Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૧
ન્યાયપ્રિય લોકોથી વસેલી સુકોશલા નગરીમાં અતિ અદ્ભુત વૈભવવાળો ધનદત્ત નામનો શેઠ રહેતો હતો.તેને ધનશ્રી નામની વલ્લભ ભાર્યા હતી. તેમને આઠ પુત્રો હતા. વળી તેની પાસે ઘણાં શ્રેષ્ઠ રત્નોનો સમૂહ હતો, તેમ જ ઘરમાં પણ પુષ્કળ બીજા ઉપયોગી સારભૂત પદાર્થો હતા. તે નગરમાં વસંત-મહોત્સવ સમયે જેની પાસે જેટલીકોડી ધન હોય, તેટલી ધ્વજા પોતાના મહેલ પર ફરકાવતા હતા. પરંતુ આ શેઠ પાસે અનેક મૂલ્યવાન રત્નો હોવાથી તેની કિંમત આંકી શકાતી ન હોવાથી તે ધ્વજાઓ ફરકાવતો ન હતો. કાલક્રમે તે શેઠ વૃદ્ધ થયા અને ગમે તે કારણે દેશાન્તરમાં બહુ દૂર ગયા. તરુણ -ટૂંકી બુદ્ધિવાળા તેના પુત્રો ધ્વજાના કૌતુકથી રત્નોને વેચી નાખવા લાગ્યા અને ક્રોડો ની સંખ્યા માં ધન એકઠું કર્યું. મહોત્સવમાં દરેક મહેલ ઉપર પાંચ વર્ણવાળી પવનથી કંપતી, ખણ ખણ શબ્દ કરતી ઘુઘરીઓવાળી કોટિધન વાળી એક સો ધ્વજાઓ ફરકાવી. પોતાના મહેલ ઉપર સેંકડો પ્રમાણ ધ્વજાઓ ફરકી રહેલી છે, તે દરમ્યાન તેમના પિતા પણ દેશાન્તરમાંથી પાછા આવી ગયા. પિતાએ પુત્રોને કહ્યું કે, “આવું અકાર્ય કેમ આચર્યું ? કેમ કે, તે રત્નો અમૂલ્ય હતાં, તે વેચી કેમ નાખ્યાં? હવે તે રત્નના વેપારીઓને મૂલ્ય પાછું આપીને જલ્દી મારાં રત્નો પાછા ઘરમાં દાખલ થાય તેમ તમારે કરવું. તો તે આઠે પુત્રો તે રત્નોને ખોળવા માટે પારસકૂલ (પર્શિયા) વગેરે સ્થલે ગયા. ઘણી કાળજી પૂર્વક તે રત્નોને ખોળવા છતાં દરેક રત્નોનો દરેક વેપારીઓનો ફરી મેળાપ-સંયોગ ન થયો. જેમ ગયેલાં રત્નો ફરી પાછાં મેળવવાં મુશ્કેલ, તેમ જીવો જો મનુષ્ય-આયુષ્ય ચૂકી ગયા, તો ફરી આવો મનુષ્યભવ પ્રાપ્ત થવો દુર્લભ છે. (૧૦).
હવે છઠ્ઠા દાંતની સંગ્રહગાથા કહે છે : - - - सुमिणम्मि चंदगिलणे, मंडग-रज्जाई दोण्ह वीणणओ । नाएऽणुताव सुमिणे,तल्लाहसमं खु मणुयत्तं ॥११॥
(É ચન્દ્રપાનસ્વપ્ન મૂલદેવની કથા છે સ્વપ્નમાં ચંદ્ર ગળતાં એકને પૂડલો અને બીજાને રાજય મળ્યું, ત્યારે ફરી તેવું સ્વપ્ન લાવવા પ્રયત્નકરવા માફક મનુષ્યપણું દુર્લભ છે. તેના ઉપર વિસ્તારથી કથા આ પ્રમાણે
અવંતી નામના દેશમાં અમરાપુરીને જિતવા સમર્થ અતિનિર્મલ વૈભવનાં કારણે શ્રેષ્ઠ ઉજેણી એવાં નામની પરમ નગરી છે. પ્રચંડ પરાક્રમવાળો હોવાથી જેણે સમગ્ર દિશા-મંડલો જિતેલાં છે, તથા કળાઓમાં ચતુર જિતશત્રુ નામનો રાજા તે નગરીનું પાલન કરતો હતો. ત્યાં સમગ્રદેશોમાં વેપાર ચલાવતો, મેરુપર્વત માફક સ્થિર, ત્યાગી, ભોગી એવો અચલ નામનો સાર્થવાહ હતો. તે નગરમાં લાવણ્યના સમુદ્ર જેવી, કમલપત્ર સરખો નેત્રવાળી, તેને ત્યાં આવનાર લોકનાં મનને અનુસરનારી, ધનથી સમૃદ્ધ એવી દેવદત્તા નામની ગણિકા હતી. તથા ધૂર્તા, ચોરો ઠગારા, વ્યસની, કૌતુકી, ચતુર, વિદ્વાન અને ધાર્મિકોમાં જે મુખ્યરૂપ પ્રસિદ્ધિને પામેલો, રાજકુળમાં જન્મેલો, સેંકડો રાજલક્ષણોથી સંપૂર્ણ એવો મૂલદેવ નામનો ધૂર્ત (ધૂતકાર) રહેતો હતો અને તે ખૂબ પ્રસિદ્ધિ પામ્યો હતો. દેવદત્તા ગણિકા સાથે સાચા સ્નેહથી
