pApAdri- * vicchedanavajradhAraH / / 1 / / tasya zivo nAma sUnuH, iMdAvivollAsikalAkalApa-yukte'pi yatrAnvahamekameva || 2 * kalaMkavatkaitavanAmadheyaM / sudurnivAraM vyasanaM babhUva / / 1 / / tamanyadA dyUtavyasaninaM sUnuM pitaivamazikSayat-vatsA''karNaya * * me vAkya-mekamAyatisuMdaram / / dyUtavyasanametatte / nocitaM guNazAlinaH / / 1 / / purApyanena nissdh-paaNddubhuupaalbaalko|| * prApto tAdRgavasthAM yA / jalpituM na hi pAryate / / 2 / / tadetadiha loke tu / kulakIrtyarthanAzanam / / paraloke tu * OM nitarAM / durgadurgatikAraNam / / 3 / / ata etanmahAnartha-sAdhakaM sukhabAdhakam / / tyaja ko nAma jAnAno / viSaM / * pAtuM samIhate? / / 4 / / ityukto'pi pitrA sa durodaraM naujjhat / kuto vyasaninAM sadupadezAvakAzaH? uktaM * / ukta prazno . * ca-nopadezazatenApi / mUDho'kAryAnnivartate / / zItAMzugrasanAtkena / rAhurvAkyairnivAritaH? / / 1 / / pratyuta * saTIkA vyasanamapUpuSat / ekadA'vasAnA'vasthAM prAptena pitrA putrasnehAtsa dyUtazAlAto dyUtakAraiH samaM krIDannapyAhUya 353 Jaducation International For Personal &Private Use Only
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mRdusvareNaivaM zikSitaH-na jJAyate vatsa kadApi daivA-dvipatsamAyAtyatidustarA te / / tadA taducchittikRte svacetoM- * pra.51 * tare smareH paMcanamaskRtiM tvam / / 1 / / zivo'pIti piturgiraM kathamapyurarIcakre / zreSThyapi sadArAdhanayA vipadya - u.63 divamavApa, tataH zivaH kaitavaiH saha krIDan sarvamapi dhanaM nidhanamanayat / tadvinA tu sthAnamAnasaM dhanArtha kiM na meM bhASaNAdyaprApnuvannityacintayat-varaM vanaM vyAghragajendrasevitaM / drumA''laye puSpaphalAmbu bhojanam / / tRNeSu / tRNa ke kriyate? * zayyA varajIrNavalkalam / na baMdhumadhye dhanahInajIvitam / / 1 / / iti dhyAyan zivo nagarAnniragAt, * * prAptastatparisaramaMDanAyamAnamudyAnaM, dadarza tatraikaM niSaNNaM tridaMDinaM, gatastatyArzva, upAvizacca natipUrvam / so'pi pAkhaMDI taM niHzrIkamAlokya kRpAlurivetyAlapat-vatsa! tvaM hetunA kena / vilakSa iva vIkSyase? || * zivo'pyavocat-svAminna me'sti saMtoSa-poSadAyI dhanodayaH / / 1 / / kApAliko'pyavAdIt-bhadrA''karNaya me hai vAkya-mekamaMgIkaroSi cet / / tadA te gRhadAsIva / padmA sadma na muJcati / / 1 / / zivo'pyabhyadhAt-prabho! * + yadAdizasi ta-tkaromyeva na saMzayaH / / yato dhanaiSiNA puMsA / tatkiM yanna vidhIyate? / / 1 / / yaduktaM yad dargAmaTavImaTanti vikaTa krAmanti dezAMtaram / gAhante gahanaM payodhimatanuklezAM kRSi kurvate / / sevante kRpaNaM patiM gajaghaTAsaMghadaHsaMcarama / sarpanti pradhanaM dhanAMdhitadhiyastallobhavispharjitama / / 1 / / yogyapi jagau-yadyevaM prazno. * vatsa! tarhi tvaM / kvApi pazyAkSataM zavam / / yathA kRSNacaturdazyAM / sAdhyasiddhirvidhIyate / / 1 / / tataH zivaH + saTIkA kvApi taro tadevodbaddhaM zavaM dRSTvA tridaMDyagre nyavedayat / yogyapi kRSNacaturdazInizi zivapAttiM zavamAnAyya - 354 For Personal & Private Use Only
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tadyuto homopayogipuSpaguggulaguTikAdyupakRtibhRjjvalaccitAkaM zmazAnamagAt / tatra tridaMDI pradIpanamaMDalaM . pra.51 * vyadhAt / nyadhAcca tatra kRpANavyagrapANiM tanmRtakaM, tataH zavacaraNatalasaMvAhanavidhI zivamAdizya kapAlI * u.63 namaskAra + nizcalamanA mantraM smartumArebhe / zivo'pi tadAnIM tAdRzaM tadvilasitaM vilokya manAmbibhyanmanA ityacintayat mantraprabhAvaH devAdvipanmamA''yAtA / zmazAnamatibhISaNam / / nizA garIyasI krUra-karmA kApAlikaH punaH / / 1 / / zavo'pya* kozA'sikara-stadamuSya durAtmanaH / / sarvo'pyayamupAyo me / vinAzAyaiva kevalam / / 2 / / yataH-svabhAvakaThInasyAsya / * * kRtrimA bibhrato natim / / guNo'pi parahiMsAyai / vAyasasya khalasya ca / / 3 / / kiMcA'hamIdRze kAle / * praNaSTumapi na kSamaH / / ataH karomi kiM kasya / purato vA nigadyate? / / 4 / / evaM zivo yAvatsphuradbhIrabhUttAvattasya / * sa piturAdezaH smRtipathamagAt / tataH sarvA'pAyacchettAraM saMpatkartariM paMcaparameSThinamaskAra maunena dhyAyati zive * * tridaMDinastIvrataramaMtravazAdI SadutthAya sa zavaH papAta / tatpAtavazAdAtmanaH kSuNNaM manvAno yogI punaH * sthiramanA maMtramasmarat / tatprabhAvAtprAgvadutthite patite'pi ca zave viSaNNastridaMDI zivamuvAca-bhadra! ko'pi tvayA mantro / jJAyate smaryate'thavA / / zivo'pi kRtaghnatoparatasya tasyA''tmA'bhiprAyamaprakAzayaMstAdRzaM paMcanamaskAramAhAtmyaM jAnAnastamace-yogIMdra! naiva jAnAmi-tamAM mantraM kamapyaham ||1 // tataH pUnardvayorapi svaM svaM * prazno. mantraM smaratoH paMcaparameSThinamaskRtivazAdazivaM zivasya kartumakSamaH kruddhavetAlAdhiSThitaH zavaH samutthAya * saTIkA * tenaivAsidaMDena tridaMDimuDaM mRNAlavaducchedya svayamagnikuMDe nipatya svarNapuruSIbabhUva / aho aciMtyo * 355 ucation.intemational For Personal & Private Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ *****kkkkkkkk********** * maNimaMtroSadhInAmanubhAvaH! zivo'pi paMcaparameSThinamaskRtismRtiprAptajIvitavyastaM hemapuruSaM vasudhAntarnidhAya * pra.51 * tadaMgulyAdicchedAtkiyaddhiraNyamAdAya rAtrizeSamativAhya prAtastenaiva kAMcanena nRpaM bheTayitvA tadvyatikaraM * u.63 kathayitvA tadarpitapradhAnapuruSaparivRtastataH sthAnAtsotsavaM suvarNapuruSa svagRhamAnIya yathocitaM rAjamAnyAn / suvarNapuruSa * sanmAnya ca vyasarjayat / tataH zivaH sUvarNapuruSasya chinnairaMgopAMgemaharTikIbhato bhapadattazreSThipadaH * prAptiH * kadAcidityacintayata-kazAgrajAgratyAnIya-kaNalolatarA:zriyaH // tadetAsAM vyayaH zreyAna | kvApi saddharmakarmaNi * rA // 1 // iti dhyAtvA jinabhavanajinabimbasAdhasAdhvIzrAvakazrAvikAsatkArajinAgamapustaka-lekhanadInoddhAra* paropakAraprabhRtidharmakarmanirmimANo lakSmIlAbhaM gRhNan zivaH krameNa svargasaukhyabhAgabhUt / itthaM yazobhadrasutasya * * vRttaM / nizamya lokAstadiva prakAmam / / nAtmA kRtaghnasya kadApi deyo / yadyasti vAMchA kuzalAptaye vaH / / 1 / / * // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau kRtajasyAtmA na deya iti viSaye zivakathA / ___ mUrkhaviSAdagarvakRtamAtmAnAdeyavaiSayikIrvanapriyakapirAjabhavikakuTuMbacitrakaradArikAzivakathAH zrutvA punarapi * zuzrUSuH ziSyo dvApaMcAzatsaMkhyaM praznamAha pra.52-kaH pUjyaH? vyAkhyA-he bhagavan! kaH pUjyo mAnya iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi * prazno. * catuHSaSTimitamuttaramAha-savRttaH / he vatsa ! sat zobhanaM vRttaM AcAro yasya sa sadvRttaH, yataH savRttenaiva * saTIkA * pumAn syAt / uktaM ca-tAvacciya jasapasaro / tAvacciya guNagaNo lahai lIhaM / / tAvacciya vaNNIo / 356
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jAva sadAyArasaMjutto / / 1 / / atrArthe makaraketunRpakathA, tathAhi pra.52 * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe vilAsapuraM nAma nagaraM, yatrAMtarasthamapi vastugaNaM vilokya / tadgrAhabaddhamatayo'pi u.64 makaraketu malimlucA drAk / / sasphATikAsmamayamaMdirabhittibhAga- saMghaTTabAdhitaziraHkamalA valante / / 1 / / tatra makaraketurnAma nRpakathA * rAjA, yatkRpANalatikA nirantaraM / lagnazatrugaNaraktapallavA / / sAgasUta suyazaHprasUnakaM / diksarojanayanAvataMsakam * / / 1 / / ekadA rAjapATikArthaM gacchannatucchabhUSaNAM surAMganAmiva surUpAM kAmapi bAlAM jAlAMtarasthAmAlokya * * tadrUpA''kSiptacetAH pArzvavarttinaM mANibhadrAbhidhAnaM mitramabhANIt-vayasya vada kasyeyaM / kanyakA kulabhUSaNam / / * yanme'nayA manoratnaM / stenyevApahRtaM drutam / / 1 / / mANibhadro'pyavAdIt-rAjanniyaM suguptasya / mahAmAtyasya * naMdinI / / nAmnA padmAvatI padmA / kSIranIranidheriva / / 1 / / rAjApyetannizamya kRtakRtyaH prAsAdametya kamapi * puruSaM zikSayitvA suguptamantripArzve preSIt / so'pi mantrigRhametya tatpura ityavocat-amAtya yAcate bhUpa-stava meM *padmAvatIM sutAm / / tatpradehIdRzo bhAgya-vinA naivApyate varaH / / 1 / / sacivo'pyUcivAn-bhadra satyamidaM kintu| * datteyaM dhvajinIzituH / / baMdhudattasya putrAya / zrIdattAya mayA purA / / 1 / / baMdhubhojanakRtyAdya-mapyudvAhakRte * kRtam / / pANipIDanamevaikaM / bhAvilagne'vaziSyate / / 2 / / tatkathaM pravarAyA'pi / varAya kSmAbhRte mayA / / iyaM pAnI + pradIyate putrI / nivedaya vizArada! / / 3 / / rAjapuruSo'pyAkhyat-maMtrin yuktamidaM kiMtva-dyApi nodvAhitA hai saTIkA * sutA / / tadbhabhujA samaM cAsyA / yuktameva vivAhanam / / 1 / / kiMcArthI pArthivaH kanyAM / grahISyati haThAdapi / / * 357 For Person & Private Use Only www.jairnelibrary.org
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.52 u.64 rAjJaH savRttapAlanam * kiM karNe dhriyate hastI / bhraman kenApyanadhvani / / 2 / / kiM bahUktena cetsvasya / kuzalaM tvaM samIhase? || * * tadetatkanyakAratnaM / nRratnAyopadIkuru / / 3 / / ityuktvA tasmin gate'mAtyaH svayameva prAMjalirilApAlaM * * vyajijJapat-svAminnahaM mamaukaH zrIrjIvitavyaM paricchadaH / / anyaccApi hi yatkiMci-tatsarvaM tvadvazaMvadam / / 1 / / * kintu vijJaptikAmekAM / kRpAM kRtvA'vadhAraya / / yadekavelaM dattAyAH / kanyAyAH punararpaNam / / 2 / / bhavenmahA'pavAdAya / * tannyAyakSIrasAgara! || yathocitaM samAlocya yacchAjJAM mayi kiMkare / / 3 / / ityAkarNya vigalanmAravikAraH ke * mApatirityacintayat-aho mantrI sadAcAro-'sadAcAro'smyahaM punaH / / yadevaM kathayAMcakre / paramArthamajAnatA hai / 1 / / dhanyAste ye na nArISu / raktA rUpavatISvapi / / ahaM tvadhanyo yadbhogAn / rogAniva samAzraye / / 2 / / * tadataH parametairhi / kAlakUTaviSairiva / / prANinAM prANasarvasvA-'pahArapraguNairalam / / 3 / / iti dhyAtvA nRpo * * vairAgyaraMgitamanA evamavAdIt-maMtrin me mAragaralaM / tava vAksudhayA gatam / / mudaM dhehi gRhaM yAhi / vidhehi svamabhIpsitam / / 1 / / atrAntare kAcitkAryavazAnnabhasi yAntI tatsadvRttaraMjitA surItyUce-rAjaMstvameva dhnyo'si| varNanIyo'si yasya te / / svAMtaM svargApavargaka-mUle sadvRttapAlane / / 1 / / iti triruccArya nRpavaryamUrdhani kusuma-* * vRSTiM vidhAya devyAM svakRtyAya gatAyAM maMtrI dhAtrIpatisavRttacamatkRtaH putryAH zrIdattena saha vivaahmkaaryt| * * vizAmIzo'pi sadvRttaguNena sarvatra jAyamAnapUjopacArazcaMdrazekharaM sutaM svarAjye nyasya svayaM gurupAdAMtopAttavrataH * meM svargamasAdhayat / iti makarapadAgraketubhUmI-paticaritaM zravaNAntikaM praNIya / / bhuvi bhavikajanAstanudhvamekaM / ma prazno . saTIkA 358 For Personal & Private Use Only
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ *kkkkkkkkkkk*********** * nanu sadvRttamavazyapUjyakRcca / / 1 / / . pra.53 // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau pUjAnibaMdhanasadvRtte makaraketunRpakathA / / u.65 pUjAmibaMdhanasadvRttavaiSayikI makaraketunR-pakathAM nizamya punarapi zuzrUSuH ziSyastripaMcAzattamaM praznamAha- kanyAyakSIra sAgaro bhUpa pra.53-kamadhamamAcakSate? vyAkhyA-he bhagavan ! kamadhamaM nIcamAcakSate bruvate? iti ziSyakRte prazne * gururapi tadanuyAyi paMcaSaSTisaMkhyamuttaramAha-calitavRttaM, vyAkhyA-he vatsa ! calitavRttaM bhraSTasadAcAra, yataH * svIkRtasatkRtyaparihArAdadhama eva, uktaM ca-aMgIkRtasadAcAra-parihAravazAnnaraH / / guNodayayuto'pi syA-dapamAneka+ bhAjanam / / 1 / / atrArthe kaMDarIkakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe mahAvidehe puSkalAvatIvijaye puMDarIkiNI nAma nagarI, yatra saukhyabahulaH kila * kAlo / duHkhamAsukhamasaMjJaka eva / / dehino'pi zaracApazatoccAH / pUrvakoTimitajIvitabhAjaH / / 1 / / tatra * mahApadmo nAma rAjA, tasya padmAvatI nAma rAjJI, tayoH puMDarIkakaMDarIkanAmAnau naMdanAviti kuTuMbaM vasatisma / harSaprakarSabharanirbharanamrakamra-gIrvANarAjaparipUjyajinoditeSu / / dharyeSu kRtyanivaheSu sadodyataM ya-tkAlaM * vizAlamativAhayatisma kAmam / / 1 / / anyadA nalinopavanamAgatAnAM keSAMcidguNabhUrINAM sUrINAM vaMdanAya ra prazno. * gataH saparijanaH mAjAnirimAM dezanAmazRNot-bho bho bhavyA baMbhramanto bhavantaH / saMsArAbdhau cullakAdyaiH + saTIkA * prabaMdhaiH / / labdhvA martyatvaM kathaMcicchrayadhvaM / tatyArAptyai jainacAritrapotam / / 1 / / tadAkarNya raMgadvairAgyo rAjA * 359 For Personal & Private Use Only
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ * puMDarIkakaMDarIkayo rAjyayovarAjye datvA svayaM saMyamarAjyamAdAya kevalajJAnamutpAdya paramapadamAsasAda / tAvapi - pra.53 * rAjyaM yauvarAjyaM ca pAlayantau kadAcitpunarupetAnAM teSAmevAcAryANAM vaMdanAya gato tadvacanAmRtamAkaMThamapibatAm / * u.65 kaMDarIka tataH prabuddhaH puMDarIkaH kaMDarIkamUce-vatsa! kramAgatamidaM / rAjyaM tvaM paripAlaya / / ahaM saMyamarAjyazrI-pAlanAyonmanAH . kathA punaH / / 1 / / tadAkarNya kaMDarIko'pyavAdIt-bhrAtaryuktaM tvayA proktaM kintu saMprati me manaH / / bhavodvignaM - * tadAdAtu-manumanyasva mAM vratam / / 1 / / puMDarIko'pyUce-vatsAyazcaNakA yadvat / paricarvitumakSamAH / / voDhuM na * * zakyaH syAtpaMca-mahAvratabharastathA / / 1 / / uktaM ca-sadA'sminna snAnaM zayanamavanau bhekSyamazanam / na yoSitsaMparko na ca khalu mamatvaM kvacidapi / / karaiH kezoddhAro gurukulanivAso vratavidhi-bubhukSodanyAnAM sahanamasakRttanna * sukaraH / / 1 / / tattasyedRksvarUpaM tvaM / vicArya svIyacetasi / / yadbhaveducitaM tadbA-kkuryAH kiM bahujalpanaiH? * * // 2 / / kaMDarIko'pyabravIt-bhrAtaH kAtaravatkiM mAM / tvaM bhApayasi saMyame / / yataH kakSIkRtaM kRtyaM / na tyajanti * ra hitaiSiNaH / / 1 / / ityuktvA kaMDarIko gurupAdAnte prAvrajat / puMDarIkanRpastu gurUnnatvA prAsAdamAsAdya bhAvayatIbhUya - * rAjyamanvazAt / kaMDarIkamunirapi zikSitobhayazikSastapastapyamAno gurubhiH saha viharan kiytkaalmtyvaahyt| * * anyadA praphullASTAdazabhAravanaspatI vasaMtasamaye tapaHkRzo'pi kaMDarIkazcAritrA''varaNodayAdviSayecchuH puMDarIkiNyAH * * puryAH nalinIvanodyAne sametya zAkhizAkhAyAM pAtrAdyupakaraNaM nivezya mahiSaM iva zADvale bhUtale loluThan * saTIkA * vanapAlena puMDarIkAya svamajijJapat / puMDarIko'pi tatraitya tathAsvarUpaM kaMDarIkaM vyAlokya viSAdAnandasaMkIrNAMtaHkaraNaH * 360 prazno . Personal & Private Use Only inww.sanelbrary.org
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sacivAnUcivAn-haMho purApyasau baMdhu-rvArito'pyagrahId vratam / / ato vilokyatAmasyA-cAraH saMsArakAraNam * pra.53 * ||1 / / tadanenorukAlena / pAlitaM caraNaM mama / / AdAtumucitaM rAjyaM / dAtumasyocitaM punaH / / 2 / / ityuktvA * u.65 - puMDarIkaH kaNDarIkAya rAjyacihnAni datvA svayaM zAkhizAkhAvalaMbIni vraticihnAnyAdAya vAyuvadapratibaddho . vicAritrAvaraNo dayAdviSayecchu: * vyaharat / kaMDarIko'pi calitavratatvAdadhamo'pakIrtikIrNakarNakuharaH purIM pravizya prAsAdamAsAdya raMka iva * kaMDarIkaH * tathA''kaMThamabhuMkta yathAtyaMtAhArAnnizi kRzAMgIsaMgasaMbhavadujjAgarAcca saMjAtavisUciko'dRSTavya mukho'yaM * * durAtmeti vaidyairakRtauSadhaH, sacivairupekSitaH, sevakairapyanupacaritaH kaMDarIkaH krudhetyadhyAsIt-yadi me jIvato * * yAti / yAminIyaM tadA prage / viDambya mArayAmyetAn / sakuTuMbAnapi dhruvam / / 1 / / iti taMDulamatsyavad durvyAnaM * dhyAyan kaMDarIko mRtvA saptamanarakabhUmyAmapratiSThAne nArako'bhUt / puMDarIkarAjarSistu tAdRgaMgIkRtavratopacaraNAvirbhUtapra* modaH kadA gurupAdAMbhojaM bhRgavat seviSye? iti ciMtayannapratibaddhavihAraH sadaivA'STamabhaktaprAMtaprAptavelA-* tirukSabhekSyazoSitAMgo nizitakuzAgraviddhaH sukumAlAMghritalakSaradrudhiradhAraprasAdhitavasudhApIThaH kadAcid bhUriparizramo * grAme vasatiM yAcitvA vihArA'kSamastRNasaMstArakamadhyAsya sAdhitA''rAdhanaH zubhadhyAnaH sarvArthasiddhivimAne * sukhasAraH suraH samabhUt / iti kaMDarIkakathikAM nijake / hRdaye vicArya bhRzamAryajanAH / / tyajatA'dhamatvajanakaM prazno. * calitA-caraNaM yathA bhavati vaH zivatA / / 1 / / saTIkA // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau adhamatvakhyApakacalitavrate kaMDarIkakathA / / (MANEducation intemational S euse
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ satya ____ adhamatvakhyApakacalitavratavaiSayikI kaMDarIkakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyazcatuHpaMcAzatsaMkhyaM praznamAha-* pra.54 pra.54-kena jitaM jagadetat? vyAkhyA-he bhagavan! kena puNyavatA etadidaM jagadvizvaM jitaM svAjJayA * sAdhitam? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi SaTSaSTipramitamuttaramAha-satyatitikSAvatA puMsA, titikSAyAM vyAkhyA-he vatsa ! satyena nizchadmavRttyA na tu kapaTena yA titikSA kSamA, sA vidyate yasyAsau titikSAvAn / sAgaracaMdra * tenaivaMvidhana puMsA-puruSeNa na tu kecanAnta:kuTilAzayA api bAhyAkAreNa svaM kSamAvantaM darzayanti / te na * kathA * satyatitikSAvanto nIcaprakRtitvAt / uktaM ca-zanairuccarate pAdaM / jIvAnAmanukaMpayA / / pazya lakSmaNa! * + paMpAyAM / bakaH paramadhArmikaH / / 1 / / ataH satyatitikSAvAneva jagadvazayati / atrArthe sAgaracaMdrakathA, tathAhi- ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe dvAravatI nAma nagarI, yasyAM jinAdhipatimaMdiratuMgazRMga-raMgatsuvarNa* kalazapratibiMbitaH san / / eko'pi vAsaramaNirvitanotyaneka-bhAnubhramaM matimatAmapi mAnavAnAm / / 1 / / tatra meM * yadukulA'laMkAranavamavAsudevazrIkRSNAgrajazrIbalabhadranaMdananiSadhasUnuH sAgaracaMdro nAma kumAraH, cakorakANAmiva * yAminIzo'bjAnAmivArkaH shikhinaamivaabdH|| atIvadurdItakumArakANAM / zAMbAdikAnAM satataM priyo yaH * / / 1 / / itazcAsyAmeva puryAM mahAmaMDalikadhanasenanaMdinI kamalAmelA nAmnI kanyAratnaM vasatisma, pAre girAM meM prazno. * varNayituM yadIyAM / rUpazriyaM prekSya janAH samagrAH / / anyAMganAnAM kalayanti rUpa-mahAri sauMdaryavivarjitatvAt + saTIkA * ||1|| sA yauvanaM prAptA satI pitrA pradattaitatpurIvAstavyazrIugrasenanRpasutanabhaHsenAya / tadAnImAgAttasya vezmani *. 362
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vINAkSamAlApavitrikAkamaMDaluvyagrakaro nAradamaharSiH / so'pi tasyAH kanyAyA lAbhena mudito'bhyutthAnAdikaM * pra.54 * nAradasya nAkarot, kutaH syAdabhAgyabhAjAM vinayaH? bhaNitaM ca-viNIo Avahai siriM / lahai viNIo jasaM * nAradalIlA * ca kIttiM ca / / na kayAvi duviNIo / sakajjasiddhiM samANei / / 1 / / tataH kupito nArado nirgatya * * sAgaracaMdragRhamApa, so'pi tamabhyutthAnAdinA satkRtyaivamuvAca-jagatpratyakSasvacchaMda-vRttyA sarvatra bhUtale / / maiM * paribhramadbhiryuSmAbhiH / kimapyAzcaryamIkSitam / / 1 / / RSirapyAkhyat- kumAra vinayArAma-ghanAgama! vilokitam / / * * sAgaro'pyAhasma-mune! tatkiM samAkhyAhi / yattadAkarNanonmanAH / / 1 / / nArado'pyavadat-vatsAsatAM parAH puryo / * yadatraivAbhavatpuri / / parisphuranmahAseno / dhanaseno dharAdhipaH / / 1 / / tasyAsti kamalAmelA / putrI yadrUpamIkSitam / / * keSAM yUnAM mano harSa-prakarSAya na jAyate? / / 1 / / tannizamya viSamaviSamazarazaraprahArajarjarAMgaH sAgara ityagadat-munIMdra! * * dattA kimu kasyacitsA? / RSirapyAkhyat-vatsograsenAMgabhuve vitIrNA / / sAgaro'pyUce-prabho! kathaM tatsaha * saMgamo me? / nArado'pyavAdIt-kumAra! jAnAmi na vastuvRttyA / / 1 / / ityuktvA sadyo devarSiH khamutpatya yayau - * kamalAmelAnilayaM, tayApi sAdaraM sa RSiriti vyajijJapi-munIza! bhramyate vizva-mapi vizvaM niraMtaram / / * tatprasadya samAkhyAhi / dRSTaM kimapi citrakRt / / 1 / / nArado'pyAhasma-vatse'traiva mahApuryAM / dRSTaM puruSayAmalam / / * * tatraikaH sukRtI rUpa-zriyA smara ivAparaH / / 1 / / zrImAn sAgaracaMdrAhvaH / kumAro'nyastu nirguNaH / / sAhaMkAraH * saTIkA kadAkAro / nabhaHsenAbhidhaH kudhIH / / 2 / / yugmam || tadAkarNya sAgaracaMdre'nuraktA nabhaHsene tu viraktA sA prazno. For Personal & Private Use Only
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bAlA punarnAradamavocat-munIMdra! mNdbhaagyaa'smi| yatpitrA kila vairiNA / / avimRzya ca dattA'haM / nabhaHsenasya * pra.54 * tAdRzaH / / 1 / / tathApi taM variSye na / pAvake svaM kSipAmyapi / / yataH kRto varaM mRtyu-rna punaH kupatirvRtaH * u.66 ||2|| kiJca yatsAgareMdo me / manastadapi nocitam / / siddhyaMti kimapuNyAnAM / kadApi hi manorathAH? / / 3 / / zAmbaH kamalAmelA * iti zocantIM tAM nArado'pyUce-vatse vidhehi mA khedaM / dhIrA bhava bhvissyti|| manorathaH phalI yattva-yyanurAgaparo'sti / melApakaH * saH / / 1 / / sApyuvAca-bhagavaMstena sArdhaM me / sambandho'yaM bhavetkatham? / / RSirapyUce-vatse zubhe vidhau sarvaM / * * jAghaTIti na saMzayaH / / 1 / / yataH-dvIpAdanyasmAdapi / madhyAdapi jalanidherdizo'pyaMtAt / / AnIya jhaTiti * ghaTayati / vidhirabhimataH saMmukhIbhUtaH / / 1 / / itthaM kamalAmelAmAzvAsya nAradaH sAgaracaMdrapArzvametya tadanurAgavyatikaraM * procya ca svasthAnamayAsIt / sAgaro'pi tadAkarNanAtkamalAmelAnurAgaparastAmeva citte cintayaMstAmeva citraphalake ke * likhaMstAmeva sarvataH pazyan yAvatkSaNamekamasthAt, tAvadakasmAdAgatena zAMbakumAreNa tAdRgavasthasya sAgarasya krIDayA yAvad dRgayugaM pANibhyAM pRSThIbhUyA''cchAditaM, sAgaro'pi tadAnIM taddhyAnapara ityAhasma-kamalAmele * muMcA-'kSiyugamadazcakorayugmamiva / / tvanmukhavidhunidhyAnA-dadhikAM tRptiM samApnotu / / 1 / / zAmbo'pi vihasya * tamUce-vatsA''karNaya kamalA-melA naiva bhavAmyaham // kintu mAM kamalAmelA-melakaM pravidAMkuru / / 1 / / * * sAgaro'pi zAmbasvaraM matvA jagAda-kAka! me kamalAmelA-melaM kAraya vegataH / / yattvayA kamalAmelA-melakArIti * saTIkA * bhASitam / / 1 / / zAmbo'pyavocat-vatsa! vAkyacchalenAhaM / gRhItaH karavANi kim? / / yatsAgre'pyugrasenAMga-bhuve * 364 prazno. ation intematiohi netbrary.org
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkkkkkkkkkkkkk * dattA mayA zrutA / / 1 / / tathApi yena tenaiva / prakAreNa tavepsitam / / pUrayiSyAmi no vAkya-manyathA hi * pra.54 * mahIyasAm / / 1 / / ityuktvA'gAjjhAMbavatInaMdanaH pradyumnAMtikaM, acIkathacca tatsvarUpaM, so'pi raukmiNeyastadvaco- *u.66 * 'nullaMghayan prajJaptividyayA svasaudhagavAkSasthAM kamalAmelAmapahRtya dvArikAparisaramaMDanodyAnametya durdIta- sAgarakamalA * zAMbakumArAdiyuksAgaracaMdreNa saha paryANINayat / siddhyanti puNyavatAM kRtyAni, yataH-bhRgAH puSpitaketakImiva * vivAhaH mRgA vanyAmiva svasthalI / nadyaH siMdhumivAmbujAkaramiva zvetacchadAH pakSiNaH / / zauryatyAgavivekavikramayazaH-* ra saMpatsahAyAdayaH / sarve dhArmikamAzrayaMti na hi taM dharmaM vinA kiMcana ||1|| itazca vihitavaivAhikamaMgalo'vidhavAjanajegIyamAnadhavalo janakAdiparicchado rathamAruhya vAdyamAnAtodyapUrvaM / * kamalAmelApariNayanArthaM yAvannabhaHseno dhanasenamaMDalikasyottuMgatoraNaM prAsAdamAsasAda tAvadantaHpurAMtariti tumulaH - * samudalasat-haho vegAdeva / praharaNasahitAH samantataH subhaTAH / / dhAvata dhAvata kazci-tkamalAmelAkanI jahe * / / 1 / / tadakAMDavajradaMDapAtamiva suduHsahaM zrutvA dhanasenograsenanabhaHsenAdayo vilakSAsyAH sarvatra zodhayantaH OM kramAdApustadudyAnaM, tatra ca pradyumnazAMbAdyaiH sAgareNa saha pariNAyinI kamalAmelAmAlokya kopATopavikaTalalATatayA meM * dhanasenAdayaH paruSAkSaramavadan-are duSTAH kRtA'nyAyAH / ko'pi zikSAprado na vaH? / / ato'smadvizikhA * prazno . + eva / santu zikSAvicakSaNAH / / 1 / / ityudIrya yAvatte zAmbAdIn prahartumArebhire tAvacchAMbAdyairapi zarAdibhirabhidrutA ra saTIkA drutameva te sametya padmanAbhamupAlabhan / kRSNo'pi tadvyatikarA''karNanotpannakopakRSNavarmadhUmalaharikRSNitAsya For Personal &Private Use Only
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ * statkSaNAdetya zAmbAdikAnityAkSipat-arere'smatkule rAkA-zazAMkakaranirmale / / samAsUtri kimakSatra-midaM pra.54 * duSkIrtikAraNam / / 1 / / tatsaMpratyeva bAleyaM / nabhaHsenAya dIyatAm / / bhAvinyaH sAgarasyAnyA / api rAjanyakanyakAH * u.66 sAgaracaMdrasya // 2 / / zAmbakumAro'pi tannizamya janakamiti vyajijJapat-tAta! zrutaM vA dRSTaM vA / kvApi zAstre'thavA ra zrAvakatvam * zrutau? || udUDhA api yatpazcA-ddIyante kulabAlikAH? ||1|| tathApi yuSmadvacasA / dIyate kintu cedidam / / maiM * balabhadro bRhattAtaH / zrutigauravatAM nayet / / 2 / / tadA kiM na gRhe vairaM / syAdato'smin prayojane || maunamAlaMbyatAM maiM yasmA-nmaunaM sarvArthasAdhanam / / 3 / / tataH kiM vidhiyate ubhayathApi bAlAnAm? iti dhanasenograsenAdikAn * kSamayitvA mukuMdaH prAsAdamAsadat / sAgaracaMdro'pi zAMbAdisAhAyyAttakamalAmelAkalitaH svasaudhamadhyuvAsa ra * vilalAsa ca / nabhaHseno'pi kamapyapakAraM kartumakSamaH sAgaracaMdrasya chidraM pratyahaM gaveSayan kiyatkAlaM paryapAlayat / . * itazca samavasRto bhagavAnariSTanemirdhArikAparisarA''rAmaM, gato vaMdanAya naiSadhaH, prArebhe bhagavatApyevaM dezanA-vatsAsmin * bhavacArake gurutarAdhivyAdhidaMze sphura-tkarmaprAharike vadhAdyamazake rAgAdyayaH zRMkhale / / jIvAnAM vasatAM kadApi * na sukhaM duHkhaM tvanaMtaM tato-'rhaddharmaM zivazarmadaM kurutarAM mithyAtvamaujjhyA'dhunA / / 1 / / iti dezanAM zrutvA * * mithyAtvaM tyaktvA samyaktvamUlazrAvakadharmamAdAya svagRhametya ca tadAdi dharmakarmaNi karmaThaH sAgaro dinAnyatyavAhayat / * prazno. kadAcidvihitasarvAhAraparihAraH sAgarazcatuHrdazyAM zmazAne karmakSapaNAya kAyotsargeNA'sthAt / tadAnIM tathAsvarUpaM saTIkA * sAgaraM prekSyollasatkopA''Topo nabhaHseno jvalaccitAMgArapUrNajIrNaghaTakaparaM tacchirasi nyasya kamalAmelA- 366 t o remational Persona & Private Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** **** pahAranyatkAravigamAt svaM dhanyaM manvAnaH svadhAma jagAma, sAgaro'pi satyatitikSopazAMtastaduparyadviSaMstAdRzIM dAhavyathAM sahamAno vaimAnikapadamApat / iti sAgaracaMdravRttakaM / bhavikaiH samyagavetya mAnasam / / RtayA kSamA pavitritaM / kriyatAM yena jagajjitaM bhavet ||1|| / / ityAcArya zrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau jagajjayanibaMdhanasatyatitikSAyAM sAgaracaMdrakathA || jagajjayanibaMdhanasatyatitikSAvaiSayikIM sAgaracaMdrakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH paMcapaMcAzatpramitaM praznamAha pra. 55 - kasmai namaH surairapi sutarAM kriyate ? vyAkhyA - he bhagavan ! kRtaM tAvadaparairnaravarAdibhiH, kintu surairapi kasmai puruSAya sutarAmatyaMtaM namo namaskAraH kriyate vidhIyate ? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi saptaSaSTimitamuttaramAha - dayApradhAnAya, vyAkhyA - he vatsa ! dIyate jIvebhyo'bhayadAnamiti dayA karuNA, tayA pradhAnAya pravarAya yato jagati saMkaTapatitaM prANinaM dRSTvA yeSAM manastaduHkhaduHkhitaM syAtte paMcaSA eva, yathoktaM - zUrAH santi sahasrazaH pratipadaM vidyAvido'nekazaH / santi zrIpatayo nirastadhanadAste'pi kSitau bhUrizaH / / kiMtvAkarNya nirIkSya vA'tha manujaM duHkhA'rditaM yanmana - stAdrUpyaM pratipadyate jagati te satpuruSAH paMcaSA ||1|| atrArthe megharathapArthivakathA, tathAhi .......... ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe pUrvavidehe puSkalAvatIvijaye puMDarIkiNI nAma nagarI, yA rUpalAvaNyaramAparAjitA Only pra. 54 u. 66 sAgarasya satyatitikSA prazno. saTIkA 367
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRta * marAMganAnAM hariNIdRzAM sitaiH / / netraiH paribhrAjati puMDarIkiNI-bhramaM sRjantIva nivAsimAnase / / 1 / / tatra * pra.55 * megharatho nAma rAjA, zaraNAgatavajrapaMjare-timukhAM yasya paThanti baMdivat / / birudAvalimadya yAvadullasa-daMbhojamukhA ra u.67 - jagajjanAH / / 1 / / ekadezAnadevalokaprabhurIzAneMdraH sabhAniviSTo vismayavazAcchIraH kaMpayan surairvijJapayAMcakre-svAmin / IzAneMdra * yadIdRze kAle / mastakasya vidhUnanam / / vyadhAyi ttprsdyaashu| kathyatAmasmadagrataH / / 1 / / IzAnezo'pyUce-bho * * megharathaprazaMsA * devA puMDarIkiNyAM / puryAM megharatho nRpaH / / dRSTaH praSThaH kRpAlUnAM / prayuktAvadhinA mayA / / 1 / / ytstcchrnnaayaataa| * + jantavo na kadApi hi || parAbhavitumISyaMte / zakrairapi sahAmaraiH / / 2 / / ato mama camatkAraH / sphuratisma surA na * hRdi / / sa kiMpumAn yo'nyaguNAn / prekSya toSaM tanoti na / / 3 / / tat zrutvA kazcitsuraH zakravAkyaM vitathaM se * manvAno megharathadayAparIkSAyai divaH samAgacchannabhomArge mithaH zyenapArApato yuddhaM kurvaMtau dRSTvA tadvapuraziyat / * * itazca sabhAsIne megharathamahIne pArapatapatattrI bhayabhrAnto rAjan mAM zaraNAgataM rakSa rakSeti jalpastadaMke nabha* stalAdapatat / zyeno'pi mApa! bhakSyaM pakSiNamamuM muMca muMceti vadaMstadanupadaM tatrADhaukiSTa / evaMvidhe svarUpe * bhUpo'bhANIt-zyenAtra kathamAyAtaM / bhavato vitarAmyamum / / na kSatrANAmayaM dharmaH / zaraNastho yadarpyate / / 1 / / * kiMca nUnaM tavApyeSa / na yogyaH kugrahAgrahaH / / yadanyajantughAtena / svadehaparipoSaNam / / 2 / / pakSe'pi troTyamAne prazno. * te / yathA syAnmahatI vyathA / / tathAnyasyApi jAyeta / hanyamAnasya kA kathA / / 3 / / kSaNamAtraM bhavet * saTIkA * tRpti-rasmin pakSiNi bhakSite / / tavAsya tu varAkasya / hI sarvaM janma gacchati / / 4 / / paMceMdriyANAM jIvAnAM / 368 ...
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayA * vadho mAMsAdanaM tathA / / prathamaM narakapAtasya / zrIkaragrahamaMDalam / / 5 / / gatvarasya zarIrasya / poSAyA''miSabhakSaNam / / * pra.55 * vidhIyate ca yastaistu / pazyadbhiH kUpamajjanam / / 6 / / bubhukSAzamanopAyA / vartante'nye'pi bhUrizaH / / tatkiM * u.67 megharathasya zvabhre mudhA mAMsA-danenAtmA nipAtyate / / 7 / / prANiprANApahAreNa / narakAtithitAM gatAH / / tADyante nitarAM raudraiH| paramAdhArmikAmaraiH / / 8 / / tadadyApi nivartasva / vadhAjjIvadayAM zraya / / yathA'mutrApi tairazcI / na jAyeta * * gatistava / / 9 / / etat zrutvA zyeno'pyAhasma-rAjan suSThUditaM kintu / kSutkSAmaH kiM karomyaham / / yato * bubhukSitA na syuH / puNyA'puNyavicArakAH / / 1 / / kiMcainaM pakSiNaM bhakSyaM / yathA rakSasi saMprati / / tathA kSudrAkSasIto mAM / rakSa santo yataH samAH / / 2 / / rakSyate'Dke nivezyaiko / mAryate'nyo bubhukSayA / / tadeSA'bhinavA * kA'pi / tava dharmasya cAturI / / 3 / / na ca mAMsAzino jIvA | modante modakairapi / / karabhaH kNttkaa''svaadii| * * kiM mukhaM kSipatIkSuSu? / / 4 / / yAvat svacaMcughAtena / hatvA no jIvamamyaham / / tAvanna me bhavet tRpti-rato me'muM samarpaya / / 5 / / nRpo'pyetannizamya vyamRzat-yadyamuM vitarAmyasya / pakSiNaM zaraNAgatam / / tadA mama * zaraNyatvaM / vilIyate na saMzayaH / / 1 / / yadvA'smai na ddaamyenN| tadA'yaM mriyate khagaH / / kiM karomi dvidhaacetaa| * ito vyAghra itastaTI / / 2 / / yadvA jJAto mayopAyo / nijAMgA''miSadAnataH / / zyenasya tRptiH syAt prANa-rakSA ke * pArApatasya ca / / 3 / / iti viciMtya nRpaH spaSTamabhASiSTa-zyena mAMse spRhA cette / tadA svapizitaM tava / / tulayA * saTIkA - tolayitvAhaM / pArApatasamaM dade / / 1 / / zyenenApIti pratipanne nRpastulAyA ekatrabhAge pArApataM dvitIye tulAbhAge 369 prazno. Education International For Personal & Private Use Only
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ * svAMgAcchedaM chedamAmiSaM nyAsthat / tato yathA yathA nareMdraH svAMgAtpalaM chitvA chitvA nyavezayattathA tathA * pra.55 pArApato'pi vajrAdapyadhikabhAro'bhUt / megharathasya * evaM kurvannapyUrvIzo yAvatpizitaM pArApatasamAnatAM nA'nayattAvatsvaM tulAyAmasthApayat / tadAnImavanIzaM dehArpaNam tathAsvarUpaM vinirUpya hAhAravamukhA mantripramukhA iti vyjijnypn-svaaminnsiimsaamnt-mauli-laalitshaasn!|| * hahA kimetadArabdhaM / sAhasaM sahasaiva hi / / 1 / / patattrimAtraM saMtrAtuM / kiM jahAsi nijAnasUn / / yato na * *matimAn kAca-kRte cintAmaNiM tyajet / / 2 / / vizvopakAri kiM svAMgaM / tyajasyekavayaHkRte / / kaH sudhIrekapatrArthe / chiMdyAdakhilamaMghripam / / 3 / / ataH zyenamiSAtko'pi / mAyI devo'thavA'suraH / / IdRkSaH pakSiNo bhAro / yanna saMgatimaMgati / / 4 / / ityAdiparyanukto'pi kRpAlumatalliko nRpastAnAhasma-haMho maMtryAdayo lokAH / ko nAma * matimAn pumAn / / yAyAvarazarIrArthe / kIrtiM tyajati zAzvatIm / / 1 / / uktaM ca- yazaHzarIraM bhuvi ye nivezya / ra svargaM gatAH puNyazarIrabhAjaH / / teSAmasArasya zarIrakasya / hrAse'pi kA nAma parikSatiH syAt? / / 1 / / tadavazyaM mayA rakSyaH / pakSyayaM zaraNAgataH / / svIkRtaM na hi lumpanti / vidhure'pi mahAzayAH / / 2 / / evaM meruriva nizcalo * yAvad bhUpo'sthAttAvaddhArakeyurakoTIrAdibhUSaNadyutidyotitadigaMtaraH suraH prakaTIbhUya bhUpAgrat ityabhANIt-rAjan! * * zlAghyastvamevaiko / madhye sarvamahIbhujAm / / IzAnezaH sabhAsIno / yastvAmevamavarNayat / / 1 / / rAjA megharatho * saTIkA - naiva / dayApuNyAtkadAcana / / zakyazcAlayituM deve-rdAnavairmAnavairapi / / 2 / / itysNbhaavytdvaaky-jvljjvlnhetibhiH|| / 370 VAYAN prazno . Jeducation International For Personal & Private Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ *************** jAjvalyamAnasarvAMga-zcetasIti vyacintayam ||3|| kiM sattvaM mAnaveSu syAt / kRmikITasanAbhiSu || svairAlApaH paraM svAmI / vakti tadrocate hi yat ||4|| tato'sahiSNuH svarlokAt / parIkSAhetave tava / / samAgAM saMkramayya svaM / pakSidvayatanAviha || 5 || tava sattvavato jAtya-svarNasyeva parIkSaNam / / mayA vidadhatA saiMdrI / gIH satyatvamanIyata || 6 || tanme kRtAparAdhasyA - 'parAdhaH kSamyatAmayam / / yato na jAtu jAyante / sAdhavaH kSudracetasaH // 7 // ityuktvA sasuraH praNatipUrvamUrvIzazirasi puSpavRSTiM kRtvA yathAgatamagAt / bhUpo'pi zlAdhyamAnadayAguNaH kadAvidudyAne samavasRtaM tAtaM zrIghanarathatIrthakaraM vanapAlamukhAdavagatya tannatye yayau / bhagavAnapi samayocita - mityupAdizat-he vatsAnAdikAlaprabhavadurubhavA'bhyAsamUlaM vilola-drAgadveSoccazAkhoccayaparikalitaM duHkaSAyaprazAkham || saMchannaM bhogapatrairasukhasumamayaM zvabhrarUpaiH phalaughairvyAkIrNaM chiMdhi mohadumamabhilaSasi drAk zivazrIsukhaM cet ||1|| iti zrutvA saMvegApanno nRpaH priyamitrAputrAya naMdiSeNAya rAjyaM, manoramAtanUjAya zrISeNAya yauvarAjyaM ca datvA tAtajinapArzve pravrajya tIrthakarakarmopArjya ca sarvArthasiddhavimAne'maro'jAyata / tatazcyutaH sa zAMtijinIbhUya zivazriyamazizrayat / itthaM yathA megharathena rAjJA / prANA'pahAre'pi kRpA vyadhAyi // tathA'pareNApi hi sA vidheyA / namaskRtiprAptikRte trilokyAH ||1|| Qucation Inter / / ityAcArya zrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau namaskArakAraNadayAprAdhAnye megharathanRpakathA / / namaskArakAraNadayApradhAnavaiSayikI megharathanRpakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH SaTpaMcAzattamaM praznamAha **** pra. 55 u. 67 dayA namaskArya hetuH prazno. saTIkA 371
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkkkkkkk********* * pra.56-kasmAdudvijitavyam? vyAkhyA-he bhagavan! kasmAdudvijitavyaM nirveditavyam? iti prazne ziSyeNa * pra.56 * kRte gururapi tadanuyAyyaSTaSaSTimitamuttaramAha-saMsArAraNyataH sudhiyA, vyAkhyA-he vatsa ! sudhiyA paMDitena * u.68 * saMsAro bhavaH sa evAraNyamaTavI tasmAt, yata idamevApAyamUlaM, uktaM ca-ahaha apAraM saMsArA-raNNayaM jassA saMsArAd * majjhayAraMmi / / paDiyA naDiyA dukkhehiM / kahavi pAvaMti no pAraM / / 1 / / ato'smAdviduSodvijitavyaM, atrArthe te udvega: kAryaH * mInaketananRpakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe padminIkhaMDanAma nagaraM, ativikasitanAnApadminIkhaMDamAlA prabhavadatulagaMdhaprINitaghrANabhAktvAt / / yadiha vahati sarvAkharvapUrvargagarvA-'paharaNakRtidakSaM satyabhAvaM svanAmnaH * / / 1 / / tatra mInaketano nAma rAjA, aMgaM samAzritya bhuvastale'smi-navAtaratkiM punarapyanaMgaH? / / ityadbhutaM yasya * nirIkSya rUpaM / bhrAntiM vidhatte sakalo'pi lokaH / / 1 / / sa kadAcitsabhAmadhyamadhyAsIno mahIno vanapAlAcchIlaMdharagurorAgamanamAkarNya tUrNameva tadvaMdanAyAgAt / natyanantaramucitabhUbhAgopaviSTaH mApapraSThaH prAkprArabdhadharmadezanAM zrutvA tadaMgacaMgalakSaNavIkSaNacamatkRtamanA ityapRcchat-bhagavan! bhavatAM jajJe / ko nirvedo yadIdRze vayasi? / / vihitamayoharimaMthana-carvaNakaraNaM vratagrahaNam / / 1 / / guravo'pi jaguH-bhUpAla! sulabhA ev| nirvedA iha janmani / / prazno . tathApi me'bhUtsaMsArA-raNyaM vairAgyakAraNam / / 1 / / ato nivedyate yuSma-dane yena tavApyadaH / / saMpadyate'nyethaitasya / * saTIkA kathanaM khalu niHphalam / / 2 / / tathAhi-asti mAhiSmatI nAma / nagarI zrIga-rIyasI / / tatrAsIt trAsitArAti- 372 JE MEucation International For Personal & Private Use Only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********************* * rjitArAtinarezvaraH / / 1 / / so'harnizaM gurUpAsti / vitanvAnaH kadAcana / / azRNoditi saMsArA-raNyavyatikaraM * pra.56 * nRpaH / / 2 / / yatra duHkhAni vRkSaughAH / kaSAyAzcAzuzukSaNiH / / viSAdAH zvApadA mAyA / punarvaMzIkuDaMgakam * u.68 / / 3 / / zuco gartA mahAbhISmA / viSayAH parimoSiNaH / / pramadA girivA-hinyo / vyAdhayaH pretabAlakAH / / 4 / / * apAyamUlA * jarAtiraudrarAkSasyaH / kSudvyAghrAstu sudussahAH / / mahAmohastu pArIMdro / dAridraM zarabhAH punaH / / 5 / / tRSNA * saMsArATavI * prasarpatsarpiNyaH / kapaTA'vikaTA'drayaH / / AtaMkAH khalu bhallUkA / mRtyurmattamataMgajaH // 6 / / tadasyA'pArasaMsAra kAMtArasya svarUpakam / / zrutvA ye yAnti nirvedaM / teSAM zlAghyatamA matiH / / 7 / / ye tu no yAnti vairAgyaM / a * te jAyante'tiduHkhitAH / / ata udvijitavyaM drAgamuSmAtsvahitaiSiNA / / 8 / / zrutveti raMgatsaMvegaH / pravadrAja sa * * bhUpatiH / / krameNa viharaMzcAMghri-cAreNA'tra samAgataH / / 9 / / so'haM sarvaMsahArAja! / yastvayoktaH samuktavAn / / * vairAgyakAraNaM svIyaM / tavA'pyatrocitA ratiH / / 10 / / mInaketano'pi napo garumakhAtsaMsArAraNyavirasasvarUpaM / * zrutvA tadapari parityaktA''zo vikramasAre kamAre rAjyaM nyasya dIkSAM kakSIkRtya gItArthaH san bhavyAna prabodhya re * karmakSayamAsUtrya ca paramapadamAsadat / iti mInaketanamahIzakathAM / vinivezya cetasi manasvibhistathA // pravidheyamAzviha yathA na bhave-dbhavatAmiyaM bhayakarI bhavATavI / / 1 / / prazno. // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRtto saMsArAraNyodvignatAyAM mInaketananRpakathA / / saTIkA __saMsArA'raNyodvignaveSayikI mInaketananRpakathAM nizamya punarapi zuzrUSuH ziSyaH saptapaMcAzattamaM praznamAha- 373 TINucation Intema ale use
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 pra.57-kasya vaze prANigaNaH? vyAkhyA-he bhagavan ! kasya puruSasya vaze vazavartI prANigaNo janavRMdaM * pra.57 syAt? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyyekonasaptatimitamuttaramAha-satyapriyabhASiNaH, vyAkhyA-he u.69 vatsa ! satyaM sunRtaM, kimiti? nanvaMdhAdInAM re aMdhAkSa ! re kANa ! re paMgula ! ityAdisatye'pyukte teSAma- satyapriya bhASaNe * priyatvAt, ataH priyaM sarvasyApi hitaM bhASate jalpatItyevaMzIlaH, satyapriyabhASI tasya satyapriyabhASiNaH * nAradakathA * IdRzasya satyapriyabhASiNaH sarvo'pi vazI syAt / uktaM ca-ikku savvau anupiyavayaNu jaMpaMtAha jaNAha / jagu * sayalu vi phuDaM hoi vasi jaMti ma karije nAha / atrArthe nAradakathA, tathAhi- ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe videhadeze zuktimatI nAma nagarI, yasyAH samAsannamahIpradeza-vibhUSaNaM / * zuktimatIti nAma || nadyadyayAvatparipUrayatyaM-bhaHkelilIlAyitamaMgabhAjAm / / 1 / / tatrAbhicaMdro nAma rAjA, * * yo nyAyavallIvipinAlavAlaH / pratyarthipRthvIMdravinAzakAlaH / / nistaMdracaMdrArdhasamAnabhAlaH / paropakArAdiguNairvizAla: * / / 1 / / sa kadAcid bhUpaH satyena prasiddhaM vasukumAramupakSIrakadaMbopAdhyAyamadhyayanAya nyavezayat / tadAnIM tasya * * vasorekaH kSIrakadaMbasUnuH parvatako'nyastu kSIrakadaMbacchAtro nAradaH sahAdhyAyinAvabhUtAm / anyadA gaganAdhvagAminA * muniyugena te trayo'pi sodarA iva paramaprItibhAjaH zAstramadhIyAnA IkSAMcakrire / tato jyeSThasAdhunA'bhyadhAyi-eteSAM ke + madhyatazcaiko / nAkalokaM gamiSyati / / anyau dvau yAsyato ghoraM / narakaM bhUrivedanam / / 1 / / tadAkarNya kSIra saTIkA ta kadaMbo'pyeSu kaH svargaM yAtA? ko narakaM yAsyataH? iti jJaptyai teSAM pRthakpRthakpiSTAtamayaM tAmracUDaM kRtvA datvA ra 374 . prazno.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ **********kkkkkkkkkkkk * cetyUce-vatsA! ito drutaM gatvA / yatra ko'pi na pazyati / / tatraite kurkuTA vadhyAH / etyAkhyeyaM ca matpuraH * pra.57 * // 1 / / tato vasuH parvatakazcaikAMte gatvAdhunA ko'pi na pazyatIti dhiyA duSTau kamalanAlamoTaM svasva u.69 - kRkavAkukRkATikAmamoTayatAM / nArado'pi tAmracUDaM gRhItvA purIbahiH zUnyapradeze gatvA digavalokana nAradasya vicAraNA / kurvannevamadhyAsIt-gururmAmevamAdikSa-dyadvatsaiSa hi kukkuTaH / / gatvA tatra nihntvyo| yatra ko'pi na pazyati nai / / 1 / / tAvatpazyatyasau pUrvaM / pazcAtpazyAmyahaM tathA / / devAdayo'pi pazyanti / jJAninAM tu kimucyate? / / 1 / / * atastatkimapi sthAnaM / nAsti yatra na kazcana / / vIkSate tatkathamaso / vadhyaH kiMtviti vemyaham / / 2 / / yatpUjyapAdA hiMsAyAM / vimukhAH sarvadaiva hi / / tadasmaddhIparIkSArtha-midamAcaritaM takeH / / 3 / / iti dhyAtvA / kukkuTakaro gRhamAgato nAradaH kimityayaM na hata iti guruNoktaH sarvaM svarUpaM prArUpayat / avazyamasau * jJAtatattvaH svargaM yAteti guruNA vatsa ! sAdhu sAdhu kRtamiti prazaMsito nArado dor2yAMmAliliMge / vasuparvatakAvapyetya * guruM pratyUcatuH-pUjyapAdA ito gatvA-''vAbhyAM tatra nijo nijaH / / kukkuTo nihato ytr| na kenApi ra nirIkSitaH / / 1 / / tato ruSTo gururAcaSTa-A: pApo prathamaM tAva-dbhavadbhyAmeva vIkSitau / / hanyamAnau taamrcuuddau| pazcAttau tridazAdibhiH / / 1 / / ataH kathaM tau nihato / vijane'natabhASiNau / / paraM manigirA'vaimi zvabhragAmitAm / / 2 / / ityuktvA kSIrakadambaH punaracintayat-vasuparvatayorvidyA-myAso me niHphalo'jani || * saTIkA - prAvRSeNyapayovAha-syeva varSaNamUSare / / 1 / / nArade punarAsInme / vidyAnyAsaH phlegrhii|| pradhAnabhUmikAbhAga / - 375 prazno. J u calon International For Personal & Private Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** iva vRSTiH payomucaH / / 2 / / atastadrUpatAM yAnti / pAtrabhedAdgurorgiraH / / ivekSvahyoH payaHsekaH / pIyUSAya viSAya ca ||3|| ityAdinirvedaparaH kSIrakadaMba : sadgurupArzve dIkSAM kakSIcakAra / nArado'pi tadupAstiparaH samagragraMthAn paThitvA svasthAnamagAt / abhicaMdranareMdro'pi vasukumAre rAjyaM nyasya zrAmaNyamAzrayat / vasurAjo'pi satyavAdIta sarvatra prAptapratiSThaH satyamevAjalpat / ekadA kenacidvyAdhena vane bhramatA mRgamAraNAya kodaMDaM kuMDalIkRtya zaro mumuce, so'pyaMtarA praskhalya sthitaH, tatrA''gato lubdhako bANaskhalanahetuM jJAtukAmo yAvatkarasparzamakarot, tAvadAkAzavizadasphaTikazilAmAkalayya vyacintayat-jAne yadasyAM vizada - dIdhityAM pratibiMbitaH // parito hariNo bhrAmya-mama dRSTipathaM gataH ||1|| ato vinA karasparzaM / zileyaM naiva lakSyate / / tadeSA vasubhUbhartuH / pArthamucitA bhavet ||2|| tato vyAdho gatvA nRpAya tatsvarUpaM prArUpayat rAjJA'pi tasmai prItidAnaM datvA samAnAyi sA zilA, kAritA pracchannaM tadupari svAsanavedikA, vyApAditAzca tadvaco'prakaTanAya tatkArakAH, kutaH pAtakinAM kRpA? tato nRpastadupari siMhAsanaM maMDayitvA pratyahamupAvizat krameNa jJAtaM sarvairapi yadasya satyaprabhAvAdAsanaM nirAdhAraM tiSThatIti, abhUccAsya saMtuSTA devatAH sAnnidhyaM kurvantIti sarvatra prasiddhiH AsaMzca tayA prasiddhyA'sya sarve'pi vazavartino vIzAmIzAH / anyadA tatrAgato nAradazchAtrANAM purastAdajairmeSairyaSTavyamiti svamatyA kuvyAkhyAM prarUpayantaM parvataM pratyUce-bhrAtarnaivaM tryadakAni / yaddhAnyAnyudbhavanti na / ityajA guruNA'smAkaM / vyAkhyAtA na punazchAgAH ||1|| parvato'pyAhasma-baMdho pra. 57 u. 69 sphaTika vedikA prazno saTIkA 376
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ * naivamidaM pitrA / vyAkhyAtaM kiMtvajAzchAgAH / / niveditA yataH zrutyA-diSvapyevaM vilokyate / / 1 / / nArado'pyavAdIt-* pra.57 * vayasya! dvividhA zAstre / zabdAnAmarthakalpanA || mukhyA gauNI ca tadgoNI / guruNoktA bhaviSyati / / 1 / / yataH + nAradaparvata* pUjyAH sadA dharma-dezakAH zrutayo'pi ca / / tadetadanyathA kurvan / kimarjayasi pAtakam / / 2 / / parvato-* vivAdaH 'pyabravIt-mitraivamuditaM pitrA / yadajA eva hi chAgAH / / tadvAkyalaMghanAnmanye / tvameva nanu pAtakI / / 1 / / yotanna pramANaM syA-jjihvAchedastadA paNaH / / yato mithyAbhimAnena / naTitAH kiM na kurvate? / / 2 / / ke * kiMcaitadviSaye sAkSI / vasurvasumatIpatiH / / yataH sa Avayoreva / sahAdhyAyyasti satyagIH / / 3 / / pratipannametannAradenApi * - satyavAdinA, tataH parvato mAtRpArzvametya tatsvarUpaM proce, jananyapi tat zrutvAvAdIt-he vatsa! gRhakartavya-vyagrayApi / * mayaikadA / / trivArSikA vrIhayo'jA / ityazrAvi bhavatpituH / / 1 / / yaddapeNa tvayA cakre / jihvAchedapaNo na * * tat / / yuktaM yato vipadbhAksyA-davimRzyakaro naraH / / 2 / / parvato'pyAhasma-amba! tAvatkRtA sandhA-'nyathA ra syAnna hi tad vraja / / vadaivaM vasubhUpAgre / matyakSaM sthApayedyathA / / 1 / / tadAkarNya tadapAyazalyitA gatA tanmAtA * vasurAjopAntaM, tenApyabhyutthAyAsane nivezya saivamabhASyata-mAtaradya mayA kSIra-kadaMbo'darzi yattvakam / / dRSTA * tad brUhi kiM te'haM / kurve? kiM vitarAmi vA? ||1|| tayA'pyuktaM-vatsa! vAMchasi yanme tvaM / jIvitavyaM * prazno . * tadAMgajIm / / bhikSAM yaccha kimanyena / dattena vibhavAdinA / / 1 / / vasuraNyAhasma-kimevamucyate maat-y'nmdgurutnuubhvH|| * saTIkA parvato'to gururiva / sa dRSTavyo mayApi hi / / 1 / / kiJca so'stu nayI yadvA-'nayI tadapi tasya kaH / / mayi 377 For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke rAjyadhurAM dhartaryalaM kartuM parAbhavam? / / 2 / / tatastayA svasutapramANitamajavyAkhyAsvarUpaM nAradAMgIkRtamajavyAkhyAsvarUpaM . pra.57 * ca paNapUrvakamuktvA jagade-rAjan parasparaM tAbhyA-mamuSmin svasvapakSake / / kakSIkRte tvamevaikaH / prANito'si * asatya* pramANatAm / / 1 / / tadvyAkhyeyA ajA meSA-zcedvAMchA baMdhurakSaNe || prANairapyupakurvanti / yatsantaH kiM punargirA? * vadanAt * // 2 / / vasurapyuvAca-mAtaH! karomi te vAkyaM / paraM bhASe mRSA katham / / yataH satyadhanAH prANa-nAze ) vasoH * nA'nRtabhASiNaH / / 1 / / asatyamanyadapyeno-bhIru! vakti kiM punaH / / guruvAkyAnyathAkArI / kUTasAkSitvake'pi * naraka gamanam * ca / / 2 / / tannizamya sep satI setyAhasma-vasudhAdhava! yadyevaM / kariSyasi kadAgraham / / tadA bhAvI * gurorvaMza-vinAzastvatta eva hi / / 1 / / ityuktvotthitAyAM tasyAM kathamapi tadvaco nRpo'manyata, sApi sAnaMdA * gehaM gatA, tato prAtargato rAjasabhAyAM nAradaparvato, milito'stoko'pi lokaH, vasukSitizo'pyetyA-* * kAzasphaTikazilAsthitasiMhAsane niSasAda, udAsIneSu sabhyeSu tadA nAradaparvatAbhyAM svasvapakSaH mApapuraH prakaTIcakre, * tataH samyairabhyadhAyi-svAmistiSThati satyena / mahI varSati vAridaH / / kurvanti devAH sAnnidhyaM / prasiddhizcApi * te'bhavat / / 1 / / tadetayordvayormadhye / vacaH syAdyasya sunRtam / / tatsthApaya yatazcaiSa / vivAdastvayi tiSThate / / 2 / / te * vasurapyubhayalokaviruddhamavagaNayyetyUce- he sabhyAH parvataH satya-jalpako nAradaH punaH / / asatyavAg yadityUce / * prazno. gurupAdairajAzchAgAH / / 1 / / ityasatyajalpanaruSTAbhirAsannAbhiH surIbhizcUrNitA sA zilA, papAta siMhAsanAnnarakavartma saTIkA darzayannivAdhomukho vasuH, AH kunRpa! mithyAvAdinnadRSTavyavadanetyAdivadannAradastatsatyapriyajalpanavazIbhavajjana 378 For Personal & Private Use Only
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ * varNyamAnaH svasthAnamagAt / vasurapi saparvato devatAhato narakamagamat / itthaM narA nAradavipravRtta-mAkarNya * pra.57 satyapriyajalpakatvam / / samAzrayadhvaM yadi vizvaloka-vazItvavAMchAdriyate bhavadbhiH / / 1 / / u.70 vinItavaze // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau vazItvahetau satyapriyajalpe nAradaviprakathA / / jagat punastasminneva saptapaMcAzatsaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi dvitIyaM saptatimitamuttaramAha-vinItasya, * siddhakathA * vyAkhyA-he vatsa ! kevalaM satyapriyabhASiNo vaze prANino na syuH, kiMtu vinItasyApi, vinayArheSvA-* cAryopAdhyAyAdiSu vinayAdinA vizeSeNa nItaH prApito vinItastasya, nUnaM vinayenaiva pumAn bhAti, na tu * bhUSAdibhiH, yaduktaM-na tathA sumahardhe-rapi vastrAbharaNairalaMkRto bhAti / / zrutazIlamUlanikaSo / vinItavinayo * yathA bhAti / / 1 / / ata eva vinItasya sarvo'pi vazIbhavet / atrArthe siddhakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe tagarA nAma nagarI, yatra vRtraripuvaMditapAdAM-bhojapAragatamaMdirakuMbhAH / / - * bhavyalokakRtapuNyasamAvi-bhUtazarmakalazA iva bhAnti / / 1 / / tatra vasurnAma zreSThI, tasya zyenasiddhAbhidhAnI * - naMdanau, trayo'pi ye bhadrakabhAvaraktAH / parisphuratsunRtakRtyasaktAH / / aharnizaM devapadAbjabhaktAH / kuTumbanirvAha* vidhAnasaktAH / / 1 / / kadAcitte zIlacaMdramunIMdrAdevamazRNvan-vinayaphalaM zuzrUSA | guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / / * prazno. * jJAnasya phalaM virati-rviratiphalaM cA''zravanirodhaH / / 1 / / saMvaraphalaM tapobala-matha tapaso nirjarA phalaM * saTIkA * dRSTam / / tasmAtkriyAnivRttiH / kriyAnivRtterayogitvam / / 2 / / yoganirodhAdbhavasaM-tatikSayaH sNttikssyaanmokssH|| * 379 valeuse
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tasmAtkalyANAnAM / sarveSAM bhAjanaM vinayaH / / 3 / / tat zravaNAdviraktaH zyenaH prAvrAjIt / vinayaparo'pi sa * pra.57 * saroga iva satkriyAsu maMdA''daro'jani / siddhastu vRddhapitRvinayArthaM bhAvayativad gRhe vasannevetyacintayat-kadA u.70 na chitvA gRhavAsa-pAzamaMgIkRtavrataH / / AcariSyAmi vinaya-sthitiM gurukulAdiSu / / 1 / / ityAdi dhyAyana siddhaH ke siddhakathA kiyantaM kAlamatyavAhayat / anyadA siddhavaMdApanAya sametaH zyenamuniH / siddhenApi savinayaM vaMditaH, tato * dvAvapyupaviSTau, mitho dharmakathAparAvakasmAdAkAzAdazanipAtena vipedAte, ahaha ! durnivAraH zamanavyApAraH ! . * uktaM ca-vajrakAyazarIrANA-mahaMtAM cedanityatA / / kadalIgarbhasArANAM / kA kathAnyazarIriNAm? / / 1 / / jAtastadvipatti- * * duHkhito janakaH, yataH-bAlassa mAimaraNaM / bhajjAmaraNaM ca juvvaNAraMbhe / / vuDhDhussa puttamaraNaM / tinnivi guruyAiM * * dukkhAiM / / 1 / / tatrAnyadA samavasRto yugaMdharanAmA kevalI, gatastadvaMdanAya vasuranyo'pi janaH, praNamanAnantaraM / * dvayorapi sutayorgativizeSaM vasunA pRSTo'bhASiSTa-kalyANinnAdime kalpe / siddho'bhUdbhAsuraH suraH / / zyenaH punarabhUdvAna-vyaMtaraH paramarddhikaH / / 1 / / yataH siddhasya vinyaa-dikkrtvykaarinnH|| nirantaraM vratA''dAne / * manISAjani nistuSA / / 2 / / zyenasya tu gRhItArhad-vratasyApi na tAdRzI / / tatpAlanamatiryasmA-gatirbhAvAnusAriNI * ||3|| tadAkarNya pitrAdilokastattAdasiddhavinayaprazaMsAparo vinayAbhigrahAna gahItvA kevalinaM natvA svasvasthAnamagamat / iti siddhacaritramadbhutaM / nizamya dhruvameva dhIdhanAH / / vinayasya vidhividhIyatA-madhikaM yena prazno. jagadvazIbhavet / / 1 / / saTIkA / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau prANigaNavazitvaheturvinItasiddhakathA / / * 380 Ja u cation International C&Private Use Only
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prANigaNavazitvahetusatyapriyajalpavinItavaiSayikI nAradaviprasiddhazreSThiputrakathAyugalI zrutvA punarapi zuzrUSuH * pra.58 * ziSyo'STapaMcAzatpraznamAha u.71 nyAyyapathi pra.58-kva sthAtavyam ? vyAkhyA-he bhagavan! kva sthAtavyaM avasthAnaM kAryam? iti prazne ziSyeNa * sthAtavye * kRte gururapi tadanuyAyyekasaptatimitamuttaramAha-nyAyye pathi dRSTAdRSTalAbhAya, vyAkhyA-he vatsa ! nyAyAdanapetaM kurucaMdrakathA * nyAyyaM, tasminyAyye vizuddhadharmarUpe pathi mArge sthAtavyamuSitavyaM, kimarthamityAha-dRSTAdRSTalAbhAyeti, dRSTaM * ihalokasukhaM, dhanakanakakalatramitraputrarAjyA''ptyAdikaM, adRSTaM tu svargApavargAdikaM, tasya lAbhaH prAptistadarthaM, yato vipadyapi satpuruSA na nyAyyamArgAd dUrIbhavanti, kimuta susthAvasthAyAm? uktaM ca-niMdantu nItinipuNA * yadi vA stuvntu| lakSmIH sthirA bhavatu gacchatu vA yatheSTam / / adyaiva vA maraNamastu yugAMtare vA / nyAyyAtpathaH * pravicalanti padaM na dhIrAH / / 1 / / atrArthe kurucaMdranareMdrakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe kAMcanapuraM nAma nagaraM / yatkAMcanerdevagRhaistathA vare-vibhUSaNaiH kaaNcncuuddikaabhiH|| vibhrAjitaiH smeramRgIdRzAM gaNairuvAha yuktaM nijanAmasatyatAm / / 1 / / tatra kurucaMdro nAma rAjA, yasyoruhitAlata- * * mAlakAla-chaviH karAlaH karavAladaMDaH / / akAla eva pralaye ripUNAM / kAlakSamApAlakalAM babhAra / / 1 / / tasya prazno. * rohako nAma maMtrI, yo rohakamukhyapravarA-mAtyavyUha ivAlam / / vidhimukhamitamatipadmAkrIDAvezma vizAlam ke saTIkA * / / 1 / / sa nRpaH kadAcidAsthAnastho nyAyyaM pravaradharmasvarUpavartma jijJAsurityAhasma-amAtya! kathayA'smAkaM / * 381 Education Internasions For Personal & Private Use Only
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ * puraH ko dharma uttamaH? / / maMtryapyavocat-svAmin yasminnajeyAnA-miMdriyANAM jayaH smRtaH / / 1 / / rAjApyavAdIt-* pra.58 * mantrIzvara! kathaMkAraM / sa dharmo hyavagamyate / / amAtyo'pi jagau-bhUpodgArAdyathA bhuktaM / jJAyate'pyanavekSitam * u.71. / / 1 / / nRpo'pyabravIt yadyevaM hi mahAmAtya! / tadA tvaM sakalAnapi / / darzaninaH samAkArya / dharmakAryaM * yatrendriyajayaH yatrI tatra dharmaH * vicAryasva / / 2 / / AdezaH pramANamityudIrya mantrivaryaH 'sakuMDalaM vA vayaNaM navitti' iti samasyApadaM navyaM / * vidhAya patre vilikhya siMhadvAre nivezya darzaninaH samAhUyetyuvAca-anena pAdena susaMgatArthe-ranyaistrisaMkhyaizcaraNaiH * samasyAm / / prapUrya yo raMjayati kSitIzaM / bhakto bhavettasya narezvaro'yam / / 1 / / * tataH sarve'pi darzanino'haMpUrvikayA tatpAdAnuyAyibhistribhiranyaiH svazaktyanusAraviracitaiH padaiH pUrNA * * samasyAM kRtvA kAzyapIzamAziSyAnaMdya ca yathocitasthAnamupAvizan / rAjJA'pi teSAM madhye prathamaM pRSTo bauddha * evamUce-mAlAvihAraMmi mayAjja diTThA / uvAsiyA kaMcaNabhUsIyaMgI / / vakhittacitteNa mae Na NAyaM / sakuMDalaM te * vA vayaNaM navitti / / 1 / / tato rAjJA naiyAyiko'pyuktaH sannevaM samasyAmapUpurata-bhikkhAbhamaMteNa maijja dittuN| * muhaM visAlaM mahilApasattaM / / vakhittacitteNa mae Na NAyaM / sakuMDalaM vA vayaNaM na vitti / / 1 / / tato nRpeNa pRSTaH * sAMkhyo'pyevaM samasyAmapUrayat-phalodaeNamhi gihaM paviTTho / taTThAsaNatthA pmdaamditttthaa|| vakhittacitteNa paraM Na * prazno . *nnaayN| sakuMDalaM vA vayaNaM na vitti||1|| tadanvanayA rItyAnyairapi jaimanIyAdibhiH samasyAyAM pUritAyAM sAretarabhAvaM * saTIkA rAjJA pRSTAH santaH paMDitA apyevamavadan-svAminnamISAM na vizeSa IkSyate / vyAkSiptatevaM hi niveditA 382 soal & Private Use Only www.janelibrary.org
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ * takaiH / / sA tviMdriyANAmajayatvakAraNaM / tannaiSu dharmaH paramArthasAdhakaH / / 1 / / nRpo'pi tadAkarNya vimRzya ca * pra.58 * sacivamuvAca-mahAmAtya! mayA dharmaH / samyagvijJAsyate katham? || tajjJaptikAraNaM tvatta / eva bhAvi na u.71 cAnyataH / / 1 / / dhIsakho'pyAkhyat jainamunayaH rAvairAgyayuktAH * he nAtha! jainA munayo'pi paMca-mahAvratAH kSAMtidharA nirIhAH / / vijJAtatatvA iha santi kiMtvA-yAMtya*rthitAste'tha na veti jAne / / 1 / / rAjApi jagau-amAtya! ye syurIdRkSA / mahAtmAno gataspRhAH / / gatvA natvA * ca tAnatra / samAnaM hi samAnaya / / 1 / / mantriNApi savinayamAnItasteSAM maharSiNAM madhyAdekaH kazcitkSullakaH, * rAjApi taM natvetyAhasma-mune! tvamapi kiM vetsi / kAvyaM kartuM navInakam? / / kSullo'pyAlapat-rAjan! * meM vijJAyate kiMci-gurupAdaprasAdataH / / 1 / / tato rAjJA samasyApade pradatte kSullo'pi zAntarasenaivaM pUrayatisma* khaMtassa daMtassa jiiMdiyassa / ajjhapaoge gayamANasassa / / kiM majjha eeNa viciMtieNa | sakuMDalaM vA vayaNaM na vitti / / 1 / / tat zrutvA bhUpo'pyabhANIt-kSullakarSe kimityeSA / zRMgAreNa na pUritA? / / na shRNgaarrsaadnyo| - manomodAya jAyate / / 1 / / munirapyagadat-jiteMdriyANAM rAjeMdra! / vairAgyarasamekakam / / muktvA vaktuM na yujynte| * zRMgArapramukhA rasAH / / 1 / / aMgAramiva zRMgAra-managArAH zivazriyaH / / cedvadanti tadA jAne caMdanAdagnirutthitaH prazno. * // 2 / / kiM ca dvau golako kSiptA-vArdraH zuSkazca mRnmayau / / dvAvaSyAsphAlito kuDye / lagatyAo na zuSkakaH * saTIkA / / 3 / / evaM raktA lagatyArdra-golavatstryaMgakuDyake / / na tu vairAgyabhAjo hi / yathA'sau zuSkagolakaH / / 4 / / 383 JE Education International For Personal & Private Use Only www.jairnelibrary.org
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'kra: * * iti nizamya camatkRto nRpatirityacintayat-yathA'mRtaM vAriSu bhUruheSu / suradrumazcakradharo nareSu / / sureSu zakraH pra.59 * sutarAM vareNya-stathaiva dharmeSu jinoktadharmaH / / 1 / / iti dhyAtvA bhUdhavaH kSullarSidhIsakhAdisahito gurupArzvametya * - u.72 * natipUrvaM tato'zrutapUrvamarhaddharmaM zrutvA dRSTAdRSTalAbhanimittaM nyAyyaM paMthAnaM svIkRtya svpraasaadmaasdt| * durjanasaMgate * krameNA''rAdhitanyAyyapathaH pRthivInAthaH sasacivo devabhUyamagAt / iti kurucaMdranareMdracaritraM / zrutvA bhavyajanA sulasakathA * aticitram / / nyAyye pathyanizaM sthAtavyaM / yena bhavedvaH saukhyaM bhavyam / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau nyAyyapathAvasthAne kurucaMdranRpakathA / / nyAyyapathAvasthAnavaiSayikI kurucaMdranRpakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekonaSaSTisaMkhyaM praznamAha - pra.59-vidhudvilasitacalapalaM kim ? vyAkhyA-he bhagavan ! vidyuttaDittasyA yadvilasitaM lIlAyitaM * * tadvaccapalaM lolaM kiM bhavet? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi dvAsaptatimitamuttaramAha-durjanasaMgataM, te * vyAkhyA -he vatsa ! durjanAH khalAsteSAM saMgataM saMbaMdhaH, nanu tanmaitrI kSaNikA pariNAmakaTukA ca, uktaM * * ca-yadyapi na bhavati suciraM / bhavati ciraM cetphale visaMvadati / / kopaH satpuruSANAM / tulyaH snehena nIcAnAm / * / / 1 / / atrArthe sulasakathA, tathAhi prazno . ___ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe bhogapuraMdaraM nAma nagaraM, zUrA yatra sahasrazo nanu kalAvanto'pi cebhyo'dhikaa| te saTIkA * mAdyanmaMgalamAlikAH parilasaMtyucairbudhA nekadhA / / sUrINAM khalu kA kathA bahuvidho rAjan kavInAM gaNo / maMdo * 384
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.72 * vAgatigaH sadaiva tadaho vyomnAsya sAmyaM katham? / / 1 / / tatra varuNo nAma zrAvakaH, surasaridatizubhravAstaraMgA- * pra.59 * ''valikalitopamitau mahAgabhIre / / jinapatimatabhaktirAjahaMsI / vilasati yasya hi mAnase vizAle / / 1 / / * * tasya zrIkAntA nAma kAntA, yadIyamiMdumaMDalaM / viDaMbayaMtamujjvalam / / vilokya zIlamadbhutaM / ziro na kena + sulasakathA meM ghUrNitam? / / 1 / / tayoH sulaso nAma sUnuH, yo'rhtsdgurupdpdmaa-''raadhnkRtbhumaanH|| Avazyakamukhya- * dharmavanI-siMcanameghasamAnaH / / 1 / / itazca saMsArapuraM nAma nagaraM, yatra trilokI sakalA'raghaTTaghaTIva kUpe sukha- * * duHkhavAri / / saMpUritA yAvadanaMtakAlaM / hI bhrAmyatisma bhramati bhramitrI / / 1 / / tatra moho nAma rAjA, yena * / svAjJAM prApitAnantakAlaM / jIvazreNirhanta madhye nigodam / / tiSThatyadyApyeva duHsthA yadaMtaH / kaizcijjIvairnApi / * bhUkAyatApi / / 1 / / ekadA saMsadAsInaM cintAdhInaM mohamahInaM dRSTvA rAgakesarI nAma prathamaH kumAraH * prAMjalirvyajijJapat-tAta! kimetadavIkSita-pUrva svaviSAdakAraNaM brUta / / yattvayi kupite sakalaM / trailokyaM + bhavati bhIbhrAntam / / 1 / / moho'pyAhasma-he vatsa! tucchetarazaurya! jaine / pure'sti cAritramahAnareMdraH / / asmadvipakSo'sya * punaH pradhAno / mantrI ca mitraM ca sadAgamA''khyaH / / 1 / / rAgo'pyUce-idAnIM devapAdAnAM / kimanena duraatmnaa|| * aparAddhaM madane tat / prasadyAzu nigadyatAm / / 1 / / moho'pi jagau-vatsa svacchamate na saMprati kRtaM kiMcibhRzaM * * tena vaH / kiMtveSa pravidhAsyati drutataraM yadbhogapUrve pure / / nAmnA zrIvaruNAMgabhUH sulasa ityAste kathaMcittakaM / * saTIkA * cedudgrAhayitA sadAgama ihAsmAkaM sa kaNDApahaH / / 1 / / rAgo'pyagRNAt-pitaH kudRssttiraagenn| svarUpeNAsmyahaM / 385 prazno . For Personal Intemational Private Use
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.72 sulase rAgadveSaprabhAva: * javAt / / vidhAtA tamadhiSThAya / tAtapAdavazaMvadam / / 1 / / moho'pyAhasma-he vatsa! sAdhu sAdhUktaM / mArgAH * santu zivAstava / / varyadhairyAnujadveSa-gajeMdrasahagAminaH / / 1 / / tato gatau tau tAtAnujJAtAvupasulasam / * atrAntare tatra pure sudustapaM tapastapatisma kazciccarakaH, tatparyupAstaye ahamahamikayA gacchaMtaM sakalamapi puralokamAlokya sulaso'prAkSIt / tatastatsvarUpaM buddhvA vismitasvAMto taM naMtumagAt / asminnavasare'vasarajJena * kudRSTirAgeNa so'dhikamadhiSThitastameva paramadaivatamiva paramagurumiva paramatattvamiva manvAnaH pratikSaNaM sevamAnaH * * kiyantaM kAlamatyavAhayat / tataH sadAgamasevAlasaM sulasaM jJAtvA varuNa ityUce-devo jino vatsa! guruH ke * susAdhu-stattvaM taduktaM hRdaye yadIye / / padaM vidhatte sa kadApi hi syA-tkudRSTisaMsarganirargalaH kim / / 1 / / api * ca-pakvimaphalasaMbhAraM / sahakAraM prApya parabhRtAM vRMdam / / kiM tanute svamatimatikaTutararase kadambe ca niMbe ca? * * / / 1 / / aviralaparimalavAsita-digmaMDalamabjakhaMDamapahAya / / madhukarayUnAM nikaro-'tarau marau kiM karoti ratim * ||2|| nirmalajalomimAla-mAlitamAlokya mAnasaM haMsaH / / atikaluSasalilakalile / kiM khelati paMkile * ta sarasi? / / 3 / / nikhilA'bhilaSitadAna-pravaNaM ciMtAmaNiM samAsAdya / / kaH suvicAraH prANI / virucaM kAcaM * samIheta? / / 4 / / tadvadatidustapatapaH-prabhRtiguNaM jainamunijanaM muktvA / kaH sevate vivekI / carakAdikamAyativirUpam? re * / / 5 / / ityAdisadupadezaM viSadezyaM vimRzya dveSagajeMdrAdhiSThitaH sulasaH pitaraM prati saparuSamAkhyat-AstAta! * * yuktaM na taveti vaktuM / yataH sa mAsakSapaNAdikArI / / ato'sya sAmyaM na kadAcidanyo / vo dRDhaH syAt prazno . saTIkA 386 Jad For Personal &Private Use Only
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** sakale'pi loke / / 1 / / tattvamasya parito mahAtmano / dUSaNaM nikhiladuHkhakAraNam / / mA'bhidhehi na hi sajjano janaH / syAt kadApi paramarmabhASakaH ||2|| varuNo'pyevaM nizamya vimanA ityAcintayat - aho dhigdRSTirAgaM ya-drAgau staH snehakAmayoH || suvAryo dRSTirAgastu / durvAryo viduSAmapi ||1|| kiMca- kalikAlavilasitamidaM / hyato na lokasya dUSaNaM kimapi / / yajjinagaditaM bhagavanta-mAgamaM zrayati no mUDhaH ||2|| tadasyAvazyaM vighnaM / bhAvi yadeSo'nuzAsito'pi mayA / viramati na kudRksaMgAduta nA'jJaH sadupadezArhaH / / 3 / / yaduktaM-annANaha uvaesaDo / niSphala hoi na bhaMti || pANI ghaNau viloDIo / karacuppaDA na huMti ||1|| tadanena kRtA'nayena me / tanayena draviNena vA'dhunA / / kRtamarhadudAhRtaM vrataM / bhavasaMvignamanAH samAzraye ||2|| iti dhyAtvA saptakSetryAM vittabIjamutvA tadAnImevAgatadharmavasukevalipArzve pravrajya zivamabhajat / aho sadyaH phaladAyinI satAM saMgatiH! yataH-santaH saMsevitAH santaH / sarveSAM syu: sukhAvahAH / / tRSAviSAdaH kiM dRSTo / yAdasAmabdhivAsinAm / / 1 / / sulasamapyaparAparaliMgisevAsAvadhAnaM svasevAniravadhAnaM ca samAlokya sa aulukyacarakaH kopATopAdityacintayat - aho ayaM kRtaghno yanmAM muktvAnyaM niSevate / / tatkimapyasya tatkurve / yenAsau duHkhabhAgbhavet / / 1 / / iti dhyAtvA sa pApaH sulasamuddizya maMtrataMtranipuNaH sUcIviddhaM kuzaputramasUtrayat / tataH sulasaH sarvAMgaraMgadvedano'zubhadhyAno mRtvA narakamagamat, ahaha ! vidyudvilasitalolA durjanasaMgatiH ! uktaM ca - vidyudvilasitataralo / durjanasaMgo vizAradairuktaH / / iha loke'narthakaraH / paraloke durgatinidAnam ||1|| For Personal & Private Use Only ***** pra. 59 u. 72 kudRSTirAga gRhItaH sulasa: prazno saTIkA 387
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA ************** * tataH so'nantaM bhavaM bhrAMtvA setsyati / iti sulasakathAM vicArya vidyu-dvilasitalolakhalAMginAM prasaMgam / / pra.59 * pariharatatarAM vivekabhAjo / yadi bhavatAmapavargazarmaNIhA / / 1 / / u.73 vicitra // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau vidyudvilasitaloladurjanasaMgatau sulasakathA / / rAjaputra * punastasminnevaikonaSaSTisaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi dvitIyaM trisaptatitamamuttaramAha-yuvatayazca, meM * vyAkhyA -he vatsa! na kevalaM vidyudvilasitacapalaM durjanasaMgataM, kintu yuvatayo'pi striyo'pi, tadvaccApalyAtkapaTapaTavo * bhavanti, yaduktaM-vadanena vadanti valgutAM / nizitena praharanti cetasA / / madhu tiSThati vAci yoSitAM / hRdaye * R hAlAhalaM mahAviSam / / 1 / / cazabdaH samuccaye, atrArthe vicitrarAjaputrakalatrakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe vizAlApurIparisarabhUbhAgAbhyarNavartisiddhAbhidhAno grAmaH, yatrAMganAjanazirazcikureSu / * baMdhaH / sArISu mArirudadhAvadhikaM jaDatvam / / nistriMzatAsiSu kalaMkakalA mRgaaNke| zozrUyate na manujeSu * * kadAcanApi / / 1 / / tatra vicitro nAma rAjaputraH, yathA'caleSu tridazAcalo yathA / payodhimadhye caramaH ke payonidhiH / / yathA vanazreNiSu naMdanaM vanaM / tathaiva yaH zauryapramukhairguNairguruH / / 1 / / sa kadAcidAtmapatnyA''nayanAya ra * vizAlAM prati calitaH, sAyaM tatparisarapitRvanAMtargacchannekatra kAMcidekAkinI striyaM rudaMtI nIraMgIsthagitAnanAM ne prazno. * karasthitabhAjanAM dRSTravamabhASiSTa-bhadre'traikAkinI kena / kAraNena niriikssyse?|| kiM vA kenApi hi tyktaa?| * saTIkA * kiM vA patyA nirAkRtA? / / 1 / / kiM vA ko'pi gato baMdhu-janaH kInAzadAsatAm? / / yadevaM rodiSi tvaM * 388 rivale Use Only
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA * ta-nmadane praNigadyatAm / / 2 / / sApyAhasma-mahAbhAga! bhavennAlaM / yaH pumAn duHkhanigrahe / / yazca duHkhiSu no * * duHkhI / tasya kiM duHkhamucyate? / / 1 / / rAjaputro'pyavAdIt-kRzAMgyahaM sdaivaany-duHkhkhNddnpNdditH|| tathA ca * u.73 vicitrarAja* duHkhyahaM duHkhiSvato matpurato vada / / 1 / / bAlApyUce-mahAbhAgaziroratna! / yadyevaM hi tadA zRNu / / yaM pazyasi * putrakalatra * mamAgre'muM / puruSaM zUlikAsthitam / / 1 / / saiSa me jIvitasvAmI / virasannIdRzIM dazAm / / praapito'kaarnnkruddhaiH| / ke pApairArakSapuruSaiH / / 2 / / rAjJo'mI iti kenApi / te jaMto na niSedhitAH / / yato bhuvi bhavaMtyatra / viralA * dharmabuddhayaH / / 3 / / uktaM ca- paraduha dIDhe jAha / hiyaDao hAhArava karai / / jANe nivase tAMha / dhammahakero koilo / / 1 / / tato'hni bibhyatI tebhyo / gRhItvA pAnabhojane / / bhojayiSyAmi bhartAra-mitIcchuradhunAgamam / * // 2 / / paramuccaiHsthitaM nainaM / priyaM bhojayituM kSamA / / ato viphalitAyAsA-tyantaM rodimi sajjana! / / 3 / / * rAjaputro'pi vyAharat-pativrate yadi tavA-styeSA vAMchA tadA mama / / skaMdhamadhyAsya niHzaMkaM / patyuH kAraya * bhojanam / / 1 / / tataH sA hRSTA kezAn saMyamya vAsAMsi samyakkRtvA bhaktapAtraM pANinA''dAya tadaMsamAruhya cetyUce-bhadra! tvayAhaM nAvasthA / dRSTavyA yena me hriyA / / karAtyatati no pAtraM / bhari bhojayAmi ca / / 1 / / * iti chadmaparA skaMdhasthA sA muhUrtamekamagamayat / tAvatso'dhyAsIt-madaMsAvasthiterasyA / alagatsamayo mahAn / / * * ato'hamUddharvaM pazyAmi -tamAmeSA karoti kim / / 1 / / tatastena sA mRtakAMgAtpizitaM nizAtakartikayotkRtyotkRtya * saTIkA pAtre kSipantI yAvaddadRze, tAvadbhItena tena svaskaMdhAttAM pAtayitvA vismRtAsinA palAyitaM, cintitaM ca-satyA - 389 prazno. For Personal & Private Use Only
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.59 u.73 dayitA zAkinI * janoktireSA hi / jIvan bhadrANi pazyati / / vAsudevasahAyo'pi / yo hato hata eva saH / / 1 / / tadanu sA * tamevAsimAdAya mA mAM zAkinI jJAsIdasAviti tatkAlameva tadvadhAyA'dhAvat, so'pi tayA vegAdaprApya* mANastAvadagAdyAvattasyaikoMghriH puryA bahirasthAt, dvitIyastvaMtaH, itazca rayAttayAgatya chedito bahisthastatkramaH, / tataH sa padacchedavedanAniHsahAMgo dvArayakSiNyA agre nipatyevaM vyalapat-he gotradevi ! trailokya-lokarakSaNadakSiNe / / * * nirIzaM zAkinIgrastaM / raTantaM rakSa rakSa mAm / / 1 / / kuladevyApi tamevaM vilapantaM jJAtvA pratyakSIbhUya cetyUce-bhadra! * vyavasthitirihA-sti zAkinIbhiH samaM mamedRkSA / / yadvastu bahiH puryA-stattAsAmantare mama ca / / 1 / / taddhetuvazAnna mayA / kuladevyApi hi bhavatpado'rakSi / / kintu kariSyAmi tvAM / bhavyaM tanmakSu bhaja toSam / / 2 / / ityudIrya / * divyazaktyA tadaMghriM punarnavIkRtya dvArayakSiNI tirodadhe / so'pi kuladevImAnamya muditamanA yayau dattArgalakapATe * zvazurAgAre / tato dvAramudghATayAmiti matiH sa yAvatpazyatisma tAvatsa kuMcikAchidreNa prajvalatpradIpazikhA rociSA svAM jAyAM zvazvA saha svairaM sIdhupAnaM mAMsAzanaM ca kurvANAM vIkSyetyacintayat-ahaha madIyA dyitaa| * mAMsAzanaM tathaiva sIdhupAnaM ca / / kurute tadavaimIdR-strINAM prAyo na zIlatvam / / 1 / / yataH-baTharazca tapasvI c| . * zUrazcApyakRtavraNaH / / madyapastrI satItvaM ca / rAjanna zraddadhAmyaham ||1 / / ata etayorbahiHsthita / eva hi pazyA * ceSTitaM sarvam / / jalpaM zRNomi ca yathA / syAdabhrAntaM mama svAMtam / / 2 / / atrAntare zvazrUruvAca-vatse! kuta - idaM svAdu-taramatyaMtameduram / / mAMsamAsAditaM tanme / sadya eva nigadyatAm / / 1 / / sApyavAdIt-mAtastavedaM ra prazno . saTIkA 390 jora * For Personal & Private Use Only inww.jainelibrary.org
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jAmAtuH / zmazAne'vApi jAMgalam / / zvazrUrapyAhasma-vatse! kathaM vadAsmAkam / manasyatyaMtakautukam / / 1 / / * pra.59 * tatastayA mUlAdArabhya sarvaM svarUpamabhANi, zvazvApi tadAkarNya proce-putri tvayA nijaM kAntaM / jaMtyA no * u.73 strIvilAsaH * suSThvanuSThitaM / / yataH sarvasvadAtA syAt / patiH strIbhyo na saMzayaH / / 1 / / uktaM ca-mitaM dadAti hi pitaa| ra mitaM bhrAtA mitaM sutaH / / amitasya tu dAtAraM / bhartAraM ko na pUjayet / / 1 / / putryapyUce-mAtaH prAgeva tsyaagre| * mayeti pratipAditam / / yattvayA sarvathA norvaM / prekSaNIyaM vicakSaNa / / 1 / / dhyAtaM ca pUrvaM zUlastha-syAMginaH ke pezalaM palam / / ahamAdAya yAsyAmi / kariSye'sya na kiMcana / / 2 / / itthaM nivArito'pyeSa / urvaM vIkSya / palAyitaH / / tadA rayAnmayA kopA-TopAdevamanuSThitam / / 3 / / rAjaputro'pi tajjalpanaM zrutvA bhIvepamAnAMga / * ityacintayat-aho madIyakAMtAyA-zceSTitaM zRNvatAmapi / / prANinAM bhayakAri syAt / pazyatAM tu kimucyate? * * / / 1 / / kiJca-hasanti sArdhamanyena / pazyatyanyaM hi cakSuSA || anyena saha bhaassnte| dhigdhigceSTAM mRgIdRzAm / / 1 / / api ca-durgAcaM hRdayaM yathaiva vadanaM syAddarpaNAMtargataM / bhAvaH parvatadurgamArgaviSamaH strINAM na vijJAyate / / * cittaM puSkarapatratoyacapalaM naikatra saMtiSThate / nAryo nAma viSAMkurairiva latA doSaiH samaM varddhitA / / 1 / / ata ke * evAyaM vidyu-dvilasitataralo vilAsinIvargaH / / nUnaM parihartavyaH / kartavyaH svahRdi nirvedaH / / 2 / / iti dhyAtvA ke prazno. * taireva padairdhyAvRtto rAjaputraH pratolIdvArAsannayakSiNIgehamadhyamadhyAsya nizAzeSamativAhya prAtaH svagrAmaM prati * saTIkA prasthitaH, aMtarA munimAlokya natvA ca kSaNamekamupAvizat / sAdhurapIdRzayA dezanayA tamabhyanaMdayat-dArAH 391 Jeducation International For Personal & Private Use Only
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi Mi Mi Mi Mi paribhavakArA / baMdhujano baMdhanaM viSaM viSayAH / / ko'yaM janasya moho / ye ripavasteSu suhRdAzA ||1|| tannizamya * saMvigno rAjaputrazcAritraM gRhItvA sugatisAdhako babhUva / iti vicitrakalatrakathAM taDi-dvilasitAdapi lolatarAM narAH / hRdi viciMtya viciMtya vicitravat / kuruta yatnamalaM svahitAya bhoH ||1|| / / ityAcArya zrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau vidyudvilasitalolayuvatISu vicitrarAjaputrakalatrakathA || vidyudvilasitacapaladurjanasaMgatayuvativaiSayikyau sulasavicitrarAjaputrakalatrakathe zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyaH SaSTisaMkhyaM praznamAha pra. 60 - kulazailaniH prakaMpAH ke kalikAle'pi ? vyAkhyA - he bhagavan ! tiSThantu suSamasuSamAdyAH kAlAH, kintu kalikAle'pi duHSamAkAle'pi kulazailAH kulAcalAstadvanniH prakaMpA: kaMpayitumazakyAH ke? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi catuHsaptatimitamuttaramAha - satpuruSAH, vyAkhyA - he vatsa ! santaH zobhanAH puruSA narA : satpuruSAH, yataste pratijJAtasukRtAdikRtyAddevairapi kSobhayituM na zakyaMte, uktaM ca-kadAcanApi kmpnte| vAtenApi kulAcalAH || cAlyante svIkRtAtkRtyAt / surairapi na sAdhavaH ||1|| atrArthe kAmadevaparamopAsakakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe campA nAma nagarI, paracakrAdikabhayasvacakrA - dikabhayAbhAve sarvo lokaH / / yasyAM sukhito vasati / yathA sUryAloke kokaH ||1|| tatra zrIvarddhamAnasvAmiprabodhitadazapramitA''naMdAdi For Personal & pra. 60 u. 74 satpuruSAH nizcalAH prazno TIkA 392
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA * paramopAsakamadhye dvitIyaH kAmadevo nAma paramazrAvakaH, samyaktvamUlakalitoSNamarIcisaMkhya-zrAddha-vratavratatiratra ke pra.60 * yathA kathaMcit / / siktAdhikaM vizadabhAvajalena yenA-'grebhUdyathA tridivasaukhyaphalAbhirAmA / / 1 / / ekadA u.74 kAmadeva zrIvIrajinAbhyaNe kAmadevenaivaM parigrahapramANamaMgIcakre-dravyANAM mama tIrtheza / koTayaH ssttnidhaangaaH|| vyavasAye * na ca SaT koTyaH / SaTkoTyazca kalAMtare / / 1 / / halAnAM paMcazatikA / bohitthAnAM tathaiva ca / / dshgoshsrsNkhyaaH| tara * SaDgovargA nacAdhikAH / / 2 / / zeSaM mayA parityaktaM / svaparigrahamAnataH / / dvidhA tridhA yataH kleza-hetave'tiparigrahaH * // 3 / / uktaM ca-parigrahamahAbhArA-nmajjatyeva bhavAMbudhau / / mahApota iva praannii| tyajettasmAtparigraham / / 1 / / itthaM ra svIkRtaparigrahaparimANaH kAmadevo'STamyAdiparvatithiSu pauSadhopavAsaparaH kadAcit sarvarAtrikI pratimAM pratyapadyata / te tadA tadbhAvyupasarganivAraNA'prabhau prabhAkare'stAcalacUlikAM zrayati ko'smAMstamobhirabhibhUtAnakSiteti saMkuciteSu * kamaleSu, hA svApakAryapi paraM paropakArako'yaM kathamastamita iti rolambanikurambaravai rudatsu kumudeSu, hI kathamasmatpatireSa vipanna iti saMdhyAnale jhaMpApAtaM vitanvatyAM dinazriyAM, hanta kathamasmanmitrasyedRzI duHsthAvasthAsIditi brahmacaryadhAriSu kokeSu, dhvAMtapallavAsu tArakapuSpAsu vyomamaMDape prasapa'tISu nizAvratatISu kazcinmithyAdRgamaraH * sametya tathAvasthaM kAmadevaM kSobhayituM giriprAyAn zyAmacchAyAn kariNo vicakAra, te'pi sajalajaladava prazno. dgAravamAtanvAnA yamadaMDeneva caMDena zuMDAdaMDena tamupadrotumalagan / tatastaddhyAnagaMdhahastivihastiteSu daMtiSu punaH saTIkA * sa durAzayaH karAladaMSTrAn sphurajjihvAn siMhAnakarot / te'pi pucchacchaTAbhiH kAzyapI kampayanta iva, bUbUtkAreNa * 393 Personal & Private Use Only www.jahelibraly.org
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.60 u.74 kAmadeva upasargaH * brahmAMDabhAMDaM pUrayanta iva, sarvAn jIvAn grasitumiva prasAritAsyAstadupadravavidhitsayA samamevA'dhAvan / * * tatastatpuNyazArdUlanirdaliteSu mRgAriSu punarapi sa nikRSTaprakRtiH krUrAn kiricitrakAyabhallUkAdIn hiMsrajIvAn * vyakRta, te'pi nAnAbibhISikAbhirjaMtujAtaM bhApayanta iva tatkadarthanArthaM prAvartaMta / tatastattapoyamaniyamAke yudbhaTabhaTavighaTiteSu kolAdiSu punarapi sa pApiSTho jagajjIvAkRSTikAlAMgulIprAyakaMTakotkaTAn vRzcikAn * * vyakArSIt, te'pi viSamatamaviSakaMTakAgraprahArairgirInapi vidArayaMtastaM vyathayitumupAkraMsta / tatastatprazamA'mRtamRtaviSeSu vRzcikeSu punarapi so'kAraNaroSaNo bhISmAkArAn kRSNadarvIkarAn vikarotisma, te'pyutphaNA vapuSyamatra iva * viSabharaM vamaMtastaM dazaMtisma / tatastadabhaMgurabhAvanakulazakalIkRteSu teSu sarveSu punarapi so'dhamAdhamaH kartikAkarAn / * yamakiMkarAniva karAlAn vetAlAnasajjayat, te'pyaTTahAsaM vimuJcanto vizvamapi vizvaM kSobhayantaH kapivat * * kilakilArAverdazApi dizo mukharayantastadbhApanAyAdhAvanta, tatastadurgrahA'bhigrahamahAgrahapraNaziteSu vetAleSu tatkulazailaniHprakampasatpuruSatvaraMjitamanAH sa nirjara AvirbhUya baMdivadevamupazlokayAMcakAra-kAmadeva! tvamevAsi / * puruSo yasya te svayam / / surAdhIzaH surAdhyakSa-makArSIditi varNanam / / 1 / / bho bho havirbhujastAva-dAstAM hi te * tinAM gaNaH / / kintu caMpApurIvAsI / kAmadevo'styupAsakaH / / 2 / / yo na kampayituM zakyaH / seMTrairapi kalAdrivata || tridazaiH paramadhyAna-vidhAnaikAgramAnasaH ||3|| zrutvetyacintayaM citte / martyakITe'prakampatA / / * ko nAma syAtparaM manye / svAminaH svairavAdinaH? // 4 // tathApi hi mayA tasya / karaNIyaM parIkSaNama / / iti * K****************** prazno. saTIkA ducation International For Personal & Private Use Only
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dhyAtvA vyadhAmevaM / vijaM tvayi durAzayaH / / 5 / / tadaho IdRzaM sattvaM / tvAM vihAyAparatra na / / yattava * pra.60 dhyAnalInasya / kezAgramapi nAcalat / / 6 / / ataH kSamasva pApasya / mama dUSaNametakat / / kiM kadApi hi *u.74 kupyanti / sAparAdhe'pi sAdhavaH ||7|| evaM kAmadevaM kSamayitvA bhUyo bhUyo natvA tadupari puSpavRSTiM kRtvA sa sa mahAvIrapra kRtaprazaMsA * suraH svaragAt / kAmadevo'pi prAtaH pratimAM pArayitvA svagRhaM gataH / kenApi bhagavAn zrImahAvIro bahirudyAne * samavasata iti vijJaptastatkSaNAtkAmadeva udaMcadromAMcaH sametya saparivAraM zrIvarddhamAnamAnamya ythocitsthaanmpaavisht| * pra.61 jino'pi taM dharmAziSA'bhinaMdya tadvRttAntaM gautamAdibhyaH pratyapIpadat / te'pi mahAmunayastAdRzaM tatsvarUpaM / u.75 zrutvA tadvacchubhadhyAnalInA abhavan / kAmadevo'pi saparivAraM vIraM vaMditvA gRhametya saMvibhAgapUrvaM bhujikriyAmakarot, * tataH sa zrAvakadharma prapAlyA'nazanena vipadya ca saudharmakalpe'ruNaprabhavimAne suraH samajani, tatazcyutaH setsyati * videhe / iti kAmadevacaritaM hi / manasi vinivezya sajjanAH / / jenasukRtaviSaye bhavatA-'vicalAH kulAdraya * ivAtra bhUtale / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau kulazelaniHprakaMpasatpuruSe kAmadevaparamopAsakakathA / / _ kulazailaniHprakaMpasatpuruSavaiSayikI kAmadevaparamopAsakakathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSya ekaSaSTitamaM * praznamAha saTIkA ___ pra.61-kiM zocyam ? vyAkhyA-he bhagavan! kiM zocyaM niMdyam? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi 395 ********************** prazno . JM Education International For Personal & Private Use Only
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.61 kArpaNyaM zocyam * tadanuyAyi paMcasaptatimitamuttaramAha-kArpaNyaM, vyAkhyA-he vatsa! kRpaNasya bhAvaH kArpaNyaM, yato'nena pumAn * * zocyaH syAt / uktaM ca-yAcamAnajanamAnasavRtteH / pUraNAya bata janma na yasya / / tena bhUmiratibhAravatIyaM | na drumairna giribhirna samudreH / / 1 / / atrArthe madanavaNikkathA, tathAhi- ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjapuraM nAma nagaraM, yatra dAnasalileranAvileH / klRptapAlanavidhiH / kSamAbhRtAm / / dhIvarairatitarAmadhiSThito / dugdhasiMdhuriva rAjate janaH / / 1 / / tatra madano nAma zreSThI, kadaryakasyApi OM * hi yasya maMdire / sadaivamAsIdvata dAnapaMcakam / / purA kapATadvitayaM tathArgalA / kapolahastazca kuvAkprakAzanam * / / 1 / / so'nyadA makaraMdanaMdanena sahaivaM paryAlocayAMcakravAn-vatsa vetsi tvamapyevaM / yatklezenArjiteMdirA / / * * tadasyA rakSaNopAyo / bahiH kvApi vidhIyate / / 1 / / gRhasthA sarvalokasya / sAdhInAtaH zmazAnake / / gatvA * nikSipyate kvApi / yathApadhupayoginI / / 2 / / ityAlocya pitAputrau nizi pitRvanaM gatau vipulAM gartA ke * khanitvA dravyakumbhaM nicikSipatuH / tato gartA prapUrya zreSThI sutamUce-vatsa! gatvA dizAM vRMdaM / pazya na jJAyate * bhavet / / kenApi dRSTaM tatkAryaM / zubhamAyaticintanam / / 1 / / yataH-saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryajAtaM / ra * pariNatiravadhAryA yatnataH paMDitena / / atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipatte-rbhavati hRdayadAhI zalyatulyo vipAkaH * * / / 1 / / putro'pyavocat-tAtAtidIrghadarzI tvaM / ko'trAbhyeti nizAbhare || pitA'pyavAdIt-tathApi vatsa * * kartavyaM! kartavyaM sunirUpitam / / 1 / / tato gato nirUpaNAyAMgajaH, dRSTvA cai gartAsthAnAlokanAnnizceSTaM prazno. saTIkA 396 S ale
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ * patitaM kArpaTikaM, tata etya pituragre sarvaM svarUpaM prArupayat / pitApyAhasma-suta! saralo'si zvAsaM / ruMdhvA * pra.61 * dhanalobhataH sa mRtaka iva / / bhAvI patitazcchitvA / tattasyAnaya kimapyaMgam / / 1 / / suto'pi gatastatkarNaM * u.75 R chitvAyAtaH punarabhANi pitrA-vatsa! dvitIyamapyasya / karNamanyadapi drutam / / chitvAnaya yato dhUrtAH / sahante'- madanavaNik kathA * ya yAtanAm / / 1 / / tataH sutaH punargatvA tasya dvitIyamapi karNaM nAsAradacchadAdikamacchinat / so'pyekaM - * mastakaM muktvA'nyatsarvamapyayaM chinattviti dhyAyan dhUrto dravyArthI tAdRzImapi dussahAM sehe zravaNAdichedavedanAM, * ahaha ! dhanAzAyA vilasitam ! uktaM ca-taM natthi jaM na kuvvaMti / sAhasaM pANiNo daviNakajje / / niyajImeM viyaMpi viccaMti / kiM puNo cheyaNaM taNuNo / / 1 / / tato'yaM mRtaH kArpaTika iti matvA sa sametya pituH * purastAttadvyatikaramacakathat / zreSThyapi hRSTo gataH sasutaH sadanam / * itazca kArpaTiko'pyutthAya tataH sthAnAd dravyakumbhaM niSkAsya kiMcidAdAya kiyadanyatra nikSipya ca prAtaH ke * pure'gAt, agRhInmRgamadacaMdanakarpUrAMzukAdivastukadambaM, vilalAsa ca paNavilAsinIbhiH saha, sahelamacchAMzukAcchA* ditAgaH kadAcit sa kArpaTikaH sukhAsanAsInaH paNAGganAvidhIyamAnanRtyo gandharvajanajanitavAditravAdanapUrvagIto * dAnaM yathecchaM yacchan gataH krIDArthamudyAnaM, tadAnIM tatprazaMsAM lokebhyaH zrutvA zaMkitaH zreSThI tadvilokanAya * prazno. * gataH, tameva ca chinnakarNanAsAdyaM kArpaTikaM matvA pretavane gataH, tatsthAnaM dravyakalazazUnyaM vilokya viSaNNaH * saTIkA zreSThI rAjJo'gre tadvyatikaraM nyavedayat / nRpo'pi tamAkArya papraccha-are kArpaTikAsya svaM / kimiti mAgataM 3 397 an Education Interations For Personal & Private Use Only
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tvayA / / gRhItaM dehi no cettvAM / mArayiSyAmyasaMzayam / / 1 / / kArpaTiko'pi prakaTitaprAgalbhya ityAlapat-devAsya * pra.61 + na mudhA dravyaM / gRhItaM kintu mUlyataH / / yat zreSThinAmunA karNA-di cchitvA jagRhe mama / / 1 / / tanme * u.75 meM pradApyatAmasmA-tkarNanAsAdi saMprati / / yathAhamapi yacchAmi / dravyamasyAnyathA katham / / 2 / rAjApi vihasyAhasma-he meM kArpaTikasya kapaTanATakam ke zreSThinnamunA satya-mUce tattvaM yadAsya hi / / karNAdi dAsyasi tadA / tvamapyApsyasi taddhanam / / 1 / / tat zrutvA * * zreSThI rudan pralapannidamevAsya mUrkhasya yogyamauSadhamiti janaiH zocyamAnakArpaNyastatkAlameva paMcatvamApa / iti * madanakathAM vicArya citte / bhavikajanAH kuruta pradAnamekam / / atha yadi na kariSyatha pradAnaM / sa iva tadApsyatha te zocanIyabhAvam / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRtto zocyahetukArpaNye madanazreSThikathA / / zocyahetukArpaNyavaiSayikI madanaSThikathAM zrutvA punarapi zuzrUSuH ziSyo dvASaSTisaMkhyaM praznamAha pra.62-sati vibhave kiM prazasyam ? vyAkhyA-he bhagavan ! sati vidyamAne vibhave dravye kiM prazasyaM * zlAghyam? iti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyi SaTsaptatimitamuttaramAha-audArya, vyAkhyA-he vatsa ! - * udArasya bhAva audAryaM vadAnyatA, nanu kecana bAhyADambaratAMDavamAsUtryAtmAnamaudAryavantaM jJApayanti, paraM na te * prazno. * prazastaudAryabhAjaH, audAryabhAjastvanutsekAdinA kAryapravRttA eva dRzyante, uktaM ca-garjitvA bhRzaM dUramunnatibhRto * saTIkA * muJcanti vAryabudA / bhadrasyApi gajasya dAnasamaye saMjAyateMtarmada: / / puSpADaMbarayApanena dadati prAyaH phalAni drumaa| * 398 prary.org
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.62 u.76 audArye naradeva kathA * notseko na mado na kAlaharaNaM dAnapravRttasya tu / / 1 / / atrArthe naradevakumArakathA, tathAhi ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe zaMkhapuraM nAma nagaraM, uttuMgatAvAptanabhaHpathaM vibhAvarI varAMzusadRzaiH sudhAdaleH / / atyujjvalaM zAlamalaM yadIyakaM / vilaMghituM naiva vihaMgamA api / / 1 / / tatra puraMdaro nAma rAjA, sAmyena nAmnA nanu yasya neke -gajAzvajAyAtanayAtanUjaH || zastraizca lajjAvivazaH prakAza-yati svamadyApi puraMdaro na / / 1 / / tasya kanakasuMdarIkukSiratnaM naradevo nAma kumAraH, amAnadAnaprabhavAM kalAM kalAM / svato'dhikAM ke yasya nirIkSya karNarAT / / balizca maMdAkSavazAt triviSTapaM / na muMcato'dyApi tathA rasAtalam / / 1 / / so'nyadA * svaprAsAdastho vetriNAgatya natipUrvaM vijJapayAMcakre-kumAra! dvAradeze'sti / sarasvatyAH kuTumbakam / / yuSmAkaM meM darzanaM vAMcha-nmeghasyeva hi cAtakaH / / 1 / / bhUpabhuvApi vismitena pravezayetyuktaH pratIhArastacchAradAkuTuMbamavilaMbaM * prAvezayat / tadapyAzIrvAdapradAnapUrvamupAvizat / tato mahIMdunaMdanena kuto yuSmAkamAgamanam? ityukto mUlapuruSaH * proce-deva! tvatkIrtinartakyA / nRtyaMtyA vizvamaMDape || zrutvA guNajJadhuryaM tvA-mAgAM dezAMtarAdaham ||1|| aya me tanubhUreSA / patnI putrapriyA tvasau || catvAro'pi kavitvasya / kalayA viditA vayam / / 2 / / evaM cettarhi meM * 'asArAtsAramuddharet' iti samasyApadaM pUrayeti kumAreNokto maulikyapumAnAhasma-dAnaM vittAdRtaM vAcaH / * * kIrtidharmoM tathAyuSaH / / paropakaraNaM kAyA-dasArAtsAramuddharet / / 1 / / tato 'gRhyatAM janmanaH phalam' iti * samasyApadaM pUrayeti nRpastenoditastannaMdano'pyavadat-devabhaktyA garUpAstyA / sarvasattvAnakaMpayA || satsaMgatyA- prazno. saTIkA For Personal & Private Use Only Jan Education International
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ * gamazrutyA / gRhyatAM janmanaH phalam / / 1 / / tadanu 'kavaNu piyAvau khIru' iti samasyApade dhAtrIpatiputreNa datte - pra. 62 * sutamAtApyuvAca-jaIyahu rAvaNa jAiyau / dahamuha ikkusarIru / / jaNaNI viyaMbhiya ciMtei / kavaNu piyAvau * u.76 naradeva* khIru / / 1 / / tadanantaraM 'kaMThi vilullau kAu' iti samasyApade bhUpabhuvA vitIrNe putrapalyapyAhasma-kIivi * kumArakathA virahakarAlai / uDDAviya uvarAu || siya avvabbhuu diTuM maiM / kaMThivilullau kAu / / 1 / / aho satyaM / * sarasvatIkuTuMbamiti vismitaH kumArazcatuHsvarNadInAralakSAMstasmai vitatAra / tannizamya nRpaH sabhAyAtaM sutaM * * saparuSamAkhyat- he vatsa! yujyate dAna-vyasanaM stokameva hi / / na cAdhikaM yato'tyaMta-dAnavyasanamartikRt * // 1 // bhaNitaM ca- atidAnAbalirbaddho / naSTo mAnAtsuyodhanaH / / vinaSTo rAvaNo laulyA-dati sarvatra * varjayet / / 1 / / tadanAratameva tva-mIdRzA dAnakarmaNA / / kSaNAddharan ramAkozaM / sutarUpeNa me ripuH / / 2 / / * * yataH-jAyamAno haredbhAryAM / varddhamAno hareddhanam / / mriyamANo haretprANAn / nAsti putrasamo ripuH / / 1 / / * * kumAro'pyevaM zrutvAdhyAsIt-kiyanmAtraM vitIrNaM ya-diyatApi pitA mayi / / ruSTastadatra vAsena / kRtamanyatra ra gamyate / / 1 / / iti nizcitya prakRtyudAraH kumAraH kRpANapANirekAkyeva pracchannaM purAnnirait, IkSAMcakAra paribhraman * kvApi puNyapuMjamiva kamapi munipuMgavaM, vavande ca bhaktisAraM, bhagavatApi dharmalAbhadAnapUrvamevaM niramAyi * dezanA-pAtre muktinibaMdhanaM taditare prauDhatvasaMkhyApakaM / mitre prItivivarddhanaM narapatau saMmAnadAnapradam / / bhRtye saTIkA bhaktibharAvahaM ripujane vairApahArakSamaM / bhaTTAdau ca yazaskaraM vitaraNaM na kvApyaho niSphalam / / 1 / / nRpasuto'pyevamAkarNya - 400 prazno . Education International For Personal & Private Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSya dAnarasiko munimAnamya tatazcalitaH kramAdgajapuramayAsIt / atrAntare parAsostatpurasvAminaH kSemaMkarasya rAjJo naMdinI sutArAkukSibhUH priyaMkarA nAma kanyA baMdhvAdyabhAvAtpuMveSeNa rAjyaM pAlayantI kramAdajani yauvanonmukhI / tAM tAdRzIM dRSTvA mativijayAdyairamAtyairacyutA nAma rAjyAdhiSThAtrI surI bhogapUrvamArAdhayAMcakre / sApyAvirbhUyA'bhANIt - bho bho maMtrivarA brUtA - rAdhitA kena hetunA ? / / sacivA apyUcivAMsaH-devi rAjasutAyAH kaH / prANanAtho bhaviSyati ? / / 1 / / devyapyavAdIt - yaH saMdamyokSavanmaMkSu | haryakSaM vAhayiSyati / / vijeSyati nRsiMhaM ca / nRpaM so'syAH patirdhruvam ||1|| ityudIrya devI tirodadhe / kumAro'pi pure bhraman kasyAzcid vRddhAyA sadane naMdanatvenAvasthitaH priyaMkarasya rAjJaH sevAM kurvannanyadeMdhanArthapAtalo to bhuktisamaye'kasmAdAgatAya munaye bhaktisAraM prAsukAhAraM datvA kRtakRtyaH svagRhamiyAya / itazca puraparisarAsannasthagirigahvarasthaH siMho mahiSyAdi vinAzayan samayamatyavAhayat / tatastadvadhAya pravRttaM rAjasAdhanaM, kumAro'pi tena saha gataH siMho'pi pucchamAsphoTya sAdhanaM vitrAsayan bhUpabhuvo'bhyAsamAsadat / kumAro'pyabhaMguraparAkramo vidyudutpAtakaraNena taduparyAruhya sarvasyApi janasya vismayaM janayan jagAma rAjasamAjaM, nRpo'pi kumArarUpanirUpaNajAtAnurAgaH paMcazarazaraprasaraparavazamanAH prasvedabinduzAlibhAlo romAJcakaMcukitAMgaH prakaTitasmerAMbhoruhasadRkSAkSivikSobhaH sAdhvasavazaskhaladakSara ityAcaravyau sacivAH pazyatAsmAkaM / rAjaputrasya vikramam / / yenedRggajavatkarNI / dhRtvAninye mRgAdhipaH ||1|| maMtri For Personal & Private Use Only ************* pra. 62 u. 76 kumAra parAkramaH prazno saTIkA 401
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirNayaH * No'pyabhaNan-svAmin! vidhIyatAmasya / jagadAzcaryakAriNaH / / prasAdo nedRzo'nyasmin / dRzyate vikramakramaH OM pra.62 * / / 1 / / tato bhUpAlaH sarvAlaMkAradAnapUrvamakarodekasyApi tasya kanakalakSamUlyAM vRttiM, atrAntare tatrAgatena zrAva- * u.76 nRsiMha * stIsvAmino narasiMhamahIpateH puruSeNa sarvamidaM dRSTvA hRdyevamacinti-kimeSa nRpatirnArI / yadenaM siMhapRSThagam / / * puruSakRta ra pazyato'syAbhavannevaM / vikArAH smaragocarAH / / 1 / / iti dhyAtvA sa yAvatsamyagapazyat, tAvadastokastanodbheda* hRdyoraHsthalanibhAlanAtkanyeyamiti nizcitya svasvAmisamIpe sametya tatsvarUpaM praaruupyt| so'pi dUtaM zikSa* yitvA preSIt, saMdezahArako'pi jagapurametyAmAtyAnityUce-haMho ahaM nRsiMhena / prahito'tra mahIbhujA / / yadA jJaptaM ca tatsarva-mapi zozrUyatAntarAm / / 1 / / hastyAdi preSyatAM zIrSe / shessevaajnyaavdhaarytaam|| cetkAryaM jIvita* vyenA-nyathA yuddhAya sajjyatAm / / 2 / / dhIsakhA apyAkhyan-dUta! te nRpatiH supta / iyatkAlamabhUtkimu / / * yaiMDaM nArthayAMcakre-'dhunA cArthayate punaH / / 1 / / tadevaM jJAyate nArI-rAjya zrutvA sa dambhadhIH / / mArgayan ke daMDamuddaDaM / kimu no trapatetarAm / / 2 / / kiM caiSa narasiMho na / sArameyo'bhavat punaH / / ya evaM chalamApyAsma-tpuraH * * prakaTayet tvayA / / 3 / / tanno daMDaM vayaM dadyo / mArgayAmo raNaM punaH / / iti drutataraM gatvA / kathayasva vibhoH * * puraH / / 4 / / dUto'pyevaM zrutvA gato narasiMhAya tat svarUpaM nyavedayat, so'pi kopAccaturaMgabalakalitazcalitaH * prazno. * svadezasImAMtamApa / te'pi maMtriNastannizamya ripunRpasaMmukhaM raNakaraNAya camUsAmagrI kurvANAH kumAreNoktAH -kiM saTIkA ra vo'nena prayAsena? / yadeko'pyaripArthivam / / taM haniSyAmi kAnapIkSakAnpreSayata drutam / / 1 / / amAtyairapi / 402 Ration Intemational For Personal & Private Use Only
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ u.76 priyaMkarA * taddevatAvacaH smRtvA tAdRgmRgeMdradamanaM vIkSya sphuTamayaM divyazaktirityanujJAtaH kumAraH katipayavIraparivAraH * pra.62 * kaMThIravArUDhaH svarASTrasImAntamagAt / ajanyubhayorapi dalayormelaH, prAvartata kAMDamaMDapacchannacaMDakarakiraNo raNaH, * * bhagne ca bale gajArUDho narasiMhabhUparivRDhaH siMhArUDhaM kumAraM dRSTvetyacintayat-ayaM naiva mayA jetuM / zakyo yasya * pariNayanam - mRgaadhipH|| vAhanaM mama mAtaMga-ghaTAvighaTanakSamam / / 1 / / tadanena samaM yuddhaM / kRtaM prANApahaM sphuTam || ra * ato'sya sevanaM yuktN| sAMprataM na tu vigrahaH / / 2 / / iti dhyAtvA gajAduttIrya narasiMhanRpazcaraNacAreNa kumArAbhyarNametya * * natipUrvaM vyajijJapat-kumAra ! zaraNAyAtaM / rakSa mAmaparAdhinam / / kiM nArakSi purA zrImadvIreNa camaro hariH * / / 1 / / kumAreNApi pRSThe hastapradAnapUrvaM muktaH zrAvastIzaH, so'pi kumArAya karyazvarathasvarNaratnahiraNyamuktAyupadI* kRtya tadAjJAM ca svIkRtya svapurImagAt, bhUpabhUrapi saparivArastadupadIkRtavastusahitaH svapuramApa, maMtribhiraNyetadvyatikarA- * * karNanasAzcaryacetobhistatkAlameva pariNAyitastyAjitarAjaveSayA priyaMkarayA rAjakanyayA saha kumAraH, abhiSiktazca * * sotsavaM rAjye, aho puNyaphalam! yaccoktaM-kariturayarahasAmayaM / namaMtasAmaMtamaMti-parikaliyaM / / akkhykossmiddhN| * labbhai punnehiM rajjamiNaM / / 1 / / * asmin kSaNe'mbarasthayA rAjyAdhiSThAtryA devyA proktaM-lokAH zaMkhapurezasya / puraMdaramahIzituH / / suto'yaM maiM prazno. * naradevAkhyaH / khyAto dAnAdikairguNaiH / / 1 / / anenAraNyayAtena / mAsakSapakasAdhave / / pradade prAsukAhAraH / * saTIkA * prAkArazca zivazriyaH / / 2 / / tatpuNyatuSTA prApadyA-muSya vAhanatAM harim / / kanyAmimAmidaM ca zrI-prAjyaM rAjyaM * 403
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ * samarpayam / / 3 / / tadetasya ca yaH ko'pi / zAsanaM laMghayiSyati / / tasyAhaM nigrahaM kI / sAhAyyaM punarasya hi * pra.62 * ||4|| ityuktvA gatA svasthAnaM surI, naradevanRdevo'pyapratihatAjJo vadAnyatAvajJAtavaizravaNaH zaMkhapurAttaccitracaritra- u.76-7 * zravaNAnaMditAn pitrAdInAnAyya pratigrAmaM pratipuraM jinabhuvanajinabimbavidhAnajinAgamalekhanA'mArighoSaNasAdha- devIkRta * rmikavAtsalyasaMghapUjApramukhadharmakRtyeSu vidyamAnAM zriyaM kRtArthayan dInAnAthAMdhabadhirAdiSu dAnaM nivezayan * ghoSaNA * krameNa priyaMkarAkukSibhave surazekharanAmni sute nyastarAjyo'nazanena vipadya tridazo'jani, tatazcyutvA setsyti| iti naradevanRdevacaritraM / zrutvA bhavyAH prakaTitacitram / / sati vibhave kurutA'nizadAnaM / yena bhavedvaH saukhya* mamAnam / / 1 / / . // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRtto vibhavasAmagrIprazasyodArye naradevakathA / / punastasminneva dvASaSTisaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi dvitIyaM saptasaptatimitamuttaramAha-tanutaravittasya * * tathA, vyAkhyA-he vatsa ! na kevalaM vibhavayutasya prazasyamaudAryaM, kintu tanutaravittasyApi tathA tena prakAreNa, * tanutaraM svalpaM vittaM draviNaM yasya sa tanutaravittastasya, yato'lpadhano dAnaM yacchannadhikaM zlAghyate, uktaM maiM * ca-mitrANi tAni vidhureSu bhavanti yAni / te paMDitA jagati ye puruSAntarajJAH / / tyAgI sa yaH kRzadhano'pi ke hi saMvibhAgI / kAryaM vinA bhavati yaH sa paropakArI / / 1 / / atrArthe dhIrakathA, tathAhi saTIkA * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe kuzasthalapuraM nAma nagaraM, yatra dAnarasikAzayA janAH / zIlapAlanaparA 404 prazno . Education Internation or Personal & Private Use Only
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mRgIdRzaH / / sattapazcaraNino maharSayo / bhAvabhAvitadhiyo'khilA api / / 1 / / tatra zUrapAlo nAma rAjaputraH, * pra.62 * yasya vipede bAlye'pi / prasvAdikaparivAraH / / durnivAratara eva / yataH pretapativyApAraH / / 1 / / so'nyadA * u.77 sarvopAyaparibhraSTo vimalAbhidhAnaM zreSThinaM sevatesma, tenApyupAnahakaMbalIyaSTidAnapUrvaM svagokulacAraNAya niyukto / alpavibha * rAjaputraH, so'pi purAsannasaritpradeze govarga cArayannekadA tattaTanikaTe prakaTIbhUtaM sphuratsaptaphaNiphaNaM pArzvajinabimbaM * dAnaviSaye dhIrakathA * vIkSya pramodamedurodaraH praNatyanantaramityabhigrahamagrahIt-svAminnapaThitagraMtho / na te nAmApi vemyaham / / paraM na * bhojanaM kartA / tvAmanAlokya karhicit / / 1 / / ityabhigrahaparo rAjaputrastatraiva tatkAlakRtatRNakuTIre pArzvabimbaM * * nivezya puSpAdinAmyaya' ca gokulena saha gRhamiyAya / evaM pArzvabimbaM namaskurvato gokulaM cArayatastasya jagAla * * kiyAn kAlaH / anyadA virahiNIvarganisargakAle'zrAnte meghe varSati gocAraNAya gato rAjaputraH, pUrAgatamahApravAhAM * vAhinImullaMghayitumakSamaH pArzvabimbAnamaskaraNaparityaktAhArastridinImativAhya caturthe'DhyupazAntapUrA nadImullaMghya * * pArzvabimbaM namaskRtya yAvatkiMcidvelamUrdhvastha evAsIttAvattatsattvaraMjitaH pArzvayakSaH pratyakSIbhUya taM pratyAkhyat-bhadrAsya * pArzvadevasya / bhRtyo'haM pArzvayakSakaH / / tvatsattvenAbhavaM tuSTa-stad vRNISvepsitaM varam / / 1 / / kumAro'pyAhasma-deva * prazno . * tvatto mayAjJAyi / prabhorasyAbhidhAdhunA || etenApi mayA labdha-mAtmano janmanaH phalam / / 1 / / * saTIkA devo'pyavAdIt-mahAbhAga nirIho'si / yadyapi tvaM tathApi te / / adyAhAtsaptame ghasre / rAjyAptiH pArzvasevanAt * 405 **kkkkkkkkkkk Education Intematon For Personal & Private Use Only
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* **************** * / / 1 / / yaH kazcinmanyate nAjJAM / tadAnIM tvaM mama smareH / / yathA tavAhaM sAhAyyaM / vidadhAmi na saMzayaH / / 2 / / * pra.62 * ityuktvA yakSo'lakSyo'jani, gopAlo'pi gAmupAdAya gRhamayAsIt, cakAra ca pAraNam / prApte ca saptame'hni * u.77 sa upAnadhugalaM kambalaM yaSTiM ca zreSThivezmanyunmucya kRtagokulatyAgaH puraparisarodyAnAntarvartinyazokatarutale pArzvayakSaka dattavaraH * pAdau prasAryAsvApsIt, tarurapi sthirayA chAyayA tamasevata / tali suttaha punnagalaha rukkha vicchAha karaMti / kumAraH * punnavihUNaha mANusaha sutti parammuha huMti / / atrAMtare'kasmAdeva zUlavyAdhinA govarddhananRpe nirapatye mRte'mAtyAdi-* bhiribhaturagacchatracAmarapUrNakalazeti divyapaMcakamabhimaMtritaM, tAnyapi sarvamapi puraM paribhramya bhAgyavadaprAptyA bahirniHsRtya tatrAguryatra sa rAjaputraH supta Aste / tatastaM sukhasuptamutthApya gajo bRMhitapUrvaM jalabhRtakuMbhenAmyaSiMcat, hayo ra * heSAravamakarot, chatraM svayameva upari vitastAra, nirAdhAraM cAmarAmyAM vIjyatesma, tadanu dantI taM zuMDAdaMDena ke * kuMbhasthalopari vinivezya sotsavaM pure pravezya rAjabhuvane mRgeMdrAsane nyavezayat, so'jAyata satyaM gopAlaH, paraM * na manyate ko'pyAjJAM, pratyuta 'vimalazreSThino'yaM gopAla' iti jahAsa samantAtsAmantAdijanaH, vRthAhaM mahIza * iti sa dodUyatesma kAma, AkArayAMcakAra ca zreSThivimalaM, so'pi nAgAt, kiMtUpahAsAya rAjadvAre'sthApaya* dupAnadyaSTikaMbalAn, tannirIkSya rAjA khedAdityacintayat-vaNijo'pi na manyante / madAjJAM tatkaromi kim? / / * prazno. huM jJAtamasti me pArzva-yakSaH sAhAyyadAyakaH / / 1 / / tatastena pavitrIbhUya nizi smRto yakSaH, so'pi pratyakSI saTIkA - bhUyAbhASata-he vatsa! mA viSIda tvaM / prAtaH kAraya mRnmayam / / gajaM taduparyAruhya / kuryAstvaM rAjapATikAm / For Personal & Private Use Only
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ * // 1 / / sa me prabhAvato jIva-gajavanmRnmayo gajaH / / tvayyArUDhe dhruvaM sarva-janAdhyakSaM caliSyati / / 1 / / * pra.62 u.77 * ityAkhyAya yakSastirodadhat / rAjApi prAtaH sabhAyAmetya kuMbhakArebhyo'kArayanmRnmayamibhaM, IdRzasya rAjJa IdRzA * devakRta * eva gajA bhaviSyantIti sAmantAdayo'hasan / jAte ca pUrNe paryANanyAsAya rAjJA''sannavartino bhRtyA ityAdiSTAH-bho re nRpamahimA * bho alaM vilambena / drutamenaM mataMgajam / / paryANayata yenAhaM / samArohAmi nizcalam / / 1 / / teSvapi sAvajJeSu / * nRpaH kopAdUce-santi kecidbhaTA atra / ya eSAmadhunaiva hi / / vidadhAtitamAM daMDa-mAjJAlopavidhAyinAm? / / 1 / / * * ityuktyanantarameva sabhAmaMDapacitritavicitrabhaTA utthAya yamadaMDairiva pracaMDaida~DaistAn bhRtyAMstADayanta iti vyajJapan- * svAmin paryANito dantI / prasadyA''ruhyatAM rayAt / / asmAbhiH kiMkaraiH sadbhi-raparaiH kimu kiMkaraiH? / / 1 / / * tato nRpo mRnmayagajoparyArUDho jIva naMdetyAdivAdibhizcitrabhaTaistathA svAmin kSamasvAsmakhUNaM, rakSAsmAn, naivaM * * bhUyaH kartAra ityanalpajalpaparaiH sAmantAdyairupeto rAjA rAjapATikAvyAjena tatra yayau yatrAsti paarshvbiNbm| tato * rAjakuMjaraH kuMjarAduttIrya vAmeyajinabimbamAnamya sarvajanasamakSamityAkhyat-sAmantAdijanAH samyak / zrUyatAM * dhyAyato mama / / amuM pArthAbhidhaM nAthaM / rAjyaM prAjyamajAyata / / 1 / / tataH punarazvasenAMgajaM jinaM natvA tasminneva * gaje'dhirUDhaH zUrapAlabhUpAlaH sakalajanavismayaM janayannamAnaM dAnaM dadAnaH sotsavaM prAsAdamAsadat / asmin ke * kSaNe yakSaH pratyakSIbhUyA'bhASata-haMho janA ya etasya / nAdezaM pAlayiSyati / / tasya prANApahaM daMDaM / kariSyAmi sahI * na saMzayaH / / 1 / / ityudIryAdRzIbhUte puNyajane sAmantAdyAstaM naveMdumivAnaman / vimalazreSThinyapi svAparAdhakSAmaNAyAgate * 407 prazno. rsona&Private MOnly
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.62 u.77 pArzvanAtha prabhAvaH * mApatirityacintayat-kaha nAma tassa pAvaM / ciMtijjai AgayaMmi komi / / uppaladalasukumAlo / jassa ghare * * ullio hattho / / 1 / / iti dhyAtvA kRtajJazekharaH mAdharaH paurAdhipatyadAnena pitRvadvimala zreSThinaM satkRtya * vyasRjat / tato rAjA bahistAtpArzvabimbaM sotsavamAnAyya kAritA'bhinavaprAsAde nyavIvizat / asAdhayacca sarvAmapyurvIm / * anyedyustatpurodyAne sametAn kSemaMkarAcAryAn zrutvA bhUpastadvaMdanAya yayo, natyanantaraM niviSTa imAM * * dezanAmazrauSIt-vittAnusAreNa nareNa nitya-mapi pradeyaM varapAtradAnam / / yato yugAntAnilakaMpitAbdhi samucchaladvArlaharIcalAzrIH / / 1 / / iti vyAkhyAM zrutvA nRpaH prAMjaliH punargurUn vijJapayAmAsa-nirmameza! mayA * - pUrva-bhave kiM karma nirmame / / yenAtra me'bhavatpUrvaM / kaSTaM pazcAtsukhAdayaH? / / 1 / / bhagavAnapyuvAca-rAjan zRNu . * purA janma-nyabhUstvaM potane pure / / nAmnA dhIro guNAdhAro-'pi hi dAridmavidrutaH / / 1 / / yaduktaM-je je * * guNiNo je je ya / mANiNo je vivaThThavinnANA / / dAridda re viyakkhaNa / tANa tumaM sANurAosi / / 1 / / * dhanArjanecchayAnyedyu:dUraM dezAntaraM gataH / / tatrApyanarjayitvArthaM / valitaH svapuraM prati / / 2 / / aMtarA yAn vane ra * kvApi / bhUlagnavaTapAdapam / / vadrumiva bilvaDhe / dRSTvA cetasyacintayaH / / 3 / / yatra tripatrakasyApi / meM * bilvasyApi ca bhUgatAH / / vaTapAdA vilokyante / dhruvaM tatra nidhiH smRtaH / / 4 / / tatrApi kriyate kSIra-parIkSA * tatra cApi hi / / rakte ratnAdi pIte rA / vizade rajataM punaH / / 5 / / stoke stokataraM jJeyaM / pracure pracura punaH / / prazno. saTIkA 408 . ersonal & Private use
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjJaH * tatparIkSAM karomIti / gato bilvadrumAntikam / / 6 / / kSIre viniHsRte zvete / svalpe tadvaTapAdapam / / pra.62 akhanodyAvatA tAva-niragAdpyaTaMkakam / / 7 / / na me'sti puNyamadhikaM / yena saMprApyate bahu / / iti dhyAtvA * u.77 tadAdAya / tvamagA nijapattanam / / 8 / / tatra pArthA'rhatazcaitye / cAturmAsakaparvaNi / / pUjAmAcarato bhavyA-nAlokyeti + pUrvabhavaH vyacintayaH / / 9 / / amI dhanyA janA ye svaM / dharmasthAne niyuJjate / / mayA punaradhanyena / nyasto nArthalavo'pi / hi / / 10 / / tadidAnImanenaiva / rUpyaTakena pUjanam / / devasyAsya karomIti / vibhAvya tvaM tathAkaroH / / 11 / / acintayazca yaddharme / rUpyadInArakaM mayA || vyayIkRtya madhA svIyeM-driyagrAmaH pravaMcitaH / / 12 / / tato dhyAtaM punariti / vRthAcinti mayA hi yat / / dharme niyujyate tasya | pazcAttApo na yujyate / / 13 / / tadeva varNanIya * svaM / bhavedyaddharmakarmaNi / / nivezyate'nyathA'vazyaM / klezA''vezAya ca jAyate / / 14 / / iti dhyAnaparo ke * mRtvA / kramAttvamiha pattane / / ucchinnavaMzaH samabhUH / zUrapAleti nAmataH / / 15 / / yattvayA rUpyadInAraM / dharme * nyasya vyadhIyata / / pazcAttApastena jajJe / tavAdau daHkhapaddhatiH ||16|| pazcAnmadhA mayA pazcA-tApa * vinirmitaH / / iti cintanataste'bhU-diyaM rAjyedirA parA / / 17 / / taddharmakarmaNi nyasya / svAnusAreNa vaibhavam / / * bhAva eva hi kartavyo / na kartavyaM viSIdanam / / 18 / / tadAkarNya jAtajAtismRtiH kSitipatiriti vyajijJapat prazno. bhagavannevameveta-dyatpUjyairviniveditam / / mayApyataH paraM kAryaM / dAnaM satpAtravargake / / 1 / / ityabhigrahaM gRhItvA ra saTIkA - gurUn ca natvA prAsAdamAgato'nudinaM dAnAdipuNyaparaH prAnte harinaMdiputrasAdrAjyaM kRtvA nRpaH svargamagAt, 409 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ * setsyati ca tataH / itthaM yathA pUrvabhave vadAnyatA-matyalpavitto'pi hi zUrapAlarAT / / cakre tathAnyo'pi jano * pra.62 * niraMtaraM / tanyAdimAM muktiramAsukhAptaye / / 1 / / u.78 // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau tanutaravittaprazasyaudArye dhIrakathA / / samarthasya sahiSNutA ___ punarapi tasminneva dvASaSTisaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi tRtIyamaSTasaptatimitamuttaramAha-prabhaviSNo / sahasramalla* yatsahiSNutvaM, vyAkhyA-he vatsa ! na kevalaM tanutaravittasya prazasyamaudArya, kintu prabhaviSNoH samarthasya kathA * yatsahiSNutvaM kSamAkaraNabhAvastadapi prazasyaM, kimityaprabhaviSNoH kSamAkaraNena citram? savvaM sahati kAurisA + / iti vacanAt, kiMtUttamakulajAtasya parAkramAdiguNasaMpannasya rAjyAghadhikArasaMpannasya nIcAdibhyo'pi * parAbhavasahanamAzcaryakAri, uktaM ca-rAjakulesuvi jAyA / bhIyA jaramaraNagabbhavasaIhiM / / sAhU sahati savvaM / * * nIyANavi pesapesANaM / / 1 / / atrArthe sahasramallakathA, tathAhi* ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe zaMkhapuraM nAma nagaraM, aho madIyasya sahodarasya / nAmnA kiletannagaraM * + vareNyam / / itIva dugdhAmbunidhestanUjA / nivAsamAsUtrayatisma yatra / / 1 / / tatra kanakaratho nAma rAjA, yaM * karIMdramivabaMdhuracAraM / zrInivAsamatimAtrakadAnam / / zizriyurmadhukarA iva bhRtyA / dUrato'pi samupetya sadeva * * / / 1 / / anyadA parSadAsInaM nRpaM kuto'pyetya vIrasenanAmA rAjaputro'sevata, grAmazatamAnAM vRttiM rAjJA dIyamAnAmapi * saTIkA nA'datta sevAmevAtanot / kadAcinmaDaMbapatinA kAlasenena svadezamanizaM lUTyamAnamAkalayya taM prati 410 prazno . ucation interest Personal & Private Use Only
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkkkk*********** * svayamabhiSeNayituM lajjamAno nRpA rAjasabhAyAM svAn bhaTAnityAhasma-asti bhoH ko'pi bhavatAM / madhye . pra.62 * yodhAgraNIrhi yaH / / kAlavatkAlasenaM drAg / jitvAnayati durjayam / / 1 / / tat zrutvA nyagmukheSu sarveSvapi * u.78 sahasramalla sevakeSu vIraseno rAjAnaM vijJapayati sma-deva! yaccha mamAdezaM / kimanyeSAM yathA drutam / / kAlasenaM vinirjity| kathA devapAdAntamAnaye / / 1 / / vizeSajJena rAjJApyeka evAdiSTaH sa sAmAjikAnAmAsyaM zyAmayannasamasAhasastataH maiM * pratasthe, kramAt svasvAmidezasImAnamullaMghyAbhimukhA''yAtasya kAlasenasya senAM taDidaMDa iva tejasA jvalannapatat / * kAlasenasya sainikA apyayameka eva kiM kartA? ityavajJayA cApamAkarNAMtamApUrya tadvighAtAya tIkSNamukhAn zilImukhAnakSipan / so'pi taccharAn kheTake skhalayan karAlena karavAlena keSAMcitkamalAnIva zirAMsi * chiMdan, keSAMcinmRNAlavad bhujAdaMDAnutpATayan, keSAMcidrakSa rakSeti giraH zRNvan pralayakAlAnala iva rociSA , * durAlokaH kAlasenaM karaNA''dAya baddhvA ca kanakaratharAjasya prAbhRtIcakAra / aho pauruSamahimA yataH-amhe - ghoDAriu ghaNA kAyarai maciMtaMti mubbinihAle gayaNayalikai ujjou karaMti / / aho sahasramallo'yamiti ra * stutipUrvaM kRtajJaH kSitipo vIrasenasya dezaM datvA mahAsAmantatAM tamanayat / tataH prabhRti ca tasya sahasramalla iti / * nAma prasiddhamAsIt / kAlaseno'pi svAjJAM mAnayitvA kanakaratharAjena punaH svadezaM prati prahitaH / itazca sahasramallasya pure viharantaH samaiyaruH sudarzanAbhidhAnAH sUrayaH / sahasramallo'pi tAnnamaskartumagAt / ke saTIkA * guravo'pi tatpurastAdimAM vyAkhyAM vyadhuH-bho bhadra! bAhyArijaye prayatnaM / yathA tvayAkAri tathAdhunA tvam || * 411 prazno. k***
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* abhyaMtaraMgArijayaM vidhehi / syAdyena te zAzvatarAjyalakSmIH ||1|| tadAkarNya sahasramallo'pi vyajijJapat-he nAtha! vijJAyata eva bAhyA-rINAM jayaH kiMtvadhunA madagre / / dizAntaraMgAribhayaM tathA ta-jjayaM yathA tatra karomi yatnam ||1|| guravo'pyUcuH - vatsAMtarA jetumatIvadurdharAH / karmAdayaH zatrugaNA ataste / / dIkSAdhvajinyopazamAsinApyucchedyAstato nirvRtirAjyasaukhyam ||1|| iti nizamya sahasramallastRNavadrAjyamutsRjya gurupAdAMte prAvrAjIt, ajani ca gItArthaH, kadAcidaMgIkRtajinakalpaH sahasramallarAjarSirviharan kAlasenasya pure'gAt, tasthau ca tatra pratimayAcalavadacalaH, asmin kSaNe rAjapATikArthaM purAnnirgacchan kAlasenastaM muniM dRSTvA duSTa ityadhyAsIt-aho sa evaiSa sahasramallo / nisargazatrurmuniveSadaMbhAt / / punargrahItuM samupasthito mAM / tanmArayAmyenamavazyamadya / | 1|| iti dhyAtvA sa durAtmA nAnAmAraistaM mArayitumArebhe, samartho'pi sahasramalla ityacintayat-Atman viprakRto'pyeSa / paralokapathAptaye / sArthavAha ivAtastvaM / mA kopATopamuha ||1|| bhaja kAmyatamaM sAmyaM / sahasvaitatkRtAM vyathAm / / sahanaM prabhaviSNorhi | mahApuNyAya jAyate ||2|| iti zubhadhyAno mRtvA sahasramallaH sarvArthasiddhivimAne suraH samajani / itthaM nizamyAzu sahasramalla - kathAnakaM bhavyajanA bhava'dbhiH / / samarthatAyAmapi sUtraNIyA / sahiSNutA yena bhavet svasiddhiH / / 1 / / / / ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau prabhaviSNuprazasyasahiSNutve sahasramallakathA / / vidyamAnavibhavatanutaravibhavaprazasyaudAryaprabhaviSNuprazasyasahiSNutvavaiSayikIrnaradevakumAradhIrasahasramallakathAH zrutvA Education Intemations **** pra. 62 u. 78 sahasramallasya dIkSA kSamA ca prazno saTIkA 412
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ * punarapi zuzrUSuH ziSyastriSaSTisaMkhyaM praznamAha * pra.63-64 pra.63-cintAmaNiriva durlabhamiha kim ? vyAkhyA-he bhagavan ! iha asmin vizve cintAmaNiriva * u.79-80 ciMtAratnamiva kiM durlabhaM duHprApamiti prazne ziSyeNa kRte gurupyekonAzItimitamuttaramAha-kathayAmi nanu caturbhadram * caturbhadraM, vyAkhyA-he vatsa ! nanviti saMbodhane kathayAmi prarUpayAmi, kiM tadityAha-caturbhadramiti catuHsaMkhyAnAM * * bhadrANAM kalyANAnAM samAhArazcaturbhadramiti guruNA prokte punaH ziSyazcatuHSaSTisaMkhyaM prathamaM praznamAha* pra.64-kiM tadvadanti bhUyo vidhUtatamaso vizeSeNa ? vyAkhyA-he bhagavan ! bhUyaH punarapi kiM taccaturbhadraM vidhUtatamaso nirastAjJAnA vizeSaNAtyaMtaM vadanti kathayantIti prazne ziSyeNa kRte gururapi tadanuyAyya zItimitamuttaramAha-dAnaM priyavAksahitaM, vyAkhyA-he vatsa ! dIyate satpAtrAdibhyaste cedRzaH, uktaM ca-savvuttamo ra * jiNiMdo / paDhamo pattaM susAhuNo bIyaM / / taiyamaNuvvayadhArI / daMsaNasahiyaM cautthaM tu / / 1 / / evaMvidhebhyo'rha* dAdimyo yadvitIryate taddAnaM, tadapi kayA uktyA vitIryata ityAha-priyavAksahitamiti priyA saMtoSakAriNI yA vAgvacanaM tayA sahitaM yutaM, yathA gRhAyAtaM satpAtraM nirIkSya romAMcitAMgo harSotphulladRksvAtmAnaM dhanyaM ra manyamAno yadbhagavAnadya matsadanaM prAptastanmAM prAsukAhArasvIkAreNAnugRhNAtvityAdipriyAlApapUrvakaM dAnaM dattaM * prazno . * prathamaM bhadraM, kalyANahetutvAt, atrArthe saMgamakathA, tathAhi saTIkA * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjagRhaM nAma nagaraM, yatrApaNanyastasamastazasta-reratnadantAdikavastuvRndam / / * 413 Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ * etazcamatkArakara nirIkSya / narAstRNAyA'pi na manyate svaH / / 1 / / tatra zreNiko nAma rAjA, yasya caturdazanRpa- * pra.64 * sevyasyApi pradyotasya / / AjJA zyabhayakumAradhiyA / reme mUrdhni varyasya / / 1 / / tasya cellaNA nAma paTTarAjJI, yA * u.80 saMgamakathA muktAvaliriva / sadguHsaraloruguNAvAsA / / reje vimalA vizva-janAzcaryadavRttAvAsA / / 1 / / tanmAnyo gobhadro ra * nAma zreSThI, tathA kathaMcitkila yena jaina-dharmAlavAle sutarAM vizAle / / AropitA zrIlatikA yathAgra* bhave'pyabhUd bhUriphalapradAtrI / / 1 / / tasya bhadrA nAma bhAryA, yA mRgAMkakaranirmalazIlA / yA jinAdhipamatAd-* * bhutalIlA || yA kadAgrahamahIruhakIlA / yA sadA vidhUtadharmanimIlA / / 1 / / kadAcittayA phalitazAlivanasvapna-* sUcito'janyata sutaH, akAri pitrA mahotsavaH, pradade ca svapnAnusArAttasya zAlibhadra iti nAma, so'pi / * pAlyamAno'janyaSTAbdadezIyaH, tataH pitrA sa pAThitaH sakalAH kalAH, pariNAyitazca yauvane rUpalAvaNyadhanyA , * dvAtriMzadimyakanyAH / tadanu gobhadraH prAptavrato'bhUdvaimAnikAmaraH, so'pi prAgbhavasnehAd dvAtriMzatkalatrayuktasya * sUnorupayogidivyavastrAbharaNatAmbUlAdi pratidinamapUpurat / evaM dvAtriMzatA kalatraiH saha ramamANasya tasya kiyatyapi * samaye gate sati ratnakambalavikrayAya kecinnepAladezIyA vyavahAriNastannagaramAgamat prAvisan vizAmpatinizAntaM * mupAvizaMzca natipUrvam / tato bhASitAste bhUpenaivam- bho bho ekaikasya hi kambalaratnasya vadata kiM mUlyam / / * prazno. * te'pyUcuH-rAjan! dInArANAM lakSaM / nyUnaM nApi na cAdhikam / / 1 / / tat zrutvA nRpatiratimahArghatayA * saTIkA * nAgrahIttAni ratnakaMbalAni, te'pi bhUpatergehAnnirgatya daivayogAdagurbhadrAyA maMdiraM, bhadrayApi taduktamUlyena meM 414
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jagRhire'khilAnyapi kaMbalaratnAni / asmin kSaNe tatsvarUpaM zrutvA cellaNA bhUpAbhyarNametyA'bhaNat-svAminnAdatsva * pra.64 * madyogya-mekaM kaMbalaratnakam / / yasmAnnaitatsamAnAH syu-rapare kila kaMbalAH / / 1 / / rAjApi preSItteSAmantike svaM * u.80 * puruSaM, so'pi gatvA tAnapRcchat-haMho kaMbalaratnAnyA-dAyAgacchata vegtH|| te'pyavadan-bhadra! bhadrAgRhItAni / . * bhadrAgRhItAni kaMbalaratnAni * sarvANIhitamUlyataH / / 1 / / tenApyetya rAjJaH purastatsvarUpamabhANi / tato ruSTayA cellaNayA bhaNitaM-svAmin / * kArpaNyavazA-dAdAtuM naikamapi samarthastvam / / sA tu vaNikpriyA / bhUtvA jagrAha sarvANi / / 1 / / tato rAjA * * preSIdbhadrAbhyarNaM tameva naraM, tenApyetya kaMbalaratnaM yacchetyuktA bhadrApyavAdIt-vipATya cakrire tAni / pAdapoMchanakAni * - bhoH / / zAlibhadrapriyAbhyazca / dattAnyekaikasaMkhyayA / / 1 / / ato hi yadi yuSmAkaM / kAryamastitarAM tadA || - * aparANyapi jIrNAni / gRhyatAM santi bhUrizaH / / 2 / / tenApi gatvedaM rAjJaH puro jagade / nRpo'pyevaM zrutvAdhyAsIt dRSTavyaH * * zAlibhadro'yaM / samRddhiryasya cedRzI / / vayaM ca dhanyA yadraMga-vAstavyA IdRzazriyaH / / 1 / / tato rAjJAhUya * zAlibhadradarzanaM vAMchAma iti pRSTA bhadrA bhadrayA girA'guNAt -deva! prasattitamAsUtrya / zrUyatAM yanmadaMgajaH / / * saptabhUmikasaudhAnta-rna niHsarati jAtucit / / 1 / / devatAdattaratnAMzu -dhvastadhvAnte nije gRhe / / krIDan kalatraiH * * satrA sa | nAdU api pazyati / / 2 / / tadyuSmAbhiryadi draSTuM / zAlibhadraH samIhyate / / tadA pavitrIkriyatAm / te prazno . * svAgamenAsmadAlayaH / / 3 / / rAjJApyevamastvityukte bhadrA bhUyo'bhANIt-yadyevaM deva taddekaM / kSaNaM yAvatpratIkSyatAM / / * saTIkA - yathA gRhAdisAmagrIM / gatvA praguNayAmyahaM / / 1 / / tato bhadrayA svamaMdirAdArabhya nRpamaMdiraM yAvaddivyavastrAdibhiH / 415 For Personal & Private Use Only
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.64 u.80 zreNikAgamanam * pratisthAnaM nyastaprazastanAnAmaNiratnamuktAvacUlaizca kArayAMcakre haTTazobhA, pratipadaM niramApyata vicitragIta* nRtyavAditravAdanAdi, tadanvAhUtaH kSmApatiH / sAMtaHpuraparikarastAdRkzobhAM pazyan pramodabharanirbharo nRpaH prApa * * zAlibhadrabhavanam / ucitapratipattipUrvamapUrvaratnakhacite svarNasiMhAsane nivezito vizAMpatiH / tataH saptabhUmika* saudhasthazAlibhadrAbhyarNametya bhadrA mRdusvaramavAdIt-vatsAgacchAlayasyAdhobhUmikAmavilambataH / / yato'tra zreNikaH / * saMpra-tyAgato nanu vartate / / 1 / / zAlibhadro'pi zanairabhANIt-mAtaryathAtathA mUlyaM / kRtvA zreNikanAmakam / / * * krayANakaM gRhANAsmi-narthe kiM mAM hi pRcchasi / / 1 / / punarbhadrA jagAda-na vastu vatsa! krayasImetatparaM tavAnyasya janasya cezaH / / zrIzreNiko rAD bhavadIkSaNAya / gRhaM sameto'sti tadehi zIghram / / 1 / / tannizamya saMjAtaviSAdaH * zAlibhadra iti vyamRzat-jAne'hameveyatkAlaM / nRpo nAnyastu saMprati / / mamApyasti prabhustaddhI / bhavo'yaM duHkha* bhAjanam / / 1 / / iti dhyAtvA zAlibhadrazcitrazAlAtaH samuttIrya nRpanamanAyAgAt / rAjApi taM namantaM svotsaMga-* vibhUSaNIkRtya tadaMgAvayavarUpalAvaNyAdidarzanaM kurvan yAvattanmukhAMbhoje dRzaM nyavezayat, tAvadIkSAMcakArAzrumizraM * tannayanayugam / tataH kimetaditi rAjJA pRSTA bhadrAbhASiSTa-nRdeva! deveSvabhavatpitAsya / tataH sutasnehavazAdamuM ke * saH / / svarlokasatkAdbhutagaMdhamAlya-bhUSAdikenopacaratyajasram / / 1 / / ato manuSyopabhogya-bhogArthavimukhaM hyamum / / * * visarjayata maMkSveva / svAvAsagamanaM prati / / 2 / / tato rAjJA tasmin visRSTe bhadrA vyajijJapat-atraiva satrA * * taMtreNa / madIyatanayopari / / prasattiH kriyatAM bhukti-vidhinApi sudhAdhava! / / 1 / / nRpeNApi tadvacasi svIkRte'kAri * prazno. saTIkA JE Z cation SOBA valeuse ww.jaimellorary.org
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sarvApi sAmagrI bhadrayA, abhyaMjitaH zatapAkAditailairilApAlaH, snApitazcoSNasugaMdhavAribhiH, tato gRhItavastrAlaMkAro * pra.64 * bhUpaH kautukena sarvartukakrIDopavanikAM praviSTo vimalajalaprapUrNAM zAlibhadramajjanavApImapazyat, tadvilokanAdanvahaha * u.81 kva nu gataM sakalarAjyasAraM madIyaM mudrAratnamiti viSaNNe rAjJi sati bhadrayA tatkAlamevAnyatra samacAryata zraNikabhukti kriyA, * vApIjalaM, yAvadadRzyata jhalajjhalAyamAnamAbharaNakadambakaM, tadaMtazca marakatamaNiSu kAcakhaMDavanniHzrIkaM svakIya- * zAlibhadrA * maMgulIyakamAlokya kimetaditi rAjJA pRSTA bhadrAbhANIt-rAjeMdra! zAlibhadrasya / tadbhAryANAM ca nityazaH / / * ''vAse yadAbharaNanirmAlyaM / patatyasyAMtaretakat / / 1 / / aho ! prAgupArjitAgaNyapuNyavijUMbhitaM bhAdreyasya! yadevaM to devaprabhAvAnmanuSyasyApyaciMtitameva sarvamapi saMpadyata iti cintayantaM kSitipatiM bhadrA sarasAM rasavatI bhojayitvA * * paMcasogaMdhikaM tAMbUlamarpayitvA vstraalNkaaraadikmupdiickaar| rAjApi tAmApRcchya parivArayutaH svpraasaadmaassaad| * zAlibhadro'pi tadAdi saMvignamanAH kiyantaM kAlamatyavAhayat / anyadA tatra viharanto bAhyArAme samavAsaran zrIdharmaghoSAcAryAH, zAlibhadro'pi vAtAyanasthastadAgamana- * ra mAkarNya mAturanujJAM gRhItvA gatastadvaMdanAya yAnArUDhaH, vavande gurUn, zuzrAva dezanAM abhUdviziSya vairAgyazAlI, 7 * yayAce ca dIkSAM, sUribhirapyanujJApyatAM svajana ityuktaH svasaudhametyopabhadramevamavAdIt-mAtaradya mayAzrAvi / * prazno. * dharmaH zrIdharmaghoSataH / / tadicchAmi vidhAtuM taM / nitarAM tvadanujJayA / / 1 / / bhadrApyavocat-vatsa! sodhastha eva * saTIkA tvaM / yathAzakti vidhehyamum / / kaste bhAvI pravRttasya / zreyasi pratipaMthikaH / / 1 / / zAlibhadro'pyAhasma-mAtarna * 417
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** saMbhaveddharmo / gRhAvasthAnazAlinAm / / yatastatra tu jIvAnAM / pratibaMdhaH pratikSaNam / / 1 / / bhadrApyUce-vatsa! satyamidaM kintu / gRhatyAgo bhavAdRzAm || suduSkaro yato daiva-bhogalAlitavigrahaH || 1|| tatkathaM mAnavIyAntaprAntayogyAzanAdikam / / vidhAsyasyuta cedeSa | nirbaMdhaste tadA zRNu || 1|| kathayAma purA tAvaccharIraM parikarmaya / / tathA parityajaikaikAM / tUlikAmatikomalAm ||2|| tathA ca vizvavyAmoha - hetulIlAvatIpriye / / gItanRtyAdike kRtye / svAtmAnaM zithilIkuru || 3 || ityAdyukto mAtrA zAlibhadro'pi tathaiva kartumArebhe / itazca zAlibhadrabhaginI dhanyAbhidhasya priyasya pAdau prakSAlayantI bASpapAtaM vitanvatI yAvatkSaNamekamasthAttAvatpriye kimetaditi dhanyenoktA sApyUce - jIvitezvara ! me'bhISTaH / zAlibhadraH sahodaraH / / AdAtukAmaH zrAmaNyaM / zrIjinezvarabhASitam ||1|| nityaM caivaikatUlyAdi / tyAgena parikarmaNAm || vidadhAno'sti tenedaM / mama khedasya kAraNam ||2|| yugmam / tat zrutvA dhanyo'bhyadhAt kAnte sa kAtaro'vazyaM / ya evaM tyajati kramAt / / sApyAhasma-yadyevaM nAtha kiM na tvaM / vimuMcasyekavelayA ? || 1|| dhanyo'pyabhASata - dayite tvadgirameva / pratIkSyamANena samaya etAvAn / / ativAhito'dhunA tu / projjhAmi yathA tathA pazya || 1|| tatastena prArabhyatA'rhad-gRheSvaSTAhikAmahaH, prAvartyata cAbhayadAnapUrvaM dInA'nAthAdipradAnaM, asmin kSaNe dIkSAkRtanizcayaM priyaM matvA tayA proktaM jIveza ! parihAso'yaM / cakre tatkiM vimucya mAM / / vrataM vAMchasyupAdAtu-mato muMcainamAgraham ||1|| dhanyo'pyabhyadhatta - priye ! sarve'pi saMyogA / viyogAntA na kevalam / / mayakaivaM prarUpyante / pra. 64 u. 80 zAlibhadraH saMvignamanA prazno saTIkA 418 library.org
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kintu tIrthakarairapi / / 1 / / yataH-sarve kSayAntA nicayAH / patanAMtAH samucchrayAH / / saMyogA viprayogAMtA / * pra.64 * maraNAMtaM ca jIvitam / / 1 / / tadete sarvathA puMsA / parityAjyA zubhaiSiNA / yataH ko nAma jAnAnaH / * u.80 saMyogAbdhau nimajjati? / / 2 / / sApi tannizcayaM jJAtvA dIkSAbhimukhyabhUt, bhavaMtyeva patyanugAminyaH kulabhAminyaH / dhanya zAlibhadra ___atrAntare samavasRto bhagavAnmahAvIro vaibhAragirimaMDanAyamAne guNazilakacaitye, dhanyo'pi tadAgamanaM nizamya ra dIkSA meM pramodameduraH zibikAmAruhya sabhAryo gatvA bhagavadantike sotsavaM pravavrAja / zAlibhadro'pi tat svarUpaM zrutvA * tatkSaNAdeva jananI pRSTvA zreNikanRpamanujJApya ca tatkAritaniSkramaNamahAmahaH svAmisamIpe dhanya iva vratamagRhNAt / ke * tato dvAvapi zikSitobhayazikSo SaSThASTamAditapaHzoSitavapuSau mAsakalpena viharanto paramezvareNa saha kiyataH * * kAlAtpunarAjagmatU rAjagRhaM, bhikSAkSaNe ca pAraNAyai zrIvIraM natvA yAvaccalito tAvattayormadhye 'tvAmadya mAtA * bhojayitrI' iti bhagavatA bhaNitaH zAlibhadraH, tato dvAvapi gocaracaryAyAM praviSTau prAptau bhadrAgehaM, bhadrayApi * * zrIvarddhamAnA''gamanAkarNanaprabhUtapramodayA svavadhUbhiH saha mahAvIrazAlibhadrAdivaMdananimittasAmagrIvyagratvena gehe * prAptAvapi tau maharSI nekSAMcakrAte / tAvapyanavAptabhikSau pratyAvRttau dRSTau bhavitavyatAniyogAddadhivikrayAya puraM / * praviSTAbhirgopavRddhAbhiH, tanmadhye caikA zAlibhadramAlokyA'maMdA''naMdodbhavadvahalapulakA saMjAtadadhidAnAbhilASA * prazno. * natipUrvamavAdIt-mahAtman! yadi dadhyeta-tkalpate bhavatastadA / / gRhANa prArthanAM cainAM / madIyAM saphalIkuru * saTIkA A ||1|| zAlibhadro'pi prAsukamAkalayya pAtramadhArayat / sApi saMpUrNamapi dadhyupakArayAMcakAra, gatA cAdya me * 419 Derson Private
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanyaM janma jIvitamapi yanmunipAraNAya dadhyAsIditi hRSTA sA svasthAnam / tAvapi prAptAvupajinaM, sthitau kSaNamekaM pratikrAnteryApathau vihitagamanAgamanAlocanau / tataH zAlibhadreNa prabho ! kathamadya savitrI mAM bhojayitrI ? iti pRSTastriviSTapezo 'pyAcaSTa vatsA'dAddadhi yA tubhyaM / sA te prAgjanmanaH prasUH / yatastvaM prAgbhave jajJe / viSaye magadhAhvaye ||1|| zAligrAme mahArA / sarvathA kSINavaibhavaH / asyA eva hi dhanyAyAH / sUnuH saMgamasaMjJakaH ||2|| yugmam || tatastvaM vatsarUpANAM / cAraNA'vAptajIvikaH // kadAcidutsave kasmiMzcidapi pratimaMdiram ||3|| prabhujyamAnAM kSaireyIM / dRSTvA tadbhojanonmanAH / etyaukasi rudannAkhyo / mAtarme dehi pAyasam ||4|| yugmam || mAtApi rodasIpUraM / rudatyUce tanudbhava ! || vidhinA vidhavA niHsvA / vidadhe karavANi kim ? || 5 || yato me na gRhe dugdhaM / nAkSatAni na zarkarA / / na cAjyaM tatkathaM vatsa ! | paramAnnaM dadAmi te ? || 6 || tatsvarUpaM tato jJAtvA / prAtivezmikayoSitAm / / samudAyena kAruNya - rasavAsitacetasAm ||7|| nijAnnijAd gRhAddugdhA - dikamAnIya vegataH / / tvadIyamAtuH pradade / parArthA hi satAM zriyaH ||8|| yugmam / / nirmAya pAyasaM sApi / bhavataH paryaveSayat / / yAvattvamapi tadbhoktuM / muditaH samupAvizaH ||9|| tAvadeko munirmAsa-kSapaNI pAraNakRte / / tvanmaMdire samAyAtaH / kalpadruriva jaMgamaH ||10|| dhanyo'hamIdRze kAle / yadAgAdRSipuMgavaH / / iti priyagirA tasmai / prAdAH sarvaM hi pAyasam ||11|| gRhAdikarma nirmAya / yAvattava jananyapi / / AgAttAvadbhavatsthAlaM / For Personal & Private Use Only pra. 64 u. 80 zAlibhadra pUrvabhava: prazno saTIkA 420
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja * samapazyadapAyasam / / 12 / / kSudhitenAmunA bhuktaM / bhAvi sarvaM hi pAyasam / / iti dhyAtvA punastebA / kSareyI * pra.64 * paryaveSayat / / 13|| bhuktvA tvamapi tadvatsa-rUpANAM cAraNAkRte / / gato vanaM tataste'bhU-datyaMtAhAratastRSA * u.80 ||14|| tayA'tibAdhitastvaM hi / jalAzayavilokanama || sarvatra karvana maninA / vIkSito bhASito'pi ca - traizaleyenA khyAtaH * // 15 / / bhadra nAbhyarNavaryaMbha-stvanmatyanikaTaH panaH / / tatsaMprati namaskAra-smaraNaM zaraNaM tava / / 16 / / tvamapyAkhya * pUrvabhavaH * RSe'muSya / smRtiM kartuM na vemyaham / / tattAM kAraya me maMkSu / kRpApAtramahaM yataH / / 17 / / mahAtmApi dadau paMca- * parameSThinamaskatIH / / tvamapyekAnamanasA / zaNvannasthAH samAhitaH / / 18 / / tato vipadya priyavA bhAvataH / / gobhadrapalyA bhadrAyAH / sutatvenodapadyathAH / / 19 / / zAlibhadro'pi bhagavanmukhAdityAkarNya jAtismRtivazAd / * jJAtasvaprAgbhavamAtRsvarUpastadeva janmAntaramAtRdattaM dadhi dhanyena saha mAsopavAsAvasAne pArayitvA traizaleyAnujJayA hai * girizilAmAzritya pAdapopagamA'nazanena tastho / * asmin kSaNe samavasaraNaM pravizya savadhUkA bhadrA zrIvarddhamAnamAnamyetyapRcchat-bhagavannazeSasuravara-namasya pAdAmbuja! kva me tanayaH / / tanmaMkSvAdiza? yasmA-ttadIyamukhavIkSaNotkaMThAsmi / / 1 / / sarvajJo'pi sarvaM * tatsvarUpaM bhadrApuro vyAkarot / bhadrApi tatkarNakaTukamAkarNya tvaritameva tatrA''gatya tathAsthaM dhanyaM zAlibhadraM ca * prazno. * dRSTvA'stokazokavazAd ruroda vilalApa ca-hA vatsa! kva nu tava tad / dvAtriMzanmasRNatUlikAzayanam / / hA * saTIkA * kvaitattava sukaThina-zailazilAzayanamanavaratam / / 1 / / hA kva tatte gItA-''todyaravA''karNanena jAgaraNam / / * 421 For Personal & Private Use Only
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kvacana tavaitaddAruNa-zivAravazravaNajAgaraNam / / 2 / / hA hA duzcaratapasA / zoSitagAtro'pi nijagRhaM praaptH|| * pra.64 * yannopalakSitastvaM / taddhig dhigmaMdabhAgyAM mAm / / 3 / / kiM bahunA kSaNamekaM / mAM pApAM pazya suprasannadRzA / / u.80 yasmAtkadApi vimukhA / bhavanti na prArthitAH santaH / / 4 / / ityAdivilApinIM savadhUkAM bhadrAM kathamapi prabodhya pAdapopaga mA'nazanam * zreNikanRpaH sadhanyaM zAlibhadraM natvA puramadhyamanaiSIt / tAvapi pAdapopagamanamanazanaM prapAlya sarvArthasiddhavimAne * * surAvabhUtAM, tatazca cyutau tau setsyataH / iti saMgamasya caritazravaNA-tpriyavAkyadAnaviSaye'nudinam / / bhavikA * u.81 * matiM kuruta yena / bhavedbhavatAM narAmarazivorusukham / / 1 / / jJAnamagarvam // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottaratnamAlAvRttau priyavAgyutadAne saMgamakathA / / - punarapi tasminneva catuHSaSTisaMkhye ziSyakRte prazne gururdvitIyamekAzItimitamuttaramAha-jJAnamagarva, vyAkhyA-he / * vatsa ! jJAyate sacarAcaraM vastujAtamiti jJAnaM matizrutAvadhimanaHparyayakevalasvarUpaM lokAlokaprakAzakaM, maiM * yataH-caMdAiccagahANaM / pahA payAsei parimiyaM khittaM / / kevaliyaNANalaMbho / loyAloyaM payAsei / / 1 / / * tatkiMviziSTam ? agarvaM, nAsti garvo'haMkAro yatra tadagarvam / yato jJAnAdahaMkAraH prajAyate, tasmiMzca sati ye maMdAyante te'cikitsyA eva, uktaM ca-jJAnaM madadarpaharaM / mAdyati yastena tasya ko doSaH? (ko'gadaH prazno. * pAThA.) / / amRtaM yasya viSAyate / tasya cikitsA kathaM kriyate? / / 1 / / ato jJAnamagarvamiti dvitIyaM bhadraM, saTIkA * atrArthe kAlikAcAryakathA, tathAhi * For Personal & Private Use Only 422
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe turumiNI nAma nagarI, vikasvarAMbhoruhapatrasannibhai-vilocanairvIkSya samantato * pra.64 * yakAm / / mahImahelA kaTIbhUSaNAkRtiM / vadanti lokA maNimekhalAmiva / / 1 / / tatra jitazatru ma rAjA, u.81 kAlikAcArya * yasyAnvarthAkhyAzravaNA-dalino'pyaribhUpAlAH / / vilayamApuribhAriravA-diva mattadvipamAlAH / / 1 / / itazca tatraiva - * vAstavyAyA nRpAdijanaviditAyA brAhmaNyA raudraprakRtirvyasanI datto nAma putro jitazatrunRpamasevata, avApara * sanmAnAdi, kiMbahunA vA? ajani sa bhUjAnervizvAsasthAnaM, krameNa sa duSTo dAnAdinA sarvA api prakRtIrbhedayitvA * * bhUvAsavaM nirvAsya svayamevAsInmahIzaH, ahaha ! mahate'narthAya khalAvakAzaH! yaduktaM-khalaH stkriymaanno'pi| se - dadAti kalahaM satAm / / dugdhadhauto'pi kiM yAti / vAyasaH kalahaMsatAm / / 1 / / tato dharmadhiyA tasmin datte / * pazuhiMsakeSu yajJeSu pratyahaM pravartamAne kadAcidAgAdagAdhA''gamAMbhodhikuMbhajanmA tanmAtulaH kAlako nAma * sUriH, gatastannatyai pauraloko, na dattaH, kintu mAturuparodhataH sa AcAryAbhyAsamagAnna tu bhAvena / apRcchacca * + zuSkakASThavadanaman yajJaphalaM-bho AcArya ! yadi tvaM / yajJAnAM vetsi kimapi phalamatulam / / tad brUhi bai ra matpurastA-tkathayiSyasi yattvayA noktam / / 1 / / sUrirapyAhasma-rAjan yajJaphalaM kiM tvaM / praSTA tattvaM hi saMzRNu / / * * yadaniSTaM bhavetsvasya / kAryamanyasya naiva tat / / 1 / / punardatto'bravIt-sUre pRcchAmyahaM yajJa-phalameva hi nAparam / / * prazno. * bhagavAnapyUcivAn-mahIza! hiMsayA yatsyA-ttatpuNyAya na jAyate / / 1 / / punarapi sa duSTo'pRcchat- AcArya! saTIkA - pRcchyase'nyaccA-nyaccaiva praNigadyate / / tajjAne tava bAdhiryaM / vRddhabhAvena bAdhyate / / 1 / / gururapyUce-nareMdra! 423 e ducation International For Personal & Private Use Only
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********* nAsti bAdhiryaM / kiMtvAkarNaya tattvataH / / hiMsAtmakebhyo yajJebhyo / dhruvaM zvabhragatiH phalam ||1|| punarapi nikRSTo ruSTo'bhASiSTa - sUre'tra kimapi brUhi / pratyayaM yena vedamyaham || AcAryo'pi jago - kSoNIza ! pacyase zvAna - kuMbhyaMtaH saptame dine || 9 || punarapi sa pApiSTho'tiduSTo hAsapUrvamavAdIt-AcArya ! jAne jJAnena / sarvameva hi pazyasi / / tathApi tatrApi vidhau / pratyayaH pratipAdyatAm ||1|| bhagavAnapi jJAnAhaMkAravikArarahito vyAjahAra-rAjannAkarNaya zvAna - kuMbhyAH pAkAtpuro bahiH / / tatraivAhanyakasmAttva - nmukhe viSThA pravekSyati ||1|| punarapi sa dhRSTo'dhikataraM ruSTo'jalpat-sUre zrutamidaM tAvatkiMtu te'pi kadA mRtiH / / munivaro'pi vyAkarot - bhUpAla kAle gantAsmi / svaH saukhyaikanibaMdhanam ||1|| haMho ArakSA rakSyatAM saptAhIM yAvadeSa meSarUpo muMDa ityAdizya gato dattaH svaprAsAdaM, sAmantA api tato durAtmana udvignA rAjyAropaNAyAgretanaM bhUpaM pracchannamAnAyayan / datto'pi zaMkitAzayaH svAzrayAntaH sthito daivAd vismRtadinasaMkhyaH tasminneva saptame'hni purArakSakebhyo rAjapathakacavarApanayanamakArayat / atrAntare zirovidhRtapuSpakaraMDake kasmiMzcinmAlAkAre tasminneva rAjamArge pravizatyakasmAdevotpannavegAdviSThAM vidhAya puSpAdinAcchAdya sadya evA'nyatra gate sati tamadhunaiva munipazuM vinAzayAmIti prauDhakopo hayArUDho dattaH prAtareva prAsAdAnniHsRtya zrIpathe gacchaMsturagakhurotkSiptaviSThA'pavitritAsyastataH sthAnAdeva bhAvimRtyuzaMkitasvAntaH prAsAdaM prati vyAjughoTa / jJAto'munA'smanmaMtra iti sAmantAdyAstaM prAsAde pravizantamevAjAputramiva baddhvA pra. 64 u. 81 AcAryadattayoH vArtAlApa: prazno. saTIkA 424
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkkkkkkkkkkkkkk * zvAnakuMbhyAM niHkSipya prAcInaM jitazatrunRpaM rAjye'sthApayan / tataH paramAdhArmikairiva niSkRpaiH zUnakainaraka iva * pra.64 * virasamArasan dattaH kadImAno mRtvA durgatimagAt / kAlikAcAryastu suciraM bhavyalokaprabodhaparo jJAnAhaMkArarahito * u.81 nAkalokArabharaNIbabhuva / iti kAlakasUrivRttakaM / hRdi vinyasya vivekino janAH / / kriyatAM vidhNkRterhtiH| * kSamAncitaM * sugatiryena bhavejjavena vaH / / 1 / / zauryam // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRtto jJAnAhaMkAraparihAre kAlikAcAryakathA / / punarapi tasminneva catuHSaSTisaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi tRtIyaM vyazItimitamuttaramAha-kSamAnvitaM * zaurya, vyAkhyA-he vatsa ! zUrasya bhAvaH karma vA zauryaM sAmarthya, nanu zUrAH samarAMgaNAdikRtyeSu tattadbhaTa* peTakavighaTanenA'kSamAvanta eva, ataH kSamAnvitaM zauryaM katham? paramatra tu zauryaM sakalajagadAjJaizvaryavataH / * karmamahArAjasya vijayena syAt, tacca kSamAM vinA na saMpadyate, ataH kAraNAt kSamAnvitaM, kSamA titikSA * * tayAnvitaM sahitaM, kimucyate bhagavatyAH kSamAyAH? uktaM ca-karmasainye bhaTo'smIti / mA kopATopamudaha / / 3 * vijIyase yatkSamayA / helayApi mahelayA / / 1 / / ata eva kSamAnvitaM zauryamiti tRtIyaM bhadraM, atrArthe caMDarudrake ziSyakathA, tathAhi prazno . * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe ujjayinI nAma nagarI, cNdrprbhaasNgtishiitcNdrkaaNtaalyaantrvinivaasipuNsaam|| * saTIkA * grISme'pi yatrArkakarAH kaThorA / api pratApAya bhavanti naiva / / 1 / / tatra caMDarudro nAmAcAryaH, ahamati- * 425
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ * roSaNasahaja-statpUrNaM mama kopena / / iti nijasAdhubhyo vidadhe / pRthagAvAso yena / / 1 / / itazca kazcidibhyabhUrabhinava- * pra.64 * pariNIto durlalitasuhRdyutastatrAgatya sAdhUnavandata / tataH kelipriyatayA tadvayasyairityUce-mahAtmAno mahAbhAga-mamuM* u.82 * dIkSayata drutam / / zaThA amIti dhyAtvA sAdhubhiramyadhAyi-bho bho yadyevamArAtta-dyAtAsmadgurusannidhau / / 1 / / caMDarudra ziSyakathA ityudIrya darzitastairAcAryaH, te'pi tena saha sUripArzva gatvA pUrvoktameva procuH sUrayo'pi roSAdityAkhyan-are vilambamutsRjya / rakSayA nibhRtaM bhRtam / / pAtramAnIyatAM yenA-muSya locaM vidadhmahe / / 1 / / asmadvadete'pi * hasantIti te'pi tathaivA'kAryuH, sUrirapi tasya navakaMkaNasya locamakarot / suhRdo'pi vilakSavaktrAstatsvajanabhiyA * gatAH svaM svaM sthAnaM, tato'bhinavadIkSita ityAcacakSe-bhagavan kelirevAyaM / satyatAM prajagAma tat / / * gacchAmo'nyatra yAvanme / nevAyAti paricchadaH / / 1 / / gururapyAhasma- bhadra! jaMghAbalakSINAH / kurmahe vihRtiM * * katham? || ziSyo'pyAkhyat-pUjyA madaMsamadhyAsya / vihAraH pravidhIyatAm / / 1 / / gururapi jagau-yadyevaM vatsa * tanmArgaM / nirUpyAgamyatAM yathA / / yathA sukhenodyattamisrAyAM gamo bhavet / / 1 / / ziSyo'pi tathaiva kRtvA gurun ra skaMdhe nivezya nizyacalata / tato dhvAMtAjeyanimnonnatabhabhAgaskhalitatvena ziSye praskhalati sahi poSAdgururityavocat-re duSTa kIdRzo mArgo / bhavatA vinirUpitaH / / yadevaM hi pratipadaM / gamyate skhalatA satA * prazno. * / / 1 / / ityudIryAcAryaH krodhAttaM daMDena zirasyatADayat / so'pi zauryavAnapi ziSyastadupari manAgapi na cukopa, saTIkA kiMtvevamacintayat-hA mayA maMdabhAgyena / susthAvasthaH kathaM guru / / apAtyata mahAkaSTa-pArAvArajalAntare? * Jain Education Interational For Personal & Private Use Only
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ * / / 1 / / iti samyagdhyAyato guruNA punaHpunarhanyamAnasya tasya ghAtikarmakSayAdajani paMcamaM jJAnaM, tataH samyagbhAvena * pra.64 * gacchan ziSyo guruNA'bhANi-vatsAsIt skhalanA prAkte / sA'dhunA neti kiM vada / / ziSyo'pyAcakhyo-prabho'bhavaM *u.83 purA'jJAnI / jJAnavAnadhunA punaH / / 1 / / gurupyAhasma-mune te pratipAtyAkhyaM / jJAnamapratipAti vA? / / ziSyo- ziSyasya * 'pyabravIt-sUre samyagavehi tvaM / jJAnamapratipAtikam / / 1 / / etadAkarNya caMDarudro'cintayat, aho'sya kSamAvaryaM * kSamAbhAvena dvayorapi * zauryam ! ahaM tu durAtmA svabhAvaroSaNaH kevalyAzAtanAparaH, ityAdi zubhadhyAnAgnidagdhakarmazAkhI ziSya iva * kevalajJAnam kevalajJAnamupArjayat / aho apUrvaziSyo'yaM / yatprabhAvo gurorapi / / roSAviSTorucittasya / kevalaprAptaye'jani * / / 1 / / iti caMDarudraguruziSya-caritamavagatya dhIdhanAH / / zauryamasaMgatatamamAdriyatAM / kSamayAnvitaM yadi zivazriyaH . * spRhA / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRtto kSamAnvitazorye caMDarudraziSyakathA || * punarapi tasminneva catuHSaSTisaMkhye ziSyakRte prazne gurustadanuyAyi turyaM tryazItimitamuttaramAha-tyAgasahitaM * ca vittaM, vyAkhyA-he vatsa ! vittaM dravyaM, kiMviziSTam? tyAgasahitaM, tyAgo dAnaM tena sahitaM yutaM, yato ta * vittasya traya eva gatayaH, uktaM ca-dAnaM bhogo nAza-stisro gatayo bhavanti vittasya / / yo na dadAti na bhuMkte / * prazno. * tasya tRtIyA gatirbhavati / / 1 / / ato vittaM tyAgaphalaM, yataH-zakteH paraparitrANaM / prajJAyAstattvanirNayaH / / * saTIkA * vAcaH satyaM zriyo dAnaM / phalamAhurmanISiNaH / / 1 / / ata eva tyAgasahitaM vittaM caturthaM bhadraM, cazabda: * 427 For Personal & Private Use Only www.lainelibrary.org
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ * samuccayavAcI nizcayArtho vA, atrArthe dhvajabhujaMgakathA, tathAhi pra.64 * ihaiva jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe zAligrAmo nAma grAmaH, yasmin manuSyAH suvizAlazAlikSetrAvalI- * u.83 vittasya * saMbhavadakSatAnAm || AhArato hRSTahRdo bhavanti / / pIyUSapAnAdiva devatAH svaH / / 1 / / tatra siMhapAlo nAma * tyAge rAjapatraH utkaTaripabhaTakaraTi-ghaTAkaraTasthaladalanAya || siMhAyiteneha mahIvalaye / yena balena vireje ||1|| dhvajabhujaMga * tasya yazomatI nAma jAyA, yA madabaMdhurasiMdhuracArA / yA zazimaMDalavadanAkArA / / yA vinyaadikgunngnnsaaraa| * kathA * yA na kadAcana vidhRtavikArA / / 1 / / tayo rAjapAlo nAma sUnuH, audAryadhairyAdiguNerarINe-ryaH saMyuto'pi prasabhaM * * siSeve / / dyUtAhvayena vyasanena yasmAt / sarvatra sarve kva guNA bhavanti? / / 1 / / sa sadeva dyUtena dravyaM hArayati, * tato dUrIbhUtaH svajanaH, ahaha ! dyUtavyasanavijUMbhitam, yaduktaM-karaghaTThA nahapaMDurA / sajjaNa dUrI hoya / / sUnA * deula seviyai / tujjha pasAyaNa jUya / / 1 / / anyadA tatpitaryuparate nirargalatvAdrAjapAlena sarvasvaM hAritaM, jAto * * nirdhanaH, kadAcidbhojanArthamAgato rAjapAlo jananyApyUce-he vatsa bhojanaM kRtvA / drAgiMdhanamupAnaya / / yato na * - tadvinA pAka-kriyA bhavati jAtucit / / 1 / / tat zrutvA bhojanaM kRtvA nizitaM parazuM gRhItvA rAjapAlo vanaM * gato mahAntamanokahaM vIkSya yAvatacchedanAyodyato'jani, tAvattadadhiSThAyako guhyako jago-he mahAbhAga ! mA * prazno . * bhAMkSI-vRkSamenaM madAzrayam / / saMtuSTo'smi mano'bhISTa-varaM vRNu na saMzayaH / / 1 / / rAjapAlo'pyalapat-yakSarAja * saTIkA * yadAyAce / tadA dadyAstarAM varam / / saMpratyanena no kAryaM / tattiSThatu tavAntike / / 1 / / yakSeNApyevaM svIkRte 428 ..
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ * rAjaputro'nyadAruNyAdAya sadanamiyAya / * pra.64 ta u.83 * ekadA paridhAnavAso'pi rAjapAlena hAritaM, paryadhAyi cottIrNaM dhvajAkhaNDaM, tato janena tasya dhvajabhujaMga *. dhvajabhujaMga * ityabhidhA vyadhAyi / so'pi bhojanasyAprAptyA kramAdujjayinyAM yayau / tatrApi cikrIDa, ahArayacca ghanaM dhanaM, kathA tataH sa dyUtakRdrayAtpraNaSTo nagarAhiH saraHpAlyAM jagmivAn / tatra devakule niviSTasya bahupRSThavAhakavRSabhayu* gbhAmaho nAma sArthavAhaH samAgAt / tatra caikasya vRSabhasya pRSThAdgoNI sarojalAntaH papAta, dRSTA patantI sA dhvajabhujaMgena, nAnyena, tatastaM bhArazUnyamukSANaM prekSya saMbhrAMtaH sArthapaH sarvatra goNIM gaveSayan devakulasthaM * dhvajabhujaMgamapRcchat-bhadra! tvayokSaskaMdhAcce-tyatantI goNyavIkSyata / / tad brUhi sArthasarvasvaM / sA yataSTaMkakairbhUtA * ||1|| tadavastho'pi dhvajabhujaMgo niHspRhatvAdityAhasma-sArthezAkarNayAsyaiva / sarasaH salilAntare / / vartate , patitA goNI / zodhayitvA gRhANa tAm / / 1 / / sArthapo'pi vismito dadhyau-api calati merucUlA / sUryo ke vodeti pazcimAzAyAm / / tadapi mahAntaH puruSAH / paravibhavA''dAnamatayo na ||1 / / iti vimRzya saronIrAdgoNI * niSkAzya ca sArthapastamUce-dhImannasyA goNikAyA / dInArArddhaM gRhANa me / / dhvajabhujaMgo'pi jago-bhadropakAra evAstu / zAzvataH kiM ghanerdhaneH? / / 1 / / sArthapo'pyavadat-he prAjJa gatamevAsId / draviNaM sarvamapyadaH / / * prazno . * tadetadarddhasvIkArA-nmaMkSvevAnugRhANa mAm / / 1 / / tatastadarddhamapyagRhNato dhvajabhujaMgasya sArthezo ratnamayasArikAyuktaM * saTIkA sAriphalakamupadIcakAra / so'pi taddAkSiNyAttadAdAya cintayAmAsa-avazyametanmatpArzve / na sthaasytyekmpyhH|| * 429 K****** For Personal & Private Use Only
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tadidaM preSyate'syaiva / kare kasyApi bhUpateH / / 1 / / iti dhyAtvA dhvajabhujaMgo jagAda-bhadaitatsthAnakAt kutra / * pra.64 * prayAsyasi nivedaya / / sArthavAho'pyAhasma-paropakAripuMratna! / yAtAhaM dakSiNApathe / / 1 / / dhvajabhujaMgo + u.8.3 A 'pyagRNAt-vayasyavarya yadyevaM / tarhi taddezabhUbhuje / / idaM sAriphalaM deyaM / mannAmnAvazyameva hi / / 1 / / sArthanAtho'pi dhvajabhujaMgasya audAryam tat svIkRtya tamanujJApya ca gato dakSiNasyAM, upadIcakAra ca tannAmnArimardananRpasya tatsAriphalakaM, rAjApi tad / * gRhItvA vyacintayat-sa mahApuruSaH ko'pi / yo hyaSTApadamIdRzam / / adRSTe'pi mayi preSI-danavekSitapUrvakam nai * / / 1 / / iti dhyAtvA bhUdhavastasyaiva sArthapasya haste hastipaMcazatIM dhvajabhujaMgAya preSIt, sArthezo'pi tAnAdAya * katipayadinairdhvajabhujaMgAya savistaranaravaravyatikarakathanapUrvamadAt / dhvajabhujaMgo'pi kariNo gRhItvA smAha-sArtheza! - * sthAnakAdasmAt / kva gaMtavyamataH param? / / sArthapo'pyUce-rAjaputra! pryaataasmi| kanyAkubjapuraM prati / / 1 / / OM * dhvajabhujaMgo'gadat- sArtheza! tatra ke santi / pradhAnapuruSA vada / / (SaTpadI) sArthavAho'pyAhasma-mitra! * sarvo'pi tatratyo / jano ramyastathApi hi / / yaikAsti devadattAkhyA / vezyA tasyAH kimucyate? / / 1 / / dhvaja bhujaMgo'pi jagau-sArthapArthiva me hyete / dantinaH sakalA api / / tasyai deyA madIyenA-dvayenAdarapUrvakam / / 1 / / * sArthapo'pi tadvacaH prapadya tatra gatastannAmnA devadattAyai tAnibhAnArpayat / sApi tadaudAryaraMjitA prastAvaprAptAMstAn re jagrAha, yadavasare jalalavAptirapi saukhyaM janayati, kiM punardantinaH ? uktaM ca-karaculuyapANieNavi / saTIkA avasaradinneNa mucchio jiyai / / pacchA muyANa suMdari / ghaDasayadinneNa kiM teNa? / / 1 / / kimiti tayA duHpUrA 430 kkkkkk prazno . Education International For Personal & Private Use Only
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ * api te jagRhire? yatastayA rAjJA saha chUte dIvyaMtyA daMtipaMcazatI hAritA, tato nRpo gajAnmArgayati, * pra.64 u.83 * tadabhAvAtsA gajamUlyamarpayati, rAjA tu tadatizAyirUpavyAmohitastAM svAtmasAtkartuM karimUlyaM na gRhNAti / * devadattA * tadanu rAjJA proktaM-subhra yAvadibhA ete / na bhavanti pravezitAH / / tAvattiSTha mamAyattA / bhATI grAhyA parasya na + saMdezaH * ||1|| sApIti vikaTasaMkaTapatitA tAn gajAnAdAya jagAda-sArtheza! sa pumAn kutra / kIdRgvAsya paricchadaH? / / maiM sArthapatirapyavadat-sa ekAkyeva raMbhoru / zAligrAme'styudAradhIH / / 1 / / sApyUce-bhadra tasyeyatA paMca-zatapramitadanti* nAm / / ajAyata kutaH prApti-riti citrakaraM mahat? / / 1 / / sArthezo'pyAdito vyaktaM tatsvarUpaM prakaTayAMcakAra / * sApyevaM nizamyAhasma-sArtheza na sa sAmAnyo / yo mamArtibhide'bhavat / / ato bhavanmukhenAhaM / kiMcidvijJapayAmi / tam / / 1 / / svAminmamopari prIti-sphItiM kRtvA tvayekadA / / atretavyaM yathA svIyaM / vinayaM darzayAmi te / / 2 / / * tenApi tathaivAMgIkRte devadattA nadevAya tAnibhAn datvA svamanRNIcakAra, yatastroTitameva RNaM sukhAya, bhaNitaM ca-tailAbhyaMge RNacchede / kanyAmaraNa eva ca / / ApAte jAyate duHkhaM / pazcAcca sukhamedhate / / 1 / / tato * * nRpatiruce-mRgAMkamukhi kenAmi / prahitA mattahastinaH / / sApyAhasma -rAjan dhvajabhujaMgena / prahitA me gajA ime / / 1 / / rAjJApi taddAnatuSTena sA satkRtya visRSTA / sArthapo'pi krayavikrayaM kRtvA zAligrAmaM prApto * prazno . dhvajabhujaMgapuro devadattAvezyoktavyatikaramuktvA svasthAnamagacchat / dhvajabhujaMgo'pi tatsvarUpAkarNanahRSTacetAH * saTIkA * katiciddinAnantaraM calito gato gAdhipuraparisaraM, tadAnIM tatra dhAtrIpatinAbhinavavApyAH khananaM kAryamANamasti, + 431 Jan Educati on For Personal & Private Use Only
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** ****** amucyata ca navalakSadInArArpaNapUrvaM paMcakulaM, tatra kecana karmakarAH khananti kecana dhUliM vahanti kecana ca sopAnapaMktiSu rUpaM ghaTayanti / ito dhvajabhujaMgo'pi bhojanArthI tatra karma kartumArebhe / tatra caivaM karmakRtAM bhojanaM vitIryate-uttamAnAM karmakarANAmuttamAH striyaH pariveSayanti madhyamAnAM madhyamAH, jaghanyAnAM tu jaghanyAH pariveSayanti / dhvajabhujaMgo'pi bhojanasamaye jaghanyakarmakRtAM paMktau bhojanAya nyavezyata tadA tasya kApi zyAmA malinA bibhitsA laMbastanI durgaMdhA nAsAmalakharaMTitakaraM zATake lUhayantI dAsI pariveSayitumAgAt, tAM prekSya dhvajabhujaMgo vakrIkRtAsyaH kAnapyAsannAn pradhAnapuruSAnabhASata bho bho yAdRkSatAdRkSa - bhojyaM bhavatu kiMtviti / / vacyeSA kutsitA nAtra / kalpyate pariveSikA ||1|| pradhAnapuruSA apyAkhyan-re vidmo devadattA te / bhojanaM dAtumeSyati ? / so'pyUce - haMho hasata kiM yUyaM / prasAritatarAnanAH || 1|| yadi sA bhojanaM dAtu-mAgacchatitarAM tadA / / kiM hArayata tad brUta / paNaH ko'tra vidhIyate ? ||2|| tairapi tadasaMbhAvyaM vibhAvyA'bhANi-are'smatsadmasarvasvaM / paraM kiM hAryate tvayA / / dhvajabhujaMgo'pyagRNAt - bho bhoH ziro hArayAmi / yataH svamidameva me ||1|| atrArthe jAtAH sAkSiNaH tato dhvajabhujaMgena kenacitpuMsA devadattA svAgamanaM jJApitA, sApi tadAkarNya hRSTA, tatkSaNAdeva tatretyAkRtyA tameva matvA yojitAMjalirvyajijJapat-svAmin! prasadya me sadyaH / pavitrIkuru maMdiram / / so'pyabhANIt kRzAMgyatraiva kRtvAhaM / bhuktimeSyAmi vezmani ||1|| tatastAM svayameva tasya snAnabhojanavilepanAdisAmagrI vitanvatIM dRSTvA sAJzcaryaiH pradhAnairdhyAtaM - nUnamAcchAditasvIya-rUpaH For Personal & Private Use Only pra. 64 u. 83 gAdhipuraM prati gamanam prazno saTIkA 432
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ko'pyeSa nirjaraH / / yato na yAti yA rAja-kule'pi kAraNaM vinA / / 1 / / sA'dhunA pAdacAreNa / samAgatya * pra.64 * svadhAmataH / / amuSya pAMthamAtrasya / vinayaM tanute katham? / / 1 / / atrAMtare tadAdiSTaturaMgamAdisAmagryAmAgatAyAM u.83 * devadattA'vAdIt-svAmin prasAdaH kriyatAM / svAgamena mamopari / / kadAcana garIyAMsaH / paravAMchAbhido na hi paNa:kRtaH * // 1 / / ityudIrya tayA''rohitahayo dhvajabhujaMgo rAjabhavanaM sotsavaM nItaH, ko'yamityuktA rAjJA devadattA , * smAha-deva dhvajabhujaMgo'yaM / yuSmatkramakRtAnatiH / / yenAhaM kariNAM paMca-zatIM preSyAzu mocitA / / 1 / / * nRpo'pyavocat-raMbhoru yuktamAcIrNaM / yadevaM hi pravezitaH / / asau guNI tadasyaiva / sevayA svaM kRtArthaya / / 1 / / * - devadattApyavAdIt-mahArAjAmunA kiMci-tsvaM paMcakulapArzvataH / / labhyamastitamAM tasmAt / prasadyAzu pradApyatAm ra * / / 1 / / rAjApi paMcakulamAkArya proce-bho bho asya mahApuMso / yaddeyaM vastu vidyate / / tatpradatta javenaiva / * vilambo na vidhIyatAm / / 1 / / paMcakulenApi dhvajabhujaMgAne vijJaptaM-devAsmadvezmasarvasvaM / bhavadAyattameva hi / / + tathApi jIvanti yathA / kuTuMbAni tathA kuru / / 1 / / dhvajabhujaMgo'pi kRpayA tadgRhasarvasvArddhamagRhIt / tato * rAjJA bahumAnapUrvaM visRSTo dhvajabhujaMgo devadattAyuto yayo gRhaM, sevatesma viSayAn / kiyatsvapi gateSu dineSu / * devadattayAbhANi-prANanAtha! bhavatsthAna-darzanAya mamAdhikam / / kautukaM taditastatra / gamyate saparicchadaiH / / 1 / / * * dhvajabhujaMgo'pi jagau-yadevaM devi! tatpUrvaM / gatvA kurve gRhAdikam / / pazcAdAnAyayiSye tvAM / preSyAvazyaM * saTIkA * nijAnnarAn / / 1 / / iti tAM saMbhASya dhvajabhujaMgo yayau yatra vRkSe pUrvaparicito yksso'sti| tataH sthApitavaraM 433 prazno. For Personal & Private Use Only
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** ******* yakSavaraM prapUjya vyajijJapat-yakSarAja ! mama tena vareNA -'zvebhalokarathagomahiSIbhiH || saudhadhAnyavasuhemadhanaizcA - pUritaM navapuraM pravidhehi ||1|| tenApi tathaiva kRtvA surapuramiti tasya purasya nAma kalpayAMcakre dhvajabhujaMgo'pi bhUpIbhUya mAtrAdiparicchadamAnAyya devadattA''nayanAya manuSyAnapraiSIt / devadattApi svaparivAravRtA samAgAt, tayA saha paMcopacAraviSayaprAgbhAraM sevamAnasya tasya jagAla vizAlaH kAlaH / anyadA nRpo yazodharmasUrINAmAgamanamAkarNya tadvaMdanAyAgAt / guravo'pi natyanantaraM niviSTe nRpapraSThe imAM vyAkhyAM vyadhuH - rAjeMdra ! pApodayato daridra - bhAvo bhavedatra tathA ca puNyAt / / bhavanti bhUyAMsi bhRzaM sukhAnI-tyarthe bhavAneva nidarzanaM hi ||9|| 'kathametat ?' iti rAjJokto munivaro'pi vyAkarot-rAjan! pUrvabhave bhIma - pallikAyAmabhUstamAm || caMDapAlaH puliMdANAM / patiH prakRtibhISaNaH || 9 || sArthAn luNTayato nArI-zATakAnapi karSataH / / agaladvipulaH kaalo| nimeSonmeSavattava ||2|| ekadA tava pallyaMtaH / sArthabhraSTAstapodhanAH / / Agustvamapi tAn dRSTvA / kopATopAdado'vadaH ||3|| are muMDA svavAsAMsi / muMcatAparathA hi vaH / / hantAsmIti vadan yAva - tsAdhupArzvamupAgamaH || 4 || tAvacchAsanadevyA tvaM / pApIti staMbhitastataH / / sAdhavo'pi bhavadbodha - nimittamidamabhyadhuH || 5 || bhadraikavAravihitai - rvadhAdyaireSa jIvakaH / / tAnevAnyakRtAn bhuMkte / dazAdhikaguNAniha || 6 | / uktaM ca-vahamAraNa aSbhakkhANa - dANaparadhaNaviloyaNAIhiM || savvajahanno udao / dasaguNio sayasahassakoDiguNo ||1|| koDAkoDiguNo vA - hijjavivAgo bahutaro vAvi / / I For Personal & Private Use k*** pra. 64 u.83 yakSasAhAyyam prazno saTIkA 434
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.60 ****kkkkkkkkkkkkkkk***** * iti dezanayA buddha-stRtIyaM vratamagrahIH / / pallyAmAnIya sAdhUMzca / vAsobhiH pratyalAbhayaH / / 7 / / kramAdvipadya * * tatpuNyA-tvamatrAbhUrbhuro vibhuH / / nAmnA dhvajabhujaMgo'yaM / puNyaM pApApahArakRt / / 8 / / yatprAktvamanyasvAdAna-makarostena * duHkhyabhUH / / pazcAtyaradhanatyAgA-dabhavaH sukhabhAkpunaH / / 9 / / iti zrutvA nRpaH saMjAtajAtismRtirguroH pArthAt / pUrvabhavA* zrAvakadharma svIkatya prAsAdamAsadata / tato dhvajabhajaMgo jagatIpatirvittaM tyAgasahitameva zreya iti saptakSetryAdinyastadhanaH * karNanam * krameNa vipadya saudharmadevaloke devo'bhUt, setsyati ca katicidbhavestatazcyutaH / itthaM yathA dhvjbhujNgmhiidhven| tyAgena saMyutamakAri yathArthajAtaM / / kAryaM tathAparanarairapi nityameva / / muktyaMganAstanataTIluThanArthameva / / 1 / / // ityAcAryazrIdeveMdrasUriviracitAyAM praznottararatnamAlAvRttau tyAgasahitavitte dhvajabhujaMgakathA | atha pUrNeSu prazneSu guruzcaturbhadrasya durlabhatAmAha-durlabhametaccaturbhadraM, vyAkhyA-he vatsa! durlabhaM durApaM * etadvyAkRtasvarUpaM caturbhadraM puNyavazAtprApyata ityAryArthaH / shaastrsmaaptisuucikaamaaryaamaah| mUlam / / - iti kaMThagatA vimalA / praznottararatnamAlikA yeSAm / / te muktA'' bharaNA api / vibhAMti vidvatsamAjeSu // 28 // vyAkhyA-ityamunA prakAreNa vimalA dUSaNarahitatvAdujjvalA ye praznAH ziSyakRtavAkyAni, teSAmuttarANi prazno. * gurubhaNitavacanAni, tAnyeva ratnAni padmarAgAdIni teSAM mAlikA srag, evaMrUpA praznottararatnamAlikA yeSAM * saTIkA * bhavyAnAM kaMThagatA galakaMdalaM prAptA pAThenAMtaHsphuradrUpA vA syAt,.te prANino muktAbharaNA api parityaktAlaMkArA * 435
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstra * api vidvatsamAjeSu paMDitasabhAsu vibhAnti zobhanta ityAryArthaH / atha graMthakRtsvanAmagarbhAmAryAmAha pra.64 * // mUlam / / racitA sitapaTaguruNA / vimalA vimalena ratnamAleva // u.83 praznottararatnamAleyaM kaMThagatA kaM na bhUSayati // 29 // samAptiH ra vyAkhyA-sitapaTAH zvetAMbarAsteSu guruH sUripadaM pratiSThastena sitapaTaguruNA zvetAMbarAcAryeNa vimalena * vimalanAmnA sUriNA vimalA gatakalmaSA nirmalA vA ratnamAleva racitA vihitA iyaM praznottararatnamAlA * kaMThagatA satI galasthitA satI paThitA satI kaM bhavikaM na bhUSayatyalaMkaroti? ityarthaH yathA ratnamAlA * galakaMdalasthA pumAMsaM striyaM vA bhUSayati tatheyamapi praznottararatnamAlAkaMThapIThasthA arthApattyAdhItA satI naraM * nArI vA zRMgArayatItyAryArthaH / / samAptA ceyaM praznottararatnamAlAvRttiH / / * atha prazastiH- zrIvarddhamAnajinazAsanamerubhUSA-bhUte sudharmagaNanAyakabhadrazAle / / zrIkoTikAkhyagaNa-* * kalpataro suvajra-zAkhe'tra guccha iva rAjati caMdragacchaH / / 1 / / tasminmahojjvalaphalopamitiM dadhAnaH / zrIvarddhamAna * iti sUrivaro babhUva / / yasyAgrataH samagRNoddharaNorageMdraH / sUrIMdramaMtravividhopaniSatprakArAn / / 2 / / tato'stadoSo niyataM vivasvAn / jinezvaraH sUrivaraH samAsIt / / no cetkathaM zrIdhanapAlacittA-nmahAtamaHstomamapAkarod / prazno. * drAk / / 3 / / tasmAdbabhUvAbhayadevasUri-ryaH staMbhane pArzvajineMdramUrtim / / prakAzya zasyAzca navAMgavRttIH / kRtvA * saTIkA * kRtArthaM svajanustatAna / / 4 / / tadanu jinavallabhAkhyaH / prakhyAtaH samayakanakakaSapaTTaH / / yatpratibodhanapaTaho- * 436
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 'dhunApi daMdhvanyate jagati / / 5 / / tato'jAyata sadvidyaH / sUriH zrIjinazekharaH / / yadyazohasito naujjhat / * prazastiH * kailAzaM zazizekharaH / / 6 / / tataH prvaadivrjpdmcNdrH| zrIpadmacaMdraH samabhUnmunIMdraH / / yaH sthApayanneva tamo vivaadN| * * jagaccakArAstatamo vikAram / / 7 / / tadanu vijayacaMdraH sUrirAsIdataMdraH / prvrsmyvaanniisRssttipiiyuussvRssttaa|| ya iha * meM jagati bhavyArAmamArAmiko vA / vRSakisalayamAlAmAlitaM vyAtatAna / / 8 / / tasmAdAsIdasImaprazamamukhaguNairadvitIyo / * dvitIyaH / SaTtarkagraMthavettAbhayapadapurato devanAmA munIMdraH / / yasmAtprAleyazailAdiva bhuvanajanavrAtapAvitryahetu-rjajJe ke * gaMgApravAhaH sphuradurukamalo rudrapallIyagacchaH / / 9 / / tato babhUva zrIdeva-bhadraH sUrIMdrazekharaH / / yatkarAMbhojasaMsparzA-jjajJire * zrIdharA narAH / / 10 / / abhUttataH kRtAnaMdaH / prabhAnaMdamunIzcaraH / / yatra prabhApramAprajJA-prabhAvAH prApurunnatim / * / / 11 / / tataH zrIcaMdrasUrIMdro-'bhUtsvato yaM dhiyAdhikam / / vibudhya dhiSaNo hrINo / mInAlayamazizriyat * / / 12 / / tadanujo manujottamavaMditaH / samabhavadvima-leMdumunIzvaraH / / yadupadezagiraH paripIyakai-ramRtapAnavidhau na * ghRNAyitam / / 13 / / tato'jani shriigunnshekhraakhyH| sUriH suzarmAbhidhapattane yaH / / zRMgAracaMdrakSitibhRtsabhAyAM / meM patrAvalaMbaiH kudRzo jigAya / / 14 / / tatpaTTAMbujarAjahaMsasadRzaH siddhAMtapAraMgamaH / zrImAnnaMdati ceha saMghatilakaH / * sUrIzvaraH saMprati / / yo vAde vividhAn budhAnatibudhAn buddhiprabaMdheralaM / jitvA kIrtibharaiH piparti bhuvanaM ke prazno . * karpUrapUraprabheH / / 15 / / tacchiSyaH samabhUtsoma -tilakaH sUrinAyakaH / / zIlopadezamAlAyA / vRttiryena vinirmitA saTIkA * / / 16 / / tasyAnujena deveMdra-sUriNA vikramArkataH / / naMdayugmapayorAzi-zazAMkapramavatsare (1529) / / 17 / / praznottara- 437 INicationistema Personal & Private Use Only
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ratnamAlA-yAvRttirvidadhe mudA / / zodhitA ca lasadbhadreH / zrImunibhadrasUribhiH / / 18 / / yugmam / / yakAbhyAM * prazastiH * kArayAMcakre / vRttireSA tayorapi / / pUrvajAkhyAprakaTane / yatnaH saMgatimaMgati / / 19 / / tathAhi-zrImadUpakezajJAti-rAbhAti * khalu bhUtale / / yA kalpalatikevArtha-sArthavAMchitadA sadA / / 20 / / tasyAmanupamaguNagaNa-saMpatsaMpAditAsumatpramadaH / / meM prasava ivAsti zlAghyo / ligAmidhAno'nvayo viduSAm ||21|| phalopamastatra pavitrabuddhi-kvarNyamAnoruguNa* prakarSaH / / babhUva pUrvaM haricaMdranAmA / sAdhurjineMdrArcanayogyaRddhiH / / 22 / / tadaMgajo'bhavadvIra-devo devopamardhikaH / / * vizvAMgaNe narInati / yadIyA kIrtinartakI / / 23 / / tasyAdimo'jani suto gajapAlasaMjJo / vijJaughaklRptazazi zubhrayazaHprazastiH / / anyastu nistuSaguNo guNiSu pravINo-'rINodayo dhRtadayo jagadevanAmA / / 24 / / Adyasya / * putrau sukRtekasatrau / mAMgAbhidhAno bharahAbhidhazca / / saMvAsitaM vizvamidaM yadIya-guNaughakarpUrabhareNa vizvam / / 25 / / kSemaMdharo'janitarAM bharahAtanUjaH / zazvadvinirmitajinezvarapAdapUjaH / / tasya prazasyavina-yAdiguNairgariSThA / + jAyAjaniSTa kauDIti dayApaTiSThA / / 26 / / tayozchAjU nAmA samajani tanUjo haririva | sphuratsatyo vizvAvanijanamanaH prItijanakaH / / tadIyA jAyAsIdanaNuguNamANikyavasatiH / suteva kSIrAbdherbha-rahiNiriti kSINakaluSA ||27|| tayostrayoMgajanmAno / vijayante guNA iva / bholAkaH khetasiMhAkhyo / nRsiMhazceti vizrutAH / / 28 / / khetakasya ke prazno . sutA bhAnti / lAkhAhIkukSisaMbhavAH / / satyavIraH sahajAkaH / samarAkazca sadguNAH / / 29 / / ityAdiko 4 saTIkA / ligAvaMzo | vaMzavatparvazAlinaH / / naMdatAdAjinamata- divAkaranizAkaram / / 30 / / buddhimAMdyAdanabhyAsA-dyAH / 438 For Personal & Private Use Only
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kAzcana mRSAgiraH / / tAH zodhyAH sAdhubhiryasmA-dvaddho'trArthe mayAMjaliH ||31 / / etadvRttinirmANA-dyanmayA * prazastiH * puNyamarjitam / / tenAstu svastidAyI me / bodhilAbho bhave bhave / / 32 / / zrImatpraznottararatna-mAlikAvivRtti-* kalpalatikeyam / / anavaratamaMgabhAjAM / bhavatAdabhimataphalAptikRte / / 33 / / iti prazastiH samAptA / / zrIrastu / / * iti zrIpraznottararatnamAlA saTIkA samAptA / / || zrI tapAgacchezAnAM paramopAsyAnAM zrImadvijayAnAM prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSasUrIzvarANAM suvihitasamudAya- * * varttinA pUjyAcAryANAM varabodhisUrIzvarANAM ziSyalezena pUjyAnuyogAcArya ajitazekharaviz2ayAnAM satatamArgadarzanena * munivimalabodhivijayena sampAdito'yaM graMtho munivarANAM jJAnazekhara-OMkArazekhara-mantrazekhara-dhyAnazekharavijayAnAM * sAhAyyena manomalavizodhakaH / / jayantu vItarAgA gurudevAzca / / prazno. saTIkA 439 Jain zion International For Personal & Private Use Only
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ lain Education Interational For Personal & Privale Dae Only www.ainelibrary.org