Book Title: Adhyatmasara
Author(s): Mohanlal Rugnath
Publisher: Mohanlal Rugnath
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023143/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra (bhAvArtha tathA vizeSArtha sahita) zA mAhanalAla rUganAtha jaina zukaselara-pAlItANA, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LEUELSLSLSLSLSLSLSLSLSLSUEUEUEUEUE zrImad vijaya upAdhyAya vicita adhyAtmasAra (bhAvArtha tathA vizeSArtha sahita) vicAra zA mehanalAla rUganAtha jaina bukselara-pAlItANu. pAlItANA-zrI bahAdurasiMhajI prI. presamAM zA. amaracaMda bahecaradAse chApyuM. kiMmata rUA. 4-0-00 SUEUELELSLSLSLSLSLSLSLSLSLSLSLSLS Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA. prathama prabaMdha magaLAcaraNa 1 adhyAtma prazasAdhikAra.... 2 adhyAtma svarUpAdhikAra. 3 6 bha tyAgAdhikAra 4 bhavasvarUpa ciMtAdhikAra 5 varAgya saubhavAdhikAra 6 vairAgya bhedAdhikAra 7 vairAgya viSayAdhikAra. 8 mamatA tyAgAdhikAra. huM samatAdhikAra. 10 sadanuSThAnAdhikAra. 11 manaHzuddhi adhikAra .... .... .... dvitIya. vaSa 12 samyakatvAdhikAra. 13 mithyAtva tyAgAdhikAra. 14 dAgraha tyAgAdhikAra. .... .... .... tRtIya prabaMdha. .... .... .... .... caturtha prabaMdha. .... .... ... .... .... .... .... .... Gese .... 0000 6000 eeee .... 0680 0000 ....... .... 6000 0000 .... .... .... .... .... .... .... 2008 0000 0000 .... 21 43 1 96 123 154 177 197 219 242 ya sTa pada Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 yAgAdhikAra. 16. dhyAnAdhikAra..... 17 dhyAnastutyadhikAra 18 AtmanizcayAdhikAra .... paMcama prabaMdha. 1880 19 jaina mata stutyadhikAra. 20 anubhavAdhikAra....... 21 sajjana stutyadhikAra .... SaSTha prabaMdha .... saptama prabaMdha .... 9000 ...... samApta, chuM chuM 0000 .... 1000 .... 0000 .... 0000 000 .... :: 9689 303 422 467 478 192 609 : 631 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' che : ja adhyAtma sAra Se- vivecana sahita. zloka. zrI RSanajinastuti. aiMdrazreNinataH zrImAn nNdtaannaabhinNdnH| uddadhAra yugAdau yo jagadAnapakataH // 1 // bhAvArtha-InI paMktie namaskAra karelA ane aSTa prAtihArya rUpa lakSamIthI yukta evA zrI nAbhirAjAnA putra zrI rUSabhadeva bhagavAna jayavaMta thAo. je prabhue yuganI AdimAM A jagatane ajJAna rUpa kAdavamAMthI uddhAra karelo che. 1 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, vizeSArtha-saMthakAra zrI yazovijayajI mahArAja A graMthanA AraMbhamAM zrI rUSabhadeva bhagavAnanI stutirUpa maMgaLAcaraNa kare che. A lokathI graMthakAra evI sUcanA kare che ke, je purUSa A jagatano uddhAra karavAne samartha heya, te purUSa jayavaMta thAya che. jaganA upakArane prabhAva divyA che. zrI rASabhadeva bhagavAne potAnI divya vANI vaDe upadeza ApI A jagane ajJAnatAmAMthI UdvAra karyo, tethI teo IMdranI zreNaene namavA egya thayA hatA, ane aSTaprAtihArya rUpa lakSamIvALA thayA hatA. 1 zrI zAMtinAthastuti. vinA zrI zAMtistAMtibhid nUyAd navinAM mRglaaNchnH| gAvaH kuvalayollAsaM kurvate yasya nirmshaaH|||| bhAvArtha-jemanI nirmala evI ge-vANuM kuvalaya vRddhinA maMDalane. ullAsa kare che, ane jemane mRganuM lAMchana che, evA zrI zAMtinAtha bhagavAn bhavI prANIonA saMtApane nAza karanArA thAo. 2 vizeSArthaahi graMthakAre kaleSAlaMkAra darzAvyuM che. te sAthe rUpaka alaMkAra paNa sUcavyuM che. zrI zAMtinAtha prabhu ane caMdrae bannene artha ghaTe che. jema mRgalAMchana-mRganA lAMchana che caMdra prANIonA tApane hare che. ane caMdranI ge eTale kiraNe kuvalaya eTale piyaNane ullasita kare che...vikAzita kare che, tema zAMtinAtha bhagavAnane paNa mRgalAMchana che, ane temanI ge-vANI bharI prANIonI agana lAMchana Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLAcaraNa kuvalaya-pRthvInA maMDaLane ullAsa Ape che. ahiM zrI zAMtinAtha ane caMdra baMnene uddezIne artha ghaTAvyA che. " zrI zaiveyaM jinaM staumi nuvanaM yazasekyaH / mArutena mukhotyena pAMcajanyamapUpurat // 3 // bhAvArtha-jemaNe yaza vaDe A jagatane, jema mukhamAMthI ' UThelA pavana vaDe pAMcajanya zaMkhane pUrele, tema pUrI dIdhuM che, evA zrI zivAdevInA putra zrI neminAtha prabhunI hu rastuti karUM chuM. 3 vizeSArtha-A lekamAM graMthakAra zrI neminAtha bhagavAna nI stuti karelI che. zrI neminAtha bhagavAne zaMkhane nAda karyo hate. te upara uljhakSA kare che ke, te zaMkhanA nAdathI temanuM yaza jagamAM prasaryuM hatuM. jemAM temaNe mukhanA pavanathI zaMkhane pUryo hate, tema temaNe pitAnA zaMkhanA jevA ujavala yazathI A jagatane pUrI dIdhuM hatuM. 3 jIyAt phaNiphaNaprAMtasakrAMtatanurekadA / uddhartumiva vizvAni zrIpArtho bahurUpabhAk // // bhAvArtha-phaTArUpa sarSanI phaNAomAM jemanuM zarIra saMkrAMta thayeluM che, evA zrI pArzvanAtha prabhu jaya pAme.jee, A jagatane ekI sAthe uddhAra karavAne jANe ghaNuM rUpa dhAraNa karyo hoya, evA dekhAya che. 4 vizeSArtha-zrI pArzvanAtha prabhunA mastaka upara sApanI phaTA AvelI che. te maNimaya hovAthI tenI aMdara A pArzvanAtha Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, prabhunA zarIranA pratibiMba paDe che. te upara kavi uspekSA kare che ke, temaNe A traNa bhuvanenA jIne ekI sAthe uddhAra karavAne ghaNAM rUpa dhAraNa karelA che. kAraNa ke, eka rUpathI badhAne sAthe uddhAra thaI zake nahIM. 4 ... jagadAnaMdanaH svAmI jayati jnyaatnNdnH|| . upajIvati yaghAcamadyApi vibudhAH sudhAm / / 5 / / bhAvAtha-te, jagatane AnaMda ApanArA zrI jJAtanaMdanamahAvIra svAmI jaya pAme; ke jemanI vANurUpI amRtane vidvAne adyApi seve che. 5 vizeSArtha-mahAnubhAva yazavijayajI mahArAja A phlekazrI mahAvIra prabhunI stuti kare che. A lekamAM vibudha e zabda upara leSa karela che. vibudha-vidvAne adyApi te prabhunI amRta samAna vANune seve che, ane vibudha-devatAo paNa amRtane seve che. arthAt temanI vANIrUpI amRtane vidvAne ane devatAo adyApi sevyA kare che. vIra prabhue prarUpelA Agamane adyApi teo jANe che, bhaNAve che, vAMce che, vaMcAve che ane vicAre che. 5 etAnanyAnapi jinAn namaskRtya gurUnapi / adhyAtmasAramadhunA prakaTIkartumutsahe // 6 // bhAvArtha_e zivAyanA bIjA paNa jina bhagavatene ane gurUone namaskAra karIne hamaNuM adhyAtmasAra graMthane prakaTa karavA utsAha rAkhuM chuM. 6 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmanI prIti kAne hAya ? vizeSA--A leAkathI graMthakAra pAtAnA uddeza pragaTa kare che. zAstrAtparicitAM samyak saMpradAyAcca dhImatAm / ihAnujavayogAcca prakriyAM kAmapi || 7 || bhAvA--zAstrathI, buddhimAn purUSAnA sArA saMpradAyathI ane mArA peAtAnA anubhavathI A adhyAtma viSayanI kAI paNa prakriyAne huM kahuM chuM. 7 vizeSA--kAI paNa zAstrIya viSaya kahevA hAya tA, temAM traNa mAmatAnI AvazyakatA che. zAstra, buddhimAn purUSonA sa'pradAya ane svAnubhava. A traNa sAdhanA hAya teja, zAstrIya viSaya lakhI zakAya che. tethI graMthakAra upAdhyAyazrI te vAta A leAkathI darzAve che. teo kahe che ke, mane jaina zAstraneA paricaya che, buddhi mAn purUSAnA saMpradAyache ane cAritrane age adhyAtma viSayane mane anubhava che, tethI hu* gheADIka adhyAtma prakriyA lakhavAne utsA hita thayA che. cha adhyAtmanI prIti kAne hAya che ? yoginAM prItaye padyamadhyAtmarasapezalam / joginAM jAminIgItaM saMgItakamayaM yathA // 8 // bhAvA--jema bhegI leAkeAne srIonu saMgItamaya gIta protine mATe thAya che, tema yAgi leAkeAne adhyAtmarasathI kAmala evuM A padya ( kAvya ) prItine mATe thAya che. 8 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSA-A leAkathI graMthakAra adhyAtma viSaya kone priya hAya che, e vAta jaNAve che. bhAganI IcchA rAkhanArA purUSone jema saMgItamaya evu, mInu gIta priya hAya che, tevI rIte ceAgI purUSAne adhyAtma padya priya hAyache. A pramANe cegInI sAthe bhAgInu daSTAMta ApavAmAM graMthakAre bhukhI batAvI che ke, jJAna'nA viSaya AtmAnI sAthe svabhAvathI rahelA che. jevA adhyAtmAnaMda AnaMda rUpa che, tevA viSayAnaMda AnaMda rUpa che, pazu te AnaMdamAM ghaNAja taphAvata che. viSayAnaMda viSayIne adheAgatimAM pre'cI jAya che, ane adhyAtmane Ana tene uttama gatimAM AkarSe che. vaLI graMthakAra ceAgI zabda kahelA che, te uparathI adhyAtma vidyAnA adhikArI yAgIja che, ema spaSTa rIte darzAvyuM che. adhyAtmanA uttama AnaMdanA svAda jevA ceAgIene Aveche, tevA khIjAone AvatA nathI. kAraNa ke, samAdhi vidyAmAM manane vaza rAkhavAnI zakti rahelI che, ane te zakti adhyAtma vidyAnI najIka che. 8 kAMtAdharasudhAsvAdAdyUnAM yajjAyate sukham / biMduH pArzve tadadhyAtmazAstrasvadasukhodadheH // 9 // bhAvA yuvAna purUSone srInA adharAmRtanA svAdathI je sukha Utpanna thAya che, te sukha adhyAtma zAstranA svAdanA sukha sAgaranI pAse eka biduM rUpa che. 9 vizeSA-srInA zrRMgAramAM Asakta evA yuvAna purUSane teNInA adharAmRtanA pAnathI bhAre sukha thAya che. eTale vastutAe Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmIonI nispRhatA. te kharU' sukha nathI, chatAM tene te mehathI bhAre sukha mAne che, para Mtu adhyAtma zAstranA svAdamAM eTaluM' badhu* satya sukha rahetu che ke, tenI pAse e sukha ghaNu Mja kSudra che. te uparathI graMthakAre ghaNAne khAdha ApyA che ke, tame srInA zrRMgAramAM je sukha mAnI beThA che, te sukha adhyAtma vidyAnA sukhanI AgaLa kAMi mIsAtamAM nathI, mATe tame adhyAtma vidyAnuM avagAhana karA. ne tame e mahAvidyAmAM praveza karI teneA madhura svAda cAkhaze, tA pachI tamane viSaya sukha jarApaNu rUcikara lAgaze nahIM. 9 adhyAtmazAstrasaMbhUta saMtoSasukhazAlinaH / gaNayati na rAjAnaM na zrIdaM nApi vAsavam // 10 // bhAvA--adhyAtma zAstrathI utpanna thayelA satISanA sukha vaDe zAlanArA purUSo rAjAne, kuberane ane iMdrane paNa gaNutA nathI. 10 vizeSA--graMthakAre A leAkathI adhyAtma zAstranI bhAre maza'sA karI che. A jagatamAM sa purUSA rAjAnI, kuberanI ane keMdranI spRhA rAkhe che, temane mATA gaNe che, ane temanI pAsethI uttama prakAranA sukhane meLavavAnI AkAMkSA rAkhe che; 5raMtu jeoe adhyAtma zAstranA abhyAsa karI te upara manana karela che, tenA hRdayamAM evA saOASa utpanna thAya che ke, jenAthI teo rAjAne, dhanapati--kukhene ane iMdrane paNa gaNutA nathI. tee temanI jarA paNuM darakAra rAkhatA nathI. vaLI AvA paNa bhAvA nIkaLe ke, adhyAtma vidyAnA mananathI temanA hRdaya Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. mAM eTalA badhA sattASa utpanna thAya che ke, te rAjapadma, kuberapadma, ane iMdrapada, meLavavAnI paNa icchA rAkhatA nathI. mULamAM kuberanuM nAma zrIDha ApeluM che, te uparathI evA dhvani nIkaLe che ke kubera zrIi-lakSmIne ApanAra-che, chatAM adhyAtmanA saMteSathI tRpta thayelA purUSA tenI darakAra rAkhatA nathI. 10 adhyAtmanA zikSaNa vinAnu pAMDitya nakAmuM che. yaH kilA zikSitAdhyAtmazAstraH pAMmityamicchati / utpityaMgulI paMguH svaphala lipsayA // 11 // bhAvA--je purUSa adhyAtma zAstra zIkhyA nagara paMDitapaNAnI icchA rAkhe che, te laMgaDA purUSa svarganA vRkSanuM phaLa meLavavAnI icchAthI AMgaLIne UMcI kare tenA samAna che. 11 vizeSA--adhyAtma zAstranA abhyAsa karyAM vagara je 5DitAInI IcchA rAkhe che, te tadna nakAmu che. arthAt jyAM sudhI adhyAtma vidyAnA abhyAsa karyAM na hoya, tyAM sudhI paDita thavAtuM nathI. te upara graMthakAra dRSTAMta Ape che. jema lagaDA mAgusa svargamAM rahelA vRkSanu phaLa meLavavAnI icchAthI AMgaLI uMcI kare che, tenA jevuM hAsyAspada che, te kapiNu svarganAM vRkSanAM phaLane meLavI zaktA nathI. A dRSTAMta ApI graMthakAre siddha kyuM che ke, je adhyAtma vidyAne jANanArA che, teeja kharekharA paDita che, te zivAyanA apaDita che. pAMDityanA prabhAva adhyAtma vadyAthIja meLavI zakAya che. 11 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma prazasA. adhyAtma zAstranI prazaMsA kare che. daMbhaparvatadabholiH sauhAdabu ghicaMdramAH / adhyAtmazAstramuttAna mohajAlavanAnalaH // 12 // bhAvA--adhyAtma zAstra "bha rUpI patane chevAmAM vajA samAna che, maitrI bhAvarUpI samudrane vadhAravAmAM caMdra samAna che, ane vadhelA mehajALa rUpa vanane khALavAmAM agni samAna che. 12 vizeSA--graMthakAra adhyAtma zAstranI prazaMsA karatAM kahe che ke, adhyAtma zAstranA abhyAsathI mukhyatve karIne traNa prakAranA lAbha thAyache. adhyAtmanA ce!gathI daMbha nAza pAmeche, maitrI vadheche, ane mehajALa tuTI jAya che. tene graMthakAra alakArika bhASAthI darzAve che. vAthI jema parvata tuTI jAyache, tema adhyAma rUpa vAthI daMbha rUpI parvata tuTI jAyache. caMdrathI jema samru* uchaLeche--vadheche, tevI rIte adhyAtma rUpI cadrathI maitrIbhAva vadheche, ane agnithI jema vana banI jAyache, tema adhyAtma rUpI agnithI meAhunA jALa rUpa agni malI jAyache; tethI bhane temanAra, maitrIne vadhAranAra ane mAhunA nAza karanAra adhyAtma zAstra avazya adhyayana karavA ceAgya che. 12 2 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. adhyAtma zAstrArUpI uttama sajyamAM koI jAtane upadrava thatuM nathI. zravA ghaNA pusthA sAta vAra palAya ! adhyAtmazAstrasaurAjye na syAtkazviupaplavaH // 13 // bhAvArtha- adhyAtma zAstra rUpI sArA rAjyamAM dharmane mArga sustha thAya che, pApa rUpI cera nAzI jAya che, ane bIje kaI upadrava thatuM nathI. 13 vizeSArtha--graMthakAra A zlekathI adhyAtma zAsane eka sArA rAjyanI upamA Ape che. jema sArA rAjyamAM dharmane mArga sustha thAya che, cAra leke nAzI jAya che, ane bIje kaI jAtane upadrava thatuM nathI, tevI rIte adhyAtma zAstrarUpI sArA rAjyamAM dharmane mArga sustha thAya che, pAparUpI cera palAyana karI jAya che, ane bIja kaI jAtane upadrava thatuM nathI. arthAt adhyAtma zA nuM adhyayana karI manana karyuM hoya te, dharma mArge calAya, pApa karma thatAM nathI, ane kAma, krodhAdika kaSAyone upadrava thata nathI. tethI avazya adhyAtma vidyA saMpAdana karavI joIe. 13 adhyAtma zAstra hRdayamAM pariNamyuM hoya te, kaSA ya viSayane leza thato nathI. yeSAmadhyAtmazAstrArthatattvaM pariNataM hadi / kaSAyaviSayAvazaklezasteSAM na karhi cit / / 14 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma prazaMsA. khAvAtha-jemanA hRdayamAM adhyAtma zAstranuM tatva pariNAma pAmeluM che, te purUne kaSAya tathA viSayenA Avezane kaleza kadipaNuM thatuM nathI. 14 vizeSArtha--adhyAtma zAstranuM tatva hRdayamAM pariNAma pAbhavAthI purUSone ke lAbha thAya che? te vAta graMthakAra A lekathI darzAve che. je hRdayamAM adhyAtma zAstra pariName-eTale adhyAtmane anubhava hadayamAM thaye heya, te pachI te hRdayamAM cAra kaSAya ane viSane Aveza thatuM nathI. tethI te purUSa sarvadA phleza rahita rahe che. adhyAtma zAstranA tatvane vicAra karavAthI hadaya zAMta ane Atmaviza thaI jAya che. tethI te hRdayane kaSAya viSayane Aveza dabAvI zakatuM nathI. 14 adhyAtma zAstra rUpa vaiddhAno kRpA na hoya te, jAmadeva rUpI caMDALa paMDitane paNa paDe che, nirdayaH kAmamAlaH paMmitAnapi pImayet / yadi nAdhyAtmazAstrArthabodhayodhakRpA navet // 15 // bhAvArtha-adhyAtma zAstranA artha bAya rUpI dvAnI kRpA je na hoya te, kAmadeva rUpI nirdaya caMDALa paMDitane paNa pIDA vizeSAtha-adhyAtma zAstranA abhAvathI kevI hAni thAya che? te vAta graMthakAra rUpakathI jaNAve che. te kahe che ke, je tame Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, adhyAtma zAstra rUpI ddhAnI kRpA nahIM meLave te, kAmadeva rUpI caMDALa tamane pIDA karaze. mATe tamAre e adhyAtmarUpa ddhAnI sahAya levI joIe. te adhyAtma rUpI mahAn dhe kAmadeva rU5 caMDALane haNuM nAMkhe che. graMthakAre kAma caMDALane nirdaya e vizeSaNa ApI sUcavyuM che ke, kAmadeva e nirdaya che ke, je kaI tenA jhapATAmAM Ave che, tene te eTalI badhI pIDA kare che ke, je pIDAne laIne kAmI aMdha thaI dIpakamAM pataMganI jema jhaMpalAya che, e nirdaya kAma kevaLa mUrkha lokone pIDe che, ema nathI, paNa te paMDitane paNa paDe che. paNa je te paMDitonI pAse adhyAtma zAstra na hoya te, te vAta bane che. kahevAno Azaya e che ke jeo adhyAtma zAstranA bedha zivAya pAMDityane ADaMbara rAkhatA hoya, tenI upara kAmadeva rUpa nirdaya caMDALanuM baLa cAle che. 15 hRdayarUpI vanamAM vadhelI tRSNa rUpI viSavallI, adhyAtma zAstra rUpa dAMtaraDAthI chedAya che. viSababIsamAM tRSNAM varSamAnAM mnovne| adhyAtmazAstradAtreNa chidaMti paramarSayaH // 16 // bhAvArtha-maharSio, hRdaya rUpI vanamAM vadhatI viSavallI samAna tRSNane adhyAtma zAstra rUpI dAtaraDAthI chede che. 16 vizeSArtha...A zlekathI graMthakAra adhyAtma zAstrane dAtaraDA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma prazasA. 13 nI upamA ApI tRSNA rUpI viSalatAne chaMdavAmAM tenA upayAga darzAve che. moTA RSie paNa jyAre peAtAnA hRdayamAM tRSNA vadhe, tyAre teo adhyAtma zAstranA Azraya lai te tRSNAne chedI nAMkhe che. viSavallInI UpamA ApI ema darzAvyuM che ke, jema vananI aMdara vadhelI viSavallI tenI AsapAsanA pradezane viSamaya karI deche,ane tenA upayega karanArane haNI nAkhe che,tema tRSNA rUpI viSavallI ne hRdaya rUpI vanamAM vadhI hAya tA, te hRdayavAlA AtmAne mehu thI mUti kare che; ane chevaTe mahAna anartha karI AtmAne adhogati rUpa maraNune pamADe che, tethI tene chedavAne mATe adhyAma zAstra rUpI dAtaraDAne rAkhavu joie. mahiSa ApaNu e viSavallIne chedavAne adhyAtma rUpI dAtaraDuM rAkhatA hatA. arthAt jo adhyAtma vidyAne saMpAdana karI heAya te, tenAthI A sasAranI tRSNA chedAI jAya che; jyAre tRSNAnA cheda thayA, te pachI Atma svarUpa oLakhavAmAM sugamatA paDe che. 16 kaLiyugamAM adhyAtma zAstranI durlabhatA darzAve che. - vane vezma dhanaM dausthe tejo dhvAMte jalaM marau / DurApamApyate dhanyaiH kalAvadhyAtmavAGmayam // 17 // . bhAvAtha jema vanamAM ghara, daridratAmAM dhana, adhakAramAM teMja ane marUsthaLamAM jaLa durlabha che, tevI rIte kaLiyugamAM adhyAtma zAstra durlabha che. tene dhanya purUSAja prApta karI zake che. 17 vizeSA--graMthakAra A zlAthI adhyAtma zAstranI da Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sA bhatA khatAve che. vanamAM ghara, daridratAmAM dhana, adhakAramAM teja ane marUsthaLamAM jaLa meLavavuM jevuM dula bha che, tevuM adhyAtma zAstra meLavavu' du bha che. je dhanya purUSo che, tenAthIja te meLavI zakAya che. temAM paNa khAsa karIne kaLikALamAM te meLavavu' ghaNu ja muzkela che. kaLikALa, kuvicAra ane durAcAronuM utpatti sthAna che, tevA samayamAM adhyAtma zAstranA uttama vicAro pragaTa thavA muzkela che. te chatAM je dhanya purUSo che, te kaLikALamAM 'paNa adhyAtma zAstrane meLavI zake che. 17 adhyAtma zAstranA vettAja rasa meLave che, khIjA te mAtra bhAra vahana kare che. vedAnyazAstravit klezaM rasamadhyAtmazAstravit / jAgyabhRd jogamApnoti vahate caMdanaM kharaH // 18 // bhAvAve, tathA khIjA zAstranA jANanAra kaleza bhAgave che, ane adhyAtma zAstranA vettA rasa bhAgave che. gadheDA caMdananA bhAra vahana kare che, paNa te caMdananA bhAgane bhAgyavAn ja prApta kare che. 18 vizeSA--jema gadheDA caMdananA kASTanA bhAra vahana karI kaleza bhagave che, ane te caDhananA bhAgane bhAgyavAna purUSa bhAgave che, tevI rIte veda tathA khIjAM zAstrAne jANanArA purUSa tenA abhyAsanA kaleza bhagave che, ane je adhyAtma zAstrane jANanArI che, te tenA rasa bhAgave che. arthAt khIjA: zAstranu game teTalu Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma prazasA, FOL jJAna hAya, paNa jo adhyAtma zAstranu jJAna nahAyatA te ejArUpa che. adhyAtma zAstranA jANanAra je rasa meLave che, tevA rasa khIjA vidvAnAne maLatA nathI. adhyAtma zAstrane nahIM jANanArA vidvAne caMdyananA bhAra upADanArA gadheDAnA jevA che. 18 adhyAtma zAstranA jJAtAonI draSTimAM vikRti heAtI nathI. nujAsphAlana hastAsya vikArA ninayAH pare / adhyAtmazAstra vijJAstu vadaMtya vikRtekvANAH // 15 // bhAvA--bIjA vidvAnA bhujAnA aphaLAvA vaDe tathA hAya ane mukhanA vikAra vaDe abhinaya karI khelanArA che ane adhyAtma zAane jANanArA purUSA tA netramAM paNa vikAra lAgyA vagara zAMtatAthI khelanArA che. 19 vizeSA--jemane adhyAtma zAstranA abhyAsa nathI, evA vidyAnA jyAre khele che, tyAre bhujA uchALe che, hAtha pachADe che, ane mukha upara aneka jAtanI ceSTAonA hAvabhAva kare che; paNa jemane adhyAtma zAstraneA meSa hAya che, teo jyAre bAle che, tyAre tenAM netramAM vikArI ceSThA thatI nathI. arthAt kAMI paNa hAvabhAva karyAM vagara zAMtatAthI khele che. A uparathI graMthakAre adhyAtma zAstranA bodhane mATe khAdyaceSTAe darzAvI che. ane adhyAtma jJAnanA AdhavALA purUSanI parIkSA paNa sUcavI che. 19 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 adhyAtma sAra. adhyAtma zAstrarUpI hemAcaLavaDe mathana karelA AgamarUpa samudramAMthI guNarUpI ratnA pragaTa thAya che. adhyAtmazAstrahemA primathitAdAgamodadheH / bhUyAMsi guNaratnAni prApyate vibudhairna kim // 20 // bhAvA--viSNudha-vidvAna, adhyAtma zAstrarUpIhemAcaLavaDe mathana karelA AgamarUpI samudramAMthI guNarUpI ghaNAM ratnAne zu prApta nathI karatA ? 20 vizeSA--laiAkikamAM evI kathA che ke, devatAee samudrane mathana karI temAMthI 14 ratnA prApta karelAM hatAM. te ane graMcakAra ahiM* adhyAtmane viSe ghaTAve che. adhyAtma zAsrarUpI hemAcalavaDe jo AgamarUpI samudranuM mathana karyu hAya, to temAMthI guNu rUpI ghaNAM ratnA prApta thAya che, arthAt adhyAtma zAstranA abhyAsa pUrvaka jo Agama--zAsranuM avagAhana karavAmAM Ave te, temAMthI ghaNAM guNa-ratna prApta thAya che. paNa te guNuratnA vidha-viDhAnAthIja prApta karI zakAya che. khIjAthI nahIM. viSNudha zabdanA atha dhruva ane vidvAna thAya che. 20 adhyAtma zAstranI sevAnA rasa niravadhi che. raso jogAvadhiH kAme sadbhakSye jojanAvadhiH / adhyAtmazAstrasevAyA raso niravadhiH punaH // 31 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma prazasA. 17 bhAvA--kAmanA rasane avidha bhAga sudhI che, sArA lakSa NunA rasanA avidha bhAjana karyAM sudhI che, paNa adhyAtma zAstranI sevAnA rasa niravadhi--avidha vagarane che. 21 vizeSA--A sa'sAramAM kAmendriya ane rasane'driyanA rasa leAkeAne ati prIti karanArA haiAya che. te ubhaya rasane mATe bhAgI lokA aneka jAtanI upAdhie aMgIkAra kare che, ane te rasa meLavavAne mATe mahAna prayatna kare che. te rasane leAkeAe eTale badhA uttama mAnele che ke, je prApta thavAthI tee pAtAnAM jIvananI sAkatA mAne che. paNa Akhare e rasa tenA leAkatAne duHkharUpa thAya che. kAma ane rasanAiMdriyanA bhegIe rAganA bhAga thaI paDeche, ane Akhare temanA jIvananA ata temaja Aveche; paNa je adhyAtma zAstranA rasa che, te niravadhi che. te rasanA bhe katA je AnaMda meLave che, te AnaMdya kAma ane rasanAdriyanA bhakatAne maLatA nathI. kAmanA rasa-viSaya bhogavyA pachI pUrNa thAya che,ane bhojananA rasa jamyA pachI uDI jAya che. tevI rIte adhyAtma zAsranA rasamAM khanatu nathI. te rasa-akhaDa ane avinAzI che. jema jema tenA vicAra karavAmAM Ave, tema tema te adhika rasa Ape che, ane tenA bhAkatAne addabhuta AnaMdamAM magna karI de che. 21 adhyAtma zAstra rUpa auSadhathI draSTi nirmaLa bhAvane pAme che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, kutarkagraMthasarvasva grvjvrvikaarinnii| eti nirmalIjAvamadhyAtmagraMthaceSajAt // // bhAvArtha-naThArA tarkovALA graMthenA sarvasva-sarva rahasyanA garva rUpI javarathI vikAravALI evI daSTi adhyAtma graMtha rUpI auSadhathI nirmaLa bhAvane pAme che. 22 vizeSArtha-mANasane jyAre vara-tAva Ave tyAre tenI daSTimAM vikAra thaI jAya che. tene je sArA auSadhane upacAra karavAmAM Avyo hoya te, te daSTi nirvikArI thaI nirmaLatAne pAme che. tevI rIte naThArA tarkavALA nAM rahasya jANI te jANanAra nA hRdayamAM tene garva AvI jAya che, ane te garvane laIne tenI kudaSTi thatAM te tatva svarUpane joI zaktA nathI. tethI graMthakAre te kutarkagraMthanA garvane varanI upamA ApI che. e javarane laIne tenI daSTimAM vikAra bhAva thavAthI te tattva darzana karI zakatuM nathI. tevA purUSane adhyAtma zAstra rUpI auSadhane upacAra karavAmAM Ave, arthAt je te purUSa adhyAtma zAstranuM avelekana kare che, temanI daSTi zuddha thAya che. tethI adhyAtma zAstra ghaNuM ja upayogI che, e vAta graMthakAre siddha karI batAvI che. 22 adhyAtma vagaranuM zAstra paMDitone saMsAranI ' vRddhine mATe thAya che.. dhaninAM putradArAdi yathA saMsAravRddhaye / tathA pAMmityahaptAnAM zAstramadhyAtmavarjitam // 3 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sche bhAvArtha-dhanavAna gRhasthanI jema putrI vagere saMsAra vRddhine mATe thAya che, tema paMDitAIthI garviSTa thayelA pAne adhyAtma vagaranuM zAstra saMsAranI vRddhine mATe thAya che. 23 vizeSArtha-je purU pitAnI paMDitAIthI uddhata thayelA heya, teone adhyAtma vagaranuM zAstra saMsAranI vRddhine mATe thAya che, eTale adhyAtma zAstra vinA temanuM bIjAM zAstranuM jJAna anaMta saMsArane vadhAranArUM thAya che. te upara graMthakAra dhanatya purUSanuM dRSTAMta Ape che. jema dhanADhaya gRhastha pitAnA vibhavane anusAre strIone paraNe che, ane temAMthI thayelAM saMtAnathI tene saMsAra eTale badhe vadhI paDe che ke, jethI pariName te apAra kalezanuM pAtra bane che. 23 phalitArtha kahe che. adhyetavyaM tadadhyAtmazAstraM nAvyaM punaH punaH / anuSTeyastadarthazca deyo yogyasya kasyacit ||shv // bhAvArtha tethI adhyAtma zAsane abhyAsa kare, vAraMvAra tenI bhAvanA bhAvavI, ane tene artha vAraMvAra ciMtava, ane je yogya purUSa hoya, tene te zIkhavavuM. 24 vizeSArtha-thakAra A lekathI phalitArtha kahe che. tethI eTale upara kahelAM kAraNathI dareka purUSe adhyAtma zAstrano abhyAsa karavo joIe, ane vAraMvAra tenI ja bhAvanA bhAvavI cheIe. te sAthe. graMthakAra bhalAmaNa kare che ke, A graMthanA a Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, rthane barAbara vicArave, ane te pramANe cAlavuM. tema vaLI A adhyAtma zAstra egya purUSane ja zIkhavavuM. agyane zIkhavavuM nahIM. kAraNa ke, egya purUSane zIkhavavAthI te adhyAtma zAsane barAbara upayoga thAya che, ane egya purUSanA hRdayamAM e zAsa yathArtha rIte prarUpAya che. ane tethI tene barAbara amala thaI zake che. 24 iti prathamAdhikAraH Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma svarUpa. dvitIyAdhikAra. adhyAtma kone kahevAya? jagavan kiM tadadhyAtmaM yaditthamupavarNyate / zrRNu vatsa yathAzAstraM varNayAmi purastava // 1 // bhAvArtha-ziSya prazna kare che, "he bhagavAna! tame jenuM varNana kare che, te adhyAtma zuM kahevAya?" gurU uttara Ape che, he vatsa! adhyAtma zuM kahevAya te huM zAstra pramANe tArI AgaLa varNana karI batAvuM chuM, te sAMbhaLa. 1. vizeSAtha-graMthakAra A lothI guru ane ziSyanA prakatara rUpe adhyAtmane kahI batAve che. adhyAtma zuM kahevAya evA ziSyanA praznane gurU uttara Ape che ke, te vize huM tArI AgaLa sArI rIte zAstrane anusarIne varNana karI batAvIza. 1 adhyAtmanuM lakSaNa kahe che. gatamohAdhikArANAmAtmAnamadhikRtya yaa| pravattate kriyA zudhdhA tadadhyAtma jagurjimAH // 3 // bhAvArtha-jemane mehane adhikAra nAza pAme che, evA munione AtmAne adhikAra karI je zuddha kriyA pravarte tene jinezvare adhyAtma kahe che. 2 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSArtha AtmAne AzrayIne je zuddha yiA pravarte te adhyAtma kahevAya che. paNa tevI zuddha kiyA jyAre mehane nAza thAya tyAre pravartI zake che. te uparathI siddha thayuM ke, jemanA hRdayamAMthI moha nAza pAmyA che evA purUSa, pachI aMtarAtmAne uddezIne je zuddha kriyA kare te adhyAtma kahevAya che. eTale ke jyAre mehane nAza thAya che, eTale AtmasvarUpa jyAre yathArtha oLakhavAmAM Ave che, tyAre tenI kriyA paNa zuddha thAya che. evA zuddha pravartananeja jina bhagavAn adhyAtma kahe che. A uparathI ema paNuM jANuM, vAnuM che ke, jenAmAM meha na hoya, te adhyAtmane adhikArI che. jyAM sudhI mehane Aveza rahele hoya tyAM sudhI Atma vicAra AvatuM nathI, ane je Atma vicAra na Ave te pachI adhyAme bedha kayAMthIja thAya? mATe adhyAtma saMpAdana karavAne mATe prathama mehane nAza kare joIe. mehane nAza thavAthI Atma bhAna thAya che, ane Atma bhAna thavAthI zuddha kriyAmAM pravartAya che. evA pravartananuM nAma ja adhyAtma che. ahIM ema paNa samajavAnuM che ke, jyAM sudhI meha che, tyAM sudhI Atma bhAna thatuM nathI, ane jayAre Atma bhAna na thAya, te pachI zuddha kriyAmAM pravRtti thatI nathI. ane tema thavAthI adhyAtmane prAdurbhAva thata nathI. 2. sarva rogamAM adhyAtma anugata che. sAmAyikaM yathA sarva cAritraSvanuvRttimat / adhyAtma sarvayogeSu tathAnugatamiSyate // 3 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 adhyAtma rUva5. bhAvArtha-jema sarva cAritranI aMdara sAmAyika anugata che, tema sarva ganI aMdara adhyAtma anugata che. 3 vizeSArtha-dravya cAritra, bhAva cAritra vagere badhAM cAri. tranI aMdara sAmAyika anugata che, eTale anusarIne rahela che; arthAt kaI paNa cAritra sAmAyika zivAya kahevAtuM nathI. hareka cAritranI aMdara sAmAyika hevuM ja joIe. tevI rIte maga, vaga ane kAya ega e traNe yogomAM adhyAtma anusarIne raheluM che. adhyAtma zivAya e ge sAdhI zakAtAM ja nathI. kAraNa ke, mana, vacana ane kAyAnuM svarUpa Atma svarUpanA jJAnathI jANI zakAya che, ane te adhyAtmane AdhIna che. jayAre adhyA hadayamAM skure che tyAre mana, vacana ane kAyAnA pega svataH sAdhya thAya che. 3 adhyAtmamaya kiyA kayAM sudhI kama zuddhivALI mAnelI che? apunarbaMdhakAdyAvadguNasthAnaM caturdazam / / kramazuSimatI tAvat kriyAdhyAtmamayo matA // 4 // bhAvAtha-apunarbadha-cethA guNaThANuthI mAMDIne cAdamAM guNaThANu sudhI anukrame je AtmAnI zuddhi pragaTa thAya che, te sarva adhyAtmakiyA jANavI. 4 vizeSArtha--apunarbadha eTale jemAM pharIvAra saMsArane Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. baMdha nathI, evA cethA guNaThANudhI mAMDIne cAdamAM guNaThANuM sudhI adhyAtmamaya AtmAnI zuddhatA pragaTa thAya che. A uparathI graMthakAre darzAvyuM che ke, je adhyAtma zAstrane bedha hoya, ane te pramANe kriyAmAM pravartana thatuM hoya te, cethA guNaThANAthI mAMDIne anukrame cadamAM guNaThANa sudhI AtmAnI je vizuddhi joIe, te vizuddhi prApta thaI zake che, eTale AtmAnI kharI vizuddhatA svataH pragaTa thAya che. AvuM adhyAtmanuM uttama phaLa sarvathA saMpAdana karavA yogya che. 4 kevI kriyA adhyAtmanI vidhI che? AhAropadhipUjarSigauravapratibaMdhataH / javAninaMdI yAM kuryAt kriyAM sAdhyAtmavairiNI // 5 // bhAvArtha-bhavAbhinaMdI purUSa AhAra upAdhine arthe, pUjA pAmavAnI addhinA geravathI baMdhAIne je kriyA kare che, te kriyA adhyAtma guNanI vidhI che. 5 vizeSAtha-A kalekathI graMthakAra adhyAtmanI vidhi kriyA batAve che bhavAbhinaMdI eTale saMsAramAM AnaMda mAnanAre purUSa pitAnA AhAranI upAdhine mATe, eTale AhAranAM sAdhanane mATe, jagamAM pitAnI pUjAnI addhi vadhe tevA hetuthI, ane pitAnuM gaurava vadhe tevA IrAdAthI je kriyA kare che, te yiA ane dhyAtmane nAza karanArI che, arthAt tevI kriyA karanAre saMsArI jIva adhyAtmane meLavI zaktA nathI. tethI adhyAtmanI IcchA rAkhanAre tevI kriyAthI dUra rahevuM joIe. 5 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma vapa. pa bhavAbhina...dInI kriyAnA Arbha niSphala thAya che. ;, kSudro loara tirdano matsarI jayavAn zaThaH / ao bhavAbhinaMdI syAnniSphalAraMbha saMgataH // 6 // bhAvA--zudra-halake, lebhamAM prItivALA, dIna, atcarI, huIkaNa, za, ane ajJAnI evA bhavAbhina'DhI je kriyA kare che, te niSphaLa thAya che. huM vizeSA--graMthakAre sAta vizeSaNA ApI bhAbhina'TvIne darzonyA che. bhavAbhina'dI purUSa kSudra----halake hAya che, tene lAbha upara prIti hAya che, te dIna hAya che, tenA hRdayamAM matsara-IrSyA bhAva DAya che. te sadA jhhIkaNu hAya che, te chatAM zaThe-luccA hAya che. AvA bhavAbhina...dInI kriyAnA Arbha niSphaLa che. kAraNa ke, upara kahelA naThArA durguNeAne laIne tenI kriyA zuddha heAtI nathI, tethI te niSphaLa thAya che. 6 devI kriyA adhyAtma guNanI vRddhi kare che. zAMto dAMtaH sadAgupto mokSArthI vizvavatsalaH / nirdajAM yAM kriyAM kuryAtsAdhyAtmaguNavRddhaye // 7 // bhAvA--zAMta, iMdriyAnuM damana karanAra, sadA gupta eTale traNa guptivALA, menA arthI ane vizva upara prItivALA purUSa je IMbha vagaranI kriyA kare che, te kriyA adhyAtma guNanI vRddhine mATe thAya che. 7 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSArtha-graMthakAra A lekathI adhyAtma guNane vadhAranArI kriyA darzAve che. je kriyA daMbha vagaranI hoya che, tevI kiyAthI adhyAtma guNa vadhe che, tathApi tevI kriyAne kartA purUSa pAMca vizeSaNavALe have joIe. te zAMta eTale zAMtivALo have joIe. te dAMta eTale Idriyane damana karanAre have joIe. kAra Na ke, iMdriyenA damanathI adhyAtma guNa prApta thAya che. te sadA gupta he joIe. ahiM guma eTale traNa guptivALo ema samajavuM. manemi , vacanagupti ane kAyamusi--e traNa sivALe purUSaja adhyAtma guNane saMpAdaka bane che. vaLI te mokSane athI have joIe. je mokSane athI heya, tenA hRdayamAM adhyAtma prarUpe che. bhavAbhinaMdInA hRdayamAM adhyAtmane aMza paNa hete nathI. te vizvavatsala have joIe, eTale sarva vizvane samAna daSTie jenAra have joIe. e uttama adhikArI purUSa je daMbha vagaranI zuddha kriyA kare che, te yiAthI adhyAtma guNanI avazya vRddhi thAya che. 7 e kAraNathI zuddha kriyAmAM rahele purUSa sAdhunI pAse jAya che. ataeva janaH pRcchotpannasaMjJaH pipRcchissuH| sAdhupArzve jigamiSudharma pRcchan kriyAsthitaH // 7 // bhAvArtha_ethI prazna karavAnI jene saMjJA utpanna thayelI che, e purUSa puchavAnI IcchAthI sAdhunI pAse javAnI IcchA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma svarUpa. kare che, ane kriyAmAM rahIne dharmane puche che. 8 vizeSA-upara kahelAM vizeSaNavALA purUSanA hRdayamAM puchavAnI saMjJA Utpanna thAya che, pachI puchavAnI IcchAthI te kAI vidvAna gurUnI pAse javA icche che. gurUnI pAse AvI tattva sAMbhaLavAnA utsAha dhAraNa karI kriyA yAgamAM rahI gurUne tattva viSe puche che. arthAt jyAre adhyAtma guNane adhikArI thAya che, tyAre gurUnI pAse AvI tattva viSe prazna kare che. 8 tevA adhikArInI sthiti darzAve che. 27 pratipitsuH sRjana pUrva pratipannazca darzanam / zrAddho yatizca trividho'naMtAMzarUpakastathA // 9 // moha kSapako mohazamakaH zAMtamohakaH / rUpakaH kSINamoha jino'yogI ca kevallI // 10 // bhAvA--tatvane aMgIkAra karI prathama samyak danane prApta thayelA zrAvaka tathA yatite traNa prakAranA(1)Upazama samiti, (2)kSayApazama samAMti, kSAyaka samakita, (3)te anaMtAnu adhInA aMza jeNe khapALyA che, valI dana mehunIyane khapAvanAra, mADunIyane upazamAvanAra evA upazAMta me|hI tathA kSapaka zreNIne viSe vartI jeNe meAhanA kSaya karelA che, tevA samegI phaeNvalI tathA a ceAgIkevalI bhagavaMta jANavA. 9-10 vizeSA--prakAra A be leAkathI adhyAtmaguNunA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 . adhyAtma sAra. adhikArInI sthiti darzAve che. jayAre gurUne tatva puchI, purUSa te tattvane aMgIkAra karanAre thAya che, tyAre te prathama samyagdarza nane prApta thAya che. pachI zrAvaka tathA yati ke je traNa prakAranA anaMtAnubaMdhInA aMzane khapAvanAra che. jyAre te aMzane khapAve che tyAre tenuM darzana mehanIya khapI jAya che. athavA mehanIya ne upazAMta kare che. eTale te upazAMta mehI thaI kSapaka zreNImAM vate che, pachI sagI kevaLI tathA agIkevaLI bhagavAna bane che. 9-10 uparanA guNa adhyAtma guNathI prApta thAya che, mATe adhyAtma meLavavAno prayatna karavo joIe. yathAkramamamI proktA asNrvygunnnirjsH| yatitavyamato'dhyAtmavRSye klyaapihi|| 11 // bhAvArtha--anukrame je e guNa kahevAmAM AvelA che, te asaMkhyAta guNe nirjarAnA karanArA che, tethI ekalAthI paNa adhyAtmanI vRddhine mATe prayatna kare. 11 9 rabatna karavA. 11 ' vizeSArtha-upara je anukrame guNe darzAvyA che, te guNe karmanI nirAne karanArA che. tethI ekalAthI paNa adhyAtyanI vRddhine mATe prayatna karavo joIe. eTale je adhyAtmanI vRddhine mATe ekalAe paNa prayatna karavAmAM Ave te, te badhA guNe anukrame prApta thAya che, ane tethI karmanI nirjarA thAya che. ane karmanI nirjarA thavAthI mokSa sudhI lAbha prApta thAya che. 11 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma svarUpa. zuddhajJAna ane zuddha yiA e baMne aMzaadhyAtma nI sAthe rahelA che. jhAnaM zuSaM kriyA zuddhatyaMzau ghAviha saMgatau / cakre mahArathasyeva pavAviva patatriNaH // 15 // bhAvArtha-zuddhajJAna ane zuddha yiA e be aMze moTA rathanA be cakanI jema ane pakSInI be pAMkhenI jema sAthe rahelA che. 12 vizeSArtha-jema moTA rathanI sAthe be cakre rahelAM che, ane pakSInI sAthe be pAMkhe rahelI che, tevI rIte zuddha jJAna ane zuddha yiA e aMze adhyAtmanI sAthe rahelA che. jema becaka vinA rathanI gati thaI zakatI nathI, ane be pAMkha vinA pakSI UDI zakatuM nathI, tevI rIte zuddha jJAna ane zuddha kiyA e be aMze zivAya adhyAtmane nirvAha thaI zakatuM nathI. arthAt jayAM zuddha jJAna ane zuddha kriyA che, tyAMja adhyAtma hoya che, te sivAya ane grAma hoI zakatuM nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke, adhyAtma rUpI ratha zuddha jJAna ane zuddha kriyA rUpI be paiDAthI cAle che, arthAt adhyAtmanI gati zuddha jJAna ane zudhdha kriyAne AdhIna che. 12 adhyAtmanI pUrva sthiti darzAve che. tatpaMcamaguNasthAnAdArajyavaitadicchati / nizcayo vyavahArastu pUrvamapyupacArataH // 13 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvArtha-pUrve nizvayanaya ane vyavahArane Arepa mAtra upacArathI che, paNa pAMcamA guNaThANAthI mAMDIne e naya Icche che. 13. vizeSArtha-nizcayanaya ane vyavahAranaya-e banne nayane Aropa mAtra upacArathIja che, eTale nizcaya ane vyavahAra bane nayane je Aropa karavAmAM Ave che, te UpacArane laIne che, ane te naya pAMcamA guNaThANAthI mAMDIneja IcchAya che. e adhyAtmanI pUrva sthiti che. 13 te viSe bIjI yukita daSTAMtapUrvaka darzAve che. caturthe'pi guNasthAne zuzrUSAdyA kriyocitA / aprAptasvarNanUSANAM rajatAcaraNaM yathA // 14 // bhAvArtha-zuthaSA-sevA karavI, vagere kiyA ethe guNa ThANe paNa ucita che. jemane suvarNanuM AbhUSaNa maLe nahIM, temane rUpAnuM AbhUSaNa maLe te sAruM gaNAya che. 14 vizeSArtha cothe guNaThANe bIjuM kAMI na bane te chevaTa sevA vagere kriyA karavI ucita che, ane tenAthI uttama prakArane lAbha thaI zake che, te upara thakAra daSTAMta Ape che. jemane senAnAM AbhUSaNe na maLe, teo rUpAnAM AbhUSaNathI sateSa, mAne che. 14, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma svarUpa. kevI kriyA dharmanAM vinene kSaya kare che? apunarbadhakasyApi yA kriyA zamasaMyutA / citrA darzananedena dharmavidhnayAya sA // 15 // bhAvArtha-apunarbaka eTale cothe guNaThANe rahelAnI je zama sahita yiA che, te darzananA bhedathI vicitra che, ane dharmanAM vinane kSaya karanArI che. 15 vizeSArtha--apanabaMdhakacethe guNaThANe rahelAne darzananA bhedathI vicitra evI kriyA hoya che, tathApi te kriyA zamatA sahita hovAthI dharmanAM vidanone nAza kare che. 15 azuddha kriyA paNa sArA Azaya vaDe karavAthI zuddha thAya che. praphugdhAni hi sukkAvAra yiAtu sArA ! tAnaM rasAnuvedhena svarNatvamadhigacchati // 16 // bhAvArtha-azuddha evI paNa kriyA sArA AzayathI zuddha kriyAnI hetu thAya che. tAMbuM bALI rasane anuvedha karavAthI te suvarNapaNAne pAme che. 16 vizeSArtha-kadi kiyA azuddha hoya, paNa je te sArA AzayathI eTale zuddha hadayathI karavAmAM AvI hoya te, te zuddha ci. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra nI hetu thAya che. tAMbu kAI rasanA prayAgathI sAnu' thaI jAyache tema. kahevAnA Azaya evA che ke, hRdayanI zuddhi upara kriyAnI zuddhinA AdhAra che. zuddha hRdayanA prabhAva eTalA badhA uttama che ke, tenAthI kriyAnI azuddhi paNa dUra thaI jAyache. 16 ethI ze| lAbha thAyache? to mArga pravezAya taM mithyAhazAmapi / dravyasamyakatvamAropya dadate dhIrabuddhayaH // 17 // 3ra bhAvA-e kAraNa mATe dhIra buddhivAlA purUSA jJAna, darzana ane cAritra-evA traNa ratnanA mAne viSe praveza karavAne mithyA dRSTivAlAne paNa dravya samakitanA Azapa karI cAritra Apeche. 17 vizeSA--e kAraNa mATe, eTale zuddha hRdayathI karelI kriyA azuddha hAya tApaNu, te zuddha thaI jAya che, e hetuthI dhIrabuddhivALA purUSo jJAna, darzana ane cAritra e traNa ratnanA mA ne viSe praveza karAvavAne mithyATaSTi jIvAne paNa dravya samatine Aropa karI cAritra vrata Ape che. eTale ke jeo mithyAdraSTi che, te cAritranA adhikArI nathI. te chatAM je temanAmAM hRdayanI zuddhi hoya teA, temane prathama dravya samati ApI, pachI cAritranA adhikArI manAve che. 17 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma thavArUpa. mithyAdRSTi chatAM je te bhavya hoya te, tene cAritra na ApavAthI nukasAna thAya che. no cebhAvAparijJAnA siddhayasikI praahte| dIkSAdAnena bhavyAnAM mArgocchedaH prasajyate // 19 // - bhAvArtha-di kaI ema kaheze ke, bhAva jANyA zivAya caritra ApavAthI siddhi ane prasiddhi haNAI jAya che, te pachI bhavya jIvone paNa dIkSA na Apavo, paNa tema karavAthI samyagu. mArgane Uracheda thaI jAya che. 19 vizeSArtha--ahIM koI evI za kare chebIjAne bhAva jANyA vinA cAritra ApavuM na joIe. je bhAva jANyA vinA cAritra ApavAmAM Ave te, siddhi ane siddhi sarve haNAI jAya che. te cAritranI siddhi thaze ke asiddhi thaze, e vAtane nizcaya thaI zaktA nathI. je A vAta mAnya karavAmAM Ave te bhavya jIvane paNa dIkSA na ApavI ema Thare. kAraNa ke, tenA aMtaraMganI khabara nathI. e rIte dIkSA na ApavAthI samya mArgane Ucheda thaI jAya che, tethI e vAta ekAMte levI na joIe. 19 te viSe bIje vicAra darzAve che. azuphAnAdarejyAsAdyogAno drshnaadypi| siphinaiMsargikI muktA tadapyabhyAsikaM yataH // 20 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. adhyAtma sAra, - bhAvArtha_ema azuddhane anAdara kare, ane zuddha pegane abhyAsa na kare, tyAre darzana je samakti te paNa zuddha na thAya. kAraNake, eka nisarga-svAbhAvika samakti TALIne zuddha karavuM, te paNa abhyAsathIja thaI zake che. 20 vizeSArtha -darzana eTale samaktinI zuddhi be rIte thatI nathI. eka azuddhane anAdara kare, ane bIjuM zuddha vegane abhyAsa na kare. Ama karavAthI darzana samakitanI zuddhi thatI nathI. tema thavAnuM kAraNa darzAve che. nisarga-svAbhAvika evA samaktine TALIne zuddha karavuM, te paNa abhyAsathI ja thaI zake che. 20 kevI zuddhatA haNAtI nathI? zuphamAgAnurAgeNA zaganAM yA tu zubhatA / guNAtparataMtrANAM sA na kApi vihanyate // 21 // bhAvArtha-zuddha mArganA anurAga vaDe uttama evA ane guNavAna prANane AdhIna rahenArA purUSonA AtmAnI je zuddhatA che, te kyAre paNa haNAtI nathI. 21 vizeSArtha-graMthakAra A lethI AtmAnI kevI vizudhdhatA haNAtI nathI, te darzAve che. je purUnA, zudhdha mArga upara anurAga che, tevA purUSe te anurAgane laIne uttama hoya che. teo zaThaluccA hotA nathI. vaLI je purUSa guNavaMta prANane AdhIna rahenArA che, eTale guNa upara prIti dharanArA che, tevA purUSanA AbhAnI je zudhdhatA che, te kadi paNa haNAtI nathI. kahevAne Azaya Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma svarUpa. e che ke, jeo zudhdha mArga upara prIti rAkhanArA ane guNa jana upara prema dharanArA che, teonI zuddhi kadi paNa nAza pAmatI nathI. tethI sarva bhavI AtmAoe zudhdha mArga upara prIti ane guNajana upara prema dhAraNa karavuM joIe. te sivAya kadi paNa uttama prakAranI zuddhi prApta thaze nahIM. 21 zuddhinA traNa prakAravissyaatmaanubNdhairhi tridhAzuSaM yathottaram / bruvate karma tatrAyaM mukatyarthe patanAdyapi // 25 // bhAvArtha_viSaya, AtmA ane anubaMdha e traNa prakAre zudhdhi kahevAya che. te zudhdhi eka ekathI vizeSa uttama che. te traNe karmamAM je duHkhathI pitAnA AtmAne mukAvAne jhuMpApAta vagere kare te paheluM viSaya zuddhi karma kahevAya che22 vizeSArtha-pRthakAra A zlokathI traNa prakAranI zuddhi - rzAve che. viSaye karIne je zuddhi thAya te pahelI viSayazuddhi kaheviAya che. AtmAe karIne je zuddhi te bIjI Atma zuddhi, ane anubaMdha vaDe karIne je zuddhi te trIjI anubaMdha zuddhi kahevAya che. te zuddhi uttarottara eka ekathI uttama che nirmala che eTale viSaya zuddhithI Atma zuddhi nirmala che, ane Atma zuddhithI anubaMdha zudhdhi nirmala che. A traNe zudhdhiomAM Atmazuddhi ane anuaMdha zudhdhine bAda karI trIjI viSaya zudhdhi mATe graMthakAra lakhe che ke, je pitAnA AtmAne mukAvAne jhapApAta vagerethI AtmaghAta Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ at adhyAtma sAra. kare che, te viSaya zudhdhi kahevAya che; ane te sathI adhama che; tethI te zuddha karavAnA prayatna karavA na joIe. 22 na te trividha zudhdhine mATe vizeSa jaNAve che. ajJAninAM dvitIyaM tu lokadRSTayA yamAdikam / tRtIyaM zAMtacyA tattatvasaMvedanAnugam // 23 // bhAvA--je trIjI Atma zuddhi che, te ajJAnIone thAya che. te leAka dRSTie pAMca yama, traNa niyama vagere pAle che. anetrIjI anuSadha zuddhi che, te zAMta vRttivaDe tattvanA savedana--anubhavane anusare che. 23 vizeSA--A leAthI graMthakAra Atma zudhdhi ane anubaMdha zudhdhinAM lakSaNo darzAve che. jee leAka TaSTie pAMca yama ane traNa niyama vagere pALanArA ajJAnIeche, temane Atmazudhdhi hAya che. eTale mAtra leAkeAne patAvavAne yama niyama pALavA, te Atmazudhdhi kahevAya che. je zAMtavRttithI tattvanu savedana anubhava kare che, temane trIjI anuSadha zudhdhi heAya che, eTale je zAMta vRttithI tattvAnubhava karavA, te anubhava vizudhdhi kahevAya che. sArAMte za ke, anubaMdha zudhdhi sauttama che. Atmazudhdhi tenAthI utaratI che, ane viSaya zudhdhi tenAthI utaratI che. 23 te trividha zudhdhinu phaLa darzAve che. AdyA nAjJAna bAhulyA nmokSasAdhakabAdhanam / sanAvAzayalezenocitaM janma pare jaguH // 24 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma svarUpa. bhASA-pehalI niSayamudhdhi ajJAnanA bahupaNAthI mekSanA sAdhakane Adha karanArI che, ane tenA sadbhAvathI zubha AzayanA leza mAtra hAya te, tethI janma maraNa thayA kare, ema ceAgAbhyAsI purakahe che. 24 vizaSAjha pApAta vagerethI AtmaghAta karavAnI je pelI viSayaSTi che, tenI adara ghaNI ajJAnatA rahelI che, tethI te ekSanAM sAdhananA khAdha kare che, eTale te zudhdhimAM kaddhipaNu mekSa thatA nathI. tenuM kAraNa batAve che. te zudhdhimAM zubha AzayanA mAtra leza hAya che, tethI janmamaraNanI para pasa truTI zaktI nathI. A vAta ceAgAbhyAsI purUSa jaNAve che. 24 mIjI ane trIjI zuddhinuM phaLa kahe che. dvitIyA doSahAniH syAtka cinmaMDUkacUrNavat / AtyaMtikI tRtIcA tu gurulAghavaciMtayA // 25 // bhASA...jI AtmazudhdhithI kvacit deSanI hAnI tA thAya, paNa deDakAnA bhrUNanI jema paraparAe ghaNA deSa thaI jAya che. ane trIjI anukha dha zudhdhimAM te gurUtAbhAva ane laghutAbhAvanA citavanathI kanI atyata hAnI thAya che. 25 vizeSA--bIjI AtmazudhdhimAM doSanI hAnI thaI zake che, paNa te keAIvAra ane che. kAraNake, tenI aMdara deDakAnA caNunI jema dveSanI paraMparAe ghaNA doSA utpanna thAya che. A dRSTAMta ApI graMthakAre deSanI utpattine kharAkhara sUcavI ApI che. eka deDakAna Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 adhyAtma sAra. nAza thayeA heAya, paNa te sukAi gayelA zarIra upara jyAre varSAdanuM jaLa paDe che, tyAre temAMthI aneka deDakAe uttpanna thAya che, tevI rIte AtmazudhdhithI doSanI hAni thAya che; paNa temAMthI pAchA ghaNA DhASA utpanna thai Ave che. trIjI anukha zudhdhi tenAthI uttama che. tenI aMdara karmanI atya'tanivRttithAya che, kAraNake, te zudhdhimAM gurUtAbhAva ane laghutAbhAvanI vicAraNA rahelI che. e vicAraNAnA evA meTA prabhAva che ke, tenA cegathI karma ke dveSanI atyaMta nivRtti thai jAya che. 25 kevI kriyAthI ratnatrayInuM mIja pragaTa thAya che ? api svarUpataH zuddhA kriyA tasmAdvizudvikRt / mauna vyavahAreNa mArgavIjaM dRDhAdarAt // 26 // // bhAvArtha--je kriyA svarUpathI paNa zudhdha heAya te, te AtmAne zudhdhatA karanArI che; mATe zudhdhakriyA karavI joIe. munIMdra paramezvare atAvelA vyavahAravaDe daDha AdarathI zudhdha kriyA karavAmAM Ave teA, tethI traNa ratnAnAM mArganuM bIja pragaTa thAya che. 26 vizeSArtha--je kriyA svarUpathI zudhdha hAya, teA te kriyA AtmAne zudhdhatA karanArI che, eTale zudhdhakriyA karanAranA AtmA zudhdha thAya che. tethI dareka bhavI manuSya zudhdhakriyA karanAra thavuM joie. tevI kriyA karavAthI zuM phaLa thAya ? te graMthakAra darzAve che. maiAnIMdra eTale jinabhagavaMte je vyavahAra AgamadvArA darzAvyeA che, te vyavahAra pramANe cAlI ne AdarathI kriyA karavAmAM Ave te, ratnagayI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma ravarUpa. eTale jJAna, darzana ane cAritranuM bIja pragaTa thAya che. kahevAne Azaya e che ke, zrI jinabhagavate zudhdhayiA karavAne vyavahAra darzAvyA che, te vyavahAranuM sevana karavAthI eTale zudhdha kriyA karU vAthI jJAna, darzana, ane cAriga e traNa ratnanuM bIja pragaTa thAya che. paNa te zudhdhayiAnuM sevana sAmAnya rIte karavAnuM nathI; daDha AdarathI eTale bahumAnathI karavAnuM che. 26 gurUnI AjJA, dravyadIkSA ane vIryanA ullAsathI. ghaNA AtmAo paramapadane pAmelA che. gurvAjJApArataMtryeNa dravyadIkSAgrahAdapi / vIzvAsana iva pa ma | | bhAvArtha-gurUnI AjJAne AdhIna rahevAthI, dravyadIkSAnA grahaNathI paNa ane anukrame vIryanA ullAsathI ghaNA jI parama padane pAmelA che. 27 vizeSArtha-A lekathI graMthakAra paramapada-mokSane pAmavAnAtraNa upAya darzAve che. gurUnI AjJAne AdhIna rahevuM, dravya dIkSA levI, ane anukrame AtmavIryane pheravavuM; e traNa upAyathI para ma pada prApta karI zakAya che. A traNe UpAye sahacArI bhAvathI levAnA che. eTale te badhA upAyo sevyA hoya teja, mekSanA adhikArI thavAya che. te sivAya mokSanA adhikArI thavAtuM nathI. te traNa upAyamAMthI eka paNa upAya che na hovA joIe. gurUnI AjJAne AdhIna rahe, ane dravya dIkSA grahaNa kare nahIM, temaja, a Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAdhyAtma sAra. nukrame vidyAsa pragaTa kare nahIM, te mokSanA adhikArI thavAtuM nathI. tema dravya dIkSA grahaNa kare, ane gurUnI AjJAne AdhIna rahevI, tema vilAsa pragaTa kare nahIM, te paNa mekSanA adhikArI thavAtuM nathI. te upAyanI tripuTI saMpUrNa hoya tAja, meznanA adhikArI - vAya che. ahi "dravya dIkSA grahaNa karavAthI paNa ema je lakheluM che te hetu pUrvaka che. eTale mukhya bhAva dIkSA grahaNa karavI joIe, te chatAM kadi dravya dIkSA grahaNa karI hoya te paNa mekSanA adhikArI thavAya che, ema darzAvyuM che. vaLI prathakAre te traNa upAyone je kramavAra darzAvyA che, temAM ghaNeja Uttama hetu rahelo che. prathama gurUnI AjJA ne AdhIna rahevAne kahyuM, te uparathI siddha thAya che ke, je gurUnI AjJAne AdhIna rahe, te dravya dIkSAne yathArtha rIte pALI zake che, ane jyAre dravya dIkSA yathArtha pALavAmAM Ave che, tyAre tenAmAM anukrame vIllAsa pheravavAnuM sAmarthya Ave che, ane tethI te mekSane adhikArI thaI zake che. ghaNA e traNa upAyenuM se vana karI parama padane prApta thayelA che, e jaina itihAsamAM prakhyAta che. 27 adhyAtmanA abhyAsa vakhate kevI kriyA ane jJAna jure che. adhyAtmAjyAsakAle'pi kriyA kApyevamasti hi| zucaudhasaMzAnugataM jhAnamapyasti kiMcana // 20 // bhAvArtha adhyAtmanA abhyAsa vakhate paNa kaI leza yAtrA yiA varte che, ane zubhakArI ogha saMjJAne sahacArI evuM kAMIka jJAna paNa varte che. 28 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma rAma. vizeSArtha ane adhikArI suSa adhyAtma vidyAne abhyA sa karavA tatpara thAya che, te vakhate tenAmAM kaI thatI lezamAtra risa rahetI hera che. temaja te kALe zubhakArI odha sattAnuM saha vAra evuM paki nA paNa rahevuM che. kahevAla jaNAya evA che ke, cAra vizA e ja che ke, tevA amAsanA zAsaziyA ane jJAna ane teTale aMze prApta thAya che. 28 te jJAna-kiyA rUpa adhyAtma kevAM manuSyone prApta thAya che ? bho zAnimAlAmAla kiye| paramAnaM sthAnikamAvA zASTinA II QUI bhavArtha e kAraNa mATe te adhyAtma, jJAna ane kriyA rUpe raheluM che. te adhyAtma daMbha rahita AcArathI zebhanArA manuSyane uttarottara vRddhi pAmatuM jAya che. 29 vizeSArtha e kAraNa mATe eTale upara kahelAM kAraNane laIne te adhyAtma, jJAna tathA yiA rUpe raheluM che. te adhyAtma kevAM mana ne uttarottara vadhe che? te graMthakAra darzAve che. jeo daMbharahita AcArane pALanArA che, teone te adhyAtma uttarottara vadhe che. jenAmAM daMbha hoya tevAM mANasane te adhyAtma vRdhdhi pAmatuM nathI. paNa te naSTa thaI jAya che. A uparathI e upadeza levAne che ke, jemaNe adhyAtma prApta karavuM hoya temaNe pitAnA AcAra vicAramAM jarApaNu daMbha rAkha na joIe. daMbha rahita-zuddha AcAramAM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vartanArA bhavI manuSya jJAnakiyA rUpa adhyAtmane vadhArI zake che, ane tethI potAnA AtmAne adhyAtmanI unnatimAM laI jAya che. jeo daMbhathI AcAra pALI adhyAtma vidyA meLavavAne tatpara thaze, teone adhyAtmanI vRdhdhi nahIM thAya, eTaluM ja nahIM paNa teo adhyAtmathI taddana vimukha thaI ardhagatinA pAtra banaze. tethI dareka bhavI AtmAe jJAnakriyAtmaka adhyAtmane meLavavAne mATe nirdabhapaNe AcAra pALa joIe. 29 iti adhyAtmasvarUpanAme bIjo adhikAra. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMbhatyAgAdhikAra. 43 tRtIya-dabhatyAgAdhikAra. daMbha kevo che? dano mukkilatAvanhino rAhuH kriyAvidhau / dau gyakAraNaM daMbho daMno'dhyAtmasukhArgalA // 1 // bhAvArtha-daMbha, muktirUpI latAmAM agnirUpa che. daMbha,kriyArUpI caMdramAM rAhurUpa che. daMbha, daigyanuM kAraNa che, ane daMbha adhyAtma sukhanI argalA-bhUMgaLa rUpa che. 1 1. vizeSArtha A lekathI graMthakAre daMbhanA avaguNadarzAvyA che. jemAM agni latAne bALI nAMkhe che, tema daMbharUpI agni muktirUpI latAne bALI nAMkhe che. jema rAha caMdrane grAsa kare che, tema daMbharUpI rAhu kriyArUpI caMdrane grAsa karI jAya che. vaLI daMbha durbhAcanuM kAraNa che, temaja adhyAtma sukhanI bhUgaLarUpa che, eTale daMbha karavAthI dubhAgye thAya che, ane adhyAtmanuM sukha aTake che. arthAt jemaNe mukti prApta karavI heya, kriyA sAdhavI heya, durbhAgyane dUra karavuM heya, ane adhyAtma sukha meLavavuM hoya, temaNe sarvathA daMbha ne tyAga karavo egya che. 1 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amatama sAra. daMbhathI bIjI zI hAno thAya che? daMlo jJAnAdridabholidainaH kAmAnale haviH / vyasanAnAM suhRdanoM dalacoro vratazriyaH // // bhAvArtha-dabha, jJAnarUpI parvatamAM vA samAna che. daMbha kAmarUpI agnimAM homavAnuM dravya che, daMbha, vyasana--duone mitra che, ane daMbha vratalahamIne cAra che. 2 vizeSArtha jema vajA parvatane chedI nAkhe che, tema bharUpI vajA jJAnarUpI parvatane chedI nAkhe che. ghI vagere hemavAne padArtha nAMkhavAthI jema agni vadhe che, tema daMbharUpI hemavAne padArtha nAMkhavAthI kAmadevarUpI agni vadhe che. vaLI daMbha vyasanaduHkhene mitra che. eTale jyAM daMbha hoya, tyAM aneka jAtanAM dukae AvI paDe che. jemAM cAra lahamIne carI jAya che, tema daMbhI zera vratanI lakSamIne cerI jAya che. kahevAne Azaya e che ke, je mANasamAM daMbha hoya, te mANasanA jJAnane nAza thAya che, tenAmAM kAmavikAre vRddhi pAme che, tenI upara aneka jAtanAM dukha AvI paDe che, ane tenA vratanI lamIne nAza thAya che, tethI tevA daMbhano tyAga kare PIe. 2 daMbhathI vrata laImekSa padanI icchA rAkhanasa mANasa levAnA vahANumAM be sI rAmudrane pAra javA icche che. dona vratamAsthAya yo pAMgati paraM padam / lohanAvaM samAruhya so'bdheH pAraM yivaasti||3|| Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASikAra. bhavAI-bhathI vratane dhAraNa karI je mANasa paramapada- mokSanI IcchA rAkhe che, te loDhAnA nAva upara besI samuhanA parane pAmavAne Icche che. 3 viziSArtha-daMbhathI vrata dhAraNa karI mekSanI IcchA rAkhanAre mANasa leDhAnA vahANa upara besI samudra pAra javAne I che che. leDhAnA nAvamAM besIne jema samudranI pAra javAtuM nathI, tema daMbhathI vratane dhAraNa karI mekSe javAtuM nathI. daMbharUpI lehanuM nAva tene saMsAra sAgaramAM DubADe che. 3 daMbha dUra karyo na hoya te vrata ane tapa zuM kAmanAM che? kiM vratena taponi dalazcanna niraakRtH|| kimAdarzena kiM dIpaiyadyAMdhyaM na dRzorgatam // 4 // bhAvArtha e daMbhane dUra karyo na hoya te, pachI vrata ane tapa karavAthI zuM ? je daSTinuM adhapaNuM na gayuM hoya, to pachI darpaNa ke dIvA zA kAmanA che? 4 vizeSArtha_game tevAM vrata ane tapasyA karate hoya, paNa je tenAmAMthI daMbha dUra thaye na hoya, to te vrata tathA tapa zA kAmanAM che? arthAt nakAmAM che. daMbhathI karelAM vata ane tapasyAo tenA phaLane ApatAM nathI. te upara graMthakAra daSTAMta Ape che, je mANasanI draSTimAMthI aMdhatA dUra thaI nathI, tenI AgaLadarpaNa ane dIvAo zA kAmanA che? jevI rIte aMdhanI AgaLa ArasI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. tathA dIvA nakAmA che, tevI rIte daMbhI mANase AcarelAM vrata-tapa nakAmAM che. 4 muninA sarva AcAre eka daMbhathI dUSita thaI jAya che. kezalocadharAzayyAnivAbrahmavratAdikam / daMtena dUSyate sarva trAsenaiva mahAmaNiH // 5 // bhAvArtha-kezane leca, pRthvI para zayyA, bhikSA ane brahmacarya vagere sarve muninA AcAra, jema trAsa (DAghA) thI mATe maNi dUSita thAya che, tema eka daMbhathI dUSita thaI jAya che. 5 vizeSArtha--kezane leca kare, pRthvI upara suvuM, bhikSA mAgavI, ane brahmacarya vagere pALavAM, e badhA muninA AcAra eka daMbhathI dUSita thaI jAya che. eTale muni pitAnA AcAra pALate heAya, paNa jo tenAmAM daMbha hoya te, te badhA AcAra nakAmA thaI jAya che. maNi ghaNo mUlyavAna hoya, paNa je tenAmAM gAsa eTale eka jAtane DAgha hoya te, te maNi dUSita gaNAya che. kahevAne Azaya e che ke, muni pitAnA AcAra pALe, paNa je te daMbhI hoya che, tenA badhA AcAre nakAmA che. tethI munie sarvathA daMbhane tyAga karavo joIe. 5 sarvathI daMbhane tyAga kare muzkela che. sutyajaM rasalAMpaTayaM sutyajaM dehabhUSaNam / mutyajAH kAmanogAdyA dustyajaM daMjasevanam // 6 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMbhatyAgAdhikAra. 47 bhAvArtha-rasamAM laMpaTapaNuM cheDI zakAya che, dehanI zobhA tyajI zakAya che, ane kAmaga vagerene tyAga thaI zake che, paraMtu daMbhanuM sevana tyajavuM muzkela che. 6 vizeSArtha A zlekathI thakAra daMbhanA tyAganI muzkelI darzAve che. mANasa rasamAM laMpaTa banyuM hoya, te kadi prayatna kare te te rasanA laMpaTapaNane chADI zake che. dehane zaNagAravAno zokha dharAvanAra mANasa kadi teno tyAga karavA dhAre te, karI zake che. kAmabhega vageremAM Azaka thayele tarUNa purUSa daDhatAthI kadi temane choDI zake che, paraMtu je mANasa daMbhamAM Asakta banyA hoya, te daMbhane cheDI zakato nathI. kahevAne bhAvArtha e che ke, jenAmAM daMbhane praveza thaye heya, te mANasa kadi paNa daMbhane cheDI zakto nathI; tethI sarvathA daMbhanuM sevana karavuM na joIe. 6 mUrkha le kevA irAdAthI dabhavaDe herAna thAya che? svadoSaninhavo lokapUjA syAd gauravaM tathA / iyataiva kadarzAte daMbhena bata bAlizAH // 7 // bhAvArthI-pitAnA deSa DhaMkAya, lekamAM pitAnI pUjA thAya, ane pitAnuM gaiArava thAya--eTalAja mATe mUrkhaleke daMbhathI herAna thAya che. 7 vizeSArtha-mUrkhaleke daMbha karavAmAM e IrAde rAkhe che ke, ApaNuM de DhaMkAI raheze, lekemAM ApaNe pUjA thaze, ane Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ye adhyAya ApaNu gArava vadhaze..." mAtra ATalA IrAdAthI tee dabhane dhAraNa kare che, ane tethI pariNAme tee ghaNAja herAna thAya che. peAtAnA doSa DhAMkavA, leAkeAmAM pujAvu, ane peAtAnI.mahattA vadhAravI, AvA irAdAthI daMbhane dhAraNa karanArA purUSa kharekharA mUkha che, kAraNake, teo daMbhathI jeTalA lAbha levA dhAreche telAbanA karatAM temane pariNAme vadhAre hAni thAya che, kemake Akhare bhInA daba leAkeAmAM jAhera thayA vinA rahetA nathI, ane jyAre jAhera thAya che, tyAre te bhInI leAkamAM bhAre karthanA thAya che. tenA chupAvelA deSa pragaTa thAya che, leAka pUjA ghaTe che, ane tenA gAravanA nAza thAyache. dalInuM vrata avratanI vRddhine artha thAya che. satInAM yathA zIlamazIlasyaiva vRddhaye / danenAvata siddhayarthaM vrataM veSabhRtAM tathA // 8 // bhAvA--jema asatI-kulaTA strInu* zIla tenA azIlanI vRddhine mATe thAya che, tema veSadhArI da'bhInu vrata tenA atratanI vRddhine arthe thAya che. 8 vizeSA--kulaTA srI zIla pALavA jAya che, te tenu' te zIla tenA azIlanI vRddhi kare che. kAraNa ke, tenAmAM zuddha zIla AvI zakatu nathI; eTale temAMthI ulaTA kuzIlanA vadhArA thAya che. tevI rIte je veSadhArI da'bhI munie heAya che, teo vrata pALavA jAya che, paNu da'ne lane tenAmAM atrata-anAcAranA vadhArA thAya che. 8 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAgAdhikAra. 'bhanA naThArA pariNAmane jANanArA mAM pagale pagale skhalanA pAme che. jAnAnA api daMbhasya sphuritaM bAlizA janAH / tatraiva dhRtavizvAsAH skhalati pade pade // 5 // rA bhAvA--mUrkha leAkeA dabhanA pariNAmane jANatAM hAya, paNa te upara vizvAsa dhAraNa karI pagale pagale skhalanA jAme che. 9 - vizeSA--keTalAeka mUrkha purUSo potAnA manamAM samaje che ke, 'bha rAkhavAthI tenu pariNAma ghaNuM naThArU Ave che, te chatAM te daMbhanI upara vizvAsa rAkhI pAte "bhI ane che, pachI tecnA pagale pagale skhalanA pAme che. eTale te kSaNe kSaNe te da bhanA naThArAM phaLa bhAgave che. tethI teo kharekharA mUkha kahevAya che. kAraNa ke, jenAthI peAtAnA AtmAne mATI haeNAni thAya che, tenA te vicAra karatA nathI. tethI koIe vividha prakAranI hAnIma karanArA daMbha upara vizvAsa karavA na oIe. huM jeA bhAgavatI dIkSAnA dabhathI lApa kare che, te mAhanuM ja mAhAtmya che. aho mohasya mAhAtmyaM dIkSAM jAgavatImapi / daMbhena yadi pati kajjaleneva rUpakam // 10 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvA--ahA ! mAhanuM kevu' mAhAtmya che ? ke jethI kAjalavaDe rUpanI jema bhagavaMtanI dIkSAne paNa leApI nAkheche, 10 vizeSA--A saMsAramAMthI AtmAne uddhAra karanArI zrI bhagava'tanI dIkSA che, tene dabhathI lepI nAMkhavI, e mAhetu ja mAhAtmya che. AzcaryanI vAta che ke, bhagava`tanI pavitra dIkSA dhAraNa karI tene da"bhathI leApI nAMkhavI, e kevuM anucita kAma kahevAya ? te uparathI graMthakAra daSTAMta Ape che-jema suMdara rUpane kAjaLa lagADI devuM, tevI rIte daMbhathI mahAvratavatI dIkSAneA nAza karavA te che. Ama thavAnu kAraNa mAtra meAhunA vilAsa che. meAhune laIne daMbha karavAnI icchA thAya che, tethI temAM mAnu mAhAtmya rahela che. mAhune laIne IlanuM sevana karI bhAgavatI dIkSAnA leApa karanArA sAdhue A jagatamAM niMdApAtra ane che, tethI dareka munie peAtAnI dIkSAne nAza karanArA daMbhanA sarvathA tyAga karavA joIe. 10 dabha dharmanI aMdara upadrava rUpa che. bje himaM tanau rogo vane vanhi dine nizA / graMthe maukhyaM kaliH saukhye dharme daMbha upaplavaH // / 11 // bhAvA--jema kamaLamAM hima, zarIramAM roga, vanamAM agni, divasamAM rAtri, graMthamAM mUrkhatA, ane sukhamAM kalahu upadravarUpa che, tema dharmanI aMdara dasa upadrava rUpa che. 11 vizeSA--dharmanI aMdara daMbha kharekharo upadrava rUpa che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMbhatyAgAyikAra. pA eTale daMbha dharmane nAzakartA che. tene mATe prathakAra tene ghaTatAM cha daSTAMta Ape che. kamaLanI aMdara paheluM hima kamaLane nAza kare che, rega zarIrane bagADI nAkhe che, agni vanane bALI nAkhe che, rAtri divasane nAza kare che, mUrkhatA graMthanA bAlane aDakAve che, ane kalahathI sukhane Uccheda thAya che, tevI rIte daMbhathI dharmano vinAza thAya che. 11 zrAvaka rahevuM sAruM che, paNa daMbhathI muni thaI besavuM sAruM nathI. ataeva na yo dhartuM mUlottaraguNAnalam / yuktA suzrAddhatA tasya na tu danena jIvanam // 1 // bhAvArtha_ethI karIne je purUSa mUla tathA uttara guNone dhAraNa karavAne samartha na hoya, teNe Uttama prakAranuM zrAvakapaNuM dhAraNa karavuM yukta che, paNa daMbhathI jIvavuM cukata nathI. 12 ' vizeSArtha-mUlaguNa eTale pAMca mahAvrata ane uttara guNe eTale karaNa sittarI vagere guNone dhAraNa karavAne je samarthana heya, arthAt muni dharmane dhAraNa karavAne je samartha na hoya, te che zrAvakapaNAmAM rahI gRhastha dharma pALa te vadhAre sAre che, paNa daMbha dhAraNa karI muni banI jIvavuM sAruM nathI. kahevAne Azaya e che ke je muni dharma polavAnI pitAnAmAM zakti hoya te muni thavuM. nahIM. te gRhasthAvAsamAM rahI zrAvakadharma thALa vadhAre sAre che, paraMtu daMbhI thaI munidharma pALave te Tita nathI. 12 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M dhyAtma sAra jo munivrata cheDI zakAya tema na heAya te, dR bharahita rahevu joie. parihartuM na yo liMgamapyalaM dRDha rAgavAn / saMvijJapAkSikaH sasyA nirdajaH sAdhusevakaH // 13 // bhASA--je purUSa vrata Upara lAgelA daDha rAgane laine liMga eTale muni vrata paNa mukavAne samartha na hoya, teNe sa'vijJa saveganA pakSa lai dabha rahita sAdhunA sevaka thavuM. 13 vizeSA--je purUSane munidhama upara daDha rAga thaye hAya, ane tethI karIne te muniliMgane cheDavAne samartha thaI zake tema na hoya te, teNe saveganA pakSa levA, ane bhanA tyAga karI sAdhunA sevaka thavuM. kahevAno Azaya evA che ke, je suniyama upara dRDha rAga hAya tA, teNe dalanA sathA tyAga karavA. dalathI sunidhane dhAraNa karavA nahIM. 13 daMbhanA tyAgIne thADI catanA hAya te paNa nirjarA thAya che. nirdabhasyAvasannasyApyasya zukAryabhASiNaH / nirjarAM yatanA datte svarUpApi guNarAgiNaH || 14 || bhASA--avasanna eTale avaseda pAmele hAya, paNa siddhAMtanA zuddha arthanA kahenAra, ane "bhathI rahita evA guNa Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dalAyAgAyikAra, - sanI lAkura thI thAnA hoya te paNa, te nirjarAne apa che. 14. - - virabAI zAha pitAnA dharmamAM avada pAmelo hoya eTale jarA zipila hoya, paNa je te nibhI hoya te te ghaDI * cAnA kare to paNa tenA karmanI nirjarA thAya che. joke nA tyAga e moTe guNa che, te paNa te sAthe munimAM be bIjA guNA havA Ie. eka te te siddhAMtanA zuddha arthane kahenAre have jaIe, ane bIjo te guNarAgI he jaIe. kadi daMbhane tyAga karanAre heya, paNa je te utsutra prarUpaNa karanAra ane guNane rAgI na hoya te, te kevaLa daMbhane tyAga nakAme che, ane tethI karmanI nirjarA paNa thatI nathI, 14 daMbhathI yati kahevarAvanAranuM nAma levuM te paNa pApane mATe che. vratamArAsahattvaM ye vidaMto'pyAtmanaH sphuTaM / danApatitvamAkhyAti teSAM nAmApi pApmane // 15 // bhAvArtha-jeo pote vratane bhAra sahana karI zake tema nathI, ema jANatAM chatAM dezathI pitAnuM yatipaNuM kahe che, teonuM nAma paNa pApane mATe thAya che. 15 vizeSAtha-thakAra A kathI dabhavaDe yati nAma dharAthanArA munigAne hiMcyA che. je munio pite jANe che ke, teo muninA vratanA bhArane sahana karI zake tema nathI, te chatAM muni Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 abhyAtma sAra. paNAnA daMbha karI peAtAnuM munipaNuM darzAve che, eTale ame zuddha paMca vratadhArI muni chIe' ema skuTa rIte kahe che, te ghaNA adhama purUSA che. tevA dabhI muninu' nAma levAthI paNu pApa lAge che. teA temane vadanA karavI ke mAna Apavu' temAM keTaluM pApa lAge te vicAravA jevuM che, arthAt tevA dI muninA sarvathA anAdara karavA joie. 15 dAMbhika purUSA patinA nAmathI A jaga chetare che. kurvate ye na yatanAM samyagAlo citAmapi / tairaho yatinAmnaiva dAMnikairvacyate jagat / / 16 / / bhAvA--je muni sArI rIte vicArI yatanAne karatA nathI, tevA dAMbhika munie yatinA nAmathI A jaga chetare che. 16 vizeSA--munionA badhA AcAromAM yatanA karavI e mukhya AcAra che, je munie sArI rIte vicArI eTale dravya, kSetra, DhAla ane bhAva joIne yatanA karatA nathI, te khela muniA che. teo muninu' khATuM nAma dhAraNa karI A jagane chetare che. tethI tevA dhRtta muniothI koIe DagAvu na eie. kahevAnA latArtha evA che ke, je drazya, kSetra, kAla ane bhAvaLI vicArI rAtanA karatA nathI te zI muni che, ane tenA DhaLI kSatigaNe koIne mAna Apatu na to. 15 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ datyAgAyikAra. daMbhahIna muni A vizvane RNa samAna mAne che. dharmAtikhyAtilAnena pracchAdita nijAzrayaH / vaNAya manyave vizvaM hIno'pi dhRtakaitavaH // 17 // - bhAvArtha -dharmamAM thayela pitAnI ati khyAtinA lAbhathI pitAnA Azravane DhAMkanAre, ane hIna chatAM paNa paTa-bhane dhAraNa karanAra yati A vizvane tRNavat gaNe che. 17 vizeSAtha.--keTalAeka munio daMbhathI dharmamAM vikhyAta thaI jAya che, eTale teo kharA dhamI tarIke prakhyAti pAmI jAya che. teo te pitAnI khyAtinA lAbhathI pitAnAmAM je karmanA AzAve helI heya, arthAt je deSa rahelA hoya, tene DhAMkI de che. pachI te A jagatane tRNavat gaNe che. kahevAne Azaya e che ke, daMbhathI jagamAM dhamI tarIke vikhyAta thaI gayelA munio pite sarva rIte hIna chatAM A jagatane gaNatA nathI, tethI tevA suniothI vadhAre cetavAnuM che. jo ke pariNAme tevA munione daMbha pragaTa thayA vinA rahetuM nathI, tathApi vRthA dharmanI khyAtithI teo ekavAra eTalA badhA phAvI jAya che ke, teo A vizvane tRNavat gaNe che. 17 kaThina karma ronAthI aMdhAya che? mAlokarito daMvAvare pApanAdataH / badhnAti kaThinaM karma pApakaM yogajanmanaH // 17 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAsa sAra bhAvAya --pAvAnA uSa vAvavAthI, talathI ane bIjA nA apavAdathI cAMgInA janmane khAdha karanArU kaThina ka AMdhe che. 18 pA vizayA A jagamAM yoga janmavALA eTale cana 1cana ane kAyAnA yogane, athavA samAdhiyAgane bApa karanArU kaThina ka` traNa rIte badhAya che, eka tA potAnA utkarSa batAvavA 'huM sa`thI utkRSTa chuM ' ema darzAvavuM, tenAthI kaThina krama LathAya che, kAraNa ke, tenI aMdara mAna-ahaMkAra rahelA che, eTale cAra kanA aMdha thAya che. bIjI dabha karavAthI paNa tevu kaThina karma apAya che, ane trId' bInanA apavAdathI kaThina ka aMdhAya che. Izane mATe te ghaNuM lakhAelu' che, paNa bIjAnA apavAda eTale khIjAonI niMdA karavAthI kaThina krarma apAya che; tethI Uttama munieAe Atmatjha, daza ane parinAne sa vathA tyAga karavA eIe. 18 tethI AtmArthIe sarvathA bhanA tyAga karavA joie. AtmArthinA tatastyAjyo daMbho'nartha nibaMdhanam / zuddhiH syAdRjubhUtasye tyAgame pratipAditam || 15 || j bhAvA--tethI AtmAnA athI evA munie ke gRhaspre anaOnA kAraNu rUpa evA darbhanA tyAga karavA. kAraNa ke, sa ratAvALA purUSanA AtmAnI zuddhi thAya che, ema Agamane viSe pratipAdana kareluM che. 19 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAka dasatyAgAkiAra viSaya nA lepI kAra dezanA tyAgane mATe jhIna prakArathI kahe che daza anarthava ANa che, eTale daMbha karavAthI aneka jAtanA chatathI utpanna thAya che, tethI AtmAthI purUSa tenA sathA tyAga karatA Ie. AtmA,e vizeSaNa ApI graMthakAra evI sUcanA karo che ke, je AtmAnA athI Deya, laat AtmA nI yuti IcchanArA hAya, temaNe daLanA tyAga karavA mukta che. kAraNa ke, tA rAkhavAthI aneka jAtanA anA ubhA thAya che, je anarthI AtmAnI zuddhinA paNa nAza karanAza che. te vAtane puSTi ApavAne graMthakAra uttarADhathI kahe che ke, AgamamAM bhagavAna ji nezvare thayuM pratipAdana rahu che ke, jenAmAM carAvA hAya, tenA AtmAnI sRti thAya che. te n e sazyatAne nAza karanArA che, tethI 4'bhI purUSanA AtmA zuddha thaI zakatA nathI. A uparathI evA sAra nIkaLeche ke, munie ke gRho sadA sarala bhAva rAkhavA, ane dalanA tyAga karavA, jepI AtmAnI zuddhi thAya che, ane te Atma zuddhinA prabhAvathI karmanI nirjarA sugama che. 19 dala karavA nahIM evI paramezvaranI AjJA che. jinairnAnumataM kiMciniSiddhaM vA na sarvathA / kArye bhASyamadaMbhenetyeSAjJA pAramezvarI // 20 // bhAvAthatIya karAe ekAMte AjJA paNa karI nathI, tema sathA nivedha paNa karyAM nathI, paraMtu je kArya karavuM, te na bha rahita karavuM, evI paramezvaranI AjJA che. 20 vizeSA--anekAMtavAdane pravartAvanArA bhagavAna tIrthaMkaro Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baTa adhyAtma bhAra. keAi vAtamAM ekAMte AjJA karatA nathI, tema ekAMte niSedha karatA nathI. tathApi temaNe evI AjJA karelI che ke, keAI paNa kArya dabha vinA karavuM'. A uparathI samajI levAnu che ke, bhagavate jyAre dareka kArya dala rahita karavAnI sUcanA ApI che, te pachI temanA anuyAyIoe kAI paNa kArya mAM dasa karavA na joIe. yatithyAe ane gRhasthAe peAta peAtAnA AcAramAM nirdebhapaNe vRtta vu joie. je daMbhathI vattanArA che, teo bhagavaMtanI AjJAnA utthApaka che, tethI te kharekharA kRSita che. 20 adhyAtmamAM Asakta hRdayavALA purUSane alpa paNa daMbha karavA yAgya nathI. adhyAtmaratacittAnAM daMbhaH svalpopi nocitaH / chilezo'pi protasya siMdhuM saMghayatA miva // 21 // bhAvA --jemanu citta adhyAtmane viSe Asakta che, tevA purUSoe ceADA paNa hala karavala cegya nathI. samudranetaranArA purUSAnA vahANune eka chidranA leza paNa cagya nathI. 21 vizeSA--jemanuM citta adhyAtmane viSe tatpara hoya che, temaNe thADA paNa dabha rAkhavA na eie. jo temanAmAM thoDA paNa dala haze te, temane adhyAtma vidyA mAsa nahIM thAya. eTaluM ja nahIM prabhu, te sivAya temane trIjI paNu meTI hAni o. tethI leza mAtra paNa IMbha rAkhavA na joIe. te upara cAra arAmara dRSTAMta Ape che. je samudranA pArane pAmavA taiyAra thayA DhAya, temaNe potAnA vahANumAM jarA paNa chidra rAkhavu na joIe. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyAgrAmiAra. ma ne vahANuMmAM nAnu paNa chidra kAya ma te vahANu samudramAMja DubI jAya che, tevA vahANumAM besanArA samudranA pArane pAmI zaktA nathI. tema adhyAtma vidyA meLavavAnI icchA rAkhanArAe je leza mAtra Isa dhAraNa kare te, te adhyAtma vidyA meLavI zakatA nathI, tethI adhyAtmane prApta karavAnI icchA rAkhanArAee sava thA dalanA tyAga karavA joie. 21 te viSe mallInAtha prabhunuM dRSTAMta. daMnalezo'pi malyAdeH strItvAnartha nibaMdhanam / atastatparihArAya yatitavyaM mahAtmanA // 22 // bhAvA--mallInAtha vigerene, leza mAtra paNa rAkhele 4'bha sIvenanA ananuM kAraNu thayA hatA; ethI tenA tyAga karavAne mahAtmA purUSa prayatna karavA joie. 22 vizeSA--mallInAtha prabhu ke jee malTIkumArInA nAmathI eLakhAya che, temaNe pUrva bhave jarA daMbha karyAM hatA, tethI teoe strI vedane bAMdhyA hatA. leza mAtra IMbha karavAthI strIvedane prApta thayelA mallInAthanA dAkhale vicAravA jevA che. jee tIrthaMkara padane pAmelA hatA, chatAM mAtra thADA dasane laIne sIpaNAne pAmelA hatA. te uparathI daba kevA viparIta kula ApanAra che, te sarvee vicAravuM eIe. tethI sAmAnya purUSanI vAta teA eka tarapha rahI, paNa jemanA AtmA mahAna thayA hAya, koTale je mahAtmA. hAya, temaNe paNa leza mAtra daMbhanA tyAga karavA prayatna karavA joIe. jyAM sudhI alpa paNa daza hAya, tyAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI A ittaLa sthitti badhA hapa paNa, tene veThavu kahe che. bAda te viparIta ane khAsa dezano sarvathA tyAga karavA cAsa che. jema ne pazu viSama karyA vinA raheta nathI, tema alpa paNu daza viparIta phaLa ApNa binA hatI nathI. ra iti jatyAga nAme trI jo adhikAra samApta. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva varUpa pitA. AdhikAra 4 tho.. bhava-sva5 ciMtA. ziUi. badevaM nirdabhAcaraNapaTutA cetasi sva- svarUpa saMcitya kSaNamapi sapAdhApa mudhiyaa| iyaM citAdhyAtmamasarasarasItArasaharI satAM vairAgyAdimiyapavanapInA sukhakRte // 1 // bhAvArtha_evI rIte daMbha rahita AcaraNa karavAnuM sAma . cca prApta karI, sArI buddhivALA purUSa samAdhi prApta karI, pitAnA cittane viSe kSaNavAra A saMsAranuM svarUpa ciMtavavuM. e saMsAranA svarUpanI ciMtA adhyAtmanA pradeza rUpI sarovaranA tIranI laharI che, je vairAgya pramukha rU5 prItikArI pavanathI pUrNa thayelI che, te satyarUSane sukhane mATe thAya che. 1 vizeSArtha-graMthakAra have bhavasvarUpanI ciMtA nAme cethA adhikArane AraMbha kare che. trIjA adhikAramAM daMbhane tyAga karavAne kahyuM, te pachI A adhikAramAM saMsAranA svarUpanuM ciMtavana karavAnuM kahe che. ahiM thakAra te kamane barAbara batAve che. jyAre dakSane tyAga thAya, tyAre te purUSa A saMsAranA sava Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyAtma sAra. ve che. e akAraka thAya rUpane ciMtavavAne adhikArI thaI zake che. jenAmAM daMbha hoya, te saMsAranA svarUpane ciMtavI zakti nathI. sArI buddhivALA purUSanuM jyAre daMbha rahita AcaraNa thAya che, tyAre teNe samAdhithI A saMsAranA svarUpane ciMtavavuM joIe. e saMsAranA svarUpanI ciMtAne graMthakAra alaMkArathI varNave che. jema suMdara sarovaranI laharIne zItala pavana Avate heya, te je sukhakAraka thAya che, tevI rIte saMsAranA svarUpanuM ciMtavana sapurUSone sukhakArI thAya che. saMsAranA svarUpanuM ciMtavana karavAthI adhyAtmarUpa sarovara nA tIranI laharImAMthI vairAgya pramukhanI bhAvanA rUpI zItaLa pavana chuTe che, je zItala pavana purUSane sukhakAraka thAya che. kahevAne Azaya e che ke, je mANasa A saMsAranA svarUpanuM ciMtavana kare che, tene vairAgya vagere bhAvanAvALuM adhyAtma pragaTa thAya che. jethI tene aMtaraAtmA apUrva AnaMdane anusare che. mATe daMbhane tyAga karI, A saMsAranA asAra svarUpanuM ciMtavana karavuM, ke jethI vairAgya pramukha guNavAnuM adhyAtma prApta thAya che. 1 zata karavA sukhakArI 9 A bhayaMkara saMsAra samudramAM kene bhaya thatuM nathI? itaH kAmaurvA nirbatati parito musaha itaH pataMti grAvANo vissygirikuuttaaghighttitaaH| itaH krodhAvattoM vikRtitaTinI saMgamakRtaH samune saMsAre tadiha na nayaM kasya bhavati // 3 // bhAvArtha-A saMsAra rUpa samudra ke jemAM eka tarapha kAma rUpI dusaha vaDavAnaLa saLagI rahyo che. eka tarapha viSaya rUpI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa citA. parvatanA zikhara uparathI judA thayelA pANe paDI rahyA che ane eka tarapha vikRti (vikAra) rUpI nadInA saMgamathI kaidha rUpI cakarIo thayA kare che, tevA A saMsAra rUpa samudramAM kone bhaya na thAya? 2 vizeSArtha-graMthakAra A lekathI saMsAra samudranuM bhayaMkara varUpa varNave che. jemAM samudranI aMdara vaDavAnaLa saLage che, aMdara AvelA parvatanA zikharamAMthI pASANe paDe che, ane tenI sAthe maLatI nadIonA jaLanI cakI thAya che, tevI rIte A saMsAra rUpa samudramAM kAmadeva rUvI vaDavAnaLa saLage che, viSaya rUpI parvatanA zikharamAMthI pASANe paDe che, ane vikRti rUpa nadIonA jaLanI cakIo utpanna thAya che, tethI te saMsAra samudra ati bhayaMkara che. kahevAne Azaya e che ke, saMsAranI aMdara rahelA prANIone kAmadeva bALe che, temane viSaye pIDe che, ane vikArenAM vamaLe duHkha Ape che. tevA saMsAramAMthI mukta thavAne prayatna kare egya che. graMthakAre saMsArane samudranuM rUpaka ApI tenA bhayaMkara svarUpanuM varNana kareluM che. 2 saMsArane agninuM rUpaka ApI varNana kare che. miyAjvAlA yatrophamati ratisaMtApataralA kaTAkSAn dhUmaughAn kuvalayadalazyAmalarucIn / athAMgAnyaMgArAH kRtabahuvikArAca viSayA dahaMtyasmin kanhau bhakkyuSi zarmaka samabham // 3 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra bhAvArtha-rati-viSayaka saMtApathI capaLa evI priyAnI rUpI javAlA jemAMthI nIkaLe che, kamaLa daLanA jevI sayAma kAMtivALa kaTAkSa rUpI dhUmADAnA jaththA jemAMthI pragaTa thAya che. ane ghaNA vikArane karanArA viSaye rUpI aMgArA jyAM ane bALe che, evA saMsAra rUpI agnimAM sukha kyAM sulabha che? 3 vizeSArtha--graMthakAra A zlekathI saMsArane agninuM rUpa ApI varNave che. jema agnimAMthI javalA nIkaLe che, dhUmADAnA jaththA pragaTa thAya che, ane aMgArA paDe che, tevI rIte A saMsA2 eka anirUpa che. piyA-strIrUpI javAlA e saMsArarUpI agni mAMthI pragaTa thAya che. priyAne javAlAnI upamA ApavAnuM kAraNa e che ke, javAlAmAM hamezAM tApa rahela che, te te priyArUpI javelAmAM rati-saMga rUpI tApa rahe che. viSaya seva e kAyA ninuM pariNAma che, tethI temAM tApa thavA saMbhava che. vaLI te saMsArarUpI agnimAMthI strInA kaTAkSArUpI dhUmADAnA jaththA pragaTa thAya che. agninA dhUmADA zyAma hovAthI graMthakAra kaTAkSanI sAthe sarakhAvyA che, kAraNa ke, kamaLanA patra jevAM netranAM kaTaze zayAma che. eTale saMsAramAM strI sAthe rahevAnuM che, ane te strI pitAnAM kaTAkSathI purUSane mohita kare che. jema dhUmADAthI mANasa mahitamuMjhAI jAya che, tema kaTAkSathI purUSe muMjhAI jAya che tethI kaTAkSane dhUmADAnI upamA barAbara ghaTe che. te saMsArarUpI agnimAM viSayavikArarUpa aMgArAo rahelA che. jema agninA tIvra aMgArA tarata bujhAI jatA nathI, tema viSaya vikAre tarata zAMta thatA nathI, te ghaNI vAra jAgrata rahyA kare che. te uparathI temane aMgArAnI upamA ApI che. teo aMgArAnI jema aMgane bALe che, arthAta Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasvarUpaciMtA. jyAMsudhI viSaya vikAre zAMta thatA nathI, tyAM sudhI te ghaNeja pari. tApa Ape che. tevA saMsArarUpI agnimAM rahelA prANune kayAMthI sukha sulabha thAya? A lokamAM graMthakAre strIne UdezIne ja saMsAranuM svarUpa darzAvyuM che. 3 A saMsAra eka kasAInuM sthAna che. gale datvA pAzaM tanayavanitAsnehaghaTitaM nipIDyaMte yatra prakRtikRpaNAH mANipazavaH / nitAMtaM duHkhArtI viSamaviSayairghAtikanavaiH vAsUnAsthAnaM tadahaha mahAsAdhvasakaraM // 4 // bhAvArtha-jemAM svabhAve kRpaNa evA prANa rUpa pazuone gaLAmAM putra strIne saneharU5 pAza nAMkhI viSama evA viSaya rUpa ghAtakI mANase ati duHkhI karI paDe che, te A saMsAra, ahA ! meTA bhayane karanArUM kasAInA sthAna rUpa che. 4 - vizeSArtha-A lethI graMthakAra saMsArane kasAInA sthAnanI UpamA Ape che. kasAInA sthAnamAM tenAM ghAtakI mANase bIcArAM pazuone gaLAmAM pAza nAMkhI duHkhI karI mArI nAkhe che, tevI rIte A saMsAra rUpa kasAInA sthAnamAM prakRtie paNa evA prANuM rUpa pazuone viSaya rUpI ghAtakI mANase atyaMta duHkhI karI paDe che. jema kasAIo pazuone mAravAne temanA gaLAmAM pAza nAMkhe che, tema A saMsAramAM prANuonA gaLAne viSe strIputra rUpa pAza nAMkhavAmAM Ave che. saMsArI jIva pitAnAM strI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAre, putra kuTuMbamAM eTale badhA Asakta thaI jAya che ke, je tene gaLAmAM pAza rUpa thaI paDe che. tethI graMthakAre strI-putrAdine pAzanuM rUpaka yathArtha ApyuM che. saMsArI prANuone viSaye eTalA badhA kheMce che, ke, je UparathI graMthakAre tene ghAtakI naranI UpamA ApI che. kuTuMbanA mehamAM lAcAra banI gayelAM prANuone prakRtithI kapaNa kahelA che, tethI A saMsAra kharekhara eka bhayaMkara kasAinuM sthAna che. ane te UpamA pUrNa rIte ghaTAvI che. tethI sarva bhavI jIe A saMsArane eka kasAInuM sthAna jANuM temAMthI mukta thavA prayatna kare joIe, e graMthakArane Azaya che. 4 A saMsAra rUpI rAkSasa vizvAsa karavA yogya nathI. avidyAyAM rAtrau carati vahate mUrdhni viSamaM kaSAyavyAlaughaM kSipati viSayAsthIni ca gale / mahAdoSAn daMtAna prakaTayati vakrasmaramukho na vizvAsArho'yaM navati navanaktaMcara iti // 5 // . bhAvArtha-je A saMsAra rUpI rAkSasa avidyA rUpI rAtrimAM vicare che, mastaka upara viSama evA kaSAya rUpa sarponA samUhane vahana kare che, gaLAmAM viSaya rUpI asthione nAMkhe che, ane vaka mukhe hasato mahA deSa rUpI dAMta pragaTa rIte dekhADe che, te A saMsArarUpI rAkSasa vizvAsa karavAne gya nathI. 5 vizeSAtha-A zlokathI graMthakAra A saMsArane eka rAkSa sanuM rUpaka Ape che. bhayaMkara rAkSasa rAtre phare che. mAthA upara Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. 67 sarponA samUha dhare che, gaLAmAM asthi nAMkhe che, ane mukha phADI dAMta dekhADI hase che. tevI rIte A sa`sAra rUpI rAkSasa avidyAajJAnarUpI rAtrimAM vicare che, kaSAya rUpI saunA samUha mastaka Upara vahe che, gaLAmAM viSaya rUpa asthine phre ke che, ane mahAdoSa rUpI dAMtane dekhADe che; tevA A saMsAra rUpa rAkSasa vizvAsa karavAne cegya nathI, A UparathI saMsAranuM svarUpa darzAvI ApyuM che. A sauMsAramAM avidyA-ajJAna rahelu' haiAya che. leAla, mehu vagere kaSAye vidyamAna che, viSayeA pravarte che, ane bIjA doSo paNa ghaNA che. avidyA ajJAna e adhakAra rUpa hAvAthI tene rAtrinI UpamA ApI che. kaSAyeA jherI hAvAthI tene sarpanI UpamA ApI che, viSayA apavitra ane kaThAra heAvAthI temane asthinI UpamA ApI che, ane meTA doSa pragaTa thavAnA svabhAvavALA che, tethI temane dAMtanI UpamA ApI che. AvA saMsAra rUpI rAkSasanA vizvAsa karavA na joIe. jema rAkSasa vizvAsane lAyaka nathI, tema A sa MsAra vizvAsane lAyaka nathI, AtmAnu' zubha icchanArA purUSa tenAthI dUraja rahevuM joie. 5 A saMsAra rUpI aTavImAM kAmadeva rUpI luMTArA lAkone luTe che. janA labdhvA dharma viNalava nikSAM kathamapi prayato vAmAkSIstana viSamadurga sthitikRtA / vilupyate yasyAM kusumazara jillena balinA javATavyAM nAsyAmucitamasahAyasya gamanam // 6 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvArtha-jeo A saMsArarUpI aTavamAM dharma rUpI dravyanA thoDA aMzanI bhikSA mAMDamAMDa meLavI prayANa karatA tevA lokene, suMdara netravALI strInA stana rUpa viSama durgamAM sthiti karIne rahelA kAmadeva rUpI baLavAna luMTAre luMTe che, te aTavAmAM sahAya vagara gamana karavuM ucita nathI. 6 vizeSArtha-A zlokathI graMthakAre A saMsArane aTavInuM rUpaka ApI temAM rahelA kAmadevane eka luMTArA tarIke varNace che. jema keI bhayaMkara aTavImAM luMTAro keI gahana sthAnamAM rahI tyAMthI dravya laI pasAra thatA lokone luMTe che, tema A saMsAra rUpI aTavImAM rahelo kAmadeva rUpI luMTAre lekene luMTe che. ane TavImAM jema lokonI pAse dravya luMTAya che, tema A saMsAra rUpI aTavImAM leke mAMDamAMDa dharmanA eka aMza rUpa dravyane laI prayANa karatA hoya, tevAmAM temane te kAma luMTAre luMTI le che. dharmane aMza kahevAnuM kAraNa e che ke, je pUrNa rIte dharmanI prApti thaI heya te, tenI pAsethI kAmadeva luMTI zaktA nathI. dharmanA pUrNa bedhathI prANI kAmanA svarUpane samaje che, eTale te tene vizvAsa karatA nathI. jema aTavImAM luMTArAo ke gahana bhAgamAM chupAI rahe che, tema ahiM kAma deva rUpI luMTAre strIonA stana rUpI viSama killAmAM chupAI rahe che. kAraNa ke, kAmanI sthiti strIonA stanAdi aMgamAM rahelI che. chevaTe graMthakAra jaNAve che ke, je saMsAra aTavImAM kAmadeva jevo jaba luMTAre rahe che, temAM prayANa karanAre keInI sahAya vagara javuM na joIe. kahevAno Azaya e che ke, te aTavImAM janAre dharmanI sahAya levI joIe. A saMsAramAM strInA aMgamAM rahele kAmadeva bahu viSama che, tethI bhavI A bhAe tenAthI dUra rahevuM joIe, e upadeza che. 6 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa, ciMtA, A saMsAra kapaTa racanAthI bhareluM che, temAM vivekI purUSa Asakata thatuM nathI. dhanaM me geMhaM me mama sutakalatrAdikamato viparyAsAdAsAditavitataHkhA api muhuH| - janA yasmin mithyAsukhamadabhRtaH kUTaghaTanA mayo'yaM saMsArastadiha na vivekI prasarati // 7 // bhAvArtha-mArUM dhana, mArUM ghara, mArA putra ane mArI strI vagere, evA viparyAsathI jemaNe vAraMvAra vistAravALAM duHkha prApta karelAM che, evA leke paNa je saMsAramAM mithyA sukhanA harSane dhAraNa karanArA che, e A kapaTa racanAmaya saMsAra che, temAM vivekI purUSa prasaratuM nathI. 7 : vizeSArtha-graMthakAra A lethI saMsArane eka beTI kapaTa racanA rUpe varNave che. jema keI beTI kapaTI-kRtrima racanA karI hoya, tenI aMdara leko chetarAya che, tema A saMsAra eka kapaTa racanA rUpa che. tenI aMdara leke vAraMvAra bhulAvAthI meha dhAraNa karI duHkhI thAya che. saMsAranI kapaTa racanAne joI leke kahe che ke, A mArUM dhana che, A mAruM ghara che, A mArA putra che, ane A mArI strI che" A pramANe mamatA rAkhavAthI teonA duHkhane vistAra thAya che, te chatAM teo mithyA sukhanA harSane dhAraNa kare che. AvA kUTa racanA rUpa saMsAramAM vivekI purUSa prasaratuM nathI. je avivekI che, teo ja temAM prasare che. 7 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mw adhyAtma sAra. A sa`sAra eka kArAgRha che. priyAsneho yasminnigamasadRzo yAmikabhaTo - pamaH svIyo vargo dhanamaninavaM baMdhanamiva / mahAmedhyApUrNa vyasana billa saMsarga viSamaM navaH kArAgehaM tadiha na ratiH kApi viduSAm // 8 // bhAvA--jenI aMdara priyAnA sneha eka beDInA jevA che, svajana varga paheregIra subhaTanA jevA che, dhana navIna khaMdhananA jevuM che, ane vyasana ati apavitra vastuthI bharela bilanA sasathI viSama che, evA A sa'sAra kharekhara kArAgRha rUpa che, tenI aMdara vidvAnAne kayAre paNa prIti thatI nathI. 8 vizeSA--graMthakAra A zlAkathI sa*sArane kArAgRhanu rUpaka Ape che. kArAgRhamAM paganI aMdara eDI paDe che, tema A saMsAra rUpa kArAgRhamAM priyAnA sneha beDI rUpa che. priyAnA premamAM Asakta thayelA purUSa eTalA badhA parataMtra raheche ke te eDImAM paDelA hAcatevA dekhAya che. jema kArAgRha pAse paheregIre hAthache, tema A saMsAra rUpa kArAgRhumAM sa'sArI jIvane peAtAnA svajana varga paheregIra rUpa che. paherA bharanArA purUSa te kedIne kyAMi paNa javA detA nathI, tene laine kedI parataMtra thai paDaye raheche, tevI rIte svajana varganA mADumAM paDelA saMsArI tene AdhIna thai varteche. kArAgRhamAM madhana Aya che, tema sa'sArarUpa kArAgRhamAM dhananuM aMdhana che. kArAgRhamAM meATA apavitra mila-khADA hAyache, tema saoNMsAra rUpa kArAgRhamAM vyasana rUpI apavitra- khADA che. dhana mA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. 71 NasanA manane leAbhathI AMdhI leche, tethI tene adhananI upamA ApI che, ane apavitra vastuvAlA khADAo jema mANasane aMdara khucAvI deche, tema vyasanA mANasane temanI aMdara khucAvI de che, tethI tene khADAnI upamA yathArtha che. AvA saMsAra rUpI kArAgRhamAM je vidvAna purUSA hAya temanI prIti kayAreya paNa thatI nathI, kAraNu ke, kayA prAjJa purUSa pAtAne hAthe kArAgRhanuM duHkha vahArI le? hevAnA Azaya evA che ke, A saMsAramAM priyAnA sneha, svajana varga, dravya ane vyasanA eTalAM badhAM duHkha rUpa che ke, tenA cegathIte sa'sAra prANIne kArAgRhanI jema duHkha Apeche, mATe sathA tenA tyAga karavA joie. 8 A saMsAra eka zmazAnarUpa che. mahAkrodho gRdho'nuparatizRgAlI ca capalA smarolako patra prakaTakaTuzabdaH pracarati / pradIptaH zokAgnistatamapayazo jasma paritaH zmazAnaM saMsArastadati ramaNIyatvamiha kim // 5 // bhAvA -A saMsAra eka zmazAna che, jenI aMdara mahAn krodharUpI gIdha pakSI che, ati rUpI capala zIyALI che, kaTu za zvane pragaTa karatA kAmadeva rUpI ghuvaDa pakSI jemAM vicare che, zeka rUpI agni jyAM pradIpta thayele che, ane jemAM apayazarUpI bhasma AsapAsa rahela che. evA te saMsAra rUpI smazAnamAM zuM ramaNIya hAya ? arthAt kAMI na heAya. 9 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 adhyAtma sAra, vizeSArtha-graMthakAra A lethI saMsArane smazAnanuM rUpaka ApI varNave che. mazAnamAM gIdha pakSI, zIyALa, ghuvaDa, agni ane bhasma-rakSA hoya che, tevI rIte A saMsAra rUpI ramazAnamAM tene ghaTADe che. saMsAra rUpa mazAnamAM moTA krodharUpa gIdha pakSI che. arati rUpI zIyALaNa capala thaI temAM phare che, kAmadeva rUpI ghuvaDa pakSI kaTu zabda karyA kare che, zaka rUpI agni temAM beLyA kare che, ane apayaza rUpI rakSA temAM cAre tarapha uDe che. dha, prANIne uzkeranAra hovAthI tene gIdha pakSInI upamA ApI che. arati capala ane zAMti ApanArI che, tethI tene zIyALa nI upamA ApelI che. kAmadeva kaTurUpa hovAthI tene kaTu zabda karanAra ghuvaDa pakSInI upamA ApelI che. zeka-paritApa karanAra hovAthI tene agninI upamA ApI che, ane apayaza cAre tarapha phelAya che, tethI tene cAre tarapha uDanArI rakSAnI upamA ApI che. kahevAne bhAvArtha e che ke A saMsAramAM mahA dha, arati, kAmadeva, zeka ane apayaza rahelA che, ane te saMsArI jIvane atizaya duHkha Ape che, mATe tevA saMsAra upara bhavI AtmAe Asakti na rAkhavI joIe. te viSe chevaTanA padathI graMthakAra jayuve che ke, jema zmazAnamAM koI paNa jAtanI ramaNIyatA hoya nahIM, tema A saMsAra rUpI zmazAnamAM koI paNa jAtanI ramaNIyatA hetI nathI. tevA aramaNIya saMsAramAM meha rAkhavaghaTita nathI. 9 A saMsAra rUpa viSa vRkSa upara AsthA rAkhavI yukta nathI. dhanAzA yacchAyApyativiSamamUrgapraNayinI vilAso nArINAM guruvikRtaye yatsumarasaH / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasvarUpa ciMtA. phanAsvAdo yasya prasaranarakavyAdhinivaha stadAsthA no yuktA navaviSatarAvatra suSiyA // 10 // bhAvArtha--ati viSama mUchIne vistAranArI dhananI AzA jenI chAyAche, meTA vikArane mATe thanAre strIono vilAsa jene puSpa rasa che, ane narakanI vyAdhine samUha jenA phalane svAda che, evA A saMsAra rUpI viSa vRkSa upara buddhivALA purUSe AsthA karavI yukta nathI. 10 vizeSArtha-graMthakAra A kalothI saMsArane viSavRkSanuM rUpa ka Ape che. vRkSane mukhyatve karIne chAyA, makaraMda-puSpa-rasa ane phaLa e traNa vastuo hoya che. tevI rIte A saMsAra rUpI viSavRkSane traNa vastuo che. dravyanI AzA te vRkSanI chAyA che, ke je chAyA viSama mUchIne karanArI che. strIone vilAsa e puSane rasa che, je moTA vikArane karanAre che, ane narakanI pIDAono samUha, te viSavRkSanA phaLane svAda che. AvA viSavRkSa upara saddabuddhi vALA purUSe AsthA rAkhavI yukta nathI. sadabuddhi e vizeSaNa ApI graMthakAre ema sUcavyuM ke, kadi mUrkha purUSa hoya, te tevA saMsArane viSe prIti kare, paNa je sadbuddhivALo purUSa heya, te kadi paNa temAM prIti karatuM nathI, kAraNa ke te viSavRkSanA jevuM che. viSa vRkSanA sevanathI jevI hAni thAya che, tevI hAna saMsAranA sevanathI thAya che, tethI jevI rIte viSavRkSa tyAga karavA yogya che, tevI rIte A saMsAra tyAga karavA gya che. 10 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. A saMsAramAM prIti thAya tevuM zuM che? kacit prAjyaM rAjyaM kacana dhanalezo'pyasulabhaH kacijAtisphAtiH kacidapica nIcatvakuyazaH / kacirAvaNyazrI ratizayavatI kApi na vapuH svarupaM vaiSamyaM ratikaramidaM kasya nu bhave // 11 // bhAvArtha-koIne moTuM rAjaya hoya che, tyAre keIne dhanane leza paNa sulabha nathI. keIne uttama jAti hoya che, te kaIne nIcapaNane apayaza hoya che. keIne atizaya lAvaNyanI zobhA hoya che, te keIne zarIranuM rUpa bIlakula nathI, evI rIte A saMsAramAM raheluM viSamapaNuM ke prIti kAraka hoya? 11 ' vizeSArtha-graMthakAra A lekathI A saMsAranI viSama sthiti darzAve che, ane tethI te saMsAramAM prIti thAya tevuM kAMIja nathI, ema jaNAve che. koIne moTuM rAjya hoya che, te keIne eka leza mAtra dravya maLatuM nathI. keIne sArUM kula ke jAti hoya che, te koIne nIcatAne apayaza hoya che. keIne atizaya svarUpa hoya, te kaI atizaya kurUpI hoya che. evI rIte viSamatA vALA A saMsAramAM prIti upaje evuM kAMI nathI. kahevAne Azaya eve che ke, A saMsAramAM sarva rIte koI paNa sukhI hetuM nathI. jema eka tarapha rAjya, Uttama jAti ane atizaya saMdarya hoya che, te bIjI tarapha nirdhanatA, nIca jAti ane kadrupapaNuM hoya che, tethI evA viSama saMsAramAM prIta karavI te ayogya che. 11 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasvarUpa ciMtA, A saMsAra rUpa dharamAM rahevAmAM sukha nathI. pa ihodAmaH kAmaH khanati paripaMthI guNamahImavizrAmaH pArzvastita kupariNAmasya kalahaH / bilAnyataH krAmanmadaphaNabhRtAM pAmaramataM vadAmaH kiM nAma prakaTanavadhAma sthitisukham // 12 // bhAvA pAmara leAkeAe mAnelA A saMsAra rUpI gharamAM sthiti karavAmAM sukha nathI, tene mATe ame zuM kahIe ? te sa*sAra rUpI gharamAM kAmadeva rUpI ugra zatru, guNu rUpI pRthvIne khAdyA kare che. tenI paDozamAM rahela kupariNAmanaThArA pariNAma rUpI pADA zInA kalahu satata cAlyA kare che, ane tenI aMdara pharatA evA ATha mada rUpI saunA rADhyA che. 12 --- vizeSA-- graMthakAra A zleAkathI A sasArane eka naThArA gharanu rUpaka ApI tenA svarUpanuM varNana kare che. je gharamAM zatru pRthvIne khAdI nAMkhatA hAya, jenI paDeAzamAM rahenArA pADA zIe niraMtara kajIyeA karatA hAya, ane jenI aMdara sarponA rAphA rahelA hAya, tevA gharamAM rahevAthI jema sukha thatuM nathI, tevo rIte A sa*sAra rUpI ghara paNa tevuja che, mATe temAM rahevAthI sukha thatuM nathI. sasAra rUpI gharamAM kAmadeva rUpI zatru guNa rUpI pRthvIne khAdyA kare che. eTale sa'sAramAM viSama kAma rahelA che, te sAMsArI jIvanA guNAne khAdI nAMkhe che, tenA nAza kare che. koI sAmAnya zatru hAya te, tene parAbhava thai zake che, paNa A kAma rUpI zatru sAmAnya nathI, paNa ugra che, mATe tenA parAbhava kara Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 adhyAtma sAra. vA azakaya che. te saMsAra rUpI gharanI pADozamAM rahetA naThArA pariNAma rUpI paDAzIenI jema hamezAM kajIyA karyAM kare che, sa'sArI jIvane saMsAranA prasaMgane laine naThArAM piraNAmA thayA kare che, jethI karIne tene aneka jAtanI upAdhi AvyA kare che, naThArA paDeAza vALA gharamAM rahevuM sukhakAraka thatuM nathI. te sa'sAra rUpI gharamAM ATha prakAranA maDha rUpI saunA rAphaDA che. sarpa jema bhayakara che, tema mada paNa bhayaMkara che. sa'sArI jIvAne te maDhanA prasa'ga thayA vagara rahetA nathI. tethI te sa sAra rUpI gRha ghaNuM bhayaMkara hAvAthI tyAga karavA ceAgya che. ahiM kei prazna kare ke, sa`sAra rUpI ghara evuM naThArU che, te chatAM keTalAeka tene sArUM mAne che, tenuM kAraNa zuM ? tene mATe graMthakAra lakhe che ke, te saMsAra rUpI gharane pAmara leAkeAja sArUM' mAne che, jee vidvAna ane sujJa che, tegme tene uttama mAnatA nathI. AvA saMsAra rUpI bhayaMkara ghara mAM sthiti karI rahevuM, ae ceAgya nathI. 12 saMsAra rUpI bhayaMkara grISma RtumAM tApane haranAra zaraNa zu che ? tRSArttAH khidyate viSayavivazA yatra navinaH karAlakrodhArkAccamasarasi zoSaM gatavati / smarasvedakledaglapitaguNamedasyanudinam navagrISme bhISme kimiha zaraNaM tApaharaNam / / 13 // bhAvA --jemAM vikarALa krodha rUpI sUryathI zama rUpa sarA vara sukAI javAthI bhavI prANIe viSayane vaza thaI tRSAnI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. 77 pIDAthI kheda pAme che, ane jyAM pratidina kAmadeva rUpI pasInAne laineguNa rUpI carakhI glAnipAme che, evA A sa'sAra rUpI bhayaMkara grISmaRRtumAM tApane haraNa karanArU zaraNa zuM che? arthAt nathI. 13 vizeSA--graMthakAra A zleAthI A sa'sArane bhayaMkara grISmaRRtunI UpamA Ape che. grISmaRtumAM jema sUryanA tApathI sarovara sukAya che, ane tethI prANIe tRSAthI pIDAya che, tema A saMsAra rUpI zrISmaRRtumAM krodha rUpI sUryathI zama rUpa sarAvara sukAya che; eTale viSayanI tRSAthI prANIe pIDAya che. krodhathI tApa Utpanna thAya che, tethI tene sUryanI UpamA ghaTe che. jyAM kraSa hAya che, tyAM zamatA hAtI nathI, tethI krodha rUpI sUryathI zamatA rUpa sarezavara sukAvAnuM kahevuM che. jema grISmaRtumAM pasInAthI zarIranI carakhI glAni pAme che, tema sasAra rUpI UnhALAmAM kAmadeva rUpI pasInAthI guNu rUpI caramI glAni pAme che, je prANIne kAma Utpanna thAya che, te prANInA guNu nAza pAme che, A pramANe A sa'sAra rUpI grISmaRRtumAM rahenArAM prANIone tenA tApane haranArU zuM zaraNu che ? arthAt kAMi paNa zaraNu nathI. je bhavI vANI e sa'sAranA evA svarUpane oLakhI zake te, tene tenAthI dUra rahI dharmane zaraNe javuM joie. dha zivAya bIjuM kAMI paNa tene zaraNu nathI. 13 A sa'sAra-sukhane kahevAne kANa rasika thai zake tema che ? pitA mAtA bhrAtA pyamitra Sita siddhAva nimato guNagrAmajJAtA na khalu dhanadAtA ca dhanavAn / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, janAH svArthasphAtAva nizamavadAnA zayabhRtaH pramAtA kaH khyAtAviha navasukhasyAzu rasikaH // 14 // bhAvAtha--pitA, mAtA ane bhAi, potAnA icchelA athanI siddhine viSeja abhimata-saMmata thAya che, ane dhanavAna purUSa guNAnA samUhane jANanArA hAya te! paNa, te dhanane ApI zakatA nathI. evI rIte sava leAkeA peAtAnA svArtha sAdhavAne hamezAM pravarte che-evA e saMsAranA sukhane kahevAne kANu rasika samartha che ? 14 78 * " vizeSA--A saMsAramAM prANIne mAtA, pitA ane badhu hitakArI gaNAya che, paNa tee peAtanA svArtha sAdhavAne tene anukULa rahe che, jo temanA svArtha siddha thAya tema na heAya, te te tenAthI pratikUla varte che. ddhi kAi ema mAne ke, " A sauMsAra mAM dhanavAna manuSya ne sArUM sukha prApta thatuM haze, " te e paNa mAnavuM tadna khATuM che. kAraNa ke, prAyaH je dhanavAn hAya che, te guNajJa heAtA nathI, tema chatAM keAi guNajJa hoya te te leAbhane vaza thaI dravyanu dAna karatA nathI. eTale eka'dara A sa'sAramAM save svAthI che. AvA svAthI saMsAramAM sukhaneA tadna abhAva che, tema koi te saMsAranA sukhanA risae thai tenA sukhane kahevA taiyAra thatA hAya tA, te taddana khATA che, arthAt A sa'sAramAM kAI paNa jAtanuM sukha nathI. 14 A duHkharUpa saMsArathI udvega thatA nathI, tene mATe vadhAre zu kahevu? paNeH pANi gRNhAtyahaha mahati svArtha zyAn tyajatyucairlokastRNavadaghRNastAnaparathA / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. viSaM svAMte vaktre'mRtamiti ca vizvAsahatikRt javAdityugo yadi na gaditaiH kiM tadadhikaiH // 15 // bhAvArtha--ahA ! A saMsAramAM je leka svArtha na hoya tyAre nirdaya thaI jene tRNanI jema choDI de che, te leka svArtha hoya tyAre caMDALane hAtha pakaDI tenI sAthe cAle che ane vaLI jayAM hRdayamAM viSa hoya, chatAM mukhamAM amRta rAkhI leka vizvAsaghAta kare che, evA saMsArathI je udvega na thAya, te pachI vadhAre kahevAthI zuM? 15 vizeSArtha--A saMsAra ke svAthI che, tene mATe thakAra lakhe che ke, leke caMDALane adhama gaNI tene tRNavata tyAga kare che, tene sparza thAya te hAtha che, ane pitAne apavitra thayela mAne che, paraMtu jo temane e caMDALanI sAthe kaI paNa jAtane vArtha hoya che, tene hAtha pakaDIne cAle che, te vakhate teo tenI tarapha kaI jAtane tiraskAra batAvatA nathI, ahA! A ke svArtha AvA svArthane laIne ja A saMsAra upekSA karavA yogya che, have bIjI eka tenAthI paNa halakI vAta jaNAve che. A saMsAramAM evA loko che ke, jeo hadayamAM jhera ane mukhamAM amRta rAkhe che, ane ema karIne vizvAsane ghAta kare che, eTale mukhe sAruM sAruM bole che, ane hadayamAM dveSa rAkhe che tevA adhama lekanA mukhanA mAdhuryathI lebhAine bIcArA bheLA leke temanI upara vizvAsa rAkhe che. pachI te adhama temanA vizvAsane vAta kare che. AvA saMsArathI udvega pAmavuM joIe. je tethI uga na thAya, te pachI tevA naphaTa ane nirlaja mANasane vadhAre zuM kahevuM? ATalAthI jyAre Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 adhyAtma sAra saMsAranuM AvuM svarUpa tenA samajavAmAM na Ave, te pachI tene vizeSa kahevu nakAmu che. evA saMsArathI sadA dUra rahevu joie. 15 A sasAra rUpa bhavananI viSama racanA mAhathIja che. dRzAM prAMtaiH kAMtaiH kalayati mudaM kopaka litai ramInaH khinnaH syAdyanadhana nidhInAmapi guNa / / upAyaistutyAdyairapanayati roSaM kathamapI tyo mohasyeyaM navabhavana vaiSamyaghaTanA // 16 // bhAvA--ghATA moTA dravyanA nidhienA guNavALA mAjIsa, strIonI draSTinA khUNAe ( kaTAkSeA ) jo te mane hara-harSa kAraka hoya teA, tenAthI khuzI thAya che, ane je te kepa yukta hAya tA, tenAthI kheda pAme che. ane stuti vagere upAyAthI mAMDa mAMDa te strInA rASa utAre che. ahA! mehe karelI A saMsAranI viSama ghaTanA kevI che ?16 vizeSA--graMthakAra A zrlokathI A sa`sAra rUpa bhavanane viSama rIte racanArA mehanuM svarUpa darzAve che. jenA dravyanA mATA bhaDArA che. eve guNI mANasa srInA khuzInAM kaTAkSAne joI khuzI thAya che, ane krodhanAM kaTAkSeAne joI nAkhuza thAya che, e kevA mAha ? kahevAnA. tAtparya e che ke, mAtra strInA netrAnA khUNAne AdhAre tene huM ane zeka thAya che, vastutAe temAM kAMI paNa che nahIM. eTaluMja nahIM paNa te nAkhuza thayelI strIne pachI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. 1 stuti vagere upAyA karI manAvI khuzI kare che. A kevA meAhunA vilAsa ! te mUkha` samajatA nathI ke, e strImAM zu' tattva che ? camanI maDhulI anitya putaLI jevI strIne potAnA hranu ane zAkanuM kAraNa mAnavuM, e kevI mAhu dazA? A uparathI graMthakAra darzAve che ke, sa'sAramAM je evu* jovAmAM Ave che,te mehane laineja che. sujJa purUSa e AtmAnA kalyANane mATe evA meDhune dUra karavA joie. 15 sasAramAM sayAganI aMdara sukhanI buddhi rAkhanArA mANasa kharA kuTu ane joi zakatA nathI. priyA pekSA putro - vinaya iha putrI guNarativivekAkhyastAtaH pariNatiraniMdyA ca jananIM / vizuddhasya svasya sphurati hiM. kuTuMbaM sphuTamidaM, nave tanodRSTaM tadapi bata saMyogasukhadhIH // 16 // bhAvA--je kuTuMbamAM prekSA-tattvavicAraNA rUpI zrI che; vinayarUpI putra che, guNarati ( guNu upara prIti ) rUpI putrI che, vivekarUpI pitA che, ane zuddha pariNati rUpI mAtA che, AvuM kuTuMba je zuddha AtmAne skuTa rIte skerI rahyuM che, tevuM kuTuMba A sasAramAM joyuM nathI, te chatAM prANI te sa'sAranA kuTuMbanA sa ceAgamAM sukhanI buddhi rAkhe che, e ghaNI aksAsanI vAta che! 16 vizeSA--dhakAra A leAkathI zuddha AtmAnA a'taraMga } Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. kuTuMbanuM varNana karI bahiraMga kuTuMba upara sukha mAnanArA prANIne bodha Ape che. he AtamA tuM je tArA zuddha svarUpane vicAra karIza te, tane jaNAze ke, je A bahiraMga kuTuMbamAM huM sukha buddhi rAkhuM chuM, te mArI mUrkhatA che. tArA zuddha AtmAnuM kuTuMba kevuM uttama che? e kuTuMbamAM sukha mAnI rahenArA AtmAe parama sukhanA AnaMdane anubhave che. e Atama kuTuMbamAM strI, putra, putrI, mAtA ane pitA paNa che, ane e tane sarva rIte sukha ApanArAM che. e aMtaraMga kuTuMbamAM tattvavicAraNA rUpI priyAstrI che. jema priya vanitA pitAnA saMdaryathI purUSane AnaMda Ape che, tema tattva vicAra karavAthI AtmAne AnaMda maLe che. mATe tene strInI upamA ApI che. te aMtara ga kuTuMbamAM vinayarUpI putra che. kuTuMbane nAyaka putranA lAbha thI ati sukhamagna thAya che, tema jenAmAM vinaya hoya, te sarva rIte sukhI thAya che, tethI vinayane putranI upamA ApelI che. kuTuMbane putrI paNa priya hoya che, tema ahiM guNa rati-guNe upara rati-prIti tene putrInuM rUpaka ApeluM che. jema kuTuMbamAM pitA zirachatra kahevAya che, tema aMtaraMga kuTuMbamAM viveka rUpI zirachatra pitA che. jene mAthe pitA haya, te nizcita rahI phare che, tema jenAmAM viveka hoya, te nizcita rahI zake che, kAraNa ke, zubha -azubha, kArya akArya, guNadoSa ane heya-upAdeya jANavAmAM vivekanI jarUra che evA vivekathI A saMsAranA sukha duHkha, te vivekavALA manuSyane udvega karatAM nathI. e badhAM kAraNethI vivekane pitAnI upamA ghaTe che. te aMtaraMga kuTuMbamAM pariNati e AtA che. jema kuTuMbamAM sarvanI pALaka-Sika ane sukhadAyaka mAtA che, tema aMtaraMga kuTuMbamAM zuddha pariNati mAtA che. zuddha pariNatithI uttara prakAranA Atmika bhAve pragaTa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. thAya che, ane temane sAruM piSaNa maLe che, tethI zuddha pariNutine mAtAnI upamA ApavAmAM AvI che. A pramANe je prANane AvuM aMtaraMga kuTuMba hoya che, tene A saMsAranuM kuTuMba priya lAgatuM nathI. aMtarama AvuM aMtaraMga kuTuMba rahyA chatAM, je purUSa tene joI zakatA nathI, te kharekhara mUkhe che. je purUSa AvA uttama kuTuMbane jotuM nathI, ane kSaNika evA sogamAM sukhanI buddhi rAkhe che, te purUSane mATe ghaNeja aphasa thAya che. kahevAne A zaya e che ke, sujJa manuSya, e aMtaraMga kuTuMbane oLakhI tene Azraya kare jaIe, ane sAMsArika kuTuMba upara sukha buddhi na rAkhavI joIe. 16 saMsAramAM koI paNa ThekANe sukha nathI. purA premAraMje tadanu tadavicchedaghaTane tapucchede puHkhAnyatha kaThinacetA viSahate / vipAkAdApAkAhitakalazavattApabahunAt jano yasminnasmin kacidapi sukhaM haMta na nave // 17 // bhAvArtha-prathama premanA AraMbhamAM eTale prema karavAmAM duHkha che, te pachI te premane viccheda na thAya, eTale tene jALavI rAkhave, temAM duHkha che, tema chatAM je te premanuM pAtra nAza pAmI jAya che temAM paNa duHkha che, A pramANe manuSya kaThaNa cittavALo thaI nIMbhADAmAM bhArelA kalazanI jema ghaNuM tApavALA evA saMsAra rUpI nIMbhADAnAM duHkha sahana kare che, te saMsAramAM kaI paNa ThekANe sukha nathI. 17 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra- vizeSArtha--A saMsAramAM "namUlAni kurivAni." e kahevata pramANe dukhane AraMbha thAya che. prathama te keInI sAthe. prema kare che temAM dukhe che, tema chatAM prema thayo te pachI tene nabhAva-vicchinna thavA na de, temAM duHkha che. kadi te prema nabhAvyuM, -tene vicacheda thavA na dIdhe, te pachI jenI sAthe prema karyo che, te premanA pAtrane ja jo nAza thaI jAya che, te bhAre duHkha thAya che. AvI rIte A saMsAramAM premanA saMbaMdhane laIne manuSyane u. parA upara duHkha bhegavavAM paDe che. jethI graMthakAra te saMsArane kuMbhAranA nibhADA je darzAve che. nIMbhADAmAM mukela kaLaza-pAtra jema cAretaraphane bhAre tApa sahana kare che, tema A saMsAramAM prANI, premanAM duHkhonI paraMparAne sahana kare che, ethI saMsAramAM kaI paNa ThekANe sukha nathI, 17. A saMsAra maharAjAnI raNabhUmi che, mRgAvogabANairiha hi nihataM dharmakaTakaM viliptA hRddezA iha ca bahubai rAgarudhiraiH / bhramaMtyU krUrA vyasanazatagRdhrAzca tadiyaM mahAdakoLIramaramiH vahu javA I 28 / . bhAvArtha-A saMsAra meharUpI rAjAnI eka raNabhUmI rUpa che. mRganA jevAM netravALI strIonAM kaTAkSa bANethI jemAM dharma rUpI kaTaka haNAya che, rAga rUpI ghaNuM rUdhirathI hRdayanA pradeza jemAM lIpAya che, ane kUra evA vyasana rUpI sekaDo gIdha pakSIo jemAM uce bhamyAM kare che. 18 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. vizeSAtha-graMthakAre A zlekathI saMsArane meharIjAnI raNabhUminI upamA ApelI che. raNabhUmimAM jema bANethI kaTaka haNAya che, tema ahiM meharAjAnI raNabhUmimAM dharma rUpI kaTaka haNAya che. jema raNabhUmimAM ghaNuM rUdhiranI cheLe uDe che, tema ahi rAga rUpI rUdhiranI choLe hadayanA pradeza upara uDe che. jema raNabhUmimAM seMkaDe gIdhapakSIo UMce bhame che, tema ahiM mAherAjAnI raNabhUmimAM seMkaDe vyasana rUpI gIdhapakSIo bhamyAM kare che. kahevAne Azaya e che ke, A saMsArameha pradhAna che. mehane laIne temAM strIonAM kaTAkSenA vilAsa thAya che, tethI dharmane nAza thAya che. rAga vadhavAthI hRdaya malinatAthI vyApta thaI jAya che, ane temAM seMkaDe vyasana AvI paDe che, tethI e saMsAra duHkha rUpa che, ane sarvathA tene tyAga kare joIe. 18 mohane unmAda. hasaMti koDaMti kSaNamatha ca khicaMti bahudhA rudaMti kraMdaMti daNamapi vivAdaM vidadhate / palAyaMte modaM dadhati parinatyaMti vivaMzA nave mohonmAdaM kamapi tanubhAjaH parigatAH // 15 // bhAvArtha-A saMsAramAM mehanA keI unmAdane prApta thacelAM prANIo evAM paravaza banI jAya che ke, teo kSaNamAM hase che, kSaNamAM krIDA kare che, kSaNamAM ghaNA kheda pAme che, kSaNamAM rUve che, kSaNamAM pikAra kare che, kSaNamAM vivAda kare che, kSaNamAM nAzI jAya che, kSaNamAM harSa pAme che, ane kSaNamAM natya kare che. 19 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra vizeSA--mahune vaza thayele prANI kevA unmatta banI jAya che, tene mATe A zleAkamAM darzAvavAmAM AvyuM che ke, gAMDA mANasa jevI ceSTA kare, tevI ceSTAo mehavaza thayelA prANI kare che. te uparathI samajavAnu` ke, sarvathA mehathI dUra rahevu joie. meAhu eTalA badhA viSama che ke, jene lIdhe prANI peAtAnA bhAnane bhulI jAya che. 19 86 sAMsArika krIDAnI lajjA tattvadRSTi purUSAnA hRdayane maLe che. pUrNA va kalamaitrIba kunayA praNAlI vAsthAne vidhavavanitA yauvanamiva / niSNAte patyau mRgadaza iva snehalaharI bhavakrImAtrImA dahati hRdayaM tAttvikadRzAm // 20 // bhAvA--jema paDitamAM apUrNa vidyA, jena khaLa purUSanI maitrI, rAjasabhAmAM je anyAyanI pradhuAlI, jema vidhavA strInuM cAvana ane mU` patine vize jema mRgAkSInA snehunI laharI hRdayane dugdha kare che, temna JA sa'sAranI krIDAnI lajjA tattvaSTi purUSonA hRdayane ALe che. 20 vizeSA--je purUSone tattva darzana thayuM che, te purUSAnA hRdayane A saMsAranI kIDAnI lajajA bALI nAMkhe che. te upara graMthakAra cAra daSTAMta Ape che. 'Dita kahevAtA hoya, paNa tenAmAM je vidyA apUrNa hoya te, tene lajjA utpanna thAya che. khaLa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. 87 purUSanI maitrI jema tenA mitranA hRdayane baLe che, rAjasabhAmAM pragaTa thayela anyAya jema te sabhAne zaramAve che, ane dagdha kare che, jema vidhavA strInuM vana teNInA hRdayane bALe che, ane mUrkha pati upara jema suMdara strIne prema hadayane dagdha kare che, tevI ja rIte tatvaSTi purUSanA hRdayane A saMsAranI kIDAthI utpanna thayela lajajA dagdha kare che, tethI e saMsAranI kIDAne sarvathA tyAga kara egya che. 20 sAdhu purUSone tatvajJAna thavAthI A saMsAranuM mithyA rUpa skure che. prajAte saMjAte bhavati vitathA svApakAnA vicaMdrajJAnaM vA timira virahe nirmaladRzAm / tathA mithyArUpaM sphurati vidite tattva viSaye javo'yaM sAdhUnAmuparatavikalpaHsthiradhiyAm // 11 // bhAvArtha - jema prabhAta thavAthI svamanI racanA niSphaLa thAya che, ane netrane timira-roga dUra thayA pachI nirmala daSTi vALA purUSane jema be caMdra dekhAvAnuM jJAna thatuM nathI, tema vikapa rahita sthira, buddhivALA sAdhu purUSone tattva viSaya jANavA thI A saMsAra mithyA rUpe kure che. 21 vizeSArtha -hadayamAMthI saMkalpa-vikalpa virAma pAmavAthI sthira buddhivALA thayelA sAdhu purUSane A saMsAra mithyA rUpa bhAse che. sAdhu purUSane evuM je vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che, temAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma cAra. ghaNAja gaMbhIrArtha rahele che. jyAre hRdayamAMthI saMkalpa-vika dUra thaI jAya tyAre saMsAranuM je mithyA 2varUpa che, te phurI A ve che. eTale jyAM sudhI hRdayamAM saMkalpa-vikalpa thayA kare che, tyAM sudhI saMsAra rahe che. jyAM sudhI hadaya saMkalpa-vikalpa karyo kare che, tyAM sudhI te sthiratA nathI pAmatuM. hRdayane thira karavAne upAya saMkalpa-vikalpaSTa che. e saMka9pa-vikalpa dura karavAne upAya tatvajJAna che. jayAre tatvajJAna prApta thAya, tyAre hRdaya vataH sthira thaI jAya che. jayAre tatvajJAna thavAthI hRdaya sthira thayuM, eTale tene A saMsAranuM mithyA svarUpa purI Ave che. te saMsAranuM mithyAtva kevuM jaNAya che? tene mATe be daSTAMta Ape che, jemAM prabhAta kAle vamanI racanA beTI lAge che. ane jema netramAMthI timirane rega dUra thavAthI be caMdranuM jJAna mithyA bhAse che, tevI rIte tatva darzana thavAthI A saMsAranuM svarUpa mithyA bhAsI Ave che. tethI saMkalpa-vika dUra karI hadayane sthira karavuM joIe, jethI tatva darzana thatAM A saMsAnuM svarU5 mithyA bhAse che, upadeza che. 21 tattvajJAna thavAthI saMsArane pUrvameha nAza pAme che, ane svAtmasvarUpane viSe prIti thAya che. priyAvANI vINA zayanatanusaMbAdhanasurakSe navo'yaMpIyUSairghaTita iti pUrva matirajUt / akasmAdasmAkaM parikalitatattvopaniSadA midAnI metasminna ratirapi tu svAtmani ratiH ||shsh Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa cittA, 29 bhAvAtha--priyAnI vANI, vINA, zayyA ane zarIranI ca'pInAM sukhAthI ' A saMsAra amRtathI ghaDele che ema prathama buddhi thai hatI. have jyAre tatvajJAna prApta thayuM tyAre, amene e sasAra upara akasmAt prIti uThI gaI che, ane have te, svAtmAne viSe prIti utpanna thaI che. 22 vizeSAM A zlokathI graMthakAra jemane tattvajJAna prApta thayuM che, evA purUSonA vicAra darzAve che. te kahe che ke, pahelAM A sa'sAramAM priyAnI vANI sAMbhaLatA, vINAnA nAda sAMbhaLatA, kemala zayyAmAM suttA ane zarIranI caMpI karAvatA, te vakhate amAne je sukha utpanna thatuM te uparathI amene ema lAgatu ke, A sasAra amRtathIja ghaDelA che; paraMtu have jyAre amAne tatva jJAna prApta thayuM, jyAre e sa'sAra eve viSama lAge che ke, tenI uMmara jarA paNa amArI prIti rahetI nathI. haveteA svAtmAne viSe mIti rahe che. te uparathI samajavAnu` ke, jyAre manuSyane tatvajJAma prApta thAya che, tyAre A sa'sAranAM sukha tarapha tene abhAva utpanna thAya che, ane Atmika sukha tarapha prIti utpanna thAya che; kAraNa *, sAMsArika sukhanI prIti duHkhadAyaka che, ane Atmika sukhanI prIti sukhakAraka che. 22 ajJAnarUpa vAdaLAM dUra thavAthI AtmArUpI cadranI aMdara saheja cidAnanda pragaTa thAya che. dadhAnAH kAThinyaM niravadhikamA vidyakanavaprapaMcA: pAMcAlI kucakala zacannA tira tidAH / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. galatyajJAnAne prasRmararucAvAtmani vidhau / cidAnaMdasyaMdaH sahaja iti tenyo'stu viratiH // 3 // bhAvArtha-ghaNI kaThinatAne dhAraNa karanArA A saMsAranA prapaMce, kASTanI putaLInA stananI peThe ati prItidAyaka lAgatA nathI. ajJAnarUpI vAdaLa vIkharAI javAthI prasaratI kAMtivALo AtmA rUpI caMdra prakAzI rahyuM che, tethI have sahaja cidAnaMdane jhare prApta thaye, mATe e saMsAranA prapaMcamAMthI virati he. 23 vizeSArtha---A lekathI AtmajJAnane prApta thayelA tatva jJAnanA vicAra darzAve che. temAM te jJAnI pitAnA AtmAne vAdaLA mAMthI bahAra AvelA caMdranI upamA Ape che. jyAre vAdaLAmAMthI bahera Avele caMdra pragaTa thAya che, te vakhate tenI kAMti cAre tarapha prasarI rahe che. ane temAMthI pragaTa thate AlhAdakAraka amUtane jhare sukhadAyaka thaI paDe che. tevI rIte jyAre ajJAna rUpI vAdaLAM dUra thAya che, tyAre A jJAna rUpI caMdra pitAnAM kiraNe prasAre che, tethI sahaja evA cidAnaMda rUpa amRta jhare pragaTa thAya che. te vakhate A saMsAranA prapaMca virAma pAmI jAya che, te prapaMce putaLInA stanarUpa kalazane mardana karavAnI jema AnaMda ApatA nathI. jo ke temAM kAThinya raheluM che, te paNa te kAThinya strInA stananA jevuM rasadAyaka nathI hetu, ethI e virasa evA bhava prapaMcane sarvathA tyAga kare joIe. Atmika jJAna rUpa caMdridayathI sahaja cidAnaMda rasanI zItaLatA evI pragaTa thAya che ke, jethI viSaya tApI pati dUra thaI jAya che, 23 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. svAdhIna sukhane choDI parAdhIna sukhanI icchA keNa kare ? jave yA rAjyazrIjaturagagosaMgrahakRtA na sA jJAnadhyAnaprazamajanitA kiM svamanasi / bahiryAH preyasyaH kimu manasi tA nAtmaratayaH tataH svAdhInaM kastyajati sukhamicchatyatha prm||shv|| bhAvArtha-hAthI, gheDA, ane pazuonA saMgrahathI thayelI saMsAranI je rAjya lakSmI che, tevI jJAna, dhyAna ane prathamathI utpanna thayelI lamI pitAnA manamAM zuM nathI? arthAt tene ja mane nanI rAjya lakSamI jANavI. je bAharanI priyA che, tevI mananI aMdara Atma rati rUpa priyAe nathI zuM? tethI kaye purUSa svAdhIna sukhane choDI de, ane parAdhIna sukhanI IcchA kare? 24 vizeSArtha-je manuSya rAjya lakSmIne vaibhava ane priyA enI IcchA rAkhe che, teo svAdhIna sukhane tyAga karI parAdhIna sukhanI IcchA kare che, teo kharekharA mUrNa che. jo manuSya hAthI, gheDA ane pazuonA saMgraha rU5 rAjya lakSamInI IcchA rAkhate hoya, te te nakAmI che, kAraNa ke, te rAjya lakSmI duHkharUpa ane nAzavaMta che, tethI uttama jIe pitAnA mananI aMdara utpanna thayelI jJAna, dhyAna ane prazamanI lakSmI IcchavI joIe. arthAt jJAnarUpI hAthI, dhyAna rUpI gheDA ane prazama rUpI pazuonI rAjya lakSmI heya, te sukhadAyaka ane sthira che. manuSya bAharanI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. priyAonI sAthe prema kare che, paraMtu te priyAo viSama ane asthira che, paNa mananI aMdara je AtmaratirUpapriyA che, te sukharUpa ane sthira che, mATe uttama chae Atmarati rUpa priyAnI sAthe prema kare joIe. bAharanI rAya lakSmI ane priyAonuM je sukha che, te parAdhIna che, ane mananI aMdara rahela jJAna, dhyAna ane prazajanita rAjya lakSmI ane Atmarati rUpa priyAnA premanuM je sukha che, te svAdhIna che. tethI parAdhIna sukhano tyAga karI svAdhIna sukhane prApta karavuM joIe. je mANasa e rAdhIna sukhane tyAga karI parAdhIna sukhanI IcchA rAkhe che, te mUrkha gaNAya che. 24 kumati purUSa parAdhIna sukhamAM rame che, ane vidvAna purUSa Atmika sukhamAM rame che. parAdhInaM zarma kSayi viSayakAMzodhamalinaM nave jIteH sthAnaM tadapi kumatistatra ramate ! budhAstu svAdhInedAyiNi karaNautsukyarahite nilonAstiSThati pragalitanayAdhyAtmikamukhe // 25 // bhAvArtha-parAdhIna sukha ke je kSayavALuM, viSayanI icchAenA samUhathI malinaane saMsAranA bhayanuM sthAna rUpa che, tenI aMdara kumati purUSa rame che ane svAdhIna-AdhyAtmika sukha ke je akSaya, iddhionI utsuktAthI rahita, ane nirbhaya che, tenI aMdara vidvAna purU lIna thaIne rame che. 25 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa ciMtA. vizeSArtha-A kalekzI graMthakAra parAdhIna ane svAdhIna sukhanuM vivecana karI batAve che. parAdhIna sukha kSayavALuM che, eTale te sthira rahetuM nathI. vaLI tenI aMdara viSenI IcchAo bahu rahyA kare che, tethI e malina che. ane vaLI te saMsAramAM bhayanuM sthAna che, eTale viSayanA sukhamAM aneka jAtanA bhaya rahelA che. evAM naThArAM parAdhIna sukhamAM je kumati-naThArI mativALA hoya, te rame che, paNa jeo vidvAna purUSe che, teo te sukhanI icchA rAkhatA nathI. vidvAna purUSa te svAdhIna evA AdhyAtmika sukhamAM. lIna thaIne rahe che. te AdhyAtmika sukha svAdhIna che, kAraNa ke pitAnA mananuM che. temaja te akSaya che, te sukhane kadi paNa kSaya thatuM nathI temaja te iMdriyenI utsukatAthI rahita che, eTale temAM vipAnI AkAMkSA hotI nathI, tethI te AdhyAtmika sukhanirNaya che. evA svAdhIna, akSaya, nirviSaya ane nirbhaya sukhamAM lIna thadha rahenArA kharekhara paMkti purUSe che, temane pUrNa dhanyavAda ghaTe che. AtmajJAnamAM laya pAsatArA manuSya akSaya ane nirbhaya evA para. mAnada sukhane prApta thAya che, ane parAdhIna, viyethI malina, ane bhayanA sthAna rUpa evA sAMsArika sukhanI IcchA rAkhanArA. kutie dukhanA pAtra bane che. 25 zamasukha sthira thavAthI ujavala yazanI zebhA prApta thAya che. : - tadetadbhApate jayavanapradAnaM khanu navara, svarUpAnudhyAnaM zamazukhanidhAnaM kRtdhiyaa| Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra sthirIbhUte hyasmin vidhukiraNakarpUravimalAyazazrIH prauDhA syAnjinasamayatattvasthitividAm // 6 // bhAvArtha-buddhivALA vidvAna leke kahe che ke, A saMsAranA svarUpanuM je dhyAna te jagane abhayadAna rUpa ane zamatAnA sukhanuM bhaMDAra rUpa che. e svarUpanuM dhyAna je sthira thAya che te, jaina siddhAMta ane jaina tane jANanArA lekane caMdranAM kiraNe tathA kapuranA jevA ujavala yazanI praDha zobhA prApta thAya che. 26 vizeSArtha-A saMsAranA svarUpanuM dhyAna karavAthI keTale lAbha thAya che, tene mATe graMthakAra A kalekathI darzAve che. vidvAna purUSa kahe che ke, A saMsAranA svarUpanuM dhyAna karavuM e sarvottama che. te dhyAna jagane abhaya ApanArUM che. kahevAno Azaya e che ke, je purUSe A saMsAranA svarUpanuM dhyAna kare che, teo abhayadAnanuM svarUpa jANe che, ane tethI te A jagatanA jIvane abhayadAna ApavAmAM tatpara thAya che. ethI te dhyAnane abhayadAna rUpa kahyuM che. vaLI te dhyAna zamasukhanuM nidhAna-bhaMDAra rUpa che, eTale jeo A saMsAranA svarUpane samaje che, teonA hRdayamAM zamatA Ave che, ane zamatAnuM nirUpAdhika sukha temane prApta thAya che. tethI e dhyAna zamasukhanA bhaMDAra rUpa che. kadi e saMsAranA svarUpanuM dhyAna karavAmAM Ave, paNa je te dhyAna sthira na thAya te tenAthI uttama lAbha meLavI zakAtuM nathI. tethI kahevAmAM AvyuM che ke, te dhyAna sthira thavuM joIe. jyAre Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava svarUpa citA, 95 te dhyAna sthira thAya, tyAre ujjvala yazanI AAbhA prApta thAya che. dhyAna kevA purUSAne sthira thAya ? ke je purUSA jaina siddhAMta ane tattvAnI sthiti jANanArA hAya, eTale jaina siddhAMta tathA jana tatvane jANanArA purUSA sthira dhyAna karI ujavala yazanI zebhAne pAme che. ahi thA"zrI: e zabda uparathI mULa graMthakAra zrI yazovijayajI upAdhyAyanu nAma sUcavavAmAM AvyuM che. 26 samAptaH itizrI caturthAdhikAraH / COSEESEEEEE966 itizrI nayavijayagaNiziSya zrIyazovijaya viracite adhyAtmasAra prakaraNe mathamAM dhaH | OM | pappa Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha ThitIyaH prabaMdhaH prathamaH vairAgyasaMbhavAdhikAraH vairAgya zAthI thAya che ? javasvarupa vijJAnAda keSAnarguNyaSTijAta / tadicchocchedarUpaM prAg vairAgyamupajAyate // 1 // bhAvArtha-saMsAranA svarUpane jANavAthI, ane saMsAramAM mAla nathI, evI dRSTithI thayelA zreSathI saMsAranI IcchAne ucheda thavArUpa vairAgya utpanna thAya che. 1 ' vizeSArtha-graMthakAra vairAgya utpanna thavAmAM be kAraNa darzAve che. saMsAranA svarUpanuM jJAna e prathama kAraNa che. jyAre saMsAranuM svarUpa jANavAmAM Ave, tyAre tenI tarapha vairAgya Utpanna thAya che. kAraNa ke, saMsAranuM svarUpa evuM duHkharUpa ane viSama che ke, jethI hRdayamAM vairAgya Utpanna thayA vinA rahetuM nathI. bIjuM kAraNa sasa 2 tarapha dveSa thavAnuM che. e draSa zAthI utpanna thAya, tene mATe lakhavAmAM AvyuM che. saMsAra tarapha nirguNatAnI daSTi thAya eTale "A saMsAramAM kAMI paNa guNa nathI, temAM te deSaja che evuM jovAmAM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa ciMtA. 7 AvavAthI, te sa`sAra upara dveSa utpanna thAya che. tevA dveSathI sa'sAra upara vairAgya utpanna thAya che. eTale sa`sAranA svarUpanuM jJAna ane sasAra upara dveSa, e khane kAraNeAthI vairAgya utpanna thAya che. te vairAgya mAtra nAmaneA nahIM, paNa sasAranA viccheda thavA rUpa Aya che. 1 * viSaya sukha lIdhA pachI vairAgya thavA joie ? ema mAnanArAonA matane tADe che. sidhdyA viSaya saukhyasya vairAgyaM varNayaMti ye / mataM na pujyate teSAM yAvadarthaH prasiddhitaH // 2 // bhAvA--viSaya sukhanI siddhi thayA pachI vairAgya thavA joIe, ema je vaNu ve che, temanA mata ghaTita nathI. kAraNake, 'jyAMsudhI dravya che, tyAMsudhI viSaya che,' ema prasiddha rIte kahevAya che. 2 vizeSA--keTalAka anyamatie ema heche ke, viSayasukha bhAgavyA pachI vairAgya thavA joIe. e matane tADavAne mATe graMthakAra A zleAthI jaNAve che ke, je ema sche, teonA mata tadna judI che. kAraNake zAstramAM prasiddha rIte kahevAya che ke, ' jyAMsudhI dravya che, tyAMsudhI viSaya che. * tethI viSayasukha levAnI IcchA rAkhavI, e vairAgyathI tadna viparIta che. tene mATe zAstrakAra lakheche ke, " artha sattva viSayasarva" eTale jyAMsudhI artha-dravyache, tyAMsudhI viSayache. 2 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAma sAra. mUDhalekane kAmaganI IcchA upazama pAmatI nathI. amAptatvajramAccai svApteSvapyanaMtazaH / kAmanogeSu mUDhAnAM samIhA nopazAmyati // 3 // bhAvArtha-je kAma bhega anaMtavAra prApta thayA che, chatAM jANe te prApta thayAja nathI, e bhrama thavAthI mUDha lokenI kAmaganI IcchA upazama pAmatI nathI. 3 vizeSArtha A saMsAramAM prANIo anaMtavAra kAmaga bhegavelA che, te chatAM temane e bhrama thaI jAya che ke, "jANe, temaNe kAmaga bhegavyAja nathI, ethI temanI kAmaganI IcchA tRpta thatI nathI. 3 viSayethI kAma tRma thatuM nathI tema draSTAMta pUrvaka jaNAve che. viSayaiH vIyate kAmo nedhanairiva pAvakaH / pratyuta prosasacchakti bhUya evopavaddhate // 4 // bhAvArtha IdhaNAthI jema agni kSaya pAmatuM nathI, tema viSathI kAmane kSaya thatuM nathI. paNa ulaTa te zaktine UllAsa karI vRddhi pAme che. A vizeSArtha--jeo ema mAne che ke, viSaye bhagavyA pachI vairAgya prApta thAya che, teonA matane teDavAne kahe che ke, jema iMdha Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa ciMtA. thI agni kSaya pAmatuM nathI, paraMtu UlaTe vRddhi pAme che, tema kAma, viSaye bhegavavAthI kSaya pAmate nathI, paNa ulaTa vadhe che. 4 viSayamAM pravartelAne vairAgya thavo muzkela che, te draSTAMta pUrvaka jaNAve che. saumyatvamivasiMhAnAM pannagAnAmivanamA / viSayeSu pravRttAnAM vairAgyaM khalu urvacam // 5 // bhAvArtha-jema siMhane sAmyapaNuM sugama nathI, ane sarpone kSamA AvavI sugama nathI, tema viSayamAM pravartelAne vairAgya tha sugama nathI. 5 ' vizeSArtha_vizvamAM pravartelAne, vairAgya thave ke durlabha che, tene mATe A plethI thakAra be daSTAMta ApI jaNAve che. siMhane kadipaNa sAmyatA prApta thAya ja nahIM, ane sarpanI aMdara dipaNu kSamAne guNa Ave nahIM, kAraNake, teo svabhAve krUra hoya che. tevI ja rIte vizvamAM pravartelA manuSyone vairAgya kadipaNa prApta thAya ja nahIM, kAraNake viSayamAM pravRtti thavI,e vairAgyanI virUddha che. 5 viSayatyAga vinA vairAgya dhAraNa karavAnI icchA karavI, te kevI che? te draSTAMta pUrvaka jaNAve che. akRtvA viSayatyAMga yo vairAgya didharSiti / prArthapaMpatyi re mili 2f Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvA--je purUSa viSayAnA tyAga karyAM vinA vairAgya dhAraNa karavAne Icche che, te apathyane tyAga karyAM zivAya roganA Uccheda karavAne Icche che. 6 100 vizeSA--jema rogI mANasa apanA tyAga karyo sivAya peAtAnA roganA nAza karavAnI icchA kare,tethI kadipaNa tenA rAganA nAza thatA nathI, tevI rIte viSayAnA tyAga karyAM sivAya je mANasa vairAgyane dhAraNa karavAnI IcchA kare, tethI kaDhipaNa tene vairAgya utpanna thatA nathI. te uparathI kahevAnA Azaya evAche ke, vairAgya ne mATe sarvathA viSayAne tyAga karavA joIe; e upadeza che. 6 viSayAsakta hRdayamAM vairAgya TakI zakatA nathI. na citte viSayAsakte vairAgyaM sthAtumapyalam / 1 ayodhana ivottapte nipatan biMDuraMjasaH || 9 || bhAvA--tapelA leADhAnA ghaNu Upara paDatu. jalanu biMdu jema TakI zakatuM nathI, tema viSayAsakta evA cittamAM vairAgya TakI zaktA nathI. 7 vizeSA--viSayamAM Asakta evA cittamAM vairAgya kSaNavAra paNa TakI zaktA nathI, kAraNake, vairAgya nirmaLa hRdayamAMja TakI zake che. ane je hRdayamAM viSayAsakti na heAya, te nirmaLa hRdaya hevAya che. te upara graMthakAra dRSTAMta Ape che. tapelA leADhAnA ghaNuM Upara paDela" jalanu* TIpu* kSaNavAra paNa TakI zakatu nathI. cha Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa citA viSaya sasa| cittamAM vairAgyanA sakrama thavA taddana azakaya che. yadaduH syAtkuhUrAtrau phalaM yadyavakezini / tadA viSaya saMsargi citte vairAgya saMkramaH // 8 // 11 bhAvA--kar nAmanI amAsanI rAtrie je caMdra uge ane vAMjhIyA vRkSa upara je kula ese teA, viSayanA sasavALA cittanI aMdara vairAgyanA sakrama thAya. 8 vizeSAje cittamAM viSayeAnA sasa rahyA hAya, te cittamAM kadi paNa vairAgyanA sakrama thatAja nathI. viSayanA sasa vALA cittamAM vairAgyanA tatlR asa'bhava che, te upara e dRSTAMta Ape che. amAvAsyAnI rAtre caMdranA udaya thAya, ane vadhyA vRkSane je kula Ave te, viSayAsakta cittamAM vairAgyanA sakrama thAya. jema amAsanI rAtre caMdranA uya, ane vAMjhIyA vRkSane lA udaya hAyaja nahIM, te pramANe viSaya sa`sagI cittamAM vairAgyanA sakrama hAyaja nahIM. 8 nirAbAdha vairAgya kyAre thAya ? javahetuSu taddveSAdviSayeSvapravRttitaH / vairAgyaM syAnnirAbAdhaM javanairguNya darzanAt // 9 // bhAvA--sa`sAranA kAraNa rUpa evA viSayeAne viSe dveSathI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 adhyAtma sAra. temAM pravRtti na kare, ane e saMsArane nirguNa-guNa rahita jue te nirAbAdha vairAgya Utpanna thAya che. 9 vizeSArtha-vairAgyanA be prakAra che. eka sAbAdha vairAgya, ane bIje nirAbAdha vairAgya. koInA maraNa vigerenA prasaMgane laIne je vairAgya utpanna thAya, te sAbAdha vairAgya kahevAya che. kAraNa ke, te lAMbe kALa TakI zakatA nathI. jene leke "mazAna vairAgya' kahe che. bIje nirAbAda vairAgya. te cirakALa TakI zake che. e nirA bAdha vairAgya utpanna thavAmAM be kAraNa che. jethI A saMsAra vRddhi pAme che, evA viSaya upara dveSa rAkhave, ane saMsAranI nirgaNatA jovI, eTale "A saMsAra nirguNa che" ema jANavuM. e be upAyathI nirAbAdha vairAgya utpanna thAya che. huM saMsAranI niNatA jevAthI kevI rIte - rAgya thAya che ? caturthe'pi guNasthAne nanvevaM tat prasajyate / yuktaM khala pramAtRRNAM javanaiguNya darzanam // 10 // bhAvArtha- cethA avirati samyam daSTi guNa sthAnamAM paNa ene prasaMga Ave che, eTale pramAtA purUSane A saMsAranI nirgasutA jevAthI vairAgya prApta thAya, e ghaTe che. 10 vizeSArtha-cethuM avirati guNasthAna che. tenI aMdara AvavAthI saMsAranI nirguNatA jovAmAM Ave che. arthAt cothA guNa sthAnane viSe samakitavaMta jJAtA purUSe saMsAranI nirguNatA nicce jue che, eTale tene vairAgyanI prApti thAya che. 10 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavavarUpa ciMtA. 103 cAritramehanIyane mahimA kevo che? satyazcAritramohasya mahimA ko'pyayaM khalu / yadanyahetuyoge'pi phalAyogo'tra dRzyate // 11 // bhAvAtha-cAritra mehaniya karmane keIe mahimA che ke, enI aMdara bIjA kaI hetune roga hoya, te chatAM paNa phalane yega jovAmAM AvatuM nathI. 11 vizeSArtha-nyAya zAstra pramANe evo niyama che ke, jyAM kArya hoya tyAM tene yoga hoya, eTale kAraNanuM kArya rUpa phaLa jovAmAM ja Ave. paNa cAritramehanIya karma evuM vicitra che ke, temAM bIjA hetune ega hoya chatAM tenuM phaLa jovAmAM Ave nahIM. A vAta kahevAno Azaya e che ke, vairAgyanuM phaLa cAritra che, paNa je temAM mehanIya karmano vega thaye hoya te, te vairAgya sthira thaI zakti nathI. te uparathI siddha thAya che ke, cAritra lIdhuM hoya, paNa temAM je viSaya vAsanA jAgrata rahe te, vairAgyathI bhraSTa thavAya che; mATe vairAgya sthira kara hoya te, viSaya vAsanAne sarvathA tyAga kara joIe. 11 cothe guNasthAne vairAgya hoya che. 'dazAvizeSe tatrApi nacedaM nAsti sarvathA / svavyApArahatAsaMgaM tathA ca stavabhASitam // 12 // bhAvArtha-samakitanI eka jAtanI dazAmAM ethe guNasthAne Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. adhyAtma sAra sarvathA vairAgya na haya, ema na jANavuM. kAraNa ke, tyAM pitAnA Atmika svabhAvanI ramaNatAe karIne kusaMgapaNuM haNAya che. e vAta zrI vitarAga tetrane viSe zrIhemAcArya mahArAje jaNAvelI che. 12 vizeSArtha-samaktinI dazA eTale sthiti, temAM the guNaThANe paNa sarvathA vairAgya na hoya, ema na samajavuM. tyAM paNa pitAnA Atmika svabhAvanI ramaNatAe karI kusaMgapALuM haNAya che. te viSe zrI hemacaMdrAcArye vitarAga tetramAM kaheluM che te uparathI samajavAnuM ke, ethe guNasthAne avazya vairAgyapaNuM hAya. 12 te vItarAga stotranuM pramANa Ape che. yadAmarunnarejazrIstvayA nAthopanujyate / yatra tatra ratirnAma viraktatvaM tadApi te // 13 // bhAvArtha- he nAtha ! tame devatAonA rAjA-IdranI lakSamI bhegavI che, ane jyAM tyAM tamArI rati hoya che, te paNa tyAM tamane virAgya ja hoya che. 13 vizeSArtha he bhagavana! tamee iMdranI lakSamI bhagavelI che, ane jyAM tyAM tamane rati upaje che, te paNa te badhe ThekANe tamAruM virakta paNuM ja raheluM che. kahevAno Azaya e che ke, zrI jinabhagavAna IMdra lakSmI bhagave che, ane jyAM tyAM temanI meha rati dekhAya che, te paNa temane te para vairAgya ja hoya che. kAraNa ke, temanuM hRdaya viSayAsakta hetuM nathI. jyAM hadaya viSayAsakta hoya, tyAM vairAgya bhAva TakI zaktA ja nathI. 13 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavavarUpa citA. - 105 bhaveLA yasya vichinnA pravRttiH karmabhAvajA / ratistasya viraktasya sarvatra zunavedyataH // 14 // bhAvArtha-jenI saMsAranI IcchAviccheda thayelI che, karmabhAvathI utpanna thayelI pravRtti kare che, tevA virakta purUSanI je rati che, te sarvatra zubhavedanIya varte che. 14 vizeSArtha je virakta AtmAne rati levAmAM Ave che, te rati zubha vedanIya hoya che. kAraNa ke, tenI saMsAranI IcchA viccheda pAmelI hoya che. te karmane laIne pravRti kare che. paNa tenuM hRdaya virakta hovAthI tenI ratinaThArI hotI nathI. te zubha vedanIyamAMja varte che. kahevAne Azaya e che ke, tIrthakara jevA mahAtmAo karmabhAvane laIne pravRtti kare ane rati kare, paNa teo kharekharA virakta hovAthI temane vairAgyabhAva viccheda pAmate nathI. eTale virakta purUSenI pravRtti ane rati paNa zubha vedanIyamAMja varte che. 14 jJAnazuddhi karma kSayanuM kAraNa che. atazcAddepakajJAnAt kAtAyAM jogasaMnidhau na zuchipadayo yasmAkAribhajamidaM vcH|| 15 // bhAvArtha_ethI akSepa jJAna vaDe purUSa strInA bheganI sanmukha pravarsa te, tethI karIne tenI zuddhino kSaya thatuM nathI, jethI jJAna zuddhi te karmakSayanuM kAraNa che ema haribhadra sUrinuM vacana che. 15 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 adhyAtma sAra. - vizeSArtha ke pUravuM, te che Apaka sakha vizeSArtha svarUpa jJAnanA abhyAsa karI, athavA anya vastue karI anya vastunuM pUravuM, te kSepaka kahevAya che. tevuM kSepakapaNuM jene na hoya, te akSepa kahevAya che. evA akSepaka jJAnavAna purUSa nizcaya bhAvane grahaNa karanAra che. te puruSa strInA bheganI sanmukha pravartate hoya to paNa, tenI zuddhino kSaya thato nathI. kAraNa ke, tenA hRdayamAM viSaya tarapha Asakti hetI nathI. jyAre zuddhino kSaya na thAya, te pachI tenAmAM jJAna zuddhi rahyA kare che, ane "jJAna zuddhi te karmakSayanuM kAraNa che" evuM haribhadrasUrinuM vacana che. kahevAne Azaya e che ke, tIrthakara jevA mahA purUSane strI bhega jovAmAM Ave che, to paNa temanAmAM evuM manobala heAya che ke, jethI teenA hRdayamAMthI vairAgya bhAvanA dUra thatI nathI. teo saMsAramAM vartatA hoya to paNa, jIvanmukta dazA bhegave che. 15 jJAnI saMsAramAM hoya te paNa, te saMsArane paramArtha rIte kema jue che? mAyAnaMtattvataH pazyannanujhinastato drutam / tanmadhye na prayAtyeva yathA vyAghAtavarjitaH // 16 // bhAvArtha A saMsArane tattvathI mAyA je jeI kAma - gamAM udvega nahIM pAmanAre, tema rAga paNa nahIM karanAre, te saMsAranI aMdara pesato nathI; eTale tanmaya banato nathI. te nirvinapaNe mokSe jAya che. 16 ' vizeSArtha -A saMsArane paramArthapaNe IdrijAlanA je joI tenAthI udvega pAme nahIM, tema tenI upara rAga paNa kare nahI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa ciMtA. 107 tevI madhyama sthitimAM rahI, te tanmaya anate nathI. tevA purUSa nividmapaNe mekSe jAya che. 16 niHsagapaNe bhAga bhAgavatAM paNa mAkSe javAya che. jogAn svarUpataH pazyaMstathA mAyAdikopamAn / jAno'pi saMgaH san prayAtyeva paraM padam // 17 // bhAvA--viSaya bhAgone svarUpathI IMdrajAlanA jevA jo tA, ane temAM Asakta thayA vagara tene bhAgavatA hAya, te paNa te paramapadmane-meAkSane pAme che. 17 vizeSA--A sa'sAranA bhAgeA IMdrajAlanA jevA mAyAvI che, ema temanu' svarUpa oLakhI temane je purUSa Asakti vagara bhAgave che, te mekSa padane prApta kare che. kahevAnA Azaya evA che ke, A saMsAranA bhAga bhAgavatA hAya, paNa tenuM yathArtha svarUpa samajI temAM anAsakta rahe, teA tenAmAM vairAgyanI bhAvanA kAyama rahe che; ane tethI gurusthAnArANunA kramathI te " chevaTe mAkSapadmanA adhikArI ane che, eTale A sa'sAranA bhAga pAgalIka che, paravastu che, ane virakata bhAve rahevu, e stra vastu che, evA vicArathI AtmasvarUpa oLakhAya che, ane meAkSapada meLavI zakAya che. 17. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 adhyAtma sAra. bhegane tatvarUpe mAnavAmAM Ave te saMsAra sAgaranuM ullaMdhana thatuM nathI tenAthI kumArge javAya che. bhoga tattvasya tu punarna navodadhi laMghanam / mAyodakadRDhAvezastena yAtIha kApathe // 1 // bhAvArtha A saMsAranA bhegane tatva rUpe mAnanArA purUthiI saMsAra sAgaranuM ullaMna thatuM nathI, te mAyA rUpI jaLanA AvezathI A lekamAM kumArge cAle che. 18 vizeSArtha-je purUSa A saMsAranA bhegone tatva rUpe mAne che, eTale "saMsAranA bhega bhegavavA eja sAra che, ema mAne che, e bhavAbhinaMdI purUSa mAyA-iMdrajAla rUpa jInA AvezathI kumArge jAya che eTale mAyA rUpI jalane pravAhamAM taNAIne A lokamAM naThAre mArge caDI jAya che. A uparathI e upadeza levAne che ke, bhavI prANue viSaya bhegane tyAga kare, ane sarvadA mAyAthI dUra rahevuM. je te pramANe na karavAmAM Ave te, te A saMsAra sAgaramAM cirakAla athaDAyA kare che. 18 jema te saMsAramAM udvigna rahe che, tema mekSa mArgane viSe paNa bheganA maLamAM mehita thaI rahe che. sa tatraiva bhavodhine yathA tiSThatya saMzayam / pokSamArge'pi hi tathA logajaMbAlamohitaH // 15 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa ciMtA. bhAvArtha jevI rIte te saMsAramAM niHsaMzaya udvigna thaI rahe che, tema mekSanA mArgamAM paNa bheganA maLamAM mehita thaIne rahe che. 19 viziSAtha-je purUSa bheganA maLamAM mehita hoya che, te jema saMsAramAM udvigna rahe che, tema mekSanA mArgamAM paNa bhAganA maLamAM mahita rahe che. eTale saMsArAvasthAmAM, viSama bhegamAM Asakta thayela manuSya kadi dIkSA laI yati dharma aMgIkAra kare tepaNa tenI bhegecchA dUra thatI nathI. eTale te ubhaya bhraSTa thAya che, tethI bheganI Asaktine sarvathA tyAga kare joIe, e upadeza che. 19 dharmanI baLavAna zaktine bhega haNI zakatA nathI. dharmazaktiM na hatyatra bhogayogo balIyasIm / haMti dIpApahovAyu jvalaMtaM na davAnalam // 20 // bhAvArtha-jema dIvAne bujhAvanAre pavana baLatA dAvAnaLane haNI zakatuM nathI, tema bhogane vega atizaya balavAna evI dharmanI zaktine haNI zakatuM nathI. 20 - vizeSArtha ahiM kaIne zaka thAya ke, kadi Asakta na hAya, tepaNu bhega vilAsanI sAthe rahevAthI dharmane vega thaI zakate nathI, tethI bhega ane dharmane sAthe bane ja nahIM. A zaMkAnA samAdhAnamAM kahe che ke, dhamanI zakti evI baLavAna che ke, tene bhogane vega haNI zakti nathI. dharmamAM daDha rahenAra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -11 adhyAtma sAra. mANasa saMsAranA bhega bhegavate hoya te paNa, tenI dharmabhAvanA naSTa thatI nathI. dharmanI zakti eTalI badhI balavatI che ke, tenI AgaLa bheganuM baLa cAlatuM nathI. te upara daSTAMta Ape che. je pavana dIvAne bujhAvanAro hoya, arthAt teTalI alpa zakitavALa he, te pavana balatA dAvAnaLane bujhAvI zakato nathI. A daSTAMta uparathI samajavAnuM che, je manuSya dharmanI zakti na hoya, arthAtu dharma para daDhatA na hoya to, te manuSya bhaMga dabAvI de che. paNa je tenAmAM dharmanI daDhatA hoya che, tene bhega jarA paNa dabAvI zakatA nathI. dhamanI evI mahAna zakita hoya che ke, jethI tenI AgaLa bheganI zakti cAlatI nathI. 20 udAsI rahenArA purUSo bhegamAM baMdhAtA nathI badhyate gADhamAsaktau yathA zleSmaNi mkssikaa| zuSkagolavadazliSTo viSayenyo na badhyate // 21 // bhAvArtha-jema zleSma-baDakhAmAM mAkhI baMdhAI jAya che, tema prANa Asaktine lIdhe viSayamAM baMdhAI jAya che. ane je te viSayamAM Asakita na rAkhe te, sukI mATInA gALAmAM jema mAMkhI baMdhAya nahIM tema te viSayamAM baMdha nathI. 21 vizeSArtha-je manuSya viSayamAM Asakta rahe che, ne viSayemAM baMdhAI jatuM nathI, te upara daSTAMta Ape che. jevI rIte mAMkhI kaphanA baDakhAmAM baMdhAya che, tevI rIte sukI mATIne gaLA upara baMdhAtI nathI. kAraNa ke, baDakhA upara mAkhInI Asakti che, ane sukI mATInA geLA Upara tenI Asakti hotI nathI. eTale Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa ciMtA. 11 jyAM Asakti tyAM baMdhana che, ane jyAM anAsakti che, tyAM baMdhana nathI. 21 a nivRtti ane nivRttinI peThe dUSita thatI nathI. bahu doSanirodhArtha manovRttirapikacit / nitiriva no uSTA yogAnunavazAlinAm // 2 // bhAvArtha-anubhava gavALA purUSone nivRttinI jema ghaNA ne nidhi karavAne ke IvAra anivRtti paNa duSita thatI nathI. 22 vizeSArtha-je purUSa anubhava gavALA che, teo kAma bhegathI nivRtta na thAya te paNa te dUSita gaNAtuM nathI. temanI che ke viSaya bhega tarapha anivRtti che, te paNa te nivRttinA jevI gaNAya che. jema rogane kADhavAne auSadhanI jarUra che, tema ghaNuM ne rodha karavAne anivRttinI jarUra che. 22 viSaya sevanAre purUSa viSaya sevyAthI zuddha thAya che, evuM paNa kahevAya che. yasmibhiSevyamANe'pi yasyAzudhiH kadAcana / tenaiva tasya zuciH syAtkadAciditi hi shrutiH||3|| bhAvArtha-je sevavAthI jenI kadAcit azuddhi thatI hoya tene tenAthI ja kadAcita zuddhi thAya che. ema kRti che. 23 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 ' adhyAtma sAra, vizeSArthakaI ema paNa kahe che ke, viSayenuM sevana karanArA purUSanI zuddhi te viSayanA sevanathI thAya che. je viSaye, sevavAthI jema azuddhi thAya che, tema kaIvAra tenA sevanathI zuddhi thAya che. te upara eka daSTAMta kahevAya che. jema zatrunI sevA karanAre purUSa duHkhI thaIne paNa kAlAMtare sukhI thAya che, tevI rIte zatru rUpa viSayenI sevA karanAra purUSa tenAthI zuddha paNa bane che. eTale viSaya sevanAthI-viSayenI aMdara rahelAM duHkhane anubhava karavAthI, tenAmAM temanI tarapha vairAgya utpanna thavA saMbhava che, te tenI zuddhi samajavI. A vAta keTalAekane saMmata che, bahu saM mata nathI, mATe kahyuM che ke, evI ja kRti che. athavA zruti e vedanuM nAma che. tethI keTalAeka vedAMtIone e mata che, e artha paNa thaI zake che, 23 viSayane baMdha ajJAnIne che, jJAnIne nathI viSayANAM tato baMdha janane niyamo'sti na / ajJAninAM tato baMdho zAninAM tu na karhi cit // 3 // bhAvArtha-tethI viSayone baMdha utpanna karavAmAM niyama nathI, eTale te viSayathI ajJAnIone baMdha thAya che, ane jJAnIene kadi paNa baMdha thatuM nathI. 24 vizeSArtha-viSaye hamezAM baMdha karanArA che, A ekAMte niyama nathI. kAraNa ke, jJAnIo bheganIka karmane laIne viSae bhogavatA hoya, te paNa temane anAsatine laIne viSa baMdha kartA thatA nathI. ane jeo ajJAnI che, temane Asakitane Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa ciMtA. 113 laIne viSaya baMdha kartA thaI paDe che. te uparathI siddha thAya che ke, viSaya baMdha ja kare che, e niyama nathI. viSane baMdha purUSa vizeSane laIne thAya che. je purUSa jJAnI hoya che, tene viSaye baMdha kartA nathI ane ajJAnI hoya che, tene baMdha kartA che, eTale viSayane baMdha vyakita paratve che. kahevAne Azaya e che ke, kadi saMsAranA vegane laIne viSaye bheLavavAmAM Ave te paNa, temAM Asakti rAkhavI nahIM. jJAnanA baLathI viSAnA svarUpanuM ciMtavana karyA karavuM, jethI viSaye karma baMdhanA kAraNa rUpa thaze nahIM. te uparathI ema paNa siddha thAya che ke, sarvadA jJAna saMpAdana karavAmAM tatpara rahevuM. jJAnanA baLanI AgaLa viSayanuM baLa cAlavAnuM nathI. 24 dravya ane bhAvathI viSaya sevana karavA viSe kahe che. sevate sevamAno'pi sevamAno na sevate / ko'pi pArajano na syA dyacchan parajanAnapi // 25 // bhAvArtha koI prANI viSayone dravyathI nahIM sevate hoya, paNa bhAvathI seve che, ane keI dravyathI seva hAya, paNa bhAvathI seva nathI. paranI sevA karate paNa paramArtha rIte parane ApatuM nathI, te jJAnI karmamaya thatuM nathI. 25 vizeSArtha-viSayanI sevanA dravya ane bhAva baMnethI thAya che. keI prANI viSayane dravyathI seva nathI, paNa bhAvathI seve che. ane kaI prANI viSayane dravyathI seve che, paNa bhAvathI seva Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 adhyAtma sAruM. te nathI teomAM je jJAnI che. te viSayane dravyathI seve che, bhAvathI sevatA nathI. te jJAnI karmamaya banatAja nathI. je bhAvathI rove che, teja kama maya bane che. te jJAnI parane Ape che, te paNa paramArtha rIte parajana thatA nathI. evA jJAnInA vairAgyanA nAza thatA nathI. 25 uttama purUSAnA vairAgya garbhathI mAMDIne haNAtA nathI. taeva mahApuNya vipAkopa hitazriyAm / garjAdArajya vairAgyaM nottamAnAM vihanyate / / 56 / / bhAvArtha ethI karIne meTA puNyanA vipAkathI jemane mA lakSmI najIka AvelI che, evA uttama purUSa ne ga thI ArabhIne temanA vairAgyanA nAza thatA nathI. 2 vizeSA--uttama purUSonA vairAgya garbhathI mAMDIne paNa huNAtA nathI. eTale janmathI Ara'bhI temanAmAM evA daDha vairAgya hAya che ke, je vairAgya viSama bhAga karatAM chatAM paNa nAza pAmate nathI. tenu kAraNa batAve che. te uttama purUSAne pUrvanuH mahA puNya hAya che, te puNyanA vipAka thatAM temanI najIka mekSa lakSmI Ave che. A kAraNane laIne te uttama purUSA viSaya bhAga bhAgavatA hAya tA paNa, temanA vairAgya huNAtA nathI. 26 . vairAgya dizAnA rAjamArga kayA che ? viSayejyaH prazAMtAnA manAMtaM vimukhIkRtaH / karaNaizcAru vairAgyameSa rAjapathaH kila // 27 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa ciMtA. 15 bhAvAtha viSayathI zAMta thayela ne humezAM IMdrayAne viSayAthI vimukha karavAthI je suMdara vairAgya thAyache, e vaizagya dizAno rAje mAga che. rahe vizeSAUttama prakAranA vairAgya prApta karavAnA rAjamA e che ke, viSayeAthI zAMta thayA pachI petAnI iMdriyAne haMmezAM viSayAthI vimukha rAkhavI. jyAre zAMta vRtti thAya, eTale iMdriyAnuM Imana karavAthI indriyA viSayamAMthI vimukha thaI jAya tyAre tene vairAgya bhAvanA vaDe paripuSTa banAvavAnA yatna karavA. eTale ke eka tarapha satatapaNe iMdriyA upara aMkuza rAkhavA ane uparathI vairAgyanA paTa besAravA AthI vaizagya prAptinA rAjamAga khullA thAya che. 27 vairAgyanA eka maMdI (nhAnA) mAga svayaM nivarttamAnaistairanudIrNairiyaMtritaiH / jJAnavatA tasmAdasAdhakapadI matA // 28 // bhAvA--pAtAnI meLe nivRtta thayela, udIraNA vagaranI ane yaMtraNA zivAyanI tuma IMdriyA vaDe je jJAnIone vairAgya thAya, te vairAgyane ekapadI (nhAnA ) mA kahevAya che. 28 vizeSAje jJAnIo evA che ke, jeonI iMdriyA IcchA vinA koi kAraNuthI potAnI meLe nivRtta thAyache. tema Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 adhyAtma sAra. teone keI jAtanI udIraNa karavAmAM AvatI nathI. temaja kaI jAtanI niyaMtraNa karavAmAM AvatI nathI. eTale Idriyane nirodha hajI karyo nathI, paNa sahaja cAritranA ge indriya nirodha thaI gaye che temaja te Asakti na hovAthI tRpta rahe che. evA jJAnI purUSane vairAgya pUrve kahelA rAjamArganA vairAgyanI apekSAe ekapadI che-eka daMDI che. eTale nAne mArga che. je zakaTa vagerene cAlavAne gherI raste te rAjamArga kahevAya che, ane manuSyone page cAlavAne mArga te ekapadI mArga kahevAya che. prathama kahela rAja mArganA je vairAgya meTe che, ane A ekapadI vairAgya nAne vairAgya che. 28 baLAtkAre prerelI iMdriya vananA hAthInI jema vaza thatI nathI. balena preryamANAni karaNAni vanenavat / na vAta vAta zAMti pratyutAnartha vra bhAvArtha-baLAtkAre prerelI IMdriye vananA hAthInI jema kadi paNa vaza thatI nathI, paraMtu ulaTI anarthane vadhAranArI thAya che, 29 vizeSArtha-iMdriyone hamezAM niyamamAM rAkhavI joIe. jo temane baLAtkAre preravAmAM Ave che, pachI te kadi paNa vaza thatI nathI. eTale iMdriyane niyamamAM rAkhIne viSaya bhega bhegavavA. je baLAtkAre temane preraNA karavAmAM Ave, arthAta Asakti pUrvaka temane chuTI mukavAmAM Ave che, pachI te vaza thaI zakatI nathI. te upara daSTAMta Ape che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-2varUpa ciMtA. 17 jema vanane madenmatta hAthI heya tene chuTe mukvAmAM Ave te, kadi paNa vaza thatuM nathI. baLAtkAre chuTI mukelI indriya vaza thatI nathI, eTaluM ja nahIM paNuM, teo ulaTI anarthane vadhAranArI thAya che. chuTele vanane hAthI jema aneka jAtanA anartha kare che, tema chuTI mukelI Idriye aneka jAtanA anartha utpanna kare che, tethI indriyane baLAtkAre preravI na joIe, e upadeza che. 29 adharmI-dhUrta manuSya potAnA AtmAne narakanA khADAmAM pADe che. pazyaMti sajjayA nocairDAnaM ca prayuMjate / AtmAnaM dhArmikAbhAsAHkSipati narakAvaTe // 30 // bhAvArtha-dharmane ADaMbara karanArA dhUtArAo lajajAthI nIcuM jue che, dudhdhana ciMtave che, ane pitAnA AtmAne narakanA khADAmAM nAMkhe che. 30 vizeSAtha-jeo dharmane khoTe ADaMbara rAkhe che, teo . dhArmikAbhAsa kahevAya che. tevA adhama dhArmika lajajAthI nIcuM jue che, ane hadayamAM durbAna kare che, te purUSe narakanA khADAmAM avazya paDe che. kahevAno Azaya e che ke, manuSya zuddha vRttithI dharmAcaraNa karavuM joIe. dharmane viSe kaI jAtane ADaMbara rAkhavuM na joIe. jeo dharmane ADaMbara rAkhe che, teo avazya narakamAM paDe che. dharmane ADaMbara rAkhanArA purUSe kevI rIte varte che? te vAta graMthakAra jaNAve che ke, teo uparathI lajA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aidhyAtma sAra, rAkhI nIcuM jue che, paNa temanA hadayamAM durbAna thayA kare che. evA dhArmikAbhAsa purUSe narakanA adhikArI thAya che. 30 kevo purUSa Idriyone ThaganAre thAya che? vaMcanaM karaNAnAM tariktaH kartumarhati / sadanAva viniyogena sadAsvAnya vinAgavit // 31 // bhAvArtha-zuddha bhAvane arpaNa karI sarvadA pitAnA ane anyanA vibhAgane jANanAro virakata purUSa iMdriyanI vaMcanA karavAne cagya che. 31 vizeSArtha--je purUSa pite zuddha bhAvavALe che, ane svaparanA vivekane jANe che, te purUSa idrine chetaravAne gya thAya che. kahevAne Azaya e che ke, jenA hRdayamAM zuddha bhAva che, eTale hadayamAM zuddha bhAvanA bhAvanAre che, temaja svapara vastune viveka dharanAre che, eTale je Atmika vastu te svavastu che, ane je pugalika vastu te paravastu che, evuM je samaje che, te purUSa iddhine chetaravAmAM samartha thaI zake che. arthAt te indriyane niyamamAM rAkhI zake che. mATe dareka bhavI AtmAe hRdayamAM zuddha bhAva rAkhave, ane svapara vastune viveka rAkha, ke jethI iMdrienuM damana thAya ane vairAgyanI vRddhi thAya. 31 kevo vairAgya adbhuta che? prahattervA nivRttervA na saMkalpo na ca zramaH / vikAro hiyate'kSANAmiti vairAgyapadlutama // 35 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe varavAthI tene te pattimAM rahe tevI nathI. te bhavarUma rivA. bhAvArtha-vRttine vire athavA nivRttine viSe jene saMkalakya nathI, tema zrama paNa nathI, tenI indriyane vikAra harAya che; tenAthI je vairAgya utpanna thAya te addabhuta vairAgya kahevAya che. 32 vizeSArtha-A saMsAramAM manuSyane mATe e vRttio che. pravRtti ane nivRtti. je jJAnI che, te ubhaya vRttimAM samAna bhAve varte che. te pravRtti kare te paNa, saMkalpa vikalpa karatuM nathI, tema tene zrama lAgatuM nathI. ane nivRttimAM rahe te paNa, te saMkalpa- vikalpa karatuM nathI, tema te pitAne zrama thayele mAnatuM nathI. A pramANe vartavAthI tenI iddhine vikAra harAya che--nAza pAme che. kAraNa ke, te pravRtti ane nivRttinA dharmane sArI rIte jANe che. AthI tenI manovRttimAM saMkalpa-vikalpa utpanna thatA nathI, tema tene zrama lAgatuM nathI, eTale tenAmAM addabhuta vairAgya utpanna thAya che. pravRtti ane nivRttimAM saMkalpa rahita ane zrama rahita rahenAra vairAgya bhAvanA thayA vagara rahetI nathI. e vairAgya kharekhara addabhuta gaNAya che. 32 jJAnI yegIne pravRttio bAdhakAraka thatI nathI. dAruyaMtrasthapAMcAlI nRtyatulyAH pravRttayaH / yogino naiva bAdhAyai zAnino lokavArcanaH // 33 // bhAvArtha-kASTa yaMtramAM goThavelI putalIonA nRtyanA jevI pravRttio lekamAMvanArA jJAnI-gIne bAdhakAraka thatI nathI. 33 vizeSArtha je jJAnI ane megI che, te kadi leka vyavahAra Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 adhyAtma sAra. mAM vattatA hAya tApaNu, tene pravRttie khAdhakAraka thatI nathI. je pravRttie yaMtramAM geAThavelI kASTanI putalIenA jevI hoyache. A uparathI gra'thakAre jaNAvyuM ke, je jJAnI ane yAgI hoya che, te pravRttinuM svarUpa samaje che. jema yaMtramAM goThavelI kASTanI putalIe te yaMtra calAvanAranI marajI pramANe nRtya kareche, tevI rIte A saMsAranI pravRtti karmanI preraNA pramANe varte che, eTale jevu ka tevI pravRtti thAyache. A pramANe pravRttinA svarUpane jANanArA jJAnI purUSane te pravRttie kAMi paNa karI zakti nathI; eTale tenA hRdayamAMthI vairAgya bhAvanA zithila thaI zaktI nathI. jJAnI ane ceAgI e e vizeSaNA hetupUrvaka ApavAmAM AvelA che. kadi mAtra jJAnavAn hAya, paNa je tenAmAM ceAgavidyAnI zakti na hAya tA, te manevRttine rU MdhI zakatA nathI. tethI jJAnI ane ceAgI e e vizeSaNeA ApelAM che. 33 5radarzanI vairAgyane ceAgamAyA kahe che. iyaMca yoga mAyeti prakaTaM gIyate paraiH / lokAnugrahahetutvAnnAsyAmapi ca dUSaNam // 34 // bhASA e vairAgya dazAne anya matie cega mAyA evA nAmathI pragaTapaNe kaheche. paNa, e leAkanA anugrahanI heturUpa hAvAthI enI aMdara kAMI dUSaNa nathI. 34 vizeSAe vairAgya dazAne anyamatIe cogamAyAne nAme pragaTa rIte oLakhAve che. bhale teo tema kahe, paNu e varAgya dazA leAkeAnA anugrahanI heturUpa che, eTale e vairAgya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhava-svarUpa ciMtA. 121 dazAthI leAka anugraha thai zake che, mATe tenI aMdara koI jAtanA rASa nathI. 34 e yAga mAyA paNa zuddha jJAnanI dizA che. siddhAte zrayate ceya mapavAdapadeSvapi / mRga parSatparitrAsa nirAsaphala saMgatA // 35 // bhAvAe yAga mAthAnA nAmavALI vairAgya dazA siddhAMtane viSe apavAda padmanI aMdara sabhaLAya che, ane te mRgalAnI pAne trAsa ane nirAsa karavA rUpa lanI sAthe maLelI che. 35 - vizeSA --e vairAgya dazAM apavAda padmamAM paNa che, ema siddhAMtamAM sa'bhalAya che. apavAdane viSe mRgAnI pariSadAne paNa nirAsa karavI, e vRSabha tulya gItAnI zuddha jJAna dizA jANavI. 35 udAsIna bhAvamAM ceAthA guNasthAnamAM paNa vairAgya hAya che. audAsInyaphale jJAne paripAkamupeyuSi / caturthe'pi guNasthAne tadhairAgyaM vyavasthitam // 36 // bhAvA--UdAsInapaNuM jenu phUla che, evu jJAna jayAre paripAkAvasthAne pAme che, tyAre ceAthA guNusthAnamAM paNa te vai rAmya rahelA hAya che. 36 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARR adhyAtma sAra, vizeSAtha-jJAnanuM phala udAsInatA che, eTale jayArejJAna prApta thAya che, tyAre manuSyane udAsIna bhAva varte che. tethI te sukha, duHkha vagere sarva bAbatamAM madhyastha bhAve varte che. evuM jJAna paripAka avasthAne prApta thAya che, eTale cothuM guNasthAna ke je avirati samyaga daSTinA nAmathI oLakhAya che, tenI aMdara te vairAgya upanna thAya che, tethI sarvathA udAsInatAne ApanAra jJAna prApta karavuM joIe. 36 iti pAMcamo vairAgya-saMnava nAmano adhikAra samApta thayo. . ji che , Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varAgya senAdhikAra. adhikAra 6 Tho. vairAgya dAdhikAra. vairAgyanA traNa prakAra. tadvairAgyaM smRtaM duHkhamohajJAnAnvayAt tridhA / tatrAdyaM viSayA prApteH saMsArogalakSaNam // 1 // rIsTa bhAvA--duHkha garbhita, mAhu garbhita ane jJAnagarbhita ema traNa prakAranA vairAgya kahelA che. temAM viSayAno prApti na thavAthI sa'sAra tarapha Udvega rahe te pehalA duHkha garbhita vairAgya kahevAya che. 1 vizeSA--graMthakAra prathama vairAgyanA traNa prakAra pADe che. duHkha garbhita, mAha gabhita, ane jJAna gati, evAM tenAM nAma che. manuSyane jayAre manavAMchita viSayA prApta na thAya, tethI sa*sAra tarA udvega thai Ave, te pahelA duHkha garbhita vairAgya kahevAyache. 1 duHkha garbhita vairAgyamAM manuSyanA vinipAta thAya che. atrAMgamanasoH khedo jJAnamApyAyakaM na Rt / nijAbhIpsilAle ca pito'jayate // 2 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 adhyAtma sAra. bhAvArtha_e pahelA duHkha garbhita vairAgyamAM prANane deha saMbaMdhI tathA mana saMbaMdhI kheda unna thAya che, ane temAM manane tRpti ApanAra jJAna paNa hetuM nathI, tethI je te prANune pitAnI IcchIta vastune lAbha thAya che, tene vinipAta (bhraSTatA) thaI jAya che. 2 vizeSAtha-pahelA duHkha garbhita vairAgyamAM manuSyane deha saMbaMdhI ane mana saMbaMdhI kheda utpanna thAya che. eTale jyAre tenA mananI IcchA pUrI na thAya, tyAre tene bhAre duHkha utpanna thAya che. kAraNa ke, tenAmAM duHkhane zamAvanAruM paripUrNa jJAna hetuM nathI. je pUrNa jJAna hoya te, tenAmAM deha ane mana saMbaMdhI kheda thatuM ja nathI. tema karatAM je tenI dhAraNA pramANe Icchita vastunI prApti thAya te pachI tene prathama duHkha garbhita vairAgya TakI zakate nathI, tatkAla tene vinipAta thAya che, eTale vairAgyathI bhraSTa thaI jAya che. tethI te duHkha garbhita vairAgya Uttama prakArane gaNAte nathI. kadi koI purUSe Icchita vastu na maLavAthI dukha garbhita vairAgya vaDe cAritra lIdhuM hoya, paNa je tenI IcchA pUrNa thAya che, te te cAritrathI bhraSTa thaI jAya che. mATe pahele duHkha garbhita virAgya uttama bhAvanA vaDe acaLa karavA gya che. 2 dukhathI vairAgya pAmelA munio pAchAgrahavAsamAM Ave che, mukhAdviraktAH prAgevecchati pratyAgateH padam / adhIrA zva saMgrAme pravizaMto vanAdikam // 3 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 125 bhAvA--duHkhathI virakata thayelA munie,jema sa'grAmamAM adhIra thayelA purUSA vana vageremAM praveza kareche, tema pAchA gRhasthAvAsamAM praveza karavAnI icchA kareche. 3 virodhA--je purUSoe duHkhathI virakata thaI dIkSA lIdhI hAya, teo jyAre temanuM duHkha dUra thAya, tyAre pAchA gRhasthAvAsamAM AvavAnI IcchA kareche. te upara dRSTAMta Apeche. jema yuddhane viSe sAmela thayelA adhIra purUSA vananI aMdara bharAI besavAnI IcchA kare che. A uparathI samajavAnu` ke, saMgrAmamAM gayelA kAyara purUSa! jema pAchA nAzI vana vageremAM bharAI beseche, tema duHkhathI kAyara thayelA purUSA virakta thai munitrata grahaNa kare che; paNa kAyaratAne laIne te pAchA gRhasthAvAsamAM Ave che. te uparathI e upadeza levAnA che ke, du:khagarbhita evA vairAgya mANasane patita karanAra che, tethI tevA vairAgyane pAmI mahAnata levAnuM sAhasa karavu' nahI. duHkha garbhita vairAgya asthira hovAthI agrAhya che. 3 tevA vairAgyanA adhikArI purUSA zuSka vidyA bhaNe che, paNa siddhAMta bhaNatA nathI. zuSkatarkAdikaM kiMci dhaidyakAdikamapyaho / paThaMti te zamanadIM natu siddhAMtapatim // 4 // bhAvA--ahA ! e prathama vairAgyavALA purUSo zuSka ta vicAra ane vaidyaka vagere bhaNe che, paraMtu zamatAnI nadI rUpa siddhAM tanI paddhattine bhaNatA nathI. 4 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra vizeSA---duHkha garbhita vairAgyavALA sAMsArika lAbha meLavavAne mATe kAMIka zuSka tarka vidyA ke vedhaka vagere bhaNe che, paraMtu zamatAnI nadI pa eTale jenI aMdarathI ghaNI zamatA meLavI zakAya che, evI siddhAMtanI paddhattine bhaNutA nathI. teenA manamAM uttama vairAgya na heAvAthI vAda vivAda karavAne, zuSka tarkavidyA bhaNavAne teo tatpara bane che. kAraNa ke, vAda vivaDhathI bIjAneA parAbhava karI jagatamAM kIrti meLavavAnI temanI icchA hAya che. temaja vaighaka vidyA bhaNI leAkeAnA ASadhe pacAra karI dravya meLavavAnI icchA rAkhe che. Adi zabdathI matra taMtra vagerenI camatkArI vidyAmAM paNa temanI pravRtti thAya che. tevA anuttama vairAgyane laIne tee sAMsArika lAbha meLavavAne ghaNuAja Atura rahe che, ane jo te lAbha maLe tA, te pAchA sa'sArane vadhAre che. tevA purUSo zamatAne vadhAra nArI siddhAMtanI paddhattine bhatA nathI, kAraNa ke, kSudra vairAgyane laIne teone e paddhati rUcikara thatI nathI. A uparathI evo sAra nIkaLe che ke, zuSka tarka vidyA ke vaidyavidyAnA kevaLa AtmAne anupayeAgI abhyAsa karavA na joIe; paraMtu zamatAne ApanAra siddhAMtanA abhyAsa karavA joIe. 4 12 graMthanA khaMDa khaMDa medhathI gava dhAraNa karanArAe tatvanA rahasyane pAmI zakatA nathI. graMthapAvabodhena garvoSmANaM ca vibhrati / tastvatiM naiva garchati prazamAmRta nirjaram // 5 // bhAvA--graMthanA khaMDa khaMDa edhathI purUSo gavanI ga Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virAgya bhedAdhikAra. jaI mIne dhAraNa kare che. teo zamata rUpa amRtanA jharA rUSi taravamA rahAyane pAmatA nathI. 5 vizeSArtha-jeo duHkha garbhita evA vairAgyane pAmelo che, teo dareka graMthanuM khaMDa khaMDa pAMDitya meLavI nAnI garamIne dhAraNa kare che, tethI teo tatvanA rahasyane pAmI zaktA nathI. je tattvanuM rahasya zamatA rUpa amRtanA jharA jevuM che. eTale te jANavAthI hRdathapara zamatA rasane pravAha vahana thAya chaeN. kahevAne Azaya e che ke, paripUrNa siddhAMtanA tAtvika graMthane abhyAsa karA,ke jethI zamatA guNa meLavI zakAya che. jemAM graMthonuM khaDakhaMDa pAMDitya meLave che, teonAM hRdaya garvathI bharapUra thaI jAya che eTale temanAmAM zamatAne eka aMza paNa AvatuM nathI. 5 veSadhArI sAdhuo gRhasthanA jevAja che. veSamAtra nRto'pyete gRhasthAnAtizerate / R pUrino ramannati thAnapatinA hai bhAvArtha e duHkhagarbhita vairAgyathI sAdhu thayelA purUSe mAtra veSadhArI che. teo gRhathathI koI adhika thatA nathI, asthata gRhasthanA jevAja che. teo patthAyI nathI, eTale AgaLa paDelA nathI, tema pAchaLa paDelAM nathI. 6 vizeSArtha duHkha garbhita purUSe sAdhu thAya che, paNa teo mAtra vArI che te sunivezane dhAraNa karanArA che, tavI gRha nA ja che. iraNake, temanAmAM uttama vairAgya rahele nathI evA purI pADI zakatA nathI, tema guNa pAmIne pAchaLa Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 adhyAtma sAra. paDatA nathI. kAraNake, muniveSa dhAraNa karyo che, tethI temane pazcAtpAta paNa na gaNAya. evA purUSe pariNAme cAritra bhraSTa thaI duHkhanA pAtra bane che. 6 dukha garbhita vairAgyanuM prayojana. gRhe'nnamAtra daurbabhyaM labhyate modakA vrate / vairAgyasyAyamarthohi suHkhagarnasya lakSaNam / / 7 // bhAvArtha--gharamAM purUM anna paNa durlabha che, ane vrata levAmAM lADavA maLe che, te duHkha garbhita vairAgyanuM lakSaNa che. 7 vizeSArtha--gharamAM pUruM khAvAnuM maLatuM na hoya, tethI dIkSA le che, kAraNake, sAdhu thavAthI khAvAmAM lADu maLe che. AvA prajanathI je vairAgya hoya, te duHkhagarbhita vairAgyanuM lakSaNa che. eTale lADu khAvAne mATe saMsAra Upara vairAgya dharI dIkSA levI, te duHkhagarbhita adhama vairAgya kahevAya che. evA vairAgyane sarvathA tyAga kare jaIe. 7 bIjA mehagarbhita vairAgyaviSe kaheche. kuzAstrAcyAsa saMjUta javanairguNya darzanAt / mohagarna tu vairAgyaM mataM bAla tapasvinAm // 8 // bhAvArtha-naThArAM zAstranA abhyAsathI A saMsAranI ni. sutA jovAmAM Ave, ane tethI je vairAgya thAya, te bIje meha garbha vairAgya kahevAya che. eve vairAgya bAlaktapasvIone thAya che. 8 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 129 vizeSAtha mithyAtvIonAM naThArAM zAstranA abhyAsathI sasAranI nirgu NutA jevAmAM Ave, tethI je naisagya utpanna thAya, te bIjo mAha garbhita vairAgya kahevAya che. mAha garbhita vairAgyavALA purUSa zAstrIya vAda vivAdamAM vizeSa tatpara bane che. ane te mithyAtva tarA durAgrahI thAya che; tethI tenA mAhagAi ta vairAgya jaNAi Ave che. mithyAtva tarapha je meha rAkhIne vairAgya dhAraNu - ravA te mAha garbhita vairAgya kahevAya che. tevA vairAgya khAla tapasvIone hAya che, Uttama purUSAne hAtA nathI. kAraNu ke, uttama purUSo yathArthavAdI hAvAthI tee sadA mithyAtvathI dUra rahe che. khALa eTale mUkha evA tapasvIo e meAhu garbhita vairAgyane dhAraNa karI dharmanA ADaMbara vadhAre che, ane Akhare patita thaI cAritra dharma thI vimukha khane che. 8 siddhAMta jANavA chatAM virUddha artha kahenArAAnuM iSTa thavuM duSkara che. siddhAMtamupajIvyApi ye viruddhArthabhASiNaH / teSAmapyetadeveSTaM kurvatAmapi duSkaram // // // // bhAvA--siddhAMta jANIne paNa je te siddhAMtanI virUdva artha kahenArA che, te e iSTakA karatA hAya te paNa,temanuM USTa thavuM duSkara che. huM vizeSA--mAha garbhita vairAgyane dhAraNa karanArAe kadi siddhAMtane jANatA hAya, te paNa te tenI virUddha evA ane T Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 adhyAtma sAra. kahenArA heAya che. je te virUddha artha' kahenArA che, temanu iSTa kadi paNa siddha thai zakatuM nathI, te iSTa ghaNu ja muzkela che. mAha garbhita vairAgyavALAne paramAmAM paNa pApaja lAge che, ane tenI rUci jJAnamAM heAtI nathI. saMsAramocakAdInAmivaiteSAM na tAtvikaH / cunnoti viragAmo yajJAtAnajJAnavisthitiH|| ? bhAgA --saMsAramAMthI mukAvanArA ajJAnI purUSonI jema mAhu garbhita vairAgyavALA purUSone paramArthapaNe zubha pariNAma AtA nathI, ane temanI jJAna Upara rUci thatI nathI. 10 vizeSAmaha garbhita vairAgyavALAkaddhi zubha pariNAma rAkhatA hAya, tA paNa temanA e pariNAma paramArtha rIte zubha hAtA nathI. teo paramArtha karatA hoya, te paNa temane pApaja lAge che. te upara eka daSTAMta Ape che. sasAra mAyaka eTale saMsAramAMthI duHkhIne mukAvanArA yavana leke kadi zubha pariNAmanI buddhi rAkhatA hAya, te paNa temane pApaja lAge che. sasAra meAcaka yavanAnA evA mata che ke, koi duHkhI prANI hAya, tene koi UpAyathI duHkhamAMthI mukta karavA, tema chatAM jo te duHkhamAMthI mukata na thAya tA, tene ThAra mAravA; ke jethI tene chuTakArA thaI jAya. ghAyala thayelA gheADAne tarata mArI nAMkhavA. nahIM te te AkhI jIMdagI herAna thAya che. AvA matane mAnya karanArA yavana Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 131 lekenAM pariNAma zubha lAge che, paraMtu vastutAe temane pApaja lAge che. tevI ja rIte meha garbhita vairAgyavALA purUSanAM parisuma samajavAM. temanAM pariNAma paramArtharUpa lAge che, paNa chevaTe teo temAMthI pApanA bhAgI ja bane che. temaja te purUne jJAna upara rUci hetI nathI. je temane jJAna Upara rUci hoya te, teone moha garbhita vairAgya thAya ja nahIM. 10 meha garbhita vairAgyavALAnI zamatA paNa de Sane piSaNa karanArI hoya che. amISAM prazamo'pyuJcairdoSapoSAya kevalam / aMtarnilInaviSama jvarAnunavasaMninaH // 11 // bhAvAtha-moha garbhita vairAgyavALAne zamatA hoya te paNa, te aMtaramAM rahelA viSama varanA anubhavanI jema kevaLa devanA piSaNane mATe thAya che. 11 vizeSAtha-meha garbhita vairAgyavALA purUSane zamatA utpanna thatI nathI, te chatAM kadi temanAmAM je zamatA guNa utpanna thAya che, tenAthI kevaLa deSanuM ja piSaNa thAya che. kAraNake, temanAmAM mithyAtvane doSa hovAthI temanI zamatA deSane vadhAranArI thAya che. te upara daSTAMta Ape che. zarIranI aMdara rahela viSama jvara uparathI zamele lAge che, paNa aMdara tene dAha atizaya pIDAkArI hoya che. tevI ja rIte meha garbhita vairAgyavALAne uparathI zamatA dekhAya, paNa aMdarathI tenAmAM doSanI vRddhi thAya che. 11 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 adhyAtma sAra. bIjA meha garbhita vairAgyanA lakSaNe. kuzAstrAryeSu davatvaM zAstrArtheSu viparyayaH / svacchaMdatA kutarkazca guNavatsaMstavojjhanam // 15 // bhAvArtha-naThArA zAstramAM DahApaNa, zAstranA arthamAM vipaWya, svacchedapaNuM, kutarka, guNavAna purUSanA paricayanetyAga- 12 vizeSArtha-moha garbhita vairAgya vALA purUSane naThArAM zAstranA arthamAM DAhApaNa hoya che, ane uttama siddhAMtanA artha mAM viparyaya hoya che. tenAmAM svacchaMdatA Ave che. te naThArA tarkavitarka karyA kare che ane guNavAna purUSane paricaya rAkhate nathI. 12 AtmotkarSaH paradrohaH kalahA daMbhajIvanam / AzravAcchAdanaM zaktayubaMdhanena kriyAdaraH // 13 // bhAvAtha-potAne utkarSa kare, bIjane keha kare, kachace, daMbhathI jIvavuM, Azrava-pApane DhAMke, zakti uparAMta kriyA karavAne Adara kare - 13 vizeSArtha-maha garbhita vairAgyavALe purUSa pitAne ukarSa kare che, eTale pitAnI baDAI kare che. bIjAne keha kare che, paraspara kalaha-TaMTe karyA kare che. daMbhathI pitAnI AjIvikA calAve che. pitAnAM pApane DhAMke che. pitAnAmAM zakita na hoya tevI kriyA karavAmAM Agraha rAkhe che. 13 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 133 THkupA kuparariskRti anubaMdhAdhaciMtA ca paNidhAnasya vicyutiH // 14 // bhAvArtha-guNa upara amuzagana kare, bIjAe karelA upakArane bhulI jave. tIvra karmane vicAra na kare, ane zubha adhyavasAyathI rahita thavuM. 14' vizeSArtha-meha garbhita vairAgyavALe purUSa guNa upara anu rAga karate nathI. te bIjAe karelA upakArane bhulI jAya che. ane muka kAma karavAthI tIvra karma baMdhAze e vicAra karatA nathI. ane te zuddha adhyavasAya paNuM dhAraNa karatuM nathI. 14: zraddhA mRttva mausatya mAdhuryamavivekatA / vairAgyasya dvitIyasya smRteyaM bakSaNAvanI // 15 // bhAvArtha-zraddhA, mRdutA-keLapaNuM, uddhatapaNuM, madhuratA ane avivekapaNuM e bIjA mehagarbhita vairAgyanAM lakSaNenI paMkti kahelI che. 15 vizAtha-bIjA mehagarbhita vairAgyavALA purUSane zraddhA hoya che, kemaLatA hoya che, uddhatapaNuM hoya che, ane sArA sArano viveka hetuM nathI. A pramANe bIjA mehagarbhita vairAgyanAM lakSANekahelAM che. je purUSamAM A. kahelAM lakSaNe heya, te purUSa mahA garbhita vairAgyavALe che, ema samajavuM. 15 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134. adhyAtma sAra. have trIjA jJAnagarbhita vairAgyanuM lakSaNa kahe che. jhAnagarna tu vairAgyaM samyak tattva paricchida: / syAdvAdinaH zivopAyasparzi nastatvadarzanaH // 16 // bhAvArtha-samyaka tattvane oLakhanArA,syAdvAda matane mAnanArA, mokSanA UpAyanuM ciMtavana karanArA, ane tatvane jenArA, evA purUSane je vairAgya thAya che, te jJAnagarbhita vairAgya kahevAya che. 16 vizeSArtha-trIje jJAnagarbha vairAgya sarvottama gaNelo che. je vairAgya thavAmAM aMdara jJAna raheluM hoya te jJAnagarbhita vairAgya kahevAya che. te jJAnagarbhita vairAgya kevA purUSane utpanna thAya? te viSe graMthakAra vivecana karI batAve che. je purUSa samyak tatvane oLakhanAre haya, eTale samyaka tatvanuM svarUpa jeNe yathArtha rIte jANuM heya te purUSane jJAnagarbhita vairAgya utpanna thAya che. je purUSa syAdvAda siddhAMtane mAnanAre haya, tene jJAnagarbhita vairAgya prApta thAya che. temaja je purUSa mekSanA upAyanuM ciMtavana karanAra cheeTale mokSamArga kevA upAyathI prApta thAya, tenA vicAre je karyA kare che, tevA purUSane jJAnagarbhita vairAgya prApta thAya che. ane je purUSa taravadA heya che, eTale jene yathArtha tatvadarzana thayeluM che, te purUSane jJAnagarbha vairAgya utpanna thAya che. kahevAne Azaya e che ke, mANasane cAra prakAre jJAna utpanna thAya che. samyaktatvane oLakhavAthI, syAdvAda matane mAnavAthI, mekSanA UpAyane ciMtavavAthI ane tatvadarzana thavAthI. A cAra prakAre utpanna thayelA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra 135 jJAnathI e Uttama vairAgya prApta thAya che ke, jethI te manuSya pitAnuM AtmasAdhana sArI rIte karI zake che. 16 kevA purUSane jJAna garbhita vairAgya pragaTa thAya che? mImAMsA mAMsalA yasya svaparAgama gocarA / budhiH syAttasya vairAgyaM jJAnagarnamudaMcati // 17 // bhAvArtha jene vicAra paNa hoya, ane jenI buddhi pitAnA ane bIjAnA zAstramAM pravartatI hoya, tene jJAna garbha vairAgya pragaTa thAya che. 17 vizeSArtha-jJAnagarbha vairAgya pragaTa thavAmAM be mukhya kArahyuM che. sArA vicAre ane svasiddhAMta tathA parasiddhAMtamAM pravatailI buddhi, je hadayamAM sArA sArA vicAra Ave te, tenAthI svavastu ane paravastunuM bhAna thAya che; ethI karIne uttama prakArane vairAgya thaI Ave che. temaja buddhi paNa evI hevI joIe ke, jethI vairAgya bhAvanAne puSTi maLe. jyAre pitAnA ane pArakA siddhAMtamAM buddhi pravarte, eTale baMne siddhAMtanuM svarUpa yathArtha jANavAmAM Ave tyAre uttama vairAgya prApta thAya che. A ubhaya kAraNe eTalAM badhAM uttama che ke, jethI utpanna thayela vairAgya mAnava AtmAne A jagatanA vRthA vyavahAranuM bhAna karAve che, ane mokSa mArganuM zuddha svarUpa oLakhAve che. te uparathI e Upadeza levAne che ke, Uttama prakAranA sArA vicAro karavA ane svasiddhAMta ane parasiddhAMtamAM buddhine joDavI, jethI jJAnagarbhita Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 adhyAtma sAra. vairAgya prApta thAya, ane sahelAIthI Atma kalyANa meLavI zakAya. 17 jene sva ane para zAstranA karmamAM pradhAnatA na hoya te karmanA zuddha sArane meLavI zakatA nathI. na svAnya zAstravyApAre prAdhAnyaM yasya karmaNi / nAsau nizcayasaMzuSaM sAraM prAmoti karmaNaH // 10 // bhAvArtha-jene pitAnA ane paranA zAstranA vyApAra rUpa karmamAM pradhAnatA nathI, te nizcayathI zuddha evA karmanA sArane prApta karate nathI. 18 - vizeSArtha -jeNe jJAnagarbhita vairAgya meLava heya, teNe karma-eTale kriyAnA nizcita sArane prApta kare joIe. kAraNa ke, rAnagarbhita vairAgyanuM kAraNa nizcaya karelI kriyAne sAra che. jyAre nizcaya karelI zuddha kriyA AcaravAmAM Ave che tyAreja zuddha jJAna prAsathAya che, jezuddha jJAnanAyegathI yathArtha vairAgya meLavI zakAya che. e hakimane nizcita sAra kyAre meLavAya che, ke jyAre sva ane para siddhAMtanuM avalokana thayuM hoya tyAre. sva ane para siddhAMtanA vicAre jANavAmAM AvavAthI kviAnA svarUpanuM zuddhAzuddha jJAna thAya che, ane pachI zuddha kriyA kaI kahevAya? tene nizcaya karI zakAya che jethI utpanna thayela zuddha vairAgya manuSyanA AmikajavAbane utkarva kare che. 28 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 130 mAna samyakatva ane sIna cAritranA prakArathI samyakatvaja sArarUpa che, emasiddha thAya che. : samyaktva maunayoH sUtre gatapratyAgate yataH / niyamo darzitastasmAt sAraM samyaktva meva hi / / 19 / 2 bhAvA--je samyakatva te mAna cAritra ane cAritra te mAna samyakatva kahevAya che ema AcArAMga sUtramAM gata pratyAgatanI rItithI je kahela che; te eka jAtanA niyama darzAvela che, te uparathI samyaktvaja sArarUpa che, ema siddha thAya che 19 vizeSA--mAcArAMga sUtramAM gata pratyAgatanA prakArathI ka helu che ke, je samyakatva che te mAna cAritra kahevAya che, ane je. cAritra te mAna samyakatva kahevAya che. te uparathI evA niyama kara vAmAM AvyA che ke samyaktvaja sAra bhUta che. 19 samyakattva zuM che ? anAzravaphalaM jJAna mavyutthAnamanAzravaH / samyaktvaM tadabhivyaktiratyekatvavinizcayaH // 20 // bhAvA--jJAnanuM phaLa anAzrava che, ane anAzravanu phaLa viSkAnA anudyAga che, ane viSayAnA tyAga karavAnA eka nizcaya te sabhya kahevAya che 20 7. vizeSA--jayAre mANusane kharekharUM jJAna pragaTe, tyAre Azrava ke je karmanI Avaka che, tene tyAga karo tyAre A Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 adhyAtma sAra, zravane tyAga thaye, ke pachI te viSaye bhogavavAne udyoga cheDI de che. pachI jyAre viSayone taddana tyAga karavAne eka nizcaya thAya che tyAre tenAmAM zuddha samyakatva prApta thayuM che, ema samajavuM. te samyakattvajJAna garbhita vairAgyane utpanna kare che. 20 samakti sahita jJAnanI pravRttija aMtaraMga pravRtti kahevAya che. bahirnivRttimAtraM syAcAritrAd vyAvahArikAt / aMtaH pravRttisAraM tu samyak prazAnameva hi // 1 // bhAvA-vyavahArika cAritrathI mAtra bAharanI pravRtti thAya che, ane aMdaranI pravRttithI sArarUpa evuM samyakatva sahita jJAna che. 21 vizeSArtha-cAritra be prakAranuM thaI zake che. eka vyavahArika ane bIjuM AMtarika. jemAM baherathI dravya, kAMcana, kAminI pramukhane tyAga karavAmAM Ave, te vyavahArika cAritra kahevAya che. tenI aMdara mAtra baherathIja pravRtti jovAmAM Ave che. bIjA AMtarika cAritramAM aMdaranI pravRtti hoya che. eTale samyakatva sahita jJAnanI pravRtti hoya che. A cAritra uttama gaNAya che. jJAna garbhita vairAgya paNa e AMtarika cAritramAM raheluM che. 21 zuddha nayanI apekSAe vartavuM joIe. ekAte nahi SaTkAyazraghAne'pi na zuphtA / saMpUrNa paryayAlAnAt yatna yAthAtmyanizcayaH // 22 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra 139 bhAvArtha-samasta vayanI vAsanA vinA ekAMte SakAyanI rakSAnI zraddhA karatAM chatAM paNa samyakatvanI zuddhatA kahevAtI nathI. kAraNa ke, saMpUrNa nayanI apekSAe dravyArthika ane paryAyArthika nayanA lAbhavinA yathArthapaNane lAbha thateja nathI, tethI zuddha nayanI apekSAe vartavuM joIe. 22 vizeSA-kadi cha kAya jIvanI rakSA karavAnI zraddhA rAkhe paNa je sarvanayanI vAsanA na rAkhe che, tethI samyakatvanI zuddhatA kahevAtI nathI. paNa saMpUrNa nayanI apekSA rAkhe, paraMtu dravyArthika ane paryAyArthika nayane lAbha na le te, samyakatvanA yathArthapaNane lAbha na ja thAya. te UparathI siddha thAya che ke, tene mATe zuddha nayanI apekSAe vartavuM joIe. 22 sarva paryAyanA nizcayathI ekaja vacana tathA artha paryAyathI ekaja dravya siddha thAya che. yAvaMtaH paryayA vAcAM yAvaMtazcArtha pryyaaH| sAMpratA nAgatAtItA stAvad dravyaM kilaikakam // 13 // bhAvArtha-vacananA jeTalA vartamAna, bhaviSya ane bhUtanA paryAya che. ane arthanA jeTalA vartamAna, bhaviSya ane bhUtanA paryAya che, te badhA ekaja dravya che. 23 vizeSArtha-vacananA ane arthanA bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALanA jeTalA paryAya che, te ekaja dravya che, ema samajavuM. kAraNa ke, vacana ane arthanA sarvaparyAye vastutAe eja Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 adhyAtma sAra.. dravyamAM gaNAya che, paryAMya rUpe dravyatva saCmAM siddha thAya che, ane pramANa bhUta gaNAya che. 23 svapaNuM ane parapaNuM kevI rIte gaNAya ? syAtsarvamayamityeva yuktaM svapara paryayaiH / anuvRttikRtaM satvaM paratvaM vyatirekajam // 24 // bhAvA--sarva padArtha svaparyAya ane paraparyAyamaya che, e vAta yutaja che. sahacArI guNuthI svapaNu' che, ane vyatireka (bhinnapaNA) thI parapaNuM che. 24 vizeSA--sarva padArtha svaparyAya ane paraparyAyamaya che. eTale sarva padArtha svaparyAya, ane paraparyAyathI vyApta che. e vAta siddha kare che, je svapaNuM che, te sahacArI guNathI samajavuM, eTa le sahuja guNAne laI 1paNu hAya che, ema mAnavuM ane parapaNuM che, te vyatirekathI jANuvuM. je svapaNAthI bhinna te parapaNa e vyatirekathI siddha thAya che. kahevAnA Azaya evA che ke, sava padArtha svaparaparyAyathI vyApta che. temAM je svapaNu' che, te sahaja guNuthI ane parapaNuM che, te bhinna guNathI rahela che. 24 svaparyAya ane paraparyAya kevI rIte samajavA ? ye nAma paraparyAyAH svAstitvA yogato matAH / svakIyA apyamI tyAga svaparyAya vizeSaNAt // 25 // .. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 141 bhAvAtha2 52paryAya che, te petAnA astitvanA ayAgathI che. jo ke e pAtAnA paryAya che,te paNuM, tyAgarUpa svaparyAya nA vizeSapaNAthI che, eTale te paNa gata bhAve che, ane peAtAnA paryAya te sAmAnya paNe che. 25 * vizeSA--potAne astitva hAvApaNAne ceAga nathI, tethI te svaparyAya chatAM paraparyAya gaNAya che. kAraNa ke, paraparcAya gatabhAve che, ane peAtAnA pA~ya te sAmAnyapaNe che, eTale paraparyAya te paNa svaparyAya ane svaparyaMca te paNu paraparyAya ema gaNI zakAya che. 25 paraparyAya tAdAtma bhAve nathI, te paNa vyavahAra nayanA ceAgathI tenA sabadha che. 1 atAdAtmye'pi saMbaMdho vyavahAropayogataH teSAM satvaM dhamasyeva vyajyate sUkSmayA dhiyA // 26 // bhAvA paraparyAyate tAdAtmabhAva nathI, tApaNu vyavahAra nayanA upayAgathI, jema dhananA sabaMdha tenA maNInI sAthe DAya che, tema sUkSma buddhithI tenA saMdha jaNAya che. 26 vizeSA ---paraparyAyanA sabadha svaparyAyanI sAthe tAdAtma bhAvathI nathI, teApaNu vyavahAranayanA ceAgathI tenA sama"dha tenI sAthe jaNAya che. te upara draSTAMta Ape che. jema dravyanA sama dha tenA dhaNInI sAthe tAdAtma bhAvathI nathI, eTale dhana ane tenA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 adhyAtma sAra. ghaNI eka rUpa nathI, paNa vyavahAranayanA vegathI tene saMbaMdha jaNAya che, A vAta sUkSmabuddhithI vicAratAM yogya jaNAya che. 26 jJAna, darzana, cAritranA paryAya muninI sAthe kevI rIte che? paryAyAH syurmune jhAnadRSTi cAritra gocarAH / yathA jinnA api tthopyogaastunohm| // 27 // bhAvArtha--jema jJAna, darzana ane cAritra saMbaMdhI paryAya munine abhinna che, te paNa upayoga vicAratAM nizcayanaye te vatunA che-pita pitAnA che, ane vyavahAranayeeka AtmAnAja che. 27 vizeSArtha-munine jJAna, darzana ane cAritra saMbaMdhI paryAya hoya che. joke, te tenAthI abhinna che, te paNa upayoga paNe vicAratAM nizcayanaye pitapatAnAja che. paNa vyavahAranaye te eka AtmAnAja che, ema kahevAya che. 27 ema na kahevAthI ze virodha Ave ? no cedanAva saMbaMdhAnveSaNe kA gatinavet / AdhAra pratiyogitve dviSTe nahi pRthagUdvayoH // 20 // bhAvArtha_ema ja na kahIe, ane abhAvanA saMbaMdhathI gaveSaNa karIe te, kevI gati thAya? jo AdhArotara nirUpaNa karavAne vicAra karIe te, pRthakbhAvapaNAne dveSa karavAthI te vinaSTa thaI jAya; paNa vastutAe te banethI AtmA bhinna nathI. 28 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 143 vizeSArtha sarva prakAranA paryAye vastutAe AtmAthI bhika nathI, e vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che. 28. sarva prakAranuM jJAna saMgraha nayathI ekaja che. svAnyaparyAyasaMzleSAva sUtre'pyevaM nidarzitam / sarvamekaM vidan veda sarvaM jJAnaM tathaikakam // 29 // bhAvA-svaparyAya ane paraparyAyanA saMyogathI sarva ekaja che, ema sUtramAM darzAvela che, te uparathI saghaLuM ektA bhAve che, eTale saMgraha nayathI sarvajJAna ekaja che. 29 vizeSAtha-svaparyAya ane paraparyAyanA saMyogathI-saMbaMdha thI saghaLuM ektA bhAve che. e vAta sUtramAM darzAvelI che. eTale saMgraha nayane mate saghaLuM jJAna ekaja che, ema jANI levuM. 29 je paryAyanA eka arthane jANe che, te sarva bhAvane jANe che. Asakti pATavAnyAsa svakAryAdijirAzrayan / paryAyamekamapyartha vetti jAvAd budho'khinnam // 30 // bhAvArtha-paMDita purUSa Asakti, cAturya, abhyAsa ane AvakArya vagerene Azraya laI paryAyanA eka arthane jANe che, te sarva bhAvane jANe che. 30 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aricArma sAra vizeSArtha-paMDita purUSa paryAyanA eka arthane jANI sarva bhAvane jANe che. je paryAyanA eka artha-sarva bhAvane jANI zake, teja kharekhara paMDita gaNAya che. ke paMDita paryAyane eka artha jANI sarva bhAvane jANe che? je paMDita keTalIka vastune A zraya laI te jANI zake che. prathama te cittanI Asakti rAkhavI joIe. eTale tIvra jijJAsA dhAraNa karavI joIe. bIjuM buddhinuM pATava eTale cAturya rAkhavuM joIe. kadi tIvra jijJAsA heya, ane buddhinuM cAturya hoya, paNa je tenAmAM abhyAsanA guNa nA hoya te, te badhAM nakAmAM thAya che, tethI teNe tene abhyAsa kare joIe. tenI sAthe svakArya sAdhavAnI IcchA rAkhavI joIe. ityAdi guNene jo Azraya kare te, paMDita, paryAyanA eka arthane jANuM sarvabhAvane jANI zake che. 30 tene mATe kevaLa jJAna pratye zuM che? aMtarA kevalajhAnaM prativyaktirna yadyapi / kApi grahaNamekAMza ghAraM cAti prasaktimat // 31 // bhAvArtha-je ke kevaLajJAnane viSe kAMI paNa prativyakti nathI, te paNa koI sthaLe eka aMzanuM grahaNa karyuM che, ane kaI sthaLe sarva aMzanuM grahaNa kareluM che. 31 vizeSA-sarva padArthanuM bhAna karAvanAra kevaLajJAnane viSe kAMI prativyakti nathI, eTale tenI aMdara bhedabheda nathI, zuddha svarUpanuM ja darzana thAya che. tathApi koI ThekANe temAM eka aMzanuM grahaNa karyuM che, ane koI ThekANe sarvazanuM grahaNa karela che, eTale Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 verAya bhedAdhikAra koI apekSAe mAtra eka aMza paNa laI zakAya che, ane koI apekSAe sarva aMza laI zakAya che. 31 samyaga draSTine saMpUrNa arthane nizcaya thAya che. anekAMtAgamazradhA tathApyaskhalitA sdaa|' samyagdRzastayaiva syAt saMpUrNArthavivecanam // 32 // bhAvArtha-tathApi anekAMta AgamanI zraddhA akhalita paNe sadA pravarte che, ane te zraddhAthI samyaga daSTine saMpUrNa arthane nizcaya thAya che. 32 vizeSArtha-te paNa anekAMta eTale syAdvAda mata tenA zAsa nI zraddhA akhalitapaNe pravarte che. eTale kevalajJAnamAM prati vyakti bhedabheda nathI, ane tenI aMdara keI sthaLe sarvaaMzanuM grahaNa karela che te paNa syAdvAda matanI zraddhA akhalita rahe che. te zraddhAthI samyagRSTi purUSane Utsarga, apavAda, nizcaya ane vyavahAranayanA saMpUrNa arthane nizcaya thAya che. te uparathI jANavAnuM ke, sthAdvAdamatanA AgamanI daDha zradadhA hoya, ane samyakatva prApta thayela heya te, tene saMpUrNa arthane nizcaya thAya che. 32 - nizcayanaya zuM kahe che? AgamArthopanayanAda jJAnaM prAjJasya sarvagam / kAryAdervyavahArastu niyatollekhazekharaH // 33 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 adhyAtma sA bAvA ----buddhivAn purUSane AgamanA arthanuM sthApana karavAthI sa vyApaka jJAna pravarte che, ane kAryAdika je vyavahAra che, te nizcaya paNe citrAmaNanI rekhA jevA che. 33 vizeSA--budhdhivAn purUSane zAstranA arthanuM sthApana karavAthI sarva RApaka jJAna pravarte che. eTale buddhimAn purUSa e zAstranA ane kharAkhara vicAre, ane manana kare, te tene sarvavyApaka jJAna pravarte che. adbhu* koi za'kA kare ke, jyAre buddhivA savyApaka jJAna pravarte, te pachI te kArya -vyavahAra zAmATe kare? tenA samAdhAna mATe kaheche ke, je kAryAdi vyavahAra che, te citranI rekhA jevA che. jema citranI su'daratA vadhAravAne te para rekhA karavAmAM Ave che, tenA jevA vyavahAra naya che. ane te sarva rUpane samAna-sarakhuM karavu', te nizcaya naya che. 33 ekAMte naya mAnanArA yApI jenAbhAsa che. tadekAMtena yaH kazvidviraktazcApi kugrahaH / zAstrArthabAdhanAtso'yaM jainAbhAsazca pApakRt // 34 // bhAvAtha--je ekAMte naya mAnanAra che, te virakata hAya tApaNuM kugrahI che; ane zAstranA ano bAdha karavAthI te jainA bhAsa ane pApane karanArA che. arthAt jainAbhAsa che. 94 vizeSA--ekAMte nayanA paNa gIkAra karavA na je ie. je ekAMta naya mAne che, te kaddhi virakata hAya, tyAgI thayela Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 147. hoya, te paNa te pharahIndurAgrahI che. jyAre virakta chatAM kuzahI bane che, te bIjA nAmadhArInI zI vAta karavI? je ekAMta-eka naya mAne che, te zAstranA arthane bAdhaka che, tene jaina samAja nahIM, paNa jainAbhAsa samaje. te jenAbhAsa che, eTaluM ja nahIM, paNa te pApa karanAra che. ethI sarvathA ekAMte nAnI mAnyatAne tyAga kara joIe. 34 jJAnagarbhapaNuM levAnuM hoya che? utsarge cApavAde'pi vyabahAre'tha nishcye| jhAne karmaNi vAyaM cena tadA jJAnagarnatA // 35 // bhAvArtha-utsarga mArgamAM, apavAda mArgamAM, vyavahAra mArgamAM, nizcaya mArgamAM, jJAnanayamAM ane kriyAnayamAM je e kadAgraha na hoya te, jJAnagarbhatA samajavI. eTale tenAmAM jJAnagarbhita vairAgyane ega che, ema samajavuM. 35 ' vizeSArtha-utsargamA, apavAdamArga, vyavahAramArga, nizcayamArga, jJAnanaya ane kriyAnaya e sarvamAM kadAgraha na rAkhave joIe. jyAre tenI aMdara kadAgraha na hoya, tyAre jJAnagarbhita vairAgya Utpanna thAya che. e kharekhare jJAnI bane che. je te badhAmAM dAgraha hoya che, te tenAmAM jJAnagarbhita vairAgyapaNuM utpanna thatuM nathI. 3pa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 adhyAtma sAra, jJAnagarbhatA kyAre hatI nathI? svAgame nyAgamArthAnAM zatasyeva parAyake / tAvatApyabudhatvaM cena tadA jhAnagarbhatA // 36 // bhAvArtha-jema parAdhanI saMkhyAmAM tenI saMkhyAne samAveza thaI jAya che, tema pitAne siddhAMta jANavAthI temAM bIjA siddhAMtonuM jANavuM paNa AvI jAya che, ane pitAnAM siddhAMtanuM jJAna thayA chatAM jo abudhapAgu,ajJAnapaNuM rahe che, pachI jJAnagarbhatA thatI nathI. eTale jJAnagarbhita vairAgya thatuM nathI. 36 vizeSArtha-prathakAra A zlokathI pitAnA siddhAMtanA jJAnanuM gaurava darzAve che. jeNe potAnA siddhAMtanuM jJAna saMpAdana karela che, tene bIjA sarva siddhAMtanuM jJAna prApta thAya che. jo pitAnA Agamane saMpUrNa abhyAsa hoya te, bIjAM Agame sArI rIte samajavAmAM Ave che. te upara dRSTAMta Ape che. jema parArthanI saMkhyAnI aMdara tenI saMkhyAne samAveza thaI jAya che, tema potAnAM siddhAMtanA jJAnanI aMdara bIjA siddhAMta nA jJAnane samAveza thaI jAya che. kadi pitAnAM sidhdhAMtanuM jJAna prApta thayuM hoya paNa jo hRdayamAM ajJAnatA rahe, te tenAmAM jJAna garbhatA prApta thatI nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke, pitAnAM sidhdhAM tanuM saMpUrNa jJAna prApta karI, ajJAnatAmAM na rahe te, tene jJAna garbhita vairAgya prApta thAya che. 36 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. 149 - jo sarvanAmAM mAdhyazya bhAva na Ave te paNa, jJAnagarbhatA prApta thatI nathI. nayeSu svArthasatyeSu mAgheSu paracAlane / mA cari nAyA na hatA jJAnArjatA . 27 bhAvArtha-pati pitAnA arthamAM satya ane bIjA arthanI cAlanA karavAmAM niSphaLa evA sarva nAnI aMdara je madhyastha bhAva prApta na thaye, te jJAnagarbhanA hetI nathI. 37 viroSArtha-sarva(sAta) naya pita pitAnA arthane viSe satya che, eTale pita pitAne arthane sidhdha karavAmAM satya che. ane bIjAnA arthanI cAlanA karavAmAM niSphaLa che, eTale bIjAnA arthane teDavAmAM niSphaLa che evA sarvanayanI aMdara madhyastha bhAva prApta na thaye, eTale sarvanane ghaTAvavAmAM taTasthapaNuM prApta na thayuM te tene jJAnagarbhita vairAgya prApta thatuM nathI. arthAt jyAre sarva naya upara madhyastha bhAva hoya che, tyAre ja jJAnagarbhita vairAgya prApta thAya che. 37 bIjA kevAne jJAnagarbhitA prApta thatI nathI? prAjhyAgamikAryAnAM yauktikAnAM ca yuktitH| na sthAne yojakatvaM cena tadA jJAnagarnatA // 30 // * bhAvArtha-je AjJA vaDe grAhya artha che, tene AjJAe gra nahI, ane je yukti vaDe grAhA artha che, tene yukti vaDe grahe nahI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. eca se sone sthAne jamA karavApaNuM na hoya te, rAnagati hetI nathI. 38 vizeSArtha_siddhAMtanA keTalAeka artha AjJAthI grAhya che, ane keTalAeka artha yuktithI grAhya che. temAM je AjJA vaDe grAhya che, tene AjJAe grahe nahIM, ane je yuktithI grAhya che, tene yukti vaDe grahe nahIM. eTale je jene jyAM ghaTe, tevI cejanA kare nahIM, tene jJAnagarbhita vairAgya prApta thatuM nathI. tethI je jJAnagarbhitA prApta karavI hoya te, AjJA grAhA ane yukti grAhya evA arthanI sa sonA sthAna upara yojanA karavI joIe. arthanA sthAne vipayarya na karavuM joIe. 38 prAcara jJAnagarbhita vairAgya gItAthane ja hoya che. gItArthasyaiva vairAgyaM jJAnagarna tataH sthitam / upacArAdagItasyApyanISTaM tasya niSTayA // 35 // bhAvArtha-tethI jJAna garbhita vairAgya gItArthane ja prApta thAya che, ane upacArathI tenI nizAne laIne agItArthane paNa kavacit jJAnagarbhita varAgya hoya che. 39 vizeSArtha-jeNe sidhdhAMtanA arthane yathArtha rIte jANe la che, evA gItArthaneja e jJAna garbhita vairAgya prApta thAya che. ahIM zaMkA thaze ke, gItArtha thavuM ghaNuM ja muzkela che, tethI gItAOM purUSe kavacit vAmA Ave che, te pachI bIja agItAthane avakAzaja nahIM rahe. tenA uttaramAM kahevAnuM ke, upacArathI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya jelahiyara. - koI vAva amItArthane paNa sAnagarbhita rAma rahasya che. Na te gIvArthanI nizAthI ekale te gItA puravaraphatenI vi heya te, tene paNa sAvati vairAgya prApta thAya che rIjA jJAnagarbhita vairAgyanAM lakSaNo. sUdamaikSikA ca mAdhyasthyaM sarvatra hitaciMtanam / briyAyAmAdaro bhayAn dharme lokasya yojanam // 40 // bhAvArtha-sUkSma draSTi, madhyastha bhAva, sarvamAM hitanuM ciMtavana, diyA upara ghaNe Adara ane dharma upara lekanA janA. 40 vizeSAtha-AM nAna ravi vairAgya haya te purUSanI sUma daSTi hoya che. te sarvamAM madhyastha bhAve varte che. te sarvatra hitanuM ciMtavana kare che, eTale sarvanuM hita kare che. te purUSane kriyA upara mahAna Adara hoya che, ane te lekene dharmamAM joDe che. 40 ceSTA parasya rattAMte mUkasaMdhapadhiropamA / utsAhaH svaguNAbhyAse duHsvasyeva camArjane // 1H bhAvArtha-bIjAnA vRttAMtane viSe muMga, AMdhaLA ane DesaranA jevI tenI ceSTA hoya che, ane nirdhana para je dravya meLavavAmAM jasAha hoya che, tema tene potAnAmAM suNa jaLavavAne utsAha hoya che. 41 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara adhyAtma sAra. . vizeSArtha-jene jJAnagarbhita vairAgya prApta thayuM hoya te purUSa bIjAnA vRttAMtane kahevAmAM muMgA je rahe che, evAmAM AMdhaLAnA je rahe che, ane sAMbhaLavAmAM beharAnI jema vate che, eTale te bIjAnuM vRttAMta kahete nathI, te nathI, ane sAMbhaLatuM nathI, arthAta keInI niMdA ke prazaMsA karatuM nathI, keInI sArI narasI ceSTA jete nathI, ane sAMbhaLatuM nathI. temaja te pitAnA AtmAmAM guNa meLavavA mATe utsAha rAkhe che, eTale pitAnA AtmAne vizeSa guNI banAvavAne utsAhita rahe che. te vAta daSTAMta ApI siddha kare che, jema nirdhana mANasa dravya meLavavAmAM utsAhI rahe, tevI rIte jJAna garbhita vairAgyavALe purUSa AtmAne guNa banAvavAne utsAhI rahe che, 41 madanonmAdavamanaM madasaMmardamardanam / asUyA taMtu vicchedaH samatAmRtamajjanam // 13 // bhAvArtha-kAmadevanA UnmAdanuM vamana-tyAga, madanA samUhanuM mardana, asUyAnA taMtunuM chedana ane samatA rUpa amRtamAM majana. 42 vizeSArtha-jene jJAna garbhita vairAgya prApta thaye che, te purUSamAM kAmadevane UnmAda te nathI, tenAmAM mada paNa hatA nathI, te ISyanA taMtune viccheda kare che ane te samatA rUpa amRtamAM magna rahe che, jJAnagabhita vairAgya vALo purUSa kAmadevanA vi. kArothI dUra rahe che. tenAmAM kaI jAtane mada AvatuM nathI.te keInI IrSyA karate nathI, ane te samatA rUpa amRtane sevanAra heya che. je purUSa kAma vikArane sevanAre, mada dharanAra, IrSyA karanAra ane samatAthI rahita che, tene jJAnagarbhita vairAgya hetuM nathI. 42 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhedAdhikAra. svAvAmaiva calanaM cidAnaMdamayAtsadA / vairAgyasya tRtIyasya smRteyaM lakSaNAvalI // 43 // 153 bhAvA--sadA ciTThAnaDhamaya, svabhAvathI calAyamAna na vuM, e trIjA jJAnagarbhita vairAgyanAM lakSaNeAnI pakti jANavI. 43 vizeSA--je purUSane jJAnagarbhita vAgya prApta thayela hAya, te peAtAnA ciTThAnaMdamaya svabhAvathI calAyamAna thatA nathI. evI rIte e trIjA jJAnagarbhita vairAgyanAM lakSaNA jANavAM. je purUSanA evAM lakSaNA heAya, te jJAnagarbhita vairAgyavALA che, ema jANIlevuM. 43 trividha vairAgyamAM jJAnagarbhita vairAgya upayAgI hAvAthI grAhya che. jJAnagarja mahAdeyaM dvayostu svopamardataH / upayogaH kadAcit syAbhijAdhyAtmaprasAdataH // 44 // bhAvA--duHkhagarbhita ane mehagarbhita e mane vairAgyanu mana karI, jJAnagavairAgya grahaNa karavA ceAgya che. vaLI peAtAnA adhyAtmanA prasAdathI kdAcit jJAnaga vairAgyanA upayAga thAyache.44 vizeSA--duHkhagarbhita ane mehagarbhita e mane vairAgya upayegI nathI, tethI temanA tyAga karI, temAM zreSTha evA jJAnagarbhita vairAgya prApta karavA. e vairAgyanA upayoga peAtAnA adhyAmanA prasAdathI thAya che, eTale tenAthI adhyAtma edha prApta thavAne laIne te kharekhara upayogI thai paDe che. 44 iti SaSTa vairAgyanedA dhikAraH Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra adhikAra 7 mo. nec et des vairAgya viSayAdhikAra. vairAgyanI be prakAranI pravRtti. viSayeSu guNeSu ca vidhA bhuvi bairAgpamidaM pravardhate / aparaM prathama prakIrtitaM paramadhyAtma burvitIyakam // 1 // bhAvArtha-A pRthvI upara viSayamAM ane guNomAM ema be prakAre vairAgya pravarte che. temAM adhyAtmavettAoe pahele vi. Saya vairAgya amukhyapaNe kaheluM che, ane bIjo guNa vairAgya mukhyapaNe kahela che. 1 vizeSArtha -A pRthvI upara viSaya vairAgya ane guNa vairAe ema be prakArane vairAgya kahevAya che. je viSaye tarapha abhAva dhAraNa kare, e viSaya vairAgya ane adhyAtma daSTi vaDe vairAgyanA svarUpane samajI bhAvayukta tyAga kare. e guNa vairAgya kahevAya che. temAM je viSaya vairAgya che, tene adhyAtmavettAe amukhya mAne che. ane guNa vairAgyane mukhyapaNe mAne che. kAraNa ke, te vizeSa upakAraka che ? viSe kevA purUSane vikArakartA thatA nathI? viSayA upavaMcagocarA api cAnuzravikA vikAriNaH / na jati viraktacetasAM viSadhAreva sudhAsu manjatAm // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . vera viSayAyikAra bhAvA-viSa prApticara che, eTale patinA viSa yamAM rahelA che te paNa amRtamAM magna thatA purUSane jema viSanI ja pIDA karI zaktI nathI, tema virata cittavALA purUne te vikAsa karI zakatA nathI. 2 vizeSArtha -jemanuM citta virakata che, evA purUSane viSayo prApta thAya che, te paNa te viSaye temane vikAra karI zakatA nathI, eTale virakta purU viSaye bhegavatA hoya, te paNa temanI upa2 vikAranuM baLa cAlI zakatuM nathI. te upara daSTAMta Ape che. je purUSa amRtamAM magna thaye heya. tene jema jheranI dhArA khaDA karI zakatI nathI, tema virakata cittavALA purUSane viSa vikAra karI zakatA nathI. A uparathI e bodha prApta thAya che ke, viSaya vairAgya dhAraNuM kare ke jethI viSayonI pIDA prApta thatI nathI. 2 kAra dhvanimAM magna thaye yogIonuM mana, vikArenA prasaMgamAM paNa mada pAmatuM nathI. muvizAlarasAlamaMjarI vicrtkokilkaakliinraiH| kimu mAdyati yoginAM mano nibhRtAnAhatanAdasAdaram // 3 // bhAvArtha-nizcala evA anAhata nAdane sAMbhaLavAmAM AdavALuM gIonuM mana vizALa evA A vRkSanI mAMjarImAM vicaratA kemikala pakSIonA kAkalI zabdanA samUhathI zu mada hatuM ? ? * vizeSArtha-zArAmAM lakheluM che ke, zarIranA bajAramAM anAhata nA thayA kare che te calaNIonA sAMbhaLavAmAM Ave che Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 - adhyAtma sAra te nAdamAM apada, sehapada athavA eMkAranA jevo dhvani thAya che, te brahmaraMdhranA dvArathI UThe che. jyAre bhegIo dhyAnastha thayA hoya tyAre te anAhata nAdane sAMbhaLe che. te vakhate yegI AnaMdasAgaramAM magna thaI jAya che. AvA anAhata nAdane sAMbhaLavAmAM AnaMdita thayelAyegIo pachI bIjA vikArI zabdane sAMbhaLatA nathI. meTA vizALa AMbAnI mAMjarIne svAda laI madhura zabda karatA kephila pakSIonA zabda paNa temane mada pamADatA nathI. anAhata nAdanI madhuratAne svAda lenArA yegIone zuM pachI te kekilAonA zabda rUcikara thAya? kadi paNa na thAya. A uparathI e bodha levAne che ke, jo tame virakta thaI gavidyA jANuM anAhata nAdane sAMbhaLe, te pachI tamane bIjA mAdaka dhvanio madhura lAgaze nahIM mATe anAhata nAda sAMbhaLavAnI yegyatA saMpAdana karavI. 3 anubhavanA saMgItane sAMbhaLavAmAM Asakata thayelA yogIone zRMgAranA zabdo sArA lAgatA nathI. ramaNImRupANikaMkaNakaNanAkarNanapUrNaghUrNanAH / anunUtanaTIsphuTIkRta priyasaMgItaratA na yoginaH 4 bhAvArtha--anubhava dizArUpa nadIe skuTa karelA priya saMgItane sAMbhaLavAmAM tatpara banelA yogIo suMdarIonA kemala kara kaNunA dhvanine sAMbhaLavAmAM pUrNarIte ghumanArA thatA nathI. 4 vizeSArtha-ogIone gavidyAnA prabhAvathI AtmasvarUpane anubhava thAya che, e anubhavarUpa naTInuM priya saMgIta sAMbha Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virAgya viSayAdhikAra. 157 LavAmAM teo eTalA badhA tatpara bane che ke, pachI temane A saMsAnuM zRMgAramaya saMgIta pasaMda paDatuM nathI. suMdara strIonA hAthanA kaMkaNune dhvani tene jarA paNa priya lAgatuM nathI. jemaNe anubhavanuM saMgIta sAMbhaLyuM nathI, eTale jemane Atmika svarUpane anubhava thayo nathI, teo strIonA hAthanA kaMkaNanA dhvani sAMbhaLavAmAM ghumyA rahe che, teone anubhavanA saMgItane svAda maLatuM nathI. kahevAno Azaya e che ke, jeo Atmika anubhava meLave che, temane pachI zRMgArane svAda priya lAgatuM nathI, tethI hamezAM Atmika anubhavanuM saMgIta sAMbhaLavAne tatpara rahevuM joIe. 4 samatA padanA madhura AlApa upara prItivALA purUSane lalanAone madhura A lApa gamatuM nathI. skhalanAya na zucchacetasAM lalanApaMcamacArugholanA / yadiyaM samatApadAvalI madhurAlAparate nai rocate // 5 // bhAvArtha-zuddha cittavALA purUSane lalanA-strInA paMcama svarane suMdara svAda khalita karato nathI. samatA padanI zreNInA madhura AlApa upara prItivALA purUSane e svAda gamatuM nathI. 5. vizeSArtha_viSaya tarapha vairAgya bhAva thavAthI jemanuM hadaya zuddha thayeluM che, evA gI lekene strIonA paMcama svarane A lApa khUlanA karI zaktA nathI, eTale zuddha hadayavALA cerIo strIone paMcama svara sAMbhaLI pitAnA dharma-dhyAnamAMthI khalanA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ' adayAtma sAra. pAmatA nathI. kAraNa ke, e strIonA paMcama svarane madhura A- lApa, samatA padanI zreNInA madhura AlApa upara prItivALA purUSane rUca nathI. eTale jeNe samatA padane madhura AlApa sAMbhaLe che, tevAone lalanAone paMcama svarane madhura AlApa rUcikara thatuM nathI. tethI samatA padanA madhura AlApane sAMbhaLavAmAM tatpara thavuM, eja upadeza che. ahiM sudhI zravaNa indriyanA viSaya viSe vivecana kareluM che. 5 netra iMjiyanA viSaya, vivecana. pitAnA nirmaLa svarUpane jonArane bIjuM rUpa priya lAgatuM nathI. satataM kSayi zukrazoNitaprabhavaM rUpamapi priyaM nahi / avinAzi nisarganimatraprathamAnasvakarUpadarzinaH // 6 // bhAvArtha_pitAnA avinAzI, svabhAvathI nirmaLa ane vistAravALA svarUpane jenArA evA purUSane, hamezAM kSaya pAmanAra, vIrya tathA rUdhirathI utpanna thayela, rUpa priya lAgatuM nathI. 6 vizeSArtha-upara lekethI zravaNa IdriyanA viSayanuM vivecana karyuM. have netra idriyanA viSayanuM vivecana kare che. je mahAtmA gI purUSa pitAnuM Atma svarUpa jue che, je svarUpa avinAzI, eTale ke I divasa nAza nahIM pAmanArUM che, temaja te svabhAvathIja nirmaLa ane vistAravALuM che. tevA svarUpane jo nAragIne bIjuM strI vagerenuM rUpa priya lAgatuM nathI, kAraNa ke Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya viSayAdhikAra. te rUpa hamezAM ya pAkhanArU che temaja vIrya tathA rUdhirathI utpanna thayela che, e uparathI e badha levAne che ke jenI thaI sarvadA zuddha AtmAsvarUpa jovuM. paraMtu vagerenuM vikArI svarUpa jevuM nahIM. 6 je svarUpa anubhavathI drazya che te svarUpa carmacakSuthI drazya nathI. paradRzyamapAyasaMkulaM viSayo yatkhalu carmacakSuSaH / nahi rUpamidaM mude yathA nirapAyAnunabaikagocaram // 7 // bhAvArtha-bIjAne dazya, nAzavaMta ane cakSunA viSayarUpa evuM je svarUpa che, te nAza rahita ane anubhavathIja eka dariya evA svarUpanI jema harSane mATe thatuM nathI. 7 vizeSa-gapurUSane pitAnA anubhavanA eka viSayamAM AveluM svarUpa jevuM priya che tevuM carmacakSuthI joI zakAya tevuM rUpa harSane mATe thatuM nathI. kAraNa, je anubhavanA viSayamAM AveluM svarUpa che te 5rane adrazya ane avinAzI che. ane je strI vacce jenuM svarUpa che, te para dazya, nAzavaMta ane carmacakSuthI joI zakAya tevuM che. A uparathI samajavAnuM ke, bhavya AtmAe pitA nA anubhavanuM Atmika svarUpa jevAne prayatna kare, carmacakSuthI joI zakAya tevuM rUpa jevAne mATe prayatna kare nahIM. je Atmika anubhavakhya svarUpa jovAmAM Avaze te, pachI bIjuM camacakSuthI joI zakAya tevuM svarUpa hadayane rUcikara thaze nahIM. 7 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 adhyAtma sAra. strIonA vilAsa joI mUrkha mANasa khuzI thAya che. uttama purUSanI draSTie temAM prasaratI nathI, rativibhramahAsyaceSTitai-bakhAnAnAmiha modate budhaH / sukRtAdhIpaviSvamISuno viratAnAM prasaraMti dRSTayaH ||naa bhAvArtha-mUrkha mANasa strIonA rativilAsa, hAsya ane ceSTAothI khuzI thAya che, ane je virakta purUSa che, teonI - STie sukRtarUpa parvatamAM vajI samAna evA e vilAsanI aMdara prasaratI nathI. 8 vizeSArtha-strIonA rativilAsa, hAsya ane ceSTAo joI mUrNamANasa khuzI thAya che. eTale je mUrkha mANasa che, tene strIenA vilAse harSadAyaka thAya che, ane je virakta purUSa che, teone te harSadAyaka thatA nathI. teo samaje che ke, A strIonAM vilAse sukRta rUpa parvatamAM vajI samAna che. jema vajI pavatene teDI pADe che, tema e strIonA vilAse sukRtane nAza kare che, tethI te mahAzayenI dRSTie te strI vilAsanI upara paDatI ja nathI. e uparathI e bedha levAne che ke, strIonA vilAsa sukRtane nAza karanArA che, tethI tenI upara dRSTi karavI nahIM, jeo te para dRSTi kare che, teo mUrkha che. evI rIte netra indriyanA viSayanuM vivecana karyuM che. 8 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya viSayAdhikAra. - 161 prAgaizi viSaya vinA, zIlanA sugadhathI jemanA zarIra sugaMdhI banyA che, evA vidvAnane kastUrI vagerenI sugaMdhapriya lAgatI nathI. na mude mRganAjimallikA saktIcaMdanacaMdrasorajam / vipuSAM nirupAdhivAdhita--smarazIlena sugaMdhivaLaNAm // 9 // bhAvArthI--nirUpAdhi ane kAmadevane bAdhita karanAra zIlavaDe jemanAM zarIra sugaMdhI che, evA vidvAne kastUrI, mAlatI, cArelI (elAIcI), caMdana, ane kapUranI sugaMdha harSane mATe thatI nathI. ja vizeSArtha AgaLanA slekethI netra IdriyanA viSayanuM vi. vecana karI, have dhrANendriyanA viSayanuM vivecana kare che. je vidvAnenAM zarIra nirUpASika ane kAmadevane bAdha karanAra zIlavata vaDe sugaMdhI thayelA che eTale upAdhi ane kAmane tyAga karI zIlatrata rAkhI rahelA che, temane kastUrInI, mAlatInI, cArelIelAicInI, caMdana ane caMdranI khuzaba priya lAgatI nathI. kArake, teo samaje che ke, kastUrI vagerenI sugadha pagalika che, tethI beTI che, ane zIlavatanI sugadha zAzvata, ane AtmAne guNa ApanArI che, tethI teo bIjI sugaMdhane tyAga karI zIlanI sugaMdhane dhAraNa kare che. A uparathI samajavAnuM ke, sarva Uttama purUSoe zIlavatanI sugaMdha dhAraNa karavI, ane bIjI pagalika sugaMdhane tyAga kare. 9 11 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1dara adhyAtma sAra. A lekamAM zIlanI sugaMdha zivAya bIjAmAM prIti karavI yogya nathI. upayogamupaiti yazciraM harate yanna vibhAvamArutaH / na tataH khalu zIlasauranA daparasminiha yujyate rtiH||1|| bhAvArtha je cirakAla sudhI upayogamAM Ave che, ane vibhAva dazA rUpa pavana jene harI zakto nathI, evI zIlanI sugadha zivAya bIjI sugadha upara prIti karavI nizcaye ghaTatInathI.10 ' vizeSArtha-graMthakAra zIlanI sugaMdhanA utkarSa darzAve che. zIlanI sugadha cirakAla TakI rahe che. eTale zIla vrata pALyuM hoya te cirakAla sukha rahe che, ane bIjI sugadha cirakAla TakI zaktI nathI. jema bIjI sugadhane pavana harI le che, tema zIlanI sugadhane vibhAva rUpe pavana harI zaktA nathI. AthI vidvAnone zIlanI sugadhane chADI bIjI padagalika sugadha upara prIti karavI ghaTe nahIMje bIjI padagalika sugadha upara prIti karavAmAM Ave che tethI ghaNIja hAni thAya che, ane anaMta saMsAra vadhe che. 10 jihA iMjiya viSaya. - adhyAtmarUpa amRtane svAda lenArA sayurUSane bIjA madhura rasa rUcikara thatA nathI. madhurairna rasairadhIratA kaca nAdhyAtmasudhAvihAM satAm / arasaiH kusumairivAminAm prasaratpadmaparAgamodinAm // 11 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya viSayAdhikAra. 163 bhAvA--jema prasaratA kamaLanA parAgamAM magna thayelA bhUmarAne puSpAnA rasamAM adhIratA rahetI nathI, tema adhyAtma rUpa amRtanA svAda lenArA satpurUSane kAi paNu bIjA madhura rasanI adhIratA rahetI nathI. 11 vizeSA uparanA zleAkeAthI ghrANendriyanA viSayanu vivecana karyAM pachI have jihnArasa-iMdriyanA viSayanuM vivecana kare che. je purUSAe amRtanA svAda lIdhele che, tevA satpurUSone bIjA SaT rasanI madhuratA meLavavAnI IcchA thatI nathI. kAraNa ke, adhyAtmanA rasanI AgaLa te rase temane nIrasa lAge che. te upara dRSTAMta Ape che. kamaLanA parAganA rasane svAda lenArA bhamarAone pachI bIjA puSpAnA rasanI icchA thatI nathI, te rasa temane nIrasa lAge che. hevAnA Azaya evA che ke, adhyAtma rasa eTaleA badhA uttama che ke, je rasanI AgaLa khIjA raseA taddana nIrasa lAge che. tethI sadA adhyAtma rasanA svAda levA tatpara thavuM. te zivAyanA rasane sarvathA tyAga karavA. 11 jo navamA--zAMta rasamAM mana magna thAya te, pachI bIjA vikArI rasA tene zA kAmanA che ? viSamAya timirnu kiM rasaiH sphuTamApAtasukhairvikAribhiH / navame 'navame rase mano yadi magnaM satatAvikAriNi // 12 // bhAvA nirdoSa ane haMmezAM avikArI evA navamA zAMta rasamAM je mana magna thayuM te pachI naThArAM piraNAma vALA, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. Ta rIte uparathI sukhakArI, ane vikAravALA evA bIjA rase tene zA kAmanA che? 12 vizeSArtha-je purUSanuM mana navamA zAMta rasamAM je magna thayuM, te pachI te purUSane bIjA bhejanane SaTa rasa rUcikara thatAM nathI. kAraNake, je navame zAMta rasa che, te nirdoSa che, ane hamezAM avikArI che. ane bIjA SaTu rase naThArAM pariNAmavALA che, skuTa rIte upara uparathI sukhadAyaka che, ane vikArathI bharelA che. e upa rathI e bedha levAnuM ke, hamezAM zAMta rasamAM hadayane magna rAkhavuM. te sivAyanA khAvA pIvAnA je rase che, tenI aMdara manane rAkhavuM nahIM. 12 virakata purUSa bIjA rasanuM pariNAma jANI netrAmAM jaLa lAve che. madhuraM rasamApya niHpate-asanAto rasalojinAM jalam / parijAvya vipAkasAdhvasaM viratAnAM tu tato dRzojelam // 13 // bhAvArtha-rasanA lebhI evA manuSyane madhura rasa prApta thavAthI rasanA (jIhA) mAMthI jaLa paDe che, ane virakta purUSane madhura rasa khAvAnA pariNAmane bhaya vicArI ne mAMthI jaLa paDe che. 13 vizeSArtha-rasa khAvAmAM lubdha banelA purUSane jyAre rasa kahevAmAM Ave che, tyAre temanI jIbhamAMthI pANI chuTe che, ane virakta purUSe jyAre rasa jue che, tyAre teonAM netrAmAMthI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya viSayAdhikAra. 165 pANI chuTe che. kAraNa ke, teo rasane jotAMja vicAramAM paDe che ke, "A rasa khAvAthI naThAruM pariNAma Avaze." evA bhayanA vicArathI temanAM netromAMthI AMsu paDe che. uttama purUSoe Aje vicAra lAva joIe, ane tethI rasanI lubdhatA choDavI joIe. 13 sparzajiyaviSaya. guNarUpa puSpavALI, sAro vikalpa rUpa nirmaLakAmaLa zayyA upara,dhIrajarUpa patnI sAthe, sunArA virakata purUSone sparzeDhiyanA bIjA viSaya gamatAM nathI. zaha ye guNapuSpapUrite dhRtipatnomupaguhya zerate / vimane suvikalpatalpake, ka bahiHsparzaratA lavaMtu te||1|| bhAvArtha-A lekamAM je purUSa, guNarUpI pupithI pUrAela, nirmaLa sArA vikalparUpa zayyA upara dhIraja rUpI patnIne AliMgana karI suve che, teo pachI baheranA sparzaviSayamAM kema Asakta thAya? 14 vizeSArtha-guNa rUpI pupathI pUrNa evI sArA vikalpa rUpe nirmaLa zayyAmAM dhIraja rUpa patnIne AliMgana karIne jeo suve che, teone pachI bAharanA bIjA sparza indriyanA viSaye rUcikara lAgatA nathI. eTale je purUSa guNa meLavavAne tatpara rahe che, jeo sArA vikala5 eTale sArA sArA mananA vicAra kare che, ane Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 adhyAtma sAra, dhIrajane dhAraNa kare che, teone saMsAranA bIjA mohaka viSa taddana gamatA nathI. te uparathI samajavAnuM ke, je purUSe punI kemaLa zayyA upara strIne AliMgana karI paDayA rahe che, ane te vaDe sparzendriyanAM sukhane anubhave che, te sarve sparzendriya sukhe pudagalika hevAthI pariNAme viSama che, ane nAzavaMta che, ane je aMdaranAM uttama sukha che, te pariNAme hitakArI ane sthira rahenArAM che. 14 hRdayamAM nivRtti sukhane dhAraNa karanArAne caMdanane lepa ane rnibhaLapaNane prApta thayelAne jaLanuM snAna harSadAyaka thatAM nathI. hadi nivRttimeva bibhratAM na mude caMdanabepanAvidhiH / vimalatvamupeyuSAM sadA sasitasnAnakalApi niSphalA // 15 // bhAvArtha-hadayamAM nivRtti sukhane dhAraNa karanArA purUne caMdananA lepane vidhi harSakAraka thatuM nathI, ane sarvadA nirmaLa paNAne rAkhanArA evA te purUSane jaLanA nAnane vidhi paNa niSphaLa che. 15 vizeSArtha-sparzendriyanA sukhanI IcchA rAkhanArA purUSa pitAnI chAtI upara caMdanane lepa kare che, paNa te pudagalika chevAthI pariNAme nirUpayegI bane che, ane chevaTe viSayanA vikArene vadhAranAra thavAthI duHkharUpa paNa thAya che. temaja zarIranA zRMgArane vadhAranArA purUSe hamezAM jaLamAM snAna kare che, ane Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya viSayAdhikAra. 167 tenAthI pitAnA zarIranI zuddhi mAne che, paNa te jaLathI je zuddhi thAya che, te pudgalika ane kSaNika zuddhi che. kharI zahi te hadayanI nirmaLatAmAM rahelI che. jyAre hadayamAMthI maLI jAya tyAre ja zuddhi thayelI gaNAya che. bAharanA maLanA karatAM aMtaranA maLa dUra karavAnI AvazyakatA che. aMtaranA maLa dUra thavAthI mANasa Atmika zuddhine prApta karI adhyAtmanA AnaMdane saMpAdaka bane che.15 kAmeMjiyaviSaya. gIo kAmanI ceSTAne sarSanA viSanI viSama mUccha jevI mAne che. gaNayati januH svamarthavat suratAvAsamukhena joginaH / madanAhiviSogramUThanA mayatuTya tu tadeva yoginaH // 16 // bhAvArtha-bhegI purUSe saMbheganA vilAsanA sukhathI pitAnA janmane sArthaka mAne che, paNa yogIo tene kAmadeva rU5 sarpanA viSanI ugra mUchathI vyAsa mAne che. 16 vizeSArtha-UparanA lekathI sparzendriyanuM vivecana karI have kAmeTriyanA viSayanuM vivecana kare che. bhegI leke strInA sabheganA sukhathI pitAnA janmane sArthaka mAne che, paNa je yegI purUSa che, teo te strInA sabheganA sukhane kAmadevarUpa sarpanA jheranI mUcha jevuM gaNe che. kAraNa ke, teo jANe che ke, e sukha mAtra puddagalanuM che. pariNAme duHkharUpa che. A upa Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 adhyAtma sAra rathI e bedha levAne che ke, sAganAM sukhane sarpanA jheranA jevuM gaNI tene tyAga kare joIe. evAM sukhathI janmanI sAthe katA mAnanArA purUSe Akhare duHkhI thaI, A anaMta saMsAramAM bhAgyA kare che. 16 paramAnaMdanA rasamAM magna thayelA mahAtmAo A leka ane paralokanAM sukhamAM paNa nispRha heAya che. tadime viSayAH kilaihikA na mude ke'pi viraktacetasAm / paralokamukhe'pi niHspRhAH paramAnaMdarasAlasA amI / / 17 // bhAvArtha-jemanuM citta virakta thayeluM che, evA purUSone A lekanA viSaya harSane mATe thatA nathI, arthAt teone te viSayomAM harSa thatuM nathI. paramAnaMdanA rasamAM magna thayelA evA purUSe paralokanAM sukhamAM paNa spRhA rahita che. 17 vizeSArtha-upara je idrinA viSaye batAvyA, te viSaye virakta hadayavALA purUSane harSakAraka thatA nathI, kAraNa ke, teo e viSane pudgalika hovAthI tuccha gaNe che, eTaluM ja nahIM paNa teo paralokanA devatAI sukhanI paNa spRhA rAkhatA nathI. kAraNuM ke, paramAnaMdanA sukhanuM mahAna sukha teoe prApta kareluM che. te mahAna sukhanI AgaLa A lekanA viSayonuM sukha temane harSa dAyaka thatuM nathI. teo te sukhane pugalanI daSTie jue che, kAraNa ke, temanAM citta virakta hoya che. virakta cittanI aMdara Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya viSayAdhikAra paramAnaMdanA sukhane ja avakAza che. bIjuM sukha ghaNu ja tuccha dekhAya che. A uparathI e bedha levAne che ke, je mANasa para mAnaMdanA sukhane saMpAdaka bane che, te tene Aleka tathA paralakanAM sukha jarApaNu rUcikara thatAM nathI. tethI sarvathA paramAnadabhukha meLavavA prayatna kara. 17 devatAnAM sukhamAM paNa dukha raheluM che. madamohaviSAdamatsara jvaravAdhAvidhurAH surA api / viSamizritapAyasAnnavat sukhameteSvapi naiti ramyatAm // 18 // bhAvArtha-devatAo paNa mada, meha, che, ane matsaranA paritApathI vihvaLa che, tethI viSa sAthe meLavelA dudhapAkanI jema, e devatAonuM sukha paNa ramyatAne pAmatuM nathI, eTale te paNa pasaMda karavA gya nathI. 18 vizeSArtha devatAo mada rAkhe che, mehane dhAraNa kare che, kheda pAmyA kare che, ane paraspara matsara bhAva rAkhe che, tethI temanA hadayamAM e meTe paritApa rahyA kare che, ane te paritApathI teo pIDAvaDe vihvaLa banI rahe che. tethI temanuM sukha jhera sAthe meLavelA dudhapAkanA jevuM bhayaMkara che, mATe te sarvathA tyAga karavA cagya che. jayAre devatAomAM paNa evuM dukhamizrita sukha che. te pachI manuSyamAM tevAM sukhanI IcchA rAkhavI e taddana * agya che. 18 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra devatAone evuM duHkha che ke jemAM sukha mAnavuM kaI rIte ghaTatuM nathI. ramaNIviraheNa vanhinA bahubASpAniladIpitena yat / tridazaidivimukhamApyate ghaTate tatra kayaM mukhsthitiH||15|| bhAvArtha-ghaNuM athupAta rUpI pavanavaDe prajvalita thayelA cInA viraha rUpI agnithI, devatAo svargamAM je duHkha prApta kare che, temAM sukhanI sthiti zI rIte ghaTe? arthAt ghaTe ja nahIM. 19 ' vizeSArtha-svargamAM rahelA devatAone strInA virahanuM bhAre duHkha paDe che, je dukha paDatAM teo azupAta karI rUdana kare che, tevA duHkhamAM sukhanI sthiti kaI paNa rIte ghaTatI nathI. tethI ema samajavAnuM ke, jyAre svargamAM devatAonI sthitimAM paNa dukha raheluM che, te pachI manuSyanI sthitimAM duHkha hoya, temAM zuM kahevuM? 19 devatAone eNvavAnuM te moTAmAM moTuM dukha che. prathamAnavimAnasaMpadAM cyavanasyApi divo viciMtanAt / hRdayaM nahi yadvidIyate ghusadAM tatkulizANunirmitam // 20 // bhAvArtha--jemanA vimAnane saMpatti moTI che, evA devatAene jyAre svargamAMthI cavavAnuM ciMtavana thAya che, te vakhate temanuM hRdaya je vidIrNa thatuM nathI, te uparathI lAge che ke, te hadaya vajAnA paramANuothIja banAveluM che. 20 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma arahuM zA che vairAgya viSayAdhikAra 17 vizeSArtha devatAone vimAnanI saMpatti maTI hoya che, paNa jyAre teone svargamAMthI pitAnA cavavAnuM ciMtavana thAya che, tyAre temane evuM bhAre duHkha thAya che ke, je mukhathI kahI zakAya tevuM nathI. te dukhamAM temanuM hRdaya vidIrNa thavuM joIe, paNa tema thatuM nathI. te uparathI ema lAge che ke, te hadaya vAnA paramANuothI baneluM haze. nahIM te te hRdaya phATI gayA vagara rahe nahIM. kahevAne Azaya e che ke, devatAone paNa evAM evAM bhAre duHkhe che ke, jenI aMdara sukhanI sthiti kaI rIte saMbhavita nathI, tethI manuSyanAM sukhanI jema devatAnAM sukhanI paNa IcchA na rAkhavI. 20 mekSAthIne viSaya upara prIti thatI ja nathI. viSayeSu ratiH zivArthino na gatiSvasti kilAkhilAsvapi / vana nanArthino zirimikvAnnira | 8 | bhAvAtha-jema ghATA evA naMdana vananA caMdananA athI evA purUSane bIjI parvatanI bhUmi upara tathA bIjA vRkSo upara prIti thatI nathI, tema mokSanA athI evA purUSane viSe tathA manuSya vagere badhI gatio Upara prIti thatI nathI. 21 vizeSAtha-mokSanI IcchA rAkhanArA purUSane viSaye Upara prIti thatI nathI, temaja manuSya, deva, tiryaMca ane nArakI e cAra gatio Upara paNa prIti thatI nathI. arthAt mokSanI IcchA karanAra purUSa keI paNa jAtanA viSayenI tathA cAra prakAranI gationI paNa IcchA rAkhatuM nathI. kAraNake, te adhyAtma jJAnanA prabhAvathI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 adhyAtma sAra. jANe che ke, viSamAM tathA deva, manuSya, tiryaMca ane nArakInI gatiomAM kaI jAtanuM sukha nathI. te upara daSTAMta Ape che. jema svarganA naMdanavanane athI e purUSa bIjA parvatanI bhUmienI tathA bIjAM vRkSanI spRhA rAkhatA nathI. jene svarganA naMdanavananAM divya sukhanA ravarUpanuM bhAna che, te A lekanA parva tenI bhUmione tathA vanene IcchA ja nathI. tevIja rIte mokSa nA sukhanuM svarUpa jANanAre purUSa A lekanA viSayone tathA cAra gatione IcchatuM nathI. 21 evI rIte viSayane viSe vairAgyane sthira karanAra yegIne pachI guNane viSe parama vairAgya pravarte che. iti zurumatisthirIkRtA paravairAgyarasasya yoginaH / svaguNeSu vitRSNatAvahaM paravairAgyamapi pravartate // 2 // bhAvArtha_evI rIte jenI zuddha buddhimAM viSayane viSe vairAgya sthira thayele che, evA gI purUSane pitAnA guNone viSe nispRhatAne ApanA parama vairAgya pravarte che. 22 vizeSArtha-prathama be prakAranA vairAgya kahela che. eka viSaya tarapha vairAgya, ane bIje guNa tarapha vairAgya temAM viSaya tarapha - rAgya rAkhavAne mATe kahevAmAM AvyuM. have guNa tarapha vairAgya bhAva karavAne kahe che. Upara pramANe viSaya tarapha vairAgyane pitAnI zuddha buddhimAM sthira karanAra egIne te pachI svaguNa tarapha vairAgya pravarte che. jyAre manuSyane viSaya tarapha vairAgya Utpanna thaye, pachI tene guNa tarapha vairAgya Utpanna thAya che. pitAnA guNenI uparathI je tRSNane tyAga kare, te guNa vairAgya kahevAya che. 22 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizagya viSayAdhikAra. virakta cittavALA purUSAne guNurUpa evI labdhio palAlanI jema mada karatI nathI. 173 vipulakipulAkacAraNa prabalAzI viSamukhyalabdhayaH / na madAya viraktacetasA manuSaMgopanatAH palAlavat // 23 // bhAvA--virakta cittavALA purUSone avAMtara prasa`ge prApta thayelI vipulalabdhi, pulAkalabdhi, cAraNulabdhi, ane meTI AzIviSa vagere labdhio palAlanI jema madane mATe thatI nathI. 23 vizeSA je purUSAnA hathamAM vairAgya utpanna thayela che, evA purUSane avAMtara prasa Mge prApta thayelI evI labdhiA ghAsanA puLAnI jema mane mATe thatI nathI. je purUSA virakta hRdayavALA che, temanA mukhya uddeza mekSa meLavavAnA hAya che, tathApi temane avAMtara phaLa rUpe labdhi prApta thAya che; to paDu teo e labdhione ghAsanI mAka gaNe che, eTale temane te labdhinA maDha AvatA nathI. te Upara ghAsanuM DhaSTAMta Ape che. jema kAIne brAsanA puLAnA lAbha thAya, tethI tene mada AvatA nathI, tema virakta purUSone vizvanA lAla thavAthI mA~ AvatA nathI. 23 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 adhyAtma sAra, paMDita purUSa guNene mada karatA nathI. kalitAtizayo'pi kopi no vibudhAnAM mdkdgunnvjH| adhikaM na vidaMtyamIyato nijanAve samudaMcati svataH // 24 // bhAvArtha atizayavALo paNa kaI guNene samUha vidvAnene mada karanAra thatuM nathI, ane pitAne zuddha bhAva pragaTa thavAthI teo tene adhika jANatA nathI. 24 ' vizeSArtha_vidvAnane pitAnI aMdara kaI atizaya guNone samUha Ave te paNa, tethI temane mada thatuM nathI, tema tethI teo pitAnAmAM koI adhiktA gaNatA nathI. kAraNa ke, temanAmAM pitAne zuddha svabhAva pragaTa thavAthI teo pitAne AnaMda rU5 mAnI sarvadA saMteSamAM rahe che. 24 uttama purUSanI sahajAnaMdanI dazA evI uttama che ke jethI tene mekSamAM paNa lubdhatA rahetI nathI. hRdaye na zive'pi lubdhatA sadanuSThAnamasaMgamaMgati / puruSasya dazeyamiSyate sahajAnaMdataraMgasaMgatA // 25 // bhAvArtha-jyAre sat anuSThAna asaMgapaNe prave che, tyAre hRdayane viSe mokSanI lubdhatA paNa rahetI nathI. sahaja AnaMda rUpa taraMganI sAthe maLelI purUSanI A dazA IchAya che. 25 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya viSayAdhikAra 175 vizeSArtha-purUSanI dazA jyAre sahajAnaMdanA kAlelane viSe maLe che, eTale purUSa jyAre sahajAnaMda prApta kare che, tyAre tenA hadayamAM mekSane viSe paNa lubdhatA thatI nathI, ane sat anuSThAnanI paNa darakAra rahetI nathI. kahevAne Azaya e che ke, je sahajAnaMda prApta thAya, te pachI sat anuSThAna ane mokSanI paNa upekSA thAya che. 25 virakta hRdayavALA purUSane varavAne mATe yazelakSmI svayameva Ave che. iti yasya mahAmatirnave diha vairAgyavilAsabhRnmanaH / upayaMti varItumuccakaistamudAra prakRtiyazaH shriyH||36|| bhAvArtha_evI rIte meTI buddhivALA je purUSanuM hRdaya vairAgyanA vikAsane dhAraNa kare che, te udAra prakRtivALA purUSane yazanI lamI uce prakAre varavAne samIpa Ave che. 26 vizeSAtha-Upara vairAgya viSayanA adhikAramAM je kahevAmAM Avela che, te pramANe vartanArA ane tethI jenI buddhi vizALa thayelI che, evA purUSanA hadayamAM jyAre ucca prakArane vairAgya prApta thAya che, tyAre te purUSanI prakRti udAra thaI jAya che, ane pachI udAra prakRtivALA te purUSane varavAne mATe yazanI lamIo pitAnI meLe tenI samIpa Ave che, arthAt te virakta hadayavALa purUSa pitAnI UdAra prakRtine laIne A jagatamAM yaza meLave che, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra tethI sarvadA hRdayamAM vairAgya prApta kare, e upadeza che. ahiM graMthakartA bIjo prabaMdha ane vairAgya viSayAdhikAra samApta kare che, ane chevaTe yazazrI e zabda ApI graMthakAra yazovijayajI evuM pitAnuM nAma darzAve che. 26 samAptaH itizrI vairAgyaviSayAdhikAraH / BERGERRGGHERRERAGEREENBERGERBRESG8D. itizrI mahAmahopAdhyAyazrIyazovijayena viracite adhyAtmasAraprakaraNe ttiI badhA ne rasa Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha tRtIyaH prabaMdhaH prathama mamatAtyAgAdhikAraH prAjJa purUSa anartha ApanAra mamatAne tyAga karavo joIe. nirmamasyaiva vairAgyaM sthiratvamavagAhate / parityajettataH pAjho mamatAmatyanarthadAm // 1 // bhAvArtha-jenAmAM mamatA rahelI nathI, evA purUSane vairA- * gya sthistAne pAme che. tethI prAjJa purUSe atyaMta anartha ApanArI mamatAne tyAga kare joIe. 1 vizeSArthI-graMthakAra have A trIjA prabaMdhamAM prathama mamatA tyAga nAmane adhikAra kahe che. kadi kaI kAraNathI mANasane vairAgya thaI Ave, paNa jo tenAmAM kaI jAtanI mamatA hoya te te vairAgya sthira rahI zakatuM nathI. mamatA vairAgyane asthira kare che, tethI virakta purUSe sarvathA mamatAne tyAga karave joIe, kAraNa 12 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 adhyAtma sAra. ke, te mamatA ati anarthane ApanArI che. eTale mamatA rAkha vAthI aneka jAtanA anartho utpanna thAya che. 1 viSayano tyAga karyo hoya paNa, je mamatA hoya te, te tyAga nakAme che, viSayaiH kiM parityakta jarjAgarti mamatA yadi / tyAgAtkaMcukamAtrasya nujaMgo nahi nirviSaH // 2 // bhAvArtha- hadayamAM mamatA jAgrata heya te pachI tyAga karelA viSayo zA kAmanA che? mAtra kAMcalIne tyAga karavAthI sarpa viSa rahita thatuM nathI. 2 vizeSArtha--kadi koI purUSe sarva prakAranA viSayane tyAga karyo hoya, te paNa jo te hRdayamAM mamatA jAgrata heya te te viSayane tyAga nakAme che. kAraNa ke, jyAM sudhI mamatA hoya che, tyAM sudhI viSayane tyAga sthira rahI zakatA nathI. te upara daSTAMta Ape che kada sarSe pitAnI kAMcaLIne tyAga karyo hoya, tethI te sarpa nirviSa kahevAtA nathI. tevIja rIte mAtra viSayone tyAga karavAthI kharI viraktatA prApta thatI nathI. A daSTAMta uparathI samajavAnuM che ke, mamatA e sapanA viSa jevI bhayaMkara che, ane viSaye kAMcalInA jevA che. viSayane tyAga e kAMcalInA tyAga je che tethI je mamatAne tyAga thAya te ja, te upayogI che, mamatAne tyAga karyA ziva ya viSayane tyAga kare e nirUpagI che. 2 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAraka 179 mamatArUpI rAkSasI munionA ekaThA karelA guNa samUhane kSaNamAM bhakSaNa karI jAya che. kaSTena hi guNagrAmaM praguNIkurute muniH mamatA rAkSasI saMrva bhakSyatyakahelayA // 3 // bhAvArtha-muni kaNa vaDe guNenA samUhane taiyAra kare che, te sarvane mamatA rUpI rAkSasI eka jhapATe khAI jAya che. 3 vizeSArtha-cAritra dhArI muni tapasyA ane pariSaha vagerenAM kaSTa sahana karI guNenA samUhane taiyAra kare che-ekaThA kare che, te sarva guNa samUhane mamatArUpI rAkSasI eka jhapATAmAM bhakSaNa karI jAya che. kahevAno Azaya e che ke, munie cAritrane aMge bhAre tapasyA karI, ane viSama parISahe sahana karI pitAnA AtmAnI aMdara ghaNu guNe meLavyA hoya, paNa je te munimAM mamatA rahelI hoya che, tenA sarva guNe nAza pAmI jAya che. eka mamatA e durguNa che ke, je bIjA sarva uttama guNene eka jhapATe nAza karI nAkhe che, tethI munie sarvathA mamatAne tyAga karavo joIe. 3 mamatA rUpI patnI ahA! ghaNA upAyothI jIvane ramADe che; jaMtukAMta pazUkRtya drAgavidyauSadhIbakSAt / upAyahubhiH patnI mamatA krImayatyaho // 4 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvA--ahA ! mamatA rUpI patnI avidyArUpI ASadhinA balathI jIva rUpI ravAsIne pazu banAvI ghaNA upAye vaDe ramADe che. 4 180 vizeSA--A leAkathI graMthakAra mamatAne eka patnInu rUpaka Ape che. jema keAI kAbela strI ma`tra-ASadhinA baLathI pAtAnA svAmIne vaza karI aneka rIte ramADe che, tema mamatA rUpI zrI avidyArUpI auSadhinA baLathI jIva rUpI svAmIne aneka rIte ramADe che. kahevAnuM tAtpaya e che ke, jayAM mamatA Aya, tyAM avidyA-ajJAna rahela hAya che; tethI jIva, mamatAnI sahacArI avidyAnA baLathI aneka jAtanI ceSTAo kare che. je ceSTAo jIvane pariNAme duHkha rUpa thai paDe che, tethI sathA mamatAne cheDI devI joie. mamatAne cheDavAthI jIvanI avidyA nAza pAme che, jo jIva mamatAne AdhIna rahe te te pazu jevA che. 4 A sasAranA saMbaMdhanI kalpanA mamatAne laine che ekaH paranave yAti jAyate caika evaDhi mamatokataH sarva saMbaMdhaM kalpayatyatha // 5 // bhAvA --cetana jIva ekalA parabhavamAM jAya che, ane eleAja utpanna thAya che; paNa te pachI mamatAnA vadhArAthI A sa'sAranA sarva sabadha ka2e che. pa vizeSA----A jagamAM jIva ekale janme che, ane eleAja maraNa pAmI parabhave jAya che. te vakhate tene koI jAtano Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAraH : 181 - eka saMbaMdha jovAmAM AvatuM nathI. pachI saMsAramAM mamatA vadhavAthI te sarva prakAranA saMbaMdhanI kalpanA kare che. A saMsAramAM nyAta jAta vagerenA je saMbaMdha hoya che, te mamatAne laIne ja che. vastutAe jIvane koI saMbaMdha nathI; kAraNake, janma ane maraNa te ekalAne ja hoya che. te upara ratnAdevInuM daSTAMta jaina ItihAsamAM prakhyAta che. 5 eka mamatAnA bIjamAMthI A badhA prapaMcanI ka95nA che. vyAmoti mahatI bhUmi vaTabIjAyathA vaTaH / tathaikamamatAvIjA tmapaMcasyApi kalpanA // 6 // bhAvArtha-jema vaDanA nAnA bIjamAMthI vaDanuM jhADa maTI bhUmimAM vyApI jAya che, tema eka mamatAnA bIjamAMthI A prapaMcasaMsAranI kalpanA ubhI thAya che. vaDanA daNAMta uparathI barAbara samajavAnuM che ke, eka mamatAne aMza hoya te paNa temAMthI anaMta saMsAra vadhatuM jAya che, tethI uttama chae mamatAnA aMzane paNa tyAga kare. 6. jJAna rUpa auSadha zivAya mamatAna vadhI jato - vyAdhi ucheda pAmate nathI. mAtA pitA me bhrAtA me naginI vabanA ca me / putrAH sutA me mitrANi jhAtayaH saMstutAzca me // 7 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 adhyAtma sAra. ityevaM mamatAvyAdhiM varSamAnaM prativaNam / janaH zaknoti nocchettuM vinA jJAnamahASadham // 7 // bhAvArtha-A mArA mAtA pitA, A mAre bhAI, A mArI bahena, A mArI priyA, A mArA putra, A mArI putrIo, A mArA mitre, A mArAM sagAMo ane A mArA paricitajane, A pramANe kSaNe kSaNe vadhatA evA mamatA rUpa vyAdhine uccheda karavane jJAnarUpI meTA auSadhavinA mANasazaktimAna thatuM nathI.78 mamatA sonI vRddhi thAya che, ane vizeSArthI-graMthakAra A be zlekathI mamatAne vyAdhinuM rUpaka ApI varNave che. jema rega bedarakArIthI kSaNe kSaNe vadhate jAya che, ane auSadhane upacAra karavAthI tene nAza thaI jAya che. tema mamatArUpI rega mANasane pratidina vadhatuM jAya che. jyAre jJAna rUpI auSadhathI tene upacAra kare, tyAre te zAMta thaI jAya che. e mamatA rUpI reganI vRddhine sUcavavAne mATe graMthakAra darzAve che ke, jenAmAM mamatAnI vRddhi thatI hoya, te mANasa "A mArAM mAtA pitA vagere mamatAnA zabdo bole che, ane temane mATe aneka jAtanI upAdhio vaherI le che. e mamatA rUpI vadhatA regane ucheda karavAne jJAnanI ja AvazyakatA che. jJAna rUpa mahAna auSadha vinA e roga kadi paNa zamI jatuM nathI. A uparathI kahevAne Azaya e che ke, sarvadA mamatA rAkhavI nahIM, tema chatAM kadi mamatAnI vRddhi thAya tenuM jJAna saMpAdana karavuM. jJAnanA baLathI mamatAne sarvathA ucheda thaI jaze. 78 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAraH 183 manuSya mamatvathIja AraMbha vageremAM pravarte che ! mamatvenaiva niHzaMkamAraMjAdau pravartate / lIlasamutyAthI dhanalojana bAvati che bhAvArtha-mamatAne laIne mANasa kALe akALe beTho thaI AraMbha vageremAM niHzaMkapaNe pravarte che, ane dhananA lAbhathI De che. 9 vizeSArtha-mamatAne vega e prabaLa che ke, jethI mAsusa kALa-akALano vicAra karatuM nathI. te tatkALa zaMkA cheDI AraMbha vagere karavA pravarte che. arthAt pApAraMbha karavA mAMDe che ane dhananA lAbhathI Ama tema doDe che. eTale kALa-akALano vicAra karyA vagara pA5 bharelAM kAme AraMbha mamatAne laIne thAya che, ane dravya meLavavAne mATe te mamatA Ama tema dehAdeDa karAve che, tethI pApanuM mULa mamatA sarvathA hoya che. huM jemanAM piSaNa mATe mamatA rAkhI herAna thavAmAM Ave che, teo tenuM rakSaNa karI zakatAM nathI. svayaM yeSAM ca poSAya khidyate mmtaavshH| zahAmutra ca te nasyustrANAya zaraNAya vA // 10 // bhAvArtha-mANasa mamatAne vaza thaI jeonAM bharaNa piSa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 adhyAtma sAra, Nane mATe pote duHkhI thAya che, teo A leka ane paralekamAM tenA rakSaNane mATe athavA tene zaraNa ApavAne mATe upayogI thatAM nathI. 10 vizeSArtha-A saMsAramAM manuSya potAnAM sagAM-snehIo tarapha mamatA rAkhI aneka jAtanAM pApa karmo karI temanuM bharaNa piSaNa kare che, ane tema karavAmAM aneka jAtanAM saMkaTa veThe che. paraMtu tene tenAM sagAM-saMbaMdhIomAMthI keI paNa sahAyarUpa thatuM nathI, temaja zaraNarUpa paNa thatuM nathI. tethI sujJa manuSya e pApakAriNI mamatAne sarvathA tyAga kara joIe, 10 mamatvathI ghaNuM lekanuM poSaNa karanAra eka manu Syane narakanAM tIvra dukha sahana karavo paDe che. mamatvena vahan lokAn pussnnaatyekorjitdhnaiH| soDhA naraka duHkhAnAM tIvrANAmeka eva tu // 11 // bhAvArtha--eka purUSa mamatathI UpArjana karelA dravya vaDe ghaNuM lekenuM piSaNa kare che, ane te tIvra evA narakanAM duHkhane sahana karanAra paNa te ekaja che. 11 vizeSArtha_eka mANasa mamatvane laIne pitAnA svajanenuM, dhana kamAIne piSaNa kare che, paNa Akhare te ekaja narakanAM duHkhane sahana karanAre thAya che. kahevAno Azaya e che ke, mamatvane laIne mANasa pitAnA lokonuM bharaNa-piSaNa karavAne aneka jAtanAM pApAraMbha karI dravya kamAya che, paNa Akhare te pA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAraH 185 pAraMbhanuM phaLa bhegavavAne te ekalAne narakanAM duHkha sahana karavAM paDe che. te vakhate tenAM sagAM-snehIo tene kai jAtanI madada karI zakatAM nathI. 11 mamatAMdha ane jAyeMdhanI vacce meTe bheda che. mamatAMdho hi yannAsti tatpazyati na pazyati / jAtyaMdhastu yadastyetabheda ityanayormahAn // 13 // bhAvArtha-je purUSa mamatAthI aMdha che, te purUSa je na hoya, tene jue che, ane je jAtithI aMdha che, te je che, tene jotuM nathI, ethI e baMnenI vacce mahAna bheda che. 12 vizeSArthaA kSekathI graMthakAra mamatA vaDe aMdha thayela purUSane darzAve che, ane tene jAtiaMdha purUSathI paNa vizeSa aMdha jaNAve che. jagatamAM je purUSa jAtithI aMdha che, te koI paNa vastune joI zaka nathI. ke te vastu vidyamAna che, chatAM tenA jovAmAM AvatI nathI, paNa je mamatAthI aMdha che, te je vastu nathI tene jue che. jema mithyAtvanI mamatAthI yukta e purUSa te mithyAtva khoTuM che, to paNa tene satya tarIke mAne che, ane je satya che, tene te joI zaktA nathI. jAtithI aMdha thayelA purUSa satya vastu samajAyA pachI, tene satya rUpe jue che, paNa mamatAthI aMdha thayele purUSa e satya vastune jete nathI, tethI jAtibaMdha ane mamatAMghanI vacce meTe bheda che. 12 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 adhyAtma sAra. mamatAvaza thayele purUSa prANane nAza karanArI priyAne prANathI paNa adhika priya mAne che. prANAnanityatAdhyAnAt premabhUmnA tato'dhikAm / prANApahAM priyAM matvA modate mamatAvazaH // 13 // bhAvArtha-mamatAne vaza thayele mANasa ghaNA premane laIne pitAnA prANane anitya mAne che, ane prANane nAza karanArI priyAne te prANathI paNa adhika mAnI khuzI thAya che. 13 vizeSArtha-mamatAne vaza thayele mANasa pitAnA prANane anitya mAne che, ane te prANane haranArI strIne atizaya premane laIne prANathI paNa adhika priya mAnI hRdayamAM khuzI thAya che. ahA! mamatA kevI viSama che? jene vaza thayele mANasa prANunI hAnine paNa vicAra karatA nathI. prANane nAza karanArI priyAne te prANathI paNu adhika mAne che. ane svayameva pitAno nAza kare che, tethI sarvathA mamatA tyAjya che. 13 mamatvane laIne rAtrInAM aMgane kevAM mAne che ? kuMdAnyasthIni dazanAn mukhaM zleSpagRhaM vidhum / mAMsagraMthIstanau kuMjI hemno vetti mamatvavAn // 14 // bhAvArtha-mamatAvALo purUSa asthi rUpa dAMtane kelaranAM puSpa mAne che, kaphanA ghara rUpa mukhane caMdra gaNe che, ane mAMsanI graMthirUpa stanene senAnAM kaLazo jANe che. 14 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAraH 187 vizeSArtha-mamatAvALe purUSa strIne delavALAM ane paNa zRMgAra rasathI kevI rIte ghaTAve che? asthinA dAMtane DolaranAM pupanI kaLinI upamA Ape che, kapha ane baDakhAthI bharelA muane caMdranI sAthe sarakhAve che, ane mAMsanI graMthi rUpastanene suvarNanAM kaLaza sAthe ghaTADe che. mamatA mANasane kevI aghaTita kalpanAo karAve che! 14 mamatAvALe purUSa potAnI capaLa ane durA cArI strIne sAdhvI jANe che. manasyanyaccasyanyat kriyAyAmanyadevaca / ya syAstAmapi lolAkSI sAdhvIM vetti mamatvavAn // 15 // bhAvArtha-je strInA manamAM bIjuM che, vacanamAM bIjuM che ane kriyAmAM bIjuM che, tevI capaLa netravALI strIne mamatA purUSa sAdhavI mAne che. 15 vizeSArtha-je strInA manamAM, vacanamAM ane kriyAmAM juduM juduM che, eTale je strI manamAM kAMI dhAre che, bele che kAMI ane kare che kAMi, tevI durAcArI capaLA strIne tenI mamatAvALA purUSa ; sAdhvI mAne che. e mamatAna ke prabhAva che? 15 pitAnA svAmIne maraNanA kAryamAM joDanAra durA cArI strIne mamatALu purUSa mugdhA mAne che. yA ropayatyakArye'pi rAgiNaM mANasaMzaye / Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. durvRttAM strIM mamatvAMstAM mugyAmeva manyate || 16 || bhAvAtha je strI pAtAnA rAgI patine jemAM prANane paNa saMzaya rahe, tetrA muzkela kArya mAM ceAje che, tevI durAcArI strIne mamatAMdha purUSa mugdhAja mAne che. 16 188 vizeSAje ii evI durAcArI che ke, je potAnA rAgI patine prANa jAya tevAM muzkelInA kAmamAM cAre che, tevI strIne pazu mamatALu purUSa eka mugdhA jevI gaNe che, AvI naThArI mamatAnA sava thA tyAga karave joie. 16 mamatvanI ceSTAnA avidhaja nathI. carmAcchAditamAMsAsthi viNmUtrapiSvapi / vanitA mamatvaM yattanmamatvaM vijRMbhitam // 17 // bhAvA--camathI maDhela mAMsa, asthi, viSTA, ane mUtranI hAMDalI jevI strIomAM je mamatva che, teja vadhelu' mamatva che. 17 vizeSA--mAhita purUSo strIe upara matva kare che, te temanA mamatvano mATe vadhArA che. kAraNake, te srI vastutAe sAMDhaya vatI nathI; paNa gaddI che. jee carmathI maDhela, mAMsa, asthi viSTA, ane mUtranI hAMDalI rUpa che, tevI strIe tarapha mamatA rAkhavI e mUrkhatA che. 17 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAraH bALakA taraphanuM pitA mamatva. bAlayana bAlakaM tAtetyevaM vrate mamatvavAn / vetti ca zleSmaNA pUrNA maMgulI mamRtAM citAm // 18 // 189 bhAvAtha-mamatvavALA purUSa khaLakane lAlana karatAM 'huM Apa ! ' ema kaheche, ane zlemathI bharelI tenI AMgaLIne amRtathI bharelI jANe che. 18 " vizeSA--addhA ! bALakaparanuM' kevu' mamatva che ? je mamatvane laine pitA peAtAnA mALakane lAlana karatAM huM khApa ! ' ema belAve che, eTale pAte tene Apa che, te chatAM ThekarAne mApa kahe che. te bALakanI AMgaLI zleSma-khaDakhA ke lIMTatho bharailI hoya, tene amRtathI bharelI jANI mamatvavALA pitA te cu'the che, ane cATe che. A kevA mAhunA vilAsa che ? 18 bALaka tarapha mAtAnuM mamatva paMkAmapi niHzaMkA sutamaMkAna muMcati / tadamedhyespi medhyatvaM jAnAtyaMvA mamatvataH // 117 // bhASA--mAtA, kAdavathI kharaDAelA putrane niHzaMka thaI pAtAnA kheALAmAMthI heADatI nathI e mAtA mamatvane laIne apavitrapaNAmAM paNa pavitra pazu jANe che. 19 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSA--mAtAnu khAlaka pratye kevu mamatva che ! bAlaka kAdavathI kharaDAele! hAya te pazu, tene mAtA niHzaMka thaI kheALAmAM esAre che. tene kheALAmAMthI cheDatI nathI, kAdava jevI apavitra vastumAM paNa te mamatvane laine pavitratA mAne che. 19 mAtA pitA vagerene saMbaMdha mamatA bharelA che. 190 mAtApitrAdisaMbaMdho'niyato'pi mamatvataH / dRDhabhUmibhramavatAM naiyatyenAvanAsate // 20 // bhAvA--mAtA pitA vagerenA saMbaMdha aniyata che, niyamita nathI, te paNa mamatvane laine bhramavALA manuSyane daDhatAnuM sthAna lAge che, ane niyatapaNAthI jaNAya che. 20 vizeSA-A jagatamAM mAtA pitA vagerenA sa''dha niyata nathA eTale je mAtA pitA vagerenA saMbadha joDAya che, te niyamita nathI. kAraNa ke, te sabadha kAyamane nathI. kAi ve mAtA pitA thayA hoya te keAI bhave putra putrI thAya che. ane koI bhave bhAI nhena thAya che, evA te anizcita saMbaMdha che, te chatAM bhramavAlAM prANIone te draDha ane niyamita bhAse che. eTale je mAtA pitA vagerene sa kha dha joDAyalA che, te zAzvata ane nizci tu che, A bhavamAM je saMkha'dha joDAyalA che, te kAyamanA che, evA zrama temata thAya che, jema dhaturAnA puSpane khAnArA manuSyane A pRthvI phare che evA bhrama thAya che. kahevAnu' tAtpaya evu che ke Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAyikAH 191 Ave zrama thavAnuM kAraNa mamatva che. tethI evA zramane karanArA mamatvanA savathA tyAga karavA joIe. 20 kevuM jonArA manuSya khare jonArA che? jinnAH pratyakamAtmAno vibhinnAH pudgalA api / pri zUnyasaMsarga ityevaM yaH pazyati sa pazyati // 21 // bhASA pratyeka AtmAe bhinna che, puddagalA paNa bhinna che, ane badhA sa'saga zUnya che. A pramANe je jue che, teja jue che. 21 vizeSA--pratyeka jIvA judA judA che, puddagalA paNa judA judA che, ane zarIra vagere vastuonI sAthe je temanA saMsaga che, te paNa zUnya che. A pramANe je jue che, teja kharI rIte jue che. kahevAnA Azaya evA che ke, je A sasAramAM jIvA, pudgalA ane zarIranA saMbadha vicAre che, te temane mAlama paDe che ke, te sa vastu AzAzvata che; tethI te para mamatva rAkhavu. cegya nathI. 21 ahaMtA ane mamatA pote ane peAtApaNAnA hetu rUpa che. tAmamate svatvasvIyatvAmahetuke / dajJAnAtpalAyete rajjujJAnAdivAdiniH // 22 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra bhAvArtha-jema rajajunuM jJAna sarSanuM jJAna thavAthI nAza pAme che, tema ahaMtA ane mamatA ke je pitApaNAnA ane pitApaNAnA bramanA heturUpa che, te bhedanA jJAnathI nAza pAmI jAya che. 22 vizeSArtha-A jagatma "huM pita" ane "A mArUM evA bhramanA heturUpa ahaMtA ane mamatA che. eTale ahaMtA ane mamatAmAM "huM pote ane "A mArUMve bhrama utpanna thAya che. jyAre temanI vacceno bheda jANavAmAM Ave che, tyAre te ahaMtA ane mamatAno bhrama nAza pAmI jAya che. te upara daSTAMta Ape che. jema raju-sarSamAM derInI brAMti thAya che, jyAre te sarpa sAce jovAmAM Ave che tyAre te brama nAza pAmI jAya che, ane bhayatho palAyana karavAmAM Ave che. tevI rIte jyAre bheda jJAna thAya che. tyAre e haMtA ane mamatano bhrama dUra thaI jAya che. kahevAno Azaya e che ke je ahaMtA-mamatA che te bhramane laIne che. jyAre yathArtha vadhu jJAna thAya che, tyAre te brama dura thaI jAya che 22 . mamatA zI rIte nAza pAme che? kimetaditi jijJAsA tattvAbhijJAnasaMmukhI / vyAsaMgameva notthAturdatte ka mamatA sthitiH // 23 // bhAvArtha-e zuM che" evI je jANavAnI IcchA, te tattvane jANavAmAM sukha che, tethI tevI IcchAvALAne AsaDitaja rahetI nathI, te pachI mamatAnI sthiti kyAM rahI? 23 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAra. ' vizeSAtha-je mANasa dareka vastu "e zuM che? ema jANavAnI IcchA rAkhe, tene te vastunuM yathArtha jJAna thAya che. arthAt tatva vastu jANavAmAM Ave che. pachI tenI aMdara tene Asakti rahetI nathI. jyAre Asaktine abhAva thaye, to pachI tenAmAM mamatAnI sthiti kayAMthI rahe? jyAM sudhI vastu nuM yathArtha svarUpa samajAya nahIM, tyAM sudhI ja samatAne sthAna maLe che. jyAre vastunuM svarUpa yathArtha rIte samajAya, tyAra mamatAno svataH nAza thAya che. tethI dareka vastu jotAMja prathama "te zuM che e vicAra kare. e vicAra karavAthI hadayane khAtrI thaze ke, Atmatattva zivAya bAkInI sarva vastue pudagalamaya che, ane sarva yugala zaNika nAzavaMta che, A nizcaya thavAthI te paranI mamatAne nAza thaI jAya che. 23 tatva jijJAsune tava zivAya bIje kaI paNa ThekANe prIti thatI nathI. priyArthinaH priyAmApti binA kApi yathA rtiH| na tathA tatvajijJAsostacce prAkSi vinA kacit ||shyaa bhAvArtha-je priyAne athI hoya, tene priyAnI prApti zivAya bIje kaI ThekANe jema prIti hatI nathI, tema tanavanA jijJAsune tatvanI prApti sivAya bIje keI ThekANe prIvihetI nathI24 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 abhyAma sAra. vizeSArtha--je purUSa tattvane jijJAsu che, tene tatvanI prApti zivAya bIje kaI ThekANe prIti upajatI nathI. te upara daSTAMta Ape che. je purUSa priyAne athI che, tene priyAnI prApti zivAya bIje prIti upaje nahIM. A uparathI graMthakAra sUcave che ke, jo tame tattvanA jijJAsu banaze te, pachI tamane tavaM zivAya bIjI vastu rUcikara lAgaze nahIM. eTale kaI sAMsArika ke zArIrika vastu upara tamArI mamatA baMdhAze nahIM. jayAre bIjI vastu tarapha mamatAne abhAva thaze, tyAre tattva vastunA jJAnathI tame uccapadanA adhikArI banI jaze. 24 jijJAsAthI mamatva buddhine AkAMta karanAra purUSa sarva padArthone bhrAMti vALA jANe che. ataeva hi jijJAsAviSTaMjita mamatvadhIH / vicitrAbhinayAkrAMtaH saMbhrAMta iva lakSyate // 25 // bhAvArtha_ethI karI jIjJAsA vaDe jenI mamatva buddhi dabAelI che, e purUSa vicitra abhinayathI AkrAMta thaI jANe saMbrAMta hoya tema dekhAya che, eTale saMsAranA sarva padArthone brAMtivALA jANe che. 25 vizeSArtha--je purUSa vastunA yathArtha svarUpane jANe che, tenI mamatva buddhi daba I jAya che, eTale tene A saMsAranA sarva padArtho brAMtivALA lAge che tethI te kaI paNa sAMsArika padArtha upara mamatAne dhAraNa karatA nathI. 25 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAra. kevA purUSanA janma nirarthaka jAyache ? dhRto yogo na mamatA hatA na samatAhatA / na ca jijJAsitaM tattvaM gataM janma nirarthakam // 26 // 195 bhAvA --jeNe ceAgane dhAraNa karyAM nathI, mamatA haNI nathI, samatAnA Adara karyAM nathI, ane tattva jANavAnI IcchA karI nathI, te purUSanA janma nirarthaka gayela che. 26 vizeSA--je purUSa cega dhAraNa karyAM nathI, eTale jeNe AgAbhyAsa karyAM nathI, mamatA huNI nathI, samatAneA Adara karyAM nathI, ane tattva jANavAnI IcchA karI nathI, te purUSane janma nirka gayela che. arthAt jo manuSya-janmanI sArthakatA karavI hAya tA, cAMga dhAraNa karavA, mamatAne haNI nAMkhavI, samatAnA Adara karavA, ane tattva jANavAnI IcchA zakhavI. 26 samatAne nAza karanAra jIjJAsA anevivekaja che. jijJAsA ca vivekazca mamatAnAzakAvunau / atastAbhyAM nigRhNIyAdenAmadhyAtmavairiNIm // 27 // bhAvAtha--jijJAsA ane viveka e ane mamatAne nAza karanArAM che, adhyAtmanI sAthe vera karanArI e mamatAne te anethI nigraha karavA. 27 * Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSA-mamatAne sarvathA nAza kare che te, tene mATe be upAya che. jIjJAsA ane viveka. e baMnethI mamatAne sarvathA nAza thAya che, eTale je purUSa jijJAsu cheane vivekI che, te purUSa mamatAne nAza karI zake che. kAraNa ke, kaI paNa padArthane jANavAnI IcchA utpanna thAya che, te 5dArthanuM svarUpa jANavAmAM AvatAM tatkALa te uparathI mamatA chukI jAya che. kadi jANavAnI IcchA hoya, paNa je heya UpAdeyane viveka na hoya te, jarA mamatA baMdhAya che, paraMtu te viveka heya te, tadana mamatA baMdhAtI nathI, tethI jijJAsA ane viveka ane mamatAne sarvathA nAza kare che. ahiM kaI zaMkA kare ke, mamatAno nAza zA mATe kare Ie? mamatAthI zI hAni thAya che? te upara cakAra kahe che ke, mamatA adhyAtmanI zatru che. mamatAnA egathI adhyAtmanI hAni thAya che ! tene mATe graMthakAra kahe che ke, mamatAthI adhyAtmane nAza thaI jAya che, tethI jijJAsA ane viveka e baMnethI mamatAne nigraha kare joIe. je mANasa jijJAsu ane vivekI hoya te, te mamatAne satvara nigraha karI zake che. mahAnubhAva graMthakAra chevaTe A lokathI mamatAnA nigrahane mATe jijJAsA ane viveka e Ubhaya UpAya batAvI A mamatAtyAganA adhikArane samApta kare che. 27 - pati aSTamo mamatAtyASivArA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra. adhikAra 9mo. samatAdhikAraH mamatAne tyAga thatAMja samatA svataH vistare che. syaktAyAM mamatAyAM ca samatA prathate svataH / sphaTike galitopASau yayA nirmltaagunnH||1|| bhAvArtha--jema sphaTika maNi kapANi rahita thatAM tene nirmaLatAne guNa pitAnI meLe vistare che, tema mamatAne tyAga thatAM samatA pitAnI meLe vistare che. 1 vizeSArtha-zAyara have samatAne aSikAra kahe che. mamatAne adhikAra pUrNa karyA pachI samatAne adhikAra zI rIte prApta thAya ? te vAta A prathama kApI jaNAve che. jyAre mANasa mamatAne tyAga karI che, tyAra tenAmAM samatAne guru svataH pragaTa thaI jAya che, eTale jyAre keI paNa viSayanI mamatA dUra thaI, te pachI ravAbhAvika rIte samatA prApta thAya ja che. te upara dAMta Ape che, ke sphaTika maNi je svabhAvathIja nirmaLatAnA guNane pAza karanAra che, te upAdhine laIne bIjA rakatavAhi evI yuti thAya che, paraMtu jyAre te u- Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 adhyAtma sAra. pAdhithI mukta thAya che, tyAre te svataH pitAne nirmaLatA guNa prApta kare che. tevI ja rIte mamatAnA tyAgathI samatAne svAbhAvika guNa prakAzita thAya che. 1 samatA kone kahevAya? priyApriyatvayoryArthe vyavahArasya kalpanA / nizcayAttavyudAsena stamitye samatocyate // // bhAvArtha-priya ane apriyapaNAnA arthamAM vyavahAranI kalpanA che, eTale vyavahAranayanI kalpanA che, paraMtu nizcayanayathI tene tyAga karI sthira thaIne rahevuM, te samatA kahevAya che. 2 vizeSArtha--A jagatamAM A priya che ane A apriya che. evI je kalpanA che, te vyavahAranayanI apekSA e che, paraMtu nizcayanayathI jotAM te kaI vastu ISTa ke aniSTa che ja nahIM. kahevAne Azaya e che ke, A jagatamAM kaI priya ke apriya vastutAe cheja nahIM, tethI te priya-apriyane tyAga karI, nizcala-zAMta rahevuM, te samatA kahevAya che. 2 nizcaya nayathI ISTa ke aniSTa kAMI che ja nahIM. teSveva viSataH puMsasteSvevArtheSu rajyataH / nizcayAtkicidiSTa vAniSTaM vA naiva vidyate // 3 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra. 19 bhAvArtha teja arthane dveSa karanArA ane teja artha upara rAga karanArA purUSane kAMIpaNa ISTa athavA aniSTa hatuM ja nathI. 3 vizeSArtha-vyavahAra kapanAne laIne je padArtha Upara dveSa hoya, te padArtha upara rAga paNa thaI jAya che, eTale jene je tevI hAya, te tene rAgI thAya che te uparathI samajavAnuM che ke, e badhuM vyavahAra nayanI apekSAe che. nizcaya nayanI apekSAe te kaI vastu ISTa ke aniSTa hotI nathI, tethI samatA rAkhavI egya che. 3 svAbhiprAye ekane je viSaya priya hoya che, te bIjAne apriya hoya che. ekasya viSayo yaH syAtsvAbhiprAyeNa pusstthitH| anyasya SatAmeti sa eva matinedataH // 4 // bhAvArtha je viSaya pitAnA abhiprAya pramANe ekane puSTithI priya lAgatuM hoya, teja viSaya bIjAne pitAnI buddhinA bhedathI draSya-apriya lAge che. 4 vizeSArtha - koI paNa padArtha ke viSaya, priya ke apriya lAgave, e pitAnA abhiprAya upara AdhAra rAkhe che, eTale temAM buddhinI kalpanAne bheda che. je viSaya pitAnA abhiprAya pramANe priya lAgatuM hoya, te bIjAne tenI buddhi pramANe apriya lAge che, eTale priya ane apriya lAgavAne AdhAra pitAnI buddhi upara , tethI samatA guNanI AvazyaktA che4 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, priya-apriya-ke rAga dveSa vikalpane laine che. vikalpa uparAma pAmatAM tene kSaya thAya che. vikaTapakalpitaM tasmAd dayametatra tAttvikam / vikalpoparame khasya vittAdivaupakSayaH // 5 // bhAvArtha--e priya apriya ke rAga dveSa baMne vikalpathI kalpalA che, vastutAe e satya nathI. jayAre vikalpa uparAma pAme, tyAre te baMnene kSaya thaI jAya che. 5 vizeSArtha-pRthakAra kahe che ke, A jagatamAM rAga, dveSa e. mananI kalpanAthIja che, vastutAe satya nathI. je upara ApaNuM hadayamAM abhAva thaye, te ApaNane dveSa karavA egya thaI paDe che, ane je tarapha ApaNuM rUci thaI te ApaNane priya thAya che, ane jenI tarapha arUci thaI te apriya lAge che. jyAre mananA vaka UparAma pAmI jAya, tyAre priya apriyane taddana kSaya thaI jaze. kahevAne Azaya e che ke, vikalpane nAza karanArI samatA prApta karavI joIe. 5 bAhya padArtho tarapha saMkalpanuM utthAna kayAre haNAya che? samayojanasaMsidhiH svAyasA jAsate yadA / bahirartheSu saMkapasamutthAnaM tadA hatam // 6 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2ma samatAdhikAra. bhAyA kAra pitAjA sayAjananI siddhi pitAne AdhIna che, evuM lAge che tyAre bahAranA padArthonI ara cakalpa thAna hAIlAya che vize _patAnA prajananI siddhi pitAne AdhIna che evuM jAra mANasane lAge che, tyAre tene sudAmAMthI jatA zaheranA padArthonA saMkalpa potAnI ja virAma pAmI jAya che. kahevAno Azaya e che ke, koI paNa prayojana siddha karavAne mATe mANasa vicAra kare te vakhate teNe dhAravuM joIe ke "A prajananI siddhi mAre AdhIna che." eTale "je huM hRdayathI dhAraNA karI prayatna karIza te, e prajananI siddhi avazya thavAnI." jyAre hadayamAM A AbhAsa thAya, tyAre tenA hRdayanA saMkalpa ke jeo baheranA padArthone mATe vAraMvAra uThatA hoya, teo potAnI meLe ja virAma pAmI jaze. saMkalpa utthAna virAma pAmyA pachI samatAne prakAza svayameva AvibhaoNvane pAme che. 6 samatA kayAre utpanna thAya che ? sadhe svabhAve kaMThastha svarNanyAyAd bhramataye / rAmapAnupasthAne samatAsvAdanAhatA bhAvAI--kamAM rahelA suvarNanA alaMkAranA nyAyathI - A phAya thatAM, svabhAva prApta thatAM, ane rAga tathA Sa na rahetAM, AbAda samatA ya che 7. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 adhyAtma sAra. vizeSArtha--jema mANase pitAnA kaMThamAM suvarNa alaMkAra paheryo hoya, paNa ke ivAra e bhrama thaI jAya che ke, tethI te pitAnAja kaThane alaMkAra bhulI jAya che, ane tene mATe zedhAzedha kare che. jyAre te alaMkAra potAnA kaMThamAM che, evuM bhAna thAya che, tyAre tene bhrama dUra thaI jAya che. tevI rIte jyAre mANasane mehane bhrama dUra thaI jAya che, tyAre tene pitAne svabhAva prApta thAya che, eTale pitAnA zuddha svarUpanuM bhAna thAya che. te thatAM tene pachI rAga-dveSa rahetA nathI. jyAre rAga-dveSane abhAva thaye, te pachI anAhata-na haNAya tevI samatA upasthita thAya che. 7 anAhata samatA kayAre utpanna thAya che. jagajjIveSu no jAti vaividhyaM karma nirmitam / yadA zuddhanayasthityA tadA sAmyamanAhatam // 7 // bhAvArtha--A jagAnA jIvonI aMdara karma nirmita dvividhapaNuM raheluM che, te zuddha nayanI sthitivaDe jyAre jaNAya nahIM, tyAre anAhata samatA prApta thAya che. 8 vizeSArtha A jagatanI aMdara jeTalA jevo che te badhAnI aMdara karmacaMge dvividhapaNuM rahela che, eTale jenI aMdara je rAga-dveSa, priya-apriya-vagere je dvividha bhAvo dekhAya che, te karmone laIne dekhAya che, arthAt vyavahAra nayanI apekSAe dekhAya che. je zuddha nayanI sthitivaDe jovAmAM Ave, te dekhAtuM nathItethI zuddha nayane AzrIne jyAre te dekhAya nahIM, tyAre svataH samatA prApta Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra. 203 thAya che. A uparathI e Upadeza levAne che ke, samatAne prApta karavAnI IcchAvALAe A jagatanA jInI aMdara rahela karmanA kividha bhAvane zuddha nayanI rItithI avaleka, ke jethI tenAmAM anAhata (kadi na hoya tevI) samatA Utpanna thaze. 8 jenuM mana AtmAmAM ArAma pAme che, tene apUrva samatA prApta thAya che. svaguNenyo'pi kauTasthyAdekatvAdhyavasAyataH / AtmArAmaM manoyasya tasya sAmyamanuttaram // 9 // bhAvArtha-pitAnA guNevaDe AtmAnA sAkSIpaNAthI ane pitAnA eka zuddha adhyavasAyathI jenuM mana AtmAne viSe ArAma pAme che, tene anuttara-apUrva samatA prApta thAya che. 9 : vizeSArtha-AtmAne sAkSI karIne je pitAnA AtmAnA) guNenuM manana kare che, ane sadA zuddha adhyavasAya rAkhe che, tethI karIne jenuM mana AtmAmAMja rame che, tene apUrva samatA prApta thAya che. jyAre pitAnA AtmAnA guNene vicAra karavAmAM Ave, ane eka zuddha adhyavasAya rAkhavAmAM Ave, tyAre mana AtmAne viSe ja virAma pAme che. jyAre mana AtmAne viSe virAma pAmyuM, tyAre tenAmAM apUrva samatA svataH pragaTa thAya che. tethI bhavi AtmAe AtmaguNenuM AtmasAkSIe manana karI zuddha eka adhyavasAya rAkhave, ke jethI mana AtmArAma banI samatAguNane prApta karI zake. 9 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 adhyAtma sAra. samatAnA paripAkamAM samatAdhArI mahAtmAnI kevI sthiti thAya che? samatAparipAke svAviSayamahazUnyatA / yayA vizadayogAnAM vAsIcaMdanatulyatA // 10 // bhAvArtha- jyAre samatAne paripAka thAya, eTale samatA paripakava thAya, tyAre viSaya grahanI zUnyatA thaI jAya che, eTale viSayanI IcchA nAza pAme che, je zUnyatAthI ujavala bhegavALA munione vAMsale ane caMdana samAna thAya che, eTale keI vase karI temane chede, athavA keI caMdana vaDe temane pUje, te ubhaya samAna thAya che. 10 vizeSArtha-samatA jyAre paripakavAvasthAne prApta thAya che, tyAre viSayagrahanI zUnyatA thAya che, eTale viSe rUcikara lAgatA nathI. jyAre viSayane abhAva thaye, te pachI te munione e ujavala ega (nirmaLatA vega) prApta thAya che, ke jethI temanAmAM vAMsale ane caMdanamAM samAna bhAva prApta thAya che. te mahAtmAone kaI vAMsalAthI che, ane koI caMdana vaDe pUjA kare, te paNa te huM bhayane teo sarakhA jANe che. eTale zuddha samatA pragaTa thAya che. 10 samatAnA gathI prANuonA varane nAza thAya che. kiM stumaH samatAM sAdhau yA svArthamaguNIkRtA / vairANi nityavairANAmapi haMtyupatasthuSAm // 11 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra bhAvArtha-sAdhune viSe rahelI samatAnA ame keTalAMkavANa karIe? pitAnA AtmAnI siddhinA svArthane mATe taiyAra karelI je samatA te temanI pAse rahelA nitya varavALA prANIonA varane paNa nAza kare che. 11 vizeSArtha-graMthakAra A zlekathI samatAne prathama prabhAva darzAve che. sAdhu purUSa potAnA AtmAnI siddhine mATe je samatA prApta kare che, te samatAne prathama prabhAva te e che ke, teonI pAse rahenArA garUDa, sarpa vagere paraspara nitya varavALAM prANIo paNa pitAnuM nityanuM vera cheDI che. evI e mahAtmAnI sagavAnI ame zI ratuti karIe? arthAt jeTalI stuti karIe terI thaDI che. 11 , A saMsAra rUpa samudramAM nAvikA samAna sama tAja sevavA cAgya che. ki dera taponirvA yA niyatra kim / ekaiva samanA sevyA tari saMsAravAridhau // 13 // bhAvAtha-A saMsAra rUpI samudramAM nAvikA samAna evI eka samatAja sevavA egya che, bIjA daMbha, tapa, yama ane niyamo sevavA zA kAmanA che? 12 vizeSAya A jagata eka samAja vikAsa egya che. kAraNa ke, te sahaja A saMsAra sane vAnara nAvi Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 adhyAtma sAra. kA che. je hRdayamAM samatAne guNa hoya te, pachI daMbha, tapa, yama ane niyame sevavA zA kAmanA che? e sarva nakAmA che. 12 svarga ane mukitanA mArganA karatAM samatA nuM sukha mananI samIpa che. dUre svargasukhaM muktipadavI sA davIyasI / / manaH saMnihitaM dRSTaM spaSTaM tu samatA sukham // 13 // bhAvArtha--te varganuM sukha dUra che, ane te muktine mArga te ati dUra che, paNa je samatAnuM sukha che, te mananI najIka spaSTa rIte jovAmAM Ave che. 13 . vizeSArthaA jagatumAM svarga ane mokSanuM sukha prazaMsanIya che. temAM svarganuM sukha dUra che, ane mokSanuM sukha te tenAthI paNa atizaya dUra che, paNa je samatAnuM sukha che, te mananI najIka ja dekhAya che. kahevAne Azaya e che ke, je manamAM samatA hoya te varga tathA mokSanAM sukhane mATe dara kAra karavI nahIM, e sukha te mananI samIpaja raheluM hoya che. 13 samatA rUpa amRtamAM nahAvAthI zuM thAya che? dRzoH smaraviSaM zuSyet krodhatApaH kSayaM vrajet / auSatyamananAzaH syAt samatAmRtamanjanAt // 14 // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra 207 bhAvArtha-samatA rUpa amRtamAM nahAvAthI baMne daSTinuM kAma rUpI viSa sukAI jAya che, krodhane paritApa kSaya pAme che, ane uddhatapaNA rUpI maLane nAza thAya che. 14 vizeSArtha- jema jaLamAM ranAna karavAthI netraviSa, tApa ane maLa nAza pAme che, tema samatA rUpa amRta jaLamAM snAna karavAthI netrane viSe rahela kAmadeva rUpa viSa sukAI jAya che, krodhane tApa kSaya pAme che ane uddhatapaNu rUpa maLano nAza thAya che. tethI bhavya AtmAe samatAnuM sevana karavuM joIe. jyAM samatA hoya, tyAM dRSTimAM kAmavikAra rahetA nathI, kaidha AvatuM nathI ane uddhatapaNuM hetuM nathI. samatAdhArI mahAtmA daSTivikArarahita, akredhI ane anuddhata hoya che. 14. A saMsArarUpa vanamAM eka samatAja amRtanA meghanI vRSTinI jema sukhane mATe che. jarAmaraNadAvAgnijvAlite javakAnane / sukhAya samataikaiva pIyUSaghanavRSTivat // 15 // bhAvArtha-jarA tathA maraNarUpa dAvAnaLathI prajvalita thayelA A saMsArarUpI vanamAM samatA eka amRtanA meghanI vRSTinI jema sukhane mATe thAya che. 15 vizeSArtha -graMthakAra A spekathI samatAne amRtanI vRSTinI sAthe sarakhAve che. jema dAvAnaLathI saLagelA vananI aMdara Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 adhyAtmasAra ek vRSTi sukhadAyaka thAya che, tema jarA-maraNu rUpa dAvAnaLathI saLagelA A sasAra rUpa vanamAM samatA eka amRtanA meghanI vRSTi samAna sukhadAyaka che. kahevAnu tAtparya e che ke, A duHkha rUpa saMsAramAM samatA sukharUpa thAya che, tethI uttama jIvee e samatAne dhAraNa karavI joie. 15 samatAnA Azraya karI kANa sukhI thayA hatA ? zritya samatAmekAM nirvRtA jaratAdayaH / nahi kaSTamanuSThAnamabhUtteSAM tu kiMcana / / 16 / / bhAvA--bharata vagere eka samatAnA Azraya karI sukhI thayA hatA. temane kAMI paNu anuSThAna kaSTarUpa thayuM na hatuM. 16 vizeSA - --zrumatA prApta karIne kANu sukhI thayA hatA ? te vAta graMthakAra A AAkathI spaSTa kare che. bharata rAjA vagere eka samatAnA AzrayakarIne sukhI thayA hatA. temane kAMI paNa kaSTa kArI anuSThAna karavuM' paDyuM' na hatu. bharata rAjAnu' vRttAMta evu che ke, teo eka vakhate citrazALAmAM gayelA tyAM mAtra samatAne laine temane ATha pATa kevaLa jJAna utpanna thayuM hatu. temane kAMdhuM paNa kRSTa kriyA karavI paDI na hatI. 16 samatA guNaratneAnA saMgrahamAM rAhagirinI bhUmi che. argalA narakAre mokSamArgasya dIpikA / samatA guNaratnAnAM saMgrade rohaNAvaniH // 17 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra 29 bhAvArtha-samatA narakanA dvAramAM argalA che, mokSanA mAgamAM dIpikA che, ane guNaratnane saMgraha karavAmAM rehaNAcaLa parvatanI bhUmi che. 17 vizeSArtha--jema argalA ApavAthI dvAra baMdha thaI jAya che. tema samatA dhAraNa karavAthI narakanuM dvAra baMdha thAya che. jema dIpikAthI aMdhakAra dUra thaI mArge calAya che, tema samatAthI ajJAna aMdhakAra dUra thaI mokSa mArge javAya che. rehaNa girinI bhUmimAM jema aneka ratna pAke che, tema samatA dhAraNa karavAthI aneka guNa rUpI ratno prApta thAya che. arthAt AtmAnA sarva guNe samatAnI aMdara rahelA che. AthI sarvadA samatAne dhAraNa karavI joIe. 17 jeo mehathI AtmarUpane joI zakatA na hoya, temane samatA divya aMjana zalAkA che. mohAcchAditanetrANAmAtmarUpamapazyatAm / divyAMjanazalAkeva samatA doSanAzakRt // 10 // bhAvArtha--jemanAM netre mehathI AcchAdita thayelAM che, tethI jeo AtmasvarUpane joI zaktA nathI, teone samatA divya aMjananI zalAkAnI jema, deSane nAza karanArI thAya che. 18 vizeSArtha-A lethI graMthakAra samatAne divya aMjana zalAkAnI upamA Ape che. jema divya aMjananI zalAkA, daSTi deSane nAza karanArI thAya che, tema sastA paNa tevA doSane 14 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 adhyAtma sAra. nAza karanArI thAyache. jemanAM netrA mehathI AcchAdita thayelAM che, eTale jee mehuAMdha banelA che, tee peAtAnA AtmasvarUpane joi zakatA nathI. temanA te doSane nAza karavAmAM samatA ajana zalAkA rUpa kahevAya che. kahevAnA Azaya e che ke, jo mAsa samatAne prApta kare te, tenAmAM mAhu rahetA nathI, ane te petAnA AtmasvarUpane rjAi zake che. 18 kSaNavAra paNa samatA sevavAthI anicanIya sukha prApta thAyache. '' kSaNaM cetaH samAkRSya samatA yadi sevyate / syAttadA sukhamapyasya yavaktuM naiva pArthate // 17 // bhAvA--kSaNavAra cittane AkarSI vaza karI ne samatA sevavAmAM Ave, te tene tyAre evu sukha prApta thAya che ke, je mukhe kahI zakAya tevu* nathI. 19 je vizeSA-samatA dhAraNa karavAmAM cittanA vazIkaraNanI AvazyakatA che, eTale jyAre manovRttinA nirodha thAya, tyAre samatA prApta thAyache. eka kSajIvAra ( cirakALanI vAta tA rahI) paNa je manane AkarSI samatA sevavAmAM Ave te, sukha prApta thAyache, te mukhe vaNuvI zakAya tevuM nathI. arthAt aniva canIya paramAna danu' mahAsukha prApta thAyache, tethI samatAnu` sevana sa`thA AdaraNIya che. 19 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 samatAdhikAra. kumArikA jema patinA sukhane jANatI nathI, tema yogIonA samatA sukhane leke jANatA nathI. kumArI na yathA vetti sukhaM dayitanogajam / na jAnAti tathA loko yoginAM samatAsukham // 30 // bhAvArtha-jema kumArI strI patinA bhega sukhane jANatI nathI, tema leke cegIonAM samatAnA sukhane jANatA nathI. 20 ' vizeSArtha-pagIo samatAnuM je sukha prApta kare che, te sukha anirvacanIya hovAthI lokonA anubhavamAM AvI zakatuM nathI. te viSe kumArikAnuM daSTAMta ApI graMthakAra siddha kare che. jema kumArI strI patinA bhegasukhane jANatI nathI, tema leka anubhava karyA sivAya rogIonA samatAnA sukhane jANatA nathI, tethI samatAnuM sukha anirvacanIya che, ema siddha thAya che. 20 jemaNe samatA rUpI bakhara pahereluM che, temane namaskArAdi rUpa marmabhedI bANa pIDAkArI thatuM nathI. * natistutyAdikAzaMkA zarastotraH svamarmanit / samatAvarmaguptAnAM nArtikRt so'pi jAyate // 31 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 adhyAtma sAra, bhAvArtha-namaskAra, stuti, pUjA, lAbha paradravyanI IcchA Adi rUpa tIvra bANa je ke pitAnA marmane bhedanAruM che, te paNa samatA rUpI bakhtarethI rakSita thayelA purUne pIDAkArI thatuM nathI. 21 vizeSArtha A saMsAramAM namavuM, stutikaravI, pUjA, lAbha ane paradravyanI IcchA vagere je pravarte che, te bANanI jema marma sthaLane bhedanArAM che eTale je kaMI name nahIM, keI vakhANuM kare nahIM, kaI pUje nahIM, koI jAtane lAbha maLe nahIM, ane pArakA dravyane levAnI IcchA pUrI na thAya te, tethI mANasane mahAduHkha prApta thAya che. tethI graMthakAra tene marmabhedI bANanI sAthe sarakhAve che. eTale jema marmabhedI tIvra bAhya pIDA kare che, tevI tenAthI pIDA thAya che. paraMtu jeoe samatA rUpI kavaca dhAraNa karela che, temane e namaskArAdi rUpatIvra bANa pIDAkArI lAgatuM nathI. eTale jyAre samatAne mahAna guNa prApta thAya che, tyAre te samatAdhArI ramAtmAne keI name. ke keI na name, kaI stave ke na stave, tene mATe kAMI IcchA rahetI nathI, te lokonA mAnanI darakAra rAkhatuM nathI, samatA sarvetkRSTa guNa che. 21 samatA kaTijanmanAM karmone kSaNamAM kSINa kare che. pracitAnyapi karmANi janmanAM koTikoTibhiH / tamAMsIva pranA jAnoH kSiNoti samatA kSaNAt // 2 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra 213. bhAvArtha-jema sUryanI kAMti kSaNavAramAM aMdhakArane kSINa kare che, tema samatA, keTI janmothI meLavelAM evAM karmone kSaNavAramAM kSaya kare che. 22 vizeSArtha- mANasa samatA guNane saMpAdana kare te tenAM kaTi jajonAM karmo kSaNavAramAM kSINa thaI jAya che. te upara sUryanI kAMtinuM daSTAMta ApI graMthakAra te vAtane vizeSa siddha kare che. 22 samatA anya liMgI sidhdhane paNa AdhArarUpa che. anyaliMgAdisidhAnA mAdhAraH samataiva hi / ratnatrayapAlamAthA cokAvanainetA | gurU I bhAvArtha-jema jJAna, darzana ane cAritra rUpa traNa ratnanI prAptithI bhAva jaina paNuM prApta thAya che, tema anya liMga vagere, sidhdhane AdhAra samataja che. 23 vizeSArtha-LI samatA anya liMgI vagere sidhdhone paNa AdhAra che, eTale samatAne laIne anya liMgI sidhdha banI zake che. te vAtane daSTAMta pUrvaka samajAve che. be prakAranA jena che. dravya jaina ane bhAva jaina. temAM je bhAva jaina paNuM che, te jJAna, darzana ane cAritra rU5 traNa ratnanI prAptithI thAya che, eTale e traNa rane AdhAra jema bhAva na paDyuM che, tema anya ligI sidhdhone AdhAra paNa samatAja che. tethI samatA sarvamAM upayogI hevAthI trikaraNa zuddhithI AdaraNIya che. 23 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. je samatAne naya sthAnamAM utAravAmAM Ave che, jJAnanI saphaLatA thAya che. jhAnasAphalyameSaiva nayasthAnAvatAriNaH caMdanaM vanhinava syAt kugrahaNa tu nasma tat // 4 // bhAvArtha-nayasthAnamAM utAranArA purUSane te samatAmAM jJAnanI saphaLatA thAya che. ane je kadAgraha rAkhe te agnithI jema caMdana bhasma thaI jAya, tema te samatA bhasma thaI jAya che.ra4 ' vizeSArtha-je purUSa e samatAne naya mArgo utAre che te tenAthI jJAnanI saphaLatA thAya che, eTale tene jJAnanuM phaLa samatA prApta thAya che. ane je kadAgraha karI te samatAne namArgamAM na utAre te agni vaDe jema caMdana bhasma thaI jAya, tema samatA bhasma thaI jAya che. kahevAne Azaya e che ke, jo naya pramANe vartI samatA dhAraNa kare che, jJAnanuM phaLa samatA prApta thAya che, ane jo naya mArgane cheDI durAgraha kare te, samatA nAza pAmI jAya che. tethI nayAnusAre samatA dhAraNa karavI egya che. 24 samatA cAritrI-purUSanAM prANa che. jo te prANa cAlyAM gayAM to, pachI lokonI doDA doDa rUpa maraNatsava thAya che. cAritripuruSaprANAH samatAkhyA gatA yadi / janAnudhAvanAvezastadA tanmaraNotsavaH // 25 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra. 215 bhAvArtha-jo samatA rUpa cAritrI purUSanA prANa cAlyAM gayAM, te pachI pAchaLa lokonI deDADanA AvezarUpatenA maraNane Utsava thAya che. 25 vizartha-samatA cAritra dhArI purUSanA prANa che, eTale cAritravAna purUSanuM jIvana samatA che. jo e samatA rUpa prANu - cAlyAM gayA, te pachI cAritranuM maraNa thaI jAya che, je maraNanAM utsavamAM loko pAchala dekhAdeDakare che. kahevAne Azaya e che ke, je samatA hoya teja, cAritra jIvatuM che, nahIM te te cAritranuM maraNa thaI jAya che. samatA rUpa prANunA nAzathI cAritra mRtyu pAmI gayuM, pachI leke game tyAM doDAdeDa kare tepaNu, maraNa pAmela cAritra prApta thatuM nathI. ahiM e paNa artha nIkaLe che ke, samatA prApta karyA sivAya bIjI daMDAdeDa karavI, te nakAmI che, tethI cAritradhArI purUSe te avazya samatA rAkhavI joIe. cAritranuM jIvana samatAmAMja raheluM che. 25 samatAne tyAga karI karela kaSTarUpa anujhAna khArI jamInamAM vAvelA bIjanI jema niSphaLa thAya che. saMtyajya samatAmekAM syAdyatkaSTamanuSTitam / tadIpsitakaraM naiva bIjamuptamivopare // 26 // bhAvArtha_eka samatAne tyAga karI je kAMI kaNakArI AcaraNuM kareluM hoya, te khArI jamInamAM vAvelA bIjanI jema Icchita phaLane ApanArUM thatuM nathI. 26 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 adhyAtma sAra, vizeSArtha-tapa, japa, dhyAna vagere je kAMI kaSTakArI anukAna karavAmAM Ave che, te je eka samatAne tyAga karI karavAmAM Ave che, te khArI jamInamAM vAvelA bIjanI jema niSphaLa thAya che. eTale sarva kriyA samatA sAthe karavI joIe. samatA vagaranuM AcaraNa niSphaLa thAya che. tethI sarva dhArmika kriyAmAM samatA rAkhavI joIe. eka samatA na hoya te, sarva zrama vRthA che. 26 muktine UpAya eka samatAja che. upAyaH samatebaikA mukteranyaH kriyAnaraH / tApuruSona tathA pUrva prasiddhaye || 97 | bhAvArtha-muktine upAya ekasamatAja che. bAkInI je kriyAo che, tete tete jAtanA purUSanA bhedathI samatAnI prasiddhine mATe che. 27 vizeSArtha-AlokamAM muktine kharo upAya eka samAja che. te sivAyanI je je kriyAo che, te adhikArI purUSanA bheda vaDe te samatAnI ja prasiddhi karavA mATe che. eka gRhastha che, ane eka muni che. kriyA karavAmAM gRhastha tathA munino vyavahAra de che, paNa teonI kriyAmAM samatAnI pradhAnatA che. purUSa game te kriyAne adhikArI hoya te paNa teNe samatA avazya rAkhavI joIe. kiyAnI prasiddhi samatAne laIne che. je samatAne abhAva hoya te, gRhastha ke muni game teTalI yiAo kare te paNa, te niSphaLa che. A uparathI e upadeza levAnA , je mukti meLavavAnI IcchA hoya te, sarvadA samatAnuM ja sevana karavuM. 27 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra. 217 te samatAnA pArane svAnubhava pAme che. dismAtradarzane zAsravyApAraH syAna duragaH / asyAH svAnunavaH pAraM sAmarthyAkhyo'vagAhate // 2 // bhAvAthae samatAnI mAtra dizA batAvavAmAM zAstrane vyApAra dUra rahetuM nathI, ethI sAmarthya nAmane te samatAne anubhava A saMsAranA pArane pAme che. 28 ' vizeSArtha-e samatAnI mAtra dizA batAvavAmAM zAsa dUra nathI, eTale sarva zAstra te samatAnA mAhAbhyane darzAve che. ane je e samatAne pUrNa anubhava thAya te, A saMsArane pAra AvI jAya che. ahiM e artha nIkaLe che ke, jema keI AMgaLI vaDe mArga batAve, paNa te kAMI sAthe Ave nahIM tema zAstra samatAnA mArgane batAve che, pachI samatA rAkhavI, e mANasanA pitAnA hAthamAM che. tethI je zAstra bhaNuM athavA sAMbhaLI pitAnA anubhavamAM lAve te, te anubhavanA sAmarthyathI te samatAdhArI purUSa A bhavATavInA pArane pAmI jAya che. 28 samatA e parathI paNa para evuM Atmatatva che, tethI tene bharapUra anubhava karavo. parasmAtparameSA yanigUDhaM tttvmaatmnH| . tadadhyAtmaprasAdena kAryo'syAmeva nirnaraH // 25 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 adhyAtma sAra. bhAvAe samatA parathI para gUDha Atma tattva che, tethI adhyAtmanA prasAdathI e samatAne viSebharapUra anubhava karavA. 29 vizeSA-graMthakAra A samatAdhikAra pUrNa karatAM chevaTe kahe che ke, samatA e parathI paNu para gUDha Atma tattva che, tethI adhyAtmanA prasAdathI e samatAne viSe bharapUra anubhava karavA. kahevAnA Azaya evA che ke, Atma tattva ke je utkRSTathI paNa utkRSTa ane gUDha paNe rahela che, te samatAja che, arthAt samatA rAkhavAthI gUDha Atma tattvanuM bhAna thAya che. jyAre Atma tattvanuM bhAna thAya che, tyAre anubhava pragaTa thAya che. te anubhavanA upayAga samatAmAMja karavA, ke jethI parAtpara evA Atma tattvanA saMpUNu lAbha prApta thAya che. jyAre Atma tattvanA sa`pUrNa lAbha prApta thayA, te pachI manuSya A sauMsAra sAgarane helAIthI tarI ziva mAnA sAthI ane che, tethI saccidAnaMda rUpa ziva mArga prApta karavAne mukhya upAya samatA che. samatAnA prabhAva divya--lakAttara che, ane Atmika sukhane ApavAmAM advitIya che. tethI sadA sama tAja senya ane AdaraNIya che. 29 iti navamaH samatAdhikAraH / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnAdhikAra. adhikAra 10 mo. - sadanuSThAnAdhikAra. parizuddha manuSThAnaM jAyate samatAnvayAt / katakakodasaMkrAMtaH kaluSaM salilaM yathA // 1 // 219 bhAvA--jema ktaka phaLanuM cUrNa nAkhavAthI DALu jaLa zuddha thAya che, tema samatAnA ceAgathI anuSThAna zuddha thAyache. 1 vizeSA--graMthakAra samatAnA adhikAra pUrNa karI, have zuddha anuSThAnanA adhikAranA AraMbha kare che. jenAmAM samatA guNa prApta thAya, te mANasa zuddha anuSThAna karI zake che, tethI samatAnA adhikAra pachI sat anuSThAnanA adhikAranA AraMbha karavAmAM Avye che. anuSThAnanA artha AcaraNa thAya che. jyAre hRdayamAM samatA guNu pragaTa thayA hAya, tyAre te mANusa sadA caraNa kare che. tethI graMthakAra kahe che ke, samatAnA yAgathI zuddha anuSThAna pragaTa thAya che. te vAta siddha karavAne kvaka cUrNanuM dRSTAMta Ape che. jema katakacUrNa nAMkhavAthI DALAelu jaLa ni`La thAyache, tema samatAnA yogathI anuSThAna zuddha thAya che, ane tenI aMdara rahelA dASA dUra thai jAya che. 1 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. anuSThAna pAMca prakAranuM che. viSaM garo'nanuSThAnaM taddheturamRtaM param / gurusevAdyanuSThAnamiti paMcavidhaM jaguH // 2 // 220 bhAvA--viSAnuSThAna, garAnuSThAna, ananuSThAna, ta hetuanujJAna, amRtAnuSThAna, e pAMca prakAranA gurU sevAki anuSThAna kahela che. 2 vizeSA-graMthakAra, gurUsevAki anuSThAnanA pAMca bheda pADe che. viSAnuSThAna, garAnuSThAna, ananuSThAna, tadvetuanuSThAna, amRtAnu chAna, e pAMca prakAranAM anuSThAna pravarte che, tenAM lakSaNeA anukrame kahevAmAM Avaze. 2 viSAnuSThAnanuM lakSaNa. AhAropadhipUjA pranRtyAzaMsayA kRtam / zIghraM saccittatRtvA dvipAnuSThAnamucyate / / 3 / / bhAvA ----AhAra, vastrAdi UpakaraNa, pUjA, ane samRddhi vagerenI AzAe karela anuSThAna satvara zubhacittane haNunArU hAvAthI te viSAnuSThAna kahevAya che. 3 vizeSA--je miSTAnna khAvAnI icchAthI, vastrAdi upadhi prApta karavAnI lAlacathI, leAkeAmAM pUjAvAnI AzAthI, ane samRddhi Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanukAnA dhikAra 221 meLavavAnI AzAthI gurU sevAdi anuSThAna karavAmAM Ave, te viSAnuSThAna kahevAya che. te viSAnuSThAna zA mATe kahevAya che? tenuM kAraNa kahe che. e AhAra vagerenI AzAe kareluM anuSThAna, viSanI jema zubha cittane haNanArUM thAya che. viSa khAvAthI jema maraNa thAya che, tema AhAra vagerenI AzAthI karelA anuSThAnathI zubhacittanuM maraNa thAya che; eTale zubha cittane nAza thaI jAya che. kAraNake samatAnI aMdaraja zubhAzaya vRtti rahela che. 3 viSAnuSThAna zubha cittano nAza zI rIte kare che? sthAvara jaMgamaM cApi tatkSaNaM nakSitaM viSam / yathA haMti tathedaM saJcittamaihikabhogataH // 4 // bhAvArtha-jema sthAvara ane jagama viSa bhakSaNa kareluM hoya, te tatkAla nAza kare che, tema A lekanA bhegathI viSAnuSThAna zubha cittanA tatkAla nAza kare che. 4 vizeSArtha--A jagatamAM be prakAranuM viSa che. sthAvara ane jagama. semala, aphINa vagere sthAvara viSa ane sarpa vagerenuM jegama viSa kahevAya che, te ubhaya prakAranuM viSa bhakSaNa karavAthI te bhakSakane nAza kare che. tevI rIte AlekanA viSayabheganI abhilASAthI karela anuSThAna (viSAnuSThAna) zubhacittane nAza kare che. tethI tevI jAtanuM anuSThAna AcaravuM nahIM. kahevAno Azaya e che ke, keI paNa sadanuSThAna niSkAma vRttithI karavuM. niSkAma vRttie karela a Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. nuSThAna hRdayanI zuddhi kare che, ane sakAmavRttie kareluM anuSThAna hRdayanI zuddhinA nAza kareche. 4 222 bIjA garAnuSThAnanuM lakSaNa, divyajogA jilASeNa kAlAMtara parikSayAt / svAdiSTaphala saMpUrte garAnuSThAnamucyate // 5 // bhAvA--kriya bhAganA abhilASa vaDe kALAMtaranA kSatha thavAthI svAdiSTa phaLanI pUrti karavA mATe je anuSThAna karavuM, te bIjI garAnuSThAna kahevAya che. pa vizeSA--je mANasa kAI dvivya bhAganI abhilASAthI tapasyA vageremAM kAlAMtara kSaya kare, eTale lAMbA kA gumAve, ane tema karIne svAdiSTa phaLanI pUti karavA anuSThAna Acare, te bIjI' garAnuSThAna kahevAya che. divya bhAga meLavavAnI icchAthI meATI mATI tapasyA karI ghaNuA kALa gumAve, ane tema karI je anuSThAna Acare, te garAnuSThAna che. eTale je phaLa evAmAM Avyu' na heAya, tene prApta karavA mATe cirakAla kaSTa kArI kriyA AcaravI, te garAnuSThAna che. tevI kriyA nakAmI thAyache, ane tenAthI UlaTI narakAdikanI pIDA bheAgavavI paDe che, mATe te garAnu vhAna AcaravuM na joie. pa garAnuSThAna zuM che ane te zI hAni kareche ? yathA kudravyasaMyogajanitaM garasaMjJitam / viSaM kAlAMtare dvaMti tathedamapi tattvataH // 6 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnAdhikAra. 23 bhAgA --jema naThArAM dravyanA sayAgathI banelu' gara nAmanuM viSa kALAMtare mArI nAMkheche, tema evu anuSThAna tattvathI kALAMtare mArI nAMkheche. 6 vizeSAtha keTalAMeka naThArAM dravyanA sacAgathI gara nAmanu' viSa baneche. te baMgaDI cUrNanA nAmathI eLakhAya che. te gara khAvAtho mANasa tatkALa maratA nathI, paNa kALAMtare mareche. tevI rIte je anuSThAna dvizya bhAganI icchAthI karavAmAM Ave, te mANusane tatkALa hrAna karatu nathI, paNa kALAMtare narakanI pIDA Ape che. arthAt adRSTa divya sukha melavavAne mATe je tapasyA pramukha anuSThAna karavAmAM Ave che, te pariNAme kALAMtare narakanAM kaTA Apeche, tethI garAnuSThAna savathA tyAjya che. 6 niSedhAyAnayoreva vicitrAnarthadAyinoH / sarvatraivA nidAnatvaM jineMdraiH pratipAditam // 7 // bhAvA--vicitra jAtanA anane ApanArA e viSAnuSThAna ane garAnuSThAnanA niSedha karavAne jinendra bhagavatAe sarva sthaLe nidAna (niyANuM) na karavuM, ema pratipAdana kareluM che. 7 vizeSA--viSAnuSThAna ane garAnuSThAna aMte jAtajAtanA anarthIne ApanArA che, tethI kAi paNa zubha anuSThAnamAM nicANuM bAMdhavuM nahIM, ema zrI jine'drAe pratipAdana karelu che. je anuSThAnamAM nIyANa' AMdhavAmAM Ave che, te viSAnuSThAna ke garAnu Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ', 224 adhyAtma sAra. chAna kahevAya che, ane tema karavAthI aneka jAtanA anarthI utpanna thAya che. mATe jinezvarA AgamamAM kahe che ke, kAI namAM nIyANuM khAMdhavuM nahIM. cha paNa anuSThA trIjA anuSThAnanuM lakSaNa. praNidhAnAdyabhAvena karmAdhyavasAyinaH / saMmUrtimamanRtyAbhamananuSThAnamucyate // 8 // bhAvAtha--praNidhAna vagerenA abhAvathI, adhyavasAya rahita samUchimanI jema zUnya mane je karmAM karavAmAM Ave, te ananuchAna nAme trIjuM anuSThAna kahevAya che. 8 vizeSA--have graMthakAra trIjA ananuSThAna nAmanA anuSThAnanuM lakSaNa kahe che. praNidhAna vigerenA abhAvathI eTale dhyAna ApyA vagara ane adhyavasAya vinA je anuSThAna karavAmAM Ave te trIjI' ananuSThAna nAme anuSThAna kahevAya che. te upara dRSTAMta Ape che. jema sa'bhUmi jIva kai paNa kriyA kare che, te zUnya paNe kare che, tevI rIte je zUnya manathI anuSThAna karavAmAM Ave, te ananuSThAna kahevAya che. arthAt dekhAdekhIe je kriyA karavAmAM Ave, te ananuSThAnamAM gaNuAya che. 8 ananuSThAnanA prasaMgamAM eba saMjJAnu svarUpa. opasaMjJAtra sAmAnyajJAnarUpA nibaMdhanam / lokasaMjJA ca nirdoSasUtramArgAnapekSa | ||9|| Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanuSThAnAdhikAra. 25 bhAvAya ? sAmAnya jJAna rUpanuM kArakhu veSavAmAM ma Ave, te cotha sattA kahevAya che. ane nirdoSa sUtra mArganI a e vinA leka dekhAdekhIe kriyA kare, te leka saMjJA tenu nAmaja ananuAna che. huM vizeSA-graMthakAra ananuSThAna viSe vizeSa spaSTIkaraNa kare che, je sAmAnya prakAre jJAnanuM kAraNa zeAdhavAmAM na Ave, te etha saMjJA kahevAya che, eTale je anuSThAna gADarIA pravAha rUpe cAle te Agha saMjJA kahevAya che. ane nirdoSa sUtranA mArganI apekSA vinA leAkeA dekhAdekhIe kriyA kare, athavA upayoga zUnya thaI kriyA kare, te leka saMjJA kahevAya che. A khAkhta ananuSThAnamAM AvI zake che. 9 Adha sa'jJA viSe vizeSa spaSTIkaraNa. na lokaM nApi sUtraM no guruvAcamapekSate / anadhyavasitaM kiMcitkurute caughasaMjJayA // 10 // = bhAvArtha eva sa'jJAthI je anuSThAna kare che, te leAkanI, sUtranI ane gurUnI vANInI apekSA rAkhatA nathI, ane te adhyavasAya vinA kAMika kare che. 10 vizeSA-graMthakAra kahe che ke, je Apa sa`jJAthI anu zAna kare che, te leka ItinI apekSA rAkhatA nathI, eTale lAka 15 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 adhyAtma sAra. rItie zuM karavuM joIe? tene vicAra karatuM nathI, tema sUtranI apekSA rAkhatuM nathI, eTale sUtramAM zuM kahyuM che tenI darakAra karate nathI, ane gurUnI vANInI apekSA kare nathI, eTale gurUe kahelA upadezane anusAra vartate nathI, te adhyavasAyavinA koI ka anuSThAna kare che. zUnya hRdayathI anuSThAna kare che tenuM nAma egha saMjJA che, je ananuSThAnanI aMdara Ave che. AvA ananuSThAnane sarvathA tyajI devuM. kAraNa ke, te tadana vyartha thAya che. 10 leka saMjJA eTale zuM? zucasyAnveSaNe tIrthocchedaH syAditi vAdinAm / lokAcArAdarazraghA lokasaMjheti gIyate // 11 // bhAvArtha-zuddha mArgane zodhavA jatAM tIrthane uccheda thaI jAya, ema belanArAone je lekanA AcAra tarapha zraddhA utpanna thAya te lokasaMjJA kahevAya che. 11 vizeSArtha-jema ghasaMjJAnuM svarUpa kahevAmAM AvyuM, tema leka saMjJAnuM svarUpa kahe che. je loko ema kahe che ke, kevaLa zuddha mArgane zodha karIe te, tIrthane uccheda thaI jAya che, Ama dhArIne mAtra lekacAra tarapha Adara ane zraddhA rAkhe, eTale zuddha mArgane tyAga karI kevaLa leka mArgane anusare, te saMjJA kahevAya che, te paNa ananuSThAnanA viSayamAM Ave che. 11 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnAdhikAra . 227, zabda mArga na zodhavAthI athai mArge javAya tethI hAni thAya che. zikSitAdipadopeta maghyAvazyakamucyate / dravyato nAvanirmuktamazuddhasya tu kA kathA // 12 // bhAvArtha-zikSita vigere padathI yukta chatAM paNa bhAvathI zUnya je Avazyaka kare, te dravya Avazyaka kahevAya che, te pachI azuddhanI te zI vAta karavI? 12 vizeSArtha-je Avazyaka, zikSA grahaNathI tathA AsevanathI karavAmAM AvyuM hoya, paNa te bhAvathI zUnya hoya te, te dravya Avazyaka kahevAya che te pachI te azuddha karavAmAM Ave te, tenI zI vAta karavI? arthAta azuddha kriyA karavAmAM koIpaNa lAbha thatuM nathI. 12. azuddha kriyA karavAthI zuM thAya che? tIrthocchedabhiyA haMtA vizuddhasyaiva caadre| sUtrakriyAvilopaH syaanggtaanugtiktvtH|| 13 // bhAvArtha-tIrthane uccheda thavAnA bhayathI azuddha kriyA karavAmAM Adara karavAthI gatAnugatikapaNuM vaDe sUkSama kviAno lepa thAya che. 13 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 aSAtma sAra. viroSArtha je tIrthane ucheda thavAnA bhayathI azuddha kriyA karavAmAM, Adara karavAmAM Ave, te gADarIA pravAhanI peThe karavAthI kAMI paNa paramArtha jANavAmAM Ave nahIM, tethI sUkSama kriyA je jJAna kiyA tene nAza thAya che, arthAta gADarIA pravAhatho para mArtha jANyA vinA azuddha kriyA karavAmAM Ave te, sUma kriyA-jJAnane nAza thAya che. 13 ema karavAthI mithyAtva dharmane tyAga thato nathI. dharmodyatena karttavyaM kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo na tyAjyaH syAtkadAcana // 14 // bhAvArtha-dharmane vize udyata evA purUSane je kartavya che, te ghaNuMoe je karyuM hoya te mithyASTine dharma kadipaNa tyAga karavA gya na thAya. 14 vizeSArtha-jeo ema kahe che ke, ghaNAe kare, te A paNe karavuM, te mithyAtvane sevanArA ghaNA che, te ApaNe paNa mithyAtva sevavuM joIe. te uparathI samajavAnuM che ke, e vicAra kadipaNa lAve nahIM. 14 chevaTe ananuSThAna siddha kare che. tasmAtyAnugatyA yat kriyate sUtra barjitam / oghato lokato vA tadananuSThAnamevahi // 15 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raraka sadanuSThAnAdhikAra. bhAvArtha tethI sUtranI zilIe rahita je gatanugatika paNe eusaMjJAthI athavA lakasaMjJAthI karavAmAM Ave te ananuSThAna kahevAya che. 15 vizeSArtha-upara kahevA pramANe sUtranI zailIne cheDI gatAnugatika paNe eTale gADarIA pravAhanI jema ghasaMjJA ke leka saMjJAthI je anuSThAna karavAmAM Ave, te ananuSThAna kahevAya che, ane te sarvathA tyAga karavA gya che. 15 te ananuSThAna upara akAma nirjarA ane sukAma nija rAnI ghaTanA. akAmanirjarAkatvaM kAyaklezAdihoditam / sakAmanirjarA tu syAt sopayomapattitaH // 16 // bhAvArtha-A lekamAM ajJAna paNe kAyAne kaSTa ApavAthI akAma nirjarA kahevAya che. ane upaga sahita pravRtti karavAthI sakAmanirjarA kahevAya che. 16 vizeSArtha-je anuSThAna ajJAnathI upara rahita karavAmAM Ave, te kAyAne nakAmuM kaSTa ApavAnuM che, tethI te akAma nirjarA kahevAya che, ane je anuSThAnamAM jJAnathI Upaga sahita pravRtti karavAmAM Ave, te sakAma nirjarA kahevAya che, tethI jJAna ane upaga sahita kriyA karavI joIe. 16 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. tadvetu anuSThAnanuM svarUpa. sadanuSThAna rAgeNa tadeturmArgagAminAm / etacca caramAvartte no bhogAdervinA bhavet // 17 // 230 bhAvA--mArgAnusArI je zuddha kriyAnA rAgathI kare, te taddhaMtu anuSThAna kahevAya che, e tadhetu anuSThAna jayAre chelluM pu6gala parAvatta rahe, tyAre bhAgAdi vinA hAtu nathI. 17 vizeSA -mArgAnusArI purUSa je zuddhakriyAnA rAgathI anuSThAna kare te tadhetu anuSThAna kahevAya che. te anuSThAna jyAre chellu pudgala parAvartta rahe, tyAre je kriyA kare, te tenA bhAgAdi vinA arthAt UpayeAge na kare, mATe e anuSThAna pazu tyAreja unna thAya che. kahevAnA Azaya evA che ke, je monusArI manuSya rAgathI zuddha kriyA kare, te tadvetu anuSThAna kahevAya che, ane te anuSThAna chellu puddagala parAvartta rahe, tyAre sanna thAya che. te tadvetu anuSThAna zreSTha keATImAM gaNAya che. 17 takhetu anuSThAnamAM zuM thAya che? dharmayauvana kAlo'yaM javavAla dazAparA / atra syAt satkriyArAgo'nyatra cAsa kriyAdaraH || 18 || bhASA--e tadvetu anuSThAnanI aMdara dharmanA cAvana kALa hAya che, ane saMsAranI bALa dazA nAza pAme che. temaja emAM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanuSThAnAdhikAra. 231 sat kriyAmAM rAga pragaTe che. te sivAyanA anuSThAnamAM asata zi cAmAM Adara thAya che. 18 - vizeSArtha-have graMthakAra taatu anuSThAnamAM ze lAbha thAya che? te vAta darzAve che. chellAM pudagala parAvartanI aMdara prApta thayelA tahetu anuSThAnamAM dharmane vana kALa pravarte che, eTale dharma baLavAna thAya che, ane saMsAranI bALa dazA nivRtta thAya che, arthAt te taatu anuSThAna AcaravAthI mANasa dharmamAM pUrNa rAgI bane che, ane saMsAra tarapha vairAgya dhare che. eTaluM ja nahIM paNa, tahetu anuSThAnamAM sat kyiAmAM rAga pragaTe che, eTale te sat phiyAne rAgI bane che te sivAyanA traNa anuSThAnamAM asat kriyAmAM Adara thAya che. eTale tahetu anuSThAna sarvadA sevya che, ane bIjAM traNa anuSThAne asevya che. 18 dharma yuvAnane azuddha kriyA lajajAne mATe thAya che. jogarAgAdyathA yUno bAlakrImAkhilA hiye / dhameyUnastathA dharmarAgeNAsatkriyA hiye // 1 // bhAvArtha-jema yuvAna purUSane bheganA rAgathI badhI bALa kIDA lajajAne mATe thAya che, tema dharmamAM yuvAna banelAne dharmanA rAgathI azuddha kyiA lajjAne mATe thAya che. 19 vizeSArtha-mahAna purUSe AlaMkArika bhASAmAM dharmanA viSayamAM be prakAranA purUSa kalpe che. eka dharmabaLa ane dharma Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 adhyAma sAra, yuvAna. je purUSa dharmane viSa yathArtha rIte pravartate na hoya te dharmabALa kahevAya che, ane je dharmane viSe yathArtha rIte prava te heya, te dharmayuvAna gaNAya che. evA dhamaM yuvAnane dharma upara eTale badhe rAga hoya che, ke jethI tene asat yiA lajajAne mATe thAya che, eTale azuddha kriyA karavAmAM tene ghaNIja lajjA utpanna thAya che, arthAt te azuddha kriyA kartaja nathI. te Upara daSTAMta Ape che. jema yuvAna purUSane bheganA rAgathI badhI bALa krIDA lajajAne mATe thAya che, eTale yuvAna bALakrIDA karavAmAM jema zaramAya che, tema dharmayuvAna purUSa azuddha kriyA karavAmAM zaramAya che. 19 cothuM tabdhatu anuSThAna zAmATe kahyuM che? caturtha caramAvarte tsmaaddhrmaanuraagtH| anuSThAnaM vinirdiSTaM bIjAdikamasaMgatam / / 30 // bhAvArtha-teja hetuthI carama pudagalAvartamAM dharmanA anurAgavaDe cothuM taatu anuSThAna kaheluM che. te paNa bIjAdika je samakita te aprApta che. 20 vizeSArtha chellA pulAvamAM dharmanAM anurAga vaDe tabdhatu nAme thuM anuSThAna kaheluM che te Uttama anuSThAna che, kAraNa ke, te dharmanA anurAgathI Utpanna thAya che. je ke te anuSThAna Uttama che, te paNa tenI aMdara samyakatva aprAta che, eTale samyakatva prApta ja thAya,e temAM niyamanathI. 20 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnAdhikAra. temAM bIjarUpa samyakatva kyAre prApta thAya che? bIjaM ceha janAn dRSTA zukAnuSThAnakAriNaH / bahumAnaprazaMsAbhyAM cikIrSA zurUgocarA // 21 // bhAvArtha zuddha anuSThAnane karanArA leAkeAne ei temanu' bahumAna ane prazaMsA karI zuddha kriyA karavAnI icchA thAya tevAne khIja rUpa samyakattva prApta thAya che. 21 vizeSA--tadvetu anuSThAnamAM paNa khIja rUpa samyakatva kyAre prApta thAya, te viSe graMthakAra lakhe che. jaiyyA zuddha anuSThAna karatAM hoya, temane joi temanu bahumAna kare, temanI prazaMsA kare ane tema karI zuddha kyA karavAnI Iccha thAya, tyAre pIja rUpa samyakatva prApta thAya che. kahevAnA Azaya evA che ke, tadvetu anuchAnamAM jo samyakatva prApta karavu haiAyatA, zuddha kriyA karanArA lokone joi temanuM bahumAna ane praza'sA karavI, ane te pachI zuddha kriyA karavAnI IcchA karavI, tethI khIja rUpa samyakatva prApta thAya che. 2 tadetu anuSThAnanA akura tathA skaMdha kahe che. tasyA eSAnubaMdhAkalaMkaH kIrtyate'kuraH / satvA citrA skaMkalpAca varNyatAm // 22 // bhAvArtha zuddha kriyA karavAnA anubaMdha te khIjane niSkalaMka a'kura kahevAya che, ane tenI anveSaNA karavI, te vividha jAtanI kabranI kalpanA jaze. 22 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 adhyAtma sAra. vizeSArtha-jema bIjamAMthI aMkura ane aMdha thAya che, tema samyakatva rUpI bIjane, zuddha kiyAne anuM badha-eTale zuddha kriyAne anubaMdha te niSkalaMka aMkura kahevAya che. ane tahetu anuSThAnanI anveSaNa zedha karavI, te tenA vicitra rakaMdha (thaDa) kalpelA che. kahevAne Azaya e che ke, zuddha kriyA karavAne Agraha rAkhe, ane sarvadA tenI zodha karyA karavI ke jethI taddhata anuSThAnanA phaLa rUpe bIjarUpa samyakatva navapallavita thAya che.rara tenAM patra ane puSpa kahe che. pravRttisteSu citrA ca patrAdisazI mtaa| puSpaMca guruyogAdi hetusaMpattilakSaNam // 13 // bhAvArtha teomAM pravartavuM, te vicitra prakAranAM pa jAvAM, ane gurUne yoga vagere kAraNethI svargAdi saMpatti e. puSpa samajavuM. 23 ' vizeSArtha-tahetu anuSThAnane aMge je je pravRtti karavI, te samyakattva rUpa bIjanAM vicitra patre samajavA, ane saddagurUne vega prApta karI te vaDe svargAdi saMpatti prApta karavI, te tenuM puSpa samajavuM. arthAt temAM pravRtti karavAthI samyakatva bIja paddhavita thAya che, ane pachI sagurUno vega thavAthI temanA upadeza pramANe cAritra dharma prApta thatAM svargAdi saMpatti prApta thAya che. 23 have tenuM phaLa darzAve che. bhAvadharmasya saMpattiryA ca saddezanAdinA / phalaM tadatra vijJeyaM niyamAnmokSasAdhakam // 14 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnAdhikAra. 235 bhAvArtha-sArI dezanA vagerethI je bhAvadharmanI saMpatti te ahiM phaLa jANavuM, je phaLa niyamathI mokSanuM sAdhaka thAya che. 24 vizeSArtha-sArI dharmadezanA sAMbhaLavAthI je bhAvadharmanI saMpatti prApta thAya che, te bIja rUpa samyakatvanuM phaLa che, je phaLa nize mekSane sAdhanArUM thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke, je. hamezAM uttama prakAranI dezanA sAMbhaLavAmAM Ave te tethI bhAvadharmanI saMpatti prApta thAya che, arthAt bhAvadharma vadhe che, je bhAvadharma dravya dharmathI caDI Ave che. jayAre bhAvadharma vRddhi pAme che, tyAre mokSanI prApti thAya che, jene ahi samyakatva bIjanA phaLa rUpe kahela che. 24 pAMcamAM amRtAnuSThAnanuM lakSaNa sahajo jAvadharmo hi zuSacaMdanagaMdhavat / ta manuSThAnamamRta samarasa | 25 bhAvArtha-sahaja e bhAvadharma zuddha caMdananA sugaMdhanA je che, te bhAva dharma sahita evuM anuSThAna te amRtAnuSThAna kahevAya che. 25 vizeSArtha-sahaja-savAbhAvika e bhAvadharma, ke je zuddha caMdananA sugaMdha jevuM che, eTale jema caMdananI sugaMdha zuddha hoya che, tema e bhAvadharma zuddha hoya che, e dharma sAthe je anukAna karavAmAM Ave, te amRtAnuSThAna kahevAya che. te anuSThAna kartavya ane AdaraNIya che. 25 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra amRtAnuSThAnanuM sAmAnya lakSaNa, jainImAjJAM puraskRtya pravRttaM cittazuddhitaH saMvega garnamatyaMtamamRtaM tadvido viduH // 26 // R$$ bhAvA --zrI jInezvaranI AjJAne AgaLa dharI, cittanI zudhdhi pUrvaka AcaraNa kare ane atyaMta savega bhAvane dhAraNa kare tene gaNadharo amRtAnuSThAna kahe che. 26 vizeSA--bhAva dharmane eTale cittanI zudhdhine niravara ujavaLa rAkhe ane tenI sAthe prabhunI AjJAnu kai rIte ullaMdhana thai na jAya tevI sAvacetI rAkhI parama vairAgyane dhAraNa kare, tene zAstrakAro amRtAnuSThAnanu lakSaNa kahe che. 26 amRtAnuSThAnanuM vizeSa lakSaNa, zAstrArthAlocanaM samyak praNidhAnaM ca karmaNi / kAlAdyagA viparyAso'mRtAnuSThAnalakSaNam // 27 // bhAvA ----zAstranA arthanA vicAra, kriyAne viSe samyag dhyAna, kALAkrikanA aMganI avagaNanA--e amRtAnuSThAnanAM lakSaNA che. 27 vizeSAjete amRtAnuSThAna prApta thayela hAya, te purUSa zAstranA anA vicAra kare che. dharmanI kriyA karavAmAM vIya Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuNAnAdhikAra. ullAsa dhAraNa kare che, jema kAmA cheSane gaNate nathI, athavA je kALe je DyiA ucita hoya, te kare che-e amRtAnuSThAnanAM lakSaNe che. eTale amRtAlukAnane karanArA purUSamAM tevAM lakSaNe hArca che. ra7 kayA kayA anuSkAne zreSTha ane naSTa che? ghayaM hi sadanuSThAnaM trayamatrAsadeva ca / tAni jA e govinAzanA A 3 | bhAvArtha-te pAMce anuSThAnamAM chellAM be tabdhata ane aatAnuSThAna, sat che ane pahelAM traNa viSANujhAna, garAnuSThAna ane anagbujhAna asat che, paNa temAM chelluM amRtAlukAnA mehanA ugra vizvane nAza kayavAthI zreSTha che. 28 viSAthI pAMca prakAranA anuSThAnamAM tabdhata ane amRtAnuSThAna e be anuSkAne sata che, eTale AdarayA cagya che, kAraNa ke tenI aMdara samyakatva bIjI nirmaLatA ane bhAva nI prApti thAya che. ane pahelAM viSanuSThAna, garAsukAna ane ananuSThAna asat che, kAraNa ke, tenI aMdara kriyAnI zuddhi hatI nathI, e taketu ane amRtAlukAnamAM amRtAnuSThAna atizaya chei che, kAraNa ke temAM mehapa ugra vizvane nA thAya che. tethI te atyaMta AdaraNIya ane AcaraNIya che. 28 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. sadanuSThAnanuM lakSaNa. Adara karaNe prItira visaMpadAgamaH / jijJAsA tad sevA ca sadanuSTAnalakSaNam // 27 // 238 bhAvA -- kriyAmAM Adara kare ane te para prIti rAkhe, temAM meATI sa`patti prApta kare, tattva jANavAnI icchA rAkhe, ane te tattvane jANanAranI sevA kare, te saddanuSThAnanuM lakSaNa che. ra9 vizeSAtha--jene sat anuSThAna prApta thayuM... hAya, athavA je sat anuSThAna karavA tatpara hAya, te dharmanI zuddha kriyAmAM Ada2 kare che, tene AcaravAmAM prIti rAkhe che, tene mATI sapatti prApta thAya che, tenA hRdayamAM tattvane jANavAnI IcchA pragaTa thAya che, ane te icchAne laI tattvane jANanArAnI sevA kare che. AvAM lakSaNNA jemAM dekhAya, te sat anuSThAna kahevAya che. jenA ceAgathI purUSa uttama gatino adhikArI bane che, tethI Uttama jIvAe sadA sadanuSThAna AcaravAmAM tatpara rahevuM. ra9 te sadanuSThAnanA cAra prakAra paNa darzAvelA che. dairninaM bhavedicchA pravRtti sthira siddhiniH / caturvidhamidaM mohayojanAdyogasaMjJitam // 30 // bhAvA--icchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi e cAra bhedathI bheda pAmelu' sat anuSThAna meAkSanI sAthe yeAjavAthI yAganA nAmathI kahevAya che. 30 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnAdhikAra. 239 vizeSArtha-zuddha kriyAvALuM te sat anuSThAna, IcchA, pravRtti sthiratA ane siddhi evA cAra bhedavALuM che. tene mokSanI sAthe ga hevAthI te coganA nAmathI oLakhAya che. 30 IcchA ane pravRttinAM lakSaNa icchA tadvatkathA prItiyuktA vipariNAminI / pravRttiH pAlanaM samyak sarvatropazamAnvitam // 31 / / bhAvArtha-gurUne upadeza tathA kathA upara na phare tevI prIti te IcchA kahevAya che. ane gurUnA kahevA pramANe upazama sahita vrata pALe, te pravRtti kahevAya che. 31 vizeSArtha-gurUne upadeza sAMbhaLavAnI ane dharma kathAnI prIti, te IcchA kahevAya che, te prIti sAmAnya nahIM, paNa atyabhicArI hevI joIe. ane gurU je kahe te pramANe vartavuM, paNa te upazama sAthe vartavuM, te pravRtti kahevAya che. 31 sthiratA ane siddhinAM lakSaNa satakSayopazamotkarSA daticArAdiciMtayA / rahitaM tu sthiraM sidhiH pareSAmarthasAdhakam // 3 // bhAvArtha-sArA kSapazamanA utkarSathI aticAra vagerenI ciMtA na rAkhe, arthAt aticAra na lagADe te sthiratA kahevAya che, ane bIjAonAM arthane siddha karAve, te siddhi kahevAya che. 32 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyama sAra. vidhArtha thakAra sthirAga ane siddhiganAM hayANa kahe che. uttama prakAranA hoya pazamanA utkarSathI aticAra na lagADe ane manane sthiratAmAM vartAve, te sthiratAga kahevAya che, ane niraticAra evI zuddha kriyAmAM bIjA prANIone cAi temane artha paNa sadhAve, te siddhiyoga kahevAya che. kara te IcchAdi cAra bhedomAM zraddhA-prItine vega thavAthI bIjA vicitra bheda paDe che. aulA be vizitrA zuM parAstA azApItyAdiyogena javyAnAM mArgagAminAm // 33 // bhAvArtha-pazamanA bhedathI zreSA-prIti vagerenA vegavaDe mArganusArI evA bhavya jene IcchAdi bheganA vicitra bheda thAya che. 33 vizeSArtha-kSapazamanA haidathI ane zraddhA-prIti vagere nAgathI te IcchAhi eganA vicitra bheda thai zake che, e bede kene lAgu paDe che? tene mATe graMthakAra kahe che ke, mArganusArI evA bhavya jIne, e bhede lAgu paDe che, eTale mArgAnusArI bhavya jIne anusarIne e bhede heI zake che. 33 te prakAre darzAve che. anukaMpA ca nirvedaH saMvegaH prazamastathA / eteSA manunAvAH syurigadInA yathAkramam // 34 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnAdhikAra. sA bhAvA--anukra pA, nivedya, savega ane prathama e a nukrame IcchA yAga vagerenA anubhAva-prakAra che. 34 vizeSA--IcchA cAganA anubhAva anukaMpA, pravRtti ceAganA anubhAva nika, sthiratAyeAganA anujAva savega ane siddhi ceAganA anubhAva prathama A pramANe anukrama leve. e icchAyAgAdikanuM sAphalya zrAvaka ane cati nene thAya che. 34. kAyotsargAdi sUtrANAM zrAbheghAdibhAvataH / ivAdiyoga sAphalyaM deza sarvavrataspRzAm // 35 // bhAvA--kAyAtsargati Avazyaka sUtranI zraddhA, buddhi vagere bhAvathI dezavrata vALA zrAvakAne tathA sarvaMtratavALA munine icchAti ceka ga sAphalya prApta thAya che. 35 vizeSA, IcchA maga vagere kyAre saphaLa thAya che ? te che viSe graMthakAra kahe che. kAceAtsargADhi Avazyaka sUtra upara bhAvathI zraddhA thAya, ane te taraph zuddha buddhi pravate tA, icchAcega vagera saphaLa thAya che. te kene saphaLa thAya che ? evA prazna uThatAM graMthakAra kahe che ke, zrAvaka ane muninene te saphaLa thAya che. paNa te ane jyAre vratadhArI heya tA, te saphaLa thAya che. Avaka dezathI nata dhArIDhAya, ane muni savathI vatadhArI hAya tA te saphaLa thAyache.35 16 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 adhyAtma sAra. te icchAdiyAgamAM bheda bhAva kevI rIte hAya, te draSTAMta pUrvaka samajAve che. guDakhamAdi mAdhurya nedavat puruSAMtare / nede'pIcchAdi jAvAnAM doSonArthAnvayAdiha // 36 // bhAvA--gALa, khAMDa vagerenA mAyane leka jema purUSa vizeSamAM rahelA che, tema icchA i ceAganA bheda pazu tevI rIte rahela che, a-phaLamAM te temaneA bheda nathI, tethI te duSita nathI. 36 vizeSA--icchAdi yAganA bheda judA judA darzAvyA che, paNa teo phaLamAM ekaja che, eTale phaLa prApta karavAmAM temanI ektA che. te vAtane daSTAMtathI siddha kare che. jema gALa, sAkara vageremAM madhuratA sarakhI che, paNa purUSane laine tenAmAM bheda raheleA che, eTale keine goLa mIThA lAge che, kAine sAkara mIThI lAge che, ane khAMDa mIThI lAge che. te mIThAza eka che, paNa purUSane laIne tenA svAdamAM bhinnatA dekhAya che, tevI rIte purUSAnI prakRti bhinna bhinna che, mATe icchAddhi cAganA bhAvamAM bheda rahelA dekhAya che, tethI temAM kAi jAtanu` dUSaNu nathI. jema gALa vagerenI mIThAza judI judI che, paNu mIThAzano atha -phaLa ekaja che. eTale game te mIThAzathI miThAza paNAne artha sare che, tema IcchAddhika ceganA jo ke bheda darzAvyA che, tepaNa temanAthI ekaja phaLa maLe che, temAM kAMi paNa dUSaNu mAnavuM nahIM, te piraNAme abheda rUpeja pravarte che. 36 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuNAnAdhikAraH jemanAmAM IcchAdi cAgane leza paNa nathI, teomAM chuTa mRSAvAdaja che. yeSAM necchAdilezo'pi teSAM tvetatsamarpaNe / sphuTo mahAmRSAvAda ityAcAryAH pracakSate // 37 // bhAvArtha...jemanAmAM IcchAdi vegane leza paNa nathI, temane e IcchAdi roga apaNa karavAmAM kyuTa e mahA mRSAvAdane deSa lAge che, ema AcAryo kahe che. 37 viziSAtha-jeo zuddha anuSThAna AcaravAnI IcchA rAkhatA hoya, paNa temanAmAM IcchAdiyegane leza na hoya te, teo * te anuSThAnane agya che. tethI temane IcchAdi vega ApavAmAM pragaTa rIte mahA mRSAvAdane doSa lAge che, ema prAcIna AcAryo kahe che. 37 unmArgoM tyApanaM bADha masamaMjasakAraNe / / jAvanIyamidaM tattvaM jAnAnai yogaviMzikAm // 30 // bhAvArtha-je atyaMta anucita kAraNa che, tenI aMdara UnmArganuM sthApana thAya che, tethI gavizikA graMthanA jANanArA purUe tattvane vicAra karI A sadanuSThAna AcaravuM. 38 ' vizeSArtha je kAraNa anucita che, eTale satkArya para je kAraNe sarva rIte ucita nathI, temAM pravartavAthI UnmArganuM sthApana thAya che, eTale UnmArge pravRtti karAya che, tethI yega Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. nirdezikA gAmanA graMthane jANanArA purUSAe tattvane khicAra karI, A sattunuSThAnane AcaravuM e yogavizikA graMtha jANavAmAM AnyA hoya te, temAMthI icchAdi ceganu zuddha svarUpa sArI rIte samajAya che. tethI tenA jJAtA purUSo sadanuSThAnanu'zuddha svarUpa sArI rIte samajI zake che. eTale tee anucita kAraNane samajI le che. pachI teo UnmArge pravRtti karatA nathI. mATe cegavizikA jANI ane anucita kAraNa dUra karI sadA sadanuSThAna AcaravuM. 38 chevaTe zu karavu joie ? tridhA tatsadanuSThAnamAdeyaM zuddhacetasA / jJAtvA samayasadbhAvaM loka saMjJAM vihAya ca // 37 // bhAvA--tethI siddhAMtaneA sadbhAva jANI, ane leAka sajJAne cheDI dai, zuddha citta vaDe mana, vacana ane kAyAe karI, sadanuSThAnane sevavuM. 39 vizeSA chevaTe upasaMhAra karatAM graMthakAra kahe che ke mana, vacana ane kAyAvaDe saddanuSThAna sevavuM. te sevavAne mATe traNa Akhata dhyAnamAM rAkhavAnI che. prathama tA siddhAMtanA bhAva jANavA, kAraNa ke, siddhAMta jANyA vinA sadghanuSThAnanuM svarUpa samajAtuM nathI, tethI siddhAMta dvArA sadanuSThAnanu prathama svarUpa jANavuM; ane lAka sa'jJAnA tyAga karI devA. arthAt leAka rIti, sAMsArika upASimAMthI dUra thai javuM. jayAre siddhAMta bhAva samajavAmAM A ve che, tyAre prAye karIne leAkasa jJAnA tyAga thai jAya che. pachI sa Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattu"nAdhiAraH 45 nuSThAna AcaravuM. tene AcaravAmAM hadaya yuddha rAkhavu. hRdayanI zuddhithI sanuSThAna sArU sadhAya che. jayAM sudhI hRdayazuddhi nahAya, tyAM sudhI saddanuSThAna siddha thatuM nathI. TuMkAmAM siddhAMtanA bhAvanuM jJAna, leAka sajJAnA tyAga ane zuddha hRdaya tripuTInA ceAga hAya tA,sadanuSThAna sArI rIte samIthAya che e bhAvArtha che. 39 iti dazamaH sadanuSThAnAdhikAraH Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 adhyAtma sAra. adhikAra 11 mo. * manaH zuddhi nAmAdhikAraH / Ucita AcaraNanI icchAvALAe prathama mananI zuddhi karavI joie. ucitamAcaraNaM zubhamicchatAM prathamato manasaH khalu shodhnm|| gavatAM kRte malazodhane kamupayogamupaitu rasAyanam // 1 // bhAvA----zubha evA ucita AcaraNanI icchAvALA pu rUSAe prathama mananI zuddhi karavI joIe. rAgIne malazuddhi karyAM vagara rasAyana Ape teA, kayA upayogane pAme ? 1 vizeSA--sattunuSThAnaneA adhikAra kahyA pachI, have graMthakAra manaH zuddhinA adhikAra kahe che. kAraNa ke, sanuSThAna karavAmAM mananI zuddhi AvazyakatA che. saddanuSThAna karavAmAM pravatelA manuSyane mananI zuddhi thAya che, ane te pachI adhyAtmanA adhikAra prApta thAya che. jayAM sudhI mananI zuddhi thatI nathI tyAM sudhI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manaHzuddhi adhikAra 247 adhyAtmanI zuddhi paNa thatI nathI, tethI have manaHzutinA adhikArane AraMbha kare che. je purUSe zubha AcaraNa karavAne IcchatA heya temaNe prathama mananI zuddhi karavI joIe. te vAta draSTAMtathI siddha kare che. rogI purUSane rasAyana-auSadha ApavuM hoya te, prathama mala zuddhi karavI joIe. mala zodhana karyA vinA ApeluM rasAyana nakAmuM thAya che, te Arogya karI zakatuM nathI. jema rasAthana ApavAmAM malazuddhinI AvazyakatA che, tema zubha AcaraNa karavAmAM mananI zuddhinI jarUra che. 1 mananI nirmaLatA hoya to, rAga, dveSa karavAmAM paNa hAnI nathI. parajane prasanaM kimu rajyate viSati vAsvamano yadi nirmalam / virahiNA marate jaMgatorate rapica kA vikRti vimale vidhau // // | bhAvArtha-je pitAnuM mana nirmaLa hoya te, parajana atyaM ta rAga kare, athavA heva kare, te paNa zuM thavAnuM hatuM? virahilekone aratiaprIti thAya, ane jagane rati-prIti thAya tethI nirmaLa caMdrane zI vikRti thavAnI ? 2 vizeSArtha kadi koI mANasane atyaMta rAga thaI jAya athavA keI kAraNathI TheSa thaI jAya, te paNa mana nirmaLa heya te te rAga-dveSathI paNa hAnI thatI nathI. eTale zuddha hadaya vALAne rAga athavA kaSa hAnI kta thatuM nathI. te vAta siddha karavAne draSTAMta Ape che. caMdranA udayathI priyA athavA priyanA vi Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 adhyAtma sAra yegI lekene arati-aprItiSa utpanna thAya che, ane bIjA jaganA chane rati-AlhAda utpanna thAya che. te aprIti ane prIti game te thAo, paNa tethI nirmaLa evA caMdrane kAMI paNa lAgatuM-vaLagatuM nathI. arthAt caMdrane te viSe kAMI hetu nathI. tevI ja rIte nirmaLa hadayavALA purUSane rAgadveSa kare, tethI tene kAMI paNa doSa lAgate taithI. 2 harSa zokanuM kAraNa manaja che. rucitamAkalayananupasthita svamanasaiva hi zocati mAnavaH / upanate smayamAna mukhaH punarbhavati tatra parasya kimucyatAm // 3 // bhAvArtha-manuSya pitAnI rUci pramANe vastu prApta na thavA thI zeka kare che, ane jyAre te varatu prApta thAya che, tyAre te hasatA mukhavALo thaI khuzI thAya che, te pachI bIjAe sArUM-narasuM karyuM ema zuM kahevuM? vizebAtha-harSa ane zeka thavAnuM kAraNa mana ja che. jene pitAnI rUci pramANe vastu prApta thAya che, te harSa thAya che, ane je te prApta na thAya te, zeka thAya che. te uparathI siddha thAya che ke harSa ane zekanuM kAraNa manaja che. manane laIne AtmAne harSa zoka thayA kare che, temAM bIjAnAM sArA narasAM upara jovAnuM nathI.3 manane kapinuM rUpaka Ape che. caraNayoga ghaTAn pravinogyan zamarasaM sakalaM vikiratyadhaH / capala eSa manaH kapirucakai rasavaNim vidadhAtu munistu kim / / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manaHzudiSTha adhikAra. bhAvAca-e manarUpI caya markaTa caNA cAritranA gApa kAne sthAvALI sarva zamavAnA rasane prakAreDhelI nAMkhe che. tenI AgaLa zamasane vepArIramuni zuM karI zake? 4 vizeSArtha-saMthakAra manane markaTanuM rUpaka ApI varNave che jema kaI rasane vyApArI hoya, tenA stranA ghaDAne markaTa UMdhA vALA te rasa hoLI nAMkhe , te bIcAre vepArI zuM karI zake? tevI rIte muni eka rAma rasane vepArI che, tenI zamatA e tene rasa che. cAritraga e te zamatA rasanA bharelA ghaDA che. te ghaDAne manarUpI markaTa je capaLa thAya che, te DhaLI nAkhe che. jyAre zama" tArUpa rasanA cAritraga rUpa ghaDA DhaLAI jAyate, pachI bicAre muni lAcAra avasthAmAM AvI paDe. kahevAno Azaya e che ke, pavitra munie manarUpI makaTane vaza rAkhavo joIe; tene capaLa thavA na de Ie. e mana sthira rahe te, muni cAritraga ane zamatAne jALavI zake che. te sivAya te jALavI zaktA nathI. arthAt mananI zuddhi prathama AcaraNIya che. 4 manane azvinuM rUpaka Ape che. satata kuTTima saMyama nUtamotthitarajo nikaraiH prathayaM stmH| ati dRDhazca manasturago guNai ravi niyaMtrita eSa na tiSThati // 5 // bhAvArtha--ati daDha e mana rUpI ghoDe satat dAbelI saMyama rUpa jamInamAMthI UDADela kaluSatA rU5 dhuLanA samUha vaDe ajJAna rUpI aMdhakArane phelAvate zrata rUpa guNa-derIthI bAMdhe che, chatAM te sthira rahetuM nathI. 5 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 adhyAtma sAra vizeSArtha-graMthakAra manane ghoDAnuM rUpaka ApI varNave che. jema tephAnI gheDe derIthI bAMdhela hoya, tepaNu dAbelI jamInane bedI temAMthI dhULa UDADe che, ane te vaDe cAre tarapha aMdhakAra phelAve che, te ati daDha hevAthI kabajAmAM rahetuM nathI, tevI rIte munine manarUpI gheDe zruta rUpa derIthI bAMdhe che, te chatAM te dAbelI karma rUpI dhuLavALI saMyama rUpa jamInane ukheDI temAMthI ajJAna rUpa dhULa UDADe che, ane te vaDe ajJAna rUpa aMdhakArane phelAve che, tethI dareka munie e mana rUpI ghaDAne vaza rAkhave. joIe. muni zAstranA jJAtA hoya, te chatAM je te mana rUpI azvane kabajAmAM na rAkhe te te tephAnI mana rUpI gheDe tenA saMyamane nAza karI, karmanA baMdhane kare che, ane ajJAnatAmAM pheMkI de che. tethI sarvathA manane vaza karavA prayatna kare. 5 manane pavananuM rUpaka Ape che. jinavaco ghana sAra mali mlucaH kusuma sAyaka pAvaka diipkH| ahaha ko'pi manaH pavano balI zunamati drumasaMtati naMgakRt // 6 // bhAvArtha--ahA ! koI mana rUpI pavana evo baLavAna che ke, te jinavacana rU5 barAzane coranAra che. kAmadeva rUpa ane gnine pradIpta karanAra che, ane zubha buddhi rUpa vRkSonI zreNIne bhAMganAra che. 6 vizeSArtha-graMthakAra manane pavananuM rUpaka ApI varNave che. jema tephAnI pavana barAzanI sugaMdhane haranAre che, tema mana - pI pavana jina bhagavAnanA vacana rUpa barAzane haranAre che. jema Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manaH zudhdhi adhikAra 251 pavana, lAgelA agnine pradIpta kare che, tema mana rUpI pavana kama deva rUpa lAgelA agnine pradIpta kare che. ane jema pavana vRkSanI zreNIne bhAMgI nAkhe che, tema mana rUpI pavana zubha buddhi rUpa vRkSa zreNIne bhAMgI nAkhe che. kahevAne Azaya e che ke, je mane nine vaza karavAmAM na Ave te, te jinavacana tarapha upekSA rakhAve che, kAma-viSayane vadhAre che, ane zubha buddhine nAza kare che, mATe sarvathA manane vaza karavuM joIe. 6 manane manmatta majedranuM rUpaka Ape che. caraNagopurajaMgaparaH sphurada samaya bodhatarUnapi pAtayan / bhramati yadyati matta mano gajaH kvakuzanaM zivarAja paye tdaa||7|| bhAvArtha-cAritra rUpa daravAjAne bhAMgavAmAM tatpara thayele ane skuraNayamAna evA siddhAMtanAM baMdha rUpI vRkSone pADI de te, ati unmatta mana rUpI hAthI je bhamyA kare che, te mekSanA rAjamArgamAM kuzala kyAMthI hoya? 7 vizeSArtha-graMthakAra manane unmatta hAthInuM rUpaka ApI vave che. jemAM ati unmatta hAthI daravAjAne teDa ane vRkSone pADate, je rAjamArgamAM bhamate heya te, pachI tyAM janArAonuM kuzaLa thatuM nathI, tema mana rUpI unmatta hAthI je mekSanA rAjamArgamAM bhamate heya te, pachI tyAM javAnI IcchA rAkhanArAonuM kuzala thatuM nathI. te mana rUpI unmatta hAthI cAritra rUpa daravAjAne bhAMgI nAMkhe che, ane siddhAMtanAM, bedha rUpa vRkSane teDI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyAma sAra, paDe che. arthAta je mana unmatta banI gayuM che, eTale pitAne tame na hoya, te te cAstrine bhaMga kare che, ane siddhAMtanA bedhamAMthI jANa kare che, tethI Uttama purUe prathama manane svAyatta karavuM joIe. 7 manane agninuM rUpaka Ape che. vratatarUn praguNI kurute jano dahati uSTamanodahanaH punaH nanu parizrama eSa vizeSayAnhavitA sumuNo pavanodaye // 8 // bhAvArtha-muni, surANa rUpa upavanamAM vrata rUpI vRkSone hai, yAra kare che, paNa duSTa mana rUpI agni tene bALI nAkhe che. pachI tene vizeSa parizrama zI rIte saphaLa thAya? 8 vizeSArthI-graMthakAra duSTa manane agninI UpamA Ape che. muni, guNa rUpa upavanamAM game teTalAM vrata rUpI vRkSo taiyAra kare, paNa duSTa mana rUpI agni tene bALI nAMkhe che. kahevAne Azaya e che ke, muni mahA vratane sArI rIte pALe, paNa jo te manane vaza kare. nahIM, te tenAM vrata naSTa thaI jAya che, ane guNa upara karela pari zrama vRthA thaI jAya che. 8 manane nigraha karyA vinA karela zubha kiyA niSphaLa thAya che. anigRhItamanAH vidadhatparAm na vapuSA vacasA ca zunakriyAm / guNamupaiti virAdhanayAnayA bata muraMtanavabhramamaMcati // 9 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manaH zudhdhi adhikAra... 23 bhAvAtha--manonigraha karyA vinA zarIra ane canathI karelI utkRSTa zubha aai kAMI paNa guNavALI thatI nathI, SNanI virAdhanAthI dura bhavanuM bhramaNa karI che, e khedanI vAta che. 4 ' vizeSArtha-je purUSa manane nigraha karyA vagara zarIra ane vAcanathI UtkRSTa evI zubha kriyA kare che, tenI te kriyA kAMi paNa guNa ApatI nathI, paNa UlaTI virAdhanAthI te A anaMta saMsAjamAM jamaNa karAve che. kAraNa zarIra ane vacananA yogathI sArI kriyA karavAmAM Ave, paNa jo tenI aMdara manane nigraha na karyo heya te, mananI capaLatAne laIne aneka jAtanI vizAkhA thaI Ave che, tethI zubha kriyAnuM phaLa maLatuM nathI. eTaluM ja nahIM paNa hilAnuM A saMsAramAM anata vAra bhamaNa karavuM paDe che. tethI sarva yiAomAM manevigraha karavAnI AvazyakatA che. huM manane nigraha karyA vinA narakanI paNa prApti thAya che. anigRhIta magAH kuvikalpato narakamRjati saMjulamatsyakt / zyamabhakSaNamA nahi jIrNatA'nuparatArtha vikalpa kadanA // 1 // bhAvArtha-jeNe manane nigraha karyo nathI, e purU naThAA saMka9pa-vika karI tadula matanI jema narakane prApta kare che, mahI khAma thayelA padArthanA vikAnI A kadaryanA vANu vagara thayelI jIrNatA nathI. 10 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 adhyAtma sAra. * vizeSArtha-je purUSe manane nigraha karyo nathI, te purUSa aneka jAtanA saMkalpa-vikalpa kare che. kAraNa ke, saMkalpa-vikalpa karavA e manane dharma che. e dharmane laIne naThArA vikalpa paNa thAya che, te naThArA vikalpa karavAthI vikalpa kartAne narakanI prApti thAya che, te upara dula matsyanuM daSTAMta Ape che. taMdu marya moTA magharanAM netrenI pAMpaNemAM pedA thAya che. jyAre te mahAna maghara bIjA nAnA matyenuM bhakSaNa kare che, te vakhate keTalAeka nAnA maste tenA vizALa mukhamAMthI bAhara nIkaLI bacI jAya che. temane joI te tadula matsya manamAM vikalpa kare che ke, "huM A maghara rUpe heta te, A nAnA matsyone paNa bacavA na deta." AvA kuvikalpathI te matsya narakamAM paDe che. tevI rIte kuvikalpa karanAre prANa narakamAM paDe che. nahIM prApta thayelA artha-padArthanA vikalpanI kadarthanAka ravI, e bhakSaNa vagaranI jIrNatA che. tethI sarva thA manane nigraha kare ke jethI mana naThArA vikalpa kare nahI.10 mananI capaLatAthI zuM thAya che? manasi lokhatare viparItatAM vacananetraphareMgita gopnaa| vrajatidhUrtatayA nayA khivaM nibimadanaparai muSitaM jagat // 11 // bhAvanA-atizaya capaLa evuM mana thatAM, vacana,netra ane hAthanI ceSTAo gepave, te viparIta paNane pAme che. e pUrve paNa ne laine A badhuM jagata atizaya dalI evA purUe luMTeluM che. 11 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mane zuddhi adhikAra 255 vizeSArtha-manuSya pitAnAM vacana, netra ane hAthanI ceSTAe aTakAve, ane mane capaLa rAkhe che tethI viparIta thAya che. eTale kAryotsarga karI vacana, netra ane hAthanI ceSTAo aTakAve, ane manane capaLa thavA de te tethI viparIta phaLa prApta thAya che A jagatamAM evI dhUrtatA bahu cAle che. ane tevI pUrtatAthI bhIlekee A vizvane luMTeluM che. tethI sarvathA manane sthira karavuM. mananI sthiratA vinA karelI kItsargAdi sarva kriyA niphala thAya che. eTaluM ja nahIM paNa tenAthI viparIta phaLa prApta thAya che. 11 mananuM zodhana e mukti-strIne vaza karavAnuM auSadha che. manasa eva tataH parizodhanaM niyamato vidadhIta mahAmatiH / damabheSajasaMvananaM munaH parapumaryaratasya zivazriyaH // 15 // bhAvArtha-tethI meTI buddhivALA purUSe niyamathI mananuM ja parizadhana karavuM joIe. parama purUSArthamAM tatpara evA munine te mokSa lakSamIne vaza karavAnuM auSadharUpa che. 12 vizeSArtha-graMthakAra upasaMhAra karatAM darzAve che. upara kahelAM sarva kAraNene laIne meTI budhdhivALA purUSe niyamathI mananuM zedhana karavuM joIe. kAraNa ke, e mananuM dhana mekSanI icchA vALA purUSane mekSa-lakSamIne vaza karavAmAM Avadha rUpa thAya che. je mumukSu purUSa manane vaza kare che, tene mokSanI prApti avavaya thAya che. 12 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 adhyAtma sAra mananI zuddhi mada-javarane nAza karavAmAM 52ma auSadha rUpa che. pravacanAbja vikAsaravi prabhA prazamanI rataraMgataraMgiNI | hRdaya zuddhi rudINa madajvara prasaranAzavidhau paramauSadham ||13|| bhASA--pravacana Agama rUpa kamaLane vikasita karavAmAM sUnI krAMti rUpa ane prazamarUpa jaLanA tara MgonI nadI rUpa evI hRdayanI zudhdhi UdINuM evA maDha javaranA vegane nAza karavAmAM 5rama auSadha rUpa che. 13 vizeSA--hRdayanI zudhdhi AgamarUpa kamaLane vikasita 4ravAmAM sUryanI kAMti rUpa che. eTale mananI zudhi hAya teA, AgamaneA khAdha sArI rIte prApta thAya che. vaLI te hRdayanI zudhdhi prazama-zamatA rUpa jaLanA taragAnI saratArUpa che, eTale mana zui karavAthI zamatA pUrNa rIte prApta thAya che. AvI manaH zuddhi, utpa nna thayela madrarUpI vara-tAvanA nAza kare che. eTale evI manaH zudhdhi jeNe prApta karI che, evA purUSa madane dhAraNa karatAM nathI. te teA niLa ane zAMta rahe che. A uparathI sakSipta sAra e levAnA che ke, mananI zuddhi karanArA purUSa pravacana-AgamanA ane jANanArA, prazamane dhAraNa karanArA ane madathI rahita thAya che. 13 manazuddhi bIjI zuM zuM kare che ? anubhavAmRta kuMma manuttara vratamarAva vilAsa payojinI | sakalakarma kalaMka vinAzinI manasa eva hi zuddhirudAhRtA || 14 || Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana zuddhi adhikAra 257 bhAvArtha-mananI zuddhi anubhava rUpa amRtane kuMDa che. cAritra rUpa haMsane ramavAnI kamalinI che, ane sarva karmanA - kane nAza karanArI che, ema kahela che. 14 viSArma graMthakAra A aii mananI zuddhine vizeSa prabhAva darzAve che. mananI zuddhi anubhava rUpa amRtane kuMDa che, eTale mana zuMddhi rAkhavAthI anubhava jJAna prApta thAya che. vaLI te manaH zuddhi cAritra rUpa hasane vikAsa karavAnI kamalinI che, eTale manaH zuddhi karavAthI nirmaLa caritra prApta thAya che. temaja manaH zuddhi sarva karmonA laMkane nAza karanArI che, eTale manaH zuddhi rAkhavAthI sarva karmo nAza pAmI jAya che. TUMkamAM je purUSa manaH zuddha hoya, te anubhava jJAnI, nirmaLa cAritra dhArI, ane karma maLathI rahita thAya che. 14 mana zuddha rAkhavAthI azubha vikalpo ni vRtta thAya che. prathamato vyavahAra nayasthito'zunavikalpa nivRtti paro bhavet / zujavikalpamaya vrata sevayA harati kaMTaka eva hi kaMTakam // 15 // bhAvArtha-prathamathI vyavahAranayamAM rahele purUSa azubha saM5-vikalpanI nivRtti karavAmAM tatpara rahe che, ane jema kAMTAthI kAMTAne kaDhAya che, tema zubha vi5maya evA vratanI sevAthI te azubha vikalpane hare che. 15 17 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 258 adhyAtma sAra. ' vizeSArtha-je purUSa prathamathI vyavahAranayamAM raheluM che, eTale zuddha vyavahAranaya pramANe varte che, te azubha vikalpanI nivRtti kare che. kAraNa ke, zuddha vyavahAranayamAM vartanArA purUSane azubha vikalpa thatA ja nathI. te mananI zuddhi karI zake che. jyAre te zubha vikalpamaya vratanI sevAmAM tatpara bane che, tyAre te sevAthIja te azubha vikalpane harI le che. te upara daSTAMta Ape che. jema koTe vAgye hoya, te bIjA kAMTAthI dUra thaI zake che, tema zubha vikalpa sevavAthI azubha vikalpa harI zakAya che. 15 dezathI nivRtti karavI, te paNa manane guNakArI thAya che. viSamadhotya padAni zanaiH zanairharati maMtrapadAvadhi mAMtrikaH / javati dezanivRtti rapi sphuTA guNakarI prathamaM manasastathA // 16 // bhAvArtha--jema mAMtrika purUSa maMtranI samApti sudhI maMtranA pade belI, haLave haLave sapadikanuM viSa hare che, tema skUTa evI dezathI nivRtti karavI, te paNa prathama manane guNakArI thAya che. 16 vizeSArtha-kadi sarvathI nivRtti na thaI zake te paNa, je dezathI nivRtti karI hoya te, te prathama manane guNakArI thAya che, te vAta daSTAMtathI samajAve che. jema maMtrajJa purUSa keI sarpAdikanuM viSa haravAne maMtranAM pade samApti sudhI haLave haLave belI te sarpAdikanA viSane hare che, tema prathama dezathI nivRtti karI, haLave haLave manane nidhi karavAmAM Ave che, te mana vazIbhUta thaI Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manaHzuddhi adhikAra. 250 jAyache. tethI koI paNa prakAre mananA nirodha karavAnI AvazyaktA che. 16 mananA nigraha kevI rIte karavA joie ? sphuTa yasa viSayavyavasAyato lagati yatra mano'dhika sauSThavAt / . pratikRtiH padamAtmavadeva vA tadavalaMbana maMtra zunaM matam // 17 // bhAvAtha--je mana, skuTa rIte naThArA viSayanA vyavasAyathI je vastune viSe adhika caturAIthI lAge che, te vastu AtmAnI sAthe joDavI, ke jethI te tenu pratiiSakha bhAse che. jo ke te Atma dharma nathI, tA paNa adhyAtmanI rIte te tenuMja zubha avalakhana helu che. 17 ! vizeSA--je mana, naThArA viSayeAnA vyavahArathI je vastune viSe lAgela DAya, te te vastu AtmAnI sAthe joDI devI, eTale adhyAtma dRSTithI te vastune jevI, eTale te UparathI mana a. nAsakta thaze. pachI tenI aMdara tenu pratibiMba bhAsaze; tethI mana svataH naThArA viSayamAMthI nivRtta thai, adhyAtma rIte zubha avalaMbana karaze. joke te Atmadharmane pAmaze nahI, teA paNa zubha avalaMbana thavAthI, te Atma dharmane pAmyA vinA raheze nahIM. 17 te pachI mananI kevI sthiti thaze ? caMdanu kAcana nizraya kampanA vigalita vyavahAra padAvadhiH / na kimapIti vivecana saMmukho javati sarva nivRtti samAdhaye 17 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - re, adhyAtma sAra A bhAvathI-te pachI koI jAtanA nizcayanI kalpanA thaze, ke jethI vyavahArapadanI maryAdA galita thavAthI "kAMIpaNa nathI" e viveka sanmukha thaze, ke jethI te sarva nivRttirUpa samAdhine mATe egya thaze. 18 vizeSArtha-jyAre mana adhyAtma rIte AtmadharmathI pratibiMba bita thaze, tyAre tenAmAM nizcayanI kalpanA jAgrata thaze, jethI karIne vyavahAra padanI maryAdA galita thaI jaze, ane nizcayapada upara Avaze, jethI tene "kAMIpaNa nathI, eTale Atmadharma vinA bIjuM kaI nathI, e viveka prApta thaze, je vivekane laIne mana sarva nivRttinI samAdhine mATe egya thaze. kahevAno Azaya e che ke, dezaviratine lagatA vyavahAranayanI apekSAe pravarteluM mana anakame nizcaya upara AvI sarva vyavahArane tyAga karaze, ane pachI vivekathI "A badhuM nakAmuM che, vastutAe kAMI nathI,"evA ni zraya para AvI sarva nivRtti-sarva viratipaNane prApta karaze. 18 sarva viSayabAhya thayela mana zuM prApta kare che? iha hi sarva bahirviSayacyutaM hRdayamAtmani kevalamAgatam / caraNa darzana bodha paraMparA paricitaM prasaratyavikalpakam // 15 // - bhAvArtha-jyAre mana A lekanA baheranA sarva viSayothI mazI gayuM, te pachI te kevaLa AtmAne viSe Ave che. tyAM jJAna, Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manazuddhi adhikAra 261 data ane cAritranA bedhanI paraMparAnA paricayavALuM thaI ni - vikapaNe prasare che. 19 vizeSArtha-jyAre mana AjaganA bAhya viSayamAMthI kharI, jAya che, tyAre te kevaLa AtmAnI aMdara kare che, eTale AtmadharmamAM virAma pAme che. jayAM tene jJAna, darzana ane cAritranA bedhanI paraMparAne paricaya thAya che, eTale te jJAna, darzana ane cAritrane prApta kare che. e uttama sthitimAM rahelA manane pachI vika utA nathI eTale te nirvikalpamaNe prasare che. arthAta tene nirvikalpa samAdhine adhikAra prApta thAya che. 19 e vAta zI rIte bane che? te kahe che. tAdidamatya upatyadhanApi no niyata vastu vilAsyapi nizcayAt / phAnasaMga mukti vidhI, jItadi maMtarAvaNa pa0 //. bhAvArtha-nizcaya nathI satya vastunA vilAsavALuM te mana, hamaNuM paNa bIjA rAgadveSAdi bhAvane pAmatuM nathI. svAbhAvika buddhithI vAheranA grahaNane nAza karanArU ane aMtara ujavalatAvALuM te mana kSaNavAra nisaMga bhAvane pAme che, 20 vizeSArtha--jayAre manane nizcaya bhAva thAya che tyAre te bIjA rAgadveSAdi bhAvane cheDI de che. pachI tenAmAM svAbhAvika bu Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -262 adhyAtma sAra. dvi Utpanna thavAthI, te bAharanA bhAvane cheDI de che. ane aMdara nA ujavaLa svarUpane pAme che, tethI te kSaNavAra niHsaMga pazune prApta kare che. eTale jayAre mana nizcaya nathI vicAra kare che, tyAre te je satya vastu hoya, temAMja vilAsa kare che, ane pachI svA. bhAvika budhdhi dhAraNa karI, bAhya bhAva cheDI, AMtara bhAvane pAme che. 20 - manane nigraha karavAthI AtmA parama tine prApta kare che. kRta kaSAya jayaH saganI rimaprakRti zAMtamudAttamudAra dhiiH| samanugRhya mano'nunavatyaho ganitamohatamaH paramaM mhH||1|| bhAvArtha...jeNe kaSAyane jaya kare che, ane jenI udAra buddhi che, e purUSa gAMbhiya sahita ane prakRtivaDe zAMta evA pitAnA manane nigraha karI meha rUpa aMdhakAra jemAMthI galita thacela che, evI parama jAtine anubhave che. 21 vizeSArtha krodhAdi kaSAyane jaya karanAra, ane udAra budhivALe purUSa potAnA gAMbhIryavALA, ane prakRtivaDe zAMta evA manane nigraha karI, nirmoha evI parama jatine anubhava kareche. kahevAne Azaya e che ke, purUSa dedhAdi kaSAyane jetA hoya, ane udAra buddhivALo hoya, paNa je te manane ni Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manazuddhi adhikAra 263 graha kare nahIM, te tene paramajatine anubhava thate nathI. mana--- nA niha kevI rIte kare Ie? gAMbhIrya ane zAMti e be guNa prApta karI, manane nizAha thaI zake che. jayAre hadaya gabhI. 2 ane zAMta bane che, tyAre manane nigraha sugama paDe che, ane tema thayA pachI te pavitra AtmA paramajatine anubhava karI zake che. 21 . jayAre mananI zuddhi thAya che, tyAre vairya guNa prApta karI, ujavaLa yazanI lakSmIne pAme che. galitapuSTavikalpaparaM param dhRta vizudhi mano jvtiidRshm| .. dhRtimupetya tatazca mahAmatiH samadhigati zubhra yazaH zriyam // 5 // bhAvArtha-vizudhdhine dhAraNa karanArU mana duSTa vikalpanI paraMparAne nAza karanArUM thAya che, tethI meTI buddhivALo purUSa vairya ne prApta karI, ujavaLa evI yaze lakSamIne meLave che. 22 vizeSArthI-graMthakAra A manazuddhinA adhikAranI samApti karatAM kahe che ke, jo mana zuddhine dhAraNa kare che te, te duSTa evA saMkalpa-vikalpanI paraMparAne tyAga kare che. kAraNake, zuddha hadayamAM naThArA saMkalpa-vikalpa utpanna thatA nathI. tethI moTI Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 adhyAtma sAra budhdhivALA purUSa mananI zuddhitho ya ne prApta karI, ujavaLa yazalakSmIne meLave che. ahiM mUlamA yajJa zrI e pada ApI graMthakAre peAtAnuM yazavijaya nAma sUcavyuM che. 22 iti manaHzuddhi nAmA ekAdazaH adhikAraH EEEEEEEEEEEEEE itizrI mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayena viracite adhyAtmasAraprakaraNe tRtIyaH prayaH / / 2 / / anabacaba . Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha caturthaH prabaMdhaH dvAdazaH samyaktvAdhikAraH kharI rIte samyakatva hoya teja, manAthaddhi kahevAya che. manaH zudhica samyaktva satyeva paramArthataH / tadhinA mohagarnA sA pratyapAyAnubaMdhinI // 1 // bhAvArtha samatva guNa hoya te ja, paramArtha rIte matanI. zuti kahevAya che. samyakatva vinA mananI zuddhi mohagati, samajavI, ke je ulaTI kaSa-baMdhana karanArI che. 1 vizeSArtha-have graMthakAra samyakatvanA adhikArane AraMbha kare che. mananI zudhi kharIphayA kahevAya che ke, jayAre samyakatva guNa prApta thayela hoya tyAreja. te sivAya kevaLa mananI zuddhi kahevAtI nathI. samyakatva guNa na hoya, ane mananI zuddhi kare che, te meharati mananI zudhi samanvI; ke je ulTI kArUpa baneche. tethI mananI zuddhi karanAre samyakatva prApta karavuM joIe. tethIja mananI zuddhinA adhikAra pachI samyakatvanA adhikArano AraMbha karavAmAM AvyA che. 1 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 adhyAtma sAradAnAdi kiyAo paNa samyakatva guNa sa hita heya te, zuddha gaNAya che. samyaktva sahitA eva guphA dAnAdikAH kriyaaH| tAsAM mokSaphale proktA yadasya sahakAritA // 2 // bhAvArtha-dAnAdi kiyA samyakatva sahita hoya teja, zudhdha che. ane te kriyAone, mekSa phaLane mATe sakhyatvaja sahAyaka che, ema kahevuM che. 2 vizeSArtha--je dAnAdika kriyAo karavAmAM Ave che, te je samyakatva sahita heya teja, zuddha gaNAya che. samyakatva vagaranI nAdi kriyA taddana niSphaLa thAya che. vaLI te dAnAdi kiyAe karavAthI mokSa phaLa maLe che, paNa temAM samyakatvaja sahAyaka che. eTale samyakatvanI sahAyathIja dAnAdi kriyAomAM mekSanuM phaLa prApta thAya che. tethI sarvathA samyakatva guNa prApta karavAnI AvazyatA che. 2 samyakattva vinA sarva niSphaLa che. kurvANo'pi kriyAM jJAti dhanajAgAMstyajannapi / mukhasporo dadAnopi nAMdhI jayati vairiNam // 3 // bhAvArtha-sarva kriyA karate hoya, jJAti, dhana tathA bhegane tyAga karate heya, ane duHkhane sahana karate heya, te paNa jema Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattAdhikA 267. AMkho mANasa zatru jIte nahIM, tema samakita vagarane purUSa te sarvamAM siddha thatuM nathI. 3 vizeSArtha dharmanI sarva kriyAo karate heya, pitAnI jJAti, dhana ane viSaya bhegane tyAga karyo hoya, ane bIjA aneka jAtanA pariNAhe sahana karate hoya, paNa tenAmAM samyakatva na hoya te, te sarve tenuM niSphaLa thAya che. te vAta draSTAMtathI siddha kare che. AMdhaLo mANasa game te baLavAna hoya, tepaNuM te kadi paNa zatrune jItI zakatA nathI. tevI rIte samyakatva vagarano mANasa siddha thaI zakatuM nathI. 3 samyakatva vagarane mithyAdaSTi kadi paNa siddha thato nathI, e vAta bIje prakAre darzAve che. kubhitti mapyevaM kAmabhogAMstyajannapi / pu:khasporo dadAnopi mithyASTine sidhyti||4|| bhAvArtha-sateSa dhAraNa karate hoya, kAmabhegane choDI dete hoya, ane duHkhane sahana karate hoya, paNa je te mithyASTi hoya te, te sidhdha thatuM nathI. 4 vizeSArtha-samyakatva dRSTithI rahita mithyAdraSTi purUSa saM. teSa dhAraNa kare, kAmagane tyAga kare, ane duHkhane sahana kare, te paNa te sidhdha thaI zaktA nathI. eTale saMteSa, kAmaganI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, tyAga ane duHkhanI sahanatA samyagRSTineja saphaLa thAya che, siccA draSTine saphaLa thatI nathI. 4 sarva dharma kriyAmAM samyakatva sArabhUta che, kanI nikeva netrasya kusumasyeva sauranam / samyaktvamucyate sAraH sarveSAM dharmakarmaNAm // 5 // bhAvArtha-netrane sAra jema kIkI ane puSyane sAra jema sugaSa che, tema sarva dharma-karmone sAra samyakatva kahevAya che. 5 vizeSArtha--jeTalI dharma kriyA che, te sarvamAM samyakatva ja sAra rUpa che. eTale samyakattathIja e kriyAo phaLavatI che. te vAta daSTAMta pUrvaka jaNAve che. netramAM kIkI ane puSpamAM sugaM. dha jema sAra rUpa che, tema sarva dhArmika kriyAomAM samyakatva sA. rarUpa che. netra ane puSpanA daSTAMta UparathI ema sidhdha thAya che ke, kIkI vagaranuM netra ane sugaMdha vagaranuM puSpa jema nakAmuM che, tema samyakatva vagaranI dharma kriyA nakAmI che- niSphaLa che. 5 samyatvanuM svarUpa, taravasadhAra zarira ninA sarve jovA na haMtavyA sUtre tattvamitISyate // 6 // bhAvArthatatva upara zraddhA rAkhavI, te samaka, ema jinazAsanamAM kaheluM che. "sarva jIvone haNavA nahIM' e tatta ema sUtramAM kaheluM che. 6 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattavAdhikAra. thiyA-graMthakAra A samyakatvanA adhikADhyAM prathama sa rvanuM lakSaNa kahe che. "tatva upara zraddhA rAkhavI, e sa myakatva kahevAya che, eTale je tatva zrI arihaMta bhagavaMte prarUpeluM che, te tatva satya che, ema zraddhA rAkhavI, tenuM nAma samyakatva kahevAya che. zrI arihaMta bhagavate zuM tattva kaheluM che? te darzAve che. "sarva jIvene haNavA nahIM," arthAt jIvahiMsA karavI nahIM, e tatva che. ane te tattva upara zraddhA rAkhavI, tenuM nAma samyakatra kahevAya che. 6 dharma rUci nAmanA samyakattvanuM svarUpa. zuddho dharmo'yamitye saddharmarucyAtmakaM sthitm| . zuddhAnAmida bhanyAsAM rucInAmupalakSaNam // 7 // bhAvArthaA dharma zudhdha che, evI zradhdhA te dharma rUci nAme samyakatva kahevAya che. e samyakatvanI aMdara UpalakSaNathI bIjI zudha rUcionuM grahaNa thAya che. 7 vizeSArtha-"A dhama zudhdha che, evI je zradhdhA, te dharma rUci nAme samyakatva kahevAya che. upalakSaNathI bIjI zudha rUcienuM paNa grahaNa karavuM, eTale bIjA zudhdha padArtho tarapha rUci utpanna thavI e paNa dharmaci samyakattva kahevAya che. 7 bIjI rIte samyakatvanuM svarUpa athavedaM yathA tasvamAyaiva tathAkhinam / navAnAmapi tattvAnA miti ghoditArthataH // // .. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvA--athavA A samyaka sa` rIte jina bhagavAnanI AjJA rUpa tattvane laIne kahevAya che, tevI rIte nava tattvAnI zradhdhA e paNa athI samyakattva kahevAya che. 8 20 vizeSAtha--graMthakAra,samyakrattvanAM lakSaNeA bIjI rIte darzAveche. zrI jita bhagavaMtanI AjJA rUpa tattvamAM paNa samyakattva rahela che. eTale zrI jinabhagavaMtanI AjJA pramANe vattavu', e paNu samyakatva kahevAya che, temaja jIva-ajIva vagere nava tattvA upara je zradhdhA, te paNa samyakatva kahevAya che. arthAt zrI jinabhagavatanI AjJA pramANe vavuM ane jIva ajIvAdi nava tatvA upara zradhdhA rAkhavI, e samyakatvanAM lakSaNNA che. 8 kevA tattvamAM samyakattva darzAvyuM che ? ihaiva procyate zuddha hiMsA vA tattvamityataH / samyakattvaM darzitaM sUtra prAmANyopagamAtmakam // 9 // bhAvA--ahiM zudhdha ahiMsA e tattva kahevAya che. tethI sUtranI pramANikatAne laIne te samyakattva darzAvela che. 9 vizeSA--ahi je zuddha ahiMsA te zuddha tattva che. tene sUtranA pramANathI samyakattva kahela che. kahevAnA Azaya evA che ke, tattva te ahiMsA rUpa zuddha tattva che, te tattva zuddha ahiMsA eTale zuddhAcAra pramANe vicAratAM AtmAne abhinna svarUpe samyakatra darzAvela che. huM Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 samyakattavAdhikAra. ahiMsA ane tatva zuddhi eka svarUpa che. zupAhiMsokti tatsUtra prAmANyaM tata eva ca / ahiMsA zudhIreva manyonyAzrayabhIna tu // 10 // * bhAvArtha-zudhdha ahiMsA kahI te sUtrathI pramANa rUpa che, ane ahiMsA ane tattva zudhdhine anyAzrayane bhaya nathI, te ekaja svarUpa che. 10 vizeSArtha-je zudhdha ahiMsA kahI, te sUtrane viSe pramANe bhUta che. ahiMsA ane tava zuddhi baMne ekaja che. temanI mAtra vacanamAMja judAI che. tethI ahiMsA ane tattva zuddhi ane anya meLavatAM duSaNa nathI, te ekaja svarUpa che. 10 ahiMsA ane zuddhatAne bedha kevI rIte che? naiva yasmAdahiMsAyAM srvessaamekvaakytaa| taccha tAvabodhazca saMnavAdi vicAraNAt // 11 // bhAvArtha-jethI ahiMsAne viSe sarvanI ekavAkyatA thatI nathI, ane saMbhava vagerenA vicArathI tenI zuddhatAne baMdha thAya che. 11 vizeSArtha upara je kahevAmAM AvyuM ke, ahiMsA ane tava zuddhi eja rUpa che, tenA kAraNumAM jaNAve che ke, ahiM sAne viSe bIjA sarvanI ekavAyatA thatI nathI, te paNa vicAra karavAthI tene saMbhava lAgatAM zuddha avabodha jaNAya che. 11 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra0ra adhyAtma sAra. te viSe bIjAM darzanemAM dharma kevI rIte che? yathA'hiMsAdayaH paMca vratadharma ymaadiniH|| padaiH kuzasadharmAdhaiH kathyate svasvadarzane // 1 // bhAvArtha-jema ahiMsAdi pAMca vrata te dharma che tema yamAdi vagerene kuzaLa dharma padethI pitapitAnAM darzanamAM dharma kahe che. 12 vizeSArtha--jema AhadharmamAM ahiMsA vagere pAMca vrata te dharma kahevAya che, tema bIjAM darzanemAM yama vagere padethI dharma kahevAya che. 12 te spaSTa karI darzAve che. pAhu va vratAstatra vratopatrata paMcakAn / yamAMzca niyamAn pAzupatAn dharmAn dazAnyadhuH // 13 // bhAvArtha-bhAvavratavALAo pAMca vrata ane pAMca upadrata ema daza prakAre dharma kahe che. tema pAzupata matavALA daza yama ane daza niyama ema daza dharma kahe che. 13 vizeSArthabhAvavratavALAe jema pAMca vrata ane pAMca u parata maLI daza dharma kahe che, tema pAzupata matavALAe daza yama ane daza niyamane daza dharma kahe che. eTale dazanI saMkhyAe sarva dharmanI ekatA thAya che. 13 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattAdhikAra. 273 te vAta vivaraNa karI batAve che. ahiMsA satyavacana mastainyaM bAhya kalpanA / brahmacarya tathA krodho DArjavaM zauca meva ca // 14 // saMtoSo guru zuzrUSA ityete daza kIrtitAH / nigacaMte yamAH sAMkhyairapi vyAsAnusAriniH // 15 // bhAvArtha--ahiMsA, satya vacana, acorI, bAhya kalpanA, brahmacarya, krodha, Arjava-saralatA, zAca, saMtoSa ane gurUnI zuzraSA (sevA karavAnI IcchA) e daza dharma kahelA che. veda vyAsanA matane anusaranArA sAMkhyamatavALAe yama kahe che. 14-15 bIjI rIte pAMca yama kahe che. ahiMsA satyama stainyaM brahmacarya turIyakam / paMcamo vyavahArazcetyete paMcayamAH smRtAH // 16 // akrodho guruzuzrUSA zaucamAhAralAghavam / apramAdazca paMceti niyamAH parikIrtitAH // 17 // bhAvArtha--ahiMsA, satya, acerI, ethuM brahmacarya ane pAMcamo vyavahAra e pAMca yama kahelA che. adha, gurUnI sevA, auca-zuddhi, che AhAra ane apramAda e pAMca niyama kahelA che. 16-17 18 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 adhyAtma sAra. bauddhamatA daza kuzala dharmo. bauH kuzavadharmAzca dazeSyaMta yucyte| hiMsAsteyAnyathIkAma paiMzunya parUSAnRtam // 17 // saMjinnAlApa vyApAda manidhyAdRg viparyayam / pApakarmeti dazaMdhA kAyavAG mAnasaistyajet // 15 // bhAvArtha-badhdha loko paNa daza kuzaLa dharma kahe che. jema ke, hiMsA, cerI, kAma, cADI, kaThera ane asatyavacana, jema tema bakavuM, mAravuM, abrahma sevavuM ane draSTine viparyA-e daza pApa karmane mana vacana ane kAyA vaDe tyAga karavAM. 18-19 vaidika matane abhiprAya. brahmAdi padavAcyAni tAnyAhu vaidikAdayaH / ataH sarvaikavAkyatvA dharmazAstramadorthakam // 20 // bhAvArtha--vaidika matI vagere tene brahmAdi padathI bele che, eTale sarvatra brahma che, ema kahe che. ethI sarva dharmanI eka vAkayatA che, eTale sarva dharma vALAonuM dharmane mATe ekaja vacana che tethI sarvane arthathI dharmazAstra kahe che. 20 vizeSArtha--aMhi sudhI varNana karI graMthakAre vacanamAM sarva dharmanI eka vAkyatA darzAvI ApI che. eTale ahiMsA vagere - manAM tatve saghaLe ekaja che, ema sidhdha karI ApyuM che, tathApi Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattAdhikAra. repa tenI aMdara tAratamya keTaluM che? tene mATe have vivecana karI darzAve che. 20 sarva dharmanI ekAWtAnI aMdara zuM vicAravuM joIe? kvacaita saMjayo yukta iti cityaM mahAtmanA / zAstra parIkSamANenA vyAkulenAMtarAtmanA // 1 // bhAvArtha-zAsAnI parIkSA karatA evA mahAtmAe pitAnA avyAkuLa evA aMtarAtmA vaDe "sarva darzanene saMbhava kayAM che?" ema ciMtavavuM. 21 vizeSArtha-jyAre sarva darzanenI ekAItA siddha thAya che, tyAre mahAtmA purUSe zuM ciMtavavuM joIe te vAta graMthakAra darzAve che. sarva darzanenI ekArthatA thatAM prathama e vicAra karave jaIe ke, e sarva darzanene saMbhave kyAM che? eTale temanI ekAWtA kevI rIte saMbhave che? e vAtane vicAra kare jaIe. A vicAra karanAra purUSa sAmAnya na joIe; tethI ahiM mahAtmA pada mukeluM che. te sAthe te zAstrane parIkSaka he jaIe. tema vaLI jyAre te badhAM darzanene saMbhava citave tyAre tene AtmA AkuLa-vyAkuLa na hai joIe. aMtarAtmA sthira chevAthI, te sArI rIte ciMtavana karI zake che. 21 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra76 adhyAtma sAra temAM kevo upayoga rAkhavA joIe? pramANalakSaNAdestu nopayogo'tra kazcana / tanizcaye'navasthAnA danyathArtha sthiteryataH // 22 // bhAvArtha ahi pramANa tathA lakSaNa vagerene keI Upa ga kAmane nathI. kAraNa ke, tene nizcaya karavAthI anavasthA deva Ave che. jethI anyathA rIte arthanI sthiti thAya che. rara vizeSArtha kadi sarva darzananA saMbhavamAM pramANa ane lakSaNane Upaga rAkhavAmAM Ave che te nakAmo che, kAraNake, tema nizcaya karavAthI anavasthA deSa Ave che. eTale artha anyathA rIte thaI jAya che. jyAre artha anyathA thAya, te pachI dharma judeja thaI jAya, ane dharma jude thavAthI doSa Ave. kAraNake, dharma te eka svabhAvarUpa che. 22 pramANa ane lakSaNanI yuktimAM prayojana nathI. prasighAni pramANAni vyavahArazca tatkRtaH / pramANa lakSaNa syoktau jJAyate na prayojanam // 23 // bhAvArtha-cAra pramANe prasiddha che, ane teNe karele vyavahAra che, tethI pramANa tathA lakSaNanI yuti viSe prajana jaNAtuM nathI. 23 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattvAdhikAra. 277 vizeSA--pratyakSa vagere cAra jAtanAM pramANeA satra prasiddha che, ane tenAthI badhA vyavahAra karelA che, tethI pramANu tathA lakSaNu kahevAmAM koI jAtanu pratyeAjana jaNAtu nathI, eTale pramANa ane lakSaNa ahiM niSprayAjana hAvAthI nirUpayAgI che. 23 AtmAne ekAMte nitya mAnanArAone hiMsAdi dASa zI rIte lAge ? tatrAtmA nitya eveti yeSAmekAMta darzanam / hiMsAdayaH kathaM teSAM kathamapyAtmano vyayAt // 24 // bhAvA--jemanuM ekAMta dana che, teonA matamAM AtmA nityaja mAnelA che. tyAre koi rIte paNa AtmAnA vyaya nathavAthI hiMsAdi doSa tene zI rIte lAge ? 24 vizeSAekAMta matavALA kaheche ke, * AtmA nityaja che, ? jyAre AtmA nitya hAya, tA pachI kAI paN rIte tenA nAza - thAya nahIM, te pachI hiMsAdi doSo tene zI rIte lAgu paDe? 24 te viSe vizeSa kahe che. manoyoga vizeSasya dhvaMso maraNa mAtmanaH / hiMsA tacena tattvasya sidharArtha samAjataH // 25 // bhAvA--mananA cAga vizeSane nAza karavA te, AtmAjIvanu' maraNu che, tethI tattvathI AtmAnI hiMsA thatI nathI, e artha ghaTe che. 25 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra vizeSArtha--jyAre zarIramAMthI manane vega nAza pAme che, tyAre leke jIvanuM maraNa kahe che, paraMtu AtmA te amara che, mATe tatvathI AtmAnI hiMsA thatI nathI, e artha ghaTe che. rapa te viSe bIjo abhiprAya, naiti bukiMgatA dukhotpAda rUpeya maucitii| puMsi bhedAgrahAttasyAH paramArtho'vyavasthitaH // 16 // bhAvArtha-buddhimAM rahela duHkhane utpanna karanArI gyatA e hiMsA che, ema kahe che, te paNa cogya nathI. kAraNa ke, purUSa nA bhedanA AgrahathI buddhine AtmAthI judI mAne che, tethI A bhAnI hiMsA na thaI, ane buddhine paramArtha rIte AtmA sAthe vyavasthA nathI. 26 vizeSArtha-kaI ema kahe ke, AgaLa duHkha utpanna karanArI buddhi te hiMsA kahevAya che, paNuM e vAta ghaTatI nathI, kAraNa ke, buddhi AtmAthI bhinna che, ema mAne che, tethI kaI rIte A tmAnI hiMsA thavI ghaTatI nathI. jo ke kharI rIte buddhine AtmAnI sAthe vyavasthA nathI, eTale buddhithI kapela hiMsAne AtmAnI sAthe levAdevA nathI. 26 jIvane ekAMte nitya mAnavAthI hiMsAne artha uDI jAya che. na ca hiMsApadaM nAzaparyAyaM kthmpyho| jIvasyaikAMta nityatve'nulavA bAdhakaM navet // 20 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakavAdhikAra. 279 bhAvA --jenA paryAyaartha nAza thAya che, evu hiM'sA padma jIvanuM ekAMte nityapaNuM mAnavAmAM, zuM anubhavanuM akhAdhaka thAya? 27 vizeSA--hisAnA pA~ya nAza thAya che, te paryAya jIvanu' nityapaNu' mAnavAmAM ghaTatA nathI. tema mAnavAthI anubhavate Adha AvatA nathI. kAraNa ke, nitya jIvanA nAza kadi paNa sa'bhavatA nathI. 27 A sasAra kevI rIte kalpyA che? zarIreNApi saMbaMdho na tadyogA vivecanAt / vibhutvenaiva saMsAraH kalpitaH syAdasaMzayam // 28 // bhAvA--nityapaNe zarIrane paNa sAdha nathI. kAraNa ke, tenA ceAganuM vivecana karela nathI. tethI niHsaMzaya paNe vibhu-vyApaka evA izvara vaDe karIne Izvara karto ityAdi sasAra Aaa che. 28 vizeSA--kadi kAI ema kahe ke, zarIrane nitya sabadha che, paNa te vAta ghaTatI nathI. kAraNa ke, zarIranA caNanA viveka karNAnyA nathI, tethI vyApaka evA izvara vaDe karI izvara kartA e ItyAdi saMsAra kalpelA che. eTale izvara racita zarIra che, evI kalpanA karavAmAM AvI che, e vAta niHsa zaya che. 28 te viSe vizeSa samajIti Ape che. kriyAM vinA ca syAmmitANu grahaNaM katham / kathaM saMyoga bhedAdi kalpanA cApi yujyate // 27 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSyAtma sAra. bhAvArtha-AtmAnI kriyA vinA parimita aNu-paramANu enuM grahaNa kema thAya? ane saga tathA bheda vagerenI kalpanA paNa kevI rIte ghaTe ? 28 vizeSArtha-AtmAnI kriyA eTale AtmAnA vyApAra vinA parimita paramANuonuM grahaNa kema thAya? eTale jyAre AtmAne vyApAra thAya che, tyAre parimita paramANuonuM grahaNa thAya che. eTaluM ja nahIM paNa, saga tathA viyAga vagerenI kalpa nA paNa kema ghaTe? eTale prANane zarIra sAthe saMga ane zarIrathI viyAga e kalpanA ghaTI zakatI nathI. 29 te vAta spaSTa karI batAve che. adRSTAdeha saMyogaH syAdanyatara karmajaH / itthaM janmopapattizcenna tadyoga vivecanAt // 30 // bhAvArtha-harakeI karmathI adaSTa vinA zarIrane saMga thAya che, evI rIte janmanI Upapatti je hoya te, te jIvanA emanA viveka vinA thAya nahIM. 30 vizeSArtha--Upara kahelA slekanA AzayathI keI zakA ka2 ke, adaNa, eTale nahIM tevAmAM AvatA evA pUrvanA saMskAra, tethI harakoI karmathI zarIrane soga thAya che. uttarArdhamAM teneja Uttara Ape che. janmathI Upapatti jIvanA vyApAra vinA thatI te vivecanathI ja thAya che. 30 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattvAdhikAra. 201 te viSe tattvajJAnI anubhavI vidyAnA zuM kahe che? kathaM cinmUrttatApaiti vinA vapura saMkramAt / vyApAra yogatazcaiva yatkicittadidaMjaguH // 31 // bhAvA--zarIranA sa'krama vinA jIva koI rIte rUpI paNa pAmatA nathI, ane vyApAranA yAgathI kAMika pAme che, ema tattvajJAnIo kahe che. 31 vizeSAtha ahi' kahevAnA Azaya evA che ke, zarIrane sacAge jIva kAMIka rUpI paNuM pAme che. jo zarIranA saMkrama na hoya tA, je kAMi che, te tattvajJAnIoe jaNAvyu` che. 31 AtmA haNatA nathI, ane haNAtA nathI, e mata pramANe hiMsA uDI jAya che. niHkriyo'sau tato daMti hanyate vA na jAtucit / kiMcatkena cidityevaM na hiMsA syopapadyate // 32 // bhAvA--AtmA kriyA rahita che, tethI kreIne haNutA nathI, ane kaDhi paNa koInAthI kAMika haNAtA nathI. evI rIte e AmAnI hi'sA siddha thatI nathI. 32 vizeSA--jema AtmA tyAgI che, tema AtmA kriyA 2hita che. jyAre AtmAmAM koI jAtanI kriyA nathI, te pachI te hajuvAnI kriyA zI rIte karI zake ? tethI kriyA rahita AtmA kA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra.' Ine kazu nathI, tema koI tene haNu zakatuM nathI. A pramANe mata dharAvanArAonA cittamAM hiMsAnI vAta utare nahIM, tethI hiMsA UDI jAya che. rUra jo AtmAne ekAMta anitya mAne, te paNa hiMsAdi saMbhavatAM nathI. anityaikAMtapajhe'pi hiMsAdInAmasaMbhavaH / . nAzahetorayogena kSaNikatvasya sAdhanAt // 33 // bhAvArtha- AtmA anitya che, ema ekAMta mAnanArA ene pakSe paNa hiMsA vagerene asaMbhava che. kAraNa ke, teo sarva padArthone kSaNika mAne che, tethI kSaNika AtmAnA nAzane hetu siddha thate nathI, 33 vizeSArtha je kSaNika vAdI che, teo ekAMte AtmAne ane bIjA sarva padArthone anitya mAne che, tethI teo ema dhAre che ke, kSaNamAM nAza rUpa e AtmA potAnI meLeja mare che. tene mAranAra keI hetuM nathI. jyAre kSaNa nAzI AtmAne nAzane kaI hetu nathI, te pachI hiMsA uDIja jAya che. 33 ekAMtakSaNika matanI puSTine mATe bIjo prakAra darzAve che. na ca saMtAna nedasya janako hiMsako naveta / sAMvatatvAdajanyatvAt jAvatvaniyataM hi tat // 4 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattvAdhikAra. 203 bhAvArtha putrI-putra rUpa satAnanA letA utpanna karanAra, ane hiMsA karanAra kAi thatu nathI. kAraNu ke, anitya ane ajanyapaNAthI kSaNika bhAvanA niyama rahelA che. vizeSA--A jagamAM putra putrI vagerene utpanna karanAra kAi, pitA nathI, tema temane mAranAra koi nathI. A jagatamAM sa kSaNika bhAvanA niyama che, tethI te anitya che. jyAre anitya bhAva che, tyAre pitA keAnA ? ane putra kAnA utpanna karanAra ke mAranAra koI TharatuMja nathI. 34 te viSe vizeSa vivecana. narAdiH daNadetuzca sUkarAderna hiMsakaH / sUkarAMtyakSaNenaiva vyabhicAra prasaMgataH / / 35 / / bhAvArtha--kSaNuMnA heturUpa eTale kSaNika rahenAra manuSya vagere, suvara vagerenA hiMsaka thatA nathI. kAraNa ke, sUvaranA aMtyakSaNamAM tene vyabhicAra thavAnA prasa`ga Ave che. 35 vizeSA--je kSaNe manuSya sUvaranA zIkAra kare che, te manuSya kSaNavAramAMja pAchA madalAi jAya che; eTale mAranAra manuya rahetA nathI, ane jenA zIkAra karelA che, tenI chellI ghaDIe te sUvara badalAi jAya che. kAraNa ke, kSaNu vinAzI pazu che, AthI kAinI hiMsA siddha thatI nathI. 35 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 adhyAtma sAra. te viSe spaSTIkaraNa kare che. anaMtarakSaNotpAde budhavubdhakayo stunaa| naivaM taritiH kApi tataH zAstrAyasaMgatiH // 36 // bhAvArtha-keine mAryA pachI tenI bIjI kSaNe jJAnI ane zIkArI baMne sarakhA che, ane tenI keI ThekANe virati nathI, tethI zAstrAdikanI saMgati saMbhavatI nathI. 36 vizeSArtha-kaI sUvara vagere prANIne mAryA pachI bIjI kSaNe jJAnI ane zIkArI baMne sarakhA che. kAraNake, je prANa maraNa pAmyuM, e baMne jaNe sarakhI rIte jANyuM che. eTale je mAranAra hate, te kSaNamAM badalAI gaye che. e baMnemAMthI koIne mAravAnI buddhi nathI, vaLI mAranAra tathA maranAra sarvanI kSaNe kSaNe Utpatti ane maraNa che, keI kSaNe kAMI virati nathI-AvA siddhAMtathI te matavALAonA zAstra asaMgata che-asatya che. 36 jinabhagavate prarUpele ahiMsA dharmaja satya che. ghaTate na vinAhiMsAM satyAdInyapi tatvataH / etasyAti bhUtAni tAni yad jagavAn jagau // 37 // bhAvArtha-satya vagere to paNa ahiMsA vinA paramAthI paNe ghaTatAM nathI. te satyAdivaTe e ahiMsA-jIvadayAnI vADA che, ema bhagavAna jine kaheluM che. 37 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakajvAdhikAra. * 285 vizeSArtha-je matamAM satyAdi ta mAnavAmAM AvatAM hAya, paNa je ahiMsA mAnavAmAM na AvatI hoya te, e satyAdi vrate paNa paramArtha-kharI rIte ghaTatAM nathI. kAraNake, e satyAdibate ahiMsA-jIvadayArUpa kSetranI vADa che, eTale jIvadayAnuM rakSaNa temanAthI karavAnuM che. je jIvadayA na hoya, ane satyAdihoya te, te nakAmuM che. mATe jIvadayA pUrvaka satyAtri dhAraNa karavAM je Ie, A vAta zrI jinabhagavaMte pitAnA AgamamAM prarUpelI che. 37 jaina matane anekAMta siddhAMta darzAve che. maunIM ca pravacane yujyate sarvameva hi / nityAnice pura nimitte tathAni | | bhAvArtha-munIMdra-inedranA pravacanamAM nitya ane anitya, tathA dehathI bhinna ane abhira, evA AtmAne viSe sarva ghaTe che. 38 vizeSArtha AtmA nitya che ane anitya paNa che, te zarIrathI bhinna che, ane abhinna paNa che, temAM eka che ane aneka paNa che. AthI hiMsAdi sarva tene ghaTe che, eTale anekAMta matamAM koi jAtane virodha Avato nathI. 38 te vAta siddha kare che. AtmA avyArthato nityaH paryAyAvinazvaraH / hinasti hanyate tattatphalAnyapyadhigamati // 35 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 adhyAtma sAra, bhAvArtha-vyArthika naye AtmA nitya che, ane paryAyAIina anitya che te A jIva keIne haNe che, ane haNAya che te te phaLane te bhegave che. 39 vizeSArtha-dravyArthika nayathI AtmA nitya che. kAraNa ke, te dravyarUpe tenI nityatA che, ane paryAyArthika naye te AtmA anitya che tethI A jIva keIne haNe te, tenAM phaLa tene bhogavavA paDe che. ane jo koI tene haNe te, tenAM phaLa te bhegavAve che, tethI ahiMsA-deSa avazaya lAge che. 39 ekAMta matanI yukti sarvathI baLavAna che. iha cAnubhavaH sAkSI vyaavRtyaanvygocrH| ekAMtapakSapAtinyo yuktayastu miyo hatAH // 40 // bhAvArtha--ahiM anubhava sAkSIrUpa che, ane te vyAvRta thaine te anvayanA viSayamAM Ave che, tethI ekAMta matane pakSapAta karanArI yukti mAMhamAMhI haNAI jAya che. 40 vizeSArtha--ahIM anubhava sAkSIrUpa che, eTale anvaya ane vyatirekanA guNothI yukta che. te anubhavane sAkSI karatAM ekAMtamatanI yuktie mahemAMhI haNAI jAya che. 40 hiMsAnA traNa prakAra darzAve che. pADAkartRtvato deha vyApacyA uSTanAvataH / tridhA hiMsAgabhe proktA nahotyamapahetukA // 1 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattAdhikAra. bhAvArtha-pAMDA kasthAthI daihame dukha ApavAthI ane duSTa bhAvathI traNa prakAranI hiMsA Agamane viSe kahela che, evI rIte e hiMsA hetuvagaranI nathI. 41 vizeSArtha -AgamamAM hiMsA traNa prakAranI kahelI che. prathamapIDA karavAthI eTale keIne pIDA karavI. e prathama prakAra. dehane duHkha ApavAthI eTale dehane duHkha ApavuM, e bIjo prakAra. ane duSTa bhAvathI eTale hRdayamAM duSTa bhAva rAkhave e trIjo prakAra e traNa prakAranI hiMsA zAstramAM kahelI che, te sahetuka che. 41 hiMsAnI mAnyatA viSe mithyAtva. haMturjAgrati ko doSo hiMsanIyasya karmaNi / prasaktistadanAve cAnyatApIti mudhA vacaH // 4 // bhAvArtha-jenI hiMsA karI hoya, tenuM evuM naThArUM karma udaya pAmatAM tenI hiMsA thAya che, temAM haNanArane zo deSa che? ane je tene tevAM kamene udaya ne hoya te, tene mArI zakAte nathI, mATe koInI hiMsA thatI nathI. A pramANe mAnavuM, te mithyA vacana che. 4ra ' vizeSArtha-je prANInuM svakRta karma Udaya Ave che, tenuM ja mRtyu thAya che. temAM haNanArane ze deSa che? A hiMsA thatI nathI. kAraNa ke, je haNAya che tenAM karma Udaya AvyAM, te teNe bhagavyAM che. je jIvane tevAM karmane udaya AvatuM nathI, te jIvanI hiMsA thatI nathI, mATe hiMsAne deSa lAgato nathI, AvuM je mAnavuM, te mithyA che. 42 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 adhyAtma sArahiMsA thavAnuM nimitta zuM che? te viSe spa STIkaraNa kare che. hiMsyakarmavipAke'sya uSTAzayanimittatA / hiMsakatvaM na tenedaM vaidyasya syAdhipo riva // 13 // bhAvArthaje prANInA manamAM duSTa Azaya nimitta rUpa che, tene e hiMsA che, ane hiMsAnA karma vipAka paNa tene ja che. tethI zatrunI jema vaidyane hiMsakapaNuM na lAge, tema tene lAgatuM nathI. 43 vizeSArtha -je prANInA manamAM duSTa Azaya che, te hiMsAnuM nimitta che, eTale duSTa Azaya utpanna thayA pachI hiMsA karavAnI IcchA thAya che. eTale duSTa AzayavALA prANIne hiMsA lAge che, ane hiMsAnA karma vipAka paNa tene ja che. te upara vaidyanuM daSTAMta Ape che. je vaidya duSTa AzayavALe hoya te, tenuM auSadha zatrunA jevuM lAge che ane tenI hiMsAne doSa vaidyane lAgu paDe che. je vaidya Azaya sAre hoya te, vaidyane hiMsakapaNuM lAgatuM nathI. te uparathI siddha thayuM ke, hiMsAnuM nimitta kAraNa duSTa Azaya che. 43 AvA sadupadezathI zuM thAya che.? I sakupA tamittiSi purA sopakramasya pApasya naashaatsvaashyssitH|| 14 // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakajvAdhikAra. 289 bhAvArtha_evI rIte uttama upadeza sAMbhaLavA vagerethI te hiMsAnI phuTa rIte nivRtti thAya che. kAraNa ke, tethI pitAnA nirmaLa AzayanI vRddhi thavAthI nikAcita bAMdhelAM pApane nAza thAya che. 4 * vizeSArtha-jyAre sadagurUno upadeza sAMbhaLavAmAM Ave, tyAre hiMsAnI skuTa rIte nivRtti thAya che. tenuM kAraNa e che ke, Upadeza sAMbhaLavAthI hadaya nirmaLa thAya che, nirmaLa hadaya Azaya thavAthI nikAcita bAMdhelAM pApane nAza thaI jAya che. eTale hiMsA thatI nathI. 44 ahiMsA e mekSa rUpa vRkSanuM bIja che ane satyAdi trite tenAM palla che. apavarga tarorSIjaM mukhyAhiMseya mucyate / satyAdIni batAnamantra jayaMti paddhavA navAH // 45 bhAvArtha mukhya pradhAna evI e ahiMsA te mekSa rUpa vRkSanuM bIja che, ane satyAdi vate, tenAM navIna palla jaya pAme che. 45 vizeSArtha ahiMsA e rUpavRkSanuM bIja che, eTale ahiMsAmAMthI mokSanI prApti thAya che ane satya vagere je vrate che, te e mesa rU5 vRkSanAM pallave che. eTale jema pala vakSane Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 adhyAtma sAra, AzrIne rahelAM che, tema satyAdi vrate mekSane AzrIne rahelAM che, tethI sarvathA ahiMsA AdaraNIya che. 45 ahiMsAno saMbhava ane tenA anubaMdhAdi prakAranI zuddhi darzAve che. ahiMsA saMbhavazvetyaM dRzyate'traiva zAsane / anubaMdhAdi saMzuci rapyatraivAsti vAstava // 46 // bhAvArtha-evI rIte A jaina zAsanamAM ahiMsAne saMbhava jaNAya che, ane enI aMdara anubaMdha vagere hiMsAnI zuddhi paNa vAstavika rIte rahelI che. 46 vizeSArtha -A jaina zAsanamAM ahiMsAne saMbhava jaNAya che, eTale jIvadayA ahiMsakapaNAmAM rahelI che, ema pratIta thAya che. hiMsAnA traNa prakAra che anubaMdhahiMsA, hetuhiMsA ane svarUpahiMsA, e traNa prakAranI hiMsAnI zuddhi paNa jaina zAsanamAM ja rahela che, ane te vAstavika che 46 jJAnayogathI samyagU daSTine lAgelI hiMsA, hiMsA gaNAtI nathI. hiMsAyA jJAna yogena samyagdRSTe mahAtmanaH / taptalAdepadanyAsa tulyAyA nAnubaMdhanam // 47 // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktAdhikAraH 291 bhAvArtha-jJAnagathI samyaga draSTivALA mahAtmAvaDe kadi hiMsA thaI jAya che, te hiMsA tapelA leDhA upara paga mukavAnA jevI hevAthI, te narakane baMdha karatI nathI. 47 vizeSArtha-je prANI samyagudraSTi che, te sarvadA jJAnayoga vaDe varte che, tevA mahAtmAthI kadi hiMsA thaI jAya che, te hiMsA tene narakane baMdha karatI nathI. te vAta draSTAMtathI samajAve che. jema keI tapelA leDhA Upara paga mukIne cAle, paNa baLavAnA bhayathI te pitAne paga niHzaMkapaNe te upara TharAve nahIM, tevI rIte samyadraSTi purUSa niHzaMkapaNe hiMsA kare nahIM, ane tethI tene narakane baMdha thatuM nathI. 47 te upara jinapUjAdinuM draSTAMta ApI ane hiMsAne siddha kare che. satAmyasyA zva kasyAzcid yatanAbhaktizAlinAm / anubaMdho hyahiMsAyA jinapUjAdi karmaNi // 47 // bhAvArtha-jema yatanA-jayaNAnI bhaktivALA ane janapUjAdi karmane viSe ahiMsAne anubaMdha che. 48 vizeSArtha jemayatanA-jayaNathI jinapUjA vagere karma karanArA purUSane hiMsA lAgatI nathI, kAraNa ke, jJAna egavaDe teo jinapUjA kare che, tethI te pUjAthI ahiMsA-dayAne anubaMdha che. kAraNake, paraMparAe e jinapUjA mukti ApanArI thAya che.48 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 adhyAtma sAra hiMsAnubadhi hiMsA kone thAya che? hiMsAnubaMdhinI hiMsA mithyAdRSTestu ghumteH| ajJAnazaktiyogena tasyAhiMsApi tAdRzI // 4 // bhAvArtha-ducha buddhivALA mithyASTine hiMsAnubaMdhI hiMsA thAya che, ane tenI ahiMsA paNa ajJAna zaktinA egathI tevIja che, eTale hiMsA jevI ja che. 49 vizeSArtha--jenI ducha buddhi che, eTale je duSTa AzayavALe che, evA mithyA draSTinI hiMsA hiMsAnubaMdhI che. eTale tenI eka hiMsAmAMthI bIjI hiMsAnI paraMparA thAya che. kadi te mithyA daSTi ahiMsA kare eTale jIvadayA pALe te paNa tenI jIvadayA paNa hiMsAnA jevI ja che. 49 - te vAtanuM spaSTIkaraNa kare che. yena syAnninhavAdonoM diviSa durgatiH kramAt / hiMsaiva mahatI (taryaGa narakAdi navAMtare // 50 / / bhAvArtha-jethI karIne jamAlI vagere nihmane jIvadayA pAchatAM paNa devatAmAM durgati thayela che, tethI anukrame te meTI hiMsA tiryaMca ane naraka vagerenA bhavAMtaramAM laI jAya che. 50 vizeSathe-jamAlI vagere nivee jIvadayA pALI hatI, paNa te hiMsA jevI hovAthI tene devatAmAM durgati eTale caMDALa Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattAdhikAra. 29 jAtanA devatAnI gati prApta thaI hatI. tethI e me TI hiMsA anukame tiryaMca ane nArakI vagerenA bhavamAM laI jAya che. eTale tenAcI tiryaMca ane nArakInA bhAvamAM AvavuM paDe che. 50 sAdhuone te hiMsA paNa ahiMsAnubaMdhI thAya che. sAdhUnA mapramattAnAM sA cAhiMsAnu bNdhinii| hiMsAnubaMdha vicchedAdaguNotkarSo yatastataH // 51 // bhAvArtha-apramatta evA sAdhuonI je hiMsA che, te paNa ahiMsAnubaMdhI hoya che. kAraNa ke, hiMsAnA anubaMdhanA vicchedathI guNano UtkarSa thAya che. ane vizeSAtha-apramatta evA sAdhuo eTale sAtamA guNaThANAmAM rahelA sAdhuothI kadi hiMsA thaI jAya te paNahiMsA ahiMsAnubaMdhI thAya che. kAraNa ke hiMsAne anubaMdha viccheda thayA pachI jyAM tyAM guNane UhUrNa thAya che, eTale hiMsAne anubaMdha nAza pAmavAthI guNanI vRddhi thAya che. pa1 evI ahiMsA mugdhajanane kevI thAya che? mugdhAnAmiya mahatvAt sAnubaMdhA na karhi cit / jJAnodrekA pramAdAnyA masyA yadanubaMdhanam / / 53 // bhAvArtha-mugdha-anna lekene tevI ahiMsA kadi paNa sAnubaMdhA thatI nathI. kAraNa ke jJAnanA adhimArI jAte apramAhathI cone artha thAya che. para Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. " vizeSArtha-mugdha-ajJAnI lekene e ahiMsA kadi paNa sAnubaMdha nathI, arthAt sukhadAyaka nathI, eTale e anubaMdha sahita thatI nathI, paNa apramatta sAdhune ahiMsA jJAna sahita hevAthI te paraMparAe mekSanuM kAraNa thAya che, athavA temanI hiMsA te anubaMdhe ahiMsAja kahevAya che. je paNa aMte mekSa sukhanuM kAraNa thAya che. para ekaja hiMsA ane ahiMsAmAM meTo aMtara che. ekasyAmapi hiMsAyA muktaM sumahadaMtaram / jAvavIyodi vaicitryAdahiMsAyAM ca tattathA // 23 // bhAvArtha--eka paNa hiMsAmAM ane ahiMsAmAM bhAva, ane vIrya vagerenA vicitrapaNAthI meTo aMtara rahe che. pa3 vizeSArtha_ekalI hiMsAne viSe jema mATe aMtara dekhADe che, tema bhAva, vIrya vagerenA vicitrapaNathI ahiMsAne viSe paNa tenI sAthe meM aMtara batAve che. eTale bhAva, vIrya vagerenA vicitra paNuthI hiMsA ane ahiMsAnI vacce meTe aM tara che. pa3 te bhinnatAno prakAra darzAve che. sadyaH kAlAMtare caita chipAkenApi jinnatA / pratipakSAMtarAlena tachA zaktiniyogataH // 54 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattvAdhikAra. 295 bhAvA--pratipakSapaNe aMtarALe karI athavA zaktine cage karI, tatkALa athavA kAlAMtare enA vipAke karIne paNa bhinnatA che. 54 vizeSA--pratipakSanA aMtarALe eTale koI pratispI sAme thatAM bhinnatA thAya che, athavA zaktinA ceAga vaDe, eTale e zakti phAravavAmAM Ave teA, bhinnatA thAya che. athavA te bhinnatA tatkALa na ane te, kALAMtare karI thAya che; athavA vipAkathI paNu bhinnatA che, eTale pratipakSatA, zakti ceAga, kAlAMtara ane vipAe cAranA ceAge bhinnatA rahela che. . 54 hiMsA paNa ahiM sAnuM phaLa kayAre Ape che ? hiMsA pyuttarakAlIna viziSTa guNa saMkramAt / tyA viSyanubaMdhasyA nivaivAtijJasjitaH // 55 // bhAvA--hiMsA paNa Uttara kALanA viziSTa guNunA sauMkra mathI, avidhinA anubaMdhanA tyAga karavAne laIne temaja ati bhaktine laIne ahiMsAja kahevAya che. 55 vizeSA--kadi hiMsA haiAya, paNa Uttara kALanA viziSTauttama prakAranA guNunA saMkrama hAya, eTale uttama prakAranA guNu dhAraNa karavAmAM AvyA hAya, tema koI jAtanA iidha karavAmAM na AvyeA hAya, te sAthe ahiMsA tarapha bhakti hAya tA, hisA paNa ahiMsA kahevAya che. 55 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAdhikAra. vAya che, ane evI AtA rAkhavI, e samyaktanuM parama cinha che. ema zrI jinezvarAe kaheluM che. 57 samyakatva kevAone sthira thAya che. zama saMvega nirvedAnukaMpAniH pariSkRtam / pitAvidhi sabhyonI sthiratAM tranera I Do II bhAvArtha-zama, saMga, nirveda, ane anukaMpAthI yukta evuM e samyakatva, avicchinnapaNe dhAraNa karanArAone sthira thAya che. 58 ' vizeSAtha-jenAmAM zama, saMvega, nirveda (vairAgyo ane dayAnA guNe hoya che, tene prApta thayela samyakatva sthira thAya che, eTale samAdhi guNene dhAraNa karanArA purUja samyane sthira kare che. je te guNe na hoya te, samyakatva sthira thatuM nathI. samyakaravAnI IcchAvALAe avazya te guNa meLavavA joIe. 58 hari dazaH sattAdhiar RAra Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 adhyAtma sAra. mithyAtva tyAgAdhikAraH ( yoga: ) mithyAtvatyAgataH zuddhaM samyakttvaM jAyateM ginAm / atastatparihArAya yatitavyaM mahAtmanA // 1 // bhAvArtha prANIone mizcAtvanA tyAga karavAthI zuddha sumyakattva prApta thAya che, ethI te mithyAtvanA tyAga karavAne mATe mahAtmA purUSa prayatna karaveA, vizeSA--jyAre mithyAtvanA tyAga thAya, tyAre sabhya tvanI prApti thAya che, tethI graMthakAra samyakatvanA adhiDhAra pachI mithyAtvanA tyAganA adhikAra kahe che. je prANIe zuddha samyakava prApta karavu hAya, temaNe mithyAtvanA tyAga karavA joie, tethI sa syattvanI IcchAvALAe mithyAtvanA tyAga karavA prayatna karavA. samyakatva meLavavAnI icchAvALA purUSa mahAna Aya che, tethI mULamAM tene mahAtmA evu' vizeSaNa ApyuM che. 1 mithyAtvanAM cha pada. nAsti nityo na kartA ca na joktAtmA na nirvRtaH / taDupAyazca netyAhu mithyAtvasya padAni SaT // 2 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra 292 bhAvA--AtmA nathI, AtmA nityaM nathI, karto nathI, bhAkatA nathI, siddha nathI, ane tenA UpAya nathI, e mithyAtvanAM cha pada che. 2 vizeSAtha mithyAtvanAM cha pada che, eTale mithyAtvIemAM cha prakAranI mAnyatA che. kAi ema mAneche ke, AtmAja nathI, phAi AtmAne anitya mAne che, kAi AtmAne kA~ nathI ema kahe che, koI bhAktA nathI, ema kahe che, ane koI AtmA siddha thatA nathI,ema kahe che. temaja koI AtmAne siddha karavAnA UpAya nathI, ema kahe che. AvI rIte ekAMte cha prakAranI mAnyatA, te mithyAtva kahevAya che. 2 e cha padmavALA mithyAtvathI zu thAya che ! etairyasmAdanave vRddha vyavahAra vilaMghanam / tryameva ca mithyAtvadhvaMsi samupadezataH // 3 // bhAvA--e cha padAthI vRddha purUSAnA vyavahAranuM ullaMdhana thAya che, ane tene mATe sadupadeza ApavA, e mithyAtvanA nAza karanAra che. 3 vizeSA--pUrve kahelAM mithyAtvanAM cha padothI vRddha purUmAnA vyavahAranu Udya dhana thAya che, eTale te cha padmonI mAnyatA svIkAra karavAthI vRddha vyavahAranA bhaMga thAyache. jo sadgurU upadeza Ape teA. te Upadeza e cha padanA mithyAtvane nAza karanArA che, tethI avazya te upadeza zravaNa karavA joie. 3 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 adhyAtya sAra. te vize vizeSatAthI kahe che. nAstitvAdi grahai vopadezo nopadezakaH / talaH kasmopakAraH syAtsaMdehAdi vyudAsataH // 3 // - bhAvArtha e nAstitva vigere cha padathI upadeza na kahe vAya, tema tene upadezaka na kahevAya, kAraNa ke, te vaDe sadeha vagere nA nAzathI kene upakAra thAya 4 vizeSArtha-upara kahela mithyAtvanAM cha padane laIne upadeza ApavAmAM Ave, te Upadeza kahevAya nahIM, temaja te upadeza ApanAra upAya paNa kahevAya nahIM. tevA UpadezakanA upadezathI sadeha dUra thatuM nathI, ane saMdeha dUra na thavAthI pachI koIne upakAra thatuM nathI. 4 te vAta daSTAMta pUrvaka samajAve che. yeSAM nizcaya eveSTo vyavahArastu saMgataH / viSANAM mlecchabhASeva svArtha mAtropadezanAt // 5 // bhAvArtha-jema brahANene pleccha bhASA bolavAnI manAI che teo mAtra pitAnA vArtha jeTalI ja le che, tevI rIte je te jo nizcayanayaja ISTa che, ane vyavahAranya te svArtha vAta UpadezathI saMgata mAnna che 5 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithAlpa-tyAgAdhikAra vize vArtha jeo nizcaya nayane iSTa gaNe che, ame thavahAra natha mArA svArtha sAdhavAne mATe zakhe che, teo mithyAtvamAM che padane oLakhe che, te upara daSTAMta Ape che. jemAM brAhmaNane mleccha bhASA balavAnI manAI che, paNa svArthane mATe tene upayoga kare che. u. padezanA viSayamAM paNa teja artha saMgata thAya che. 5 te upara zrata kevalInuM draSTAMta Ape che. yathA kevalamAtmAnaM jAnAnaH shrutkevlii| zrutena nizcayAtsarvaM zrutaM ca vyavahArataH // 3 // bhAvArtha--jema zrata kevaLI vyavahArathI mRta jANe che, ane sarva nizcaya naya vaDe mutaphAne karI kevala AtmAne jANe che. 6 vizeSArtha - zrata kevala jJAna jene prApta thayela che evA zrata kevalI jema vyavahAranayathI zrata jANe che, ane sarva nizcaya naya vaDe zrata zAne karI kevala AtmAne jANe che. arthAta zrata kevalI vyavahAra nayathI zrata jANe che, ane nizcaya nayathI zruta jJAna vaDe kela AramAne che. 6. - nizcaya ane vahAra viSe vizeSa vAta jaNAve che. nizcayAryo'tra no smadAktuM kenApi paaryte| vyavahAro guNakArA tayAdhagamakSayaH // 7 // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 adhyAtma sAra, bhAvArtha--ahiM nizcaya nayane artha pragaTa paNe kahevAne koI samartha nathI. ane dekhIte guNa pragaTe te dvArA nizcaya ane InI prAptine kSaya rUpa vyavahAra kahevAya che. 7 ' vizeSArtha-nizcaya nayane artha pragaTa rIte-khullI rIte kahevAne keI paNa samartha thaI zakatuM nathI. jyAM dekhIte guNa pragaTe che, te dvArA nizcaya arthanI prApti thAya, paNa tene kSaya rUpa vyavahAra kahevAya che. 7 kevaLa vyavahAranuM pradhAnapaNuM mAnavAthI zuM thAya che? prAdhAnya vyavahAre cettatteSAM nizcaye katham / parArthasvArthate tulye zabdajhAnAtmanoIyoH // 8 // bhAvArtha-jene kevala vyavahArane viSe pradhAnapaNuM che, te tene nizcayanayamAM kema hoya? vaLI zabdanaya ane jJAnanaya rUpa prANIone svaartha ane paraartha bane tulya hoya che. 8 vizeSArtha-jeone kevala vyavahAranayamAMja pradhAnatA che, eTale jeo phakata vyavahAra nayaneja pradhAna mAne che, temane nizciya navamAM pravRtta thavuM kema hoya? arthAta temane nizcaya naya hatAja nathI. ane jee zabdanaya ane jJAnanayane pradhAna gaNa nArA che, temane svArtha ane parArtha ane tulya hoya che eTale teo svArtha tathA parArtha ane sarakhI rIte sAdhe che. 8 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. temAM mithyAtvanAM cha padma dhaTe che. te vAta jaNAve che. prAdhAnyAd vyavahArasya tattvamuccheda kAriNAm / madhyAtvarUpataiteSAM padAnAM parikIrttitA ||9|| 303 bhAvA--jee vyavahAranayanI pradhAnatAthI tattvanA uskeda karanArA che, temane e mithyAtvanAM cha padmamAM mithyAtvabhAva thayA, ema samajavu. huM vizeSA--jeo vyavahAranayane pradhAna mAne che, te tattvanA uccheda kare che. kAraNake, jyAM nizcayanaya nathI, tyAM tattva jJAna heAtuM nathI. tevAone prathama kahelAM mithyAtvanAM cha padAne laIne mithyAtvabhAva prApta thAya che. 9 prathama padyamAM cArvAka matanu svarUpa kahe che. nAstyevAtmeti cArvAkaH pratyakSAnupalaMjataH / ahaMtAvyapadezasya zarIreNopapatitaH // 10 // bhAvA --- cArvAka mAne che ke, AtmA cheja nahIM, kAraNake te pratyakSa jaNAtA nathI. ane je 'huM ' evA ahaMkAra che, te te zarIrathI jaNAya che, 10 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSArtha-arvaka ema mAne che ke, AtmA ja nahIM. e AtmA hoya che, te pratyakSa jaNava joIe. ahiM kaI zaMkA kare che, tyAre "huM ane mArU ema ahaMkAra keNa kare che? tene mATe cArvAka lakhe che ke, te ahaMkArane capadeza zarIrathI thAya che. temAM AtmAnuM kAMI che ja nahIM. te vAta sAbita kare che. madyAMgecyo madavyaktiH pratyekamasatI yayA / militecyo hi jUtecyo jJAnavyaktistathA matA // 11 // bhAvArtha-jema mahuDAM, pANI vagere pratyeka padArthomAM madi. nI zakti nathI, paNa jyAre teo badhAM sAthe male che, tyAre temAMthI madazakti pragaTa thAya che, tevI rIte paMca bhUta malavAthI jJAnazakti-cetanazakti pragaTa thAya che. 11 vizeSArtha-di kaI prazna kare che, je AtmA nathI te, zarIramAM cetanazakti zI rIte prApta thAya che? tenA uttaramAM e jaNAve che ke, jema madira banAvavAmAM mahuDAM, pAchuM vagere judA judA padArthomAM mada-nI caDavAnI zakita nathI, paNa jyAre e padArtho bhegA male che, tyAre madazakti pragaTa thAya che, tevI rIte pRthvI, pANI, teja, vAyu ane AkAza--e paMcabhUta alavAthIcetanazakita pragaTa thaI Ave che. AtmA e kaI padArtha che nahIM. 11 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra.' 305 cArvAkanA matanI bIjI mAnyatA rAjaraMkAdi vaicitryamapi nAtmabalAhitam / svAnAvikasya bhedasya prAvAdiSvapi darzanAt // 12 // bhAvArthaeka rAjA ane bIje rAMka e bhedanI vicitratA svAbhAvika rIte che, temAM kAMI AmAnA baLane laIne nathI. kArake, tevA bheda pASANa vageremAM jovAmAM Ave che. 12 vizeSArtha---kadi kaI zaMkA kare che, je AtmA na hoya te, eka rAjA ane bIjo rAMka, e AtmAnA karmanAM phaLa kema dekhAya che? tenA uttaramAM cArvAka kahe che ke, e rAjA ane rAMkane bheda AtmAnAM karmane laIne nathI, paNa e svAbhAvika bheda che. e bheda te pASANu vageremAM paNa jovAmAM Ave che. badhA pASANe sarakhA hotA nathI. hIrA-Arasa vagere pASANanA paNa UMca-nIca bhede dekhAya che. te uparathI siddha thAya che ke, rAjA ane rAMkane bheda tema svAbhAvika rIte paDI jAya che. vacanathI AtmA siddha thatuM nathI, vAkthairna gamyate cAtmA prsprvirodhiniH| davAna vacce mA ya rA zarU Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 adhyAtma vAra. bhAvArtha-paraspara virodhavALAM vAkathI AtmAnI pratIti thatI nathI, temaja keIe te AtmAne jo nathI, ke jethI tenuM vacana pramANabhUta gaNAya. 13 vizeSArtha - A jagatamAM vividha jAtanA mate cAle che, teonA vacane paraspara virodhavALAM che. evAM paraspara virodhI vicanethI AtmAnI pratIti thatI nadhI. kAraNa ke, temAMthI keIe AtmAne joyeluM nathI. jayAre AtmAne joyA vagara teo mata Ape che, te temanuM vacana pramANabhUta gaNatuM nathI. e temanAmAMthI keIe AtmAne hota te, temanuM vacana pramANa bhUta gaNata. 13 cArvAkane bIjo pakSa AtmAnaM paralokaM ca kriyAM ca vividhAM vadan / jogenyo bhraMzayatyuccokacittaM pratArakaH // 14 // bhAvArtha chetaranAra-dhUta leka AtmAne, paralokane ane vividha jAtanI kriyAne batAvI, lekenAM cittane uce prakAre viSaya-bhegamAMthI bhraSTa kare che. 14 vizeSArtha-vaLI, cAvaka e paNa grahaNa kare che ke, je leke "AtmA che ema kahe che, paraleka che ane tenI aMdara jIvAtmA jAya che, ema vade che, ane vividha jAtanI kriyAo batA Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. :300 veche, te leAkAne khetare che, ane temane viSaya bhAgamAMthI bhraSTa kareche, evA dhRtta leAkAne mAnavA na eIe. 14 cArvAkanA upadeza. tyAjyAstabhaihikAH kAmAH kAryA nAnAgataspRhA / smIbhUteSu bhUteSu vRthA pratyAgatispRhA // 12 // bhAvA--A leAkanI kAmanAonA tyAga na karavA joIe. ane je anAgata vastu che, tenI pRhA rAkhavI na eIe. evA paMca bhUta bhasma thaI gayA pachI, temanA pAchA AvavAnI spRhA karavI e vRthA che. 15 vizeSA--A leAkanI je je viSaya kAmanA che, tene sa rIte bhAgavavI joIe. temanA tyAga na karavA joIe. ane je vastu anAgata che, prApta thaI nathI, tenI spRhA rAkhavI na joie. kAraNa ke, A pa'cabhUtanuM baneluM zarIra bhasma thaI gayA pachI te pAchu maLavAnI icchA rAkhavI, e taddana vRthA che. kahevAnA Azaya evA che ke, jyAM sudhI zarIra che, tyAM sudhI A leAkanA viSayabhAga bhAgavavA oie. mRtyu thayA pachI pharIvAra zarIra maLatu nathI. 15 A cArvAkanuM darzana kevuM che ? tadetaddarzanaM mithyA jIvapratyakSa eva yat / guNAnAM saMzayAdInAM pratyakSANAmabhedataH || 16 || Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 308 adhyAtma sAra. bhAvArtha- A cAvAnuM darzana mithyA che. kAraNake, temAM jIvane pratyakSa mAnavA paNuM che, vaLI jIvana saMpAyAdi gune abhedathI pratyakSa che. 16 vizeSArtha-upara pramANe je cArvAka darzana karyuM, te mithyA che. kAraNake, jIva pratyakSa thaI zaktA nathI, ane jIvane je saMzayAdi pratyakSa guNa che, temAMja jIvanuM pratyakSapaNuM che, ane jIva temanAthI abheda paNe pratyakSa che. kahevAne Azaya e che ke, cArvAkanA mata pramANe AtmA-jIva pratyakSa thaI zaktA nathI, paNa saMzaya vagere tenA guNe te abheda paNe pratyakSa thAya che. te uparathI jIvanI pratyakSatA siddha thAya che. 16 bIjI rIte cArvAka matanuM khaMDana kare che. na cAhaM pratyayAdInAM zarIrasyaiva dharmatA / netrAdiprApatApaceniyataM gauravAdivat // 17 // bhAvArtha-jema keI Adara Ape, te netrAdikathI grAhathavAthI AtmAne Adara maLe che tevI rIte "huM" evI je pratIti vagere thAya che, te AtmAne dharma che, zarIrane dharma nathI. 17 vizeSArtha_"" ane "mArU e ahakAranI pratIti zarIrane thatI nathI, paNa AtmAne thAya che. eTale te AtmA dharma che, zarIrane dharma nathI, te vAta daSTAMta ApI siddha kare che. jyAre keI ApaNane Adara Ape che, tyAre ApaNane je AnaMda Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. 3096 upaje che, te AtmAnA dharma che, zarIranA nathI. te Adara ApavAnuM netra vagerethI mAtra grAhya thAya che, eTalu ja che. te uparathI AtmA che ? e vAta siddha thAya che. " ' 10 zarIrane AtmA mAnavAthI zA dASa Ave che ? zarIrasyaiva cAtmatve nAnubhUtasmRtirbhavet / bAlatvAdidazAbhedA tasyaikasyAnava sthiteH ||18|| bhAvAtha--jo zarIraneja AtmA mAnIe te, anubhava karela vastunu smaN na thavu joIe. vaLI te eka zarIrane mAnya vagere dazAnA bheda thAya che, ane jo bheda na mAnIe tA, anavasthA dvASa lAge che. 18 vizeSA--graMthakAra, cArvAka matanuM khaMDana karatAM kahe che ke, jo zarIrane AtmA mAnIe tA, anubhava karela vastunuM smaraNu na thavu" joie, kAraNake, zarIra jevA AtmA jaDa thAya che teA, tene pUrvanA anubhavanI vAta kema sAMbhare? zarIrane te anubhUta prasa`ganuM. smaraNu saMbhavatuM nathI, tyAre je sAMbharI Ave che, te AtmAne laIneja che. vaLI khAlya, caiAvana, vRddha ityAdi zarIranI dazAnA bhe che, paNa AtmAne tevA bheda nathI. AtmAnI te eka ja dazA che, ane zarIranI dazA-avasthA eka nathI. kAraNake, temAM anavasthita dAyanA prasa'ga che. 18 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 310. adhyAtma sAra. te viSe bIjI yukita jaNAve che. nAtmAMga vigame'pyasya tallandhAnusmRtiryataH / vyayegRhagavAkSasya tallabdhArthAdhigaMtavat // 19 // bhAvArtha-jema gharanA gekhamAM besIne nagara vagere jela heya, te gekha paDI javAthI te joyelAnuM maraNa jatuM nathI, tema zarIrane nAza thAya te paNa AtmAne pUrvanA janmAdikanuM smaraNa nAza pAmatuM nathI. 19 vizeSAtha-zarIrane nAza thaI jAya, ane AtmA parabhavamAM jAya te paNa, jAti smaraNa vaDe pUrva janmanuM maraNa thAya che. kAraNa ke, zarIra ane AtmAne AMtarika saMbaMdha nathI.te upa2 daSTAMta Ape che. jema gharanA gekha Upara besI nagara vagere jecelAM heya che, te pachI gekha paDI jAya tepaNa, te joyelA padArtho nuM samaraNa jatuM nathI. 19 te viSe vizeSa kahe che. na doSaHkAraNAtkArye vAsanAsaMbhramAca na / bhrUNasya smaraNApatteraMbAnunavasaMkramAt // 20 // * bhAvArtha kaI kAraNathI ane vAsanAnA saMbhramathI AtmAne kAryanuM smaraNa na rahe, temAM kAMI deSa nathI. mAtAe bALakane anubhavane saMkima karyo, paNa kadi bALakane yAda na rahe te, te jema doSa gaNAtuM nathI. 20 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 mithyAtva tyAgAdhikAra. " vizeSA-ahiM kadi vAdI zaMkA kare ke, keIvAra AtmAne kAryanuM vimaraNa kema thAya che? tenA uttaramAM thakAra kahe che ke, AtmA keI kAraNathI athavA vAsanAnA saMjamathI kAryanuM visamaraNa karI de che, tethI kAMI AtmAne smaraNa nathI e deSa AvatuM nathI. te vAta daSTAMta ApI siddha kare che. jema mAtA pitAnAM bALakane pitAnA anubhavanA saMkamathI bolavA tathA cAlavAnuM zIkhave che. paNa kadi bALakane tenI smRti na hoya, tethIzuM. thayuM ? te pramANe ahiM paNa samajavuM. 27 nopAdAnAupAdeyavAsanA sthairyadarzane / karAderatayAtvena yogyatvApseraNusthitau // 1 // bhAvArtha_UpAdAnanA yoge karI sthiratAnA darzanane viSe UpAdAnanI vAsanA hetI nathI. jema hAtha vagere upAdeya che, ane hAtha vagerenAM paramANu tenuM UpAdAna che, mATe paramANurUpa sUkSama sthitimAM sthira darzana saMbhavatuM nathI. 21 vizeSArtha_UpAdAna eTale mULa kAraNa, tenA vegathI sthiratAnA darzanane viSe upAdAnanI vAsanA hetI nathI, eTale je sthira dharma che, temAM tenA UpAdAnI vAstranA hotI nathI, te vAta dRSTAMta pUrvaka samajAve che. hAtha vagere zarIranA avayava che, te UpAdeya che, eTale UpAdAna karavAne cagya che. te hAtha vagerenA UpAdAna-mULa kAraNa tenA paramANu che. tethI hAthanI sUma sthiti je paramANuM rUpa chetemAM sthiratAnuM darzana saMbhavatuM nathI. 21 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 adhyAtma sAra. madirAnA draSTAMtanu kha`Dana kareche. madyAMgecyo madazaktirapi no melakaM binA / jJAnavyaktistathA bhAvyA'yathA sA sarvadA javet || 22 || bhAvA--jema madirAnA agamAMthI madyazakti pragaTa thAya che, paNa te AtmAnA meLa karavAthI thAyache, meLa karyAM vinA thatI nathI. tevI rIte jJAna-cetana zakita paNa AtmAne ceAge thAyache, te zivAya thatI nathI. 22 vizeSA--madirAnA aMgabhUta mahuDAM, pANI vageremAM madyazakita rahelI che. paNa te zakita AtmAnA cagathI pragaTa thAyache. eTale cetana jyAre pAna kare, tyAre te dekhAya che. tevI rIte jJAnazakita-cetanazakti AtmAnA ceAgathI utpanna thAyache. te zivAya thatI nathI. mATe AtmA che, e vAta mAnya karavI joIe. 22 rAjA ane rAMkanI vicitratA zAthI che ?tenA uttara, rAjaraMkA divaicitryamapyAtmakRtakarmajam / sukhaduHkhAdisaMvittivizeSo nAnyathA bhavet // 23 // || || bhAvA --rAjA ane rAMka vagerenI je vicitratA che, te jIve karelAM karmathI thAyache. jo ema na heAya te, sukha duHkha vagerenu vedyana na thAya. 23 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAyikAra. 313 vizeSArtha-jagatamAM eka rAjA thAya che, ane eka rAka thAya che, e vicitratA pote karelAM karmane laIne che. je ema na hoya te, sukha duHkha vagerenuM vedana thavAnuM koI kAraNa nathI. e Tale eka sukhI ane bIje duHkhI thAya che, e vAta bane ja nahIM. sukha ane dukha karelAM karmonuM ja phaLa che. 23 AtmA-jIva pratyakSa zI rIte thAya che? AgamA myate cAtmA dRssttessttaavirodhinH| taghatA sarvaviccainaM dRSTavAn vItakasmaSaH // 24 // bhAvArtha--pratyakSa ane ISTArtha eTale anumAna pramANa tene avirodhI evA Agama pramANathI; AmAM jANI zakAya che, tenA vaktA pApa rahita ane sarvA evA zrIjina bhagavaMte e AtmAne joyele che. 24 vizeSArtha AtmAne jANavA mAMTe pratyakSa anumAna ane upamA e traNe pramANe cagya che. ane te traNe pramANe Agama pramANamAM bhale che. kAraNa ke, te Agama pramANu e traNa pramANanI sAthe avirodhI che, te Agama pramANuthI AtmA jANI zakAya che. kAraNa ke, te AgamanA vakatA sarvajJa ane niSpApa-nirdoSa evA zrI jine bhagavaMte te AtmAne joyele che. 24 A lokanI pravRtti utkRSTa baMdhananI hetu che, tethI temAM potAnA AtmAne kaNa duHkhI kare? antrAMtAnAM ca viphalA nAmuSmikyaH pravRttayaH / parabaMdhanahetoH kaH svAtmAnamavasAdayet // 15 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 adhyAtma sAra, bhAvArtha-zAMti vagaranA jJAnI purUSane A lekanI pravRttio niSphaLa hotI nathI. utkRSTa baMdhanA kAraNumAM pitAnA AtmAne koNa duHkha Ape? 25 vizeSArtha-jeo bhrAMti vagaranA jJAnI purUSe che, tenI A lekanI pravRttio paNa niSphala hetI nathI; arthAt saphaLa pravRtti hoya che, kAraNa ke, teone bhrAMti hetI nathI. jyAre ema che, tyAre kaye purUSa pitAnA AtmAne karmanA utkRSTa baMdhamAM pADI dukhI kare? athata sujJa purUSa te kadi paNa kare ja nahI. 25 tevuM anucita karanAra purUSa ke kahevAya che? siddhiH sthANvAdivavyaktA saMzayAdeva cAtmanaH / asau kharaviSANAdau vastvarthaviSayaH punaH // 26 // bhAvArtha-AtmAne saMzayathI siddhi sthANu vagerenI jema spaSTa ja che, ane te gadheDAnA zIMgaDAnI jema samajavuM. 26 vizeSArtha-jyAM saMzaya hoya che, tyAM AtmAne siddhi thatI nathI. te siddhi jema jhADanAM ThAMne thAMbhale jANe tenA jevI che. eTale "A te jhADanuM ThuMThuM che ke thAMbhale ?' e saMzaya thAya che. arthAt jema temAM khare nizcaya tha nathI, tevI rIte AtmAnI siddhi saMzayane laI kharI rIte thatI nathI. ane je A tmAne viparIta rIte mAne, te gadheDAne zIMgaDA mAnanAranA je mUrkha che. 27 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. 315 tenuM spaSTIkaraNa kare che. ajIva iti zandasya jIvasattA niyaMtritA / zrato na ni catrapoliviyANa g7 nA bhAvArthaajIva e zabdamAM javAnI sattA vaLagelI che, ane saga samavAya vagerenA niSedhathI achatane niSedha thaI zakato nathI. 27 vizeSArtha--ajIva zabdamAM jIva zabdanI sattA vaLagelI che, paNa tene niSedha achata che jethI nAstika matavALA saMyoga, samavAya, sAmAnya ane vizeSane niSedhe che. tepaNa sarvathA rIte vastunA svarUpane niSedhI zakatA nathI. kAraNake, sAga, samavAya ane sAmAnya nahIM mAnavAthI paNa ajIva zabda bolavuM te, ke ajIva padArtha sat che, tathApi zabda asadu mAnIe te, asata padArthane niSedha dekhAtuM nathI. ra7 te padArtho darzAve che. saMyogaH samavAyazca sAmAnyaM ca viziSTatA / niSidhyate padArthAnAM ta eva natu savethA // 2 // bhAvArtha-saMga, samavAya, sAmAnya ItyAdi padArthonA vizeSapaNane nAstiko niSedha kare che, paNa tene sarvathA niSedha thatuM nathI. 28 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 adhyAtma sAra vizeSArtha-nAstike, sAga, samavAya, sAmAnya ItyAdi padArthonA vizeSapaNAne niSedha kare che, paNa temane sarvathA niSedha thatuM nathI. kAraNake, e padArtho vaDe vastunuM yathArtha svarUpa oLakhAya che. je e padArthone sarvathA niSedha karavAmAM Ave te, vastunA zuddha svarUpanuM bhAnaja thAya nahIM. 28 . jIva ane zarIramAM zuM taphAvata che? zuSaM vyutpattimajIvapadaM sArtha ghaTAdivat / ta sArI ne pApa jotaH | gNa mane bhAvArtha-vyutpattivALuM jIva pada ghaTAdikanI jema zuddha arthavALuM che, paNa navA navA paryAya padanA bhedathI jIvanA arthe zarIra nathI. 29 - vizeSArtha-bITra--pASANe prANune dhAraNa kare te jIva kahevAya, evI jIvapadanI vyutpati che, te vyutpattivALuM jIva pada ghaTAdikanI peThe zuddha arthavALuM che. paraMtu navA navA paryacanA bhedathI jIvanA mULa arthamAM zarIra haI zakatuM nathI. ane thata jIva padane je artha thAya che, te artha zarIrane thatuM nathI, tethI jIva ane zarIra paryAyanA bhedathI bhinna che. 29 cArvAkamatanA khaMDanane upasaMhAra kare che. AtmavyavasthitestyAjyaM tatazcArvAkadarzanam / pApAH kilaitadAnApAH savyApAravirodhinaH // 30 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. bhAvA-- AtmA che'ema mAnIne cArvAka dananA tyAga karavA. kAraNake evI rIte cArvAke sArA vyApAranA virodhI hAya che. 30 PAG nAstika evA kahenArA pApI vizeSA--upara kahelAM kAraNeAthI ' AtmA che ' ema mAnavu' joie. ane tethI nAstika evA cArvAka darzananA tyAga karavA joIe. evA yadvA tadvA khelanArA pApI cArvAkA uttama evA vyApAranA virAkhI hAya che, eTale sArAM dhArmika kAryoMmAM virAdha nAMkhanArA hAya che. 30 'AtmA nitya nathI' ema kahenArA bahu leAkeAnA matanuM svarUpa batAvI tenuM khaMDana kare che. jJAnakSaNAvalI rUpo nityo nAtmeti saugatAH / kramAkramAcyAM nityatve pUjyate 'rthakriyA nahi // 31 // bhAvA --jJAnarUpa ane kSaNAvalIrUpa evA AtmA nitya nathI. krama ane akramavaDe AtmAne nitya mAnIe te arthe kriyA ghaTe nahIM, ema mRddha leAkeA kahe che. 31 vizeSA--AtmA jJAnarUpa che. paNa kSaNAvalIrUpa che, eTale kSaNekSaNe tenI sthiti khadalAya che, arthAt kSaNamAM krodha kare, kSaNamAM mAna kare, ane kSaNamAM mAThu kare; ema bhinna bhinna avasthA che, tenI eka avasthA rahetI nathI; tethI AtmA nitya nathI, ddhi kAI ema kahe ke, krama ane akramapaNe AtmA nitya Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 adhyAtma sAra. thai zake, paNa jo ema mAnIe tA, akriyA thI ghaTe nahIM; mATe AtmA nitya nathI, A pramANe khAddha loko mAne che. 31 te krama akrama vize vizeSa kahe che. svajAvahAnito dhauvyaM krameNArtha kriyAkRtaiau / prakrameNa ca tadbhAve yugapatsarva saMbhavaH // 32 // bhAvA--svabhAvanI hAni thavAthI AtmA dhruva-nizcala thAya. anukrame akriyAnI AkRtine viSe ane akrama vaDe tenA bhAvane viSe ekIsAthe vicAratAM sava sabhatra hAya che, tethI kSaNika mata satya che. 32 vizeSA--je AtmAnA svabhAvanI hAnI mAnIe tA, AtmAne dhruvapaNuM--sthirapaNuM thAya, ane mavaDe anI kriyAnI AkRtinA saMbhava che. tathA akramavaDe AtmAnA bhAvanI mAnyatA thAya che. jo ekIsAthe eTale krama-akrama laIe te, tenAmAM sarva vAta sabhave che; tethI AtmA kSaNika-anitya che, e maMta satya Thare che. 3ra kSaNika matane nirdoSa kahe che. kSaNake tu na doSo'smin kurvadrUpavizaSite / dhruve kSaNenutRSNAyA nivRttezva guNo mahAn ||33|| Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. 39 bhAvArtha A kSaNika matamAM nathI. kAraNake, te navanavAM rUpa kare che. je samaye je rUpa haya, te rUpanAM lakSaNathI dhruva che, ane temAM tRSNAne ane nivRttine bheTe guNa che, tethI buvatAne mahAna guNa pamAya che. 33 vizeSArtha-baddha loka kahe che ke, amArA kSaNika matamAM deSa AvatuM nathI, ane tema tenI muvatA paNa haNAtI nathI. kAra ke, AtmA kSaNekSaNe navanavAM rUpa kare che. je samaye je rUpa hAya, te samaye tenAM lakSaNethI te dhruva rUpa che. tema vaLI temAM tRSNa ane nivRttino maTe guNa che. jethI dhruvatAne mahAna guNa prApta thAya che. eTale je kSaNe je rUpa hoya teTalIvAra te prava rUpa che. 33 e baiddha darzana mAnavAthI zI hAnI thAya che? mithyAtvadhikRnnUnaM tadetadapi darzanam / kSaNike kRtahAni yattayAtmanyakRtAgamaH // 34 // bhAvArtha -e ai lekenuM darzana paNa mithyAtvanI vRddhine karanAruM che, kAraNa ke, AtmAne kSaNika mAnavAthI kRtatAnI ane akRtAgama nAme be deSa prApta thAya che. 34 vizeSArtha e bAddha lekenuM darzana paNa mithyAtvanI vRddhi karanAruM che. kAraNa ke, temAM kRtatAnI ane akRtAgama nAme be deza prApta thAya che. AtmAne kSaNika mAnavAthI te mAnanAranA sukRtanI hAnI thAya che. ane kadi pApa na kare te paNa, asatya balavAnuM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra pApa te, parabhave bhegavavuM paDe tethI atAgama deSa lAgu paDe che. e be zeSane laIne bodha darzana mithyAtvanI vRddhi karanArUM thAya che. 34 te viSe vizeSa spaSTIkaraNa kare che. ekapavyAnvayAbhAvA ghAsanAsaMkramazca na / pauvAparya hi nAvAnAM sarvatrAtiprasaktimat // 35 // bhAvArthaeka dravyanA anvaye (sApekSapaNu) nA abhAvathI vAsanAnuM saMkramaNa thatuM nathI, ane bhAvanuM pUrvAparapaNuM sarvatra zakti rUpe pariName che. 35 vizeSArtha_eka dravyanA anvayanA abhAvathI eTale eka dravyane sApekSa paNe eka bhAva nathI, tethI vAsanAnuM saMkramaNa thatuM nathI, ane bhAvanuM je pUrvAparapaNuM che, eTale pUrva-prathamane bhAva ane apara-pachIne bhAva e je bheda che, te sarvatra zakti rUpe pravarte che. 35 kSaNikapaNa zAthI che ? kurvadrUpavizeSe ca na pravRttinavAnumA / anizcayAnna vAdhyadaM tathA codayatojagau // 36 // . bhAvArtha-rUpa vizeSa karatAM chatAM pravRtti karavI, athavA anumAna karavuM, e te nahIM paNa kSaNika matavALAe te anizcaya vaDe AtmAne UdayathI kSaNikapaNuM kaheluM che. 36 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra 321 vizeSArtha-kaI jAtanuM rUpa karavAmAM Ave, te chatAM paNa pravRtti na karavI joIe, athavA anumAna na karavuM joIe. kAraNa ke, kSaNika matavALA AtmAne udayathI kSaNikapaNuM kahe che, te paNa nizcayathI kahetA nathI, eTale AtmAne UdayathI kSaNikapaNuM thAya che, te anizcayathI jaNAve che. 36 nizcaya vinA pratyakSa jJAna thatuM nathI. na vaijAtyaM vinA tatsyAnna tasminnanumA bhavet / vinA tena na tatsicirnAdhyakSaM nizcayaM vinA // 37 // bhAvArthI--vijAtipaNu vinA te hetuM nathI, ene tenI aMdara kAMI anumAna ghaTatuM nathI, ane tenI siddhi thatI nathI, ane nizcaya vinA pratyakSa jJAna thatuM nathI. 37 vizeSArtha-kSaNika mAnavAthI vijAtipaNuM rahetuM nathI ane vijAtapaNu vinA te hetuM nathI, jyAre vijAtIpaNuM na hoya te pachI, anumAna pramANa paNa temAM saMbhavatuM nathI, ane anumAna vinA tenI siddhi thatI nathI. ema hovAthI nizcayane abhAva thAya che, ane nizcaya vinA pratyakSa jJAna thatuM nathI, tethI kSaNika mata anAdaraNIya che. 37 kSaNika matanuM khaMDana karavAmAM bIjA kAraNe batAve che. ekataH pratyajijJAnaM daNikatvaM ca bAdhate / mancA sodAmAcariyANA | 0 | - 21 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kura adhyAtma sAra.. bhAvArtha- je A anubhavuM chuM, te huM sAruM chuM" kauvA avadhAraNathI AtmAne traNa kALanuM ektA jJAna kSaNikapaNudhI bAdhita thAya che. 38 vizeSArtha-jema kSaNikapaNuM mAnIe te, ektAnuM kAma bAdhita thAya che. eTale je huM anubhavuM chuM teja huM tene saMbhArUM chuM." A ektAnuM jJAna kSaNikapaNuM mAnavAthI bAdhita thAya che. anubhava karanAra ane saMbhAranAra baMne ekaja purUSa che, te kAMI judA judA purUSa nathI. te jo kSaNika mAnIe te, anubhava karanAra ane saMbhAranAra baMne judA judA thaI jAya ane teo judA judA che nahIM. mATe kSaNika mata taddana uDI jAya che. 28 bane matane asatya TharAve che. nAsmin viSayabAdho yat kSaNika'pi tathaikatA / nAnAjJAnAnvaye tat sthire nAnAkSaNAnvaye // 3e|| bhAvAtha-AtmAne nitya mAnavAmAM viSayane bAdha hota nathI, ane kSaNika mata pramANe paNa emaja che. vividha jJAnane anvaya letA ektA che, ane sthira AtmAne viSe nAnA prakAranA kSaNanA saMgamAM ekatA jANavI. 39 vizeSArtha--je matamAM AtmA nitya mAnavAmAM Ave che, te mata pramANe AtmAne viSayane bAdha nathI. kAraNa ke je nitya hoya, tene viSayanI bAdhA zI rIte thAya? ane kSaNikatA Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. pramANe emaja che, eTale viSayanA khAdha thatA nathI. macchu ke, je kSaNika hAya, te kSaNe kSaNe badalAyA kare che, tethI tene viSayanA ASa thatA nathI ane vividha jJAnanA anvaya letAM ektA che, e Tale judAM judAM jJAnanI mAnyatA karatAM ekatA mAnavI paDe che, ane AmA ke je sthira che, tene viSe nAnA gAmanA kSaNanA samAgamAM ekatA samajavI. 39 syAdvAda pakSathI sarve nirAkaraNa thAya che. nAnAkAryaikyakaraNa svAbhAvye ca virudhyate / spAdvAdasaMnivezena nityAnvartha kriyA na hi // 40 328 bhAvA--vividha kAryanuM aikaya karavAnA svabhAvane mAnavAthI virodha paDe che, ane syAdvAda zaDhI pramANe mAnavAthI atha kriyAnA virodha AvatA nathI. 40 vizeSA--vividha jAtanAM krAune eka karavAnA svabhAvane mAnavAthI virAdha paDe che. eTale judI judI jAtanAM kAryo svabhAve ekaja che, ema mAnavAthI aneka jAtanA virodha Ave che. tethI temAM syAdvAda zalI mAnavI joIe. syAdvAdazailImAM ekAMtavAda nathI, anekAMtavAda che, tethI te mata letAM akriyAmAM krAi jAtanA virANa AvatA nathI. kAraNa ke, ane nayathI prakRti artha anusare che. 40 te vAta draSTAMtathI samajAve che. nIlAdAvapyadbheda zaktayaH suvacAH katham / pareNApi hi nAnaika svanAbopagamaM vinA // 41 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 adhyAtma sAra, bhAvArtha-nIlAdi varNane viSe bheda zakti na hoya, ema sukhe kema kahevAya? kAraNuM parapudagala vaDe paNa eka svabhAvane TALyA vinA nAnAvidhapaNuM saMbhavatuM nathI. 41 vizeSArtha-nIla, rAte, pile vagere raMganI aMdara bheda zakti nathI, ema zI rIte kahevAya? arthAt bheda zakita dekhAya che, paNa te te bheda zakti puddagalane laIne che. vastutAe nathI. para puddagala vaDe eka svabhAvane dUra karyA vinA nAnAvidhapaNuM saMbhavatuM nathI. eTale vastune eka svabhAva che, paNa tenI aMdara bIjA pudagale maLavAthI tenuM nAnAva dekhAya che. je para pudagale temAM jaya na hoya te, vastune eka svabhAva dekhAya che. 41 te vAta bIjI rIte darzAve che. dhruve kSaNe'pi na prema nivRttamanupazavAt / grAhyAkAra iva jJAne guNastannAtra darzane // 4 // bhAvArtha-muva ane IkSaNa-lecanane viSe paNa upaplavaupadrava mATe nivRttapaNe prema na joIe. jema grAhyAkAra jJAnane viSe guNa che, tema e darzanamAM guNa nathI. 42 vizeSArtha dhruva eTale nizcala ane IkSaNalecana, athata pratyakSa tene viSe upadrava mATe nivRttapaNe prema na jaIe. eTale upaplava vinA je prema nivRtta thaI jAya, e asthira Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - '* - * * * * mithyAtva tyAgAdhikAra "sara prema na joIe. evI mAnyatAvALA A karInamAM guNa nathI upara daSTAMta Ape che. jemAM grAhyAkAra eTanA aDhAre gata karI zakAya che, evA jJAnane jema guNa rahela che, te guNe e darzanamAM rahela nathI. 42 te darzananI mAnyatA pramANe sarva kriyA niSphaLa thAya che. pratyutAnityanAve hi svataH kSaNaja bussitH| hetvanAdarataH sarva kriyA viphalatA navet // 43 // bhAvArtho--UlaTA anitya bhAvane viSe tathA pitAthI kSaNa buddhi vaDe hetune anAdara karavAthI sarva kriyA niSphaLa thAya che. 43 vizeSArtha-AtmA anitya che, e mata mAnavAthI temaja "AtmA kSaNika che, e mata aMgIkAra karavAthI, hetune anAdara thAya che. kAraNa ke, AtmAne anitya mAnavAmAM ane kSaNika vAda svIkAravAmAM kaI hetu siddha thaI zakatuM nathI tethI hetane anAdara thAya che. jyAre hetune anAdara thaye, te pachI sarva kriyAo niSphaLa thaI jAya che. kAraNa ke, kriyA hetu pUrvaka thAya che. tethI anitya ane kSaNika baMne mata svIkAravA yogya nathI. 43 te viSe UpasaMhAra kare che. tasmAdidamapi tyAjya manityatvasya darzanam / nitya satya siMha va saMsa mitA che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra adhyAtma sAra. bhAvAya tethI nitya, ane satya evA ciTThAna'tu padanA ma', rASTrane icchanArA purUSe e aniSapaNAnA darzananA tyAga karavA. ja viseSA--je purUSa cidAnada padmanA sa'sarga'ne icchA DhAya, te purUSe e anitya darzananA sathA tyAga karavA joie, kAraNake, AtmAne anitya mAnanArA evA darzanamAM cijJAna'padmamAkSapadanA sa'saga thatA nathI. je ciTTAna drupada nitya ane satya che, tenA saMsaga karavAnI icchAvALA purUSe AtmAne anitya mAnanArA matanA sarvathA tyAga karavA joIe. 44 have kapila darzana viSe kahe che. na karttA nApi joktAtmA kApilAnAM tu darzane / janmadharmAzrayo nAyaM prakRtiH pariNAminI // 45 // bhAvA--kapila matavALAe peAtAnA darzanamAM kaheche ke, AtmA kartA nathI, ane bheAktA nathI, temaja AtmA pragaTa dharmanA AzrayavALA nathI, ane prakRti pariNAmavALI che. 45 vizeSA-kapila darzanavALAe AtmAne kartA ane leAkatA mAnatA nathI, tema janmadharma eTale avatAra levAnA dhama paNa, AtmAne AzrIne nathI. pariNAma dharmavALI prakRti che, te prakRtithI pariNama--rUpAMtara thayA kare che. 45 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - mithyAtva tyAgAdhikAra. 3 pariNAma dharmavALI prakRtimAMI zaza ane che! prathamaH pariNAmo'syA buddhi rdhamASTakAnvitA / tato'haMkAra tanmAtreghiya nUtodayaH kramAt // 6 // bhAvArtha e prakRtine prathama pariNAma Aha dharmarUpamAna ravALI buddhi che. te pachI temAMthI ahaMkAra, tanmAtrA, iMdriya ane pAMcabhUtane anukrame udaya thAya che. 46 vizeSAtha-prathama prakRtine pariNAma thatAM temAMthI ATha prakAranI buddhi thAya che. eTale zuzraSA, zravaNa, grahaNa vagere buddhi nA ATha bheda utpanna thAya che. te pachI sAtvika, rAjasa a tA. masa ema traNuM prakArane ahaMkAra dhAma che. te pachI paMca mAtrA eTale pAMca iMdrinA viSaye utpanna thAya che, te pachI IdrithAya che ane te paMcabhUta pedA thAya che. ema anukrame badhuM thAya che, evI rIte kapila matavALAo mAne che. 46 kapilanI bIjI mAnyatA darzAve che. cipa puruSo buddhe siddhayai caitanyamAvataH / sivitA kA abhiyAna niyamANita | H | bhAvArtha-buddhinI siddhine arthe AtmA cikUpa che ane caitanya che. te paNa te nizcaya sahita avicchedapaNe bulina siddhi aviSayI che. 47 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 . adhyAtma sAra.' vizeSArtha -AtmA buddhinI siddhine arthe cikUipa che. citanya rUpa che. eTale buddhinI siddhi karavAne mATe AtmAne cetana rUpa mAne che. jo AtmAne cipa na mAnIe te, buddhinI siddhi siddha thatI nathI. ane te buddhinI siddhi nizcaya sahita aviccheda paNe aviSayI che, eTale buddhinI siddhi kaI paNa viSayamAM AvI zakatI nathI. 47 hetupaNuthI AtmA ane prakRtine mATe zuM ghaTatuM nathI? hetutveSu prakRtyarthejiyANAMmatra nirvRtiH / dRSTAdRSTavibhAgAzca vyAsaMgazca na yujyate // 4 // bhAvArthahetupaNane laIne AtmAne prakRtinA arthane vi1 idrine sukha, ane joyelA ane nahIM joyelA tenA vibhAga tathA temAM Asakti e ghaTatAM nathI. 48 vizeSArtha hetupaNAne laIne eTale kAraNane laIne AtmAne prakRtinA arthane viSe Idriyane sukha ghaTatuM nathI, eTale prakRti mAnavAthI idrinAM sukha AtmAnA saMbaMdhamAM ghaTatAM nathI, ane joyelA ane nahI joyelA evA vibhAga ane temAM Asakti te paNa ghaTatI nathI, te uparathI kapila darzana AdaravA gya nathI, ema siddha thAya che. 48 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 - mithyAtva tyAgAdhikAra. ahaMkArane mATe zuM che? svapne vyAghrA disaMkalpAmaratvAnajimAnataH / ala niyata vyApAra rilAyavyate |HD | bhAvArtha-svanAmAM vAgha vagerenA saMkalapathI ane purUpArthanA nirabhimAnI paNAthI ahaMkAra nizcaya vyApAra rUpa kaupAya che. 49 vizeSA-svapnAmAM vAgha vagere jovAmAM Ave che, tyAre te Upara vAghapaNane ja ahaMkAra thAya che, eTale "A khare vA gha che" e nizcaya thAya che. athavA svapnAmAM je pote vAgha thayela hoya te, te vakhate "he vAgha chuM" evuM abhimAna AvI jAya che, ane "huM purUSa nathI" evuM nirabhimAna pragaTa thAya che, AvA nizcayathI ahaMkAra kapAya che. 4 tanmAtrA vagere kama A jagatanI utpattine mATe kape che, temAM purUSa-AtmAne kai vikAra nathI. tanmAtrAdikramastasmAtmapaMcotpatti hetave / ztyaM budhirjagatkI puruSo na vikArajAka // 50 // bhAvArtha je tamAtrA vagere kama kahela che, te A jagatanI utpattine mATe che; ane evI buddhi A jagatane kara Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amRlma sAra, 1 . . . nArI thAya che, temAM kAMI paraSa-AtmAne koI jAtane vikAra thatuM nathI. 50 vizeSArtha-parane blekamAM kapilanA mata pramANe je tanmAtrA ane tenAthI Iddhi thAya che ItyAdi je kama kahe che, te A jagatanI utpattine mATe kalpele che, ane evI zuddhi thavI, e A jagatane karanArI che, paraMtu temAM AtmAne koI jAtane vikAra thatuM nathI, arthAt buddhie ja A jagatanI racanA kahI che, purUSa-AtmAne kAMI levAdevA nathI, te te nirvikArI che. ahaMbhAvanI buddhi thavAmAM zuM kAraNa che? puruSArtho parAgau dhau vyApArAveza eva ca / atrAMzo vedamyahaM vastu karomIti ca dhIH svtH||51|| bhAvArtha-purUSArtha ane UparAga-e baMne vyApAranA AvezamAM che, ane ene viSe "huM aze jANuM chuM, ane vastu karUM. chuM' evI svataH buddhi Utpanna thAya che. pa1 vizeSArtha-purUSArtha ane UparAgae banevyApAranA A vezamAM che, eTale te baMne eka jAtanA vyApAra che ane tethI karIne huM aze jANuM chuM, ane huM vadhu karUM chuM" evI kadAgrahI buddhi Upanna thAya che. 51 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. bhedagraha ke ahaMkAranAnAzathI mekSa thAya che, cetano'haM karomIti bupherbhedAgrahAtmayaH / esamAze'navacchinnaM caitanyaM mokSa iSyate // 5 // bhAvArtha- huM cetana chuM, huM karUM chuMe abhimAnabuddhinA dhanA AgrahathI pragaTe che, jyAre e abhimAnane nAza thAya che, tamAre vaccheda rahita evuM citanya rahe che, temAM ekSa pamAya che. para vizeSArtha-"huM cetana chuM, huM A kAma karuM chuM" e abhimAna buddhinA bhedanA AgrahathI pragaTe che, eTale cetana thaIkAma karavAnuM abhimAna buddhine laIne kure che. jyAre e abhimAnane nAza thAya che, eTale e abhimAna dUra thaI jAya che, tyAre avi kheda rahita eTale ATaluM evA parimANa rahita caitanya oLakhAya che. ethI abheda buddhi pragaTe che, jethI mekSanI IcchA thAya che para sukha ane dukha kartApaNunA abhimAnathI che. kartR budhigate duHkhasukhe puMsyupacArataH / maranAye yathA bhRtyagato jayaparAjayau // 53 // bhAvArtha-purUSamAM dukha ane sukhane je upacAra thAya che, te kartApaNAnI buddhine laIne che. jemasevakoe karela jaya athavA parAjaya rAjAne lAgu paDe che, tema. pa3 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33ra adhyAtma sAra, vizeSArtha-"A purUSa duHkhI che athavA sukhI che, e je upacAra thAya che, te kartApaNAnI buddhine laIne thAya che, eTale pate kartA mAne che, tethI tene sukha duHkha lAge che. je pite kartAbhAva choDI de che, tene sukha dukha lAgaze nahIM. te vAta draSTAMtathI siddha kare che. sevake jyAre jIta meLave che, tyAre rAjA jiye kahevAya che, ane jyAre teo parAjaya pAme che, tyAre rAjA hA ema kahevAya che. arthAt jita ane hAra sevakenI che, paNa kartApaNAnA abhimAnane laIne rAjAne lAgu paDe che, tevI rIte sukhaduHkha purUpane kartApaNAnA abhimAnane laIne che, paNa vastutAe nathI. 53 te viSe kapilane mata. kA bhoktA ca no tasmAdAtmA nityo niraMjanaH / adhyAtmA danyathA budhistadA coktaM mahAtmanA // 4 // bhAvArtha-tethI AtmA kartA nathI, tema bhakatA nathI, te nitya ane niraMjana che. ane je bhedabuddhi che, te adhyAtmathI judI che, tema mahAtmA kapile kahela che. 54 vizeSArtha-kapila munine e mata che ke, AtmA kartA ane joktA nathI, te nitya ane niraMjana che. je nitya ane nirajana hoya, tenAmAM kartApaNuM ke, bhaktApaNuM saMbhave nahIM. kAraNa ke, niraMjanane artha aMjana rahita-karma upAdhi rahita eve thAya che. jyAre AtmAne karma-upAdhi nathI, te pachI te kartA ane bhaktA zI rIte hoI zake ? ane je bheda buddhi karavAmAM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 mithyAtva tyAgAdhikAra Ave che, te adhyAtmathI bhinna che, tethI bheda buddhimAM e vAta saMbhave che. 54 tyAre "huM kartA chuM' evo ahaMbhAva zAthI thAya che? prakRtaiH kriyamANAni guNaiH karmANi sarvathA / ahaMkAra vimUDhAtmA kAhamiti manyate // 55 // bhAvArtha-sarva karmo sarvathA prakRtinA guNethI bane che. ahaMkArathI mUDha e AtmA "huM kartA chuM" ema mAne che. pa5 vizeSAthe-A jagatamAM jeTalAM karme che, te badhAM prakRtinA guNene laIne che, eTale prakRtine laIne karmo bane che. ahaMkArathI mUDha e AtmA " huM kartA chuM eTale "A karmo huM karUM chuM" ema mAne che, te khoTuM che. kAraNa ke, karmo prakRtine laIne bane che. temAM AtmAne kAMIpaNa saMbaMdha nathI 5 5 vicAra karatAM e kapila darzana paNa sArU nathI. vicAryamANaM no cArU tadetadapi darzanam / kRti caitanyayoLaktaM sAmAnAdhikaraNyataH // 56 // bhAvArtha-vicAra karatAM e kapila darzana paNa sAruM nathI, ema lAgaze. kAraNa ke, temAM prakRti ane cetananuM samAnAdhikaraNa paNuM che. 56 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, vizeSArtho vicAra karIe te, e kapila darzana paNa rogya lAgaze nahIM kAraNa ke, temAM prakRti ane cetananuM samAnAdhikaraNa che, eTale prakRti ane cetanane samAna adhikaraNamAM mAnelAM che, je vAta tadana aghaTita che. 56 buddhine kartA bhokatA mAnavAmAM paNa cheSa Ave che. budhiH kI ca jokI ca nityA ce mAsti nitiH| anityA cenna saMsAraH prAg dharmA deryogtH|| 57 // bhAvArtha- buddhine kartA, bhakatA ane nitya mAnI. te mokSaja thAya nahIM. ane anitya mAnIe te, pUrva dharmanA agathI saMsAraja rahe nahIM. pa7 vizeSArtha--jo buddhine kartA, bhoktA ane nitya mAnIne te kadi paNa mekSa thAya ja nahIM. kAraNa ke, karma karanArI, ane 4 rmanAM phaLa bhegavanArI buddhi hoya, tyAM sudhI saMsAra mATe ja nahIM, eTale mekSa thavAne saMbhava ja nathI. temaja buddhine nitya mAnI. e te paNa, mekSa na thAya. jayAM sudhI buddhi nitya che. tyAM sudhI saMsAra nitya ja che. je buddhine anitya mAnavAmAM Ave te pUrva dharmane abhAva thaze. kAraNa ke, buddhi anitya hoya te, pUrvanA dharma lAgu paDe nahI jayAre pUrva dharmane abhAva thaye, te 5chI saMsAraja rahe nahIM badhAne mekSa thaI jAya. tethI buddhi kartA letA, nitya ane anitya hoya, e ghaTatuM nathI. paNa Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. prakRtine tevI mAnavAthI bIjo dASa Ave prakRtAveva dharmAdisvIkAre buddhireva kA / suvacazca ghaTAdau syAdI dRg dharmAntrayastathA // 58 // sura zALA--prakRtine ' viSeja dharmAdinA svIkAra karavAmAM Ave, tA pachI smRddhi zu' kahevAya ? ane ghaTAkine viSe evA dharmanA anvaya kahevA sugama paDe, 58 vizeSA--e dharma vagere badhu* prakRtine viSe svIkAravAmAM Ave, eTale sa` dharmAdi prakRtithIja siddha thAya che, ema mAnavAmAM Ave te, pachI buddhi e zI vastu che ? eTale pachI vastutAe buddhija rahetI nathI, tema ghaTAkrikane viSe evA dhanA anvaya thAya che, e vAta kahevI paNa sugama thai paDe. 58 teja vAtane bIjI rIte asiddha karI batAve che. kRti jogau ca dve dvedho mokSazca nAtmanaH / tatathyAtmAnamuni TamezananuSyate / pach // ng bhAvA----je karavuM ane bhAgavavu buddhine hAya tA, AtmAne madha ane meAkSa nathI, tethI AtmAne uddezIna e phUTa kahevAya che. 59 buddhive mAna - vizeSAthaeNtyAre karavu' ane bhagavavu vAmAM Ave, te pachI AtmAne khaMdha mekSa saMbhaveja nahIM. kAraNa Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 adhyAtma sAra. ke je karto ane bhaktA hAya, teneja khadha-mekSa thavA joie. tethI AtmAne UddezIne badhuM phUTaja kahevAmAM Aveche. tethI buddhine kartA-bhAvA mAnavI ayeAgya che. pad kapilanA mata darzAve che. paMcaviMzati tattvajJo yatra tatrAzrame rataH / jaTI muMDI zikhI cApi mucyate nAtra saMzayaH // 60 // bhAvArtha--pacavIza tattvone jANunAza, je te AzramamAM varttanArA, jaTAdhArI, mAthe muMDanavALA ane zikhAdhArI purUSa mAkSa pAme che, emAM koi jAtanA sa`zaya nathI. 60 vizeSA--sAMkhya matamAM gaNelAM pacavIza tattvone je jANe che, te brahmacaya, gRhastha, vAnaprastha ane sanyAsa game te AzramamAM DAya te sAthe teNe jaTA dhAraNa karI heAya, mAthe su'Dana karyu DAya ane zikhAdhArI hoya tA, tenA avazya mekSa thAya che. temAM kAi jAtanA saMzaya nathI. 60 tevA meAkSanu kha Dana kare che. etasya copacAratve mokSazAstraM vRthA khilam / anyasya hi vimokSAya na ko'pyanyaH pravarttate // 61 // bhAvA e rIte jo AtmAnA mAkSamAM upacAra thAya tA, badhu* mAkSazAstra vRthA thaijAya. kAraNa ke bIjAnA meAkSane mATe zrIne kAI pravarte nahIM. 61 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvatyAgAdhikAra. vizeSArtha - jyAre upara kahelA tatvajJAna tathA liMga parathI e mAnavAmAM Ave te pachI te mokSanuM badhuM zAka vRthA thaI jAya che. kAraNa ke, bIjAnA mokSane mATe keI, bIje pravarte ja nahIM. eka mANasa prayatna kare, ane te prayatnanA phaLa rUpa mokSa bIjAne maLe e vAta aghaTita che. 61 te kapila mata svIkAravA yogya nathI. kAphilAnA mate tasmAdasminbociMtA ratiH / yatrAnunava saMsiddhaH kato noktA ca bupyate // 6 // bhAvArtha--tethI A kapilamatamAM prIti karavI egya nathI, kAraNake, jemAM anubhava siddha evA AtmAnuM kartApaNuM ane bhekatApaNuM lepAya che. dara vizeSA-Upara kahetA kapilanA manamAM prIti karavI yogya nathI, eTale te matane svIkAra yogya nathI. kAraNa ke, je AtmA anubhavathI siddha thAya che, tevA AtmAne kartA ane bhaktA mAnI tene lepa kare che, arthAt AtmAnA zuddha svarUpane lepa kare che. 62 adhamatanuM svarUpa dazAve che. nAririkI rAjanA pitA na mAthAbhumApanA vari | rA' Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 adhyAtma sAra bhAvArtha-keTalAeka abaMdha matavALA kahe che ke, AtmAne mokSa thatuM ja nathI. kAraNake, pahelAM, pachI ane ekIsAthe paNa AtmAne karmanA baMdha thatAja nathI. 63 vizeSArtha keTalAeka abaMdha matavALA che ke, jeo AtmAne karmane baMdha thataja nathI, ema mAne che. teo ema mAne che ke, AtmAne mekSa che ja nahIM. kAraNa ke tene pahelAM, pachI ke ekIsAthe karmane baMdha thatA ja nathI. jyAre karmane baMdha thAyaja nahIM, te pachI mekSa zI rIte saMbhave? tethI AtmAne mokSa che nahIM. jyAM baMdha hoya, tyAM mekSane saMbhava che. 63 teo bIjI rIte zuM mAne che? anAdiryadi saMbaMdha iSyate jovakarmaNoH / tadAnaMtyAnna mokaH syAttadAtmAkAzayogavat // 65 // bhAvArtha-jIva ane karmane saMbaMdha anAdi che," ema je mAnavAmAM Ave che, anaMtapaNAne laIne AkAzanA yuganI jema AtmAne mekSa na thAya. 64 vizeSArtha--jIva ane karmane saMbaMdha anAdi che, ema je mAnavAmAM Ave che, te saba dha anaMta-cheDA vagarane paNa thAya che, ane te anaMtapaNAne laine AtmAne mekSa thAya ja nahIM. te upara draSTAMta Ape che. jema AkAzane vega che tema. eTale jema AkAzane coga AtmAnI sAthe anAdi ane anaMta che, Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvatyAgAdhikAra 339 tethI AtmAne tenAthI mekSa kadi paNa thaI zake nahIM. tema jIve ane karmane anAdi ane anaMta saMbaMdha hovAthI, tene mikSa kadi paNa na thAya. 64 te viSe vizeSa kahe che. tadetadatyasaMbadhaM yanmiyo hetu kAryayoH / saMtAnAnAditA bIjAMkuravat dehakarmaNoH // 65 // bhAvArtha e kahevuM asaMbaddha che. jema bIja ane aMkurane anAdi saMbadha che, tema deha ane karmane anAdi saMbaMdha che, ema kAraNa ane kAryane paraspara saMbaMdha che. 65 vizeSArtha e bolavuM asaMbaddha che. kemake bIja ane aMkurane anAdi saMbaMdha che, tema deha ane karmane anAdi saMbaMdha che. kAraNa ke,kArya ane kAraNane paraspara saMbaMdha che joIe. 65 te vAta draSTAMtathI siddha kare che. kartA kaunvito dehe jIvaH karmaNi dehayuk / kriyAphalopatuktatve daMjhAnvitakulAlavat // 66 // bhAvArtha-jema daMDa sahita kuMbhAranI jema kyiAnuM phaLa bhagave, te asaMbaddha che, tema karma sahita cha dehamAM kartApaNe Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. rahyA che, ema je kahevuM, te taddana asaMbaddha che. 66 vizeSArtha-karma sahita jIva dehamAM kartApaNe rahyA che e kahevuM taddana asaMbhavita che. kAraNa ke, karma sAthe jIvane kartApaNuM ghaTatuM nathI. te vAta daSTAMtathI khaMDita kare che. kuMbhAra cakane bhramaNa karavAne daMDa sAthe rAkhe, ane tenAthI cakrane zrama karAvAnI kriyA kare, te uparathI kahe ke, daMDa sahita kuMbhAra kriyAnuM phaLa bhegave che, te jema asaMbaddha che, tevuM e paNa asaMbaddha samajavuM. 66 te vAta bIjA dRSTAMtathI sAbIta kare che. anAdisaMtate nAzaH syAdvIjAMkurayoriva / kukkuTayaMDakayoH svarNamAyoriva cInayoH // 67 // bhAvArtha_ema mAnavAthI jema bIjane nAza thavAthI a. kura nAza pAme, ane aMkurane nAza thavAthI bIjane nAza thAya, ane kukaDIne nAza thavAthI iMDAne nAza thAya, ane iMDAne nAza thavAthI kukaDIne nAza thAya, tema anAdi saMtatine nAza the joIe; ane jema cInAI suvarNathI mela jude thAya che, tema A bhAthI karma judAM thAya che. 67 - vizeSArtha -te matavALA kahe che ke, anAdi saMtatine nAza na thAya paNa tene nAza thate jovAmAM Ave che. te vAta draSTAMtathI Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvatyAgAdhikAra. 341 sAkhIta kareche. akurAne nAza thatAM bIjanA nAza thAya, ane strIjanA nAza thavAthI aMkurAnA nAza thAya, tema vaLI TukaDInA nAza thatAM IMDuM nAza pAme, ane iMDAnA nAza thatAM kukaDI nAsa pAme, tevI rIte ahiM paNa ghaTavu joie. ane jyAre evI ghaTanA kare, tyAre e asaMbaddha thAyache. vaLI AtmAthI meM judAM thAyache, tene mATe cInAI suvarNanu dRSTAMta Ape che. cInAI suvarNa mAMthI mela judA thAyache, tema AtmAthI karma judAM thAyache, 67 te viSe siddhAMta kaheche. navyeSu ca vyavastheyaM saMbaMdho jIva karmaNoH / anAdyanato'navyAnAM syAdAtmAkAza yogavat // 68 // bhASA e rIte anAdi sa Mtati rUpe jIva ane karmanA sabadha nAza thAyache, te bhanya jIvAne AzrIne che. ane jemane anAdi saMtati nAza pAmatI nathI, te ajanya jIvAne AzrIne che, AtmA te AkAzanA ceAganI peThe che. 68 vizeSAtha je jIva ane karmanA saMbaMdha anAdi satati rUpe nAza pAmeche, te bhavya jIveAne AzrIte che; eTale je bhavya jIvA hAya, tenA jIva karmanA saMbaMdhamAMthI mukta thaI zakeche. ane jemane anAdi saMtati nAza pAmatI nathI, te abhavya jIvA ne AzrIne che, eTale je alabhya chavA che, tenAM kamane viraccheda thatA nathI. AtmA tA AkAzanA yAganI peThe nirlepa che. 68 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. janya ane alabhyanA bheda zI rIte che ? dravyanAve samAne'pi jIvAjIvatvanedavat / jIvanAce samAne'pi navyAnavyatvayorjiMdA || 60 // 34ra bhAvA--je dravyanI rIte sa dravya eka dravya rUpe samAna che, tema jIva ajIva e e che, paNa jIvapaNe sarva jIva sa rakhA che, paNa te bhavya ane abhanya e be bhedde thAya che. 69 vizeSA--jIva ane ajIva e be bheda jaNAya che; paNa jIvava--jIvapaNe sarva jIva sarakhA che. te viSe dravyanu dRSTAMta Ape che, dravya judAM judAM lAge che, paNa dravya padmAnI rIte sarva dravya samAna che. tevI rIte sava sarakhA che, paNa bhavya ane alanya evA tenA be bhedya paDI zake che. 69 te viSe vizeSa samajUtI Ape che. svAjAvikaM ca vyatvaM kalaza prAgabhAvataH / nAzakAraNa sAmrAjyA vinazyanna virudhyate // 70 // bhASA----jema ghaTa utpatti pahelAM mRttikA svabhAve che, ane te mRttikAnA nAza thavAthI ghaDA pragaTe che, temAM kAMi virUddha nathI; tevI rIte svAbhAvika bhavyapaNe karmanI anAdi satatinA nAzarUpa kAraNanA sAmarthyathI paramAtmApaNu pragaTa thAya te virUddha nathI. 70 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvatyAgAdhikAra. 343 vizeSArtha-bhavya jIvanI aMdara je bhavyapaNuM che, te svAbhAvika che. jyAre karmanI anAdi saMtati nAza pAme, tyAre tenAmAM paramAtmApaNuM pragaTa thaI Ave che, eTale svAbhAvika bhavyapache karmanI anAdi saMtatino nAza thAya. te kAraNanA baLathI paramAtmApaNuM pragaTa thAya, te virUddha nathI, te vAta daSTAMta ApI samajAve che. jema mRttikAne ghaDe tenI Utpatti pahelAM svabhAve mRta ttikA che, ane jayAre te ghaDe pragaTa thAya che, tyAre te mRttikAne nAza thAya che, temAM koI jAtane virodha AvatuM nathI. tevI rIte bhavyapaNamAM samajavAnuM che. 70 te vAta ghaTAve che. javyocchedo nacaivaM syAdgurvAnaMtyAnanoMzavat / pratimAdalavatkApi phalanAve'pi yogataH // 71 // bhAvArtha-AkAzanA aMzanI jema moTA anaMta paNAthI bhavyapaNane ucheda thatuM nathI, ane pratimAnA daLanI jema koI ThekANe rogathI phaLa upaje, tema mokSanuM Utpanna thavApaNuM thAya che. 71 vizeSArtha jene aMta nathI, eTale je anaMta che, te anaMta paNune laIne bhavyapaNAne UDeda thatuM nathI. te upara daSTAMta Ape che. jema AkAzanA aMzane Uccheda na thAya, eTale ghaTanI aMdara Avela AkAza, ghaTanA bhAMgavAthI AkAzane bhaMga lAge che, ane ghaTa Akho hoya to, AkAza AkhuM lAge che, paNa vastutA Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, e AkAza AkhuM ja che. khaMDita thatuM nathI, tema vadhatuM nathI, tevI rIte karmanA nAzathI AtmA adhika thatuM nathI, te viSe kaI ThekANe pratimAnA DhaLanuM daSTAMta che. pratimA pASANanI hoya che, tenAM pASANuthI biMba rUpe phaLa utpanna thAya che, tevI rIte ekSanI utpatti thAya che. 71 te viSe vizeSa kahe che. naitaghyaM vadAmo yaddhavaH sarvo'pi sidhyati / * thatu ziSyati toDyara javyati ne paNa I sNA bhAvArtha--ame ema kahetA nathI ke, saghaLA bhavya jI siddhi pAme che, paraMtu jene siddhi prApta thAya che, te avA zya bhavyaja che, ema amAre mata che. 72 bhavyapaNuM paNa nAzavaMta che. natu moke'pi janyatvA hinAzinI jvsthitiH| naiva pradhvaMsavattasyA nidhanatvavyavasthiteH / / 73 // bhAvArtha-mekSane viSe paNa pragaTa thavApaNuM nathI, mATe bhava sthiti nAzavaMta che, paraMtu mekSamAM anaMtapaNAnI niyaMti che, mATe muktine nAza nathI. 73 vizeSArtha--bhavyapaNAnI sthiti paNa nAzavata che. kAraNa ke sAkSaviSe pragaTa thavApaNuM nathI, eTale mokSamAM pragaTapaNuM hatuM Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvayAgAdhikAra. 345 nathI. jyAre pragaTapaNuM na hoya, te pachI bhavyapaNunI sthiti nAzavaMta che. ahiM koI zaMkA kare che, tyAre keI vAra mekSane paNa nAza thavAno saMbhava kema na thAya ? tenA samAdhAnamAM kahe che ke, mokSamAM anaMtapaNunI sthiti che, eTale mokSa anaMta che. kahi paNa tene aMta thatuM nathI, tethI ekSane nAza thavAno saMbhava ja nathI. 73 tyAre AtmAnI vadhaghaTa thAya che ke AvA tenA uttaramAM kahe che. chArAva vaivimujAravA jhAnAdeH karmaNo nAze nAtmano jAyate'dhikam // 7 // bhAvArtha-je mudagara vaDe ghaDo bhAMgatAM, te ghaDAnuM AkAza juduM thayuM, paNa AkAzanI vRddhi thaI nahIM. tema jJAnathI karmane nAza thAya, paNa AtmA adhika thatuM nathI. 74 vizeSArtha ghaDAnI aMdara AkAza rahela che, te ghaDo mudagaranA ghAthI bhAMgI nAMkhatAM, tenI aMdara rahela AkAza vRddhi pAmatuM nathI. arthAt ghaTAkAzathI mahAkAzanI vRddhi thatI nathI, tevI rIte karma ane AtmAno sAthe saMbaMdha che. Ine nAza thavAthI, AtmAnI vRti thatI nathI, eTale kama nAza pAmyAM eTale teTalA bhAgane AtmA vRddhi pAmate nathI, ema samajavuM. 74 . karmanAM paramANuone saMbaMdha ke che? na ca karmANu saMbaMdhAnmuktasyAmi na muktatA / yogAnAM baMdhahetUnA mapunarbhava saMnavAt // 75 / / Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 adyAtma sAra bhAvArtha-karmanAM paramANuone mULathI saMbaMdha nathI. ane karmanAM paramANuM mukAyuM tene mukAvApaNuM nathI, ane mithyAtva, avirata, kaSAya vagere baMdha hetunA yeganuM pharIvAra thavApaNuM nathI, te siddhi kahevAya che. 75 vizeSArtha-karmanAM paramANuone AtmAne mULathI saMbaMdha nathI, eTale Atma svarUpa svabhAve zuddha che. je AtmA karmanAM paramANuothI mukAye, tene pharIvAra mukAvApaNuM che nahIM. tema mithyAtva, avirata, kaSAya ane ga-e cAra karmanA baMdhanA heta che. tene pharIvAra thavApaNuM nathI, eTale mukta thayelA AtmAne e cAra vegane punaH saMbaMdha nathI, enuM nAma siddhi kahevAya che pharIvAra bhava-saMsAra thate naze, mATe te siddhine apunarbhava kahe che. 75 mekSa kevI rIte siddha thAya che? sukhasattAratamyena prakarSasyApi saMnavAt / anaMta sukhasaMvittirmodaH sidhyati ninjayaH / / 76 // bhAvArtha-sukhanA tAratamyathI ane jJAnanI utkRSTatAthI pragaTa thayela anaMta sukhane anubhava, ethI nirbhaya e mekSa, siddha thAya che. 76 vizeSArtha-sukhanA tAratamyathI eTale sukhanA nyUnAdhikapaNanA taphAvatathI ane jJAnane UtkarSa pragaTa thavAthI anaMta suane anubhava te nirbhaya mekSa kahevAya che. kahevAne Azaya e Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvatyAgAdhikAra. 347 che ke, jemAM utkRSTa sukha, utkRSTa jJAna ane anaMta sukhane anubhava rahele che, te nirbhaya mokSa kahevAya che. kAraNa ke, evA mekSamAM koI jAtane bhaya rahela nathI. 76 te viSe nAstikanAM vacana mAnavA yogya nathI. vacanaM nAstikAbhAnA mAtmasattA niSedhakam / brAMtAnAM tena nAdeyaM paramArtha gavaiSiNA // 7 // bhAvArtha-AtmAnI sattAne niSedha karanArUM brAMtivALA nAstikanuM vacana paramArthane zodhanArA purUSe grahaNa karavuM na joIe. 77 vizeSArtha-brAMtivALA nAstikanuM vacana paramArthane zenArA purUSe grahaNa karavuM na joIe. kAraNa ke, te vacana AtmasattAne niSedha karanAruM che eTale "AtmA che ja nahIM, ema mAnanAruM che. A temanuM vacana paramArtha rIte beThuM che. kAraNa ke, teonA AtmAne zrAMti che, tethI evA brAMta purUSanAM vacana upara vizvAsa rAkha na joIe. temAM khAsa karIne AtmA che," evA paramArthane zodhanArA purUSe te, e nAstikanA vacanane sarvathA tyAga kare jaIe. 77 bIjA keTalAeka nAstike zuM kahe che? na modopAya ityAhurapare naastikopmaaH| kAryamasti na hetuzce yeSAM teSAM kadarthanA // 7 // Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvA--mIjA nAstikanA jevA purUSa 'mAkSanA upAya nathI ema kahe che. meAkSarUpa kArya che, ane upAyarUpa tenuM kAraNu nathI, e temanuM kahevu" kadanA rUpa che. 78 " vizeSA ' keTalAeka nAstika jevA purUSo * mekSa che, ema kahe che, ane te pAchA jaNAve che ke, mAkSanA upAya nathI. A temanuM kahevu' kada nArUpa che. kAraNa ke, meAkSarUpa kAma mAne che, ane tenA upAya rUpa kAraName mAnavuM nahIM, e kevu kahevAya? te meAkSane mAne che, tethI AstikatA che, ane tenA upAyane mAnatA nathI, e nAstikatA che; tethI tene tadna nAstika nahIM, paNa nAstikanA jevA hyA che. 48 bIjA nAstikA vaLI zuM mAne che ? kasmAdeva bhavatItyalIkaM niyatAvadheH / kadAcitkasya dRSTatvAdvASe tArkiko'pyadaH // 78 // bhAvA--keTalAeka kahe che ke, 'mekSa akasmAt thai jAya che;' paNa te khoTu che. kAraNa ke, temAM avadhi niyamita che. tArkika zAstravALA kahe che ke, 'amuka samayamAMja purU' thaze,' evA kAMI niyama nathI. 79 vizeSA--keTalAeka kahe che ke, mekSa akasmAt thAya che, paNa temanu te kahevu tadna khoTu che. kAraNa ke, tenI niyamita avadhi che. maryAdA che. jenI maryAdA vhAya, te asmAta thaI zake Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvatyAgAdhikAraH ja * nahIM? jema mATInA piMDamAMthI ghaTaja utpanna thAya che. tAki zAavALA he che ke, amuka vakhatamAM amuka pUrU thaze. ela kAMI niyama nathI; tethI mekSa avadhieja thavAnA che. 79 te viSe spaSTIkaraNa kareche. hetubhUta niSedhAnAM svAnupAkhya vidhirnaca / I svabhAva varNanA naivamavadherniyatatvataH / / 80 / / bhAvA--hetubhUta evA meAkSanA niSedha nathI, tema peAtAne elavu' nahIM evA vidhi nathI, tema svabhAvanuM varNana karavu te nathI, kAraNa e sanI aviSe che. 80 i vizeSA hetubhUta evA meAkSanA niSedha nathI, eTale meAkSa kAraNa che, enA niSedha thai zakatA nathI. tema peAtAnI jAte eTalavAnuM nathI, eTale pAtAne mukhe AtmA ke meAkSa Ave che, ema kahI zakAya tema nathI. tema tenA svabhAvanu` varNa na thai zake tema nathI. AtmA ke meAkSanA svabhAva AvA che, ema kahI zakAya tema nathI. Ama thavAnu kAraNa e che ke, e sattA avidha che, eTale kAraNa kahevu, mukhe kahI batAvavuM, ane svabhAvanuM varNana karavuM, e sana avadhithI ane che. 80 sarvatra meAkSa che, e vAtanA paNa niSedha kareche, na ca sArvatriko mokSaH saMsArasyApi darzanAt / na cedAnIM na tad vyakti vyaMjako hetureva yat // 81 // caino Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350. - adhyAtma sAra. bhAvArtha-sarvatra mekSa nathI, e vAta saMbhave che. kAraNa ke, te hamaNuM nathI. tenuM pragaTa thavApaNuM paNa nathI, ane saMsAra te pratyakSa dekhAya che, mATe jene hetu pragaTa nathI, tene saMzaya che. 81 vizeSArtha-mekSa sarvatra nathI. kAraNa ke, te hamaNAM dekhAte nathI, te tenuM pragaTapaNuM kema hoya ane saMsAra te pratyakSa dekhAya chetethI saMsAra sarvatra che, ane mekSa sarvatra nathI. e niyama che ke, jene hetu pragaTa nathI, eTale jenuM kAraNa pratyakSa dekhAtuM nathI, te hoyaja nahIM. tenA hevAmAM saMzaya rahela che. 81 te vAta jJAna, darzana ane cAritramAM ghaTAve che. modopAyostu kiMtvasya nizcayo neti cenmatam / tatra ratnatrayasyeva tathA nAva vinizcayAt / / 72 // bhAvArtha-mekSane upAya che vA nathI, e vAtane nizcaya nathI, mATe e mata asatya che, ane mekSanA heturUpa jJAna - rzana ane cAritra--e traNa ratnanI jema bhAvanA nizcayathI jaNAya che. 82 vizeSArtha_mokSane upAya che ke nathI, e vAtane nizcaya nathI, ema pratipAdana karanAre mata taddana asatya che. ane bhAvanA nizcayathI jaNAya che ke, jJAna, darzana ane cAritra-e traNa ratna mekSanA heturUpa che, te uparathI siddha thAya che ke, mokSane upAya che ja. 82 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvatyAgAdhikAra. 351 te vAtane vizeSa spaSTa kare che. javakAraNarAgAdi pratipakSa madaH khalu / tadhipakSasya mokSasya kAraNaM ghaTatetarAm // 3 // bhAvArtha e jJAna, darzana ane cAritra saMsAranA kAraNa rUpa evA rAgAdikanA pratipakSa rUpa che, ane te saMsAra rUpa kArya na zatrurUpa mokSanA kAraNa je UpAya te ghaTe che. 83 vizeSArtha-jJAna, darzana ane cAritra e A saMsAranA kAraNa rUpa evA rAgAdikanA pratipakSa rUpa che-zatru rUpa che, tethI te jJAna, darzana ane cAritra-e traNe mokSanA upAya tarIke ghaTe che. eTale samyaga jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA karavAthI avazya mekSa prApta thAya che. 83 ratnatrayanI pAmithI zuM thAya che? atha ratnatrayamApteH pAkarmalaghutA yathA / parato'pi tathaiva syAditi kiM tadapenayA // 4 // bhAvArtha-have te traNa rananI prApti thavAthI pUrvabhavanAM karmanI jema laghutA thAya, te bIjAthI paNa temaja thAya, e apekSAe avadhi nathI, te paNa zuM thayuM? 84 vizeSArtha-jJAna, darzana, ane cAritra e traNa ratnanI prAsithI pUrva bhavanAM karmanI jema laghutA thAya che, eTale jJAna dazana Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma atyAtma sAra. ane cAritranI AslRdhanA karavAthI pUvanAM kama halakAM thaI jAya che. tevI rIte khIjAthI eTale khIjA koi dhArmika UpAyathI paNa emaja thAya che, eTale kamanI laghutA thAya che, kama halakAM thAya che. e apekSAe jo ke avadhi nathI, te paNa tethI zu thayu ? 84 samakitAdika kriyA meAkSanA sAdhanamAM draDha che. naiva yatpUrva sevA to mRhItaH sAdhanakriyA | samyaktvAdikriyA tasmAt dRDhaiva zivasAdhane / / 85 / / tra . bhAvAje pUrva sevAthI ane saralatAthI sAdhana kriyA tevI maMda rUpa na hAya, mATe samyakajJAdi kriyA te mekSa sAdhanamAM dRDha che. 85 vizeSA--je dharma sAdhananI kriyA che, te pUrvanI sevAthI ane saralatAthI ma'darUpa heAtI nathI; tethI samyakattvAdi kriyA mAkSanA sAdhanamAM dRDha che. eTale mekSa meLavavAne mATe samakti 1gere kriyA vizeSa upacAgI che. 85 te viSe zrIjI rIta kahe che. guNAH prAdurbhavasyuccairathavA karmajhAghavAt / tathA vyatayA teSAM kuto'pekSA nivAraNam / / 86 / / bhAvArtha athavA kamanI laghutAthI guNA UMce prakAre pragaTa thAya che, te prakAre tenI bhavyatAthI mekSa che; paNa mAkSanI ape zAnuM nivAraNa zAthI thAya ? 86 * -- Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva tyAgAdhikAra. 353 vizeSArtha--athavA jyAre karmanI laghutA thAya, eTale karma halakAM thAya, tyAre UMcI jAtanA guNe pragaTa thAya che. tevI rIte tenI bhavyatAthI mokSa che, eTale te guNene laIne prApta thayelI bhavyatAthI mekSa che. paNa mekSanI apekSAnuM nivAraNa zAthI thAya che? a mokSanI apekSAne nivAravAmAM AvI nathI. 86 je bhavyatAthI jJAnAdika guNe pragaTa thAya che, te mokSanA hetu che. tathA javyatayAkSepAdguNA na ca na detvH| .. anyonya sahakAritvAt daMmacakra pramAdivat // 7 // bhAvArtha...tevI rItanA bhavyapaNAnA AkSepathI pharIvAra hetu rUpa evA guNe naheya. kAraNa ke, teo paraspara sahakArI che tethI daMDa vaDe cakane bramaNa karavAnI jema bhavyatAne laIne jJAnAdi guNa pragaTa thAya che, ane te guNa mokSanA hetu rUpa thAya che. 87 vizeSArthane tevI rItanA bhayapaNane AkSepa karavAmAM Ave, eTale temane tiraskAra karavAmAM Ave, te te tiraskArane laIne pharIvAra te heturUpa guNa prApta thatA nathI. tenuM kAraNa kahe. che ke te guNe paraspara sahakArI che, eTale eka bIjAnA sahAyaka che. te guNe bhavyatAne laIne pragaTa thAya che. te upara daSTAMta Ape che. jema kumAranuM caka daMDa vaDe bhame che, tema bhavyatA vaDe sAnAdika guNe pragaTa thAya che. te guNe mAsanA hetu rUpa thAya che. 87, 23 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHY adhyAtma sAra saMsArane kSaya karavA rUpa upAya zeza che? te kaheche. jJAna darzana cAritrA yupAyA stadbhavahaye / taniSedhakaM vAkyaM tyAjyaM mithyAtva vRddhikRt // 80 // bhAvAya tethI saMsAranA kSaya karavAmAM jJAna, darzana ane cAritra e upAya rUpa che, ethI tenA niSedha karanArAM ane mithyAtyanI vRddhi karanArAM evAM vAkayanA tyAga karavA joie. 88 vizeSAtha--A sa'sAranA kSaya karavAmAM jJAna, darzana ane cAritra e upAya rUpa che; eTale jJAna, darzana ane cAritra sevavAthI srasAranA kSaya thAyache. tethI je vAya e jJAna, darzana ane cAritranA niSedha karanAra hoya, ane mithyAtvane vadhAranAra hoya,, tevAM vAkayanA sava thA tyAga karavA joie, eTale evA matanAM vAyane mAnavu na joie. 88 upasa'hAra karatAM kahe che. mithyAtvasya padAnyetAnyutsRjyottama dhIdhanaH / Avayeta mAtilopana sabhyanA pratyakatAni paN // icchu bhAvAya--uttama buddhi rUpI dhanavAlA purUSe prathama kahelA mithyAtvanA sthAna rUpa evA matAne cheDI, tenA pratilemapaNAthI samyakattvanAM cha padmanI bhAvanA karavI. 89 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva yAgAdhikAra. 355 vizeSA--upara je mata darzAvelA che, te mithyAtvanA sthAna rUpa che; tethI 'uttama buddhirUpI dhanavALA purUSe te matAnA sarvathA tyAga karavA joIe. tenA tyAga karIne mithyAtvane pratikULa evA samaktinAM cha padmAne bhAvavAM, eTale samyakattvanAM cha po je prathama darzAvelAM che, tenI bhAvanA bhAvavI. 89 iti mithyAtva tyAgAdhikAraH trayodazaH / odd Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 adhyAtma sAra, kadAgraha tyAgAdhikAra.. (caturA) kadAgraha na karavo joIe. mithyAtva dAvAnala nIravAhamasad graha tyAga mudA harati / ato rati statra budhai vidheyA vizudhyanAvaiH shrutsaarvjiH||1|| bhAvArtha-paMDita purUSe kadAgrahanA tyAgane mithyAtva rUpI dAvAnaLamAM megha samAna kahe che. ethI zuddha bhAvavALA ane zrutasiddhAMtanA sAravALA prANa purUe temAM prIti karavI joIe. 1 vizeSAthI koIpaNa bAbatamAM beTo Agraha rAkhave, te kadAgraha kahevAya che. te kadAgraha mithyAtva rUpI dAvAnaLane samAvavAne megha samAna che, ema paMDita purUSe kahe che. arthAt jeo dAhane tyAga kare che, temane mithyAtva lAgatuM nathI. ethI prANa purUe te karAgrahano tyAga karavAmAM prIti karavI. te prAjJa purUSe kevA che, ke jeonA bhAva zuddha che, ane jeo siddhAMtanA. sArane jANanArA che. 1 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAgraha tyAgAdhikAra. . . 357 jenA aMtaramAM kadAgraha rUpa agni pragaTa thayelo che, tevA aMtaramAM tatvajJAna kayAMthI hoya? . asad prahAgni jvalitaM yadaMtaH kva tatra tatva vyavasAyavalliH / prazAMtipuSpANi hitopadezaM phalAni cAnyatra gaveSayaMtu // 2 // bhAvArtha-jenuM aMtara-hadaya kadAgraha rUpI agnithI prajavalita thayeluM che, tenI aMdara tattvajJAnanA vyavasAya rUpI vela, zAMtirUpI puSpa ane hitipadeza rUpa phaLa kyAMthI hoya? tenI zodha bIje ThekANe karavI. 2 vizeSArtha-jenuM hRdaya kadAgraha rUpI agnithI prajavalita thayeluM che, eTale jenA hadayamAM kadAgraha hoya che, tenI aMdara tatvajJAnanA vyavasAya rUpe vela, zAMti rUpI puche ane hitepadeza rUpI phaLa kayAMthI hoya? arthAta je hRdayamAM kadAgraha heya te, tattvajJAna, zAMti ane hitepadeza prApta thatAM nathI. tethI evA kadAgrahI hadayavALAoe tattva jJAna, zAMti ane hitopadeza bIje ThekANe zodhavAM joIe. 2 kadAgraha paMDita mAnI purUSA sarasvatInA rahasyane prApta thatAja nathI. adhItya kiMcicca nizamya kiMcidasadU grahApamita mAnino ye| mukhaM sukhaM cuMbita mastuvAco lIlA rahasyaM tu na tairjagAhe // 3 // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 adhyAtma sAra. 'bhAvA --kAMika jANIne ane kAMIka sAMbhaLIne potAnA AtmAne pati mAnanArA je purUSA kadAgraha rAkhe che, teoe vANI -sarasvatInA mukhane sukhe cuMbana karyuM che, paNa sarasvatInI lIlAnA rahasyane prApta karyu nathI. 3 . vizeSA--jaza thADuM jANI ane thADu sAMbhaLI je purUSa pAtAnA AtmAne pati mAne che, te purUSo kadAgrahane laIne sarasvativANInA rahasyane meLavI zakatA nathI. teo te mAtra sarasvatinA mukhanuM cuMbana kare che, eTale temane zAstranuM uparacATIyu' jJAna thAya che, kharekharU zAstranu` rahasya temanA jANuvAmAM AvatuM nathI. kahevAnA Azaya evAche ke, jemane zAstranI vANInuM yathArtha rahasya jANuvu hAya, temaNe kadAgrahI na thavuM joIe. 3 kadAgrahI purUSA jagatane viTamanA kare che. sadagrahotsarpa datucchadarSairbodhAM zatAMdhI kRta mugdhalokaiH / cimaMbitA iMta jaDairvitaMDA pAMmitya kaMDUlatayA trilokI // 4 // bhAgA --kadAgrahathI jemane bhAre gava Usanna thayeA che, ane jJAnanA jarA aza meLavI jemaNe bheLA leAkAne adha karelA che, evA jaDa purUSAe vitaMDAvAdanI-paDitAInI khujalI vaDe A traNa leAkane viDa'khanA pamADI che. 4 vizeSArtha ThThAgrahI purUSone bhAre garva sanna thAya che, ane te thADA jJAnanA aMza prApta karI, kaTTAgraThuthI bhAra gava ne Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAgraha AAgAdhikAra dhAraNa kare che, ane te jJAnanA cheDA ezathI loLA lokone A karI nAMkhe che; tevA jaDa purUSo A traNa jaMgane herAna kare che. teo vitaMDA-vRthA vAda karavAnI paMDitAI rUpI khujalIthI kene viDaMbanA paDe che. kahevAno Azaya e che ke, digrahane dhAraNa karanArA leke uttama paMDita hetA nathI. teo bhAre garva dhAraNa kare che, ane alpajJAna vaDe bheLA lokone chetara che, tethI sarvathA kadAgrahano tyAga kare che . 4 kadAgrahathI manuSya kRSNapakSanI rAtri jevA thAya che. vidhovivekasya na yatra dRSTi stamoghanaM tatvaravivilInaH azuklapakSa sthitireSa nuunmsdgrhaasyuulmtimnussyH|| "bhAvArtha-kadAhathI sthUla buddhivALA manuSyanI sthiti kha rekhara kRSNapakSanI rAtrinA jevI thaI jAya che. jemAM vivekarUpI caMdranI te daSThi-dazanaja nathI, ghATuM aMdhakAra hoya che, ane jemAM tattvarUpI sUrya vilaya pAmI gayo hoya che. 5 vizeSAtha-graMthakAra A zlokathI kadAgrahI manuSyane kRSNa pakSanI rAtrinA jevI sthitivALa varNave che. je mANasa kahAgrata, rAkhe che, ane sthUla buddhivALA hoya che, tenI sthiti kRSNapakSanI rAtrinA jevI thaI jAya che. kRSNa pakSanI rAtre jema caMdra darzana thA tuM nathI, temane mANasane viveka rUpI caMdra adazya thAya che te rAtre aMdhakAra ghATuM hoya che, tema te mANasane ajJAnarUthI aMbA kAra ghATuM hoya che. kRSNapakSanI rAtre sUrya ahaMta pAmI Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. jAya che, tema te mANane tatvarUpI sUrya asta pAmI jAya che, tene thI sarvathA kadAgrahane cheDI devuM joIe. 5 kadAgrahane AmAvAsyAnI rAtrinuM rUpaka Ape che. kutarkadAtreNa sunAti tattvavahI rasAn siMcati dossvRddh| vipatyadhaH svAuphanaM zamAkhyamasad grahaH kopi kuhU vikSAsaH / / 6 / / bhAvArtha-kAgraha e keI AmAvAsyAne vilAsa che. te kutarka rUpI dAtaraDAthI tattva rUpI velane chede che, deSa rUpI vRkSa u para rasanuM siMcana kare che, ane zama nAmanuM svAdiSTa phaLa nIce pADI pheMkI de che. 6 vizeSArtha-kadAgrahane amAvAsyAnuM rUpaka Ape che. temAM kutarka rUpI dAtaraDAthI tattvajJAna rUpI velena chedavAmAM Ave che, deSa rUpI vRkSa upara rasanuM siMcana karavAmAM, ane zama nAmanuM vAdiSTa phala nIce pheMkI devAmAM Ave che. kahevAne bhAvArtha e che ke, je kadAgraha rAkhavAmAM Ave te, naThArA tarko Utpanna thAya che. ane tethI tattvajJAna nAza pAme che, ghaNuM de vRddhi pAme che, ane zamane nAza thaI jAya che. tethI kadAgraha sarvathA tyAjaya che. athavA kahu zabdano artha pakSI paNa thAya che, ane tene viSe 5Na badhA artha ghaTAvI zakAya che. 6 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAgraha tyAgAyikAra, kadAhane pASANanuM rUpaka ApI varNave che. asadgrahagAvamaye hi citte na kApi sadanAvarasa pravezaH / zahAMkura zcitta vizuSa bodhaH siphAMtavAcAM bata kopraadhH||7|| bhAvArthakAgraha rUpa pASANuthI vyAsa evA cittamAM kaI kikANe paNa sadbhAva rUpa rasane praveza thato nathI. te ahiM cita vizuddha bodharUpa aMkurate kayAMthI pragaTa thAya temAM siddhAMta vANIne za aparAdha che? vizeSArtha-jema pASANanI aMdara rasane praveza thatuM nathI, tema karAgraharUpa pASANuthI vyAsa evA hadayamAM sadbhAvarUpa rasane praveza thato nathI. jema rasano praveza thayA vinA vRkSane aMkura pragaTa thatuM nathI, tema sadbhAvarUpa rasane hadayamAM praveza thayA vinA cittanA zuddha bodharUpI aMkure pragaTa kayAMthI thAya? jyAre sadUbhAvarUpa rasa ane cittanA yuddha bodharUpa aMkura pragaTa na thAya, te pachI temAM siddhAMta vANIne ze aparAdha? kahevA Azaya e che ke, je hadayamAM kadAgraha rAkhavAmAM Ave to temAM sadbhAva pragaTa thatuM nathI, ane sadbhAva vinA cittanI zuddhirUpa be prApta thatuM nathI, te pachI kadi siddhAMta vANI jANavAmAM AvI hoya, te paNa te zA kAmanI? 7 vrata, tapa ane piMDazuddhi karavAmAM Ave topaNa kadAgraha hoya te, tenuM phaLa prApta thatuM nathI, vratAni cINoni tapo'pi taptaM kRtA prayatnena ca piMkazuphiH / anUtphalaM yattu na nindavAnA masadgrahasyaiva hi so'parAdhaH // 7 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 adhyAtma sAra. bhAvArtha_nihae vrata karelAM hoya che, tapasyA karI hoya che, ane prayatnathI piDazuddhi karI hoya che, te paNa temane phaLa maLatuM nathI, e temanA kadAgrahane ja aparAdha che. 8 vizeSArtha_nihu vrata kare che, tapasyA Acare che, ane prayatna karo piMDazuddhi kare che, te paNa temane phaLa prApta thatuM nathI, e aparAdha kadAgrahane ja che. kahevAnuM tAtparya e che ke, je kadAgraha hoya te, game teTalAM vrata kare, game tevI tapasyA kare, ane mATe prayatna karI piMDazuddhi, kare te paNa te sarva vRthA thAya che tethI kadAgrahano tyAga kare Ie. 8 je kadAgraha gaLe vaLageheya te, tene eka jAtanuM bhajana karavA detA nathI. sthAlaM svabudhiH sugurozca dAtu rupasthitA kAcana modkaalii| asadgrahaH ko'pi gale gRhIta stathApi bhoktaM na dadAti uSTAe bhAvArtha-gurU rUpI pIrasanAra, buddhirUpI thALamAM, koI zuddha nAnarUpa mAdakanI paMkti pIrasavA tatpara thAya, tathApi gaLe lAgele. duSTa kadAgraha bhejana karavA detA nathI. 9 vizeSArtha-jema pIrasanAra mANasa thALamAM lADu pIrase, paNa jo kAMI gaLe lAge te, jana thaI zake nahIM tevI rIte buddhirUpI thALamAM zuddha jJAna rUpa lADu, gurU rUpI pIrasanAra pIse. paNa duSTa kadAgraha gaLe lAge che, te zuddha jJAna rUpa lADunuM be Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kadAgraha tyAgAdhikAra. HkaravA de nahIM. kahevAno Azaya e che ke, ekAgraha hoya te, gurU pAsethI zuddha jJAnanI prApti na thAya tethI kadAgrahane sarvathA tyAga kare jaIe. 9 kadAgrahI purUSa, gurUe prasAda karI ApelA thaIne paNa grahaNa karato nathI. guruprasAdI kriyamANamartha rAti nAsadgrahavAM stataH kim / dAdA hisAjhA panIyamAnA kramelakaH kaMTakannu na bhukt||10|| bhAvArtha-kadAgrahI purUSa, gurUe prasAda karelA arthane grahaNa kare nahIM, tethI zuM thayuM? kAMTAne khAnArA UMTa sAkSAt pAse nAMkhelI drAkhane paNa khAte nathI. 10 vizeSArtha-jenAmAM kadAgraha hoya, te purUSa gurUe prasAda karI ApelA arthane grahaNa karatuM nathI, tethI zuM thayuM? athaoNta kadAgrahI purUSa tevA arthane grahaNa kare nahIM, tethI zuM thayuM? eTale kadAgrahI purUSa kadi paNa gurUe upadezelA arthane grahaNa karatuM nathI. te vAta dAMtathI vaTAve che. kAMTAne khAnAre UMTa tenI AgaLa drAkha nAMkhavAmAM Ave, te paNa te drAkhane khAtuM nathI. te kAMTAneja khAya che. kAraNa ke, tenAmAM kAMTA khAvAne kadAgraha heAya che. kahevAne Azaya e che ke, je kadAgraha rAkhe che, te, gurUe Upadeza karelA arthane svIkAratA nathI, paNa pitAnA AgrahamAM derAIne anarthane svIkAra kare che. 10 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. kadAgrahathI, pAmara purUSAnA saraMga karanArA purUSonI moti, vidvAne Upara thatI natho. 364 asadgrahAtpAmara saMgatiM ye kurbati teSAM na rati rbudheSu / viSTAsu puSTAH kila vAyasA no miSTAnna niSTA prasannaM navaMti // 11 // bhAvA--je purUSo kadAgrahathI pAmara purUSonA saga kare che, tene vidvAn purUSAnI Upara prIti thatI nathI. viSTAthI puSTa thayelA kAgaDAe baLAtkAre pazu miSTAnnamAM Asakta thatA nathI. 11 vizeSA--jayAre purUSone kadAgraha prApta thAya che, tyAre tene pAmara purUSonA saMga thAya che, ane je purUSone pAmara purUSonA saMga thayA tene pachI vidvAna purUSonI upara prIti thatI nathI. te upara draSTAMta Ape che. vinnAnu bhakSaNa karI puSTa thayelA kAgaDAo baLAtkAre paNa miSTAnna upara Asakta thatAM nathI. tethI pAmara purUSAnA saMgane karAvanArA ane vidvAnA tarapha a prIti karAvanArA kadAgrahanA savathA tyAga karavA joIe. 11 kadAgrahathI, purUSa yukitanA tyAga karI viparIta buddhi kare che. niyojayatyeva matiM na yuktau yuktiM namoyaH prasanaM niyuMkte / sagrahAdeva na kasya hAsyo jale ghaTAropaNamAdadhAnaH || 12 | Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAgraha tyAgAdhikAra 365 bhAvArtha...je purUSa yuktine viSe pitAnI buddhine joDate nathI, ane kadAgrahathI pitAnI yuktine baLAtkAre je che, te purUpane namaskAra che. nadInA jaLa pAse kadAgrahathI ghaDAmAM jaLa rAkhanAra purUSa kone hAsya karavA cogya nathI thatuM? 12 vizeSArtha-je purUSa gurUnA mukhathI zAstranI yukita sAMbhaLI temAM pitAnI buddhi joDe nahIM ane kadAgrahathI baLAtkAre pitAnI viparIta yukti jeDe, tevA purUSane namaskAra kare egya che. arthAt te purUSane nirakha na joIe. tenI te upekSA karavI joIe. jema koI purUSa nadInA jaLa pAse pANIne ghaDe bharIne bese te purUSa je hAsya karavA gya che, te ja te purUSa hAsya karavA cagya che 12 jenAmAM kadAgraha nAza pAme na hoya, tevA purU Sane zAstranuM jJAna ApavuM cogya nathI. asadgraho yasya gato na nAzaM na dIyamAnaM zrutamasya zasyam / na nAma vaikasya kalaMkitasya prauDhA pradAtuM ghaTate nRpshriiH||13|| bhAvArtha jene kadAgraha nAza pAmyuM na hoya, tevA purUSane - zAstrajJAna ApavuM prazaMsanIya nathI. gAMDApaNAthI kalaMkita thayelA purUSane dhraDha evI rAjalakSamI ApavI ghaTe nahIM. 13 vizeSArtha-je purUSane kadAgraha nAza pAmyuM nathI, tevA purUSane zAstrajJAna ApavuM zreSTa nathI. eTale kadAgraha vALA purUSane Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 adhyAtma sAra zArA jJAna ApavuM nakAmuM che, kAraNa ke kadAgrahane laIne tene zAkAne bAdha prApta thatuM nathI, te upara draSTAMta Ape che. je mANasa gAMDA thaI gayA hoya tene praDha rAjalakSamI ApavI ghaTatI nathI, arthAt kadAgraha vALa purUSa gAMDAnA je samaja. 13 kadAgrahI mANasane zAstrIya, jJAna ApavAthI tene ane zAstrIne baMneno nAza thAya che, prAme ghaTe vAri dhRtaM yathA sabinAzayetsaMca ghaTaM ca sadhaH / asad graha prastamate stathaiva zrutAtmadattA ujayo vinaashH|| 14 // bhAvArtha-jema kAcA ghaDAmAM raheluM pANI pitAne ane ghaDAne tatkALa nAza kare che, tema kadAgrahathI jenI buddhi grasta tha celI che, evA purUSane zAstra jJAna ApavAthI te zAsana ane pitAne baMnene nAza thAya che. 14 viziSArtha je purUSanI buddhi kahAgrahathI grasta thaI gayehI che, tevA purUSane zAma zIkhavavAthI te zAstrane temaja te zA khanArane baMnene nAza thAya che. teM vAta daSTAMta ApI siddha kahe che jema kAcA ghaDAmAM nAkheluM pANI pitAne ane ghaDAtA Ubhacane nAza kare che tema karAgrahavALA purUSane zIkhaveluM jJAna pira Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAgraha tyagAdhikara. te nAza pAme che, ane te jJAnavALAne nAza kare che, eTale kadAprahavALAne jJAna zIkhavavuM na joIe. 14 kadAgrahavALAne je hitepadeza Ape, te mUDha samaja. asada graha prastamateH pradatte hitopadezaM khalnu yo vimUDhaH / zunI zarIre sa mahopakArI kasturikA lepana mAdadhAti // 15 // bhAvArtha-jenI buddhi kadAgrahamAM grasta thaI gayelI che, evA purUSane je mUDha purUSa hitepadeza Ape che, te purUSa mahAna UpakArI thaI, kutarInA zarIra upara karIne lepa kare che. 15 vizeSArtha jenA hAthamAM kAgrahavAsa karI rahyA hoya, tevA purUSane kadi paNa upadeza Ape nahIM. kAraNake, kAgrahI manuSyane ApaNe upadeza talA bartha thaI jAya che. te vAta draSTAMta pUrvaka samajAve che. mUDha purUSa kahAgrahI purUSane hitepadeza Ape che, te kutarInA zarIra upara karIne lepa kare che, eTale kutarInA zarIra upara kasturIne lepa kare jevo anucita ane nakAmo che, tevI rIte kadApI hipa Ave, te acita kare Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 adhyAtma sAra. teja vAta bIjIrIte darzAve che. kaSTena labdhaM vizadAgamArtha dadAti yo'sadgraha dUSitAya / sa khidyate yatna zatopanItaM bIjaM vapannUSara bhUmideze // 16 // bhAvA--je purUSa kaovarDa prApta karelA AgamanA UjvaLaspaSTa ane, RRAgruthI dUSita thayelA mANasane Ape che, te se kaDA yatnavarDa prApta karelAM bIjane kSAravALI jamInamAM vAvIne kheDha pAme che. 16 vizeSA AgamanA UjavaLa ane meLavI, je purUSa dAgrahI mANasane te Ape che, te sekaDo prayatna karI prApta karelAM bIjane khAravALI jamInamAM vAve che. khAravALI jamInamAM vAveluM khIja niSphaLa thAya che, tema kaSTathI meLavelA AgamanA artha ThThAgrahI purUSane samajAvavAthI niSphaLa thAyache; tethI durAgrahI purUSane zAstranA upadeza na ApavA joie. 16 kadAgrahI purUSa gurUpAse zAstrA sAMbhaLe, tA paNa te gurUnIAjJA mAnatA nathI. zRNoti zAstrANi gurostadAjJAM karoti nAsadgrahavAn kadAcit / vivecakatvaM manute ca sAra grAhI bhuvi svasya ca cAlanI vat // 17 // Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAgraha tyAgAdhikAra. bhAvArtha -kadAgrahI purUSa gurU pAsethI zAse sAMbhaLe che, paNa kadAcita gurUnI AjJA mAnatuM nathI, ane je pRthvImAM sAragrAhI purUSa hoya che, te cAlaNanI jema pitAne viveka mAne che. 17 - vizeSArtha kadAgrahI purUSa kadi gurUnI pAsethI zA sAMbhaLe, paNa te gurUnI AjJA mAnatuM nathI, eTale zAe sAMbhaLe khare, paNa kadAgrahane laIne te pramANe vartate nathI, ane je sAragrAhI purUSa heya che, te vivekI hoya che. te purUSa cAlaNanI jema pitAne sAragrAhI viveka darzAve che. eTale jema cAlaNa pitAnAmAM sAra rUpa vastu rAkhI ane asAra varatune bAhara kADhI nAMkhe che, tema sAragrAhI purUSa durAgrahane tyAga karI, sAra rUpa vastune grahaNa kare che, ane asAra vastune tyAga kare che. kadAgrahI purUSamAM te viveka hete nathI. 17 ahA! kadAgrahanI sRSTi kevI viparita che? daMnAya cAturya madhIya zAstraM pratAraNAya pratinApaTutvam / garvAya dhIratva maho guNAnAmasadgrahaste viparItasRSTiH / / 18 // bhAvArtha-aho ! kadAgraha e guNenI viparIta suSTi kare che. kadAgrahI purUSane zAstrane abhyAsa karI prApta thayeluM cAturya daMbhane mATe thAya che. tenI buddhanI paTutA bIjAone chetaravAne mATe thAya che, ane tenuM dheya garvane mATe thAya che. 18 24 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSA--kadAcahI purUSa je guNA meLave, te guNe tene viparItapaNe pravarte che. te zAstranA abhyAsa karI je cAtuya prApta kare te daMbhane mATe thAya che. tenI kavitva buddhinI paTutA te bIjAne chetaravAne mATe thAya che, eTale te kavitA racIne khIjAone chetare che, je tenAmAM dhairya dekhAya te, te gavane mATe thAya che, eTale thaiya guNu vaDe te gava dhAraNa kare che. kahevAnu' tApa e che ke, kadAgrahI purUSa zAstrajJa, kavi ke dhIra ane teA, tenAmAM daba-chaLatA, va'cakatA ane gava utpanna thAya che. arthAt kadAgrahInA guNeA paNa viparItapaNe pariNAme che. 18 kadAgrahI purUSanI maitrI paNa du:kha Ape che. trprasadgRhasthena samaM samaMtAt sahArdana duHkhamavaiti tAdRg / upaiti yAdRkadalI vRzasphuTatkaMTaka koTikIrNA // 115 // 370 bhAvA --kadAgrahI purUSanI sAthe maitrI karanArA mANusa paNa cAre taraph tevuM duHkha prApta kare che, ke jevuM duHkha kALInu' vRkSa pAtAnI pAse AvelA kAMTALA vRkSanA kAMTAonA aNIethI vIMdhAIne bhAgave che. 19 vizeSA--jema kadaLInu vRkSa peAtAnI pAse rahelA naThArA kAMTALA vRkSanA kuTatA kAMTAnI aNIethI vIMdhAIne jevuM duHkha bhogave che, tevu duHkha kadAgrahI purUSanI sAthe maitrI karavAthI purUSa bhogave che; tethI sathA kada!grahI purUSanI maMtrInA tyAga karavA joie. 19 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAha tyAgAdhikAra. 371 vidyA vagere guNo kadAgrahathI nAza pAme che. vidyA viveko vinayo vizuddhiH simghAMtavAnanyamudAratAca / asadgrahAyAti vinAzamete guNAstRNAnIva knnaadvaaneH||30|| bhAvArtha-dAvAnaLanA taNakhAthI jema ghAsa nAza pAme che, tema kadAgraha rAkhavAthI vidyA, viveka,vinaya, vizuddhi, siddhAMta upara prema ane udAratA e guNe nAza pAme che. 20 ' vizeSArtha--vidyA, viveka, vinaya, zuddhi, siddhAMta upara prema ane udAratA evA uttama guNe paNa durAgrahane laIne nAza pAme che, eTale jenAmAM durAgraha heya, te purUSamAM vidyA vagere guNe rahI zaktA nathI. te upara draSTAMta Ape che. jema dAvAnaLanA eka nAnA taNakhAthI ghAsa baLI jAya che, tema eka durAgrahathI vidyA vagere Uttama guNe nAza pAmI jAya che. 20 kadAgrahI--adhamAdhama purUSanI sthiti kevI hoya che? svArthaH priyo no guNavAMstu kazcin mUDheSu maitrI natu tattvavitsu asad prahApAdita vizramANAM sthitiH kilAsAvadha mAdhamAnAma, || g? | bhAvArtha-durAgrahane viSe vizrAMta thayelA adhamAdhama puranI sthiti evI hoya che ke, teone svArtha priya lAge che. guNa vAna purUSa priya lAgatuM nathI. teo mUDha purUSa sAthe maitrI rAkhe che, tatvavettAonI sAthe rAkhatA nathI. 21 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 772 adhyAtma sAra vizeSArtha je purU durAgraha rAkhanArA che, teo adha mAdhama che. temanI sthiti paNa adhama thAya che. teone svArtha priya lAge che, paNa guNavAna purUSa priya lAgatuM nathI. temanI mUDha purUSanI sAthe maitrI thAya che, paNa tatvavettAonI sAthe mitrI thatI nathI. arthAta durAgrahI purUSa svAthI ane kusaMgI hoya che. tevI adhama sthitivALA durAgrahI purUne sarvathA tyAga kare hoIe. 21 e durAgrahane tyAga karanArA purUSane zuM thAya che? idaM vidastattva mudAra buddhi rasadgrahaM yastRNava jahAti / jahAti nainaM kulajeva yoSida guNAnuraktA dayitA ysh:shriiH|2|| bhAvArtha-udAra buddhivAle je purUSa A tatvane jANI kadA grahane tRNanI jema cheDI de che, tene guNAnurAgI evI kulIna priya strInI jema guNAnurAgI evI priya yaza lakSmI cheDatI nathI. rara vizeSArtha-UdAra buddhivAle purUSa "kadAgraha sarvathA tyAga karavAgyA che evA tatvane jANIne kadAgrahanetRNavat gaNI chaDI de che, te purUSane guNAnurAgI evI kulIna strInI jema yaza lakSmI cheDatI nathI. yazalakSmI paNa guNAnurAgI hovAthI te purUSane choDa tI nathI. ahiM cA e zabdathI graMthakartAe pitAnuM "ya vinA e nAma sUcavyuM che. 22 iti kadAgraha tyAgAdhikAra cturdshH| Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAgAdhikAra. adhikAra 15 mo. yogAdhivahAra. 304 asadagrahavyayAd dhvasta mithyAtva viSaya pruSaH / samyaka tvazAlino'dhyAtmazuddheryogaH prasidhyati // 1 // bhAvA--dAgrahanA tyAgathI jeneA mithyAtva rUpa viSane biMdu nAza pAmela che, ane je samyakatvathI zAle che, evA purUSane adhyAtmanI zuddhithI yAga siddha thAya che. 1 vizeSA--have graMthakAra paMdaramA ceAgAdhikArane Arbha kare che. UparanA adhikAramAM RRAgrahenA tyAga karavAne kahyuM, te AgrahanA tyAga ryAM pachI ceAganI siddhi thAya che; tethI have padaramA ceAgAdhikAranA Araba kare che. jyAre dAgrahanA tyAga kare, tyAre mithyAtvanA nAza thAya che; tethI kahyu che ke, jenA mithyAtva rUpa viSanA biMdu nAza pAmela che, jyAre mithyAtvanA nAza thAya che, tyAre samyakatva prApta thAya che, ane samyakatvanI prApti thavAthI A tmAnI zuddhi thAya che. jyAre Atma zuddhi thai, tyAre yAganI siddhi tatkALa thAya che. 1 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 adhyAtma sAra. karma ane jJAna nAmanA veganA be bheda che. karmajJAna vinedena sa dvidhA tatra caadimH| AvazyakAdi vihitaH kriyArUpaH prakIrtitaH // // bhAvArtha-te ega karma ane jJAna evA bhedathI be prakAra che. temAM Avazyaka vagere rahita e kriyA rUpa te karmavega kahevAya che. 2 vizeSArtha-karma ane jJAna evA be bhedathI yoga be prakArane che. eTale karmaga ane jJAnayoga, evA tenA be prakAra che. temAM Avazyaka vagerethI rahita je yiA rUpa te pahele karmacaMga kahevAya che. 2 karmaveganuM svarUpa . zArIraspaMda karmAtmA yadayaM puNyalakSaNam / - mautanoti sonA carma thoLa tataH mRta // re II bhAvArtha zarIranI ceSTA rUpa karma karanAre atmA je sArA gathI puNya karmane vistare che, tethI te karmaga kahevAya che. 3 ' vizeSArtha-zarIranI ceSTA rUpa karma karanAra karmAtmA kahe vAya che. te sArA bhegathI puNya karmane vistAre che, tethI te karmavega kahevAya che. eTale AtmA-jIva sArAM karma kare, te karmayoga kahevAya che. 3 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 yegAdhikAra karmagathI zuM phaLa maLe che? AvazyakAdi rAgeNa vAtsalyA dbhagavagirAm / prAmoti svarga saukhyAni na yAti paramaM padam // 4 // bhAvArtha-AvazyakAdi kiyA Upara rAga rAkhavAthI, ane bhagavaMtanI vANu tarapha premabhAva karavAthI, mANasa svarganA sukhane pAme che. paramapada-mekSane prApta thatuM nathI. 4 vizeSArtha-AvazyakAdi kriyA Upara rAga karavAthI, ane bhagavaMtanI vANI tarapha premabhAva karavAthI, arthAt karmAga sAdhavAthI mANasa svarganAM sukhane meLavI zake che. mokSapadane meLavI zakta nathI. eTale karmaga svarga sukhane ApanAra che. mekSapadane ApanAra nathI. 4 jJAnayoganuM svarUpa jJAnayogastapaH zuddha mAtmara tyeka lakSaNam / iMdriyArthonmanIbhAvAtsa modamukha sAdhakaH // 5 // bhAvArtha-Atmarati jenuM eka lakSaNa cheenuM zuddha tapa, te jJAnega kahevAya che. te jJAnAga IdriyenA arthathI dUra rahevAne laIne, mekSa sukhane sAdhaka thAya che. 5 ' vizeSArtha Atmarati eTale AtmAne viSe prIti karavI, rUpa lakSaNavALuM zuddha tapa, te jJAnAga kahevAya che. arthAta Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 adhyAtma sAra. adhyAtma bhAva dhAraNa karavA, te jJAnayeAga kahevAya che. te jJAnayAgamAM iMdriyAnA arthathI eTale iMdriyAnA viSayeAthI dUra rahevAya che, tethI te meAkSanAM sukhanA sAdhaka thAya che. pa AtmajJAna cAganA prakAra darzAve che. // maiM // na para pratibaMdho'sminnapo yekAtmavedanAt / zubhaM karmApi naivAtra vyAdepAyopajAyate bhAvA--eka AtmAnA veDhanathI, eTale Atma jJAnayAgathI tenI aMdara alpa paNa mItte pratikhaMdha nathI, ane emAM zubha ka paNu vyAkSepane mATe thatuM nathI. 6 vizeSA--eka AtmAnA venathI, eka AtmajJAnacAganA jJAnamAM khIje pratibaMdha nathI, eTale Atma jJAnayeganu jJAna thavAmAM bIjI gheADI paNa aTakAyata nathI. ane emAM zubha karma paNu vyAkSepane mATe thatuM nathI, eTale je kama thI meAkSamAM jAtAM vAra lAge, tevuM zubha karma paNa nathI. 6 temAM kevAone dhyAna zuddhi Aya che? na pramattasAdhUnAM kriyApyAvazyakAdikA / niyatA dhyAnazuddhatvAdyadanyairapyadaH smRtam // 7 // bhAvA--je apramatta sAdhue che, temane AvazyakAdi kricA paNa niyamita nathI; kAraNa ke, temane dhyAna zuddhi hAvAthI te kahela che. 7 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra. 397 vizeSArtha_je apramatta sAdhuo che, temane AvazyakAdi hiyA niyamita nathI, eTale temane AvazyakAdi kriyA karavAnI jarUra nathI. kAraNa ke, temane dhyAna zuddhi hoya che, arthAta jenAmAM kayAna zuddhi hoya eTale AtmajJAna ga hoya temaNe AvazyakAdi kriyA karavAnI jarUra nathI. tethI AtmajJAna sAdhavA yogya che. kevA jIvane kartavya nathI? yastvAtmaratireva syA dAtma taptazca mAnavaH / Atmanyeva ca saMtuSTa stasya kArya na vidyate // 8 // bhAvArtha-je purUSa Atmarati, AtmatRpta ane AtmAne viSe saMtuSTa rahe che, tene kAMI kartavya rahetuM nathI. 8 ' vizeSArtha je Atmarati eTale AtmAne viSe prItivAle hoya che, ane je purUSa AtmatRpta eTale AtmAthI ja tRpta rahenAre heya che, tema AtmAne viSe saMtuSTa eTale AtmAja svavastu che, bIjI puddagalAdi vastu paravastu che," ema jANe AtmAmAM saMtuSTa rahenAra hoya che, tevA Atmarati, Ama tRpta ane AtmA saMtuSTha purUSane pachI kAMI paNa kartavya rahetuM nathI. 8 tevA purUSane kartavya rahetuM nathI, tenuM zuM kAraNa? . naiva tasya kRtenArtho nAkRte neha kazcana / na cAsya sarvajUteSu kazci drthvypaashryH|| e|| Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378. adhyAtma sAra, bhAvArtha-tevA upara kahelA purUSane kartavya karavAthI A lekamAM koI artha nathI, ane na karavAthI koI jAtane artha nathI, temaja tene sarva prANImAtra upara kaI jAtanuM kAMI pra jana nathI. 9 vizeSArtha-Atmarati, AtmatRpta ane Atma saMtuSTa evA te purUSane kAMI kartavya karavAnuM nathI. kAraNa ke, tene kartavya karavAnuM kAMI prajana nathI, ane na karavAnuM paNa nathI. temaja sarva prANI upara tene samabhAva hovAthI tathA keI prANunI pRhA na hovAthI, tene keInI apekSA hotI nathI, tethI tevA purUSane kAMI kartavya karavAnuM rahetuM nathI. huM te viSe bIjuM kAraNa darzAve che. avakAzo niSiyo'smi naratyAnaMdayorapi / dhyAnAvaSTaMnaMtaH kAstu takriyANAM vikalpanam // 10 // bhAvArtha_ene viSe arati ane AnaMdane avakAza niSiddha che, te dhyAnanA avalaMbathI te kriyAone vikalpa katyAMthI hoya? 10. vizeSArtha--ene viSe arati ane AnaMdane avakAza niSiddha che eTale e ThekANe arati-aprIti ane AnaMda avakAza nathI. kAraNake, dhyAnanA avalaMbanathI eTale dhyAnanI sthiratAthIte kriyAne vikalpa paNa kema hoya? arthAt dhyAna vaDe jyAre sthi. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra. 379 ratA thAya che, tyAre pachI kSiAno vikalpa kema saMbhave ? athata jyAM dhyAna vaDe mananI sthiratA thaI, tyAM kriyA karavAnI AvazyatA rahetI nathI. 10 ahiM koI zaMkA kare ke, jyAre mAnIne kiyA nathI, te pachI tene gocarI vagerenI phiyA zAmATe karavI joIe? tenA u taramAM kahe che. deha nirvAha mAtrArthA yApi nidATanAdikA / kriyA sA zAnino'saMgAnaiva dhyAnavighAtina // 11 // bhAvArtha-je bhikSATana karavA vagerenI kriyA dehano, mAtra dehane, nirvAha karavAne mATe che, te kriyA asaMgane laIne jJAnI purUSanA dhyAnane nAza karanArI thatI nathI. 11 vizeSArtha-jJAnI purUSa paNa bhikSATana vagerenI kriyA kare che, te mAtra dehane nirvAha karavA mATe che. te kriyA jJAnI purUSanA dhyAnano nAza karanArI thatI nathI. kAraNake, jJAnI purUSane temAM kaI jAtane saMga hete nathI, eTale temAM koI jAtanI Asapti hetI nathI. 11 temanI AcAra kriyA paNa bhinna bhinna bhejavALI hoya che. ratnazikSA dRganyAhi tanniyojanadRg yathA / phalanedAttathA cAra kriyApyasya vinidyate // 1 // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 adhyAtma sAra, bhAvArtha-ratna-mANikyanI parIkSAnI draSTi ane najaranI parIkSAnI daSTi jema judI che, tema phaLanA bhedathI te dhyAnInI A cAra kriyA paNa bheda vALI thAya che. 12 vizeSA-ratna-mANikyanI parIkSA karavAnI ane najara nI parIkSAnI dRSTi phaLanA bhedathI judI judI lAge che, tevI ja rIte dhyAnI purUSanI acAra kiyA paNa phaLanA bhedathI judA judA bheda vALI che. 12 kevI kriyA AtmajJAnane mATe kalpe che? dhyAnArthA hi kriyA seyaM pratyAhyatya nijaM manaH / prArabdhA janmasaMkaTapAdAtma jJAnAya kalpate // 13 // bhAvArthadhyAna karavAnA prayajana vALI te A kriyA pitAnA manane pAchuM vALI-vaza karI janmanA saMkalpathI AraMbhelI heya te, te Atma jJAnane mATe kalpAya che. 13 vizeSArtha- dhyAna karavAnA prajanavALI kriyA eTale dhyAna karavAnI kriyA ke jemAM manane vaza karAya che, te kriyAthI manane vaza karavAmAM Ave, ane janmanA saMkalpathI tene AraMbha karavAmAM Ave, te te dhyAnanI kriyA Atma jJAnane mATe thAya che, eTale tevI kriyAthI AtmajJAna prApta thAya che. 13 kevo purUSa AtmajJAnI kahevAya che! sthirabhUtamapi svAMtaM rajasA calatAM vrajet / pratyAharatya nigRhNAti jJAnI yadidamucyate // 14 // Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cagAdhikAra. 381 bhAvArthI-sthira thayeluM hadaya rajoguNathI calita thAya che, tevA hRdayane pAchuM vALI je nigraha kare, te jJAnI kahevAya che. 14 vizeSArtha-hadaya sthira thayuM hoya, te paNa te rajoguNa vaDe calita thAya che. eTale hRdayane satva guNamAM rAkhavuM joIe. je tene rajoguNanI sAthe vega thAya che, te te calita thAya che. tevA capaLa hadayane pAchuM vALIne eTale pitAne vaza karIne, tene je. nigraha kare che, tene svavaza kahe che, te jJAnI purUSa kahevAya che. 14 manane svAdhIna karI zuM karavuM joIe? zanaiH zanairuparamezyA dhRtigRhItayA / / AtmasaMsthaM manaH kRtvA na kiMcidapi ciMtayet // 15 // bhAvArtha-dhIraja vaDe grahaNa karelI buddhithI haLave haLave virAma pAmavuM, ane manane AtmAmAM sthira karI, kAMIpaNa ciMtavavuM nahIM 15 vizeSArtha -dhIraja vaDe grahaNa karelI buddhithI eTale vairya vALI buddhithI haLave haLave virAma pAmavuM, eTale A upAdhivALA vyApAramAMthI virata thavuM. jyAre sarva prakAranA vyApArathI virata thavAya che, eTale mana AtmAne viSe sthira thAya che jyAre mana AtmAne viSe sthira thayuM, eTale te pachI kAMI paNa ciMtavavuM nahIM. keI jAtane vicAra manamAM lAva nahIM. ema karavAthI AtmajJAna ega thAya che. 15 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 adhyAtma sAra. manane kevI rIte vaza karavuM joIe ? yato yato niHsarati manazcaMcalamasthiram / tatastato niyamyaita dAtmanyeva vazaM nayat / / 16 // bhAvArthI--capaLa ane sthira evuM mana je je vastumAM prasAra thAya che, te te vastumAMthI tene pAchuM vALI-niyamita karI AtmAne vaza karavuM. 16 vizeSArtha-caMcaLa ane athira evuM mana je je vastumAM prasAra thAya che, eTale je je vastumAM Asakta thAya che, te te vatumAMthI tene pAchuM vALI AtmAne vaza karavuM, eTale AtmAne AdhIna karavuM. kahevAno Azaya e che ke, mane evuM caMcaLa ane asthira che ke, je dareka vastu tarapha kheMcAyA kare che. je je vastumAM mana Asakta thayuM hoya te te vastumAMthI manane pAchuM vALI AtmAne vaza karavuM. ema karavAthI AtmajJAna ega thAya che. 16 tethI manane adraDha rAkhanArA purUSe Ava kAdi kriyA karavI, ataevAhaDhasvAMtaH kuryAcchAstrAdinA kriyAm / sakalAM viSayapratyAharaNAya mahAmatiH // 17 // bhAvArtha-e kAraNathI jenuM mana daDha nathI, evA mahA buddhivALA purUSe viSane tyAga karavA mATe zAstra vigerethI sarva kriyA karavI. 17 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra. 383, vizeSA-jayAre roga vaDe hadaya draDha na thaI zake tema te, tevA purUSe viSane haThAvavAne mATe zAstra vagerenI savuM Avazyakadi kriyA karavI. eTale je purUSanuM mana vaza thaI zake tema na hoya, tevA purUSe zAstranI Avazyaka kriyA karavAnI jarUra che. paNa je manane vaza karavAne samartha che, tevA purUSane Avazyaka kriyA karavAnI jarUra nathI. 17 kevA patie saMyama egamAM vyApAra kare joIe? zrutvA paizAcikI vArtA kulavadhvAzca rakSaNam / nityasaMyama yogeSu vyApRtAtmA navedyatiH // 17 // bhAvArtha-pati, pizAcanI vArtA ane kulavadhunuM rakSaNa sAMbhaLIne nitye saMyamanA vegane viSe vyApAra vALa thAya. 18 vizeSArtha-pizAcanI vArtA ane kulavadhUnuM rakSaNa sAMbhabIne yati nitye saMyamanA yugane viSe vyApAra vALe thAya. ahIM pizAcanI vArtA evI che ke, keI eka zeThane putra dezatare vyApAra karavAne gaye hate. pAchaLathI tenA gharanI pAse eka vRkSa upara pizAca rahetuM hatuM. te pizAca te zeThanA putranuM rUpa laI tenI vahu sAthe vyabhicAra karavAne pravRtta thaye. keTaleka samaye te zeThane putra dezAMtarathI ghera AvyA. te vakhate teNe pelA pizAane pitAnA rUpe che. te baMnenI vacce laDAI thaI. Akhara Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 adhyAtma sAra. te rAjaya dvAramAM inasApha mAgavAne gayA. rAjaya dvAramAM bhUtane gharamAMthI kADhI mukavAneA TharAva thayA, paNa te pizAce kabula karyuM nahIM. "hu" zeThanA putra chu" ema kahI te gharamAM rahyA. chevaTe vahune zarama lAgavAthI zeThe te pizAcane vairInI sAthe yuddha karavAne kAme lagA Do. ane vahune ghara dhadhAmAM kAme lagADI, evI rIte te zeThe anAcAra dUra karyAM, A draSTAMta UparathI ema samajavAnuM che ke, jema te zeThe yukitathI vahune rAkhI, tema munie sayamanA cegathI peAtAnA AtmAne rAkhavA. 18 kriyA kAne guNakArI thAya che! yA nizvayaikalInAnAM kriyA nAti prayojanAH / vyavahAradazAsthAnAM tA evAtiguNAvahAH // 17 // bhAvA--nizcaya nayamAMja eka lIna thayelA purUSone je kriyAo ati pratye jana vALI nathI teja kriyAo vyavahuAra dazAmAM rahelA purUSone ati guNakArI thAya che. 19 vizeSA--jemanuM hRdaya nizcaya nayamAM lIna che, eTale je vyavahAra naya tarapha upekSA rAkhe che. tevA purUSAne kriyAo prayeAjana vALI nathI, eTale UpayegI nathI, je kriyAo temane upayAgI nathI teja kriyAo vyavahAra dazAmAM rahelA purUSone ati guNakArI che. kahevAnA Azaya evA che ke, jayAM sudhI vyavahAra nayanI apekSAche, tyAM sudhI kriyA karavAnI che, ane jayAre nizcaya dazAmAM avAya che, tyAre kriyA karavAnI AvazyakatA nathI. 19 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAgAdhikAra. jJAnayAganuM ullaMdhana na karavAthI, kareluM zuddha krama muktinu kAraNa aneche. 385 karmaNo'pi vizuddhasya zraddhAmedhA diyogataH / taM muktihetutvaM jJAnayogAnatikramAt // 20 // bhAlA--zraddhA ane buddhi vagerenA yAgathI kareluM zuddha karma jJAnayoganuM ullaMghana na karavAthI muktinuM akSata kAraNu thAyache. 20 vizeSA--zraddhA ane buddhi vagerenA cegathI je zuddha kama karavAmAM Ave, ane jJAnayoganu ullaMghana karavAmAM na Ave tA, te zuddha karma muktinu akSata kAraNu thAyache. eTale pUNu zraddhA ane sarI buddhi rAkhI jJAnayeAga sAthe zuddha karma karavAmAM Ave tA, avazya mukti prApta thAyache. 20 jJAna paripakava karavAne upazama che, ema anya danIe paNa kaheche. abhyAse satkriyApektA yoginAM cittazuddhaye / jJAnapAke zamasyaiva yatparairapyadaH smRtam // 21 // bhAvA --yogIone sat kriyAnI apekSA e abhyAsa hAyache, ane temane cittanI zuddhine mATe jJAna paripakava karavAne Upazama che, ema anya danIe paNa kaheche. 21 25 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSAe cegIe sat kriyAnI apekSAe abhyAsa kareche, temane cittanI zuddhine arthe jJAna paripakava karavAne Upazama kahela che. eTale jo teo Upazama gugu dhAraNa kareche, te temanuM jJAna paripakava thAyache. ema anya danIe paNa kaheche. 21 386 cAgAbhyAsa karavAnI IcchAvALA munine ka kAraNa rUpa thAyache, ane ceAgArUDha thayA pachI tene upazama kAraNa rUpa thAyache. rUkSormuneyogaM karma kAraNamucyate / yogArUDhasya tasyaiva zamaH kAraNamucyate // 22 // bhAvAtha yAgArUDha thavAnI icchAvALA munine tenuM kAraNa krama kahevAya che; ane cegArUDha thayelA teja munine tenuM kAraNa Upazama kahevAya che. 22 vizeSAtha--je muni yAgArUDha thavAnI IcchA rAkhatA hAya, tenu' kAraNu karma che, eTale yeAganI IcchA rAkhanArAne AvazyakAdi kriyA tenA ceAganu' kAraNu rUpa thAyache; ane jyAre te muni cAMgArUDha thaye; tyAre tene upazama rAkhavA joIe. eTale Upazama rAkhavAthI ye gAbhyAsa sthira thAyache; tethI ceAgArUDha thavAnu kAraNa Upazama kahela che. A vAta anya dazanIe paNu mAneche. rara cAgArUDha kayAre kahevAya che? yadAhineMdriyArtheSu na karmasvanuSajyate / sarvasaMkalpa saMnyAsI yogArUDhastadocyate // 23 // // 6 // Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra. 387 bhAvArtha-jyAre muni idrinA arthavALAM karmone viSa Asakta na thAya, ane sarva saMkalpane tyAga kare, tyAre te gArUDha kahevAya che. 23 vizeSArtha--gItAmAM kaNe arjunane kahelA UpadezamAMthI graMthakAra darzAve che. ke jayAre muni iMddhinA arthavALAM karmamAM A sakta na thAya, eTale indriyanA viSayane sAdhanArA karmo karavAmAM Asakta na thAya, ane te sarva saMkalpane tyAga kare, eTale manamAM koI jAtanA saMkalapa kare nahIM, tyAre te kharekhara gADha kahevAya che. arthAta ikiyenA viSayane ane sarva prakAranA saMkane tyAga karanAra muni satya gArUDha kahevAya che. 23 ThiyAvagaranuM jJAna ane jJAna vagaranI kriyA . hetI nathI, temAM jJAna pradhAna che. jhAna kriyAvihIna na kriyA vA jJAnavarjitA / guNapradhAnanAvena dazAbhedaH kilainayoH // 14 // . bhAvArtha-DyiA vagaranuM jJAna na hoya, ane jJAna vagaranI kriyA nathI, tethI gANuM ane pradhAna bhAvathI e kiyA tathA jJAnanI dazAne bheda che. 24 vizeSArtha-kriyA vagaranuM jJAna nathI, ane jJAna vagara kriyA nathI, eTale jo kriyA heya teja jJAna kahevAya che, ane jJAna hoya teja kriyA kahevAya che. paraMtu e kriyA ane jJAnamAMzu ane pradhAna bhAvathI dazAne bheda che eTale jJAna pradhAna che, ane kriyA gaNu che. 24 * vizeSArtha yA hoya te kriyA ane Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra jJAnaganI gyatA kevAone hoya che? jhAninAM karmayogena cittazudhimupeyuvAm / niravadhaprattInAM jJAnayogocita tvtH||25|| bhAvArtha-karmavega vaDe cittanI zuddhine prApta thayelA, ame nirdoSa pravRttivALA jJAnIone tethI jJAna ganI yogyatA prApta thAya che. 25 vizeSArtha-karmacagavaDe cittanI zuddhine prApta thayelA, eTale karma karIne cittanI zuddhine prApta thayelA (kAraNake, karma karavAthI cittanI zuddhi thAya che) ane nirdoSa pravRtti karanArA (kAraNake hadaya zuddha thavAthI nirdoSa pravRtti thAya che tevA) jJAnIone jJAna cAganI yogyatA prApta thAya che. 25 jina bhagavate sAdhunA AcAranuM grahaNa kevA purUSone mATe kaheluM che? ataeva hi suzradhAcaraNasparzanottaram / mupAnna zramaNAcAragrahaNaM vihitaM jinaiH // 26 // bhAvArtha-ethIja Uttama zraddhAthI cAritrane sparza karyA - chI dukhe pALI zakAya evA sAdhunA AcAranuM grahaNa karavuM, ema jina bhagavate kahela che. 26 vizeSArtha-jyAre jJAnaganI regyatA prApta thAya, tyAre Uttama zraddhAthI deza viratirUpa cAritrane sparza kare, eTale deza Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAgAdhikAra 389 virati cAritra levuM. te pachI duHkhe pALI zakAya evA sAdhunA AcAranuM grahaNa karavuM;, eTale pachI avirati rUpa cAritra grahaNu karavuM. ema zrI jinabhagavaMte kahela che. 26 dezavirati kriyA paNa dASanA uccheda karI jJAnayeAganI vRddhi kare che, ekadezena saMvRttaMkarma yatpaurvabhUmikam / doSocchedakaraM tatsyAd jJAnayogamadvaddhaye // 27 // bhAvA--eka dezane AzrIne pUrva bhava rUpa je karma karavA mAM AvyuM hoya, te doSanA Uccheda karI, jJAna yoganI vRddhine mATe thAya che. 27 vizeSA--koi eka dezane sAzrIne pUrva bhUmi eTale pUrva bhava rUpa saMvRtta paNe uddezIne, eTale dezathI je prathama AdaravAmAM AvelI je kriyA, te doSane TALavAthI thAyache; temaja jJAnaganI vRddhi karanArI thAyache. arthAta dezathI AdaravAmAM AvelI kriyA sarva virati rUpa jJAnayeAganI vRddhi karanArI thAyache. 27 ajJAnInI kriyA jJAnayeAganA abhAvathI citta nI zuddhi karatI nathI. ajJAninAM tu yatkarma na tatazvicaze dhanam / yogAderatathAjAvAda mlecchAdikRtakarmavat // 20 // Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvArtha ajJAnIonuM je karma che, te gAdikanA ane bhAvathI svecchAdike karelAM karmanI jema cittane zodha karanAra thatuM nathI. 28 vizeSArtha--ajJAnInuM karma jJAnayoga vagerenA abhAvathI cittane zodhanArUM thatuM nathI. eTale ajJAnI je kriyA kare, temAM jJAnagane abhAva che, tethI te vaDe cittanI zuddhi thatI nathI. te upara draSTAMta Ape che. jema svecchAdike karelI kriyA ajJAna pUrvaka hevAthI, cittanI zuddhi karatI nathI, tema jJAnaga vagara ajJAnInI kriyA cittanI zuddhi karatI nathI. tethI jJAnayoga ane vazya sAdhavA gyA che. 28 karmayogamAM paNa saMkalpane tyAga karavAthI phaLa maLe che. na ca tatkarmayoge'pi phalaM saMkalpavarjanAt / sanyAMso brahmabAdhAgho sAvadyatvAtsvarupataH // 25 // bhAvArtha-karmayagamAM paNa saMkalpane tyAga karavAthI phaLa maLe che, eTale svarUpanuM sAvadyapaNuM che, tevA brahmajJAnanA bodhathI saMnyAsa kahevAya che. 29 vizeSArtha-karma ega Acare, paNa je saMkalpane tyAga kare te tenuM phaLa prApta thAya che. eTale niSkAmapaNe karma kara vAthI ja phaLa prApta thAya che. jayAM sudhI AtmajJAna thayuM na Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAgAdhikAra. 391 hAya, tyAM sudhI sanyAsa-tyAga kahevAtA nathI. kAraNa ke, AtmAna vinA tenuM svarUpa sAvadya che; tethI brahma jJAnanA bAdhathIja phaLa prApta thAya che. 29 te viSe vizeSa kaheche. no ceditthaM navedra buddhirgo hasAderapi sphuTA / zyenAghAvedavihitA ghazeSAnupalakSaNAt // 30 // bhAvA--ne kadi ema na heAya te, ge hiMsA vagerethI svecchAdikanI paNa pragaTa zuddhi thAya. temaja vedyamAM kahelA cena yajJa-sIMcANAnA vadhanA yajJathI mleccha ane vedIyAmAM kAMi vizeSa na rahe 30 vizeSA--niSkAma karma karavAthI phaLanI prApti na hAya te| mleccha leke gArhiMsAne zuddha mAne che, te satya hAvuM joie ane vedamAM sIcANA pakSIne mAravAne yajJa che, te karanAra ane geAvadha karanAra mlecchamAM zA taphAvata rahyA? paNa ane sakAma haiAvAthI pAparUpaja che. 30 . tethI sAvadha karma karavuM nahIM, kadi te kama yAge thai jAyatA, sakalpa na karavA. sAvadha karma no tasmAdAdeyaM buddhiviplavAt / karmodayAgate tasminnasaMkalpAdabaMdhanam // 31 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvArtha--tethI buddhinA viparyAsathI sAvadya karma karavu nahIM, mahiM te krama udaya Ave tA, saMpa karavA nahIM, sapa na karavAthI te karmanA baMdha thatA nathI. 31 391 vizeSA--upara kahyA pramANe sAvadya kama naThArU hAvA thI te sAvadya karma buddhinA viparyAsatho karavu* nahIM, eTale jayAre buddhimAM phAraphera thAya che, tyAre sAvadya krama thai jAya che, tethI tevAM kanA sava thA tyAga karavA. kahi tevuM karma UrjAya Ave te temAM sa'kalpa karaveA nahIM, eTale te karavAnA sa'kalpa karavA nahIM. jayAre tevA sa Thapa hAtA nathI, teA pachI te kamanuM baMdhana thatu nathI. 31 ku adha sakalpIja thAya che. karmApyAcarato jJAturmuktinAvo na hIyate / tatra saMkalpajo baMdho gIyate yatparairapi // 33 // bhAvA--kate AcaratA evA jJAnI munineA mukti bhAva haNAtA nathI. kAraNa ke, temAM jJAnIne saMkalpa hotA nathI, sa pa thIja aMdha thAya che, e vAta anya danIe paNa kahe che. 32 vizeSA--jJAnI purUSa di karma Acare tApaNu, tenA mukita bhAva haNAtA nathI. kAraNa ke, te jJAnI kArya prakAranA sapa karyAM vagara karma kare che. jyAre sa'kalpa na hoya tA, pachI kAI jAtanA madha thatA nathI. sapa karavAthI khaMdha thAya che. e vAta anya danIe paNa mAne che. 32 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta gAdhikAra. 33 manuSyamAM kaye manuSya buddhimAna gaNAya che ? karmaNyakarma yaH pazyedakarmaNi ca karma yH| sa budhimAnmanuSyeSu sa yuktaH kRtakarmakat // 33 // bhAvArtha--je purUSa karmane viSe akarmane jue, ane akamane vize kamane juve, te manuSyane viSe buddhimAna gaNAya che, ane te karelAM karmane karanAra yukta purUSa kahevAya che. 33 vizeSArtha-je karmane viSe akarmane jue, eTale pita karma kare che, paNa te karate nathI ema jANe ane akarmane karmane jue, eTale huM karma karuM chuM, paNa temAM koI jAtane saMkalpa nathI karate ema samaje, te manuSyane viSe buddhimAna gaNAya che. kAraNa ke, karavApaNuM rUpa karmane na karavApaNe dekhe che, te purUSa karelAM karmane yathArtha rIte karanAre che ema samajavuM. 33 te viSe bhAMgAnuM vivecana karI samajAve che. karmaNyakarma vA karma karmaNyasminnule api| none vA naMgavaicicyAda karmaNyapi no mate // 3 // bhAvArtha-karthane viSe akarma athavA akarmane viSe karma, athavA karma ane karma ane akarma ane akarma, evI rIte bhAMgAnA vicitrapaNAthI tenA bheda thAya che, paNa temAM Akarmane viSe kamate mAnya nathI. 34 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, - - vizeSArtha-karma karavAne viSe akarma eTale na karavAnuM mAnavuM, athavA karma na karavAne viSe karma karavAnuM mAnavuM; athavA karma karavAne karma-karavuM mAnavuM, athavA akarma na karavAne akarmana karavuM mAnavuM ema tenA ghaNA vicitra bhAMgA thAya che. paNa temAM na karavAne karavuM mAnavuM, te mAnya nathI. 34 niSkAma karma karanAra jJAnI bhegathI vilita thatuM nathI. karma naiHkamyavaiSamyamudAsIno vibhAvayan / zAnI na lipyate nogaiH padmapatramivAMnasA // 35 // bhAvArtha karma niSkarma ane karmanI viSamatAne vicAra karanAra jJAnI udAsI bhAve rahI, jaLa vaDe kamaLanA patranI jema bhegathI vilita thatuM nathI. 35 vizeSArtha-jJAnI purUSa kamane, niSkarmane ane karmanI viSa matAne jANe che, ane tethI udAsI bhAve rahe che. eTale madhyastha bhAve varte che, tethI jema kamaLapatra jaLa vaDe lipta thatuM nathI, tema te bhega vaDe lipta thatuM nathI. 35 ke muni jJAnayogI thAya che? . . pApAkaraNamAtrAphina maunaM vicikitsyaa| . zrana paramAtmA thAva jJAnayonI javemuni ! radda ! Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAgAdhikAra. 395 bhAvA--pApa na karavAthI kAMi munipaNu AvatuM nathI, paraMtu jyAre niHsazapaNe teja ananya paramAtmA thAya, te muni jJAnayeAgI kahevAya che. 36 vizeSA--pApa na karavAthI kAMi munipaNuM AvatuM nathI, eTale kAMi paNa pApa na kare, ane jJAna prApta thayeluM na hAya, te muni kahevAteA nathI; paraMtu jyAre niHsa zayapaNe te ananya paramAtmA thAya, eTale saMzaya dUra karI, pAteja jJAnayeAgamaya ane, tyAre te jJAnayogI muni kahevAya che. 36 jJAnayeAgI viSayAmAM vilisa thatA nathI. viSayeSu na rAgI vA dveSI vA maunamaznute / samaM rUpaM vidaMsteSu jJAnayogI na lipyate // 37 // jJAnayeAgI viSaye mAM rAgI na thAya, tema dveSI na thAya, athavA memAna dharIne rahe, ane te viSayeAnA rUpane samAna jANe, te jJAnayeAgI viSayeAmAM lipAtA nathI. 37 bhASA vizeSAje jJAnayeAgI hAya, te viSayAmAM rAgI thata nathI, tema dveSI thatA nathI; athavA mAna dharIne rahe che, eTale udAsI bhAve rahe che, ane te viSayeAnA rUpane samAnapaNe jANe che, eTale udAsIbhAve raheche; te jJAnayeAgI viSayAmAM lepAtA nathI. 30 kevA jJAnI dharmamaya ane brahmamaya kahevAya che? saMtatvaciMtayA yasyAjisamanvAgatA ime / AtmavAn jJAnavAna veda dharmabrahmanayo hisaH // 38 // Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 adhyAtma sAra, bhAvArtha-sattattvanI ciMtAthI e viSaye jenA jANavAmAM Ave che, te AtmAne jANe che. te AtmavAnuM ane jJAnavAnuM muni dharma maya, ane brahmamaya kahevAya che. 38 vizeSArtha je munisattatvanuM ciMtavana karI, viyenA savarUpane yathArtha rIte oLakhe che, te AtmAne jANe che. Atma svapane jANavAthI, AtmavAnuM ane jJAnavAnuM thayele te muni dharma maya ane brahmamaya kahevAya che, eTale dharmarUpa ane brahmarUpa kahevAya che. 38 jJAnagIo ajJAnane nAza karI ane viSayane oLakhI, tattvathI lakasvarUpane jANe che. vaiSamyavIjamajhAnaM nimnati jJAnayominaH / viSayAMste parijJAya lokaM jAnaMti tattvataH // 35 // bhAvArtha-AnagIo viSamatAne bIjarUpa evA ajJA nane nAza kare che, ane te viSayane oLakhI tatvathI lekasvarUpane jANe che. 39 ' vizeSArtha-jeo jJAnagIo che, teo ajJAnane nAza kare che. je ajJAna viSamatAnuM bIjarUpa che, eTale viSamatAne "Usanna karanAruM che, te jJAnagIo viSanA svarUpane yathArtha rIte oLakhI, pachI lekanA svarUpane tatvathI jANa le che, arthAta jayAre ajJAnane nAza thaye, eTale viSayanuM svarUpa tathA lekanuM savarapa carmajavAmAM Ave che. 3 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogAdhikAra. 37 kevA purUSo jotiSI thaI pApane bALe che? itazcApUrvavijJAnAcidAnaMdavinodataH / jyotiSmaMto navatyete jnyaannidhuutklmpaaH||40|| bhAvArtha-A tarapha apUrva vijJAnathI ane cidAnaMdanA vinathI e purUSa jJAnavaDe pApano nAza karanArA jayetiSI thAya che.40 vizeSAthe--apUrva vijJAnathI eTale apUrva vijJAna prApta karI, temaja cidAnaMda cetanyAnaMdano vinada saMpAdana karI, e jJAnagI purUSa evA jayetiSI thAya che ke, jeo pApanAM bIjane dahana karI nAMkhe che. 40 tejalezyAnI vRddhi kevA prANIne thAya che? tejolezyAviSiryA pryaaykrmghRddhitH|| jASitA nagavatyAdau setthaM jUtasya jAyate // 41 // bhAvArtha-te leyAnI vRddhi ke je paryaya karmanI vRddhithI thAya che, ema bhagavatIsUtra vageremAM kahela che, te Upara kahelA evA ajJAnI prANIne thAya che. 41 vizeSArtha-paryAya karmanI vRddhithI telazyAnI vRddhi thAya che, ema bhagavatI sUtra vageremAM kahela che. te tejalezyAnI vRddhi Upara kahelA jJAnayoga rahita ajJAnI prANane thAya che. 41 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 abhyAma sAra. jJAnI, paMDita, jIvanmukta ane brahma koNa kahevAya che? viSame'pi samejhIyaH sa jJAnI sa ca paMmitaH / jIvanmuktaH sthiraM brahma tathA coktaM parairapi // // bhAvArtha-je viSamane samarUpe jue te jJAnI,te paMDita, te jIvanmukta ane bIjAo tene brahma kahe che. 42 vizeSArtha-je purUSa viSamane samarUpe jue eTale sarvatra sama bhAva rAkhe, te jJAnI ane paMDita kahevAya che. temaja bIjAo eTale anya darzanIo tene jIvanmukta athavA brahma kahe che. 42 samadazInuM svarUpa zuM che? vidyA vinayasaMpanne brAhmaNe gavi hstini| zuni caiva zvapAke ca paMmitAH samadarzinaH // 43 // bhAvArtha vidyA ane vinayathI saMpanna evA brAhmaNa, gAya, hAthI, zvAna ane cAMDAla e sarva upara paMDite samadazI hoya che. 43 vizeSArtha-paMDite vidyA ane vinayathI yukta evA brAhmaNa, gAya, hAthI, zvAna ke cAMDAla Upara samadazI hoya che, eTale te sarva upare sama bhAve vartanArA hoya che. 43 te samadazIo zAmATe brahmane viSe sthira rahe che? -. haiva tairjitaH sargoM yeSAM sAmye sthitaM manaH / nidoSaM hi samaM brahma tasmAda brahmaNi te sthitAH // 44|| Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAgAdhikAra. 399 bhAvA--jemanu mana samatAne viSe sthira thayeluMche, temaNe A leAkamAM badhI sRSTi ne jItI lIdhI che. vaLI brahma-nirdeSa ane sama che, tethI teo brahmane viSe sthita rahelA che. 44 vizeSA--samatA-samAnabhAva e evI vastu che ke, jemAM jo manane sthira karavAmAM Ave te, AkhI sRSTi jItI zakAya che. je leAkeAe peAtAnA manane te samatAmAM sthira karela che, teoe A sRSTine jItI lIdhI che. vaLI brahma-jJAna nirdeauSa ane samatAthI bharapUra che, tethI teo brahma-jJAnane viSe sthira rahelA che. 44 brahmavettA brahmane viSeja sthira thAya che. nahRtpriyaM prApnodvijetprApya cApriyam / sthirabuddhirasaMmUDho brahmavid brahmaNi sthitaH // 45 // bhAvA--priya vastune prApta karI harSa pAmavA nahIM, ane apriya vastune prApta karI udvega pAmave nahIM. evI sthira buddhivALA ane amRddha evA brahmavettA purUSa brahmane viSe sthira rahe che. 45 vizeSA--priya vastune prApta karI ha` pAmave nahIM, eTale managamatI vastu prApta thavAthI manamAM khuzI thaI javu' nahIM, ane apriya vastune prApta karI, udvega pAmavA nahIM, eTale manane agamatI vastu prApta karI udbega rAkhavA nahIM. evA je brahmavettA che, te sthira buddhivALA ane mUDha hAya che, tethI te savaMdA brahmane viSe sthira thAya che. 45 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 abhyAtma sAra nirapekSa munio kevA hoya che? arvAgdazAyAM doSAya vaiSamye sAmyadarzanam / nirapekSamunInAM tu rAgaSadayAya tat // 46 // bhAvArtha -nIcenI dizAmAM eTale sApekSa dazAmAM viSama paNamAM samapaNe jevuM, e doSane mATe thAya che, paNa je nirapekSa munIo che, temane te rAga tathA zreSanA kSayane mATe thAya che. 46 vizeSArtha-sApekSa dazAmAM eTale sakAma dazAmAM je viSamane samapaNe jevuM, te UlaTuM daSane mATe thAya che, eTale jayAM sudhI sakAma dazA hoya, tyAM sudhI viSamane samapaNe jovAnI cegyatA prApta thatI nathI, tethI tema karavAthI UlaTA deSa unna thAya che. jyAre nirapekSa dazA thAya, tyAre viSamane samapaNe jevuM Ie. nirapekSa munione viSamamAM samapaNe jovAnI gyatA prApta che; tethI teone te rAga tathA breSanA kSayane mATe thAya che.46 rAga dveSano kSaya thavAthI, jJAnInI kevI sthiti thAya che? rAgadveSAyAdeti jJAnI viSayazUnyatAm / udyate nidyate vAyaM hanyate vA na jAtucit / / 47 // bhAvArtha-sAnI rAga dvegane kSaya karavAthI viSayanI zUnyatAne 5 me che. te jJAnI kadipaNa chedA nathI, bhedA nathI, ane haNatA nathI. 47 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAgAdhikAra. 401 vizeSAtha--je jJAnI purUSa che, tenA rAga tathA dveSanA kSaya thAya che. jayAre rAgadveSaneA kSaya thayA,tyAre pachI te viSayazUnya viSaya rahita thaI jAya che. nAgadveSa rarhuita ane viSaya zUnya thayelA te jJAnI, pachI kaDhipaNa chedAtA nathI, bheTThAtA nathI, ane hAtA nathI. 47 te jJAnI purUSa kevA ane che ? anusmara tinAtItaM naiva kAMdatyanAgatam / zItoSNasukhaduHkheSu samo mAnApamAnayoH // 48 // bhAvAtha--te jJAnI atIta-thai gayelAne sA~bhAratA nathI, ane anAgata-bhaviSyanI icchA karatA nathI. temaja zIta, garamI sukha, duHkha, mAna ane apamAnane viSe te samabhAve varse che. 48 vizeSA--jJAnI purUSa * atIta-thaI gayelAne sa*bhArata nathI, eTale sukhaduHkhAdi je anI gayAM tene yAda karatA nathI,ane bhaviSyamAM sukhAdi prApta thAya, tevI icchA rAkhatA nathI. te sAthe TADha, taDakA, sukha, duHkha, mAna ane apamAnamAM samAna rIte varte che. eTale sapUrNa samadazI thAya che. 48 adhyAtmanuM sAmrAjya. jiteMjiyo jitakrodho mAnamAyAnupadrutaH / bonasaMsparza rahito vedaveda vivarjitaH || 4 || 26 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 - adhyAtma sAra. saMnirudhyAtmanAtmAnaM sthitaH svakRtakarmabhit / haprayatnoparataH sahajAcAra sevanAt / / 10 / / lokasaMjhAvinirmukto mithyAcAraprapaMcahat / ullasatkaMDakasyAnaH pareNa prmaashritH|| 51 // agdhAvAnAjhayA yuktaH zastrAtItohazastravAn / gato dRSTeSu nirveda maninhuta parAkramaH / / 52 // nikSipadako dhyAnAgni dagdhapAdhana vajaH / pratisroto nugatvana lokottaracaritrabhRt / / 53 // labdhAna kAmAn vahiH kurvanakurvan bahurUpatAm / sphArIkurvan paraM cakSuraparaM ca nimItrayan // 24 // pazyannaMtargatAn nAvAn pUrNajAvamupAgataH / muMjAno'dhyAtmasAmrAjya mavaziSTaM na pazyati // 55 // bhAvArtha-I drine jItanAra, krodhane parAbhava karanAra, mAna tathA mAyAthI upadravane nahIM pAmanAra, lebhane sparzathI rahita, veda tathA bedathI rahita, sahaja AcAranA sevana vaDe haTha prayatna karavAthI virAma pAmanAra, lokasaMjJAthI mukta thayela, mithyA A cAranA prapaMcane haranAra, kaMDaka sthAnane ullAsathI pAmela, paramane Azrita thanAra, zraddhAvAna, AjJAe yukta, zastrathI UlaMghana thayela-zastra rahata, joyelI vastu Upara nirveda pAmanAra, parAkramane ninhava nahIM karanAra, daMDane nikSepa karanAra, pAparUpI iMdhaNAnA Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra. 403 samUhane dhyAna rUpI agnithI bALanAra, pravAhanI sAme cAlavAthI lekettara-divya caritrane dhAraNa karanAra, prApta thayelA kAmane bAhera karanAra, bahu rUpapaNane nahIM karanAra, para cakSune UghADanAra, apara cakSune mIMcanAra, aMtargata bhAvene jenAra ane pUrNa bhAvane prApta thanAra purUSa, adhyAtmanA sAmrAjyane bhegavate, koI paNa avaziSTa evA anya padArthone jete nathI. 49-10-51 52-53-54-55. vizeSA-graMthakAra A sAta kalAkathI adhyAtmanuM sAmrA jya varNave che. ke purUSa adhyAtmanuM sAmrAjya bhegavI zake che? te darzAve che. iMdriya, ane kedhane jItanAra, jyAre iMdriya ane krodha parAbhUta thayA, pachI mAna ane mAyA Upadrava karI zaktAM nathI. tyAre tenAmAM lebhAne sparza thatuM nathI, tethI veda ane kheda tenI pAse AvatAM nathI, eve purUSa hamezAM sahaja-svAbhAvika AcArane seve che. eTale viSaya haTha-baLAtkAra karI keInuM sevana karatuM nathI, arthAt durAgraha rAkha nathI. tene purUSa pachI lakasaMjJAthI mukta thaI jAya che, eTale te leka vyavahAramAMthI chuTa thAya che. jyAre te leka vyavahArathI mukata thaye, tyAre pachI temithyA AcArane cheDI de che. mithyA AcArane tyAga thavAthI, te egya sthAna ane UMcA Azrayane prApta kare che. pachI tenAmAM pUrNa zraddhA pragaTa thAya che, eTale te Agama tathA gurUnI AjJA pramANe vIte che. tethI te zastra rahita eTale ahiMsaka bane che. AvA badhA Uttama guNe prApta karyA pachI, te A saMsAramAM dekhAtI vastuo upara nirveda vairAgya pAme che. pachI vairAgyanA baLathI pitAnA parAkramane nihara karatuM nathI, eTale pitAnA viryane pherave che. pachI mane daMDa vAga-- Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 adhyAtma sAra. Da, ane kAyadaMDane nikSepa karI, yogane abhyAsI bane che. te roga vaDe saMpAdana thayela dhyAna karavAnI zaktithI, eTale dhyAnarUpI agnithI te pitAnAM pAparUpI iMdhaNane dagdha kare che. jyAre te nipApa thaye, eTale tenAmAM coga baLavaDe labdhio prApta thAya che; tethI, te jaLanA pravAhanI sAme cAlavA vagerenI zaktio dhAraNa kare che. tethI te lattara-divya camatkArI caritrane prApta thAya che. pachI labdhio vaDe tene aneka kAma prApta thAya che. te paNa te kAmanI darakAra rAkhatuM nathI, tema labdhio vaDe bahu rUpI thata nathI, eTale pitAnA sahaja-svAbhAvika rUpamAMja rahe che. bIjA kRtrima rUpa dhAraNa karatA nathI AthI te paracakSu-divya cakSune ughaDe che, ane paracakSu-carma cakSune sIMce che, arthAt tenAmAM divya darzana pragaTa thAya che. AthI te pitAnA aMtargata bhAvane joI zake che. pachI te pUrNa bhAvane prApta kare che, eTale pUrNa Atma savarUpane prApta kare che. A purUSa pachI adhyAtmanA sAmrAjyane bhagave che. te pachI te jaganA bIjA padArthone jete nathI, athatasvavaranurUpe avaleka nathI.4-50-11-para-53-54-papa A jJAnayoga zreSTha che, e vAta bhagavate paNa jaNAvI che. zroSTehi jJAnayogo'ya madhyAtmanyeva yajagau / baMdhapramodaM bhagavAn lokasAre sunizcitam // 56 // bhAvArtha- adhyAtmane A jJAnayoga zreSTha che. tema jina bhagavAne AcArAMga sUtranA kasAra adhyayanane viSe nizcaya pUrvaka kahela . 56 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAgAdhikAra. 405 vizeSA--adhyAtmane viSe upara kahela jJAnayoga zreSTa che. te zrI jinabhagavate AcArAMga sUtranA leAkasAra adhya yanane viSe nizcaya karIne matAnyA che. 56 upara kahela jJAnayoga zuM kare che? upayogaikasAratvAt dAzvasaMmoha bodhanaH / mokSApte yujyate caiva tathA coktaM parairapi // e7 // bhAvAtha--e jJAnayeAga upayAgamAM eka sArarUpa hAvAthI tatkALa asa'meAhane bedha karanArA che, tethI te meAkSanI prAptine mATe ghaTe che. tema anya danIe e paNa kahela che. 57 vizeSA--e jJAnayeAga upayegamAM eka sArarUpa hAvAthI, tatkALa asa'mehune bedha karanAro che, eTale sarva prakAranA UpayeAgamAM jJAnayega e zreSTha Upayoga che; tethI te jJAnayeAga dhAraNa karavAthI, meAhunA khAdha thAyache. arthAt mAhunu' svarUpa sa majavAmAM Aveche. tethI te mekSanI prAptine mATe thAya che, eTale jyAre mehanuM svarUpa samajAyu, te pachI mehanA tyAga thavAthI, meAkSanI prApti avazya thAyache. anya danIe paNa e vAta jaNAve che. 57 kRSNe arjunane yAgI thavAne ApelA upadeza tapasviyo'dhiko yogI jJAninyo'pyadhikomataH / karmanyAdhiko yogI tasmAdyogI navArjunaM // 58 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra - bhAvArtha he anAgIo, tapasvIothI, jJAnIothI ane kamIethI paNa adhika che. tethI tuM yegI thA. 58 ' vizeSArtha-graMthakAra AgItAnA zlekanuM pramANa ApI, cagInI prazaMsA kare che. he arjuna! tapasvIo, jJAnIo ane kama eTale kiyA karanArAothI gI adhika che mATe tuM paNa yegI thA. 58 AtmAnI paramAtmAnI sAthe abheda upAsanA rUpa yoga ghaNe zreSTha che. samApattirihavyakta mAtmanaH paramAtmani / anedopAsanArupa stataH zreSThatarohyayam / / 59 // bhAvArtha-ahi AtmAnI samapattispaSTa che ke, AtmA ane paramAtmAnI abheda upAsanArUpa je roga, te atyaMta zreSTha che. 59 vizeSArtha-AtmA ane paramAtmAnI abheda upAsanA eTale AtmA ane paramAtmA ekaja che e nizcaya, te yoga atyaMta zreSTha che. ane AtmAnI samApati paNa temAM ja che. 59 bhagavAnanI upAsanA sarvathI moTI che. upAsanA nAgavatI sarvenyo'pi griiysii| mahApApadaMyakarI tathA coktaM parairapi // 60 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra. 407 bhAvArtha-bhagavAnanI upAsanA savathI paNa maTI che, ane meTA pApane kSaya karanArI che, ema anya darzanIoe paNa kaheluM che. 60 vizeSA-sarvathI bhagavaMtanI upAsanA sevA meTAmAM moTI che, ane te moTAM pApane kSaya karanArI che, e vAta jaina zAstramAM che, eTaluM ja nahi paNa anya darzanIo paNa temaja kahe che. 60, kRSNa arjuna pratye kahela teja upadeza. yoginAmapi sarveSAM satenAMtarAtmanA / zraghAvAn najate yomAMsa me yuktatamo mataH // 6 // bhAvArtha-je purUSa sarva yegIonI sAthe aMtarAtmA thaI ane zraddhA rAkhI mane bhaje che. te purUSa mArA jevuM thAya che, ema huM mAnuM chuM. 61 . vizeSArtha--je purUSa sarva yegIonI sAthe aMtarAtmA thaI, eTale sarvagIonA aMtarAtmAmAM maLI tadrupa thaI, temaja mArI upara pUrNa zraddhA rAkhI mane bhaje che, te purUSa mArA je thAya che, eTale paramAtma rUpa thAya che, ema huM mAnuM chuM. 61 zAnI paramAtmAnI upAsanA karavAthI tanmaya bane che.. upAste jJAnavAn devaM yo niraMjanamavyayam / sa tu tanmayatAM yAti dhyAnanidhUta kaTamaSaH // 6 // Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvArtha--je jJAnI purUSa niraMjana ane avyaya-avinAzI evA paramAtmA devanI upAsanA kare che. te dhyAna vaDe pApane dura karI tanmayatAne-paramAtmarUpatAne pAme che. 62 vizeSArtha- jJAnI purUSa paramAtmAnI upAsanA kare che. eTale ke je paramAtmA niraMjana mAyA athavA karma rUpa aMjana rahita ane avinAzI che, tenI upAsanA kare che, athaoNt paramAtmAnI dhyAna rUpe upAsanA kare che, te purUSa dhyAna vaDe pitAnAM pApa-karmane dUra karI, paramAtma rUpa thAya che. dara vizeSajJa na hoya te paNa sarvajJa prabhune sAmAnya vega prApta karI levI zake che. vizeSamapyajAnAno yaH kugraha vivaajtH| sarvajJaM sevate sA'pi sAmAnyaM yoga mAsthitaH // 63 // bhAvArtha-je vizeSa jJAnavALo na haya, paNa kadAgrahathI - hita hoya te, te paNa sAmAnya rogane prApta karI sarva prabhune seve che. 63 vizeSArtha -kadi jJAnAvaraNIya karmane laIne vizeSa jJAna prApta thayuM na haya, te paNa je purUSa kadAgrahathI rahita haya, te sAmAnya rogane prApta karI sarva prabhune sevI zake che. ka havAne Azaya e che ke, kaddhi vizeSa jJAna na hoya, paNa jo mA Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra basa kadAgrahI na hoya te te sAdhAraNagamAM rahI sarvajJa paramA bhAnI UpAsanA karI zake che. 63 sarvajJanA sevake sAmAnyapaNe paNa sarva bhAvane pAme che. sarvajJo mukhya ekastatpratipattizca yAvatA / sarve'pi te tamApannA mukhyaM sAmAnyato budhAH // 6 // bhAvArtha-sarvajJa ekaja-mukhya che. tethI jeTalI temanI sevaza karavAmAM Ave, te sarve teTalI rIte-sAmAnyapaNe paNa te mukhyasarvajJanA lavane pAme che, ema paMDite kahe che. vizeSArtha-sarvajJa prabhu ekaja mukhya che, tethI jeTalI temanI sevA karavAmAM Ave, teTalI rIte te sarve sAmAnyapaNe paNa sarvajJanA bhAvane pAme che. eTale sarvajJa prabhunI jeTalI sevA karavAmAM Ave, teTalA pramANamAM sarvA bhAvane te pAme che. A vicAre paMDita purUSe jaNAve che. 64 pRthvI upara vizeSapaNe sarvajJa bhAvane kaNa pAmyAnathI? na jJAyate vizeSastu sarvathA sarvadarzibhiH / avona te tamApA vizeSya nuvi kecana // 6 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra bhAvArtha-sarvadazI purUSa sarvathA vizeSa bhAvane jANatA nathI, ethI keTalAka te pRthvI upara vizeSa bhAve te sarvarane pAmyA nathI. 65 vizeSArtha-sarvadezI purUSa sarvathA vizeSa bhAvane jANa tA nathI, eTale jeo savaMdazI che te vizeSa bhAvane jANa vAnI apekSA rAkhatA nathI. ane tethI keTalAeka te, A pRthvI Upara vizeSa bhAve sarvajJa bhAvane pAmyA nathI, eTale te apekSA ne laIne teo sarva thaI zakyA nathI. athavA ahiM e paNa bhAvArtha nIkaLe che ke, pRthvImAM je vizeSa jANu che, te paNa sarva jJa paNuM pAmyA nathI, ane vizeSa jANa na chatAM paNa sarvajJa bhA. vane pAmyA che. 65 sarvAgIone sarvajJApaNAnA aMza sarakhA che. savajha pratipayaMzA ttulyatA sarvayoginAm / dUrAsannAdijedastu tadbhUtyatvaM nihaMti na // 66 // bhAvArtha sarva rogIomAM sarvapaNAnA aMzathI tulyatA che, ane dUra ane najIka vagerene je bheda che, tenAthI kAMI tenuM sevakapaNuM haNAtuM nathI. 66 - vizeSArtha-sarva yogIomAM jJAna vagerethI nyUnAdhitA rahelI che, paNa sarvajJa bhAvanA aMzathI teo badhA sarakhA che. e Tale jayAre temanAmAM sarvajJa bhAva jovAmAM Ave, tyAre teo sarakhI keTImAM gaNAya che. je ghara ane najIka e temanAmAM bheda Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra 411 dekhAya che, eTale "A nIcI bhUmikAmAM che, ane A uMcI bhUmikAmAM che, ema bheda jaNAya che, paraMtu tethI kAMI temanuM sevakapaNuM haNAtuM nathI. eTale sarvajJa pratye temane je sevaka bhAvache, te nAza pAmate nathI. 66 madhyastha bhAvanuM avalaMbana karI sarvajJanI. sevA sarva vidvAnane iSTa che. mAdhyasthAmavalaMbyaiva devatAtizayasya hi| sevA sarvai budhairiSTA kAlAtIto'pi yajagau // 67 / bhAvArtha-madhyastha bhAvanuM avalaMbana karI, devatAtiya-sarva prabhunI sevA sarva vidvAnane ISTa che, te kAlAtIta, chatAM paNa ISTa kahe che. 67 vizeSArtha_vidvAne kahe che ke, sarvajJa prabhunI sevA madhyasthabhAvane dhAraNa karIne karavI. te kadi kAlAtIta hoya, eTale kALanuM ullaMghana thayuM hoya, te paNa te sevA karavI ISTa che. kAraNa ke, madhyastha bhAvathI karelI prabhusevA tatkALa uttama phaLane A pe che. ane madhyasthabhAvamAM kAlAtikamaNa paNa joI zakAtuM nathI. 67 A mArga bIjAone paNa vyavasthAthI kahela che. anyeSAmapyayaM mArgoM mukta vidyAdivAdinAm / ajidhAnAdinedena tattvarItyA vyavasthitaH // 6 // Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 adhyAtma sAra, bhAvArtha-muktavAdI ane avidyAvAdI vagere bIjAone paNa A mArga abhidhAna pramukha bhedathI tanI rItIe vyavasthAthI kahela che. 68 vizeSArtha-muktavAdI, avidyAvAdI vagere je bIjAe che temane paNa A upara kahele mArga abhidhAna vagere bhedathI tAva rIte vyavasthita karelo che, eTale abhidhAna vagere je te mArganA bhede darzAvelA che, te bhede tatva pramANe ghaTAvI, te mukatavAdI - gerene temane AtmasAdhanamAM UpayegI gaNele che. 68. paramAtmAnI judI judI saMjJA kevaLa bheda rUpe darzAvela che, paraMtu vastutAe te abheda che. mukha bucho'hathApi ya daizvaryeNa samanvitaH / tadIzvaraH sa eva syAt saMjhAnedo'tra kevalam // 6e|| bhAvArtha-mukta, buddha, ahaMna teja aizvarya vaDe yukta hona vAthI, Izvara thAya che. ahiM kevaLa saMjJAne bheda che. 69 vizeSArtha -jenAmAM aizvarya hoya, te Izvara kahevAya che. te Izvarane keTalAeka mukta kahe che, keTalAka buddha kahe , ane keTalAeka ahena kahe che. mAtra ahiM temanI judI judI saMjJAne leda che. paraMtu vastutAe te Izvara eka ja che, kAraNa ke, jenAmAM aizvarya te Izvara e vAta sarvane samAna che. 69 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 cogAdhikAra Izvara anAdi zuddha che, evI paradarzanIonI mAnyatA vyartha che. anAdizuddha ityAdiyoM jedo yasya kaTapyate / tattattaMtrAnusAreNa manye so'pi nirarthakaH // 70 // bhAvArtha--Izvara anAdi zuddha che, e je bheda jene mATe kalpAya che, te bheda te te taMtrane anusare che, ema huM mAnuM chuM. te paNa te bheda nirarthaka che. 70 ' vizeSArtha keTalAeka ema mAne che ke, "Izvara anAdi zuddha che, eTale Izvarane zuddhi thavAnI jarUra rahetI nathI, te te svataH zuddha che, A bheda mithyAtvathI kalpAela che. eTale te bedamAM mithyAtva rahela che. kAraNa ke, jaina mata pramANe Izvara anAdi zuddha thaI zake nahIM. jayAre karma apAvI zuddhi prApta karAya, tyArija zuddha thavAya che. A mata anyadarzanIonA taMtrathI kalpAelo che, ema graMthakAra mAne che. tethI te taMtrathI kalpele mata nirarthaka che. arthAt mAnya karavA cogya nathI 70 bhAvathI phaLane abheda che, e kAraNa darzAve che. vizeSasyAparijJAnAd yuktInAM jAtivAditaH / pAyo virodhatazcaiva phalAnedAca jAvataH // 71 // Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 adhyAtma sAra, bhAvArtha-vizeSa nahIM jANavAthI, yuktionA jAti vAdathI, prAye karIne virodhathI ane bhAvathI phaLane abheda che. 71 vizeSArtha-bhAvathI phaLane abheda che, eTale bhAva ane pha LamAM koI jAtane bheda nathI, te mukhya hetu che. tene mATe traNa kAraNa darzAve che. vizeSa nahIM jANavAthI eTale vizeSa jJAna nahevAthI, yuktionA jativAdathI eTale yukitaone ucita evI jAtinAM vacanathI, ane prAye karIne virodhathI, eTale prAyaH para spara virodha AvavAthI-e traNa kAraNane laIne bhAvathI phaLane abheda che. e mukhya kAraNa ghaTe che. 71 saMsAranAM kAraNe saMjJAthI judAM che, paNa vastutA e ekaja che. praviNArAjama ivatI 7LaNa 1 tataH pradhAnamevaitatsaMjhAjedamupAgatam // 7 // bhAvArtha--avidyA, kaleza ane karma vagere saMsAranAM kAraNo che. paNa vastutA e ekaja pradhAna che. paNa saMjJA thI bhedane pAmela che. 72 vizeSAtha--avidyA, kaleza ane karma vagere saMsAranAM kAraNe che, eTale avivAthI, kalezathI ane karmathI saMsAra upanna thAya che, tethI vidyAdi saMsAranAM kAraNo che. keTa Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikara. 415 lAeka dazanIe te judAM judAM nAmathI kAraNe darzAve che, paraMtu vastutAe pradhAnapaNe te sarvanuM kAraNa eka ja che. eTale avighA kahe, kaleza kahe, ke karma kahe, te ekaja che. mAtra temanI judI judI saMjJA pADI che. 72 te viSe paMDita purUSane UpAdhi bheda hai nathI. yasyApi yo parojedazcitropAdhistathA tathA / goyate'tItahetucyo dhImatAM sopyapArthakaH // 73 // bhAvArthI-tenA je bIjA bheTa che, te tema tema citra vicitra upAdhi vALA che. te atIta hetuone mATe paMDitene nirarthaka che, eTale paMDite tene nirarthaka mAne che. 73 vizeSArtha-upara kahelA avidyAdikanA vaLI bIjA bheda kalpanAe aneka thAya che. tethI aneka prakAranI upAdhi Usanna thAya che. tema tema jANavAmAM Ave che ke, upAdhine abhAva thAya che, paNa te upAdhi bheda paMDitane nirarthaka che, ema jANavuM 73 temAM sAmAnyapaNe UpayegI hoya te, anumAna viSayano abhAva thAya che. - tataH sthAna prayAsoyaM yattadledanirUpaNam / .. sAmAnyamanumAnasya yatazca viSayAgataH // 7 // Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 adhyAtma sAra. bhAvArtha-tethI A sthAnane je prayAsa te bhedanuM nirUpaNa karavAne sAmAnya che. jethI anumAna pramANa karatAM sAmAnyapaNe tenA viSayane abhAva thAya che. 74 vizeSArtha-tethI A sthAnane je prayAsa te bhedanuM nirU paNa karavAne sAmAnya che eTale sthAnanA prayAsathI bhedanuM nirU paNa thaI zakatuM nathI. vaLI te sarvamAM anumAna pramANa levAmAM Ave te, sAmAnya paNe tenA viSayane temAM abhAva thAya che. 74 sakSepanI rUcivALA jijJAsune vizeSathI baLa prApta thAya, te baLa gaNAtuM nathI. saMkSiptaruci jijJAsA vizeSAnna bavaM balam / cArisaMjIvinIcAra jhAtA danopayujyate // 75 / / bhAvArtha-saMkSepa rUcivALA jijJAsune vizeSathI tha. yela baLa, te baLa hetuM nathI. te cAri saMjIvanI-cAranA daSTAMta thI ahi upayogamAM Ave che. 75 vizeSArtha-je jijJAsu saMkSepa rUcivALa hoya che, eTale je saMkSepathI jANavAnI IcchA rAkhanAro che, tene vizeSathI thayela baLa, te baLa hetuM nathI. eTale saMkSepanI jijJAsAvALAne vizeSa meLavavAnuM baLa rAkhavuM. te nakAmuM che. te viSe cArisaMjIvanI-cAranuM dRSTAMta prakhyAta che. saMjIvanI nAmanI ghAsanI buTIne eLakhanArI ekameTI strIe te buTIne vegathI bIjI nAnI strIne Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAra. 417 patine pazu avasthAmAMthI pazu banAvyo hate. tema saMkSeparUcivALe purUSa vizeSa balavAna kayAre thAya, ke jayAre tenI prIti sAce sAcI hoya tyAre. paNa sAcI prItivInAnuM vizeSa baLa, te baLamAM gaNAtuM nathI. 75 jijJAsu purUSa zabdabrahmane prApta thAya che. jijJAsApi satAM nyAyyA yatpare'pi vadaMtyadaH / jijJAsurapi yogasya zabdabrahmAtivartate // 76 // bhAvArtha-sapurUSane jijJAsA rAkhavI, e nyAya che. ane anya darzanIo paNa tema kahe che. ane jijJAsu paNa zabda brAne prApta kare che. 76 vizeSArtha-sapurUne jijJAsA rAkhavI, e nyAya che. eTale satparUe kaI paNa vastune jANavAnI IcchA rAkhavI, te sa ne ghaTe che. anyadarzanIo paNa te vAtane mAnya kare che. je purUSa ane jJAtA na hoya, paraMtu ganI jijJAsAvALo hoya, te paNa te zabda brahmane pAme che. A vAtane Upadeza kRSNa ane junane Apela che. 76 UpAsake cAra prakAranA che. AttoM jijJAsurarthArthI jJAnI ceti caturvidhAH / .. upAsakAstrayastatra dhanyA vastuvizeSataH // 77 // 27 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agrAma sAra - bhAvArtha-Arta, jIjJAsu, atharthI ane jJAnI e cAra prakAranA upAsake che, teomAM vastu vizeSathI traNa upAsake uttama gaNAya che. 77 vizeSArtha-Arta eTale dukhI, jIjJAsu eTale jANavAnI IcchAvALe, arthathI eTale dhana athI, ane jJAnI. A cAra prakAranA upAsakamAMthI dravyanA athI vinA traNa upAsake vakhAyuvA yogya che, kAraNa ke, te traNa.upAsake vastunA svarUpane yathAthai rIte jANanArA che A upadeza kRSNa arjunane kahe che. 77 jJAnI purUSa vizeSa caDIAta che. jJAna) tu zAMtavikSepo nityanaktirviziSyate / atyAsanno hyasau bhaturaMtarAtmA sadAzayaH // 7 // bhAvArtha-sarva prakAranA vikSepa jenA zAMta thaI gayA che, e jJAnI purUSa. nitya bhaktithI sarvamAM vizeSa thAya che. ane sArA A zayALe te jJAnI aMtarAtmA rUpe thaI paramAtmAnI najIka rahenAra thAya che. 78 vizeSArtha-te traNa prakAranA upAsakAmAM paNa jJAnI puru rUSa caDI Ave che, kAraNa ke, tenA vikSepa zAMta thaI gayelA heya che, ane te nityA bhaktiA vALe hAja che sArA AzayALe ane aMtarAtmA rUpe rahele tenI purA paramAtmAnI ati samIpa rahenAre thAya che 78 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikAjI saMzaya rAkhanArA purUSa vinAza pAme che. karmayogavizupastad jJAne yujota mAnasam / mAgaradhAna sarathAno vinarUpatti GU . bhAvArtha -karma vegathI zuddha thayelA purUSe pitAnA manane jJAnamAM javuM. ajJAnI chatAM zraddhA na rAkhanAre-saMzaya karanArI purUSa nAza pAme che. 79 ' vizeSArtha--je purUSa karma egathI zuddha thayele che, tene pitAnA manane jJAnamAM joDI devuM. eTale je purUSa karma yega karI zuddha thayela che, teNe sarvadA manane jJAnaniSTa rAkhavuM. je mANasa pite ajJAnI che te chatAM zraddhA rAkhavA jAya tenA manamAM saMzaya rahyA kare che. te saMzayI purUSa vinaSTa thaI jAya che. 79 jJAna yogI muni ke rahe che. nirbhayaH sthiranAsAgrattadaSTivate sthitaH / mukhAsanaH prasannAsyo dizazvAnavalokayan // 8 // dehamadhyazirogrIvamavakraM dhArayanbudhaH / datairasaMspRzana detAn muzliSThAgharapallavaH // 1 // Araudre parivajyoM supo cA daravI / apramato rakho dhyAne jJAnayogI bhvemuniH|| RR Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 adhyAtma sAra. bhAvArtha-nirbhaya rahenAra, nAsikAnA agrabhAga upara sthira daSTi rAkhanAra, vratamAM rahenAra, sukha Asana karanAra, prasanna mukha rAkhanAra, dizAonuM avalokana nahIM karanAra, dehane madhya bhAga, mastaka ane Deka avakapaNe dhAraNa karanAra, dAMta vaDe dAMtane sparza nahIM karanAra, haTharUpa pallavane barAbara melavI rahenAra, Arta tathA redra dhyAnane cheDI dharma ane zukala dhyAnamAM buddhine rAkhanAra, ane pramAda rahita thaI, dhyAnamAM tatpara rahenAra muni jJAna yogI kahevAya che. 80-81-82 vizeSArtha-je jJAnayogI muni hoya, tenirbhaya rahe che. te pitAnI nAsikAnA agra bhAge dRSTine sthira rAkhe che. hamezAM pita dhAraNa karelAM vratane pALe che, te hamezAM dhyAna dhare che. jyAre te dhyAna dhare, tyAre sukhAsana karI bese che. pitAnA mukhane prasanna rAkhe che. koI paNa dizA tarapha jotuM nathI. pitAnA zarIranA madhya bhAgane, mastakane ane grIvAne saralapaNe rAkhe che. dAMtane dAMta aDakADatuM nathI. haThanI sAthe heTha barAbara meLavI rAkhe che. dhyAnavasthAmAM rahI, Arta tathA rodra dhyAna karatuM nathI. dharma ane zukala dhyAnane dhyAya che. ane keI jAtane pramAda rAkhyA vagara, dhyAnane viSe tatpara rahe che. A muni kharekhara jJAnagI kahevAya che. 80-81-82 dhyAnegane prApta thayA pachI muktiyogane pAme che. karmayogaM samanyasya jJAnayogasamAhitaH / dhyAnayogaM samAruhya muktiyogaM prapadyate // 3 // Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAyikAra, 421 bhAvArtha-karma yegane abhyAsa karI, jJAna egamAM tatpara bane che. pachI dhyAna yugamAM ArUDha thaI muktiyegane pAme che. 83. vizeSArthagraMthakAra A gAdhikArane pUrNa karatAM kahe che ke, je muni karma yogane abhyAsa karI, jJAnayogamAM tatpara bane che, eTale karmavega prApta karyA pachI, muni jhAnagane adhikArI thAya che. jayAre jJAnayogane adhikArI. bane, te pachI te dhyAna egane adhikArI bane che. dhyAna ga upara barAbara ArUDha thayA pachI, te mukita yogane prApta kare che. eTale muktine pUrNa adhikArI thAya che. 83 iti paMcadazaH yogAdhikAraH Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, adhyAya 16 mo. dhyAnAdhikAraH hiyAnanuM svarUpa ane tenA prakAra. sthiramadhyavasanaM ya ttaddhyAnaM cittamasthiram / nAvanA vApyanupekSA ciMtA vA tat tridhA matam // 1 // bhAvArtha--je asthira cittane sthira adhyavasAya, te dhyAna kahevAya che. te bhAvanA, anuprekSA ane ciMtA ema traNa prakAranuM che. 1 vizeSArtha_cittane avabhAva asthira rahevAne che. tevA asthira cittane je sthira adhyavasAya, te dhyAna kahevAya che, eTale cittane nigraha kare, te dhyAna kahevAya che. te dhyAna, bhAvanA, anuprekSA ane ciMtA ema traNa prakAranuM che. 1 dhyAna rAkhavAne samaya muhUtItarbhaved dhyAnamekArthe manasaH sthitiH / baharthasaMkrame dIghopyabinA dhyAnasaMtatiH // 3 // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. bhAvAtha ka sa na mutta nI aMdara thAya che. ane ghaNA dhyAnanI saMtati dIrgha chatAM paNa avicchinna rahe che. 2 mAM mananI sthiti kAyA, te dhyAnA gAma hAya tA, vizeSA--jo mananI sthiti eka viSayamAM hAcatA, te dhyAna aMtarmuhumAM pUrNa thai zake che, ane mananI sthiti ghaNI viSayamAM hAya tA, dhyAnanI sa Mtati dIdha-lAMkhI hAtha nA pazu, avicchinna paNe la'khAvAya che. 2 dhyAnanA cAra bheda. Arte raudraca dharmaca zuklaM ceti caturvidham / tat spAd nedAviha dvau dvau kAraNaM bhavamokSayoH // 3 // bhAvA--Artta, raudra, dharma ane zukala ema cAra prakAranuM' dhyAna kahevAya che, temAM paNA be bheda anta tathA rIdra e sa'sAranAM kAraNu nyAya che, ane dhruma tathA jIla, e mekSanAM kAraNa thAya che. 3 vizeSaNamA, rada, dhama ane zukala thI cAra prakAranu' dhyAna che. temAM Artta ane dra e e bheda sa'sAranAM kAraNu rUpa che, ane dha ane zukala e mekSanAM kAraNu rUpa che. OM A dhyAnanA cAra bheda. mAdInAmaniSThAnAM niyogAsaMprayogayoH // ciMtanaM vedanAyAtha vyAkulatvamupeyunaH nI jagA Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 adhyAtma sAra. iSTAnAM praNidhAnaM ca saMpayogaviyogayoH / nidAnaciMtanaM pApamA mitthaM caturvidham // 5 // bhAvArtha--aniSTa evA zabdAdikanA viyeganuM ciMtana karavuM, arthAt aniSTa vinAyegathI pIDAnuM ciMtavana karavuM, ane tenI vedanAmAM Akula-vyAkula banavuM, e prathamabheda che. IciM . tana karavuM, ane ISTanA saga-viyega thaI jAya che -e bIje bheda, nidAna-nayANAnuM ciMtavana karavuM e trIjo bheda, ane pApanuM ciMtana karavuM e ce bheda, ema cAra prakAranuM AdhyAna kahevAya che. 5 ArtadhyAnanA cinho. kApotanIsakRSNAnAM lezyAnAmatra sNjvH| anatikliSTanAvAnAM karmaNAM pariNAmataH // 6 // kraMdanaM rudanaM praucaiH zocanaM paridevanam / tAmana DhuMcanaM ceti liMgAnyasya vipurbudhAH // 7 // bhAvArtha--e ArtadhyAnamAM ati kilaSTa bhAvanA chatAM tevAM karmonAM pariNAmathI kApata, nIla ane kRSNa e traNa leyAene saMbhava che. pikAra karavA ucesvare revuM, zeka kare, vilApa kare, mAravuM ane mAthAnA vALa kheMcavA, e ArtadhyAnanA lige che. ema vidvAne kahe che. 6-7 Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. 425 vizeSArtha ati kilaSTa bhAva eTale, atikalezavALe bhAva na chatAM keI karmonA pariNAmathI kapAta, nIla ane kRSNae traNa leyAo thavAne saMbhava che. e ArtadhyAnanAM cha lige che, pikAra karavA, UMce svare rUdana karavuM. zeka kare, eTale nAma iIne rahevuM, mAravuM eTale kapALa, mAthuM ane chAtI phuTavI. ane mAthAnA vALa kheMcavA-e ArtadhyAnanA lige che ema vidvAne kahe che. 6-7 kevo purUSa ArtadhyAnamAM pravarte che? mogha niMdanija kRtyaM prazaMsan parasaMpadam / vismitaH prArthayannetAH prasaktazcaiva urjanaH // 7 // pramatta)jiyArtheSu gRgho dhamaparAGmukhaH / jinoktamapuraskurvannAtadhyAne pravartate // 5 // bhAvArtha-pitAnAM niSphaLa karmanI niMdA kare, bIjAnI saMpati-vakhANuthI, vismaya pAmIne e saMpattinI prArthanA kare, A sakta thAya, durjana thAya, IdriyenA artha-viSayamAM pramatta rahe, lubdha thAya, dharmathI vimukha rahe, ane jinavacanane mAne nahIM, te purUSa ArtadhyAnamAM pravarte che. 9 vizeSArtha--je purUSa koI kAma niSphaLa thAya te, pitAnI niMdA kare che, bIjAnI saMpatti vakhANe che, ane tevI saM5ttinI IcchA rAkhe che. kari tevI saMpatti maLe che, temAM Asakta thAya che, durjanatA rAkhe che, IdrinA viSayamAM pramAdathI va. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra mukhya zakya che, dharmathI ulaTI rIte varte che, ane jillA vacanane mAno nathI, te purUSa ArtadhrAtamAM pravarte che. 9 tevA ArtadhyAnane tyAga karavo joIe. pramattAMtaguNasthAnAnugame tanmahAtmanA / sarvapramAdamUlatvAtyAjyaM tiryaggatipradam // 10 // bhAvArtha_e ArtadhyAna uparanA guNaThANane pAmatAM pramAdamAM pADe che, tethI e sarva pramAdanuM mULa che, tothI tirya. canI gatine ApanAruM te ArtadhyAna mahAtmA purUche tyAga karavA rogya che. 10 vizeSArtha--uparanA guNaThANa prApta karavAnI cagyatA thaI hoya, temAMthI artadhyAna bhaSTa karI, jIvane pramAdamAM pADe che, kAraNake, te ArtadhyAna sarva jAtanA pramAdanuM mULa che, tethI mahAtmA purUSe te dhyAnane sarvathA tyAga kara joIe. 10 ridradhyAnanA cAra bheda. nirdayaM vadhabaMdhAdiciMtanaM nibikrudhA / pizunAsatyamithyAvAmaNidhAna ca mAyayA // 11 // cAryadhAnirapekSAsya tIvakrodhAninasya ca / sarvAbhizaMkAkaduSaM cittaM ca dhanaravaNe // 12 // Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra etatsadoSakaraNakAraNAnumatisviti / dezAviratiparyaMta raudradhyAnaM caturvidham // 13 // bhAvArthanirdayatAthI ghaNe kedha lAvI vadha, baMdhana vagerenuM ciMtana karavuM, e prathama bheda. cADI, kapaTathI asatya vANuM balavAno vicAra kare, e bIjo bheda. corI karavAnI buddhi nI apekSA na hoya, paNa tIvra dha rUpI agni pradIpta karI, sarva zaMkAothI cittane kaluSita karavuM, e trIjo bheda ane dravyanuM rakSaNa karavAmAM citta rAkhavuM, e ce bheda. e riyAna cAra prakAranuM che. e dhyAna doSa karavA karAvavA ane anudavAnI sthitivALuM ane dezavirati paryata rahenArUM heyAche. 11-12-13 rUpI agni karavAnI bata rakSaNa karavAne kaluSita vizeSArtha-redra dhyAnanA cAra prakAra che. nirdayatAthI krodha lAvI vadha, baMdhana vagerenuM ciMtana karavuM, eTale bIjAnA vadha, baMdhana karavAne manamAM vicAra lAva e prathama bheda che. kapaTa karI koInI cADI karavI, ke mithyA vANuM belavAne vicAra lAve, e tene bIjo prakAra che. cerI karavAnI buddhinI apekSA naheya ne paNa tIvra krodha rUpI agnine pradIpta karI, tevI zaMkAo karI cittane DelI nAMkhavuM e trIjo prakAra che ane dravyanI rakSA karavAmAM sata rAkhyA karavuM, e je prakAra che. A pramANe caturvidha saiddha dhyAna karavA, karAvavA ane anumeravAmAM sthitivALuM che ane cothA avirati guNa ThANA ane pAMcamA dezanirati guNasA sudhI te rahenArUM che. 11-12-13 Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara8 adhyAtma sAra, radradhyAnanA cinho kApotanIlakRSNAnAM lezyAnAmatra saMbhavaH / atisaMzliSTarUpANAM karmaNAM pariNAmataH // 14 // bhAvArtha-bA paidradhyAnamAM atisaMzliSTarUpavALA karmonAM pariNAmathI kApata, nIla ane kRSNalezyAo thavA saMbhava che.14 (A glaeNkano vizeSArtha AgaLa kahevAmAM AvyuM che.) utsannabahudoSatvaM nAnAmaraNadoSatA / hiMsAdiSu pravRttizca kRtvAcaM smayamAnatA // 15 // nirdayatvAnanuzayau bahumAnaH parApadi / liMgAnyatretyado dhorastyAjyaM naraka sukhadaM // 16 // bhAvArtha--ghaNuM denAM kAraNa banavuM, vividha prakAranA jene mAravA, hiMsA vageremAM pravRtti karavI, pApa karIne khuzI thavuM, nirdayatA rAkhavI, pazcAttApa na kare, ane bIjAnI ApattimAM bahumAna karavuM-e ArtadhyAnanAM cinha che. narakanAM duane ApanArAe ArtadhyAnane dhIrapurUe tyAga karavo.15-16 vizeSArtha-evAM apakarmo kare, ke jethI doSanA kAraNarUpa thavAya. jAtajAtanA chane mAravA pravRtti karavI, hiMsA vagere apakRtyamAM pravartavuM, pApakarma karIne khuzI thavuM, hamezAM niI yatA rAkhavI, naThArAM kAma karIne pazcAttApa na kara, ane bI. jAone Apatti ApavAmAM athavA bIjAonI Apatti jovAmAM Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. 429 peAtAnu' bahumAna samajavuM. e Artta dhyAnanAM cinhA che. Avu A dhyAna dhyAvAthI avazya narakanI prApti thAya che. tethI dhIra purUSAe tevA dhyAnanA sathA tyAga karavA joie. jenAmAM dhaiya guNa hAya, teja te dhyAnanA tyAga karI zake che. 15-16 raidra ane Artta ane aprazasta che, tethI temanA tyAga karI, prazasta dhyAna dharavu cAgya che. prazaste ime dhyAne duraMte cirasaMstute / prazastaM tu kRtAnyAsoM dhyAnamArodu marhati // 17 // bhAvA--dra ane Atta e mane dhyAna cirakAla paricita karavAthI, naThArAM pariNAma vALAM che, tethI te aprazasta che; mATe abhyAsa karI prazasta dhyAnapara ArUDha thavAne cegya thAya che. 7 vizeSA--rAdna ane Artta dhyAna jo lAMbe vakhata piracita karavAsAM AvyA heAya eTale lAMbAkALa sudhI te dhyAvAmAM AvyAM hoya te tenu' naThArU' pariNAma Ave che. tethI abhyAsa 4rIne prazasta dhyAna dhyAvAne ceAgya thavuM, eTale dharma ane zukala dhyAnadhyAvAnA abhyAsa karavA, ke jethI prazasta dhyAna dhyAvAnI ceAgyatA prApta thAya che. 17 dharma dhyAnane aMge zubha lezyAnA cinhanuM phaLa. bhAvAnA dezakAle ca svAsattAlaMbanakramAt / dhyAtavyadhyAnAnuprekSA bezyAliMgaphalAnica // 28 // Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAruM bhAvA--deza, kALane joine bhAvanA bhAvavI, peAtAnI sattAnA AlamananA kramathI dhyAna karavA ceAgya evA dhyAnanI anuprekSA karavI, e zubha lezyAnAM liMganAM phaLe che. 18, 30 vizeSA--dharma dhyAnamAM dezakALane eIne bhAvanA bhAvavI, eTale jevA dezakALa hAya, te pramANe vattI bhAvanA bhAvatI ane peAtAnI sattAnA AlaMbananA krumathI dhyAna karavA ceAgya evA dhyAnanI anuprekSA karavI, eTale peAtAnI jeTalI sattA hAya, te pramANe dhyeya vastunuM Alakhana karavu tenuM Alekhana karavAnA kramathI dhyeya, dhyAtA ane dhyAnanI anuprekSA karavI, Ama karavuM. te zubha lezyAnAM cinhAnuM phaLa che. eTale tethI zubhalezyA thAya che, naThArI lezyAe thatI nathI. 18 dharmadhyAna zcAvAthI jJAna, darzana, cAritra ane vairAgya nAmanI cAra bhAvanAe yAvI. jJAtvA dharmaH tato dhyAyeccatasrastatra nAvanAH jJAnadarzanacAritravairAmyAkhyAH prakIrttitAH || U || bhAvAtha--dhane gaNI temAM jJAna, darzana, cAritra ane vairAgya nAmanI cAra bhAvanAonuM dhyAna karavuM. 19 vizeSAtha dharma ne jANyA pachI, dharmadhyAna zcAvAnI ce gyatA prApta thAya che tenI adara cAra bhAvanAonu dhyAna karavu, te cAra bhAvanA jJAna; darzana, cAritra ane vairAgya nAmanI kahelI che. 19 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. e cAra bhAvanAnAM pULa. nizcalatyamasaMmoho nijarA pUrvakarmaNAm / saMgAzaMsA bhayocchedaH phalAnyAsAM yathAkramAt // 30 // 4ra bhAvArtha--nizcala paNuM, meDhunA abhAva, pUrva kAnA nirjarA, sa Mga, IcchA ane bhayanA Uccheda e cAra bhAvanAnAM anukrame kULa che. 20 vizeSA--pehalI jJAna bhAvanAthI, dharma tathA niyamamAM nizcalatA draDhatA thAya che, bIjI ina bhAvanA bhAvavAthI mAThunA abhAva thAya che, trojI cAritra bhAvanA bhAvanAthI pUrve karelAM kaunI nirjarA thAya che, ane ceAthI vairAgya bhAvanA bhAvavAthI strI vagerenA saMganA pugalika vastunI icchAne ane sa prakAranA bhayanA uccheda thAya che. e cAra bhAvanAnAM phaLa jANI hAM 20 e cAra bhAvanA bhAvavAthI, dhyAnanI cAgyatA prApta thAyache. sthiracitaH kilaitA niryAti dhyAnasya yogyatAm / phomnateSa Tvi. nAmyasya tathApoLa pati ! ? // bhASA. cAra bhAvanA bhAvAthI purUSa sthira skri ttavALA thai; dhyAnanI cApatAne prApta thAyacheM. te zivAya bIjA Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 adhyAtma sAra, dhyAnanI yogyatA prApta thatI nathI. tema bIjA darzanavALAo paNa kahe che. 21 ' vizeSArtha-jJAna, darzana, cAritra ane vairAgya e cAra bhAvanAo bhAvavAthI, purUSa dhyAnanI gyatAne prApta kare che. kAraNa ke, e cAra bhAvanAo bhAvavAthI, dhyAtA purUSanuM citta sthira thAya che. jyAre cittanI sthiratA prApta thaI, eTale tenAmAM dhyAnanI gyatA Ave che. te sivAya eTale te cAra bhAvanA bhAvyA sivAya dhyAnanI yegyatA AvatI nathI. A vAta anya darza nIoe paNa pitAnA siddhAMtamAM kahela che. 21 anya darzanInuM pramANa Ape che. caMcalaM hi manaH kRSNa pramAthi balavad dRDham / tasyAhaM nigrahaM manye vAyoriva suSkaram // // bhAvArtha-he kRSNa! mana caMcala, mathana karanAruM, balavAna ane daDha heya che, tethI vAyunI jema te manane nigraha kara duSkara che, ema huM mAnuM chuM 22 vizeSArtha--ajuna gItAmAM kRSNane puche che ke, he kRSNa mana ghaNuM caMcala che, tema mathana karanArUM eTale Idrine mathana karI jAgrata karanAruM che, te sAthe balavAna ane daDha che. AvA balavAna manane nigraha kare, te vAyune nigraha karyAnI jema muzkela che. tethI tevA manane nigraha zIrIte thAya? te kRpA karI jaNAve. A pramANe kRSNa pratye arjunane prazna che. 22 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAnAyikAra, kRNa arjunanA praznano uttara Apeche. asaMzayaM mahAbAho mano nigrahaM cannam / ajyAsena ca kauteya vairAgyeNa ca gRhyate // 2 // bhAvArtha-he mahAbAha arjuna! mana ca cala ane e nigraha karI zakAya tevuM che, e vAta saMzaya rahita che. paraMtu che kutA putra! abhyAsa ane vairAgyathI te manane nigraha thaI zake che. 23 vizeSArtha- kRSNa arjunane uttara Ape che ke, he mahAbAhu ajuna ! tame kahe che, te kharI vAta che. mana caMcala ane dukhe nigraha karI zakAya tevuM che, tathApi te manane nigraha karavAmAM be UpAya che. eka abhyAsa ane bIje vairAgya. je haMmezAM sthAna karavAne abhyAsa heya te, manane nigraha thaI zake che, athavA A saMsAra tarapha vairAgya utpanna thaye hoya, te paNa manane nigraha thaI zake che. 23 te vize kRSNa vizeSa kahe che. asaMyatAtmanA yogo duHmApya iti me matiH / vazyAtmanA tu yatatA shkyo'vaaptumupaaytH|| 4 // bhAvArtha-jene pitAnuM mana vaza nathI, evA purUSane yega prApta tha durlabha che, ane jenAthI mana vaza karI zakAya 28 Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sA tema che, tevA yatna karanArA purUSane te cega upAyathI prApta karavAne zakaya thAya che, ema mArA mata che. 24 434 vizeSA--je purUSa pAtAnA manane vaza karI zake nahIM, tevA purUSane ceAga prApta thavA durlabha che, ane je yatna karI pA tAnA manane vaza karI zake che, temane yoga prApta thayeA zakaya che. arthAt je manane vaza karI zake, tene yoga sAdhya che, ane je manane vaza karI zake nahIM, tene cega asAdhya che, Ama khI kRSNa te viSe peAtAnI saMmati Ape che. 24 mana vaza karavuM, kevIrIte dhaTe che ? sadRzapratyayAdRtyA vaitRSNyAdbhahirarthataH / etaca yujyate sarva bhAvanAbhAvitAtmani // 25 // bhAvA--jeNe uparanI cAra bhAvanAe manamAM bhAve. lI che, tene sarakhA vizvAsanA AvaraNathI, ane khaheranA padArthoM upara thayelA tRSNAnA abhAvathI, e mana vaza karavAnI sarva bALata ghaTe che. 25 vizeSA--je jJAna darzana, cAritra ane vairAgyano cAra bhAvanAone bhAve che, tene savamAM samAna vizvAsa AvI jAya che. ane te sAthe khAheranA sarva padArthoM uparathI tenI tRSNA virAma pAmI jAya che, tethI mana vaza karavA vagere sa` khAkhatA tenAmAM ghaTe che, eTale cega meLavavAnI sarva kriyAo tene sabhave che. 25 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. 435 yatione dhyAna samaye kevuM sthAna joIe? strIpazuklIba zolavarjitasthAnamAgame / sadA yatInA mAitaM dhyAnakAle vizeSataH // 26 // bhAvArtha-zAstramAM sadA yatione mATe strI, pazu, napuMsaka ane durazIla-durAcArI lekethI varjita evuM sthAna rahevAne kaheluM che. temAM dhyAna samaye te vizeSatAthI kaheluM che. 26 vizeSArtha - tione rahevAne mATe zAstramAM evuM sthAna kaheluM che, ke jemAM strI pazu, napuMsaka ane durAcArI leke rahetAM na hoya temAM paNa dhyAna karavAne samaye te tevuM sthAna vizeSatAthI rAkhavuM. 26 ke pradeza dhyAtAne mATe yogya che? sthirayogasya tu grAme vizeSaH kAnane vane / tena yatra samAdhAnaM sa dezo dhyAyato mtH||7|| bhAvArtha-sthira vegavALAne gAmamAM athavA vizeSapaNe vagaDAmAM ke vanamAM rahevuM, ane dhyAna karanArAne jyAM pitAnuM citta samAdhAnImAM rahe tevA pradezamAM dhyAna karavuM saMmata che. 27 vizeSArtha-jene vega sthira thaye hoya, tevA purU gAmamAM rahevuM te paNa vizeSapaNe vagaDAmAM ke vanamAM rahevuM ane jene Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. cogasthira tha na haiya, te dhyAna karanArA purUSane jayAM pitAnuM citta samAdhAnImAM rahe tevA sthAnamAM rahevuM. 27 dhyAnane kevo kALa iSTa che? yatra yogasamAdhAnaM kAlo'pATaH sa eva hi / dinarAtrikSaNAdInAM dhyAnino niyamastu na // 20 // bhAvArtha-jemAM veganuM samAdhAna thAya, teja kALa dhyAnIne ISTa che. dhyAnI purUSane divasa, rAtri, ke kSaNa vagerene niyama nathI. 28 vizeSAtha-dhyAnI purUSe kaye kALe dhyAna karavuM ? te niyama nathI. je kALe tenA veganuM samAdhAna thAya, eTale je kALe bhegA sthira thAya, te kALa tene dhyAnane mATe ISTa che. vaLI dhyAnI purUje divase dhyAna karavuM, ke rAtre dhyAna karavuM, ke amuka kSaNe dhyAna karavuM, e kAMI niyama nathI, jyAre citta samAdhAnI pAme, tyAre game te kALe dhyAna karavuM ucita che. 28 amuka sthitimAMja dhyAna dharavuM, e kAMI niyama nathI. yaivAvasthA jitA yAtu nasyAddhyAnopaghAtinI / tayA dhyAyenniSapaNo vA sthito vA zayito'thavA ||shnnaa Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. 437, * bhAvArtha -dhyAtA purUSe je avasthA jItelI che, te avasthA tenA dhyAnano UpaghAta karanArI thatI nathI. tevI avasthAe beThAM, ubhA rahetAM ke sutAM dhyAna karavuM. 29 ' vizeSArtha -dhyAta purUSe prathama pitAnI adarazA-sthiti jItavI joIe. jyAre te avasthA jItavAmAM AvI, eTale pitAne kabaje karavAmAM AvI, te pachI tenI te avasthAthIte dhyAtA purUSanA sthAnane UpaghAta thatuM nathI. jyAre avasthA jItavAmAM Ave, tyAra pachI te avasthAmAM beThAM, ubhA rahetAM ke sutAM dhyAna karI zakAya che. eTale jItAvastha gI game te kALe, ane gametevI rIte, dhyAna karI zake che. 29 jyAre acAne cAtA ne kAya che. eTale avasthAmAM kharA cagIne kaI avasthAnA niyama nathI. sarvAsu munayo dezakAlAvasthAsu kevalam / prAptAstaniyamo nAsAM niyavA yogasusthitA // 30 // bhAvArtha-sarva dezakALanI avasthAmAM rahelA munione pachI e sthitione kAMI niyama nathI. kAraNa ke, teo niyamitapaNe cAgamAM rahelA che. 30 vizeSArtha je munio pega siddha thaI, dezakALanI sarva avasthAomAM kevaLa rahelA che, temane pachI te avasthAone kAMI niyama nathI. eTale amuka dezamAM ke amuka kALamAMja dhyAna thAya, e kAMI niyama nathI. kAraNa ke teonI yAgane viSe sthiratA niyamita thayelI che. 30 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 : adhyAtma sAra dhyAnanA AlaMbane kayAM che? vAcanA caiva pRcchAca parAvRttyanuciMtanam / kriyAcAlaMbanAnIha sadharmAvazyakAni ca // 31 // bhAvArtha-vAcana, pRcchanA, parAvartana, anuciMtanA, kriyA ane dharmanI Avazyaka karaNI e zubha dhyAnanAM Alabane che. 31 vizeSArtha-vAcanA eTale vAMcavuM, pRcchatA eTale zaMkA paDe tyAM puchavuM, parAvartanA eTale vAraMvAra Avartana karavuM, ane nuciMtana eTale anuprekSA-manamAM ciMtavana karavuM, ane dharmanI Avazyaka karaNa tathA kiyA, e zubha dhyAnanAM AlaMbane che. 31 yAnanuM ArehaNa AlaMbanane AzrIne che. Arohati dRDhapavyAlaMbano viSasaMpadam / tathArohati sa dhyAnaM sUtrAdyAlaMbanAzritaH // 3 // bhAvArtha-daDha evA dravyanAM AlaMbana vALe purUSa viSarUpa saMpatti upara ArohaNa kare che. teja sUtrAdikanAM AlaMbanane Azrita thayele, dhyAna para ArahaNa kare che. 32 vizeSArtha-purUSane jevuM AlaMbana heya, tevuM tene ArehaNa thAya che. je purUSa daDhatAthI dravyanuM AlaMbana karanAre che, te viSarUpa saMpatti para ArohaNa kare che. eTale tene viSanA jevI Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. 439 duHkhadAyaka saMpatti maLe che, teja purUSa je sUtra vagerenuM AlaMbana kare che, te te dhyAna para ArohaNa kare che. 32 zuddha AlaMbanathI gIone dhyAnArahaNathI bhraSTatA thatI nathI. aalNbnaadrodbhuutprtyuuhkssyyogtH| dhyAnAzAWzo yoninAM nepAya che re re ! bhAvArtha-AlaMbananA AdarathI Utpanna thayela vidonA kSayane yogathI rogIone dhyAnAdikanA ArahaNane braza thatuM nathI. 33 vizeSArtha-AlaMbana Upara ati Adara karavAthI aneka jAtanAM vidane Utpanna thAya che, paNa te vinene kSaya thavAthI, gIone dhyAnAdikanAM ArehaNathI braza thatuM nathI. eTale AlaMbananAM vidane kSaya thavAthI, kharA yogIo dhyAnAdikanAM ArehaNathI calita thatA nathI. 33 jinadarzanane anya darzanemAM dhyAna taphAvata che. manorodhAdiko dhyAnapratipattikramo jine / zeSeSu tu yathA yogasamAdhAnaM prakIrtitam // 34 // bhAvArtha-manano nirodha karavA vagere dhyAna dharavAne kama jinadazanamAM kahela che, ane bAkInAM anya darzanemAM jema IcchA hoya, tema ga samAdhi karavAnuM kahela che. 34 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. manane nita karavA vagere dhyAna dharavAnA karyo doSAya jinadarzanamAM hela che. eTale dhyAnanA je kharA krama che, te jaina danamAM che. khAkInAM darzanamAM tA, cegasamAdhi karavAnu... icchA pramANe karavAne kahela che, tethI jainadarzana zivAya bAkInAM darzanAmAM ceAganA krama uttama nathI, ema darzAvyu che. 34 dhyAnanA cAra bheda. AjJApAyavipAkAnAM saMsthAnasya ca ciMtanAt / dharmadhyAnopayuktAnAM dhyAtavyaM syAccaturvidham // 35 // bhAvArtha--dharmadhyAnamAM upayukta thayelA purUSAne, gAjJA, apAya, vipAka ane saMsthAnanA ciMtanathI cAra prakAranuM' dharma na zAya che. 35 vizeSA--dharma dhyAnanA cAra bheda che, AjJA, apAya, viSA ane saMsthAna, te cAnu citavana karavAthI, e dharma dhyAna caturvidha kahevAya che. 35 pahelA AjJAdhyAnanuM svarUpa. nayataM gamamANADhayAM detadAraharaNAnvitAm / prAjJAM dhyAyejjineSANAmamAmAeyA kalaMkitAm / / 36 // Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra bhAvArtha-nayabhaMganA pramANuthI bharapUra, heta tathA udAha raNathI yukta, ane apramANikatA rUpa kalaMkathI rahita, evI jimeMdra bhagavaMtanI AjJAnuM dhyAna karavuM. 36 viramArtha zo jidraprabhunI AjJAnuM ciMtavana karavuM, te dharmasthAnane AjJA nAme prathama bheda che. e AjJA dhyAnamAM prabhunI AjJAnuM ja ciMtavana thAya che. te prabhunI AjJA kevI rIte vilAvavI? piyunI AjJA sAta nayanI samabhaMgI ane cAra pramANuvALI che, temaja te hetuo ane UdAharaNathI cukata che, eTale prabhue je prarUpyuM che, te hetu tathA udAharaNa ApI prarUpyuM che, te sAthe amANa35 kalaMkathI rahita che, eTale prabhue prarUpelI dareka vAta pramANuthI sila karelI che. AvI AjJAnuM ci na karavuM, te AjJAdhyAna nAme dharmadhyAna kahevAya che. 36 bIjA apAya dharmadhyAnanuM svarUpa rAgadveSakaSAyAdipIDitAnAM januSmatAm / / aihikAmuSmikAMstAMstAbAnApAyAn viciMtayet // 37 // bhAvArtha-rAga, dveSa ane kaSAya vagerethI pIDita evA prA. enA A lokazA paralokanArete kapAmenuM ciMtavana karavuM 37 vizeSArtha dharmasthAnane bIjo bheda apAya che, te apAya dhyAnamAM rAga, dveSa, ane kaSAya vagerethI pIDita evAM prANIonA A lekanA ane paralokanA apAtuM ciMtavana thAya che, te dharma, dhyAnane bIjo bheda apAyadhyAna kahevAya che. 37 Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 adhyAtma sAra, dharmadhyAnanA trIjA vipAkabhedanuM svarUpa. dhyAyetkarma vipAkaMca taM taM yogAnunAvajam / prakRtyAdicatuneMdeM zunAzuna vinAgataH // 30 // bhAvArtha--ganA anubhavathI thayela karmonA vipAkanuM citra tavana karavuM, te dhyAna prakRti vagerethI ane zubha azubha vibhAgathI cAra prakAranuM thAya che. 38 vizeSArtha-ganA anubhavathI thayela karmonA vipAkanuM citavana karavuM, te vipAka nAme trIjuM dharmadhyAna kahevAya che. te prakRti, sthiti, rasa tathA pradezanA baMdhathI zubha-azubha vibhAgavaDe cAra prakAranuM thAya che. te vipAka nAmanA dharmadhyAnamAM karmo- nA vipAka eTale pariNAma kevAM kevAM thAya che? tenuM ciMtavana karavAnuM che. 38 dharmadhyAnanA cothA saMsthAnadhyAnanuM svarUpa, natpAdasthitijaMgAdiparyAyairlakSaNaiH pRthak / nedairnAmAdinirlokasaMsthAnaM ciMtayed bhRtam // e|| bhAvArtha--Utpatti, sthiti ane vyaya vagere bhAMgAnA paryAcothI-lakSaNathI ane judAM judAM nAmAdika bhedathI bharelA evA A leka saMsthAnanuM ciMtavana karavuM. 39 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. vizeSArtha-saMsthAna e dharma dhyAnane cethe bheda che. temAM Aleka saMsthAnanuM ciMtavana karavAmAM Ave che. jyAre e ciMtavana karavAmAM Ave, tyAre Utpatti, sthiti ane vyaya vagere bhAMgAnA paryAye, lakSaNe ane judAM judAM nAmAdika bhedathI A saMsthAna bharapUra che, ema ciMtavana karavuM. 39 leka saMsthAnamAM zuM ciMtavavuM? ciMtayettatra katAra joktAraM nijakarmaNAm / arUpamavyayaM jIvamupayogasya lakSaNam // 40 // bhAvArtha-te saMsthAne dhyAnamAM pitAnAM karmone kartA, bhetA, arUpI, avinAzI ane upaganAM lakSaNarUpa evA AtmAjIvanuM ciMtavana karavuM. 40 vizeSArtha te leka saMsthAnA nAme cethA dharmadhyAnamAM jIva-AtmAnuM ciMtavana karavuM. je AtmA pitAnAM karmone kartA ane bhaktA che, te arUpI ane avinAzI che, temaja upayoga, rAkhavA rUpa lakSaNavALe che, AvA AtmAnuM temAM ciMtavana karavuM. 40 temAM A saMsArarUpa samudranuM ciMtavana karavuM. tatkarmajanitaM janmajarAmaraNavAriNA / pUrNa mohamahAvartakAmAninanISaNam // 1 // Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 adhyAtma sAra, AzAmA nilApUrNa kaSAyakala zocchanat / sadvikarUMpakalAlacakraM dadhatamutam // 42 // hRdisrota sakA belA saMpAsa kuratikramam / prArthanAva lasatAnaM duHpUra viSayodaram // 43 jJAnapurdinaM vyApa vidyutpAtodbhavadbhayam / kadA graha kuzavena hRdayotakaMpakAriNam // 44 // vividhavyAdhisaMbaMdhamatsya kacchapasaMkulam / ciMtayedhca javAMmodhiM caladoSAdidurgamam // 45 // bhAvA--A saMsArarUpa samudra ke je te jIvanAM karmathI utpanna thayelA che, janma, jarA ane caraNa rUpa jaLathI paripUrNa che, meharUpI meTA. Avaka ane kAmarUpI vaDavAnaLathI bhayaMkara che. AzArUpI moTA pavanathI pUrNa kaSAyarUpa kalazamAMthI UchaLatA, ane UdbhUta evA naThArA sakalpa rUpe kallelanA cakrane te dhAraNu kareche. hRdayanA pravAha rUpa velA-maryAdAnA sa'pAtathI te duSTa che. temAM prArthanArUpI veleAnI para'parA che, duHkhe pUrI zakAya evA viSayarUpa tenA madhyamAga che. te ajJAnarUpI dunivALA che. ApattirUpa vidyutanA paDavAthI te bhayaMkara che. kadAcata rUpa naThArA pavana vaDe te hRdayane kapAvanAro che, vividha jAtanA vyAdhienA sabaMdha rUpa matsya ane cothI te AkuLa vyAkuLa che, ane cAlatA evA doSarUpI patathI te duHkhe, jaI zakAya tevA che. evA sa'sArarUpI samudranuM ciMtavana karavuM. 41, 42-43-44-45. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. vizeSArtha-saMsthAna nAmanA cothA dharmadhyAnamAM A saMsAra rUpa samudranuM ciMtavana karavAnuM che. ahiM saMsArane samudranuM rUpaka ApI varNana kare che. A saMsArarUpI samudra jIvanAM karmothI utpanna thayele che, eTale pUrva karma bhegavavAne mATe jIvane A saMsAramAM AvavuM paDe che. samudramAM jema agAdha jaba bharyuM che, tema A saMsAra rUpI samudramAM janma, jarA ane maraNa rUpa jaLa bhareluM che. eTale jyAM sudhI jIva saMsAramAM Ave che, tyAM sudhI tene janma, jarA ane maraNa thayA kare che. jema samudramAM Avarta (jalanI ghumarI) thayA kare che, tema A saMsArarUpa samudramAM meharUpI meTA Avatta thayA kare che. jema samudra vaDavAnaLathI bhayaMkara che, tema A saMsArarUpI samudra kAmadevarUpa vaDavAnaLathI bhayaMkara che. samudra jema pavane pUrelA, kaLazamAMthI UchaLatA ane Uddhata evA kalelanAM cakrane dhAraNa kare che, tema A saMsA2 rUpI samudra AzA spI pavane pUrelA ane kaSAyarUpI kaLazamAMthI UchaLatA, naThArA saMkalpa rUpa kalelanAM uddhata cakrane dhAraNa kare che, jemAM samudra veLa taTanA pravAhanA paDavAthI UllaMghana karI zakAya nahIM te che, tema saMsArarUpI samudra hadayanA maratharUpa veLAtanA pravAhanA paDavAthI UllaMghana karI zakAya nahIM teve che. jema samudra upara velAonI paraMparA hoya che, tema A saMsAra rUpa samudra Upara prArthanArUpI velAo che. jemAM samudrane madhya bhAga dukhe pUrI zakAya te che, tema A saMsArarUpa samudrane ma dhya bhAga viSayethI dukhe pUrI zakAya teve che. jema samudramAM duIina hoya che, tema saMsAra samudramAM ajJAnarUpI durdina heya che. jema samudramAM vidyutapAta thavAthI bhaya thAya che, tema A saMsAra Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra samudramAM vipattirUpa vidyutapAta thavAthI bhaya thAya che. jema samudramAM naThAre pavana vAvAthI hRdayane kaMpAra thaI jAya che, tema A saMsAra samudramAM kadAgraharUpa naThAre pavana vAvAthI hRdayane kaMpAro thaI jAya che. jemAM samudra mAryo ane kAcabAothI AkuLa heyache, tema saMsAra samudra vividha prakAranA vyAdhionA saMbaMdha rUpa masyA ane kAcabAethI AkuLa vyAkuLa che, jemAM samudra vacamAM AvelA parvata-khaDakone laIne durgama che, tema saMsAra samudra meTA deSarUpI pavata-khaDakene laIne durgama che. AvA saMsArarUpa samudranuM ciMtavana saMsthAna nAmanA cothA dharmadhyAnamAM thAya che. 41-42-43-44-45 te saMsArarUpa samudrane taravAne cAritrarUpa nAvamAM besavuM joIe. tasyasaMta caraNopAyaM samyaktadRDhabaMdhanam / bahuzIlAMgaphanakaM jhAnaniryAmikAnvitam // 46 // saMvarAstAzravacchidraMguptiguptaMsamaMtataH / AcAramaMjhapoddIptApavAdotsargabhUdhyam // 7 // asaMkhyaidurdharaiyodhairyuHmadhRSyaM sdaashyaiH| sadyogarUpastaMbhAgranyastAdhyAtmasitAMzukam // 18 // taponukUlapavanodbhUtasaMvegavegataH / / vairAgyamArgapatitaM cAritraM vahanaM zritAH // 49 // sadanAvanAkhyamaMjUSAnyasta maJcittaratnataH / yathAvighnena gacchati nirvANanagare budhAH // 0 // Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnadhikara. 447 bhAvArthate saMsArarUpa samudrane taravAnA UpAyarUpa cAri. trarUpI vahANa che. je samyakatvarUpa draDha baMdhanavALuM che, ghaNuM zIlanAM aMgarUpa tenA pATIAM che. te jJAnarUpI khalAsIthI yukta che. saMvarathI tenAM AzravarUpa chidra pUrAelAM che. cAre tarapha te pAMca guNiethI rakSita che. AcArarUpI maMDapavaDe apavAda ane utsarga rUpa tenI be bhUmikAo pradIpta thayelI che. durdhara evA sadAzayarUpa asaMkhya dvAethI te gharSaNa karI zakAya tevuM nathI. tenA sArA garUpa staMbhanA agrabhAge adhyAtmarUpI zveta vAvaTe mukavAmAM Avyo che, tArUpe anukULa pavanamAMthI utpanna thayela savegarUpa vegathI te vairAgyarUpa mAge caDeluM che, tevA cAritrarUpa vahANane Azrita thayelA prANa purUSe sArI bhAvanArUpa peTImAM zubha citta rUpa ratnane mukI nirvidane mokSarUpa nagare pahoMce che. 46-47 48-49050 vizeSArtha-graMthakAra prathama saMsArane samudranuM rUpaka ApI, have tene taravAne mATe cAritrane vahANunuM rUpaka ApI varNave che. cAritrarUpI vahANa te saMsArarUpa samudrane taravAnA upAyarUpa che. vahANane jema daDha baMdhana hoya che, tema cAritrarUpI vahANane samyatvarUpI daDha baMdhana che. vahANamAM jema ghaNuM pATIA heya che, tema cAritrarUpI vahANane zIlanAM aDhAra hajAra aMgarUpa pATI heya che. jema vahANane calAvanAra khalAsI hoya che, tema cAritra vahANane jJAnarUpa khalAsI che. jema vahANanAM chidra baMdha karavAmAM Ave che, tema cAritranAvanAM AzravarUpa chidra savarathI baMdha karavAmAM Ave che. vahANa jema cAre tarapha guptathI rakSita hoya che, tema cAritranava cAre tarapha paMcaguptiothI rakSita che. jema vahANumAM Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 adhyAtma sAra, AgaLa maDapa ane tenI bAju upara be bhUmikA (mALa) heya che, tema caritra nAvamAM AcArarUpa maMDapa che, ane tenI upara - apavAda ane utsargarUpa be bhUmikAmAM che. jema vahANa majabUta hAtha te, asaMkhya ddhAethI tenuM gharSaNa thaI zakatuM nathI, tema cAritranAva sadAzaya (sArA Azaya) rUpa asaMkhya ddhAothI gharSaNa karI zakAya tevuM nathI. jema vahANa Upara staMbhanA agrabhAge zveta vAvaTe caDAvela hoya che, tema cAritra nAva Upara sagArUpa staMbhanA agrabhAge adhyAtmarUpa thata vAvaTe caDAvela che. jema vahANa anukULa pavananA vegathI mArge caDeluM hoya che, tema cAritranAva tArUpI anukULa pavananA saMvegarUpI vegathI vairAgyamArge caDeluM che. jema vahANamAM mANo pitAnI peTImAM ratna rAkhI nirvidane dhArela nagare pahoMce che, tema prAjJa purUSe cAritra rUpI nAvamAM besI saMbhAvanA rUpa peTImAM zubhacitta rUpa ratnane rAkhI, mekSarUpa nagare nirvidhane pahoMce che. 46-47--48 49-10 cAritrarUpa nAvanA khabara jANI tene luMTavAne keNa Ave che? yathA ca mohapAze labdhavyatikare sati / saMsAranATakocchedAzaMkApaMklei muhuH // 51 // sajjokRtasvIyanaTe nAvaM purbuddhinAmikAm / zrite purnItinauvadaM rUDhazeSa naTAcita // 5 // Agacchatyatha dharmezanaTaudhe raNamamapam / / tattvaciMtAdinArAcasajjAbhUte samAzrite // 23 // Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikA yo lagne ra vedo, samyagdarzanamaM triSNAH / mithyAtvAM viviSamAH prApyate caramA dazA // 54 // 449 bhAvAthane cAritra nAvanA khabara sAMbhaLI meharUpI pI. pati ke je A saMsAra nATakanA ucchedanAza kArUpa kADhavathI vAravAra vyAsa che. te potAnA subhaTAne sajaja karI duddhi nAmanI'nAvikA upara besI dunIti rUpa nAvikAeAnA vRdu Upara ArUDha thayelA bAkInA subhaTAne laI Ave che. te vakhate dharUpI rAjAnA subhaTanA samUha tenI sAme raNamaMDapamAM Ave che, te rAjA tatvaciMtA vagere khANeAthI sajaja thayelA subhaTA sAthe rAkhe che, pachI paraspara temanI vacce raNasaMgrAma thatAM samyag dana rUpa maMtrI sAmAvALAnA mithyAtva rUpI maMtrIne chellI dazAe pahoMcADe che. 51-52-53-54 vizeSA--jema cAMcIyA leke keI vahANunA khakhara sAMbhaLI tene luMTavAne Ave che, tema meharUpI pallIpati cAritra nAvanA khabara sAMbhaLI tene luMTavAne Ave che. jema vahANunA luTArA pallIpati kAdavathI kharaDAelA rahe che, tema meharUpI pallIpati A sa'sAra rUpI nATakonA uccheda thavAnI zakA rUpa kAdavathI kharaDAelA rahe che. vahANanA luTArA peAtAnA subhaTAne vahANu upara besArI sajaja karI lAve che, ane khAkInA subhaTane bIjA vahANAmAM sAthe rAkhe che. tema meharUpI padyopati peAtAnA subhadrAne taiyAra karI durbuddhinAmanI nAvikA upara besI Ave che, ane bAkInA subhaTAne dunatirUpa nAvikAnA vR 29 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 adhyAtma sAra. upara besArI sAthe lAve che. jema vahANu Upara AvelA luMTA rAone pAtAnu vahANu khacAvavAne khIje rAjA sAmA thAya che; ane petAnA subhaTane mANeAthI sajaja thayelA sAthe lAve che, tema cAritra nAvanA bacAva karavAne dharmarUpI rAjA peAtAnA subhaTAne lai, tenI sAthe raNabhUmimAM Ave che; tenA subhaTa tattvaciMtA rUpI ANeAthI sajaja thayelA che, pachI mADu ane dharmonI vacce yuddha thAya che, jema raNusa'grAma thatAM paraspara matrIenuM yuddha thAya che, tema dharmarUpI rAjAnA samyag darzana nAme marI che. te mehu rAjAnA mithyAtva rUpI maMtrone chellI dazAe pahoMcADe che, eTale tenA nAza kare che. 51-52-53-54 mAharAjAnA bAkInA subhaTAnI dharma rAjAnA subhaTAe karelI hAra. lIlayaiva nirudhyaMta kaSAyacaraTA api / prazamAdimahAyodhaH zIlena smarataskaraH // 55 // bhAvAtha----prazama vagere meATA cAddhAe kaSAyarUpI cArene paNa lIlAmAtramAM aTakAvI deche; ane zIla kAmadevarUpI cArane aTakAve che. 55 vizeSA--kaSAya rUpI cene prathama vagere caiddhA aTakAve che, ane zIla kAmadeva rUpa cArane aTakAve che. kahevAnA Azaya evA che ke, jayAM prazama vagere guNA hoya, tyAM kAye TakI Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra 451 zaktA nathI, ane jayAM zIlavaMta haya, tyAM kAmadeva TakI zaktA nathI. 55 hAsyAdiSadkadaMTAkaTaMdaM vairaagysenyaa| nidrAcI tAkAte yuyoriTi 6 bhAvArtha-hAsya vagere cha luMTArAnA TeLAne vairAgyanI senA mAre che, ane zrataga vagere subhaTe nidrAdikane mAre che. 56 ' vizeSArtha-hAsya, rati vagere cha luMTArAone vairAgyanI senA mAre che, eTale jyAM vairAgya vagere hoya, tyAM hAsyAdi che luMTArAe rahetA nathI, ane zrutaga vagere subhaTa nidrAdikane mAre che, eTale zrata-zAstrane vega hoya te, nidrAdi rahetAM nathI. 56. bhaTAbhyAM dharmazuklAcyAmAraujAnidhau jaTau / nigraheNeMjiyANAM ca jIyatejAgasaMyamaH // 57 // bhAvArtha-dharma ane zukala dhyAnarUpa subhaTe Arta ane ridra dhyAnarUpa subhaTane jIte che, ane iMdriyane nigraha tatkALa asaMyamane jItIle che. pa7 vizeSArtha--dharma ane zukala dhyAnarUpa subhaTe Arta tathA ridra dhyAnarUpa subhaTane jIte che, eTale dharma tathA zukala dhyAna dhyAvAthI Arta ane radra dhyAna nAza pAmI jAya che. ane idriene nigraha asaMyamane jItIle che, eTale Idriyone nigraha karavAthI asaMyama rahetuM nathI; paNa saMyama rahe che. pa7 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAra kSayopazamanacakSurdarzanAvaraNAdamaH / napatyazAtasainyaM ja puNyodyaparA bhAr || 4 || bhAvArtha ye pathama rUpa subhaTa ca zamAvaraNa vagere sulaTAne mAre che, ane puNyAyanAM parAkramI azAtAnuM sainya nAza pAme che, 58 vizeSA--kSaye pazamarUpa sulaTa cakSu zanArdika sulaTAne mAre che, eTale jyAre kSApazama prApta thAya che, tyAre cakSu - nAvaraNIya, pramukha nAza pAme che. ane puNyAyanAM parAkramathI azAtAnu sainya nAza pAme che, eTale puchyAya thAya che, tyAre azpatA rahetI nathI. 58 chevaTe dharmarAjA mAharAjAne mAre che. sahadhe kAgajeMdre | rAgakesariNA tathA / sutena mohanUpo'pi dharmapena hanyate // 57 // bhAvA--dveSarUpI gajendra ane rAgakezarI putra sAthe mAharAjAne paNa dharmarAjA haNI nAMkhe che. 59 vizeSA--chevaTe mAhurAjAne tenA dveSarUpI gajeMdra ane rAga, kezarIrUpa putra sAthe dharmarAjA mAre che, eTale dharmarAjAnA vijaya thAya che. jyAM dha rAjAnu' prakhaLa hAya, tyAM rAga, dveSa ane mAhu rahetA nathI. 59 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAmAyikAra te pachI cAritrathI sApurUSa pANI mRtArtha thAya che. tataH prAptamahAnaMdA dhrmjuupprsaadtH| yathA kRtAryA bhASeta sAMdhavo vyabahAriNaH // 6 // bhAvArthatema thayA pachI dharmarAjAnA kAraNo jemane mahAna AnaMda prApta thayA che, evA sAdhurUpI vyApArIe kRtArtha thAya che. 6 'vizeSAMthI tema thayA pachI eTale jyAre dharmAe mehajAne mAryo, tyAre dharmarAjAnA prasAdathI je me mAhIti - naMda prApta thayo che, evA sAdhurUpa vyApArIe kRtArtha thAya che. eTale jema vahANavaTI vepArIo kaI rAjAnI sahAyathI luMTArAeneza thatAM kRtArtha thAya che tema dharmazALAnA pravAhI sAdhurUpa vyApArIo AnaMda pAbI bartha thAya che. 20 dharmadhyAna karanArA pachI zuM ciMtavavuM joIe ? vicitavattathA sarva dharmadhvaninidhI Iganyapi nyastamamAta palaMgame / 61 // bhAvA-dharmadhyAna upara jenI buddhi arepita thaI che, evA purUSe Agamane viSe enA jevA bIjA ane samUha A repita karela che, te ane sAthIrita 'ziva che Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSArtha-dharmadhyAna upara jenI buddhi lAgelI che, evA purUSe bIjA enA jevA Agamane viSe rahelA padArthonuM ciMtavana karavuM. 61 dharmadhyAnane dhyAtA kevo hovo joIe? manasatheMdriyANAM ca jayAdyo nirvikAradhIH / dharmadhyAnasya sa dhyAtA zAMto dAMtaH prakIrtitaH // 6 // bhAvArtha-mana ane indriyane jaya karavAthI je nirvikAra buddhivALe, zAMta, ane dAMta che, te dharmadhyAnane dhyAtA kahele che. dara vizeSArtha--dharmadhyAnane dhyAtA purUSa mana ane indriyane jaya karavAthI nirvikArI buddhivALo hoya che, eTale jyAre mana ane indriyano jaya thAya che, tyAre buddhi nirvikArI bane che. tema vaLI te purUSa zAMta ane indriyanuM damana karanAre hoya che. dara je sthitaprajJanuM lakSaNa pAradarzanIo kahe che, te badhuM temAM ghaTe che. parairapi yadiSTaM ca sthitaprajJasya lakaNam / ghaTate hyatra tatsarve tathA cedaM vyavasthitam // 63 // Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. 455 bhAvArtha anyadarzInIoe paNa je sthitaprana purUSanu lakSaNa kahelu che. te sava ahi ghaTe che, ane karelI che. 63 ahiM tenI vyavasthA vizeSA--je anyadarzanIee sthitaprajJa purUSanuM lakSaNa peAtAnA AgamamAM kahela che, te sa ahiM ghaTeche, ane tenI vya vasthA ahiM karelI che. 63 sthitaprajJa kAne kahevA ? te kRSNe gItAmAM arjunane kahela che. prajahAti yadA kAmAn sarvAn pArtha manogatAn / grAtmanyevAtmasaMtuSTaH sthitaprajJastadocyate // 64 // bhAvAtha--he arjuna ! je purUSa jyAre sarva manogata evA kAmane cheDI che, ane peAtAnA AtmAne viSe saMtuSTa raheche, tyAre te sthitaprajJa kahevAya che. 64 - vizeSA--kRSNa arjunane kaheche. he arjuna ! jyAre purUSa peAtAnA mananI aMdara rahelA manArathAne cheDI de, arthAt niSkAma vRttie rahe, ane potAnA AtmAne viSeja saMtuSTa thaIne rahe, tyAre te sthitaprajJa kahevAya che. 64 dukheSvanuvignamanAH sukheSu vigataspRhaH / vItarAganayakrodhaH sthitadhIrmunirucyate / / 65 / / Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAya sAra. mAvA khAmAM jenuM mana udvegana pAme, sukhamAM je nispRha rahe. ane rAga, bhaya ane dudha jenA nAza pAMge, te sthitaprajJa muni kahevAya che. 65 viSathI muni sthitaprajJa karavAya che, tenu'mamaHkhA mAM udvega vALu` rahe che. te haMmezAM sukhamAM niHspRha rahe che, eTale duHkhamAM udgaga ane sukhamAM pRSThA tene hatI nathI, suba tenAmAM rAga, bhaya ane krodha hAtAM nathI. 65 yaH sarvatrAnabhisnehastavAtmAppA zuklAzubham / nAbhinadati na dveSTi tasya prajJA pratiSThitA / / 66 / / bhASA -- kSaza sneha rAkhe nahIM, ane je guNa ke azubha prApta karI, te para khuzI thAya nahIM, tema dveSa kare nahIM, tenI addhi sthita kahevAya che. 66 viSA jene satra sneha hetttA nathI, eTale jIi ra jenI Asakti hAtI nathI. tema je zubhra meLavIne hu padmanI, ane azubha meLavIne nAkhuza thAya nahIM, tenI prajJA sthita che, banaMle te sthitaprajJa kahevAya che. dara yadA saMhaste cANaM krUrmogAnIva srvshH| iMdriyANIMdriyArthebhyastasya majJAna siMhalA | 67 // bhAvA--dAo jema potAnAM ma one rItesa"kAce, tema jyAre je driya virezmAthI sakAro, tyAre tenI prajJAsthita kahelI che. 67 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maracAnAyikAra. koTAthe-jemaSTha mA zIzAme sarva pAse saMke che, temajayAre Dyumi pilALI itime vicArI saMskAya, eTale viSayethI nivRtta are, pAre che riyala lAipha vAya che. 67 siddhane je svabhAva teja sAdhakanI gyatA che. zAMto dAMto lodI gAtmArAmatayA sthitaH / siSasya hi svanAvo yaH va saadhnyogytaa|| 68 // bhAvArtha-zAMta, dAMta, ane evA AtmArAmAM rahele je sine svabhAva che, teja sAdhakanI cemyatA che. 68 vidoSArthI-sidhane svabhAva zAMta eTale zAMtivALa, dAMta eTale iddhine damana karanAre, ane AtmArAma paNa rahelo che. eTale pitAnA AtmAnI aMdaraja ArAma pAmI rahele che, Ave je siddhane svabhAva teja sAdhakanI cagyatA che. eTale jyAre e svabhAva prApta thAya, tyAre sAdhaka dhyAnanI cAlA prApta karI zake che. tethI Upara kahela svabhAva prApta kara joIe. 68 pkala yAnanA sthAnA thai zake che dhyAtAyameva zurUsyAmasattaH paadyodhyo| pUrvacida yogyayogISa mecalI 'parayottapovA kA bhAvArtha zukala yAjanA be pathAmAM AvatA amara hAI pUrvavara nI hoya, athavA agI paNa kevI che hAlA pachI, bAkInA be pAyAne vAlA thAya che. 29 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 adhyAtma sAra, vizeSArtha-zukala dhyAnanA be pAyAne dhyAtA purUSa je pramAda rahita heya te, te pUrva dhara yegI gaNAya che. athavA agI paNa kevaLa paNe hevA pachI bAkInA be pAyAne dhyAtA thAya che. 69 dhyAnane uparama thAya tepaNa, anityatA vagere bhAvanA bhAvavI. anityatvAdyanuprekSA dhyAnasyoparame'pi hi / jAvayennityamatrAMtaH prANA dhyAnasya tAkhatu // 70 // bhAvArthadhyAnane Uparama thAya te paNa,nitye anityAdi bhAvanA bhAvavI. kAraNake, te bhAvanA dhyAnA prANarUpa che. 70 vizeSArtha-dhyAnane uparama thAya, eTale jyAre dhyAna vi. rAma karavAmAM Ave, tyAre paNa anityatA vagere bAra bhAvanAo bhAvavI. te bhAvanAo dhyAnanAM prANarUpa che, eTale dhyAnanuM jIvana che. je bhAvanAo bhAvavAmAM na Ave te dhyAna karI zakAtuM nathI. 70 dhyAnanA saMbaMdhamAM traNa lezyAo kahe che. totrAdinedanAjaH syurkhezyAstisra shhottraa| liMgAnyatrAgamazraddhA vinayaH sarguNastutiH // 71 // bhAvArtha--ahiM uttarakALe tIvra, tIvratara ane tIvratama evI traNa lezyAo thAya che, Agama upara zraddhA, vinaya ane saguNanI stuti karavI, e temanAM liMge che. 71 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. 459 vizeSA--ahiM Uttara kALe eTale e dharma dhyAnane uttara kALe tIvra, tIvratara ane tIvratama evI traNa lezyAe thAya che, te lezyAnAM traNa liMga-cinhA che. zAstra Upara zraddhA vinaya ane sadguNNAnI stuti karavI te traNa lezyAnA e traNa guNA che. 71 dharma dhyAna karanArane puNyAnubaMdhI svarganuM phaLa mApta thAya che. zIlasaMyamayuktasya dhyAyato dharmamutamam / svargaprAptiphala prAhuH prauDhapuNyAnubaMdhanam // 72 // se bhAva --zIla tathA sa yamathI yukata thai, dharma dhyAna karanArAne prauDha evA puNyane anubaMdha karanAra svarganI prApti thavArUpa phaLa maLe che, ema kahe che. 7ra vizeSA----zIla tathA sayamathI yukta thaI dharmadhyAna karanArane prADha puNyAnubaMdhI evu svarga prAptinu' phaLa prApta thAyache. eTale zIla pALI tathA saMyamane dhAraNa karI, dharma dhyAna karanArA munine puNyAnukha dhI evu svarga prAptinu phaLa maLe che. 72 zukala dhyAnanuM svarUpa. dhyAyecchuklamatha kAMtimRdutvAjIvamuktiniH / mano dhRtvA vyapanIyamanojitaH // 73 // Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma aNadhArtha chAstha paNe patibA manane jItI zake aramAne viSe vAraNa karI, kSamA, kombaLatA ane jIvanakuita paNa thai zukala khAdha ghaNuM 73 . . vize dhAtha-zukaladhyAna dhyAvAmAM kevIrIte vartavuM eIe? e graMthakAra AzlekathI darzAve che. chadmastha paNAmAM rahelA zukaladhyAna dharatAM prathama manane AtmAne viSe laDI lele bane rAga dveSane jItI vaza karavuM ke, jethI te mana AtmAne viSe sthira rahI zake. vaLI zukla dhyAna zvAtI vakhate traNa guNe dhAraNa karavA. prathama kSamA rAkhavo, bIjo guNa kamaLatA rAkhavI, ame trIjo guNa jIvanamukata thavuM e traNa guNothI zukla pAna karI zakAya che. 73 zukala thAnI cAra prakAra mAMhelA prathama prakAranuM svarUpa savitarka savicAraM sapRthaktvaM tadAdibham / nAnAnAjhirta sArA vistAra mAM badhA arthavyaMjanayogAnAM vicaaro'nyonysNkaamH| pRthaktva vyaparyAyaguNamaMtaramatiH mumH|| 5 triyogayoginaH sAdhorvitarkAcanvitaM hyadaH / ISacalattaraMgAbdheH dInAnAvadazAninam // 76 // bhAvArtha-savitarka, sidilhAra, katva ba pa ka dhyAnane pahele prakAra che. eTale pahelA ja che. te vividha prakAranA Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra 1 nAte Athita che, temAM vi pUrvaka zAstra prazna che, e vya janatA yAgane paraspara sa kramavALe temAM vicAra che, te drazya paryAya zuzunI aMtara gatinuM pRthakpazu che, evI rIte sunita savicAra ane sapRthakata evuM te prathama zukala dhyAna mana, vacana ane kAyAnA cegavALA mutine prApta thAya che. te vitaka vagerethI mukta hovAthI jenA taraMgA jarA caLAyamAna thayelA evA samudranA kSAbhanA abhAvanI dazA jevu te dhyAna che. 7-5-76 vizeSA--zukala dhyAnanA pahelA pAyA savitarka, vicAra, sapRthakatva che. te dhyAnamAM vividha prakAranA nayane Azrine zAstranA vitarko karavAmAM Ave che; tethI te savitarka che. a tathA vyaMja nAnA yAganA paraspara saMkrama thavAnA vicAra karavAmAM Ave che, tethI te savicAra che. ane dravyaparyAya tathA khIjA guNAnA aMta2nI bhinnatA jovAmAM Ave che; tethI te sapRthakatva che. mana, vacana ane kAyAnA ceAgavALA munine vitarkoDhi sahita te dhyAna prAma thAya che. jenA taraMge jarA caLAyamAna che,evA samudranI kSeAbhanA bhAvavALI jevI dazA hAya, tevI dazA A dhyAnanI che. 74 5-76 zukala yAnanA bIjA pAyAnuM svarUpa ekatvena vitarkeNa vicAreNa ca saMyutam / nAtattva tIvAna, dvitIya snepaca|| ha'.|| bhAvA--ekatva vitarka vicAra nAme zukala dhyAnanA bIjo prakAra--pAyA che. eka paryAyavALA te pAceA pavana vagaranA dIvA jevu dhyAna che. 77 Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sA vizeSA---ekatva vitarka vicAra nAme zukala dhyAnanA bIjo pAyA che, te dhyAnamAM ekaja paryAya che, ane tenI sthiti pavana vagaranA dIvAnA jevI sthira che. 77 462 zukala yAnanA trIjA pAyAnu svarUpa sUkSma kriyAnivRttAkhyaM tRtIyaM tu jinasya tat / aruAMgayogazca ruddhayoge yasya ca // 78 // bhAvA--sUkSma kriyA nivRtta nAme zukala dhyAnane trIjo pAye che, te kevaLIne hAya che, temAM AdarakAya cAgane ardhuM rUdha vAmAM Ave che, ane mana tathA vacana e be cegane sarvarIte rUdhavAmAM Ave che. 78 vizeSA--sUkSma kriyA nivRtta nAme zukala dhyAnanA trIje pAcA che. e dhyAna kevaLa neja hAi zake che. khIjAne hAI zakatu nathI. te dhyAnamAM bhAdarakAva yAgane adha rIte rU MdhavAmAM Ave che, ane mana tathA vacana e e cegane pUrI rIte rUdhavAmAM Ave che. arthAt sUkSma kriyA nivRtta nAmanA zukala dhyAnamAM manAyeAga ane vacana cega pUrA, ane kALayAga adhau rUMdhavAmAM Ave che. 78 catuvidha zukala dhyAnanAM cAre pAyAnA phaLa. etaccaturvidhaM zukladhyAnamaMtra prayoH phalam / prAthayo: muralo Ati syayonu maddocaH // !! SU Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. bhAvArtha-e cAra prakAranAM zukala dhyAnanA pahelA be pAyAnuM phaLa svargalekanI prApti che, ane chellA be pAyAnuM phaLa mekSa che 79 ' vizeSArtha-zukala dhyAnanA pahelA be pAyAnuM phaLa varga lekanI prApti che. eTale zukala dhyAnanA pahelA be pAyAnuM dhyAna dharatAM kALa kare te, svaMgalAka maLe che, ane chellA be pAyAnuM phaLa mekSa che. eTale chellA be pAyAnuM dhyAna dharatAM kALa thAya te, mekSanI prApti thAya che. cha zukala dhyAna UparAma thayA pachI zuM karavuM? zrAvAvAcasaMsAranuvaMjavasaMtatI. arthe vipariNAmaM vAnupazyeccuktavizrame / / 70 // bhAvArtha-zukala dhyAnane uparama thatAM Avane nAza, saMsAranA anubhava, saMsAranI paraMparA ane padArthane viSe A mAne vipariNAma jove. 80 vizeSAtha-jyAre zukala dhyAna virAma pAme che, tyAre Azravane nAza, saMsArane anubhava, saMsAranI paraMparA ane anya padAthane viSe AtmAno vipariNAma-viparIta pariNAma jevAM eTale te saMbaMdhI vicAra karavA 80 zukala dhyAnanAcAre pAyAmAMlezyAnI pravRtti kevI rIte che? dvayoH zuddha tRtIye ca lezyA sA paramA matA / caturthazu nedastu lezyAtItaH prakIrtitaH // 1 // Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyama sAra. lAvAya--zukala dhyAnanA pahelA be pAmAM zukala, lezyA ane trokanA pAyAmAM UtkRSTa evI zukala lezyA ane rothA pAyA vezyAthI atIta che, eTale temAM lezyA ja thatI nathI. 81 vizeSA--zukala dhyAnanA cAra pAyA che. temAM pahelAkhe pAyAmAM zukala leyA aneM trIjA pAyAmAM UtkRSTa zukala laizyA thAya, ane cothA pAyAmAM keAi jAtanI lekScA Upanna tharDIja nathI. 81. zukala yAnavALAnAM cinhA. liMgaM nirmAyoMgasya zudhyAnavato'vadhaH / saMmoho vivekazca vyutsargathA nidhIyateH / / 82 / / bhAvAtha--nimala segavALA zukala dhyAnavALAnAM ahiMsA, asaMmeAha, viveka ane tyAga buddhi rUpa cinha kahelAM che. 82 * / vizeSA--zukra dhyAnavALA purUSane cega nirmaLa hoyache. tenAmAM hi'saka buddhi hAtI nathI. tenAmAM samAha hAteA nathI. tenAmAM viveka ane tyAga karavAnI buddhi hAyache, A zukala dhyAnavALAnAM cinhA che. eTale je zukala dhyAna karanArA hAya, te niMxLa ceAgavAlA, ahiMsaka, mehurahita, vivekI ane tyAgI hoya che. 82 zu lakhyAnI purUSa kema che ? dhApayaH kaMpate na bijeti ca / saMmohAna sUkSmArthe mAyAsvapi na muhyati // 83 // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhikAra. 45 vivekaatsrvsNyogaajinmaatmaanmoksste| dehopakaraNAsaMgo vyutsargAjjAyate muniH // 7 // bhAvAtha-zukala dhyAnI muni abaMdhane laIne upasargothI kapAtuM nathI, ane hIte nathI. samehanA abhAvane laIne sUkSma arthamAM ane mAyAmAM moha pAmatuM nathI. vivekane laIne pitAnA AtmAne sarva saMgathI bhinna jue che. ane vyutsargane laIne deha tathA UpakaraNamAM Asakti vagarane rahe che. 83-84 vizeSArtha-zukaladhyAnI purUSanI aMdara abaMdha, asaM. maha, viveka ane vyutsarga e cAra guNe unna thAya che, te abaMdha eTale keI jAtanA baMdhanA abhAvane laIne upasargothI kaMpatuM nathI, temaja bhaya pAmatuM nathI. bIjA asaMmeha eTale mehanA abhAvane laIne te sUkSama arthamAM ane mAyAmAM muMjhAtuM nathI, trIjA viveka guNane laIne pitAne AtmA sarva prakAranA samayegathI bhinna che-juda che, ema te mAne che, ane cethA vyutsarga eTale tyAganA guNane laIne te deha tathA sarva upakaraNamAM A sati vagarane thAya che. 83-84 A dhyAnane kema jANavAthI purUSa saMpUrNa adhyA tmane vettA thAya che. etad dhyAnakramaM zuddhaM matvA jagavadAjhyA / yaH kuryAdetadanyAsaM saMpUrNAdhyAtmavidalavet // 5 // - 30 Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnastutyadhikAra. 467 adhikAra 17 mo.. dhyAnastutya dhikAra. kevuM dhyAna sevavuM? yatra gacchati paraM paripAkaM pAkazAsanapadaM tRNakalpam / svaprakAzamukhabodhamayaM taddhyAnameva bhavanAzi najadhvam // 1 // bhAvArtha-je dhyAna parama paripAkane pAmatAM IMdranuM pada paNa tRNavat lAge che, tevA svaprakAzaka, sukharUpa, bedhamaya ane saMsArane nAza karanArA dhyAnanuM sevana karo. 1 vizeSArtha-seLamAM adhikAramAM dhyAnanuM svarUpa kahI, have A dhyAna stuti nAmanA sattaramA adhikArane AraMbha kare che. A adhikAramAM dhyAnanI stuti karavAmAM AvI che. jyAre AtmAnA svarUpane nizcaya karavAmAM Ave, te pahelAM dhyAna jANavAnI AvazyaktA che. kAraNa ke, dhyAna karavAnI vastu AtmasvarUpa che, tethI prathama graMthakAra A zlokathI dhyAnanuM sevana karavAnI sUcanA kara che. jemane AtmasvarUpane nizcaya kare che, temaNe prathama kyAnanuM sevana karavuM joIe. te dhyAna kevuM hovuM joIe? jyAre te Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 adhyAtma sAra, dhyAna paripAka avasthAne pAme, eTale dhyAna karavAnuM saMpUrNa jJAna thAya, tyAre te dhyAtAne evI uccatA prApta thAya che ke, jethI tene IMdrapada paNa tRNavat lAge che. tema vaLI e dhyAna sva prakAzaka che, eTale sva svarUpane darzAvanArUM che, te sAthe sukhabedhamaya che. AvuM dhyAna A saMsAranA janma-maraNane nAza karanAruM che. A dhyAnanuM sarvadA sevana karavuM joIe, jethI manuSyane pitAne A tyasvarUpane nizcaya thAya che. 1 te dhyAnI purUSa tRpti pAmI parIvAra rAgane pAmato nathI. Aturairapi jaDairapi sAkSAt sutyajA hi viSayA na tu raagH| dhyAnavAMstu paramadya nidarzI tRptimApya na tamRcchati jUyaH ||shaa bhAvArtha Atura ane jaDa evA purUSane sAkSAt viSaye tyajavA sahelA che, paNa rAga tyaja saheluM nathI; paNa je dhyAnI purUSa che, te UtkRSTapaNe paramAtmAnuM darzana karanAra che, tethI te tRptine pAmI pharIvAra rAgane pAmate nathI. 2 vizeSArtha-A jagatamAM je purUSe Atura ane jaDa jevAM che, te purUSe paNa sAkSAta viSayane sahelAIthI tyajI zake che, paNa teone rAga tyajI de rahele nathI. arthAt viSayene tyAga thaI zake, paNa rAgane tyAga thavo muzkela che. paNa je UtkRSTa paNe dhyAna, karanAre che, te rAgane evI rIte tyajIve che, ke jethI pharIvAra Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnastutyadhikAra. 439 tene rAganI prApti thatI nathI. eTale tenAmAM rAganI IcchA urdUbhavatI nathI. tenuM zuM kAraNu che? te darzAve che. te dhyAnI purUSa paramAtmAnuM dana karI zakeche. jyAre paramAtmAnuM darzana thayuM, eTale tenAmAM tRpti thaI Aveche. e tRptine laine tene punaH rAga karavAnI IcchA thatI nathI. kAraNa ke, rAga atRpta purUSamAM ja praveza kareche. 2 dhyAnI purUSane jAgrata ane suSupti avasthA kayAre thAyache ? yA nizA sakalabhUtagaNAnAM dhyAnino dinamahotsava eSaH / yatra jAgrati ca te'bhiniviSTA dhyAnino javati tatra suSuptiH // 3 // bhAvA--sarva prANIonI je rAtri che, te dhyAnI purUSane divasanA mahAtsava che, ane te viSayanA AvezavALAM prANI jemAM jAge che, te ghyAnI purUSane suSupti avasthA che. 3 viSeSA--sava prANIonI je rAtri che, te dhyAnI purUSane visanA maheAtsava che. eTale jayAre sarva prANIo nizAmAM nidrA tathA pramAdamAM paDI rahe che, te vakhate dhyAnI purUSa jAge che. ane viSayanA AvezavALAM prANIo jemAM jAge che, te dhyAnI purUSane suSupti avasthA che. eTale jyAre sasArI jIva viSaya sevana karavAmAM pravarte che, te vakhate dhyAnI purUSa suSupti avasthAmAM Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 adhyAtma sAra. rahe che, arthAta saMsArI jInI pravRtti te dhyAnInI nivRtti, ane temanI nivRtti e dhyAnanI pravRtti che. 3 paramArthanuM mULa kAraNa dhyAnaja che. saMplutodaka ivAMdhujanAnAM sarvataH sakalakarmaphalAnAm / sidhirasti khalu yatra tauccaiAnameva prmaarthnidaanm||3|| bhAvArtha-jema kuvAnA jaLanI siddhi tenI AvakanA jharaNamAM che, tema sakaLa karmonA phaLanI siddhi jemAM uce prakAre rahelI che, evuM dhyAna ja paramArthanuM mULa kAraNa che. 4 ' vizeSArtha-A jagamAM prANI jeTalAM karmo kare che, te sarva karmanAM phaLanI siddhi dhyAnamAM rahelI che, eTale badhI jAtanAM karmo dhyAna karavAthI saphaLa thAya che. te upara daSTAMta Ape che, kavAnA badhA pANInI siddhi tenI aMdara jaLanI AvakanI nIka upara rahelI che, tema karma phaLanI siddhi dhyAna upara rahelI che. jaLanI AvakanI nake baMdha thAya te, kuvAmAM jaLa maLatuM nathI; tema je dhyAna na hoya te satkarma game teTalAM kare, te paNa tenuM phaLa prApta thatuM nathI. 4 dhyAnI purUSa AtmAmAM lIna thAya che, tene thI te kaSAyothI baMdhAtA nathI. badhyate nahi kssaaysmutyaiaansainmitnuupnmdbhiH| atyaniSThaviSayairapi mukhaiAnavAninRtamAtmani biinH||5|| Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnastutyadhikAra - 4LI bhAvArtha-AtmAne viSe atyaMta lIna thayele dhyAnI purUSa jemaNe rAjAone namAvyA che, evA kaSAyamAMthI utpanna thayelA mAnasika ati aniSTa viSayethI ane dukhAthI baMdhAtuM nathI. 5 vizeSArtha A jagatamAM jIvane baMdhana karanAra viSa ane duHkhe che, teo cAra kaSAyamAMthI utpanna thAya che, ane te evA baLavAna che ke, jeo rAjAne paNa namAvI de che, ane manamAMthI Utpanna thAya che. evA ati aniSTa viSaye ane duHkhe dhyAnI purUSane bAMdhI zaktA nathI. arthAt dhyAnI purUSa tevA viSayethI ane dukhethI baMdhAtuM nathI. kAraNa ke, te AtmAne viSe atyaMta lIna thayela che. 5 jyAM sudhI nAstika bhAva pragaTa thaye na hoya, tyAMsudhI e dhyAna mekSane ApanAruM che. spaSThaSThasukhasaMbhRtamiSThaM dhyAnamastu zivazarmagariSTham / nAstikastu nihato yadi nasyAdevamAdinayavAGmayadaMgAt // 6 // bhAvArtha je prathama nAyarUpa zAstranA daMDathI haNuIne nAstika thaye na hoya te, tene pragaTa sukhathI bharapUra, ane mokSanA sukhathI moTuM evuM dhyAna thAo. 6 vizeSArtha-jayAre purUSa nayavAdavALA Itara zAstrarUpI daMDathI haNAIne nAstika banI jAya che, tyAre tene dhyAna thaI zakatA nathI, tethI graMthakAra kahe che ke, je purUSa e guMcavaNuvALAM asa Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 * adhyAtma sAra bhaNI athavA sAMbhaLI nAstika na thayuM hoya te, tene dhyAnanI prApti thAo. kAraNa ke, te dhyAna spaSTa rIte jovAmAM AvatAM sukhathI bharapUra che, ane mekSanAM sukhane ApanArUM che. 6. dhyAnathI aMdhakAra bheda pAmI Atmatine pragaTa karanAranuM rahasya prakAzI rahe che. yatra nArkavidhutArakadIpajyotiSAM prasaratAmavakAzaH / dhyAnajinnatamasAmuditAtmajyotiSAM tadapi nAti rahasyam // 7 // bhAvArtha--jyAM prasaratA evA sUrya, caMdra, tArA, ane TIvAnI tine avakAza rahetuM nathI, tyAM paNa dhyAnathI aMdhakArane bheda karanArA ane Atmatine udita karanArAonuM rahasya prakAze che. 7. vizeSArtha- dhyAnathI aMdhakArane bheda karanArA evA Udaya pAmelA AtmatinuM rahasya evI rIte prakAzI nIkaLe che ke jemAM sUrya, caMdra, tArA ane dIvAnA patine avakAza maLatuM nathI. arthAt sUryAdikanA tejathI paNa Atmati vadhAre tejasvI che. 7 dhyAna e kharekhara mitra che. yojayatyamitakAlaviyuktAM preyasI zamarati tvaritaM yat / dhyAnamitramidameva mataM naH kiM parairjagati kRtrimmitraiH|||| Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnatutyadhikAra 477 bhAvArtha-je aparimANa kALathI vimukta thayelI zamaratirUpa ati priya strIne tvarAthI meLavI Ape che, te A dhyAnarUpI mitra amAre mAnavA cagya che. jagatamAM bIjA kRtrima mitre zA kAmanA che.? 8 vizeSArtha-A jagatamAM khare mitra te kahevAya che ke, je pitAne priya vastune meLavI Ape che, athavA priya strIne meLavI Ape che. A vAta dhyAna upara ghaTe che. dhyAna e kharekhara mitra che ke je ghaNu kALathI viyega pAmela zama ratirUpa priyAne meLavI Ape che, arthAt dhyAnane dhAraNa karavAthI, zama Upara rati-prIti thAya che. te sivAya jagatamAM je kRtrima mitra che, te zA kAmanA che? mATe dhyAnarUpI mitranI ja mitrI karavI egya che. 8 . AtmA dhyAnarUpa maMdiramAM rahI sukha meLave che. vAritasmarabalAtapacAre zIlazItalasugaMdhinivezaH / nacchritamazamatalpaniviSTho dhyAnadhAni banate sukhmaatmaa|e|| bhAvArtha-zIlarUpI zItala ane sugadhI nivezathI kAmadevanA baLarUpa taDakAne saMcAra jemAM aTakAve che, evA dhyAnarUpI maMdiramAM prazamarUpa UMcI zayyA para beThele AtmA sukha meLave che. 9 vizeSArtha-graMthakAra A kathI dhyAnane maMdiranuM rUpaka Ape che. jema koI purUSa zItaLa ane sugaMdhI nivezathI taDakA vagaranA gRhamAM UMcI zayyA upara suve te, te Uttama sukha Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, meLave che. tevI rIte AtmA vAnarUpI dhAmamAM besI sukhane prApta kare che. te dhyAnarUpI maMdiramAM kAmadevanA baLarUpa taDakAne saMcAra thatuM nathI, ane temAM zILarUpI zItaLa ane sugaMdhI niveza rahelA che. vaLI tenI aMdara prazamarUpa ucI zagyA AvelI che. kahevAne Azaya e che ke, AtmA jyAre dhyAnane prApta kare che, tyAre tene kAmadevanuM baLa naDI zakatuM nathI. tenAmAM zILane guNa phure che, ane prazama guNanI tene prApti thAya che. 9 dhyAnarUpI maMdiramAM AtmAnI atithi pUjA thAya che. zIlaviSTharadamAdakapIThe pAtihAryazamatAmadhuparkaiH / dhyAnadhAmni javati sphuTamAtmAhUtapUtaparamAtithipUjA // 1 // bhAvArtha-dhyAnarUpI maMdirane viSe zILarUpI Asana, damarUpI jaLane bAjaTha, tathA prAtihArya ane zamatA rUpa madhuparka vaDe AtmAnI A maMtrathI pavitra evI atithi pUjA thAya che. 10 - vizeSArtha-jema keI atithi ghera Ave tyAre tenI A sana, jaLapITha, ane madhuparka vagerethI pUjA thAya che, tema AtmA jyAre dhyAnarUpI gharamAM Ave, tyAre tenI paNa atithipUjA thAyache. tene zILarUpI Asana ApavAmAM Ave che. indriyane damana karavArUpa jaLapITha tathA prAtihArya ApavAmAM Ave che; ane zasatArUpa madhuparka devAmAM Ave che, ane tenI te atithipUjA, A maMtrathI pavitra ane utkRSTa hoya che. kahevAne Azaya e che ke, AtmA je dhyAnArUDha thAya che ke, tenAmAM zILa, dama ane zamatAnA guNe prApta thAya che. 10 Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnastutyadhikAra. 475 AtmA ane paramAtmAne mATe je vivAda che, te bheda buddhithI thayela che. tene dhyAna vaDe saMdhi thAya che. Atmano hi paramAtmani yo'bhUneMdabuddhikRta eva vivaadH|| dhyAnasaMdhikadamuM vyapanIya drAgabhedamanayorvitanoti // 11 // bhAvArtha-AtmAne paramAtmAne viSe je vivAda che te bheda buddhithI karela che. te dhyAnarUpI saMdhi karanAra e vivAdane dUra karI, e AtmA ane paramAtmAne bheda tatkALa dUra karI batAve che. 11 vizeSArtha keTalAeka AtmA ane paramAtmAmAM vivAda kare che eTale temane judA judA mAnavAne vAta kare che, te temane vivAda bhedabuddhithI thAya che, eTale AtmA ane paramAtmAmAM bheda mAnavAthI thAya che. paraMtu jeo dhyAna rUpI saMdhi kare che, eTale dhyAna karI, te AtmA ane paramAtmAnI vacce saMdhi karAve che, tethI AtmA ane paramAtmAnI vaccenA bhedane dUra karI nAMkhe che. arthAta jenAmAM dhyAna kastAne guNa hoya che tene AtmA ane paramAtmAne bheda rahetuM nathI. te baMnene ekaja rUpe mAne che. 11 kharuM amRta dhyAnamAM raheluM che. cAmRtaM vibhRte phaNioke kakSayiNyapi vidhau tridivevA / kApsaroratimatAM tridazAnAM dhyAna eva tadidaM budhsevym||1|| Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, bhAvArtha-viSathI bharelA sarpalekamAM amRta kyAMthI hoya? nitya kSaya pAmanArA caMdramAM paNa amRta kayAMthI hoya? athavA asarAnI prIti vALA devatAonA svargane viSe amRta kayAMthI hoya? paNa devatAone sevavA gya evuM amRtane dhyAnamAM raheluM che. 12 vizeSArtha--amRtane rahevAnAM traNa sthaLe che. sarSaka, caMdra ane varga, sarpaleka viSathI bhareluM che, tethI temAM amRta kayAMthI hoya? caMdra ke je kSaya pAmanAre che. temAM amRta kayAMthI? hoya tema apasarAonI prItivALA devatAonA vargamAM paNa amRta kayAMthI hoya ?kharUM amRtane dhyAnamAM ja che. je amRta budha eTale vidvAne athavA devatAone sevavA gya che, athaoNt dhyAna dharavAthI paramAtma svarUpa kharA amRtane svAda Ape che. 12 dayAnIne dhyAnamAM kaI adbhuta rasane AnaMda Ape che. gostaneSu ca sitAsu sudhAyAM nApiM nApi vnitaadhrbine| tarasaM kamapi vetti manasvI dhyAnasanavadhRtau prayate yaH // 13 // bhAvArtha--je purUSa dhyAnathI utpanna thayela jaine viSe prakhyAta thAya che, te manasvI purUSa evA kaI rasane jANe che ke, te Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnastutyadhikAra. SC) rasa gAyanA stanamAM, sAkaramAM, amRtamAM ane strInA adharabiMbamAM maLatuM nathI. 13. vizeSArtha-je purUSa dhyAnamAM prasiddha thAya che, eTale dhyAnane jANe che, te purUSa zreSTha manavALe bane che, ane keI aDDabhuta rasane jANe che, je rasa gAyanA stanamAM, sAkaramAM, amRtamAM ane strInA heThamAM te nathI, arthAt zvAna karavAthI ke e addabhuta rasa prApta thAya che ke, je rasa gAyanA stana vageremAM hete nathI. 13 upasaMhAra kare che. ityavetya manasA paripakadhyAnasajavaphale garimANam / tatra tha tirena kuMti gaupAmRtamArA pAra thI zvA bhAvArtha-A pramANe paripakava dhyAnanI prAptinA phaLamAM garava che, ema manavaDe jANuM, te dhyAnamAM je purUSanI prIti thAya che, te praDha dhAmathI bharelA purUSane yazalakSmI prApta thAya che. 14 vizeSArtha-upara pramANe paripakava dhyAnanA phaLanI mahattA manavaDe jaNa, te dhyAna Upara prIti karavI. tema karavAthI te purUSa aiDha dhAma-tejathI bharapUra thAya che, eTale tenAmAM praDha Atma Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4474 adhyAtma sAra. joti pragaTa thAya che. jemAM Atmati pragaTa thAya che, evA dhyAnane viSe jenI prIti che, tevA purUSane cazalakSmI prApta thAya cha, yattIya 'yazazrI / apAtAnu nAma sUya yuche. 14 iti saptadazaH dhyAnastutyadhikAraH / MCESOURCES CAREERCELLEGEKELETED itizrI mahAmahopAdhyAya zrIyazovijayagaNi viracite adhyAtmasAra prakaraNe paMcamaH pricchedH|| Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha SaSTaH prabaMdhaH AtmanizvayAdhikAraH : dhyAna guNa prApta karyo pachI AtmajJAnane mATe prayatna karavA joie. AtmadhyAnaphalaM dhyAnamAtmajJAnaM ca muktidam / AtmajJAnAya tannityaM yatnaH kAryo mahAtmanAM // 1 // bhAvArtha AtmadhyAnanuM phaLa dhyAna che, ane AtmajJAna mukti ApanArUM che, tethI mAhAtmA purUSe AtmajJAnane mATe prayatna karavA joIe. 1 vizeSA dhyAnanuM mULa AtmadhyAna che, eTale dhyAna dharavAthI AtmAnuM dhyAna thai zake che. ane tethI AtmAnuM jJAna thAya che, je AtmajJAna muktine ApanArU che. tethI mahAtmA pu rUpe AtmajJAna meLavavAne mATe yatna karavA joie. 1 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. AtmA jANyA pachI jJAtanya bAkI rahetuM nathI. jJAte hyAtmani no bhUyo jJAtavyamavaziSyate / ajJAte punaretasmin jJAnamanyanirarthakam // 2 // 480 bhAvA--AtmA jANyA pachI pharIvAra jAvAnuM kAMi mAkI rahetuM nathI. ane AtmA jANyA na heAya, ane khIjuM jJAna hAya te te jJAna niratha ka che. 2 vizeSA --je AtmasvarUpa yathArIte jANuvAmAM Anyu, teA pachI bIjuM kAMI jANavAnu` mAkI rahetu' nathI. eTale jezuM AtmA jANyA, teNe sava jANelu che, jyAM sudhI AtmAne jANye nathI, tyAMsudhI je jJAna hoya teA te niraka samajavuM. arthAt A tmajJAna sivAya jJAna nakAmu che, mATe avazya AtmajJAna meLavavu joie. 2 navatattvAnuM jJAna paNa AtmajJAnane mATeja che. navAnAmapi tattvAnAM jJAnamAtmaprasiddhaye / nAjIvIdayo jAvAH svanedapratiyoginaH // 3 // bhAvA--navatattvAnu paNa jJAna AtmAnI prasiddhine mA2 che, eTale Atma jJAnane mATeja che; jethI ajIva vagere bhAvapadArtho che, te pAtAnA bhedanA prati ceAgI-pratikULa che, eTale te AtmajJAnamAM samAI jAya che. 3 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra * vizeSArthajIva, ajIva vagere navatAnuM jJAna paNa AtmajJAnane mATe che, eTale te jANavuM te AtmajJAnanuM prajana che, ane ajIva vagere padArtho paNa AtmajJAnamAM samAya che. 3 AtmAne ane parane abheda svabhAvathI ke upadezathI kaI jANI zake che. hArbhipAto_jUnA saMgoDa irI * nisargAupadezAdvA vetti bhedaM tu kazcana // 4 // bhAvArtha AtmA ane pArane abheda sAMbhaLe anubhavyuM ane paricita karyo hoya, te paNa svabhAvathI athavA upadezathI keikaja tene bheda jANe che. 4 - vizeSArtha-AtmA ane para eTale AtmA ane paramAtmAne abheda che, e sAMbhaLavAmAM AvyuM hoya, anubhavavAmAM AvyuM hoya, ke paricayamAM AvyuM hoya, paNa tene bheda kAMte svabhAvathI athavA upadezathI koInA jANavAmAM Ave che. eTale pUrvapuNyanA ge ravabhAvathI te jANI zakAya che athavA keI mahAbhAnA upadezathI jANI zakAya che, te zivAya jANI zakAtuM nathI.4 aikyatA ane bhinnatAthI AtmAnuM dhyAna hitakArI che. tedekatvapRthaktvAnyAmAtmadhyAnaM hitAvaham / vRthevAniniviSTAnAmanyathA dhIviDaMbanA // 5 // Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja82 - adhyAtma sAra. bhAvArtha_ekyatA ane pRthaktAthI AtmAnuM dhyAna hitakarI che, ane tethI judI rIte Agraha rAkhanArA purUSanI je buddhi che, te vRthA viDaMbanA rUpa che. 5 vizeSArtha_ekyatA ane bhinnatAthI AtmAnuM dhyAna hitakArI che, eTale AtmAnuM ekatva paNa mAnavuM, ane pRthakta paNa mAnavuM, ane tema mAnI ne AtmAnuM dhyAna karavuM, te hitakArI che, jeo te sivAya pitAnI buddhi bIjI rIte calAve che, eTale ekAMte AtmAne eka athavA bhinna mAne che, teonI te buddhi vRthA viDaMbanArUpa che. 5 jJAna, darzana ane cAritranAM lakSaNethI pratipAdita svabhAvastha AtmA ekaja che. ___ eka eva hi tatrAtmA svanAvasamavasthitaH / jJAnadarzanacAritralakSaNapratipAditaH // 6 // bhAvArtha-temAM svabhAvamAM rahela AtmA ekaja che. ane jJAna, darzana ane cAritranAM lakSaNethI pratipAdita thayela che. 6 vizeSArtha je AtmA pitAnA Atmika svabhAva paNe hela che, te ekaja che. temAM keI jAtane bheda mAnavAne nathI. ane jJAna, darzana ane cAritranAM lakSaNethI tenuM pratipAdana karela che. 6 Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcacAdhikAra 483 AtmA ane jJAna, darzana tathA cAritranI vacce bheda nathI. pranAnaimalyazaktInAM yathA ratnAna jinnatA / jJAnadarzanacAritralakSaNAnAM tathAtmanaH // 7 // bhAvArtha--jema kAMti ane nirmaLatAnI zaktine ratnathI bhizatA nathI, tema jJAna, darzana ane cAritranAM lakSaNene AtmAthI bhikAtA nathI. 7. vizeSArtha--nanI aMdara kAMti ane nirmaLatAnI je zaktio rahela che, te ratnathI judI nathI tevI rIte jJAna, darzana ane cAritranAM lakSaNo AtmAthI judAM nathI. te ejja che. 7 AtmA ane lakSaNenI bhinnatA vyavahArathI che, - nizcayathI nathI, jhIlmano lapinAM ra vyavahAiijatratA SaSTayAdivyapadezena manyate natu nizcayaH // // bhAvArtha-AtmA ane lakSaNenI nizAtA vyavahArathI, ane te chaThThI vagere vibhaktinA vyapadezathI manAya che, paNa nizcacathI bhinnatA nathI. 8 vizeSArtha AtmA ane lakSaNenI bhinnatA vyavahAranI apakSAe che, eTale AtmA ane tenAM lakSaNe athavA AtmA ane Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 adhyAtma sAra. jJAna, darzana ane cAritranAM lakSaNAnI bhinnatA vyavahArathI che ane chaThThI vigere vibhaktinA byapadezathI manAya che, paNa nizcayartha te bhinnatA manAtI nathI. 8 AtmA ane guNeAnA bhedanI vAta dRSTAMtathI samajAve che. ghaTasyarUpamityatra yathAne do vikaTapajaH / Atmanatha guNAnAM ca tathA bhedo na tAtvikaH // e // " bhAvAtha ghaDAnu rUpa ' e bheda jema vikalpathI che, tema AtmA ane guNAnA bheda vikalpathI che, tAtvika nathI. huM vizeSAAtmA ane tenA je guNA che, te vastutAye abhinna che. chatAM vipathI tenA bheda mAnavAmAM Ave che. te upara daSTAMta Ape che. jema ghaDAnu'rUpa che,temAM ghaDA ane rUpa vastutAye eka che, paNa ghaDA ane rUpa ema je bheda mAnavAmAM Ave che, te vikalpathI che. 9 // 2 // . AtmAnuM zuddharUpa nizrcayathIja anubhavAya che. zuddhaM yadAtmano rUpaM nizcayenAnubhUyate / vyavahAro bhidAdhArAnujAvayati tatparam bhAvA--je AtmAnuM zuddha svarUpa che, te nizrcayathI anubhavAya che, ane vyavahAra bhedadvArA tethI para evA rUpane anubhava karAve che. 10 Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra 485 * vizeSArtha--je AtmAnuM zuddhasvarUpa che, tenizcayathI anu bhavAya che, eTale nizcaya nayathI Atma svarUpane anubhava thAya che, vyavahArathI thatuM nathI. vyavahAra te bhedadvArA AtmAthI para enA zarIra vigerene anubhava karAve che. 10. vastutAe guNanuM rUpa AtmAthI judu nathI vastutastu guNAnAM tapaM na svAtmanaH pRthag / AtmA syAdanyathAnAtmajJAnAdyapi jamnavet // 11 // bhAvArtha-vastutAe guNanuM je rUpa che, te AtmAthI juduM nathI. jo te juduM hoya te, AtmA anAtmA thAya che, ane jJAnAdi paNa jaDa thAya che. 11 vizeSArtha-vasutAe guNanuM rUpa AtmAthI juduM nathI, eTale AtmA ane tenA guNanuM ekaja rUpa che. je guNanuM rUpa judu hoya te, AtmA anAtmA thAya eTale AtmA AtmArUpeja rahe nahIM, ane je AtmAnA guNarUpa jJAnAdi che, te jaDarUpa che.11 sarva AtmAonI aikyatA sAmAnyapaNe caitanya che. caitanyaparasAmAnyA sarveSAmekatAtmanAm / nizcitA karmajanito nedaH punarupaplavaH // 15 // Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *Tara adhyAtma sAra. bhAvA--sarva AtmAnI ekayatA sAmAnyapaNe caita mAM che, ema nizcaya karelA che, ane karmAMthI utpanna thayelA bheda che, te viTamanA rUpa che. 12 vizeSAtha caitanyarUpe sarva AtmAe eka che. eTale sAmAnyapaNe sarva AtmAmAM ekaja caitanyadhama rahele che ane je AtmAnA judA judA bheda jovAmAM Ave che, te kane laIne che, koI AtmA sukhI, keAI duHkhI ane kAi sAmAnya sthiti bhAgave che, te karmanAM phaLane anusarIne che, evA bheda mA navA e viDaMbanA rUpa che. 12 te viSe vyavahAra naca dhaDhAvI vizeSa kaheche. manyate vyavahArastu bhUtagrAmA dinedataH / janmAdeva vyavasthAto mitho nAnAtvamAtmanAm // 13 // bhAvA--bhUtagrAma-jIvasamUha vagerenA bhethI ane janma pramukhanI vyavasthAthI AtmAonu* paraspara nAnApaNa vyavahAranayathI manAya che. 13 vizeSA--AtmAnu... nAnApaNu' mukhya be prakAre che. eka jIva samUhathI, ane bIju janmAdika avasthAthI. je je buddhI judI jAtanA jIve jovAmAM Aveche, te jIvasamUhathI che, ane janma pachI khALa, cAvana ane vRddhapaNAthI je bheda levAmAM Ave che, te janmArdikanI avasthAthI che. paNa AtmAnu` nAnApaNuM tha vahAranayathA che, nizcayanayathI nathI. 13 Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAraH 487 nizcayanayathI, jIvasamUha viSe zuM che ? nacaitanizcaye yuktaM jUtagrAmo yto'khilH| nAmakameprakRtijaH svanAvo nAtmanaH punaH // 14 // bhAvArtha--je A badhe jIvasamUha che, te nAma karmanI prakRtithI thayela che. te AtmAno svabhAva nathI. ane nizcayanayamAM e vAta ghaTatI nathI. 14 vizeSArtha...A jagatamAM je badhe jIva-samUha che, te nAmakarmanI prakRtithI thayela che, eTale nAmakarmane laIne temanA bheda jovAmAM Ave che. AtmAne e svabhAva nathI, paNa vibhAva che. ane nizcayanayamAM e vAta ghaTatI nathI. vyavahAranayamAM ghaTe che. 14 janmAdi avasthAmAM kevI rIte bheda manAya che? janmAdiko'pi niyataH pariNAmo hi karmaNAm / na ca karmakRto nedaH syAdAtmanyavikAriNi // 15 // bhAvArtha -je janmAdika avasthA che, te kaI karmane niyamita pariNAma che. paraMtu avikArI evA AtmAne viSe karmane karele bheda thatuM nathI. 15 vizeSArtha-jIvane je janmAdika, bALa, yavana, vRddha vagere avasthA thAya che, athavA amuka nimAM janma thAya che, te Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 adhyAtma sA kramanAM pariNAma che. ane te kA~nA karelA bheda AtmAne viSe thatA nathI. kAraNa, AtmA avikArI che, je avikArI hAya, temAM bhe thaI zaktAja nathI. 15 AtmAne viSe karmAe karelI vikRtine mAnanArA purUSA A saMsArasAgaramAM bhamyA kareche. Arogya kevalaM karmakRtAM vikRtimAtmani / bhramati bhraSTa vijJAnA jIme saMsArasAgare / / 16 / / bhAvA--kevaLa karmAe karelI vikRti AtmAne viSe A rApita karI, jJAnathI bhraSTa thayelA leAkeA A bhayakara sa'sAra sAgaramAM bhasyA kare che. 16 viSeSA--je leAkA karmIe karelI vikRtine AtmAne viSe ArApe che, eTale AtmA nivi kArI che, chatAM tene vikArI mAne che, tevA jJAnabhraSTa leke A bhaya kara sa`sArasAgarane viSe lamyA kare che; eTale vAravAra janma-maraNa pAmyA kare che, te muktine pAmI zakatA nathI. 16 mUrkha mANasa kakRta bhedane AtmAne viSe mAne che. upAdhibhedajaM nedaM vI (ve ) tajJaH sphaTikeyathA / tathA karmakRtaM nedamAtmanyevA nimanyate // 17 // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra 489 bhAvArtha--jema mUrkha mANasa sphaTikamazine viSe upadhinA bhedathI thayelA bhedane sAce bheda mAne che, tema te karmathI thacelA bhedane AtmAne viSe mAne che. 17 vizeSArtha-je AtmA nirvikArI ane dahita che, tene mUrkha mANasa karmanA bhedane laIne tene bheda mAne che, te upara daSTAMta Ape che. sphaTikamaNi svabhAve zuddha che, paNa upAdhinA bhedane laIne eTale bIjA raMganAM pratibiMba paDavAne laIne, te sphaTikamAM bheda lAge che. tevA bhedane sAce bheda mAne te bhUkhe che. tevIja rIte AtmA abheda che, chatAM mUrkha mANasa karmanA bhedane AtmAne viSe Arepita kare che. 17 je AtmAne virUpa mAne che, teo zAsanAM vacanane lepa kare che. upAdhiHkarmajo nAsti vyavahArAtsvakarmaNaH / ityAgamavaco luptamAtmavairUpyavAdinA // 10 // bhAvArtha-je AtmAne virUpa mAnanAra che, te "upAdhi karmathI thayela che, pitAnAM karmanA vyavahArathI nathI," AvAM AgamanA vacanane lepe che. 18 vizeSArtha- upAdhikarmathI thayela che, paNa pitAnAM karmanA vyavahArathI nathI, eTale je je UpAdhi jovAmAM Ave che, te karmane laIne che, kAMI karmano vyavahArathI nathI. A pramANe AgamanuM Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - adhyAtma sAra. vacana che, tene AtmAnI virUpatA mAnanArA lepe che, tethI teo kharekharA ajJAnI che. 18 ' eka kSetramAM rahele paNa AtmA karmaguNanA anvayamAM Avato nathI. ekakSetrasthito'pyetinAtmA karmaguNAnvaye / yayA navyasvatnAvatvA buddho dharmAstikAyavat // 17 // bhAvArtha-bhavya svabhAvane laIne bedha pAmelo AtmA dharmatiyanI jema eka kSetramAM raheluM che, te paNa karmaguNanA anvayamAM saMbaMdhamAM AvatuM nathI. 19 vizeSArtha-AtmA pitAnA bhavya svabhAvane laIne pratibodha pAme che. te eka kSetramAM rahyA hoya, te paNa karma guNanA saMbadhamAM AvatuM nathI, eTale AtmA pitAnA bhavya svabhAvane laIne pratibuddha thaI karmanA saMbaMdhamAM kadipaNa Avato nathI. te Upara daSTAMta Ape che. jema dharmAstikAya eka kSetramAM rahela hoya te paNa te pitAnA calana dharmane choDatuM nathI. 19 kevo purUSa eka AtmAne aneka rIte mAne che? yathA taimirakacaMdramapyekaM manyate dvidhaa| anizcayakRtonmAdastathAtmAnamanekadhA _| go | Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAraH 491 bhAvArtha-je AMkhamAM timira rogavALe mANasa eka caMdrane be caMdramAne che, tema nizcaya vinA unmAdane pAmele purUSa AtmAne anekarUpI mAne che. 20 vizeSArtha jenI AMkhamAM timira nAmano roga thaye heya, te mANasa eka caMdrane be caMdra mAne che, eTale tenI daSTie evuM dekhAya che. tevI rIte jene nizcayapUrvaka jJAna nathI, te purUSa unmAdane prApta karI, A eka AtmAne anekarUpe mAne che. eTale AtmA anekarUpe che, ema mAne che. 20 AtmAne viSe svarUpa ane sadazyanuM astitva ghaTAve che. yathAnunUyate hyekaM svarUpAstitvamanvayAt / . sAdRzyAstitvamapyekamaviruSka tathAtmanAm // 31 // bhAvArtha-jema AtmAnuM eka svarUpathI astitva anvaya-saMbaMdhathI anubhavAya che, tema AtmAnuM eka sadazapaNathI astitva virodha vagara anubhavAya che. 21 vizeSArtha AtmAnuM astitva svarUpathI ane sadaza. paNuthI-e be prakAre anubhavAya che. temAM svarUpathI astitva che, te anvayathI-saMbaMdhathI anubhavAya che, ane sazapaNuthI sarakhApaNathI astitva che, te virodha rahitapaNe anubhavAya che. eTale Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 adhyAtma sAra je sa madhathI AtmAnu eka astitva che, te zuddha nathI, ane je sarakhApaNAthI astitva che, te zuddha che-avirAdhI che. 21 zuddha nayaja ekatAne batAve che. sadasadhAdapizunAn saMgopya vyavahArataH / darzayatyekatAratnaM satAM zuddhayaH suhRt // 22 // bhAvArtha--zuddha nayarUpI mitra sArA ane naThArA vAdarUpI cADIAne vyavahArathI gepavI, ekatArUpI ratna satpurUSone atAve che. 22 vizeSA--A zlokamAM 'thakAra zuddha nayane eka mitranu rUpaka ApI varNave che. jema uttama mitra pAtAnI vyavahAra kuzaLatAthI cADIA lAkone gopavI, sArU ratna batAve che, tema zuddha nayarUpI mitra vyavahAranayavaDe sArA ane naThArA vAdarUpI cADI lAkane geApavI, satpurUSAne ekatArUpI ratna atAve che. arthAt jo zudghanayanA Azraya kare tA, vyavahArathI ubhA thayelA vAdAne dUra karI, AtmAnA zuddha svarUpanI ekatA jaNAi Ave che, 22 Atmadravya kevu che ? nRnArakA diparyAyai ramyaM tanna vinazvaraiH / nirjahAti naikatvamAtmadravyaM sadAnvayi // 6 // Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayASikAraka bhAvArtha-Atma dravya, nAzavaMta evA manuSya ane nArakI vagerenA paryAyethI ramaNIyanathIane te paryAnA bhedathI te aikyatAne choDatuM nathI. te sarvadA anvayavALuM-saMbaMdhavALuM che. 23 vizeSAtha-Atmadravya evuM che ke, te manuSya, nArakI vagere nAzavaMta payAthI ramaNIya lAgatuM nathI, eTale tenA te paryAye zAzvata na hovAthI, te tenAthI ramya nathI, ane te paryA bheTavALA hevAthI, te Atmadravya pitAnI ekayatAne cheDatuM nathI, eTale te sadA ekaja rahe che. vaLI te dravya sadA anvayavALuM che, eTale sadA zAzvata che. 23 AtmA manuSya, nArakI vageremAM kevI rIte varte che? yayekaM hema keyUrakuMmlAdiSu vartate / ImAipu tayauvo nibana 8 | bhAvArtha jema suvarNa, bAjubaMdha ane kuMDaLa vageremAM ekaja che, tema AtmA manuSya, nArakI vageremAM niraMjanapaNe ekaja che. 24 ' vizeSArtha-jema bAjubaMdha, kuMDala vagere judAM judAM AbhUSaNa che, paNa temAM suvarNa eja che, juduM juduM suvarNa nathI; tevIrIte manuSya, nArakI, vagere judI judI gatinA jIve che, paNa tene niraMjana e AtmA ekaja che. eTale nirvikArI evuM Atmadravya ekaja che. 24 Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. zuddha sAkSIrUpa AtmAne paryAya hAtA nathI paNa kamane paryAya hAya che. 494 karmaNaste hi paryAyA nAtmanaH zuddhasAkSiNaH / karma kriyAsvanAvo yadAtmA tu na svanAvavAn ||25|| bhAvA--te badhA paryAyA kane DhAya che, pazu zuddha sAkSI rUpa evA AtmAne hAtA nathI, paNa te kane paryAya hAya che. kama kriyAnA svabhAvavALu' hAya che, paNa AtmA evA svabhAvavALA hAtA nathI. 25 vizeSA--je manuSya, nArakI vagere paryAyeA che, te karmane hAya che, AtmAne hetA nathI. kAraNa ke, AtmA zuddha sAkSIrUpa che. je zuddha sAkSIrUpa hoya te nira'jana heAya che; eTale tene tevA pA~ya sa'bhavatA nathI. vaLI pharma kriyAsvabhAvavALuM hAya che, eTale karmAMnA svabhAva kriyA che, ane AtmA pete tevA svabhAvavALA nathI. tenA svabhAva zuddha haiAya che. 25 navatatvAnI aMdara bhAvathI te rahela che. nANUnAM karmaNo vAsau bhavasargaH svanAvajaH // ekaikavirahe jAvAnnavatavAMtaraM sthitam // 26 // bhAvA----athavA A sa'sArasakarmInAM paramANu AnA che, ema nathI, paNa te svabhAvathI thayela che; ane temAM eka ekanAM virahathI bhAvavaDe te navatattvanI aMdara rahela che. 26 Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAraH 45 vizeSA--A sa'sArasaga karmanAM paramANu AnA che, eTale kamanAM paramANu AthI A sasAra UdbhajgyA che, ema nathI. paNa te svabhAvathI paNa unna thAya che, eTale karmAMnA svabhAvane laIne sa'sAranI unnatti che. jyAre temAM eka ekane viraha thAya che, eTale eka eka eAchA thatA jAya che, tyAre bhAvathI navatattvAnI aMdara tenI sthiti thAya che; eTale navatattvAnI sAthe tenA sabadha joDAya che. 26 anata bhavanI satyatAe A prapanca kevIrIte dekhAya che ? zvetadravyakRtaM zvaityaM nittinAge yathAdvayoH / / jAtyanaMtajavAtsatyaM prapaMco'pi tathekSatAm // 27 // bhAvA--jema mane divAleAnA bhAgamAM zvetadravyathI karelI dhoLAza zelI uThe che, tema A prapaMca sasAra paNa ana'tabhavanI satyatAe jovA. 27 viroSA--jema krivAlanA baMne bhAgamAM karelI dheALAza tenA pradezamAM jaNAI Ave che, tevIrIteA saMsAra pazu ana'ta bhavanI satyatAe jaNAI Ave che; eTale eka sa*sAra uparathI anaMta saMsAranI sAkhIti jaNAI Ave che. 27 jJAnI vyavahAramate svargane jotA nathI. yathA svAvabuddho'rtho vibudhena na dRzyate / vyavahAramate sargo jJAninA na tathekSate // 28 // Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, - - bhAvArtha-jema svapnamAM joyele artha jAgrata thayelAne levAmAM AvatuM nathI, tema jJAnI purUSane vyavahAra matamAM sarga (saMsAra) jovAmAM AvatuM nathI. 28 - vizeSArtha-je artha-padArtha savapnAmAM jovAmAM Ave che, te jAgrata thayA pachI chevAmAM AvatuM nathI. eTale je mANase svapnAmAM je joyuM che te jAgrata thayA pachI tenA jovAmAM AvatuM nathI. tema jJAnI purUSane A saMsAra (sarga) vyavahAranayanA matamAM jovAmAM AvatuM nathI. 28 sAgathI thayele sarga mithyA che. madhyAhe mRgatRSNAyAM payaHpUrI yatate / tathA saMyogajaH soM vivekakhyAtiviplave // 25 // bhAvArtha-jema madhyAhakaLe jhAMjhavAmAM pANInuM pUra de khAya che tema sagathI thayele sarga vivekanI khyAtinA viplavamAM mithyA dekhAya che. 29 vizeSArtha jema madhyAhna samaye jhAMjhavAmAM pANInuM pUra kheTuM dekhAya che, tema jayAre vivekanI khyAtine viplava thAya che, tyAre sAgathI thayela A sarga-sRSTi (saMsAra) khaTe lAge che, arthAt kahevAne Azaya e che ke, jyAre viveka guNa pragaTa thAya che, tyAre A saMsAranuM mithyA svarUpa bhAse che. ra9 Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra * * * teja viSayane bIjA daSTAMtathI samajAve che. maMdharvanagarAdInAmayo'bhavaro yathA / tathA saMpomamaH sA pisAso vitathAkRtiH // 30 // bhAvArtha jema AkAzamAM gaMdharva nagara vagerene ADaMbara mithyA AkRtivALe jAya che, tema sagathI thayele sarva vilAsa mithyA AkRtivALe dekhAya che. 30 vizeSArtha kaI kaI vAra AkAzamAM gaMdharva nagaranA je. ve dekhAva thAya che. eTale vAdaLAthI e dekhAva bane che ke, jANe keI nagara vasyuM che. e dekhAva gaMdharva nagaranA nAmathI oLakhAya che, ane te dekhAva kSaNavAra rahI pAche vikharAI jAya che. tevIja rIte A saMsAramAM saMgathI je vilAsa thAya che, temithyA AkRti vALo che. 30 zuddha nayanI apekSAe AtmAne viSe eka tva prApta thAya che. iti zuphanayAyattamekatvaM prAptamAtmani / aMzAdikalpanApyasya neSTA yatpUrNavAdinaH // 31 // bhAvArtha_evI rIte zuddha nayane AdhIna evuM ekata AtmAne viSe prApta thayeluM che, ane tenI je aMza vagerenI kalpanA kare che, te pUrNa vAdIne ISTa nathI. 31 32 Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 adhyAtma sAra, vizeSArthathaddha nayanI apekSAe AtmAnI aMdara ekatA siddha thAya che. keTalAeka te AtmAne aMza vagerenI kalpanA kare che te beTI che. kAraNa ke, je pUrNavAdI che, eTale je AtmAne pUrNa mAnanArA che, teone e kalpanA ISTa nathI. 31 AtmA ekaja che, e satrano Azaya che, eka Atmeti sUtrasyApyayamevAzayo mtH| . . pratyaga jyotiSamAtmAnamAhuH zudhanayAH khanu // 3 // bhAvArtha-AtmA ekaja che, e sUtrane Azaya mAne che. ane zuddha AtmAne prAjatiSa-teja rUpa kahe che. 32 vizeSArtha-AgamamAM sUvane Azaya e che ke "AtmA ekaja che," eTale paryAya ke aMza keI paNa AtmAnI sAthe saMbaMdha dharAvatA nathI. AtmA ekaja che, ane tethI zuddha ne tene ti rUpa kahe che. je tirUpa haya, te nirvikArI, hoya che. 32 AtmAnA zuddha rUpanI prArthanA prapaMcasaMcayakliSTAnmAyArUpAdvinemite / prasIda jagavannAtman zuddharUpaM prakAzaya / / 33 // Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra 49 bhAvArtha-he bhagavana AtmA, prapaMcanA samUhathI kalezavALA evA tamArA mAyA rUpathI huM houM chuM. mATe tame prasanna thAe, ane tamArA zuddha rUpane prakAze. 33 vizeSArtha-mumukSu purUSa AtmAne vijJApti kare che ke, huM bhagavanuM AtmA! tamArA mAyA rUpathI huM bhaya pAmuM chuM, kAraNa ke, te prapaMcanA samUhanA kalezathI bharapUra che. ethI huM te rUpane jevAnI IcchA kare nathI. tame tamArA zuddha rUpano prakAza kare, ke jethI huM tenA darzana karI mArA AtmAne zAMti ApR. 33 . kevaLa vyavahAra nayane jANanAre purUSa A tmAne dehanI sAthe aikyatA mAne che. dehena samamekatvaM manyate vyavahAravit / sAthaMkitApadanAdimukavAta che 4. bhAvArtha-vyavahAra nayane mAnanAre purUSa kaI rIte mUrtimAnuM dekhAtI vedanA vagerenA uddabhavathI AtmAne dehanI sAthe aikyatA mAne che. 34 vizeSArtha-je purUSa vyavahAra nayane mAne che. te purUSa AtmAne dehanI sAthe aikayatA mAne che eTale AtmA ane deha ekaja che ema mAne che. kAraNa ke, zarIranI aMdara je mUrtimAna vedanA jovAmAM Ave che, te UparathI te vyavahAranayane AdhAre tema mAne che. 34 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. nizcaya nayanI apekSAe zu manAya che. tanizcayo na sahate yadamUrtte na mUrttatAm / zenApyavagAheta pAvakaH zItatAmiva / / 35 / 50 bhAvA--jema agni zItalatAne pAme nahIM, tema je amUtta che, te sattatAne azavarDa paNa pAme nahIM-te nizcaya naya sahana karI zakeja naho. 35 vizeSA--je amRtta padArtha che, te mUrta paNAne eka aMze paNa pAme nahIM. jema agni zItaLatAme kaMDha paNa pAmate nathI, tema amRtta padArtha mUttalAne kadi paNu pAmatA nathI. amUtta padArtha mUttatAne eka aMze paNa pAme, e vAta nizcaya naya sahana karI zakatA nathI. arthAt nizcaya nayanI apekSAne evA siddhAMta che ke, amRtta padArtha mUtta thayeja nathI. te vAta AmAnI upara ghaTADavI, 35 amRtta AtmAne mRtta mAnavA, e bhrama che. uSNasyAgneryathA yogAd ghRtamuSNa miti bhramaH / tathA mUrtIsaMbaMdhAdAtmA mUrtta iti bhramaH // 36 // bhAvAtha USNu agninA ceAgathI jema ghI USNu che, avA bhrama thAyache, tema mUrttimAna a'ganA sabadhathI AtmA mUrtti mAn che, evA bhrama thAyache. 36 Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 501 AtmanizcayAdhikAra vizeSAtha-AtmA amUrta che, paNa tene mRttimAn zarIranA saMbaMdhathI mUrtamAna mAne che te bhrama che. vastutAe AtmA amUrta che, ane tenI sAthe zarIrane saMbaMdha che ja nahIM. te vAta daSTAMtathI samajAve che. uSNa agninA yegathI leke ghIne paNa ziSNa kahe che. varatutAe ghInI aMdara je USNutA che, te agnithI che, ghInI nathI. paNa agninA saMbaMdhathI ghImAM USNutA gaNavAmAM Ave che. tevI rIte AtmA ane zarIranA saMbaMdhamAM jANI levuM. 36 AtmAne mUrtimAna paNuM kaI rIte ghaTatuM nathI. na rUpaM na raso gaMdho na na sparzo na caakRtiH| yasya dharmo na zabdo vA tasya kA nAma mUrtatA // 37 // bhAvArtha--je AtmAne rUpa nathI, rasa nathI, gaMdha nathI, sparza nathI, AkRti nathI, dharma nathI, ane zabda nathI; A mAne mUrtimAna paNuM zI rIte hoya? 37 vizeSArtha-jenAmAM mUrtipaNuM hoya, tenAmAM rUpa, rasa, gaMdha, sparza, dharma ane zabda hoya che, ane je amUrta hoya, tenAmAM rUpAdika hetAM nathI. AtmAmAM te rUpAdika nathI, mATe te amUtta che. 37 jenuM rUpa makAza hoya, tenAmAM mUrNapaNuM kema ghaTe? dRzyAdRzyaM hRdAgrAhyaM vAcAmapi na gocaraH / svaprakAzaM hi yadrUpaM tasya kA nAsa mUrtatA // 30 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 adhyAtma sAra, bhAvArtha-jenuM rUpa dazyane adazya che, hRdayathI grAhya che, vANIne paNa agocara che, ane svaprakAza che tenI mUrtatA zI rIte heya? 38 vizeSArtha--je mUrta haya, te dazya vastune dazya thAya che, te hadayane grAhya thatuM nathI. vANIne gocara hoya che, ane para prakAza hoya che, ane je amUrta hoya, te tethI ulaTuM hoya che. AtmAnuM svarUpa tevuM che. A jagatUnA dazya padArthone te dazya thatuM nathI. te vANInA viSayamAM AvI zakatuM nathI. te hRdayathI grAhya, ane svaprakAza che. tevA AtmAne mUrtatA kadi paNa ghaTatI nathI. 38 AtmA kevo che? AtmA satyazcidAnaMdaH sUkSmAtsUkSmaH praatprH| kRtti pUrNa tathA ro ravi 1 0 0 bhAvArtha-AtmA martapaNane sparza kare te paNa te sayA che cidAnaMda rUpa che, sUphamathI paNa sUkSma, ane parathI paNa para che. tema bIjA darzanIoe paNa kaheluM che. 39 vizeSArtha AtmA zarIrAdi mUrta vastune sparza karate dekhAya che, paNa te satya che, te cidAnaMda che, eTale caitanya rUpa ane AnaMda rUpa che. te sUphamathI paNa sUma che, ane parathI para che, eTale aNutho paNa aNu che, ane utkRSTathI paNa utkRSTa che. A AtmA mUrta thaI zaktA nathI. 39 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -~ AtmanizcayAdhikAra 503 te viSe kRSNa karela arjunane bedha. iMdriyANi parANyAhuriMdriyenyaH paraMmanaH / manaso'pi parAbudhiryo buddhaH paramastusaH // 40 // bhAvArtha-sarvamAM idri para che, indriyothI para mana che, manathI para buddhi che, ane buddhithI para te AtmA che. 40 vizeSArthakRSNa arjunane Apela upadeza ahiM pramANu rUpe Ape che. sarvemAM idri para che, IddhithI para mana che, manathI para buddhi che, ane buddhithI para AtmA che. AtmA sarvathI para che. e vAtamAM anyadarzanInuM pramANa ApeluM che. 40 AtmAne mUrta kahevAmAM ke jAma che vikale haMta loka'sminnamUrte mUrtatAghramAt / pazyatyAzcaryavadajJAnI vdtyaashcryvcH||41|| bhAvArtha--ajJAnI lekamAM A amUrta AtmAne viSe je mUrtatA mAnavAmAM Ave che, te bramathI che. ajJAnI purUSa Azcaryavata jue che, ane AzcaryavALuM vacana bole che. 41 vizeSA-AtmA amUrta che, chatAM tenAmAM je mUtA mAnavAmAM Ave che, te ajJAnI lekane bhrama che, te ajJAnI Azcaryavat jue che, eTale amUrtane mUrtarUpe jue che ane A Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa04 adhyAtma sAra, zcaryavata vacana bole che eTale AtmA amUrta chatAM tene mUrta kahevAnuM vacana bele che. 41 AtmAne viSe mUrtanI vedanAne Arepa kare che. vedanA yena mUrttatva nimittA sphuTamAtmanaH / pudgalAnAM tadApatteH kitvazuddhasvazaktijA // 42 bhAvArtha-je AtmAne mUrta paNa nimitte vedanA hoya, te pudagalene paNa te vedanA thavI joIe. kemake te AtmAnI azuddha zaktithI thayelI che. 42 ' vizeSA - AtmAne zarIrane saMbaMdha jANe mUrta tA mAne che, ane te nimitte AtmAne vedanA thatI mAne che te zarIranI sAthe pulene paNa sabaMdha che, te te vedanA pagalene thavI joIe. paNa kharI rIte te vedanAne anubhava AtmAne azupaddha zaktithI thAya che, zuddha zaktimAM thatuM nathI, 42 vedanAne anubhava kevIrIte thAya che? akSaghArA yathA jJAnaM svayaM pariNamatyayam / tatheSTAniSTaviSayasparza ghAreNa vedanAM // 13 // bhAvArtha-jema jJAna pite iMdriyadvArA pariNAma pAme che, tema A AtmA ISTa tathA aniSTa viSayanA sparza dvArA vedanAne anubhave che. 43 Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayadhikAra patrama . vizeSA-jema sAna idriyadvArA pariNAma pAme che, eTale navuM varUpaudiyArA jaNAya che, tema AtmA ISTa tathA aniSTa viSayenA sparzadvArA vedanAne anubhave che. eTale AkhAne ISTa tathA aniSTa viSayane sparza thAya che, te sparzane laIne venAne anubhava thAya che. 43 vedanAne pariNAma zAthI thAya che? vipAkakAlaM prApyAsau vedanA pariNAmanAm / mUrta nimittamAtraM no ghaTe daMmavadanvayi // 4 // bhAvArtha_e vedanA vipAka kALane pAmIne pariNAma pAme che. temAM ghaDAtmAM daMDanI jema nimitta mAtra evI mUrta vastu anvayI-saMbaMdhI hotI nathI, 44 vizeSArtha -e vedanA vipAkkALane pAmIne pariNAma pAme che. temAM mUrtimAna padArtha nimitta mAtra che. te saMbaMdha dharAvatuM nathI. jema mATIne ghaDe banAvavAmAM cakra pheravavAne daMDa nimittamAtra che, paNa ghaDAnI sAthe tene saMbaMdha nathI. 44 vedanA e zuM che? jhAnAkhyA ghetanA bodhaH kauravyA shissttrkttaa| jaMtoH karmaphalAkhyA sA vedanAvyapadizyate / / 45 // Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvArtha-jJAna nAmanI je cetanA te bedha kahevAya che, karma nAme rAga, dveSa, kahevAya che. ane prANane karmanuM je phaLa thAya, te vedanAne nAme oLakhAya che. 45 vizeSArthadha e paNa jJAna nAmanI cetanA che. rAga ane dveSa e karmane nAme che, eTale rAga tathA veSa, te eka jAtanAM karma kahevAya che. ane je karmanuM phaLa che, te prANIne vedanAnA nAmathI oLakhAya che. tethI te vedanA AtmAnI sAthe mukhya saMbaMdha dharAvatI nathI. 4pa AtmAmAM amUrtatA ane cetanA che, ethI tene dehanI sAthe aikayatA nathI. nAtmA tasmAdamUrtatvaM caitanyaM cAtivarttate / ato dehena naikatvaM tasya mUrtena karhi cit // 16 // bhAvArthI-tethI AtmA amUrtatA ane caitanyanuM atimaNa karatuM nathI, ethI ja tene mUrta evA dehanI sAthe aikyatA kadi paNa che ja nahIM. 46 vizeSArtha-AtmA amUrtatA ane caitanyanuM atikramaNa karatuM nathI, eTale AtmA pitAnA amUrtatA ane cetanAne guNa choDatuM nathI. ethI te amUrta AtmAne mUrtimAna dehanI sAthe aikyatA kadi paNa saMbhavatI nathI. 46 Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAraka AtmAnI bhinnatA bIjI rIte paNa che. saMnikRSThAnmanovANIkarmAderapi pujalAt / vigagsnA jAgaeNve jitAtmanaH - bhAvArtha-naka evAM mana, vANI ane karmAdikathI ane dUra evAM dhanAdika pudgalathI AtmAnI bhinnatA jANI levI. 47 vizeSArtha -mana, vANuM ane karmAdika e AtmAne najIka che, ane dhanAdika je muddagala che, te AtmAthI dUra che. te uparathI AtmA pudgalika evAM zarIrathI bhinna che, ema khAtrI thAya che. 47 jinezvare Atmadravyane pudgalathI bhinna kahe che. paDalAnAM guNo mUrtirAtmA jJAnaguNaH punH| pudgalelyastato ninamAtmadravyaM jagurjinAH // 4 // bhAvArtha-pudgalene guNa mUrti che, ane AtmAne guNa jJAna che, tethI Atma dravya pudgalathI bhinna che, ema jinezvare kahe che. 48 vizeSArtha-je pudagalo che, tene guNa mUrti che, eTale pagalethI mUrti utpanna thAya che ane AtmAne guNa jJAna che, te uparathI siddha thAya che ke, "Atmadravya pudgalathI juduM che."48 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 adhyAtma. sAra Atmadravya dharmAstikAyathI bhinna che. dharmasya gatihetutvaM guNo jhAnaM tathAtmanaH / dharmAstikAyAttaJjinamAtmadravyaM jagurjinAH // 4 // bhAvArtha-dharmAstikAyane gati hetu che, calana dharma che, ane AtmAne guNa jJAna che, tethI Atmadravya dhamastikAyathI bhinna che, ema jinezvare kahe che. 49 vizeSArtha--dharmAstikAya hetu gati che, eTale dhamastikAya calana dhamI che, ane AtmAne guNa jJAna che, tethI Atmadravya dharmAstikAyathI bhinna che. jJAna guNuvALA AtmAne calana dharma hete nathI, tethI tenAmAM dharmastikAya paNuM AvatuM ja nathI. 49 Atma dravya adharmAstikAyathI paNa juduM che. adharme sthitihetutvaM guNo jJAnaguNo'numAn / tato'dharmAstikAyAnyamAtmadravyaM jagurjinAH // 50 // bhAvArtha--adhamastikAyano hetu sthiratA che, ane AtmA jJAna guNavALe che, tethI Atmadravya adhamastikAyathI juduM che, ema jinezvara kahe che. 50 vizeSArtha-adharmAstikAyane dharma sthiratA che, eTale sthira rahevAne dharma che, ane AtmAne guNa jJAna che, tethI AtmA ane dhamastikAyathI bhinna che, ema zrI jinezvare kahe che. 50 Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra -- - - - - - - - - - AkAzasti kAyatho paNa Atma dravyabhinna che. avagAho guNo vyomno jJAnaM khalvAtmano gunnH| comAnniyAraMbhibhivya naguddhinA 2 bhAvArtha-AkAzasti kAyane guNa avagAhanA che, ane AtmAne guNa jJAna che, tethI Atma dravya AkAzAstikAyathI bhinna che, ema jinezvara kahe che. 51 vizeSArtha-AkAzAstikAyane guNa avagAhanA che, eTale AkAzAstikAya dareka padArthamAM avagAhanA kare che, ane AtmA ne zu jJAna che, tethI AtmA AkAAritakAyathI bhinna che, ema jinezvare kahe che. pa1 kALathI paNa Atmadravya bhinna che. prAtmA jJAnaguNA siSThaH samayo bartamAguNaH / taki samayakathAvAtmaDacaM narginArA ghaNA bhAvArtha-samaya-kALane guNa vartatA che, ane AtmajJAna guNavAle siddha che, tethI kALa dravyathI Amadravya bhinna che, ema jinezvare kahe che. para vidhArthI ne guNa vartAnA che, ane AtmAne guNa jJAna che ane siddha rUpa che, tethI kALane ane AtmAne bIlakula saMbaMdha nathI. para Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 adhyAtma sAra. ajIvatavane ane AtmAne saMbaMdha nathI. AtmanastadajIvecyo vijinnatvaM vyavasthitam / vyaktijedona vA dezAdajIvatvamapISyate / / 53 // bhAvArtha--ajIva padArthothI AtmAnuM bhinnapaNuM raheluM che, ane vyaktinA bhedathI athavA dezathI ajIvapaNuM paNa IcchAya che. 53 viSaSArtha--je ajIvapaNuM che, te kaI vyakti (rUpa) nA bhedathI athavA dezathI jaNAI Ave che. te uparathI AtmA ajIvathI bhinna che, emaM siddha thAya che. 53 prANabhAvaprANanI apekSA vinA ajIva che, ane dravya prANanI apekSA vinA siddha che. ajIvA janminaH zumajAvaprANavyapekSayA / sidhAzca nirmavajJAnA dravya prANavyapekSayA // 54 // bhAvArtha-zuddha evA bhAvaprANunI apekSA rahita ajIva prANuo che, ane dravyaprANanI apekSA rahita, ane nirmaLa jJAna vALA siddhanA jIve che. 54 vizeSArtha-prANanA bhAva ane dravya evA be prakAra pADI zakAya che. temAM je ajIva prANI che, temAM zuddha bhAvaprANa hetA nathI, ane je siddhanA jIve che, temAM dravyaprANa hetA nathI. kA raNa ke, tenAmAM nirmaLa jJAna hoya che. 54 Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcAdhikAra dravyamANanA cAra bheda che. iMdriyANi balaM zvAsocchvAso vAyustathAparAM / dravyamANA zraturbhedAH paryAyAH palAzritAH || 2 || 511 bhAvA--iMdriyA, khaLa, zvAseYsa ane AyuSya-ema draSyaprANa cAra prakAranA che, ane temanA paryAe pUgalAne AzrIne che. 55 vizeSAdraSyaprANanA cAra prakAra che. iMdriyA, maLa, zvAsAcchvAsa ane AyuSya--te zivAya temanA khIjA pAMce che, te pudgalAne AzrIne rahelA che. 55 paryAyAne AtmAnI sAthe tAdAtmaka saMbadha nathI. jinAste hyAtmano'tyaMtaM tadetainAsti jIvanam / jJAna vaiyAvAzvAsanityasthiti viiitta | 56 // bhAvAtha--je paryAye AtmAyo atya'ta bhinna che. temanAthI AtmAnuM kAMI jIvana nathI. kAraNa ke temA jJAna, dhaiya, sadA AzvAsa, ane nitya sthitivaDe vikArI che-vajata che. 56 vizeSAje pugale ne AzrIte paryaMce che, te A tmAthI atyaMta judA che, temanAthI AtmAnu kAMI jIvana nathI. kAraNa ke, jJAna, dhaiya, sadA AzvAsana ane nitya sthitithI te varjita che. ane AtmAnI aMdara jJAna, dhaiya vagere guII rahela che. 56 Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva adhyAtma sA zuddha draSya nayano sthiti kevI che ? etatprakRtibhUtAbhiH zAzvatIbhistu zaktibhiH / jIvatAtmA sadetyeSA zuddhadravyanaya sthitiH // 57 // bhASA e prakRtirUpa zAzruta zaktiethI AtmA sadA jIve, e zuddha draSya nayanI sthiti che. 57 vizeSAtha AtmAnI e prakRti rUpa zAzvata haMmezAM rahenArI zakti che. tevarDa AtmA sadA jIvana meLave che, ane eja zuddha draSyanayanI sthiti che. eTale AtmAnu' peAtAnI zAstratI prakRti rUpa zaktithI je jIvana che, te zuddha dravyanayanI sthiti kahevAya che. 57 jIvAtmAnuM vicitra caritra. jIva jIvati na prANairvinA taireva jIvati / idaM citracaritaM ko hRta paryanuyujyatAm // 58 // bhAvA --jIva prANu vinA jIvatA nathI, ane te prANathI paNa jIve che, AvuM jIvanuM vicitra caritra jANI kANu Azcarya nahIM pAme ? 58 vizeSAjIva prANu vinA jIvatA nathI, eTale sthUla zarIramAM prANa hAya, tyAre jIvanuM jIvana lAge che. ane jIva prANa vinA paNa jIve che, eTale zarIra vinA AtmarUpe te grANu vinA paNa sadA varte che; AvuM jIvanu vicitra caritra kAne AzcacakArI nahIM lAge ? arthAt sarvane Azcaya kArI lAge che. 58 Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 113 AtmanizcamAdhikAra puNya ane pApa AtmA nathI. nAtmA puNyaM navApAramete ytpudglaatmke| . prAyavAlazarIrasyopAdAnatvena kampyate // ee|| bhAvArtha-AtmA puNya nathI, tema pApa nathI. te pApa ane puNya phalarUpa che. ane temane pahelAnAM bALa zarIranAM kAraNarUpe kalpa che. 59 vizeSArtha AtmA puNya ke pApa nathI, eTale puNya ane pApa AtmAthI judAM che. teo paphalarUpa che. prathama bALa rUpe je zarIra che, tenA upAdAna kAraNa rU5 pApa puNya kalpAya che. bALa zarIranA baMdha thavAmAM te pApa puNya mULa kAraNa rUpe kapAya che. 19 pApa puNya e zubhAzubha karma che. puNyaM karma zurNa moktamazunaM pApamucyate / | tu na bhArayati thai bhAvArtha-juya e zubha karma kahevAya che, ane pApa e azubha karma kahevAya che. tyAre zubha kaI paNa prANIne saMsAramAM kema pADe che? 60. - ; , , ; , ' ' ke Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -14 - adhyAma sAra vizeSA-puNya zubha karma kahevAya che, ane pApa e azubha karma kahevAya che. eTale zubha karmanuM phaLa puNya che, ane azubha karmanuM phaLa pApa che. ahiM UttarAddhamAM prazna rUpe kahe che ke, zubha karma paNa prANIone saMsAramAM kema pADe che? eTale zubha karma karavAthI prANI puNya bhegavavAne mATe saMsAramAM Ave che. 60 zubha ane azubhakarma prANIne zuM kare che? na hyAyasasya baMdhasya tapanIyamayasya ca / pArataMcyA vizeSeNa phalanedo'sti kazcana // 61 // bhAvArtha-leDhAne baMdha ane senAne baMdha paNa parata paNamAM sarakhe che, temAM koI jAtanA phaLane bheda nathI. 61 vizeSArtha-kadi pagamAM leDhAnI beDIne baMdha kare, athavA senAnI beDIne baMdha kare, paNa baMnemAM parataMtratA sarakhI; eTale prANIne baMdhathI parataMtratA sarakhIja bhegavavI paDe che. A daSTAMta UparathI samajavAnuM ke, prANIne azubha karma te leDhAnI beDI che, ane zubha karma te, senAnI beDI che. parataMtratA te bane mAM sarakhI che. eTale zubha ane azubha karma ane saMsAra Ape che, paNa te bhegavavAmAM leDhA ane senA jeTalo taphAvata che. 61 sukha duHkhathI puNya pApane bheda nathI. ' phalAnyAM sukhaduHkhAnyAM na nedaH punnypaapyoH| . muHkhAnna jidyate haMta yataH puNyaphalaM sukham // 6 // Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra.. 511 bhAvArtha-puNya ane pApanA phaLarUpa sukha ane dukhamAM kAMI bheda nathI, puNyanuM phaLa sukha che, paNa te duHkhathI bheda pAmatuM nathI. 22 vizeSArtha-puNyanuM phaLa sukha che, ane pApanuM phaLa duHkha che paNa temAM kaI jAtane bheda nathI. kAraNa ke, sukha paNa duHkhathI juduM paDatuM nathI. sukha bhogavatAM duHkha AvI paDe che, athavA sukhane laIne viSaya sevana karavAmAM AvatAM pAchuM duHkha rUpa karma badhAya che, tethI sukha ane duHkhamAM bheda gaNele nathI. 22 dukhanA upAyamAM sukha paNAnI buddhi mUDha lekane na thAya che. sarva puNyapha mukha krmodykRttvtH| . satra ukhapratIkAre vimUDhAnAM sukhatvadhIH // 63 // bhAvArtha-puNyanuM sarva phaLa duHkha rUpa che, kAraNa ke, te karmanA UdayathI thayeluM che. temAM duHkhane UpAya karI, sukha paNanI buddhi mUDha purUSane thAya che. 63 " vizeSArtha-puNyanuM phaLa sukha che, paNa te dukha rUpaja che. ane te duHkhane dUra karavAmAM UpAye ja sukha meLavavA IcchA karavI, te mUDhatA che. eTale duHkhamAM sukhanI je IcchA rAkhavI te mUTha purUne thAya che, vidvAnone thatI nathI. sujJa purUSe te, sukhane paNa duHkharUpe ja mAne che. 63 Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 adhyAtma sAra puNyathI thayeluM sukha kevI rIte dukha rUpa che? pariNAmAcca tApAcca saMskArAcca budhairmatam / / guNavRttivirodhAca mukhaM puNyanavaM sukham / / 64 // bhAvArtha-pariNAmathI, paritApathI, saMskArathI ane guNa vRttinA virodhathI puNyathI thayeluM sukha, duHkha rUpa che. ema vidvA noe mAneluM che. 64 vizeSAtha-puNyathI thayeluM sukha cAra kAraNene laIne duHkha rUpa che. pariNAmathI eTale sukhane laIne aneka viSaya-kaSA sevAya che, tethI pariNAme naThArAM karma baMdhAtAM chevaTe dukha prApta thAya che. paritApathI eTale sukhanI tRpti na thatAM vizeSa sukha meLavavAne hRdayamAM paritApa rahyA kare che, tethI paNa duHkha che. saMskArathI eTale sukhanA saMskAra evA lAgI jAya che ke, jethI dukha rahyA kare che, ane guNavRttinA virodhathI eTale sukhane laIne bIjA AtmAnA guNeno virodha thAya che, eTale pariNAme duHkha thAya che. e cAra kAraNethI puNyathI thayeluM sukha paNa dukharUpa bane che. 64 zarIranI puSTine pariNAma ati bhayaMkara che. dehapuSTarnarAmaya'nAyakAnAmapi sphuTam / mahAjapoSaNasyeva pariNAmo'tidAruNaH // 65 // bhAvArtha-manuSya ane devatAnA nAyakone meTA bakarAnA pASaNanI jema dehanI puSTithI ati bhayaMkara pariNAma Ave che. 5 Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAraH 517 - viSArtha -ne manuSya ke deva pitAnA zarIranuM piSaNa karavAmAM sukha mAnatA hoya che, jema moTA bakarAne poSaNa karavAthI tenuM bhayaMkara pariNAma Ave che, tema zarIrane puSTa karavAthI ati bhayaMkara pariNAma Ave che, eTale ati piSaNa karI puSTa karele bakare ghaNe mArakaNe thAya che, tethI tenuM ahiM daSTAMta ApyuM che.65 viSaya bhogavanArA paNa ane bhayaMkara dazAmAM AvI paDe che. jalaukAH sukhamAninyaH pibatyo rudhiraM yayA / bhuMjAnA viSayAn yAMti dazAmaMte'tidAruNAm // 66 // bhAvArtha-rUdhiranuM pAna karatI jaLa jema sukha mAne che, paNa aMte ati bhayaMkara dazAne pAme che, tema viSayone bhegavanArA purUSe sukha mAne che, paNa aMte bhayaMkara dazAne pAme che. 66 viSArtha-jaLa rUdhirane pIe che, tyAre pitAne sukha mAne che, paNa te atipuSTa thaI maraNa sthitie pahoMce che. tevIja rIte viSayane bhegavanArAM prANIo ane bhayaMkara dazAne pAme che. ahiMsudhI pariNAmathI sukha duHkharUpa thAya che, e vAta graMthakAre darzAvI che. 26 have tApathI sukha duHkharUpa che, te vAta darzAve che. ... tIvAmisaMgasaMguSyatpayasAmayasAmiva / . yatrautsukyAtsadAdANAM tasatA tatra kiM sukham // 67 // Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 adhyAtma sAra, bhAvArtha-tIvra agninA saMgathI jaLane sukAvanArA lehAnA jevI, jyAM UtsampaNAthI iMdrine sadA tatA [tApara ghA kare che, tyAM zenuM sukha hoya? 67 vizeSArtha- hamezAM iMdriye pita pitAnA viSaye meLavavAne utsuka rahyA kare che. tevA UtsukapaNAthI hRdayane paritApa thayA kare che. e paritApa jyAM hoya, tyAM sukha kyAMthI hoya? te paritApa ne mATe daSTAMta Ape che. tIvra agninA saMgathI pANIne zoSI lenArA leDhAnI jevI vasatA hoya che, tevI idrInA vizenI utkaMThAnI tamatA hoya che. 67 prApazcAcAratisparzA tpuTapAkamupeyuSiH / iMdriyANAM gaNe tApavyApaeva na nitiH // 68 // bhAvArtha-idrine gaNu jayAre pUrva ane pAchaLa arati nA sparzathI puTapAka-paripAkane pAme che, tyAre tApaja vyApe che, sukha thatuM nathI. 68 vizeSArtha_ddhine jyAre arati unna thAya che, eTale pitAne ISTa viSaya na maLavAthI AturatA prApta thAya che, tyAre hadayamAM paritApaja vyApe che. A vakhate sukha kayAMthI hoya? AvI rIte tApathI puNyanuM sukha duHkharUpa thAya che. 68 tApa thavAnuM kAraNa cheSa paNa che. sadA yatra sthito dveSAlekhaH svapratiSaMthiSu / mukhAnunakkAle'pitatra tApahataM manaH // 6 // Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 510 kAvArtha-jyAM pitAnA vidhI Upara sadA tene ullAsa rahyAM kare che, tyAM sukhanA anubhavanA vakhatamAM paNa mana tApI haNAyeluM rahe che. 69 vizeSArtha-jyAre mArA pitAnA virodhI Upara sadA cheSa rAkhyA kare che, te vakhate sukhane anubhava thatuM hoya, te paNa manamAM paritApa thAya che. AvI rIte tApathI puNyanuM sukha dukha rUpa thAya che. 69 saMskAthI puNyamita sukhakevI rIte dukha rUpa thAya che? skaMdhAvaskaMdhAMdarArope jArasyeva na tattvataH // adAhAde'pi sukhasya saMskAro'pi nivartate // 70 // - bhAvArtha_ema eka kAMdha uparathI bIje kAMdhe letAM bhAra e che lAge che, paNa vastutAe e thatuM nathI, tema iddhine AnaMda thatAM sukha lAge che, paNa harakhane saMskAra nivRtta thatA nathI. 70 vizeSArtha jema kaMI maMjura koSa Upara bhAra laI jatA hiya, tene jayAre bhAra lAge che, tyAre te bIja kadha upara bhAra mu. ke che. AthI tene jarA sukha lAge che, paNa vastutAe te bhAranuM due ochuM thatuM nathI. tevI rIte iMddhione AMnada ArpanAra viSayothI mANasane sukha lAge che, paNa varatutAe duHkhane saM Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para0 adhyAtma sAra. skAra nivRtta thatA nathI. A rIte saskArathI sukha duHkharUpa thAya che. 70 guNavRttinA virAdhathI puNyajanita sukha kevI rIte duHkharUpa thAya che ? sukhaM duHkhaM ca moha tisro'pi guNavRttayaH ! viruddhA api varttate duHkhajAtyanatikramAt // 71 // bhAvA--sukha, du:kha ane meAhu e traNe guNanI vRttiA che. te duHkhanI jAtine Ullaghana karI zakatI nathI, tethI virUddha paNa varte che. 71 vizeSA--sukha, duHkha ane meha-e traNa guNanI vRttiA che, te duHkhanI jAtinuM ullaMghana karatI nathI, eTale virUddha varte che, AthI guNu vRttinA virodhathI pazu puNyajanita sukha duHkharUpa thAya che. 71 bhAganA vilAsa kevA che ? kruddhanAgaphaNAnogopamo jogodbhavo'khilaH / vilAsa citrarUpo'pi jayaddheturvivekinAm // 72 // bhASAvicitra rUpavALA evA bhAganA vilAsa krISa pAmelA sarpanI kAnA ATApa jevA che. tethI te vivekI purUSone bhayanA kAraNarUpa che. chara Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. parava vizeSA--A sasAranA bhAganA vilAsa vicitra prakAranA che, paNu te kroSa pAmelA sarpanI gunA jevA bhayakara che. te vivekI purUSAneja bhayakara che, eTale jee bhavyapaNAne laI zAsanA Adha meLavI vivekI thayelA che, teone te vizeSa bhayakara lAge che, ane jee ajJAnI che, tene te bhayaMkara lAgatA nathI. tene tenuM phaLa maLatAM bhayaMkara lAge che, tethI tenA tyAga karavA oIe. 72 phalitA kahe che. ityamekatvamApanaM phalataH puNyapApayoH / manyate yo na mUDhAtmA nAMtastasya navodadheH // 73 // bhAvAtha evI rIte phaLanI apekSAe pApa puNyanI aikathatA prApta thAya che. je mUDha purUSa ene mAnatA nathI, tene A sasAra sAgaranA aMta AvatA nathI. 73 vizeSA--puNya ane pApanu' phaLa je sukha ane duHkha che, te vastutAe ekaja che; eTale sukha ane duHkha ane duHkha rUpaja che, ema je mAnatA nathI, te mUDha purUSa che; ane tevA mUDha purUSane A sasAra sAgaranA ata AvatA nathI. 73 te duHkharUpa evA puNya pApathI AtmA bhinna che duHkhaikarUpayorjitrastenAtmA puNyapApayoH / zuddha nizcayataH satyazcidAnaMdamayaH sadA // 74 // Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra bhAvArtha-tethI dukha ekaja jemanuM rUpa che, evA puNaya pApanA zuddha nizcayathI satya ane sadA citAnaMdamaya e AtmA bhinna che. 74 vizeSArtha_evI rIte zuddha nizcayathI jaNAya che ke, puNya ane pApa dukharUpaja che. tethI temanAthI AtmA bhinna che-ju che. kAraNa ke, AtmA satya ane cidAnaMdamaya che. satya ane ci. dAnaMdamaye AtmAne sukha duHkhane saMbaMdha hoI zaktA nathI. 74 te AtmAnuM turIyaTcethI] dazAmAM vyaMga rU5 robhI uThe che. tat turIyadazAvyaMgarUpamAcaraNAnvayAt / nAtyuSNodhAtazIlasya ghananAzAveriva // 7 // bhAvArtha-jema vAdaLAne nAza thavAthI uSNa Uta kara nArA sUryanuM spaSTa rUpa zebhe che, tema AcaraNanA anvaya-saMbaMdhathI turIya-cathI dazAnuM spaSTa rUpa zebhe che. 75 vizeSArtha--jayAre zuddha AcaraNa saMbaMdha AtmA sAthe thAya che, te vakhate sukha duHkharUpathI mukta thayele AtmA turyadazA mAM Ave che. tyAM tenuM spaSTa rUpa zebhI uThe che. te viSe daSTAMta A pe che. jema vAdaLAM nAza thavAthI sUryanuM spaSTa svarUpa zobhI nIkaLe che, tema sukha dukha nAza thavAthI AtmAnI turIya AvAyAnuM spaSTa rUpa zelI nIkaLe che. jemAM uNu utane karavAne sUryane svabhAva che, tema tudazAne udyoga karavAmAM AtmAne svabhAva che. 75 Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para AtmanizcayAdhikAra. cidAnaMda rUpa kevuM che? ghAyale jANato'nyazcitrArthasukhavRttayaH / sAmAnya tu cidAnaMdarUpaM sarvadazAnvayi // 76 // bhAvArtha...jIvane jAgratImAM iMdriyonA vicitra sukhanI - ttio thAya che, ane cidAnaMda rUpa te sAmAnya ane sarva dizAmAM saMbaMdhavALuM che. 76 vizeSArtha jIva jyAre jAgrata hoya che. tyAre tene vicitra evI iMdriyanA sukhanI vRttio utpanna thAya che, ane je cidAnaMda rUpa che, te sAmAnya ane sarva dazAmAM eka sarakhA saMbaMdhavALuM che. kahevAno Azaya e che ke, jIva jAgrata hoya tyAre IdriyanI vicitra sukhanI vRttio thayA kare che AtmAne tema thatuM nathI, te te sAmAnya cidAnaMda rUpa che, ane sarva dazAmAM eja jatane saMbaMdha rAkhanAra che. koI jAtanI vicitratA nathI. 76 AtmAne IdriyanI vRttione anubhava ane - parAbhava thato nathI, sphuliMgai nai yathAvanhiIpyate tApyate'thavA / mAmumatipAti sayaitAni kisAtmanaH // 7 // bhAvArtha-jema agni taNakhAthI pradIpta thatuM nathI, ane tapate nathI, tema AtmAne indriyanI vRttione anubhava ane parAbhava thatuM nathI, 77 Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 adhyAtma sArI vizeSArtha-jema agni taNakhAthI pradIpta thatuM nathI, tema tapate nathI, eTale agnine pradIpta karavAmAM ke tApavAmAM taykhA nI sahAyanI jarUra nathI, tema temane saMbaMdha nathI, tevI rIte I. ddhinI vRttione AtmAne saMbaMdha nathI tethI tene anubhava ke parAbhava AtmAne thatuM nathI. 77 zuddha vivekathI AtmasvarUpanuM bhAna thAya che. ! sAkSiNaH sukharUpasya suSuptau nirhNkRteH| yathA jAnaM tathA zubhaviveke tadatisphuTam // 7 // bhAvArtha-sAkSI, sukharUpa ane ahaMkArathI rahita evA AtmAnuM jevuM suSuptimAM bhAna thAya che, tevuM zuddha vivekamAM ati phuTa bhAna thAya che. 78 vizeSArtha-AtmA sAkSIrUpa che, sukharUpa che ane ahaMkAra hita che. tenuM suSuptimAM jema bhAna thAya che, tenAthI zuddha vivekamAM ati puTa bhAna thAya che. eTale darekane suSupti avasthAmAM sAkSIrUpa, sukharUpa ane ahaMkAra rahita evA AtmAnA svarUpanuM bhAna thAya che, paNa je zuddha viveka pragaTa thAya te, AtmasvarUpanuM ati kuTa bhAna thAya che. 78 zuddha nizcaya ane azuddha nizcayathI AtmA zenA bhaktA che? saccidAnaMdanAvasya joktAtmA zucanizcayAt / .. azuphanizcayAtkarmakRtayoH sukhaukhayoH // 7e // Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. para5 bhAvArtha zuddha nizcayathI AtmA saccidAnaMda bhAvane bhatA che, ane azu nizcayathI kameM karelAM sukha duHkhane bhoktA che. 79 vizeSAtha-zuddha ane azuddha-ema be prakAranA nizcaya che. temAM zuddha nizcayathI AtmA saccidAnaMda bhAvane bhaktA che, eTale zuddha nizcayanayanI apekSAe AtmA saccidAnaMda bhAvarUpa de. khAya che, ane azuddha nizcayathI kameM karelAM sukha duHkhane bhoktA thAya che. eTale azuddhanayanI apekSAe AtmA ka karelAM sukha duHkhane bhoktA che. eTale azuddha nizcayane laIne e vAta siddha thAya che. 9 . ' A viSe nagamAdikanI vyavasthA kevI rIte ? bhAvavI ? karmaNo'pi ca jogasya sgaadervyvhaartH| naigamAdivyavasthApi nAvanIyAnayA dizA // 70 // bhAvArtha-karmanA ane puSpamALA vagerenA bhoganA vyavahArathI naigama vagere nayanI vyavasthA paNa A rItIthI bhAvavI. 80 vizeSArtha AtmAnI sAthe karmane ane tenA puSpamALA vagere bhegane saMbaMdha nathI. te sabaMdha kevI rIte lAgu paDatuM nathI te vize naigamAdinanI vyavasthA Aja rItIe karavI. eTale naigamAdi nava ghaTAvIne tenI ejanA karavI. 80, Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 adhyAtma sAra. AtmA viSe zuddha vALe zuM mAne che? kApi zudhabhAvAnAmAtmA zudhanayAdvinnuH / pratItya vRttiM yadbhucchuddhadaNAnAmeSa manyate // 1 // bhAvArtha-zuddha nayathI AtmA zuddha bhAvane rtA ane viSNu samartha che, ane jyAre te zuddha pariNAmI che, tyAre te samartha vIrya vRttine AzrIne zuddha bhAvane kartA che, ema zuddha nayavA mAne che. 81 vizeSArtha-zuddha nayavALe ema mAne che ke, AtmA zuddha nayathI zuddha bhAvane kartA che. jyAre te zuddha pariNAmI che, eTale zuddha pariNAma vALe che, tyAre te tenA sAmarthya bharelA vIryane AzrIne che, ane e zuddha nayanuM vIrtha pheravIne zuddha bhAvane utpAdaka bane che. Ama zuddha nayavALo mAne che. 81 AtmA zuddha bhAvane unna karavAmAM kayAre pravarte che ? anupaplavasAmrAjye vissnaagprikssye| AtmA zucasvanAvAnAM jananAya pravartate // // bhAvArtha--aMtarAya rahita evuM sAmrAjya ke jemAM dukha bhAvane kSaya thAya che, tyAre AtmA pitAnA zuddha svabhAvane utpA daka bane che. 82 vizeSArtha--jayAre AtmA potAnA sAmrAjyamAM aMtarAya rahita pravarte, ane tenI aMdara sarva duSTa bhAvane kSaya thaI jAya Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. para eTale koi jAtanA aMtarAya tathA sarva duSTa bhAvanA nAza thaI jAya tyAre AtmA pachI zuddhabhAvanAja utpAdaka ane che. 82 sasAranA aMta kayAre kahevAya ? citameva hi saMsAro rAgAdiklezavA sitam / tadaiva tairvinirmuktaM javAMta iti kathyate // 83 // bhAvA --rAgAdi kalezathI vAsita evu* citta teja saMsA2 che. jyAre te citta te rAgAddikathI mukta thAya che, tyAre A saMsAranA ata kahevAya che. 83 vizeSA--rAga, dveSa vagerenA kalezathI vAsita evu'cite sa'sAra kahevAya che. eTale jyAre cittamAM rAga, dveSa vagere utpanna thAya che, tyAre sa'sAra gaNAya che. te citta jyAre rAgAdvikazrI mukta thAya, tyAre A sasAranA aMta Ave che. arthAt e sasAranA ata lAvavA heAtra teA, cittane rAgAdithI mukta karavu. 83 AtmAnu rUpa bIjAthI vikAra pAmatu nathI. yatra citraNa kliSTaze nAsAvAtmA virodhataH / ananyavikRtaM rUpamityarthatvaM hyadaH padam // 84 // bhAvA --rAgAdika kaleza vaDe vAsita citta hoya, te AtmA nahIM, paNa saMsAra che. kAraNa ke, AtmAnuM rUpa anyathI vi Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 528 adhyAtmasAra, kAravALuM hotuM nathI, ane evuM AtmAnuM rUpa, teja mukti kahevAya che. 84 vizeSArtha-kahevAne Azaya e che ke, jyAre citarAgAdi kaleza vaDe vAsita haya, tyAre saMsAra kahevAya che ane ane citta rAgAdika kalezathI mukta thAya te mekSa kahevAya che. 84 AtmA zuddharUpI che, ema zabdane kahe che. zrutavAnupayogazcetyeta mithyA yathA vacaH / tathAtmA zudharUpazcetyevaM zabdanayA jaguH // 5 // bhAvArtha-AtmAne upaga kRtavaMta che. e vacana jema mithyA che, tema AtmA zuddha rUpI nathI, e paNa cheTuM che, ema zuddha kahe che. 85 vizeSArtha-AtmAne upaga kRtavaMta che, eTale A tmAne upaga mRta uparathI thAya che, e vAta kheTI che, tevI ja rIte AtmA zudarUpa nathI, e vAta paNa beTI che, ema zuhana. kahe che. 85 emAM tAtvika zuM che? zuddhapayoyarUpastadAtmA zudasvanAvakRt / prathamAprathamatvAdinedo'pyevaM hi tAtvikaH // 6 // bhAvArtha-zuddha paryAya rUpa e AtmA zuddha savabhAvane karanAra che, ane evI rIte tene pUrva tathA pazcAta paNAne le paNa tAvika che. 86 Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra para vizeSArtha -zaddha svabhAvavALe AtmA kyAre gaNAya che? ke jyAre te zuddha paryAyarUpa heya tyAre. ane te rIte pUrva tathA pazcima vagere tene bheda vastutAe satya che. 86 te viSe digaMbarIo zuM kahe che? ye tu dikpaTadezIyAH zukadravyatayAtmanaH / zukamAtaM namuktapUrvaka / Us | bhAvArtha-je digaMbara matavALA che, teo zuddha dravya paNa ne laIne AtmA zuddha svabhAvane kartA che, ema kahe che. teo apUrva buddhivALA che. 87 vizeSArtha-saMthakAra te viSe digaMbara mata darzAve che. digaMbarIe AtmAne zuddha svabhAva zuddha dravyane laIne che, ema kahe che tethI teo apUrva buddhivALA che. eTale pUrva vicAra karyA vagara temanuM e kathana che. 87 te viSe siddhasena divAkarane mata darzAve che. dravyAstikasya prakRtiH zukhA saMgrahagocarA / yenoktA saMmatau zrImasiddhasenadivAkaraiH // 7 // bhAvArtha-dravyAtika nayanI prakRti saMgraha nayanI apekSAe zuddha che. jene mATe zrIsiddhasena divAkare saMmatigraMthamAM kaheluM che. 88 34 Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSA--siddhasena divAkara potAnA samati graMthamAM lakheche ke, krUvyAstika nayanI prakRti sagraha nayanI apekSAe zuddha che. 88 pa30 te mata pramANe AtmA kevA kare che ? tanmate ca na karttRtvaM jAvAnAM sarvadAnvayAt / kUTasthaH kevalaM tiSTatyAtmA sAkSitvamAzritaH // 8 // bhAvA--te mata pramANe sarvAMdA saMbaMdhane laIne AtmAne bhAvanuM kartA paNuM nathI, AtmA te kevaLa phUTastha ane sAkSI paNAne AzrIne raheche. 89 vizeSA----siddhasena divAkaranA mata pramANe sadA sa. aMdhane laIne AtmA bhAvanA kartA thatu nathI. te kevaLa phUTastha-nivikArI ane sAkSI rUpe raheche. 89 AtmA kama sAthe kevI rIte lepAtA nathI ? kartu vyApriyate nAyamudAsIna iva sthitaH / AkAzamiva paMkena lipyate na ca karmaNA // 70 // bhAvA--e AtmA kAMi karavAnA vyApAra karatA nathI, te udAsInI peThe rahelA che; ane jema kAdavathI AkAza lepAtu nathI, tema te ka`thI lepAtA nathI. 90 Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra pa31 vizeSArtha -AtmA keI jAtane vyApAra karatuM nathI, eTale keI jAtanI yiA karatuM nathI. te udAsInI jema rahe che. e udAsIvat rahele AtmA kAdavathI jema AkAza levAtuM nathI, tema te karmathI lepate nathI eTale te avyApArI, udAsI ane nileMpa che. 90 Atma svarUpa kevaLa jJAtavya che, kartavya nathI. sva svarUpaM na karttavyaM jJAtavyaM kevalaM svataH / dIpena dIpyate jyotirnityapUrva vidhIyate / e1 // bhAvArtha-jema dIvAthI ti dIpe che, ane nitya pUrve karavAmAM Ave che, tema pitAnuM svarUpa navIna karavuM nahIM, paNa pite pitAnI meLe jANI levuM. 91 ' vizeSArtha -IvAthI jema ti dIpe che, ane te nitya pUrve karavAmAM Ave che. tevI rIte pitAnA rUpane navIna karavAnuM nathI, paNa mAtra pitAnAthI kevaLa jANuM levAnuM che. kAraNa nitya, zAzvata, AtmA svaprakAza hevAthI pite pitAne prakAze che. 91 nahIM te, AtmAne anAtmatA thAya, ane anAtmAne AtmatA thAya che. anyathA prAganAtmA syAtsvarUpAnanuvRttitaH / navahetusahasraSApyAtmatA syAdanAtmanaH ||e|| Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para adhyAtma sAra, bhAvArtha-je Upara pramANe na karavAmAM Ave, athavA na mAnavAmAM Ave te svarUpane na anusaravAthI anAtmA AtmA thAya che, ane saMsAranA hajAra hetuthI paNa anAtmatA thAya che. 92 vizeSArtha_ema AtmAne svaprakAza ane zAzvata aMgIkAra karavAmAM na Ave, ane tene paraprakAza ane stRtva siddha mAnavAmAM Ave te, pUrve anAtma paNuM aMgIkAra karavuM paDaze. kAraNa ke, kriyA vaDe Uta thayelA padArthanuM pUrvanuM rUpa juduja hoya che, evo niyama che. evI rIte AtmAnI UttinI pUrve AtmAne anAtma mAnavuM paDaze, ane kriyA vaDe AtmAnuM rUpatara thAya che ema mAnIe, te AtmAnI AvRtti aMgIkAra karavI paDaze ane AvRti aMgIkAra karavAthI saMsAra saMbaMdhI hajAre kRya rUpa hetu vaDe hajAre rUpa badalAze, tyAre pUrva pUrva rU5 anAtmaka ane uttara uttara kriyAjanya rUpa AtmA mAne paDaze ane ema kayothI chevaTe anavasthA deSa prApta thaze. 12 AtmAnuM kartApaNuM lekamAM kevI rIte IcchAya che? naye teneha no kartA kitvAtmA zudhabhAvabhRt / upacArApa lokeSu tatkatatvamapISyate // e3 // bhAvArtha-tethI nayane viSe AtmA kartA nathI, paNa te AtmA zuddha bhAvane dhAraNa karanAre thAya che ane lokemAM upacArathI AtmAne kartApaNuM IcchAya che. 93 Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa AtmanizcayAdhikAra. vizeSArtha te mATe nayane viSe AtmAnuM kartApaNuM ghaTatuM nathI, kemake, AtmA zuddha bhAvane dharanAre che, ane leke je tene kartA tarIke jaNAve che, te UpacArathI che, vastutAe AtmA kartA nathI. 93 jJAnI purUSa AtmAne dharmonI utpatti rUpa mAne che. japtattimAtraM dharmANAM vizeSagrAhiNA jaguH / nivRtta nAmAvAhiti va pa || H - bhAvArtha -vizeSa grAhI eTale jJAnI purUSe "Atma dharmonI unnati rUpa che," ema kahe che. ane te dharmonA abhAvathI AvRtinI vyakita thatI nathI. temAM zuM pramANa che? 94 vizeSArtha -vizeSa grAhI eTale jJAnI purUSe, te pUrvokta rIte AtmAne kiyAsiddha mAnatA nathI, kiMtu AtmAnA dhamI nI utti mAne che. ahiM keIne zaMkA thAya che, jema AtmA avyakata che. tema AtmAnA dharma paNa avyakta che, te jyAre AtmAnI upati mAnatA nathI, tyAre tenA dharmanI utti paNa kema manAya? tenA samAdhAnamAM kahe che ke, keTalIeka avyakta vastuo AkAzanI peThe jema tema rahe che, ane keTalIeka rUpAMtarane pAme che ane AtmA zAzvata avyakata che, mATe teonI AvRtti thAya che. kAraNa ke, jema AtmAnI anAvRttimAM ghaNuM pramANe che, tema AtmAnA dharmanI AvRttina thavAmAM kaI pramANu nathI. tethI AtmAnI punarAvRtti thatI nathI. paNa AtmAnA dharmonI punarAvRtti thAya che, ema siddha thayuM. 94 Ame che. ahiM arma patA che Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa34 adhyAtma sAra AtmA utpatti rahita che, te dRSTAMtathI siddha kare che. satvaM ca parasaMtAne nopayuktaM kathaMcana / zaitAninAmanityatyArtyatAnovi na ca dhruvam | UQ I bhAvA--paranA satAnamAM kaDhipaNu kAi rIte satva upacuta thatu' nathI, ane saMtAnavALAonI anityatA che, tethI sa tAna paNa dhruva nathI. 95 vizeSA--AtmAnuM utpattirahitapaNu daSTAMta ApI dRDha kare che. jema pitA putrarUpa parivAranI utpattimAM pUrva pUrva pitArUpa kAraNathI, uttara Uttara putrarUpa kAryanI utpatti thavAthI pitApaNAnA abhAva ane putrapaNAnA bhAva thAya che, ema sAMkaLa lAMbI cAlatAM jema pitAnA nAza, tema putrane paNa nAza thAya che, tema anAtmAthI AtmAnI utpattirUpa pravAhathI, pUrva nA abhAva ane uttaranA bhAva thatAM pUrvanI peThe uttaranA nAzanA paNa sabhava siddha thAya che; ethI AtmA azAzvata ane nAzarUpa Tharaze. pa AtmA acaLa che, e vAta dRSTAMta pUrvaka jaNAveche. vyomAnyupta ttimattattadavagAhAtmanA tataH / nityatAnAtmadharmANAM taddRSTAMta balAdapi // 76 // Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAthiMkAra 535 bhAvA--AkAzavat AtmAnI utpatti nathI, ane a caLatA tathA te te avagAhanArUpe AtmAnA dharmAMnI nityatA nathI, capaLatA che, te dRSTAMtanA baLathI siddha thAya che. 96 vizeSA--AkAzanA dRSTAMtavarDa AtmAnuM acaLapaNa ane AtmAnA dharmonuM capaLapaNuM siddha kare che. jema AkAza utpatti rati che, tethI tenuM rUpAMtara thatuM nathI; tema AtmA paNu utpatti rahita hAvAthI tenu' rUpAMtara thatuM nathI, ane AtmAnA dha utpattivAna che, tethI tenuM rUpAMtara thAya che. ahi* paNa mAkAzanu vyatirekapaNe dRSTAMta levu'. je vastu AkAzanI peThe utpatti rahita hAtI nathI, tenu' rUpAMtara thAya che. 96 AtmAnuM rUpAMtara na thavAthI, pariNAma bhAvanA uccheda thAya che, evo zakAnA uttara Ape che. RjusUtranayasUtraH kartRtAM tasya manyate / svayaM pariNamatyAtmA yaM yaM bhAvaM yadA yadA // e7 // bhAvArthe--RjIsUtra nayavALA mAneche ke, jyAre jyAre AtmA je je bhAvanA pariNAmane pAme che, tyAre tyAre te te bhAvarUpa kavarDa pariNAmarUpa Utpatti mAne che. 97 vizeSA--jyAre AtmAnuM rUpAMtara thatuM nathI, tyAre 5riNAma vAdya uDI jAya che. evI zaMkA thatAM tenA uttara Ape che. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa36 adhyAtma sAra. hajusUtranaya mAnanAre jyAre jyAre AtmA je je bhAvanA pari mane pAme che, eTale AtmA nuM je je bhAvamAM rUpAMtara thAya che. tyAre tyAre te te bhAvarUpa karmavaDe AtmAnI pariNAmarUpa utpatti thAya che, tethI pariNAma vAda taddana uDI jatuM nathI. 97 te viSe jainamata zuM darzAve che? kartRtvaM parabhAvAnAmasau nAnyupagacchati / AidazaM Dhi naiyarA vyaktimAM nirna // G II bhAvArtha-e AtmAne parabhAvanuM kartApaNuM hetuM nathI. kemake, eka dravyane be kiyA haitI nathI, ema jina-tIrthakarone mata che. 98 vizeSArtha-tathApi AtmAne kartApaNe bIjA bhAvanI prApti thatI nathI. kemake, eka dravyamAM be kiyA saMbhAve nahIM e jina bhagavaMtane mata che. 98 te viSe vizeSa vivecana kare che. nUtiryAhi kriyA saiva syAdekadravyasaMtatau / / sAgArca vinA ja cAta paDyagupu nA ( Ug bhAvArtha-je bhUti teja eka dravyanI saMtatimAM kriyA thAya che, ane te sajAti paNa vinA paradravya guNamAM na thAya. 9 Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. vizeSAbhUti eTale bhAva, ane kriyA e aMtene e* artha che. te eka dravyanI sa Mtatine viSe sAmAnya vinA na thAya, ane dravyanA guNune viSe paNa na thAya. kemake, koipaNa dravya apa2 bhAvanA kartA hAtu' nathI. 99 te viSe uThelI zakAnuM samAdhAna. nacaivamanyanAvAnAM na cetkarttA paro janaH / tadA hiMsA dayAdAnaharaNAya vyavasthitaH 17 || o00 // bhAvArtha tema AtmAne viSe anya bhAvanuM kattAMpaNuM nathI, ane ema mAnavAthI hi~'sA, dayA, dAna ane haraNanI vyavasthA rahetI nathI. 100 vizeSA--ekaja AtmAne viSe anya bhAva--bIjA bhAvanuM kartApaNuM nathI. tyAre ahiM zakA UThe ke, jo ema hoya te, hiM'sA, dayA, dAna ane haraNanI vyavasthA zIrIte rahe? tenA samAdhAnamAM kahevAnuM ke, AtmA anyabhAvanA kartA nathI; eTale anyabhAvanI sAthe AtmAnA saMbaMdha nathI. 100 te uparanI zaMkAnA samAdhAnamAM kaheche. satyaM parAzrayaM na syAtphalaM kasyApi yadyapi / tathApi svagataM karma svaphalaM nAnivarttate // 101 // Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 adhyAtma sAra. bhAvArtha-je ke keI karmanuM paNa phaLa satya ane paranA Azraya vALuM na thAya, te paNa je karma svagata che, te pitAnAM kulanuM UlaMghana karatuM nathI. 101 vizeSArtha uparanI zaMkAnA uttaramAM vizeSa kahe che ke, koI ne paNa parAzraye phaLa thatuM nathI. tathApi pitAne viSe raheluM karma te pitAnAM phaLane viSe pravartatuM nathI. 101 te viSe nizcaya kahe che: hinasti na paraM ko'pi nizcayAnna ca rakSati / na cAyuH karmaNo nAzo mRtijIvanamanyathA // 10 // . bhAvArtha-nizcayathI koIpaNa bIjAne mArate nathI, tema keI keInuM rakSaNa karatuM nathI, AyuSya karmane nAza thatuM nathI, ane mRtyu tathA jIvana anyathA thatuM nathI. 102 vizeSArtha-nizcaya nayathI vicArIe te, koI paNa kaI bIjAne mArate nathI, tema kaI keInuM rakSaNa karate nathI, eTale keIne mAravuM ke keInuM rakSaNa karavuM, e keInA tAbAmAM nathI. kAraNa ke, AyuH karmane nAza thato nathI, eTale Ayukama maTI zakatuM nathI. je Ayukarmane nAza thAya che, keI keIne mAre ke rakSaNa kare, ane mRtyu tathA jIvana anyathA thatuM nathI. eTale maraNa ane jIvana e kadi paNa pharatAM nathI. 102 Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. ya39 hisA tathA dayAnA vikalpathI purUSa kevuM phaLa pAme che? hiMsAdayA vikalpAbhyAM svamatAbhyAM tu kevalam / phalaM vicitramAmoti parApekSAM vinA pumAn // 103 // . bhAvArtha-pite mAnelA hiMsA ane dayAnA vikalpathI purUSa bIjAnI apekSA vinA vicitra phaLane pAme che. 103 vizeSArtha hiMsA ane dayA ke je pitAnA mata pramANe kalA hoya, tenAthI purUSa vicitra phaLa prApta kare che ane tenI aMdara bIjAnI apekSA rahetI nathI. eTale hiMsA ane dayAnI mAtra kalapanA karavI ane te potAnA mata pramANe karavI, te paranI apekSA vinA purUSane vicitra phaLa prApta thavuM joIe. 103 pramAdI jIvane hiMsA vagara paNa hiMsA thAya che. zarIrI mriyatAM mA vA dhruvaM hiMsA prmaadinH| dayaiva yatnamAnasya vadhe'pi prANinAM kvacit // 14 // - bhAvArtha-jIvone ghAta thAya, athavA na thAya, te paNa je pramAdI jIva che, tene nicce hiMsA thAya che. ane dayAvAna prANuM che, tene hAthe kadAca kaI jIvane ghAta thaI jAya, te. paNa tene hiMsA lAgatI nathI. 104 vizeSArtha-pramAdI purUSa jIvanI hiMsA kare, athavA nakare, te paNa tene avazya hiMsAne deSa lAge che. kAraNa ke, te Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 adhyAtma sAra. pramAdI che, ane je dayALu che-A pramAdI che, tene hAthe kadAca keIjIvanI hiMsA thaI jAya, te paNa tene hiMsAne deSa lAgate nathI, kAraNa ke, te dayAne laI te apramAdI che-upaga rAkhI vanAre che. 104 AtmAne dAna ane haraNa kevI rIte lAge che? parasya yujyate dAnaM haraNaM vA na kasyacit / na dharmasukhayoyatte kRtanAzAdidoSataH / / 105 // bhAvArtha-bIjAne dAna apAtuM nathI, tema keInuM haraNa karAtuM nathI, ane dharma tathA sukhane viSe dAna tathA haraNane saMga bhava nathI; ema thavAthI kRtanAza ane kRtAgama dezane prasaMga Ave che. 105 vizeSArtha-koI bIjAne dAna detA nathI, ane bIjAnI pAsethI keI kAMI haraNa karI letA nathI, dharma ane sukhane viSe paNa dAna tathA haraNane saMbhava nathI, kemake kRtanAza ane akRtane prasaMga ityAdi doSa prApta thaze. jema dAna karyuM tene nAza thAya tene kRtanAza kahe che, ane je bIjAne ApyuM nathI tenuM haraNa karavuM, te akRtAgama prasaMga kahevAya che. evA doSa AtmAne viSe prApta thaze. 105 dAna ane haraNa viSe vizeSa samajAve che. vinAmyAM mAvittAki pulAmAM ra te kutarA svatvApaciyato dAnaM haraNaM satvanAzanam // 106 // Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. bhAvArthabhejana, dravya vagere je pagale AtmAthI bhi che, temAM AtmAnI pitApaNAnI prApti kayAMthI thAya? mATe dAna ane haraNa tene pitAthIja nAza che. 106 vizeSArtha-bhajana ane dravya vagere pugala che, te A tmAthI judAM che te temAM AtmAnuM pitApaNuM kayAMthI Ave? tethI karIne dAna-keIne ApavuM, ane haraNa-keInuM laI levuM, ene pitAthIja nAza che. 106 dAna ane haraNa karmanA udayathI che, te temAM purUSano prayAsa zuM che? karmodayAca tadAna haraNaM vA zarIriNAm / puruSANAM prayAsaH kastalopanamati svayam // 107 // bhAvArtha-prANIone kamanA UdayathI dAna ane haraNa thAya che, te temAM purUne zo prayAsa che? te te pitAnI meLeja udaya pAme che. 107 vizeSArthamANIone karmanA UdayathI dAna ane haraNa thAya che, eTale jyAre prANIone dAna ApavAnuM karma udaya Ave, tyAre dAna thAya che ane haraNa thavAnuM karma udaya Ave, tyAre haraNa thAya che, te temAM purUSane prayAsa taddana nakAme che. te te pitAnI meLeja udaya Ave che. 107 Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 adhyAtma sAra. pitAmAM rahelA dAna ane haraNanA bhAvathI anugraha ane upaghAta thAya che. svAgatAnyAM tu nAvAcyAM kevalaM daancauryyoH| . anugrahopadhAtaustaHparApekSA parasya na // 10 // bhAvArtha-pitAnAmAM rahela dAna tathA haraNanA bhAva vaDe kevaLa dAna ane haraNanA anugraha tathA upaghAta thAya che, kAraNa parane paranI apekSA hotI nathI. 108 vizeSArtha-pitAnAmAM rahela dAna ane haraNanA bhAva ke jemAMthI ekathI eTale dAnathI anugraha-upakAra thAya che, ane haraNa-cerIthI upaghAta-hAni thAya che. tyAM paranI apekSA para rahetI nathI. 108 kartApaNAnA abhimAnathI ajJAnI kavaDe baMdhAya che, ane jJAnI nirlepa rahe che. parAzritAnAM nAvAnAM kartRtvAdyajimAnataH / karmaNA badhyate'jJAnI jJAnavAMstu na lipyate // 10 // bhAvArtha-parane Azrita evA bhAvanA kartApaNu vagerenA abhimAnathI ajJAnI karmavaDe baMdhAya che, ane jJAnI karmathI lepate nathI. 109 Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 543 vizeSArtha-jeTalA bhAva parane AzrIne rahelA che, tevA bhAvane katto AtmA che. Adi zabdathI tene bhakto AtmA che, evuM abhimAna thAya che. A abhimAnane laIne ajJAnI purUSa karmathI baMdhAya che. kAraNa ke, tenAmAM kata bhetAnuM abhimAna jAgrata thAya che, ane je jJAnI che, te nirlepa rahe che. kAraNa ke, tenAmAM kartA bhaktAnuM abhimAna hetuM nathI. 109 te upara AtmAnuM kartApaNuM jaNAve che. kartavamAtmano puNyapApayorati karmaNoH / rAgaSAzayAnAM tu karteSTAniSThavastuSu // 110 // bhAvArtha-AtmA puNya pApa karmane kartAja che, ane ISTa tathA aniSTa varatuomAM rAga dveSanA Azayane karI che. 110 vizeSArtha-AtmA puNya pApa rUpa karmone kartA che, eTale karelAM puNya pApanuM kartApaNuM AtmAne lAgu paDe che, ane ISTa tathA aniSTa vastuomAM je rAga dveSanA Azaya che, tene kartA paNa AtmA che. eTale ISTa vastu upara rAga, ane aniSTa vastu upara draSanA je Azaye pragaTa thAya che, te katta paNa AtmA che. eTale tenI sAthe AtmAne saMbaMdha hoI zake che. 110 AtmAmAM karma bhame che, e vAta kayAre ghaTe che? rajyate peSTi cArtheSu tattatkAryavikaTapataH / AtmA yadA tadA karma bhramadAtmani yujyate // 111 / / Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, bhAvArtha-AtmA jyAre te te kAryanA vikalpathI padArtha tarapha rAga kare che, ane dveSa kare che, tyAre AtmAne bhamatuM karma ghaTe che. 111 , - ' vizeSArtha-jyAre AtmA te te kAryanA vikalpathI padArtha tarapha rAga kare che, eTale AtmA keI kArya pitAne ISTa gaNe che, tyAre te tarapha rAga kare che ane jyAre AtmA te te kAryanA vika5thI padArtha tarapha Sa kare che, eTale AtmA keI kArya pitAne aniSTa gaNe che, tyAre tarapha dveSa kare che. AvA rAga tathA zreSanA prasaMge AtmAne karma lAge che, e vAta ghaTita che. eTale rAga dveSane laIne ja AtmAne karma lAge che. 111 AtmAne karmabaMdha kevI rIte thAya che, e vAta daSTAMta pUrvaka samajAve che. snehAbhyaktatanau raMgaM reNunA zliSyate ythaa| rAgakSeSAnuviddhasya karmabaMdhastathAtmanaH // 11 // bhAvArtha-jema telathI cALelA zarIra Upara raja vaDe raMga lAge che, tema rAga dveSathI yukta evA AtmAne karmane baMdha thAya che. 112 vizeSArtha-jyAre zarIra upara tela cele, pachI te para mela lAgavAthI jema raMga cuMTe che-lAge che, tevI rIte AtmAne rAga, kevuM lAge che tyAre tene karmane baMdha thAya che. e uparathI sama Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 545 javAnuM che ke, jevI rIte raMgane zarIranI sAthe saMbaMdha thAya che, tevI rIte karmane AtmAnI sAthe saMbaMdha joDAya che. 112 AtmAne vyApAra bhAva karmamAM che, dravya karmamAM nathI. AtmA na vyAnRtastatra rAgadveSAzayaM sRjan / tamimittopananeSu karmopAdAnakarmasu // 113 // bhAvArtha-Aga tathA SanA Azayane karate AtmA te nimitte prApta thatAM karmanA UpAdAna kAraNarUpa kamane viSe vyApAra vALe thatuM nathI. 113 vizeSArtha-AtmA pite kaI kriyA karatuM nathI, paNa rAga dvASa kare che, te nimitte prApta thayelAM karmanA nimitte tene karmanuM kartApaNuM che, paNa yAM AtmA te, rAga dveSarUpa karmane mukanAre che, eTale AtmA bhAvakarmanA vyApAravALo nathI. 113 rAgI ane dveSI AtmAne karma AkarSIne maLe che. loI svakriyayAjyeti bhrAmakopalasaMnidhau / yathA karma tathA citraM raktadhiSThAtmasaMnidhau // 114 // bhAvArtha-jema loDhuM cuMbaka pASANanI pAse pitAnI kriyA thI kheMcAya che tema rAgI ane DhaSI AtmAnI pAse karma vicitra rIte AkarSAIne Ave che. 114 Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSA--jyAre AtmAmAM rAga dveSa baMdhAya che, tyAre pAtAnI meLe lehacuMbakanI pAse lenDru kheMcAine Ave, tema krama kheMcAIne Ave che. 114 546 bhAvakane manAvatA AtmA pudgala kamane karanArA thAya che. vArivarSan yathAMnodo dhAnyavarSI nigadyate / jAvakarma sRjannAtmA tathA pudgalakarmakRt / / 115 / / bhAvA--jaLane varSAvatA megha jema dhAnyane varSAvanArA hevAya che, tema bhAvakamane sajate AtmA puddagala kane karanAza kahevAya che. 115 vizeSA--megha jaLane varSAve che, kAMi dhAnyane varSAvate nathI, paNa te dhAnyane varSAvanArA kahevAya che. kAraNa ke, dhAnya ane jaLanI vacce samaya hAi te saMbaMdha meghanI sAthe rahelA che. tevI rIte AtmA bhAvakane saje che, paNa pudgala karmIne karanAro gAya che. kAraNa ke, bhAvakama ane pudgala karmanI vacce sa`adha che, ane tenA AtmAnI sAthe sabaMdha che. 115 AtmA karmAdikanA kartA che, ema vaigama ane vyavahAra naya kahe che. naigamavyavahArau tu brUtaH karmAdikartRtAm / vyApAraH phalaparyaMtaH paridRSTho yadAtmanaH / / 116 / Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 547 bhAvArtha-naigama ane vyavahAranaya AtmAne kamadikane kartA kahe che. je AtmAne vyApAra karmanAM phaLa paryata jovAmAM Ave che. 116 vizeSArtha-sAtanamAM nigamanaya ane vyavahAranaya, e baMne AramAne karmane kartA mAne che. eTale AtmA karma kartA che, ema siddha kare che. kAraNa ke, te karmanA kartarUpa AtmAne vyApAra te karmanuM phaLa meLavavA sudhI jovAmAM Ave che. 116 anya anya maLelA nayano bheda kevI rIte che? anyonyAnugatAnAM kA tadetaditi vA jidaa| yAvaccaramaparyAyaM yathA pAnIyaugdhayoH // 117 / / bhAvArtha-paraspara maLelA evA nayane "te Aja che? e bheda zI rIte jaNAya? jema pANuM ane dudhane bheda jaNane nathI, tema temane chelalA paryAya sudhI bheda jaNAtuM nathI.117 vizeSA-sAta ne paraspara maLelA che. teomAM " te Aja che e bheda jANI zakAtuM nathI. vaLI temane chellA paryAya sudhI pANI ane dudhanI jema temane cega thAya che, eTale temane bheda zI rIte jANI zakAya? 117 e nAnI kalpanA AtmAne vikRti ApatI nathI. nAtmano vikRti datte tadeSA nyklpnaa| . zuSasya rajatasyaiva zuktidharmaprakalpanA // 110 // Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 adhyAtma sAra, bhAvArtha-e nayenI kalpanA AtmAne vikRti ApatI nathI. te kalpanA cekhA rUpAne chIpanA dharmanI kalpanA je. vI che. 118 vizeSArtha e sAta nanI kalpanA AtmAne vikRta A vatI nathI, eTale zuddha nayavALo kahe che ke, AtmAne vikAra nathI, evI naigama tathA vyavahAra nayanI kalpanA che. te nAnI ka5nA rokhkhA rUpamAM jema chIpanA dharmanI kalpanA thAya tevI che. 118 bhUkha leka pudagalakarmamAM rahela vikiyAne AtmAne viSe upacAra kare che. muSitatvaM yathA pAMthagataM pathyupacaryate / tathA pudgalakarmasthA vikriyAtmani bAlizaiH // 119 // bhAvArtha-jema musApharanI lUMTane rastAmAM UpacAra thAya che, tema mUrkha lake puddagala karmanI vikriyAne AtmAnI aMdara upacAra kare che. 119 - vizeSAtha-jema keI musAphara luMTAya te leke "mArga luMTAye" ema kahe che, paNa vastutAe mArga luMTAtuM nathI, paNa e upacAra thAya che. tevI rIte je vikAre thAya che, te pudagala karmane laIne thAya che, paNa mUrkha le ke tene AtmAne viSe UpacAra kare che, eTale A vikAre AtmAnA che, ema mAne che.119 Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 54 AtmA puNya pApanA saMsargathI rAgI ane zreSo gaNAya che. kRSNazoNo'pi copAdhe zuSaH sphaTiko ythaa| kigetavaivAtmA saMsapupAyo | 20 | bhAvArtha-raphaTikamaNi azuddha nathI, te chatAM UpAdhine laIne kRSNa ane rakta dekhAya che, tema AtmA puNya pApanA saMsagathI rAgI ane teSI dekhAya che. 120 vizeSArtha-sphaTikamaNi jAte zuddha che -ujavaLa che, paNa te bIjA raMganI upAdhine laIne kALe ane rAte dekhAya che. tevIrIte AtmA jAte nirmaLa che-nirvikArI che, paNa puNya-pApanA saMsargathI rAgI ane dveSI dekhAya che, eTale puNyanA yogathI rAgI ane pApanA vegathI kevI dekhAya che, paraMtu vastutA e jema phaTikamaNi ujvaLa che, tema AtmA nirvikArI-zuddha che. 120 tenuM rUpa kalpanAmAM AvI zake tevuM nathI. seyaM naTakalA sAvat yAvavividhakalpanA / yadrapa kalpanAtItaM na tu pazyatyakaspakaH // 121 // bhAvArtha-jyAMsudhI vividha kalpanA che, tyAM sudhI teja naTakaLA che. ane je kahapanAthI atItarUpa che, tene kalpanA vagarano mANasa I zaktA nathI. 121 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 adhyAtma sAra. jiSArtha-jyAM sudhI vividha prakAranI kalpanA hoya, tyAMsudhI te nATakaLA che, eTale vividha prakAranI kalpanA karavI, te nakaLA jevI che. ane je kalpanAthI atIta che, eTale kalpanAmAM AvI zake tema nathI, te rUpane kalpanA vagara mANasa hoI za ktA nathI. je kalpanA karanAra hoya, te dekhI zake che. 11 kalpanAthI moha pAmela prANI joLAne kALuM dekhe che. kalpanAmohito jaMtuH zuklaM kRSNaM ca pazyati / tasyAM punarvilInAyAmazuklaM kRpaNamIkSate // 1 // bhAvArtha-kalpanAthI meha pAmele prANI cheLAne kALuM dekhe che, ane jyAre te kalpanA vilaya pAme che, tyAre kALAne kALuM dekhe che. 122 vizeSArtha-ja5nA evI vastu che ke, tenAthI prANIne moha utpanna thAya che ane mehathI te dheLAne kALuM dekhe che, eTale je svarUpamAM je vastu hoya, tene tethI viparItarUpe dekheche, ane tyAre te kalpanA vilaya pAmI jAya che, eTale kalpanAne nAza thaI jAya che, tyAre te vastunuM je yathArtha svarUpa haya, tene dekhe che. ethI kalpanA anAdaraNIya che. 122 zuddha paramAtmAnA yathArtharUpanuM ciMtavana karavuM te, tenuM dhyAna, stuti, ane bhakti kahevAyA che. tad dhyAnaM sA stutirnektiH savoktA prmaatmnH| puNyapApavihInasya yadapasyAnuciMtanam // 13 // Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. papa1 bhAvArtha-puNya pApathI rahita evA paramAtmAnArUpanuM je ciMtavana karavuM, te tenuM dhyAna, te tenI stuti ane te tenI bhaya kahela che. 123 vizeSArtha-puNyapApathI rahita eTale nirvikAro, ciThAna, ane zuddha paramAtmAnA rUpanuM ciMtavana karyuM, teja paramAmAnuM dhyAna, stuti ane bhakti che. 123 paramAtmAnI nizcaya ane vyavahArathI be prakAre stuti kahelI che, zarIrarUpalAvaNyavapracchatradhvajAdibhiH varNitaivItarAgasya vAstavI nopavarNanA // 14 // vyavahArastutiH seyaM vItarAmAtma kartinAm / jJAnAdIcaM guNAnAM tu varNanA nizcayastutiH // 15 // bhAvArtha-zarIra, rUpa, lAvaNya, vapra, (kila) chatra, ane patAjI vagere varNavavAthI zrI vItarAga prabhunI vAstavika jINi thatI nathI, tete vyavahAra stuti che, ane je vItarAga prabhunA AviSka evA jJAnAdi guNanIvarNanA che, tenizcayathI stuti che. 124-125 A viziSAtha-prabhunA zarIra, rUpa, lAvadhi, kale, chatra, dhvaja vagerenI je varNanA te vyavahAra stuti che, ane vItarAga prabhunA AtmAnI sAthe saMbaMdha dharAvanArA ja jJAnAdi guNe che, tenI varNanA te nizcaya hatuti che. vyavahAra hatutithI nizcaya stuti Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para adhyAtma sAra, Uttama che, tenAM bIjA nAma dravyastuti ane bhAvastuti pazu kahevAya che. 124-125 uparanI vAtane laiAkika dRSTAMtathI samajAve che. purAdivarNanAghAjA stutaH syAnupacArataH / tatvataH zauryagAMnI yedhairyAdiguNavAnAt / / 126 / / bhAvA--nagara vagerenA varNanathI rAjAnI stuti karavI te upacArathI stuti kahevAya che; ane dhairya, gAMbhI, ane zaya vagere rAjAnA guNNAnuM varNana karavAthI tatvathI stuti kahevAya che. 126 vizeSA --rAjAnI paNa e prakAre stuti thAya che. nagara vagerenu' varNana karavAthI rAjAnI UpacArathI stuti, ane zAya, gAMbhIya, dha vagere tenA guNNAnu varSoMna karavAthI tatvathI stuti kahevAya che. tevI rIte AtmAne paNa zarIra vagerenA vaNu nathI tenI UpacArathI stuti kahevAya che, ane tenA Atmika jJAnAdi guNAnu varNana karavAthI tenI tatvathI stAMta kahevAya che. 126 kevI stuti cittane prasanna kAraka thatI nathI. mukhyApacAradhama NAma vijAgena yA stutiH / na sA cittaprasAdAya kavitvaM kukaveriva / / 127 / / Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 553 bhAvA--mukhya evA upacAra dharmAMnI vibhAga karyAM vaga ranI je stuti che, te naThArA kavinA kavitvanI jema cittanI prasanna tAne mATe thatI nathI. 127 vizeSA--kAI paNu vastunA mukhya upacAra dharmanI stuti karavI, te naThArA kavinI kavitAnI jema hRdayane AnaMda ApatI nathI, tevI rIte AtmAnA upacAra dhama eTale zarIra vagerenI stuti karavI, te hRdayane AnaMda ApatI natho; tethI tenA jJAnAdi Atmika dharmAMnI stuti karavI joIe, ke jethI citta prasanna thAya che. 127 je upacAra stuti Agrahatho karavAmAM Ave te, te anathane karanArI thAya che. anyathAbhinivezena pratyutAnarthakAriNI / sutIkSNakha dhAreva pramAdena kare dhRtA // 128 // bhAvA--anyathA rIte RRAgrahathI ne te stuti karavAmAM Ave tA, pramAdathI hAthamAM dhArelI tIkSNa khaDunI dhAranI jema UlaTI anatha karanArI thAya che. 128 vizeSA...anyathA eTale ulaTIrIte DhAgrahuMthI e UpacAra dharmAMnI stuti karavAmAM Ave te, jema pramAdathI hAthamAM rAkhelI khanI dhArA anaMthane usanna karanArI thAya che; eTale hAthamAM zakhanAraneja nukazAna karanArI thAya che; tema te stuti Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra, ajJAnatA Usanna karI, durgatimAM laI javA rUpa anartha haptA kare che. tethI tevI stutine sarvathA tyAga kare jaIe. 128 AtmAnuM jJAna kevIrIte thAya che? maNipancAmaNizAnanyAyena zujakalpanA / vastusparzitayA nyAyyA yAvanAnyajanaprathA // 13 // bhAvArtha-maNinI prabhAthI jema maNinuM jJAna thAya che, e nyAye satya vastune sparza karanAra-zodhanArapaNuthI zubha kalpanA karavI te tyAM sudhI nyAyarUpa che ke, jyAM sudhI anya jananI prathA thatI nathI. 129 vizeSArtha-pula kalpanA e satya vastune batAvanArI che, ane tenAthI jema maNinI kAMti uparathI maNinuM jJAna thAya che, tema zubha kalpanAthI AtmAnA zuddha svarUpanuM jJAna thAya che. ane jyAM sudhI AtmAnA niraMjana svarUpanI prathA thatI nathI, tyAM sudhI karma che. 129 zuddha nayanI sthiti kevI che? puNyapApavinirmuktaM tattvatastvavikalpakam / nityaM brahma sadA dhyeyameSA zudhanayasthitiH // 130 // - bhAvArtha-puNya pApathI rahita, tatvathI vikalpa vagaranuM ane nitya evuM brahma sadA dhyAna karavA yogya che. ane zuddhanayana sthiti paNa eja che. 130 Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra vizeSAtha-mezAM brahmanuM dhyAna karavuM joIe. e brahmA puNya pApathI rahita che, ane vastutAe nirvikalpa che, te sAthe zAzvata che. evA brAnuM dhyAna karavuM, eja zuddhanayanI sthiti che. eTale tyAre zahanayanI sthitithI jovAmAM Ave, tyAre e bahAnuM kana prApta thAya che. 130 Azrava ane saMvara AtmAnI aMdara nathI. mAsavAra saMvAni nAma vijJAna | yatkarmapudgalAdAnarodhAvAzravasaMvarau // 131 // bhAvArtha Azrava ane saMvara e AtmAne nathI. AtmA te vijJAnarUpa che, ane je karmanAM pudagalanuM grahaNa ane rAdha. te Azrava tathA saMvara kahevAya che. 131 * vizeSArtha-je kaI Azrava ane saMvarane AtmAnA saMbaMdhamAM laDe te te tene saMkrama che. vastutAe AtmAnI sAthe tene saMbaMdha che ja nahIM. kAraNa, AtmAto vijJAnarUpa che, ane Azrava ba sara karmanAM pudagala umara rahelAM che, karmanAM pagalonuM grAhaNa te AzAva, ane tene repa, te saMvara kahevAya che 131 te vAta vizeSa rIte samajAve che, grAma tu yA svataMgA vAputArA : mithyAtvAviratI yogAH kaSAyAste tadAzravAH // 13 // Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAr bhAvA--svataMtra evA AtmA je bhAvatha) karmanAM puddagalAne grahaNa kare che, te bhAva mithyAtva, avirati, cega ane kayAcA che, teAja Azrava che. 132 556 vizeSA----AtmA pote svataMtra che, paNa je bhAvAthI te kA~nAM puddagale grahaNa kare che, te bhAva Azrava che. Azrava rUpa bhAva te mithyAtva, avirati, mana, vacana ane kAyAnA yAga ane cAra kaSAyA che. temanAthI kamanA baMdha thAya che. tetho te kamanI Avaka rUpa Azrava kahevAya che. A uparathI siddha thayu ke, tmA pAte svataMtra che, tenI sAthe keAiAA saMbaMdha nathI. jayAre mithyAtva vigera bhAvAnA yAga thAya, tyAre te temanI mAraphta karmanAM pudgalAne grahaNa kare che. 132 A AtmAne AzravanA Uccheda karanAra kayA kayA dharmo che ? bhAvanAdharmacAritrapara pahajayAdayaH / zravAcchedino dharmAtmano bhAvasaMvarAH / / 133 // bhAvAtha--bhAvanA dharma, cAritra, pariSasAnA jaya vagere Azravane uccheda karanArA dharyAM che. te AtmAnA bhAvasavara kahevAya che. 133 vizeSA--lAvanA eTale sArI bhAvanA bhAvavI, athavA sArAM pariNAma rAkhavAM, cAritra eTale pA~ca mahAvrata pALavAM ane pariSahAnA jaya ityAdi dharmAM AzravanA Uccheda karanArA che, Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 557 eTale te bhAvanA vagere AcaravAthI karmonA Azrava baMdha thAya che. te AtmAnA bhAvasaMvara kahevAya che. 133 Azrava ane saMvara viSe bheda, prAzravaH saMvaro nasyAtsaMvarazvAzravaH kicit / javamokSaphalAbhedo'nyathA syAtusaMkarAt / / 134 // bhAvArtha-Azrava saMvara thatuM nathI. paNa kavacit saMvara Azrava thAya che. jo ema na bane te hetu- kAronuM mizraNa thavAthI saMsAra ane mokSanA phaLane bheda na paDe. 134 viziSArtha-je Azrava che, te saMvara na thAya ane saMvara te Azrava na thAya. hetusaMkara eTale e be je kadApi ekarUpa thAya te, saMsAra ane mokSa e benAM phaLa paNa eka thAya. temAM hatane bheda rahe nahIM, eTale jayAM Azra karIne saMvaranuM saMkramaNuM thAya tyAM mekSaphaLa prApta thAya ane jyAM AzravanuM saMkamaNa thAya tyAM saMsAra phaLa thAya, ema jANavuM. 134 AtmA paranI apekSA karatA nathI. karmAzravAMzca saMvRNvamAtmA ninijaashyaiH|. karoti na parApekSAmabhUSA:svataH sadA // 135 // bhAvArtha-karmanA Azravane saMvara karate AtmA pitAnA bina AzathI paranI apekSA karatuM nathI. kAraNa ke, te sadA samartha che. 135 Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSA--AtmA Azrava bhAvane saMvara karI te che, eTale Azravane savara rUpa banAvI ke che; ane AzravA AtmAthI peAtAnA bhinna Azaya vaDe AtmAne paranI apekSA rahetI nathI kAraNa ke, te svata Mtra ane samartha che. svata Mtra ane samartha AtmA peAtAnA Azravane saMvara rUpa karI de che, temAM te bIjAnI darakAra rAkhatA nathI. 135 hiMsA--ahiMsA vagere paNa AtmAnA nimitta rUpache. nimittamAtrabhUtAstu hiMsA hiMsAdayo'khilAH / ye paramANiparyAyA na te svaphalahetuvaH / / 136 / / 558 bhAvA--hiMsA ane ahiMsA vagere je badhA bIjA prANInA pAMcA che, te AtmAne nimitta rUpa che, paNa tene peAtAne mULanA heturUpa chtAM nathI. 136 vizeSA--hi'sA ane arhui'sA vagere badhA para prANInA paryAyA che tenA AtmAnI sAthe saMbadha nathI. mAtra tee AtmA ne nimitta bhUta che, tene peAtAne phaLa hetu nathI, eTale te AtmA ne phaLa ApavAnA kAraNu rUpa thatAM nathI, jo phaLanAM kAraNu rUpa thatAM hAya tA, tenA AtmAnIsAthe sabaMdha ghaTI zakeche; paNa jayAre AtmAnI sAthe temanA saMbadha nathI, te pachI te tenAM phaLanAM kAraNa thatAM nathI; mAtra nimitta kAraNa bhUta che. 136 je te paryAyAne hetu rUpe mAne che, te vyavahAramUDha che. vyavahAravimUDhastu hetUMstAneva manyate / bAhya kriyAratastvAM statvaM gUDhaM na pazyati / / 137 / / Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 53 bhAvAtha te para paryAyane je hetu rUpa mAneche, te vyavahAramAM mUDha purUSa che; ane bAheranI kriyAmAM tatpara evA te purUSa gUDha evA aMtaranA tatvane joi zakatA nathI. 137 vizeSA--tepara paryAya AtmAne phaLanA heturUpa nathI, te chatAM je ema mAne che, te purUSa vyavahAramAM mUDha che, ane te mUDha purUSa bAheranI kriyAmAM Asakta rahe che; tethI te aTTharanA gUDha tattvane joi zaktA nathI. e tene meATI hAni thAya che. 137 jeTalA Azrava kahyA che, teTalA parizravA che. hetutvaM pratipadyate naiveti niyamaspRzaH / yAvata prazravAH proktAstAvato hi parizravAH // 138 // bhAvA --paraparyAyeA hetupaNAne pAmatA nathI, evA niyamane sparza karanArA jeTalA AzravA helA che, teTalA parizravA helA che. 138 vizeSA--hiMsAddhi ane ahiMsAdi je paraparyAya che, te heturUpa thatA nathI, evA niyamane sparza karanArA jeTalA Azrave che, teTalA parizrava eTale saMvara thAya che. 138 AtmAja Azrava ane sa'vararUpa che. tasmAdaniyataM rUpaM bAhya hetuSu sarvathA / niyatau jAvavaicitryAdAtmaivAzravasaMvarau // 135 // Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 adhyAtma sAra, bhAvArtha-tethIja bAhya evA hetuone viSe sarvathA anithatarUpa che, ane bhAvanA vicitrapaNathI AtmAja Azrava ane saMvararUpa che. 139 ' vizeSArtha-tethIja eTale upara kahevA pramANe hevAthIja je baheranA hetuo-kAraNe che, tene viSe sarvathArUpa aniyata che, eTale niyamitarUpa nathI. ane bhAvane vicitrapaNAthI AtmAja Ava ane saMvararUpa che, eTale bhAva ekarUpe hetuM nathI, te vicitrarUpe hoya che, tethI Azrava ane saMvara AtmA che, ema samajavuM. 139 AtmA zAstrothI mukAtuM nathI, paNa jJAnathI mukAya che. ajJAtA viSayAsakto badhyate viSayaistu saH / jJAnAdi mucyate cAtmA na tu zAstrAdipudgalAt // 10 // bhAvArtha-ajJAnI ane viSayamAM Asakta e te AtmA viSayathI baMdhAya che, ane jJAnathI te mukta thAya che. paNa kaI zAstra vagere pudagalethI mukta thatuM nathI. 140 vizeSArtha AtmAne ajJAna ane viSaye baMdhana Ape che. ane jJAna mukti Ape che, jJAna vinA kevaLa zAstrane abhyAsa kare, te te zAstranAM puDDagalethI mukti thatI nathI. zAstramAMthI jJA na saMpAdana kare tyAre mukta thavAya che, tethI bhavya jIve ajJAnane dUra karI, viSayamAM Asakata thavuM nahIM. 140 Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 16 saMvaranA aMgo kayA che? zAstraM gurodha vinayaM kriyAmAvasyakAni ca / saMvarAMgatayA pAhu vyavahAra vizAradAH // 11 // bhAvArtha---vyavahAramAM catura evA purUSa zAstra, gurUne vinaya, kriyA ane Avazyakene saMvaranA aMga rUpe kahe che. 141 vizeSArtha-zAstra, gurUne vinaya, kriyA ane Avazyaka saMvaranA aMga che, ema vyavahAra vettAo kahe che, eTale zAsa bhaNavAthI, gurUne vinaya karavAthI, dharmanI zuddha kriyA AcaravAthI ane Avazyaka karavAthI saMvara thAya che. tethI te saMvaranAM aMga gaNAya che. jenAmAM zAstrAdikane roga nathI tene saMvarane vega paNa thatuM nathI. 141 : " } ' je jJAnAdi bhAva che, te saMvarapaNAne pAme che. viziSTa vAktanusvAMta pudgalAste phlaavhaaH| ye tu jJAnAdayA nAvAH saMvaratvaM prayAMti te // 14 // bhAvArtha-vacana, kAyA ane mananA viziSTa evAM pugele, te phalane ApanArAM thAya che, ane je jJAnAdi bhAva che, teo saM. vara paNAne pAme che. 142 " vizeSArtha- mana, vacana ane kAyAe karI pravartavuM, tenAM pudaMgalo phaladAyaka thAya che ane je pravRtti che, tenAthI phaLanI Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyiAAsAra, prApti thAya che te zubhAzubha phaLa Ape che, ane jJAnAdi bhAva che, te saMvaraNane pAme che, eTale jJAnAdika bhAvathI saMvara prApta thAca che. arthAt mana, vacana ane kAyAnI pravRttithI Azrata che, ane ne jJAnAdikathI saMvara che. 142 vyavahArI jIvo zAthI harSa pAme che. jJAnAdinAvayuttoSu zujayogeSu tadgatam / saMvaratvaM samAropya smayaMte vyavahAriNaH // 14 // bhAvArtha vyavahArI jJAnAdibhAvathI yukta evA zubha gane viSe rahelA saMvarapaNane Arepita karI harSa pAme che. 143 vizeSArtha-vyavahAramAM pravartelA jJAnAdi bhAvathI cuta evA zubha hegane viSe saMvara paNAne Arepita karIne harSa pAme che, eTale jJAnAdibhAvavALA zubha yoga che, tenI aMdara je saMvaratva che, tene Arepita karI teo khuzI thAya che. 143 teo phaLane bheda zA AdhAre kahe che? prazastarAgayukteSu cAritrAdiguNeSvapi / zujAzravatvamAropya phalanedaM vadaMti te // 14 // bhAvArtha-eSTa rAgathI mukta evA cAritrahi gaNamAM paNa zubha AzravapaNane Apa karI, tee phaLanA bhedane jaNAve che. 144 Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 563 vizeSArtha-je phaLamAM teo bheda darzAve che, teo cAritra vagere guNemAM paNa zubha Azravane Are5 kare che. je cAritra vagere guNe zreSTha rAgavaDe yukta che. 144 saMsAra ane mokSanAM kAraNemAM vastutAe pheraphAra nathI, chatAM temAM ajJAnI muMjhAya che, ane jJAnI muMjhAto nathI. javanirvANahetUnAM vastuto na viparyayaH / ajJAnAdeva tAnAM jJAnI tatra na muhyati // 14 // bhAvArtha-saMsAra ane mokSanAM kAraNene vastutAe vipaya nathI, ajJAnane laIne temAM viparyaya bhAva dekhAya che. paraMtu temAM jJAnI purUSa muMjhAtuM nathI. 145 vizeSArtha-je saMsAranA kAraNe che, ane je mekSanAM kArame che, te vasutAe viparyaya vagaranAM che, paNa ajJAnI puruSane teNe viparyaya bhAse che. paraMtu je jJAnI purUSa che, te temAM meha pAmI muMjhAtuM nathI. 145 tIrthaMkara nAmakarmanuM kAraNa zuM che? tIrthanAma saravA paNa na pAdarakahetutvaM saMyamasyAtizAyinaH // 146 // Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra | bhAvArtha-samyakatvane tIrthakara nAmakarmanA hetu rUpe je varNave che, te atizAyI evA saMyamanA AhAraka zarIranuM hetu paNuM che. 146 . ' , ke ' A vizeSArtha samyakta, tIrthakara nAmakarmane hetu che, ema varNana karavAmAM Ave che eTale samyakatvane zuddha rIte pALavAthI tIrthakara nAma karma baMdhAya che, ema zAstramAM varNaveluM che. te atizAyI evA saMyamanA AhAraka zarIrane heturUpe che. kahevAne Azaya e che ke, jina nAmakarmane hetu je samaktine varNavAmAM Ave che, te upacArathI kahevAya che ane AhAraka zarIra ne hetu je atizaya labdhivaMta saMyamI muni che, te paNa upacArathI kahevAya che. 146 che te vAta tapa ane saMyamane viSe ghaTAve che. . tA: haMmada devaM pUrva javA taithu sthAt vRtaM latItigata | 4 || bhAvArtha-je pUrvanAM tapa ane saMyama svarganA hetu rUpa che, te jema ke ghI baLe che, tema UpacArathI ghaTe che. 147, vizeSArtha-pUrve tapa ane saMyama karelAM hoya, tenAthI svarganI prApti thAya che, tethI te tapa ane saMyama svarganA hetu rUpa thAya che, te vAta upacArathI ghaTe che, vastutAe te sarva pari NAme che. jema ghI baLe che, e vAta upacArathI kahevAya che, Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAbrikAra 565 vistutAe te agni baLe che, ghI baLatuM nathI, tevI ja rIte ahi " , * I ! Azrava ane savara kevI rIte oLakhAya che ? yenazinAtmano yogastenAMzenAzravo mataH / yenAzenopayogastu tenAMzenAsya saMvaraH // 14 // bhAvArtha je azava AtmAne theMga thAya, te aMza vaDe Azrava kahevAya che, ane je aMza vaDe AtmAne upaga thAya, te aMza vaDe saMvara kahevAya che. 148 ki dAna* vizeSArtha je aMza vaDe AtmAno yoga thAya, eTale je aze karI AtmA gavarnA thAya te aMge Azrava kahevAya che ane je aMze AtmAne upayoga thAya, eTale AtmA upayogI thAya, te aze saMvara kahevAya che 16 : 5' 7 - ra Ave ane sarvaranI aza vaDe AtmA 'ke zobhe che?* tenAsAvaMzavizrAMtI vibhradAzravasavarau / jAtyAdarza iva svacgasvacca nAgavyaH sadA // 14 // bhAvArtha -tethI e AtmA, aMzane viSe vizrata thayelA Ave ane saMvarane dhAraNa karI, jemAM bhAga svara che ane bIje adche che evA ni jeesa zale che. 14. R . B . * Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 adhyAtma sAra. vizeSArtha-jema darpaNane eka bhAga paDane laIne hina hoya che, ane bIjo kAca taraphano bhAga svaccha hoya che, tevI vAta AtmAnA eka aMzamAM Azrava ane bIjA aMzamAM saMvara rahela che tethI te AtmA darpaNanA je dekhAya che. 14 jJAna dvArA ane ema dhArA kyAre pravarte? zudaiva jhAnadhArA syAtsamyaktva prApya naMtaram / hetunedAhizeSe tu yogadhArA pravacate // 10 // bhAvArtha samyakatvanI prApti thayA pachI zuddha evI zAna dhAraNa hoya che, ane hetunA bhedathI vizeSamAMga dhArA pravartako 150 - virAthI--Are samyakatvanI prApti thAya che, tyAre te pachI jJAnanI dhArA pravarte che, eTale samyakatva prApta thayA pachI jJAnanI prApti thAya che, ane te hetu-kAraNanA bhedathI vizeSe mana cAganI dhArA pravarDa che, eTale kAraNabhedane laine jJAnanI dhArA prApta thayA pachI, yoganI dhArA pravarte che. 150 samakitInuM zuddhapaNuM zemAM che? samyagayo vizuSatvaM sarvAsvapi dazAsvataH / mRumadhyAdi nAvastu kriyAvaicicyato bhavet / / 151 // bhAvArtha-samyagraSTi purUSane sarva dazAomAM paNa thata paNuM che, ane je mUDa meSa, vagere bhAva dekhAya che, te virAma vicitrapaNAthI thAya che. 151 Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. vize tha-je purUSa samyakarAva prApta karI sastha ithaye che, te gurUSane sarva dazAomAM eTale sarva prakAranI sthitio zuddhapaNuM che, ane mRdu-laghu, madhyama ane uttama bhAva tenA karavAmAM Ave che, te kriyAnA vicitrapaNAne laIne thAya che. e jevI jevI kriyA karavAmAM Ave, te UparathI laghu, madhyama ane Uttama bhAva jaNAya che. 151 upara kahela be dhArAnI jyAre zuddhi thAya che, tyAre sarva saMvara thAya che. thA tu sarvataH zuSirjApate pArapAIyo / zailezI saMjitaspairyAcadA syAtsarva saMvaraH // 152 // bhAvArtha-vArasAna thArApA rIga dhANa athavA coga, pAsa athavA upayoga dhArAnI sarva prakAre zuddhi thAya che, tyAre lezIkaraNa nAmanI sthiratAthI sarva saMvara thAya che. para vizeSArtha jyAre jJAna dhArA tathA ega dhArAnI athavA sarvathI mana, vacana ane kAyAnA yoganI tathA upaganI e meM tharAnI zakti thAya che, tyAre zaherIkaraNanA rAjA rAmarthya sAra thAya che. e sAthI prApta kareva sthiratAthI sarva ae kAma thAya che. para upara kahelI sthitimAM saMvaraNa ane zipamAM ya hAya che? sonna thayA sivArAmAra [ saMvaro yopApavaM yAvA 15 // Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra.. bhAvAtha--tethI pahelAM, jyAM sudhI AtmAne sthiratA che, tyAM sudhI saMvara varte che, ane jyAM sudhI ceganI ca'caLatA che, tyAM sudhI Azrava che. 153 568 vizeSA--tethI pahelAM nIcenA guNuThANe jyAM sudhI AtmAne sthiratA pazu` che, tyAM sudhI AtmAne savara varte che, ane jyAM sudhI mana, vacana ane kAyAnA yuganI ca'caLatA che, tyAM sudhI AtmAne AzravapaNu che. te yAvat zalezIkaraNu sudhI mar samajavuM. 153 na AtmAnI sAthe nirjarAnA sabadha kevI rIte ? 1 nirjarA karmaNotsAdo nAtmAsau karmaparyayaH / ceta niyate ame svanAvasyAstra(phaLaH || 254 || bhAvAya kama nu zAvu, te nirjarA kahevAya che. kAMI e AtmA pAte kanA paryAyarUpa nathI, tethI jenAthI kama nI niSe rA thAya, te AtmAnA svabhAva che. 154 *; sh vizeSAnu zADavu, eTale karmane jarAvavA, te ni jaza kahevAya che. AtmA pote kamanA paryAyarUpa nathI. jenAthI karmInI nirjarA thAya che, te AtmAnA svabhAva che. eTale krama ni jarA rUpa je svabhAva, te AtmAnuM lakSaNa che. 154 karma nirjarAnuM kAraNa tama che. tattapo ghAdazaviSaM zuddhajJAna samanvitam prAtmazakti samutthAnAM cittavRttinirodhakRt // 155 // Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 59 bhAvA--zuddha jJAnavarDa yukta ane AtmazaktimAM jAgrata thayelAnI cittavRttinA nirodha karanArU te tapa khAra prakAranu` che. 155 * vizeSA--zuddha jJAnavarDa yukta, eTale jemAM zuddha jJAna rahelu che ane jemanAmAM Atmazakti jAgrata thaI haiAya, tevA purUpAnI cittavRttine aTakAvanArU evuM te tapa bAra prakAranuM che, eTale te tapanA Ara prakAra che. cha prakAranu` mAhya tapa, ane che prakAranu AMtara tapa, ema khAra prakAra thAya che. 155 44 zuddha tapanuM svarUpa.. yatra rodhaH kaSAyANAM brahmadhyAnaM jinasya ca / jJAtavyaM tattapaH zuSkamavaziSTaM tu saMghanam / / 156 / / bhAvA --jemAM kaSAyanAM rodha karavAmAM Ave, brAca pALavAmAM Ave, ane jinabhagavAnanuM dhyAna karavAmAM Ave, te mRddha tapa jANavuM; ane khAkInuM tapatA, lAMghaNu karvA jevu che. 156 viroSAya kAmAdri cAra kaSAyeAnA jemAM rAjya karavAmAM Ave, yathArtha rIte prAcya pALavAmAM Ave, ane zuddha vRttithI zrI jinabhagavAnanuM dhyAna karavAmAM Ave, te tapa samajavu, te zivAya eTale kyAyanA rAya, brahmacarya nuM pAlana ane jana bhagavAnanuM dhyAna karyA zivAya vapa kare, te mAtra lAMghaNu karyA jevu che. vAMdhaNavALa tapa karavAthI kAMIpA phaLa maLatu nathI. 156 Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. tapanuM zarIra zuM che? bunukA dehakArya vA tapaso nAsti lkssnnm|| titikSA brahmaguptyAdi sthAnaM jJAnaM tu tchpuH||157 // bhAvArtha_zruSAthI dehane kA kare, e tapanuM lakSaNa nathI parISaha sahana karavA, brahmacaryanI gupti vagerenuM sthAna rUpa che zAna, te tapanuM zarIra (lakSaNo che. 157 vizeSArtha-pariSaha sahana karavA, ane brahmacaryanI guI (navavADa) vagere jenAthI samajAya che, evuM jJAna te tapanuM lakSa zu che ane teja tapanuM zarIra kahevAya che. bAkI je bhukha veThI dehane durbaLa kare, e tapanuM lakSaNa nathI. 157 te tapanuM phaLa nirja che. jJAnena nipuNenaikyaM prAptaM caMdanagaMdhakn / nirjarAmAtmano datte tapo nAnyAdRzaM cit // 150 // bhAvArtha-caMdana ane sugadhanI jema nipuNa evA jJAnanI sAthe ekyatAne pAmeluM tapa, AtmAne nirjarA che.zivA manuM tapa kyAre paNa nirjarA ApatuM nathI 18 vilevAI--jema caMdananI sAthe tenI sugaMdha aikatAra mela che, taima nipuNavA jJAnanI sAthe tapa ekacane mehula arthAta jJAna ane tene pUrepUre saMbaMdha che. zAna vagaju sa ane tapa vagaranuM jJAna upayoga nathI. e jJAna , tapa A Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra vAthI AtmAne karmanI nirjarA thAya che. eTale evA tapathI AtmA karmane apAvI zake che. te sivAyanuM eTale jJAna zivAyanuM tapa kadi paNa AtmAne karmanirjarA ApatuM nathI, te te kevaLa laghanarUpa thAya che. 158 zI rIte tapasvI AtmA bahu puNyane prApta karI mukta thAya che? tapasvI jinanaktyAca shaasnojaasnotyyaa| puNyaM badhnAti bahulaM mucyate tu gataspRhaH // 19 // bhAvArtha-tapanI AtmA (purUSa) zAsanane ujAti karavA mAM utpanna thayelI jina bhakitanake ghaNuM para bAMdhe che, ane pachI nispRha thaIne mukta thAya che. 159 vizeSArtha-upara kahelA jJAna yukta evA bAra prakAranAM tapane AcaranArA purUSa, pitAnA zAsananI Uti thAya tevI rIte zrI jinezvaranI bhakti kare che, te te bhaktithI te vAparaya bAMdhe che, ane pachI niHspRha thaI karmamAMthI mukata thaI jAya che. kahevAne bhAzaya e che ke rAnayukta tapa, zAsananI lajAti, ane jine. mAranI vyaktithI ghaNuM ya baMdhAya che ane chevaTe nispRhapaNAthI mukti maLe che. 159 . " karmatApakaraM sApAbAlika prApnotu sAhAlAMto milA nirNaya 160 // Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa72 adhyAtma sAra , bhAvArtha-karmane tApa karanAra jJAna ane tapane je purUSa jANa nathI, te hadaya vagarane purUSa vizALa evI nijarane kevI rIte prApta kare ? 160, . . ! vizeSArtha-jJAna ane tapa karmanA tApane karanArAM che, e Tale jJAna tathA tapathI karmane nAza thAya che. A pramANe je jA te nathI, te purUSa hadaya vagarane che. AvA hadaya vagaranA purUSane karmanI nirjarA zI rIte thAya? 161 ajJAnI ane jJAnInA tapamAM zuM phera che? - ajJAnI tArA nampaoNnniA e janatA e vRtta jJAnatapurataMgniva kahe che - bhAvArtha ajJAnI purUSa koTI janma tapa karI je kamane apAve che, tene jJAna ane tapavALe purUSa tatkALa khapAve che.16 vizeSAthI ajJAnI purUSa keTI janma sudhI tapa karI je karma khapAve che te kamane jJAnI purUSapakarIne skALa apAve che. arthAta jJAna rahita tapagame teTaluM kare, te paNa te kama mijerA karI zakatuM nathI, ane jJAna yukta tapa tatkALa karmanI mije. rAne karI zake che. 161 jJAna gatapathI nikAcita karmane paNa kSaya thAya che, jJAnayogastapaH zuSyamityAhurmunipuMgavAH / 65 che! zitisthati yu.kSaya: hvA : ; Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAraH 573 ... bhAvArtha jJAnanA yAga e zuddha tapa che,' ema uttama muniyA kahe che. ane tevA tapathI nikAcita karma nA paNa kSaya tha vA ghaTe che. 162 vizeSA--je jJAnaneA ceAga te zuddha tapa kahevAya che, ema uttama munimmA kahe che. eTale jayAre jJAnanA yAga thAya, tyAre te zuddha tapa kahevAya che. arthAt jJAna yAga vagaranuM tapa, e zuddha tapa nathI-azuddha tapa che, tevA jJAna ceAga rUpa tapathI nikAcita kamanA paNa kSaya thaI jAya che. 162 tevA tapamAM rahevAthI pUrva karmonA kSaya thAya che.? yadihApUrvakaraNa zreNiH zuddhA ca jAyate / dhruvaH sthitikSayastatra sthitAnAM prAcyakarmaNAm || 163 // bhAvArtha--je tapanA ceAgathI zuddha evI apUva karaNa zreNI Utpanna thAya che, ane tenI aMdara rahelA pUva nAM karmonAsthi tinA kSaya nizcaLa thAya che. 163 vizeSA--upara kahelA nanayeAgatapanA ceAgathI zuddha evI apUrve karaNa sthiti thAya che, ane tenA yoge pUrva krama nA sthitinA nicce kSaya thAya che. 163 tevA tapasvIne bhAva nirjarA thAya che. tasmAd jJAnamayaH zuddha stapastrI nAvanirjarA / zuddha nizvayatastvaSA zuddhAzuddhasya kApi na // 164 // Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvA --te jJAnayoga tapathI tapasvI jJAnamaya ane zuddha thAya che, ane tene bhAvina rA thAya che, e bhAvanaja rA zuddhanizcayathI zuddha haiAya che, ane azuddha nizcayathI kAIpaNa nirA thatI nathI. 164 574 vizeSA----te jJAnayega tapathI tapasvI thayelA purUSa jJAna maya ane zuddha DeAya che. kAraNake, jJAnayeAga tapathI tenuM hRdaya jJAnaaya ane zuddha bane che. AvA jJAnamaya ane zuddha evA tapasvIne bhAvina rA thAya che, eTale bhAvakanI nirjarA thAya che. e bhAnirjarA zuddha nizcayathI zuddha thAya che, ane azuddha nizcayathI te jarApaNa bhAvanirjarA thatI nathI. 164 " AtmA sAthe kamanA adha dravya ane bhAvathI kaivIrIte che ? dhaH karmAtmasaMzleSo dravyataH sa caturvidhaH / taddhaitvabhyavasAyAtmA nAvatastu prakIrttitaH // 165 // bhAvA--manI sAthe AtmAnA kha'dha dravyathI cAra prakA ranA che. ane bhAvathI te hetu ane adhyavasAyathI che. 1965 vizeSA--kanI sAthe AtmAnA khadha, eTale karmanI sAthe AtmAnuM maLavu; te dravyathI cAra prakAre che. ane bhAvathI te hetu ane adhyavasAye che. eTale tenu kAraNu ane tenA adhyavasAya sAthe tene sabadha che. 165 Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. pAma AtmAne kevI rIte baMdha thAya che? veSTayatyAtmanAtmAnaM yathA sarpastathA pumAn / ' tattadanAvaiH pariNato badhnA tyAtmAnamAtmanA // 166 // bhAvArtha...jevI rIte sarSa pitAnI meLe pitAnI jAtane . viTI de che tevI rIte AtmA paNa te te bhAvamAM pariNamavAnA kAraNe pote pitAnI meLe karmathI baMdhAya che. 116 vivecana-pitAnA dehane vIMTALavAmAM sarpa teija jema hetubhuta che, temAM vividha prakAranA baMdha mAM paDI te te prakAranA karmanA ThaLIyA grahaNa karavAmAM AtmA teija heturUpa thAya che. 166 baghnAti svaMdhnA yathA kozakArakITaH svtNtuniH| AtmanaH svagatanAvabaMdhane sopamA smRtA // 167 // wvArtha-jema rezamanA kIDe pitAnA taMtuothI pitAne ja bAMdho che, te upamA AtmAne pitAnA bhAvathI pitAnA baMdhanamAM ghaTe che. 167 . vizeSArtha-jema rezamane kiDe pitAnA taMtuothI pitAne bAMdhe che, tevI rIte AtmA pitAnA svagata bhAva eTale rAgAdi pariNAmathI pitAne bAMdhe che-pite baMdhAya che. e upamA te. viSe yathArtha ghaTe che. 167 A viSe izvaranuM kartApaNuM ghaTatuM nathI. jaMtUnAM sAparAdhAnAM baMdhakArI nahIkAraH / nabaMdhAvanavasthAlA baMdhasyA prattitaH // 16 // Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 adhyAtma sAra. bhAvAtha aparAdhI evA jIvAne adhakattAM izvara nathI. kAraNa ke, izvarane tenA aMdhakartApaNAnI avasthAthI ama dhanIya evA AtmAne viSe pravRtti nathI. eTale AtmAne svabhAveja baMdhanI nivRtti che; tethI izvarane kartApaNuM ghaTatu' nathI. 168 te vAta spaSTa rIte samajAve che. tattvajJAna pravRttyarthe jJAnavanodanA dhuvA / pUrvakAryeSu spadmAdau tadadarzanAt / / 16 / / bhAvA--je jJAnavatanI preraNA che, te tattvajJAnanI pravRttine arthe dhruva che. kAraNa ke, abuddhi pUrvaka kAryane viSe svapnAkrikamAM te dekhAtu nathI. 169 vizeSA--jJAnI purUSa ja preraNA kare che, te tattvajJAnanI pravRttine arthe che; eTale jJAnI purUSanI preraNA tattvajJAnanI pravR ttine mATeja hAya che, je svapna vagere abuddhipUrvaka kAryAM che, tene viSe e jJAnanI preraNA kAMi dekhAtI nathI. te UparathIja siddha thAya che ke, tattvajJAnanI pravRttine artheja jJAnI purUSanI preraNA che. 169 bhavyatAne laine prANInI kevI pravRtti thAya che ? tathA janyatayA jaMtunoM ditazca pravarttate / bana puNyaM ca pApaM ca pariNAmAnusArataH // 170 // Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. cha bhAvArtha-vyatAthI prerAele jatu pariNAmane anusAra puraya tathA pApane bAMdhate te pramANe pravarte che. 170 vizeSArtha-je prANImAM bhavyatA hoya che, te bhavyatA prANIne preraNa kare che. te preraNAthI te bhavya prANI rAga dveSanA pariNamane anusAre puNya pApane bAMdhate, tevI pravRttimAM joDAya che. eTale puNyane bAMdhavAthI sArI pravRttimAM joDAya che, ane pApane bAMdhavAthI naThArI pravRttimAM joDAya che. 170 zuddha nizcayathI AtmA baMdhAtuM nathI, paNa tene baMdhanI zaMkA Ave che. zuddhanizcayataH svAtmA na baddho bNdhshNkyaa| bhayakaMpAdikaM kiMtu rajjAvahipateriva // 171 // bhAvArtha AtmA zuddha nizcayathI baMdhAele nathI, paNa rajajumAM sarSanI jema baMdhanI zaMkAthI tene bhaya, kaMpa vagere thAya che. 171 - vizeSA-- zuddha nizcaya hoya te, AtmAne baMdha thata nathI, paNa tene baMdhanI zaMkA rahe che, te zaMkAne laIne rajajumAM apanI zaMkAthI jema bhaya-kaMpa vagere thAya che, tema tene bhayakaMpa vagere thAya che. 171 * 37 Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 adhyAtma sAra "bhavasthitine anusAre baMdha che. rogasthityanusAreNa pravRttI rogiNo yathA / javasthityanusAraNa tathA baMdho'pi vAryate // 17 // bhAvArtha-roganI sthitine anusAra jema regInI pravRtti hoya che, tema saMsAranI sthitine anusAre baMdhanI pravRtti varNana karelI che. 172 vizeSArtha--gI purUSa je pravRtti kare che, te tene regane anusAra kare che. tevI rIte AtmAne saMsAranI sthitine anu sAre karmane baMdha che. kahevAne Azaya e che ke, je kALe A zarIra upta thayuM, te kALe sarva roganI sthitie zarIramAM utanna thayela che, paNa jyAre regI kupagya seve che, tyAreja rega prakaTa thaI Ave che. te ja pramANe AtmA karmanI sthitine anusAra rahelA che, paNa jyAre te rAga dveSanA pariNAma pragaTa kare che. tyAre tene karmanA baMdha thAya che. vastutAe AtmA tenAthI bhinna che. 172 kevA purUSe adhyAtma zAstra sAMbhaLavAne icche che? haDhAjhAnamayI shNkaamenaampniniisstH|| adhyAtma zAstramicchaMti zrotuM vairAgyakAkSiNaH // 173 // bhAvArtha e daDha ajJAnamaya zaMkAne dUra karavAnI IcchA rAkhanArA ane vairAgyanI AkAMkSA rAkhanArA purUSe adhyAtma zAA sAMbhaLavAne Irache che. 173 Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 579 vizeSArtha -je purUSe pitAnA hadayanI aMdara daDha evI ajJAnamaya zaMkAne dUra karavAnI IcchA rAkhatA hoya, eTale zuMkA, kAMkSA vagere deSathI dUra rahenArA heya, ane hadayamAM vairAgyanI IcchA dharAvatA hoya, tevA purUSe adhyAtma zAstra sAMbhaLavAnI I. cchA kare che, eTale zaMkA rahita ane vairAgyanI IcchAvALA purUSa adhyAtma zAstrane zravaNa karavAnA adhikArI che. 173. kevo purUSa pratyakSa zaMkAne nAza karatA nathI? dizAdarzakaM zAkhAcaMdranyAyena ttpunH| pratyakSaviSayAM zaMkAM na hi haMti parokSadhIH // 174 bhAvArtha-pakSa buddhivALe purUSa dizAne darzAvanAra zAkhAcaMdranA nyAyathI pratyakSa viSayanI zaMkAne nAza karatuM nathI. 174 vizeSArtha--je purUSa parokSa buddhivALe che, te jema nirma La cakSu chatAM grahaNa ghelA jevI najara thaI jAya, te tethI te eka caMdranI pAse bIjo caMdra dekhe che, e nyAye adhyAtmazAstra dizAne dekhADe che, paNa temAM je parokSa buddhi hoya, te te pratyakSa viSayanI zaMkAne TALI zake nahIM. eTale adhyAtmane viSaya pratyakSapaNe nathI, paNa parIkSapaNe che, mATe svabhAve je adhyAtma zAya che, te paNa buddhi che, anubhave te sAkSAta pratyakSapaNAne haNa zake nahIM eTale AtmAnubhavI purUSe pitAnA anubhava karI, A mAne pratyakSa anubhava kare che. 174 Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 adhyAtma sAra, zAstrajJAna chatAM paNa mithyA buddhi ane saM skArathI baMdhanI buddhi thAya che. zaMkhadhaityAnumAne'pi doSAtpItatvadhIryayA / zAstrajJAne'pi mithyAdhIH saMskArAddhadhadhIstathA // 17 // bhAvArtha-jema purUSa zaMkhane ujavela jANe che, topaNa - ganA deSathI te zaMkhamAM pILApaNAnI buddhi utaza thAya che, tema zAstranuM jJAna chatAM purUSane saMskArathI mithyAtvanI buddhi, ane ba. dhanI buddhi Utaza thAya che. 15 vizeSArtha-jema timira athavA madhurAnA rogavALe purUSa zakhane ULa jANe che, paNa te reganA deSathI te zaMkhanI aMdara pILA varNanI buddhi upta thAya che tevI rIte zAsathI purUSa A tmAnI nirmaLatA jANe che, paNa mithyAtvanA saMskArathI AtmAnI aMdara baMdhanI buddhi unna thAya che. eTale AtmAne rAgI, hevI baMdha rUpa je dekhe che, te anubhava vinA dekhe che. 15 kevA purUSane AtmA abaddha prakAzita thAya che? . zrutvA matvA muhuH smRtvA sAdAdanujavaMti ye| tattvaM na baMdhadhIsteSAmAtmA badhaH prakAzyate // 176 : bhAvArtha--je purUSa tattvane sAMbhaLI, manana karI ane vAra vAra smaraNa karI, sAkSAta anubhave che, teone baMdhanI buddhi Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 581 AtmanizcayAdhikAra Usara thatI nathI, ane temane AtmAnA ane prakAza thAya che. 176 vizeSArtha-je purU tatvane sAMbhaLe che, tenuM manana kare che, ane pachI vAraMvAra tenuM smaraNa kare che, tene tatva sAkSAta anubhava thAya che. tevA purUSane pachI baMdhanI buddhi - sanna thatI nathI, eTale temane AtmAne baMdha jaNAtuM nathI. temane "AtmA abaddha che e prakAza thAya che. tethI Uttama pura tatvanuM zravaNa, manana ane samaraNa karavuM joIe. 176 dravyamekSa ane bhAvabhekSanuM svarUpa avyamodaH yaH karma avyANAM nAtmalakSaNam / bhAvamokSastu tapeturAtmA ratnatrayAnvayI // 177 // bhAvArtha-kadravyane kSaya e dravyamakSa kahevAya che, te AtmAnuM lakSaNa nathI, ane tenA hetu rUpa AtmA, jJAna, darzana ane cAritra rU5 traNa ratna vALo thAya, te bhAvamokSa kahevAya che. 177 vizeSArtha je dravya karmane kSaya, te dravya mekSa kahevAya che. paNa te kAMI AtmAnuM lakSaNa nathI. mAtra te dravya karmane kSaya, te mokSane hetu thAya che. paNa jyAre AtmA, jJAna, darzana ane caritra rU5 traNa ratnanI pariNatirUpa bane, te bhAvakSa kahevAya che ane tene je dvavyAkarmane kSaya che, teUpacArathI mokSane heta kahevAya che. paNa te vAtAe tatvabuddhithI kahevAtuM nathI. 177 Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa82 adhyAtma sAra, jayAre AtmAnI ekatA prApta thAya che, tyAre zuM thAya che? jhAnadarzana cAritrai rAtmaikyaM banate yadA / karmANi kupitAnIva bhavaMtyAzu tadA pRthag // 17 // bhAvArtha-jyAre AtmA, jJAna, darzana ane cAritrathI eka tAne pAme che, tyAre jANe karma kepa pAmyAM hoya, tema tatkALa judA thaI jAya che. 178 . vizeSArtha-jyAre AtmA, jJAna, darzana ane cAritranI sAthe ektA pAme che, eTale AtmA, jJAna, darzana ane cAritra rUpa bane che, tyAre tenA karmo tenAthI judAM thaI jAya che. te upara graMthakta UprekSA kare che ke, jANe te karma kepa pAmyA che, tema judAM thaI jAya che. kepa pAmele mANasa judo paDe, e lezika vyavahAra che. 178 e uparathI siddha thAya che ke, ratnatrayIja mekSarUpa che. ato ratnatrayaM moktastadanAve kRtaarthtaa| pAkhaMmigaNAliMgezca gRhaliMgaizca kApi na // 17 // bhAvArtha--ethI jJAna, darzana ane cAritra e traNa raste ja mokSarUpa che. ane tenA abhAve pAkhaMDIonA samUhanAM ligethI ane gRhaligathI kaI jAtanI kRtArthatA nathI. 179 Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. ' 583 vizeSArtha-jJAna, darzana ane cAritra rUpaja mekSa che. eTale jJAna, darzana ane cAritrathI mekSa prApta thAya che, ane tenA abhAve pAkhaMDInAM liMga dhAraNa karI, pharanArAo ane guhasthanAM liMga laI pharanArAone keI jAtanI kRtArthatA thatI nathI, eTale tethI kaI rIte mokSa prApta thatuM nathI. 179 siddhAMtanA sArane kayA purUSe jANatA nathI? pAkhaMDigaNaliMgeSu gRhaligeSu yeratAH / na te samayasArasya jhAtAro bAlabudhayaH // 10 // bhAvArtha-je purUSa pAkhaMDinA samUhanAM ligene viSe ane gRhasthanAM liMgane viSe Asakta rahe che, te bALa buddhivALA purUSe siddhAMtanA sArane jANanArA detA nathI. 180 | vizeSArtha-pAkhaMDienA samUhanAM ligene viSe ane gRhasthanAM liMgane viSe jeo Asakta rahe che, te purUSe bALabuddhivALA che, tethI teo siddhAMtanA sArane jANI zaktA nathI. tethI pAkhaMDI ane gRhasthanAM liMga dhAraNa karavAmAM muniee Asakta thavuM na joIe. 180 liMgastha athavA gRhastha kayAre siddhine pAme che? jAvaliMgaratA yetu sarvasAravido hi te / liMgasthA vA gRhasthA vA sidhyati dhutakaTamaSAH // 11 // Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, - bhAvArtha-jeo bhAvaliMgane dhAraNa karavAmAM tatpara che, teo sarva sArane jANanAra che. teo liMgastha heya, athavA gRhaahema, te paNa pApa rahita thaI siddha thAya che. 181 ' vizeSArtha--je purUSe bhAvaliMgane dhAraNa karavAmAM tatpara che, arthAta dravyaliMgathI rahita che, teo sarva sArane jANanArA thAya che. teo sAdhusaMge hoya, athavA gRhasthanA liMge heya te paNa sarva pApakarmane dUra karI, siddhipadane pAme che. 181 bhAvaliMga zenuM aMga che? bhAvaliMga hi mojhAMga dravyaliMga makAraNam / / dravyaM nAtyaMtikaM yasmAnApyekAMtika miSyate // 17 // | bhAvArtha-bhAvaliMga e mokSanuM aMga che, ane kAliMga kSanuM akAraNa che, tethI atyaMta paNe ane ekAMte dravyane IchAtuM nathI. 182 ' vizeSArtha bhAvaliMga e mokSanuM aMga che, eTale bhAvaliMgathI mekSa prApta thAya che, ane dravya liMga akAraNa che, eTale vyaliMga mokSanuM kAraNa thatuM nathI. tethI atyaMta paNe ane ekAMta dvavyAsaMgane IcchavuM na joIe. eTale jeo bhAvaliMgI che, teo ekAMte drayaligane IcchatA nathI. 182 te viSe vizeSa vivecana kare che. yathA jAta dazAliMgamarthA davyabhicAri cet / vipakSabAdhakAbhAvAt tadetutve tu kA pramA // 13 // Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcAdhikAra. 25 bhAvArtha-jevI rIte prApta thayelI dazAnuM liga e arthathI avyabhicArI heya, te vipakSanA bAdhakanA abhAvathI tenA hetu NamAM zuM pramANa che? 183 vizeSAtha-ahIM keI zaMkA kare ke, nagnapaNamAM mokSa che. tenA uttaramAM kahe che ke, je e arthathI vAta kharI hoya te, AmAne moha bAdhaka che, te mehane abhAva thAze. ane je nagnapaNe mokSa hoya te, mohane TALavAnuM zuM pramANa che? tyAre te mohane TALavAnI koI jarUra na rahe. 183 vastrAvadhAraNecchA cedAdhikA tasya tAM vinA / dhRtasya na kimasthAne karAderiva bAdhakam // 14 // bhAvArtha-je vastra dhAraNa karavAnI IcchA tenI bAdhaka na hoya te te IcchA vinA dhAraNa karelAne hAtha vagerenI jema te yAne bAdhaka kema na hoya? 184 ' vizeSAI-varane dhAraNa karavAmAM eTale IcchA vinA paNa che, vastra rAkhatAM mokSanI bAdhatA che, te IcchA vinA je hAtha pramukha aMga dharyA che, te paNa mekSanAM bAdhaka thaze. eTale digaMara le kahe che ke, vasA rAkhavAM e mekSanAM bAdhaka che, te vAta nimULa che. 184 svarupeNa saMce kevAjJAnabAdhakam / tadA digpaTamItvaiva tattadAvaraNaM bhavet // 18 // Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra bhAvA--jo vasra svarUpathI kevaLa jJAnane khAdhA karanArU hAya, tA digaMbaranI nIti pramANe paNa vasrAvaraNu thAya. 185 * 586 vizeSA--je paramArthathI vastra kevaLajJAnanuM bAdhaka hoya, tA digambaranI rIte kevaLajJAnAvaraNIne ThekANe vajravaraNI thayu ema jANyu... joIe. ane digabarIe vajravaraNI karma kahetAM nathI, e temanI mATI bhUla che. 185 itthaM kevalinastena mUrdhni kSiptena kenacit / kevalatvaM palAyaMte tyaho kimasamaMjasam // 286 // bhAvA--mAvI rIte kevaLInA mastaka para keAI vasa oDhADe, tyAre kevalajJAnane nAzta javu joie, e kevI aghaTita vAta kahevAya ? 186 vizeSAdigabarInA mata pramANe te kevaLajJAnInA mastaka para keAI vastra oDhADe, te tenA kaivala jJAnane nAzI javu joIe. paNa kevaLIne vajra oDhADavAthI kevalajJAna nAzI jatu nathI, tethI te digaMkharIA kevuM aghaTita khele che ? arthAt temanu e kathana tadna aghaTita che. 186 tethI bhAvali'gathI meAkSa thAya e vAta siddha thAya che. bhAvaliMgAsa to moko ninnaliMgeSvapi dhruvaH / kadAgrahaM vimucyaitad bhAvanIyaM manasvinA // 187 // Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 587 bhAvArtha_bhizaliMga chatAM paNa bhAvaliMgathI ja nizveja mokSa thAya che; tethI kadAgrahane choDIne zreSTha mAnavALA purUSe e bhAvanA karavI. 187 vizeSArtha kadi liMga judAM judAM hoya, te paNa bhAvaliMgathIja mekSa thAya che, e siddhAMta che. mATe zreSTha manavALA purUSa kadAgraha cheDIne eja vicAravuM joIe. 187 AtmAne baMdha ane mekSa azuddha nayathI che, zuddha nayathI nathI. azudhanayato hyAtmA bacho mukta iti sthitiH na zudhanayatastveSa badhyate nApi mucyate // 17 // bhAvArtha-AtmA azuddha nayathI baddha ane muktanI sthitimAM gaNAya che ane zuddha nathI e AtmA baMdhAtuM nathI, tema mukAtuM nathI. 188 vizeSArtha-je AtmA karma sAthe baMdhAele che ane kemaMthI mukAele che, evI sthiti azuddha nayathI dekhAya che, paNa tyAre zuddha nayathI jovAya che, tyAre e AtmA baMdhAtuM nathI, tema mukAtuM nathI, ema dekhAya che. tethI zuddha nayathI AtmAvalakana karavuM joIe. 188 vicakSaNa purUSe navatAthI Atmatattvane vicAra kara. anvayavyatirekAbhyAmAtmatatvavinizcayam / navanyo'pi hi tattvebhyAkuryAdevaM vicakSaNaH // 10 // Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa88 adhyAtma sAra. bhAvArthI--vicakSaNa purUSe anvaya ane vyatirekathI navatavaDe Atmatatvano evI rIte nizcaya kare. 18 vizeSAtha_evI rIte eTale prathama darzAvyA pramANe vi. cakSaNa purUSe anvaya eTale saMbaMdhathI ane vyatireka eTale abhAvathI jIvAjIvAdi navatatve vaDe Atmatatvane nizcaya kare. 189, eja parama adhyAtma, amRta, parama jJAna, ane parama yoga che. daM hi paramadhyAtmamamRtaM hyada eva ca / idaM hi paramaM jJAnaM yogo'yaM paramaH smRtaH // 10 // bhAvArtha-A ja parama adhyAtma che, A ja parama amRta che, A ja parama jJAna che ane A ja parama ga che. 190 ' vizeSArtha e Atma tatvano nizcaya teja parama adhyAtma che, te ja parama amRta che, te ja parama jJAna che, ane te ja parama ga che. eTale Atmatatvane nizcaya thavAthI ukRSTa adhyAtma, utkRSTa amRta, utkRSTa jJAna, ane utkRSTa ega prApta thAya che. 190 A guhya tattva alpabuddhivALAone ApavuM nahIM. guhyAdguhyataraM tattvametatsUkSmanayAzritam / na deyaM svaspabukInAM tarkhetasya vimaMbikA // 191 // Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra. 589 - - bhAvArtha-guNathI atizaya guhyA evuM A tatva sAmanayane Azrita raheluM che, te a5 buddhivALAone ApavuM nahIM. che temane ApavAmAM Ave, te te tatvanI viDaMbanA che. 191 vizeSAtha-je tatva guauthI paNa guhya che, te tatva sUlamanayane AzrIne raheluM che. evA zuddha tatvane upadeza alpa buddhivALA purUne kara nahIM. kAraNa ke, teo tenA adhikArI nathI. jeo paripUrNa buddhivALA che, temane ja e tattvane upadeza Apache. alapa buddhivALAone evAM sUkSama tatvane Upadeza karavAthI te tattvanI viDaMbanA thAya che. 191 alpa buddhivALA purUSone e tava hita kArI nathI. janAnAmalpabuddhInAM naitattatvaM hitAvaham / nirbalAnAM kSudhAtAnAM lojanaM cakriNoM yathA // 15 // bhAvArtha-sudhAthI pIDita evAM nabaLAM janene jema cakavatInuM bhajana hitakArI nathI, tema alpa buddhivALA purUSane e tattva hitakArI nathI. 192 vizeSAtha-zarIre nabaLA evA loko kSudhAtura thayA hoya, temane jema cakravartInuM bhejana hitakArI thatuM nathI, tema alpa buddhivALA purUSane e tatva hitakArI nathI. zarIre nabaLe mANasa cakravartInuM bhAre bhejana jamI ajIrNathI pIDAya che. tevI rIte a5 buddhivALe mANasa tatva jANavA prayatna kare, paNa tenI buddhimAM e tatva grAhA na thavAthI, te viparIta paNe thAya che, tethI vizALa buddhivALA purUSe ja tattvajJAna meLavavuM joIe. 192 Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 adhyAtma sAra, e tatva kevA purUSone anartha karanAruM thAya che? jhAnAMzaurvidagdhAnAM tattvametadanarthakRt / azuddhamaMtrapAThasya phaNiratnagraho yathA // 153 / / bhAvArtha-maMtranA azuddha pAThane jANanArA purUSane jema sarpanI phaNanA ratnanuM grahaNa anartha karanAruM che, tema jJAnane eka aMza meLavI paMDita banelA purUSane e tatva anartha karanArU thAya che. 193 vizeSArtha--je purUSa jJAnane aMza meLavI, paDita banI jAya che, tevA ardhadagdha purUSane A tatva anartha karanAruM che. kAraNa ke, tevA purUSanI buddhimAM e tattva grAhyA thatuM nathI. eTale te arthane anartha karI viparIta prarUpaNa kare che. te upara draSTAMta Ape che. jema azuddha sapane maMtra pATha jANanAre purUSa sarSanI phaNanA ratnane levA jAya, te temAMthI tene anartha thAya che. 193 vyavahAra nayamAM akuzaLa evA purUSane nizcayanaya jANavAnI icchA viparIta phaLa Apa nArI thAya che. vyavahAraviniSNAto yo jhIpsati vinizcayam / kAsArataraNAzaktaH sAgaraM sa titIti // 14 // bhAvArtha vyavahAranayamAM akuzaLa e je purUSa nila ya naya jANavAnI IcchA kare che, te purUSa sarovarane karavAmAM atha kta chatAM, samudrane taravAnI IcchA kare che. 14 Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanizcayAdhikAra 591 vizeSArtha-je purUSa vyavahAra nayamAM kuzala nathI, chatAM nizcaya naya jANavAnI IcchA kare che, te purUSa sarevarane taravA azakata che chatAM samudrane taravAnI IcchA kare che. arthAt vyavahAra naya jANyA vinA nizcayanaya jANavAnI IcchA karavI te taddana anupayogI che. vyavahAra vinA nizcayanuM jJAna kadi paNa prApta thatuM nathI. 194 have upasaMhAra karI, parama samatAnI prApti kahe che. vyavahAraM vinizcitya tataH zuphanayAzritaH / AtmajJAnarato nUtvA paramaM sAmyamAzrayet // 195 // bhAvArtha-vyavahAra nayane nizcaya karyA pachI zuddha nayane Azrita thayelA purUSe AtmajJAnane viSe tatpara thaI, parama samatAne Azraya kare. 1lpa vizeSArtha-prathama vyavahAra nayane nizcaya kare. te pachI zuddha nayane Azraya kare. jayAre zuddha nayane Azraya thAya, eTale tenAmAM AtmajJAna utpanna thAya che. pachI AtmajJAnamAM tatpara evA te purUSe parama samatAne Azraya kare. kahevAne A zaya e che ke, vyavahAra naya jANyA pachI zuddha nayanuM jJAna thAya che, ane te pachI AtmajJAna prApta karI, parama samatA meLavI zakAya che. 15. iti aSTAdaza aatmnishcyaadhikaarH| Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. adhikAra 19 mo. jaina mata stutyadhikAra. zrI jaina zAsana rUpa samudra zivAya huM para no Azraya karatA nathI. utsarpadavyavahAranizcayakathAkabolakolAhala. trasyadunayavAdikacchapakulaM bhrazyatkupakSAcanam / udyAktinadI pravezasubhagaM syAghAdamaryAdayA yuktaM zrI jinazAsanaM jalanidhi muktvAparaM nAzraye // 1 // bhAvArtha-zrI jinazAsana rUpI samudra, ke jenI aMdara dura nayavAdI rUpa kAcabAonA samUha, UchaLatA vyavahAra tathA nizcaya nayanI kathA rUpa kalelanA kolAhalathI trAsa pAmI rahyA che. naThArA pakSa rUpI parvate jemAM paDI jAya che, Udaya pAmatI muktirUpI nadIonA pravezathI je suMdara che ane je syAdvAda rUpa mayadAthI yukta che, tevA jinazAsana rUpa samudra vinA huM bIjAne Azraya karatA nathI. 1 vizeSArtha -graMthakAra A kalekathI zrIjina zAsanane samudranuM rUpaka AvI varNave che. jemAM samudranA kalelathI kAca Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenamata stutyadhikAra. * 53. bAo trAsa pAme che tema jina zAsana rUpa samudranA vyavahAra tathA nizcayanayarUpa kalelanA kolAhalatho, durnayavAdIrUpa kAcabAo trAsa pAme che. jema samudramAM AvelA parvate kalolanA mArAthI paDI jAya che, tema jinazAsana rUpa samudranA kalolanA mArAthI kupakSa--naThArA pakSa 35 parvate tuTI paDI jAya che. samudra jema nadIonA pravezathI suMdara che. tema jinazAsana rU5 samudra yukti rUpa nadIonA pravezathI suMdara che, jemAM samudra maryAdAthI yukta che, tema jinazAsana rUpa samudra syAdvAda rUpa maryAdAthI yukata che. e jina zAsana rUpa samudra sivAya huM bIjAne Azraya karatuM nathI. 1 syAdvAdane kalpavRkSanuM rUpaka Ape che. pUrNapuNyanayapramANaracanApuSpaiH sadAsthArasai stattvajJAnaphanaiH sadA vijayate syAdvAdakalpadrumaH / etasmAtpatitaiH pravAdakusumaiH SaDdarzanArAmabha yaH saurana mudramatyabhimataira dhyAtmavAtIla vaiH // // bhAvArtha-pUrNa ane pavitra evA naya pramANanI racanArUpa puthiI, sat AsthA rUpa rasethI, ane tattvajJAna rUpI phaLothI, syAdvAda rUpI kalpavRkSa sadA vijaya pAme che je kalpavRkSa vadarzana rUpa ArAmamAM UmA thaI, pitAmAMthI paDelA pravAda rUpa puSpathI ane abhimata evA adhyAtmanI vArtAonA azathI sugaMdhane pragaTa kare che. 2 38 Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra vizeSA--graMthakAra A zlAkathI yAdvAdane kalpavRkSanu rUpaka Ape che. jema kalpavRkSamAM puSpa, rasa ane phaLa hAya che, tema syAdvAda rUpI pavRkSamAM sAta naya pramANa rUpa puSpA che, Uttama AsthA rUpa rasa che, ane tattvajJAna rUpa kaLA che. e syAdvAda rUpI kalpavRkSa SaT dana rUpa udyAnamAM thayeluM che. jema uttama udyAnanuM vRkSa peAtAnA puSpomAMtho sugadhane pragaTa kare che, tema syAdvAda rUpI kalpavRkSa potAnAmAMthI paDelA pravada rUpa puSpAthI ane adhyAtma vArtA rUpa aMzeAthI sugaMdhane pragaTa kare che. ra jainAgamane merU parvatanuM rUpaka Ape che. Bes citrotsarga zujApavAda racanAsAnu zriyAlaMkRtaH zraddhAnadana caMdanadrumanijaprollasatsAranaiH / grAmyadbhiH paradarzanagrahagaNarAsevyamAnaH sadA tarkasvarNa zilocchritA vijayate jainAgamo maMdaraH // 3 // bhAvA--jainAgama rUpI merU paryaMta sadA vijaya pAme che, je parvata vicitra utsarga ane zubha apavAdano racanA rUpa zikharAnI lakSmIthI ala`kRta che. zraddhA rUpa nadana vananA caMdana vRkSa jevI buddhi rUpa jenI sugaMdha cAre taraph prasare che, bhamatA eva paradarzana rUpa grahonA samUhathI je niraMtara sevAya che. ane tarka rUpI suvarNanI zilAothI je Unnata che. 3 vizeSA--graMthakAra A zlAkathI jana Agamane me paMtanu rUpaka Ape che. merUparyaMta zikharAnI zAbhAthI jema ala Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenamatastutyadhikAra patpa kRta che, tema jenAgama rUpI merU parvata vicitra evA utsarga tathA zubha apavAdanI racanArUpazikharanI lakSamAMthI alaMkRta che eTale jainAgamamAM vicitra Utsargo ane zubhApavAde rahelA che. jema merUparvata upara naMdanavananAM caMdana vRkSe AvelA che, tema jenAgama rUpa merUparvata upara zraddhA rUpI naMdanavana che, ane temAM caMdananAM vRkSa rUpa prajJA-buddhi che; eTale zraddhA ane prajJAthI jainAgama suzobhita che, ane tenI sugaMdha cAre tarapha prasare che. jema merUparvatanI AsapAsa graha-tArAo phare che, ane tenAthI te sevAya che, tema jainAgama rUpa merU parvatanI AsapAsa anya darzana rUpa grahonA gaNe phare che, ane tenAthI te sevAya che. jema merUparvata suvarNanI zilAothI Uta che, tema janAgama tarka rUpI suvarNanI zilAothI Unnata che. Ave jenAgama rUpI merU parvata sadA vijaya pAme che. 3 jaina Agamane sUryanI sAthe sarakhAve che. syAdoSApagamastamAMsi jagati kIyaMta evakSaNA dadhvAno vizadIjavaMti nibimA nidrAdRzorgacchati / yasminnanyudite pramANadivasapAranakalyANinI prauDhatvaM nayagIrdadhAti sa ravi a~nAgamo nNdtaat|| 4 // bhAvArtha-te jenAgama rUpI sUrya AnaMda pAme che, je Uya pAmatAM deSAAtrine nAza thAya che, kSaNavAramAM jagatanI Adara aMdhakArane kSaya thaI jAya che, mArge cekhA dekhAya che, Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 596 adhyAtma sAra. nemAMthI gADha nidrA cAlI jAya che, ane pramANa rU5 divasanA prAraMbhathI kalyANa rUpa evI nayanI vANI praDhatAne dhAraNa kare che. 4 vizeSArtha-A spekathI graMthakAra jenAgamane sUryanuM rUpaka ApI. varNave che. te jenAgamarUpI sUrya AnaMda pAme, jemasUryanA udayathISA-rAtrine nAza thaI jAya che, temanAgamarUpI sUryane Udaya thavAthI deSanAza thaI jAya che. jema sUryanA UdayathI tatkALa jaganuM aMdhakAra kSINu pAmI jAya che, tema jenAgama rUpI sUryanA udayathI ajJAna rUpI aMdhakArane kSaya thaI jAya che. sUryanA udayathI, jema rastAo khullA dekhAya che, tema jainAgama rUpI sUryanA UdayathI dharmanA mArge spaSTa dekhAya che. sUryanA UdayathI jema temAMthI gADha nidrA cAlI jAya che, tema jainAgama rUpI sUryanA UdayathI pramAda rUpI gADha nidrA cAlI jAya che. sUryanA udayathI jema vi. sane prAraMbha thaI lekenI vANI praDha bane che tema jainAgamarUpI sUryanA UdayathI pramANa rUpa divasanA AraMbhathI kalyANa rUA evI sAta nayanI vANuM dhraDhatAne dhAraNa kare che. 4 zrI jina zAsanane caMdranI upamA Ape che. adhyAtmAmRtavarSibhiH kuvalayoDAsaM vilAsargavAM tApavyApavinAzinirvitanute labdhodayAyaH sdaa| tarka sthANuziraHsthitaH parivRtaH sphArai yastArakaiH so'yaM zrIjinazAsanAmRtaruciH kasyati norucyatAm // 5 // Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainamata stutyadhikAra - 597 bhAvArtha-te zrI jainAgamarUpI caMdrakone rUcikara na thAya? je jenAgama rUpI caMdra udaya prApta karI, tApanI vyApaktAne nAza karanArA ane adhyAtma rUpa amRtane vaSavanArA pitAnA ge (vAchuM ane kiraNe) nA vilAsathI kuvalaya (pRthvI maMDaLa ane pacaNA)ne ullAsa kare che, ane je taka rUpI zaMkaranA mastaka para rahI naya rU5 meTA tArAothI parivRta thaI rahyA che. 5 vizeSAtha-A lekathI graMthakAra jainAgamane caMdranuM rUpaka ApI varNave che. zrI jainAgama rUpI caMdra kone rUcikara thatuM nathI? arthAt sarvane rUcikara thAya che. jema caMdra udaya pAmI tApanI vyApaktAne nAza karanArA ane adhyAtma rUpa amRtane varSAvanArAM pitAnAM kiraNenA vilAsathI kuvalaya-pRthvInA maMDaLane athavA piyaNane UlAsita kare che, tema jainAgama rUpI caMdra udaya pAmI sUryanA tApanI vyApaktAne nAza karanArA ane adhyAtma rUpa ane mRtane varSAvanArA vANanA vilAsethI pRthvInA maMDalane ullAsita kare che. jema caMdra zaMkaranA mastaka upara rahI spaSTa tArAothI parivRta thaI rahe che, tema jainAgama rUpI caMdra takarUpI zaMkaranA mastaka Upara rahI sAta naya rUpa spaSTa tArAothI parivRta thaI rahe che. e jenAgama rUpI caMdrakone rUcikara na thAya ? 5 sarva nayamaya jaina draSTi sArarUpe pratyakSa dekhAya che. baughAnAmRjusUtrato matamabhU ghedAMtinAM saMgrahAt sAMkhyAnAM tata eva naigamanayAd yogazca vaizeSikaH / zabdabrahmavido'pi zabdanayataH sarvairnayairguphitA jainIdhiritIha sAratarayA pratyakSamuphIdate // 6 // Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra, ---- bhAvArtha-jusUtra nathI baddha kone mata Utpanna thaye, saMgraha nayathI vedAMtiono tathA sAMkhyane mata pragaTa thaye, nigama nayathI coga ane vaizeSika mata Utpanna thaye ane zabda nathI zabda brahma-mImAMsAne mata pragaTa thaye. evI rIte sarvanaya vaDe graMthAelI jaina daSTi atizaya sAra rUpe pratyakSa dekhAya che. 6 vizeSArtha A plekathI grathikAra jaina darzanamAMthI sarva darzananI Utpatti darzAvI, jaina darzanane sAra rUpe batAve che. jaina darzana sAta naya mAne che. te sAta namAMthI judA judA narane AzrIne bIjAM darzane thayelAM che. rUjusUtra nayathI aiAddha lokone kSaNika mata Utpanna thayela che. saMgraha nayamAMthI vedAMtione advaita mata ane sAMkhene sezvara tathA nirIzvara mata pragaTa thaye che. nigama nayamAMthI pataMjaline vega mata tathA vaizeSikane mata AvidbhUta thayA che, ane zabda nayathI mImAMsAne mata pragaTa thayA che. evI rIte sarvanaya vaDe guMthAelI jaina daSTi-jaina darzana atizaya sAra rUpe pratyakSa dekhAya che. 6 jainAgamane teDavAne kaI samartha nathI. uSmA nArkamapAkaroti dahanaM naiva sphuliMgAvalI nAbdhi siMdhujalaplavaH suragiri grAvA na vAjyApatat / evaM sarvanayaikabhAvagarimasthAnaM jineMdrAgamaM tattadarzanasaMkathAMzaracanArupaM na haMtuM kSamAH // 7 // bhAvArtha-jema garamI sUryane, taNakhAnI paMkti Agnane, nadInA jaLane pravAha samudrane, ane pASANa merU parvatane, haThAvI Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainamata stutyadhikAra. dUra karI zaktA nathI, tema sarvanayanA eka bhAvanA gAravanuM sthAna rUpa ane te te darzananI kathAnA aMzanI racanA rUpa evA jine. nA Agamane haNavAne kaI samartha thaI zaktA nathI. 7 vizeSArtha-jema garamI sUryane, taNakhAnI paMkti agnine, nadInA jaLane pravAha samudrane, ane pASANumerUnehaThAvI zake nahIM, tema kaI jinendranA Agamane teDavAne samartha thatuM nathI. kAraNa ke te jinene Agama sAta nayanA eka bhAvanA gauravathI paripUrNa che. eTale sAta no temAM yuktithI ghaTAvI zakAya che. temaja te SaTa darzanenI kathAonA aMzanI racanAvALe che, eTale tenI aMdara darzane paNa judA judA nathI AvI zake che. evA jinendranA Agamane teDavAne kaI paNa samartha nathI. 7 jinamatamAM kevo Upakrama hitakArI nathI ? duHsAdhyaM paravAdinAM paramatapaM vinA svaMmataM varape ca kaSAyapaMkakaluSaM cetaH samApadyate / so'yaM niHsvanidhigrahavyavasitau vetAlakopakramo nAyaM sarvahitAvaho jinamate tattvaprasidhyarthinAm // // bhAvArtha--anya darzanIne bIjAnA matane AkSepa karyo vinA pitAne mata sAdhya che, ane bIjAnA matane AkSepa karavAmAM citta kaSAya rUpa kAdavathI DeLAI jAya che. nirdhananA bhaM. hArane levAmAM Ughukta thayelA vetALanA je A Upakrama tatvanI Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra, prasiddhinA athI evA purUSane hitakArI nathI, tethI te Upakama jaina matamAM rahela nathI. 8 ' vizeSArtha--anyadarzanIo bIjAnA mata upara AkSepa karyA vinA pitAne mata sAdhya karI zaktA nathI. ane bIjAnA mata pratye AkSepa karavAthI temanA cittamAM kaSAyane Udaya thayA vinA rahete nathI. tethI A Upakama nirdhana purUSanA bhaMDArane levA taiyAra thacelA vetALanA jevuM che. arthAt te nakAme che. te Upakama jaina matamAM che ja nahIM. kAraNa ke, tatvanI siddhinA athI evA purUne te hitakArI nathI. 8 jinendranA AgamamAM lIna thayeluM citta bIjA matanI vArtAomAM pravartatuM nathI. vArtAH saMti sahasrazaH pratimataM jJAnAMzabaMdhakramA zvetastAsu tataH prayAti na tamAM lInaM jineMdrAgame / notsarpati latAH kati pratidizaM puSpaiH pavitrA maghau tAnyo naiti rati rasAlakalikAraktastu puskokinaH // 5 // bhAvArtha pratyeka matamAM jJAnanA aMzanA baMdhanA damavALI hajAre vArtAo che, paNa jiteMdranA AgamamAM lIna thayeluM citta tenI aMdara jatuM nathI. vasaMtarUtumAM puSpathI pavitra evI keTalI eka latAo pratyeka dizAmAM prasare che, paNa AmrakalinI aMdara rakata thayele praDha kokila te latAomAM prIti karate nathI. . Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainamata stutyadhikAra. 601 vizeSArtha-paTa darzanemAM jJAnanA aMzanA kamavALI haja vAttIo che; paNa jineMdranA AgamamAM lIna thayeluM citta te vArtAo tarapha jatuM nathI. kAraNa ke, te darzanamAM pUrNa jJAna nathI, paNa jJAnanA aMza che, tethI pUrNa jJAnavALA jinamatamAM rameluM citta te vArtAomAM kema lIna thAya? te vAta daSTAMtathI siddha kare che. vasaMtaRtumAM puSpothI suzobhita evI hajAre latAe dareka dizAmAM prasare che, paNa AmravRkSanI kalimAM Asakta " thayelA kekila pakSInuM citta bIjI latAomAM kema lIna thAya? arthAt na thAya. 9 bIjA matamAM sadehane zaka che, ane jaina matamAM te nathI. zabdo vA mavirartha eva vasu vA jAtiH kriyA vA guNaH zabdArthaH kimiti sthitiH pratimataM saMdehazaMkuryathA / jaineMdre tu mate na sA pratipadaM jAtyaMtarArya sthitiH sAmAnyaM ca vizeSamevaca yathA tAtparya manvicchati // 1 // bhAvArtha-bIjA dareka matamAM zabda, buddhi, artha, vasu-vastu, jAti, yiA, guNa ane zabdArthanA saMdeha rU5 khIle rahele che, ane jaina matamAM te pratyeka pade te jAtinA aMtaranA arthanI sthiti nathI, tema sAmAnya ke vizeSa nathI, tethI te mata tAtparyamAMja virAma pAme che. 10 Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra vizeSA--khIjA` darzanAmAM zabdakanA re kAyache, eTale A zabda che, ke buddhi che? athavA A artha che, che, ke jAti che ? tema A kriyA che, guNa che, ke zabdArtha che? 4tyAddhi saMdeha rUpI khIlA temAM rahela che. ane jaina matamAM te nathI, temAM dareka pade jAtyaMtara arthanA sthiti che, tethI sAmanya ane vizeSa padAnA yathA nizcayavALA tApane te bhaje che; arthAt jaina matamAM sAmAnya tathA vizeSa padArthanA yathA nizcaya che, tethI jinamatamAM sa Mdeha rUpa khIle| nathI. 10 te syAdvAda zailI rUpa mudrAnI ame stuti karIe chIe. tes yaMtrArpitamAdadhAti guNatAM mukhyaM tu mastvarpitaM tAtparyAnavalaMbane na tu jaMved bodhaH sphuTaM laukikaH / saMpUrNa tvavabhAsate kRtadhiyAM kRtsnAdhivazAkramAt tAM lokottarabhaMgapatIpadaM syAdvAdamudrAM stumaH // 11 // bhASA--jemAM arpaNu nahIM karelI vastu guNupaNAne dhAraNa kare che, ane ApaNu karela vastu mukhyatAne dhAraNa kare che. jemAM tApa nu avala bana karyAM zivAya laikika dha skruTa rIte thatA nathI, ane jemAM kRtArtha buddhivALA purUSonI kahevAnI 4cchAnA samagra kramathI sa'pUrNa vastu jAya che, evI leAkeAttara racanAnI paddhatInA sthAna rUpa syAdvAda muddAne ame stavIe ee, 11 vizeSA-graMthakAra A aAthI syAdveda siddhAMtanI 1'sA kare che. syAdvAdarUpa jaina mudrAnI ame stuti karIe Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainamata atyadhikAra. di8 chIe. jenI aMdara vastune arpaNa karI na hoya, chatAM paNa te vastu rANutAne prApta kare che, ane vastune arpaNa karatAM chatAM paNa te sukhya bhAvane pAme che. ane jenA tAtparya vALA arthanuM avalaMbana karyA sivAya, lekika bodha pragaTa paNe thatuM nathI, eTale tAtparyanuM avalaMbana kare teja laikika bodha skuTa thAya che. ane jemAM nipuNa buddhivALA purUSe sarva kahevAnI IcchA dharAvatA hoya che, temane saMpUrNa baMdhane prakAza thAya che, vaLI te syAdvAda mudrA kesara evI racanAnI paddhatinA sthAna rUpa che, eTale tenI aMdara vividha prakAranA bhAMgAonI katara racanA rahelI che. 11 te nAgamane prApta karavAthI kaI jAtane vyApa raheto nathI. AtmIyAnunavAzrayArthaviSayo'pyuccaiyadIyakramo mjhecchAnAmivaMsaMskRtaM tanudhiyAmAzcarya mohAvahaH / .. vyutpatti pratipatti hetuvitatasyAghAda vAg guMphitaM / taM jainAgama mAkalayya na vayaM vyAkSepanAjaH kacit // 1 // bhAvArtha jene AtmAnA anubhavane AzrIne rahelA arthane kama svecchAne, sarakRtanI jema alapa buddhivALAone uce prakAre Azcarya tathA mahine ApanAre che, ane je vyutpatti ne pratipAdana karanArA hetuothI vistAravALA syAdvAdanI vANIthI thele che, e vAte jaina Agamane prApta karI, ame kyAre paNa bAlepane pAmatA nathI. 12 Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSA--jaina Agama ke jenA krama AtmAnA anubhavane AzrIne rahelA avALA che, eTale jenI aMdara adhyAtmane viSaya Ucca prakAranA che, je viSaya, svaine jema sa'skRta vidyA Azcaya tathA mehu Ape che, tema alpa buddhivALAne Azcarya ane meha ApanArA che. ane je syAdvAdanI vANIthI guMthelA che, ke je syAdvAdanI vANI vyutpattinu' pratipAdana karanArA hetuothI vistAra vALI che, tevA janAgamane prApta karI, amArA cittamAM kAI jAtanA vyAkSepa rahetA nathI. 12 vaLI jainezvaranuM zAsana kevuM che ? mUlaM sarvavacAgatasya viditaM jainezvaraM zAsanaM / tasmAdeva samutthitairnayamataistasyaiva yatkhaMDanam / etatkiMcana kauzalaM kalimalacchannAtmanaH svAzritAM // zAkhAM betumivodyatasya kaTukodarkAya tarkArthinaH // 13 // 604 bhAvA--jaina zAsana sa vacananuM mULa che. temAMtho - panna thayelA naya matavaDe tenu* je khaMDana karavAmAM Ave che, te kalikALanA maLathI chavAelA AtmAvALA tarkI purUSanI temAM zI kru zaLatA che ? te te peAtAne Azraya ApanArI zAkhAne eDhavA taicAra thayelA purUSanI jema kaTu pariNAmane mATe thAya che. 13 vizeSAzrI janazAsana savacananuM mULa che, eTale sarva vANInA viSayanuM mULa che, temAMthI badhA natha-matA utpanna Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainamata stutyadhikAra. 605 thayelA che. te vaDe je tenu' kha'Dana karavA pratte che, te kalikALanA maLathI chavAelA kutI che. teonI temAM kAMI paNa kuzaLatA nathI, te tA peAtAne Azraya ApanArI zAkhAne chedavAne taiyAra thayelA purUSanI jema kaTu phaLane mATe thAya che, eTale te khaDana karanArAAne kaTuphaLa bhogavavuM paDe che. 13 sarva nayavALA jaina AgamamAM prIti pAmelA purUSane khIjA AgamamAM prIti thatI nathI. tyaktavonmAdaM vibhajya vAdaracanA mAkarNya karNAmRtaM siddhAMtArtha rahasyavit ka labhatAmanyatra zAstre ratim / yasyAM sarvanayA vasaMti na punarvyasteSu teSveva yA mAlAyAM maNayo luvaMti na punarvyasteSu teSvevasA // 14 // bhAvA--UnmAdane cheDI, vAdyaracanAnA tyAga karI, ane karNAmRtane zravaNa karI, siddhAMtanA anu` rahasya jANanArA purUSa khIjAM zAstramAM kayAM prIti meLave ? je jainavANIne viSe sanA vase che, teo judA judA chatAM paNu, mALAmAM jema maNuie rahe che, tema tenI adara rahe che. 14 vizeSA--unmAdane cheDI, vAdaracanAnA tyAga karI, ane karNAmRtanu zravaNa karI, jaina siddhAMtanA anA rahasyane jANanArI purUSa pachI kei paNa zAstra upara prIti dharAvatA nathI. kAraNake, jaina siddhAMtanI vANImAM mALAmAM jema maNie rahe tema sAta naye rahe che. ane jo te maNie chuTA paDeche, teA pachI mALA kahevAtI nathI; tema judA judA chuTA nayamAM jainavANI kahevAtI nathI. 14 Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 adhyAtma sAra. graMthakAra potAnuM nAma darzAvI A adhikArano UpasaMhAra kare che. anyonya pratipakSabhAvavitathAn svasvArthasatyAnayA nApekSA viSayagrahai vijajate mAdhyasthyamAsthAyayaH / syAghAde supathe nivezya harate teSAM tu digmUDhatAM kuMdeMdupratima yazovijayinastasyaiva saMvarddhate // 15 // bhAvArtha...je purUSa madhyasthabhAvane grahaNa karI paraspara vaira bhAvathI asatya evA pita pitAnA matanA arthamAM satya evA nayane apekSA viSayanuM grahaNa karI vibhakta kare che, ane temane syAdvAdanA sanmArgamAM sthApI temanI dimUDhatAne hare che, tevA vijayI purUSanuM yaza DolaranuM puSpa ane caMdranA jevuM vadhe che. 15 vizeSArtha-je purUSa madhyastha bhavane grahaNa karI, paraspara vaira bhAvathI asatya evA ane pitA pitAnA arthathI satya evA sarva nAne apekSA viSayanA grahaNathI, eTale jyAM jenI apekSA heya, tyAM grahaNa karIne tene vibhakta kare che, ane temane pachI syAdvAdanA sanmArgamAM praveza karAvI, temanI dimUDhatAne hare che, tevA purUSanuM yaza, DelaranA puSpa ane caMdranA jevuM vadhe che. graMthakAre yazovinanie pada mukI pitAnuM "rovina' e nAma darzAvI ApyuM che. 15 iti jainamatastutyadhikAraH * ' 41 It ' Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. adhikAra 20 mo. anubhavAdhikAraH anubhavanuM rahasya kayAre ane kene pragaTa thAya che? * zAstropadarzita dazA galitA sadgraha kaSAya kaluSANAm / priyamanubhavaikavecaM rahasyamAvirnavati kimapi // 1 // bhAvArtha-zAe batAvelI dazAthI jemanA kadAgraha tathAkaSAyanI malinatA dura thaI che, evA purUSane anubhavathI ja jANavA rogya evuM kAMI paNa priya rahasya pragaTa thAya che. 1 vizeSAtha-zAe darzAvelI dizAthI eTale zAste Upadeza karelA mArgathI jemane kadAgraha tathA kaSAyanI malinatA gaLI gaI che, eTale zAstra batAvelA mArge cAlavAthI kadAgraha ane kaSAyathI dUra rahelA purUSane anubhavathI jANI zakAya tevuM priya. rahasya pragaTa thAya che, eTale temane anubhava jJAna Utpanna thAya che. 1 manane svabhAva ke che? prathamAnyAsavilAsA dAli gIca yatdANAbInam / caMcalataruNIvijramasamaM sutaralamanaH kurute // 3 // Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 adhyAtma sAra, bhAvArtha-prathamanA abhyAsanA vilAsathI bhamarInI jema raharayamAM lIna thayelA manane caMcaLa strInA vilAsanI jema tALa capaLa kare che. 2 vizeSArtha-manuSya prathamanA abhyAsanA vilAsane vege prathama anubhavanA rahasyamAM lIna thayelA manane punaH caMcaLa kare che. te vAta draSTAMtathI siddha kare che. jema caMcaLa pitAnA vilA sane yoge kAMIka sukhamAM lIna thAya che, pachI te strI pAchI jevIne tevI caMcaLa rahe che. tema bhamarI kIDAne caTake bharAve che, tene dhyAne karI tallIna thaI jAya che, ane pachI jyAre bhamarI pitAnA caTakAne udyoga choDI de che, tyAre te sarva bhUlI jaI pitAne mULa svabhAva dhAraNa kare che tevI rIte anubhavanA rahasyane viSe paNa jANI levuM. 2 mananA pAMca prakAra suviditayogairiSTaM kSipta mUMDha tathaiva vikSiptam / ekAgraM ca nirupaM cetaH paMcaprakArAmati // 3 // bhArtha_kSita, mUDha, vikSipta, ekAgra ane nirUddha ema pAMca prakAre vegavettAoe manane kaheluM che 3 vizeSArtha-ogane jANanArA purUSe kSita mUDha, vikSipta, ekAgra ane nirUddha ema pAMca prakAranuM mana kahe che. 3 kSipta mananuM svarUpa, viSayeSu katipateSu ca puraH sthiteSu ca nivezitaM rajasA / sukhaduHkha yugbahirmukha mAyAtaM daptamiha cittam // 4 // Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. 69 bhAvA--potAnI sanmukha rahelA ane kalpelA viSayAmAM ratnaguNe sthApeluM ane sukha tathA duHkha sAthe yukta thaI mahi sukha thayeluM citta kSisa kahevAya che. 4 vizeSA--pAtAnI AgaLa rahelA ane pelA viSayAmAM rajoguNa sthApelu, eTale rajoguNane lai kalpelA viSayeAnI aMdara peTheluM mana pachI sukha duHkha sAthe joDAI barhi kha thAya che, tevu mana (kSasa kahevAya che. 4 vikSipta mananuM svarUpa. krodhAdibhirniyamita viruddha kRtyeSu yattamonudrAga / kRtyAkRtya vibhAgAsaMgatametanmano mUDham / / 5 / / bhAvA --tame guNe krodha vagerethI niyamita evA virUddha kAryAMmAM satvara sthApela', ane kAryAMkAnA vibhAga sAthe nahIM maLelu' mana mUDha kahevAya che, 5 vizeSA--tame guNe krASa vagerethI niyamita evA virUddha DhAumAM mananI sthApanA kare, eTale manane tameguNu virUddha kAryomAM prere, tethI mana kAryokAnA vibhAga jANavAmAM arthAta ano jAya che, tevuM mana mUDha kahevAya che, pa 3 vikSipta cittanuM svarUpa. satvAdrekA parihRtaduHkhanidAneSu sukhanidAneSu zabdAdiSuprahRtaM tadeva cittaM tu vikSiptam // 6 // Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610 adhyAtma sAra, bhAvArtha-satva-pairyanA vadhArAthI duHkha tathA sukhanA mULa kAraNu rUpa evA zabdAdikamAM pravarteluM mana vilisa kahevAya che. 6 ( vizeSArtha-jyAre satva-dharyane vadhAre thAya che, tyAre mana sukha duHkhanA kAraNa rUpa evA zabdAdika viSayamAM pravarte che, tevA manane vikSita kahe che. eTale satva vadhI javAthI je mana zabdAdi viSamAM pravarte te vikSita mana kahevAya che. 6 ekAgra mananuM svarUpa. aSAdiguNavatAM nityaM khedAdiSaTkaparihArAt / sadazapratyayasaMgatamekAgraM cittamAnAtam // 7 // bhAvArtha-adveSa vagere guNavALA purUSone nitya che vagere cha deSane parihAra thavAthI sarakhA-ogya kAryomAM maLeluM mana ekAgra kahevAya che. 0 ' vizeSArtha -je purUSomAM aSa vagere guNe hoya che, tevA purUne kheda vagere cha de rahetA no. pachI temanuM mana yoga evAM kAryo karavAmAM pravarte che. te pravarteluM mana ekAgra kahevAya che. 7 nirUddha cittanuM svarUpa uparata vikalpa vRttika mAhAdi kramacyutaM zubham / AtmArAmamunInAM javati nirupaM sadA cetaH // 7 // Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. bhAvArtha-jenI saMkalpa vikalpanI vRtti UparAma pAmI che, ane je avagraha vagerenA kamathI rahita thayeluM che, evuM citta nirUddha kahevAya che. tevuM citta AtmArAma munione heAya che. 8 vizeSArtha-jyAre cittamAMthI saMkalpa-vikalpanI vRtti UparAma pAmI jAya, eTale cittamAM saMkalpa-vikalpa UThe nahIM, ane avagraha vagerene krama cittamAMthI dUra thaI jAya, evA cittane virUddha kahe che. tevuM citta je AtmArAma munio hoya, temane heya che, bIjAone hetuM nathI. 8 cittanI traNa dazAo thAya che. na samAdhAvupayoga tisrazveto dazA iha bajate / satvotkarSAt sthairyA une samAdhisukhAtizayAt // e|| bhAvArtha_cittanI be dazA satvanA UtkarSathI ane rasthaya guNathI be dazA thAya che, ane eka dazA samAdhi sukhanA atizayathI thAya che. e traNe dazAo samAdhimAM Upagane pAmatI nathI. 9 vizeSArtha-jyAre cittamAM satvane UtkarSa thAya athavA dhairya guNa vadhI jAya, tyAre cittanI te be dazA thAya che, ane samAdhina atizayathI trIjI dazA thAya che. te traNa dazAo samAkinI aMdara UpAgamAM AvatI nathI. 9 kevA manamAM emane Arabha thAya che, ane kevA manamAM vyutthAna dazA thAya che? yogAraMbhastu bhavedikSita manasi jAtasAnaMde / kSise mUDhe vAsmin vyutthAnaM bhavati niyamena // 10 // Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAra adhyAtma sAra. bhAvArtha--jene AnaMda utpanna thaye che, evA viliyamanamAM rogane AraMbha thaI zake che, ane kSita athavA mUDha manamAM cittanI niyamavaDe vyutthAna dazA thAya che. 10 vizeSArtha-jyAre cittamAM AnaMda utpanna thAya che, te citta vikSipta kahevAya che. tevA visisa citamAM vegane AraMbha thaI zake che; eTale vikSipta citta yogane Ara bha karavAne adhikArI che. ane kSipta tathA mUDha manamAM citta vyutthAna dazAne pAme che, eTale kSipta athavA mUDha mana vyutthAna dazAnuM adhi kArI che. 10 caLa mana abhyAsathI sArUM kyAre bane che? viSayakaSAyanivRttaM yogeSu ca saMcariSNu vividheSu / gRhakhelabAlopamamapi canamiSTaM mano'bhyAse // 11 // bhAvArtha-viSaya kaSAyathI nivRtta thayeluM ane vividha cegamAM saMcAra karatuM mana, gharamAM khelatA bALakanA jevuM capaLa heya te paNa abhyAsane viSe ISTa che-sAruM che. 11 ' vizeSArtha-mana jyAre viSaya pAyathI nivRtta thayeluM hoya che, ane vividha prakAranA yugamAM saMcAra karatuM hoya che, te mana gharamAM khelatA bALakanA jevuM capaLa hoya, te paNa abhyAsathI sAruM bane che, eTale manane je abhyAsamAM jevuM hoya te, te bALakanA jevuM capaLa hoya, te paNa te sthira thaI zake che. paraMtu e viSaya kaSAyathI rahita hovuM joIe. 11 Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. 613 abhyAsa dazAmAM citta nirdoSa hoya che. vacanAnuSThAnagataM yAtAyAtaM ca sAticAra mapi / ceto'bhyAsadazAyAM gajAMkuzanyAyato'duSTam // 12 // bhAvArtha-vacananA anuSThAnamAM raheluM, jatuM AvatuM ane aticAra sahita evuM, paNa cita abhyAsa dazAmAM hastI aMkura zanA nyAyathI aduSTa che. 12 vizeSArtha je citta vacananA anuSThAnamAM rahetuM hoya, ane jyAM tyAM jatuM AvatuM hoya, tevuM citta jema hAthI aMkuzathI vaza thAya che, tema abhyAsa dazAmAM nirdoSa thaI vaza thAya che. 12 cittane grAha zI rIte karavo? jJAna vicArAbhimukhaM yathA yathA bhavati kimapi sAnaMdam / arthaiH pralobhya bAbairanugrahaNIyAttathA cetaH // 13 // bhAvArtha-jJAnanA vicAranI sanmukha thayeluM citta jema jema AnaMdavALuM thAya che, tema tema bAharanA arthothI te cittane lebhAvIne tene anugraha-cAha kare. 13 vizeSArtha---jyAre citta jJAnanA vicAranI sanmukha thAya che, tyAre te AnaMdavALuM thAya che, te AnaMdavALuM citta thAya tyAre, tene bAharanA padArthothI bhAvavuM, ane pachI tene grahaNa karI levuMvaza karI levuM. 13 Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 adhyAtma sAra. * te cittanuM AlaMbana zuM kahevAya che? abhirUpa jinapratimAM viziSTapadavAkyavarNa racanAMca / puruSavizeSAdikamapyata evAlaMbanaM bruvate // 14 // bhAvArtha_ethIja abhirUpa evI chananI pratimA, viziSTa padavALA vAkaya tathA varNanI racanA, ane purUSa vizeSa vagere tenuM AlaMbana kahe che. 14 vizeSArtha_e dhyAna karavAmAM cittane traNa AlaMbana kahe lAM che. prathama suMdara jina pratimA, bIjuM viziSTa padavALAM vAkya ane varNanI racanA, ane trIjuM kaI bahuzruta-gItArtha munie traNa tenAM AlaMbana kahela che. 14 yegIe manane zubha AlaMbanavALuM karavuM. AlaMbanaiH prazastaiH prAyonAvaH prazasta eva ytH| iti sAlaMbanayogI manaH zujAlaMbanaM dadhyAt // 15 // bhAvArtha--prAye karIne zreSTha evA AlaMbanethI zreSTha bhAvaja thAya che. ethI AlaMbana sahita evAgIe manane zubha-Ala banavALuM karavuM. 15 vizeSArtha -dhyAna karavAmAM je zreSTha AlaMbana heya te, prAye karIne zreSTha bhAvaja utpanna thAya che. sAlaMbana gavALA purUSe manane zubha AlaMbanamAM joDavuM. 15 Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. 615 kevA anubhavathI cogI sadA nirAlaMba thAya che? sAlaMbanaM kSaNamapi kSaNamapi kuryAnmano nirAlaMbam / ityanujava paripAkA dAkAlaM syAbhirAlaMbaH // 16 // bhAvArtha-kSaNavAra AlaMbanavALuM ane kSaNavAra nirAlaMbana mana karavuM. evA anubhavanA paripAkathI bhegI sadAkALa nirAlaMba thAya che. 16 ' vizeSArtha-gIe je sadA kALa nirAlaMba thavuM hoya te, teNe pitAnA manane kSaNavAra sAlaMbana ane kSaNavAra nirAlaMbana karavuM joIe. 16 citta zAMta kyAre thAya che? AlaMbyaika padArtha yadA na kiMciti ciMtaye danyat / anupanateMdhana vanhivadupazAMtaM syAttadA cetH|| 17 // bhAvArtha-eka padArthanuM AlaMbana karI, jyAre bIjuM kAMIpaNa ciMtave nahI, tyAre iMdhaNa vagaranA agninI jema citta zAMta thAya che. 17, vizeSArtha dhyAnamAM eka padArthanuM AlaMbana karI, pachI bIjuM kAMIpaNa ciMtavavuM nahIM, tyAre IMdhaNa vagaranA agninI jema cittazAMta thaI jAya che, 17 Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. pachI zAMta manavALA purUSane sAkSAta anubhava thAya che. zokamada madana matsara kalaMha kadAgraha viSAda vairANi / kIyaMte zAMta hRdAmanujava evAtra sAkSAttaH // 10 // bhAvArtha-zAMta hRdayavALA purUSone pachI zeka, mada, kAma, matsara, kalaha, kadAgraha, kheda ane vaira kSaya pAmI jAya che, ane sAkSAt anubhavaja thAya che. 18 mana zAMta thavAthI jyoti prakAze che, ane mehadhakAra laya pAme che. zAMte manasi jyoti prakAzate zAMta mAtmanaH sahaja / bhasmIbhavatyavidyA mohadhvAMtaM vilayati // 19 // bhAvArtha-mana zAMta thavAthI AtmAnuM sahaja evuM zAMta joti prakAze che, avidyA bhasma thAya che, ane mehadhakAra laya pAme che. 19. vizeSArtha-jyAre mana zAMta thAya che, tyAre AtmAnuM je sahaja-svAbhAvika joti che te prakAze che. avivA-ajJAna bhasma thaI jAya che, ane meharUpI aMdhakAra laya pAmI jAya che. 19 dhyAnathI paramAtmA sAnidhyamAM Ave che. bAhyAtmano'dhikAraH zAMtahadAmaMtarAtmanAM na syAt / paramAtmAnudhyeyaH saMnihito dhyAnato bhavati // 20 // Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. - bhAvArtha-zAMta hRdayavALA aMtarAtmAone bAhA AtmAne adhikAra hete nathI. temane te dhyAnathI ja paramAtmA dayeya rUpa thaI saMnidhimAM Ave che. 20 viroSArtha--jemanuM hadaya zAMta hoya che, tevA aMtarAtmAene pachI bAhA AtmAne adhikAra hete nathI; eTale teo bAhya vastuothI bhinna rahe che. dhyAna karavAthI dayeya rUpe thayela paramAtmA kyAtAnI najIka Ave che. 20 bahirAtmA ane paramAtmA kene kahevAya? kAyAdihirAtmA tadadhiSThAnAMtarAtmanAmeti / gata niHzeSopAdhiH paramAtmA kIrtitastajhaiH // 21 // bhAvArtha-kAyANi e bahirAtmA kahevAya che. te tenA adhikAna rUpa evA aMtarAtmApaNAne pAme che, ane jenI sarva upAdhi gayela che e paramAtmA kahevAya che, ema AtmavettAo kahe che. 21 vizeSArtha A zarIra vagere te bahirAtmA kahevAya che. te tenA adhiSThAna rUpa evA aMtarAtmapaNAne pAme che, eTale bahi. rAtmA aMtarAtmA thaI zake che. ane jyAre te sarva upAdhiothI mukta thAya che, tyAre te paramAtmA kahevAya che. AtmavettAoe A vAta zAstramAM darzAvela che. 21 Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 adhyAtma sAra. bahirAtmA kayAre spaSTa thAya che? viSayakaSAyAvezaH tattvAzraphAguNaSu ca veSaH / AtmAjhAnaM ca yadA bAdyAtmA syAttadA vyaktaH // 2 // bhAvArtha-jyAre viSaya kaSAyamAM Aveza thAya, tatva upara zraddhA na rahe, guNa Upara dvaSa thAya, ane AtmAnuM jJAna na thAya tyAre bahirAtmA spaSTa thAya che. 22 vizeSArtha-bahirAtmA kayAre spaSTa thAya che? tene mATe graMthakAra lakSaNe batAve che. bahirAtmAnI aMdara viSaya kaSAyane Aveza thAya che. tatva upara zraddhA AvatI nathI, guNa upara dveSa thAya che, ane AtmAnuM jJAna hetuM nathI. e lakSaNe UparathI bahirAtmAnI spaSTatA jANI levI. 22 aMtarAtmA jyAre spaSTa thAya che? taravaAjJAnaM mahAgratA vAratA jA mohajayazca yadA syAt tadAtarAtmA naved vyktH|| 13 // bhAvArtha-jyAre tatva upara zraddhA, jJAna, mahAvrate, pramAda upara tatparatA nahIM, ane mehane jaya thAya che, tyAre aMtarAtmA spaSTa thAya che. 23 vizeSArtha aMtarAtmA spaSTa thavAnAM lakSaNe kahe che. jayAre aMtarAtmA spaSTa thAya che, tyAre tatva Upara zraddhA Ave che. Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. - 619 jJAna prApta thAya che, mahAvate levAnI IcchA thAya che, pramAdane tyAga thAya che, ane mehane jya thAya che. 23 paramAtmA kyAre spaSTa thAya che? jJAnaM kevalasaMjhaM yoganirodhaH samaprakarmahatiH / siddhi nivAsazca yadA paramAtmA syAttadA vyaktaH // 14 // bhAvArtha-jyAre kevaLajJAna, rogane nirodha, sarva karmane nAza, ane siddhimAM vAsa prApta thAya che, tyAre paramAtmA spaSTa thAya che. 24 vizeSArtha-paramAtmA spaSTa thavAnAM lakSaNe A pramANe che. jenAmAM paramAtmA spaSTa thAya che, tene kevaLajJAna hoya che, te mana vacana ane kAyAnA vegane nirodha kare che. tenAM sarva karmane nAza thAya che, ane tene siddhinA sthAnamAM vAsa thAya che. 24 brahmabhAvane koNa pAme che? AtmAnaMto guNavRtti vivicya yaH pratipadaM vijAnAti / kuzanAnubaMdhayuktaH prAmoti brahmabhUyamasau // 25 // bhAvArtha...je purUSa anaMta ane guNa vRttivALA AtmAne pratyeka pade jANe che, te kuzalAnubaMdhI puNyathI yukta thaI brAbhAvane pAme che. 25 vizeSAtha-AtmA anaMta che, ane guNa vRtti-guNa rUpa che, ema je pratyeka pade jANe che, te purUSa kuzalAnubaMdhI puNyavALe Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da20 adhyAtma sAra, thAya che eTale puNyAnubaMdhI puNya bAMdhe che, ane brahma bhAvane-parabrahane pAme che, arthAt mekSa pAme che. 25 brahmavettAonAM vacanathI ame brahmanA vilAsane anubhavIe chIe. brahmastho brahmajho brahma prApnoti tatra kiMcitram / brahmavidAM vacasApi brahmavilAsAnanubhavAmaH // 16 // bhAvArtha-brA-caryamAM rahela ane brahmane jANanAra brahmane prApta kare. temAM zuM Azcarya che? paraMtu ame te brahmavettAonAM vacanathI brahmanA vilAsane anubhavIe chIe. 26 vizeSArtha--je purUSa brahmacarya mAM rahela che, ane brahmane jANe che, te purUSa brahmane prApta kare, temAM zuM Azcarya? paraMtu e brahmavettAonAM vacanathI brahmanA vilAne anubhavIe chIe, jyAre mAtra brahmavettAnAM vacanathI brahmane AnaMda levAya che, te pachI brahma prApta karavAthI teno AnaMda meLavAya temAM zuM Azcarya? 26 parama brAhmaNa ane pUrNa yogI koNa kahevAya che? brahmAdhyayaneSu mataM brahmASTA daza sahasrapada nAkaH / thenAd tapUrNA yojI satrAhmaNa para che rUDA bhAvArtha-adhyayanane viSe brahma saMmata che, ane brahma badAcayanA aDhAra hajAra padanA bhAva che. jeNe e brahma prApta karela che, te parama brAhmaNa ane yegI kahevAya che. ra7 Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. 621 vizeSArtha-adhyayanane viSe brA saMmata che, eTale sarva adhyayanemAM bradAne mAneluM che, ane brahmanAM aDhAra hajAra aMga che. evA brahmane jeNe prApta kareluM che, te parama brANu ane parama cAgI kahevAya che. 27 eja brahmA rUpa AtmA dayeya, sevya ane bhajanIya che. dhyeyo'yaM sevyo'yaM kAryA bhaktiH sukRtadhiyA saiva / Asmin gurutvabuddhyA sutaraH saMsAra siMdhurapi // 20 // bhAvArtha e brahma-AtmA dhyAna karavA gya, ane sevavA rogya che, ane tenI ja bhakti karavAnI che. ene viSe gurUpaNanI buddhi rAkhavAthI A saMsAra sAgara ta ve sugama che. 28 vizeSArtha_e brahma rUpa AtmA dhyAna karavA yogya, sevA karavA yogya, ane bhakti karavA yogya che. te AtmAne viSe gurUpaNanI buddhi rAkhavAthI A saMsAra rUpa samudra tara sugama thaI paDe che. 28 ame to bhakitathI parama munionI padavIne anusarIe chIe, avalaMbecchAyogaM pUrNAcArA sahiSNAvazca vayam / jakyA paramamunInoM tadIyapadavImanusarAmaH // 25 // bhAvArtha--avalaMbananI IcchAnA yugane ane pUrNa AcArane nahIM sahana karanArA ame bhaktithI parama munionI padavIne anusarIe chIe. 29 Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. vizeSArtha--avalabananI IcchAnA yogane, ane pUrNa A cArane nahIM sahana karanArA, eTale avalaMbana tathA pUrNa AcArane ame sahana karI zaktA nathI, tethI ame te parama munionI bhakita karI, temanI padavIne anusarIe chIe. 29 AtmabhAvanuM vivecana akSAnA viSayavALuM che. alpApi yatra yatanA nirdanA sA zubhAnubaMdhakara / pradAna viSayaM yattahivecanaM cAtmabhAvAnAm // 30 // bhAvArtha jemAM alpa paNa yatanA daMbha vagaranI hoya, te puNyAnubaMdha karanArI thAya che, ane te AtmabhAvanuM vivecana che, te ajJAna bhareluM che. 30 ' vizeSArtha-jemAM alpa paNa yatanA daMbha vagaranI-kapaTa vagaranI hoya, te puNyAnubaMdha karanArI thAya che, eTale daMbha vagaranI yatanA karavAthI puNya baMdhAya che. ane te sivAya AtmabhAvanuM je vivecana che, te ajJAnathI bharapUra che, ema samajavuM. 30 amArA darzanane pakSa A pramANe che. sikAMta tadaMgAnAM zAstrANAM yaH suparicayaH zaktyA / paramAlaMbana bhUto darzanapako'yamasmAkam // 31 // bhAvArtha siddhAMta ane tenAM aMgabhUta evAM zAne je zakti pramANe paricaya che, te parama AlaMbana rU5 amAre dazanapakSa che. 31 Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. 623 vizeSArthasiddhAMtanAM aMgabhUta zAne paricaya rAkha, e parama AlaMbanarUpa thAya che, graMthakAra kahe che ke, amArA darzana ne paNa eja pakSa che-ame zAstranA AdhAra Upara vartavA IcchIe chIe. 31 utkRSTa siddhAMta zuM che? vidhi kathanaM vidhirAgo vidhimArga sthApanaM vidhericchA / avidhi niSedhazceti pravacananaktiH prasidhAMtaH // 35 // bhAvArtha_vidhinuM kathana, vidhi Upara rAga, vidhimArganuM sthApana, vidhinI icchA, ane avidhine niSedha-e pravacanazAstranI bhakti ane utkRSTa siddhAMta che. 32 vizeSA-vidhinuM kathana eTale keIne vidhi batAvavI. vidhi upara prati rAkhavI, vidhi mArganuM sthApana, eTale vidhimArganuM pratipAdana karavuM. vidhinI IcchA eTale vidhi AcaravAne mATe IcchA rAkhavI, ane avidhine niSedha kare, eTale je zAstra vihita vidhi na hoya, tene tyAga kare. e pravacana -AgamanI bhakita che, ane eja utkRSTa siddhAMta che. 32 AtmAnI zuddhi karavAnA be UpAya che. adhyAtma nAvanAjvala ceto vRtyocitaM hitaM kRtyam / pUrNakriyAjilApa zreti dvayamAtma zuddhikaraH // 33 // Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 adhyAtma sAra. bhAvA--adhyAtma bhAvanA vaDe ujavaLa enI anettine ceAgya evu hitakArI kArya karavuM, ane kriyA Upara pUchyuM abhi lASa rAkhavA, e e AtmAne zuddhi karanArA upAya che. 33 vizeSA--kAya evuM karavu* ke, jemAM adhyAtmanI bhAvanA rahelI heAya; je peAtAnI mane vRttine cegya hAya, te chatAM pari Ama hitakArI hAya ane dharmanI kriyA Upara paripUrNa IcchA rAkhavI. e baMne AtmAnI zuddhi karanAra UpAyA che. eTale e pramANe vattavAthI AtmA zuddha thAya che. 33 anubhavanA mA miDha jIjJAnuvaSa: rAjyAranatha zuca | adito viparyayaH punarityanubhava saMgataH paMthAH // 34 // bhAvAtha--eka zakya kArya AraMbha, ane khIje zuddha pakSa e. ane zubhAnukha dhI che; ane tethI viSaya-ulaTA, te ahitakArI che, e anubhavanA mArga che. 34 vizeSA--je manI zake tevA kArya ne Ara'bha karavA. ane re mRddha pakSa hAya, tenA svIkAra karavA ane tethI UlaTA eTale azakaya kAryanA pakSanA svIkAra e ahitakArI che; e che. 34 e zubhAnubaSI che; Arasa, ane azuddha anubhavane kharA mAga Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. 25 kevA purUSo jJAnI kahevAtA nathI? ye tvanubhavAvinizcitamArgAcAritrapariNatibhraSTAH / bAhya kriyayA caraNAnimAnino jJAnino'pi na te // 3 // bhAvArtha-jeone anubhavanA mArgane nizcaya nathI, jeo cAritranI pariNatithI bhraSTa thayelA che, ane jeo bAharanI kriyA . vaDe caraNa-cAritranA abhimAnI che teo jJAnI kahevAtA nathI. 35 vizeSArtha-jeone anubhavanA mArgane nizcaya nathI. eTale jeone nizcaya pUrvaka anubhava thaye nathI, jeo cAritranI pariNatithI bhraSTa thayelA che, eTale jemanAmAM cAritranAM pariNAma nathI, ane jeo bAharanI kriyA vaDe caraNa-cAritranA abhi'mAnI che, eTale jeo mAtra baheranI kriyA karI, cAritranuM abhimAna rAkhe che, tevA purUSa jJAnI kahevAtA nathI. 35 zraddhA vinA kAMI pramANu nathI. lokeSu bahirbudhiSu vipaNikAnAM bahiH kriyAsu rtiH| zraddhAM vinA na caitAH satAM pramANaM yato'nihitam // 36 // bhAvArtha-bahirbadvivALA lokone viSe vepArInA jevI jAherana kyiA dekhI temAM prIti thAya che, paNa zraddhA vinA e bAharanI kyiA satyarUSane pramANabhUta thatI nathI, ema kahevuM che. 36 40 Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --626 - adhyAtma sAra vizeSArtha-jeo bAhya daSTivALA che, teone vepArInI jema bAharanI kriyAomAM prIti thAya che, eTale mUrkha leke bAheranI kriyA dekhI, temAM rAga dhare che, paNa evI kriyAmAM zraddhAvinA sapurUSane pramANabhUtahetI nathI, ema zAstramAM kaheluM che. 36 bALa, madhyama ane paMDitanI parIkSA karavI. bAlaH pazyati liMgaM madhyamabuddhirvicArayati vRttam / AgamatattvaM tu budhaH parokate sarvayatnena // 37 // bhAvArtha-bALa jIva liMgane jue che, madhyama buddhivALo chava AcaraNane vicAra kare che, ane paMDita sa yanavaDe zAnA taravanI parIkSA kare che. 37. vizeSArtha-je bALajIva hoya che, te mAtra veSane jue che, sAre veSane ADabara hoya te tene mAna Ape che. madhyama buddhivALo jIva AcaraNane vicAra kare che, eTale AcArake che? tene vicAra kare che, ane paMDita purUSa sarva yatnathI AgamatatvanI parIkSA kare che, eTale zAstranA tatvanuM jJAna kevuM che, tenI tapAsa kare che. 37 tyAre zuM karavuM joIe? nidho na kopi loke pApiSTheSvapi bhavasthitizcityA / pUjA guNagarimADhayA dhAryoM rAgo guNalave'pi // 30 // Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. 60 bhAvAtha--lAkamAM kAinI ni MdA karavI nahIM, pApI purUSamAM paNa sa`sAranI sthitinA vicAra karavA, guNanA gai ravanI pUjA karavI, ane guNane mAtra lava hAya, te upara paNa rAga dhAraNa karavA. 38 vizeSA--lekamAM kAInI niMdA karavI nahIM, kar3hi pApI purUSa hAya, tApaNu temane viSe dveSa dharavA nahIM; paNa temane mATe saMsAranI sthitinA vicAra karave, eTale A saMsAra evA che ke, jemAM khIcArA jIva karmIne vaza thai pApa kare che, evu ci'tavana karavu. jyAM guNNAnuM gArava haya, tyAM pUjA buddhi dhAraNa karavI, eTale guNI purUSonI pujA ke bahumAna karavuM, ane eka aMza mAtra guNa hAya tyAM rAga dhAraNa karavA, A pramANe uttama varttana rAkhavu joIe. 38 ceAgIe zA prayatna karavA joie? nizcityAgamatatvaM tasmAtsRjya lokasaMjJAM ca / zraddhA vivekasAraM yatitavyaM yoginA nityam // 35 // bhAvA--Agama tattvanA nizcaya karI, te nizcayI leka sattAne choDI, zraddhA ane viveka putraka ceAgIe nitye cana karavA eIe. 39 vizeSA--ceAgIe prathama Agama tattvane nizcaya karave, te nizcaca karyA pachI leAka sa'jJAne cheDI devI. eTale leka thavuM. hAranA tyAga karavA. te pachI zraddhA ane viveka pUrvaka nitye yatna karavA. 39 '' Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 adhyAtma sAra. upadeza vacana. grAhyaM hitamapi bAlAdAlApairdurjanasya na dveSyam / satyA vAcaH parAzA pAzA iva saMgamA jJeyAH // 40 // bhAvA mALaka pAsethI paNa hiMtanu grahaththu karavu, du nanAM vacanAthI dveSa na rAkhaveA, satya vANI khelavI, ane pArakI AzA tathA saMgama, pAzanA jevAM jANavAM, 40 vizeSA--mALaka pAsethI paNa hitanu* grahaNa karavu. eTale bALaka jo hitavacana kahetu hoya, te te mAnavuM. duSTatAnA khelavA uparathI temanI Upara dveSa rAkhavA nahIM. satya vANI elavI, ane pArakI AzA tathA saMgamane pAzAnI jema dhanarUpa samajavAM. 40 stutyA smayo na kAryaH kopo'pi ca niMdayA janaiH kRtayA / sevyA mArcAyAstavaM jijJAsanIyaM ca // 41 // bhAvA--stuti karavAthI gava karavA nahIM. leAkAe karela nidAthI kApa karavA nahIM, dharmAMcArmAMnI sevA karavI, ane tattvanI jIjJAsA rAkhavI. 41 vizeSArthI--kAi stuti kare tethI gava karavA nahIM; ane leAkeA nidA kare, tethI kApa karavA nahIM, dharmAcAryeaunI sevA karavI, ane tattva jANavAnI icchA rAkhavI. 41 zaucaM sthairyamadaMno vairAgyaM cAtmanigrahaH kAryaH / dRzyA javagatadoSArthityaM dehAdivairUpyam // 42 // Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavAdhikAra. 19 bhAvA--zAca rAkhavuM, sthiratA karavI, bha na rAkhavA, vairAgya karavA, Atmanigraha karavA, sa`sAranA DhoSa evA ane dehAdikanI virUpatA ciMtavavI. 4ra vizeSA--zAca--mana ane zarIranI pavitratA rAkhavI, daza na karavA; sAMsArika padArtho upara vairAgya rAkhavA, AtmAmananA nigraha karavA, A saMsAranI aMdara rahelA doSA jevA,ane A deha vagere virUpa che, ema ciMtavavuM. 42 naktirbhagavati dhAryA sevyo dezaH sadA viviktazca / sthAtavyaM samyatkve vizvAsyo na pramAdaripuH // 43 // bhAvA--bhagavAna Upara bhakita karavI, ekAMta deza-sthAna sevu, samyakattvanI aMdara rahevuM, ane pramAdarUpI zatrunA vizvAsa karavA nahIM. 43 vizeSA--zrI jina bhagavAnanI bhakti karavI, sadA ekAMta sthAna sevavu, samyakatva upara rahevu, eTale samakti rAkhI vavu, ane pramAdarUpI zatrunA vizvAsa na karavA, arthAt pramAda sevavA nahIM. 43 dhyeyAtmabodhaniSTA sarvatraivAgamaH puraskAryaH / tyaktavyAH kuvikalpAH stheyaM vRvAnuvRttyA ca // 44 // bhAvA--AtmamApanI niSTA citavavI, Agamane sa sthaLe AgaLa karavA, naThArA vikalpa cheADI devA, ane vRdhdhAne anusarIne rahevu. 44 Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 adhyAtma sAra. - vizeSAtha-AtmadhanI niza citavavI, eTale AtmamAdhane vicAra kare. sarva prasaMge zAstrane AgaLa karavuM, eTale zAstra pramANe sarvarIte vartavuM, hadayamAM naThArA saMkalpa-vikalpa karavA nahIM, ane vRddha purUSane anusarIne rahevuM. 44 sAkSAtkArya tattvaM cidrUpAnaMdamedhurai vyam / tivArI jJAnavatAmanuvA maroga | ghara ! bhAvArtha-tatvane sAkSAtkAra kare, ane cidrupa-caitanya rUpa AnaMdathI prakullita rahevuM. jJAnI purUSane anubhavagamya e A hitakArI prakAra che. 45 vizeSArtha-tatvane sAkSAtkAra kare, eTale tattvane yathArtha jANavuM. citUpa AnaMdathI praphullita rahevuM, eTale cidAnaMdamAM magna rahevuM, upara pramANe je Upadezane prakAra darzAvyuM che, te jJAnI purUSane anubhavagamya che, eTale jJAnIonA anubhavamAM AvI zake te che, temaja sarvane hitakArI che. 45 iti anunnavAdhikAraH Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajajana stutyadhikAra. 231 - - adhikAra 21 mo. sajjanastutyadhikAraH satyarUSe prasanna manavALA thAo. yeSAM kairavakuMdavRMdazazabhRtkarpUrazujrA guNA mAlinyaM vyapanIya cetasi nRNAM vaishghmaatnvte| saMtaH saMtu mayi prasannamanasaste ke'pi gauNIkRta svArthA mukhyaparopakAravidhayo'tyucchaMkhalaiH kiM khalaiH // 4 // bhAvArtha-piyaNuM, DelaranAM pupane samUha, caMdra ane kapUranA jevA jemanA ujavaLa guNe, manuSyanA cittanI aMdara malinatAne dUra karI ujvaLapaNane vistAre che, evA te kaI - yurU mArI upara prasanna thAo, je satyarUpe svArthane gANuM kare nArA ane papakAranI vidhine mukhya karanA che, te pachI ukhala evA khaLa purUSanI zI jarUra che? 1 sajajanenI mahattA kevI che? graMthArthAn praguNIkaroti mukaviyatnena teSAM prathA mAtanvaMti kRpAkaTAkSalaharI lAvaNyataH sjjnaaH| * ! Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra mAkaMda drumamaMjarI vitanute citrAM madhuzrIstataH saujAgyaM prathayaMti paMcamacamatkAreNa puNskokilaaH||2|| bhAvArtha sAre kavi yatnavaDe graMthanA ane taiyAra kare che, ane sajajane kRpA kaTAkSanI laharIne lAvaNyathI te graMthanA ane rthIne phelAve che. jema vasaMtanI lakSamI Ama vRkSanI vicitra maMjarIne pragaTa kare che, paNa tenuM sAbhAgya kekila pakSIo paMcama sava nA camatkArathI vistAra che. 2 ' vizeSArtha-thakAra A zlekathI sajajanenI prazaMsA kare che. uttama kavi yatna karI ne graMtha race che, paNa tenA khubIbharelA arthane sajA phelAve che, te vAta daSTAMtathI siddha kare che. vasaMtarUtu AMbAnI vicitra maMjarIne pragaTa kare che, paNa tenA saibhAgyane kokilAo pitAnA paMcama svaranA camatkArathI vistAra che. 2 sajananI karUNArUpa divya auSadhInI AgaLa durjanene jivahArUpa sarSa kAMI karI zakatuM nathI. doSollekhaviSaH khamAnanabilAdutthAya kopAjjvalan jihAhinenu kiM guNAna guNinAM vA sa kSayaM pApayet / tasmAce tmabalapanAvanavanaM divyauSadhIsaMnidhau zAstrArthapratipadavidA zunahRdAM kAruNyapuNyaprathA // 3 // bhAvArtha-deSane ullekha karavArUpa viSa vALo jihArUpI sarSa durjana purUSanA mukharUpI rAphaDAmAMthI bAhara nIkaLI kepathI Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajjana stutyadhikAra. 633 prajvalita thatA, guNI janeAnA guNAne zu kSaya na pamADe ? arthAt avazya pamADe, tethI prakhaLa evA prabhAvanA sthAnarUpa evI zAsAInA pratipAdanane jANanArA sajjanAnI kAnA puNyane prasiddha karanArI dvignya auSadhI e pAse hAya tA, e sarva kAMI karI zakaze nahI. 3 vizeSA--graMthakAra duja nAnI jijhAne sattu rUpaka Ape che, ane sajjanAnI karUNAne divya auSadhInuM rUpaka Ape che. jema sarpa jheravALA hAya che, ane jyAre gusse thAya, tyAre rASTraDAmAMthI mAhera nIkaLe che,tevI rItevuja nAnI jInhA eka sarUpa che,tenAmAM doSa batAvavArUpa jhera rahelu che ane te krodhathI dunanA sukharUpIrAphaDAmAMthI bAhera nIkaLI guNIjaneAnA guNNAnA kSaya kare che. sapanA viSane UtAravA mATe jemakriSya auSadhI joIe,tema dru - nAnA jihvArUpI sarpanA doSane pragaTa karavA rUpa jherane UtAravAne mATe sajjanonI kArUpa divya auSadhI rAkhavI joIe. jo e dvignya auSadhI pAse hAya, teA te viSa rahI zakatuM nathI, ane guNIjaneAnA guNunA kSaya thatA nathI, e sajjanA zAstrane pratipAdana karavAne jANanArA che. 3 sajjanAnI vyavasthA kevI Uttama che ? uttAnArtha girAM svatosvagamanAnniHsAratAM menire gaMjI rArthasamarthane bata khalAH kAThinyadoSaM daduH / tatko nAma guNostu katha sukaviH kiM kAvyamityAdikAM sthityucchedamatiM haraMti niyatAM dRSTAH vyavasthAH satAm // bhASA jo uMcI jAtanA samajAya tevA athavALI vANI ne graMthamAM goThavIe, te potAnAthI samajAya tyAre, tene tune, Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. zAra vagaranI kAle ane gaMbhIra arthavALI vANI gaThavIe te, sahune temAM vine deza Ape che, paNa satparUnI vyavasthA evI che ke emAM guNa zuM che? kavi keNa che, ane kAvya zuM cheityAdi sthitine Uccheda karanArI temanI buddhine hare che. 4 vizeSArtha-graMthakAra A zlathI durjananI graMtha paratve kevI buddhi che, tenuM varNana kare che. je graMthanI vANI sugama karavAmAM Ave te, durjane tene samajI zake, tethI teo tene sAra vagaranI kahe che. ane je gaMbhIra arthavALI vANI kahevAmAM Ave, te durjane tenI upara kaMThinatAne doSa Ape che. paNa sajajanenI vyavasthA evI uttama che ke, kAvyamAM guNa zuM che? kavi keNa che, ane kAvya zuM che? ItyAdi sthitine uchedana karanArI durjanenI buddhine hare che. eTale kavinA guNane jANanArI sajjananI vyavasthA uttama prakAranI che. 4 sapurUSa adhyAtmarUpa amRtane varSAvanArI kathAnuM pAna karI, sukha meLave che. adhyAtmAmRtavArSiNImapi kathAmApIya saMtaH sukhaM gAhaMte viSamudiraMti tu khalA vaiSamyameta kutaH / nedaM cAdbhutamidudIdhitipivAH pItAzcakorA bhRzaM kiM na syurbata cakravAkataruNAstvatyaMta khedAturAH // 5 // bhAvArtha--adhyAtmarUpa amRtane varSAvanArI kathAnuM pAna karI sapurUSe sukhane pAme che ane durjana purU viSane jAhera Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajjana stutyadhikAra. 635 kADhe che, e viSamatA zAmATe che ? emAM kAMi Azcaya nathI. kAraNuke, caMdranA kiraNAne pAna karI, cakAra pakSIe atyaMta tRpta thAya che, ane tarUNu cakravAka pakSI zuM ati khedAtura nathI thatAM, pa vizeSA--adhyAtmarUpa amRtane varSAvanArIkathAnuM pAna karI, satpurUSa sukha pAme che, ane durjana purUSa viSane pragaTa kare eTale adhyAtmanu' zravaNa jevu. satpurUSane sukhakArI lAge, tevu duja nAne lAgatu natho. te vAta dRSTAMtathI siddha kareche. caMdranAM kiraNAnuM pAna karI, cakeAra pakSIo tRpta thAya che, ane tarUNu cakravAka pakSIo nAkhuza thAya che, e vAta leAka prasiddha che. emAM sAMI Azcarya nathI. pa uttama graMthanI vastune joi satpurUSane mahAn utsava thAya che. kiMcitsAmyamavekSya ye vidadhate kAceM nIlAbhidAM teSAM na pramadAvahA tanudhiyAM gUDhA kavInAM kRtiH / ye jAnaMti vizeSamapya viSame rekhAparekhAMzato vastunyastu satAmitaH kRtadhiyAM teSAM mahAnutsavaH // 6 // bhAvA--jee kAca ane iMdranIla maNimAM kAMIka maLatApaNu joi bheda kare che, tevA alpa buddhivALA purUSone kavienI gUDha kRti hradAya thatI nathI. paNa jee aviSama vastune viSe rekhA tathA uparekhAnA aMzathI vizeSane jANe che te buddhisAn satpurUSone mahAn Utsava thA. 6 Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 , adhyAtma sAra. ' vizeSArtha-je purUSe kAca ane iMdranIlamaNIne sarakhA gaNe che, ane temanAmAM kAMI bheda jANatA nathI, tevA alpabuddhi vALA purUSane kavionI gupta kRti harSakAraka thatI nathI. ane jeo aviSama-sarakhI vastuomAM rekhA ane uparekhAnA aMzathI vizeSa jANe che, eTale kAvyanI vastune yathArtha oLakhI zake che, tevA sapurUSane te AvA graMthane joI mahAna utsava thayA vinA rahetuM nathI.6 adhyAtma padArthanI ghaTanA paMDitonI jema alpa buddhivALAone camatkArI lAgatI nathI. pUrNAdhyAtmapadArthasArthaghaTanA cetazcamatkAriNI 'mohacchannadazAM bhavettanudhiyAM no paMDitAnAmiva / kaakuvyaakulkaamgveghnprodaamvaakcaatur| kAminyAH prasabhaM pramodayati na grAmyAna vidagdhAniva // 7 // bhAvArtha-pUrNa adhyAtmanA padArthanA samUhanI ghaTanA paMDitene jema cittane camatkAra karanArI thAya che tema mehathI AcchAdita draSTivALA alpamati purUne thatI nathI. kAminI sI nA kAkusvarathI vyAkuLa ane kAmadevane gahana rIte jAgrata karanArI vANInI cAturI catura purUSone jevI harSakAraka thAya che tevI gAmaDIyA lekane harSakAraka thatI nathI. 7 vizeSArtha purNa adhyAtmanA padArthanI ghaTanA jevI rIte paMDita purUSanA hRdayane camatkAra Ape che, tevI rIte mehathI Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAjana stutyadhikAra. 237. jeimanI draSTi AcchAdita thayelI che, evA alpa buddhivALA purUSanA cittane camatkAra ApatI nathI, eTale adhyAtma zAstra paDita purUSone AnaMda ApanAruM che. mUrkha lokone AnaMda ApanAruM nathI, te upara lakika daSTAMta Ape che. kAmadevane pragaTa karanArI kAminInI vacana cAturI jevI rIte zaheranA catura purUSane AnaMda Ape, tevI rIte gAmaDAnA purUSane AnaMda ApatI nathI. 7 ame evA sajajanone namaskAra karIe chIe. snAtvA siddhAMtakuMme vidhukara vizadAdhyAtmapAnIyapUrai stApaMsaMsArakhaM kalikaluSamalaM nogatRSNAM cahitvA / jAtA ye zuSarUpAH zamadamazucitAcaMdanAlitagAtrAH zIlAlaMkArasArAH sakalaguNanidhInsajjanAMstAn namAmaH 8 bhAvArtha-siddhAMtarUpI kuMDamAM caMdranAM kiraNenA jevA uvaLa adhyAtmarUpa jaLanA pUravaDe snAna karI, tApa-saMsAranuM duHkha, kaLikALanA pApane madha, lobha ane tRSNane cheDI, je leke zuddha rUpavALA, zama, dama tathA carUpa caMdanavaDe gAtrane lIpanArA ane zIlarUpa alaMkArathI zreSTa thayelA che, te sarva guNenA nidhirUpa sajajanene ame namaskAra karIe chIe. 8 vizeSA-je sajana leke siddhAMtarUpI kuMDamAM caMdranAM jevA UjvaLa adhyAtmarUpI jaLavaDe snAna karI, saMsAranAM duHkhanA tApane, kaLikALanA maLane ane lebha-tRSNane tyaje che, tevA snAnathI zuddha thaI zama, dama ane zAcarU5 caMdana zarIre lagADe che, ane zIlarUpa alaMkArane dhAraNa kare che, evA sarva guNanidhi sajajanene ame namaskAra karIe chIe, 8 Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 adhyAtma sAra. graMthakartAnA graMtha upara sajjano kevo prema rAkhe che? pAthodaH padhabaMdhe vipularasabharaM varSati graMthakartA premNAM pUraistu cetaH sara iha suhRdAM plAvyate vegavatiH / trudayaMti svAMtabaMdhAH punarasamaguNadveSiNAM urjanAnAM citraM bhAvanetrAt praNayarasavazAniHsaratyazrunIram // 9 // bhAvArtha-graMthakartArUpI megha padyabaMdhamAM ghaNA rasane bhAra varSe che, ane tethI vegavALA premanA purathI sajajanenuM cittarUpI sava UbharAI jAya che, ane tethI anupama guNanA draSI evA durja nenA hRdayanA baMdha truTI jAya che, paNa Azcarya che ke, graMthanA bhAvane jANanArA purUSanA netratho snaharasane laIne azrujA nIkaLe che. 9 vizeSArtha-graMthakAra A slethI graMthakartAne meghanuM rUpaka ApI varNave che. jema megha jaLanAM purane varSe, ane tethI sarovara bharAI jAya che ane baMdha truTI jAya che, tevI rIte graMthakAra rUpI megha paghabaMdhamAM ghaNA zRMgArAdi rasane varSe che, ane tenA vegavALA premanA parathI sajjanenuM cittarUpI sarevara ubhasaI jAya che. jyAre meghanI vizeSa vRSTi thAya, tyAre jema koI sarevaranA ke nadInA baMdha truTI jAya che, tema graMthakartArUpI meghanI vRSTi thavAthI durjananA hRdayanA badha tuTI jAya che. kAraNake, te dujane anupama guNanA dveSI heya che, paNa ahiM eTaluM Azcarya che ke, graMthanA bhAvane jANanArA purUSanAM netrathI saneharasane laIne azrujaLa nIkaLe che, kAraNa ke, vRSTinA samayamAM azujaLa nIkaLavuM na joIe, tethI Azcarya che. 9 Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sajajana stutyadhikAra. 39 kavionA grathane kSIra samudranuM rUpaka Ape che. uddAmagraMthajAvaprathanabhavayazaH saMcayaH satkavInAM dIrAbdhirmathyate yaH sahRdayavibudhairmaruNA varNanena / etaDiMDIrapiMkIjavati vidhurucemaiDalaM vipnuSastA stArAH kailAsazakSAdaya iha dadhate vIci vikSobhalAlAm 10 bhAvArtha-sahadaya vidvAne varNanarUpa merU parvatavaDe satkavionA UMcA graMthane bhAvamAMthI utpanna thayela yazanA saMcayarUpa kSIrasamudranuM je mathana kare che, temAMthI caMdranuM maMDaLa mAMkhaNuno piMDarUpa thAya che, ane te te tArAe tathA kailAza vagere parvata tenA kalelanA kSebhanI lIlAne dhAraNa kare che. 10 vizeSArtha--graMthakAra Uttama kavionA Ucca graMthanA bhAvamAMthI utpanna thayelA, yazapujane kSIrasAgaranuM rUpaka ApI varNave che. jema devatAoe merU parvatane maMthanaDa karI, kSIrasAgaranuM mathana karyuM hatuM, tema sahudaya vidvAne sata kavionA Uttama graMthanA bhAvanA yazanA samUharUpa kSIrasamudranuM varNanarUpa marUpavatavaDe - thana karI, temAMthI caMdra maMDaLarUpa mAkhaNane kADhe che ane je tArAo tathA kailAza parvata vagere parvate che, te tenA taraMge thAya che. arthAt vidvAna kavionA graMthanA yazane phelAve che. 10 Uttama kavionuM kAvya jeI, sajjanane zuM thAya che? kAvyaM dRSTvA kavInAM hRtamamRta miti svaH sadApAna zaMkI khedaM dhatte tu muu| mRutara hRdayaH sajjano vyAdhutena / jJAtvA sarvopabhogyaM prasmasmatha tatkIrti pIyUSapuraM nityaM rakSAvidhAnA niyatamatitarAM modata ca smiten||11|| Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 adhyAtma sArA bhAvArtha-kavionuM kAvya I A amRta hareluM che? ethI devatAo tenuM pAna karI jaze, evI zaMkA rAkhanAra sajajana purUSa atyaMta komaLa hRdayane laIne mastaka vaDe kheda dhAraNa karI,mastaka dhuNAve che. pachI te kavionI kIrtirUpa amRtanuM pUra prasaratuM ane sarvane upabhega karavAgya che, evuM jANuM, atyaMta tenI rakSA karavArUpa DhAMkaNa daI hAsya karI khuzI thAya che. 11 vizeSArtha---kavionuM kAvya I. sajajana purUSa manamAM zakA kare che ke, "A amRta hareluM che, tethI devatAo tenuM pAna karI leze, tethI manamAM kheda dhArI te mastaka dhuNave che. pachI te sajjana jANe che ke, A te te kavinI kirtirUpa amRtanuM prasaratuM pUra che, te sarvane upabhoga karavA gya che, tethI DhAMkaNuM daI tenI rakSA karavI joIe. AthI teo harSavaDe khuzI thAya che. kahevAne Azaya e che ke, uttama kavinI kavitA joI, sajajana khuzI thaI, pitAnuM mastaka dhuNuve che, ane tenI te kAvyanI kIrti sAcavavAne mATe AnaMda dhare che. 11 kavione kuMbhAranuM rUpaka Ape che. niSpAdya zlokakuMbhaM nipuNanayamRdA kuMbhakArAH kavIMdrA, dADharya cAropya tasmin na kimapiparicayAccUnyarAkSAkai nAsam / pakaM kurveti bADhaM guNaharaNamiti prajvala doSa dRSTi jvAlAmAlAkarAle khalajanavacanajvAlajivhe nivezya // 12 // bhAvArtha-kavi rUpI kuMbhakAre nipuNa nayarUpa mRttikAvaDe zlekarUpI kuMbhane banAvI tene paricayathI daDha karI, akSarapa0 vagere sudhAravArUpa sUryane taDake mukI, pachI guNanuM haraNa thavArUpa Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajjana stutyadhikAra . prajvalita evI DhASa dRSTivALA dunanAM vacana rUpa javALAthI prajvalita evA tenI jindvArUpavALAvALA agnimAM pakave che.12 viseSA--jema kuMbhakAra prathama ghaDAne mRttikAthI banAvI tene TopI, taDakAmAM sukavI, agnimAM nAMkhI pakave che, tema kavirUpI ku'bhAra nipujInayarUpa mRttikAvaDe laikarUpI ghaDAne banAvI, pachI paricayathI akSarapada vagere TapaNAthI TIpI, ane taDakAmAM rAkhI, durjananI jijhArUpI agnimAM pakave che. 12 kavitArUpI drAkSAsavanuM madya anAvI, satpurUSA tenuM pAna kare che. ikSudrAkSAra saughaH kavijanavacanaM durjanasyAgniyaMtrA nnAnAdravya prayogAtsamupacita guNo madyatAM yAti sadyaH / saMtaH pItvA yaduccairdadhati hRdi mudaM ghUrNayaM tyadiyugmaM svairaM harSa prakarSAdapi ca vidadhate nRtyagAna prabaMdham // 13 // kavijananAM vacana rUpa zelaDI tathA drAkSArasanA samUha dunanA mukha rUpa agninA yaMtramAMthI vividha dravyanA prayoga vadhu guNa prApta karI tatkALa madyapaNAne pAme che, satpurUSA tenuM pAna karI, hRdayamAM UMce prakAre ha` dhAraNa kare che. e netrane ghumAve che, ane huM nA UtkarSa thI svecchAe nRtyagAna kare che. 13 bhAvA vizeSA--jema zelaDI ane drAkSArasane agninA ya'tramAMthI DhADhI, temAM vividha jAtanAM dravye nAMkhInanI madirA banAvavAmAM Ave che, ane pachI tanuM pAna karI, purUSa hRdayamAM khuzAlI prANa 4 Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642 adhyAtma sAra. karI, netramAM ghena meLavI, harSathI nAce che, tema kavijananAM vacanarUpa zelaDI tathA drAkSArasane samUha durjananA mukha rU5 agniyaMtramAMthI, vividha kAvya vastunA paga vaDe magha rUpa thAya che. satparU tenuM pAna karI, hadayamAM harSa pAme che, ane tethI temanA bene ghenamAM ghume che, ane pachI teo harSanA UtkarSathI nRtyagAna kare che. 13 graMthakAra pitAnI A kRtine mATe kahe che. navyo'smAkaM prabaMdhopyanaNuguNabhRtAM sajjanAnAM prabhAvA dvikhyAtaH syAditi suhita karaNa vidhau prArthanIyA na kinH| niSNAtAzca svataste ravirucaya ivAM bhoruhANAM guNAnA mullAse pekSaNIyA na khalu pararucA kApi teSAM svabhAvaH // 14 // bhAvArtha-amAre A navIna prabaMdha paNa meTA guNavALA sajajanA prabhAvathI vikhyAta thAya, ema hita karavAnI vidhimAM ame zuM prArthanA karavA gya nathI? teo kamaLane UllAsa karavAne sUryanI kAMtionI jema guNeno UllAsa karavAmAM pite pAraMgata thayelA che, te bIjAonI kAMtinI kayAMI apekSA rAkhatA nathI, paraMtu teone te svabhAva che. 14 vizeSArtha-graMthakAra kahe che. amAre A navIna prabaMdha sajajanenA prabhAvathI vikhyAta thAya, evI amArI IcchA che, kAraNa ke, amArI pravRtti hita karavAmAM che, vaLI te sajajanene eve svabhAva che ke, teo guNene ullAsa pitAnI kAMtithI kare che, temAM paranI apekSA rAkhatA nathI. 14 Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajajana stutyadhikAra. 64. graMthakAra potAnA gurUnI prazaMsA kare che. ytkiirtisphuurtigaanaavhitsurvdhuuddh'dkolaahlen| prakSubdhasvargaseto patitajalabharaiH kAlitaH zaityameti / azrAMtaghrAMtakAMtagrahaNamukiraNaistApavAn svarNazailo brAjate te munIMnA nayavijaya budhAH sajanavAtadhuryAH // 15 // bhAvArtha-azrAMtapaNe bhamelA sUrya tathA grahonA kiravaDe tapI gayela merU parvata jemanI kIrtinA puraNanA gAnamAM tatpara evI devIonA vaMdanA kolAhalavaDe kSebha pAmela svarganI gaMgAnA paDI gayelA jaLanA bAravaDe dhovAIne zItaLa thAya che, te sajajanenA samUhamAM agresara evA nayavijaya munI prakAze che. 15 vizeSArtha-A graMthathI graMthakAra zrI yazovijayajI upAdhyAya pitAnA gurU zrI nayavijayajInI prazaMsA kare che. munIdra nayavijayajI evA zebhe che ke, jemanI kIrtine devatAonI strIo UMce svare gAya che, te gAyanane eTale badhA ke lAhala thAya che ke, jethI svarganI gaMgA kSebha pAme che, ane temAMthI jaLanI dhArAo paDe che, te paDavAthI sUrya tathA grahanAM kiraNethI tapI gayela merUparvata zItaLa thaI jAya che. arthAt te gurUnI evI bhAre kIrti che. 15 A adhyAtmasAra prakaraNa sajjanene AnaMdakAraka thAo. cakre prakaraNametattatpadasevAparo yazovijayaH / adhyAtmadhRtarucInAmidamAnaMdAvahaM bhavatu // 16 // Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma sAra. bhAvArtha-te muni navijayajInA caraNanI sevAmAM tatpara evA zrI yazovijayajIe A adhyAtmasAra prakaraNa raceluM che. te adhyAtma Upara prIti gharanArA purUSane AnaMdakAraka thAo. 16 vizeSArtha-te muni navijayajInA caraNanI sevAmAM tatpara evA A graMthakAra yazavijyajIe A adhyAtmasAra prakaraNa race luM che. te adhyAtma vidyA Upara rUci dharAvanArA purUSane AnaMdakAraka thAo. eTale A adhyAtmasAra graMtha adhyAtma vidyA Upara prIta dharanArA purUSane UpAgI che. A graMthanA adhikArI teoja che. mATe temane A graMtha vAMcavAthI AnaMda prApta thaze. mATe A graMtha temane ja AnaMdakAraka thAo, ema graMthakAra vAcake ne AzISa Ape che. 16 iti saptama prabaMdhaH samAptaH iti mahopAdhyAya zrI kalyANa vijayajI ziSya mukhya paMDita zrIvAbhavijayanIgaNi ziSya mukhya paMDita zrI jitavijayajIgaNitacchiSya mukhya paMDita zrInayavijayajIgaNi caraNa kamana caMcarIkeNa paMDita zrI padmavijayagaNi sahodareNa paMDita zrI yazovijayena viracite . __ adhyAtmasAra:samApta: Page #648 -------------------------------------------------------------------------- _