Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 zrI verAgyarAtaka ( 2 viMzatisthAnakamadIpikA che ke 3 razIladharmadIpikI. to jazrAvakatratadIpikA AbhArI zrI vijayapaghasari 4 zA bhagubhAI cunIlAla sutarIyA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. A~ namaH zrInniddhAya / / zrI nemipadma graMthamAlA puSpa 10-11-12 tapAgacchAdhipati jagadagurU sugrahIta nAmadheya parama gurU AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvara vinayANu vijayapadmasUri praNIta chaMdobaddha TIkA sahita jaina kavizrI padmAnaMda vicita zrI vairAgya zataka AcArya zrIvijayapadmasuri viracita zrI vizatisthAnakapradIpikA, zrI zIladhama dIpikA Arthika sahAyaka zeTha bhagubhAI cunIlAla sutarIyA ( gusApArekhanI pALa ) amadAvAda prakAzaka zrI jaina graMtha prakAzaka sabhA tarapha zA. IzvaradAsa mUlacaMda vI sa'0 2467 visa0 1997
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgraha nemipadma graMthamALAnA 38 puSpo. zrI vijayapaghasUrie banAvelA graMthanI yAdI. 1 zrAvaka dharma jAgarikA | 19 gautamasvAmI stotra 2 dezavirati jIvana arthasahita 3 siddhacakra pUjA spaSTAthe sAthe 20 jina stavana vIzI 4 mahAvIra paMcakalyANaka pUjA- 21 staMbha pradIpa di saMgraha 22 tIrthAdi stavana saMgraha pa siMdaraprakAranA anuvAda vigere 23 mahAvIra paMcakalyANaka DhAla 6 pA stavanamAlA 7 kadaMba stotrane chaMdabaddha 24 vairAgya paccIzI anuvAda | 25 bhAvanA thoDAka 8 nemi padya stavanamAlA 26 vividha utama bhAvanA 27 bhAvanA paMcAzikA 9 kalyANakamAlA 24 bhAvanA trizikA 10 saMvegamAlA 29 stuti paMcAzikA 1. padmataraMgiNI 30 dAnakulaka 12 bhAvanA kalpalatA bhAga 1 31 zIlakulaka 13 tetra ciMtAmaNi 32 zrI siddhacakra stotra (ajita14 prAkRta stotra prakAza zAMti stotranA rAgamAM) 15 dezanAciMtAmaNI bhAga 1 le 33 siddhacakranI tAtvika bhAvanA 16 kadaMbagiri bahakalpa pachArtha 34 vairAgya zatakanI chabaddha sAthe . TIkA vigere 17 yazeThAtrizikA spaSTArtha 35 vizati sthAnaka pradIpikA 36 zIladharma dIpikA 18 Atmazuddhi kulaka spaSTArtha 37 tapa kulaka sAthe | 38 zrI staMbhana pArzvanAtha mudrakaH maNIlAla chaganalAla zAha, dhI navaprabhAta prI. presa, ghIkAMTA reDa-amadAvAda sAthe
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvatasvatantra-zAsanasamrATa-sUricakravatti jagaddagurU tapAgacchAdhipati-bhaTTAraka AcArya zrIvijayanemisUrIzvarajI mahArAja | dIkSA janma vi. saM. 1928 kArtika zuda 1 mahUvA panyAsapada vi0 saM. 196 0 mAgazara zu. 3 vaLA (vallabhIpura) vi. saM. 1945 jeTha zu. 7 bhAvanagara gaNi pada vi. saM. 196 thI kArtika vada 7. vaLA (valabhIpura) AcArya pada vi. saM. 196 jeTha zu. 5 bhAvanagara
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ // A AduM namaH / // zrI gurU mahArAjanA hastakamalamAM samarpaNa // madIyAtmAhAraka, paramapakAra, paramaguru, sugRhIta nAmadheya, pUjyapAda, prAtaHsmaraNIya, zrI gurU mahArAja ! ApazrIjI madhumatI ( mahuvA ) nagarInA rahIza pitAzrI deva gurU dharmAnurAgI zeTha lakSmIcaMdra ane mAtuzrI dIvAlIkhAinA kuladIpaka putra che. vi. saM1929 nI kArtika suda ekamanA janma dinathI mAMDIne lagabhaga seAlavana nAnI uMmare saMsArane kaDavA jheranA jevA mAnIne agaNya sadguNa nidhAna parama gurU zrI vRddhivijayajI (zrI vRddhicadrajI) mahArAjajInI pAse zrI bhAvanagaramAM vi. saM. 1945 nAM jeTha suda sAtame siMhanI peThe zUravIra banIne parama kalyANukArI ane hRdayanI kharI khAdazAhIthI bharetrI pratrajyA (dIkSA) ne pUrepUrA ullAsathI grahaNa karIne sahunI peThe zUravIra banIne sAdhI rahyA che, ane ApazrIe agAdha buddhibalathI jaldI svapara siddhAMtanA uMDA abhyAsa karyo, ane nyAya byAkaraNAdi vividha viSayanA puSkala vizAla graMthAnI racanA karIne suMdara sAhitya sevA karavA uparAMta apUrva dezanA zaktinA prabhAve alakSyarasika, unmA gAmI agaNya mahArAjAdi bhavya jIvAne saddharmAMnA raste dorIne hadapAra upakAra karyA che. temaja ApazrIjInA agaNya sadguNNAne joine meATA gurUbhAi, gItA zizamaNi, zramaNakulAvatasaka, paramapUjya, panyAsajI mahArAja zrIga bhIravijayajI gaNivare tamAma siddhAMtAnI cAgeAddhahanAdika kriyA vagere cAra vidhAna karAvIne mahA prAcIna zrI vallabhIpura ( vaLA ) mAM ApazrIjIne vi.saM. 1960 nA kArataka vadI sAtame gaNipadathI ane mAgazara suda trIje
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMnyAsapadathI vibhUSita karyo. ane zrI bhAvanagaramAM vi. saM. 1964 nA jeTha suda pAMcame tapAgacchAdhipati, bhaTTAraka, AcArya padathI alaMkRta karyA. ApazrIjI ratnanI khANa jevAM zrI saMghanI ane tIrthAdinI sevA pahelAMnI mAphaka hAla paNa pUrepUrA ullAsathI karI rahyA che. tathA ApazrIjInA amegha upadezathI devagurU dharmAnurAgI saMghavI zeTha mANekalAla manasukhabhAI bhagubhAI vigere ghaNAMe bhavya jIe charI pAlatAM vizAla saMdha samudAya sahita tIrthAdhirAja zrI zatruMjayAdi mahAtIrtha yAtrA aMjanazalAkA vigere uttama dhArmika kSetramAM lakSmIne sadupayoga karyo ane kare che, temaja ApazrIe mArA jevA ghaNue bhavya jInI upara zrI jenenjI dIkSA, dezavirati vagere mokSanA sAdhana daIne kadI paNa na bhUlI zakAya tevA anahada upakAro karyA che ane kare che. vigere lakattara guNethI AkarSAI ane ApazrIjIe mArI upara karelA ananta upakArone yAda karIne ApazrIjInA pasAyathI banAvelA zrI padmAnaMda kavikRta vairAgya zatakanA chede baddha TIkAdi tathA zrIviMzatisthAnaka pradIpikA ane zIladharma dipikA nAmanA sArvajanika sarala traNa graMtho parama kRpAlu ApazrIjInA karakamalamAM samapane huM mArA AtmAne dhanya kRtArtha mAnuM chuM, ane niraMtara eja cAhuM chuM ke ApazrIjInA pasAyathI (1) prAkRta saMskRta gujarAtI vigere bhASAmAM AvA sArvajanika sarala graMthanI racanA karIne zrI saMghAdi pavitra kSetronI bhakti karavAne zubha avasara (2) ApazrIjI jevA gurUdeva (3) zrI jainendra zAsananI sevA (4) nirmala nibhalASa saMyama jIvana (5) paropakAra vigere saMpUrNa AtmaramaNatAnA sAdhane mane bhavabhava maLe. nivedaka: ApazrIjInA caraNukiMkara nirguNa viyANa padyanI vaMdanA. B
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALa brahmacArI-prAta:samaraNIya jagapUjya vizuddha cAritracUDAmaNi tirthoddhAraka tapagacchAdhipati pUjyapAda virya zrI zrI zrI. gaNuipada : . 1961 mAgasara sudi " janma : saMvata 1930 pAsa sudi 11 - dIkSA : sa. 1949 asADa sudi 11 - panyAsapada : sa. 1962 kArataka vadi 11 ne " U ) | || jainAcArya zrImada vikhya nIti -- vizva 2jI.nA AcArya mahArAjazrI vijayanItisUrIzvarajI mahArAja sUripada : saM. 1976 mAgasara sudi pa
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ma namaH zrI vinoda . prastAvanA | zastraviratavRtta che. sammaIsaNanANasaMjami gaNAhIsaM visAlAsayaM / titthuddhAragasuddhadesaNamahArAyappavohapparaM // siggaMthavihAyagaM vimalajogakhematallakkhayaM // vaMde sapparamovayArisuguruM taM NeminarIsaraM // 1 // dharmavIra priya baMdhuo! mokSa mArganA svarUpane jaNAvanAra dareka graMthAnI zarUAtamAM prastAvanAnI saMkalana jarUra karavI joIe. kAraNa ke te graMthanA eka bhAga tarIke gaNAya che. ema zrI anugadvAra sUtramAM jaNAvelA upakrama nikSepAdinA svarUpane jANavAthI nirNaya thaI zake che. A bAbatamAM nyAya zAstra paNa Teko Ape che. te ema jaNAve che ke adhikArI vigere (je vairAgya zataka graMthanA pahelA zlekanA spaSTArthamAM jaNAvelA) cAra padArthone jANyA pachI tatva bedhane pAmavAnI IcchA vAlA bhavya jIve ema nirNaya kare che ke A graMtha bhaNavAthI mane vairAgya vigere padArthonuM svarUpa samajaze. ane huM A graMthane bhaNI zakIza. te pachI adhikArI jIvana graMthane bhaNe che, vicAre che. ema anubaMdha catuSTayanuM lakSaNa jaNAve che. Ama kahevAnuM tAtparya e che ke kaI paNa graMthanA adhyayanAdi (bhaNavuM vigere) ne karavA cAhanArA bhavya cha graMthane hAthamAM laIne sauthI pahelAM ema pUche che ke (1) A graMthanuM nAma zuM? (2) A graMthanuM
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 nAma temAM jaNAvelI khInA pramANe che ke khIjI rIte ? (3) graMthakAre kayA muddAthI A graMtha manAvyA che? (4) graMthakAra kANa? vigere praznonA khulAsA karavA pUrvaka TUMkAmAM sAra jaNAvanArI prastAvanA ja che. vAcaka varga A niyama pramANe zarUAtamAM prastAvanA vAMce che. prastAvanAvALA ja graMtha pUrA kahevAya. ema ahIM paNa (1) traNe graMthAnA ghaTatA nAma kayA kayA ? (2) te caiAgya nAma kayA ane jaNAve che? (3) ahIM zI zI khInA jaNAvI che? (4) graMthakAra kANu ? vigere praznonA khulAsA karavA mATe A graMthanI zarUAtamAM Truka prastAvanA ahu ja jarUrI che. prabhu zrI tIrthaMkara deve kahyuM che ke mAnava jIvana rUpI kalpavRkSane vadhAravA mATe ane meAkSAdi lane i zake evuM karavA mATe apUrva sAdhana vairAgya che. vairAgya zabdanA arzI rAgadveSanA abhAva, meghamAlI deve prabhu zrI pArzvanAthane upasa karyAM, ne dharaNendra prabhunI bhakita karI. ane prasaMgamAM prabhudevane meghamAlInI upara dveSa ane dharaNendranI upara rAga na hatA. e rIte prabhu zrI mahAvIradevane caDAzika tathA geAzAlAnI upara dveSa ane bhakata IMdranI upara rAga na hatA. AvI sthitine vairAgya kahevAya che. jema lUgaDAnI upara cIkAza hAya to dhULa ceTe, ema rAga dveSanA pariNAma rUpI cIkAzane laine AtmArUpI lUgaDAmAM karmarUpI dhULa cAMTe che. te dhULane dUra karanAra vairAgya che. vairAgyarUpI talavArathI meharUpI zatrune haNIne anatA bhavya jIvA siddhipadane pAmyA che, pAme che ane pAmaze. puNyAnuaMdhI puNyanA cAra kAraNeAmAM paNa vairAgyane gaNyA che. .
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyAcArya zrI yazovijaya mahArAje adhyAtmasAramAM 1 vairAgya zAthI thAya? 2 bhega sAdhane kaI rIte kevI bhAvanAthI cheDI zakAya? 3 kevA hadayamAM vairAgya Take? 8 nirAbAdha vairAgya kayAre thAya? pa kyA guNasthAnake vairAgyanI zarUAta thAya? 6 te kaI rIte vadhe? 7 vairAgyanA ghAtaka doSa kayA? 8 vairAgyanA bheda prabhAva phala vigerenuM svarUpa zuM? vigere bInA vistAramAM jaNAvelI che. bIjA graMthamAM nizcaya, vyavahAra, dravya, bhAva, nAmAdi nikSepa vigerethI paNa vairAgyanI vicAraNuM darzAvI che. AvA vairAgya guNane prakaTAvavA mATe kavi padyAnaMde lagabhaga 100 kaleka pramANa A graMthamAM jUdI jUdI rIte upadeza Apyo che. A graMthane vAMcavAthI citta nirmala vairAgyavALuM jarUra bane che. dharmanI sAdhanA karavAnI cAhanA thAya che. A graMthanuM bIjuM nAma padmAnaMda zataka kahevAya che. graMthakAra kavi pavAnaMda te nAgapuramAM zrI neminAtha prabhunuM bhavya jinAlaya baMdhAvanAra dhanadevanA putra hatA. temanI kAvya zakti apUrva jaNAya che. A graMthanA zabdArtha vigere sAdhanAthI saMskRta bhASAnA ajANa bhavya jIvone abhyAsAdi karavAmAM vadhAre anukUlatA thaze, ema vicArIne ahIM mUla leka, temAM artha karatI vakhate kramasara kayuM pada levuM te samajAvavA AMkaDAnI goThavaNa, zabdArtha, chaMdabaddha TIkA, akSarArtha, spaSTArtha A krama rAkhe che. bIjo graMtha zrI viMzatisthAnaka pradIpikA nAmane che. temAM tapane mahimA, viMzatisthAnaka tapane vidhi, kathA vigere bInA jaNAvI che. trIjA zIla dharma dIpikA nAmanA graMthamAM brahmacarya guNanuM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpa, bheda, prabhAva, vividha praSTie brahmacaryanI jarUrIyAta vigere bInA jaNAvI che. zrI gurUmahArAjanA pasAyathI banAvelA vairAgya zataka vRtti vigere traNe graMtha jenapurI amadAvAda gusApArekhanI piLanA rahIza deva gurU dharmAnurAgI dezavirati, vAsa sthAnaka tapa vigere dharma kriyAne parama ullAsathI sAdhanAra ANaMdajI kalyANajInI peDhInA pratinidhi dAnaguNI (zeTha cunIlAla khuzAlabhAI vALA) zeTha bhagubhAI cunIlAla sutarIyAnI saMpUrNa Arthika sahAyathI zrI jaina graMtha prakAzaka sabhAe chapAvyA che. te Arthika sahAyakanA hAthe khapI jIvene apAze. chevaTe bhavya cha traNa graMthanA vAMcana paThana, pAThana, nididhyAsana karIne nirmala vairAgya guNane prakaTAve. parama ullAsathI mokSamArga, vIsa sthAnaka tapa, brahmacaryAdika sAdhanA karI siddhinA zAzvata sukhane pAme. ema hArdika nivedana karI prastAvanA pUrI karuM chuM. keIne zabdArthAdi cArenI racanAmAM anAgAdithI thayelI gya bhUlacUka jaNAya te khuzIthI jaNAvavI. jethI avasare sudhAraNA thaI zake. nivedaka:- amadAvAda ) sugrahItanAmadheya paramepakari paramagurU vi. saM. 1997 - AcArya mahArAjazrI vijayanema Ase sudI pa ] sUrIzvara caraNakiMkara vijayapadrasUri
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapAgacchAdhipati-zAsanasamrA-sUrica kracakravatti jagadgurU AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvara viyANu-AcArya zrI vijayapaghrasUri jI janma vi. saM. 1955 vaizAkha suda 3 amadAvAda dIkSA vi0 naM0 1971 mAgazara vada 2 talAjA (zAbhAva) gaNipada vi. saM'ka 1982 phAgaNa vadu 5 pATaNa paMnyAsapada vi0 saM 1982 phAgaNa vada 11 pATaNa upAdhyAyapada visaM. 1988 mahA suda 5 serIsAmahAtIrtha AcArya pada visaM. 1992 vaizAkha suda 4 amadAvAda
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA. mULazleka harigItaIda pRSTa ugAtaIda pRSTa 1 - 1-4 5-10 7-13 13-19 5 ra7-34 25-31 viSaya maMgalAcaraNa rUpe jinezvaranI stuti krodhAdine nAza karanAra gIenA guNAnuvAda karavA vaDe vaMdana. jemaNe priya strI, vahAluM dhana tathA suMdara gharane tyAga karyo che tevA munIzvarane AzIrvAda. mahA purUSa kone kahevAya te jaNAve che. yogI mahAtmAonA uttama guNavALA viralA purUSo ja heya che te jaNAve che. zuddha hRdayavALA sAcA yogIenuM svarUpa samajAve che. jeoe manahara strIone tyAga karyo che tevA zIlavIra mahAtmAo AgaLa kAmadeva hatAza thAya che te jaNAve che. jemaNe brahmacarya rUpI agni vaDe strI kathAno tyAga karyo che temane kepele kAmadeva zuM karI zakavAno che? 35-37 31-41 38-jI. 41-48 42-57 48-57
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya mULazleka harigItaIda pRSTa 9 51-56 57-12 10 pacha-61 62-66 - 62-67 12 68-73 72-76 jemaNe viSaya lIlAo tyajI che tevA viveka rUpo pATIyAvALA munIzvarone strIonA kaTAkSa rUpI bANe zuM karI zake? te samajAve che. kAmI purUSanI kAmAtura avasthAnI sthiti ane teja puraSanI vairAgya avasthAnI sthitinuM varNana. jemanuM sarva avasthAmAM duHkhI jIvana che tevA kAmI purUSone dhikkAra Ape che. je strIonA dareka aMgamAM avaguNa rahela che temanA tarapha kAmI purUSone vairAgya thato nathI tethI granyakAra pitAne kheda jaNAve che. jemanA aMge zithIla thayAM che ane jemanI zakti kSINa thaI che evA vRddho paNa strInuM dhyAna kare che tevA vRddhonI jaDatA pratye Azcarya jaNAve che. ghaDapaNa AvyA chatAM paNa pitAnuM mana bhAgomAM deDe che tevuM jANIne vairAgya pAmele te kheda kare che. 13 04-81 77-83 14 82-86 83-88
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka-ha7. mULazleka harigItaIda pRSTa viSaya 15 8-90 84-93 strIonI gaddagada vANune prema ghelAe premavANuM mAne che. kAmarUpI tAvane utAravAne kharuM auSadha karyuM te jaNAve che. 17 08-103 98-102 kAmadevane krIDAnA sthAna samAna yuvAvasthA pAmyA chatAM paNa jeo IndriyonA viSayamAM Asakta thatA nathI te purU Sone ja dhanyavAda Ape che. 18 104-106 102-108 jeoe samajaNa pUrvaka strIne tyAga karyo temane kepele kAmadeva vaza karI zakatA nathI te jaNAve che, 107-110 108-112 strI pratye kAmI daSTithI je nArane te kevI jaNAya che ane taravadaSTithI jonArane te kevI jaNAya che te jaNAve che. 111-114 112-133 A pRthvI kevA purUSa vaDe pavitra karAelI che te kahe che. 115-118 133-137 kAmane uzkerATa karanArI RtumAM paNa jemanuM mana brahmacaryamAM sthira rahyuM te purUSo dhanya che ema jaNAve che. 119-121 137-141 vairAgyavaMta cho kevA prakAranA Atmika guNenA bhegamAM. rAtrI pasAra kare che te kahe che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULabloka harigItachada pRSTha viSaya 23 122-124 141-144 je purUSanuM mana zuddha dhyAna rUpI mahA sAyaNamAM lIna thayuM che tene aneka prakAranA hAvabhAvathI lalacAvavAno prayatna karatI strI pratye AkSepa kare che. 125-127 144-146 cAritra rUpI vRkSa mekSaphala kevI rIte Ape te samajAve che. 128-132 146-149 jeNe mithyAtva rUpI hAthIne vaza karyo teNe jagatane vaza karyuM te jaNAve che. 26 133-135 149-153 aneka kalAmAM kuzaLa purUSo te ghaNuM hoya che paraMtu zatru ane mitra baMne tarapha samabhAva rAkhanAra te viralA ja hoya che te samajAve che. 136-139 153-156 A kalikAla kayA purUSane nuka sAna karI zakatuM nathI te jaNAve che. 28 140-143 156-160 kevA prakAranA purUSothI pRthvI bahuratnA gaNAya che te kahe che. 29 144-147 160-164 manuSyane mRtyu na hoya te ja . sukhanAM sAdhane AnaMda mATe thAya te samajAve che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULalAka harigIta dya 30 148-156 31 32 33 34 35 36 G 157-163 164-165 166-167 168-179 180-182 183-184 15-186 13 pRSTha viSaya 165-170 mAyAmAM mUDha thayelA jIva mArU mArU karyA kare che paraMtu pAchaLa paDelA mRtyune jotA nathI ema jaNAve che. 170-174 mRtyukALa najIka AvyeA jANIne samajaNumAM AvelA purUSa kevA pazcAtApa kare che te jaNAve che. 174-177 maraNukAla najIka AvyA tyAre daivane zrApa Ape che paraMtu pAte karelAM kate sabhALatA nathI tenA ThapakA Ape che. 177-180 A duniyA IndrajAla samAna che te samajAve che. 180-196 karmAMnI kevI vicitra prakAranI lIlA che te samajAve che. 196-201 maraNa pachI jIvananI pAchaLa puNya ane pApa ja jAya che bIjI peAtAnu mAneluM badhu ahIMja paDyuM rahe che te kahe che. 201-204 dhakA karavAmAM vilaMba karavA nahi. kAraNa ke mRtyu jIvane kayAre jhaDapI leze tenI khabara paDatI nathI te jaNAve che. 204-208 rAvaNu jevA meATA manAtA purUSo paNa kALanA bhega banyA che teA ApaNA jevA sAmAnya manuSyAnI teA vAta ja zI karavI te kahe che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULazleka harigItaIda pRSTha viSaya 38 107 208-209 kALa sarvabhakSI kahevAya che te satyaja che ema jaNAve che. 39 188-190 210-212 cAritra vinA saMsAra rUpI kedakhAnAmAMthI chuTakAro thavAne nathI te jaNAve che. 191 213-14 manuSyapaNuM phegaTa gumAvanAra tene pazcAttApa kare che. 192-193 216-219 jenAthI mokSa meLavAya tevA manuSya zarIra vaDe halakAM kAma karanAra manuSya pastAvo kare che. 42 194-195 220-224 kayAM kAraNethI narakanAM duHkha bhogavavAM paDe che te jaNAve che. 196-197 224-228 dukhe prApta thAya te manu Sya bhava kAma, krodha vageremAM phogaTa gumAvavA mATe kheda jaNAve che. 44 198-199 228-230 saMsArika sukhe kSaNavinAzI che chatAM temAMthI prIti ochI thatI nathI te jaNAve che. 45 200-201 231-234 A bhayaMkara saMsAramAM koI evuM sthaLa nathI ke jyAM jIve janma maraNa karyo nathI. 46 202-203 234-237 A jIva AMkelA sAMDhanI jema jyAM tyAM rakhaDyA kare che te jaNAve che. 47 204-2015 237-240 uttama manuSya janma Adi ' 43
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULaka harigItaida pRSTa viSaya 48 206-207 240-243 krodhAdi cAra kaSAyo vaDe A manuSyabhava rUpI kalpavRkSanuM phaLa hArI javAya che te jaNAve che. 49 208-211 243-ra47 jemaNe bAlyAvasthA vagere traNe avasthAo ramata vageremAM gumAvavAthI manuSya janma phogaTa gumAvyo temane pAcha LathI pazcAttApa thAya che. 50 212-213 247-250 jIva dhanane mATe je aneka anAcAre kare che temAMthI mane nane pAchuM pharavAnuM samajAve che. 214-215 250-254 caMcaLa mana mRganI jema kayAM kayAM bhaTake che te jaNAve che. 216-218: :254-258 je saMsAra samudrathI taravuM hoya te sabodha rUpI vahA NamAM besavuM. 53 219-220 259-263 strI tarapha deDatuM mana je vaza . na karAya te saghaLI dharmakriyA nakAmI che e jaNAve che. 54 221-222 - 26-271 dujanene sanmArge lAvavA te kevuM muzkela che te jaNAve che. 55 223-2245271-274 zrIrAmacaMdranI jema huM paNa muktirUpI strIvALo thAuM te jaNAve che. 56 225-226 274-ra78 prANene capaLa jANIne dAnAdi dharma kAryo karavAnuM kahe che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ - mULaka harigItaIda pRSTa viSaya 57 227 278-280 saMsAranA dhanAdi sarva padArtho nA zavaMta jANIne dAnAdi dharma AcaravAnuM kahe che. 58 228 ra80-291 sapanA saMga sarakhI durjananI sobatathI janma niSphaLa jAya che te jaNAve che. 59 229-232 281-294 paramAtmAnA dhyAna vinA zAstronuM jJAna nakAmuM che te jaNAve che. 60 232-233 294-298 jema sUryanA prakAzathI himane nAza thAya che tema jJAnanA prakAzathI mAyAne nAza thAya che. te kahe che. 61 234-235 299-304 kharA amRtarasa vagere kayA te jaNAve che. 62 236-237 304-308 kSamA rUpI strInI sobata kara vAnuM jaNAve che. 238-239 308-315 mekSapada ja zAthI dhyAna karavA yegya che te jaNAve che. 64 240-241 316-322 vastu sArI ke kharAba lAge te daivAdhIna che ema jaNAve che. 65 242 ka23-326 krodhane tyAga karavAne upadeza. 66 243-244 326-331 je che e pramAda ane kaMjU sAIthI dharmane nAza karyo che teo mokSa jevA paramArthane zI rIte meLave?
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULaleAka harigIta dra 67 245 }C/ te 70 71 vara 73 74 75 o 246 247 248-249 250-251 252-253 254 255257 258-259 260-261 17 pRSTha viSaya 331-333 jIvahiMsAmAM AtmakalyANanA aMza paNa nathI te jaNAve che. 333-335 jema satI strInuM tema mahAbhAnuM paNa zIlavrata AbhUSaNa che te jaNAve che. 335-337 sadAcArathI muninI zaiAbhA jaNAve che. 337-342 jyAM sudhI zarIra ane indri ceAnI zakti haNAI nathI tyAM sudhImAM dharmasAdhana karavAnuM kahe che. 342-349 gurUnI kRpA thavAthI bhaktivata AtmA mAhane dura khasavA kahe che. 347-353 Indro ane vAsudevAthI paNa ceAgIne adhika sukha hoya che te jaNAve che. 353-354 tapathI thaelI duba LatA yAgIAne zAlArUpa che ema kahe che 355-360 je yAgIzvara strIenA hAva bhAvathI kSobha pAmatA nathI te jaya pAme che. 361-364 kAmaujaneAnI mUDhatA jaNAve che. 364-371 aneka deASAne utpanna karanAra zAkanA tyAga karavAnuM kahe che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 18 . do mULaka harigItachada pRSTa viSaya 77 22 371-374 viSayI jananI maMdabuddhi jaNAve che. 263-264 374-378 meha kevA prakAra che te jaNAve che. 265-266 378-382 kharo mitra kharo zatru ke vagere jaNAve che. 267-268 382-388 traNa jagata upara vijaya meLa vanAra kAmadevane dhikakare che. ( 81 268-270 388-399 DAhyA purUSe kevI bhAvanAthI strI sevana icchatA nathI te jaNAve che. 82 271-22 399-404 me vizvAsa rAkhanArane ja vizvAsaghAta kare che mATe tene dhikkAre che. 273-74 404-409 vivekI purUSe kAmadevane Apela Thapake. ra75-76 410-12 strInI caMcaLatAne dhikkAre che. 277-78 42-418 vidhAtAne tenI racanA mATe Thapake Ape che. 279-280 418-4rara ajJAnI che dhananA rakSaNa nI kALajI rAkhe che, paraMtu kiMmatI Apyuya ghaTatuM jAya che tenI lagAra ciMtA karatA nathI. 87 282-283 422-4ra7 gurUnA upadezathI vairAgya pAmela
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 89 ra85 19 mULableka harigIta viSaya chava kAdhAdi kaSAyane pitA ne tyAga karavAne samajAve che 4ra7-440 vairAgya vinAnA dAnatepa nakAmA che te jaNAve che. 430-434 viveka vinAnA jJAna tapa vagere nakAmA che ema jaNAve che. ra86-287 434-438 saMsAra aTavImAM moha rUpI siMha raheto hoya tyAre che sukhI kayAMthI heya te jaNAve che 91 288 438-442 sUrya jevI samadaSTi rAkhavAnuM jaNAve che. 92 289 442-445 viveka buddhivALAne strInA kaTAkSa moha upajAvI zaktA nathI. 93 290-281 44-450 vidvAne parAdhInatAne naraka jevI kahe che paraMtu strInI parAdhInatA kema tajatA nathI te jaNAve che. 94 292-94 4pa0-454 je yuvAvasthAnI lIlA upara prathama rAga hato tene ja tatvarUpI dIvAnA prakAza thAya tyAre hasI kADhe che te vAta jaNAve che. 95 295 455-459 deva gurUnuM svarUpa samajAve che. 96 296-209 459-463 manuSya bhavarUpI dANuM kupAtramAM rahIne kayAMthI sIjhe te kahe che. 97 298000 464-468 he jIva! saMsAra aTavImAM manuSyabhava sArthaka karavA te zuM
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULamlAka harigIta"+- er 99 1. 101 102 103 viSaya kayuM tenA prazna pUche che. 468-473 manuSyapaNuM sarakhu chatAM sadguNa ane durguNa vaDe taphAvata che te dRSTAMta vaDe samajAve che. 474-478 varAgyavaMta purUSa AgaLa hAvabhAva karatI strIne zIkhAmaNu Ape che. 478-485 muktirUpI strInI dRSTi mArA upara kayAre paDaze tevI peAtAnI bhAvanA jaNAve che. 485-489 jee satya yukata spaSTa vacana mAle che temane sarasvatI svayaMsi che ema jaNAve che. 309-310 489-492 kavi peAtAnA paricaya Ape che. 311-315 492-496 vairAgya zataka vAMcavAthI maLelA rasa AgaLa bIjA sArA gaNAtA rasa kAMi hisAbamAM nathI te jaNAve che. 301-303 304-305 306-300 20 . 308 pRSTha viMzatisthAnaka pradIpikA zIladha dIpikA zrAvakatrata dIpikA 491-605 }}}20 621-644
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ -: zrImAna zreSThivarya : zrI bhagubhAI cunIlAla sutarIA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemaNe A zrIvairAgyazatakavigere cAra graMthe chapAvyA te zeTha bhagubhAI cunIlAla sutarIyA zrI jaina zAsanasika zramaNopAsakAdi jenA vizAla samudAyathI ane saMkhyAbaMdha bhavya jinAlayAdi dhArmika sthAnethI tathA dAnAdi caturvidha dharmArAdhaka dharmavIra dayAvIra dAnavIra vigere hajAre nararatnothI bhAyamAna jenapurI rAjanagara (amadAvAda) nA bhavya ItihAsa ghaNuMe etihAsika mahA granuM apUrva gaurava vadhAryuM che, kAraNa ke ahiMnA nagarazeTha vigere jenee jema bhUtakAlamAM mahA sArvajanika ane mahA dhArmika kAryo karyA che, tema teo hAla paNa kare che, ema pratyakSa dekhAya che. te uparAMta ahIMnA jainae zrI siddhAcalajI vigere mahA tIrthonA ane vizAla jIva dayA vigerenA ghaNAM kAryo paNa karyA che. ane teo hAla paNa kare che. Aja muddAthI pUrvanA jenee ghaNuM mahA dhArmika saMsthAone paNa ahIM ja utpanna karI che. bIjI rIte ema paNa jarUra kahI zakAya ke amadAvAda e ratnonI khANa jevuM che. jema ratnonuM utpatti sthAna ratnanI khANa gaNAya che, tema A rAjanagara paNa hajAra Adarza jIvana gujAranArA zrI jina zAsananA staMbha samAna vividha bhASAmaya mahAgaMbhIra arthavAlA mahAzAstra kAvyAdine banAvanAra mahApratibhAzAlI pavitra saMyamI sUripuMgava-mahopAdhyAya-tathA paMnyAsa zrIjinavijayajI 1. zrImAlIvaMza, pitA dharmadAsa, mAtA lADakuMvara, janma rAjanagaramAM vi. saM. 1752 mAM,nAma khuzAlacaMda, dIkSA amadAvAdamAM, saM. 1770, kA. va. 6 budha, gurU kSamAvi, svargavAsa pAdarAmAM saM. 1799 zrA. su. 10, kRti jina stavana covIzI, jJAnapaMcamI, mauna ekAdazI stavana vagere.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamavijayajI padyavijayajI vIravijayajI vigere mahApurUSanI ane udAra AzayavaMta dAnavIra svaparahitecchu rAjamAnya nagarazeTha zAMtidAsa, hemAbhAI premAbhAI, zeTha haThIsIMha kesarIsiMha, zeTha manasukhabhAI bhagubhAI, zeTha lAlabhAI dalapatabhAI vigere nararatnonI paNa janmabhUmi che. eTaluM ja nahi paNa hajAro mahA purUSenI caraNarajathI pavitra banelI A bhUmi che. ema etihAsika graMthanA talasparzI anubhavathI jANI zakAya che. dAkhalA tarIke ahIMnA zeTha dhanAzAe nyAyAcArya zrI yazovijayajI mahArAjane kAzInA abhyAsakALamAM zAstrIne pagAra devAnI bAbatamAM be hajAra nA mahera kharacI hatI. tyAM zrI yazovijayajIe nyAyazAstrane tathA tatvaciMtAmaNi zAstrane abhyAsa traNa varSa sudhI karIne paMDitonI sabhAmAM eka vAdI saMnyAsIne vAdamAM che. AthI prasanna thaIne paMDita vage nyA. yazovijayajI mahArAjane nyAyavizArada padathI 2 janma rAjanagara zAmalAnI piLamAM, pitA lAlacaMda, mAtA mANika. janma saM. 1760 mAM, svanAma puMjAzA, dIkSA saM. 1796 vai. su. 6 zAmalAnI poLamAM, svargavAsa, saM. 18ra7 mAha su. 8 ravi, uMmara 67 varSa, gRha vAsaparyAya 38 varSa, dIkSA paryAya 29 varSa, kRti zrI jinavi rAsa, aSTa prakArI pUjA vigere. ( 3 janmasthala, rAjanagara zAmaLAnI piALa, jJAti zrImAli. pitAnuM nAma gaNeza, mAtAnuM nAma jhamakuM, janmatithi, saM. 1792 bhA su. 2, nAma pAnAcaMda, dIkSA saM. 185 mahA suda 5, rAjanagara pAcchAvADI (zAhIbAga) mAM, zrI vijayadharmasUrie saM. 110 mAM pati pada ApyuM, svargavAsa tithi rAjanagaramAM. saM. 1862 ca. su. 4, kavi hatA. pa5000 navA bleka banAvyA, gRhavAsa varSa 14 mAsa 6, dIkSA paryAya 57 varSa, kRti-jayAnaMda kevalI caritra, caumAsI devavaMdana, jinastavana covIzI, navapada pUjA, u. zrI yazo. kRta 150-350 gAthAnA stavanane bAlAvigere
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhUSita karyAM. te pachI AgrA zaheramAM cAra varSa sudhI rahIne bAkInA tArkika graMthAne abhyAsa karyAM ane banArasIdAsanA ziSya kuMvarajIne zAstra carcAmAM harAvyeA. tyAra bAda vihAra karIne ahIM rAjanagaranI nAgerIzAlAmAM padhAryAM, ahIM mAbatakhAna nAme sU hatA, teNe zrI yazeovijayajInI vidvattA sAMbhaLIne bahu mAnapUrNAMka sabhAmAM khelAvyA. ahIM upA. yazeAvijayajIe 18 avadhAna karyAM, AvuM buddhicAturya joIne te sUkhA ghaNA khuzI thaye, ane teNe mAnasahita upAdhyAyajIne svasthAne hAMcADayA. AthI jinazAsananI ghaNI prabhAvanA thaI. vi. sa0 1718 mAM ahIMnA sadhanI vinatithI ane zrIdevasUrijI mahArAjanI AjJAthI zrIvijayaprabhasUrijIe zrIyazAvijayajIne upAdhyAya padathI vibhUSita karyAM. AvA ghaNAM mahApurUSonA vihArathI pavitra anelI A (rAjanagaranI) bhUmi che, temaja dhaNAM mahApurUSa e bahu graMthAnI racanA paNu ahIM karI che. ema u. dhasAgarajImRtakalpasUtrakiraNAvalI vigere graMthaiAnA aMtima bhAganI prazasti uparathI jANI zakAya che. A amadAvAdanI gusApArekhanI pALanA rahIza devagurUdharmAnurAgaMga--zeTha bhagubhAI nA janma vi. sa. 1931 nA bhAdaravA sudi ae thayA hatA. temanA pitAzrInuM nAma zeTha cunIlAla ane mAtuzrInuM nAma dIvAlIbAI hatuM. "prabala puNyANye dharmiSTha kuTuMbamAM janma pAmelA bhavyajIveAnA dhArmika saMskAra svabhAve ja caDhDhATInA hoya che." A nItizAstranA vacana pramANe zeDa bhagubhAInA paNa dhArmi ka saMskAre| zarUAtathI ja tevA prakAranA jaNAya che, yeAgya umare meTrIka sudhI vyAvahArika zikSaNa sahita jarUrI dhArmi`ka zikSaNa lIdhA bAda teo peAtAnI 'zeTha cunIlAla khuzAladAsanA nAme cAlatI peDhIneA vyavahAra calAvavA. lAgyA temanAmAM savigna gItA-AcAya mahArAjazrIvijayanemisUrIzvarajI mahArAja tathA AcAya zrIvijayanItisUrijImahArAja vigere gurU
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSoMnA samAgama-vyAkhyAna zravaNAdi zubha nimittonI sevanAthI devagurU dharma'nI tIvralAgaNI ane prabhupUjA tIrthayAtrA tapanA ujamaNA sAmAyika pratikramaNa pauSadha upadhAna vI sthAnakatapa bAravrata vigere dharmakriyAnI parama ullAsathI ArAdhanA ane zrI siddhagirijInI navAyAtrA vigere sadguNo vizeSa pramANamAM pratidina vadhatA jaNAya che. teo dAnAdi guNAne laIne rAjanagaranI agragaNya vyakitaomAM gaNavA lAyaka che. ane akhila bhArata varSIya zvetAMbara mUrttipUjaka zrI saMdhanI ANa MdajIkalyANajInA nAme cAlatI peDhInA pratinidhi che. zeTha. bhagubhAI pUrve jaNAvyA mujaba avicchinna prabhAvazAlI trikAlAbAdhita zrI tIrthaMkaradeve prakAzalA-lAkAttara pavRkSa jevA zrIjainendrazAsananA ananya upAsaka che. temaNe zrI prabhumadira vigere sAta dhArmika kSetrAne pASavAmAM ane peAtAnA kharce upadhAna tapa, tI yAtrA aThThAImahAtsava vigere dhArmika kAryomAM paNa pU ullAsathI capala lakSmIne sadupayAga karyAM che, ane kare che. zeTha bhagubhAI e jJAna guNunI ArAdhanA nimitte A 1 zrI vairAgyazataka 2 viti sthAnaka pradIpikA 3 zIladha dIpikA 4 zrAvaka vrata dIpikA zrI jainagraMtha prakAzaka sabhA (kAryavAhaka zA. zvaradAsa mUlacaMda)nI mAraphata chapAvyA che. te temanA hAthe khapI jIvAne bheTa apAze. AvAkAryanI anumeAdanA karIne bIjA paNa mi`ddha dhanika bhavyajIvA AvA Atmahitadarzaka ane nijaguNa ramaNatAne vadhAranAra graMthAne chapAvavAmAM kSaNabhaMgura lakSmIne sadupayeAga karI mAnava janma saphala kare, eja zubhecchA. li zrIjainagraMtha prakAzaka sabhA. deg
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Namo siddhacakkassa // // Namo paramaguruNemisUrINaM // / paramopakAriziromaNi-pUjyapAda-tapogacchAdhipati sugRhItanAmadheya-paramaguru--AcAryavaryazrIvijayanemisUrIzvara-vineyANu-zAstravizArada-kavidIvAkara-AcAryazrI vijayapadmamUripraNIta pratizabdArtha-chaMdobaddhagaurjarITIkAsaMkSepArtha-spaSTArthasameta-jainakavi zrIpadmAnaMdaviracitaM zrIvairAgyazatakaM avataraNa- jaina kavi zrIpadmAnaMda graMthanI zarUAtamAM maMgalAcaraNa kare che - trailokyaM yugptkraaNbujlutthnmuktaavdaalokte| jaMtUnAM nijayA girA pariNamadyaH sUktamAbhASate //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtashriimaan bhagavAnvicitravidhibhirdevAsurairacito / vItatrAsavilAsahAsyarabhasaH pAyAjinAnAM patiH // 1 // triogacaM-traNa lekane mavi7=aizvaryavALA yuvApatriekI vakhate vicitra-jUdA jUdA vAvuMmhuhU=hAtharUpI kamaLamAM limi =prakAre ALoTatA devIpura=deva ane asura vaDe muktAva=matInI peThe ciMtA =pUjAelA Tote jue che vIta=dUra karyA che GjUnAM=sarva jIvone gA =bhaya niyA=tipitAnI vihAra cALA tti=bhASAo, belImAM dAca hasavuM ridhama pariName, samajAya mA=AraMbha jemaNe evuM =je prabhu parikSaNa kare, bacAve, sUva vacana, (dezanA) pavitra kare. sAmApati kahe che, (Ape che) | vinAnAM=sAmAnya kevalIonA (mA). zrImAna jJAnAdi lakSmIvALA | gti =nAyaka, agresara TIkAkAra maMgalAcaraNa kare che- || harigIta chaMdo jasa dhyAna Ape siddhine, savi kAryanI pAyaka sadA, nRpa mehanA paMjA thakI, zrIsiddhacaka zuNI sadA; nAbheya prabhu zrIzAnti nemi, pAsa siri mahAvIrane, praNamI praNayathI paMcane, citta dharIne dhyAnane. 1
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] mRta yoganI saMpada taNA, dAyaka parama upakArakA, guNayaNanA bhaMDAra jinapati zAsanannatikArakA; gurU nemisUrIza caraNane samarI tathA vaMdana karI, vairAgya zatake chaMdamAM TIkA racuM kavitA karI. 2 kara paMkaje ALoTatA motI pare traNa lokane, che jue je sarvane samajAya tevA veNane; uccare sura asurathI pUjAyelA bahu bhedathI, trAsa hAsya vilAsa ne AraMbha jenAmAM nathI. 3 kevalI jinanAtha prabhu sanmukha sadA ubhA rahI, be hAtha joDI mAna moDI muktine manamAM cahI; he bhavya jI! vInave bhavajAlathI rakSaNa kare, karmarUpa mele malina muja Atmane pAvana kare. 4 akSarArtha -(1) je zrI jinezvara bhagavAna urvaloka adholaka ane ciThThalekane eTale traNe lekamAM rahelA jIvAjIvAdi padArthonA saMpUrNa svarUpane ekI sAthe (vakhate) hastakamalamAM (najara AgaLa) rahelA motInI peThe dekhe che. ane (2) je prabhu dezanAne sAMbhaLanArA jIve (jevI rIte) pota potAnI belImAM samajI zake tevuM vacana bele che. (3) vaLI je prabhu deva ane asuro vaDe judI judI rIte pUjAya che. tathA (4) je prabhue bhaya, cALA, hasavuM, sukayavALI pravRtti rUpa (gAbharApaNuM) deze dUra
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 [ zrI vijayapadmasUriSkRta karyA che evA sAmAnya kevalI bhagavaMtAnA svAmI jinezvara zrI tIrthaMkara mahArAjA sarva jIvAnuM rakSaNa karI athavA khadhA jIvAne pavitra karI. 1 spaSTA :--kevaLa jJAna rUpI lakSmI Adi aizvarya vALA, sarvajJa zrI jinezvara bhagavAna kevala darzonanA upayAgathI udhvalAka adheAlAka ne tIcchAlAka ema traNe leAkane ( jagatane) peAtAnA hasta kamaLamAM ALeATatA meAtInA dANAnI peThe ekI vakhate ( eka samayamAM ) jue che. AthI kavie prabhunA jJAnAtizaya jaNAvyA. vaLI je prabhunI dezanAne ( vANIne ) nArakI sivAyanA sarve saMjJI paMcendriya prANIe pAta peAtAnI janmabhUminI ( mULa ) bhASAmAM samajI zake che, tethI sAMbhaLanArA bhanya jIvAne parama harSa prApta thAya che. A vizeSaNathI prabhunA vacanAtizaya jaNAyeA. vaLI antara jyAtiSI ne vaimAnika e traNa jAtinA devA ane asura ( bhavanapati devA ) bhaviSyamAM mukti pAmavAne ane pUrva bhavamAM bAMdhelAM kilaSTa karmone dUra karavA mATe je prabhunI dI jUdI rIte eTale aSTaprakArI, sattarabhedI, ekavIsabhedI, vigere prakAre pUjA kare che. tathA je prabhue sAte prakAranA bhaya, meAhanA cALA, hAsya ane aukayavRtti ( utAvaLa -asthiratA-gAbharApaNuM vagere ) sarvathA dUra karyAM che. evA zrI tIrthaMkara prabhu granthakartAnuM ane A grantha bhaNunAra sAMbhaLanAra bhavya jIvAnu saMsAra bhramaNanA du:khAthI rakSaNa karI athavA bannene pavitra karA. [ paNa dhAtunA rakSaNa karavuM ne pavitra karavuM ema banne artha thAya che] A prathama
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] : kamAM jema pahelA be pAdamAM anukrame jJAnAtizaya ane vacanAtizaya jaNAvyA, tevI rIte "revAkuvaMtaH" A padathI pUjAtizaya ane "vitaraNetyAra" padathI apAyApagamAtizaya jaNAvyo. kavie A zlokamAM ISTadevane namaskAra karIne ziSTAcAranuM pAlana karyuM che. kAraNa ke ziSTa purUSa graMtha racanAdi pravRtti karatAM graMthanI zarUAtamAM jarUra maMgalAcaraNa kare che. nirvidhanapaNe graMthane pUro karavAmAM ane pUrNa thatAM sudhImAM AvatAM vidanene aTakAvavAmAM apUrva. sAdhana maMgala che. AvA prAcIna lekamAM cAra atizayenI saMkalanA vadhAre pramANamAM dekhAya che. te pramANe navIna racanAmAM tevI saMkalanA thatI jovAya che. A zlokamAM cAra atizaye jaNAvavAnuM rahasya e che ke-jeo viziSTa puNya zAlI saMpUrNa nirmala jJAnavaMta heya, upadezane sAMbhaLanAra badhA jIne samajAya evA alokika vacanane belatA heya, iMdrAdi deva paNa jemanI pUjA karatA hoya, tevA mahA prabhAvazAlI purUnuM maMgalAcaraNa karavuM joIe. temaja smaraNa vaMdana pUjana vigere svarUpa ucita dravya bhAva bhakti karavAthI sAdhyasiddhi jarUra thAya che. A vAtane lakSyamAM rAkhIne kavie A lokamAM apAyApagamAtizayAdi cAra atizaye jaNAvyA che. "tAratambha " A graMthanA nAma uparathI anubaMdha catuSTaya eTale (1) adhikArI (2) amidheya (3) prajana ane (4) saMbaMdha A cAra padArthonuM jJAna thaI zake che. (1) mehanA mukhya sAdhana strI ane dhana che. te baMnene :khanA sAdhana jANune vairAgya pAmIne mokSa mArgane sAdhavAnI cAhanA karanArA bhavya che A graMthanA India
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 [ zrI vijayapadmasUriSkRta adhikArI eTale A graMthane bhaNavA lAyaka che. (2) sasAphrI jIvA je padArthomAM mAha rAkhe che, te padArthonuM kSaNabhaMgurapaNa, du:khane ane durgaMtine devApaNuM samajIne vairAgya tapa saMyamAdi padArtho ja AtmAnuM kalyANa karavA eTale avyAbAdha nitya ane saMpUrNa muktinA sukhane denAra che ema upadeza daine samajAvavuM. e A graMthanuM abhidheya ahI' kahevAnI bInA) che. (3) pratyeAjananA mukhya be bheda che. anatara pratyeAjana ane parapara prayAjana. temAM A graMthanA adhyayanAdithI je kula tAtkAlika (thADA vakhatamAM) maLe, te anaMtara prayAjana kahevAya. graMthakArane uddezIne anaMtara prayeAjana e che ke bhavya jIveAnA hRdayamAM viSaya kaSAyAdi karma baMdhanA kAraNAthI bacavAnI ane muktinA vairAgyAdi sAdhanAne sevavAnI bhAvanA jagADavI. ane A graMthanA zrotA tathA adhyayanAdi karanArA bhavya vAne uddezIne ana'tara prayAjana e cheke viSayAdinI upara arUci bhAva prakaTAvavA. ane tevA bhAva A graMthanA adhyayanAdithI jarUra prakaTe che. tathA graMthakAranuM ane adhyayanAdi karanArA bhavya jIvAnu anukrame paraMpara prayAjana e che ke paropakAra ane vairAgyAdinI sevanAthI muktinA sukhA pAmavA. lAMbA kALe je kula maLe, te paraMpara prayeAjana kahevAya. (4) saMbaMdha- zabda racanAmaya A graMthanA tenA arthonI sAthe vAjya vAcaka bhAva saMbaMdha che, athavA kArya kAraNu bhAva samaMdha che. eTale vairAgya rUpa artha vAcya che. ane tene kahenA ( jaNAvanArA) A graMtha che. ema vAcya vAcakabhAva saMbaMdha ghaTAvavA. ane vairAgya guNane prakaTAvavA rUpa kArya ne utpanna
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] karavAmAM A graMtha kAraNu che. A rIte kArya kAraNu bhAva saMbaMdha ghaTAvavA. A pramANe cAra anubaMdhanI bInA jaNAvavA pUrvaka DelA zlAkanu rahasya jaNAvI dIdhuM. jee adhikArI vigere cAra anubaMdhanI strInA khareAbara jANe che, te bhavya jIvA shelAithI na AnaMdathI graMthane bhaNe che ne sAMbhaLe che. piraNAme vairAgyAdi guNAne sAdhIne mApha padane pAmIne pAmelA mAnava bhavanA mukhya sAdhyane jarUra sAdhe che. (1) avataraNa--have mahAzaya cakravatI granthakAra kavi mahAvairAgyavaMta yAgI purUSAne temanA guNAnuvAda karavA pUrvaka vaMdana kare che. ra 4 ce kSuNNAH prasaradvivekapavinA, kopAdibhUmIbhRto / 5 12 baddhaH 13 7 yogAbhyAsaparazvadhena mathito yaimahidhAtrIruhaH // 11 saMyamasiddhamaMtravidhinA, yaiH prauDhekAmajvara e: 14 16 3 15 'stAnmokSaikasukhAnuSaMgarasikAnvaMdAmahe yoginaH ||2|| =jeoe kSuH teyA, cuNu karI nAkhyA masadgu=prasaratA, vadhatA, phelAtA. vivavinA=vivekarUpI vajravarDa. jodhA bhUmImrataH-krodhAdi kaSAya rUpI patA. emyAlapakvardhana yAga (mA)nI vAraMvAra sAdhanA karavArUpI kuhADAvaDe. thataH=chegho, kApI nAkhyA. modayAtrIdA meha rUpI vRkSa (3313). vandvA=aTakAvyA, utAryAM.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ . saMyamasiddhamaMtravidhinA=sayamarUpI siddha maMtra (vidhipUrvaka ghaNI vAra sAdhelA maMtra )nA sAdhanavarDa (gaNuvAva). ce=je ceAgIoe. maujAmanva=meTA (dhaNA TAimathI vaLagelA) kAma (viSayavAsanA) rUpI tAva. tAn=teone. [ zrI vijayapadmasUrikRta maukSaka sukhAnuSaMga rasikAn = meAkSanA advitIya (nirUpama) sukhane meLavavAmAM adhika rasa-IcchAvALA ( khaMtathI prayatnazIla ) evA te. vAmade=vaMdanA karIe chIe. yoniH=samyagdarzanAdi meAkSamA ne sAdhanArA ceAgIone. vadhatA viveka svarUpa va zIghra tADayA jemaNe, krodha Adi kaSAya rUpI pavatA nizcala mane; jhADa kApe jima kuhADA tema mamatA jhADane, cAga sevana rUpa kuhADe kApI nAMkhyu jemaNe, 5 jima tAva utare maMtrathI tima kAma rUpI tAvane, cAritra rUpa siddha maMtrathI jhaTapaTa utAryAM jemaNe; te meAkSanA sukha pAmavAne mahu rasika cAgijanA, temane vaMdana ame karIe harakha dhArI NA. deha jAdA jIva jAdA ehuvI samajaNa kharI, edha kAryakArya nA vyAkhyA viveka taNI bhalI; A viveke bhavya jIvA cau kaSAyeA DhAlatA, tiNa vatulya viveka tima girisama kaSAyA bolatA. 7
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjya ja spaSTArtha sahita vairAgyazataka] coganA abhyAsIne kadI mAha nRpa kanaDe nahI, zraddhAdi nirmala sAdhavAIma yoganI vyAkhyA kahI; bahu vAra vidhie jeha sAthe jANa siddha maMtrae, tAsa sama- cAritra yoge bhega IchA vArIe. 8 rAjA thaI dIkSA lIe rAjarSi tevA jANIe, suvivekathI krodhAdi haNatA prasannacaMdra vakhANIe; ganA abhyAsathI je meha haNavA cAhanA, te jIva nityavicAraje guNa TyUlibhadra munIzanA. 9 pUjya jaMbu svAmIe A kAma rUpI tAvane, cAritra maMtra vaDe utAryo kema bhUlIe temane, samyakatva zIlarUpa tuMbaDA dharanAra jaMbU svAmIjI, DUbe nahI lalanA samudra ema samaje paNa hajI. 10 akSarArtha--jegIzvaroe vistAra pAmatA (phelAtA) viveka rUpI vAthI krodha mAna mAyA ane lebha rUpI parvatane teDI nAkhyA che, (parvatane cUro karI nAkhe che) tathA je gIzvarae yoganA abhyAsa rUpa kuhADAthI meha rUpI jhADane kApI nAkhyuM che, tathA jeoe saMyama rUpI vAraMvAra sAdhelA maMtranI ArAdhanAthI kAma rUpI tAvane bAMdhI dIdhe che (vadhatuM aTakAvI dIdhA che) tevA mekSa sukha prApta karavAmAM atyaMta rasa (lAgaNI, utkaMThA) vALA te gIzvarene ame vaMdanA karIe chIe. 2 na hatA kema ke svAmIjI,
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijyapadhasUrikRtaspaSTatha-jema iMdranuM vaja meTA meTA parvatane paNa teDI nAMkhe che tema je vegI purUSa viveka rUpI vajathI mUla bhede karIne krodha mAna mAyA ne lebha ema cAre kaSAya. rUpI parvatane teDI nAkhe che. ahiM vidyA zabdano artha e che ke zarIranA ane mArA AtmAnA dharma judA judA che. zarIra jaDa che vinazvara che, tyAre huM (AtmA) jJAnavaMta chuM nitya chuM. e je vicAra kare te viveka kahevAya. athavA mAre khAvA lAyaka, pIvA lAyaka, karavA lAyaka, vicAravA lAyaka, bolavA lAyaka zuM che? ne nahi khAvA pIvA vicAravA lAyaka zuM che? nahiM bolavA lAyaka zuM che? A praznone samajavA pUrvaka kRtya akRtyanI je vaheMcaNa karavI (pharaka samaja) te viveka kahevAya. AvA vadhatA vivekathI ja kaSAyane pUrepUro kSaya thAya che. A muddAthI granthakAra kavie vivekane vajanI ne krodhAdi kaSAne parvatanI upamA barAbara ApI che. ane jevI rIte kuhADAthI meTAM moTAM jhADa kApI zakAya che tevI rIte bhegI purUSo nirmala jJAna darzana ne cAritranI ArAdhanA rUpa yoganA abhyAsa rUpI kuhADAthI ( jJAnAdinA vAraMvAra sevana rUpI kuhADAthI) meharUpI jhADane kApI nAkhe che. eTale meganI nirdabha sAdhanA karanArane mehanI pIDA hotI nathI. vaLI jhADane jema thaDa vagere hoya che tema meha rUpI jhADane thaDa sarakhuM mithyAtva mehanIya che, darzana mehanIyanA mULa bhede ane cAritra mehanayanA mULa bhede rUpa DALIo che, ane te bannenA uttara bheda rU5 pAMdaDAM che. zabdAdi viSayamAM bheda prabheda rU5 phUle che ema jANavuM. tathA vividha prakAranI viTaMbaNAo e phaLa.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka ] 11. che, evA abhiprAyathI kavie mAhane jhADanI jevA kahyo che. evA meha rUpI jhADane chedavAmAM koi paNa samartha hoya tA eka A cAganA abhyAsa rUpI kuhADA ja che. jema kuhADA vRkSa Adi vastuone mULamAMthI ukheDI nAkhe che tema mehunA mULamAMthI nAza karavAne samyagda nAdi traNanI vAravAra ArAdhanA karavI ja joIe, evA AzayathI yAgAbhyAsane kuhADAnI upamA ApI che. tathA jema vidhi pUrvaka sAdhelA maMtrathI tAva utarI jAya che, parantu vidhinI sAdhanA karyA vinA sAdhelA maMtrathI tAva na ja utarI zake ( e bhAva mantra zabdanI vhelAM mUkelA ( lindU zabdathI jANI zakAya che) tevI rIteyAgI mahAtmAe sacama rUpI siddha maMtrathI kAma rUpI tAvane ( viSayavAsanA athavA bhega tRSDAne ) utArI nAkhe che. AthI sAbIta thAya che ke-bhAga tRSNAneA athavA viSayavAsanAneA upadrava dUra karavAne sayama e ja apUrva sAdhana che. vaLI granthakAranA khIjo Azaya e paNa jANI zakAya che ke iSTa siddhinAM aneka sAdhanAmAM saMyama e mukhya sAdhana che, tenI vAraMvAra nirmaLa ArAdhanA karavAthI te siddhamatranA jevuM kAma kare che. mATe ja sayamane siddhamatranI upamA ApI che. jema ghaNA sakhta tAvavALA mANusa peAtAnI pUrva sthitine bhUlI jaine vicAranA bhASAneA ne kriyAnA ( mana vacana kAyAnI pravRttinA ) kAbu gumAvI bese che, tevI rIte kAmI purUSa paNa vicAra vANI ane kriyAnA kAbu gumAvI bese che. tethI A vicAra vyAjabI che ke geravyAjaSI ? huM beluM chuM te yAgya che ke ayeAgya ? huM je ka Mi karUM chuMte vyAjakhI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhdhasUrikRtache ke geravyAjabI? A kAryanuM bhAvI pariNAma sAruM Avaze ke narasuM ? A khyAla kAmAtura mANasane kadI AvatuM ja nathI, e AzayathI ja kavie kAmavAsanAne tAvanI upamA ApI che. ethI ema sAbIta thAya che ke saMyamI mahAtmAone kAmadeva talabhAra paNa IjA karI zako nathI, kAraNa ke e mahAtmAo pAse kAmadevane vaza karavAnuM apUrva sAdhana saMyama che, evA saMyama sAdhanathI mokSa sukhane meLavavA niraMtara lAgaNIthI udyama karanArA yegI (munisAdhu-aNagAra) purUSone ame vaMdanA karIe chIe. bAlajIvone vastusvarUpa spaSTa samajAvavA mATe ghaNIvAra mahA purUSo eka bIjAne samAveza eka bIjAmAM thatuM hoya chatAM te te padArthane alaga jaNAve che. A niyama pramANe krodhAdi kaSAya ane kAma e badhA bheda mehanIya karmanA ja che, chatAM spaSTapaNe samajAvavAnI khAtara jUdA jUdA jaNAvyA che. A bIjA glaeNkamAM jaNAvyA mujaba vartana karanArA mahA purUSo bhUtakAlamAM zrI mallinAtha prabhu, zrI neminAtha bhagavAna, gajasukumAla, dhanya aNagAra, dhanAzAlibhadra, zrI gautamasvAmI vigere gaNadhara bhagavaMte, zrI jaMbUsvAmI mahArAja, zrI sthUlibhadra svAmI, vAsvAmIjI vigere ghaNuM thaI gayA. temanA jIvanano vicAra karavAthI kaSAyakAma-mahAdi aMtaraMga ane jItavAnuM sAmarthya prApta karI zakAya che. zubha padArthonI sAthe rahelA viveka zabdano artha (taphAvata) kare. paNa azubha padArthonI sAthe rahelA viveka zabda "tyAga" arthamAM paNa vaparAya che. jema krodha viveka eTale krodhane tyAga kara. vigere viveka guNane prakaTa
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 svArtha sahita vairAgyazataka ] . karavAnI abhilASAvALA bhavya chAe satparUSane samAgama kare, temanI sevanA karavI, temanA upadezane sAMbhaLa. prabhu pUjA sAmAyika upadhAna pauSadha vigere zubha nimittonI sevanA jarUra karavI ja joIe. ema karatAM pariNAme azubha nimittone jarUra jItI zakAya che. kavie A muddo ahIM jALavyA che. 2. avataraNa-have granthakAra kavi kaMcana (dravya) kAminI (strI) ane ghara vigerene moha choDIne niHsaMga banelA munivarone AzISa Ape cheyaistyktaa kila zAkinIvadasamapremAMcitA prysii| ( 11 1 0 lakSmIH prANasamA'pi pannagavadhUvatpojjhitA duurtH| muktaM citragavAkSarAjiruciraM valmIkacanmadiraM / 20 17 18 niHsaMgatvavirAjitAH kSititale nandantu te sAdhavaH // 3 // =jeoe prAmANi=prANa sarakhI vahAlI tyatA=AjI che paNa Dhi nizcaye panna vadhU sarpiNInI jevI rAjanIti=AkaNanI jevI (gaNIne) (mAnIne) kSitA tajI che asama=ghaNuM tUratA=dUrathI premAMvitA=premavALI mutrachADI dIdhuM che citrAvAkSAvivi =citraveNI strI vALA jharUkhAnI zreNI4mI dhana, saMpatti samUhavaDe manahara
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 valbhIvat=sa'nA rADAnI jevuM (gaNIne) maM=idhara niHsaMtatva=sa MgarahitapaNAe karIne viAsitA=zAbhatA [ zrI vijayapadmasUriSkRta kSititane=pRthvItaLamAM (jagatamAM) navRttu=AnaMda pAmeA, jJAnAdi samRddhi pAmeA. ( jayavaMtA vartA ) te-te (pUrvokta vizeSaNeAvALA) sAdhavaH=sAdhu purUSA, munivarA. nara dUra bhAge jema krUra vikarAla DAkaNu joine, tima nAra DAkaNa jehavI he jIva! Ape narakane; prema atizaya dAkhave paNa premajAle nA phasI, satya bhAve pariharI dareja eee hasI. 11 prANa sama vhAlI chatAM paNa saMpadA nAgaNu samI, mAnI tajI dUra jemaNe cAritranA partha ramI; jemAM ghaNAM citrAmaNA zAbhA maneAhara gAkhanI, te mhela cheADayA jemaNe jhaTa rAphaDA jevA gaNI. 12 dhana nAra nija parivAramAM jeA dhare nA premane, AvA guNAthI dIpatA te sAdhue samRddhine mahiyala viSe pAmA sadA AziSama muniva`ne, kavi deine dekhADatA nija hRdaya kerA bhAvane. 13 satajananI najara mIThI iSTa siddhi jarUra dIe, temanA upadeza vacanA graMthamAM avaleAkIe;
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka ] A vicAre sAdhuone kavi dIe AzISa e, hRdaya kerI bAdazAhI tattva jANI pAmIe. 14 jema DAkaNuM duHkha Ape nAra paNa che tehavI, A Azaye bhAkhI kavie nAra DAkaNa jehavI; prANa daza nara saMjJIne dhana prANa che agiArame, dhana haratA daza taje dhana moha dIse kArame. 15 nAgaNa viSe viSatima draviNamAM vairarUpa viSe jANIe, IrSyA kare keIka jana dhana joI ema vicArIe ethI ja nAgaNa jevI lakSmI kahI che kavivare, rAphaDA je bhayaMkara tema gharavAsa khare. 16 dRSTAMta zAlibhadranuM zubha vAta dhanya kumAranI, A kSaNe tuM yAda karaje malli nemi jinezanI; nAra lakSmI mahela chaDayA temaNe ubhA page, tema karatAM Atma dIpaka pUrNa jyoti jhagamage. 17 akSarArtha-je sAdhuoe pUrvAvasthAmAM anupama premavALI potAnI strIne paNa DAkaNanA jevI gaNane choDI dIdhI che, tathA jeoe potAnA prANathI paNa atyaMta hAlI lakSamIne sarpiNanA jevI gaNune dUrathI choDI dIdhI che, temaja jeoe manahara citrAmaNavALA ane jharUkhAnA samUhathI zobhatA evA ghara ( hela) ne paNa sApanA rAphaDA jevuM gaNIne choDI dIdhuM che, evA saMga rahitapaNu rUpI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - [ zrI vijayapadhdhasUrikRtaghareNuthI zobhelA (meha mamatva rahita) sAdhu purUSa A. jagatamAM AnaMda pAmo athavA jJAnAdinI samRddhi pAme. 3 spaSTArtha--je sAdhuoe potAnA upara bahu ja prema rAkhanArI strIne DAkaNa sarakhI gaNune choDI dIdhI che te sAdhu purUSe A pRthvImAM AnaMda pAmo ema kavie kahyuM. ahIM strIne DAkaNanI upamA ApavAnuM kAraNa e che ke jema DAkaNa duHkha upajAve che, temaja enA mana vacana kAyAnI caMcaLatA hoya che tema strI paNa duHkha upajAve che, ane caMcala gavALI che. te vicAre kaMI, bele kaMI, ane kare kaMI. mATe strIne DAkaNa sarakhI kahI che. tathA saMsArI jIvane jema pAMca Indriya Adi 10 prANuM vahAlA che tema lakSmI paNa hAlI che. eTale potAnA prANathI paNuM lakSamI vadhAre vahAlI hoya che. mATe dhanane 11 meM prANa kahyo che. vaLI bIjI rIte gaNue te prANathI paNa lakSmI adhika prIya che, kAraNa ke hajAra loka lakSamI kamAvAne arthe jIvatAM jokhama kheDe che, ane yuddha vigeremAM prANane paNa gumAve che. tathA lakSmIne nAgaNa sarakhI kahI tenuM kAraNa e ke nAgajImAM jema jhera raheluM che tema lakSmImAM paNa vaira IrSyA Adi upajAvavA rUpa jhera rahyuM che. ApaNe sAkSAt joIe chIe ke eka mANasa dhanavAna bane te bIjA IrSAlu-vera jhera rAkhanArA ke tenA upara ghaNI IrSyA kare che, vera rAkhe che. ane tenuM dhana nAza pAme athavA te pitAne
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3c spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] ghera Ave te mATe tanatoDa prayatna kare che, chevaTe evuM paNa bane che ke tenuM khUna paNa karIne tenuM dhana lUMTArA vigere athavA sagAM vahAlAM lUMTI le che. mATe kavie lakSmIne nAgaNa sarakhI kahI te vyAjabI che. tathA citrAmaNavALA ane jharUkhAothI zobhatA gharane rAphaDA jevuM kahyuM tenuM kAraNa e che ke sApane rAphaDo jema dekhatAM ja bhayaMkara lAge che tema vivekI nirmala jJAnavALA purUSone gharavAsa paNa bhayaMkara lAge che, kAraNa ke tevA ghara vAsamAM (mahelamAM) rahenArane sukha sAdhane meLavavAne mATe aneka jInI parAdhInatA sevavI paDe che. gharavAsamAM kaI AjJA na mAne te duHkha, sagAM saMbaMdhinA vize dukha, regAdi vedanA vakhate du:kha, kuTuMba pratikULa maLe te duHkha, dhana nAza pAme to duHkha, ItyAdi aneka saMge dukha ApanArA ja hoya che. tethI evA ghara vAsane baMdhana rUpa ane bhayaMkara gaNuM sAdhu purUSo sApanA rAphaDAnI mAphaka cheDI de che. e upara kahelA guNavALA ane bAhya parigrahane tathA abhyattara parigrahane (mUchIne) choDavA rUpa uttama guNa vaDe tejasvI banelA pavitra sAdhue A pRthvImAM AnaMda pAme ema kavi kahe che, ahiM kavine zubha Azaya e che ke strI Adika para vastuone tyAga karI pRhA rahita banelA munivare pRthvImAM AnaMdathI vicare, ane dhanI vRddhi kare, ane aneka jIvane dharmopadeza ApI zAna darzana cAritranI ArAdhanAmAM tatpara banAve. bIjA viparIta vartanavALA asaMyamI-asAdhu purUSe jagatanuM zuM
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke nA hRdayamAM mahA muke * vigere [ zrI vijayapadyasUrikRta bhaluM karavAnA che. ahIM graMthakAranA vacana uparathI jANI zakAya che ke meha mamatAnA gauNa sAdhane te bIjA zabda vigere ghaNuM che. paNa te badhA sAdhanene strI-dhana-ghara A traNa mukhya sAdhanAmAM samAveza thAya che. ane e traNa sAdhane meha mUDha saMsArI jIvene choDavA mahA muzkela che. jyAre saMpUrNa vairAgya bhAvanA hRdayamAM ThasoThasa bharI hoya tyAre lakSamI vigere traNa padArthone meha chUTe che. zrI vipAkasUtra vigere AgamAdine sAMbhaLavA dvArA ke abhyAsa dvArA daDha paricaya karavAthI athavA karAvavAthI virAgya bhAvanA jarUra prakaTa thAya che. AvI bhAvanA prakaTa thayA bAda tene vadhAravAne mATe ane TakAvavAne mATe mananI sthiratA jarUra meLavavI joIe. mananI sthiratA zIla vigere vividha dharmonI sevanAthI thaI zake che. ema kamasara gya sAdhanAthI vairAgya bhAvanA prakaTa thayA bAda saMyamAdinI sAdhanA karavAthI jarUra akSayapada maLe che. kAcA vairAgyathI saMyamArAdhanamAM vijaya maLatuM nathI. A bAbatane yathArtha samajAvavA mATe bhavadatta ane bhavadevanI bInA pariziSTa parvamAM vistArathI jaNAvI che. bhavadeve lajajAthI bhAInA vacanane mAna ApIne dIkSA lIdhI, nAgilAno uparathI tyAga karyo, paNa aMtaraMga (mana) te tenAmAM ja rahyuM hatuM. pariNAma e AvyuM ke bhavadatta munine svargavAsa thayA pachI bhavadeva cAritrathI khasyA. pitAnA gAmanI najIkamAM AvyA. rastAmAM maLela be strImAMnI eka strIne pUchatAM nAgilAnI oLakhANa thaI. vAtacIta uparathI Arya nArI nAgilA tarata ja samajI gaI ke muni saMyama bhAvanAthI patita thayA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 spaSArtha sahita vairAgyazataka ] - che nAgilA zIladharmanA pavitra saMskAravALI hatI. vameluM khAvAnI IcchAvALA bAlakane muni zikhAmaNa detAM kahe che ke-zuM vameluM ana khavAya? A prasaMga cagya jANIne nAgilAe munine kahyuM ke he munirAja ! tame paNa vamelI (tyAga karelI) evI mane jyAre cAho che, to pachI bALakane zuM zIkhAmaNa Ape che? arthAt tame zIkhAmaNa devA lAyaka nathI. upadezaka je tyAgI hoya, te ja tenA vacananI asara sAmAnA hRdaya upara thaI zake che. zuM e vAta tame bhUlI gayA ke agaMdhana kulanA sarve maravA taiyAra thAya che paNa vamelA jherane cUsatA nathI. te pachI zuM tame tiryaMcathI paNa halakA che. nAgilAnA vacana rUpa aMkuzathI bhavadeva muni rUpI hAthI ThekANe AvyA. pAchA vaLyA. gurUnI pAse prAyazcitta laIne zuddha thayA. nirmala bhAvathI saMyamane sAdhI devatAI sukha pAmyA. zrI sthUlibhadrajI jevA mahA purUSe daDha vairAgI gaNAya, asaMkhyAta pradeze vairAgya raMga ceLa majIThanA raMga je jAmyA bAda daDha vairAgI bhavya jIne strI lakSamI mahela vigere bheganA sAdhane jhera jevA lAge che. mATe ja teo sahelAIthI tyAga karI zake che. rukimaNInA pitAe zrI vAsvAmIne kanyA ane lakSmIne moha dekhADa, paNa pitAne prayatna niSphala navaDa. ne rAgiNI rukimaNIne saMyamane mahimA samajAvI temaNe sAdhvI banAvI. avaMti sukumAle vairAgya jAgatAM suMdara mahela vigerene tyAga karyo, saMyama sAdhI nalinI gulma vimAnanA sukha meLavyA. AvA sAdhu purUSo jayavaMtA va. 3 avataraNu-have granthakAra kavi mahApurUSanuM lakSaNa kahe che -
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 1 na: vavAre mULa, [ zrI vijayapadmasUriSkRta 5 paranArIvaktravIkSaNe'pyandhaH // paMtu dhanadarane, suM gayaMti hoje madApuzya // 4 // =je purUSa pavAre IjAnI sAthe khATA vAdavivAda karavAmAM; khIjAnI nidA karavAmAM. mULa=mugA (mUMgA jevo) panAvI=paranuM tra=mukha cIkSanepi=dekhavAmAM paNa anya:=anya (AMdhaLA jevo) jaMtu=pAMgaLe, lUlA pagavALA (tenA jevA) padhanadrai=khIjAtu dhana harI (cArI) levAmAM sate nayaMti=jayavaMta varta hoThe=A lAkamAM majJApuruSaH=mahApurUSa, uttama purUSa anyanI niMdA ane khATA vivAda karaNa kSaNe, je ane mUMgA samA paranArane jovA kSaNe; AMdhaLA jevA ane haravA kSaNe paradravyane, pAMgaLA samaje ane te leAkamAMhI vijayane. 18 pAme mahA nara te gaNe bahu pApa parane niMdatA, irSyA vacana je teha nidA teDune budha cheDatA; gurUdevanA guNa gAine rasanA saphalatA mAnatA, satya hita mita vacana bhASe mAna vrata paNa dhAratA. 19 AhAra adhikA adhika bhASaNa tIvra duHkhane ApatA, meu hadamAM hAya tA . ArAgya zAMti ApatA;
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 21 jIbhamAM amRta ane viSa be apekSAthI rahe, amRta jevAM zuddha vacano veNa bIjA viSa kahe. 20 zuddha vacane koDa guNane lAbha anucita veNathI, geralAbha have karoDe jAti nirNaya veNathI; kula parIkSA veNathI niMdA na karavI cetatA, dhanya narajihavA laheavicArI vacana na belatA. 21 dekhavAno sarvathA na niSedha have rAgathI, dekhavuM nA mukha ramaNInuM rAga hetu vizeSathI; dehanuM sarvasva mukha e sAdhune savi bhAminI, have parastrI zrAddhane paranAra viNa nija kAminI. rara hoya darzana AMkhathI te bhUri puye pAmatA, paranArane nA dekhatA budha guru pramukhane nirakhatA; paranAra moTI mAta sarakhI uMmare bhaginI samI, nAnI gaNe putrI samI zIlavRtti bagIcAmAM ramI. 23 darUpage AMkhanA baMdhAya kame AkarAM, asthiratA mananI vadhedharatA samiti tiNa munivara; karma kerI nirjarAnA sAdhanane pakhavA, karma baMdhane kAraNene ThaMDavA nA nirakhavA. 24 sajjano paradravyane DhephA samuM mana mAnatA, cittathI paNa viNa kahyuM levA kadI ne cAhatA;
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 [ zrI vijayapadhasUrikRta - pAMgaLA jevA banI nija dravya saMtoSI thatA, dravya haraNe jAna vighaTe ema paNa saMbhAratA. 25 A pramANe vartanAra mahA purUSa nija para taNuM, kalyANa sAdhe Ima vicArI jIbhane vaza bhavijanA; kareje najara nIcI karIne cAlaje samitA banI, corI tane bahu kIMmatI zikSA traNe kavirAjanI, ra6 akSarAtha-bIjAnA avarNavAda bolavAmAM eTale bIjAnI niMdA karavAmAM je purUSa muMgAnA sarakhe che, (arthAt bIjAnI niMdA nahi karanAra) temaja parastrInuM mukha jovAmAM anya sarakhe che, (parastrInuM mukha nahiM janAra) ane bIjAnuM dhana haraNakaravAmAM pAMgaLA sarakhe che (arthAt bIjAnuM dhana nahi lenAra) teja mahApurUSa kahevAya. ane te mahApurUSa jagatamAM jayavaMta varte. 4 spaSTArtha-1) bIjAonI niMdA karavAmAM jIbhane upacoga karavAthI athavA kaleza kajIyA (jhaghaDA, vitaMDAvAda) karavAthI jIvane kevaLa karma (ne) baMdha ja thAya che, AvA thabha IrAdAthI evA prasaMgamAM mahA purUSe muMgA sarakhuM mauna dharIne bese che, ane evA prasaMgomAM paNa pitAnA mana vacana kAyAne uttama kAryomAM jeDe che, kAraNa ke te samaje che ke karmabaMdhathI bacavuM e pitAnA hAthamAM ja (svAdhIna vAta) che, paraMtu karmanA udayathI bacavuM e potAnI sattAnI vAta nathI, tethI ja zAstramAM kahyuM che ke
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 spaSTAtha sahita vairAgyazataka] saMdha samaya vitta retI, 32 madA uThavAna (athavA 30 zo saMtA). tathA (3) parastrI pratye rAganI ciMtavanA paNa je durgati ApanAra che te pachI kAma vikAranI daSTie parastrInA mukha vigere aMge jevAthI jarUra durgati maLe che. vaLI parastrI pratye rAga dharavAthI eTale kAma daSTithI para strIne jotAM citta Akho divasa rAta ciMtAmaya banI jAya che, tenI sAthe vAta karavAmAM ane anucita pravRtti karavAmAM mana derAya che, pariNAme aneka jAtanI muzkelIthA bharelA duHkhanA prasaMge paNa ubhA thAya che. ane dhArmika pravRttio thatI hoya te aTakI jAya che. mATe ja uttama purUSo parastrIne rAga daSTithI jotA nathI. ane maTIne mA jevI, nAnIne dikarI jevI, tathA sarakhI uMmara vALIne bena jevI mAne che. temaja AMkhane aMkuzamAM rAkhe che. vaLI e uttama purUSa pitAnI cakSu Indriyano upayoga parastrIne rAgathI dekhavAmAM karatA nathI eTaluM ja nahi, paNa tevA unmArgathI rokIne deva gurUnAM darzana karavA svAdhyAya kare vigere AtmannitinA kAryomAM ja pitAnI cakSu Indriyane upayoga kare (tene jeDa) che. ema karavAthI lAbha e thAya che ke ghaNuM karmonI nirjarA thAya, cIkaNuM karmo na baMdhAya, ane bhavidhyamAM sadgatinA sukha maLe. AvA AvA aneka muddAothI zrItIrthakara deve zrIzramaNa saMghane samiti pAlavAnI zikhAmaNa ApI che. AthI samajAya che ke cakSu Indriyane vadhAre chUTa ApavAthI mana cagaDoLe caDhe che, azAnti pAme che,
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ che [ zrI vijayapaghasUrikRta cIkaNuM rasavALA mohanIyAdi karmo baMdhAya che. mATe samajI jIe AMkhane sanmArgamAM ja daravI joIe. A bAbatamAM dazamA aMga tarIke prasiddha evA zrI praznavyAkaraNa sUtramAM savistara bIne sArI rIte jaNAvI che. tathA uttama purUSo parAyA dhanane haravAnI (mAlIkanI rajA sivAya levAnI) cAhanA paNa karatA nathI, kAraNa ke ema (corI) karavAthI kadAca pacendriya jIva (panAdinA mAlIka) ne vadhu paNa thAya che. jethI mahA pApakarma baMdhAya che ane tethI narakamAM javuM paDe che. zrI sthAnAMga sUtramAM cAra kAraNe jInI narakagati kahI che te A pramANe caUhiM ThANehi jIvA neraiyattAe kamma pakareMti-taMjahA mahAraMbhayAe, mahApariggahayAe, kuNimAhAreNaM, paMciMdiyavaheNaM -cAra kAraNe A nArakI paNAnuM karma upArjana kare che te A pramANe-(1) jIvahiMsAdi maTAdethI bharelA AraMbha samAraMbha vaDe, (2) ghaNe parigraha (dhanAdinI upara tIvra mUcha) karavAthI, (3) mAMsAhAra karavAthI, ane (4) paMcendriyane vadha karavAthI. (saMsArI che narakamAM upajAvanArA karmo bAMdhIne narakamAM jAya che.) e pramANe paradhananuM haraNa karavAthI prANa sarakhuM (prANane TakAvanAra, mAlIka kuTuMbAdinA bharaNa poSaNanA sAdhana bhUta) dhana harAvAthI hatAza banelA aneka manuSya nirdhanapaNuM vigerethI atyaMta khedavALA thaI ApaghAta kare che. tethI dhana haranArane paMcendriya vadhanuM pApa lAge che ne
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 5 tethI narakagatimAM jAya che, ema samajIne je bhavya jIvAne mahApurUSanI pa`ktimAM AvavAnI icchA haiAya temaNe ja (1) paradravyanA haraNu prasaMge jarUra pAMgaLA jevA thavuM joIe, (2) jAte khIjAnI niMdA karavAnA prasaMge mUMgA jevA ane tevA vacana sAMbhaLavAnA prasaMge mherA jevA ne parastrInu sukha jovAmAM AMdhaLA jevA thavuM joie. AvA uttama purUSA pUrve kahela anAcArI AcaratA nathI tethI uttama sadAcAravALA te ja mahApurUSo A jagatamAM jayavatA varte che. ( vijaya pAme che. ) eTale upara kahyuM te pramANe mana ane iMdriyAne vaza karIne vanArA je jIvA hAya, te mahApurUSa hevAya che. A ceAthA zlAkanu rahasya e che ke niMdA karavI, parastrInA aMgAne rAgathI jovA, paradravyanuM haraNa karavuM, A traNa meATA doSone dUra karIne peAtAnA avaguNNAnI niMdA karavI, AtmaniMdA karavI, karma nirAnA sAdhanAne jovA, vyasanAnA tyAga karavA. vigere guNAne dhAraNa karavAthI Atma kalyANa sAdhI zakAya che. 4 avataraNa--yAganA uttama guNNA (sAdhanA) ne prApta thaelA evA koI viralA ja ceAgIzvara hAya che, parantu vadhAre pramANamAM evA ceAgIzvara nathI hAtA, te A gAthAmAM jaNAve che athavA samaSTiyAgonuM leAkeAttara svarUpa jaNAve che 1 2 3 6 4 5 Akrozena na dUyate na ca caduproktyA samAnaMdyate / 10 11 12 8 14 durgandhena na vAdhyate na ca sadAmodena saMprIyate //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRta nathI na thAya. strIrUpeNa na rajyate na ca mRtazcAnena vidveSyate / mAdhyasthena virAjito vijayate ko'pyeSa yogIzvaraH // 5 // morona=Akroza vaDe, (sAmAna | saMgI=prIti pAme, rAjI thAya nAM kodhavALAM vacane sAMbha- | strIne strInA suMdara rUpavaDe LIne) bIjAnA tiraskAra na =rAjI na thAya, rAgI bharelA vacane vaDe na thAya. dUni dubhAya; kacavAte | mRtaththAna=marelA kutarA vaDe, eTale marelA kutarAnA kaleca=ane =nahi. varo joine cahu khuzAmatanA vica=ddeza na kare, nAkhuza govA vacana vaDe (bIjAe kahelAM tevAM veNa sAMbhaLIne) mAdhyaccena=madhyasthapaNuM vaDe samAna =AnaMda pAme samabhAva vaDe tuje dudha bharelA padArtho viDito zebha, dIpa viSaya-vijayavaMta varte che vA =pI pAme nahi, rajapakaI paNa kAIkaja kaMTALe nahi gq=A, e salona uttama sugaMdha bharelA nIzvara yogIomAM Izvara padArtho vaDe tulya, mahAyogI. vacana suNatAM AkarAM paNa je na kacavAtA jarI, vacana mIThAM sAMbhaLe paNa khuza nA thAe jarI; gaMdha narasAM anubhave paNa je nahI kaMTALatA, gaMdha sAre anubhave paNa je nahI rAjI thatA. 27
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 spadArtha sahita vairAgyazataka ] strIrUpa nirakhI rAga na dhare tima marelA zvAnane, joI arUci dhare nahI jANa ja pudgala bhAvane; samabhAvathI zobhela yogI keI A saMyama rasI; vijaya pAme vizvamAM namIe ame hRdaye hasI. 28 samabhAva guNa meTA zramaNane lekamAM kavie kahyo, IdracakrI nA lahe te harSa munie je lahe; he jIva! samatA tehavI tuM nija hRdayamAM rAkhaje, samadaSTithI mamatA bale bagaDela jIvana sudhAraje. 29 adhyAtmasAre vAcake samatA jaNAvI vistare, zuddha saMyama sAdhanArA krodha vacano sAMbhaLe; karmaphala mAnI kSamAno lAbha bahu samajAvatA, zAMti prema bharela vacane anya zAMta banAvatA. 30 karmacArI nA kadI zAMti lahe kadI te kSaNe, . nA bane dhobI samA sAmeja dhobInI ane zubha kSamA guNa dhAratA ne aphala dha banAvatA, bhagavatInA krodha phalanA vacana khUba vicAratA. 31 guNa taNuM anurAgathI bIjA jano te yoginI, karatA stuti guNa pAmavAne tema siddhi sAdhyanI; sAdhavAne kaI loko miSTa vacane bolatA, be prasaMge girAja vizeSa samatA dhAratA, 32
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 [ zrI vijayapadmasUriSkRta dhANuthI zubha gaMdha jANI rAga dharatA bAMdhatA, rita mAhu dveSe dveSa karo adha yAgI mAnatA; ISTa rUpe rAga karatAM anyamAM dveSI thatAM, mAyAdinA krodhAdinA yAgIza madha na bhUlatA. 33 samatA dharI bhadrA tanaya pAmyA nalinI gulmane, tima mukezala kIrttidhara kevala lahI nirvANane; khadhakasUrinA ziSya pAme mukti jinavara vIranI, kalpa sUtra viSe bhaNI gaMbhIra vANI kavi taNI. 34 akSarA :--hAmA mANusa tiraskAranAM vacane Ale te paNa jenuM mana jarA paNa dubhAtuM nathI, temaja stutinA ke khuzAmatanAM vacanA vaDe je khuzI thatA nathI, tathA je ceogIzvara dudha vaDe khAdhA pAmatA nathI (mukha macakoDatA nathI ke nAka maraDatA nathI ), tathA sugaMdhI padArthonI sugaMdha -khuza vaDe rAjI thatA nathI, tathA strInuM suMdara rUpa dekhIne rAga dharatA nathI, tathA marelA kUtarAne joine eTale pazu vigerenAM mRta kalevAne joIne dveSa pAmatA nathI ( aNugamA dharatA nathI. ) evA madhyasthapaNA vaDe ( anukULa pratikULa prasagAmAM samadraSTi varDa) greAbhatA evA kAi (viralA) yeAgIzvara jagatamAM jayavaMta varte che. pa spaSTAH--AzleAkamAM granthakartA yAgIzvarAnI anukULa padmA pratye temaja pratikULa padArtho pratye samAna sRSTi hAya che ema jaNAve che. te A pramANe-kAimANusa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 29 ceAgInA tiraskAra kare tA te pratikULa bhAva che chatAM paNa te tiraskAra vacanAthI pAte dubhAtA nathI, ane Akroza bharelA vacanAthI viparIta cAlu (miSTa-mIThAM ) vacane che. tA tevAM koinAM cATu vacanAthI eTale khuzAmatanAM vacanAthI AnaMda pAmatA nathI, ane koi vakhANu-prazaMsA kare te paNa rAjI thatA nathI. tathA dugaMdha e pratikULa padArtha che ne sugaMdha e anukULa padArtha che, teA paNa e ane padArthomAM samaSTivALA cegIzvarA hAya che, kAraNa ke kAi du``dhavALA padA nI durgaMdhanA anubhava kare te vakhate te ceAgIzvara arUci dharatA nathI, ane suga Mdhamaya padArthanI suga Mdhane anubhava phare te vakhate AnaMda paNa pAmatA ( rAjI thatA nathI. ahi' khAInA pANInuM hRSTAnta samajavA ceAgya che. te dRSTAnta pramANe sugaMdha ne durgaMdha e vicitra pariNAmavALA pudgalenA ja svabhAva che, mATe vAstavika rIte rAga dveSa karavA lAyaka nathI ema vicArI uttama munie sugadha ne durgAdha ane pratye samAna draSTivALA hAya che. tathA strInuM su Mdara svarUpa e rAga utpanna karanAra che, ane marelA kUtarAnuM maDaduM dveSa utpanna karanAra vastu che, tA paNa samadraSTivALA munivA strInA suMdara svarUpane joi rAga pAmatA nathI, ane kUtarAnA maDadAne dekhI kheda pAmatA nathI, parantu samatA bhAvane peASavA mATe bhAvanA bhAve che ke-he jIva! mAlane tapAsyA vinA phakta khAradAna joine ja khuza thavuM e mUrkhAI che, kAraNu ke mUDha manuSyA je
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 [ zrI vijayapadhdhasUrikRtastrInA suMdara rUpane joI meha pAme che te strI maLa mUtra vigere apavitra padArthothI bharelI kAyA rUpa kothaLI che, cAmaDI e paNa dudhamaya ja che. strInA zarIramAM vAsta vika suMdaratA kaMI ja nathI, chatAM ajJAnatAnA kAraNe suMdaratA lAge che, ane je rAga rAkhe che te rAvaNanI mAphaka durgatimAM ja jAya che. bhagavAna zrI neminAtha jaMbUsvAmI sthUlibhadra vigere zIyaLavaMta vIra purUSanAM daSTAnta vicArI vairAgya dhAraNa karanAra jIva ja jarUra sadgatinA sukhane pAme che. evI bhAvane bhAvavAvALA uttama munivaro te ja A jagatamAM vijayavaMtA varte che. (nirbhayapaNe vicare che.) -bIjA anukULamAM rAgavALA che ane pratikULa padArthamAM dveSa dharanArA jI viSama draSTivALA hovAthI teo vijayavaMta kema hoI zake? kAraNa ke jeo pote ja mehathI parAbhava pAmyA che te vijayavaMta na ja gaNAya. e pramANe granthakAre A lekamAM samadaSTivALA rogIonI prazaMsA karIne samatAne mahimA jaNAvyuM. ane sUcanA karI kebhavya che e AvA bhegInI mAphaka samatAmaya jIvana gujArIne mukti sukha meLavavA, emAM ja mAnava janmanI kharI saphalatA che. kAraNa ke jeo gollaI A mahAjana jevA artha kAmane Ubhe page tyAga karIne mekSanA kAraNa bhUta pavitra dharmAnuSThAnane ArAdhavAmAM tallInatA dhAraNa kare che, te ja hRdayanA kharA bAdazAha kahevAya che. ema na kare te ADe page strI vigerene cheDavA ja paDaze. A bAbatamAM prabhuzrI mahAvIra deva, avaMtIsukumAla, kIrtidhara, sukezala muni ane skaMdhakasUrinA ziSyAnA daSTAMte vicAravA. ane samatA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka ] vigere guNene dhAraNa karavA, vadhAravA, TakAvavA, jethI muktinA avyAbAdha sukho thoDA kAlamAM jarUra maLI zake. 5 avataraNuM-have samatA cekhA dIlavALAne ja hoya e Azaye legInA hadayanuM (muninA hRdayanuM) svarUpa eTale uttama muninA mAnasika vicAre kevA hoya? te jaNAve chemitre naMdati naiva naiva pizune, vairAturo jaayte| je liviMga sarji, phorjane ratne rajyati naiva naiva dRSadi pdvessmaapdyte| ___ yeSAM zudhdhahRdAM sadaiva hRdayaM te yogino yoginH|| 6 // naiva=nahija nathI, ratna ratnamAM (te joIne) niti-AnaMda pAme ti=rAjI thatuM, rAgI banatuM. rAgI-rAjI thatuM duvi=pattharamAM piyune cADIyAmAM (niMdakane =atyaMta Sa arUci, dekhIne) aprIti tuje daMSavALo : rAparate pAmatuM, karatuM, rAkhatuM. gAya thAya vAM=je (jeonA) mo-megAmAM bheganA sAdha zuddhatAM zuddha hRdayavALAonA, cekhA dIla vALAonA nene joine) =haMmezAM suti bha pAmatA dRrtha hRdaya-mana lebhAne (lalacA) tAsi tapazcaryAmAM zaniH =munivaze jo kaleza, kaMTALe, kheda vinA=vAstavika yogIo sarjita pAmatuM, paratuM sAcA yogIo che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra [ zrI vijyapaghasarikRtanirmala hadaya che jemanuM mana temanuM nA harSane, dharata dekhI mitrane tima cADyiAne joIne, veSa na dhare bhega hetu joI rAgI nA bane, vividha tapane sAdhatA dIlamAM na kaMTALe jarI. 35 ratna nirakhI rAga na dhare dveSa patthara joIne, teja munio satya yogI jANavA namuM temane caraNa jIvanane TakAve eka samatA bhAvanA, zuddha saMyama pAlavAne rAkha muni! e bhAvanA. 36 munirAja gaja sukumAlane e bhAva jJAtAsUtramAM, prabhue kahyo che sAdhuo ! mana bhAvane rahI raMgamAM dIkSA divasanI rAtamAM samatA prabhAve te muNI, kevalI aMtagaDa banI ziva saMpadA pAmyA ghaNa. 37 akSarArtha-nirmaLa manavALA evA je yogIonuM hRdaya haMmezAM mitrane dekhIne AnaMda pAmatuM (rAjI thatuM) nathI ja, ane cADIyAone (niMdakene) dekhIne vALuM paNa thatuM nathI ja, tathA viSayabhoganAM sAdhanAmAM (sAdhane joIne) lebhAtuM nathI (eTale te sAdhane meLavavAne lalacAtuM nathI), temaja tapazcaryA karavAmAM jarA paNa kheda pAmatuM nathI ja, tathA ratna vigeremAM (mehaka padArthomAM) rAga dharatuM nathI, tema ja patthara vigeremAM (arUcivALA padArthomAM) 8Sa paNa dhAraNa karatuM nathI ja, te ja uttama
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 33 munie kharekhara sAcA yogIo athavA yogIzvaro kahevAya che. 6 spaSTArtha-gayA pAMcamA lekamAM jema anukULa pratikULa bhAvamAM uttama munionI samadaSTi varNavI che te ja pramANe A lekamAM paNa tevA uttama munionI samadaSTi jUdI rIte varNave che (jaNAve che, te A pramANe so TacanA senA jevA ati nirmaLa manavALA munionuM hRdaya pahelAMnA (grahavAsa vakhatanA) mitrane (detadArane) joIne rAgI banatuM nathI, eTale uttama munivarane mitronI upara rAga na ja hoya, ane cADiyA lekane joIne temanI upara zreSa paNa na hoya. tathA bheganAM sAdhane dekhavAmAM Ave te paNa "mArI pAse A heAya te sArU" evI bhAvanA bIlakula thAya ja nahiM. tema bhegathI virUddha je tapazcaryA te karavAmAM uttama munio kadI paNa thAke ja nahiM, je. thAke to jANavuM ke teo tapazcaryAno prabhAva samajyA ja nathI, kAraNa ke saMyamamAM daDha karanAra ane jJAnAdi guNene pamADanAra evA gurUkula vAsane sevanArA dhanyavAdane pAtra (devA lAyaka, prazaMsA karavA lAyaka) pavitra munionA bhalAnI khAtara zrI tIrthaMkara deve kahyuM che ke aNahArI padanI (mekSa padanI) vAnakI jevuM tapa che, vikArI indriyo bheganAM navAM navAM sAdhane meLavavA mATe je tophAna karI rahI che tene vaza karavAnuM parama sAdhana tapa che. devAdhiSita paramArAdhya sarvAnugamaya zrI bhagavatI sUtra vigere pavitra AgamamAM paNa tapazcaryAne saMyamanI
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayazasUriSkRta ArAdhanAmAM apUrva madadagAra jANIne "saMjJameLa tavasA alpALa mAthemALe ni=saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvatA chatA (uttama munie) vicare che ( AtmahitamAM pravarte che) " evAM pado gaNadhara zrIsudhosvAmI vagere sUtrakAra bhagavatAe kahyAM che, mATe ja zrI jJAtA sUtramAM gajasukumAlanA adhikAramAM tenuM ( tapazcaryAnuM ) ane zrI aMtagaDadazAMga sUtramAM siMhu niSkrIDita vigere tapanuM ane zrI anuttarApapAti sUtramAM dhanya muninA tapanuM varNana karyuM che. vaLI apekSAe tapazcaryAnA antarbhAva ( samAveza ) saMyamamAM thai zake che. tethI saMnameLa tavanA kAna ityAdi A sUtramAM tavA pada na heAya te paNa cAlI zake ema kadAca vicAra Ave teA paNa samajavuM joIe ke tavasA padma kahyuM che tenuM kAraNa zrI bhagavatI sUtranI TIkAmAM navAMgI vRtti kAraka ane pragaTa prabhAvI zrI staMbhana pArzvanAthane pragaTa karanAra AcArya zrI abhayadeva sUrIzvarajI mahArAje kahyuM che ke saMyamane madadagAra aneka kAraNeAmAM tapa e mukhya kAraNa che ema jaNAvavA mATe tavalA e tapa padanuM saMyama padmathI alaga kathana karyuM che. 34 dd vaLI khIjI vAta e samajavAnI che ke paramArAdhya sugRhIta nAmadheya parama pUjya zrI tIrthaMkara bhagavaMte " A bhavamAM ja huM muktipada jarUra pAmIza " ema jANe che chatAM zrI RSabhadeva prabhue savatsarI ( eka va sudhInA) tapa karyAM, ane khIjAtI karAdi mahApurUSoe utkRSTa AThe ATha mahinA sudhInA tapa karyuM. ane zrI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 spaSTA sahita vairAgyazataka ] - vIra prabhue cha cha mAsane tapa karyo, te ApaNI mukti keTalAmA bhave thaze? te nahi jANanArA ApaNe jevA jIe te tapazcaryA jarUra karavI ja joIe. A kahela tapanI bInA pUjya zrI bhadrabAhu svAmijIe zrI Avazyaka sUtranI niryuktimAM vistArathI samajAvI che. tathA adhyavasAya pramANe baddha dhRSTa nidhatta avasthAmAM karmo jema samaye samaye baMdhAya che tema koI vakhata nikAcita avasthAvALAM karmo paNa baMdhAya che, ne te nikAcita karmone nAza paNa tapazcaryAthI ja thaI zake che. tathA e tapanA bAhyapa ane abhyantara tapa evA be bheda che. jemAM anazana-Une darikA vRttisaMkSepa-rasa tyAga -kAya kalezane saMlInatA e 6 prakArane bAhya tapa che. ane prAyazcitta-vinaya-vaiyAvRtya-svAdhyAya-dhyAna ne kAtsarga e 6 prakArane atyaMtara tapa che. A tapathI muzkelI bharelA kAryo paNa sAdhI zakAya che. tathA suvarNa purUSAdi siddhio prApta thAya che. vaLI abhyatara tapanA cha bhedamane je dhyAna tapa che te eka dhyAna tapanA prabhAve svadikanI trAddhio paNa maLe che (1) IlAcI kuMvare upazama viveka saMvara e traNa padanA dhyAna rU5 vAthI pApa karma rUpa parvatane bhedIne AThamA devalokanI (sahasAra develekanI) Rddhi meLavI. (2) tapathI bhayaMkara rogane paNa nAza thAya che. juo AyaMbila tapanA prabhAve zrIpAla rAjAne kaDha roga nAza pAmyo. (3) brAhmaNa strI bAlaka gAya ema cAranI hatyA karanAra (jAna lenAra-mAranAra) daDha prahArI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 [ zrI vijayapadmasUriSkRta paNa tapanA prabhAvathI ja devaleAkamAM gayA. (4) vighnAne nAza paNa tapathI karI zakAya che. jIe-dvArikA nagarImAM jyAM sudhI AyakhilanA tapa cAlu rahyo tyAM sudhI dvaipAyana deva nagarI khALI zakyA nahi (5) iSTa arthanI siddhi paNa tapathI ja thaI zake che. jue cakravatIe paNa tamisrA ra guphAnA ane khaMDaprapAta guphAnA devAne ArAdhavAne ane 3 4 5 E 8 9 mAgadha varadAma prabhAsa e traNa tIrthonA traNa devane ArAdhavA mATe, rAjyAbhiSekanA prasa`ga mATe, nava nidhinA eka devane ArAdhavA, gaMgA siMdhu devIne ArAdhavA ane rAjyanI adhiSThAyaka devIne ArAdhavA mATe, vigere jarUrI prasaMgeAmAM adhA malIne 13 aThThama tapa kare che. ane cha khaMDa pRthvInA mAlIka bane che. 10 U AkarUM tapa karavAthI ja zrIvIraprabhu, dRDhaprahArI, bAhualI, khalabhadramuni, naMdiMSaNu, DhaDhaNu RSi, gajasukumAla, ANuMda zrAvaka, suMdarI vigerene iMdrAdika uttama devA paNa namaskAra prazaMsA kare che. dIkSAnA nimitte khAhubalinI vhena suMdarIe tapa karyAM, tapathI ja naMdiSaNane adbhuta rUpa maLyuM, sanatkumAra cakravatIne khAdya rAga zamAvavAnI labdhi maLI hatI. vaLI tapasvInA vastrAdinA sparzathI (te aDakavAthI ) paNa tAva vigere rAge jAya che ema zAstramAM kahyu che. jIe-gApagiri (gvAliara) nA Ama rAjAne ekAMtarIyA tAva zrI appabhaTTasUrine vaMdana karatAM vastra aDavAthI utarI gayA. tapasvInA mUtrathI lAkhaDa paNa suvarNa mane che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] 37 juo-nAgArjuna ceAgIe koTivedha rasasiddhine mahA muzkelIthI meLavyA bAda rAvaLa lAkhaNasiMhanI mAraphata gurUzrI pAdaliptasUrinI upara te rasa DhIbamAM bharI bheTa mAkalAvyA, DIkhamAMthI te rasane gurUe jamIna para DhoLI nAkhyA, ane te khAlI DIkhamAM gurUe sUtra bharIne rAvaLane kahyuM ke A nAgArjunane Apaje. te ThIkha rAvaLe nAgArjunane ApI, ane mUtrathI bharelI jANI krodha caDhavAthI lekhaDanI zilAo upara pachADI, tethI mUtranAM TIpAM je je zilA upara paDayAM te badhI zilAo sAnuM khanI gaI. A banAva joi nAgAInanA krodha zAnta thayA, mAna gaLI gayuM ane Azcarya pAmI gurUnA page paDI aparAdha khamAvI vaMdanA karI. vaLI tapasvInA aMguThA aDavAthI paNa vastu akSaya mane che. jIe-zrI gautama svAmIe khIranA pAtrAmAM aMguThA rAkhIne thADI khIrathI paNa 1503 tApasAne pAraNuM karAvyuM. A tapanA sabaMdhamAM bhavya jIveA A pramANe nirmala bhAvanA bhAve che ke huM jItra! cittarUpI karaDiyAmAM rAga dveSa vigere aMtaraMga zatruo rUpI sarpa rahyA che. te sau madonmatta thaIne tane kanaDagata karI rahyA che teone maLatA AhAra aTakAvIe, eTale jo tuM tapa kare ane e rIte temanA AhAra aTakAvI de, teAja te kanaDagata karatA aMdha thAya. eTale tapathI tRSNA ghaTe che, ane ataraMga zatruone jItI zakAya che. ema samajIne tAre jarUra yathAzakti tapa karavA joIe. tathA leAhacuMbakathI jema leADhAnuM AkarSaNa (khe cANu) thAya che, tevI rIte tapanA prabhAvathI devA paNa AkarSAya che, madada kare che. jIe-hirakezane ane alamunine deve e
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 [[ zrI vijyapadhasUrikRtasahAya karI che. jyAM sudhI A deha rUpI killAmAM vadhAre annapANa dAkhala thAya che, tyAM sudhI bhayaMkara karmo rUpI cAre zarIra rUpI killAmAMthI bahAra nIkaLatA nathI. kAraNa ke tyAM (killAmAM) temane pUrepUro kherAka maLe che, eTale karmonI pIDA rUpI bhAva rogane dUra karavAne davA jevuM tapa che. AhArane aTakAvavA rUpa tapathI karma rUpI ceranA julama TALI zakAya che. A prasaMge yAda rAkhavuM joIe ke vinA kAraNe hada uparAMta vigaI vigere padArthone vAraMvAra vAparavAthI (khAvAthI) rAgAdi zatruone upadrava khAnArane sahana karavuM paDe che. A bAbatamAM zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke hada uparAMta vinA kAraNe cIkAza vALA padArtho na ja khAvA joIe. kAraNa ke khAya te unmAda vadhe, jethI kAmadeva khAnArA one vividha upadrava kare che. ahIM dRSTAMta e che ke jema pakSio svAdiSTa phaLane cAMca mArI pIDe che, tema snigdhAhAra vAparanArane rogAdi zatruo pIDe che. vaLI pramAdane dUra karavAnA IrAdAthI, ane mananI sthiratA pUrvaka svAdhyAya karavAnA muddAthI bhavya jIvoe UNe darikA tapa paNa jarUra kare joIe. tapane apUrva mahimA e che ke jema pavanathI zerI sApha thAya che, pANIthI zarIra vAsaNa khAM bane che, tema niyANAne tyAga karI vidhipUrvaka jJAna-kSamA sahita sAdhelA tapathI jIva paNa jarUra nirmala bane che. jema agnithI senuM cekhuM bane, tema tapa rU5 agnithI karma rUpa melathI mele banele jIva paNa cAkhe bane che. jema senAne kulaDImAM nAMkhI agni saLagAvI phUkIe, te te sApha thaI cakacakATa mAre che, tema zarIra rUpI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. spadArtha sahita vairAgyazataka ] kulaDImAM rahelA jIva rUpI sonAne nirmala-sateja banAvavA mATe tapa rUpa agni saLagAvI jJAna rUpe pavana nA joie. jIva rUpI sonuM pUrve bAMdhelA ane samaye samaye navIna baMdhAtA karmo rUpI mATImAM bharyuM che, chatAM tapazcaryA rUpI agninA tApathI mATI dUra thaI zake che tyAre jIvanI kevalajJAna rUpI kAMti bahuja jhaLakI uThe che. dhagadhagate agni jema ghaNuM lAkaDAMne paNa kSaNa vAramAM bALe, tema ghaNuM janmaparaMparAmAM bAMdhelA pApane paNa tapathI jaladI bALI zakAya che. vaLI durgadhamaya A asAra zarIra paNa tapazcaryA karavAthI ja uttama ane saphala gaNAya che, tapathI zarIra sUkAya e to zarIrane svabhAva che paNa sUkAvAnA bhaye tapa na karavuM e ajJAna che, kAraNa ke je tapathI zarIra nahiM sUkAya te paNa prAye regathI te sUkAvAnuM che ja. vaLI ahIM ja zuddha tapa thaI zake che, mATe manuSya bhava uttama kahyo che. ema samajavuM joIe. vaLI tapa kare te paNa ArtadhyAna na thAya, ane bIjA saMyama gomAM zithilatA na Ave e rIte kare joIe. temaja bIjA Avazyaka dharmAnuSThAmAM vyAghAta nA pahoMce (antarAya na pADe) e tapa kare. tathA tapa kIrtinI dhananI ke putrAdikanI IcchAe ke cakavaryAdikanI saddhi pAmavAnI IcchAe na kare, paraMtu karmanI nirjarA thavAnA uddezathI karo, ane zraddhA sahita jJAna tathA vive 1. sAMsArika padArthonI IcchA rAkhIne tapa karanAra che tenA saMpUrNa phalane pAmI zakatA nathI.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayasUrikRtakathI kare. ahIM vidhi daSTAMta e che ke tAmali tApase 60 hajAra varSo sudhI Akare tapa karyo. paraMtu zraddhA sahita jJAna ane vivekanI khAmIne laIne muktimAM na gaye, mAtra IzAna kalpane Indra thayA. tAmali tApase karela tapanA jevA tapathI sAta jJAnI tapasvIo mekSe jAya. chatAM zraddhAdi rahita tAmali pite paNa mele na gaye. ane evA vivekanA abhAve je karmo khapAvatAM nArakI ne koDe varSo jeTale vakhata lAge te ja karmo vivekI jIva navakArasI upavAsa chaThTha jevA alpa tapathI eka muhUrtAdimAM khapAve che. tathA bhojana karavAmAM be ghaDIne TAIma gaNatAM haMmezAM ekAsaNuM karanArane mahinAmAM 29 upavAsane lAbha thAya che. rAtre cauvihAra mAtra karanArane mahine 15 upavAsane lAbha thAya che. mATe ja durlabha manuSya bhavane saphaLa karavAnA IrAdAvALA uttama munie tapazcaryAthI kheda pAmatA nathI, ane jema vairyaratna jaDelI (nIlamanI) thALImAM sukhaDanAM lAkaDAM saLagAvI talane khaLa rAMdhanAra manuSya mUrkha (nibhaMgI) gaNAya, vaLI AkaDe vAvavAne mATe sonAnA haLathI jamIna kheDanAra mANasa paNa mUrkha gaNAya ane kedarAnA khetarane bacAvavA kapUranA choDavA kApI vADa karanare mANasa paNa mUrkha gaNAya, tema karmabhUmi Adi Atma hitakara uttama sAdhanane pAmIne paNa je tapa na kare che te paNa nirbhAgI ja gaNAya, evA IrAdAthI paNa munivare tapa karavAthI kaMTALatA nathI. evA pavitra munionI AgaLa eka bAju ratnane Dhagale hoya ne bIjI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] bAju pattharane Dhagale hoya te tevA prasaMgamAM ratnano Dhagale joIne temane rAga thatuM nathI ane pattharane Dhagale jaIne kheda paNa thatuM nathI, e samabhAva hRdaya cekhyuM hoya te ja jhaLakI uThe che, mATe ja evA hadayanI nirmaLa dazAne pAmelA puNyAtmAo ja kharekharA gIe kahevAya. he jIva ! A samatAbhAva meLavavAne tuM kayAre prayatna karIza ? 6 avataraNa-have pUrva kahyA mujaba sAtvika hRdayanI pavitra bAdazAhI rUpa guNane dhAraNa karanAra munio ja kAmadevane thakave che (jIte che) te A lekamAM jaNAve che athavA kAmavAsanAne dUra karavAne upAya jaNAve chesaundryeknidheH kalAkulavidheAvaNyapAthonidhaiH / pInottuMgapayodharAlasagateH, pAtAlakanyAkRtaH // kAntAyA navayauvanAMcitatanothairujjhitaH saMgamaH / samyagmAnasagocare carati ki, teSAM hatAzaH smaraH // 7 // suMdaratAne DhovAtha-lAvaNya, kAtine zani=advitIya (apUrva) thoni=samudra (jevI) bhaMDAra vana-puSTa (ane) vAkakaLAone 3=UMcAM samUha, samudAya jANavAmAM , payodhara stana vaDe di=brahmA sarakhI astra-maMda (dhImI) 1 2.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 pateH=gatI che jeNInI; cAla nArI. patAnyAnAgakanyAnA sarakhI Ata=suMdara AkAravALI jAntAyA:-srIne navayauvanAMSita navA cAvanavALA tano=zarIravALI, dehane dhAraNa karanArI (khIlelA zarIravALI) ce=je munioe rakSita tyAga karyAM, tajye; cheDayA. [ zrI vijayapadmasUriSkRta haMma=sahavAsa, saMga, sAkhata, prema, Asakti, paricaya sabhyar=sArI rIte, nirmala, svaccha, cekhA mAnasano=mananI aMdara, hRdayamAM vRtti=pharI zake =zuM teSAM=te munivaronA dvaitArA:=haNAyalI AzAvALA, nirjAgI, nirAza smara:kAmadeva, bhAgatRSNA, kAma vAsanA sauMdaryanA uttama nidhAna samAna nArI je hatI, gaNune kalAnA jANavAmAM jeDa brahmA sama hatI; lAvaNyanA sAgara samI ne puSTa uMcA stana taNA, bhAre karI dhImI calatI citta huratI kAmInA. 38 dekhAva mAMhe nAgakanyA jevI je lAgatI, ugatI jIvAnI jehamAM tevA zarIre dIpatI: saMga te vara bhAminInA pariryAM che jemaNe, dIna kAma kema pharI zake ja? viSe sujananA cittane, 39 suMdara ane svAdhIna vhAlA bhAga sAdhana je taje, teja tyAgI jema sthUlibhadra priya bhAgA taje;
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] vezyA hatI suMdara ghaNI saghalI kalAne jANatI, bhara juvAna chatAya temAM prema na dha paNa rati. 40 rAzI covIsI sudhI muni nAma Takaze zIlathI, vastu svarUpa samajI tajatA navi ThagAe bhegathI; muMbaIgarA munirAja AzAnI gulAmI nahi kare, sarva jI dAsa thaIne temane vaMdana kare. 41 akSarArtha - saundaryanA apUrva bhaMDAra jevI, kaLAonA samUhane jANavAmAM brahmA jevI, lAvaNyanA samudra sarakhI, puSTa ane uMcA stananA bhArathI maMda maMda gati karanArI, nAga kanyA jevA suMdara AkAravALI ane navI juvAnI vaDe khIlelA zarIravALI evI strIne samAgama-saMga (paricaya, sahavAsa) jeoe pUrepUrI samajaNa pUrvaka tape che tevA munionA mananI aMdara nirAza (udAsa) thayela e kAmadeva zuM karI zake ? (eTale tevA munionA manamAM viSaya tRSNa vartatI ja nathI) 7 spaSTArtha-A lekamAM granthakAre apUrva bIne e jaNAvI che ke jema zAstramAM kaNa rAjA vigere dAnavIra, zrI zAntinAtha zrI mahAvIra svAmI vigere tapavIra, zrI rAma vigere yuddha vIra purUSa kahyA che tema kAmadevane thakavanArA zrI jaMbUsvAmI Adi zIlavIra purU zrI jaina zAsanamAM ghaNA thaI gayA che, teonI bhAvanA vacana ane kAryo sAMbhaLavAthI ane te pramANe vartana rAkhavAthI (amalamAM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtamUkavAthI) jarUra zIlavIra paNuM meLavI zakAya che. kharAba rUpa vALI strIone choDanArA duniyAmAM ghaNAe dekhAya che, tema ja je strIo kaLA kuzaLa nathI (abhaNa che), viziSTa lAvaNyavALI nathI, juvAnIvALI nathI, suMdara rUpavALI nathI, evI strIone choDanArA te hajAra purUSo dekhAya che, juo duniyAmAM keraDAnAM ne lIMbaDAnAM jhADa eAchAM hoya che? nA. ochAM te kapUranAM ne caMdananAM jhADa hoya che, tathA pazuomAM gadheDA ne uMTanI khAmo che? nA, khAmI to yuddhamAM jIta ApanArA uttama gheDA ane hAthIonI ja hoya che, tema asuMdara strIone choDanArAonI khAmI nathI, khAmI (ochAza) te sAcA vairAgya bhAvathI uttama rUpavatI strIene choDanArA zIla vIra purUSanI ja hoya che, mATe je strIo kaLA kuzaLa che (bhaNelI gaNelI che), puSTa ane uMcA stananA bhArathI maMda maMda gatie cAlanArI che, dekhAvamAM nAga kanyA sarakhI suMdara che, jeNInA dareka avayamAM navajuvAnI khIlI rahI che, evI strIone paNa narakanA mArganI dIvaDI sarakhI gaNIne jeoe tajI dIdhI che, ane je pUjya purUSe tevI strIone manamAM vicAra sarakho paNa karatA nathI, nathI tevA vacana bolatA ke nathI tevI kriyA karatA, ane khAtrI pUrvaka emaja samaje che ke jhera khAvAthI te eka ja vAra mANasanuM maraNa thAya paraMtu viSayene te vicAra (ciMtavanA) mAtra paNa aneka bhava sudhInA (ghaNI vAra) maraNa ApanAro che. dhanya che bALa brahmacArI zrI ariSTa neminAtha bhagavaMtane ke jemaNe navA bhavanA premavALI rAjImatIne paNa tyAga karyo, (A
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 45 lekamAM kahelAM badhAM vizeSaNe rAjImatImAM ghaTI zake che). ane mAtA zIvAdevIne prabhue e ja javAba Ape ke bhale tane putra vadhU (putranI strI) jevAnI lAlasA hoya paratu durgadha maya sAta dhAtu vigere azuci padArthonI apavitra kathaLI sarakhI strInA zarIramAM DAhyA purUSe rAga na ja kare joIe. A strI ane mukti rUpI strImAM ghaNe ja taphAvata che. mukti rUpI strI apavitra padArthothI bharelI nathI, rAgI upara virAgI nathI, paNa virAgInI (sAMsArika padArthone meha choDanArA jIvanI) upara rAga rAkhanArI che, ane manuSya strI te rAgI purUSanI upara paNa svArtha saryA bAda tAttvika rAga rAkhanArI nathI ja, svAthI rAgavALI hoya che, ne ke te bilakula virAgI (patinI upara arUci, kaMTALo dhAraNa karanArI) hoya che. mATe mukti strI e ja uttama hovAthI tenA pratye mAro adhika rAga che. duniyAnA mUDha cho A strIthI bhale AnaMda mAne paNa te khare AnaMda che ja nahi. e AnaMda te kSaNika rAjasI AnaMda che, khare sAdi ananta sAtvika AnaMda to mukita strIne ja che, mATe huM te tevI mukti strIne ja cAhuM chuM. vaLI evI ja uttama bhAvanAthI ATha strIone tajanAra zrI jaMbusvAmI tathA vezyAne pratibodhanAra zrI syulibhadra vigere zIlavIra purUSone joIne kAmadeva paNa thAkI gaye, teNe (kAmadeve) te brahmA viSNu mahAdevanA jevA gaNIne caLAyamAna karavAne ghaNee prayatna karyo paNa te badhAe
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRta prayatna niSphaLa gaye. AvA prakAranA zIla vIra purUSa ja kAmadevane thakavI zake che. eTale mana vacana kAyAe akhaMDa zIla vrata pALI zake che. parama puNya maLI zake evA zrI jinazAsanamAM ja AvA mahA purUSa jayavaMtA varte che. mATe ja maharSI bhagavaMtAe majabUta bhIMta pAyA ne pATaDA vALuM jaina zAsana kahyuM che ke jemAM aDhAra dUSaNa rahita zrI vItarAga deva pAyA (mULa) samAna che. mahAvratadhArI dharma zuddha prarUpaka satyAvIsa guNothI zobhAyamAna munivaro bhIMta samAna che. pavitra darzana jJAna cAritranI ArAdhanA rUpa mekSa mArga vigere padArthonA svarUpa vALuM kaSa cheda tApa rUpa tripuTI zuddha uttama tatvajJAna pATaDA samAna che. A vAkyanuM tAtparya e che ke zrI vItarAga paramAtmA strI vigere rAganA sAdhanane sarvathA saMga karatA nathI, mATe temanAmAM lagAra paNa rAga hoI zake ja nahI. te prabhu deva zastra vigere dveSane sAdhane paNa rAkhatA nathI, ethI deSa vinAnA che ema sAbIta thAya che. tathA hAthamAM rahelA AmaLAnI mAphaka traNe lokanA ane alekanA saMpUrNa -dravya guNa paryAyAnI traNe kAlanI tamAma spaSTa bInAne jANanAra sadA dhyeya zrI vItarAga prabhu devamAM ajJAnane aMza paNa kema mAnI zakAya? eTale na ja mAnI zakAya. bhagavaMte kahelI tripadI rUpa taraMgiNI (nadI) nA jharaNAM jevA vizAla pramANavAlA pavitra Agamo je ke paDato kAla vigere kAraNene laIne tathA bhUtakALamAM thayelA vividha AkramaNathI atyAre bahu ja TuMkA svarUpamAM hayAta che. eTale bAra varSanA dukAla vigere kAraNone laIne AgamonI
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 47 vAcanAdi pravRtti maMda paDI gai. tethI te dRSTivAda vigere vizAla Agame!na! ghaNA bhAga viccheda pAmyA. ke je AgamAmAM cha dravya kSetra kALa bhAva kavAda paramANuvAda AtmavAda vigere pUrva tattvajJAna bharyu` hatuM. ( ema nadI sUtramAM kahelI pUryAMnI bInA uparathI jANI zakAya che. ) chatAM hAlanA mojUda AgamA jotAM paNa nirNaya thaI zake che. karmavAda paramANuvAda AtmAnI svabhAva vibhAva dazAnI nAnu apUrva varNana jevuM jainAgamamAM che tevuM veda purANu kurAna bAibala Adi kAi paNa sthaLe nathI ema anubhava siddha che. ( A saMbaMdhi vizeSa mInA leAka prakAza vistArAnI prastAvanAthI jANavI), paulika zabdanI alaukika zakti, pANIne vAtayeAni svabhAva, nigeAdanuM sukSma svarUpa vigere padArthonuM spaSTa svarUpa jaNAvavAne zrI jainendrAgame ja samartha che. e rIte zraddhA cAritra sahita tattvajJAna rUpa dharma pATaDA jevA che, ema pAyA bhIMta ane pATaDA majabUta hAvAthI daDha vhela sarakhuM zrI jainendra zAsana jayavaMta varte che. AvA jainendra zAsananA nAyaka vItarAga deva kyAM? ane pArvatI lakSmI Adi rAganAM sAdhanavALA, zastra Adi dveSanAM sAdhanavALA, ane ajJAnanA cinharUpa japamALA vigere rAkhanArA zaMkara Adi deva kayAM ? pAyAmAM dhULa hAya te! mhelanuM zuM thAya ? (arthAt je zAsana dharmanA devAmAM ja devapaNuM na heAya te te zAsananuM zuM thAya? vaLI vItarAga zAsananA zurU AraMbha samAraMbhamA tyAgI ane mahAvratadhArI hoya che, tyAre bIjA dharmanA gurUe
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 [ zrI vijayapadhasUrikRtaAraMbha samAraMbhamAM magna gharabArI ne vyasane vALA hoya che. evA pattharanI nAva sarakhA gurUo kAmadevane vaza paDelA hovAthI kAmadevane thakavI zake ja nahiM, tema pite tarI zake nahiM ne bIjAne tArI zake nahiA bAbatamAM akhA bhagate paNa sacoTa kahyuM che ke - gurU gurU nAma dharAve sahu, gurUne ghera beTA ne vaha, gurUne ghera DhAMDhAM ne Dhera, akho kahe Apa vaLAvA ne Ape cera. 1 gurU lobhI ne lAlacu celA, denuM narakameM ThelamaThelA; gurU kIdhA meM sarve sAtha, gharaDA baLadane ghAlI nAtha; dhana hare ne ke na hare, evA gurU kalyANa zuM kare? 2 gurU lebhI celA lAlacu, denu khele dAva; denu bicArA bUDate, beThe pattharake nAva. jema kaI pite nidhana hoya te bIjAne dhanavAna karI zake nahi, tema tyAgI banyA sivAya tyAgane upadeza paNa bIjAne asara karatuM nathI. e pramANe dazavaikAlika sUtranA bIjA adhyayananI bIjI trIjI gAthAne bhAva vicArIne kAmadevane jItanArA munione ame koDavAra vaMdanA karIe chIe. 7. avataraNa-pUrve kahyA mujaba vartavA uparAnta zrI kathAne tyAMga karanAra munione khIjavAyelA kAmadevane (thI) bhaya na ja heya te jaNAve che
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] shRNgaaraamRtsekshaahlrucirvkroktiptraanvitaa| podgacchatsumano'bhipaMgasubhagA, strINAM kathAvalarI // yaibrahmavatapAvakena parito, bhsmaavshessiikRtaa| 14 1 0 13 1512 maiM teSAM viSamAyudhaH prakurute, roSaprakarSo'pi re // 8 // TiAmRta-zRMgArarUpI amRtanA, = munio e seva=siMcavAthI, chaMTakAvathI brahmavrata-brahmacarya vrata rUpI rAditya lIlA ghAsa jevI, lIlI gyana=agni vaDe chama sarakhI rita =cAre bAjuthI, mULathI, hari =kAntivALI sarvathA voSita-vakratAvALAM vacana, maramAvavA rocaka vacane rUpa =bhasmIbhUta karI pannAnvitA=patra vALI, pAMdaDAM nAkhI, bALI nAkhI vALI chocha-ugI nikaLelA, tevAM te munionI AgaLa khIlelA viSamadha =kAmadeva sumanomaiA=abhilASa rUpa prahate kare (karI zake) phUle vaDe rofsfv=atyaMta krodha kare suma=mane hara, suMdara zILAM strIonI te paNa bahu krodhI banela vadhArI kathA rUpI vela, paNa, vArtAlApa rUpe velaDI | Yare, (kheda sUcaka zabda) kizuM
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 [ zrI vijayapadmasUrita je vAta karavI nAranI te strIkathA avadhArIe, tevI kathA che velaDInA jevI ima mAnIe; vela pANI chAMTavAthI jema lIlI chama ane, srokathA rUpa vela tima zRMgAra amIrasa sicane. 4ra velaDI jima jala taNI dhArA vaDe pASAya che, strIkathA zRMgAra rasanA vacanathI pASAya che; Aja kAraNa zIlavatA srIkathAne navi kare, jhera jevI mAnIne vairAgya ArAme phare. 43 vakrokti rUpI pAMdaDAe dIpatI A velaDI, Asakti rUpa khIlela phUle zAlatI A velaDI; strIkathA karanAra jana vakroktinA vacane vade, te pachI Asakta thaIne nA Take zAlanI hade. 44 Ima vicArI jemaNe te vela zIla rUpa agnithI, rAkha jevI jhaTa karI nAMkhIja mALI mUlathI; zIla vIra te mAnavAne krodhathI dhamadhama thatA, kAma viparIta zuM kare? kai nAja chevaTa thAkatA. 45 kAmadeva vijaya lahe Asakti rUpa hathiyArathI, strIkathA tajanAra muni Asakti TAle jhaDapathI; kAma tethI thAkatA hathiyAra peAtAnu jatAM, zIlavatA bhAva zuddhi vacana zuddhi rAkhatA. 46
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAdha sahita vairAgyazataka ] vyAkhyAna sAMbhaLavA viSe paNa rIti kahI tIrthakare, purUSa AvyA bAda tArI AvatI dharma sthale Aja vyavahAra karI sacavAya maryAdA bhalI, tIrtha rUpa zrIsaMgha nija kalyANa sAdhe halImalI. 47 jIvana AbarUdAranuM je teja uttama mAnIe, AbarU tyAMthI gaI je dhali jIvana jANIe; nAra nAgaNa jehavI mAnI na vAte kIjIe, zIla saMyama kIrti pAlI zIdhra zIvapada lIjIe. 48 strI kathAe jaza hArI keIka caraNa vikala banyA, dhamI loke temane jIvatAM chatAM maDadAM kahyA dhala DhephAM kAMkarA ne saMghare sAyara khare, paNa saMghare maDadAM kadI ? uttara vimAsI ucca. 49 saMgha sAgara jIvatAM maDadAM kadI nA saMdhare, smAraNAdi vidhAnane paNa Adare zubha avasare; sarva zAsana kAyadAo satya munijana pAlatA, vairAgya raMge zreya sAdhI Azritone tAratA. pa0 akSarArtha-zuMgArarasa rUpI amRtanA chAMTavAthI (prakaTa thayelI) lIlI (chama sarakhI) caLatI kAntivALI tathA vakratAvALAM recaka vacane rUpa pAMdaDAM vALI ane abhilASA ( viSayanI IcchA) rUpa khIlatAM kulenI suMdaratAvALI evI strI kathA-strIonI vAta rUpa velaDI [ kAmIjanane ati
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ para [ zrI vijayapadhasUrikRtasuMdara lAge che, ane te kathA rU5 vallI vaDe teone kAma deva pitAnA dAsa banAve che paraMtu] ne je munioe brahmacarya rUpa agni vaDe (te strI kathA rUpa velane) bAjuthI (mULa sahita) bALI nAkhIne rAkha karI nAkhI che, tevA brahmacArI munione ghaNu krodhavALo paNa kAmadeva zuM karI zake? [arthAt tevA brahmacArIone kAmadeva jarA paNa satAvI zakata (pajavI herAna karI zako, AMca karI zakatI nathI.] 8 spaSTArtha--A lekamAM kavie bInA e jaNAvI che ke he bhavya ja! tamAre je kAmadevane jItavAnI IcchA hoya te strI kathAne (strIo sAthe vAta karavAno ane strIo saMbaMdhI vAta karavAne) tyAga karo, kAraNa ke je purUSa strIonI sAthe vAta karavAnA rasIyA hoya che, temaja amuka amuka dezanI strIonA AvA veSa AvI bhASA AvI cAla hoya che ItyAdi rIte strI kathA karavAnA rasIyA hoya te asthira manavALA ane kAma vAsanAthI dIna banelA jenA zIla vratamAM khAmI ja hoya che, ane zIlavratane vinAza thAya che, tathA ghaNuM duHkha veThavuM paDe che. mATe evI strI kathAne tyAga karavo joIe. A lekamAM granthartAe strI kathAne khIlatAM phUle vALI lIlI velaDInI upamA ApI che, te A pramANe velaDI jema pANI chAMTavAthI lIlI chama bane che, ane anukame tene pAMdaDAM ne phUla Ave che, tema strI kathA rUpa velaDI zRMgAra rasarUpa pANI chAMTavAthI athavA siMcavAthI lIlI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] chama jevI thAya che. pANIthI jema vela uge che tema mana zaMgAra rasamAM herAvAthI strIkathA uge che eTale strIenI sAthe vAta karavAmAM rasa paDe che, temaja strIonA paheraveza Adi saMbaMdhi vAta karavAnuM mana thAya che, tathA vela ugyA pachI tene jema pAMdaDAM Ave che tema strIo sAthe vAto karavAnuM mana thatAM vakrokti (sIdho artha na belatAM malIna bhAvane jaNAvanArA ADakatarAM vacana) belavAnI zarUAta thAya che, tathA velane jema pAMdaDAM AvyA bAda phUla Ave che tema strIonI pAse ADakatarAM vacane nI pravRtti thayA (rUpa pAMdaDAM AvyA) pachI dhIre dhIre strIo pratye Asakti bhAva jAge che. mATe strIkathA rUpa velaDInAM zabda rU5 rasa gaMdha ItyAdi bheganAM sAdhane upara prema the te ahiM khIlelAM phUla sarakho jANa. jema jaLasiMcana thayA bAda prathama velanuM ugavuM pachI patra AvavAM ne pachI phUla AvavAM e anukramanI mAphaka strI kathA paNa zaMgArarasathI prathama uge che, pachI vakrokitavALAM vacana bolAya che, pachI Asakti bhAva jAge che. e krama ahIM strIkathA (rUpa velaDI) mAM hoya che. A irAdAthI graMthakAra kavie strIkathAne velaDI sarakhI kahI che. prazna:-velaDIne phUla AvyA pachI phaLa Ave che te velaDInuM phaLa ane strIkathAnuM paNa phaLa ahiM kema na kahyuM? uttara-jema velaDIne chevaTe phaLa Ave che e vAta ati spaSTa che temaja strIkathAnuM paNa chevaTanuM phaLa durgatinA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 [ zrI vijayapadrasUrikRtabhayaMkara du:khenI paraMparA e paNa ati spaSTa hovAthI ahIM phalanI bInA jaNAvI nathI. ahiM zIlavaMta munivare pUrve kahelI sI kathA rUpa velaDIne zIlavrata rUpa agnimAM bALI nAkhIne bhasma karI nAkhe che. badhA bALI nAkhIe emane kahetAM mAro tAbhasmI bhUta (rAkha) karI nAkhI ema kahevAnuM kAraNa e ke keIka vastuo cheDI ghaNuM baLI hoya te paNa vAvavAthI te ugI nIkaLe che, paraMtu te vastuone saMpUrNa bALI nAkhIne rAkha karI dIdhI hoya te pharIthI ugatI nathI e bhAvArtha ahIM cAlu prasaMge jaNAvavAne "rAkha karI nAkhI" ema kahyuM, jethI te strI kathA rUpa velaDI pharIthI ugI zake ja nahiM. e pramANe strI kathA rUpa velaDIne bALIne rAkha karavAthI te brahmacArI munivare kAmadevane AdhIna thatA nathI tethI kAmadevane atyaMta krodha caDhe to e kodhI banele kAmadeva paNa tevA pUjya munivarene zuM kanaDagata karI zake ? arthAta kAmadeva teone jarA paNa satAvI zake ja nahi. vaLI manane vyAkhyAna devadarzana svAdhyAya pUjA vaiyAvRtya vigere pavitra anuSThAne mAM joDI devAthI strIkathA tarapha mana dorAya ja nahiM ane kAmane jItI zakAya. tathA evAM uttama dharmAnuSThAne rU5 uttama AlaMbanemAMthI mana khase to svachaMdI bane, tethI strIonI sAthe rAgathI vAtacita karatAM AsaktibhAva jAge to zIla sAcavI zakAya
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 55 nahi, ne pariNAme tevA jIvo saMyamathI bhraSTa thaI jAya. A sthitie pahoMcelA che jIvatA chatAM paNa maDadAM jevA ja gaNAya, kAraNa ke saMyama upara jIvanane TakAva che tene gumAvanAre kharI rIte jIvato kahI zakAya ja nahi. vaLI samudra bIjAne te saMghare paNa maDadAMne te na ja saMghare. te pachI saMgha rU5 samudra zIla bhraSTa ja rUpI maDadAMne na ja saMgharI zake. tevA che to bIjAne paNa bagADe. mATe saDelI AMgaLIo jevA athavA bagaDelA nAgaravelanA pAna jevA bhraSTa ne saMghamAM saMgharavAthI te lAbhane badale bIjAne bagADavA rUpa geralAbha ja thAya che. vaLI AgaLa vadhIne vicAra karatAM ema paNa jANuM zakAya che ke zrI jendra zAsanane kAyado e che ke munio kevaLa strIonA samudAyamAM vyAkhyAna na ja ApI zake, ane vyAkhyAnanA TAIme paNa ochA vadhatA pramANamAM prathama purUSa AvyA bAda strIo vyAkhyAna sAMbhaLavA upAzrayamAM AvI zake, te sivAyanA TAIme te strIo AvI zake ja nahi. (strIo vyAkhyAna sAMbhaLavA prasaMge purUSe AvyA bAda ja sAmAyika laI zake) A muddo paNa e ja che ke e pramANe vartavAthI ja pUjya zrI saMgha zIla AbarU ne bhASA samitinI maryAdA pALI zake te paraMparAe ArAdhaka bhAva pAmI zake. janma jarA maraNanI upAdhio vinAnI muktinA akSaya sukhane pAme. A lekamAMthI sAdhela zuddha brahmacaryane TakAvavA, vadhAravA mATe jarUrI bIna A pramANe TUMkAmAM bhavya jIvoe
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 [ zrI vijayapadhasUrikRtayAda rAkhavI. kavirAja strIkathAne velanuM rUpaka ApIne eTale te velaDInA jevI che ema kahIne, te velane bALIne rAkha banAvanArA nirmala brahmacArI mahA munivaronI pAse kAmadeva bhalene ghaNuM beDasAI mAre, te paNa tenuM kaMI cAlatuM nathI. strIonI kathA rUpa eka velaDI che. tenI upara zRMgAra rasane piSanArA vacane rUpI amRtanuM siMcana karavAthI te vela lIlI chama bane che. A velaDIne strIo je vakrokti bharelAM vacane bele che te rUpa pAMdaDAM AvelAM che. ane mane bhAva ( vicAra) batAvI (jaNAvI) strIo je vacane bese che, te mane bhAva rUpI phUle ugyA che. tIvra meha vAsanAvALA saMsArI jIne suMdara lAgatI A velane kharA tyAgI munivaro zIla rUpI agnimAM nAMkhIne ta bALI nAkhe che. rAkha jevI banAvI de che. A sthiti joIne kAmadeva kedhathI rAte cALa banI jAya che. te munivarene herAna karavAne athAga udhamAta kare che. paNa aMte thAkIne temane namIne cAlyA jAya che. kahevAnuM kharUM tAtparya e che ke kula rUpI hathiyAranA bale kAmadeva bhalene bIjA meha vaza saMsArI jIvane jItI le, paNa zIlavaMta munIzvarene jItI zako nathI. kAraNa ke te mahA purUSo kAmadevanA hathimrAra rUpa phUlane upajAvanAra strIkathA rUpI velaDIne pitAnA nirmala zIla rUpI agnimAM hemIne rAkha jevI banAvI de che. AthI kAmadeva zastra vagarane thaI javAthI nirbaLa bane emAM navAI zI? jyAM brahmacarya rUpI agni dhagadhagata hoya, tyAM phUla hathiyAra zuM kAma karI zake? kaMI nahi.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje pote banAvelA zrI gazAstramAM zIlano mahimA A pramANe jaNAvyuM che-brahmacarya e cAritranuM prANabhUta che, ne muktinuM addhitIya kAraNa paNa brahmacarya che. brahmacArI bhavya jIvenI moTA meTA IMdrAdika mahaddhika che paNa khaMtathI pUjA kare che. apUrva teja alaukika vIya lAMbu AyuSya uttama saMsthAna tathA majabUta saMghayaNa vigere uttama phale brahmacarya rUpI kalpa vRkSamAMthI prakaTe che. zIlanA prabhAve vi iphUra thAya che, yaza: kIrti vadhe che, agni jala je bane che, sapadika paNa zIladhArIne upadrava karI zakatA nathI. A bInAne dhyAnamAM rAkhIne malayAsuMdarI mahAbala kumAre duHkhanA prasaMge paNa zIla rakSA karI che. vijayazeTha-vijayArANIe paNa gRhasthAvAsamAM paNa nirmala zIla pAlIne avasare dIkSA grahaNa karI Atmahita sAdhyuM che. AvA nirmala zIlavaMtA bhavya jIvone kAmadeva lagAra paNa che cheDI zaktA nathI. je zIlapradhAna jIvana che, te nirbhaya (nIDara) jIvana che. AvA jIvanane dhAraNa karanArA puNyavaMta AtmAo bIjA jIvane paNa potAnA jevA banAvI zake che. he jIva! AvuM nirmala jIvana pAmIne muktinA akSaya sukha meLavIne mAnava janmane saphala karaje. 8 avataraNa-pUrve kahyA pramANe vartana rAkhanAra zIla vIra puruSa strIonA kaTAkSa rUpI bANanA (samUhanA) upadrave kevA prakAranI kaI DhAla rAkhIne dUra kare che te praznane khulAse te jaNAve che -
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 58 7. 1 2 | [ zrI vijyapaddhakRita 9 10 11 AtAmrAyatalocanAbhiranizaM saMtayaM saMtaya' ca / kSiptastIkSNakaTAkSamArgaNagaNo mattAMganAbhirbhRzam // teSAM kiM nu vidhAsyati prazamitapradyumnalIlAtmanAM / yeSAM zuddhavivekavajraphalakaM, pArce paribhrAmyati // 9 // mAtA-ghaNAM rAtAM ane teva=te munivarone AyatonAma: vizAla-dIdha viM=zuM? che ane jenAM evI kukanizcaya, (huM mAnuM chuM ke (strIoe) e vitarka) niHnirantara, dararoja vidhAsthati karaze, karI zakaze. saMtagarca aMtartha atyaMta tarjanA tiraskAra karI karIne gifmata zamAvI dIdhI che =ane pranilTIsTAmanAM kAmadevanI kSita = kele lIlA, kAmakrIDA jemaNe tA =tIkhAM, aNudAra (evA jIvonI AgaLa) vATAkSa-kaTAkSa rUpI zeSAM jeonI (AgaLa) mA-bANono zuvidheagh=zuddhaviveka samUha rUpI vajanI DhAla (pATIyuM) mattAnAma=madenmatta strIoe | Grthe paDakhe AsapAsa mRram atyanta, ghaNI vAra atizaye karIne strAta=bhame che, phare che. lAla lAMbI AMkha vAlI mada juvAnIne dhare, ehavI strIo narakamAM laI javA mahenata kare
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] hajI. 51 ema jANI munivarAe trividha yAge dUra tajI, tehuthI zatru gaNIne temane strI AMkhanA cALA svarUpI AkarA bahu khANane, phUMkatI ne mAlatI satanAnA veNane; jemaNe vairAgya aMge kAmakrIDA dUra karI, zubha viveka svarUpa vajra taNIja DhAla sudRDha kharI. para jemanI pAse bhame che te pravara muni vargane, AkarAMja kaTAkSa bANeA niva kare raja AMcane DhAla ADI rAkhavAthI khANu kadI vi lAgatAM, bANa jevA A kaTAkSa viveka DhAle dUra jatAM. 53 huM eka chuM mAreA nathI kAi ahIM tima parabhave, zAzvato muja AtamA jJAnAdi guNane anubhave; jJAnAdi sadguNa bhADarA te teA rahe mArI kane, zeSa khAdya manAya manAya mArUM leine sAgane, 54 sayogathI pAmyA anatI huM vipatti para MparA, nAra dAlata tima kuTu MbAdika nathI e mAharA; sAthe nA AvyA janmatAM te Avaze nA parabhave, ekalA parabhava javAnA sarva chaDI viveka e. 55 kAmanA tAphAna jAya zamIja zuddha vivekathI, bAhya pariNita du:kha Ape Ima jaNAya vivekathI; 59
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijyapadhasUrikRtanava nidhAne cakrinA dazame nidhAna viveka A, ehanA mege taryA taraze ja sa sArI A. pa6 akSarArtha-ghaNI rAtI ane vizAla AMkhe vALI madenmatta strIoe vAraMvAra tiraskAra karI munio upara tIrNa kaTAkSa rUpI bANeno samUha pheka hoya te paNa kAmadevanI lIlAne (kAma krIDAne) jemaNe upazamAvI dIdhI che evA, ane tethI jeonI AsapAsa haMmezAM zuddhanirmaLa viveka rUpa vAnI DhAla bhamyA kare che (pharyA kare che) tevA munione te kaTAkSa bANe zuM karI zake ema che? (arthAt tevA munione strInA kaTAkSa bANe kaMI paNa IjA karI zakatAM nathI). 9. spaSTArtha-A navamA lekamAM granthakAra kavie strIonA kaTAkSathI bacavAne upAya batAve che. duniyAmAM caDhavAnA sAdhana karatAM paDavAnAM sAdhane ThAma ThAma najare paDaze, mATe he munIzvara! IsamitimAM sAvadhAna rahezo. ane rAgadveSanAM kAraNothI cetatA raheze te ja saMyama sAdho baMne bhava saphaLa karI muktipada pAmaze, evI drAkSa zelaDI amRta ne sAkarathI paNa mIThI zIkhAmaNa granthakAra kavie A lekamAM ApI che. - ahiM munizvaronA nirmaLa vivekane eTale sAra asAranI vaheMcaNane eTale zuM kRtya? zuM akuya? zuM bhakSya? zuM abhakSya? zuM tajavA gya? zuM AdaravA yogya ne zuM jANavA megya? e sarva jANavA rUpa nirmaLa vivekane
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ achAtha sahita vairAgyazataka ] DhAlanI upamA ApI che, kAraNa ke yuddhamAM jyAre bANenA varSAda zatrupakSa taraphathI varasatA hoya che tyAre sainike te bANane niSphaLa banAvavA mATe sAmI DhAla dhare che, jethI AvatuM bANa hAlamAM ja aphaLAIne nIce paDe che. paraMtu subhaTanA zarIrane lagAra paNa IjA karatuM nathI. te pramANe ahiM kAma vikArathI sanmatta banelI strIo pitAnA vikAronI zAnti mATe purUSone potAnI jALamAM phasAvavAne mATe (phasAvavAnA IrAdAthI) tINuM kaTAkSa rUpI bANe pheMke che. ahiM tINa kahevAno Azaya e che ke bUThAM bANa jema niSphaLa jAya che tema mehaka ane marmavedhI vikAre vinAnA kevaLa AMkhanA cALa rUpa kaTAkSe paNa purUSane atyaMta vikArI banAvatAM nathI. paraMtu hAsyAdi zeSa gAra yukta AMkhanA cALA purUSone ekadama kAma rAga utpanna kare che. mATe evAM tIkSaNa kaTAkSa rUpa tI bANe kahyAM, ane evAM bANa tIrNa hoya eTaluM ja nahiM parantu tiraskAra karI karIne jorathI pheMkelAM hoya, te paNa nirmaLa viveka rUpI DhAla te bANone sarvathA niSphaLa banAve che. eTale munionI saMyama rUpa kAyAne te bANe IjA karI zakatAM nathI. vaLI e uttama viveka kayA kAraNathI zI rIte jAge, te paNa jaNAve che. kAmadevanI lIlA jeoe prathamathI ja zamAvI dIdhI hoya tevA mahAtmAone ja A kharo viveka jAge che ke je viveka DhAla sarakho thaIne kaTAkSa bANane niSphaLa banAvI de che, jethI munionI saMyama rUpI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 [ zrI vijayapakvasUrikRtakAyAne te tIkSaNa bANe jarA paNa IjA karI zakatAM nathI, mATe he bhavya jIvo! evA nirmaLa viveka rUpI DhAlane jarUra dhAraNa kare che jethI strIonA A jaNAvelA upadrathI saheje bacI zakAya. jagatatA je vividha viDaM. banAe rIbAI rIbAIne ahIM ane narakAdi durgatimAM bhegave che temAM vidyamAna ghaNAM kAraNemAM aviveka mukhya kAraNa che. AnI utpatti ajJAnamAMthI thAya che. jyAre zrI jainendrAgamanI pavitra vANIne abhyAsa zravaNAdi sAdhane dvArA pUrNa paricaya thAya, tyAre ajJAnane nAza thaIne viveka guNa prakaTa thAya che. tyAra bAda bhagatRSNAne nAza thAya, ane keme karI saMyamI jIvananA pratApe sakala karmone paNa alpa samayamAM nAza karI zakAya che. A pramANe A navamAM zlokanuM rahasya yAda rAkhavuM. 9 avataraNu-jyAM sudhI parama purUSa atizaya kAmAtura sthitimAM hoya che tyAM sudhI tene saghaLuM strI strI ne samaya bhAse che, paNa jyAre e ja purUSa vairAgya pAme che tyAre strI pAse hoya te paNa tene jovAnuM paNa mana thatuM nathI e vAta granthakAra A zlekamAM jaNAve che- * agre sA gajagAminI miyatamA, pRSThe'pi sA dRzyate / 14 15 16 17 18 18 " ___dhAbhyAM sA gagane'pi sA kimapara, sarvatra sA sarvada / / AsIdyAvadanaMgasaMgatirasastAvattaveyaM sthitiH| 24 25 26, 28 27 29 30 31 32 33 saMpratyAsyapuraHsarAmapi na tAM draSTA'si ko'yaM layaH? // 10 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyarAtaka ] atre AgaLa sAte gajJAminI=hAthInI cAla sarUkhI cAlavALI (strI) priyatamA=strI vRttavi=pAchaLa pazu sA=te (a) dazyate dekhAya che thAkyAM=pRthvI upara F=te (o) naini=AkAzamAM paNa =te (strI) =zuM (kahevuM) 63 anaMgasaMtitaH=kAmadevanI seAata karavAmAM AnaMda mAna nArA. tAva=tyAM sudhI tava=(Tu ziSya !) hArI yaM sthiti =A sthiti saMprati ve Ayapura:sattamapri=( te strI) meAMDhA AgaLa rahI che, chatAM {Na R=nathI tAM=ne strIna rakhA=dekhanArA (dekhatA) atti che apar=SmIjI (je ka4) sarvatra=sava' sthAne, sa* vastumAM sarvA='mezAM AlIta hatA cAvat=jyAM sudhI tallInatA phrAika gurU vairAgya dhAraka ziSyane tasa pUnI, sthiti karAvI cAda karata praza'sanA vairAgyanI; he ziSya ! jyAre kAma kaiA saMgamAM rasa dhArA, tyAre kari pare cAlatI strI mAMhi prIti rAkhatA. 57 tAsa sAMye adhika mAhI anIne bhaTakatA, bhUmimAM AgaLa ane pAchaLa tuM tene dekhatA; =kevA anya= ya:laya, ( vairAgya bhAvamAM )
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 [ zrI vijayaSadmasUriSkRta ema gaganAdika viSe paNa A sthiti vhelAM hatI, paNa have tuja vadana AgaLa teDu Aje AvatI. 58 tAya sAmI najara paNa karatA nathI vairAgyamAM, laya A tane kevA thayA ? dekhI paDe. AzcaryoMmAM; eha khUba vicAraje varAgyanA mahimA bhalA, jethI jaNAze bhAva A gurUrAjanA che ni`lA. 59 bhAga tRSNA jyAM sudhI dIlamAM vasI che tyAM sudhI, strI pramukhamAM premavatA bhAgane vipadA adhI, tyAgI janA vairAgya yAge strI pramukhane mAnatA, azuciAdi svarUpa tima Asakti rajanArAkhatA, 60 bhAgamAM bhaya rAganA dhanamAM nRpatine rIta e, sa sAMsArika padArthoM bhaya sahita avadhArIe; varAgyamAM tallabhAra paNa bhaya hAyanA te abhaya che, sAcA virAgI vhANa jevA svapara tAraka nIDara che. 61 akSarA--ha tyAgI ziSya ! jyAM sudhI huMne kAmadevanA saMganA rasa (kAmadevanI seAkhata karavAmAM rasa-AnaMda paDatA) hatA ( tuM kAmAtura hatA ) tyAM sudhI hAthInA sarakhI cAlavALI ati vhAlI strIne tuM AgaLa ne AgaLa dekhyA karatA hatA, pAchaLa paNa te strIne ja dekhatA hatA, pRthvI upara paNa te srIne ane AkAzamAM paNa te strIne jotA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka] hate ema haMmezAM sarva ThekANe strI strI ne strI ja jete hate. evI pahelAM bhUtakALamAM-dIkSA lIdhA pahelAM) hArI sthiti hatI. paraMtu he ziSya! have (saMyamI thayA bAda) te hArA meMDhA AgaLa cAlatI-rahelI strIne paNa tuM to nathI, te e tyAre vairAgyamAM laya (tallInatA) keTale badho ? (arthAt have mane khAtrI thaI che ke tuM vairAgyamAM atizaya tallIna thavAthI hArI te kAmAtura vRtti sarvathA nAza pAmI gaI che.) 10 spaSTArtha--A bhaleDanuM rahasya e che ke koI gurU pitAne vairAgyavALA ziSyane tenI prathamanI kAmAtura sthiti jaNAvIne vartamAnamAM vartatI ziSyanI nirdoSa vairAgya dazAnI ghaNI prazaMsA kare che, te A pramANe he ziSya ! tuM jyAre grahavAsamAM kAmadevane AdhIna hato, ane prIya strIne atyaMta premI hato tyAre tene te premanI ghelachA eTalI badhI hatI ke dareka vakhate te strI strI ne strI ja saMbhAryA karate hatA, eTaluM ja nahi paraMtu hArI najara bhUmi para paDe te tyAM paNa strIne ja dekhate, AkAzamAM uMcuM bhALe tyAM paNa te strIne ja dekhate, pAchaLa jue te paNa te strIne dekhe, ne AgaLa jue to paNa te strIne dekhe, jyAM ne tyAM tuM te strIne ja dekhyA karatA. evI kAma rUpI madirAne puSkaLa kepha tane caDhaye hatuM paraMtu jyAre have tuM A vairAgya dazA pAmyA tyAre te kAma madirAne kepha ekadama utarI jatAM tArA hRdayamAM vairAgya raMga paNa e jhaLakI UThaze ke have te strI hArI hAme AvIne ubhI
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapatrasUrikRtarahe te paNa tenI hAmuM paNa tuM jete nathI, mATe tuM vicAra kara ke vairAgya raMgane ke adbhuta prabhAva che ! A leka uparathI granthakAra kavie kAmAtura jInI kevI dInadazA, kevI ghelachA hoya che, te bAbatanuM spaSTIkaraNa karyuM, ane kharekhara kAmavRtti e cittane bhramita banAvI de che, tethI kAmAtura jIva madonmatta athavA unmAdI thAya che. kAmane unmAda kaMi je tevo nathI. kAraNa ke e unmAda sAdhAraNa purUSane te zuM, paraMtu jagatamAM pUjAtA brahmA viSNu mahAdeva vigere devene paNa gAMDA jevA banAvI de che. temaja pitAnA saMyamanuM barAbara rakSaNa nahi karanArA ne zIlavatanI nava vADe nahi sAcavanArA evA jaina zAsananA sAdhuone paNa bhraSTa karI nAkhe che. mATe he jIva! vairAgya raMgathI e kAmadevane jarUra chataje. 10 avataraNu-kAmI purUnuM jIvatara haMmezAM duHkhI ja hoya che te darzAve che 8 9 10 11 yoge pInapayodharAMcitatanovicchedane vibhyatAM / . mAnasyAvasare cahUktividhuraM dInaM mukhaM vibhratAm // vizleSasmaracanhinAnusamaya, dNdkhmaanaatmnaaN| 1 2. 1 16 17 19 15 18 bhrAtaH sarvadazAsu duHkhagahanaM, dhikAminAM jIvitam // 11 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ - spaSTArtha sahita vairAgyazataka] =saMbaMdhamAM (te maLe tyAre) | muhU=mukhane dhanapuSTa vizvanAmU=dhAraNa karanArAonA udharastana vipaviraha aMvita yukta, sahita mA kAmadevarUpI tano =zarIravALI (strI) nA ninA=agni vaDe vichera=viyogamAM (maraNAdi nuttamacaM-nirantara kAraNe viyoga thAya tyAre) saMsthamAnAtmanAM baLa che AtmA mAnagha=mAnanA (rIsAI hoya jemane te vakhate manAvavAnA ) prAtaH=he bhAI ! savAre-vakhate ravAnu=sarva avasthAmAM caMdu-cATuM, khuzAmatanAM rokavacane bolavAthI su =atizaya dukhavALuM viputraviddhava (bebAkaLuM bhayA thi dhikkAra che tura) manAM-kAmI purUSonA vInaMgarIbaDAnA meMDhA jevuM | kavitamUtrajIvatarane puSTa kuca yuta deha dharatI jeha tevI nAranA, saMga tima viyogamAM jeo ane ghara bhItinA rIsAyelI tene kahIne miSTa vacana manAvatA, dInatA mukha dhAratA virahAgnithI saLagI jatA. 62 kAmAgnithI baLatA niraMtara temanA nija jIvitane, sarva sthitimAM tIvra dukhI pAtra te dhikkArane; kAmanI utpatti kAma vicArathI avadhArIe, te vicAre dUra karIne dharmi jIvita vakhANIe. 63
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 [ zrI vijayapadmasUriSkRta AvuM vicArI vajIsvAmI rUkimaNInA mAhamAM, paDatAM na vara upadeza ApI joDatA te caraNamAM; caraNu saMgI Atma raMgI vAnakI ziva zanI, pAmatA nizcaya IhAM balihArI bahu cAritranI. 64 jIvananA traNa bheda sAttvika tAmasI ne rAjasI, jIvana dharma pradhAna je sayama yA tapa guNarasI; teha sAttvika jIvana jemAM bhAga tRSNA bahu rahe, rAjasI tima tAmasI krodhAdi ripu jemAM rahe. 65 prathamanAM dRSTAMta gAtama munivarAdika jANIe, vIra prabhunA zrAvAnA dhI jIvana vakhANIe; kaMda rAvaNa rAjasImAM mammAdika tAmasI, te jIvana malajo bhavAbhava jemAM marIe hasI. 66 tenDu jIvana zreSTha jene dekhanArA joine, Atmahitane sAdhatA tima chaDatA savi dASane Adarza jIvane jIvanArA bhavya viralA vizvamAM, tIrthaMkarAdika pUjya purUSA huM namuM rahI harSamAM 60 akSarA puSTa stanA yukta zarIravALI strInA sacaiAga meLavavAmAM paNa DaranArA ane te strInA viyAga thavAmAM paNa DaravALA (ThThInArA) tathA rIsAya tyAre manAvatI vakhate khuzAmatanAM vacano vaDe yukta evA garIba mAMDhA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] 69 jevA mukha vALA, temaja viyeAga vakhate kAmadeva rUpI agni vaDe niraMtara khaLatA AtmAvALA evA kAmI janAnuM jIvatara hai bhAI ! sarva avasthAmAM du:khavALuM che tethI tevA temanA (kAmI janAnA) du:khI jIvanane dhikkAra che. 11 spA :--ahiM granthakAra kavi ema jaNAve che ke kAmI purUSAnuM jIvana haMmezane mATe duHkhavALu ja che, kAraNa ke sauthI prathama te strInA cega meLavavA (lAbha thavA) te mADhu duHkha che. Ane mATe dhana bheguM karavuM paDe temAM mATu du:kha, kAraNa ke kanyA denArA jIvA ema vicAre che ke nina purUSane kANu kanyA Ape? tene pAtAnA ja nibhAva karavAnA sAMsA haiAya tyAM vaLI nirdhana mANusa strInA nibhAva zI rIte karaze? tenAM kapaDAM ghareNAM ne bharaNu pASaNa kai rIte karaze ? ema vicArIne kAI paNa kanyA ApatuM nathI, jethI kanyA meLavavA mATe dhana zarIra bhaNutara vigere sArA saMceAge meLavavA mATe udyama karaveA paDe. lAkamAM tevI AkharU jamAvavA mATe aneka rIte udAratA vAparavI paDe. e pramANe aneka strInA cega meLavavAmAM du:kha che, ema chatAM paNa kadAca strInA yAga maLye, eTale strIne paraNyA, paNa tyAra pachI tenuM zarIra mAMdu sAjI rahe tyAre athavA teA suvAvaDa Adi jevA du:khAnA prasaMgamAM paNa strI raheze ke jaze? e khAkhatanI mahAciMtA nirantara cAlu hAya che. ane tene viyeAga na thavA devA mATe vaidya dAktarAnA upacArA vigere meTAmeTA parizramA veThI jema bane tema strInuM zarIra svastha banAvavA mATe
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 [ zrI vijayapadmasUriSkRta divasa ujAgarA kare che. aneka upAyA kare che. rAta e pramANe jema strInA ceAga meLavavAmAM du:kha che tema te cAga humezane mATe kAyama kema rahe ane viyeAga na thAya tevA upAyeAnI yeAjanA karavAmAM paNa mahA du:kha che. tathA strI jyAre rIsAI jAya che tyAre tenAM manAmaNAM karavAmAM jANe garIbaDA sarakhA haiAya tema khuzAmatanAM vacanA mAle che, e paNa duHkha che. kAraNa ke purUSa hAine kAyaratA dekhADavI paDe che. temaja jene ghaNuM dhana kharacI paraNyA che, pALIne pASaNa karavAmAM ghaNAM du:kha veThayAM che, rIsAtI vakhate manAvavAmAM garIbAI ne dInatA dekhADI che, te ja strI jyAre maraNa pAmI jAya tyAre paNa tenA viyega thavAnA TAIme kAma rUpI agni vaDe purUSa nirantara maLatA ne jaLatA rahe che. prathamanA vilAseA yAda AvavAthI kAmAgni vadhAre saLage che ane te ciMtAmAM ne ciMtAmAM purUSanuM zarIra paNu zASAI ( ciMtAthI sUkAi) jAya che. tethI granthakAra kavi kahe che ke hai bhAI! kAmAtura purUSA strInA yAgamAM viyeAgamAM manAvavAmAM ne maraNumAM dareka vakhate du:khI jIvana vALA che, kAmIonuM Akhu jIvana duHkhamAM ne du:khamAM jAya che. zAnti sateASa devagurUnuM nAma dharmonuSThAna vigere je sukhanAM sAdhanA che tenA ene svapne paNa khyAla AvatA nathI ne manamAM banyA kare che. ciMtA rUpI citAnA agnimAM e huMmezAM sUtA ja rahe che, ane saghaLuM jIvatara phAgaDha gumAve che, mATe huM bhAi! evA kAmI purUSAnA jIvatarane hajAra vAra dhikkAra che ane AvI jIvananI kharAkhI karanArA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] 71 e kAmavikArAne paNa dhikkAra che. A AAkamAM jaNAvelI mInAne zAMta hRdayathI vicAranArA bhavya jIveAne apUrva Apa ( hitazikSA ) e male che ke jyAre kavi kAmI jananA vitane dhikkAre che, tyAre te zIlavatA dhamI jIvAnA jIvanane ja uttama gaNe che. ema vinA Azaya jaNAya che. jIvita ane jIvana zabdanA artha eka ja che. ema samajIne dayALu mahiSa bhagavaMte jIvananA traNa bheda kahyA che. te A pramANe. 1 sAttvika jIvana. jemAM ahiMsA, sayama, zIla, dAnAdinI nirmala sAdhanA rahI che. sukhanA samayamAM abhimAna ane du:khanA samayamAM hAya vAya thatI nathI. jIvananI ane tamAma sAMsArika padArthonI kSaNa bhaMguratAnA vicAra satata cAlu ja che. kAma, krodhAdine mahA du:khanA sAdhana tarIke ja gaNavAmAM Ave che. dharmavIra dayAvIra zIla dAnAdi vIra purUSAnI sadbhAvanA ane anityAdi seALa bhAvanAnA vicArA karAya che. te sAttvika jIvana kahevAya. AmAM zrI gaiAtama gaNudhara kAmadeva zrAvAdanA daSTAMta jANuvA. 2. rAjasI jIvana, jemAM kAmavAsanAnA teAphAna thai rahyA che te rAjasI jIvana kahevAya. AmAM karyuM rAvaNAdvinA daSTAMta jANavA 3. tAmasI jIvana. jemAM krodhAdi kaSA canI utpatti vAraMvAra thatI hAya te tAmasI jIvana kahevAya. AmAM krodhI sAdhu mammaNa zeTha vigerenA daSTAMta jANuvA. traNa bhedamAM uttama sAttvika jIvananA pratApe ja zrI vajAsvAmI mahArAje rAgI rUkimaNIne saMyamanI rAgiNI anAvI. sAttvika jIvanavALA mahApurUSA jyAre maraNa pAme, tyAre
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 [ zrI vijayapadmasUriSkRta bIjA leAke temanA guNeAne vAravAra yAda karIne rUdana ka che. ne temane te maratI vakhate harSanA pAra hAtA nathI. kAraNa ke ahIMnI sthiti karatAM bhavAMtaramAM temane bahu ja sArI sthiti maLavAnI che. ema tee khAtrI pUrvaka mAne che. pApI jIveAne maratI vakhate karelA pApa karmanA pramANumAM hInAdhika hAya vAya jarUra che. tevuM dhI jIvAne hAya ja nahi. ema samajIne bhavya jIvAe zIlAdi sadguNa maya sAttvika jIvana jIvIne mAnava janma saphala karavA. ema vavAmAM ja kharUM DahApaNuM jALavyuM kahI zakAya. 11 avataraNuM:--graMthakAra kavi strIonA dareka aMgamAM avaguNu rahyA che te paNa A kAmI jIvAne vairAgya thatA nathI te saMbaMdhI kheda darzAve che E netrayorvakratAM / 8 7 12 11 kauTilyaM cikureSu rAgamadhare, mAMdyaM gatiprakrame // 16 18 2 3 4 1 madhye svAM kRzatAM kuraMgakadRzo, 10 5 re 14 13 15 17 kAThinyaM kucamaMDale taralatAmakSNornirIkSya sphuTaM / madhyamadhya bhAgamAM svAM=strInI pAtAnI rAtAM=duba LatAne, pAtaLApaNAne do=haraNuM sarakhAM netra vALInI, strInI 20 21 19 ra 23 25 24 vairAgyaM na bhajaMti maMdamatayaH, kAmAturA hI narAH // 12 // netrayo:=bhavAM (teNu) nI ane AMkhAnI vatAM=vAMkApaNuM jauTilyuM=vAMkAza vivu=vALanA samUhamAM
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'p spaSTAtha sahita vairAgyazataka] =rAga (Asakti, prema) raMga, | nirIkya joIne (rAtAza) spaSTa, sAkSAta adhakaheThamAM vairArtha vairAgya mAM maMdatA, zithilatA, ALasa ja nahi, nathI jati =gati karavAnA prasaMge mati dharatA, pAmatA (avasare), cAlatI vakhate maMmata maMda buddhivALA, mUrkha no divyaM kaThinatA siMhaNe be stanamAM, mAturA =kAmAtura dI=ahe, Azcarya che ke (khedanI taratAM capaLatA vAta che ke) saphaLo =be AMkhanI aMdara nA =purUSe. jima keInA vAMkAza mAyA mAna mUDhatA zithilatA, kaThinatA kRzatA capalatA krodha nArI rAgitA; ityAdi avaguNa jANatAne zIdhra upaje tehanI, upara arUci doSamaya sthiti tema jANe nAranI. 68 mRga nayaNu sama AMkha vALI nAra kerA madhyamAM, dIsatI kRzatA bhrakuTimAM vakratA tima kezamAM kuTilatA tima hoThamAMhi sarAgatA tima cAlamAM, maMdatA kucamAM kaThinatA capalatA bahu neNamAM. 69 ne AMkhamAM Ima anya avaguNa nAranA jotAM chatAM, kheda kerI vAta e kAmI na tene ThaMDatA; teha kAraNa maMda buddhi temanI avadhAravI, gAMDA taNI sthitinA samI sthiti kAminI paNa jANavI. 70
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 [ zrI viparikRtadeSane jANyA pachI te doSa vALA jIvanI, upara arUci dhAravI A rIta buddhimAnanI; je na jANe te dhare rUci doSa e ajJAnano, jANyA pachI ahIM bhUla have deSa kAmavikArano. 71 purUSamAM je hInatA tehIja kRzatA jANavI, kuTilatA te kapaTa ALasa maMdatAne jANavI; heThanI lAlAza rAga dazA ja rAge jANavI, kaThinatA vacanAdi mAMhi karatA te jANavI. ura doSa kerI khANa nArI bAhya aMge dezane, dhAranArI cittamAM paNa rAkhatI bahu doSane; A bhave ne parabhave baha ApadAne ApatI, rAkSasI jevI gaNe je tene na satAvato. 73 akSarArtha - hariNanAM sarakhAM netravALI strIone pitAne madhya bhAga eTale strIonI keDamAM ati kRzatA. eTale ghaNI pAtaLAza che tene, bhava ane AMkhonI vakratA- . vAMkAzane, tathA kezanI kuTilatA-vAMkApaNuM joIne, ane hoThamAM rAtAza joIne temaja cAlatI vakhate maMdatA joIne, vaLI stana samUhanI kaThinatA joIne ane be AMkhonI capaLatA joIne ema (kRzatA vigere) avaguNa spaSTa jeIne paNa kharekhara khedanI vAta che ke je purUSa maMda buddhi vALA ane kAmAtura hoya che te ja purUSa vairAgya pAmatA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] 75 nathI ( e sivAyanA buddhimAna niSkAmI purUSone teA sahaje vairAgya pamADe evAM strInAM durgaMdhamaya aMga che). 12 spA :--jagatamAM je vastu lai puSTa hAya te ja lAkane ghaNI kharI prIya hAya che. parantu strInI keDa tA pAtaLI-duLa che chatAM kAmI janAne e vhAlI lAge che. temaja koi vastu ghaNI kharI sIdhI sapATa haiAya te sArI lAge che, parantu strIenI AMkhanAM bhavAM ane AMkheA (nA kaTAkSa ) A baMne vAMkA che, chatAM kAmI janane e e sArAM lAge che. temaja srInA vALa vAMkaDIA hAya te paNa sArA lAge che. tathA vastuonA raMgamAM zveta raMga sathI zreSTha gaNyA che, parantu srInA hATha leAhIthI bharelA lAla che chatAM kAmIjanane e sArA lAge che. tathA vastunA tIvratA ane madatA e e guNAmAM maMdapaNuM e uttama guNu nathI, parantu strIonI cAla maDhe che ema spaSTa dekhAya che chatAM kAmIjanAne e mADu upajAve che, tathA vastuenA naramAza ane kaThinatA e be guNeAmAM naramAza guNu zreSTha che, parantu strIonAM stana kaThina hAvA chatAM te kAmIjanAne mAha upajAve ( sArA lAge) che, tathA vastunI sthiratA ne capa( LatA e e guNAmAM sthiratA guNu zreSTha gaNAya che, parantu sIenI AMkhA ghaNI capaLa che, palakArA mAratI che teA paNa kAmI janAne te sArI lAge che. e pramANe je je ama guNe! du tarIke prasiddha che, te durguNA eTale kulatA vAMkAi kuTilatA ratatA maDhatA kaThinatA capaLAi vigere @Ane strIonA keDa vigere avayaveAmAM kAmI nare
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 [ zrI vijayapadhasUrikRtaspaSTa dekhe che chatAM tevA durguNa vALI strIne bahu suMdara mAne che. nathI, kAranA bu ahiM granthakAra kavine Azaya e che ke darzane durgaNa tarIke jANIne te darzaNavALA padArthanI upara meha na rAkhavuM joIe. ane strIne avaye vigeremAM tevA durthaNe spaSTa rIte dekhAya che chatAM paNa strImAM moha rAkhanArA te maMda buddhivALA ja gaNuya, ane e moha kAmAtura purUSone ja hoya, paNa je buddhimAna purUSo hoya teo te strIomAM rahelA durgaNene durguNa tarIke jANIne temAM meha pAmatA ja nathI, kAraNa ke teo te buddhimAna hovAthI kAmAtura dazAne vAraMvAra dhikkAre che. eTale teo kAma vAsanAthI so hAtha dUra ja rahe che, ane evA kharA buddhimAna mahA purUSo te muni mahAtmAo ane vijayazeTha jevA mahA zrAvake vigere jANavA. A bInA yAda rAkhIne ja evA durguNe vALI strIonA paricayathI taddana alaga rahIne saMyamanI nirmala sAdhanA karI durlabha mAnava janmane saphala kara, eja zrI jinazAsananuM kharuM rahasya che. ahIM jaNAvelI bInAnuM rahasya yathArtha samajavAne mATe nUpura paMDitA vigerenA daSTAMte yAda rAkhavA joIe. te zrI upadeza prAsAdamAM jaNAvyA che. 12 mAtura avataraNa-vRddhAvasthA vaDe behAla thayelA purU paNa strInI ciMtavanA kare che tethI te vRddhonI jaDatA ane Azcarya darzAve che ke
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ COM spaSTa sahita vairAyazata ] pAMDutvaM gamitAnkacAn pratihatAM tAruNyapuNyazriyaM / cakSuH kSINavalaM kRtaM zravaNayorbAdhiryamutpAditam // sthAnabhraMzamavApitAzca jarayA, dNtaasthimaaNstvcH| pazyaMto'pi jaDA hahA hadi sado, dhyAyanti tAM preyasIm // 13 // pAmelI pAMDutvaM-vigy, gheNApA, sthAnabhraMza-sthAnabhraSTatAne; - dheLAzane astavyasta dazAne gamitAn-pAmelA avApitAH pAmelA kacAndezAne jryaa-12|| 13 pratihatAM gayesI, nAza daMta-ta asthi -613 tAruNya-yuvAnI 35 mAMsa-mAMsa puNya-unama, pavitra tvacaHnyAmarAna zriyaM dakSmIna, zAlAna pazyaMto'pimatA chata 55 cakSuH / jaDAH puSa kSINabalaM nAza pAmela cha zakita ha haash|, mehanI vAta cha / jenI; durbala, teja vinAnI hRdisyamA kRtaM-usI sadAbhezA zravaNayoH anamA dhyAyanti dhyAve cha, tirache bAdhirya-madhiratA; DerA tAMte utpAditam-tpanna 2j preyasIm khIta. ghaDapaNe dhaLA banAvyA vALane tima tejane, bharajuvAnInA hayuM nirbala banAvI AMkhane
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijaye padhasUrikRtabadhiratA kAne karI nija mAMsa haDDI cAmaDI, sthAna bhraSTa banI gayA ne dAMta sarva gayA paDI. 74 A badhuM dekhe chatAM paNa mUrkha nita saMbhAratA, te nArane A kheda kerI vAta kavi Ima belatA; uMmara vadhe tRSNa ghaTe pAye karIne Ima bane, yugalAnaMdI janene ehathI urdu bane. 75 avasarpiNInI e nizAnI hoya paMcama kAlanI, azubha bhAva prabalatA ochAza uttama bhAvanI; maravA thayo taiyAra te paNa bhega tRSNA nA taje, bahala saMsArIpaNuM ethI jarUra tuM mAnaje, 76 bAlya vayathI saMyamI jana pUrNa bahu sukha pAmiyA, tethI utaratA cavane zubha saMyamathIja tarI gayA; ghaDa5Ne keIka ja vara saMyamI thaI sAdhatA, zreya paNa te alpa jana je dIrdha jIvana dhAratA. 77 ke garbhe maraNa pAmyA keI bAlyAvasaramAM, keI te bhaNatAM chatAM ne keI cAvana kAlamAM Ayu sAta upakrame hIna thAya che bahu lokanA, alpa te jasa nA upakrama lAgatA AyuSyanA. 78 ghaDapaNe hita sAdhavAnI zakti puNya balI dhare, karmanuM ne AtmAnuM yuddha nitya thayA kare
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] karma jIte jemane te rAMkaDA jevA phare, jeha jIte karmane te zAzvata sukhane vare, 78 bakarAM taNA yUthamAM rahI bhUlI gayo nija bhAnane, siMha zizutima kAminI ToLA viSe nija bhAnane; anaMta zakti jIva bhUlyo karma kAraNa sevata, jina vacanathI bagaDela bAjI sarva zIdhra sudhArate 80 Atma vilAsa vege karma zatru jItate, Atma saMpada meLavIne zAzvatAnaMdI thata; bhega tRSNanI gulAmI A gulAmI sarvanI, dAsI banAve tehane je bhakti karaje temanI 81 akSarArtha - ghaDapaNamAM pitAnA vALa sapheda thaI jAya che, yuvAnI rUpa pavitra lakSmI vinAza pAme che, AkhenuM teja nAza pAme che, be kAnamAM baherAza AvI jAya che, tathA dAMta hADa mAMsa ane cAmaDI e sava vRddhAvasthA vaDe sthAna bhraSTa thaI jAya che (nAza pAme che), e pramANe thayelI durdazAone sAkSAta dekhanArA evA paNa jaDa purUSo hajI sudhI hadayamAM haMmezAM te strIonuM dhyAna karyA kare che, e ghaNA ja khedanI vAta che. 13 A spaSTArtha A lekamAM kavi vRddha saMsArI jInI lega vilAsa tarapha doDatI mane vAsanA tarapha ghaNe kheda (tiraskAra ) jaNAve che, kAraNa ke bharajuvAna avasthAmAM
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80. [ zrI vijyapadhasUrikRtaIndriye rUpI umara (tophAnI) gheDA vazamAM na rahe ane viSayane AdhIna thaI strIonuM ciMtavana kare e vAta te dUra rahI paraMtu je purU gharaDA DesA jevA thaI gayA, ane tevA ghaDapaNathI jemanA mAthAnA vALa paNa sAva dhoLA thaI gayA, ane jeonI juvAnI vItI gaI, AMkhanuM teja nAza pAmyuM, kAna baherA thaI gayA, dAMta khaDakhaDI paDatAM bekhA thaI gayA, hADakAM paNa majabUta hatAM te khaDakhaDI uThayAM, mAMsa sUkAI javAthI zarIra dubaLuM thaI gayuM, cAmaDI camakatI hatI te phIkI paDI karacalIo paDI gaI. AvA prakAranI ghaDapaNanI durdazAo sAkSAt anubhave che chatAM paNa e jaDa purUSa hajI haMmezAM strInA vilAsane meLavavAnA vicAra karyA kare che, sATha sATha varSanI ummaranA ane masANamAM pahoMcavAnI taiyArIvALA jaDa purUSone paNa soLa varasanI suMdarIo paraNavAnA koDa thAya che. pote gharaDA thavA chatAM juvAna jevA dekhAvAne sapheda thaI gayelA vALane kalapa lagAvI lagAvI kALA dekhADavAne ADaMbara kare che, ane pharI juvAnI meLavavA mATe bhame mAtrAo auSadhio ane abhakSya davAo khAI khAIne zakti TakAvI rAkhavA athavA gayelI zakti pAchI meLavavA mATe tanatoDa mahenata kare che, AMkhamAM AMjane vigere AMjI AMkhanuM teja lAvavA phAMphA mAre che, kAnanI baherAza ochI karavA vaida dAktaranI davAo vagere kare che, dAMta navA AvyA hoya evo ADaMbara dekhADavA dAMtanAM cekaThA besADe che, tathA hADa mAMsane majabUta banAvavA mATe aneka prakAranAM
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 81 tela vigere mAlIsa kare che, ane cAmaDInI prIkAza chUpAvavA mATe snA ane pAvaDara vagere chAMTe che. e pramANe jIvAnInA gayelA raMgane pAchA meLavavA ane chUpAvavA vRddha kAmijanA ghaNI mahenata kare che, parantu je kharI juvAnI gaI je te gaI ja jANavI, pAchI AvatI nathI, ane nakalI juvAnI kaMi kAma AvatI nathI, e pramANe nakalI juvAnI lAvanArA manamAM jANe che te paNa leAkamAM peAtAnI zaktinA ADaMbara dekhADI juvAna strIone peAtAnA prema pAsamAM sAvavAne ja e badhA khATA ADaMbara race che, mATe hu bhavya jIve ! vRddhAvasthAnI durdazA sAkSAt dekhIne jaladI Atmahita sAdhavAne sAvadhAna thajo. ane have alpa samaya TakanAra A zarIra mAraphata kaMI paNa parabhavanuM sAdhana sAdhI levAnA daDha vicAra rAkhavA joie tene khale hajI paNa sIenI pAchaLa ja mastAnI manane chUchyu mUkeA che! te ThIka nahi. A zarIrathI cAhe teTalA vilAseA karI te paNa mana satASa pAmavAnuM nathI, mATe jema kudarate zarIrane vRddha anAvyuM tema tame manane paNa saMsAra vAsanAthI vRddha (virakata) anAvA ane juvAnInA badhA cALA cheADI daine mAkSa mArganI sAdhanA karIne mAnava dehane sala karavAmAM ja prayatnazIla thajo. e A AAkanuM rahasya che. avasipa NInA pAMcamA ArAmAM divase divase vadhAre vadhAre paDatInA cihno prakaTe che. juvAnImAM AMkha vagere avayavA dvArA kAma laI zakAya che. te vakhate cakSu vigerene mekSa mArganI sAdhanAmAM joDavAthI ghaNAM karmonI nirjarA thAya che. svapara hitane sAdhI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtazakAya che. ghaNuM cIkaNuM karmonA baMdhanathI bacI zakAya che. AvI uttama bhAvanAnA daDha saMskAra keIka puNyazAlI ane pAchalA bhavamAM paDelA hoya che. tyAM teo saMyamAdinI sAdhanA karatA hatA kharA, paNa pitAnuM AyuSya ochuM hevAthI te sAdhanA pUrI karI zakayA nahi, ne parabhavamAM cAlyA gayA. AvA atimuktakumAra, vajasvAmI jevA jIvo bAlya vayamAM nirmala bhAvathI saMyamane sAdhIne mukti sukha ane mahaddhika devatAnI Rddhine pAme che. AthI bIjA naMbaranA gajasukumAla, dhanyakumAra, zAlibhadra, avaMtIsukumAla vigere mahA puNyazAlI jIvenA jevA keTalAeka bhavya jIvo bhara juvAnImAM ubhe page nIkaLe che. eTale svAdhIne bhegone cheDIne Atmahita sAdhe che. A rIte jeo hAdurI karatA nathI temane bhego taje che. eTale meDA kahelAM parAdhIna dazAmAM te bhegone choDavA ja paDe che. saMsArI jIne jeTalI tAlAvelI bhegane mATe niraMtara rahelI che, teTalI je mekSa mArgane sAdhavAmAM rAkhe te teo thoDA samayamAM jarUra muktinA sukha pAmI zake che. paraMtu te pramANe vartanArA che viralA ja hoya che. jyAM sudhI zarIra nIrogI hoya, juvAna haya, Idriye pota potAnuM kAma karI zakatI hAya, AyuSyane ghaTavAnA kAraNone saMbaMdha na thAya tyAM sudhI bhavya e AtmakalyANane sAdhavA mATe pramAdane tyAga karIne bahu ja sAvaceta rahevuM joIe. svapara hitane jarUra sAdhavuM joIe, kAraNa ke jema taLAva phATayA pachI pALa bAMdhavI nakAmI che, tema vRddhAvasthA Ave zarIranI zithilatA
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka ] 3 thAya, rAganI pIDA thAya, AvA prasaMge cetavuM e tadna nakAmu che. keTalAeka puNyazAlI vRddha jIveA paNa chellI avasthAmAM Atmahita karI zake che. paNa te apavAda samajavA. A pramANe A zlAkanA bhAva vicArIne niSkAma pravRttine AdarIne bhavya jIvAe saMyamanI nirmala sAdhanAmAM juvAnIne joDavI joIe. kharA viveka e pramANe vartavAmAM ja jALavyA kahI zakAya. 13 avataraNa--vRddhAvasthAthI behAla aneleA koi purUSa ghaDapaNamAM paNa peAtAnuM mana bhAgamAM deADatuM jANIne vairAgya bhAvathI pazcAttApa kare che, te kahe che-- anyAyArjitavittavatkvacidapi, bhraSTaM samastai radaisvApaklAntatamAlapatravadabhUdaMgaM valI bhaMguram // 17 11 12 13. kezeSu kSaNacandravaddhavalimA vyaktaM zrito yadyapi / 21 16 14 18 19 17 15 svairaM dhAvati me tathApi hRdayaM, bhogeSu mugdhaM hahA // 34 // anyAya=anyAya (vaDe) anita=upArjana karela vivitra=dhananI mAphaka vina=kAi vakhate vi=paNa Apa svasthAnathI khasI javAyuM mo:samagra, sava dAMtA vaDe tApa=unhALAnA tApa vaDe jAnta-kheda pAmela, karamAi gayela tamAtravRttamAlavRkSanA pAMdaDAnI mAphaka amU thayuM anA=zarIra vahI=valIyAM vaDe
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 [[ zrI vijayapadhasUrikRtaaMgukaracalI paDeluM (vALuM) vecchAe haze kezamAM thAti doDe che pA=zuda pakSanA me mArUM candravata candranI mAphaka tathati paNa paDhimodhoLAza dara=haMdaya, mane vyarata pragaTa, spaSTa moju bhegomAM zrito=Azrita thaI, AvI muvaMtramugdha, bhoLuM yadyapine | =ahe, khedanI vAta anyAyathI pedA karelA dravyanI jima dAMta A, jaDatA nathI sarve tapAsyA kayAMya paNa cAlyA gayA; tApathI karamAI gayela tamAla patra taNuM pare, aMgamAM vaLiyAM paDyA phIkAza AkhuM tana dhare. 82 pUrNimAnA caMda jevA vALa dhoLA thaI gayA, bheganA saMkalpa kALA teya zAMta nahI thayA; A meha gheluM citta muja marajI pramANe bhegamAM, doDadhAma kare kahe kavi vAta Ima rahI khedamAM 83 ghaDapaNe dukhI thayela ke mANasa cittane, bheganI abhilASa karatuM jeI dharIne khedane, ema pazcAttApa karate citta cAhe bhegane, nirbaLa avasthAmAM paNa lalacAya che zuM joine? 84 bhega kerI lAlasAthI dharma sAdhana nA bane, durgatinAM cIkaNa bahu karma bAMdhe che ane
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 85 bhega karo tyAga Thakkara sevanA nA tehavI, dharma kerI sAdhanA bhavanAzinI Ima mAnavI. 85 prabhu mallinAthe Ima vicArI bhaga tRSNA pariharI, putaLI banAvI keLiyA nAkhyA pachI khullI karI; durgadhane samajAvatA SaTu mitrane upadezAtA, cAritra paMthe doratA Ima svapara tAraka prabhu thatA. 86 akSarArtha--anyAyathI pedA karelA dhananI mAphaka dAMta kayAMya paNa nAsI gayA, tathA tapathI karamAI gayelA tamAla patranI peThe zarIra karacalIo vALuM thaI gayuM, temaja vALanA samUhamAM je ke pUnamanA caMdra sarakhI dheLAza AvI gaI chatAM paNa khedanI vAta che ke mArUM mehavALuM mana hajI pitAnI IcchA pramANe indriyanA viSaya bhegamAM ja deDe che. 14 spaSTArtha dhana anyAyathI ne nyAyathI ema bane rIte pedA thAya che. paraMtu e bemAM taphAvata e che keame kUDa kyuTa ne mAyA prapaMpathI meLaveluM dhana vijaLInI mAphaka capaLa thaI pitAnI hayAtimAM ja najaro najara cAlyuM jAya che. rAjA daMDa tarIke vasUla kare che, athavA te cAra lUMTArA tUTI jAya che, athavA agnimAM baLI bhasma thaI jAya che athavA te jamInamAM ne jamInamAM daTAyeluM hoya tyAre keyelA vigere thaI nAza pAmI jAya che. ne najara AgaLa e rIte vinAza pAmatuM dhana ghaNe ja zeka upa
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 | [ zrI vijayapadhasUrikRtajAve che, ane mANasane divAne paNa banAvI de che. ane nyAyathI pedA kareluM dhana ghaNA lAMbA kALa sudhI Take che, akasmAta gayuM hoya te paNa pAchuM Ave che. juo sAcA zeThanI sonAnI pAMca zerI samudramAM pheMkI devA chatAM zeThanI pAse AvI. temaja nyAyathI pedA kareluM dhana paraMparAe vadhatuM jAya che. peDhIonI peDhIo sudhI pahoMce che, enAthI ja dharmamAM paNa chava AgaLa ne AgaLa vadhatuM jAya che. ahiM kaI vairAgI vRddha purUSa ema vicAre che ke jema anyAyathI pedA kareluM dhana kayAMya paNa nAza pAmI jAya che tema mArA dAMta paNa kayAMya nAza pAmI gayA eTale ghaDapaNa AvyuM tethI dAMta paDI gayA. tathA tamAla nAmanA vRkSanAM pAMdaDAM comAsA zIyALAmAM lIlAM chama sarakhAM saMvALAM ne sApha hoya che. paraMtu jyAre unDALe Ave che tyAre sakhta tApanA jorathI sUkAI jaIne khaDabacaDAM ne karacalIovALAM thaI jAya che. e pramANe A zarIrane paNa ghaDapaNuM AvavAthI ghaNI karacalIo paDI jAya che, ne nasanAM jALAM bahAra cakhAM dekhAI Ave che. hADakAMnA DhekA haIyA spaSTa dekhAya che. bhara juvAnImAM te caDhatA lehIvALuM zarIra evuM laSTa puSTa hoya che ke te vakhate nathI nasa dekhAtI ke nathI hADakAMnA DhekA dekhAtA ke nathI te zarIramAM karacalIo paDatI. tathA juvAnImAM mAthA vigerenA keza kALA bhramara jevA hoya che paraMtu jyAre ghaDapaNa Ave che tyAre keza dhoLA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] thaI jAya che, A kezanI saphedAImAM kavie pUnamanA caMdranI upamA ApI che. jema pUnamane candra pUnamanA divase bapore AkAzamAM dhoLA khAkharAnA pAna je phIke dekhAya che tema ghaDapaNamAM keza paNa evA gheALA phikA paDI jAya che. bhaktAmara stotramAM kahyuM che ke he bhagavaMta! tamArA mukhane huM candranI upamA sAthe zI rIte ghaTAvuM? kAraNa ke "yat vAra mavati HigucharApamuje candra divase dhoLA khAkharAnA pAna sarakho phIka dekhAya che te candra sAthe tamArA sukhanI upamA na ja ghaTe. e rIte ghaDapaNamAM keza paNa dhaLA ne phikkA paDI jAya che. A ThekANe vairAgI purUSa ema vicAre che ke zarIramAM ghaDapaNa AvavAthI dAMta gayA. paraMtu mArA mananI abhilApAo eTale saMsAranA vividha sukhane bhegavavAnI IcchAo haju paNa nAza pAmI nathI, arthAt zarIrane ghaDapaNa AvyuM paraMtu mana to juvAna ne juvAna ja rahyuM. temaja ghaDapaNamAM zarIranI suMvALAza-saphAI gaI, laSTa puSTatA gaI ne karacalIo paDI phIkuM paDI gayuM paNa mananI IcchAo na gaI, te te tAjI ne tAjI ja rahI eTale manamAM karacalIo na paDI, arthAt mana te juvAna ne juvAna ja rahyuM. temaja ghaDapaNa AvavAthI mAthA vigerenA kezanI kALAza gaI, paraMtu mArA manane ghaDapaNa na AvyuM ne mananI kALAza na maTI. zarIra game teTaluM jarjarita ne kharUM kuTI hAMDalI sarakhuM thayuM paraMtu mana te tAjuM ne tAjuM lekhaMDanA ghaDA sarakhuM nakkara ane kALuM ja rahyuM.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtaA ThekANe granthakAra kavine Azaya e che ke zarIra gharaDuM thavA chatAM mana gharaDuM nathI thatuM tethI zarIra dvArA IndriyanA viSayo bhale na gavAtA hoya te paNa mananI IcchAo marI gaI nathI tethI tyAM sudhI A jIvane karmabaMdha cAlu che ja, mATe saMsAranAM pApa karmathI bacavuM hoya te manane mAravuM manane damavuM e ja kharo upAya che. kahyuM che ke mana para marLA vA vaMthamALo =manuSyane karma bAMdhavAmAM ane karma choDavAmAM mana e ja mukhya kAraNa che. paraMtu zarIra e mukhya kAraNa nathI. zarIra bhale juvAna heya chatAM juvAnImAM paNa je mananuM damana karyuM hoya te karma baMdhathI bacAva thAya che ja. mATe he mumukSu ! kAya ane vacana ga rekavAthI kaMI vaLavAnuM nathI. mATe jema bane tema maneyogane ja (mananA vyApArane) pApa vyApAramAMthI reka e sukhane kharekhara upAya che. 14 avataraNa-strIonI gadagadita vANune premaghelA purUSa premavANuM kahe che e teonI premaghelachA che ema A hekamAM jaNAve che - udRNati apaMcena, yopito gadgadAM giram / tAmAmananti premoktiM, kAmagrahilacetasaH // 15 // hari bole che pana=prapaMcathI, kapaTathI pitA strIo vimUkavANIne, vacanane tA-te vANune. gAmanAnti mAne che, jANe che; premavata premavANI, premanAM va cane
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaNA sahita vairAgyazataka ] rAma kAmadeva jetA =cittavALA ddaDha ghelA thayelA purUSa. kuTila nArI doSa ke aparAdhaneya chupAvavA, prapaMcathI gadagada svare vacaneja lAge bolavA; te vacanane kAma vihuvala cittavALA mAnavI, prekti bele paNa halAhala ukti tene jANavI. 87 strI vacana vizvAsathI pAme acAnaka maraNane, vijayA samI ramaNI ghaNI je dhAratI nahi doSane kuTila nArI kapaTathI nija svArtha siddhi sAdhavA, cAlabAjI baha kare vacana vade paNa navA navA, 88 tAsa matalaba pArakhIne jarUra cetI cAlavuM kapaTa karavA nA kahI paNa kapaTa kaLIne cAlavuM bhega tRSNAnA gulAma doSane paNa nAranA, guNa svarUpe nirakhatA nA raMga parakhe nAranA 89 rAjA udAI vinayaratna taNuM kapaTa nA kaLI zakyA, tehathI pAmyA maraNane cetanAra bacI gayA; kAma karI vAsanA saMtoSavA strI kapaTamAM, keI phasAI rIbAIne cAlyA gayA jhaTa narakamAM. 90 akSarArtha-strIo kapaTanI bhAvanAthI gaLada svare je vacane bole che te vacane kAmadeva (kAmavAsanA)thI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtaghelA thayelA cittavALA purUSo A te premekti che, eTale premanAM vacana che ema mAne che. 15 pachArtha-jyAre pitAne kaMI aparAdha (gune) thaye hoya ke durguNa bahAra paDI gayA hoya tyAre te deSane chUpAvavAne strI patinI AgaLa gagada kaMThe te deSa ughADe na paDe athavA pote karelA gunAnI mAphI mAgatI hoya, evAM prema dekhADanArAM vacane bele che, te jANe raDI paDatI hoya ane deSane pastA karatI hoya e DALa batAve che, tyAre tene kAmavAsavAthI ghele thayela pati ema samaje che ke aho A mArA pratye keTalA badhA premavALI che, AvA juja gunhAmAM paNa keTale badhe pastAvo kare che! ema mAne che. A mAnavuM te patinI strI uparanA premanI ghelachA ja che, kAraNa ke premamAM lagAra paNa uNapa na Ave (strIne ochAza na jaNAya) A muddAthI tenA para jarA paNa avizvAsa dharatuM nathI ane tethI A premaghelo purUSa strIne deSa sAce che ke beTe tenI tapAsa karavAnI darakAra paNa karatA nathI, eTaluM ja nahiM paraMtu kaI kaI vakhata te evA premaghelA purUSa strInAM gadagadita mAyAvI vacane DhaMga sAce mAnIne strInA kahevAthI bIjAne saMpUrNa doSavALe gaNe che, juo piMgalA rANInAM gadagadita mAyAvI vacanene DhAMga sAce mAnIne premaghelA bhartuharIe pitAnA nirdoSa baMdhu vikramAdityane dezavaTe dIdhe. e vAta leka prasiddha che. mATe ahiM lekanuM rahasya e che ke Atmahitane cAhanArA bhavya jIvoe strIonAM evAM mAyAvI vacane rUpI jALamAM phasAvuM nahi. A prasaMge
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ mecita ka2va karavA te tene ane je spaNatha sahita vairAgyazataka ] nItizAstramAM jaNAvelA cAra mRtyunA dvAra eTale vagara mate mAranArA cAra vAnAM yAda karavA joIe. te A pramANe1. anucita karmAraMbha-je kAma karavAthI deva, gurU, dharma, mA, bApa lajavAya, tevuM karavAnI bhAvanA paNa na karavI joIe. kadAca tevA vicAra Ave te tene tarata dabAvI devA joIe. A vastu sthitine bhUlI jaIne jeo achAjatA pApa kAryanI zarUAta kare che, teo jarUra vagara mate ja asamAdhi maraNa pAme che. 2. svajana vireAdhasagA saMbaMdhInA samudAyamAM haLI maLIne rahevuM joIe, vANImAM mIThAza rAkhIne saMpa vadhAra joIe. kAraNa ke jyAM saMpa. hoya tyAM ja jaMpa (zAMti) hoya che. saMpane laIne ApattinA samayamAM eka bIjAnuM AlaMbana maLe che. A badhI vAtane bhUlI jaIne jeone svabhAva svajana vargamAM jhagaDA rUpI agni saLagAvavAne hoya che teo vagara mate asamAdhi maraNa pAme che. 3. belIyA spardhA-pitAnA karatAM jeo vadhAre baLavAna haya, teonI sAthe spardhA karavI nahi. tema karavAthI acAnaka asamAdhi maraNa thAya che. jo ke zerane mAthe savA zera hoya" A kahevata pramANe kadAca sAmA balavaMtane paNa pite harAvI zake te hoya, te paNa A rIte spardhA karavAmAM vera jhera bahu ja vadhe che, ema samajIne AvI spardhA na ja karavI joIe. chatAM jeo kare che, teo vagara mate maraNa pAme che. 4. amadAjana vizvAsa-ahIM pramadA zabdathI mAyAdi dethI bharelI strIo jANavI. tevI strIone vizvAsa rAkhanArA ghaNA jIve
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtabUrA hAle maraNa pAmyA che. ema samajIne AvI strIone vizvAsa na kare. teonI sAthe vadhAre lapana chappanana ja rAkhavI joIe. cetIne cAlanAra bhavya strInI prapaMca jALamAM phasAtA nathI. A vAtane bhUlI jaIne jeo upara jaNAvelA deSavALI strIone vizvAsa kare che, teo vagara mete asamAdhi maraNa pAme che. A cAre kAraNene jaNAvanAra leka A che AryAvRttam-anucitakarmAraMbhaH, svajanavirodho balIyasA sprddhaa|| pramozananizcAttA, mRtyutAnarfja svAri II II '' A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavyajIe prapaMca bharelI vANune premokti mAnavAnI bhUla na ja karavI joIe. prabhu devanA zAsanamAM mAyA karavAnI nA pADI che, paNa mAyAne oLakhavI te jarUra joIe. sAmAnA vacananuM kharUM rahasya e jANIne javAba devA joIe. tenA kahyA pramANe vartavAmAM paNa utAvaLa na karavI joIe. duniyAmAM aneka muddAothI mIThAM veNa bolAya che, svArtha sAdhavAne vakhANa paNa karAya che. manamAM jUduM, kahevAnuM jUThuM ane karavAnuM kAma jUThuM hoya AvI paNa cAlabAjI ghaNuM ramAya che. tene oLakhIne sAvaceta rahIne nirdoSa pravRtti karavI joIe. udAI rAjA mAyAne oLakhI na zakyA, tethI vinaya ratnanA hAthe maraNa pAmyA. te rAjarSi mahAbhadrika hatA, prabhudevanA zAsanamAM uMcakeTInA Atma kalyANa karanAra chamAM te agresara hatA, chatAM mAyAne ALakhI na zakyA, tethI acAnaka maraNa pAmyA.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] A bInAne dhyAnamAM rAkhIne strI paricayane jherI mAnIne tethI alaga rahevuM ane te pramANe vartIne parama ullAsathI mekSa mArga sAdhIne muktinA sukha meLavavA tatpara thavuM, e A kanuM rahasya che. 15. avataraNa--have granthakAra kavi A lekamAM kAmarUpI jvarane utAravAnuM kharuM auSadha karyuM? tene khulAse kejJAnI gurUe pitAnAM hRdayane ApelA upadeza upeka jaNAve che - yAvaduSTarasakSayAya nitarAM, nAhAralaulyaM jitaM / 7 8 9 10 11 1 2 siddhAntArthamahauSadhenirupamazvarNI na jIrNo hadi // 16 14 15 13 1 17 18 19 pItaM jJAnalaghUdakaM na vidhinA, tAvatsmarottho jvaraH 22 24 23 21 20 25 27 2EN zAntiM yAti na tAttvikI hRdaya he zeSairalaM bheSajaH eka thI jyAM sudhI siddhArtha siddhAntanA apa tuSTAkSAca=kAmanA duSTa ane AgamanA bhAvarUpa bhilASa rUpa rasane kSaya karavA ma =meTI auSadhinuM mATe niAma =anupama, zreSTha nitara-atyaMta, sarvathA ati- sUrdhA cUrNa zaye karIne na=nathI nathI sii =jaNuM thayuM, pacyuM cAracaM=AhAranI lupatA | dRvi hRdayamAM, manamAM nitaM=jItAyela, jItyuM pataM-pIdhuM
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 jJAna=samyag jJAna rUpI * yu=hulaku, jhImeluM rAjaLa, pANI maiM=nathI vidhinA vidhi vaDe tAva=tyAM sudhI smattattva kAmadevathI upajelA, kAmavAsanA rUpI, bhAgatRSNA rUpI [ zrI vijayapadmasUriSkRta sva=tAva yAnti zAntine yAti na=pAmatA nathI tAttvi=kharekharI daitya hai he hradaya rohai!=jA ahaM=sayu, jarUra nathI mennai: AdheA vaDe; davAonI AhAranI AsaktithI ghaNuM khAya apacI vastune, khAtAM ajIraNa thAya vAtAdika dhareja vikArane; * ima thatAM jhaTa tAva Ave teDu zIghra utAravA, vAri halaka' alpa levu' bhAnya bhAre chaDavA. 91 tima sudana phAkavuM AthI ajIraNa dUra TaLe, tAva utare Ima karatA kAma jvara hai TaLe; ima vicArI eka jJAnI hRdayane uddezIne; ApatA upadeza hai mana! bhAjyanI Asaktine. 92 cheDaje kAmAbhilASa svarUpa rasa kSaya kAraNe, ahu vAra leje AgamA mahAdhinA cane jJAna rUpa laghu pANI pIje kAma rUpI tAvane, ima utArI nizcaye pAmIza anahada zAMtine. 93
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] jo karIza nA ema to na karIza dUra A tAvane, AhAra cIkaNo vApare kAraNa vinA paNa tehane, bahu vAra khAtAM iMdriyo karatI adhika tophAnane, Ima vicArI tapa karIne sAcavIe zIlane. 94 Agama taNA athe apUravarNa jevA bhASiyA, rAjImatIe ehathI ratha nemi munine sthira karyA avaMtI sukamAlane cAritranI IcchA thaI, alpa samaye zuddha sAdhI te ladyA ddhi ghaNI. 85 nRpa pradezane pamADe kezi gaNadhara dharmitA, nRpa sutAne abhaya deva vikAra dUra karAvatA; pravacane gurU hIra akabarane dayA regI kare, he jIva! leje tuM niraMtara teha sAcA arthane. 96 hoya nAza tridoSane haLavuM ja jala jo vApare, jJAna Atmika jala samuM mela cittane jhaTa dUra kare nija ramaNatAne vadhAre tima bhavAbhinaMditA, jhaTa haThAve ehathI jana sAttvikAnaMdI thatA. 97 akSarArtha -he hRdaya jyAM sudhI duSTa rasane kSaya karavAne ghaNe AhAra karavAnI lolupatA jItAI (taja) nathI, tathA AgamanAM rahasyane jANavA (vicAravA) rUpa auSadhionuM (vanaspationuM) ati zreSTa cUrNa hAra
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadrasUrikRtahRdayamAM pacyuM nathI, temaja jyAM sudhI samyaga jJAna rUpa halakuM jhAmeluM jaLa te vidhi pUrvaka pIdhuM nathI, tyAM sudhI kAmAturapaNathI upajela javara tAva, athavA kAma eja tAva kharekharI zAntine pAmate (jata) nathI (barAbara utarate nathI) mATe he hradaya (tuM kAma rUpa tAvane utAravA e ja upAya kara) bIjA auSadhanI kaMI paNa jarUra nathI. 16 spaSTArtha -A plekamAM kAma rUpI tAva utAravAne je kharekharo upAya che te jaNAve che. temAM zArIrika bAhA tAva caDhavAnuM kAraNa e che ke khAvAnI lupatAne lIdhe ghaNuM khAya, bhAre kherAka ke halake kherAka mane pacaze ke nahiM tene vicAra na kare ane khA khA kare tyAre ajIrNa thavAthI zarIranA rasamAM (vAta pitta kapha vigeremAM) vikAra thAya ane tevA rasa vikArathI mANasane tAva caDhe che. tene utAravAne upAya e che ke bhAre kherAka khAvo baMdha kare, ane pANI paNa jhAmelu (aDadhuM baLeluM, athavA ajamA vigerethI ukALeluM) halakuM pANI pIvuM, ane sudarzana cUrNa Adi cUrNa phAkavuM, jethI prathamane khAdhelA bhAre kherAka hajama thAya ane khorAka hajama thatAM ajIrNa -apaco naSTa thAya, ane tethI tAva paNa utarI jAya. e jema bAhya tAvane upAya che tema kAma rUpI Antarika varane utAravAne upAya granthakAra kavie A rIte jaNAvyuM, che ke atyaMta AhAranI lolupatA choDIne alpa ane halake AhAra le, kAraNa ke puSTivALA bhAre khorAkathI ane te
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyarAtaka ] 97 pazu vadhu paDatA khorAkathI indriyA. puSTa thaI vikArI ne monmatta bane che, tethI indriyanA viSaye sevavAnI icchA rUpa kAmadeva ( kAmavAsanA ) utpanna (jAgrata ) thAya che, mATe vadhu paDatA ane bhAre khorAka khAvAnI lAlasA cheDavI. te sAthe zAstranAM vacanA sAMbhaLavA rUpa cUrNa phAkavuM, kAraNa ke kAmadevanI utpatti manathI eTale bhAganA sAdhanAnA vicAra karavAthI thAya che ane te mana jo zAstranAM vacanAthI aMkuzamAM Ave teA InDiyAnA viSayAnu sevana Ape Apa DhIlu paDe, temaja viSayeAnA sevanathI durgatinI prApti thAya che ema jANavAmAM AvatAM viSayA taraphathI mana Ape.Apa pAchu haThe ne ethI kAmadevanuM jora nAza pAme che. te sAthe zAstra jJAna, AtmajJAna, karmonA vipAkanuM jJAna vigere tattvAnuM samyag jJAna rUpI halakuM pANI pIvAmAM AvatAM paNa viSayeA rUpa tAva utare che. ahiM bhAre pANI pIvAthI zarIramAM tAva vigere roga lAgu paDe che tema ajJAna e bhAre pANI che ane tethI jIvAne viSayAnI icchA rUpa tAva vigere geA lAgu paDayA che tethI jo jJAna rUpI halakuM pANI pIe te viSayavAsanA rUpa tAva vigere rAgeA ApeAApa nAbuda thai jAya che. ema ahiM kai jJAnI gurUe pAtAnA hRdayane upadeza ApatAM AhAranI leAlupatA cheADI, zAstrAnA zravaNu rUpa cUrNa phAkI, jJAna rUpI halakuM jaLa pIvAthI (e traNa upAyeAthI ) kAma rUpI tAvane utAravAnI sUcanA karI che. A AAkanu rahasya e che ke he bhavya jIve ! kAma jvara utAravAnA e ja tAttvika upAyAnuM sevana karo. mIjA upAyAnI ka'i paNa jarUra nathI. 16
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijyapadhasUrikRtaavataraNa-have kavirAja A lekamAM navajuvAnI pAmyA chatAM paNa je purU kAmane AdhIna thatA nathI eTale IndriyanA viSayane sevatA nathI te ja purUSo dhanya vAdane pAtra che te bInA jaNAve che-shRNgaardrumniirde prsRmrkriiddaarssrotsi| pradyumnapriyabAMdhave caturavAGmuktAphalodanvati // tanvInetracakorapArvaNavidhau, saubhAgyalakSmInidhau // 11 12 13 12 14 9 7 8 dhanyaH ko'pina vikriyAM kalayati,mApte nave yauvane // 17 // kumakazRMgArarasa rUpa jhADane | mu Dha motIonA ugADavA mATe unnati=samudra (jevuM) nImela (vRSTi-varasAda) nA | tanvI strInAM netra=nayana, cakSune AMkhane, (rAjI amara=prasaratA, vistAra pA- karavAne mATe) matA, phelAtA parva=parvane, pUnamanA rokANa kAmakrIDAnA rasarUpa vidhau=candra (jevuM) viSayonI IcchA rUpa mAtha-saubhAgya rUpa; dekhanAra joti pravAhavALuM lakane vahAlA tharnA rUpa kana=kAmadevanA mA lakSmInA priyAMkapriya badhu, hAlA | nidhau bhaMDAra (jevuM) bhAI (jevuM) anya =dhanya, bhAgyazALI catura vAcatura (avasare cita) jopikaIka paNa, keIka ja vANI rUpa virala
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 7=nathI viyiAM=vikArane rAti=pAme, (pAmatA) 99 prApteprApta thayA chatAM (paNa) nave=navIna (ugatuM) yauvaneyuvAvasthA, yavana, jIvAnI. eha yAvana megha sama zRMgAra rasa rUpa jhADavA, zIghra karavA dIdha` tema TakAvavA nIpajAvavA; kAma krIDA rasa taNeAja pravAha vadhatA tehathI, kAmanA priya bhAi jevuM te sadA Takatu nathI. 98 catura vANI rUpa mAtI kAja sAgara jehavuM, strI netra rUpa cakArane rAjI karata ziza jevu sAMya zAbhAnA nidhAna samu khilyuM yAvana chatAM, nirvikArI kAi paNa viralA ja dIse nirakhatAM. 99 dhanya e nara je vicAre A juvAnI capala che, vahI javAnI jota jotAM dharma karatAM saphala che; dha pthe dAratA kiMma janA sukha pAmatA; pApa pathe dAratA pApI janA dukhiyA thatA. 100 zRMgAra ne cAvana vadhAre jema vRSTi jhADane, kAma krIDA rasa vadhe bhara cAvane nita kAmIne; madada karatA bhAI cAvana madada karatuM kAmane, jevu cAvana zatru jIte tevDa jIte vizvane. 101
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 [ zrI vijayapadmasukRita ratnAkare mAtI nipajatA jema ugatA cAvane, tima chaTA rasa vakratAvALA vacana nIkaLe ane ghe hu cadra cakArane yuvAna ramaNI netrane, rAjI kare saMsAra mAhe dhanya che. vairAgIne. 102 jima vasaMta vanAdinA ja vadhAratI sauMdaryane, tema cIvana paNa vadhAre dehanA sauMdaryane meghakuvare kSaNika mAnI sayame sArthaka karyu, prabhu vIra jevA gurU lahI zivazarmAMne pAse karyuM. 103 akSarA --je nava caiAvana zagAra rUpa ADane vadhAravAmAM meghanA jevI che. kAmadevanA vhAlA bhAI jevI che, caturAIvALI vANIe rUpa mAtIonA samudra jevI che, strInAM netrarUpI cakAra pakSIne AnaMda pamADavAmAM pUnamanA caMndra jevI che. ane sAbhAgya lakSmInA bhaMDAra jevI che, evI navayAvana pAmyA chatAM paNa te dhamI purUSa vikArane pAmatA nathI, eTale indriyAnA vikArAne-viSayAne sevatA nathI tevA koIkaja purUSa dhanya che eTale vakhANavA lAyaka hAya che. 17 spaSTA --A zlokamAM je avasthA kAmadeva (bhAgratRSNA) ne uttejana denArI (uttejita karanArI, vadhAranArI) che, te avasthAmAM paNa je purUSa kAmane jIte che, tenI kavi ghaNI ja prazaMsA kare che. te A pramANe-megha jema jhADane vadhAre che, tema nacAvana zagAra rUpI jhADane vadhAre che, tathA pANInA pravAhA jema eka sthAne aTakI rahetA nathI parantu cAre
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazata ]. 101 bAju phelAya che tema navayauvana avasthAmAM purUSane manamAM rahela kAmakrIDAne rasa-utsAha ghaNo ja phelAve pAme che. tathA hAle bhAI jema gharanA kArabhAramAM madadagAra thAya che tema navayavana paNa kAmakIDAne ghaNI rIte madada kare che, tathA motIonI utpatti jema samudramAMthI thAya che, tema kAmakrIDA saMbaMdhi caturAIvALAM mehaka vacanenI utpatti paNa navayavana avasthAmAMthI thAya che, tathA cakera pakSIne jema pUnamane candra dekhI bahu AnaMda thAya che tema purUSanI navayauvana avasthAne jonArI strIonA netrane paNa bahu AnaMda thAya che. temaja bhAgya eTale dehanA saundaryanI zobhA navayavanA vasthAmAM khIle che, mATe yuvAvasthA sobhAgya lakSamIne bhaMDAra che, e pramANe yuvAvasthA sarva rIte kAmadevanI utpattinuM sAdhana hovA chatAM paNa je purUSa e avasthAmAM kAmane jIte che te ja purUSa sarpanA rAphaDAmAM rahyo chate sane jItanAro ane siMhanI guphAmAM rahIne siMhane jItanAra ane kAjaLanI keTaDImAM rahevA chatAM DAgha nahi lagADanAra mahA samartha baLavAna hovAthI dhanya che. vakhANavA lAyaka che. sUkSma daSTithI A lekanuM rahasya vicAratAM jaNAya che ke kharAba nimittane sevanArA chanI juvAnInI tarapha lakSya rAkhIne kavie juvAnInuM svarUpa jaNAvyuM che. kAraNa ke viSaya kaSAya rUpI baLakhAmAM coTelA saMsArI jemAM ghaNAM yuvAne viSaya rUpI kAdavamAM ragadoLAyA che, ane ragadoLAya che. ane teo juvAnIne lokamAM jaNAvyA mujaba mAne che, paNa zrI sthUlibhadra mahArAja vigere mahA purUSanI juvAnI bahu ja
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 |[ zrI vijyapadhasUrikRtaAzcaryane upajAvanArI hatI. jema jema uMDA utarIne tene vicAra karIe, tema tema hRdayamAM duSkRtanI gae karavAnI nirmala bhAvanA prakaTe che. dhanya che prabhu zrI malinAthane, ke jemaNe sthiti saMpanna dazAmAM paNa Atma daSTine sateja rAkhI ane pitAnI taiyAra karAvelI putaLInuM dudhamaya svarUpa samajAvIne cha e rAjavaMzIone pratibaMdha pamADa, ane saMyamanA rANI ane sAdhaka tathA ArAdhaka banAvyA. zrI jina zAsanamAM AvA je je puNya purUSo thayA che, teonI nirmala jIvana carcAne vAraMvAra hadayamAM utArIne vicAranArA bhavya jI savikAra dazAne palaTAvIne jarUra nirvikArI parama zAMtidAyaka, utama sthitine pAmI zake che. e lokanuM rahasya hRdayamAMthI khasavuM na joIe. 17 avataraNa--have kavi samyaga jJAna garbhita vairAgyabhAvathI je purUSa strIne tyAga karyo hoya tevA jJAnI purUSane kAmadeva bhale pote baLavAna hoya ke krodhI hoya te paNa kaMI karI zakatuM nathI (arthAt pharIthI strInI jALamAM phasAvI zakti nathI) te vAta A lekamAM jaNAve chesmyk parihatA yena, kAminI gjgaaminii| ___kiM kariSyati ruSTo'pi, tasya vIravaraH smaraH // 18 // sabhyazrI durgatimAM laI jAya che na je purUSa che, ema sArI rIte sama- kAminI=strI ane kAminI hAthInI mAphaka cAvidatA=oDI heya, tajI heya | lanArI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] f=zuM niti=karaze, tenuM zuM aniSTa karavAnA che ho=ire SavALA thaye| chatA 103 paNa; krodhathI dhamadhamyA hAya tApaNu tattva=te purUSane vIva=traNeAja baLavAna mara:=kAmadeva strI saMga durgAtinA dIe duHkha sAgareApama kAlanA, behAla thaine rAvaNAdika bhAgave duHkha narakanA; niHsa'ga malli nemi jaMbU vijaya tima vijayAdine, siddhi maLI maLaze namuM huM harSoMthI nita temane, 104 ehavA vairAgya bAdhe kira pare je cAlatI, te nArane jeNe tajI te purUSane krodhI ati; vIra meTA kAma paNa raja zu aniSTa karI zake, niSkAma jananI pAsa tenu' nA kadI cAlI zake. 105 thUlibhadrane karavA calita vezyA ghaNA yatno kare, paNa thAkatI muni pAsa rAjI thai tratA mAre dhare; jaMbU kuMvara ne ATha nArI bhAga vacane khelatI, samajAvatI paNa kuMvara vacane saMyame rita dhAratI. 106 akSarA--je purUSa hAthInI cAla sarakhI dhIrI cAlavALI strIne sArI rIte samaja pUrvaka cheDI dIdhI che tevA purUSane atyaMta khaLavAna evA kAmadeva tenA para ghaNA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 [ zrI vijayapadmasUriSkRta krodhavALA thayA hAya tA paNa (tene) zuM karI zake ? arthAt kai paNa AMca ( harakata ) karI zake nahiM. 18 spaSTA gharanA kaleza kayAthI kaMTALIne athavA strI kadarUpI hAvAthI athavA strInuM bharaNa poSaNa karavA azakta hAvAthI ane ghaNI upAdhine laine kaMTALI javAthI (A cAra kAraNamAMnA koi kAraNathI srIne cheDIne-tenA tyAga karIne ) je purUSa saMyamI ( tyAgI ) banyA hoya te athavA tenA jevA khIjA purUSA suMdara strInA ane dhana vigerenA mAha jAgatAM krI paNa gharabArI banI jAya che. kAraNu ke jJAnanA aMkuzathI enA viSaya vikArA zAnta paDayA nathI eTale kharA majabUta vairAgya vinA teNe srI dhana vigere padAthAnA tyAga karyo che. parantu jene su Mdara svarUpavALI hAthInA sarakhI maDha maMda gativALI strI maLI hAya te bharaNa pASaNanAM sAdhanA paNuM vizALa hAya chatAM paNa zrI jinazAstranA zravaNathI ke gurUnA saMgathI viSaya vikArA durgatimAM pADanArA che, ane tetrIza sAgara|5mA sudhInA paNa narakanAM du:kha ApanArA che, vigere bInAnI sArI samajaNa pUrvaka strIne cheDI je saMcamI banyA che, tevA sacamI purUSanI upara mahAparAkramI kAmadeva atizaya krodhavALA thayA hAya tA paNa evA baLavAna krodhI kAmadeva tevI samajaNuvALA saMyamIne pharIthI strI ane dhanAdinI mAyA jALamAM zI rIte sAvI zake? arthAt na ja phasAvI zake. ahi. kAmadevane vIva: ( ghaNA baLavAna ) kahevAnuM kAraNa e che ke e kAmadeve brahmA Adi devAne, indrone
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 105 cakravatIo vigere mahA baLavAna purUSane paNa pitAne AdhIna banAvyA (tAbe karyA) che. A muddAthI kavie kAmadevane mahA baLavAna kahyo che te vyAjabI ja che. A lekanuM tAtparya e che ke zrI jenendra zAsanamAM tyAga dharmanI pradhAnatA che. eTale nIDaramAM nIDara jIvana kaI paNa hoya te te eka saMyama jIvana che. je bhavya jIva samajaNa pUrvaka saMyama dharmane sAdhe che. eTale strI Adi padArthone tyAga kare che, teo kAmadeve karelA upadravanA prasaMge paNa DaratA nathI. paraMtu zuravIra banIne prabhu zrI neminAthanI mAphaka kAmadevane tarachoDe che. yAda rAkhavuM joIe ke suMdara-priya -svAdhIna-bheganA sAdhanene tyAga karanArA kharA tyAgI bhavya jI viralA ja hoya che. tevA mahA purUSanI sevAthI vizeSa lAbha maLe, emAM navAI zI? paNa darzanathI paNa ApaNA cIkaNuM pApa rUpI mela dhovAI jAya che. AvI sthitine pAmavAne mATe bhavya jIvoe 1. sArA nimittAnI sevanA karavI. 2. kharAba vicArane tiraskAra kara. 3. mahA zIlavaMta purUSanA guNenuM smaraNa karavuM. 4. vairAgyane piSanArA graMthonuM vAMcana karavuM. tathA (5). vacane paNa tevA balavA ane sAMbhaLavA. (6). mana vacana kAyAthI strI (nI sAthe) paricayane tyAga kare. (7) ThaThThA mazkarI na karavI, temAM paNa strI jAtinI sAthe te vizeSa karIne na ja karavI joIe kAraNa ke tema karatAM sadAcAra Takto nathI. (8) nATaka sInemAnuM jevuM, zRMgArika gAyane sAMbhaLavA vigere aniSTa sAdhanene tyAga kara. 9. Arya sadguNI muniva
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 [ zrI vijayapadhdhasUritaranI sebata karavI joIe. A pramANe vartavAthI moha rAjAne jarUra harAvI zakAya che. atyAra sudhI ApaNane muktinA sukhe na maLyA tenuM kAraNa e che ke ApaNe meha rAjAnA gulAma banI gayA chIe. have tene je gulAma banAvavo hoya, te kavinA kahyA pramANe samajaNa pUrvaka strIne tyAga jarUra karavo ja joIe. strIne saMga karavo ane kharA tyAgI banavuM e be vAta na ja banI zake mATe ja eka kavie kahyuM che ke che duhA satIpaNuM pAlavuM ne vezyA sAthe vasavuM, A be vAta bane-jima leTa khAve ne bhasavuM. 1. A prasaMge be bagaDe bAvInuM daSTAMta jANavA jevuM che. te TUMkAmAM A pramANe jANavuM-eka gAmanA pAdaramAM nadInA kAMThe jhuMpaDImAM bAvAjI rahetA hatA. te gharabArI hatA. eka vakhata bAvAjIe vicAryuM ke mane AMka lakhatA paNa AvaDatuM nathI. mATe thoDA AMka zIkhavA joIe. eka zikSakane bhaNAvavA rAkhyA. haMmezAM te bhaNAvavA Ave che, tyAre bAvI paNa sAmI besIne sAMbhaLe che. ekaDAthI mAMDIne ekavIsa sudhI zIkhyA bAda zikSaka bAvAjIne bAvIzane AMka zIkhavADe che. zIkhavAnI paddhati e che ke-"be bagaDe bAvI" ema zikSaka bolAve che. bAvAjI bolatA jAya che ne ghuMTatA jAya che. ema vAraMvAra karatAM bAvAjI zikSakane pUche che ke kema "be bagaDe bAvI ne" zikSake kahyuM-hA. ema vAra
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 107 vAra khelatA khAvAjIne zikSake samajAvyuM ke--huM khAvAjI ! je khAvAjI chatAM ' khAvI ' rAkhe, tenA be bhava ( A cAlu bhava ane parabhava ) bagaDe. A sAmI khAvaNu beThI che, eTale tame khAvaNunA saMga karI che, mATe tamArA paNa e bhava kema nahi. agaDe? ema khAvIzanA AMkaDA bedha Ape che. A pramANe samajIne khAvAjIe AAvaNunA saMga cheDIne kharI tyAga mAga svIkArI Atmahita sAdhyuM. A daSTAMtamAMthI sAra levAnA e che ke kharA aMtaraMgathI strI saMganA eTale mAhane uttejana ApanArA kharAma nimittonA jJAnapUrvaka tyAga karavA joie. ane te tyAganA raMga TakAvavAne mATe zIla pradhAna sayama rasika munivareA bhavya jIvAne zAMtithI samajAve che ke-1. vyAkhyAna sAMbhaLavAnA prasaMge zrAvakAnA AvyA vhelAM zrAvikA vage sAmAyika lai zakAya nahi. zrAvakA esavAnI sthiratAvALA che, ema khAtrIpUrvaka jANyA mAda laya zakAya. 2. pASadha paNa zrAvakanI gerahAjarImAM sAdhu pAse zrAvikA varga na lai zake. mATeja hAla paNuM vyAkhyAna pUrU thayA bAda rAi muhapatti palenyA phelA zrAvikA vaga pauSadha uccare che. tyArabAda zrAvakonI sAthe zrAvikA varga rAi muhapatti paTelavAnI kriyA kare che. A pramANe karavAmAM ja paraspara maryAdA jaLavAya che, ane nirdoSa sAdhanA thai zake che. A pramANe pratyAkhyAna-prAyazcitta levAmAM ane devAmAM paNa maryAdA jALavIne ja badhAe paraspara vana rAkhavuM joIe, jethI sarvenuM paraspara hita jaLavAya. e tA dIvA jevuM che ke
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 [ zrI vijyapadmasUrikRtanimitta vAsI AtmA che, te jevA nimittane pAme tene ja anusaratI bhAvanA ane pravRtti thAya che. A TUMkAmAM jaNAvelI bInAne yAda rAkhIne he jIva! tuM kharA jIgarathI strIne saMga kayAre tajIza? jyAre e su asara pAmIza, tyAre huM tane dhanya mAnIza. jyAM sudhI tevI sthiti na pAme, tyAMsudhI tevA niSkAmI purUSonI jarUra sevanA karavI, jethI te jaldI pAmI zakAya, e A lekanuM tAtparya che. 18 avataraNa-have kavirAja viSayAbhilASanI (kAma) daSTie strIne jotAM purUSane te kevI jaNAya che? ane tata daSTie jotAM strI kevI alakhAmaNuM lAge che? te vAta A zlokamAM spaSTa jaNAve che - 1 5 8 9 7 10 11 lajjeyaM pralayaM prayAti jhaTiti, brahmavrataM bhrazyati / 12 13 jJAnaM saMkucati smarajvaravazAtpazyAmi yAvat priyAm // 15 14 19 20 16 18 17 yAvattu smRtimeti nArakagateH, pApakramo bhISaNaH / 21 22 25 24 23 26 stAvattatvanirIkSaNAtmiyatamApyeSA viSaughAyate / 19 // DhagA=lAja, zarama brahmavataM-brahmacarya vrata utha A zIlavata praya nAza ati =bhraSTa thAya che, nAza pAme che. yAti pAme che jJAna jJAna (tattvabhUta padArthonI diti jhaTa, jaldI samajaNa)
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka ] 109 saMtuti=saMkoca pAme che kramasara bhogavAtA mAThAM 5ghaTI jAya che riNAma sa =kAma rUpI tAvanA miSar =bhayaMkara varAtiEvazathI (parAdhIpaNAthI) tAvat-tyAre parama=dekhuM chuM (jeuM chuM) tanirIkSatritatvane dekhavAthI, thA=jyAre tatvadaSTie vicAravAthI, piyAmapriyAne, strIne tavadaSTine vicAra jAgavAthI, cAvatu=ane vaLI) jyAre taM smaraNamAM, yAda priyatamarspikaati vahAlI strI pati Ave che paNa nAva =narakagatine gvA A, te pApoma=pApakarmonA phalane bhe- | vilAyate jheranA samudAya jevI gavavAne krama; pApakarmonA | lAge che. kAma rUpI tAvanI AdhInatAthI nArane. jevuM jyAre te same muja zarama jaladI nAzane; pAme TaLe zIla jJAna mArUM pAmatuM saMkocane, bahu bhayAnaka naraka duHkha kema yAda Ave jaba mane. 107 te prasaMge tattvabhUta vicAraNAthI aMganA, priya chatAM paNa jehavI e jheranA samudAyanA; zIgha lAge tattva daSTi meha daSTi vicAra e, bhAvI phalane yAda rAkhI bhadra sAdhana sevIe. 18
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 [ zrI vijayapadmasUriSkRta jJAna lajjA zIlaTakAve tattva dRSTi sukhI kare, jIvane sanmArga sAdhana sAdhanAmAM sthira kare tattva dRSTi dhAratI sItA sumalayAsuMdarI, kaSTamAM dhIraja dharIne pAmatI zAMti kharI. 109 Aya sagAdika nimitto sevatAM te pAmIe, pAmela teDu TakAvIe nija sAdhya siddhi sAdhIe; azubha kAraNa sevanAthI mAha dRSTi jAgatI, teno parihAra karatAM mukti ramaNI cAhatI. 110 akSarA --jyAre huM kAmarUpI jvaranA parAdhInapaNAthI (kAma dRSTie) mArI strIne jouM chuM tyAre A lajajA (zarama) jaladI nAza pAme che, zIlavrata bhraSTa thAya che, jJAna ghaTI jAya che, ane jyAre naraka gatinA bhayaMkara du:khAnI (kavipAkanI) para'parA yAda Ave che tyAre tatvanI dRSTie vicAratAM mArI te ati vhAlI strI paNa jheranA samUha jevI aLakhAmaNI lAge che 19 spaSTA--A zlAkamAM kavi strI uparanI e jAtanI sRSTinAM jUdAM jUdAM pariNAma matAve che, ane te paNa kAI purUSanA vicAra dvArA batAve che, te A pramANe-kAi vairAgyavaMta jIva peAtAnI vairAgya pAmyAnI vhelAMnI sthitine jaNAve che ke jyAre huM strIne kAmarAganI dRSTie jouM chuM tyAre mArI lAja zarama adhI nAza pAme che, A vAta kharAkhara
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 111 che, kAraNa ke sroonA premI khanavuM ane lAja zarama rAkhavI e ene banatuM ja nathI. temaja jyAre tenA para atyaMta rAga thAya che, tyAre viSayanI icchA pramaLa thavAthI zIlavrata paNa jarUra nAza pAme che, ane e vakhate zAstrone jANakAra paMDita hAya tA paNa te vakhate zAstra jJAna (zAztronuM jANupaNuM samajaNu) buThThuM thai javAthI saMkocAi jAya che, eTale strInA premamAM paDeleA jIva zAstra jJAnane paNa visArI ru che. parantu te vairAgI jIvane "kSaNu mAtra sukhane arthe huM jIva! tAre narakanAM aneka bhayaMkara du: khA 33 sAgaropama sudhInA paNa bhogavavA paDaze " ema jyAre yAda Ave che tyAre tattva sRSTi (kharI samajaNu) jAge che, ne tethI strIne bhayaMkara du:khanuM kAraNa samaje che. te vakhate e ja ghaNI vhAlI strI paNa e jIvane jheranA samudAya jevI ghaNI aLakhAmaNI lAge che, eTale tenA parathI rAga uDI jAya che, ane te vairAgyavALA jIva sa'pU sacamI bane che, e tattva sRSTinA ja mATe prabhAva che. pariNAme te jIva mukti padane paNa pAme che. A zlAkanuM kharU rahasya e che ke bhAganA sAdhanA kAI paNu kAle vAstavika sukhane ApI zakatA ja nathI, AvI dRDha bhAvanA zrI jainendra zAsana rasika bhavya jIve e jarUra rAkhavI joie. pudgalAnaMdI jIvAne tattva dRSTi bahu ja durlabha hAya che. na samajaNane laine karelA ayeAgya AcaraNanI khAkhatamAM aMte tA samajI jIvAne jarUra pazcAttApanI bhAvanA jAge che, ane krIthI tevu kArya karatA nathI. A aMdhA tattva
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 [ zrI vijayapatrasUrikRtanirIkSaNane ja prabhAva che; Asanna siddhika bhavya jIe kAryane aMte dIlagIra na thavuM paDe, mATe bahu ja ISTa kAryanA tatvane vicAra karIne ja kArya AraMbha (zarUAta) karavI. 19. avataraNa-have kavi A zlokamAM vaivana avasthAmAM paNa pAMca vratene pALanArA purUSathI A pRthvI pavitra gaNAya che, tevI pitAnA mananI bhAvanA jaNAve che 11. 12 13 kAruNyena hatA vadhavyasanitA, satyena durvAcyatA / saMtoSeNa parArthacAryapaTutA, zIlena raagaaNdhtaa|| 3 4 nagraMthyena parigrahagrahilatA, yaivine'pi sphuTaM / pRthvIya sakalA'pi taiH sukRtibhirmanye pavitrIkRtA // 20 // 14 15 1 2 21 18 19 20 16 17 23 22 hana=karaNa vaDe, dayA vaDe | paTutA kuzaLatA hatA=haNI, nAza karI jenA=zIlavaDe, brahmacarya pAvadhanitA=vadhanuM vyasana; LavA vaDe hiMsAnI Teva iAMdhatA=rAgAMdhapaNuM, kAmarAgathI ratyena=sAcuM bolavA vaDe thatuM AMdhaLApaNuM durvArthatA durvacane, asatya Rccena-nigraMthapaNuM vaDe, dhana kaMcana vigere padArthonI vAda, jUTha mamatA choDavA vaDe saMtor=satiSa vaDe pagrahR-dhana dhAnya Adi nava pArtha bIjAnA dhananI prakAranI vastu saMgrahanI mauryacorI karavAnI matAthI thayelI
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] ditAMgAMDAI, ghelachA ce=je purUSoe caurapithauvana vayamAM paNa TaMpaSTa rIte, sAkSAta pRthvI pRthvI, jagata =A 113 sTAif=samagra, sarva paNa tai=te (purUSa) kutimaH puNyazALI cha vaDe karIne ma huM mAnuM chuM ke pavitrI tA=pavitra thayelI che. bhara vaivane paNa jemaNe hiMsA vyasana karUNuM guNe, daSTa bhASA satyathI corI dharI saMtoSane; zIlathI maithuna amUchI niSparigrahatA guNe, jJAna vairAgye tajyA Ima pAMca praNamuM temane. 111 puNyavaMtA temanAthI sarva paNa dharaNI banI, pAvanA huM ema mAnuM bhAvanA A kavi taNI; meTAM vatane sevavAnI cAvane zubha bhAvanA, puNyavaMtAne ja prakaTe bahu gulAmo kAmanA. 112 kRSNanA laghu bhAI gajasukumAla bhara yAvana vaye, eka rAte caraNa sAdhI kevalI ghAtI kSaye; nAnI vayeja prabhAsa gaNadhara zuddha saMyama pAlatA, prabhu vIranI bhakti karI sarvajJa thaI ziva pAmatA. 113. kRSNa bhUpa taNuM sutAo khIlatI vana vaye, nemi prabhunA hAtha sAlvI thaI care pravarAzaye;
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 [ zrI vijyapaddhasUrikRtaAja paNa munirAja tevA caraNa tapane sAdhatA, jinazAsane che vijayavaMtA zIla teje caLakatA. 114 akSarArtha-je puNyazALI bhavya jIe navayauvana avasthAmAM paNa dayAnA guNa vaDe hiMsAnuM vyasana choDayuM che, ane satya guNa vaDe asatya bolavAnuM cheDayuM che, tathA saMteSa vaDe bIjAnuM dhana coravAnI caturAI cheDI che, ane zIla guNa vaDe kAmanI rAgAMdhatA cheDI che, vaLI nirgathapaNAnA guNa vaDe parigraha bhege karavAnI mUcha cheDI che tevA puNyazALI munivarAdi bhavya jIvothI ja A pRthvI pavitra thayelI che ema huM mAnuM chuM. 20 spaSTArtha-A lekamAM kavie munivaronAM pAMca mahAvate ane apekSAe aNavate paNa jaNAvyA che ane tevA paMca mahAvratadhArI muni vigere mahApurUSothI ja A pRthvIne pavitra thayelI jaNAvI temanI prazaMsA karI che. temAM muni vigere mahApurUSone dayAnA guNa vaDe hiMsAnuM vyasana cheDanArA kahevAthI paheluM ahiMsA nAmanuM vrata jaNAvyuM, ane satya vaDe asatya choDavAnuM kahevAthI bIjuM satya vrata rUpa vrata jaNAvyuM, saMtoSa vaDe corIne choDavAnuM kahevAthI trIjuM adattAdAna viramaNa nAmanuM vrata jaNAvyuM. zIla guNa vaDe kAma rAgathI thatA aMdhApAne (mithunane) choDavAnuM kahevAthI cothuM brahmacarya vrata AvyuM, ane nigraMtha paNunA (mUchane tyAga karavA rU5) guNa vaDe parigrahane choDavAnuM kahevAthI pAMcamuM aparigraha vrata AvyuM, ane
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka] 115 te paNa jemaNe caDhatI prema ghelachAvALI bharayuvAnImAM AvAM pAMca vrata aMgIkAra karI hiMsA asatya corI strI vilAsa ane dhana vigerenI mamatA sarvathA cheDI dIdhI che, tevA muni vigere mahAtmAone te hajAra vAra dhanyavAda ApIe teM paNa ochA che, kAraNa ke je bhara juvAnI prAye gaddhApaccIsI jevI ne dIvAnI gaNAya che evI avasthAmAM pAMca Indri rUpI purapATa deDatA duSTa gheDAone ekadama aTakAvI tAbe karI devA e kaMI ochI (nAnI sUnI) vAta nathI. A lekanuM rahasya e che ke pAchalA bhavanA zubha saMskArI bhavyajI, nirmala saMyamanI sAdhanAthI ja juvAnInI saphalatA mAne che, kAraNa ke te juvAnInA kAlamAM Atma vIllAsa vadhAre hoya che. tethI nirmala sAdhanA pUre pUrI thaI zake che. AvA saMyamadhArI yuvAna bhavya che paNa bAlya vayamAM saMyamane sAdhatA nI jarUra anumodanA kare che. amuka vaye ja saMyamanI sAdhanA thaI zake, e kaMI niyama che ja nahi. je TAIma vairAgya thAya eja TAIme saMyamanI ArAdhanA karavAmAM tatpara thaI javuM ema zrI jina zAsana pharamAve che, emAM muddo e che ke kSaNavArane bhase nathI, ane hAla je zubha bhAvanA varte che, te kharAba nimittanA ge palaTAI jAya, evuM paNa bane che. mATe saMyamArAdhananuM kArya jaldI sAdhI levuM emAM ja DahApaNa gaNAya. AvI bhAvanAne dhAraNa karanAra zrI jaMbusvAmIjI mahArAjanuM daSTAMta A prasaMge yAda rAkhavA jevuM che. te TUMkamAM A pramANe jANavuM ghaNuM mahA purUSonA caraNanI rajathI pavitra banelA vaibhAragirinI upara caramatIrtha
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 [ zrI vijayadrasUrikRta kara vartamAna zAsanAdhIzvara prabhu zrI mahAvIra paramAtmA grAmAnugrAma vihAra karatA padhAryA. prabhudevanI sAthe cauda hajAra muni vigere paNa hatA. ahIM IMdrAdika devoe. suMdara samavasaraNanI racanA karI hatI. kSAyika samyakatvanA dhAraka rAjA zreNikane prabhudevanA AgamananI khabara paDI. jethI te paNa pitAnA parivAra sAthe dhAmadhUma pUrvaka prabhudevanI pAse AvIne vidhipUrvaka vaMdanA karIne nija guNa ramaNatAne vadhAranArI nirmala dezanA sAMbhaLavAne ucita sthAne beThA. dezanA ApatAM prasaMge prabhudeve jaNAvyuM ke he bhavya jIvo! saMsAranA sukhe kSaNika che, parAdhIna che, viSayanI vividha IcchAo rUpI malathI kharaDAelA che. saMsAramAM tevA sukha avasare bhayane Ape che. saMsArI che jemAM sukha mAnI rahyA che temAM vAstavika sukha che ja nahi. sAcuM sukha nirmala saMyamanI ArAdhanAmAM ja raheluM che. nirmala sArivaka AnaMda rUpI phUlenI khuzabe saMyama rUpI bagIcAmAM pharanArA munivareja laI zake che. e AnaMda nathI Idrane maLI zako ke nathI cakravatIne maLI zakate. kharA tyAgathI bhareluM jIvana sva5ra kalyANane sAdhavAmAM jarUra madadagAra thAya che. AvA IrAdAthI te ja bhavamAM muktinA sukho jarUra maLavAnA ja che AvuM jANanArA avadhijJAnI zrI tIrthakara de jayAre parama ullAsathI siMhanI jevA zuravIra banIne saMyamanI sAdhanA kare che, te pachI bIjA bhavya jIe te vizeSa karIne nirmala saMyamanI sAdhanA jarUra karavI ja joIe. lIMbaDAnA jhADamAM janmelA kIDAnI jevA saMsArI che, kevala bInasamajaNane laIne ja lIMbaDAnI jevA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 uza? prabhu ema vi rA bAbata pI spadArtha sahita vairAgyazataka ] saMsAranA sukha kaDavA chatAM mIThAM mAne che. AvI bIna samajaNane dUra karIne mukti sukhane cAhanArA bhavya jIe nirmala darzane jJAna cAritranI sAdhanA rUpa mekSa mArganI sevana jarUra karavI joIe. Ama karavAthI pariNAme jarUra siddhinA sukha maLe che, vigere dezanA prabhudeva daI rahyA che. tevAmAM zreNika rAjAnI najara eka deva upara gaI. rAjAne vicAra thaye, ke A deva bIjA tamAma devAmAM vadhAre dedIpyamAna dekhAya che, tenuM zuM kAraNa haze? prabhudevane pUchavAthI khulAso maLaze. ema vicArI rAjAe prabhune uparanI bAbata pUchI. prabhudeve javAba detAM jaNAvyuM ke he rAjana ! magadha dezamAM bhavadatta ane bhadeva nAme be bhAIo hatA. temAM bhavadatta gurU dezanA sAMbhaLIne vairAgya thavAthI cAritra grahaNa karIne nirmala mane sAdhatA hatA. anukrame keTaleka TAIma vItyA bAda moTA bhAI (bhavadatta)nA AgrahathI bhavadeve paNa adhI zaNagArelI nAgilA nAmanI patnIne tyAga karIne dIkSA grahaNa karIne nirmala bhAvathI tenI sAdhanA karavA mAMDI. bhavadatta muni aMtima samaye nirmala samAdhi pUrvaka ArAdhanA karIne svarganI devatAI ddhi pAmyA. tyAra bAda bhavadeva cAritranI ArAdhanA karavAmAM zithila pariNAmI thayA. pitAnA gAma tarapha AvatAM munine nAgilAe oLakhyA. ane muninI patita bhAvanA jANIne teNIe munine prazna karyo ke he munirAja! tame zuM vicArIne cAre bAjuthI saLagI uThelA A saMsAra rUpI dAvAnaLamAM pesavAne cAhe che? zuM tame bhUlI gayA ke A masANIyA lADavA jevA rasakasa vinAnA saMsAramAM talabhAra paNa zAMti
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 [ zrI vijayapadmasUriSkRta sukha hoi zake ja nahi. yAda rAkhajo ke A tamArI patita bhAvanA jarUra tamane narake lai jaze; sa sAvadya (pApa)nA tyAga karyA pachI pharI tenI cAhanA karI zakAya ja nahi. jema agadhana kulanA sarpa marI jAya e bahetara, pazu vagelu jhera cUse ja nahi, tema tamAre paNa (tame vamelI evI ) mane cAhavI ja na joie. kayA samajI mANasa ratI bhAra rati sukhane mATe amUlya mAnava bhava hArI jAya. samajavuM joie ke AvA mAnava bhavanI prApti vAraMvAra thavI muzkela che. sa'sArI jIvA ema mAne che ke amane bhAgathI sukha maLaze. paNa teoe samajavuM joie ke bhAganA sevanathI tA bhayaMkara rAganI pIDA bhAgavavI paDe che. rIbAi rIbAine bahu ja khUrI hAlate parama asamAdhi maraNa thAya che, bhavAMtaramAM paNa durlabha edhipaNuM thAya che. mATe vagara vicAryuM kAma thAya ja nahi. je kAma karavuM te bahu vicArIne ja karavuM, jethI bhaviSyanuM hita jaLavAya. huM tamane namra sUcanA karUM chuM ke, tame gurU mahArAjanI pAse jaine nirmAla banIne parama ullAsathI saMyamanI sAdhanA karIne sa`sAra samudrane tarI jAva. ema karavAmAM tamArI ane mArI manenI zaiAlA che. A pramANe nAgilAnA vacana sAMbhaLIne muni bhavadeva sthira pariNAmI thayA ne gurUnI pAse jaine nirmala saMgrama sAdhavA lAgyA. aMtima samaye nirmala sAdhanA karIne te muni saudharma deva lAkanA devatAi sukha pAmyA. bhavadatta muninA jIva devatAi AyuSya pUrU thavAthI deva leAkamAMthI cavIne 1 mahAvideha kSetramAM puDirikaNI nAmanI nagarImAM va 1-AnI vizeSa khInAM dezanA ciMtAmaNi bhAga 1 lAnA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ svArtha sahita vairAgyazataka] 119 datta cakravartInA putra thAya che. meTI uMmare putrane mAtA pitA ghaNI rAja kanyAo paraNAve che. eka vakhata rAjakumAra mahelanI agAsImAM pharate hate. te TAIme teNe AkAzamAM suMdara vAdaLAMnI racanA dIThI. manamAM te bahu rAjI thayA. paNa kSaNavAramAM banAva e banyuM ke pracaMDa vAyunA jorathI te badhAe vAdaLAM vikharAI gayA. A banAva joIne kuMvarane vairAgya bhAva prakaTa gaye. AthI teNe vicAryuM ke jevuM A vAdaLAMnuM svarUpa anitya che, eTale kSaNa vAramAM te palaTAI gayA, tevuM ja svarUpa saMsAramAM dhana yavana sukha prema vigere padArthonuM jaNAya che. vyAjabI ja che ke je varatu savAre joI hoya te bapore dekhAtI nathI. bapore joyelI cIja sAjhe dekhAtI nathI. sthira ane kalyANakArI vastu saMyama ja che. tenI sAdhanA karIne mAre Atma kalyANa karavuM e vyAjabI che. ema vicArI zrI gurU mahArAjanI pAse teNe parama ullAsathI saMyama grahaNa karIne tenI sAdhanA karavA mAMDI. anukrame avadhi jJAnAvaraNIya karmane kSaye pazama thavAthI te munirAja avadhijJAnI banyA, ane apratibaddhapaNe vihAra karI pRthvI talane pAvana karavA lAgyA. have bhavadevane jIva saudharma devakanA devatAI sukhe bhegavIne devAyuSya pUrNa thavAthI tyAMthI avIne Aja videha kSetranA vItazeka nAmanA nagaramAM zivakumAra nAme rAjakuMvara thAya che. A rAjakuMvara 23mA pAnAthI joI levI. te zera dalAla jesaMgabhAI kAlIdAse pAvI che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 [ zrI vijayapadmasUriSkRta eka vakhata mhelanA jharUkhAmAM beThA che. te vakhate pUrve jaNAvelA avadhijJAnI munine jotAM zivakumArane ghaNA ja snehabhAva prakaTe che. nIce AvIne teNe vinaya pUrvaka sneha jAgavAnuM kAraNa pUchyuM. javAkhamAM jJAnI munie snehanu kAraNu vistArathI jaNAvyuM. te sAMbhaLIne tene saMyama levAnI IcchA thaI. A khAmatamAM mAtApitA mAhune laine kuMvarane saMyama levA detA nathI. tethI te nArAja thai pASadha zAlAmAM rahe che. ne chaThTha chaThThanI tapazcaryA karavI, ane pAraNe AyaMbila karavuM, A rIte tapa karavA pUrvaka bhAva sAdhupaNAnI sthitimAM bAra varSa sudhI rahe che. aMte samAdhi pUrvaka ArAdhanA karI brahmadeva leAkamAM vizvamAlI nAme deva thayA. te deva peAtAnI cAra devIe sahita ahIM AvyA che. pAchalA lave bhAva saMcama tapanI nirmIla sAdhanA karavAthI AvI uttama kAMti Rddhine te pAmyA che. zreNika--hai prabhu ! A deva ahIthI vyavIne kayAM janma leze ? tama prabhu--A deva AjathI sAtame divase A ja rImAM RSabha nAmanA zeThanA jammU nAme putra thaze, anukrame avasarpiNImAM te chellA kevalI thavAnA che. AvA khulAsA sAMbhaLIne rAjA zreNika jina dharmanI bahu ja anumedanA karavA lAgyA. dezanA pUrNa thayA bAda ghaNAM jIvA yathA zakti vrata niyama vigerene aMgIkAra karIne svasthAne gayA. te pramANe rAjA zreNika vigere paNa svasthAne gayA.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 11 prabhu zrI mahAvIra devanA kahyA pramANe vidhrummAlI deva RSabha zeThanI sadharmacAriNI dhAriNI strInI kukSimAM putrapaNe uttpanna thayeA. mAtA garbhanA prabhAve svapnamAM ja khU vRkSa jUe che. tethI janma thayA khAdya mAtA pitAe putranu 'jaMbU ' nAma pADayuM. A prasaMge zrI jaMbU kuMvaranI janma sAlane aMge jANavA jevI bInA e che ke prabhu zrI mahAvIra devanA nirvANu samayathI 16 varSa vhelAMnA samaye zrI jakhUsvAmInA janma thayA. anukrame te jammU kuMvara yuvAvasthAne pAmyA. A avasare prabhu zrI mahAvIra devanA pAMcama gaNudhara zrI sudhamAsvAmI vaibhArigira upara padhAryA. tyAM jaMbUkumAra gayA. vaMdana karIne dezanA sAMbhaLavA beThA. gaNudhara zrIsudharmAsvAmIe dezanAmAM dIkSAnA mahimA. zIlane prabhAva vigere bInA dAkhalA dalIla sahita jaNAvI. te sAMbhaLIne vairAgya bhAvathI vAsita thayelA jammU kuMvara sayama levAnI tIvra utkaMThAvALA thaine peAtAnA ghara tarapha pAchA AvavA lAgyA. nagaranA daravAjAnI najIka AvatAM kuMvare trune mAravA mATe geAThavelA mAraNu cakra vigere joIne vicAryuM` ke A mAraNu cakra vigere kadAca mArI upara paDe tA zI gati thAya ? ema vicArI pAchA pharI zrI sudhAM svAmInI pAse AvIne teNe jIvana paryaMta zIlavrata svIkAryuM. pachI ghera AvI pete jaNAvyuM ke he mAtA pitA ! tamArI AjJAthI huM zrI sudhAM svAmInI pAse dIkSA levA cAhuM chuM. paNa mAtApitAe ATha kanyAone paraNavAnA Agraha kayA. jaMbU kuMvare ATha kanyAone paNa A khInA jaNuAvI dIdhI hatI. pazu te sarjakanyAoe
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 [ zrI vijayapadhasUrikRtanirNaya karyo hato ke jaMbU kuMvara sivAya bIjAne paraNavuM ja nahi, mAtA pitAnA tIvra AgrahathI jaMkha kuMvarane IcchA nahi chatAM paNa pANigrahaNa karavuM paDayuM. tyAra bAda niSkAmI jaMbUkuMvara vAsa gharamAM gayA. tyAM AThe strIoe moha pamADanArI ATha kathAo kuMvarane kahI saMbhaLAvI paNa tenI asara lagAra paNa na thaI. ulaTI kuMvare vairAgya bhAvane vadhAranArI bIjI suMdara ATha kathAo kahI. A rAtrinA samaye pAMcaso caranI sAthe prabhava cAra ahIM corI karavA AvyuM hatuM. tenI pAse tAleddaghATina ane avasthApinI nAmanI be vidyA hatI. kuMvaranA puNyathI AkarSAyelA keI devatAe te sarva corone khaMbhita karI dIdhA. jethI te lagAra paNa cAlI zakatA nathI. mukhya cAra prabhava vicAramAM paDaye ke A zuM thayuM ? mane lAge che ke A badhuM kuMva2nA prabhAvathI ja thayuM che. dhanya A kuMvarane, ke je chatI Rddhi siddhine tyAga karIne chatI bhega sAmagrIne paNa tyAga kare che. have mAre paNa AjathI A cerIne nIca che zA mATe kare joIe? ema vicArI prabhave te tamAma hakIkata jaNAvIne vinaMti karI ke Apa mane stabhinI vidyA Ape. tene badalAmAM huM Apane mArI be vidyA ApuM chuM te Apa kRpA karIne svIkAre. AnA javAbamAM kuMvare zAMtithI jaNAvyuM ke mArI pAse khaMbhinI vidyA che ja nahi. keI devatAe tamane khaMbhita karyA hoya ema saMbhave che. mAre tamArI vidyA joItI nathI. kAraNa ke huM AvatI kAle saMyamane grahaNa karavA cAhuM chuM. saMyama sAdhanA rUpa uttama vidyA ja mekSane ApI zake che. tArI
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka ] 123 vidyA saMsArane vadhAranArI ane durgatinA bhayaMkara duHkhone denArI che tethI DAhyo mANasa tene kema cAle? A prasaMge zrI kuMvare prabhava vigerene sanmArgamAM lAvavA mATe zAMti ane prema bharelA vacane evI sarasa nirmala dharma kathAo kahI saMbhaLAvI ke jethI prabhava cera bahu ja Azcarya pAmyA. ane A pramANe kuMvaranI sAthe saMvAda karavA lAgyA. prabhava cora--he mahAnubhAva! duniyAmAM kahevAya che ke je vastu puNyodayathI maLe tene tyAga karanAra mANasa mUrkha gaNAya. te pramANe A strI vigere bheganA sAdhane paNa bhAgyazAlI ne ja male. tame paNa tevA ja che. tethI tame strI Adine tathA bhega sukhane zA mATe tyAga kare che ? te kaMI mane samajAtuM nathI. jaMbU kuMvara-he bhadra! tame kipAka phaLa joyA haze? prabhavora--hAjI huM te phalanuM svarUpa jANuM chuM. te dekhAvamAM suMdara hoya che. ane khAnArane jarUra rIbAvI rIbAvIne mAre che. jaMbu kuMvara-he bhAI! viSaye te phala karatAM paNa vadhAre duHkhane Ape che. kipAka phala to eka bhavamAM maraNanuM duHkha Ape che, paNa A viSaye te anaMtA janma maraNanA duHkha Ape che. te phalanI mAphaka strI vigere padArtho cAmaDI AdinA DhAMkaNune laIne mhArathI suMdara lAge che, paNa aMdara te viSTA vigere padArtho bharelA che. tenA mehathI je pApa karmo baMdhAya che te durgatimAM rIbAI rIbAIne bhegavavA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 [[ zrI vijayapadhasUrikRtapaDe che. huM e mUrkha nathI ke jethI bAradAna joIne moha pAmuM. jevI lAgaNI saMsArI jI bhegamAM rAkhe che tevI lAgaNI je saMyamanI ArAdhanAmAM rAkhe te alpa kAlamAM jarUra mokSanA sukha maLe che. A ja bhAvanAthI gajasukumAla zAlibhadra dhanyakumAra vigere mahApurUSoe jema caturAIthI cAritranI ArAdhanA karI te pramANe huM paNa saMyama levAne cAhuM chuM. ahIM A prasaMgane vadhAre daDha karavAne kuMvare prabhavane madhubiMdunuM daSTAMta paNa samajAvyuM hatuM. prabhava cera-he mahAnubhAva! tamAre putra thayA pachI dIkSA levI, e mane ThIka lAge che. kAraNa ke lokamAM ema kahevAya che ke pitAnA maraNa pachI putra je piMDa Ape teja pitAnI sadgati thAya. tame tema nahi kare te tamArI paNa sadgati kaI rIte thaze? jaMbakuMvara-he bhadra! e kaMI niyama nathI ke je putravALe hAya, tenI ja sadgati thAya. kAraNa ke zrI mallinAtha neminAtha bhagavaMta tathA bIjA paNa atimukta muni vigere anaMtA bhavya che paNa putra rahita chatAM paNa mokSanA sukha pAmyA che. tamArI mAnyatA pramANe te jemane vadhAre baccAM hoya che tevA sUkara, sarpa, godhA vigerenI ja sa gati thavI joIe. paNa tema che ja nahi. ahIM kuMvare mahezvara nAmanA vaNikanuM daSTAMta jaNAvIne sAbIta karI ApyuM ke sagatinA lAbhamAM putrane kAraNe tarIke manAya ja nahi. 1. A dRSTAMta upadeza prAsAda. bhA. 2 mAMthI joI levuM 2. A dRSTAMta pariziSTa parvamAMthI joI levuM.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] jabU svAmI ane temanI ATha strIenA 125 savAla javAma. 1. samudrazrI--hai svAmI ! mahAbhAgye A puSkaLa lakSmI tamane maLI che. tenA lhAvA lIdhA vinA cAritranI icchA karavI e zuM Thoka gaNAya? ja khU kuMvara--lakSmI e vijaLInAjevI capaLa che ane ghaNA jIvAne mahA anatha karAvIne durgatimAM laI jAya che. ghaNA yuddhanA prasa Mge! paNa lakSmInA pApeja prakaTe che. lakSmInu' khIjuM nAma dolata' che, jyAre Ave tyAre mAlIkranA vAMsAmAM lAta mAre che. tethI lakSmIvALA jIva abhimAnathI akkaDa thaine cAle che. deva gurU dharmArAdhana cUkI jAya che, ane bhAgamAM Asakti dhare che. jyAre pApanA udayathI lakSmI cAlI jAya che, tyAre chAtImAM lAta mArIne jAya che. tethI lakSmI vinAnA thayelA mANasa nIcuM joine vAMkA thaine cAle che. A pramANe lakSmI AvatAM lAta mAre che ane jatAM paNa lAta mAre che. ema " do =e, lata = lAta" e lAta mAre che mATe DhAlata kahevAya che. AvI capaLa vastumAM karyo| samaju mANasa mAha rAkhe? kharUM sukha kharI zAMti, kharA AnaMda saMyamanI sAdhanAmAM ja rahelA che. A muddAthI lakSmIne tajIne me' saMyama levAnI icchA karI che te vyAjabI ja che. 2. padmazrI--sAMkhya vigere chae dananA mata e che ke gRhastha dharma ja zreSTha. kAraNa ke pApakArInuM jIvana uttama
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 [ zrI vijayapaghasarikRtagaNAya che. te popakAra dAnAdithI thaI zake che. ane gRhastha dharmamAM ja dAnAdinI sAdhanA thaI zake che. mATe tame gRhastha dharmane sevIne pachI saMyama leje. je te pahelAM lezo te leke ema kaheze ke e kAyara hatA, mATe eNe dIkSA lIdhI. je kAma karavAthI lekamAM apakIrti phelAya tevuM kAma naja karI zakAya. jaMbU kuMvara-je gRhastha dharmamAM aneka jAtanA bhayaMkara AraMbha samAraMbha rahyA hoya, te gRhastha dharma uttama kahI zakAya ja nahi. jemAM lagAra paNa pApakriyA hAya ja nahi e muni dharma ja uttama kahevAya. baMne dharmamAM merU ane sarasava jeTaluM athavA sUryanA prakAza ane AgIyA jIvaDAnA prakAza jeTaluM aMtara (taphAvata, pharaka) che. khare upakAra munidharmamAM ja thaI zake che. dIkSA lenAra bhavya cha dukhe karIne cheDI zakAya evA strI, agni, jalane tyAga kare che temAM tenI apakIrti hoya ja nahi. kharA dhamI jJAnI che tevA saMyama lenAra bhavya jInI parama ullAsathI anudanA ja kare che. je niMdA kare e khare jJAnI kahevAya ja nahi. 3. padyasenA-he svAmina! ApanuM zarIra keLanA garbha (keLanA aMdaranA bhAga) jevuM sukemaLa che, tethI mane ciMtA thAya che ke Apa saMmArAdhanAmAM thatA bhayaMkara kaSTa kaI rIte sahana karI zakaze? mATe hAla A vicAra mulatavI rAkha ThIka che.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyarAtaka ] 127 ja.kuMvara--hAla dekhAvamAM bhale tane mArU zarIra kAmaLa lAgatuM hAya pazu saMyamanI ArAdhanA A zarIrathI AnaMdapUrvaka karI zakIza, kAraNa ke jenu mana nabaLuM hAya, tene dhArAdhanamAM zarIra kAmaLatA naDe che. pazu majabUta manavALA jIvAne kAi paNa dhArmika kArya duSkara hAtuM ja nathI. vaLI huM mAnuM chuM ke jyAM sudhI A zarIra ane tenA avayavA svastha che, tyAM sudhImAM jaladI cetIne dharma sAdhI levA joIe zarIranA mehe karIne meM lagabhaga paMdara va gumAvyA, tema have karavuM ucita nathI. kAraNa ke uttama avasara vAre ghaDIe maLatA nathI. A zarIrane ghaNuM sArUM sArUM khavarAvIe teA paNa aMdara teA viSThA ja bane che. ane sAcavIe tA paNa aMte tA nAza pAme che. A sthitimAM asAra zarIramAMthI sacamArAdhana rUpa sAra grahaNu karU tAja huM samajI gaNAI. A irAdAthI meM saMyama levAnA niya karyo che te vyAjakhI ja che. 4. kanakasenA-zrI RSabhadeva vigere tIrthaMkarAe paNu pahelAM rAjya pAlana saMsAranA bhAganuM bhagavavuM, vigere svarUpe vyAvahArika jIvana vItyA bAda jainendrI pratrajyA grahaNa karI hatI. tenI nirmala sAdhanA karIne muktipada paNa meLavyuM hatuM, te tame temanA karatAM zu caDhiyAtA thavA cAhA che ? tIrthaMkara karatAM paNa tame thru vadhAre lAyakAtavALA che? jammU kumAra--he bhadre ? prabhuzrI tIrthaMkara dhruve peAtAnI dIkSA kyAre thavAnI che te avidha jJAnathI jANe che, kAraNa
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 [ zrI vijayapadrasUrikRta ke te tAraka mahApurUSe pAchalA bhavamAM jeTalA pramANanA avadhi jJAnane dhAraNa karatA hatA, te ja sthitinA avadhi jJAnane laIne ahIM Ave che. AvA lokenara pUjya mahAnubhAve hAthI jevA kahevAya, ane temanI AgaLa mArA jevA pAmarajI gadheDA jevA gaNAya, mATe temanI tulanA(sarakhAI) na ja karI zakAya. kALarUpI cera che, te acAnaka trApa mArIne jInA jIvita rUpI amUlya ratnane corI jAya che. tethI have jyAM A kALa rUpI cerane bhaya na hoya tevA mekSa rUpI nagaramAM javAnI mArI IcchA che. rastAmAM bhAtA vinA jaI zakAya nahi, tethI have saMyama rUpI pAtheya (mAtA)nA AdhAre huM mokSa rUpI nagaramAM javAnI tIvra utkaMThA rAkhuM chuM. tAre paNa durlabha mAnava bhava saphala kare hoya, to tuM ane bIjI paNa sarve sIe saMyama sAdhavAne jaladI taiyAra thaI jAva. AvI rIte nakAmo TAIma gumAvavAmAM zuM lAbha che? yAda rAkhavuM ke karaDe rane badalAmAM sAmAne daIe to paNa gaelo samaya pAcho maLI zakatA nathI. bhogathI bhayaMkara roganI pIDA bhegavavI paDe mATe sukhI thavAnI cAhanAvALA bhavya jIe vahelAsara nirmama saMyamanI ArAdhanA karI Atma kalyANa karavuM e ja vyAjabI che. A badhuM je kaMI tame bole che, te mehanA ja cALA- che je mehanA julame karIne saMsArI ja nigodamAM paNa bhayaMkara dukhe bhegavI rahyA che, te mehane lagAra paNa vizvAsa kare, e bhayaMkara mUrkhAI kahevAya. te ja bhavya dhanya gaNAya che, jeo mahine gulAma banAvI Atma kalyANa sAdhI gayA che, sAdhe che ane sAdhaze.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 129 5. nabhasenA-he nAtha ! najare dekhAtAsvAdhIna sukhane cheDIne zarIra vagaranA sukha (mekSa sukha) nI zA mATe cAhanA kare che? jaMbU kumAra-dekhAtAM sAMsArika sukho athavA sukhanA sAdhane kSaNa vAramAM nAza pAmI jAya che, e anubhava siddha che. to tene "A svAdhIna che ema kahI zakAya ja nahi. viSThAdi azuci padArthothI bharelA A dehanA nimitte ghaNuM pApa karmo karavA paDe che. te deha te ahIM rahe che, ne tenA nimitte bAMdhelA pApa karmo A jIvane ekalA ja bhegavavA paDe che, mATe huM jyAM zarIrane dhAraNa karavAnuM nathI evA muktinA sukhane cAhuM chuM. 6. kanakazrI-he nAtha! tame pratyakSa sukhane te pAmyA che, te pachI pakSa sukhanI vAta kema kare che? saMyamanuM phala bheganA sAdhananI prApti che. te to tamane maLyA che, te pachI saMyama levAnI zI jarUra? jaMbakuMvara-kharA mekSanA sukha maLatA hoya, te te A mAnava dehathI ja maLI zake che. mATe ja A zarIranuM nAma audArika kahevAya che. bIjA vaikiya vigere zarIrathI mekSanA sukha maLatA nathI. AvA uttama dehane mokSanA sAdhana bhUta saMyamanI ArAdhanAmAM joDanArA ja kharA vivekI purUSa tarIke vizvamAM khyAti pAme che. saMyamanuM phUla bhega sAmagrI che ja nahi. kilaSTa karmanI nirjara, viziSTa sukha vigere saMyamanuM phala che. kharA jJAnI purUSone mokSanA sukhe paNa pratyakSa hoya che. ane te ja vAstavika sukha kahe
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 [ zrI vijayapadhasUrikRtavAya. zuM kharA jJAnI purUSa ga sukhane kharA sukha tarIka jAhera karaze kharA? bIlakula nahi. teo te ema kahe che ke mAnava jIvananI bhayaMkara kharAbI karanAra kaI paNa hoya te te. 1 viSaya, 2 kaSAya, A be che. bhegathI bhayaMkara reganI pIDA ahIM paNa bhegavavI paDe che. ane kaSAyo tiryaMcAdi durgatinA duHkha Ape che. AvI uttama bhAvanAthI cakavarI jevA ghaNae bhavya jIvoe ubhe page bhegane tyAga karI nirmala saMyamanI sAdhanA karI parama zAMtimaya mokSapadane meLavyuM che. mATe huM jema niSkAmI thaIne zIla- dharmane sAdhuM chuM, tema karIne tame paNa Atmahita kare, jethI chevaTe kheda karavAno prasaMga na Ave. 7. kanakavatI-he nAtha! kaI mANasa hAthamAM rahelA rasane DhALI nAMkhIne vAsaNanA kAMThA cATe te te mUrkha kahevAya, tenA jevuM tame kare te zuM ThIka kahevAya? jaMbU kumAra--A bheganA sAdhane mArA tAbAmAM che ema mAnI zakAya ja nahi. kAraNa ke teone nAza pAmavAne svabhAva che, chatAM "svAdhIna che" ema jeo mAne che teone samaju manuSya gAMDA jevA ja mAne che. pite je bheganA sAdhanane duHkhanA ApanAra jANIne na cheDe, te te bhego ja (bheganA sAdhananA) mAlikano tyAga kare che. mATe kharUM hita saMyamathI ja sAdhI zakAya che, ema samajIne jeo nirmala saMyamanI sAdhanA parama ullAsathI kare che, temane huM koDa kroDa vAra namaskAra karuM chuM. 8. jayazrI-he svAmin ! tame paropakAra karavAmAM
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] rasika che. te te daSTie paNa tamAre amAre tyAga na ja karavo joIe. jema vRkSa, nadI, megha vigere padArtho bIjAne sukha Ape che, tema tamAre paNa amane sukha ApavuM joIe. kAraNa ke mahApurUSa haMsanI jevA guNavaMta hoya che. amArI namra vinaMtine Apa kRpA karIne dhyAnamAM leze ema AzA rAkhIe chIe. jaMbU kuMvara-he priyA ! kRpAnidhAna zrI tIrthakara devanA vacana pramANe huM spaSTa jaNAvuM chuM ke bheganA sevanathI talabhAra paNa sukha che ja nahi. je kaMI lAge che te kevala beTA mehane laIne ja (sukha rUpa lAge che.) bhayaMkara narakanA duHkha 33 sAgaropama jevA lAMbA kAla sudhI bhegavavA paDe che, temAM kAraNa tarIke bhega jaNAya che. A vicArathI huM tene sarvathA tyAga karavA cAhuM chuM. tamAruM paNa hita mArI mAphaka karaze te ja thaze. (vizeSa bInA bhAvanA ka5latAmathI jANavI.) A pramANe sAcA vairAgyanI vANI sAMbhaLIne AThe strIo vairAgya pAmIne kahevA lAgI ke he svAmI! tame je mArga svIkAraze te ja mArgane ame paNa svIkArIzuM. A banAva joIne parivAra sahita prabhava ceranI paNa bhAvanA sudharI gaI. kharekhara uttama AlaMbanane prabhAva keI alaukika ja che. teNe zrI jaMbUkuMvaranA guNenI anumodanA ane AtmadaSanI nidA karIne zrI jaMbusvAmIne pUchayuM ke he mahAtmA ! mAre zuM karavuM ? jaMbU kuMvara-je tame tamAruM kalyANa karavA cAhatA he te e ja salAha ApuM chuM ke je mArgane huM svI
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArI malina banelA rAgyavaMta 1 132 [ zrI vijyapadvaritakArUM, te ja mArgane tamAre svIkAra eTale mArI sAthe tamAre paNa u9lAsathI dIkSA laIne tenI nirmala sAdhanA karIne karmathI malina banelA AtmAne nirmala banAve. ahIM samajavAnuM e che ke eka vairAgyavaMta bhavya jIva pitAnI nirmala bhAvanAnI asara keTalA cha upara karI zake che? pUjya zrI jaMbakuMvare pitAnI sAthe dIkSA levAne mATe (8). pitAnI strIo. (12) AThe strIonA mA bApa (500) cera. (1) prabhava cora pite (2) jaMbusvAmInA mA bApa. A pramANe para7 bhavya jInI sAthe jaMbUkuMvare dIkSAnuM pUrva vidhAna karyuM. eTale je divase dIkSA levAnI hatI te divase savAre pratikamaNa, prabhu pUjA, svajanenuM sanmAna karIne snAna-vilepana karIne suMdara vastro paherIne pAlakhImAM besI dhAmadhUma pUrvaka jyAM gurU mahArAja sudharmA svAmI hatA tyAM AvyA. A dIkSA mahotsava anAhata deve karyo hate. mahApuNyazAlI jaMbU kuMvare vinaya sahita vinaMti karI ke he gurU mahArAja ! amane badhAne parama pavitra dIkSA daIne tAre? . gurU mahArAja zrI sudharmA svAmIjIe vidhi pUrvaka sarvene dIkSA ApI. zrI prabhavamunine zrIjaMbusvAmInA celA banAvyA. prabhu zrI mahAvIra paramAtmA je varSe nirvANa pada pAmyA te ja varSe vIra nisaM. 1 mAM 16 varSanI uMmare zrI jaMbusvAmInI dIkSA thaI. tyAra bAda vIra nisaM. 21 mAM 37 mA varSanI zarUAtamAM zrI jaMbusvAmIne kevala jJAna
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 133 prakaTa thayuM. lagabhaga 43 varSa sudhI kevalI paNe vicArIne vI. nisaM. 64 mAM pitAnuM 80 varSanuM saMpUrNa AyuSya pUruM karIne zrI jaMbUsvAmI muktipadane pAmyA. bIjI rIte ema paNa samajI levuM ke zrI jaMbusvAmIne gRhasthaparyAya 16 varSa, chadmasthapaNuM 20 varSa, kevalipaNuM 44. varSa. A pramANe TUMkAmAM jaNAvelI zIlavIra mahApurUSa carama kevalI zrI je. svAmInI bInA hRdayamAM rAkhIne, vicArIne nirdoSa jIvana gujArIne bhavya jIvee A bhava ne parabhava ema baMne bhava saphala karavA. 20 avataraNa-have kavi A lekamAM kAmadevane uzke. nArI tumAM paNa jeenuM mana kAmadevane vaza thatuM nathI tevA nirmala brahmacArI purUSa ja dhanyavAdane pAtra che, te vAta jaNAve che- yatrAmro'pi vicitramaMjaribharavyAjena romaaNcito| dolArUDhavilAsinIvilasitaM caitre vilokyAdbhutam // - 11 12 13 15 siddhAntopaniSaniSaNNamanasAM, yeSAM manaH sarvathA / 10 14 16 17 21 18 19 20 tasmin manmathabAdhayA na mathitaM, dhanyAsta eva dhruvam // 21 // ca=je (vasaMta Rtu) mAM | maMmira=maMjarInA samUhanA so=AMbe paNa ghaNuM maeNranA bhAranA vivijJa=AzcaryakArI ena=miSathI, hAne
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 [ zrI vijayapadhdhasUri - romAMcita =vikazvara manatAM manavALA munienuM romarAja vALo thAya che zreSAM=je munionuM TA=hiMcakA upara mana mana mArika =beThelI, hIMcatI; hIMcakA sarvathA sarva prakAre, saMpUrNa khAtI tamitte vasaMta RtumAM vidyArita=rIonA janmavAvayA kAmadevanI pIDA vijIvita=vilAsane jaize caitra mAsamAM, vasaMtaRtumAM mathitaMtrapati thayuM nathI vihovaca joIne dhanyA:dhanya ataM Azcarya upajAvanArA siddhAtti siddhAntanA te prava=teo (munivare viupaniSadurahasyanA jJAnathI gere) ja niSaug=beThela, sthapAyela; gvaF=nizcaya karIne, avazya, dhruvam sthira thayela jarUra je vasaMte Ama paNa tarU zAkha dorI bAMdhIne, hIMcatI ramaNI taNuM suMdara vilAsa joIne; vividha atizaya mora bahAne bahu vikasvara thAya che, te same jina zrata rahasya jemanuM dIla thIra che, 115 kAmanI pIDA thakI nilepa teo nizcaye, dhanya jagamAM temane bahu mAnathI nita sevIe, hita zikhAmaNa temanI baha mAnathI saMbhArIe, temanI jima zrata rahasyavicAramAM mana rAkhIe, 116 jaLa Take kuMbhe karI zAne karI mana thIra rahe, gurU sevanAthI jJAna prakaTe jJAnathI saMyama lahe;
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTatha sahita vairAgyazataka ] 135 sAMbhaLe jina samayane bhaNaje vicAro arthane, ehathI vairAgya raMge sAdhazo cAritrane. 117 durbalikA puSpa mitra taNuM nidarzana bhAvIe, zrI jinAgamano apUrava vega puNe mAnIe; bhoga tRSNA ima TaLe vairAgya raMge jhIlIe, samatA kSamAmaya jIvane maratAM samAdhi pAmIe. 118 akSarArtha-je caitra mAsamAM (vasanta RtumAM) AMbAnuM jhADa paNa AzcaryakArI maMjarInA (maeNranA) bhAranA miSathI (hAne) romAMcita thAya che, tevI vasanta RtumAM hiMDalA upara hiMcakA khAtI strIone adbhuta vilAsa jene paNa siddhAntanA-AgamanA mahA rahasya jJAnamAM tallIna-vyApta thayelA mana vALA evA je munionuM mana kAmadevanI pIDAthI pIDita thatuM nathI te ja munivaro A jagatamAM dhanya che 21 paSTAI-vasanta RtumAM nagaranI strIo ane purUSa vanamAM ne bAga bagIcAmAM aneka prakAranA kIDA vilAso kare che. strIo AMbA vigerenI DALe dera vigere bAMdhI hiMDolI khAya che. pupe vaNe che. A pramANe vasatavilAsa karatI strIone joIne vilAsI purUSanuM mana ghaNuM kAmAtura thAya che, ane strInA hAva bhAva vigere vilAsethI purUSonI kAyA paNa harSa vaDe romAMcita thaI jAya che. A ThekANe kavi ema jaNAve che ke vasanta RtumAM purUSo
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 [ zrI vijayapadhasUrikRta- strIone jeI kAmAsakta thaI remAMcita thAya emAM zuM Azcarya che, kAraNa ke purUSa te citanyavALA che. paraMtu A vakhate te citanya vinAnA jaDa jevA AMbA paNa strIenA abhuta vilAsa joIne maMjarInA miSathI romAMcita thaI jAya che, (kAraNa ke vasanta RtumAM AMbAne maMjarI=mAra Ave che), e rIte je ke hIMDalA hiMcatI vilAsI strIone jeIne vilAsI purUSo ane AMbA romAMcita-rAjI rAjI thaI jAya che paraMtu evA vanamAM ke zaheramAM vicaratA muni mahAtmAonuM mana te jarA paNa kAmAtura ke rAjI thatuM nathI. kAraNa ke te mahAtmAonuM mana to siddhAntanA jJAnamAM ja (vAcanAdi pAMca prakAranA svAdhyAyamAM ja) saMpUrNa tallIna thayeluM hoya che, mATe kharekhara evA muni mahAtmAone ja hajAravAra dhanya che. A zlokanuM rahasya e yAda rAkhavuM ke zrI jainendrAgamane sAMbhaLavAthI bhaNavAthI vicAravAthI manane vaza karI zakAya che. eTale mekSa mArganI ArAdhanAmAM sthira karI zakAya che ema samajIne jainendrAgamanI pavitra vAsanAvALA bhavya jIve bhega tRSNanA gulAma banatA ja nathI ane bIjAone tevA thavA detA nathI. kAraNa ke teo ema mAne che ke bhega vilAsa e zalya jevA ane jhera jevA che. ane AzIviSa sarpanI dADhA jevA che. mATe tene manathI paNa nahi cAhavA (IcchavA) joIe. tenI prArthanA paNa nahi ja karavI joIe, kAraNa ke tema karanArA che anicchAe paNa jarUra durgatimAM jAya che. 21 avataraNuM-have kavi A lekamAM jema saMsArI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] 137 rAtre bheganA vaibhave bhegave che tema dhArmika daSTie vairAgya vaMta che paNa tevA Atmika guNenI sevanA rUpa vaibhavane bhagave che e vAta jaNAve che. svAdhyAyottamagItisaMgatijuSaH, saMtoSapuSpAMcitAH / samyagjJAnavilAsamaMDapagatAH, saddhyAnazayyAM zritAM // tattvArthapratibodhadIpakalikAH, kSAntyaMganAsaMgino / 8 10 9 - nirvANaikasukhAbhilASimanaso, dhanyA nayante nishaaH||22|| strAgA=svAdhyAya dhyAna bhaNavuM tavArthakatAtvika arthone bhaNAvavuM vigere rUpI prativodhaHpratibodha karavA rUpa, uttama=STa ziSyone samajAvavA rUpa ane nItigIta, gAyananA thavA pite vicAravA rUpa saMtinu =saMga (sebata, saM. rIpa4i=dIvAnI jyota baMdha) vALA vALA saMtoSa-saMtoSarUpI kSArcanA-kSama rUpI strInA TwitvitA =puSpa vALA ni=saMga vALA vijJAnavirAra sArA prakA- | nivapurNa kevaLa mekSanAja ranA (uttama) jJAnanA vilAsa sukhanA amiSAnA abhilASa yukta zaMkAtA maMDapamAM rahelA manavALA lakathAnacya-uttama dhyAna rUpI ghA =dhanya zayAmAM nayanta vItAve che khritA =Azraya karelA, sUtelA nirA=rAtrione rUpI
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 [ zrI vijayepadmasUrikRtajima capala ne duHkhadAyaka baeNga sAdhana sAtane, sevatA saMsArI jana vege vItAve rAtane tema saMyamadhArI jI mukti sukhane ApatA, sAta sAdhana sevatA zubha rAta saphalI mAnatA. 119 svAdhyAya rUpa gAyana suNe saMtoSa rUpa phUla pAtharI, zubha dhyAne zayyAmAM su tatvArtha badhe pradIpa karI; zubha nANu zreSTha vilAsa maMDapamAM rahI AliMgatA, uttama kSamA rUpa nArane nirvANa sukhane cAhatA. 120 jAya te A pramANe jemanI teo sadA, vakhaNAya guNIthI Apa taratA anyanI paNa ApadA; TALatA bhegI jIvanamAM alpa paNa zama sukha nathI, satya sukha che saMyame kavi bolatA A zvekathI. 121 akSarArtha-svAdhyAya rUpI uttama gAyanene sAMbhaLanAra (sAMbhaLatAM) saMteSa rUpI puvALA ( phUlanI sugaMdha letA) samyaga jJAnanA vilAsa rUpI maMDapamAM hAlatA (rahetA) uttama dhyAna rUpI zayyAmAM sUtelA, tatvabhUta arthonA pratibodha rUpI dIvAnI jyota vALA, kSamA rUpI strImAM Asakta thayelA ane kevaLa mekSa sukhanI ja abhilASA yukta manavALA evA kaI dhanya purUSo ja (keI yegIzvaro ja) evA sukhamAM (e pramANe) rAtrie vItAve che. 22 .
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 139 - spA : A zlAkamAM dhAmika draSTie bhAgI jIvAnA vaibhava jevA vairAgya vaMta jIvanA vaibhavA paNa che ema kiva jaNAve che. te A pramANe-viSayAbhilASI purUSane strIonAM madhura gAyana sAMbhalavAnA ane peAtAne kAmeAddIpaka gAyanA gAvAnA zekha hAya che, tyAre vairAgI jIvane munine uttama svAdhyAya je bhaNavuM ane bhaNAvavuM te rUpa gAyane sAMbhaLavAnA te gAvAnA ( madhura svare svAdhyAya karavAnA ) zeAkha hAya che, strI vilAsI jIve. zayyAmAM meAgarA vigerainAM puSpA pAtharIne sUve che tyAre munie dharma dhyAna-zukala dhyAna rUpa zakhyAmAM saMteSa rUpI puSpA pAtharIne sUe che. vilAsI purUSo vilAsa maMDapeAmAM (vAsa bhuvanamAM ) mhAle che tyAre munie samyag jJAnanA sAttvika AnaMda rUpa ma`DapamAM mhAle che. vilAsI janA cAra pAyAvALo chatra palaMganI zayyAmAM sUe che tyAre muni mahAtmAe dharma dhyAnanA ane zukala dhyAnanA cAra cAra pAyA vALI nirmALa dhyAna rUpI zayyAmAM sUe che. vilAsI janAnA vAsa bhuvanamAM DhIMvA caLake che tyAre muni mahAtmAonA hRdaya rUpI gharamAM tattvavALA artha jJAnanA (tAttvika edha rUpa) tAttvika dIvAnI jyAta jhagamage ( maLatA hAya) che, vilAsI jana strImAM Asakta thAya che tyAre munie kSamA rUpa strImAM Asakta haiAya che. vilAsI janA sAMsArika bhAga sukhanA abhilASI hAya che, tyAre muni mahAtmAe kevaLa mAkSa sukhanA abhilASI hAya che. e pramANe bhega vilAsI jane jema dutidAyaka gAyana phUla vAsabhuvana zayyA dIvA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 [ zrI vijayapadrasUrikRtastrI ane bhAga sukhanA abhilASa rUpa sAta sAmagrIvALA hoya che tema munio paNa muktipada dAyaka e sAte (7) sAmagrI (sAdhane) vALA che. chatAM paNa saMsArI jIvanamAM ane tyAga jIvanamAM ghaNe pharaka che. saMsArI jIvana kAcanA jevuM athavA ImITezana padArthanA jevuM ane karma baMdhanA mahAkAranI sevanA rUpa kharAba pravRttinuM ghara che. mATe tenA jIvana rUpa azuci padArthamAM premavALA cha durgatinA duHkhe rIbAI rIbAIne bhegave che. karelA pApane pazcAttApa paNa kare che. chatAM paNa temanA AyuSya nirUpakrama (na ghaTe tevA) hAvAthI karmanA udaya kAlamAM kaMI paNe cAlatuM nathI. ane IcchA nahi chatAM paNa karmothI aniSTa phala bhegavavA ja paDe che. Aja muddAthI zrI uttarAdhyayanamAM kahyuM che ke DA smA mu asthi eTale cIkaNuM (nikAcita) karmone jarUra bhegavavA ja paDe che. kharUM DahApaNuM karmabaMdhanA avasare ja cetavAmAM rahyuM che. jeo baMdha samaye cetIne cAle che, teo dukhI thavAnA aniSTa prasaMgane pAmatA ja nathI. AvI nirmala bhAvanAthI sarpa jema kAMcaLIne cheDe ( tyAga kare) tema bhega sAdhanane tyAga karIne saMyama mArganI sAtvikI ArAdhanA karavAmAM lIna banelA mahA purUSo ekAMta karma kSayanA kAraNene ja seve che. te kAraNe A zlekamAM jaNAvyA che. te tarapha lakSya rAkhIne svAdhyAcAdi guNenI nirmala sevana karI mAnava janma saphala karo. e A lekanuM rahasya che. 22 avataraNa--have kavi A lekamAM kaI vairAgya
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] raMgathI raMgAyele purUSa pitAnA tarapha nakharAM karI ( kAmanA cALA karI) lalacAvatI (kAma vAsanAvALI) strIne AkSepa pUrvaka (tirasakAra pUrvaka) zuM kahe che? te bInA jaNAve che - 3 11 10 kiM lolAkSi ! kaTAkSalaMpaTatayA, kiM staMbhajUMbhAdibhiH / ki pratyaMganidarzanotsukatayA, kiM mollasaccATubhiH // * 5 7 2 16 AtmAnaM pratibAdhase tvamadhunA, vyathai madathai ytH| 19 20 17 18 zuddhadhyAnamahArasAyanarase, lInaM madIyaM manaH // 23 // hiM zA mATe suratathAutsukapaNuM vaDe, ToLAAi he capaLa netra vALI tatparatA vaDe zrI ! jiMkazA mATe rAkSa-kaTAkSo pheMkavAmAM kora=ullAsa pAmatAM madhura, saMpadatathA=laMpaTapaNuM vaDe (premALa thaIne) cIma=cATu vacane vaDe, khavi zA mATe? zAmatanAM vacano vaDe tama=akaDAI, stabdhatA sAmAnaM-pitAne mAlimi=bagAsAM khAvAM vi- prativadha karthanA pamADe che, gere (upAyo) vaDe herAna kare che. kiMzA mATe tyaM tuM pratyenA dareka avayavo adhunA=hamaNuM, have nira=dekhADavAmAM vyartha nakAmuM, phogaTa mIThAM
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 [ zrI vijayapadharitamartha mAre mATe, mane mehamAM | mIlIyana meTA rasAyaNa phasAvavA mATe (amRta) re rasamAM thata =kAraNa ke TIna tallIna thayuM che zuddhasthAna-uttama nirmaLa) dhyAna | mavIca hAruM manA=mana vairAgIne lalacAvavAne koI strI mahenata kare, tehane te ima jaNAve capaLa nayaNuM je dhare, tehavI he nAra! cALA AMkhanA laMpaTa banI, zIda kare akaDAI ne ceSTA karI ALasu taNa. 122 khaI bagAsAM aMga dekhADI khuzAmata zIda kare, tema vaLaze nA jI phogaTa prayatna Adare; muja citta nirmala dhyAna rUpa amRtarase rasiyuM banyuM, tAruM karyuM naDaze tane mAruM kahe tyAM zuM gayuM. 123 AthI nirAza banI gaI svasthAna ahIM te lekamAM, premane prakaTAvanAra sAdhano saMkSepamAM, kavie kahyA DAhyA ane temAM phasAtA nA jarI, dhanya sthalibhadrane vezyA thakI na canyA jarI. 124 akSarArtha-he capaLa netravALI strI! tuM tyAra netranAM kaTAkSa pheMkavAnI lAlaca (utkaMThA) zA mATe kare che? akaDAI ane bagAsAM zA mATe khAya che? hArA zarIranA dareka aMge batalAvavA zA mATe utsuka thAya che?
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ E spabAI sahita vairAgyazataka] 143 mIThAM khuzAmatanAM vacane zA mATe bole che? he strI! tuM hAre mATe e pramANe hArA pitAnA AtmAne nAhaka zA mATe herAna kare che. kAraNa ke mahArUM mana te nirmaLa dhyAna rUpa meTA rasAyaNa (amRta) ne rasamAM lIna thayeluM che (mATe hArA A cALA badhA nakAmAM che). 23 spaSTArtha:-A zlokamAM kavie e Azaya jaNAvyo che ke je purUSanuM mana nirmaLa dhyAnamAM vatatuM hoya tevA purUSane kAma rAga jarA paNa utpanna thato nathI, rUca nathI, ane e ja Azayane spaSTa karavA mATe kaI vairAgya vALA dhAnI purUSe kahelAM vacane jaNAvyAM che ke koI vairAgyavaMta dhyAnI jIvane keI strI hAva bhAva cALA caTakAM karI lalacAvavA lAgI. tyAre te dhyAnI mahAtmAe te strIne cepyuM ne caTa saMbhaLAvI dIdhuM ke he capaLa netravALI strI! tuM AMkhanA cALA zA mATe kare che! akaDAI rAkhI bagAsAM zA mATe khAya che, tyArAM aMga zA mATe batAve che? ne mIThI khuzAmate zuM kAma kare che? kAraNa ke huM dhyAnamAM lIna chuM tethI hArA A sarva cALA tane ja herAnagati karanArA che, ane te hAra upara jarA paNa prema thavAne nathI ema nakakI jANaje. A vacanethI strI paNa hatAzanirAza-udAsa thaIne cAlI gaI. ahiM bIjI jANavA gya bAbata e che ke strIone jyAre prema dekhADe heAya che tyAre ja AMkhonA cALA kare, bagAsAM khAI meMDhuM ughADuM karI dAMta batAve, bagale chAtI peTa DhIMcaNa jAga vigere kapaDuM khasI javAnA miSe ughADA karI batAve, ane mIThI
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 [ zrI vijayapadhasUritamIThI prema bharI vANI bele vigere aneka nakharAM kare, paraMtu nirmaLa dhyAnI AtmAo te tarapha phasAtA ja nathI. lagAra paNa temAM dhyAna detA ja nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke nirmohI jIvo Atmahita karavA tarapha vizeSa lakSya rAkhe che. ane mAne che ke dharmathI bhaSTa thavAnA kAraNothI bacavAmAM ja eTale tethI dUra rahevAmAM ja hArI che. kAmavAsanA e anAdi kAlanA duSTa saMskAra che. tenA ja pApe mAre ghaNuM dUkhe bhegavavA paDayA che. A durlabha manuSya bhavAdi sAmagrI zIlAdi dharma sAdhIne ja saphala karI zakAya che. e pramANe bhavya jIe nirvikArI banIne zIlabhaMganA nikaTa prasaMge paNa zIlane TakAvavuM ane kuzIlAtmAne dayA bhAva rAkhIne zAMti ane prema bharelA vacanethI zIkhAmaNa daIne jarUra sudhAra. e A kanuM kharUM rahasya che. avataraNa-cAritra rUpI jhADa zraddhA rUpa jaLanA siMcanathI mokSa rUpa phaLane Ape che te vAta jaNAve chesjjnyaanmuulshaalii, darzanazAkhazca yena vRttataruH / zraddhAjalena sikto muktiphalaM tasya sa dadAti // 24 // zakazAna-nirmalAna rUpI zraddhAnarendra zraddhA jaLa vaDe c=mULIyA vaDe sita =siMcAyeluM, sicyuM, siM. pAchI vALuM; zobhAyamAna cana karAyeluM, lIluMchama kareluM vanarAzci=ane samyaktvarUpa muhiMmekSarUpI phaLane zAkhAvALuM taraca=tene (siMcanArane) cena jeNe rAte, cAritra rUpa jhADa vRtta =cAritrarUpI jhADa | vAti Ape che 8 7 10.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 spaSTArtha sahita vairAgyazataka] jima jhADane mUla DALI have jala pravAhe siMcatA, janane dIe phala tema saMyama jhADane paNa siMcatA; zraddhA svarUpa jalathI parama nirvANa phalane te dIe, zubha baMdha rUpa mUla DALIo samyakatva rUpa saMbhArIe. 125 AcAra uttama artha bIje vRttano nA bhUlIe, mUlathI tarU nANathI cAritra phala tasa jANIe; ghaNuM karIne bahu jano samyakatva pAme nANathI, samyakatva bhAkhe DALa jevuM jaina zrata A hetuthI. 126 darzanapade samyakatva uttama AtmabhAva svarUpa e, paryApti chaThThI pUrNa hotAM prakaTa zraddhA jANIe; jyAM rahI zraddhA tihAM samyakatva nirNaya dhArIe, samyatvamAM zraddhA taNI bhajanA kadI nA bhUlIe. 127 akSarArtha-je bhavya jIva samyaga jJAna rUpI mULavALA ane samyaga darzana rUpI zAkhAovALA cAritra rUpI jhADane navapallavita karavA tenI upara pANI siMce (chAMTe) che, tene te cAritra) jhADa mokSa rUpI phaLa Ape che. 24 spaSTArtha -jema jhADa mULa hoya te ja vadhe tema cAritra rUpI jhADane vadhavAne samyaga jJAna rUpI mULa-pAye joIe, ane jhADa meTuM thatAM jema tene aneka DALIo
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ E 146 [ zrI vijayapaddhasUritakuTe che tema cAritra rUpI jhADa paNa moTuM thatAM samyaga darzana rUpI DALIo kuTe che. e pramANe samyam jJAna rUpa mULathI vadhIne moTuM thayeluM temaja samyagdarzana rUpI aneka meTI nAnI DALIo pAMkhaDAMvALA thayelA evA e cAritra rUpI jhADanA mULamAM nirantara zraddhA rUpI pANInuM siMcana thayA karatuM (jeDAyA karatuM) heya te te phaLane Ape ane je pANa na maLe te jhADa jema sUkAI jAya tema zraddhA rUpI pANI vinA cAritra paNa nabaLuM paDI ane vinAza pAme. ane jIva bhraSTAcArI thAya. mATe ahiM graMthakAra kavie e upadeza Ape che ke he mumukSu AtmAo! je tamAre cAritranuM phaLa mokSa pada pAmavuM hoya te zraddhA guNane nirantara vadhAratA raheje, jethI tamane ane mokSa pada rUpI phaLa jarUra maLaze ja, e A kanuM rahasya che. 24 avataraNa-have kavi A lekamAM jeNe mithyAtva rUpI madenmatta hAthIne vaza karyo cheteNe traNe jagatanA ine vaza karyA ema jANavuM te vAta jaNAve che. krodhAyupracatuSkaSAyacaraNo, vyAmohahastaH sakhe !! rAgadveSanizAtadIrghadazano, durvAramAro'dhuraH // sajjJAnAMkuzakauzalena sa mahAmithyAtvaduSTadvipoM / 11 2 10 15 16 12 14 nIto yena vazaM vazIkRtamidaM tenaiva vizvatrayam // 25 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 147 yAtrikopa vigere rajJanAM phAsamyaga jJAna rUpI =prabaLa, baLavAna aMkuzanI catuSArtha cAra kaSAya rU5 rAjena=kuzaLatAthI, caturA=caraNa vALa, paga vALo ithI ciAnomeha rUpI =te (hAthI). ta=suMDha vALo mamitva=mATe mithyAtvarUpI paNa he mitra! Tuddhiv=duSTa hAthI rASa=rAga ane dveSa rUpa taH=karyo viratikatIkSaNa ane jena jeNe jo lAMbA veza vaza, AdhIna (vanA-dAMta vALe tu duHkhe rokI zakAya ( dUra raoN =vaza karyuM, tAbe karyuM karI zakAya) evA rUA mAna=kAmadeva vaDe teva=teNeja raghuraunnata, abhimAnI | | vizvamu-traNa jagatane he mitra ! have cAra vAnAM hAthIne mithyAtvane, cAra vAnAM hoya bhAkhyuM hati jevuM tehane; sUMDha paga mada dAMta cAre vastu Ima avadhArIe, mithyAtvarUpI kari viSe A rItaghaTanA jANIe. 128 paga samA cAre kaSAyo meha rUpa sUMDha samajIe, be dAMta rAga dveSa mada te kAmane nA bhUlIe; zubha nANa rUpa aMkuza kuzalatA dhAranArA je jane, vaza karyo te hAthIne te vaza kare traNa bhuvanane. 129
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 [zrI vijayapadhdhasUrikRtakari gati mithyAtvane vistAra cAra kaSAyathI, pakaDAya vastu sUMDhathI mithyAtva mamatA sUMDhathI; jIvo phasAve jamIna bheda hAthIo jima dAMtathI, mithyAtva bhede jagatane rAgAdi rUpI dAMtathI. 130 madathI banela matta hAthI nahija mAvatane gaNe, mithyAtva hAthI kAmadhele koIne paNa nA gaNe aMkuza bele vaza thAya hAthI jJAna aMkuzathI bane, svAdhIna A mithyAtva hAthI jANavuM A jJAnane. 131 mithyAtva tattva maLela che tethI te cheDatA, je lAbha traNane bodha nimala eha jJAna vakhANatA; zrI jinAgama bedhathI zraddhA lahI jJAnI banI, manaka gurU pramukhe lahI varasiddhi Atmika sAdhyanI. 132 akSarArthanhe mitra! krodha vagere baLavAna cAra kaSAya rU5 cAra paga vALe, meha rUpI suMDha vALa, rAga ane dveSa rUpa tIrNa ane lAMbA be dAMtavALo, (daMtRzala vALa) duHkhe dUra karI zakAya evA kAmadeva vaDe ati unmatta-abhimAnI banelo evo te mahA mitva rUpI duSTa hAthI samyagU jJAna rUpI aMkuzanI kuzaLatAvALA je munie vaza (tAbe) karyo che teNe ja A traNa jagatane vaza (tAbe) karyuM che, ema jANavuM. 25 spaSTArtha -A lekamAM kavie mithyAtvane hAthInI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka] 149 upamA ApI che. hAthIne jema cAra paga hoya che tema mithyAtva (rU5 hAthI) nA phodha mAna mAyA ne lebha e cAra baLavAna kaSAya rUpa cAra paga che, eTale mithyAtvanI gati-phelAve e cAra kaSAyathI thAya che. tathA hAthIne jema lAMbI sUMDha hoya che tema mithyAtva rUpa hAthIne maNa (mamatA) rUpa lAMbI sUMDha che. ane hAthI jema e suMDhathI ja sarva vastu pakaDI zake che tema mithyAtva e mamatA rUpI sUMDhathI sarva saMsArI jIne pakaDI-phasAvI zake che, tathA hAthIne jema jamInane khedI nAMkhe evA aNIdAra-lAMbA be daMtUzaLa hoya che tema mithyAtva rUpa hAthIne jagatane bhedI nAkhanArA rAga dveSa rUpI be daMkUzaLa che, tathA hAthI jema pitAnA mada vaDe unmatta thaIne mahAvata vigeremAMnA koIne paNa gaNakAratuM nathI tema mithyAtva rU5 hAthI paNa duniyAne jItanArA kAmadeva sarakhA mitrathI unmatta banelo che tethI (e mithyAdaSTi jIva) deva gurU Adi koIne gaNakArato nathI, chatAM hAthI jema tIrNa aMkuzanI kuzaLatAvALA mahAvatathI vaza thAya che tema samyaga jJAna rUpI tIvra aMkuzane upayoga karavAmAM kuzaLa evA muni vigere mahAtmAothI ja te vaza thAya che, mATe evA mithyAtva rUpI duSTa hAthIne je munirAja vigere mahAtmAoe Agama jJAnanA aMkuza vaDe vaza karyo che te muni mahAtmAe traNe jagata vaza karyA che, ema jANavuM. eTale teo traNe jagatanA nAyaka (paramAtma svarUpa) banI zake che. 25 avataraNa-zatru ane mitramAM samadaSTi vALA purUSa ghaNuM ja ochA che te vAta A lekamAM jaNAve che - che tethI thI, chatAM hA che tema sama ni vize
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 [ zrI vijyapadrasUrikRta14 13 11 12 10 4 , dRzyaMte bahavaH kalAsu kuzalAste ca sphurtkiirtye| sarvasvaM vitaranti ye tRNamiva, kSudairapi prArthitAH // 21 19 20 17 20 18 19 16 15 ya tyajanti jhaTiti prANAnkRte svAmino / ra9 21 27 28 25 24 22 23 dvitrAste tu narA manaH samarasaM yeSAM muhRvairiNoH // 26 // daye dekhAya che catti choDI de che vahuvA =ghaNA ritikajaladI vastrAhu-kaLAonA jJAnamAM bApAna=prANone rAThA =kuzaLa, nipuNa =mATe te ra=ane teo svAmina=svAmIne, mAlIkane sunItare vadhatI kItine triA =e traNa, ghaNuM ochA mATe (vIralA; keIkaja; gaNatrInA sarva sarva mAlamatA gaNyA gAMThyA) vitti=ApI de che tu=paraMtu je je purUSa na =purUSo ofmavataNakhalAnI peThe gaNane mana=mana =halakA leka vaDe paNa ramahaMsarakhI dRSTivALuM; prArthatA =prArthanA karAyelA samabhAvavALuM jI --dhIra purUSo ceSAM jeonuM " teDa ira vaLI teo paNa kudaLio =mitra ane zatrunI =jeo upara. dhyAnamAM laI zudra kerI prArthanA sarvasvane, vadhate sadA yaza pAmavAne ghAsanI jima tehane,
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 151 tuccha mAnI je dIe saghalI kalAmAM kuzalatA, dhAranArA leka adhikA vizvamAMhI dIsatA133 nija svAmI je prANa jeo ApatA paNa dhIra janA, te jagatamAM bahu ja jovAya mana che jemanA zatramAM ne mitramAM samatA dharatA sarvadA, tevA ja be traNa jaNAe TALanArA A saghalI dukAne hoya zuM? hIrA kanakanA parvata, siMhaNa taNA ToLAM badhe nA saMta gaNa Ima dIsate; ziSya aMdhaka sUrinA zrI kIrtidhara Adi ghaNA, samatA prabhAve alpakAle pAmiyA sukha siddhinA. 135 akSarArtha: A jagatamAM pitAnI kIrti vadhAravAne mATe halakAM lekathI paNa prArthanA karAyA chatAM ghAsanI jema tuccha gaNune potAnI sarva mAlamatA ApI de evA te kalA kuzala purUSe ghaNAM dekhAya che. temaja pitAnA mAlikane mATe jeo pitAnA (vahAlA) prANane paNa jaladI tajI (DI) de che, evA te dhIra purUSe paNa jagatamAM ghaNAe jovAmAM Ave che. paraMtu mitramAM ne zatrumAM bannemAM jeonI sarakhI daSTi (najara, bhAvanA, madhyasthapaNuM) heya evA te purUSe te be ke traNa (arthAta ghaNuM ja ochA) maLI Ave che. eTale samabhAvavALA A jagatamAM bahu ja ochA pramANamAM dekhAya che. 26
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRtaspA--A zlAkamAM samadraSTivALA purUSA ghaNA ja ochA hAya che, ane tevA purUSA jagatamAM bahu dula bha hAya che ema kahIne tenI ghaNI prazaMsA kare che kejagatamAM peAtAnI jaza kIti kema vadhe te mATe jevA tevA halakA mANasAnI paNa vinaMtine dhyAnamAM laIne je peAtAnI badhI mAla milakata ApI de evA te sarva kAlane jANavAmAM hAMziyAra dAnezvarI ne udAra purUSo paNa A jaga tamAM ghaNAM maLI Ave che. temaja peAtAnA mAlikane kai tevA prakAranA vikaTa prasaMga AvatAM adhI rAtre peAtAnuM mAthu ApI denArA eTale jAna denArA evA paNu sAhasika vIra purUSA ghaNAe jovAmAM Ave che. jue lazkaramAM senApatinA hukama thatA sAthe ja sipAie zatrunA lazkara hAme laDAi karI peAtAnA jAna kurabAna karI de che, vigere rIte aneka sAhasika udAra ne buddhimAna purUSa! jagatamAM ghaNAMe jovAmAM Ave che, parantu sa mAyA prapa Mcane cheADIne rAgadveSanA vijaya karI zatru upara dveSa niha' ane mitra upara rAga nahi' evI ( zatru mitranI upara) sarakhI STi rAkha nArA purUSA tA phakta yAgIndro-muni mahAtmAe ja hAya che, temanAM ja kaLA kauzalya udAratA ne sAhasikatA prazaMsA karavA lAyaka che ane evA cagI mahAtmAe A jagatamAM ghaNAM ochAM ja hoya che. A zlAkanuM rahasya e che kesamatA vagaranA kaLA kuzaLatA vigere guNa! nisteja gaNAya che, ne samatA guNunI sAthe kalA kuzalatA vigere guz2A saMpUrNa pramANamAM jhaLakI UThe che. ane te (ze!) tevA guNuvata para
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka ] 153 purUSone sAttvika AnaMdane anubhava karAvIne muktinA avyAbAdha sukha pamADe che. A vAtane lakSamAM rAkhIne bhavya jIvAe prabhu zrI mahAvIra deva, mahAkhala kumAra, gajasukumAla, avatI sukumAla vigerenI mAphaka samatAmaya jIvana khavavuM joIe, ane tenA la rUpe saMsAranI rakhaDhapaTTI TALIne nija guNa ramaNatAmAM dina pratiddina AgaLa vadhIne mAnava janmane saphala karavA joIe. 26 avataraNu--have kavi A AAkamAM yA satya ne parIpakAra e guNavALA manuSyane kaLIyuga paNa ka'I pazu ijA karI zakatA nathI te vAta jaNAve che-- 2 3 1 5 hRdayaM sadayaM yasya, bhASitaM satyabhUSitam / 6 7 9 kAyaH parahitopAyaH, kaliH daitya=mana satyaM dayAvALuM casya=jenu mASita=vacana satyamUvitam=satya vaDe zAbeluM (ANugArAyaluM) 11 10 kurvIta tasya kim ||27|| paditopAyaH-parA pakAra karavAmAM kAraNuM rUpa (sAdhanarUpa) hi:=kaliyuga vAta=kare tasya tene fv=j jAyaH=zarIra ArA taNI jima anya mAne cAra bhede kAlane, satya tretA tema dvApara kali vicArA nAmane;
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 [ zrI vijayapadhasUrikRtasuSamasuSamA je te satya yuga avadhArIe, te pachI kramasara utarate kAla manamAM dhArIe. 136 bahu utarate kAla kaliyuga nA naDe guNavaMtane, jenuM dayALu hRdaya bole jeha sAcAM veNane; dehathI je para taNuM hita sAdhatA khuzI thatA, temane kaliyuga kare zuM? traNa guNone dhAratA. 137 duHkha na game sarvane nija jIvanane sai cAhatA, Ima vicArI zubha dayAne pAlatA sukha pAmatA; zAMtinA denAra pAme zAMti sAcI niyamathI, jIva dayAne pALanArA mukti pAme harSathI. 138 jAna paranA jAya jethI te vacana sAcAM bhale, paNa sujana nA belatA hita mita vacanane uccare; upakAra parano sAra e A dehane ima bhAvatA, guNabale kalikAlane paNa bhavya jana jhaTa jItatA. 139 akSarArtha-jenuM mana dayAvALuM che, vacana satya vaDe zobhAyamAna che, ane zarIra paropakAra karavAmAM sAdhanabhUta che, tevA purUSane kaLiyuga paNa zuM kare? (arthAt kaMIja karI zake nahiM). 27 spaSTArtha-satayuga tretAyuga dvAparayuga kaliyuga e cAra prakAranA kALa anya darzanamAM mAnelA che, te jaina darzanamAM
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSArtha sahita vairAgyazataka ] 155 kahelI avasarpiNanA cha ArAnI mAphaka kamasara utaratA prabhAvavALA che. sauthI caDhIyAta jema suSama suSama kALa tema sauthI caDhIyAte satayuga che, ne pAMcame cho Aro jema kharAba gaNAya che tema kaliyuga paNa kharAbamAM kharAba kALa gaNAya che. e kaliyuganA prabhAve hiMsA jUTha cerI viSaya laMpaTapaNuM ane ati bha vagere aneka durgAvALA ane vyasanI thAya che. A kalikAlane lakSyamAM laIne A zlokamAM kavi kahe che ke kaliyugamAM paNa keTalAya pUrva bhavanA prabaLa uttama saMskArI jIva dayA guNa ane satya guNavALA eTale ke jIvanI hiMsA nahi karanArA ane sAcuM bolanArA hoya che, temaja pitAnI kAyAthI bIjA cha jeTale. popakAra banI zake teTale parepakAra karanArA hoya che, ane evA saMpUrNa dayA satya ne paropakAra guNavALA te mahApurUSa eTale muni mahAtmAe vigere hoya che, te tevA muni mahAtmAone-gIdrone A vartamAna kaliyuga paNa zuM karI zake tema che? kaliyugane paje te bicArA nabaLA manavALA uparaja vAgI zake che, ane muni mahAtmA vigere purUSoe to AvA uttama guNanA prabhAveja A kaliyugane paNa joI pIdhe che, mATe kharekhara evA mahAtmAene ja dhanya che ke jemanA para kaliyugane kaMI paNa prabhAva paDI zake nathI, eTaluM ja nahiM paraMtu kaliyuganA paMjAmAM sapaDAyelA aneka pAmara jIvane dayA ane satyane bodhapATha zIkhavIne pite rAta divasa mahA paropakAra karatA chatAM te saMsArI jIvone bacAvI laI pote sadgati pAmI bIjAne
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 [ zrI vijyapadhasUrikRtapaNa sadgatie pahocADe che. AvA mahAtmAo kaliyugane jarUra jItI zake che. 27 avataraNa-have kavi A lekamAM kevA purUSathI A pRthvI bahuratnA (ghaNuM ratnavALI) gaNAya che te bInA jaNAve che - 7 8 10 12 11 nAstyasadbhASitaM yasya, nAsti bhaMgo raNAMgaNAt / nAstIti yAcake nAsti, tena ratnavatI kSitiH // 28 // nAsti nathI nAstikanathI (mArI pAse) samAvinaMasatya bolavuM, tiema, e pramANe jUThuM bolavuM thA =mAgaNane (mAgaNanI tharA=jene AgaLa) jAti nathI tena tevA purUSa vaDe maM: nAsI javuM ravApAtraNasaMgrAmamAMthI, naivatI ratnavALI yuddhamAMthI, laDAImAMthI | kSiti=pRthvI (gaNAya che.) jeo na jAThAM veNa bele yuddha kerA avasare, pAchA phare na mAgatAnI pAsa nahi nA uccare; ahamAna dhArI dAna ApI yAcakane ThAratA, temanAthI ratnavaMtI vasumatI kavi bolatA. 14 jIbha bagaDe jADha vadatA satya vacane belatA, gurU devanuM guNa gAna karatA jIbhanI che saphalatA;
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyarAtaka ] kAyarA yuddha prasa Mge pIDa nA dekhADatA, vIra karmI sAtha mAjhI vijaya chevaTa pAmatA. 141 157 mAMkhI ghasI paga Ima jaNAve dAna me dIdhuM nahIM, A sthiti mArI thai AvuM vicArI je ahI ; cAcakAne dAna Ape jIbha parAkrama dravyane, saphala jANA temanA smarajo kharA A tattvane, 142 jADAM janA kAyara ane jhusanA bhAre karI, lajavAya bhUmI bharata vasune kanI mInA kharI; jANavI cAlu prasaMge traNa guNAne dhAratA, vijayavatA vizvamAM vikarAla viSadA vAmatA. 143 akSarA --jene huM khelavuM nathI, je raNasaMgrAmamAMthI nAsI jatA nathI, ane mAgaNu Ave tene je nA pADatA nathI, evA puNyazALI purUSaSa vaDe A pRthvI ratnavALI (bahuratnA) gaNAya che. 28 spaSTA --jagatamAM eka kahevata che ke vatturatnA vasudharA (=pRthvI ghaNA ratnA vALI che) e kahevata pramANe pRthvI jo ke ghaNAM ratnAvALI che, parantu te kaMi maNI paravALAM nIlama mANeka candrakAnta sUryakAnta vigere aneka ratnA A bhUmimAM rahelA che ane bhUmi upara tathA parvata samudra vageremAM rahyA che, tethI ratnavALI kahevAtI nathI. kAraNa ke e ratnA te jaDa che, parantu vAstavika rIte vicArIe te A pRthvI
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 [ zrI vijyapaddhasUrikRtaupara evA ghaNAkharA rana jevA balake tethI paNa caDhI jAya tevA naravIre che ke jeo prANAne paNa jUThuM bolatA nathI, temaja evA vIra purUSa paNa che ke jeo yuddhamAM prANAne paMTha batAvatA nathI eTale kAyara thaI nAsI jatA nathI, temaja evA dayAvALA ne udAratAvALA purUSe paNa che ke jeo kaMIpaNa mAgaNa bhIkhArI yAcaka Ave te, "jata rahe ahiMthI, kaMI paNa ApavAnuM nathI" ema kadI paNa kahetA nathI. ochAmAM ochuM paNa kaMIka ApIne vidAya kare che. A pramANe (1) satyavAdIo (2) vIrasubhaTa ane (3) udAra dAtAo e ja A pRthvImAM kharekharA ratna che ane evA ratnapurUSa vaDe ja A pRthvI ratnAvatI-ratnavALI kahevAya che. AnuM tAtparya e che ke A pRthvImAM evA nararatno pAke che, teone dhanya che ke jemanA vaDe pRthvI zobhItI che, paratu jUThAbolA kAyara ane kRpaNu-kaMjUsa purUSonI A duniyAmAM kaMI khoTa nathI. sarva ThekANe evA purUSo lAkha karaDe che, paraMtu tevA purUSa to A pRthvIne bhArabhUta che, ane pRthvI tevAone rAkhIne lAjI mare che paNa zuM kare ? gharamAM kupAtra chokarAM pAkyAM hoya tene kaMI dariyAmAM pheMkI devAya? e pramANe lekamAM kavie sAcAbelA zUravIra ane dAtAranI prazaMsA karI che. A bInA apUrva zikhAmaNa e Ape che ke, bhavya chAe sAcuM ratnapaNuM meLavavAne mATe besavAnuM khAsa kAraNa hoya te sAcuM ja balavuM, paNa asatya te bolavuM ja nahi. satyatAnA prabhAve ja vasurAjAnuM siMhAsana addhara rahetuM hatuM, jyAre
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 159 teNe satyanA bhaMga karyo, tyAre du:khI thaIne narake gayA. (2) laDAinA prasaMge pAchu kravu' nahI, laDavuM hAya tA tamArA zatru mAhanIyAdi karmanI sAthe ja laDavuM joie, kAraNa ke ApaNe karmAMnA pApe ja du:khanI paraMparA bhAgavI che, bIjA mANasAne zatru tarIke mAnavA ja na joie. kAraNa ke AvA prasaMge mahApurUSo vicAre che ke-upasarga karanAra jIva amane kSamAnu sAdhana che, kevalajJAna meLavavAmAM kani kSapAvavAmAM apUrva sAdhana che, mahA upakArI che, mitra jevA che. teo upara lagAra paNa dveSa paNa dhAraNa karatA ja nathI ahIM dRSTAMta tarIke mahAkhala kumAra, kIrtidhara muni, gajasukumAla, avaMtIsukumAla vigere jANavA, 1. mahAbala kumAre potAne ALanArI kanakavatInI upara kSamA bhAva rAkhyA, dveSa na rAkhatA upasane sahana karI siddhinA sukhA meLavyA. 2, kIrttidhara muni-dveSane laine pUrvAvasthAnI rANI marIne vAghaNuM thaI hatI. jaMgalamAM te muni kAussaggamAM rahyA che. ahIM' vAghaNu dveSanA saMskArathI munine phADI khAya che, muni samatAthI upasarga sahana karIne kevalI thai meAkSamAM jAya che, (3) ema gajasukumATe sAmila brAhmaNe karelA upasargo samatAthI sahana karyAM; tA aMtagaDha kevalI thayA. (4) ava'tIsukumAle ziyAlaNInA ( teNe karelA) upasa samatAthI sahyA. chevaTe nalinIgulma vimAnanA devatAI sukhA pAmyA. (5) pAlake karelA upasani samatA bhAve sahana karatAM munisuvrata svAmInA vakhatamAM thayelA khadhaka sUrinA ziSyA kevalI thaine mAkSe gayA. A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvAe
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijyapadhasUrikRtasamatA guNa dhAraNa karIne mokSa mArganI jarUra sAdhanA karavI. jethI chevaTe alpa kAlamAM muktinA sukha jarUra maLe, e A lekanuM spaSTa rahasya che. 28 avataraNa-je manuSyane AzAne bhaMga karanAra maraNa na hoya te ja sarva rIte sukha hoya ema kavi A zlekamAM jaNAve che 9 10 7 8 11 12 13 14 AnaMdAya na kasya ? manmathakathA, kasya priyA na priyA ? // 16 15 17 18 20 22 19 21 23 lakSmIH kasya na vallabhA ? manasi no, kasyAMgajaH krIDati ? // 24 26 27 25 30 31 29 28 tAmbUlaM na? sukhAya kasya na mataM, ? kasyAnnazItodakaM / sarvAzAdrumakartanaikaparazumRtyunaM cetsyAjjanoH // 29 // gAya-AnaMdane mATe no nathI? na=na thAya? za=konA nA putra mAthathA kAmadevanI kathA, ti=ramate strIonI vArtA tAlUruM pAna (sopArI) vAcakone ja suvAya sukhane mATe thAya. priya strI ja matagamatuM nathI biyA=hAlI na hoya? ana=anna, AhAra phamIdhana vagere saMpatti rIto zItaLa pANI na ramavahAlI na hoya vararA =sarva AzAo rUpI. mari=manamAM kumajhADa, vRkSane
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] Ina=kApavAmAM padma parajI!=eka kuhADA sarakhuM mRtyu=maraNa cait=jo svAta=hAya jJano:=jIvane, manuSyane 161 jetu janmyo maraNa tene nizcaye ima jANIe, sarva AzA jhADa kApe jima kuhADA tema e; teDu saMsArI janeAne jo kadAca na heAya te, strI pramukha samudAya vhAlA sarvAMne paNa lAgatA. 144 kAne na Ape ha vAtA kAmanI tima bhAminI, priya na kAne lAgatI tevI sthiti lakSmI taNI, pAna Ape sarvane sukha zItala jala ne dhAnya e, sarva lAge iSTa paNa Ima nA maraNa che sane. 145 jJAnanI AchAzathI nA keAI maraNa pichANutA, maraNa kerA sAdhanAne ahu janA paNa pAmatA; hAve bhale dhanI raMka ke vijJAna mAliza rUpa dharA, alavaMta ke duSla adhAe maraNathI dUra nA jarA. 146 maraNa jIte kevalI tima pAraMgata paramAtamA, atula mala cAritranu nA anyanuM traNa bhuvanamAM; kSaNika arthe hAya prIti mAha kama taNA khale, mAha jItye sa jItyuM ima vicAro pakSapale. 147 11
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRta akSarA --jo saMsArI jIvane sarva AzAe rUpI jhADane kApI nAkhavAmAM eka kuhADA sarakhuM maraNu nahAta tA kAmadevanI kathAo kAne harSane mATe na thAya ? ( Ana Mda na Ape, ) strI keAne vhAlI na hAya, ( lAge ) ? dhana soMpA kAne vhAlI na lAge ? keAnA manamAM putra na rame ( vhAla naupajAve?) pAna seApArI keAne sukhane mATe na thAya ? ( sukha na Ape), anna ane zItaLa pANI kAne bhAve nahi ? ( arthAt e sarva vastuo maraNu na hoya te sarpane vhAlI lAge ). 29 162 spA--jagatamAM manuSyAne kAmadevanI kathAe eTale strInA vilAsanI vAtA temaja vilAsa bharelI ceSTAo prIya lAge che, strIe sarvane vhAlI lAge che, dhana meLavavuM darekane vhAlu lAge che, putrAdi parivAra paNa vhAleA lAge che. pAna seApArI vigere mAchalA mukhavAsa khAvA, sArI sArI miThAio vigere AhAranI vastuo tathA ThaMDAM kolDa DriMka vigere kharapha nAkhelAM pANI pIvAM e badhu e vhAlu lAge che. e badhAe padArtho kone vhAlA lAge ? jene maraNanA bhaya na heAya tene e padArtho bhale vhAlA lAge, parantu jene maraNanA bhaya che ene teA e padArtho vhAlA lAgatA ja nathI. ane te kAraNathI ja maraNanA bhayavALA muni vigere . mahAtmA e sarvaprIya padArtho cheDIne Atmahitane karanArI mAkSa mArganI sAdhanAmAM tatpara ane che. e muni vigere mahAtmAone zrI Adi padArtho zuM vhAlA nahi hAya ?. paNa te jANe che ke maraNu
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka] 163 avazya AvavAnuM che. te e alpa kALa pUratA eka ja bhavamAM kSaNika-tuccha AnaMda ApanArA padArthonI pAchaLa jIvana vyatIta karavAthI zuM lAbha che? ane ulaTo geralAbha te sAkSAt jaNAya che ke e padArtho meLavavA pAchaLa meMghAmAM moMghI mAnava jIMdagI barabAda karavI paDe che, te paNa e padArtho kSaNa vinAzI hovAthI AkhA bhava sudhI TakatA nathI. vacamAM ja strI maraNa pAmI jAya che, athavA te putrAdi parivAra pareka pahoMcI jAya che. athavA to lakSmI paNa vijaLI sarakhI capaLa hovAthI AvIne cAlI jAya che, athavA luMTAI jAya che. kadAca e AnaMdI padArtho vizeSa vakhata rahe te teTalAmAM eno upabhoga karanArA jIve ja te padArthone tyAga karIne paralokamAM pahoMcI jAya che. gharabAra navuM baMdhAvyuM te ahiM paDayuM rahe che. strI chokarAM parivAra smazAna sudhI ja sAthe Ave che ne badhuM e cheDIne jIvane ekalA javuM paDe che. ane pApanAM poTalAM bAMdhyAM te to parabhavamAM bhegavavAM ja paDe che. A pramANe bhegavanAra asthira ne bhegavavA lAyaka padArtho paNa asthira che. tethI padArthone ke pitAne viyega thatAM maraNa vakhate te AnaMdI padArtho joIne paNa AnaMda thavAne badale pArAvAra zeka thAya che ne pariNAme mehane laIne te mUDha jIne durgatimAM javuM paDe che, ema samajIne ja mahA yogIo e kSaNaka-parAdhIna AnaMdane denArA padArthone choDI de che, eTale e padArtho bhale saMsArI jIne AnaMda ApanArA che, paraMtu muni vigere mahA purUSo vicAre che ke maraNane
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 [ zrI vijayapadhdhasUrikRtabhaya hovAthI ane pariNAme e padArtho aneka janma maraNa ApanAra hovAthI te padArthonI mamatAne cheDIne vega sAdhanamAM tallIna thavuM eja kalyANakArI che. je ema nirNaya thaye heta ke maraNa AvavAnuM ja nathI to e AnaMdI padArthone koNa choDe? arthAta keI na ja choDe. vigere muddAone lakSyamAM rAkhIne ahiM graMthakAra kavi ema jaNAve che ke strI vigere AnaMda vilAsanA padArtho te ghaNuM karIne sarva saMsArI jIne AnaMda ApanArA che, paraMtu e AnaMdI padArthonI AzAone sarvathA bhaMga karanAra eTale AzAe (AnaMda) rUpI jhADane kApI nAkhavAmAM kuhADA sarakhuM maraNa janmelA jAnI pAchaLa bhame che. kahyuM che ke "je jamyA, te jarUra maravAnA ja" evI samajaNa vALA bhavya jIvone e padArtho vahAlA lAgatA nathI, temaja saMsArI jIne strI vigere padArtho je prIya lAge che te kevaLa mohane laIne jatatvadaSTie temAM prema tha na ja joIe. chatAM meha karmane paravaza paDelA pAmara che te padArthonI pAchaLa doDadhAma karI mUke che, ane tyAgI purUSa te padArtho prIya lAge evA hovA chatAM paNa maraNanA bhayathI cheDI de che. ane kharI zAMtino anubhava karI a5 kALamAM saMsAra samudrane pAra pAme che. A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvee AyuSyanI capaLatAne vAraMvAra vicAra kare joIe. ane vibhAva ramaNatAmAMthI pAchA haThIne nija guNa ramaNatA karIne svapara tAraka banavuM e A lekanuM rahasya che. 29
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 aTArtha sahita vairAgyazataka ] avataraNa--have kavi A lekamAM nirbhAgI purUSa dara vakhate strI Adikane dekhyA kare che paraMtu pAse bhamatA mRtyune kadI paNa dekhate nathI te vAta jaNAve che - bhAryeyaM madhurAkRtirmama mama prItyanvito'yaM sutaH / 11 10 12 9 13 14 15 16 ___ svarNasyeSa mahAnidhirmama mamAsau baMdhuro bAndhavaH // 19 20 17 18 21 22 24 23 ramyaM harmyamidaM mametthamanayA vyAmohito mAyayA / 28 30 ra9 25 26 27 / mRtyu pazyati naiva daivahatakaH, krudhdhaM purazcAriNam // 30 // mA=strI yaMtramahara, suMdara raca=A -havelI, baMgale madhurAti=sundara AkAra rUA | (dekhAva) vALI phartha A pramANe ama=mArI na=A (vaDe) prItyanvita =prIti vALo (mArI ! morti =maha vALe upara prema rAkhanAra) mAyA=mAyA vaDe; mohe karIne, | mamatAthI caya A maracuM-maraNane sutaH=putra, dIkaro pati dekhate raya senAne naiva=nathIja vaivata = vaDe haNAyela, maniyameTa bhaMDAra nibhogI purUSa ja A dhra=dodhavALA vadhu=mane hara g ujmutrapitAnI AgaLa vAva =bhAI pharatA (bhamatA) paNa A,
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 [ zrI vijayapadmasUriSkRta nAra suMdara muja tanaya bahu prIti vALA svanA, bhaDAra mATeA bhAI muja AdhAra je vinayAdinA; mArI havelI bhavya A ima mAhathI dhelA banyA, dekhatA e sa` paNa dekhe na maraNa samaya kayA. 148 krodhAyamAna manI phare nija najara AgaLa mRtyu A, nA jIe bahu mAhu meAhyA bhAgyahInA prANIA; mAha mamatA prema tima mArApaNu' ekA e, cAritra nRpanA parama zatru meAha rAjA jANIe. 149 vizvane svAdhIna karavA mADu bhUpa vicAratA, zastrathI bahu vAra lAge maMtra sAdhana sAdhatA; alpa kAle ahu janAne zIghra mAha pamADatA, mama bhattuM' A maMtranI te chApa uDI pADatA. 150 sthiti kaphADI joine cAritra grupa karUNA karI, mama 7 nATTha' maMtra sAdhana sAdhanA nimala kharI. vijanAnI pAsa jApa karAvatA te mAThunA, jImA pracUra samajAvatA bahu lAbha paNa cAritranA. 151 agaDI badhI bAjI sudhAre kheda dhAre bhUlamAM, lAbha bahu nija hita taNA zAstra kahyA satsaMgamAM;
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka] 167 Atma vollAsa vadhate caraNa nRpa upadezathI, meha nRpano saMga cheDI zAMti pAme niyamathI. upara mAnato zubha Atma dravya svarUpa huM chuM mAharA, jJAnAdi guNa dravyAdino mAlika nA huM duHkhakarA; dravyAdi athe muja nathI saMyoga mAtra vicAratA, ema mamatA alpa karatA Atma dRSTi vadhAratA. 153 he baMdhuo! cAritra te muja AtamA upayoga je, zuddha te sAco pitA mAtA dhIraja budha nita bhaje; mAtA pitA e che kharA bhava jaladhi pAra pamADatA, gurUkane Ima jaNa Apo rA rAjI thatA. 154 niyata nahi evA tamAre saMga bahu kSaNathI mane, zIlAdi baMdhu dhruva gaNI dhAruM hRdayamAM temane sI kharI samatA ja jJAti baMdhuo muja munivarA, sarakhI kriyA karanAra mAnuM huM sagAM nija hitakarA. 155 Atmika kuTuMbe citta coMTayuM haLImaLI hita sAdhazuM, para jIvane upadeza daIne bhava bhramaNane TAlazuM; ema mamatA TAlIe mRtyu acAnaka mAnIe, dharma nirmala sAdhIe te muktinA sukha pAmIe. 156
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRta akSarA--A suMdara AkRtivALI strI mArI che, prItivALA A putra mArA che, A sAnAnA khajAnA mArA che, A suMdara badhu mArA che, A maneAhara baMgalA mArA che, e pramANe A mamatAe karIne mujhAeaA nirbhAgI purUSa A badhI saMsAranI AAjI najare najara jue che, paNa peAtAnI AsapAsa bhamatA ane krodha pAmelA mRtyune te kadI paNa jotA nathI. 30 168 spaSTA --jIvenI AsapAsa kALa haMmezAM bhamyA kare che eTale jIva je samaye janmyA te samayathI ja maraNa lAgu paDI cUkayu che, kAraNa ke utkRSTa ( vadhAremAM vadhAre ) seA varSanA AyuSyavALA jIvanuM sa| varSanuM paripUrNa AyuSya teA janma samaye athavA para bhavamAMthI chUTA thavAnA samaye hAya che, tyAra bAda tA 100 varSoMmAMthI samaya samaya Adeza thatAM 1 varSanA thAya tyAre 99 varSanuM AyuSya khAkI rahyu. e pramANe dara samaye AyuSya echuM thavA rUpa maraNa prati samaya thayA kare che, jene zAstramAM vIci maraLa kahyuM che. e pramANe jIva prati samaya maraNa pAmavA chatAM e maraNane jotAe nathI ne tenA vicAra paNa karatA nathI. parantu maravAnI chellI ghaDI sudhI paNa mAhu mAyAthI ghelA anelA saMsArI jIva A mArI strI, A mhArA putra, A mhArA sAnAnA khajAnA, A mhArAM ratna, A mhArUM dhana, A mhArA bhAi, A mhArUM ghara, A mhArA khAga bagIcA, A mhArA sevaka, A mhArA hAthI, A mhArA gheADA, A mhArI mATara, A mhArI mhena, A mhArA
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 169 jamAI, ityAdi rIte dara vakhate mahArUM mahArUM ne mahArUM ja joyA (bolyA, mAnyA) kare che. paraMtu e nirbhAgI jIva ema nathI jete ke A mhArUM maraNa, A mahane bALavAnAM lAkaDAM, A hune bALanArA agni, A mahArUM sUI javAnuM smazAna ItyAdi pratikULa vastuone lagAra paNa vicAra karatA nathI. A lekamAM meha (mamatA) ne laIne jIva kevA vicAra kare che te bInAne spaSTa jaNAvI che. tenuM rahasya e che ke-"huM" eTale A dukAna mahela lakSmI vigerene mAlIka huM chuM. A putrAdi parivAra mAro " che. ema "huM ane mArUM" A meha rAjAne maMtra che emAM "a-mama" A cAra akSare che. anAdi kAlathI meha rAjAne cAritra rAjAnI sAthe laDAI cAlyA kare che. pita pitAnuM lazkara (pakSa) vadhAravAne mATe maharAjA-moha pamADanAra strI vigere sAdhanane dekhADIne saMsArI jIvone meha pamADe che. ane cAritra rAjA cAritrane mahimA samajAvIne ghaNuM bhavya jIne potAnA pakSamAM kheMce che. ane kahe che ke mehanI jALamAM phasAzo nahi. mehanA ja pApe tamAre atyAra sudhI ghaNA durgatinA dukhe bhegavavA paDayA che. mATe ene vizvAsa rAkhaze nahi. moha rAjAe upara jaNAvele cAra akSarone maMtra japIne jagatane AMdhaLuM banAvyuM che. te maMtrane jItanAre nAruM, mama" A pAMca akSarane maMtra che. Ane artha e thAya che ke huM ghara vigere padArthone mAlIka nathI ane dhana vigere kSaNika vastuo mArI nathI. kAraNa ke huM
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 [ zrI vijayapaddhasUrikRtajanmatAM sAthe lAvyo nathI, ne para bhava jatAM sAthe laI javAne paNa nathI. parabhavamAM gayA pachI te padArtho yAda paNa AvatA nathI. A maMtrane vAraMvAra jApa karavAthI aMdhApo nAza pAme che. pariNAme jIve dekhatA thAya che. meha rAjAe cAlAkI e vAparI che ke zastra prayoga karavAmAM ghaNe TAIma lAge. mATe maMtra jApathI jIvane aMdha banAvI dIdhA. paNa cAritra rAjAnA samAgamathI te maMtrane jItanAra maMtra maLe, tene jApa karIne dekhatA thayelA jI maha-mamatAne saMga choDIne Atmahita karIne akSaya sukhavALA mokSane pAmyA. A bInAne dhyAnamAM rAkhIne bhavya chAe mamatAdi deSane tyAga kare, guNene saMcaya karIne AtmA rUpI suvarNane ujavala banAvavuM joIe. ema A lekamAMthI levA lAyaka hita zikSA jANavI. 30 - avataraNa-have kavi A lekamAM kaI purUSa pitAne maraNa kALa ghaNe najIka Avye jANIne kaI rIte bahu kheda kare che te vAta spaSTa jaNAve che - kaSTopArjitamatra vittamakhilaM, dhUte mayA yojitaM / 1 2 10 9 7 8 vidyA kaSTataraM guroradhigatA, vyApAritA kustutau // 13 14 15 16 pAraMparyasamAgatazca vinayo, vAmekSaNAyAM kRtaH / / 22 23 21 24 20 19 17 18 satpAtre kimahaM karomi vivazaH, kAle'dya nedIyasi // 31 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] propAnitaM=duHkhe karIne (duHkhA bhAgavIne) meLaveluM matra=du vitta dhana ahiM=sabaLu, badhuM sUte=jugAra (ramavA) mAM mayA=me yonitaM=joDayu, vAparI dIdhuM vidyA=vidyA dhRtara=dhRNAM kaSTa veThIne gutte:=gurU pAsethI adhigatA=meLavI vyApatA=vAparI, joDI prastutau asabhya rastuti garbhita 171 pAraMpacesamAnatazrva=tathA gurU pu raMparAthI meLavelA vinayA=vinaya vAmeLayAM=su dura netravALI strIenA bhAgeAmAM ( bhAgane mATe khuzAmata karavAmAM) zruta:=karyA sA>==satpAtramAM ji=zuM anuM=nuM jana=karI zakuM vivAH=parAdhIna banele jAhe=kALa, maraNu (Avye chate) ga=Aja nevI sa=najIka kAvyA banAvavAmAM, athavA khe!TI prazaMsA karavAmAM sacamAdika sAdhanArA pAtra uttama jANIe, traNa bheda tenA ratna pAtra samA jinezrvara dhArIe; munirAja kaMcana pAtra jevA heAMzathI nita sevIe, rUpya pAtra samA vratI te zrAvake saMbhArIe. 157 rUcidharA che. tAmrabhAjana jehavA nA bhUlIe, anukrame caDhatA utaratA tyAM dhanAdika cAjIe; dravya kharacI deva pUjata biMba zreSTha bharAvatA, jina maMdiza aMdhAvatA draSTAMta prAcIna bhAvatA. 158
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 [ zrI vijayapadhasUrikRtapAMca bhUSaNa jALavI bhejyAdine vahorAvatA, jJAnAdi sAdhana munivarene zrAddha haze ApatA, dravyAdine saMbhAratA ne pAMca dUSaNa TALatA; vAtsalya paNa vratI darzanInuM pUrNa raMge sAdhatA. 159 vidyA vinayathI meLavelI zreSTha pAtra viSe Thare, kAcA ghaDA jevA kupA ne kadI vidyA Thave; beu viNase ehathI zubha pAtramAM vinayI bane, ema karatA saphala dhanane jJAna guNa ne vinayane. 160 bhUlanArA mohathI paNa ema pastA kare, jugAramAM kaSTa lathuM dhana meM gumAvyuM savi are; gurathI laheluM kaSTa veThI nANa svArtha prasiddhine, pAmavAne vAparyuM kamathI maLelA vinayane. 161 strI sAdhavAne vAparyo dhana dha vinaya supAtramAM, joDyA nahI Avyo najIka A kALa nahi e jANamAM svAdhInatA bhAgI have satpAtramAM zuM vAparuM, pahelAM nahIM cetye are te ema pastA karU. 162 ghatathI dukhiyA thayelA nRpa nalAdika jANIe, kustutithI bhATa jevA lekamAM paMkAIe; durgati strInA vinayathI nizcaye A tattvane, dhArI hRdayamAM saphala karIe buddhithI dravyAdine. 163 akSarAtha-ghaNuM dukha veThIne meLaveluM dhana jugAramAM
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ svArtha sahita verAgyazataka] 173 gumAvI dIdhuM, gurU pAsethI mahA kALe meLavelI vidyA kharAba prazaMsA karavAmAM (bibhatsa kavitAo banAvavAmAM athavA beTI prazaMsA karavAmAM) vAparI, ane gurU paraMparAgatathI meLavela vinaya strI (nI khuzAmata karavA) mAM karI batAvyuM, have maraNa kALa najIka AvyuM tyAre parAdhIna banelo huM satpAtramAM zuM karI zakuM? eTale khedanI vAta e che ke huM maratI vakhate kaMI paNa sAruM kAma karI zakato nathI. 31 spaSTArthakaI eka purUSa yuvAvasthAmAM ghaNuM dhana kamAya paNa teNe jugArIonI sebata lAgavAthI jugArI banIne sarva mAla milakata jugAramAM uDAvI dIdhI. tathA e ja puruSe vidyAbhyAsa paNa ghaNe karyo, paraMtu e vidyAbhyAsane upayoga zaMgArI kavitAo ane stutigarbhita kAvya banAvI pite zRMgAra rasika banyA ane bIjAone paNa zaMgAra rasamAM uzkeyI, tathA rAjA mahArAjAo jevAnAM cheTI prazaMsAnAM kAvyo banAvI temane rIjhavavA lAgyA.temaja zaMgArI (eTale strI premI) hevAthI pitAnI strI rIsAI jAya tyAre tene prema meLavavA ane pArakI strIonA prema meLavavA khAtara ghaNA ghaNA kAlAvAlA AjIjI karI bahu namratA dekhADavAmAM vinayane upaga karyo. pachI jyAre e purUSa maraNa pathArIe paDe tyAre te A pramANe potAnI bhUlanI bAbatamAM bahu pastA kare che ke ahI meM mukhae yuvAnInAM dhana vidyA vinaya ke durUpayega karyo ? jugAramAM sarva milakta uDAvI dIdhI. vidyAne upaga bibhatsa vilAsI kAvyo banAvavAmAM ne beTI prazaMsAomAM karyo, ane badhe vinaya strInI pAse ja karI batAvyo, paraMtu satpAtramAM eka pAI
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174. [ zrI vijyapadhasUrikRtapaNa kharacI nahiM, sadgurUnI ke devanI stuti paNa karI nahi, ne deva gurUne vinaya paNa karyo nahiM. have maraNane paravaza e huM atyAre zuM karI zakuM? ahiM granthakAra kavine Azaya e che ke samaju janee satpAtramAM dAnAdika je kaMI karavAnuM hoya te maraNathI cetIne prathama ja karI levuM, kAraNa ke maraNa najIka AvyuM kaMI banI zakatuM nathI. dharmanAM kArya kAle karavAnAM hoya te Aje ane Aje karavAnAM hoya te atyAre ja karI levAM joIe 31 avataraNa-have kavi A lekamAM koI vairAgyavaMta purUSa daivane zrApa ApatA kaI jIvane upadeza kare che ke he bhavya jIva! karmane zrApa na ApatAM daivane zrApa Ape che e tArI mUDhatA che, te vAta jaNAve che- 4 5 6 5 3 9 7 8 10. AtmA yadviniyojito na vinaye, nograM tapaH praapito| na kSAntyA samalaMkRtaH pratikalaM satyena na prINitaH // tatvaM niMdasi naiva karmahatakaM, prApte kRtAMtakSaNe / 27, 28, 1 26 28 29 30 25 daivAyaiva dadAsi jIva ? nitarAM, zApaM vimUDho'si re - 22 | mAtmA AtmA (jIva) =nahi yada tapa =ugra tapane vinirita =je kApita =pamA ja nahi sAcA kSamA vaDe vinA=vinayamAM, mahaMta =zobhAvyo
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya vaDe spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 175 prativaraM dareka zabdamAM titakSaNe-kALa (mRtyu) ne satyena satya vaDe, sAcuM bolavA vaivAya uvadevane ja prati =prasanna karyo vANi Ape che lava he jIva! tatte - nitAM atyanta, ghaNo tya tuM rAd=zrApa vibhUtA=mUDha taiva nathI ja asi-tuMcha data nIca karma (kAma) ne ! are (A khedane sUcavanAra prAne prApta thaye, AvyA tyAre zabda che. he bhavya jIva! te vinayamAM je na tAre AtamA, tIvra tapa guNavaMta na karyo na dharI bhUSaNa kSamA nA dIpAvya khUza na karyo satya vacane uccarI, maraNa samaye pApa kRta nA niMdato ThIka nA karI. 164 ne dIe che zApa atizaya tehathI tuM mUDha che, ema mAnuM vinaya tapa satya kSamA sukhakAra che; jehavuM karIe lahIe tehavuM hita vacana e, citta dhArI Atmahita kara sAdhanane sevIe. 165 akSarArthahe jIva! huM AtmAne vinayamAM je nahiM, ugra tapa karyuM nahiM, hArA AtmAne kSamA rUpI ghareNAM vaDe zobhAve nahi, dareka zabda sAcuM bolI saMtoSa pamADe nahi, ane have jyAre maraNane samaya Avyo
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 [ zrI vijayapadhasUriktatyAre mULa kAraNabhUta evA hatyArA karmanI nindA na karatAM phakta daivane ja zrApa Ape che, are ! mane lAge che ke tuM mUDha (murkha che.) 32 spaSTAthe-jagatamAM lagabhaga ghaNAe jI evA hoya che ke jyAre kaMI duHkha mAthe AvI paDe athavA maraNa samaya najIka Ave tyAre he deva! teM A zuM karyuM? meM tyAre zo aparAdha karyo hate? vigere prakAre phakta devane ja elaMbhA (ThapakA) Ape che, paraMtu e duHkhe ke maraNanI utpatti zAthI thaI? A rIte duHkha vigerenA mULa kAraNane zodhatA nathI. kavi kahe che ke e badhAMnuM mULa kAraNa pUrva bhavamAM athavA A bhavamAM karelA karma ja che, te pApa karmane ja elaMbhe Apa joIe. kAraNa ke pApa karmanA udayathI AtmA avinayI krodhI jUTho ane tevA bIjA paNa darzaNavAle bane che. ane e avinayathI kodhathI ane jUThuM bolavAthI tathA tevA bIjA paNa pApa karavAthI mAthe aneka Aphata AvI paDe che, ane AkhI jIMdagI duHkhamAM jAya che, pachI jyAre maraNa Ave che tyAre te duHkha ane maraNanA mULa kAraNa asAtA vedanIya vigere karmane olaMbhe na ApatAM che deva! teM maraNa kema ApyuM? ema kahI daivane zrApa Ape che, paraMtu vartamAna sthitinA kAraNe bhUta karmodayane vicAra karatuM nathI, jethI prakAra kavi ahiM jIvane upadeza Ape che ke te pApa karmanA udayathI abhimAnI banI AtmAne namratAvALe na banAvya, krodhI banIne AtmAne kSamA guNathI zobhA nahi ane jUThA bele thaye paNa satya bhASaNathI
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 177 thatA Ana Mdane te bhegabyA nahi ane have maraNu vakhate daivane zrApa zuM kAma de che! thArAM pUrva bhavanAM karelAM karmonI nindA kara, kAraNa ke e khadhAmAM mULa kAraNabhUta hArAM pApa karma che ema kahI daivane zrApa na ApatAM karmonI ja nindA karavI joie e A aAkanu rahasya che. 3ra avataraNa--have kavi A mlAkamAM duniyAnI eka indrajALanuM svarUpa jaNAve che-- 4 3 1 5 6 bAlo yauvanasaMpadAparigataH, kSipraM kSitau lakSyate / 9 7 10 11 vRddhatvena yuvA jarApariNato, vyaktaM samAlokyate // 12 14 15 13 18 17 1 so'pi kvApi gataH kRtAntavazato, na jJAyate sarvathA / 25 22 21 19 20 26 23 24 1 pazyaitadyadi kautukaM kimaparaistairindrajAlaiH sakhe ? // 33 // vALa:=bALaka cauvanasaMpA=jIvAnInI zAbhA vaDe, yuvAvasthA vaDe rAta:=prApta thayelA; pAmelA kSipraM=zIghra, jaldI kSitau=pRthvImAM; jagatamAM cate dekhAya che vRddhatvana=dhaDapaNa vaDe cuvA juvAna purUSa navArNaLato=dhaDapaNane pAmelA 12 cata=spaSTa; najareAnajara samAjone dekhAya che sovi=te paNa Api=kayAMya paNa gata:=cAyeA gayA dvaitAntavarAtaH kALanA vazathI na zAyate=jaNAtuM nathI sarvathA kAi paNa rIte pazya = le pata =
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 [ zrI vijayapadrasUrikRtacara zAtavaMje kautuka jevAnuM | zaikta mana) thatuM hoya te jJA =IndrajALa vaDe kizuM =bIjuM rAhe mitra ! kaI vairAgI kahe nija mitrane hita buddhithI, he mitra? bIjA iMdrajAle dekhavA lAyaka nathI; e bagADe deha dhanane huM ja dekhADuM tane, hoya ketuka je tene te dekha tevI jAlane. 166 eka pahelAM hoya bAlaka laI juvAnI dIpa, zIdhra jagamAM te jaNAe avasare gharaDo tha; maraNa pAmI kayAM jAte ja jANamAM paNa nAvate, bhavya jIva A joI svane paNa pramAdI nA thatA. 167 akSarArtha-he mitra! have je Indra jALa jevAnuM kautuka hoya te A jagatanI IndrajALa che, ke jemAM nhAne bALaka hoya te zIdhra vana saMpadAne pAmelo dekhAya che, eTale yuvAna thAya che. vaLI e ja yuvAna jaladI vRddhAvasthA pAmIne spaSTa rIte gharaDo dekhAya che. vaLI te gharaDe thaIne paNa kALanA vazathI pachI kayAM cAlyA jAya te bilakula jaNAtuM nathI. A IndrajALa choDIne bIjI IndrajALamAM he mitra! zuM jovAnuM che? (arthAt bIjI mAyAjALamAM kaMI javAnuM nathI) 33.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSArtha hita vairAgyazataka ] 170 spaSTa -keI vairAgI purUSa khela tamAsA jevAnA zokhIna evA pitAnA mitrane zIkhAmaNa Ape che ke he mitra! tane tamAsA jevAne bahu zokha che, tethI te dararoja nATaka sInemA jevA jAya che, jAdugaranA jAdu khela jevA jAya che ne ujAgarA karI zarIra bagADI paisA khUTe mAge veDaphI (kharacI) nAkhe che, paraMtu e nATaka bhavAIo rAmalIlAo ne jAdugarIo badhI bahAranI che, duniyAne ThagIne paisA paDAvavAnI cAlabAjI che. kharuM nATaka kharI bhavAI kharI jAdugarI ne kharI rAmalIlA te A saMsAramAM ApaNuM pitAnI ja kharI rIte jovAnI che. te vicAra te kara ke nATaka vigeremAM jema eka ekaTara ghaDImAM strI banI teja ekaTara ghaDImAM rAjA bane che, te ghaDImAM bhikhArI bane che, ema veSa adalabadala karyA kare che, tema saMsArI jIva saMsAra rUpI thieTaramAM janma laI nhAne bALaka bane che. tyArabAda e ja bALaka thoDA vakhata bAda juvAna bane che, ane e ja juvAna cheDA vakhata bAda buTTo banI jAya che, ane buTTo banIne pachI thoDA vakhatamAM maraNa pAmI maDaduM banI jAya che. pachI te kyAM gaye tenI paNa khabara paDatI nathI. mATe AvI duniyAnI sAkSAta IndrajALa ApaNe pote ja batAvI rahyA chIe te pachI bIjI banAvaTI IndrajALa eTale nATaka vigere tamAsAo jevAnuM kAma zuM? pitAnI ja IndrajALa kevo che te te juo. e pramANe granthakAra kavie mitrane upadezanA rUpamAM A duniyAneja IndrajALa sarakhI kahI batAvI che. Ama kahevAne muddo e che ke, jagatamAM je je
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180. [[ zrI vijyapaddhatipheraphAra dekhAya che te potAnA karmane laIne ja bane che, ema samajIne bhavya jIe dharmAnuSThAnanI sAdhanA karavI, ane karmabaMdhanA kAraNethI alaga rahevuM. jethI saMsAra samudrane pAra pAmI zakAya. 33 avataraNa--have kavirAja A lekamAM karmanI vicitra lIlA samajAve che- dvAraM daMtimadaprabAhanivahairyeSAmabhUtpaMkilaM / / 11 12 13 8 9 10 1 7 prAsAbhAvavazAna saMcarati yadraMko'pi teSAM purH|| 16 17 18 17 21 20 15 ye'bhUvanvimukhAH svakukSibharaNe, teSAmakasmAdaho / 23 14 25 25 26 24 27 28 yA ca zrIriha dRzyate'tivipulA tatkarmalIlAyitam // 34 // tAra=daravAjA; darabAra; bAraNuM | saMvati ja nathI vaMtimavAda-hAthInA jharatA yatre madanA relAonA voDapi garIba bhIkhArI paNa nidai=samUha vaDe teSAM teonI epa jeonuM (nA, ne) pura =AgaLa - , amUkavatuM hatuM vii kAdavavALuM =jeo grAhAmaverA khAvAnA dhA- | mUva=hatA nyane paNa abhAva hovAthI; vimula-vimukha, asamartha khAvAne dhAnyane kALIo svami -pitAnuM peTa paNa nahi hevAthI bharavAmAM
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 spaSTA sahita vairAgyazataka] teva=tevAone caramAta=ekadama mo=AzcaryanI vAta che ke cA =vaLI je zrI lakSmI , =ahiM ahI mAnI vAta che ke ruttei dekhAya che ativiputrA ghaNI vizALa tat=te varmaDhIyata==karmanI ja lIlA (prabhAva, pratApa) che. ajaba lIlA karmanI pratyakSa jagamAM dIsatI, puNya udaye jemanI pAse akhaTa lakSmI hatI; sAhibImAM pUrNatA tio jemanA darabAramAM, hAI kari para svAra maLavA AvatA bahu ThAThamAM. 168 hasti kerA mada le darabAra keruM AMgaNuM, paMka vALuM thatuM hatuM paNa bhAgya palaTayuM temanuM pApa udaya pharI vaLyo sAMsA paDyA khAvA taNuM, raka paNa maLavA jatA nA mAna che lakSamI taNuM. 169 je hatA asamartha bharavA peTa paNa pitAtaNuM, Azcarya e je temane AvyuM aciMtye dhana ghaNuM; puNyano ja pratApa e cita karma phalane pAmIe, vAvIe jevuM laNIe tehavuM nA bhUlIe. 170 saMsAra thIeTara viSe raMge vividha palTAya che, aA jana Azcarya pAme jJAnathI samajAya che;
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 [ zrI vijayapadmasUriSkRta kama hAve jo nikAcita tA badhAe anubhave, hAya vAyaka na khasatA chUTakArA bhogave. 191 tIrthaM pati muni iMdra cakrI bhUpa sukhIyA zeThiyA, raka jaDa kannurUpa nekara tima nIrAgI prANiyA; rAgavatA mala duCla buddhimatA prANiyA, karmarUpI dAraDAe sarva jIvA tANiyA. 192 ka` phalane anubhave prabhu Adi malli jinezvarA, prabhu pAsa vIra bharata naresara bAhubali ala AkarA; brahmadatta sulUma pAMDava rAma lakSmaNa rAvaNe, tima jarA kuMvare tripuSThe pArvatIe izvare. 173 phulavAluAe nardiSeNe A kuMvara mahAmale, tema malayAsuMdarI zrIpAla mAtAe are karma vaza sukha duHkha laghA karyAM karatA cetIe, kamalanA bhAga kAle harSa zAka nA dhArIe. 174 pUjya jaMbU vaja svAmI zAlibhadra vakhANie, devakInA putra thAvA mudarzana vadIe ziva kuMvara sthalibhadra gaja tima avaMtI sukumAla e, atimukta megha sanatkumArAdika sukRta ghara mAnIe. 17pa
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] prabhu vIrane daI dAna ullAse ja sulasA revatI, jina nAma bAMdhe bAramA jina bhAva rAkhIne ati; kaLathI dai munirAjane dhana sArathe muni dAnathI, teDu bAMdhyuM neminAtha thayA vidita zubha zIlathI. 176 sArtha pati dhannA dIe dhI Adi prabhujI te thatA, atimukta hAve kaivalI iriyAvahI pratikrAmatA; kevalI DhaDhaNa thayA zubha bhAva mAdaka caratA, gurU prahAra sahI subhAve ziSya kevala pAmatA. 197 bhata nATaka karata bhAve muni aSADhA kevalI, munirAja kUragaDu kSamA guNathI huvA jhaTa kevalI; krodha cheDI prasannacaMdra munIza hAtA kevalI, hAya elAputra bhAve mASaSa muni kaivalI. 198 183 zubha azubha phala pAmanArA eha dRSTAMtA mane, rAkhatAM zubha hetu sevA pUrNa dhArI hane; dezathI ke sarvAthI paNa hAya jethI nirjarA, teha kAraNu sevanArA puNyavatA jana kharA. 179 akSarA--jeenAM gharanA khArAM vhelAM ( sArI sthitimAM ) hAthIonA jharatA maDhanA pravAhathI kAdava vALA thatA hatA, teone (pApa karmanA udayathI, hAla) khAvAnA annanA paNu abhAva thai javAthI keAI bhIkhArI paNa
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 [ zrI vijayapadhasUrikRtateonI AgaLa mAgavA Avato nathI, ane Azcarya che ke jeo pitAnuM peTa bharavAne paNa asamartha hatA teonI pAse vaLI ghaNuM vizALa lakSmI dekhAya che, aho! e sarva (badhA) karmanI ja lIlA che. 34 spaSyArthI-granthakAra kavi A lekamAM karmanI vicitra lIlA jaNAve che. juo karmanI lIlA kevI che. je rAjA mahArAjA vigere paisAdAranA darabAramAM mada bharyA hajAro hAthIo jhulatA hatA, ane te hAthIonA jharatA madanA pANIthI mahela-havelInAM AMgaNuMmAM kAdava kIcaDa thato hato, hajAra sevaka khamA khamA karatA, ratnonAM ane sonAnAM AbhUSaNe paNa DhagalA khaDakAya eTalAM khajAnAmAM hatAM. AvI sthitivALA chatAM paNa khedanI vAta che ke jayAre pApa karmane udaya thAya che tyAre e badhI sAhibI jeta jetAmAM cAlI jatAM peTa bharavAnA paNa sAMsA paDe che, ane AvA jIvane eka TaMka pUratuM paNa khAvAnuM maLatuM nathI. phATayuM kapaDuM paNa maLavAnI muzkelI hoya che, AvA prasaMge hAla nidhana thaI gaelA evA teonI pAse bhIkhArI paNa mAgavA jato nathI. evI bhikhArI hAlata vALAne paNa jyAre keI akasmata rIte puNya karmano udaya pragaTa thAya che tyAre aNadhArI athAga lamI maLI Ave che. ociMtA rAjavaibhava prApta thaI jAya che. jI e zrIpAla mahArAjano pitA hayAta hatA te vakhatane suMdara vaibhava ke hate. pitAnA maraNa bAda bALa avasthAmAM jaMgalamAM rakhaDatI mAtAnI durdazA, keDhiIAnA TeLAmAM regI banavuM,
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 185 tyAra khAda ekAeka rAjaputrI paraNavI ne tyAra bAda nava rANI sahita rAja vaibhavanuM prApta thavu. e pramANe rAjavaibhavamAMthI bhikhArI jevI hAlata thaIne punaH rAjavaibhAva maLe e kevA vicitra manAva? kharekhara A badhA anAva manavAmAM pUrva bhavamAM mAMdhelA pApa karma ane puNya karma ja kAraNa che bIju kaMi nathI. A zlAkanuM rahasya e che ke mahApuNyAye jainendra zAsanane pAmelA bhavya jIvAe AtmAMrNa tarapha lakSya rAkhIne kanu svarUpa jarUra vicAravuM joie. (1) karmanuM svarUpa kai rIte vicAravuM? (2) karma khaMdhanA kAraNA vistArathI kayA kayA kahyA che? (3) te kAraNeAthI kai rIte kevI bhAvanAthI bacI zakAya ? (4) A AtmA karmInA svarUpane yathArtha jANe che ema zAthI jANI zakAya ? (5) cha e vaizyAnuM svarUpa zuM? (6) dareka lezyAvALA jIvAnu svarUpa zuM (7) sAta sAdhaneAthI AyuSya ghaTe che te kayA kayA ? (8) temAM dareka sAdhanathI kAtu kAnuM AyuSya ghaTayuM? A AThe praznonA vistArathI spaSTa javAkha meM zrI saMvegamAlAmAM ane zrI zrAvaka dharma jAgarikAmAM ApyA che. te jANavAnI icchA vAlA bhavya jIvAe te ane graMthA jarUra manana karavA joie. dhanya che jenendra zAsanane, ane dhanya che te zAsanane pAmelA puNyazAlI bhavya jIvAne tathA je nirmala bhAvathI tenI niSa sevanA karI rahyA che, teo tA vizeSe karIne dhanyavAdane pAtra hAya, emAM navAI zI? AvA bhanya jIvA zrI jainAgamanA pratApe ja karmanA svarUpane jANe che, hRdayamAM utAre
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 [ zrI vijayapadhasUrikRtache, karma bAMdhatAM sAvacetI rAkhIne jethI karma baMdha na thAya athavA ocho thAya, tevI pravRtti kare che. jenAgama ja karmanA svarUpane saMpUrNa rIte jaNAvI zake che. kAraNa ke te Agamana kahenArA prAtaHsmaraNIya parama pUjya zrI tIrthakara de che. te tAraka prabhu devanI vANune zrI gaNadhara bhagavaMte aMga sUtramAM jaNAvI dIdhI. temAM daSTivAdanA aMga bhUta karma pravAdamAM bahu ja vistArathI jaNAvI hatI, temAMthI uddhAra karIne zrI caMdramahattarAdi mahA purUe paMcasaMgraha karmaprakRti karmagraMtha vigere graMthamAM spaSTa rIte jaNAvI hatI. te graMtho dvArA hAla paNa karma svarUpane jANI zakAya che. AvA graMthamAMthI sAra laIne bAla chanA u5kArane mATe TUMkAmAM karma svarUpa jaNAvIe chIe. te A pramANe (1) rAja ane raMkamAM (2) buddhimAna ane jaDa purUSamAM (3) rUpavaMtamAM ane kurUpa purUSamAM (4) dhanavAnamAM ane nirdhanamAM (5) balavaMtamAM ane durbala purUSamAM (6) narega (AregyavaMta) purUSamAM ane rogathI rIbAtA purUSamAM (7) subhaga badhAne hAle lAge evA) rUSamAM ane tethI ulaTA svarUpavALA (jonArane aLakhAmaNuM lAge evA) purUSamAM manuSyapaNuM to eka sarakhuM joIe chIe, chatAM (1) eka mANasa rAjA thaIne rAjyaRddhi vigere rAjavaibhava jogavI rahyo che, ane bIje mANasa rAMka je dekhAya che, temaja (2) eka mANasa tIvra buddhizAlI (zrI abhayakumAra maMtrInI jeva) hoya che ane bIjo mANasa nibuddhi hoya che. (3)
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] 187 eka mANasa uttama rUpavaMta hoya che ane bIjo mANasa karUpa (dekhAvamAM kharAba AkRtivALa) dekhAya che. (4) eka mANasanI pAse ghaNuM lakSmI hoya che. jenA pratApe rahevAne suMdara bagIcAthI zobhAyamAna mahela hoya che, paheravAne rezamI lugaDAM maLe che, khAvAne mana gamatAM suMdara svAdiSTa bhejana pAme che. tyAre bIje mANasa nirdhana hevAthI tene rahevAne jhuMpaDInuM paNa ThekANuM hotuM nathI. paheravAne lugaDAM ane khAvAne peTa pUratuM anAja paNa maLI zakatAM nathI. (5) eka mANasa "dayALu svabhAva, zrI jinapUjA vigere dhArmika kriyA karanArA bhavya jIne yathAzakti madada devI" vigere kAraNothI varyAntarAya karmane kSayapazama karIne apUrva pagalika zakti guNa pAmela hevAthI mahA balavaMta (parAkramI) dekhAya che ane bIjAne varyAntarAya karmane udaya cAlu hovAthI te zaktihIna (durbala) dekhAya che. (6) eka mANasa kSaya bhagaMdara kedra vigerenI tIvra vedanA bhegavI rahyo che. ane bIjA mANasane emAMnuM kaMI paNa dekhAtuM nathI. eTale "lagAra mAthuM dukhavA Ave" eTalI paNa pIDA hatI nathI. ahIM yAda rAkhavuM ke azAtA vedanIyanA udayathI jIvane duHkha bhogavavuM paDe. ane zAtA vedanIyanA udayathI sukha bhegavAya. A pramANe je babbe vyaktimAM taphAvata (rUpa kArya) dekhAya che, tenuM koI paNa kAraNa hovuM ja joIe. kAraNake nyAya ema spaSTapaNe jAhera kare che ke kAraNa vinA kArya thaI zake ja nahi. jevuM kAraNa hoya tevuM ja kArya hoI zake. lIMbaDAnuM bI vAvyuM hoya, temAMthI zelaDIne sAThe thAyaja
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 [ zrI vijayapadmasUriSkRta nahi. kAraNake ghelaDInuM kAraNa te cheja nahi. upara jaNAvelI mInAmAM jainadarzana ema jaNAve che ke karmanA prabhAve te adhu' ane che. jyAre kama sAkhIta thayuM, te tene laIne jIva paNa sAmIta thaI zake che. kAraNake mithyAtva, avirati, kaSAya ane ceAgathI je karAya te karma kahevAya, AmAM samajavAnuM e ke koM vinA kriyA thaI zake ja nahi. ane te dehadhArIja hAvA joie. daMDa vinAnA mANasa karI zakeja nahi, vastusthiti Ama heAvAthI izvarane kartA tarIke mAnI zakAya ja nahi. A bInAne aMge nIce jaNAvelA leAka Teko Ape che. te A pramANe-- // sArvaviauhitavruttam // kSmAbhRdraGkakayormanIpijaDayoH sadrUpanIrUpayo: / zrImadurgatayorbalAbalavatornI rogarogArttayoH // saubhAgyAsubhagatva saMgamajuSAstulye'pi nRtve'ntaraM / yattatkarmanibaMdhanaM tadapi no jIvaM vinA yuktimat // 1 // (A zvAkanA spaSTA upara jaNAvI dIdhA che.) bIjA zAstromAM A karmane aSTa kahIne varNavyuM che, teo ema kahe che. 1 deva (2) manuSya (3) tiryaMca (4) nAraka A badhAmAM AtmApaNu te eka sarakhI rIte rahyuM che, chatAM eka jIva deva paNe upaje, bIjo manuSya thAya, trIjo tiryaMca thAya, ane ceAthA nAraka thAya, AvI vicitratA (du juduM svarUpa) jene laIne thAya che, te kama evI bIjI
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 189 saMjJA ( nAma )ne dhAraNa karAvanAra aDhaSTanA prabhAva jANavA. A karma eka prakAranuM na hoya, paNa (citra eTale) aneka prakAranu che ema zrI pAMcasaMgraha vigere aneka kAma graMthika zAstronA AdhAre kahI zakAya. A khAkhatamAM jIe sAkSipAThaaatmtvenaavishissttsy, vaicitryaM tasya yadvazAt // narAdirUpaM taccitramadRSTaM karmasaMjJitam // 1 // A khAkhatamAM paurANikA ( purANane mAnanArAe ) paNa AnAkAnI karatAja nathI. teo paNa ema spaSTa jAhera kare che ke (1) nidhAnamAM (bhaMDAramAM) jevA krame padArtho geAThavyA hAya, te krame hAthamAM Ave, tema kanA phUlanI AkhatamAM paNa tevuM ja che. eTale jevA jevA kama karyo hAya, tene anusAre tevI tevI buddhi (vicAra) udbhave che ( thAya che. ) (2) huM yudhiSThira ! manuSyA je pUrve karelAM ( helAM AMdhelA ) karma yAda karatA nathI te daiva kahevAya che. eTale karmanA aSTa, deva e paryAyavAcaka zabda che. emAM abheda lagAra paNa nathI. (3) ApaNI upara rAjI thayelA bhAIma dha nAstadAra ApaNuM bhaluM kare che, ane krodhAyamAna thayelA duzmanA ApaNuM gUrU kare che, ema mAnavuM e geravyAjakhI che. kAraNa ke ApaNe jevA karma karIe tevA phala pAmIe. kahevata paNa ema kahe che ke " vAve tevuM laNe, ne kare tevu pAme " A AkhatamAM purAvA A pramANe jANavA. yathA yathA pUrvakRtasya karmaNaH, phalaM nidhAnasthamivAvatiSThate //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadharitatthaa tathA tatpatipAdanodyatA, pradIpahasteva matiH pravartate // 1 // yadyatpurA kRtaM karma, na smaraMtIha maanvaaH|| tadidaM pANDavajyeSTha !, daivmitybhidhiiyte||2|| kurivAra mitrA, suva rAtrava: | na hIme tatkariSyaMti, yanna pUrva kRtaM tvayA // 3 // (A traNe lekane spaSTAI pahelAM jaNAvI dIdhuM che) bauddha darzanane mAnanArA jIva paNa karmanA phalane jarUra svIkAre che. zrAddha pitAnA bhikSuo (zi) ne kahyuM kehe bhikSuo ! AjathI ekANumAM kalpane viSe meM bhAle mArIne eka purUSane mArI nAMkhyuM hatuM, tenAthI je karma baMdhAyuM, tenA udayathI (phala rUpe) hAla huM page vIMdhA chuM. A bAbatamAM jue purA A pramANe che. ita ekanavatau kalpe, zaktyA meM puruSo hataH / tena karmavipAkena, pAde viddho'smi bhikSavaH ! // 1 // je padArthamAM varNa gaMdha rasa sparzadi guNe rahelA hoya te mUrta athavA rUpI kahevAya, ane jemAM varNAdi paidgalika guNe na hoya, te amUrta athavA arUpI kahevAya. 1 jainadarzanamAM jema yuga, pUrva vigere kAlanA bheda jaNAvyA che, te A kAla vizeSa kahevAya.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 spaSTA sahita vairAgyazataka ] prazna-karma mUrNa che ke amUrta ? uttara-karma e mUrta padArtha che. kAraNa ke padmalika padArtha che. praznakarmane amUrta mAnIe to temAM vadhe che ? uttara-karmane amUrta na mAnI zakAya, kAraNa ke je amUrta mAnIe te jema AkAza vigere amUrta padArtho AtmAne anugraha (lAbha) ane upaghAta (geralAbha) na karI zake, ema karmathI paNa anugrahAdi na thavA joIe, ane tevA anugraha vigere te pratyakSa dekhAya che. te A pramANe - zAtA vedanIya karmanA udayathI jIva sukhane ane azAtAnA udayathI dukhane anubhave che, ema bIjA karmomAM paNa samajavuM. A bAbatamAM zrI vizeSAvazyakamAM kahyuM che ke anne u amuttaM ciya, kammaM maNaMti vAsaNArUvaM // taM tu na jujjai tatto, uvadhAyANuggahAbhAvA // 1 // nAgAsaM uvaghAyaM, aNuggaraM vAvi kuNai sattANaM // ityaadi| A karma pravAha (tamAma jIva samudAya) nI apekSAe anAdi che, eTale jIvanI sAthe tene saMbaMdha amuka TAIme thaye, ema na kahI zakAya, mATe Adi (zarUAta) vinAnuM kahevAya, ane je sAdi mAnIe to ema thavuM joIe ke pahelAM ja karmorahita hatA, ne pachI akarmaka jIvane karmane saMbaMdha thaye." AvuM akarmakapaNuM siddhomAM paNa
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19ra | zrI vijyapadhasUrikRtarahyuM che, te temane paNa kamane saMbaMdha ve joIe, chatAM thate te nathI, ane je ema bane te mukta ane amuktamAM pharakaze? A aniSTaprasaMga thAya, mATe pravAhanI apekSAe karmane sAdi na mAnavuM joIe. karma anAdi che ema kahyuM e vyAjabI che. kahyuM che ke-"mAthe te vaLa" prazna-e pramANe jIvana ane karmane saMbaMdha je. anAdi mAnIe te tene viga zI rIte thAya? uttara-bhalene baMnene saMga anAdi hoya, te paNa sAdhanane laIne jIva karmathI chUTe thaI zake che. A bAbatamAM khANamAM rahelA (mATImAM bhaLelA) sonAnuM daSTAMta yAda rAkhavA jevuM che, te A pramANe -- khANamAM senAne ane mATI (patthara) ne saMbaMdha anAdi kAlathI che, chatAM tene je agni dvArA dhamAvIe te tarata kiTTI jUdI paDI jAya, ane sonuM paNa alaga thaI jAya che. ahIM jema dhamanAdi sAdhanathI senuM pattharathI alaga karI zakAya che, ema (sonA jeva) jIva jJAna darzana cAritra dhyAna rUpa agni vigere sAdhanenI madadathI (patthara samAna) karmathI jUda thaI zake che. A bAbatamAM jue purA A pramANe che. zrI vizeSAvazyakanI 119 mI mAthAmAM kahyuM che ke - jaha iha ya kaMcaNovala-saMyogo'NAisaMtaigaovi // vucchiujai sovAya, taha jogo jIvakammANaM // 1919 // daza draSTAMte durlabha evA uttama mAnava jIvanane pAmIne
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 193 ApaNe vicAravuM joie ke kayA upAyAthI pahelAM kahelAM svarUpavAlA kanA saMbaMdha dUra karI zakAya ? A praznaneA javAba e che ke zrI jainAgamamAM kahyuM che ke sarva virati dezavirati upadhAna pauSadha vigere uttama sAdhanAne pUrNa ullAsathI sevanArA bhavya jIvA kanA saMbaMdha jarUra dUra karI zake che. tevA keTalAeka mahApurUSAnI TUMkI mInA A pramANe jANavI:-- 1. bharata mahArAjA-anityabhAvanAthI ArisA bhuvanamAM kevala jJAna pAmyA. A vakhate temanI uMmara 83 lAkha pUrva jeTalI vItI gai hatI, kevalI thayA mAda eka lAkha pUrva sudhI kevalIpaNe vicarI ghaNAM jIvAne muktimArganA musAphara banAvI siddha thayA. temanuM AyuSya 84 lAkha pUrvanuM hatuM. brAhmI suMdarInuM paNa teTaluM ja AyuSya hatuM. ema zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che. A prasaMge yAda rAkhavuM ke jyAre zrI RSabhaprabhunI ummara cha lAkha pUrva pramANu thaI tyAre bharata cakravattinA janma thayA hatA. pAMcasA dhanuSya pramANa dehavALA te bharata mahArAjA 77 lAkha pUrva sudhI kumArapaNe rahyA. A sIttotera lAkha pUrva sAkhIta karavA mATe yukti e che ke zrI RSabhadeva prabhunI uMmara jyAre 6 lAkha pUrvanI thaI tyAre bharata mahArAjAnA janma thayA. ane te prabhunI 83 lAkha pUrvanI uMmara jyAre thai tyAre bharata mahArAjA cakravattI thayA ane prabhudeve dIkSA lIdhI. tethI 83 mAMthI 6 khAda karavAthI 77 lAkha Ave che. tyAra bAda bharatamahArAjA 1 13
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayadrasUrikRtahajAra varSa sudhI maMDalika rAjApaNe rahyA. tyAra bAda cha khaMDane sAdhavAmAM 60 hajAra varSa gayA ane jemAM eka hajAra varSa ochA che evA 12 lAkha pUrva sudhI cakravartipaNAmAM rahyA. AnA aMta bhAgamAM kevalI thaI ghaNe kAla pRthvI tala upara vicarI chevaTe siddha thayA e vAta pahelAM paNa kahI che. vizeSa bInA zrI bhAvanA ka5latAmAMthI tathA zrI dezanAciMtAmaNimAMthI joI levI. 2. DhaDhaNamuni-prabhuzrI neminAthanA te ziSya hatA. modakane cUre karatAM zubha bhAvanA vadhatA kevalI thayA. 3 aMDarUdrAcAryanA ziSya-gurUnA prahArane kSamA rAkhI sahana karatAM zubha bhAvanAthI kevalI thayA. kevalIne khamAvatAM gurUmahArAja paNa kevalajJAna pAmyA. 4 aSADhAmuni-bharata mahArAjAnuM nATaka karatAM zubha bhAvanAe kevalI thayA. 5 muni kUragaDu-kSamA guNathI kevalI thayA. 6 prasannacaMdra rAjarSi-odhane tyAga karI kevalI thayA. 7. elAputra-vasaMtapura nagaramAM nATaka karatAM zuddha bhAvanAe kevalI thayA. 8 mAlatuSamunisthiratA samatA vigere guNothI kevalajJAna pAmyA. 9. baMdhaka sUrinA pAMcase ziSya-ghANImAM pIlanArA pAlakanI upara samatAbhAva rAkhatAM kevalI thayA. 10. sukezala muni -kIrtidhara muni-peTa khAtI vAghaNanI upara samatA bhAva rAkhI kevalI thayA. 11. mahAbala kumAra-lAkaDAM goThavIne pitAne bALatI kanakavatInI upara samatA bhAva rAkhatAM kevalI thayA. 13. gajasukumAla-saumila brAhmaNanA upasargane sahana karI kevalI thayA. 14. zrI atimukta munivara-IriyAvahI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka] 195 pratikamatAM kevalI thayA. 15. dararoja sAta hatyA karanAra arjunamAlI kSamAM guNathI kevalI thayA 16. cilAtI putrasusamAnuM mastaka hAthamAM laIne cAlyA jAya che. rastAmAM munie kahelA upazama viveka saMvara A traNa padane vicAra karatAM sanmArgane sAdhI sukhiyA thayA. 17. munipati mahArAja-agnine upasarga sahIne sadgatinA sukha pAmyA. 18. avaMti sukumAla-nalinI gulma adhyayana sAMbhaLI saMyama sAdhIne nalinI gulma vimAnamAM devatAI sukha pAmyA. 19 jaMbUsvAmI-navANuM koDa sevaiyA tathA ATha nArIne tyAga karI saMyama laIne muktinA sukha pAmyA. 20 zrI vajAsvAmijIbAlya vayamAM saMyamanI sAdhanA karI Atmahita karyuM. eka karoDa senaiyA sAthe rUkimaNa kanyAne detAM zeThane samajAvI rukimaNane sAdhvI banAvI. zrI vajasvAmijIne janma. vI. ni. saM. 46 mAM thaye hate. teja sAlamAM temanA pitA dhanagirijIe dIkSA lIdhI hatI. temanI (vA 0 nI) dIkSA vi. ni. saM. 504 mAM, ane pa16 mAM AcArya padavI ane 548 mAM yuga pradhAna padavI thaI hatI. temaNe saM0 578 mAM zrI zatruMjayano upadrava dUra karyo. temaja jAvaDazAnI pAse temaNe zrI zatruMjayane uddhAra karAvyuM. vI. nisaM. 584 mAM rathAvatta girinI upara anazana karI sva. gayA. yAda rAkhavuM ke vIra saMvatamAM ane vikrama saMvatamAM 470 varSane pharaka che. ane IsavI sanamAM tathA vikrama saMvatamAM 56 chappana varSane pharaka che. 21 zAlibhadra- batrIsa strIo ane devatAI Rddhine tyAga karI saMyama sAdhIne
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijyapadhasUritasarvArthasiddhi vimAnanI deva Rddhi meLavI 22. temanA banevI dhannAjI- 8 strIoe hasatAM hasatAM kahyuM ke je saMyama levuM sahela hoya, te tame kema letA nathI. te ja vakhate AThe strIone eka sAthe tyAga karI dIkSA laIne zuddha rIte pALIne deva thayA. 34 avataraNa-have kavi A lekamAM maraNa pAmyA pachI jIvanI sAthe puNya ne pApa e be ja vastu jAya che bIjuM kaMI paNa jIva sAthe laI jatuM nathI te vAta jaNAve che - have kavi e ja vAta 2 : nA'patyAni na vittAni, na saudhAni bhavaMtyaho / 12 11 4 mRtyunA nIyamAnasya, puNyapApe paraM puraH // 35 // na=nahi, nathI nIyamAnaci=parabhavamAM laI ja sAtyani-putra putrIo vAtA (jata) jIvanI vijJAni dhana saMpattio puthapAve puNya ne pApa taidhAni=Ara, baMgalA avantikathAya, thatA =paratu, paNa AzcaryanI vAta che ke puraH=AgaLa thanAra, sAthe AvamRtyunA mRtyu vaDe nAra saMsArI jana ciMtA kare putrAdinI ne dravyanI, mahela bAga banAvavAnI paNa kare nA mRtyunI; jeha jamyA teha maraze Ayu nija pUruM thatAM, putrAdi dhana prAsAda sAthe nAvatA parabhava jatAM. 180
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 17 putrAdi kAje pApa karatA vividha saMsArI jane, dhana lAbha rakSaNa pramukha mAMhI kaleza anubhavatA ghaNe; majabUta pAyo mahelano naMkhAvatA tima anyane, batalAvatA rAjI thatA suNI anyanA stuti vacanane. 181 putrAdi saghalA dravyane prAsAdane paNa bhegave, paNa pApa phalane eka karanArA manuSya anubhave; pApane kSaya thAya jethI teha kAryo sAdhIe, karmaphalane anubhavaMtA dhairya na kadI gumAvIe. 182 akSarArtha--ahe! ghaNuM AzcaryanI vAta che ke mRtyu jyAre jIvane bIjA bhavamAM laI jAya che tyAre A bhavamAM karelAM puNya ane pApa e be ja jIvanI AgaLa thAya che. (jIvanI sAthe jAya che, paraMtu ahiM meLavelA putrAdi parivAra ghaNuM Rddhi ane bAMdhelI havelIo vigeremAMnuM kaMI paNa AgaLa thatuM nathI eTale sAthe jatuM nathI; (paNa ahiM ne ahiM ja paDayuM rahe che.) 35 spaSTArtha-jagatanA ja pitAnuM saghaLuM jIvana dhana delata meLavavA ane strI putra vigere parivAra pAchaLa gALe che, moTAM moTAM makAne-bilDiMga bAMdhe che, suMdara bAgabagIcA banAve che. e badhuM meLavatI vakhate ane tene kSaNika upaga karatI vakhate ema ja samaje che ke jANe
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 [ zrI vijayapadhasUrikRtaA badhuM mahArUM pitAnuM che, ne mArI pAse ja kAyama rahevAnuM che, ane e sarva vaibhava meLavavAmAM lAgelAMbAMdhelAM pApa karmane vicAra sarakho paNa karato nathI. mahArUM mahAkuM karIne meLavela vaibho keTalAkane te jIvatAM ja phanA thaI jAya che, ane maraNa vakhate te zarIra paNa choDIne javAnuM che te vaibhavomAMnuM sAthe zuM AvavAnuM che? kadAca sAthe Ave te zmazAna sudhI kharI hAMllI, bALI mUkavAnAM lAkaDAM, vAMsanI ThAThaDI ane oDhADeluM khAMpaNanuM kapaDuM. A sivAya bIjAM gharabAra ane mAla milakta vigere to zamazAna sudhIe AvavAnA nathI. tyAre have parabhava jatAM sAthe AvanAra koNa? te ja granthakAra kavi A lekamAM jaNAve che ke jIve A bhavamAM je pApa karyo haze ane puNya karma karyA haze te ja sAthe Avaze, arthAt pApI jIvanI sAthe pApa Avaze ne puNyazALI jIvanI sAthe puNya Avaze. mATe ahiM upadeza e che ke bhavya jIve A bhavamAM puNya karmo ja upArjana karavAM ke jethI parabhavamAM sulabhabodhi thavAya ane Arya kSetrAdi mokSanA sAdhana maLe. puNya ane pApanA paNa be be bheda che. eTale (1) puNyAnubaMdhi puNya (2) pApAnubaMdhi puNya. (3) puNyAnubaMdhi pApa. (4) pApanubaMdhi pApa. AnuM spaSTa svarUpa zrI bhAvanA kalapalatAmAMthI jANa levuM. ahIM kavi zikhAmaNa Ape che ke putrAdi parivAranI bAbatamAM paNa prabhu zAsana rasika bhavya jIvae nirlepa paNuM jarUra rAkhavuM joIe. ane AtmaSTi na bhUlavI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 199 joIe. kAraNa ke kharUM samyagdaSTipaNuM te pramANe vartana vAthI ja zobhe che. samyagdaSTi che e vAta jarUra yAda rAkhe che ke saMsAramAM sau svArthanA ja sagAM che. jyAM sudhI svArtha siddhi na thaI hoya, tyAM sudhI uparanI daSTithI ja (dekhADavA mAtra) mAMho mAMhe lAgaNI jaNAvAya che. A svArthipaNAnI bAbatane spaSTa samajAvavAne meM zrI dezanA ciMtAmaNinA pahelA bhAgamAM eka DezInuM daSTAMta jaNAvyuM che. te tyAMthI joI levuM. tathA nibhaMgI jIvane dhana maLavAnA prasaMge paNa dabuddhi jAge che. te bAbatamAM eka nAnakaDuM daSTAMta A pramANe jANavuM. vimAnamAM besIne vidyAdhara ane tenI strI cAlyA jAya che. nIcenA bhAgamAM cAlyA jatA eka garIbane joIne vidyAdharanI strI potAnA patine kahe che ke A garIbanuM bhaluM kare, ene kaMI dAna daIne sukhI kare. vidyAdhara kahe huM tArA kahevA mujaba karavA taiyAra chuM, paNa tenA bhAgyamAM lakSmI nathI. vidyAdharanI strI kahe tamAre dAna devuM nathI mATe, Ama bole che. strInA A vacana sAMbhaLIne vidyAdhare je raste te garIba mANasa cAlyo Ave che tenA AgalanA bhAgamAM eka dareNuM mUkayuM. Ama karavAmAM vidyAdhara pitAnI strIne e jaNAvavA mAgato hato ke anukrame A garIba mANasa cAlatA cAlatA ghareNAnI pAse Avaze ane te laI leze. ane strInI AgaLa mArI kaMjUsAI nahi gaNAya paNa banyuM evuM ke pelA garIba mANasane ghareNAMnI najIka AvyA pahelAM ja evo vicAra AvyA ke "AMdhaLA kema
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 [ zrI vijayapadmasUriSkRta cAlatA haze? ' A vicAre te AMkha mIcIne cAlavA lAgyA. tevAmAM ghareNuM pAchaLa rahI gayuM ane pAte AgaLa cAlyeA gayA. A banAva dekhADIne vidyAdhare strIne sAbIta karAvI dIdhuM ke satbuddhi ane lakSmI ane bhAgyane AdhIna che. A lakSmI tA vinazvara che. ane ahIM ja rahevAnI che. uttama cAritrAdi bhAva lakSmIthI ja mAkSanA sukha maLI zake che. kavie ahIM mhelanu nAma Apyu che te ema jaNAve che ke mAThu vaza sa*sArI jIvA gaMbhIramAM gaMbhIra bhUla karI rahyA che. dhanane ThekANe pADavA mATe jyAre mahela baMdhAve che, tyAre bahu ja kALajI rAkhIne pANI chAMTI mhelanA majabUta pAyA nAMkhe che. pachI te anukrame taiyAra thAya, tyAre baMdhAvanAra mAlIka tene joI joIne rAjI thAya che, kaI bhUla cUka rahI gai che ke nahi? tenA nirNaya karavA khIjAne khatAve che, paNa te jovA AvanArA tenA jevA ja khIna anubhavI khuzAmatIyA hatA tethI huM zeTha! tame mhela bahu ja sArA dhAnya che' ema kahIne cAlyA jatA hatA, ne zeThe prazaMsA sAMbhaLIne manamAM phUlAI jatA hatA. eka vakhata zeThajI eka mahAtmAne makAna batAvavA mATe mahuja ja vinaMti karIne lAvyA, mahAtmA AvyA. zeThe mhelanI badhI bInA jaNAvI paNa mahAtmA kaI khelatA nathI. tyAre zeTha kahe che ke, kema mahArAja ! kai Ale tA e karyo tyAre mahAtmAe kharA. bahu ja Agraha dhanaghelA jIvanA hitanI khAtara jaNAvyuM ke huM zeTha! tuM ema kahe che ke, AnA pAyA majabUta nAMkhyA che, paNa teM tArA
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAthe sahita vairAgyazataka ] - ra01 pAyAne vicAra karyo? A mahelane daravAje mULe e ThIka nathI karyuM. kAraNa ke eka divase eja daravAjethI tArA kuTuMbIo tane kADhIne zmazAnamAM laI jaze, he zeTha! kaMI samaje? zA mATe mAyAmAM phalAo che? khare mahela te mikSa che, tene meLavavA prayatna karo, ame nispRhI chIe mATe ja tamArA bhalAne mATe satya mArga jaNAvIe chIe. sarakhe sarakhA AzAnA gulAma jIvo sAcI bInA kahI zake ja nahi. A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya e AtmAnA doSone dUra karavA ane mokSa mArgane sAdhIne siddhinA sukha meLavavA joIe. e A lekanuM rahasya che. 35 avataraNa--have graMthakAra kavi A lokamAM dharmanAM kArya jema bane tema jaldI karI levA joIe, kAraNa ke zubha kAryo mutavI rAkhavAmAM vacamAM kALa AvIne kayAre jhaDapI jaze tenI keIne khabara nathI. te vAta jaNAve che bUte'haMkRtinigrahaM sadutayA pazcAtkariSyAmyahaM / podyanmAravikArakaMdakadanaM paMcendriyANAM jayAt // 10 9 8 vyAmohaprasarAvarodhanavidhi sadhdhyAnato lIlayA / 17 18 10 11 12 13 15 14 no jAnAti hariSyatIha hatakaH, kAlo'ntarAle kila
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 [ zrI vipadmasurikRtakUte kahe che prati phelAvAne gati ahaMkArane avarodhanavidha=aTakAvavAnuM ninagraha, jaya kArya mRdutA =namrapaNu vaDe vacAnato-eSTha dhyAnathI pazcAta=pachI TI lIlA mAtramAM ramata thimikakarIza mAtramAM, jota jotAmAM huM no jJAnAti-jANa nathI. ko ugatA sthiti harI leze, upADI mAvivAra kAmadevanA vikAra aMkurAnuM phu=ahiM vanaM-vinAza tA=hatyAre niyA=pAMca indriyanA TikakALa jayAtaviyathI katAruM vacamAM cAmo-mehanA lisTa nizcaya ajJAnathI ne mehathI saMsArI jana ima bolatA, huM pachI jItIza madane zreSTha dhArI namratA pAMca jItI IdriyAne sarva kAma vikArane, rikIza dhAne jota jotAM moha kerA vegane. 183 zekhacallInA vicAro ema karate jAya che, tyAM acAnaka kAla tene jhaTa upADI jAya che, he jIva! tevuM tuM karIza nA svapara hitane sAdhaje, samatA kSamA nija guNa ramaNatA cittamAM nita rAkhaje. 184
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] - 203 akSarAthajagatanA vyavasAyamAM guMthAyale manuSya kahe che ke huM namratA rUpI zastra vaDe ahaMkArane vijaya pachI karIza, tathA pAMce IndriyonuM damana karI kAmadevanA vikArenA ugatA aMkurAone nAza pAchaLathI (amuka mudata bAda) karIza, temaja nirmaLa dhyAna vaDe mohanA phelAvAne aTakAvI devAnuM kAma paNuM pAchaLathI karIza. (e pramANe dharmanAM kAma kALa vilaMbe karavAnuM kahe che) paratu e jANato nathI ke A jagatamAM hatyAro kALa AvIne mahane vacamAMthI ja upADI jaze 36 spaSTArtha-duniyAnA vyavahAronI jALamAM guMthAyelo manuSya ghaNIvAra ema vicAre che ke A saMsAranI mAyA jALa cheDavA lAyaka che ne devagurUnI bhakti, dharmanAM anuSThAna vigere sAdhanene sevIne para bhavanuM bhAtu bAMdhIe, paraMtu A vakhate A kAma adhUruM che te pUruM karI lauM ne A A vakhate A kAma adhUruM che te pUruM karI lauM, tyAra bAda gurUdevane vinaya karI namratAthI ahaMkAra zatru jItIza, pAMca IndriyonuM damana karI ugatA kAma vikArenA aMkurAne nAza karI zRMgArI vilAso tyAga karIza ane nirmaLa dharma dhyAna tathA zukala dhyAnathI mehane phelAve aTakAvI mArA AtmAnuM kalyANa karIza. ema vicAramAM ne vicAramAM pitAnA jIvanane ghaNo khare kALa vItAvI de che ane ociMte kALa AvIne upADI jAya che eTale Aukhu pUruM thatAM para bhavamAM javuM paDe che, ne kAma te sarva adhUrAM ne adhUrAM paDayAM rahe che, evA vicAramAM ne vicAramAM acAnaka
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 [ zrI vijayapadmasUriSkRta jhaDapAI jatA purUSone uddezIne ahiM kavi upadeza Ape che ke-he bhAI! tuM dharma karavAne mATe tArIkhA upara tArIkhA nAkhyuM jAya che paNa vicAra teA kara ke kALa kayAre AvIne jhaDapI leze tenI tane khabara che? ane duniyAnAM badhAM kAma pUrAM kAie karyo che ? e tA sadAkALa adhUrAM ja rahevAnAM. mATe huM manuSya! tuM dharma kArya karavAmAM e rIte kALa vilaMba karIza nahi e A leAkanu rahasya che. 36 avataraNa--jagatamAM moTA meTA samatha purUSA paNa kALanA bhAga thaI paDayA che teA khIjA sAdhAraNa manuSyAnI zI vAta? te sabaMdha granthakAra A gAthAmAM jaNAve che-- E 1 2 4 3 1 baddhA yena dazAnanena nitarAM khaTvaika deze jarA / 11 7 12 9 10 droNAdrizca samudhdhRto hanumatA, yena svadolalayA || 17 1 E 15 13 14 18 zrIrAmeNa ca yena rAkSasapatistrailokyavIro hataH 21 20 22 24 23 19 28 27 26 25 29 sarve'pi gatAH kSayaM vidhivazAtkA'nyeSu tadbho kathA // 37 // vajJA=bAMdhI cena=o (jeNe) vAnanena rAvaNe nitamAMatyanta = gharavero khATalAnA eka lAgamAM (pAye) nA=vRddhAvasthA droLAdrizca=ane droNu paryaMtane samudhRta=ukheDI nAkhyA damumatA=hanumAne svaro hayApeAtAnI bhujalIlA vaDe, bhujAbaLathI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 205 zrImar=zrIrAme vAtA gayA, pAmyA rakSarapati =rAkSasane pati, kSaNaM kSaya, vinAza, maraNa rAvaNa : vidhivarAtaHkarmanA vaksathI Tocava=traNa lekamAM mahA | =zuM zuravIra acebIjAonI hatA ho tato te pitta paNa, rAvaNa hanumAna | mo he jIva! ne rAma paNa thA=vAta palaMga kerA eka bhAge baddha karI je rAvaNe, te jarAvasthA batAvI nija bhujanI zaktine jeha hanumAne ukheDyo draNa girine jhaTa ane, je rAme zIdhra mAryo leka vIra laMkezane 185 karma vaza te sarvajana paNa kSINa thaI cAlyA gayA, te aparanI vAta zI? bahu cetanAra tarI gayA; he jIva? je che sAdhavAnuM tehane jhaTa sAdhaje, jina dharma sAdhIne sadhAvI svaparano tAraka thaje. 186 akSarA-je daza mukhavALA rAvaNe jarAne (ghaDapaNa ne) te palaMganA pAye bAMdhI rAkhI hatI. tathA je vIra hanumAne pitAnA bhuja baLanI lIlA vaDe droNa nAmanA parvatane paNa ukheDI nAkhe, ane je zrIrAme traNa lekamAM ghaNA zUravIra ane rAkSasanA rAjA evA rAvaNane haNI nAkhe, chatAM e sarva zUravIra vidhinA vizathI vinAza pAmI gayA
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 [ zrI vijayapadhasUrikRtate he jane! bIjA pAmara jInI to vAta ja zI karavI ? 37 spaSTArtha-lekamAM kahevAya che ke rAvaNane daza mukha hatAM, laMkAne adhipati ne rAkSasone rAjA, temaja traNa lekamAM enA baLanI kaI tulanA na karI zake e zuravIra hate. jeNe indra candra sUrya vAyune te sevaka tarIke rAkhyA hatA. navagrahane ane jarAne (vRddhAvasthAne) te jeNe khATalAnA pAye bAMdhI rAkhyA hatA. vAyu te jene ghera pANI bharatA hatuM. te have e lekanI kahevata pramANe vicArIe te duniyAmAM e keTale jabaradasta ye haze? temaja hanumAna ke jenuM bIjuM nAma lekamAM mahAvIra kahevAya che te rAmane sevaka paNa e baLavAna hato ke jeNe rAmanI strI sItAnuM apaharaNa karanAra rAvaNa sarakhAnI sabhAmAM khaLabhaLATa macAvI mUkyA hatA. rAvaNanI laMkAnagarI bALI dIdhI ane rAma rAvaNanA yuddha prasaMge lakSmaNa upara rAvaNe zakti pheMkI. te peTamAM pesatAM tene kADhavA mATe ahalyA nAmanI auSadhi keIe upAya tarIke batAvI. te droNa nAmanA parvatamAM che, parantu te oSadhi badho vanaspatiomAM kaI haze? tenI oLakhANa na hevAthI lakSamaNa pAse A droNa parvata ja ukheDIne uMcakI lAvyo ane te oLakhanAre auSadhithI lakSmaNane sAjA karyA, e lokika kathA pramANe vicAratAM hanumAna ke baLavAna! ke jeNe droNa parvatane paNa ukheDI nAkhe, tema ja dazaratha rAjAnA putra zrI rAmacaMdra te paNa jagatamAM mahA baLavAna tarIke prasiddha che ke jeNe potAnI strI sItAnuM haraNa karanAra rAvaNa rAjAnI sarahadamAM jaI
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 207 rAvaNa sAthe yuddha karI rAvaNane haNa sItAne pAchI lAvyA. A ThekANe kavi kahe che ke e sarvane karatAM kALa keTalo baLavAna? ke jeNe e traNa (ane evA bIjA paNa aneka) baLavAne paNa vinAza karyo, jethI atyAre jagatamAM e sarva nAma mAtrathI rahI gayA, paraMtu sAkSAt e ke jAte nathI. e pramANe jyAre mahA baLavAna kALe evA mahAbaLavAnene paNa nAza karyo tyAre sAdhAraNa manuSya je teonI AgaLa pAmara jevA bicArA gaNAya tene nAza kare temAM zI navAI ! A ThekANe kavinA upadezanuM rahasya e che ke keI nA hoya ke meTa hoya zeTha hoya ke sevaka haya, purUSa hoya ke strI hoya, bALa hoya ke vRddha hoya, baLavAna hoya ke nirbaLa hoya, rAjA hoya ke raMka hoya paraMtu kALa keIne choDavAno nathI, vahelA meDA paNa kALane AdhIna thaI A duniyA choDI javAnI che. ema samajI sarva manuSyae dharma kAryamAM ALasa na karavI ane vilaMba paNa na kare. je mahAtmAe e kALanA bhayathI saMsAra asAra samajI jJAna darzana cAritramAM joDAI saMyamI banyA che teone pachI kALane bhaya rahetuM ja nathI, kAraNa ke cAritranA baLathI mukti pada pAmatAM siddha para mAtmAnA svarUpe thaI jatAM pharI pharIne janma maraNane phera rahetA ja nathI te pachI kALane bhaya kayAM rahyo! mATe he manuSya tame AtmaguNamAM eka dhyAnavALA thAo ke jethI evA jagata bhAkSI mahA baLavAna kALane paNa jItI zake, e upadeza. 37
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 [ zrI vijayapadhasUritaavataraNa-upara kahelA lekanA bhAvArtha pramANe vicAratAM kALa kharekhara sarvane bhakSaNa karanAra che te vAta kavi A lekamAM jaNAve che - bhakSI kRtAnto'yaM, satyaM loke nigadyate / 9 10 8 11 7 12 rAmadevAdayo dhIrAH, sarve kvApyanyathA gatAH // 38 // samakSI=savane khAI janAra | rAmadeva zrIrAmacandra vagere tAntaH=kALa dhIrA-dhIra purUSo sarve-sarva vAM e vAta sAcI che ke thava pikayAMya paNa rolekamAM, duniyAmAM anyathA nahitara niyattei kahevAya che to cAlyA gayA rAmacaMdrAdika gayA kayAM? teha khuba vicAratA, sarvane khAnAra che A kALa ima se bolatA; niyamathI te satya che janmela maravAne khare, he bhavya che? jehathI tima nA bane tevuM karo. 187 akSarArtha-lemAM kahevAya cheA kALa sarvabhakSI (sarvane khAI janAra) che, e vAta satya che, kAraNa ke je ema na hoya te zrI rAmacandra vagere jevA mahAvIra purUSa jagatamAMthI kayAM alepa thaI gayA? (kharekhara kALe e dhIra purUSanuM bhakSaNa karyuM) 38
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka] 229 spaSTArtha-jema agnine zAstrakartAoe sarvabhakSI kahyo che tema kALa paNa sarvabhakSI che ema lekamAM kahevAya che. taphAvata e che ke agni jenuM bhakSaNa kare che tenI rAkha paNa maLI Ave che, paraMtu kALa jenuM bhakSaNa kare che tene te jagatamAM patto ja lAgato nathI ke e jIva kyAM gayA ? ane jo e pramANe kALa sarva bhakSI na hatI te pUrva lekamAM kahyA pramANe zrI rAmacandra jevA nyAyI purU, rAvaNa sarakhA baLavAna purUSa ane hanumAna sarakhA parAkramI purUSa tathA zrI tIrthakara bhagavaMte cakravartIo vAsudeva baLadeve vigere mahApuradhara purUSa jagatamAMthI kayAM alepa thaI gayA? ke je zeThA paNa jaDatA nathI. tenA labe kALe paNa kaMI kharakhabara maLatA nathI. mATe kALa sarve bhakSI che e vAta tadana satya che bIjI vAta e che ke kALa sarva ivenuM eka ja vAra bhakSaNa kare che ema nathI paraMtu jyAM bIjA bhavamAM rUpAntare utpanna thAya ke tyAM paNa pahoMcI jAya che, ema eka jIvanuM aneka vAra sudhI bhava bhavamAM bhakSaNa karatA ja rahe che, eka vAra bhakSaNa karavAthI thayelA te jIvana rUpAntaranuM paNa bhakSaNa kare che, ema game teTalAM rUpAntare eka jIvanAM thAya che temAMnA eka paNa rUpAntarane khAI gayA vinA cheData nathI, mATe evA sarva bhakSI kALathI bacavA mATe eka zrI jinezvara bhagavatinA jJAna darzana cAritranA mArge mekSa padamAM pahoMcI javuM e ja eka upAya che. tyAM te kALane paNa kALa AvI jAya che. tethI kALanuM kaMI paNa cAlatuM nathI e upadeza 38 14
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRtaavataraNa--saMsAra rUpI kedakhAnAmAM du:kha bhAgavatA saMsArI jIvane cAritra vinA mekSa nathI ja, te vAta kavi A aAkamAM jaNAve che-- 210 3 4 mithyAtvAnucarairvicitragatibhiH, saMcAritasyodbhaTai - / E R 5 ratyugrabhramamudgarAhativazAtsammUcchitasyAnizam // 11 9 8 13 10 12 saMsAre'tra niyaMtritasya nigaDairmAyAmayaizcoravan / cha 20 21 14 18 19 15 16 17 muktiH syAnmama satvaraM kathamataH, sadvRttavittaM vinA // 39 // mithyAtvAnaca: mithyAtva rUpa rAjasevA vaDe, (sipAhIe varDa) vicitragatimaH-vicitra gatie varDa saMcAtiT=calAvela atra=ati uma ma=bhrAnti rUpa muAti=mogarAnA mAranA vAt=vAthI samUghdhitattva=mUrchA pAmelA aniramAM=nirantara, dararAja saMsAre=sa sArarUpa kedakhAnAmAM 375=241, 24/8* niyaMtritasyabAMdhI rAkhela, kaida karela nihai: kheDIo vaDe mAyAmayai:=mAyA rUpa jova=cAranI mAphaka muntiH=meAkSa, chUTakArA sAtyAya mama=mArA satya jaldI =kevI rIte ataH tethI, AmAMthI satkRttavitta=sadAcAra rUpI dhana, cAritra rUpI dhana vinA=vinA
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ spachAtha sahita vairAgyazataka] kedamAM pUrAyelAne rAjasevaka kanaDatA, saMsAra rUpI kedakhAnuM cAra bhavijana dIsatA; mithyAtva bhUpanA sevako che vividha gatio jemanI, jeo bhayaMkara lAgatA halakI ja vRtti jemanI. 188 teo mane athaDAvatA cAra gatimAM atizaye, mAra mAre vividha rIte bhrama svarUpI mudagare; he jIva! mAyA meha rUpI beDImAMhI tuM paDyuM, kedI samI tArI sthiti cAritra dhana bhUlI gayo. 189 dhana vinA kedI chaTe nA caraNa dhana viNa bhavijana, bhava kedakhAnAthI chaTe nA e vicAre dhanyanA; cAritra viNa muja mukti have kema eha vicAraNA, satya kSaNa bhUlanAranI nita cetIe he bhavijanA.19 akSarAI-unmatta evA mithyAtva rUpa sipAIo e jUdI jUdI gatio vaDe gatiomAM calAve ane atyaMta ugra bramaNuM rUpI magaronA mArathI mUcha pAmele, ane A saMsAra rUpI kedakhAnAmAM mAyA rUpI beDIo vaDe ceranI mAphaka kedamAM pUrAyele huM savRtta-cAritra rUpI dhana vinA have jaldI kevI rIte mukta thaIza (chUTo thaIza.) 39 spaSTArtha-A lekamAM granthakAra kavine ema spaSTa jaNAvavuM che ke keI paNa jIvane cAritra sivAya mekSa che ja nahi, ane kavi pitAne e zuddha Azaya bIjA koI
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAra [ zrI vijayapadhasUrikRtavairAgyavaMta purUSanA vicAra dvArA jaNAve che, te A pramANe kaI vairAgyavAna purUSa vicAra kare che ke jema rAjyane gu karI kedakhAne paDele manuSya rAjya daMDa ApyA vinA chUTo thaI zakato nathI, tema huM paNa meha mAyA vijya sevana Adi aneka gunhA karI A saMsAra rUpI kedakhAnAmAM paDa chuM, ane mane beDIo paherAvI jakaDI rAkhyA che. mATe cAritra pALavA rUpa rAjya daMDanA paisA bharyA vinA huM kadI paNa A saMsAra rUpa kedakhAnAmAMthI mukta-chUTa thaI zakIza nahi. tathA kedIne rAjAnA sipAIo jema magara vaDe mAra mAre che ane jude jude ThekANe daLavA patharA pheDavA ItyAdi kAma karavA laI jAya che tema meha rAjAnA mithyAtva rUpI sipAIo duHkhamAM paNa sukhanI bhramaNA upajavA rUpa magaranA mAra mArI jUdI jUdI gatiomAM calAvI-laI jaI saMsAranI aneka upAdhIo rUpa kArya karAve che. vaLI ghaNA mArathI jema kedIne mUcha AvatAM bebhAna thAya che tema huM paNa bhramaNAthI bebhAna thAuM chuM ne mUccha pAmuM chuM, mATe have cAritra pAlana rU5 rAjya daMDa ApyA vinA mArI mukti ja nathI ema vicArI saMvRtta-cAritra pAlana karI te purUSa mukta thAya che tema che bhavya jIvo ! tame paNa caritra pAlana karI A saMsArathI mukta thAo e upadeza. 39 avataraNu-keI vairAgyavAna purUSa mahA muzIbate meLavela A manuSya deha rUpI ratna phegaTa gumAvI dIdhuM e pramANe pastAvo kare che te bAbata graMthakAra mahArAja A zlokamAM jaNAve che -
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 213 1 3 2 5 41 duSpArpa makarAkare karatalAdratnaM nimagnaM yathA / 9 8 7 17 10 11 15 14 12 - saMsAre'tra tathA naratvamatha tatmAptaM mayA nirmalam // 16 20 19 18 17 25 21 22 24 bhrAtaH ! pazyavimUDhatAM mama hahA, nItaM yadetanmudhA / kAmakrodhakubodhamatsarakudhImAyAmahAmohataH // 40 // kuwApa duHkhe meLavAya evuM nirmaDha nirmaLa, cembu ziva =samudramAM prati he bhAI! tAtra=hAthamAMthI para dekha, jo ratnaratna vimUDhatAM mUrkhatA, makhaMI nimajaM DUbI jAya mama=mArI zA=jema dakhedanI vAta che ke hata=saMsAramAM tiM gumAvyuM tra A, ahiM =ke A, je A tA-tema tatva=manuSyapaNuM modhavopa kAma krodha kathakaleka pUravAmAM) to matsarathI=6, beTI buddhi prApta meLaveluM mAyA mAyA, prapaMca rU5 mayA=meM mAmo =meTA mehathI karathI sareluM sAyare jima ratna durlabha nirmaluM, narapaNuM tima A bhave puNyadaye meM meLavyuM he bhAI ! mArI mUDhatA je kAma krodha kubedhathI, eLe gayuM muja teha mada kuvicAra khoTA mehathI. 191 mulAkaTa ajJAta
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra14 [ zrI vijayapadhasUrikRtaakSarArtha-he bhAImahArI mUrkhAI te juo ke mahA muzIbate meLaveluM durlabha ratna jema hAthamAMthI samudramAM paDI DUbI jAya, athavA hAthamAMthI samudramAM paDI gayeluM ratna jema pharI meLavavuM durlabha hoya tema A saMsAramAM mahA durlabha evuM nirmaLa manuSyapaNA rUpI ratna meLavyuM, paraMtu ghaNu khedanI vAta che ke kAma krodha ajJAna dveSa dubuddhi mAyA ane mahA mohathI (athavA kAma Adika mahA mehathI) te manuSya paNuM meM phekaTa gumAvyuM. 40 spaSTArtha-A lekamAM kavi kaI vairAgyavAna purUSanI AtmaniMdA dvArA manuSya bhava phekaTa na gumAvavAno upadeza Ape che, te A pramANe-koI vairAgI purUSa aMta kALa najIka AvyuM jANuM pastAvo kare che ke aho ! hArI keTalI mukhaI ! dharma kAryo karavAne yuvAvasthAne samaya dhana kamAvAnI pAchaLa ane viSaya vilAsamAM gumAvya, gurU pAse kaMI vAra upadeza sAMbhaLavAno prasaMga AvyA chatAM paNa gurU mahArAja zuM? zAstra zuM? dharma , za, mahArAja zuM? puNya pApa zuM? karma zuM? mekSa zuM? ItyAdi koI paNa Atma kalyANanI vastu samajavAmAM jarA paNa prayatna na karyo. paraMtu zAstra saMbhaLAvavAM e te sAdhune dhaMdhe che, eka jAtanI dukAna che nahitara roTalI kaeNNa Ape ItyAdi duSTa vicAra karyo, ane e rIte juvAnIne kALa mAja zekhamAM vItA, tathA dharma te gharaDA buddAone karavAne hAya, juvAnImAM khAvuM pIvuM tathA ezaArAma cheDIne dharma karavAne ke? ItyAdi duSTa vicAra ciMtavyA,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 215 ane dharma tarapha jarA paNuM dhyAna na ApyuM tethI ratnane koI mUrNa purUSa ratnanI kiMmata na samajavAthI temaja patharA sarakhuM gaNIne bhArabhUta jANa jema samudramAM jANuM joIne hAthathI pheMkI de e pramANe meM paNa A manuSya bhava rUpI maLeluM mahA kiMmatI ratna kiMmata na samajavAthI saMsAra vilAsa rUpa samudramAM jANI joIne pheMkI dIdhuM. zAstramAM 10 dekhAte manuSyane bhava maLa durlabha kahyo che te pramANe have pharI pAcho Ave manuSya bhava kayAre maLavAne che. A pramANe vairAgI purUSane pastA jANane sAra e grahaNa karavAne che ke samudramAM pheMkI dIdheluM ratna jema maLavuM durlabha che tema saMsAra rUpI samudramAM eTale ekendriyAdikanA bhavomAMthI manuSya bhava maLa bahu durlabha che. ane je kaMI tevI ananta puNyanI sAmagrIthI kadAca akasmAta manuSya bhava maLe te kAma krodha mAyA rAga dveSa dubuddhi ItyAdimAM na gumAvatA jJAna darzana cAritravALA prabhunA mArge cAlI saMyamanuM ArAdhana karI manuSya bhava sala kare, e ja manuSya bhava pAmyAne sAra che. IjiyanAM sukha to bhUtakALamAM anaMtAnaMta vAra bhegavyA te paNa A jIvane jarA paNa saMtoSa na thaye, keI vakhata thavAne paNa nathI, te evAM IndriyanAM sukhanI pAchaLa manuSya bhavane barabAda karI de e kaI paNa rIte samaju manuSyanuM kartavya nathI. IndriyanAM sukha te tiryo paNa anubhave che ane sarva saMsArI che enI pAchaLa ghelA banyA che. te emAM vivekI purUSanI vizeSatA zI? vivekI te te ja kahevAya ke
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 [ zrI vijayapadhasUrikRtaIndriya sukhane asAra samajI pitAne manuSya bhava phakta na gumAve. mATe he jIva! tuM paNa vivekI thaI IndriyanA viSaya choDI manuSya bhava saphaLa kara e upadeza che. 40 avataraNuM-have kavi A zlokamAM A amUlya mAnava dehathI halakuM kAma karanAra saMsArI jIva ke kheda kare che? te jaNAve che - 7. ( 1 ) yeneha kSaNabhaMgureNa vapuSA, klinnena srvaatmnaa| ___ sadvyApAraniyojitena paramaM nirvANamapyApyate // prItistena hahA sakhe ! priyatamA vaktrendurAgodbhavA / krItA svalpasukhAya mUDhamanasA koTayA mayA kAkiNI 15 13 12 11 14 21 18 16 19 17 20 !! 41 cena=jenA vaDe nikina joDelA ru=ahi, A lekamAM paramaM parama, utkRSTa kSamaym=kSaNavinAzI; samaye nirvA=nirvANu, mekSasukha samaye vinAza pAmanArA pikapaNa gA =pamAya - vapuSA=zarIra vaDe ni =malina (evA zarIra prati =prIti, rAga tena=zarIra vaDe vaDe) da khedavAcaka zabda che, are temanA sarva prakAre ra=he mitra! sApa uttama vyApAra, citamA=strIne dharmaga, dharmakriyA . | vastu mukharUpI candranA
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka] ra17 rAvI rAgathI utpanna thayelI | zakyA eka koDa pramANa dhana tAkharIdI, meLavI vaDe, kroDa (rUpiyA vigere) q=ati alpa, bahu thoDA ! dhana ApIne vIya sukhane mATe mUThamanA mUDha manavALA me. mA=meM meyukta manavALA meM " | vi=kAkiNI, keDI A deha kSaNabhaMgura malina saMpUrNa teo tehane, saddharma mAMhe joDatAM jana zIdhra sAdhe siddhine tevA amolA dehathI he mitra! strInI prItine, meM kharIdI koI jima keDI lIe daI koDane. 19ra mUrkha varga ziremaNi huM meM arere zuM karyuM, strI taNA mehe karI jIvatara badhuM eLe gayuM; he jIva ! tema karIza nA tuM Aja audArika tane, dharma sAdhI pUrNa raMge sAdhaje jhaTa siddhine. 193 akSarArtha:- he mitra samaye samaye vinAza pAmanArA athavA kSaNa mAtramAM vinAza pAmanArA evA ane sarva rIte malina evA A zarIrane je uttama dharma vyApAramAM jeDayuM hoya te parama mokSa sukha paNa AnAthI pAmI zakAya che, tevA ati upayogI A zarIra vaDe vahAlI strInA mukha rUpI caMdranA rAgathI utpanna thayelI prIti ja mAtra meLavI, tethI meTA khedanI vAta che ke mUDha manavALA meM ati alpa sukhane mATe eka koDa sonaiyA jeTaluM dhana ApIne eka keDInI kiMmata jevI mAtra kAkiNI ja meLavI 14
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra18 [ zrI vijayapadhasUrikRtapabdArtha A lekamAM kavie kiMmatI zarIrane leke durUpayoga karI duHkha meLave che te bInA spaSTa karIne samajAvI che, kAraNa ke A manuSya deha vaDe samya darzana jJAna cAritranAM dharmAnuSThAna karavAmAM Ave te e ja sAta dhAtuone banela ane dUdhamaya paNa A manuSya deha (audArika zarIra) mokSane paNa ApanAro thAya che, kAraNa ke A deha vaDe bhUtakALamAM ananta bhavyAtmAoe parama nirvANa sukha sAdhyuM che, ane vartamAna kALamAM paNa ghaNuM cAritradhArI muni mahAtmAo pAMca mahAvidehamAM A deha vaDe mekSa sukha meLave che. ane pAMca bharata pAMca aravata e kSetramAM mokSa sukha hAla je kenathI meLavatA te paNa vaimAnika deva rUpI sadgati te avazya meLave che. ane bhaviSyamAM paNa (ahIM paNa) anaMta AtmAo A manuSya dehane dharmamAM jeDI mokSa sukhane pAmaze. AvA mokSa sukhane paNa ApanArA manuSya dehanI je mohamUddha AtmAe kharI kimata athavA khare sadupayega samajatA nathI teo te phakta pAMca IndriyanA ratibhara (bahu ja ceDA) viSaya sukhamAM ja A dehane durUga kare che, mATe ja kaI vairAgyavaMta bhavya jIva potAnA mitrane potAnI mehAMdhatAne mATe pastA karatAM kahe che ke-he mitra! mArI keTalI mukhaIYke A zarIra sarva rIte je ke malinatA vALuM che, kAraNa ke mUtra viSTa carabI rUdhira Adi apavitra padArthothI ja bharapUra che, chatAM je A zarIrane meM dharmAnuSThAnemAM jeDayuM heta eTale A zarIra vaDe tIrthayAtrAo karI heta, devapUjA gurUpUjA karI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] ra19 heta ane cAritranI pavitra kriyAo karI hatI te jarUra A bhavamAM ke parabhavamAM anaMta avyAbAdha evuM mekSa sukha paNa pAmata. paratu he mitra! meM AvA mekSanA sAdhanabhUta zarIrane suMdara vyApAramAM na joDatAM malIna vyApAramAM joyuM eTale A zarIrane suMdara kAThavALuM banAvI strIone jema moha upaje tevA zaNagAravALuM karyuM ane tethI strIo moha pAmavAthI tenA mukha rUpI candranI prIti ja mAtra meLavI, jethI tevI strIo sAthe premamAM joDAIne A zarIrane hatuM tethI paNa adhika malina karyuM. ane e rIte strIone prema mAtra meLavavAthI jema koI mANasa koDa dhana ApIne eka kAkiNI jevI nirmAlya ane kiMmata vinAnI vastu kharIda kare tevI ja mUrkhatA meM karI che. kemake A mekSa sukhane paNa denArA zarIrane viSayenI dukAnamAM vecI kAkiNI je mUlyavALo strIne prema mAtra ja meLavyuM ane pariNAme te prema paNa mArI pAse dIrghakALa na rahetAM vRddhAvasthA athavA maraNa AvatAM choDI devo paDe. A prakAranI mArI mUrkhAInI zI vAta karUM? arere ! meM ciMtAmaNi ratna jevA A mAnava dehane eka keDInA mUlyamAM vecI dIdhe ne ane duHkhI thaye. kavi A bInA jaNAvIne bhavya jIne hitazikSA Ape che. he bhavya che, tame ahIM jaNAvelI bhUla karaze nahi, ane ajJAnathI kadAca AvI bhUla thaI gaI hoya te tene pazcAttApa karI pharIthI temana thAya, te bAbata saMpUrNa kALajI rAkhajo, e A zlokanuM rahasya che. 41 avataraNa-have kavi A lekamAM mazkarI-chetaravuM,
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 [ zrI vijayepadmasurikRtastrI prema ane meTA AraMbha e traNa mukhya kAraNathI narakanAM duHkhanI prApti thAya che ema upadeza Ape che- krIDAkAri paropahAsacanaM, tuSTace paravyasana / kAntA kAMcanasuMdarAMgalatikA kAntaiva pRthvItale // bhavyo dravyasamajene kila mahAraMbhodhamaH kiMtu re| bhedacchedanatADanAdividhinA, raudro mahArauravaH // 42 // auzAri=gammatavALuM 1Y 1 ra 10 13 15 11 pahAvabIjAne kahelAM ' hAsya mazkarInAM vacana tuSTabhai tuSTine arthe, pitAnA saMtoSanI khAtara pa Na pArakAne chetaravuM, ThagavuM zAntA=manahara vanasenA sarakhA dravya dhana tamane upArjavAmAM, pedA kara vAmAM vikra=nizcaya mAma=moTA AraMbhavALe 3maH=udyama, prayatna vaMtu=paratu =are, he jIva! me bhedavuM chedana chedavuM tADanAdi mAravuM vagere vidhinA aneka prakAre aura =bhayaMkara maThThA mahAna aurava =raurava nAmanI naraka athavA naraka ati =aMgatatAvALI, zarIravALI jAntA5va strI ja pRthvItatre pRthvImAM, jagatamAM avya=manahara
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 222 thAthe gammata mazkarInA vacana vadatA kekane, ThagatA aparane dilamAM saMtoSa prakaTe kekane, senA samI ramaNe manohara khUba lAge kekane, AraMbha karavA ThIka lAge dravya kAje kekane. 194 ema karanArA janoe jarUra khUba vicAravuM, tehavuM phala pAmIe nita vAvIe bIja jehavuM mazkarI Adika taNA phala naraka rarava jANIe, chedanAdika jyAM bhayaMkara ema mRtathI mAnIe. 195 akSarArtha--te mitra! A jagatamAM bIjAne mazkarInAM vacane kahevAthI keTalAkane gammata upaje che, te koI vaLI bIjAne chetarI saMteSa pAme che, te kaIne sonA sarakhA suMdara varNa yukta zarIravALI strI ja manahara lAge che, te keIne dhana pedA karavAmAM moTA moTA AraMbha vALa udyama kare manahara lAge che, paraMtu khedanI vAta che ke e sarva kAryo vaDe pariNAme bhedana chedana ane tADana Adi aneka prakAranI pIDAvALuM mahA bhayaMkara raurava narakanuM sthAna ja maLe che. 42 spaSTAthe-A jagatamAM ghaNuM ja gammata mATe bIjAnI mazkarIo ThaThThA kare che, aMdha purUSane kANA mAmA kahe che, mAMjarI AMkhavALAne bilADe kahe chelUlA laMgaDAne lulIyAjI laMgaDAjI kahe che, garIba strIne bhAbhI kahe che. keI vaLI tenI deza bhASA bolI mazkarI kare che. keI
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarara [ zrI vijayapadrasUrikRtavaLI koInI vastu chupAvI daI zodhAzodha karAve che ema aneka prakAre bIjAne ThaThThA mazkarI karI khuba gammata kare che ane khaDakhaDa hase che, paraMtu jyAre A ThaThThAmazkarInAM karma udayamAM AvatAM bhegavavAM paDe che tyAre ja khabara paDe che ke gammatanAM zuM pariNAma Ave che. kahyuM che ke-hora viparA gaNuM re eka vAra kiyu karma / rAta sahasa koDI game re, tIvra mAvanA marma che. prANI che. arthAt eka vAra sahaja svabhAvathI kareluM karma dasa vAra bhegavavuM paDe che. ane ethI adhikAdhika tIvra pariNAmathI kareluM karma so vAra hajAra vAra ne lAkha vAra bhegavavuM paDe che. ramata mAtranI gammata khAtara rUkimaNanA jIve meralInAM IDAM bAra ghaDI sudhI viyegavALAM karavAthI 12 varSa putra viyega thaye. zrIpAla mahArAjanA jIve sAdhunI gammata karavAthI (pANImAM DUbakIo khavADavAnI gammata karavAthI) samudramAM paDayA, sAthe sAtameM subhaToe ane rAjAe gammatamAM ja sAdhune kahIe kahevAthI zrIpAla sahita sAtameM subhaTo koDhIyA thayA. e rIte hAMsI mazkarInAM pariNAma paNa bahu burAM Ave che. kahyuM che ke-- dRzatAM rahetAM chUTe vaLI keTalAka jane te ema ja samaje che ke "keInuM bura karIe athavA IcchIe te pApa karma baMdhAya, paraMtu gammata karavAthI karma na baMdhAya" parantu e vAta beTI che. anartha daMDa saMbaMdhamAM kusumazrInA jIve pUrva bhavamAM bhAbhIne gammata khAtara gaNikA jevA kapaDAM paherAvI eka ThekANe zaNagArIne besADI ane
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 223 bhAIe strIne ghaNuM zodhavA chatAM na jaDI tyAre te sthAne laI jaI bhAbhIne gaNikAnA veSamAM batalAvI, A gammatathI kusumazrIne vezyAne tyAM rahevAno prasaMga AvyA ane vezyAnuM kalaMka AvyuM. mATe gammatamAM karelI hAMsI mazkarI paNa parabhavamAM bahu du:kha ApanArI thAya che. vaLI keTalAka jane te bIjAne chetarIne pote saMtoSa pAme che. bajAramAM kheTe rUpio calAvI daI khUba AnaMdamAM Ave che, gharAkane ochuM ApIne athavA vadhAre bhAva laIne gharAkane chetarI AnaMdI thAya che. dukAnamAM hisAbane goTALo hovA chatAM ne pote rakama ucApata karyA chatAM zeThanI pAse je hisAba pAsa thaI jAya te gumAstAo khUba AnaMda pAme che, e pramANe jagatamAM eka bIjAne chetarIne ja saMtoSa pAme che, paraMtu pramANikapaNe nyAyathI vartanArA jane, saraLatAthI svaccha hisAba rAkhanArA gumAstAo, ane gumAstAone pagAra vigerethI nahiM chetaranArA mAlike bahu ja alpa hoya che, teo samaje che ke mAyA prapaMcathI upArjana kareluM anyAyI dhana dIrgha kALa TakatuM nathI ane mAyA prapaMcathI bAMdhelAM pApa karma parabhavamAM bhagavyA vinA chUTake nathI, kAraNa ke A lekamAM ja kavie mAyA prapaMcanA phaLa tarIke narakanAM duHkha spaSTa kahyo che. vaLI keTalAka janone jagatanA bIjA padArthothI paNa strI ja vizeSa manahara lAge che, evA kAmI jane paNa jagatamAM aneka che. ahiM vairAgyavaMta A kavi mahAtmA e traNe vAtane upadeza karI punaH dhana upArjana karavA
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zrI vijayapadmasUrikRta mATe karelA meoNTA moTA pApArabhAnA tyAganA paNa upadeza kare che ke ghaNA jIvA dhana upArjana karavA meATA meTA pApAraMbha kare che. parantu e mazkarIe karanArA janA, khIjAne chetaranArA janA, strIne maneAhara mAnanArA kAmI jA ane dhana mATe pApArabha udyama karanAra janA te te mAkhatamAM AnaMda pAme che. parantu pariNAme mahA bhayaMkara raurava narakanAM duHkha prApta thaze te tarapha najara rAkhatA nathI. e meTA khedanI vAta che. A upadezaneA sAra e che ke kAinI mazkarI karavI nahi" koine mAyA prapaMcathI sAvI vizvAsaghAta karavA nahiM, kAmAtura paNuM rAkhavuM nahiM, ane moTA pApArabha karavA nahiM jara avataraNa--je purUSaSa kAma leAbha ane meAhanA vazamAM paDe che te manuSya bhava hArI jAya che, e sakhadhI kAi verAgI AtmA peAtAne mATe pazcAttApa kare che te A pramANe-- 1 ra 3 * kaMdarpaprasaraprazAntividhaye, zIlaM na saMzIlitaM / 5 6 10 9 cha lobhonmUlana hetave svavibhavo, datto na pAtre mudA // 12 13 14 15 11 1 6 vyAmohonmathanAtha sadgurugirA, tattvaM na cAMgIkRtaM / 20 21 69 18 17 22 13 subbApo bhramavo mayA hatadhiyA, DhA hArato hataH // 4 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSArtha sahita vairAgyazataka] =kAmadevane muvA-harSa pUrvaka praNa =vistAra, phelAve, vega, vyAmoheM-mehane rAttirazAnta unmathanAtha nAza karavAne vize karavAne =saddagurUnA vacanathI hiMDhazIla, brahmacarya tatvaMtatva va=nahiM, na na cakanA sahitaM pALyuM saMgIta aMgIkAra karyuM mojUIna lebhanuM unma- tu prApa duHkhe pAmavA lAgyA vana-ucchedana karavAne mATe mavA manuSya bhava (nAza karavAne) mA=meM vimava=mAruM pitAnuM dhana | hathiyAM=najha buddhivALA vigere vaibhava hA=are to na=A nahiM hArita =hAryo pare satpAtramAM rita =hAryo sIla kAma zamAvanArUM dAna ghe satiSane, sadagurUnA veNa to TALanArA mahane; zIla sAdhana nA karyuM nA dAna dIdhuM pAtramAM, gurU veNa nisuNI tattva dhAraNa nA karyuM ja pramAdamAM. 196 A vAta kevI khedanI hatabuddhi nara bhAvane, hArI gaye ima huM kahIza tiryaMca nAraka duHkhane; he jIva! traNa guNa eha sAdhI hRdaya kerA raMgathI, saphala kara manuSyane tethI rakhaDapaTTI nathI. 17
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 [ zrI vijyapaddhatiakSarArtha--are mitra! mArA hRdayamAM phelAtA vegavaMta kAmadevane zAMnta karavA mATe brahAcarya na pALyuM, arthAta abrahmacarya sevyuM tathA lebhane nAza karavAne mATe mAre dhana vigere vaibhava uttama supAtra dAnamAM harSa pUrvakana Ave, tathA mohane nAza karavAne saddagurUnI vANI vaDe (sadgurUnAM vacana sAMbhaLI) tattva aMgIkAra na karyuM, tethI duHkhe pAmavA yogya A manuSya bhavane naSTa buddhivALe huM hArI gaye, e ghaNA khedanI vAta che. 43 spaSTArthahadayamAM kAmadevane vega phelAte hoya te tenI zAntine eka ja upAya che ke strIthI alaga thaI -rahI brahmacarya pALavAne abhyAsa rAkho, mAdaka padArtho khAvA nahiM. sadgurUnA saMsargamAM rahevuM, brahmacarya pALavAne abhyAsa rAkhe, mAdaka padArtho khAvA nahi, sadagurUnA saMsargamAM rahevuM, brahmacaryanI nava vADa pALavI, ethI kAmadevane vega ghaTatAM ocho thaI jAya che. tathA lebhane nAza karavAne upAya e che ke pitAne prApta thayelA dhana vigeremAMthI zakti mujaba satpAtramAM dAna ApavuM eTale muni mahAtmAone AhAra Adi jarUrI vastuo harSathI ApavI, ThATha pUrvaka deva pUjA tIrthayAtrA svadharmI bhakti svadharmI vAtsalya gurU pUjA ItyAdi karavA, ane e rIte ja maLelA dhanano sadupayoga karo. ane mehane nAza karavAne upAya e che ke sazurU pAsethI zAstra zravaNa karI mohanuM svarUpa vicAravuM, parigraha jema bane tema e kare.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara7 spaSTatha sahita vairAgyazataka ] A bAbatamAM ke vairAgyavaMta chava pitAnA mitranI AgaLa pazcAttApa kare che ke he mitra! hRdayamAM phelAte kAmadevano vega meM brahmacaryanA upAya vaDe aTakAve nahiM, paratu niraMkuzapaNe vadhavA dIdhe, kAmottejaka auSadhio khAdhI. vAjIkaraNa sevyA. ane ethI meM kAmAdhIna thaI aneka kukarmo karyA e ghaNu khedanI vAta che. temaja satpAtrane dAna devA vigerenA upAyathI lebha ocho na karyo, paraMtu vaibhava vadhAravAne aneka peDhIe kholI aneka hiMsaka kArakhAnAM ubhAM karyA, aneka hiMsaka piSyA, ne moTA moTA pApAraMbha karI karaDe ne abajonI milaktathI paNa saMtoSa na rAkhe eTaluM ja nahiM paraMtu temAMthI supAtra dAnAdi kaMI paNa sanmArge mArUM dhana na vAparyuM, kevaLa dhana kamAvAmAM ja mazagula rahI aneka chaLa prapaMce karI dhanavAna banyuM. kheTAM khAtAM banAvI cepaDA kheTA banAvI aneka garIbanA mAla luMTayA ne bhUkhe rakhaDatA kya. temaja saddagurUnI pAsethI zAstra zravaNanA upAyathI mehanuM tattva vicArI tene nAza na karyo paraMtu saddagurUonI ne zAstronI avagaNanA karI. saddagurUone paNa khAvAnuM na maLyuM eTale sAdhu thayA ItyAdi kahI vagevaNI karI. bAvA laMgoTIyA bhikhArI ItyAdi durvacanothI mahAtmAone vagevyA, ne pithAM te thothAM ItyAdi durvacanathI parama padane upakArI evAM zAstrone paNa vagevyAM.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 [ zrI vijayapadhasUrikRtae rIte naSTa buddhivALA meM bahu aparAdha karyA che tethI kharekhara A ciMtAmaNi ratna sarakhA ati durlabha manuSya bhavane huM eka vAra nahiM paNa hajAra vAra hArI gaye hArI gaye. A mahekane sAra e che ke kAmane vega ghaTADavA brahmatharya pALavuM. lebha ghaTADavA dAna devuM, ane meha ghaTADavA zAstra sAMbhaLavAM. 43 avataraNu-saMsAranuM sukha kSaNa vinAzI che. zarIra regI che, ane maraNa najIka che ema jANavA chatAM paNa pApamAMthI prIti ochI thatI nathI te bAbata ke vairAgyavaMta AtmA pazcAttApa kare che te pazcAttApa A gAthAmAM darzAvAya che te A pramANe- saukhyaM mitrkltrputrvibhvbhrNshaadibhirbhgurN| kAsavAsa bhagaMdarAdibhiridaM vyAptaM vpurvyaadhibhiH|| 9 14 15 13 10 12 11 bhrAtastUrNamupaiti saMnidhimasau kAlaH karAlAnanaH 21 23 24 22 11 17 18 19 20 kaSTaM kiM karavANyahaM tadapi yaccittasya pApe ratiH // 54 // tartha sukha ma=vinAzI - mira=mitra jANakakhAMsI, dama jAtra strI zvAsa zvAsa roga putra-putra putrI Adi mAmi =bhagaMdara mitra-vaibhavanA kyAM vyApta prApta aMkimi =nArA Adi vaDe ' ! vadhu =zarIra
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 spaSTAtha sahita vairAgyazataka] opimi =roga vaDe jAta =he bhAI! (pazIdhra, jaladI paiti Ave che niSipAse, najIka gau =A 8i =kALa, maraNa vAhanana =vikarALa mukhavALo rASTra-kaccha che. jiM-zuM vAvALA karuM =huM tapito paNa yatre viracakacittanI v=pApakAryomAM taprIti, harSa saMsAramAM strI mitra vibhava putra vighaTI jAya che tyAM rahelA jIvane sukha tiNa anitya manAya che; zvAsa khAMsI bhagaMdarAdika rogavALo deha A, pAsa Ave zIdhra mArI vikaTa moMDhe kALa A. 198 he bhAI! teo cittaprIti nita rahe che pApamAM, zuM karuM A duHkha meTuM jina vacana AnaMdamAM, nita rahI saNanAra TALe pApa prIti palakamAM, zaAbhave tevuM karIne nAma rAkhyuM vizvamAM. 19 akSarArtha_mitra strI putra ane vaibhavanA nAza AdikathI A saMsAranuM sukha kSaNabhaMgura che, tathA khAMsI zvAsa ne bhagaMdara Adi rega vaDe zarIra vyApI gayeluM che temaja vikarALa mukhavALa kALa najIka najIka Avate jAya che te paNa pApa karmomAM ja citta je AnaMda pAme che te
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 [ zrI vijayapadharitamahA kaI che te he bhAI! have huM zuM karuM? (e pramANe kaI vairAgI jIva pastA kare che.) 44 spaSTArtha-saMsAranA sukhanAM sAdhana strI putra vaibhava ane mitra vigere che. paraMtu e sAdhane pitAnI hayAtI sudhI TakI rahe evo nizcaya nathI ja, kAraNa ke yuvAnImAM ja strI marI jAya, vRddhAvasthAmAM ja putrAdi marI jAya, dhana vigerene vaibhava te vijaLI sarakhe capaLa hovAthI vyApAramAM khoTa AvatAM nAza pAme athavA cAra vigere laMTI jAya mATe e strI AdikathI upajatuM saMsAra sukha kSaNika che, tema zarIra aneka vyAdhiothI pIDAtAM chatAM vaibhava paNa viSa je lAge ane IcchA pramANe upabhega thAya nahiM, kadAca e sarva TakI rahe te pitAnuM ja mRtyu yuvAnImAM thAya. A pramANe je pApAraMbhethI strI vaibhava Adi sukhanAM sAdhana meLavyAM hoya te nakAmAM thaI jAya che. A prakAranI saMsAranI viSama vyavasthA che tethI ja kaI vairAgyavaMta jIva mitrane kahe che ke he mitra! huM A viSaya vyavasthA jANuM chuM chatAM paNa mAruM citta pApa karmo. karavAmAM ja AnaMda pAme che, ane virakta thatuM nathI e ja mahA duHkhanI vAta che mATe have zuM karavuM? A pazcAtApathI sAra e levAno che ke cittanI gati vicitra che ke jethI sAkSAta duHkhane anubhava karavA chatAM paNa citta pApa karmothI pAchuM haThatuM nathI, mATe saddagurUnI saMgata ane zAstra zravaNAdikanA udyamathI cittane saMsArathI virakta karavuM e ja kalyANakArI che. 44
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 1 0 spadArtha sahita vairAgyazataka ] ra35 avataraNa--44 mA lekamAM je kahyuM ke saMsAra sukha vigere kSaNabhaMgura che ema anubhavavA chatAM paNa cittane pApa karmamAM prIti rahe che e ja vAtane punaH A gAthAmAM vizeSa spaSTa kare che, te A pramANe saMsAre gahane'tra citragatiSu, bhrAntyAnayA srvthaa| ___ re re jIvana so'sti kazcana jaganmadhye pradezo dhruvam // yo nAtastava bhUrijanmamaraNaistakki na te'yApi hi / nivedo hRdi vidyate yadanizaM pApakriyAyAM rtiH||45|| saM =saMsAramAM | tha =je pradeza dine gahana, duHkhadAyaka nathI anna=A ahiM cAra=pAmyo viTAtiy=vicitra gatiomAM mUrijhamamaLeH=ghaNuM janma ma(ekendravAdimAM) raNo vaDe cAtyA=bhamavA vaDe tatte nathI== ni =kema nathI sarvathA=sarva rIte te tane re reivana=he jIva! adyApi hijI paNa =te, te nirvavairAgya asti cha dRddhi hRdayamAM vacana=kaI vidyAre vartate, dekhAte =jagatamAM vat nirAM=jethI nirantara karA: sthAna, AkAza pradeza paMpatripApakAmAM punizvaya, avazya | ti=prIti
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra3ra [ zrI vijyapadhasUrikRta janma karyA jyAM nA ghaNAM eve pradeza ko ahIM, he jIva! uttara ehanaze? gurU kahe te che nahI; tee tane kima cittamAM varAgya ja hotuM nathI, kheda kerI vAta e tima pApa rati taja nathI. ra00 rAga baMdhana haiSa baMdhana beu baMdhana virahathI, bhava bhramaNa dare Tale gurU vacana kerA zravaNathI; satsaMgathI sunimittathI rAgAdi jhaTa dUre TaLe, prabala puNya taNA udayathI sAdhanA AvI maLe. 201 akSarArtha-he jIva! A duHkhadAyaka saMsAramAM pRthvIkAya Adi vicitra aneka gatiomAM AvA prakAranA bhramaNa vaDe (bhamavAthI) jagatamAM e kaI paNa AkAza pradeza bAkI rAkhe che ke je pradezamAM te aneka vAra janma maraNa nahiM pAmyuM hoya. [ arthAt pRthvI kAyAdi vicitra gatiomAM bhamIne te AkAzanA eka eka (dareka) pradezamAM aneka vAra janma maraNa karyA te paNa hajI sudhI tArA hRdayamAM A bAbatane kheda nathI thatuM ke jethI nirantara pApa kAryomA hajI AnaMda pAmyA kare che. 45 , paSTArtha-sUma pRthvIkAya apakAya agnikAya vAyu kAya ane sAdhAraNa vanaspati (nida) e pAMca sUma sthAvara che caidarAja pramANe kAkAzamAM sarvatra che ne temAM mAre jIva dareka sthAne anaMta anaMta vAra upaje che, temaja bAdara pRthvIkAyAdi sthAvaramAM hIndriyAdi tramAM
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 233 devamAM nArakamAM manuSyamAM tiryaMca paMcendriyamAM anaMta anaMta vAra upa che, ane e pramANe lokAkAzanA asaMkhyAta pradezamAMthI kaI paNa e eke pradeza bAkI nathI rAkhe ke je pradezamAM mAre jIva anaMtavAra na upajya hAya arthAt eke eka AkAza pradezamAM anaMta anaMta vAra upa che, jethI vairAgyazataka prAkRtamAM kahyuM che ke - na sA jAi na sA jANI, na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA na muA jattha, jIvA vAra aNatase // 1 // artha_evI kaI jAti (ekendriyAdi jAti) nathI, ke coryAsI lAkha yonimAnI athavA ekeke vyakti bhede gaNatAM asaMkhyAta nImAM evI keI ni nathI, temaja darAja kAkAzamAM evuM keI sthAna nathI, temaja lAkhe keDI kulamAM evuM keI kula nathI ke jyAM jIve anaMta anaMta vAra na upajyA hoya ke na maraNa pAmyA hoya [ arthAt dareka jIve dareka jAtimAM dareka nimAM dareka AkAza pradezamAM ane dareka kulamAM anaMtAnaMta vAra janma maraNa karyA che] te e pramANe mArA jIve paNa sarva jAti kula ni ne sarva AkAza pradezamAM anaMtavAra janma maraNa ryA che. te paNa he jIva! hajI sudhI pApa kAryo karavAmAM ja prIti upaje che paraMtu jarA paNa kheda nathI thato ke anaMta saMsAra bhaye anaMtavAra gatio vigeremAM upaje te have evI vicitra gatiomAM pharIthI na janme te sAruM. e pramANe kaI vairAgyavaMta jIva potAnA AtmAne zIkhAmaNa Ape che, jethI A
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 [ zrI viparitakane sAra e che ke jIve have saMsAra uparathI dhIre dhIre rAga utAra joIe ne pharI pharI evAM janma maraNa na thAya mATe jJAna cAritranA mArganuM ArAdhana karavuM joIe e sAra che 5 avataraNa-A gAthAmAM granthakartA cittane AMkelA ane bhamatA sAMDhanI upamA Ape che te A pramANe- no skaMdhena samunnatena dharase cAritryagaMncyA dhuraM / 11 10 14 15 12 13 pRSThenopacitena naiva vahase, moccairahiMsAbharam // 17 18 12 1 19 2 3 mithyAtvaM nirayaM padAhativazAdbho gAhase tvaM yt2 20 21 22 23 zvetastadgatazaMkasAMkaSavaniMdyaM paribhrAmyasi // 46 // no=nathI vada-vahana karate niHbaMdha vaDe ko =atizaya na ati unnata, ghaNA | addiAmA=ahiMsAnA bhArane puSTa ne uMcA miththA mithyAtva rUpI vale dhAraNa karate niyaM=narakamAM, khADAmAM rAtrinA cAritrarUpI gA- poditivarA paganA AghADInI-gADAnI tanA vazathI put=dhurAne (khalanavALA caraNathI) punaHpITha vaDe makahe manarUpI sAMDha kavitana=puSTa, vadhelI gAhase-5 cha jaiva=nathIja | vaM tuM
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ra35 spArtha sahita vairAgyazataka] varAje kAraNathI rasavA AMkelA sara=citta, mana vekabaLada mAphaka, sAMDhavata tane kAraNathI niHniMdanIya rIte pAkA rahita pariNi =paribhramaNa kare checAritra gADI dhuMsaruM he citta uMcA baMdhathI, kima upADe nA ane majabUta tArA pRSThathI; nA vahebeje caraNane ne caraNa AghAtathI, mithyAtva khADAmAM paDe tAre A ghaTatuM nathI. 202 sAMDha AMkelo harI zaMkA phare mana phAvata, teha tuM sudhara jaldI nita rahI gurU saMgate; zubha nimitta vicAraje khoTA vicAre TAlaje,. tAhare AdhIna bhASA tima kriyA ima mAnaje. 203 akSarAtha- he manarUpI sAMDha! tuM tArI uMcI khAMdha vaDe cAritra rUpI gADAnI dhurA dhAraNa karato nathI, tema hArI puSTa pITha vaDe atizaya dayAnA bhArane vahete nathI ja, ane je kAraNathI te he sAMDha! padanI khalanAnA eTale paga athavA caraNanI skUlanAnA vazathI mithyAtva rUpI narakamAM- khADAmAM paDe che, te kAraNathI te citta! tuM kharekhara akelA vRSabhanI mAphaka eTale sAMDhanI mAphaka ni:zaMkapaNe niMdanIya rIte jyAM tyAM paribhramaNa karyA kare che. 49 spaSTArtha-sAMDha athavA baLada gADAnI dhurA-jusarIne.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtakhAMdha upara-gaLA para rAkhI gADAmAM bharela bhAra vahana kare che. tethI te sAMThanuM daSTAnDe ApI kavi bhavya jIvanA cittane zIkhAmaNa Ape che ke he jIva! athavA te citta! jema sAMDha gADAnI jusarI gaLApara rAkhI gADAne bhAra vahe che tema tuM cAritrya rUpI gADAnI dhurA-jusarIne raheto nathI eTale tuM cAritrya pALatuM nathI. A lekamAM kavie cittane madenmatta sAMDhanI upamA ApI che te barAbara che. kAraNa ke sAMTha jyAM sudhI mAlikanA aMkuzamAM rahetuM nathI tyAM sudhI madamAte thaI svecchAe gAyenA TeLAmAM vilAsa karate bhamyA kare che, tema A citta rUpI sAMDha paNa jyAM sudhI jIvanA aMkuzamAM AvatuM nathI tyAM sudhI svacchaMdapaNe IndriyonA viSayomAM madamAtuM thaI strIomAM lAgyA kare che. tathA cAritrane bhAra bharelA gADAnI upamA ApI che te paNa barAbara che, kAraNa ke cAritranA aDhAra hajAra bheda rUpa bhArathI bhareluM cAritra te enA gADA sarakhuM che, ane tethI zAstrakAroe cAritra rUpI gADAne "zIlAMgaratha"nI upamA ApI che. aThThAIjaje sumAM saTTArara rara rIDhaMdhAraNa e padathI aDhAra hajAra zIlAMga rathane dharanArA evA muni mahAtmAene namaskAra karyo che. tathA je sAMDha gADAM kheMcavAnA upayogamAM nathI AvatA te sAMDhanI pITha upara bane bAju bhAra lAdavAmAM Ave che, athavA ke dezamAM sAMDhane gADe jeDe che te kaI dezamAM pIThapara bhAra bhare che tethI kavi ahiM e bhAravAhI sAMDhanI upamAthI paNa cittane upadeza Ape che ke he citta! sAMDha jema anAja Adikane bhAra
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 237 pITha para vahe che tema tuM dayAne bhAra vahetuM nathI. tathA bhAra he gaLIyA sAMDha vA baLada jema caraNanI eTale paganI khAmIthI Thekara khAIne vAraMvAra khADAmAM paDI jAya che tema he jIva! athavA te citta! tuM paNa caraNanI eTale cAritranI khAmIthI vAraMvAra khalanA pAmI paDI jAya che eTale cAritra le che ne Indriyane vaza paDI punaH bhraSTa thaI mithyAtva rUpI khAbamAM paDe che, tethI jema AMkelA sAMDha niHzakapaNe jyAM tyAM svachaMde bhamI chetaronA pAka vigere khAI jAya che, ane bIjA aneka nukazAna karavAthI lakane trAsadAsaka thatA hovAthI jema niMdanIya rIte bhamyA kare che tema che citta! he jIva! tuM paNa AMkelA sAMDhanI mAphaka je te viSayamAM bhamI strIo vigerenA sadAcArane bhraSTa kare che, ane tethI tuM lekamAM niMdApAtra thAya che, mATe A lekane sAra e che ke cittane niraMkuzapaNe svade bhaTakyA devuM nahiM, paraMtu barAbara damana karI kabajAmAM laI sadAcAramAM ane dayAmAM pravartAvavuM, nahiMtara jIvane narakanA khADAmAM pADI aneka viTaMbanA Apaze, e sAra che. 46 avataraNa-manuSya bhava Adi uttama sAmagrIo pAmyA chatAM paNa saMsAra bhramaNa kema rahe che tenuM kAraNa tatvanuM ajJAna che te A gAthAmAM darzAve che- prApte satkulajanmamAnavabhave nirdossrtnopme| nIrogAdisamastavastunicaye puNyena labdhe sati // 1 gAmamAM athavA khetaramAM chUTA pharavA chatAM lakathI pakaDIne. kAmamAM na laI zakAya evI nizAnIvALA sAMDha te AMkelA sAMDha.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 ra0 38 [ zrI vijayaparika15 16 13 12 14 10 11 nopAttaM kimapi pramAdavazatastattvaM tvayA muktaye / 1 2 17 re jIvAtra tato'tiduHkhaviSame saMsAracakre bhrmH||47|| zAne pAme chate 3patta=grahaNa karyuM haTa+=uttama kuLamAM janma virAmapi kaMi paNa mAnavama manuSya bhavamAM pramAhirAtaH=pramAdanA vazathI vi =nirmaLa tavaMtatva, sAra rome ratna sarakho tvayAta muvata-muktine arthe navi Arogya vigere je nI he jIva! samasta sarva tra=ahiM vastu-vastuone tatta =kAraNathI nivasamUha tti viSame atizaya duHkha puSyana=puNyathI vaDe viSama TaLe sati pAmyA chatAM saMsAra -saMsAra cakramAM ama=bhramaNa jehamAM Arogya Adika cIja uttama che rahI, janma sukule teha narabhava puNyanA udaye ahIM; he jIva?pAmyo tuM chatAM zivakAja tatva pAmi, dukhathI bharyA bhavacakramAM tethI ja tuM rakhaDI rahyo. ra04 huM keNa? mArI cIja kaI?zuddhAtmadravya svarUpa huM, nija guNa che mAharA tionA vibhAva svarUpa eha tattva vicAratAM ne sAdhatAM dharmi jane, mukti pAmyA pAmaze jyAM Atma raMgarahyo ghaNe. 205
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka ] akSarArtha-he jIva! A jagatamAM nirmaLa ratna sarakhe sakuLamAM janma vALo manuSya bhava temaja Arogya vigere sarva uttama sAmagrInA samUhavALo uttama manuSya bhava pUrva bhavanA anaMta puNya baLathI pAmyA chatAM paNa pramAdanA vazathI mokSa sukhane mATe te kaMI paNa tattva grahaNa karyuM nahiM, te kAraNathI atizaya duHkha vaDe viSama evA A saMsAra cakramAM tyAre bramaNa karavuM paDe che. 47 spArtha-A lekamAM kavie manuSya bhavane ratna sarakho kahyo che, ane temAM uttama kuLamAM janma thavo e nirmaLatA che, tethI uttama kuLamAM janmavALe manuSya bhava nirmaLa ratna sarakho che, temaja A manuSya bhavamAM sarvotkRSTa pApa puNya ane mokSanI sarva sAmagrIo-sAdhane hAjara che, chatAM utkRSTa puNya ane mokSanuM sAdhana hevAthI temaja pUrva bhavanI punyAIthI zarIranuM niragIpaNuM, pAMce IndriyanI pUrNatA, ane paTutA-kuzaLatA Arya dezamAM janma, maharSika kuLamAM janma, deva gurU dharma vigerenI sAmagrI ItyAdi sAdhana sAmagrI vALe A nirmaLa manuSya bhava pUrva bhavanA anaMta puNyathI pAmIne paNa he jIva! te IndriyanA viSaya kaSAya madirAdi nidrA ane vikathA e pAMca prakAranA pramAdamAM paDI muktinA sukha mATe je dharma sAdhana jJAna darzana cAritra e traNa tatvanuM ArAdhana karavuM joIe te kaMI paNa karyuM nahiM, athavA sudeva sugurU ane sudharma e traNa tatvanuM ArAdhana karavuM joIe, paraMtu pramAda vazathI emAMnA eka dharma tatvanuM ArAdhana karyuM
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. [ zrI vijyapadhasUrikRtanahiM, ane moja zokhamAM tathA vyApArAdikamAM tathA IndriyenA viSayane poSanArA parigraha bhegA karavAmAM ja rAta divasa race pacce rahyo, te kAraNathI je manuSya bhava muktinuM sAdhana ke jeIe, janma jarA maraNane nAza karanAra thavo joIe, ananta sukha ApanAra the joIe tene badale atizaya dukha ApanAre thaye, narakAdi durgati ApanAre thayo ane pariNAme dukhadAyI saMsAra cakamAM bhamAvanAra thayo. aho! keTalI ajJAnatA! ke je zastra zatrune nAza karanArUM che te ja zastrane AvaData vinA darUpaga karavAthI pitAne ja ziraccheda karanAruM thayuM. mATe he jIva! A nirmaLa ratna sarakho ane sarva sAmagrIvALe manuSya bhava pAmIne tuM pramAdamAM paDIza nahi, paraMtu pramAdane dUra karI jJAna darzanAdika tattanI ArAdhanA kara ke jethI A saMsAra cakramAM athavA corAsI lAkha yoniomAM bhramaNa karavAnuM maTI siddha paramAtma pada pAmI mokSa pada prApta thAya. eja A lekamAM upadezane sAra che. 47 avataraNa-kodha Adi 4 kaSAyothI A manuSya bhava rUpI kalpavRkSanuM phaLa hArI javAya che te vAta A - gAthAmAM darzAve che 5 7 8 12 11 9 10 krodho nyakRti bhAjanaM na vihato, nIto na mAnakSayaM // 13 4 15 2 17 16 18 19 mAyA naiva hatA hatAza nitarAM, lobho na saMkSobhitaH //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] re tIvotkaTakUTacittavazagasvAnta ! tvayA hAritaM / 22 21 23 hastAptaM phalamAzu mAnavabhavazrIkalpavRkSodabhavam // 48 // -krola cati tiraskAra makAnapAtra vidara =ha nIta =karyo mAnAkSacaMgamAnane nAza mAthA mAyA, chaLa, prapaMca kaiva=na ja hatA=haNI, nAza pamADI tArA he haNAyelI AzAvALA ! lita atyaMta mA=labha tIvra tIvra phara=atizaya citta phUTabuddhi varAja=AdhIna svAra=he hRdaya ! taiyA=he rita hAryo dustAd=hAthamAM AveluM TuM phaLa mAzu zIdhra mAnavamavathI manuSyabhavanI lakSmI rUpa podbhavaMkalpavRkSathI utpanna thayeluM, kalpavRkSanuM. | saMmita =kSebha pamADa, haThA he hRdaya ! tuM tIvra utkaTa kapaTa buddhi vaza rahyuM, tethI ja mAnuM ema huM na kare kadI mArUM kahyuM, niMgha krodha ho nahIM ne mAna mAyA nahi tajyA, lobha cheDyo nA are kAye aghaTatA bahu karyo. 206
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 [ zrI vijayapadhasUrikRtaehathI narabhava surama phala sakala hArI gaye, haju sudhara tuM citta ! jaladI vakhata vItI kyAM gaye; cAre kaSAya durgatinA dukhadAyaka jANIe, puNyathI jina dharma pAmI harSathI ArAdhIe. ra07 akSarArthaatizaya tIvra (ghaNuM capala) ane kUTa evI buddhine vaza thayelA che. hRdaya! teM tiraskAra karavA gya evA kedhane haNya nahiM, mAnane nAza karyo nahi, he haNAyelI AzAvALA (he nirAza thayelA) hRdaya! he mAyA prapaMcane paNa nAza na karyo temaja lebhane kSubdha na karyo (arthAta lebhane paNa gabharAvIne bahAra kADhaye nahitethI kharekhara he hRdaya ! huM manuSya bhavanI lakSmI rUpa kalpavRkSanuM hAthamAM AveluM uttama phaLa zIdhra gumAvI dIdhuM. e hArI keTalI mUrkhAI! 48 spaSTArtha-kalpavRkSa manuSyane Icchita padArtha Ape che, te kalpavRkSe uttama yugalabhUmimAM utpanna thAya che, ane tyAM vasatA yugalika manuSyane ane yugalika tiryaMne uttama prakAranAM khAna pAna vAjIMtra vAsaNa puSpa vastra Adi vaibhave Ape che ane jarUriAto pUrI pADe che, tema A manuSyabhava paNa kalpavRkSa sarakhe che, kAraNa ke te devakanA sukha ane manuSyanAM sukha rUpa Icchita padArtho Ape che, temaja uttama deva gurU dharma ane jJAna darzana cAritranI uttama sAmagrIo paNa e ja manuSya bhava Ape che, ane e manuSya bhava 15 karmabhUmimAM ja che, mATe he hRdaya ! he mana! he jIvI
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 243 evA kalpavRkSa sarakhA manuSya bhavanuM phaLa thArA hAthamAM AvyuM eTale tu sAkSat manuSya bhava pAmyA tA paNu atizaya utkRSTa mAyA prapaMcane vaza thai krodha mAna mAryA leAbha e kaSAyAne jItyA nahi ke je kaSAyeA jJAnIone atyaMta tiraskAra karavA lAyaka che, tethI tuM A manuSya bhava hArI gayA. parantu jo maLelI manuSya bhavanI sAmagrI rUpa uttama phaLano sadupayoga karI jJAna darzana cAritranuM ArAdhana karI e cAre kaSAyAne jItyA haiAta te! tuM manuSya bhava rUpa phaLane hAryo na heAta, eTaluM ja nahi parantu anaMta sukhavALI paramAtma padanI anata zAMti pAmIne tuM parama sukhI thAta, mATe he jIva! tuM A manuSya bhava pAmIne cAre kaSAya jItavAne udyama kara. e ja A zlokanA upadezanA sAra che. 48 avataraNu--mAlya avasthA Adi traNe avasthAemAM ramata Adi kriyAethI manuSya bhava pheAgaDha jAya che. teA dharmanA avasAra kayA ? te vAta A gAthAmAM darzAvAya che-- 8 R v 5 bAlye mohamahAMdhakAragahane, magnena mUDhAtmanA / 1 . 7 6 tAruNye taruNIsamAhRtahRdA, bhogeka saMgecchunA // 12 9 10 61 vRddhatve'pi jarAbhibhUtakaraNagrAmeNa niHzaktinA / 17 18 14 15 16 19 1 13 mAnuSyaM kila daivataH kathamapi prAptaM hataM hA mayA // 49 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 nArthe bALa avasthAmAM moda=meAha-ajJAnanA moMdhA =moTA aMdhakAra vaDe gaddanai=gahana, du:khadAyI, gADha manena=magna, lIna mUjabanA mUDha AtmA, sugdhapaNA vaDe = tArthe tarUNAvasthAmAM, yuvAvasthAmAM taLI=strIe samAdata=haraNa karela, AdhIna karela davA=mana vaDe movaiyaMga viSaya bhAganA ja atizaya rAganI [ zrI vijayapadmasUriSkRtachunA=cchiAvALA vRddhatve vRddhAvasthAmAM paNa nAmimUta=vRddhapaNA vaDe parAbhava pAmelI batrAmeLa=indriyAnA samUha vaDe niHzanA=zakti rahita manuSya=manuSyapaNuM =kharekhara vataH devayAge tharmAna=kAi paNa rIte prApta pAmyA, pAmeluM hatuM=nAza pamADayuM aA=are, ahe mayA=me' vRddha jana na karI zake dhaDapaNa taNA dASe karI, dharma sAdhana leza paNa tyAre kare te pharI pharI; ema pazcAttApa re re jIva ! tane bahu puNyathI, je maLyuM mAnuSya te phAgaDha gumAvyuM mUlathI. 208 khalya vaya ajJAna mAhe tima parAdhInatA vaze. bhara jIvAnI nAra kerA prema bhAga taNA vaze; zaktihIna paNeja ghaDapaNa ema uMmara traNa gaI, dharma sAdhana ekamAM paNa nA karyuM` tarka vahI gai. 209
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 245 he jIva! tuM te thaIza nA dharma karavA cetaje, bAlya vayathI sajja banaje raja pramAdI nA thaje, tima kadAca bane nahi te bhara jAvAnI kAlamAM, sarvavirati sAdhIne tuM mahAla jaImekSamAM. ra10 dharma sAdhIza ghaDapaNe AvA mane ratha je kare, te na paMDita jANavA A lekamAM kavi uccare; prathama jevI zakti hove nA kadI te kAlamAM, gharaDA taNuM behAla bhAkhyuM ema uttarAdhyayanamAM. 211 akSarArtha-bALa avasthAmAM ajJAna rUpa gADha aMdhakAramAM mUDhapaNe magna-tallIna thaIne tathA yuvAvasthAmAM strIe AdhIna karelA ane viSaya bheganA ja atizaya rAganI IcchAvALA hRdaya vaDe, ane vRddhAvasthAmAM vRddhapaNAthI sarva indriyane samUha parAbhava pAmavAthI azakta Indriye vaDe are! devage jema tema prApta karelo A manuSya bhava gumAvI dIdho te kevI khedanI vAta che! 49 spaSTArtha ke vairAgyavaMta purUSa Akhara avasthA sudhImAM paNa kaMI puNya kArya ke dharmArAdhana karI zake nahiM tethI anta avasthAmAM pastA kare che ke A manuSya bhava je daza daSTAne maLa mahA durlabha che te kaI mahA puNyanA bhege jema tema prApta thaye te huM bAla Adi traNe avasthAmAM phekaTa hArI gaye, kAraNa ke bALa avasthAmAM te kaI vAtanI samajaNa na hatI tethI kevaLa bALakrIDA
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 [ zrI vijayapadmasUriSkRta- karavAmAM ja mAlyAvasthA gumAvI. tyAra mAda nizALe esI kaMIka bhaNI gaNI taiyAra thayA ane yuvAvasthA AvI tyAre te bhaNataranA upayoga vyApAranAM nAmA ThAmAmAM ne hisAba ktiAkhamAM khIjAone kema chetaravA ane kaI rIte kAinu dhana dekhatI AMkhe dhULa nAkhyAnI mAphka hisAkha vigeremAM zu'cavI paDAvI levu' temAM yuvAvasthA gumAvI, te uparAMta sArAM khAnapAna khAI zarIra puSTa banAvI meAja majAha ane strIonA vilAsamAM Asakta thayA, vaLI juvAnInA tAramAM ne tAramAM deva gurU dharma eLakhavAnI darakAra na karI eTaluM ja nahiM paNa deva gurU dharmane eka jAtanuM tiMga mAnatA, gurUnuM vacana sAMbhaLatA nahiM, ane jagatamAM strInA prema sivAya bIjI koi uttama vastu nathI ema mAnIne pUchya purUSonA sarvathA anAdara karatA, A e rIte meM yuvAvasthA paNa phAgaDha gumAvo. tyAra bAda jyAre vRddhAvasthA AvI tyAre indriyAnAM khaLa ane zarIra khaLa DhIlAM thaI gayAM, kAmakAja karavAmAM jIvAnI jevA utsAha rahyo nahi, nase dekhAvA mAMDI, hADakAM khakhaDavA mAMDayAM, dAMta eka pachI eka paDavA lAgyA, vALa sapheda thavA lAgyA, ane zarIranI sa zAbhA eka pachI eka dhIre dhIre palAyana karavA lAgI, sagAMvholAMne chekarAMne ane vahune paNa aLakhAmaNeA thayA. ane kUtarAnI mAphaka mArI hADa cheDa thavA lAgI, evI niSmaLa ane malina avasthAmAM saMyama dharmanuM ArAdhana paNa kema ane? kAraNa ke dharma ArAdhana mATe kharI upayogI tA juvAna avasthA ja che. te te strInI AsaktimAM ne dhana
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ svArtha sahita vairAgyazataka] - 247 bheguM karavAmAM gumAvI, ane vRddhAvasthA te svabhAve ja saMyama dharmane saMpUrNa lAyaka nathI tema chatAM banI zakatI prabhu bhakti japamALA Adi kaMIpaNa satkarma na karyuM, e rIte traNe avasthAmAM huM manuSya bhava hArI beTho. ane have aMte maraNa vakhate pastA karuM emAM dahADe zuM vaLe? kharekhara mAre mATe e moTI medanI vAta che. A lekane sAra e che ke manuSya bhava pAmIne e traNe avasthAomAM banI zakatI dharmArAdhanA karavI e ja sAra che. 49 avataraNu-mana dhanane mATe je athAga mahenata karI anAcAramAM paDe che te manane dhananI IcchAthI nivRtta thavAne upadeza A lekamAM Ape che, te A pramANe- yasmai tvaM laghu laMghase jalanidhi, duSTATaviM gaahse| mitra vaMcayase vilupasi nijaM, vAkyakramaM muMcasi // 8 9 10 11 12 13 14 15 16 20 19 18 17 tadvittaM yadi dRzyase sthiratayA, kasyApi pRthvItale / 23 25 24 21 re re caMcalacitta ! vittahatakAd vyAvarttatAM nA tathA caai=je (dhana) ne mATe raMtuM aNu zIdhra, jaladI rakAre ullaMghana kare che | | pa0 || nidhi=samudra sukhAraviM=duSTa jaMgalamAM pA =bhame che, utare che miraM mitrane
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 [ zrI vijyapaddharikRtayaMvara=ge che sthAtrikoInuM vihuparinsepe che, haNe che pRthvIta-pRthvImAM, ni=potAnA bolelA jagatamAM, duniyAmAM vAviyatrama vacanakrama, vacana maryAdAne caMcajIvitta capaLa mana ! vati choDe che, bhaMga kare che tadatta teja dhana virata ti=hatyArA dhanathI yadi cIvartatAM pAchA vaLavuM darate dekhAya sthiratayA=sthirapaNe, kAyama, no nahiM avinAzI to te, te vakhate je dravya kAja musApharI sAyara taNI tuM nita kare, ghora jaMgalamAMhI pese vaLI sagAne chetare be phare te dravya je dekhAya sthira pRthvItale, keInI paNa pAsa te taja rAga dhanane nA bhale. rAra paNa athira te tiNa karIza nA meha dhanane dharmamAM, upayoga karaje sAta kSetre tiNa kahyA jina zAstramAM bhAvanA graMthe kahyuM vistArathI meM tehathI, bInA kahI bahu TUMkamAM cAlu prasaMga vizeSathI. ra13 akSarArtha he caMcaLa citta! je dhana kamAvAne mATe tuM dariye oLage che, vikaTa jaMgalamAM praveza kare che, mitrane Thage che, svajana vargane nAza kare che, vacana bolIne . pharI jAya che, eja dhana A jagatamAM je tuM keInI pAse
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAtha sahita vairAgyazataka ] paNa sthira raheluM dekhe te tyAre e hatyArA dhanathI phrI paNuM pAchuM na haThavuM, paratu dhana bheguM karyuM ja javuM. (parantu ema banatuM ja nathI mATe dhana bheguM karavAnA pApAraMbhemAM he jIva! tuM na paDI. e tAtparya) 50 spaSTArtha--dhana kamAvAne mATe mANaso uchaLatAM mejavALA tophAnI samudramAM paNa sTImare haMkAryo jAya che. je samudramAM khaDake sAthe athaDAtAM lhANe bhAgI bhUkA thaI jAya che, mAla dariyAmAM DUbI jAya che, ane khalAsIo tathA utArUo DUbI jAya che evA bhayaMkara uMDA dariyAmAM paNa vahANavaTuM kheDI mAla ane peseMjare eka baMdarethI bIje baMdare laI jaI vahepAra karI dhana upArjana kare che. temaja siMha vAgha varU Adi bhayAnaka jAnavaravALI bhayaMkara aTavIomAM cera dhADapADu lUMTArUonI darakAra karyA vinA praveza kare che ane bhAgyame kadAcit pAra paNa utare che. temaja vizvAsu mitro vigerene ThagI vizvAsaghAta jevuM mahA pApa kare che e uparAnta rAjyanA lAbhane mATe ane dhananA lobhane mATe so putra pitAne haNe che, ItyAdi rIte kuTuMbIo kuTuMbane ja mArI nAkhe che. temaja dhanane mATe vepArIo tathA rAjAo pagale pagale vacana bhaMga kare che, A pramANe sAkSAt upadravakArI dhanane mATe na AcaravA gya anAcAra Acare che chatAM paNa te dhana tenI pAse jhA vakhata TakatuM nathI tethI kaI vairAgyavaMta chava pitAnA manane upadeza Ape che ke he mana! athavA he jIva! tuM dhanane mATe bhayaMkara atyA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 [ zrI vijyapadhasUrikRtacAra Acare che ane na kheDavA yogya bhayaMkara sAhase kheDe che te kharuM, paNa A dhana pRthvImAM keInI pAse sthira rahyuM nathI rahevAnuM nathI ne raheze nahiM. tethI evA asthira dhana mATe evAM jIdagInA jokhame moTAM sAhasa kheDavAM te gya nathI. hA, jo dhana duniyAmAM koI paNa rAjA mahArAjA deva dAnava ke Indra pAse sthira raheluM che rahe che ne raheze ema je jANate hoya te jarUra e dhana kamAvA mATe tuM pAchI pAnI karIza nahiM, paraMtu tema banatuM nathI. tethI tuM je dhanane asthira jANatA hoya te dhanane mATe tevAM sAhaso ane anAcArathI avazya virAma pAmaje e upadeza che. 50 avataraNa--have kavi A lekamAM mRga jema ghara aTavImAM daDe che tema mana paNa A saMsAra rUpI aTavImAM kayAM kayAM kaI rIte doDe che te vAta jaNAve che- 11 10 12 15 14 17 ajJAnAdritaTe kyacitkvacidapi, prdyumngrtaantre| mAyAgulmatale kvacitkvacidaho niMdAnadIsaMkaTe // mohavyAghrabhayAturaM hrinnvtsNsaarghoraattvii| madhye dhAvati pazya satvarataraM kaSTaM madIyaM manaH // 51 // akSiA=ajJAna rUpI | ca=I vAra advi=parvatanA pradyuna=kAmadeva rUpI taTe taTa upara, zikharanA cheDe | jattattarakhADAmAM
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] mAyA=mAyA rUpI gubatahe-velaDIenA gucchAAmAM made=Azraya' che ke, nivAnavI ni...dArUpI nadInA saMjjI=pAsenA sAMkaDA bhAgamAM, khINamAM modAtra=mAharUpI vAdhanA mAtu =bhayathI vyAkuLa thayela, gabharAyalu va=riNanI mAphaka, bhagavata saMtA=saMsAra rUpI cho=bhaya kara ghaTavImadhye aTavImAM, jaMgalamAM dhAtiDhADe che 4=dekha, jo savatAM bahu jaldI, 51 jhapATAbaMdha hraSTa=khedanI vAta che ke maTIya=mAra' mana=mana, citta he mitra ! mAThu svarUpa vAghe bhIta citta hariNa pare, ajJAna rUpa paryaMta taTe kyAreka rati khADe phare; kAi vakhate kapaTa valI guccha mAMhe dADatuM, nidA nadInI khINamAMhe kAi vakhate dADatuM. 214 ema bhaya rUpa dhora aTavI cAra dizie dADatuM, A vAta kevI khedanI sthiratA na kyAre pAmatuM; mana thAya thira zubha hetunA Ala ane prabhu Ima kahe, sacamAdika sAdhanArA parama zAMtimAM rahe. 215 akSarA--De mitra ! mAharUpI vAghathI bhaya pAmeluM A mhArUM mana haraNanI mAphaka kAi vAra tA ajJAna rUpI
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 [ zrI vijayapadhasUrikRtaparvatanA taTamAM daDI jAya che, athavA ajJAna rUpI parvatanI upara caDhI jAya che, vaLI kaI vAra te kAmadeva rUpI kIcaDavALA khADAmAM paDI jAya che, keI vAra mAyA rUpI latAe (velaDIo) nI gADha jhADImAM bharAI jAya che, keI vAra niMdA rUpI nadInI khINamAM deDI jAya che, e pramANe che mitra ! mAruM mana A saMsAra rUpI bhayAnaka aTavImAM tuM je te khare ke te keTalI utAvaLathI doDAdeDa kare che, kharekhara A ghaNA khedanI vAta che. 51 spaSTArtha--A mAM manane hariNanI upamA ApI che, mehane vAghanI upamA, ajJAnane parvatanA TekarAnI upamA, kAmadevane khADAnI upamA, mAyAne latA kuMjanI upamA (jhADInI upamA), ane niMdAne nadInI khINanI upamA ApI che, ane e badhI vastuovALA saMsArane ghora aTavInI upamA ApI che. tethI aTavImAM rahetuM hariNa jema vAghathI bhaya pAmIne aTavImAM rahelA parvatanA TekarA upara caDI jAya che tema A saMsAramAM mana rUpI hariNa meha rUpI vAghathI bahIne koI vAra ajJAna rUpI parvatanA TekarA upara caDI jAya che, te kaI vAra detuM detuM kAmavikArene vaza thaI kAmavAsanA (bhAga tRSNa) rUpa khADAmAM gabaDI paDe che, ne e khADAmAM melA vilAsa rUpI kAdavamAM kheMcI jAya che. vaLI e mana rUpa hariNa daDatuM dehatuM keI vAra mAyA rUpI jhADImAM bharAI jAya che, ane kaI vAra doDatAM deDatAM pArakI niMdA rUpI nadInI khINamAM
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazata ] 153 gabaDI paDe che, e pramANe koi vairAgyavaMta jIva potAnA mitrane kahe che ke huM mitra ! tu jo tA kharI ke mArU' mana mAha rUpI vAghathI bhaya pAmIne eTale mAhamAM muMjhAine A saMsAra rUpI bhayAnaka jaMgalamAM keTaluM doDAdoDa karI rahyuM che ! ahiM jaNAvelI upamAonu rahasya A pramANe jANavuM-sa'sAra e bhayAnaka jaMgala sarakhA che e tA sheje samajAya tevuM che, ane jaMgalamAM vAgha hiraNa parvatanA TekarA nadInI khINA gADha jhADI ane kAdavanA khADA vigere vastuo hAya che. temAM vAghathI bhaya pAmanAra hariNuM che, tema meha e vAgha sarakhA krUra ne baLavAna hovAthI mAhane vAghanI upamA che, ane te mAThune AdhIna thayeluM muMjhAcaluM mana te garIba haraNa sarakhu che, tathA mA vinAnA pahADanA uMcA nIcA TekarA jema caDhanAra mANasane mahu du:khadAyI ane bebhAna banAvanArA che tema bebhAna rUpa ajJAna parvatanA TekarAe sarakhuM che. tathA vRkSeAnI gADha jhADImAM chUpAyela manuSyAdinI khabara na paDe tema mAyAvI jIvanI kapaTa jALanI koIne khabara paDatI nathI, mATe mAyAne gADha saDInA nikuMja sarakhI kahI che, tathA kAmadeva malina hAvAthI e kAdavanA khADA sarakhA che te spaSTa che, tathA vhADanI khINAmAMthI chUpI rIte nadI jema bahAra nIkaLe che ne phelAtI jAya che tema leAkeAnI chUpI vAtA athavA khullI vAtA niMdA dvArA bahAra nIkaLI phelAtI jAya che mATe niMdA te nadInI khINu sarakhI che, arthAt nadInI
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54. [ zrI vijayapadhasUrikRtautpatti jema parvatanA khINa vigere pradezomAMthI che tema niMdAnI utpatti manane durAzaya rUpI parvatanI khINamAMthI thAya che. ahIM kharuM rahasya e che ke mananI AvI capaLatAne dhyAnamAM laIne bhavya jIvoe prabhu devanI mUrti sAmAyika pASadha vigere sArA AlaMbana rUpI soyamAM mana rUpI dare parevI de, eTale sArA nimittomAM manane jeDI devuM, jethI mana navaruM paDe ja nahi. je navaruM paDe te kharAba vicAra kare ane pariNAme kharAba raste derAya. manane majabUta rAkhavAne mATe zIlavRtti ane saMpurUSane samAgama vairAgya bhAvane pamADanAra graMthanuM vAMcana vigere sAdhananI jarUra sevana karavI joIe. 51 avataraNa-have kavi A lekamAM je saMsAra samudrathI taravuM hoya te jIve sadha rUpI vahANamAM ja besavuM, te vAta jaNAve che-- saccAritrapavitradArUracitaM, zIladhvajAlaMkRtaM / gurvAjJAguNaguMphanAdRDhataraM, sadbodhapotaM zritaH // 11 13 mohagrAhabhayaMkaraM tara mhaasNsaarvaaraaNnidhi| . 1 4 5 yAvanna pratibhidyate stanataTAghAtaiH kuraMgIdRzAm // 52 // savAritra=uttama cAritra rUpI | zIvajJa=brahmacarya rUpI dhvajavaDe vitravA=pavitra lAkaDA vaDe ! teM zaNagArelA jikaracelA, banAvelA .| guvaMzA gurUnI AzA rUpI 12
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 255 -deranI mahA=meTA nA thaNIthI, racanAthI ciMtA=saMsAra rUpI hatai=atizaya majabUta vApAMnidhi samudrane (banAvelA) ca =jyAM sudhI rasoI saddajJAna rUpI na=nahi, nathI ta=gahANamAM ttimidya pratibhedAya, athaDAzrita =beThele Ine bhAgI jAya mohiMmeharUpI kuMDa stanatadastana rUpI kAMThAnA sAdhArai =AghAta vaDe (jaLacara prANI) vaDe | athaDAvAthI marthaza=bIhAmaNuM zarada hariNa sarakhI tara=ArI jA netravALI strIonA hemitra! besI hANamAM sAgara tare jima kaI janA, sabdha pite tema besI pAma taTa bhavajaladhinA jDa Adi samudramAM saMsAra rUpa samudramAM, jDa je mahatima salbadha rUpI vahANamAM. ra16 cAritra rUpI kASTa racanA zebhatuM te zIlavaje gurUANa rUpI dara baMdhana tehanA nA bhUlaje; AghAtathI giriAdinA jima vahANa bhAMgI jAya che, stana taTAghAte karI sabadha pota palAya che. ra17 che akhaMDita vahANa te he mitra tArUM jyAM sudhI, saMsAra sAgarane tarI ja zIdhra cetI tyAM sudhI nArI taNe saMsarga cetana ! lezathI paNa TALaje, jJAnAdinI ArAdhanA nirdoSa raMge sAdhaje. 218
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 [ zrI vijayapadhasUrikRtaakSarArtha -he mitra! uttama cAritrAcAra rUpI kAIthI banAveluM-ghaDeluM ane brahmacarya rUpI dhvaja vaDe zebhatuM, gurUnI AjJA rUpI meTA daranI racanAthI atizaya majabUta kareluM evuM te uttama jJAna rUpI kahANa ke je strIonA stana rUpI kAMThAomAM athavA khaDakamAM aphaLAIne bhAgI na jAya tyAM sudhI temAM besIne moha rUpI moTA guMDa jevA jaLacara jI vaDe bhayaMkara evA A saMsAra rUpa moTA samudrane tuM tarI jA. para spaSTAthe-A lokamAM saMsArane dariyAnI upamA ApI che. ane te dariye taravA mATe lAkaDAnA vahANa sarakhuM uttama jJAna kaheluM che. vaLI dariyAmAM jema meTA meTA magaramaccha hoya che tema saMsAra rUpa dariye krodha mAna mAyA labha vigere moTA moTA magaramaccha rUpa jaLacarothI bhayAnaka lAge che. vahANamAM jema pATIyAM dara ane dhvajA athavA saha vigere hoya che tema uttama jJAna rUpI pavitra vahANamAM cAritra rUpI pATIyA goThavelA che, zILa rUpI dhvaja athavA saDha che ane te gurUnI AjJA rUpI dorathI baMdhAyeluM - majabUta karAeluM che. e rIte vahANanAM ucita upakaraNathI zaNagArAeluM che, tathA vahANa jema samudramAM rahelAM khaDake sAthe aphaLAI bhAgI jAya che tema A uttama jJAna rUpa hANa paNa kaIvAra strIonAM stana rUpI khaDakamAM athaDAIne bhAgI jAya che, eTale strIonAM aMga upAMgAdi upara rAga thavAthI uttama jJAna nAza pAmI jAya che, ane jIva saMsAra
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 257 samudramAM DUbI jAya che tethI kaIka vairAgyavaMta chava kaI vairAgyavaMta pitAnA mitrane upadeza Ape che ke he mitra! tuM A saMsAra rUpa samudramAM anaMta kALathI DUbI rahyo chuM, mATe have je kAMThe AvavuM hoya athavA A saMsAra samudrane pAra pAma hoya to gurU mahArAjanA kahevA mujaba uttama jJAna rUpI vahANamAM besI jA, eTale gurUnA upadezathI te uttama jJAna prApta kara, ke je uttama jJAna uttama zraddhA ane cAritra vALuM che tathA zILavALuM che, ane gurU AjJAnI ArAdhanAthI majabUta baneluM che, ane tenuM uttama jJAna rUpI vahANa jyAM sudhI strIonAM aMge joIne thatA rAga rUpe khaDakamAM athaDAya nahiM tyAM sudhImAM tuM jhaTa besI haMkArIne A saMsAra samudra tarIjA, ane je kadAca khaDakanA mArga na jANavAthI haMkAravAmAM bhUla thaI strIonI khaDakemAM athaDAI paDaze te jarUra e uttama jJAna rUpa vahANa bhAgI jaze, tethI pavitra zraddhA ane cAritravALuM uttama jJAna jyAM sudhI strIonA saMgavALuM thayuM nathI tyAM sudhImAM tuM A bhavane pAra pAmI jA ane kadAca strIone paricaya athavA rAga thaye te jarUra tAruM nirmala cAritra sahita uttama jJAna nAza pAmI jaze. A kanuM kharuM rahasya e che ke pavitra cAritravALuM jJAna strIonA paricayathI nAza pAme che mATe cAritradhArI jJAnI munI mahAtmAoe strIne paricaya jarA paNa kare nahiM. kAraNa ke uttama jJAna cAritrane TakAva zIlane ja AdhIna che. "odha' ahIM "ra" padathI ema samajAya che ke uttama jJAnanI sAthe uttama darzana ane
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 [ zrI vijayapadmasUriSkRta cAritra jarUra levAja joie, kAraNa ke khIjA matavALAonI mAphaka zrI jaina daCna ekalA (darzIna ane cAritra vinAnA) jJAnathI ja saMsAra samudra tarI zakAya che ema kahetuM nathI. te tA ema kahe che ke, nirmala darzana, jJAna cAritranI ekaThI ArAdhanA karavAthI ja sa`sAra samudrane pAra pAmI zakAya che, mATe ja zrI tattvArtha sUtramAM kahyuM che-- "sabhyampazanajJAnayAtrANi mokSamAna '' A pramANe zAstrIya purAvA jaNAvyA khAda saMsAra samudrane taravAmAM jJAnAdi traNenI sAdhanA jarUra joie, ema yuktithI paNa sAkhIta thai zake che, jue eka paiDAthI ratha cAle ja nahi, ahIM jema rathane calAvavAmAM aneka paiDAonI madada levI paDe che, tema meAkSanA sukha meLavavAmAM paNa aneka sAdhanA jarUra joie. vyavahAramAM ka, pitta ane vAyunA prakApathI rAga thAya che. te traNene niyamita karavA mATe haraDA eDAM, AmaLA, ema traNa padArthonA banelA triphaLAthI kara vigerenA prakApane zAMta karIne dravyaroga nAbuda karAya che. jema dravya raMganI zAMti traNa sAdhanAthI thAya che, tevI rIte bhAva roganI zAMtine mATe jJAnAdi traNanI sAdhanA jaNAvI che. A mInA lakSyamAM laIne bhavya jIvAe pramAdanA tyAga karI prabala puNyAye meLavelA zrI jainendra zAsananI nirmAla ArAdhanA karI mAnava janma sala karavA joie e A zlAkanuM rahasya che. para avataraNa--have kavi A zveAkamAM jyAM sudhI strI
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ smArtha sahita vairAgyazataka ] 259 tarapha doDatuM mana vaza thayuM nathI tyAM sudhI karavAmAM AvatA sarva dharmanA kAryo nakAmA che, A muddAthI manane rokavAnI vizeSa jarUriyAte jaNAve che - 1. '' 8 8 11 12 13 ki bhasmapatilepanena vapuSo, dhUmasya pAnena kiM ! / 15 16 14 20 17 19 18 vastratyAgajugupsayA kimanayA kiM vA tridNddyaapyho| 24 23 22 21 25 27 26 ki skaMdhena natena kaMbalabharAjjApasya kiM maalyaa| vAmAkSImabhidhAvamAnamanizaM ceto na cedrakSitam // 53 // jiM- na khabhA vaDe makSa rAkhaDI narena=nIcA namI gayelA tane coLavA vaDe saMvesTamara kAMbaLAonA vapuSa=zarIra upara samUhathI dhUmaca=dhUmADAnA gApaca=jApa karavAnI pana=pIvAe karIne, pIvAvaDe moTAmAlA vaDe vatratyAga vastra choDIne vAmAkSi strI tarapha jugupsA =niMdanIya kRtya vaDe madhavimAna hatuM nirAnirantara viMvA=athavA zuM! reta =citta, mana vicAs tridaMDIpaNuM vaDe ! 7 nA cetne so=Azcaryo | kSita bacAvyuM, aTakAvyuM paNa
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 [ zrI vijayapadhasUrikRtastrI nirakhatAM doDatA manane na reke je narA, dhamapAna bhasma lagADavI tana para saphala te nA jarA tasa tridaMDI dhAraNA tima vastro parihAra e, kAbalA khaMbhe upADe jApa niSphala jANIe. 219 nirvikArI mana banAvI jeha kiriyA sAdhIe, tAsa phala saMpUrNa lahIe Ima kahyuM tIrthakare, meha kerUM prabala sAdhana strI nirIkSaNa rAgathI, Ima vicArI cetanArA thAya sukhiyA niyamathI. ra20 akSarArtha-jyAM sudhI suMdara netravALI strIonA tarapha doDatuM mana je yegIe karyuM nathI tyAM sudhI te gI zarIranI upara rAkhe che tethI zuM vaLe? dhUmrapAna kare tethI zuM vaLe? vastra cheDI nagna-digaMbara jevI A jugupsanIya ( lajajAvALI) avasthAe phare tethI zuM vaLavAnuM? tema traNa daMDa rAkhIne tridaMDI thaIne phare tethI zuM vaLavAnuM? temaja khabhA upara ghaNA kAMbaLAno bhAra uMcakI khabhe namAvIne phare tethI zuM vaLavAnuM? temaja jApanI mALA pheravyA kare tethI zuM vaLavAnuM? ( arthAt viSaya lAlasA tarapha jatAM manane kyA vinA e cha kAryothI kaMI paNa ISTa phaLanI siddhi thatI nathI) 53 spaSTArtha--keTalAeka ja sAdhu veSa laI zarIre bhabhUta lagAvI bAvA banI pitAne tyAgI kahevaDAve che, vaLI keIka te gAMjA calama vigere kuMkI dhUmrapAna karI sAdhu kahevaDAve che,
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ spajhA sahita vairAgyazataka ] ra61 keIka sarvathA vastrane tyAga karI lekane lajajA upaje evI bibhatsa nagna avasthAmAM rahI nAgA bAvA athavA digaMbara banI sAdhu kahevaDAve che, vaLI keIka te traNa daMDa rAkhI tridaMDI sAdhu bane che, ane kaIka khabhA upara kAMbaLA rAkhI tenA bhArathI namelI khAMdhavALA thaI phare che, keIka prabhunA nAmanI japamALA japyA kare che, paraMtu e badhA jUdI judI jAtanA nAmadhArI sAdhuo suMdara strIne dekhe ke turata lalacAI jAya che, tenI sAthe vAtacitane prasaMga sAdhI vArtA vidamAM rasiyA bane che, pariNAme patita paNa thaI jAya che, te evA strIne dekhI calita thaI janArA sAdhuo bhabhUta lagAve, dhUmrapAna kare, digaMbara thaI phare, khabhe kAmaLA oDhe ke tridaMDa rAkhe ke japamALA jape temAM ze dahADe vaLe? kAraNa ke jyAM sudhI viSamAM jatAM manane vALyuM nathI tyAM suthI rakhyA caLavI vigere kiyA bhalene kare, paNa temanuM AtmakalyANa te thAya ja nahi. evA veSadhArI viSayAMdha sAdhuo potAne ane lekane banene Thage che ne pariNAme durgati pAme che. mATe je viSayothI mana vacana kAyAe karIne nivRtta thAya, ane game tevI suMdara apsarA dekhIne paNa jeo caLAyamAna na thAya tevA jitendriya mahApurUSe ja kharA mokSa mArganA sAdhaka gaNAya che. ane teo ja bIjA bhavya jIne saMsAra samudrane pAra pamADe che. prabhu zrI tIrthakara deve prakAzelA zrI jainendra zAsananuM pharamAna e che ke nirmala citte karelI dharma kriyAthI karma nirjarA vigere viziSTa phala maLI zake che.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26ra [ zrI vijyapadvaritamanane malIna karanArA aneka sAdhanAmAM "rAgathI strI tarapha jevuM" e mukhya sAdhana gaNAya che. jo ke jevAnI kriyA AMkhathI thAya che. paraMtu temAM paNa mananI madada jarUra hoya che. kAraNa ke mananI madada vinA pAMce Idriye pita potAnuM kArya saMpUrNa rIte karI zakatI nathI. karmanA baMdhanI apekSAe vicAra karatAM jarUra samajAya che ke AMkha vaDe je te joyA karavAthI ghaNuM karIne jUdA jUdA prakAranA karmane baMdha vadhAre pramANamAM thAya che. mATe ja bhagavaMte bhavya ine IryA samitine pAlavAne upadeza Ape che. te pramANe nahi vartanArA nuM mana jarUra asthira thAya che. ane chevaTe vikAre pratye paNa mananI rUci thavA rUpa pravRtti thAya che. A bAbatamAM rathaneminI bInA jANavA jevI che. te TUMkAmAM A pramANe jANavI-prabhu zrI naminAthanA te rathanemi bhAI thAya. temaNe prabhu devanI dezanA sAMbhaLIne dIkSA lIdhI hatI. saMyamanI ArAdhanA karavAmAM tallIna banelA muni rathanemi eka vakhata giranAra parvatanI guphAmAM kAussaga dhyAne rahyA che. sAdhvI rAjImatIjI parvata upara caDhatAM varasAda paDavAthI bhiMjAelA vastro A guphAmAM sUkavI rahyA che. temane rathanemi muni ahIM che. A bAbatanI jarA paNa khabara hatI nahi. muni rathanemi rAmatinuM divya rUpa jotAMnI sAthe saMyamathI calita thAya che. temanI bhASA uparathI satI rAjImatIjI tarata samajI gayA. ane temaNe munine samajAvyuM ke-he mahAnubhAva! tame tamArI sAdhupaNAnI sthitine kema bhUlI jAo che. AvI
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ svArtha sahita vairAgyazataka ] ra63 nIca bhAvanA tamArA jevAne thAya, e durgatimAM javAnuM cinha che. sarva sAvadya vyApArane tajIne pharI tenI cAhanA karavI e zarama bhareluM che. jema agaMdhana kulanA sarpo tyAga karelA jherane prANAte paNa cUsatA nathI, tema tamAre paNa bheganI cAhanA lagAra paNa na ja karavI joIe. yAda rAkhajo ke manathI paNa bheganI IcchA karanArA che durgatinA bhayaMkara dukha bhogave che. tame IsamitithI cUkyA che, tenuM A gaMbhIra pariNAma AvyuM che. mATe IrthI samitimAM ane saMyamanI ArAdhanAmAM sAvadhAna rahe. prabhunI pAse jaIne A bAbatanI AlocanA laIne AtmAne nirmala banAve. A pramANe sAdhvI rAjImatInA vacana sAMbhaLIne rathanemi saMyamamAM sthira thayA. AlecanAthI nirmala banIne temaNe Atma kalyANa karyuM. ahIM daSTAMta pUruM thAya che. temAMthI sAra e le ke sauthI pahelAM manane vaza karavuM joIe, sArA nimittamAM joDIne manebala TakAvavA pUrvaka dareka dhArmika kriyA karavI, jethI pariNAme Atmahita jarUra sAdhI zakAya che. 53 avataraNa--have kavi A lokamAM darzane sanmAge lAvavA e duSkara kArya che ane te kenA jevuM duSkara che te A lekamAM jaNAve che- 12 1 0 9 11 13 rodhuM bAlamRNAlataMtubhirasau mttebhmujjRbhte| 14 17. bhettuM vanamaNIn zirISakusumaprAntena sanbrahmati //
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRta 20 18 34 19 22 mAdhurya madhubiMdunA racayituM, kSArAMbudherIhate / 2 264 7 8 1 5 6 * netuM vAMchati yaH satAM pathi khalAn, sUktaiH sudhAsyandibhiH kha rogrAkavAne vAmULAna=kumaLA kamaLanA tAMtaNuA varDa annaute purUSa mattamaM=madAntrata hAthIne gujjumate=ghama kare che, mhenata kare che. me nuM=bhedavAne vapramaLIna=vA ratnAne zirISa muma=ziAraSanA phUlanA prAntana cheDAthI, aNIthI sannadghati=tatpara thAya che mAya=madhuratA, mIThAza ke madhuvinunA=madhanA TIpAthI 3 thituM banAvavAne, karavAne kSAra dughe:=khArA samudrane, lavaNu samudrane te=o che netuM=lAvavAne vAMti paMcche che ya= purUSa satAM=samajatAnA thi=raste, mAga'mAM vajrAn=khala purUSone, duSTatAne sUrataH-uttama vacanA vartu sudhA=amRtane fraft:=3219-121, jharanArAM khala purUSane amRta vacane lAvavA zubha mArgamAM, je cahe tasa bheda nA traNa kAnA karanAramAM; kamala kAmala taMtue madamatta karine rokavA, zirISa phUla taNI aNIe vajramaNine bhedavA, rara1
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 265 sArAbdhine madhanA ja TIMpe miSTa karavA cAhatA, purUSa mUrkha gaNAya te khala sujana karavA cAhatA; khala kArya jema azakya che tima khala taNe ja khala taNA saMge rahevuM nA kahe Ima zrI jinA. rarara akSarArtha-je sajajane amRta jharatAM saddhacane kahIne paNa durjana purUSane sanmArge lAvavA Icche che teo hAthIne kumaLA kamaLa nALanA taMtuthI bAMdhIne rokavA Iche che, tathA zirISa phUlanI aNIthI vajaratnane bhedavA (cheda pADavA) taiyAra thAya che, ane madhanA eka ja TIMpAthI AkhA lavaNa samudrane mIThA banAvavA Icche che. eTale A traNa kArya karavA jema azakaya che, tema durjanane sanmArgamAM lAve te kAma paNa azakaya che. pa4 spaSTArtha-durjana purUSane game teTale upadeza Ape, mIThe vacane samajAve te paNa kaDavI taMbuDIne aDasaTha tIrthamAM nDavarAvyA chatAM tenI kaDavAza na jAya tema durjananI durjanatA jAya ja nahiM. tethI kavi A lekamAM kahe che ke kamaLanI nALanA tAMtaNuM ati kemaLa ne narama hovAthI tenAthI madenmatta hAthIne rekI zakAya ja nahiM chatAM kei revAne Icche che te eka jAtanI mUrkhAI gaNAya tema durjanane sadupadeza ApI sajajana banAvavA IcchA rAkhavI te paNa mUrkhAI che. temaja zirISanA kamaLa phUlanI ati kamaLa aNIthI vA ratna jevA kaThIna ratnamAM bAkuM pADI zakAya
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 [ zrI vijyapadvaritanahiM chatAM jo ke tema karavA icche te jema tenI mUrkhAI gaNAya, temaja be lAkha jejana vistAravALA ane paMdara lAkhathI adhika pejana pramANa gherAvAvALA khArA lavaNuM samudrane madhanA eka ja TIpA mAtrathI kadI mITho thAya ja nahiM, chatAM keI madhanA eka TIpAthI mITho karavA Icche te tenI jema mUrkhAI gaNAya tema durjanane sadupadeza ApI sajajana banAvavAnI IcchA rAkhavI te paNa mUkhAI che. ahiM tAtparya e che ke jagatamAM agni jema seMkaDe upAya zItala guNavALe na thAya tema durjana purUSa svabhAve ja durjana hovAthI ghaNuM upadezathI paNa sajajana thAya ja nahiM. A lekanuM rahasya e che ke ahIM jaNAvelA traNa kAryo karanAra purUSa jema mUrkha kahevAya, tevI rIte upadeza daIne durjanane sudhAravA mATe prayatna karanAra purUSa paNa jarUra mUrkha gaNAya. jevI rIte kAgaDAne ghaNe sAbu lagAvIne joie to paNa te sapheda thAya ja nahi. ane lasaNa vigere durgadha maya padArthone sArA sugaMdhamaya banAvavAne game teTale prayatna karIe te paNa te sugaMdhamaya bane ja nahi, tevI rIte durjana paNa sudharI zake ja nahi. A bAbatamAM rAjA zreNika ane kapilA dAsI tathA kAlasorika kasAInI bInA jANavA jevI che. te TUMkAmAM A pramANe jANavI-sAMsArika sagAInI apekSAe prabhu zrI mahAvIra devanA rAjA zreNika banevI thAya. kAraNa ke trizalA mAtA ane ceDA rAjA bane sagA bhAI bena thAya. ane ceDA rAjAnI putrIne rAjA zreNika paraNyA hatA. eka vakhata prabhu devanI dezanA sAMbhaLyA
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ]. 267 bAda rAjA zreNike parabhava saMbaMdhI prazna karyo ke he prabhuM ! huM ahIMthI marIne kayAM jaIza? javAba detAM prabhu deve jaNAvyuM ke he rAjan ! zikAra karatI vakhate tame be jIva vALI (garbhavaMtI) harine bANa mArIne nAza karyo hate. be paMcendriya jIvane haNatAM tame narakAyuSyane bAMdhyuM hatuM. tyAra bAda kSAyika samyakatvane pAmyA che. samyakatva pAmyA pahelAM AyuSyane baMdha paDI gayo che. tethI tame ahIMthI marIne pahelI narakamAM jaze. tyAM tamAre duHkha bhogavavuM paDaze. AvuM avadhijJAnathI jANIne pahelAM ahIM samavasaraNamAM jyAre tamane chIMka AvI hatI, tyAre keThIyAnuM rUpa dhAraNa karanAra dardarAMka deve kahyuM hatuM ke he rAjana ! tame lAMbA kALa sudhI che. Ama kahevAmAM muddo e hatA ke tamAre maryA pachI narakamAM dukha bhegavavAnuM che. rAjA zreNika-he prabhu! jethI mAre narakamAM javAnuM na thAya te keI upAya che.? prabhu zrI mahAvIra deva--he rAjana! naraka gatinA AyuSyane baMdha paDayA pachI tene bhegavavA mATe narakamAM javuM ja paDe. e pramANe bIjI gatinA traNa AyuSyanI bAbatamAM paNa samajI levuM. kAraNa ke AyuSya sivAyanA bIjA karmo amuka ja gatimAM bhagavAya e niyama nathI. te niyama te eka AyuSya karmanI bAbatamAM ja hoya che. mATe ahIMthI taratanA bhavamAM te tamAre narakamAM javuM ja paDaze. prabhudevanA A vacana sAMbhaLIne zreNika rAjA bahu
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 [ zrI vijayapadhasUrikRtavilApa kare che. tyAre tene AzvAsana garbhita bodha ApavAnI khAtara ja prabhu deve kahyuM ke he rAjana ! kapilAdAsI je munine dAna Ape, ane kAlasekarika kasAI je dararoja 500 pADAne mAre che, te eka divasa pADAne vadha baMdha kare, te tAre narakamAM javAnuM na thAya. rAjA zreNika-A baMne kArya khUzIthI banI zakaze. ema kahIne rAjA zreNika nagara tarapha cAlyA. rastAmAM darAMka deve daivika zaktithI rAjA zreNikanI parIkSA karavA mATe nadImAM jALa nAkhIne eka muni mAchalAM pakaDI rahyA che, ane te mAchalAMnuM mAMsa khAya che A banAva dekhADaze. devatAI zaktinA prabhAvane nahi jANatA evA rAjAe munine namratAthI kahyuM ke he muni! AvuM nIca kArya tamArA jevAe na ja karavuM joIe. jaladI A kAma choDI de. kAraNa ke A kAmathI tamAre durgatinA duHkha legavivAM paDaze, muni-huM ekalo ja kayAM AvuM kAma karuM chuM. prabhu mahAvIranA tamAma sAdhuo A rIte kare che. rAjA--huM ja Ave nirbhAgya ziromaNI che. bAkI prabhudevanA tamAma celAo te nirmala saMyamane sAdhe che. A pramANe tene tiraskAra karIne rAjA zreNika jyAM nagarImAM pese che, tyAM deve daivika zaktithI evuM svarUpa dekhADyuM ke eka juvAna sAdhvI che. teNue page meMdI
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 269 lagADI che. ghareNAM paherelA che. AMkhamAM kAjaLa AMkyuM che. te meMDhAmAM nAgara velanuM pAna cAvI rahI che. ane garbhavatI che. A banAva joIne rAjAe te sAdhvIne vinayathI kahyuM ke he sAdhvIjI! tame AvuM saMyamathI virUddha vartana kema kare che? sAdhvI--huM ekalI ja kayAM AvuM karUM chuM. paNa badhI sAdhvIo mArA jevuM kAma kare che. rAjA--he pApiNa ! tuM ja AvI nIca jaNAya che. bAkI bIjI sAdhvIo te parama ullAsathI nirmala saMyamane sAdhe che. A pramANe tene tiraskAra karIne rAjA AgaLa cAle che. tevAmAM te deva pitAnuM mUla rUpa dekhADI rAjAne praNAma karIne kahe che ke he rAjana ! iMdra mahArAje tamArA samyakatvanI jevI prazaMsA karI hatI, tevA ja tame che. jemAM samudra maryAdA na mUke tema tame samyakatvanI maryAdA tajatA nathI. vigere prakAre stuti karIne hAra vigerenI bheTa daIne te deva svargamAM gaye. rAjA mahelamAM AvI kapilA dAsIne kahe che ke tuM tArA hAthe munine dAna Apa. - kapilA dAsI-he svAmI! mane AvI AjJA na Apa. huM dAna nahi ApuM, tame AjJA pharamAve te huM agnimAM paDIne baLI maravA athavA jhera khAIne maravA taiyAra chuM. paNa munine dAna te ApIza ja nahiM. A pramANe kapilA dAsInAM vacana sAMbhaLIne zreNika mahArAjAe kAlasaukarikane pitAnI pAse bolAvarAvye. ane tene kahyuM ke tuM,
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 [ zrI vijayapatrasUrikRtadararoja pAMcase pADAne vadha kare che te eka divasane mATe baMdha kara. zreNika mahArAjAnI tevI AjJA sAMbhaLIne kAlasaukarike kahyuM ke he mahArAja! huM ghaNAM varSothI pAMca pADAone vadha karuM chuM. have mAruM ghaNuM AyuSya gayuM che ane thoDuM AyuSya bAkI che te ceDA kAla mATe huM mAre kuLAcArane cAlate AvelA niyama zA mATe mUkI dauM? mATe A Apane hukama mArAthI kaI rIte pALI zakAze nahi. rAjAe ghaNI rIte samajAvyA chatAM na mAnyuM tyAre rAjAe te kAlasaukarikane eka aMdha kuvAmAM naMkhAvyuM. rAjAe mAnyuM ke kUvAmAM rahela te kevI rIte pADAne vadha karaze? bIje divase savAre vIra prabhunI pAse jaI vaMdana karIne rAjAe kahyuM ke meM kAlasAkarikane eka divasane mATe pADAnA vadhathI karyo che, tyAre prabhue kahyuM ke te kAlasakarike kUvAmAM rahyA chatAM paNa mATInA pAMcaso pADAo banAvIne tene vadha karyo che. jo ke pADAo mATInA hatA chatAM teNe vadha karavAnI buddhithI mAryA che mATe teNe bhAvahiMsA karI che. A pramANenAM prabhunAM vacane sAMbhaLIne zreNika mahArAjAe khedapUrvaka kahyuM ke he prabhu! Apane mUkIne huM bIjA kone zaraNe jAuM. tyAre prabhue kahyuM ke he rAjan ! tame kheda kare nahi. kAraNa ke A bhavathI trIje bhave tame 'padmanAbha nAmane pahelA tIrthakara thavAnA che. te sAMbhaLI zreNika rAjA harSa pAmyA. ahIM daSTAMta pUruM thAya che, temAMthI 1-vizeSa bInA zrI sthAnAMga satramAM ane zrI satya prakAzamAM jaNAvI che.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] ra71 sAra e le ke rAjA zreNike dAna devarAvavA mATe kapilA dAsIne ghaNI samajAvI, ane eka divasa vadha aTakAvavA mATe kasAIne bahu samajAvyuM. chatAM rAjA zreNika niSphaLa nIvaDayA, kAraNa ke, te bane abhavya jIva che. te rIte durjanane sajajana karavAnA prayatna paNa niSphaLa nIvaDe che. 54 avataraNa--have kavi A lekamAM zrI rAmacaMdra je rIte muktipada pAmyA te rIte huM paNa muktipada pAmIne mukti rUpI strIvALo thaIza evI pitAnI bhAvanA jaNAve che- muktvA durmatimedinI gurugirA saMzIlya zIlAcalaM / badhvA krodhapayonidhi kuTilatAlaMkAM kSapitvA kSaNAt // 8 10 9 13 11 12 15 14 nItvA mohadazAnanaM nidhanatAmArAdhya vIravrataM / / 19 20 18 zrImadrAma iva dhumuktivanitAyukto bhaviSyAmyaham // 55 // muvA-choDIne zodhavanidhi krodharUpI samudrane durmatini duSTa buddhi rUpa | kuritAruM mAyArUpI laMkAne pRthvIne kSadhitva=nAza karIne guNavirA=saddagurU (vaDIla) nA patrikSaNavAramAM vacana vaDe-pitAnA vacanavaDe nItya pamADIne rAjasevIne morAnameha rUpa dazamukhI zILAzIla rUpI parvatane rAvaNane sA=bAMdhIne | niyanatAM maraNa
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 [ zrI vijayapadharitaApazca=ArAdhIne munitA=muktirUpa strI vaDe vitrataM vIra purUSanA vratane karIne zrI jJAnAdi lakSmIvALA gut:=sahita rAma rAmacaMdra (nI) va=peThe, mAphaka, jema maviSyamikathaIza zu suMdara maheM-huM janaka vacane rAjya ThaMDI rAma giri jima sevatA, jaladhi bAMdhIne haNI laMkA dazAnana mAratA; vIra vrata sAdhI lahyA sukha jema jhaTapaTa siddhinA, tema huM paNa karIza heze vacanathI gurUrAjanA. rara3 durmati dharaNI tajIne zIla parvata sevatA, krodha sAgara baMdha bAMdhI tema laMkA kaTilatA; naSTa karIne meha rAvaNane haNa nIDarapaNe, vIra trata sAdhI lahIza huM zreSTha mukti ramaNane. rara4 akSarArtha-gurUnA vacanathI durmati rUpa pRthvIne choDI, zILa rUpI parvatane sevI, krodha rUpa samudrane bAMdhI, mAyA rUpI laMkAno nAza kSaNavAramAM karI, meha rUpI daza meMDhAvALA rAvaNane haNane ane vIra purUSane sevavA lAyaka vratanuM ArAdhana karIne huM paNa zrImadda rAmacaMdranI peThe suMdara mukti rUpa strIvALo thaIza (e pramANe kavi athavA keI vairAgyavaMta jIva bhAvanA bhAve che) 55 spaSTArtha-rAmAyaNa vigere laikika zAstromAM zrI,
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] 273 rAmacaMdrajIne mATe kahevAya che ke gurUnA vacanathI (pitAnA vacanathI ) rAmacaMdre peAtAnI peAtAnI rAjya pRthvI cheADI mAra varasa vanavAsa sevye ane vanamAMthI zrI rAmacaMdrajInI strI sItAne laMkAnA rAkSasa rAjA rAvaNu apaharaNa karI laMkAmAM laI gayA tyAre rAmaca'drajIe rAvaNa sAme yuddha karI sItAne pAchI lAvavA mATe jyAre laMkA taraph prayANa karyuM, tyAre vacce AvatA samudramAM pattharathI pALa AMdhI samudra utarI laMkAmAM jaI peAtAnI vIratA dekhADI rAvaNu rAkSasane haNIne te rAmacaMdrajI sItAne pAchI lAvyA. A dRSTAntane anusAre kAi vairAgyavaMta jIva bhAvanA bhAve che ke rAmacaMdrajIe pitAnA vacanathI jema rAjya pRthvIne cheADI vanavAsa sevye tema huM duSTa buddhi rUpa pRthvIne gurUnA vacanAmRtathI cheDI yeAgI banI zIla rUpa parvatane sevIza. tathA. rAmacandrajIe jema samudra mAMdhyA tema huM krodha rUpI samudrane AMdhIza eTale krodhane vaza karIza. rAmacaMdrajIe kSaNavAramAM laMkAnA nAza karyo tema huM mAyA rUpI laMkA nagarInA nAza karIza. ane rAmacaMdrajIe jema rAvaNu rAkSasane haNI vIravrata (yuddhamAM parAkrama ) dekhADayuM tema huM paNa mAha rUpa rAkSasane haNI AtmIya phAravIza. tathA rAmacaMdrajI jema vIratA DhekhADI sItAne pAchI lAvyA tema huM paNu saMyamamAM parAkrama phAravIne mukti rUpa strIne meLavIza. A zlAkanuM rahasya e che ke cAra prakAranA dharmomAM bhAvadharmanI mukhyatA che. temAM apekSA e che ke jevI bhAvanAthI dAnAdinI sAdhanA karavAmAM Ave, te pramANe tenuM kula maLI zake che. jyAM sudhI meAhanIya 18
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. [ zrI vijayapadhasUrikRtakarmane nAza na thAya, tyAM sudhI bIjA karmone nAza thaI zakatuM nathI. kAraNa ke jema mastakanA tALavAmAM (brakSendramAM) ghA lAgavAthI prANane viyega (maraNa) thAya che, tevI rIte mehanIyane nAza karavAthI bAkInA tamAma karmone nAza karI zakAya che. mATe ja sarva karma prakRtio rUpI lazkaranA senAdhipatinA jevuM te (mohanIya karma) karma che ema khUzIthI kahI zakAya. jyAre jIva baLIo thAya tyAre ja te mehane haThAvI zake che. sArA AlabananA pratApe bhegatRSNAne dUra karanArA bhavya cha ja Atmika varSollAsane vadhArI baLIyA thaI zake che. anaMta zaktinA mAlika chatAM atyAre A saMsArI che je rAMkaDAM jevA banI gayA che, temAM mUla kAraNa bhega tRSNa ja che. A muddA tarapha lakSya rAkhIne eka vairAgI AtmA athavA graMthakAra kavi pite kevI nirmala bhAvanA bhAve che, te bInA A lekamAM jaNAvI che. A vicArane vartanamAM mUkavAthI muktinA avyAbAdha sukha jarUra maLI zake che. 55 avataraNa-have kavi A lekamAM prANune capaLa jANane dAna zIla tapa ane vairAgya guNanI sevA karavI, te ja mahAkalyANakArI che, e bInA jaNAve che - 9 5 - 18 TI AhAraithuremanoharatarahI vihaarH| keyUraiNiratnacAruzikharairdArai rudAraizca kim // - 19 20 21 23
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] prANAnpadmadalAnavAritaralAMjJAtvA javAjjIva re| dAnaM dehi vidhehi zIlatapasI nirvedamAsvAdaya // 56 // AghA =jana vaDe karIne jamA kamaLanA patranI Toce japu=mIThAM rahelA motiya=ghaNuM mahara, vari=pANInA jevA bahu suMdara (jaLabiMdu tulya) ahAro vaDe karIne tarasTAcapaLa, caMcaLa, vidA=vihAra vaDe, bagIyA asthira vaDe zakijANIne =uttama vAtR zIdhra, jaladI =bAjubaMdha vaDe vAva =he jIva! mAtra=maNiratnanA vana dAna vAhakamanahara di-Apa zivajo=agrabhAga vALA vikikara :=strIothI rItarI zIla ane tapa =udAra ni-vairAgya, saMsArathI kizuM ugapaNane bApAna=prANone mAravA pAma, meLava kamala dala jala biMdu jevA prANa jANI jIva he!, dAna de tuM zIla tapa ne sAdha vairAgye rahe; bhejya mIThAM hAra suMdara bhUSaNo zA kAmanA, vara vihAra manejJa nArI AtmahitamAM nAmanA. ra25
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 [ zrI vijayapadhasUrikaAMkha mIMcAyA pachI A jIva parabhava jAya che, nArI pramukha jIMDI ahIM zubha azubha sAthe jAya che cAra bhede dharma sAdhana mekSa sukha paNa ehathI, he jIva! nizcala dharma jANI sAdhaje ullAsathI, rara6 akSarArtha-he jIva! zvAsocchavAsa vigere prANane kamaLanA patranI aNu-dhAra upara TharelA pANInAM TIMpA jevA atizaya capaLa-asthira jANIne tuM have jaldI dAna deje, zIla ane tapazcaryA karaje ane saMsArathI uga pAmavA rUpa vairAgya rasane svAda leje, kAraNa ke madhura AhAranuM bhUjana karavAthI, manahara ratnAdikanA hAra paheravAthI, sArI rIte mejamajAhamAM pharavA haravAthI ane maNiratnathI jaDelA bAjubaMdha vigere paheravAthI temaja udAra, suMdara strIonA vilAsathI hAruM zuM vaLavAnuM che? (mATe e badhA meha choDIne dharmanI sAdhanA karavA taiyAra thaI jA.) 56 spaSTArtha-jenA asaMkhyAtA pradeze dharmanI dhagasa jhaLakI UThI che te eka bhavya jIva pitAnA AtmAne uddezIne lokamAM kahyA mujaba hita karanArI zikhAmaNa Ape che. athavA paropakArI dayA siMdhu svapatAraka zrI tIrthakara mahArAjA ke zrI gurU mahArAjA eka bhavya jIvane uddezIne A pramANe zIkhAmaNa Ape che. AvI paddhatine goThavIne kavirAja jaNAve che ke, he bhavya jIva ! tuM sArAM sArAM bhajana kare che, ane kAyama te tarapha ja lakSya rAkhe che, e pramANe uttama hAra ane maNi ratnanI racanAthI jeone
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 277 spaSTAtha sahita vairAgyazataka] agrabhAga (ca) dIpI rahyo che, tevA ghareNAM paheravAno zokha kare che, tathA meja zekhanI khAtara bAga vigeremAM pharavA jAya che, temaja suMdara strIonA bhaMga vilAsamAM rAtadina bahu ja tallIna rahe che, ne dharmanuM te nAma paNa letA nathI. A rIte je vastuo durgatinA duHkhane ApanArI ane kSaNika che, eTale parabhavamAM jatAM sAthe AvatI nathI, kAraNake ahIM badhuM choDIne ja puNya pApane laIne jIva parabhavamAM eka ja jAya che, tevA padArthonA mohamAM tArI jIMdagIne ghaNe khare bhAga cAlyo gaye. ane haju sudhI paNa tuM kaMI dharmanI ArAdhanA karate nathI. e zuM vyAjabI gaNAya? jIvananI kSaNabhaMguratA zuM tuM bhUlI gayA? kamalane pAMdaDAnI upara raheluM pANInuM TIpuM jema asthira hoya che. tevI ja sthiti tArA jIvananI samajI leje. tArI jIvana darI kayA kSetramAM kayA TAIma tUTI jaze tenI tane talabhAra paNa vicAraNe thatI nathI, have tuM jalI cetIne daza daSTAMte durlabha evA mAnava janmane saphala karavA mATe dAna zIla tapanI sAdhanA jarUra karI le. ane saMsAranI vividha upAdhimAMthI mukta thaI jA. saMsArane kedakhAnA je mAnaje. emAM Asakti rAkhanArA ghaNuM jIve durgatinA dukhe bhegavI rahyA che. ane saMsArathI kaMTALIne nirmala saMyamane sAdhanArA ghaNuM jIvo mokSa rUpI mahelamAM jaIne avyAbAdha sukhane bhegavI rahyA che ane bhagavaze. zrI dezanA ciMtAmaNinA pahelA bhAgamAM saMsAranuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. tathA dAna ane zIlanuM
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 [ zrI vijayapadhasUrikRtavistArathI svarUpa zrI zrAvaka dharma jAgarikAmAM tathA zrI bhAvanA ka5latAmAM jaNAvyuM che. tathA tapa ane bhAvanuM svarUpa paNa te zrI bhAvanA kalpalatAmAM jaNAvyuM che te tyAMthI joI levuM. 56 avataraNuM--have kavi A lekamAM saMsAranA sarva padArtho vinazvara jaNAvIne dAna dhyAna ane tapazcaryA karavAne upadeza kare che - jJAtvA bubudabhaMgaraM dhanamidaM, dIpamakapaM vapu stAruNyaM taralekSaNAkSitaralaM, vidyuJcalaM daurbalam / / re re jIva ! guruprasAdavazataH kiMcidvidhehi drutaM / dAnadhyAnatapovidhAnaviSaya, puNyaM pavitrocitam // 57 // 12 13 18 17 jJAtviA=jANIne gu magura=pANInA parapoTA sarakhuM paNa vAramAM nAza pAmI jAya tevuM =dhana huM A pa-dIvAnI jevuM prapaMcapaLa, asthira vadhu =zarIra tAhavzaM=juvAnI tAjev==capaLa AMkho vALI strI kSi-AMkhanA jevuM tarasTaM-capaLa viduruM=vijaLInA jevuM capaLa rauDha-bhujAbaLa re re lIva-he chavA guraverAta=gurUnI kRpAthI vivi kaMIka zubha kArya vidikara, karI le
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita rAgyazataka ] kurA=jaladI 29 puchyuM=uttama kAryaM pavitrocitaM=pavitra purUSone karavA lAyaka huM jIva ! maiM sthira dravya tArUM jema parapoTA jale, dehu asthira dIpa jevA capala cAvana te khare; strI netra jevuM mAhu maLa paNa sthira nahI vijaLI pare, ema jANI gurU prasAde puNya dAnAdi karI le. rara7 tAnAnatAvidhAnaviSayaM=dAna dhyAna ane taparUpa sabaMdhI akSarA :--hai jIva ! A dhana dolata vigere pANInA parapATAnI jema kSaNa mAtramAM vinAza pAmI jAya tevuM che, A zarIra te dIvAnA prakAzanI mAphaka kapAyamAna-caLAyamAna che, temaja capaLa AMkhAvALI strInI AMkha jevI jIvAnI paNa capaLa che ane bhujA maLa paNa vijaLInI mAphka ca Mcala che. mATe huM jIva ! gurU mahArAjanI kRpAthI AtmAne pavitra karavAmAM lAyaka evuM dAna dhyAna ke tapazcarSArUpa puNya kama ( dharmanI sAdhanA) jaldI karI le. pacha spA--jema pANImAM utpanna thayeleA parapATA kSaNa vAra rahI pANImAM vinAza pAmI jAya che tema mahA mahenate meLavelI dhana suvarNAdi saMpatti paNa amuka vakhata sudhI rahI vinAza pAmI jAya che, tethI dhanavAna te nina bhikhArI jevA banI jAya che. jema dIvAnI jyAta vAyuthI Ama tema hAlyA kare che, eTale atyaMta sthira rahetI nathI tema sAta dhAtunAM anelAM manuSya tiya`canAM audA
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80. [ zrI vijyapadrasUrikRtarika zarIra temaja deva nArakanAM dhAtu vinAnAM vaikriya zarIra ane cauda pUrvadhara muninuM AhAraka zarIra te samaye samaye nAza pAmatAM amuka vakhatamAM sarvathA nAza pAmI jAya che, paNa keI jIvane te zarIra kAyama sthira rahetuM nathI strInI AMkhe jema judA judA sthale capaLatAthI pharyA kare che tema juvAnI paNa capaLa che eTale kAyama TakatI nathI. temaja vijaLIne jhabakAre jema jota jotAmAM adazya thaI jAya che tema purUSanAM baLa paNa jota jotAmAM nAza pAme che, tethI vRddhAvasthAmAM paga sthiratAthI TakAvavA jeTalI paNa zakti rahetI nathI, e pramANe dhana zarIra juvAnI ne baLa e badhuM kSaNabhaMgura hovAthI he jIva! e vastuo jyAM sudhI hayAta che tyAM sudhImAM dAnAdika dharma sAdhI kaMI paNa puNyanI muMDI jarUra pedA karI le che, jethI parabhavamAM sukulamAM zrI jina dharmane lAbha vigere sukhanA sAdhane malI zake. 57 avataraNa--have kavi A lekamAM durjanane saMga ane sarpane saMga e be sarakhA che te vAta ghaTAve che- zrIkhaMDapAdapeneva, kRtaM svaM janma niSphalaM / / jimhagAnAM dvijivhAnAM, saMbaMdhamanuruMdhatA // 58 // zrIyaM caMdananA =patAne para jhADanI phugha=jema, paThe, mAphaka nama janma karyuM niHniSphaLa, phogaTa
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] vikAnavAMkuM cAlanArA | (durjana ane sApa) nA vizvanAM be jIbha vALA (durjana ane sarpa) nA saMvaMyaMsebata anusaMdhatA=anusaranArAe, karanArAe jema caMdana jhADa gatimAM vaka be jIbha sarpanA, saMge bagADe janma nija tima jIva he! durjana taNA; saMge karyo teM janma niSphala te vAMkA cAlatA, bolI phare tiNa sarpa jevA durjano kavi bolatA. rara8 akSarArtha-jema sarpone saMbaMdha (saMga, sebata) karanAra sukhaDanA jhADe potAne janma phegaTa gumAvya, tema he bhavya jIva! vAMkA cAlanArA ane be jIbhavALA durja nenI sobata karI huM paNa tyAre janma phegaTa gumAvyo. (ema keI kusaMgI jIvane uddezIne kavine A upadeza che.) 58 spaSTArtha-A lekamAM kavie durjana purUSane sapanI upamA ApI che, kAraNa ke sarpa jema "nA " = vaka gatie (vAMke vaLIne) cAle che tema durjana paNa vAMkI gati vALe che eTale vAMku bolanAra ne vAMku cAlanAra hiya che eTale jUThA bele ane durAcArI hoya che. temaja sarpa jema "briTTa be jIbhavALa hoya che tema durjana paNa be jIbhavALo hoya che eTale ghaDImAM kaMI bole ne ghaDImAM tethI kaMI jU 6 bele athavA bolIne pharI janAra vizvAsaghAtI hoya che, tethI kavi kaI bhavya jIvane upadeza
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 [ zrI vijayepadrasUritaApe che ke he bhavya jIva! vakra gativALA ane be jIbhavALA sarSanA saMga vaDe jema uttama evuM caMdana vRkSa pitAne janma phegaTa gumAve che, eTale caMdananuM jhADa atizaya sugaM. dhavALuM hovAthI gaMdhanA rasIyA sarpo e vRkSane vIMTAI vaLe che tethI keI e caMdanane upayoga karI zakyuM nathI ane vanamAM ugI vanamAM vinAza pAmI jAya che. tethI lekanA upayoga (vaparAza) mAM AvyA vinA e caMdana vRkSa jema nakAmuM banI jAya che tema sarpa sarakhA vAMkI cAlavALA ane bolIne pharI janArA durjananI sebatathI he bhavya jIva ! te paNa tyAre janma phegaTa gumAvyuM. kAraNa ke tuM paNa durjanane saMgI hovAthI leka hAre vizvAsa rAkhatA nathI, temaja tuM kaI satkAryo karI zakatuM nathI tethI tyAre janma paNa niSphaLa jAya che. A lokamAM sAra e che ke sajana purUSe kadI paNa durjananI sebata karavI nahi. uttama purUSanI sabata karavAthI kevA lAbha ane durja. nanI sobata karavAthI kevuM nukazAna thAya che te bAbatamAM prabhAkara nAmanA brAhmaNanI bInA jANavA jevI che. te TUMkAmAM A pramANe jANavI-vIrapura nAmanA nagaramAM divAkara nAmane brAhmaNa rahetA hatA. te tenA SaTkarmamAM tatpara rahe. tene prabhAkara nAme putra hato. paraMtu te sAte vyasanemAM Asakta hatuM, ane pitAnI marajI mujaba bhamyA karatuM hatuM. eka divasa divAkare putrane pitAnI pAse bolAvI zikhAmaNa ApI ke he putra! tuM nIca purUSanI sakhata mUkI daIne satsaMga kara. adhama purUSanI sakhatathI sArUM zIla
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 283 paNa nAza pAme che, kAraNa ke uttama jAtine zaMkha hoya paraMtu je te agninuM sevana kare te te bIjI cIjane bALanAra thAya che. tathA satsaMganuM mAhAsya evuM che ke pArasa pASANu (patthara) nA vegathI loDhuM paNa suvarNa thAya che ane suvarNanA vegathI kAca paNa maNi thAya che, mATe tuM kharAba sabata choDI daIne sArA vidvAna purUSa pAse zAstrAbhyAsa kara, kaLAo zIkha, dharma kAryo kara ane pitAnA kuLano uddhAra kara. e pramANe ghaNI ghaNI rIte zikhAmaNa ApI. paraMtu te putra kahevA lAgyA ke zAstrathI bhUkhane nAza thato nathI, kAvya rasathI tarasa maTatI nathI mATe dhana kamAvA sivAyanI bIjI badhI kaLAo nakAmI che. AvA prakAranAM putranAM vacana sAMbhaLI divAkara kheda pAme ane pharIthI zikhAmaNa ApavAnuM mAMDI vALyuM. jyAre pitAne mRtyu samaya najIka AvyA tyAre snehane lIdhe putrane potAnI pAse bolAvIne kahyuM ke he putra! je ke tane mArA vacana (kahevA) upara vizvAsa nathI te paNa mArA maraNa vakhatanA A oNkane tuM grahaNa karI tethI mArUM samAdhi maraNa thAya. " kRtajJasvAmisaMsarga-muttamastrIparigraham / kurvanmitramalobhaM ca, naro naivAvasIdati // 1 // " artha- kRtajJa (karyA kAryane jANanAra) svAmIne saMga karanAra, uttama kuLanI strI sAthe vivAha karanAra ane nirlobhI mitra karanAra manuSya kheda pAmate nathI?
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 [ zrI vijayapadmasUriSkRta uttama sada saMnatya, paMDitaH sadda saMkhyAm / alubdhaiH saha mitratvaM kurvANo naiva sIdati // 2 // artha :--uttama purUSonI sAkhata, pa MDitAnI sAthe vAtacIta ane nibhI jananI sAthe bhAibaMdhI karanAra kI paNa kheda pAmatA nathI. 2 A bemAMthI eka zlAkane pitAnA AgrahathI prabhA kare grahaNa karyA. keTalAka vakhata pachI divAkara maraNa pAmyA. tyAra pachI pitAe kahelA te zlAkanI parIkSA karavA mATe prabhAkara pAtAnuM gAma cheDI paradeza tarapha gayA. eka gAmamAM rahevAnA nizcaya karI te gAmamAM rahetA siMha nAmanA kSatriya je svabhAve kRtaghnI ( karyo kAmanI kadara nahi karanAra) hatA tene Azare rahyo. te si'hunI eka adhama dAsI hatI tene prabhAkare peAtAnI strI tarIke rAkhI. ane lAbhanI nAmanA ghaNA lAbhI ane mUrkha janAmAM mukhya evA viSNukanI sAthe mitratA ( DhAstI karI. A pramANe pitAnA AAkathI ulaTA svabhAvavALAnI prathama parIkSA karavA mATe karyuM. eka vakhate te nagaranA rAjAe siMhane lAvyA, te vakhate prabhAkara paNu rAjasabhAmAM gayA. rAjA vidvAneA upara prIrtivALA che evuM jANIne prabhAkare kahyu` ke-mUkha' mUrkhanI sAthe, gAyA gAyAnI sAthe, haraNiyAe hiraNNAnI sAthe ane paDitA paDitAnI sAthe mitratA kare che. eTale samAna svabhAvavALAnI ja mitratA hAya che. A sAMbhaLIne prasanna
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 285 thaelA rAjAe prabhAkarane keTalAMka gAma garAsa vagere InAmamAM ApyAM. prabhAkare te adhu siMhane ApI dIdhuM. evI rIte prabhAkare siMha upara anekavAra upakAra karyA, tathA te dAsI jeNIne teNe strI tarIke rAkhI hatI teNIne paNu vastrAla kAra vagere ghaNuM ApyuM. tathA leAbhanI mitrane paNa ghaNuM dhana ApIne samRddhivALA ( paisAdAra ) banAvyeA. A siMhanI pAse eka meAra hatA. te tene ghaNA ja vhAlA hatA. je dAsIne prabhAkare pAtAnI strI tarIke rAkhI hatI tene ganA prabhAvathI te mAranuM mAMsa khAvAnI icchA thai. teNe prabhAkara pAse te mAranI mAgaNI karI. te vakhate prabhAkare pitAe ApelA zveAkanI parIkSA karavA mATe te siMhanA mArane kAika gupta sthaLe saMtADI dIdhA, ane bIjA mAranA mAMsathI tene dAhaleA pUrA karyAM. siMhu jyAre bhAjana karavA beThA tyAre teNe mAranI aMdhe ThekANe tapAsa karAvarAvI. paNa tenA patto lAgyA nahi tethI teNe gAmamAM paTahanI udghASaNA karAvI ke je kAi mAranA khakhara Apaze tene siMha rAjA AThasAsAnA maheArA Apaze. AvuM sAMbhaLIne te dAsI vicAra karavA lAgI ke mArA patie merane mAryonI khakhara jo huM sihune ApuM tA mane 800 mahArA maLaze. ane pati tA siddha nahi tA khIjo paNa thaze. AvuM vicArI dhananA leAlathI te dAsI siMha pAse jaine kahevA lAgI ke huM rAjA prabhAkanI buddhi bhraSTa thai che, tethI mArA dAhaleA pUrA karavA.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 [ zrI vijayapadhasUrikRtamATe meM nA kahyA chatAM paNa bIjA merane badale ApanA morane mArIne mAre dehale pUre karyo che. AvuM dAsInuM vacana sAMbhaLIne krodha pAmelA siMhe pitAnA sevakane prabhAkarane pakaDI lAvavA mokalyA. te vakhate kRtrima bhaya pAmIne te pitAnA lebhanaMdI mitra pAse gayo, ane kahyuM ke he mitra! mAruM rakSaNa kara, rakSaNa kara. tyAre lebhanaMdIe bhayanuM kAraNa puchatAM prabhAkare tene strInA dehadane pUrNa karavA mATe pite siMhanA merane mAryAnI hakIkta jaNAvI. te sAMbhaLIne te adhama mitra che ke teM svAmIne droha karyo che mATe nirbhaya sthAna kyAMthI maLe. potAnA gharamAM baLato pULe keNuM nAkhe. e pramANe mitre kaThora vacano kahAM. divAkara tenA gharamAM pesavA gaye tyAre lebhanaMdIe bUma pADI tethI rAjasevake divAkarane pakaDIne siMhanI pAse laI gayA. siMhe tenA upara gusse thaIne kahyuM ke mAre hAle mAra lAva nahi to ISTa devanuM smaraNa kara. te vakhate prabhAkare kahyuM ke tame ja mArA svAmI ane AzrayasthAna che mATe mAre eka aparAdha kSamA karo vagere namra vacano kahyAM chatAM nIca svabhAvavALA siMhe tene mArI nAkhavA mATe subhaTane soMpyo. prabhAkaranI araja upara kAMI dhyAna ApyuM nahi. A vakhate prabhAkara vicAra karavA lAgyuM ke pitAnA vacananuM ullaMghana karavAthI mane AvuM phaLa maLyuM. tyAra pachI gupta sthAnamAM rAkhele te mera siMhane ApIne strI tathA mitrane tyAga karIne te tyAMthI cAlI nIkaLe. mArgamAM cAlatAM prabhAkara vicAravA lAgyA ke paMDi
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 287 spaSTAtha sahita vairAgyazataka ]. tanI sAthe rahIne maravuM te sArUM paNa mUkhanI sAthe rahIne rAjya karavuM te sAruM nahi. kAraNa ke mUkhanI sabata A lakamAM ane paralokamAM vinAza karanAra che. cAlatAM cAlatAM prabhAkara suMdarapura nAmanA nagaramAM AvyuM. ahIM devaratha nAme rAjA hato. tene guNasuMdara nAmane putra hatA. te kumAra kRtajJa, catura ane priyajanenI upara prIti rAkhanAre ane vyasanathI tathA nIca purUSonI sobatathI dUra rahenAra hato. nagaranI bahAra zastrazAstrane abhyAsa karatA te kumArane prabhAkare che. eTale te kumAranI pAse jaIne teNe vinaya pUrvaka praNAma karyo. te vakhate kumAre paNa prasanna daSTithI tenI sAmuM joIne tene satkAra karyo. prabhAkare kumAranI snehapUrvakanI vAtacIta sAMbhaLIne tathA kumAranI madhura AkRti joIne ane jyAM madhura AkRti tyAM guNa hoya che evuM vicArIne kumAranI sevAne svIkAra karyo. kumAre paNa tene gAmamAM rahevA mATe makAna ApyuM. tyAM rahIne te prabhAkara sArA svabhAvavALI ane vinayAdika guNavALI kaIka brAhmaNanI putrIne paraNyo. tathA nagaramAM mukhya gaNutA ane paropakAramAM tatpara vasaMta nAmanA eka gRhasthanI sAthe mitratA karI. keTalAka kALa gayA pachI te nagarane hemaratha rAjA maraNa pAmyA tyAre te guNasuMdara kumAra rAjA thayA te vakhate prabhAkara tene mukhya maMtrI thaye. eka vakhate keIka rAjAe guNasuMdara rAjAne uttama
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 [ zrI vijyapadhasUrikRtalakSaNavALA be ghaDAo bheTa mokalyA. te ghaDAo viparIta zikSA pAmelA hatA, te vAta nahi jANanAra rAjA ane maMtrI te ghoDA upara besIne nagaranI bahAra azvakrIDA karavA mATe nIkaLyA. ghaDAne vega jANavA mATe teoe gheDAne cAbukano prahAra karyo eTale baMne ghaDAo pura vegathI deDayA. temane vega ocho karavA mATe jema jema lagAma kheMce che tema tema viparIta zikSA pAmelA teo vadhAre vadhAre deDavA lAgyA. evI rIte te baMne nagarathI ghaNe dUra cAlyA gayA. ane eka gADha jaMgalamAM AvI pahoMcyA. rastAmAM AvelA eka AmaLAnA vRkSa uparathI vicAravaMta maMtrIe traNa AmaLAM laI lIdhA. lagAma kheMcavA chatAM ghaDAo deDatAM aTakayA nahi tyAre temaNe thAkIne lagAma DhIlI mUkI eTale te baMne ghaDAo tarata ubhA rahyA. tyAMthI teo pAchA vaLyA. rastAmAM rAjAne ghaNI tarasa lAgI tyAre maMtrIe rAjAne eka AmaLuM ApyuM. roDI vAra pachI pharIthI tRSA lAgI tyAre bIjuM AmaLuM ApyuM. tyAra pachI thoDI vAre trIjuM AmaLuM ApyuM. eTalAmAM sainya AvI pahoMcyuM. pachI pANI pI svastha thaIne teo nagaramAM AvyA. maMtrIne pitAnA kahelA zlokanI parIkSA karavAne vicAra thaye. te mATe temaNe rAjA guNasAgarane putra je pAMca varSane hatuM ane maMtrIne ghera Avate jatuM hatuM, tene gupta sthaLe saMtADe. bhojana samaye rAjAe saghaLe
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka] zadha karAvI, paraMtu koI paNa sthAnethI tene patto lAgyo nahi. tethI rAjA krodha yukta thayA. sevaka parivAranA mukha paNa phIkaThAM paDI gayAM. te vakhate kaIke kahyuM ke Aje kumAra maMtrIne ghera gayA hatA, te sAMbhaLIne badhAne maMtrInI upara zaMkA thaI. maMtrI paNa te vakhate darabAramAM gayA nahatA. maMtrInI patnIe paNa maMtrIne pUchayuM ke he svAmI ! Aje darabAramAM kema gayA nathI? tyAre maMtrIe kahyuM ke he priye! huM rAjAne moTuM batAvavA samartha nathI, kAraNa ke meM Aje rAjakumArane mArI nAkhe che. te bolI ke he nAtha ! A zuM ? te paNa have tame kheda karaze nahi. huM ja rAjAne kahIza ke meM mAro garbhanA prabhAve thayela dehada pUrNa karavA mATe mArI daSTine vairInI jema dAha karatA kumArane mArI nAkhe che. mATe tame kaI rIte gabharAzo nahi. A avasare je maMtrIne mitra hatuM, te vasaMta zeTha tyAM Avyo. teNe badhI vAta sAMbhaLIne kahyuM ke huM ja rAjAne kepa dUra karIza, tame phikara karazo nahi. evI rIte maMtrI tathA tenI strIne AzvAsana ApI te zeTha rAjA pAse gaye ane rAjAne kahyuM ke he svAmI! kumAra saMbaMdhI viparIta hakIkta banI che paraMtu temAM maMtrIne keI doSa nathI. teTalAmAM maMtrInI strIe AvIne kahyuM ke mAre dehada pUrNa karavA mATe mArAthI A akArya thayuM che. tyAra pachI maMtrIe AvIne bhayathI kaMpatuM hoya tema kahyuM ke he rAjan ! huM ja aparAdhI chuM, mATe mArA ja prANa levA yogya che. meM karelA akAne lIdhe duHkhI thaelI mArI strI pitAne
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 [ zrI vijayapadmasUriSkRta aparAdha jaNAve che, A badhuM sAMbhaLIne eka gunhA mATe traNa jaNu te kArya peAtAne mAthe letA haiAvAthI rAjAe vicAryuM ke A maMtrI catura, hitakArI ane AmaLA ApI mArA prANanuM rakSaNu karanAra che, tethI leAka samakSa maMtrIne kahyuM ke-" huM mitra te divase jo te mane AmaLAM ApIne mArA prANa bacAvyA na hAta te Aje huM kayAMthI hAta? mArU rAjya kayAMthI hAta ? ane putra paNa kayAMthI hAta? te vakhate maMtrIe kahyuM ke he rAjana! Apa to ApanuM kRtajJapaNuM dekhADA che, paraMtu kumAranI hatyA karanAra evA mane avazya daDa karavA joie. tyAre rAjAe kahyuM ke te mane traNa AmaLAM ApyAM hatAM temAMthI hajI teA eka vaLyuM. A pramANenAM rAjAnAM vacana sAMbhaLIne maMtrIe kahyuM ke hai guNusAgara ! jyAre Apa Ama kaheA che. tyAre traNa AmaLAthI saryuM. Apa putra sahita cirakALa rAjya karo. e pramANe kahIne gupta sthaLethI rAjakumArane lAvI ApyA. pachI te Ama zA mATe karyu ? evuM rAjAe pUchyuM tyAre maMtrIe peAtAnA pitAe ApelA lekanI saghaLI hakIkata kahI saMbhaLAvI. A sAMbhaLIne bahu rAjI thaelA rAjAe maMtrIne peAtAnA ardhA Asana upara besADayA. ane kahyu ke hai mitra! meM' eka AmaLAne putra tulya gaNyuM te ThIka karyuM nathI, e pramANe kahI maMtrInA satkAra karyAM. e pramANe te khanee sAthe rahIne ghaLeA kALa rAjyanu pAlana karyuM. ahIM dRSTAMta pUruM thAya che. tenA sAra e che ke jema khIjI vAra prabhAkare satsaMga karIne peAtAnuM jIvana nimala khanAvyu,
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka ] 291 tevI rIte bhavya jIvAe paNa sArA purUSAnI seAmata karIne Atmahita sAdhavuM joie. 58 avataraNa have kavi A AANamAM hRdayamAM jo paramAtmAnuM dhyAna na ramatu hAya te aneka zAstronu jJAna paNa nakAmuM che. A khInA jaNAve che-- 11 10 12 1 15 14 kiM tarkeNa vitarkitena zatazo, jJAtena kiM chaMdasAH / 20 19 17 18 16 21 kiM pItena sudhArasena bahudhA, svAdhyAyapAThena kim // ra3 22 24 pa ha 5 7 1 6 abhyastena ca lakSaNena kimaho, dhyAnaM na cetsarvathA / 2 3 lokAlokavilokanaikakuzalajJAne hRdi brahmaNaH // 59 // aMkSaLenalakSaNa zAstra vaDe, vyAkaraNa zAstrathI addo=ahA, are dhyAnaM=dhyAna na= na haiya ce=jo sarvathA=sava prakAre hojAyoleAka ane aleka vijojana=jovAmAM, jANavAmAM narAjI ati kuzaLa jJAnajJAnavALA davi=hradayamAM brahmA =paramAtmAnuM ji=zu' tataka zAstra vaDe vijitena=vitarka lA, bhaNelA rAta "se kaDI vAra jJAnena =jANelA chellA chaMdazAstra vaDe jItena=pIdhelA sudharalena=amRta rasa vaDe vadhA=zreNI rIte svAdhyAyapoTena=svAdhyAya pAThathI, svAdhyAyathI abhyastuta abhyAsa karelA, bhaNelA
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 [ zrI vijyapadhasUrikRtaleka tema alekane paNa jANavAnuM jehamAM, jJAna uttama che rahyuM tevA zubhAzaya hRdayamAM; dhyAna je na karAya paramapakArI paramAtmA taNuM to vitarmita taka keruM jJAna paNa zA kAmanuM. rara9 se vAra bhaNataramAM ramelA chaMda paNa zA kAmanA, kata amIrasa pAna tima svAdhyAya paNa zA kAmanA; bahu bhaNelA zabda kerA zAstra paNa zA kAmanA, saphalatA sinI bane anubhAvathI zubha dhyAnanA. ra30 dhyAna prabhu guNa ciMtanA dhyeya svarUpa paNa dhyAnathI, jJAna kriyA be dhyAnamAM parihAra ekeno nathI, je kriyA tarachoDatA ne dhyAnamAM ADaMbare, mahAlatA te rakhaDatA helI taNA bAlaka pare. ra31 akSarArtha-je leka ane alaka jANavAmAM atizaya kuzaLa jJAnavALA hRdayamAM paramAtmAnuM jJAna-dhyAna keI paNa rIte na hoya te evAM tarka vitarkothI bharelA tarkazAstro-nyAya zAstro bhaNavAthI zuM ? seMkaDo vAra jANelAM chaMda zAstrothI paNa zuM ? pIdhelA amRta rasathI paNa zuM vaLavAnuM? tathA ghaNA prakAranA karelA svAdhyAya pAThathI paNa zuM vaLavAnuM? are bahu abhyAsa karelAM vyAkaraNa zAstrothI paNa zuM vaLavAnuM? (eTale paramAtmAnA dhyAna vinA e badhuM jJAna nakAmuM che.) 59
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka] 203 pArtha-A lekamAM kavi paramAtmAnA dhyAnanI pradhAnatA (mukhyapaNuM) jaNAve che. ane kahe che ke te vinA sarva zAstronuM jJAna nakAmuM, kAraNa ke Agama ane prakaraNe bhaNI jIvanI ane karmanI jhINuM jhINI vAte kare, kAkAza ane alakAkAzanuM dravya kSetra kALa bhAvane guNathI jhINuM jhINuM svarUpa samajAve, dravya guNa paryAyanI uMDI vAto kare paratu hRdayamAM paramAtmAnI bhakti na hoya, paramAtmAne jApa karate na hoya, ane paramAtmAnuM svarUpa vicArI tenI sAthe tallIna na bane te evA zUnya hRdayavALAnI lekAlakanI vAtothI zuM? temaja muktAvalI dinakarI paMca lakSaNa vigere moTAM moTAM nyAyazAstro bhaNI tarka vitarka karI vAdIne harAve, nyAyAcArya banI bese ane sabhAo jIte, paraMtu e ja nyAyathI je paramAtmAnA svarUpano nirNaya na karI zake te evAM nyAyazAstra bhaNIne kaye gaDha jItyo? zAstro bhaNavAne sAra ja e che ke paramAtma svarUpamAM layalIna thavuM ane te rUpe thavA prayatna seva, temAM bIjAne joDavA. te te che nahiM te temAM AtmAnuM chuM kalyANa thayuM? tathA seMkaDo chaMda zAstro eTale piMgala vRtta ratnAkara vigere kAvyane banAvavAnA sAdhana bhUta chaMda zAstro bhaNyo, parantu e kAvya racanA strIonA zaMgAra rasane piSavAmAM ja utAre parantu paramAtmAnI bhaktinAM kAvyathI paramAtma svarUpa vicAryuM nahiM to evAM chaMda zAstro bhaNavAthI zuM vaLyuM, kevaLa lekane durAcAramAM nAkhyA, viSayavilAsI banAvyA ane pote paNa durgatimAM javA lAyaka thaye. khare
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 [ zrI vijyapadhasUrikRtakhara e rIte Agama nyAya ane kAvyazAstro bhaNane kevaLa lemAM paMDita kahevAya, ane vAda vivAdathI lekene raMjana karyA, tethI ja ratnAkara paccIsImAM kahyuM che ke "dholero gAnA" tathA " vAvAra vidyArthathanaM eDamUta' eTale he prabhu! lokane rAjI karavA mATe ja meM dharmopadeza Ape, paraMtu te mArA hitane mATe na thayuM. ane huM vidyA bhaye te kevaLa vAdavivAda karavAmAM kAma AvI paNa mArA AtmAne tethI kaMI paNa lAbha na thayo. vaLI paramAtma bhakti vinA kevaLa DhoranI jema jIvana gALIne ghaNI vAra amRtarasa pIvAthI zuM vaLyuM. tathA ghaNAM svAdhyAya (bhaNavuM) karyA, temaja pANani siddhahema sArasvata vigere ghaNAM vyAkaraNa zAstro bhaNI vyAkaraNAcAryanI padavI lIdhI yaratu hRdayamAM paramAtma svarUpanI ciMtavanAnuM moTuM mIThuM hoya to evA vyAkaraNane barADA pADavAthI zuM vaLyuM? A oNkanuM rahasya e che ke Agama nyAya chaMda vyAkaraNa vigere zAstro bhaNe ke na bhaNe parantu paramAtmAnA dhyAna vinA kadI paNa Atma kalyANa thavAnuM nathI. mATe jJAnIe ke ajJAnIe paramArthathI te paramAtmAnI dayAna rU5 bhakti karavI e ja parama kalyANakArI che, ane jagatamAM sarva zAstranI racanA paNa kevaLa paramAtma svarUpa pAmavAne ja thaI che chatAM mUDha paMDite tene lokaraMjana mATe upayoga kare che te kevaLa ajJAnatA ja che. 59 avataraNa-have kavi A lekamAM sUryanA prakAzathI
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ - aSTAtha sahita vairAgyazataka] jema himane nAza thAya che tema jJAnanA prakAzathI mAyAne nAza thAya che, e vAta samajAve che- mAM bAlyAdapi nirnimittanibiDaprodbhUtasakhyazriyaM / ___ daMbhAraMbha ! vihAya satvarataraM, dUrAntaraM gamyatAm / 9 14 10 11 12 pazyonmIlati me'thunA shubhvaarjnyaanossnnrshmiprbhaa| - 16 17 15 21 19 18 20 prAleyotkaravaddhataMtamanayA, drakSyAmyahaM tvAM katham // 60 // ma=mane, mahArI sAthe para tuM dekha, vocAt gi=bALapaNathI paNa 3nIti pragaTa thAya che ninimitta vinA kAraNe, svArtha e=mArA vinA adhunA=have viviDa gADha zumavarAtvi=puNyanA udayathI bhUta pragaTa thayelI nowripramA=jJAna rUpI zriyaM mitrAi rUpa lakSmI, sUryanI kAMti (zobhA) jene yotro veDUhamane samUhanI rAma=he daMbhanA vistAra ! piThe he daMbha! Dhatad=haNAyelA te vidhArtha choDIne anaya=e sUryaprabhA vaDe ravirata =atyaMta zIgha, ekadama sUkSyAmi dekhI zakIza tatkALa dUtAM ghaNe dUra tyAM tane thatAm cAlyo jA kevI rIte ?
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 [ zrI vijayapadmasUriSkRta hai daMbha ! te muja sAtha bacapaNathI ja niSkAraNapaNe, dAstI ja bAMdhI gADha paNa jhaTa dUra jA cha'DI mane; hAla puNye jJAnaravinI kAMti mujamAM caLakatI, nahi jAya dUra jo tuM tadA A sUrya kAMti prasaratI, 232 hima kaNu samUha taNI pare huNo tane te kema hu, joi zakIza ! samajI jaI jA dUra dhama tethI kahuM; satya edha prakAza jyAM tyAM daMbha kadI na TakI zake, jima ravinA teja AgaLa timira gaNu na TakI zake. 233 akSarA --hRdayamAM phelAelA hai daMbha ! (kapaTa) hai' mArI sAthe bALapaNathI ja vinA kAraNe gADha mitrAi ( dostI) khAMdhI che, paNa have thArI mitrAivALA mane cheDIne tuM ghaNe dUra nAsI jA, kAraNa ke have puNyanA cALe mhArAmAM mhArI jJAna rUpa sUryanI kAnti pragaTa thAya che, tethI e kAnti vaDe himanA samUhanI peThe vinAza pAmelA hI have huM zI rIte joIza ? ( eTale have hArI mitrAi kSaNabhara paNa TakI zakavAnI nathI) 60 spA--koI jJAnI purUSa dabhane kahe che ke - huM daMbha ! huM mAyA, kapaTa!) tyAre te vhAre A bhavamAM khALapaNathI mitrAI che, ane bhavAbhavanI apekSAe anAdi kALathI mitrAi cAlI Ave che, paNa have ghaNuM thayuM, tu
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vAgyazataka ] hane cheDIne cAlyo jA, kAraNa ke hAlamAM puNyanA prabhAvathI mArA hRdayamAM jJAna rUpI sUryane prakAza pragaTa thaye che, mATe je tuM dUra nahiM jAya te e sUryane garama prakAza tane himanI mAphaka ogALI deze, pachI tuM mRtyu pAmIza to huM tane zI rIte joI zakIza? kAraNa ke tuM mahAre bALa mitra che tethI tane kahuM chuM ke tArI meLe tuM samajI jaIne jaldI dUra bhAgI jA ahiM kahevAnuM tAtparya e che ke jIvanI sAthe mAyA athavA daMbha anAdi kALathI lAgelo che. belavAmAM daMbha, cAlavAmAM daMbha, devapUjAmAM daMbha, gurU vaMdanamAM daMbha, saMjama kriyAmAM daMbha e pramANe Dagale ne pagale A jIva daMbhamAM (5TamAM)ne daMbhamAM ja badhe kAryakrama calAvI rahyo che, paraMtu jyAre hRdayamAM gurUnA upadezane sAMbhaLavAthI prakaTa thayelo jJAna rUpI sUrya jhaLakI uThe che, tyAre jema sUryanA udayathI hima ogaLI jAya che tema kapaTa paNa cAlyA jAya che. A lekanuM rahasya e che ke, puNyazAlI bhavya ja (1) paropakAra rasika, svapatAraka mahAguNavaMta gurUne samAgama, (2) temanA upadezanuM zravaNa (sAMbhaLavuM) (3) sAMbhaLIne hadayamAM utArIne te pramANe nirdoSa jIvana gujAravuM vigere AtmakalyANa karanArA sAdhane pAmI zake che. upadezanA prasaMge zrI gurUmahArAja bhavya jIvane samajAve che, ke kapaTa karIne je cho bIjAne chetare che. chetarIne manamAM rAjI thAya che, dhana vigere ceDAM sukhanAM sAdhano meLave che. paNa ema
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ riTa8 " [ zrI vijyapadrasUri karanArA jIvo sAmAne chetaravAne badale pitAnA AtmAne te jarUra chetare che, kAraNa ke dhArmika prasaMge paNa saheja bhAyA karavAthI prabhu zrImallinAthane strIpaNuM prApta thayuM, keTalAeka ajJAnI cho "sattara pAMca paMcANu, be mUkyA chUTanA, lAva paTela semAM be ochA" tathA "mukhameM rAma bagalameM churI bhagata bhalA paNa dAnata bUrI"1 veda, (4) vasu (8) phega vigere saMjJAthI vAtacita karIne vepAra vigeremAM paNa mAyA prapaMca khele che. paNa teoe samajavuM joIe ke, kapaTa karavAthI je karmo baMdhAya che, tenA phala rIbAI rIbAIne bhegavavA paDe che, duHkha gamatuM nathI te dukhanA kAraNe jarUra choDavA joIe. daMbha e bhayaMkara dukhanuM kAraNa che, ane saralatA mahAsukhanuM kAraNa che. sarala AtmAo DuM dharmAnuSThAna parama ullAsathI vidhipUrvaka kare chatAM paNa tene karma nirjarA vigere lAbha vadhAre pramANamAM meLavI zake che, e saralatAno ja prabhAva che. ghaNuMe pApI AtmAo paNa je thoDA kalAkamAM Atma kalyANa karI gayA, kare che, ane karaze temAM saralatA guNane paNa prabhAva rahele ja che. AvA zrI gurU mahArAjanA vacanane sAMbhaLIne bhavya jIva jJAna guNane prakaTAve che. eTale samajaNanA gharamAM dAkhala thAya che. tyAre daMbhane tyAga kare che, ane saralatA guNane dhAraNa kare che. A vAta lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvoe saralatA guNa jarUra dhAraNa kare, bIjA bhavya jIne sarala banAvavA ane jeo saralatA guNane dhAraNa kare che temanI anumodanA karavI. 60
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] avataraNuM-have kavi A lekhamAM sAcA amRtarasa jhera vigere padArthonuM svarUpa jaNAve che kAruNyAna sudhAraso'sti hRdaya drohAna hAlAhalaM / 10 13 12 11 2 14 15 15 vRttAdasti na kalpapAdapa iha, krodhAnna daavaanlH|| 17 18 21 20 19 23 26 22 24 25 saMtoSAdaparo'sti na priyamuhallobhAnna cAnyo ripu / ra9 28 27 30 31 32 33 34 yuktAyuktamidaM mayA nigaditaM yadrocate tattyaja // 61 // jAthA-karaNa rasathI, dayA ( saMtoSA=satiSathI rasathI anya apa: bIjo koI ja nathI priyakuTTa=vahAle bhAIbaMdha sudhA =amRtarasa Tomati=bhathI tti che anya =bIje kaI hRdaya he hRdaya ! fpu =zatru hodA drohathI, vizvAsaghAtathI gujAyukataMgya ke ayogya, (anya) vyAjabI, geravyAjabI isTiITsa viSa, jhera =A tA=sadAcArathI (anya) mAM meM nitiM kahyuM evpatipatrakalpavRkSa at=je kaMi tajavA jevuM lAge =A jagatamAM terase rUce, gya lAge jovA=odhathI (bIje kAI) | tat=te vAvAnara=dAvAni, vanane agni yajJa choDI de.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30e [ zrI vijayapadhasUrikRtahe hRdaya ! karaNa samuM amRta na bIjuM drahathI, jhera nahi bIjuM suradrama na para vimalAcArathI; anya dAvAnala na hove krodhathI saMtoSathI, priya mitra para nahi zatru bIje parama bhAkhyo lAbhathI. 234 cogya tema ayogya bhAkhyuM Ima have dharI svasthatA, je rUce te tyAga kara ne grahaNa kara dharI svasthatA grAhya karUNuM vRtta tima saMteSa traNa guNa jANIe, droha lebha kedha tajavA yogya che ima dhArIe. ra35 akSarAtha-he hRdaya ! A jagatamAM karUNArasathI (dayArasathI) bIje kaI uttama amRtarasa nathI, drohathIvizvAsaghAtathI bIjuM koI adhama jhera nathI, sadAcAra je bIje koI uttama kalpavRkSa nathI, krodhathI adhika (caDhIyAta) bIjo koI dAvAnaLa agni nathI, saMtoSathI uttama bIje kaI prIya mitra nathI, ane lebhathI bIje kaI zatru nathI. e pramANe meM Aje kaMI ghaTita (grahaNa karavA lAyaka) ane aghaTita (tajavA lAyaka) upadeza vacana kahyAM che - temAMthI he hRdaya! have tane je tyAga karavA jevuM lAge te cheDI de. (ane je grahaNa karavA jevuM lAge te grahaNa kara.) 61 spaSTAthe kaI vairAgyavaMta purUSa pitAnA hRdayane -samajAve che ke he hRdaya! lekazAstromAM dene amRtarasanA
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 301 bhajanavALA kahyA che. ane amRtarasa te te kahevAya ke je rasa pIdhA pachI jIvanuM maraNa ja na thAya. paraMtu deve potAnuM AyuSya pUrNa thaye marI jAya che, mATe e amRtarasa tAtvika amRtarasa nathI. tAtvika amRtarasa te dayA ja che, ke jenAthI bhavya jIva jagatanA tamAma jIvane potAnI jevA gaNe cheeTale bIjA ne mAratA nathI, temaja tevA vratathI te purUSa paNa siddhigati pAmIne koI divasa maratuM ja nathI. mATe karUNuM eja kharo amRtarasa che. tathA jema jhera jIvanA prANa eka ja vAra le che, paratu. droha-vizvAsaghAta te ananta janma maraNa karAvanArA hevAthI ghaNuMvAra mAre che mATe somala vigere dravya jhera karatAM vizvAsaghAta e ja moTAmAM moTuM jhera che ane te bhAva jhera - kahevAya che. A vizvAsaghAta vacana bhaMga pratijJA bhaMga prapaMca mAyA vigere aneka durguNenA ghara rUpa che. mATe drohavizvAsaghAta jevuM kaMI adhama jhera nathI. athavA vizvAsaghAta. jayaMkara jhera samAna che. tathA yugala kSetramAM (30 akarma bhUmimAM) ane. sugalika samayamAM (5 bharata tathA 5 eravata e 10 karma bhUmimAM je ArAomAM yugalika manuSya hoya che te samaye) daza jAtinAM kalpavRkSo uparAnta bIjA paNa aneka uttama vRkSo yugalikane khAna pAna vigere ISTa padArtho Ape che, paraMtu te iSTa padArthonI prApti kAyamane mATe tRpti Adi karanArI thatI nathI, kAraNa ke eka vAra khAna pAna meLavyA bAda pharI
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 [ zrI vijyapadrasUrikRta1-2-3 divase khAna pAna meLavavuM paDe che, jethI vAraMvAra bhUkha ane tRpti bhUkha ane tRpti cAlyA kare che, tethI e ISTa prApti asthira che ane kevaLa bhUkha tarasa vigerenI tRpti pUratuM alpa sukha Ape che. paraMtu yamaniyama Adi sadAcAra rUpI kalA vRkSa te evuM che ke A loka ane paralekanAM dareka jAtanAM sukha Ape che, te uparAnta pariNAme mokSa sukha paNa Ape che, jethI kAyamanuM-nitya AtmAnuM svAbhAvika sukha prApta thatAM anaMta kALa paryata AtmA Atma sukhamAM tRpta rahe che. A badho prabhAva sadAcArane ja che. tathA dAvAnaLa agni vanamAM ghAsa jhADa vigere vanaspati one ane temAM rahelA pazu pakSI vigere jene bALI de che, te karatAM paNa krodha rU5 dAvAnaLa te jJAna darzana cAritra vigere AtmAnI kharI Rddhine bALI mUke che, (AvarI nAkhe che) ane aneka bhava paryanta durgati ApanAre thAya che, kAraNa ke krodhathI ghaNuM cIkaNuM pApa karmo baMdhAya che. vaLI dAvAnaLathI dAjhele mANasa pote ja baLe che, ane auSadhithI te dAhazAnta thaI zake che, paraMtu koi rUpI dAvAnaLathI baLate manuSya rAta divasa baLatuM rahe che ne sAthe bIjA anaMta jIne saMhAra kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke dAvAnaLa rUpI dravya agni eTale bhayaMkara nathI ke jeTalo phodha rUpI bhAva agni bhayaMkara che, mATe krodha je bhayaMkara duHkhane denA dAvAnaLa agni bIjuM koI nathI ema kahyuM che. tathA pite mAnele prIya mitra A bhavamAM ja sukhamAM
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ spabAtha sahita vairAgyazataka] 303 sahakArI thAya che, paraMtu saMtoSa rUpI mitra te A bhavamAM ane parabhavamAM bane bhavamAM sukha ApanAra thAya che, ane pariNAme mokSa sukha paNa Ape che, mATe saMtoSa je parama (sArAmAM sAre mahA hitakArI) mitra bIje kaI ja nathI. tathA zatru te A bhavamAM ekavAra haNe che. paraMtu lebha rUpI zatru bhabhavamAM haNe che. mATe lebha sarakhe koI zatru nathI, ratnanA lebhathI deve paNa ekendriya rane rUpa pRthvIkAyamAM upaje che. e pramANe che hAtha! amRtathI paNa adhika karUNA che, jherathI paNa adhika droha che, kalpavRkSathI paNa adhika (vadhAre sukhane ApanAra) sadAcAra che. dAvAnaLathI paNa adhika krodha che, mitrathI paNa adhika saMtoSa che, ane zatruthI paNa adhika (vadhAre duHkha denAra) lebha che, ema jANune karUNa sadAcArane saMtoSane grahaNa karavAne upadeza ane droha kodha tathA lebhane tyAga karavAne upadeza kahyoApe. have tane je rUce te tyAga kara. eTale A zlokamAM traNa saguNa AdaravA lAyaka jaNAvyA che. ne traNa durguNa choDavA lAyaka jaNAvyA che. hAthInA bhAvamAM dayAnA pAlavAthI meghakumAra zreNika rAjAnA putra thayA. tathA sadAcAranA ja prabhAve mahAbala kumAra vigere kevalI thayA. saMtoSathI AnaMda vigere zrAvake devatAI Rddhine pAmyA. droha karavAthI agni zarmAne ghaNIvAra saMsAramAM bhaTakavuM paDayuM. kodhathI munine sarpa rUpe janma levuM paDe. ane lebhathI mammaNa zeThanI
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 [ zrI vijayapadhasUrikRtadurgati thaI. A vAtane lakSyamAM rAkhIne bhavya jIe darzane tyAga kare. ane saddaguNanI sevA karIne durlabha mAnava janmane saphala kare. 61 avataraNa-have kavi A lekamAM che citta! tane je strIne saMga ja vahAle lAgatuM hoya te A cAmaDAnI strI karatAM kSamA rUpI strIne saMga kara e upadeza Ape che- aucityAMzukazAlinI hRdaya he shiilaaNgraagojvlaaN| zraddhAdhyAnavivekamaMDanavatI, kAruNyahArAMkitAm / sadabodhAMjanaraMjinIM prilsccaaritrptraaNkuraaN| 13 1 14 nirvANaM yadi vAnchasIha paramakSAntipriyAM tadbhaja // 62 // jitva=ucitAcaraNa, cAna=AtmasvarUpanI ciMtavanA : yogyatA rUpI visvabhAvanI ane yunivastra vaDe vibhAvanI vaheMcaNa karavAnI zobhAyamAna samajaNa rUpa praya dehe hRdaya ! maMlavatI reNu vALI zrI brahmacarya rUpa (paheranArI) / vilepana vaDe vyAkaraNa-dayArUpa hava-uvaLa (banelI) hAra vaDe manehara aMti=sahita, zobhatI zraddhA=prabhunA vacana upara royAMkanauttama jJAna rUpI vizvAsa - kAjaLa vaDe
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 05 spArtha sahita vairAgyazataka ] * * 305 kinAM bIjAne khuza karanArI yadine rasTala7=vilasatA, dIpatA vAMcharisa() Icche che te rAtri cAritra rUpa phu=ahIM paramakSatti parama kSamA rUpI pagapura =patrokara (vela) vALI, priyAM=strIne patrarekhA vALI, pILavALI tatte nivanirvANa, mokSa ma=seva. (tenI sevA kara) he hadaya! je mokSa kerI cAhanA to bhaja sadA, uttama kSamA rUpa nArane jethI TaLe savi ApadA; vastrAdithI strI jema zebhe tima kSamA strI zebhatI, aucitya rUpa vaseja zIlarUpa aMga rAge zebhatI. ra36 zraddhA viveka dhyAna bhUSaNa tima dayA hAre karI, dIpatI saddabodha kAjaLa AMjatI haze karI, cAritra pILe lAgatI ja manejJa jyAM hove kSamA, ucitatAdika ATha guNa have ja tevA hRdayamAM. ra37 * akSarArtha-he hRdaya! je tane mekSa padanI IcchA hoya te ucita pravRtti athavA gyatA rUpa vastra vaDe zobhatI, zIlavata rUpI aMgavilepana vaDe ujavaLa dekhAtI, zraddhA dhyAna ane viveka rUpI ghareNuM vALI, dayA rUpI hArathI zobhAyamAna (dayA rUpa hArane paheranArI), sajJAna rUpa kAjaLathI (bIjAne) khUza karanArI, ane cAritra rUpI patravallI vaDe manohara evI zreSTha kSamA rUpa strInI sevana kara. 62
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijyapadmasUriSkRta spaSTA --kavi A aAkamAM kSamAne zRMgArathI AAlatI maneAhara strInI upamA Ape che. jema eka strIe vastra paherela hAya, caMdanAdikanuM vilepana kareluM hAya, AbharaNeA paheryAM hAya, hRdayamAM hAra paheryAM hAya, AMkhamAM kAjaLa AMjayu` hAya ane hAtha vigere avayA upara kastUrI AdikathI patravallIo citarI hAya tA jema te strI vyavahAra DhaSTie ghaNI suMdara zAle che; tema kSamA rUpI strI ucitAcaraNu rUpa vastro vhere che, zIla vrata rUpI caMdananuM vilepana che, zraddhA dhyAna ane viveka vigere svarUpa vividha prakAranAM ghareNAM zarIra upara vhere che, ane hRdayamAM dayA rUpI hAra paNa here che. AMkhamAM sajJAna rUpI kAjaLa AMje che, ane cAritra rUpI patravallI ( pILa ) vaDe te zeAle che, tevI strInI sevanA karaje, kAraNa ke evA za MgAra vALI kSamA rUpI strInI je bhavya jIvA sevanA kare che te parama sukhane jarUra pAme che. A vAtane lakSyamAM rAkhIne huM citta ! tuM evA zRMgAra vALI kSamA rUpI srInI ja hu'mezAM parama ullAsathI sevanA karaje, jethI pariNAme tuM paramAnadna padma ( mukti) nA avicala sukha jarUra pAmIza. ane jo A manuSya strImAM mAha pAmIza te pariNAme durgatinAM duHkhA sivAya khIjuM kaMI ja maLavAnuM nathI. kSamA rUpI strInI sevanA karanArA dRSTAMtAmAM prabhu zrI mahAvIra svAmI ane pUragahU muni mukhya gaNAya che. te baMnenI khInA TUMkAmAM A pramANe jANavI-- * (1) prabhu zrI mahAvIra devane saMgama nAmanA abhavya 306
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ]. * 307 deve eka rAtrImAM bhayaMkara vIsa upasargo karyA, jemAM kAlacakra mUkIne prabhune bhayaMkara pIDA upajAvI. DhIMcaNa pramANa pRthvImAM pesI gayA chatAM paNa apUrva kSamA guNa dhAraNa karIne prabhu deva tenuM (zatrunuM-upasarga karanAranuM) bhaluM cAhavA lAgyA. (2) kUraga muni-kuMbha nAme rAjAnA nAgadatta nAme putra hatA. te anukrame yuvAvasthA pAmyA, eka vakhata te mahelanI bArImAM ubhelA hatA. te vakhate tyAMthI jatA eka munivarane joIne temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. vairAgya AvavAthI mAtA pitAnI pAsethI mahA mahenate AjJA laI sugurUnI pAse dIkSA lIdhI. A sAdhu AgalA bhavamAM tiryaMca (nAga) hatA tethI tathA kSudhA vedanIyana udaya thavAthI pirisInuM paccakhANa paNa karI zaktA nahotA. tethI gurUe temane kahyuM ke he vatsa! tuM phakta eka kSamAnuM ja pAlana kara, kAraNa ke tema karavAthI tene sarva tapanuM phaLa maLaze, te uparathI te paNa gurUnI AjJA pramANe vartavA lAgyA. A muninuM kUragaDUka evuM nAma paDyuM hatuM, kAraNa ke teo savAra thatAM ja eka gaDuka (eka jAtanuM mA5), pramANa dUra eTale cekhA lAvIne vAparatA hatA. te gacchamAM anukrame eka mAsanA, be mAsanA, traNa mAsanA ane cAra mAsanA upavAsI cAra tapasvI sAdhuo hatA, teo A kUragaThTha munine nityajI kahIne niMdA karatA hatA. paraMtu te muni te kSamA guNa rAkhatA hatA. eka vAra zAsana devIe AvIne kUragaDUka munine vaMdanA karI ane aneka prakAra
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 [ zrI vijayapadmasUriSkRta tenI prazaMsA karI, pachI badhA sAdhuonI samakSa kahyuM ke A gacchamAM AjathI sAtame divase eka munine kevalajJAna thaze, te sAMbhaLI pelA cAra tapasvI munioe devIne kahyuM ke amane tapasvIne mUkIne te A kUragaDU sAdhune kema vaMdanA karI? tyAre devIe kahyuM ke huM bhAva tapasvIne vAMdu chuM. sAtama divase kUragaDU munie zuddha AhAra lAvIne gurUne tathA tapasvIone dekhADayA. te vakhate pelA tapasvIenA mukhamAM krodhathI zleSma ( khaDakhA) ALye, te temaNe te AhAramAM nAkhyA. te joi kUgaDue vicAra karyo ke "mane pramAdIne dhikkAra che, huM hu MmezAM jarA paNu tapasyAthI rahita chuM. tathA A tapasvIonI vaiyAvacca paNa karI zakatA nathI. ' e pramANe ni MdA karatAM ane niHzakapaNe te Ahu!ra vAparatAM zukala dhyAnamAM caDhelA te munine kevalajJAna thayuM. veAe tenA mahimA karyo. te vakhate pelA cAra tapasvI munione paNa vicAra thayA ke * ahA ! A pUragaDuM ja kharA bhAva tapasvI che. ApaNe te dravya tapasvI chIe. ' ema vicArI kevaLIne zuddha bhAve khamAvyA. te vakhate temane paNa kevalajJAna thayuM. anukrame pAMce jaNA mekSe gayA. A khinAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvAe kSamA guNudhAraNa karIne Atmahita karavuM eja vyAjakhI che. 62 6 avataraNa--have kavi A zrlAkamAM dhyAna karavA ceAgya kayuM pada che? te praznanA khulAseksa kare che-- . 1 p 4 7 6 911 12 10 yatrArtirna matibhramo na na ratiH, khyAtirna naivonnti13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 na vyAdhirna dhanaM bhayaM na na vadho, dhyAnaM na nAdhyeSaNA || 24
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 21 25 28 27 31 29 37 28 3332 34 no dAsyaM na vilAsitA na vadane hAsyaM ca lAsyaM ca no / 31 35 38 28 1 tasAMsArivagcavAparahita dhyeya tuM lIdhanA ! |ddA yatrajyAM, jemAM ti:=pIDA ==nathI matiprama:=matinA bhrama, buddhinI bhramaNA ratiH=prIti jJAtiH=vyAvahArika prasiddhi unnatti:=AbAdI, caDhatI vyAdhi:=Aga dhana dhana se mayaM=bhaya vadhA=hiMsA dhyAnaM=dhyAna, ci'tavana adhyeSaLA=bhaNavAnI icchiA nAE=dAsapaNuM, sevakapaNuM vinitA=bhAga vilAsa, mAjazAkha, mAjamajAha vane=mukhamAM dAsya hasavuM hAsyaM vinAdavArtA, kaiAtuka, kutuhala athavA nATaka Adi tatva=te sAMsA=isa'sAra saMbaMdhi, pAlika mukhyapAparahita=puNya ane pApa e bethI rahita dhyeya =dhyAna karavA ceAgya 54 - kIdhanA = buddhi rUpa banavALA purUSa! ! huM buddhimAnA ! hai buddhimatA ! jyAM na pIDA tima matinA bhrama nathI, prIti khyAti unnati tima vyAdhi dhana bhaya vadha nathI; na dhyAna bhaNavA cAhanAtima dAsapaNuM paNa jyAM nathI, na vilAsa hAsya vinAda bhavagata puNya pApa jA nathI. 238
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 [ zrI vijayapadmasUriSkRta dhyAna karavA yAgya tehIja mekSapada avadhArIe, mekSa cIja zuM? tyAM rahelA siddha bhAva vicArIe; siddhi zAthI hAya ? puddagala ramaNatAne TAlIe, dhyAna la nija guNa ramaNatA zAzvatI nA bhUlIe. 239 akSarAH--hai buddhi rUpI dhanavALA paMDita purUSA ! je padamAM eTale je sthAne kAi paNa jAtanI pIDA nathI, matinA bhrama ( buddhibhrama) nathI, prIti nathI, prasiddhi nathI, unnata nathI, rAga nathI, dhana nathI, bhaya nathI, hiM`sA nathI, zubhAzubha dhyAna nathI, bhaNavAnI icchA nathI, sevakapaNuM nathI, vilAseA nathI, meDhAthI hasavAnuM nathI, vineda ke kutuhala nathI, ane je saMsAra sakhaMdhI puNya pApa rahita che. evu je parama paramAtmApada eTale meAkSapada che te ja dhyAna karavA lAyaka che. 63 spaSTAH--saMsAramAM Adhi vyAdhi ne upAdhi rUpa aneka prakAranI pIDAothI jIva pIDAyA kare che, ane mekSamAM evI koi jAtanI pIDA nathI, saMsAmAM saMsArI jIvA mahathI muMjhAi rahyA che tethI bhramita cittavALA thai sukhane duHkha mAne che, duHkhane sukha mAne che, dharmane adhama mAne che, adharmane dharma mAne che. AvA prakAranA buddhinA bhrama sa'sArI jIvane hAya che, ane meAkSamAM te siddha paramAtmAne anaMtajJAna anaMtadarzana heAvAthI kAipaNa jAtane bhrama nathI, kAraNa ke bhramanu mULa jJAnAvaraNI karmanA udaya che, te karmI siddha
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] 311 paramAtmAne nAza pAmyuM che, tethI bhramaneA abhAva che. tathA saMsArI jIvane mAhanIya karmanA udaya hAvAthI eka khIjAnI sAthe prema ane dveSane prasaMga prApta thAya che. siddha paramAtmAne mAhanIya karmanA kSaya thayA che mATe temane kAinA taraph prema ke dveSa hAtA nathI. tathA yaza: nAma karmanA udayathI saMsArI jIvA yaza:kIrti vALA eTale leAkamAM khyAtivALA thAya che, ayaza nAmakarmanA udayathI apayazavALA paNa thAya che, parantu siddha paramAtmAne nAma karmanA kSaya thayA che tethI siddha leAkamAM temanI prakhyAti ke apajaza na ja kahevAya. jo ke traNe bhuvananA vA siddha paramAtmAnA guNagAna kare che, tIrthaMkaranI ane siddhanI pUjA bhakti kare che, parantu temAM tIrthaMkaranA ke siddhanA yazanAma karmanA udaya kAraNa tarIke che ja nahi, parantu leAkanA e prakAranA bhakti bhAva ja che, je bhakti bhAvathI bhavya jIve paNa tevuM padma meLavI zake mATe te Alakhana rUpa che. paNa siddhanA yaza nathI. temaja siddha leAkamAM paNa eka bIjAnA yaza ke prakhyAti jevuM kaMi nathI, kAraNa ke eka vikSita siddha paramAtmA jema pudgalanA aNune dravya guNu paryAyathI sarva prakAre jANe che tema bIjA siddhane paNa dravya guNa pAyAdikathI sarva prakAre jANe che, ane e rIte siddha paramAtmAe eka bIjAnuM saMpUrNa svarUpa jANutA hAya tA tethI kaMi siddhanI prakhyAti che ema na kahevAya, jo e jANavuM jathathI ke khyAtithI hAya tA puddagala paramAnu jJAna paNa paramANunI prakhyAtithI ja gaNAya, paraMtu tema teA che ja nahi, mATe jema paramANune jANe che tema
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 [ zrI vijayapadhasUrikRtabIjA siddhane jANe che ane yaza athavA prakhyAti e audayika bhAvanI vastu che te mokSamAM ke siddhamAM hoya ja nahi, A rIte paramAtma pada khyAti vinAnuM rahyuM che. tathA saMsArI che jema meTa addhi siddhivALA ane dhanavAna hevAthI unnativALA kahevAya che, tevI dhana kuTuMba parivAra AdikavALI unnati siddhimAM nathI. tyAM te saMpUrNa jJAna darzanAdi AtmaRddhi eka sarakhI sarva siddhinI che. tethI sarve siddho eka sarakhA hovAthI siddha lekamAM amuka siddha unnativALA ne amuka siddha avanativALA ema che ja nahiM, sarva siddha paramAtmA sarakhI Atma RddhivALA che. saMsArI jIvonI apekSAe siddha parama unnativALA che ema apekSAe kahevAmAM doSa nathI, paraMtu e kathana ApekSika che tAtvika nathI. jema aDhI dvIpamAM ja samaya varSa palyopama sAgaropama Adi kALa che paNa bahAra nathI te paNa aDhI dvIpanI apekSAe deva nArakanAM 33 sAgaropama Adika gaNIe chIe tevI rIte siddhane saMsArInI apekSAe paramannitivALA gaNI zakIe, paraMtu siddha lekamAM unnati avanati bhAva hoya ja nahi. tathA vyAdhi eTale zarIranI pIDA, jenAthI saMsArI aneka prakAranAM duHkho bhegave che te paNa mokSamAM nathI, kAraNa ke siddha paramAtmAne zarIra ja nathI te zarIranI pIDA kayAMthI hoya? tathA siddha lekamAM dhana dhAnyAdi saMpatti nathI, bhaya
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 313 mahanIyanA kSaya karela heAvAthI bhaya nathI, zarIranA abhAve vadhu nathI. siddhapadathI khIjuM kAi uttama pada nathI ke je pada meLavavA mATe siddhane tenuM dhyAna karavAnuM hAya, mATe siddhane dhyAna paNa nathI, kAraNa ke cAdamA guNu sthAne parama zukala dhyAna hatuM tene pUrUM karIne siddhipada pAmyA che. tathA ajJAnanA abhAve adhyeSaNA eTale bhaNavAnI icchA eTale kaMika navuM tattva jANavAnI jijJAsA paNa siddha paramAtmAne nathI, svAmI sevakabhAva nathI, kAraNa ke te sarve siddhA sarakhI jJAnAdi RddhivALA che. tathA mAhanIya karmonA kSaya thayela hAvAthI siddha paramAtmAne vilAsa nathI hAsya nathI ke vArtAvaneAda paNa nathI, A pIDA Adi sarve sattAranA vikAra lAvA ( banAvA) che te saMsArathI alaga thayelA siddha paramAtmAmAM hoya ja nahi, eTaluM ja nahi. parantu tyAM varSoM nathI, ga Mdha nathI, rasa nathI, spa nathI, strI nathI, khAvu nathI, pIvuM nathI, Aga bagIcA vigere nathI, nATaka sinemA vigere meAja zekhanAM sAdhanA paNa nathI. zakA--jo khAvuM pIvuM vigere sukhanAM sAdhana nathI tA siddha paramAtmAne anaMta sukha kahyuM che te kaI apekSAe samajavuM ? uttara--siddha paramAtmAne AtmAnuM je svAbhAvika sukha che te ja anaMta sukha che. ane saMsAramAM khAvA pIvA vigerenuM je sukha manAya che, te pAgalika vikAravALuM vibhAvika ane kSaNika che, tethI tattvathI te duHkharUpa
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 [ zrI vijyapadhasUrikRtaja che. jema zarIramAM khujalIne roga thatAM nakhathI khaNIe athavA garama pANunI dhAra karIe to AnaMda ghaNe ja Ave che, paraMtu e AnaMdanI mULa bhUmi ane pariNAma bane duHkha rUpa ja che, kAraNa ke mULa bhUmi khujalIne roga che te duHkha che, ne kharajathI pariNAme ghaNI pIDA upaje che te paNa duHkha che, tethI kharaja khaNavAthI maLatuM AnaMda e tAtvika AnaMda nathI. tAtvika AnaMda te zarIramAM khujalI vigere rogano samULage abhAva thAya tyAre ja kahevAya. tema siddha paramAtmAnuM svAbhAvika svaguNa ramaNatA rUpa Atmasukha te ja kharuM sukha che. zarIra banAvavuM ane te zarIrathI viSayavilAso karI AnaMda pAme e khare AnaMda nathI, te te bhayaMkara roganA kAraNa hovAthI du:kha rUpa ja che. khAvAthI je AnaMda Ave che te bhUkhane dUra karavA mATe kSaNika IlAja karavA rUpa che. pANI pIvAthI AnaMda pAma te tRSAnA duHkhane TALavAne upAya che. viSaya vilAsa karavA te purUSa vedAdika karmanA udayanuM phala che. jema lIMbaDo pItAM mIThe lAge te sApanA jherane lIdhe che tema sarva saMsArika sukho bhaviSyanA duHkhethI bharelA che. eTale pariNAme vadhAre duHkhane upajAvanArA che, mATe e sukho te kharA sukha rUpa nathI, paraMtu saMsAranA mahI ne dukhamAM sukhane bhrama (ayathArtha jJAna-viparIta jJAna-ulaTuM jJAna) thAya che. kharuM sukha te je AtmAnI jJAna darzanAdi pitAnA guNamAM ramaNatA thAya che te ja che. eka ja rAjAnA ItihAsano eka ja apUrNa nakalI nATaka jotAM jo saMsArI
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 31pa jIvane ghaNA Anada Ave che, tA je siddha paramAtmA traNe jagatanA sarva saMsArI. jIveAnAM saMpUrNa ane kudaratI nATaka dareka samaya joi rahyA che temaja sarva padArthanAM dareka samayanAM anantA parivartI nA ( guNu paryAyanA pheraphAra ) dareka samaya pratyakSa joi rahyA che evA siddha paramAtmA keTale! anaMta jJAnAnaDhanA athavA parama AnaMdanA anubhava karatA haze te ApaNA jevA hAsthanA khyAlamAM paNa AvI zakavuM muzkela che. jema vanamAM rahetA ajJAna bhIla nagaranA sukhanA Anada keTalA haze te zI rIte jANe tema viSaya kaSAya rUpI viThThAnA kIDA jevA saMsArI jIve siddha paramAtmAnA sukhanA khyAla kai rIte karI zake? jemane bAjarInA roTalA maLavA paNa durlabha evA bhIkhArIe ghebarane svAda zuM jANe ? A prasaMgane anusaratI vadhAre hakIkata spaSTA sahita zrI siddhacakra pUjAmAM jaNAvI che... A khInAne lakSyamAM rAkhIne huM buddhimAna pa MDitA ! puNya ane pAparahita svAbhAvika AtmasukhavALA zrI siddha paramAtmAthI kAi uttama pada nathI, tethI te paramAtmAnuM ja dhyAna karavuM mahA kalyANakArI che, ane paramAtma padanA dhyAnathI ja krame krame AtmaguNNAnI uttarottara adhikAdhika vRddhi thatAM saMpUrNa Atma guNA pragaTa thAya che. tyAra khAda te dhyAnI jIva pote paNa paramAtma padane jarUra prApta kare che. A AAkanuM rahasya e che ke paramAtma svarUpanI vicAraNA karIne bhavya jIvAe paramAtmAnA pagale cAlIne eTale je raste prabhu deva paramAtmapaNAne pAmyA te raste cAlIne paramAtma svarUpa thavuM. e ja mAnava janma pAmyAnu' kharU la che. 63.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRta avataraNa---have kiva A AAkamAM jyAM sudhI bhAgya anukULa heAya tyAM sudhI sArI vastu sArI lAge che ane daiva pratikULa hoya teA sArI vastu paNa kharAba lAge che te jaNAve che-- 31 9 10 12 13 tAvadbhAnukarAH prakAzanaparA yakSezvaro'pyarthavAn / . 11 14 15 16 18 17 19 saMpUrNendumukhI priyA priyamahI, mAdhuryahRdyA ca vAk // 20 21 22 24 23 saddhamadyamatA sukarmaparatA mitraM sahAyaH zubho / 1 3 7 6 + yAvacchaktiyutaM paraM sphurati yaddaivAnukUlyaM zubham // 64 // tAva=tyAM sudhI manu| =syanAM kirA prajArAnapA =prakAza ApavAmAM tatpara che. yakSezvara:=kUkhera avi=paNa arthavAna dhanavAna saMpUntumulA=saMpUrNa caMdranA jevA mukha vALI priyA=RRAlI (lAge) priyamadI vhAlI pRthvI mAdhurya=madhuratA vadhu davA=maneAhara, suMdara vA vANI, vacana sukhameghimasA=zubha dharmane sAdhavAmAM uttama, dharma'mAM yatna kurmaratA=satkAryo karavAmAM tatparatA mitra=mitra saddAyaH=sahAyaka, madadagAra zuma=sArA cAvat=jyAM sudhI - rAoicutaM=zaktivALuM =atyaMta ti=sphure che =je haiyAnulyuM bhAgya anukULapaNuM zuma=sAra, zreSTa.
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka ] bhAgya anukUla jyAM sudhI kAryo bane che tyAM sudhI, sUrya kiraNa ghe prakAza kubera dhanapati tyAM sudhI; zazi mukhI gharanAra paNa sArI ja lAge tyAM sudhI, pRthavI game para veNa sArA lAgatA paNa tyAM sudhI. 24 saddharmamAM satkarmamAM udyama karIe tyAM sudhI; mitra karanArA madada zubha meLavAe tyAM sudhI; bhAgya have pAMsaruM te sarva have pAMsaruM, bhAgya palTAtAja sIdhuM kArya have AkarUM 241 akSarArtha-jyAM sudhI zaktizALI bhAgyanI anukULatA sArI rIte (puNyadayavALI) atyanta caLakatI hoya che tyAM sudhI ja sUryanAM kiraNe (jagatanA padArthonI upara) prakAza karanArAM hoya che, ane tyAM sudhI kUbera paNa dhanavAna gaNAya. che, tyAM sudhI ja pUrNacaMdranA jevA mukhavALI strI hAlI, lAge che, tyAM sudhI ja pRthvI vahAlI lAge che, tathA tyAM sudhI ja vANuM madhuratAvALI manahara lAge che, tyAM sudhI ja zubha dharmanI sAdhanA karavAmAM sAre udyama thaI zake che, [athavA suMdara dharmamAM udyama thAya che], tyAM sudhI ja satkAryo karavAmAM sAvadhAnapaNuM rahe che, ane tyAM sudhI ja sArA mitra ane sArA madadamAra malI zake che [ane daiva pratikULa hoya te e badhuM apriya (aLakhAmaNuM) lAge che. 1 64 spaSTArtha--je purUSe pUrva bhavamAM deva gurU dharmanI.
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 [ zrI vijayaparikRtaArAdhanAthI ke virAdhanAthI puNya pApa upArjana karyuM che te puNya ke pApane udaya te ja anukrame anukULa ane pratikULa bhAgya kahevAya che. paraMtu daiva zabdathI kaI samartha deva levAne nathI. siddha paramAtma svarUpavALA izvara levAnA nathI, kAraNa ke je samartha deva che tenuM sAmarthya paNa tenI pUrva bhavanI puNyAIthI che, paraMtu pitAnuM svataMtra sAmarthya nathI. Izvara paramAtmA je zuddha svarUpI che te che ke svataMtra anaMta sAmarthyavALA che, te paNa te rAga dveSa rahita niraMjana nirAkAra azarIrI hevAthI jagatanA jInuM bhaluM ke bhuMDuM karavAnI IcchAvALA hAya ja nahi, tethI jIvanAM pitAnAM karelA je puNya karma ke pApa kama teja daiva zabdano artha eTale karma e ja daiva che, ane e karmane ja ke deva kahe che te kaI prArabdha kahe che te kaI Izvara kahe che ema judA jUdA nAmathI oLakhe che. mATe daiva anukULa hoya eTale pUrva bhavanI puNyAI jyAM sudhI pahoMcatI hoya tyAM sudhI ja te jIvane sUryanAM kAraNe prakAza karanArAM lAge che. paraMtu jyAre acAnaka pUrva bhavanAM pApa karmane udaya thAya athavA te cAlu puNyAI pUrI thaI jAya tyAre e ja sUryanAM kAraNe ene ghuvaDa vigerenA bhAvamAM prakAza karanArAM thatAM nathI, kAraNa ke puNya karma khavAI jatAM pApa karmane udaya thAya tyAre ghuvaDa paNe upaje, kAMte AMkhe AMdhaLe thAya, kANe thAya, athavA AMkha vinAne teIndriya beIniya ke ekendriya jIva thAya. te vakhate ene sUryanA kiraNone prakAza zuM kAmane? jema aMdhI AgaLa ArasI nakAmI che, baherA
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka ] 319 AgaLa gIta nakAmuM che, tema aMdhanI AgaLa sUryane prakAza paNa nakAme che. mATe ja kavie A lekamAM kahyuM che ke jyAM sudhI daiva anukULa hoya tyAM sudhI ja te jIvane sUryanAM kIraNe prakAza karI zake che. - e pramANe kubera ke je lekamAM Indrine khajAnacI mahA advivALa ne dhanavALo gaNAya che, ane jaina zAstramAM te IndrinA cothA lekapAla deva tarIke paNa prasiddha che. te ghaNI addhivALo che. paraMtu e deva kaMI pitAnI addhi bIjAne ekadama daI detA nathI, paraMtu je e kaI jIvanI puNyAithI tuSTamAna thAya athavA Indra AjJA kare te jagatamAM kRpaNe vigerenuM ghaNuM dhana lAvI lAvIne te puNyavaMta jIvanA gharamAM bharI de che. zrI tIrtha kara bhagavaMtanA saMvatsarI dAna vakhate paNa e ja kubera deva sarva prakAranAM dhana lAvI lAvIne pUre che paraMtu e rIte kubera deva paNa jIvane dhana pUre che, te jyAM sudhI e zrI tIrthakara vigere bhavya jInI pUrva bhavanI puNyAI rUpa daiva anukULa hoya tyAM sudhI ja dhana pUruM kare che, ane puNyAI khavAI gayA pachI te sage dIkaro paNa bApane riTale khavarAvato nathI, te sAva pArake kubera deva ene dhana kyAMthI pUre? tethI e puNyavaMta jIvane mATe kubera deva paNa tyAM sudhI ja dhanavAna gaNAya che ke jyAM sudhI e jIvanuM puNya pahoMce che ema kavie kahyuM che te vyAjabI ja che. athavA kuberanI pAse paNa mahA Rddhi jyAM sudhI
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra0 [ zrI vijayapadhasUrikRtaenI puNyAI baLavAna hoya, tyAM sudhI ja rahe che. te pUrI thayA pachI te sthiti jarUra paTAya che. - tathA jyAM sudhI pUrva bhavanI puNyAI pahece tyAM sudhI zarIra nirogI ane sazakta rahe ane tethI yuvAvasthAmAM strI hAlI lAge, paraMtu puNyAI tevI na hoya athavA khAlI thaI gaI hoya te yuvAna avasthA hevA chatAM paNa zarIramAM aneka vyAdhio utpanna thAya, jethI te vakhate strI game tevI suMdara svarUpavALI hoya te paNa hAlI na ja lAge, eTaluM ja nahiM paraMtu strIne dekhI dekhIne jIva banyA kare. mATe daiva anukULa hoya tyAM sudhI ja strI hAlI lAge che. tathA puNyAI pahoMce tyAM sudhI ja pRthvI eTale khetara ghara, hATa, bAga bagIcA vagere vahAlA lAge che, kaMTha sAre hoya tethI bIjA zretAone vANI mIThI lAge, tyAM sudhI ja dharma sAdhanamAM sAre udyama thaI zake che ane tyAM sudhI ja puNyakarmo karavAne utsAha jAge che, paraMtu puNyA khavAI jatAM pRthvI apriya thaI paDe che. roga vigere kAraNathI kaMTha bagaDatAM bIjAne apriya lAge e avAja thaI jAya dharma sAdhanamAM joitI sAmagrIo na maLe, temaja sAmagrIo maLe te ALasa Ave, pramAda vadhe, mitra paNa zatru je thaI jAya, duHkhamAM kaI bhAga na le, madada na kare e badhuM pratikULa daivane laIne ja bane che, A bIne jaNAvIne graMthakAra kavirAja je bhavya che, (1) dayA dharmane pAle che.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 321 (2) manamAM saMsArathI vairAgya bhAva dhAraNa kare che. (3) vidhi pUrvaka prabhudevanI parama ullAsathI sAtvikI pUjA kare che. (4) nyAya mArge cAlIne saMtoSamaya jIvana gujAre che. (5) karma baMdhanA kAraNethI bacavAne mATe dina prati sAvaceta thaIne karmanI nirjarA karAvanArA sAdhanane seve che, te ja puNyAnubaMdhI puNyane jarUra upArjana kare che. A bAbatamAM maMtrI vastupAlanI bIna jANavA jevI che. te TUMkAmAM A pramANe jANavI---eka vakhata maMtrI vastupAla cha rI pAlatAM zrI siddhagirine vizAla saMgha kADhe che. rastAmAM maMtrIne ke mANasa khabara Ape che ke AvatI kAlanA mukAme cerane bhaya che. AthI rAtrinA samaye lakSmIne jamInamAM dATavA mATe baMne (vastupAlatejapAla) baMdhuo eka khetaramAM jaIne khADo khodAvarAve che, tyAM bIjo lakSmIne bharele carU nIkaLe che. kahevata che ke bhAgyazAlI jIvone pagale pagale nidhAna hoya che. have zuM karavuM? ema baMne bhAIo vicAratAM mahA buddhizAlI anupamAdevInI salAha pramANe temaNe Abugiri vigere tIrthasthalamAM te lakSmI vAparIne vizAla bhavya zrI jinamaM. dira baMdhAvyAM. vizeSa bIna bhAvanA kalpalatAmAMthI jANavI. mahuvA rahIza jagaDuzAhe ekeka kareDanI kIMmatanA traNa ratno anukrame siddhAcala giranAra prabhAsa pATaNa tIrthamAM vAparIne pite tIrthamAla paheravAne apUrva lhAvo lIdhe. e pramANe teNe pitAnI mAtAne ane strIne paNa tIrtha mAla paheravAne apUrva prasaMga prApta karAvyA. puNyAnu baMdhI 2. mAvIbhI vAbhAvanA kadamatanA A
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 [ zrI vijayapadmasUriSkRta puNyanA A khanAvA samajavA. pApAnubaMdhI puNyavALA jIvA A pramANe karI zakatA nathI. temAM mamaNu zeTha sakala zeTha vigerenI khInA jANavI. sakala zeThanuM daSTAMta zrIdezanA ciMtAmaNInA vhelA bhAgamAM jaNAvyuM che. prakhala puNyAI vALA jIvA sAte kSetrane kai rIte pASe che A khulAsA dAkhala dalIla sahita zrI bhAvanA kalpalatAmAM karyo che. jyAM sudhI puNyAi jAgatI hAya, tyAM sudhI zarIre AreAgya, vijaya, satbuddhi vigere guNAne laIne lokapri catA paNa vadhAre pramANamAM hoya che ane puNyAI khATI thai jAya, tyAre anukUla sayeAgA khasavA mAMDe che, ane pratiphUla sayegA vadhatA jAya che. A mInAne lakSyamAM rAkhIne (1) bhavya jIveAe zrI jina zAsananI pUrNa ullAsathI ArAdhanA karI puNyAi meLavavI. ane (2) meLavelI puNyAi TakAvavI, (3) sukhanA samayamAM sAvaceta thaIne dharmArAdhana vadhAre pramANamAM karavuM (4) du:khanA samayamAM dhairya rAkhIne manathI ane kAyAthI vizeSa dharmArAdhana karIne puNyanuM jora vadhAravuM, ane pApanuM jora ghaTADavuM. kAraNa ke sukhanA samayamAM puNyAi khAlI thatI jAya che. ane du:khanA samayamAM pApanA kacarA khAlI thAya che. mATe tevA prasa`ge jarA paNa ThuMmata hAravI nahi. e A zveAkanuM kharU rahe sya che. 64 avataraNu--have kavi AlAkamAM krodhanA tyAga karavA saMbaMdhI upadeza Ape che--
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] hara3 pApamati yaH krodhaH, kArayate saMgataH sadA hRdye| 9 10 11 8 12 13 maMtrorria, maMtrI sa TUratasyA pAraMpApanI buddhine sArI kahenAra, bIjAnI za:=je AgaLa pragaTa karanAra ya =krodha jAtakakarAve che maMtrI maMtrInI mAphaka haLatA rahelA paNa te krodha salAhaMmezAM dUta =dUrathI dR hRdayamAM, manamAM maMtraracachUpI maMtraNAne cAyaH=tyAga karavA yogya che; " (vAtane) ' tajavA yogya che; taja jeha maMtrI bhUpa kerI gupta vAta prakaTa kare, bhUpa tene jema cheDe krodha paNa tevuM kare; pApane anukula buddhi krodha A prakaTAvata, dUrathI te yogya tajavA jeha durgati Apate. ra4ra akSarArtha:-hadayamAM rahele je krodha haMmezAM pApa buddhi karAve (prakaTAve) che tethI rAjyanI chUpI maMtraNa (bInA-vAta) nA marma zatru rAjAne kahI denAra kuTelA maMtrIne jema rAjA tyAga kare, tevI rIte te krodhane dUrathI ja tyAga kare. (eTale atyaMta tyAga kare) 65 spaSTAtha-purUSanA hRdayamAM jyAre krodha utpanna thAya che tyAre AtmAnA kSamAM guNane nAza thAya che, eTaluM ja
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 [ zrI vijyapadhasUrikRtanahiM paraMtu viveka buddhine paNa nAza thAya che. A krodha na kahevAnAM vacana tenI pAse bolAve che ane na karavAnAM kArya tenI pAse karAve che. krodhI ziSya gurUne ke devane paNa gaNatA nathI. kobI sevaka pitAnA mAlikane paNa gaNata nathI ne gurUnI AgaLa tathA mAlIkanI AgaLa apazabdo bele che, tene nAza Icche che, ane banatA prayatna jeTaluM nukazAna thaI zake teTaluM nukazAna kare che. para purUSanI sAthe nehavALI strIo patinA ThapakAthI krodhI banIne patine paNa mArI nAkhe che. kodhI banele pradhAna zatru rAjyamAM jaI zatru rAjAnI sAthe maLI pitAnA rAjAne mArI naMkhAve che. kharekhara evuM karyuM akArya che ke je akArya krodhI jIva na karato hoya? krodhI jIvane aMdhanI upamA zAstrakAre Ape che. jema aMdha purUSa kaMI dekhAto nathI tema krodhI jIva sagA saMbaMdhI vigere keIne dekhate nathI, ane tenuM vira vALavA AkAza pAtALa eka kare che. madirAthI unmatta banelA jAdava putra vaDe parAbhava pAmavAthI daipAyana muni ke je mATe tapasvI hate teNe atizaya krodhamAM AvatAM jAdavanA putrane zikSA karavA jevA gunhAne sthAne AkhI dvArikA nagarI bALI devAnuM kura nidAna (niyANuM) karyuM, tethI marIne agnikumAra deva thaI potAnI tapazcaryAnA nidAnathI (niyANAthI) AkhI dvArikA nagarI bALI mUkI, eTaluM ja nahi paraMtu je niraparAdhI prajAjane nagara bahAra nikaLavA lAgyA te prajAjanone paNa pAchA nagarImAM lAvI lAvIne bALI mUkayA. A te koinI kaMI hada! dvArikA nagara zikSA kare . atizaya
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka ] 35 AvA dhamAM viveka dayA vigere guNe kayAMthI hoya? jagatamAM aneka manuSyanAM khUna thAya che temAM ghaNuM karIne koI paNa kAraNa hoya che. eka rAjya bIjA rAjya sAme laDhIne lAkho manubene saMhAra karI nAkhe che, temAM paNa ghaNuM karIne krodha kAraNa hoya che. e pramANe kevI mANasamAM meTI meTI hiMsAo pravarte che, krodhathI jUThuM bele che. kedhathI ja sarva prakAranA kaleze utpanna thAya che, krodhathI cADI khAvAne durgaNa pedA thAya che, kodhathI niMdAnI utpatti thAya che, ema krodhathI aneka du vALe jIva bane che. mATe A lekamAM kavi kahe che ke e krodhane hRdayamAMthI dUra kare e ja kalyANakArI che. te paNa kevI rIte dUra kare te saMbaMdhamAM kavi dAkhala daI samajAve che ke jema kuTIne zatru rAjya sAthe maLI gayelA pradhAnane rAjAe rAjyanA surakSaNa mATe rAjyathI ghaNe dUra kADhI mUke joIe athavA rAjAe potAnA tAbAmAM rAkhe joIe ane tenuM kahyuM na mAnavuM joIe. tevI rIte bhavya jIe aneka pApa buddhione utpanna karAvanAra ane aneka durAcAra karAvanAra evA krodhane paNa hRdayamAMthI jaldI kADhI mUka joIe, athavA krodhanA kAraNene dabAvIne kSamA guNa dhAraNa kare joIe. krodhanI utpatti thavAnAM kAraNe ghaNuM che. temAMnuM eka kAraNa e che ke, jyAre pitAne arucatuM kArya bIje mANasa kare, athavA pitAne pratikUla (aNagamatA prasaMge upasthita thAya, tyAre krodha utpanna thAya che. A avasare samaju bhavya jIvo bebInI sAme
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 [ zrI vijayapadmasUriSkRta- dhAbI thatA nathI. eTale sAme mANasa krodha karavA mAMDe eTale pAte karavA maMDI jatA nathI. paNa sAmeA mANasa mArI upara krodha zAthI kare che? te kAraNa tapAse che. tapAsamAM ema jaNAya ke mArI bhUla joine te krodha kare che, tA tatkALa pAte pAtAnI bhUla sudhAre che. ane peAtAnI bhUla na heAya chatAM sAmA krodha karatA hAya tA ema vicAre ke e jIva karmane vaza che, avasare huM ene ceAgya jaNAze tA zAMtithI ane prema bharelA vacanathI samajAvIza. kAraNa ke atyAre tenA avasara nathI. mAre krodha karIne zA mATe cIkaNAM karma bAMdhavA joie. A bhAvanAthI krodhane dabAvI zakAya che. sArA nimittonI sevanA karavAthI paNa krodhane jItI zakAya che. te pramANe nahi vanArA jIvA krodha vaza rAkhIne tapasvI sAdhunI jema uttama sAmagrInA lAbha laya zakatA nathI. A khAkhatamAM caMDakauzika sapanuM hRSTAMta zrI kalpasUtranI TIkA vigeremAM jaNAvyu che. temAM kahyuM che ke sAdhu chatAM kAdhane laine sarpanA bhava pAme che. mATe Atma kalyANa karavAnI cAhanAvALA bhavya jIveAe kSamA guNu rUpa taravArathI krodha zatrunA nAza karI meAkSa mArgane ArAdhI mAnava janma saphala karavA e A mlAkanu rahasya che. 65 avataraNa--have kavi A aAkamAM pramAda ane kaMsapaNAthI je jIvA dharma ane saMsArika upabhega paNa meLavI zakayA nathI evA te pramAdI ane kaMjUsa jIvA meAkSa jevA parama ane paNa zI rIte meLavI zakaze ? te vAta jaNAve che-
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] 7 E 5 ra 3 4 dharmo'yaM nihataH pramAdavazataH prApte'pi mAnuSyake / 11 14 9 13 13 kArpaNyena viDaMbitau sati dhane, yairarthakAmAvapi // 15 1 1 21 1722 23 atyaMtaM calacittanigrahaparairapyApyate tairna vA / dharma-dhama caka 20 19 18 25 6 24 mokSaH zAzvatikaH prasAdasadanaM, teSAM davIyAn punaH // " 66 # nivRtaH=NyA, nAza karyAM prayArAta:=pramAdane laine, ALasathI prAptevi=pAmyA chatAM pazu mAnuSya =manuSyapaNu pemena=ka jAsAIthI vikavitau=naSTa karyA, z meLavyA nahiM ce=jeoe ajAmau=dhana ane kAma avi=paNa atyaMta atizaya cacitta=capaLa manane nipraduH=vaza karavAmAM tatpara, kAbUmAM rAkhavAne sAvadhAna Apyate pamAya, meLavAya a=teo vaDe navA=athavA mokSa =mAkSa 37 zratija=zAzvata, nAza na pAme tevA - prakSAlana sthira AnaMdanuM dhara teSAM=tevA purUSAne (pramAdI ane kRpaNAne) vIyA dhaNeja dUra che punaH=vaLI meLavyA narabhava chatAM paNa bahu pramAde dhanA, je kare che nAza dhana che te chatAM dinA;
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 [ zrI vijayapadmasUriSkRta- upabhAga na kare ne cahe che cittane vaza rAkhIne, meAkSanA sukha pAmavAne tima ane ke nA ane, 243 tehamAM sadeha che kAraNa sudha na jemaNe, sAdhyA na te mekSa sAdhe thIra karavuM cittane; temane che. zakya nA tikSNa temanAthI meAkSa e, dUra rahyo Ima jANIne jinadhane ArAdhIe. 244 akSarA --je purUSoe manuSyapaNuM meLavyA chatAM paNa pramAdanA vazathI (pramAdane laIne, pramAdI banIne ) dharmanA nAza karyo che ane kasAIne laIne je purUSo dhana chatAM paNa artha ane kAma jevI sAdhAraNa vastue meLavI zakayA nathI. capaLa cittane damana karavAne atizaya sAvadhAna thayAM chatAM paNa te ( pramAdI ane jUtha jIve!) zAzvata evA meAkSa meLavI zakaze ke nahi, te sadeha che, athavA na meLavI zake eTale tevA jIvAthI sthira nija guNu ramaNatA rUpa AnaMdanA ghara jevA mekSa ghaDDA dUra rahyA che. ( ema samajavuM) 66 spaSTAtha--je manuSyAe manuSyapaNuM meLavyuM eTaluM ja nahi' parantu mahA puNyanA yAge karma bhUmimAM A kSetramAM uttama kuLamAM ane uttama jAtimAM manuSyapaNuM meLavyuM. temaja pAMca indriyAnI pUrNa zakti, zarIranu Arogya (rAgarahitapaNuM) ane deva gurU dharmanI sAmagrI paNa maLI, chatAM paNa je madirAdi vyasanAmAM eTale bhakSyAbhakSyanA vive ka rahita
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI kuthalI nadI vikAsa spaSTAtha sahita vairAgyazataka ]. 329 khAnapAnamAM jIbhanA lAlace thaI gayA, pAMca IndriyonA viSa sevavAmAM lupI banyA, krodha mAna mAyA lebha vigere kaSAyomAM vyAkuLa cittavALA thayA, atizaya uMgha vigerethI ALasu banI gayA, sukhazIlIyA thaI gayA. nakAmI kathA vArtAo ne kuthalIo sAMbhaLavAmAM rasIyA banyA. e pramANe madya viSaya kaSAya nidrA ne vikathA e pAMca prakAranA pramAde karIne pramAdI banIne pAmelI deva gurU dharmanI sAmagrIne sadupayega karI zakyA nahiM ane uttama dharmArAdhanane samaya gumAvI dharmano nAza kare che, evA pramAdI jIve capaLa cittane vaza karavAne taiyAra thAya to paNa saMdeha che ke kadAca vaza kare athavA na paNa kare, ane kadAca ekavAra vaza kare te paNa vAraMvAra patita thAya tethI evA pramAdI jI mokSa meLavI zakaze e nakakI nahi. ahiM " nakakI nahiM" ema kahevAnuM kAraNa e che ke keTalAeka bhavya jI tathAvidha bhavyatvanA paripAkathI atizaya utsAhavALA thaIne anaMtaguNa vizuddhie niratara vRddhimAM vartatA rahe te kSepaka zreNi pAmI mekSe jAya paNa kharA paraMtu ghaNu jIve to pramAdamAM rahI patita thaI jAya che, e apekSA e ahiM pramAdI jIvane nakkI mekSa nathI ema ekAnta vacana na kahetAM keTalAeka pramAdI evA jIvone AzrIne anekAnta vacana kahyuM che. tathA kRpaNa jImAM paNa keIka ja kRpaNa jIva Asannasiddhika bhavya hAya ne bhava sthitine paripAka thayo hoya te te kaMjUsAIne nAza karIne Indriya nigraha karI mekSa meLavI
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 [ zrI vijayapadmasUriSkRta zake che. parantu ghaNA jIvAnI apekSAe vicArIe te kaMjUza jIvA indriya nizraddhe karI meAkSa meLavI zake nahiM, kAraNa ke indriyAnA nigraha karavAmAM indriyanA viSayeAnA tyAga e ja mukhya che, ane tevA tyAga kauza jIvane hAya ja nahiM, kAraNa ke kAza jIvA tA jema ane tema indriya sukhanAM sAdhanA ghaNAM bhegAM kare kharA parantu te sAdhanAne pote upaleAga kare nahi ne bIjAne upoga karavA de nahiM. ane evA svabhAvanuM nAma ja kaMjUsAi che tethI kAza jIva pAte dhanavAna heAvA chatAM paNa te dhanane peAtAnA kAma purUSAmAM eTale viSaye pabhAgamAM paNa vAparatA nathI, temaja artha purUSAne mATe eTale bIjI vadhAre dhana bheguM karavAmAM paNa khI zakatA nathI, parantu meLavelA dhananu kevaLa rakSaNu ja karyA kare che. jema mammaNu zeThane tyAM aneka ratna hatAM chatAM peAte teA tela ne cALA bhAine ja gujarAna calAvatA hatA. ane e abhyAsa ( prekaTIsa paDI javA )thI tenI deha prakRti (zarIranA svabhAva ) paNa evI thai ke e sivAya khIjI' khAvA jAya aa mAMdA paDe. te mamaNu zeTha bIjA ratnA meLavavAnA aAle aMdhArI rAtre bharavarSomAM nadImAM lAkaDAM kADhatA hatA. evA kannUza ane leAbhI jIvAne tyAganI pradhAnatAvALA cAritranA udaya (lAbha) paNa kayAMthI Aya ? chatAM jo e kAze indriyA vaza karavAnA udyama kare te paNa prakhaLa lAbhanA udaya thatAM krI paNa patita thai jAya che. (hatA tevA thaI jAya che) tethI meAkSa meLavI zakatA nathI, kAraNa ke je kAza mANasA peAtAnA svArthathI bharelA artha ane kAma
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] - 331purUSArtha sAdhI zakatA nathI teo paramArthavALA dharma ane mokSanI sAdhanA kevI rIte karI zake? jema baLavAna chatAM paNa bIkaNa purUSa eka uMdarathI Darate heya te te bIkaNa purUSa baLavAna kesarI siMhane zI rIte vaza kare? arthAta vaza na karI zake, tema je kaMjUsa mANasa potAnA piSaNa mATe paNa khAI pI zakatA nathI te kaMjUza Indriya nigraha karI. mekSa je parama purUSArtha zI rIte meLavI zake? A lekanuM rahasya e che ke bhavya jIvoe pramAdane tyAga karI paramaullAsathI tripuTI zuddha zrI jina dharmanI ArAdhanA karIne mekSanA avyAbAdha sukha meLavavA artha ane kAma tAtvika daSTie purUSArtha tarIke manAtA nathI, vyAvahArika - daSTie te baMne purUSArtha gaNAya che. 66 avataraNa--have kavi A lokamAM jIvene haNavAmAM AtmakalyANane gaMdha paNa nathI e vAta jaNAve che - 7 8 9 11 10 4 1 5 AkAze'pi cirAya tiSThati zilA, maMtreNa taMtreNa vaa| 12 13 15 14 2 3 1 bAhubhyAmapi tIryate jalanidhirvadhAH prasanno ydaa|| 22 16 17 18 19 20 21 dRzyante grahayogataH surapathe pAhaNe'pi tArAH sphuTaM / 24 23 30 28 26 27 29 25 hiMsAyAM punarAvirasti niyataM, gaMdho'pi na zreyasaH | 7 |
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 AjAro va=AkAzamAM paNa viya=ghaNA lAMbA vakhata sudhI tikRti=adhara rahe che zA=mATe patthara maMtrekha=matrathI taMtra vA=athavA tatrathI vAdusyAM vi=me bhujAethI paNa tIrthataM=tarI zakAya, nanidhiH=samudra vaidhA bhAgya prasanno-anukUla hoya, caDhatuM, vadhatuM [ zrI vijayapadmasUriSkRta dazyanse dekhAya che prayogata: grahanA ge surapathe=AkAzamAM prAdyanavi=parADhIe paNa tArA =tArAe sphuTaM=25STa dattAyAM=hiMsAmAM punaH=parantu Avi=pragaTa thatA asti = che naMdha: avi=gandha pazu 7=nathI, nahi zreyasa=kalyANanA, hitanA cA=jyAre maMtrathI ke ta MtrathI bahu kAla addhara rahI zake, gagane zilA jo bhAgya caLake tA jalidhe e bAhue; jaldI tarAya gagana viSe grahayAgathI ja parADhIe, dekhAya tArA paNa nahitanA gadha paNa hiMsA viSe. 245 akSarA --maMtra taMtranA prayAge AkAzamAM paNa pattharanI zilA ghaNA lAMbA vakhata sudhI addhara rahI zake che. jo deva prasanna hAya tA samudra paNa e hAthathI tarI javAya, koi graha ceAgathI AkAzamAM savAre paNa tArA spaSTa dekhAya, parantu hiMsAmAM te kalyANunA gaMdha paNa hAtA nathI. 67
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] - (333 spaSTArtha-je ke pattharane svabhAva gurU pariNAmI hovAthI AkAzamAM kSaNavAra paNa addhara na rahI zaktAM nIce pRthvI upara ja paDI jAya, chatAM maMtrAdi prayogathI moTI zilAne kadAca AkAzamAM ghaNuM lAMbA vakhata sudhI addhara paNa rAkhI zakAya. temaja jaiva anukULa hoya eTale kaI devAdikanI sahAya hAya ke bhAgya caLakatuM hoya te, je samudra bhujAbaLathI tarI zakAtuM nathI te paNa kadAca tarI zakAya, temaja sUryodayanA lagabhaga vakhatamAM sUryane prakAza phelAtAM AkAzamAMnA tArA havAramAM dekhI zakAya nahiM, chatAM paNa kadAca evA keI grahanA ge prabhAta kALamAM, paNa tArAo spaSTa dekhAya, e pramANe duniyAmAM na banavA lAyaka banAva kaI kaI vakhate amuka samayamAM bane ema mAnI zakAya, paraMtu hiMsAmAM kalyANa che ema te kaI paNa rIte mAnI zakAya ja nahiM. eTale kavi A kamAM hiMsAthI kalyANane aMza mAtra paNa che ema mAnavAne khI nA pADe che. 67 avataraNa-have kavi A zlokamAM satI strInuM ane muni mahAtmAnuM vAstavika AbhUSaNa zIlavrata che te bInA jaNAve che- nizAnAM ca dinAnAM ca, yathA jyotirvibhUSaNam / satInAM ca yatInAM ca, tathA zIlamakhaMDitam // 68 // 8 9 10 7 12 11
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 [ zrI vijayapadvaritanirInAM rAtrionuM satInAM satI strIonuM vinAnAM=divasanuM thatInA muni mahAtmAonuM yathA=jema tathA tema ti=prakAza eja vibhUSai=AbhUSaNa, ghareNuM, zIdaM=zIlavata eja AbharaNa che sarvAhid=akhaMDita rAtanuM ne divasanuM bhUSaNa zazI sUraja yathA, zIla akhaMDita parama bhUSaNa yati satInuM che tathA munirAja zIle zobhatAne strI paricaya vAratA, ne satI strI zIlamaMDana dIpatI kavi bhASatA. ra46 akSarArtha-rAtrionuM ane divasonuM jema prakAza AbhUSaNa che tema satI strIonuM ane muni mahAtmAonuM akhaMDa zIlavrata e ja AbhUSaNa-ghareNuM che. 68 spaSTArtha-rAtrinA vakhate candrane prakAza hoya te tevI cAMdanI rAta ghaNI ja suMdara lAge che, paraMtu aMdhAruM vyApI gayuM hoya, athavA grahaNa thatAM candra prakAza DhaMkAI gaye hoya te tevI rAtri lekane alakhAmaNuM lAge che, tethI caMdrano prakAza jema rAtrinuM AbhUSaNa che tema satI strIonuM kharUM AbhUSaNa (ghareNuM) tathA yogIonuM kharuM AbhUSaNa zIlavata che. e ja pramANe sUryane prakAza jema divasanuM AbhUSaNa che ne tethI ja divasa zubhe che paraMtu akALe ghanaghera megha ca hoya athavA te sUrya grahaNa thavAthI sUrya prakAza DhaMkAI gaye hoya te te divasa bahuja
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 335 kharAba lAge che ne zAlatA nathI. mATe ja kahyuM che ke, jema sUryanA prakAzathI divasa Ale che tema satI strIe tathA suni mahAtmAo akhaMDa zIlavratathI ja zAle che, mATe e ja (zIlavrata ja) temanuM AbhUSaNa che. prazna--ahi' zlAkamAM ahita padathI akhaMDa zIla hevAnuM zuM kAraNa ? uttara--jema strIe ekaja vAra zIlakhaMDana karyuM` hAya ne tyAra khAda AkhA bhava paryanta zIla pALyuM hAya te paNa te strI kharI satI gaNAtI nathI, tema ceAgI mahAtmAe paNu ekavAra zIla khaDita karIne pachI bhava panta zIlata pALyuM hAya teA te kharA ceAgI na gaNAya. kAraNa ke jyArathI dIkSA grahaNu kare tyArathI bhava paryanta akhaMDa zIla pALyu hAya tA ja te brahmacArI ceAgI gaNAya A muddAthI zIla zabdanA vizeSaNa tarIke ' atim 'padma mUkayu che. 68 avataraNu--have kavi A aAkamAM muninI zaiAbhA sadAcArathI che, e mInA jaNAve che-- 1 3 2 4 5 mAyayA rAjate vezyA, zIlena kulabAlikA / 6 7 . nyAyena medinInAthaH, sadAcAratayA yatiH // 69 // AyA=mAyA vaDe, kapaTa vaDe rAjJate gAje che vezyA vezyA, gaNikA sIjana=zIla vaDe athavAhina=uttama kuLanI re bAlA (kumArI) svArthana=nyAya vaDe vinInAtha: rAjA savAranA tA=sadAcAra vaDe ti=sAdhu
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 [ zrI vijyapaddhasUrikRtajema vezyA kapaTathI kulabAlikA jima zIlathI, zebhatI nRpa nyAyathI jima tema vimalAcArathI; sAdhu dIpe paMcavidha AcArane nita pAlatA, anya pAsa palAvatA anumodatA sukha pAmatA. 247 akSarArtha-jema mAyA-kapaTa vaDe vezyA zobhe che, zIlavatathI kulavAna kanyA ( kulavatI strI) zebhe che, nyAyathI rAjA zobhe che tema sAdhu sadAcArathI zobhe che. 69 spaSTAI-vezyAmAM mAyA prapaMca e svAbhAvika hoya che. ane tethI ja vezyAnI zobhA che. temaja uttama kulamAM upajelI strI svabhAvathI ja zIla sadAcAravALI hoya che, mATe ja jagatamAM kanyA paraNavI te kuLavAna paraNavI eve vyavahAra che, ane tethI te kuLavaMtI strIo jema zIla sadAcArathI zobhe che, ane rAjA anyAyI ne nyAyI be jAtanA hoya che paraMtu jagatamAM zabhA nyAyI rAjAnI ja hoya che mATe nyAya nIti vaDe ja rAjA zobhe che. sajajananuM saMrakSaNa, duSTane daMDa kara, prajAnuM pitAnA putra putrInI mAphaka paripAlana karavuM vigere svarUpavALA nIti guNathI ja jema rAjA zebhe che tema sAdhu mahAtmA ahiMsA, Adi pAMca mahAvrata ane tenA uttara guNa rUpI niyamathI zobhe che. paraMtu sAdhu thaIne saMsArI jevAM AcaraNa rAkhe te te kevaLa veSadhArI kharAba AcAravALe sAdhu zobhita nathI, evA sAdhue pitAnI ane pitAnA dharmanI niMdA
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 337 chArtha sahita vairAgyazataka ] karAve che, ane mahA mohanIya karma bAMdhe che. sadAcArI sAdhu svapara tAraka bane che. 69 avataraNuM-have kavi A lokamAM jyAM sudhI zarIra ane indriyanI zakti nAza pAmI nathI tyAM sudhImAM mukti padanuM athavA paramAtma padanuM dhyAna jarUra karI levuM joIe. e vAta jaNAve che - yAvad vyAdhivibAdhayA vidhuratAmaMgaM na saMsevate / 7 10 11 12 8 9 .. yAvaccendriyapATavaM na harati, krUrA jarA rAkSasI // 18 15 14 tAvaniSkalanizcalAmalapadaM, krmkssyaayaadhunaa|| 16 19 dhyeyaM dhyAnavicakSaNaiH sphuTataraM hRtpadmasamodare / 70 // cAva7=jyAM sudhI =ra vyAdhi roganI CI=ghaDa5NuM rUpa, ghaDapaNa vivAdA-pIDA vaDe rAkSasarAkSasI viputAM vyAkuLatAne, gabharAmaNa tAva=tyAM sudhImAM =na, nathI nirNa8 karmanA aMzathI rahita havA=seve, pAme, thAya vaMza=vaLI jyAM sudhI nizca=acaLa, sthira niyapada=IkinI ameruM= khuM evuM | zabdadine jANavAnI tAkAta =pada, paramAtma pada, 1 duni=na hare, na haNe mokSapada 22
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe 338 [ zrI vijyapadhasUrikRtavarmasIya karmone khapAvavAne | cAnavALe dhyAna karavAmAM haziyAra purUSoe adhunA=have, ApaNe datAM bahuja spaSTa rIte cecaMsdhyAyavuM, dhyAna karavA =hRdaya rU5 upa=kamaLanA thagya che sama=sthAnamAM A deha rogataNa vaze paravaza bane nA jyAM sudhI, tima jarA rUpa rAkSasI na haNe karaNa bala jyAM sudhI; tyAM sudhImAM karmane viNasAvavAnA hetuthI, hadaya kamale spaSTa rIte citta kerA vairyathI. ra48 dhyAna karavAmAM kuzalatAvaMta bhavyae sadA, parama padanuM dhyAna karavuM hoya jima ziva saMpadA; teha niSkala zuddha nizcala agama pada avadhArIe, puNya pUrAM hoya che te tehavuM pada bhAIe. 249 akSarArtha-jyAM sudhI vividha prakAranA rogathI zarIra vyAkuLatAvALuM thayuM (gherAyuM) nathI. tathA krUra- evI vRddhAvasthA (ghaDapaNa) rU5 rAkSasIe jyAM sudhI indriyanI zakti harI-haNI nathI, (te zaktine nAza karyo nathI) tyAM sudhImAM dhyAna karavAmAM hoMziyAra evA bhavya jIe karmone khapAvavAne mATe hadaya kamaLa rU5 gharanA madhya bhAgamAM ( hRdaya kamalamAM, cittamAM) agama acala ane
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 339 nirmaLa evA paramAtmapadanuM bahu ja spaSTatAthI dhyAna dharavuM-karI levuM joIe. 70 pakSatha-nirmala jJAna darzana cAritranI ArAdhanA rUpa mekSa mArganuM ArAdhana tyAre ja thaI zake che ke jyAre zarIra nirogI haya, pAMce Indriya zaktivALI hoya, ane yuvAvasthA heya. kAraNa ke prabala puNyadaye kadAca sAdhupaNAmAM hAya paraMtu zarIra je rogI hoya te vihAra thaI zake nahiM, patilekhanAdi (paDileDaNa vigere) sAdhu kiyAe thaI zake nahi, mananI zAMti rahe nahi ne pagale pagale apavAda sevavAnI jarUrIAta ubhI thAya. ane je Indriya azakta hoya te (cakSu IndriyanI azakti hoya te AMkhamAM rega thaye heya te) jIva jaMtu najare paDe nahiM, zrotendriyanI azaktithI zAstra vacana sAMbhaLI zakAya nahi vigere prakAre sAdhu dharmanI sAdhanAmAM paNa vyAghAta (vina ubhuM) thAya ane dharma vRddhine abhAva thAya, te kAraNathI ja kAyAnuM Arogya ane indriyonI paTutA dharma sAdhanamAM bahu ja sArI rIte madada karI zake che. temaja je ghaDapaNa hoya te munionI vaiyAvacca thaI zake nahiM, vihAra thaI zake nahiM, deDakaMpa zvAsa vigere kAraNathI pAtrAdika paNa paDI jAya, dharma dezanAnuM sAMbhaLavuM vigere dhArmika kAryomAM zithilatA thAya, tethI yuvAvasthA dharma sAdhanamAM vadhAre madada karI zake che. ghaNuM ajJAna jane ema kahe che ke "bAlyAvasthA" ramata gamata karavA mATe che, yuvAvasthA bhAganA
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340. [ zrI vijayapakvasukRitasAdhana ane dhana pedA karavA mATe che. ane chellI vRddhAvasthA (ghaDapaNa) ja dharma sAdhana karavA mATe che, " paNa teo ema nathI jANatA ke je vRddha Desa (gharaDo mANasa) ghara kAma mATe nAlAyaka thaye e Deso dharmArAdhana jevA parama purUSArthane sAdhavA lAyaka kaI rIte thaI zakaze? ene artha te eTale ja ke bIna samajaNavAlA ane kaMjUza ja gharamAM lAvela uttama phaLa pite khAya ne nahiM khAvA lAyaka kehelAM phaLa prabhunI AgaLa dhare e jema mahA mUrkhAI gaNAya che tema zaktivALuM jIvana ezaArAma ne bhegamAM gumAve ane vRddhAvasthA jevuM kaheluM nirmAlya jIvana dharma sAdhanane mATe rAkhe ( jaNAve) te paNa eka prakAranI mahA mUrkhAI che. evA nirmAlya jIvanathI dharma sAdhana karavAne udyama zI rIte thaI zake? baLavAna zatrune jItavAne mATe khakhaDI gayelA Desa DesIonuM nirmAlya lazkara ubhuM karI kaye rAjA vijaya pAmI zake ? eTale baLavAna zatrune jItavA mATe evuM azakta lazkara kAmamAM Ave ja nahi. je evuM lazkara kAmamAM na Ave te meha jevA baLavAna zatrune jItavAmAM vRddhAvasthA jevI malina ne nirmAlya avasthA kaI rIte madada karI zake? arthAt na ja karI zake mATe moha rAjA jevA ati baLavAna rAjAne jItavA mATe te adhika baLavALI yuvAvasthA (juvAnI) ja upagI (vadhAre madada karI zake che che, je ajJAna jane vRddhAvasthAne ja dharma sAdhananI avasthA mAne che teo dharma vastune ja samajatA nathI, ane dharmane
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] - 31 eka nirmAlya (tuccha) bIna jarUrI cIja mAne che, tethI ja teo ema bele che. je dharmanuM rahasya ane mahA baLavAna meha rAjAne jItavAnI vadhAre jarUrIyAta mAnatA hata te teo kadI paNa upara jaNAvyuM te bele ja nahiM. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAM sudhI vRddhAvasthA AvI nathI tyAM sudhI eTale yuvAvasthAmAM ja rahelAM cetIne parama padanuM dhyAna karavuM, ane e mokSa rUpa athavA paramAtma pada rUpa parama pada karmanA aMzathI paNa rahita sthira ane cepyuM che, tevA padanuM dhyAna pUrepUrA sAmarthya (bala zakti) vinA thaI zake ja nahi. mekSa padanA dhyAnamAM A vicAraNA hoya che. (1) syAdvAda zilIe mekSanuM svarUpa zuM? (2) siddhazilAnuM pramANa keTaluM ? (3) siddha zilAnA pramANa jevaDA bIjA traNa padArtho kayA kayA samajavA? (u. samaya kSetra, uDu vimAna, sImaMtaka narakAvAsa. ) (4) cAra nikSepAe ane Agama, nAAgamathI siddhanuM svarUpa zuM? (5) temanuM dhyAna rakta vaNe kayA muddAthI karAya che. (6) siddha paramAtmAe kaI rIte siddhapaNuM meLavyuM? (7) e rIte mAro AtmA hAla cAle che ke nahi? vigere prakAre vicAraNuM ane zubha kriyA karavA rUpa dhyAnathI ghaNuM cIkaNAM karmone paNa nAza thoDA kAlamAM jarUra thaI zake che. mekSa padanI vicAraNane anusAre ja paramAtma padanI paNa vicAraNA karavAnI che. jemAM kiyAne anAdara hoya te dhyAna kahI zakAya ja nahi. mukhyatAe dhyAna rUAna svarUpa che. ane mokSane lAbha zrI jenAgamamAM
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 [ zrI vijayapadmasUriSkRta uttama samyagdarzanAdi traNanI ekaThI ArAdhanA karavAthI ja thaI zake che. A khInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIveAe dhana vigere kSaNika ane durgaMtidAyaka padArthonuM dhyAna cheDI daine eka meAkSa padanuM athavA paramAtma padanuM upara kahyA pramANe nirdela dhyAna karavuM. ane te sAthe saMyamAdinI sAdhanA paNa jarUra karIne mAnava janmane saphala karaveA. 70 avataraNu--have kavi A para sadgurU prasanna thayA che mATe khasI jA ' e pramANe kAika gurU zuM kahe che? athavA gurUnI kRpAthI bInA spaSTa jaNAve che. 5 da 2 1 ajJAnatRtacetaso mama mahAvyAmUDhatAM moha re / 4 3 13 12 8 9 3 kRtvA dharmadhanaM hRtaM yadanizaM, vArANasIdhUrtavat // 15 13 14 10 17 18 19 19 20 21 22 yuktaM tadvihitaM tvayedamapi te yuktaM bhavedhdhi drutaM / 24 21 zveAkamAM "huM meha! mArA have tuM mhArAthI dUra bhaktivaMta AtmA mAhane mAha dUra thAya che. e 25 27 28 23 mAM puNyAptaguruprasAdamadhunA, saMtyajya nirgaccha re // 71 // ajJAnAvRtacetana:=ajJAnathI DhaMkAyuM che citta jevuM evA mama=mane madAvyAmUtAM=meTA vyAmAha (bebhAna dazA) moDha je-3 mAha! tlA karIne dharmadhanuM=dhama rUpI dhana data=hayuM, lUMTayuM yat je
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 343 nira=dararoja, rAta dina kutazIdhra, jaladI vAritrakAzInA ma=mane dhUrta dhUtArAnI mAphaka kukhyAta puNyathI prApta thayela che yuvAd=vyAjabI britaii=tema karyuM zukalA gurUkRpA jene punA=have mapi A paNa aMtyaca=oDIne tenAre (karavuM) nida8 (=are moha tuM (mArA gud=vyAjabI cittamAMthI) nikaLI jA, ma di=Aya che ja dUra thA pahelAM hato ajJAna huM te kAla kAzI nayarInA, dharsanI peThe banAvI mUDha mane ghara kapaTanA; he meha! ajJAne karI DhaMkAI gayuM mana jehanuM, tevAja mArA dharma dhanane teM haryuM te ThIka karyuM. 250 tevIja rIte hAla puNya gurU prasAda maLyo mane, tethI mane chaDI javuM nIkaLI ucita paNa te tane, sUrya udaye timira na rahe gurU pasAe na rahe, ajJAna te gurU caraNa seve raMgabhara kavi Ima kahe. 251 akSarArtha-he meha! teM kAzInA dhUtArAnI peThe ajJAnathI gherAyelA cittavALA mane khoTA bhramamAM rAkhIne (bebhAna banAvIne) mAruM dharma rUpI dhana je dararoja luMTI lIdhuM, te tyAre mATe gya che. te pramANe have lhane AgaLa huM kahuM chuM te karavuM paNa (vyAjabI) che ke
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 [ zrI vijyapadrasUrikRtahe meha! mane have zrI sadagurUnI kRpA puNyathI prApta thaI che mATe tuM have mhArA hRdayamAMthI ekadama nikaLI jA ema pitAnI meLe samajI jaIne mAnabhara nikaLI javuM e paNa tAre vyAjabI che ] spaSTArtha-jena sivAyanA hinduonuM moTAmAM meTuM tIrthadhAma kAzIkSetra che, purANa vigere hindu zAstromAM e tIrthanuM ghaNuM mahAmya kaheluM che. jema jenuM moTuM tIrthadhAma zrI siddhAcala che, tema e kAzI tIrthadhAma e hiMduonuM mahAtIrtha che, tethI tyAM hajAre yAtrALuo deza paradezathI yAtrAe jAya che, eTaluM ja nahiM paraMtu te yAtrALuo dUra paradezamAM maraNa pAmelA purUSanAM hADakAM paNa kAzIkSetramAM laI jaI gaMgA nadImAM padharAvavAthI tathA mAthe karavata mUkAvI herAI jaI maraNa pAmavAthI paNa pariNAme mukti maLe che evuM mAne che. evA tIrtha dhAmamAM paradezI yAtrALaene ThagavA mATe paNa tyAM hajAre dhUtArAo rahe che ne bheLA yAtrALuone potAnI prapaMca jALamAM phasAvI temane dhanamAla paDAvI le che ane ghaNAne jAna paNa le che. tethI lekamAM e Thago "kAzInA ThagArA" e nAmathI prasiddha thayelA che. ahiM kavi mohane paNa evA kAzInA ThaganI sAthe sarakhAvatAM kahe che ke meha! jema kAzInA Thaga bheLA yAtrALuone ThagI tene dhana mAla ne jAna le che tema te paNa mArA ajJAna vaDe DhaMkAyelA bheLA cittane ThagIne mArUM nirmala jJAna darzana caritra rUpa dhana paDAvI laI mane bhIkhArI
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 345 spadhArtha sahita verAgyazataka] banAvyo, paraMtu vAstavika rIte emAM hAro deSa nathI parantu hAro ja doSa che, kAraNa ke huM ajJAna vaDe bebhAna banI gayo hato, tethI hArA A mAyA prapaMcane samajI zake nahiM ne bheLapaNathI ThagAye temAM mArI ajJAnatAno athavA bIna samajaNane deSa mAnuM chuM. huM mArI ajJAnatAno lAbha uThAvyuM, ane ThagavuM e te hAra jAtisvabhAva ja che, tethI mArI ajJAna avasthAmAM heM mane Thagyo te te te hArA ThagapaNane chAjatuM ja karyuM che, tethI te mhArA svabhAvane anusAra gya (vyAjabI) karyuM che, paraMtu have to mArA ke pUrva bhavanA prabaLa puNyadayane lIdhe zrI sadgurUnI hArA upara parama kRpA thaI che, tethI te sAru rUpI sUryanA prabhAvathI mAro ajJAna rU5 aMdhakAra nAza pAme che, ne hRdayamAM sajJAna rUpI prakAza cakacakATa karI rahyo che. te have tyAre mahArA hRdayamAMthI nikaLI dUra cAlyA javuM te paNa vyAjabI ja che, kAraNa ke mArI ajJAna dazAmAM (huM ajJAnI hatA, tyAre) tyAre jema mArA hRdayamAM vasavuM cogya hatuM tema have huM samajaNe thaye, tethI A vakhate paNa tyAre hRdayamAMthI nikaLI javuM te egya ja che. A lekanuM rahasya e che ke saMsArI jInA hRdayamAM jyAM sudhI ajJAna vasI rahyuM hoya tyAM sudhI ja mehanuM jora hoya che, paraMtu saddagurUnA pratApe jIvane samyaga jJAna thayA bAda mehanuM baLa ApoA5 dhIre dhIre ghaTatuM ja jAya che ane pariNAme mehane sarvathA nAza thatAM tevA satyajJAnI bhavya jIvo vItarAga dazAne jarUra pAme che. ane ane
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 [ zrI vijayadrasUrikRtakevaLajJAna pAmI paramapada paNa meLave che. A badhuM thavAmAM uttama jJAnane ja rUDe pratApa che. A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvee saguNI mahArAjanI sevanA jarUra karavI joIe kAraNa ke te vinA jJAna guNa TakI zake nahi, nirmala cAritra guNanI ArAdhanAmAM paNa sthira rahI zakAya nahi, meha rAjA aneka rIte ApaNuM cAlu jIvanane paNa bahuja kharAba kare che" ema samajIne tene lagAra paNa vizvAsa karI ja nahi, ane gurU kula vAsa vigere sArA sAdhanenI sevA karIne nirmala mekSa mArganI sAdhanA karavI. e ja mAnava jIMdagInI uttama sAdhanA kahevAya. viveka kSamA samatA saMteSa vigere guNonI sevA karavAmAM ja kharUM DahApaNu gaNAya. yAda rAkhavuM joIe ke thoDA lAbhane mATe ApaNe ghaNe lAbha ghaNI vAra gumAvyuM che, gumAvIe chIe, tema na thavuM joIe. pudgala ramaNatAne ghaTADavAnuM ane nija guNa ramaNatAne vadhAravAne che java! tuM haMmezAM jarUra prayatna karaje. A bAbatamAM lagAra paNa pramAda karIza nahi. ajJAnathI garbhita mehathI muMjhAIne patita thayelA AkumAra, rathanemi vigere jANavA. ane gurUmahArAjanA pratApe jJAnaguNa pAmIne meha jItanArA zrI jaMbUsvAmI, zAlibhadra, dhanyakumAra, avaMtI sukumAla, pradezI rAjA vigere jANavA. A badhAnI vizeSa bInA upadeza prAsAdamAM ja jaNAvI che. 71 avataraNa--have kavi A zlokamAM kAma vAsanA vinAnA gIone je kharuM sukha hoya che te sukha nAga
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTAya sahita sammasAta+] spaSTAtha sahita vairAgyazataka] 347 kumAranA Indro vAsudevo ane Indrone paNa hetuM nathI te bInA jaNAve che- tanno nAgapaterbhujaMgavanitAbhogopacAraiH pr| sajA thIjaviAraraMga zArA ja . tanno vajradharasya devvnitaakriiddaarsainibhere| yaMtsaukhyaM bata vItakAmamanasAM tattvArthato yoginAm // 72 // 21 tatte sukha vida avazya, nizcaya karIne nothI vajJadhastha devendrane nApatti =nAgakumAranA indrane vanitA devIonA muiAvanitA nAgakumAranI =krIDArasa vaDe devIonI sAthe vilAse vaDe moSavA=bhogenI sevanAthI nima=atyanta utkRSTa ca=je. tatva no te sukha nathI saurthanasukha zrIvidyAlakSmInA vikAsa | uttarAmamanasa=kAmavAsanAthI vALA rahita manavALA raMgamAtai=seMkaDo saMgama vaDe, | taravAthato kharI rIte; tavabhUta seMkaDo vAranA saMga vaDe nija guNa ramaNatAthI =pradhAna, uttama, zreSTha rovinAmU-muni vigere vAgI kure kRSNane mahAtmAone
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 [ zrI vijayapadmasukRita nivikArI citta vALA vijayadhara yAgIzvarA, tattvA amRta svAda lai sukha ha` pAme je khare; tevA Anada bhAge nAgakanyA taNA, nAgapati pAme na viSNu sagathI lakSmI tA. 252 IMdra paNa devAMganAnA bhAgathI paNa tevA, AnaMda pAme nA lahe muni tattva ra Mge jevA; tattvAM ciMtana sukha ghaNuM karyuM haThe ahu tehathI, aMdhAya karyAM cIkaNAM nA ema anubhava zAstrathI. 253 akSarArtha --kAmanI viSaya vAsanAthI rahita manavALA cegI mahAtmAone niSkAma vRttinA sukhane je tAtvika (kharA ) anubhava hoya che athavA yAgI mahAtmAe je tAtvika sukha anubhave che tevuM tAttvika sukha nAgakumAranI devIenI sAthe utkRSTa viSaya sukha bhogavatA nAgendrone paNa hetu' nathI. temaja lakSmInI sAthe se...kaDA vilAse pUrvaka saMgathI kRSNa vAsudevane paNa tevuM sukha maLatu nathI, ane vaimAnika devAMganAo sAthe atyaMta utkRSTa krIDArasa karatA ( viSaya sukha bhAgavatA) saudharmendra vigere indraoNne paNa tevuM sukha maLatuM nathI. 72 spA-pAMca indriyAnu viSaya sukha alpa ane tuccha gaNAya che. kAraNa ke audArika zarIra khaDu milana ne sAta dhAtu vaDe durgaMdhavALuM che. te karatAM vyantara devAnu
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] 349viSaya sukha adhika che, kAraNa ke temanuM zarIra vaikriya che tethI ratna sarakhI kAntivALuM nirmaLa ne sAta dhAtu rahita sugaMdhi vALuM che, ane vyara devane eTaluM badhuM sukha kahyuM che ke devAMganAonA vAjItrAnA ane nATaka vigerenA sukhamAM keTalo kALa vyatIta thaI gaye te paNa deve jANatA nathI, ahiMnA asaMkhyAta varSanA eka patyepama jeTaluM vyantaranuM ane ardhI pAma jeTaluM vyantaranI devAMganAonuM utkRSTathI AyuSya hoya che. ane sukhamAM ne sukhamAM te asaMkhyAta varSe temane eka kSaNa jevAM vyatIta thaI jAya che, tethI kahyuM che kethi devA vaMtariyA, varataruNIgIyavAiyaraveNaM / nicca muhiyA pamuiyA, gayaMpi kAlaM na yAti // 1 // artha-uttama devAMganAonAM gItanA ane vAjIMtranA madhura zabdane sAMbhaLavAmAM haMmezAM sukha mAnanArA ane ghaNAM AnaMdamAM rahenArA tyAM pAtALa lokamAM athavA vyaMtara deva lakamAM rahela vyaMtara deve gayA kALane paNe jANatA nathI. eTale cAlu nATaka jovAmAM keTale TAIma ga? te paNa jANatA nathI. (jJAnane upaga devAthI te teo jANuM zake che.) 1 e vyaktinA sukhathI paNa nAga kumAra nAmanA bhavanapati de nAga kumArI devIo sAthe je sukhane anubhava kare che te adhika che. ahiM daza bhavanapatimAM
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 [ zrI vijayapadhasUrikRtaphakta nAga kumAranuM ja nAma lIdhuM te bAkInA nava bhavanapatine niSedha karavA mATe (te na levA, ema kahevA mATe) nathI paraMtu nAgakumAranA upalakSaNathI (sAmAnya kathanathI) daze bhuvanapati deve levA" e vAta jaNAvavA mATe (nAga kumAranuM nAma lIdhuM che. jethI vyakta karatAM bhavanapatine sukhane anubhava vadhAre hoya che, te karatAM tiSo devene ane te karatAM vaimAnika devene sukhane anubhava vadhAre hoya che. lekamAM je ke vimAnika kahyA nathI te paNa ahiM vaimAnikanuM sukha grahaNa karavAmAM lagAra paNa vAMdho nathI. eTale nAgakumAra mAtra kahevAthI paNa sarva devanuM sukha grahaNa karavuM. ahiM kahevAnuM tAtparya e che ke deve devAMganAo sAthe je sukhane utkRSTa anubhava kare che te pudgalAnaMdI sukha karatAM viSaya vAsanA rahita evA yogI mahAtmAonuM sukha anaMtaguNa ane nirdoSa che. deva lekamAM paNa devAMganAnA kAyaricAra Adi pAMca prakAranA paricAra sukhathI paNa raiveyaka ane anuttara devenuM aparicAza sukha (aviSayI sukha) anantaguNa kahyuM che. e pramANe je saMsArI bhegI jemAM paNuM viSaya sukhathI kAmavRttivALuM aviSayI sukha anaMta guNa che, te pachI jeo saMsAra vAsanA cheDI yegI thayA che tevA gI mahAtmAonuM kAmavAsana vinAnuM aviSayI sukha anaMtarAvuM hoya temAM zuM navAI! tathA lekamAM anya matavALAo viSNune bhagavAna tarIke
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 351 mAne che ane viSNunI strI lakSamI che ema purANa vigere lokazAstramAM Ave che, temane rahevAnuM sthAna vaikuMTha che, tethI kavi kahe che ke vikuMTha lekamAM viSNu bhagavAna pitAnI lakSmI nAmanI strI sAthe seMkaDo vAra viSaya vilAsa karIne sukha anubhave che te viSNu bhagavAnanA viSaya sukhathI paNa bhegI mahAtmA niSkAma vRttivALuM eTale kAmavAsanA vinAnuM je Atmika sukha anubhave che te ghaNuM ja vadhAre ane nirmala che, kAraNa ke viSNu bhagavAnanuM lakSmI sAthenuM viSaya sukha pudagalAnaMda rUpa ane malina tathA parAdhIna che ne bhegInuM niSkAma sukha AtmAnaMda rUpa (nija guNa ramaNatA rUpa) che, te svabhAvika svAdhIna sukha che mATe te anaMta guNa kahyuM che. - tathA saudharma IndrAdi Indrone keIne cAra keIne ATha vigere judI judI saMkhyAmAM mukhya IndrANuo hoya che, ne ekeka IndrANIne hajAra hajAra devIone parivAra hoya che. temaja ekeka InakrANu IndranI sAthe kAma krIDA karatI vakhate hajAre bIjA rUpe AbehUba potAnA rUpa jevAM navAM banAve che, ne A pramANe lagabhaga hajAra IndrANuonI sAthe ne potAnA parivAra tarIke gaNAtI bIjI devAMganAonI sAthe kAmakrIDA karavAnA prasaMge Indra paNa potAnI viziSTa vaikriya labdhithI ekI sAthe pitAnA teTalAM eka sarakhAM rUpa banAve che. A vakhate Indrane jeTale sukhAnubhava thAya che tethI paNa anaMtaguNa kharA sukhane anubhava tattvArthanI vicAraNA karavAmAM lIna, niSkAma bhegI mahAtmAone hoya che, eTaluM ja nahiM
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3para [ zrI vijayapadhasUrikRtaparaMtu traNe lekanAM paudgalika sukhane rAzi ekatra karIe te vItarAga yegI mahApurUSanA sukhanA ananta varga mULa jeTale paNa na thAya. e pramANe kahevAnuM tAtparya e che ke kAma sukha karatAM niSkAma vRttivALuM sukha anaMta guNane kaI alaukika prakAranuM che, A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIe bhega tRSNAne tarachoDIne tyAga dhamanI sevanA jarUra karavI joIe. kAraNa ke tyAga dharmanI sevanAthI alaikika, svAdhIna,sthira sukhane anubhava thAya che, AvuM jJAnadaSTithI nakkI karIne parama tAraka zrI tIrthakara de te ja vartamAna bhavamAM mekSe javAnuM jANe che, chatAM tyAga dharma (cAritra ) nI parama ullAsathI sevA kare che. te pachI jemane khabara paNa nathI ke amArI keTalAmAM bhave mukti thaze? evA ApaNA jevA pAmara jIvoe te tyAga dharmanI sAdhanA jaldI cetIne vadhAre pramANamAM jarUra karavI ja joIe. je sukhamAM amuka TAIme pAchuM duHkha AvIne ubhuM rahetuM hoya, ane je para vastune AdhIna hoya, te sukhane vAstavika sukha tarIke mAnI zakAya ja nahi. AvI ja bhAvanAthI A avasarpiNImAM thayelA bAra cakravarti rAjAmAMnA ghaNAM cakravartioe paNa tyAga dharmanI sAdhanA karIne Atma kalyANa karyuM che. vizeSa bInA zrI dezanA ciMtAmaNInA pahelA bhAgamAM jaNAvI che. cAlu prasaMge gajasukumAla, mahAbala kumAra vigerenA daSTAMta jarUra yAda karavA. te upadeza prAsAdamAM vistArathI jaNAvyA che. 72 avataraNa-have kavi A zlokamAM yogI mahAtmA
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTotha sahita vairAgyazataka ] 353 tapazcaryAthI durbaLa thayA hoya te paNa tevI durbaLatAthI teo vadhAre zobhe che te vAta daSTAMta daIne samajAve che madhyakSAmatayA yoSittapaHkSAmatayA ytiH|| 7 5 2 8 11 9 10 mukhakSAmatayA cAzvo, rAjate na tu bhUSaNaiH // 73 // hovAthI unAI aNa=kene bhAga ] cati sAdhu sAtiya durbaLa, pAtaLo muvakSAmatA mukha pAtaLuM hovAthI zoSi-strI 3a =De tapara tapazcaryA vaDe rAte zobhe che kSatiyA kRza, pAtaLa, durbaLa | na tu=paratu nahiM, nathI ja thavAthI mUSa =AbhUSaNothI, ghareNAMthI pAtaLA kaTi bhAgathI nArI ja jevI zobhatI, tevI na AbhUSaNa vaDe tima pAtaLA mukhathI thatI; zabhAja ghoDAnI vaLI tapathI bane muni pAtaLA, tehavI kRzatA vaDe muni zebhatA gurU vratadharA. ra54 akSarArtha-jema keDane bhAga pAtaLo heyAthI strI zebhe che, mukha pAtaLuM hovAthI ghoDe zobhe che, paraMtu e ane AbharaNa alaMkArathI zobhatA nathI, tema sAdhu tapazcaryAthI pAtaLA hoya te paNa zobhe che. (paNa vastra kaMbala AdikathI tevA zobhatA nathI). 73 22
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRtaspaSTA--strInI keDa pAtaLI hAya teA zeAdhe che, ane te kAraNathI ja strInI keDane kesarI si'nI keDanI upamA ApavAmAM Ave che, kAraNa ke siMhanI keDa paNu bahu ja pAtaLI hoya che (tethI siMhu vadhAre zele che), temaja gheADAnuM mukha pAtaLu hAya to te gheADA zeAle che, arthAt strIne ane gheADAne sArAM AbharaNu vherAvyAM DAya chatAM anukrame jo keDa jADI hoya ane sukha jADuM hAya tA AbharaNu haiyAM chatAM paNa o ane gheADA thAbhatAM nathI. e pramANe jema strI ane gheADA anukrame pAtaLI keDathI ane pAtaLA mukhathI AAle che te paNa svAbhAvika rIte pAtaLI keDa ane mukhathI ja zele che. parantu rAgAdikanA kAraNe pAtaLApaNuM thayuM... hAya tA tevA zelatAM nathI, tema sAdhu paNa tapazcaryAthI pAtaLA athavA duCLa thayA hAya tA ghaNA zAnika lAge che, parantu rAgAkinA kAraNathI pAtaLA athavA dubaLa thayA hAya teA tevA zAbhatA nathI, kAraNa ke sAdhu mahAtmAnA tapazcaryA e ja mukhya guNa che ane tapazcaryAthI zarIra pAtaLuM ja thAya parantu jADuM thAya nahiM, mATe khAI pIne huSTa puSTa rahetA sAdhunI pAse bhale kabaLa daMDa rajoharaNa (AdhA) vigere sAdhunA veSa hAya chatAM paNa guNu vinA te AAle kevI rIte ? arthAt na ja zele. ahiM sAra e che ke sAdhue chatI zaktie tapazcaryAM karavI, ane tethI zarIra pAtaLuM thAya te temAM kaMi hINapata nathI, parantu e pAtaLA paNa vadhAre zobhA pAtra che. 73 avataraNa--have kavi A kSeAkamAM je yAgIzvara 354
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] upaya strIonA premavALA hAvabhAvathI paNa kSeAbha pAmatA nathI yAgamAM vijaya pAme che e vAta te ja ceAgIzvara jaNAve che-- 3 yA zrorasAyanena vacasA, sapremasaMbhASitaH / 7 6 sarpatkopavipAkapATalarucA, saMvIkSitazcakSuSA // 11 13 10 8 2 14 sadyogAnna tilA mAtramapi yaH, saMkSobhituM zakyate / 15 20 17 18 16 19 rAgadveSavivarjito vijayate, ko'pyeSa yogIzvaraH // 74 // 7=nathI tanyA=strIe zrotra nAyanena=kAnane amRta sarUmAM mIThAM lAge evA vanasA=1cana vaDe prema=prema sahita saMmAvitaH-meAlAvyA chatAM paNu sarpata=phelAtA jopavipA=krodha vipAkathI, krodhathI pATavA=pATala vRkSanAM lAla pAMdaDAM jevI kAMtivALAM 5 (vALA) ravIkSitaH-joyA chatAM paNu cakSuSA=AMkhe saco-potAnA uttama saMyama yeAgathI tihAzramAnlR=talanA agrabhAga mAtra pazu, lagAra paNa co yAgI saMkSominuM kSeAbha pamADI rAjyate zakAya rAmadevagitaH rAga ane dveSa rahita vijJayate=vijaya pAme che, vijayavaMta varte che naini=kAkaja 51=e, evA yogIzvara: yeAgIzvara, yAgI mahAtmA.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 [ zrI vijayapadmasUriSkRta yAgamAMthI bhraSTa karavA strI ghaNAM sAmarthyane, dhAratI te kAnane amRta sarIkhA vacanane; uccAratI mahu prema sAthe yAgIne khelAvatI, nA khelatA yAgIza tyAre krodhathI rAtI thatI. 255 nAMkhI kaTAkSA dekhatI nija kArya siddhi sAdhavA, ceAgIne dhamakAvatI karatI vividha ra MgA navA; rAganA ne dveSanA A avasare je yAgathI, leza paNa khasatA nathI te vaMdanIya che sa`thI. 256 phAi viralA tehavA ceAgI vijayane pAmatA, pAvana kare nija pA4 rajathI bhavya janane tAratA; kASTa kerA vhANu jevA teDavA yAgIzvarA, sevavA mana raMgathI evuM kahe tIrthaMkarA. 257 akSarA--suMdara aMgavALI kAI nAjuka zrI ceAgIne kAnamAM amRta sarakhAM mIThAM lAge evAM madhura vacanAthI gema puka elAve. athavA ( ceAgI peAtAne AdhIna na thavAthI) phelAtA krodhathI pATala vRkSanA lAla pAMdaDAM jevA lAla cALa sarakhAM netrAthI jue, chatAM paNa je yAgI mahAtmAne tevI premI athavA krodhI strI temanA uttama dharma caiAgamAMthI-dhyAnamAMthI caLAyamAna karI zake nahi tevA kAIka ja uttama yAgIe A jagatamAM vijayavaMta varte che. ke je strInA premathI ke krodhathI caLAyamAna thatA nathI. 74
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] 357 spaSTArtha-kharA yegI mahAtmA te ja gaNAya ke je yogI mahAtmAone suMdara svarUpavALI sola zaNagAra sajelI ane manohara abhinayavALI (laTakA maTakAvALI) evI nAjuka strI jenI pAse AvI hAvabhAva dekhADI vilAsanAM madhura vacane kahe ke je kAmIne mana amRta sarakhAM lAge ane prema pUrvaka bolAve te paNa tenAM premavALAM madhura vilAsI vacane jene jhera jevA lAge ane tenI avagaNanA karI vicAre ke aho ! kAmadevanuM sAmrAjya! ke jenA strI rUpI subhaTe bhalabhalA deva dAna Indrane paNa tAbe karI nAkhe che. pArvatInuM mohinI rU5 rekhA jagatane saMhAra karanAra kahevAtA mahAdeva jevA paNa caLAyamAna thaI gayA. sAvitrInA mehamAM jagatanA sarjanahAra kahevAtA brA paNa phasAI gayA, ane jagatanuM rakSaNa karanAra bhaga vAna kahevAtA viSaNu te strIone dekhIne ja gAMDA ghelA thaI gayA, ane eka sAdhAraNa gRhasthane chAje teTalI paNa lAja zarama choDIne bezarama banI gayA, ane bhaganA dAsa thaI gayA. mATe he AtmA! evA baLavAna strI subhaTathI bacavAne mATe ja te gharabAra choDayuM, gAma cheDI jaMgalamAM rahevuM pasaMda karyuM, gharanI managamatI rasavatIo chaDI ghere ghera bhikSA mAgI lUkhuM pAnuM khAvAnuM ane aneka prakAranI tapazcaryA karavAnI zarU karI, mATe je have tuM A nAjuka suMdara strInAM madhura vacanathI bhAIza te hArI paNa e mahAdeva vigerenA jevI bUrI dazA thaze, ane tuM rAzInA cakkaramAM rakhaDI paDIza, A pramANe zubha dhyAnamAM rahI
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 [ zrI vijayapadhasUrikRtastrInAM vacanonI avagaNanA kare ane tenA mehamAM naphasAya, saMyamamAM sthira rahe, te ja khare yegI gaNAya. tathA tevI strI mIThAM madhura vacanothI gIne-sAdhune bhAvavAne udyama kare chatAM je te udyamamAM nAsIpAsa thAya te (eTale yegI strIne AdhIna na thAya te) krodhathI lAla AMkhe karI sAdhunI sAme tevI prema bharI koI najara karI Thapako Ape tevA prema bharyA kepathI paNa je caLAyamAna na thAya tema ja strI kadAca khare krodha karI potAne AdhIna thavAne Dara batAve che te paNa na gaNakAre, paraMtu pitAnA Atma svarUpamAM magna rahe teja kharo yegI muni ke sAdhu kahevAya. ja cagI ja thALImAM ja nahi, e pramANe evI premI ane prema garbhita kepa dekhADatI strIo paNa je legIne pitAnA dharma yegamAMthI caLAyamAna na karI zake te yegI ja khare yegI mahAtmA gaNAya. A kanuM rahasya e che ke egIe eTale paMca mahAvratadhArA sAdhue koI paNa strIne rAgathI jevI nahi, tema tenA kAmagarbhita zabda paNa sAMbhaLavA ja nahi. ane tapazcaryAdikathI kAma vikArane parAjaya kare. ahIM daSTAMta che ke je rukimaNIe vajI svAmIne varavA pratijJA karI hatI ane jenAM mAtApitA paNa dhana sAthe putrIne bahu vinavaNI karatA hatAM chatAM paNa zrI vajAsvAmIe potAnA para ati premavALI zeThanI svarUpavatI putrIne paNa gaNakArI nahi, ane samajAvIne sAdhvI banAvI. temaja ati svarUpavaMta
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 359 gATha bhavanI prItivALI ane navamA bhavamAM paNa peAtAnI upara ja ati premavALI rAjImatIe tAraNathI ratha pAche pheravatI vakhate ghaNI ghaNI prema bharI vinaMti karI chatAM zrI neminAtha bhagavate tenAM vacanA jarA paNa gaNukAryo nahi, ane tene tyAga karIne cAritramAM layalIna thayA. temaja rANInI ghaNI prema bharI vinati chatAM eka zIlanI ja khAtara sudarzana zeThe tenI darakAra na karI ane pAte napuMsaka che ema jaNAvyuM, paraMtu pAchaLathI napuMsaka nathI ema rANIne khakhara paDatAM pharIthI peAtAnA mahelamAM kheAlAvI teNIe krodhamAM AvIne ghaNA upasargo karyo chatAM paNu sudarzana zeTha zIladharmamAM aDaga rahyA, ane rAjAne A vAtanI khabara paDatAM sudarzana zeThane zULIe caDhAvyA, chatAM zIlanA prabhAve zULI te siMhAsana rUpe thaI gaI. tathA ekane aMdhArA pakhavADImAM zIla pAlavAnI ne ekane ajavALIA pakhavADIAmAM zIla pAlavAnI pratijJA hatI. eka bIjAnA ajANapaNumAM te manenA lagna thayA chatAM cAvava sudhI eka zayanamAM sUvA chatAM paNa akha`Da zIlavratane pAlanArA vijaya zeTha ne vijrayA zeThANIne huM huMMmezAM hAtha joDIne vAraMvAra parama ullAsathI vaMdana karUM chuM. e pramANe strIne vaza nahi thanArA mahA zIlavrata dhAraka bhanya jIvA bhUtakALamAM ghaNAM thaI gayA che, temanAM pavitra jIvana yAda karIne paNu je strInAM prema bharelAM vacanAthI
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 [ zrI vijayapadhasUrikRtalebhAya nahiM te ja kharo yogI kahevAya, te ja kharA sAdhu kahevAya, te ja kharA muni kahevAya. A lokanuM rahasya e che ke nirvikArI manane laIne ja kharuM gipaNuM TakI zake cheA vAtane lakSyamAM laIne ja zrI zayyabhava sUrimahArAje zrIdaza vaikAlika sUtramAM kahyuM che ke - kahaNNu kujjA sAmaNNaM, jo kAme na nivArae // pae pae visIaMto, saMkappassa vasaMga o||1|| artha-je sAdhuo strIonA zabda sAMbhaLavA, rUpa jevA vigere kAmavAsanAne prakaTa karAvanArA sAdhanene tyAga na kare, te sAdhu "bheganA strI vigere sAdhana mane kaI rIte maLe " AvA vicAramAM paDIne ThekANe ThekANe kheda pAme che, jyAM kharuM gipaNuM che, tyAM strI paricaya hAya ja nahi. saMyamathI bhraSTa karanArAM ghaNuM sAdhanemAM mukhya sAdhana strI paricaya che. nirabhilASa saMyama jIvana rUpI bagIcAmAM pharanArA muni mahAtmAo, tevA strI paricayAdithI alaga rahIne mukti rUpI strIne meLavavA mATe ja satata prayatna zIla hoya cheA prasaMgane amuka aMze zrI sthUlibhadranuM jIvana paNa majabUta banAve che. te zrIdezanA ciMtAmaNamAM jaNAvyuM che. 74 avataraNa-have kavi A lekamAM kAmIjanenI ghelachA jaNAve che -
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka] 361 - AtAmrAyatalocanAturamidaM, nyakkAravAnaMditaM / baddhabhRkuTibhAlabhImamadharapraspaMdadurdarzanam // 12 vaDe - 10 3 4 5 12 11 2 vyAlolAlakasaMkulaM kRzatanoH kope'pi kAntaM mukhaM / 2 1 14 15 pazyanti smaravihvalIkRtahRdo hI kAminAMmUDhatA // 5 // bhAtIgra=atizaya rAtAM kADho capaLa, chUTA Ayata lAMbAM, vizALa aTavAvALa vaDe, keza vaDe jovAtu netra (AMkha) vALuM siMdhuduM vyApta, bhareluM A rAtano =dubaLa dehavALI strInuM carivAtiraskAranAM vacane joDiji=krodhamAM paNa strInI krodhI avasthA chatAM paNa vitaMtraniMdanIya, niMdA karatuM tti mAhira (che). caddha bAMdhela, caDhAvela mu=mukha, madra sUra-sUkuTi, bhavAM che, jemAM jarUtti dekhe che, mAne che evA +=kAmadevathI, viSayavAsanAthI mADhakapALa vaDe vichIta DAmADoLa thayela che mIma=bhayaMkara (bIhAmaNuM) lAgatuM da=suMdaya jemanuM adhara heThanA dI=are, khedanI vAta che ke prArdha phaphaDavA vaDe, hAlavAthI vAminAM kAmI purUSonI tu duHkhe karIne dekhI zakAya mUDhatAmUDhatA, mUrkhAI, ghelachA evuM, nahi jovA lAyaka strInuM prasanna mukha joI kAmI jana dhare AnaMdane, ema heve paNa kadApi kopavALA vadanane;
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 [ zrI vijayapadhasUrikRtapriya gaNIne nirakhatA dhikkAra tenA rAgane, kedhavALI nAranA dharatA nayana rAtAzane 258 tarachoDatA te vacana bele AkarA aNachAjatA, bhrakuTI caDhAvIne batAve bhAla bhIma tima pharakatA; haTha tenA paraspara vALa vikharI jAya che, kAma kerA saMgathI barabAda jIvana thAya che, 259 akSarAtha-kAmadeva vaDe (viSaya vAsanA vaDe) DAmA- . DaLa banela hRdayavALA kAmajane krodhathI atizaya lAlacaLa baneluM ane vizALa netravALuM, (strInuM mukha) tathA tiraskAranAM vacanethI niMdanIya, athavA kAmI janane niMdatuM, tathA krodhathI caDhAvelI bhammaravALA kapALa vaDe bhayaMkara dekhAtuM, tathA hoThanA phaphaDATathI dukhe karI joI zakAya evuM ane bahu hAlatA chUTA kezavALuM evuM kodha thAya te vakhatanuM strInuM duSTa mukha paNa bahu suMdara lAgatuM hoya ema (kAmI jane) dekhe che, (mAne che) khedanI vAta che ke kAmIjanenI A kevI mUDhatA, mUrkhatA che! 75 spaSTArtha-strInuM AnaMdI mukha joIne ane prema bharelA madhura vacana sAMbhaLIne ane prema bharyA hAvabhAva jeIne kAmInA hRdayamAM AnaMda thAya ane prema jAge e te sAdhAraNa rIte samajAya tevI vAta che, paraMtu strInA kepavALA mukhane joIne paNa kAmIjana AnaMda pAme e kaI jAtane meha! ke je vakhate strIo krodhathI lAlacoLa jevI AMkhe
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] karI hoya. te strI kAma pratye nakAmIne uddezIne) tiraskAranAM vacane belatI hoya eTale mUDha! mArI pAchaLa bhamanArA. ane mane ja dekhI rahelA tane dhikkAre che, ema bole che. vaLI gharamAM strInI sAthe kaleza thAya che tyAre paNa strI dhaNIne aneka durvacane bolI nibhraMchanA (tiraskAra) kare che, haDakAyA kUtarAnI mAphaka hAMkI kADhe che, lekane bhegA karI purUSanI phajetInA phALakA kare che, bhrakuTI caDhAvI (bhavAM caDhAvI) bhayaMkara lalATa kare che, hoTha phaphaDAve che, baDabaDatI jAya che, ane keza chUTA rAkhI bhUtaDInA jevuM bhayaMkara rUpa dhAraNa kare che, te paNa viSayane lAlacu kAmI purUSa tevA bhayaMkara mukhane paNa suMdara mukhanI mAphaka jue che, eTale ema mAne che ke"A strInuM meTuM kevuM suMdara che ? bahu ja mane hara che." kAmavAsanAnA pApathI dIna-garIba gAya je ane raMka je banI jAya che, strI je kahe che te hAjara karI Ape che, jyAM besavAnuM kahe tyAM bese che ne ubhe rahevAnuM kahe te ubhe rahe che. e pramANe madArInA mAMkaDAnI mAphaka strI nacAve che, hADa hADa kare che, te paNa bhaTakatA bhUtanI mAphaka kAmIjana tevI strInI pAchaLa paNa bhamyA kare che ane gulAmagIrI uThAve che. aha! kAmadevane vaza thayelA purUSe keTalA badhA dimUDha banI jAya che, AvA viSayAMdhapaNane dhikkAra che. dhanya che yegI mahAtmAone ke je strIonI gulAmagIrIthI mukta thaI Atma svarUpamAM sadA AnaMdI rahe che, bhavya jIvoe strInI bAbatamAM kevI vicAraNA karIne zIla dharmane TakAvI A bAbata zrI sUtrakRtAMga (sUyagaDAMga) sUtranA trIjA upasarvAdhyayanamAM kahyuM che ke
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 [ zrI vijayapadyasUrikRtajhaa naI veyaraNI, duttarA iha smmtaa| evaM logaMsi nArIo, duruttarA amiimyaa|| 16 // artha--jema vetaraNI nadI madhyamAM atizaya vegavALI ane viSama kinArAvALI hovAthI mahA duHkhe karIne tArI zakAya che, tema A lokane viSe viveka rahita alpa satvavALA chathI strIo paNa duHkhe taravA yogya (bahu ja muzkelIthI jANuM zakAya evA hRdayavALI hoya) che athavA strIonA upasarga (julamo) mahA duHkhe karIne haThAvI zakAya tevA che. 16 ahiM sAra e che ke strInuM krodhavALuM mukha paNa kAmIjanane suMdara lAge che te eka mohanIya karmanI ja vicitratA (mahine ja prabhAva) che, ane te kAmojananI hadapAramUDhatA (mUrkhAI, ghelachA) che. A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIe strIne saMgathI sarvathA dura rahI svapara hitakArI lokettara kalpavRkSanI jevA zrI jina dharmane sAdhIne muktipada meLavavuM joIe. 75 avataraNa-have kavi AlokamAM samaju bhavyajIe zika e aneka doSone utpanna karanAra che ema vicArIne te (zAka)na kara joIe, te bIna jaNAve che - kauzalyaM pravilIyate vikalatA, sviigmaashlissyte| jJAnazrIH pralayaM prayAti kumatiH, prAgalbhyamabhyasyati / 8 9 10 11 12 13
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 365 14 15 16 20 19 18 17. dharmo'pi prapalAyate kalayati, sthemAnamaMhaH paraM / / 1 2 24 21 22 23 25 yasmAcchokavazAtkathaM sa viduSA, saMsevituM yujyate // 76 // rAcaM-hAMziyArI prapaDhI=palAyamAna thAya che, praviTIte nAza pAme che nAzI jAya che vivaTatA gAMDApaNuM kalayatire cha sarvA AkhA zarIrane (mAM) mAnaM sthiratA, daDhatA tribheTe che, phelAya che aM=pApa zAnathI =jJAnarUpI lakSmI (=utkRSTa, vadhAre, bahu, atizaya =vinAzane yasmAtre kAti pAme che rAtvi=zokanA vazathI kumati=dubuddhi thazI rIte, kaI rIte prAnce majabUtAIne rAte (zeka) vituSA=buddhimAne asthati pAme che haMsevaseva, kare Diji=dharma paNa gujya joIe priya vastu cAlI jAya ke putrAdi pAme maraNane, tevA prasaMge mahathI ja na thaI jatA vaza zekane paNa zekathI nAze kuzaLatA tana viSe bebhAnatA, prakaTe vinAze jJAna vadhatI kumati dharma viNAsatA. 260 majabUta have pApa te zaka jANI samajIe, kare ucita nA te prasaMge vastu tattva vicArIe;
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 [ zrI vijayapadhdhatije che vinazvara teja viNa zAzvata huM mAharI, jJAnAdi cIja gaI nathI mamatA tihAM che mAharI. ra61 akSarArtha-je zekanA vazathI eTale je zeka karavAthI kuzaLa hoMziyAra) purUSanI hoziyArI nAza pAme che, gAMDApaNuM AkhA zarIramAM phelAya che. jJAna rUpI lakSmI nAza pAme che, dubuddhi pitAnA cAturyane-majabutAIne vadhavAne abhyAsa kare che, eTale dubuddhi majabUta thAya che athavA vadhe che. dharma paNa dUra bhAgI jAya che (atyaMta nAza pAme che.) ane pApa atizaya sthira thAya che. e te zoka paMDita purUSathI kaI rIte sevI zakAya? eTale je paMDita (samaju) hoya te te zeka kare ja nahi. 76 spaSTAthe-A lekamAM kavi zoka na karavo joIe. ema jaNAve che, kAraNa ke zeka karavAthI kuzaLa (hoMziyAra, catura) purUnI kuzaLatA (hoMziyArI) nAza pAme che. ahiM zaka athavA ciMtA (Arta dhyAnanA vicAro) e eka ja che, ane ciMtAnA je avaguNa loka prasiddha che te A pramANe jANavA-- ciMtAseM caturAi ghaTe, ghaTe rUpa oNra rNg| ciMtA baDI abhAgaNI, ciMtA citA samAna // 1 // artha-ciMtAthI caturAI ghaTe che, zarIranuM rUpa raMga ghaTe che, mATe ciMtA moTI abhAgaNa (nukazAna karanArI)
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 367 zabda che, ane ciMtA e citA sarakhI che, eTale citAmAM jema mANasanuM muDaduM khaLI rAkha thai jAya che tema ciMtAthI paNa mANasa manamAM maLI baLIne khAkha thaI jAya che, ane pariNAme ( chevaTe ) maraNu paNa pAmI jAya che. mATe ciMtA na karavI joIe. vaLI ciMtAnA saMbaMdhamAM kAI kavi citAnI sAthe utprekSA kare che ke, je ciMtA citA sarakhI che tA citA zabda anusvAra vinAnA che ne ciMtA anusvAranA akSara vaDe adhika kema che? tenA uttara Ape che ke citA teA jIvane-muDadAne eka ja vAra khALanArI che ane ciMtA vAraMvAra tathA bhavA bhava khALanArI che. kAraNa ke jIvatA manuSya ciMtA vaDe vAraMvAra banyA kare che, sukAtA jAya che tathA te A dhyAna rUpa ciMtA vaDe ghaNAM krama AMdhI bhava| bhava du:khI thAya che. temaja ciMtA e dekhItI bAhya agni che, ane ciMtA e na dekhAya evA aMdaranA ( hRdayanA) abhyantara agni che, A muddAne lakSyamAM rAkhIne zabda zAstranA jANakAroe citAmAM eka mIDu vadhAre mUkaryuM che. tathA zAka ( ciMtA) thI tamAma zarIramAM becenI (gAMDApaNuM') ane gabharATa upaje ( thAya ) che, tethI jIva AkuLa vyAkuLa khanI jAya che ane vicAra zUnya ( elAna ) anI jAya che. tathA ciMtAthI smaraNa zakti dhIre dhIre ghaTI jatI hAvAthI pariNAme bhaLeluM zruta jJAna ane taMtrAdrika vidyAe paNa nAza pAme che, ane tethI qhuddhi utpanna thAya che, kAraNa ke jene strI athavA dhana meLavavAnI ciMtA
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 [ zrI vijyapadhasUrikRtautpanna thaI ke tarata ja te jIva strI vigere padArthone meLavavAmAM racyA pacce rahe che, tethI zrata jJAnAdi navuM bhaNata nathI ane bhaNeluM paNa saMbhALI nahi zakavAthI bhUlI jAya che. temaja mAyA prapaMca kapaTa vigere avaguNanI darakAra rAkhyA vinA temaja lAja zarama vigerenI darakAra karyA vinA je te prakAre paNa strI athavA dhana meLavavAnA ja vicAramAM ne vicAramAM ekatAna thaI jAya che. ane e ciMtA rUpI A dhyAna tathA rauddha dhyAna jevAM dudhdhananA pratApe dharmane athavA puNyane paNa nAza thAya che, eTale zoka rahita avasthAmAM je dharma sAdhanA cAlu hatI, te paNa aTakI jAya che, kAraNa ke strI ane dhananI ja ciMtAmAM tallIna banelA te zekavALA jIvane dharma ciMtAno avakAza ja kayAMthI hoya? eTaluM ja nahiM paraMtu dharmAnuSThAne karate hoya te paNa paDatAM mUkI de che, cha kAyanI hiMsA kare che, jUThuM bole che, cerIo kare che, ane jIva hiMsAnI sAdhana sAmagrIe paNa bhegI karavA mAMDe che, ane e pramANe karavAthI e strIlelI ane dhanalabhInA hRdayamAM utkRSTa pApa sthira vAsa karI eTale kAyama vAsa (raheThANa) karIne rahe che, ane pariNAme e jIva durgatie jAya che. AvA prakArane zoka eTale ciMtA athavA durbAna sAdhAraNa manuSyane paNuM karavuM vyAjabI nathI to pachI zAstranA jANakAra paMDitane te karavA lAyaka hoya ja kayAMthI? paMDita purUSa te jIva ane karma saMbaMdha haMmezA vicAre che, ane tethI teo A pramANe vicAre che ke ISTa (hAlA) strI dhana
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita verAgyazataka ] (369 vigere pUrva bhavanI puNyAInA pramANe maLe che, je pUrva bhavamAM sukRta (puNya) upArjana karyuM haze te A bhavamAM sukhanAM sAdhana maLyA vinA rahevAnAM ja nathI, pachI tenI pAchaLa cheka ciMtA karavI zA kAmanI ? ane mumukSu (mokSane cAhanArA) paMDite strI dhana vigere sukhanAM sAdhana maLyAM hoya to paNa tene kSaNika jANIne zAlibhadra vigere bhavya chanI mAphaka choDavA taiyAra thAya che, te tevA tyAgI paMDitane strI dhana vigere padArthonI ciMtA na ja hoya? kAraNa ke tyAgamaya jIvana e ja taddana zaka vinAnuM che. dhanya che tevA gIone ke je yogI bhUmi para zayana (sU) vigere pitAne AcAra pADavAmAM sAvadhAna rahIne ArtadhyAna rUpa ciMtA karatA ja nathI. tevA mahA purUSonA kharA hitakArI mAtA pitA vigere kuTuMbI jano A pramANe jANavA- che zArdUlavikrItivRtam | dhairya yasya pitA kSamA ca jananI, zAntizciraM gehinI, satyaM manurayaM dayA ca bhaginI, bhrAtA mnHsNymH| zayyA bhUmitalaM dizo'pi vasanaM jJAnAmRtaM bhojanaM, ete yasya kuTuMbino vada sakhe kasmAd bhayaM yoginH||1|| artha-je gIne pitA pairya che, kSamA e mAtA che, zAnti e dIrgha kALanI strI che, satya e putra che, dayA e bahena che, ane manane saMyama e bhAI che, (e kuTuMbI
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 [ zrI vijyapadyasUrikRtajane che) tathA bheMyataLIyuM e pathArI che, dizAe e vastra che, ane jJAna rUpI amRtanuM bhajana che, e pramANe je yogInI pAse kuTuMbI jane kAyama rahe che, te he mitra! tuM kahe ke evA mumukSu bhegIone bhaya ke zoka kayAMthI hoya? eTale evA yogI mahAtmAone lagAra paNa bhaya ke zeka hetuM ja nathI. A kSekanuM rahasya e che ke, saMsAramAM sarve padArthone saMyoga asthira che. jyAre ISTa padArtha cA jAya, ke acAnaka aniSTa varAdinI vedanA bhogavavI paDe, te vakhate ajJAnI che ema vicAre che ke "have mane ISTa padArtha mala ja joIe, kema maLato nathI? paNa puNyA vinA malI zake ja nahi. jyAM sudhI te (puNyA) hatI tyAM sudhI ISTa padArtha pitAnI pAse hayAti dharAvatuM hatuM. te khAlI thaI eTale te cAlyo jAya emAM navAI zI? te azAtA vedanIya karmanA udaye tane tAva AvyuM che, bhegAMtarAya karmanA udayathI tArI lakSamI cAlI gaI te tArAM bAMdhelA karmanA ja banAve che. karmane bAMdhatI vakhate kALajI rAkhI hatI te A duHkhamaya sthiti Avata ja nahi. chatAM AvI te samatA bhAve karma kula bhegavavA. zeka ke hAya karavAthI te zeka mehanIya vigere bIjAM navA cIkaNAM karmo baMdhAya che. junAM karmone pAra AvatuM nathI, tyAM te he jIva! zeka ciMtA karIne pAchA vadhAre pramANamAM navAM karmo bAMdhe che, te A rIte tAre jyAre Are Avaze? kaI rIte te saMsAra samudrane tarI zakIza? pitAnA ghaNAM putra marI gayA, tyAre sagara
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ spajAtha sahita verAgyazataka] - 37 cakravatie hadapAra zeka karyo hato, paNa jeo marI gayA te putre kaMI pAchA AvyA nahotA. maranAra cAlyA gaye ema ApaNe paNa eka divasa jarUra cAlyA javAnuM che. jaladI dharma sAdhana karI leje. ApaNane e maranAra mANasa mAna sUcanA karIne parabhavamAM gaye ema samajIne bhavya jIe zeka karavo ja nahi. zrI jina dharmanI sAdhanA karI mAnava janma saphala kara joIe. 76 avataraNa-have kavi A zlokamAM kAmI janenI buddhi keTalI maMda hoya che te jaNAve che- kva kaphAttai mukhaM nAryAH, kva pIyUSanidhiH zazI / Amananti tayoraikya, kAmino maMdabuddhayaH // 77 // jaya kyAM vAnanantikamAne che Frsa=kaphathI bhareluM, kaphavALuM | to te benuM mud=mukha devacaM akaya. ekatA, nA=strInuM sarakhApaNuM UjUnidhi =amRtane bhaMDAra ! vAminaH=kAmI purUSo zacandra | vaghu =manda buddhi vALA caMdra jevuM mAnatA kAmI jano strI vadanane, maMda buddhi temanI baMne dhare jUThAzane; kaphathI bhareluM vadana kyAM? ne caMdra amRtanidhi kihAM, tatva daSTi bale vicAre ekatA raja nA Ihi. radara 12 10 11 " " "' vaza |
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37ra [ zrI vijayapadhasUriktaakSarArtha:-kaphathI bhareluM strInuM mukha kayAM? ane amRtanA khajAnA jevuM candranuM biMba kayAM? te paNa maMda buddhivALA purU e bene eka sarakhA mAne che. (eTale strInA mukhane candranI upamA Ape che. e vyAjabI nathI.) 77 spaSTArtha-strInA mukhamAM thuMka ane baLakhA jevA malina ane durgachanIya padArtho bharyA che. cAmaDImAM rUdhira mAMsa bharyA che, ane te moTuM hADakAMnA ghaNuM kakaDA malIne baneluM che. tethI ghaNuM bibhatsa che. phakta uparanA cAmaDInA suMvALA bhAgane laIne ja mUDha jIvene te (meTuM) suMdara lAge che, ne aMdarano bhAga te upara kahyA mujaba durgadhabhaya che. caMdranuM biMba zItala che ane leka vyavahArathI ema kahevAya che ke sukhakArI amRtathI bhareluM hovAthI sohAmaNuM lAge che, chatAM kAmI jane strInA dudhamaya mukhane candranI upamA Ape che, eTale kAmI jane strInA mukhane candra sarakhuM sukhakArI mAne che, tethI kharekhara teonI buddhinI turachatA jaNAya che. jema chANAne ghebara sarakhuM kahevuM, kAdavane caMdana lepa kahe, ane mATInA DhephAne ratna kahevuM e mUrkhAI che tema strInA mukhane candra sarakhuM kahevuM e paNa mUrkhAI ja che. prazna strInA mukhane candra sarakhuM mAnavAmAM kAmI jananI mUrkhAI kaI rIte? kAraNa ke kAmI jano ja e pramANe mAne che ema nathI, paraMtu cha e darzanamAM thayelA
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 393 mahA paDitAe kAvya racanAomAM ThekANe ThekANe strInA mukhane candranI upamA spaSTa ApelI che, ane e rIte ja kAmIjanA paNa mAne che. uttara--nava rasanA varNanavALA sAhitya zAstramAM ane caritra vigeremAM pUrvanA paDatAe zRMgAra rasane poSavAnA muddAthI ja strInA mukhane candranI upamA ApI che. parantu kAmI janAne te pramANe manAvI za MgAra rasamAM lubdha karavA mATe nathI. eka ja caritramAM AvatA vividha rasAne te rasanA svarUpamAM pUrIne pariNAme je rase anAdaraNIya hAya che temane cheDAvavAne ane AdaraNIya ( Adara ApavA lAyaka) upAdeya ( grahaNa karavA lAyaka ) rasAne (karUNA Adika upAdeya rasAne) grahaNu karAvavA mATe te te kAvyAdimAM te svarUpe mukhAdinuM varNana Ave che, kAraNa ke zAstronuM chevaTanuM sAdhya ( lakSya ) " saMsAra rUpI kADhavamAM khetI gayelA jIvAne mhAra kADhavA e ja hAya che. mATe tevI hita buddhivALA paDatA srInA mukhane cadra sarakhuM kahe che temAM emanI mUrkhAI nathI, parantu kAmI jAnI buddhi kAmarasa tarapha vadhAre vaLI gai che, tethI teo ati maMda buddhine laine evAM zAstronu ApekSika kathana paNu peAtAnA zRMgAra rasamAM ja samAptivALuM mAne che, tethI rAgAra rasamAM peAte vizeSa tallIna bane che ane enAM mukha vigere aMgeApAMgane kAmaSTinA rAgathI vakhANe che e ja kAmI janAnI mada bhuddhi che. jo e zAstra kartA yAgIo Ate ja strInA mukhane caMdra sarakhuM kahe che ane srInAM
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 [ zrI vijayapadhasUrikRtaaMge pAMgane suMdara varNave che te evI suMdara aMgavALI strIne teo pote paNa tyAga ja zA mATe kare? ane atizaya dukhe damana karavA gya kAmadevane zA mATe dame? AthI sAbIta e thayuM ke zAstrakartAoe strInAM aMga upAMga caMdrAdikanI upamAthI varNavyAM che te strI pratyene rAga vadhAravA nahiM, paraMtu evI suMdara aMgavALI strI paNa tyAga karavA yogya che evI bhAvanA pragaTa karAvavA mATe ja varNavyAM che. mATe kAvya kartAo maMda buddhivALA nathI paraMtu strInA mukhane caMdra sarakhuM mAnIne strI vaza thanArA kAmI jane ja maMda buddhivALA che. A vAtane lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvoe kAma vAsanAne tyAga karI parama ullAsathI zrI jainendra zAsananI ArAdhanA karavI. jethI muktinA avyAbAdha sukha maLI zake cha7 avataraNa-have kavi A lekamAM mehanIya karmanI vicitratA jaNAve che-- pAze kuraMganivaho nipatatyacidvA I ndAhAtmatAmakalayan zalabhaH pradIpe / 13 14 9 jAnannahaM punaramUnkarikarNalolA 1262 15 10 18 17 19 nbhogAMstyajAmi na tathApi ka eSa mohaH // 78 //
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] pAze=pAradhInI jALamAM yukta nivada: hariNAne (hariyAnA) samudAya nipati=paDe che vidvAna=ajANa, ajJAna lAdAtmatAM=dAhakapaNuM, dIvAnuM bALavApaNuM ayan=nahi... jAgute rAjama:=pata gI pravIne dIvAmAM jJAnan--jANatA chatAM ahaM haM 375 punaH=parantu mU= viLaeNhojA=hAthInA kAnanA jevA capaLa moLAna=bhAgAne, viSayAne cannAIma=tyajatA, cheDatA R=nathI tava=tApaNu :=kayA prakAranA che ( te huM samajI zakatA nathI ) = modaH=mAha heriNanA samudAya ajJAne paDe che pAzamAM, dAha zakti kalyA vinA ja pataga paDatA dIpamAM; bhAga karinA kAna jevA capala ima jANu' chatAM, chaDu na tene meha kevA ? mAhA Ima bhAvatA. 263 Asanna siddhika jIva cetI bhAga jaldI cheADatA, zuddha saMyama sAdhanAmAM apramatta banI jatA; nRpa udAyana jIvanane nitya prabhAte bhAvatA, anyane samajAvatA cAritra 5the dAratA. 264 akSarAH--khIna samajaNavAlA raNeAnA samUha pAradhInI jALamAM AvIne paDe che (sAya che) te ane pataMgIyAM " dIvAmAM mALavAnA guNa che ema jANatAM
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 [ zrI vijayapadmasUriSkRta nathI 'x tethI dIvAmAM paDe che, parantu huM tA, bheAganA svarU pane jANuM chuM te pazu A hAthInA kAna sarakhA caMcaLa-- capaLa viSaya bhAgAne cheADatA nathI, e mArA kaI jAtanA mAha che! (arthAt mAhanuM sAmarthya keTaluM che ke je parAkramI mAha jANakAra vidyAnAne paNa muMjhave che.) 78 - spaSTA pAradhio vanamAM jALa pAthare che, temAM haraNA AvI AvIne jALamAM phasAi jAya che tenu kAraNa e ke pazue jANatAM nathI ke " A pAradhie amane pakaDavAne AvyA che ane A jALamAM paDIzuM teA pharIthI nikaLAze kaMDu " e rIte harA samajaNu vagaranA hAvAthI ja pAradhinI-zikArIonI jALamAM phasAya che. temaja pataMgI khaLatI dIvAnI jyeAtimAM jhaMpalAya che. kAraNa ke teo ema jANatAM nathI ke A dIvA e agni che ane agnimAM vastuone bALI bhasma karavAnA svabhAva che, parantu huM tA hiraNNAnA jevA ajJAna pazu nathI temaja patagIA jevA ajJAna kSudra jIva nathI, parantu manuSya chu, mArAmAM e pazuthI ane pataMgImathI vizeSa buddhi che. zrI sadgurU mahArAjanA samAgama karU chu, temanA upadeza paNa sAMbhaLu chuM. ane zrI guDjhevanA upadezathI AsaMsAranuM tathA bhAganuM bhayaMkara svarUpa paNa jANuM chuM, pAMca indriyAnA viSayamAM paDelA prANIonI zI durdazA thAya che te paNa huM jANuM chuM. eTaluM ja nahi. parantu huM jAte ja " pAMce Indri ceAnA viSaye meLavavAmAM keTalA athAga parizrama che, viSaye meLavyA bAda te viSayAnA upaUAga karavAmAM keTale parizrama
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka ] - 377 ne keTaluM dudhdhana thAya che." te huM sAkSAt anubhavI rahyo chuM, ane pariNAme A viSaye nahiM choDIza te mArI paNa pUrI durdazA thavAnI che, te paNa huM jANuM chuM. vaLI A viSaye athavA bheganA sAdhane mArI pAse sthira TakavAnA nathI paraMtu jema hAthInA kAna hAlyA kare che eTale sthira rahetA nathI mATe capaLa vRttivALA che tema A viSaye paNa capaLa vRttivALA hovAthI athavA vijaLInA jhabakArA sarakhA capaLa hovAthI kSaNa mAtramAM vinAza pAmanArA che ema paNa huM jANuM chuM. te paNa e capaLa ane duSTa viSayone huM choDato nathI e mAro kaI jAtane meha che? kharekhara viSaya keI evI zaktivALA che ke bhalA bhalA vidvAnene paNa bhUlAvAmAM nAkhI de che. strI dhana vigere padArtho pitAnA tAbe thatA joIne mUDha che gAMDA ghelA thaI jAya che. kharekhara mehanIya karmano udaya keI vicitra prakArane jaNAya che. jethI huM jANakAra chatAM paNa viSayamAM mUDha thaI gayo chuM. e pramANe keI vairAgI purUSa vairAgya bhAvanA bhAve te ja bhAvArtha kavie A lekamAM jaNAvyo che. A lekanuM rahasya e che ke ajJAnI cho te viSayane vaza thAya te banavA joga che, paraMtu bhaNelA gaNelA DAhyA jJAnIo paNa jyAre viSayane vaza thAya, te hadayamAM bahu ja khaTake che. samaju hevAthI tevA ja paNa upadeza dvArA mekSa mArgamAM lAvI zakAya che. A muddAthI kavi spaSTa jaNAve che ke kharA jJAnIoe viSamAM muMjhAvuM ja na joIe, ane
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 [ zrI vijyapadhasUrikRtakadAca kharAba nimittanA saMsargathI ke mehanIyanA baLathI muMjhAmaNa thavAne prasaMga Ave, te viSayanAM pariNAmane ane zIlanA mahimAne vicAra karI jhaTa pAchA haTI javuM ane pitAnA AtmAne saMyamAdi sArA AlaMbanenI sevanAmAM bahu ja sAvadhAna banAvI devo. jethI chevaTe mokSa mArganI sAdhanA karIne mekSa pada jadI meLavI zakAya. AvI bhAvanAthI naMdiSeNa munine apUrva lAbha thaye hate. te muni samaju hatAM tethI avasare pitAnI bhUla sudhArIne ane sanmArgane pAmIne Atma kalyANa karI zakyA hatA. vizeSa bInA upadeza prAsAdamAMthI jANI levI. 78 avataraNa-have kavi A lekamAM mitra zatru dharma ne vRddhAvasthA kaI te jaNAve che. 3 4 5 6 7 8 5 6 jJAnameva paraM mitraM, kAma eva paro ripuH| 11 12 9 10 11 12 13 14 diva para ghare, thopiya I 72 zAnajJAna T=uttama, zreSTha vija dharma =dharma che pa~uttama-sAro hoSistrI mitra-mitra (che) para ja jAma patrakAmadeva ja HT=utkRSTa, moTAmAM moTI ane vipuH=utkRSTa (me) zatru | HT=vRddhAvasthA, ghaDapaNa ahUiM gha=jIvadayA ja (ghaDapaNanuM kAraNa)
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAtha sahita vairAgyazataka] 378 jJAna sAco mitra sAco zatra kAma na bhUlIe, dharma sAco che dayA sAcI jarA ramaNI khare; mitra TALe ApadA zubha baMdha Ape saMpadA, vividha hAni kare ja zatru kAma tema kare sadA. ra6pa bahu rIta karatI kSINatA jima dehImAMhI vRddhatA, nAra paNa tevuM kare A dehamAM paNa kSINatA, mitra pAse rAkha ne dharma pratidina sevA, zatra nArI saMga Ape kaSTa tajavA jeuva. 266 akSarArtha--jJAna e ja parama mitra che, kAmadeva e ja parama zatru che. ahiMsA e ja parama dharma che, ane strI e ja parama vRddhAvasthA (jaladI ghaDapaNa lAvanArI) che. 79 spaSTArtha--jema sAce mitrapitAnA mitranI ApadA dUra kare che, ane sukha Ape che, kaSTa vakhate hAjara thAya che ane rakSaNa kare che tema jJAna paNa sarva prakAranAM duHkha dUra kare che, sukha Ape che ane Atma guNanuM saMrakSaNa kare che. kAraNa ke saMsAranA tApathI tapele jIva sadagurU pAse zrutajJAnanuM zravaNa karI zAnti pAme che, athavA pite pUrva purUnA caritre vAMcIne athavA kamadikanuM svarUpa vicArIne zAnti pAme che, ane jJAnanA prabhAvathI pariNAme saMsA2nI sarva upAdhi chUTatAM cAritra grahaNa karIne jIva dayA vigere dharmAnuSThAnathI yegI AtmA parama zAMti anubhave
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 [ zrI vijayapadhasUrikRtache, mATe sAro mitra maLavAthI jema parama zAnti thAya che, tema jJAnathI paNa parama zAMti maLatI hovAthI jJAna e ja parama mitra che. tathA jema sAmA purUSane zatru aneka prakAranuM nukazAna karI chevaTe tene ThAra mArI paNa nAkhe che, tema kAmadeva AtmAnuM nirvikArI jJAnAdi dhana lUMTI zAnti kSamA AjIva mArdava mukti Adi kuTuMbane raMjADI strI rUpI subhaTa dvArA nirmala dhArmika jIvanano nAza kare che. ane e kAmadeva e baLavAna zatru che ke jeNe jagatamAM prabhu athavA bhagavAna tarIke manAtA brahmA viSNu ane mahAdeva jevA jene paNa pitAne tAbe kyAM che te sAdhAraNa purUnI zI vAta? phakta keTalAka samartha zrI skUlibhadra mahArAja jevA gI mahAtmAoe ja sarvajJa prabhunAM vacana rUpa zastrothI ene harAvyA che, A muddAthI kAmadeva je baLavAna zatru jagatamAM bIje kaI nathI, arthAt e ja baLavAna zatru che. tathA ahiMsA eTale dayA sarakho utkRSTa dharma nathI. kAraNa ke dayA vaDe sarve ne abhayadAna maLe che, ane sarva jI pratye maitrIbhAva vartate heya te ja dayA guNa hRdayamAM utpanna thAya che. sarva dhArmika AcAranI sAdhanAmAM paNa dayAnI ja mukhyatA hoya che. yama niyamo e paNa dayA dharmanA uddezathI ja che, ane evI dayA A jIvane pariNAme parama pada Ape che. sarva darzanamAM keI darzana evuM nathI ke je dayAne dharma tarIke na mAnatuM hoya, tathA
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 38. spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] dharma zabda nahiM samajanArA evA anArya manuSyo paNa dayA guNane jarUra mAna Ape che. zikArI zikAra karate haze te paNa tene pitAne kula dharma kaheze paNa te ahiM. sAne dharma tarIke jarUra mAnaze paNa hiMsAne Atma dharma tarIke nahiM ja mAne. tathA mRSAvAdane tyAga (sAcuM bolavuM) vigere cAra yama (trata) te paNa pahelA ahiMsA yamane ja poSavA mATe che, tethI kahyuM ke ahiMsA e ja parama dharma che. tathA strI sarakhI vRddhAvasthA kaI nathI, kAraNa ke vRddhAvasthAthI jema Indriyo zithila thAya che, baLane nAza thAya che, ane kaMIka buddhine paNa nAza thAya che tema strInA saMgathI paNa Indriyo azakta thAya che, manabaLa vacanabaLa ne kAyA baLa nAza pAme che. ne buddhine paNa nAza thAya che. mATe strI e ja parama vRddhAvasthA che. athavA jaldI ghaDapaNa lAvavAnA aneka kAraNemAM te mukhya kAraNa kahevAya che. A prasaMge bhavya jIe jJAna mitrane pAse rAkhanArA ratisAranuM ane malayAsuMdarInuM daSTAMta jarUra vicAravuM, ane kAmane zatru mAnIne tene tyAga karanArA zrI mallinAtha, neminAtha, rAjImatI, caMdanabAlA vigerenA paNa daSTAMte vicAravA joIe. tathA ahiMsA dharmanA pratApe sukhiyA, thayelA zrI zayyabhava sUri, haribhadra sUri mahArAja vigerenA dRSTAMte jANune ane strIne maTI jarA (ghaDapaNa) samajIne tene. tyAga karanArA dhanya kumAra vigerene daSTAMte jarUra vicA
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 [ zrI vijyapadhasUrikRtaravA. ane vicArIne sAcA jJAnanI ane dayAnI sevanA karavI tathA kAmavAsanAne ane strI saMgane sarvathA tyAga karIne mekSa mArgane sAdhIne siddhinA sukha meLavavA joIe. ane tema karavuM e ja mAnava jIMdagI pAmyAnuM kharUM kartavya che. 79 avataraNa--have kavi A kalekamAM kAmadevane dhikkAre che - dhikkaMdarpa : jagatrayIvijayino doHsthAmavisphUjitaM / 18 11 10 vidvAn kaH kila tAvakInamadhunA, vyAlokatAmAnanam // 17 15 14 13 dRSTvA yauvanavarjitaM khalu bhavAn sarpajjarA rAkSasI / 16 20 19 12 vaktrAMtaHpatitaM vimuMcati na yaH, kodaMDakelikramam // 80 // dhi=dhikkAra che tAvInaM-hArA kahe kAmadeva! viSayavAsanA punA=hamaNuM, have patrathI traNa jagatamAM vyAtrinAmuM=jue vithina =vijaya pAmanAra kAnaoN mukha, meMThuM rosthAma=bhujabaLanuM rAdekhIne, jene vipUrti-virakuraNa, vistAra, thauvanataM yauvana rahita phelAve rahu nizcaye karIne vidvAna paMDita bhavAn-tuM sa=keNa, karyo sa=phelAtI vitra jarUra, ==vRddhAvasthA (ghaDapaNa) rU5
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] zakSA=rAkSasI(nA) caH=je vatrAMta =mukhanI aMdara zora=dhanuSa(nI) patita=paDelA vivati-choDane trI =krIDAne, khelavAne na=nathI ?' rAma =krama, rIti, paraMparA he kAma! jIte traNa jagatane tuM tathApi tAharA, dhikkAra che baLane bhUjAnA kAI paMDita tAharA joze na mukhane hetu e je ciAvane dIdhe tajI, vRddhatA rUpa rAkSasInA mukha paDelAne hajI. ra67 joIne tuM bANa mAre nA aTakate ehathI, dhikkAra ho dhikkAra ho karUNA lagAre paNa nathI; ghaDapaNe paNa kAma kerA pApathI gharaDA cahe, nAra bIjI paraNavAne bhegathI durgati lahe. 268 akSarArtha-he kAmadeva! traNa jagatane vijaya karanArA hAra bhujAbaLanA phelAvAne athavA hArI bhujAnA baLane dhikakAra thAva, have ka paMDita purUSa hArA he sAmuM joze? kAraNa ke (te nIca kAma e karyuM che ke, yuvAnI rahita ane prasaratI vRddhAvasthA rUpa rAkSasInA moMmAM AvI paDelA AvA purUSone paNa joIne tuM hArA dhanuSanI ramatane krama (kramasara bANa pheMkavAnuM kAma) hajI sudhI cheDate nathI (eTale A kAmadevanI kevI nIcatA che ke je gharaDA mANasane paNa cheDate nathI.) 80
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 [ zrI vijayapadhasUrikRtaspaSTatha-kAmadeve pitAnA bhujabaLane pratApa traNe lekamAM phelAvyuM che, kAraNa ke urva lekamAM devAMganAo rUpI subhaTane mokalI pitAnI akhaMDa AjJA pravartAvI che, saudharma Indra vigere daza Indrone ane te IndronA sAmAnika vigere devene paNa potAne tAbe karI dIdhA che. jo ke enI AjJAnuM jera badhe eka sarakhuM nathI, ochuM vajuM che, te paNa kaI devane svataMtra te rahevA dIdhe ja nathI. temAM pahelA bIjA devalokanA Indro ne devane te evA viSayAMdha karI nAkhyA che ke jema manuSya ane tiryace strI sAthe kAyAthI kAma sevana kare che. jene saMgrahaNuM sUtramAM parivAranA kahI che, evI kAyapazciAraNA bhavanapati vyaktaro ane jotiSI devAmAM paNa che. (ane manuSya tiryomAM te kAyaparicAraNa che ja.) ethI uparanA trIjA cethA e be devalokamAM sparivAraNa che, eTale ke e de strIonAM aMga mardana mAtrathI ja AnaMda pAme che, paraMtu pazukriyAmAM Asakta banatA nathI. ethI uparanA pAMcamA chaThThA e be devalokamAM druparivAra che, eTale ke e deva adhika vivekI hovAthI pazukriyA ane aMgamardana jevI bilsa ceSTAo karatA nathI, paraMtu devAMganAonAM gIta nRtya vigere sAMbhaLIne ja AnaMda pAme che. ethI uparanA sAtamAM AThamA. e be devakanA de tethI paNa adhika vivekI levAthI devAMganAonuM rU5 mAtra dekhIne ja AnaMda pAme che, tethI teomAM parivAra jeTale a5 viSaya che, ane tethI uparanA Anata eTale navamI, dazama, agiAramA ane
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 385 spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] AramA e cAra devalokanA de tethI paNa adhika vivekI hovAthI devAMganAonuM mAtra manathI ja ciMtavana kare ane devAMganAo e dene kAmabuddhithI ciMtave eTalA alpa viSayAbhilASathI AnaMda mAne che mATe te deva manaHrivAro kahevAya che. ane tethI uparanA nava raiveyakanA tathA pAMca anuttaranA devo ke devAMganAone mana mAtrathI paNa IcchatA nathI tethI teone atri kahyA che, e pramANe skUla kAmakrIDAnI apekSAo upara uparanA deva a5 alpa kAmavikArI ane avikArI hoya che. emAM praveyaka anuttara devene je ke avikArI kahyA che te kevaLa pragaTa mane bhilASanA abhAve ja aparicArI jANavA. parantu avyakta thoDo mane bhilASa to che ja. teo vItarAga prabhunI jema vedavikArathI sarvathA rahita nathI. vaLI devIonI utpatti (janma) te pahelA be devaleka sudhI ja thAya che. temAM je gaNikA ( vezyA) jevI aparigrahitA devIo che, te AThamA devaleka sudhI vikAranI tRptine mATe jAya che, temAM paNa pahelA devalokanI aparigrahitA devIo trIjA pAMcamA ne sAtamA devaka sudhI jAya che ane navamA ane agIAramAM kalpanA dene potAnA ja sthAnamAM rahIne vikAra vRttithI ciMtave che. tethI e devIo 3-5-7-9-11 mA kalpanA dene upa ga karavA lAyaka gaNAya che, ane e rIte ja bIjA devalokanI aparigrahitA devIo 4-6-8-10-12 mA kalpanA dene upabhegA karavA lAyaka gaNAya che. e devIomAM 25
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 [ zrI vijayapaddhasUrikRtate devonI zukra dhAtune asaMkhya pejane dUrathI paNa divya zakti vaDe praveza thAya che, ane te devAMganAnI pAMce Indriene AlhAdakArI ane piSaNa karanAra thAya che, paraMtu e dhAtu manuSya tiryaMca jevI audArika pariNAmI na hovAthI garbhadhAraNa karAvavA samartha nathI. e pramANe urdhva lekamAM kAmadevanI bhujAnuM akhaMDa parAkrama kaI rIte pravarte che te vAta jaNAvI dIdhI. tathI adhomAM napuMsaka vedanA udayavALA nAraka che te strI ane purUSa banenI sAthe kAmakrIDA karavAnI tIvra utkaMThAvALA hovA chatAM kAmakIDA karavA samartha nathI, paraMtu temane kAmanI IcchA te dhagadhagatI agni sarakhI atizaya prabaLa (vadhAre pramANamAM) hoya che. temaja bhavanapati deve saudharma devenI mAphaka kAyaparicAraNa vALA che mATe te alakamAM paNa kAmadeve pitAnI bhujAnuM baLaparAkrama khUba phelAvyuM che. tathA tIrjIkamAM vyakta manuSyo ane tirya kAyaparicAraNAvALA che, mATe tIvhIlekamAM paNa kAmadevanI ANa vartI rahI che. taphAvata eTale ja che ke tIrjIkamAM te keTalAka yegI mahAtmA tathA mahAzrAvaka vigere pitAnA hadayamAM viveka rUpI sUryane prakAzathI evA baLavAna ane mahAjJAnI-prabhAvazAlI hAya che ke jeo kAmadevanA bhujabaLanI avagaNanA karI teNe mekalelA strI rUpI subhaTone vaza thatA nathI, paraMtu kAmadevanI AjJAne jaDamULathI ukheDI
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 387 spaSTA sahita vairAgyazataka ] pheMkI daI svataMtra banelA che, ane tethI teo parama sukhI ne parama saMtoSI banI paramAnaMdane ja jaladI pAme che, pAmelA che, ane pAmaze. evA mahAyegI vigere mahAtmAene lAkha vAra namaskAra thAo. e pramANe che kAmadeva! te traNe lokano vijya karyo che, tethI hArA e bhujabaLane dhikkAra che, kAraNa ke te sarvane tyAre AdhIna karyA che ane teone tArI vikArajALamAM phasAvI bahu duHkha ApyuM che to have hArI sAmuM mAna najarathI jonAra keI rahyuM nathI. vaLI bIjI vAta e che ke teM tArI vikArajALamAM kevaLa juvAnane ja phasAvyA hatA to vRddha purUSane bAkI rAkhavAthI ane teone duHkha na devAthI kadAca vidvAne tAro eTale paNa (vRddhone bacAvavA jeTalo) dayAguNa vicArI hArI tarapha mAna rAkhata ke uchAMchaLI vRttivALA aNasamaju ne a5 samajavALA juvAnene te kabaje karyA paraMtu vRddho para teM hArAM puSpabANa calAvyAM nathI, paraMtu te te vRddhone paNa bAkI rAkhyA nathI, ke je vRddha purUSe jagatamAM vaDIla ane pUjya manAya che, temaja maraNa pathArIe paDayA che tevA vaDIla ane vRddha purUSone paNa jyAre teM kabaje karyo ane hajI paNa tuM teone choDato nathI, to pachI kaye vidvAna mAnadaSTithI tArI sAmuM jue? jagatamAM maratAne mAre te baLavAna gaNAya nahiM paratu hIcakAra (halaka) gaNAI tiraskArapAtra thAya che, mATe have maratA vRddhone mAranAra hArI sAme vidvAne tiraskAranI daSTithI ja leze. A zlokanuM rahasya
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 [zrI vijyavasUrikRtae che ke vRddho paNa kAmavaza thaI jAya che mATe kAmadevane paMje lagabhaga badhAnI upara pharI vaLe che. te joIne kaI viralA paMDita purUSo ja kAmadevane harAvIne kAmane jItanArA gaNAya che. bhavya jIvoe A bInAne lakSyamAM rAkhIne nirmala brahmacaryane parama ulAsathI pAlIne prabhudeva zrI mallinAthaneminAtha bhagavaMtanA mArge cAlI mokSapada meLavavuM joIe. ahIM ASADhabhUti ane kaMDarIkamuni, tathA nAgilAnA pati bhavadevamuninuM daSTAMta vicAravAnI khAsa jarUra che. te upadeza prAsAdamAMthI joI levuM. 80. avataraNa-have kavi A lekamAM DAhyA purUSa kaI zubha bhAvanAthI sevanane Icche ja nahi, te vAta jaNAve che - tRSNAvAritaraMgabhaMgavilasatkauTilyavallIruha stiryakmekSitavAmapaMcakabarIpAzabhravaH pllvaaH| 1 7 1 2 3 4 10 9 11 yAsAM mAnti na tucchake hRdi tataH sthAnaM bahiH kurvate / 15 12 13 12 14 16 kastAzcaMcalacakSuSaH kuzaladhIH, saMsevituM vAMchati // 8 // wr=bheganI IcchA vira =sArA dekhAtA vA=pANInA auTilya kuTilatA, kapaTa tAtaraMga, meja vaThThI =jhADanA maMga racanA tirthava ADuM, tIththu
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] prekSita jovuM vAyamapaMca=vANInA vistAra, kapaTathI bharelI vANI vacanALa vanarIpArA=akhADA, sethe pADavA vigere va:=brakruti, bhavAM parlDavA:=pAva, navAM pAMdaDAM, aMkurA cAmAM je strIenA namanta=mAtA nathI, nathI tu ane tuccha, halakA samAtA 389 dAMta hRdayamAM tata=tethI sthAna sthAna, rahevAnuM vRtti: varta=( hRdayanI ) bahAra kare che =ANu ? tAHte strIone *cakSuSa => caLa netra (AMkha) vALI urApIH=kuzaLa (nipuNu) buddhivALA purUSa saMlevita=sevavAne yAMti che. kapaTa rUpI jhADa tRSNA rUpa jale mATu ane, jhADane jima pAMdaDAM tima pAMdaDAM A kapaTane; dekhavuM vAMkuM vacana cAlAkInA bhrakuTI ane, keza pAza pramukha rahyA che. AzarI strI hradayane. 269 tyAM na mAe tethI te bAhya aMge nAranA, sthAna karIne che rA puzkela kapaTa ghara nAranA; vizvAsamAM na rahe vicakSaNa tehathI dUre rahe, sevavAnI cAhanA paNa nA karai kavi Ima kahe. 270
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasukRita akSarA --tRSNA eTale bhAganI icchA rUpa pANInA taraMgAnI racanAthI ze|bhatA ( utpanna thayelA ) kapaTa rUpI jhADanA (1) ADuM jovuM (kaTAkSa), (ra) vacana jALa, (3) keza racanA ( aMkheDA vALavA ) ane (4) bhrakuTi caDhAvavI, e pallavA jeNIAnA ( strIe ) halakA hRdayamAM samAtA nathI tethI ( hRdayanI ) bahAranA avayaveAmAM nivAsa karI rahyA che. ane jenI AMkhe asthira che. AvI srIone sevavAne kA nipuNa ( Atmahitane karanArI ) buddhivALA purUSa Icche ? ( arthAt kharA zuddha buddhivALA purUSa evI strIone svapne paNa icche ja nahi. ) 81 390 spaSTA --kavie A aAkamAM sIAnA kapaTane jhADanI upamA ApI che, ane (1) kaTAkSa. (2) mAyAvI vacanA (3) keza racanA (seMthA abADAnI gugraMthaNI vigere ) ane (4) bhrakuTi caDAvavI vigere e badhAne pallavAnI eTale kapaTa rUpI vRkSanAM navAM pAMdaDAMnI upamA ApI che. -- prazna--kapaTa e hRdayamAM hoya che. tethI kapaTa rUpI ADanAM e pAMdaDAM paNa hRdayamAM ja hAvAM joIe, parantu kavi tema kahetA nathI, e kaTAkSa vigere pAMdaDAM teA srInA zarIranAM bahAranA avayaveAmAM dekhAya che tenuM kAraNa zuM ? uttara--A mAkhatamAM kavi evI utprekSA kare che ke, strInI hRdaya bhUmimAM ugelA kapaTa rUpI jhADanAM e pAMdaDAM jo ke hRdayamAM ja hAvAM joIe e vAta satya che,
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] - 31 parantu te eTalAM badhAM che ke hRdayamAM samAI zaktAM nathI tethI bahAra AvI gayelAM hovAthI bahAranA avayamAM dekhAya che. arthAt strInA hRdayamAM ugeluM kapaTa rUpI jhADa eTaluM badhuM phelAI gayuM che ke je hRdayamAM paNa samAtuM nathI mATe hRdayanI bahAra nIkaLI AvyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke strInA hRdayamAM kapaTa ghaNuM ja che. e pramANe eka te strI atizaya mAyA paTathI bharelI che, ane te sAthe vaLI enAM netra (AMkha) paNa bahu caMcaLa (asthira ) che, te evI aneka durgAvALI strIne saMga kaye buddhimAna purUSa Iche? arthAt nirmala buddhivALA purUSa te strInA saMgane IcchatA ja nathI. prazna-strIne saMga te ghaNAe buddhimAna purUSa paNa kare che, Indro tathA gRhastha tIrthakara paNa strIne saMga kare che te zuM e sarve buddhi vinAnA jANavA? uttara-ahiM strIonA saMga mAtrathI ja buddhi rahita paNuM che ema nahiM, paraMtu je bhega rasika ajJAnI che saMsAranuM svarUpa samajatA nathI ane strI saMgamAM ja pitAnA amUlya mAnava jIvanane barabAda kare che, evA mithyAdaSTi jI buddhi vagaranA gaNAya, kAraNa ke teo mithyAtvanA jorathI strI saMga tyAga karavA lAyaka che ema samajatA ja nathI, ane Indro tathA tIrthakara vigere samyagRSTi jIve che ke baMdhAyelA bhegA karmanA udayathI
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30ra [ zrI vijayapadhdhasUrikRtastrI saMgane kare che paraMtu te AtmAo vivekI levAthI strI saMga e tyAjya ( tyAga karavA lAyaka) vastu che ema jarUra samaje che. temaja strInA tyAgIonuM bahumAna paNa kare che, ane evA uttama saMskArathI zrI tIrthakara vigere pite paNa chevaTe strIne saMga cheDe che, tathA gRhastha tIrtha karo vigere keTalAka samyagRSTi AtmAo evA uttama saMskArI hoya che ke jeo atyaMtara daSTie (mabhAvanI apekSAe) ratnanI mAphaka nirlepa ( nirvikArI) hoya che. ane bheganA sAdhanene bhegAvali karmonAM phala tarIke gaNIne bAhya vRttithI ja seve che. temaNe pUrva bhavamAM dAna vigere majabUta dharmAnuSThAnanI sAdhanA karIne evA nikAcita puNya karmo athavA bhegA karmo bAMdhyA che ke je bhogavavA ja paDe. te vinA cAle ja nahi. tethI e puNya karma jema bhegavAtuM jAya che tema kSaya pAmatuM jAya che, ane e bhegamAM zrI tIrthakara vigere mahA purUSane rAga na hovAthI navuM bhega karma baMdhAtuM nathI tethI kevaLa nirbhara rAja thatI jAya che. samagra darzanane e vizAla prabhAva che ke samyagdaSTi ja rAganAM sAdhane svAdhIna chatAM paNa temAM tIvra rAga dhAraNa karatA nathI. eTale temAM tIvra rasiyA ke bahu lAlacu banatA nathI, ane mithyAdaSTi che te viSayanA tIvra rasiyA ane tIvra lAlacu hovAthI navAM pApa karma bAMdhI durgatimAM jAya che ane saMsAra bramaNane vadhAre che. A muddAthI nirmala buddhivALA bhavya cha strI saMgane cAhatA nathI. khare samyagdaSTi jIva saMsArane ane saMsAra je te vinA e ya pAmavA rAga
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 323 (cAra gatimAM bhaTakavAnA) sAdhanAne kedakhAnAnI jevA mAne che. rAjakuvarane dhavarAvatI dhAva mAtAnI mAka atavRttithI nyArA rahIne kuTuMbanuM pASaNa kare che. kahyuM che ke-- duhA--samakItavatA jIvaDA, kare kuTuMba pratipAla, atargata nyArA rahe, jima dhAva khelAvata khAuM. 1 mithyAdaSTi jIvAnI pravRttimAM ane samyagdaSTi jIvAnI pravRttimAM lAkha guNA taphAvata hAya che. mATe ja cAsaDha IMdra vigere bhavya jIveA prabhu devanA kalyANakADhi maheAnsaveAmAM pUrNa ullAsathI bhAga le che. ahIM prasaMge yAda rAkhavA jevI khInA e che ke devaleAkamAM IMdra sivAyanA veAmAM keTalAeka devA bhavya ane samyagdaSTi vhAya che. ane keTalAeka, saMgama deva vigerenI mAphka asabhya mithyAdaSTi hoya che. tamAma idro nizcaye karIne bhavya ja hAya ane samyadRSTi ja hAya. kAraNa ke abhavya jIvA ane mithyAdaSTi jIvA IMdrapaNe upaje ja nahi. prazna--abhavya jIvA IMdrapaNuM!nI mAphaka bIjA kayA kayA vAnAM pAmI zake nahi ? uttara--1. IMdra paNa, 2. anuttara vimAnavAsI deva paNa, 3. zalAkA purUSapaNuM, 4. nAradapaNuM, 5. kevalI bhagavatanA ane gaNudhara bhagavaMtanA hAthe dIkSA, 6. zrI tIrthaMkara prabhu cha atizayavALuM vArSika dAna Ape che. te dAnanI vastu. prasa Mge cha atizaya A pramANe jANavA. 1.
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 [ zrI vijayapadmasUrikRta jyAre prabhuzrI tItha kara deva sAnaiyAnI muThThI bharIne dAna ApavA mAMDe che, tyAre saudharmendra prabhunA jamaNA hAthamAM mahA zaktine sthApana kare che ( ve che) emAM iMdranI bhAvanA e hAya che ke dAna detAM prabhu devane thAka na lAge. jo ke mahAparAkramazAlI prabhune thAka lAge evuM mane ja nahi. chatAM IMdranA upara kahyA pramANe karavAnA zAzvatA AcAra che. ane temAM iMdranA bhakti bhAva rahelA che. ra. izAnendra seAnAnI chaDI laine vacamAM dAnane grahaNa karatA bIjA devAne khaseDIne je bhavya jIvA dAna levAne lAyaka che temane prabhunI AgaLa ubhA rAkhe che. izAnendranA kahevAthI teo ema khele che ke-De prabhA! amane Ape. je grAhakanA bhAgyamAM jeTaluM dhana vigere hAya teTaluM ja IzAnendra prabhunA hAthe devarAve che. ( apAve che) 3. camarendra ane khatrIndra prabhu muThI bharIne dAna Ape, emAM lenAranA bhAgya karatAM muThImAM vadhAre hAya teA kADhI nAMkhe, ane enDru hAya tA pUrU kare. 4. bhuvanapati devA dAna levAne lAyaka dUra rahelA sabhya jIvAne prabhu pAse lAvavAnu kAma kare che. 5. vyaMtara devA teone (dAna levA je dUranA ahI AvyA che. temane ) svasthAne vhAMcADavAnuM kAma kare che, 6. jyAtiSI dhruve, vidyAdhara rAjAene kahe che ke, tame A vArSika jJAna grahaNa karA, temanA kahevAthI te te pramANe kare che. vaLI tamAma IMdro paNa A dAnane maMgalika mAnIne grahaNa kare che. tenA prabhAvathI devaleAkamAM khAra varSa sudhI koi paNa jAtanA vigraha ( TaTA siAda-yuddha vigere) thatA nathI. cakravattI vigere
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka ] 395. rAjAe paNa peAtAnA bhaMDArane akSaya (na khUTe evA) anAvavAnA muddAthI A dAnanI vastue grahaNa kare che. nagara zeTha vigere peAtAnA yazakIti vadhAravAnA muddAthI A dAna le che. rAgI jIvA paNa A dAna le che. tenA prabhAve cAlu rAga mUlamAMthI nAza pAme che. ane 12 varSa sudhI navA rAga thatA nathI. tamAma sabhya jIvA AvA uttama. avasarane pAmIne A dAna le che. jethI temanA badhA manAratha pUrA thAya che. A prasaMge prabhunA mAtA pitA paNa dAna zAlAnI gAThavaNa kare che. jemAM anukrame annapAna, vastra, ghareNAM apAya che. 7. pravacananuM adhiSThAyaka devIpaNuM. 8. DhAkAMtika devanu svAmipaNuM, 9. trAstri zaka dhruvapaNuM, 10. paramAdhAmIpaNu, 11. yugaliyA manuSyapaNuM, 12. sabhinnazrotA labdhi, 13. pUrvadhara labdhi, 14. AhAraka labdhi, 15. pulAka labdhi, 16. matijJAnAdi labdhi, 17. supAtrane dAna devuM, 18. samAdhi maraNu, 19. jaMghAcAraNu paNa, 20. vidyAcAraNuM paN, 21. mavAzrava labdhi, 22. sapirAzrava labdhi, 23. kSIrAzrava labdhi, 24. kSINu mAha. guNuThANuM, 25. je pRthvIkAya ( pASANu ) vigere sAdhanAthI zrI tIrthaMkarAdinI pratimA manAvI zakAya tevA pRthvI- kAyAdi paNe upajavuM, 26. cakravartinA cAda ratnapaNe upajavuM, 27. vimAnanA svAmIpaNuM', 28. aupamika tathA yeApamika bhAvanA ane kSAyika bhAvanA samyakatva jJAna, sacama tapa vigere, ( abhavyane dravyathI jJAnAdi hAya ) 29. prabhunI anubhava yukta bhakti, 30. sAdharmika vAtsalya, 31..
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 [ zrI vijayapadmasUriSkRta sagnipaNlR, 32. zukala pAkSikapaNuM. je meDAmAM meADA ardha pudgala parAvartta kAle paNa jarUra mekSe javAnI lAyakAta dharAve che te bhavya jIvA zukala pAkSika kahevAya. ethI vadhAre kAla pramANu saMsAravALA jIvA, kRSNapAkSika kahevAya, 33. zrI dravya tIrthaMkaranA mAtApaNuM pitApaNu vigere, 34. yuga pradhAnapaNu, 35. AcArya pada vigere daza pada, 36. pAramArthika guNuvALApaNu, 37. anubaMdha dayA, hetu dayA, svarUpa dayA, A badhA vAnAM bhavya jIve pAmI zake che. bhanya jIvAmAM keTalAeka Asana siddhika bhavya jIve A blekamAM jaNAvyA pramANe strInuM svarUpa vicArIne svapne paNa strInA saMkalpa karatA nathI. A prasagane anusaratI khInA pAkSika sUtranI TIkAmAM vistArathI jaNAvI che te TuMkAmAM A pramANe jANavI-eka nagaramAM mithyAdaSTi rAjA hatA ane tenI rANI samakti daSTi ane jaina mata upara daDha AsthAvALI hatI. eka vakhate prasa ge rANIe rAjAne kahyuM ke sapUrNa nirmala zIlavratane dhAraNa karavAmAM jaina munie ja samartha hAya che, khIjA hAtA nathI. te vakhate rAjAe irSyAthI rANIne kahyuM ke hai priyA! jaina munie paNa zIla vratamAM tevA hAtA nathI. temanu svarUpa huM tane koi vakhata dekhADIza. tyAra pachI rAjAe peAtAnA eka sevakane kahyuM ke ApaNA nagaramAM ghaNA rUpavALI sUryakAntA nAmanI vezyA che tene mArI AjJA jaNAvIne sAthe laIne rAtrInI zarUAtamAM bagIcAmAM AvelA kAmadevanA caityamAM jaze. tyAra pachI kAMika dharma saMbhaLAvavAnuM
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 37 spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] bahAnuM jaNAvIne jaina munine te caityamAM laI jaje. te baMnene te caityamAM dAkhala karI tuM bahAra nIkaLIne bAraNuM baMdha karIne bahArathI majabUta tALuM vAsa che. ane caityamAM eka palaMga tathA aneka prakAranI bhega sAmagrIo mUkI rAkhaje. te sevake paNa rAjAnA kahyA pramANe badhuM karyuM. pelA sarala ane ajANyA jena muni catyamAM pUrAyA. temAMthI bahAra nIkaLavAne kaI mArga maLe nahi te vakhate vezyAe munine viSayAsakta karavA mATe aneka prakAranA hAva bhAva karyo. aneka jAtanAM kAma vAsanAne vadhAranArAM vacana kahyAM paNa muni zIlavratathI lagAra paNa calAyamAna thayA nahiM. | muni vicAravA lAgyA ke vezyAnA hAvabhAva vagerene te mane jarA paNa bhaya nathI. paraMtu savAre jainamunine ane vezyAne leke eka sAthe atyamAM rahelA joze tyAre jaina zAsananI apabhrAjanA (halakAI, niMdA) thaze tenI mane meTI ciMtA che. vezyA paNa munine calita karavAne aneka prayane karIne thAkIne uMghI gaI. tyAra pachI munie jainazAsananI beTI apabhrAjanA thatI aTakAvavA mATe ja zuddha buddhithI pitAnA rajoharaNa. vagere sAdhunA veSane dIvAthI saLagAvIne bALI nAkhyuM. ane pariNAme lAbha joIne tenI rAkha pitAnA AkhA zarIre cALIne avadhUta (bAvAne) veza dhAraNa karyo. sAdhunA bhAvaliMga (bhAvacAritra) ne dhAraNa karyuM, pachI AkhI rAtrI dhyAnamAM gALI.
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 308 [ zrI vijayapadhasUrikRtasavAra thatAM rANune jaina muninuM svarUpa dekhADavA mATe rAjA rANIne tathA nagarajanene sAthe laIne te kAmadevanA caitya pAse Avyo. sevake tALuM ughADayuM te aMdarathI alakha niraMjana jagannAthane namaskAra " e zabdane meDhethI belate, AkhA zarIre nagna ane jeNe zarIra para rakhyA caLela che e te avadhUta (ba) bahAra Avyo. tene jeIne sarva leka camatkAra pAmyA. rANIe rAjAne kahyuM ke tame mane jaina muninuM svarUpa dekhADavA ahIM lAvyA ane A te kaI bIje ja nIkaLe, tamAruM kahevuM asatya TharyuM. kAraNa ke A te jaina sAdhune badale koIka bA nIkaLe. - tyAra pachI rAjAe sevakane pUchayuM ke jena sAdhune badale bhegI kyAMthI nIkaLe? te mArA kahevAthI ulaTuM kema karyuM ? tyAre sevake kahyuM ke meM te tamArA kahyA pramANe ja karyuM hatuM. paraMtu tyAra pachI zuM thayuM tenI mane khabara nathI. tyAra pachI rAjAe vezyAne rAtrInuM vRttAMta pUchayuM, tyAre teNe kahyuM ke meM te tene calita karavAne aneka jAtanA hAvabhAva vigere bahuja prayatna karyo paraMtu te te nizcala rahyA ane mArA sAmI AMkha paNa uMcI karI nathI, ane mArI kaI yukti kAma AvI nahi. mATe traNa jagatamAM emanA je ke mahA zaktizALI prakhara brahma cArI bIje muni nathI, ema huM khAtrI pUrvaka kahuM chuM. A pramANenI hakIkta jANIne rAjA rANInuM vacana mAnIne paNa pratibaMdha pAmyo. teNe pote jena dharma aMgIkAra karyo
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ spAtha sahita vairAgyazataka] ane bIjA aneka nagaranA lekene paNa jaina dharmamAM joDayA. jaina sAdhuonI ghaNI prazaMsA thaI. A pramANe te munie jaina zAsananI prabhAvanA karIne pharIthI muni veza dhAraNa karyo. ahIM daSTAMta pUruM thAya che. temAMthI sAra e levAne ke kharA vaiirAgyazIla vigere saguNene dhAraNa karanArA mahAvratadhArI munirAja vigere bhavya che A lekamAM kahelI bInAne vicArIne strInA sAmuM paNa letA nathI. kharekhara kharI kasoTInA prasaMge mana vacana kAyAthI zIla vratane TakAvanArA cha duniyAmAM viralA ja hoya che. huM temane koDa kroDavAra bhAvathI hAtha joDIne namaskAra karuM chuM. AvI uttama bhAvanA bhAvIne, strIne mokSamArganI sAdhanAmAM mahA viktabhUta jANIne bhavya jIvoe tethI sarvathA alaga rahIne mokSamArganI sAdhanA karI AtmakalyANa karavuM eja vyAjabI che. 81 avataraNa--have kavi A zlokamAM koI sagurUnA kahyA pramANe cAlanAre mahA parAkramI purUSa mehane kaI rIte tirarakAra kare che? te vAta jaNAve che- re re moha hatAza ! tAvakamidaM dhikpauruSoja 8 11 6 7 101 9 visrabdhaM bhavasAgare kila bhavAn, saMyamya mAM kSiptavAn / 14 16 17 18 15 saMpratyAptagurUpadezaphalakaH, pAraM prayAto'smyahaM / / 21 24 19 20 22 25 26 13 zauMDIya tava vidyate yadadhunA, doSNostadA drshy||82||
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 [ zrI vijyapaddhakRitache ?-are, e kheda jaNAva- hRti have nAra zabda che) Ata meLavyuM che mo-meha! gujaparA gurUnA upadeza rUpa hatA=nirbhAgI DhA=pATIyuM jeNe tAvatAruM va=pAra, kinAre A pravAtA =pAmyA jiA=dhikAra thAo =baLa, parAkramanA asmi -dhuM 3Rmita vistArane, phelAvAne mahuM vizvayaM (tArI upara) vizvAsa vIrthe parAkrama rAkhatA, vizvAsa tava tAruM mavAre=bhava samudramAM vidya-hAya visTa avazya, jarUra bhavAn hAya AMdhIne adhunA=hamaNAM mAM mane hoLo =be bhujAnuM bhAvana=(pahelAM) ka iha | (teM mane pheMkI dIdhuM hata) tatha dekhADa yat-ne tavA to he bhAgyahINA meha! te vizvAsa karanArA mane, nAMkhI dIdho bhavasAgare rAgAdi baMdhana bAMdhIne; dhikkAra che dhikkAra che A tAharI nIca zaktine, paNa puNyathI meM sAMbhaLyo gurarAjanA upadezane. ra71 te pATIyAthI bhavajaladhinA huM lo jhaTa pArane, je hoya bala tArI bhujAnuM te batAva have mane
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 401 svArtha sahita vairAgyazataka] vizvAsaghAtaka tuM kharekhara Ima havethI jANata, zA thAta mArA hAla je upadeza gurUno nA thatuM. ra7ra akSarArtha-he nibhaMgI meha! lhArA A vistAra pAmatA parAkramane dhikkAra thAva. kAraNa ke te vizvAsu evA mane bAMdhIne A bhava samudramAM nAkhe. paNa have te huM zrI gurU mahArAjanA upadeza rUpI pATIyuM pAme chuM tethI bhava samudrane pAra pAme chuM, mATe he maha! have je hArUM bhujA baLa hAya (tArI tAkAta hoya) te mane batAva (eTale have mane saMsAramAM nAkhe tyAre tuM khara.) 82 pachArtha-je rAjA jyAre prajAne amuka amuka AjJAe pharamAve, kAyadAo ghaDe ane te kAyadAone amala karavAnuM (pAlavAnuM) kahe, tyAre prajA temAM ApaNuM hita haze ema jANuM te AjJA pramANe cAle ane kAyadAonuM paripAlana kare, ane e ja prajAne te rAjA kapaTa jALamAM phasAvIne khoTI rIte AjJAnA pAlana karavAnI bAbatamAM gunhegAra TharAvI zikSA kare te e jema mATe vizvAsaghAta gaNAya che, tema meha rAjA paNa e moTAmAM moTe vizvAsaghAtI che kAraNa ke pitAnA tAbAmAM rahelA vizvAsu-ajJAnI-mUDha kone meha rAjA mithyAtva kaSAya veda vigere durguNone dhAraNa karavAnuM pharamAve che, ane te pharamAna pramANe vartatA lekane eTale moha rAjAnI AjJAmAM rahI mithyAtva sevatA, phodhAdi kaSAyone sevatA, 26
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 [ zrI vijayapadmasUriSkRta purUSa vedAdikanA paravazapaNAthI viSaye sevatA evA leAkeAne gunhegAra TharAvI durgaMtimAM haDaselI mUke che. tyAM ghaNI pIDAe Ape che. A rIte kharA rAjA kadAca prajAnuM hita na karI zake, paNa ahita tA kare ja nahi, paNa A nIca mahu rAjA vizvAsunA gaLA kApatA haiAvAthI kharekhara vizvAsaghAtI ja che, tethI kAi vairAgyavata jIva AvA vizvArAghAtI mAha rAjAne kahe che ke huM mAha! hArA A vizvAsaghAtavALA parAkramane hajAra vAra dhikkAra che, kAraNa ke temane vizvAsa pamADayA ne vizvAsu evA me' thArI sarva AjJAAnu pAlana karyuM, tyAre pariNAme chevaTe ) huM mane gunhegAra TharAvI narakati ane tiryaM cagati jevI durgaMtiAmAM mAkalyuM, ane mane rAga dveSanA baMdhanathI bAMdhIne A bhava samudramAM nAkhyA, paNa have puNya cege mArA AMtara cakSu ( kharI samajaNu zakti) ughaDI gayA che tethI hArA A pragaTa vizvAsaghAta joine me' sadgurUnI seAbata karI, temanA sadupadeza sAMbhaLye, ane e sadupadeza rUpI pATIyAthI A bhava samudrane huM lagabhaga pAra pAmI gaye chuM eTale alpa saMsArI thayA chuM. ane te sadupadeza mane evo rage rage vyApI gayA che ke have hArUM bhujA khaLa (tArI tAkAta) mhArA AgaLa lagAra paNa cAlaze nahiM, ane jo tane vizvAsa na AvatA hai!ya te! hajI paNa hAr parAkrama dekhADI Apa. ane e parAkrama dekhADIne pharIthI mane bhava samudramAM nAkhe eTale dIrgha saMsArI banAve tyAre tuM kharo, have tArUM kaI paNa cAle ema che ja nahi. te
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka] 403 upakArI zrI gurU mahArAjanuM kalyANa thaze, ke jemanA upadezathI huM bhayaMkara bhUla sudhArIne ThekANe AvyuM. have tane harAve evA mArA jevA ghaNuM jIvene huM taiyAra karIza. tArI polaMpola have cAle ema che ja nahi. A zlokamAMthI sAra e levAne che ke ajJAnathI ane mehathI viSaya kaSAya vigere sevatAM zarUAtamAM mIThAM lAge che, ane te chevaTa sudhI jANe mIThAM ja haze evA vizvAsa garbhita khoTA vicAra paNa keTalAekane Ave che. parantu kharI bane e che ke pariNAme te (viSaya kaSAya vigere) durgatinA AkarA duHkha ApanArA ja thAya che. ane bhaviSyamAM paNa te jIvo bhava samudramAM DUbe che, paraMtu je zrI gItArtha mahA guNavaMta gurU jevA saddagurUne upadeza sAMbhaLavAmAM Ave ane te upadezamAM daDha vizvAsa caeNTe te te upadezanA prabhAve bhavya jIvo daI saMsArI maTI carama pudagala parAvarta pAmI alpa saMsArI jarUra thAya che. tyAra bAda temane deva pUjA vigere zubha sAdhanonI pUrvasevA karavAnA pratApe samyagU darzana pAmatAM ardha pugala parAvartathI ocho saMsAra rahe che. ane te sabhyan darzananA prabhAve anukrame te bhavya jIve cAritra pAmIne vadhAremAM vadhAre sAta ATha bhAvamAM paNa avazya mekSa gati pAme che. A badhe sagurUnA upadezane parama prabhAva ja samaja. A bInAne lakSyamAM rAkhIne paramAtmA prabhunA zAsananA rasiyA bhavya jIvoe mahA nIca meha rAjAne vizvAsa amI ahI temane karavAnI
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 [ zrI vijayapadhasUrikRtalagAra paNa kare ja nahi. mAnava jIdagIne bahu barabAda karanAra A maha che, ema samajIne mohita jIvanI paNa sebata karavI nahi, ane zrI gurU mahArAjanA upadeza pramANe mekSa mArganI nirdoSa sAtvikI ArAdhanA karIne karAvIne anudIne svapara tAraka thavuM joIe. 82 avataraNa--have kavi A lekamAM eka vivekI purUSa kAmadevane ke Thapake Ape che te vAta jaNAve che - - 15 18 14 re kaMdarpa ! kimAtatajyamadhunA dhatse dhanustvaM mudhA / 10 9 11 13. kiM bhrUlAsyakalAsu pakSmaladRzaH, prAgalbhyamabhyasyase // vairAgyAMbujinIprabodhanapaTuH, pradhvastadoSAkaraH / / 17 20 19 21 khelatyeSa vivekacaMDakiraNaH, kastvAdRzAmutsavaH // 83 // kahe kAmadeva ! sUca-bhrakuTi nacAvavAnI liM=zA mATe vaTANu kaLAomAM (ne) saritacaM=jene dorI (paNa) gharmadA :=suMdara netra kema caDhAvelI che evuM (AMkhanI uparanA bhAganA adhunA=hamaNAM, have vALa) vALI strInI pratye dhAraNa kare che prAnce caturAIne, dhRSTatAne, ghara=dhanuSya, bANa dhIThAIne va=tuM mya abhyAsa kare che mudhA-kaTa, nAka, nakAmuM vairAgya rUpI hiM=zA mATe aMkinI kamalinIne
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 405 spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] kavodhana vikasvare karavAmAM tibele che, rame che khIlavavAmAM vivAraMvAra =viveka rUpI hu kuzaLa, hoMziyAra pravartakanAza karela che, nisteja karela che keNa mAtra, zAne jevA =(sUryapakSe) caMdra athavA vAdara=hArA jevAne (vivekapakSe) daSanI khANa | uttava =AnaMda, harSa he kAma ! derIne caDhAvI bANa sajaja tuM zIda kare?, strInI bhrakuTInA nRtyano abhyAsa paNa tuM zIda kare; vairAgya rUpI kamalinI vikasAvanArA doSanI, khANa caMdra vinAza karati vara viveka divasamaNI. ra73 uge hRdayamAM mAharA tethI na tArA jehavA, banaze ne AnaMdI kahe Ima te virAgI jANavA kAmadeva harAvavAne vara viveka sadA dharo, he bhavya jI! te maLe jo leIe gurU Azare. ra74 akSarAtha-he kAmadeva! hamaNuM tuM jene derI (paNucha) caDhAvelI che, evA dhanuSyane phegaTa (nAhaka) zA mATe dhAraNa kare che. (upADe che) ane suMdara netranA vALavALI strInI bhrakuTi (neNa) nacAvavAnI caturAIne abhyAsa zA mATe kare che? kAraNa ke vairAgya rUpa kamalinIne (piyaNIne) khIlavavAmAM hoMziyAra ane doSAkarane candrane athavA daSanI khANa (samUha)ne] asta karanAra athavA nAza
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 [ zrI vijyapadhasUrikRtakaranAra viveka rUpI sUrya (mArA hRdaya rUpI AkAzamAM) uge che ane te mArA hRdayamAM prakAza karI rahyo che te have hArA jevAne AnaMda kayAMthI (ze) thavAne che ? 83 spaSTArtha--hadayamAM jyAre viveka rUpI sUryane udaya thAya che tyAre kAmadevanuM eTale kAma vikAranuM jora narama paDI jAya che, tethI kaI vairAgyavaMta purUSa e saMbaMdhamAM kAmadevane AkSepa athavA tiraskAra karavA pUrvaka kahe che ke, he kAmadeva! have tuM mArA hRdayane vadhavA mATe dhanuSane derI zA mATe caDhAvI rAkhe che? kAraNa ke tyAra zabdAdi rUpa dhanuSya (bANa) have mArA hRdayamAM vAgaze nahiM, eTale sarvathA niSphaLa ja jaze ema tuM jarUra samajI leje. kAraNa ke mArA hRdayamAM zrI sazurUnA upadezathI ane zrata jJAnanA ArAdhanAthI viveka rUpI sUrya prakAza prasarI rahyo che, tethI mArA Atma svarUpane meM jANyuM che ane tyAre AdhIna (tAbe) rahevAmAM je bhayaMkara pariNAma Ave che tene paNa huM samajI gayo chuM, have huM mAnuM chuM ke tyArA dhanuSya (bANa) thI viMdhAyelA purUSe maraNa pAmIne da. timAM ja jAya che, ane A bhavamAM paNa AtmasvarUpane bhUlAvI bebhAna karI na karavA gya kharAba kAma karAve che. huM paNa tyAre AdhIna rahI aneka duHkho A bhavamAM ne pAchalA bhavamAM bheLavyAM che, hajI sudhI tuM mArA hRdayamAMthI khasato nathI ane hArI raheja paNa avagaNanA karavAne prasaMga Ave che ke turtaja tuM tyAre zabda rUpa rasa gadha sparzarUpa dhanuSya para ANa caDhAvI mane herAna karavA
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 407 spaSTAtha sahita vairAgyazataka] taiyAra thAya che, paNa have mane hArA dhanuSyanI paravA (bIka) cheja nahi, nakAme dhanuSya para bANa caDhAvI sAme zA mATe tAkI rAkhe che? zrI zrutajJAnanA prabhAvathI ugelA vivekarUpI sUryanA prakAzathI mArA nakkara hadayamAM hArA dhanuSyamAMthI chUTeluM bANa aphaLAIne bhAgI bhUke thaze, mATe have tAre evuM sAhasa karavuM vyAjabI nathI (ahiM kAmadevanuM dhanuSya puSpa che te kemaLa che ane sUryanA prakAzathI narama vastu - sUkAIne atyaMta kaThina thaI jAya che, tethI kaThaNa padArthamAM hRdayamAM) puSpane ghA lAge nahiM, e upanaya vicAre.) vaLI tuM mAruM hadaya viMdhavAne puSya bANa mAre che eTaluM ja nahi paraMtu suMdara netravALI strIonI bhrakuTio nacAvI nacAvIne paNa tuM hare (tyAre) vaza karavA Icche che, kAraNa ke suMdara strIonI AMkhene prema cALAthI viSayI manuSya kAmavaza banI jAya che, tethI tuM e upAyane keLavavAmAM je DahApaNa vApare che, te paNa nakAmuM che. kAraNa ke huM viveka sUryane prakAza thavAthI strIonuM svarUpa ane te strIonA prema cALAmAM lebhAI janAra jInI zI bUrI dazA thAya che te paNa bahu ja sArI rIte jANuM chuM. mATe tuM evI caturAIne abhyAsa nakAmo ja kare che. kAraNa ke mArA hRdayamAM ugelA viveka rUpI sUryathI vairAgya rUpI kamalinI (poyaNI) vikasvara thaI che eTale mArA hadayamAM vairAgya bhAva pUra jesamAM prakaTa thaye che, tethI daSAkarane eTale candrane (candranA udaya kALavALI ajJAnatA
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. [ zrI vijayapadmasUriSkRta rUpa ra:trinA ) masta (vinAza ) thaI samyag jJAna rUpI prabhA pragaTa thayuM che. athavA DhASAkaranA eTale aviveka vigere ghaNA doSa samUhunA paNa nAza thayA che ( ahiM DholAja zabdanA hovA-rAtrine, ja=karanAra te candra, ane ropa doSanA bA=samUha te aviveka Adi doSonA samUha evA be artha thAya che) e pramANe viveka rUpI sUrya mArA hRdayamAM ugavAthI ajJAnatA rUpa rAtrine karanAra athavA doSane samUha nAza pAmyuM che-asta pAmyA che, mATe hu kAmadeva ! have hArI e badhI vAraMvAra karAtI cAlAkIne cheDI de, huve tane mArA parAjayathI ( mane harAvavAthI ) thatA leza paNa AnaMda thavAnA ja nathI. kAraNa ke have tuM mane jItI zakavAnA ja nathI. A zlAkanuM rahasya e che ke, jema sUryanA tejathI caMdranA tejane nAza thAya che, tevI rIte bhavya jIveAnA hRdayamAM jayAre viveka guNa prakaTa thAya che tyAre AtmAnA anAdi kALanA durguNA khasavA mAMDe che ane te sAthe kAmadeva (viSaya vAsanAnuM, loga tRSNAnuM) jora paNa ghaTI jAya che, ane AtmAnA svAbhAvika sadguNA pragaTa thAya che, ane taddana cekhkhA caLakatA jJAna darzana cAritra vigerenI ekaThI ArAdhanA karavA rUpa mokSa mArganI apUrva ArAdhanA thAya , ane chevaTe tevA Asanta siddhika bhavya jIveA viveka rUpI sUryodayanA pratApe ja paramAtmapada (meAkSa) paNa pAme che, jema jema mithyAtvanu jora ghaTatuM jAya, tema tema viveka
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 400 guNa vadhatuM jAya che. A vakhate jIva guNa sthAnaka zreNimAM AgaLa vadhatuM jAya che. viveka zabdano artha e ke jenAthI potAnI cIja kaI che? ane para (je pitAnI na hoya, evI ) cIja kaI che? Ane nirNaya karIne eTale nirmala jJAnAdikanuM svarUpa huM chuM, ghara bAga mahela saMpatti vigere vibhAva padArthone huM mAlIka nathI. mArA nirmala jJAna darzana cAritra guNo che, bIjA padArtho mArA nathI. he jIva! jyAre tane duHkha gamatuM nathI, te duHkhanA kAraNe zA mATe seve che? joIe che sukha ane seve che duHkhanA kAraNa. A virUddha vartanathI ja tuM sukhane badale duHkha bhogave che. have tuM zrI gurU mahArAjanA pasAyathI samajaNe the. mATe bAla ceSTAne tyAga karIne zarIrAdine meha ghaTADIne nijaguNa ramaNatAne vadhAravA mATe mokSa mArganI sAdhanA karaje. AvI zubha bhAvanA ane uttama vartananuM nAma viveka kahevAya Avo viveka guNa prabala puNyazAlI jIve ja pAmI zake che. ahIM prabhuzrI neminAtha, jaMbusvAmI, vijayazeTha, vijayArA, bhatRharInA daSTAMto jANavA. te zrI upadeza prAsAda vigeremAM vistArathI kahyA che. graMtha vadhI javAnA bhayathI ahIM jaNAvyA nathI. upara jaNAvelI bInAne yAda rAkhIne bhavya jIvoe viveka guNanA pratApe durguNone dUra karI saguNenI sevA karI Atma kalyANa karavuM joIe 83 avataraNa-have kavi A zlokamAM strIonA mana vacana kAyA kevA capaLa hoya che te jaNAvIne strInI caMcala vRttine dhikkAre che-
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 [ zrI vijayapadhasUrikRta anyaM priyAlApapathaM nayaMte, kazcitkaTAkSaraparaM spRzanti / 13 11 12 14 3 anyaM hRdA kaMcana maMtrayaMte, dhigyoSitAM caMcalacittavRttim / || 84 azve bIjA purUSane dRvaheMdayavaDe, manamAM priyAMDhApauthaMkapriya vacananA =keAI mArgamAM, vAtacIta karavAmAM traNe vicAre che, dhyAnamAM natha joDe che rAkhe che =kaIka dhi=dhikkAra che ra =kaTAkSo vaDe pitAM=strIonI pat=bIjA purUSane ciMcapaLa, asthira kRti che; sparza kare | vittavRtti mane vRttine, mananA che, aDe che vicArane nAra kerA hadayanuM caMcalapaNuM Ima jANIe, madhura vacane anya sAthe vAta karatI dekhIe; ne kaTAkSa mAratI te anya sAmA ghaDIkamAM, sAtha trIjAnI karata saMketa melA hRdayamAM. ra5 dhikkAra AvI nArane dhikkAra caMcaLa vRttine, dhikkAra tema vizeSathI te nAramAM Asaktane mana vacana kAyA thakI strI saMga jeo cheDatA, temane sukhiyA gaNIne sarva jI vaMdatA. ra76
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] akSarArtha-strIo bIjA koI puruSa sAthe je vakhate priya vacanathI bolatI heya (vAtacIta karatI hoya) athavA bolAvatI hoya, e ja vakhate teo bIjA koI purUSa upara kaTAkSa nAkhatI hoya (pheke) che. ane hRdayamAM koI bIjA purUSane ja ciMtavatI hoya che, e pramANe manathI vacanathI ane kAyAthI jUdA jUdA vyApAravALI strIonI e asthira manavRttine dhikkAra che. 84 spaSNArtha-A lekamAM strIonI mana vacana kAyAnI vRttio (vyApAra) eka sarakhI nathI hotI parantu bhinna bhinna (jUdI jUdI) hoya che te jaNAve che, jyAre kaI strI amuka eka purUSanI sAthe prema vacanethI bolatI hoya, che tyAre te ja vakhate enI AMkhanA cALA keI bIjA purUSa sAme cAlatA (thatA) hoya che, ane manamAM vaLI ke trIjA ja purUSane ciMtavatI-cAhatI hoya che. e pramANe strInA manamAM kaMI vacanamAM kaMI ne tene karavAnuM kaMI hAya che. tethI kuTila vRtti eTale mAyAvI vRttivALI strIne ahiM dhikAra patra kahI che. strIonI e kuTila vRttine mehanIyane kSaya karavA tatpara thayelA gIo ja samajI zake che. mehI purUSe te e mAyAvI vRttine paNa prema rUpa mAnI mehamAM phasAya che. vyavahAramAM paNa kavioe mAyA prapaM. cavALA jIvonA naMbara goThavavAmAM strI caritrane naMbara sAthI mukhya gaNe che. vyApArIomAM vaNika kaLAne pahelA naMbaranI gayuM che, tethI paNa strI caritra caDhIyAtuM che, kAraNa
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 [ zrI vijayapadmasUriSkRta ke vaNika jevA huMziyAra purUSa paNa strItho chetarAya che. A bAbatamAM zreNika rAjAnA putra abhayakumAranI ane vezyAnI tathA nUpura paDitAnI khInA jANavA jevI che. temAM vhelA daSTAMtanA muddo e che ke, abhayakumAra jevA buddhimA nane paNa eka gaNikAe ja chetaravAnu kAma mAthe laI abhayakumArane AbAda rIte chetaryA hatA. ane daSTAMtanI vizeSa khInA zrI upadeza prAsAda vigeremAM jaNAvI che. abhaya kumAranI buddhinuM cAturya zrI upadeza prAsAdanA pAMcamA vyAkhyAnamAM jaNAvyu che. A khInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvAe tevI strIonA paricaya sa thA tane nirdoSa mAnava jIvanane meAkSa mArganI sAdhanAmAM joDIne muktinA zAzvatA sukha meLavavA. e ja kharA vivekI purUSanu mukhya pukhtavya che. 84 avataraNa--have kavi A kSeAkamAM koI vairAgyavata purUSa nirdaya vidhAtAne ThapakA Ape che ke te mArI upara dayA rAkhyA vinA mhArAM mAMDhu paga ne AMkha manAvyAM. tethI tenA sadupayeAga thavAne badale durUpayAga thAya che. te tarapha khIlakula lakSya rAkhyuM nahi, eTaluM ja nahi paNa te hArA e aMgAne manAvavAnA parizrama tarapha paNa joyuM nahi, te vAta jaNAve che-- 2 1 1 1 yAMcAyai vacanakramaM racayataH, pAdau paribhrAntaye / 1 10 netre roSakaSAyitAni vadanAnyAlokituM svAminAm || ze re
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 1 15 19 14 15 16 17 18 19 dhAtazcena dayAlutA tava hRdi sthAnaM babaMdha kSaNaM / 21 25 20 23 24 25 26 27 tatkiM haMta parizramo'pi nikaTIbhUto na saMpannavAn // 85 // cetne ja nathI thavA mAgavA mATe vamiMkavacananI paraMparAne vANInA vistArane, thata =banAvatA palibe caraNa, be paga paritrAtta=bhamavAne mATe ube AMkha teSa dha vaDe zatAni-lAlacoLa thayela vanAna=meDhAM savituM=jevAne svAminAM mAlikanAM, zeTha | vigerenAM vAtA=he dhAtA !, vidhAtA rayAsutA-dayALupaNuM; dayA tava tArA RRhRidayamAM, manamAM sthAnaM sthAna vaghA bAMdhatuM, karatuM sa=kSaNa vAra tA jiM to zuM! daMta khedanI vAta che ke mopi mahenata paNa nATIbhUta =pAse rahele, anubhavele nahi saMpannavAna , jA . he vidhAtA ! bhIkha mATe vacanane paga bhaTakavA, svAminA krodhe banelA rakta mukhane nirakhavA; beu AMkha banAvatA kSaNa vAra paNa karUNuM tane, tArA hRdayamAM kema nAvI zuM kahuM huM bahu tane. 277
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 [ zrI vijayapaddhasUrikRtakhera karUNA nA dharI paNa caraNa Adi banAvatA, je parizrama te karyo kima tasa vicAra nA thatA; jevA karelA pApa have tehanA udaye karI, Ima baneja vidhAtu zabda karma levuM mana TharI. 278 akSarArtha-he vidhAtA! (he karma!) bhIkha mAMgavAne mATe vacananI zreNIne athavA meMDhAne ane bhramaNa karavAne (bhaTakavAne mATe) be paga, ane krodhathI lAlacoLa thaelAM mAlikonAM meDhAM jevAne be AMkha banAvatA evA tvArA hadayamAM dayA kema na AvI? ane kadAca je dayA na AvI te khera, paNa mArAM e meMDuM vigere aMgene banAvavAmAM tyane je mahenata paDI te mahenata paNa tArA jANavAmAM na AvI ? (ke mArI A banAvavAnI mahenata ke racanA phegaTa jAya che e paNa teM na jAyuM.) 85 paSTArtha-lekamAM ema kahevAya che ke vidhAtAe (vidhie-brahmAe ) A sRSTi (duniyA) banAvI, te kekti uparathI kaI vairAgyavaMta chava te vidhAtAne Thapake Ape che ke-De vidhAtA! tuM sRSTinuM sarjanahAra (duniyAne banAnAra) che, manuSya vigere prANuo te banAvyA e badhI vAta ThIka paNa temAM huM tane pUchuM chuM ke mane te je vacanazakti ApI te kayA kayA zubha kAryamAM joDavA mATe ApI? temaja mArUM mukha, be paga, vigere aMge kyA kyA zubha kAryo karavA mATe banAvyA? kAraNa ke atyAre te
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTartha sahita vairAgyazataka] . 415 mArI e vacanazakti gurUdevanI stuti vigere karavAnA kAmamAM nahi paNa kevaLa bIjA dhanavAnanI AgaLa vinaMti pUrvaka bhIkhArInI peThe bhIkha mAgavAnA kAmamAM Ave che. A manuSya bhava jevI meMghI jIMdagImAM paNa mAre bIjA rAjAnI ane zeTha zAhukAronI sevA karavI paDe che ane te sevAmAM vaphAdArI batAvavA mATe ane vaphAdArI batAvI rAjA vigere mArA para khuza rahe to mAre sArA pramANamAM (vadhAre) dhana vigerene lAbha thAya e AzAe ne AzAe yAcanA (ISTa vastunI mAgaNI karavA) nAM namra vacane belavAM paDe che, eTale khuzAmatanAM vacane bolavAM paDe che, ane tethI mArUM mukha haMmezAM udAsIna ja rahe che, te evuM udAsIna meMDhuM te zA mATe banAvyuM tema ja teM mArA be paga banAvyA, tenAthI mAre deza paradezamAM dhana vigere ISTa padArtho kamAvavAne mATe bhramaNa karavuM-bhaTakavuM paDe che, ane nATaka sinemAomAM lekanI AgaLa nAcavuM paDe che, zuM e pramANe ThAma ThAma bhaTakavA tathA nAcavA mATe ja teM mArA be paga banAvyA che? tema ja ghaNI jAtanI muzkelIo veThIne zeThanI ke rAjAnI sevA karatAM ane vaphAdArI sAcavatAM paNa temAMnA keTalAeka rAjAne ke zeThane sevAnI ke vaphAdArInI lagAra paNa kiMmata hoto nathI, ne vArta vAtamAM dareka kAmamAM AMkho lAlacoLa karI gussAmAM AvI jaI Thapako ja ApyA kare che. te vakhate temanAM krodhathI lAlaceLa thayelAM ane tenA jevAM caDhelAM meDhAM paNa dIna daSTie phakta svArthanI ja khAtara jevAM paDe che, te he vidhatA ! zuM teM
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 [ zrI vijayapadmasUriSkRta mhArI AMkhA e mAlikAnAM caDhelAM ane krodhI meDhAM jovAne mATe ja anAvI che? ane jo e pramANe mArI vacanazakti athavA mukha, be paga ane AMkheA evAM tuccha kAmo mATe ja anAvela hAya tA kharekhara hArAmAM dayAnA aMza lagAra paNa nathI, eTale zuM e aMgeA khanAvatI vakhate tane jarA paNa dayA na AvI! ane kadAca dayA na AvI teA khera, paNa hane murkha vigere agA manAvatI vakhate je mhenata paDI haze te mhenatanA paNa khyAla na Avye ane tane eTaleA paNa vicAra na AvyA ke A aMgAnI racanAne upayAga bhIkhamAM bhaTakavAmAM ane mAlikAnAM caDhelAM mADhAM jovAmAM thaze, tethI mhArI mhenata phAgaTa jaze, tema na thAya, mATe khAsa kALajI e rAkhavI jarUrI hatI ke mukhya evuM banAvuM ke je mukhathI dIna vacane khelavA paDe nahi. paNa prabhunAM tathA gurU vigere pUjya purUSAnA guNugAna karAya. paga evA banAvuM ke je paganA upacega dhana mATe deza paradeza ke vanamAM ne vhADamAM bhaTakavAmAM na thAya, parantu aneka tIrthayAtrAo karavAmAM thAya, prabhunI AgaLa nRtya vagere karavAmAM thAya. tathA e AMkhA paNa evI manAvuM ke e AkhAnA upayoga mAlikAnAM caDhelAM meDhAM jovAmAM na thAya, parantu deva gurU vigere pUjya purUSAnAM darzana ane zAstro vAMcavA vigeremAM thAya, e pramANe mArAM agA sArA upayAgamAM Ave evAM khanAvyAM hAta tA kharekhara hArI agA manAvavAnI mahenata paNa saphaLa thAta ane mhArA paNa udghAra thAta, paraMtu te e saMbaMdhI kaMI paNa vicAra karyA vinAja mArAM aMge
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 417 banAvyAM mATe he vidhAtA! mArAM aMga banAvavAmAM ane sRSTi banAvavAmAM te dayA vagarane ane vicArazUnya lAge che. e pramANe kaI vairAgI jIva vidhAtAne Thapake Ape che. A pramANe bIjA matavALA A kane artha kare che, paNa jenI daSTie vidhAtA zabdane karma artha karIne - kanI bInA ghaTAvavI. sRSTi anAdi kAlanI che. tene kartA koI che ja nahi. temAM rahelA onI vicitratA karmanA udayathI thAya che, ema jaina darzana mAne che. A zlokano sAra e che ke saMsAramAM viSayAbhilASI cha be pagane upaga kevaLa dhana ane strI vigere viSathanA sAdhane meLavavAne ThAma ThAma bhaTakavA mATe ja kare che, ane mukhathI dInatA dhAraNa karI yAcanA kare (bhIkha mAge) che, ane pitAne svArtha sAdhavAne mATe AMkhethI mAlikanAM moDhAM tarapha TIna vRttie joyA kare che, kAnathI zRMgArI bAyano sAMbhaLyA kare che, jIbhano upayoga mIThA AhAra khAvAmAM kare che, A rIte zarIrane paNa upayoga viSayavilAsa vigere pApa karavAmAM kare che e badhuM meha ane ajJAnane laIne ja thAya che paraMtu e ja aMgone upaga je nirmala jJAna darzana cAritranAM anuSThAna (kriyA) karavAmAM tema ja Indriya damana dAna, tapa, karavAmAM kare to bhavya cha AtmAnuM parama kalyANa jarUra karI zake, eTale paramAnaMda padane (mekSane) jarUra pAmI zake AvI vicAraNA karIne maLelA durlabha mAnava dehane upaga sAMsArika vilAsamAM na karatAM jJAna darzana ne cAritranI ArAdhanA kara 26
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 [ zrI vijayapadhasUrikRtavAmAM kare joIe. ane bhavya jIvoe yAda rAkhavuM joIe ke A lekamAM kavie jaina darzanane mAnanAra eka bhavya jIva karma rAjAne ke Thapake Ape che te bInA mukhya paNe jaNAvI che. paNa vidhAtA zabdano artha brahmA karIne bIjAo zo artha kare che te pahelAM jaNAvI dIdhuM. jaina darzananI acala mAnyatA e che ke, tamAma sArA banAvo puNyanA udayathI bane che, ane kharAba banAve pApanA udayathI bane che. puNyAIne vadhAre karavA mATe zrI jinadharmanI ArAdhanA parama ullAsathI karavI ja joIe, tevA dhamI che pitAnA sukha vigerene dharma kAryamAM joDIne jarUra saphala karI zake che. A bInAne yAda rAkhIne bhavya jIvoe sArA nimittenI sevA karIne mekSanA sukha meLavavA. e A lekanuM rahasya che. 85 avataraNuM-have kavi A lekamAM dhananA vinAzanI ciMtA rAkhIne ajJAnI che dhananA rakSaNa (bacAvavA) mAM bahu sAvaceta rahe che, paraMtu AyuSyane nAza thatA jAya che tenI ciMtA lagAra paNa karatuM nathI te vAta jaNAve che- rakSAkRte dhanalavasya vimuuddhcetaa| lobhAjjanaH kimapi saMtanute prayatnam // 13 10 11 12 14 15 tllksskottibhirlbhympiidmaayuH| 16 17 22 18 19 20 21 kAlo nikuMtati na tannanu zaMkate'pi // 86 //
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ta spadArtha sahita vairAgyazataka ] kSattei bacAvavA mATe fpa paNa navacaMDa dhanane =A vimUtA =mUDha manavALo Ayu =AyuSyane, jIvatarane mAta=lebhathI DhAkALa vimA kaMI paNa (kahI zakAya nidattati chede che, kApe che nahi evo athAga) =nahi saMtanute-ure cha prayatna=mahenata, udyama tate (AyuSya) nI taskoTima =lAkho ane | nAnuM nakkI koDe game (pramANa) dhanathI | phoreciMtA paNa kare aNUMkana meLavAya evA (karato nathI) lebhathI dhanamUDha mANasa hoya thoDuM dhana chatAM, tehane ja bacAvavA mahenata kare rAjI thatAM paNa mUrkha te jANe nahI lAkha karoDa kharacatA, paNa maLe nA jeha AyuSa tehane ochA thatA. 279 kALa ociMte ja chede AMkha mIMcAI jatAM, sarva IDIne javAnuM kei sAtha na AvatAM kSaNika vastu kAja jIve dhamapachADA bahu kare, zAzvatA jJAnAdi kAje raja prayatno nAdare 280 akSarArtha-mUDha manavALe manuSya bahu thoDA dhanane paNa bacAvavAne mATe lebhathI kaMI ne kaMI udyama karyA kare che, paraMtu lAkho ane koDe game dhanathI paNa na meLavI
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 [ zrI vijayapadmasUriSkRta zakAya evA AyuSyane kALa cheke che, nAza pamADaeN che, tenI jarA paNu zaMkA rAkhatA ( ciMtA karatA) nathI. ane AvI sthitinA saMsArI jIvA kai paNa dharma kriyA paNa karI zakatA nathI. 86 spaSTA --manuSya AyuSyanA udayathI manuSya bhava prApta thAya che, ane jJAna darzana cAritra rUpa dharmanI athavA dAna zIla tapa ane bhAvanA e cAra prakAranA dharmanI ArAdhanA manuSya bhavamAM ja sArI rIte thaI zake che. paramAnada padmanI (meAkSa padmanI) prApti manuSya bhavathI ja maLe che, mATe manuSya bhava saMbaMdhI manuSya AyuSyanI kiMmata lAkhA ane kroDA seAnA mhArathI paNa bahu ja vadhAre (anaMta guNI) aMkAya ( gaNAya ) che. puNIyA zrAvakanA eka ja sAmAyikanI kiMmatamAM zreNika rAjAnuM magadha dezanuM rAjya paNa samAI jAya tA paNa tenA eka sAmAyikanI kiMmata na pUrI zakAya ema zrI mahAvIra svAmIe zreNika rAjAne kahelA vacanathI samajI zakAya tema che, tA yAvajjIva panta sarvavirati sAmAyikanI ki MmatanA AMkaDA zuM kalpI zakAya ? ane tevA amUlya sarvavirati sAmAyikavALA manuSyanA AyuSyanI paNa kiMmata zuM kalpI zakAya ? arthAta manuSya bhavanuM AyuSya traNa jagatanI sarva Rddhi karatAM paNa bahu ja adhika ki MmatI che, A vAtane lakSyamAM rAkhIne kavi A AAkamAM upadeza Ape che ke he manuSya ! tuM manuSya bhavamAM janmIne haMjAra lAkha kroDa ke akhaja jeTalI
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] 411 pedAzane mATe thArUM sa AyuSya emAM veDaphI nAkhe che, TADha taDakA veThe che, mAna apamAnanI darakAra karatA nathI, parantu ethI paNa anaMtaguNI kiMmatavALu hArUM AyuSya A kALa nAmanA rAkSasa samaye samaye chede che. eTale kSaNe kSaNe AkhuM ghaTatuM jAya che, tenI teA tane lagAra paNa darakAra nathI. vaLI kareADA abajonI vAta te dUra rahI paNa eka sA hajAra jeTalA gheADA dhanane sAcavavAne mATe paNa tuM prANAnta kaSTamAM utare che, khAvA pIvA vigerenA alpa sAdhanA meLavavA pAchaLa paNa hArUM AyuSya gumAve che chatAM teTaluM paNa maLavuM ke na maLavuM te nakkI nathI chatAM eTalI thADI pedAzane mATe hArI mahenatanA teA kaMi pAra ja nathI, tA hai manuSya! e theADA dhana meLavavAmAM udyama karavA karatAM hArU kiMmatI AyuSya saphaLa karavA tu udyama kara, nila bhAvathI banI zake teTalI deva gurU dharmanI ArAdhanA kara, anI zake teTalI tapazcaryA kara ane e pramANe karIne hArA kiMmatI AyuSyane sala kara. tuM ema jANatA nathI ke mhArUM jIvana keTalu' ki'matI che, tethI te jIvanane ja Ayuane ghaTADanArA sAdhanAthI khacAvuM. yAda rAkhaje ke jIvananu rakSaNa teA dharmanI ArAdhanAthI ja thAya che. viSayApabhAga karavAthI tA jIvananI kevaLa maramAdI ja thAya che. jo khAna pAna mAja zAkhane azaArAmathI ja manuSya jIvananI kiMmata tuM mAnatA hAya teA vicAra kara ke pazu pakSI jevAM jAnavaronA jIvanamAM ane thArA manuSya jIvanamAM phera ze temaja anuttara vimAnavAsI devA jevA vizAla RddhivALA
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 [ zrI vijaya padmasUrikRtaane mahA sukhavALA deve paNa manuSya bhavanI ja cAhanA zA mATe rAkhe? A pramANe nirmala-saMpUrNa dharmArAdhana karavAnI apekSAe ja manuSya jIvana bahu ja kiMmatI gaNAya che. A prasaMge dhanane meha choDanAra dazArNabhadranuM, ane dhanane tIvra moha rAkhanAra mammaNa zeThanuM daSTAMta vicArIne bhavya jIvee dhana vigeremAM meha na rAkhatAM mAnava jIvanane dazArNabhadranI mAphaka nirmala jJAna darzana cAritranI ArAdhanA karIne saphala karavuM. A kanuM rahasya che. upara jaNAvelA be daSTAMte upadeza prAsAda vigeremAM vistArathI jaNAvyA che. 86 avataraNa-have kavi A lekamAM kaI vairAgyavaMta jIva saddagurU mahArAjanA pasAye zAMta rasane pAmIne krodhAdi kaSAyone pitAnA hRdayamAMthI cAlyA javAnuM kaI rIte kahe che? te vAta jaNAve che - 8 9 14 12 13 10 11 baMdho ! krodha vidhehi kiMcidaparaM, svasyAdhivAsAspadaM / 15 16 17 18 19 20 20 21 pheMka bhrAtarmAna ! bhavAnapi pracalatu tvaM devi mAye vraja // 24 25 26 27 29 28 6 iMho lobha sakhe ! yathAbhilaSitaM gaccha drutaM vazyatAM // 7 2 2 1 3 4 nItaH zAntarasasya saMprati lasadvAcA gurUNAmaham // 87 //
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 spadArtha sahita vairAgyazataka] vaMthakahe bhAI Toma ! lebha zodha-krodha ra=he mitra vikikara cathamiSad=jyAM bIje javAnI viviA keI bIjuM marajI hoya tyAM cAca tAre pretAne che=jA adhivata=rahevAnuM kud=jaladI AduM sthAna aMtaH=he bhAI racatAM vazapaNAne, svAdhInapaNAne mAra !=mAna, mada, abhimAna vAva=tuM paNa naMta =pAmyo chuM pravarata cAlyA jA rAttaravacanazAnta rasane raMtuM saMprati have, hamaNuM vi=devI ! caLakatI, suMdara mANekahe mAyA vA=vacana vaDe =cAlI jA guhRUTi=gurUnI OM do=are, he aham he krodha baMdhu! para thale tuM kara nivAsa sthAnane; he bhAI mAna ! prayANa kara tuM devi mAyA taja mane; para sthAna nAsI jA vali he mitra lebha! have ahIM, TakavuM nahIM marajI pramANe zIdhra cAlyo jA sahI. 282 Ama je huM ucaruM tyAM hetu A che gurU kane, sAMbhaLelA veNathI huM zAMta rasa pAmyo mane te game bahu tehathI krodhAdi kerA duHkhane, jANata tarachoDate aho dhanya gurUnA vacanane. 283
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 | [ zrI vijyapadyasUrikRtaakSarA--he bhAI krodha! have hArUM rahevAnuM sthAna koI bIjuM kara-zodhI le, he bhAI mAna ! tuM paNa cAlyA jA. he devI mAyA! tuM cAlI jA, ane te mitra lebha! tuM paNuM hArA icchita sthAne cAlyo jA, kAraNa ke zrI sadgurUnA vacana vaDe have huM zAnta rasane AdhIna (tAbe) thaye chuM (arthAt mArAmAM zAktarasa utpanna thaye che) 97 spaSTArtha-zAntarasa ane samatArasa e be rasa lagabhaga sarakhA che. kAraNa ke anAdi kALathI jIva krodhAdi cAra kaSAyo vaDe AkuLa vyAkuLa thaI rahyo che, tethI cAra kaSAye jema jema jeTalA pramANamAM ochA thatA jAya tema tema teTalA pramANamAM zAntarasa (samatA bhAva) utpanna thatA jAya che, eTale kodhAdi cAra kaSAnI athavA mehanIya karma rUpa dAvAnalanI upazAni thavI teja upazAnta rasa athavA zAntarasa kahevAya che, ane te zAntarasa pragaTa thatAM zatrumAM ne mitramAM, sonAmAM ne pattharamAM, ratnamAM ne kAcamAM samAna daSTi (sarakhI najara thavA) rU5 samatA rasa paNa pragaTa thAya che, tethI bheda bhAvavALI vastuomAMthI paNa bhedabhAva paNa ghaTI jAya che. vaLI e krodhAdikanI upazAnti ghaNuM karIne heje thatI nathI, paraMtu jyAre ghaNA kALa sudhI zrI sadgurUnA mukhathI zAstranAM vacane sAMbhaLavAmAM Ave, deva gurU dharmanI vAraMvAra sevana karavAmAM Ave, deva gurU dharmanuM yathArtha rahasya nase nasamAM phelAya, ane Atma raMga vadhe tyAre ja kaSAye dhIme dhIme ThaMDAgAra thAya che. temaja jema jema kaSAye upazAnta thatA jAya che tema tema jIva puddagala ramaNatAne bahu
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] - 42pa ja pramANamAM ghaTADIne potAnA Atma guNanI ramaNutAmAM paNa AgaLa AgaLa ja vadhato jAya che. AvA vastu tattvane ane sadgurUnA vacanethI zAntarasane pAmele kaI vairAgyavaMta bhavya jIva anAdi kALathI potAnA AtmAmAM daDha sthiravAsa karI (aDDI jamAvIne) rahelA krodha mAna mAyA ane lAbha e cAra kaSAmAMnA dareka kaSAyane potAnA AtmArUpa sthAna choDI daIne cAlyA javA mATe A pramANe kahe che ke he ke dha baMdhu! tuM mArA AtmAmAM anAdi kALathI nivAsa karI rahyo che, paraMtu have huM sadgurUnA upadezathI kSamA guNarUpa upazama rasane pAmyo chuM, mATe have tuM hAruM sthAna bIje zodhI le ane ahiMthI nikaLI jA. ahiM krodhane baMdhu kahevAnuM kAraNa e ke kuTuMbamAM baMdhue jyAM sudhI paraspara banAva (saMpa) rahe che tyAM sudhI bhegA rahe che, ane khaTapaTa vigerethI banAvaTa na AvatAM (eka bIjAnA mana jUdA thatAM) ekabIjAnuM vaheMcI laI jUdA paDI jAya che. e pramANe krodha paNa bhAInI mAphaka mUDha ajJAnI AtmAnI bhege ghaNu kALa sudhI rahyo che, paraMtu zrI sazurUnA upadezathI bhavya jIva koinA vipAka vigere bInA jANe che, tethI bhavya jIvane tenI sAthe banAva na khAvya, tethI te vairAgI AtmA krodhane jUda thaI javA kahe che, ane e rIte mAna nAmanA bhAIne paNa jUda thaI javA kahe che, temaja aMbA bhavAnI vigere pracaMDa devIonI mAphaka AtmAmAM praveza karI rahelI (dAkhala thaI gayelI, pesI gayelI) hovAthI mAyAdevIne paNa jUdI thaI javA kahe che, ane mitranI mAphaka
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 [ zrI vijayapadmasUriSkRta ghaNA kALathI sAkhatI anelA lAbha mitrane paNa judA paDI javA kahe che, kAraNa ke vairAgyava Mta bhavya jIva e cAre kaSAyanA khuzmAne gurU mahArAjanI kane sAMbhaLIne peAtAnA AtmAmAM ghara karIne rahelA kaSAyAne joine AkuLavyAkuLa thAya che, ane e cArenA javAthI te AkuLatA maTIne jIva zAntarasa pAme che. A zlAkanu rahasya e che ke gurUnA upadezathI upazama rasane pAmele jIva krodhAdi kaSAyAmAM vatA nathI. A prasa Mge bhavya jIvAe vicAravuM joie ke (1) krodhanA kaDavA kla eka tapasvI sAdhune bhAgavA paDayA, te sapanA bhava pAmyA. kSamA guNane dhAraNa karavAthI phUgaDu munine kevala jJAna thayuM. (2) mAna karavAthI rAjA rAvaNunuM rAjya gayuM.. khAhubali munirAjane kaivala jJAna thatAM aTakI gayu hatu, je samame temaNe mAnanA tyAga karyo teja samaye kevalI thayA. (3) pAchalA bhavamAM mAyA karavAthI zrI mallinAtha strIvedI thayA. ane saralatA ane samatA guNune dhAraNa karavAthI mAnuSamuni-atimuktamuni kevalI thayA. (4) lAbha karavAthI mammaNu zeTha sAgara zeTha sabhUma cakravattI vigere durgatinA du:khA pAmyA. ane sASa vRttine dhAraNa karavAthI vidyApati pethaDa zrAvaka vigere Atma hitakara kAryo sAdhIne sukhiyA thayA. Avazyaka niyuktimAM zrI bhadrakhAtusvAmI mahArAje gRhyu` che ke kaSAyAnA kSayathI kevala jJAna thAya che, kaSAyI jIvAnuM AyuSya ghaNuM karIne alpa (thADu) hAya che. mATe ja sUryanA AyuSya (1 palye. ne hajAra varSa ) karatAM caMdranuM AyuSya vadhAre (1 palyeA0 1 lAkha varSa) kahyuM che.
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka] kAraNa ke caMdra zAMta hoya che. AvA gurU mahArAjanA upadezane hRdayamAM dhAraNa karIne he jIva! tuM kaSAyane tyAga karaje. ane sad guNAnI sAdhanA karIne Atma kalyANa karaje. 87 avataraNa--have kavi A lekamAM vairAgya guNa vinAnA dAna ane tapa nakAmA che, e vAta jaNAve che - mano na vairAgyataraMgitaM ceda, vRthA tadA daantpHpryaasH| 11 10 8 12 9 15 13 14 lAvaNyamaMge yadi nAMganAnAM, mudhA tadA vibhramavalgitAni | | 88 | mana mana DhAvArtha-lAvaNya, suMdaratA va=na hoya =zarIre vaivAyataid=vairAgyarasanA addhi =je na haiyA taraMgavALuM; vairAgyathI bhareluM caMpAnAnAM strIonA reta je TdhA gaTa zthA gaTa, nakAma tA te natA =dAnane ane tamane vizvama=vilAsanI prayAsa =prayAsa, mahenata vaDiyAtAni ceSTAo vairAgya vALuM mana nathI je dAna tapa tuM zIda kare?, lAvaNya nArIne nathI ne bahu vilAsa taNI kare; ceSTA paraMtu dekhanAre joi nA khazI dhare, lAvaNya viNa nArI yathA vairAgya viNa tima be khare. 284
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRtaakSarA jema strIonA zarIramAM lAvaNya-sudaratA na hAya teA tenA hAva bhAva vigerenI ceSTAo nakAmI gaNAya che, tema jIvanuM mana jo vairAgya rasanA tara'gavALuM ( vairAgya rasathI tarakheLa ) na hAya tA dAna ane tapa vigere karavAnA prayAsa-parizrama paNa nakAmA che. 88 48 spaSTA -srIomAM jo zarIranI suMdaratA hAya te ja kAmI janA tenA hAva bhAva vigerethI mAha pAmI tenA premapAsamAM paDe che, parantu cImA nAkavALI, kAyala jevA kALA raMgavALI ane huThI ke laMgaDI strI aneka hAva bhAva kare teA paNa kAmI janane tenA para mAha-prema thatA nathI, tema dAna zIla tapa vigere dharmanI sAdhanAmAM vairAgya vAsanA rUpa suMdaratA hoya tA ja e dharmo zAle che, parantu vezyAene tyAM rakhaDatA ane parastrI laMpaTa jevA saMsAra vAsanAmAM nimagna banelA jIvA hajAro ke lAkhAnu dharma dAna Ape temAM zuM vaLyuM ? tathA strIonI sAthe premanI vAtA vigere karavAnA rasiyA ane jInhA indriyanA lAlacu khanI sArA sArA mAla malIdA khAnArA vairAgya rahita jIva zIla vrata pAlavAnA DALa kare temAM zuM ? tema ja krodhanI vALAthI dhamadhamatA abhimAnI prapa`cI ne leAbhIce vairAgya vinAnA jIva chaThTha aThThama varasI tapa vigere tapazca ryA kare temAM zuM vaLyuM ? evA vairAgya zUnya jIvA dAnAdika dharma kriyAo kare tA paNu lokamAM hAMsI pAtra ane dharmanI ni MdA karAvanAra thAya che, mATe kharI rIte te jenA krodha mAna mAyA ne lAbha e cAre kaSAyeA pAtaLA
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 429 spadArtha sahita vairAgyazataka ] paDayA heya, ane je saMsAranI asAratA jANe saMsAramAM rAcI mAcIne na rahetA hoya, ke gALa de te paNa chatI zaktie kSamA karanAre hoya, samadaSTivALe heya, zAnta rasa (samatA) vALo hoya, ane tethI bIjA cha paNa ene dekhIne ke enA sahavAsathI vairAgya bhAva pAmatA hoya, madhyastha lokomAM uttama jana tarIke prasiddha hoya, evA vairAgyavaMta jIvane ja dAnAdika dharma lokamAM vakhaNAya che. ane enA pitAnA AtmAne hitakArI thAya che. kAraNa ke dAna ApavAne mukhya uddeza parigraha paranI mamatA ochI karavAne che, zIla dharmano mukhya uddeza viSayavAsanAnI vRttio ochI karavAnuM che, ane tapazcaryAno uddeza AhAranI lelu patA ghaTADavAno che. dhana-viSaya sAdhanAdinI mamatAo ghaTADavI e ja vairAgya che, evA vairAgya vinAne jIva dAna zIla tapa Adi koI paNa dharma kriyAo kare te ukaraDAmAM dhUpa pragaTAvavA jevI asAra kriyAo che. athavA jIrNa gharamAM raMga rogAna jema zobhato nathI, athavA durAcArI sAdhuone zAstropadeza jema zobhate nathI, athavA gaNikAnAM ghareNAM jema tAvika ghareNuM nathI tema vairAgya zUnya. ane vilAsI jIthI karAtI dAna vigere dharmanI sAdhanA paNa zobhatI nathI. A lekanuM rahasya e che ke jyAre bhavya jIva je je dAnAdika dharma kriyA kare, tyAre te te dharma kriyAne anusaratA deva gurU dharma pratyene hRdaya rAga paNa joIe. temaja krodhAdi kaSAnI eAchAza paNa joIe, parantu hadaya rAga vinAnI ane vairAgya vinAnI e dharma
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 [ zrI vijayapadmasUriSkRta kriyAe karavAmAM Ave teA uddeza zUnya hAvAthI nakAmI che. A khInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvee vairAgya sahita zreyAMsa kumArAdinA dAnAdi dharmanI anumeAdanA karIne vairAgya bhAva pUrvaka dAnAdinI sAdhanA karI muktinA sukha meLavavA. 88 avataraNu--have kavi A mlAkamAM viveka kalA vinAnAM phaLAnAM jJAna tapa ane kIrti e badhA nakAmA che e vAta jaNAve che-- 8 10 6 7 11 12 vizvAH kalAH paricitA yadi tAstataH kiM / re 17 16 13 14 15 18 19 taptaM tapo yadi tadugrataraM tataH kim / 22 23 20 21 24 25 kIrtiH kalaMka vikalA yadi sA tataH ki- / ra 5 3 1 4 mantarvivekakalikA yadi nolalAsa // 89 // vizvAH=badhI tA:=kaLAe paricitA:-paricayavALA karI, bhA ta=jo tA:=te (prasiddha evI) tata=tA, tethI di=zuM thayuM tar=tapyuM, kayuM" tapaH--tapa, tapasyA tatva=te (zAstramAM prasiddha evuM) -vrata =dhaNuM Akar tataH =itethI zuM rIta: kAti vihA kulaka vagaranI, ni`La, cAkhkhI sA-te kIti, tevA prakAranI tata: =itethI zuM anta:-aMdara, peAtAnA AtmAmAM
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 431 zi -viveka rUpI na sahaTA-ullAsa pAmI nahi. jhagamagI nahi, pragaTI nahi, tri=dIvAnI kalA-kaLI | prakAzita na thaI je viveka kaLI na aMdara prakaTatI te savi kaLA, meLavI zA kAmanI? tima tapa tapyA bahu AkarA zA kAmanA? nideSa kIrti meLavI zA kAmanI, savi kalA tapa kIrti paNa pAchaLa bhame ja vivekanI. 285 akSarArtha-je antaramAM (potAnA AtmAmAM) viveka rUpI dIvAnI ta na pragaTI heya te tevA viveka zUnya hRdayavALA purUSe sarva kaLAone abhyAsa karyo hoya te tethI zuM? tathA je ghaNe Akare tapa karyo hoya te tethI paNa zuM ? ane jagatamAM ujavala kIrti meLavI hoya to tethI paNa zuM? (eTale viveka vinAnAM e kaLA vigere sarva niSphaLa che.) 89 spaSTArtha-dararoja savAre bhavya jIvoe vicAravuM joIe ke A kArya hitakArI che, ane A kArya ahitakArI che. e samajIne pitAnA hita karanArA kAryo karavA, ane ahitakArI kAryone tyAga kare. AnuM nAma viveka kahevAya jema ke IndriyanA viSaye kaSAye vigere AtmAne ahitakArI che. ane vrata niyame, nirmala jJAna darzana cAritranI ane dAnAdinI ArAdhanA, devagurU dharmanI ArAdhanA ane zAstrazravaNa vigere kAryo AtmAne hitakArI
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43ra [ zrI vijyapadrasUrikRtache ema samajIne nirdoSa pravRtti karavI te viveka kahevAya. athavA tatva nava ja che. ane temAM paNa jIva tatva ane ajIva tatva reya che, pApa puNya Azrava ne baMdha e cAra tatva heya-choDavA gya che tathA saMvara nijera ane mekSa e traNa tatva upAdeya-AdaravA gya che ema samajI jIva ajIvane jANe, pApa vigere cAra tane choDe ane saMvara vigere traNa tane Adara kare, (grahaNa kare, seve) e pramANe seyane yapaNe heyane heyapaNe, ane upAdeyane upAdeyapaNe aMgIkAra kare (mAne, jANe) te viveka kahevAya. tathA bhayane (khAvA lAyakane) Adara karI abhakSyane vaje, ( tyAga kare) peyane Adara karI apeyane (nahiM pIvA gya madirAdikane) varSe (tyAga kare) AvuM je vartana (vyApAra) te viveka kahevAya. eTale sArA narasAnI vaheMcaNa karIne nirdoSa pravRtti karavI, te viveka kahevAya. je evA prakArane viveka hadayamAM jAgye na hoya te sarva kaLAonuM jJAna meLaveluM paNa zA kAmanuM? kAraNa ke sarva vidyA kaLAe bhaNune mATe paMDita kahevAtuM hoya ane dArUnA bATalA caDhAvate hoya te evA dArUDIyAnI paMDitAI zuM kAmanI? loka to bhadraka pariznAmI hovAthI evA vidvAnane mAna ApI tenI pAse zAstranuM rahasya sAMbhaLavA IcchatA hoya ne paMDitajI paNa hAI dhoI TIlAM TapakAM karI suMdara vastra paherI leka sabhAmAM zAstranAM moTAM moTAM vAkane gUDhArtha samajAvatA hoya, vividha tapazcaryanuM mahAbhya varNavatA (jaNAvatA) heya, rAma pAMDavAdi
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 433 mahApurUSanI kathA kahetA hoya, ane lekane raMjana karI moTA paMDita zAstrI purANI athavA mahArAja A rIte bhaktonI pAse kahevarAvatA hoya, paraMtu ghera jAya tyAre riMgaNAM Adu mULA gAjara ne sakakarIyAMnA zAkanI lahejata letA hoya, zarIra ThIka nathI ema jaNAvI madirApAna karI masta banatA hoya, ane yajJa vigere prasaMge pazu vadha karI mAMsane paNa svAda cAkhatA hoya te kahe e paMDitAI kaI jAtanI? kadAca evA paMDito upavAsa vigere tapazcaryA cAMdrAyaNAdi vrata kare te e kaI jAtanAM vate samajavA? ane jagatamAM dhuraMdhara paMDita tarIke prasiddhi meLavI hoya, aneka prativAdIone vAdavivAda karIne harAvyA hoya te e prasiddhi vA kIti zA kAmanI? ane e vAda paNa zA kAmane? kharekhara pothImAMnAM riMgaNuM kahenArA paMDitanI jevA ja e paMDite lagAra paNa pitAnuM bhaluM karI zaktA nathI. to pachI teo bIjAnuM bhaluM kaI rIte karI zake? kAraNa ke e paMDitenA hRdayamAM hepAdeya vivekane chAMTe paNa hatuM nathI, mATe evA Thaga paMDite potAnA AtmAne ane lokone paNa durgatimAM ja laI jAya che. je paMDita pite ja saMsAra rUpI kIcaDamAM khuMtI gayA che te bIjAne zI rIte temAMthI bahAra kADhI zake ? e pramANe viveka guNanI sAthe rahelI tapazcaryA ane kIrti uttama gaNAya che. samyagdaSTi jIvo ema mAne che ke A deha ane AtmA baMne alaga alaga padArtha che. kAraNa ke baMnenA guNe jUdA jUdA che. tethI jyAre roga vigerenI pIDAne bhegavavAne
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 [ zrI vijyapaddhatiprasaMga Ave, te vakhate muMjhAvuM nahi. enA karatAM paNa adhika pIDA A jIve narakamAM bheLavI che. samatA bhAve hAMsanI pIDAne sahana karavAthI zrI zramaNabhadramuni apUrva lAMbI sthitivALA devatAI sukhane pAmyA. vizeSa bInA upadeza prAsAdanA 318 mA vyAkhyAnamAMthI jANavI. zrI jainendrAgamamAM vivekanA dravya viveka, bhAva viveka, bAhya viveka atyaMtara viveka vigere bhede jaNAvyA che. temAM prasaMge 1 bAhyAtmA je deha vigere para vastune AtmasvarUpa mAne te bAhyAtmA kahevAya. tene paheluM guNaThANuM hoya che 2 aMtarAtmAje AtmAne AtmA tarIke mAne eTale svabhAvane svabhAva tarIke ane vibhAvane vibhAva tarIke mAne. te aMtarAtmA cothA guNa sthAnakathI bAramAM guNasthAnaka sudhI hoya che. 3. paramAtmA-kevala jJAnAdinA guNavALA paramAtmA kahevAya. te teramA cAdamAM guNasthAne hoya che. A bInA paNa jarUra vicAravA jevI che. zlokanA A rahasyane yAda rAkhIne bhavya che e mahA vivekI kapila kevalInI mAphaka vivekathI mekSa mArgane sAdhIne Atma kalyANa karavuM e ja vyAjabI che, 89 avataraNa-have kavi A zlekamAM je saMsAra rUpI aTavImAM meha rUpI kesarIsiMha rahete heya te. saMsAra aTavImAM rahenArA sukhI kaI rIte kahevAya? te vAta jaNAve che- sphurjalobhakarAlavaktrakuharo, huNkaargaarvH| kAmakrodhavilolalocanayugo maayaankhshrennibhaak||
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 13 rUkhAtha sahita vairAgyazataka ] 435 10 1 6 11 9 svairaM yatra sa baMbhramIti satataM, mohAhavaya tA . 14 15 16 17. ___tAM saMsAramahATavI prativasanko ? nAma jaMtuH sukhI | | 20 | su skurAyamAna, vadhatA ca=jyAM Toma lebharUpI rakta (siMha) mADhakavikarALa vaMtranIti=vAraMvAra bhame che vavava =mukha rUpI bAkAM satataM nirantara vALo mohadiya =meha nAmane du =ahaMkAra rUpa jA=siMha garva =gajanA vALa ! tAM te jAmapatrakAma ane krodha rUpI | saMsAramedava-saMsAra rUpI viroDha capaLa, DagamagatI aTavImAM Dhovanathu =be AMkhavALo tivarana=raheto mAyAnavazrematrimAyA rUpI | jo nAma=keNa, ke nakhanA samUha vALo tu =saMsArI jIva vaivecchAe, marajI mujaba ' kuNI sukhI heya jeha jaMgalamAM rahe che siMha tyAM sthiti purUSanI, duHkha bharelI jema tima bhavajaMgala viSe paNa jIvanI saMsAra jaMgalamAM vase che meharUpI siMha A, labha rUpa vikarALa meM tehanuM tima tehanA. 286 be netra krodha madana svarUpI kapaTa paMjhA nakha taNA, bahu kare te mAnanA huMkAra rUpI garjanA
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 | zrI vijayapadhdhasUrikRtasaMsAra jaMgala tehavuM temAM rahele jana kaye?, hAya sukhiyo keI nA tethI kahyo te duHkhabha. ra87 akSarAtha-A saMsAra rUpI jaMgalamAM skurAyamAna (vadhatA) lebha rUpI vikarALa mukhavALe, ahaMkAra rUpI garava (siMhanAda) karanAre, kAma ane krodha rUpI be capaLa AMkhevALe, ane mAyA rUpI nakhanA samUhavALe (paMjAvALo) evo meha nAmane kesarIsiMha nirantara marajI mujaba vAraMvAra bhamyA kare che, evA saMsAra rUpI moTA jaMgalamAM rahete ka prANu sukhI hoya? (eTale kaI paNa sukhI hoya ja nahi.) 90 spaSTArtha--A lekamAM kavie mohane siMhanI upamA ApI che, ane saMsArane aTavanI upamA ApI che te barAbara che. kAraNa ke jaMgalamAM jema musApharone duHkha ApanAra vikaTa jhADI khADA TekarA kAMTA patharA vigere hoya che tema saMsAramAM paNa rAga dveSa vigere mehanA kare jIva rUpI musApharane atizaya kanaDagata kare che. tathA jaMgalamAM jema siMha vAgha varU vigere krUra ane hiMsaka prANIo hoya che tema saMsAramAM paNa kAmadeva vigere (svarUpa hiMsaka jI) heAya che. ane siMha jema atizaya kUra che ane jaMgalanAM aneka prANIone mArI nAMkhe che, tema meha paNa atizaya kura che, tethI manuSya rUpI haraNone mArI nAkhe che, eTale AtmAnuM jJAna darzana cAritra vigere sadgaNo rUpa Atma svarUpane nAza kare che. vaLI e siMhane haMmezA
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ a raspuns leiad mae Gaeller svArtha sahita vairAgyazataka ] 437 pahoLA karelA ane vikarALa-bhayaMkara lAbha rUpI mukhavALe kahyo che tenuM kAraNa e che ke lebhane thobha (aTakavuM) nathI, tethI jema siMhanuM mukha phADeluM hovAthI vizALa kahe, vAya che, tema labha paNa vizALa che. ane saMsAra aTavImAM bhramaNa karatAM mRgalIne jema enuM phADeluM moTuM bhayaMkara trAsa upajAve che tema saMsArI jIne lAbha paNa bhayaMkara trAsa upajAve che. eTale saMsArI jI moha rUpI siMhanA lAbha rUpI meMDhAmAM jhaDapAI jAya che. Ama kahevAnuM tAtparya e che ke saMsArI jIva apAra lebhane vaza thaIne Atma svarUpane nAza kare che. tathA e meha rUpI siMhane ahaMkAra e ja garava athavA siMhanAda che. jema siMha abhimAnamAM AvI garava kare che, tema mehamAM phasAyelA paNa ahaMkAra-abhimAnamAM AvI huM moTo ane jagatamAM DAhyo huM ja chuM, mane kahenAra kezu? sAme mANasa zuM jANe che? A gajArava kare che. tathA moha rUpI siMhane kAma ane krodha e be capaLa netra (AMkha) che, tethI ja mehamAM phasAyelA chanI daSTi kAmavRtti (vAsanA) vALI ane kodhathI bharelI hoya che, ane tethI teo bahu caMcaLa vRttivALA (asthira manavALA) hoya che. tathA meha rUpI siMhane mAyA rUpI vAMkA nakhanA samudAyavALo paMje hoya che, kAraNa ke mAyA zabdano kuTilatA athavA vakatA artha thAya che, ane siMhane paje jema jIvanA zarIrane valUrI (ujharaDI) nAkhe che tema kuTila vRtti rUpa mAyA paNa e mAyAvI jIvanA svarUpane ujharaDI nAkhe che, e pramANe saMsAra
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 [ zrI vijayapadmasUriSkRta rUpI aTavImAM lAbha rUpI kADhelA bhayaMkara mAMDhAvALA, ahuM kAra rUpI ganAvALA, kAma krodha rUpa e netra ( STi ) vALA ane mAyA rUpIpajAvALA e mAhurUpI siMha nirantara marajI mujaba bhamyA kare che, kAraNa ke saMsArI jIvA enI AgaLa mRgalAM sarakhA heAvAthI ene kAinI pazu maka hAtI nathI. jema siMhune sarakasanA prophesara vigere vaza karI zake che tema mAha rUpI si Mhane paNa phakta kAika mahA parAkramI yAgI mahAtmA heAya te ja vaza karI zake che. A zlAkanu rahasya e che ke bhavya jIvAe meAha e siMhanA jevA che mATe tenAthI sAvaceta rahIne jJAna danAdi zastrothI tenA nAza karI saMsAra rUpI aTavInA pAra pAmavA, pamADavA, ane pAmatA hAya tenI anumeAdanA karavI. ahI' AvA saMsAramAM rahevAthI duHkhI thanAra ane tenA tyAga karavAthI mekSe janAra zrIdattanuM daSTAMta bahu ja vicAravA ceAgya che. te bahu ja vairAgyamaya che, ane karmInI vicitratAne sAkhIta karanArU che. upadeza prAsAda vigeremAM vistArathI jaNAvyuM che. 90 avataraNa--have kavi A AAkamAM sUrya jevI samaSTi ( samAnabhAva ) rAkhavAnu jaNAve che- 8 1 ' 4 5 6 . eka sa vaivasvata eva devaH, zauMDIryazAlI ca mahAvratI ca / 15 ma re 11 10 13 12 14 16 17 pazau ca gIrvANapatau ca yasyAvibhinnamudrasya dRza: pataMti // 91 //
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 438 =eka paza=pazu upara zarvANapatau indra upara vaivasvata =sUrya vaca=jenI 23 ja vimitra eka sarakhI, bhedadeva deva che bhAva rahita, samAna zaukIrthazAstrI vIra, parAkramI, mukaca=samabhAva rUpa mudrAvALA dara=daSTie, kiraNo mItI=meTI pratijJAvALo | pataMti paDe che sarva upara samAna daSTi rAkhatA dAnI ja e, tima udAra gurU vratI ravi teha avadhArIe; sama bhAva rAkhI teha pazu tima iMdranI upara sadA, sarakhI ja rIte kiraNane phelAvato harI ApadA, 288 udAra akSarArtha--jagatamAM eka sUryadeva ja evo ati udAra ane mahA samabhAvarUpa pratijJAvALo che ke bhedabhAva rahita (eka sarakhI) samatA rAkhavA rUpa pratijJAvALI evI jenI daSTie (jenAM kiraNo) pazu upara ane Indra upara eka sarakhI rIte paDe che (enI jema zatru vigeremAM ane mitra vigeremAM samatAbhAva rAkhe.) 91 spaSTArtha-sUryanAM kiraNe pazu upara temaja Indra upara eka sarakhI rIte paDe che, paraMtu sUrya ema vicArate nathI ke A garIba pazu che tethI enA upara prakAza zA mATe pADuM athavA ocho prakAza pADuM ane A Indra che tethI
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440. [ zrI vijayapadyasUrikRtamahA tivaMta ane baLavAna che mATe enA para vadhAre prakAza pADuM. e rIte pazumAM ane IndramAM lezamAtra paNa bhedabhAva rAkhyA vinA jema bane upara sarakho prakAza kare (pADe) che tema ahiM sAra e levAne che ke yogI mahAmAe athavA sAdhue paNa garIbamAM ane tavaMgaramAM bhedabhAva vicAryA vinA bane upara jJAnane prakAza eka sarakho kare joIe (pADe joIe) athavA bannene sarakhA gaNIne dharmopadeza Apa joIe. paraMtu A te garIba che ema jANI tene dharmopadeza na Apo, ane A tavaMgara che tethI kaI paNa vakhate kAmane che ema jANI tenI AgaLa tene sAruM lAge e dharmopadeza Apavo evo bhedabhAva rAkhavo nahiM ema zatrumAM ane mitramAM paNa samabhAva samaje. zrI mahAvIra svAmIe pitAne ja DaMkha denAra evA jherI caMDakezika sanI upara atizaya samatA sahita dayA lAvI "bujajha bujajha caMDakasiya" vigere dharmopadeza Ape. ane Indra upasargo thaze mATe huM ApanI sahAyamAM rahuM ema kahyuM chatAM "karmakSayamAM IndranI hAyanI jarUra na hoya" vigere samabhAvathI kahIne Indrane paNa samajAvyuM ke karmakSaya te pitAnA ja baLa parAkamAM pheravIne upasargo sahana karavAthI thAya paNa bIjAnI madadathI na thAya vigere dharmopadeza Apyo. temaja zrI pArzvanAtha bhagavaMte kamaTha tApase saLagAvelA kASTamAMthI baLatA sarpane bahAra kaDhAvI navakAra maMtra saMbhaLAvI Indra padavI ApI upakAra karyo ane kamaTha tApasa marI bhavanapati deva thaye teNe prabhune jaLamAM DubADavA mATe dhodhamAra varSada
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 441 spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] varasAvI jaLane upasarga karyo ane nAka sudhI pANI AvI gayAM te vakhate eja dharaNendra sarSanA bhavane upakAra vicArI prabhune sarpanuM rUpa karI pANIthI adhara uMcakyA chatAM prabhune kamaTha upara jarA paNa dveSa na thayA ane dharaNendra upara rAga na hatA, paraMtu baMne upara samabhAva hato kahyuM che ke kamaThe dharaNendre ca, svocitaM karma kurvati / prabhustulyamanovRttiH, pAzvanAthaH zriye'stu vaH // 1 // artha-pita pitAne lAyaka karma karanArA evA kamaTha deva upara ane dharaNendra upara je prabhunI manovRtti (bhAvanA) eka sarakhI hatI te zrI pArzvanAtha prabhu tamene lakSmIne mATe thAva. 1 A zlokanuM rahasya e che ke kavie je ekalA. sUryane ja udAra kIdhe che te jagatanA jIne nitya parepakArI hovAthI ane pratyakSa hevAthI kahyo che ane sUrya sarva lokamAM prasiddha che, mATe daSTAnta rUpe kahyo che. te sUryanI bInA kahIne bIjA ne e daSTAnta dvArA upadeza Ape che ke he bhavya jIvo! tame paNa evA udAra parAkramI ane jagatanA sarva jI pratye samadaSTivALA thAo ane bhedabhAvano nAza karo. 91 avataraNa-have kavi A lekamAM viveka buddhivALA
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- 44ra . [ zrI vijayapadyasUriktapurUSane strInA kaTAkSe lagAra paNa meha upajAvI zaktA nathI e vAta jaNAve che - etAni tAni madanajvalaneMdhanAni dUrIkuruSva mayi vakravilokitAni // 13 1 8 10 11 unmIlatisma lalitAMgyadhunA sa eva manmAnase zucivivekakalAvilAsaH // 92 // thatAnae, A tAni te mana=kAmadeva rUpI vaTana=agnine vadhAravAne uMghanAni IdhaNa jevA, bALavAnA lAkaDA jevA dUrIkuruSva-2 42 mayikamArA upara phekelA) vidyotini==AMkI najare jovAnuM, kaTAkSa *Itiw=pragaTa thayo che sTaritAM!i=he suMdara aMgavALI strI ! punA=hamaNuM, have pava=teja mAnase mArA manamAM zu=pavitra vi =viveka, samaja bhedajJAna) rUpI vaheMcaNInA jJAnarUpI. vAkakaLAne vihAra=vilAsa, vistAra, | prakAza suMdarAMgi nAra ! tArA che kaTAkSa dhaNA, kAma agni vadhAravA tiNa upara mArI pheka ne
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 443 spaSTArtha sahita vairAgyazataka] hAla citta mAharA uttama viveka kalA taNa, prakaTayA vilAse niSphalA haze ja cALA AMkhanA. 289 akSarArtha-he suMdara aMgavALI strI ! mArI upara phekelA kAmadeva rUpI agnine pradIpta karavAmAM IdhaNa (bALavAnA lAkaDAM jevA) nI jevA A hAra vAMkI najare jovA rUpa kaTAkSa (mArAthI) dUra kara, kAraNa ke have hArA manamAM vivekanI (samajaNanI) kaLAne vilAsa (uttama viveka guNa) pragaTa thaye che (eTale mArAmAM bhega tRSNAne tyAga karavAnI samajaNa AvI che.) 92 spaSTAtha-lAkaDAM jema agnine vadhAre vadhAre pradIpta (tejavALe, saLagate, tApavALo) kare che eTale agnine vadhAre saLagAve che, tema strInAM kaTAkSa rUpI lAkaDAMthI kAmIjanane kAmadeva rUpI agni vadhAre saLage che. ahiM strIo kAmI purUSa hAme je vAMkI najarathI jue che te vAMkI najara kaTAkSa kahevAya che. bIjA zAstromAM kaTAkSane agninI upamA ApI che, (agninI jevA kahA che, kAraNa ke agni jema badhI vastuone bALI mUke che tema strIonI premavALI vAMkI najara (kaTAkSa) thI kAmAtura janenAM hRdaya baLe che ane tethI hRdayamAM rahelI dharmavAsanAo paNa baLIne bhasma (khAkha) thaI jAya che, paraMtu jemanA hRdayamAM viveka kaLAne vilAsa (viveka jJAnano prakAza jAgyo hoya eTale viveka pragaTayo hoya temane strIonI vAMkI najara rUpI kaTAkSe kaMI
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikatapaNa asara karI zaktA nathI, kAraNa ke tevA vivekI purUSanA hadayamAM te AvI ja bhAvanA ThaselI hoya che ke strI e mahA baMdhana rUpa che, strI eja saMsAranuM mULa che, strI eja jUdI jUdI jAtanA bhayaMkara duHkhanuM kAraNa che, ane strI eja AtmAnA (nirmala cAritrAdi rU5) dhanane nAza karanArI che. prAcIna zAstrakAra maharSi bhagavaMtoe paNa mekSanI IcchAvALA mumukSu janene strIonuM duranuM svarUpa samajAvI tene tyAga karavA upadeza Ape (tyAga karavAnuM jaNAvyuM) che. zrI sUtrakRtAMga sUtramAM strI parikSA nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke jahA naI veyaraNI duttarA iha sNmtaa| evaM logaMsi nArIo, duttarA amiimyaa||16|| artha-jema vaitaraNI nadI madhyamAM ati vegavALI hovAthI ane vasamA (viSama) kinArA vALI hovAthI duHkhe tarI zakAya evI kahI che, tema a5 mativALA (athavA a9pa sattavALA) thI A lekamAM strIo paNa dukhe tarI zakAya evI (duHkhe jItI zakAya evI) che. kAraNa ke je mahA parAkramI hoya te ja strInA viSayathI virakta thaI zake che, ane kAyara purUSa strInA dAsa banI jAya che. tathA jehiM nArINa saMjogA, pUyaNA piTThato kyaa| savvameyaM nirAkiccA, te ThiyA susamAhie // 17 //
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 445 artha-strI saMgane dArUNa vipAka jANanArA evA je saravavaMta purUSoe strInA saMgama (paricaya vigere cheDI dIdhA che,) tema ja strIne saMga karavAnI IcchAne vadhAranArI vastra alaMkAra mALA vigere kAmoddIpana (kAmanI vRddhi =vadhAro) karanArI vibhUSA-zabhAo (zobhAnA sAdhane ghareNAM vigere che, jemaNe pAchaLa karI che eTale cheDI dIdhI che temaja e sarvathI virakta thaIne eTale strI saMga vigere anukULa upasargone ane sudhAdi pratikULa upasIne jItIne jeo mahA purUSonA mArge vaLyA te ja purUSo atyaMta samAdhimAM rahI zake che ( eTale atizaya sukhI thayA). kahevAnuM tAtparya e che ke upara kahelA svarUpavAle viveka jemanA hRdayamAM jAgye hoya te bhavya cha ja strInA kaTAkSonI paravA karatA nathI. A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvee viveka guNane dhAraNa karIne strI paricaya sarvathA tyAga karIne mekSa mArgane sAdhIne muktinA sukhe meLavavA joIe, e A lekanuM rahasya che. A viveka guNa zrI sthUlibhadra mahArAja vigere mahA purUSAmAM hatuM. te bInA vicAravAthI viveka guNa jarUra pragaTa thAya che. 92 avataraNa-have kavi A lemAM vidvAne parAdhInatAne narakanA jevI kahe che, te pachI strIonI parAdhInatAne kema choDatA nathI. te vAta jaNAve che -
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 446 // zArlR vIkitavruttam // 9 10 1 E 8 pratyakSo narakaH sa eva vasudhApIThe parAyattate / [ zrI vijayapadmasUriSkRta 12 13 12 1 ra tyevaM pUtkurute janaH pratikalaM, sarvo'pi vidvAniha // 15 16 17 14 19 tanAvazavartino'pi viSayAnkaMDUtikalpAnayaM / 18 30 21 22 romAMcAMkuracarvitAMgatikaH, kiM nAma naivojjhati // 93 // pratyakSa=pratyakSa nava=naraka sa va=teja vasudhApIThe=pRthvImAM vAyattatA=parAdhInatA, pArakAnI tAmedArI kRti vaM=e pramANe ja vRtyu hata=pAkAre che naHlAka pratiSTha=vAra vAra sA'sarve paNa, bavAe vijJAna=paDita da=ahiM tat=tA (pachI) nArIvarAtino'pa-strIone vazavALA ( tAme rahenArA ) paNa, viSayAn=viSaya ne keMdUti vAn=khujalI (kharaja- caLa) jevA yaM=A romAMcAM karAmAMca rUpI aMkurA vaDe karIne vita=bharelI che, vALA agati=aMgarUpa latA velaDI (zarIra) jenuM, purUSa hiM nAma=zA mATe maitra=nathI ja unnati khADatA bhAna kAryakAntu je te viveka vicArIe, strI kaTAkSa tarapha nirakhavuM te akAraja mAnIe;
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ jas spaSTAtha sahita verAgyazataka ] kArya lakSya Take ghaNuM anubhAvathI ja vivekanA, A viveka vadhArata virAgyane bhava viSayanA. ra90 je parAdhInatA jagatamAM te naraka pratyakSa A, Ima badhA paMDita vade haMmeza te A viSayane tevAja bhAkhyA ramaNIne AdhIna te khujalI samA, Ima jANatA nara tehane kima nA taje rahI harSamAM. 191 akSarArtha- badhA paMDita ke jagatamAM parAdhInatA (parAdhInapaNuM, bIjAnA tAbe rahevApaNuM) e pratyakSa (dekhAya evo) naraka che (narakanI vedanA jevuM che) ema vAraMvAra pikAre che, te pachI A khujalI (caLa, kharaja) nA jevA viSaye paNa strIne AdhIna rahelA che. (ane tethI ja te strI vilAsI paMDito pote strIne AdhIna thaI rahyA che.) te paMDita purUSa to te viSayane romAMcita zarIravALo thaye chatA (rAjI thaIne) kema choDatuM nathI ? 93 spaSTArtha-lekamAM kahevata ke "parAdhInane svane sukha nahiM" eTale parAdhIna manuSyane svapna paNa sukha hoya nahi, hAthIo hAvatane vaza thaI aMkuzanA ghA khame che, zikArIene vaza thayela siMha hariNa vigere pazuo pAMjarA vigeremAM pUrAvavuM vigere dukha bhogave che. sevake mAlikane AdhIna thaI aneka viTaMbanAone ane apamAnane sahana kare che, e rIte jagatamAM parAdhInatA pragaTa duH kha rUpa che, AtmA paNa karmane AdhIna thaI cAre gatimAM rakhaDe che,
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 [ zrI vijayapadmasUriSkRta devendro devaRddhine AdhIna khanI lAbha lAlacamAM ciMtAtura rahe che, cakravatIo cha khaMDa Rddhi vigerene AdhIna banI tenI vyavasthAmAM ciMtAtura rahe che, e rIte tattvadraSTie jotAM kharA tyAgI mahAtmAe sivAyanA lagabhaga badhAe sa'sArI thavA parAdhIna dazAne bhAgave che, tethI manadhAryuM kAma karI zakatA nathI ane svAdhInatAnA parama sukhane bhAgavI zakatA nathI, tethI jagatamAM paMDite kahe che ke parAdhInatA e pRthvI upara (jagatamAM) sAkSAt naraka che." nIti zAstramAM paNa kahyuM che ke jo na : ? paravazatA-parAdhInapaNuM e naraka che. ema vAraMvAra pAkAra karIne kahe che te paNa eja vidvAnA puna: strIne AdhIna ( strInA tAbedAra, gulAma ) banIne jANe mATe Ana Mda anubhavatA hAya tevA ADaMbara-DALa kare che. hajArA lAkanI sabhAmAM meATA mAnapAnathI zAstranA rahasyane saMbhaLAvanAra zAstrIjI thaIne te paMDitajI leAkanI AgaLa moTA rAjA jevA thaine mhAle che. parantu ghera jAya teA strInI AgaLa khakarI che. vAdIonI sabhAmAM moTA nyAyavAcaspati gaNAya che. ane vAda karavAmAM kaThaNu patthara jevA parantu gharamAM strInI AgaLa narama gheMsa jevA manI jAya che. vyAkaraNAcArye sabhAmAM vyAkaraNanA khaLathI bhinna bhinna akSaronI sadhi samAsa vigerenA prayAgA siddha karIne meTA moTA samAsAnta vAkayeAnI ganA kare, parantu gharamAM tA strI AgaLa ce' ke cuM na karI zake. rAjAdhirAja ( moTA rAjAe paNa) sabhAmAM mahArAjA mahArAjA kahevAya, paNa e ja rAjA rANInI AgaLa eka sAmAnya sipAi jeve
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 449 spabAtha sahita vairAgyazataka] banI jAya che. AnuM kAraNa zuM? kAraNa e ja ke pAMca IndriyanA viSayo ane temAM paNa khujalInI caLa sarakhe je sparzendriyane viSaya, tene atyaMta parAdhIna banelA e paMDita vigere badhA e viSayanI tRpti mATe strInI AgaLa dAsa-gulAma jevA parAdhIna banI jAya che. strI rAta kahe to rAta ne divasa kahe te divasa kahevA taiyAra thaI jAya che. tethI kavi kahe che ke jagatamAM je paMDite lekane ema upadeza Ape che ke parAdhInatA e khullI narakanI vedanA jevI che te ja paMDite viSayAdhIna banIne strInI parAdhInatA choDatA nathI ? choDatA nathI eTaluM ja nahi paraMtu ulaTA romAMcita dehavALA thaIne (harSa ghelA thaIne) strIonI parAdhInatAmAM ja rAta divasa mazagula banyA rahe che. A lekanuM rahasya e che ke mUrkha ja te strInI parAdhInatAmAM sapaDAI jAya e vAta saMbhavI zake che, paraMtu vidvA e to strInI parAdhInatAmAM na ja rahevuM eTale strIsaMga na kare. kAraNa ke kharI paMDitAI te ja kahevAya che, jene pAmIne bhavya chAnI viSaya kaSAya tarapha pravRtti dinapratidina echI ja thAya, ane aMte saMpUrNa rIte nivRtti mArgamAM paNa jarUra joDAya. viSaya kaSAyathI alaga rahenAra jIva cheDA zAstrIya jJAnane dhAraNa karato hoya, te paNa tatva daSTie te khare paMDita ja gaNAya. ane zAstranI meTI moTI vAto kare paNa pitAne temAMnuM karavAnuM kaMI nahi. AvA aMdhArAmAM athaDAnArA kahevAtA paMDita tatvadaSTie mU ziromaNi ja kahevAya. ghaNuM karIne bahula saMsArI
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4pa0 [ zrI vijayadrasUrikRtajIvane ja bheganA sAdhane vahAlA lAge che. keTalAka zubha saMskArI ane atimukta muni ane vajIsvAmI tathA hemacaMdrAcArya sUrijI mahArAjanI mAphaka bAlyavayamAM paNa bhAganA sAdhane lalacAvI zaktA nathI. bhara juvAna vayamAM zrI gurU mahArAjanA upadezathI bhoganA sAdhananI parAdhInatAne tilAMjalI ApanAra zrI zAlibhadra vijayazeTha vigere jANavA. teo samajatA hatA ke para vastunA mehathI jIvananI bhayaMkara kharAbI thAya che. A bInAne yAda rAkhIne blekamAM jaNAvelI parAdhInatAne tyAga karIne bhavya jIvoe pramAdane tyAga karavA pUrvaka parama ullAsathI mokSa mArganI ArAdhanA karIne mekSa padanA avyaya sukha meLavavA eja kharI paMDitAI che. 93 avataraNa have kavi A lekamAM hRdayamAM tatva rUpI dIvAne prakAza thAya tyAre pahelAM je rAgI hatuM e ja hRdaya yuvAvasthAnI lIlAne hasI kADhe che, te vAta jaNAve che - 3 3 4 1 7 8 6 5. tA evaitAH kuvalayadRzaH, saiSa kAlo vagaMta 11 12 9 10 14 13 12 15 stA evAMtaHzucivanabhuvaste vayaM te vayasyAH // 17 20 20 18 19 kiMtUdabhUtaH sa khalu hRdaye tattvadIpaprakAzo / 23 24 27 25 yenedAnIM hasati hRdayaM yauvanonmAdalIlAH // 94 //
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] sAva=teja tAH=A hradayadA =kamaLa sarakhA netravALI strIe maiM pateja A vALa=kALa, samaya vasaMta:=vasanta Rtu tava=te ja aMta =ma daratI vi=pavitra vanamukhya:=vananI bhUmie te sayaM=khame te ja te vacarcA: mitrA paNa teja che fotu=parantu = 456 mRtaH=utpanna thayeA che sa vastu=te ja hRdyu=manamAM, hradayamAM tattvaddIpaprajArA:-tattva rUpI dIvAnA prakAza, lAITa, jyAti cena=jethI jJAna =have, hamaNAM hRti=hase che sUrya-hRdaya, mana yauvana=yuvAnInA ummAhIjAH=unmAda (tAphAna, tAra) nI lIlA, bhAvilAsa kAI verAgI purUSanA hRdaya mAMhI prasaratA, tattva dIpa prakAza jyAre te samaya te khelatA; kamaLa jevA netravALI nAra tenI teja che, vasaMta Rtu paNa teja che vana bhUmie paNa teja che. 202 ne ame mitrA amArA je hatA te che. ane, paNa hAla tattvajJAna rUpI dvIpa prakAro cittane, tethI ja nAra vasaMta Adika sava jAdI bhAsatA, mAha rUpa aMdhakAra bhAge tattvadIpa prakArAtA. 293
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapArikRtaje juvAnI kAlamAM mada tehanI lIlA mane, pahelAM hadayamAM lAgatI vahAlI laIne mehane; jJAna tattvonuM thatAM tene hasIne kADhatuM, hRdaya mAruM svapnamAM paNa nA have temAM jatuM. 294 akSarArtha-kamaLa sarakhA netravALI te strIo tenI te ja che. vasanta Rtune kALa paNa ene e ja che, aMdarathI pavitra evI vanabhUmio paNa tenI te ja che, ane ame tathA amArA mitre paNa tenA te ja chIe, paraMtu atyAre kharekhara hRdayamAM te tatva rUpI dIvAne prakAza utpanna thaye (jhagamagI rahyo che. te (je) thI ja e hadaya have juvAnInI unmAda lIlAne (juvAnInA teramAM AvIne karelI kIDAone) hasI kADhe che. eTale tene tuccha ane nahi karavA lAyaka mAne che.) 94 spaSTArtha--kamaLanAM patranI jevA lAMbAM ane vizALa aMjana karelAM manahara netravALI, tema ja candra sarakhA mukhavALI, kamaLanI nALa sarakhI bhujAvALI ane siMha sarakhI pAtaLI keDavALI suMdara strIone jeI yuvAna purU nI juvAnI unmAde (tophAne caDhe che. kAma kIDA karavA tarapha derAya che) tathA vananI aMdaranA bhAgamAM vanaspati AdikathI pavitra evI vanabhUmiomAM rahelI latAo ke je vRkSone vIMTAyelI hoya che evAM latAyukta vRkSanI nikuMja paNa juvAna purUSanI juvAnIne unmAde caDhAve che, tathA aneka vanaspatione navA levAthI zubhAvanArI jUdI ane
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 453 jUdI jAtanAM phUlAne vikasvara karanArI vasanta Rtu pazu jIvAna kAmI janAnA yuvAna hRdayane unmAdI banAvI mUke che. e pramANe ekeka vastu jyAre ceAvanane unmAdI khanAve che te pachI je tevI strIo sAthe vananA nikuMjamAM vasanta RtumAM vihAra karatA hAya, tevA yuvAnanA yAvanane unmAdanI vAta ja zI karavI ? eTale e vakhate caiAvananI unmAda lIlAne pAra rahetA nathI. temaja sarakhI ummaranA yuvAna de!stadArA paNa vasanta RtumAM vana krIDA karatA hAya te vakhate paraspara aneka prakAranI hAMsI mazkarI karI uddhRta manI unmAdI lIlAo kare che, e unmAdanI lIlAomAM paNa uddhatAinuM mukhya kAraNa caDhatI juvAnI ja che. ane juvAnI e divAnI (kAma vAsanAthI mUDha banAvanArI) che, ene gaddhApacIsInA nAmathI paNa jagata eLakhe che. e gaddhApacIsI vakhate tattva jJAna vinAnA purUSAmAM vinaya nagnatA TharelatA gaMbhI25 sthiratA vigere uttama guNA lagAra paNa hAtA nathI, parantu tAchaDAI, ane abhimAna dAgraha vigere dA ghaNAM pramANamAM hoya che, eTale vAta vAtamAM magajanuM uzkerAi javuM, ane capaLatA aviveka vigere durguNAnA uchALA e caDhatI juvAnImAM vizeSe karIne hAya che. strIonI sAthe meAjazAkhamAM rahevuM ane vRddha purUSAne avagaNI pote mahA buddhivALA che evA DALa ne daMbha karavA e ajJAnatAthI bharelI bhara jIvAnInA ja unmAda che. AvI bhara jIvAnImAM paNa keTalAeka laghu kamI jIvA sadgurUne amRtamaya upadeza sAMbhaLIne mAnava jIvananuM rahasya samajatA thAya che. te avasare tattvajJAnane pAmelA te bhavya jIvAne e badhI
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 | zrI vijyaparikRtaunmAda lIlAo bhayaMkara durgaNa rUpe bhAse che, ane manamAM pazcAttApa kare che ke arere ame A zuM karyuM? kaI rIte A pApathI chUTIchuM. have ame te lIlAone (kIDAone svane paNa nahi cAhIe. kahevAnuM tAtparya e che ke sadugurUnA upadezathI jIvana tatvane samajelA vairAgyavaMta yuvAna bhavya pitAnI pahelAMnI (bhUta kAlamAM karelI) unmAda lIlAone pazcAttApa karatA kahe che ke kharekhara ! enI e ja strIo, e ja vasanta Rtu, e ja vanabhUmi ane e ja mitre enA e ja che, paraMtu have hRdayamAM tattvajJAna rUpa I vAne prakAza thavAthI te unmAdI lIlAo joIne amane bahuM ja hasavuM Ave che (te kalAone jotAM tiraskAra chUTe che ) ke aho! ame te vakhate kevA unmAdI hatA? A lekanuM rahasya e che ke, hRdayamAM tattvajJAna pragaTa thavAthI vaivanane unmAda eTale juvAnInA tophAne jarUra Apa Apa zamI jAya che. tattvadaSTinA prabhAve saMsAranA kAraNe paNa vairAgya upajAvI zake che. A bAbatamAM zrI upadeza prAsAdamAM 3rara mA vyAkhyAnamAM eka AcAryanuM daSTAMta jaNAvyuM che. te graMthamAMthI tene sAra grahaNa karIne bhavyajIe jIvAdi nava to jarUra bedha meLavavo joIe, ane te tane jANIne bheganA sAdhanene tyAga karIne nirmala mekSa mArganI ArAdhanA karI muktinA sukha meLavavA e ja mAnava jIdagI pAmyAnuM kharUM kartavya che. 94 avataraNa-have kavi A lekamAM praznottara rUpe deva gurU ane vijJAnanuM svarUpa jaNAve che -
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 2 1 3 5 * ko devo vItatamAH, kaH suguruH zuddhamArgasaMbhASI / ', 8 10 =kANu vaH=deva 9 vi parama vijJAna, svadIyazuLovijJAnam| 1 / ko cItatA:=ajJAna ane mAharUpa adhakAra rahita 6 suguru=uttama gurU zudghamArgasaMmAthI=zuddha mAnI prarUpaNA karanAra, zuddha mA 455 `gane samajAvanAra paramaM= 1/2STa vijJAna=uttama jJAna svIya-peAtAnA AtmAnA ja muLarovijJAna guNadekha jANavA te traNa prazna pUchIne kavi uttara dIe A leAkamAM, deva kANu ? na heAya rAga dveSa rUpa tama jemAM; kANu gurU ? sanmArga pAle je kahe te jANIe, kANu parama jJAna ? nija guNa dASa jethI jANIe. 25 akSarA --(1) prazna-deva kANu kahevAya ! uttara-rAga dveSa athavA ajJAna rUpI aMdhakAra (vinAnA) rahita je hAya te deva kahevAya. (2) prazna--sadgurU kANu kahevAya. ? uttara--dharmanA zuddha mArga kahenArA-samajAvanArA je hAya, te gurU kahevAya. (3) prazna--parama jJAna karyuM?
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 [ zrI vijayapadhasUrikRta uttara-je (jJAna) thI pitAnA ja AtmAnA guNa deSa jANavAmAM Ave te uttama jJAna kahevAya. 5 spaSTArtha--A lekamAM kavi uttama deva uttama gurU ane uttama jJAnanuM svarUpa kahe che. tyAM rAga dveSa kodha mAna mAyA lebha ajJAna vigere 18 deSa rahita je AtmA hAya te ja sudeva kahevAya. rAga dveSa vigere doSa mehanIya karmanA udayathI hoya che. tene saMpUrNa kSaya thAya tyAre ja AtmA vItarAga dazAne prApta kare (maLa) che, ne tyAra bAda jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya tathA antarAya e traNa karmane saMpUrNa kSaya thatAM AtmA kevaLajJAnI kevaLadarzanI ane ananta dAnAdi labdhivALe ane ananta vIryavALo thAya che. kevaLajJAna ane kevaLadarzanathI kevaLajJAnI AtmA sarva sacarAcara jagatane jANe che ne sAkSAt dekhe che jagatamAM e kaI padArtha ke padArthanA guNa paryAya ke kiyA nathI jene kevalI paramAtmA na jANe ekeka padArthanA anaMta anaMta guNa tathA traNe kALanA ananta ananta paryAya eka ja samayamAM athavA dareka samaye jANe che dekhe che. tyAra bAda nAmakarma getrikarma vedanIya karma ane AyuSya karma e cArene saMpUrNa kSaya thatAM eja kevalI bhagavAna nirvANa padane pAmIne paramAtmapada eTale siddha svarUpane meLave che, tyAM arUpI agurulaghu anaMta sukha ane akSaya sthiti (sAdi anaMta sthiti) vALA thAya che. tyAMthI te siddha pharIthI saMsAramAM utpanna thatA nathI, kAraNa ke saMsAramAM utpanna thavAnuM kAraNa karma che tene temaNe sarvathA kSaya karyo che. evA zrI siddha
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 457 paramAtmA athavA saMsAramAM vartatA zrI kevalI bhagavaMta e eja sudeva kahevAya che. temAM nirvANuM nahi pAmatA sudhI saMsAramAM vatA zrI kevalI bhagavaMta arihaMta deva kahevAya che. ane nirvANa pAmyA bAda siddhi gatimAM va tA kevalI bhagavatA siddha paramAtmA kahevAya che. e pramANe jaina darzanamAM sudevanuM svarUpa kahyuM che. ane anya darzanamAM te| mahAdeva vigere devAnA je caritra kahyAM che te caritrAmAM evuM paramAtma svarUpa lagAra paNa dekhAtuM nathI. prathama tA te ( anya devA ) saMsAramAM mahAmAhinI rUpa strIne ja tyAga karI zakayA nathI tA bIjI sAmAnya rAgadazAonA tyAga zuM karI zake ? mahAdevane pArvatI, brahmAne sAvitrI, viSNune lakSmI vagere strIo che, te evA devA sudeva kema kahevAya ? chatAM jagatamAM ghaNAe leAka mahAdevanA svarUpathI ajANa hAvAthI mahAdeva vigerene paramAtmA rUpa mAne che. vaLI anya zAstronA paricayathI jANI zakAya che ke brahmA tA jagatane manAve che viSNu jagatanuM rakSaNa kare che ane mahAdeva jagatanA saMhAra kare che tA rAta divasa evI khaTapaTamAM parAvAyalA devAne paramAtma svarUpavALA sudeva kai rIte kahI zakAya ? tatvathI vicArIe teA je AtmA nirajana nirAkAra jagatanI mAyA jALathI mukta zatru para dveSa na rAkhe ne bhakta para rAma paNa na rAkhe, zatrunA nAza kare nahi ne bhaktane tAravAnI IcchA kare nahi teja sudeva athavA paramAtmA kahI zakAya. ahIM zrI tIrthaMkarAdi tAraka mahApurUSAnA dRSTAMtA vicAravA. tathA je muni mahAtmAe pAMca mahAvrata pALatA DhAya, te
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 [ zrI vijayapadhdhasUrikRtasAthe jJAnAcAra darzanAcAra cAtriAcAra tamAcAra ane vIryAcAra e pAMca AcArane paNa pALatA hoya, pAMca IndriyanuM damana karatA hoya, cAra kaSAyane ghaTADatA hoya, pAMca samiti ne traNa guptivALA haya, strI dhana dhAnya kaMcana Adi parigraha, rahita hoya, zAstranA jJAnI hoya, ane jagatanA jIne dharmopadeza ApI saMsAra baMdhanamAMthI mukta karatA hoya evA sAdhuo teja sugurU kahevAya. paraMtu strI rAkhatA hoya, dhana rAkhatA hoya, jagatanI mAyA jALamAM guMthAyelA hoya, dhAgAderA jaMtara maMtara vigere vidyAothI lekane chetaratA hoya tevA veSadhArI sAdhuo sugurU kahevAya ja nahi. paraMtu kugurU kahevAya. ahIM pradezI rAjAne khUjhavanAra zrI kezI gaNadhara vigerenI bInA vicAravI. tathA je jJAnathI pitAne AtmA ane zarIra alaga alaga samajAtAM hoya, Atma svarUpa je karmothI avarAI gayuM che te karmone nAza karavAno upAya jANavAmAM Avato hoya, jagatanA nava tattvamAM vizvAsa besata hoya, kAyAnI mAyAmAM tallIna na thavAtuM hoya, vairAgya bhAvanA jAgrata thatI hoya, heya padArtho heyapaNe ane upAdeya padArtho upAdeyapaNe samajAtA hoya, vinaya viveka namratA udAratA gaMbhIratA sthiratA samadaSTi vigere aneka saghUNe je jJAnathI vikAsa pAmatA hoya athavA vikAsa pAmyA hoya ane zAstronuM samyaga rahasya samajAtuM hoya temaja paryate paramAtmapada ApavAmAM je jJAna samartha hoya teja jJAna parama jJAna kahevAya che. kriyAvALuM ja jJAna mekSane ApI zake che. paNa ekalA jJAnathI mekSa maLe ja nahi.
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 459 A bInAne lakSyamAM rAkhIne ja kavirAje zAna ema kahyuM nathI paNa "vijJAna" ema kahyuM che. A rIte jJAna kriyAnI madadathI ja anaMtA jI muktipadane pAmyA che, mahAvideha kSetramAM pAme che, ane kevalI paNe vicaratI anupamAdevI vigere bhavya jIve bhaviSyamAM paNa siddhipadane pAmaze. A bInAne yAda rAkhIne bhavya jIvAe sudeva sugurUnI bhakti karIne parama vijJAna svarUpa kevalajJAna meLavIne siddhipada meLavavuM joIe. teja durlabha mAnava janma pAmIne karavA. lAyaka kharUM kartavya che. mAnavajIvananI durlabhatA samajAvavAne mATe jarUrI cullaka vigere daza daSTAMtanI bInA zrI dezanAcitAmaNInA pahelA bhAgamAM vistArathI jaNAvI che. 95 avataraNu-have kavi A lokamAM manuSya bhava rUpI ( dANAne samUha kupAvamAM rahyo hoya te sIjhe zI rIte te vAta be rIte ghaTAvIne jaNAve che - yatkAruNyahiraNyajaM na na ca yatsanmArgatAmrodbhavaM / 10 8 9 13 7 11 12 no yatsaMyamalohajanma na ca yatsaMtoSamRtsnAmayam / / 15 16 17 ( 15 yadyogyaM na tapovidhAnadahanajvAlAvalItejasAM / 23 24 22 21 18 19 20 siddhiM yAti kathaM nRdhAnyanikarastasminkupAtre sthitaH | 16 .
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijyapadharitathat je (pAtra) rahanavATAveTI=agninI v=dayA rUpI javALAonA samUhanA divya-senAnuM baneluM tenAM tejane na=nathI riddhisidhdhi, mekSa, sIjhavuM, na ca ane nathI raMdhAine taiyAra thavuM sabhA-uttama mArga rUpI yAti=pAme tAtrovaM tAMbAnuM baneluM ja kevI rIte no nathI kR=manuSyanA janma rUpI, saMcamo saMyama rUpI manuSya rUpI lehanuM baneluM dhAnya dhAnyane saMtoSaHsaMtoSa rUpI nira=samUha kRmidaM mATInuM baneluM tasmin te thar coghaM=je (sthApana karavA) | pAtra=nAlAyaka jIvamAM, kharAba gya vAsaNamAM tavidhAna tapa karavA rUpa sthita raheze je kupAtra nathI baneluM jIvadayA kaMcana taNuM, sanmArga rUpa tAMbA taNuM nA tema saMcama lehanuM saMtoSa rUpa mATI taNuM nA je pAtra banela che, tapa rUpa agni mAMhI mUkavAne na lAyaka jeha che. 296 tevA kupAtra viSe rahela vRbhava dhAnya samUha A, siddhine kima pAmaze? narabhava dIe sukha siddhinA; jima kupAtre dhAnya rAMdhyuM te kadI sIjhe nahI, Ima kupAtra manuSya siddhi sukhabharI pAse nahI. 297
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ spabAtha sahita vairAgyazataka] 411 satpAtrane satpAtratA karUNAdi sadaguNathI male, guNavaMta te virala jagamAM jehathI vAMchita phale; muni anAthI tehavA zreNika nRpati pratibaddhatA, sAdhatA cAritra raMge muktinA sukha pAmatA. ra98 akSarArtha-je kupAtra (kharAba manuSya ane kharAba vAsaNa) dayA rUpI senAnuM baneluM nathI, ane sanmArga rUpI trAMbAnuM ghaDeluM (baneluM) nathI, ane saMyama rUpI lehanuM paNuM baneluM nathI, tema ja saMtoSa rUpI mATInuM baneluM nathI, tema ja je tapazcaryAnI sAdhanA karavA) rUpa agninI javALAonA tejane lAyaka nathI (eTale tapazcaryA rUpa agnine tApa khamI zake evuM nathI, to tevA kupA tramAM bhavya manuSya (cha) rUpI dANAne samUha siddha zAM rIte thAya (athavA caDhe-sIjhe zI rIte ?) eTale kupAtramAM jema dhAnya na raMdhAya tema kupAtra (abhavya vigere durgaNI manuSya) mAM mukti paNa na hoya. 96 spaSTArtha-A lekamAM kavie kupAtra manuSyane kupAtra sAthe eTale kharAba vAsaNa sAthe [kuM=kharAba pAtra vAsaNa e artha pramANe kharAba ( phUTelA kAcA) vAsaNa sAthe ] sarakhAvyA che, te A pramANe-je vAsaNa senAnuM trAMbAnuM ke lekhaMDanuM athavA mATInuM paNa baneluM nathI tevuM lAkaDAM vigerenuM je vAsaNa temAM raMdhAya nahiM, kAraNa ke rAMdhavA mATenuM vAsaNa dhAtunuM athavA mATInuM hoya to temAM pANI ane anAja nAkhI cUlA upara caDhAvAya, ne e dhAtu athavA
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 [ zrI vijayapadhdhasUrikRtamATI agnine tApa khamI (sahI=sahana karI) zake che tethI agnithI tapAvIne emAM nAkheluM anAja rAMdhI zakAya, paratu kalAI jevI kAcI dhAtunuM vAsaNa cUlA para mUkayuM hoya to vAsaNa pote ja ogaLIne rasa thaI jAya ane emAM nAkhelA dANuM paNa agnimAM paDIne baLI jAya, ane je lAkaDAnuM vAsaNa hoya te te vAsaNa baLIne rAkha thaI jAya ane temAM nAkhelA dANA paNa agnimAM bhasma (khAkha) thaI jAya, tethI anAjane sIjhavavA (rAMdhIne khAvA lAyaka banAvavAnI) bAbatamAM kalAInAM ane lAkaDAnAM vAsaNa kupAtra kahevAya che. AvA kupAtramAM jema anAjanA dANu sIjhe (ca) nahiM tema dayA sanmArga sAdhanA saMyama saMtoSa tapa vigere saguNe rahita kupAtra jIva paNa sojhe nahiM eTale siddha thAya nahiM. zrI jainendra pravacanamAM dayA guNavALA cha senAnA vAsaNa jevA kahyA che, mokSa mArga rU5 sanmArge cAlanArA jIvo trAMbAnA vAsaNa jevA kahyA che, nirmala saMyamavaMta che lokhaMDanA vAsaNa jevA kahyA che. ane saMtoSa guNavALA cha mATInA vAsaNa jevA kahyA che. tethI e sonuM vigere dhAtuonAM ane mATInAM vAsaNa jema cUlAnI agnine khamI zake che, paraMtu kalAI vigere ane koi vigerenA vAsaNanI peThe ogaLI ke baLI jatAM nathI tema e dayA vigere guNavALA bhavya jo tapazcaryAnI sAdhanA rUpa agnine tApa khamI zake che, tethI te tapazcaryA rUpa agnimAM pite ogaLatA ke baLatA nathI, paraMtu karma rUpI pANIne bALI manuSya bhavarUpI dANA
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 463 athavA peAtAnA nirmala jJAna darzana cAritra vigere ghaNAM AtmaguNu rUpI dANAone pakavI siddha ( taiyAra ) kara ( meAkSanA sukha dai zake evA kare) che, eTale dayA vigere guNeAne dhAraNa karanArA supAtra jIve upara jaNAvyA mujakha kramasara mAkSanA sukha jarUra meLave che. guNu vinAnuM mAnava jIvana ke|i paNa upamAne lAyaka che ja nahi eTale tevuM jIvana pazu karatAM paNa halaku jIvana gaNAya che. vizeSa zrI upadeza prAsAdanA 233 mA vyAkhyAnamAMthI jANavuM. A AAkanu rahasya e che ke kupAtramAM eTale agnithI maLI jAya tevA vAsaNamAM jema raMdhAya nahiM ( anAja sIjhe nahiM) tema krupAtra (nirguNI ) jIvAne muktinA sukha paNa na maLe. mATe mukti padma jevuM paramAnaMda pada pAmavAne mATe bhavya jIvAe dayA mArgAnusAritA mekSa mArganI sAdhanA sayama saMtASa ne tapazcaryA vigere sankriyAonuM ArAdhana karavuM joie, ane evI uttama kriyAnI parama ullAsathI ArAdhanA karavAthI bhavya jIvA siddhi padane pAme che, huM jIva! kavie A leAkamAM jaNAvelA sadguNlRAnI sAdhanA karIne tuM meAkSanA sukha meLavavAne jaladI taiyAra thaje. ATalI hade AvyA pachI viSaya kaSAya rUpI kADhavamAM paDI rahevuM e zuM vyAjabI kahevAya ? AvI vicAraNA supAtra manukaiA ja karI zake che. khIjAene svapne paNa mAnava jIagIne sala karavAnA sa`kalpa thatA nathI. 96 avataraNa--have kavi A leAkamAM koI jIve A manuSya janma phegaTa gumAvye te saMbadhamAM praznottara rUpe upadeza kare che--
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUriSkRta 1 2 4 3 6 7 5 thereajIva ! huM zruNu vacaH zraddhAsti cetkathyatAM / 14 12 13 9 11 10 prAptaM ! kiMcana satphalaM bhavamahATavyAM tvayA bhrAmyatA // 44 1520 21 17 19 16 18 22 23 bhrAtarnaiva tathAvidhaM kimapi tannirvANadaM tarhi kiM / 25 26 24 27 28 29 30 zUnyaM pazyasi paMguvannanugataM nopakrame tiSThati // 97 // che modAdata nIva !=mAhathI huNAelA (mAhane vaza 5DelA) hai jIva ! OM=DhA, kAi khelAve tyAre e, hA ema paNa kheAlAya che thai=sAMbhaLa vAcana zraddhA zraddhA, vizvAsa arfea=, 814 cetajo jhacchatAM=kahA prAsaM=prApta karyuM", meLavyuM jina=kai paNa satpaM=uttama phaLa, zubha phaLa mana=bhava rUpI mahAdavyAM=mATI aTavImAM, moTA jaMgalamAM tva=te grAmyatA=bhamatAM grAtaH=he bhAI ! saiva nahi ja tAvidha tathA prakAranuM nivi=ka paNa sat=te nirNanuM=meAkSane denAra tAMda tA f=kema gamyuM=nAgaDha paryAta=jIe che taMtuva=pAMgaLAnI mAphaka nanu=nizraye karIne, nakkI. pataM=gayuM maiM=na upame=udyamamAM tita rahe che, varte che
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] AtmahitanI sAdhanA jIva eka bhUlyo mehathI, tehane vairAgya vAsita purUSa pUche premathI; he mehathI ja haNAyelA jIva! jIva kahe zuM che kaho, purUSa bele kaMI kahuM chuM jIva kahe che kahA. ra98 purUSa pUche bhava svarUpa A aTavI mAMhI bhaTakatA, te meLavyuM zuM? zreSTha phaLa jIva bolate hita cAhatA he bhAI! mArA muktidAyaka meLavyuM kaMI meM nathI, purUSa pUche bhAnahIna thaIzuM juve che AMkhathI. 299 jIva kahe zarUAtathI ja huM pAMgaLA pere cale, tiNa kAMI sUjhatuM nA mane A janma phogaTa vahI gayo; he jIva! tArUM tema na bane te pramANe cAlaje, apramAdI mokSa sAdhana pUrNa raMge sAdhaje. 300 akSarArtha-(1) keIrAgya vaMta purUSa kaI jIvane pUche che ke, he mehathI haNAyelI jIva! jIva-e zuM kaho che ? (2) purUSa-je tane mArAmAM vizvAsa AvatuM hoya te eka vacana sAMbhaLa. jIva-kahe. (3) purUSa-te A bhava rUpI jaMgalamAM bhamatAM mekSa ApanArI kaI vastu (jJAnAdi traNanI sAdhanA) meLavI? (karI che?). jIva-he bhAI jenAthI mokSa maLe evI kaI paNa vastu (dharmAnuSThAnanI sAdhanA) meM meLavI nathI. (karI nathI) (1) purUSa-tyAre tuM zUnya thaIne zuM joyA kare che? jIva-he bhAI! huM pratha 30
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 [ zrI vijayapadmasUriSkRta mathI ja pAMgaLAnI mAphaka cAlyA chuM tethI kaMi paNa udya mamAM rahyA (karI zakatA) nathI, tethI kaMi sUjhatuM nathI ke have zu karavuM, eTale meM A rIte AkhA manuSya bhava phogaTa ( nakAmA ) gumAvyeA che. 97 spaSTA --A mlAkamAM keAi vairAgyavaMta purUSe ( AgaLa kahevAze evA ) pUchelA praznonA uttara ApanAra jIva kahe che ke huM A manuSya bhavamAM pAMgaLAnI mAphka vahyAM chu eTale pAMgaLA mANasa jema kai cAlI zake nahiM tema huM pazu pramAda viSaya kaSAyAdinA paravazapaNAthI dharmAMnA kAmamAM pAMgaLA jevA thaI gayA. jethI dharma mAga mAM cAlavAnA udyama karI zakayA nathI tethI have zuM karavuM tenI kaMI sUjha paDatI nathI, are re ! meM manuSya bhava pheAgaTa gumAvyA. A uttaranA sAra e che ke sa`sAramAM mahAn du bha manuSya bhava prApta thayA, ane jJAna dana cAritra rUpI meAkSa mAne A manuSya bhavamAM ja sAdhI zakAya che chatAM paNa mAha mUDha saMsArI jIvA viSaya kaSAyane AdhIna thai ne evA pAMgaLA khanI jAya che ke jemAMthI eka DagaluM paNa AgaLa khasI zakatA nathI, eTale kaMi paNa parama pavitra zrI jinadharmanI ArAdhanA karI zakatA nathI. pAMce indriyAnA viSaya sukhanAM sAdhanA meLavavAne mATe te te jIvAnA paga jANe lAkhaMDanA hAya tevA majabUta thaI jAya che. ane zarIra paNa jANe leADhA jevuM kaThIna heAya tema teo deza paradezamAM doDAdoDa karI mUke che. ghaDI paNa japIne besatA nathI, lAgelA thAkanI paNa bilakula
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 467 darakAra karatA nathI. ane unhALAnA AkarA tApa, zIyALAnI AkarI TADha ane cemAsAnI zaradI hasate meDhe sahana kare che. paraMtu jyAre nirmala jJAna darzana cAritranI ArAdhanA karavA mATe zrI gurU mahArAja vigere vaDIlo taraphathI kahevAmAM Ave to mAruM zarIra kaSTa sahana karI zake evuM nathI, mana ThekANe nathI vigere ghaNuM bahAnA batAvIne bacAva kare che. kadAca teo dhArmika anuSThAnamAM (pauSadha pUjA upadhAna dezavirati sarvavirati vigerene sAdhavAmAM) lajajAdikathI joDAya to gaLIyA baLadanI mAphaka DhIlA thaI jAya che, veTha karavA jevuM kare che, ane jarA jarAmAM thAkI jAya che. e pramANe zrI jina dharmanI ArAdhanA karavAmAM be page jANe apaMga hoya evA pAMgaLA jevA banI jAya che, ane tethI moTA punyanA udaye maLelo manuSya bhava viSaya kaSAyAdi pApa karmanI sevanAmAM phegaTa hArI jAya che. A lokanuM rahasya e che ke A manuSya bhava pAmIne bhavya jIvoe dharmanI ArAdhanA karavA mAM pAMgaLA jevA na banavuM joIe, paNa dharmanI sAdhanA karatI vakhate pramAdane dUra karIne parama ullAsathI prayatna kare joIe. jethI chevaTe AThe karmo dUra thatAM muktinA padanA zAzvatA sukha jarUra pAmI zakAya che. jema auSadha kaDavuM lAgyA chatAM paNa roga nivAraNa mATe mane kamane pIvuM ja joIe tema du:kha bhegavavA rUpa bhAva remane utAravA mATe (naSTa karavA mATe) bIna samajaNathI dhArmika anuSThAne kadAca kaDavAM lAge te paNa sAvadhAna banIne dhama kriyA karavAne abhyAsa jarUra paDe joIe, ema abhyAse
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 [ zrI vijyapadhasUrikRtaabhyAse kaI vakhate paNa yathArtha vidhi pUrvaka sAtvikI deva pUjA vigere dhArmika sAdhanAnI parama ullAsathI sevanA karavAne prasaMga maLe che, ane anukrame mekSa padane paNuM pAmI zakAya che. A rIte vartanArA bhavya jIvo ja mAnava bhavane saphala karI zake che. A bInAne yAda rAkhIne bhavya jIvoe parama ullAsathI zrI jene zAsananI ArAdhanA karIne mAnava janma saphala kare. ahIM daSTAMta tarIke vipAka sUtranA duHkha vipAka zrutaskaMdhamAM jaNAvelI jarUrI kathAo vicAravI. ane mAnava janmane phala karanArA subAhu kumAra vigerenA daSTAMte (je sukha vipAkamAM jaNAvyA che te) paNa jarUra vicAravA. te zrI upadeza prAsAda vigeremAM vistArathI jaNAvyA che. 98 avataraNa-have kavi A lekamAM manuSyapaNuM sarakhuM hovA chatAM saguNa vaDe ane durgaNa vaDe anukrame sajajana manuSyamAM ane durjana manuSyamAM taphAvata paDe che te vAta jaNAve che - zauklye haMsabakoTayoH sati same yadvadgatAvantaraM / / ( 10 8 8 14 13 12. kASNye kokilakAkayoH kila yathA bhedo bhRzaM bhASite // - 16 17 15 19 21 20 hemaharidrayorapi yathA mUlye vibhinnaarghtaa| mAnuSye sadRze tathAryakhalayordUra vibhedo guNaiH // 18 //
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] zauye zukala va mAM, saphedAImAM daMtavo thoDasa ane agalAmAM sati=hAte te samai=samAnatA, sarakhAmaNuM caMdra jema tau=gatimAM, cAlamAM anta=kka, taphAvata, jUdAza -=kRSNatAmAM, kALAzamAM bri=avazya, jarUra thA=jema mek=bheda, taphAvata sugaM=NA matte kheAlavAmAM daityu=pILAzamAM 469 hemandriyoH=suvaNa mAM ane haLadara (e khe) mAM avi=paNa yathA=jema mUtyu=mUlyamAM, kiMmatamAM vimisAdhatA=jUdI jUdI kiMmata vALA, mAMdhA sAMdhA (che) manuSya =manuSya paNuM daze=sarakhu hAvA chatAM paNu tathA tevI rIte Aryalayo:=A (sajjana) ane dunamAM sUra=dhaNA ja vimeva=tradhAre bheda, phaka, jUdAI guguNA vaDe haMsa ne agalA viSe dheALAza sarakhI hAya che, paNa gatimAM bheda kAyala kAka sarakhA hoya che; dekhAvamAM paNa vacana mAMhI bheda cAkhkhA heAya che, haLadara ane seAnA viSe sarakhAmaNI raMge ja che. 301 paNa taphAvata mUlyamAM tevIja rIte sajjane, dune paNa narapaNuM dekhAya sarakhuM AMkhane; guNa aNuthI bheda puSkala sajjane sadguNa ghaNA, dune dugu Nu ghaNAM A pharaka samajo vijanA ! 302
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470. [ zrI vijyapadhasUrikRtaAtma hitakara saguNAne pAmavAne sarjana, sevavA hita kAmIe tajavA niraMtara jaMne; baka kAka haLadara jehavA che dujena tima sajajana, haMsa koyala kaMcanAdika jehavA guNa dhe ghaNe. 303 akSarArtha-jema haMsa ane bagalo e bene che varNa sarakhe che te paNa temanI cAlamAM taphAvata che, temaja keyala ane kAgaDo kALA varNamAM sarakhA che te paNa temanI vANImAM taphAvata che, tema ja sonuM ane haLadara e be pILA raMgathI (pILAzanI apekSAe) sarakhA che te paNa te benI kiMmatamAM meMghA seMghAne taphAvata che te pramANe sajajanamAM ane durjanamAM manuSyapaNuM che ke sarakhuM che paratu sadguNathI ane durguNathI me taphAvata jANa. 98 spaSTArtha--A lekamAM kavie daSTAMta daIne sajajanamAM ane durjanamAM taphAvata jaNAvyuM che. ane te taphAvata jaNAvavA haMsa ane bagalA vigerenI bInA jaNAvI che. te A pramANe- jema haMsa dhaLA varNane che tema bagale paNa dheLA varNane che tethI raMgamAM banne sarakhA che, paraMtu raMgamAM sarakhA hevAthI svabhAvamAM paNa eka sarakhA hoya che ema nathI, kAraNa ke haMsano svabhAva metI vigerene khAvAne che tyAre bagalAne svabhAva mAchalAM khAvAnuM che, te paNa pANInA kinAre dhyAnI RSinI mAphaka kapaTI banIne hAlyA
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] 471 cAlyA vinA sthira rahe che. eTale jANe dhyAnI banI gayo hoya te DoLa karIne jyAM mAchaluM pAse AvyuM ke turta cAMca mArIne uMcakI le che, tethI ja lokamAM paNa beTI Izvara bhaktivALA Thaga bhakta jane bagadhyAnI sarakhA kahevAya che. kAraNa ke mAchalAM levAne mATe bagale jema mAyAvI dhyAna kare che tema Thaga bhakto paNa mAyAvI dhyAna kare che, Izvara bhaktinA bahAne jagatamAM bhakta kahevaDAvI aneka bheLA janene Thage che mATe evA Thaga bhakate te bagalA sarakhA hevAthI durjana che. ane haMse jema metI vigere padArthone uttama AhAra kare che ane uttama svabhAvavALA hoya che tethI uttama pakSI gaNAya che. tema sajajane paNa sAtvika pramANe peta AhAra vihAra kare che. ane uttama svabhAvavALA hoya che. tethI teo haMsanA jevA kahevAya che. vaLI cAlamAM paNa taphAvata e che ke jema haMsanI cAla-gati maMda maMda-dhIrI ane malapatI hoya che, ane bagalAnI cAla ThekaDA mAratI kaDhaMgI hoya che, te pramANe uttama manuSyanI cAla AcAra athavA vartana uttama hoya che, ane bagalAnI cAla jevI durjananI cAla eTale AcAra athavA vartana vAMku hoya che. tathA haMsanI zakita dUdha ane pANI jUdAM pADavAnI hoya che kAraNa ke tenI jIbhamAM khaTAza hoya che. tema sajajanenI buddhi satya svarUpane ane asatya svarUpane yathArtha jANavAmAM vivekavALI hoya che, ane jema bagalAmAM tevI
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 [ zrI vijayapadmasUriSkRta kita nathI, tevI rIte dunAmAM paNa satya svarUpane ane asatya svarUpane yathArtha jANavAnI athavA heya vastune ane upAdeya vastune jANavAnI zakti nathI; mATe dunA khamalA sarakhA avivekI jANavA. e pramANe huMsa ane khagale dekhAvamAM jo ke dheALA heAvAthI eka sarakhA che, parantu tenI cAla AhAra ane zita athavA svabhAva jUdA hAya che tema sajjana ane duna dekhAvamAM te eka saramA manuSya ja che parantu bannenAM vANI vartana vagere alaga alaga hAya che, tethI e be jUdA gaNAya che. tathA kAyala ane kAgaDA ragamAM kALA hAvAthI dekhAvamAM lagabhaga sarakhA che te paNa vANIthI jUdA che, kAraNa ke kAyalanA svara paMcama svaranA nAmathI oLakhAya che, ane te ghaNA mIThA ( sAMbhaLavAmAM kAnane game evA ) lAge che. vasanta RtumAM AMkhAnA mera khAine puSTa khanelI kAyala AMkhAnI DALa upara besIne jyAre muhU kuhU karIne TahukArA kare che tyAre raste janArA vaTemArguone tenA TahukArAthI bahu ja AnaMda thAya che te badhAe jANe che. ane kAga DAnA kA kA karatA svara evA karkaza ane na game evA lAge che ke je leAkane ghaNA aprIya (sAMbhaLavA na game evA) lAge che. tema sajjana ane duna manuSya dekhAvamAM sarakhA che te paNa sajjaneAnI vANI mIThI madhura khapa pUratI ane parane hitakArI hAya che tyAre durjanAnI vANI kaDavI tADI krodhAdi vikAravALI mAyAvI ane pramANa
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka] - 473 vinAnI tathA paranuM ahita karanArI hoya che. e rIte sajajana ane durjana vANuthI judA paDatA che. jethI sajajanane vANImAM koyalanA jevo kahyA che ane durjanane kAgaDAnA jevo kahyA che. tathA senuM ane haLadara e bane pILA raMgavALAM hevAthI dekhAvamAM je ke sarakhAM che, te paNa senuM tejavaMta bhAre nakkara ane bIjAM aneka suMdara guNothI ghaNuM kiMmatI che, ke jenA eka rUpIAbhAranA vIsathI pIstAlIsa rUpIA upaje che. tathA sonAmAM ATha guNe rahelA che. te bIjI AvRttinI zrAvaka dharma jAgarikAmAM jaNAvyA che. ane haLadara nisteja halakI picI ane senAnA jevA suMdara guNa vALI hatI nathI tethI eka rUpiAnI ATha zera jeTalI sastI maLe che. tema sajajana ane durjana manuSya dekhAvamAM eka sarakhA che te paNa sajajane sonA sarakhA kimatI saguNa vALA hoya che ane jene duSTa svabhAvavALA havAthI haLadaranA jevA hoya che, tethI bane jUdA che. e pramANe A lekamAM traNe upamAomAM raMganI samAnatA chatAM gati vigere guNethI jUdAza jaNAvIne sajajanane ane durjanane bheda (pharaka) jaNAvyuM che, A bInAne yAda rAkhIne bhavya jIvoe sajanatAne dhAraNa karavI, tevA purUSanA mArge cAlIne AtmAne nirmala banAvo. 98 avataraNa--have kavi A lekamAM kaI vairAgyavaMta purUSa (jemAM pite paNa AvI jAya, evA) vairAgyavaMta
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 [ zrI vijyapadyasUrikApurUnI pAse hAva bhAva karatI strIne uddezIne kevI zIkhAmaNa Ape che, te vAta jaNAve che-- tvadRSTipAtanihatAH khalu te'nya eva / dhairyavrataM sutanu ye parimArjayanti // 13 10 12 anye tvamI shucivivekpvitrcittaa14 17 18 statkiM viDaMbayasi ! manmathavibhramaiH svam // 99 // tihArI 3 =bIjA daSTipati-daSTi paDavAthI, najarathI =vaLI, paraMtu (kaTAkSathI) 31mI =A nitA =haNAyelA zuttiviveva=pavitra vivekathI zukanizcaye pavitravattA =pavitra citta te te purUSo jeonuM anya gva bIjA ja che tatva=te (ema samajaje) vivaNikavi banA pamADe che, caitrataM dhIratA, dhIraja dukhI kare che sutanu=he suMdara aMgavALI strI | kathivizva =kAmadevanA je je purUSo vilAsa vaDe, judA judA mAnti sApha kare che, hAvabhAva vaDe cheDI de che, tajI de che | sva=patAne, tuM tArA AtmAne)
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ spArtha sahita vairAgyazataka ] huM nAra ! amane kAmaceSTAe ja mAha pamADavA, tu cahe jAdA ja amane vara vivekI jANavA; dIla pavitra thayA amArA te viveka pratApathI, tArA vilAsa taNI asara amane thavAnI raja nathI. 304 475 tArA kaTAkSa svarUpa mANe je thayA ghAyala narA, dhairya vratane chaDanArA teDu khIjA gAbharA; nA ame tevA samajaje Ama karavu' vyartha che, rAga kAraNa bhAga jANI dharma karavA ucita che. 305 akSarA --hai suMdara zarIravALI strI ! je purUSA hArI vAMkI draSTi paDavAthI eTale kaTAkSathI haNAyA chatA zrIratAne khAi bese che te purUSA tA bIjA ja samajavA. ane ujaJaLa vivekathI jemanuM mana pavitra thayeluM che te ame jUdA ja-khojA ja chIe, tethI kAmadevanA vilAseA (hAva bhAva) vigerethI tuM thArA AtmAne phegaDha-nAhaka zA mATe duHkhI kare che ? 99 spaSTA --ekaMdara daSTie purUSAnA rUpa karatAM strIonuM rUpa suMdara hAya che te kAraNathI athavA strI vilAsI janAne strIonuM zarIra sudara ja lAge che te kAraNathI ahi' strIne uddezIne jItanu !=huM su Mdara zarIravALI strI ! ema kahyuM che. tethI jeenuM citta zuddha viveka rUpa jaLathI pavitra thayela che evA kAi vairAgyavaMta purUSA evI suMdara
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 476 [ zrI vijayapadhasUrikRtazarIravALI strIne saMbodhIne kahe che ke-he suMdara aMgavALI rasI ! hArI vAMkI daSTi rUpa kaTAkSothI jenA kALajAM tuM vIMdhI nAkhe che, ane cittamAM khaLabhaLATa (kAmavAsanAnuM tophAna) macAvI mUke che, temaja jemanA dhIratA guNane bhagADI daIne adhIrA ne AkaLA banAvI de che te kAcA hRdayavALA ane kAyara purUSe te bIjA ja che, ema tuM nakakI samajI leje. ame tevA nathI. kAraNa ke jeonAM hRdaya viveka rUpI jaLathI zuddha thayAM nathI, paraMtu avivekathI kALAM meza jevAM malina banI gayAM che tevA malina cittavALA purUSo ja hAra kaTAkSothI viMdhAya che, khaLabhaLe che ane tArA prema mATe adhIrA banI jAya che. paraMtu ame tevA kAyara ane kAcA hRdayavALA nathI ke jethI vhArAM kaTAkSa amArA manane jarA paNa asara karI zake. harAM kaTAkSonI vAta te dUra rahI paraMtu e kaTAkSo sAthe te game teTalAM prema vacane ane hAva bhAva vigere vilAsothI amane tAbe karavA kadAca IcchatI hoya to paNa ame tyAre AdhIna banIe ke adhIrA banIe ke lebhAI jaIe evA nathI, ema tuM nathI samajI leje. kAraNa ke zrI jinezvara paramAtmA pratyenI acala zraddhA rUpa samyakatvathI ane zrI sadgurU pAse zravaNa karelA e ja paramAtmAnA Agama vacanathI ame jagatanuM ane strInI mAyA jALanuM svarUpa jANyuM che, ane te jANavAthI amArA hRdayamAM hitAhitane tathA pAdeyane jANyA che, ane jANIne hitamAM pravRtti ane ahitathI nivRtti karavA rUpa tathA heyathI nivRtti ane upAdeyane
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka] 477 AdaravAnI pravRtti rUpa viveka pragaTa thayela che. te evA viveka rUpI jaLathI zuddha thayelA amArA hRdayamAM hAra kaTAkSa ke prema vacane zuM asara karI zake ema che. eTale amane tenI asara lagAra paNa thavAnI ja nathI. mATe he suMdara aMgavALI strI! tuM amArA tarapha kaTAkSe pheMkavAne phegaTa prayatna karI tArA AtmAne nakAmI viTaMbanA zA mATe pamADe che? kAraNa ke amAre mATe (amane vaza karavA mATe) tyAre kaMI paNa udyama saphaLa thavAnuM nathI te pachI phigaTa udyama zA mATe kare! A lekanuM rahasya e che ke purUSanA hRdayamAM prema upajAvavAnA strIonA prayatna avivekI janenI AgaLa ja saphaLa nIvaDe che (meha upajAvanArA thAya che.) paraMtu vivekI janene kaMI paNa asara karI zaktA nathI, mATe strIne mehamAM nahi phasAvavAnI IcchAvALA bhavya jIe zrI zrutajJAnanA baLa vaDe hRdayamAM viveka guNa prakaTAve joIe. A viveka zrI gurUmahArAjanA upadezane sAMbhaLa vAthI prakaTa thAya che. A viveka guNathI bhega tRSNane gulAmaDI banAvI, nIDarapaNe mokSa mArgane sAdhIne muktinA sukha meLavavA. e ja kharUM kartavya che. ahIM strInA kaTAkSamAM phasAelA araNika muni, naMdiSeNa muni, zrIsthUlibhadra mahArAjanA gurUbhAI siMhanI guphAmAM comAsuM rahenArA ane yUlibhadrajInI IrSothI kezA vezyAne tyAM comAsuM karavA janAra muni vigere jANavA ane te strIonA kaTA
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 [[ zrI vijayapadhdhasUrikRtakSethI nahi muMjhAelA zeTha sudarzana mahAbala kumAra vigere jANavA. 99 avataraNa-have kavi A lekamAM evo divasa kayAre Avaze ke je divase mArA para mukti rUpI strInI daSTi paDe! AvA pitAno mane ratha jaNAve che - saMpatsyate mama kadAcana tadinaM kiN| 1 14 15 sadhyAnarUDhamanasaH satataM bhaveyuH // 10 11 AnaMdabiMduvizadAni sudhAmayAni / 8 12 13 yatrekSitAni mayi muktimRgekSaNAyAH // 100 // saMgha prApta thaze, Avaze | vijJAna-nirmaLa, svaccha, mama=sAro cekhA vAvana=kyAreka koI dina diiete divasa JthAmAni amRtamaya, amRtanA viM=zuM jevA mIThAM rasthAna-uttama dhyAnamAM ==je divase - tamana=caDhelA manavALA kSitAni=daSTie, najara satataM nirantara, vAraMvAra magu hoya, thAya, paDe mari=mArA para sAvaMtu AnaMdanAM biMduo kutti mukti rUpI jevA | mukSiNAyA=strInA
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] kAI vairAgI purUSa mukti ramaNIne cAhatA, ima vicAre zreSTha zukala dhyAnamAM ArehatA; kacAreka zuM te dina lahIza huM sita kaMTAkSa sudhA samA, AnaMda biMdu vimala kaTAkSo mukti strInA managamA. 306 479 " muja upara paDatA rahe je divasamAM tyAre ja dhanya peAtAne gaNIza kavinA varAzayane kahyuM; mukti ramaNI jehane dekhe pravara te jANavA, je dine joze ja kacAre huM lahIza dIna ehavA. 307 akSarA :--uttama dhyAnamAM ArUDha thayela evA mArA kayAreya (kAi paNa kAle) zuM evA te divasa Avaze ? athavA mArA evA divasa* kayAre Avaze ? ke je divase mArA upara mukti rUpa strInI Ana MdanAM hiMdue vaDe niLa amRtanI (amRta jevI ) dRSTie nirantara paDe, arthAt mukti rUpI zrI mhArA sAmu ja joyA kare. 100 spaSTA --kAi vairAgyavaMta bhavya jIva (athavA kavirAja pAte) peAtAnA manamAM evI bhAvanA bhAve che ke mArA evA pavitra divasa kayAre Avaze ke je divase mukti rUpI strInI draSTi (najara) mArA upara vAravAra paDaze. (paDayA kare; eTale mArI sAmu ja vAraMvAra joyA kare.) e mukti rUpa strInI dRSTie kevI che ? te kahe che ke e
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 480 [ zrI vijayapadmasUriSkRta dRSTie amRtamaya che, kAraNa ke amRta eTale jenAthI maraNa na thAya te padArtha. e laukika artha pramANe paNa e dRSTie je jIva upara paDI hAya tenuM janma maraNu thatuM nathI ( eTale tene janma maraNu karavA paDatA nathI) mATe e STie amRtamaya che. eTale je jIva mutirUpa strIne vare eTale mukitapada pAme tenAM janma jarA ane maraNu sathA nAza pAme che, eTale tenI ananta ( jene cheDA dekhAtA nathI evA ) bhavanI khadhI rakhaDapaTTI TaLI jAya che. tenA tamAma karmanA kSaya thaI jAya che, ane tevA bhavya jIvA peAtAnA nirmala saMpUrNa svAbhAvika jJAna darzana cAritra vigere guNAne pragaTa karI paramAtmapadane pAme che. vaLI e amRtASTione granthakAra kavirAje AnaMdanAM khie vadhu nirmaLa athavA ujjavaLa kahI che tenuM kAraNa e che ke amRtarasanAM biMdu (TIpAMe) jema nirmaLa ane ujjavaLa (zveta prakAzavALA) hAya che, tema mukita strInI amRta draSTi paNa tevI ja che. eTale muktipadanI prApti parama nija guNu ramaNutAnA AnaMdarasanAM hiMduevALI che, temaja te dRSTie ujvala eTale parama prakAza rUpa che, kAraNa ke muktipadane pAmelA jIva AtmAnA sahajAnaMda (svAbhAvika parama AnaMda) rUpa rasanA anubhava kare che, peAtAnA anaMta jJAna vaDe sa jagatanA traNe kALanA sarva bhAvane (tamAma khInAne) jANe che, nija guNumAM ramaNutA kare che, ane tethI te mukata jIvA ( siddha paramAtmA ) parama AnaMdavALA parama sukhI DAya che. temaja kevaLajJAna rUpI teja vaDe sarva padAni prakAzita
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ spA sahita vairAgyazataka ] 481 pragaTa kare (jaNAve) che mATe ujjavaLa che, athavA sakadmala rahita svarUpavALA heAvAthI te nirmaLa kahevAya che. A zlekamAM "mArA upara mukita rUpI strInI amRtaDhaSTie kyAre paDe ? *' e bhAvanAnuM tAtparya "huM mukitapada kayAre pAsuM ? ''e ja che. kAraNa ke muktine strInI upamA vyavahAra STie ja ApI che, paNa mukti e kAi strI nathI. vairAgyavaMta bhavya jIvA mAkSa padane pamADanArI jUdA jUdA prakAranI bhAvanAo A pramANe bhAve che.---- sh huM jinezvara deva ! huM vanamAM rahyo hAu te vakhate mArI manevRtti (mananA zubha vicAro) paramAtmarUpa dhyeyamAM nizcala banI gai hAya, mArA avidyA mada rAga vigere AMtara zatrue zAMta thai gayA haiAya, ane mArI tamAma IndriyA nirvikAra dazAne pAmI hAya, tathA mArA hRdayamAM bInasamajaNune pedA karanAra ajJAna rUpa aMdhakAra lagAra paNa na rahyo hAya, ane nimala jJAna rUpI sUryanA kiraNa! jhagamagI rahyA hAya, anukrame mane paramAnaMda svarUpa prApta thayuM heya, AvI parama zAMtimaya sthitine pAmelA evA mane vananA krura pazue paNa zAMta anIne kyAre joze ? 1 sUraprabha AcAya paNa AvI bhAvanA bhAve che ke hu prabhu ! hArA siddhAntanA uttama jJAna vaDe nirmaLa evI vANI rUpa dayA vaDe huM rAga dveSa vigere bhAva ragAne krUra karI meAkSa mAne anukULa ( pamADanArI ) evI nizcala 31
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 [ zrI vijayaparikRtasamAdhi rUpa lakSmIne kayAre pAmIza (huM cAhuM chuM ke ApanA pasAyathI A sevakane tevI uttama samAdhi maLe )2 he prabhu! hemAtI rAga vigere AhutionuM vAraMvAra bhakSaNa karatA evA dhyAna rUpI agninI sAkSIe zarIrane paNa nAza thayA bAda pAchaLa AvanArI (tarata pragaTa thanArI) kevalajJAna rUpI lakSamIne huM kayAre varIza? (pAmIza) eTale rAgAdikano kSaya thayA bAda mane ApanA pasAyathI kevalajJAna kyAre thaze? 3 kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUri mahArAja paNa gazAstramAM jaNAve che ke huM vanane viSe padmAsane beThele houM te vakhate mArA khoLAmAM nAnAM nAnAM haraNIyAM kUdakA mAratAM hAya AvI sthitivALA mArA meMDhAne mRganA TeLAnA adhipatio (moTA mRga kayAre suMghaze? ane huM te vakhate samAdhithI lagAra paNa calAyamAna thAuM nahiM e vakhata (samaya) kayAre Avaze. 4 eka bAju zatru ubhe heya ne bIjI bAju mitra ubhe heya A baMnemAM (1) ane eka bAju ghAsa hoya ane bIjI bAju ratnane Dhagalo hoya te bemAM (2), eka bAju sonuM hoya ne bIjI bAju patthara paDyo hoya te bemAM (3), tathA mekSamAM ane saMsAramAM (4) paNa huM samadaSTi vALo-samabhAva vALo kyAre thaIza. 5 zAsanaprabhAvaka mahAmaMtrI zrI vastupALe paNa prabhu devanI AgaLa A pramANe bhAvanA bhAvI che ke he zrI
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- -- spadArtha sahita vairAgyazataka ] 43 AdIzvara prabhu! huM zrI zatruMjaya girirAjanI guphAmAM beTho houM te vakhate je (mana) mAM saMsAra rUpI kedakhAnAmAMthI chUTavAnI uttama bhAvanA rUpI amRtane dhodha-pravAha vaheto hAya, svapane paNa akartavya (pApa) ne karanArI IcchA na ja thatI heya, vidyAmada vigere deze lagAra paNa hoya nahi, AvI mananI nirmala dazAne pAmIne zukala dhyAnanA prabhAve ghAtI karmone haThAvIne huM kevalI svarUpane jyAre pAmIza? he mArA nAtha ! huM giranAra parvatanI suMdara guphAnA khuNAmAM padmAsane besIne ( arthAta guphAmAM gIzvarane lAyaka Asane besIne ) ane pratyAhAra eTale Idriyone zabdAdimAMthI pAchI kheMcI levA rUpa tyAga vRttine dhAraNa karIne, tathA jUdI jUdI jAtanA vicAre rUpI kalela vaDe capaLa evA mArA manane vaza rAkhIne candrakiraNenA prakAza maMDala jevI kAntivALA tathA nirmala jJAna rUpa parama AnaMdanI umio vaDe (taraMge vaDe) zobhAyamAna evA Apane hAthamAM rahelA svaccha pANI mAphaka pratyakSa A AMkhe kayAre joIza? (eTale huM Apane sAkSAt kyAre joIza?) 6 tathA bhartuharie paNa A pramANe bhAvanAnA vicAro jaNAvyA che ke huM gaMgA nadInA kAMThe himAlaya parvatanA jevI sapheda zilA upara padmAsana vALIne beThele che. tathA brahmajJAnane (paramAtma svarUpane pAmavAne) abhyAsa karIne ganidrAne (samAdhithI nidrAvALI sthitinA jevA svarUpane) pAmuM AvA zubha avasare vRddha hariNe niHzaMka (bhaya
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 [ zrI vijayapadhasUrikRtarahita paNe ) mArA zarIrane pitAnA ziMgaDAM khaMjavAlI khaMjavAlIne bahu rAjI thAya, mAro A zubha divasa kyAre Avaze ? 7 : vaLI sarvasva tyAga karIne atyaMta dayA guNane dhAraNa karIne ane gurUe kahelA uttama kiyA sahita tatva jJAnanuM ja zaraNuM laIne pavitra araNyamAM rahelA evA ame udaya pAmelA zarada RtunA candravALI rAtrinA TAIme uttama tyAga dharmane dhAraNa karavAthI thatA lAne vAraMvAra yAda karIne paramAtma guNanuM smaraNa karIne mAnava jIvananA uttama phalarUpa parama padane jyAre pAmIzuM ? 8 A pramANe graMthakAra kavirAje paNa vairAgyavaMta bhavya ivene bhAvavA (vicAravA) lAyaka suMdara bhAvanA darzAvI (jaNAvI) che. athavA A granthakartA kavi pote ja A lekamAM kahelI bhAvanA bhAve che. ahIM bhavya chAe bharata mahArAjA kUrmaputra vigere puNyazAlI jInA daSTAMte vicArIne nirmala bhAva pUrvaka dAnAdi dharmanI sAdhanA karIne pitAnA AtmAne siddha svarUpa jarUra banAva joIe. e paNa jarUra yAda rAkhavuM joIe. nirmala bhAvanA bhAvavAnA kAlamAM paNa nirmala darzana vigere traNenI sAdhanA jarUra hoya ja che, te vinA siddhinA sukha maLI zake ja nahi, ane e ja paddhatie anaMtA zrI bharata mahArAjAdi pUjya purUSanI mukti thaI che, thAya che, ane thaze. ekalI bhAvanAthI ISTa kAryanI siddhi thAya ja nahi e A lekanuM
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ spadArtha sahita vairAgyazataka] - 485 kharUM rahasya che. zrI bharata mahArAjAnI vizeSa bInA zrI bhAvanA kalpalatAmAM tathA zrI dezanA ciMtAmaNInA pahelA bhAgamAM jaNAvI che. nakalI bhAvanAthI kevuM kharAba phala maLe che te upara prabhune mukuTa rasAvavAmAM karakasara karanAra ane sInuM ghareNuM samuM karAvavAmAM udAratA vAparanAra zeThanuM ane taMduliyA majyanuM daSTAMta prasiddha che. 100 avataraNa--have kavi A mAM sarasvatI kevA purUSane potAnI meLe siddha (prasana) thAya te vAta jaNAve che - lalitaM satyasaMyuktaM, suvyaktaM satataM mitam / 1 8 7 9 11 12 10 ye vadanti sadA teSAM, svayaMsidhdhaiva bhAratI // 101 // ataM suMdara hatyidyuvati sAcA suthArta ati spaSTa satataM=haMmezAM, dararoja mitaekhapa pUratA, jarUrI 2=je purUSa ttivacana bole che savA=haMmezAM teva=te purUSone svayaMsiddha gvasvataH siha, pitAnI meLe ja siddha (pra sanna) thayela che mA sarasvatI madhura sAcA alpa cokhA vacana jeo bolatA, temane siddha thAya pote zAradA mRta saMmatA,
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486 [ zrI vijayaSadmasukRita AvA janAnI upara hAve sanIja prasannatA, Azcarya zuM tyAM zAradAnI jeha heAya prasannatA. 308 akSarA --je puchyA rhaMmezAM su Mdara satya yukta (sAcAM ) ati spaSTa ane jarUra jeTalA ja vacana khAle che te purUSAne sarasvatI peAtAnI meLe siddha ( prasanna ) thayelI ja che ema jANavuM. 101 spaSTA granthakartA kavi A aAkamAM satya khela nAra bhavya purUSanuM mAhAtmya jaNAve che, satyavAdI purUSA jagatamAM sarva janane vhAlA lAge che eTaluM ja nahi parantu devAne paNa vhAlA lAge che juo satyatAnA prabhAve ja vasu rAjAnuM siMhAsana addhara rahetu hatu, te kAraNathI ahiM satya khelanArAne siddha sarasvatI purUSa eTale sara svatInA varadAna vALA mahA paMDita purUSA kahyA che, jemane sarasvatI devI siddha ( prasanna ) thai hAya te purUSo mahA paMDita ane che. kaThInatA bharelA samati tarka, syAdvAdanAkara, aSTasahasrI vigere zAstronA kharA rahasyAne samaje che, mATe ja te satya khelanArA bhavya jIveA zAstranA kharA rahasyane samajAvI zake che. eka jaNu pAMDita hAya, paNa te jo asatyavAdI hAyatA tevA paDita karatAM bhale bIjo jIva zAstranA jANakAra pa MDita na hAya parantu satyavAdI hAya te te kharA paDita gaNAya che. vaLI satya khelavAmAM je sAttvika guNa joie te sAttvika guNu satyavAdImAM kharAkhara hAya che ja. kAraNa ke satyavAdamAM ( sAcuM khelavAmAM ) aneka
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 487 upasargonA sa'bhava che te sarva upasargo jItavA jeTalu sAmarthya prApta thayuM hAya, teA ja satya vacana khAlI zakAya che. zrI kAlikAcA ne rAjAe yajJanuM phaLa pUchyuM te vakhate satyavAdI zrI kAlikAcArye niCyatA pUrvaka naraka gati rUpa phaLa kahyuM. e vakhate sAdhAraNa dhairya vALA purUSa tA rAjAne ThIka lAge tevA ja uttara Apata, parantu kAlikAcA atizaya sattva guNuvALA hatA tethI rAjAnA bhayanI apekSA rAkhyA vinA niCcapaNe je satya vAta hatI te ja jaNAvI. enA ja viparIta udAharaNamAM vasurAjA pAte rAjA hatA tA paNa gurUnA dIkarA parvatanI dAkSiNyatA sAcavavAne nArada ane patanA vAda ( jhagaDA ) mAM ajA zabdanA artha traNa varSanI jUnI DAMgara che ema pAte jANe che teA paNu ajA zabdanA artha parvata je rIte vidyArthI one bhaNAvatA hatA te rIte bakarAe evA karyAM, te ja vakhate vasurAjA mahu ja herAna thai gayA. A uparathI samajI zakAya che ke satya bAlavAmAM dhIratA ane sattva guNu aDaga rIte rAkhavA paDe che. vaLI satya vacana te kahevAya ke je vacana dekhItI rIte satya hAya, parantu mukti mArganuM vidhAtaka ( Atmahitane bagADanArU') hAya teA te (vacana) sAcuM chatAM paNa kharI rIte jUThu ja kahevAya che, kANA mANasane kANA kahevA e satya nahiM paNa asatya che, kAraNa ke e aprIya veNu che. mATe kevaLa satya nahiM, parantu te vacana bIjAne suMdara ane madhura lAge evuM hAvuM joie, tema ja geALa gALa ( e
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 [ zrI vijayendrasUrikRtaabhiprAya vALuM, jema navA revadratta AvuM) nahiM paNa spaSTa hovuM joIe. kAraNa ke geLA geLa vacana dviarthI hovAthI belanAra pitAnA managamatA arthamAM laI jAya che ane tethI evuM geLa meLa belanAro mANasa hAmAM ubhA rahelA sarala jIne Thage che. mATe satyavAdI purUSo evAM mAyAvI geLa goLa vacane bele ja nahiM, paraMtu sTAmA mANase jevI rIte kahela vacananA bhAvArthane samajI zake te rIte eka ja bhAvArthavALAM spaSTa vacane bole che. temaja satyavAdI purUSa jarUra karatAM vadhAre paDatA veNa bolatA nathI, paraMtu je artha samajAvavAnuM che, te artha pUratAM jarUrI vacane ja bese che. kAraNa ke bahu bolavAthI jUThAM veNa belavAne prasaMga Ave che ane lekamAM paNa te "lava lava karanArA' gaNAya che ane dhIre dhIre evA vAcAlapaNu (bahu bolApaNA) thI jUThuM bolatAM bolatAM teo labADIyA tarIke prasiddha thAya che, mATe satyavAdI purUSa jeTalI hakIkata banI hoya teTalI ja kahe che, paraMtu bIjuM vadhAre DahApaNuM hAMkatA nathI. evA madhura hita karanArA spaSTa ane pramANasara sAcAM vacane bolanAra satyavAdI purUSe vAraMvAra dhanyavAdane pAtra che ane evA satyavAdI purU ja temane jANe sarasvatI siddha thaI hoya tevA kharA mahA paMDita bane che. e pramANe A lekamAM granthakartAe satya vacananuM mahA jaNAvyuM. hariNa A raste thaIne gayA che, ema muni jANe che. te paNa pUchanAra zikArIne te bInA jaNAvatA nathI. mana rahe che. je jaNAve te hari
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 49 NunA prANa jAya che, te vAtane lakSyamAM rAkhIne ja te muni mAna dhAraNa kare che. vizeSa mInA upadeza prAsAdamAM jaNAvI che. Anu rahasya e che ke je vacana bAlavAthI kAinA jAna jatA hAya, teA te vacana sAcuM hoya chatAM khe!lAya ja nahi. zrI zAMtinAtha prabhunA samayamAM thayelA harizcaMdra rAjAe kaivala satyanI ja khAtara kevA kevA vikaTa du:kheA bhAgavyA che? AvA duHkhanA prasaMge paNa satyane jALavanArA te rAjAnI vizeSa mInA tenA caritramAMthI jAguvI. A vAtane lakSyamAM rAkhIne bhanya jIvAe sAcu khelavAnI Teva pADavI joie. ane satya vacana khelavA sivAyanA khIjA paNu sadguNNAnI sevanA karIne siddha svarUpane meLavavuM. e ja kharU kanya che. 101 avataraNa--huve kavi A chellA zleAkamAM peAtAnA paricaya (ALakhANu) ApIne A graMthane pUrA kare che- k ha 1 ra siktaH zrIjinavallabhasya suguroH zAntopadezAmRtaiH / 6 re 7 1 zrImannAgapure cakAra sadanaM zrIneminAthasya yaH // 11 12 13 10 14 15 zreSThizrIdhanadeva ityabhidhayA khyAtazca tasyAMgajaH / 18 19 11 17 padmAnaMdazataM vyadhatta sudhiyAmAnaMdasaMpattaye // 102 // vitta siMcAyelA zrIjhinavaSTamasya=zrI jina vallabha nAmanA sunui:=uttama gurU mahArAjanA zAnta=zAntivALA 3pa-upadeza rUpI
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ 490 [ zrI vijayapadyasUrikataa =amRta vaDe madha nAmathI zrImakazrI racA =prasiddhine pAmelo nAgapu =nAgapura nagaramAM raca=temanA vara=aMdhAvatA hatA. caMpA =putra (pAnaMda kavi) naM=sthAna, daherAsara zrI neminAtha zrI neminAtha vmAnaMdraza=100 kavALuM bhagavaMtanuM padmAnaMda nAmanuM zataka ca=je. kathadhatta banAvatA hatA di=zeTha suvighAM uttama buddhivALA paMDita zrIdhanava:=zrI dhanadeva purUSone dati e pramANenA mAnaMpatta khUza karavA mATe gurUrAja zrI jinavallabhe zubha zAMta upadezAmRta, siMcita karyo che jene zrI nAgapuramAM bahumate zrI neminAtha jinezanuM maMdira karAve che ane, te zeTha zrI dhanadeva AvA nAmathI bhe khyAtine. 309 tArA padmAnaMda nAma prasiddha putra hata kavi, paMDitene khuza karavA kAja teNe kRti navI; heze banAvI nAma padmAnaMdazata se lekanuM, vairAgya zataka ghaNAM kahe te nAma para A graMthanuM. 310 akSarAtha-zrI jinavallabha nAmanA sadgurUnA zAnta upadeza rUpI amRta vaDe siMcAyelA je zreSThio (zeThe) zrI nAgapura nAmanA nagaramAM zrI neminAtha bhagavaMtanuM deha
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTA sahita vairAgyazataka ] 491. rAsara adhAvyuM hatuM te zeTha zrI dhanadevanA prasiddha putra zrI padmAnaMda kavie zreSTha buddhimAna purUSAne AnaMda ApavA mATe A padmAnaMda zataka ( vairAgya zataka) nAmanA graMtha anAnyeA che. 102 spaSTA padmAna kavie A chellA zleAkamAM peAtAnA pitAe karela satkArya ne jaNAvIne peAtAnI oLakhANu ApI che. A graMthanuM kavie 'padmAnaMda zataka 'nAma rAkhyuM che. pazu vairAgya zatakanA nAmathI bahu ja prasiddha che. ghaNAM kavijanAe racelAM vairAgyazataka graMthAmAM A vairAgyazataka bahu ja suMdara ane AdhadAyaka che. sA zlAkanI aMdara suMdara bhASAmAM jaina zailIne lakSyamAM rAkhIne mahu ja sArA upadeza ApyA che. A kAvya kaTTara adhamI jIvAnA hRdayane paNa dharma vAsita jarUra kare che, ema huM khAtrI pUrvaka kahuM chuM. A irAdAthI meM vidyArthione vizeSa anukUla paDe te tarapha vadhAre lakSya rAkhyu che. vizeSa mInA prastAvanAmAMthI jANavI. e pramANe A graMthanI (1) zabdArtha . (2) harigIta dAkhaddha gujarAtI TIkA. (3) akSarA . (4) ane spaSTAthanI racanA karavAmAM apa Adha upayAga rahitapaNu vigere kAraNeAthI kai bhUlacUka thaI hAya, tenI zrI sAMdhanI sAkSIe mAI mAgu chu. tapAgacchAdhipati zAsana samrAT sUricakra cakravatti jagadgurU mArA AtmAddhAraka paramApakArI zirAmaNi parama pUjya parama kRpAlu paramagurU AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA caraNu kiMkara vinayANu vijayapadmasUrie ziSya muni zrIlakSmIprabha vijaya
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492 [ zrI vijayapadmasUriSkRta vigere ziSyAnI ane jainapurI rAjanagara (amadAvAda) nA rahIza deva gurU dharmAnurAgI zrAvaka saMghavI zeTha mANekalAla manasukhabhAI bhagubhAi. zeTha - bhagubhAi cunIlAla sutarIyA, (zeTha. cunIlAla khuzAlabhAi sutarIyAvALA ) zeTha cImanabhAI lAlabhAi, ( zeTha hIrAcaMda ratanacaMda vALA ) zera dalAla jesIgabhAi kAlIdAsa vigere zrI saMdhanI vinatithI vikrama saMvata 1997 nA aSADa sudi cAthanA divase parameApakArI parama kRpAlu zrI gurU mahArAja AcArya varya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA pasAyathI gujarAtanA pATanagara amadAvAdamAM parama ullAsathI A zrIpadmAnaMda zataka (vairAgya zataka ) nA (1) zabdArtha, (2) chaMdobaddha gujarAtI TIkA, (3) akSarA, (4) spaSTAnI racanA karI. bhavya jIvA A graMthane bhaNIne, bhaNAvIne, vAMcIne, peAtAnuM jIvana nirmala banAvI siddha svarUpane pAme. A graMthanA spaSTAdinI racanAnA lAbha rUpe huM eja cAhuM chuM ke tamAma sa'sArI jIvA vibhAva dazAne dUra karI saMpUrNa nija guNu ramaNutAnA apUrva AnaMdane anubhavIne svaparatAraka bane. 102 avataraNu--A vairAgya zatakane vAMcIne khUza thayelA eka kavi A graMthanI khAkhatamAM A pramANe . pAtAnA abhiprAya jaNAve che-- 11 12 15 13 14 saMpUrNendumukhImukhe na ca na ca zvatAMzuviMbodaye / 19 16 17 20 18 zrIkhaMDadravalepane na ca na ca drAkSArasAsvAdane //
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTAtha sahita vairAgyazataka ] 8 10 1 24 21 23 22 23 25 26 AnaMdaH sa sakhe ! na ca kvacidasau kiM bhuuribhirbhaassitaiH| padmAnaMdazate zrute kila mayA yaH svAditaH svecchayA // 103 // upUjunuSImukhe AkhA caMdra- - ra te mAnA jevA meMDhAvALI strInA jANe!=he mitra! mukhamAM kavita=keI paNa ThekANe va=nathI =A ra=ane liM- tAMzurvivo caMdra maMDalanA mUrNima=paNuM udayamAM, ( ugelA caMdrane mASitai =belavAthI jovAmAM ) padmAva=padmAnaMda zataka zrIhadane pravAhI sukhaDanuM kRttei sAMbhaLe chate vilepana karavAmAM brisTa=nizcaya karIne (ce paDavAmAM) mA=meM drAkSAsArvatridrAkSane rasa cAkhavAmAM sthAti =cAkhyo, meLavyo gA =harSa chayA-pitAnI marajI pramANe he mitra! padmAnaMda kRta vairAgya zataka zravaNathI, je lahyo AnaMda ugatA caMdranA bibe nathI; pUrNa caMdramukhI ramaNInA vadanamAM drava sukhaDanA, na vilepane te mAnyo AsvAdamAM drAkSA taNA. 311 ca=je
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ 494. [[ zrI vijyapadhasUrikRtazuM kahuM bahu? kAvya A bahu vAMcavAthI gura kane, hadayamAM vairAgya jAme tema kAma vikArane jhaTa haThAvI zakAya vAcaka pAmatA zubha jIvanane, mAMsa viSTA dArUthI paNa nIca gaNatA mohane. 312 zrotA vicAre ima arere ! duSTa viSaya kaSAyathI, jIdagI barabAda kIdhI saMga tajazuM AjathI; jina dharmane ArAdhazuM mitrI pramukha zubha bhAvanA, bhAvatA zIla pAlazuM raMgI thaI tapa dAnanA. 313 trASinaMda nidhi zazi mAna varSa janma divase neminA, zrI rAjanagare pada pasAye nemi sUri gurUrAjanA padrasUri cunIlAla suta bhagubhAI sutarIyA taNI, vijJaptithI harigIta chede rjarI TIkA taNa. 314 racanA kare prabhunI kane yAce kSamA bhUla cUkanI, bhavya jIvo! A bhaNIne zuddhi kare AtmanI; anyane paNa zuddha kare dharmi guNa anumodaje, jina zAsane nizcala rahIne te bhAbhava cAhaje. 315 akSarArtha-he mitra! A padmAnaMda zatakane (vairAgya zatakane) sAMbhaLIne meM marajI pramANe apUrva AnaMda meLavyo che, te A (te) AnaMda (huM mAnuM chuM ke) caMdramAnA jevA mukhavALI strInA mukhamAM nathI ane ugatA caMdra maMDa- LamAM (tene jovAmAM) paNa tevo AnaMda maLato nathI. e
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTArtha sahita vairAgyazataka ] 485 pramANe sukhaDanA rasane copaDavAmAM (zarIre lagAvavAmAM) tathA drAkSanA rasane cAkhavAmAM, are kaI paNa ThekANe (te AnaMda) maLatuM nathI. ema huM khAtrI pUrvaka TUMkAmAM mArA vicAre jaNAvuM chuM. A bAbatamAM vadhAre kahevAthI zuM? 103 spaSTArtha-kAvyanI kIMmata AMkavAmAM kavi ja samartha hoya che. temAM paNa madhyastha dRSTithI ane kAvya racanAnA talasparzI anubhavavALA ane guNagrAhI parIkSaka kavio duniyAmAM viralA ja hoya che. sAcA kaviomAM uttama guNa e he joIe ke dareka kAvyane madhyastha guNa daSTithI tapAsavuM ghaTe (Ie) A guNa kalikAla sarvajJa AcArya mahArAja zrI hemacaMdra sUrIzvarajImAM hatuM. eka vakhata A sUrijI mahArAja prabhudevanI AgaLa stuti karatAM zrAvaka dhanapAla kavie banAvelA ke bole che. A sAMbhaLIne rAjA kumArapAle gurU mahArAjane pUchyuM ke ApazrIjI zrAvakanA banAvelA prabhunI stutinA loke kema bolo cho? A praznanA javAbamAM AcArya deve jaNAvyuM ke A leke belavAmAM lagAra paNa vAMdho nathI. kAraNa ke temAM rahelI zabdanI ane arthanI suMdaratA bahu ja AnaMdane Ape che. prabhu guNamAM AtmAne lIna kare che, yathArtha prabhunuM svarUpa yAda karAve che, vibhAva dazAne dUra karIne nija guNa ramaNatAne vadhAre che. A bIna mAMthI samajavAnuM maLe che ke pUjya zrI AcArya devanI mAphaka kAvyamAMthI guNa grahaNa kare joIe. te pramANe eka kavi A vairAgya zatakanI kIMmata AMkIne A pramANe pitAnA mitrane kahe che. je kahe che te bInA
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtaakSarArthamAM spaSTa jaNAvI che. tenuM rahasya e che ke duni cAnA kSaNika padArthanA mehamAM phasAelA saMsArI jIvemAMnA keTalAeka ja strInuM mukha jovAmAM kharo AnaMda mAne che. keTalAeka ja ugatA caMdramAne jovAmAM ane keTalAeka jIve sukhaDane zarIra upara paDavAmAM tathA keTalAeka drAkSane khAvAmAM kharo AnaMda mAne che. paNa tevI mAnyatA kevala meha ane ajJAnathI bharelI che, mATe ja te beTI che. kharI bI e che ke A vairAgyazatakanA sAMbhaLavAthI (bhaNavAthI, vAMcavAthI) je apUrva anahada AnaMda thAya che, te AnaMda A zlokamAM jaNAvelA cAra padArthothI bIlakula thato ja nathI. A bAbatamAM vadhAre kahevAnI jarUrI yAta che ja nahi. A bInAne lakSyamAM rAkhIne bhavya jIvoe kharA zatruone ane kalyANakArI sAdhanene oLakhavA mATe ane pitAnA mAnava jIvanane nirmala banAvavA mATe zrI siMdUra prakaraNa vigerenI mAphaka A kAvyane jarUra abhyAsa kare ja joIe temAM jaNAvelI bInAnuM rahasya hadayamAM utArIne viveka daSTithI apramatta bhAve parama kalAsathI mokSa mArganI sAtvikI ArAdhanA karavI ane bIjA bhavya jIne karavA preraNA karavI, te pramANe karanAranI anumodanA karavI. ema karavAthI muktinA avyAbAdha sukha jarUra maLI zake che. 103 che kavi zrIpadmAnaMda kRta vairAgyazatake samApta
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ sugrahita nAmadheya-paramapakArI paramagurUAcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvara vinecANu vijayasUripraNetA zrI che viMzatisthAnaka pradIpikA siri saMkhesarapAsaM-vaMdiya gururAyaNemisaripayaM // vIsaiThANavihANa-ppaIviyaM kuNami seaDhaM // 1 // parama tAraka devAdhideva zrI tIrthaMkara prabhue bhavya janA kalyANane mATe cAra prakArano dharma prarUpe che. (jaNAvyuM che). te A pramANe- 1 dAnadharma, 2 zIladharma, 3 tapasyAdharma, 4 bhAvanAdharma. temAM dAna, zIla ane bhAvanAnuM svarUpa zrI upadeza taraMgiNa vigere ghaNuM graMthamAM vistArathI samajAvyuM che. tapasyA dharmanuM ane tenA bhedarUpa zrI vAsa sthAnakanI tapasyAnuM varNana TUMkAmAM A pramANe jANavuM. jyAM sudhI A saMsArI jInI lagAra paNa gakriyA cAlu hoya che, tyAM sudhI teone samaye samaye ochA vadhatA pramANamAM karmabaMdha cAlu hoya che. ane tethI ja te jIvonA svarUpamAM vicitratA mAluma paDe che. koI paNa karmane baMdha thayA pachI tene 32
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ 498 [ zrI vijayapadmasUriSkRta tarataja udaya thatA nathI, paNa echAmAM ochuM aMtarmuhUta tA javuM joIe ane utkRSTathI je karmanI jeTalA kroDAkoDI sAgaropamanI sthiti khAMdhI hAya, te koDAkoDI dITha sA sA varSa vItyA bAda te bAMdhelA karmanA udaya thAya che. dRSTAMta tarIke samajI levuM ke jJAnAvaraNIya karmanI jaghanya ( nAnI- AchAmAM AchI ) sthiti aMtarmuhanI ane utkRSTa sthiti trIsa kADAkeADI sAgarApamanI hAya che. AnA artha e che ke A karmInI jaghanya sthitimAM paNa aMtarmuhUtta pramANakAla akhAdhAkAla tarIke gaNavAnA che. eTale te karma bAMdhyA pachI aMtarmuhU pramANa kAla jAya tyAre udayamAM Ave ( tenA udaya thAya )ane te udaya aMtarmuhUta sudhI cAlu ( rahe, ane utkRSTa sthitivALuM jJAnAvaraNIya karma eka kADAkeADI sAgarApama dITha sAsA vaSaeN letAM traNa hajAra varSa vItyA mAda udayamAM Ave che. tyAra pachI te kamanA bAMdhanAra saMsArI jIvA te karmanuM phUla bhAgave che. prazna-eka mANasa cArI karatAMnI sAthe phrAMsInA lAkaDe laTakAine marI gayA, ahIM akhAdhAkAla kaI rIte ghaTI zake? uttara-kharI rIte ahIM paNa ochAmAM oche. aMtarmuhUtta vigere kAla gayA bAda ja te cAranI tevI sthiti bane che. A vAta karma svarUpanA jANukAra bhavya jIvA ja spaSTa samajI zake che. te vAtanA ajANa jIvAne cAranI khInA sAMbhaLIne Azcarya upaje e banavA joga che. A karmo spaSTa, addha, nitta, nikAcita svarUpavALA hAya che. temAM vhela! traNu svarUpavALA karmI gItA
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 499 sadaguNa zrI gurUmahArAjanA kahyA mujaba prAyazcitta vigere zubha AlaMbananA sevanathI dUra karI zakAya che. paNa nikAcita karmonI bAbatamAM sAdhAraNa niyama evo che ke te karma bAMdhyA pramANe bhegavavuM paDe. ahIM apavAda e che ke niyANune tyAga karIne kSamAM guNa rAkhIne parama ullAsathI vidhi sahita tapasyA karatAM nikAcita karmone paNa nAza thaI zake che. vastusthiti Ama hovAthI ja caudame guNaThANe zukala dhyAna rUpa tapathI ghaNuM karmono nAza karIne thoDA TAIme agI bhagavaMta siddhipadane pAme che. zrI jainendra zAsanamAM vividha prakAranI tapasyAo batAvI che, temAMnI keTalIka tapasyAonuM varNana zrI jJAtAsUtra aMtagaDadazAMga vigere dvAdazAMgI gaNipiTakanA aMgarUpa gaNAtA sUtromAM paNa Ave che. tyAM tapasyAnA chevaTanA phala rUpe e paNa jaNAvyuM che ke "vAva tene siddhA" (AthI ema paNa sAbIta thAya che ke girirAjanuM nAma mukhya sUtromAM paNa vakhANya che, ane sUkSmadraSTithI vicAra karatAM te vAta anAdi kAlIna mUrtipUjAne paNa siddha kare che) ahIM (1) tapasyAne prabhAva, (2) tapa karavAnI vizeSa jarUrIyAta, (3) temAMnA vIsa sthAnaka padane prabhAva, (4) tenI vidhi, (5) te pramANe ArAdhanA karanArane zuM lAbha thaye? A krame pAMca bInA jaNAvIzuM. temAM tapanuM svarUpa laghu kama bhavya je vadhAre pramANamAM karmonI nirjarA karavAne mATe jenI sevana kare, te tapa kahevAya. nAma,
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 [ zrI vijayapadmasUriSkRta sthApanA, dravya, bhAvathI tapa padanI saMpUrNa vicAraNA karI zakAya che. temAM cakravattI vigere rAjAe cha khAMDanI sAdhanA vigere muddAthI je tera aThThama kare, tathA keTalAeka lakSmInI icchAvALA ajJAna jIvA kesarIAjI vigere tIrthAdi sthale jaIne je tapa kare, ane zatrune nAza karavAnA irAdAthI je tapa karAya te dravya tapa kahevAya che. anya matamAM jaNA velA cAMdrAyaNa vigere tapa paNa dravya tapa kahevAya. ane niyANAnI bhAvanA vinA tapanuM svarUpa samajIne zukala muhUtte gurU mahArAjanI pAse naMdI na Mda) nI pAse vidhipUrvaka tapane uccArIne zAstrokta vidhi pramANe parama ullAsathI kevala ( phakta ) karmane khapAvavAnA muddAthI je tapa karAya te bhAva tapa kahevAya. bhAva tapanI ArAdhanA karanArA bhavya jIvA e tapanuM svarUpa upayoga pUrNAMka vicAratAM tapanI sAdhanA kare, teA te jIvAne Agama bhAva nikSepanA abhiprAye tapa kahevAya. tathA je jIvA tapazcaryA na kare ane tapanuM svarUpa upayoga pUrvaka vicAre te Agama bhA nikSepanA abhiprAye tapa kahevAya. A tapanA khAra bheda dRSTAMta sAthe zrI upadeza prAsAdAdi graMthAmAM vistArathI jaNAvyA che. tapasyA karanArA bhavya vAnA guNA. prakhala puNyAye AvA tapa karavAnA avasara maLe che. tapasyAnA karanArA bhavya jIvee (1) kSamA, (2) dhairya, (3) zAMti, (4) thADI nidrA, (5) rItasara AhAra, (6)
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnapradIpikA ] 501 namratA, (7) saralatA, (8) saMteSa, (9) bhega tRSNane tyAga, (10) bIjAnI niMdA nahi karavI. (11) gurU bhakti (12) karmone khapAvavAnI ja bhAvanA, (13) rAga dveSanI maMdatA, (14) dayA, (15) vinaya-viveka, (16) sAMsArika phalanI cAhanA karavI nahi, (17) sahanazIlatA, (18) Arogya, (19) kriyAmAM utAvaLa karavI nahi. vigere guNe dhAraNa karavA joIe. e rIte nirdoSa tapanuM saMpUrNa bhAva (kharuM) phala malI zake che. tapano prabhAva, 1. mehathI ane bIna samajaNathI bAMdhelAM karmo rUpI parvatene cUrecUro karavAmAM vA jevuM tapa che. kAma vAsanA rUpI agnine ThAravAmAM jala jevuM tapa che. IkiyenA samUha rUpI sarpane vaza karavA mATe gArUDI maMtranA jevuM tapa che. vividha vina rUpI aMdhakArane bhagADavA mATe sUrya jevuM tapa che. vividha labdhi ane saMpadAnA lAbha rUpa velaDIenA mULIyA jevuM tapa che. mekSanA ane svarganA sukha ApanAruM 2. he bhavya jI! tamane pUchuM ke, araNyane bALavAmAM dAvAgni sivAya bIje kaI samartha che? dAvAgnine olavavAmAM megha sivAya bIjo koI samartha che? meghane vikherI nAMkhavAmAM pavana sivAya bIje kaI samartha che? AnA javAbamAM jema nA Ave che tevI rIte ghaNAM
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 [ zrI vijayapadmasUriSkRta cIkaNAM evA karmA paNu nAza karavAmAM tapa sivAya bIjo koi samartha nathI. 3. tapane kalpavRkSanA jevuM kahyuM che. tene saMtASa rUpI mULiyu, zIla rUpI jhINAM navA pAMdaDAM, ane abhayadAna rUpI meTA pAMdaDAM che, tenI upara zraddhA rUpI pANI siMcAya che. tethI tene vizAla kula ala ezvarya rUpI vistAra (gherAvA) vadhe che. tene svargAdikanA sukha rUpa phUlA che, mAkSa rUpa phaLa che. dara "" carama tIrthaMkara zrI mahAvIra paramAtmAe jyAre dIkSA lIdhI hatI tyAre matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:pavajJAna e cAra jJAne karIne sahita hatA ane tethI te tAraka prabhu ema jANatA hatA ke "huM tamAma karmanA kSaya karIne A ja bhavamAM mAkSe javAnA chuM. " evuM jANutA hatA chatAM paNa te prabhue anupama phaLane ApanAra vividha prakAranAM cavihAra tapa karyo hatA. ane lagabhaga sADI khAra varSanA chadmastha paryAyamAM 349 divasa pAraNuM karavA tarIke AhAra karyA hatA. A uparathI ja tapanA mahimA tathA te tapa karavAnI jarUrIyAta sArmIta thAya che. jema agninA tApathI azuddha ( mela vALuM) seAnuM mela dUra thAya tyAre cAkhyu` (svaccha ) ane che, tema karma rUpI melathI milana thaelA A saMsArI jIvA tapa rUpI agninA tApathI karma rUpI melanA nAza karIne peAtAnA AtmAne nirmAl khanAve che. je vastu khaDuM dUra che, athavA je vastu mahA du:khe karI meLavavI zakAya evI hAya, tevI vastue paNa
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - zrI viMzatisthAnakapradIpikA ] 503 tapasyA karavAthI meLavAya (pAmI zakAya) che. kAraNa ke tapayAne apUrva prabhAva che. RSabhadeva prabhuthI mAMDIne mahAvIra svAmI sudhInA dareka tIrthakaree bAra mAsanA tapathI mAMDIne cha mahinAnA tapa sudhInI tapasyA karI che, ane tene abhUta lAbha jANIne te tAraka devAdhidevee bhavya jInA hitane mATe tapa karavAnuM jaNAvyuM che, kAraNa ke tapathI dravya lakSamI tathA bhAva lakSamI ema baMne prakAranI lakSmI maLe che. bhavanI paraMparAne nAza thAya che, aneka prakAranAM re mULamAMthI nAza pAme che. ISTa padArtho paNa maLe che, devatAo paNa tapanA prabhAvathI AkarSAya che, madada kare che. vaMdana pUjana kare che. vaLI tapasyA karavAthI kAma vikAronuM tephAna zAMta thaI jAya che. A vAtane lakSyamAM rAkhIne mekSanI IcchAvALA bhavya jIe jarUra tapanuM sevana karavuM joIe. ane ema karavAthI ja asAra dehamAMthI sAra grahaNa karyo kahevAya. dehane svabhAva sUkAvAne che ja. tapathI sUkAya emAM ekAMta lAbha ja che, tema na karIe to regathI sUkAya, emAM jarA paNa lAbha nathI. tapathI bhAvI roga paNa jarUra aTakI jAya che. zrI RSabhadeva prabhue utkRSTa eka varSa sudhI tathA zrI vardhamAna svAmIe utkRSTa cha mAsa sudhI ane vacalA bAvIza tIrtha kara dee utkRSTa 8 mAsa sudhI azana, pAna, khAdima ane svAdima e cAre prakAranA AhArane tyAga karavA rUpa
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 [ zrI vijayapadhdhasUrikRtatapa karyo hato. ane pramAdane tyAga karIne tapa sahita saMyamanuM paNa nirmala sAttvika ArAdhana karyuM hatuM. AvI zubha bhAvanAthI AtmArthI bhavya jIe pitAnI zaktinA pramANamAM jarUra tapasyA karavI ja joIe. paramatAraka tIrthakara dee bhavya jIvonA hitane mATe cha prakArane bAhA tapa ane cha prakArano atyaMtara tapa kahyo che. temAM 1 anazana, 2 uNodarikA, 3vRtti saMkSepa, 4 rasatyAga, pakAyakaleza ane 6 kAya saMlInatA e nAmathI cha prakArano bAhya tapa jANa ane prAyazcitta,ravinaya, 3 vAvRtya, 4 svAdhyAya, 5 dhyAna ane kAyA tsarga e pramANe cha prakArane abhyattara tapa jANa. temAM cha prakArane bAhya tapa te vinayAdika abhyantara tapanI puSTine mATe bhagavaMte kahyuM che. mATe bAhya tapanuM sevana karatAM paNa vinayAdika abhyantara tapaguNanI puSTi thAya te tarapha dhyAna rAkhavAnI khAsa jarUra che. tapasyA karanAranAM daSTAMte. tapa vaDe suvarNa puruSAdika ISTa padArthone lAbha thAya che ahIM nAgArjunanuM daSTAMta jANavuM. tapa vaDe cilAtIputrAdikanA dekhAte bhava saMtatine paNa kSaya thAya che. tapane prabhAva kharekhara acitya che. juo-AyaMbila tapathI zrI siddhacakranuM (navapadanuM) ArAdhana karavAnA prabhAve zrIpAla mahArAjAne keDha rega nAza pAmya ane zarIra sonA jevuM banI gayuM, temaja pitAnuM gaeluM rAjya pharIthI maLyuM, tathA bIjI paNa aneka prakAranI saddhio pAmyA. temanI sAthe
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 505 rahenArA sAtase` kADhIyAonA roga paNa te tapathI nAza pAmyA. brahmahatyA, strIhatyA, khALahatyA ane gAhatyA jevI bhayaMkara gaNAtI hatyAonA karanAra prahArI jevA jIvA paNa tapanA prabhAvathI gheAra karmanA kSaya karI satinA sukhane pAmyA che. jenI yAdava kumAreAe apabhrAjanA karI hatI te dvaipAyana RSi marIne deva thayA hatA te paNa AyaMbila tapa karanAra dvArikA nagarInA leAkeAne khAra varSa sudhI kAI paNa prakAranA upasarga karI zakayA ja nahi, te leAkA jyAre tapa karavAmAM mada piraNAmI (ALaslR) thayA, tyAre ja upasage pragaTa thayA, ane temAM dvaipAyana deva phAvI gayA. cakra vattI rAjAe aThThama tapanA prabhAve mAgadha, varadAma vagere tIrthonA adhiSThAyaka devAne jItI (vaza karI) zake che, hirakezIbala muninA tapanA prabhAvathI devatAo paNa AkarSAyA hatA. eTale tapanA prabhAvathI AkarSAine devA paNa tapasvI janAnA dAsa banI temanI sevAmAM hAjara rahe che. kugraha pIDAne haThAvanArI tathA duni`mittAdikanA Aya karanArI ane sukha saMpattione meLavI ApanArI tapasyA kharekhara apU bhAva maMgaLa rUpa che, ema zrI jainendrAgamamAM kahyuM che. jyAM sudhI rasanendriya (jIbha) mAraphata A dehane puSkaLa annapANI maLyA kare che tyAM sudhI jIvAnAM AkarAM karmo rUpI luTArAe A zarIra rUpI killAne cheDIne jatA nathI, tethI pariNAme rAgAdika bhAvazatruo majabUta bane che. A ja irAdAthI prabhue anazana, u@AdarI vagere mAhya tapa karavA pharamAvyuM che. temaja zIlavata bhavya jIvAe snigdha mAdaka
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ 506 [ zrI vijayapadhasUrikAAhAra temaja jarUra karatAM vadhAre lukhe AhAra paNa nAja khAvo joIe. Indriye rUpI dara (bIla) vaDe, vAMchA rUpI pavananuM bhakSaNa karI citta rUpI karaMDIyAmAM rahenArA rAgAdika deSa rUpa sarpo saMsArI ane bahuja herAna kare che. paraMtu je temane bhUkhyA rAkhavAmAM Ave eTale parama ullAsathI vidhi pUrvaka tapasyA karavAmAM Ave te ceDA ja vakhatamAM teo nAza pAme che ane tethI pUrve nahi anubhaveluM ati adbhuta sukha pragaTa thAya che. AthI sAbIta thAya che ke tapasyA karavAthI Indriyone vaza karI zakAya che, ane rAgAdi doSane paNa jarUra dUra karI zakAya che. tapasyAnA ArAdhanane aMge jarUrI bInA. tapa karatAM vacamAM je parva tithine tapa Ave te meTA tapane rAkhI mUkIne te parva tithine tapa jarUra karo. cAlate Avate mATe tapa pachItho kare. vaLI eka tapa cAlatuM hoya, tyAM vacamAM bIje tapa karavAne Ave, te je tapa mATe hoya te kare, ane bAkI rahele laghu tapa pachIthI (meTe tapa pUro thayA bAda) kare. (athavA koI tapa ekAsaNuM karavA mAMDe hoya temAM bIjA keI tapane upavAsa karavAne Ave che te vakhate upavAsa kare. ekAsaNuM pachI karI ApavuM. bhUlI javuM vigere kAraNane laIne tapa bhAge hoya te tenI te tapamAM ja AyaNa laI levI, athavA pachIthI te saMbaMdhI tapa kare. anukramavALA varSItapa vigere tapamAM ghaNuM karIne tithine kama gaNAte
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 507 nahi eTale kadAca tithie khAvAnu Ave ane vagara tithie upavAsAdi Ave, te paNa cAlu krama tarapha lakSya rAkhIne tapa karavA. 6 tithinI mukhyatAvALA tapamAM sUryodaya veLAnI tithi levI. tithinA thaya hAya tA vhelAnI tithi levI ane tithinI vRddhi hAya tA emAM khIjI tithi levI. 1 je divase tapa zarU karavAnI IcchA hAya, te divase nirvighnapaNe tapa pUrA thAya' A muddAthI savAre aSTaprakArI pUjA karavI. supAtradAna, saMghapUjA vigere maMgala kAryo jarUra karavA joie. 2 amuka amuka meTA sUtranA ceAgAdvahananI kriyAmAM tathA mATA upadhAnamAM praveza karatAM ane vIsasthAnaka vigere tapanI zarUAtamAM vistAra (meTI) nadInI sthApanA karavI. bIjA keTalAeka tapanI zarUAtamAM ladhu nadIthI kriyA karAya che. 3 pratiSThAmAM tathA dIkSAmAM je kALa tajyA che, te kALa chamAsI tapamAM, vI tapamAM, tathA eka mAsa karatAM vadhAre vakhatanA tapanI zarUAtamAM paNa tajavA. 4 zubha muhUrte tapanI zarUAta thaI gayA pachI pakhavADIyu, mahinA, divasa ke varasa azubha Ave, te paNa vAMdhA nathI. 5 vhelA vihAramAM, tapanI nadImAM, AleAyaNamAM mRdu nakSatrA (mRgazIra, citrA, anurAdhA, revatI) dhruva nakSatrA ( rAhiNI, uttarASADhA, uttarA bhAdrapadA, uttarA phAlgunI ) cara nakSatrA (punarvasu, svAti, zravaNu, dhaniSThA, zatabhiSA) kSipra nakSatrA (azvinI, puSya, hasta, abhijita) zubha (levA sArA) che, tathA maMgaLa ane zani sivAyanA vAra levA. 6 je varSamAM
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508 [zrI vijaya padmasUrikRtacaitra mAse adhika hoya tyAre kalyANaka vigere tapa pahelA catranA kRSNa pakSamAM tathA bIjA caitranA zukala pakSamAM kare. bhAdaravA mAsanI vRddhi hoya, tyAre paNa ema karavuM. 7 chaThTha chaThTha karavAnI bhAvanAthI ra29 chaThThavALa tapa ucca hoya, te te cha chare ja karI zakAya. kAraNe ekAMtarA upavAsa karI zakAya nahi. 8 AsonI ane caitranI oLInA asa jhAyanA divaso paikI pahelA traNa divasamAM karelA upavAsa vIsasthAnakanI oLImAM gaNavA nahi. 9 e baMne eLInA pahelA traNa divasamAM karele tapa AlocanAmAM gaNave nahi, paNa je tapamAM bhUla thAya te Akhe tapa pharIthI zarU kare paDe. AvA AgADha tapamAM ane rohiNI tapamAM te traNa dinane tapa gaNI zakAya che, paraMtu bIjA tapamAM na gaNAya. 10 asvAdhyAyanA (aDacaNanA) traNa divasamAM karela tapa vIsasthAnaka tapamAM ane aSTakarma sUdana tapamAM na gaNAya, paNa AMbila vardhamAna tapamAM paraMparAthI gaNAya che. 11 keI bhavya jIva mahAvIra svAmInA chadane tapa karato hoya, tene alaga cheda karavAnI zakti na hoya, te te pAkhIne chaka karI mahAvIra svAmInA chamAM umerI zake, ane teNe pAkSika tapa jaldI pUrI karI Apa joIe. 12 mahAvIra svAmInA chaThThanA pAraNe yathAzakti tapa kare. besaNane niyama nathI. 13 aSTakama sUdana tapa upavAsa karavAnI zakti na hoya te AMbilathI paNa thaI zake. (A uttara 158 uttara
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnaktadIpikA ] 109 prakRtine uddezIne karAtA tapane mATe saMbhave che. ) 14 eka mANasa pahele divase covihAra upavAsa karI bIje divase tivihAra upavAsa kare. A rItanA be upavAsane AlecanAmAM idra tarIke gaNI zakAya che, paraMtu te mahAvIra svAmInA chaThTha tapamAM na gaNAya. 15 pahelA divase cevihAra upavAsa karanArA bhavya jIvo bIje divase pahelAnA upavAsane gaNune idanuM ke akramanuM paccakhANa laI zake nahi. je divase chaTTa vigerenuM paccakhANa lIdhuM hoya teja divasanA upavAsathI te lIdhelA tapanA paccakhANanI zarUAta gaNAya. pAchale tapa na gaNa. 16 AThama tapa rahiNI tapa vigere uzcaryA hoya, temAMnA be tapa eka divase karavAnA Ave, tyAre cha karavAnI zakti na hoya te je tapa pahele Ave, te kare, pachavADena tapa pachI karI Apa. 17 mehanIya karma saMbaMdhI 28 aThThama karatAM vacce tithi saMbaMdhI tapa ke hiNI Ave te cAlatA tapathI cAlI zake dareka tapamAM karavAne sAmAnya vidhi. 1 be TaMka pratikramaNa karavuM, 2 traNa TaMka devavaMdana vidhi pUrvaka karavuM, 3 be TaMka paDilehaNa karavuM, 4 vidhi pUrvaka paccakhANa karavuM tathA pAravuM, pa jinezvara devanI pUjA bhakti karavI, 6 gurU vaMdana karavuM, tathA temanI pAse paccakhANa levuM, 7 jJAnanI pUjA bhakti karavI. 8 prabhu pAse batAvela saMkhyA pramANe akSata (cokhA) vaDe sAthIyA karI tenI upara yathAzakti phaLa naivedya caDAvavuM, 9 dareka
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ 510 [ zrI vijayapaghasUrikRtatapamAM batAveluM guNa 20 navakAra vALI pramANa gaNavuM, 10 batAvelI saMkhyA pramANe khamAsamaNa devAM. 11 batAvelI saMkhyA pramANe legasane kAusaga kare, 12 jyAM jyAM gurU pUjA kahI hoya tyAM tyAM gurU pAse svastika karI te upara yathAzakti dravya mUkavuM ane gurUvaMdana karI temane vAsakSepa le, 13 tapasyAne divase sajajhAya dhyAna-bhaNavuM gaNavuM vizeSe karavuM, 14 brahmacarya pALavuM, bhUmizayana karavuM, 15 sAdhu sAdhvInI vaiyAvacca karavI, 16 tapane pAraNe yathAzakti svAmI vAtsalya karavuM, vadhAre na bane te yathAzakti eka be cAra vigere saMkhyAmAM samAna tapa karanAra zrAvaka athavA zrAvikAne jamADavA, 17 meTA moTA tapane aMte athavA madhyamAM tenuM mahatsava pUrvaka ujamaNuM karavuM. sAmAnya tapimAM lakhyA pramANe udyApana eTale ujamaNuM karavuM. 18 gautama paDe, caMdanabALAne aThThama, kSIra sAgaranA sAta upavAsa vigere tapamAM je dravya gurUnI AgaLa gurU pUjana tarIke mUkavAnuM hoya te gurUne ApavAnuM nathI paNa te sAdhu sAdhvInA vaiyAvacchAdi kAryamAM vAparavAne vyavahAra che. AvA tapamAM gurUne ApavAnI je pravRtti kaI kaI sthAnake thaelI che te yati vigerenA samAgamathI thaelI jaNAya che te dUra karavI, 19 dareka tapamAM pANI vAparavuM heya te te acita pANI ja samajavuM, 20 rAtrIe te dareka tapamAM covihAra ja samaja, 21 kaI paNa tapa sAMsArika-pAgalika padArthonI AzAthI na kare. rara kakSAane jema bane tema vizeSa zodha karavo. kSamA sahita tapa
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 51 karavAmAM Ave te ja pUrNa phaLadAyaka thAya che eTalu dhyAnamAM rAkhavu. e pramANe TUMkAmAM tapanI bInA jaNAvIne have vIsasthAnaka tapane aMge jaNAvIe chIe. sAmAcArI prakaraNa, tA ratna maheAdadhi vigere ghaNAM graMthAmAM vividha prakAranA tapanA bhede jaNAvyA che. temAM jina nAma karmanA nikAcita baMdha A tapanI sAdhanAthI thaI zake che. vamAna cAvIzInA prabhu zrI RSabhadeve ane zAsanAdhIza prabhu zrI mahAvIra deve vIse sthAnakAnI sAdhanA karI hatI. vacalA AvIza tIrthaMkara devAe AchA vadhatA ( eka e traNa vigere ) sthAnakAnI sAdhanA karI hatI. hAla paNa ghaNAM puNyazAlI jIvA yathAzakti vidhi pUrvaka vIse padmanI ArAdhanA kare che. te vIse padmAnAM nAma tathA svarUpa TUMkAmAM A pramANe jANavu 1 zrI arihaMta pada, 2 zrI siddha pa6,3 zrI pravacana pa6, 4 zrI AcArya padma, 5 zrI sthavira pa4, 6 zrI upAdhyAya pa6, 7 zrI sAdhu patna, 8 zrI jJAna padma, 9 zrI dana pa4, 10 zrI vinaya pa6, 11 zrI cAritra pa4, 12 zrI brahmacarya pa4, 13 zrI kriyA pa4, 14 zrI tapa pa4, 15 zrI gautama pada, 16 zrI jina pa4, 17 zrI saMyama 56, 18 zrI abhinava jJAna pa6, 19 zrI zruta pada, 20 zrI tIrtha pada. 1 zrI arihata pada- ari ' eTale rAga dveSAdika je
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 | [ zrI vijayapadhasUrikRtaaMtaraMga zatruo temane "haMta" eTale haNanAra. jemaNe rAga zreSAdika zatruone nAza karyo che te arihaMta athavA vicaratA tIrthakara kahevAya. eTale jemaNe jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya e cAra ghAtI karmone kSaya karIne kevaLajJAna, kevaLa darzana meLavyuM che, paraMtu hajI jemanAM nAma, gotra, vedanIya ane AyuSya e cAra aghAtI karma nAza pAmela nathI te teramAM sagI kevalI guNasthAne rahelA arihaMta athavA tIrthakara kahevAya. A arihaMta prabhu pAchalA bhavamAM "savi jIva karUM zAsana rasI" evI uttama bhAvanA rUpa bhAva dayAne pariNAmathI nirmaLa saMcamAdine sAdhIne tIrthakara nAma karmane bAMdhe che. tIrthakaranA bhavathI pAchalA trIjA bhavamAM zrI arihaMtAdi sthAnaka vigerene sAdhIne jina nAmane nikAcita kare che. A bhavanuM AyuSya pUrNa thayA bAda vaimAnika devalokamAM ke narakamAM jAya che. (ahIM jemaNe pahelAM-mithyASTi paNAmAM narakAyuSya bAMdhyuM che. ane pachIthI samyakatva guNane pAmIne tIrthakara nAma karma bAMdhe to teo pahelI traNa narakamAMthI AvIne tIrthaMkara thaI zake che) tyAMthI mati, zrata ane avadhi e traNa jJAna sAthe manuSyapaNe upaje che, tyAM avasare sakala bhega sAmagrIne tyAga karI vArSika dAna daIne dIkSA grahaNa kare. dIkSA le te ja vakhate cothuM mana:paryava jJAna upaje. tyAra pachI apramatta bhAve dIkSA pALIne AkarI tapasyA karIne cAra ghAtI karma khapAvI teme guNa sthAnake Ave tyAre teo arihaMta kahevAya. temane baMdhamAM
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 513 sAtA venIya, udayamAM 42 prakRti ane sattAmAM 85 prazna tie hAya che. kevalajJAna pAme tyAre zrI arita prabhu devatAee racelA samavasaraNamAM khIrAjI bhavya jIvAne dharmopadeza Ape che. AvI arihaMta bhagavAnanI padavI tamAma padavIo karatAM zreSTha hAvAthI avazya ArAdhavA cAgya che. A arihaMta padmapaca parameSThImAM prathama che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAre nikSepe arihaMta padanI vicAraNA karAya che. vizeSa khInA paTA sahita zrI siddha pUjAmAMthI jANavI; hai. sa. pra0 mAsikanA zrI tIrthaM'kara paTTa A nAmanA lekhamAM tIrthaMkara padanu svarUpa vistArathI jaNAvyu che. 2 siddhapada--jemaNe AThe prakAranAM karmAMnA saMpUrNa kSaya karyo che. tethI jemanI saghaLI upAdhie nAza pAmI che ane anaMta jJAna, anaMta darzana ane anaMta vI vagere AtmAnI anatI. zakie prApta karI che. jyAM janma, jarA maraNAdika kaI jAtanAM duHkhA nathI evI akSaya avi nAzI avyAbAdha mekSanI sadaMpatti jemaNe meLavI che te siddha paramAtmAnuM dhyAna A siddha padathI thai zake che. A pada parama nirmALa che. arihaMta thaine athavA sAmAnya kevalI thaIne A siddha dazA meLavAya che. AgamathI ane AgamathI tathA nAmAdi nikSepe siddha padanA sa'pUrNa vicAra zrI prAkRtamtAtra prakAzamAM ane zrI siddhapUjAmAM jaNAvyeA che. A padanI vicAraNA karavAthI rUpAtIta dazA pAmI zakAya che. 33
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 [ zrI vijyapadhasUrikRta3 zrI pravacana pada-tIrthakara bhagavAnanI AjJAmAM vartanArA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA rUpa je caturvidha saMgha te pravacana kahevAya. A saMgha paNa tIrthakara bhagavAnanI jema sevavA yogya che, kAraNa ke tIrthakara bhagavAna paNa dezanA ApatI vakhate zarUAtamAM "namo tiththa sa" ema kahe che, eTale nitya padathI saMghane namaskAra kare che ema jANavuM. A rIte tIrthakarane paNa mAnavA lAyaka evA saMghanI zAsana rasika jIvee jarUra parama ullAsathI bhakti karavI joIe A zrI saMgha aneka saguNa AtmAonA samudAya rUpa hovAthI te anaMta guNa rU5 rannene bhaMDAra kahevAya che. maMtrI vastupAlAdinA daSTAMte AvA zrI saMghanuM athavA pravacananuM avazya ArAdhanA karavAthI jinanAma karmane ane bIjI paNa puNya prakRtiono baMdha thAya che, ane pApakarmono nAza thAya che. vizeSa bIne dezanAcaMtAmaNimAM jaNAvI che. 4 zrI AcAryapada-pAMca Indriyeno nigreDa, nava prakAre brahmacarya pAlana, cAra kaSAyane jaya, pAMca mahAvratanuM pAlana, pAMca prakAranA AcAranuM pAlana, tathA pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana e pramANe chatrIsa guNethI athavA evA chatrIsa prakAre chatrIza chatrIza guNonA samudAyathI jeo zobhI rahyA che, jeo sakala zAstranA pAragAmI che, evA sAdhuomAM agresara rAjA sarakhA te AcArya bhagavAna jaina zAsanane dIpAvanArA che. tethI bhavya jIvae parama ullAsathI zrI AcArya padanI sevA karIne nikAcita jinanAma karmane
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vi'tisthAnakapradIpikA ] pApa prazasta baMdha karavA. ahIM nAmAdi nikSepe AcAya padmanI bhAvanA vigere strInA zrI siddhacakra pUjAmAM jaNAvI che. 5 sthaviSadu--nirmaLa jJAna, darzana, cAritrAdika guNenu sArI rIte sevana karavAthI jeoe peAtAnA AtmAne saMyama dharmamAM sthira karyAM che. ane uttama prakAranI kSamA, saraLatA, mRdutA vagere guDDA vaDe jee anya sAdhue ne jarUra paDatI madada ApanAra 60 varSanI uMmaranA vaya:sthavira, 20 varSanA dIkSita parSIya sthavira, sthAnAMga sUtrAdinA jANukAra zruta sthavira kahevAya che. saMyama mArgamAM sthira (majabhUta) karanAra AvA sthavira sAdhue jaina zAsanane dIpAvanAra haiAvAthI bhavya jIvAe temanI parama ullAsathI sevanA karIne tIrthaMkara padanI Rddhi meLavavI. 6 zrI upAdhyAya pada--nirmaLa zAstramAdha sahita zuddha cAritra pALavAmAM sadAya sAvadhAna rahI, kevaLa upakAra dRSTithI sAdhu samudAyane sUtra vAcanAdi sAdhanAthI sahAya ApI jaDa buddhivALA ziSyene paNa jeo suzikSita kare che, ane uttama prakAranI raheNI karaNI vaDe ziSyAne suvinIta banAve che tevA, AcArya ne gacchane tathA saMdhane sahAcaka zrI upAdhyAya mahArAjA AtmAthI jIvAne sadA sevavA ceAgya che. vizeSa mInA siddhacakra pUjAmAMthI jANavI. 7 zrI sAdhupada--sa'sAranAM sukhAnI asAratA jANIne, janma maraNanAM anaMta duHkhathI kaMTALI saMsAranI rakhaDapaTTI dUra karavA ane zAzvata evuM mAkSasukha pAmIne
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516 [ zrI vijayaparikRtaparama zAMti meLavavA mATe jeoe cAritra grahaNa karyuM che ane jeo nirmaLa jJAna, darzana ane cAritra rUpa ratnatracInuM zubha bhAve ArAdhanA kare che. sadgurUnI AjJA pramANe cAle che, ane bIjA AtmAthI jIvene yathAzakti sahAya ApIne sanmArgamAM lAve che. AvA sAdhujane svapara upakAraka hevAthI bhavya jIe temanI jarUra sevana karIne Atmahita karavuM. vizeSa bIne zrI siddhacaka pUjAmAMthI jANavI. 8 zrI jJAnapada- jenAthI sva ane pArane, jIva ane ajIvane athavA jaDa ane caitanyane, hitane ane ahitane, bhakSya (khAvA lAyaka) ane abhakSya (nahi khAvA lAyaka) ne, kartavya (karavA lAyaka) ane artavya (nahi karavA lAyaka) ne oLakhI zakAya. vaLI jenAthI anAdi kALanAM ajJAna, avidyA athavA jaDatA TALI zakAya. svaghaTamAM viveka rUpI dIvA pragaTa thavAthI Atma svarUpa samajI zakAya. AvuM syAdvAda zailIne anusaratuM jJAna atyaMta upakArI hovAthI bhavya chAe avazya tenI parama ullAsathI ArAdhanA karIne Atmahita karavuM. vizeSa bInA zrI siddhacaka pUjAmAM jaNAvI che. 9 zrI darzanapada- zrI sarvajJa bhagavaMtae kahelA jIva ajIva vagere nava tatve, tathA dharmAstikAya vagere che dravya, saptabhaMgI, samaya, cAra nikSepa vigere sarva bhAvene sAcA mAnavA te samyaga darzana kahevAya. te saMyamAdika tamAma
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI viMzatisthAnakapradIpikA ] - 517 uttama guNa rUpa mahelanA pAyArUpa che. tathA jema ekaDA vagaranAM mIMDAM nakAmAM che tema tenA vagara karelI kriyA kAMI phaLa ApatI nathI ane kaleza rUpa gaNAya che, eTale AtmAnuM kalyANa karI zakatI nathI. te darzanapadanI vizeSa bInA zrI siddhacaka pUjAmAM vistArathI jaNAvI che, te pramANe vicArI tenI ArAdhanA karavI. ahIM darzanapadathI samyagdarzana jANavuM. AnuM svarUpa sArI rIte samajavAmAM ane tene TakAvavAne mATe tenA 67 belenuM svarUpa gurUgamathI jarUra samajavuM joIe. 10 vinayapada-jenA vaDe rAga dveSAdika duzamana mAtra mULathI dUra thaI jAya te vinaya kahevAya che. traNa guNI pratye mRdutA rAkhI AtmAmAM uttama guNa pragaTa karavA mATe suguNIne dekhI ke sAMbhaLIne manamAM AnaMdita thavuM tathA tevA saddaguNanI yathAzakti bhakti,bahumAna, guNastuti karI ApaNe paNa temanA jevA thavA IcchA rAkhavI. vaLI saguNane vAraMvAra paricaya rAkhe, sAdhu purUSanA najIvA avaguNe ughADA pADI temanI vAvaNI karavI nahi. temanI AzAtenAthI dUra rahevuM. vinaya vaDeja vidyA zobhe che. vinayane saghaLA guNAmAM moTe kahyo che, mATe tamAma guNemAM sAra rUpa vinaya guNanI sevanAthI mane jinanAma karmane baMdha thAva, evI saMbhAvanA rAkhavI ane vinaya guNa dhAraNa karIne bIjAne vinayavaMta banAvIne vinayavALA jIvonI anudanA karavI.
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasukRita 11 zrI cAritrapada--jenuM sArI rIte pAlana karavAthI ka`maLathI mukta thaine zuddha nirmaLa AtmAnuM svA bhAvika sukha meLavI zakAya che, tevA cAritra padane indra vagere devA paNa namaskAra kare che. anaMtAnubaMdhI Adi kAyAnA kSaya, upazama ke kSayeApazama thavAthI A cAritraguNu pragaTe che. uttama prakAranI kSamA rAkhavI e cAritranuM kharUM rahasya che. A cAritranuM zuddha pAlana karavAthI zvAsannasiddhika bhavya jIvA sa'sAra samudrane tarI jAya che. mAnu vizeSa svarUpa zrI siddhacakra pUjAmAMthI jANavuM. A padanI yathArtha sevanA karavAthI jinanAma karmanA paNa khaMdha thAya che. 518 12 brahmacarya pada--jethI AtmaguNu ramaNatAnA athavA nirmala cAritra guNunA lAbha thAya, tathA aneka prakAranI viSayAsakti dUra thAya te brahmacarya padanuM khar rahasya che. te guNu iMdrAdi devAne paNa vaMdana karavA lAyaka che. mana vacana kAyAthI nirmAla brahmacarya pALanAra bhavya jIve jarUra bhava samudranA pAra pAme che. khIjA puNya kAryane karanAra bhavya jIvevA brahmacarya pALanAra puNyazAlI jIvAnI sarakhAmaNImAM AvI zakatA nathI.je brahmacaryanuM uttama pAlana karanAra tarIke vijaya zeTha, vijayA zeThANI, sudana zeTha, jakhUsvAmI, sthUlibhadra vigerenAM dRSTAMtA zrI upadeza prAsAda vigere graMthAmAM suprasiddha che. parama saMtASa guNane pAmelA bhavya javA parama ullAsathI brahmacarya guNunI sevanA karI meAkSapadane jarUra meLave che. Aje brahmAca nA pratApe cAritranI nirmala sAdhanA karI zakAya che. ghaNAM jIvA
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 51 jinanAma karmonA baMdha vigere prazasta lAbha meLaveche vizeSa bInA zIla dharma dIpikAmAMthI jANavI. 13 zrI kriyApada--kriyA eTale nirdoSa karaNI athavA AcaraNu. te kriyA vagaranuM ekalu jJAna pAMgaLA jevuM gaNAya che. tema ja jJAna vagaranI ekalI kriyA aMdha jevI gaNAya che. jJAnanI (samajaNa guNanI ) sAthe eTale niyAAnA tyAga karIne samaja pUrvaka karavAmAM AvatI saghaLI zubha karaNI AtmAne nirmala banAve che. devAdhideva zrI sarjana prabhue kahelI uttama kriyAone sAdhavAmAM atyaMta AdarabhAva pragaTa thaveA e satya jJAnanuM zubha phela jANavuM. jemane paripakava jJAna dazA jAgRta thaI che temane kriyA rUcipa tathA kriyA mArgomAM apramatta bhAva (pramAda rahitapaNuM ) jarUra hAya che, vaLI kriyA rUci bhavya jIve! zukala pAkSika kahevAya che. eTale teo alpakALamAM siddhi padane pAmI zake che. ane jene kriyA rUci pragaTa thaI ja nathI te jIvA kRSNu pAkSika kahevAya che. eTale teo saMsAramAM lAMbA vakhata rakhaDapaTTI kare che. lAMkhI lAMbI vAtA karIe ne kriyA na karIe teA lagAra paNa kArya siddhi thatI nathI kAraNa ke eka rasAI jevA kAryamAM paNa jyAre kriyAnI jarUra paDe che, teA pachI siddhi padane pAmavAmAM tenI jarUra vadhAre hAya emAM navAI zI ? jema gati karavAthI dhArelA sthAnake pahoMcAya che ema sAna sahita kriyAnI sAdhanAthI mekSa padane pAmI zakAya che, AvI bhAvanAthI sAttvikI kriyAnI ArAdhanA karanAra bhavya jIvA
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. [ zrI vijayapadhasUrikRtajinanAma karmane baMdha vigere lAbha meLavI zake che. kriyAnuM vizeSa svarUpa zrI Avazyaka niryukti, dezanA ciMtAmaNI vigeremAM jaNAvyuM che, A bInAne yAda rAkhIne bhavya jIe kriyApadanI nirmala ArAdhanA trikaraNa yoge karavI. 14 zrIpa pada-jema agninA tApathI senAmAM rahele mela baLI jAya che ane tethI te sonuM zuddha kuMdana bane che tevI rIte zAstramAM kahelA bAhya abhyantara tapanuM bahumAna sahita kSamA sahita ninidAna sevana karavAthI AtmAne vaLagelAM cIkaNuM karmo nAza pAme che eTaluM ja nahi, paraMtu jIve bAMdhelA je nikAcIta karmo eTale je karmo avazya radayathI bhogavavI paDe tevA che te karmo paNa nAza pAmI jAya che eTale tapanI sAtvikI ArAdhanA karavAthI AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa thAya che. tapane A prabhAva jANIne tIrthakara devoe tathA gaNadhara mahArAjAoe tapa karavAne khAsa upadeza karyo che ane te tAraka maharSi bhagavaMtoe pite paNa Adara pUrvaka aneka prakAranAM tapa AcaryA (kya) che. tapanI madadathI ja saMyamanI nirmala sAdhanA thaI zake che ema zrI bhagavatIjInA saMkaLa tavA 3 mAmALe viru" A vacanathI jANI zakAya che. AvI bhAvanAthI tapa padanI sAdhanA karanArA bhavya cha tIrthakara padavIne paNa pAmI zake che. vizeSa bInA zrI siddhacakra pUjAmAM jaNAvI che. AvA vicArathI trikaraNa ghege A tapa padanI ArAdhanA parama ullAsathI karavI. 15 zrI gautama pada-zrI gautama svAmI chaThTha
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA] 521 chaThThane tapa karIne pAraNuM karatA hatA. ane cAra jJAnane dhAraNa karatA hatA. aThThAvIsa labdhine pAmelA hatA. carama tIrthapati zrI vIra prabhunA mukhya (pahelA) gaNadhara hatA. temanuM gautama nAmanuM gotra hovAthI ane mahA labdhinA pAtra hovAthI teo "gautama svAmI" A nAme vadhAre prasiddha che. temanuM pavitra nAma letAM covIse tIrthakaronA 14para gaNadharanuM smaraNa karyuM jANavuM. vartamAna zAsana nAyaka zrI vIra prabhunI upara temane svAbhAvika (pUrva bhava saMbaMdhI) ghaNe prazasta neha hato te jANune Atmahitecchu bhavya jIvee potAnA sadgurUnI upara te ja prema rAkhIne gurU sevA karavI joIe. aneka graMthamAM parama vinaya guNanI sevA karavAnI bAbatamAM zrI gatama svAmInuM udAharaNa jaNAvyuM che. zrI gautama svAmInI vizeSa bInA prAkRta tetra prakAzamAM ane dezanA ciMtAmaNumAM jaNAvI che. te yAda karIne A zrI gautama padanuM parama AdarathI ArAdhana karavuM. vaLI A prasaMge jANavA jevI bInA e che ke zrI jainendrAgamamAM tIrthakara tathA gaNadhara jevA uttama purUSo ratnapAtra jevA kahyA che, sAmAnya sAdhuo senAnA vAsaNa jevA kahyA che, deza virati zrAvake rUpAnA pAtra tulya ( vAsaNa jevA) kahyA che. samakitI zrAvake trAMbAnA vAsaNa jevA ane avirativaMta mithyAdaSTi jIve leDhAnA vAsaNa jevA kahyA che. ahIM jaNAvyA mujaba ratna pAtra samAna gaNadhara pada ati mahatvanuM hovAthI bhavya e parama ulAsathI jarUra tenI ArAdhanA karIne zrI
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ para [ zrI vijayaparikRtatIrthakara padavIne lAbha meLave, eja kharUM karavA lAyaka kAma che. - 16 zrI jina pada-A padathI jemaNe krodha vigere aDhAra dene dUra karyA che, evA vItarAga dazAne pAmelA cAra ghAtI karmane kSaya karI kevala jJAna vigere AtmAnA svAbhAvika guNene dhAraNa karanArA sAmAnya kevalI, muMDa kevalI vigere tamAma sarvajJa bhagavaMtanI ArAdhanA karAya che. zarUAtamAM kahelA zrI arihaMta padamAM ekalA tIrthakare ja levAnA che. baMnemAM pharaka e che ke zrI sAmAnya kevalIone tIrthakara nAma karmane udaya hetuM nathI ane zrI tIrthakarone jinanAma karmane udaya hoya che. je rIte prAcIna mahA purUSe sarvajJa thayA te rIte ArAdhaka jIva mana vacana kAyAthI A padane ArAdhanA tIrthaMkara padavIne paNa pAme che. ArAdhanA karatI vakhate zrI kevalI thayelA puNyazAlI jInA jIvananI jarUra vicAraNA karavI joIe. 17 zrI saMyama pada-saMyama eTale pAMca Azravene tyAga kare, pAMca Indriyone kAbumAM rAkhavI, cAra kaSAya jItavA, traNa daMDane tyAga karavo. A saMyama padamAM e vicAravuM ke viSaya sukhane tyAga karIne, krodhAdika kaSAyane jItIne, tamAma Azrava dvArane baMdha karIne potAnA hitane cAhanArA je bhavya jI nirmala mana vacana kAyAthI saMyamanI sAtvikI ArAdhanA kare che, tevA saMyamI jIva jarUra siddhi padane pAme che. sarva saMyamanuM pAlana
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] para3. karanAra muni ja hoya che ane dezathI saMyamanuM pAlana karanAra dezavirati zrAvake che. bhavabhIrU zrAvake paNa upadhAna. vahana vigere uttama sAdhanene seve, te sarve saMyamane lAyaka banI zake che. pariNAme paramAtma dazAne paNa pAmI zake che. A saMyama anahada samAdhi sukhane denArUM che ema samajIne parama ullAsathI A padanI ArAdhanA karatAM jina padavIne paNa pAmI zakAya che. A cAritra padamAM sAmAyikAdi bhedanI ane saMyama padamAM tenA kAraNenI sAdhanA mukhya hoya ema saMbhave che, AmAM kharuM tatva kevalI jANe. saMyama padane aMze uparanI bInAne vicAra karIne bhavya jIe A padanI ArAdhanA karavI joIe. 18 zrI abhinava jJAna pada-A padamAM buddhinA ATha guNa pAmIne pita petAnI yogyatA pramANe vividha gane sthira karIne zrI gurU mahArAjanI pAse vinayAdi vidhine jALavIne navA navA dharma zAstrone abhyAsa karI navuM navuM tattvajJAna meLavavuM. vizeSa pRcchAdika karIne anubhave jJAna meLavavA prayatnazIla thavuM. Atmika deSane dUra karIne nirmaLa jJAna pUrvaka uttama cAritrAdi svarUpa sadAcAranI sAdhanA karavI joIe. pramAda rahita vartana karavuM kAraNa ke kahyuM che ke "jJAnI vitiH ' jJAnanuM phalA virati che. eTale jyAre jJAnanA phala rUpa virati guNanI sAdhanA karIe tyAre jAyuM kharuM kahevAya. ema samajIne navuM jJAna meLavavAne mATe prayatna zIla bhavya jIva nirmala jJAna kriyAne sAdhIne jina padavIne paNa pAme che. huM tevA
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ 524. [ zrI vijayapadhasUrikRtaguNavaMta AtmAone dararoja parama ulAsathI vaMdana karUM chuM. ema A padanI ArAdhanA karatAM nirmala bhAvanA bhAvavI. A rIte dareka padanA svarUpamAM samajI levuM. 19 zrI zruta pada-ahIM zrata padathI zrI gaNadhara vigere mahA purUSoe racelA aMga sUtrAdi levA. enA sUtra, Agama, siddhAnta, vigere nAme che, tathA tene upara zrI bhadrabAhu svAmI vigere prAcIna mahA purUSoe racelA niryukti, bhASya, cUrNi, TIkA e sUtranA yathArtha rahasyane jANavAnA sAdhane che tene zrutamAM samAveza thAya che. gaNadhara, pratyeka buddha, cuta kevalI, cauda pUrvI, ane dazapUrvIe raceluM sUtra kahevAya che. AvA sUtre batrIza deSa vinAnA ane ATha guNavALA hoya che. ane arthanI apekSAe tIrthakara bhagavaMte sUtranA arthanI dezanA Ape che. mahA jJAnI purU nA racelA bhASya vagere paNa sUtranI mAphaka mAnavA lAyaka che. kAla, vinaya, bahumAna, ga, upadhAna vagere ATha prakAranA jJAnAcAra pALIne A kRta padanuM ArAdhana karavuM te vakhate 14-20-45 bhedanI ane anaMtarAgamAdi bhedanI bhAvanA karavI. eka citte ArAdhatAM jina padavIne paNa baMdha vigere mahA lAbha thAya che. vizeSa bInA karmagraMtha TIkA vigeremAM jaNAvI che. 20 zrI tIrtha pada-jenAthI A saMsArarUpI samudra tarI zakAya te tIrtha kahevAya che. A tIrthanA be prakAra gaNAvyA che. 1 jaMgama tIrtha ane bIjuM sthAvara tIrtha,
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnapradIpikA ] temAM viharamAna tIrthakaro, sAmAnya kevalIo, gaNadharo tathA zAsanane zobhAvanAra AtmAthI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA rU5 caturvidha saMgha e sarva jaMgama tIrtha samajavA, tathA zrI siddhAcaLa, zrI raivatAcala, saMmetazikhara, vagere sthAvara tIrtho jANavA. laukika 68 tIrtho tajIne upara kahelA baMne prakAranA tIrthanI pitAnI zaktine anusAra dravya bhAvathI ArAdhanA karavI. tenI ArAdhanAthI pUrve anaMtA AtmAe jina padavI vigere uttama lAbha pAmIne mukita padane pAmyA che pAme che ane pAmaze, mATe bhavya jIvoe pramAdane tyAga karIne viveka rAkhIne vidhi sahita caDhatA pariNAme A tIrthapadanI ArAdhanA karI siddhinA anaMta sukha meLavavA joIe A padanI vizeSa bIne Avazyaka vRttimAM jaNAvI che. e pramANe sAmAnyathI vIse padonI TuMkI bInA jaNAvI che. bhAvanA che ke avasare vistArathI jaNAvavI. vIsa sthAnaka pUjAmAM A pade sArI rIte jaNAvyA che. temAMthI pitAnI zakti anusAre ochAmAM ochA eka padathI mAMDIne vadhAremAM vadhAre vase padanI vidhi sahita parama ullAsathI ArAdhanA karavI, kAraNa ke A padenI sAtvika bhAve ArAdhanA karatAM zrI tIrthaMkara padavI vigere mahA lAbha jarUra maLe che. ahIM zrI jJAtAsUtra vizatisthAnAmRta saMgraha vigere graMthane anusAra eka bIjAnI sAthe saMkalanA vicAratAM padanA nAma-kramamAM phera paNa
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ para6 [ zrI vijyaparikRtadekhAya che. paNa ArAdhaka jIvoe vijyalakSamI sUrijIe pUjAmAM batAvelA nAma krama pramANe ArAdhanA karavI ThIka lAge che. vAsasthAnaka tapanuM TUMka varNana. lakattara kalpavRkSanI jevA, bhavabhava cAhanA karavA lAyaka, tripuTI zuddha zrI jenendra zAsanamAM zrI tIrthakara padavI jevI lokettara sthitine ane tene anukUla bIjA paNuM sAdhanene meLavI ApavA rUpa viziSTa phala vigere mukhya kAraNathI ane mahA purUSAe ArAdhela hovAthI A tapane mahimA vizeSa pramANamAM jaNAya che, anubhavAya che. saMbhava che ke zrI mahAvideha kSetramAM vicaratA tIrthakara va sa hovAthI A tapamAM padanI saMkhyA vIsa jaNAvI che. sthAnika ane pada A bene artha prazasta AlaMbana thAya che. je padanI ArAdhanA cAlatI hoya, temAM tevA svarUpavALA thavAne mATe prazasta AlaMbananI khAsa jarUrIAta che. maMtrAdinI sAdhanAmAM jema vidhinI jarUrIyAta hoya che, tema ahIM paNa vidhinI jarUrIyAta bahuja rahelI che. A muddAthI have vIsa sthAnaka tapane vidhi jaNAvIe chIe. Asannasiddhika bhavya jIvone kudaratI vidhi tarapha lakSya vadhAre pramANamAM hoya che. cAlu tapane vidhi ahIM TUMkAmAM A pramANe jANo- suvihita mahA guNavaMta gurUnI samakSa temanI AzA
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnapradIpikA ] pa27 pramANe (te je vidhi batAve te) kare. chatAM dareka sthaLe gurUne vega hete nathI, tevA prasaMge tapanI zarUAta karatAM pahelAM najIkanA gAmamAM jyAM zrI gurUmahArAjane yoga (jogavAI) hoya tyAM jaI cAlu tapanA tamAma vidhithI sujANa thaIne AgaLa kahevAze, te vacArane vidhi jALavIne pachIthI te tapa zarU karavA joIe athavA jeoe A tapa karyo hoya ane A tapanA vidhi vigere gurUgamathI sArI rIte jANatA hoya tevA bhavya ja A tapane vidhi vigere anuSkAne (kriyA) kaI rIte kare che te bAbata mAhitagArI meLavavI. jyAre tapane aMgIkAra karavA IcchA thAya, tyAre prathama zubha muhUrta naMdI (nAMNa) nI sthApanA karAvIne suvihita zrI gurU mahArAjanI samIpe vIsa sthAnaka tapa vidhi pUrvaka ucara, pachI te zarU karo. eka eLI vahelAmAM vahelAM be mAsanI aMdara ane meDAmAM moDAM cha mAsanI aMdara pUrI karavI joIe. kadAca cha mAsanI aMdara je eka oLI pUrI na thAya, te karelI (cAlatI) eLIne pharIthI AraMbha karavo joIe. sAmAnya rIte padanI vIsa vIsa oLI gaNAya che, temAM dareka padanI dareka oLInA vIze divasamAM vIza pada jUdA jUdAM gaNavAM. athavA eka oLInA vIza (tapanArA divasomAM ekaja tapa gaNavuM, bIjA vIsa divasamAM bIjuM pada gaNavuM. e rIte vIsa eLIo (400 divase) vIsa pada pUrA thAya che. dareka padanI yathArtha sAtvika ArAdhanA karavAnA IrAdAthI sArI zakitavALA bhavya jIe aThThama karIne dareka padanI ArAdhanA karavI joIe. e rIte
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ tha [ zrI vijayapadmasUriSkRta karavAthI vIsa aThThame eka eLI pUrI thAya. ane cArasA akrame vIse eLI pUrI thAya che. te akrama karanArAthI ochI zaktivALA bhanya jIvAe chaThTha karavA, tethI hIna zaktivALA jIvAe cAvihAra upavAsa karavA. te na ane te tivihAra upavAsa, te na khane teA nIvI ane teTalI paNa zakita na hAya tAtivihAra ekAsaNAM karIne A tapa karavA. ekAsaNAthI eche| tapa karI vaLI zaktimAna dharma rasika bhavya jIvAe vIse padmanI ArAdhanA karavAnA divase AThe paheAranA pAsaha karavA. te na bane te mAtra divasanA cAra paheArane pAsaha karavA. e rIte vIse pada pASadha karIne ArAdhavAthI bahu ja lAbha maLe che. e pramANe badhA padmAnI ArAdhanAmAM jo pAsaha karavAnI zakita na heAya te 1 AcAya padma, zakAya ja nahi. upAdhyAya pada, 3 sthavira pa6, 4 sAdhu pada, 5 cAritra pada, 6 gAtama pa, 7 tIrthaM pada A sAta padAnI ArA dhanA karavAnA divaseAmAM tA jarUra pASadha karavA joie. sAte padomAM paNa pASadha na ane tA sattaramI zrI sac mapadanI ALImAM jarUra pauSadha karavA joie. tevI paNa anukUlatA jo na hAya tA te divase dezAvakAzika vrata jarUra kare ane sAvadya vyApAranA tyAga kare. " ane jo tevI paNa anukUlatA na heAya tA yathAzakti ekAsaNuM vigere tapa karI ArAdhe. te prasaMge utkRSTAdi vidhine jALavanArA jIvAnI anumAdanA anumAnathI kare, ane peAtAnI laghutA vicAre. maraNu tathA janmanA sUtakamAM A tapanI oLInA
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] parava na upavAsa vigere je tapa kare. te gaNatarImAM na gaNAya. zrAvikA Rtu samayamAM upavAsa vigere kare te paNa gaNutarImAM na gaNe. je divase tapa cAlu hAya, te divase jo pauSadha kare teA bahu ja lAbha kahyo che. paNa pASadha na manI zake teA te divase be vakhata pratikramaNa tathA traNa vAra devavaMdana ane paDilehaNa vigere vhelAM kahelA vidhi jarUra karavA tathA brahmacarya pALavuM. bhUmizayana karavuM. bahu sAvadya vyApArane AraMbha paNa na karavA. jUThuM khelavu nahi, AkhA divasa tapanA cAlu pada guNu varSoMna ( svarUpanI ciMtavanA ) karavuM. tapane divase pauSadha kare teA pAraNAne divase prabhunI pUjA karIne supAtra dAna daIne pAraNuM karavuM. jo tapane divase pASadha na karyo hAya teA te divase prabhunI pUjA kare, AMgI racAve, nirmala bhAvanA (anityAdi 12, maitrI vigere 4) bhAve, tapane divase ArAdhya (je padanI ArAdhanA cAlatI haiAya te) padanA jeTalA guNu hAya teTalA lAgassanA kAcAtsaga kare, te guNeAnuM smaraNa karavA pUrva ka (eTale hA melIne pradakSiNA daIne) khamAsamaNu devuM. te padane mahimA ane guNunI nirmala vicAraNA karIne AkhA divasa samatA guNa sahita AnaMdamAM rahe. A vidhie vIze ALI karavI. tathA dareka eLIe te te padane zakti pramANe mahAtsava, prabhAvanA, dyApana kare, jina zAsananI unnati kare. zakti na hAya tA chevaTa ekaja ALI utsavAdika 1. devavaMdana, paDilehaNanI kriyA kAraNa sara dararAja na bane, tA teramo eLImAM jarUra karavI. 34
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 [ zrI vijayapadmasUriSkRta sahita kare. athavA chevaTe A tapanuM yathAzakti umaLyuM kare. savAre kAryotsarga karatAM vhelAM IriyAvahI karI, khamA drui icchAkAraNe sadisaha bhagavan ! siri arihaMta pa ArAhaNutya kAussagaMga kar. (gurU kahe kare) icchuM. siri arihaMta paya ArAhaNutya karemikAussagga vaMdaNu vattiAe sUtra annatya kahI Ara legassanA kAussagga karavA. dareka legasa sAgaravara gaMbhIrA sudhI gaNavA. kAusagga pArI prakaTa lAgasa kahevA. khIjI vigere ALImAM padanA pheraphAra karI uparanA pATha elavA. dareka ALImAM oTI namo arihaMtAna vigere (yaMtramAM jaNAvyA mujaba) pAnI 20-20 nAkAravALI gaNavI AgaLa jazuAvelA 6ThThAmAMthI cAlu padanA / bAlIne khamAsamaNu devAM. vIsa sthAnaka padanA dUhA. (dareka eLImAM ekeka hA khelavA. pada badalAya tA hai| badalavA.) parama paca parameSTimAM, paramezvara bhagavAna; cAra nikSepe dhyAie, namA name jiSNu bhANuM. jINu anaMta nirmala thayeA, sahaja svarUpa ujAsa; aSTa kamala kSaya karI, thayA siddha namA tAsa. 2 bhAvAmaya oSadha samI, pravacana amRta vRSTi; tribhuvana jIvane sukha karI, jaya jaya pravacana daSTi. 3
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 531 chatrIsa chatrIsI guNe, yuga pradhAna suNada jinamata paramata jANatA, name name teha sUrI. 4 tajI para pariNati ramaNutA, lahe nija bhAva svarUpa sthira karatA bhavi lokane, jaya jaya sthavira anUpa. 5 badha sUkSma vizu jIvane, na hoya tatva pratIta; bhaNe bhaNAve sUtrane, ye jaya pAThaka gIta. 6 syAdvAda guNa pariName, ramatA samatA saMga; sAdhe zuddhAnaM datA, name sAdhu zubha raMga. 7 adhyAtma jJAne karI, vighaTe bhava bhrama bhIti, satya dharma te jJAna che, namo name jJAnanI rIti. 8 lekAlekanA bhAva je, kevaLI bhASita jeha: satya kI avadhArato, name name darzana teha. 9 ziAca mULathI mahA guNI, sarva dharmane sAra; guNa anaMtane kaMda e, name vinaya AcAra. 10 ratnatrayI viSNu sAdhanA, niSphaLa kahI sadIva bhAva spaNanuM nidhAna che, jaya jaya saMyama jIva. 11 jina pratimA jina maMdira, kaMcananA kare jeha, brahma vatathI bahu phaLa lahe, name name ziyaLa sudeha 12 Atmabodha viNa je kriyA, te te bALaka cAlaka tatyArathathI dhArIe, name kiyA suvizALa. 13
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa3ra [ zrI vijayapadmasUriSkRta kama khapAve cIkaNAM, bhAva maMgaLa tapa jANuM; pacAsa labdhi upaje, jaya jaya tapa jINu mANu, 14 cha cha tapa kare pAraNuM, caunANI gurudhAma; e sama supAtra ka| nahIM, name name geAyamasvAma. 15 doSa aDhAre kSaya gayA, upamA guNu jasa aMga; vaiyAvacca karIe muddA, namA namA jinapada sa'ga. 16 zuddhAtama guName rame, tajI IMdriya Aza sa; thira samAdhi satASamAM, jaya jaya saMyama vaMza. 17 jJAna vRkSa sevA bhavika, cAritra samakita mULa; ajara amarapada phaLa laheA, jinavara padavI phUla. 18 vakatA zrotA yAgathI, zruta anubhava rasa pIna; dhyAtA dhyeyanI ekatA,, jaya jaya zruta sukhalIna. 19 tIrthayAtrA prabhAva che, zAsana unnati kAja; paramAnaMdu vilAsatA, jaya jaya tIrtha jhahAja. 20 (A dUhA zrI vijayalakSmI sUrinI karelI vIzasthAnakanI pUjAnA che. ) A phhA eTalI khamAsamaNu devA dareka eLIe eka eka DA elavA. vIsa sthAnaka tapeAvidhinI bukamAM dareka guNunA saMskRta pATha melIne khamAsamaNAM devAnu kahyu che, te jUdA jUdA pATha tyAM jaNAvyA che. te pATha melIne amA. devAnI sarva jIvAnI anukUlatA na hoya ane kUDA
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ // vizati sthAnaka vidhinuM yaMtra // kha 12 | 12 31 31 27 39 OM 20 10 10 20 25 25 25 20 27 27 27 20 51 51 53 20 17 17 | 17 20 para para para 20 20 18 20 25 20 12 20 11 20 20 20 17 20 11 20 20 20 38 20 1 auM namo arihaMtANaM 2 oM namo siddhANaM 3 auM namo pavayaNassa 4 auM namo AyariANaM 5 auM namo therANaM 9 auM namo uvajjhAyANaM 7 auM namo loe savva sAhUNaM 8 auM namo nANassa 8 auM namo daMsaNassa 10 auM namo viNayasaMpaNNassa 11 auM namo cArittassa 12 auM namo baMbhavvayadhArINaM 13 | oM namo kiriyANaM 14 auM namo tavassa 15 auM namo goyamassa 19 auM namo jiNANaM 17 auM namo saMyamassa 18 oM namo abhinavanANassa 18 | auM namo suyassa 20 auM namo titthassa sA 12 31 27 2222 36 10 70 18 25 12 11 2.0 17 51 20 38 70 18 25 12 11 20 17 51 20 38 lA tA 0 20 20 20 27 70
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 [ zrI vijayapadmasUriSkRta elIne khamA. devAnI anukUlatA sarvane hAi zake, tethI ahIM aa jaNAvyA che. DelI eLInA vIse divaseAmAM dararaiAja kramasara pada laine ArAdhanA karavI ThIka lAge che, kAraNa ke AyuSya kSaNabhaMgura che. vhelI eLImAM vIse padanI kramasara ArAdhanA karanArA jIvA banavA joga kadAca Ayu nA aMtima samaya pAme, te te avasare manamAM tene evI anumeAdanA thAya che ke me' puNyAye vhelI oLImAM vIse padanI ArAdhanA karI, khAkInA padonI ArAdhanA karavAnA prasa`ga mane Avate bhave maLajo. mA IrAdAthI vhelI ALImAM ArAdhaka bhavya jIvAe kramasara pada laine ArAdhanA karavI. vhelA arihaMta padanA ArAdhananA vidhi, ,, 'namo sTiMsAna ' e' padanI vIsa navakAravALI gaNe. arirhaMta padanA khAra guNu hAvAthI heA belI praznakSiNA daIne 12 khamAsamaNu de. pATalA upara akSata (cAkhA) nA sAthIyA 12 karavA. khamAsamaNa daine pachI bhagavAnanI sAme athavA upAzrayamAM sthApanAjI sAme iriyAvahI paDikkamI, eka legassanA kAussagga karI pragaTa legassa kahI khamAsamaNu dai 'icchAkAreNa sadisaha bhagavan ! arihaMta pada ArAdhanA kAusagga karUM?' Adeza mAge zurU beThA hAya tA 'kara' kahe, eTale pAte 'iccha' kahI vadaNuttiAe, annatyaM kahI 24 athavA 12 legassane kAusagga mAnapaNe kare. kAusaggamAM legasa ! sAgaravara ' <<
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 535 gaMbhIrA" sudhI ciMtave. pachI "namo arihaMtANuM' kahI, kAusaga pArI pragaTa legassa kahe pachI eka khamAsamaNa daI "vidhi karatAM avidhi thaI hoya te "micchAmi dukkaDa ema kahe. gurUno vega na hoya te sthApanAjI sAme Adeza mAgI "Iccha" kahIne A upara jaNAvela vidhi kare. ane vase padonI ArAdhanAmAM "dareka tapamAM karavAne sAmAnya vidhi" A vibhAgamAM jaNAvelI 22 kalamemAM kahyA pramANe A padanuM dhyAna ujavaLa vaNe karavuM, kAraNa ke zukala dhyAnathI arihaMta padane sapheda varNa kahyo che. A padanI ArAdhanA karavAthI deva pALa tIrthakara thayA che tenI kathA AgaLa ApavAmAM AvI che. 2. bIjA siddhapadanI ArAdhanA karavAne vidhi-siddhapadanA 31 guNa hovAthI dUho bolI pradakSiNA daIne 31 khamA samaNa devA. tathA OM namo siddhANaM' padanI 20 - kAravALI gaNe, sAthIyA 31 karavA. tathA siddhanA 15 bheda havAthI 15 legassano kAusagga karo. taporatnamahodadhimAM siddhanA 31 guNa hovAthI 36 legassano kAusagga karavAnuM kahyuM che. A padanuM dhyAna rAtA vaNe karavuM. siddhaparamAtmAe dhyAna rUpI agnithI karma rUpI lAkaDAMne bALyAM che. agnine varNa rAte che. tethI siddhanuM dhyAna rakta vaNe karavAnuM kahyuM che. A padanI ArAdhanA karavAthI hastipALa rAjA tIrthakara thayA che. bAkIne vidhi pahelA padanI vidhimAM jaNAvyuM che.
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa36 [ zrI vijayapadhdhasUrikRta3 trIjA pravacana padanI ArAdhanA karavAno vidhi-pravacana padanA 12 athavA 27 guNa hovAthI dUho bolIne pradakSiNa daIne khamAsamaNa paNa 12 athavA 27 devA. tathA '34 nAme vicArarasa' ema belIne 20 navakAravALI gaNe. sAthIyA ra7 karavA. 12 athavA 27 legasane kAusagga kare. A padanuM dhyAna ujavala vaNe karavuM. A padanA dhyAnathI jinadatta zeTha tIrthaMkara padavIne pAmyA. bAkIne vidhi pahelA padanI vidhimAM jaNAvyuM che. dvAdazAMgInI apekSAe 12 guNo ane aMgane 11 upAMganA 12 tathA cAra mUla sUtranA che. 4 cothA AcArya padanI ArAdhanA karavAno vidhiAcArya padanA 36 guNa hovAthI dUhA belI pradakSiNA daIne khamAsamaNa 36 devA. tathA 36 legassano kAusagga kare. 3OM namo AyariyA' e padanI 20 nakAravAlI gaNavI. A padanuM dhyAna pItavaNuM karavuM. kAraNa ke senAnI jevA ATha guNavAlA AcArya bhagavaMte kahyA che. A padanA dhyAnathI purUSottama rAjA tIrthakara thayA che. sAthIyA 36 karavA. bAkIne vidhi pahelA padanA vidhimAM jaNAvyuM che. 5 pAMcamA sthavira padanI ArAdhanA karavAne vidhi ahIM ho bolI pradakSiNA daIne 10 khamAsamaNuM devAM. tathA 34 derALa' A pada belIne 20 navakAravALI gaNavI. tathA 10 legassano kAusagga kare. kAraNa ke sthaviranA 10 bheda che sAthIyA daza karavA. A padanuM dhyAna sapheda varNa karavuM. A padanI ArAdhanA karavAthI pakvottara rAjA tIrthakara
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnaktadIpikA ] 537 thayA che. bAkIne vidhi pahelA padanI vidhimAM jaNAvyA pramANe kare. 6 chaThThA upAdhyAya padanI ArAdhanA karavAno vidhi-A padanA 2pa guNa hovAthI dUhA bolI pradakSiNe daIne pacIsa khamAsamaNa devAM. 25 legasane kAusagna kara. >> vano vaksAvA e padanI 20 navakAravALI gaNavI. 25 legassane kAusaga kare. A padanuM dhyAna nIla vaNe karavuM. A padanI ArAdhanAthI zrI mahIMdrapAla rAjA tIrthakara thayA che. bAkIno vidhi pahelA padanI vidhimAM jaNAvyA pramANe karo. 7 sAtamA sAdhupadanI ArAdhanA karavAne vidhi-A padanI ArAdhanAmAM dUhA belI pradakSiNA daIne ra7 khamAsamaNuM devAM. kAraNa ke upAdhyAyanA 27 guNa che. 27 legassano kAusaga kare rUjha namo stroi tannAduLa" e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanuM dhyAna zyAma varNa vaDe karavuM. A padanuM ArAdhana karavAthI zrI vIrabhadra zeTha tIrthakara thayA che. bAkIne vidhi pahelA kahyA pramANe kare. 8 AThamAM jJAnapadanI ArAdhanA karavAne vidhi-jJAnanA 51 bheda hovAthI dUho bolI pradakSiNA daIne 51 khamAsamaNAM devAM. tathA 51 legasane kAusagga karavo. sAthIyA 51 karavA. tathA " namo nAraNa" e padanI 20 navakAravAlI gaNavI A padanuM dhyAna ujvaLa vaNe karavuM. A padanI ArAdhanA karIne jayaMtarAja tIrthakara thayA che. bAkIne vidhi pahelA jaNAvyA mujaba jANu.
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadmasUrikRta 9 navamA darzana padanI ArAdhanA karavAnA vidhi-samakitanA 67 khela hAvAthI heA khAlI pradakSiNA daIne 67 khamAsamaNuA devAM. tathA 67 legassanA kAusagga karavA. sAthIyA 67 karavA. tathA * * namo yaMttaLalsa' e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanuM dhyAna ujavala varSe karavu. A padanuM ArAdhana karIne rivikrama rAjA tItha kara thayA che. 538 10 dazamA vinaya padanI ArAdhanA karavAnA vidhivinaya padanA bAvana bheda hAvAthI heA belI pradakSiNA daine para khamAsamaNAM devAM. tathA para legassanA kAusagga karavA. sAthIyA para karavA. tathA 'OM nama : vinayanusaMpannakSa e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanuM yAna ujavala vaNuM karavuM. A padanuM ArAdhana karIne dhana nAmanA zeTha tIrthakara pada pAmyA che. A vinaya padanA apekSAe 5, 10, 13, para ane 66 bheda paNa thAya che, temAMthI ahI para bheda lIdhA che. bAkInA vidhi vhelAM kahyA mujaba jANavA. > 11 agIAramA cAritra padanI ArAdhanA karavAne vidhi-cAritra padanA 7 bheda hAvAthI dUhA melI pradakSiNA daine khamAsamaNAM 70 devAM. tathA 70 lAgassanA kAusagga karavA. sAthIyA 70 karavAM tathA OM namo vRttiAE' e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanuM dhyAna ujavala vaNuM karavuM. A padanA ArAdhanathI varUNudeva tIrthaMkara thayA che. khAkInA vidhi vhelAM kahyA mujaba jANavA. " 12 khAramA brahmacarya padanI ArAdhanA karavAnA vidhi -A
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 539 padanA ArAdhanamAM dro bolI pradakSiNa daIne 18 khamAsamaNa devAM. tathA 18 legasane kAusagga kara. 18 sAthIyA karavA kAraNa ke brahmacaryane 18 bheda che. tathA "3jha namo vaMma zvayadhArI" e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanI ArAdhanA karIne caMdravarmA rAjA tIrthakara thayA che. bAkIne vidhi pahelAM kahyA pramANe kare. 13 teramA kriyA padanI ArAdhanA karavAno vidhi-A padanI ArAdhanA karatAM ho belI pradakSiNA daIne 25 khamAsamaNAM ApavAM. tathA 25 oNgassano kAusagga kare. sAthIyA 25 karavA. "3 no rivAja' e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanI ArAdhanA karIne harivahana rAjA tIrthakara thayA che. bAkIne vidhi pahelAM jaNAvyuM che. 14 cidamAM tapapadanI ArAdhanA karavAne vidhi-tapanA 12 bheda hovAthI A padanI ArAdhanA karatAM ho bolI pradakSiNa daIne 12 khamAsamaNa devAM. tathA 12 legasane kAussagna kare. sAthIyA 12 karavA. tathA "34 nA tavarU' e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanuM dhyAna sapheda varNa karavuM. A padanuM ArAdhana karIne kanakake rAjA tIrthakara thayA che. bAkIne vidhi pahelAM jaNAvyuM che. 15 paMdaramA yama (gItama) padanI ArAdhanA karavAno vidhi-A padanI ArAdhanA karatAM ho bolIne pradakSiNA daIne 11 khamAsamaNuM devAM. tathA 11 legasane kAussagakara. sAthIyA 11karavA tathA "jha na thamI
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50. | [ zrI vijyapadmasurikatae pada vaDe 20 nakAravAlI gaNavI. A padanuM ArAdhana karIne harivahana rAjA tIrthakara thayA che. vaizAkha sudi agIArase zrI gautama svAmie dIkSA lIdhI. e apekSAe kadAca kAussagna vigere 11-11 hoya ema saMbhava che. tatva te kevalI prabhu jANe. 16 solamAM jinapadanI ArAdhanA karavAne vidhi-A padanI ArAdhanA karatAM he balIne pradakSiNA daIne 20 khamAsamaNuM devAM. 20 logassano kAussaga kare tathA 20 sAthIyA karavA. kAraNa ke jinapadanA kAraNabhUta sthAnake visa che "34 nama: vidyamAna vinezvarAya " e pada vaDe ra0 nekAravAlI gaNavI. A padanI ArAdhanAthI mUtaketu rAjA tIrthakara pada pAmyA che. bAkIne vidhi pahelAM jaNAvyuM che. 17 sattaramAM saMyamapadanI ArAdhanA karavAne vidhi-A padanI ArAdhanA karatAM he belI pradakSiNA daIne khamAsamaNAM 17 devAM. 17 legassane kAusagna kare temaja 17 sAthIyA karavA. kAraNa ke saMyamanA 17 bheda che. 8 nama: zrI sAma' e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanuM ArAdhana karIne puraMdararAjA tIrthakara thayA che. bAkIne vidhi pahelAM jaNAvyuM che. 18 aDhAramA abhinavajJAna padanI ArAdhanA karavAne vidhi-A padanI ArAdhanA karatAM hA belI pradakSiNA daIne 51 khamAsamaNAM devAM. 51 logassano kAussaga karo. tathA 51 sAthIyA karavA. kAraNa ke jJAnanA pa1 bheda che.
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAna pradIpikA ] 34 no mijavanArA' e padanI 20 navakAravAlI gaNavI. A padanuM ArAdhana karIne sAgaracaMdra tIrthakara thayA che. bAkIne vidhi pahelAM kahyo che. 19 ogaNIsamAM mRtapadanI ArAdhanA karavAnI vidhi A padanI ArAdhanA karatAM dUho belI pradakSiNA daIne 20 khamAsamaNa devAM tathA 20 legassano kAusagga karo. tathA 20 sAthIyA karavA. kAraNa ke apekSAe zrutajJAnanA 20 bheda kahyA che. "jha nA " e padanI 20 navakAravALI gaNavI A padanI ArAdhanA karIne racUDa tIrthaMkara thayA che. bAkIne vidhi pahelAM kahyo che. 20 vIsamA tIrtha padanI ArAdhanA karavAne vidhi-A padanI ArAdhanA karatAM 38 khamAsamaNa devAM. 38 legassane kAusaga kare. sAthIyA paNa 38 karavA tathA "OM namotiza' e padanI 20 navakAravALI gaNavI. A padanuM ArAdhana karIne zrImerUprabha tIrthaMkara thayA che. bAkIne vidhi pahelAM kahyuM che. A pramANe vIsamA padanI ArAdhanA karIne jaina tIrthonI yAtrA, zrIsaMghapUjA, svAmI vAtsalya, tIrthoddhAra, rathayAtrA dIna duHsthita anAthAdine sukhI karavA vigere sArAM sArAM kAryo karIne jainazAsanani unnati karavI. jainadharmane dIpAvavo. vizeSamAM vase padanI ArAdhanA saMpUrNa thayA bAda chevaTe yathAzakita ujamaNuM karavuM je joIne aneka jI dharma pAme A pramANe dharmane dIpAvanAra ceDA kALamAM potAnAM sarva karmo khapAvIne siddhinA sukhane pAme che.
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ 542 | [ zrI vijyapadrasurikRtavIsa padanI ArAdhanAmAM amuka legassanA kAussagga vigerenI saMkhyAnI bAbatamAM vidhinA graMthamAM judI judI saMkhyA jaNAvI che te A pramANe che 1 ahiMtapadanI ArAdhanAmAM 24 legassano athavA 12 legassane kAu0 ema sAthiyA vigere jANavA. 2 siddhapadanI ArAdhanAmAM 15, 31, ke pa8 ne kAu0 kare 3 pravacanapadanI ArAdhanAmAM 45, 12, 9, 7 ke 27 ne kAu0 kare. 4 AcAryapadanI ArAdhanAmAM 36 legasane kAu0 kare. 5 sthavirapadanI ArAdhanAmAM 10 athavA 13no kAu0 kare. 6 upAdhyAyapadanI ArAdhanAmAM 25 athavA 12 kAu0 karo. 7 sAdhu padanI ArAdhanAmAM 28 athavA 21 ne kAu0 kare. 8 jJAnapadanI ArAdhanAmAM pa athavA pa1 ne kAu0 karo. 9 darzanapadanI ArAdhanAmAM 67 legassane kAu0 kare. 10 vinayapadanI ArAdhanAmAM 10, 13 athavA para ne kAuo kare. 11 cAritrapadanI ArAdhanAmAM 70, 17 athavA 6 ne kAu0 kare. 12 brahmacaryapadanI ArAdhanAmAM athavA 18ne kAu0 kare.
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnapradIpikA ] - 543 13 kriyApadanI ArAdhanAmAM 25 athavA 13 ne kAu0 kara. 14 tapapadanI ArAdhanAmAM 1ra legassane kAu0 kare. 15 zaitamapada athavA dAnapadanI ArAdhanAmAM 28 athavA 11 no kAu0 karo. 16 jinapada athavA vaiyAvacca padanI ArAdhanAmAM 20, 24 athavA 10 ne kArya kare. 17 saMyamapadanI ArAdhanAmAM 70 athavA 17 ne kAu kare. 18 abhinava jJAnapadanI ArAdhanAmAM 51 athavA 5 logassane kAu0 kara. 19 mRtapadanI ArAdhanAmAM 12, 45, 5, athavA 84 ne kAu0 kare. 20 tIrthapada athavA pravacana padanI ArAdhanAmAM 5, 20 athavA 38 ne kAu0 kare. ahIM vikalpa vinAnA traNa (4, 9, 14) padaja che. ane jJAnane lagatA traNa (8, 18, 19) pada che. ane be nAmavALA traNa ( 15, 16, 20) pada che. ane cAritrane lagatA be (11, 17) pada che. prathama arihaMta pada upara devapAlanI kathA bharatakSetramAM acalapura nAmanA nagaramAM siMharatha nAme nyAyI ane prajAnuM pAlana karanAra rAjA rAjya karate hate.
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ 544 [ zrI vijayapadmasUriSkRta- tene kanakamAlA ane zIlavatI nAme guNavatI e rANIe hatI ane maneAramA nAme eka putrI hatI. paraMtu A rAjAne putra nahatA. Aja nagaramAM kuberanA jevI RddhivALA ane rAjamAnya jinavrutta nAme zeTha hatA. te samakti dRSTi ane zrAvakanA ekavIsa guNNAne dhAraNa karatA hatA. A zeThane ghera devapAla nAmanA eka dAsa hatA. A devapAla paNa jinezvaranA dharma nA rAgI hatA. vaLI sadgurUnA saMgathI te jinadharmanA rahasyane paNa jANatA hatA. kAraNa ke sadgurUnI sAkhata mithyAtvanA nAza karI samyagdarzana jJAna ane cAritrarUpI ratnatrayI ApIne bhavabhramaNa TALe che. eka vakhate cAmAsAnA vakhatamAM devapAla jinadyattazeThanI gAyA laIne vanamAM eka nadInA kAMThe carAvavA lAgyA. te vakhate jaLanA prakhaLa vegathI nadInI eka taraphanA kAMThe tUTI paDayA, ane temAMthI zrI AdIzvara prabhunI maneAhara mUrti nIkaLI. devapALe te mUrtine joine potAne jANe cintAmaNi ratna maLyuM hAya tema hRdayamAM ghaNuM! rAjI rAjI thaI gayA. te vicAravA lAgyA ke ahe!! Aje mArA dhanya bhAgya che ke traNa bhuvananA svAmInAM Aje mane darzana thayAM. Aje mArA puNyanA udaya thayA che. have prabhunI A mUrtine koika pavitra sthaLamAM sthApana karUM. pachI nadInA kAMThe pavitra sthaLa joIne tyAM ghAsanI jhUMpaDI bAMdhIne temAM prabhunI pratimA sthApana karI. pachI te pratimAnI sevA bhakita karIne teNe evA niyama aMgIkAra karyo ke jyAMsudhI prabhunI pratimAnA darzana na karUM tyAMsudhI mAre leAjana na karavuM.
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 545 e pramANe nirantara prabhunI bhakita karatAM keTalAeka divaseA cAlyA gayA. tevAmAM eka vakhate AkAzamAM bahu ja vAdaLAM caDhI AvyA, suzaLadhAra jalavRSTi thavA mAMDI, khadhI jagyAe pANI ja pANI thaI gayuM. A prasaMge devapALa prabhunI pratimAnI sevA karavA jaI zakayA nahi, tethI te sAjana paNa letA nathI. e pramANe sAta dIvasa sudhI tenAthI jaI zakAyuM nahi tethI tene sAta upavAsa thayA. AThame dIvase varasAda badha thayA tyAre te devapALa rAjI thaine prabhunI sevA karavA mATe gayA. prabhunI atyaMta bhakitapUrNAMka sevA karIne prabhunI stuti karavA lAgyA ke he karUNAsamudra ! mAre| gunA mAk karo, kAraNa ke sAta divasa sudhI huM ApanI bhakita karI zakayA nathI, tethI huM mAnuM chuM ke mArA te sAta divase nakAmA gayA. paraMtu Aje pragala puNyAye ApanA pavitra darzana karIne huM kRtArtha thayA che. mATe kRpAnidhi ! huM ApanI pAse eTaluM ja mAguM chuM ke ApanA dhruzana vinA mArA eka paNa divasa nakAme na jAya. A pramANe devapAlanA atyaMta bhakita rAga joine cakrezvarI devI pratyakSa thaIne kahevA lAgI ke huM devapALa ! huM tArA upara prasanna thaI chuM mATe icchita varadAna mAga. devapAle kahyuM ke huM e mAgu' chuM ke prabhunI upara mArI anupama ane akhaMDa bhakita thAo. tyAre devI eTalI kehuM puNyazALI ! te te cheja. mATe te sivAya bIjuM varadAna mAga devanu dRna phrAgaTa na jAya. tyAre devapAle kahyuM ke he devI! bhaga 35
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ 546 [ zrI vijayapadmasUriSkRta vatanI bhakti AgaLa traNa leAkanu sAmrAjya paNa zA hisAbamAM che? kayA mUrkha hAthIne vecIne gadheDA kharIde. mane prabhu bhakita sivAya khIjI koi vastu rUcatI ja nathI, tyAre devIe kahyuM ke huM AvI tArI ni:spRhatA joine prasanna thaIne tene varadAna ApuM chuM ke thADAka divaseAmAM ja A ja nagaranA tuM rAjA thaiza. ema kahI devI svagamAM gai. devapAla pazu prabhunI bhakita karIne ghera AvyA. zeThe ahumAnathI pAraNu karAvyuM, tevAmAM tyAM kramasAra nAmanA munine kevalajJAna thayuM. tenA devAe moTA utsava karyAM. nagaranA leAkeA tathA siMhuratha rAjA meATI Rddhi sahita vaMdana karavA gayA. tyAM kevalI bhagavatanI vairAgyamaya dezanA sAMbhaLI eSa pAmelA si'rathe pUchyuM ke he prabhu! mArUM have keTaluM AyuSya bAkI che, tyAre kevalI bhagavaMte kahyuM ke have tamArU AyuSya phakata traNa divasa ja bAkI che. tyAre rAjA pazcAttApa karatA khelyA ke arere! mArUM AyuSya rAjya kArabhAramAM ane viSaya vilAsAmAM phogaTa gumAvI dIdhuM. have mArU zuM thaze tyAre kelIe kahyuM ke traNa divasamAM te ghaNuM kAma (Atmahita) karI zakIza. kAraNa ke karoDa varSanI tapasyA karatAM je punya thAya teTalu puNya pAMca mahAvratadhArI sAdhu antarmuhUta mAM meLave che. mATe hAla tA samakita sAthe khAra vrata grahaNa karA. rAjAe thI tema karyuM, rAjA ghera AvI vicAravA lAgyA ke mArUM AyuSya thAtuM che mAre putra nathI teA A rAjya ane putrI kAne
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 147 ApuM? te vakhate rAjyanI adhiSThAyikA devIe pragaTa thaI kahyuM ke pAMca divya jene puSpamALa paherAve tene rAjya daine tArI putrI paraNAvaje. rAntae ane maMtrIe paMcadivya karI nagaramAM pheravyAM te vakhate jinapUjAnA prabhAvathI devapAla upara puSpamALA AropAI. rAjAe tene peAtAnuM rAjya ane putrI ApI ane pAte kevalI pAse bIje divase cAritra lIdhuM, ane nirmaLa bhAve pAlIne sAdharma devaleAkamAM devapaNe upanyA. e pramANe e dIvasanA cAritra pAlanathI rAjAe devatAi sukha meLavyAM devapAla rAjA thayA paraMtu maMtrI vagere kAi AjJA mAnatA nathI. tyAre devapAle salAha levA pAtAnA vhelAnA (junA ) zeThane khelAvyA tyAre te paNa abhimAnathI na AvyA. tethI ciMtAtura thaela devapAla vanamAM nadInA kAMThe rahelA prabhunI pAse AvyA tyAM bhAvapUrvaka prabhunI sevAbhakti karIne prabhunI stuti karavA lAgyA ke he prabhu ! Ape mane rAjya apAvyuM. paraMtu gho vinAnA bhAjana jevu' A rAjya zA kAmanuM? kAraNa ke maMtrIe tathA leke mArI AjJA mAnatA nathI. te badhA mArI AjJA mAne tevA mAre prabhAva ane kIrti vadhArI. ahIM cakrezvarI devIe prasanna thaIne kahyuM ke tuM phIkara karIza nahi tAre mATInA eka hAthI banAvaveA, tenA upara besIne tu prabhune vaMdana karavA nIkaLaje eTale mArA prabhAvathI te hAthI sajIvananI jema cAlaze. ane te joI ne bhaya tathA navAI pAmelA te maMtrI vigere tArI
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 [ zrI vijayapadmasUriSkRta AjJA mAnaze. tuM prabhu bhakti mUkIza nahi. devapAle paNa tema karyuM ane mATInA hAthI sajIvana thaIne cAlyA. te joIne sarve tenI AjJA mAnavA lAgyA. kAraNa ke leAkeAe mAnyuM ke ApaNA rAjAne koi deva madada kare che. eka vakhata te nagaramAM teja kramasAra kevalI pAryo. temane vaMdanA karavA rAjA gayA. tyAM munie vairAgyamaya dezanA ApI. temAM prasaMge vistArathI sAdhu dharmanuM ane zrAvaka dharmanuM svarUpa samajAvyuM. zrAvaka dharmane samajAvatAM khAsa karIne jinezvaranI pUjAnuM svarUpa vistArathI samajAvyu. tenA TuMka sAra A pramANe(1) mahAmaheAtsavapUrNAMka parama ullAsathI vidhipUrvaka prabhunA guNAne yAda karIne niHspRhabhAve je bhakti karavI te sAtvikI bhakita kahevAya. A bhaktithI ubhaya lAkamAM sukha prApti thAya che. (2) A leAkanAM sukha pAmavA mATe athavA leAkeAne khUza karavA ke AjIvikA mATe je prabhunI bhakita karavI te bIjI rAjasI bhakita kahevAya. (3) zatrunA vinAza karavA mATe ke cittamAM ahaMkAra ane matsara dhAraNa karIne je bhakita karAya te trIjI tAmasI bhakita kahevAya. traNamAM sAtvikI zreSTha che. te koIka viralAja karI zake che. khIjI rAjasI bhakita madhyama gaNAya che ane trIjI tAmasI bhakita jaghanya (halakI) jANavI. vaLI jinabhakitanA pAMca prakAra A pramANe-1 prabhunI phUla vigerethI pUjA karavI. 2 dhruva dravya vadhAravuM, 3 tI yAtrA vigere yAtrA karavI. 4 rathayAtrA vigere maheAtsava karavA, 5 vItarAganI AjJA pALavI. vaLI pUjAnA AbhAga pUjA ane anAloga
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnaprakrIpikA 549 pUjA evA paNa e bheda che. temAM jinezvaranA guNane sArI rIte jANIne vidhipUrvaka prabhunI bhakti karavI te Abhega pUjA kahevAya. ane guvidhinA ajANa chatAM parama ullAsathI vItarAganI bhakti karavI te anAbhAga pUjA kahevAya. te paNa bahu lAbha Ape che. A rIte kevalInA upadeza sAMbhaLIne devapAle zrAvakanAM vrata aMgIkAra karyo. avasare teNe maneAhara vizALa derAsara khaMdhAvI temAM mATI dhAmadhuma pUrvaka prabhunI pratimA padharAvI. bahu bhakti pUrvIka phelA arihaMta paTTanuM sAttvika ArAdhana karyuM. ane tenA prabhAve rAjA devapAle zrI tIrthaMkara nAma karmanA nikAcita adha karyA. eka divasa rAjA ane manAramA rANI nagaranI mahAra krIDA karavA jatAM hatAM te vakhate manAramAe dUrathI mAthA upara bhAro laIne AvatAM eka kaThIyArAne joyA. tene joine rANIne ekadama mUrchA AvI. rAjAe zIteApacArathI rANIne sAvadhAna karI mUrchAnuM kAraNa pUchyuM; tyAre rANIe kahyuM ke kaDIArAne joine mane jAtismaraNa jJAna thayuM tethI mUrchA AvI. pachI rANIe rAjAne pAtAnA pUrva bhava kahyo te A pramANe-pUrva bhavamAM huM tathA A kaDhIAra strI purUSa hatA. ame ghaNAM garIkha ane duHkhI hatAM. tethI jaMgalamAMthI lAkaDAM lAvIne ame gujarAna calAvatA hatA. eka vakhate jaMgalamAM lAkaDAM levA gayA hatA. tyAre ame parvatanI nadInA kAMThe jinamiba joyuM. te vakhate meM tyAM jaI pavitra jaLathI snAna karAvI, puSpa caDAvI atyaMta bhaktithI stuti
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 [ zrI vijayapadmasUriSkRta karI tethI mArA pApa karmInA nAza thayA ane A bhave huM rAjAnI putrI thai. meM mArA patine te pratimAnI pUjA karavAnuM kahyuM tyAre te mArA upara krodha lAvIne pratimAnI niMdA karavA lAgyA. tethI hajI paNa A bicArI phelAMnA jevA bIjo avatAra pAmIne lAkaDAM lAvI udaranirvAha kare che. karmanI vicitragati che. rANInI kahelI hakIkta sAMbhaLIne kaDhIArAne melAvI. jinabhakti karavA ghaNuM samajAye, te chatAM paNa patthara sarakhA haiyAvALA te kaThIArA samajyA nahi. rAjAe paNa tene ayeAgya jANI rajA ApI. anukrame devapAla rAjAne devasena nAme putra thayA. meTA thayA tyAre tenAM lagna karI rAjyabhAra soMpyA ane te khane jaNAe zrI caMdraprabhagurUnI pAse cAritra gratuNu karyuM. nirmaLa bhAve saMyamane sAdhavA lAgyAM. te mane parama ullAsathI jinaSine bhAvapUrvaka vaMdanA karavA pUrvaka tIrthayAtrA vigereNu karatA hatA. AyuSya pUrNa thaye aMta samaye anazana karI devapAla prANata kalpamAM devapaNe upajyA. maneAramA paNu teja kalpamAM devapaNe utpanna thaI. rAjAnA jIva tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM tIrthaMkara thaze. ane manAramAnA chatra teja tIrthaMkaranA gaNadhara thaze. aMte ane siddha thaze. AmAMthI sAra e levA ke arihaMtanI bhakti karavAthI nAkara paNa zeTha thAya che, nina nArI paNa rAjakuMvarI thAya che. prabhu bhakitanI ni MdA karavAthI bhavAbhava daridratA (ninapaNuM ) maLe che. arihu tapadanA ArAdhaka kadAca zrAvaka hoya te! paNa jina nAmanA nikAcita "dha karI zake.
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnaktadIpikA ] papa1 bIjA siddhapadanI ArAdhanAno prabhAva jaNAvanArI hastipAla rAjAnI kathA. A bharatakSetramAM sAketapurapATaNa nAmanA nagaramAM hastipAla nAme rAjA hatA. tene buddhine bhaMDAra citra nAmane mantrI hatuM. A matrI rAjyanA kArya prasaMge eka vakhate caMpApurI nagarImAM bhIma rAjA pAse gaye. nagarInI zobhA jevA nIkaLatAM te bAramA tIrtha pati zrI vAsupUjya svAminA maMdiramAM AvyuM. tyAM prabhune parama ullAsathI vaMdanA namaskAra karI bahAra AvyA, tyAM sAdhuonI vacamAM beThelA zrI dharmaghoSa gurUne joIne harSa pAmI vinaya pUrvaka namIne maMtrI temanI AgaLa beThe. gurUe jJAnepagathI maMtrIne lAyaka jANIne amRtamaya dezanA ApavA mAMDI. te A pramANe - he bhavya che ! A saMsAra rUpI aTavImAM bhramaNa karIne thAkelA bhavya jIvone amRtanA sarovara jevA jina dharmane lAbha pUrepUrAM puNya jAgyAM hoya teja thAya che. sarva nI dayA pALavI teja utkRSTa dharma che. jema ApaNane ApaNuM prANu vahAlA che tema sarvene pitAnA prANa bahu vahAlA lAge che. jema ApaNane bIje kaI mAre to duHkha thAya che tema ApaNe bIjAne mArIe te tene paNa duHkha thAya che, mATe jIvahiMsA karavI nahi jI cauda prakA 2nA che te darekanI dhamI jI rakSA kare che, kAraNa ke teo Atmavat sarvabhUteSu" eTale sarva jIvone pitAnA
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ 552 [ zrI vijyapadrasUrikRtaAtmA samAna gaNe che. A jIvadayAnA prabhAve AtmA nirmaLa thAya che. dayALu jevo siddha bhagavaMte jyAM rahelA che tevA sthAnakane meLave che. A siddhanA jIvana sukhanuM varNana koDa jIbha vaDe paNa thaI zakatuM nathI. A saMsAramAM je uttama prakAranAM sukhe che te sarva ekaThAM karIe tenAthI paNa siddha bhagavaMtanuM sukha anaMtAnaMta gaNuM vadhAre che. siddhanA sarva jI samAna che. teo amUrta hevAthI mokSamAM paraspara bAdhA rahitapaNe rahe che. A siddha jIvanI utkRSTa avagAhanA traNaso tetrIsa dhanuSya ane upara eka dhanuSyane trIjo bhAga athavA eka gAunA chaThThA bhAga pramANa hoya che ane jaghanyathI eka hAtha ane ATha AMgulanI hoya che. jema amRtanA eka biMdu mAtrathI paNa tIvra viSane vyAdhi nAza pAme che tema siddha bhagavaMtanA dhyAnathI jInAM duSkarmo nAza pAme che ane traNa jagatane pUjya utkRSTa padanI lakSmI maLe che. upara pramANenI gurUnI dezanA sAMbhaLI maMtrIe kahyuM ke he prabhu! jemAM siddhanI bhakti dararoja karavAnI che, evA saMsArane nAza karanAra zrAvakanAM bAra vrate mane Ape. gurUe tenI lAyakAta pArakhIne vrata uzcarAvyAM. pachI gurUne vaMdana karI maMtrI rAjyanuM kArya pUrNa karIne pitAnA nagare pAcho AvyuM. rAjAne namIne yaMgya sthAne beThe. rAjAe maMtrIne caMpA nagarInI hakIkata pUchI tyAre maMtrIe te nagarInuM varNana karatAM vAsupUjya svAmInA maMdire pote gaye, tyAM vaMdana karIne bahAra AvatAM dharmaghoSa muninI siddha
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 553 zrI viMzatisthAnakapradIpikA ] bhagavaMtanA svarUpane jaNAvanArI dezanA sAMbhaLIne pite siddhanuM svarUpa te pramANe aMgIkAra karIne bAra vrata ucaya vagere hakIkata kahI. te sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke te parama upakArI munirAja kayAre ahIM Ave ane huM paNa temanAM darzana karI dezanA sAMbhaLIne kayAre kRtArtha thAuM. evAmAM ghaNA parivAra sAthe te dharmazeSa munirAja te nagaramAM AvyA. rAjA gurUnuM Agamana sAMbhaLI maMtrI sAthe vaMdanA karavA gaye. gurUe paNa dezanA ApI ane temAM paNa siddha svarUpanuM varNana karyuM. dezanA sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke jenI rUparekhA ke kAyA agocara che evA siddha paramAtmAnI bhakti kaI rIte karavI te Apa jaNAvo. tyAre gurUe kahyuM ke siddhisthAnamAM rahelA niraMjana, nirAkAra, nikaSAyI, zuddhAtmA siddha svarUpanuM layalInapaNe dAna karavuM, ane temanI mUrtinI dravya bhAvathI pUjA karavI. A rIte siddhapadanI ArAdhanA karanAra bhavya jI ghAtI karmano kSaya karI siddhinI saMpadAne pAme che. rAjAe paNa jinadharmane aMgIkAra karIne siddhapada ArAdhavAnuM vrata gurU pAse aMgIkAra karyuM. tyAra pachI "me siddhANuM" e padathI rAjA siddhapadanI ArAdhanA karavA lAgyo. rAjAe A padanI ArAdhanA karatAM maMtrInI sAthe siddhonA sthAna rU5 zrI zatruMjaya, sametazikhara vagere tIrthonI bahu bhakti pUrvaka yAtrA karI pitAnA AtmAne nirmaLa karyo. e pramANe nirmaLa dhAnathI siddhapadanuM ArAdhana karatAM rAjAe mokSasukhanA nidhAna rU5 tIrthakara nAma karmane nikAcita baMdha karyo. tyAra pachI
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ 554 [ zrI vijayapadhasUrikRtalAMbA kALa sudhI rAjyanuM pAlana karI maMtrI sahita rAjAe zrI gurU mahArAjanI pAse cAritra grahaNa karyuM. eka vakhate gurU mahArAjAnI AjJA laI te muni sametazikhara upara siddhamUrtinI yAtrA mATe cAlyA. rastAmAM evo abhigraha karyo ke "jyAM sudhI siddha paramAtmAnI mUrtinAM darzana na thAya tyAM sudhI AhAra na le." munine daDha abhigraha jANI Indra devasabhAmAM temanA vakhANa karyA. te upara zraddhA nahi rAkhanAra eka agnikumAra deve temane mArgamAM ghaNuM upasarga karyo. bhUkha ane tarasanI ati tIvra vedanA utpanna karI. temaNe te vedanA be mAsa sudhI sahana karI tethI kAyA ghaNI kSINa thaI gaI paNa muni calAyamAna na thayA. ane temaNe devanI upara roSa paNa karyo nahi. muninI daDhatA joI deva pragaTa thaye. muninI stuti karI pitAne aparAdha khamAvavA lAgyuM. tyAra pachI munie sametazikhara jaI sarva siddha pratimAone vaMdanA karI pAraNuM karyuM. aMta samaye anazana karI maMtrI sahita rAjaSa bAramAM ayuta devalokamAM deva thayA, tyAMthI AvI rAjarSine jIva mahAvidehamAM tIrthaMkara thaI siddhipadane pAmaze. maMtrI paNa rAjAnA bhAvI tIrthakarapaNAmAM temanA gaNadhara thaI kevalajJAna pAmI mokSe jaze. A pramANenuM hastipAla rAjAnuM caritra sAMbhaLIne he bhavya jIva! tame paNa zrI siddhapadanuM ArAdhana karI tevA bane. A kathAmAMthI bedha e maLe che ke zatrunuM paNa bhaluM
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 55 karavuM ane samabhAve kaSTa sahana karavAthI peAtAne ane parane ghaNA lAbha thAya che. trIjA pravacana padanA prabhAva jaNAvanArI zrI jinadatta zeTha ane hariprabhAnI kathA. A bharata kSetramAM vasatapura nAmanA nagaramAM jinadAsa nAme vyavahArI hatA. tene jinadAsI nAme priyA ane jinadatta nAme putra hatA. te caMdrAtapa nAmanA vidyAdhara rAjAne mitra ( bhAibaMdha ) hatA. te vidyAdhare jinadattane bahurUpINI nAmanI vidyA ApI hatI. baMne mitrA eka vakhata agIcAmAM pharavA gayA hatA te vakhate eka purUSa citrapaTa laine jinadattanI pAse AvyA. citrapaTa joI praphullita vane jinadatta te mANasane 'A kAnu' citra che? ema pUchyuM. tyAre teNe kahyuM ke caMpAnagarImAM dhanAvahu nAme zeTha che. tenI hariprabhA nAmanI A kanyA che. tenAM rUpa ane lAvaNyanAM zA vakhANa karavAM ? athavA te ghaNI rUpavALI che. me' mArI AjIvikA TakAvavA mATe te kanyAnuM A citra citaryuM che. citrakAranI hakIkata sAMbhaLIne hariprabhA upara rAgavata thaelA jinadatta eka lAkha dravyanI kiMmatanA peAtAnA kadAre| ApIne te citrapaTa kharIdra karyuM. te citrapaTa jovAthI tenu rAgI aneluM mana vyApAramAM paNa sthira thayuM nahi. A vAtanI tenA pitAne khabara paDI tyAre te putrane ThapakA ApavA lAgyA ke najIvI kiMmatanI A chabI te lAkha dravya ApIne kharIda karI, paraMtu tane khabara nathI ke dravya
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 [ zrI vijayapadmasUriSkRta kema pedA karAya che. aneka kaSTa veThIne bhegu kareluM dravya Ama veDaphI daiza. tA ApaNe thADA vakhatamAM daridrI ( nirdhana ) thai jaizu. A pramANe pitAnA ThapakA sAMbhaLIne "pitAne mArA karatAM dravya vadhAre vahAluM che. " evuM vicArIne AjathI mAre pitAnI eka kADI paNa harAma che. paradeza jaIne ghaNuM dhana kamAIne pachI ja pitAnA gharamAM AvIza evA sa'kalpa karI madhya rAtrIe jinadatta pitAnuM ghara cheADIne cAlI nIkaLyA. anukrame cAlatAM cAlatAM caMpApurImAM dhanAvaha zeThanA ghera AvI pahoMcyA. Aja rAtrIe dhanAvahu zeThe kalpavRkSanuM svapnuM dIThuM hatuM. te pramANe navIna atithine joine zeThe bahumAnapUrvaka jinadattane Asana ApyuM. guNIjana jyAM jAya tyAM peAtAnA guNAthI darekane priya thAya che, tema jinadatta peAtAnA guNipaNAthI sAthe vAhanA AkhA kuTuMbane atyaMta priya thayA. jinadatte paNa peAtAnA guNeAthI khecAelA sArtha vAhanA AkhA kuTukhane jaina dharmanA upadeza karI jainadharma upara prItivALuM kayu. sAthe vAhe avasare jinadattane pUchyuM ke tame ahI keTalAka divasathI AvyA che, paraMtu tamArA gAma, kuLa ane nAmathI ame ajAN chIe. te hakIkata jo tamane kahevAmAM aDacaNu nahAya tA jaNAveA. tyAre jinadatte paNa citrapaTathI mAMDIne sa hevAla kahI sabhaLAvyA. sA vADe te sAMbhaLIne tene lAyaka jANI peAtAnI putrI hariprabhane mATI dhAmadhUma sAthe paraNAvI. vaLI kanyAdAnamAM puSkaLa dravya Ine jamAIne prasanna karyAM. puNyazALI purUSa jyAM jAya tyAM sukhI ja thAya che.
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 557 sasarAnA AgrahathI keTalAka divasa rAkAyA pachI jinadatta peAtAnA gAma javAne taiyAra thayA. tyAre zeThe dAyajAmAM peAtAnA amUlya ekAvalI hAra tathA mIjI paNu ghaNuM dravya vagere Apyu. tathA nAkarI ane ratha pAlakhI ApI anene vidAya karyo. pAtAnA nagara tarapha AvatAM rastAmAM sarAvaranA kAMThe paDAva nAkhyA. tyAMthI thADe dUra jhADanI ghaTAnI pAse kAussaggamAM rahelA eka vidyAdhara munine joine te strI purUSa ba Mne jaNa muni pAse AvyA. temane vaMdanA karI beThA. eTale munie kAusagga pArI dharmalAbha ApyA. temane ceAgya jANI dharma dezanA ApavA mAMDI-hu bhavyeA ! A anAdi ane du:khathI bharelA sa MsAramAM prANIne dharmanuM ja eka Alamana che. dharmathI sarva prakAranAM sukha, vaibhava, aizvaryAM vagere maLe che. dharmathI uttama kuLamAM janma thAya che tathA anaMta Ana Mdamaya mAkSa paNa dharmathI ja meLavo zakAya che. te dharma sarva jIvA upara dayA rAkhavI ema eka prakAre che. jJAna ane kriyAvaDe e prakAre, jJAna darzana ane cAritrathI traNa prakAre, dAna ziyala tapa ane bhAvanAthI cAra prakAre, paMca mahAvratanA bhedathI pAMca prakAre, cha Avazyaka rUpe cha prakAre, sAtanaya vaDe sAta prakAre che, ATha pravacana mAtAnA bhedathI ATha prakAre che. nava tattvanA bhedathI nava prakAre che, ane kSamAdi dazavidha yatidharmanA bhedathI daza prakAre che. tenu ArAdhana karavAthI bhavya jIvA sarva karmathI rahita thaine paramAnaMdane pAme che. e pramANe muninI dezanA sAMbhaLI jinadatte kahyuM ke
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ 558 [ zrI viparitaA dharma keNe kahyo che tyAre munie kahyuM ke sarvajJa evA tIrthakara bhagavaMte kahyo che. jinadatte pharIthI pUchayuM ke te tIrthakara pada kaI rIte maLI zake? tyAre munie kahyuM ke arihaMta vigere vIsa sthAnakanuM yathAzakti ArAdhanA karavAthI tIrthakarapaNuM pAmI zakAya che. temAM paNa trIjuM pravacana pada eTale saMghanI bhAvapUrvaka bhakti karavI te uttama che. kAraNa ke tIrthakara bhagavAna pote paNa dharmopadeza detAM zarUAtamAM "namo titha" kahIne saMghane namaskAra kare che. mATe zrI saMghanI bhakita siddhine paNa Ape che. A pramANe gurUnI dezane sAMbhaLIne jinadatta zrI gurUmahArAjanI pAse trIjA pravacana padanI ArAdhanA karavAno niyama lIdhe pachI gurUne vaMdana karI vidhipUrvaka parama ullAsathI bhAta pANI vaherAvyA. anukrame vasaMtapuramAM AvyA. svajano tenI atyaMta Rddhi joIne harSathI bheTayA. jinadatta zeTha tapasvI tathA glAna vRddha muni vagere supAtrane vastra, pAtra, auSadha AhAra vagere bhAvathI harAvIne pitAne dhanya mAnatA jinezvanI pUjA karavI, gurUne upadeza sAMbhaLa saMghabhakti vagere dharmakiyA AnaMdathI kare che. ane samakitamAM nizcala thaIne caturvidha saMghanI yathAzakti bhakita paNa bhAvathI kare che. ane pitAnI lakSamIne sadupayoga kare che, vaLI teNe pitAnA sasarA taraphathI maLela bahu mUlyavALa ratnAvalI hAra rAjAne bheTa Ape tethI prasanna thaelA rAjAe tene nagarazeThanI padavI ApI. tethI nagaramAM tenuM bahu mAna vadhyuM. eka vAra Indra mahArAje jinadattanI prazaMsA karI ke
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI viMzatisthAnakamadIpikA ] 559 zrI saMghanI bhakti karanAra jinadattane dhanya che. tyAre te vacana upara zaMkA lAvI ratnazekhara nAmanA deve kapaTa zrAvaka banIne jinadattanI parIkSA karI. jinadatta sAdhamI jANI tenuM bahumAna karyuM. ane pitAne bahu ja kImatI ekAvalI hAra paNa tene Ape. tethI prasanna thaelA teNe pragaTa thaI tenA upara puSpavRSTi karI ane te deva nagarazeThane cintAmaNi ratna ApIne svarge gayo. A ratnanA prabhAvathI jinadatta zrI saMghanA vAMchita pUrNa karavA lAgyuM. teNe pravacana padanI bhaktinA prabhAve jina nAmane nikAcita baMdha karyo. anukrame keTaleka kALa gayA pachI teNe potAnI strI sahita cAra jJAnI zrI ratnaprabha gurU pAse dIkSA lIdhI. cAritranuM niraticAra pAlana karI munionI tathA pravacananI bhakti karatA te kALadharma pAmI prathama priveyakamAM beTI RddhivALA deva thayA. tyAMthI AvI mahAvideha kSetramAM tIrthakara thaIne mekSe jaze. hariprabhA paNa teja tIrthaMkaranA gaNadhara thaIne mokSanA akSaya sukha pAmaze. A kathAmAMthI samajavAnuM e male che ke prabela puNyAIthI alaikika sukhanA sAdhane maLe che. jinadattanI mAphaka bIjAne dhamI banAvavA prayatna karavA. pravacana padanI parama ullAsathI sAdhanA karI jinapadavIne lAbha meLave. cothA AcArya padanA ArAdhaka zrI purUSottama rAjAnI kathA. A bharatakSetramAM padmAvatI nAme nagarImAM purUSottama nAme rAjA hatA. tene jenadhamI sumati nAme matrA hate.
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ 560 [ zrI vijyapaddhasUrikRtaeka vakhate rAjA sabhAmAM beThela hato te vakhate tyAM eka kApAlike AvIne rAjAne vinaMti karI ke huM eka vidyAne cha mahinAthI sAdhuM chuM, paraMtu uttama uttara sAdhaka vinA te siddha thatI nathI. te sAMbhaLI rAjAe tenA uttara sAdhaka thavA hA pADI kabulyuM. te vakhate sumati maMtrIe rAjAe kahyuM ke mithyAtvInI sobata karavAthI samakitane aticAra lAge che. rAjAe kahyuM ke A vinazvara zarIrathI keIne upakAra thata hoya te zA mATe na kare? te kArya siddha thaze ethI huM bahu rAjI thaIza. maMtrIe nA pADI chatAM sUryAsta samaye rAjA hAthamAM taravAra laIne bhayaMkara araNyamAM AvelA te gInA sthAnake AvyuM. egIe rAjA pAse eka maDaduM maMgAvyuM. rAjA maDadAnI tapAsa karavA samazAna tarapha cAlyA. rastAmAM eka jhADanI DALIe eka gInuM maDaduM doraDe bAMdheluM ne laTakatuM jeIne rAjAe taravArathI te deraDAnA baMdhanane kApavA mAMDayAM. traNa vAra kApavA chatAM na kapAyuM tyAre rAjAe jhADanI upara caDhIne te baMdhana (deraDA) choDIne maDaduM nIce utAryuM. rAjAnI AvI hiMmata joIne prasanna thaelI kuLadevIe pratyakSa thaIne rAjAne kahyuM ke he sAhasika ziromaNi! te kApAlika tane mArIne suvarNa purUSa karavA mAge che, mATe tuM tenAthI sAvaceta raheje ane jarUrI prasaMge mane yAda karaje. ane cha padanuM smaraNa karaje. rAjA maDaduM laIne yogInI pAse Avyo. kapaTI yogIe tenI (rAjAne agninA kuMDamAM nAMkhavAnI) vidhi karIne jyAM lAga joIne rAjAne
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] - 561 agnikuMDamAM nAkhavA taiyArI karavA mAMDI, tevAmAM tarataja rAjAnI kuLadevIe te gIne ja kuMDamAM nAMkhe eTale te suvarNa purUSa thaI gayo. te laIne rAjA pitAnA mahelamAM AvyuM. teNe suvarNa purUSane sonAnuM dAna daIne aneka duHkhI jananAM dAridrayane nAza karI temane paisAdAra banAvyA. A purUSottama rAjAe rAjakuMvarI pazrI sAthe lagna karyuM hatuM, tenAthI purUSasiMha nAme putra thaye. te bhaNI gaNIne yuvAna thayuM tyAre rAjAe ATha rAjakanyAo sAthe tenuM pANigrahaNa karAvyuM. A pramANe AnaMdapUrvaka keTaleka kAla gayA pachI pitAne pUrNa sukhI mAnatA rAjAnuM bhAgyacaka badalAyuM. pUrva karmanA ge pitAne jenA upara ghaNI prIti hatI te padmazrI dAhajavaranI mahA vedanAthI maraNa pAmI. tenA paranA gADha snehane lIdhe mahI rAjA rAjakArya tyajIne mUDha cittavALo thaIne rUdana karavA lAgyuM. te vakhate te nagaramAM samatA rasanA sidhu cAra jJAnI parame pakArI zrIdeva nAmanA munIzvara padhAryA. temane vAMdavA nagarajane javA lAgyA. rAjA paNa maMtrI sahita gurUne vAMkIne lAyaka sthAne beThe. munie paNa dharma dezanA A pramANe zarU karI-he mahAnubhAva bhavya jana! dukhe karI maLI zake e manuSya janma, AryakSetra, uttama kuLa ane dharmazravaNanI jogavAI vigere sArI sAmagrI pAmIne paNa je jIve ananta sukhane ApanAra dharma karatA nathI teo pitAne manuSya janma phegaTa gumAve che ane dukhathI bharelA saMsAra rUpa samudramAM bhamyA kare che. manuSya bhava pAmIne viSayAsakita thaIne kSaNika padgalika sukhamAM 36
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ para [ zrI vijyapArikRtaAyuSya eLe gumAve che. paraMtu te pahmalika sukhathI jIvane saMtoSa thato nathI. kharI rIte te te sukha ja nathI paraMtu pariNAme te duHkha rUpaja thAya che. mATe samaju guNI bhavya che te te bhegane tyAga karIne paMca mahAvrata rU5 sAdhudharma athavA bAra vala rU5 zrAvaka dharma pALIne potAnA janmane saphaLa kare che. teo dhanya gaNAya che. mATe he bhavya jIvo! tame pramAdane tyAga karIne dharma karavAmAM sAvadhAna bane. upara pramANenI gurUnI dezanA sAMbhaLIne pratibaMdha pAmele rAjA kahevA lAgyA ke he karUNAnidhi! huM ApanA zaraNe Avyo chuM mATe saMsAranA duHkhothI mukta karanAra cAritra mane Apo. gurUe anumati ApavAthI rAjAe pitAnA mahelamAM AvI putra purUSasiMhane gAdI soMpIne maMtrI sAthe dIkSA lIdhI. ane niraticArapaNe cAritranuM pAlana karatAM navapUrvanA jJAnI thayA. eka vakhate A rAjarSi muni vicAravA lAgyA ke samyagajJAna rUpa cakSunA ApanAra, durgatithI tAranAra evA gurUno karoDe upAya vaDe paNa badale vALI zakAya tema nathI. mAtA, pitA, strI, putra vagere saMsArI jane te pitAnA svArtha mATe ja upakAra kare che. paraMtu gurU mahArAja te niHsvArtha paNe upakAra kare che, tethI kharA mAtapitA te gurU mahArAja ja che. A pramANe vicArI pitAnA manamAM abhigraha karyo ke AjathI mAre niraMtara gurUjananI bhakti karavI. A abhigraha dhAraNa karI dararoja tetrIsa AzAtanA
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 563 na lAge te rIte gurUnuM vaiyAvacca karatA chatrIsa guNenuM cintavana karatAM tathA bIjanI AgaLa stuti karatAM te rAjarSi munie tIrthakara nAma kamane nikAcita baMdha karyo. eka vakhate indra mahArAje purUSottama muninI devasabhAmAM A pramANe prazaMsA karI, ke hAlamAM bharata kSetramAM purUSottama rAjarSinI je gurU bhaktimAM tatpara bIje koI nathI. te sAMbhaLI eka IrSyALu mithyAtvI deva temanI parIkSA karavA mATe muninuM rUpa dhAraNa karIne muni pAse AvyA. temanA aneka achatA deze pragaTa karavA lAgyA. aneka kaDavA vacano bolIne tiraskAra karavA lAgyo paraMtu muni to samatAbhAva rAkhe che. kaMTALyA vinA pitAnI laghutA vicArIne jarA paNa calAyamAna thayA nahi. muninI AvI daDha AsthAthI deva pragaTa thaI munine namI aparAdha khamAvIne devakamAM gaye. muni paNuM gurUbhakti karatAM aMte eka mAsanuM anazana karI acuta ka5mAM mahA samRddhivALA deva thayA. tyAMthI evI mahAvideha kSetramAM tIrthakara padavI pAmI mekSane pAmaze. A kathAne sAra e che ke bhavya jIe purUSottama muninI bInA vAraMvAra vicArIne "garaja maTI ne vaidya verI" A kahevata pramANe thatI bhUla sudhArIne parama ulAsathI gurU bhaktino lAbha laI tIrthaMkara padavI meLavavI, upasarganA prasaMge dhairya rAkhavuM. kapaTane karavAnI nA kahI che, paNa oLakhavAnI khAsa jarUra che. upakArIne upakAra bhUlavAthI, tenI sAthe zatruvaTa rAkhavAthI durgatinA bhayaMkara duHkha legavavA paDe che.
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 [ zrI vijayapadmasUriSkRta pAMcamA sthavira padanA ArAdhaka zrI padmottara rAjAnI kathA. A bharata kSetramAM vArANasI nagarImAM padmottara nAme rAjA hatA. A rAjAne cAra rANIo hatI. temanA upara kAzala dezanA sugrIva nAme rAjA meAhita thayA, tethI teNe dbhuta meAkalI padmottara rAjA pAse te cAra strIenI mAgaNI karI. tethI krodhamAM AvelA rAjAe kRtanA tiraskAra karIne sabhAmAMthI kADhI mUkayA. dUte te hakIkata sugrIva rAjAne kahI, tethI potAnuM mAThuM sainya laine vArANasI nagarInI upara laDAi karavA caDhI AvyA. rAjA padmottara paNu peAtAnuM sanya lai tenI sAme gayA, tene harAvIne kADhI mUkyA, ane sukhe rahevA lAgyA. eka vakhate jeNe devane dekhAva karyAM che, tevA eka indrajAlike padmottara rAjAnI sabhA (kacerI) mAM AvIne kahyuM ke huM vidyAdhara chuM. A mArI sAthe mArI strI che, tenuM suMdara rUpa joine mArA zatru dAha nAmanA vidyAdhare tenu haraNu karyuM. meM tene harAvI mArI strI pAchI meLavI. paNa mArA upara kApelA te vidyAdhara pharIthI mArI sAthe yuddha karavA mAge che mATe jyAM sudhI huM tenI sAthe yuddha karIne AvuM tyAM sudhI A mArI zrI ApanA zaraNe mUkI jAuM chu, kAraNa ke ApanI paranArI saheAdara tarIke prakhyAti che. huM thADI vAramAM zatrune haNIne AvuM chuM. mATe huM AvuM tyAM sudhI Apa tenuM rakSaNa karA. e pramANe khelI te vidyAdhara
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ 565 zrI vizatisthAna pradIpikA ] AkAza mArge adazya thaI gayA. badhA sabhAjane Azcarya pAmI joI rahyA. theDI vAra pachI AkAzamAMthI be kapAelA paga rAjasabhAnA cekamAM paDayA, tyAra pachI be bhujAo ema anukrame badhA avayave kapAIne paDyA. te avayane pitAnA patinA avayava tarIke oLakhIne te vidyAdharI ati rUdana karavA lAgI, ane ghaNuM kalpAMta karavA lAgI. ane rAjAne kahevA lAgI ke have huM kaI paNa rIte jIvI zakIza nahi, mATe mArA mATe citA khaDako. temAM paDIne huM mArA patinI pAchaLa satI thavA mAguM chuM. rAjAe ghaNI rIte samajAvI chatAM te kaI rIte na samajI tyAre rAjAe citA khaDakAvI, temAM te strI baLI marI. tyAra pachI thoDI ja vAramAM te IndrajAlika vidyAdhara hasate hasate sabhAmAM AvyuM. tene jIvate Avate joI sabhAjane bahuja Azcarya pAmyA. teNe tenI strInI mAgaNI karI tyAre rAjAe badhI hakIkta tene jaNAvI. paraMtu te te kahevA lAgyuM ke tamArI buddhi bagaDI che mATe mArI strIne tame ApavA mAgatA nathI. rAjAe kahyuM ke te strI te mAre bena jevI che. e pramANe temane vAdavivAda cAle che eTalAmAM te strI paNa acAnaka pragaTa thaI vidyAdharanI DAbI bAjue AvIne ubhI rahI. AvuM joIne rAjA sahita badhA sabhAjane ghaNuM acaMbo pAmyA. rAjAe AnuM kAraNa pUchavAthI IndrajAlike kahyuM ke he rAjan ! tamane pratibaMdha pamADavA mATe meM A IndrajAlanI racanA karI hatI te jema mithyA che tema A
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ 566 [ zrI vijayapadmakRita je saMsAramAM strI vigere padArtho dekhAya che te badhAe kSaNa vAramAM nAza pAmI jAya evA che. A badhI rAjalakSmI, vaibhava, suMdara strIe sarve nAzavaMta che evuM jANIne bhAgane tyAga karanArA jIve ja kharA sukhane pAmI zake che. ane jo ApaNe hAdura banIne ubhe page te padArthonA tyAga na karIe teA te bhAgAdika padArtho eka vakhata ApaNane cheDIne jarUra cAlyA jaze. mATe tevA padArthomAM rAga zA mATe rAkhavA ? indrajAlikanAM A vacanA sAMbhaLI rAjA vairAgya pAmyA. indrajAlikane karADa sAnaiyA ApI rAjAe rAjI karyA. bIje devase devaprabhu nAmanA AcArya tyAM padhAryAM. nagarajanAne sAthe laine rAjA vigere paNa gurUne vaMdana karavA AvyA. gurUe ApelA upadezathI medha pAmelA rAjAe putrane rAjya soMpIne gurU pAse dIkSA grahaNa karI. te muni nirmaLa cAritra pANI agyAra aMga bhaNyA. eka vakhata gurUnA mukhathI sthavira eTale vRddha muninI bhakitanuM mAhAtmya A pramANe temaNe sAMbhaLyuM. je bhavya jIve uMmaramAM, dIkSAnA paryAyamAM ane sUtrAnA medhamAM vRddha (mATA) hAya temaja tapasvI hAya tevA sthavira muninI niSkapaTa ane nirabhimAnapaNe parama ullAsathI ( veTha mAnIne nahi ) bhakti kare, te bhavya jIveA kathI malina banelA peAtAnA AtmAne jarUra nirmala banAvI zake che, ane UMca gAtranA adha kare che tathA tI kara padavIne paNa pAme che. AvuM sthavira bhakitanuM mAhAtmya sAMbhaLIne te rASi munie evA abhigraha dhAraNa karyo ke jyAM sudhI huM' jIvuM
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakaprakropikA ] 567 tyAM sudhI mAre ha MmezAM mArAthI vaya, paryAya, zrutamAM meTA sAdhuonI bhakatapAnAdika vaDe bhakita karyA pachI bheAjana karavuM. A pramANe hu MmezAM parama ullAsathI bhakita karavA lAgyA. indre sabhAmAM te muninA vakhANa karyAM, te sAMbhaLIne e devA temanI parIkSA karavA AvyA. eka deve temanI prazaMsA karI ane bIjAe temanI niMdA karI teA paNa te rAjiSa munie lagAra paNa rAga dveSa karyAM nahiM, tethI dhruvA prazaMsA karIne svarge gayA. e pramANe vRddha munionI bhakita karatAM temaNe tIrthaMkara nAma karmonA nikAcita baMdha karyAM. aMtima samaye samAdhi maraNa pAmIne mahA zukra devaleAkamAM devapaNe utpanna thayA. ahIMthI cyavIne mahAvidehamAM tIrthaMkara thaIne siddhinA sukhane pAmaze. chaThThA zrI mahuzruta padanA ArAdhaka zrI mahendrapAla rAjAnI kathA. A bharatakSetramAM seApArapaTTaNa nAmanA "nagaramAM mahendrapAla nAme rAjA hatA. paraMtu te mithyAtvI hatA. A rAjAne eka buddhimAna pradhAna hatA. te pradhAnane jaita dharmane rAgI zrutazIla nAme bhAi hatA. te rAjAne ghaNuMA ja vhAlA hatA. eka vakhata suMdara rAgathI gAyana karatI caMDALa srone joIne rAjA tenA upara mAhita thayA. tyAre zrRtazIle rAjAnA abhiprAya jANIne rAjAne kahyuM ke paranArInA saMga mahA du:khadAyI che. jo rAjA ja anItinA mArge jAya te khIjAne te kai rIte rIkI zakaze ? ghaNI rIte rAjAne samajAvyA
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa68 [ zrI vijayapadhasUrikRtachatAM mohita thaele rAjA te vicArathI pAche haze nahi. tyAre rAjyanuM bhaluM IcchanAra maMtrIe rAjyanI adhiSThAyikA devInuM samaraNa karyuM. devI pragaTa thaI. maMtrIe sarva hakIkta kahI, tyAre devIe kahyuM ke rAjA pazcAttApa kare tyAre mane yAda karaje, huM tene zAMti pamADIza. ema kahI rAjAnA zarIramAM vyAdhi pragaTAvI adazya thaI. vyAdhithI vyAkuLa thaele rAjA manathI karelA pApanuM A phaLa jANIne pazcAttApa karavA lAgyo. eTale maMtrIe yAda karelI devIe vyAdhinI pIDA zamAvI dIdhI. jethI rAjA sAra thayo. rAjAe maMtrIne pUchayuM ke mAnasika pApanI zuddhi zI rIte thAya? tyAre maMtrIe paMDitene belAvIne nirNaya karAvavA kahyuM. rAjAe paMDitone bolAvyA tyAre keIe kahyuM ke gaMgAjaLanA pAnathI pApa zuddhi thAya, keIe kahyuM ke agni homa karI veda purANanI kathA zravaNa karavAthI pApanI zuddhi thAya. keIe kahyuM ke aDasaTha tIrthanI yAtrA karI narmadAnI mATIne lepa karavAthI pApanI zuddhi thAya. keIe kahyuM ke brAhmaNone dAna ApavAthI pApanI zuddhi thAya vigere judAM judAM kAraNe kahyAM. paraMtu A upAye rAjAne gamyA nahi. bIje divase nagara bahAra zrIpeNa nAme munIzvara, padhAryA. temane vaMdana karavA maMtrI vagere parivAra sAthe rAjA gaye, tyAM rAjAe zrI gurU mahArAjane manathI thaelA pApanI zuddhine upAya pUchaye. tyAre gurUe kahyuM ke 1 bAhA zuddhi 2 atyaMtara zuddhi ema be prakAranI zuddhimAM jaLAdikathI zarIranI bAhya zuddhi thAya che ane jJAna dhyAna tathA tarUpI
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI viMzatisthAna pradIpikA ] 569 pANIthI attara (mana) nI zuddhi thAya che. mATe kAmarAgathI thaela mananA pApanI zuddhi pANIthI nahi paraMtu jJAna dhyAna vigerethI ja thaI zake che. A upadezathI pratibadha pAmI zratazIle cAritra lIdhuM. rAjAne pratibodha pamADI gurUe anyatra vihAra karyo. keTalAka vakhata pachI zrI samaMtabhadrAcArya nAme takevalI tyAM samasayA. rAjA parivAra sAthe temane vaMdana karavA gayA. tyAM gurUnA upadezathI pratibaMdha pAmI rAjAe potAnA putra jayantakumArane gAdIe besAryo ane pite maMtrI sAthe gurU pAse cAritra lIdhuM. gurU pAse agiAra aMga bhaNyA. eka divasa zrI gurUmahArAje kahelI vIsa sthAnakanI ArAdhanA saMbaMdhI dezanA sAMbhaLI ke vIse sthAnakanI athavA temAMnA eka padanI paNa vizuddha ArAdhanA karAya te tethI vizvane pUjya tIrthakara nAma karma nikAcita baMdha thAya che. gurUnuM A vacana sAMbhaLI rAjarSi munie abhigraha lIdhe ke huM jIvuM tyAM sudhI mAre bahukRta munionuM vAtsalya karavuM. e pramANe abhigraha laIne te niyamanuM nizcalapaNe pAlana karavA lAgyA. Indra mahArAje devasabhAmAM prazaMsA karavAthI temanI parIkSA karavA mATe dhanada nAme deva jyAM munirAja hatA tyAM AvI zeTha banI ghara mAMDIne rahyA. te vakhate eka glAna sAdhune mATe keLApAkanI zodha karatAM te muni A navIna zeThane tyAM dharmalAbha ApI ubhA rahyA. zeThanA pUchavAthI keLApAkanI jarUra che evuM jaNAvyuM. tyAre te zeThe madhura vacane kahyuM ke he svAmi! mAre tyAM joIe teTale keLA pAka
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ paha0 [ zrI vijayapadhasUrikRtache. pachI aMdara jaI keLApAka lAvI munine harAvavA mAMDa. tyAre "Ane AMkha mIMcAtI nathI, tethI te nakkI. deva ja che. ane tethI tenI bhikSA sAdhune kape nahi." evuM vicArI tyAMthI bIje cAlyA gayA. tethI roSe bharAIne te sAdhu muni jyAM jAya tyAM dareka sthaLe upadrava karavA lAgyo. gocarI azuddha karavA lAge te paNa muni dIlagIra thayA nahi. munine abhigraha polavAmAM majabUta jANI deve pragaTa thaI pitAne aparAdha khamAbe vaMdana karI svarge gaye. evI rIte bhAvapUrvaka bahuzratanuM ArAdhana karavAthI temaNe nikAcita bhAve tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. anukrame kALadharma pAmI navamA greveyake deva thayA. tyAMthI AvIne mahAvideha kSetramAM tIrthakara thaI siddha thaze. A kathAne sAra laIne bhavya jIvoe mahendrapAlanI mAphaka pApanI zuddhi karavI. bahuzrutanI vaiyAvacca karIne tIrthaMkara padavI meLavavI. bahuzratanI niMdA karavAthI saMsAramAM bhayaMkara duHkho rIbAI rIbAIne bhegavavA paDe che, e yAda rAkhavuM. bahuzrutanI bhakita karanAra bhavya jene vaMdanA karuM chuM. sAtamA zrI ta: padanA (tapariva padanA) ArAdhaka zrI vIrabhadra zeThanI kathA. avantI dezamAM vizAlA nAmanI nagarImAM zeTha vRSabhadAsa rahetA hatA. tene vIramatI nAmanI bhAryAthI vIrabhadra nAme putra che. te anukrame uMmare vadhatAM sarva kaLAmAM kuzaLa tha. vIrabhadranA rUpa guNanI bInA sAMbhaLIne sAgaradatta zeThe potAnI
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnaktadIpikA ] 571 priyadarzanA nAmanI putrI paraNAvI. tyAra pachI dhana kamAvAnA IrAdAthI paradezamAM gaelA vIrabhadra pite meLavelI vidyAnA baLathI rAjaputrI anaMga suMdarI tathA vidyAdhara putrI ratnaprabhA sAthe lagna karyuM ane ghaNuM dhana tathA traNa strIo laIne pitAnA nagaramAM pAchA pharyo ane sukhapUrvaka pitAne kALa. gALavA lAgyo. tene traNa strIothI traNa putra thayA. tyAra pachI pitAnuM bhegAvaLI karma kSINa thavAthI vIrabhadra pitAnI traNa strIo vagere sAthe cAritra lIdhuM ane tenuM bhAvapUrvaka pAlana karatA gurU sAthe vicAravA lAgyA. eka vakhate gurUnA mukhethI sAMbhaLyuM ke viSaya sukhathI virAma pAmelA ane mokSane mATe tapasyA karanAra tapasvInI bhAvapUrvaka bhakita karanAra mahA puNyazAlI jIve traNa jagatane vAMdavA gya tIrthaMkaranI Rddhine paNa pAme che. A pramANe tapasvInI bhaktinuM phaLa jANIne zrI vIrabhadra munie abhigraha lIdhe ke AjathI mAre dararoja tapasvI munivaronuM vAtsalya karavuM. A abhigraha pramANe teo tapasvIonI ASadha. vigere lAvavA vigere prakArethI dararoja bhakita karavA lAgyA. gurU sAthe vihAra karatA vIrabhadra muni zAlIgrAmamAM AvyA. tyAM vIrabhadra muninI parIkSA karavA keIka deva eka mAsanA upavAsI sAdhunuM rUpa laI Avyo. ne teNe pAraNuM karavAnI IcchA jaNAvI. vIrabhadra muni nadI oLaMgI nagaramAM gocarI mATe gayA gecarI laI pAchA pharyA, tevAmAM devamAyAthI nadImAM pANInuM pUra AveluM joyuM. te joI muni nadInA
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa72 _[ zrI vijayaparikRtakAMThe AvI ubhA. lekee kahyuM ke mahArAja! A caheluM pUra hamaNAM utaraze nahi mATe Apa koI gRhasthanA ghera rahI AhAra karo. pUra utare tyAre vihAra karaje. lekonAM AvAM vacana sAMbhaLI vIrabhadra muni vicAravA lAgyA ke mApavAsI tapasvI muni ane gurUne AhAra karAvyA vinA mArAthI kema AhAra thAya. mArA bhAgyane tapasvI muni AvyA, teo bhUkhyA che, mArAthI tyAM jaI zakAya tema nathI, bhAgya hoya to ja tapasvInuM svAgata vigere tathA gurUnuM vaiyAvacca pUrva puNyane saMga hoya te ja banI zake che. huM nirbhAgI chuM. pite AvI zubha bhAvanA bhAve che tevAmAM pelA deve pratyakSa thaI namaskAra karI kahyuM ke he muni! tamane dhanyavAda ApuM chuM. kAraNa ke tapasvI sAdhu upara ApanI nizcaLa bhakti che. ApanI parIkSA karavA mATe meM nadImAM pUra lAvIne aMtarAya karyo, te mAro gune mApha kare. ema kahI nadInuM pUra saM harI lIdhuM. pachI te deve gurU pAse AvI pUchayuM ke he prabho! te muni AvI bhAvanAthI kevuM phaLa pAmaze? gurUe kahyuM ke AgAmI kALamAM teo tIrthakara thaze. A pramANe gurUnAM vacana sAMbhaLI deva devalekamAM gaye. vIrabhadramuni paNa kALadharma pAmI azruta kalpa deva thayA. tyAMthI AvI mahAvidehamAM tIrthaMkara thaI mokSe jaze. A kathAne sAra e che ke prabala pUNyAIthI sukhanA sAdhana maLe che. tevI puNyAI zrI jina dharmanI sevAthI ja maLI zake che. munine pavitra vyavahAra ke che te paNa ahIM samajavA jevo che. bhavya jIe zrI vIrabhadramuninI
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 573 mAphaka vaiyAvacca guNanI sevA karI jina padavI meLavavI. huM temane trividha trividha vaMdana karuM chuM. AThamAM jJAna padanA ArAdhaka zrI jayata- deva rAjAnI kathA. kauzAmbI nagarImAM jayantadeva nAme rAjA hatA. te eka vakhata aMtaHpura sahita kriIDA karavA gaye. tyAMthI pAchA pharatA dharma dezanA ApatA yazodeva munirAjane joI rAjA hAthI uparathI utarI munine vaMdanA karI dezanA sAMbhaLavA beTho. gurUe dezanAmAM kahyuM ke manuSya bhava Arya kSetra uttama kuLa vagere pAmIne he bhavya cho! tame jJAna guNane pAmavA udyama kare. kAraNa ke jJAnanA prabhAve niraticAra cAritra pALI zakAya che. ane ananta avyAbAdha mekSasukha paNa maLe che. vaLI jJAnInuM lokemAM paNa bahumAna thAya che. AvI dezanA sAMbhaLI rAjAe gurUne pUchyuM ke huM jJAnI chuM ke ajJAnI? tyAre gurUe kahyuM ke jeo saMsAranAM jarA maraNa vyAdhi vagere duHkhane jeIne trAsa pAmatA nathI temane jJAnI kema kahevAya? gurUnuM vacana sAMbhaLIne vairAgyane pAmelA jayantadeva rAjAe pitAnA jayavarma putrane gAdIe besADI pote gurU pAse cAritra lIdhuM. ane gurU pAse rahI niraMtara niraticAra cAritrane sAdhatAM anukrame bAra aMgene abhyAsa karyo. keTalAka samaya gayA bAda mohanIya karmanA udayathI
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 [ zrI vijayasUkRita 9 rAjarSi cAritra pAlanamAM zithila pariNAmI thayA, tyAre gurUe upadeza ApI temanA pramAda dUra karyAM. kAraNa ke jJAnIne sukhe samAvI zakAya che. tyAra pachI te muni pramAda tyajIne upayega pUrvaka cAritra pAlavA lAgyA. ane temaNe evA abhigraDa karyo ke AjathI mAre nirantara jJAna padmanI ArAdhanA karavI. A pramANe abhigraha karI nidrA vagere pAMca pramAde tyajI pAMca samiti ane traNa kruSi sAcavavA pUrvaka kSamA rUpI taravAra vaDe kazatrunA sainyane dUra karavA mAMDayuM. aMte munirAjanA vijaya thayA. te vakhate munirAjanI parIkSA karavA mATe indra mahArAja anupama sAndavALI devAMganAnuM rUpa dhAraNa karIne munine caLAyamAna karavA AvyA. munine aneka prakAranA hAva bhAvapUrvaka kAmoddIpaka vacana kahevA lAgyA. paraMtu muni merUnI jema acaLa hyA. A pramANe anukULa upasarga nA prasa Mge paNa zruta jJAnanA upayogathI na caLyA tyAre indre vRddha brAhmaNanuM rUpa lIdhuM. hAthamAM lAkaDI laI dhIre dhIre muni pAse AvI kahyuM ke have mArUM AyuSya keTalu khAkI che. tyAre munie kahyuM ke he sureza ! kAMika ochA e sAgarApama jeTalu khAkI che. munie peAtAne oLakhyA che.' ema jANI indra pratyakSa thaI khelyA ke he munIza! Apane dhanya che, kAraNa ke Apa devAMganAnA vacanathI paNu caLyA nahiM tethI huM Apane praNAma karU chuM. Apa nigeAdanuM svarUpa kaheA. tyAre munie nigodanu yathA svarUpa samajAvyuM. te sAMbhaLI prasanna thai indra muninA gurU pAse AvyA ane pUchyuM ke jayanta muni AvA jJAnApayeAgathI :
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA] 575 eTale jJAna padanI ArAdhanA karavAthI zuM phaLa pAmaze? gurUe kahyuM ke tIrthakara padavIne pAmaze. pachI devendra svasthAne gayA. jayanta muni jJAna padanI ArAdhanAnA prabhAve jina nAma karmane nikAcita baMdha karIne nirmaLa cAritra pALIne mahAzuka devakamAM uttama deva thayA. tyAMthI evI mahAvideha kSetramAM tIrthakara thaI mekSe jaze. A kathAne sAra e che ke jayaMta muninI mAphaka bhavya jIvoe nirmala jJAnanI ArAdhanA parama ullAsathI karI mehane harAvI jinapadavI meLavavI. navamA darzana (samyakatva) padanA ArAdhaka zrI hari vikama rAjAnI kathA. A bharatakSetramAM hastinApura nAme nagaramAM hariNa nAmane rAjA hatA. tene harivikrama nAme putra hatuM. te yuvAna thaye tyAre rAjAe batrIsa kanyAo paraNAvI. keTalAka vakhata pachI pApanA udayathI kuMvaranA zarIramAM eka sAthe ATha jAtanA keDha utpanna thayA. tenI AkarI vedanAthI te kuMvara rAMkanI jema ghaNuM rUdana karavA lAge. ghaNA upacAra karyA chatAM kuMvarane ga jarA paNa zAMta thaye nahi. tyAre teNe dhanaMjaya nAmanA yakSanI mAnatA mAnI ke je mAre roga maTaze te tArI yAtrA karI anna laIza ane pUjA karI bhega caDhAvIza. e pramANe rogathI pIDAelA kuMvare puNya pApane vicAra karyA vagara mithyAtva aMgIkAra karyuM. te avasare tyAM udyAnamAM eka kevalI bhagavaMta same
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ 576 [ zrI vijayapadhasUrikRtasaryA. rAjA kuMvarane laIne gurUne vAMdavA gayA. kevaLI gurUnAM darzana thatAM ja kuMvaranA rega zAMta thaI gayA, zarIre zItaLatA vyApI, tethI kuMvare gurUne harSathI vaMdana karyuM. tyAra pachI gurUe puNya pApa saMbaMdhI dharmopadeza Apyo. te sAMbhaLI jinezvare kahelAM tatva upara rUci thavAthI kuMvara ullAsa pUrvaka samyaktva pAme. gurUe samakitanA guNa tathA tene aticAra vagere bInA samajAvI. tyAra pachI rAjA ane putra pitAne sthAne gayA. have dhanaMjaya yakSa kuMvara pAse pADAne bhega mAgavA lAgyA. kuMvare tene jIvahiMsAthI baMdhAtA pApanuM svarUpa vagere ghaNuM samajAvyuM, paNa te samaye nahi. teNe (yakSe) kopAyamAna thaIne kuMvarane meghara mArI, tethI kuMvara mUrzita thaI jamIna para paDI gayo. thoDI vAre zItaLa pavanathI kuMvara zuddhimAM AvyuM tyAre yakSe kahyuM ke mAre pADAnA bheganI IcchA nathI, phakta tuM mane namaskAra kara. tyAre kuMvare kahyuM ke je jIvahiMsAmAM Asakta hoya tevA mithyAtvIne huM kadApi namIza nahi. huM A mastaka vaDe sarva deSa rahita vItarAga sivAya bIjAne namaskAra karIza nahi tenI AvI daDhatA joI yakSa paNa mithyAtvane tyAga karIne samakitI thaye. tyAra pachI keTalAka vakhate kuMvara rAjA thayo. laDAI karIne ghaNuM deza jItyA. e pachI rAjya karatAM ghaNI vakhata cAlyo gayo. eka vakhate rAjA vicAravA lAgyo ke meM
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 577 ghaNAM varSa rAjyasukha bhAgavyuM paNa Atmazcita lagAra paNa karyuM nahi, mATe evuM kAMika karU ke jethI AtmAne mekSanAM sukha maLe. mATe sadgurU mahArAjanI pAse pAMca mahAvrata uccaryA hAya tAja mekSanA sukha maLe. AvA vicAra kare che tevAmAM aneka sAdhunA parivAra sAthe caMdra munirAja udyAnamAM padhAryA. rAjA parivAra sAthe vAMDhavA gayeA. tyAra pachI gurU mahArAje dezanA ApI tethI vairAgya pUrNa hRdaya vALA rAjAe potAnA vikramasena putrane rAjya sAMpIne cAritra grahaNa karyuM. niraticArapaNe cAritra pALatAM gurU pAse khAra aMganu adhyayana karyuM. eka divase gurUnA mukhathI te rASi munie vIsa sthAnaka tapanA mahimA sAMbhaLyeA. temAM navamA darzana padanA mahimA sAMbhaLI te darzanapada trikaraNa zuddha ArAdhavAnA niyama lIdhA, ane tenu MmezAM zaMkA rahita pAlana karavA lAgyA. eka vAra gurU mahArAja sAthe vihAra karanA zrIpUra nagare AvyA. tevAmAM devasabhAmAM rivikrama muninA darzana guNanI prazaMsA sAMbhaLIne eka deva tenI parIkSA karavA mATe zrIpura nagaramAM moTA RddhivALA sAvA khanI devamAyAthI suMdara mhela banAvI tyAM rahevA lAgyA. ekadA vikrama muni gAcarInI zeAdhamAM te sA vAhane tyAM Avo caDhayA. tyAre sAvArha munine AdarapUrvaka praNAma karI kahevA lAgyA ke phAgaDha kaSTa ApanAra A arhata dIkSAnA tyAga karI mArI putrI sAthe pANigrahaNa karI. ghera ghera bhikSA mAgavAthI zuM vaLavAnu che? tame auddha dharma aMgIkAra karo. 37
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 [ zrI vijayapadmasUriSkRta munine ghaNI rIte leAbhAvyA, paNa muni calAyamAna thayA nahi. tyAre prasanna thaelA deve pratyakSa thai munine kahyuM ke hai mahAbhAga! tamane dhanya che, kAraNa ke meM tamane caLAvavAne prayatna karyo paraMtu tame canyA nahi. ema stavIne vaMdana karIne te devaleAkamAM gaye. e pramANe nirmaLa samyakatvanA prabhAve harivikrama munie jitanAma karma khAMdhyuM. anukrame samAdhi maraNa pAmI vijaya nAmanA vimAnamAM trIsa sAgarapamanA AyuSyavALA zreSTha deva thayA tyAMthI cyavI pUrva videhamAM tIrthaMkara thaI mekSe jaze. A kathAnA sAra grahaNa karIne bhavya jIvAe nirmala dana guNu sAdhIne tIrthaMkara padavI meLavI dazamA vinaya padanA ArAdhaka zrI dhanazeThanI kathA. A bharatakSetramAM mRttikAvatI nAmanI nagarImAM zrAvkanA guNAne dhAraNa karanAra sudatta zeTha rahetA hatA. tene dhana ane dharaNu nAme be putrA hatA. temAM dhana nAmanA putra uttama guNavaMta hatA, tethI te leAkamAM jaza pAmyA ane dharaNu krUra ane irSyALu hAvAthI nagaramAM apakIrti pAmyA. dhananI kIrtithI tenA upara irSyALu dharaNu vaDIla ane mAravAnA vicAra karavA lAgyA. tenuM chidra kheALavA lAgyA, paraMtu phAnyA nahi tyAre moTA bhAIne kahyuM ke ApaNe have mATA thayA chIe, mATe dhana kamAvavAne mATe paradeza jaie. Aja dina sudhI ApaNe pitAnuM dhana atyAra sudhI vAparyuM che, have Apa kamAi vaDe sukha bhAgavIe e ThIka kahevAya. tethI paradeza jaine bhAgyanI parIkSA karIe.
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnapradIpikA ] pa dharaNanA prapaMcane nahi jANanAra bane te bAbata hA pADI, ane mAtapitAnI rajA laIne paradeza cAlyA. rastAmAM dharaNe moTA bhAIne kahyuM ke saMsAramAM sukha dharmathI maLe ke pApathI maLe? tyAre dhane kahyuM ke dharmathI sukha, artha bhega maLe che, ane chevaTe svarga ane makSa paNa maLe che. tyAre dharaNe kahyuM ke tAruM kahevuM cheTuM che. kemake adharmathI ja leka sukhI jaNAya che. baMnee vivAdamAM evI zarata karI ke lokomAM ApaNe baMnemAM jenI vAta sAcI Thare te bIjAnI AMkhe kADhI le. AgaLa jatAM eka gAma AvyuM, tyAM keI nAstika ajJAnI mANasane pUchayuM. javAbamAM te nAstike kahyuM ke adharmathI sukha maLe che. dharma te bheLA lekene ThagavA mATe prapaMca rUpa che. moTe bhAI ina zaratamAM hArI gaye tethI dharaNe bhAInA nehane na gaNakAratAM tenI baMne AMkhe kADhI lIdhI tyAMthI AgaLa jatAM eka jaMgala AvyuM, temAM dhanane ekalo mUkI dharaNa chAne mAne ghera pAcho gayo ane kapaTa bhAve vilApa karI kahevA lAge ke rastAmAM vAghe mArA bhAI dhanane phADI khAdho ane huM nAsIne Avato rahyo. A vAta sAMbhaLI dhananA mAtapitA tathA strIe ghaNuM rUdana karyuM ane dharaNa to manamAM bahu ja rAjI thaI gaye. puNyoge vanamAM rahelA dhanane vanadevatAe dIvya aMjana AMjIne dekhate karI dIdhuM. tethI dhane tenI stuti karI eTale vanadevatAe tene dIvya aMjana ApyuM. tenAthI dhane subhadrapuranA araviMda rAjAnI AMdhaLI thaI gaelI rAjaku
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ 580 [ zrI vijayapadhdhasUrikRtamArI prabhAvatIne dekhatI karI tethI tene ardha rAjya maLyuM ane rAjAe tene rAjakumArI paraNAvI jamAI banAvyA. dhanadevane rAjya maLyAnI ane te jIvate hovAnI vAta sAMbhaLI tenA mAtapitA vagere te khuzI thayA paNa dharaNa kheda pAmI teno nAza karavAne vicAra karI mAtapitAnI rajA laI bhAIne maLavA AvyuM. saraLa svabhAvI dhane tenI pUrvanI vAta na saMbhAratAM tene pitAnI pAse rAkhe ane ghaNuM sanmAna ApavA lAgyo. eka vakhata dharaNe ekAntamAM rAjA pAse jaIne kahyuM ke he mahArAja! tame jene jamAI karyo te te amArA gAmane dhana nAme caMDALa che. A sAMbhaLI krodhI banelA rAjAe dharaNane rajA ApI. ane dhanadevane gupta rIte mArI nAMkhavAne vicAra karyo. madhya rAtrIe dhanadevane bolAvavA mANasa mokalyo ane mArgamAM mArAone "tame tene Ave tyAre mArI nAkhaje" ema kahIne taiyAra goThavI rAkhyA. paraMtu jenuM AyuSya baLavAna hoya tene zuM thAya? dhanane rAjAne mANasa bolAvavA Avyo tyAre dharaNu Agraha karI dhanadevane badale rAjA pAse cAlyA. rastAmAM mArAoe tene mArI nAkhe, te marIne sAtamI narake gaye. AmAMthI zIkhAmaNa maLe che ke bIjAnuM kharUM ciMtavatAM pitAnuM ja bhUruM thaI jAya, mATe keInuM paNa bUrUM ciMtavavuM nahi. A dharaNanI sarva hakIkata sAMbhaLI rAgya AvavAthI
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 581 dhanadeve bhuvanaprabha nAme muni pAse cAritra lIdhuM. anukrame sarva aMga upAMgane abhyAsa karI vinaya pUrvaka zurU sAthe vicaravA lAgyA. eka divasa gurUnA mukhathI A pramANe vinaya guNanI prazaMsA sAMbhaLI ke sa zuSNeAmAM vinaya guNu moTA che. te vinaya guNathI je gurUjanane sAdhe che te meAkSanA zAzvata sukhane pAme che. AvuM sAMbhaLI zrI dhanamunie gurUnI kane gurU vigere paMca parameSThInA trikaraNa zuddhie vinaya karavAnA niyama lIdhe. eka vAra gurU sAthe vihAra karatAM sAketapura nagaranA udyAnamAM AvyA. tyAM caityamAM jina pratimAnI vinaya pUrvaka stuti karatA dhana munine joine bhagava'tane vaMdana karavA AvelA dharaNendre temanI parIkSA karavA mATe sarpa viSNuryAM. te muninA zarIre vIMTAyA tathA daMza devA lAgyA, paNa muni calAyamAna thayA nahi. tethI dharaNendre pratyakSa thaI temanI stuti karI. pachI gurU pAse AvI dharaNendre pUchyuM ke dhanamuni uttama vinaya guNathI zuM phaLa pAmaze ? tyAre gurUe kahyuM ke temaNe jinanAmanA nikAcita aMdha karyo che. dhanasuni samAdhi pUrvaka kALadharma pAmI sahasrAra deva leAkamAM uttama deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvirdehamAM tIrthaMkara paTTa pAmI mekSe jaze. A kathAnA sAra e che ke vinaya guNu tIrthaMkara padavIne paNa Ape che. tethI bhavya jIveAe zrI ariha'ta vigere pUjyavarAnA parama ullAsathI vinaya karIne zrI tI kara padavI paNa meLavavI.
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ 582 [ zrI vijayapadhdhasUrikRtaagiAramA Avazyaka padanA ArAdhaka zrI arUNadevanI kathA. A bharatakSetramAM maNimaMdira nAmanA nagaramAM maNi zekhara nAme rAjA hatA. tene arUNadeva nAme putra hato. A arUNadeve yuvAvasthAmAM paradeza jaI aneka jAtanAM parAkrama karI vidyAdharane harAvI ghaNe Rddhi meLavI hatI tathA vidyAdhara putrI zAntimatI sAthe pANigrahaNa karyuM hatuM. maNizekhara rAjAe dIkSA lIdhI tyAre arUNaprabha rAjA thaye te nyAya pUrvaka rAjyanuM pAlana karavA lAgyo. tene padmazekhara nAme putra hato. arUNadeva eka vakhata udyAnamAM pharavA gaye. tyAM zAMta mudrAmAM rahelA rAjaSi munine joyA. temane jevAthI arUNa devane jAtismaraNa jJAna thayuM. temanI dezanA sAMbhaLI vairAgya pAmI putrane rAjya seMpI rAjAe ane rANIe cAritra lIdhuM. zAntimatIe paNa temaja karyuM. arUNudeva muni bAra aMge bhaNyA. niraticAra paNe cAritra pALI karmane nAza karavA lAgyA. eka vAra gurUnA mukhathI vIsa sthAnakane mahimA sAMbhaLe, temAM agyAramA Avazyaka padane aMge A pramANe sAMbhaLyuM--"je kaI sAmAyikAdi SaDAvazyaka trikaraNa zuddha zuddha upagathI ArAdhe te jinanAma karmane bAMdhe che. sAmAyikathI saMyama nirmaLa thAya che. caturvizatistavathI samakti zuddha thAya che. vaMdanathI gurUjananI sevAbhakti thAya
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] che. pratikramaNathI AtmagIM thAya che. tranA atIcAra dUra thAya che ane vizuddhi thAya che. 583 cAri kAyotsarga thI pratyAkhyAnathI tapanI gurUmukhathI Avazyaka padma ArAdhavAnuM phaLa jANI rAjiSa muni aNudeve tenA niyama aMgIkAra karyAM, ane pramAda rahita upayoga pUrvaka Avazyaka padanI ArAdhanA karIne jinanAma karmonA nikAcita baMdha karyo. te muninI parIkSA karavA mATe lakSmIdevIe cha mahinA anukULa pratikULa upasargA karyAM, paNa muni jarA paNa DagyA nahi. tyAre devIe pragaTa thai stuti karI ke he muni! Apa dhanya che. jagatamAM dravyAvazyaka karanArA jIvA teA ghaNA che, paraMtu ApanI jevA bhAvAvazyaka karanAra teA vIralA ja hAya che. me' Apane upasargI karyA tenI kSamA mAgu chuM. e pramANe kahI muninA guNunI stuti karI devI svarga mAM gai. arUNuprabhu muni niraticArapaNuM cAritranuM pAlana karo anazana karo khAramA devale ke uttama deva thayA. tyAMthI nyavI mahAvidehamAM tIrthaMkara pada pAmI meAkSe jaze. A trInA yAda rAkhIne bhavya jIvAe Avazyaka padanI parama ullAsathI nirmala ArAdhanA karIne tIrthaMkara padavIne paNa meLavavI. maramA zIla padanA ArAdhaka zrI caMdrava rAjAnI kathA A bharata kSetramAM mAka dIpura nAme nagaranA caDhavAM rAjA hatA. tenI zIlavatI caMdrAvaLI nAme rANI hatI. eka
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 [ zrI vijayapadmasUriSkRta vakhate te nagaranA udyAnamAM cAra jJAnI cakrezvara nAmanA AcArya samavasargo, udyAnapALake gurU padhAryAnI khabara ApavAthI rAjA piravAra sAthe ThAThamAThathI gurUne vaMdana karavA gayA. mArgamAM rAjAe samatA rasathI bharapura, netrane Anada ApanAra, suvarNa samAna kAMtivALA e munione kAusaggamAM rahelA joyA. yuvAvasthAmAM AvA duSkara vratanuM pAlana karatA te ene joi rAjA vismaya pAmyA. pachI gurU cakrezvarasUrinI pAse AvI vaMdana karI caiAgyAsane besI temane pUchyu` ke meM mArgomAM AvatA be sukumAra dehavALA ane yuvAna vayavALA sAdhuene joyA. temaNe zA kAraNathI cAritra grahaNa karyuM te kRpA karIne kaheA. gurUe te baMnenuM cAritra levAnu kAraNa vistArathI rAjA AgaLa jaNAvyuM jenA Tuka sAra e hatA ke te ane jaNAene evI vicitra svabhAvavALI strIe maLI hatI ke jemanAM caritra jANIne te khanene saMsAra upara vairAgya bhAva thayA hatA ane tethI khanee strIethI kaMTALIne dIkSA lIdhI hatI. tyAra pachI rAjAe AcArya ne pUchyu ke tame zA kAraNathI dIkSA lIdhI ? tyAre gurUe kahyuM ke gRhavAsamAM rahevAthI sarvathA chAya jIvAnu` rakSaNa thaI zakatu nathI. kAraNa ke ghara, ghaMTI pramukhathI mahA pApArabha thAya che. tethI chakkAya jIvAnI hiMsA thAya che. vaLI eka vakhatanA strI sabhAgathI nava lAkha jIvAnI hiMsA thAya che. thuna sevanathI
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] . 585 maraNa pAmatA jIvane abhayadAna ApI maithunane tyAga karanAra purUSe A jagatamAM viralA ja jaNAya che. A vicArathI meM cAritra aMgIkAra karyuM che. A pramANe gurUne upadeza sAMbhaLI pratibaMdha pAmelA caMdravarmA rAjAe gurUne vaMdana karI mahelamAM AvI pitAnA caMdrasena nAmanA kumArane rAjya upara sthApana karI gurU pAse cAritra lIdhuM. anukrame 11 aMgano abhyAsa karyo. eka divase gurU pAsethI vIsa sthAnakane mahimA sAMbhaLyuM ke je vIsa sthAnakonA padenuM ArAdhana kare che teo jina nAma karmane bAMdhI mekSanA zAzvata sukhane pAme che. temAM paNa bAramA zIla nAmanA padane je kaI trikaraNa zuddha ArAdhe ane daDha zIla vrata pALe te jaladI tIrthakara thAya che. kAraNa ke saghaLAM vratamAM zIlavrata uttamamAM uttama che. gurUmukhe zIlavratanuM mAhAsya jANI rAjarSi muni nava vADa yukta zIlavrata daDhatAthI pALavA lAgyA. keI strI sAme rAgathI najara paNa karatA nathI. strI saMbaMdhI vAtacIta paNa karatA nathI. ane sthira cittathI zIlavrata pALe che. ekadA deva sabhAmAM Indra mahArAje A pramANe rAjarSi caMdravarmA muninI zIlavratanI prazaMsA karI ke "devendra paNa temane calAyamAna karavAne samartha nathI." te uparathI vijayadeva nAmano deva temanI parIkSA karavA AvyA. muni kAusagna dhyAnamAM rahyA hatA tyAM AvI apsarAe banAvI. te asaroe aneka prakAranA hAva bhAva karI tathA kaTAkSo pheMkI ane aneka prakAranA kAma vadhAranArAM vacane
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ 586 [[ zrI vijayapadhasUrikRtabelIne munine caLAyamAna karavA prayatna karyo. paraMtu muninuM citta lagAra paNa caLAyamAna thayuM nahi. tyAre deve pragaTa thaI muninI prazaMsA karI. pachI gurUne daDha zIla vratanuM phaLa pUchayuM. tyAre gurUe tIrthaMkara padane lAbha jaNAvyuM. A zIlanuM mAhAo sAMbhaLI deva svargamAM gaye. caMdrava muni paNa samAdhipUrvaka kALa karI brahodeva mAM uttama deva thayA. tyAMthI AvI mahAvidehamAM tIrthakara thaI mokSe jaze. bhavya jIe A pramANe nirmala zIlapadanI sAdhanA karI tIrthakara padavI meLavavI, e A kathAne sAra che. teramA zubha dhyAna padanA ArAdhaka zrI harivahana rAjAnI kathA. saMketapura nAmanA nagaramAM harivahana nAme nyAyI rAjA hatA. tene meghavAhana nAme nA bhAI yuvarAja hatA. te rAjAnI sAthe vinayathI vartato hato. harivahana rAjA paNa sarva bAbatamAM nipuNa hato paNa dharma sAdhanAmAM prasAdI hate. eka vakhate te nagaranA udyAnamAM cAra jJAnI zIlabhadra nAme AcArya ghaNuM munionA parivAra sAthe sumesaryo. te vakhate zeTha sAmaMta vigere parivAra sAthe meghavAhana gurUne vaMdana karavA gayo. egya sthAne besIne dharma dezanA sAMbhaLavA lAge. te vakhate bhAgya ge harivahana rAjA paNa azvane pheravate acAnaka tyAM AvI caDha. te paNa gurUne vAMkI yogya sthAne besI dezanA sAMbhaLavA lAgyA. gurUe dezanAmAM kahyuM
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ 587 zrI vizatisthAnapradIpikA ] ke mahA puNyanA bhege manuSya janma, arya bhUmi, uttama kuLa, nirogI zarIra, sArI buddhi vagere dharma sAmagrI maLI hoya chatAM paNa jeo pramAdanuM sevana karIne dharmanI sAdhanA karatA nathI teo potAne janma phigaTa gumAve che. ane maraNa kALa najIka Ave che tyAre daraNe pazcAttApa kare che. paraMtu te vakhate pastAvo kare zA kAmane? mATe he bhavya jI! pramAdane tyAga karIne zrI jina dharmanI sevA kare. kAraNa ke dharmane prabhAva kalpavRkSa vigerethI paNa caDhIyAta che. jeo dharmanI ArAdhanAmAM udyama kare che te zIdhra. Icchita vastune meLave che. mATe pramAda tajIne dharmane viSe udyama karo. gurUnI dezanA sAMbhaLI vairAgya pAmelA harivahana rAjAe yuvarAja meghavAhanane rAjyagAdI ApI pate aMtaHpura sAthe gurUnI pAse cAritra lIdhuM. tyAra pachI nirmaLa cAritra pALatAM bAra aMgane abhyAsa karyo. eka vakhate gurUnA mukhe vIsasthAnakanA mahimAnuM vyAkhyAna sAMbhaLyuM. temAM teramAM zubha dhyAna pada viSe sAMbhaLyuM ke je kaI samatApUrvaka samya bhAva yukta sthira citte nirmaLa dhyAna dhyAve che te prANI thoDA vakhatamAM jinapadavI vigerenA lokottara sukha pAme che. te sAMbhaLI harivAhana muni teramA dayAna padanuM zubha bhAve ArAdhana karavA lAgyA. pramAda rahita nikaSAyapaNe sthira cittathI nirantara mauna rahI pratimA dhAraNa karI ujvaLa lezyAthI zubha dhyAna dhyAvA lAgyA. eka vAra zakendra deva sabhAmAM A pramANe rAjarSi muninI prazaMsA karI ke rAjarSi harivahanane zubha dhyAnathI
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 [ zrI vijayapadmasUrita DagAvavAne deva paNa samartha nathI. te prazaMsA sAMbhaLI indranI eka paTarANI devAMganAenA samUha sAthe je sthaLe suni dhyAnamAM hatA tyAM AvI. aneka prakAranA gIta ane nRtya karavA lAgI. parantu muni te nAzAgra upara dRSTi sthIra rAkhI nimaLa dhyAnamAM lIna rahyA. jyAre kai rIte muni DagyA nahi tyAre indrANI pragaTa thai muninI praza'sA karI gunA khamAvIne svarga mAM gaI. rivAhana munie zubha dhyAnanA prabhAvathI nikAcita jinanAma karma bAMdhyuM. samAdhipUrvaka kALa dharma pAmI sanatkumAra deva leAkamAM mahika devapaNe upajyA. tyAMthI cyavI mahAvidehamAM tIrthaMkara thai meAkSa sukha pAmaze. A vAtane yAda rAkhI bhavya jIvee nirmala citte zubha dhyAna dhyAvIne tIrthaMkara padavInA lAbha meLavIne siddhi suma meLavavA eja A kathAnA sAra che. cAdamA tapa padanA ArAdhaka zrI kanakaketu rAjAnI kathA. A bharata kSetramAM kAMpilyapura nagaramAM vizvabhara rAjAne kanakAvaLI nAme paTTarANI hatI. tenAthI kanakaketu nAme putra thayA. te sarva kALamAM pravINa thayA. paraMtu meAhanIya karmAMnA vazathI dhathI vimukha rahevA lAgyA. te joI rAjAne ciMtA thaI ke zarIranA mela jema tyAga karavA lAyaka che, tema adhamI putra tajI devA joie. rAjA AvA vicAramAM hatA tevAmAM zrata kevalI zAntisUri mahArAja ghaNA parivAra sahita padhAryAM. tenI vadhAmaNI `sAMbhaLI rAjA kumArane laI vAMDhavA gayA. vinayapUrvaka vaMdanA karI yAgya sthAne beThA. gurUe dezanA
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 589 ApI. dezanAne aMte rAjAe namratAthI gurUne pUchyuM ke he svAmI! mArA putra sa* kaLAmAM nipuNa che paNu dharma kaLAmAM jaDati che. A mArA putra kyAre paNa dharma pAmaze ke nahi? tyAre gurUe kahyuM ke he rAjana! tuM kheda kara nahi. jIveA peAtAnA karmanA vazathI dhamI ke adhamI thAya che. mATe bhavitavyatA paripakava thaze tyAre te paNa dharma rUcivALA jarUra thaze, eTaluM ja nahi paraMtu Aja bhavamAM cAritra lai trIje bhave tIrthaMkara thaI mAkSe jaze. gurUnA vacanathI vaMrAgya pAmI rAjAe kanakaketune gAdI sAMpI pote dIkSA lIdhI, nirmaLa cAritra pALI kevala jJAna pAmI mAkSe gayA. kanakaketue paNa nyAyapUrNAMka prajAnuM pAlana karyuM. ane aneka prakAranA viSaya sukhA bhAgaLyAM. eka divase tenA zarIramAM tIvra dAhejavara utpanna thayA. tethI nidrA rahita ghaNI vedanA bhAgavA lAgyA. aneka upacAro karyo chatAM tenA vyAdhi zAMta thayeA nahi. eka divase madhya rAte teNe kAinA mukhathI eka aAka sAMbhaLyeA. jenA bhAvArtha e hatA ke 'sarva jIveAnI pravRtti ghaNu karIne sukhane mATe hAya che paraMtu te sukha dharma vinA maLatuM nathI. anete dharma pApanA kAryAM cheDavAthI ja karI zakAya che.' tAtparya e ke sukhanI IcchAtrALA bhanya jIvAe dharmanI sAdhanA jarUra karavI ja joIe. A zvaka sAMbhaLI tIvra vyAdhithI pIDAtA kanakaketue vicAryu ke jo mArA vyAdhi zAMta thaze teA aneka ArabhathI bharelA A rAjyanA tyAga karI savAramAM huM dIkSA grahaNu karIza. AvA zubha vicAra mAtrathI ja tenA vyAdhi tarata *
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 [ zrI vijayapadmasukRita zAMta thaI gayA ane tene zAMtithI nidrA paNa sArI AvI. savAre matrI vagerene peAtAnI icchA jaNAvI. temane anukULa karI supAtre dAna daine malayaketu putrane gAdI sAMpI pAte zAntisUri mahArAjanI pAse dIkSA lIdhI. anukrame khAra aMga bhaNI zuddha cAritranuM pAlana karavA lAgyA. eka divase gurUnA mukhathI vIsa sthAnakanuM vyAkhyAna sAMbhaLyuM ke je bhavya jIvA vIsa sthAnakanuM ArAdhana kare te jinapadavIne pAme che. temAM cAdamA tapa padanuM ArAdhana je kAI vidhi sahita kare te jinapadavIne pAme che. ne kilaSTa karmanA paNa nAza kare che. te sAMbhaLI kanakaketu munie evA ghAra abhigraha dhAraNa karyuM ke "jyAM sudhI A kAyA Take tyAM sudhI mAre khAra bhede tapa karavA. jaghanya ceAtha bhaktathI mAMDI utkRSTa cha mAsa paryaMtanI tapasyA karavI. te sAthe nirantara vidhi sahita trikALa deva vaMdana tathA pAraNe AyaMbila tapa karavuM. '' A pramANe niraMtara tapasyA karavAthI muninuM zarIra jo ke ghaNuM durkhala thaI gayuM te paNa temanA mukhanuM teja sUryanI peThe caLakatuM hatuM. eka vAra te muni grISma RtumAM pracaMDa tApamAM vihAra karI zaMkhapurInI najIkanA pradezamAM AvyA. ane sUrya sanmukha AtApanA levA lAgyA. te vakhate deva sabhAmAM indra mahArAje te muninI prazaMsA karatAM kahyuM ke sarva muniomAM kanakamuni dhanya che ke jeA ghAra tapasyA karavA chatAM aneSaNIya AhAra pANI karatA
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakaprIpikA ] 191 nathI. te sAMbhaLI indranA vacana upara zaMkA lAvI varUNa nAme lAkapAla parIkSA karavA mATe te muninI pAse AvyA. teNe kheranA aMgArA sarakhI retI uSNa karI. jyAM jyAM muni gocarI jAya tyAM tyAM azuddha gAcarI karI nAkhI. e pramANe ja kaSTa paDavA lAgyuM te paNa muni jarA paNa kheda karatA nathI. cha mAsa sudhI upasarga cAlu rahyo. aMte vaSNu deve thAkIne pratyakSa thai aparAdha khamAnyA gurUnI pAse AvI te deve muninA tapanu phaLa pUchyuM tyAre munie tapanA prabhAvathI tIrthaMkara thavAnu kahyuM. te sAMbhaLI vAMdIne dhruva sva mAM gayA. rAjaSi muni a Mtima samaye kALa karI ceAthA devale ke uttama deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehamAM tIrthaMkara thaI mAkSa sukha meLavaze. A vAtane yAda rAkhI bhavya jIvAe nirmala bhAvathI vidhipUrvaka tapanI sAttvikI sAdhanA karIne siddhipada meLavavuM. eja A kathAnA sAra che. paMdaramA supAtra dAnanA denAra zrI harivAhana rAjAnI kathA. A bharatakSetramAM kaMcanapura nAme nagara hatuM. temAM rivAhana nAme rAjA hatA. tene viracI nAme buddhizALI pradhAna hatA. te pradhAne ghaNuM dravya kharacI RSabhadevanA prAsAda dhAnyA. eka divasa maMtrI rAjAne prabhunA darzana karAvavA sArU tyAM teDI gayA. te vakhate bAjumAM AvelA dhanezvara nAme zeThane ghera vAjiMtra vAgatAM sAMbhaLIne tathA strIone gIta gAtAM sAMbhaLIne rAjAe maMtrIne tenuM kAraNu
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtapUchayuM, tyAre maMtrIe kahyuM ke mahArAja ! Aje dhanezvara zeThane ghera putrane janma thaye che tethI tene utsava thAya che tenI A dhAmadhUma che. pachI maMtrInI sAthe prabhunA darzana karI rAjA AnaMda pAme. bIje divase paNa rAjA maMtrInI sAthe tyAM darzana karavA Avyo tyAre kAle jyAM dhAmadhUma hatI tyAM AgaLa ghaNuM AkaMda (rUdana) sAMbhaLyuM. maMtrIne tenuM kAraNa pUchayuM tyAre maMtrIe kahyuM ke kAle zeThane ghera janmela bALaka Aje maraNa pAme che tenuM A rUdana che. maMtrIne mukhathI A pramANe sAMbhaLI rAjA cittamAM vairAgya pAmI vicAravA lAgyo ke sAMsArika sukha duHkhathI bharelAM che ane duHkhane denArA che. vividha prakAranA saMyego kSaNa vAramAM nAza pAme che chatAM temAM sukha mAnI saMsArI jI rAga dhAraNa kare che. A pramANe rAjA vairAgya bhAvamAM lIna thaye che tevAmAM khabara maLyA ke nagaranI bahAranA bagIcAmAM zrI dhanezvarasUri mahArAja padhAryA che. rAjA maMtrInI sAthe gurUne vaMdana karavA gaye. gurUne vAMdI egya sthAnake beThA. gurUe meghanI vRSTi jevI saMsAranA tApathI pIDAelA jIvone zItaLa banAvanArI dezanA dIdhI. te sAMbhaLI harivahana rAjA vairAgya pAmyA. tethI putrane rAjya seMpI pite utsava pUrvaka cAritra grahaNa karyuM. anukrame zuddha cAritranuM pAlana karatAM bAra aMge bhaNyA. eka vakhate gurUnI dezanAmAM vIsa sthAnakanA mahimA viSe sAMbhaLyuM ke "je mahA bhAgyavaMta anna pAnAdika lAvI ApIne sAdhuonI bhakti kare che te tIrthakara
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 53 paDhavIne pAme che." AvuM gurUnuM vacana sAMbhaLI harivAhana munie evA abhigraha karyo ke ' AjathI mAre darAja uttama annapAnAdi lAvI ApIne munienI bhakti karavI. temAMthI je khAkI rahe teja vAparavuM' AvA prakArane abhigraha karI hu MmezAM munienI bhAjana, auSadhAdika vaDe bhakti karavA lAgyA. eka vakhate indra mahArAje rivAhana muninI sAdhukita karavAmAM ghaNI lAgaNI joine temanI prazaMsA karI. te vacana upara zaMkA lAvI suvela nAme deva muninI parIkSA karavA mATe mAyAvI sAdhunuM rUpa karIne zrIpura pattanamAM jyAM rivAhana muni hatA tyAM tapasyAthI duLa zarIravALA banIne pAraNuM karavA AvyA. te vakhate peAtAne vAparavAne je AhAra hatA te mAyAvI sAdhune ApyA. peAte krIthI vaheAro lAvIne gurU pAse AleAcIne sajjhAya karI vAparavA beThA. te vakhate te mAyAvI dhruve rivAhana muninA dehamAM atyanta du:saha vedanA utpanna karI. te vedanA joine gurU vagere kheda pAmyA. vaidya batAvyA pramANe kAi gRhasthanA gharamAMthI amuka davA lAvI munine vAparavA kahyuM, paNa munie te vAparyuM nahi. gurUe tenuM kAraNa pUchyuM, tyAre munie vinaya pUrvaka kahyu ke, bhalene AthI anaMta gaNI vedanA thAya teA paNa kAi supAtra sAdhune A davA dIdhA sivAya mArAthI vaparAya nahi. kadAca prANa jAya te bhale jAya paNa anya munine ApyA sivAya huM lauM te mArA niyamanA bhaMga thAya mATe game teTalI vedanA bhale 38
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ 594 [ zrI vijayapadhasUrikRtathAya, paNa huM mAruM vrata mUkIza nahi. AvA daDha pariNAma vALA tathA samatA bhAvavALA muninI AgaLa te deve pratyakSa thaI munine vyAdhi saMharI lIdho ane prazaMsA karI aparAdhanI kSamA mAgI. pachI te deve gurUne pUchayuM ke A munine sAdhuonI bhakti karavAnuM zuM phaLa maLaze? tyAre gurUe kahyuM ke teNe jinanAmane nikAcita baMdha karyo che. te sAMbhaLI deva svargamAM gaye. muni paNa bahu varSo sudhI vrata pAlIne samAdhi pUrvaka kAladharma pAmI bAramA devalekamAM moTA deva thayA. tyAMthI evI mahAvidehamAM tIrthakara thaI mokSanA akSaya sukhane pAmaze. A vAtane yAda rAkhIne bhavya jIe pUrNa ullAsathI muni bhaktino lAbha laI tIrthakara padavI jogavI siddhinA sukhane meLavavI, e A kathAne sAra che. soLamA vaiyAvacca padanA ArAdhaka zrI jimtaketu rAjAnI kathA. dakSiNa bhAratamAM puSapura nAme nagaramAM jayaketu nAme rAjA hatuM. tenI jayamALA rANIthI jimUtaketu nAme svarUpavAna putra thaye. te sarva kaLAe bhaNune yuvAvasthA pAme. saddaguNane lIdhe sarva lekane priya thaye. tenI buddhi tathA zauryathI cAre tarapha kIrti phelAI. kumAranA guNanI stuti sAMbhaLI ratnasthaLapura nagaranA surasena rAjAnI putrI yazomatI kumAranI upara anurAgavALI thaI. teNe tene ja varavAnI pitAnI IcachA jaNAvI, te uparathI rAjAe svayaMvara maMDapa
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 51 racce. temAM sarva dezanA rAjA tathA kumArAne AmaMtraNa ApyuM. jimmUtaketu kumAra paNa peAtAne AmantraNa maLavAthI tyAM javA nIkaLyeA. paraMtu mArgamAM siddhapura nagara pAse AvatAM kumArane ekadama sUchI AvI. badhA parivAra udAsa thayA. aneka prakAranA aiSadha tathA maMtrApacAra karyA chatAM nakAmA gayA. tevAmAM tyAM akalaMka deva AcA padhAryA. temanA prabhAvathI kumAranI mUrchA cAlI gai. te kumAra tatkALa temane vAMdavA uThayA. vidhi pUrvaka vaMdana karI vinayapUrvaka temanI sAme beThA. gurUnA upadeza sAMbhaLI tathA peAtAne mUrchA AvavAnuM kAraNu gurUmukhethI sAMbhaLI kumArane jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI vairAgya pAmI kumAre gurU pAse dIkSA lIdhI. paNa peAtAnA patie cAritra lIdhAnuM sAMbhaLI yaAAmatie cAritra lIdhuM. jimmUtaketu muni gurU pAse vinayapUrvaka agiAra aMga bhaNyA. eka divase gurU pAse vIsasthAnaka padanA mahimA sAMbhaLatAM ema jANyu ke " je bhavya jIvA jinezvarAdrika vIsa sthAnakane samyakatva pUrvaka vidhi sahita ekAgra citte ArAdhe che te tIrthakara paDhavIne pAme che, temAM paNa seALamA vaiyAvacca padanuM ArAdhana tevuM ja prabhAvazAlI che. A ArAdhana gurU saMgha glAna tapasvI vagere dazane annapAna auSadha vagerenA dAna (lAvI ApavA) vaDe thAya che. tethI jinanAma karmanA nikAcIta baMdha paDe che. 79
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 [ zrI vijyapaddhasUrikRtaAvI gurUnI dezanA sAMbhaLI jimUtaketu munie abhigraha lIdhe ke AjathI mAre gurU glAna vigerenuM zubha bhAvathI sthira citte vaiyAvacca karavuM. te pramANe teo nirantara vaiyAvacca karavA lAgyA. eka vAra deva sabhAmAM Indra mahArAje temanI prazaMsA karI. te sAMbhaLI sema nAme lekapAla deve temanI parIkSA karavA AvyA. pote dAhajavarathI pIDA pAmatA plAna muninuM rUpa dhAraNa karyuM. munie temane upAzrayamAM rAkhyA ane pachI temanA AhAra mATe jimUtaketu muni gocarIe gayA. te vakhate deve bIjuM munisvarUpa banAvyuM ane munine rastAmAM maLyA. ati kalayukta vacane vaDe jImUtaketu muninI tarjanA karavA lAgyA. muni te jarA paNa khinna thayA vinA samatA bhAvamAM rahyA. gocarI lAvI munie glAna munine AhAra karAvyo ane dAhajavaranI upazAnti mATe vaidyane balA vaidya phaLane rasa vAparavA kahyuM, muni te levA nagaramAM gayA, paraMtu devamAyAthI kyAMthI te maLe nahi tethI pAchA upAzrayamAM AvyA. glAna munie ghaNuM kaThera vacane kahyA paraMtu muni te zAMta rahyA ane mArAthI ApanuM vaiyAvacca na thayuM, e mArI bhAgyahInatA che e pramANe namrapaNe glAna munine kahyuM. glAna muni temane zuddha bhAva jANuM pragaTa thaI prazaMsA karI potAne aparAdha khamAvI svargamAM gayA. munie paNa vaiyAvacca padanI ArAdhanAthI nikAcita jinanAma karma bAMdhyuM. zuddha cAritra pALI samAdhi pUrvaka kALa karI vijya vimAnamAM uttama deva thayA.
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakadIpikA ] - 597 tyAMthI mahAvidehamAM tIrthakara thaI mokSe jaze. yazomatI AryA svargathI avIne temanA gaNadhara thaImekSe jaze. A vAtane yAda rAkhI bhavya jIvoe vaiyAvacca guNane parama ullAsathI sAdhIne tIrthakara padavIne meLavavI, e A kathAne sAra che. huM jimUtaketu munine vAraMvAra vaMdanA karuM chuM. sattaramA zrI saMgha padanA ArAdhaka zrI puraMdara rAjAnI kathA. vaNArasI nagarImAM vijayasena rAjA hatA. tenI paddhamAlA nAmanI paTTarANathI puraMdara nAme putra thayo. A kumAra eka vakhata araNyamAM krIDA karavA gayo, tyAre teNe tyAM eka munine joyA. muninA upadezathI parastrI tyAganuM vrata grahaNa karyuM. eka vakhata kumAra upara mehita thaela kumAranI sAvakI mAtAnA strI caritrathI kumArane rAjAnA AdezathI rAjya choDI videza javuM paDayuM. aneka parAkrame karate kumAra naMdIpura nagaramAM AvyuM. tyAM paNa rAjAnI putrI baMdhumatI jenuM vidyAdhara haraNa karI gayo hato te pAchI lAvI rAjAne sapI tethI rAjAe ghaNuM dhana daIne baMdhumatInuM tenI sAthe lagna karyuM ane rahevA mahela Ave. eka vakhate te nagaranA udyAnamAM AvelA traNa jJAnI zrI malayaprabha AcAryanA upadezathI temaNe temanI pAse samyakatva mUla zrAvakanAM bAra vrata uzcaryA. keTalAka vakhata pachI vijayasena rAjAne potAnI rANanA strI caritranI khabara paDavAthI kumArane kAgaLa lakhIne pAcho bolAvyA. pachI vairAgya pAmelA rAjAe putrane gAdI seMpI zrImalaya prabhAcArya pAse dIkSA lIdhI.
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ N 598 [ zrI vijayadrasUrikRta....... .... saba paka rAjyanuM pAlana karatAM e sivAya niraMtura darara zrIsaMghanI bhAvapUreka bhakita karavA lAgyA. ane tene anya vI, ke. vabuta ke nAza elisikkario karavA mATe saMgha nIkaLyA. temAM sotha jatA pure darIyu tapharI nA pravAsalA ja eka hAsa: saghaLamAhe cAra mA rahisara mAthI dho. sAmethI meTe samudAya sadhane lai hoya teMta Ava kaatba nuM prakAranA upadvava karavA mATe saMgha nIkaLyAM. temAM sAtara daragArma parIkSA karavA mATe indra mahArAja AvyA. temaNe saMghanA saghaLAM mANasane dravya tathA bhAthA rahita banAvI dIdhA. sAmethI corane meTe samudAya saMghane luMTavA AvatA hoya te dekhAva karyo. baMne prakAranA upadravathI duHkhI thaelA saMghanA mANaso ciMtAtura hRdaye malayaprabha AcArya pAse AvyA. temanA caraNamAM namaskAra karI kahevA lAgyA ke he pra! Apa kRpA karI acAnaka kaSTamAM AvI paDelA zrI saMghanA upadravanI zAMti kare. tyAre AcAryazrIe aneka labdhivALA purandara munine vinati karavA zrI saMghane kahyuM, kAraNa ke teo potAnI labdhithI saMghane upadrava rahita karavA samartha hatA. saMghanI vinati svIkArI gurUnI AjJA laIne munie labdhinA prabhAvathI saMghamAM suvarNanI vRSTi karI. temAMthI saghaLAMe joIe teTaluM lIdhuM luMTavA mATe AvatA
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakamadIpikA ] corone rastAmAM ja sthabhita karyA. maLelA suvarNathI lokoe najIkanA gAmamAMthI pAtheya lIdhuM ane saghaLA saMgha yAtrA karavA zatruMjaya tIrtha tarapha AgaLa cAlyA. mArgamAM UbhelA zerone pratibodha ApI munie baMdhanamAMthI choDyA. zrI saMghane puraMdara munie upadrava rahita karyo che evuM jANuM Indra mahArAja AcArya mahArAja pAse AvI pragaTa thaI namaskAra karI bolyA ke he dayAnidhi! purandara muninI parIkSA karavA mATe meM poteja A upadrava karyo hato te Apa kSamA karaze. pachI AcAryazrIne pUchayuM ke purandara munine saMghanI bhakti karavAthI zuM lAbha thaze? tyAre AcAryazrIe kahyuM ke zrI saMghanI bhaktithI temaNe nikAcita jinanAma karma bAMdhyuM che. tyAra pachI purandara muni yAvajajIva saMyama pAlI mahAmuka devalokamAM uttama deva thayA. tyAMthI AvI mahAvidehamAM tIrthakara thaI mekSe jaze. A vAtane yAda rAkhIne bhavya jIvoe ratnanI khANa jevA tIrtha svarUpa zrI saMghanI sAvika bhakitane lAbha laI tIrthakara padavI meLavavI. huM puraMdara munine vaMdana karuM chuM. aDhAramA apUrva zrutapada ArAdhavA upara sAgaracaMdranI kathA A bharata kSetranI aMdara malayapura nAme vizALa nagara hatuM. tyAM amRtacaMdra nAme pratApI rAjA hatA. tene sAgaracaMdra nAme kumAra hatA. A kumAre pAchalA bhavamAM moTAbhAInI sAthe vairabhAva bAMdhyA hatA. meM bhAI tApasI dIkSA sAdhIne
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ 600 [ zrI vijayapadmasUriSkRta agnikumAra deva thayA. teNe pAchalA bhavanA dveSanA saMskArathI sAgaracaMdra kumArane ghaNIvAra du:khamAM nAMkhyA, paNa prakhala puNyAine laine te kumArane sukhanA ja sAdhanA maLavA lAgyA. te ATha strIe vizAla lakSmI vigerenA svAmI thayA. sAgaracaMdra kumAra vigere bhuvanAvakheAdha nAmanA gurUne amRtayaya upadeza sAMbhaLI pratibAdha pAmyA. temanI pAse rAjA amRtacaMdre ane ATha srIe sahita sAgaracaMdre parama ullAsathI dIkSA grahaNa karI. teo samatA bhAvane dhAraNa karI saMyamane sAdhe che. tevAmAM eka vakhata zrI gurU mahArAje vIsasthAnaka tapane mahimA jaNAvyeA. te sAMbhaLIne sAgaracaMdra munie apUrva (navuM) zruta ( zrutajJAna ) bhaNavAnA abhigraha dhAraNa karyAM. te A pramANe "vhelI perisImAM vidhi sahita svAdhyAya karavA. mIjI parisImAM arthanuM ciMtavana karavuM. trIjI peArisImAM AhAra pANInI gaveSaNA ( gecarI nIkaLavuM ) karavI. ceAthI peArisImAM navuM zruta jJAna bhaNavuM. A pramANe dararoja sthira citte nirdeSa abhigrahane pAlatAM te munie jina nAma karmanA nikAcita aMdha karyo. hemAMgada deve aneka jAtanA upasa karyA, tA paNa muni abhigrahathI lagAra paNa calAyamAna thayA nahi. aMte samAdhipUrNAMka kAladharma pAmI vijaya vimAnamAM uttama deva thayA. avasare tyAMthI cavI mahAvidehamAM janma pAmI anukrame tItha kara thai mAkSe jaze. A vAtane yAda rAkhI bhavya jIvee apUrva zrutajJAna meLavavA taiyAra thaIne bhaviSyamAM tIrthaMkara padavI maLe tema karavuM. eja A kathAnA sAra che. 7)
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnapradIpikA ] 601 ogaNIsamA zrata bhakita padanA ArAdhaka zrI ratnacaDanI kathA A bharatakSetramAM tAmralipta nAmanA nagaramAM ratnazekhara nAme sajA hatuM. tenI ratnAvalI nAmanI rANIthI ratnacUDa nAme putra thaye. kumAra vividha kaLAo bhaNI yuvAvasthA pAmyo. tene maMtrIne putra, sArthavAhane putra ane vyavahArIne putra A traNanI sAthe gADha mitratA hatI. te cAre jaNa eka vakhate pitAnA bhAgyanI parIkSA karavA pitAnA mAta pitAnI rajA lIdhA sivAya paradezamAM cAlyA gayA. pharatA pharatA teo kaMcanapura nagaramAM AvyA. tyAre rAjA aputrIo maraNa pAme. tethI paMca dIvya pragaTa karyo. te kumAra pAse AvI sthira thayA. kumArane rAjyagAdI maLI ane pote traNa mitrane maMtrI vagere padavI ApI. ratnazekhara rAjAne A vAtanI khabara paDavAthI kAgaLa lakhIne traNa mitre sahita putrane bolAvyo. tethI ahIMnuM rAjya bIjA pradhAnene seMpI ratnacUDa pitAnI pAse jaI namIne hAtha joDI beThe pitAe hakIkata jaNAvI ratnacUDane rAjya seMpyuM ane pote dikSA lIdhI. sukhapUrvaka rAjya karatAM ghaNuM kAla gayA bAda nagaranI hAra bagIcAmAM amaracaMdra nAme kevalI muni padhAryA. temane vAMdavA rAjA gayo. gurUe dezanA ApI dharmanuM svarUpa jaNAvyuM. vaLI tyAM eka mithyAtvI paMDita je nAga prAkRta bhASAmAM hatA tenI niMdA karatuM hatuM tethI jaNAvyuM
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ 602 [ zrI vijayapadmasUriSkRta ke jinezvaranI vANI sarva jIvA shelAIthI samajI zake tevI ane adha mAgadhI bhASAmAM hAvAthI AgamA paNa prAkRta bhASAmAM ja racAyelAM che. je prANI bhAvathI AgamanI bhakti kare tene aMdhatva, jaDatva tathA durgati maLatI nathI ane je AgamanI AzAtanA kare te prANI durgatinA du:khA bhAgave che vigere zruta bhaktinA mahimA sAMbhaLI rAjAe gurUnI pAse zruta jJAnanI bhakti karavAnA niyama 'gIkAra karyo. tyAra pachI teNe keTalAka divasa gRhasthapaNe rahIne zratajJAna ane zrutajJAnInI dravya bhAvathI vidhi sahita bhakti karI. zrutajJAnanI vizeSa bhakti karavAnI jijJAsAvALA rAjAe peAtAnA meATA putrane rAjyagAdI soMpI zrI amaracaMdra muninI pAse cAritra lIdhuM. sattara bhede saMyamanuM pAlana karatAM agIAra aMga bhaNI gItArtha thayA. te rAzritadharAnI utsAhapUrvaka vizeSa bhakti karavA lAgyA. eka vakhate ratnacUDa muni gurU sAthe bhAratIpurapattane AvyA. te vakhate izAnAdhipati muninI parIkSA karavA mATe brAhmaNanuM rUpa dhAraNa karI muni pAse AvyA. munine kahevA lAgyA ke prAkRta bhASAmAM racelA Agame tajI saMskRta bhASAmAM lakhelA AgamA bhaNe! ke jethI AtmAnuM kalyANu thAya tyAre munie kahyuM ke jinAgamanI niMdA karI pApathI zA mATe bharAya che. AgamanI niMdA karanAra prANI ati AkarAM karma bAMdhI mUMgAM ane ajJAnI thAya che. halakI cenimAM janma pAme che. e pramANenAM muninAM vacanathI prasanna thaelA izAnendra pragaTa thayA. munine vAMdIne stuti karI.
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnakapradIpikA ] 63. pachI gurU pAse jai, vAMdIne pUchyu ke A munine zrutabhaktinuM zuM phaLa maLaze. tyAre gurUe kahyuM ke tejinapadane pAmaze. A vacanathI satASa pAmI IzAnendra svaga mAM gayA. rAji muni nirmaLa cAritra pALI prAta devaleAke maddhika deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehamAM tIrthaMkara thaI meAthe jaze. A khInA yAda rAkhIne bhanya jIvAe zrutajJAnanI pUrNa ra Mge bhakti karI tIrthaMkara padavInA anubhava karavA. e A kathAnA sAra che. vIsamA pravacana prabhAvanA padanA ArAdhaka zrI merUprabha rAjAnI kaMthA A bharatakSetramAM sUryapura nagaramAM aridamana nAme rAjAhatA. tene madanasu MdarI ane ratnamajarI nAme rANIo hatI. madanasuMdarIne merUprabhu nAme ane ratnamajarIne mahAsena nAme putra thayA. ratnamajarIe potAnA putra mahAsenane gAdI maLe te irAdAthI merUprabhune jhera daine mAravAnA prayatnA karyo. paraMtu dhAva mAtAnA kahevAthI merUprabha tyAMthI nIkaLIne zAMtipurI nAmanA nagaramAM Avye. tyAM abhayaghASa nAmanA muninA samAgama thayeA. temanA upadezathI samyagdarzana sAthe zrAvaka dharma aMgIkAra karyAM. aridamana rAjAe merUprabha zAMtipurImAM che evI khakhara maLavAthI patra lakhI teDAvyeA. ane tenA rAjya levAnI icchA nahi chatAM rAjAe AgrahathI tene rAjyagAdI soMpI pAte dIkSA lIdhI. nAnA bhAi mahAsena yuvarAja thayA. pharIthI apara mAtAe merUprabhune mAravA mATe
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapakvasUrikRtajherano prayoga karyo paraMtu te prayogathI tene ja putra mahAsena jherane lIdhe bebhAna banyuMparaMtu rAjAe tatkALa upAya karI bacAvyA. apara mAtAnuM A kRtya jANa merUprabha rAjAe saMsAra upara virAgya AvavAthI abhayaghoSa AcArya pAse cAritra lIdhuM. te muni gurU pAse rahI vinayapUrvaka bAra aMga bhaNe gItArtha thayA. gurUe badhI rIte lAyaka jANI temane AcArya padavI paNa ApI. merUprabhAcAryuM aneka sthaLe vihAra karI ghaNA rAjAone upadeza ApI jaina dhamI banAvyA tathA ghaNA vAdIone vAdamAM harAvI temane paNa jaina dhamI banAvyA e pramANe temaNe potAnI zaktithI jaina dharmanI ghaNI jAhejalAlI karI. vaLI pitAnI zakitathI jainadhamI rAjAnI upara mleccha rAjA vigere taraphathI thatA upadrava dUra karyA. eka vakhate gurU vihAra karatA bhegapura nagare AvyA. te vakhate saidharmendra AcAryazrIne namIne stuti karavA lAgyuM ke he karUNA samudra! sUrIzvara! Ape jaina zAsananI ghaNI unnati karI utkRSTa puNya upArjana karI jinanAma karma nikAcIta baMdha karyo che. tethI aneka surAsure ApanA caraNamAM namI potAnA . pApane nAza karaze. huM paNa ApanA pavitra darzanathI kRtArtha thayo chuM. ema stuti karI Indra svasthAne gaye. AcAryazrI merUprabhasUri tyAMthI vihAra karI saMmeta zikhara tIrthe gayA. tyAM anazana karI brahma devalokamAM vizAla samRddhivALA deva thayA. tyAMthI avIne mahAvideha kSetramAM tIrthaMkara padavIne pAmIne mekSanA anaMtA sukhane pAmaze. A bInAne yAda rAkhIne
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizatisthAnapradIpikA ] 605 bhavyajIe parama ullAsathI haMmezAM vaMdana karavA lAyaka zrI jinazAsananI prabhAvanA karavI. jethI pariNAme tIrthakara padavI maLe. jinazAsananA niMdake mahA viDaMbanA rIbAI rIbAIne bhegave che. e pramANe vizatisthAnAmRta saMgrahAdi graMthene anusAra vidhi sahita kathAo bahu ja saMkSepamAM jaNAvI. vizeSa bInA zrI viMzati sthAnaka vidhi vigere graMthethI jANuM levI. anupayogAdi kAraNe thayelI bhUlanI mAphI mAguM chuM. visaM. 197 nA zrAvaNa vadI pAMcamane divase zrI. rAjanagara (amadAvAdamAM) sugahItanAmadheya paramapakArI paramagurU AcArya mahArAja zrI vijayanemi surIzvara caraNa kiMkara vineyANa vijayapadyasUrie A "zrI vizati sthAnaka pradIpikAnI racanA karI. bhavya cha vAMcIne vidhipUrvaka A tapanI ArAdhanA karIne tIrthakara padanI bhAva lakSmIne pAme. A samApta na
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ re sugrahita nAmadheya parame pakArI paramagurU AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvara vinecANu vijayapadmasUripraNItA zrI ziladharmadIpikA maMgalAcaraNa | paMcanAmavRttam // apuvvakappapAyavaM samidANadaMsaNaM / parappasaMtinAhamiTTaNeminUrisagguruM // padiUNa paMjalI raemi bhavyabhaddayaM / vasaMtasakhaLA ! muLadda sauthammataniyaM|| ? // parama kAnidhAna prabhu zrI tIrthaMkara dhruve jaNAvelA dharmAMnA cAra bhedAmAM zI dharmanA anahada prabhAva kalikAlamAM paNa pratyakSa dekhAya che. AtmAnA advitIya guru nirmala cAritra che. te cAritra rUpI suMdara mhelanA majabUta pAyAzIla che. A ja vAtane lakSyamAM rAkhIne hRdayanI kharI bAdazAhInA sAttvika AnaMdane bhagavanAra munivarA praznala puNyAdaye maLelA cAritra guNune TakAvavAne mATe ne
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zIladha dIpikA ] 607 1 vadhAravA mATe dararAja zAMta vAtAvaraNamAM rahIne A pramANe nirmala bhAvanA bhAve che ke--hai jIva ! nija guNu ramaNutAnA saMpUrNa Anadane bhagavanArA siddha bhagavatA jyAM rahe che te siddhazIlA (1) samayakSetra, (ra) sImaMtaka narakAvAsa ane (3) uDu vimAnanA jevaDI che. eTale cAre padAthI lakhAimAM ane heALAimAM 45 lAkha 45 lAkha ceAjana pramANu che. anuttara vimAna vAsI devAne A siddha zilA phakta khAra ceAjana cheTe che chatAM teo sarva virati cAritranA abhAve ja mAkSamAM jai zakatA nathI. kAraNa ke manuSya bhava sivAya mIjA bhavAmAM sarva virati cAritra hAya ja nahi. AvA mahA durlabha cAritrane pAmIne tuM tenI sAdhanAmAM lagAra paNa pramAda karIza nahi. zIla dharma rUpI pAyA lagAra paNa Dagumagu na thAya, te tarapha dararAja pale pale kALajI rAkhaje. kAraNa ke teja zIlathI cAritra dharmane TakAvI zakAya che. ane aMte meAkSanA sukha paNa meLavI zakAya che. AvI zubha vicAraNAthI (1) devakInA cha putrAdrilapuramAM 1 (1) jaMbudrIpa, (ra) apratiSThAna narakAvAsa, (sAtamI narakanA pAMca narakavAsa che, temAM cAra dizAmAM cAra narakAvAsa che ane apratiSThAna vacamAM che. eja pramANe vijayAdi pAMcanI paNa goThavaNI samajavI.) (3) pAlaka vimAna, (4) sarvo`siddha vimAna A cAre padArtho laMbAi pahoLAInI apekSAe lAkha lAkha yAjana pramANa che. evI rIte (1) eka jIvanA pradezeA, (2) dharmAstikAyanA pradezA (3) ane dharmAstikAyanA pradezeA, (4) leAkAkAzanA pradeza. A cAre padArtho eka sarakhA pramANuvAlA che eTale eka jIvanA asakhyAtA pradezeA che teTalAja traNe padArthAnA pradeze jANavA.
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ 608 [ zrI vijayapadmasUriSkRta * tamAma sulasAnA ghera ucharI meATA thayA. tee rUpamAM devanI jevA bahuja tejasvI hatA. temaNe khAla brahmacArI prabhu zrI nemanAthanI A pramANe zIladharmane pASanArI nirmUla dezanA sAMbhaLI. he bhavya jIvA! anatA jIvA meAkSamAM gayA, hAla mahAvideha kSetramAM ghaNAM bhanya jIvA mAkSe jAya che, ane bhaviSyamAM jaze, emAM zIlano :sAdhanA ja kAraNa che. zIla zabdanA artha brahmacarya athavA sadAcAra che. zIla manane sthira kare che, uttama bhAvanAne TakAve che, ane zubha bhAvanApUrvaka karelI kriyA saMpUrNa phala daI zake che vrata niyamane TakAvanAra paNa zIla che, zIlanA ja prabhAve devA paNa sahAya kare che. vighnA nAza pAme che, jaMgalamAM pazu ma'gala thAya che. bhara juvAnImAM mUDha saMsArI jIve dutinA bhayaMkara duHkhane denArA kSaNika bhAganA sAdhanA meLavavA mATe jeTalI pUrajosamAM doDadhAma kare che. tevI mhenata jo jina dharmane sAdhavAmAM eTale nirmala cAritra dharmanI sAttvikI ArAdhanA karavAmAM kare te temane mokSanA sukha jarUra maLI zake che. mehanIya kanA nIca saMskArane laine strImAM ane dhanamAM khaLakhAmAM cAMTelI mAMkhInI mAphaka rAtadina mana cAMTayuM rahe che. tevI laganI je nirmala cAritra dharmane sAdhavAmAM rAkhIe te mekSa jarUra maLI zake che. strInA azucimaya zarIramAM mujhAine zA mATe jIvana agADI che. dhananI ciMtAthI paNu jIvana dhULa jevuM bane che. tyAgamAM je AnaMda che, te leAgamAM cheja niha. mATe bahAdura thaIne saMyamanI sAdhanA karIne siddhinA sukha meLavavA mATe
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zIladharmadIpikA] - 609 taiyAra thaI jAva. have uMghavAne avasara nathI. kAraNa ke janma jarA maraNa rUpI rAkSasa darekanI pAchaLa phare che. AvI dezanA sAMbhaLIne te cha jaNAe batrIsa karoDa sonaiyAne tyAga karI zrI neminAtha prabhunI pAse pUrNa ullAsathI zIla pradhAna saMyamane aMgIkAra karyuM. tenI sArivakI ArAdhanA karIne Atma kalyANa karyuM. huM temane vaMdana karuM chuM. tathA (2) bAra varSa sudhI cha chaThTha tapanA pAraNe AyaMbila karIne bhAvasaMyamI zivakumAre zIla vratane sAdhIne Atmahita karyuM. kazyA vezyAne ghera cemAsuM rahyA chatAM zIlavratamAM majabUta rahenAra zrI sthUlibhadra mahArAjanuM nAma corAzI vIzI sudhI kAyama raheze (3) sudarzana zeTha-abhayArANIe calAyamAna karavA ghaNA prayatna karyA chatAM zIlathI DagyA nahi. rAjAnA hukamathI temane zUlI para caDhAvatAM te siMhAsana rUpa thaI gaI. devoe phUlanI vRSTi karI, ane sudarzana zeThanA daDha zIla guNanI anumodanA karI A rIte zrI mallinAtha neminAtha jabusvAmI vigere mahA purUSanA zIla guNanI vicAraNA karIne bhAva pUrvaka vaMdana karIne pitAnA zIla guNane majabUta banAvIne nirmala saMyama rUpI bagIcAmAM prasanna cite phare che. jyAre mana bheganA vicArathI asthira bane che, tyAre indriya sateja thaIne suMdara rUpa vigere pita pitAnA viSayane grahaNa karIne rAga dhAraNa kare che. tethI ghaNuM cIkaNAM karma baMdhAya che, ane tenAM bUrAM kula IcchA nahi chatAM paNa saMsArI jIne rIbAI rIbAIne bhegavavA paDe che. ema bAMdhelA bIjA karmonI bAbatamAM paNa temaja bane che. duHkhI thavAnI IcchA keIne 30
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ 610. [ zrI vijyapadrasUrikRtapaNa hoya ja nahi. chatAM viSaya kaSAya rUpI kIcaDamAM bUtelA saMsArI che ajJAna ane mohane vaza thaIne bAMdhelAM azubha karmo jyAre udayamAM Ave, tyAre vividha duHkhane anubhava kare che. viSaya kaSAya mAnava jIvanane bhayaMkara nukazAna karanAra che. te benA nimitte karmanA nikAcita baMdha thayA pachI te karmane bhegavavuM ja paDe, emAM keInuM kaMI paNa cAlI zakatuM nathI. A prasaMgane spaSTa karavA mATe karma rAjAe kone kene herAna karyA? te jaNAvIe chIe. (1) prabhu zrI mallinAtha mAyA karavAthI strIpaNuM pAmyA. 2. prabhu zrI mahAvIra devane ( kula madathI bAMdhelA nIca gotranA udaye) brAhmaNa kulamAM janma le paDe. eka rAtrimAM saMgama deve karelA upasargo sahana karavA paDayA. govALe kAnamAM khIlA dAkhala karyA tenI vedanA sahana karI. 3. pArzvanAthe kamaTha devanA upasarga sahana karyA. 4. prabhu zrI AdinAthane lagabhaga eka varSa sudhI AhAra maLe nahi. 5. caMdanabAlA ( rAjakuMvarI vasumatI ) tathA malayA suMdarI bajAramAM vecANI. caMdanabAlAne traNa divasa bhUkhyuM rahevuM paDayuM, mUlA nAmanI zeThANIe caMdanAnA pagamAM beDI nAMkhI tene oraDAmAM pUrI dIdhI. tathA malayAsuMdarIne raMgALA lokoe vecAtI lIdhI. teo tene vividha prakAre bahu bahu duHkha de che. A malayA suMdarIne ajagara gaLI jAya che, tyAre paNa tIvra vedanA jogavavI paDe che. 6. mahAbala kumArane uMdhe mastake laTakI rahevuM paDe che. 7. subhadrA satI ane sItA satIne kalaMka caDhe che. 8. draupadInA cIra (vastra) kheMcAya che. 9. kalAvatInA hAtha kapAya che. 10. kamavaze harizcaMdra rAjAne
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zIladha dIpikA 11 nIcanA ghera pANI bharavuM paDayuM. 11. rAma lakSmaNa pAMDava vigerene vanavAsa @ gavavA paDayA. 12. pAMDavA tathA nava rAjA rAjya hArI gayA. 13. damayaMtIne naLa rAjAnA viyeAga thayA 14. sanakumAra cakrIne sALa rAganI pIDA bhAgavavI paDI. 15. elAputrane naTaDInA mADe naTa thaIne nATaka karavuM paDayuM. 16. munipati mahArAjane tathA mahAala munine agninA upasa sahana karavA paDaceA. 17. pAMcaseA ziSya sahita skaMdhaka sUrine ghANImAM pIlAvAnu duHkha sahana karavuM paDayuM. 18. avaMtI sukumAlane ziyAlaNInA upasarga sahana karavA paDayA. 19. sukeAzaLa muninA dehane vAghaNu valere che. pUrvAvasthAnA khApa ) kIrti dhara muni nijhAmaNA karAve che. mAtA marIne vAghaNa thai che, te putrane khAvA mAMDe che. A vedanA kavaze sahana karavI paDe che. 20. metAraja muninA mastaka upara seAnI vAdhara vIMTe che. te vedanA munirAja sahana kare che. 21. kavaze naizreNu Ardra kumAra saMyamathI cUkayA. 22. pArvatInA mAhe izvarane nAcavuM paDyuM. ra3. jarAkuMvaranA nimitta kRSNune maraNanu duHkha bhAgavavuM paDayuM. ra4. kavaze khApa putrIne paraNe, tenI kukSie tripRSTa vAsudevanA janma thayeA. 25. rAma lakSmaNanA hAthe rAvaNanuM maNu thayuM. 26. surbhUmacakrI samudramAM DUbI gayA. 27. brahmadattane 16 varSa sudhInA aMdhApA lAgavavA paDayA. 28. bAhubalI sAthe thayelI laDAimAM bharata cakravartinI hAra thaI. ra9. munine upasa karavAthI zrIpAla rAjAne ane mayaNAsuMdarIne vividha saMkaTa bhAgavavA paDayA. A dRSTAMtAmAMthI bhavya jIvAe zikhAmaNa e levAnI ke karmane mAMdhavAnA kAla e svA
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ 612 [ zrI vijayapadmasUrikRta dhIna kAla che. mATe karma bAMdhavAnA samaye sAvacetI rAkhavI joie. A khAkhatamAM bhUla khAnArA jIvA ja durgatinA du:khAne bhogave che. AvI ja sthiti bhAgatRSNAnA gulAma anelA jIvAnI thAya che. bhAvadayAnA bhaMDAra jevA prabhu zrI tItha kara dhruve tamAma jIvAnA kalyANane mATe brahmacane pAlana karavAnI zikhAmaNa ApI che. prazna--brahmacarya eTale zuM ? uttara--brahmacarya zabdamAM rahelA brahma zabdanA artha siddha zilA, satya anuSThAna, nirvikalpa sukha vagere thAya che. ane ca zabdanA artha AcaraNu-vartana, calana-gamana vigere thAya che. baMnenA bhegA artha e thAya che ke jenA thI meAkSanA nirvikalpa zAzvatA sukha maLe, evuM je vana ( AcAra ) tenu nAma brahmacarya kahevAya. AmAM pAMca mahAvrata vigerenI sAdhanA vigere paNa AvI jAya che. A brahmacaryanuM bIjuM nAma zIla paNa che. ba MnenA eka ja upara jaNAvelA atha thAya che. brahmacarya zabdaneA khI artha maithunanA tyAga karavA e thAya che. prazna-brahmacaryanuM svarUpa zuM ? uttara--vibhAva dazAnA sAdhanAne sevatA AtmAne svabhAva dazAmAM lAvaveA e brahmacaryanuM TUMka svarUpa che. khIjI rIte ema paNa kahI zakAya ke je sAdhanAnI sevanA karavAthI AtmA pudgala ramaNutA ghaTADIne nijaguNu ramaNutA pAme evA sadAcAranI sevanA karavI. e brahmacaryanuM upacAra daSTie svarUpa jANavuM. eTale sadAcArathI brahmacarya gujI prakaTa thAya che. zrI jenendrAgamamAM nAma sthApanA dravya
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAra daza pramANe pALe zrI zAladharmadIpikA ] bhAvathI zIla zabdane vicAra darzAve che. temAM dravya zIlanuM ane bhAva zIlanuM svarUpa TUMkAmAM A pramANe jANavuM. daza daSTAMte durlabha evA mAnava janmane saMpUrNa rIte saphala karavAnuM apUrva sAdhana zIla che. zIlathI kevala jJAna jaldI prakTa thAya che. zrI jenendra zAsanamAM je je mahA prabhAvaka thayA che, te zIlanA ja prabhAve thayA che. jenuM vIrya urdhva (uMcuM) rahetuM hoya, te purUSa vizAla buddhine dhAraNa kare che. vigere pahelAM jaNAvelA zIlanA svarUpane jANyA vinA ke zIla pAlavAnI IcchA vinA je maithunane tyAga kara, te dravya zIla kahevAya. ane zIlanuM yathArtha svarUpa samajIne parama ullAsathI para kalyANane mATe zIla dharmane pAle, te bhAva zIla kahevAya. kedamAM rahelA ke mAMdagIne kAraNe sAjA thavA mATe vaidyanA kahevA pramANe zIla pAlavuM te paNa dravya zIla ja kahevAya. kAraNa ke emAM bhAvanI ke bodhanI khAmI che. dravya zIla ane bhAva zIlanI caubhaMgInI TUMka bInA A pramANe jANavI. 1 eka jIva dravyathI zIla pAle che paNa bhAvathI pAlatuM nathI. ahIM bhavadevanuM daSTAMta jANavuM. teNe cAritra lIdhuM che. paNa ghera mUkIne Avela pitAnI strI nAgilAmAM tenuM mana rahyuM hatuM. e rIte rAjarSi muni naLa rAjAnI bInA jANavI. temane sAdhvI damayaMtI upara rAganI bhAvanA thaI hatI. 2 eka mANasa bhAvathI zIla pAle che. paNa dravyathI nahi. ahIM vijaya zeTha jaMbusvAmI pRthvIcaMdra guNasAgaranA daSTAMta jANavA. bhAvanA kalpalatAmAM A prasaMge cArIne "varakanyA sAvadhAna" ne artha vistArathI jaNAvyuM che. 3 eka mANasa dravyathI ne bhAvathI zIla pAle che. ahIM
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 [ zrI vijayapadmasUriSkRta zrI mallinAtha rAjImatI vigerenA daSTAMta jANavA rAjImatInu AyuSya 901 varSanuM hatuM te 400 varSa gRhastha bhAve ane eka varSa chadmasthapaNe ane 500 varSa kevalI svarUpe vicaryAM. zrI mallinAthane dIkSA lIdhA pachI teja divase ane zrI neminAthane 54 divasa pachI kevalajJAna thayuM. A chadmasyakAlanI AchAzamAM zIla ja kAraNa che. 4 eka mANasa te rIte ( dravyathI ne bhAvatho ) zIla na pAle. AvA vA duniyAmAM ghaNAM dekhAya che. vizeSa mInA zrI bhAvanA kalpalatAmAM vistArathI jaNAvI che. A pramANe bahu ja TuMkAmAM jaina dRSTie zIlanuM svarUpa jaNAvyuM. graMtha mATA thaI jAya tethI vizeSa mInA avasare jaNAvIza. jemAM maithuna doSanI puSTi karI hAya te dharma ja na kahevAya. vividha dRSTie brahmacaryanI jarUriyAta (1) zarIranA bhAge paNa AtmAnuM bhaluM cAhanArA bhavya jIvA Atma dRSTivALA kahevAya che. teo zIladharmanI sAdhanA karavAthI A leAkamAM lAMbu AyuSya majabUta saMghayaNu sArI AkRti teja mahAparAkrama nirdoSa ArAgya vigere phle| jANIne, ane paraleAkanA siddhipada vizAla devatAi Rddhi vigere lane jANIne brahmacaryanuM pAlana kare che. tathA jee zarIrane ja kALajIthI sAcave che, te zarIra STivAlA jIvAe paNa brahmacarya jarUra pALavuM joie, kAraNa ke rAgane jItanArA sAta kAraNeAmAM brahmacarya ne mukhya kAraNu kahyuM che. zrI sthAnAMga sUtramAM nava kAraNathI rAganI utpatti jaNAvI, temAM paNa akhAne ( maithunane) gaNyuM che. bhalene kAi ATha kAraNeAnA tyAga karatA hAya paNa navamA kAraNane tajavAmAM amaryAdita ( svacchaMdI ) hAya, tA te. ArAgyane pAmI zake
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zIladharmadIpikA ] 615 ja nahi. prAcIna mahApurUSo bhega tRSNAnI gulAmIne mahAdurgatinA duHkhane denArI dhAnavRtti ja mAne che. jo ke suzruta vAgabhaTTa zAdhara bhAva prakAza vigeremAM raMganA che kAraNe jaNAvyA, temAM idriya damanane gaNavuM cokkasa bhUlI gayA che. ethI teone anupaga bhAva athavA a95 ja anubhava jaNAya che. chatAM prAcIna vaidyo paNa rasa, rUdhira, mAMsa, meda, asthira, majajA, ane vIrya A sAta dhAtuomAM chelI dhAtune (vIryane) jIvanane TakAvavAmAM jarUra pradhAna pada Ape che. ema teoe jaNAvelA "maTAtti vaDha puNAM hyattara kavita" (eTale malanA niyamitapaNAthI balane TakAva thAya che, jIvanane TakAva vIrya rakSAthI thaI zake che.) A vacanathI sAbIta thAya che. vadhumAM teo ema paNa jaNAve che ke (1) sArAmAM sAruM pacca (jIvanane TakAvanAra) brahyacarya che. ane (2) vIryanI rakSA karavI e brahmacarya kahevAya. (3) khAdhelA AhAramAMthI pahelAM kahyA mujaba kramasara rasa vigere bane che. ane siAnA sArarUpa vIrya bane che. (Aja vIrya ojasa rUpI mahA teja svarUpa banIne AkhA zarIramAM tejasvitA lAve che.) eka dhAtumAMthI bIjI dhAtu banatAM pAMca divasa lAge che. je sAra padArtha hoya che, te to zarIramAM ja rahe che. ane pAcananI pratyeka kriyAmAMthI bacelo kacaro maLa mUtra paraseve, mela, nakha, dADhI vigerenA vALa rUpe bahAra nIkaLI jAya che. vIrya banatAM ja tenI parivartana kriyA aTakI jAya che. ane te sAra padArtha e jasarUpe zarIramAM rahe che. A pramANe rasathI te vIrya banatA sudhImAM pAMca pAMca divasanA hisAbe pAMtrIsa divasa lAge che. Aje khAdhelA
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ 616 [ zrI vijayapadhrasUrikRtapadArthanuM pAMtrIsame divase vIrya bane che. pAkA cALIsa zera (ApaNu be maNa) bhejanamAMthI eka zera lehI bane che. ane te eka zera lehamAMthI be rUpiyA bhAra vIrya bane che. roja bazera anAja khAnAra mANasa paNa eka mahinAmAM deDha maNa ja khorAka laI zake che. AmAMthI AkhA mahinAnI kamANuM rUpa deDha te ja vIrya bane che. amaryAdita pravRtti karIne dararoja teTalA pramANanI sAtamI dhAtune durvyaya karanAra potAnI jiMdagInuM devALuM kADhe che, emAM navAI zI? (4) vIrya e zarIranuM zreSTha tattva che. bala vigerene piSanAra che. jema dUdhamAM ghI rahyuM che te rIte zarIramAM te phelAIne rahyuM che. jema rasa vinAne te zeraDIne sAMTha ni:satva jaNAya che tevuM ja vIryahIna zarIra samajavuM. (5) vIrya pAtamAM manuSyanuM patana che. ziva saMhitAmAM kahyuM che ke vIryapAtathI bahu bUrI rIte maraNa thAya che, vIryarakSAmAM ja jIvananuM rahasya samAyeluM che. mATe kALajIpUrvaka vaya rakSA jarUra karavI joIe. brahmacaryanA pratApe hanumAna vigere mahAmuzkelI bharelA kAryo pAra pADI zakyA che. brahmacarya ja sarva purUSArthanuM mULa che. temaja teja jIvanamAM Arogya ane sukha paNa de zake che. brahmacarya akALe AvatA ghaDapaNane ane maraNane aTakAve chebrahmacArI pote haSTapuSTa baLavAna hoya che. ane tethI tenI saMtati paNa tevI ja thAya che. brahmacArI purUSa lAMbA AukhAvALe, tIvra yAda zaktine dhAraNa karanAra, sAcuM belanAra, jitendriya ane dharmiSTha thAya che. parama ullAsathI dharmanI sAdhanA ganI sAdhanA karI zake che. brahmacarya jIvana e nIDara jIvana che. pUrNa yaza-kItinI
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zIladharmadIpikA ] - 617 suvAsathI bhareluM vikasvara phUla che. AthI sAbIta thayuM ke vaidyakazAstra paNa brahmacaryane pAlavAnuM pharamAve che. vedazAstro pikI atharva vedamAM paNa brahmacaryane jIvananA TekA rUpa gayuM che. ane gItAmAM paNa kahyuM che ke paramAtma svarUpane meLavavAnI IcchAvALA jIe brahmacaryanuM pAlana karavuM joIe. yukti paNa ema ja jAhera kare che ke, brahmane eTale brahmacaryane sevyA vinA brahma eTale mokSa pada maLI zake ja nahi. jema lehacuMbaka leDhAne AkarSe (kheMca) che, tema brahmacarya e muktine kheMcIne najIkamAM lAve che. eTale nirmala brahmacaryanA pratApe apa kAlamAM mokSanA sukha pAmI zakAya che. jema karmane baMdha ane mokSa e mananA bhAvane anusarIne thAya che. te viSaya vAsanAnI utpatti bheganA sAdhananI ciMtavanA karavAthI thAya che. e bUrI ciMtavanAnuM kharAbamAM kharAba pariNAma e Ave che ke, "bUrI hAlate asamAdhi bhareluM maraNa thAya che, A sthitithI bacavAne mATe jema ApaNuM loka prakAza vigere graMthamAM kAmanI daza dazA batAvI che. prAye tene anusarIne gItAmAM paNa 1 viSayanI ciMtavanA, 2 saMga, 3 kAma, 4 krodha, 5 saMmeha, 6 smRtimAM bhramaNA, 7 buddhine nAza, 8 maraNa, A kame viSayanI ciMtavanAnuM bUruM pariNAma jaNAvyuM che. ane lokika zAstramAM strInuM smaraNa karavuM vigere 8 prakAranA mathunane darzAvIne tyAga karavAnuM jaNAvyuM che. jaina darzanamAM ziyalano navavADa zIlanI rakSA karavA jaNAvI che, tene alaukika prabhAva pratyakSa anubhavIne laukika mAtA 1. saMvegamAlAmAMthI kAmanI daza dazA joI levA. 2. zubha saMgraha bhA. 6 pA. 381.
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ 618 [ zrI vijayapadharikRtavalaMbIo paNa jAhera kare che ke "strI sAthenA koI paNa prakAranA saMsargathI sAtamI dhAtune nAza thAya che. pratyakSa sahavAsa sivAyanA bIjA prakAranA maithunamAM vIrya alita thaIne aDakeSamAM dAkhala thAya che. pariNAme dhAtunI nabaLAI svapnavikAra, prameha, mUtrakRccha, jIvaleNa kSayaroga vigere bImArI thAya che. hAlanI kahevAtI (nAmanI) rAbhyatAnA prabhAve dinapratidina kuzIlatA pUrajosamAM vadhatI mAluma paDe che. tenA mAThAM bhayaMkara pariNAma najaro najara e dekhAya che ke (1) sAtamI dhAtune nAza. (2) zarIranI durbaLatA (3) gAlamAM khADA paDI jAya (3) cehare phiko paDI jAya che. (4) yAda zakti ghaTe che. (5) cakkara Ave. (6) hRdayanI kamajorI (7) AMkhe baLe (8) bhUkha marI jAya. (9) jIva gabharAya. (10) uMgha na Ave. (11) ALasa vadhe. A rIte kAmInuM jIvana duHkhanA dariyA jevuM bane che aMtima dhAtunA nAzathI ja harasa pAMDu vigere asAdhya roga paNa prakaTe che. hAlanA DokaTaro paNa Aja vicAro darzAve che. zarIranA mohavALA jIvo paNa alpAMze paNa brahmacarya jarUra svIkAre che. A bAbatamAM grastha jIvanane uddezIne bIjAoe paNa cAra Azrama kamamAM zarUAtamAM bahAcaryane pradhAna pada ApyuM che, ema manusmRti vigeremAM jaNAvelA brahmacArIe pAlavAnA niyama uparathI ane sokreTIse temanA ziSyanI sAthe karelI vAtacIta vigere sAdhanA AdhAre sAbIta thAya che jema jema danamAM sarvadA zIla pALavAne azakta gRhasthane parva divasamAM brahmacarya pAlavAnuM kahyuM che, te vAta manue paNa kabUla karI che, ema " niMdyAhu jANu'' vigere manusmRtinA
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 zrI zIladharmadIpikA ] ke jaNAve che. zrI jenendra pravacana dehanI anityatA jaNAvIne AtmadaSTi tarapha lakSya rAkhavA pUrvaka brahmacarya pAlavAne aMge jevuM spaSTa ane saMpUrNa jaNAve che, tevuM anyatra dekhAtuM nathI. jeo saMpUrNa zIla na pAlI zake, teo skUla brahmacarya jarUra pAle ane saMpUrNa zIlane pAlanArA bhavya jIvonI anumodanA karIne bhaviSyamAM "mane jyAre saMpUrNa zIla sAdhavAno prasaMga maLaze, tyAre ja huM mArA AtmAne ahobhAgya mAnIza" evI sadbhAvanA rAkhe. AvA puNyazAlI jIvo bhAvatyAgI zrI gurU mahArAjanA samAgama, upadeza, zravaNAdi sAdhane maLavAthI puNyodaye te avasara pAmI zake che. prAye darekanuM jIvana dharmanI, jJAtinI ane rAjyanI sAMkaLathI maryAdita baneluM hoya che. AnuM uMDuM rahasya vicAratAM e jaNAya che ke koIne paNa kuzIlapaNuM ISTa nathI. kAraNa ke koraTa paNa A bAbatamAM virUddha vartanArane sajA kare che. jJAtinA nAyake tene daMDa kare che. dharma zAstra tapasyA vigere prAyazcita pharamAve che. jenendra zAsanane pAmelA zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAja vigere mahA dhuraMdhara pUjya. purUSe rAjAne pratibaMdha kare, dezadezamAM ahiMsA dharmano pracAra karAve vigere prakAre je mahA kAryo karI zakayA, temAM brahmacaryanI mukhyatA che. bAlya vayamAM saMyamane dhAraNa karIne sArA vAtAvaraNamAM rahIne brahmacaryanI jevI nirdoSa sAdhanA thAya che, tevI prAye pachInA kAlamAM thaI zakatI nathI. zrAvakemAM paNa vijaya zeTha vigere bhavya jIe jIvatAM sudhI brahmacarya pAlana karI AtmakalyANa karyuM. A prasaMge zrAvake e paNa brahmacaryane aMge zA
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 [ zrI vijayapadmasUriSkRta zA niyamA pAlavA joie, e bInA meM dezivarita jIvanamAM vistArathI samajAvI che. A pramANe aneka graMthAnA AdhAre bahu ja TUMkAmAM jaNAvelA brahmacarya nA sarala svarUpane samajIne huM bhavya jIvA ! niraMtara tenu ekAgra cite manana karajo. ane tenI sAdhanA karavA pUrvaka nirdela darzana jJAna kriyAmaya mAkSa mArgane sAdhIne siddhinA sukha meLavajo. khIjAone brahmacaryanuM svarUpa samajAvIne tamArA jevA mekSa mArganA ArAdhaka banAvajo. ane tevA ArAdhakAnI anumAdanA karajo. A zIla dharmadIpikAmAM anuyAgAdi kAraNathI zrI jinezvara devanI AjJA virUddha kahevAyuM hAya, tenI zrI gurU devanI sAkSIe mAI mAguM chuM. graMtha vadhI javAnA bhayathI ghaNI mInA me TUMkAmAM jaNAvI che, bhAvanA pramANe jaNAvI zakayA nathI. avasare vistArathI jaNAvavA bhAvanA che. tapAgacchAdhipati zAsana samrAT jagadgurU parameApakArI zirAmaNuM mArA AtmoddhAraka parama pUjya gurUdeva AcAya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajInA caraNa kiMkara vine cANu vijayapadmasUrie jainapurI amadAvAdanI gusA pArekhanI pALanA rahIza deva gurU dharmAnurAgI khAra vrata dhAraka zrAvaka zeTha bhagubhAi cunIlAla sutarIyA vigere zrI saMghanI vinaM tithI amadAvAdamAM vi. sa0 1997 nA AseA kri trIje A zIla dharma dIpikA nAmanA graMthanI racanA karI. A graMtha racanAnA lAbha rUpe huM eja cAhuM chuM ke sarva jIvA zrI jainendra zAsananI sAttvikI sevanA karIne muktinA sukha pAme. // samAptA zrI zIladhama dIpikA
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ sugRhIta nAmadheya parameApakArI paramagurU AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvara - vinecANu vijayapadmasUripraNItA zrI zrAvaka vrata dIpikA maMgala // Aryavruttam // paNa maya suvihijiNidaM - paramapahAvaM ca NemisUriguruM // niya para kallANaGkaM - sAvayavayadIviyaM kuNamo // 1 // mahA nirmAyaka prabhu zrI tIrthaMkara dhruve pharamAvyuM che ke nila mahAvratamaya cAritranI nirmala sAdhanA karavAthI jaladI siddhipada maLe che, mATe bhavya jIveAe tenI sAdhanA jarUra karavI ja joie. tema jo na karI zake teA yathAzakti Ara vratanI sAdhanA rUpa dezivaratanI sAdhanA karavI, jethI AThame bhave tA jarUra siddhinA sukha maLe. khAra vratamAM vhelAM sabhyatvanI khInA A pramANe jANavI. nirdoSa dhruva gurU dharmane anukrame deva tarIke gurU tarIke ne dha tarIke mAnavA, ane zrI tIrthaMkara prabhue kahelI vAta sAcI mAnavI, te samyakatva kahevAya. ahIM straliMgI sAdhu vigerene vyAvahArika dRSTie ke upakArAdine laine ceAbhavadanAdi karavuM paDe, vigere khAkhatamAM jayaNA rakhAya.
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ darara [ zrI vijayapadhdhasUktidararoja deva gurUnA darzana karI paccakhANa pALavuM. sAMje covihAra vigere kare. Avaka (pedAza) ne amuka bhAga sAta kSetramAM vApare. chatI jogavAie trikAla pUjA vigere kare. sUtakAdi kAraNe jayaNe amuka saMkhyAmAM (dhAraNuM pramANe) nekAravAlI vigere gaNe. devAdi segana na khavAya. mithyASTi devAdinI bAdhA na rakhAya. A rIte dravyAdithI samyakatvanI nirmala sAdhanA karavI. tenA prabhAve zreNika vigere tIrthakara thaze. ahIM dravyAdinI tathA cha chIMDI vigerenI bInA dezavirati jIvanamAMthI jANavI. samyakatvane majabUta karanArA deva darzanAdinA niyama haMmezane mATe karavA. temAM jarUrI kAraNe jayanuM rakhAya. deva gurU vigerenI AzAtanA TALavI. dara varSe prabhupUjA vigere batrIsa bAbatamAM amuka rakama vAparavAno niyama karavo. A rIte arihaMtAdinI sAkSIe ja chIMDI vigerenI samaja pUrvaka 21 bhAMgAmAMnA anukUla bhAMgAthI huM samyakatvane aMgIkAra karuM chuM. samyakatvanA pAMca aticAra TALavA. 1 jinanA vacanamAM zaMkA karavI kahi. 2 bIjA dharmanI IcchA karavI nahi. 3 dharmakriyAnA phalamAM saMdeha rAkhave nahi. muni vigerenI niMdA karavI nahi. 4 anya. dhamanA vakhANa karavA nahi. 5 kuliMgI (pAsatthA vigere) ne paricaya na kare. sthala prANAtipAta viramaNa. amuka aMze (saMpUrNa rIte nahi) jIvahiMsAne tyAga kare te sthUla prANAtipAta viramaNa vrata kahevAya. ahIM
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvakavrata dIpikA ] 623 vinA kAraNe bIna gunegAra trasa jIvene IrAdA pUrvaka haNavA nahi. A pramANe zrAvakathI banI zake. temAM ghara vigere banAvavA vigere prasaMge, vyApAramAM, ane davA vigere nimitte jayaNa rAkhI zakAya. pujanA pramArjanAdimAM kALajI rAkhavI. savA vasAnI paNa dayA barAbara pALavI. dayAnuM phala-dIrdhAyuSya, lakSmI, svarga mekSanA sukha vigere. daSTAMtakumArapAla bhaviSyamAM gaNadhara thaI siddha thaze vigere. hiMsAnuM phala-nirdhanatA, durgatinA duHkha daSTAMtakAlakasUri sAtamI narake gaye vigere. aticAra tajavAnI bInA. 1 nirdayapaNe trasa jIvane mAra mArave nahi. 2 dveSathI TUMkA deraDA vigerethI bAMdhavA nahi. 3 avayava chedavA nahi. 4 ghaNe bhAra bhare nahi. 5 AhAramAM viddha karavuM nahi. vizeSa bInA dezavirati jIvanamAMthI jANavI. mRSAvAda viramaNa vrata. artha-pAMca moTAM asatyane tyAga kare te. 1 kanyA saMbaMdhI vivAhAdimAM jUThuM bolavuM nahi. 2 gAya vigerenI bAbatamAM jUThuM bolavuM nahi. 3 jamIna (khetara vigere) nI bAbatamAM jUThuM bolavuM nahi. 4 pArakI thApaNa eLavavI nahi.
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ 624 [ zrI vijayayavasUrikRta5 khoTI sAkSI pUravI nahi. dehAMta zikSAnA prasaMge jayaNA. bIjA jarUrI kAraNe paNa jyaNA rAkhI zakAya. satyanuM phala-de madada kare, yazakIrti, svargAdi. udA vasu rAjAnuM siMhAsana addhara rahetuM hatuM. asatyanuM phala-mUMgApaNuM vigere, naraka vigere. udA vasu rAjA jUThuM bolatAM narake gaye vigere. aticAra tajavAnI bInA. 1 vicAra karyA vagara balavuM nahi. 2 keInI chAnI bInA jAhera karavI nahi. 3 strInA marma (gupta vAta) khullA na karavA. 4 beTa upadeza karavo nahi. 5 khoTA dastAveja lakhavA vigere karavuM nahi. vizeSa bInA dezavirati jIvanamAMthI jANavI. sthUla adattAdAna viramaNa vrata. artha--je vastune je mAlIka hoya, tenI rajA sivAya te vastu na levAya. coravAnI buddhie koInI piTalI vige. renI gAMTha choDavI, khissA kAtaravA vigere paNa cerInA prakAra che. lebhathI corIne mAla sastA bhAve le nahi. vigere bIna ahIM gurUgamathI jANavI. A vratanA pAMca atIcAra-1 cera pAsethI corelI vastuo levI, 2 cerInA dhaMdhAmAM sahAya karavI, 3 beTI vastune kharI jevI kahIne athavA bheLaseLa karIne vecavI. 4
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ Raa 13. zrI zrAvakavatadIpikA ] dRzya rAjya virUddha dANa corI pramukha karavI pa levA tathA ApavAmAM khoTAM kATalAM tathA khoTA gaja vigere rAkhavAM. corInuM phala-A lekamAM rAjA vagere taraphathI jela vagerenI sajA maLe, tathA apajaza phelAya. ane paralokamAM narakAdinA bhayaMkara duHkha bhogavavA paDe. udAha-lohakhura cerane phAMsInI tIvra vedanA bhogavavI paDI vigere. A vratanA pAlanathI nAgadattane phAMsInI viDaM. banA TaLI ane rAjA taraphathI bahu mAna maLyuM. A vratamAM je vastu levAnI keInA taraphathI manAI na hoya tevI ghAsa vagere vastu levAnI tathA ajANatAM athavA svapnamAM kAMI adatta vastu levAI jAya vigere bAbatanI jyaNuM rAkhI zakAya. cothuM sthala maithuna viramaNa vrata. amuka aMze maithunane eTale viSaya sevanane tyAga kare te sthUla maithuna viramaNa vrata. zrAvakee saMpUrNa eTale svastra sevanane paNa tyAga karIne sarvathA brahmacarya pALavuM. bahu ja hitakArI che. paraMtu tema na banI zake te pitAnI strIne viSe saMteSa tathA pArakI strIne tyAga te jarUra kare ja. vizeSamAM svastrI athavA sva purUSanI sAthe paNa kAma kIDAne daza athavA pAMca tithie te jarUra tyAga kara joIe. A vratanA pAMca atIcAra-1 jene koIe grahaNa
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijyapadhasUrikRtakarI nathI evI vezyA athavA kuMvArI sAthe gamana (kAma kIDA) karavuM 2 keIe vezyAdikane amuka vakhata sudhI rAkhela hoya tevI strI sAthe gamana karavuM. 3 lega vAsanAne vadhAranArI AliMgana, cuMbana vagere kIDA karavI. 4 para vivAha karaNa eTale pArakAnA vivAha karavA karAvavA. 5 tIvra anurAga eTale kAmaceSTAmAM tIvra IcchA rAkhavI. viSaya sevananuM phala-bhayaMkara kSaya rogAdikanI tathA durgatinI pIDA bhegavavI paDe. brahmacaryanuM phalaahIM lAMbuM AukhuM. temaja zarIranuM Arogya vigere. tathA paralokamAM svargAdikanAM sukha maLe. udA. sudarzana zeTha, vijaya zeTha, vijyA zeThANI, malayAsuMdarI vagere ahIM sukha samRddhi, yaza vagere ane paralekamAM svargAdinA sukha pAmyA. pAMcamuM sthala parigraha parimANa vrata. artha -amuka aMze parigraha eTale dhana dhAnyAdikane niyama karavo te. parigraha nava prakArano che tenuM parimANa karavuM. 1 dhanano eTale rokaDA rUpIA amuka pramANanA rAkhavAno niyama kare. 2 dhAnyane eTale ghauM cekhA vagere anAja amuka pramANamAM rAkhavAno niyama karo.
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvaatadIpikA ] 627 3 kSetrane eTale khetara vagere amuka pramANamAM rAkhavAne niyama karavo. 4 vAstu eTale ghara hATa amuka pramANamAM rAkhavAne niyama kare. pa rUSya eTale rUpAnAM ghareNu vagere amuka pramANamAM rAkhavAno niyama kare. 6 sonAnA dAgInA rAkhavAmAM niyama kare. 7 tAMbA pittaLa vagere ghara sAmAna tathA pharanIcara vageremAM niyama kara. 8 nokara cAkara rAkhavAmAM saMkhyAno niyama kara. 9 gAya, bheMsa, ghaDA vagere rAkhavAmAM saMkhyAne niyama kare. A vratanA pAMca atIcAra-1 niyama uparAMta dhana dhAnya thAya te strI putrAdikanAM TharAvI pramANu uparAMta rAkhe. 2 khetara ghara vagere niyamathI vadhAre rAkhe athavA eka bIjA sAthe bheLavIne saMkhyA sarakhI kare. 3 rUpuM tathA sanuM vagere pramANathI adhika rAkhe 4 kupita eTale ghara vAkharo niyama uparAMta rAkhe. 5 nekara, cAkara, Dhera vagere pramANa uparAMta rAkhe. parigraha parimANa vratanuM phaLa-ahIM saMtoSamaya jIvana banavAthI nirAMte dharmArAdhana thaI zake. sukhamaya jIvana gujArI zakAya. paralekamAM svargAdinA sukha maLe.
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ 628 [ zrI vijayapadharitaudAra-pethaDa zrAvaka A vratanA pAlanathI ghaNuM trAddhi pAmyA hatA. ane paralokamAM devatAI Rddhi vigere pAmyA. vizeSa bInA deza virati jIvanamAMthI jANavI. cha dizi parimANa vrata. artha-pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa e cAra dizAo tathA upalakSaNathI upara tathA nIce amuka hada sudhI javAne niyama kare te. A vratanA pAMca atIcAra-uMce javAnA niyama uparAMta jAya. 2 nIce javAnA niyama uparAMta jAya. 3 cAra dizAmAM niyama uparAMta jAya. 4 eka dizAmAM niyamanA jana ghaTADI bIjI dizAmAM vadhAre. 5 keTalI hada rAkhI che tenI khabara nahi rahevAthI dhArelI hada uparAMta javuM. A vratanuM phala-A vratamAM mukarara karelI hada bahAranA kSetramAM thatA prANAtipAtAdithI bacI zakAya ema pAMce aNuvratane dezathI lAbha maLe tathA te bahAranA kSetra saMbaMdhI 18 pApasthAnakane tyAga thAya tathA saMteSamaya jIvana bane, sukha samRddhi maLe. paralekamAM svargAdinA sukha maLe. udAha-siMha zeTha A niyama pALI kevalI thaI mese gayA. A vratamAM vyApArAdi kAraNe tAra, TapAla, chApAM vagerenI jaya rAkhI zakAya.
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvakatratadIpikA ] sAtamuM bhAgApabhAga parimANa vrata artha :-bhAga eTale je eka vAra upayAgamAM Ave tevAM anna pAnAdi tathA upabhAga eTale vAraMvAra upacAgamAM Ave tevAM vastra, ghareNAM vagere. tevA bhAga ane upabhAganI vastuonu parimANu karavuM te. 69 A vratanA pAlanamAM cauda niyama A pramANe dhAravAHniyama dhAratAM je drAdi vAparavAnA hoya tenuM saMkhyA vajana vigere prakAre pramANu dhAravuM ane je vAparavAnuM nathI tenA tyAga rAkhavA. 1 sacitta-amuka sakhyAmAM sacitta padArtho vApara vAnA niyama karavA. 2 dravya--AkhA divasamAM je khAvAnA padArtho amuka saMkhyAmAM dhAravA. 3 vigaya--cha bhakSya eka viinA tA tyAga karavA. vigayamAMthI echAmAM ochI 4 utrANuha-joDAM, meAjA vagere amuka joDa vAparavAnI gaNatrI karavI. 5 tamela-pAna seApArI elacI vagerenuM pramANa dhAravuM. 6 vasra-amuka saMkhyAmAM dhAtIyA vigere vAparavAnA niyama karavA.
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ 630 [ zrI vijayapadhasUrikRta7 kusuma-suMghavAnI vastunuM amuka zera sudhI pramANa dhAravuM. 8 vAhana-gADI, ghoDA, baLada vagerenI dhAraNA pramANe saMkhyA rAkhavI. 9 zayana-pathArI gAdalAM gaMdaDAMnuM pramANa dhAravuM. 10 vilepana-zarIre cepaDavAnA tela vagerenuM dhAraNa pramANe pramANe dhAravuM. 10 brahmacarya-divase brahmacarya pALavuM. rAtre paNa niyamita rahevuM. 12 dizi-daze dizAomAM amuka gAu sudhI javAne niyama kare. 13 hANa-snAnane niyama dhAre. 14 bhakta pANI-AhAra pANI vAparavAmAM baMnenuM vajana dhAravuM. A prasaMge 22 abhakSya tathA 32 anaMta kAyane tyAga kara. te bIne deza virati jIvanamAM vistArathI samajAvI che. A vratanA pAMca aticAra:- sacitta vastune bIna samajaNathI acitta mAnIne khAvI. 2 sacitta pratibaddha AhAra-sacittanI sAthe vaLagelI vastu acitta mAnIne khAvI. 3 aThavAhAra eTale barAbara nahi pAkelI vastu acitta mAnIne khAvI. 4 phuTapakavAhAra eTale adhuM kAcuM
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvakavRtadIpikA ] 631 pAkuM evuM zAka vigere acitta mAnIne khAya, 5 tuccheSadhi bhakSaNa eTale jemAM khAvAnuM thoDuM ane nAkhI devAnuM vadhAre hoya tevI vastu khAvI. vaLI A vratamAM 15 kamadAna saMbaMdhI 15 atIcAra levAthI kula 20 atIcAra thAya che, temAM 15 karmAdAnanAM nAma tathA TuMka samajaNa A pramANe - 1 aMgArakarma-kuMbhAra, bhADabhuMjA vagerenAM agni saMbaMdhI kAma tathA cuno, ITa naLIyAM vagerenA vepAra. 2 vanakarma-vanaspati saMbaMdhI eTale lIlAM zAka, pAMdaDAM vagerene vepAra. 3 sADIka-gADA, haLa vagere taiyAra karavAM, tene vepAra, 4 bhADAkarma-gADI, ghoDA, uMTa, vagere bhADe ApavAne vepAra. 5 sphaTika karma-kuvA, vAva, taLAva vagere davAM, dAvavAM. 6 daMtavANijya-hAthI dAMta vagerene vepAra. 7 lambavANijya-lAkha tathA guMdara vagerene vepAra. 8 rasa vANijya-ghI tela vagere rasane vepAra. 9 keza vANijya-pazu paMkhI vagerene una pichAne tathA gulAmIne vepAra.
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63ra [ zrI vijayapadhasUrikRta10 viSa vANijya-semala vagere jherane tathA taravAra vagere zastrano vepAra. 11 yaMtra pIlaNa kamaghaMTI, mIla, jIna vagerene dhaMdhe, 12 nilachana karma-baLada, ghoDA, uMTa vagerenA nAka kAna vidhavA tathA napuMsaka banAvavAne dhaMdha. 13 davedAna karya-vana vageremAM agni saLagAve. 14 saraha zeSaNa kama-saravara, taLAva vagerenAM pANI sukavI nAMkhavA. 15 asatI poSaNa-kutarA, bilADAM vagere hiMsaka jIvo pALavAM. ahIM karmAdAnane aMge niyama karI jarUrI jayaNa rAkhavI. A vra nuM phala-A vratanA pAlanathI jIvana maryAdita bane, pApa karmanA baMdhathI bacI zakAya, zarIranI svasthatA vadhe. tathA svargAdikanA sukha maLe. udA-dharma rAjA A vrata pAlIne dIkSA laIne mekSe gayA che. A vratamAM tyAga karelI vastuo svapnamAM vaparAya tenI jayaNA. AThamuM anartha daMDa viramaNa vrata. artha-svajana, zarIra, vigere nimitte je pApakarma sevAya te arthadaMDa kahevAya. ane je karavAthI pitAne ane parane kAMI lAbha nathI te chatAM nAhaka ja zekhane khAtara je pApa karmo karAya te anartha daMDa kahevAya. tene tyAga kare te.
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvakatratadIpikA ] 633 A vratanA pAMca atIcAra:-1 kAma vikArane vadhAranArI kuceSTA karavI. 2 kAma vAsanA vadhAranArI vAta karavo. 3 vAcAlapaNuM. 4 khapa karatAM vadhAre adhikaraNA taiyAra karI rAkhavAM. 5 bhAga upabhAganI sAmagrI khapa karatAM vadhAre taiyAra rAkhavI. A vratanuM la-pApamaya kAryomAMthI khacavu, azubha kamanA baMdha na thAya vigere ane parabhavamAM svargAdinAM sukha maLe. udA. A vrata nahi pAlavAthI citragupta ghaNI AkarI vedanAo lAgavI narakamAM gaye. chaThThuM sAtamu ane AThamuM e traNa guNavrata kahevAya che kAraNa ke A traNe tratA pahelAM jaNAvelA pAMca aNutratAne guNu karanArAM che. have bAkInA cAra (vAraMvAra sevavA lAyaka) zikSAtratA kahevAya che. navamuM sAmAyika vrata. aH--jethI samatAnA lAbha eTale rAga dveSanA tyAga thAya, athavA nirmala jJAna darzana cAritrane lAbha jenAthI thAya te sAmAyika kahevAya. A sAmAyika dararAja amuka saMkhyAmAM karavAne niyama karavA te A navamA vratanuM rahasya che. A vratanAM pAMca atIcAra:--1 sAmAyikamAM gharakAma vigere saMbaMdhI kharAba vicAra karavA. 2 sAmAyikamAM kaThAra,
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ 634 [ zrI vijayapadharikRtajUThAM vacana belavAM. 3 zarIra, hAtha paga vagere pramArjanA karyA vagara halAvavA te. 4 utsAha vinA veTha rUpe sAmAyika karavuM e sAmAyika lIdhAne samaya bhUlI jAya athavA pAra vAnuM bhUlI jAya. A vratanuM phala-cAritranI AMzika (DI) ArAdhanA thAya. parama sukha zAMtino anubhava thAya, karmanijerAne lAbha maLe, ane paraMparAe mekSanA sukha paNa maLe che. udA-mahaNasiMha zrAvake cAlu rastAmAM tathA kedakhAnAmAM paNa sAmAyika choDayuM nathI. sAmAyikanA prabhAve te devatAI Rddhine pAmyuM. eka DozI parabhavamAM rAjakuMvarI thaI vigere. dazamuM dezAvagAsika vrata. artha-chaTA dizi parimANa vratamAM je chuTa rAkhI hoya temAM saMkSepa (ghaTADo) karo te dezAvanAzika vrata kahevAya. A vratanA pAMca atIcAra A pramANe-1 niyama karelI bhUminI bahAra kAMI mokalavuM. 2 niyama karela bhUminI bahAra kAMI mekalavuM. 3 zabda karIne eTale khAMsI khAIne athavA khAre karIne niyama karela bhUminI bahAra rahelA mANasane belAve. 4 rUpa dekhADIne (pitAnI hayAtI jaNAvIne) niyamita kSetrathI vhAra rahelA mANasane huM ahIM chuM ema jaNAve. 5 niyama karelI bhUminI bahAranA bhAgamAM kAMkare vigere nAMkhI pitAnI khabara Ape.
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvakaLatadIpikA 1 635 A vratanuM la--ghaNAM ArabhAdi baMdha thAya, mana sthira rahe, pApa AchAM badhAya ane satASathI dharma sAdhI zakAya. para parAe siddhinA sukha maLe. udA. caMDa pradyota nAmanA rAjAnA lehaja dha nAme dbhuta A vratathI zatrunA bhaya TALI nirbhaya banyA ne bhavijyamAM sukhI thaye.. agiArasuM pASadhApavAsa vrata. jenAthI AtmAnA jJAna darzanAdi svAbhAvika guNunI puSTi thAya te pASadha kahevAya. A paiASadha rAtri divasanA eTale AThe paheArI ane (ekalA divasanA athavA ekalI rAtrInA) cAra paheArI kahevAya che. zrAvake varSanI aMdara amuka sakhyAmAM paiASadha karavA, e A vratamAM nakkI karavuM joie, ane payUSaNAdi parvomAM jarUra pASadha karavA ja joie. A vratanA pAMca atIcAra:--1 zayyA, saMthArAnI kharekhara paDilehaNu kare nahi. 2 zayyA, saMthArA kharAkhara na pUje na pramA2e. 3 ThellA mAtrAnI jagyA kharAkhara paDilehe nahi. 4 ThellA mAtrAnI jagyA kharAkhara na pUje, na pramArge. pa pASadhanI vidhi kharAbara na sAcave. meADA laI vahelA pALe. phala--A vrata jyAM sudhI zrAvaka pALe tyAM sudhI cAritra pALyAnuM phaLa maLe che. para parAe svargAdi sukha maLe che.
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ 636 [ zrI vijayapadhdhatiudA. A vratanI ArAdhanA karavAthI sAgaracaMdra, kAmadeva zrAvaka vagere ahIM karmanirjara, parama zAMtimaya jIvana ane nirdoSa dharmArAdhana karIne paralekamAM devatAI uttama sukhane pAmyA. ane A vratanI virAdhanA karavAthI naMdamaNiyAra zeTha marIne deDaka tha. bAramuM atithi saMvibhAga trata. atithi eTale paMca mahAvratadhArI munirAja vigerene paSadha vagerenA pAraNane divase zrAvake nirdoSa AhArAdi vidhi pUrvaka vaherAvI pAraNuM karavuM te atithi vibhAga vrata kahevAya. varasamAM ATalI vAra atithi saMvibhAga karuM, ema ahIM nakakI karavuM. A vratanA pAMca aticAra A pramANe-1 sAdhune devA lAyaka acitta vastunI upara sacitta vastu mUkavI. 2 acitta padArthane sacina padArthathI DhAMkI de. 3. pArakI cIjane pitAnI kahIne herAve, ane pitAnI cIjane pArakI kahIne na Ape. 4 manamAM mithyAbhimAna ke IrSAbhAva rAkhIne dAna Ape. 5 gocarIne vakhata vItyA bAda AhAra mATe muninI pAse vinati kare. bAramA vratamAM A pAMce aticAra jANIne te na lAge te rIte vartavuM, eTale pAMce aticAra TALIne sAdhu sAdhvIne dAna devAne lAbha le. A vatanuM phATa-phaLanI IcchA rAkhyA vagara A vatanI nirdoSa ArAdhanA karavAthI vizAla sukha samRddhi, Arogya,
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ 637 zrI zrAvakavratadIpikA ] uttama gatinA AyuSyane baMdha vigere lAbha ahIM maLe che. ane paraMparAe svarganA ane mokSanA sukha paNa maLe che. udA-supAtra dAnanA prabhAve dAna denAra rathakArane tathA dAna lenAra balabhadra munine ane dAnanI anumodanA karanAra hariNane pAMcamA brahmadeva lekanI vizAla devatAI Rddhi maLI. tema zAlibhadrane paNa vizAla Rddhi vigere lAbha maLyA, vigere daSTAMta jANavA. e pramANe bAre vratanuM ghaNuM ja TuMka svarUpa tathA atIcAra vagere jaNavyA. vistArathI bAra vratanuM svarUpa tathA tenI jayaNanA prakAro ane aticAra vagere aneka bAbato jANavA mATe "zrI dezavirati jIvana" e graMtha avazya vAMcavo joIe. jarUrI bInA 1 thI 6 hAsya di 6 doSa, 7 thI 10 cAra kaSAya, 11 thI 15 pAMce Avene tyAga. 16 prema, 17 mada, 18 kIDA. A aDhAra doSa rahita. ane 8mahA prAtihArya tathA apAyApagamAtizayAdi 4 atizaya. ema 12 guNavAlA arihaMta deva hAya che. aDhAra deSa bIjI rIte-1 thI 5 dAnAMtarAyAdi pAMca, 6 thI 11 hAsyAdika, 12 kAma, 13 mithyAtva 14 ajJAna, 15 nidrA, 16 avirati 17 rAga, 18 Sa. samyakatva aMge-upaga na rahevAthI atatkAdine tatva
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ 638 [ zrI vijayapadhasUrikRtarUpe manAya tenI jayaNa. avasare jANa thatAM AyaNa levI joIe. bhaNAvanAra anya matinuM upakAra buddhie ucita jALavavuM paDe, tenI jANuM. keI kArya dharma virUddha hoya chatAM leka virUddhathI bacavA khAtara dAkSiNyatAdithI anicchAe paNa karavuM paDe, tenI jayaNA. ahIM dharma buddhithI karavAnuM hoya ja nahi. ane anumodanA paNa na karAya. A bAbatamAM udAharaNa sArvajanika, sAmudAyika taLAva vigere mATe vyavahAra jALavo paDe. vyavahAra draSTie anya dharmone praNAma, kare paDe tenI jayaNA. samyakatvanA cha AgAra-1 rAjAdikanI sattAne AdhIna thaI (samyakatva virUddha) karavuM paDe. 2 janasamudAyanI preraNAthI karAya 3 corAdikanI dhamakIthI karavuM paDe. 4 kSetrapAlAdi devanA paravazapaNAthI kaMI karavuM paDe. 5 vaDIlonA AgrahathI karAya, 6 AjIvikA nimitte kaMI karAya tenI jayaNa. vizeSa bAnA gurUgamathI jANavI. - mithyAtvanA 15 bheda 1. pite mAnelA matane na choDe te AbhigrahIka 2. badhA matane sarakhA mAnavA te anabhigrahika. 3. lekamAM pUjAvAnI buddhie jANI bujhIne sAcuM rahasya jANatA chatAM ulaTI prarUpaNa karI, na mata sthApana kare te Abhinivezika, ahIM jamAli vigerenuM daSTAMta jANavuM. 4. zrI jina vacanamAM zaMkA karavI te sazayika. 5. asaMjJI jene je
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ 639 zrI zrAvakavratadIpikA ] upaga rahita avasthAmAM heya, te anAgika mithyAtva kahevAya A rIte mithyAtvanA pAMca bheda jANavA. have cha bheda A rIte jANavA. 1. kudevane sudeva mAnavA. 2, kugurUne sugurU mAnavA. 3. holI baLeva vigere kudharmane sudharma mAne. 4 thI 6. lakattara deva, gurU, dharmane pigalika sukhanI cAhanAthI mAne pUje. mithyAtvanA 4 bheda. 1. syAdvAdazailIthI virUddha prarUpaNuM karavI. 2. mithyAtvane poSanArI kriyA karavI. 3. kadAgraha rAkhe, tattvArthanI sAcI zraddhA na rAkhe. 4. anaMtAnubaMdhI vigere sattAmAM rahelI sAta prakRti te pradeza mithyAtva kahevAya. 1. mAMsa, 2. madirA, 3. cerI, 4. jugAra, 5. zikAra, 6. parastrI gamana, 7. vezyA gamana A sAte vyasanano tyAga karavo. bAvIza abhakSya-1. madha, 2. mAkhaNa, 3. madirA, 4. mAMsa, 5. uMbarAnA phaLa, 6. vaDanA TeTA, 7. keThIMbaDA, 8. pIMpaLAnI pIpaDI, 9. pIMpaLAnA TeTA, 10. barapha, 11. aphINa somala vigere jherI padArtho, 12. karA, 13. kAcI mATI, 14. rAtri bhejana, 15 bahu bIja, 16. bera athANuM, 17. vidaLa, 18. rIMgaNAM, 19, ajANyAM phaLa, 20. tuccha phaLa, 21. calita rasa, 22. anaMtakAya. batrIsa anaMtakAya-1. suraNa kaMda, 2. vajakaMda, 3.
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ 640 [ zrI vipakvasUrikRtalIlI haLadara, 4. baTATA (Alu), pa. lIle kacera, 6. satAvarI, 7. hIralI kaMda, 8. kuMvara, 9. zera, 10. gaLo, 11. sakarIyA, 12, vaMzakArelA, 13. gAjara, 14. luNI, 15 leDhI, 16 girikaNikA (garama), 17. kumaLA pAna, 18. kharase, 19. theganI bhAjI, 20. lIlI metha, 21. lulInA jhADanI chAla, 22. khIleDA, 23. amRta velI. 24. mulAnA kAMdA, 25. bIlADInA Tepa, 26. navA aMkurA, 27. vatthalAnI bhAjI, 28. suvara vela, 29 pAlakanI bhAjI. 30, kuNuM AMbalI, 31. ratALu, 32. piMDALu. AnuM vizeSa varNana dezavirati jIvanamAMthI jANavuM. vratadhArI zrAvakee upara jaNAvelI cIjone tyAga kare. tenI sAthe varSamAM amuka gaNatrInI lIlotarI vAparavI. parva dinemAM aDhAI vigerenA divasamAM na vAparavI. e paNa vicArIne nakkI karavuM. AvA uttama divasomAM para bhavanuM AyuSya ghaNuM karIne baMdhAya che. tethI AraMbhAdinI ochAza karavI. dharmArAdhanamAM vizeSa kALajI rAkhavI. aNAhArI prasiddha cIjonAM nAma. 1. agara, 2. aphINa, 3. ativiSanI kaLI, 4, aMbara, 5. eLIye, 6. kasturI, 7. kaDu, 8. karIyAtu, ha. kaMdarU, 18. khera sAra, 11. gaLe, 12. ghoDAvaja, 13. jherI TeparuM, 14. cune, 15. jherI geTalI, 16. TaMkaNakhAra, 17. tagara, 18. barAbara samabhAgI triphalA, 19. bAvaLa, 20. buca karNa, 21. malayAgarU, 22. lIMbaDAnI chAla, mULa.
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvakatratadIpikA ] 41 lAkaDuM, pAMdaDAM, mAra, 23, vakhA vigere, khAsa jarUrI kAraNe gItA gurUnI AjJAthI muThThI sahiyanuM paccakhkhANu karI aNAhArI cIja vaparAya, te lIdhA pachI be ghaDI sudhI pANI na vaparAya. vizeSa zrInA zrAddha vidhimAMthI jANavI. 1. vhelA vratamAM peAtAnA ke kuTukhAdinA nimitte ghara, kuvA, vigerenA ArabhAdimAM jayaNA rakhAya. aticArA jANavAnA haiAya. paNa AdaravA ( sevavA) nA nahi. 2. bIjA vratamAM cAra moTA jADAnI khAkhatamAM ajANatAM jUThuM khelAya, tenI jayaNA. bIjAnI jamIna vigerene khATA hakka jaNAvI pacAvI na devI. kAIe thApaNu mUkI hoya, te dhaNI marI jAya, ke levA nA Ave te sArA mANusAnI sAkSIe zubha khAtAmAM vAparavI. peAte rAkhI zake nahi. nAkarI vigere kAraNe krUrajIAta huM khelavuM paDe, tenI khAsa kAraNe jayaNA rakhAya. 4. cAthA vratamAM-srIoe peAtAnA pati sivAya mIjAne para purUSa gaNIne tyAga karavA. temaja anee tiya ca ane napuMsaka sAthe bhAga kriyAnA tyAga karavA. mana vacanathI paNu ane tyAM sudhI DhASa lagADavA nahi. svapnamAM kadAca ziyaLa virAdhanA thAya, tenI jayaNA. pAMcamAMnA e aticArI svadvArA satASanA niyamavALAne anAcAra tarIke jANavA. ane chellA traNa aticAra tarIke jANavA,
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ bI vijyapadrasUrikRta5. sthUla parigraha parimaNa vratamAM-navavidha parigrahanuM pari mANa bheguM paNa thaI zake. eTale temAM amuka rakama nakkI karavI. vadhArAnI zemAM kharcavI te IcchAnusAre nakkI karavuM. 7. sAtamA vratamAM-vaparAzamAM AvatA pRthvIkAyAdinuM parimANa nakakI karavuM. cida niyamane savAre dhAravA, sAjhe sakSepavA. sAMjhe navA levA. bIje divase savAre pAchA sAMjhanA niyama saMkSepane navA niyama dhAravA. je divase pisa le heya, tyAre niyama saMkSepIne pisaha laI zakAya ane pisaha pArIne tarata ja niyama levA. rAtanA ane divasanA niyamamAM ghaNo pheraphAra kare paDe che. kAraNa ke rAte cIjonI vaparAza ochI hoya che. tethI niyama levAmAM ane saMkSepavAmAM bahu kALajI rAkhavI. 8. AThamA vratamAM-raste jatAM svabhAve nAca vigere jevAya, tenI jayaNA. 9. navamA vratamAM dararoja ATalAM (2-4 vigere) sAmAnya yika karavAno nirNaya kare. mAMdagI vigere kAraNe dhAraNA pramANe AgaLa upara vadhAre karavA emAM jevI pitAnI IcchA. vratadhArIe eka sAmAyika daraja karavuM ja joIe. 10. dazamA vratamAM varSamAM ekAdi vAra dezAvagAsika karavAne
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ 643 zrI zrAvakavRtadIpikA ] niyama karavuM. savAra sAMjha pratikamaNanA be sAmAyika ane vacalA ATha sAmAyika karIne gaNavA. e rIte dasa sAmAyika karavA. te divase ekAsaNuM vigere ta5 kare. 11. agIAramA vratamAM-dara varase ATalI vAra ATha paherI ke cAra paherI piSadha karo, tene nirNaya kare. piSadhanA cAra prakAra. 1 AhAra piSadha dezathI ekAsaNuM vigere karavuM ane sarvathI upavAsAdi kare. 2. zarIrane satkAra sarvathA na kare. 3. sAMsArika pravRttine saMpUrNa tyAga kare. 4. sarvathA zIla pALe. 12. bAramA vratamAM-vratadhArI zrAvaka mukhya rItie ATha paheranA pASadhamAM vihAra upavAsa kare. bIje divase ekAsaNAnuM paccakhANa pUjA karI munine parama ullAsathI vidhi pUrvaka kaherAve. jeTalI cIjo munie lIdhI hoya, teTalI ja cIjo vApare. A bAbatane vadhu khulAso zrI dezavirati jIvanamAM jaNAvyuM che. kadAca AkhA varSamAM sAdhunI jogavAI na maLe te sAdhama baMdhune jamADIne A vratanI ArAdhanA karI zakAya.
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI vijayapadhasUrikRtaA pramANe zrAvakanA bAre vratanI bInA bahu ja TuMkAmAM jaNAvI dIdhI. tene vistAra jANavAnI IcchAvAlA bhavya jIe gurUgamathI zrI dezavirati jIvana nAmane graMtha samajavuM joIe. nivRtti pradhAna zrI jendra zAsanamAM vratadhArI zrAvakone gaNyA che teo paNa zrAvaka dharmanI ArAdhanAnA zubha saMskArathI bhaviSyamAM sarva saMyama sAdhavAne jarUra lAyakAta dharAve che. ema AnaMdAdi zrAvakonA jIvanathI jANI zakAya che. A zrAvaka vrata dIpikAmAM anupayegAdi kAraNe bhUla thaI hoya, tenI zrI gurU devanI sAkSIe mAphI mAguM chuM. tapigAdhipati paramapakArI gurU mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA ziSya vijayapaghasUrie amadAvAdamAM vi. saM. 197 nA Aso sudi pAMcamane divase deva gurU dharmAnurAgI bAra vratadhArI zrAvaka zeTha bhagubhAI cunIlAla sutarIyAnI vinaMtithI A zrAvaka vrata dIpikAnI racanA karI. bhavya cheA graMthane vAMcIne, samajIne, dezavirati dharmane pAmIne, ane pariNAme saMpUrNa saMyamanI sAdhanA karIne siddhinA sukha pAme. che samApta Qu Qu Qu Qu Qu Qu
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavyabhAvanA ' harigIta che to neha mAtAnA na sAcA caNaNI bahAdatane, | 'mAravAne cAhatI ne putra kerA e mane kunakatu chedato zu nahu beTA janakanI, putra kerA nehuM eTalo dAkhalo kANIkanA-1 neha strInA chaLa beTA - pradezI rAyane, AratIrANI samaja huM jIvuM? A saMsArane samAtAdharI verAgura che sAdhaniyamana sAlabAvI bhAvunAne pAmavAmanara