Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANANARITARIAAMANARWARHARNAMANARIANNAANANIANIRE aMSTi devacandra lAlabhAI-jainapustakodvAre-panthAGka: 35. zrImadrudrapallIyasaGghatilakAcAryaviracitavRttiyutA zrImaddharibhadrasUripraNItA shriismyktvspttiH| RANANAIANIARNRAIRNAL sNshodhkH-shriimbllbhvijymuniishshissy-munishriillitvijyH| prasiddhikArakaH-zAha-nagInabhAI ghelAbhAI jalerI, asyaikA kAryabAhakaH / idaM pustakaM mumbathyAM zAha nagInabhAI ghelAbhAI jorI ityanena, nirNayasAgara' mudraNAspade kolabhATavIbhyAM 23 tame Alaye rAmacandra yesu zeDagedvArA mudrApitaM, 426 jaherI bAjAra ityatra prakAzitaM ca / vIra saMvat 2442. vikrama saMvat 1942. kAISTasya sana 1916. prathama saMskAre pratayaH 500 / ] paNyam rUpyaka pkH| [ mohamayIpattane / MMMMMMMMMMMMMMMMM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ // om // zrImadvijayAnandasUripAdapatrebhyo namaH / zrIsamyaktvasaptatiTIkopodhAtaH / 9 % HEIR viditamevAmalamedhAdharIkRtavAcaspatimatInAM, yaduta, dharmopadezasaMtAritajanasamAjena, munimahArAjAdhirAjena, zuciru cimahAmaNiprabhApAvitryabhRcAruvizAlasAlatrayamadhyasthakala kaladhautasiMhAsanAsInena pracaladamalakuNDalamaNDitagaNDasthalaprahasAkhaMDalasuramaNDalIsevyollalattArabhAmaMDalajyotiruyotitAkhaMDadigmaMDalena, bhagavatA trailokyanAthena, samyagetat / proktaM, yat khalu-nArakatiryagmanujadevagatirUpe'smin saMsAre vijJAtabhavasvarUpasaMjAtanirvedAnAM bhavyAtmanAmakhilakuzalA'nubaMdhI dharma eva sAraH, sa ca viziSTataraprazasyaprayatnasAdhyaH / tatprayatnazca nAtiricyate kRtyAkRtyagamyAgamyaheyorAdeyAdiyAthAtathyavastukharUpadarzanacchekAt sadvivekAditi / viveko'pi ca vijJAnasaMtAnavijJAtAkhilabhUtabhaviSyadbhAvipadArthasArthasaMtAnAnAM vilasadamalanizAtAtmazaktisamucchinnAmiSvaMgavallivitAnAnAM saMsArasAgarAMtaHpAtiprANiprANatrANaikadhyAnAnAM, vihitA'tulatapaH prayAsakRtAnta
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ LAL4 raripupramAthAnAM zrImattIrthanAthAnAM jAnata eva / tara mANikazAnipratItasphItamahimApi, sarasasukomalasuzItalatA-6 dhanaguguNagrAmarAmaNIyakaramAdhAmApi, traiviSTapAntaHsthanikhilahRdyavidyajanApyAyakamapi nA'nuyogamantareNa hitAyopatiSThate yadUcire skhakalAkauzalAmalaphalabharatarSitAzeSabhUpAlena vavacanaracanApracuracchAyAprANitA'pramANaprAmANikapayikamAlena, niHzeSa| bhAratavarSavikhyAtavimalaguNasaMpadAyattIkRtAkhilabhUbhRnmaNDalapAlenAmAnadAnatRptAptacAraNaparamparApravRttAtulakIrtikaumudIpavalIkRtasakaladikca-[5 kavAlena gaurjarapati zrI "siddharAjajayasiMha" devena bhaktibharakRtanatayo yatipatayaH zrIharSapurIyagacchAlakaraNAH zAsanA''bharaNAH zrImanmaladhAri hemasUripAdAH zrIanuyogadvArasUtraTIkAyAM " ihAtigaMbhIranIramahAnIradhimadhyanipatitAnadharamamivAtidurlabha prApya mAnuSyaM janma, tato'pi labdhvA tribhuvanaika" hitazrImajinapraNItabodhilArma, samAsAdya viratyanuguNapariNAma, pratipaya caraNadharma, adhIkha vidhivatsUtram , " samadhigamya tatparamArtha, vijJAya khaparasamayarahasyam , tathAvidhakarmakSayopazamasaMbhASinI bA'vApya vizadaprajJA, " jinavacanA'nuyogakaraNe yatitavyam , tasvaivasakalamanobhilaSitArthasArthasaMsAdhakatvena yathokasamyakasAmagrIphalatvAta" iha krodhAdikaluSakaSAyakarAlapAtAlabhISaNe janmajarAmaraNanIrapUrapUrite mahAmohAvartagartapatitAnantajantusaMtAnasaGkaTe nAnAvidhAdhivyAdhivyAvAghAsahasrakrUrajalacarAkule'narvAparapArasaMsArapArAvAre pracurataramithyAtvaprakAramakaranikarAvalupyamAnamavalokya sakalajIvalo-12 kamananyazaraNam , paramakAruNikaH zrImanmahAvIravarddhamAnakhAmisiddhasAMyAtriko vihitataduttAraNAbhilASo'nantasukhasandohamahAnandanagara-| | ninISayA anekavidhavizuddhajIvapariNAmaphalakAbapaddhaM prazamAdiliGgasitapaTopalakSyamANaM samyaktvayAnamAtramupAdarzayat / (navatatva bhA0 )
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** **** sacAnuyogo dravyagaNitAMgAdivikalpairvivicyamAnazcaturdhAbhavati / saM caturvidhamapyanuyogaM vaprajJAviramAyitasurasUrayaH prAktanAH sUrayaH | pratizAstra pratyAlApakaM pratyuddezakaM prativAkyaM cAlayaMtisma, ayaM ca mArgaH zrImadAryarakSitasUriyAvadahamAno'bhUt , taireva guNabhUrimiH sUribhiH / vindhyanAmAnaM skhavineyamanukampamAnarainuyogAH pRthakakRtAH / *"taragacchera calAraH, prAjJA munimallikAH " durbalaH puSpa mitro'tha vidhyAkhyaH phgurkssitH|| " goTAma hilanAmAca, jitauzanasacetanaH; " veSAM vindhyo'dha medhAvI, gurUvijJapayatyaya // "mahalAmanuyogasya, maMDalyAM pAThaghoSataH; "skhalati zrutapATho me, pRthag me kabhyartA tataH // tri. vi. " supirAha khyamahaM, vyAkhyAmi bhavataH paraH; "vyAkhyAnamaMDalI tUpayAmi mahatI katham // " tasmAse vAcanAcAryo, durbalaH puSpamitrakaH, " mahAmatirUpAdhyAyo'dhISva zIghraM tadaprataH / / " evaM kRte dinaiH kaizcitsaviyo'dhyApako gurUn, "kRtAJjaliraho'bAdIta , pramo zuta madacaH // "ahaM vAcanayA vyagraH, sAdhItaM mismarAmi yat: "guNane bhaMgapAtena, tat khinnaH kiMkaromyahaM ! // " yadA svakagRhe preSi, pUjyairguNanadhAraNAt , " tatkRtAta, svasitaM kiMcit , tadAdhItaM purApi yat / / " yadyataH parametaspa, vAcanA dApayiSyatha, " tato me navama pUrva, vismariSyatyasaMzayaM // "bhuvasyacitayat sUrirIgmedhAnidhiryadi; " vismaratyAgamaM tarhi, ko'nyasta bhArayiSyati / " tatazcaturvidhaH kAryo'nuyogo'taH para mayA / " tatosopAzamUlAkhyapaMthacchedakRtAgamaH / / "ayaM caraNakaraNA'nuyogaH parikIrtitaH " uttarAbhyayanAthastu, samyagdharmakathAparaH // " sUryaprajJaptimuruyastu, gaNitasya nigarAte;" dravyasya dRSTivAdo'nuyogAzcatvAra IzaH // vindhyArthamiti sUtrasya, vyavasthA sUribhiH kRtA; "purA katra sUtrabhUvanuyogacatuthyam // (vardhamAnasUriH) ** ** *
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadanu khalpetare sUrivarAH saMkhyAtigAn bhinnabhinnAnanuyogapoSakAn graMthAn vinirmAya bhUpIThamupacakruH / tadupakRtisurazAkhizAkhAbhavabhayyAmala phalamidaM sakalasUripuMgava vidvanmaulimaMDana zrImat saMghatilakasUrikRto'yaM dharmakathAnuyoga rUpasamyaktvadAyaprastuto graMthaH // tairudArAzayairanuyogacatuSTayaM pRthakRtya yadyapi sugamIkRtaH siddhAntasya durgamaH panthAstathApi tamapi hRdayasthalAGkuritagurusamArAdhanA eva dhIdhanA adhigatasArAsArAH sutarAM samavagADhuM pArayanti netare / na khalu gurujanAnadhigata svakarmamama sAhasarasikaH ko'pi duradhigamAvArapArA duHsaMtArAdapArA ratamekamapi labdhuM pragalbhate kintu tatsthAne karkarameva / ityetad granthakArairapi vizadIkRtaM zikSArUpeNa granthasamAptau / tad yathA "iya mAviNa tattaM guruANArAhaNe kuNaha jattaM / jeNa sivasukkhacIyaM daMsaNasuddhiM dhuvaM lahaha ||" iti / atra kecana zuSkAdhyAtmavAdina khAtmAnameva samyaktvabhAjanaM manyamAnAH paNDitaMmanyAH pralapantisamyaktvazuddhacaiva kArya siddhyati kiM kriyayA ? yataH -- "dasa bhaTTho ityAdi iti svakIya kalpanAsthirIkaraNe pramANamudghoSya punaH prajalpanti bharata narezvareNa kA nAma kiyA sAdhitA ? AkhyAyate hi sa cakravartI | ArIsAbhavane'vApa kevalajJAnam / atha ca kiM nAma tapastasaM zreNika mahArAjena ? te na hi AgAminyAM jinacaturviMzatau prathamIbhavituM samupArjitAni mahimorjitAni karmANIti cecchrayatAM tAvat samAdhIyate'yaM viSayaH -
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** cAritraM hi dvidhA / dravyacAritraM bhAvacAritraM ceti ! yatra pUrvopArjitacAritramohanIyabalena yadyapi dravyatazcAritraM nopalabhyate tathApi tatra cAritraviSaye pracuraruciprakarSadarzanAd bhAvacAritraM labhyata eva, bhAvacAritrAbhAvena darzanazuddheranupalambhAt / / ___ zuSkAdhyAtmavAdibhizcet svakIya AtmA bhAvacAritrapAtraM manyate taIi manyatAM nAma / khayamAtmAnamIzvaraM manyamAnA na tathA lokaiH / / zraddhIyante / AtmapariNatirbhAvacAritrAdhivAsitA cetsaMbhAvyate tat / paramidamatrAvadheyaM yaduta ta evAgamasaMmatyA bhAvacAritrAdhikAriNo ye khalu zakyamanuSThAnaM sAdaramAcareyurazakyAnuSThAnAya cAntarAtmanA mahAtmana Azritya tadAzritAM paddhatimanusatuM samyaktayA prayateran / etasminhi niyame vicAryamANe na te bhAvacAritrAdhikAriNaH saMbhAvyeran tanmatena hi asAdhyamAnameva tattvajJAnaM svayaM sidhyet / / nahi duhyamAno pyanaDavAn kathamapi payaH sUte / etena khalu dogdhaiva mUDhaH pratIyate / hai yatkhalu dRSTAntito bharatacakravartI kriyAnanuSThAnaviSaye, tadapyasaMgatam / yadyapi tasmiJjanmani na sAvitaM samadhikaM tena kriyAnuSThAna tathApi janmAntarIyatapaHprakarSasadbhAvena kevalajJAnasa susAdhatA tasya kena nivAryeta ? api ca devapUjA gurusevA''-tmanindAsaMghamatyAdikastadIyo guNagaNo nAdyApi vismaraNasaraNimArohati buddhimatAm / na ca vAcyaM nAsIttasya tathAbhUtamutkRSTaM tapa iti, tasya hi prAktanajanmatapaHprakarSasadbhAvena tajjanmani kevalajJAnaprAptau tathAvidhotkRSTatapaso'nAvazyakatvAditi / yat kila tena caturdazalakSa-14 parvANi yAvat tAdRzaM gahanaM tapastaptaM, paJcazatya anagArANAM vaiyAvRtyaM ca sAdhitaM tatkhalu kathaM nAma vismartuM zakyeta ? anyazcAtra viSayeyaH zreNiko'pi nidarzyate taistadapi mandam / tasyahi bhavAntarIyanikAcitanidAnasya vidyamAnatvena vrtsyaashkytvaat| kartuM / paNDitaMmanyAnAM dRSTimahattame zrImahAvIrasvAmini kathaM na ramate yena sArddhadvAdazavarSaparyantaM viSamaM tapazcaritam , yat tadapekSayA'tilaghau * ***** *
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ m zreNikanarezvara eva patiteti na vimaH kimetaJceSTitaM teSAm / eko'pyAgamAno panthAH sadbhiH saralatvena dRzyamAno'pi kuTiladRSTibhiH yinaiva pratIyate / kara kAma na dossH| HI ayamatra niSkarSaH / sattattvarannapUrNAnAM zAstranidhInAM kucikAH guruvarakaratalagatA eva jJeyAH / na cAntarA tAH ko'pi labdhaM prabhavati / tattvaratnAni tebhya iti gurava ArAdhanIyA evaM yataH viDavyamAnaM rAgAdi taskarairduHkhapIDitam / bhAvaizvaryyaparibhraSTaM khakuTuMbaviyojitam / / lokabhotaM bhavagrAme vIkSya bhikSAcaropamam / tanmAtreNaiva saMtuSTaM karmonmAdena vihvalam // saddharmagururevAna jAyate karuNAparaH / amuSmAdduHkhasaMtAnAtkathameSa viyokSyate 1 // / tato jinamahAvaidyopadezAdavadhArayati saddharmagurustatropAyaM / tato dhUrtataskareSviva suseSurAgAdipukSayopazamamupagateSu prajyAla | yati jIvasvakIyazivamaMdire sajJAnapradIpam / pAyayati samyagdarzanAmalajalam / samarpayati cAritravajradaNDam / tato'yaM jIvalokasajjJAnapradIpodyotitasvarUpaH zivamaMdire mahAprabhAvaH samyagadarzanasalilapAnanaSTakamrmonmAdo gRhItacAritradaMDabhAsuro guruvacanenaiva nidalayati saspardhamAhUya mahAmohAdidhUrtataskaragaNam / taMca nirdalayato'syajIvalokassa vizAlIbhavati kuzalAzayaH kSIyaMte prAcInakarmANi, na badhyate nUtanAni, vilIyate duzcaritAnubandhaH samullasati jIvavIyaM / nirmalImavatyAtmA, pariNamati gADhamAmAdo, nivartante mithyAvikalpAH, sthirIbhavatisamAdhiratnam, prahIyate / bhavasaMtAnaH, tataH pravighaTayatyeSa jIvalokazcittApavarakAvaraNakapATam / tataH prAdurbhavati svAbhAvikaguNakuTuMSakam , visphurati Rddhi
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ FREETARIKRA vizeSAH, vilokayatitAneSa jIvaloko vimalasaMvedanAlokena, tataH saMjAyate nirabhiSvaMgAnaMdasaMdohaH, samutpadyate bahudoSabhavagrAmajihAsA' upazAmyati viSayamRgatRSNikA, rUkSyIbhavatyantAmI, vicaTanti sUkSmakarmaparamANavaH, vyAvarttateciMtA, satiSThate vizuddhadhyAnam , dRDhIbhavati / | yogaratnam , jAyate mahAsAmAyikam , pravartate'pUrvakaraNam , vijRmbhate kSapakazreNiH, nihanyate karmajAlazaktiH vivartate zuSkathyAnAnalaH prakaTIbhavatiyogamAhAtmmam , vimucyate sarvathA ghAtikarma-18 pAzebhyaH kSetrajJaH, sthApyate paramayoge, dedIpyate vimalakevalAlokena kurute jagadanugraham vipatte ca kevalisamudaghAtam , samAnayati | |karmazeSa, saMpAdayati yoganirodham , samArohati zailezyadalA, hoTayati gogrAhilA pAragam , nimumati, sarvathA dehapaMjaram / __ tato vihAyabhavagrAmameSajIvalokaH satatAnaMdo nirAbAgho gatvA tatra zivAlayAbhidhAne mahAmaThe sAragururiva sabhAvakuTuMbakaH sakala-1t kAlam tiSThattIti // ___ sugRhItanAmadheyAnAM etadvaMthaprAsAdasUtradhArANAM mahAtmanAM ko vaMzaH 1 ka vA vRddhigatA ? kutravihito'malasakalakalAparicayaH 1 kathamanubhUtAbAlavayo'nurUpA yatheSThavilAsAH ? kasmin deze sanniveze vaiSAmAyuSmatAmAsIdvAsaH / kinAmA sa grAmaH yaH svIkRtaH khanivAsatabhiriti jijJAsAyAM prApya pramANAbhAvAt kimapi vaktuM na zakyate kevalaM kauTikagaNe vajrazAkhAyAM rudrapalIyagacchagaganAlaMkArabhUtAnAM zrImadguNazekharasUrINAM caraNakamaleSu gRhItadIkSAadhItadvividhazikSAkramaNAdhItazAstrasArA pItasugatakaNabhugagautamakapilAInmata || rahassasArAnirjitamadamArA vihitAmaladharmapracArA sUrivarA babhUvuH / ityetAvanmAtrameva prastutagraMthAnte vinyastaprazasteH praznottaramAlAvRttiprazastezyopalabhyate tathAhi | B
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnajinazAsanamerubhUSA -- bhUte sudhrmgnnnaaykbhdrshaale| zrI koTikAkhyagaNakalpatarau suvajra - zAkhe'tra gucchaiva rAjati caMdragacchaH / tasminmahojvalaphalopamiti dadhAnaH, zrIvardhamAna itisUrivaro babhUva / yasyAgrataH samagaNodvaruNorugeMdra, sUrIMdramaMtra vividhopaniSatprakArAn / tato'stadoSo niyataM vivasvAna, jinezvaraH sUrivaraH samAsIt / nocet kathaM zrIdhanapAlacittAt mahAtama stomamapAkarodrAk / tasmAdbabhUvA'bhayadevasUriH, yaH staMbhane pArzvajineMdramUrttiH / prakAzyazazyAzvanavAMgavRttIH kRtvA kRtArthaM svajanustatAna // tadanu jinavallabhAkhyaH prakhyAtaH samayakanakakaSapaTTaH / yatpratibodhanapaTaho'dhunApi dadhvanyate jagati / tato'jAyata sadvidhaH sUrizrIjinazekharaH / yadyazo hasito nau jhat kailAsaM zazizekharaH // tataH pravAditrajapadmacaMdraH zrIpadmacaMdraH samabhUnmunIndraH / ca sthApayanneva tamovivAda- jagaccakArAstatamovikAraM // tadanu vijayacaMdraH, sUrirAsIdataMdraH pravarasamayavANI sRSTipIyUSadRSTA // ya iha jagati bhavyA rAmamArAmiko vA, vRSakisalayanAlA mAlitaM vyAtatAna // tasmAdAsIdasImaprazamamukhaguNairadvitIyo dvitIyaH SaTtarkagraMthavettA'bhayapada purato devanAmo munIndraH / yasmAt prAleyazailAdivabhuvanajanatrA tapAvitrya hetu jaijJegaMgApravAhaH sphuradurukamalo rudrapalIyagacchaH // tato babhUva zrIdevabhadraH sUrIndrazekharaH / yat karAmbhojasaMsparzAJjajJire zrIdharA narAH // abhUttataH kRtAnandaH prabhAnaMdo munIzvaraH / yatra pramApramAprajJA prabhAvAH prApurunnatim // tataH zrIcaMdrasUrIMdro'bhUt svatoyaM dhiyA'dhikaH / vibuddha citraNa hoNo mInAlayamazizriyat //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadanujo manujottamavaMditaH, samabhavadvimaleMdumunIzvaraH / yadupadezagiraH paripIyakairamRtapAnavidhau na ghaNAyitam / / tato'jani zrIguNezakharAkhyaH, sUriH suzarmAbhidhapattane yaH / zRMgAracaMdrakSitibhUtsabhAyAM yatrAvalaMbaiH kudRzo jigAya // tatpaTTAmbujarAjahaMsasadRzaH siddhAntapAraMgataH, zrImAnnaMdati saiSa saMghatilakaH sUrIzvaraH saMprati / yo vAde vividhAn budhAnatibudhAn buddhiprabaMdhairalaM, jitvA kIrtimaraiH piparti bhuvanaM karpUrapUraprabhaiH // zrIvIrazAsanamahodadhitaH prasUtaH proyatkalAbhirabhitaH prathitaH pRthivyAM / mAdyanmahAprasaranAzitatAmaso'sti, zrIcaMdragaccha iti caMdra ivAdbhuta zrIH / / 1 / / tatrAsIddharaNendravandhacaraNaH zrIvarddhamAno gurustatpaTTe ca jinezvaraH suvihitazreNIziraHzekharaH / tacchiSyo'bhayadevarirabhavadraGgannavAGgImahAvRttistambhanapArzvanAthajinarAimUrtiprakAzaikakRt // 2 // tatpaTTapUrvAMcalacUlikAyAM, bhAkhAniva zrIjinavallabhAkhyaH / saccakrasambodhanasAvadhAnabuddhiH prasiddho gurumukhya AsIt // 3 // tacchiSyo jinazekharo gaNadharo jajJe'tivijJAgraNIstatpAdAmbujarAjahaMsasadazaH zrIpadmacandraprabhuH / tatpaTTAmbudhivarddhanaH kuvalayaprodyatprabodhaikadhIH, zrImAn zrIvijayendurinduvadabhUcchazvatkalAlAtaH // 4 // paTTe tadIye'bhayadevasUrirAsId dvitIyo'pi guNAdvitIyaH / jAto yato'yaM jayatIha rudrapallIyagacchaH sutarAmatucchaH // 5 // tatpAdAmmo-|| jabhRGgo'jani jinasamayAmbhodhipAyodhijanmA, sUrIndro devamadro'nupamazamaramArAmamevopamAnaH / tasyAntevAsimukhyaH kumatamatitamazcaNDa-3 mArtaNDakalpaH, kalpadruH kalpitArthapravitaraNavidhau zrIprabhAnandasUriH // 6 // jyotiHstobhairamAnaiH pratihatajagatIvartitejakhitejaHsphUrtI / tatpapUrvAcalakmilalasanmaulimaulIyamAnau / zrImAn zrIcandrasUrivimalazaziguruzcAprameyaprabhAvau, jAtau zrIrAjahaMsAviva bhavikajanavyUhayo
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AA%E5KERA%AUSA dhaikadakSau // 7 // AkAzmIramarINacAruthiSaNAn vAdIndravRndArakAna , mAdhadvAdavidhau vijitya jAti prAptapratidayA marIndrAmupAlasa smayaharAH zRGgAracandrakSamAdhIzAbhyarcyapadAmbujAH samabhavaMssaspadRzRGgAriNaH // 8 // zrIsakRtilakAcAryAstatpadAmpojarevA - saptervRtti, vidadhustattvakaumudIm // 9 // asmacchiSyavarasya somatilakAcAryAnujasyAdhunA, zrIdevendramunIzvarasya vacasA samyaklasasA / zrImadvikramavatsare dvinayanAmbhodhikSapAkRt(1422)prame, zrIsArasvatapattane viracitA dIpotsava vRttikA // 10 // sA moskalacanacakana| rAnujairana vihitasAhAyyaiH / prathamAdarza likhitopAdhyAyaiH zrIyazaHkalazaiH // 11 // meghAmAndhyAtpramAdAca, yadavadyamihAjani / tatprasaba mahAvidyAH, zodhayantu vizAradAH // 12 // dvAdazAtmeva sadbArairdvAdazAtmeva bodhakRt / iyaM samyaktvatattvAnAM, kaumudI dyotatAM bhuvi // 13 // prazastizlokAH // 14 // pratyakSaraM nirUpyAsyA, granthamAnaM vinizcitam / rudrAbdhimunisaGkhyAkAH, zlokAH sacaturakSarAH // 1 // __ AsIttatra navAMgacaMgavivRtiprAsAdavaijJAnikaH, sUrIMdro'bhayadeva ityabhidhayA khyAtaH kSitau khyAtimAn / tadgacche'bhayadevariraparoyasyAsyapAdAMbuje padtAhyamalezvarAmRtabhuja gIyitaM cAnizam // 2 // assa saMzodhanasAhAyyaM pustakadvayena labdham tatra prathasaM myAyAmbhonivitapAgacchAcAryazrImadvijayAnandasUri ( zrImadAtmArAmajI) paTTAvataMsazrImadvijayakamalarimahArAjAnAm / tacca nUtanamazuddhaprAyaM cAsIt tathApi mahatAM'zena sAhAyyaM prAdAt / dvitIyaM punarasmajyeSTha-12 satIrthyAnAmAcAmAmlabarSamAnatapaHprakarSakarzitagAtrANAM mahAvairAgyabhAgyapAtrANAM samadhikavirAjamAnavivekavinayAnAM munivarazrIviveka-II vijayAnAmAsIt / tadapi navInaM paramasmatparamagurukarakamalazodhitamiti zuddhataramAsIt / asya saMzodhane janAgamapravINAnAM munipara / (paMnyAsa) zrImadAnaMdasAgaramahAzayAnAM sAhAyyamavApnavamiti, teSAM kRtajJatAmAvahanatIva dhanyavAdAn vitarAmi evaM yathAmatizodhite
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariSkRte'pyatra nibaMdhe dRSTidoSAdakSarayojakadoSAdvAyA kAcanAzuddhiH kRtAjAtAvA syAttA saMzodhayaMtu karuNAvaruNAlayA vimalAzayA vica| kSaNAiti prArthayatevinIto munilalita vijayaH zasyaprazastikA eSA vizvopakAraikaparAyaNanyAyAmbhonidhitapagacchAcArya zrImadvijayAnandasUri ( zrI AtmArAmajI ) praziSyavizvakalalAmabhUtamunivarya zrImadvallabhavijayamahArAjacaraNAbjacaJcarIkaziSyamuni lalitavijayena viracitA / zrImadvijaya kamalasUrIzvararAjyepravarttamAne / jAmanagare nIrasaM0 2442 vikramAbda 1972 Atma saM0 21 ASADha zukra dazamyAM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ NEL panthAnukrAntirviSayazca asmin prathe dvAdaza vaktavyatAdvArANi zraddhAnacatuSTayam / liGgatrikam / vinayadazakam / zuddhitrim / dUSaNapaJcakam / bhaSTau prabhAvakAH / paJca 4 bhUSaNAni / lakSaNapaJcakam / SaT yatanoH / SaDAgArIH / bhAvanASaTkam / padeva ca sthAnoni / graMthAnukAntivetthaM pRSTAMka | zraddhAzuddhezcaturthamedavarNanam tatrArthe vaizramaNakathAnakaM ca ... 16 (prathamo'dhikAra) (dvitIyo'dhikAraH) 1 maMgalAdicatuSTayanirUpaNam liGgatrayanirUpaNam tatrAdau zuzrUSAlakSaNam ..... .... 48 samyaktvaM kIdRgguNe jIve saMbhavatIti ni , atrAyeM sudarzanazreSThikathA .... .... .... samyaktvazuddhiviSaye ArAmanaMdanakathA dharmarAgasvarUpanirUpaNamArogyadvijakathAnakaM ca samyaktvaSaTSaSTibhedanirUpaNam devaguruvayAvRtyasvarUpam tatrArthe ArAmazobhAkathAnaka.... zravaNaviSaye jinadAsakathA sudRSTaparamArthasaMstave (tRtIyo'dhikAraH) puSpacUlakathA ca .... .... .... dazavidhavinayasvarUpani0 .... .... .... .... vyApanadarzanasaMgativarjane rohaguptakathA atrArthe bhuvanatilakamunidRSTAntaH .... M SELORARY 131512M
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ (caturtho'dhikAraH) trizuddhisvarUpani0 manaHzuddhau naravarmanRpakathA ca vacanazuddhinirUpaNam dhanapAlakathAnakaM ca .... .... 85 kAyazuddhisvarUpani0 bajakarNadvapaka. .... .... 90 (paMcamo'dhikAraH) doSapaMcakaparijharani0 tatra zaMkAparihAre ASADhabhUtidRSTAMtaca .... dvitIyaM kAlasvarUpani jitazatrunRpamatisAgaramantri kathAnakam.... tRtIyaM vicikitsAdUSaNaM tatra zubhamatidRSTAntaH caturtha mithyAtviprazaMsASaNam bhImakumArakathA ca ... 105 paMcamaM mithyAdRSTiparicaryAbhidhaM dUSaNaM tatra surASTravAsizrAvakadR0 108 / (SaSTo'dhikAraH) aSTaprabhAvakasvarUpani tatrAdyaM prAvacanIsvarUpam dvitIyaM dharmakathikharUpaM ca tatra vajasvAmikathAnakam .... 119 tRtIyaM vAdisvarUpa vAdisvarUpe mallavAdidRSTAntaH ... caturtha naimittakasvarUpaM tatra bhadrabAhuvAmikathAnakam .... paMcamaM tapasvisvarUpaM tatrArtha viSNukumAracaritraM .... SaSThaM vidyAvatprabhAvakasva0ni0 AryakhaghuTAcAryakathA.... 133 saptamaM siddhaprabhAvakasvarUpaM tatra pAdaliptasUrivRttam .... aSThabhaM kavisvarUpaM tadupari siddhasenasUricaritram / prabhAvakAnAmeva sAmAnyalakSaNam saMghapatiratnazrAvaka kathAnakam.... 1 (sasamo'dhikAraH) samyaktvabhUSaNapazcakasvarUpani0 tatrAdyabhUSaNasvarUpaM tadupari udAyinRpakathAnakam .... 155 dvitIyaM bhUSaNam tatrArthe nAgadattakathAnakam .... .... 160 tRtIyaM samyaktvabhUSaNaM tatra bAhyAbhyaMtarakAminIkathAnakam 162 ARRRRRC RANA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaM samyaktvabhUSaNam sulasAdRSTAntazca ........ 166 / paJcamaM samyaktvabhUSaNam siMhadRSTAnsaca .... .... 169 (aSTamo'dhikAraH) samyaktvalakSaNapaMcakam .... ... prathama upazamAkhyaM lakSaNaM metAryadRSTAntazca dvitIyaM saMvegAkhyaM lakSaNaM tatra davadantodAharaNaM 176 tRtIya nirvedasvarUpaM harivAhananRpakathA .. 183 caturtha anukampAbhivaM lakSaNaM jayarAjadRSTAMtaH .... paMcamamAstikyalakSaNaM paprazekharakathAnakam .... .... (navamo'dhikAraH) SadhiyatanAsvarUpaM / ... .... .... .... " / tatrAyadvaye saMgrAmasUradRSyantaH tRtIyacaturthayatanayoH svarUpam .... .... .... " paMcamyaH SaSThayAzca yatanAyAH svarUpam atra maMtritilakakathA (dazamo'dhikAra) SaDAkArasvarUpavarNanam .... .... .... 199-200 SaTsvapi AkAreSu mRgAGkalekhAcaritam .... .... (ekAdazamo'dhikAraH) bhAvanASaTkasvarUpam citralekhAkathAnakam tatra .... 222 (bAdazo'dhikAraH) sampaktvaSaTsthAnAni tatrArthe narasuMdarakathA / graMthasamAptI zikSAsuMdarakathAnakam upasaMhAraH-prazastizca / 185 - - -
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaddharibhadrasUrivarakRtaM samyaktvasaptatimUlamAtram. saNasuddhipayAsaM, titthayaramapacchimaM namaMsittA / dasaNasuddhisaruvaM, kittemi suyANusAreNaM // 1 // dasaNamiha sammattaM, taM puNa tattatthasadahaNarUvaM / khaiyaM khaovasamiyaM, tahovasamiyaM ca nAyavvaM // 2 avaujhiyamicchatto, jiNaceiyasAhupUaNujjutto / AyAramaTThabheaM, jo pAlai tassa sammattaM // 3 // tassa visuddhinimittaM, nAUNaM sattasahiThANAiM / pAlijja pariharija va, jahArihaM ittha gAhAo // 4 // ||causadahaNatiliGgaM, dsvinnytisuddhipshcgydosN| apabhAvaNabhUsaNa-lakkhaNapaJcavihasaMjuttaM // 5 // chavihajayaNAgAraM, chabhAvaNAbhAviyaJca chaTANaM / iha sattasaTrilakkhaNa-bheyavisuddhaM ca sammattaM // 6 // puvamuNIhi kayANaM, gAhANamimANa kamavi bhAvatthaM / thovakkharehi payaDaM, tuccha saGkevaruipatthaM // 7 // paramatthasanthavo khallu, sumunniyprmtthjijnnnisevaa| vAvannakudiTThINa ya, vajaNamiha cauha sadahaNaM jIvAipayatthANaM, santapayAIhiM sattahiM paehiM / buddhANavi puNa puNa savaNacintaNaM santhavo hoI // 9 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ % % 4%AC% A % %* gIyasthacarittINa ya, sevA bahumANaviNayaparisuddhA / tattAvabohajogA, sammattaM nimmalaM kuNai // 10 // vAvannadaMsaNANaM, niNhava'hAcchandakuggahahayANaM / ummagguvaesehi, balAvi mailijae sammaM // 11 // mohijjai maMdamaI, kudiThivayaNehi gavilaDhaMDhehiM / dUreNa vajiyavvA, teNa ime suddhabuddhIhiM // 12 // paramAgamasussUsA, aNurAo dhammasAhaNe paramo / jiNaguruveyAvacce, niyamo sammattaliMgAI // 13 // | taruNo suhI viyaDI, rAgI piyapaNaiNIjuo souN| icchai jaha suragIya, taohiyAsamayasussUsA // 14 // katAruttinnadio, ghayapuNNe bhutumicchaI chuhio| jaha taha sadaNuTANe, aNurAo dhammarAotti // 15 // pUyAie jiNANaM, gurUNa vistAmaNAie vivihe / aMgIkAro niyamo, veyAvacce jahAsattI // 16 // // arahaMta siddha ceiya sue ya dhamme ya sAhuvagge ya |aayriy uvajjhAe, pavayaNe dasaNe viNao // 17 // arihaMtA viharaMtA, siddhA kammakkhayA sivaM pattA / paDimAo ceiyAI, suyaMti sAmAiyAIyaM // 18 // dhammo carittadhammo, AhAro tassa sAhuvaggatti / AyariyauvajjhAyA, visesaguNasaMgayA tattha // 19 // pavayaNamasesasaMgho, dasaNamicchaMti itya smmttN| viNao dasaNhamesiM, kAyavvo hoi evaM tu // 20 // * SAKAR
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhattI bahumANo vannajaNaNa nAsaNamavaNNavAyassa / AsAyaNaparihAro, viNao saMkhevao eso // 21 // | bhattI bahipaDivattI, bahumANo maNasi nibbharA pII / vaNNajaNaNaM tu tesiM, aisygunnkitcnnaaiihiN|| 232 // uDDAhagovaNAI, bhaNiyaM nAsaNamavaNNavAyassa / AsAyaNapariharaNaM, uciyAsaNasevaNAiyaM // 23 // dasabheyaviNayameyaM, kuNamANo mANavo niyamANo / sahai viSayamUlaM, dhammaMti visohae saMmaM // 24 // maNavAyA kAyANaM suddhI saMmattasohiNI tattha / maNasuddhI jiNajiNamayavajjamasAraM muNai loyaM // 25 // titthaMkaracalaNArAhaNeNa jaM majjha sijjhai na kajjaM / patthemi tattha nannaM devavisesehiM vayasuddhI // 26 // chijaMto bhijaMto pIlijaMto ya ujjhamANo'vi / jiNavajjadevayANaM, na namai jo tassa taNusuddhI // 27 // dUsijjai jehi imaM te dosA paMca vajjaNijA u / saMkA kaMkha vigicchA paratitthi pasaMsasaMthavaNaM // 28 // | deve guruMmi tatte asthi navasthitti saMsao sNkaa| kaMkhA kumayabhilAso dayAiguNale sadaMsaNao // 29 // vicigicchA saphalaM par3a saMdeho muNijaNammi u duguMchA / guNakittaNaM pasaMsA paricayakaraNaM tu saMthavaNaM 29 sammadaMsaNajutto, sai sAmatthe pabhAvago hoi / so puNa ittha visiTTo, niddiTTho aTTahA sute // 31 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAvayaNI dhammakahI bAI nemittio tavassIya / vijjA siddho ya kavI, aTTeva pabhAvagA bhaNiyA ||32|| kAlociyasuttadharo, pAvayaNI titthavAhago sUrI / paDibohiyabhavvajaNo dhammakahI kahaNalakhillo 33 | vAI pamANakusalo, rAyaduvAre'vi laddhamAhappo / nemittio nimittaM, kajjaMmi pauMjae niuNaM // 34 // jiNamaya muDabhAsato, vigihakhamaNehi bhaNNai tavastI / siddho bahuvijjamanto, vijjAsiddho ya uciyantra 35 saMghAikajjasAhaga-cupaNaMjaNajogasiddhao siddho / bhUyatthasatthaganthI, jiNasAsaNajANao sukaI 36 | sabve pabhAvagAe, jiNasAsaNasaMsakAriNo je U / bhaMgaMtareNavi jao, ee bhaNiyA jiNamayammI // 37 // aisesiDDi dhammakahi bAi Ayariya khavaga nemittI / vijjArAyAgaNasammao ya titthaM pabhAvaMti // 38 // iya saMpattiabhAve, jattApyAi jaNamaNoramaNaM / jiNajaivisayaM sayalaM, pabhAvaNA suddhabhAveNaM // 39 // sammattabhUsaNAI, kosalaM titthasevaNaM bhantI / thirayA pabhAvaNAviya, bhAvatthaM tesi vucchAmi // 40 // vandaNasaMvaraNAI kiriyAniuNattaNaM tu kosalaM / titthanisevA ya sayaM, saMviggajaNeNa saMsaggI // 41 // bhattI AyarakaraNaM, jahruzciyaM jiNavariMda sAhUNaM / thirayA daDhasammattaM, pabhAvaNussarapaNAkaraNaM // 42 // 1
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakkhijjai sammattaM, hiyayagayaM jehi tAI paMceva / uksama saMvego taha, nivveya'NukaMpa asthikkaM // 4 // avarAhe'vi mahaMte, kohANudao viyaahiovsmo| saMvego mukkhaM pai, ahilAso bhavavirAgo U44 nivveo cAgicchA, turiyaM saMsAracArayagihassa / duhie dayA'NukaMpA, asthikkaM paJcao vayaNe // 45 // paratitthiyANa taddevayANa taggahiyaceiyANaM c|jN chavihavAvAraM, na kuNai sA chavvihA jayaNA // 46 // vaMdaNanamaMsaNaM vA, dANANupayANamesi bajeI / AlAvaM saMlAvaM, puvamaNAlattago na kare // 17 // vaMdaNayaM karajoDaNasiranAmaNa pUyaNaM ca iha neyaM / vAyAi namukkAro, namasaNaM maNapasAo a||18|| gauravapisuNaM viyaraNamihAsaNapANAla nijANa: saMbita pAgaM bahuso, aNuppayANaM muNI viti // 49 // sappaNayaM saMbhAsaNakusalaM vo sAgayaM va AlAvo / saMlAvo puNaruttaM, suhduhgunndospucchaao|| 50 // AgArA avavAyA, cha cciya kIraMti bhaMgarakkhaTTA / rAyagaNabalasurakkamaguruniggahavittikaMtAraM // 51 // | rAyA purAisAmI, jaNasamudAo gaNo balaM blinno|kaarNti vaMdaNAI, kassavi ee taha suraavi||52|| guruNo kudiTThibhattA, jaNagAI micchadiThiNo je u| kaMtAro omAI, sIyaNamiha vittikaMtAraM // 53 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAX***AXTRAXX na calanti mahAsattA, subhijamANAvi suddhadhammAo / iyaresi calaNabhAve, painnabhaGgo naeehi // 54 // bhAvija mUlabhUyaM, duvArabhUyaM padanihiyaM / AhArabhAyaNamimaM, sammattaM caraNadhammassa // 55 // deI laha mukkhaphalaM, daMsaNamUle dadami dhammadume / muttuM daMsaNadAraM, na paveso dhammanayarammi // 56 // dAnaMdai vayapAsAo, dasaNapImi suppaiTTami / mUlattaraguNarayaNANa, daMsaNaM akkhayanihANaM // 57 // saMmattamahAdharaNI, AhAro caraNajIvalogassa / suyasIlamaNunnaraso, dasaNavarabhAyaNe dharai // 58 // // asthi jio taha nicco,kattA bhuttAya punnnnpaavaannN| atthi dhuvaM nivvANaM, tassovAo ya chaTThANA // 59 // AyA aNubhavasiddho, gammai taha cittaceyaNAIhiM / jIvoasthi avassaM, paJcakkho nANadiTTINaM // 6 // || dabaTTayAi nicco, uppAyaviNAsavajio jeNaM / puvakayANusaraNau, pajjAyA tassa u aNicA // 1 // kattA suhAsuhANaM, kammANaM kasAyajoyamAIhiM / miudaMDacakkacIvarasAmaggivasA kulAlavva // 2 // muMjai sayaMkayAI, parakayabhoge aippasaMgo u|akyss nasthi bhogo, annaha mukkhevi so hujA // 6 // nivvANamakkhayapayaM, niruvamasuhasaMgayaM sivaM aruyaM / jiyarAgadosamohehi bhAsiyaMtA dhuvaM atthi // 6 // .
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** * sammattanANacaraNA, saMpunno mokkhasAhaNovAo / tA iha jutto jatto, sasattio nAyatattANaM // 65 // para iya satasaTripayAI, ucciNiuM viulaagmaaraamaa| saMgahiyA ittha mae, maMdamaINaM saraNaheuM // 66 // ersi duviharinA, daMsaNasuddhiM karei bhavvANaM / suddhami daMsaNaMmI, karapallavasaMThio mukkho // 67 // / saMghe titthayarammI, sUrisu risIsu guNamahagghesuM / appaJcao na jesiM, tesiM ciya daMsaNaM suddhaM // 6 // je puNa iyavivarIyA, pallavagAhI sabohasaMtuTThA / subaIpi ujjamaMtA, te daMsaNabAhirA neyA // 69 // iya bhAviUNa ta, guruANArAhaNe kuNaha jattaM / jeNaM sivasukkhabIyaM, dasaNasurddhi dhuvaM lahaha // 7 // * * * * iti samyaktvasaptatimUlamAtram // -S2001 * *
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadrudrapallI saGghatilakAcAryakRtA zrIsamyaktvasaptatiTIkA / zrIvItarAgAya namaH / sazcAmIkarabandhuroddhurataraskandhasphurahorlataH, prodyatkuntala kAnta kAntilaharI svacchAzmagarbhacchadaH / dantodyotasujAtamauktikasumaH svecchAnurUpaM phalan, kalpadurghRSabhaprabhurvijayate vyAkhyAsu sAkSAdiva // 1 // urvyAmurvyasti bhItirmama mRgapatitastatkimAkAzadurge, candraM seve na tatrApi hi bhayamadhikaM saiMhikeyagrahAnme / itthaM dhyAtvA mRgo yatkramakamalayugaM khAnyarakSAtidakSaM, kakSIcakre'GkadambhAtsa bhavatu bhavinAM zAntaye zAntinAthaH // 2 // yenAkarNanamAtrato'pyaratidI vargAntasaMsthau namI, varNoM vIkSya kRpAvazAdatitarAM tagauravAya kramAt / kRtvA'svirasaMyutau vinihitau svIye'bhidhAne'naghe, sa zrInemijinezvaro bhavabhRtAM deyAdamandAM mudam // 3 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ AR yasya cchamasthabhAve zaThakamaThahaTho dRSTadhArAdharAmbhaHsaMbhAre tunggrjgurulhripriplaavitkssogideshe| manassAkaNThapIThaM yadanamatitarAM merarAjIvazobhAmajI cakre sa vAmAtanayajinapatirvo'stu vighnopazAntyai // 4 // janmatAtramahe mahendranikarodastorudugdhAmbudhikSIrApUrNa suvarNakumbhamukhato niryajalazreNayaH / lamA yasya tanau tatazca kaNazo bhUtvAdhunApyambare, tArANAM nibha(miSa)taH sphuranti sa jinaH zrItraizaleyaH zriye // 5 // yo'bdhilabdhivajasya pramuditamanaso yaM niSecanti bhavyA, yenopAttaM caritraM spRhayati sutarAmeva yasmai zivazrIH / / yasmAdAvirvabhUva zrutamadharahitaM yasya vIre'tibhaktisminnasti prazastA guNatatiriha sa zrIndrabhUtirvibhUtyai // 6 // siddhAntotratizAlino nayacayanorjakhigarjAjuSazchandovyAkaraNapramANasumahaHsaudAminImAlinaH / dhinvanto nikhilaM dharitriyalayaM vyAkhyAmRtodvarSaNaiH, zrImanto guNazekharAkhyaguravo nandantu meghA iva // 7 // [DhilyAM sAhimahammadaM zakakulakSmApAlacUDAmaNiM , yena jJAnakalAkalApamuditaM nirmAya pdrshnii| prAkAzyaM gamitA nijena yazasA sAkaM sa sarvAgamanandhajJo jayatAjinAbhagururvidyAgurunaH sadA // 8 // eteSAM guNazAlinAM padapayojanmadvayIsevanAta, saJjAtAdhigamaH sa satilakAcAryoM jddo'pynjsaa| pUrvAcAryakRtervicAracaturajJAtArthasArthodgateH, samyaktvAgragasaptatercivaraNaM kartA'smi sajhepataH // 9 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ -. iha hi hetuyuktidRSTAntakRtaduSTazAsanazAsane zrImajinazAsane sakalakartavyeSu paramapadasampadupAdAnakAraNaM saMsArapArAdhAratAraNaM samyaktvameva dhruvate'rhantaH, yaduktaM zrIdharmadAsagaNinA "saMmattaMmi u laddhe, ThaviyAI nrytiriydaaraaii|| dibANi mANusANi ya, mukkhasuhAI sahINAI // 1 // " ___ ata eva prakaTIkRtAmRtAyamAnasadupadezasAraH prakaraNakAraH prajJAvajJAtasurAcAryaH kazcitpUrvAcAryaH apahasitasama durmanimahAtambhe satyavAsAnikAbhimAnazAstraprArambhe bahuvinAni zreyAMsi, uktaJca "zreyAMsi bahuvighnAni, bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM, kvApi yAnti vinAyakAH // 1 // " iti vighnavinAyakopazamanAya, Adi-16. madhyAvasAnamaGgalamayAni zAstrANi bhavanti, tathA coktam "taM maGgalamAdIe, majjhe pajaMtae ya stthss| paDhamaM / sasthatthAvigdhapAragamaNAya nihiIM // 1 // " iti zAstrasAgarapAraprAptaye, zubhapravarttino hi bhavanti ziSTAH, yaduktam / "ziSTAnAmayamAcAro, yatte saMtyajya dUSaNam / nirantaraM pravartante, zubha eva prayojane // 1 // " iti ziSTasamayapratipAlanAya, phalAbhilASiNa eva prekSAvantaH, uktaJca "prekSAyanto'tyathai, prayojanaM dUrataH parityajya / phalapati sadaiva / sAdhye, yatte vyaktaM pravartante // 1 // " GAadmin
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti prekSAvatpravRttaye ca samuciteSTadevatAnamaskArapUrvakaM sambandhAbhidheyaprayojanasUcikAM prathamagAthAmAha- daMsaNasuddhipayAsaM, titthayaramapacchimaM namasittA / daMsaNasuddhisarUvaM, kittemi suyAnusAreNaM // 1 // vyAkhyA--'daMsaNasuddhi'tti dRzyate yathAvatpadArthasArtho yena taddarzanaM samyaktvamohanIyakamrmakSayopazamAtsamyag - devagurudharmmaparijJAnasamudbhUtazubhAdhyavasAyarUpaM yadAgamaH - " - " se ya sammatte sammattamohaNIya kammocasamakhayasamutthe suhe AyapariNAme pannatte" tasya zuddhirmithyAtvakaSAyano kaSAyAdyAtmakamalasya zukladhyAnajalakSAlanena nirmalatA tataH prakAza ghAtikarmakSayAt kevalajJAnAvAsirUpo yasya taM evaMbhUtaM kaM tamityAha - 'titthayaraM'ti, tIryate saMsArasAgaro'neneti tIrtha pravacanAdhArazcaturvidhaH saGghaH, prathamagaNadharo vA / yaduktamAgame - "titthaM bhante titthaM ? titthayare titthaM ? goyamA, arihA tAva niyamA titthaGkare, titthaM puNa cAuvvaNNe samaNasa, paDhamagaNahare vA, " tatkarotIti tam Im guNagaNopetaM kaM tamityAha ' apacchimaMti, ihAvasarpiNyAM zrIyugAdidevAdizrIpArzvanAthaparyantAnAM trayoviMzatitIrthakRtAmanantarotpannasyAdapazcimaM na pazcimastIrthakRdyasmAdityapazcimazcaramastaM caturviMzatitamaM zrIsiddhArthapArthivakulatilakaM trizalAkukSizuktimuktAphalaM zrIvarddhamAnakhAminaM, atrApazcimazabdasya caramavAcitvAnmaGgalArthamupAdAnaM, 'namaMsittatti' namaskRtya upahAsaparihAreNa trikaraNavizuddhyA praNamya / atra ca catvAro'tizayAH tadyathA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanazuddhiprakAzamityanena vizeSaNena bhagavataH zrImahAvIrasya lokAlokAlokanAd jJAnAtizayaH, sa ca durnivArAntaraGgazatruvitrAsanAdeva sthAdityanenaiva vizeSaNenA'pAyApagamAtizayaH, tIrthakaramityanenaiva vizeSaNena nirupamopadezavacanaracanApratibodhita bhavyalokatvAdvacanAtizayaH, jaghanyato'pi koTisaMkhyaiH surAsuraistIrthakaraH sevyate'to'nenaiva vizeSaNena pUjAtizayaH, tadevaMvidhasya parameziturucitaM namaskArakaraNamiti / atha kRtabhAvamaGgalo gAthottarArddhena tatkharUpamAha - 'daMsaNasuddhitti' darzanaM prAgryAvarNitasvarUpaM samyaktvaM tasya zuddhirnirdvaSaNatA tasyAH svarUpaM bhedaprabhedalakSaNam, 'kittemitti' kIrttayAmi pratipAdayAmi na svamanISikayA, kintu 'suyAnusAreNati' zrutAnusAreNa siddhAntayuktayeti, atra sambandho vAcyavAcakalakSaNaH, vAcyaM prakaraNArthaH, vAcakaM sUtram, abhidheyaH samyaktvamUladvAdazabhedatatpratibheda| (saptaSaSTi) bhedakharUpanirUpaNam, prayojanaM dvidhA, prakaraNakartuH zrotu, tadapi dvidhA - karttuH (paraM) paramapadasaMpadavAptiH aparaM ca bhavyajanaprabodhAnugrahaH, zroturapi paraM svargApavarganirargalakamalA lIlAlAlasatvaM, aparaM tu zAstratattvAvavodhaH, ata eMvavidhaM zAstraM vipazcitazcamatkArakAri syAditi gAthArthaH // 1 // samyagdarzana kharUpamAhadaMsaNamiha sammattaM taM puNa tattatthasaddahaNarUvaM / khaiyaM khaovasamiyaM, tahoksamiyaM ca nAyavvaM // 2 // vyAkhyA 'daMsaNati' yadyapi darzanazabdena trilocanavilokanaparatIrthikazAsanAdIni kathyante, tathApIha zAstre
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohanIya karmakSayopazama (samuttha) zubhAtmapariNAmasvarUpameva darzanaM samyaktvamevAGgIkriyate, yatastadvinA sakalakriyAkalApaparizIlanAdikamanarthakam, yadAgamaH - " bhaTTheNa carittAo, daMsaNamiha daDhayaraM gaheyavaM / sijjhanti caraNarahiyA, daMsaNarahiyA na sijjhanti // 1 // " tatparijJAnAca cidAnandapadavI na davIyasI, uktaM ca"samyak tattvaparijJAnAddheyopAdeyavedinaH / upAdeyamupAdAya gacchanti paramAM gatim // 2 // " tasmiMzcAvAse | jIvena kiM kiM na labdham 1 yaduktam - " samyaktvaralAnna paraM hi rataM samyaktvavandhorna paro'sti bandhuH / samyaktvamitrAnna paraM hi mitraM samyaktvalAbhAnna paro'sti lAbhaH // 1 // tasya samyaktvasya kiM lakSaNaM syAdityAha 'taM puNati' tatpunaH samyaktvaM tattvArthazraddhAnarUpam, nanu zAkyakaNabhakSA'kSapAdakApilavedAntayAdivArhaspatyAdidarzanapramANIkRtAnyapi tattvAni santi, kintu teSAM na hiMsyAtsarvabhUtAnItipUrvamuktvA paJcAtha anastrAM jantUnAM zakaTabharavadhe ekA hiMseti pUrvAparaviruddhatvena parIkSA'kSamatvena ca tattvAbhAsatvAdaprAmANyaM tathA ca tacchAkhaM --- " purANaM mAnavo dharmaH sAGgo vedazcikitsitam / AjJAsiddhAni catvAri, na hantavyAni hetubhiH // 1 // " tattvaM tadevocyate, yatparIkSakaparIkSAlakSairapi sujAtyajAtarUpamiva na dUSayituM zakyate, yaduktam - "tApacchedakaSaiH zuddhaM, suvarNamiva yadbhavet / yuktisiddhAnta siddhatvAttattattvamabhidhIyate // 1 // " ataH sunirUpitajIvAjIvAdipadArthaparijJAnarUpaM tattvaM tasyArtho'nantadharmAtmakatayA paricchedastatra zraddhAnaM paramArthavRttyA nizcalI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * karaNaM yadAgamaH-"esa aDhe esa paramaTTe sese aNaTTe" iti, evaMvidhaM rUpaM lakSaNaM yasya tat , uktaJca, "trikAlavidbhistrijagaccharaNyairjIvAdayo ye'bhihitAH pdaarthaaH| zraddhAnameSAM parayA vizuddhyA, taddarzanaM samyagudAharanti // 1 // " tacca samyaktvaM yadyapyekadvitricatuHpaJcadazabhedamasti, tathApi tanmukhyabhedatrayamusardunAma... sazyanti bAdhika kSAyopazamika tathaupazamikaM, caH samuccaye, atra sUtre yadyapi kSAyikAdikramastathApi jIvasya pUrvamApazamikaM samyaktvaM tataH kSAyopazamikaM samyaktvaM tato'pi kSAyikaM samyaktvaM cotpadyate, ato'trAdAyaupazamikaM samyaktvaM kathyate, tadvidhA naisargikaM Adhiga-2 mikaM ca, tatra naisargika paropadezanirapekSatayA prAgbhavasmaraNAdinA syAt , AdhigamikaM tu paropadezAdinotpadyate, ata aupazamikasamyaktvasyaivotpattirucyate, tathAhi-kazvijIvo'nAdikAlAlInamithyAdarzanavAsanaH sAMsArika duHkhaM sukhamiva manvAnaH, asaharzanamapi saharzanamiva jAnAnaH, narakagatyAdicataprAyasyAtyatarasyAM gatau vartamAnaH jAnAcaraNAdi-14 saptakarmaNAmanAbhoganirvartitagirisaridupalagholanAkalpayathApravRttikaraNajanitasAgaropamakoTAkoTyantaHsthitikaH, pa-15 yAsasaMnnipaJcendriyaH, matyajJAnazrutAjJAnavibhaGgajJAnAnAmanyatarasAkAropayoge manovAkAyAnAmanyatarasmin yoge tejaHpanazuklalejhyAkrameNa jaghanyamadhyamotkRSTapariNAmAnAmanyatarasmin lezyApariNAme ca vartamAnaH, azubhaprakRtInAM catuHsthAnakaM rasaM dvisthAnakaM zubhapraftInAM tu dvisthAnakarasaM catuHsthAnakaM kurvANaH, jJAnAvaraNAntarAyadazakadarzanAvaraNanavaka-18 mithyAtvakaSAyapoDazakabhayajugupsAtaijasakArmaNavarNAdicatuSkAgurulaghUpaghAtanirmANarUpAH saptacatvAriMzadruvandhinIH
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ * - -- prakRtIH zeSAstvAyurvarjasambhavadbhavaprAyogyAH prakRtIbhan apUrvakaraNAnivRttakaraNasaMjJakavizuddhivizeSAbhyAM pratyekamantahartakAlamAnAbhyAM vizudhamAnaH sthitighAptarasaghAtasthitibandhaguNazreNIrapUrvApUrvatarAzca pravartayan karkazarUDhagUDhakarmaandherantarakaraNaM karoti, tatra prathamasthitau mithyAtvadalikavedanAnmithyAk, antarmuhartena tu tasyAmapagatAyAmantarakaraNenAdyasamaya eva nisargato'dhigamato vA aupazamikasamyaktvamavApnoti / atha kSAyopazamikaM samyaktvamucyate tathAhi-yastu jIvo'ntarakaraNaM na karoti, saprathamameva yathApravRttApUrvakaraNAnivRttakaraNaireva madanakodravanyAyena vihimAtamithyAtvadalikatripuJjIkaraNastathaiva kSAyopazamikasamyaktvaM labhate, talAbhAca samyagrajJAnAdilAbhaH / atha kSAyikaM, samyaktvaM maNyate. tathAhi mithyAtvamizrakSAyopazamikasamyaktvamahAkaTakavipAkAnantAnabandhiprathamakaSAyacatuSTaya* kSayAtkSAyikaM samyaktvaM prApnoti, tadavAptau tu tasmiMstRtIye caturthe vA bhave sidhati, yaduktaM paJcasaGgrahe-"taiya cautthe / nammi u, bhavami sijjhanti daMsaNe khINe / devanirayAsalAu, caramadehesu te Dhuti // 1 // " aupazamikaM samyaktvaM kSAyopazamikaM samyaktvaM ca paulike, zodhitamithyAtvapulamayatvAt , kSAyikaM samyaktvaM tvapaulika, ata eva muktikSetra tatsambhava iti jJAtavyamiti gAthArthaH // 2 // tatsamyaktvaM kIDagguNe jIve sambhavatItyAhaavaujhiyamicchatto, jiNaceiyasAhapUaNujjutto / AyAramabheaM, jo pAlai tassa sammattaM // 3 // vyAkhyA-'ayaujhiyatti' ava sAmastyenojjhitaM parityaktaM mithyAdarzanAbhinivezo yena saH, midhyAtvaM vAbhimahikA - - - *
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAbhigrahikAbhinivezika sAMzayikA'nAbhogikabhedeH paJcadhA, yaduktam -- " AbhiggahiyaM aNabhiggahiyaM taha abhinivesiyaM ceva / saMsaiyamANAbhogaM, micchattaM paJcahA hoha // 1 // abhiggahiyaM kila dIkkhiyANa aNabhiggahiyaM ca iyarANa / guDAmAhilamAINa, taM abhinivesiyaM jANa // 2 // saMsaiyaM micchattaM jA saMkA jiNavarassa tattesu / vigalindiyANa jaM puNa, tamaNAbhogaM tu niddiddhaM // 3 // " ato'nena vyAmUDhamanA jIvo rAgadveSamohopadrutAnapi kudevAn devatvenAbhyupagacchati, bahuvidhaparihArambhasaMrambhAsno dhimadhyamamAnapi kugurUn sugurutvenAGgIkaroti, hiMsAtmakadurgadurga tipAtahetukaku zAstrapraNItaM kudharmyamapi saddharmmatvenAvagacchati, yataH - "rAgI devo dosI devo mAnI sunnapi devo, majje dhammo se dhammo jIvahiMsAi dhammo / rattA mattA kantAsattA je gurU tevi pujjA, hA hA kaTuM muTTho loo aTTama kuNanto || 1 || " tadIdRzasyAnantasaMsArAdhvapAdheyasya parihAra eva zreyAn ato yuktamevA'vojjhitamithyAtva iti vizepaNam, 'jiNacehayatti', jayantyantarajAgharIniti jinAstIrthakutaH, te caturddhA, nAmasthApanAdravyabhAvabhedAt, yaduktamAgame - "nAmajiNA jiNanAmA, ThavaNajiNA puNa jirNidapaDimAo / davyajiNA jiNajIvA, bhAvajiNA samabasaraNatthA // 1 // " caityAni cittasamAdhijanakAni jinabhavanAni tAni bhaktimaGgala nizrAkRtA'ni zrAkRtazAzvatabhedAtpaJcavidhAni yadAgamaH - ' - "bhatti - maGgalaceiyanissakaDaanissaceie vAvi | sAsayaceya paJcagamuvaiTuM jiNavarindehiM // 1 // gihajiNapaDimAeN bhatti - ceiyaM 1 uttara ghaDiyaMmi 2 / jiNabimbe maGgalacezyaM samayajhuNo binti // 2 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - nissakaDaM jaM gacchassa santiyaM 3 tadiyaraM anissakaDaM 4 / siddhAyayaNaJca 5 ima, ceyapaNagaM viNihiTuM / / 3 // " samyagdarzanajJAnacArigaiH paramaM para rAdhayantIti sAdharaH, usaJca,-"dazavidhayatidharmaratAH, samavagaNitazatrumitratRNamaNayaH / jIvAditattvavijJAstIrthakaraiH sAdhavaH proktAH // 1 // " eteSAM jinacaityasAdhUnAM dravyabhAvAbhyAM yatpUjanaM / yathArhamabhyahaNaM tatra udyuktaH sAvadhAnaH, yata etadarcakasya bhavikasya bhavetsaphalaM janma, tathAcoktam-"jinacalaNa-12 caNanicalacittaha, aNudiNu dANu supattihiM ditaha / dhannaha gihavAsevi vasantaha, sahalaM jammu hoi sukayatthaha // 1 // " | evaMvidho yo jIvaH "AyAratti" AcaraNamAcAraH zubhakriyAnyApArastaM, 'aTThabheyanti aSTau aSTasaGkhyA niHzaGkitani-1 kAtitanirvicikitsA'mUDhadRSTayupabRMhaNAsthirIkaraNavAtsalyaprabhAvanArUpA bhedAH prakArA yasya taM, pAlayati samyagArAdhayati, tasya samyaktvaM sadevagurudharmaparijJAnarUpaM bhavatIti gAthArthaH // 3 // yadyapi atra prakaraNe prakaraNakRtA na dRSTAntAH sUcitAH, tathApyasmAbhirarthadRDhanArtha bhavyajanAnugrahArthaM ca yathAyoga nidarzanAni darzayiSyante, tatrAdau samyaktvazuddhiviSaye ArAmanandanakathA kathyate-tathAhi___ ihaiva jambUdvIpAkhye, dvIpe'rdhazazisannibham / asti zrIbharatakSetraM bhAlavadbhUmRgIdRzaH // 1 // tatra lakSmyA | iba krIDAgAraM lakSmIpuraM puram / yatrAntarbahiru:Su, punnAgAH santi satphalAH // 2 // tatrAsItrAsitArAtivikramo vikramo nRpaH / yatpratApajito'dyApi, savitA sevate namaH // 3 // tasya prasAdaprAsAdanirvivAda
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ to -- - nivAsinaH / catvAraH sodarA AsannupAyA iva naigamAH // 4 // Adyo vimalavuddhyAhvo, dvitIyo buddhisAgaraH / tAtIyIkaH suvuddhistu, turyo vizAlahiruH // 5 / simAlabuddhinAmanu, svaprANebhyo'pyatipriyA / kakratarjitapadmazrIH, padmazrIrajani priyA // 6 // sA'nyeyujyeSThapatnInAM, sutAnAM prativatsaram / vIkSya janmavivAhAdi-18 mahAnevamacintayat // 7 // etAkhahamadhanyAsmi, yasyA naiko'pi nandanaH / yena me bhandabhAgyAyAH, pUryante hi manorathAH // 8 // atastanUbhavAbhASayamAnamanAH sdaa| gRhopavanikAM gatvA, padmazrIrarudattarAm // 9 // sudatIM rudatImetya, kadAcitkApi vAnarI / tahuHkhadukhitevAkhyakimartha sakhi ! rodiSi? // 10 // padmazrIrapi tAM mAha, sakhIndupra-3 |timAmiva / bandhyAbhidhaH kalaGko mAM, sakalAmapi vAdhate // 11 // tataH sAtakAruNyA, mahAraNyAt mhaussdhiim| |AnIya vAnarI tasyai, vitIyavamavocata // 12 // sakhyamupyAM mhopdhyaamaarttvnaanvaasre| nIreNa piSTvA pItAyAM, |bhAvI te garbhasambhavaH // 13 // padmazrIH mAha putro me, yadi bhAvI tvadauSadhAt / tadA tubhyaM pradAsyAmi, hAraM navasaraM / sakhi ! // 14 // kathaM naragirA vakSItyuktA padmazriyA'tha saa| vAnarI smAi vAnaryA, vidyayaivAnavadyayA // 15 // athaitya | sama padmazrIH, sAnandA sAnavAsare / auSadhImapibaddhArAsudhAmiva sudhAzanI // 16 // tatprabhAvabhavadarbhA, sampUrNaSu / dineSu saa| suSuye vAnaraM duHkhAdaho ? ? vidhivijRmbhitam // 17 // sA sUtikArikA vaktrAcchrutvA zAkhAmRgaM / sutm| duHkhena mUrchitA bhUmyAM, papAta cchinnavalivat // 18 // zItopacArAtsAtasaMjJAhodaivavAdinI / sA'sAja w
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakArI kara yadhArAme, malabattaM plavaGgamam // 19 // tataH sA vAnarI jAtamAtramAdAya taM kapim / smAha me gUDhagarbhAyAH, samabhUtprasavo'dhunA // 20 // stanyaM na sAmprataM tAga, kSIyate taddi(dvi)nA tvayam / ityuktvA ca vayasyAbhiH, zizuM vanyamapAyayat // 21 // yugalam // tatraiva bhavanArAme, punarAgatya sA kapI / rudatI karuNaM dRSTvA, padmazriyamabhASata // 22 // mA rudaH sakhi ? mahAttI, zRNu svArtha mayaiva hi / yadhyayApretanaH sUnurudapAdyata sa tvayi // 23 // sAmprataM mUlikAmanyAM, naranandanadAyinIm / AdatkhAtra na karttavyaH, saMzayo'rhagirIva hi // 24 // punastadvAci vizvastA, prazastA hi vnnikriyaa| pUrvavan mUlikApAnAdasUta sutamuttamam // 25 // vizAlabuddhirAnandAdatucchotsavapUrvakam / ArAmanandana iti, bAlakasyAbhidhAM vyadhAt // 26 // krameNa pAlyamAnaH sa, dhAtrIbhivRddhimAsadat / sicyamAno'mbhasArAmamAlikAbhirivAhipaH // 27 // upAdhyAyAdadhItAnAM, kalAnAM sparddhayA kila / sa yauvanazriyA'zrAyi, rAjahaMsyeva mAnasam // 28 // pitRbhyAM kAritAtucchamahotsayapurassaram / kanyAM padmAvatI paryaNayatsa dharaNendravat // 29 // ArAmasUstayA sAI, bhuan bhogaanbhngguraan| samayaM vyaticakrAma, yathA zacyA zacIvaraH // 30 // sukhaaminev| madhunA, nanditAM sakalAM prjaam| atha vyathayituM prApto, bhISmo grISmaH kumatrivat // 31 // tasminnavasare sUre, lalATatapatAGgate / narmadAjalakelyartha, panasUH sapriyo yayau // 32 // tayoH kurvANayorvArikrIDAM padmAvatI tataH / taratsarijale'pazyaddhasavatpuSpakabhukam // 33 // Uce ca nAtha ! pazyedaM, vAsayannarmadAjalam / kathaM sroto'ntare yAti? prasUna sa
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ *HORRERS2-OMOM mayakaJcakam / / 34 // tadidaM mama jIveza ! samAnIya samArpaya / etasya paridhAnAyotkaNThitaM vartate manaH // 35 // hai priye'gAdhe jale gacchadetadAdIyate katham ? / ityuktA tena sA mAha, tarhi stAnme gatima'tiH // 36 // bAlAnAma balAnAM ca, durnivAryaH kadAgrahaH / iti dhyAtyA jivRkSustat, taraNImAruroha saH // 37 // yathA yathA yayAvasya, pRSThe / zreSTitanudaH / tathA tathA puraH puSpa-kAko'pi sma gacchati // 38 // sparddhayeva tayorevaM, gacchatorabhavannizA / tadA sa 6 kakSuko'pyasthAjAtazrama iva kSaNam / / 39 // yAvadArAmasUstasyA-''dAne prAsArayat karam / tAvattatkajhukazirAH, kAci strI niragAjalAt // 40 // aho?? kathamasI yopidakasmAt prakaTA'bhavat / iti dhyAyan kSaNaM tasthau, vismito, bananandanaH // 41 // pazyAmi kautukaM tAvadeSA yoSA va yAtyataH / vimucya nAvikaM nAvaM, tatpRSThe'tha cacAla saH // 42 // sA'pi zrIkAlikAdevyA, gRhe nadyAstaTasthite / vegAjagAma tAM cAnvagacchadArAmanandanaH // 43 // sA'pi taM kakSukaM devIM, paridhAyya mamA'dhunA / kalyANakAriNI bhUyA, ityuktvA ca namo'karot // 44 // tataH sthAnAdvinirgatya, , banitA sA kvacidyayau / devyA nirmAlyamityetat , so'pi kakSukamAdade // 45 // tallAbhamudito yAvadAgamattaTinItaTam / tAvattatra dadarzAsau, na nAvaM naiva nAvikam // 46 / / itastato bhramannuH zabdayannAvikaM hi saH / tatpravRttimajAnazca, cetasyeyamacintayat // 47 // aho !! sa duSTo mAM muktvA, kA'pi durjnvdgtH| ahaM tu pUrNakAmo'pi, kagacchAmyadhunA nizi? // 48 // tato bhayadbhutaH kApi, puravAsaprapAgRhe / so'khApsIttatra ca stenAH, paryaTantaH samI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaH // 49 // tepcekaH mAha bhoH ! pussp-saurbhyaadnumiiyte| ko'pi bhogI pumAn kAntAyutaH suso'tra vartate // 50 // tatsajIbhUya ya(bondena, gahIta gRhamedhinam / yathAdyA'bhISTalAbhenAsmAkaM syAtsaphalA nizA // 51 // ityAlocya / pravizyAntastaskarAstamazodhayan / dhanAprAtyA ca talAvA, kabhukaM dAga viniryayuH // 52 // jAte dinodaye suptotthita udyAnanandanaH / tajjIvitamitrApazyanmahAmohamupeyivAn // 53 // gatamUrcchantato muJcaniHzvAsAn puSpakaJcakam / prapAdikeSu sthAneSu, zodhayannapi nApa saH // 54 // taM vinA'haM kathaM panyA, darzayAmi khamAnanam ? / sa tu vijJAyate / gandhAkalpadrusumanomayaH / / 55 // ataH so'bdazatenApi, nApnotimlAnatAM tataH / zodhayAmi puranAmA-rAmAdIstasya / / labdhaye // 56 // ityAlocya sa ArAmanandano nandanopamaiH / vanairmaNDitamAvikSadramAnilayapattanam // 57 / / pazyastasya zriyaM svarga-sadRzIM zreSThinandanaH / abhraMlihe'rhatsadane, jinendrAn vandituM yayau // 58 // tatra nAnAstapairdevAn , vandamAno banAtmajaH / sAgaraSTinA pUrvAyAtena dadRze mudA // 59 // sa devavandanAprAnte, sAgareNetyabhASyata / sAmika ! namastubhyaM, samehi sadane mm||60|| tatastena gRhe nItvA, rAmasUH snAnapUrvakam / bhojito bhASitazcaivaM, sutavadbhukSvamacchriyaH // 61 // pituhamiyAmuSminuSite sAgarIkasi / zItIka mahIM grISmaprataptAM prAvRDAyayo // 62 / / yasyAM sakandalA bhUmi zaM sakaluSA nadI / zyAmA jaladamAlA ca, samajAyanta na prajAH // 63 // tadA paTTagajaH zrImallakSmIdharadharApateH / sarovare payaH pItyA, vyAvRttaH kardame'patat // 64 // AdhoraNairmahAmAraH, paurairnara
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ vareNa ca / sindhuro noddhataH pavAdupAyairvihitairapi // 65 // paGkAniSkAzayatyenaM, gajaM yastasya vAJchittam / dadAmIti / nRpo dro, paTahaM paTvIvadat // 66 // sacchrutvA vanajo'strAkSIpaTa padudhIsataH / upabhUpamayaM ninye, dharAdhipati-11 | pUruSaiH // 67 // nRpaM praNamya sa smAha, rAjan ! paTTagajodUtau / sahAyinaM madAdeza-karaM matriNamAdiza // 68 // tataH pazriyaH sUnunarendrAdiSTamantriNA / saMtrA tatra yayau yatra, nimano'sti mahAgajaH // 69 // AkaNThabhannaM sItkArAnmucantamavalAGgakam / jAmulIstambhitaM nAgamiva nAgaM dadarza saH // 70 // matriNA tasya nAgasya, zatahasamitAM bhuvam / pakkeSTakAbhirabhito, bandhayAmAsivAnasau // 71 // dhiSaNAgocaraM kArya, kathaM kartati ? sAdaram / vidurairvIkSyamANosA-yAdizanmatripuGgavam // 72 // yadamuSya gajendrasya, balasampattihetave / zalakyAghazanaM dehi, tenApi vidadhe tathA // 73 // tadgajAdhyAsitaM sthAnaM, saraso yanasUstataH / sAriNIvAriNA pUrva, tUrNa kArayati sma saH / / 74 // sudhInirmApitodArasphArazRGgArasArayA / kariNyA kariNaM khIya-kareNAsparzayacchanaiH / / 75 // zallakyA azanodbhUta-15 |balo madakalo'tha saH / jalAplAvitajaMbAlabandhamukto'bhavadgatam // 76 // vazAgasparzasAtasmarollAsamahodyamaH / tAM riraM sUrasau hatI, samuttasthau zanaiH zanaiH // 77 // are nipAdino! nIrAnmandaM kRSata hastinIm / tairapyevaM kRte dantI, tAM smarodrekato'nvagAt // 78 // AkRSTividyayevetyA-kRSyamANaM matAjam / vanajo janayaMzcitraM, ninAya gaja 1 samaM.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlikAm // 79 // dhiSaNA dhiSaNasyApi, jayinyaspeti pUrjanaH / lakSmIdharadharAdhIzapuro vanajamastavIt // 80 // tadbuddhirajito rAjA, samAkArya svasannidhau / tasmai prasAdaM paJcAGga, datvA nAca baraM vRNu // 81 // sAgarazreSThinaM tatrAnAyya, kAnanasUrapi / nRpaM vyajijJapaddeva, dIyatAmasya madvaraH // 82 / / lakSmIdharadharezo'pi, vanasUvacasA mudA / sAgarazreSThinaH / zreSThipadaM taducitaM dadau // 83 // rAjJo'nena padaM mAM, dApitaM tadamuSya hi / ahamapyAtmanaH kanyA, datvA'sma / | sAGkilAnRNaH // 84 // iti dhyAtvA tathA'bhyarthya, kanyAM yacchan sa sAgaraH / jagade banaputreNa, tAtAne me'sti / vallabhA // 85 // pratipannaH pitA tvaM me'taste kanyA mama vasA / padaM datte basanmArge, suvicAraH kathaM ? pumAn // 86 // anyadA yArddhiyAtrAyai, potAn praguNitAnasau / vilokya sAgaraM mAha, tAta ? vittaM prayaccha me // 87 // tallAbho'pi tvayA prAyaH, kevalaM kautukaM mama / tataH sa sAgarasasmai, lakSamekamadAddhanam // 88 // bhUrizo vrIhayazcASTau, mahiSyo mugdhadugdhadAH / padArthAH zarkarAcandra-pUganAgalatAdayaH // 89 // muzalodUkhale yatrASTakaM brIhezca piSTaye / randhanAya ! tathA sthAlyo, vastubhogopayogi ca // 90 // zastrANi varavastrANi, bhRtyAbhRtyASTakaM pRthak / aGgazuzrUpikAcA, vRddhA khekA purandhikA // 91 // saptazvetapaTopetaH, poto bhATakakarmaNA / etAni tenopAttAni, lakSakadraviNavyayAt / // 92 // caturbhiH kalApakam / mahebhyairaparairyAnapAtrANi vividhairapi / RyANakairapUryanta, paratIropayogibhiH // 93 // mArAmamUstu sarveSAM, hasatAM puravAsinAm / samakSaM sthApayAmAsa, bIyAdi nijavAhane // 94 // tataH sAgaramApucchya,
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhe'hani vanAgabhUH / potamArohadanye'pi, khaM khaM vAhanamAzrayan // 95 // zubhe muhUrce vAte ca, vartamAne niyAmakaiH / kRtakolAhalaiH potAH, samapUryanta vegataH // 96 // yAntsandhau yAnapAtrANi, dhanurnirmuktakANDavat / kApyanUpe / mahAdvIpe, sthApitAni niyAmakaiH // 97 // tato'vatIrya dvIpasthapebhyo miSTamambu te / khajIvitamiyAdAya, bhANDeSu nidadhustarAm // 98 // ahaMpUrvikayA lokAH, potAnApUrayan rayAt / navaraM vanajanmA tu, sthitastatra khagehavat / / 99 // kiM na saMvAhayasyAtmapotaM zubhamate'dhunA / iti potavaNikputraiH, prokto'sau tAnabhASata // 10 // mAndyAdahaM zarIrasya, sthAtA yUyaM tu gacchata / tairUce pAlayiSyAmo, bhavantaM sahagAminam // 101 // bhramirmama vapuSyeti, pote'nArUDhapUrviNaH / mAre kAlarova, tanAle gantumatpta // 102 // itaH puraH padamapi, gantuM nezaH prayAta tat / valamAnAstu gaccheyumau sahAdAya sahayAH // 103 // saprema samudIryeti, visRSTAstena te tataH / prasthAya khakhayAtavyadvIpeSu | kSemato'gaman // 104 // adhArAmasutastatra, mahAlAbhaM sa AtmanaH / jAnAno vAhanAdvastu, khabhRkhairudatArayat // 105 // sarvato dvIpamAlokya, khasmai gehAnakArayat / bhRtyAnAM nAtidUre ca, sudhIrdikSu thidikSu saH // 106 // dAsAn sa. prerayAmAsa, brIhipeSaNahetave / dAsIca tandulAn kartu, sairibhIdohanAya ca // 107 // randhanAdikriyAtastavIpaM grAmo-18 pamAmagAt / teSAM ca pAyasAzitvAnnityaM zakunapUrNimA // 108 // so'nyadAdhitaTe sAyaM, bhrAntvA kiJcidvicintya ca / dAsebhyo vArddhi (sairudadhi)velAyAM, koSNAM rakSAmacikSipat // 109 // tadbhasmagandhamAmAtuM, yAdAMskhAyAnti yAnti,
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca / kaNDU sphoTayituM tatra, nirbhayaM viluThanti ca // 110 // vAsitaM ghanasArAcairdadhikarakarambhakam / tAmrapAtre nidhAvaiSa, tatra cAsthApayatvayam // 111 // tato jalacarA ghANamUrddhayitvAsya saurabham / AtrAtuM samupAyAnti, kamalaM bhramarA iva // 112 // bhUyo bhUyaH samAyAto, vizvastAMstallihazca tAn / dinaiH katipayaireSa, nirbhIkAnakarottarAm // 113 // krameNa sa kha gandhaM, sAyan sthAlipa kre| mitraca sopavayAta, kala tAn sutAniva // 114 // atha yAdaH pumAnekastarakhI sa ca lolupaH / anyebhyaH pUrvamevaitya, smAlyAM khakaramakSipat // 115 // asminnavasare pANirvanajena / prasAritaH / tadbhAvajJena tenApi, jhampApAtaH kRto'rNave // 116 // anyAnyAyAnti yAdAMsi, nAstyadyAzanamityasau / nivA(vicA)rya dAmbhiko ralakarasvatpArzvamIyidhAn // 117 // vanasUnoH kare ratnaM, taityAsthAlikAsthitam / bhuktvA''-2 kaNThaM karambha ca, sonAkSIdudaraM mudA // 118 // tadanaye mahAratnaM,nirIkSya bananandanaH / AgAnmudamupAye hi,siddhe kaH 19 // tadyAvazceSTitaM pAnye'pi nakrA mahodadheH / ravAnyAnIya datvA ca. tasmAyAdaH karambhakam // 120 // upAyenA'munA tenAnAyya ratnAni bhUrizaH / ArdracchagaNakeSvantaH, kSiptAnyekaikazaH kramAt / / 121 // sa ralAna thak pRthak / rAzidvayaM khayaM kRtvA, rakSati sma sadaiva sH|| 122 // athAsI banaje puSpakacakAdAnahetave / uttIrNe nAviko nAvaM, baddhAkhApsInadItaTe // 123 // narmadAzrotasA chinnabandhanA preritA-x dhikam / sA nauH sa nAviko'mbhoghAyapatavidhiyogataH // 124 // sindharmihanyamAnAM tAmanUpadvIpamAgatAm / prasU
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ miva nirIkSyaipa, banajaH sammukhaM yayau // 125 // AlizA bandhuvarasnehAduttIrNa nAvikaM tataH / AnIya vanasUrgahe, zAlyodanamamojayat // 126 // nAvikena svavRttAnte, kathite vanasUrapi / ralAsivaje saM vRttaM, tatpuraH pratyapAdayat // 127 // athopArjitavittAste, nivRttAH potanaimamAH / smRtasandhAstadaiva drAganUpadvIpamaiyaruH // 128 // tatra te nIramAdAya, calantaH khapuraM prati / Ahvayana vanajaM so'pi, tadaiva praguNo'bhavat // 129 // nAvi pote ca so'ratnAn , * saratvAMzchagaNAn kramAt / bhRtyebhyaH sthApayaneyaM, tairuktaH kimidaM hi bho ? // 130 // sAgaratheSThino vittamupAyA | bhAvato'dhikam / avijJena mayA bhadra, bhAgneyeneva bhakSitam // 131 / tyastArachagaNakA? sapropayujyante ka nirjne| | ataH sahaiva nIyante, banasUrityuvAca tAn // 132 // yugmam / te'pi smAhuH tyajatAMstvaM, gRhItvA'smatkrayANakam / | khapote sthApaya kSipraM, dAsyAmastava bhATakam // 133 / / evamajJAtatattvaistaiIsito'pi vapotakam / ArUDho vaNijaiH || sAddhe, so'cAlItvapuraM prati // 134 // prajatAM yAnapAtrANAmarddhamArge mahodadheH / durdaivavazato vAto vAti sma prAtikalikaH // 135 // teneritAni tAni lAgU, bhrazyatsitapaTAni hA / nipeturmaNDalAvate, kaivarttardhAritAnyapi // 136 // tatra bhramatsu poteSu, teSu sAMyAtrikAzinAm / indhanaM hi vyayIbhUtaM, bahukAlavyatikramAt // 137 / / atra sAMyAtri- kaistasmAcchagaNerthiteSu saH / smAha naitAni vikrINe, rikto'poto hi majjati // 138 // apakvAnnAdanAdete, saJjA tajaTharAtayaH / punastamavadan khena, yacchaitAni na so'pyadAt / / 139 // tanmadhyAnmukharastvekaH, smAhoddhAreNa dehi naH / 19-98454404
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ - caturguNAn pradAtAro, bhavate svapuraM gatAH // 140 // sa proce yAdRzAnyatra, gRhNIdhvaM cchagaNAni bhoH ! / tAdRzyeva pradeyAnItyarthe me datta patrakam // 141 // muJcatAnyaca kizcinme, paNyaM grahaNake yataH / lajjA na kAryA vijJena, vyavahAra prakurvatA // 142 // tatheti pratipanne'sya, vAkye tairvnnndnH| pratibhUsahitaM patraM, tebhyo vegAdalIlikhat // 143 // Akhyaca pote tayA~ ca, santi gaNakA hi me / yathAsvaramapAdatta, saGkhyAlekhanapUrvakam // 144 // AlasthAdhAnapAtrAtte, cchagaNA~lAtumakSamAH / tarIto jagRhuH sarvAnajJAnAM hi kuto matiH 1 // 145 // bAlayitvA'tha tadrakSA, kSipanto'mbhasi vAridheH / khAtmAnaM naiya jAnanti, vaJcitaM hi jaDAzayAH // 146 // abhaviSyanna cedasya, pArthe cchagaNarAzayaH / prANiyAmaH kathaM cAtretyamunte samavarNayan // 147 // devenaivAnukUlenAnilena preritAstataH / vaNijaH pUra-IS yAmAsurAzu potAn puraM prati // 148 // krameNa yAntaste niSThAprApitacchagaNotkarAH / vapuropAntapAthodhesvIraM prApuH | praharSitAH // 149 // keciduttIrya potebhyaH, khecchayebhyAnavarddhayan / te (tata) sammukhamAjagmuH, kArayitvA mahotsavam / // 150 // krayANakAnAM kUTAni, cakruste toyadhestaTe, / banasUzchagaNAnAJca, hasthamAno dhanajanaiH // 151 // sAgara ! tvadvaNikputra, AgAcchagaNapaNyabhRt / vaya'se bho iti zrutyA, nRbhyo na sa tamabhyagAt // 152 // athebhyAH sAravastUni, haalkssmiidhrdhraabhuje| harSAnupAyanIcakruH, zulkakhalpatvahetave // 153 // bhRtyamUrddhani corI, datvA cchagaNapUritAm / dikSurvanajo'pIzaM, gopurAdhipamaikSata // 154 // tenoktaM kimidaM ? so'pi, bhasmAstrAmayatattviti / procyaikaM chagaNaM
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasmai, datvA bhaNDapikAmagAt // 155 // tatra paJcakulAyaiSa, datvA cchagaNapaJcakam / hasadbhirveSTitaH pausthiotto gAnRpAntikam // 156 // dRSTvA''yAntaM purAyAtA, ibhyA vyajJapayanRpam / aho vANijyacAturya, pazyArAmabhuvo ke vibho! // 157 // caGgerI mocayitvAne, dharAdhIzaM nanAma saH / tadApitAsane siMha, ivopavizati sma ca // 158 // mauktikAdIni vastUni, DhaukitAni dhanezvaraiH / pazyan mahIpatidRSTiM, chagaNasthAnake nyadhAt // 159 // AzcaryAmarSa|vAn bhUpo, babhASa bho mmaagrtH| yaNijA kena duSprApamupAyanamidaM dhRtam ? // 160 // kRtAJjali pratIhAraH, proce vana|bhuvA'munA / taca dRSTvA'smaradrAjA, tanmatiM dantirakSikAm // 161 // nirarthakaM na ceSTeta, matimAnIrazo janaH / iti - dhyAtvA nRpaH pANAvekaM chagaNamAdade // 162 // tadArAmasute iSTe'nyeSu smitamukheSu ca / khaNDitAcchagaNAdAvirbhUtaM ratnaM nRpo'gRhIt // 163 // anyAnyapi dvidhAkRtya, nRranaM ratnasaJcayam / AdadAno mudaM bheje, khedaM ca hasakRjanaH // 164 // ralodyote'pi sarvatra, bhUtale prasRte sati / sAMyAtrikajanazcitramajAyata tamomayaH // 165 // pramodavAnayo nAtho'pRcchattaM khAgataM tava ?|so'pi smAha mahArAja! tadasti tvatprasattitaH // 166 // rAjA papraccha ki sarvamapi paNyaM tavedazam ? / AmetyuktvA sa ArakSAdibhyachagaNamAnayat / / 167 // vaNijAM hRdayAnIva, vibhedya cchagaNAni saH / nAni darzayitvA ca, nRpamevamavocata // 168 // kRtvA prasAdaM bhUpAlavelAkulamahItalam / sanAthIkriyatAmasmanmanaH santuTipuSTaye // 169 // taduktiraJjito rAjA, sAMyAtrikajanaiH saha / paTTavAjinamAruhya, belAkUlaM rayAdayAt // 17 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanasUnomayAdanye, parimlAnAnanA janAH / yathAvadarzayAmAsuH, saM khaM bhANDaM bhuvo vibhoH // 171 // pazyan bhANDAni sarveSAM. cakSapA kSaNavIkSiNA / vemAdAgAdayaM rAjA. mantrAle cchagaNoSayaH // 172 // vanAgarajena bhUjAnizchagaNAn vidAI gAn / hAmAla lAna, rASiM rohaNasannibham // 173 // athArAmabhuvoddhArapatraM rAjJe pradarzitam / / nRpo'pyuvAca te vittametebhyo dApayAmi kim ? // 174 // vizAlabuddhijo'pyUce, devate yadi me dhanam / labhyaM dAssanti / no tarhi, purA vijJapayAmyaham // 175 // sarveSAM vaNijAM dAnamuktiM banamuvo'pi ca / prAsAdadAnamAdhAyAgAdrAjA rAjamandiram // 176 // tato vanasuto'nAMsi, bhUtvA ratairanekazaH / yAcakebhyo dadaddAnamAgAtsAgaramandiram // 177 // sAgaro'pi prapAmandAnandAbhyAM yugpddhRtH| abhyAmacchannamazcake, naketarahadA'mudA // 178 // zreSThinA kuzalaprazne, kRte / sa racitAJjaliH / proce tAta! mavatpuNyakrItAH khIkrIyatAM zriyaH // 179 // sAgaro'pi hi tavAkya, guruvAkyamivAnagham / mene ko hi ramA rAmAmivAyAntI nivArayet ? // 180 // athAparairvaNikputrairyutte khe vyavahAriNAm / vajrapAta iva prokte, te cintAsAgare'patan // 181 // tataH sambhUya sambhUya, sarve'pi vyavahAriNaH / vimRzya kimapi / khAnte, sAgarAgAramaiyaruH // 182 // tAnibhyAnabhiyAti sma, zreSThI vanasutAnvitaH |aasnessu nivezyAthArapracchacAgamakAraNam // 183 // te'pyAsanAtsamutyAya, saMyojya karapallavAn / bhRtyA iva purobhUya, vanasUnorupAvizan // 184 // atidInagirastvevaM, procustadvAritA api / tadrahassamajAnAnAzchamaNAn jagRhurjanAH // 185 // rakSA ca vAridhau /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSisA, ranapA pi1 na zrutA / tavaikaratnamUlyaM na, prApnumo vayamapyaho // 186 / / dRSTvAkSarANi patrasya, vicchAyavadanA / kyam / ananujJApya tattvA no nayAmaH paNyamAlaye // 187 // trizudhyApi hi ratnAnAM, zuddhizcet jJAyate tataH / yattvaM vakSi tamevAtra, zapathaM kurmahe'nagha! // 188 // kharUpaM lagaNAnAM ma, jAnanirdambhamAnasaH / kakArthI hi talipsAmuktaH smitvetyuvAca tAn // 189 // haho durgatavadhUyaM, dInaM kimiti jalpata? / yato'bhISTA vasubhyopi, tanmA kuruta / madbhayam / / 190 // taddattaM patrakaM bhittvA, nirbhayAn pravidhAya saH / tAmbUlAdyaizca satkRtya, kRtyavidvisasarja tAn / // 191 // guNavyAvarNane tasya, ayadbhirbandinAM padam / tadAdezAdupAninye, bhANDaM taiH svasavezmani // 192 // kaThopArjitavittAnAM, dAnabhogairabhakuraiH / sAphalyaM kuru vatseti, vanajaM sAgaro jagau // 193 // banajo'pyabravIttAta! puSpaka kahetave / bhrAmyaMstannApnuvaM bodhibIjaM bhavyetaro yathA // 194 // adhyArohamahaM potaM, duHkhsyaapohhetve|| kintu ralAnyupAryo zAdisAntamarajayam // 195 // zubhrIkRtaM jagatsarya, yazastuhinarazminA / tathA'pi nAbhUsattAsidharme yavaM karobhyataH // 196 // iti sadvAsanollAsAcaityeSu zrImadarhatAm / aSTAhikAmahaM zaka iva cake |vanAtmajaH // 197 // vittavyayenAmAri so'thoSayatsakale pure / avAritaM mahAdAnapadahaM paTvavIvadat // 198 // kArAgArAdbharibhA(sA)rairamocayadayaM narAn / romAJcitazca satsAdhUnannAthaiH pratilAbhayan // 199 // dhanyo'haM saphalaM hai| janma, mameti prasudaM vadan / vanajo'pUjayatsaI, jaGgamaM kalpazAkhinam // 20 // caityoddhAraM jinAnAM tadvimvAnAM
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthApanAni ca / sotsavaM kArayan sa khajanmasAphalyamAtanot // 201 // anyadA yAminIyAmayAmale vananandanaH / zayanIye sukhaM suso, dadarza khanamIdRzam // 202 // lakSmIpure narmadAyAstIre candanadArubhiH / padmAvatI svabhRtyebhyazcitAM zItramacIkarat // 203 // tataH sA snAnamAsUtrya, prAsukainamadAjalaH / pUjayitvA jinendrAMzca, tasyAH pArzve samIyuSI // 204 // Uce ca vAritaM jainairyadyapyabhipravezanam / tathApyahaM viyogArttA, pravekSyAmyAzuzukSaNiM // 205 // yato mayA duSTabuddhyA, kadAprahagRhItayA / haThAtpriyatamaH preSi, puSkalukakAGkSayA // 206 // yadasau nAgato'dyApi, tajjAne'sya zubhaM na hi / yataH kSaNamapi svAmI, na jIvati sa mAM vinA // 207 // sAdhvImapi vinA patyA, lokA apavadanti hi / sabhartRkAM punarnArIM manyante'trAmarImiva // 208 // ato vizAmyahaM vahI, duHkhitA mRtyave - 'dhunA / ityudIrya skhavargebhyaH, sA cacAla citAM prati // 209 // iti sAkSAdiva prekSya, vanasrutthito'vadat priye ! mayi purasthe (sthe ) 'daH, kartuM yuktaM na sAhasam // 210 // tacchrutvA sahasA tasyottasthau parijano'pi hi / kimidaM 1 kimidaM 1 svAminiti bhrAntaH sma vakti ca // 211 // rere bhRtyA yAta yAtA''nayatAtrAzu - mAtrikAn / iti jalpapare zreSThinA (nyA) sasaMjJaH sa tAnavak // 212 // sAdhyaM kiM mAtriratra, gAtraM tu paTu me'sti bhoH / yaduccairvyalapaM taba, svapnAvezavijRmbhitam // 213 // evaM khava santoSya, so'dhyAyadadhunA mama / prasUnakaJcukAdAnatRSNApi vilayaM gatA // 214 // / 1 vahiM.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 52%BHERANASIA* yataH priyA viyogAnme, citArUDhA bhaviSyati / na syAdatarkitakhapnadarzanaM hi kacinmRSA // 215 // ato'haM dayitA-18 hatyApAtakI kvApi parvate / gRhItvA'nazanaM prANAnmuJceyaM durjanAniva // 216 / / iti saJcitya citte'sau, sAgaraM / mutkalApya ca / gato'driM tadadho bhUmibhAge yoginamaikSata // 217 // ArAmasUstadabhyarNa, yayau so'pi hi yogirAT / / sarvalakSaNapUrNo'yamiti tatsaMmukhaM yayau // 218 // muJcannazrUNi sAndrANi, snehAdiva jagAda ca / bhadra! tvamantra madbhAgyaiH,8 samAkRSTa ivAgamaH // 219 // siddhakSetre'tra matrasya, pUrvasevA mayA kRtA / sattvAdhikanarAprAptyA, nArandhottarasevikA // 220 // ataH puruSarana ! tvAM, yAce yAcakavatsalam / mama sAdhayato vidyA, sAhAyyAya yatakha bhoH! // 221 // iti tenArthito dadhyau, sa khAnte yogino 'sya hi / vidyAM sAdhayato bhUta-vetAlAdisamudbhavam // 222 // vinAdi rakSato'vazyaM, mama mRtyumanorathaH / anAyAsena bhavitA, paripUrNo na saMzayaH // 223 // yugmam / iti saJcitya, tadvAkye, panajena pratizrute / yogI harSapayorAzi-kRtastrAna ivAbhavat // 224 // Adideza ca bhUto vA, preto yA rAkSaso'thavA / mantravinakRdAgacchaMstvayA vAryo'tra sAtvike // 225 // tataH sa homaprAyogya-vastUnyAnAyya vegataH / / khadirAGgArasampUrNa, kuNDamuNDamakArayat // 226 // tatra maNDalamApUrya, taM kRtvottarasAdhakam / sAraM sAraM tathA| manamAhutIryogyadAnmudA // 227 // kSubdhAyA mantradevyAH prAra, bhUtavetAlarAkSasAH / aTTAhAsaM kurvantaH, prAdurAsan dizo dizaH // 228 // teSyekaH sahajottAlo, vetAlo bananandanam / upetyAkhyadare duSTa 11, dRSTo'si kanu yAsyasi **% A SA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ % %* // 229 // paraM kuru kare zastramabhISTaM vA smarAsmaram / mama krodhAnale bhasmI-bhAvaM prApsyasi nizcitam // 23 // iti tenokta ArAma-sutastaM pratyadhAvata / baitAlapAtamAsvalya, tadane praviveza ca // 231 // tenodaprairmuSTipAta-15 rAhatyAhattya marmaNi / pAtito bhuvi betAlaH, siddhaste'smIti taM jaMgI // 232 // tanmuktastamatho natvA, sa betAlo vyajijJapat / dAsate'smi guNakrIto, vada tatkiM karomyaham ? // 233 // vanajaH mAha vetAla, ! yadA tvAM saMsmarAmyaham / tadAgatya tvayA kArya, sAhAyyaM mama nizcitam // 234 // tatheti pratipadyAyaM, natvA'dRzyo'bhavatpunaH / / sametyAsa iva kSipraM, rahasyevamayodhata // 235 // pApino yogino vAcA, yadi bhrAntA hutAzanam / tadA khasiddhaye / ptiA, vAmanau dAmbhikaH sa hi // 236 // evamuktyA ca natvA ca, vetAlaH ssAlayaM yayau / sAhasI sAdhakopAnte, banasUrapi tasthivAn // 237 // athAgAyoginA''kRSTA, matrAdhiSThAtRdevatA / Uce cAtaHparaM kiM te, kurve ? yogin ! samAdiza // 238 // yogyapi smAha he ! deyi, sAdhyaH sauvarNapUruSaH / yaH kuNDAnau praveSTA'tra, sa bhAvI kAzcanaH pumAn / // 239 // ityuktvAjyacchaTAM kSiptvA, vahnau devI yayau tataH / zikhAM vanabhuyo mUrtIi, prabandha sa yogyapi // 24 // yugmam / carcayAmAsa tasyAhaM, raktacandanavaiH / kaNThe'psIttathA rakta-karavIrasya mAlikAm // 241 // bhadrAmiM haiM parito bhrAmyetyAkhyadhArAmanandanam / tvatprabhAvAdyayA vidyA, mama sidhyati sAtvika ! // 242 // tato vanasutaH / khAnte, vetAlaSacasaH smaran / parameSThinamaskAra, cAbhramatparito 'nalam // 243 // taM jighRkSuzchalAtpRSTha-vilamo * **** * *
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogyapi bhraman / kathaJcidagnikuNDAntaH, samutpATyAkSipat kudhIH // 244 // utsutya vahnito deha-lAghavAdvananandanaH / / dobhyoM yoginamAdAyAgnikuNDAntarapAtayat // 245 // tatra dagdhavapuryogI, jAtaH varNapumAMzca tam / vanabhUstvaspRho bhUmI, nikhAya purato'calat // 246 // yAmyAM dizyatha gacchan sa, yoginInAM prajalpitam / ityazrIpIddhalAstatra, vilambo vaH kimatyabhUt // 247 // tA api khAminIM natvA, procurbhItA iva kSaNam / atra no vikayAzrAva-cApalyamaparAdhyati // 248 // yoginIH svAminI smAha, kAzca tA vikathAH zrutAH / tAH procuH zrUyatAM kRtvA, prasAdaM paramezvari ? // 249 // mAnadaNDa iva kSoNyA, vaitAkhyo bharate giriH / tatrAsti dakSiNazreNyAM, | nagarI maGgalApatI // 250 // vidyunmAlyabhidhastatra, khecarendro'nyadA tu saH / aSTApadagiriM gacchan , samprApto hIpuraM puram // 251 // tatrArAme sakhIyuktAM, jalakrIDAM vitanvatIm / mahendranRpatebhIyA~, so'drAkSIdratisundarIm / // 252 // svairaceSTitametasyAH, kurve prAghUrNakaM dazoH / iti zAkhizikhAyAM sa. vidyAbhUnibhRtaM sthitaH // 253 / / sA'tha rAjapriyA proce. kSemakari! mama priyaH / kRto'pi kaJcaka pauSpyaM. darApaM prAptavAnnavA? // 254 // tataH kSemarI mAha, devi ! tvadbhAgyayogataH / kakSukaM tvastriyaH prApa, pajheza iva kaustubham // 255 // sA smAha tatkathaM prAsaM?, vadeti / mama kautukm| sakhyUce vidadhuzcaurAzcaurya tvatpuNyataH pure // 256 // te baddhA nagarArakSarAnItA upabhUmipam / nAgarA api tAn dRSTvA, nRpAyedaM vyajijJapan // 257 // etaireva hi rAjendra ! lukhyante pratyahaM gRhAH / ataH sambhAvyate--
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mISAM, geheSvasmaddhanAdikam // 258 // tadvezmabhyo'tha sarvakhamAnAyya nyAyavAnRpaH / yadyasya vastu tattasyAdAdrAha dharmo'yameva hi // 259 // tato lobhAtpurArakSazcaiauravezmAni zodhayan / avApa kaJcukaM devi ?, gandhaprINitanAsikam // 260 // sa tadAnIya bhUpAya, dadau tenA'pi vIkSya tat / AnanditahRdA tubhyaM, preSi premeva mUrttimat // 261 // antaHpurapurandhrINAM pazyantInAmapi priyaH / yanme preSIttadityeSA, strotkarSAnna mamau tanau // 262 // tAmAdikSaca he hao', tadAnIya mamArpaya / paridhAya yathAsthAne, bhartturarddhAsanaM zraye // 263 // kSemaGkarI tamAdAya, yAvadAyAti gehataH / tAvattaddhastato'hArSItkaJcukaM sa khagezvaraH || 264 // dRSTvA sa pramanA jajJe, yahattvaitannijapriyAm / ruSTAM santopayiSyAmi kariSye vazaMvadAsU // 265 // iti saJcintya vidyAdgatvA vezmani kaJcukam / yAvadditsurabhUtpatyai, tAvattasyAparA priyA // 266 // jJAtvA kaJcukamAnItaM dAsyA vyajJapayatpriyam / pravekSyAmi citA nUnaM, nainaM cenme'rpayiSyasi // 267 // priyAyAH prArthanAmenAM zrutvA vidyAdharAdhipaH / bhanapota 'havApasadvAparakSAvAridhau // 268 // parasparaM jighRkSa ; sapatya puSpakaJcukam / vAryamANe priyeNAnyairapi no tasthatustarAm // 269 // na bhojanaM na zayanaM, kurvANe tadbrahecchayA / vidyAdharaH priye vIkSya, cintAciMtto vyacintayat // 270 // dAsye kakamekasyai tadA'nyA'sUn vimokSyati / ayaJca matkRto'nartho, bhAvI duryazasA saha // 279 // tadahaM kApi muktvainaM, yAmIti kRtanizcayaH / 1 prahAntaH pra. 2 cintAcAntaH pra.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ khecarendro'STApadAdrau, yayau devAn vivandiSuH // 272 // vRttAntametat zRNyantyaH, sthitAstatra vayaM ciram / prasIdAto 'parAdhaM naH, kSamakha paramezvari ! // 273 // iti tadvAkyamAkarNya, vanasUnuracintayat / sa kabhuko'sti me'yApi, yetAye kintu durlabhaH / / 274 // yatkRta kaJcakAdAnaM, kriyate sA niyA mRtA / tatsAmprataM kRtaM kAntA-ghAtapAtakinA'munA // 275 // ato vyAvRtya nizyeva, yAmi yatra sa yogirAT / mayA'nau pAtitastatra, vizAmyahamapi / drutam // 276 // tatasatpArthamAgatya, smRtvA paJcanamaskRtim / Alocya pApasthAnAni, kSamayitvA'sumadgaNam , // 277 // puNyAnumodI yAvatsa, praveSTA vanajo'nalam / tAvattadagrato lekhaH, papAta savidhagumAt // 278 // yugmam / taM lekhaM samupAdAya, pANinonmudya ca kSaNAt / sAzcaryacetA ArAma-tanubhUrisarAcayat / / 279 // khastilakSmIpurAt zrImAn , zrIvikramanarezvaraH / kvApi sthAne yathAnAmni, "prItyAliGgaya vanAtmajam // 280 // samAdizati / te kAntA, tvadviyogADutAzane / pravizantI mayA'vAryavadhIkRtyASTavAsarIm" // 281 // ato laghu tvayaitavyaM, mayA ca / taba zuddhaye / sarvatra prahitAH santi, zukazAkhAmRgAdayaH // 282 // tatkare pratilekhastu, preSyo'smattuSTipuSTaye / / ityarthamadhigatyAsau, punarevamacintayat // 283 // aho!! paropakArAya, satAM dhIryanmama priyaa| vahnau vizantI | bhUpena, rakSitA jIvito'smi ca // 284 // svapno'pi sUnRtaH so'bhUyo dRSTaH zreSThimandire / tanmanye darzito'bhISTa-devyA : me suprasannayA // 285 // kathaM vyono'patallekha, iti vRkSaM dRzA spRzan / zAkhAmRgaM dadarzAsI, so'pi taM praNanAma
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca / / 286 // tamAliGgaya mudA tenAcinyacApi ca yatpriyA / mamApi ka kasyA'pi, pravRttidaivayogataH // 287 // yadyAnIyAdhunA panyai, kaJcakaM na dadAmyaham / tadA tasyA bhRzaM mRtyubhaviSyati mamApi ca // 288 // ato nRpAya | kauzalya-pizunaM patraka ladhu / likhitvA liniyAsaH, kroDAharikare'paye // 289 // yathA taddarzanAdrAjA, mRtyutastAM niSedhayet / tathA kRtvA sa taM preSItkajhukAyAcalatkhayam // 290 // vyantarAn vAnarIbhUya, krIDataH kAnane'nyadA / * dRSTvA teSAM tu kApeya-cApalaM sa visiSmiye // 291 // ekaH kAlamukhAbhikhyasteSu rAjapadaM zritaH / sAmantAmA-2 tyapAdAta-padasthairvAnarairvRtaH // 292 / / dvArapAlaM samAdikSadare !! sUtrakRtaH svayam / gatvA kAraya dArUNAM, kekinaH kIlikAGkitAn // 293 // yugmam / tathaiva kArayitvA 'sau, vyomagaM kIlikAvazAt / dAruSarhigaNaM dvAsthaH, kapIndrAya nyevadayat // 294 // atha prayANahakkAM sa, tADayitvA khavargayuk / teSvArUDhaH kAlamukho'cAlIjetumarIn / harIn // 295 // azvavArAniva vyoni, vAnarAn kekicAhanAn / ArAmanandanaH pAda-cAreNAnucacAra tAn // 296 / / kapayo'pi vanaM prApya, kIlikAkekino rayAt / uttIrya vAdayAmAsuH, kAhalAH kAtarArtidAH // 297 // ekAnte kekino muktvA, celuzcAriharIn prti| prativIrAzca tAn dRSTvA, cukSubhurSAyunA'dhivat // 298 / / ke'pi nezune / kepi, vivizurgirigahvaram / ke'pyarIn draSTumAyAtA, balitAzca bhayAturAH // 299 // khezaM nIlamukhaM cocurdevAdhaiva / blaanvitaaH| patAmo'rAtidhAtAya, nAnyathA vijayo hi naH // 30 // tato nIlamukhaH mAhAntaHpuraM vApi bhuudhre||4
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ muktvA kRtvA ca pUrakSAM, jetuM yAmo riporbalam // 309 // tathaivAsUtrya sarvAbhi - sArasAraH sa niryayau / tataH zitri|rayorjajJe, nAmagrAhaM mahAraNaH || 302 // yudhyamAnAH kapibhaTA, dantAdanti nakhAnakhi / kepi peturmahIpIThe, kuThAracchinnavRkSavat // 303 // kecitsvavIryapeTAbhizcapeTAbhiH krudhoddhurAH / AhatyAhatya pANi, nIradAni vitenire // 304 || kecanApi zilAgolevevento duSTamedhavat / anyo'nyasya zarIrANi cUrNayAMcakriretarAm // 305 // evaM samarasaMrambhaM tanvantaH kapayo mithaH / kAkanAzaM bhRzaM nezuH, sthairye hi syAt kva tAzAm 1 || 306 // athoTAnmaTAn khAn khAn, naSTAnAlokya tau ruSA / anyonyakAlanIlAsyau, cakraturdAruNaM raNam // 307 // nirjito nIlavakreNa, kAlavakraH kapIzvaraH / nanAza pratikUle hi, vidhau kasya bhavejjayaH 1 // 308 // itazvArAmajanmA'pi, jagmivAMstatra yatra taiH / kapibhiH sthApitA AsannabhogAH kASTakekinaH // 309 // teSvekaM kekinaM vegAdAruyA''rAmanandanaH / kIlikAmarmavit prApa, vaitADhye maGgalAvatIm // 310 // kuto'pi vidyunmAlyokasturyAyani gavAkSake / svarNatalpasthitaM puSpa - kakaM vagatya saH // 311 // AdAya ca tato rAja - kulAdhyakSamado'yadat / haMho vanabhuvA strIya, evAyaM nIyate'dhunA // 312 // yugmam / evamucaiH svaraM vAraM vAraM jalpan purAdvahiH / vinirgatya sa vAneyaH, pratasthe khapuraM prati // 313 // kacitpumAn gRhe'bhyetya, gRhItvA puSpakajhukam / mayUravAhanArUDho, hahA yAti vihAyasi // 314 // ityAkarNya taDinmAlipriye supriyakakSuke / sorastADaM nijAn bhRtyAnUcaturdhAyatAzu bhoH ! 1
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARALS // 315 // vidyunmAlini kAnte drAgaSTApadagiri gate / kacake yAdanirNItiriti tAbhyAM svayaM kRtA // 316 // * AvayoryA gRhItAmuM, jitvA kacakahAriNam / tayaiva kakSuko prAyaH, zapatho'treSTadaivikaH // 317 // tatazca paitRka vidyAdharasainyaizca saMyute / tamanvagAtAM te vidyAvikRtaiH svabalairapi // 318 // ArAmanandanaM dUrAdRSTvA'gre'jalpatAmime / are kva yAsi ? nau hatvA, caurayatpuSpakaJcakam // 319 // vanajo'pyanayoH sainyaM, pRSThAyAtaM nmo'nggnne| vilokya, & byAkulo jajJe, puSpakacakarakSaNe // 320 // dadhyau ca gantuM nAgre'laM, ydbhdairvessttito'bhitH| eko'hamaribhiryoddhA, dhartA / yA kabhukaM katham ? // 321 // vidyAryobelaiheli-maNDalAcchAdanAdalam / ekacchatre tamorAjye, jAte pazyAmi no / puraH // 322 // bhrAmaM bhrAmaM dizAM mohAdvidyAdharavalAntare / patitaH kiM kariSyAmi ?, jIviSyAmyadhunA katham / // 323 // iti yAvadayaM cintA-cAnto'bhUttAvadasya saH / vetAlaH smRtimAyAtaH,satAM hi samaye matiH // 324 // tato | mukhAdvinirgacchadanalajvAlayA tamaH / saMharannaTTahAsena, trAsitArAtisainikaH // 325 // vetAlaH prakaTIbhUya, vanasUnuM / | vinamya ca / uvAca kimahaM kurve ?, mahAzaya ! samAdiza // 326 // yugmam // sa smAha sainyaM khecarvitAla skhalayAkhilam / yAvadvitIrya bhAryAya, kajhukaM punaremyaham // 327 // brajAmi yadyahaM nAya !, nijadrale tadA mama / kRtA pratijJA'sampUrNA, bhavatyatra vilambataH // 328 / / tatastu me priyA prANAn , juhoti hutabhujyataH / tvayA vaidyAdharaM sainyama-R nvAgacchannivAryatAm // 329 // vetAlo'pyanavIdbhadra !, pure kApi mayApi hi / praveSTuM prasthitA vahI, dadRze kA'pi /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ % -% kAminI // 330 // tanmanya tava jIvezA, bhaviSyatitamAmasau / ato vraja rayAttatra ! pRSTharakSo'smyahaM nanu // 331 // vetAlabacasA tena, vAmAkSisphuraNena ca / jJAtaprANezvarImRtyustato vanasuto'calat // 332 // atha padmAvatI kAntA, kAntAgamanavAsarAn / prapUrya narmadAtIre, nRpamUce kRtAJjaliH // 333 // vAritApi khavagrmeNa, nAsthA yAntI citAM prati / kapinA zuddhimAnAyye yazciraM sthApitA tvayA // 334 // avadhau paripUrNe'pi, yannAgAn mama vallabhaH / / tadvezyamaGgalaM tasya, satyasandho yato'sti saH // 335 // ato mAmanujAnIhi, citAliGganakarmaNi / ityuktvA | sA mahIpAlaM, mutkalApyAgamagRham // 336 // tataH sobhayapakSaM sAnujJApyAbhyarcya devtaaH| vitIrya dAnaM dInebhyo, anukUlya sakhIjanam // 337 // anumodya kRtaM puNyaM, garhitaM duSkRtaM tathA / loke krandati hA heti, cacAlAzu citAM prati // 338 // pazyatAM sarvalokAnAM, smRtvA paJcanamaskRtim / sA svavargAzu(zru)bhiH sArddhamadAjjhampAM citAnale // 339 // athodyAnasuto vegAdAgato narmadAtaTe / dhUmavyAptaM namo 'pazyadhitAM ca jvaladamikAm / / 340 // pradataH khajanAMstatra, vIkSyAsAvityacintayat / vahnau priyA'patat khatre, manoratharayazca me // 341 // tato mayUrAduttIryopAMzu muktvA ca kabhukam / kAntAcitAsamIpastho, yanasUrityabhASata // 342 // satIvratadharA me'sti, yadyeSA prANa-2 vallabhA / tadaitasyAM mamApi svAdAzu zreyaH paramparA // 343 // ityudIrya priyAmRtyupApavyayakRte kRtI / so'jJAtaH khajanaimpiApAtaM vaizvAnare'karot // 344 // athAnugaiyudhyamAnairvidyAdharabhaTairmiyaH / vetAlasubhaTezcA'pi, tathAsthaH sa
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyalokyata // 345 // tato jajalpaturvidyA - gharyau sAdharyamAnase / kaJjakaM kekinaM muktvA, cauraH kimakarodidam | // 346 // vetAlo'pyabravIdyuddhA, yadarthe klezamAsadam / prANapriyaH sakhA so'yaM, vahnAvahAya hA'vizat // 347 // AgacchatazcitAbhyarNe, prekSya vetAlakhecarAn / dUrIbhUya sthitA lokAH, kimetaditi ? sambhramAt // 348 // caturaGgacamUyukto, yoddhukAmo nRpo'pi hi / vaitAlakhecarAnIhArimukhaM vegavo'carat // 349 // atha vidyAdharIsainyaM, tAM citAM parito bhramat / agrahItkaJcakaM dAru-mayUraM ca mahIsthitam // 350 // asmadbhiyAnyahetorvA prAvizattaskarazvitAm / itIva yAvattAM draSTuM labhe te khecarapriye // 351 // tAvadvanabhuvaM tatra, priyApadmAtratIyutam / akSatA nirIkSyobhe, khecaryAvidamUcatuH || 352 // aho aho praviSTo'pi yadeSo'mI savallabhaH / svarNAsane sthito haMsayugmavadrAjate'mbuje // 353 // tayoriti giraH zrutvA, kautukottAnamAnasAH / betAlaH khecarA rAjA, svajanAzca | samIyaruH // 354 // aho padmAvatIzIlamAhAtmyaM yadiyaM citA / prajvalajjvalanajvAlA, jAlApyajani zItalA || 355 // iti vadiSvivaiteSu jalpatsu yanasustataH / nirgatya sapriyaH pRthvI - patiM jodakaronmudA // 356 // | rAjJA'pyAzliSya sa snehAtpRSTo'tha vananandanaH / sarva kakSukavRttAntaM yathAvatpratyapIpadat // 357 // pitRbhyAM khajanaivAyaM parirabhyAbhyanandyata / vatse ! putravatI bhUyA, iti padmAvatI tathA // 358 // jJAtvA kaJjakavRttAntamatha vidyAdharapriye / muktvA ca tasminnirvandhamiti cetasi dadhyatuH // 359 // dampatyoranayoH prItiraho !! kApi parasparam /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadAbhyAM virahAdattA, zampA jvAlAkule'nale / / 360 // pramodamedurAn dRSTvA, khajanAMstasya saGgamAt / gatarope khacAriNyAvaucityAdetya sannidhau // 361 // puSpakaJcakamAnAyya, bhRtyebhyaH kamalAvatIm / paryadhApayatAM divyAmodananditanAsikam // 362 // yugmam / betAlakhecarIvarga-rAjasvajanasaMyutaH / vanajo gajamArUDhaH, sotsavaM khagRhe'vizat // 363 // ratnabhUSaNadAnena, satkRtya pRthivIpatim / devadUSyopamaiauH , santoSya svaparicchadam // 364 // yojitAlibandhena, khecaryo praNipatya te / yAcakAn poSayitvA ca, vanasUnurvyasarjayat // 365 // yugmam / vetAlAdapi sauvarNa-naramAnAyya mandire / nyAsIkRtya ca bhaktyA taM, visasarja yanAtmajaH // 366 // sa tataH lAnamAsUtryAhadvimbAni prapUjya ca / dAnaM datvA supAtrebhyo, bubhuje svajanaiH samam // 367 // parIkSitakhapuNyo'yaM, dRSTakAnsAsatIvrataH / udyAnanandano'kAtsiphalAM gRhamedhitAm // 368 // athAnyedyavirudyAne, sacakrapratibodhakRt / kepala-| jJAnabhRd jJAna-bhAnurbhAnurivA''yayau // 369 // zrutvA tadAgamaM padmAvatIyukto vanAtmabhUH / gatvA kevalinaM bhaktyA, natvA copAvizatpuraH // 370 // sarvajIvahitAM dharma-dezanAM munipuGgavaH / prArebhe rabhasA mukti-preyasItikAmiva | M // 371 // sarveSAM dharmakRtyAnAM, mUlaM samyaktvamucyate / taca deve gurau tattve, samyazraddhAnato bhavet // 372 // devo 'STAdazadopANAM, haga kartA zivazriyAm / niravadyakriyAjJAna-dharo gururudAitaH // 373 // tattvaM tadyena jAyeta, bhUteSu samatAmatiH / iti saddarzanaM jIvA, labhante karmalAghavAt // 374 // tataH zrAvasa sAdhoya, dharmamArAdhya
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ & zuddhadhIH / kamAtkarmakSayaM kRtvA, zrayate paramaM padam // 375 // iti vyAkhyA'mRtaM pItvA, vanabhUH zrutizuktibhiH / / guroH samyaktyamAdAya, sajAyaH khAzrayaM yayau // 376 // chinnArUDhasauvarNapuruSAzAttakAJcanaiH / dharmasthAnAni | bhogAMzca, sa pratyahamapUpuSat // 377 // banasUnumanujJApya, saMsArodvinamAnasau / pitarau sugurorAttacAritrI divi jagmatuH / / 378 // tato vanasuto bhAvAdahatpUjAdikotsavaiH / lakSmIpurapuraM cakre, dharmAdvaitamayaM sudhIH // 379 / / rAjApyasvarNapUrNakAlASitaH / megA kamalAvatyA, supuve tanayo'dbhutaH // 38 // kArayitvotsavaM samAnusAnArAdvananandanaH / dvAdazAhe zizoH pUrNakalazetyabhidhAM vyadhAt // 381 // pitRbhyAM jAtaharSAbhyAM, pAlyamAnaH zizuH kramAt / adhItasarvazAstrArthastAruNyaM puNyamAsadat // 382 // mahebhyakulajAtAbhiH, kanyAbhiH paryaNAyayat / pitA taM tanayaM ziSyaM, vidyAbhiriva sadguruH / / 383 // vivAhAnantaraM pUrNakalasyA(zA) jvaraM surI / kApyArAmajasamyaktvakSobhArya-| mudapAdayat // 384 // sa tena pIDito luptacetano vyaluudbhuvi / vaidyAdyasAdhyo yatkiJcitpralApaM kurute sma ca // 38 // itazca mAtrikaH ko'pi, sAhaGkAraH pure bhraman / pratIkArakRte'nAyi, vanajenAGgajanmanaH // 386 // so'pi maNDala&AmApUrya, kanyAM tatra nivezya ca / mantrAvAnaparo devI. khar3evAtArayadayAt // 37 // asya prAzaya gaavhiN| rogoM doSo 'thavA'sti hi / iti kanyAmukhAttena, pRSTA sA devatA'vadat // 388 // yadasau pUrNakalazo, prasto 1 gamanam /
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ | dopeNa sarvataH / ato'sya bhAvi kInAzasaraNaM zaraNaM kila // 389 // iti tadvAkyamAkAmUrchatpadmAvatI zucA / vanajaH sAhasaM dhRtvA, mAtrika mAha pRccha bho ! // 390 // sutaH kenApyupAyena, jIvatyeSo 'thavA nahi ? || tenApi kanyApakreNa, pRSTA devIsyavocata // 391 // zizurasmAnmahAdopAnmucyate yadi hi svayam / vanasUnuH padyakSa-13 marcayedanyathA mRtiH // 392 // tacchutvA vanajo'vAdItsamyaktvasthairyamandaraH / jIvAnte'pi na kurve'hamanyadaivatapUjanam // 393 // zarIrI niyamANastu, pUrvavaddhAyuSaH kSayAt / rakSyate naiva bhUpAlaina devairna ca dAnavaiH // 394 // asampUrNAyurepo'pi, rogadoSazatairapi / vanapaaramadhyastha, iva no mriyate kvacit // 395 // prANebhyo'pyadhikasyAsya, hitaM syAdathavA'hitam / tathApi jAtu samyaktvamAlinyaM na karomyaham // 396 // ahaMtaHsugurUMzcaiva, muktvA sAdha|rmikAMstathA / namayAmi na mUrdhAnamanyeSAmiti nizcayaH // 397 // ekasiMtu bhave putrA, bhavanti sukhadA na vaa| bhave bhave bhavet samyaga-dRSTiH zreyaskarI nRNAm // 398 // atastvaM mAtrika zreSTha ! zrAgvisarjaya maNDalam / yadyasya / vipulaM vAyustadA prANiSyati khayam // 399 // iti tenodite yAvan , mAtriko maNDalaM kila / visraSTumalagattAvatsA surI prakaTA'bhavat // 400 // Uce ca vanasUno? svaM, dhanyo'stanmayA kRtam / tvatsamyaktvaparIkSArtha, nirugevAsti te sutaH // 401 // ityuktvA sA tirobhUtA, pUrNakumbho'pi nirgtH| preyasIbhiH samaM bhogAn , bhuAnaH kAlamatyagAt / / 402 // banasUrapi samyaktvaM, prapAlya gatadUSaNam / sampUrNAyuH zubhadhyAnaH, sapriyakhidiyaM / KAROKAR 2. *
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ yayau // 403 || ityArAmasutasya caritram / zrutvA bhavyajanA ! aticitraM / samyaktvaM svIkuruta nitAntaM, yena prabhuta maGkSu bhavAntam // 404 // iti samyaktve ArAmanandanakathA sampUrNA // uktaM samyaktvasvarUpamatha tacchuddhimAha tassa visuddhinimittaM, nAUNaM santasahiThANAI / pAlija pariharijava, jahArihaM ittha gAhAo // 4 // 'tassa 'ti tasya samyaktvasya prAnvargita sarUpatya vizuddhinimitta' vaizadyasampAdanAya, purovakSyamANAni zraddhAdIni saptaSaSTisthAnAni, 'jJAtvA' samyagavabudhya 'pAlayet' seveta, na kevalaM pAlayet 'pariharedvA' tyajet kathaM ? 'yathArhe' zra | dAnAdisevanena zaGkAdidoSaparihAreNeti, ataH 'a' arthe pUrvasUrikRte saptaSaSTibhedasUcike ime gAthe, atra yad dvivacanasya sthAne bahuvacanaM tanna doSAya, prAkRtatvAt uktaJca - bahuvayaNeNa duvayaNaM chaTThivibhattIi bhannai cautthI / jaha hatthA taha pAyA, namutthu devAhidevANaM // 1 // iti gAthArthaH // 4 // teca ke dvAragAthe ? ityAha---- causaddahaNatiliGgaM, dasaviNayati suddhipaJcagayadosaM / aTTapabhAvaNa bhUsaNa - lakkhaNapaJca vihasaMjuttaM // 5 // chavvihajayaNAgAra, chabhAvaNAbhAviyaJca chaTTANaM / iha sattasaddilakkhaNa-bheyavisuddhaM ca sammataM // 6 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-'causadahaNaliMgati catvAri zraddhAnAni trINi ca liGgAni yatra taccatuHzraddhAnatriliGgaM, 'dasaviNaya'tti, dsh| vinayAzca tisraH zuddhayazcArphatvAdgatAH paJca doSAzca yatra taddazavinayatrizuddhipaJcagatadopam / 'aTThaprabhAvaNa'tti, aSTa prabhA-12 nAzca bhUSaNAni ca lakSaNAni ca teSAM pratyekaM pratyekaM paJca vidhAH paJca prakArAstaiH saMyuktaM sahitaM. 'chabdhiha'tti, pahiyA yatanA AkArazca yatra tat pavidhayatanAkAraM, 'chambhAvaNa'tti, panirbhAvanAbhirbhAvitaM vAsitam , 'chaTThANa'tti,paT sthAnAni / yatra tat SaTsthAnam, 'iya sattasaTThiti ityamunA prakAreNa saptapaSTilakSaNabhedairvizuddhaM nirdUpaNaM samyaktvaM bhavatIti / mAjJeyaM / cakArAvatra samuccayArthAviti. gAthAyagArthaH // 5-6 // ete dvAragAthe kaiH kRte ? ityAha,puvamuNIhi kayANaM, gAhANamimANa kamavi bhAvatthaM / thovakkharehi payaDaM, vucchaM saGkevaruipatthaM // 7 // vyAkhyA-atra prakaraNakartA ahamiti svAtmAnaM nirdizati tato'haM 'kamapi' rahasyabhUtaM 'bhAvArtha, paramatattvaM anayorgAVthayoH pUrvamunibhiH kRtayorvakSye iti sambandhaH / tatra manyante trikAlAvasthAmiti munayaH pUrve ca te munayazca pUrvamunayaH / pUrvAcAryAstaiH kRtayoH, 'stokAkSaraiH' alpavaNeH 'prakaTaM' subodhaM saGkeparucInAM svalpagranthazrayaNAbhilASiNAM pathyaM hitaM vakSye' kathayiSyAmIti gAthArthaH, // 7 // teSu bhedeSvAdyasya zraddhAnasya caturo bhedAnAha
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramatthasanthavo khalu, sumuNiyaparamatthajaijaNanisevA / vAvannakudiTThINa ya, vajaNamiha cauhasadahaNaM 8 vyAkhyA 'paramatyatti, (tthetyAdi ) 'khalu' nizcitaM paramArthasya paramarahasyasya saMstavaH paricaya ityeko bhedaH, 2 | 'sumuNiya'tti ( yetyAdi) sujJAtaparamArthAnAM yatijanAnAmahanmunInAM sevanaM paryupAtikaraNamiti dvitIyo bhedaH, yAvannatti (nnetyAdi ) vyApannAzca kudRSTayazca vyApannakudRSTayasteSAM varjanaM, ko'rthaH ? paricyutasamyaktvAnAM mithyAdRzAM ca parityAga iti tRtIyacaturthoM bhedau / 'caH' samucaye 'iha' atra granthe catuSprakAraM zraddhAnaM bhavatIti gAthArthaH // 8 // M tasyaiva zraddhAnasya paramArthasaMstavarUpaM prathamaM bhedaM vivRNvannAhajIvAipayasthANaM, santapayAIhiM sattahiM prhi| buddhANavi puNa puNa savaNacintaNaM sandhavo hoI // 9 // vyAkhyA-'jIva'tti jIvanti prANAn dhArayantIti jIvAH, sarvavaktavyamUlatvAtteSAM prathamopAdAnamiti, AdizabdAdajIvapuNyapApAzravasaMbaravandhamokSaparigrahaH, teSAM padArthAnAM tattvAnAM parijJAnaM, kathaM syAdityAha, 'santapayAIhinti' satpadAdibhiH satsaGkhayAkSetrasparzakAlAntaramAvAlpavahutvabhedaiH saptabhiH padaiH, teSAM satpadAdInAM prarUpaNA caiSA,-18 jIvAipayatthANaM, guNaThANesu pavamANANam / caudasamaggaNaTThANaparUvaNA santapayamAI // 1 // tathAhiyadyapi sacchabdaH prazaMsAdiSu vartate tathApyatrAstitvavAcaka upAdIyate, ataH santi jIvAdyAH padAryA guNasthAnakeSu / caturdazasu mithyAdRSTayAdhayogiparyanteSu vartamAnatvAt , atrApi teSAM sattvaM mArgaNAsthAnairabhivyajyate / tAni cAmUni SEH
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ gai indie ya kAya, jora vee kasAyanANe ya / saMjamadasaMNalesA, bhavasaMme sannihAre // 1 // iticaturdazamArgaNAsthAnAni taiH satpadaprarUpaNA sAmAnyavizeSAbhyAM dvidhA - sAmAnyena jIvo mithyAdRSTiH sAkhAdanAdimAnvetyAdi, vizeSeNa tu gatyAdyapekSayA nigadyate, tathAhi -- devanarakagatyorAdyAni catvAri guNasthAnakAni, tiryaggatau paJca, manuSyagatau caturddazApi 1 / indriyAdyapekSayA ekadvitricaturindriyeSvAdyaM dvitIyamapi guNasthAnaM, paJcendriyeSu caturddazApi 2 | kAyApekSayA, pRthivyaptejovAyuvanaspatikAyeSvAdyaM, tejovAyuvarjamitareSu dvitIyamapi, traseSu sarvANi 3 / yogApekSayA manovAkkAyayogeSu trayodaza guNasthAnAni, na caturddazaM, tasya niruddhayogatvAdayogitvam 4 / vedApekSayA puMstrInapuMsaka vedeSvAdyAni nava guNasthAnakAni, ataH agretanAnyavedakAni 5 / kaSAyApekSayA krodhamAnamAyAsu nava guNasthAnakAni, lobhe daza, tato'pretanAnyakaSAyANi 6 / jJAnApekSayA matyajJAnazrutAjJAnavibhaGgeSvAdye dve guNasthAne trINivA, matizrutAvadhijJAneSvaviratisamyagdRSTyAdIni kSINakaSAyAntAni nava, manaHparyAyajJAne pramattAdIni kSINakaSAyAntAni sapta, kevalajJAne prAnte dve 7 / saMyamApekSayA sAmAyikacchedopasthApyayoH pramattAdIni catvAri, guNasthAnAni, parihAravizuddha pramattApramatte dve, sUkSmasamparAye sUkSmasamparAyamekaM yathAkhyAte upazAntAdIni catvAri dezaviratau dezaviratisthAnamekaM, aviratau mithyAdRSTyAdIni catvAri 8 / darzanApekSayA, cakSuracakSurdarzanayorAyAni dvAdaza guNasthAnakAni avadhidarzane'viratAdIni nava, kevaladarzane prAnye dve 9 /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ RCH -- --*-*-*-* lezyApekSayA kRSNanIlakApotalejhyAkhAdyAni catvAri guNasthAnAni, tejaHpadmayorAdyAni sapta, zuklAyAmAdyAni trayodaza, alekyaM caturdazam 10 / bhanyApekSayA bhavyeSu caturdazA'pi guNasthAnakAni, abhavyeSvAdyameva / 11|| || samyaktyApekSayA dAyika viratAdInyekAdaza guNasthAnAni, aupazAmike aSTau, kSAyopazamike catvAri, sAkhAdanamizrayoH straM svam 12 / saMzyapekSayA saMjJiSu caturdazApi guNasthAnAni, asaMjiSvAdye dve 13 / AhArakApekSayA / AhArakeSvAdyAni trayodaza guNasthAnakAni, anAhArakeSu jIveSu vigrahagatyApannAH kevalisamudghAtagatasayogikevalino, yogikevalinazca 14 / evaM guNasthAnamArgaNAsthAnasaMyogena jIvAnAM satpadanarUpaNA jJeyA 1 // anayaiva dizA ajIvAdizeSapadAthAnAM prarUpaNA sumatibhiH svamatyA'bhyUhyA, granthagauravabhayAnneha pratanyata, saGkhyA yunarjIvAditattvAnAM prabhedagaNanA, yaduktam-'caudasa caudasa bAyAlIsA bAsIi hunti bAyAlA / sattAvannaM bArasa, caunavabheyA kameNesiM // 1 // 2 / kSetraM tu vartamAnakAlaviSayIkRtajIvAjIvAdinivAsaH, tadeva trikAlagocaraM caturdazarajjvAtmakaM | zrutaprItakharUpaM jIvAjIvAdhArakSetraM, sparzanA 3 // atha jIvAdyapekSayA sAdisAntasAdhanantA'nAdyanantA'nAdisAntAdibhedAtkAlazcaturddhA, yaduktamAgame-gai siddhA bhaviyAyA, abhaviya puggala aNAgayaddhA ya, tIyaddha tinni , kAyA jIvAjIvaDiI cauhA // 1 // 4 // antaraM tu jIvAjIvAdyutpattivinAzavirahakAlaH 5 // bhAvastyodayikIpazamikakSAvikakSAyopazamikapariNAmikasAMnipAtikabhedAtyoDhA jIvAdiSu sambhavanti, yaduktam-dugajogo siddhANaM, --*
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke kevalasaMsAriyANa tigjogii| caujogajuyaM causuvi, gaIsu maNuyANa paNa jogo 6 // alpabahutvaM tu paramparApekSayA / |savizeSA pratipattiryathA-saGkhyAtA manuSyAtebhyo'saGkha-yAtaguNA nairayikAH tebhyaH savizeSA devAH tebhyo'nantaguNAstiyazca iti 8 / etaiH saptabhiH sadAdibhiH padairbuddhAnAM jJAtAnAmapi jIvAdipadArthAnAM punaH punaH zravaNamAkarNanaM cintanaM paryAlocanaM saMstavo bhavatIti gAvArthaH // 1 // ___ asmin viSaye jinadAsazrAvakadRSTAntaH pratanyate, tathAhi, / ihaiva jambUdvIpe dvIpe nivAsijanajanitaharSaprakarSe zrIbhArate va samasti samastavastuvistAramadhurA mathurA nAma nagarI, yasyAM manuSyazrutisIkhyakArivirAvabhRddhaMsakabhAsamAnA samullasatpInapayodharAntaHsastrIrAjirAbhAtivahinIva / tasyAmanavaratasuguruvadananiryadamRtAyamAnavizuddhasiddhAntadezanAzravaNasAtajinazAsanadRDhavAso jinadAso nAma zrApakaH / pratiyasati sma, yasya mAnasasarovaramadhye gurvapUrvatarabhaktitaraGge sadvicAracaturaH zucipakSaH khelanaM sma tanute jinhNsH| tasya nirantaradevagurucaraNaparicaraNasamupArjitAgaNyapuNyanivAsIbhUtA samAsItsAdhudAsI nAma preyasI, 'zrImajinAjJAsudazAsanAthe, puNyakriyAsnehabharAbhirAme / yacchIlalIlAyitadIpradIpe, pataGgapotAyitamApa mAraH / 1 / / ekadA tAbhyAM sadgurupAdamUle samyaktvamUlAni dvAdaza pratAni vIkurvadbhayAM sAvadhabhIrutayA sarvathA catuSpadaparigraha-12 parihArarUpo'bhigraho jagRhe, tazca niratIcArapratipAlayadbhyAM tAbhyAM sukhena samayo'tibAhyate sma, kadAcitkAcidekA - -
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ S HARE* |''bhIrI nigdhamadhuradadhibhANDaziraskA jinadAsAvAsamAsasAda, sAdhudAsyapi DiNDIrapiNDaparipANDuraM dadhyupAdAya sAdaramAbhIrImudIrayAmAsa, sakhi ! pratyahamevAsmadgRhe dadhyAnIya vikretavyaM, dAsyAmi tavepsitaM dravyaM, tayApyAbhI-11 rikayopadezavattadvacaH pratipannaM, tataH sA satataM dadhyAdyAnayantI sAdhudAsyA veSavArAdipradAnena satkRtA sakhyamabhajat / yataH-dAnena sattvAni vazIbhavanti, dAnena vairANyupayAnti nAzam / paro'pi bandhutvamupaiti dAnAttasmAddhi dAnaM satataM / pradeyam / 1 / anyadA''bhIryA svasutAvivAhamahe sapatnIko jinadAso nyamavyata, tenApi "kSaNamapi mama nAstyAgamanAvasara" iti niSidhya mudhikayaiva vivAhopayogIni vastUni tasmai dadire,tairvastubhiH saraGgaH karagrahamahaH samajani,sApyAbhIrI khasthAnRNyamabhIpsurnijaparijanayutA trihAyaNI gaGgAtaraGgadhavalau kambalazambalanAmAnau vRSabhI zreSTine upadIcakAra, mAsma bhUnmama niyamabhaGga iti tena nivAritApi sA tagRha kIlake'tau vRSabhau nibadhya khadhAma jagAma,zreSThyapi nijagRhAgatasto tathAsthau nirIkSya kSaNaM viSadha ceti cintayAmAsa, yadyeto muJcAmi tadA pAmaranarapreritA'runtudatodanaprahAravidhurazarIrau halazakaTavAhanavyadhAmanubhaviSyataH, sthApitau tu mama niyamabhaGgAya bhaviSyataH ataH, kathamahaM tayA'bhIryA | mUrkhalehena saGkaTAvaTe pAtitaH, tathApImAvanukampayAtaH paraM paripAlanIyAviti vimRzya zreSThI tau vRSabhau prAsukatRNajalAdinA'nudinaM pupoSa, atha parvatithiSu kRtopavAsaM gRhItapauSadhaM paThitadharmazAstrapustakavAcanaparaM jinadAsaM dRSTvA / 1 samudrapheNa, * *
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatI pazU api satsannativazAjjAtacaitanyau dIyamAnamapi tRNAdikaM nAbhuAtAm" yataH-saGgaH sarvAtmanA tyAjyaH, sace-18 tyaktuM na zakyate, / sa sadbhiH saha karttavyaH, santaH saGgasya bheSajam // 1 // tataH zreSThI tayovRSabhayorITak svarUpaM vi nirUpya kRpayaiveyantaM kAlaM mayA pAlitau samprati tu viziSTadhAvabodhAtsAdhammiko jAtAviti saJcintya ca tau vRSo sahodarAviva manoharAhAreNApUpuSat , ubhayathApi vRSabhapoSaniratasya tasya yAnti sma vAsarAH, athaikadA bhiNDIragaNayakSayAgobarale pravRne nAgarikanokarahalAdamikayA vAhakelyAM prArabdhAyAM kazcijinadAsasya paramavayasyastamanApRcchayaikodarajAtavatsamAnau girizRGgavattujapIvaraskandhAvariSTharatnavatsusnigdhamugdhazRGgau kandukavavRttAno cAmarayallasatpucchau / vAyuvadadhikavegau puNDarIkakamalabaddhavalau kautukavazAdAdAya zakalyAmayojayat , tataH sa gatakRpastaccharIrasukumAratAnabhijJo'runtudatodananodanena turagAdapyadhikataraM rayaM tau kRSau kArayan pratijJApUrvamapUrvAnapi pauraparamparAdhurINAn / vidhurayan , sarvatra jayapatAkAmavApya punaH zreSThIgRhe bavA yathAgatamagamat , jinadAso'pi kRtajinapUjaH satpAtranivezitavitto bhojitaparijanastayodhurandharayoH poSAya hAricArikaraH samAjagAma, tAvapyArAprahAraniHsaragudhiradhArAkharaNTitazarIrau dIrghaniHzvAsAn vimuJcantau niHsahAbudazrU vIkSya zreSThI sakaSTamAcaSTa hA!! kena pAtakinA mAmananujJApyaitau vRSAcIgavasthAmavApitau ? tadanu zreSThI sazoka iya tayostApavyApanirApharaNAya zarkarAmizrakSIrazizirakarambhakAdi / yastu purastAnnivezitavAn , tAvapyatyantavyathAvidhuritazarIrau tasmin dRkpAtamapi na cakrAte, anazanakRtamatI zreSThi -*-* 444694-44 *
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! nApyanumAnenAzanaparAGmukhau tau vRSau jJAtvA bhaktapratyAkhyAnaM kAritau, tAbhyAmapi zubhAyatibhyAM pathyamitra tadaGgIzreSThyapi parityaktAparavyApAraH saMsArAsAratAM prakaTayannArAdhanApurassaraM paJcaparameSThinamaskAramahAmatraM tayoH zrutipathapathikatAmanaiSIt, tAvapyamRtamiva taM nijakarNapuTAbhyAM nipIya samAdhinA''yuH paripUrya nAgakumAreSu devatve| nopapadyetAM, atha kambalazambalI nAgakumArAvadhijJAnena beDAyAmArUDhasya bhagavataH zrIvarddhamAnasya midhyAdRSTinA | sudADhanAgakumAreNa kriyamANaM jIvitAntopadravaM vijJAya janmakRtyaJca vimucya syAdAjagmatuH, tayostvekaH sudAdena | sArddhaM yuddhaM cakAra, dvitIyastu bhagavadadhiSThitAM nAvaM padminImiva karasampuTenoddhRtya saritparatIramanaiSIt, tato mhrssi| ko'pi sudADhanAgakumAro'tyantAsanna cyavana samayagaladvalastAbhyAM nUtanadevAbhyAM nirjitaH zRgAla iva pAyAMcakAra, tAvapi kambalazambalau nAgakumArI bhagavataH zrImahAvIrakhAmina upari gandhodakapuSpavRSTiM vidhAya bhaktyA tatpAdAra - vindadvandvamabhivandya ca dhArAhata kadambapuSpavadromAJcitAGgI svasthAnamagacchatAM tadanu jinadAsa zreSTyapi tayornRpabhayo - vipattyanantaraM viziSya zazvadarhaduktazAstra parizIlanena katakaphalakSodenevAtmAnaM jalamiva nirmalIkRtyAvasAne samAdhiparaH sadAraH surapuramalaMcakAra / iti yathA jinadAsa upAsakaH, samakarot paramArthasusaMstavam / kuruta tadvadimaM yadi vaH spRhA, zivavadhUparirambhaNakarmaNe / 1 / paramArthasaMstave jinadAsakathA | kRtam,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAnasyaparamArthasaMstavarUpamAdyaM bhedamuktvA dvitIyaM sudRSTiparamArthasaMstavalakSaNaM bhedaM vyAcikhyAsurAha-- gIyatthacarittINa ya, sevA bahumANaviNayaparisuddhA / tattAvabohajogA, sammattaM nimmalaM kuNai // 10 // vyAkhyA gIyatyatti, gItaM sUtraM arthastadvicAraH, yadAgamaH - gIyaM bhannai suttaM, attho tasseva hoha vakkhANaM / umaeNa ya saJjatto. so gIyattho muNeyabbo // 1 // tadubhayaM vidyate yeSAM te gItArthAH sujJAtAgamArthAH, cAritraM sarvaviratirUpaM pRthivyAdijIvarakSaNAtsaptadazabhedam, yadAgamaH - puDhavI AUteuvA uvaNassahatasAiajjIve / huppepamajjaNa - paridvavaNamaNovaIkAe // 1 // athavA, paJcAzravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayavi - ratizceti, saMyamaH saptadazabhedaH // 1 // tadvidyate yeSAM te caritriNaH saMyamayuktAH gItArthAzca cAritriNazca gItArthacAritriNasteSAM ca zabdAtsamyagjJAninAM samyagdarzaninAmapi, sevatti, sevA paricaraNA, kimbhUtA ? 'bahumAnavinayaparizuddhA' tatra bahumAnamantaraGgA prItirvinayo manovAkkAyaiH praNamanaM tAbhyAM parizuddhA nirmalIkRtA, anyathA vAgurikanamanavatsevanaM niSphalaM, ' tattAvavoha 'tti, tatvAnAM prAkpratipAditakharUpANAM jIvAnAM (jIvAdInAM ) yo'vabodho yathAvattayA parijJAnaM tasya yogaH sambandhastasmAt, 'sammattaMti, samyaktvaM samyagdarzanaM 'nirmala' AkAzasphaTikamiva svacchaM karoti vitta iti gAthArthaH // 10 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRORNik atrArthe puSpacUlodAharaNaM tathAhi atyi iha bharahavAse, bahubhahA pupphabhahiyA nayarI / jasu parisaraMmi taruNivva, vaha supaoharA gaGgA // 1 // tatthAsi sakulakeU, riukulakeUya kakeTajiyo / janA bAre usI rehai, vijayasirI-2 veNidaNDuvva // 2 // suddhamaI haMsagaI, viNayavaI nayavaI susIlabaI / devaguruvihiyapaNaI, tassa piA Asi pupphabaI // 3 // visayasuhamaNuhavaMtANa, tANa mihuNaM maNoharaM jAyaM / taNao ya pupphacUlo, taNayA puNa pupphacUlA ya // 4 // samagaM ramamANANaM, samarUvANaM pavaDDamANANaM / niruvamapimmaparANaM, tANaM vacanti diyahAI // 5 // kaiyAvi kAmalIlA-varNami tArUpaNayaMmi baTTantA / te niyavi niyo niyamANasaMmi iya cintiuM laggo // 6 // jaha eyANa parapparapimmaparANaM samANarUvANaM / kahavihu kIrada piraho, tA nUNamamaGgalaM hujjA // 7 // to eyANaM karagahamaGgalakaraNaMmi nimmie snte| vihiNo auvvavinnANapayaDaNaM sahalayaM hoi // 8 // ahamavi virahaM eyANamaksamo. pikkhiuM maNAgapi / taNayataNayANa pANi-gahaNamao kAravemi lahu // 9 // to mantipamuhanAyaraloe sahAviuM nivo bhaNai / anteuraMmi rayaNaM, uppajai tassa ko sAmI ? // 10 // te vihu bhaNanti sAmiya ! savalammivi maNDalaM-18 mijaM rayaNaM / upajjA tassa pahU, nivo kimaMteuragayassa? // 11 // niyadese jaM rayaNaM, jAyai jaNauvva taM jhicchaae| viNivesanto sayayaM, vArijai keNa dharaNidhaNo ? // 12 // iya tavvayaNacha(ba)leNaM, chalappahANo naresaro hiTTho / loya-14
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ samakkhaM niyadA-ragANa kAreha karagahaNaM // 13 // puSphabaI tambhajjA, sAvayadhammujjayA akajjAo / vAraMtIvi na gaNiyA, bhUvahaNA kumgagahiNA // 14 // siripuSphacUlakumaro, visayamuhaM tIi pUpphacUlAe / saddhiM aNuhabamANo, mamei kAlaM nimesuvya // 15 // kamaso akittikadama-maliNe nivapupphakeuyaMmi mae / siripuSphacUlarAyA, pAlai nIIi mahivalayaM // 16 // taiyA akajakaraNA-casare padaNA vimANiyA santI / pupphabaI niveyA, paDicannA jiNavaracaritaM // 17 // nivajaM payajaM, pAliya khAliyapamAyamalapaDalA / sA mariUNaM suhajhANasaGgayA divi suro jAo // 18 // ohi jAba pauMjai, so tiyaso tAva soyareNa samaM / pikkheci puSphacUlaM, bhogaparaM cintiuM] laggo // 19 // mama AsI puvabhave, pANAo(u)vi vallahA suyA esA / tA taha karemi ahuNA, jeNa na narae phuDaM paDai // 20 // iya cintiya paDibohaNa-vihiyamaI pupphavai varo amaro / nisi suttAe sIe, narayaduha dse| evaM // 21 // sAhAviya tisu uNhA, mIsa cautthIi sIya uvritige| paramAhammiyaannunnudIraNA veyaNA tattha // 22 // aisakaDamuhaghaDiyAlayAo asurehi~ phaDuraDatasarA / kaDvijanti hu keI, jantAo lohatantuSa // 23 // tADijanti | ya keI, silAyale bajakaNTayAiNNe / asurohiM gahiyacalaNe, khAlaNapAraddhavasaNaM va // 24 // pIDijanti ya keI, ucchu piva lohajaMtamami / karavattehiM keI, dAruca viyAriyajanti // 25 // AlikAvijaMtI, keI lohitthimaggitaviyataNuM / khAvijanti samaMsaM, chindeuM kevi churiyAhi // 26 // tiNhAtaralA keI, pAijatI ya uNhatauyAI / kebihu 44-4 - 4
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 jaliraMgAre, khAvijaMtI hakilantA // 27 // rAiyapamANakhaNDe, kAUNaM kevi kaDuraDaMtA vi / kumbhIpAe pAvA, [ pacanti ya sAgapattaM va // 28 // aiuNhatAviyAsuM, kevi talijvaMti pappaDudha phuDaM / cUrijaMti ya keI, ghaDaca muggarapahArehiM // 29 // kevi vipinanIrapUra bhariyAe / veyaraNIe datti - pukarantA vivijanti // 30 // keI tIe puliNe, basahuba mahAbharaM vahijjantA / palayANalapajjalie, bhaTTe caNayaba phuTTanti // 31 // chAyatthiNo ya keI, asivaNapattA samIrakhittehiM / savvaMgaM chijjantI, paharaNasarisehiM pattehiM // 32 // iya neraiyasarUvaM, sudAruNaM pAsiUNa paDibuddhA / surahica vagdhatatthA, sahaba parapurisakarapuTThA // 33 // haMsiba seNana (ta) TThA, mUsiva viDAla - daMsaNapalANA / sA pupphacUlajAyA jAyA bhayavevirasarIrA // 34 // jugalaM | appANaM narayagayaM va pikkhamANA maNami saMbuddhA / sarvvaM suviNasarUvaM, sA sAhai niyayadaiyassa // 35 // sobiDa tIe dusuviNauvasamaNatthaM pabhUyavibhavehiM / santiyaniuNajaNehiM, kAravai santiyaM kammaM // 36 // pucaM va puSphalA, suyApabohAya pupphavaitiyaso / vAraM vAraM narae, daMsai sAbihu bhAi pahaNo // 37 // to so gose niyapiyayamAha sahio sAMgao sabe / daMsaNiNo ANAviya, narayasaruvAi pucche // 38 // teviddu bhaNanti naravara ! dArihaM rogasogasantAvA / paravasabhAvo guttIra, ThANamiya narayaciNhAI // 39 // sumiNavisaMvAyAo, tatrayaNamasadhayaM viyANittA / bhoDeUNaM vayaNaM, te lahu devI visajeI // 40 // raNNA aNNayaputtAyario hakArikaNa aha puTTho / jahaThiyanarayasarUvaM, tesiM purao parUber3a // 41 // devI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNei bhayavaM! mamaM va tumhehi suviNamajhami / kiM narayANa sarUvaM, sayalaMpi paloiyaM eyaM 1 // 42 // sUrIvi bhaNai / bhahe !, suviNeNa viNAvi jiNavarAgamao / jANijai amhahiM, loyasarUvaM asesapi // 43 // to nivajAyA pucchai, bhayavaM ! vihieNa keNa kammeNaM ? / jIvA pAvanti imANi, narayadukkhANi tikkhANi // 44 // aNNiyaputto sAhai, kuNimAhAre sayA pasattANaM / maharambhamahapariggaha-pasattacittANa sattANaM // 45 // pazciMdiyaghAINaM, gurupa4 DiNIyANa ruddajhANINaM / narae havei paDaNaM, ulAliyadaNDanAeNa // 46 / / juyalaM / iya kahiUNaM aNNiya-puttA yariyA gayA niyaM ThANaM / jaNaNIdevovi tao, tIse daMsei saggAiM // 47 // tattha ya tiyasA mnnimyvimaannmaalaanivaassuhsuhiyaa| amarataruniyarapUriyasamIhiyatthA aipasatthA // 48 // kuNDalatirIDahArappamuhAharaNehi hai| bhuusiysriiraa| niyakaMtakantipUrehi, pUriyAsesadisividisA // 49 // arayaMbaravatthadharA, annmisnlinnovmaannny-hai| raNajuyA / amilANapupphamAlA, gholiragalakandalA sayayaM // 50 // devaMgaNAgaNehi, saha visayasuhaM sayA smaannntaa| bahuvihajalAikIlApasattacittA duhazcattA // 51 // gAmasaratANamucchaNamucchiyavaragIyasavaNanihuamaNA / tAlalaya-14 *mANarammaM, naTArambhaM paloyantA // 52 // sayalajagalolalolAkoDihiM pihu na vaNNiuM sakaM / IsariyamaNuhavaMtA, ciTThanti pagiTTatuTThamaNA // 53 // SaDiH kulakam // iya pikkhiuNa sumiNe devasarUvaM sakougA devI / paDivujhiUNa pahaNo, jahaTThiaM kahai buttaMtaM // 54 // gose toseNa nivo, dasaNiNo Ahavittu pucchei| kiM saggassa sarUvaM ?
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ tesiM ego kahaha evaM // 55 // piyasanamAo abaro, saggo no atthi ittha bhuvarNami / avaro bhaNei jaMja, suhajaNayaM sa sa havai saggo // 56 // evaM saggasarUvaM, takahiyaM pupphcuulnivdiyaa| no mantrei jao sA, taddiDhaThiI sayaM / suviNe // 57 // aha hakkAriya raNNA, aNNiyautto namittu paripuTTho / tiyasAlayassarUvaM, jahaTThiyaM sAhae sacaM // 58 // taM suNiya pupphacUlA, viNayAvaNayA bhaNei gurupurao / bhayavaM! mamaM va suviNe, kiMtumhivi pikkhiyA saggA // 59 // vAgaraha gurU bhadde, ! jiNavayaNapaIvabhAsiyamaNANaM / saggasarUvaM annaMpi, sabamamhANa puNa payaDaM // 6 // nivadaiyAvi pamANaM, jiNavayaNaM ciya maNami jaannittaa| pucchei guruM saggo, pAvijai keNa kammeNaM? // 61 // to vAgaraha gurU vihu, bhadde ! jiNadesiyAi dikkhAe / sadhasuhANaM ThANaM, lanbhai saggo'pavaggovi // 62 // iya suNiya bhagga-1 duggaimaggA rgtrnggsNvegaa| zrIpupphacUlanaravarapANapiyA vinavei guruM // 63 // bhayavaM! daiyaM pucchiya, pavajaM tumha | 4 paaymuulNmi| gahiuM narajammaphalaM, suhaphalapha(ka)liyaM karissAmi // 64 // iya bhaNirI niyamajjA, namiUNa guruM visje| hrisaa| tatto niyadaiyaM pai, jaMpai mahurAi vANIe // 65 // tumha pasAyA sAmiya ! bhoguvabhogA bhae sayA bhuttA / / ihiM kuNaha pasAyaM, pacajaM jeNa miNhemi // 66 // tamayaNDabajapAyaM piva suNiya vayaM niko paryoi / suyaNu!! maha pimmapaumaM, mA ummUlesu karipica // 67 // sattaGgasaGgayaM pihu, rajjaM anteuraM tahA nayaraM / maha tuha virhe| sasimuhi !, sunnaraNaM ya paDihAI // 68 // aha ciTThasi na kahaMpichu, to taM aGgIkayaSayA santI / giNhasu mahagiha
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ % *** % *** bhikkhaM, jeNagujANAmi dikkhalaM // 69 // hasalo taji pahivajitaM vayaNamamayapANaM va / dINAiyANa dANaM, dAUNaM kappavaliva // 70 // sapathAbhayadANaM, ugdhosiya ceiesu taha pUrya / kAUNa daiyakAriyanikkhamaNamahUsavukarisA // 71 // gantUNa apiNayAsuyagaNaharapAsaMmi pupphacUlA sA / paDivajaha pavaja, bIyaMpiva mukkharukkhassa // 72 // (tihi~ kulayaM) mahaNAsevaNasikkha, sammaM sA sikkhiuM mahAdakkhA / sajAyA garuyANaM, saGgo hi guNAvaho hoi // 73 // aha nANeNaM nAuM, bArasasaMghaccharAi~ dumikkhaM / agNiyauttAyario, gacchaM par3a jaMpae evaM 4 // 74 // vacchA! gacchaha tunbhe, dubhikkhAo subhikkhadesesu / javAbalaparikhINA, cihissAmo iheva'mhe // 75 // puhavitalaluliyasIsA, sIsAvi bhaNanti nerisaM juttaM / tumha payapaumamUlaM, muttuM amhANa puNa gamaNaM // 76 // to hai namiya pupphacUlA, vinavai guruM muNinda ! tumhANaM / puNNodaeNaM laddhaM, sussUsamahaM karissAmi // 77 // ussaggavavAyaviU, aNuciyamavi tIi sAhuNIi giraM / paDivajiUNa gacchaM, subhikkhadesaMmi paTThavai // 78 // aha pupphacUlaanteurAo gahiUNa suddhamAhAraM / viyarei pupphacUlA, gurUNa paramAi bhattIe // 79 // evaM sayA gurUNaM, egaggama Na sA paramabhattiM / kuNamANA suhajhANA, pAvai varakevalaM nANaM // 8 // sA jAyakevalAvi hu, veyAracaM vise sao guruNo / AgamamaNiyaM atthaM, sabavayantI viNimmei // 81 // jo jassa ya jArisayaM, suddhiM bhattiM kuNantao, 12 hoi / so tassa tArisaM ciya, kuNei jA najai na nANI // 82 // nANeNa sA gurUNaM, saghAi~ maNicchiyAI puurNtii| * * *
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ tehiM ghuttA vacche ! kahaM tuhaM iya viyANesi ? // 83 // pabhaNei pupphacUlA, bhayavaM! pagiiM tumANa jANemi / jo jaM khu sayA sevai, so jANai tassa sambhAvaM // 84 // kaiyA sA varisante, ghaNe'saNaM ANiUNa viyarantI / guruNA vuttA jANaMtiyA'vi kiM vacchi! bhullesi? // 85 // sA'vi payaMpai bhayavaM! AukAraNa bajie magge / piNDaM ANa-1 ntIe, majjhaM doso na kovi have // 86 // acittaM puNa maggaM, jANesi tuma kahanti ? gurupuTThA / sA bhaNai kevaleNaM, savaM pacakkhayaM majjha // 87 // sUrIvi cintae jaM, mae durappeNa kevalannANI / AsAio to'haM, kiM bhavo dUrabhavyo vA ? // 88 // to jANiUNa guruNo'bhippAyaM sA bhaNei surasariyaM / tumhaM taraMtANa phuDaM, bhavissai kevalaM nANaM | // 89 // aha sUrI gaMtUNaM, gaMgAe bahujaNeNa pariyario / AruhaI nAvAe, lAhatthe ko na ujjamai ? // 90 // jattha / paese sUrI, ubavisai tattha buTTae nAvA / to loo niyajIviyaluddho taM khiyaha jalamajjhe // 91 // tattha paDantaM 1 pavayaNapaDiNIyA khuddavantarI suuriN| poei tisUleNaM, jao khalANaM ko karuNA? // 92 // sUrIvi niyaM pIDaM, avamanniya cintae kahaM deho / AukAyAINaM, jIvANa khayaMkaro majjha // 93 // iya jIvadayAsAraM, bhAvaM bhaavNto| maNe sUrI / Aruhiya khavagaseNiM, antagaDo kevalI jAo // 94 // siyajhANaMmi cautthe, Thio to nivvuiM gao, | sUrI / tattha ya nighANamahaM, devA devIu akariMsu // 95 // tappabhii tattha ThANe, loiyatitthaM payAga iya nAma / supasiddhaM sajAyaM, kAmiyadANAo loyammi // 96 // itto ya pupphacUlA, siyajhANeNaM khavitta kmmaaii| ninvA *SHRESTHA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ *OM* IPNamaNantasuhANa bhAyaNaM atti sampattA // 97 // itthaM pasatyaM siripupphacUlAvutvaM nisAmittu viveiloyA ! / sayA gurUNaM caraNANa sevaM, kuNeha munAjhaM hi jahA raha // 6 // itisudRSTaparamArthasaMtave puSphacUlAkathA / zraddhAnasya sudRSTaparamArthasastavarUpaM dvitIyaM bhedamuktyA tRtIyaM vyApanadarzanalakSaNaM bhedaM vyAcikhyAsurAhavAvannadaMsaNANaM, niNhavahAcchandakuggahahayANaM / ummagguvaesehi, balAvi mailijae sammaM // 11 // vyAkhyA-yAvannatti, anantadhAtmake vastuni itaradharmapratikSepeNAnyataradharmavIkArAdhyavasAyajanitaikaikanayavyAmohavazasabhAtamithyAtvodayena vyApannaM naSTaM darzanaM sarvanayamayavastubodharUpaM samyaktvaM yeSAM te nyApannadarzanAsteSAM, pratyekanayAjIkaraNameva mithyAtvaM, yataH-"jAvaiyA bayaNapahA, tAvajhyA ceva hunti nayavAyA / jAvaiyA nayavAyA, tAvaiyaM ceva micchattaM // 1 // " niNhavatti--yathAvasthitaM samastavastupratipattAvapyekatra kutracidarthe'nyathApratipattyA yathAvajinavadanavinirgatayacanaM nihavate 'palapantIti nihavA mizyAdRzaH, uktaJca-"payamakkharaM pi ika, jo na roei suttaniddiDha / sesaM royaMto vi hu, micchaTThiI muNeyadho // 1 // " ahAcchandatti-yathAkathaJcitsvamanISikayA gurusi ddhAntanirapekSatayA ca sarvadharmakatyeSu cchandomano'bhiprAyo yeSAM te yathAcchandasaH, yadaktam-"ussuttamaNavai, saccha-11 zandavigappiyaM aNaNuvAyaM / paratatti payatteti, teNa ya iNamo ahAcchando / / 1 // " kuggahatti-zAkyAdikudRSTisRSTi-18 *** *** *** ** **
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ | mahAvAsanAmalamalinakhAntasya jIvasya hetuyuktispaSTa dRSTAntazatasahastrairapi nIlIraktavAsovadvaduzo'pi prakSAlyamAnasya tattatsaMskArAnuvarttanarUpaH kutsito grahaH kugrahastena hatA arthApattyA durgadurgatipAtena nAzaM nItAH, nivAzca yathAcchandasazca kugrahahatAtha nihavayathAcchandaH kugrahahatAsteSAm / ummaggatti arhatpraNIta kSAyopazamikabhAvarUpasanmArgaparityAgAtmakaH zAkyazaivanAstikAdizAsa nasvIkArAtmakazca ya unmArgastasyopadezAH, te cAmI - "sRhI zayyA prAtarutthAya peyA, madhye bhaktaM pAnakaM cAparAhne / drAkSAvarAna gobhayasiMhena dRSTaH // 1 // na mAMsabhakSaNe doSo, na madye na ca maithune / pravRttireSA bhUtAnAM nivRttistu mahAphalA || 2 || piba khAda ca jAtazobhane,! | yadatItaM varagAtri ! tanna te / na hi bhIru ! mataM nivartate, samudAyamAtramidaM kalevaram || 3 ||" ityAdi mugdhajanavitratArakarUpAstaiH, 'balAdapi' haTAdapi 'samyaktvaM malinIkriyate' tatsamparkAddarzanahAnireveti gAthArthaH / atrArthe rohaguptakathA, tathAhi - iheva bhArahe vAse jaNamaNarakSiyA atthi aMtaraMjiA nAma nayarI, 'jIe jiNaharasiraThiyasutraNa kalaseohi~ jalahalantehiM / sahasakarasahasasaMkaM, pahiyajaNo kuNai paharayANaM |1| tatthAsI pacatthipatthivAgarisiyarAyasirI balasimerI nAma raayaa| 'hayaaripurandhisaMjaNiyanayaNuNDaMsUhi~ jassa jasavallI / 1 / ' cujjaM sittA visayattamuvvahantI samullasa i / 1 / ' tattha ya bahuvihaladdhisamiddhavijJAtajiyasurasUrI Asi sirigutto nAma sUrI / 'kundujjalaguNamutsAhalAhaM (I) gahiUNa jassa bhavvajaNo / desesu vikkiNanto, nUNamuvajjeha paramasiriM / 1 / ' egayA tassa soyaro sIso ya asesakalAkalA -
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ *CAXXXKAKAR jutto rohagutto nAma gAmantarAo gurucaraNavandaNatyaM Agao'ntarajiyAe purIe / tattha ya ego parivAyago ahaM-15 kAravikAranaDio / jambUddIvamajhe majjhasamo anno vAI nasthitti karadhariyajambUyatarusAho |maa me pabhUyavijAhiM puTTo ra phuhihitti sudiDhalohamayapaTTapiNaddhoyaro / tihuyaNevi maha sariso kovi u kalAkalAvakalio puriso natthiti pahupaDahaM nayare ugghosAvanto tiyacaukkacaccaresu suiraM parimbhamai, kassa na hoi niyacittanimmio gayo ? harisappagari-2 sAya, yataH--"TiTTibhaH pAdakSiSya, te bhAbhayADDavaH / khacittanirmito garchaH, kasya na syAtsukhapradaH? // 1 // " tao loeNa se "puTasAlutti" nAma kayaM, annayA rohagutteNa gurupAyamUle gantUNa gamaNAgamaNamAloyanteNa teNa kahio ra paDahacchivaNabuttanto, guruhi pi sAhiyaM yaccha ! tae na sampayaM sampayaM kayaM, jaM so vijjAbaliovAe parAjio'vi deyAhiDiyakhuddavijaM pauMjanto keNa dharijaha? annaM ca sattavasaNaM va duruttarAo bicchuyasappamusayahariNasUyarakAyasauNi-5 pamuhAo satta vijAo mahAruhAo vAe parAjiyammi paDiyAINamuvaddayanti, to rohagutteNa bhaNiyaM-bhayavaM ! palAya|mANehiM ahuNA kaha~ chuhijai ? vigghabhayeNArambhiyamatthamujjhantehiM niyacittAovi lajijai / yaduktam-"prArabhyate / na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnanihatA viramanti madhyAH / vinaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH, prArabdhamutamaguNA(janA) na parityajanti // 1 // " iya teNa vinnattA guruNo bicintiuMlaggA, na esa davANuogassa siddhantassa juggo, uktaJca-"Ame ghaDe nihitaM, jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / iya siddhaMtarahassaM, appAhAraM viNAsei // 1 // " aura
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tahAvi jiNasAsaNassa saJvahA ohAvaNA rakkhiyacyA, pabhAvaNA (ya) kAyavvA, annaddA'rNata saMsArapaDaNadaNDo / tao gurUhiM parivvAyagavijjApaDivakkhabhUyAo maurI naulI- birAlI - bagghI - siMhI-ulUI - seNIsannAo satta vijAo paDhiyasiddhAo, annaM ca raoharaNamabhimantiUNa dAUNa bhaNiyaM ca - jayA kovi bhayaMkaro uvasaggo uppajjai, taiyA aNeNa raoharaNeNa tADio so palayaM gamihI, sakkovi eyappahAreNa saggAo daDauvva khaDahaDiuM paDaha, annassa kA battA ? / iya gurudattAo vijjAo gahiya so harisupphullagalajuyalo, siribalasirirAiNo atthANamaNDavaM paviTTo, tassa parivvAyaga (ssa) mANamalaNatthaM, tattha vAipaDivAisa bhasahAbaddarUvAe cauraGgaTTiIe ThAviyAe sahAe khuddamANaso parivyAyago cintiuM pautto - annamayapakkhehiM gahiehiM mamesa nimgahihida, tao eyassa ceva pakkhaM kakkhIkaremi, jeNa jiNamuNimeyaM suheNa vijiNemi, tao teNa parivyAyageNa jIvaajIva pakkharAMsijuyalamaGgIkayaM / aNeNa duTTeNa amhANaM ceya pakkhaM kakkhIkayanti cintiya so rohagutto appaDiyapaDibhulAsavaseNa jIvaajIvanojIvarAsittayamaGgIkarei, tattha ceyaNalakkhaNA jIvA egindiyAdayA, aceyaNA ghaDapaDakaDappamuhA ajIvA, ceyaNAceyaNarUvA cchinnapucchAiyA ghiraulIyAhayA nojIvA, evaM saggamaJjupAyAlabheyao logaTTiI vi hu tivihA, aIyANAgayavaTTamANabheyao kAlovi tiviho, AimajjhAvasANabheyao daNDAiyA vi savve payatthA tivihatti ThAvayaMteNa teNa parivvAyago niruttarIkao, sayalalogasamakkha meeNa vAe ahaM jio, ao vijvaMtareNa'vi eso vijeyacyutti vimaMsiUNa teNa puTTasAleNa
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tabhakkhaNatthaM tikkhakaMTayA vimyA mukkA / muNiNAvi tacUNNaNakarA aitikkhacaMcUNo sihaMDiNo saMmuhaM pesiyA / tao jinasAgAcIekA rAma bahANapaNA phAraphukAraviyArabhIsaNA visaharagaNA pauMjiyA, muNiNAvi tmbhkkhnnke| nisiyadasaNuddharA naulaparamparA pesiyA / tao bhiuDIbhIsaNabhAlabaTTeNa teNa tamghAyaNatyaM kayaMtavidUsayA mUsayA paNuEM liyA, sAhuNAvi te aikarAlehinto birAlehinto musumuuraaviyaa| tao kudiSTiNA tabbhayaviyAraNatyamuttuGgakuDilani siyaggasiGgA kurakSA payaDIkayA, aNagAreNAvi tanviNAsaNapavINA pasAriANaNA ghuraghurantA sigcha vagghA viu-18 viA / tao pAveNa tappaDikUlA aikarAladasaNamAlAvilolalolA kolA payaDiA, muNipazcANaNeNAvi, pasAriyANaNe paJcANaNe nimmiUNa te khnnddiikaariyaa| tao pAsaNDiNA takkhaNDaNapaNDiyANaM vAyasANa sinnaM paNunnaM, jaiNAvi tavigyanigghAyaNatthaM ghoraghukkArakkhevahariyadasadisimuhA (nu !) bhUyasamUhA niuNjiyaa|to duSTajjhavasAraNa hai dhijjAieNa niviDakaDacakSupuDataDapADiyapaDivakkhavakkhaM sauNilakkhaM sajjIkayaM, samaNeNAvi tabbhayavihaNDaNaaisa-1 matthaM seNasatthaM vitthAriyaM / tao paosadUsiyamANaseNa uNhanisAse vimuJcanteNa attANaM vijiyanti mannanteNa siyabhikkhunigghAyaNatyaM kharakhurappahArakhaNiyakhoNimaNDalA kharamahilA sajiyA, niggandheNAvi gurupasAIkayaraoharaNeNa sA matthae tADiyA rosabharabhariyahiyayA tassa parivAyagassa sIse muttapurIse kAUNa savvesipi rAyAiloyANaM pikkhaMtANaM bhayattaTThA naTThA / tao parivyAyago loehiM khisijjamANo jayai jayai jiNasAsaNaMti pasaMsanteNaM rAiNA 5THANI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi sa parivvAyago sabisayAo nivyAsio, vaha samuddhavijayapata rogu siriguttAyariyANaM pAse taM jahaTTiyaM Aloyanto guruhiM butto, vaccha! uTTanteNaM tae kiM na jampiyaM ? jaM jiNamae jIvAjIvarUve dube rAsI paruSie, mayA uNa paravAivijayanimittaM micchArUvaM jIvAjIvanojIvarUvaM rAsittayaM paNNaviyaM, tattha me micchAmidukkaDanti / tA ahuNAvi tattha gaMtUNa sAhasU, so necchai, jao mae cauraGgAe rAyasahAe esa attho TAyio tattha iha (eva) mannahAbhaNatassa ohAvaNA me mahaI uppajjada / tao puNo puNo gurUhiM sAsio Asurutto rohagutto paDimaNai ko itthadoso ? jahaTThiyatthaparUvaNeNaM / gurUhiM bhaNiyaM evaM jiNasAsaNassa AsAyaNA kayA hoi| tao so kuggahagmahio gurUhiM saha vivahauM laggo / aha AyariyAvi rAyasahAe gaMtUNa bhaNanti, amha sIseNa ussutto vRtto, jao jIvAjIvarUyaM rAsijjuyalamatthi, na nojIvarUSo rAsI asthi, iya sucvA parohaMtarosaGkuro rohaguttoci tatthAgantUNa sUrihiM saddhiM vivahauM sajjIbhUo, evaM vivayamANANaM gurusIsANamegadiNaMva cha mAsA vakantA, aha raSNA sUriNo viSNattAtumhANa vAyAo amhANaM savvAI rAyakajjAeM sIyanti, aNiDiyA esA vAyaguTTI na tuhiM jaNei, tao sUrIhiM vajjariyaM - mahArAya ! niratyayameva esa ittiyaM kAlaM ghario, gose uNa evaM vAeNa musiyasavtrassaM karissAmo, jayapattaM ca gahissAmo / tao gurUsIsA basahiM gayA / pabhAe uNa te doci gurusIsA rAyasahaMgayA / tattha sUriNo rAyaM bhaNanti, amhANaM parikkhA kuttiyAvaNe kijjau, jao tattha savvANi vatthUNi vijamANANi bhavanti, itthaMtare
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2-53-kAla patthivapaJcakkhaM sUrihiM sAsaNadevI payaDiyA bhAsiyA ya, jIve'jIve ya payatthe ANiUNa daMsehi, tao sAvi jIve ajIve ya payatthe daMsei, nojIve uNa katthavi na saMtitti bhaNaMtI sAsaNadevI tirohuuyaa| tao icAiyAhiM cauyAlIsAhiyasayamiyAhiM AvassayamahAgaMthavivaraNapavaMciyAhiM pucchAhiM sUrihiM niruttarIko rohagutto, tao jaya jaya (jayai jayai) sirivaddhamANasAmiti ugdhosaMtaNa cAMvehasirisamaNasaMgheNa jiNabhavaNesu pabhUyA pabhAvaNA kayA, jaMca ruDehiM guruhiM tassa kusIsassa sIse khelamattayarakkhA pakhittA''sI, taM cevAyaraMto so gacchAo nivAsio, tao so durappA vesesiyasuttANi kAUNa ulUyaguttattaNo ulUya esatti jaNehiM bhaNijaMto vaddhamANasAminivANAo cauyAlI-IP sAhiyapaMcasae varise vaikate chaTTho niNhavo rohagutto jAo-incAiyANaM cuyadaMsaNANaM, kudesaNA kannapahaM gayAvi / kuNei sammattamalImasattaM, ao vivajija imaM sivatthI // 1 // vyAkhyAtA vyApannAdiviSaye rohaguptakathA // 11 // | zraddhAnasya tRtIyaM vyApanAdirUpaM bhedamuktvA caturtha kudarzanadezanAparihArarUpaM bhedamAha mohijjai maMdamaI, kudidvivayaNehi gavilaDhaMDhehiM / dUreNa vajiyavvA, teNa ime suddhabuddhIhi // 12 // ___ vyAkhyA-"kudiTThI"ti kutsitA dRSTidarzanaM yeSAM te kudRSTayaH-triSaSTayadhikatrizatIsaGkhyAH pAkhaNDinaH, yadAgamaH-11 asiyasayaM kiriyANaM, akiriyavAINa hoI culsiiii| annANiya sattaTThI, veNaiyANaM ca battIsaM // 1 // etatsayotyattistviyaM-azItyadhikaM zataM kriyAvAdinAm, tathAca-na kartAramantareNa kriyA puNyabandhAdilakSaNA bhavati, tata 28
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * evaM parijJAyAtmasamavAyinI kriyAM vadanti tacchIlAzca ye te kriyAvAdinaH, te punarAtmAdyastitvapratipattilakSaNA amunopAyanAsItyadhikazatasavamA zeyAH, jIvA'jIvAzravabandhasaMgharanirjarApuNyapApamokSarUpAnnaya padArthAn | paripATyA vinyasya svaparabhedAbhyAM guNayitvA nityAnityAbhyAM ca saguNya tataH kAlezvarAtmaniyatikhabhAvabhedaiH / paJcabhirguNitA jAtA azItyadhikazataM bhedAH / akriyAvAdinAM svarUpamAha-na kasyacitpratikSaNamanavasthitasya | padArthasya kriyA sambhavati, utpattyanantaraM vinAzAditi vAdinaH, ete cAtmAdinAstitvapratipattilakSaNA amunopAyena | caturazItisaMkhyA draSTavyAH, puNyApuNyarahitatattvasaptakaM khaparabhedAbhyAM guNitaM jAtAzcaturdaza, teca kAlezvarAtmaniyatikhabhAvayadRcchAbhedaiH SaDiguNitA jAtAzcaturazItibhedAH akriyAvAdinAm / ajJAnavAdinAMkharUpamAha-jJAne satyaminivezasambhavAt (vaH) tasmAdajJAnameva mumukSuNA muktaye abhyupagantavyaM, na jJAnamiti, tadbhedAnAha-jIvAdinavatattvAni sattvAsattvasadasattvAvAcyatvasadavAcyatvAsadavAcyatvasadasadavAcyatvabhedasaptakena guNitAni jAtAtriSaSTiH bhedAH, satI 1 asatI 2 sadasatI 3 avaktacyA 4 bhAvAnAmutpattiriticatuSTayayogAtsaptapaSTirbhedAH, etAH ko vetti ? etAbhiAtAbhiH kiM ? ityjnyaantaa| vainayikAnAha-vinayena carantIti vainayikAH, ete cAnapadhRtaliGgAcArara zAstrA vinayapratipattilakSaNA veditavyAH, tadbhedAHsuranRpayatijJAtisthavirAdhamamAtRpitRrUpA aSTau bhedAH, te ca mano-| bAkAyadAnabhedaizcaturbhirguNitA dvAtriMzadbhedA bhavanti / evarUpAH syAdvAdamudrAnalatatvAdekaikanayamatAvalambino mithyA *** *
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ -~ dRzaH, tatpraNItairvacanaiH, athavA pAlmIkavyAsaprathitai rAmAyaNAbhAratAdhasatyapralApaprAyaiH zAstraiH, 'gupilaDhaNdvaiH' gahanataradambhasaMrambhapratipAdanapravINaiH 'bhandamatiH' prANI ajJAtajinAgamo mohamApadyate iti pramukhate, bhakSitahatpUra iva hRdayaM tu : mukhate,'tena hetunA mithyAdRzaH zuddhabuddhibhiH' samyagdarzananirmalIkRtamatibhiH, 'dareNa varjanIyAH'sarvathA tatsaGgaH parisAjya : eveti gAyAthaH / / 12 / / etadarthasatyApanArtha vaizramaNazreSTidRSTAnto mUladevAdipaJcadhUrtasvarUpopalakSitaH pratanyate, tathAhi| samasti bhArate varSe, harSotkarSakare satAm / zrIavanyAhvayo dezo, lezo yatra na pApmanAm // 1 // svaHpurI jayinI tatra, samastyujjayinI purii| yAM draSTumiva gIrvANA, nirnimeSatvamAzritAH // 2 // tamAlatAlahitAlarasAI lAvalimAlitam / tasyA uttaradigbhAge, jIrNodyAnAbhidhaM vanam // 3 // nandanAgheralaM phalguphalairbhAgyaphalaM tyaham / nRtyatIveti yadvAtavidhUtaiH pallavaiH karaiH // 4 // tatrAmAtragume'nyedhurvAcAlA nikRtivratAH / bhUyAMso bhUridezebhyaH, samIyudhUrtapuGgavAH // 5 // yairavakhApinIprAjyarUpiNImohinImukhaiH / dhUpayogAanAdyaizca, dambhaiH kaH ko na vaJcitaH? // 6 // mUladevaH kaNDarIka, elASADhaH zazAhvayaH / khaNDApAnAbhidhA strI ca, teSAM paJcezvarA amI // 7 // pratyekaM te nRdhUrtInA, paJcazatyA paripRtAH / khaNDApAnA kilaikA tu, nArIpaJcazatAnvitA // 8 // varSAkAlatadA prAdurAsInni zitA''tapaH / prakAzayan ghanaiH khasya, rAjyamekAtapatritam // 9 // saptAhaM vAridenAmdhuvRSTiM vida-: dhatA'dhikam / babhUva bAlajambAlapicchalaM kSoNimaNDalam // 10 // tadA dhUrtAH kSudhAkrAntAH, zItena pripiidditaaH|
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ parasparaM vadanti sma, ko no dAtA'dya bhojanam ? // 11 // jagAda mUladevo'tha, khAnubhUtaM zrutaM hi vA / yadyena vRttaM tattena, dhUrtAnAM kazyatAM puraH // 12 // yastanna manyate teSu, vacaH satyatayA punaH / tena deyaM samagrANAM, dhUrtAnAmadya bhojanam / I // 13 // zrIbhAratapurANoktirAmAyaNanirUpitaiH / saMvAdivacanairdhUrtAn , pratyAyayati naH punaH // 14 // sa dhUrtAnAM 5 ziroratnamadadAno'pi bhojanam / ityuktvA mUladevo'tha, prathamaM tAnabhApata // 15 // mayA taruNabhAve yadanubhUtaM mahAdhiyaH / tadAkarNayatotkarNAH, kazyamAnamihAdhunA // 16 / / ekadA taruNatve'hamIhamAnaH sukhAsikAm / kamaNDalahasaNANiH, skansavisarahakaranalaH // 11 // didhIrSaH varNadIdhArA, prasthitaH skandamandiram / yAvattAya-12 nmadonmatto, dantI prAdurabhUtpuraH // 18 // yugmam / parjanya iba garjantaM, siJcantaM mAM madAmbubhiH / abhyAyAntabhibhaM 8 | pazyannAtaGkavyAkulo'bhavam // 19 // etasmAtkathamAtmAnaM, kRtAntAtkupitAdiva / nazyAmIti bhayA''vezAtmAvizaM kuNDikAntare // 20 // madabhinnakaTaH so'pi, karaTI prasaratkaraH / mamAnupadikaH kuNDyAM, prAvikSanAlakA'dhvanA // 21 // kumbhI sa kumbhInasavatphUtkArAna ropataH sRjan / matpRSThalamo bhrAmyaMzca, SaNmAsI tatra vaJcitaH // 22 // 13 mamaipo'dyApi no pRSThaM, muJcatIti vicAravAn / tato'haM kuNDikAdvArAnniragAM narakAdiva // 23 // matpRSTe niHsaratneSa, sindhuro'pi madoddharaH / kuNDikArandhrasaMlamapucchakezo'skhalatkSaNam // 24 // tataH kharganadIM nArImiva pInapayodharAm / dRSTvA goSpadavattItvo'dhyagAM skandasya mandiram // 25 // avadhUya kSudhodanye, paNmAsIM tatra tiSThatA / patantI
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ . -645 vyomato mUrdhA, gaGgAdhArA mayA dhRtA // 26 // tataH SaNmukhamAnatyA''gasya cojayinI purIm / bhavadbhayo dhUrta-18 rAjebhyaH, kSemeNa milito'dhunA // 27 // idaM cedvittha satyaM tanmAM mAnayata hetubhiH / athAlIkaM tadA'mIbhyaH, sarvebhyo / datta bhojanam // 28 // kaNDarIkastato'vAdItvAmasasIkaroti kaH? / jAnAno hi purANaM ca, shriiraamaaynnbhaarte| // 29 // yat tvayA'vAdyahaM sebhaH, kathaM kuNDyAmamAntamAm ? / tatpratyayAya viprANAmatrAtheM zRNu jalpitam // 30 // -vidhAturvadanAdviprAH, kSatriyA bAhuyugmataH / Uruyugalato vaizyAH, padbhyAM zUdrAzca niryayuH // 31 // yadyetAvAnmamI loko, brahmaNo jaTharAntare / kamaNDalI bhayAMki, na mAtImasamanvitaH? // 32 // anyaca yasya dhAvantI, brahmaviSNU hai| uprydhH| divyavarSasahasreNAdhyAptau pAraM nahi kvacit // 33 // mahatpramANaM talliGgamubhAyonau yathA mamau / tathA tvAM / sagajaM kuNDyAM, praviSTaM ko'tra dUpayet ? // 34 // yugmam // anyaca kIcaphazatotpattiryA vyaasbhaassitaa| prasiddhA bhArate zAstre, tAmapyetarhi saMzRNu // 35 // virATabhUpaterapramahiSI putrakAmyayA / RrSi gAGgalinAmAnamArarAdhAnyadA''zrame // 36 // sAdhayitvA caruM so'pi, datvA tAmidamUcivAn / -antaHkuDaGga bhukte'smina, sutAnAM bhAvi te zatam // 37 // tato gatvA kuDanAntarbubhuje tamasau carum / tatrastho gAlirapi, tapyate sma tapo'dhikam // 38 // sarasyapsarasastana, sAntIrvAsoviyarjitAH / tA nirIkSya RSiH merasmarabANairavidhyata // 39 // kAmakSobhAdasya zukravinduryaH kIcake'pa-13 tat / tasmAdAyaH kIcako'bhUnmahAvIryavaduttamaH // 40 // pazyato'psarasastasya, galitAH zukravindavaH / nAlyAM ye hai
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *** patitAstebhyaH, kIcakAnAmabhUcchatam // 41 // tAM nAlI sa RSistatra, nidhAya khAzrayaM yayau / rAjA'pi rakSayAmAsa, tato paMzakuDAkam // 42 // nAlyAH sampUrNasarvAGgAn , yadrAjJI hyAdade'rbhakAn / tena te tatsutatvena, procyante kI-18 cakA janaiH // 43 // kIcakAnAM zataM prauDhaM, tAdRgnAlyAM mamau yadi / tatastvaM sagajo mAsi, kathaM naiva kamaNDalau? // 44 // gaGgA varSasahasraM cenjadAvIzena mohitaa| SaNmAsAMstu tvayA'mohi, hastI kuNDyAmidaM ghRtam // 45 // kuNDyA nAlAdahaM dantI, lamakezazca niHsRtau / kathamatrApi he bhrAtaH!, zRNu paurANikaM vcH|| 46 // pralaye sarvabhUtAnAM, jalekArNa vatAM gate / jagatraye jalezAyI, tasthAveko jalAzayaH // 47 // jagatsRSTikRtastasya, nAbhipamAdviniryayo / daNDaku-16 maNDIkaro brahmA'janAlaM tatra cAlagat // 48 // itthaM kuNDImukhAccettvaM, sebho bhrAtarvinirgataH / tatkezastatra lagnazca / / kimayuktaM bhavettataH? // 49 // kamaNDalomukhAddhAtaH?, kathaM viniragAmiti / yadrUSe tasya saMvAdaM, zRNu bhAratabhASitam // 50 ||-divyN sahasraM varSANAM, tapaH kurvati dhAtari / kSubdhAH surAH sma jalpanti, vighnamasya bhavetkatham 1 // 51 // indro'vaka-strISu lolo'yaM, yadumApANipIDane / agnikarmaNi niyukto, gaurI dUSitavAsasam // 52 // dRSTvA kSubdho bIjasamrga, kRtvA vAso vyadhUnayat / atha tatpatitaM kumbhe, droNAcAryastato'bhavat // 53 // yugmm|| saptarSayaH surAdhIzA, devA hariharAdayaH / muktvaikaM zrImahAvIra, khaNDitA hi manobhuvA // 54 // ugravatagharAstIvratapazcaraNakAriNaH / anye'pi sparavANA , dAsAH svImirna ke kRtAH 1 // 55 // uttamA sarvadevInAmato gatvA tilottamA / pitAmaha ** *
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ | smarodrekAdvidadhAtu tapazyutam // 56 // indrAdezAdatha kSipraM svaparicchadasaMyutA / gatvA tilottamA dhAtuH puro nRtyamasUtrayat // 57 // yathA yathA'sau nRtyantI, kareNolAsitAMzukA / vidheradarzayatsvAnaM, cukSubhe sa tathA tathA // 58 // tasyA nibhAlayannaGgaM, vidhAtA nirnimeSadRk / tyaktAnya sarvavyApAraH, kAmivattatspRho'bhavat // 59 // vijJAya sA'pi tadbhAvaM, lAvaNyAmRtasAraNiH / brahmaNo dakSiNe pArzve, bhUtvA nRtyamasUtrayat // 60 // tadrUpamohitakhAntaH, so'pi kAmajvarArditaH / tAM vilokayituM vaktraM, dvitIyaM nirmame punaH // 61 // evaM tRtIyaM vAruNyAM, kauberyA ca caturthakam / tasyAmUrddha gatAyAM ca sa cakre paJcamaM mukham // 62 // tilottamA'nuraktasya brahmaNaH paJcamaM sukham / rudreNa parzutIkSNena, nakhenAcchidyatA''zu tat // 63 // tato brahmA'tikopenA'pasavyakarajAtayA / pradezinyo dva bhAlaM, zeSaM samudapATayat // 64 // sitakuNDalinAmA sa, krodhAddhAtrA nyayojyata / gaurIprANezvaraM hantuM, vyAdhavan mArgaNI mRge // 65 // nazyaMstasya bhiyA zambhurgatvA badarikAzrame / niyamasthaM hariM mAM, bhikSAM dehItyabhASata // 66 // tattastena nijAGgAlAdraktadhArA vyamucyata / tadadho'sthApayatso'pi brahmaNaH paJcamaM ziraH // 67 // raktenAparipUrNa tatsahasraiH zaradAmapi / haro viloDayAmAsa, karAGgulikayaikayA // 68 // pitAmaha ziroviSNura kezAGguli yogataH / samutpede mahAMstatraiko naro raktakuNDalI // 69 // rudreNAdezi yoddhuM sa sitakuNDilinA saha ( varSasahasraM tu, jAtamAyodhanaM tayoH // 70 // tayoryuddhaniSedhAya, naraM dattvA surezituH bhAskarasya dvitIya & surA /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ UcuridaM ravim // 71 // varadAnakSaNe sUrya ! tvayA bhAratasaMyate / bhArAvatArakAle'sAvavatAya nRjanmani // 72 // tasmin kAle raviH kuntImupabhujyatAm / tatkukSau taM naraM cAzu garbhatvenodapAdayat // 73 // sannaddhabaddhasannAhaH, kuntyAH karNAtsa niryayau / yathA tathA tvamapyasmAt kuNDIrandhAdviniHsRtaH // 74 // yaccAyocaH kathaM gaGgAmaparAM tIrNavAnaham ? / ado'rthe sAdhakaM bhadra !, zRNu rAmAyaNoditam // 75 // hanumAn rAghavAdiSTa, jaankiishuddhihetve| tIrtvA bhujAbhyAmambhodhiM, kSaNAlaGkApurImagAt // 76 // dRSTyA sItayA tatra, priyasaMdezatuSTayA / pRSTaH kathaM tvayA sindhustIrNaH ? so'pyatravIditi // 77 // tava prasAdAttava ca prasAdAdbhartuzca te devi ! tava prasAdAt / sAdhUna (nna) te yena pituH prasAdAttINoM mayA goSpadavatsamudraH // 78 // yadi tena tirazcA'pi samuttIrNo mahArNavaH / tadA gaGgA tvayA kiM na, 1 laGghayate sma narottama / // 79 // yadavAdIH kathaM dhArA, paNmAsIM mUrdhni dhAritA ? / asminnarthe'pi hetuM tvaM zRNu bhUdevabhASitam // 80 // surairabhyarthitA gaGgA, lokAnAM hitahetave / bhUmAvavAtaratsvargAt sA'pyevaM tAnado'vadat // 81 // yuSmAkhilAM patantIM mAM, ko dharcezastadA'vadat / ahamityUcuSA tena sA dhRtA nijamUrddhani / / 82 / / divyaM varSasahasraM cettena gaGgA dhRtA khake / tat tvaM kathaM na paNmAsIM vAridhArAmadhArayaH ? // 83 // evaM niruttaro mUladevaH provAca taM prati / kaNDarIka! tvamapyAtmAnubhUtaM vada kiJcana // 84 // kaNDarIko'vadadvAlye, durvinIto'bhavaMtarAm / pitRbhyAmata evAhaM, haThAnnirvAsito gRhAt // 85 // tato bhrAmyannahaM dezAnekaM gomahiSIvRtam /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUpArAmasarorAjIrAjitaM grAmamAsadam // 86 // tasya madhya mahAkAyaH, sacchAyo vaTapAdapaH / kamalAkhyo mahAyakSasta-1 |nmUlamadhitiSThati // 87 // paJcopacArabalibhiH, sa janaiH pUjito'nizam / samIhitaM baraM datte, ko na mAnyo bhavedguNaiH N88 // tatastaM kautukAt yakSaM, natyA grAmyajaneSvaham / yAvadvicitrakrIDAbhirAtmAnaM sma vinodaye // 89 // sannaddhabaddhakavacA, vividhaayudhpaannyH| sutarAM dAruNAstAvannipetustatra taskarAH // 90 // savAlavRddhAH sastrIkA, grAmyA jnp|daanvitaaH| pazubhizca samaM bhItyA, vAlukayAM vivizuddhatam // 91 // tatrasthAnapi tAn grAmyAnapazyanto'ndhalA iva / caurAstataste vyAvRttA, naSTo grAma itIriNaH // 92 // pazuvRndaM carattatra, vizvastaM samupeyivat / tanmadhyAdekayA chAgyA, vAluGgI parijanase // 93 // sA'pi grastA'jagareNa, so'pi Dhikana janase / sa coDIya baTe'tiSThabhUmiprAptapadaH khagaH / | // 9 // tatra kenApi bhUpena, sainyAvAse vinirmite / stambhadhAnyA DhikapAde, baddho miNThena kuJjaraH / / 95 // DhikenoDIyamAnena, saha yAntaM vilokya tam / pUJcakruriti hA miNTAH!, kenApi hiyate karI // 96 // teSAM kalakalaM zrutvA, subhaTAH zabdavedhinaH / tatraiyuAkulA bANabANAsanakarA rayAt // 97 // subhaTaiH zaradhoraNyA, cchinnamUrdhA vttvyuttH|| baDhikapakSI papAtA''zu, vajrapAta iva kSitau // 98 // pakSyaGge dArite rAjJA'jagaro niragAttataH / ajA tasyAzca vAluGgI, tato grAmAdayo'khilAH // 99 // te sarve nRpatiM natyA, svkhvstusmnvitaaH| nijaM sthAnaM yayurahamatrAyAtazca samprati hai // 10 // evaM mayA'nubhUtaM bho!, gaditaM bhavatAM puraH / yo na manyeta dhUrtAnAM, sa dadAtvadya bhojanam // 101 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ elASADhastataH proce, pratImo nAtra saMzayaH / kaNDarIko'vadadAmo, cAlukyantaH kathaM mamau 1 // 102 // elApA-1 Dho'tha taM smAha, kiM bhrAtarna zrutAstvayA / dRSTAntA viSNupurANe, bhArate ca kiledRzAH // 103 // AsItpurA jagatpaJcamahAbhUtavivarjitam / jalenaikArNavIbhUtaM, tatrANDamabhavatkila // 104 // UrmipreDholanAbhistadbhignaM trividha-| tAmagAt / triviSTapamahIpITharasAtalavibhedataH // 105 // yadyaNDe tAzaM sarve, samAjagatA ayam / vAlukyAM taIi, sagrAmaH, kathaM mAti na bAndhavaH 1 // 106 // zAstre'nyaccAraNyapathe, mArkaNDeyo'vadanmuniH / dharmAjasyAnyayugAnubhUtaM tacchutIkuru // 107 // sakalAmbhobhiranotthairloka ekArNavIkRte / lolakallolamAlAbhiH, preryamANo'mbudhau / gataH // 108 // sarvazUnyaM jalAkIrNa, jgtpshynnRssisttH| ekaM tatra mahAkAyaM, vaTavRkSamudaivata // 109 // zAkhAyAM tasya palyaGkamapazyat tatra cArbhakam / sarvAGgasundarAkAraM, tejastarjitabhAskaram // 11 // prasAritakaraM taM cAvAdIdevehi dAraka ! / mamAMse laga te'mbhassu, patanAnmA sma gAnmRtiH // 111 // so'pyasamavalambyAsyAvatArItsa tato muniH / Askhe prasArite'pazyadvizvaM tasyodare'khilam // 112 // praviSTastatra varSANAM, sahasraM divyamaJjasA / manpAramapArasya, nApapirniragAttataH // 113 // sazailakAnanaM vizvaM, mamau ceddaarkodre| tadA mAti na ki ? grAmo, yAlujhkyAM kaNDarIka bhoH! // 114 // Dhiinkodare hyajagarastasyAjA'syAzca crbhttii| tasyAM grAmaH kathamiti, prAkhyastacchRNu yacmyaham / / // 115 // yadi trijagatI sarvA, mamI viSNoH kilodre| kukSau so'pi hi devakyAtalpasyAbhyantare'pi sA // 116 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadi satyaM purANoktaM vacanaM pratibhAsate / tadA grAmAdipravezA, vAlukyAdau na doSadAH // 117 // vAlukyajagarAntaHsthaH, kathaM nAsAdayaM mRtim / iti tena kRte prazne, belASADho'bravIditi // 118 // tasminnevAni bhavAnni rgato na mRto yataH / ciraM viSNUdare tiSThajjagajjIvati nAdbhutam // 119 // ya (a) sminnudarage santi, vANijyaM yodhasaMyataH / ArambhA vyavahArAzcotsavA vaivAhikAdayaH // 120 // kathamasyodare vizvamiti pRcchasi tacchRNu / purA parasparaM yuddhaM, brahmakezavayorabhUt // 121 // dIno brahmA hariM smAha, vaRbAhUrupAdataH / madIyebhyo jagatsarva, cAturvarNya vinitam // 122 // vidhimAkSiptavAn viSNurvacanaiH kaThineralam / rere! tvaM ceTarUpo me, bruvanneyaM na lajjase // 123 // kaNThasthazeSe bhUmIpradADhe sAgarajihvike / manmukhe tvaM pravizyAzu, pazya vizvaM carAcaram // 124 // jalezayasya menAbhisamutthAmbhojato bhavAn / prAdurbhUto to vaktuM matpuro nocitaM taka // / 125 / / apica - yatprabhAvAtprakAzatvamagamatkaumudaM vanam / kalaGkIti nizAdhIzaM, svotkarSAttaddhasatyaho // 126 // kaNDarIko babhASe kiM ? purANAdau zrutAH kvacit / DhikA evaMpramANAH syuretanmAnti yadantare // 127 // elASADho'pi taM smAha, draupadyA hi svayaMvare / prAvikSat dhanuSi kSoNIdharavahibhujaGgamAH // 128 // yaH zrIdrupadarAjasya taddevAdhiSThitaM dhanuH / rAdhAM bhettA samAropya, sa kRSNAM pariNeSyati // 129 // AghoSaNAmimAM zrutvA tatraitya valino nRpAH / dhanurAropayantaste, patitA isitA janaiH // 130 // atha mAnonnataH zUraH, zizupAlakSitIzvaraH / AropayitumArebhe, yAbadrAdhAbhide dhanuH
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 131 // tAvattatra harimaru, garuDaM muzala halan / nAgAn zahaM gadAM cakraM, mandaraM kSisavAMzca saH // 132 // sandhAnAvasare sUraM, vidhumagniM payonidhIn / sazailAmacalAM tatra, cApe cikSepa kezavaH // 133 // aGgulipramANesmiMstenAkRSTe muradviSA / chalena mocite bANe, sacApazcedipo'patat // 134 // pArtho'thAsahamAnAyAmu| tadbhAramajasA / Aruhya bhImahastAne, cAparopaNamAtanot // 135 // karNapradattavANenArjuno rAdhAM vibhidya tAm / yshH| samprAptavA~lloke, kRSNAM ca pariNItavAn // 136 // yadi cApAntare te te, padArthA nikhilA mmuH| tatki Dhike mahAkAye, na mAnyajagarAdayaH? // 137 // kiJca rAmAyaNe bhrAtaH!, zrUyate vihagottamaH / jaTAyuH sItApahAre, yuyudhe rAvaNena / saH // 138 // dazAnanena ruSTena, candrahAsamahAsinA / chittvA pakSayugaM bhUmI, sa bhUna iva pAtitaH // 139 // sItayA ca sa pakSyUce, zIlamAhAtmyato mm| pakSau bhaviSyato rAmadUtasaMdarzanAttava / / 140 // anyadA dAzarathinA, jAnakIzuddhihetave / AdiSTo hanumAnurU, bhrAmyaMstatra samAyayau // 141 // aho girirasAvudhairhanumAnityacintayat / / ya(ta)davAruhya pazyAmi, samantAnmahimaNDalam // 142 / / tato jaTAyuSA pRSTaH, kastvaM bhoH ! sa tmbrviit| rAmadUto'smi / sItAyAH, pravRttyarthamihAgamam // 143 // pakSyapyAkhyadrAmajAyA, vilapantI pathA'munA, / apahRtya dazApena, laGkApurImanIyata // 144 // kiM bhrAmyasi mudhA'raNyaM, hanumaMstvarayA braja / idaM saMdezayAkyaM ca, rAmAya kathayemama // 145 // sItArthe yudhyamAno'haM, rAvaNena durAtmanA / chittvA pakSau khakhanena, mukto'to'gAmimAM dshaam||146||
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato vAyusuto'vAdIdyattvaM rakSoraNaM vyadhAH / Akhyazca vRttaM tena sthA (stA ) cavApi hi hitaM sakhe ? // 147 // iti dUtavacaH zrutvA, jaTAyurjAtapakSatiH / uDDIya vyomamArgeNa, tridazAzrayamAzrayat // 148 // yadi zailasamo gRbho, jaTAyurabhavatpurA / tatkiM (tadA) Dhiko mahAkAyaH, kaNDarIka ! bhavenna kim ? // 149 // elASADhamathAvAdIt, kaNDarIko gatottaraH / brUhi tvamapi kiJcinnaH svAnubhUtaM mahAdbhutam // 150 // elApADho'pyavag bandho !, yauvane dhanalolupaH / naTito dhAtuvAdAdyairvyasanairniragAM gRhAt // 151 // bilamatra raso patra, bhUdharo'tra sadhAtukaH / evamAzAprahaprasto, bambhramImi sma bhUtalam // 152 // ekadeyAgamo lebhe yadyojanasahasrake / pUrvasyAM bhUdharastatra, raso vedhasahasrakRt // 153 // zilayA rasarandhrAsyaM, channaM yojanamAnayA / tAM cotpATya rasaM dhIrA, grahNanti svarNakuNDataH // 154 // yojanAnAM zatamitaiH kramaiH krAmannahaM mahIm / girau gatvotpATya zilAmagRhaM kuNDato rasam // 155 // punastacchilayA''cchAdya, gRhametya tato rasAt / ghanaM kanakamutpAdya, dhanadopamatAmamAm // 156 // bhogAnabhaGgurAn bhuJjannarthibhyo draviNaM dadat / prasiddhimagamaM loke, lokeza iva mUrttimAn // 157 // preyasIbhiH samaM gIta-nRtyanA - dinakelibhiH / krIDan zacIpatiM mene, na tRNAyApi sampadA // 158 // prasiddhiM ca samRddhiM ca mama vijJAya dAruNAH / nizAyAM nizitAstraughakarAcIrA gRhe'patan // 159 // kRtasiMhaninAdAste, stenAH paJcazatImitAH / pravRttA luTituM geha - sAraM yAvad durAzayAH // 160 // tAvatkathaM me nyAyAtto, jIvato vittasaJcayaH 1 caurairya
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIpyata ipti, dhyAyan sAhasamAdriye // 161 // zastrANi praguNIkRtya, cauraiH saha raNAzaNam / kurvanahaM mahAporaM, surairapyabhinanditaH // 162 // ekana zaraghAtena, daza dvAdaza paJcaSAn / stenAnanaiSa kInAza-nizAntAsithitAmaham 5 // 163 // nimeSAd yAtite caura-zate te'pi mamopari / sambhUya kopataH peturiva kInAzakiGkarAH // 164 // zIrSa me kaNazaH kRtyA, baDvA ca badarItarau / muSitvA vezmasarvakhaM, jagmuzcaurA yathA''gatam // 165 // raktA, kuNDalolAsi, macchiro badarIsthitam / nirvAdhaM badarajAtaM, prAzcattasthau yathAsukham // 166 // sUryodaye'tha kolIsvaM, padarAkhAdi tacchiraH / sajIvamiti vijJAyA''dadire nAgarA narAH // 167 // aGgopAGgAni sarvANi, sampiNamopari tannyadhuH / tato'haM rUpalAvaNya-bhAgabhUvaMtarAM punaH // 168 // mayA'yaM khAnubhUto'rthaH, pratyapAdi bhavatpuraH / / yo na manyeta tahattAM, dhUrtAnAM so'dha bhojanam // 169 // zazo'yocadayo kaste'lIkaM kuryA didaM vcH| pramANitaM pusavRttaM, smRtirAmAyaNeSu yat // 170 // tathAhi-yamadaniRSiH pUrvamabhUdbhAryA'sya reNukA / yAM nemustaravaH puSpA-| niH zIlaprabhAvataH // 171 // athAvApahRtaM dRSTvA, nRpaM sarvAGgasundaram / reNukA samabhUttatra, rAgAdAzleSazAlinI | // 172 // athAnamasthato vRkSAn, vIkSya zIlacyutAM ca tAm / manyAno yamadamirdoka, pazurAmaM samAdizat / 4 // 173 // samAturasyAH pApAyAvichandhi zIrSa khaparzanA / senApi piturAdezaH, tathaiva pidadhe kSaNAs // 17 // yamadamisadA tuSTo, rAma sAha karaM zrRNu / so'pyUce tAta! me mAtA, punarjIvantu satvaram // 175 // evamastviti /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * tenokte, sajIvAjani reNukA / sadbhUtaM cedidaM bhrAtarjIvitastvamapIha tat // 176 // jarAsandho'pi bhUpAlA, khaNDadvitayayojanAt / jarayA sajito rAja-sahanAdhIzvarojani // 177 // anyaca zrUyate sundanisundau dvau saho darI / asurI suravRndasya, kSaSakAlavadatthitI / / 178 // poloNyAtha gIvANaistaddhAya tilottamA / tila tilara *svadehebhya. upAdAya vinirmame // 179 // sarvAGgasundarAkArA, mohinI sarvakAminAm / praNamya sA surAn sAha, sudhAmadhurayA mirA // 180 // yatkarttavyaM mayA devA-stadAdizata te'pi tAm / proghuruddhara naH sunda-nisundAtakasaMkaTAt // 181 // ityAjJAM zirasi nyasya, yayau tatra tilottamA / yatra tAvasurI sunda-nisundau paritiSThataH // 182 // hArA hArakeyUra-nUpurAdivibhASitA / sampoccakulA zAzIpakanemozananA // 183 // sA tAbhyAM yugapa-14 dRSTA, rASTapIyUSapAraNam / tatazca sAnurAgI to, tasyAmeva babhUvatuH // 184 // yugmam / tadAsye yudhyamAnI tI.* zarastraizca dAruNaiH / mRto bandhU api hahA, strIbhiH ko na viDampitaH 1 // 185 // uktaJca-strINAM kRte prAptayugasya bhedaH, sambandhamede triya eva mUlam / aprAptaphAmA vahayo narendrA, nArIbhiruccheditarAjavaMzAH // 186 // devAgalabasaMyogAt, sAtA cettilottamA / lUnalamaistadopAIstvadacaM kiM na jAyatAm ? // 187 // zrUyate zaizave vAyu-suto mAtaramajanAm / anAkSIko mamAhAraH, kSudhitassa bhaviSyati? // 188 // soce vatsAtirakAni, phalAni tava bhojanam / tenApi jayahe sUryo'thocan pakkaphalazramAt // 289 // senApi cUrNitaM taca, vIkSya mAtA *
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zucA''turA / bharturnivedayAmAsa karuNaM rudatI satI // 190 // krandantIM dayitAM dRSTvA mRtaM ca pavanaH sutam / tato rasAtalaM kopAt pravizya sthitavAnasau // 199 // pacana nirodhena, sadevamanujAsuram / jagajjAtamatIvArtta, mRtyuzeSamazeSataH / 192 // tato dInAnanA devAstaM prasAdayituM gatAH / hanumantaM sajIvaM ca, saMyojyAvayavAn vyadhuH // 193 / / hanurekA'sya no dRSTA, zodhayadbhiH suraistadA / tadviyukte'pi hanumAniti tasyAbhidhA kRtA // 194 // pavanasyAGgajavarNIbhUtazcenmilito'bhavat / apUrvaM tatkathaM ? bhrAtastvadvAcAM brUmahe vayam // 195 // kathAyAM rAmabhadrasya, sItApaharaNakSaNe / setubandhe kRte laGkApurIM dAzarathau gate // 196 // rAmarAvaNayovIradhore samaravivare / prArabdhe kSubdhapAthodhau, siMhanAdasphuTannage // 197 // laGkezabhaTanirmukta- zailayAvallabhallakaiH / zaktibhizvAsibhizcinAGgopAGge kapisainike // 198 // zaktiprahAranirbaddha-bhUmIpatitalakSmaNe / rAmapralApanirghoSa -pratizabditabhUdhare // 199 // droNAdrervAyuputreNa, samAnItavizalyayA / saumitrervakSasaH zaktirniragAtpApadhIriva // 200 // paJcabhiH kulakam / tayA vizalyayA siktAzchinnAkA api vAnarAH / sajIvAH sahasottasthurmilitAvayavatrajAH // 201 // chinnAGgA api cejjAtAH, sajIvAH plavagAstataH / bhavAn khaNDIkRtaH kiM na ?, AtaH ! prANiti samprati // 202 // jagaprasiddhamanyaca, kArtikeyasya sambhavam / kiM nAzrISIdbhavAn bhUyograntheSu grathitaM budhaiH ? // 203 // himAcalaguhAmadhye, maithunAsaktayostayoH / gaurIzaGkarayorjajJe, divyaM varSasahasrakam // 204 // tasminnavasare devAstArakAsura -
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIDitAH / azaktAstadvadhe'nyo'nyaM, paryAlocaM vitenire // 205 // zambhorSIya vinA nAnyastArakaM hantumIzvaraH / sa tu! sambhogasaMlIno'sti dayA~ himabhUbhRtaH // 206 // bhiyA ko'pi na tatpArtha, yAtyanyo ghanalaM binA / ataH samprAyate gantumiti te yai vabhASire // 207 // paropakAriNaH kAryamekasyApi prakurvate / viziSya sarvadevAnAM, kRtye kaHsyAtparAGmukhaH 1 // 208 // yadarthamakhilA devA, mamAzcintAmahArNave / tatrAnala! bhavAneva, gantumIzo na cAparaH // 209 // tadgatvA darzayAtmAnaM, himAdristhasya zUlinaH / kadAcittvAM vilokyezaH, smarakrIDAM vimuJcati // 21 // havyavAho'tha tAnUce, kaH zambhoH sammukhaM prajet / viziSyavRpayasvasa, khasa zreyo'bhilASukaH ? // 211 // khaTvAGga-1 dhAriNaM zUla-pANiM narakapAlinam / zmazAnavAsinaM kastamabhigacchejijIviSuH // 212 // UrdhvamullAsya yo lika, | tANDavena pranRtyati / balArirapi tatpArtha, gantumIzo bhavennahi // 213 // kadAcitkandarAntaHsthaH, zUlapANini-18 hanti mAm / tadA me kA gatiH syAttanna mAM preSayatAmarAH ! // 214 // te'pyUcurmA sma bhaiSIstvaM, yato'yaM paarvtiivshH| nUnaM jagadidaM samyag , damyate pramadAjanaiH // 215 // uktaJca-mAsena damyate vAjI, varSeNonmattakuJjaraH / nimeSo-2 nmeSamAtreNa, pumAMstu pramadAjanaiH // 216 // yadeva rocate gauryAstadeva kurute haraH / kiM nA'nala! tvayA dRSTo' ke 5 tAmuhahannayam // 217 // atastyaja tvamAzaGkA-metAM yatkupito haraH / na kartA bhavataH pIDA, gaurIkhAntAnuvRttaye // 218 // evamastviti gatvA'mihimavatkandarAntare / prekSata tripurArAti, ratilIlAvisaMsthulam // 219 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ya OM*EXSAKSHATHOK tamupAntagataM dRSTvA, ruSotiSThan harastataH / hu~huM gauryA niSiddhaH sa, Urdhvalilo'nalaM jagau // 220 // mukha vyAdehi re retaH, pivetyatha vadan haraH / tattasmai pAyayAmAsa, bhAnuteja ibolbaNam // 221 // retasA dahyamAno'bhiH, kathaJcitprApya vAridhim / tavAma tataH so'pi, babhUva sukhito manAk // 222 // tataHprabhRti lokeSu, zrUyate ralasantatiH / samudre retaso jAtA, prasphurattejasA'JcitA // 223 // atha padmAkare padma-bhAsure zizirAmbhasi / agnistadretasaH zeSaM, yAntvA zIto'bhavattarAra / 224 : saca apanA zikAgo, hAtInAM smaramandire / tatra zukre praviTe'bhUtsamakaM garbhasambhavaH // 225 // kAlAntare supuvire, yugapat kRttikAstataH / zIrSa bAhU uro ruNDaM, zarIraM ca kramAdimAH // 226 // tatastA vismitakhAntA, darzayAJcakrire mithaH / yAvattAvakilAkAni, mimilustAni pAra(pAda)vat // 227 // svakhasthAnAGgasaMyogAt , kArtikeyaH ssddaannH| AsIdAzaizavAdeSo'jisabrahmavratolpaNaH // 228 // vijigye samare yena, tArakAsyo mhaasurH| mahAtejAH sa yAmyAyAM, brahmarakSAkRte sthitaH // 229 // pRthaggarbheSu jAtAni, yadyaGgAnyamilan prabhoH / tAnyepaikatra jAtAni, saGgaccheraghna te katham ? / / 230 // elASADho'vadATUna, paribhrAmya kathaM ziraH 1 / phalAni muGkte sollAsamiti dhUrta ! badAdhunA // 231 // zazo'pyUce-zruteH kiM na, zrutaM / cakreNa cakriNaH / rAhozchinnaM ziro bhrAmyadlitparyantazItagUH // 232 // yacca brUpe- yojanAnAM, zatamekapadena gAm / ullakSya viSamaM zailamagAM tatrottaraM zRNu // 233 // viSNuryAge dvijIbhUya, baliM prArthya kramatrayam / sazailakAnanA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ suSamAkramyainAM jahAra ca // 234 // viSNuH kramatrayeNAzu, yathAcakrAma medinIm / zatayojanamAtrAM tadgatiM kaste na | manyate // 235 // zilA yojanamAnA sA, kathamutpATitA gayA ? / iti pRcchAsamAdhAnaM, kuNDalIkuru karNayoH / / 236 / / rAmAyaNe raNe jAte, lakSmaNe zaktipAtite / hanumAn dvArA vizalyArtha, droNAdrimukSpATayat // 237 // cedvizAlazilaH zailaH, protkSiptaH kapinA'pi saH / tadA yojanamAtrA kiM, zilA notpAvyate tvayA 1 // 238 // elASADhaH pratikSiptastena pratyuktiyuktibhiH / zazaM smAha tyamapyAzu, svAnubhUtaM vadAdhunA // 239 // so'pyavAdIhaM kApi, grAme kauTumbiko'bhavam / kSetropajIvI varSAsu, kRtavAn kSetrakarSaNam // 240 // zaratkAlAgame draSTuM, kSetra giritalasthitam / grAmAddadhIyaH sthAnasthaM, sAnando jagmivAnaham // 241 // tatra zailAtsamuttIrya, zailAbho matakuaraH / ruSAruNekSaNa stUrNamadhAvatsa mamopari // 242 // tadbhiyA kampamAnAGgaH paribhrAmyannitastataH / tilavRkSaM puro'drAkSaM, baddhasakhyamivAdriNA // 243 // tacchAkhAyAM vilanaM tu, sa mAmAtraSTumakSamaH / tilaDuM dhUnayAmAsa, pAtrAaM kSetrapAlavat // 244 // petustatkampitAt pRthvyAM, tilaughAstilapAdapAt / bhramatA tena te cUrNIkRtAtha tilayavat // 245 // tataH prAdurabhUtaila-nadI kuNDAdivApagA / yasyAH kalolamAlAbhirjIyante'pyUmrmmayo'mbudheH // 246 // tailapaGke mahAdantI, bhRzaM virasamArasan / nimagnaH kSuttRSAkAnto, vyapadyata sa kITavat // 247 // punarjAtamivAtmAnaM manvAno gajasaGkaTAt / pradoSe'haM kathamapi, tilavRkSAdavAtaram // 248 // tatastasya mataGgasya, mayA carmApa
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArya tat / itIkRtya ca tailena, paryapUri samantataH // 249 // tatrAhaM truDito mujhe, khalabhAraM kssudhaaturH| pibAmi tailakumbhAnA, dazakaM tRpitonizam // 250 // tAM dRti tailasampUrNA, skandhe kRtvA'rkatUlabat / grAma pratyaTito'dhvadrAvavalambya gRhe'gamam // 251 // atha tAM pratimAnetuM, saGketitamahAtarau / mayA nijasutaH preSi, so'pi tAM tatra naikSata // 252 // tataH sa pAdapastena, pronmUlya gajarAjavat / dRtirAnIyata prAmalokAnAM pazyatA gRhe // 253 // ahamapyAtmano gehAdutthAyAtra samAgamam / ityasatyavacazcenme, tadebhyo datta bhojanam // 254 // zazaM mAha mahAdakSA, khaNDApAnA'tha dhUrtikA / bhArate suprasiddhArthaH, zruto rAmAyaNe'pi saH // 255 // zazaH prAkhyatkacidRSTaH, zruto vedRktilo drumaH 1 / khaNDApAnA'pi taM proce, zrutaM kiM na tvayA janAt 1 // 256 // yatpAdalIpure mASavRkSAdatigarIyasI / bherI vyadhAyi kenApi, tattilacharna kiM mahAn ? // 257 // vyUDhA tailanadItyatrApyuttaraM bhArataM zRNu / yaddantidAnasambhUtA, saritplAvayate sma gAm // 258 // yataH-taSAM kaTataTaibhraSTaigajAnAM madabindubhiH / prAvarttata nadI ghorA, hastyazvarathavAhinI // 259 / / yadi dantimadAmbhobhirabhUtkUlakapA nadI / tathA / tailAna jAyeta, vAhinI kiM druvAhinI? // 260 // yaccoktaM khalatailAdi, bhakSitaM tAdRzaM mayA / tatrApyAkarNayodantaM, bhAratagranthasaGgatam // 261 // yadrAjyAnnirgato bhIma, ekacakrAM purIM gataH / mahAbalaM bakaM rakSo-rAja, vyApAdayadruSA // 262 // sahasraM madyakumbhAnAM, SoDazAzanakhArikAH / bakAyopasthitAnyeko, bhImo bhakSitavAM
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- stadA // 263 // ekAkinA'pi bhImenA, pItaM bhuparAdhazAtathaiva sama ke'do, bhojanaM khalatailayoH // 26 // piveda ghaTasahasrANi, kumbhakarNaH sadA yadi / dazatailaghaTAnAM te, tadA pAnaM na citrakRt // 265 // anyaccaitatpurANeSu, zrUyate yadagastinA / dAnavAnAM vinAzAya, nipItaH kSAravAridhiH // 266 // svagrgottIrNA jaTAjUTAcchambhogakA vinirgatA / vahantI jasaMjasya, munazcAzramamIyuSI // 267 // tena pItvA sahasraM sA, yarSANAM bhrAmitodare / | tanmuktA paprathe loke, jAhnavIyabhidhAnataH // 268 // yadi tAbhyAsRSibhyAM bhoH, ! pIte sindhusurApame / daza| tailaghaTApAnaM, tadA karate na manyate ? // 269 // gajacarmadRtistAdRya, mayoDhekAkinA katham ? / prAmaM nItA ca / | tatredaM, garuDAkhyAnakaM zRNu // 270 // kazyapasya RSeH panyau, dve kadruvinatAhaye / tAbhyAM parasparaM cakre, paNama-13 ndho'nyadedRzaH // 271 // kArya dAsyaM tayA'nyasyA, yA paNena vijIyate / athayA'tra samAnIya, dAtavyamamRtaM drutam | // 272 // tataH kavA jitA dAsyaM, vinatA tanvatI bhRzam / tayA vimAnyate nityaM, sapanIti virodhataH // 273 // AjanmadAsabhAvena, vinatA duHkhitA'dhikam / garbhabhArAlasAGgI ca, suSuve sA'NDakatrikam // 274 // autsu-18 kyAdAsyamokSAyaikasmin bhinne tayA'NDake / vRzcikAn nirgatAn vIkSya, viSAdo vidadhe'dhikam // 275 // yasyA, devahatAyA me, prasUtirajanIdRzI / kathaMkAramahaM pAraM, tadyAse dAsyavAridheH ? // 276 // kAlaM kiyantamapyeSA, vyatikrAmyAtiduHkhinI / AzAnibaddhavAntA'NDaM, dvitIyaM vinatA'bhinat // 277 // tasmAdanUrurnirgacchan , sakhedaM /
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *-* ***** sthAha mAtaram / kimakANDe dvitIyANDamautsukyAdvibhide tvayA ? // 278 // apUrayiSyaM te'vazya-mahaM mAtarmano-13 rathAn / cedajaGgamakAyo mA-bhaviSyaM tvadamAgyataH // 279 // tasmAtRtIyamaNDaM laM, ciraM rakSa vicakSaNe! / asmAyo bhavitA sUnuH, sa se duHkha hariSyati // 280 / so'nUru sAradhizcake, rathe phiraNamAlinA / vinatA'pi tRtIyANDa, pUrNa matvA'bhidat svayam // 281 // tasmAdAvirabhUjhogi-kulakAlo mahAbalaH / garuDo vinatAkhAntamahodadhisudhAkaraH // 282 // zaizave'pi hi sa krIDannijAhisutamRtyukRt / vilokya kabA vinatA, pratyahaM klezyate'dhikam / // 283 // vinatAmathunIreNa, siJcantImaSanIvanIm / pilokya garuDaH mAha, mAtaH ! kiM rudyate svayA ? // 284 // sA'pyUce jIvitasyArthe, sapatyA dAsyamAzritA / tadAdezaM bhayabhrAntA, karomi prativAsaram // 285 // tatvA garuDo'vAdIhAsyAtvaM muccase katham ? / sA'pyUce yadi ghassa! tya-mamRtaM sphuTamAnayeH // 286 // tatkyAstyambeti | pRSTA sA''ghaSTe veti pitA tapa / sa cAzrame ghadaryAkhye, tapyate duskhapaM tapaH // 287 // taskSaNAdgaruDastatra, gatvA pAdau | | naman pituH / jJAto'pratyakSajJAnena, karasparzAnmamaiSa turu // 288 // tAtAhaM kSudhayAnAnsastanme pitara bho-8 janam / ityukto vainateyena, kazyapastamabhASata // 289 // itaH samIpaNe pabha-sarasvati mahAgajaH / yojana-4 dvAdazAyAmastanmAnaH kacchapastathA // 29 // kopATopotkaTAvetau, yudhyamAnau parasparam / kuryAte sarasaH kSobha, manthAdrI iba jaGgamau // 291 // to vyApAtha yathAkhairaM, mukSya chindhi kSudhAgyathAm / gatpaikena krameNAtha, to| *
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** * * hatyA tena bhakSitau // 292 // tataH pratinivRto'sAvapazyATapAdapam / pralayAmmudasaMvAdipakSikolAhalAkulam / // 293 // akSabIjasamutpannA, RSayo'dhyuSTakoTayaH / vAlikhilyAbhidhAstakhAdhasAdvidadhate tapaH // 29 // // gruddo| yAvadArUDho, manastApadrumaH / tena cazvA gRhItaca, munInAM mRtirastu mA // 295 // samutkSipya brajan vyomA-1 chAdayan vismayAkulAn / surAsurAn prakuSANaH, so'bhucat sindhukAmame // 596 // taTAlatA bhUmirjamailaGketi / / * sodhyate / yA nizAcararAjastha, prasiddhA'sti mahApurI // 297 // tato himAcale gayA, pitaraM garuDo'vavat / danti kAMdanenApi, bumukSA me na jagmuSI // 298 // niSAdAn khAda tenepti, prokta jagdhyA sa tAMstataH / esyAlbat / / kazyapaM tAtAmRtaM kAsti ? samAdiza // 299 // so'vAdIdvatsa ! pAtAla-saptakAdhaHsthakuNDake / dhagaddhagiti jAnalyamAnAmau tadvivartate // 30 // sAvadhAnaiH khayaM tapa, devAyaistatra rakSyate / ato'mRtaM na kenApi, grahItuM zakyatearbhaka ! // 301 // tatprAsau ko'pyupAyo me, tAptAstIti tadIritaH / sa AkhyadAjyalakSaudra-dabhyambhobhiranAratam // 302 / / kRzAnau tarpite ktsa, 1 labhyate yadivA na vaa| prA'mRte'pi jAyate, tamogA vinarAzayaH // 303 // yugmam / iti kazyapavAkyena, vainateyena sastharam / gasyA madhvAdibhirvaliH, sansartha paritocitaH / // 304 // aminA prINitenAsvAmRtakuNDaM pradarzitam / tenApcAdAya pIyUSa, makSu tasmAdvinirgatam // 305 // tadrakSakasurairyuSTa, yatpakSI kuNDato'mRtam / AdAya yAtItizrutvA, bukSubhulidazAdayaH / / 306 // tataH sarvAbhisAraNa, *
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ BONESSIST surAH praharaNoddharAH / kolAhalaravairAzAH, pUrayantaH samantataH // 307 // bhinnacchinnahatA hantAtrApi mA'muM ca muJcata / iti jalpaparAH krUrAH, sambhramAtte tamanvaguH // 308 // yugmam / trayastriMzatkoTidevA, veSTayitvA'tha taM jaguH / / hato'si re sudhAcaura , ke yAsyavAdagrataH // 309 // ekataH sakalaM vizvamanyatastveka eva sH| samaraM kartumArebhe, kAtarapalAyanauSadham // 31 // sa pakSI pakSaghAtena, caturdikSu divaukasAm / lakSaM sahasra koTIMcAnayatkInAzapattamam // 311 // garuDasya surANAM ca, yuddhaM pIyUSahetave / jajJe sma smayavidhvaMsi, vizvAcaryakaraM tathA // 312 // tataH samUho devAnAmekena vinatAbhuvA / prasto raNAGgaNAdikSu, balivannirmame'khilaH // 313 // athendranidazAn / bhamAna , dRSTvA jyAlAzatAkulam / mumoca kulizaM ghoraM, vighAtAya garutmataH / / 314 // tadvanaM vatrasArAbhyAM, pakSibhyAM (pakSAbhyAM) pakSiNaH patat / bhAgyAdeva divobharnAgAt khaNDasahasratAm // 315 // kimapyazaninA'nena, cicchide / bhoH suraa| iti / tatpratyayAya pakSaM sa, cazvotpATya hyadarzayat // 316 // tato dandahyamAno'sau, kezavaH kopavahinA / dvAdazArkaprabhaM cakraM, lAtvA taddhataye'calat // 317 // bhItabhItAH sasambhrAntA, hA hA kimitilApinaH / maharSayastato gatvA, viSNumevaM vyajijJapan // 318 // sasurAsuralokasya, khAmI sarvagato bhavAn / nIcavanirapekSaH kiM, 1 garuDaM prati dhAvasi 1 // 319 // tavaiSa garuDo bandhustyaja kopamataH prabho ! / byAmUDha ! mlecchavadgotraM, mA naya ayamAtmanaH // 320 // RSINAM tadvacaH zrutvetyacyuto'cintayaddhRdi / kathaM 1 krodhAnmayA bandhurhahA vyApAdito bhavet / *** *
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ESSASSASGRATISHIA // 321 // krodhAmivilIbhUtaH, puruSo jJAnavAnapi / kRtyAkRtyaM na jAnAti, tadetaiH sAdhu bodhitaH // 322 // jAte tatastayoH sandhau, rayIcake sa cakriNA / dattvA'mRtaM ca mAtA'pi, pakSiNA''moci dAsataH // 323 // kumbhikarkavaTAstenotpATitA yadi pkssinnaa| dRterutpATanaM tatkaH, zRpavaMstavana manyate 1 // 324 // zAha (zazo'vakodurdi-hai ne viSNuradhAgovarddhanAcalam / tatvaM tailabhRtAM bandho ! rati dharasi no katham 1 // 325 // kapimirvandhane setorutkSipyo[kSipya parvatAH / bahubhyo yojanebhyo'thAnIya kSiptAH payonidhau // 326 // azokavanikAbhane, hnumaanushaakhimH| helayaivAbhinatkopAdityudantaM vibhAvayan // 327 // pAdaponmUlanAnItatamAyAstvasanUbhuSA / iteH ko vismayaM dhatte ? vada dhUrtaziromaNe ! // 328 // yugmam / evaM niruttarIbhUtaH, zazaH khaNDAmabhASata / khAnubhUtaM tvamapyartha, dhUrtike ! bhUhi kaJcana // 329 // sA'pyavAdIdvadAmyeva, bhavatAM purataH param / namatetarhi matpAdau, yadi tajhojayAmi vH| // 330 // bhUtostAM smAduragryAH smaH, puruSeSu kathaM nu te / mahilAyAH puro dInaM, cUmo bhojanahetave / // 331 // ISaddhasitvA sA smAhAkarNayadhvaM sakarNakAH! / AkhyAnakaM mayA''cIrNa, varNyamAnaM ca sUnRtam // 332 // yauvanodayasabhAtalAvaNyotsekazAlinI / ratirUpA smaronmAdazuNDA raNDA'bhavaM purA // 333 // anyadA'hastulAtA, prasuptA maNDape zucau / pavanena yathAkhairamupabhuktA vilAsivat // 334 // tasmAtsuto mayA'sAvi, tatkAlaM so'pi mAM balAt / mutkalApya kSaNAt kApi, jagAma khapnadRSTavat // 335 // tayUyaM brUta kiM satsaM ? yovaM
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ syustanRdbhavAH / tadA kA'pi na jAyeta, raNDA paNDitamAninaH ! // 336 // mUladevo'tha tAM smAha, zrutiSu zrUyate'nilAt / jAtaH kuntyA bhImaseno'JjanayA hanumAnapi // 337 // kaivarttikukSijo (to) vyAsaH, parAsaramunerabhUt / kAryeSu mAM smarermAtarityuktvA sa vane yayau // 338 // jAtA yojanagandhApya-kSatayonirmunergirA / vicitravIrya sA'sUta, bhUtvA sAntanuvallabhA // 339 // vicitravIrye vyApate, kRSNAgAyatI muniH / tatrA''jagAma mAtrA'sau smRto yojanagandhayA // 340 // vyAso'bhANi tayA vaMzaH putrAbhAvAdvinaGkSyati / tathA yatakha vatsa ! tvaM kulaM saMvarddhate yathA // 342 // udhre tena vaMzo'yaM, pANDU (NDaM) janayi (ya) tA nRpam / dhRtarASTraM ca rASTrezaM, viduraM vidurottaram // 342 // rantvA prajAvatIstisro, vyAsaH saJjAtajAtakAH / zazApa hA tapobhraSTaH kRtAghAbhiH kRto'smyaham // 343 // uktaMca - AhAre caiva yonau ca, bIje karmaNi yaH zuciH / tasya kRtsragatasyApi na pApe ramate matiH // 344 // bhImAJjaneyacyA sAnAmutpattiryadi sUnRtA / tadAnayoH sutAvApti- prasavaste na kiM mataH 1 // 345 // punaH khaNDA'vadgaurI devI me samabhUtsakhI / tayA matro dade mahAM, devAdyAkRSTikArakaH // 346 // tena saubhAgyamatreNAkRSTastItrakaro raviH / mAM rantvA sabalaM putraM janayAJcakRvAn javAt // 347 // SaDazIti sahasrANi yojanAnAM mahIM raviH / daddatyahaM kathaM tena, na laSTAGgena saGgatA ? || 348 // kaNDarIko jagAdAtha, kuntI cedarkasaGgatA / na tuSTA tatkathaM raNDe, khaNDe ! tvaM dahyase'sunA // 349 // punaH sA'bhASatA''kRSTa, jvalanaH prajvalanmayA / mAmAliGgya mahAvIrye, ?
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECAXARA%AC% so'pyutpAditavAn sutam // 350 // ravirdahati dUrastho'Ggalamastu hutAzanaH / tattenAhaM kathaM naiva, dagdhA sambhogasaGgatA ? // 351 // elASADho babhANatAM, dhUmorNA ymgehinii| hotaM hatAzanA''vAsa, ganA reme'minA tu sA // 352 // yamaM khapRSThamAyAntaM, vIkSyApUrNe rate'pi sA / apasattumanIzA'miM, papI nIramivAturA // 353 // asamAsaratAM tAM tu,5 zithilIkRtamekhalAm / gilitvA pretarAjo'pi, yayau tridazasaMsadi // 354 // svAgataM khatRtIyasya, taveti vyAkRtaH suraiH / yamo bavAma dhUmoNI, tanmukhaM cAzuzukSaNim // 355 // yamenAnugato dhAvannamirnaSTo banAntare / gajaistadAgrena proktaH, (gajastadA'minA proktaH) sa tadvAcamato'cchidat // 356 // yadi pretapaterjAyA, na dagdhA yhnisevinii| tatkhaNDe ! tvaM hutAzena, bhoginI darase katham 1 // 357 // punarvabhASe khaNDA tAnmayairAvaNavAhanaH / AkRSTaH so'pi saGgasya, mayyajI-15 janadagajam // 358 // devIrindraH kathaM tyaktvA'vizrAmAmupabhuktavAn / zazoce(zazo'vag bho) na ki reme, so'halyAnI| tamapriyAm // 359 // gautamo'tha ruSAGge'sya, kRtvA bhagasahasrakam / samAdideza duSTAtmA, vaDhUMstadupabhuktaye // 360 // * |kandaparNAmiprataptAnAM, baTUnAmavivekinAm / sakAzAtridazAdhIza-stAmavApa viDambanAm // 361 // prasAditAdadho devairgotmaadtibhktitH| akSNAM sahasraM tatsthAne, kAryate sma kathaJcana // 362 // kuntyA'pIndrasya sambhogAdarjunaH suSubegabhUH / sadbhogAtte sutotpattiM, ko na manyeta ? zAstravit // 363 // pitaraM mAtaraM vaMzaM, nAma vittaM ca vitya me|| iti te khaNDayA pRSTA, mUladevastato jagau // 364 // abhUstvaM pATalIputre, nAgazarmadvijAtmajA / somazrIkukSibhUH 1 A
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ % *** -khaNDA-midhA pauDapoprA . 125 // hoge nAhaM bhavantastu, bhrAntAH sdRshruuptH| kintvasmi rAjarajakaputrikA dagdhikA'bhidhA // 366 // bahudhAnyasamAkIrNaM, nAnAvAhanabhAsuram / dhanairamAnaiH sampUrNa, madvezma nRpavezmavat * // 367 // bhUpate rAjalokasya, zuddhAntasya ca zilpinAm / sahasreNa yutA'jalaM, vAsAMsi kSAlayAmyaham // 368 // aMzukaiH zakaTI tvA, zilpisAhasikAyutA / taraGgiNI tarakAlitAlitAmanyadA'gamam // 369 // chaTacchuTitihuMcchuJcazeSTikAzabdapUrvakam / zilpinaH kSAlayAmAsuryAsAMsi mama sevakAH // 370 // vistAritAni 8 pakhANyAtape zoSayituM bhuvi / raudreNa vAyunA tAni, hatvA nItAni ca kacit // 371 // tato bhRtyA mayA proktA, navA gacchata re rayAt / vastrApahAradoSo'yaM, mamaivAto gatA hi te // 372 // godhArUpamahaM kRtvA, narAdhipatibhItitaH / sacchAyaM nagarodhAnaM, rajanyAM samupeyuSI // 373 // krIDantI tatra ca khairaM, pazcimAhare nishH| acintayaM jano mAMsacarmArthI mAM haniSyati // 374 // tannirbhayA ka tiSThAmItyevaM cintAJcitA satI / abhrAmyamahamArAmaM, ko hi mRtyorbibheti na? // 375 // godhArUpaM tatastyaktvA, raktAzokamahIruhaH / pArthe cUtalatArUpaM, vidhAya sthitayatyaham // 376 // tamaHpaTAvRtA rAtrirasatIva vilaasinii| vyatIyAya tato bhAnurudagAt paprabodhakat / // 377 // vastrApahAravRttAntaM, zrutvA rAjA janAdaya / paTahoghoSaNApUrva, rajakAnAM dade'bhayam // 378 // tato'haM paTahArAvaM, zrutvA zrutipuTAmRtam ! hitvA cAmralatAbhAvaM, punaH khaM rUpamAzritA // 379 // zakaTInAM varatrAcaM,R %%%%%%%%%%%%%% *SHA NKS s c
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** tAsAM dharmamayaM nizi / zRgAlamaNDalavAtaiH, sakalaM paribhakSitam // 380 // tadanviSTiH kRtA pitrA, mama tatrakai15) maunduram / pucchaM labdhaM tataH sarvaM, yaratrAcaM vinirmitam // 381 // sadbhoH satyaM kimetanna?, tayetyuktAH prsho'vdt| yanna liphrAnsagau brahmaviSNU tatko'tra vismayaH 1 // 382 // rAmAyaNe'pi hanuma-lAlaM zrUyate mahat / yena laGkApurI de dagdhA, veSTAyetvA'gninAkhilA // 383 // iyatpramANaM lAgalaM, yaghAsIdvAyujanmanaH / tadA mUSakapucchAtti, sambha yurna rajavaH // 384 // zrUyate hi zrutau rAjA'raNye gandhArikAvaraH / yanmAnavavapustyAgAdabhUtkuruSakadrumaH / 4 // 385 // naghupo nAma rAjA'bhU-vikramAkrAntazAtravaH / zakro'pi vajrabhRdhena, jigye kAtaravadgaNe // 386 // azvi kSipana punaH zakraM, roSataH surasUriNA / zaptaH so'bhUdajagaro'raNyadeze mahAvapuH // 387 // anyedhuH pANDavA raajy| bhraSTAstatra yane yayuH / tato bhImo bhramaMstenAjagareNAzu janase // 388 // yudhiSThiro'tha vijJAtodantastatsavidhaM gtH|| tatpRSTaH samapRcchAnAM, pratyuttaramadAca saH // 389 // udgIrNabhImaH zApAntAdvimucyAjagarItanum / punarnaghuparAjaH sa, babhUva bhuvnaadbhutH||390||ydyettsklN satyaM,tadA khaNDe ! bhvtypi| godhAcUtalatAbhAvAnnArIbhUtA kimdbhutm||391|| hai punaH sA''khyaddhRtarAjA, manyadhvaM cedvaco mama / satkaromi tadA sarvAn , pracurairbhojyapAnakaiH // 392 // jayAmi cetka dAcidvaH, kadAcinmedhayA tadA / sphuTaM kapardikAmAtra, mUlyaM na prApsyatha kacit // 393 // te'pyUcuretAM sAmarSAH, || ko'smAn dhUrtaziromaNIn / jetumISTe ? parameSThi-zambhuviSNusamo'pi san // 394 // tatastAn sAha sA khaNDA, **
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mutkalApya mahIpatim / purA gatA zukArthe'haM paryabhrAmyaM dizo dizaH || 395 // anyacca dAsAzcatvAro, naMSTrA | kApi gatA mama / gaveSayantI tAMzcAtra, sAmprataM samupeyuSI // 396 // bhavantaste ca me dAsAH santi yaizcauritAni hi / yadyetannaiva manyadhvaM tattebhyo'tha bhojanam || 397 // hINahINAstataste'pi khaNDAM smAhurakhaNDitAH / tvayaica khAMNDatA vizva - janatAraJcakA vayam // 398 // bhArasyaitasya yogyA'si tvameva varavarNini / yayA prajJAmadonmattA, vijitA puruSA api // 399 // autpattikyA mahAbuddhyA, vijitA yattvayA vayam / atastvaM prArdhyase dehi, dhUrttAnAM pAnabhojane // 400 // omityudIrya sA bhUta-pizAcapretasaGkulam / ghUkaghUtkAradurvArapheruphetkAradAruNam // 401 // kalevaravinirgaccha isArudhirapicchalam / jvalavitAnalajvAlaM, gRtrapakSiraNotkaTam // 402 // zUlA protAGginAmantravitrAsitajanaprajam / durgandhagandhavAhotraM, khaNDA pitRgRhaM yayau // 403 // tribhirvizeSakam / tatrAkhaNDitasarvAGgaM, bAlamekaM gatAsukam / tatkAlamuktamAdAya, khaNDA'silapadambhasA // 404 // sA vAsasA tamAcchAdya, vidhAya ca susaGgatam / ujjayinyAM dhanADhyasya, zreSThinaH sadanaM yayau // 405 // tatrendrasadRzaH zreSThI, dRSTvA zreSThajanairvRtaH / tayoce durgatasyAhaM duhitA'smi dvijanmanaH // 406 // abandhurazaraNyA'dya, sUtA vaidezikI dvijI / atastvAM prArthaye dehi dhanaM vAlakavRddhaye // 407 // sa zreSThI vyAkulaH kArye, bhUyo bhUyo'rthitastayA / kudhA bhRtyAnuvAcaitAM, niSkAzayata durgatAm // 408 // atidInaM bruvANApi dhRtvA teH preritA'tha sA / bhUmau nipatya
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAkrandanmArito hA madaGgabhUH // 409 // anAthAyA mamA''dhAro, bhAvItyeSa manorathaH / hahA durAtmanAunena, bhano / duriva dantinA // 410 // pazyatAgatya bho lokA, ! vaNijA dhanagarviNA / mAritastanayaH zuddhaH, brAhmaNyA mama || pApmanA // 411 // tADayantI ziro vakSa, udaraM ca punaH punaH / bhamaM bhikSAphapAlaM me'neneti vilalApa sA // 412 // vihasto'tha samutthAya, zreSThI parikarAnvitaH / vilapantIM babhANainAM, mA tvaM kolAhalaM kuru // 413 // mudrikAM me gRhANenAmAttavAlA vraja drutam / muzca zokaM ca dattA te, guyepA''jIvikA mayA // 414 // umikAM sA'pyuSAdAya, zizuM ca niragAdhAt / zreSThayapi pragatApAyo, dAnamAhAtmyato'jani // 415 // khaNDA'pi muditA khAnte, taM tyaktvA mRtamabhakAm mosamAvimmAnina, ragahananAdaH // 416 // vikrIya tAmathAdAya, vastUni vividhAni / sA / yathecchaM bhojayAmAsa, dhUrtAn zrAddhe dvijAniva // 417 // taiH sarvaistoSasantuSTamanaskaiH setyvrnnyt| khaNDe !! tavaiva jAnImo, jIvitaM suSTu nizcitam // 418 // yattvayA dhUrttavargo'yaM, vijitya pratibhodayAt / kSudhAH prINito bADhaM, vipulaiH pAnabhojanaH / / 419 // suzikSitA api budhA-stanna jAnanti jalpitum / azikSitA api vicaH, pravadanti yadaGganAH / / 420 // uktaJca-adhIsa zAstrANi vimRzya cArthAn , na tAni vaktuM puruSAH samarthAH / yAni striyaH prasabhidhAnakAle, vadanti lIlAracitAkSarANi // 421 // candrendravAyubhAsvanto, dharmAgnimunayo'pi vA / dUSitA nikhilA loke, smarApasmArarogiNaH // 422 // jIvAMstasthAvara
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ samba0 sa.TI. // 46 // bhivyApya, sUkSmasthUlacimedataH / bhagavAn sarvago viSNu-riti zrutiSu giiyte||23||ydi sarvagato viSNu-riti sasaM vaco bhavet / tadA smarAturo gopIH, kiM cintayati kAmivat 1 // 424 // asambhAvyamidaM loke, zrUyate yadumAmalAt / jAto'pi prAsacaitanyaH, prathamaH (paprathe)sa gnnaadhipH||425 // ityete laukikA''lApAH, purANAdisamudbhavAH / vizIyante pratipadaM, vicakSaNavicAritAH // 426 // ato'do laukikaM vAkyaM, rAsabhocAravadahiH / ramyamantazcintyamAna, punastuSavasA(dA)kulam // 427 // iti vaishrvnnsyaane,saaketpurvaasinH| zuzrUSAyAM stRssnnsy,dhrmaadhrmvivekinH||428|| susthitena munIndreNa, jnyaantrityshaalinaa| laukikagrandhavAkyAni, viruddhAni pade pade // 429 // asatpralAparUpANi, |madonmattapralApavat / uktvA sma gadyate loko-taradharmavicAraNA // 430 / / tribhirvizeSakam / pUrvAparAviruddhaM ta. tIrtha lokottaraM matam / parIkSAkSamamevaitat , suvishuddhsuvrnnvt||431 // mahAvratAni paJcaiva, yatra mUlaguNAH smRtaaH| uttarAstu samAkhyAtAH, pinnddshudhyaadispttiH|| 432 // mukhyaM jainamamuM dharmamanArAdhya naraH kacit / anusabodhibIjaH sanna mokSaphalamaznute // 433 // dvitIyaM zrAddhadharma tu, dvAdazavatabhAsuram / samyaktvayukta saMsenya, pumAn svaHsukhamabhute // 434 // mUlazuddhimiti jJAtvA'rhaddharmasya gurormukhAt / udiyAya vivekArka-tanmanaH pUrcaparvate / / 435 // tato vaizramaNaH sUrI-nAnamya smAha me'dhunA / dIkSA'kSamasya suzrAddha-dharma daca sukhAspadam // 436 // guravo'pi dadustasyai, jJAtvA jJAnena yogyatAm / vizuddhadarzanopetAM, zrAvakadvAdazavatIm // 437 // // 46 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ C AE-% tataH sa muditaH sUrI-natvA gehe sametya ca / dhanavatyai svagehinyai, tAM dhAptiM nyavedayat // 438 / sA'pyUce jIvitAdhArA, rasatrayamayaM mama / vibhUSayatu sarvAGga, zAzvataM dharmabhUSaNam // 439 // dInAbhyuddharaNaiH pAtradAnaiH sa shriijinaarcnaiH| zazvatprabhAvayAmAsa, zAsanaM zrImadarhatAm // 440 // anyadA tassa gehinyA, dhanavatyA mahatyabhUt / abAdhA bahudhA gADhA, duSTavyantaranirmitA // 441 // tataH papAtotpapAta, krandati sa sa dhAvati / nRtyati smo|mamAdAso, doSAdhezAnmumUrcha ca / / 112 // duravasthAmimAM tamyA, vIkSya vaizramaNaH kSaNAt / sarvAnAkArayAmAsa, sa-12 vaidyAnmantravAdinaH // 443 // mAtrikarmaNDalaM kRtvA, tasyA dehe'vatAritaH / sa duSTo vyantaro'vAdInAM muzcAmi kAhi-11 cit // 444 // punaH punaH sa AkRSTo, duSTo'yocadidaM vacaH / na mAM pUjayati zreSThI, jinA nirato'nizam - // 445 // tenAsya dayitAM neSye, kInAzasya niketanam / jIvitAcyAvayiSyAmi, dhRSTaM zreSThinamapyamum // 446 // nizamya tadvacaH zreSThI, babhASe neha janmani / vItarAgaM vinA deva-marcaye manasA param // 447 // kAcakhaNDakRte / hastAta, kcintaamnnimujjhti| ato matvaradehAthai, naiva kurve vratakSatim // 448 // mama mUo'pi cetkhaNDasahasraM kriyate / |'ribhiH / tathApi na namatyanyAna, devAMstyaktvA jinezvaram / / 449 // iti tanizvayaM jJAtvA, vyansaro'pi pramodabhAcha / prazazaMseti dhanyastvaM, yasya dhIste vrate dRDhA // 450 // ityuktvA pirate tasmin , dhanavatyapi susthitA / % * *
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ E -. - . -.... - sajAtAcintayacitte, nAnyatsAraM jinAite // 451 // manyamAnaH purANAde-mithyA midhyAdRzAM vacaH / viziSya jinadharme sa, zreSThI dRDhataro'bhavat // 452 // pAlayitvA'tha suzrAddha-dharma zarmanibandhanam / sa kRtvA'nazanaM cAnte, mRtvA'bhUdacyute suraH // 453 // tato narabhavaM prApya, cAritrapratipattibhRt / dhyAnAsinA karmavana, chittvA muktimavApsyati // 454 // itthaM vaizramaNasa cAru caritaM zrutvA zrutiprINakaM, mA rAmAyaNabhAratazrutibhavaiAkyairvi-| cArAkSamaiH / mAlinyaM nayatAtiniDarsa sahananaM pAlana, mena murbhakatA jinAgamavidAM zarmazriyaH susthirAH // 455 // |kudrshnvrjnvissye vaishrmnnkthaa| / iti rudrapallIyagacchagaganamaNDanadinakarazrIguNazekharasUripaTTArataMsazrIsakRtilakasUriviracitAyAM samyaktvasaptatikAvRttI tattvakaumudInAmyAM samyaktvazraddhAnakharUpanirUpaNo nAma prathamo'dhikAraH samAptaH / AdyaM zraddhAnAdhikAramuktvA dvitIyaM liGgadvAramAha|paramAgamasussUsA, aNurAo dhammasAhaNe paramo / jiNaguruveyAvacce, niyamo sammattaliMgAiM // 13 // 5 vyAkhyA-"paramAgamatti," paramo-yathAvasthitasakalapadArthasArthaparamArthatayA pradhAno ya Agamo dvAdazAGgIrUpaH, / siddhAntastasya zuzrUSA-zrotumicchA, nahi zravaNamantareNa jJAnAdiguNagaNaH karhicijAyeta, kintu tacchUvaNAdeva syAt / /
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ *%%*-* hai yadAgamaH"-savaNe nANe ya vinnANe, paJcakkhANe ya saMjame / aNaNhae tave ceva, yodANe akiriya nivANe // 1 // " ata evaiSA samyaktvasyAdyaliGgam / "aNurAgutti" anurAgo-manasA paramA prItiH, ka ? 'dharmasAdhane' dharmAsya-yatizrAvakabhedabhinnasya sAdhanaM-kAraNaM tatra paramo'tyantAsevanena parAM koTi prApta iti dvitIyaM liGgam / "jiNagurutti," rAgAdhaSTAdazadoSajayanAjinA-atItAnAgatavartamAnAhentaH gRNanti dharmatattvamiti guravaH paJcavidhAcAracaturA, jinAca #gurayazceti dvandvaH, teSAM vaiyAvRttyaM-vinayakaraNaM, tasminiyamaH-avazyatayA tatparizIlanaM, tacca prANinAM mahate guNAya ? sAta .yadaktam-"sadyaH phalanti kAmA, vAmAH kAmA bhayAya na ytnte| na bhavati bhavabhavabhItirjinapatitatinamanataH puMsAm / 1 / gurusevAkaraNaparo, naro na rogairabhidruto bhavati / jJAnasudarzanacaraNai-rAtriyate sadguNagaNaizca // 2 // " * iti tRtIyaM linggm| etAni trINyapi samyaktvasya kSAyikAderliGgAni / tatra liGgagyante-cihnayante samyagdarzanamAjo jIvA ebhiriti linAni-sAdhanAni, sAdhanaM vinA hyanvayavyatirekAbhyAM sAdhyasiddhiH kvApi no(polabhyate, prayogazcAtra-15 santi samyaktvabhAjo jIvAH, paramAgamadharmAnurAgajinaguruvaiyAvRttyakAritvAt , ye ye paramAgamAdivaiyAvRtyakaraNa-15 yantaste te samyaktvabhAjaH, yathA zrIbharatacakravartyAdayaH, tathA cAmI tasmAttatheti, vyatirekastu ye evaMvidhA na syu-4 ste mAdhyamikAdivat samyaktvabhAjo'pi na syuriti gAthArthaH // 13 // tatra prathamaM zuzrUSAlakSaNaM liGgamAhataruNo suhI viyaDDo, rAgI piyapaNaiNIjuo souM |icchi jaha suragIyaM, taohiyA smysussuusaa||14|| - SAGACASSES -
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * l nyAkhyA-"taruNu"tti, taruNo-yuvA tAruNye hi prAyaH smaronmAdAdivikArAH sambhaveyuH, yaduktamnavi atthi naviya hohI, pAeNaM tihuyaNaMmi so jIvo / jo juvaNamaNupatto, viArarahio sayA hoi // 1 // evaMvidho'pi kadAciddAridyaduHkhazokAyAkulaH syAdata evoktaM-sukhI-nirupacaritabhogayogavAn / nanu so'pi kadA-19 cinirvicAratvakArAgAranipatitaH syAdata evAha-vidagdhaH-prajJAvajJAtavAcaspatimatikaH, IdRgapi kadAcidrAgaparA-18 imukho bhavatItyata eyAha-rAgI-maropacAracaturo athavA rAgarAgAGgakharAdiparijJAnavAn , yaduktam-sapta kharAH trayo prAmA, mUrchanAstvekaviMzatiH / tAnAnyekonapaJcAza-ttisro mAtrAstrayo lyaaH||1|| sthAnatrayaM yatInAM ca, SaDASAH ga hAni pa / varNAH gagAdityuttA, bhASAH syuH sptpddgunnaaH||2|| rAgAdiparijJAnamapyubhayathA priyA-18 virahitasya nirarthakamata evAha-priyapraNayinIyutaH priyA-prANebhyo'pyadhikaM abhISTA yA praNayinI-preyasI, tayA yutaH / sahitaH, evaMrUpo'pi yathA-yena prakAreNa suragItaM-akharvagAndharvasarvakalAsagaryahahAhUprabhRtidevagandharyagAnaM zrotum | AkarNayitumicchati-abhilapati, tataH-tasmAdadhikA-prakarSavatI samayazuzrUSA-jinapraNItAgamazravaNecchA, samyaktvapra-12 thamalikamiti gAthArthaH / atrArthe sudarzanazreSThidRSTAnto nissttkyte-tthaahi| yuvatImukhamiva sadakSaM, girIzAmiva gaurIsarataM, puruSottamavakSa iva sazrIkaM, surapuramiva vividhavibudhopazomitaM, magadhadezAlaGkAraNabhUtaM rAjagRhaM nAma nagaraM / yatronnatasphuradralacaityarugbhyastatAmase, kumudAmbhojavodhe nAdyApi ke * *
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijJAyate nizA // 1 // tatra kaNAda iva bahudravyaguNakriyaH sAGkhya iva pramANitapradhAnapuruSaH, saugatavadviditAyatanaH, zrIvarddhamAnajinasamArAdhanAsAditasukRta zreNikaH zrIzreNikaH kSitipatiH / sudharmAyAM sabhAyAM zrI-sudhamadhipatiH svayam / samyaktvavarNanaM yasya kurute sadAM puraH // 1 // tatraivAbhinanditasajjano'rjuno nAma mAlAkAraH prativasati sma / tasya ca saundaryatarjitasurasundarI bandhumatI nAma priyatamA / pratyahaM so'rjunamAlAkAraH sadAraH saurabhyasArasAra puSpaiH purodyAnakRtAvAsaM prAtihAryAdhivAsaM nijakuladaivataM mudgarapANayakSamarcayati sma / anyadA tatra dAnazUraiH pauraiH prArabdhe kasmiMzcinmahotsave "prAtarphe sumAni maharSANi bhaviSyantIti" vicArya sabhAryaH so'rjunaH sAyaM karaNDakaM puSpaiH sampUrNa yakSAyatanaM pravizan pahigoSThI kairA ThokitaH / tatastairduSTAzayairanpo 'nyamAluloce - yadetasya jAyAM nirupamasaubhAgyAlaGkRttakAyAmadyainaM vA etatpratyakSameva svairamabhiraMsyAmaH iti, pratizrutya te dvArakapAdapathAjhAge nilIya tasthuH / itazca mAlAkAro'pi kArAyAmiva bhavanAntaH pravizyaikatAnamanA yakSaM pUjayAmAsa / tataste duSTagoSThIkAH sahasA niHsRtya taM bandhanaiA tatpriyAM bandhumatI yathAsvairamabhiremire / tatastAM tathA vilokyArjuno jAGgulImantraniyantritabhujaGgama ica prahartumakSamo roSabharaM vibharAMvabhUva yataH - pitRghAtAdiduHkhAni, sahante valino'pi hi / priyAdharSaNajaM duHkhaM, rakko'pi na titikSati // 1 // kiJca -- sahante prANibhirdhADhaM, pitRmAtRparAbhavAH / bhAryAparAbhavaM soDhuM tiryaJco'pi na hi kSamAH // 2 // so'pyamarSotkarSAtkaThorataravacanairyakSamupalabdhavAn bho-gulaka !
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRC-RA tvaM satyaM zilAmaya eca, na devaH / yasa pazyataH pApAtmAno goSThIkAH pazuvatpazudharmamAcaranti / yadi tvaM ko'pyabhaviyastadA naite tvadarcakasya mama priyAM bhavatpralakSama vyAyapiyana poti mAtraNasampannakopATopo mAlAkArazarIramanupravizyAmasUtratantubadvandhanAni troTayitvA palasahasramAnAyomayamudramudgIrya sabandhumatIkAn paDapi gochIkAMcUrNavat cUrNayAJcakAra / tataH prabhRti pratidinamanyAnapi strIsahitAn SaT puMso yApanna vinAzayati tAvanna / tasyAmarSaHupazAmyatIti / tasya svarUpaM nizamya zreNikabhUpaH paTahabAdanapUrvakaM paurAnevaM nivArayati sma-yAvadarjunena / sapta janA vyApAditA na bhavanti tAvatpurAt kenApi na nirgantavyam / asminnavasare bhagavAn zrIvarddhamAnakhAmI RSipariSatparIta udyAne samavAsArSIt / tadA'rjunabhiyA bhagavantamabhinantuM na ko'pi jigamiSati sma / itazca tasminneva nagare suvizuddhadarzanaH 'sudarzano' nAma zreSThI parivasati sma-yaH shriijinptipdyug-srsiiruhrucirmdhukrsdRkssH| zrutavacanazravaNaruciH, zravaNopAsakadhuri sthitavAn / / 1 // sa tu zrIvIravAmivacanAmRtaM pipAsurmAtApitarau vyajipat-he pitarAvadyodyAne samAyAtasya trizalAsutasya paJcatriMzadguNapavitrAM saMzayatamastiraskArabhAskarakaraNiM dharmadezanAM zuzruSaH pAdAravindadvandvamabhininaMsAmi, tatastaM pitarI vyAjahatuH-vatsa! samprati : rjunasya mahAnupasargo bhAyI, tadvirama caramajinavarapadavivandiSAyAH, iha sthita eva bhagavantaM mahAvIraM bhAvayandanayA bandasva, pUrvazrutAM ca taddezanAM paribhAvaya / tataH sudarzano'pi dharmAnurAgacaturAM vAcamuccacAra-he pitarau! trijagadgurau / gacchatastA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ kR khayamatrAyAte tadupadeze cAzrute mama bhoktumapi na kalpate, sa cArjunakRtopasargo me kiM kartA ? yataH-zrIvarddhamAnavacana-zravaNAmRtapAnapuSTatanuyaSTeH / viSa iva vipamo'pi sadA, kiM kartA me tadupasargaH // 1 // tasmAdyadbhAvyaM tanatvityudIrya pitarAvanujJApya ca sa tribhuvanaguruM nantuM pathi gacchan ruSA mudgaramudgIrya kupitakRtAntamivArjunamAyAntaM raSTvA nirbhayacetA bhuvaM vastrAJcalena pramArya jinAnnamaskRtya kRtyavit vidhibaddhatAni punarucArya catuHzaraNaM pratipadya | sarvasatvAni kSamayitvA duSkRtyagahIM sukRtAnumodanAM sAkAramanazanaM kRtvopasargapAraGgata evaM pArayiSyAmIti vicintya paJcaparameSThimahAmantraM smaran kAyotsarga cakAra / tadA tamabhibhavitumaprabhurudgIrNaviSaviSadhara iva vigataropo hai| yakSaH khaM mudgaramupAdAya bhItyeva tadvapurvihAya plaayaanyckre| tanmukto'rjuno'pi cchinnaduriva bhunyapatat |kssnnen cAvApta| caitanyo mRtyorjIvita iyonmIlya nayanearjunaH sudarzanaM dadarza / zreSThayapyupasargapAraM prAptamAtmAnaM viditvA kaayotsrgmpaaryt| kastvaM ka prasthito'sItyukto'rjunena sudarzano'pyuvAca-bhoH zramaNopAsako'haM zrIvIraM nantuM taddezanAM ca | zrotuM prasthito'smi / tato'rjuno'pi tamabhANIt / bhadra! mamApyayaM manoratho manasi jaagrti| tato dvAvapi bhagavatsamava-| saraNaM gatau / tatra jinaM paJcAGgapraNAmena praNamyobhAvapi bhagavadvyAkhyAM zuzruvAte / tathAhi-mAnuSyamAryaviSayaH suku-1 laprasUtiH, zraddhAlutA guruvacaHzravaNaM vivekaH / mohAndhite jagati samprati siddhisaudha-sopAnapaddhatiriyaM sukRtopalabhyA // 1 // saMsArakUpAjananApamRtyurjarAmahAkSArajalAmipUrNAt / arhadvacorajjumRte'bhimamAn , janAn samuddha -48625% 96446644
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 rtumalaM na cAnyaH // 2 // iti dharmadezanAM nizamya muditamanAH sudarzano yathAzaktyA niyamagrahaNaM kRtvA kRtakRtya - mAtmAnaM manvAno jinamabhinamya nijadhAmA''jagAma / arjuno'pi bhagavadezanAmRtaM zravaNapuTenApIya raGgatsaMvegaH zrI vIrapadamUle jaghanyato'pi paThatapo'bhigrahapUrva dIkSAM kakSIkRtya sakopajanajanitatADanA tarjanAkrozakadarthanAdiparIpahAn sahamAnaH paNmAsImatikramya mAsadvayakRtasaMlekhanaH zukladhyAnAnaladagdhakarmendhanaH zivapuramAsasAda | sudarzano'pi cirakAlaM viziSTataraprabhAvanAbhirjinazAsanaM prabhAvayan zramaNopAsakatratAni vidhivatprapAtya vargasukhabhAgajAyata / ityAgamazravaNasAdaracittavRttervRttaM nizamya vaNijasya sudarzanasya / bhanyA ! bhavAmbunidhitAraNanaunibhAyAM, dharmazrutau kuruta santatametra yalam || 1 || AgamazuzrUSArUpaprathamaliGgaviSaye sudarzanakathA / AgamazuzrUpArUpamAdyaliGgamuktvA dvitIyaM dharmmarAgAkhyaM liGgamAha kaMtAruttinnadio, ghayapuNNe bhuttumicchaI chuhio / jaha taha sadaNuhANe, aNurAo dhammarAonti ||15|| vyAkhyA- kAntArAt-phalajalarahitAnmahAraNyAduttIrNaH - kathamapi pAraM prAptaH, ko'pyanirdiSTanAmA 'dvijo' brAhmaNaH, dvija iti vizeSapadena sUcayati yadvijAH khabhAvata eva bhojanalampaTAH syuH, yaduktam -- paTakA yatra labhyante, na dUre paJcayojanI / modakA yatra labhyante, na dUre dazayojanI // 1 // so'pi kSudhitaH asartha bubhukSayA pIDito yathA yena prakAreNa sudalitasumalitasugalitasuta litasulaliteti paJcakAropetAni sitAsthUlasthalalulitAni ghRtapUrapUritAni
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAturjAtakopetAni ghRtapUrANi niHspRhasthApi spRhAjanakAni bhoktum-atumicchati abhilapati, etAvatA paramAdarakhyApanAyaitAni vizeSaNAnyuktAni, 'tathA' tathaiva yuktyA 'sadanuSThAne viziSTatarakriyAkalApe, yo'nurAgaH-paramaprItiH, sa dharmarAgaH kathyata iti gAthArthaH / bhaavaarthstyaarogydvijnidrshnaadvseyH| tacedamujeNI asthi purI, bhArahavAsaMmi puhavivikkhAyA / jIe phAlihamaMdirapaMtI hasaivva saggasiriM // 1 // tattha ya supa-1, yaDagutto. dhammapamatto ya devguttdio| ANaMdiyajaNaviMdA, naMdA tassAsi baraghariNI // 2 // tANaM suravva bhoge, - jaMtANaM kameNa saMjAo, putto punyabhayajiya-pAvavasA rogagasiataNU // 3 // taMtaharUvaM daTuM, piyarehi nizcadukhiyama hiM / so avihiyanAmo'viDa, jaNammi 'rogutti' vikkhAo // 4 // tassuggANaM rogANa, veyaNaM nishcmnnuhvNtss| kaiyA ghare paviTTho, muNipabaro kovi bhikkhaTTA // 5 // taM puttaM tacalaNe, pADittA devguttdiypvro| siraghariyapA-1 Nikamalo, vinnavaI muNivaraM evaM // 6 // bhaya ! rogovasamo-cAyaM maha naMdaNassa Aisaha / to sovi bhaNai muNiNo kahati no kiM'pi goyaragA // 7 // taM nisuNiya majhaNhe, sahaputo so varNami gaMtUNaM / vaMdiya muNimuvaiTTho, pucchai taNayassa buttaMtaM // 8 // aha kahai muNI jAyai, duhapaMko pAvapANiyapasaMgA / dhammakkhararavikharakarasaMsaggAo va sukkeI / // 9 // ArAhiyadhammANa, dUraM nAsaMti syldukkhaaii| na ya huti puNo eyAi~, parabhava muNiyatattANaM // 10 // iya muNivayaNaM souM, saMbuddhA doSi desaNeNa samaM / vArasavayasohilaM, giNhati gihINa varadhammaM // 11 // ai sukayarui mAha-|
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Naputto ciMtAmaNivva lahiUNaM / dhammaM sevai daDhavara pariNAmo vigayamicchatto // 12 // dhArija into sAyarovi kallolabhinnakulaselo | nhu annajammanimmiya- suhAsuho kammapariNAmo // 13 // evaM paribhAvato, vigayavisAo sahei viyaNAo | dhammaruI sAvajjaM, maNasAvi na ciMtai timicchaM // 14 // aha niyasahAi hariNA, pasaMsio egayA sa dhammAo / na ya cAlijjaha eso, aho aho dhammatattaruI // 15 // tavyavaNaM soUNaM, do devA mANasaMmi asahaMtA / kAUNa vijvarUvaM, tassa sagAsaM samallINA // 16 // pabhaNaMti tassa sayaNe, jai eso bAlago abAlamaI / aduvaihuvayAraM, kareha tA hoi nIrogo // 17 // te'vidu sAhaMti kahesu saMpayaM pasiya kariya kAruNNaM / to bajjaraMti vijjA, sAvajjaM kiriyAmerisayaM // 18 // paDhame jAne mahaNo - lehaNaM pacchimaMmi surapANaM / makkhaNamIsiyakUraM, maMsajuyaM nisi hi bhuktavvaM // 19 // so diyataNao souM taM kiriyaM vijjabhAsiyaM pAvaM / pabhaNeha nAhameyaM, karemi jIvANa yaddahejaM // 20 // jao bhaNiyamAgame - majje mahuMmi maMsaMmi, navaNIyaMmi cautthae / uppajjaMti asaMkhA, tavyaNNA tattha jaMtuNo // 21 // iya jIvANaM ghAyaNa- parAi kiriyAi natthi me kajjaM / jIe aisayaghore, narae pADajae appA // 22 // sakaruNamitra to vijjA, bhaNaMti taM bhadda ! muMca kuviyappaM / paDhamaM sAhaNameyaM, dehaM dhammassa viMti jao // 23 // tA taM rakkhesu sayA, sAvajjeNAvi kiriyakaraNeNa / pAtrassa tassa suddhiM pacchA ya taveNa kujAsu // 24 // to sa dio te jaMpai, aisAvajjaM karitu jara kiriyaM / kIraha pacchA suddhI, tA tIe hou pajjattaM:
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 25 // jai jIviyassa ikassa, kAraNe haNai jIvakoDIo / tA ki sAsayabhAvaM, tamittha paDivajae kahavi ? 26 // to savaNehiM niveNaM, saullavayahiM ulliovi dio / na ya dhammAo calio, meruva bhaNei taM caivaM // 27 // varaM praveSTaM jvalitaM hutAzanaM, na cApi bhamaM cirasaJcitaM pratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNA, na cApi zIlassalitasya jIvitam // 28 // jAva na mannai tasi, vayaNaM mAhaNasuo sa dhammaruI / tAva sahasatti bhaNio, surarUvaM | kAu vijehiM // 29 // dhanno punno'si tuma, jassa sayaM tiyasasAmi sasahAe / vaNNai dhammadaDhattaM, sabalANa surANa [pakvaM // 30 // tassa taNuM nIrogaM, kAuM rayaNehiM pUriuM ca gharaM / ANaMdapUriyamaNA, sumaNA savimANamaNupattA // 31 // erisayaM taccariyaM, paloiuM pulaio niyo jaao| sayaNAvi phullavayaNA, naliNA iva tavaNadaMsaNao // 32 // jayai jae jiNadhammo, mAhappaM jassa erisaM pyddN| iya dhavaNaM kuNamANA, vahave vayapAlaNe sattA // 33 // jaM devehiM Arugga-viggaho nimmio lahuM esa / Aruggadiotti jaNe, tappabhiI nAma se jAyaM // 34 // niyapaDivannavayAI, samma pAlittu dhammarAyaparo / pAtriya samgasuhAI, kameNa gamihI sa mukkhaMmi // 35 // nisAmiUNa cariyaM imassa, Aruggavippassa daDhaccayassa / jiNaMdadhamme ruimAyareha, jahA lahuM siddhisiriM vareha // 36 // dharmAnurAgarUpadvitIyaliGgaviSaye ArogyadvijakathA / dhAnurAgalakSaNaM dvitIyaM liGgamuktvA tRtIyaM devaguruvaiyAvRtyAkhyaM liGgamAha SE
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUyAie jiNANaM, gurUNa vissAmaNAie vivihe / aMgIkAro niyamo, veyAvacce jahAsattI // 16 // vyAkhyA - " pUyAie "tti, pUjA dvidhA, dravyabhAvabhedAt, tatra dravyapUjA'STaghA, uktaJca - "varagaMdhadhUvacokkhakkha ehi, kusumehiM pavaradIvehiM / nevajjaphalajalehi ya, jiNapUyA aTThA bhaNiyA // 1 // " bhAvapUjA tu stutistotragItanRtyavAditrAdibhedairanekadhA, kimucyate tasyA mAhAtmyaM ? yadAgamaH - merussa sarivassa ya, jittiyamittaM tu aMtaraM hoi / davatthayabhAvatthaya, aMtaraM tantriyaM neyaM // 1 // kiya--ukosaM vacayaM, marAhiya jAi accuyaM jAva / bhAvatthaeNa pAvaha, aMtamuhuttreNa nitrANaM // 2 // AdizabdAdvimbacaityAdikArApaNaM tatra, keSAmityAha - jinAnAm arhatAM, tathA gurUNAM - nirupacaritadharmamArgopadeSTRNAM dharmAcAryANAM 'vizrAmaNAdau' azuzrUSAdike, vividhe azanapAna khAdimakhAdimavastrapAtrAdinA bahuprakAre'GgIkAraH - svIkaraNaM, 'niyamo' nizvayakaraNaM, ka? 'vaiyAvRttye' vinayavidhAne, kathaM 'yathAzakti' | zakteranatikrameNa yathAzakti, utsargApavAdAbhyAmiti gAthArthaH / bhAvArdhastvArAmazobhAdRSTAntAdavaseyaH, sa cAyam iheba jambUrurakhAlaMkiyadIvamajjhaTThie akkhaMDachakkhaMDamaMDie bahuvihasuhanivahanivAse bhArahe vAse asemalacchisaMniveso atthi kusaTTadeso / tattha pamujhyapakkIliyaloya maNoharo uggaviggahu gorIsuMdarI sayaladhannajAI abhirAmo atthi balAsao nAma gAmo / jattha ya cAudisi joyaNapamANe bhUmibhAge na kayAvi rukkhAi uggaha / io ya tattha caudheyapArago chakkammasAhago aggisammo nAma mAhaNo parivasaha / tassa sIlAiguNapattarehA aggisihA nAma
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEARNERS bhAriyA, tANaM ca paramasuheNa bhoge muMjatANaM kameNa jAyA egA dAriyA, tIse 'vijuppaha'tti nAma kayaM ammApiyarohi-jIse lolaviloyaNANa purao nIluppalo kiMkaro, punno rattivaI muhassa yahaI nimmallalIla sayA / nAsAyaM-5 sapuro suassa apaDU caMcUpuDo nijarA, rUvaM pikkhiya accharAsuvi dhurva jAyaMti DhillAyarA // 1 // tao kameNa tIse aTThavarisadesiyAe divasA rogAyakAbhibhUyA mAyA kaaldhmmmubgyaa| tatto sA sayalamavi gharavAvAraM karei / / uDhiUNa pabhAyasamae vihiyagodohA kayagharasohA gocAraNatthaM bAhiM gaMtUNa majjhaNhe uNa godohAi nimmiya jaNayassa devapUyAbhoyaNAI saMpADiUNa sayaM ca bhuttUNa puNaravi goNIo cAriUNa sajhAe gharamAgaMtUNa kayapAosi-18 yakiccA khaNamittaM midAsuhaM sA ahavai / evaM padiNaM kurAmANI gharakammehiM kayatthiyA samANI jaNayamannayA / bhaNai-tAya ! ahaM gharakammuNA acaMtaM dUmiyA, tA pasiya gharaNisaMgahaM kuNaha / iya tIi cayaNaM sohaNaM mannamANe Na teNa egA mAhaNI visahumasAraNI sagahiNI kayA / sA'vi sAyasIlA AlasuyA kuDilA taheva gharavAvAraM tIe nivesiya sayaM NhANavileyaNabhUsaNabhoyaNAibhogesu vAvaDA taNamavi moDiUNa na duhA karei / tao sA vijuppahAvijjuba pajalaMtI ciMtei-aho ! mae jaM suhanimittaM jaNayAo kAriyaM taM niraucca duhaheuyaM jAyaM, tA na chuTTijjaI| aveiyassa duTThakammuNo, avaro uNa nimittamittameva hoI, jao 'sayo puvakayANaM, kammANaM pAvae phalavivAgaM / aba-14 rAhesu guNesu ya, nimittamittaM paro hoi // 1 // yasmAca yena ca yathA ca yadA ca yacca, yAvazca yatra ca zubhAzubhamA RECREGA
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ +8 % A RRICA Recr makarma / tasmAca tena ca tathA ca tadA ca tatha, tAvaca tatra ca kRtAntavazAdupaiti // 2 // evaM sA amaNadummaNA! * gose gAvIo cAriUNa majjhaNhe arasavirasaM sIyalaM lukkhaM makkhiyAsayasaMkulaM bhuttuddhariyaM bhoyaNaM muMjai evaM dukkhamaNuhavaMtIe tIe vArasavarisA bahakatA, annaMmi diNe majjhaNhe surahIsu caraMtIsu gimhe uNahakaratAviyAe / rukkhAbhAvAo pAo cchAyAvajie satiNappaese subatIe tIe samIye ego bhuyaMgo Agao-jo uNa aira-1 ttaccho, saMcAliyajIhajAmalo kAlo / ukkaDapukArArava-bhayajaNao sabapANINaM // 1 // so ya nAgakumArAhihi-5 yataNu mANusabhAsAe sulaliyapayAe taM jaggavei, tappurao evaM bhaNai ya. bhayabhIo tuha pAsaM. samAgao vacchi! majha puTThIe / jaM ee gAruDiyA, laggA baMdhiya gahissaMti // 1 ||taa niyae ucchaMge, suiraM ThAvievi pavaravatyeNaM / maha rakkhesu ihatthe, khaNamavi taM mA vilaMbesu // 2 // nAgakumArAhiTThiya-kAo gAruDiyamaMtadevINaM / na khamo ANAbhaMga, kAuM to rakkha maM putti ! // 3 // bhayabhaMtiM muttaNaM, bacche! samma kuNesu maha vayaNaM / tatto sAvi dayAlU, taM nAgaM Thavai ucchaMge // 4 // tao taMmi ceva samae karaThaviyaosahivalayA tappiTThao ce turiyaturiyaM samA-6 gayA gAraDiyA, tehiM pi sA mAhaNataNayA puTThA, bAle ! eyaMmi pahe ko'vi gacchaMto diTTho gariThTho nAgo ?, to sAvi paDibhaNai-bho nariMdA! kiM maM puccheha ?, jaM ahamitya vatthachAiyagattA suttA ahesi, tao te parapparaM saMlati, jai eyAe bAliyAe tAriso nAgo dihro huttho to bhayaveviraMgI phuraMgIva uttaTThA hutthA, ao ittha nAgao
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ so nAgo, tayaNu te aggao piTuo ya paloiya katthavi alahaMtA hattheNa hatthaM mahaMtA daMtehiM uddhasaMpuDhaM khaMDatA vicchAyatrayaNA paDiniyattiUNa gayA sabhavaNesu gAruDiyA / tao tIe bhaNio sappo-nIharasu ittAhe, gayA te tumha veriyA, so'vi tIe ucchaMgAo nIhariUNa nAgarUyamujjhiuNa calaMtakuMDalAharaNaM surarUvaM payaDiya pabhaNeza, bacche! varesu varaM jaM ahaM tuhovayAreNa sAhaseNa ya saMtuTThamhi, sAvi taM tahArUvaM bhAsurasarIraM suraM picchiUNa harisabhara - nibharaMgI vinnaveda tAya ! jai sabhyaM tar3o'si, tA karesu majjhavari cchAyaM, jeNAyaveNAparibhUyA suhaMsuheNa cchAyAe uvaviTThA gAvIo cAremi, tao teNa tiyaseNa mami vImaMsiyaM, aho ! esA saralasahAvA barAI jaM mamAovi evaM maggaI, tA sayaM karemitti tIe uvari ko ArAmo mahalasAladumaphulugaMdhaMdhapupphaMdhayagIyasAro cchAyAbhirAmo sarasaphalehiM pINer3a jo pANigaNe sayAvi / tatto sureNa tIha puro nivezyaM putti ! jattha jattha tumaM vacihisi tattha tattha mahamAhappAo esa ArAmo tae saha gamihI / gehAigayAe tuha icchAe attANaM saMkheviya cchatra uvari ciTThissai, tumaIe uNa saMjAyapaoyaNAe AvaikAle ahaM sareyavyutti jaMpiya gao sadvANaM so nAgakumAro sAvi tassArAmassAmayarasasarasANi phalANi jahicchaM bhuMjiya bigayacchuhataNhA tattheva ThiyA sayalaM diNaM, rayaNIe uNa goNIo vAliUNa pattA niyamaMdiraM, ArAmo'vi tIe gihaM cchAiUNa samaMtao Tio, jaNaNIe uNa sA vRttA - putti ! kuNasu bhoyaNaM, tao tIe vajjariyaM-natthi me ajja khuhatti uttaraM kAUNa sA ni
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ yasayaNIe nihAsuhamaNuhavai / jAe paccUsasamae sA gAvIo gahiya taheba gayA'rapaNaM, ArAmo'vi tappiTThIe gao, evaM kuDIe kI mAtrANi zalaidiNAI / egayA majjhaNhe suhappasuttAe siripADalapurAhiyo caurakavalakalio vijayajattAe paDiniyatto jiyasattu nAma rAyA Agao tattha / tassArAmassa ramaNijamAe akkhittcitto| maMtiM saMghAvAranivAsasthamAisai, niyAsaNaM ca cArucyatarutale ThAviya sayamuvabisai, sinnapi tassa caudisipi, AvAsei, aviya taralataraMgayalacchA, bajhaMti samaMtao ya tahamUle / kavikA laMbijaMti palANajuyA ya / sAhAsu // 1 // vajjhaMti niviDathuDapAyavesu mymttdNtipNtiio| yasahakarahAivAhaNa-paraMparAo ThavijaMti // 2 // tammiya samae sinnakolAhaleNa vijuppahA vigayanihA samANI uTTiUNa karahAipaloyaNuttaTThAo gAvIo dUraMga-1 yAo paloiya tAsi vAlapaTTA turiyaturiyaM rAyAiloyassa pikkhaMtassavi pahAviyA / tIe samaM ca karamaturiyAisameo ArAmo'vi patthio / tao sasaMbhaMtorAyA sapariyaNo uTio, aho kimayamacchariyaMti pucchai maMti,so'vi joDi-2 yakarasaMpuDo rAyaM vinavei, deva ! ahamevaM viya kemi, jaio paesAo vigayanidAmuddA uDhiUNa karasaMpuDeNaM nayaNe. camar3hatI udvittA pahAviyA esA ghAlA, imIe saddhiM ArAmo'vi, tA mAhappameyameIe ceva saMbhAvijai / esA devaMgaNAvi na saMbhAvijjai, nimesummesamAveNa nUNamesA mANusI, tao raNNA buttaM maMtirAya ! eyaM me samItramANeha maMtiNAvi dhAviUNa sado kao, sAvi tassaddassavaNeNa ArAmasahiyA tattheva ThiyA,tao ehiti maMtiNA buttA sA, hai
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ VAATSCHOCASINESS paDibhaNai, mama gAvIo dUraM gayAo, tao maMtiNA niyaassabAre pesiUNa ANAviyAo gAvIo, sAvi ArAmakaliyA rAyasayAsamANIyA, rAyA vi tIra sabamavi caMgabhagamavaloiya kumAritti nicchIya sANurAo maMtisaMmuhamavaloei, teNAvi raNNo maNobhippAyaM nAUNa bajariyA / vijupahA !-namiranaresaraseharaamaMdamayaMradayAsiyakamaggaM / rajasirii sabakI, hoUNa imaM varaM varasu // 1 // tao tIe sAhiyaM, nAhaM savasA kiMtu jaNaNijaNayANamAyattA / tao maMtiNA uttaM-ko te piyA ? kattha yasai, ? tIe vi saMlatta-ittheba gAme aggisammo mAhaNo pari-2 vasai, tao maMti tattha gamaNAya raNNA AiTo, sovi gAme gaMtUNa tassa ghare paviTTho, teNAvi sAgayavayaNapurassaraM AsaNe nivesiUNa bhaNio-jaM karaNijaM taM me pasIya Aisaha, amaJceNa bhaNiyaM-tumhaM jai kAvi kannamA atthi, tA dijau amha sAmiNo, teNAvi dinnatti paDissuyaM, je amha jIviyamavi devassa saMtiyaM kiM puNa kannagatti, tao amaceNa bhaNiyaM-tumaM pAyamadhAresu devassa pAse, so'vi ya rAyasamIvaM gaMtUNa dinnAsItrayaNo, maMtiNA vAhariyaM vutta, to raNNA sahatthadinnAsaNe uvaviThTho, bhUvaiNAvi kAlavilaMbamasahamANeNa gaMdhavavivAheNa sA pariNIyA, pucillayaM nAma, parApattiUNa 'ArAmasohaMti tIe nAmaM kayaM / mAhaNassa vi duvAlasa gAme dAUNa paNaINiM cArAmasohaM hatthikhaMdhe hai AropiUNa sanayaraM pai patthio patthivo pamoyamubahato / kappalainca imIe, laMbheNa nivo kayatvamappANaM / mannai ahavA vachiyalAhAo ko na tUsei ? // 1 // siMgArataraMgataraMgiNIi dighANubhAvakaliyAe / kiM cucha ** KARI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ COMKONKk bhUbaiNo, hariyaM hiyayaM tayA tIe // 2 // tao maMcAimaMcakaliyaM nivesiyakAlAgurukuMdurukaturukkadhUvamaghamataghaDiyaM umbhAmiyadhayavaDAloyaM ullAsiyavaMdaNamAlaM tiyacaukacaJcaracaumbhuhapayaTTiyaaucanADayaM bahuThAgaTaviyapuNNakalasaM paNNijaMto ArAmasohAisrayasahayarArAmacujaviloyaNupphullaviloyaNanaliNehiM naranArIgaNehiM, paNaiNIkalio pAilipuraM paviTo mahAvibhUIe mahArAo / sAvi puDho pAsAe ThAviyA, ArAmo vi tIe pAsAyamAvariya samaMtao Thio divANubhAveNa / rAyA vi parihariyAsesavAvAro tIi samaM bhoe bhuMjanto doguMdugasurevi avamannato nimesamittaM va kAlamavakkamai / ioM bArAmasohAsakamAyAe dhUyA jAyA, kameNa juvaNamaNupattA, taM tahAvatthaM daDUNa duvA tajaNaNI evaM ciMtei-jai keNAvi paoeNa ArAmasohA marai, tA rAyA tiii| guNakkhittacitto mama puttimeyaM pariNei, tao ya mama maNorahabhUruho sahalo hoitti paribhAviUNa tIe niyadaio vAhario-nAha ! vacchAe pariNIyAe bahukAlo baikato, ao tIse kae kiMpi bhakkhabhujAiyaM pesiuM jujjara, esAvi piuharapADuDeNa maNo raMjijai, to bhaTTeNa bhaNiyaM-pie ! tIe na kiMpi UNayaM, paramahameyaM viyANemijaM kappadumassa borakarIrAi phalapesaNaM vairAgarassa kAyakhaMDamaMDaNaM merussa silAyalehiM diDhayaraNaM pajjoyaNassa khajoyapoyauvamANakaraNamaNuciyaM hoi, tahA tIe amhANa pAhuDapesaNaM, paramesa viseso-jaM rAyalogo muhe hatyaM / dAUNa uvahasissai / tao tIe pAbAe saMlattaM-nUNaM sA no UNA paramamhANaM nivuI hoha, to tIe
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ AggahaM nAUNa mAhaNeNa vi tahatti paDibannaM, tao tIe harisiyamaNAe bahudavasaoeNa nimmiyA siNhkesriimodgaa| |bhAviyA ya mahurayeNa, pakkhittA ya navakalase, tammuhaM mudiUNa tIe bhattA vinnatto-mA paMthe kovi paJcavAo hou, to turma sayaM gahiya vadhasu, tao beyajaDo baMbhaNo miMDharsigaMva DilaM tIya maNaM amaNato taM ghaDaM sire kariya jA patthio tAva tIe bhaNiyaM, evaM pAhuDaM ArAmasIhAe ceva dAUNa sA bhaNiyavA-'vacche ! tumae ceva evaM bhuttaI, na annassa dAyacaM, mA mama eyassa visvatteNa rAyaloo hasautti' so vi tahatti paDivajiya patthio, maMdapayapayAreNa ya vacaMto saMjhAe ThAUNa sayaNasamae taM ghaDaM osIsae dito kaivaidiNesu patto pADaliputtAsannamahalla-13 vaDapAyavassa tale, tattha taM ghaDaM ussIsae dAUNa sutto / itthaMtare tattha didhajogeNa kIlaNatthamAgaeNa teNa nAga-18 kumAreNa diTTo so baMbhaNo, ciMtithaM ca-ko esa maNuso ? kalasammi ya kimatyi vatthutti ? nANaM pauMjiya nAo sayalovi tIe pAvAe baMbhaNIe buttaMto, aho ! picchaha savattimAue duSThaciTTiyaM, jaM tIe saralasahAvAe erisaM vavasiyaM, paraM mai bijamANe mA kayAvi imIe virUvaM houtti vImaMsiya teNa visamoyage avahariya abhayamoyagehiM / bhario so kalaso / tao so gose suttaviudgho uThThiUNa gao kameNa rAyaduvAraM, paDihAraniveio ya rAyasagAsaM gaMtUNa dinnAsIso pAhuDaghaDaM rAyayAmapAsaTTiyAe samappei ArAmasohAe / tao teNa bhaNio rAyA-jahA hai| mahArAya ! vinnattaM yacchAmAuyAe jameyaM pAhuDayaM mae jArisaM tArisaM jaNaNIneheNa pesiyaM, ao pucIe ceva
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuttatraM, nannassa dAyacaM, jahA'haM rAyaloyanajye na sagijA homine maje cho na dhariyaco, tao raNNA nirikkhiyaM devIe muhakamalaM, tIe vi dAsIe siraMmi dAUNa sabhavaNe pesio kalaso, mAhaNo pi kaNayarayaNavasaNadANeNa saMtosio raNNA, sayaM atthANAo uTThiUNa gao devIe gihaM, tattha suhAsaNAsINo vinnatto ArAmasohAe rAyA, piyayama ! kariya pasAyaM, niyanayaNe niaha ittha kalasaMmi / avaNijjaha jaha muddA, iya succA bhaNai bhUvovi // 1 // dahae ! maha maNadaie !, mA hiyae kuNaha kiMpi kuviyappaM / taM caivamhapamANaM, tA ugdhADesu dhaDameyaM // 2 // tao taM dhaDaM ugghADaMtIe tIe ko vi divo mANussaloyadulaho parimalo samuhasio, jeNa sayalaMpi rAyabhavaNaM mahamahiyaM / to rAyA mahappamANe moyage dahUNa parituTTo bhuMjato ya tappasaMsaM kuNeda, bhaNai ya-mae raNNA vi hoUNa eyArisasarisamoyagAsAyaNaM kayAvi na kayaM, tao ArAmasohaM para jaMpar3a naravaro - eyamajjhA ikikaM moyagaM bhaiNINaM kae pesaha, tIe vi rAyA''eso taheva kao, tao rAyaloe tajaNaNIe mahaI pasaMsA jAyAaho sA vinnANasAriNI, jIe erisA devANa vi dulahA moyagA kAUNa pesiyA, iya tappasaMsaM soUNArAmasohA paramaM saMtosaM gayA, eyammi samae aggisammeNa vinnatto rAyA- deva ! piuharaM pesaha me puttigaM, jahA mAue miliUNa dhovakAleNavi tumha pAsamubedda, tao raNNA so paDinisiddho, jao - rAyabhAriyAo na mattaMDamaMDalamavi
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAK 6 paloiu lahaMti, kiM puNa tattha gamaNati bhaNio bhaTTo gao sagiha, bhAriyAe niyeiyaM sayalaM pi teNa sarUvaM / to / sA pAvA vajAhayava ciMtiraM laggA, haMta ! maha ucchUpuppha va jAo niSphalo uvakamo, tA nUNaM na maNaharo mahuro, tao kaivarAdiNapajjate puzoki hAlAhalamIsiyANaM phINiyANaM karaMDayaM dAUNa taheva tIe visajio niyadaio, puvajuttIe ceca teNeva sureNa hAlAhalamavahariyaM, tahevatIse pasaMsA jAyA, puNo vi taiyayelaM kayapaJcayatAlauDabhAviyamaMDiyAhiM paDipaNaM karaMDayaM dAUNa baMbhaNo bhaNio tIe-bacchA saMpayamAvannasattA maha ceva ANeyavA. jahA itya paDhamo pasavo hoi, jai rAyA kahamavi na pesei, tao tae baMbhaNattaM daMsaNIyaMti, tavayaNamaMgIkAUNa 4 bhaTTo magge gacchaMto sutto vaDapAyavassa hiTThA, deveNa vi puvvaMva avahaDo tAlauDo, tao pubvajuttIe puttIe pAhuDaM dAUNa rAyA teNa vinnatto-puttiM mama ghare pesaha, tao tabbayaNaM maNayaMpi rAyA jAva na mannai, tAva so jamajIhasahoyariM churiM udayaropari dhariya vAharai-jai puttiM na pesissaha, tA appadhAyaM karissAmi, tao rAyA tanni-4 cchayaM muNiUNa mahayA parivAreNa pariyariyaM maMtiNA sahArAmasohaM pesei / tao amuNiyatappuNNapagarisA aaraam| sohamAgacchaMtiM suNiya savattimAyA saharisA niyamaMdirapiTThadese mahaMtayaM kUvayaM saNAviUNa kiMpi pavaMcaM maNe bhAviUNa tammajjhagayabhUmiharae niyadhUyaM Thavei / aha samAgayA ArAmasohA sapariyaNA, sapattimAyA vi tIe, puro niyamabhippAyamappayaDaMtI kiMkaribdha kajjAI karitI ciTTai / aha saMjAe pasabasamaye surakumarANukAra
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA pasUyA kumAraM annayA bihivasao dUraTTie pariyaNe samIvaTTiyAe sayattimAyAe kAryAciMtAnimittaM nIyA ArAmasohA pacchimaduvAraM, sAvi tatya kUvaM paloiUNa bhaNai-ammo ! kayA kArAvio ? esa aubbo kUvo / tajo sA. paramapimmamiva payaDatI sAhai, vacche ! tujjhAgamaNaM nAUNa maMe esa karAvio, mA kayA ki dUrao nIre ANi - jamANe visAisaMkamo hujjA, tao sA ArAmasohA koUhaleNa kUSatalaM paloyaMtI tIe duTTAe aNullahiyayAe paNuliyA ahomuhA ceva paDiyA, tammi samaya tIe AvayapaDiyAe so nAgakumArasuro samario, teNAvi sureNa payaDIbhUSaNa karasaMpuDeNaM addhaMtarAle ceva sA paDicchiyA, kuAMtare ceva pAyAlabhavaNaM viubdhiya ThAviyA, ArAmo vi tattheva devappabhAvAo Tio, suro'vi baMbhaNIe uvari kovaM kuNato mA yatti bhaNiya tIe ubasAmio gao sadvANaM, tao tIe baMbhaNIe pamuiyAe tappalaMke vappasUyatti niyadhUyA suvAriyA / khaNaMtare tappaDicAriyAo samAgayAo taM appalAvaNNaM kiMpi sarisAgAraM daddaNa ghasakkiyahiyayAo jaMpanti - sAmiNi ! saMpada kimannArisIva bhagavaI paloijjaha ? sApi sAharaha- kiMpi na muNemi, paraM maha deho na satthAvattho, taja tAhiM bhayabhIyAhiM tajjaNaNIe gaMbhanIe | puro nivedayaM, tao sAvi paDukUDakabaDanADayanaDiyA karehiM hiyayaM tADayaMtI palabiuM laggA haddhI duhadibveNaM muTThA, jaM vacchA annArisarUvA dIsaha, kahaM raNNo muhaM dakkhavissaM ?, tao rAyabhaena visannAo paricAriyAo tridveti / aha tammi samae nivaisamAiDo samAgao maMtI, teNavi bhaNiyaM-jaM devo ANaNeha - devIsahiyaM kumAraM
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sigSamANeUNa maha melahatti, tatrayaNasavaNAnaMtaraM kayA salAvi patthANasAmaggI, tammi avasare parivAraNe pucchiyA devI, kattha ArAmo ? ajavi nAgacchai, sA bhaNai - kUpae nIrapANa bhae ThASio, pacchA Agamissara, tao tIe saha patthiUNa pariyaNo pADaliMpute patto, baddhAvijI nivAM, teNAvi pamuiyamaNeNa payaTTAviyA hasohA, pAraddhaM dvAvaNayaM sayaM saMmuhagamaNeNa diTThA devI taNao ya, tao piyAe annArisaM rUvaM nirUviUNa saMbhaMteNa rANA puDhaM- aho !! annArisiciya tuha taNusirI nirUvijjaha, tattha ko heU ?, tao dAsIhiM vinnattaM - mahArAya ! eyAe pasUyAe diTTidoseNa pasUirogeNa vA annArisaM ca rUvaM saMvRttaM na sammaM jANemo, tao rAyA suyajammapamuiovi daiyAvaiyarasavaNao vicchAo jAo, tahA vi dhIrattamavalaMviUNa rAyA tIe saha puraM paviTTho / egayA sA bhaNiyA raNNA - pie! so tuha sayA sahayaro ArAmo kiM na dIsaha 1, tIe vi saMlattaM - ajjautta ! pacchA nIraM piyaMto kRbe vada, samario saMto samAgamihI, rAyA vi jahA jahA tIe sabaMgaM pAsaha, tahA tahA saMdehapisAeNa akamijjaha, kimesA sA annA vA kASi 1, annayA sA vRttA raNNA, ANeha tamArAmaM maNAbhirAmaM, sAvi jaMpa - piyayama ! pacchAve ANistaM savisesaM rAyamaNaMmi AsaMkA jAyA / ahArAmasohAe so suro vinaco- tAya ! subabiraho maM darda pIDera, tA pasIya tahA kuNaha, jahA bacchaM picchAmi, tao sA sureNa AiTThA-jara evaM tA Sacca mama mAhaSpeNa, paraM puttaM pAsiUNa sigghamAgacchesu, tIe vi tahanti tavayaNamaMgIkayaM, tao puNoSi sA sureNa sAhiyA
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ NARASIR jaha tattha gayA tumaM sUruggamaM jAya ciTihisi, tao paraM maha daMsaNaM tuha na havissai, esa uNa saMkeo-jayA niyakesapAsAo mayanAgaM paDiyaM picchihisi, tao paraM na tuha maha daMsaNaM hohI, tIevi jaMpiyaM-eyamavi hou, jaha ikkacAraM kahaMpi paloemi taNayavayaNaM / tao sA pesiyA tiyaseNa, tappabhAveNa ya nimesamitteNa pADaliputtaM pattA, ugghADiUNa vAsabhavaNaM paiTThA, taM ca kerisaM ? "jalaMtamaNidIvayaM, kaNayakatisaMdIviyaM / supakkaphalapUriyaM, mahamahaMtakappUriyaM // 1 // paphullakusumukkaraM, agaradhUvagaMdhuduraM / alaMkaraNasuMdaraM, paNasugaMdhiyADaMbaraM // 2 // taM paloiUNa puvANubhUyarayakelisumaraNasaMjAyakusumasaraviyArapasarAvi piyayamapAsapasuttabhaiNInirUvaNaIsAvasaviksA savakijaNaNIkayakUrapakkhevasaMbharaNubhUyakovarasA taNayavayaNapaloyaNasaMbhavaMtappamoyarasabharA sA khaNaM ThAUNa dhAisayamajjhasuttaputtasagAsaM gayA, taM kamalakomalakarahiM gahiUNa khaNaM ramAyeUNa cauddisaMpi niyArAmaphullaphala-2 pagaraM khiveUNa pattA niyavAsakUvaM ArAmasohA / tao pabhAyasamae dhAIhiM vinnatto rAyA-sAmi ! aja kumAro pupphaphalehiM keNAvi pUio dIsai, taM succA rAyAvi Agao tassagAsaM, taM ca tahA dag2aNa pucchiyA sA kUDaA-| rAmasohA, sAvi bhaNai-mayA niyArAmAo samariUNa samANIyaM pupphaphalAiyaM eyaM / tao raNNA vuttaM saMpayaM ki na ANesi ? tIe vuttaM-na vAsare ANeuM sakijA / tao vilakkhavayaNaM taM pikkhiUNa raNNA ciMtiyaM-avassamesa || ko'vi pavaMco, evaM tini diNA jAyA, tao sA raNNA vuttA-ajavassaM ArAmamANeha, tao sA acaMtaM vilakkha 9- 6- ma
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayaNA hutthA, daMbho kahadiNe ujjhara / cautthajAmiNIe ArAmasohA putra savaM kAUNa jAna niyattA, tAva bhUvaiNA karayaleNa sAhiya sAhiyA - hA pANapie ! piyaM jaNaM paNayaparaM kimevaM vippayAresi ? tIe vuttaM - pANesara ! na viSmayAremi, paramapi kiM kAraNaM NNA bhaNiyaM-vAgaresu, annahA na milhissaM, sAvi sappaNayaM vinave - nAha! muMcasu maM, kalle uNa avassaM kahissaM, tao ya rAyA bAgareha-mukkhoSi kiM karayalacaDiyaM ciMtArayaNaM muMcada ?, tIe vibhaNiyaM - evaM kuNamANassa tujjhavi havissai pacchAtAvo, tahavi puhavIsaro taM na muMbai, tao tIe mUlAo jaNaNIe dubilasiyaM kahaMtIe saMvRttI aruNuggamo, tammi samaya kesakalAvaM viluliyaM saMThavamANIe paDio mao nAgo, taM paloiya sA bAlA visAyapisAyagahiubya jhatti mucchAnimIliyacchI chinnasAhavva mahivIDhe paDiyA, sIyalokyArehiM pattaceyaNA sA bhaNiyA rAhaNA-pANesari ! keNa heuNA appANayaM visAyasAyara pakhivasi ? tao sA bhaNai - sAmiya ! tAuvva hiyakArI esa nAgakumArasuro jo majjha saMnijjhaM sayA kuNamANo Asi, teNa ya me purao bhaNiyaM hutthA - jai majjhAesaM viNA'ruNodayaM jAva annattha ciTTihisi, tao paraM majjJa te daMsaNaM na bhavissai, kesapAsAo ya mayabhuyaMgo paDissaha, tao nAha! tumha avisajjiyAe mahavi saMpayaM taM vRttaM, tao paraM sAvi tattheva ThiyA, tambharaNiM gose toseNa rahio niviDavaMdhaNehiM baMdhiya jAva rAyA kasAhiM tADiuM pautto, tAva vinnatto calaNesu nivaDaUNa sahAvasaralAe ArAmasohAe-jara maha uvari pasAyaM, karesi tA sAmi ! muMca me bhaiNiM / kariya dayaM
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiyadaiyaM, eyaM puccaM va pikkhesu // 1 // rAmAvi bhaNai jaivihu, eyAe devi ! duTTacittAe / ThAvaNayaMpi na juttaM, vayaNaM tuha tahavi dulaMghaM // 2 // moyAviyA ya tIe, niyapAse ThAviyA ya bhaiNitti / paJcakkhaM sajagadujaNANa pari-1 - picchaha visesaM // 3 // tao palayAnalaM va pajjalaMteNa rAhaNA niyapurisAhakAriUNa samAiTTA, rere duvAlasaci gAme | hariUNa aggisammaM mAhaNaM tassa mAhaNi ca kaNNanAsauDe chidiUNa majjha desAo nivAseha, eya rAyavayaNaM bajaggi- phuliMgauggaM soUNa ArAmasohA bhattuNo calaNesu nivaDiUNa vinavei-jai kahavi Dasai bhasaNo, puNo vi kiM kovi khAi taM suyaNo / iya muNiya nAha ! muMcasu, maha jaNae kariya mai paNayaM // 1 // evaM devIe bhaNio rAyAvitacittakheyapaNoyaNatthaM tasiM puvvaM va gAme dei, tao tesiM visayasuhamaNuhavaMtANaM suhaMsuheNa vacai kAlo / egayA parupparaM dhammaviyAraM kuNatANaM eriso saMlAvo saMyutto ArAmasohAe-piyayama ! pubdhimahaM dukkhiyA hoUNa| pacchA muhamAyaNaM jAyA, tA manne kassa vi kammassa esa pariNAmo, epamatthaM ca pucchAmi jai kovi nANI pai, evaM saMlavaMtIe tIe ujjANavAlao AgaMtUNa paNAmaputra naravaraM vinavei-deva ! naMdaNujAme karakaliyamuttAhala| miva sayalabhAve viyANamANo paMcasayasAhupariyario sirivIracaMdasUrI samosario / taM suNiya harisabharubhinnaromaMco rAyA tassa pIidANaM dAUNa visajjei, tao raNNA bhaNiyaM-pie ! uThesu, saMpuSNo te maNoraho, jaM ajjevAgao | mahappA / tao rAgA ArAmasohAsahio sayalaloyapariyario ya ujANe gaMtUNa tipayAhiNApuvaM murNidaM paNa
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ miya jahodhiyaTThANe uyaviTTho, bhagavayAvi pAraddhA desaNA-aNorapAre saMsAre, bhamaMtIvi jaNo sayA / pAvAo dusarigoliM, lahaMte dhammao suhaM // 1 // incAidhammadesaNAvasANe joDiyakarasaMpuDA ArAmasohA guruM vinnavei-bhayavaM! jaM jahA tumhehiM AihaM taM taheva, paraM mae punvabhave kiM kayaM ? taM saMpayaM pasIya Aisaha / tao sUrIvi sajalajalaharagaMbhIrasareNa vAgariumADhatto-iheba jaMbUhIve dIve bhArahe vAse caMpAe nayarIe sayalaloyappasiddho dhaNaubva samiddho kuladharo nAmA siTThI hutthA, tassa kulANaMdA nAma bhAriyA, tIe samaM visayasuhamaNuhavamANassa kameNa rUvalaDahalAyaSaNapuSaNAo sapta dhUyAo jAyAo / tAsiM kameNa nAmANi-kamalasirI, kamalavaI, kamalA, lacchI, sirI, jasaevI, piyakAriNI, ya, tAo dhaNavaMtakulesu pariNIyAo bhoge bhuJjamANIo suhaM suheNa viharati / aha divasA aTTamiyA vi kannayA jAyA, tAmma sabhae mAyApiyaroM aIva dukkhiyA, tIse nAmaMpi na kurNati,sAvi aNAyareNa bahuMtI jubvaNamaNupattA, nibbhaggatti loe tIe nAmaM payarDa jAyaM, taM pikkhaMtANaM ammApiUNaM aIva uvveo hoi, annadiNe pariyaNeNa siTThI bhaNio-tumameyaM (bur3a) kumArimapariNAvito loe garuyamavavAyaM pAmihisi, evaM bhaNiovi maNe kheyamubvahaMto duheNa siTThI ciThThai / egayA saciMtassa siTThiNo haTUmi uvaviThThassa malamailagatto dIhamaggulaMghaNaparissaMto ego pahio diTThIgoyaraM gao, tao siTiNA puTTho-ko taM samAgo ?, kosi tumaM! kA ya te jAI ?, kinAmAsi ?, kimatthamatthAgao'si ?, tao teNa saMlattaM-ahaM sAgaratIramaMDaNAo cauDadesAo
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAgo, paraM kosaladesamaMDaNAe kosalAe nivAsiNo naMdasiTThiNo somAe bhAriyAe kucchisamunbhUo naMdaNAbhihANo taNA, kameNa khoNAvihavA asthAvajaNatthaM coDadesaM gao, tatthavi aNuvajjiyadaviNo dAlidovahuo abhimANanaDio na gao sadesaM, tatdheva paragharesu kajAI kuNato uarabharaNaM karemi / io ya eyAo purAo gaeNa vasaMtadeveNa keNAvi kajeNa lehaM dAUNa sabhavaNe'haM pesio, daMsehi pasIya tassa giha, jahA lehaM demi tappiuNo siridattasiTThiNo / tao kulaMdharovi ciMtei-mahaduhiyAe esa varo juggo nibbhaggAe nibhaggaseharo paradesio, kovi, eyaM ca pariNiUNa puNovi na itya esa ehI, jaM ahaMkAranaDiuba paloijjai. na kaiyAvi sasuragharasamIve / eriso ciTTai / tao taM bhaNai-vaccha ! maha gharamAgaccha, jeNa te jaNo majjha paramo mitto Asi, teNApi vuttaMtAya ! jeNa kajeNAhamAgao taM paDhamaM kAUNa pacchA tumha ghare AgamissaM, tao siTTI niyapurisaM sikkhaviya teNa* samaM pesei, bhadda ! jayA esa dei lehaM, tao paraM mama samIve ANeyaco, tao teNa saha gao so siridattagehaM, taM paNamiuNa savyasaMdesapuvvaM samappio leho, teNApi vaaio| tao naMdaNeNa bhaNio siridatto, jahA maha jaNayamitto kulaMdharasiTThI ittha parivasai, teNesa puriso maha AhavaNatthaM saha pesio, tA tassa miliUNa puNovi AgamissaM tumha pAsaM / tao pariseNa samaM gao siTrigharaM. tao pacchA pahAviya ahiNavavatthANi niyaMsAviya I visiTThabhoyaNaM bhuMjAviya taMbolaM ca dAviya so siviNA bhaNio-vaccha ! maha dhUyaM pariNesu, so bhaNai-cauDadese
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ avavi mae gaMtavaM, kulaMdhareNa bhaNiyaM-eyaM dhUyaM pariNAviya nIviM dAUNa tujheva samaM pesissaM, tao paDivatratadhayaNo / naMdaNo nimbhagganAmiyaM dhUrya pariNAviA, a siridasaNa so bhaNio-jai tuhaM ittha ciTThasi tA avaraM jaNaM lehaM dAUNa tattha paTTavissa garuyaM kajamathi amhANaM, naMdaNovi bhaNai-sasuramApucchiya tattheva gamissaM, tao gaMtUNa sasurayaM pucchai, tAya! mahaMtaM kajaM maha atthi, teNa heuNA cauDavisayaM pai maM peseha, siTTIvi ciMtei-mama || maNorahociyaM ceva bhaNiyamaNeNa, tao siTThiNA bhaNiyaM-vaccha ! bacesu niyabhAriyAsahio, tuha juggayaM bhaMDayaM tattheva Thiyassa pavissaM, tao teNa siridattassa kahio buttaMto, maha agge kahaha kahaNije, teNAvi tassa samappio leho, niveDyA ya saMdesayA, to so cittUNa daiyaM saMvalamittasahAo ikkallao calio, kameNa patto ujjeNiM, to ciMtai-lahupayANaehiM bahubhakkhiyaM saMbalaM, itthI (i) saha gamaNeNa na lambhai maggapAro, tA eyaM suttaM muttaNa vaccAmi , sigdhaM vaMchiyadesaM, to sA buttA-pie ! pakkhINaM saMpalaM to kiM kajjai,? jai paraM bhikkhAbhamaNeNa pUrijai uyara tA lumaM mae samaM bhikkhaM bhamihisi navatti ? evaM vuttA, to tIe saMla-tuha piTThilaggAe bhikkhAvi me mahU-ha savasArisI, evaM parupparaM maMtayaMtA nayarIe bAhiriyAe aNAhapahiyasAlAe dovi suttA, aha so mikkhAe / lajjato taM bhAriyaM tattheva suttaM muttUNa saMbalapuTalayaM ca gahiya saNiyaM 2 uTTiya avaramaggeNa palANo, aha saMjAe / pabhAyasamae sA piyamapikkhaMtI io to taralatarale viloyaNe khivaMtI saMbalapuTalamapicchaMtI ya ciMtei-nUNaM meM
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ musUNa gao daio, tao sA hAhAramuharamuhI aMsupavAhaNDaviyathaNakalasajuyalA uttaTThahariNiva dINavayaNA palabiuM laggA -egAgiNiM aNAhaM, maM abalaM cazya dazya ! kattha tumaM ? / laMgheUNaM niyakulamajjAyaM saMpara gao'si // 1 // hAhA !! nilajjasehara !! taruNiM nikkaruNa ! lahaDalAyaNNaM / nimbharapimmaM daiyaM cantu daMsesi kassa muhaM 1 // 2 // navajukhaNalaliyAMga, kahaMpi jai kovi maM baleNAvi / chivara tao kiM na hayai, vayaNijjamaNajja !! tujja kule ? // 3 // ahavA kimeeNa paridevieNa ? na chuTTijae puSakayakammuNo, tahAvi karemi kiMpi upAyaM, jahA jIviyAo'vi ambhahiyaM sIlaM sudiDahiyayA hoUNa rakkhemi dussIlehiMto, tA vaccAmi piuharaM ahayA tattha gayAe na majjha gaurakhaM, to ittheva dhaNiyaM dhammadhaNiyaM kamavi vaNiyaM jaNayaM kAUNa tassa ghare niravajANi kajjANi kuNamANI attaNo nibAhaM karemi tti dhIratamavalaMbiya bAlA ujjeNIe purie pavisiya samaMtao disAo pikkhatI egaM mahApurisaM vaNiyaM paloera, taccalaNesu nivaDiUNa sakaruNasaraM bajjaraha-tAya ! majjha aNAhAe tujjha ceva caraNA saraNaM, sacchaMdA hi itthI khalehiM khiMsijjaha, jao-bAlattaNaMmi jaNao, juvaNapattAi hoi bhattAro / vuDantaNeNa putto, sacchaMdattaM na nArINaM // 1 // tao teNa mANibhadasiTTiNA sA puTThA - vacche ! kA'si tumaM ? sAvi sAhai - tAya ! caMpAe nayarIe kulaMdharavavahAriNo dhUyA, balaheNa saha caDadesaM para patthiyA satthAo bhaTThA itthamAgayA, ao varaM tumhe ceva me jaNayA, tao siTTI tabayaNAmayasituva AnaMdio bhAi-vacche ! Agacchaha majjha ghare
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ -CRAHAKAKAC putti ciTThasu, satthAigavesaNaM nidhAhaM ca tuha sacaM karissaM ti, teNa niyapurisA savattha pesiyA, na pattA vattAvi * satyassa, to tassa maNe saMsao jAo, eyAe vayaNamavitahaM vitaha vA ? iya jANaNakae caMpAe kulaMdharasidvipAse kimavi sikkhaviya puriso pesio, teNAvi tattha gaMtUNa bhaNio siTThI-ahaM mANibhaddasiviNA tumha pAsaM pesio, kAvi tumhadhUyA asthitti saMbaMdhaM kAuM, tao kulaMdharo sAhai-maha satta dhUyAo ittheva nayare pariNIyAo niyaniyamattaNo gehesu vilasaMtIo ciTThati, ahamiyA puNa saMpayaM pariNIyA paiNA samaM cauDadese saMpatthiyA, annA ya / kannA natthi jeNa tumhehiM saha saMbaMdho kIrai, tao so puriso niyanagaramAgaMtUNa savaM sarUvaM kahei mANibhahassa, so| vihu vinAyavuttato tIe viseseNa gauravaM karei, sAvi padiNaM viNayAiNA guNeNa sapariyaNaM tamaNuraMjaha / jao-gauravAya guNA eva, natu jJAteyaDambaraH / vAneyaM gRhyate puSpamaGgajastyajyate malaH // 1 // aha mANimaheNa hai jiNamayabhASiyamANaseNa uttuMgacaMgaM kArAviyaM jiNabhavaNaM, tattha sA paramagurucalaNasussUsaNapauNI ceie liMpaNamaMDaNa-12 saMmajaNAi sayA karei, jaM jaM ca daviNajAyaM bhattullayAikae siTiNA pAyei teNa teNa sA jiNabhavaNe ratthAiyaM kArei, tao viseseNa tuTTho siTThI bahubahuyaraM daviNaM viyarei, teNa tIe devassa chattattayaM kAriyaM, taM ca kerisaM ?-mANikacakkajaDiujalahemadaMDaM, muttAhalAvalipahANakayAvacUlaM / cINaMsuraNa paDichannuvariladesaM, caMcaMtakaMtamaNikativibhA-1 | siyAsaM // 1 // taM ca jiNopari ThAviyaM, annaM ca cAmarabhiMgArAlaMkArAi devassa dei, evaM tihuyaNaguruNo beyASa - 2015
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 - ExcaM kuNamANI ciTThai, annaM ca caucihAhAravasaNasayaNAsaNAiNA parAe bhattIe gurujaNamArAhei, sAhammiyavacchalaM ca karei; evaM jiNANaM sugurUNaM ca susmusaNaM kuNamANI sampattasammattA suhaMsuheNa kAlamaikamai / annayA mANibhaI sakheyaM picchiya bhaNai-tAya ! kinimittaM citte visAyamubahaha ?, so bhaNai-putti ! keNAvi kAraNeNa devArAmo phalaphullapattaramAulovi purvava saMpayaM siMcaMto'vi ahiyayaraM subaha, na sassirIo hoi, ao me maNe mahaI cintA, sA bhAi-tAya! eyaMmi atthe mA visAyamubahasa, ahaM niyasIlamAhappaNa jAva eyamArAma putvava phalaphallupalavasahiyaM na karemi tAva cauvihAhAramavi na muMjAmi esa meM nicchao, tao siTThiNA bArijaMtIvi sAsaNa deviM maNe ghareUNa jiNaceiyaduvAre uvavidyA, tI taiyarayaNIe sAsaNadevIe paJcakkhIhoUNa sA bhaNiyAvicche ! mA kuNasu visAyaM, ajjeva pabhAyasamae puNa natro hohI ArAmo tuha sIlapabhAvanAsiyaravaNIyavaMtaro baddavattaNeNatti kahiUNa jAya sAsaNadevayA gayA sahANaM, tAva vibhAyA vibhAvarI, tIevi esa vRttaMto sitttthiH| purao niveio, tao so'vi harisupphullaloyaNo tIi sama saMpatto ceiyArAma, so ya keriso-auvauvillira-9 pallavAulo, papphullaphullukkarasorabhujalo / phalehi pakkehi sayA maNoharo, havei no kassa jae maNoharo? // 1 // taM ca daLUNa sidviNA bhaNiyaM-phaliyA me maNorahA, taM ca paMcasahanAyapubdhayaM samaNasaMghapariyario soneha niyaM bhavaNaM, lo'vi tIe sIlamAhappacamakkio ubavUhai-picchaha sukkovi ArAmo kahaM puNo sacchAo jAo? tA
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaha 2 jiNasAsaNaM, jatya erisanaranArirayaNANi uppajaMti, tao sA saMghaM paDilAbhiya pAraNaM karei, aha annayA pacchimajAmiNIe suttaviuddhA niyapucavuttataM sariUNa ciMtiuM laggA-te dhannA je pariNAmavirasaM AvAyamahuraM kiMpAgaphalaMba visayasuhaM na aNoraNAsaMsArasAgaranAra panaja pavannA, ahaM puNa aunnA pisayAmisaluddhA patthamANAvi aladdhabhogA paraM laddhajiNamayarahassAvi sAmaNNaM kAumasamatthA gihidhamma pAlayaMtI visidvatayovihANesu ujjamissaM, tao tIe bahuvihahiM sAbhiggahahiM tavokammehiM dhammasarIraM posaMtIevi sarIramaIca sosiyaM, tao apacchimamAraNaMtiyasaMlehaNaM kAUNANasaNaM paDivajjiya kayapaMcaparamiTTisaMbharaNA sA mariUNa sohamme kappe pattA devattaNaM, tattha divyAI bhogasuhAI bhuMjiya tao caiUNa aggisammamAhaNassa gihe duhiyA -vijupahanAmiyA tuma samuppannA, cAlattaNe kiMci dukkhiyA jAyA, mANibhaddasiTTIvi devattaNamaNuhaviya maNujammaM, pAviya tao nAgakumAre suro jAo, jaM ca tae micchattiNo piuNo gihe ThiyAe kudasaNamohiyAe kiMci pAvamaNuTThiyaM teNa paDhamaM dukkhiyA jAyA, pacchA mANibhaddagihadviyAe jaM devaguruveyAyacaM kayaM, tassa puNNassANubhAveNa aNannasAmannaM suhamaNupattaM, jaM ca tae tayA jiNamaMdirArAmo sacchAo ko, teNa tuha saha ArAmo vaJcai, jaM ca chattattayamauDAiAbharaNAI dinnAI sabannuNo, teNa sambaMgabhUsiyA siyAyavattacchAyAe hiMDasi, jaMca |jiNahare ratthAI dinnAI, teNa tujjha bahuNi bhogaMgANi jAyANi, kiMca-eyassa jiNaguruveyAyacakaraNopajiyasukaya-16
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ | rukkhassa phaleNa tumaM devasuhANi aNuhaviUNa mANussae bhaye rajasiri bhujiUNa kameNa sivasaMpayaM pAvihisi / evaM nANivayaNamAyanniUNArAmasohA mucchAnimIliyacchI pavaNAiNA pariyaNeNa samuppAiyaceyaNA uSTiUNa guru paNamiya vinnavei-jaM bhayayaMtehiM Ai8 taM savvaM jAisaraNeNa maha paJcakkhaM jAyaM, ao majjhaM sNsaarvaasaao| udhiggaM cittaM saMpayaM piyamApucchiUNa tumha payamUle pavajaM paDivajissaM, iya ArAmasohAe vayaNaM suNiya rAyA 2 bhaNai-pie ! mA ussukA, ahamavi acaMtamavubbiggamaNo malasuMdarakumAraM rajje Thaviya tae saha pavajjaM gahissAmi, tao guruM namiUNa rAyA devIsahio gihamAgaMtUNa taNayaM raje ahisiMciUNa kayajiNasAsaNappabhAvaNo devIe saddhiM mahAvibhUie gurupAyamUle pavajaM paDivajiya gahiyaduvihasikkho kameNa gIyattho hutthA, tao sUrIhi so rAyarisI gaNaharapae ArAmasohA ya pabattiNipae saMThApiyAI, to dovi bahUNi diNANi bhaSajaNe paDimohiUNa pajaMte kayANasaNA gayA saggaM, to cavilaM mANuse bhaye sabaviraI lahiUNa kayasayalakammakkhayA sivaM pagaM pAvissaMti-ArAmasohAi carittameyaM, nisAmiUNaM savaNAmiyAbhaM / kuNaha devANa gurUNa veyA-vaSaM sayA jeNa laheha mukkhaM // 1 // jinaguruvayAvRttyarUpatRtIyaliGga ArAmazobhAkathA / iti rudrapalIyagacchagaganamaNDanadinakarazrIguNazekharasUripaTTAvataMsazrIsaGghatilakasUriviracitAyAM samyaktvasaptatikAvRttI tattvakaumudInAmyAM samyaktvaliGgatrayakharUpanirUpaNo nAma dvitIyo'dhikAraH samAptaH //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaM liGgadvAramuktvA tRtIyaM vinayadvAramAha- arahaMta siddha ceiya sue ya dhamse ya sAhuvagge ya / Ayariya uvajjhAe, pavayaNe daMsaNe viNao // 17 // vyAkhyA - atra vibhaktilopAdarhatsu siddheSu caityeSu zrute dharme sAdhuvarge AcAryeSUpAdhyAyeSu pravacane darzane vinayo dazaprakAro bhavati, cakArAH samucayArthAH, vinaya iti ko'rthaH ? vinIyate 'panIyate vilIyate vA jJAnAvaraNAdyaSTavidhaM karma yena sa vinayAmakI vyutpatti hA viNayara kammaM, aTThavihaM cAuraMtamukkhAya / tamhA u vayaMti viU, viNaotti vilINasaMsArA // 1 // sa ca darzanajJAnacAritratapaaupacAri kabhedAtpaJcadhA, uktaJca - daMsaNanANacaritte, tave ya taha ovayArie ceva / mukkhatthamesa viNao, paMcaviho hoi nAyavvo // 1 // davbAi sahahaMte, nANeNa kurNatayaMmi kajAI / caraNaM tavaM ca sammaM, kuNamANe hoi tavyiNao // 2 // aha ovayArio puNa, duviho viNao samAsao hoi / paDirUvajogajuMjaNa, taha ya aNAsAyaNA viNao // 3 // paDirUvo khalu viNao, kAiyajoge ya vAyamANasio / aTTha cautriha duviho, parUvaNA tassimA hoI // 4 // advANaM aMjali saNadANaM abhigrgeha kiI ye / sussusarNa aNugaccheNa saMsAhaNaM kAya aDatriho // 5 // hiyamiyaapharusavAI, aNuvAIbhAsi vAIo viNao / akusalamaNoniroho, kusalamaNodIraNaM ceva // 6 // paDiruvo khalu viNao, parANuvittimahao muNeyavvo / appaDirUvo viNao, nAyavvo kevalINaM tu // 7 // eso me ( tubhyam)
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ parikahio, viNao paDiyattilakSaNo tiviho / bAvannapihivihANaM, viti aNAsAyaNAviNayaM // 8 // titthayarasiddhakulagaNasaMghakiriyadhammanANanANINaM / AyariyadheraujjhAyagaNINaM terasa payAI // 9 // asaNAsaNAi, bhattI, vahumANo tahaya vaNNasaMjalaNA / titthayarAI terasa, caugguNA ku~ti vAvannA // 10 // " evaMvidho vinayaH sarvaguNamUlatvena prAvacanikaiyate, yaduktam-viNao sAsaNe mUlaM, viNIo saMjao bhave / viNayAo vippamukassa, kamao dhammo ko tavo? // 1 // yadyapyevaM pravacane vinayabhedA bhUyAMsaH proktAstathA'pyatra granthakRtA dazaiva svIkRtA iti gAthArthaH // 17 // tatsvarUpaM cAtanagAthAtrayeNAhaarihaMtA viharaMtA, siddhA kammakkhayA sivaM pattA / paDimAo ceiyAI, suyaMti sAmAiyAIyaM // 18 // dhammo carittadhammo, AhAro tassa sAhubaggatti / AyariyauvajjhAyA, visesaguNasaMgayA tattha // 19 // 3 pavayaNamasesasaMgho daMsaNamicchaMti ittha sammattaM / viNao dasaNhasiM, kAyavo hoi evaM tu // 20 // ___ vyAkhyA-arihantatti, arhanti surAsurAdikRtAM pUjAmitvahantaH, yadAgamaH-arihaMti vaMdaNanamaMsaNANi hai arihaMti pUyasakAraM / siddhigamaNaM ca arihA, arihaMtA teNa vucaMti // 1 // abAIcchabdena ke upAdI yanta ityAha-viharaMtatti' viharantaH sampratikAle viharamANA utkRSTajaghanyabhedAt zrIsImandharakhAmipra-11
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA---'maNatti' (ityAdi) manovAkkAyAnAM zuddhiH samyaktvazodhanI bhavatIti sambandhaH, tatra teSvAdrau manaHzu dvikharUpamuttarArdhevAha - 'praNamuddhinni' jinA vItarAgA jinamatam - arhatpraNItaM sakalabhAvAvirbhAvaka dvAdazAGgIrUpaM zAstraM, tatra hi ye bhASAH proktAH santi te sthUlavagbhiH kathaM jJAyante bhASyante ca 1 yataH jIvANa gaI kammANa pariNaI yuggalANa pariNAmo / mukSUNa jiNaM aha jiNamayaM ca ko sAhiu~ taraGga 1 // 1 // atastadvarje - tAbhyAmRte'nyaM sarva lokaM paratIrthikazAsanamasAraM-phalagu valgutAprAyaM manute -jAnAti yastasya manaHzuddhirbhavati iti gAthArthaH // 25 // bhAvArthastu naravarmanRpadRSTAntena kathyate, tathAhi- anukramadviguNadviguNavitatasaGkhyAtItadvIpasamudra madhyasthalakSayojanAyAmavarSavarSadharAbhirAma zrIstUpajambUdvIpadakSiNa| prAntanavatizata bhAgamAnavistara bharata kSetra tanmadhyakhaNDamaNDanAyamAnA dhanakanakamaNyAdivastvamAnA khazrIvijitabhogAvatI "vijayavatI" nAma nagarI sodhazuddhaprabhAmizrA, yatrAzvAstanyate raveH / madhyAhne'rjunatArkSaNAM, vibhramaM sAratherapi // 1 // tatra vairivAraNacAra nivAraNavAraNArisaGkAzaH surataruriva samAkRSTakodaNDadaNDavaca mArgaNadhoraNIpUritAzaH parizIlitasaddharmakarmA "naravarmA" nAma rAjA rAjyaM pAlayati sma / yasya ca lAvaNyApahasitasurasundarI "ratisundarI" nAma prANezvarI / tayorupayAcitazataprINitadaivatadatto "haridatto" nAma tanubhUrabhUt-yasyAva
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ TambhamAsAdya, kUrmavanmudito nRpaH / sudurddharaM dharAbhAraM babhAra kila helayA // 1 // tasya mahImahendrasyopAyajJA vijJAH sunayA vinItavinayA cAturyatarjitaturyagrahAgragagrahAH sarvajana sukhAvahA niravadyavidyA matisAgarAdhA mahAmAtyA ajAyanta / teSu vinyastarAjyabhAraH surezvara ivAbhaGguratarabhogAnupabhuJjate sma / anyadA vidagdhajanadattamudi rAjasaMsadi nRpe nRpAsanopaviSTe ziSTajanajanitapramodasaMvAdAH parasparaM saJjajJire teSAM mantriNAM dharmavAdAH - teSveko mukharamukhastatsaMmukhamabhASata - bho bho dakSadAkSiNyavadAnyatAzauNDIryadhairyaparopakAravyApArakaraNadezalokAcArA parihArarUpa eva dharmo nAparaH kazcidvipazcidbhirAdriyate / tato'nyo jaMmanyaH prajJaptavAn-veda| niveditapavitrAgnihotrasaJcaritra eva dharmmaH / athAparaH pAmarana rasodarataramatiprasaro giramuccacAra - svayaMzAvataMsapUrva| puruSaparamparAyAtAcAravyApAra eva dharmaH / tata itaro midhyAjalpanAvikalpitadhiSaNo jajalpa nAstikaH - vastu hi pramANitameva pramANayanti pramANapravINAH, dharmAdhama hi pratyakSavipakSatvenAnupalakSyo na dakSamukhyaiH kakSIkriyete, atastau puSkarAravinda bandhuravandhutAmAdadhAte / iti bahalavAcAlakolAhalamuttAlavAtUlAndolita tulajAlalIlAprAya mAlApamAkalayya kSitipatizcetasi cintayAmAsa - yadekena dAkSiNyazauNDIryasthUlalakSatAdiko dharmaH proktaH, sa pauruSotkarSa eva na dharmaH, apareNa ca yannyavedi 'vedokto yajJAdikaH ' so'pi nRzaMsahiMsopadezamalImaso na dharmatayA khIkaraNayogyaH, itareNa ca viduramAninA praNItaH kulakramAgata eva dharmaH so'pi
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 vicAracaturairvicAryamANo na cArimANamaJcati, yacca niHzUkasUnAdhanAdibhiH prANigaNavizasanajAtamahApAtakapAyodhimadhyamagardurAtmabhirapyasmAkamayaM kuladharma itsabhyupagamyate, so'pi na pramANakoTisaNTaGkamATIkate, yattu / laukAyatiko lopa iva sarvApahArI vAjadUka ina khairAlApI vAvadIti tadapi na cAru, sukhaduHkhabhogavato jagato'valokanAt , taca niSkAraNaM na sambobhavIti, atastasya dharmAdharmAveva kAraNam / ityevaM saMzayazatadolAndolana dadhAnasya vasudhApateruraHsthalavilulanmuktAhAraH pratIhAraH sametya prahazirA vyajijapat-deva! bhavatAmAzaizavamitraM madanadattanAmA zreSThI siMhadvAre mahArAjapAvirakSatiprati / tataH kSitipatistamabhASata- zIghra paramamitramasmAkaM, yena cetaH paramaprItisphItimAtanoti / tenApi sAdaraM pravezito, vizAMpatyA sasnehamAliGgaya, kRtapraNAmaH pradhAnamAsanamupavezyApRcchayata-paramavayasya ! tvametAyantamanehasaM va kAvAsthiSThAH ? keSu keSu dezevabhrAmyaH ? kiM kiM ca dhnmaarjyH| tataH sa namramaulirilApAlaM pratyAlapat-deva! bahuSu maNDaleSu sasambhramamabhrAmya, vividhAnyAzcaryANyadrAkSaM, bhUri bhUri ca samupArjayam / anyacca-guNAbhirAmaM sadvRttabhAvajAtadhutipratham / tvadyazaHkaNavattAraM, hAraM prApamamuM prabho! // 1 // tadvaco nizamya vizAmIzaH punarazaMsat-trUhi mitrakAvalihAraprAptisvarUpamAmUlacUlataH, atrArthe asmAkaM manasi mahatkautukam / tataH so'pi vaktumArebhe-deyAhamitaH purAnnisRtaH kSitimaNDalamavalokayan drupadikAbhidhAyAmaTavyAmadATyamAno dinayauvane tRSNAzoSitagalatAlupuTa .. -
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ - SANCHAR hai ubhayathApi jIvanArthI himAMzumiva zItalezyaM zeSAhimiva kSamAdhAraM sAgaramiya gambhIraM zazinamiva sapi pariSaniSedhyaM nAkinAyakamiva vividhavibudhArAdhitapAdArIvendadvandvaM ghanAghanamiva pIyUSayUSasajuSopadezavRSTayA vi-| kijanamanovanI siJcantaM zrIguNadharanAmAnaM sUrimapazyam / tatra ca sadevIkaM devamekaM sphAratAratarahArAlaGgatagalakandalaM sarvAGgINAbharaNavibhrAjamAnamapazyaM, tadA'hamapi bhagavadvaco'mRtapAnato dvidhApi vilInatRSNo munivRndArakapAdAravindamabhivandha yAvadupAviraM, tAvatsa suraH punaH punoM paramapremNA prekSamANaH sUrimaprAkSIt-bhagavan! mamAsmin puMsi paramavandhAviva nirupacaritA prItiH kena hetunA sphAtiM yAti ? / guravo'pi dazanAtyodyotayanto digmukhamabhASanta-tridazapuGgava! sAvadhAnIbhUya zrUyatAM zrutisukhakaraM kharUpamidam, tathAhi-asti khastikaNazimyA kozAmbI nAma nagarI, tatra zatrukRtavijayo vijayo nAma rAjA, tasyAzvinIkumArAviva vijayavaijayantAbhidhI tanayo, tayordaivayogAcchaizave'pi kInAzapAzavartinI ajani jananI, tato dhAcyA lAlyamAnau vijJAtasakalakalAkalApI 4 to krameNa kusumazarakularakIDAvanaM yauvanaM prApnuvAtAM, tatastayoraudAryadhairyazauryAdiguNarajitaM yauvarAjyAbhiSekonmukhaM / | rAjAnaM vijJAya matsaravijhuritAntarA sapanImAtA krIDodyAne krIDatovijayavaijayantayorantakRte viSamaviSabhAvitamomeM dakAn preSayAmAsa, tAbhyAM ca saralAzayAbhyAM ta eva modakA bubhujire, tato bahalagaralavyApamUchitau nIlamaNigha TitaputrakAvica tAvilApIThe luluThatuH / tatra cAzokatarormUle tabandhuriva nirupacaritopakRtiparaprakRtiH pInadhyAnasamA
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAnasAvadhAnamAnaso garuDopapAtAdhyayanaM guNayan mAsakSapaNI divAkaranAmA maharSirAste sma / tato jAtAsanapra-15 kampaH sampAsampAtapItaH pakSatisphItadhutidyotitadigmaNDalo vainateyaH sametya taM yatipatimabhinatya viracitAalikuDmalaH purastAdupAvikSat / tanniratizayAtizayAttayonRpasutayoH zarIrAtkharakaraprasaranirastAndhakAranikara iva | garavikAro dUramapAsarat / garuDo'pyekatAnamanA mahAtmanA guNyamAnaM garuDopapAtAdhyayanaM zRNoti sma / tato vidhvastasamastaviSApegau vegAdutthAya rAjasutau sAtAzcaryoM munisamIpamAgatya yAyattasthatuH, tAvatpakSikhAminA''cacakSe-bho rAjanandanau ! yoSa maharSiratra nAbhaviSyat tadA bhantau vimAtRttArI lAparato, ita enameva samyaka hai sevetAmityanuziSya ziSyAviva munimabhinamya svayaM vinatAsutaH sthAspadamAsasAda / atha tau vimAtustadvaizasaM vizasanAntaM vijJau vijJAya sajjJAnajJA(jA)tasamyagdarzanI saMsArApArakAntArasaMsaraNarINI samullasadvairAgyodayau divAkaramaharSipAdamUle pravrajya cirataraM duzvaratapazcaraNamAcarya vizuddhAdhyavasAyau vipadya prathamadevaloke vidyutprabhavidyutsundaranAmAnau vimAnavAsinAvabhUtAM, tato vidyutprabhaH surasaukhyAnyanubhUya cyuto vijayavatyAM puryA madanavarmanRpasya paramasuhanmadanadatto babhUva, sa cAyaM dhanArjanAya parinAmyannatAjagAma, ata etaddarzanAdeva tava pUryabhavAbhyAsayazAdAsIdasImaH prmodH|| so'pi vaimAnikaH surimukhAravindAdetadAkarNya muditamanA enaM hAraM mama kaNThapIThe khayaM cikSepa, tadanu sa suraH prhhai| zirAH sUri pratyabhANIt , bhagavan ! mamAdhunA kimiti nidrA vimudrayati netre ? kimiti niSprakampo'pi kampate /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpavRkSaH kimityarajo'mbarANyambarANi rajasA rajyante,tatprasadya sadyo vada madagrataH, tato vAcayamo'pi taM pratyuvAcasurapuGgaca ! samAsannatava cyavanAvasaraH, suro'pi vyAkarot-nAtha ! kvotpattirme bhavitrI ?, kathaM vA mama bodhivIja-15 lAbhaH 1 ata eva tadapi damIzvara ! vada manmanastuSTipuSTaye, RSivaro'pi vyAjahAra-amarottama! ito devabhavAdevIM tanuM tyaktvA zrInaravarmanRpaterharidattAbhidhAnastanayo bhaviSyasi, tato'syaiva hArasya darzanAttava bodhaH sampatsyate na saMzaya iti vigatadvAparaH sa suraH sUrimAnamya svagga jagAma / tatastu mahArAja ! kSititalamilanmaulinA / mayA'muSyahArasyotpattivyatikaraM paripRSTo munipraSTo vyAcaSTe-purA prapazcitazrIprapaJcAyAM zrIamaracaJcAyAM mahAnagayo / sAgaropamaikaparamAyurasurAdhIzvarazcamarendraH samudapadyata, sa sakalAnyutpattikasyAni kRtvA lokapAlAnIkAdhipatitrAyastriMzasacivAtmarakSapramukhaparikaraparikaritaH svasabhAyAM siMhavasiMhAsanamalaJcakAra, tadorddhamavalokayan svazIrNopari siMhAsanAsInaM sa saudharmAdhIzvaraM nirIkSya sambhavadamaprakarpo'samAnavigrahatayA parikaraNa nivAryamANo'pi mAnI yuyu-1 sayA prathamakalpaM so'lpadhIrjagAma, tatastadbhayabhrAnte tridazadevAGganAvagarge kopATopAndhakAritavaktreNa vajriNA bne| tasyopari mukta tadbhiyA cAdhomukhe camare palAyamAne tadgalakandalAdayaM hAro dharAyAmApa tadito dvIpAdasaGkhyAtatame, dvIpe / sa ca vidhiniyogAdvidyutprabhadhusadA matpUrvabhavabhrAtrA praape| tenApyayaM mahyaM prItyA pradade / ityahaM jJAtahAra-15 tAnto guruM praNasya paJcaviMzativarSANi yAvadbhari bhUri samupAya' nRvarya ! tvadantikamAgama, svAmin ! sa ca surastvadaGga-1
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUrabhUnavetinirNayo vidhIyatAm, rAjA smAha-yadyevaM tarhi vayasya ! rahasyamiva taM hAraM pradarzaya haridattakumArAya, tatastaM kSitipatisutaM sabhAyAmAhUya hAramadIdRzat , so'pi tadavalokanAtprAdurbhUtajAtismRtiH sAdyantaM pUrvabhavakharUpaM madanadattoktAnuvAdamiva nRpapuro vyAjahAra, tadAkarNanAtallarameva mAjApi nAmataH pUrva divAdAspadIkRtaprabhUtapa-15 haiNDitajalpakalpitadharmavivAdacchedasAnandaH paramArthatayA''hatameva dharma svargApavargamArgaprakAzanapradIpaprAyaM cetasi paribhAvayan yAvadabhUt , tAvadapratarkitamevodyAnapAlaH sametya prAJjalirnupaM vijJasavAn-deva ! adya yathArthanAmani puSpAvataMsake bhavadudhAne vinayAvanatavineyaparicaryamANacaraNasarasIruhaH surAsuranamaskRtazcaturjJAnI zrIguNandharasUriH samavAsarat , iti nizamya vizAmIzo'pi tasmai pAritoSikaM dattvA rAjakuaramAruhya mitraputrakalatramatriprabhRtiparivRtipari-14 kRtastamArAmamAgatya gajarAjAduttIrya gurupAdAnabhivandya ca yathocittasthAnamupaviSTo dharmadezanAmimAmazRNot-ucchedyamithyAtvamahattvamuccairAsAdya sadyo jinamArgatattvam / khargApavargAdbhutazarmadAyi, samyaktvamevAdriyatAM trizuddhA // 1 // zrIvItarAgeSviha devabuddhiniHsaGgacaGge gurudhIrmurau ca / samyaktvametadRpadhIzca dharma, mithyAtvametadviparItameva // 2 // hai| samyaktvanUlAmararatnametadArAdhayante vizadAzayA ye, / dorgatyadopo hi miyeva teSAmaspRzyavanna spRzatIha deham // 3 // antarmuhUrtamapi ye samupAsate'daH, samyaktvamaupazamikAdikamAdareNa / te'pArddhapudgalamalaM na vilayanti, tanmadhya eva ca zivazriyamAzrayante // 4 // iti gurormukhAdamRtazrAvadezIyAM dezanAmApIyAvanIjAnistanayasahitaH samyaktvapUrNa
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** * * zrAvakadharmamaGgIkRtya sUrIzvarAMzca praNipatya svaprAsAdamAsasAda / tataH zrIjinazAsanaprabhAvanapravaNo dharaNIramaNo vizuddhataraM dharmamArarAdha / anyadA sudhAyAM sabhAyAM zakrasiMhAsanAsIno vimAnavAsisevitapadadvayaH saudharmAdhIzvaro dharmapakSapAtI sarvasuparvasamakSaM naravarmanRpatermanasA'pi surAsurairacAlanIyaM samyaktvamupazlokitavAn / tatastadvacaHka-| zAprahArataH zUkalAca iva suveganAmA deva utlusa parSatpratyakSamaGgulImudyamya tanniyamabhaGgakRtapratijJo vaikriyAdilabdhidumaMdo makkamahItalamavAtaratu / tasiMzca samaye sa rAjapATikAyAH pratinivRttAya naravarmanapAya yatijanamAbAlago-17 pAlAGganAvigahitaM narakapAtukapAtakavyApArasaMsevanapravaNaM tatsamyaktvanizcalatvavilopAyAdIzat / rAjA'pi tamasAdhyAcAramanagAravAramAlokayannApa manasA manAgapi na vipariNatimApa, kevalamiti cAcintayat-kaSAdizuddhasuvarNamiva zrIjinazAsanaM sadoSatAM kadAcanApi na zrayati, kintu gurukarmatvAdvizuddhe'pi sitavAsasIvAhanmate mAlinyamupajanayanti duvRttAH, ato mayA sarvaprayatlena zAsanamAlinyApohAya prayatanIyamiti visRzya sudhAkirA girA naravaro | durvyApArAttAn nyavArayat / atha suvegasuro'pi tacchikSAvaicakSaNyena samyagdarzanAcAlanIyatvena sasIbhUtapuruhUtAkUtatvena ca raJjitaH prakaTIbhUya zrInaravarmanRpamupazuzloka-rAjaMstvameva dhanyo'si, yathAyA~ yasya vAsavaH / vayaM hi kurute / - zlAghAM, samyaktvakhAntazuddhijAm // 1 // iti nivedya svazIrSAnmukuTamutsArya nRpavaryAya vitIrya ca mAgadha iva varNa nAmukharamukho bahirmukho divamAsasAda / tataHprabhRti viziSya naravamarAT samyaktvamUlaM gRhamedhidharma cirataramAsenya **
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ tanayAdisametaH pravrajya sugatipathapAndhIbhUya krameNa muktipurIsAmrAjyaprAjyasukhAnyanubhaviSyati-evaM zrInarayarmaNo || EM narapateH puNyakabhAvanmatervRttAntaM zrutizuktisampuTataTImuktAphalIkRtya bhoH| samyaktve manaso vizuddhimanadhAmA-|| sUtrayadhvaM mudA, yena syAcchivasundarIkucataTakoDe nivAsasthitiH // 1 // manaHzuddhau naravarmakathA / prathamAM manaHzuddhimuktvA dvitIyAM vacanazuddhimAhatitthaMkaracalaNArAhaNeNa jaM majjha sijjhai na kajja / patthemi tattha nannaM devani selehiM vayasuddhI // 26 // vyAkhyA-yanmama tIrthakaracaraNArAdhanena-jinapadasevanena, arthApattyA mano'bhISTo'rtho na siddhati-na paripUrNIbhavati, 'tatra tasmin prayojane 'anyaM devAntaraM na prArthayena stutirUpeNa yAce, kairityAha-devavizeSaiH-hariharapiraciskandAdibhiH, itarasuravarNane samyaktvamAlinyaM atastIrthakRtprArthanameva karomIti vacaHzuddhiriti gAthArthaH // 26 // bhAvArthastu dhanapAlapaNDitadRSTAntAjjJeyaH, sacAyam mAlavamaNDalavilayAvisAlabhAlayalatilayasarisatthi, ujeNI / varanayarI, suravaranayarISa sArasirI // 1 // jIi jiNabhavaNauttuMgacaMgasiMgaggalaggauDunivahA / phalihamaNikalasalIlaM, 'kalayaMti nisAi sayakAlaM // 2 // tattha / samatthimavinbhamapama(mi)liyabalirAyajAyajasapasaro / siribhoyarAyarAyA, purisuttamasattamo hutthA // 3 // nUNaM| sarassaIe, tahA sirIevi uttamo nAuM / jo gayavayarAhi kao, ahiyArI niyayavAvAre // 4 // tassAsi veya-1 SIAS PASAUHESHIMIT
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAKHANDRAKANTRA beI, chakammaparo parovayArakaI / viusasahapattalIho, dIhaguNo somacaMdadio // 5 // somasirI se bhajjA, niravajA : vajimajjasamarUvA / juNhuva jIi cayaNaM, ANaMdaha tihuyaNaM sayalaM // 6 // takunchisarasihaMsIvaMsavayaMsA guNANa aavaasaa| do taNayA buhapaNayA, saMjAyA jAyarUvapahA // 7 // paDhamo siridhaNapAlo; bAludha vibhAi jassa maipurao / viMdArayavarasacibuttamo'vi sa buhappaI nUNaM // 8 // bIo sohaNanAmA, jassa kavittaM vicittayaM suNiuM / kehi na vimhiyahiyaehi paMDiehiM siraM dhuNiyaM // 9 // bahupariyaNapariyariyA, akhaMDapaMDiccada-| ppaTuppicchA / siribhoyarAyarAyaMgaNassa muhamaMDaNaM jAyA // 10 // aha majjhadesaparibhUsaNAi vANArasIi nayarIe / goyamaguttA puttA, diyassa do kaNhaguttassa // 11 // paDhamo siriharanAmo, atttthaarsvijtthaannpaariinno| bIo'vi abIyagaNo. sirivahanAmA sirivaiva // 12 // dovila sahoyarA te. niuNA bambhannaesa kamyesa / nayazuva paramapimmANubaMdhasaMbaMdhabaMdhurayA // 13 // surasarisalilaMmi sayA, pahANaM kAUNa vigayadehamalA / pUrvati bahupayAraM, vissesaradevapayakamalaM // 14 // aha annayA kayAI, tANaM somesadevajattAe / ahilAso saMjAo, jAijarAmaraNaharaNakae // 15 // phoDeUNaM khaMdhe, tattha ya pajaliradIvara ThaviuM / sirisomanAhajattaM, kAuMdo bhAyaro caliyA // 16 // kAlakkameNa dullaGghayapi ullaMghiUNa bahumaggaM / sirivaDramANanayaraM, pattA gujjaradharAvalayaM // 17 // somesarassa saNasamUsuyA jAva tattha rayaNIe / ciTuMti hiTThahiyayA, dIvayapIDaM agaNayaMtA // 18 // tA majjharattisamae,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ega purisa jaDAkaDapicha / asaliyakA, galakaMdalaThaviyasiramAlaM // 19 // bhAlayale candakalaM, kalayantaM loyaNaM ca jaliraggaM / vAsugikaMThayasuttaM, gorIsohillaaddhaMga // 20 // khaTuMgasUlapANiM, unnayayaravasahavAhaNArUDhaM / taNukatighava-15 liyadisaM, purao picchaMti te do'pi // 21 // kulayaM / AgAraciTThiehiM, hiTThamaNA muNiya taM mahAdevaM / bhUmitalami-18 liyabhAlA, paNamaMti thuNaMti vippasuyA ||22||ah sANaMdo vajjarai, saMkaro vacchayA! ahaM tuTTho / tumhANaM puNa jattA, iheva sahalIkayA hou // 23 // je saMsAriyalAha, maNami saMkappiUNa iha pattA / taM bhaNaha jeNa suravarataruva viyaremi ahilasiyaM // 24 // to te joDiyahatthA, bhaNaMti sAmiya ! na amha itthatthe / ahilAso kiM puNa dehi jhatti , pasiUNa sivayAsaM // 25 // sAhai sivo'vi vacchA!, itthatthe natthi amha sAmatthaM / jaM duggao parassa ya, IsariyaM dAumasamattho // 26 // jai tumhANaM esA, icchA to ittha atthi puramajjhe / siriyaddhamANajiNavarasAsaNamaMDaNasirorayaNaM // 27 // sirivaddhamANasUrI, dUrIkayasayalapAvapalbhAro / dharaNiMdapaNayacaraNo, caraNAyaraNaMmi curmii| | // 28 // juyalaM, / saMpai sivajiNasAsaNamajhami na ittha eriso puriso / jaha tAratArapasuM, nahaMtare bhAsuro sUro | // 29 // jai mahaha sivapurasiriM, haNiuM maNavinbhamaM kuNaha sayayaM / sarissa tassa bayaNaM, iya bhaNiya sivo tirohao // 30 // jAe pabhAyasamae, sahoyarA do'vi vaDamANapura / pavisiya pucchiya posahasAlaM sUrINa saMpattA / / 31 // tattha-tavacaraNasosiyatahiM sajjhAyajhANaniraehiM / muNivaragaNehi vihiNA, seviyapayajuyalasarasiraho // 32 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMhAsaNovaviThTho, diTTo hi hi vigayakaTehiM / sUruSa tiSateo, gaNahAri vaddhamANagurU // 33 // juyalaM / harisabharapulaiyaMgA, khaMdhA upAlikaNa dIvIlo / ne gihAliyamayamAlA, paNamaMti gurUNa payakamalaM // 34 // sAhaMti sUrisehara!, tuha daMsaNasahasakiraNaumgamao / cirapariciyamamhANaM, mahAtamaM jhatti parigaliyaM // 35 // tA pasiya bhavaNNavao, duggahakuggAhanivahaduggAo / niyadiksapoyamAroviUNa amhe nayaha pAraM // 36 // sUrIvi bhaNai / vacchA ! pacchA giNhesu amha pavajaM / paDhama jiNamayatattaM, vImaMsaha hiyayamajjhammi // 37 // jaha jaha suNati te do'vi jiNamayaM tesiM taha taha khippaM (kkhippN)| palayaM gacchai vijAThANaruI pAvaThANudha // 38 // siddhatAmayapANeNa, micchattavisesamaMtao tesiM / naTTe gurUNa pAse, paJcajjaM dovi giNhaMti // 39 // dinnaM gurUhiM nAmaM, paDhamassa jiNesarutti vikvAyaM / bIyassa buddhisAyara, iya nAma vuhajaNappayaDaM // 40 // saMgahiyaduvihasikkhA, diksadiNAo amigahasavikkhA / nissesAgamasAyarapAragayA do'vi te jAyA // 41 // chattIsaguNasamiddhe, gIyatthe jANiUNa te do'vi / mUripae saMThaviyA, guruhiM diNayaramayaMkuca // 42 // jiNisarasUrI taha buddhisAyaro gaNaharo duve kaiyA / sirivaddhamANasUrIhi evamee samAiTThA // 43 // vacchA! gacchaha aNahillapaTTaNe saMpayaM jo tattha / suvihiyajaihaippayesaM, ceiyamuNiNo nivAraMti // 44 // sattIe buddhIe, suvihiyasAhUNa tattha ya pevaso / kAyaco tumha samo, | anno nahu atthi ko'vi viU // 45 // sIse dhariUNa gurUNameyamANaM kameNa te pttaa| gujaradharAkyaMsaM, aNahillabhi
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 hANayaM nayaraM // 46 // gIyatthamuNisameyA, bhamiyA paimaMdiraM vasahiheuM / sA tattha neva pattA, gurUNa to sumariyaM / racaM // 47 // satya bakulahasao, pArAyava saJcAlakalio / tassa purohiyasAro, somesaranAmao Asi // 48 // tassa ghare te pattA, so'bihu taNayANa ceyaajjhayaNaM |kaaremaanno diho, siho sUrippahANehi // 49 // suNu vakvANaM veyassa, erisaM sAraNIi parisuddhaM / so'vi suNato upphullaloyaNo vimhio jAo // 50 // kiM vamhAre vajuyaM, kAUNaM attaNo iha uinno / iya ciMtato vippo, payapaumaM baMdaI tersi // 51 // sivasAsaNassa jiNasAsaNassa sArakvaraM gaheUNaM / iya AsIsA dinA, sUrIhi sakajasiddhikae // 52 // apANipAdo samano grahItA, pazyatyacakSuH sa shRnnotykrnnH| sa vetti vizvaM na hi tasya vettA, zivo hyarUpI sa jino'vtaahH|| 53 // |to vippo te jaMpai, ciTThaha guTThI tumehi saha hoi / tumha pasAyA veyatthapAragA huMti dusuyA me // 54 // ThANAhai bhAvA amhe ciTThAmo kattha ittha tuha nayare ? / cejhyavAsiyamuNiNo, na diti suvihiyajaNe vasi // 55 // teNavi sacaMdasAlAuvariM ThAvitu suddhaasaNeNaM / paDilAhiya majjhaNhe, parikkhiyA saghasatthesuM // 56 // tatto ceiyavAsisuhaDA tatthAgayA bhaNanti imaM / nIsaraha nayaramajjhA, ceiyatrajjho na iha ThAi // 57 // iya vutvaMtaM souM, raNo purao purohio bhaNai / rAyAvi sayalaceiyavAsINaM sAhae purao // 58 // jai ko'vi guNahANaM, imANa purao virUvayaM bhaNihI / taM niyarajjAo phuDaM, nAsemI sakimibhasaNudha // 59 // raNNo AeseNaM, vasahiM lahiu~
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ TiyA caummAsiM / tatto suvihiyamuNiNo, viharati jahicchiyaM tattha // 60 // tato jiNisarasUrI, biharaMto mAlami desaMmi / ujjeNipuriM niyapayapaMkayapaMtIhi bhUse // 61 // tatthannadiNe sirisomacaMdanAmeNa bhUmideveNa / paramA pII jAyA, mAyArahiyANa sUrINaM // 62 // riujajjusAmaathavaNapamuhANaM sayalavijjaThANANaM / visamapayatthaciyAraM, muNiuM vippo dhuNar3a sIsaM // 63 // ahasaMvAsabaseNaM, nahamaMsuvamA parupparaM tesiM / mittI paramaM buddhiM pattA avarahachAyaca // 64 // yataH - prArambhagurvI kSayiNI krameNa, tanvI purA vRddhimatI ca pazcAt / dinasya pUrvAparArddhabhinnAcchAyeva maitrI khalasajjanAnAm // 65 // aha sonacaMda mAhaNavareNa nehAu pucchio sUrI / tumhANaM cUDAmaNijo sasatthesu atthi samo ? // 66 // gurubhirbhaNitam - vijayapasiddhaM siddhaMtavayaNaaNuvAyasaMnihaM asthi / somacandreNApyuktam-tA kahasu pasiya vImaMsiUNa paNDuttaraM majjha // 67 // cujaM himadhavalehivi, tassa guNohehi raayamaNehiM / bhaNio gurUhiM baMdhava !, pucchasu jaM pucchaNijjaM te // 68 // AnaMdanivbharaMgo, pucchara to diyavaro guruM namiuM / maha putrapurisanihiyaM, mahAnihANaM rayaNabhariyaM // 69 // tadvANaM tu na jANe, tA bhaNasu karitu taM puNahaMdaM / gihislAmo saddAbhAve kajaM daleNAvi // 70 // yataH - sarvanAze samutpanne, barddha tyajati paNDitaH / arddhana kurute kArya, sarvanAzo hi dustyajaH // 71 // sUrIvi kiMpi atthaM, maNami paribhAviUNa tavayaNaM / paDivajaha guruyANaM, ko jANai hiyayasanbhAvaM ? // 72 // aha sUrIhiM sammaM, suyanANaM khaNeNa nAUNaM / ThANaM mANaM daviNaM, nihiNo kahiyaM
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ -* - ** puro tassa // 73 // mannateNa dieNaM, samayAM netrAyagila zucaM : tanakhaNameva khaNAviya, khoNiM payaDIkao sa nihI / // 74 // taM pAsiUNa gaMtUNa muNicaI paNamiuM ca sa bhaNei / Agacchaha sacchamaNA, giNhaha addhaM nihANassa // 7 // aha vAgarai gurUvihu, kiM kuNimo somacaMda ! daviNeNaM ? / amhehi purA gehe, taM caiUNaM vayaM gahiyaM // 76 // annaM] ca-gayarAgadosamohehiM, bhAsiyaM amha jiNavariMdehiM / parihariyabo attho, aNatthasatthassa vitdhAro // 77 bhaNiyaM ca-dosasayamUlajAlaM, puvarisivivajjiyaM jaIvataM / atthaM vahasi aNatthaM, kIsa niratthaM tavaM carasi / // 78 // taM suNiya sUrivayaNaM, dhaNaddhagahaNe parammuhaM sa dio / jhUrai hA maha vAyA, jIvaMtassavi mayA jAyA // 79 // bhaNiyaM ca-tittiyamittaM japaha, jittiyamittassa hoi nibAho / vAyAmuyaNe nAsai, jIvaM(vo)tA mA muyA hoha // 80 // aMsujalAvilanayaNo, puNo puNo muNivariMdapayapaume / viNivesiyaniyasIso, dINo karuNassaraM bhaNai / // 81 / / no mannai tabayaNaM, nirIhacUDAmaNI muNiMdovi / to puNa puNayi ruvaMtaM, taM par3a jaMpai puNovi gurU // 82 // jai evaM nibaMdho, vayaMsa ! tuha ittha atthi atthaMmi / tA nisaNesu rahassaM, na dhaNaM kahamavi gahissAmi // 83 // 18 jaM taiyA addhagaho, vayaNachaleNaM mayAvi paDivanno / tasseso paramattho, sa kayattho kIrau jahicchaM // 84 // dotaNayANaM majhe, egaM sabassaaddhayasarUvaM / amhANaM desu tao, tumha painnA havau puNNA // 85 // aidukkarapi vayaNaM, maNami ThaviUNa muNivarANaM taM / to nihidhaNaM samaggaM, puttANaM appae sa dio // 86 // sUrINaM taM bayaNaM, maNami 00- 43X * * * *
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNamigha sayAvihu vhto| so puttANaM purao, kahiuMpi na sakae vippo // 87 // puttAvi vijavaliyA, sayayaM / rAyappasAyaparikaliyA / sivamaggatattanaDiyA, pAMDeyA micchattapaMkAmma // 88 // aha sAmacaMdavippo, taM sapainnaM / maNami sumaraMto / rogehiM pIDiyataNU, caramaavatthAi saMpatto // 89 // tammi samayaMmi taNayA, paNayA pabhaNati tAya ! ujjamasu / riNamukkhadheNubhUmIkaNayAipayANakammesuM // 90 // aTTa mahAdANAI, dAUNaM pUiUNa devagaNaM / jIviyaaMtami Thio, sUririNaM taM sa sumarei // 91 // bhaNiyaM ca-acalA calaMti palae, majAyaM sAyarAvi lacati / garuA tahipi kAle, paDiyannaM neva siDhilanti // 92 // kiMpi kahaNujayaM taM, taNayA nAUNa tassa sambhAvaM / pamaNasu niyakaraNijaM, jaM kiMpivi asthi tumha maNe // 93 // avalaMbiya dhIrattaM, sagaggaeNaM sareNa somadio / egaM| maha atthi aNaM, jai deha kahiMpi tA bhaNimo // 94 // to te bhaNaMti taNayA, pasiUNa kahesu jaM tayaM kuNimo / do kaNNamaMtatattaM, paramiTThIbihu na yANei // 95 // so Aha suNaha bacchA!, jiNesaro sUrI asthi maha mitto / teNa, saha mai painnA, nihilAbhatthe kayA evaM // 96 // addhappayANavayaNacchaleNa chalio'mhi tehi sUrihiM / ditassavi tassaddhaM, giNhaMti na te nirIhamaNA // 97 // to tehiM bhaNio'haM, jai addhaM desi to suyajuyAo / ikaM viyarasu taNayaM, annaha vihaveNa pajjattaM // 98 // iya tesiM riNaM bacchA!, ajjayi sallucha sallue hiyae / ihi kahiyaM purao, tumhANaM kuNasu jaha juttaM // 99 // iya suNani duve taNayA, takSyaNaM joDiUNa krkmle| pabhaNaMti tAya ! demo, tumha
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ riNaM kuNaha mA kheyaM // 100 // to somadevavippo, taNayaMgIkAra vayaNa samasamayaM / pANehi paricatto patto paraloyamaggami // 101 // dhaNapAlasohaNehiM, kuTuMbasahiehi sogaviyasehiM / uttarakiriyA sathalA, vihiyA tAyassa parabhaviyA // 102 // tatto duhasaMtattA, parupparaM bhAuNo paryapaMti / ahaha mahAdhuttehiM siyaMbarehiM kaha chaliyA ? / / 103 // iya kAraNAu bhaNiyaM, jaM tesiM ceiesa ya maDhesuM / pIDito'vihu mayagalehiM na kahiMpi pavisijA // 104 // aha lahubhAyaM jaMpara, dhaNapAlo bancha ! kuNasu gharakajaM / ahayaM piuriNasohaNaheDaM sUriM pavajjemi // 105 // aha sohaNo paryApai, mae na nibahai bhAya ! gharabhArI / to gaMtUNaM seyaMvarANa vayaNaM karissamahaM // 106 // iya Aucchiya sayaNe, ruyamANe kovaNe va jiNathamme / jiNisarasarisamIcaM, sohaNanAmA dio patto // 107 // sAvannaM bhaNai guruM, piusaMghAsAvaraM tariukAmo / pavaNataNaucca patto, tA karaNijjaM samAisasu // 108 // sUrIvi kahai amhe, haDheNa nahu huti dhammakammAI / kiMpuNa niyamaNabhAvaNavaseNa jAyaMti sahalAI // 109 // tA paDhamaM suNasu tumaM, jiNAgamaM jANiuM ca tassatthaM / jai bhavasAyarataraNe, maI have tA gahasu dikkhaM // 110 // annaha sagihe vaccasu, iya vayaNAmayaraseNa saMsitto / vijjhAyakuggahaggI, so cippo sUripAsaMmi // 111 // jaha jaha jiNamayasatthAi paDhai puvAvarAviruddhAI / taha taha micchattaM parigale tuhiNutra raviuda // 112 // juvalaM | uddhaTTho gahiyaTTo, viNicchiyaTTho ya muNiyaparamattho / ApucchiUNa guruNo, sa sohaNI lei pavajjaM // 113 // saGgahiya
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ duvihasikkho, niravikkho kuNai tivatacacaraNaM / paDhiyasuo kavicake, sa cakavaTTittaNaM patto // 114 // aha niva bhoyasahAe, kalAkalAveNa vijiyavibuddeNaM / dhaNapAleNaM pattA, kittI muvi somassa // 115 // tatto teNa sahoyaravirahAuramANaseNa vippeNaM / niyadesaMmi nisiddho, nArasavarise jaipaveso // 116 // tasavAsisAvayaparamamatthaNavaseNa muNivaNo / sayalAgamapArINaM, sohaNasAhuM puro kAuM // 117 // mAlavadesaMbhi vahiM dhArAnayarIha jAva varcati / to dahuM dhaNapAlo, baMdhumanAUNa haya hasai // 118 // juyalaM / gaddahRdaMta ! namo te, bhadaMta ! taha sohaNo'vi taM bhaNai / kavivasaNavayaNa ! saMpai, bayaMsa ! tuha asthi suhamaNahaM // 119 // to dhaNapAlo ciMtara, jitto'hamaNeNa payaDavayaNeNaM / ghAo naNu salahijjara, riuNovihu avasare dino // 120 // tatto teNa bhaNiyA, kassa bhavissaha tumittha pAhuNayA ? | sohaNamuNI paryapara, tumhANaM ceva buharAya 1 // 121 // to laDubaDuyaM saha pesiUNa niyamaMdirassa pAsaMbhi / saMThAvara sUrivare, sa jaGgame puNNakappadume // 122 // pariyaNasahio sUriM, sohaNabaMdhavasiNehao bhaNai | dhaNapAlo maha gehe, giNhaha asaNAiyaM savaM // 123 // to te bhAMti paMDiya!, egagihe netra kappara bhikkhA / sivasAsaNaMmi jiNasAsaNe'vi sA jeNa paDisiddhA // 124 // uktaJca - bhajenmAdhukarIM vRttimapi mlecchakulAdapi / ekAnnaM naiva bhuJjIta, bRhaspatisamAdapi // 125 // mahukArasamA buddhA, je havaMti aNi ssiyA / nANApiMDarayA dantA, teNa vubaMti sAhuNo / / 126 / / iya tatrayaNaM kapiya bhikkhAgahaNe parammuhaM nAuM /
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ raMjiyahiyao sagihaM, gaMtRRNa bhaNei niyamajjaM // 127 // tumhehiM parisuddho, AhAro sohaNassa muNivaddaNo bhaktivbharanigbharAhiM, dAyaco paNayanirayAhiM // 128 // aha bhikkhAe patto, nama'sio sohaNo muNI tAhiM paDilAbhiUNa bhaNio, bhikkhaTThA ija nirvApi // 129 // tesiM bohanimittaM sa mahappA yuddhameva AhAraM / liMto tidivasadahiyaM, na ya giNhai vijamANaMpi // 130 // dhaNapAleNaM hasio, tumha gurUNaM na rucae ambaM tidivasadahiyaM teNaM, no giNhaha mahurarasiyA jaM // 131 // taM paha jaMpai so'vihu, sAhU amhANa vibuha ! siddhate / bhaNiyaM tidivasadahiyaM, jiyasaMsattaM tao caimo // 132 // to dhaNapAlo jaMpar3a, aho aho daMbhavilasiyamimesiM / jaM dahiyaMviDu pUyarayasaMkulaM bajate hahA // 133 // sAhikhevaM puNaravi, bhaNei so niyagurUNa sAhesu / ciMtija itthatthe, uttaramehAmi majjhanhe // 134 // teNa dahibhAyaNaM taM taheva saMThAviyaM tao sa guNI / gaMtUNaM gurupurao, bhaNe tavaiyaraM savaM // 135 // aha vihiyabhoyaNo so, dhaNavAlo bahujaNeNa saMjutto / patto sUrisagAsaM, buddhibaleNaM jiNiukAmo / / 136 / / pucche dahisarUvaM atucchamicchattamucchio esa / sUriM so'vi payaMpara, huMti hu saMmucchimA jIvA // 137 // jao bhaNiyamAgame - muggamAsAipabhiI, bidalaM kathaMmi gorase paDai / tA tasajIvuSpattI, bhAMti dahievi tidiNuvariM // 138 // taM suNiya bhai cippo, bilaggapeuva dhUNiUNa siraM / ahaha asaMbaddhapalAvirANa kiM bhannae esi ? // 139 // tappacayatthamANAviUNa taM dahiyabhAvaNaM
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ RA MA guruNo / ThAvaMti tavaNatee, alattavaDiyaM muhe dAuM // 140 // tivAyavasaMtattA dahigayasattA samaMtao caliuM / caDiyA lattayavaDiyaM, susIyalaM jIvidhadhakae / 24 se pAsijaNa jIphe, dhaNapAlo ciMtae niyamaNami / ahaha aho jiNadhammo, dhammesu aktiho esa // 142 // jattherisayA bhAvA, arahateNaM sayaM samullaviyA / tA esacciya dhammo, pamANabhUo kimannehiM ? // 143 // iya tassa maNavaNAo, micchattummattakarivaro naho / sammattaharI sahasA, tattha paviTTho aigariho // 144 // dhannA te jiyaloe, je jiNadhammami ujjuyA sayayaM / te uNa vayaM adhannA, suviNevi na jehi so dihro // 145 // iya ciMtiUNa namiUNa, gurupae yinnavei dhaNapAlo / bhayava ! kahasu rahassaM, dhammassa tao gurU Aha // 146 // dhammu suci sacarAcari jIvaha dayasahio, so guruvi gharapariNisurayasaMgamarahio / ujjhiya visayakasAu deu jo mukkamalu, eDu lahuya rayaNattau ciMtiyadinnaphalu // 147 // savisesaM iya vayaNAmaeNa sittassa tassa cittaao| micchattaviso naTTho, jaha na paviTTho puNo saMmi // 148 // devagurudhammatattaM tatto so muNiya ciMtai hahAhaM / hiMsAdosamalImasasatthaggahaNe kahaM naDio? // 149 // tatto garUNa pAse. daMsaNamalAI bArasa vyaaii| pariyaNasahio giNhai, ghaNapAlo pa bhAveNaM // 150 // Ajamma |jiNasAsaNadevagurU muttu neva vapaNemi / paratidhiANa deve, abhiggaho teNimo gahio // 151 // tato kammappayaDippamuhe satthe suduggamatthe'pi / lIlAi maibaleNaM, saMgahaI suguruvayaNAo // 152 / / romaMciyagatto so, ***
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * aNannacitto jiNidapayakamalaM / paidiyaha tikAlaM, pUivi evaM bhaNai pacchA // 153 ||-ktipypurkhaamii kAyavyayairapi durgraho, mitavitaritA mohenAho mayA'nusRtaH purA / tribhuvanagururbuyArAdhyo'dhunA khapadapradaH, prabhura-19 dhigatastatprAcIno dunoti dinavyayaH // 154 // savattha asthi dhammo, jA muNiyaM jiNa ! na sAsaNaM tumha / kaNagAurANa kaNaguva sasiyapayamalabhamANANaM // 155 // evaM jiNavarapavayaNapabhAvaNAe sayA kayamaissa / pakkhAliyapAvamalassa tassa vacaMti diyahAI // 156 // annadivasaMmi rAyA, hayagayapAikapaNDiyasameo / ghAguriya-12 giddhamaNDalakalio migayAi maMcalio // 17 // uccajhaMpayAhiM, palAyamANaM bhaeNa mayamihuNaM / daTUNa coiyahao, sareNa rAyA haNai hariNaM // 158 // tammi paDie'vi hariNiM, taTThANAo payaMpi acalaMtiM / daTuM rAyApikkhaI, kaiNo to te bhaNati imaM // 159 // zrIbhoje mRgayAgate'pi sahasA cApe samAropite'pyAkarNAntagate'pi lakSanihite'pyeNAGkalagne'pi ca / na trastaM na palAyitaM na calitaM no jRmbhitaM notplutaM, mRgyA mazinaM karoti dayitaM kAmo'yamityAzayA // 160 // apica-kiM kAraNaM tu kavirAja ! mRgA yadete, vyomotpatanti, |vilikhanti bhuvaM varAhAH ? / deva! tvadanacakitAH zrayituM svajAtimeke mRgAGkamRgamAdivarAhamanye // 161 // iya kaviyaNakayantraNamAyanniya bhoyarAyamahinAho / niyapurao sayalaMpihu, tiNaM va mannei bhuvaNayalaM // 162 // egaM suvisannamaNaM, karuNArasasAyaraM nieUNaM / dhaNapAla bhaNai niko, kiM na hu bannasi ? sa to paDhai // 163 // rasAtala , *
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ LA yAtu yadatra pauruSaM,kunItireSA'zaraNo badopavAn / prahanyate yadalinA'tidurbalo,hahA mahAkaSTamarAjakaM jagat // 164 // iya bhacchaNavayaNeNaM, kovA abiramuddo mahInAho, / taM pucchai kiM evaM, ? so vibuho bhaNai suNu rAya ! // 165 // vairiNo'pi hi mucyante, prANAnte tRNabhakSaNAt / tRNAhArAH sadaivaite, hanyante pazavaH katham ? // 166 // iya suNiya jAyakaruNo, bhaMjiya bANAsaNaMca vANaM ca / Ajama migayAe, niyamaM giNhei bhoyniyo||167||ttto calio karuNAra-2 sio sarasAhiyo purAbhimuhaM / thaMbhaniyaDDiyachAgaM, jannassa ya maMDavamuvei // 168 // tattha bhayaveviraMga, chAgaM virasaMtamaitaraM 1 karuNaM / rAyA pikkhivi pucchai, paNDiya ! kiM esa bubuyai ? // 169 // avasaraI nivanohaNAya saccaM sa paMDio bhaNai / maraNabhayakaMpirataNU , chAgo evaM vayai deva ! / / 270 // nAha svargaphalopabhogatRSito nAbhyarthitastvaM mayA, santuSTastRNabhakSaNena satataM sAdho ! na yuktaM tava / svarge yAnti yadi tvayA vinihatA yajJe bruvaM prANino, yajJaM kiMna karoSi mAtRpitRbhiH putraistathA bAndhavaiH ? // 171 // eyazcayaNAyannaNasamaNaMtarameva rAiNA puttttho| vibuho suisaMvAya, kahittu nivaI vibohei // 172 // yUpaM chittvA pazun hatvA, kRtvA rudhirakaImam / yadyevaM gamyate kharge, narake, kena gamyate ? // 173 // satyaM yUpaM tapo hyamiH, prANAH samidhayo mama / ahiMsAmAhutiM dadyAdeSa yajJaH sanAtanaH 3 // 174 // satthANuvAivAyAi, rajio rakkhasucha mannanto / jannassa kAriNo to, rAyA bannei jiNasamayaM // 175 // hai to sANando sAhai, taM rAyA dayanihIvi jiNadhammo / no ruccai annesiM, ko heU ? tattha so bhaNai // 176 // REASOCIRCROSAGAR
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMsA tyAjyA narakapadayI satyamAbhApaNIyaM, steyaM heyaM surataviratiH sarvasaGgAnivRttiH / jaino dharmo yadi na rucitaH pApapaGkAvRtebhyaH, sarpirduSTaM kimalamiyatA yatpramehI na bhute // 177 // sarasaikaMThAharaNe, sivapAsAe niveNa kAravie / kaiyAvi mahInAho, dhaNapAlajuo gao tattha // 178 // vanai nANaM so jiNamayaMmi accanbhuyaM tao raNNA / vuttaM ajavi kiMcivi, asthi navA nAmamittaM vA ? // 179 / / to bhaNai so'pi naravara !, nANaM atthittha / kevalippaNIe / arahaMtasirIcUDAmaNigaMthe aisayapasatthe // 180 // tIANAgayasaMpaipavamANANa sabavatthUNaM / nANaM aippamANaM, parUviyaM tattha sumuNIhiM // 181 // tassa kalaMkArovaNakae nivo bhaNai paMDiya! kahesu / tiduyAramaMDavAo, keNa pahA niggamissamahaM ? // 182 // to dhaNapAlo ANA-viUNa pahaM viyAriUNa tayaM / buddhipavaMceNa phuDaM, phalaM ca lihiUNa pattammi // 183 // maTTiyamayagolanbhaMtaraMmi siviUNa thagiyadhArissa / tara dAUNaM sAhai, pAyaM avadhArasu dharesa ! // 184 // juyalaM / ciMtai nivo'vi evaM, imeNa tiduvAramaMDavAu maha / / | egeNa duvAreNaM, niggamaNaM niyamao lihiyaM // 185 // tA taha karemi jeNaM, eyaM gurudevaAgamehiM samaM / nANavisaMvAyAo, asaJcavAitti dharisemi // 186 // ANaviya suttadhAre, paumasilaM maMDacassa avaNeuM / maggeNa teNa| rAyA, nIhari vAyae pattaM // 187 // siribhoyarAyarAyA, kavaDeNugghADiUNa paumasilaM / uDvapaheNaM taha maMDavAu siddhaSTa nIsarihI // 188 // sacaM taM tavayaNaM, jANiya rAyA maNami parituhro / jiNasAsaNaM pasaMsai, sAraM saddesuda CONCE%AILS
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhammasuM // 189 / / aha sivasiripariraMbhaNasaMraMbhamaI kaI sa dhaNapAlo / risahasaraguNavannaNapauNaM paMcAsiyaM kuNai / // 190 // taM ukkariya silAe, ThAyiya nivakAriyaMmi pAsAe / sarasaikaMThAharaNe, tatto vannai nivaM evaM // 191 // abhyuddhRtA vasumatI dalitaM ripUraH, kroDIkRtA balavatA balirAjyalakSmIH / ekatra janmani kRtaM tadanena yUnA, janmatraye yadakarotpuruSaH purANaH // 192 // niyavannaNamimamAyaNNiUNa pariosaposao rAyA / risahathuipaTTiyAe, uvari TAvei maNikalasaM // 193 // annadiNe sivabhavaNe, duvAradese nievi bhiMgigaNaM / kiM esa dubalo ? iya, nivapuTTo bhaNai dhaNapAlo // 194 // digvAsA yadi tatkimasya dhanuSA ? tacetkRtaM bhasmanA, bhasmAthAsya kimAnA, yadi ca sA kAmaM prati dveSTi kim ? / ityanyo'nyaviruddhaceSTitamaho pazyannijakhAmino, zRGgI sAndrasirAvanaddhaparuSaM / dhatte'sthizeSaM vapuH // 195 // tatto purao pikkhaha, sahatthatAlaM hasaMtayaM ruvaM / raimayaNANaM rAyA, sapimhao pucchA vaha taM // 196 // kiM kAraNameesiM. evaM hAso samaMtao pharaha? to Aha kaI nisuNasa, kapaNaM dAUNa, naranAha ! // 197 // sa eSa bhuvanatrayaprathitasaMyamaH zaGkaro, bibharti vapuSA'dhunA virahakAtaraH kAminIm / anena / 4 kila nirjitA vayamiti priyAyAH karaM, kareNa paritADayan jayati jAtahAsaH smaraH // 198 / / aTuMgapaNAmeNaM, siyaM nameUNa bhoyarAyaniyo / jaMpai kavIsaraM par3a, taM kiM na namesi tipurAri ? // 199 // dhaNapAlo'vihu citte, kyaNeNayi annadevasaMthayaNaM / na kuNemi jiNaM muttuM, iya ciMtiya naravaraM bhaNai // 200 // jinendracandrapraNipAtalA %
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ lasaM, mayA ziro'nyasya na nAbha nAmyate / gajendragaNDasthaladAna lampaTaM, zunImukhe nAlikulaM nilIyate // 209 // iya asamaMjasavayaNaM, tassa suNeUNa sammadiTThissa / rosamahuggabhuyaMgamaDasio haya ciMtaha nariMdo // 202 // esa avajjho vippiyabhAsI ahaM sivAidevANaM / vipputti tao'vi dhuvaM nayaNavihINo viheyabo // 203 // iya rAyAbhippAyaM, suviruddhaM jANiUNa dhaNapAlo / cintara niyamatrabhraMsaM, kuNemi nAhaM jugate'vi // 104 // rAyA nI[ harijaM deulAu gacchaMtao pahe niyaha / egaM buddhiM vuttaNeNa sIsaM pampatiM // 205 // tatto sahayaravibuhA, tIe sirakaMpakAraNaM puTTA / kiMcivi vaNNaMtAvihu, te nivacittaM na raMjaMti // 206 // tato arjapio'vihu, dhaNapAlo avasaruti vinnava / deva ! imIe sirakaMpakAraNaM pasiya nisuNesu // 207 // kiM nandI kiM murAriH kimu rati| ramaNaH kiM vidhuH kiM vidhAtA, kiMvA vidyAdharo'yaM kimuta surapatiH kiMnaraH kiM kuberaH 1 / nAyaM nAyaM na cAyaM na khalu nahi na vA naiva nAsau na cAsau, krIDAM karttuM pravRttaH svayamiha hi hale ! bhUpatirbhojadevaH // 208 // iya dhaNapAlamahAkavivaNNaNavayaNAmayamsa pANAo / dhArAhirAyamaNao, pavilINo rosaphaNigaralo // 209 // vihasiyavayaNo rAyA, varaM varesutti paMDiyaM vayai / paDibhaNai so'vi naravara !, nayaNajuyaM pasiya maha desu // 210 // tacayaNaM paDivajjiya, vajiapAvassa tassa dhammissa / dAUNa vivihakaNayaM, sappaNayaM pesae rAyA // 219 // aha egayA nariMdaM, paMDiya sAmaMtamaMtiparikaliyaM / niyaparisAi niviDaM, paDihAro namiya vinnava / / 212 // deva duvAre ciTThara,
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ siTThI poyAo Agao daTuM / ahilasai ko'vi tumhaM, calaNe ko ittha Aeso ? // 213 // ANesutti niveNaM, bhaNie teNAvi ANio siTThI / siridhariyakarayalajuo, paNamei nariMdapayapaumaM // 214 // naravaradAviyaAsaNauvaviTTho so'bi dasai nivassa / mayaNamayapaTTiyAThiyapasasthivittANi vittANi // 215 // bhUvaiNA so puTTho, kattha tumehiM imANi pattANi 1 / siTThIvi bhaNai sAmiya!, avadhArasu mai pasannamaNo // 216 // jalahimmi akamhA pavahaNammi khaliyaMmi majjha maggammi / nijAmaehiM sohijjamANae giri sivabhavaNaM // 217 // salilaMtaraMmi pattaM, tambhittIevi egadesaMmi / akkharapaMtI diTThA, lihiyAu apuSavaNNehiM // 218 // julayaM / aksaragahaNanimittaM, mayaNamayA paTTiyA mae ThaviuM / saMkaMtavannayA sA, uvaNIyA tumha pAsaMmi // 219 // rAyAvi tIi piTe, maTTiyamayapaTTiyaM nivesittA / samaakSarANi kAuM, paNDiyaloyAo vAei // 220 // AghAlyAdhima-18 mAnmayaiva gamitaH koTiM parAmunnaterasmatsaMkathayaiva pArthivasutaH sampratyayaM lajjate / itthaM khinna ivAtmajena yazasA dattA'valambo'mbudheryAtastIratapovanAni tapase vRddho guNAnAM gaNaH // 221 // deve ! digvijayodyate dhRtadhanuHpratyarthisImantinIvaidhavyatratadAyini pratidizaM kruddha paribhrAmyati / AstAmanyanitambinI ratirapi trAsAnna pauSpaM kare, bharturdhartumadAnmadAndhamadhupI nIlInicolaM dhanuH // 222 // cintaagmbhiirkuupaadnvrtcldbhrishokaarghttttvyaakRssttN| 1 'so rAyAesegaM samAgao namiya dasae tattha / mayaNamayapaSTiyAThiyapasasthivittANi vittANi' iti prtyntre| 3 mANa tattha siva0 pa.. 27.0
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ + nizvasantyaH pRthunayanaghaTIyantramuktAzrudhAram / nAsAvaMzapraNAlIviSamapathapatadvASpapAnIyametaddeva ! tvadvairinAryaH stana-1 kalazayugenAvirAmaM yahanti // 223 // atha khalu viSamaH purAkRtAnAM, bhavati hi jantuSu karmaNAM vipAkaH / rAyA | khaNDiyameyaM, kaSaM nAUNa pnnddiyjnnaao| pUrava paraM citte, attho na camakkae tassa // 224 // dhaNapAlaM pai jaMpa, hai to rAyA kiM imaM na pUresi ? / so'vi bhaNai payajuyalaM, evaM suibhUsaNaM kuNasu // 225 // harazirasi zirAMsi yAni rejurhariharitAni luThanti gRdhrapAdaiH // 226 // sacamukkAraM rAyA, jaMpai saMvayai esa cevttho| to vicchAyA | anne, vivuhA yajjAhayA jAyA // 227 // jai rAmesarabhittimi, eriso esa no have gumpho / AjammaM sannAso, kavittakaraNaMmi tA majjha // 228 // iya dhaNapAlapainna, ANNiya takkhaNA dharaNinAho / nijAmae pavesai, hai vahaNArUDhe jalahimajjhe // 229 // tehivi chammAsehi, taheva lahiUNa ANiuM dinnaM / vAyaMti tayaM viusA, sA marisA tammi dhaNapAle // 230 // taM khaMDakabauttarapayajuyalaM tArisaM niyavi tattha / dhaNakaNayadANapuvaM, pasaMsae 1 paNDiyaM rAyA // 231 // kaiyAvi niyayasevAvimuhaM daTTaNa taM bhaNai bhUyo / kIsa duvelaM na sahaM, maha maNDaha ? | paMDiyavayaMsa ! // 232 // so jaMpai bhUvAsava !, pAradhdhA asthi bharaharAyakahA |guNpheumo tumha, sevAvasarassa: nAvasaro / / 233 // rAyA''ha maM suNAvasu, sisiranisApacchimaMmi jAmaMmi / so samao ramaNIo, jo abhAbAu kajANaM // 234 // so nivasaMsiyasamae, taM vAera payaTTae niSaM / rAyA'vi sesaiMdiyavAvAraM caiya nisuNei GARCASEAN
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ | / / 235 / / tayA putthayahiDA, suvaNNathAlaM kacolayasaNAhaM / ThAve nivo mA puNa, esa raso jAu annastha // 236 // sAlaMkArA lakkhaNarchadajuyA maharasA suvannasuI / kassa na harei hiyayaM 1, kahuttamA taruNaramaNi // 237 // tIse vicintakaviyAcittiya citto narAhivo bhaNai / paMDiya ! iha maha bhaNiyaM, kuNesu muMcesu kuviyappaM // 238 // maM iha kahAhiya, vigIrImaMta vegaM / zakAvayAraThANe, mahakAlaM jaha nivesesi // 239 // tA tuha garuyaM mANaM, dhaNaM ca maNaicchiyaM payacchebhi / iya bhaNire bhoyanitre, dhaNapAlo ciMtae evaM // 240 // jaM maha jiNapayapaMkayaArAhaNao na hoi maNaiTuM / teNaM naha maha kajaM, iya vippo rAyamakkhivai // 249 // jaha raMkavAsavANaM, jaha juhariMgaNa sahassa kiraNANaM / jaha sarisavamerUNaM, jaha chirakhIrasiMdhUNaM // 242 // jaha dhattUrasuresaratarUNa jaha kAyadevarayaNANaM / taha tuha tesiM aMtaramatthi bhaNato paDha evaM // 243 // domuhaya nirakkhara lohamaiyanArAya ! kiztiyaM bhaNimo ? | guMjAhiM samaM kaNayaM, turaMtu na gao'si pAyAlaM // 244 // iya niyaniMdAdAruNavayaNakasAe hariva AhaNio / kovAthaMbiraniso, mUlapaI khivai so dahaNe // 245 // aha mahaniSeyaparo, AveDaM sagipacchime bhAge / junnayamaMcayapaDio, dhaNapAlo ciMtae evaM // 246 // puNaravi kahameIe kahAi karaNaM karissamerisayaM ? / hA kaha duTThaniveNaM, kheyasamuddami pakkhitto // 247 // nIsAse dIharae, sucaMto cattaavaravAvAro / to tilayamaMjarIe, diTTho puTTho ya tattha piyA // 248 // teNavi tIi suvAe, purao dukkhassa
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ - R AE% ** kAraNe kahie / sAvihu bhaNei mA tAya! kheyamubahasu iha kaje // 249 // eyaM kahArahassaM, maNaphalae majjha asthi saMkaMtaM / tA tAya ! pasiya udvasu niTThavasu maNAu niveyaM // 250 // to dhaNapAlo tuTho, udviya pahAUNa pahaviya jiNarAyaM / bhujiya tIe muhAo, lihAvae taM kahArayaNaM // 251 // sA tilayamaMjarikahA tannAmeNaM / jaNami vikkhaayaa| sahayAramaMjarI ica, buhamahuyaraseviyA jAyA // 252 // rAyaparAbhavaruTTho, dhaNapAlo ujjhiUNa taM rajaM / sacario saccaure, saMpatto pattabahumANo // 253 // tammi samayammi dhammo, vAI ujjeNimAgao nayariM / bhoyanivavivhanivahe jiNittu gajei siMhuncha // 254 // tatto visannacitto, ciMtai rAyA hahA mamAvi sahA / dhaNapAladiNayareNaM, viNA tameNaM viluttapahA // 255 // to tassANaNaheuM, pahANapurisA niveNa paTTaviyA / / taNavi iya lihiUNaM, pacchA saMpesiyA te u // 256 / / pRthukArtasvarapAtraM, bhUSitanizzeSaparijanaM deva ! / vilasa-18 kareNugahanaM, samprati samamAvayoH sadanam // 257 / / AgaMtUNaM rAyA jai maM mannAvae tao ayaM / AgacchAmi na iharA maNami bho! esa niyamo me // 258 // tatto sayaM nAriMdo gantuM vibuhaM bahuttijuttIe / paritosiya pariposiya dhapaNa ANei appasabhaM // 259 // taM kavirAyaM bhUvai-parisAi ThiyaM ayANamANo so / rayaNIsamae dhammo, sagavamevaM / vayai ghayaNaM // 260 // zrIcchittape kardamarAjaputre, sabhye sabhAbhartari bhojadeve / sArakhate zrotasi me plavantA, palAlakalpA dhanapAlavAcaH // 261 // taM suNiUNaM khaMDai, taccayaNaM paMDio akhaMDamaI / he dhaNapaA(lA)lavAyA, maha * OMOMOMkA *
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasae duyaM jaMtu // 262 // tajjANavaNanimittaM, dhaNapAlaM bhaNai bhoyadevaniyo / paMDiyasehara! pUrasu evaM maha pucchiyasamassaM // 263 // iyaM vyomAmbhodhestaTamanu javAt prApya tapanaM, nizAnIrvizliSyadghanaghaTitakASThA vighaTitA / | tao paNDieNa bajariyaM / vaNikcakrAnandaviSi zakunikolAhalabale, imAstArAH sArAstadanu ca nimajanti giryH| // 364 // to dhammavAirAo, dhaNapAlaM AgayaM kyiANittA / pavaNeNa va vArinihI, saMkhuddho ciMtaI evaM // 265 // caiUNaM dhaNavAlaM, ikaM vAyaMmi tuha jao hohI / iya sarasaIi vayaNaM, sariuM rayaNIi so naTTho // 266 // jAe pabhAyasamae, tassa jayatthaM sahAgao viuso / tacariyaM nAUNaM, rAyasamakkhaM paDhai evaM // 267 // dhmmoN| jayati nAdharma, ityalIkaM kRtaM vacaH / idaM tu satyatA nItaM, dharmasya tvaritA gatiH // 268 // micchattisurAINaM, na kavittaM pAcakAraNaM kuNai / vaNNaMto jiNacaMdaM, yayaNavisuddhiM samukkasaha // 269 // sammaiMsaNapuvaM, samma pAlittu sAvayavayAI / jiNiuM va gao saggaM, dhaNapAlo devarAyaguruM // 270 // evaM suNeuM dhaNapAlavittaM, saMmattasaMsattimahApayittaM / vAyAvisuddhiM bhaviyA kuNeha, jahA lahuM siddhisuhaM laheha // 271 // iti vacanavizuddhau dhanapAlapaNDitakathA // dvitIyaM vacovizuddhidvAramuktvA tRtIyaM kAyazuddhidvAramAhachijjato bhijato pIlijjato ya DajjhamANo'vi / jiNavajadevayANaM, na namaijo tassa taNusuddhI // 27 // vyAkhyA-chidyamAnaH-khaGgAdibhiH, bhidyamAnaH-krakacazUcikAdibhiH, pIDyamAno-bandhanayavAdibhiH, dahyamAnaH
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ analataptatailAdibhiH, cApizabdAnmahAsaGkaTapatito'pi yo jinavarjadevebhyaH- arhadrahitazAkyazaGkarAdisurebhyo na namatina praNatiM vidhatte tasya, samyaktvavataH prANinastanuzuddhiH zarIranairmalyaM bhavati, atra prAkRtatvAccaturthI sthAne paSThIti | gAH // 27 // turantAdavaseyaH, sa cAyam - atthi ittha supasatthavatyuktyiArasuMdarA kaMtakaMtimaNimaya maMdirA siribharavisAlA kosalA nAma nayarI, tattha ikkhAgu| vaMsAvayaMso bhuyabalavijiyabharahavAso mahAraho dasaraho nAma rAyA, teNa ya ke kiipiyayamAvaradANavaseNa vArasavArisiya | vaNavAsaM kAriyA sIyAsameyA rAmalakkhaNA, te'ci krameNa paMcavaDimaggaM vayaMtA pattA avaMtidesaM, tattha ya egaM desamahiNavamukhasaM pAsanti / api ca-- paripuNNapaNe hahe, ghaNakaMcaNapUriyAI gehAI / agahiyadhanne khitte, bahuphalaphale ya ArAme // 1 // addhahamukkaduccalacailaturae vibhinnasagaDe y| pikkhatA te mANusa jAyaMpi na caiva pAsaMti // 2 // tatto vissAmaka ettha savittharapavarataruchAyAe te nisIyaMti, tao rAmeNa lakkhaNakumAro bAhario baccha ! atucchavatthusaMkinno navutrasiu esa jaNavao lakkhijjai, to kamavi purisaM pucchaha eyassa sarUvaM, tao so uccayaraM tarumAruhiya | cauddisiM cakkhukakhevaM kugaMto egaM purisamitaM pAsaha, tao taM vAharikaNa rAmapAse samANeha, so'vi puriso kayappa - NAmo rAmeNa puTTho samANo sabisayaudyasakAraNaM sAhei - sukaraM sayasasirIyaM, vittaguNAlaMkiyaM lasaMtakalaM / rayaNIyaravimbaM piva, asthi ihaM dasauraM nayaraM // 1 // tattha sAmaMtasattamo vajjayanno nAma rAyA, jo-suguNarayaNabhUmIgaMbhIro
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sattvaM sirIkalio | dullaMgho suvisAlo, samuddalIlaM samuha // 2 // so sayalakalAkalio, amayataNU kumuyahovi daDhaM / rayaNIyaruba migayA - basaNakalaMkAulo jAo // 3 // so ya annayA ahammabuddhipAraddhaluddho sunnArannaMmi migAighAyaNapasatto bANeNa saMpunnagandhaM hariNIM haNei, tIe sarapahAraveyaNAvihuriyAe uyaraM biyAriUna paDio ganbho dharaNiyale rAyAtri taM veyaNAe taDaphaDataM hariNabhUNaM nirUviUNa saMjAyakAya kaMpo visAyaparo ciMtai - hA mae bhUlavANeNa sadaMtaMgamuyiM / / jaya -savaNANa mAhaNANaM, buDANitthINa bhUNayANaM ca / nikka-ruNamaNo haNaI, so bui narayapaMkami // 1 // iya jAva jAyakaruNo dharaNidhaNo ceraggaraMjiyahiyao io tao bhamai, tAca egasilAyalovari attANamAyAvaryataM muNivaraM pikkhar3a, esa ko'vi daMsaNitti namiUNa rAhaNA puTTho - kimittha sunnAranne egAgI tumaM karesi ?, tao muNI bhaNai - mahArAya ! appahiyaM, tao raNNA vRttaM, sIunhachuhapivAsAiveyaNaM sahamANassa kiM te attaNo ahiyaM hiyaM 1, bhuNIvitaM par3a jaMpara - naravara ! appA duvigappo - sAsao asAsao ya, tattha jIvarUyeNa sAsao, deharUpeNa puNa asAsao, ao jar3a sa ihaloiya bhogehiM suhI kIrai, tA parabhave ahiayaraM dukkhao hoi, jaM puNa tavaniyamasaamehiM sosijara taM paramasuhalambheNa suhI hoi, tao naranAha ! jaM jIvanivahe nikkaruNo vAvAesi, tA nUNaM narayanivaDio suiraM tiSayaraM veyaNamaNuhavissasi, haya tava - yaNaM savagANaMtarameva paDibuddho rAyA maharisiM vinave - bhavayaM ! saMsArasAgare paDataM maM dhammahatyA laMvagadANeNa
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitthAresu, tao muNI tamuvaesadASeNa aNuggaheha - devo jiNindo gayarAgadoso, gurUvi cArittarahassakoso / jIvAitattANa ya sahANaM, sammattameyaM bhaNiyaM pahANaM // // jassArihante munisattamesu, muttuM na nAmeha siro parassa / nivANasukkhANa nihANaThANaM, tasseva sammattamiNaM visuddhaM // 2 // hiMsAliyacorikayame dunnapariggahANa parihAro / jatthasthi suvitthAro, sa eva dhammo jae sAro || 3 || niMdiyakasAyavijao, navi rAo jIvarakkhaNe na maI / jatthatthi tattha dhammo na lesao'vi hu nahasumaM ca // 4 // iccAi dhammadesaNaM suNiya vaJjayannarAyA saMjAyasaddho paramateraralao sampAsa duvAlasavi bae gahiya evaM abhiggahamabhigiNhai-mildivi jiNavaru anu suguru, guNamaNirayaNakaraMDu / annaha namae na majjha siru, jai karija sayakhaMDu // 1 // iya merugiriMpitra sududdharaM niyamabharaM gahiya muNivaraM nabhiya pattatelukarajaMpiva appANaM mannato puraM pavisiya jiNajaipUyaNasAmaNapabhAyaNapasatto citte ciMtei - mai esa niyamo gurusagAse sahasA aMgIkao kahaM pAleyadho ?, jaM ujjeNinayarisAmiNo sIharahassa raNNo sevago'haM tamhA tattha gaeNa sa mae paNamiyavo, tammi kae gahiyatArisaniyamassa bhaMgo hoi, tao niyAbhiggaharakkhaNaTTA aMguTThovari siriNi sucayajiNassa rayaNamayaM vimbaM uktirAvemi, taM ca purao kAUNa | maNasA tannamaMsaNaM paramatthao kuNato tassa nivassa pae paNamissaM, evaM kuNamANassa tassa vaccati vAsarA, / annayA | keNatri khaleNa khalattaNaM payaDateNa sIharahassa raNNo tabaiyaro bAgario, jao eriso ceya khalajaNo hoi - dojIho
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACTRESENARSSEXANESS kuDilagaI, paracchiddagavesaNikataliccho / kassa na dujaNaloo, hoi bhuyaMgutva bhayaheU ? // 1 // uvayAreNa na dhippaina paricaeNaM na pimabhAveNaM / kuNai khalo avayAraM, khIrAIposiyaahicha // 2 // tao taM sNpaasNpaaysricchN| taJcariyaM succA rAyA taM pai kuvio iya kuvigappasaMkappaNaM kuNei--aho esa kayagdhasiromaNI jaM mama rajjaM bhujato'vi paNAmabhAva na kare, to sAsami evaM durAsayaM, iya viyAriUNa payANabheri dAviUNa cauraMgabalabalakalio sIha raharAyA patthio vjynuvriN| io ya ego puriso vajayannanivaM paNamiya vinnavai-deva ! asthi kiM pi tumhANaM * puro kahaNijaM, to rAyA tassa saMmuhaM vajaraI-ko'si tumaM? ko Agao? kiMca kahaNijaM, 1 ii ragaNA vutto so puriso kahiuM laggo-deva kuMDaure nayare guNasamuddAbhihANavaNiNo bhAriyAe jauNAe kuchIe ahaM vijjuo|| (vicao)nAmeNaM suo jAo, so AjammajiNadhammANuratto gahiyakalAkalAyo juvaNamaNupatto, annayA bahuyaM paNiyaM gahiya ujjeNiM gao, tattha vasaMtUsave vaTTamANe pAvanilayA viveyapalayA taNulaThThI sirIvijayacaMpayalayA aNaMgalayA nAma gaNiyA majjha cakkhugoyaraM gyaa| tIe daMsaNamitte'vi kayasIdhupANuSa mohieNa mae suiraM tIe saha |visayasuhamaNuhavaMteNa sayalaMpi dhaNaM nidhaNaM nIyaM / egayA sA gaNiyA raNNo aggamahisIe cauddasatilayAharaNe / dhanaMtI attaNo ya bhUsaNe niMdatI mae suyA, to mama tIi maNorahapUraNakae ciMtA saMbuttA, aho ! mivivjaaso| ko'vi kAmuyajaNassa, ahavA ko ko na daDamahilAhiM bhamADijai, jao-tA UNI tA mANI viyakkhaNo tAva |
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ |paMDio tAva / jAba gharudRva naro, na bhAmio daDamahilAhiM // 1 // tao tIe maNabaMchiyapUraNatyaM rayaNIe rAyamaMdire paTTamahAdevIe AharaNAI coriuM paviTTho, tasya tesi parupparAlAba suNamANAM ciTThAma, tammi samae devIe / rAyA puTTho-kiM ciMtAurA iva lakkhIyaha ?, tao rAyA bhaNai-pie ! majjha sevago'vi vajjayannanivo aMguniasiyajiMNapaDimameva namasai, na mama sIsamavi nAmai, ao mae sa durappA sAhaNIotti, tANamAlAvaM suNiya majjha - mahaI ciMtA vRttA. dhanno so nivo. jo na micchahidimi sironamaNamittaNavi samattaM maliNeha, ahaM puNa durappA,IF jo jiNamayaM jANaMtovi biDakoDivinaDiyAe aIva duSTAe viTThava pariThThavaNajuggAe vesAe vasaNaparavaso dhaNiyaM / dhaNaM nihaNaM neUNa hA hAriyamaNujammo gayadhammo coriyaM kAuM paviTTho, to iyANi tIe kajaM caiya vegeNa gNtuunn| | sassa dhammiyaseharassa sAhammiyassa niravajaniyaniyamapAlaNavajarehAsarisassa sirivajayannassa raNo sAhemi eyaM | sacaM buttataM, jahA sa sAvahANo hoitti viyAriUNa coriyavAvAraM parihariya tehiM ceva paehiM niyattiya sigdhamisthamAgaMtUNa tumha purao mae eyaM kahiyaM, tA jaM juttaM havA taM karijAsu / tao raNNAvi evaM suNiya tamAlikiUNa sAhiyaM-bhaha ! ta majjha sAhammio dhammavandhU hiyakArao'sitti sammANiya tao desamubAsiya duggaduggabbhantare | sayalaM loyaM ThAvei vihiyajaladhAnnidhaNasaGgaho rAyA, tayaNu gouraM pihiya umaDasuhaDapauNaM kAUNa rohagasajjho | houM puramajhe ceva Thio, tammi samae kaDaeNeva sakaDaeNaM dasauraM uraM veDhiya sIharaho Thio, teNa ya dUyaM pe
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ |siya bhANio-are! turiyamAgaMtUNa majjha calaNe namasiya rAyasirImaNuhavasu, annahA tumaM kINA sabasavattINaM vidhissaMti / tao vajjAyanno'vi iya dUyavayaNaM suNiya vAgarai, are- dUya mahaM savahA natthi rajjeNa kajaM, niravajjA ceva hou me niyamamerA, kiM puNa ? maha deu dhammaduvAraM, jeNAhamannattha gantUNa niyaniyamadhuraM dharemi, tao so dUo pattapataro niyapahuNo purao gantRNa savaM tavaiyaraM vAgaraha / tao suDuyaraM so ruTTo tappuriM rundhiya Thio / iya deva ! tumha purao desuvasaNakAraNaM mae niveiyaM, ahuNA uNa ahaM niyakajjasAhaNatthaM turiyaM vacemi jar3a hoi tumhANamAeso, tao rAmo'vi tassa kaDisuttayaM prasAIkAUNa visajjei / tayaNu rAmo lakkhaNakumAramevamAisaha-caccha 1 gacchAmo dasauraM picchAmo cujjaM, tassa ya sAhammiyassa vipakkhaparAbhUyassa sAhijjaM vihiya atula sAhammiya vacchala puNNamajiNemo, na erisasamo anno dhammalAho, jao - sAhammiyANa vacchalaM, kAya bhattiNinbharaM / desiyaM saGghadaMsIhiM, sAsaNassa pabhAvagaM // 1 // tao dasaurabAhiM siricaMdappahasAmipAsAe gayA / tattha lakkhaNAdevinaMdaNapaDimaM vaMdiUNa khaNaM ThiyA, lakkhaNo uNa bhoyaNaGkaM puramajjhe pesio, kameNaM bhamaMto rAyapAsAyaM patto, tattha vajjayantreNa pikkhiUNa niyasUyArA AiTThA, eyassa mahApurisassa bhoyaNaM kArAveha, tao lakkhaNeNa bhaNiyaM-amhaM sAmI sabhajyo bahiM ciTTha, tammi ajimie nAhaM bhuJjAmi, tao rAyA sadhesiM kae maNunnamAhAraM dAveda, so'vi taM gahiya rAmapAsaMgao, kayabhoyaNo rAmo'vi vanne vajayannaM - aho mahANubhAvassa mahicchayA, taM ayANamANeNAvi amhesu evaM va
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vasiyaM, tA nUNaM amhehiMpi tassa sAhijaM karaNijaM, tao lakSaNo imaM rAmavayaNaM suNiya takkhaNA ceva siihunch| gio sIharahasagAsa. tattha tamevaM vAgaraha-aho sIharaha! ahaM sAyarapajjaMtamahIsAmiNA dAsarahiNA siribharahabhU-15 mivaiNA tumha pAse pesio, bho ! tae kimatthaM vajayaneNa saha juddhamAraddhaM ? ao muMca samarasaMraMbha, vacca niyanayaraM, annahA na te jIviya, ii suNiya sIharaho paDibhaNai-bho dUya ! bharaho eyassa guNAguNaM na yANai, jamesama'jha sevago'vi hoUNa paNAmamittapi na karei, tA kahaM duTTameyamavinAsi muMcAli, aoM kA itthattha marahassa tattI? to somittI bhauDiviyaDabhAlauDo hakkai-are! jai bharaharaNNo ANamavamannesi, tA majjha ANAe eeNa saddhiM caesu beraM, harA kayaMtadaMtajaMtaMtaraM bhavaMtaM khivissAmi / tao teNa evamakkhitto sarosArattanitto niyabhaDe Aisai-rere isa mama sattumittaM appasattuM giNhaha mAraha 2, sigdhaM baMdhiUNa majjha calaNANaM purao ANeha, evaM teNaM te AiTThA sanna-3 ddhabaddhakavayA johasaMghAyA teNa saha jujjhiuM pauttA / tao teNa te karayalacaveDapAyatalapahArehiM jaJjariyA samANA|* jariNudha ke'pi mahimaMDalaM paDiyA ke'vi jamapurapanthiyA AyA ke'vi ruhiruggAraparaMparAhiM alattayarasehiM va bhUmimaMDalamaMDaNakAraNattaNaM pattA ke'vi bhaggasagaDuva cUriyaMgovaMgA ThiyA ke'pi paJcANaNadaMsaNauttaTThahariNuSa disodisaM naTTA / tao sIharaho tahA daTTaNa mayamattadantikhandhamAruhiya taM pai jujhiuM laggo sayalabalakalio, lakSaNo'pi 3 takkhaNA attANayaM pabalaparavalaveDhiaM paloiya palayakAluca bhIsaNo AlANakhambhamummUliUNa gharadRvivaramajjhantara-18
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ jApaDiyacaNayaniyarutva ucariyasinnaM cunnayanto siMhuca siMhAravaM kuNanto jAva ciTThai, tAva puragouradArovari vio, vajayannanivo taM veribalapalayaM paloyanto vimhiyaviSphAriyanayaNo niyasAmantamantiNo ulayei-bho bho ! picchaha picchaha acchariyaM, jaM egAgiNA keNAvi vIrasehareNa samireNeva ghaNAghaNaM sayalamavi parANIyaM bihaDiyaM, tA manne esa. ko'vi devo vijAharo siddho yA, iya bhaNantassa tassa sahasA sIharaho kariksandhAo pADiUNa pacchAhutte bhuya daNDe kAUNa celaMcaleNaM vandhiUNa rajjuniyaMchiyavasahuca purao kAuM nIo rAmasagAse, tao bhattuNo bhikkhaM dehitti karuNassaraM vilayantIo tapasakolArio tapipaliDio tatthevAgayAo, sIharahovi pathabhinAUNa rAmaM bhUluliyabhAlayalo vinnavei-sAmiya ! na mae ittha tumhe AgayA vinnAyA, tA pasIyasu, avarAha khamasu, jaM ca tumbheAisaha taM taheva kuNemi, rAmo'tri taM pai jaMpai-mama dhammasAhammieNa vajayaNNaraNNA samaM kuNasu saMdhi, tammi samae vajayanno'vi AgaMtUNa rAmaM somittisIyAsameyaM sAhammiotti kare joDiya kusalaM pucchai, rAmo'vi tagguparaMjio tamevaM vinavai-sAhammiyassa saccapainnassa jiNANAdhAragassa dhaNNassa paramabandhavassa tujjha kusaleNaM amhANaM kusalameva vaTTai, tao rAmo tesiM parupparaM kaMThAliMgaNeNa pIiM kArayei, hayagayarahasahiyamaddharajaM ca sIharahAu bajjayannassa dAvei / tao dasaurasAmiNA ghaNamAlA nAma niyadhUyA somittiNo pariNAviyA / tayaNu sadhe'vi | harisiyA niyaniyaTThANesu saMpattA-so vajayanno paripAliUNaM, niyaM vayaM daMsaNasuddhijuttaM / khAmittu satte kayabhattacAo,
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ divaM gao gacchihihI ya siddhiM // 1 // evaM caritaM siriyajayaNNaraNNo maNunnaM paribhAviUNaM / kAyassa suddhIi kuNeha | jataM, siyaMgaNA''liMgai jeNa sigdhaM // 2 // kAyazuddhau bajakarNakathA / iti rudrapallIyagacchagaganamaNDanadinakara zrIguNa-| zekharasUripaTTAvataMsakazrIsaGghatilakasUriviracitAyAM samyaktvasaptatikAvRttau tattvakaumudInAmnyAM trizuddhisarUpanirUpaNo nAma caturtho'dhikAraH samAptaH // caturtha zuddhitrayakharUpadvAraguktvA-paJcamaM doSapaJcakaparihAradvAramAhasijai jehi imaM, te dosA paMca vajaNijjA u| saMkA kaMkha vigicchA paratisthipasaMsasaMthavaNaM // 28 // | vyAkhyA-dUSyate-doSatvamApadyate yairidaM-samyaktvaM te doSA-dUpaNAni, katisaGkhyAH ? paJca-paJcapramANA varjanIyAH-| pariharaNIyAH, yato nirdUSaNameva vastu sadbhipAdIyate sadUSaNaM ca mucyata iti bhAvaH / tannAmAnyAha-zaGkA kAlA vicikitsA paratIrthiprazaMsA paratIrthikasaM stavanamiti gAthArthaH // 28 // eSAM svarUpamatanagAdhAmirgrandhakAraH prathayan prathamaM gAthApUvArddhana zaGkAlakSaNamAha deve gurumi tatte atthi navasthitti saMsao saMkA / vyAkhyA-'dethe' kevalajJAnAbalokitalokAloke viSaditarAgadveSamohe sadbhatArthavAdini 'gurau'ca paJcamahApratadhare samazatrumitre saddharmopadezadAyini dharmAcArye 'tattve' dha jIvAdinapapadArthasvarUpanirUpake sarvanayasaMniveze zrImadaha |
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ * . .. . 2 dhamrme'sti navA'stIti saMzayaH-sandehAvahA buddhiH zaGkA, sA ca sarvaviSayA dezaviSayA ca, tatra sarvaviSayAzaGkA asti nayAstIti dharmaH, dezazaGkA tvekaikavastudharmagocarA, yathA-asti jIvaH paraM sarvagato'sarvagato kA? sapradezo'pradezo yeti / iyaM dvidhA'pyahatpraNItapravacane'pratyayarUpA samyaktvadUSikA, kevalAgamagamyA api padArthAH asmadAdipramANaparIkSAyA nirapekSA AsapraNItatvAnna sandegdhuM yogyAH, yatrApi kkacana mohavazAtsaMzayo bhavati tatrApyapratihateyamargalA,-yathAkathai maidubaleNa, tacihAyariyavirahao pAvi / neyagaNataNeNa ya, nANAvaraNodaeNaM vA // 1 // heUdAharaNAsaMbhavevi jai sudu jaM na bujjhijjA / sabannumayamavitaha, tahAvi taM ciMtae maimaM // 2 // aNuvakayaparANuggahaparAyaNA jaM jiNA jugappavarA / jiyarAgadosamohA ya nannahAvAiNo teNaM // 3 // kiJca-sUtroktasyaikasyApyarocanAdakSarasya bhavati naraH / mithyAdRSTiH sUtraM, naH pramANaM jinAbhihitam // 1 // ata eva zaGkA parihAryeti gAthApUrvAddhArthaH, bhAvAzArthastu zrImadApADhabhUtidRSTAntAdavaseyaH, sacAyambhaihaiva bhArate varSe, harSotkarSakarI satAm / parairayodhyA'yodhyA'sti, svaHpurIjitvarI zriyA // 1 // tasyAmanye yurAjagmuH, zrIAryASADhabhUtayaH / sUrayo bhUrinAmAno'nUcAnazreNizekharAH // 2 // zasthaziSyaparIvArA, dezanAmRtaparSiNaH / triguptAH paJcasamitA, ratnatrayavibhUpaNAH // 3 // yugmam / yo yo'nagAra AhAra-parihAraM karoti hi / taM taM , nirjarayAmAsuste nirvedakirA girA // 4 // tAn kRtAnazanAMste'tha, vyAhAryuriti sUrayaH / surabhUyamitairbhUyo, deyaM / * * *
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaM darzanaM hi naH // 5 // tatheti pratipedAnA, api te khaH purIM gatAH / vaiyamyAtsurakRtyAnAM na dadurdarzanaM guroH // 6 // ekadaiko bahumataH ziSyaH puSyan virAgatAm / kRtAzana parityAgaH, suribhiH prArthito bhRzam // 7 // yattvayA vatsa ! vegena, gatena vaidarza padam / avazyametya deyaM no, darzanaM svaM mahAzaya ! // 8 // yatiH kRtapratijJo'pi, diSo'bhyetya na darzanam / gurubhyaH pradade divyabhAminI bhogalAlasaH // 9 // sa tAjJAtatattvo'pi, hI sUriH karmayogataH vyacintayaditi vyaktaM, paralokakathA vRthA // 10 // yadi hi syAtparo loko, macchiSyAH kRtasaGgarAH / tadaitya darzana dadhustasmAnnAsti khapuSpavat // 11 // zarIrAdaparo nAsti, jIvo'yaM mUDhakalpitaH / ata eva mRtaH ziSyo, nAdAnme ko'pi darzanam || 12 || jIvAsadbhAvato nUnaM, paraloko na vidyate / tasmAdayaM prataklezaH, samate kasya hetave ? // 13 // parasparaviruddhestu, kRtaM me darzanAntaraiH / vidhAsye'taH paraM strINAM darzanaM nirvRteH kRte // 14 // uktaM ca - priyAdarzanamevAstu, kimanyairdarzanAntaraiH 1 / prApyate yena nirvANaM, sarAgeNApi cetasA // 15 // dravyaliGgi - gaNaM susaM, muktvA durvAsanAvazAt / niHsasAra nizAyAM sa hI durantA vimUDhatA // 16 // atha sa lukAmaH, prayuktAvadhinA gurum / matvojjhitatrataM mArge, vicakre grAmamekakam // 17 // tatpArzve nRtyamatyantaM kAntamArabhate sma saH / tatpazyannekapAdena, tasthau sUriH sthirAzayaH // 18 // divyaprabhAvatastRSNAkSudhe naiva vidannayam / paNmAsImaticakrAma, prekSaNIyadhRtekSaNaH // 19 // visRSTe prekSaNe caiSa, prasthitasya guroH puraH / bAlakaM pRthivIkrAyanAmakaM I
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ pathyadarzayat || 20 || bhUSaNairbhUSitaM dRSTvA taM sUrirajane vane / adhyAyadasyAlaGkArairbhogAn mokSyetarAM hRtaiH // 21 // jighRkSurbhUSaNAnyasya yAvatprAsArayatkaram | sAvasena babhASe sa, kathAmekAM zRNu prabho ! // 22 // alaGkArAstyadAyattAH, pazcAdapi vibho ! mama / tataH sa tenAnujJAtaH, pRthvIkAyazizurjagau // 23 // kvApi grAme kalAzAlI, kulAlaH khyAtimAnabhUt / mRttikodbhUtabhANDAdyairapuSatsa kuTumbakam || 24 // anyadA sa khanan khAniM patantyA ca tayA'dhikam / samAkrAnta iti smAha, taTasthitanaraM prati // 25 // adAM yayA valiM bhikSAM, dhinomi ca kuTumbakam / sA mAmAkrAmati kSoNI, jAtaM zaraNato bhayam // 26 // so'haM dasyubhayAtpRthvIkAyanAmA kumArakaH / zaraNaM tvAM prapanno'smi, tvaM mAM muSNAsi cAdhunA // 27 // re dAraka ! vidagdho'sItyuktvA chittvA ca tadgalam / sUrigRhItAlaGkAraiH svaM pAtraM samapUpurat // 28 // prasthito'thAparaM bAlaM, sa puro vIkSya sAbhRtim / tasya bhUSAmupAhatu, karaM vyApArayatkudhIH / / 29 / / so'pi pratiSTAntamekaM vaktuM pracakrame / tAlAcaraH paTurvAcA'bhavatpA| TalanAmakaH // 30 // viveza so'nyadA gaGgAM gantumicchuH paraM taTam / tasyAM copari vRSTayA'bhUttadA pUro duruttaraH // 31 // zrotasA hiyamANaM taM, tIrasaMstho'khilo janaH / vilokyAbhASatAtyantasmitapUtaradacchadaH // 32 // he prAjJa ! pATalAbhikhya !, gaGgA tvAM hate tataH / kiJcitsUktaM paThetahItyuktastaiH so'pyavocata // 33 // bIjAni yena rohanti, jIvanti ca kRpIvalAH / mriye'haM tasya madhyastho, jAtaM zaraNato bhayam // 34 // pATalastheti vRttAntamu
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ ktvoce taM sa dArakaH / apkAyAkhyasya me'pyevaM, babhUva tava saMzrayAt // 35 // tasyApyAmodaya sa grIvAM, gRhItvA''bharaNAni ca / gacchan purastAdadrAkSIttejaHkAyAhvayaM zizum // 36 // bhUSaNAnyAdadAno'sau, sUristena nyavAryata / | Uce ca kathyamAnaM tvaM, zRNuSkaM kathAnakam // 37 // Azrame kvApyabhUnmUlaphalAzI tApasAgraNIH / agmitritayamAhutyA, poSayAmAsa soniza ::38 / ukAlomAgohIpinA jaatvedsaa| dagdhaM sa khoTajaM dRSTvA, taTasthAnUciyAniti // 39 // yaM tarpayAmyahaM zazvanmadhvAjyairjAtavedasam / sa dadAhoTajaM me'dya, jAtaM zaraNato bhayam | // 40 // yahA kenApi hi vyAghrabhItyA'miH zaraNaM zritaH / dagdhaM tadahaM tenaiva, jAtaM zaraNato bhayam // 41 // tanmamApi prabho ! jAtamamikAyasya samprati / vijJo'sIti bruvan bhUpAmAdAt chittvA sa tadgalam // 42 // caturtho / dArako'darzi, gacchatA'gre'tha sUriNA / so'pyUce mulyamANastaM, kathAmekAM zRNu prabho ! // 43 // mahAbalaH pumAneko, nIrogaH subhagAgraNIH / khAtikAgAdhapAnIyataraNapravaNaH sadA // 44 // ko'pi taM vAtabhamAjhaM, daNDadhAriNama-13 bravIt / dRDhAGgaH pUrvamAsIstvamadhunA yaSTibhRtkatham ? // 45 // so'pyUce pavano yo'bhUdrISmattau sukhakRnmama / bhajyate / | tena kAyo'yaM, jAtaM zaraNato bhayam // 46 // mamApi vAyukAyasya, jajJe tatsAmprataM prabho! / prAgvadetaM prajapanta, so'muSNAcchramaNabruvaH // 47 // prasthito'gre tato'drAkSItpaJcamaM dArakaM puraH / bhUSaNAcchedinaM sUri, prati so'pyavadata |kathAm // 48 // khagazreNinivAsasya, vizAlasya taroradhaH / prarUDhA taM latA sarva, veSTayAmAsa mUlataH // 49 //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ *84 tAmArA kramAtsarpaH, prAsavAMsattaroH zikhAm / tatra nIDasthitAn pakSipotAn bhakSitavAnayam // 50 // pakSi-1 No'nye sphuratpakSA, uDIyAgustarUn parAn / uddizya taM taraM cocurevaM zokabhayAturAH // 51 // sthitamamiMsvarau / kAlametAca samAsukham / malotpanahAragogAjAtaM araNato bhayam // 52 // tadvanaspatikAyastha, saMvRttaM me'pi pakSi-18 yat / ityAkhyAto'pi tasyA''dAtpUrvavadbhaSaNAni saH // 53 // tataH sUriH puro gacchannanyaM nAlaM nyamAlayat / tadbhUSaNa-* jighRkSu taM, so'pyUce zRNu me vacaH // 54 // bhagavan ! bharate'trAsti, zrIvasantapuraM puram / jitazatrurjitazatrubhUpAlastadapAlayat // 55 // anyadA paracakreNa, veSTite'sya pure'bhisaH / vairimAraNato bhItAn , vizato'nsarjanagamAn hai // 56 // paurairniSkAzyamAnAMstAMzyuptimIsA purAvahiH / udAsInairjanaiH kaizcidvilokyeti prajalpitam // 57 // yugmam / madhyasthitA janAH kSubdhA, bahistAt prerayanti vaH / dizaM bhajata mAtaGgA ! jAtaM zaraNato bhayam // 58 // yahA kvApi pure rAjA, divA dRSTaM purodhasA / rAtrau svayaM ca muSNAtItijJAtyA janatA jagau // 59 // cauraH khamaM nRpo hai yatra, purodhA bhaNDikaH punaH / tatpaurAH ! kAnanaM yAta, jAtaM zaraNato bhayam // 6 // athavA''sItpure kApi, yajJa-10 kartA trivikramaH / sa saro'cIkaracArunIraM pAlinuzAlitam // 61 // pAliprarUDhavRkSAntaHkuNDeSu narakeSviva / amitrayaM juhAvAyaM, paramAdhArmikAyitaH // 62 // chedaM chedaM khahastena, juhvan sa nRpazuH pazUn / khaM pAtakainamo romadhUmaizcAvilamAtanot // 63 // sa pApIyAn dvijastvArtadhyAnAn mRtvA chago'jani / reme ca khasutaiH saak| -- --
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ taizva yajJaM cikIrSubhiH // 64 // nIyamAnaH sa homArtha, bhIto bebekharacchalAt / vyarthaM bhavadvayaM jAtamitivyaktamacIkathat // 65 // pathyeko'tizayajJAnI, maraNArttasya tasya saH / tatputrANAM ca bodhArthamucacAreti bhAratIm // 66 // AropitAH svayaM vRkSAH, khAnitA khAtikA svayam / saro'kAri svayaM cAja !, kimu bUtkuruSe'dhunA ? // 67 // sadvacaH zravaNAjjAtajAtismRtirasAvajaH / taM sarva svakRtAnartha, jAnan maunamazizriyat // 68 // tanmaunahetorAzcarya, pRcchatAM tatanumuvAm / sa jagau jagadAnandI, vRttAntaM sarvamAditaH // 69 // tAdRyajJAdikRtyeSu prasaktaspenI gatiH / kathaM syAditi te procuH 1, kamapi pratyayaM vada // 70 // muniH smAha gRhasyAntardarzayiSvasasau nidhim / nItastaistatra pAdAnasaMjJayA'dIza tam // 71 // itipratyayabhAjaste, tatsutAH zrAvakavratam / bhejuH chAgo'pyanazanAn mRtvA'gAtridazAlayam // 72 // zritastvAM zaraNaM tasmAtrasakAyAbhidho'smyaham / tvamevAzaraNaM jAto, luNTannAbharaNAni me // 73 // apUrva tava pANDityamare ! DimbhetyudIrayan / jacchidya tadalaGkArAn sUricikSepa pAtrake // 74 // puro vrajannaaitAkSI, kaGkaNAdivibhUSaNAm / sAdhvImekAM samAlokya duSTadhIravadatsa tAm ||| 75 // dadhAnA kuNDale hAra, kaTaka mudrikAstathA / pacAija me dUraM, zAsanoDAhakArike ! // 76 // tayA'pyUce sa AcAryaH, zramaNo'si gaNI guNI / jyeSThArya ! procyatAM me'gha, kimetadbhAjane'sti te ! // 77 // api sarvapamAtrANi, paracchidrANi pazyasi / Atmano bilvamAtrANi pazyannapi na pazyasi // 78 // marmaNyevaM tathA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ viddho, maunI sa prAcalatpuraH / tatraikaM dRSTavAn bhUpamabhyAyAntaM balAnvitam // .79 // natvA tena mahIna, bhaktArthe / sa nyamanyata / bhUSaNAnyeSa mA pazyatviti mene na tadvacaH // 80 // tata AkRSTavAn pAtraM, dharitrItrahA haThAt / / |atayaca taM sUriM, dhUbhaGgakuTilAnanaH // 81 // hahA tvayA hatAH kiM te, sarve'pi mama dArakAH / alaGkArA nirI kSyante, teSAM yadbhAjane tava // 82 // vilakSavadanaM rAjJo, bhItabhItaM svakarmaNA / sUrimUce kSullakasya, rUpaM kRtvA suro'tha , 15 saH // 83 // mA bhairidaM dArakAdi, tvadvodhAya mayA kRtam / gaNadhAryapi cAritratyAgI jAtaH kathaM pada 1 // 8 // so'pyUce prItimAn bhaktaH, kRtasandho'pi nAgataH / yattvaM tena mama bhrAntiH, saajJe sAyame vidhau // 85 // taddharmazaGkApohAya, tataH sa kSullakAmaraH / darzayitvA nijaM rUpaM, sUrimevamavocata // 86 // abhaGguramahAbhoganiratAH / satataM surAH / naivAyAnti binA hetuM, sudurgandhAvilAmilAm // 87 / paNmAsI prekSamANena, prekSaNaM nirmitaM mayA / vivide na tvayA tRSNAkSudAdi rasikAtmanA // 88 // dinyo'yaM viSayagrAmaH, saGgItAdiH sudustyajaH / / vihAya tridazairatra, kathamAgamyate ? vibho ! // 89 // tasmAttvayA''hate mArge, zaGkApakAnulepanAt / samyagdarzanamAlinyaM, na vidheyaM kadApi hi // 90 // yadyajinezvaraiH proktaM, tattathaiveti cetasi / dhAryamAcArya ! nirvANaramA | tvAM vRNute yathA // 91 // itthaM prabodhya svaguruM pramAdinaM, sa traidazaM dhAma jagAma nirjrH| gacchaM samAzritya sa bhUripuGgavo'pyArAdhya dIkSAM kRtakRtyabhAgabhUt // 92 // ityAryASADhabhUteH zramaNagaNapatavAra citraM caritraM, puSyatpI
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ yUpayUpadravamiva niyataM zrotrapAtrairnipIya / zaGkAdoSApahArAttanuta bhavabhRto'rhanmate sanmati bho !, yena trailokyalakSmIH zrayati jhamiti vaH sarvadA''nandadAtrI // 93 // AzaGkAyAmAryApADhakathA / AdyaM zaGkAdoSamuktvA dvitIyaM kAlAlakSaNaM dUSaNaM gAthottarArddhenAha, kaMkhA kumayabhilAso dayAiguNalesadaMsaNao // 29 // vyAkhyA - kAGkSA kumatAbhilASaH - anyAnyadarzanagrahaNecchA kasmAjjAyate ? 'dayAdiguNalezadarzanAt' kApi kamapi jIvadayAdikaM guNamavalokya tadeva darzanamAkAGkSati, sA ca dvidhA-sarvaviSayA dezaviSayA ca tatra sarvaviSayA sarva - pAkhaNDidharmmAkAGkSArUpA, dezAkAmA rakhekAdidarzanaviSayA cAyutena bhikSUNAmaklezako dharma uktaH snAnAnnapAna - vilepanAcchAdanazayanIyAdiSu sukhAnubhavanadvAreNa tathA parimAjakalaukA yati katrAhmaNAdayo'pi viSayAnupabhuAnA eva paraloke'pi sukhena yujyanta iti sAdhIyAnyamapi dharmaH / evamAkAGkSA'pi paramArthato'ItpraNItAgamAnAzvAsarUpA samyaktvaM dUSayatIti gAthArthaH // 29 // bhAvArthastu jitazatrunRpamatisAgaramantridRSTAntAt jJeyaH, sa cAyam - asti svastimatsamastasampadAvAsaM vasvokasArAsaGkAzaM sajjanAvadAnapravaraM vasantapuraM nAma nagaram, yatro casaudhazRGgAprajAzraddhvajapaTocayaH / kharnadInIrasampRkto, budhairapi na lakSyate // 1 // tatra yathArthanAmA jitazatrurmahI mahendro rAjyaM pAlayati sma - yasyAsi: svAdhinAthasya, jagadvijayasambhavAm / prazastiM zastavarNaidhairvyanaktI va nirantaram // 2 //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARASWARAN tasya cAbhUtprabhUtavicAracAturIlaharisAgaro matisAgaro nAma mantrIzvaraH--upAyacaturA yasya, dhiSaNA sarvatomukhI / rohAbhayakumArAdipratibhAvarNikAyate // 1 // anyadA sudhAsAdharmikAyAM sAmAntAmAtyamaNDitAyAM sabhAyAmAsInasya mahInasya pratihAraniveditaH kazcidazvavyavahArikastejobhaTajakAmbojapArasIkavAhIkaprabhRtinIkRtsamudbhUtAzvaturataragatiparAbhUtapuruhUtavAjino vAjinaH samAdAyAjagAma / rAjApyacaparIkSAdakSatayA zeSAnazeSAnabhAnasArAn parihatya cintAmaNyAdyAvartayivartamanoharaM capalacapalAvilAsahAsakArigatiprasaraM himakarakiraNadhavalaM turagayugalaM jagrAha / tatastadrahaHparIkSekSaNAya kSaNAdazcavAramAnitayA'vamatyAmAtyAdirAjalokapratiSedhoktiM svayaM mUlAmAtsena saha rAjA vAjinamAruma vAkhAlImahItalamalaJcakAra sArasainyaparIvAraH / tatrAdhoritayaligatoplutyuttejitotteritamaNDalIpramAdigatidarzanacamaskRte rAjaloke sati rAjAmAsau vegavattAdarzanAya dattakazAprahAsavadharIkRtapayanajavanAmyA khelavat dUrIkRtakhacakrAbhyAM khabhASacakrAbhyAM kuziSyavadviparItazikSitAbhyAM tAbhyAM tArthyAbhyAM kApyamAnuSe datta-* dainye zUnye'raNye pAtitau / zramakSutpipAsAvidhuritazarIrau mUrchAmatucchAmanubhUya zizirasamiraprejolanAprAptacaitanyo / sarvataH prasAritanayanau saMsAramiva durantakAntAramasAratarunikaraparipUritamavalokayantau parAsUbhUtaturagau vyAlAdhava-13 lokanakAndizIko jalaphalanibhAlanAya paryaTantau kApi khajIvitavyamiva nirjharamekamApatuH / tatra sAnapAnIyapAnAdinA khasthacittau tannikaTavarciphalamUlakandAyAhArayantau daivasthiticintanena mano dhIrayantau kiyantamapi smy|
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAIRA% ASS++ gamapAmAsatuH / atha satsainiphA api krameNa zodhayantaH prabhUtatarairvAsarairnijakhAminau tatrAvApuH / tatastAvapi sainyayutau samantAtkRtapravezamahotsave svapasane pravivizatuH / tato rAjA'raNyajayA kSudhayA pIDito jaDatayA kAmdavikAnAdideza-maskRte capalakacanakavalAdhArambha godakAdizAharaNapatItaH sarasAhApAkaH karaNIyaH, yathA'haM| sAhArarasAkhAdamanubhavAmi cirakAlena / tataH sUpakArA api pRthak pRthak sarvAncapAkamAdhAya rAjJaH puro daukitavantaH / so'pyatyantakSutakSAmakukSiH khadehasthitimajAnAnaH zrAddhopaviSTapADaya iva vaDavAbhiriva ca sarvaprasanenA-18 pyadhRtimastidAhArAdikamanyAnyarasottaratayA khairamAhArayanasura itha ma tRptimApa / tato jaTharAntare'mAntamapyAhAra-18 matilolupatayA lapanAntarnikSipyAGgulyAdinA'prato'pratazcampayannasauhityasauhadhamanute ma, tasmAd samudbhUtAjIrNena tUrNamevotpannagUDhavisUcikAvidhuritakAya itastato yellanAdinA'pyasaJjAtasAto'nanyasAmAnyAM vedanAmanubhUyArsadhyAnaparo nRpaH sadyo pipadya durgasatithitAmabhajat / atha, yathArthanAmA matisAgaro matrI cikitsAdikriyAkuzalaH khazarIrasthiti jAnan vamanavirecakAdinA zodhanamAdhAyocitAhArasvIkAreNa vapuH puSNannArogyazvirakAlaM sukhabhAga babhUva / atropanayaH-yathA rAjAmAyau tathA saMsAriNo jIpAH, tatra ye kimapi tapazcaraNAdikabAhyaguNamAtramapyAlokyAnyAnyadarzanAphAGgiNaH pavanapreritadhvajapaTA iyAvasthAnamalabhAmAnAH, te hyAhAralampaTanRpavadaprAsatRpsayo durgatibhAMjana bhaveyuH, ye tu vinizcitaparamArthAH kriyAkalpavihitazuddhayaH samyaktvalambhanirNItaguNadUSaNA niHsAratayA'paha-14 +
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ stitAparadarzanAH te'mAtyavatparamasukhabhAjaH syuH / zrutveti bhUmipatimatricaritramatrA-kAsAkhyadUpaNamidaM parihatya samyak / samyaktvazodhanavidhAvadhikaM yatadhvaM, yena zriyaH zivapurasya vazIbhaveyuH // 1 // kAlAyAM nRpamatrikathA / dvitIyamAkAGkSAdUSaNamuktvA tRtIyaM vicikitsAdoSaM gAghApUvArddhanAha vicigicchA saphalaM par3a saMdeho muNijaNammi u dugaMchA / vyAkhyA-vicikitsA- jinavacanArAdhanaphalaM prati sandehaH, sA hi satyapi yuktyAgamopapanne'haddharme'sya mahatapasaH klezasya sikatAkaNakayalavaniHsvAdasyAyatyAM phalasampadbhavitrI ? atha klezamAtramevedaM nirjarAphalaviphalamiti?, / ubhayarUpA hi kriyA vilokyante-saphalA niSphalAzca, kRSIvalAdInAmiva tatheyamapi sambhAvyate / yadAha-avarapu-1, risA jahuciyamagnacarA ghaDai tesi phalajogo / amhesuMdhIsaMghayaNavirahao na tahA tesi phalaM // 1 // iti vicikitsA | bhagavadvacanAnAmavizvAsarUpatvAtsamyaktvadoSaH, iyaM tu zaGkAto bhidyate, zakkA hi sakalapadArthabhAktvena dravyaguNaviSayA, vicikitsA tu kriyAviSayaiva, ataH khaphalaM prati sandehaH, yadvA munijaneSu jugupsA, sA ca sadAcAramuniviSayA, yathA- anAnena praskhedajalabinduklinnamalatvAhurgandhavapuSa ete, ko doSaH sAt ? yadi prAsukavAriNA'GgaprakSAlana kurinniti / ata iyamapi bhagavaddharmAnAzvAsarUpatvAtsamyagdarzanadoSa iti gAthApUrvArddhArthaH ||bhaavaarthstu zubhama-15 hatIdRSTAntena niSTakyate * AGRAA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAhi - jaMbUdIce dIve bhArahavittassa mANadaMDuvame / siriveyaGkagiriMde, joyaNapaNavIsaudhiddhe // 1 // pannAsaM vicchinne, bhUmIo dasa ya joyaNe gaMtuM / tAvaiyaM vicchinnaM, seNijuyaM atthi supasatthaM // 2 // juyalam / tattha ya dAhiNaseNIvibhUsaNaM gayauraM mahAnayaraM / jayasUrI jayasUrI, taM pAlA veyarAhivaI // 3 // sayalaMteuratilayA, bilayA tassAsi suhamaInAma / tIi samaM bhuMjato, bhoe rAyA gamai kAlaM // 4 // annadiNe suraloyA, caviUNaM kovi sammadiddhi suro / suhamaikucchIsarasImarAlalIlaM samuvahai // 5 // tagganbhavasA saMjAyadohalA pucchiyA pieNesA / pabhaNai aTThAvayamAiesa titthe gaMtRRNaM // 6 // piya ! tumae saha gaMdhA ehiM paDimAu jiNavariMdANaM / bhAveNa pRiUNaM pUremi maNorahaM niyayaM // 7 // juyalaM / iya suNiya khayararAyA bhajaM AroviDaM vimANaMmi / aTThAvayagirisihare saMpatto devapUyakae // 8 // paNasahanAyaputraM pahavaNaM kAUNa naTTagIyajuyaM / varagaMdhehiM vilebadda jiNavarapaDimA nariMdapiyA // 9 // pUriyamaNorahA sA jA giriNo uttareha hariNacchI / tA ghANiMdiyadusahaM, agghA vaNe durabhigaMdhaM // 10 // vigvihiyayA dahayaM pucchaha sA erisaMmi vaNasaMDe / surahitarukusumaramme, duggaMdho kIsa ucchalai ? // 11 // khayaro taM para jaMpa, dahae / purao muNiM silAvaTTe / uDDagabhuyaM diNayare, niviThThadiTThi na picchesi 1 12 // eyassa mahArisiNo, kharakarakiraNohatAviyataNussa / picchilamaladuggaMdho, samaMtao pasaraha RNammi // 13 // sA sAhai savaM ciya jiNabhaNiyaM suMdaraM na uNa eyaM / jaM phAsuyasalileNaM, muNINa //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ TH pahANaM na AihUM // 14 // rAgavi bhraNAda dadae / mA taM sAhesu parisaM vamaNaM / jaM muNiNo syasuiNo, caricajalapUyasavaMgA ||15|| sAbihu bhaNedda piyayama ! muNiaMgaM tahavi phAsuyajaleNaM / khAlasu jeNa dugaMdho, nAsera kayAtrarAvva // 16 // isa tannibbaMdhaNaM, khayaro paumiNipuDhehi nijjharao / ANiya phAsUyasalilaM, pakkhAlai jaibarassa tanuM // 17 // tato jAyayamoo, dahayAsahio sa khayarAhivaI / varagandhehiM vilevaha, muNivaraNo sakSamavi jaMga // 18 // naMdiya te doSi muNiM, payaravimANaM caDittu vegeNaM / AyAsammi bhamaMtA, titthAi narmati bhAveNaM // 19 // puNaravi tammi paese, samAgayA jattha so muNI Asi / tattha apicchaMtI sA, bhaNei piya! dIsaha na sAi // 20 // teNavi sA paDibhaNiyA, sa esa dIse daGgukIluca / sAmaliyasacagatto, muNIsaro bhamaraniyarehiM // 21 // jaM amhehiM bilitto, sirikhaMDAIhiM surahigaMdhehiM / nUNaM teNa mahappA, caMdaNarukkhuSa bhasalehiM // 22 // phulaMehiM gaMdhaMdharahiM caUNa surahiSaNakusume / pariveDhiyapIDijjaha, hahAguNo avaguNo jAo // 23 // iddhI | mayamattehiM akaJjakajyujjaehi~ amhehiM / dukkhammi Thabiya sAhuM, appA nayarammi pakkhito // 24 // to khabaro vegeNaM, muNiMdadehAu bhamaraviMdAI / bahuduhasaNayAeM, niddhAucha niyakukammAI || 25 || tammi samayammi suNiNo, taM dusahaparIsaha sahaMtassa / dhAicaukke khINe, kevalanANaM samuppannaM // 26 // tatto cavihakhurA, kevalamahimaM kurNatayA muNiNo / gaMdhodaeNa sahiyaM, vAsiMsu sire kusumabuddhiM // 27 // jayasUrakheyaroviDu, dahyAsahio namittu
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ muNipAe / bajarai rugadhu sAmiya duriyaM kathaM mhahiM // 28 / / paDijaMpei muNIvihu kheyara ! mA kheyasAyare paDasu / kammaM jaM jeNa kayaM, taM pAvai jaM sue bhaNiyaM // 29 // "kaDANaM kammANaM pudhiM duciSaNANaM duppaDikaMtANaM ra vettA mukkho, natthi aveittA, tavasA vA jhosaittA" / picchiya jo malamailaM muNiM maNe kuNai jinmydugNchN| so dUsiyasammatto, bhave bhave pAvai dugaMdhaM // 30 // je saMjamasalileNaM, sammaM pakkhAliyaMtaraMgamalA / AyAsaphalihasarisA, te ciya nimmalayarA bhuvaNe // 31 // iya muNivayaNaM suNiuM, saMbhaMtamaNA suhamaI bhaNai / bhaya ! pAvAi mae, durgachiyA hA tume puSviM // 32 // iya sA saM niMdaMtI, puNo puNo muNivaraM tu khaamNtii| paDibhaNiyA muNi- hai| vahaNA, mA pacche ! kheyamubahasu // 33 // evaM niMdatIe kammaM khaviyaM tayaM tae savaM / kiMpuNa egabhaveNaM avassabhuttavvayaM asthi // 34 // tatto samma suNi kevaliNo dhammadesaNaM khayaro / taM namiya piyAjutto saMpatto niyaya-13 nayarammi // 35 // so pAliya pabaja, niravajaM gahiya mariya jayasUro / sohamme uvavanno, taddevI suhamaIvi huyA ! / // 36 // tatto sA caviUNaM, surapuranayarammi sIharaharaNNo / jAyA jAyA mayaNAvalitti nAmeNa vikkhAyA | HOM // 37 // sa ciya raNNo iTTA jaM eIe caittu khayariMde / vario sayaMvarammI payacArIvi hu siNeheNaM // 38 // tIe pieNa aisayapieNa visae parbhujamANIe / sAhudugaMchAjaNiyaM, sahasA taM kammamoinnaM // 39 // ucchalio duggaMdho, vaNarahiyAo'vi tIi dehAo / jeNa sayalovi loo thutthutti karAvio ahiyaM // 40 // tIe tArisa
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * gaMdha, niyavi nivo niyamaNammi aiduhio| vijjANaM dasei tevi asajjhatti muttu gayA // 41 // tatto araNNamajhe, pAsApa ThAviyA abIyA sA / ragaNA tIe rakkhaNakae bhaDA caudisaM ThaviyA // 42 // kiM kheeNa kaeNaM, avassabhu(ta)dhayammi pAvammi ? / tA sahasu na chuTTijaha palAyamANehiM kammAo // 43 / / evaM sA dhIratI, appANaM jAya / ciTThai duhattA / tA pAsAyagavakkhe, kIrajuyaM niyai nivadaiyA // 44 // rayaNIeN paDhamapahare, kIrIe vallaho imaM / bhnnio| kiMpi apuvaM sAhasu, kahANarya maNaviNoyakae ||45||tiie vayaNaM suNiuM, hiyae mayaNAvalIvi ciNtei| hai suTu suIe vuttaM, kheyaviNoo mayAyi jao // 46 // kIreNa tao kIrI bhaNiyA, phyie ! duhA kahA hoi / cariyA va kappiyA vA tA bhaNa kIe maNicchA te 1 // 47 // tIe buttaM piyayama ! cariyaM cariyaM kahesu so bhaNai / | Asi jayasUrakhayaro, tabbhajjA suhamaI nAma // 48 // jiNapUrya kAUNaM, aTTAyayapadhayammi piyasahiyA / puchi | bihiyadugaMchA, pacchA pUei sA sAhuM // 19 // pAliya sAvayadhamma, sohamme sA surI samuppannA / caviya tao : mayaNAvalinAmA nivavallahA jAyA // 50 // mayaNAyalIvi evaM, pudhabhavaM muyamuhAo soUNaM / saMjAyajAisaraNA, appANaM nidae suiraM // 51 // tatto sAhai kIrI, sA kattha basei saMpayaM nAha ! / so Aha tujjha purao, esA | mayaNAvalI daie ! // 52 // putvabhave annANA dugaMchio jaM muNI tao pAvA / dussahadugaMdhadehA, saMjAyA ittha ja|mmammi // 53 // jai esA sattadiNe, sammatte nicalA tisaMjhamavi / gaMdhehi jiNaM pUyaha, to muccai durabhigaMdhAo * ** *
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 54 // taM souM suyavayaNaM, tuTThA mayaNAvalIvi cittaMmi / niyaAharaNaM purao, nikkhivaI kIramiduNassa // 55 // to suyamihuNe sahasA, nayaNANamagoyarattaNaM patte / sA paribhAvara hiyae, kahaM suo muNai maha cariyaM ? // 56 // eyaM suyavasaMtaM, pucchiya nANi viNicchayaM kAhaM / pUemi sugaMdhehiM, paDhamaM bhattIha tAva jiNaM // 57 // iya vImaM siya pUrva, kuNamANIe sugaMdhavatthUhiM / dehAo tI no, dugdho dusumiva // 58 // mayaNAvalIpi nAuM duggaMdhaM tisarIrao bha / wintaranyaramajirahiyayava saMvRttA // 59 // Arakkhanarehi tao, nivaI baddhAvio mahArAya ! / devIe puNNehiM, duggaMdho dehao naho // 60 // taM kaNNAmayapANaM, kAuM vayaNaM ca pIr3adANeNaM / tosiya te naranAho, devIe sannihiM patto // 61 // taM taharUvaM dahuM, paramANaMdohasaMgapaNimiNA / Aro viya gayakhaMdhaM, devI niyagehamANIyA // 62 // tIe jA naranAho, AgamaNama sarva karAveha | ujjANapAlaeNaM tAvevaM namiya citto // 63 // devAmayateyamuNIsarassa tumheM maNoramArAme / jAyaM kevalanANaM, loyAloyappayAsayaraM // 64 // devIeN tao rAyA, vinnatto hiyayadaiya! adarammaM / jaM Usavassa majjo, eyaM paramUsavaM jAyaM // 65 // tA gaMdhUNaM paNamaha muNipayakamalaM tao nivo hiTTho / mayaNAvalIsameo, saMpatto keva lisamIye // 66 // paNa miya muNipayakamale, sapariyaNo naravaro samuvaiho / kevaliNI dhammakahaM, suNeha ahasAvahANamaNo // 67 // laddhAvasarA mayaNAvalIvi pucche nANiNaM namijaM / bhayavaM / so ko kIro, ? duhiyA paDivohiyA jeNaM // 68 // muNiNA sA
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDibhaNiyA, bhadde ! jo tumha puvabhavabhattA / devo AsI so suyarUveNa tuhatiyaM patto // 69 // pamuiyahiyayA 5 * puNaravi pucchai bhayacaM ! sahAi tumhANaM / ciTThai so surakIro navatti pasiUNa sAheha / / 70 // teNavi bhaNiyA jo hai tuha purao ciDhei bhUsaNasaNAho / so eso tiyasavaro tuha puSabhavassa pANapio // 71 // sA joDiyakarakamalA taM| devaM bhaNai sAhu uvayariyaM / jaM jammasahassehivi, tumhAu na UriNaM homi // 72 // tiyaso taM pada japai, aja-18 diNA sattamaMmi divasammi / cavira suraloyAo, khayarasuo'haM bhavissAmi / / 73 / / tattha tae paDiyoho, maha kAyavatti tIi so bhaNio / jai maha hohI nANaM, nUNaM to bohaissAmi // 74 // iya soUNaM devo sapariyaNo * jhatti surapuraM patto / mayaNAvalIvi niveyasaMgayA vinavei niyaM // 75 // deva ! narAibhayesuM bahuso vivihAi~ visa-IN ysukkhaaii| aNuhaviyAI tahAvidu maNatitti na hoi jIvassa // 76 // to surabhavammi bhogA tumha samaM narabha-18 vammivi pbhuttaa| to pajattamimahi, pasIya he sAmi! sivamaggaM (ge) // 77 / / rAyA bhaNei suMdara ! kappalayaM kahavi pANikamalagayaM / pariharai ko'vi kusalo, kiM suviNevihu kayAvi pie ! // 78 // devI jaMpai sAmiya ! muNemi nehAi tumha vihiyAI / tahavi pasiUNa sigdhaM dikkhatthaM maM visajesu // 79 // tannehamohiyamaI paDivayaNaM jA na dei naranAho / tA sahasA gurupAse, sA pavaja pavajjei // 80 // bAhajalAvilanayaNo paDhamaM muNipuMgavaM namai raayaa| dukkhasagaggaravayaNo mayaNAvaliajjiyaM pacchA // 81 // sirikevaliNo pAse sAvayadhammaM gahevi naranAho / niya-12
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayare saMpatto, jiNasAsaNa unnaI kuNai // 82 // sA samaNI samaNIhi, viharaMtI sikkhae duvihasikkhaM / uggata maca kuNaMtI musumUrai pAvakammAI // 83 // aha sa suro caviUNaM, mayaMkanAmeNa kheyaro jAo / paDhiya niraSajvavijjo, juSaNalIlaM samaNupatto // 84 // aha sA rayaNIsamae, ajA mayaNAvalI ThiyA paDimA / vasahIduvAradese, paloiyA teNa khayareNaM // 85 // taM pikkhiUNa sahasA, laddhAvasaraNa visamabANeNaM / savaMga bANIheM viddho suhaDucca samarammi // // 86 // niyariddhiM daMsaMto vimANavAsIya varavimANagao / kaMdappasappavisaghAriucca zya bhaNai taM: simaNi // 87 // uppaladalasukumAlaM, mayagamaNi ! maNoharaM suraannNpi| tavakaDhiNakuThAreNaM, kIsa viNAsesi taNulaiyaM / || // 88 // jai eeNa taveNaM, mahesi maNavaMchiyA! i~ bhogAiM / tA maha vayaNaM suMdari ! kuNesu niyasavaNaavayaMsaM // 89 // khayariMdakumAreNaM mayaMkanAmeNa rayaNamAlAe / jaMteNa karagahatthaM, paloiyA taM bhae ihaI // 90 // tA Aruhasu vimANaM bhuMjasu bhoe mae samaM taruNi ! / tuha saMpattIe puNa, cattA sA rayaNamAlAvi // 91 // evaM bahuppayAraM khaya-1riMde cADuyaM kuNateSi / tilatusamipi maNaM nahu caliyaM tIi jhANAo // 92 // puSabhavanehanaDio jaha jaha rAyaM hai payAsae khyro| taha taha sA taM tajjai paragahapaciTThabhasaNuca // 93 // aNukUle ubasagge, khayarapautte jhaDitti haNiUNaM / suhajhANarayA ajjA, samajai kevalaM nANaM // 94 // kevalamahimaM deve, kuNamANe pikkhiUNa sa myNko| vimhiyaphAriyanayaNo, puNo puNo taM paloei // 95 // to bhagavaIi bhaNio mae samaM khayara ! surabhave ramiuM / puNa-14 PRAKARKANGANA
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ rabi jAo khayaro, tA kIsa caesi nahu nehaM ? // 96 // to saMsAriyamohaM, caitu nehaM karesu jiNadhamme / iya vidhutArA TUrya, jAivaraNaM malla // 97 // tatto saMvegamahAraseNa saMposiUNa suhajhANaM / so ummUlai sahasA | kilesajAlaM va sirakese // 98 // aha tacalaNavilaggo, so sAhai niyapayaMpiyaM tumae / pAltIe bhayavaha ! paDiubayAro kao majjha // 99 // iya khayaro bhaNiUNaM, sammaM gahiuM jidipavajjaM / tavakhaviyasayalakammo, saMpatto sAsayaM ThANaM // 100 // mayaNAvalIvi ajjA, paripAliya kevalassa pajjAyaM / pakkhAliyakammamalA, sivasuhasirisokkhamASannA // 101 // sumaIe cariyaM suNe - mevaM dugaMlaM sayayaM cae ha / kAUNa sammattasunimalataM, jahA sive vAsasuhaM ladeha // 102 // jugupsAyAM zubhamatIkathA / tRtIyaM vicikitsAskharUpamuktvA caturthe midhyAdRSTiprazaMsAlakSaNaM doSaM gAthAtRtIyapAdenAha, guNakittaNaM pasaMsA | vyAkhyA -- guNAnAM - jJAnAdInAM kIrttanam - uccAraNaM prazaMsA - zlAghA arthApattyA mithyAdhyAmiti, sA ca dvidhAsarvaviSayA dezaviSayA ca, tatra sarvaviSayA- sarvANyapi kapilAdidarzanAni yuktiyuktAnIti mAdhyasthyena stutiH, dezaviSayA tu idameva buddhavacanaM sAGkhyakaNAdAdivacanaM vA tattvamiti rUpA stutiH / atha ubhayathA'pIyaM samyaktvadUSa| Namiti gAthAtRtIyapAdArthaH / bhAvArthastu bhImakumAradRSTAntAdavaseyaH, sa cAyam --
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ **exkKATA asthi supasatyasiribharahakhittasirIe nihelaNaM kamalapuraM nAma nagaraM / uppannamaipavaMcA, nUNaM jaDasaMgasiyaM / kamalA / phamalaM parihariUNaM, sacchaMda jattha nivasei // 1 // tasthArivIratimiraniyaranirAyaraNaharivAhaNo harivAhaNo / nAma raayaa| jassa payAvapayAsaM, asahaMto kupurisuva sa hriivi| sasurajalarAsimaMdiravAsaM ajaci na muMcei // 1 // tassa 8 sIlAiguNaparimalavijayamAlaI mAlaI nAma pANapiyA, tIe kucchIsarasIe rAyahaMso niyavaMsAvayaMso asamANaduddhararivIrakauravavAvAyaNabhImo bhImo nAma mahAkumAro, tassAparimiyabuddhipaciNo buddhilamaMtiNo taNao viNa-2 yAiguNarayaNamayaraharI mayaraharI nAma paramamitto / annayA pabhAyasamae bhImakumAro kumAruva daDhapainno vayaMsapariya-5 rio rAyasaha pavisiya piuNo paramabhattIe pAyapaumaM namasei, piuNAvi paramanehanimbharamAliMgiUNa khaNamucchaMga-1 saMThAThiyaM kAUNa uppaladalasomAlapANiyalehiM pAyapaumaM saMvAhayato bhahAsaNe nivesiya jAva aNusAsijjai, tAghujANa / pAlaeNa kayapaNAmeNa vinatto rAyA-deva! caMdAruviMdArayaviMdavaMdiyapAyAraviMdo araviMdo nAma muNiMdo tumha kusu-11 mAkarujANamalaMkarei / evaM tanvayaNamAyaNNiya rAyA harisabharaninbharaMgo viinnapIidANo aNegamaMtisAmaMtakumAranAya-15 rapariyario saMpatto muNipAsaM / tao vihiNA suvihiyamuNijaNasameyaM araviMdanAmadheyaM muNirAyaM namaMsiya rAyA / niviThTho / tao guruNAvi tappaDibohaNakae pAraddhA dhammadesaNA,-tahAhi-mANussakhittaparajAikulassurUvAruggAusumaI samaNuggahe ya / saddhAi saMjamasamAgamaNANi loe, ciMtAmaNiva dulahe lahiuM jaeha // 1 // devagurudhamma-15
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ CASSAGAR tattehiM suddharayaNovamehi aNavarayaM / je bhUsayaMti appaM, paramA sohA habaha tesiM // 2 // nihosadasaNajue, jo jaisAvayavae sayA dharai / aNuhaviya suranarasuhe sa sibasirIe pio hoi // 3 // iya gurumuhakamalAo dhammuvaesarahassaM suNiya bhImakumArAisameo rAyA sammattarammaM sAvayadhamma paDivajjiya gurupae namaMsiya pAsAyamAgao / guruvi bhavapaDibohaNathamannatya viharai / egayA niyabhavaNAsINaM buddhimayaraharAivayaMsabhUsiyapAsa sUrINa nANAiguNe puNo puNo vaNNayaMtaM bhImakumAraM namiya paDihAro vinavei-kumArasehara! payaMDanararuMDamAlAmaMDiyagalakadalo surUyo taruNo ego kAvalio duvAradesaDio tumha daMsaNaM samIhei / tao kumArAeseNa taNavi pavesio dinnAsIsosamuciyAsaNAsINo laddhAvAsaro jogivaro rahammi bhImaM pai jaMpai-rAyasuya ! kayaduvAlasavarisapuvasevA bhuvaNakyohiNI nAma vijA mae sAhiyA vijai, taM saMpai kasiNacauisIe uttarasevAe sAhiumicchAmi, tattha tuma sAhasiyasirokyaMsaM uttarasAhagaM kAumahilasAmi, na avareNa sakkasameNAvi mamerisamuvayAraM kAuM sakkijai, to parovayArarasiya ! pasiya maha maNorahaM pUresu / kumAreNAvi paDicannaM eyamatthaM sarateNa-yAcamAnajanamAnasavRtteH, pUraNAya nata janma na yasya / | tena bhUmiratibhArayatIyaM, na drumaine giribhirna samudraiH // 1 // tao kumAreNa so bhaNio-aja diNAu dasame diNe: sA rayaNI tA vasu niyaM ThANaM, tao jogI bhaNai-deva ! tumha pAsahio ceva cihissaM, teNa'vi aNunnAo, so |niyasuyasayAse sayaNabhoyaNAiyaM kuNaMto nANAhi~ kalAhiM kumAra raMjato ciTThai, kumArovi tagguNaraMjio buddhimaya-12 . GAA%E
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ %ESAKAMACHAR raharaM pai jaMpai-vayaMsa ! eyassa kAvAliyassa auccAo nANavinnANAiyAo kalAo dIsaMti, jAhiM maNo| ra camakaitti, tao maMtiputteNa buttaM,-sAmi ! mA pAsaMDipasaMsAe sammattaM kalaMkijjau, jao-micchAdivinarANaM guNakittaNarayabhareNa ninbhaMtaM / aha vimalaM pihu maliNIhavei sammattavararayaNaM // 1 // tao kumAreNa bhaNiyaM-mitta ! na vijamANaguNavaNNaNe sammattambhaso, kiMtu dakkhiNNavasao mae eyassa kiMpi paDivanaM kajaM vijai, taM ca jahA tahA kAyazvameva, bhaNiyaM ca-chijau sIsaM aha hou baMdhaNaM cayau sadhahA lcchii| paDivanapAlaNe supurisANa jaM hoi ta hou / / 1 // tao evaM suNiya moNamalINe maMtiputte rAyaputto pAsaMDipasaMsaM na muMcei, patte ya kiNhacauhasIdivase pariyaNadihiM yaciya karakaliyakarAlakarayAlo bhUvAlabAlo rayaNIe, aibhIsaNe masANe teNa pAsaMDiNA samaM / gao / tattha jogiNA maMDalamAlihiUNa maMtadevayaM namiUNa kavaDapaDuNA sihAbaMdhacchaleNa taM vAvAiukAmeNa jAva | uTThiyaM tAca kumareNa saMlattaM-kAvAliya! alameeNa saMbhameNa, majjha niyasattaM ceva sihAbaMdho kimayareNa ?, tAI kuNasu niyakajjaM bhayavajio, tao tappAse khaggamuggiriUNa Thio kumaro, jogiNAyi cintiyaM-majjha tAva sihAvaMghamAyA jAyA niSphalA, tahAvi eyassa sIsaM haDheNa pittati vimaMsiya girivarANugAraM vigarAlakesaM kUvasamANasavaNaM karAlakattiyasaNAhahatthaM rauddasaikhohiyakhoNivalayaM aivirUvaM rUvaM teNa viudhiyaM, kumarovi taM tassa dudhilasiyaM daTThaNa siMhuca akhuddacitto jAva khaggaM pauNei tAva jogI ghAgarei-are bAla ! tujha sIseNa ajja kula
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** devimaviUNa maNorahaM pUremi, tao kovAyaMbiranayaNo nivanaMdaNo hakai-rere pAsaMDipAsa ! jaNaMgamAyAra ! vIsAsavisasiyanarakayamuMDamAlavayareNa saha tuha sIsaM chidissaM, tao rosAUrieNa joiNA tabahaNatthaM mukkA kattiyA, bhImeNAvi kattiyA niyAsiNA paDikhaliya tadaMsadesaM hariSa Aruhiya ciMtiyaM-kimayassa sIsamasiNA kappemi , ahavA na jujjae maha evaM kAuM, jaba esa maha kahayi sevaM paDivajaha, tA jiNa sAsaNunnaI kariya appANaM saMsAra-1 sAgarAo tAreitti maNomANasieNa kumaro taM muddhANaMmi vajjakaDhiNehiM muhidhAehiM tADe, tao jogIvi taM mAriukAmo jAva karayalajuyaleNa gahiuminchai, tAya so tassa kaNNakUvavidharaMtare karakaliyakaravAlo bhUvAlabAlo pavisiya varAhuba kharanaharehiM paharei, tao joI dussahasavaNaveyaNAvAulio kaDu raDato kahaMpi kaNNAo kareNa kumaraM caraNe dhariUNa kohaggippalittagatto kaMdugaMpiya gayaNaMgaNe ukkhivai, tao taM puSakayapuNNappabhAveNa bhUmIya apattaM ceva kamalakkhA jakkhiNI rayaNaM va karasaMpuDeNa gahiya niyabhavaNaM neha / tattha ya bhImo appANaM siMhAsaNadviyaM devudha pikkhiUNa kimiyaMti vimhio jAya ciMtei, tAva kamalakkhA joDiyakarasaMpuDA purao ThAUNa vijhaveikumAra ! esA viMjhagirisamIvavattittaNeNa piMjhADavI, tIi gurugiriguhAgayaM maNimayameyaM maha bhavaNaM, eyassa sAmiNI , kamalakkhA nAma ahaM jakkhiNI, aja uNa aTThAvayapadhae risahesarapamuhe caupIsavi jiNe paNamiya valamANA mayaMtaM kAvAlieNa gayaNayale pakkhittaM mahiyale a nivaDataM gahiya itthAgayA, tA saMpayaM mayaNaggipalittagattaM maM * %% * % * -% *
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ulhavesu niyaMgasaMgamA giraNa | tabhI bArya dakSiNa kumase vAgare, devi ! kiMpAga phalAsAyaNaM va pariNAmavirasesu narayagaigamaNamUlamaMtesu dhammiyajaNa kucchaNije ko saceyaNo visaesu ramada ?, jao bhaNiyaM - bisayavisamohi -- yANa, kAmamahAgayapaNaTThasattANaM / hoi paDaNaM narANaM, avassa bahuveyaNe narae // 1 // ayi khaNamittasukkhA bahukAladukkhA, pagAmadukkhA aNigamasukkhA, / saMsAramukkhassa vipakkhabhUyA, khANI aNatthANa u kAmabhogA // 1 // eesa bahuso seviesuvi na kayAvi tittI hoi, bhaNiyaM ca na jAtu kAmaH kAmAnAmupabhogena zAmyati / haviSA kRSNayatmaiva, bhUya evAbhivarddhate // 1 // tamhA asuimae sattadhAupicchile maha daDukalevare tuha divadehAe rAyahaMsiya kamAulanayaranaDalasalile amiruI kAuM na jujjaha, ao muMcasu visaesa giddhiM, kuNasu jiNanAhavayaNe buddhi, iya tacayaNapIUsapANagaliyavisayapivAsA jakkhaNI vinnavei - kumAra ! maha tuha pasAyAo vigayakAmAe sulahA ceya parabhave sugaI, ao tihuyaNajaNapujjaNijjo jiNavaro ceya maha maNe ramau devo, susAduNo guruNo ya / itthaMtarammi kumaro mahurajjuNiNA suyaM guNijjamANaM suNiya deviM pucchara - kesimesa savaNapiUsamANasariso mahura - jhuNI ? sAthi bhaNai - nivanaMdaNa ! ittha muNiNo cAummAsa khacaNadharA parivasaMti sajjhAyajjhANanirayA / aha kumaro ciMtaha - sudu jAyaM, jaM itthavi me susAhasAmaggI, ao esA AvayAvi maha mahasavasamA saMcuttA, tao tesiM pAse / rayaNisesaM samaivAhemitti ciMtiya devimambhatthiUNa kumaro tesiM samIyaM gao / devIvi ciMte- pabhAyasamae mae
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapariyaNAe sAhavo vaMdeyavatti kumarovaesa maNe sumaraMtI tattheva ciTThA, rAyasuovi guhAmuhaniSiddhaM sUriM narmasiya laddhadhammalAho uvavisiya pucchai bhayavaM ! kahamimIe abhIsaNAra asaNAibirahiyAe aDavIe tumhANamabaTTANaM 1, tao jAva gurU kiMpi paDibhaNa, tAba kumareNa gayaNaMgaNAu uyaraMto kajjalasAmalo aivisAlo jamadaMDANugAro raktacaMdaNarasavilinto ego bhuvadaMDo sAhUNaM purao mahIe paDiya kumArakhaggaM muTThie gahiya nahayale uppayaMtI diTTho, tao bhImo saMjAyakouhalo mami vImaMsei - kassa esa bhuo ? kiM mamAsiNA karihitti uTThiUNa guruM paNamiUNa hari kAliyanAgaM vijjukkhittakaraNeNa taM muyamAruhiya gaNa gaNchato sacarAcaraM dharAyala | paloyaMto egAe aitriyaDAe mahADabIe kAliyAbhavaNanbhaMtare mahisavAhiNiM ruMDamAlAmaMDiyaM egabAhurahiyapucapapariciyakAvAliyayAmakaragahiyaegapurisasamIyaM kAliyAdevi pAsa, tao sa bhuyadaMDoM kumAramuttAriya kASAliyassa vaggaM dAUNa dakkhiNakhaMdhe laggo, tao bhImo viciMteha-esa pAsaMDiyapAso kiM karissara ? imassa karaga - hiyakesapAsassa purisassa ? to pacchanno ceva eyassa vilasiyaM paloemi, pacchA jaM karaNijjaM havissadda taM karissAmitti kavAliyo puTThidesaMmi Tio nivasuo / aha pAsaMDIvi taM purisaM para sAhikhevamulavara - are ! sumarasu iTThadevayaM paDivajjasu kiMpi saraNaM, eeNAsiNA tujjha sIsaM chiMdiya kAliyAe devIe pUyaM raissaM, tao sovi naro | jaMpara - bho duikAvAliya ! majjha pasatyAsu apasatthAsu ya avatthAsu sumaraNijo karuNArasasAyaro bhayavaM jiNavaro,
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 tahA keNavi pAsaMDipAseNa bholaviya kahipi nIo kulasAmI bhImakumAro ya maha saraNamasaraNassa, tao sahAsaM joI taM par3a jaMpai- re yarAya ! tujha pahU maha bhaeNa kAurisuba pallANo kahaM saraNaM hohI ?, saMparya kAliyAe maha, puro kahiyaM- sa tuha saraNadAyA viMjhADavIe seyabhikkhUNaM pAse ciTThai, tassa eso asI, tassa ThANe varAya !! tujheva saMpai sIsaM liMdissaM, to tANamannunnamAlAyamAyaNNiya bhImo bhImabhIuDiviyaDabhAlayalo ciMtei-hA kahamasa durappA mama pANasamANaM minaM suddhimayaraharaM riDaneda ?, tamo namulahiyaporiso kumaro ta haka-re pAva pAsaMDiyAhama ! saMpayaM sajo hohihI, esa te sIsaM liMdemitti, taghayaNaM suNiya sambhatacitto joI taM naramujjhiya kuma-14 rasammuhaM khagamuggiriya dhAvei, bhImovi duvArakavADayAeNa tassa karAo karavAlaM pADiya dAhiNakare taM gahiya / vAmahattheNa kesesa gahiya kAlIe purao pADiya hiyae pAyaM dAUNa jAva kAvAliyasiraM luNihI tAva kAlI aMtare ThAUNa bhaNai-he vIrasehara ! mA eyaM mama vacchalaM mArehi, jao eeNa majjha sattAhiyasaeNa narasireNa pUyA / nimmiyA, aja uNa aTThattarasayapUraNameeNa sireNa kariya saMtosihihI, to'haM payaDIhouNa jAva sijjhissaM tAva vIrAhivIra! tumitthAgao, to tuhAsamasAhasaNa'haM tuTThA, varasu varaM, bhImovi vAgarai-jai sammaM mama varaM desi, tA tumaM tigaraNasuddhIe sadhajIvANaM mAraNanivAraNaM kuNesu, tahA-karuNAmayaM jiNamayaM, jai purvi seviyaM have tumae / tA kucchiyadevabhave, erisae no paDijvAsi // 1 // tamhA caya jIvavahaM, tuha bhicA avi hayaMtu dyniryaa| NEY
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ apabhASaNa, usAnaM paratu samma || 2 || tao ajapabhiraM mae jIvA antaNo jIga rakkheyabatti bhaNiva tirohUyA kAliyA / aha paNAmaparaM maMtisuyamAliMgiya bhImo pucchaha-mitta ! kahaM tumameyalsa duTThaciTThiyaM muNaMtovi vase paDio ?, sovi sAhai - sAmi ! muNesu, ajeva rayaNIe paDhame jAme tumha bAsabhavaNaM sunnaM paloiya piyA pAharie bAharaha-re tumha sAmI ajya keNa heuNA ittha na paloijai ?, tevi sasaMbhramaM bhaNati - jahA keNAvi amhe jAgaMtAbi musiyA, tao sadhevi paloiuM laggA, na katthavi tumhe pattA, to gaMtUNa piuNo purao nivedayaM deva ! keNavi kumAro avahario paraM na najaH / tao rAyA savateurasahiovAulIhUo palaviDaM laggo, purajaNo ya, tammi samae pattassa gataM saMkamiya kuladevayAe saMlattaM - mahArAya ! mA adhiraM kuNesu, tuha naMdaNo pAveNa johaNA uttarasAhagamiseNa tassa sIsaM gahiukAmeNAvahario, puNNaSpabhAveNa tao nIo kamalakkhAjakkhiNIe niyama - vaNe, thotradiNehiM caiva mahAvibhUie AgaMtUNa tumha nayaNe AnaMdihitti jaMpiya gayA sahANaM devI / ahaM puNa taSayaNasaMvAyaNanimittaM uvassuI gahiuM sagihAo niggao, tao keNavi puriseNa vajjariyaM tuha kajjasiddhI jhatti houtti, patthara vassuvayaNasavaNaraMjio jAna calio sagihAbhimuhaM, tAMtra nahaMgaeNa eeNa joiNA uppADiUNa ihANIo, puNNavaseNa uNa tumhANa milio, ao esa kavAlI paramovayArI majjha tA eyaM dhammopasadANeNa ubagaresu / tao joIvi joDiyakarasaMpuDo bhaNai - kumAra ! jo kAlIe jIvadayA paripAlaNarammo dhambho aMgIkao,
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ suciya maevi paDivanno, ao baraM tapparUpago jiNo devo me saraNaM, paramovayArakArI bhImakumAro ceva sAmI hou, evaM te jAva parupparaM saMlavaMti tAva sUre uie ghorakaro karI javakkho nAma tatthAgaMtUNa suMDAdaMDeNa samittaM kumAraM uppA-2 DiUNa niyakhaMdhe Aroviya kAlIbhavaNAo nahayale uppaiUNa egassa sunnanayarassa duvAre muttUNa sayaM kahiMpi go| tao bhImo mittaM tattheva muttUNa sayaM sunnapuramajhe vaccaMto mA maM mArehati virasaM rasaMtaM aisurUvaM ega purisaM / vayaNakuhare dharataM narasiMharUvaM jIvaM pikviya samuppannakougo kAruNNarasapUriyaMgo taM pai jaMpai-muMcasu eyaM narava rAyaM, na jujA bhavArisANa suparisANamevamakiccaM kAuM, tao so maNAgamummIliyaviloyaNo kumAraM dadNa vihai gayakohudha ta naraM muhAo gahiUNa calaNahiTThao ThavittuM jaMpiuM laggo-bho bhaha ! mae sattadiNacchuhieNa evaM bhakkhaM hai, laddhaM, kahaM caemi 1, kumArovi vAgarei-bhAvibhadda ! kayavikkiyakAo devuSa tumaM lakvijasi, devA ya oyAhAriNo / hati na kavalAhAriNo, jao bhaNiyaM-"oyAhArA maNabhakkhiNo ya sadhevi suragaNA ceva / sesA havaMti jIvA, lomAhArA muNeyavA // 1 // " tA eyarasa gharAyassa maraNabhayavihuriyassa sacadANappahANaM desu abhayadANaM, jaojo jalahibiMdumANaM, jANai gayaNami rikkhaparimANaM / so abhayadANapuNNaM vaNNeuM sakkae nanno // 1 // jIvavaha-11 pAveNa ya duggaduggaidukkhAI bahuso aNuvai jIvo / bhaNiyaM ca-"pANivaho dukkhaphalo, dukkhaNubaMdhI bhayAvaho / |ghoro / narayAitikkhadukkhANa kAraNaM esa khalu paDhamo // 1 // aitattatauyarasamasakuhiyaveyaraNIpANi jIvA / % ANAYAK
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ virasaM rasamANA pANidhAyaphalao pavarjati // 2 // karavattadAraNaM sattha-ghAyaNaM kuMbhipADaNaM narae / asivattacheyaNaM mUla-13 yaNaM jIvadhAyAo // 3 // kharakAsasAsasosAi-sosiyA mANusAvi dIsaMti / appAuyA u vicchohiyAu te / jIvavahaphalao // 4 // jArisayA niyadehe, pIDA haNao va bhArao vAvi / tArisayAvi parassa ya, sattavaho to na kAyadho // 5 // tao so'vi karuNArasapUriyaMgo bhImaM par3a jaMpai-saJcaM ceva tumhANa vayaNaM, paramahamaNeNa durappeNa purA azvatthaM kayasthio, teNa vArasahassaMpi cantriANimiNA romo pada higayAyo na usarai, ao bahukayatthaNApurva vAvAissAmi, to bhImeNuttaM-- aNuyayArIvi uvayArasAraM muNaMteNa bhavayA esa muttadho, jao-upakAriNi bItamatsare vA, sadayatvaM yadi tatra ko'tirekaH 1 / ahite sahasAparAdhalabdhe, sadayaM yasya manaH satAM sa dhuryaH // 1 // iya aNusAsiovi taM purisaM mAraNatthaM puhie ThAviya bhImakumArassavi gilaNatthaM kUvavivarANugAraM muhaM pasAriya jAva dhAvei, tAva kumareNa caraNe gahiya sirauvari cakaMva bhAmijato suhumasarIro hoU nIsariya ahisso hoUNa tapporisaraMjio tattheva ciTThai, tao pattajIvieNa teNa nareNa saha tadinnavAhU nivasuo nayarassa gharasiri picchaMto koUgeNa rAyabhavaNaM pavisei / tattha sa sattabhUmiyapAsAyasihare patto samANo nivanaMdaNo sAyaraM sAgayabhagirIhiM paMcAliyAhi dinnAsaNe purisasahio jAva uyayisai, tAya nahaMgaNAo pahANabhoyaNAisAmagniM purao unnaM pAsai, tatto paMcAliyAhiM pahANatyaM vinatto kumaro vAgarei-mama mittaM puraduvAradese ciTTai, teNa viNA kiMpi
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaNijaM na karemi, tao tAhiM takkhaNA ceva so'vi samANIo, pahAvio mitteNa samaM kumAro, se mehurAhAreNa - bhoio ya, bhImovi jAyakouhallo dugullapaDichanne palaMke jAva ciTThA tAva kayaMjalI puro ThAuM ego suro vinavei-18 hai| kumara? tumha parakkayeNAI raMjilo tA baratu baraM, to bhopi taM vAgarei-jaha tumaM tuTTho'si, tA kahesu ko tuma, ko avayAro ? kiMnimittaM puraM sunnaM saMjAyaM ?, tao suro bhaNai-kumara ! suNasu evaM sarUvaM, tahAhi-kaNayapuraM nAma eyaM nayaraM, tattha kaNayaraho rAyA esa jo tae mArijaMto rakkhio, tassAhaM caMDo nAma purohio pagaIe kaDuya-18) bhAsI akAraNarosaNo, teNa majhopari sabo'vi purajaNo veramubahai, na ya kovi mittattaNaM paDivavai, esa rAyAvi, kaNNadubalo aviyAriyakajakArI ya, annayA keNAvi majjha veriNA esa evaM yutto jaM-tumha purohio DaMpIe samaM]] palito, so'pi tacayaNasavaNANaMtarameva juttAjuttamaviyAriya divasuddhiM maggaMtovi sahasA saNeNa veDhiya tilleNa| chaMTAviya kaDuyamAraDato pajjAlio, tao kayaniyANo mAri sabagilanAmao rakkhaso jAo, tao mae sumariyapubavereNa sayalaMpi puraloyaM tirohiya ruhavaM narasiMharUvaM viudhiya jAva esa viDaMbiubhAraddho tAva tae krunnaa| rasaraMjieNa niyaporisamukkarisaM payAsaMteNa moio, tao tumha guNavimeiNa mae ahisseNa dighasatIe paramabha tIe majjaNabhoyaNAi ukyAro esa kao, payaDioya nayaraloo, tA pasiya samaMtao diTThipayAgeNa puraM kayatthI-1 karesu, tao kumarassavi saJcao puraM paloyaMtassa gayaNAo uvayaraMto nayaragouraduvAre cAraNasamaNo suravirayaiya
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaNayapaMkayAsINo didvigoyaraM gao / tannamasaNathaM bhImo mittasambagilakaNayarahanAyarajaNasameo gao, muNivaraM namiUNa uciyaTThANe uyavisiya iya dhammadesaNaM suNei-krodhaH santApakaraH sarvasyodvegakArakaH krodhaH / vairAnuSakajanakaH, krodhazcAyaM sugatihantA // 1 // tao bho bhavA ! jaba sivapuragamaNaM baMchaha tA sabahA aNatthamUlaM koI caeha, ughasamaramme jiNadhamme payattaha, iya suNiya savagilo muNiM namiya bhaNai-bhayavaM! ajjappabhii kaNayarahanarideNa saha mae catto koho, esovi bhImakumAro mae gurubArAhaNIo, jeNerisAo akajAo niyattiomhi 18 eyaMmi samae tattha galagajiM kuNato ego gayavaro Agao, taM ruharasapiva sakkhA pikkhiya sahA mahAkhobhamuSagayA, to bhImo taM bappukAriya dhIravei, so'vi hatthI hatthaM saMkoiya payAhiNAtigeNa saparivAramaNagArarAyaM / paNamei, tao tabuttaMtaM muNI bAgarei, esa mahAjakkho hatthirUvadharo kAliyAbhavaNAo bhImaM niyapaDiputtayakaNayaraha-6 rakhaNatyamANIya saMpai niyanayaranayaNakae ucchAhei / iya muNivayaNamAyanniUNa karirUvaM parihariya bhAsurasuMdIca-18 lirakuMDalAharaNo sa jakkho jAo, tao bhaNai-bhayavaM! evameva jahA tumhehiM vuttaM, paraM vinnavaNijjamimaM suNeha-jaM. ahaM puSabhave sampattasammattovi kuliMgisaMsaggAo dUsiyadasaNo hRddhi appaDDiyayaMtaresu jakkho jAo, tamhA pasiya, zrImai suvisuddhaM siddhisirivasiyaraNaM sammadasaNamArovesu / tao kaNagaraharakkhasAihipi vinattaM-bhayavaM ! amhANapi eyasseya saMmattapaDivattI hou, tao gurupAyamUle sadhe sammattaM paDivajjaMti / bhImovi kuliMgisaMthavAiyAraM samma
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAloiya muNidaM vaMdiya teNa pariyaNeNa pariyario kaNagaraharAyapAsAyaM patto / tao sAmaMtAieNa kaNagaraheNa raNNA vinnatto niSaputto- kumAra ! rajjaM jIviyaM riddhIo sammattasampattIo ya jaM mae laddhAo sa samaggovi tujjha pasAyadumaMkuro, tamhA esa kiMkarajaNo katthavi kajje bAvAriya aNuggaheyabo, kumArodi taM paha jaMpara - jIvA sa suhAsuhaM sakammavasao aNuhavaMti, navaramanno nimittamittameva hoi, paraM tae eso attho niyameva kAyo- "sAhammiyavacchale, jiNavarasussADusevaNe sayayaM / parahiyakaraNe sammattapAlaNe ceva jayacaM // 1 // " tao kathaMjaliuDo sapariyaNo rAyA vinnavadda - kumAra ! jaha tumhe ittha kaivayadiNe ciTTheha tA jiNadhammakiriyAsu kusalo havemitti suNiya jAna bhImo paDivayaNaM bhaNiuM laggo tAva DamaDamaMtaDamaruyasaddaruddA kASAliyasameyA ullasirabIsamuyadaMDA kAliyA devI tatthAgaMtRRNa kumAraM namiya taddinnAsaNe uvavisiya evaM kahiumAdattA - tayA tumhe hatthiNA avahari - zramANe jANaMtIvi pariNAmasuMdaraM suhavicAgaM muNiya na tumha sagAsamalINA, saMpayamahaM kajaviseseNa tumha nayaraM gayA, tattha tumha mAyApiyarI poraloyasameyA tuha virahasAyaranimaggA bhae tumha cariya kahaNahatthAvalaMvaNadANeNa samuddha riyA, kiMca- ahuNA kayajayauvayAro samito tumha putto kaNagapure ciTThadda, dinadugamajjhe'vassamANemi tumha pA - saMmi i pannaM kAUNamAgayA / kumarovi tatrayaNaM suNiya jAva patthANummuho jAo, tAva gayaNe bheribhaMbhAivAittaso samuhasio, tayaNaMtaraM vimANaparaMparAmaMjjhaThie mahAvimANe kamalavayaNA paloiyA egA surI bhAsurasarIrasirI,
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ aho kimeyaMti rakkhaso satthaM gahiya uTio, jaksovi karayale muggaramullAlayato sajIhUo, kAvAliyakaliyA hai kAliyAvi payaDiyA~dettakattiyAipaharaNA jAyA sAvahANA, kumaro uNa asaMbhaMtacitto jAva ciTThai, tAva jaya jIva ciraM naMda harivAhaNanariMdanaMdaNa ! iya bhaNaMtA devA kamalakkhAjakkhiNIe AgamaNaM niveyaMti sAvi vimANAo uyariUNa kumaraM namiya tadinnAsaNe uvavisiya evaM yayAsI-sAhammiya ! tayA mama saMmattaM dAUNa vijhaguhAe sUripAse tumhe ThiyA, to jAe pabhAe ahaM sapariyaNA muNiMdapAse gayA, tattha tumbhe na paloiyA, tao ohinA-18 paNa ittha mae majaNabhoyaNAi kuNamANA tumhe diTThA, tatto kajaMtareNa khaliyA iyANi puNa puNNajogeNa sumh| | muhakamalaM paloiyaM / tao jakheNa pahANaM vimANaM rahaUNa kumaro vinatto-sAmiya ! Aruhasu itya vimANe, jahA! kamalapure jAijvai / to bhImo udriya kaNagaraharAyaM viNayaparaM tami ceva nayare ThAviya maMtisuyasameo caDio vimANe, tassa puro harisukariseNa devA deyaMgaNA ya nacaMtA turaguta hiMsaMtA mayagalubba gulugulaMtA bherIbhaMbhApamuhapaMcasahaninA-I eNa gayaNaMgaNaM paripUrayaMtA nimesamitteNa pattA kamalapurAsannagAma, tattha jiNabhavaNe pUrva kAuM kumAro paviTTho, jakkhAIhiMpi dinno samahattho paDupaDahatAlakaMsAlamuyaMgajhalarimeriDhakkAbukkatraMyakAbhiivAittaninAyapurassaraM, tammi? samae tahA tesiM nAo samullasio jahA atthANamaMDabasaMThieNa rAiNA sakannehimAyannio, tatto rAyA maMtiyaNaM / bucchai-ajja kiM kassavi muNiNo nANamuppannaM ? ahavA nayare ko'yi mahUsayo, je esa paMcasaho suNijaitti
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNNA vRtte samIvagAmasAmI AgaMtUNa rAyaM namiya vinnaveda-deva ! devadevIgaNajuo tumha suo amha gAme samAgao jiNabhacaNe pUyaM kuNamANo samitto ciha taM maNiya rAyA tassa sarvvagAharaNANi dAUNa paDihAraM bhaNeha - Aisasu sAmantAiNo jahA samaggasAmaggIe kumarassa saMmuhaM gammada / tao sohAryaM kAUNa pabhAyasamae sapariyaNo bhUdhaNo tassaMmuhaM gaMtUNa picchai sakkamiva iMtaM taNarya vimANaTThiyaM so'vi uyariUNa jaNaNijaNayANaM payapaDamaM namasai, piuNAvi AnaMdabharanibbharamAliMgiUNa kumAro maMtiputtajutto karivarasaMghamAroSiUNa maMhasanapurassaraM dhayalaharaM nIo, bhutnuttaraM piuNA bhImo vRttaMtaM pucchio maMtiputtAo kahAvera, itthaMtare ujjANapAlaeNa a| raviMdamuNiMdAgamaNaM vinnatto rAyA, tabaMdaNatthaM patthivoci bhImAipariyaNaparivuDo gao niyaujjANe, tattha muNivariMda caMdiya uciTThANe niviTTho, bhagavayAvi dhammadesaNAe aNuggahio, tao rAyA saMsAruciggamANaso bhImaM rajje Thaviya maharisipAse dikkhaM gahiya suhajjhANANelaNa kammiMdhaNaM dahiya saMjAyakevalanANo sivaM patto, bhImanAradovi ciraM jiNasAsaNaM pabhAviya jAyaveraggo putte rajabhAramAroviya gahiyapavajjo niTThaviyaanukammo sivasirIe AliMgio / bhImassa evaM cariyaM suNittA, pAsaMDisaMgaM sayayaM caeha / visuddhasammattavibhUsiyaMgA, jahA tume siddhisiriM vareha // 1 // midhyAdRSTiprazaMsAyAM bhImakumArakadhA / caturtha midhyAprazaMsArUpaM dUSaNamuktvA paJcamaM midhyAdRSTiparicayalakSaNaM doSaM gAthAcaturthapAdenAha
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ** paricayakaraNaM tu saMthavaNaM // 30 // vyAkhyA-tairmithyAdRSTibhirekara saMvAsAra parasAlApAdijanitaH paricayastasya karaNaM tu saMstavanamiti / ekatra-18 vAse hi tatprakriyAzravaNAvalokanayodRDhasamyaktvasyApi darzanabhedaH sambhAvyate, kimuta mandabuddhernavadharmasya ?, atastatsaMvo'pi samyaktvadUSaNamiti gAthArthaH // 30 // bhAvArthastu surASTravAsizrAvakadRSTAntAdU jJeyaH // sa cAyam deze zrImatsurASTrAyAM, saIrASTravibhUSaNe / ko'pi suzrAvako jajJe, samyagjJAnAditattvavit // 1 // dupApabhikSe durbhikSe, pravRtte tatra daivtH| so'nyadA bauddhasArthana, pratasthe'vantimaNDalam // 2 // sa zAkyairocyatAnye-18 ghurasmAkamupadhiM yadi / mArge vahasi tat tubhyaM, dadmahe bhojanAdikam // 3 // tadvacaH kSudhitaH so'GgIkRtya tadbhA|NDabhRtpathi / brajannazmaMzca tadbhAvabhAvitAtmA'bhaya azam // 4 // saugate zAsane prIti-matIva dadhato'sya tu / mArge yAtaH samutpede, rogo'sAdhyatamastanau // 5 // akSamaH saha sArthena, gantuM pathi sa tasthivAn / gairikAraktavastre-18 gA-cchAdya taM saugatA gatAH // 6 // so'pi dUSitasamyaktvo, rogataH paJcatAM gataH / yakSIbhUyAvadhijJAnaM, prAyuktA- vyaktacetanaH // 7 // mayA pUrvabhave kiM kiM, kRtaM sukRtamadbhutam ? / yena prAptedRzI yakSapadavI sampadojjvalA // 8 // raktena vAsasAcchannaM, tadA sa khakalevaram / mArge dRSTvA bahidRSTihRdyevaM paryabhAvayat // 9 // anubhAvana bhikSuNAM, labdhA devazriyo mayA / tanve'hamapi mAhAtmyamato'mISAM hi zAsane // 10 // vaTavAsI sa yatrAmI, bhikSavo *** ***
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuJjate maThe / tatra kaGkaNakeyUra - mudrAbhirmaNDitaM karam // 11 // prakaTIkRtya zAkyebhyo dadAno modakAdikam / samastaM kRtavAMlokaM, sAdaraM bauddhazAsane // 12 // yugmam / tatprabhAvamadonmAdaprollaNThAH zaThacetasaH / apanindyaM tu nindanti, bhikSatro jinazAsanam // 13 // kimanyaidarzanairlokAH !, sevadhvaM zAkyazAsanam / yatra devA api sadA, sevAhevAkazAlinaH // 14 // ekadA ke'pi sUrIndrA, vidyAsiddhA vasundharAm / viharantaH samAjagmurujjayinyAM mahaujasaH // 15 // zrAddhaiste bauddhavRttAntaM jJApitA jJAnabhAnavaH / praiSiSan zikSayitveti, gItArthI dvo mahAmunI // 16 // saugatAnAM maThe hasto, yadA niryAti daivataH / taM vidhRtya sa vaktavyo yuvAbhyAmuccakairidam // 17 // aho budhyakha budhyakha mA mukha guhyakottama ! / smara paJcanamaskAraM, pAtheyaM zivavartmanaH // 18 // maThAyAtI yatI bauddhairnimadhyetAM madoddhuraiH / antaHpraviSTau tau hastamadA ca vinirgatam // 19 // nirudhya hastaM tau vyaktamavaktAM guruvAcikam / tadA''karNanato yakSaH, pratyabudhyata tatkSaNAt // 20 // acintayatra hA dhigmAM yasya me jinazAsane / vijJasyApi kathaM moho'bhUmidhyAdRSTisaGgataH 1 // 21 // AvirbhUya tato yakSaH, saugatAMstadupAsakAn / aparAnamyuvAcocaH, zrUyatAM bho ! vaco mama // 22 // anye darzaninaH sarve mithyArUpAH prakIrttitAH / tathyamekaM tu vijJeyaM, zrIjinezvarazAsanam // 23 // to midhyAdRzastyaktvA zrayadhvaM jinazAsanam / yathA karatalakroDIsyAt zrIH svargApavargayoH // 24 // ityudIrya tato gatvA, sUrInnatvA'ticArajam / pApamAlocya jainaM sa mArgamudbhAvya
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2% % jammivAn / / 25 // nipIya ke'pi tadvAkya-parandaM madhupA iva / zrImajinamatodyAne, jaguraIdguNAvalim // 26 // |zrutvA surASTrASaNijazcaritraM, kuliGgisaGgaM sajatAzu bhavyAH ! / yena dhruvaM darzanazuddhimApya, khargAdisaukhyaiH suhitA | bhaveyuH // 27 // mithyASTiparicaye surASTrAzrAvakakathA / 8 itizrIrudrapalIyagacchagaganadinakara zrIguNazekharasUripaTTAvataMsazrIsaGghatilakasUriviracitAyAM samyaktvasamatikAvRttI tattvakaumudInAmnyAM zaGkAdipaJcadUSaNakharUpanirUpaNo nAma paJcamo'dhikAraH / paJcamaM zatAdidUSaNAdhikAramuktvA SaSThaM / prabhAvakAdhikAramAhasammaIsaNajutto, sai sAmatthe pabhAvago hoi / so puNa ittha visiThTho, nidiTTo aTTahA sutte // 31 // vyAkhyA-'samyagdarzanayuktaH' atIcArarahitasamyaktvasahitaH sAmarthya vidyamAne-tattalabdhivizeSasabalatve 'prabhAvakaH' zrIjinazAsanaprabhAvanApravINadhipaNo 'bhavati' jAyate, sa punaratra sUtre jinapraNItasiddhAnte 'viziSTaH' prolasajjJAnAdiguNaiH prakRSTo'STadhA-aSTabhiH prakArainirdiSTaH-kathita iti gAthArthaH // 31 // tAnevASTau bhedAnDa spaSTayannAhapAvayaNI dhammakahI vAI nemittio tavassI ya / vijA siddho ya kavI, advaiva pabhAvagA bhaNiyA // 32
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-prAvanika ekaH, dharmakathiko dvitIyaH, yAdI tRtIyaH, naimittikazcaturthaH, tapasI paJcamaH, vidyAvAn SaSThaH, siddhaH saptamaH, kaviraSTamazcetyaSTau // 32 // prabhAvakasvarUpaM gAthApUrvArddhanAha kAlociyasuttadharo, pAkyaNI titthavAhago suurii| vyAkhyA-'kAlociyatti' kAle-supamaduSpamAdike ucitaM-yogyaM sUtra-siddhAntaM zrIpuNDarIkazrIgItamAdivaddharatIti kAlocitasUtradhAraH 'pAvayaNItti' pravacana-dvAdazAGgaM gaNipiTakaM tadasyAstIti pravacanIyugapradhAnAgamaH yasmA nmuktimArgamicchubhiH pravacanoktaparizIlane yatanIyaM, yadAgamaH--"jamhA na muttimagge, muttUNaM AgamaM iha pamANaM / ED vijai chaumatthANaM, tamhA tattheva jaiyavaM" // 1 // "tityatti' tIrtha caturvidhaH zrIsaGghastasya vAhakA-zubhe pathi E pravartakaH "sUriH" AcAryaH syAditi gAthApUrvArddhArthaH // AdyaM prAyacanikakharUpamuktvA dvitIyaM dharmakathikakharUpaM gAthottarArddhanAha paDibohiyabhavvajaNo dhammakahI kahaNaladdhillo // 33 // vyAkhyA-'paDiyohiya'tti pratibodhitAH-mithyAtvanidrAmudritAH samyagajJAnabhAnuprakAzenojAgaritA bhanyAH-se-12 matsyanto janA-lokA yena sa pratiyodhitabhavyajanaH / nanu yadi bhavyA muktigAminastatkiM samasamayaM zivaM na bajeyuH1,15
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ satyaM, sAmagryabhAvAnna nivRttimAsAdayanti yaduktaM " sAmaggiabhAvAo, cavahAriyarAsiappavesAo / bhavAvi te aNaMtA, je mukkhasuhaM na pAyaMti // 1 // " abhavyAnAM tu durApAstaiya muktikathA, ata eva bhavyazabdopAdAnaM / 'dhamma kahitti' dharmakathA'syAstIti dharmmakathI 'kahaNaladdhitti' kathane - vyAkhyAne labdhiryasya sa kathanalabdhikaH, kazca - nApi ghaTapradIpavatsvayamavabudhyamAno'pi na paraM bodhayituM kSamaH ata pravacanavyAkhyAnArhaH, yastu kSIramadhvAzravA - dilabdhimAn hetuyuktidRSTAntaiH paraM pratibodhayati sa eva dharmmakathAnuyogArhaH, yadAgamaH - jo heuvAyapakkhammi uo Agamammi Agamio / so samayappannavao, siddhavihago anI // 1 // ata eva kathanalabdhika iti / vizeSaNaM yuktiyuktamiti gAthottarArddhArthaH // 3 // bhAvArthastu prAvacanikadharmmakathikaprabhAvakayoH zrIvajrakhAmica|ritreNaiva pratanyate / tathAhi--astyapahastitasamasta klezaH zrImAnavantidezaH, tatrAmandasampadAmAdezastumbakanAmAkhyaH sannivezaH, tasmiMzca yazodhavalinA parAbhUtadhanadagirirghanagirinAmA naigama ibhyasuto guNavasatirvasati sma, sa zaizavAdapi vijJAtasarvajJapravacanasAro viSayaparAcukho dIkSAbhimukho yAM yAmibhyakanyAM pitarAyAdadAte tAM tAM nyavArayat, yadahaM dIkSAmA - dAsye, virAgasUcakaM vaca ityapIpaThaca - yasyAM nRtyati nirbharaM pramuditA mAyA mahArAkSasI, yasyAM moha itastatazchalayati pretAdhamaH prANinaH / yasyAM prajvalati smarAbhiranizaM tAM kovidaH kAminIM, kalyANI ka iha zmazAnaviSamAmA
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ * seyate karhi cit ? // 1 // itazca tatraiva dhanapAlazreSTisutA kRtaparijanAnandA sunandA pitarAvityaSAdIt-mAM dIyatAM 5 dhanagiraye yena taM vazavarttinamAtanve, tadA sA dhanagiriNAproktA-bhadre ! mA maco'nyathA viddhi, yatra ca te bhrAtA''rthasamitaH prAgrAjIt tatrAhamapi dIkSA kakSIkariSye na saMzayaH / tatassannizamya tadrAgAgrahAttameya sopAyaMsta, vivAhAnantarameva tAmayAdIt dhanagiriH-priye ! saMpratyahaM pratijJAtaM bratamAdAya khaM vacaHsaphalayAmi, sApi tadvacaH zrutvA viSAdenAzrumizralocanA tamavocat-nAtha ! mAmanAthAmekAkinI vihAya kathaM prayAtAsi ?, tato mama sahAyaM sutamutpAdya yadabhiruSitaM gat kuryAH, arUyaM noparyodayAja duyyata ityavagatya sa tayA samaM bhogAn bhujAnaH su-4 talAbhonmukho dinAnyaticakrAma, anyadA sunandAyAH kukSizuktau sukhaptasUcitaH zrImadaSTApadamahAtIrthayAtrAyAtazrIgautamasvAmiprabodhitatiryagjambhakAmaro divyaM vapurapahAya muktAphalamivAcAtArIt , tataH prazastasutalAmamaGgalaM vijJAya dhanagiriH sunandAmevamuvAca-priye ! salakSaNo vicakSaNaH kRtanayanA nandano bhavatyA bhAvI, tadavalokanena mamApi mohamahodadhimajjanaM bhaviSyati, yataH-ahaha gRhI ka nu kuzalI, bavA saMsArasAgare kSiptaH / yadi bata labhate potaM, tenApi nimajati nitAntam // 1 // atastanujanmanaH prAgeva prabajiSyAmIti procya kathaMcana tAM muskalApya mahAmahena zrIsiMhagirigurucaraNamUle dhanagiriH pravadrAja / sunandApi pUrNeSu mAseSu prAcIva pradyotanaM sutamasUta, tatra sUtikAsadane madanabhAminIsamAnalAvaNyAH kAminyo'nyo'nyaM militvaitramAlayan-'yadyasya zizoH pitA na prAtraji * *
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyat, tadedAnImatucchaM janmotsavamaka raSyad' iti / tAsAmacalAnAmAlApAn gyannabAlamatiH sa bAlaH saJjAtajAtismRtiriti cintitavAn- kathaM mama dattanirvRtiH sarvasaGgaviratirbhavitrI ? savitryAM manmohamohitakhAntAyAM, ato mAtRduHkhadAnamanucitamapi paramasukhalAbhAya kriyamANaM na doSapoSAya, tasmAdambAM tathA klezayAmi yathodvijya mAmujjhati 'bAlAnAM ruditaM vala' miti vicArya tathA sa rodituM prAvartiSTa yathA mAtA na zete na bhuGkte nopavizati na ca gRhakarmANi vidhatte, evaM duSTakaSTAmbhodhimanAyAstasyAH kathamapi SaNmAsImaticakrAma / atrAntare purIparisarodyAne saparikarAH zrIsiMhagirisUrayaH samacAsaran, pravRtte ca gocaracaryAyAH samaye dhanagiryAryasamitamunI svAdhyAyaM vidhAya kRtopayogau gurubhirudIritau - batsAyadyAsmAkaM kiJciduttamaM nimittamajani, tato gocaracaryAyAM yadacittaM sacittaM vA vastu labhetAM tatpratiprAtyameveti guruNA'nujJAto jJAteyasadaneSu bhramantau tau sunandAgRhaM praviSTau / tataH sA karakamalasampuTaragRhItAGgajA duHkhavidhuritA dhanagirimavocat - eSa te'GgajaH SaNmAsIM yAvanmahAkkezavivazayA mayA pAlitaH, samprati tu tvamenamupAdatsva, yathA tvamapi mahatsukhamanubhavasi nAhamataH paraM pAlayituM kSaNamapi kSamA, tadanu ghanagirizvAdIt - bhadre ! yadyenamahamupAdAsye tadA pazcAttApaM tvamanubhaviSyasi, tasmAnmainaM vitara, sahasA hi kriyamANaM kRtyaM santApAya saMpanIpadyate, yataH - saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryajAtaM pariNatiravadhAryA yatnataH paNDi - tena / atirabhasakRtAnAM karmmaNAmAvipatterbhavati hRdayadAhI zalpatulyo vipAkaH // 1 // evamuktA'pi sA tasmAdA I
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ % * e * RAMANCE grahAnna virarAma, samIpasthAna sAkSiNazvAbhASata-anena tanayena saha na mama prayojanaM, ata etajanaka evAsAvamuM gRhNAtviti tayA nizcite dhanagiriH sAkSisamakSaM cintAratnamiva taM zizuM gRhItvA pAtrabandhe nyavezayat , tataH saha jJAnavAn bhAvanamaNo jAto'hamiti rodanAnyavarttata, dhanagiriNA ca tadbhArabhumabhujena sa siMhagirigurUNAmabhyarNamAninye, te'pi taM tathA vIkSya tarasotthAya bhRtapAtradhiyA yAvatpAtrabandhamupAdadate tAvattaM bAlamAlokya mahAbhAratvAmoumiti suSase sa, maharAsa pAna iti nAma jagati paprathe / tatastaM surakumArAnukAramudAralakSaNAlakSitAmA yIkSya sUraya ityacocan-yadeSa pravacanAdhAro bhAvIti samyagrarakSaNamahatIti nizcitsa gurubhistapodhanAbhyaH sa vAlaH pAlanAya dattaH, tAbhirapi stanyapAnAdihetave zayyAtarIbhyaH pradade, tatastAbhiH saputrANAM stanyapAnamaNDanAdi yadA / yadA kriyate, tasyApi tadA tadA prAsukavidhAnena vidhIyate, guravo'pi zikSAM dattvA'nyatra vijahuH / athaikadA su. nandA nandananehena zayyAtaragRheSu yAtA''yAtAni kurvatI zayyAtarIbhyastamayAcata, tAbhirapi sA'bhyadhIyata-12 gurUNAmayaM nyAso nAnyasmai jAtucidvitIryata iti niSiddhApi sA pratyahametya taM stanyapAnAdikaM kArayati sma / evaM , varSatraye vyatIte sUrayaH samaiyaruH, tadobhayorapi pakSayo rAjasamakSaM zizuhetave mahAn kalahaH samavRtat, tato rAjJA , dhanagirirapRcchayata-kimarthamenaM dArakaM sunandAyai na vitarasi ?, tenApyabhANi-mahArAja ! na mayA svayameSa jagRhe, / kiM tyanayaiva janasamakSamasmabhyaM vitIrNaH, tato'tra ko vivAdaH ?, nRpo'pi tadAkarNya sabai janaM tatpakSapAtinamavagasa
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ kimapi hRdi vicintya ca sabhAsamakSamevamAdizat - bho bhoH zRNuta nyAyaM yenAkAritaH sanneSa zizurabhyeti tasyaivaipa nAnyasya, kintu pUrva nagalA jananAM samAhvayatvenaM tato janaka iti / tadanu mAtA rAjasabhAyAM bhakSyabhojyanAnAkrIDanakaphalAni vastUni manmanolApapaTucaTusakaruNAgadgadasvarapUrva darza darza samAhvAsta nRpavAmapArzvavarttinI, bajro'pi duSpratikArau mAtApitarAviti vidannapi paraM solaGghanapAtakamanantasaMsAraparibhramaNAya jAyata iti matvA tadvastu dRzA'pi paramayogIva na pazyati sma, tadanu medinIzvaradakSiNapArzvavarttizrIsaGghamadhyavarttinA dhanagiriNA cAritramahArAjavijayavijayantI rajoharaNamudrAM darzayitvA zizurabhASyata-vatsa ! yadi te dIkSAgrahaNe'bhilASastadainAM jina mudrAmAdatkha, tato vajra vajayanmohamadIyaM vidArya pravrajyAmAdAtukAmaH sonnatiM ca cikIrSustAmagrahIt, so'pi jayati jayati jinazAsanamiti sAnandaH siMhanAdamakArSIt, sunandA'pi vigatAnandA manasyevaM vimamarza - mama patibhrAtRputrA grahI - tacAritrAH, ato'haM kena hetunA gRhaSAse vasAmIti jAtasaMvegA saptakSetryAM dhanaM niyujya zrIsiMhagirisuripAdamUle pravatrAja, vajro'pi tyaktastanyapAno vihArAkSamatayA pratinInA mupAzraye gurubhiH sthApitaH, sa ca sopAGgAmekAdazAGgIM tAbhyaH paThantIbhyaH samAkarNayan prajJAnidhiH sukhenaivAgrahIt krameNASTazabdadezyo gurubhirdIkSayitvA khasamIpaM sthApyata / te'pi krameNa viharanto'vantyAmudhAnamaTe'vasthitAH, tadA vAride varSAti mikSAgrahaNaparAcukheSu sAdhuSu vajramunipUrva| bhaSasuhRdastiryagjRmbhakadevAstaddezavarttinastaM munimAlokya jaharSuH, acintayaMzca kiyAnasya saMyame pariNAma iti te "
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatparIkSArthI vaNiksArtha vikRtyAvAtsuH, tatra rasavatyAdiracanAmAsUtrya gurUn praNipatya ca vajraM prAtarAzAya nimantrayAmAsuH, so'pi gurubhirAjJapto vihartumudyato nabhasaH patantIrambukaNikA vilokya pratabhaGgabhIrurSyAvarttasa, te'pi devamAyayA dRSTimavarudhya punarAgrahaM vidhAyAhAragrahaNAya taM nyamanayan so'pi dattopayogastatsArthamAgatya dravyAdyupayogaM dadAno hRdyevamacintayat- sampratIdaM puSpaphalAdikaM dravyametatsArthe vilokyamAnaM na sambhavatyasmin samaye kSetre tu ujjayinyAM kAle varSAsamaye bhAve cAmI janA aspRSTamahIpRSThA animiSalocanatvenAvazyaM devAH, evaM dravyAdyavizuddho | devapiNDo mahAtmanAmanupAdeyo bhagavadbhirAdiSTaH, tasmAnmayaibhiH sAdaraM pradIyamAno'pi na grAhma ityaehItabhikSaH sa yAvayAghuTat tAvattacaritraraJjitAste nirjarAstamabhinatya vijJapayAMcakuH - munipuGgava ! bhavaddarzanArthe prItipreritA vayamatrAjagmima, tatprasIda, gRhANa bahurUpiNIM vidyAM, anugRhANa naH, tato vinayavinatA vidyAM dattvA surA antardadhuH / punaranyadA jyeSThamAse ta eva devAH kRtakRtakarUpA bahirbhuvaM gataM vajraM ghRtapUrairnyamantrayan, so'pi pUrvavatkRtopayogo ghRtapUrapUraM nopAdade, aho niratIcAracAritrapariNAmo'muSya zizorapIti prazaMsAmukharamukhAste jRmbhakAmarA AmAnuSocaragiriyAyinIM vidyAM tasmai vitIrya tiro'bhavan / evaM sa zaizave'pi vayasi varttamAno grAmAkaranagarAdiSu gurubhiH saha viharanmunijanaspRhaNIyo'jani, yataH - bAlasyApi rayeH pAdAH patantyupari bhUbhRtAm / tejasA saha jAtAnAM vayaH kutropayujyate ? // 1 // yaca tena sAdhvInAM madhyavarttinA'GgAdi zrutamadhItamabhUttatpadAnusArilacdhyA
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravarddhamAnatAbhanIyata tataH sAdhusaMnidhau pUrvagatazrutena zravaNamAtrAdhItena bahuzrutIbhUya khAtmAnamaprakAzayan sthavi - rANAM pArzve sAlasya iva giNagiNadhvanimadhIyAnaH sa tairajJAtatatsvarUpaiH paunAya preryamANaH kiyantaM samayaM gamayAmAsa / ekadA dinayauvane vihatu gataiH sAdhubhiH zarIracintArthaM ca gurubhirbahiH prAsairvajarSirekAkI vasatisthitaH sAdhUnAmupakaraNaveSTikA maNDalIkrameNa nivezyAdhyayanaparipATimanusmaranmeghagambhIrakhareNa vAcanAM vitarItumArabdhavAn / atha dvArasthaiH pUrvAyAtasAdhuzaGkibhirgurubhiH kSaNamupayogaM dattvA yAvat asthIyata tAvatpUrvAGgopAGgAdhyayanapaThanarUpo vajrasyaiva dhvanirazrUyata, tatazcitte camatkRtA guravo'cintayan, mA'sau sahasA'smAn vIkSya lajjeteti dUrastha evo cainapedhikIzabdamakArSuH, tatto maGkSu vayo zreSTikAdi yathAsthAne muktvA gurukramA~ rajoharaNena pramArNya karakamalAiNDakamAdAya yathAsthAne niSasAda / atha zrIsiMhagirisUrayo hadItyacintayan-mainaM guNaralaratnAkaraM sAdhayaH parAbhavantviti, tadguNajJApanAya grAmAntaragamanavyAjAtsAdhUn prati smAhuH - haMho vatsA ! vayaM katiciddinAni kenApi hetunA vijihIrSavaH, tataH paThanazIlAH sAdhavo gurUn vijJapayAMcakruH- pUjyAH / ko'smAkaM vAcanAM dAtA ?, tataH sUrayo nyagadan - eSa vajro bhavatAM yAcanAcAryo vAcanAmanoratharathasArathIbhAvamA zrayiSyati te'pyAzcaryacaryA caryAbhRto vinItavinayatvAdomitiguruvacaH pratyapadyanta tato guruSu vihRteSu guruvattaM vAcanAcAryakRtyAGgapUrvavAcanAmadhikAdhikamAdadAnAH sAdhaSo visiSmiyire, ca teSu mandamatayaste'pi tanmahAtmyAdvipamatamAnapyAlAyakAn helayaivAkalayAmAsuH, evaM ca
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ cintayAmAsuH - yadi tatra guravo bahukAlaM vilambanti tadAsmAkamaGgAdhyayanaM syAtpAramiyartti, kiyadbhirdinairatItaguravaH tatra sametAH sukhavAcanAM sAdhUna pRcchan, te'pi vikasitamukhapaGkajA vAcanAcArya vajramevAyAcanta, guravo'pyUcuH - vatsA ! avazyamasau bhavatprArthanApUrako bhaviSyati, paraM na samprati yogyatAmaItyakRtopadhAnatvAt, kintu yuSmajjJApanArthameva prAmAntaragamanaM kRtaM thoDaM sthavirA mA paribhavantu / yataH - aprakaTIkRtazaktiH, zakto'pi narastiraskRtiM labhate / nivasannantardAruNi, laGghayo vahnirna tu jvalitaH // 1 // tataH kRtAnuyogaM sUtrArthapauruSIkrameNa sUrayastamapAThayan, so'pi prajJonmeSAtpadAnusArilabdhiyogAcca guruNAmapyadhikatamaH samavRtata, yadAgamaH - cattAri sIsA pannattA - aijAe sujAe aNujAe kuliMgAle, evameva kuTuMbINaM cattAri puttA pannattA - cattAri huti sIsA aijAya sujAyahINa jAyanti / tinni kameNaM hINA, savihINo kuliMgAlo // 1 // guruNo guNehiM ahio, paDhamo bIo samANao teNa / taio ya kiJcidUNo, savihINo kuliMgAlo // 2 // tataH sUrayo viharanto dazapurapuramaiyaruH / atrAntare zrImadujjayinyAM zrIbhadraguptasUrayo dazapUrviNo vRddhavAsaM sthitAH santi sma teSAmanti ke sampUrNadazapUrvapaThanAya zrIvaH saGghATana gurubhiH praiSi, zrIbhadraguptAcAryA api pazcimarAtrau svanamapazyan - yatko'pi prAtIcchako matpatamahAdakhilamapi payaH papau, prAtaH svasAdhubhyaH svapnaM nyavedayan te'pyalabdhaparamArthAH kimapi jalpanti sa tAvadgurubhiruktaM - vatsA ! na yUyaM vittha, AkarNayata karNa dattvA yadava ko'pyatithiH prAtIcchakaH sAdhureSyati, sa mayi
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartamAna dazapUrvathanaM pIpyatIti svapraphalaM. vo'pi tasyAM nizi puryA bahiruSita AsIt , sa tepAmakuNTotkaNThA-18 vatA vasatiM yayau, tairapyAnandAmRtazrAviNyA dRzA dadRze, zrIvaJo'yamityupAlazyata ca, tataH sammukhamutthAya , sUribhiH sa AliliGga, munibhirapyAtitheyaM vidhinA pratipede, tenApi vinayavinItena gurvantike'dhItAni dazApi pUrvANi, tadadhyayane caiSA yuktiH pUrvANAM yatroddezastatraivAnujJA vidhIyate, yataH-jatthuddeso'NunAvi tattha kajjai kamo 5 imo asthi / diTTIvAyamahAgama-suttatthANaM tao pucchA // 1 // tena hetunA zrIsiMhagirayo vanakhAmine saryadravyapa-14 ryAyAnujJArUpAmAcAryapadavIM ditsayo dazapuramalaMcakruH, tadA tatsuhRdastiryagajambhakasurA ayasarajJAH zrIvajrasUripadasthApanAyAM mahAmahaM puSpagandhAdivRSTayA'kAryuH / tataH siMhagiriguravaH zrIvatrakhAmini nyastaprazastagaNabhArA gRhItA-12 nazanA maharddhikadevapadayImAseduH / tato bhagavAn yugapradhAnaH zrImunipaJcazatIyuto rUpAdiguNerjanatAM rajayan grAmapurAdiSu viharati sma / itazca kusumapure dhano nAma zreSThI vasati sma, tasya zIlAdiguNairmanojJA manojJA nAma ra-14 [hiNI, tayorlAvaNyopahasitarukmaNI rukmaNI nAma tanayA, sA ca krameNa paJcazaraprasaralIlAvanaM yauvanaM prpnnaa| kadAcitsA khayAnazAlAsthitasAdhvInAM savidhamagamat , tAbhirakhilakalAkuzalaM vanakhAminamanudinaM varNyamAnamAkarNya sA tadgatacittA tameva patIyitumicchantI nyaSedhi-vatse ! maivaM kadAgrahamakArSIH, sa mahAtmA sarvathA vijitaviSayo / rAgamantharayA dRzA'pi tvAM nekSitumarhati, tannizamya sA sahasraguNIkRtAnurAgaivaM pratijJAtayatI-yadi sa mAM nopa CMC
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantA, tadA suhutahutAzana eva zaraNam , uta tacaraNau zaraNIkRtya prajiSyAmi / atrAntare zrIvAkhAmI pATalI-II putrapattanaparisaravasundharAM khacaraNAravindairamaNyana rAjA'pi niz2arijanayutaH suribhUriguNazravaNasajAtotkaNThaH sammukhametya phaDakakrameNa munInAgacchatto vilokayasteSu yaM yamudArarUpaM yatiM pazyati taM taM zrIvanakhAminaM manvAnaH pRcchati sma-kimamI guNaguravo gurava uta na ?, tataste'pi bruvate sma-na vayaM sUrayaH, kintu te pazcAdAgacchantaH / santi. evamatkaNThitasya tasya rAjo manirAjahaMsazRGgAritasamIpAH sUrayo dRkpathameyaraH, tadotphallanayanena bhUpena pra-17 NatAH stutAzca te purodhAnamalaMcakuH / tatra saMsAravairAgyakAriNI dezanAM vyadhuH-"dukhaM strIkukSimadhye prathamamiha bhave hai garbhavAse narANAM, bAlatve cApi duHkhaM malalulitatanuH strIpayaHpAnamizram / tAruNye cApi duHkhaM virahadahanajaM vRddha bhAvo'pyasAraH, saMsAre re manuSyA ! vadata yadi sukhaM khalpamapyasti kiJcit // 1 // anayA dezanayA hatahRdayaH / / sahRdayo rAjA pauraparivRtaH khaprAsAdamAsAdya zrIvanakhAmirUpAdisvarUpamantaHpurINAM puraH prakAzayAmAsa, tA api vismayottAnamAnasAH prANezaM vijJapayAmAsuH khAmin ! vayamapi tadrUpaM nirUpayituM spRhayAmo yAmo'bhivandituM ca, tA api nRpAdiSTA vismeradRSTayo lAvaNyAmRtasRSTiM sUriM dRSTvA paramAnandapuSTA vandante sma / itazca dhananandinI taharzanAbhinandinI vijJAtazrIvabrAgamanakharUpA raNaraNakasamAkulitakhAntA pitRmAtRbhrAtRprabhRtisthavarga dazanadhutA ghotitaradacchadA vyajijJapat,-datta mAM subhagaziromaNaye zrIvajrasvAmine, no cenmama prANAnidhanIkuruta suhutahutabhuji,
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti tadvacaH zrayaNAbharaNIkRtya saparijano dhano dhanakoTIH sahAdAya dRkaTAkSacchaTAvighaTitasubhagajanAnandinI nandinI ca zrIvajrasaMsadamAsasAda ! taspina dhaNe bhuglio jAdA dharmadezalyA pratibuddhAH parasparamityabhASanta-yAg gurUNAM kharA|diguNaH sarasastAdRg cedrUpasaubhAgyamabhaviSyattadA suvarNa surami(bha)majaniyaditi sabhyajanAbhiprAya vijJAya bhagavAn / suvarNasahasrapatrakamalasthasiMhAsanasyopari sUryavattejaHpuJjamayaM rUpaM nirmAya tasthivAn / tato vismayavisphAritavilocano loko'ho aho ubhayathApi smarajayino bhagavataH khAbhAvika rUpaM, pazyata, pazyata pUrva mA svIjanakSobhAya bha yamityAtmAnaM kurUpaM darzitavAn , ataH kimucyate'sya mahAtmano mAhAtmyamiti varNanonmukharamukho babhUva, bhaga-2 4|| vAnapyuvAca-bho bho mA vismayaM kuruta, ye mahAtmAnaste vividhai rUpairjambUdvIpAdyasaGkhyadvIpAnapi pUrayantyataH kimatra citraM ?, atrAntare dhanazreSThI bhUtalamilanmauliH komalavacanairdhanakoTibhiH saha khasutAvivAhamahamayAciSTa, tato niHspRhaziromaNiH khAmI viSayavaimukhyamevaM vyAcakSI-kimpAkaphalasamAnAH, kaTukavipAkA ime mukhe madhurAH / bhogAH / zmazAnabhUvatsamantato bhUribhayajanakAH // 1 // kiM vacanabahurUpairviSayAn dukhaughakAraNaM matvA / kaH zreyoniHzreyasa padAbhilASI niSeveta ? // 2 // yadyetasyA mayyekAntAbhilASaH tadeyaM sarvasaGgaviratimAcaratu, evaM zrutvA rukmiNyapi hai prakSINaviSayA mahotsavapUrva prathamAja / bhagavAnapi padAnusArilabdhyA mahAparijJAdhyayanoddhRtagaganagAmiviyayA tikAgaz2ambhakadevadattavidyAbhizvecchAsaJcAraparaH samagRtata / ekadA pUrvadezAt sUraya uttarAM dizaM vijahuH, tatra vidhiya
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 kara - |zAtkarAlaM duSkAlamajaniSTa, bahirnirgantumapi na pAryate, sarve'pyavatasthire mArgAH, tadA saGghaH kSutkaNThagataprANo bhagavantaM vyajijJapat-nAtha ! tvayi tIrthAdhAre sati yedanAtaH saGgho vipatsyate tadA bhavatAmeva lajjA, yaduktam-"rayaNAyaratIrapariTTiyANa purisANa jaM ca dAlidaM / sA svajAvaralajjA, na lajA iyaradhurisANa" // 1 // sUrayo'pyetadvacoavadhArya saGgha paTe'dhyAropya yAvadgaganAGgaNe'calan tAvad dvijanmA zayyAtarastathA pazyaMstRNaM dantaizchindAna evaM jagAda-18 ahamapi yuSmAkamadhunA sAdharmiko jAto'smi, tato bhagavatA kAruNyAmRtasindhunA tatrArohaNAya so'nujJAta iti zrutivacaH smaratA "sAhammiyayacchalammi ujjuyA ujuyA ya sajjhAe / caraNakaraNesu ya rayA, titthassa pabhAvagA dunti / 4 // 1 // " tato guravo gaganavartmanA mahImAkrAmantaH subhikSadeze mahApurIpurImavateruH / tatra sarvo'pi rAjAdijano 1 bauddhadharmavijaina dharma tRNAyApi na manyate, krameNa zramaNopAsakAnAM saugatopAsakAnAM ca sparddhayA sakhacaityeSu hai| puSpAdipUjA'haMpUrvikayA kriyamANA saajJe / tadanu medinIpatimAnyatayA saugatAH zrAvakAnabhibhavanti, teSAM ca 5 puSpANyAdAtuM na dadate, atha sAMvatsarikaparvaNyAyAte tairnRpaM vipratArya rAjAjJAdAnapUrvakaM sarvathA zrAvakANAM puSpAhaNaM 5 nivAritaM, tatparibhUtAzca te zrIvajaM vyajijJapan sUrayo'pi sAvadyasevanaM saMsRtipAtanibandhanaM jAnAnA api saha-18 samunnatinimittaM tadapi sevitaM mahate guNAyeti vimRzyopAsakAn santoSayAmAsuH, mA yUyamatrArthe khedamubahata, vayaM hai kAyuSmanmanorathaM pUrayiSyAmaH / tataH sUrayo nabhomArge utnusa mAlavakamaNDale revAkUlinIkUle mAhezvarIpurNa hutAza-2 2
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ EXAARAKHABAR nanyantaramandirapArthasthodyAne'nudinamutpadyamAnaparimalamilAnAdhvanimanoharapuSpakuo jagmuH, tatra pitRmitraM taDi-16 nAmakaM mAlAkAramAkArayAmAsuH, so'pi sasambhramastaM namaskRtsAha sma-kena vastunA kArya ? tatprasava sadya Adizata, sUrayo'pyUcuH-puSpainaH prayojanam , tAni ca praguNIkuru, pratyAvRttA vayaM grahISyAma iti procya laghuhimavat6 padmahade zrIdevIpArthe yayuH, tayApi devAkaraNAyopAttaM sahasrapatrakamalamalimAlAjhaGkArasAraM sUriSaraM namaskRtyo padIkRtaM, sUrayo'pi tadA''dAya jyalanagrahamAgatya puSpANyAdAya anaNumaNiraNatkiGkiNIkANazrutisukhakaraM samu-14 lasatpaTuvajApaTavariSThaM vimAnamAracayyopavizya ca smRtimAtropasthitatiryagjambhakAmararacitagItanRtyavAditraravapUri-1 tadigantarAH zirauparidhAritasahasrapatrasarasIruhAH kSaNena mahApuryA upari samaiyaruH / taM vimAnamAlokya jAtasambhramA, da bhikSavastadupAsakAzca harSAdAtmadevaprabhAvotkarSa bhAvayanto jayati jayati sugatazAsanamiti stuvantastUryaravapUrvamarghapA trayANayo yAvatpurAnirIyuH, tAvatteSAM vihAraM mAtaGgAgAramiva dUraM parihatya vidhvastavairimAnAH savimAnAH sUvirAH zrImajinamandiramaiyaruH / tatra surairatuccho mahotsavo vyaraci, tadvilokya nRpo bahupauraparivRtaH parityaktasaugatAcAraH 6 zrAvakatvamaGgIkRtya stutimecamakarot-pravacanarahasyavidyA-dharmakathApravaramatratatrAdyaiH / zrImadvAdaparaH, prabhAvayecchA-14 sanaM ko'tra ! // 1 // atha dakSiNadeze viharatA guruNAmekadA ziro'ttauM jAtAyAM tannAzAya gItAthaiH zuNDI sama|rpitA, tairapi bhuktottarabhakSaNAya karNe'vasthApitA, tathaiva teSAM sA tatra vismRtA, tataH prAdoSikAvazyakamukharakhikA-15
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48622 pratilekhanena purataH khaTatkArapUrva patitAyAM zuNThyAM gurubhiracinti-aho me ko'pyapUrvaH pramAdaH, etasmiMzca prAdubhUte kutaH saMyamaH 1, tasmAdanazanamAdAtuM yujyate, tadanu dvAdazAbdikaM duSkAlaM matyA sUribhiradeze vajraseno nAma ziSyaH pUrvameva praiSyata, tadane caivaM nyayedi-vatsa ! yatrAhani tvaM lakSadInAraniSpannAmekAM kSIreyIsthAlImAlokayipyasi, tasmAt dvitIyAhi prAtaH subhikSaM bhaviSyatIti vaco hRdaye nidheyam / atha pravRte karAle duSkAle bhagavAn vidyAbalAnItapiNDena sAdhUn puSNannekadaivamavAdIt-yatsA ! yadi saMyamayAtrAvinAzamicchatha tadA'bhyAitapiNDa mimaM bhujIdhvam , atha saMyamasApekSAH stha tadA'nazanamAdadIdhvaM, tataste praNatya procuH-bhagavanna nacAritrabhaMzena prayohai janaM, kintu bhaktatyAgamAmaya parabhavaM sAdhayiSyAmaH, tadanu zrIvAkhAmI yatipaJcazatIyutaH parvatamekametyAnujJApya ca zailadaivataM devagurucaraNasmaraNaparAyaNaH saMvimamanA dezanAmRtasantarpitasAdhuH samAdhistho vihitAnazanaH zilAtalamadhitaSThI, sAdhayo'pyAlocitapratikrAntapApA meruvanniSprakampAH kRtabhaktatyAgA adInamanasaH zilAkhAlInAH / atha zrIvatrasUribhiruttamArtha gacchadbhireko laghuko muniranazanArthI vArito'pi tahakpathaM parihatya pRSThalamaH zailAdhatAtkatAnazanastaptazilAtale madana iva galitvA'cyutabhAvollAso divamAsasAda, tatra sthAne mudA tridazAstUryAdivAdanapUrva mahotsavaM vidadhuH / tadvijJAya mahAtmAnazcamatkRtAzcintaya dadhuH / tAbajAya mahAtmAnazcamatkRtAzcintayAMcA:-avazyamuttamArthana kSullakana khasAdhyaM sAdhita, tto| viziSyolasitasaMvegarakSA anagArAzcetasi dadhyuH-yattenApi khalpadinapAlitasaMyamena sAdhumArgaH sAdhitaH, tadvayaM |
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ cirakAlaM parizIlitacArucAritrAH kathaM na sAdhayiSyAmaH ? / atrAntare pratyanIkaikA devatA zrAvikArUpamAsthAya purobhUtvA bhakteva sAdhUnAmayate sma, prasadyAdya madgRhe pAraNakaM kuruta mAmanugRhIta, tataH khAmI taM girimayogyAvasthAnamAkalayya samIpataraM bhUdharamanArayuga samAga, tAna sarairapi kSetrabAkAyotsagargo vidadhe, sA'pi pratyakSIbhUya praNatya gurUnavAdIt-zIghramavinaM sAdhayadhvamuttamArtha, madbhAgyAkRSTA iba yUyamatrAgatAH, tataste yathAyogyaM zilAtalamalaJcakuH / tadendreNa rathArUDhena pradakSiNIkRtya te namaskRtAH, yAni tatra rathena taruzikharANi kujIkRtAni tAnyadya yAvattathaiva santi, tasya zailasya rathAvarta iti nAma prasiddhimagamat / zrIvajrasAmipAdAH sthavirAzca samyaganazanaM saMsAdhya tridivAbharaNIbabhUvuH, tasminnastamite dazapUrvyarddhanArAcasaMhanane vyucchedaM jagmatuH / atha vajrasenanAmA, muniH sopArakapattane gaNacatuSTayasthApanaM kRtvA'rhacchAsanaprabhAvakaH samajani / zrIvajrasUreriti saparitraM, hRdambuje bhRGgapadatvamApya / siddhAntapAThe sukRtakasAra-kathApravandhe ca vidhatta yalam // 1 // prAvacanikadharmakathikaprabhAvakadvayaviSaye shriivjrkhaamikthaa| prAvacanikadharmakathikaprabhAvakadvayalakSaNamuktvA tRtIyavAdiprabhAvakakharUpaM gAyApUrvArddhanAha vAI pamANakusalo, rAyaduvAre'vi lddhmaahppo| vyAkhyA-'yAici' sa vAdI kazyata iti sambandhaH, yaH 'pramANakuzalaH' pramANAni saugatAdimatapratItAni pratyakSAdIni, yaduktaM-cAko'dhyakSamekaM sugatakaNabhujI sAnumAnaM sazAbdaM, tadvaitaM pAramarSaH sahitamupamayA tatrayaM
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAkSapAdaH / arthApattyA prabhAkrudvadati tadakhilaM manyate bhaTTa etat / sAbhAvaM dve pramANe jinapatisamaye spaSTato'spa|taSTazca // 1 // tatra kuzalaH - pravINaH, ajJAtapramANo hi vAdAya pravarttamAna upahAsyatAmeti, ataH pramANaprabINa eva ganevyata iti / punaH kiMviziSTaH ? 'labdha mAhAtmya : ' ' labdhaM mAhAtmyaM-pratiSThA yena saH, na kevalaM loke kintu rAjadvAre'pi | paNDitAntritAyAM sabhAyAmapi sata eva upamAhAtmya iti vizeSaNaM sArthakam, aprAsapratiSTho hi jane vAtUlavadyadapi tadapi pralapanna gauravAspadIbhavatItyata evaMvidho yaH sa vAdI, vAdiprativAdisabhyasabhApatisanAthAyAM pratipakSanirA| sapUrva svapakSasthApanamavazyaM vadatIti vAdIti gAthApUrvArddhArthaH / bhAvArthastu malavAdicaritrAdavaseyaH, sa cAyam, - - asthi iha bharahavAse, bharuyacchaM nAma paTTaNaM pavaraM / assAvabohacehaya-dhayamisao hasai jaM saggaM // 1 // tatthAsi jeNasAsaNavibhUsaNaM gaNaharo jiNANaMdo / buddhANaMdeNa yabuddhavAiNA so imaM bhaNio // 2 // anu vAeNaM jo jiNai teNa ittha rahiyavaM / gantavaM avareNaM, iya bhaNiya tao kao vAo // 3 // divasA sUrIhiM, tassa puro hAriyaM kae baae| tatto nihariUNaM, saMghajuyA te gayA balahiM // 4 // teNaM avamANeNaM buddhANaMdakkhabhikkhujiNieNaM / AlANakhaMbhaniyaliyagaucca surI duhI vasaha // 5 // itto sUvirANaM dullahadevI samAsi lahumahaNI / tIe ya tatra puttA ajiyajasajakkhamalakkhA // 6 // sA siridulahadevI veraggAo cahantu rayaNAI / puttattayaparikaliyA, cittaM rayaNattayaM lei // 7 // sA sUrINa pasAyA, samaggaguNarayaNabhAvaNaM jAyA / viddiyA sura
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ TRICK AGAR tarusevA, kayAvi kiM niSphalA hoi ? // 8 // tIe suvicArattaM sAmatthaM sayaladhammakammasu / nAuM saMgho ciMtA esuciyA kosakajjesu // 9 // to saMghasammaeNaM, bhaMDArAINa sayalakajammi / sUrihi sA ThaSiyA, guNehi prmunnii| pattA // 10 // tinnivi te tIi suyA muNiNo siddhatasAramayaraMdaM / bhasaluca sayA gurumuhakamalAu pibati AkaMTha, // 11 // sikkhaviyA vijAo, sabAo tANa surirAeNaM / pubagayaM nayacakaM pamANagaMthaM pamuttUNaM // 12 // jaMta sUriyarehiM, sAruddhAraM karittu nimmaviyaM / satthaM nayacakkakkhaM, puSassa pamANavAyassa // 13 // AImajjharasANe, sapADiherassa tassa paDhaNammi / guruceyasaMghANaM, kIraha pUyA aimaheNaM // 14 // eyarasa surehiM ahidviyassa pudhAgayA imA nIi / kAyaSA seyatthaM mahAaNatyo havai iharA | // 15 // sUrI abbhuyapannAkaliyaM malaM paloiuM cilaM / nUNaM sayameso, vAissai putthayaM evaM // 16 // to bhaNai gurU taM pai sakkhaM kAUNa ajjiyaM jaNaNiM / nayacakagaMthaputthayameyaM taM mA paDhijjAsu // 17 // iya sikkhaM dAUNaM, muttuM taM ajiyAsagAsammi / jaNapaDiyohanimitra, sUrI viharei annattha // 18 // to malamuNI cintai kimahaM suyasAyarehiM sUrIhiM / nayacakkatakaganthappavAyaNevi hu Dinisiddho // 19 // abhilappANa suyANaM, vaNNA satvattha hunti sAricchA / bAluca rakkhasAo, tAkiM eyAu [bIhavio? // 20 // tA ittha asthi attho ko'vi auco tao nisiddho'haM / tamhA eyaM vAiya kayA bhavilamsAmi sukayatyo ? // 21 // jao-cAriyavAmA vAmA vAlA bAlA ya iMti NiyameNaM / juttAjuttaviyAraM kuggaha
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jogAu na cayaMti // 22 // divasA bAhUhiM tarijjae sAyaro apAro'vi / nahu niyamaNasaMbhUo mayaNuva asaggaho kaiyA // 23 // kayanicchao mami malamuNI tassa vAyapAdaka / ma ka maMSi huna ya puccheda vigdhakae / / 24 / / to laddhAvasaro so diTThi pariyaMciUNa ajaae| gahiUNa putthayaM taM mallo iya vAiuM laggo // 25 // hariseNa paDhamapattaM, kare kareUNa AimasilogaM / vAei gaMthavitthara - paramatthapAsaNaM eyaM // 26 // vidhiniyamabhaktavRttivyatiriktatvAdanarthakamabodham | jainAdanyacchAsanamanRtaM bhavatIti vaidhamrmyam // 27 // ciMtaha AisilogaM jA mIlivi nayaNapaMkae eyaM / tA sAsaNadevIe avahario putthao sahasA // 28 // ummIliya nayaNo uNa purao so putthayaM apicchaMto / roruva gayanihANo, vitthacitto malai hatthe // 29 // hAhA viThatteNaM laMghateNaM gurUNa iya ANaM / putthayarayaNaM gamiyaM navari mae caraNasyapi // 30 // avihipareNa maeNaM, jArisayaM kamma kAumAraddhaM / tArisa saMpattaM phalamaviyaladukkha sayajaNayaM // 31 // pacchAtAveNa muNiM ajjA dINANaNaM paloittA / pucchara baccha ! visanno kiM dIsasi ? musiyasAruca // 32 // to jaNaNIe purao niyavuttaMtaM bhaNei malamuNI / sAvihu saMghassa puro kahe aidukkhasaMjaNayaM // 33 // taM suNiya aivisanno saMgho jhUre natthi annattha / nayacakaputthayamiNaM karhipi ciMtAmaNiva jae // 34 // tA malo uchvai nayacakkaM jAva neva pAvemi / tA vallabhoyaNaparo, girivAmahaM karissAmi // 35 // uggamabhiggahameyaM muNiuM malassa sAhumalassa / saMgho aIva dukkhaM dharadda maNe 1
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ nihiyasaludha // 36 // tabalaNe laggeuM saMgho, aidummaNo muNiM bhaNai / kevalavallAhAreNa vAeNa taNU viNassihida | // 37 // tA pasiUNaM vigaI tumhe giNhesu deharakvaTThA / iya saMghassuvarohA, taM vayaNaM teNa paDiyannaM // 38 // maNiyaM ca- kayakicehivi tihuyaNaguruhiM siridhariyapANipaumehiM / je mannijada saMgho ANaM ko tassa laMghei ? 18| // 39 // caumAsassa ya pAraNa-dimmi paDivajiUNa taM vayaNaM / valahInayarasamIve, girivivare so Thio sAhU // 40 // paDhamasilogassatthaM, nayacakkassesa ciMtamANo so / sAhahiM gaMtUNaM, uvarijai bhattapANehiM // 11 // tayaNu * cauvihasaMgho ArAhai pUyaNeNa suyakela : sAvihu kamasalonA nisAda rAI aNai evaM // 42 // ke miTThA ? to mallo bhaNei vallA, puNovi suyadevI / chahi mAsehi gaehiM taheva pucchei kehi samaM? // 43 // avadhAraNAdhurINo, 15 so'vihu jaMpei ghayagulehi samaM / iya padhuttarasavaNA suyadevI vimhiyA citte // 44 // paJcakkhIhoUNaM sA sAhA, malla ! vaMchiyaM atthaM / maggasu maM jeNa tayaM / pUremI kappavallica // 45 // so bhaNai jai pasannAsacaM tA desu jiNa-4 rahassamayaM / nayacakkagaMthaputthaya-rayaNaM karasararuhe majjha // 46 // suyadevIvihu jaMpada paDhamAo ceva vrsilogaao| savisesamaggimAo hohI tuha vayaNanaliNAo // 47 // nayacakagaMtharayaNaM iya dAUNaM varaM ca iNamatthaM / kahilaM saMghassa tao tirohiyA sAsaNasuri sA // 18 // juyalaM // tatto malamuhAo kuMDAu sarassaIpavAhuSa / nIhari / avaieNo nayacakamahAsamuiMmmi // 49 // tassa ya mAhappAo sa jae sajAyapavarajasapavaro / saMgheNa vitvareNaM pave-18
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ sio balaniyarIe // 50 // saMgheNa pasaneNaM malaM abhatthiUNa muNipavaraM / nayacakka vivaraNammi dhuraMmi lihio iya silogo // 51 // jayati nayacakranirjita - niHzeSavipakSalakSavikrAntaH / zrImallavAdisUrirjinavacananabhastalaviSakhAn // 52 // tayaNu jivANaMdaguru saMgheNa bhatthiUNa ANIo / ajiyaja sajakkhamale saMThAvai sUripayatrIe // 53 // tinnivi guNamaNiniddiNo paDivakkhajayammi laddhamAhappA | tesuvi ajiyajaseNaM pamANasatthaM kathaM pacaraM // 54 // pubagayasuttadhArI pamANavijjAi vijiyasurasUrI / malo vAiyasalo maNammi iya ciMtiuM laggo / / 55 / / jiNasAsaNamAlinaM, amha gurUNaM jayammi jaM jAyaM / buddhAgaMdAo taM saba khuDukae citte // 56 // kaiyA so mahadiyaho hohI ? jeNaM jiNittu guruveraM / jiNasAsaNagayaNayalaM ujjoissAmi sUruva // 57 // iya ciMtiya bharuyacche gaMtUNa bhaNAvae nariMdAo / malo malukha balI bAyakae buddhasIsavare // 58 // to takkhaNeNa rAyA buddhANaMdaM bhaNe AhaviDaM / so paDibhaNai raNAo paramsuddA huMti kiM sUrA ? // 59 // rAyA sayaM sahAe sabhA snbhuuyvynngunnkuslaa| vAipaDivAiNo uNa sapaktrakaliyA samuyaiTThA // 60 // sambhehiM te bhaNiyA ko tumhANaM bhaNissaha paDhamaM / buddhANaMdeNa tao vuttamimo ceva jaMpeu // 61 // puSaM vibuhasamakkhaM guruNo eyassa khaMDiyaM mANaM / to imiNA bAleNaM lajjAheU maha vivAo // 62 // nUNaM imassa lajjA hohI bAe jiyassa iya mallo / hatthava gaDayaDaMto puSaM jaMper3a nissaMko // 63 // jiNamayasammayapaNavihapaJcakkhaparukkhatikkhavANehiM / mallo manuSa raNe, buddhabalaM khaMDara
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ DonisiyanayacakamahAsamuddalaharI / sugayamayadharaNivalayaM samaMtao boliyaM teNa // 65 // | dovAyAlapamANa trANuvaruddhImahalacikkhile / buddhagavI taha khuttA jaha nIharijaM na sakei // 66 // bahuheujuttijuttaM aiguvilatthaM pasatthavaNNehiM / vattRNa putrapakkhaM diNachakaM nivaipacakkhaM // 67 // santamadiNammi mallo buddhANaMda bhaNai aNucAyaM / kAuM maha vayaNANaM vattadhamio Thio moNe // 68 // juyalaM / sarvami nariMdAiloe uTThitu niyagihaM patte / buddhANaMdovi gao tanbhaNiyaM ciMta nisAe // 69 // so malavAidiNayara - bhaNiyavigappAikiraNaniyarammi ! / ghUucca aIbaMdho bhameda tadvANamalahaMto // 70 // jaM jaM vAiyatrayaNaM dIvaM kAUNa uyariyA majjhe / lihiyaM taM jaM jANai buddhANaMdo nauNa annaM // 71 // tato vIsariyammI sayalammavi pucapakkhayayaNammi / haddhI rAyasahAe kimuttaraM tassa dAhAmi ? // 72 // evaM buddhANaMdo khaDiyA - hattho akittibhayabhIo | pANehi pariSatto khaluba so sajjaNajaNehiM // 73 // rAyasahAe milie loe salammi malabAijura / ikko navari na eo buddhAdo puNo tattha // 74 // kiM nAgao sa ajjayi paDivAI ? to bhaNati tabbhattA / nircito nisuhaM aNuhavamANo dhuyaM hohI // 75 // jaggaha ajjavi na hu so buddhANaMdutti to niyo bhaNai / kusalaM tassa na najai esA jaM dIhiyA niddA || 76 || niyapurisA paDubiyA raNNA taM pikkhiUNa Aveha / te gaMtUNaM ugghADiuM ca dAraM nihAlaMti // 77 // buddhANaMdI diTTho duhAvi gayapANao tao tehiM / uDDamuho khaDiyAe bhUmIe kiMpi vilihaMto // 78 // tatto A
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ " gaMtUrNa buddhAnaMdassa vaiyaraM eyaM / rAyapurisehi raNNo purao sarvapi vAhariyaM // 79 // tammi khaNe pupphANaM vuTTI sirimalavAiNo ubariM / sAsaNasurIha mukkA nahAo iya jaMpirIha nivaM // 80 // esa naresara ! buddhANaMdo : sirimallavAibhaNiesuM / bhaMgesuM guvilesuM paDio jAlammi macchu // 81 // aguNaMto nIhariDaM ciMtAsaMtAvio ya lajjAe / hiyayaM phuTTittu mao jalasitto cuNNapuSa // 82 // juyalaM / iya vRttaMtaM souM raNNA nivAsiyA tahA sugayA / mahabohe gaMtUNaM jaha puNaravi nAgayA tattha // 83 // bhattibharaNaM raNNA bharupacche aimahantamahimAe / Ayariyaji| pANaMdaSpamuhI ANAvio saMgho // 84 // sirimadAdaguruNA to gayo ! gurubhaNiyavidvANeNaM pUintA vAio sammaM // 85 // sirivaddhamANasAsaNapabhAvago iha jiNittu vAigaNaM / jeuM ca tiyasasUriM, sa malavAI gao samgaM // 86 // dittIe nayacakamakasarisaM cakki gobhAsuraM, ladvaNaM paDivakkhalakkhadalaNaM jeNakayaM bhArahe / tassevaM sirimalabAiguruNo cAruccaritaM buhA !, nAUNaM jiNasAsaNunnaikae bAe kuNehAdaraM // 87 // vAdiprabhAvaka - viSaye zrImallavAdikathA, tRtIyaM vAdiprabhAvakasvarUpamuktvA caturtha naimittikasvarUpaM gAthottarArddhanAha-- nemittio nimittaM kajaMmi pauMjae niuNaM // 34 // vyAkhyA-' -'nemittiotti' divyautpAtikAntarikSa bhaumA GgakharalakSaNavyaJjana parijJAnarUpamaSTAGga nimittamasyAstIti naimittikaH, sa ca nimittamatItAnAgatavarttamAnakAlaprakAzakaM 'kArye' pravacannonnatihetau prayuGke, akArye tu nimittaM prayu
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ J jyamAnaM mahate'narthAya tapaHkSayAya ca mahAtmanAmupajAyate, yadAddurdharmadAsagaNayaH - jo isanimitta akkhara - kouya - AesabhUikammehiM / karaNANumoyaNehiM sAhussa tabakkhao hoi // 1 // tadapi kathaM prayojyamityAha- 'nipuNaM' sunizcitaM yathA bhavati, yadRcchayA pralApe pratyutApabhrAjanaiva jAgarttIti gAthottarArddhArthaH // 34 // bhAvArthastu zrIbhadrabAhukhAbhidRSTAntena prakAzyate, jAhi atthi siribharavari sayalaTThagariTThe marahaTThe dhammiyajaNAgaNNapuNNapaDipunnagapaNNapavahaNapaDDANaM siripaidvANaM nAma nayaraM - munisuvayamuNisuvayajiNavayaNAmayarahassapANeNaM / ajjavi jattha jaNesuM vibuhataM phuDayaraM phurai // 1 // tattha ya caudasavijjAdvANapArago chakammamammaviU payaie bhaddao bhaddavAhunAma mAiNo hutthA / tassa paramapimmabhara sarasIruhamiharo varAhamiharo sahoyaro | annayA tattha caudasapuvarayaNamahesaro navatattvaranihANapattamahA bhado sirimaM ja sobharicakavaTTI ujjANavaNe samosaDDo, taM namaMtraNakae ahamahamigAe sayalanayaraloyaM gacchaMtaM paloiya kiMci saMjAyapamoo varAhamihareNa saddhiM maddabAhU sUrINa vaMdaNatthaM gao, te vaMdiya kamavi paramANadaMmuhaMto samuciyabhUbhAge niviTTo / tao sUrIhiM bihiyA nibeyasaaNaNI desaNA, saMsAro dukkharUyo caugaimuvilo joNilakkhappahANo, itthaM jIvANa sukkhaM khaNamavi pavaraM vijjae neya kiJci / tamhA taccheyaNatthaM jiNavarabhaNie ujjayA hoha dhamme, saMtAie muNINaM guNagaNakalie sAvayANaM ca sAre // 1 // taM suNiya veraggataraMgaraMgio Agamesibhaho paNamoha
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ // . . nihAmuddo mahabAhU sahoyaraM varAhamiharaM bhaNai-bacchAhaM saMjAyabhavavirAgo esiM gurUNaM caraNamUle savasaMgaparicArya kariya aNavajaM padhajjamAyarissaM, bhavayA puNa gharakajjesu sajeNa hoyacaM, tao varAhamiharo taM pai jaMpai-bhAya ! jai turma saMsArasAyaraM tariumicchasi tA kahamahaM bhaggapavahaNajaNuca tattha majemi, jao-sakarasahiyA, khIrI diyANa jaha balahA havaI AheyA i tAki sA iyarANaM, narANa nahu hoi abhiruiyA ? // 1 // evaM dikyAsAhilAsaM jANiUNa mA eso bhavADaye nivaDautti bhaddabAhuNA annumnnio| to dovi mAyarA gurupaJcarakhaM sarva sAvajja paJcakkhayaMti / tao bhaddavAhU gahiyaduvihasikkho kameNa guruvayaNakamalAo bhasaluSa mayaraMdaM cauddasapuSasuttattharahassaM. pAUNa suhio suvihiyacUDAmaNI jAo / ioya sirimaM sirijasabhahasUrINa tassamANavijjATANo asamANacaritto ajasaMbhUyavijao nAma sIsaseharo Asi, annammi diNe sUripayajugge suyakevaliNo muNiya saMbhUyavijayabhavAhu nAmae muNivare gaNaharapae ThAviUNa sayaM sirijasabhaddasUriNo saMlehaNaM kariya surapurasirIe avyNsbhaavmuvgyaa| ES tao te sasisUruca micchattatimiraM govitvareNa haNaMtA mahimaMDale puDho puDho viharati / aha so varAhamiharamuNI 4 appamaI caMdasUrapannattipamuhe ke'vi gaMthe muNiUNa ahaMkAravikAranaDio sUripayamahilasaMto ajuggutti guruhiM nANa baleNa nAUNa na gaNaharapae ThAvio iya suyavayaNaM saraMtehi-bur3o gaNaharasaho, goyamamAIhiM dhiirpurisehi| jo taM Thavai apatte, jANato so mahApAvo // 1 // tao varAhamiharassa jiTThasahoyare'vi siribhaddabAhugaNahare paramA **%%AA% kha
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * apIi jAyA, jo imehiM maha mANakhaMDaNA kayA, ajao itthaTThAuM na jubai, bhaNiyaM ca-mAni panaTThai cajjai n| taNU to desaDA caijja / mATu jaNakarapallavihiM desijaMtu mamija // 1 // teNa pAvakammodaeNa appA gunnpkssyaa|| rUDho'vi dosAvaDe pADio, aho duraMtayA kammANaM, jaM tibakasAodaeNa uttamaguNaTThANahito micchattaguNaTThANe , paDio duvAlasarise paripAliyacaritto, jiNamuI muttUNa puNaravi sahAvasiddhaM mAhaNattamuvagao varAhamiharo, bhaNiyaM : ca-prakRtyA zItalaM nIramuSNitaM vahniyogataH / punaH kiM na bhavet zItaM ?, svabhAvo dustyajo yataH // 1 // tao |caMdasUrapannattipamuhAgamagaMthehito kiMpi kiMpi rahassai gahiUma sanAmeNa vArAhIsahiyattinAmayaM joisasatyaM savA|yalakkhappamANaM karei, taM ca siddhatAo uddhariyati pAeNa sacaM hoi, ao loesu pasiddhaM taM jAyaM, annaM ca ta aMgovaMgehito davANuogao maMtaptAi muNiuM pauMjiUNa ya jaNamaNAI raMjei / micchaTThiINa purao niyacariyamevaM / parUbei-jaM ahaM duvAlasarise diNayaramaNDale Thio, bhayabayAdi bhANuNA sayalagahamaMDalassudayasthamaNavajJAiyAraThiijogavivAgAiyaM pasiba maha daMsiya, pesio ya ahaM mahikale, tao mae imaM joisasatyaM kayaM, jai asacaM tA kiM parimiyaM bhAsijai ?, micchattaMdhiyamaiNo dhijAzyA bajjapAyasarisaMpi takyavaM taheva paDiyajaMti, aho annApavilasiyamaesi / jao-vatthaMcale silAyalakhaMDaM baMdhittu moyagamimaMti / dhuttehiM maNirahiM bAlA lahu bholavijati // 1 // tayaNu bhUdevA devasseva tassa vannaNameva kuNatA ciTuMti- jamesa varAhamiharo mohaNanahagamaNAibahu ** *
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAhiM vijAhiM dippaMto mahagaNehiM saha duvAlasavAsAI bhamiUNa joisasatthaM ca kAUNa mahiyalamoinno, cauhasavijAhANapArago jAo, aja jAva tassa iyappasiddhI loe vipphurai / paiTANapurAhirAo'vi viyakkhaNutti taM8| pUei, jo 'logo pUiyapUyago na paramatthaviUsa kAyakhaMDasamo'vi iMdanIlamaNitti saMgahiUNa raNNA sa purohio hai| vihio, na ya viyArasArA habIte rAyANI, taM ca rAyapasAyapattaM pattaM muNiUNa jaNo biseseNa sammANei / ah| siribhahavAhupaha sayalamavaNiTANaM vayaNAmaeNa siMcaMto paiTrANaparabAhirujANe samosarijo. tatthAgaya sarIsaramA-1 yanniUNa rAyA porapariyario baMdiuM gao, rAyANuvittIe varAhamiharo'vi, tammi samae rAyAisamakkhaM egeNa puriseNa varAhamiharo caddhAvio, deva ! saMpayaM ceva tumha ghare putto uppanno, taM suNiya rAyA harisio baddhAyayanaramsa pAriosiyaM dANaM dAUNa purohiyaM vAharei-sAsu tumaM, esa tujjha putto kerisavijo kiyappamANAU ahaM ca / pUNijjo hohI napatti, saMpai saccannuputto samasattumitto siribhaddabAhusUrI, tahA joisacakkanirikSaNaviyarasaNo tumaM ca, ao duve'vi nANacUDAmaNiNo viyAriUNa Aisaha / to varAhamiharo sahAvacalamAhaNajAittaNa niyanA-18 MNukarisaM ca jANAvayaMto vAgarei mahArAya ! mae eyassa jammakAlalaggagahAiyaM piyAriyaM, esa sisU parisasayapa-31 5mANAU tumhANaM tuha puttANaM ca pUio aTThArasavijAThANapAragAmI bhavissai, eyammi samae jiNasamae nimitta kahaNaM nisiddhapi muNaMto nariMdAiloyAo jiNamayapabhASaNatyaM kaDuosahapANaM rogaccheyaNakae kIraMtaM guNaTThamuvajA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ - yaitti viyAriUNa gIyatthasiromaNI siribhadabAhumahAmuNI tassa dAragassa sattadigaMte biDAliyAo maraNamAi-18 sai / taM vayaNamAyaNNiUNa koveNa paJjaliro varAhamiharo naravaraM pai jaMpai-deva ! jaba eyaM eyANa vayaNamannahA hoi tatA tujhehimeyANaM pAsaMDINaM ko'vi payaMDo daMDo kAyadyo / evaM bAhariUNa rosAruNanayaNo varAhamiharo rAyasahio niyadharaM gao, tao teNa jhaDatti gaMtUNa sa bAlo maMdirabhaMtare guttaTThANe ThAvio, caudisiM ca gharabAhiM umbhaDasuhaDA satyahatthA nivesiyA, dhAI uNa bhoSaNAisAmaggIsahiyA abhaMtare ceva niviDaM kavADasaMpuDaM saMghaDiUNa jA-19 garamANI bAlaM rakkhei / saMpatte sattame diNe taheba torsa rakkhaMtANaM ukkiriyabiDAlA mahAthUlA duvAraggalA sahasA bAlagovari paDiyA, tamghAeNa ya dArago mao, dhAie hAhitti halabolo kao, je esa mae rakkhaMtIe ceva u-12 cchaMgaDio hayAseNa kayaMteNa bAlago nihao, taM vajanikAyasarirsa vayaNaM suNiya purohio mucchAnimIliyaccho dhasatti dharaNIyale paDio, sisirovayArehiM puNaravi pattaceyaNo ugghADiUNa kavADasaMpuDaM taM suyaM mayaM pAsiUNa hiyayaMda tADayaMto roiuM pavatto, hAhA duraMta re dicaM roviUNa suradumaM / samummUlesi kiM pAra ! mattadaMtitva me surya ? // 1 // hai eyAo'vi duhAo ahiyayaraM dUmei salluva me hiyayaM nANA'sacattaNaM / evaM soyaM karateNa teNa jaNo'vi royAvio, rAyAvi vinAyakaiyaro AgaMtUNa taM purANAibhaNiyasaMsArANiccayAyayaNahiM paDibohei, iya sAhei ya-bho varAhamihara ! siribhahabAhuniveiyaM nANamavitahaM jAyaM, paraM biDAlAo jaM tassa maraNamuvai8 taM asacaM dIsai, ao tammara-14 /
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaheuM dhAI pucchai, dhAIpavi sA aggalA ANeUNa raNNo daMsiyA, tIe aggavibhAge ukiriyaM birAliyaM dadruNa / saMjAyavimhao rAyA sUrirAyaguNakittaNamuhariyamuho vajarai-aho picchaha picchaha loyA ! seyaMvarANaM nANaladdhilacchIo, taM sacaM ceva sabannuputtayA jaM evamavisaMvAhavayaNA / evaM camakio rAyA uDhiUNa siribhaddavADuguruM paNamiya pucchai-bhayavaM ! keNa heUNA purohiyavayaNamasacaM jAyaM 1 / tao gurU bhaNai-mahArAya ! esa gurupaDiPNIo vayAu parivaDiyo ziNagAre tu yurohio, degA heuNA eyassa yayaNaM na sacaM hoha, jaM ca sadhannuNA paNIyaM vayaNaM taM jugaMte'vi nannahA hoi / tao rAyA nAyaparamattho aMpei-hA micchattadhattUrapANavAmohiyama-14 iNA sayalamavi mahiyalaM kaNayamayaM mannamANeNa mae niratthayaM maNuyajammaM niggamiyaM, tA bhayavaM ! pasiya maha sikvaM deha, jeNa sakayatyo homi / tao gurU duggahagamaNapaDivakhaM dhammasikkhaM sahAsamakkhaM raNNo viyarai, so'pi ta sesuba sirasA paDicchai / jappabhiI mayakalevaraM va purohiyamaI cazya rAyA jiNadhamma paDivajjai tappabhiI ca NaM loo tamuvahasai, so'vi niyataNayamaraNeNa nANAsaJcattaNeNa loyApavAeNa ya saMjAyasaMsAraniveo saghahA vigaya-14 | sammatto saMgahiyamicchatto parivAyagapacaja paDivajiya muNijaNe paosamAvahato annANakaTTatavAI suiramAyariya a-8 zANuddhiyapAvasallo mariUNa appaDDio vaMtaro jAo / aha so yANamaMtaro vibhaMganANeNaM niyapuSabhayamAbhoittA miccha-12 todayavaseNa jiNasAsaNe paramavaraM vahato ciMtei-kayA NaM ahaM puSabhavaverasAyaraM pavaNanandaNucha ullaMghiya sahio, CARE
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ habissaM ?, tao devakizcamakAUNa jiNamattirattANaM sAhusAvayAINamuSasaggaM kAukAmo tacchihANi gaSesei / so sayA appamattANaM sAyajajogatiramANaM sAhasapI aMdhudana kiMpi picchai dUsaNaM, temi ca kesamavi musamuri-14 umasamattho hatyeNa hatthaM malaMto daMtehi uTTe khaMDato muTThIpa hiyayaM tADayato mittIe sIsaM phoDato vihatyo, hotthA / tatto tappuTiM chaMDiUNa kiriyAkalAvasiDhilANaM samaNopAsayAINaM chiDaM lahiUNa sa duTuvANamaMtaro vivihe ubasagge kuNai / tao sAvagA suyasAyarasuviyArA buddhiviyAreNa taM yaMtaraphaTAmubasaggaM jANiya parapparaM maMtayaMtijahA sIhaM viNA karI na viyArijai, jahA bhANu viNA timirapaDalaM na pheDijai, jahA pavahaNaM viNA sAyaro na laMdhijai, jahA osahaM viNA vAhI na chiMdijai, tahA gurUhi viNA esa uvadavo na vivijaitti / to eya satyassa saMsUyagA tehiM siribhahabAisUrINaM pAse pesiyA vinattiyA / tehiSi nANatraleNa varAhamiharavaMtarassa dudRcir3iyaM nAUNa siripAsasAmiNo uvasaggaharathavaNaM kAUNa saMghakae pesiyaM, sadhehivi taM paDhiyaM, to tappa|bhAveNa vAyapilliyavahaludha bihuo takao ubaddavo, kappavalliva maNabaMchiyatthajaNaNI jAyA saMtI / ao ajavi hai| taM yavaNaM sappabhAvaM paDhijamANaM sabasamIhiyatthaM saMpADei / aha jugappahANAgamo siribhaddabAhusAmI AvAraMgasUba- DaMgamAvassayadasaveyAlibauttarajjhakNadasAkappakvahArasUriyapannattiubaMgarisimAsiyANaM dasa nijuttIo kAUna ji-14 sAsaNaM pabhASiUNaM paMcamasuyakevalIpayamaNuhaviUna ya samae aSasaNavihANelA tiyasAbAsaM patto-madavA guruNA /
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivoho, nimmio jaha nimisanalevaM / sAsaNunnahakae taha bhavA, ! ujjamaM laDDu tayaMmi kubeha // 1 // nimittaprabhAvakaviSaye zrIbhadraSAhukhAmikathA / caturtha naimittikalakSaNamuktvA paJcamaM tapakhikharUpaM gAthApUrvArddhenAha jiNamaya subhAsaMto vigiTTakhamaNehi bhaNNai tavassI / vyAkhyA - viziSTAni yAni kSapaNAni aSTamAdIni sAMvatsarikaparyetAni tapAMsi athavA bAhyAbhyaMtarAnazanAamaudaryavRttisaMkSeparasatyAgakAyaklezasaMlInatAprAyazcittavinayavaiyAvRtyakhAdhyAya dhyAnavyutsargabhedairdvAdazaprakArANi tairvikRSTakSapaNeH 'jinamataM' zrImadarhacchAsanam 'udbhAsayan' prabhAvayan 'tapakhI' tapazcaraNakRdbhaNyata iti gAthApUrvArddhArthaH, bhAvAstu viSNukumAracaritrAdavaseyaH tathedam -- bharate bharataH zrINAM bhUmau nizcalatAM gatam / hastinAgapuraM bhAti, kurumaNDalamaNDanam // 1 // tatrekSvAkulasa| dvaMzapadmapadmasuhRnnibhaH / padmottara iti kSmApaH kSAtrakSetrajayAGkuraH // 2 // nAnAvarNamayaM vizvaM vizvasya jayavAdinA / yenaikavarNatAM nItaM yazasA hArahAriNA // 3 // tasyAbhUtpreyasI jvAlA, jvAlAmAlojvalaghutA / manye yayA jitA trithujvAlAmbhode nyalIyata // 4 // satpakSA vizadacchAyA, vivekaguNazAlinI / yA cA''rhaddharmakAsAre, rAjahaMsIyatetarAm // 5 // garjatpaJcAnanakhana - sUcitastanayo'nayA / vikrAntaH suputre viSNu kumAra iti vizrutaH // 6 // caturdazamahAsvana-sUcitastucitaH satAm / mahApadmo'paraH padma-bandhuvattejasolvaNaH // 7 // yugmam / kramAtha tAtra
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ varddhatA, kalAbhirvapuSA zriyA / zizriyAte smarasmera-krIDodyAnaM ca yauvanam // 8 // tato viSNukumAreNa, niHspRha-18 tvAdanAdRte / yauvarAjyapade pitrA, mahApamo nyavezyata // 9 // ujjayinyAmatha puri, naravarmamahIpateH / mithyAtva-16 poSitamatirnamuciH sacivottamaH // 10 // saghatakhAminaH ziSyaH, muvrataH sunato'nyadA / pavitrayanmahIpIThaM, tarapurodyAnamAsadat / / 11 // gacchatastatpado nantuM, vIkSya paurAnamI ka nu / sotkaNThulA brajantIti, papraccha namuciM/ nRpaH // 12 // so'pyanavInmahIbhatarudyAne'dha sitAmvarAH / ke'pyaiyarunamaskatuM, tAnamI yAnti nAgarAH // 13 // athoce sacivaM bhUmi-vAsako vAsanodayAt / AvAmapi hi gacchAvo, namAvazca munIzvaram // 14 // tadvacaHzrayaNotpannAntaHkunnamucirabravIt / yadyevaM tanmahArAja !, gatvA vAdaM karomi taiH // 15 // paraM mAdhyasthyamAsthAya, sthAtavyaM khAminA punaH / iti nizcitya tAnnantuM, jagmaturnupamatriNau // 16 // narendraH suvratAcArya, yAvannatvA'vi-18 zatpuraH / tAyanmatrI rupA''kIrNastUrNamAkSiptavAniti // 17 // bho bho ! dAmbhikacakezAstrayIzunyA alaukikaaH| brUta jAnIta cettattvaM, dharmasya purato mama // 18 // taM duSTaceSTitaM matvA, sUrayo maunamAzritAH / pherI raTati kiM M siMhaH, kSobhameti kadApi hi ? // 19 // yadvA-upadravatsu kSudrepu, na kSubhyanti mahAzayAH / utphAlaiH zaraiH kiM 5 sAlolaH kallolinIpatiH ? // 20 // abhibhUti gurorevaM, zrutvaikaH kSullako jagau / asti vAde yadIcchA te, kaNDU-14 mapanayAmi tat // 21 // va naDalaH kva pAthodhiH, kAjJAraH ka ca kAJcanam / ka tvaM jaDaH ka sUrIndrAH, sakalAgama 2-%-2%
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAragAH 1 // 22 // tasmAttvayA saha kathaM vivadate munIzvarAH 1 / siMhasya hi trapAkAri, yuddhaM gomAyunA samam // 23 // sa pratyakSAnumAnAbhyA mAgamaproktayuktibhiH / saMsthApya dharmyamAkSipya taM cAkApanniruttaram // 24 // vivikSuriva pAtAlaM, trapAvezAdadhomukhaH / muninA hRtasarvasya ivAgAnnamucirgRham // 25 // muniSvanuzayaM vinadadabhraM tadvadhAya saH / nizIthe nizitaM khaGgamAdAyAgAdvanAntare // 26 // asiM yAvatsamAkRSyA - dhAvannamucirAturaH / hantuM sAdhUMstAvadAtha - stanAttaM zAsanAmarI // 27 // gurutvAdiva pApasya viceSTo duSTadhIrabhUt / tadvRttajJApanAyevodugacchaccA himadyutiH // 28 // tadvaizasaM janAH prAtardevItaH zrutapUrviNaH / ninindurnamuciM pApaM, hAhA dhi dhiga vigityaho // 29 // abhyarthya sUrayo devI, karuNArdrahRdastakam / bandhanAnmocayAmAsuH santaH sarvahitA yataH // 30 // rAjJA'pi jJAtavRttena durvRttaH sacivo'tha saH / nivAsi nijAddezAtsakRmizveva mandirAt // 31 // vihasto namu cirmantrI, zrIhastinapuraM gataH / mahApadmakumArasya, sacivatvaM prapannavAn // 32 // itazca kurudezasya sIni siMhacalo nRpaH / nisargadurgato durgAnnirgatya mRgarAjavat // 33 // sadA'vaskandadAnena zyenavannizcalacchalaH / mahApadmakumArasya, grAmAdyaM prababhaJja saH || 34 // yugmam | ekadA zrImahApadmo, namuciM smAha ko'pi me / yodheSvasti mahAyodho, yo'muM siMhavalaM jayet ? // 35 // mahApadmakumAraM sa kRtAJjalipuTo jagI / svAdhIne mayi bhRtye kiM, svA| minnAdizyate paraH 1 // 36 // ghIsakhaH sa tadAdiSTo, balacchalakalAgRham / bhaGktvA durge ca taM badhvA'naipItsiMha
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - -- balaM kRpam // 37 // ga vargIta he lazihili bhUpabhuvA'rthitaH / so'pyavAdIdupAdAsye'vasare kApi taM prabho ? 38 // atha zrIjvAlayA devyA, jinazAsanamaruyA / yAtrAyai kArayAMcakre, praguNastvAhato rathaH // 39 // lakSmInAsI sapatnyasyA, mithyAdRSTistadIrghyayA / rathaM bhramayituM dhAturIhAMcakre pure purA // 40 // na tAdRg devadaityAnAM, nApi sarpasuparNayoH / yAdRg vairaM sapatnInAM, hRdi jAgarti mUrtimat // 41 // sapatnIceSTitaM tAdRg , matvA kopasa-2 mIraNaiH / jvAlA jyAleba jajbAla, jajalpa ca dharAdhipam // 42 // lakSmIryadi purA brAmayaM, bhramayitrI pure ratham / / tadA meM maraNaM nAtha ?, nAnyathA vittha madvacaH // 43 // tayoH spardhAmanaryAdhva-pAnyAM jJAtvA dharAdhipaH / sudhIniSedhayAmAsa, rathayAtrA dvayorapi // 14 // mahApadmo'tha mAtustAM, mAnamlAniM nizamya saH / dadhyau dhigmAM hi yasyaivaM, jananI duHkhinI bhRzam // 45 // mama mAturyimAtuzca, sAmyaM rIrIsuvarNavat / yatra tatra na me bAso, yukto| muktavadaasA // 46 // ityAlocya mahApanaH, saapanAkarAvyAt / dvirepha iva nirgasa, vijahAra vanAvanIm // 47 // yatra yatra jagAmAsI, briyate tatra tatra saH / ramAmI ramaNImizva, viyuddhArAmirabdavat // 48 // navamacakravartI sa, vazIkRtya basundharAm / pituH pAdadikSAyai, hastinApuramIyivAn // 49 // tasmin rAjyaM samAropya, panottaramarezvaraH / samaM viSNukumAreNa, vairAgyarasaraGgiNA // 50 // zrIsuprataguroH pAda-mUle nirvRttihetaye / prAjya rAjyaM samutsRjya, pariprajyAmupAdade // 51 // sandAnItakam / mahApamamahInAthaH, khaNDAni bharatasya pada / sAdhu
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4240% vatsAdhayAmAsendriyANIva mahobA // 52 // tasma cakripadaprApti-sUcakaM dvAdazAbdikam / abhiSekaM vyadhurbhUpA, | jinasyeSa surAsurAH // 53 // jvAlAyA lakSmIkAyAzca, tAvatkAlamavasthitau / niyatritau narendrAjJA-yogA jagavadrayau // 54 // narakAndhAdhvanInaM taM, lakSmyA ruvA rathaM nRpaH / mAtU rathaM zivazrIdaM, amayAmAsa pattane // 55 // pratisthAnamakAryanta, prAsAdAH zrImadarhatAm / sena kSamAbhujA kIrtisambhA iva mahoSakaiH // 56 // atha panottaraH sAdhuH, sAdhayitvA'kSamaNDalIm / dhyAnAnalavinirdagdha-karmA zarmAya zAzvatam // 57 // bhRzaM viSNukumArapi, sparddhayeSa tapaHzriyA / sarvAGgamAliliGgastaM, vaikrayAdyA maharddhayaH // 58 // sutratAnatha sUrIndrAn, jyeSThakalpamavasthi-15 tAn / zrImannAgapure'jJAsInamuciH pUrvazAtrayaH / / 59 // so'cintayatkathaMkAra, kenopAyena vairiNaH / etAn zvetAmvarAn hatvA'haM syAM pUrNamanorayaH? // 60 // etadbhaktipare rAjJi, duSpUro me manorathaH / balI rUpakSapAte hi. kenApi kimu mucyate ? // 61 // A jJAtamastyupAyo me, yo varaH sevadhIkRtaH / narendradattastenAdya, sAdhyaM sAdhayitehitam // 62 // iti dhyAtvA yayAce taM, cakriNaH so'pyadAnmudA / khapratijJAtamartha kiM, vilumpanti mahA-15 zayAH 1 // 63 // rAjA sapta dinAn rAjyaM, tasmai dattvA sthito'ntare / so'pi yajJacikItatra, khaM ca SAbhyaSiyat // 64 // tataH pAkhaNDinastaramA, AziSo dAsumaivaruH / muktvA jainamunInekAMste hi nirmamacakriNaH // 65 mo.! zretAmbarA eSa, naiyurme'trotsave riyati / sa motucchalaM prANyA-jUhakatsUrisuntAn // 66 // proce c|
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ yo yadA rAjyaM, pAlayedrAhmaNAdikaH / darzanairapi sevyo'sau yato vighnavinAzakRt // 67 // kintu yUya vyavahateyA darzananindakAH / tasmAnnirgacchata kSipraM madrAjyAnmRtiranyathA // 68 // sUrirduSTaM tamAcaSTa naiSA'smadarzane sthitiH / kriyate naiva kasyApi, nindA nirmamatAdRtaiH // 69 // zItayA'pi hi tadvANI-sudhayA'pyuSNatailavat / prajvalan jvalanaprAyAM, namucirvAcamujjagI // 70 // dattaM yo'sti mayaivAtrAvasthAnaM dinasaptakam / yaM yaM draSTASTame ghane, taM taM neSye yamAntikam // 71 // vihastAstata utthAya, munInAhUya sUrayaH / procuH kiM kiM vidhAtAro'narthe'smin samupasthite ? // 72 // gurutairjagade'smAsu, na tArako'pi labdhimAn / yaH kuryAttatpratIkAraM, sadvaidya iva rogiNaH // 73 // paraM prabho ! samastyekaH, prAjyalabdhimahAmbudhiH / cakriNaH sodaro viSNu kumArastajayakSamaH // 74 // SaSTiM varSasahasrANi tavA yena mahattapaH / bhUrizaH samupArjyanta, vaikriyAdikalabdhayaH // 75 // so'dhunA bhUdhare merauM, caturmAsImavasthitaH / taM vinA'nyo munirnAsti, namuciM zAsti yo'dhamam // 76 // gururUce namoyAnA - bhAvAtkastamihA''nayet ? / prAMzulabhyaM phalaM pazu-rAdatte kimu pANinA ? // 77 // mamAsti mandare gantuM zaktirvyAvarttane natu / ityekaH pravadan sAdhuH, sUribhiH samabhASyata // 78 // tvAmAgacchannihA''netA, sa viSNurmunipuGgavaH / zrutvetyutplutya so'gacchadyatrA''ste sa RSIzvaraH // 79 // taM vIkSya viSNunA'cinti yadvarSAsamayAntare / muniretadahaM jAne, kArya saGghasya kiJcana // 80 // natvA zrIviSNave tena, saGghakRtye nivedite / so'pi taM samamAdAya, gurupAdAnavandata // 81 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdiSTaH suvratAcAryainamuceH saMsadaM yayau / taM vinA'nyairnuparnatvA, nyavezyata sa Asane // 82 // sa tena yatinA'bhANi, pazyannapi na sammukham / svakArye hi sarasthApi, maryante caraNA na kim ? // 83 // yadana munayo rAjan !, varSAH sampUrayantvamI / tato'nyatra vihAra, iti khIkuru madgiram // 84 // dinAni paJca tiSThantu, namucAyiti bhASiNi / muniH mAha bane tarhi, puraM tyaktvA yasantu te // 85 // saropo namuciH proce, banAdInAM hi kA kathA / na stheyaM mama / rAjye'pi, yadi vo'sti jijIviSA // 86 // tato viSNurSihasyoce, rAjyaM te bharate'khile / tasmAtpadatrayasthAnaM, vAsA yebhyaH pradehi bhoH ! // 87 // bijayo'nadIdataM, para zAhiH kvavida / praSTA'smi vastadA nUnaM, nihantA'smyaparAdhivata 1188 // tato jvAlAbhavo nAlAjihvatravRdhe kudhaa| sparddhayeyAruNajyotirvapuSA'mbararodhinA ||89 // lakSayojanamAnA1o'rautsItpadbhyAM vasundharAm / tRtIyacaraNanyAsasthAnaM tanmastakaM vyadhAt // 10 // aucityavedI pAdena, samyagAkramya | kIlayat / dvijanmAnaM cakArAso, dvijihvasthAnakAtithim // 91 // calAcalA'calA jajJe, tatpAdoddharadarduraiH / bhiyeva / 3. yadasau pApI, mayotsaGge'tra dhAritaH // 12 // tadA cakampe zailendragrahairnipatitaM bhuvi / kAnanakSamAruherbhagnaM, prakSubdhaM hai toyarAzibhiH // 93 // trastaM digdhastibhiH sindhujalairucchalitaM drutam / nAgai rasAtale lInaM, candrasUryairabhidrutam / hai // 94 // nakhAyitaM sphurattArA-gaNairyatpadayoIyoH / ardhyA''saM namucerityAtakAdgaGgA'yato'luThat // 15 // mUrkhAbhiSakto devAnAM, mUrddhAnaM merusannibham / munestasya nirIkSyAtha, vismayAkulito'bhavat // 96 // avadhijJAnato,
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ MARA jJAtvA, yati prakupitaM hariH / gandharvA gAyanI praiSIt , tatprabodhAya buddhimAn // 97 // tatkarNAbhyarNametyaitA, gInikA jagurupataH / roboragagarAnega--bhAyAmRtasAraNIH // 98 // krudhaM muJca kSamAdhAra / , yadarthamiyamAdRtA / sa pApI namucininye, bhavatA zvabhragahvaram // 99 // kuruSvopazame buddhiM, kuruvaMzaziromaNe ! / nAyaM panthA munIndrANAM, kSamAsArA hi sAdhavaH // 10 // kopo mUlamanadropichalIghanAgamaH / bhavapAthodhizItAMzuH, zivadvAramahArgalA 8 // 101 // evaM gandharvanArIbhirgIyamAnaM nizamya sH| na prApa kopATopasyopazamaM zravaNo'pi hi // 102 // sasakAH supratAcAryAstato'mRtakirA girA / taM muni zamayAmAsuH, krodhAne rapUravat // 103 // mahApadmo'pi vijJAtavRttAntastasya zAntaye / caraNAne vilagno'bhAtkITikeva mahIdhare // 104 // so'pi samprAptacaitanyo, rUpaM muktvA'tha vaikri-3 yam / sahajasthaM tanuM bheje, sahajo dusyajo yataH / / 105 // tamupAlabdhavAn viSNu-sAdhurevaM narAdhipa ! / panottarabhuvastvatto, yuktamIdRgviceSTitam 1 // 106 // jAnISe tvaM na ki bhUpa!, yadavajJA jinezituH / parAbhavazca sAdhUnAM, durgadurgatihetave // 107 // patitvA padayostasya, khAparAdhaM dharAdhipaH / kSamayAmAsa naivAha, vezyetattadvijRmbhitam / // 108 // pUrvadattavarastena, vazcito hA durAtmanA / khalAnAM bhujagAnAM ca, kauTilya kena lakSyate ? // 109 // evaM prasAdayitvA taM, praNaya ca vizAM prbhuH| yayau tato viSNurApa, trivikrama iti prathAm // 110 // gurUNAM sannidhau / IPviSNu-kumAro'pyatha pAtakam / samAlocya pratikramya, zuddho'bhUtsphaTikAzmavat // 111 // yadAgamaH-Ayarie /
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchammi ya, kulagaNasaMdhai ya ceiyaviNAse / AloiyapaDikato, suddho jaM nijarA biulA // 112 // ArhatI suciraM / dIkSAnAsevyotpAdaka palam / munizuikumAro drAgaprINAnivRtizriyam // 113 // itsadbhutaM viSNukumArasAdhoni-14 zamya vRttaM satataM suvRttAH! / saGghasya kArye tapasAM prayojyA, zaktirbhavadbhirbhavabhItibhittyai / / 114 // tapaHpramAvaviSaye hai| viSNukumArakathA // paJcamaM tapakhiprabhAvakakharUpamuktvA paSThaM vidyAvatprabhAvakalakSaNaM gAyottarArddhanAha siddho bahuvijamaMto, vijAvanto ya uciyannU // 35 // vyAkhyA-siddhA-jApahomAdiyathAvatpUrva sevottarasevAbhyAM siddhiM gatA, vayobhUyasyo rohiNyAdiSoDazavidyAdevyadhiSThitA'STacatvAriMzatsahasrapramitA vidyAH siddhazArAdipuruSadaivatAdhiSThitAzca matrA yasya sa siddhabahuvidyA|matraH, punaH kiMviziSTaH ?-'ucitajJaH' savAdiprayojanakuzalo vidyAvAn bhavati, caH samuccaye, iti gAthottarArddhArthaH | // 35 // bhAvArthastvAryakhapaTAcAryadRSTAntena viSTakyate, tathAhi parairajeyazAsane zrIvarddhamAnazAsane khaNDitAnAryAH zrImadA''yasapaTAcAryAH abhUvan , zeSAhikSIrapAthodhi-khaHsaridrodhasAM chalAt / yeSAM vidyodbhayA kIrtirjagatrayamamaNDayat // 1 // teSAmameyabhAgadheyo'nyabAdibhirajeyo bhA. gineyo bhuvananAmadheyaH paramavineyaH samajani / nirAvAdhamavasthAna, bhavitetIya yo'tra naH / vidyAbhiranavadyAbhirbhuvano bhavanIkRtaH // 1 // ekadA kapaTakaraTikaraTataTapATanapaTutaraharayaH zrIAryakhapaTasUrayaH sahasrakarA iva bhanyamanastamaH 8.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * stomamapaharanto vasundharAyAM viharamto gAtrayaSTizarmadAnanidAnanarmadAnadIjalaplavolAsitalatAkacche zrIbharairatucche / zrIbhRgukacche khacchaparicchadasitacchadavirAjamAnAH samavAsAryuH / tatra saugatamatavAsitakhAnto mahasA'dharIkRtamitro balamitro nAma rAjA prajAH pAlayati sma / tA ra bhalibhAnirbharatamundharevaramAnyatayA sonmAdA yAdavidyAvi-13 zAradAH sugatazAsanodbhAvanAM vidadhAnAH zrImajinazAsananindanamukharamukhAH svAjJaizcaryamiva sarvatra pravartayanto vartante / sma zauddhodanivineyAH / tadA vivekacchekAH zramaNopAsakA guNagurUn gurUn praNipatya vijJapayanti sma-bhagavan ! vayamakuNThazAThyolaNThazrImadarhacchAsananindAvacanamArgaNagaNodhisattyairuktiyuktisamulAsitakhatattvaividhyamAnAH sutarAM ca pIcyamAnAH sakaSTaM tiSThAmaH sma / tasmAdamI bhaSaNA iva bhaSanto vAraNIyAH kenApyupAyena, yataH-khalAnAM kaNTa| kAmAM gha, dvividhaiva pratikriyA / upAnanmukhamako bA, dUrato vA'pasarpaNam // 1 // tataH sUrayo dazanavizadacchavi| vicchuritaradacchadAstAnavadan-bho bhoH / zrAddhA na vayaM kSamAdhanA narakapatananivandhanaM paraiH saha vAdaM kurma ityuktvA / virate gurubhistajAmeyo bhuvanAbhidhAno muniryamabahurddhapaistathAgatAnAM spardhiSNanAM gomAyUnAmiva zArdUlo nindAmasahamAno vAdamanicchUnAmapi prabhUNAM vacanamupAdAya samrADiva vAdaraNAGgaNe vacanaracanAkharatarazaraprahArairjarjarayan sau. gatapratyarthinojjaiSIt / tamasamAnamapamAnamAkarNya vRddhakarAbhidhAno bauddhAcAryoM jainajayamRgatRSNAtaralito guDazastrapurAdetyAnAtmajJaH sarvajJaputrakeNa bhuvanarSiNA saha rAjasaMsadi rAjasabhAvato vivadiSuH khamatAmimatamevaM pUrvapakSaM * * *
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ CASA HAAKAROX kakSIcakAra-'yatsattakSaNikaM yathA jaladharaH santazca bhAvA ime' iti saugatamatamanumAnamavitathaM manyAno brUte spa-1 kSaNikameva vastu vastutvamAvahati vihAryamANaM, nityaM hi vastu nidAstraharairnicAryamANaM prabalapavanaprekholanAtaralitajala dalIlAmAkalayati, tathAhi-apracyutAnutpannasthiraikakhabhA nityaM, taba krameNArthakriyAM kuryAdyogapadyena pA?, na tAvatkrameNa, kramo hi paurvAparya, tacca pramANaivicAryamANaM svabhAvabhedamApAdayati, tathA ca sati khabhAvabhedAdevAnisatyaM, nApi yogapadyena, yogapadhaM hi samakAlameva sarvArthakriyAkaraNena bhAvasvabhAvAjagacchUnyatvaprasaGgaH, ato balAdeyAyAtaM kSaNikatvaM / kiJca-eka vastu sadasadrUpaM niyAnityaM ceti pakSo'pyasambhavI, virodhavyAghrAmAtatvAd, ato durApAsta eva / ityuditvA virate vRddhakaraudhAcArye analpakalpAntavAtakalpajalpo bhuvanarSitabhAkSiptavAn-are hai devAnAMpriya ! yat tvayA akSaNike bastunyarthakriyAkAritvadUSaNamuddaSTaM tadbhavadabhyupagate kSaNike'pi samameva, yataH kSaNiko'pyartho'rthakriyAyAM pravarttamAnaH krameNa yogapadyena vA'vazyaM sahakArikAraNasavyapekSa eva pravarttate, yataH sA-13 |magrI vaijanikA, na kamekaramAnjAyata iti / na ca sahakAriNA kazcidatizayaH kartuM pAryate, kSaNasyAvivekitvenAnAdheyAtizayatvAt , kSaNAnAM ca parasparopakArakopakAryatyAnupapatteH sahakAritvAbhAvaH, sahakAryanapekSAyAM ca prativiziSTakAryAnupapattiriti / tadevam-'anitya eva kAraNebhyaH padArthaH samutpadyate' iti, tatrApi caitadAlocanIyaM-1 ki kSaNakSayitvenAnityatvamAhovitpariNAmAnitsatveneti, tatra kSaNakSayitve kAraNakAryavAbhAvAtkArakANAM vyApAra
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ** evAnupapannaH, kutaH kSaNikAnityakAraNebhya utpAdaH ? iti / atha pUrvakSaNo vinazyannuttarakSaNamutpAdayati, tulAntayo monnAmayat , evaM tarhi kSaNayoH spaSTaivaikakAlatA''zritA, tathAhi- yA'sau vinazyadayasthA sA'vasthAturabhi nA, utpAdAvasthApyutsitsoH, tatazca vinAzotpAdayoryogapadyAbhyupagame taddharmiNorapi pUrvottarakSaNayorekakAlAvasthA-13 4Ayitvamiti, taddharmatvAnabhyupagame ca vinAzotpAdayoravastutvApattiriti pralInaH kSaNikavAdaH / evaM sarvathA niruttarI-15 kRto vRddhakaro vRddhakaravat prakampamAnaH sannapamAnamahodadhinimAbhittayAgaaho mAthAgunA zizunA'pi paJcA-14 naneneya vidyAmadonmatto mataGgaja iva parAjigye ?, ataH kathaM svavadanaM jane darzayitA ?, tasmAnmaraNameva zaraNamitijainamuniSu manyumAdadhAno gRhItAnazano tripadya guDapure vRddhakarAmikhyo yakSo bhUtvA'rhacchAsananibaddhavairAnubandhasta dbhaktajanamupadudrAva, yato na kadAcidapi RNaM varaM ca purANatAmAsAdayati / so'pi tadupadravopadrutaH zrIAya-15 lakhapaTAcAryAn vyajijJapat-bhagavan ! bhavantaH evAna sapatne pratyavasthAtuM pratyalAH, yathA kSuti naSTAyAM sUryasmaraNaM | yathA'hidRSTe garuDAnudhyAnaM tathA'tra vyatikare bhavatAmeva smaraNamiti saGghavaco hRdi nidhAya sArakhalpaparicchadopetA hai| || guhyakagRhe ekAkinaH pravizya duSTadamanAya purAtanopAnahI tatkarNakuNDalIkRtya taddhRdaye ca caraNayugaM dattvA samantAdvastrAvRtazarIrAH sUrayaH sukhaM zerate sma / tadA tasya yakSasya pUjakAstAM tAzI svasvAmino'nanyasAmAnyAmavajJAmAlokya tadbhaktAya bhUpAya saramasamabhASanta / rAjA'pi bhrakuTIbhIpaNalalATapaTTo dantapatidaSToSTapuTaH sahasothAya ** ** HORN
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ yakSAyatanaM pravizya tamAha sma- bhoH ! kastvaM ? kimarthamevaM dhRSTaM viceSTase?, tatastasyAjalpatatajjAgaraNAya yatra yatra prAvaraNapaTamutsArayAmAsa tatra tatra zakUvArameva vilokayAmAsa bhUghAsayaH, tato'sau kopATopasamutkaTanakuTiyaSTimuSTayAdibhistamatADayat / te ya mahArAsta rimAlagantaH pratyuta rAjAntaHpurIzarIreSu sahasraguNIbhUya yAtanAM janayAMcakruH, tadA'varodhavadhvaH sasAdhyasA rodasIpUraM pRcakruH, hA hA'ntaHpurarakSakAH ! paTukaTutaraprahAraiH kenApyadRSTena duSTena , paTahA iva tADyAmahe ityasmatvarUpaM bhUpataye gatvA nivedayata , yathA'smAn pratikaroti, tairapi satvaraM gatyA nRpaay| tanyavedi, so'pi cetasi cintayAmAsa-nUnameSa ko'pi vidyAsiddhaH, tasmAdetadvilasitametat , tataH sa cakitastaM , caraNayorlagitvA kSamayAmAsa mAvAsavaH-prasIda krodhamupasaMhareti vacanaistamupazamayAmAsa, tadA tvAryakhapaTAcAryA , utthAya prasthAtukAmAstaM gupyakaM smAhuH-re yakSa ! ma tvamapi samAgaccha matsama, so'pi bAlakavattatpRSThalamazcacAla, loko'pi tamadRSTapUrva svarUpaM vinirUpya vismayApagAyAM slAnti sma / atha yakSAyatanapurodeze sthitaM bRhatpASANayugalaM, sUrizaktyA yakSapRSThalamaM cacAla, tataH kautukottAnamAnasodaravidhurAntarazca narayaraH pramaulimaulinighRSTatatpadapamo guruM vijJapayati sma-prabho! etAbhyAmupalazakalAbhyAM gharadvAntaHpatitacaNakavatpaurajanaH sacUrayiSyate, tasmAdatraiyaitayoniSedhaH kriyatAM mayi prasattimAdhAya, yakSo'pi vRkSavadutvAtapratiropitaH svasthAna evaM sthApyatAM, tadvacasA / sUrayo'pi tathaiva kRtavantaH / te'pyetacchAsanaprabhAvanAkRte kRtavanto na kopATopAt, na hi tAdRzAH samparAyaiH parA -
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bhUyante mahAtmAnaH, yataH-buddhivihavAigano, tucchANaM hoi na uNa garuyANaM / vIrovahiNo duddhaM, chAliduddhaM va nupphiNai // 1 // tataH kSitipatimahotsavapurassaraM sUrIn pure pravezya vayaM sapaurajanapadaH zrImadarhaddhArAdhanasA-8 |vadhAnaH samabhUt / sUrayo'pi zrIjinazAsanasAmrAjyamekacchamAsUtrayantastatraiva tsthivaaNsH| anyadA bhRgukacchAtsaGgharanujJAtaM yatisaGghATakaM sUrInAhvAtumiyAya / tenA''ryakhapaTAcAryAH sahavijJaptimimAM zrAvitAH kazcidavipazcidvineyaH / kaparikAsthitAnyAgamapatrANi dravyAnuyogarahasyamayAni sahasopAdAya vAcitavAn, tatrasthAmAvRSTividyAM svyhai| mabhyasya tathA kalpalatAkalpayA sarasarasavatsAdikamAnIyAnudinaM bhujAno gItAthaivAryamANo'pi rasagRdhnuH kudhaM vidhAya | buddhamate sa zaTo'gAt , sa tadAzrayamAzritastadAyiNAM pAtrANi nabhomArga preSayitvA vividhabhakSyabhojyabhRtAnyA-| nIya ca saugatAnAM bhujikriyAM sUtrayAmAsa yatipAzaH / tadetasyAmAnaM mahimAnaM vIkSya gatAnugatikatayA sarvApi / janatA saugatamatAnugatikA saMvRttA, jainA apyahikaphalalipsavaH ke'pi tanmatamUrIcakuH / tasmAdetajjanazAsanaparAbhavametyApAkurudhvaM nAdhvanInA apare sAdhavo'sminnadhyanIti saGghAdezamAsAdya saMdya eva sUrayastenaiva sAdhusaGghATakena samaM samantato jinazAsanaprabhAvanArtha vipakSAnArthe ca bhRgukacchapurametya duSTaziSyaprahitapAtrANi bhakSyapUrNAni nabhovarlsanA pratyAvRttAni gurutaragurukalpiteSu vyomasphaTikazilAtalevAsphAlitAni mudgarAhataghaTavatsahasraM khaNDIbhUtAni bhUmAvapAtayan , so'prazasyaziSyo'pi khaprahitapAtrabharuna gurUNAmAgamanaM matvA kAkanAzaM nanAza /
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ athazrImadAryakhapaTAcAryAH parairanivAryavIryAH saugataniketanaM svayaM gatAH santo boddhairIcyanta - bho bhoH ! zvetAmbarAH / sakaladaivata ziroratvaM ralatrayAdhAramapAraguNAkaraM sugataM bhUtalamilammaulayaH kiM na namata ? tataH kazAhatatejasvivAjina ivottejitAH surayastadvacasA gUDharoSamudvahantaH procire - are bodhisatva ! samutthAya madIyapAdAravindadvandvaM vandasya / tadvacaH paramamantrazaktyA sA sugatapratimA suzikSitakApAlikAsaneya satpadapadmAgrato luloTha, bauddhANDamapi pracaNDadaNDapraNAmacikIrSayeva tacchaktyA nanAma / adya yAvattadvauddhANDaM nigranthanamitamiti jane prasiddhimAvahati sma / evaM bhRgukacche jinazAsannonatimAsUmya sUrivRtrArayo anyatra vyahArSuH / itazca pATaliputre dAhaDanAmA bhUpatirbhUmidevabhaktAnubhaktaH tAneva devapitRgurutvenAmaMsta, anudinaM pUjayati sma ca, anyedyustanmayamanasA nRSeNa sarve'pi darzaninaH samAkAryedamUcire - haMho cedbhavatAM prANitumicchA tadA sarvadevamayAnAM varNagurUNAM brahmamUrtInAmeteSAM brAhmaNAnAM caraNaparicaraNaM kuruteti rAjJA bhApitaijainAdanyaiH sarvairapi tIrthAntarIyairjIvitavyalipsubhirbhUtamyasta masta kairviprAH praNemire / tato jainamunibhirnarendrAtsapta dinAni yAcitvopAzrayameya parasparamAlocayAMcakre / varaM maraNaM na punaraciratadhigjanapadavandanaM, yatastadvandane kRte zrImadarddhattIrthakRtAmAjJAlopaH kRtaH svAt tasmAzvAnantasaMsRtireva jinazAsanA'panAjanApi, tadyadi kasyApi kApi zakti: praposkurIti tadA sa sphorayatu prabhAvayatu cArhacchAsanam, atrAntare sAdhure - ko'bhANIta, bhoH ! atra ko'pi na tAhagatizayayAnasti paraM zrImadAryakhapaTA cAryANAM kalAvatsu prazasyaH ziSyo mahe
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndranAmopAdhyAyaH zrIbhRgukacchapurAdatra deze sametaH kApi sanniveze samIpavartI vartate,sa evAsmAnistArayitumIzo nAnyaH, yataH-santa eva satAM nityamApattAraNahetavaH / gajAnAM paGkamamAnAM, gajA eva dhurandharAH // 1 // iti tanmukhAdavagatyaha zrIsaGghana tatpArthe sAdhuyugmaM prajiSye, tenApi tau sunI samAgatau vIkSya sahasotthAya sAdaramabhigatya pRSTau-hekhacchau kena saGghaprayojanena caraNacakramaNarINatA''hatA ? sadyaH pratipAdyatAM, tAvapyAmUlacUlaM vizAmpativaizasavRttaM tatpuro 1 nivedayAmAsatuH, so'pi saGghAdezenotsukamanAH pATalIputrapattanaM tena yatiyugena samaM prApa, tatra sarvAnapi munIn sa. mmIlya pratihAranivedito dUrIkRtaviSAdaH sa vAcako rAjasaMsadamAsasAda / nRpo'pi tAnAgacchato jJAtvA khasamAnAsaneSu pArthadvaye'pi bhaSaNAniva kRtAlaGkArAm zrAhmaNAnuSavezitavAn / aba sa nahendraH karavIratarUdbhUtakaravIralambakambAdvayaM pRthak pRthak karAbhyAmupAdAya saprazrayamiva nRpamapAkSIt-rAjan ! kasmin pakSe dvijAtInnamaskurmaH,, nRpo'pi tadapAyamajAnAnasteSAmutkarSa proDAsayannAha sma- sarve'pyamI pUjyA eva tasmAdyathAkhairamAdaraparA vandadhvaM zreNidvayasthAnapi, tato mahendro mahendra iva samullasanmAhAtmyo vajrapAtaprAyakambAyugalamekapakSAt dvitIyapakSaM yAva mayAmAsa, tAvatteSAM zirAMsi kandukavadbhUmyAmapaptan, tato'kasmAdeva rAjalokaiH kolAhale kRte dvijasanAbhayo / | drutametya vilepuH-hA'nena duSTena mahInena yaSTayA''hatya suptaH kRSNasarpo jAgaritaH, yadamI mahAtmAno munayo'vaga-13 NitAH, khahatena tadaGgAravarSaNamakAri, yatkadAcidapi na bhUtaM dvijapraNamanaM munibhyaH, tasmAddhigamuM nRpamakRtyakA R
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ zariNaM, kiM nyUnamAsIdepAmRSiyandApanaM vinA, mudhaiva dvijamUrddhanyanarthavatrapAtaH kRtaH, tadavazyaM brahmahatyApAtakalito. nRpojani, ataH paraM cAsmaddhatyayA'dhikataramAtmAnaM pAtakapaGke nimajayiSyati, rAjApi tatsvarUpaM vinirUpya kheda-18 khinno mukhaM darzayitumakSamaH pAtAlamUlaM pravivikSuriva vipakSabhUdhapakSacchedanamahendrasya zrImahendropAdhyAyasya pAdAravi-14 nandamabhivanyAvAdIta-mahAtman ! asmAdakRtyAnmAM nistAraya, kSamAnidhe ! kSamyatAmayaM mamAparAdhaH, prasattizcAdhI yatA, yato mAnAmA sya hi ali hAnnaH, yaduktaM-adhanA dhanamicchanti, dhanamAnau hi mdhymaaH| uttamA mAnamicchanti, mAno hi mahatAM dhanam // 1 // ataH paraM kimucyate,-mAtA'si me tvaM janakastvameva, prabhurgurustvaM, mama bAndhavo'pi / tvaM jIvadAtA zaraNaM zaraNyaH, prasIda mAM tAraya pAtakAbdheH // 1 // ato dvijanmanAM jIvitadAnena / prasadyatAM hatyApAtakadoSakazmalitaM ca mAM nirmalIkuru / atrAntare'mbare vANIzI prolalAsa-'yayamI viprAH zrImadahaddIkSAM kakSIkurvanti, tadA prANanti nAnyathA' narendreNApi tadvacasyaGgIkRte sarve'pi te viprAH sajIvabhUyuH, ttste| bhAvazUnyA api jijIviSayA mahendropAdhyAyasavidhe vrataM prapannAH, rAjApi paramaznAvakatvamaGgIkRtya tyaktamidhyAtvA-13 bhinivezaH praviveza zrIjinazAsanaprAsAde, taM ca tIrthayAtrAdyutsavadharmakRsaiH pradIpairiva dyotayAmAsa / atha zrImahendropAdhyAyA jinazAsanaM prabhAvayitvA dvijamunibhiH samaM bhRgukacchapurametya zrIAryakhapaTAcAryAnavandata, tairapi bhRgukacche zrImunisuvratakhAmicaityamahAtIrtha sthApayitvA sarvAnuyogayogyaM zrImahendraM svIyapaTTe nivezya vividhaprabhAvanA K ARRC
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhirbhuvi mAhAtmyaM prakAzya prAnte gRhItAnazanaiH svaH prabhAvayitumiva pratasthe |-mudaaykhpttprbhorgnnbhRto jagadizrutaM, caritramiti citrakRt zrutipathe nidhAyAjavat / jinAdhipatizAsanonnatikRte kRtajJottamAH!, kalAsu sakalAkhapi / pratanutAdaraM yatnataH // 1 // vidyAvadviSaye zrImadAryakhapaTAcAryakathA // SaSThaM vidyAvatprabhAvakalakSaNamuktvA saptamaM siddhaprabhAvakakharUpaM gAthA pUrvArddhanAha ___ saMghAikajasAhaga-cuNNaMjaNajogasiddhao siddho| | vyAkhyA-sasya-sAdhusAdhvIzrAvaka zrAvikArUpasya, AdizabdAjinagRhajinavimvajinAgamAnAM ca yatkAryaprayojanaM tasya sAdhakAni-sampAdakAni yAni cUrNAni- suvarNasiyAdhutpattijanakAnyauSadhivRndodbhavAni aanAnica nidhidarzanArazIkaraNakAraNAni netrAanAni yogAzca-saubhAgyadaurbhAgyakarAH pAdalepAdivyomotpatanasAdhakAstaiH siddha eva siddhako-jagati prAptapratiSThaH siddho bhavatIti mAthApUrvArdhArthaH // bhAvArthastu zrIpAdalisAcAryadRSTAntena / dRDhIkriyate tathAhi siribhArahavAsammI, lacchiavaMjhA purI aujjhatti / jiNajammagoraveNaM, jIva samA no surapurIvi // 1 // tIe phullo siTTI guNehiM lacchIi pUriovi daDhaM / paDimAnAmeNa piyA tassa ya sohaggaappaDimA // 2 // sA pAiruhi deviM ArAhA niccameva puttaphae / caiUNaM sAvajaM kajaM kayaposaDavavAsA // 3 // egamaNA jA ciTThai kuNamANI
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ E KH2%*** dhammajAgariyamesA / tAva sahasatti tanbhattiraMjiyA payaDiuM appaM // 4 // sirivaharuTTA tuTThA taM jaMpai tuha suyA hai| havissaMti / sirinAgahatthiguruNo payadhoyapanIrapANeNaM // 5 // yugalaM / vigyavidhAyanimittaM tappayadhoyaNajalaM tuma ajja / pijjAsutti bhaNittA pattA asaNaM devI // 6 // paDimAviya pAbhAiyakiccAi~ kariya pauNapaharammi / pattA vasahidubAre gurUNA jA ciTThae tattha // 7 // puccheda muNiM gurupAya-dhoyajalalaM khaNatthamAyAyaM / kiM nIramimaM ? teNaM * kahie taM sAvi maggittA // 8 // pAUNaM vasahIe majjhammi gayA dasAsuyakkhaMdha / pariyaete da8 hiTThA vaMdeha sUrivare // 9 // juyalaM / dAUNa dhammalAhaM tehiMvi puTThA ya AgamaNaheuM / sA sayalaM niyakajaM sAhei jahaThiyaM guruNo / // 10 // dAuM suovaogaM, bhaNiyA sUrIhi tujjha horhiti / puttA paDhamassa puNo, yuttaMtaM suNu mahAsatti ! // 11 // ujjiya jamuNAtIraM jai ciDhehI dasANa karisANaM / upari to jIvehI iya paDimA suNiya bhaNai guruM // 12 // tumhANaM dAhissaM, paDhamaM puttaM tao gurU Aha / jai evaM to kuNimo amhe cirajIviyaM eyaM // 13 // taM paDivajiya vayaNaM, paDimA niyamaMdirammi sampattA / sAhai piyassa purao, teNavi aMgIkayaM eyaM // 14 // tIe tIi | nisAe kovi jio nAgalogao caviuM / rayaNamayanAgadasaNapasaio gambhi oinno // 15 // sattamamAse girikANaNesu jai demi bahuvihaM dANaM / iya dohalao tIe, daieNaM pUrio jhatti // 16 // aha puNNesu diNesu puvadha / auvateyaparikaliyaM / paDimA pasavai puttaM sahassakiraNassa biMbaM va // 17 // jammaNamahimaM kAuM vArasame vAsare ***
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ nie sayaNe / sammANiuM bhaNeha varabasaNavibhUsaNAIhiM // 18 // eyarasa ya jaNaNIe jaM diTTho sumuNiyammi maNi - nAgo / teNa imassa ya nAmaM nAgiMdo hou puttassa // 19 // taM puttaM sUrINaM nAUNaM jAva te samaprpati / tAba gurUhiM bhaNiyA dahUNaM lakkhaNe tassa || 20 || saMghasiromaNibhUo bhavissai esa tumha aMgaruho / to posiUNa suharaM ANijasu variye // hiSiruNaM nIo samihammi paMcadhAIhiM / lAlito kappadumukha so matto // 22 // aha adrumammi varise sumuhutte ucchavaM karateNaM / piuNA gurUNa dinno tehi vi so dikkhio zati // 23 // to paDimAe kucchI-sarasIe rAyahaMsasAricchA / saMjAyA annevihu taNayA rUveNa mayaNasamA // 24 // aha so khuDDagasAhU movIraM bihariDaM mihikulAo / jA ciTThA gurupurao tA tehiM pucchio eso || 25 || jANasi AloeuM eyaM ? to so kahei jANemi / tumha pasAyA to bhaNa iva guruNutto kaddara evaM // 26 // aMtra taMbacchIe apuSphiyaM pupphadaMtapaMtIe / navasAlikaMjiyaM navavahUra kuDaeNa maha dinaM // 27 // guruNo tadutijuttiM suNitta sAhaMti niyaha bho ! muNiNo / siMgAraggipalittaM to nAmamimarasa ya palitto // 28 // tatto so gurucaraNe nami vinnavai deha pasiUNaM / evaM mattaM jeNaM havemi pAlittao bhayayaM ! // 29 // tato pasamnabamahA guruNo nAmaM tameva paDivannA / pucchaMti kiMpi jANasi tumaMpi kaMdAiyaM ? baccha ! // 30 // jaM kiMpi par3hatANaM muNINa so suttamAiyaM suNiyaM / paDhiyamitra bhaNaha guruNo purao sayalaMpi akkhaliyaM // 31 // annaM ca diGkaM suayaM ahi
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaM kiMcivi satyamAiyaM taM ca / pannAvaleNa sayalaM nimmiyaM piva sa bAharai // 32 // sirinAgahatthisUrI saMgha sadA-1 viuM imaM bhaNai / sammaM guNAlitto pAlitto esa lahuovi // 33 // ajadiNAo'vassaM bahumANeNaM sayAvi I daTTayo / iya gurucayaNaM teNavi tagguNaratteNa paDibannaM // 34 // juyalaM / aha so bhAvuvahANiNa UsArAkappaeNaNu jaao| sammivi sattatthe kaovahANaca jogati / / 35sirisaMghasammaeNaM niyayapae sariNA tao tthvio|| pAlittayaAyario so jAo sayaTajayapayaDo // 36 // sirinAgahatyiguruNA saMgho vutto ahaM vihArassa / asamatyo / to eso sUrI annattha vihareu // 37 // sAsaNaunnayakArI eso vihareu jauNanaiparao / annaha mahAaNatyo imassa bhAvI na saMdeho // 38 // to saMgho AesaM pasiUNaM deu jeNa mahurAe / thamaM nameha eso to teNavi suriNo| bhaNiyA // 39 // jattha ya jatya ya eso viharissai desamaMDalAIsuM / tattha ya tattha ya nUNaM saMghassa samunnaI hohI vaMdijaha hattha sayalaloSaNaM / tannikalaMkayAe mAhappaM niyamakalAe // 41 // tA eso |lahuovihu guruyANa pahaM sayA payAsihisi / uiovi hu kiM sUro girINa siri gharaha no pAe 1 // 42 // esa |pabhAvagacUDA-rayaNaM jatteNa rakkhiyabo ya / gurubhaNio uNa attho na hoi kaiyAbihu asatho // 43 // iya vIma-1 siya saMgho rakkhaTTA tassa kuNai patthANaM / mahurAuyariM to nAgahatthisUrI kahai evaM // 4 // kaccha ! imA vi-13 jAokahiyAo amha pubasUrIhiM / tAo mae tuha dinnA pauMjiyavA ya saMghatthe // 45 // jaM pAyalevavijjA taiyA bAloci marya
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ sugurUhi tassa ubtttthaa| to pAyalittasUrI iya nAmaM tassa saMjAyaM // 46 // tatto paNamiya sUriMsaMghasameo karitu | patthANaM / siripAlittasUrI pADaliputte pure patto // 47 // taM pAlai naranAho muruMDanAmA mahAbalo tassa / keNAvi chaileNaM samappio suttamuTTiyao // 48 // mayaNeNa bhAviyassa ya na kovi cheyaM lahei tassa puNo / to rAyasahA sayalA khaMDiyamANA ya saMjAyA // 49 // pAlittayasUrINaM pasiddhimAyanniUNa vijvAnuM / to raNNA AhaviDaM bhaNiyA suttassa vRttaMtaM // 50 // tehivi uNhajaleNaM viyaliyamayaNassa tassa suttassa / AimataMtuM lahiuM sarvvaM ukkIliyaM airA // 51 // aha samadaMDo dino raNNA sUrissa mUlamuNagandhaM / nahu keNavi viuseNaM dharamattho tassa laDutti // 52 // so surIhiM khitto daMDo pavahaMtanIrapUrammi / tattha ya mUlaM jAyaM dhurammi to saMsao bhaggo // 53 // aha guvilasaMdhikaliyaM jaumaDiyasamumgayaM puNo dinaM / jassa na saMdhI keNavi muNijae varisasahasevi // 54 // uNhajale taM khiviDaM jaunAseNaM payAsi saMdhiM / pAlittaeNa niyama mAhappaM daMsiyaM evaM // 55 // guruNA phoDiyatuMbo rayahi bharitu gUDhasIvaNiyA / sIviyaraNNo dinno sIviNisaMdhissa mugaNatthaM // 56 // ciMtaMtehiM bahuso mahamaM tehiM na jANiyA sA u / evaM rAyA pAlittaeNa saguNehi raMjavio // 57 // annamma dine raNNo jAyA sirakheyaNA mahAghorA / jIe osahave sahamaMtANa maDappharo bhaggo // 58 // tatto rAyA maMtiM bhaNeha pAlittayAu sirapIDaM / uvasAmAvasu majjhaM, kIlaMtiM sayalasIsamma // 59 // tepatri guruNo bhaNiyA bhayavaM ! titthassa unnainimittaM /
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ pheDada viyaNaM raNNo to maMtI tehi iya cutto // 60 // gaMtUNa nae rAosaMghassa ya sammuho Thaveyo / iya so gahiuM sikkhaM gao nivaM kArai taheva // 61 // ThANaTTiehiM guruhiM jANUvari aMguliM bhamatehiM / pIDA hariyA ragaNo paDhiyA keNAvi to gAhA // 62 // jaha jaha parasiNiM jANuyammi pAlitao bhagADeha / taha taha muruDarAyassa sIsaviyaNA paripphusai // 63 // iya sUrINaM sattiM suNiuM naranAyago pasannamaNo / paDivajjiya jiNadhammaM bhattIha pabhAvaNaM kuNai // 64 // tatto sUrI calio pADaThipurasaMghasaMjuo purao / mahurAi devanimmiya - dhUme deve namase // 65 // kittiyamittaM saMgha ThAvittA tattha iyarapariyario / sUrI cuMkArapure gujjaradharamaMDaNe patto // 66 // aha sUrI sAhasuM gaesu sadhesu viharaNAikae / vasahiM sAtrayasAviya - vivajjiyaM pikkhiUNa tao // 67 // ramamANe | pikkheDaM DiMbhe bAlattacaMcalatteNaM / kaDidesa govintA rayaharaNaM ramai tehi saha // 68 // juyalaM / tammi samayammi appuva - sAvayA kevi tANa namaNatthaM / AgaMtRRNaM taM ciya vasahiM pucchaMti tevi tao // 69 // tesiM dUraM maggaM daMsiya anne visiya sahIe / niyasiya seyaM paDayaM siMhAsaNagammi ucaviTTA // 70 // juyalaM / bhattibharanibbharaMgA pattA te sAvayA namiya sUriM / uvavidyA ahiTThA jANiaciTThAvi ya aTThA // 71 // tacbhAvaM muNiUNaM sUrI vAharadda mahuravANIe / vAlatte ramaNamaI balAvi viupi jiNeI // 72 // tevi savindhyahiyayA parUpparaM saMlavaMti kaha bhAvo / nAo guruhiM ? taha pajjuvAsiUNaM gayA sagihaM // 73 // kaiyA vijaNe puNaravi sagaDe jaMte nirikkhiuM
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 suurii| kIlAi dinnacitto DiMbhagaNehiM saha milei // 74 // jA sagaDapiMjaesuM caDera oyaraha tAva AveuM / kehivi viusanarehiM DiMbhA evaM samullaviyA // 75 // bho ! DiMbhA kahaha phuDaM pAlittayavAhaNo kahiM basahI ? / surIhivi te nAyA dhuvaM ime vAiNo ke'vi // 76 // tesiM vaMciya dihiM vasahiM gaMtUNa oDhiUNa paDaM / calaNe pasArikaNaM sutto kavaDeNa muNirAo // 77 // yasahIdAraM pattA niSijaNaM lakkhiUNa te vivahA / kukuDasaraM kuNaMtA majjhe pavisaMti jA jhati // 78 // tA taddharisaNaheu sUrIhi kao birAlauggasaro / taM suNiya bhaNati buhA adduNAvi jiyA imeNa'mhe // 79 // timirehiM va ravirSivaM amhehiM esa dujao nUNaM / to namiuM suripae viusA pabhaNaMti gAI // 80 // pAritaya hasu phuDaM sayalaM mahimaMDalaM bhamaMteNaM / dijhe suo ya katthavi caMdaNarasasIyalo aggI // 81 // siripAlittayasarI vibuhANaM tANa maggao bhaNai / diTThaM suyamaNuhUyaM vaNNijjaMtaM mae suNaha // 82 // ayasAbhiogasaMdUmiyassa purisassa suddhahiyayassa / hoi bahaMtassa phuDaM caMdaNarasasIyalo aggI // 83 // uttarameyaM lahiuM tao pasaMsaMti paMDiyA bahuso / tuha caiva jae kittI muNirAya ! naDIva nabei // 84 // jugge nAuM guruNA tappurao dhammadesaNA vihiyA / taM suNiya keSi dikkhaM paDivanA kevi saGghattaM // 85 // bahuvihapabhAvaNubhavakittibhareNaM disAu dhavalaMto / sirisa tuMjayarevaya- titthesu kuNeha jattAo // 86 // aha patto kheDaure tattha va sUrI lahei puNNavasA / joNInimittavijjA - siddhAbhihapAhuDe cauro // 87 // joNIpAhuDanAme paDhame jIvANa taha
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIvANaM / vivihosahijoeNaM uppattI vaNiyA asthi // 88 // bIe nimitta pAhuDa-nAme sirididvivAyasaGghassaM / vimitaM bhaNitthi karaM // 89 // taie vijjApAhuDasanne vijANa taha ya maMtANaM / uppatti| sAhaNAvihi-phalasaMpattIu kahiyAo // 90 // siddhAbhihapAhuDae cautthara sayalasiddhaladdhIo / kahiyAu saMti | vimya - sAyarasasiudaya sarisAo // 91 // ee cauvihesuci pAhuDaesuM lahittu kosaluM / siripAlittayasUrI devANavi dala mAhappaM // 92 // tesiM suvirANaM muhakamalaM jeNa ikavAraMpi / diTThe nahu so maNayaMpi nicuI taM viNA lahai // 93 // naravarasacivAIhiM sevijjaMtassa tassa sayakAlaM / sAhUNavi hoi khaNo na battamittAkaraNakajje // 94 // tesiM aNuggahaTThA pAlittI nAmiyA livI vihiyA / tIi gurUNaM purao niyakajjaM vinnavaMti jayA // 95 // tayA dakkhiNadese sasirIyaM mannakheDayaM nayaraM / lADammi u bharuyacchaM balahI nayarI suraDAe // 96 // taha girinayara sirisuraseNa visayammi mahuranayarI ya / eesuM ThANesuM vijjai saMgho guNamahaggho // 97 // aha mannakheDasaMgho na guruM annattha dei vihare / jaM tattha nivo uggo anne na gaNai tiNeNAvi // 98 // ito soraTThAe DhaMkAbhipavayassa siharammi / DhaMkAbhihANanayare samatthI nAgajjuNo jogI // 99 // saMpattakaNayaladdhI, dANavasIkayasamaggadesajaNo / sarva daMsaNavaMda pabhAvahINaMti niMde // 100 // itto jattAINaM vigdhaM dhijjAiyA kuNati sayA / bharuyacche mahurAe jiNabhavaNesuM mahANiTThA // 101 // vinnatto pAlito vRttaM tamimaM khu tesi saMghehiM / teNavi te AiTThA kAyaSA komuIjattA // 102 // tavayaNeNaM kattiya - siyapakkhe paDivayAdiNapabhAe / pAraddhA jiNajattA saM
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ gheNa mahussavasaNAhA // 103 // sUrIvi pauNapaharaM kAUNaM dhammadesaNaM saMghaM / ApucchiUNa pattA bharuyacche kariyara |payalevaM // 104 // assAvabohacehaya-majjhe sahasatti pikkhio sUrI / saMgheNaM ANaMdiya-citteNa namaMsio ya. tahA // 105 // bahunahagIyasaMkhAi-saisaMpUrie pure sayale / rAyAINaM jAyA sUrINaM AgamaNasuddhI // 106 // to jhatti poraloeNa saMjueNaM dharAhirAeNaM / jaMgamatitthutti bhaNaMtaeNa namio sa gaNahArI // 107 // saMgheNaM bhUva-14 iNA sUrI yatthAiNA ya sakkario / teNavi taM sayalaMpihu dinnaM ghijAiyAINaM // 108 // sAhukAre jAe sUrINaM 5 vinaveI to raayaa| bhayacaM ! ko maha dAso janAgaccheha bharayacche ? // 19 // sUrIvi Aha maM mannakheDasaMgho na vihari / dei / kahamavi erga paharaM aja mae titthajattakae // 110 // mannAyiya paharaduge gaMtuM tattheva deva ! bhuttavaM / to rAyA vinnavai pasiuM maha vayaNamii kuNasu // 111 // kalladiNAo aTTha ya-diNANi mahimaM jiNANa kAhamahaM / to AgamaNapasAo paidiyahaM nAha ! kAyabo // 112 // sUrIhiMvi paDivannaM tumaM mahArAya ! kuNasu jiNapUrya / A-18 gaMtUNa mahaM tuha maNorahaM pUraissAmi // 113 // tatto balahiM saMpatto pAlitto paravaNunnaI phAuM / vaMdeuM satuMjaya-3 revayagirinayaratitthAI // 114 // DhakapurammI jA jiNa-harammi sUrI karAvae mahimaM / tA nAgajjuNajogI Aga-3 cchai tassa pAsammi // 115 // viNaeNaM mannAviya sUri neUNa niyayamaDhiyAe / tacalaNe pakkhAlai suddhajaleNaM 5 masIsudha / / 116 // vinnavai nAha ! komuimahussavaM jAva itya AveDaM / niyadasaNeNa nayaNe, maha sakayatthe kari-1
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *** jAsu // 117 // maM sahakAuMsAmiya! jiNabhavaNesuM tumehi gaMtavaM / aMgIkayatabayaNo mahuraM pAlittao patto // 11 // tattha ya sAsaNamahimaM kAuMsirimannakheDanayarammi / paharaduge AveuM sUrI muMjeha AhAraM // 119 // evaM kuNamANANaM sUrINaM paidiNaM gamAgamaNaM / nAgajuNeNa to taM tesi calaNANa soyajalaM // 120 // umsuMghateNa piyaMtaeNa nAo viyakkhaNavareNa / satttarasayamUlI-paramastho pAyalevassa // 121 // egaM taMdulanIraM amuNateNaM karittu pylec|| uppaiuM gayaNayale paDiyaM sahasatti dharaNIe // 122 // guruuvaeseNa viNA vijA sijhaMti neva iya sa dhuvaM / jANaMtoSipa uMjai aho aho mUDhayA tassa // 123 // ThANe ThANe vaNasayajajariyaMgo nievi sUrIhiM / puTTo sovi jahaDiyavuttataM pinnavei niyaM // 124 // goviyasamAvaNaM uvahasio jhatti pAyaliteNaM / no ittha sevaDANaM dasaNa-12 jogo paraM milio // 125 // nAgajjuNovi ciMtai vijjAe lemi vijayaM eyaM / anno nasthi uvAo maha levosahaparinnANe // 126 // bhaNiyaM ca-vinayena vidyA grAkhA, puSkalena dhanena vA / athavA vidhayA vidyA, nAnyo-14 pAyazcaturthakaH // 127 // to sUri pai jaMpai bhayavaM ! giNhesu dhAusiddhiM me / taM suNiya tassa yayaNaM avahityAe Thio sUrI // 128 // sirimahurAe upari caliyaM daTuM sa ciMtae jogI / AgamaNacaramadivaso aja na ehI puNo sUrI // 129 // aNugamaNatyaM caliyaM taM sUrI puravahiM nirakkhevi / pacaMtamiTTavAyaM tatva ya cuNaM khiviya bhaNai. | // 130 // bho nAgajjuNa ! eso pikseyaco pabhAyasamayammi / taM ca niyaciya sUrI sahasA gayaNammi uppahao * * *
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ LAV 4 // 131 // jAe pabhAyasamae paDhamagharaM tassa iTTavAyassa / sovaNNamayaM pikkhiya so jAo vimhio vitte // 132 // aha pAlittayasUriM namasaNatthaM kayAvi risahassa / muMDarAIrAmma pattaM baMdiya nAgajuNo bhaNai // 133 // bhayacaM ! kariya pasAyaM payapaMkayaleyayijvasiddhiM me / desu tao sUrIvihu tagguNagaNarajio bhaNai // 134 // jai / mahasi mahimanilayaM, palayaM pAvANa vIyarAyamayaM / tA patte suviyatte tumaMmi vijaM nivesemi // 135 // aha so sAbayadhamma sUrINaM lei pAyamUlammi / payalebavicasiddhiM, tevihu tassa ya payacchati // 136 // sirisaroMjayatalaha-6 diyAi nAgajjuNeNa nimmayiyaM / sUrINaM nAmeNaM siripAlittayapuraM tajhyA // 137 // aha sAlivAhaNanive parisAe / sAsaNammi AsINe / keivi cauro risiNo yiraiyagaMthA tarhi pattA // 138 // paDihAramuheNaM te, nattha ThiyA 1 |ceva pucchiyA raNNA / kiM satyaM kiM mANaM keNa kayaM? tevi japaMti // 169 ||bhesjdhmmnivniii-kaamstpaanni | lakkhamANANi / atteyakavilavahaphaipaMcAlehiM kayAiti // 140 // rAyA suNiUNa imaM tesi parikkhAkae puNo bhaNai / so u na khamo ittiya-mittaM saMsivaha to gaMthaM // 141 // kAuM addhaM addhaM nivapAse to gayA tahetra puNo / addhaddhayakaraNeNaM igaigapAyaM kariya pattA // 142 // cattAriyi to raNNA pavesiyA niyasahAi puTThA ya / sAiMti |deva ! niyaniyanAmakaM payamiNaM suNasu / / 143 // jINe bhojanamAtreyaH, kapilaH prANinAM dayA / bRhaspatiravizvAsa, paJcAlaH strISu mArdavam // 144 // tatto rAyA tuTTho tesiM jA deva pIradANAI / to atteo sAhai nariMda ! lukkheNa /
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM imiNA ? // 145 // sAhukAreNaM ciya sussAmo neya kaNayadANeNaM / rAyA to ullapaI viusattamaho imaM tumha || // 146 // pAsahiyavibuhANaMnayaNe vAlittu vihasiyaM dadu / rAyaM kavilo bhAsai karakio nAyaparamattho // 14 // jai navi vaNNesi tumaM tA parivArAu vaNNavAvesu / to rAyA bhogavaIvilAsiNIe muhaM niyaha // 148 // sA hai uNa paramA saDDI ciMtai sAsaNapabhAvaNAsabhao / esudhiya to jaMpai ummUlaMtI kudihitalaM // 149 // tA gaDayAMtu PAiMdagayaghaDA mayabhareNa duppicchA / jAva na pAlittayapaMcavayaNanAo paripphurada // 150 // ko pAlittayasUrI, bhahe ! jo vaNNio tae evaM / iya ragaNA vuttA sA pabhaNai sabaMpi tayuttaM // 151 // rAyA japA saMpai, sakayatyaM / kuNai niyavihAreNaM / so ke desaM?to sA, bhaNei sirimannakheDapuraM // 152 // utkaMThieNa tatto, saMkaranAmA sasaMdhiviggahio / sUrINa ANaNakae, AiTTho jAva bhUvaiNA // 153 // tA maccharavicchurio, vihapphaI sAhae mahA rAya ! / maha mahapaDihasamudde, paDihI sariucca tassa maI // 154 // aha paMcAlo jaMpai, kavittasattiM asidha / phorato / mahamairaviluttakaro, sUrI sa sasigha asthamihI // 155 // tadhayaNamasahamANA, bhogavaI guNavaI payaMpei / / atyamio ya mayaMko, puNa uhao pAyae pUrva // 156 // to naravaiNA vuttaM cujaM jaM jIvaI ya atymio| pAvei ya sakAraM appuvaM tassa paMDicaM // 157 // tA saMkara ! gaMtUNaM kaNhaDarAyaM pasAiuM kahavi / ANeha ittha sUri dUrIkayakumapavitthAraM // 158 // tatto so gaMtUNaM kaNharAyassa bhaNai niyrnnnno| AesaM sopi lahuM sUri pesei saMgha
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ karUna kaDaka juyaM // 159 // kuNamANo aimittaM jiNavarasAsaNapabhAvaNullAsaM / paiTThANaM paiTThANaM puramesa muNIsaro patto // 16 // nAuM rAyA sUrINa niyapurAsannarammaujjANe / saMkarao AgamaNaM jAo romaMcakaMcuio // 161 // kAUNa nayarasohaM mahasayapurassaraM sprivaaro| rAyA paMDiyasahio sUrINaM sammuhaM jAi // 162 // tammi samae bihapphaI gaMtuM iya bhUmisAmiyaM bhaNai / pAlittANaM saMpai cetra parikkhaM karissAmi // 163 // raNNA buttaM juttaM, jhatti parikkhesu / tassa maivihavaM / to so bhaNai tumANaM thirahatyo atthi kodhi naro? // 164 // to AhaviDa hIrayanAmaM niyasevayaM naravariMdo / dasei vihapphaiNo sovi tayaM sAyaraM bhaNai // 165 // hIraya! bhAyaNameyaM, dharaNa paripuNNayaM / siraM jAya / gaMtuM sUrINa puro daMsivi evaM bhaNijjAsu // 166 // tumhANa maMgalatthaM vibuhehiM pesiyaM tao suurii| jaM jaM karei ciTuM sA sA amhANa bhaNiyavA // 167 // teNavi taheva vihie muNiUNaM muNivarovi tanmAvaM / dhayabhAyaNammi sUI ahasuTumaM khivai lahu hattho // 168 // bhAvatyo puNa eso-jaha sUiyApaveso jAo ghayabhAyaNe - tahA khipyaM / pavisiya purammi tum mammavibheyaM karissAmi // 169 // sUrIhi so vutto paMDiyaloyassima payaM-13 18 sesuM / teNavi nariMdapurao sasUiyaM bhAyaNaM dhariyaM // 170 // taM ca vihapphai daTuM kaTuMba niciTThao duhAhUo / tA* vitthareNa sUri pavesae niyapure rAyA // 171 // saMghasameyaM sammANiUNa pAlittayaM mahArAo / sUrikayamamayasariyaM taraMgalolaM kaha suNai // 172 // pAlittayanimmaviyaM appubarasaM kahaM surNatehiM / rAyappamuhabuhehiM na kehi
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ paripUNiyaMsIsaM // 173 // varisaMte jaha mehe iko sukkA javAsao tarusuM / taha paMcAlo ghijAI, tagguNarasiesu / loeK // 174 // to avadhAraNavalio, paMcAlo macchareNa vicchurio| gayaM jaMpai maha ceSa gaMthAo coriyamimahi // 175 // raSNA buttaM kaha najae imaM to sa dasae jhatti / niyavihiyataraMgavaI, pAlittayAyasuutijuyaM hai // 176 // saMgha maNayaM lajiyamiva dadrumaNivAraNahAe / nihiTThasayalakiyo, sUrI kavaDeNa ya maotti // 177 // pavisiya kuku(ka)hiyAe pahammi nissAriyammi muurimmi| sayalovinayaraloo, guNamahaNaparo ruyai ahiyaM // 18 // sIsaM kahavi na phurTa jamassa pAlittayaM haratassa / jassa muhanijjharAo, taraMgalolA naI bUDhA // 179 // paMcAlavaya-1) pameyaM muNittu pAlittao to atti / saMghamahasava saddhiM, uThi evaM payaMpato // 180 // loyA pichaha cujaM imiNA / paMcAlasamayayaNeNaM / mariovi jIvio'haM pIUsarasAu ahieNaM // 181 // evaM vijie tammi u saMgho ANaMdio nivo kuvio / paMcAlaM nivisayaM kuNamANo zario tehiM // 182 // sUrINaM uyayAraM niyASayAraM ca muNiya paMcAlo / kammavivarAu jAo susAbao sUriSayabhatto // 183 // iya suiraM kAUNaM jiNavarasAsaNapabhAvaNaM bhudavaNe / nANeNaM niyaAuya-samayaM parijANiUNa tao // 184 // vihiyANasaNo suhabhAvapariNo caiya mANusa khittaM / siripAlittayasUrI, suravaisahabhUsaNaM jAo // 185 // juyalaM / pAlittayassa guruNo gurusiddhiriddhimeyaM paloiya SiloliyasasuvaggaM / bhadhA ! jiNiMdavarasAsamAunnaIe, vitraM pauMjaha jahA sujasaM laheha // 186 // siddha
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** STRESS prabhAvakaviSaye zrIpAdaliptAcAryakathA / saptamaM siddhaprabhAvakalakSaNamuktvA'STamaM kavikharUpaM gAthottarArddhanAha bhUyatthasatthaganthI, jiNasAsaNajANao sukaI // 36 // vyAkhyA-bhUtA abhAzajayA siddhAnta praNItA dharmAdhAkAzapudgalajIvakharUpA ye'rthAstanmayaM yacchAstraM taznAti-gadyapadyarUpeNa banAtIti bhUtArthazAstragranthI, tathA jinazAsanaM-nizcitasadasannityAnityAbhilApyAnabhilApyAviyutasAmAnyavizeSamayAnantadhAtmakaM kunayavivarjitaM sakalanayamayaM pratyakSaparokSapramANopapannaM ca jAnAtIti jinazAsanajJAtA, ata eva suSTu satyaM caturanuyogapratibaddhaM zAstra kavayata iti sukaviH bhavati, nRpAdicaTukAriNAM niyatamasadbhUtaguNojhAvinAM kukavInAM narakapAta evAtaH suptuzabdopAdAnaM sArthakamiti gAthottarArddhArthaH // bhAvArthastu siddhasenadivAkaracaritreNa prapaJcayate, tthaahi| atthi samatthaparamatthapasatthavalarIsaJchakacche sirivijAharagacche zrIpAlittayasUrisaMtANanahaMgaNasUrio bahuvijA-14 bhario sirikhaMdilAyario, so annaviNe sIsaparaMparApariyarilo bahudesesu pavayaNaM pabhAvaMto niruvamasirInivasaM / siriMgauDadesaM saMpatto / tattha sayalakisIbalapUriyakAmammi kosalAbhihANagAmammi bhuvaNajaNajaNiyANaMdo mukuNdo| nAma mAhaNo parivasai / sa egayA guNagaNarayaNarohaNagirINaM khaMdilasUrINaM saMgao / tattha tesiM muhasarasIrahAo erisaM dhammovaesaM suNei-bhoge rogabhayaM sukhe kSayabhayaM vitte'gnibhUbhRdbhayaM, dAsye svAmibhayaM guNe khalabhayaM vaMze kuyo-18
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidbhayam / snehe vairabhayaM naye'nayabhayaM kAye kRtAntAbhayaM, sarva nAma bhayaM bhave yadi paraM vairAgyamevAbhayam / / 1 // evaM suNiya muNiyasayalabhAvaguNadUsaNo ma baMbhaNo bhavalayAccheyaNakhaggaM nicalapuNNanivAsaduggaM veraggasaMsaggaM pAvi-8 UNa gurucaraNamUle niravajaM payajjamAsajja tehiM ceva saha viharaMto bharuyacche gao, annadiNe mukuMdo nAma muNI DhaGkarasareNa rayaNIe paDhato muNijaNanihAbhaMga kuAMto gusahi vArilo bancha : gayamA sAre NavakAre caiva lahusareNa . guNesu, rayaNIe uNa dIhasarumAraNeNa hiMsagajIvajAgaraNeNa payaMDo daMDo hoi, jao bhaNiyaM-jAgariyA dhammINaM, ahammINaM ca suttayA seyA / vacchAhivabhagiNIe, akahiMsu jiNo jayatIe // 1 // tao taM gurUNamAesa sesaMbara siraMmi dhariya so divasammi aidIhasarapADheNa sAyayasAviyANaM sajjhAyaM kuNatANaM aNavarayaM savaNe jajaraMto keNAvi sAhuNA uvahasio-'nUNamesa mahesI saMjAyamacudUsaNo vuDattaNe musalaM phullAvissaitti vayaNamAyanniUNa aMkuriyAmarisakaMdo sa mukuMdo vijAnimittaM egavIsamuvavAse kAUNa sArayAdeSi pasAiuM pautto, sarassaI vi saMtuTThA payaDI-3 hoUNa baraM dei-vaccha ! sabavijApArago bhava / tao sa vAirAyattamAsajja vijAvalio gurUNaM sannihANamAgamma saMghasamakkhamuvahAsakAriNaM mumukkhumakkhibaI-re upahAsakusala ! ehi rAyasahaM jahA te phuliyamusalaM daMsemi, tao teNa thUlamusalamANAveUNa jaNaniraMtare cauhaTTabhaMtare maMtasattIe phullaviyaM, taM ca saMdhe AroviUNa evaM paDhato parimamai-pattamayalaMbiyaM taha jo jaMpai phulae na musalamiha / tamahaM nirAkarittA, phuliyamusalaM pamANemi // 1 // evaM
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca sapannamaNuna sAmannaM pAhare-madroH zRtaM zakrayaSTipramANaM, zIto vahnimaruto niSprakampaH / yastai yadvA rocate tanna kiJcidRddho vAdI bhASate tanna kiJcit // 1 // so mahappA paDivakkhapakkhakakkhadahaNadahaNopamo nirubamo vAirAo jAo, tao buhavAitti se nAma jae vikkhAyaM jAyaM / tao sirikhandilAyariehiM sa buhucAI niyapara Thavio, sayaM cANasaNavimANamAruhiUNa surapuraM patto gurU / io ya sirivuDavAisUrI bharuyacchaM par3a gacchaMto maggaMtare ciTThA, aha tammi samaya samuddhasiravejayaMtIe avaMtIe mahApurIe samaraMgaNahaNiyavIrAhivIrayerivikamo sirivikamo nAma rAyA, tassa dANaparakarAcIjo jIhAsahastenApi na vaNi pArijaMti, yathA - a hATakako dayastrinavatirmuktAphalAnAM tulAH, paJcAzanmadhugandhalubdhamadhupakroddhoddhurAH sindhurAH / lAvaNyopacayaprapaJcitadRzAM paNyAnAnAM zataM daNDe pANDya nRpeNa DhokitamidaM vaitAlikasyArpitam // 1 // banyo hastI sphaTikaghaTite bhittibhAge svabimvaM dRSTvA dUrAtpratigaja iti tvadviSAM mandireSu / hatvA kopAlitaradanastatpunarvIkSyamANo, mandaM mandaM spRzati kariNIzaGkayA sAhasAGkaH // 2 // ivANo tassa pabaMdhA viusehiM vaNijjaMti, tassa ya raNNo rakhe mANaNijo bambhaNNakajesu sajjo kaSAyaNasagutto jayavikkhAyagutto devarisI nAma mAhaNo hutthA, tassa ya lAvaNNalaDahasaMbAiyalacchI kamaladalacchI devasiyA nAma piyA, tersiM visasiyaparavAiseNo siddhaseNo nAma naMdaNo, so attaNo purao auleNa vijAbaleNa tihuyaNaM tirNava manna, jao saMsAre sacesiMpi payatthANaM pAro pAmijjara na uNa vijAe
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ AARAARAM jao-mitA bhUH patyA'pAM sa ca patirapA yojanazataM, sadA pAnthaH pUSA gamanaparimANaM kalayati / iti prAyo bhAvAH sphuradavadhimudrAmukulitAH, satAM prajJonmeSaH punarayamasImo vijayate // 1 // teNAvi paidiNamevaM painnA paiDijaha-jo maM bAe jiNai tassAhaM caraNasussUsaNaparAyaNo sIso homi / annayA teNa siddhaseNeNa mahAmaiNo khui-da vAiNo jayammi kirti phuratiM suNiya tassaMmuhaM jAba suhAsaNAdhirUDheNa bharuyacchaM par3a caliyaM, tAva teNa nayarAja nissaraMto jur3avAI diTTo, phuliyamusalapaloyaNeNa uvalakkhio ya, annunnaM melo saMlAvo a saMvutto, tao siddha9 seNeNa bhaNiyaM-mae saha vAyaM kuNaha. tao matIhi sAr3iyaM-ratha cauraMgAe sahAe viNA kahaM jayaparAjae jA|NijaMti !, to siddhaseNeNa jaMpiyaM-ee govAlA ceva vAyasakkhiNo hapaMtu, gururmipi vuttaM-jaha evaM tA kuNasu puSapakkhaM, tao pAraddhaM ceva siddhaseNamAhaNeNa sakyabhAsAe mAsiuM, to takaviyakasaMpakakakasaM aNappajappadappasaMkappaNAmaNoharaM vAyaM kAUNa Thio, tatto govAlehiM yu-esa kiMpina yANai, pisAyagahiucca pukkarai, kakkhatveNeva 8 amha kapaNe viyArei, ao bur3avAirAya ! tumamavi vAgarasu, tao sa duhAyi samayanu ArAhiyasava kacchabaMdhaM kA-| uMthiMdiNicchaMdarAseNa uttAlatAladANapuSaM ramiGa pautto-"navi mArivai navi coriyai paradArahagamaNa nivAriyaha / thovAyoyaM dAiyai, saggi dugu dugu jAiyai // 1 // puNo padaMto naJcai kAlaDa kaMbalu akaruni cATu chAsihaM | mariyau khAlaDu pATu / evaDu paDiyau nIle jhADi avaro saggaha siMgu nilADi // 2 // tao govAlehiM ANadiva
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ *%A4% A . mANasehiM hatthamubhaviUNa bhaNiyaM-aho buDuvAiNo pahANA bayaNarayaNA, iyarassa uNa amgunnaa| iya tesiM kyaNa mAyaniya siddhaseNo calaNesu nivaDiUNa sUrINaM sayAsAu pavajaM maggei, saMpai tumha sIso jAo, jeNa tumhehiM / ahaM vAe parAjao, tao buDabAI sAhei- vacAmo bharuyacche, tattha patthivasahAe amhANaM tumhANaM ca vAyalIlA-2 iyaM pikkhau viyarakhaNajaNo / tao siddhaseNo sadUsaNaM sayaM ceva ullavai-bhaya ! ahamakAlama, tumhe samayanuNo, tamhA jo samayaviU sa sabaviUtti bhagato sUriNA dikkhioM / tao tammi ThANe vinAyavuttaMteNa bharuyacchabhUvaiNA tAlaraso nAma gAmo ThAyio, tammajhe ya kAriyaM siririsahanAhaceiyaM, tattha buDavAiNA risahapaDimAe hai paiTA kayA / siddhaseNassa ya paJcajjA samae kumuyacaMdutti nAma dinnaM, puNovi sUripayapaiTThAsamae siddhaseNadivAyaruti nAma kayaM, pudhagayasuyapADhattaNeNaM divAvarutti pasiddhimAgao, bhaNiyaM ca-cAI ya samAsamaNe, divAyare vAya-18 gitti egaTThA / sutte puvagayammI, ee sahA payarseti // 1 // to buDavAisUriNo annatya viharati / io ya siddhaseNadivAyaro divAyarasseva bhavakamalavaNasaMDe paDivohaMto ujeNIe purIe saMmuhAgayasaMghakArigamahUsavapurassaraM sadhannuputtaiyAivirudehiM mAgahajaNehiM thukhamANo karibarakkhaMdhArUDheNa sirivikkamaraNNA sammuhAgaraNa dihro / tassa ya sabasuputtaparikkhAkae. tattha ThieNa mANasio ceva namukkAro kao, na sironamaNavayaNehiM, to sUrI samIvAgayara nariMdai dhammalAbhei, tao raNNA sUriNo puThThA, amhANaM anamaMtANaM keriso dhammalAho dijai ?, ahayA esa samagyo / RASkee
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceca pAmijjai, gurUhi vuttaM-mahArAya ! svakoDihiNi bulaharo pana, ananarohiM sabahAvi na labbhai, bhavayA uNamANasio namukkAro vihio, jamhA pahANattaNaM savattha maNassetra viSphurada, jo bhaNiyaM-vAyArANaM garuo, maNa-3 vAyAro jiNehiM pannatto / jo nei sattami vA, ahavA mukkhaM parANei // 1 // tao rAyA karivarakhaMdhAo uttariUNa * saMghasamakkhaM vaMdiUNa kaNayakoDimANAveUNa ya dito vutto-na vayaM dhaNaM giNhAmo, rAyAvi bhaNai- majjhavi na kappai esa, tA'NeNa kiM karemi ?, sUriNo bhaNati-jiNNuddhAre ceiesu nivesehi, rAiNAvi taheva kae dhammAhi-2 garaNehiM rAyavahiyAe evaM lihiyaM-dharmalAbha iti prokte, dUrAducchritapANaye / sUraye siddhasenAya, dadau koTi dharA-18 hai dhipaH // 1 // tao kameNa viharaMto sUrI siricittauDanayaraM patto, tatya siddhaseNo purANacejhyahare egaM osahalippa mayaM yaMbhaM mahappamANaM pAsiUNa egaM purisaM pucchai-kimesa thaMbho ittha ThAvio?, teNAvi padhuttaraM dinnaM-puvAyari-12 ehiM paramarahassavijAputthayA eyammi osahamayathaMbhe ThAviyAI saMti, dhaMbho uNa vajaghaDiupa jalAnalehiM na bhijai, | iya tabayaNamAyanniUNa siddhaseNo thaMbhosahigaMdhamaggheUNa paDiosahehiM taM siMcai, pabhAe pakavAluMkiyaca vihasiyaM * |pAsai, tammajhAo egaM putthayamummoiUNa vAei, paDhamapattammi ceva vijAjuyalaM tehiM sammaM jANiyaM, ityaMtare sa thaMbho putthayagambho taheba milio, AyAse erisI didhA bANI jAyA-bho Ayariya ! ajuggo'si tumaM eyAri-18 sANaM vijANaM, muMca caMcalabhAvaM, annahA jIviyasaMdehe paDissihisi, tao ThiyA sUriNo jaM purA vijAjugaM pattaM, -- MARCH-0-50 -
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ KARANARAS tameva paricchinnaM nAhiyaM-bhaNiyaM ca-jo jattiyassa atthassa, bhAyaNaM tassa tattiyaM ceya / buDhevi doNamehe, na DaMgare pANiyaM ThAi // 1 // aha siddhaseNo cittakUDAo puvadisAyahUbhAlayalatilayatulle kumArapure vihario, tattha siridevamahIvAlo uvaesasaehiM paDikohiya jiNasAsaNANurattacitto vihio, tahA bahuvihavibuhehiM saha guThiM kuNaMtassa tassa sUrissa pabhUo samao yahakato / annayA raNNA vijaNaM kAUNa aMsujalAvilaloyaNeNa sUrI vinatto-bhaya ! amhe abhaggaseharA na tumhadaM saNajuggA jeNa mahAvaIe nivaDiyA, tao sUrI bAharai-mahArAya ! kA mA AbaI , jIse tumhANaM maNo evaM dUmijai, rAyAvi bhAi- bhayayaM ! majjha beriNo sImAbhUvAlA egattha miliya maha rajAbhilAsiNo sabalavAhaNA samuvadviyA, tao sUrI sAhai-mahArAya ! mA khedamubahasu, mai paramamitte sAhINe tuha darajaM vittuM sakko'vi na sakkai, dhIro bhava, piccha maha mAhappaM, tammi samayammi parasinneNa taM puraM sahasA veDhiyaM, hai to sUriNA vAribhariyakuMDe tIe vijAe abhimaMtiya sarisavA pakkhittA, paisarisavaM assabArA pAumbhUyA, tevi . sapalaM parabalaM vAvAiUNa sayamahissIhUyA, tao rapaNA tersi sadhesi sattUNaM sabassaM gahiya, vAiyA vijayaDhakkA, to rAyA sUrINaM paramabhatto saMvutto / kameNa rAyakulasaMvAsAo saparivArA sUriNo caraNakaraNajogesu aIva siDhilA jAyA, niraMtaraM rAyabahumANasAhaMkArA mAgahayaNNijamANavirudapasaMsAiNA attaNo purajo tihuyaNapi NiM pa mannatA sAyasIlA sIyalavihAriNo saMyuttA sIsAipADhaNe va nirAyarA ya, jao-suSada gurU nicitto, sIsAvi
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ suti tassa aNukamaso / osAijai mukkho, huDAhuI suyaMtehiM // 1 // tao sAvayasAviyAloo posahazAlAe na pavesamavi pAvai, ee puSarisibhAsiyA bhAvA ya jAyA, "dagapANaM puSphaphalaM, aNesaNijaM gihtykivaaii| ajayA paDisevaMtI, jaivesaviDaMbagA navare // 1 // annaM ca-kusIlaliMgaM iha dhAraittA, isijjhayaM jIviya ghUhaittA / / asaMjae saMjaya lappamANe viNidhAyamAvacA se ciraMpi // 2 // tao tesiM sUrINaM ummaggapaDiseSaNasaMbhUyamasamaMjasaM samaMtao phuraMtamAyaNNiya tappaDibohakae siribuDavAiNo gIyatthANaM muNivasahANaM gacchasikkhaM dAUNa egAgiNo | | tassamIrya pattA / so'vi siMhAsaNAsINo bahuvihavAiviMdavaMdijjamANakamakamalo paloio sUrihi, teNAvi iTTIgAravamahaMdhayAracchAiyanayaNeNa sa gurUvi nopalakkhio, jaM esa koci khaDakkharutti lakkhiyaha, aho lacchIe viyArA, jaM tArisassAvi a viyArakAraNaM bhavaMti, bhaNiyaM ca-nidrA mudrAM vinaiva sphuTamaparamacaitanyatrIjaM janAnAM, lakSmIrakSNo'ndhabhAvaH prakaTamapaTalaH sannipAto'tridoSaH / kiJca kSIrAbdhivAsinyabhajadiyamapAM sarpaNAnIcagatvaM, * kalolebhyazcalatvaM smRtimatiharaNaM kAlakUTacchaTAbhyaH // 1 // tao tehiM vayaNeNAvi asaMbhAviehiM mahAmohanihAvihAvaNatyaM karasaMpuDaM joDiUNa so bhaNio-amhaM vijatthINaM desu egaM yaksANakhaNaM, tao sAyannaM siddhaseNeNa maNiyaM-amhANaM rAya kajesu sayA sajjANaM sabahA natthi pADhakhaNo, paramego avasaro asthi, jammi samae suhAsapaNAsINo rAyaulaM baccemi tammi khaNe jai tumaM kiMpi paDhasi tA paDhasu, tA so harisamiva nADayaMto tahatti tavayaNaM
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDivajaha / aha tassa kae suhAsaNaM aNegaunbhaDasuhaDapariveDhiyaM tUrAipaMcasaddakAlaya bhUpadaNA pesiyaM, siddhaseNo'vita || mAruhiUNa mahayA iDDIe rAyaulaM pai patthio, tammisamae ajjo teNa vAhario, bhaNa khaDakkhara ! jaM kiMpi kahaNijjaM, to tehiM bhaNiyaM-aNahulliya phullama toDahu mA ArAmarovA moDahu / maNakusumehi aci niraMjaNu hiMDahi kAI vaNeNaM(jAu)vaNu // 1 // iya suNiya teNa jaMpiyaM- mugamA esA, jo'vi so'pi tumha purao vakkhANissai, tamhA aivisamatthaM satthaM kiMpi pucchaha, jeNa tumha hiyayagayaM saMsayamavaNemi, ajehiM buttaM-amhArisANa esA, ta ceva visamA, ao cakkhANaha amhovaroheNa, tao aNahuliyAe payaDamavi atthamapayaDato sUrIhiM butto-na paDhama payassavi atthaleso tumae kahijamANo amhehi vinAo, jao esa aNasado pabhUyaatthasatthANa vAyago maNagaMpi na vinnAo, purao kiM vakkhANissaha ?, tao siddhaseNeNa ciMtiyaM-jaM kovi esa khaDakkharo aisayasakkharo maMpi akkhiyaha, tA nUNaM maha guruM buDavAI muttUNa nanassa erisA maDasAyarataraMgA ullasaMti, tao vigaliyamao so suhA-18 saNAsaNAo uttariUNa taM niyaguruM jANiya tappayapaume namaMsiUNa ya khAmei appaNo'trarAhaM / tao annhuliyaae| vakkhANaM pucchai, tevi pakkhANaMti, aNuhulliyatti pAyayassa bahupayArattaNao apattaphalANi phullANi mA toDaya, | itya ko bhAvatyo 1, esa jogo kappatarU, kahaM ? jattha mUlaM jamaniyamA, jhANaM thuDasAritthaM samabhAvo khaMdho, kavaka* ragamahuravANI jaNaraMjaNapayAvajasayasIyaraNAichakammasattisvANi phullANi, kevalanANaM phalaM, tA ajjavi jogakappa 30%AES*XARXXX
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ A KAKAR ROSARAN rukkhassa mulupANi uparAmiti, jAni a lebaleNa phaleNa uNa purao phalissaMti, ao asaMjAyaphalANi ceva / keNa heuNA toDasi ?, mA eyANaM ummUlaNaM kuru, iya bhAvo / mA(rAma)rovA moDahatti, itya rovA paMca mahathayANi, tANi mA moDaya / maNakusumatti, suvAvAramayamaNakusumehiM niraMjaNaM rAgadosaMjaNarahiyaM arahaMta 'adhi' pUjaya / hiMDa-3 hitti, hiMDahi bhamasi 'kAI' keNa heuNA ? 'vaNAo vaNaM' rAyasevAidukkhAI paramatthao pirasAI kahaM kuNasitti / payattho / evamaNusiTo gurUhi siddhaseNo jAyasaMvego niyaduccariyamAloei / tao so naravaraM kahamavi ApucchiUNa buDvAiNA saddhiM viharai / tao puzvagayasuyaM avarAvarasUrIhito padiya suyaharo jAo / eyammi samae buDavAisUrI divaM go / annayA siddhaseNasUriNA pAiyapADhapaDhaNalajieNa jaNesu niyaukkarisaM payaDateNa saMgho vinavio jai tumheAisaha tA sabamavi siddhataM sakkyabhAsArUvaM karemi, jahA loo na uvahasai, tao saMgheNa bhaNiya-saMtaM pApaM, kiM arahatA bhayavaMto sabakkharasannivAiNo ya gaNaharadevA vA sakyasiddhatakaraNe asamatthA abhavisu ?, paraM bAlavuitthIyAiaNuggahatyaM pAiyabhAsAe siddhataM akariMsu, jao-bAlastrImandamUrkhANAM, nRNAM cAritrakAziNAm / anugrahArya tattvajJaiH, siddhAntaH prAkRtaH kRtaH // 1 // parameyaM bhaNaMtANaM tumhANaM dasamo pAraMcio nAma pAyacchitto saMvutto, evaM saMghavayaNamAyaNNiUNa jAyapacchattAyo joDiyapANisaMbuDo sUrI saMgha vinnavei-jai vihu saMpayaM dasamaM pacchittaM sa-1 ghayaNadhIcalAbhAvAo vucchinnaM, tahavi saMgho maha pasiUNa duvAlasasaMvaccharaparimANaM pacchittaM deu, ahamavi jahAsa-15 * **** *
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tIe tammi abhAsaM karemi, eyAe juttIe avalaMnidhogo saMgoriyAzidhAraharagAvANaliMgo payAsiyamavattarUvo duvAlasavarise jAya paMDusuucca bhamissAmi, jai keNAvi aMtarA'haM nAo, to puNayi tahiNAo Arama vAlasavAsAI puvuttajuttIe saMjamajoesu uvautto viharissAmi / tao saMghANunAe gacchavAsaM caiya avattaliMga-1 gharo siddhaseNo loehiM amuNio ceva aTTayarisANamaMte ujjeNIe ajANiyavayatavAikiyo mahAkAlapAsAe AgaM-12 tUNa Thio, pAraMciyatayArihaM tavokammaM sevamANo loehiM pucchijjamANovi moNAvalaMbI na kiMci bhAsai, to loeNaM gaMtUNa bhUvaiNo niveiyaM-deva ! kovi desaMtario tumha devaule ciTThai, paraM paramesarassa pAesu na paDai, to ullasirakouhaleNa raNAvi AgaMtUNa so punchio-ko'si tumaM ? sovi dhammiutti paDibhaNai, jar3a evaM tA kiM mahAdevaM devaM na namesi ?, tA so jiNasAsaNapabhAvaNA saMpayaM karaNijati vImaMsiya rAya para jaMpai-deva ! esa devo amha thuI saghahA na sahai, teNa heuNA na thuNijai, evaM suNiya rAyA viciMtaha, aho esa asaMvaddhapalAvI ummasuSva kiM palavai ?, tamo raNNA buttaM-bho! kahaM muNijaha saccamasacaM vA tuha vayaNaM / teNAvi sAvaTThamaM bhnniyN-maa| rAya ! kayAvi liMgabheo houtti, rAiNA bhaNiyaM-jai evaM hoi tA hou, paraM paramesaramIsaraM tumaM thuNesu / to teNaM bacIsiyAo jiNaguNagabhAo kariuM pAraddhAo, tANaM ca paDhamabattIsiyAe imaM paDhama vittaM, "svayambhuvaM bhUtasahasranetramanekamekAkSarabhAvaliGgam / avyaktamavyAhatavizvalokamanAdimadhyAntamapuNyapApam // 1 // eyammi ceva paDhamako
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDhijamANe kajjalakomalA sihisihA liMgAo pAumbhUyA, tao IsaramattaloehiM sahatthatAlaM kolAhalo konRNaM kAlAnalaruddo ruddo taianayaNAnaleNa evaM bhikkhuM dahissai, tao tammajjhAo dharaNiMdapabhAveNa taDattiphuTAo liMgAo teyajAlA putviM nIhariyA tayabhaMtare siripAsanAhapaDimA appaDimarUvA pAunbhUyA, tatto saMlavaMti loyAko esa auco devo dIsai ?, tao rAyA mRriNA bhaNio-mahArAya ! jassa pasAyA narasurasuhAI aNuhaviUNa mukkhasukhaM pAuNaMti, jassa ya surAsaranaravijAharAhirAyANo caraNapaMkayaM sevaMti, sa esa dharANidakayaphaNADaMbaro pAsanAho tevIsamo jiNavaro jo mama tharaNaM sahei. ao eeNa samaM kA samasIsI iyarasurANaM ?, itthaM siddhaseNakayaM pabhAvaNaM nirUviya bahave pANiNo paDibuddhA evaM bhaNaMti-jayati(tAt jinazAsanamidaM yasminnetAzA mahApuruSAH / nijakIrtisudhAdhavalitabhuvanAbhogA mahAtizayAH // 1 // tao rAyAvi saMjAyakoUhalo jiNamayANurattacitto anuttijuttIe rimevamupasiloei-ahayo bahavaH santi, bhekabhakSaNadakSiNAH / eka eva sa zeSAhirdharitrIdharaNakSamaH | // 1 // ao aubA kAtri kavittasattI sUrINaM, annevi kaviNo kiM kahijati ?, jesimee bhASA na ku~ti jao-na bhaNitibharo bhaGgImaGgIkaroti nayAM navAM, na ca padaparIpAkaH sAkaM madhukSaratIkSubhiH / adharitasudhAdhArAsArA na cApi rasormayastadapi kavayo hantehante prabandhakavIyitum // 1 // evaM sUri vaNNiya ca makkiyacitto vikkamanivo saTThANaM patto, tao jayajayasaho dharaNideNa ugghuTTho, saMgheNa ya sesapAraMciyacattAriva risAiM pasAIkAUNa sUrI ujeNIe samahUsavaM pave.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- sio / ajani tAo battIsa battIsiyAo viusehiM paDhijjatIo sucati / tao sUrI sagaNo mahimaMDalaM mattaMDuSa / |niyagovitthareNa payAsayaMto siricuMkArapuraM pAyapaumehiM pavitnei, tattha nivAsisAkyajaNeNa vinattA siddhaseNAyariyA-bhayavaM ! imassa purassAsannagAme suMdaranAma orAyaputto, tassa dunni bhAriyAo paruSparaM samaccharAo, tesimegA| dhUyaM pasUyA, sA suiraM adhiI karei, tIse savattIvi AsannapasavA baTTai,mA esA suaMpasaviya bhattuNo ballahA hohitti, ao eIe tahA karemi jahA esAvi khukmiNI hoi, o sA sudhariyA suravaM daviNeNa ubayariUNa bhaNai-jayA esA maha sayacI pasavasamae tuma sUiyaM karei, tayA tumaM puvasaMgahiyamayabAlayaM tIe puttaTThANe ThAviya tapputtaM dUradese / ujhiya majjhapuro kahijjAsu, vihivaseNa taM taheva saghaM saMghaDiyaM, aha sa rAyaputto puvakayapuNNapabhAyAo kuladevIe gAvIrUvaM kAUNa duddhadANeNa posijato aTThayArasio jAo, tao eyammi ceva pure siyabhavaNAhigAriNA bharaDaeNa paloiya sa dArao yAhario-bacha / majjha dikkhaM pavajasutti, paDivohiya dikkhio, eyammi samae jaccaMdho kanaujjarAyA dese vivihe jiNaMto tappurapazcAsanne AvAsio, tayA lahubharaDayassa eso sivAeso saMjAo-tae kannaujarAiNo maha sesA dAyavA, tIe laggamittAe visayaM nittajuyaM havissai, sovi iya kyaNaM buDabharaDayapuro bhaNai, | so'pi sivanimmalaM gahiya takkaDae gaMtUNa maMtisAmaMtANaM purao umbhiya karaM vAharei-bho bho! apaNo sAmiyaM majhaM / sammuhamANeha, jahA tassa viyasiyanIluSpalANugAre saghapayatvasatyadasaNapauNe nayaNe kuNemi; tao tehiM perio
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ naravaro tassammuhamAgao, bharaDayadinnanimmalaM baMdhiya sajjacakkhU saMjAo, tao harisio rAyA gAmasayaM sAsaNe 5 tassa viyarai, sarisio itthe cuMkArapure sivapAsAyaM kAUNa hiA, airAulavAio sAdhayANaM pAsAyaM kAuMna / deha, aIva pavalamicchAdiTThI, tA bhayavaM ! tahA jatteha, jahA eyarasa mANaM mumusUriya aIva uttuMgacaMga jiNaharaM kArAyeha, annassa eyArisaM na balamasthi / sUrIvi iya tesiM vayaNaM citte nivesiya avaMtIe gaMtUNa cattAri siloe kare 5 kariya sirivikkamAiJcasIhaduvAre sayaM ThAUNa paDihAreNa rAyapurao silogamiNaM pADhei- yathA, dikSurbhikSurAyAto, dvAri tiSThati vAritaH / hastanyastacatuHzlokaH, kimAgacchatu gacchatu ? // 1 // eyaM tassa silopamAyaNNiya raNNA paDisilogo esa pesio-dattAni daza lakSANi, zAsanAni caturdaza / hastanyastacatuHzloka, utAgacchatu gacchatu // 1 // kavirAo'vi taM silogaM vAiUNa duvArapAleNaM rAyaM bhaNAvei-deva ! tuma dasaNaM ceva bhikkhU vaMchai na daSajAyaM, tao niyapAsamANAviya uvalakkhiya sUriNo paNamiya sIhAsaNe nivesiya pucchiyA-bhayavaM ! cirakAleNa tumha daMsaNaM keNa heuNA saMjAyaM 1, mahArAya ! dhammakajavAvaDattaNeNa na saMghaDiyaM, taM siloyacaukamavadhAreu deco, tahAhiapUrveyaM dhanurvidyA, bhavatA zikSitA kutaH ? / mArgaNaudhaH samabhyeti, guNo yAti digantaram // 1 // sarakhatI 5 sthitA vakre, lakSmIH karasaroruhe / kIrtiH kiM kupitA ? rAjan !, yena dezAntaraM gatA // 2 // kIrtiste jAtajAkhyeva, caturambudhimaJjanAt / AtapAya dharAnAtha !, gatA mArtaNDamaNDalam // 3 // sarvadA sarvado'sIti, mithyA saMstUyase
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ budhaiH / nArayo lebhire pRSThaM, na vakSaH parayoSitaH // 4 // eyamauccasiloyacaukavakuttijuttimAyaNNiya raMjio rAyA varacIvarehiM surahivatthusamudaehiM suvaNNamANaehiM hArAiAharaNohiM jahakamaM bharie cattArivi karivare ANAviUNa sUrivarANaM purao bhaNai-ime cattArivi karivare giNhaha, tao sUrIhiM jaMpiyaM-ahameyANa atthANa kae na Agao, tao rAyA cattArivi dese mahAsannivese dAumArato, te vi sUrI na giNhaha, rAyA sAheha,-tAki icchaha, ? sUrIhiM bhaNiyaM-mahArAya ! suNasu cukArapure cauDusAra simapAtAbhAritoSi unnayaM vivaraceiyaM kArayeha, sayaM ca saparivAro tattha gaMtUNa paiTThAmahUsa nimmAyesu, raNNAvi taheva tabayaNaM puNNatthiNA paDiyannaM, kAriyaM ca tattha uttuMgatoraNaM jiNabhavaNaM, saMghovi rAyakayapabhAvaNAe maliyaduTTho aIya saMtuTTo / evaM sUrI pae pae jiNasAsaNaM pabhAvaMto yAiNo jayaMto ya paiTThANapuraM patto, tattha niyaAuNo parjataM nANeNa nAUNa vihiyANasaNo suhajjhANokgo suraloyaloyAvaloyaNakae basuhaM caiya murapuraM gao / io ya siddhaseNadivAyaravuttaniveyaNatthaM saMgheNa ego bhaTTo vaya-16 garayaNApauNo cittauDe pesio, so'vi tattha gaMtUNa sUrisahAe eyaM siloyaddhaM cAra vAraM paDhai-'sphuraMti vAdikhadyotAH, sAMprataM dakSiNApathe' evaM siloyaddhamAyaNNiya bAlasarassaie sirisiddhaseNadivAyarabhagiNIe uttaraddhaM bhaNiyaM-12 "nUnamastaMgato vAdI siddhasenadivAkaraH" // 1 // tao bhaTTeNa vuttatosavitvaraM sAhio, saMgheNa aIva visannaM, sovi bhaTTho sammANiya visajio-eyaM cittaM carittaM tihuyaNajaNayANaMdiyAsesacittaM, sUrINaM siddhaseNANamiha varamahAkavavijjA
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ nihINaM / bhiMgattaM pAviUNaM niyahiyakamale sabayA the, kuThehAmiyaguNajapaNiM jeNa pAveha kitti // 1 // kaviprabhAvakaviSaye zrIsiddhasenadivAkarakathA, prabhAvakANAM vizeSasvarUpamuktvA sAmAnyalakSaNamAhasavve pabhAvagA e jiNasAsaNasaMsakAriNo je u / bhaMgaMtareNavi jao, ee bhaNiyA jiNamayammi // 37 // vyAkhyA- 'sarve' samastAste 'prabhAvakA' arhanmatolAsa kAH, ye tu 'jinazAsanazaMsAkAriNo' jinamatazlAghAjanakAH Adau prabhAvakASTakamuktvA punarevaM kathamucyate 1 ityAha-'yato' yasmAtkAraNAt 'jinamate' siddhAnte 'ete' pra bhAvakAH 'bhaGgayantareNApi' prakArAntareNApi 'bhaNitAH ' kathitA iti gAthArthaH // 37 // tAneva vizeSayannAha - aisesiiDi dhammakahi vAi Ayariya khavaga nemittI / vijArAyAgaNasammao ya titthaM pabhAvaMti // 38 // vyAkhyA - atizeSitA - aparebhyaH paramotkarSa nItA Rddhayo jaGghAcAraNavidyAcAraNAzIviSajalloSadhyavadhimanaHparyAyAdilacdhayo yasya so'tizeSitarddhiH, 'dharmmakathI' vyAkhyAnalabdhimAn, 'bAdI' paravAdivijetA, 'AcAryaH' paSNavatyadhikadvAdazazataguNAlaGkRtaH, 'kSapako' vikRSTatapasvI, naimittikaH' trikAlajJAnayettA, 'vidyAvAn' siddhavidyAmantraH, 'rAyagaNasammato' narendraprabhRtilo kA bhISTaH, evaM bhaGgayantareNASTau prabhAvakAH 'tIrtha' jinazAsanaM 'prabhAvayanti' udyotayanti, caH samuccayavAcIti gAthArthaH // 38 // yadi kAlAdivaiSamyAdetAH siddhayo na syustadA kathaM tIrthaprabhAvanA bhavatItyAha
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-56 iya saMpattiabhAve, jattApUyAi jnnmnnormnnN| jiNajaivisayaM sayalaM, pabhAvaNA suddhabhAvaNaM // 39 // ___ vyAkhyA-'iti' pUrvoktaprakAreNa 'sampadabhAve' labdhivirahe sati, na hi saryatraitAH pUrvoktA labdhayaH sambhavanti, viziSya niratizaye kAle'smina taTA kiM kartavyamityAha-jattatti-yAtrA zrIzatrujayAdimahAtIrtheSu caturvidhasakena / saha sotsavaM gamanaM, athayA yugapradhAnAdevandanAtha mahA sammukhayAnaM pUjA-kusumAdibhirahaMdarcanaM uta gurUNAM vandanaka* zuzrUSAdikaraNaM, AdizabdAdabhayadAnasatrAgArapaTahoddhoSaNAdi evaMrUpe kRtye kRte kiM syAdityAha-jaNatti-janA lo kAsteSAM manaH zcittaM tasya ramaNaM-prItyutpAdakaM anyadapyutsappaNAdi, kiMnimittamityAha-jiNatti-jinA arhanto / yatayaH-sAdhanasteSAM viSayaM-tannimittaM sakalaM-sarvamanuSThAnaM 'prabhAvanA' mahimA bhavati, katham ?-'zuddhabhAvena' trikaraNa-15 vizuddhA kRtamiti gAthArthaH, bhAvAryatu saGghapatizrIratnazrAvakadRSTAntena pratanyate, sa cAyam| astyuttarasyAmAzAyAM, kale kAzmIramaNDale / pattanaM mattanetrANAM, krIDauko nayahu(phulakam // 1 // vikramAkrAntadikcakrastatra zatrukSayaGkaraH / svavaMzasarasIhaMso, navahaMso'bhavannRpaH // 2 // sunistUMzo'pi nistUMzaH, suhRdAM modakAyate / jAtolAsazca yasyaipo'suhRdAM modakAyate // 3 // rambhAvijayadevIti, devI rambhAvijitvarI / tassAsti ko malAlApaiH, kokileva manoharA // 4 // pure'traiSa khananyazrI subhagaM ? bhAvukasthitiH / pUrNacandrAbhidhaH zreSThI, kalAbhiH / pUrNacandrajit // 5 // rAjamAnyAH sutAsasa, ralatrayavadadbhutAH / pura-labhUtAH zrIralo, madanaH pUrNasiMhakaH // 6 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratasya pomiNI nAmI, lokaMgAgumA priyA bhAvavibhUmaristu, doSANAM komalo'bhavat // 7 // zrImannemikumArasya, nirvANasamayAdatha / varSANAmaSTasAharUyAM, gatAyAM munipuGgavaH // 8 // zrImAn paTTamahAdevAbhidhaH sAdhusamandhitaH / navaphullapurodhAne, samAgAd jJAnabhAsuraH // 9 // yugmam / tatra devakRte kharNakamale vimalAzayaH / siMhAsanamadhiSThAya, tasthivAn sa yatiprabhuH // 10 // udyAnapAlai rAjA'tha, vyajJapyAgamanaM guroH / so'pi pauraparIvAra-vR-2 tastaM vandituM yayau // 11 // trayo'pi bAndhayA ratnapramukhAH saparicchadAH / sAdaraM pandituM jagmuH, sUri duritapAtakam // 12 // surAsuranarAdhIzapUrNAyAM parSadi prabhuH / jagajjIvahitAmevaM, vidadhe dharmadezanAm // 13 // yAsyAmItira hai| jinAlaye'tra labhate dhyAyazcaturtha phalaM, SaSThaM cotthitamudyato'STamamatho gantuM pravRtto'dhvani / zraddhAlurdazamaM bahirjina-1 gRhAtprAptastato dvAdazaM, madhye pAkSikamIkSite jinapato mAsopayAsaM phalam // 14 // sayaMpamajaNe puNNaM, sahassaM ca / vilevaNe / sayasAhassiyA mAlA, aNaMta gIyavAie // 15 // pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japa koTIsamaM dhyAnaM, thyAnakoTisamo layaH // 16 // idaM sAmAnyatastIrtha-kRtAM sevodbhavaM phalam / zrIzayuJjayatIrtha tu, hai tadeva sutarAM mahat // 17 // uktaM ca-dhUve pakkhovAso mAsakkhavaNaM kapUradhUvammi / kittiyamAsakkhavaNaM sAhUpaDi lAhie lahai // 18 // aho tIrthasya mAhAtmya, puNDarIkamahAgireH / pazavo'pi hi yatrasthA, labhante traidazaM padam / // 19 // tato'pi raivatagireH, kRtA sevA mahAphalA / vimalAcaladezatvAttadrUpo'yaM yataH smRtaH // 20 // vizeSa-18
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - | stveSa yannemiH, pavitrIkRtavAnnija-1 pravrajyAjJAnanirvANakalyANakamahAmahaiH // 21 // zrImacchaiveyamAhAtmya, ju-: vANA laukikA api / zrUyante hi prabhAsArakhya-purANe vadatAMvarAH // 22 // padmAsanasamAsIna-zyAmamUrtirdiga-18 |mbaraH / neminAthaH zivesthAkhyA nAma cakre'sya vAmanaH // 23 // kalikAlamahAghore, sarvakalmaSanAzanaH / darzanA-2 sparzanAdeva, koTiyajJaphalapradaH // 6 // nazA silAmAnu-ruNayante namaskRtaH / tena zraddhAvatA nUnamupayeme zi-4 vendirA // 25 // imAM zrutvA gurorvyAkhyAM, rtvshraavkaajhyH| sabhAsamakSamakSAmAM, pratijJA cakrayAniti // 26 // |sasa nojayantAdrau, drakSyate yadupo yadA / tadA mayA grahItavyA, dvitIyA vikRtibhruvam // 27 // ekabhaktAvanIzIti-namatratavidhikriyA / mayA tadaiva moktavyA-bhaviSyatsa nato yadA / / 28 // tato bhUpAdayaH sarve, yayuH khakha-14 niketanam / AgRhya ratnaH sUrIndrAn , sthApayAmAsa tatra ca // 29 // rano ratnAdivastUni, DhaukanIkRtya bhUpatim / vyajijJapannemiyAtrA-kRte deva ! visarjaya // 30 // rAjJoce sAdhu sAdhvicchAM, nijAM pUraya dhArmika ! / tasyAdezamiti prApya, dRSTo rano'gamagRham // 31 // saGgaM sammIlya vegAtsa, nRpadattacamUvRtaH / bimnaM saMsthApya salame, devAlayamacAlayat // 32 // prathamASTAhnikAkRtya, khayaM kSitipatiya'dhAt / amAripoSaNAsapUjAdhutsavapUrvakam // 33 // pominyatho bAlasakhIM, vijayAM bhUpavallabhAm / ApraSTuM jagmuSI tasyAH, papAta padapamayoH // 34 // khAmini ! tva-IX prasAdena, tvadviyogAkSamA'pyaham / yAtrAM zrIneminAthasya, kurve raivatakAcale // 35 // sA'pyAkhyatsakhi ! dhanyate, LEVM
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAraM yAtu manorathaH / paraM mA kRpaNatvena, lajjayemA kadAcana // 36 // svarNAdikaM mahattvA , dharmavyayakRte'nayA / / / visRSTA cAnuyAnena, pomiNI saGghamAyayau // 37 // zrImAn paTTamahAdeva-sUrIndro biharan saha / dharmopadezadAnena, * bhAvanAmapuSannRNAm // 38 // kArabhaM vaisaraM vArSa, vIkSya vittena pUritam / prAtastuSAravatkeSAM, nAgalat kamalAmadaH / 12 // 39 // gajAzvarathapAdAtamucAH paTakuTIrapi / darza darza janAH ke na, svAnte vismayamAdadhuH ? // 40 // ratnaH pu-IN rogo madana-pUrNasiMhI dvipArzvagau / pRSThagaH komalaH saGgha, rakSanto'ye pratasthire // 41 // sthAne sthAne caityapUjAvA-15 salyadAnakarmabhiH / sasako ratnasakendro'tanojinamatonnatim // 42 // saGghabandhupriyAputrayukto ratnaH pathi prajan / rolAtolau mahAzailI, prApyAsthAttanmukhAgrataH // 43 // tatra caityArcanAgItanRtyabhojyAdikarmabhiH / so'tivAhayAmAsa, dinaM rAtriM ca raGgataH // 14 // prAtaH prasthitimAn saGgho, yAvatta chalasaGgame / gantuM pravartate mArge, tAvattena puraHsthitaH // 45 // kazcitkajjalasacchAya-kAyo vyAttamukhodaraH / nRsiMharUpabhRd daMSTrA-karAlo'TTahAsabhRt // 46 // aGkuzapratirUpAya-jAgrannakharadAruNaH / bubhukSito bhakSayAmi, dhruvanniti vilokitaH // 47 // tribhirvizeSakam // sa-IK vaagrmaamukailokaistsmaaniitaiH parAmukhaiH / etya rakSAkRtAM rAjaputrANAM sa nyavedyata // 48 // nirbhayAste'pi taM procuH / kastvaM kiM tvamupAdravaH ? / saGgha suro'suro rakSo ceti brUyasmadagrataH // 49 // sa yetAlo'bravIdane, yadi yAsyatha tad bhuvam / tilacarca carvayiSye, saryAnapi janAnimAn // 50 // tatsvarUpaM sakcarakSA-kArakaiH subhadairdutam / ratnasaGgha-18
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ *MARCRACCE patera, nyagadyata yathAsthitam // 51 // ratnastadA tadAkarNya, karNakrakacasannibham / kiM kartavyaM jaDIbhUya, ci-15 santayAMcavAniti // 52 // upAyaH ko'tra karttavyaH ?, sphoryA kA'pyathavA matiH / saGghasya kA gati vinyasmin / vine ghupasthite ? / / 53 // vyAghuTya gamyate pazcAtke'pyAhuH priyajIvitAH / nUnaM bhakSayitA rakSastasmAdAtmA hi / rakSyate // 54 // mriyate jIvyate vApi, gamyate purato dhruvam / zrInemi zaraNIkRtya, kecitsAhasikA jaguH // 55 // strIpuMsAnAM miyo jalpai tisphItyatikAtaraiH / saGgha vyAkulatAM yAte, ralo bhaTTAnabhASata // 56 // bho mAgadhAstatra gatyA, nRsiMha paripRcchata / kathaM prasAdAse tvaM tat , kRtyA yAmaH purI vayam // 57 // ityAdezena ralasa, te'pi galA tamabruvan / so'pyAkhyadasyAdreH svAmI, sudADho rAkSaso'smyaham // 58 // yadyekaM saGgapuruSa, mayaM bhakSAya ya-1 cchata / tatpalaprINito'tyantaM, klezaye nAparAn parAn // 59 // svapratijJAM na lumpAmi, tato yAtu janaH sukham / nirNIyeti vacastasya, jagU ralAya mAgadhAH // 6 // saGkalokaM mIlayitvA, tato ratnotrIdidam / adya me puNyasampatti-jhadiyAya garIyasI // 61 // yadeSa rAkSaso bhukke, puMsthekasmin samAhitaH / anyAMstyajati tadyAta, yUvaM nemi / namasthata // 62 // pronyeti ratne maunasthe, rAjaputrAH sahodarau / priyA ca tanayo pRSTAH, pratyekaM te babhASire // 63 // sanAdhIza 1 ciraM jIvAsmAkhekasa pradAnataH / anAthaM tvAM vinA saGgha, ko'paraH pAtumIzvaraH 1 // 64 / pratyekaM so'pi tAn sarvAMstatkarmakRtasAhasAn / nyavArayadanekAbhiH, sa yAgbhirvAgminAM varaH // 65 // saGgaM prAsthApayadrano, mRtyave 18
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtanizcayaH / rakSasApi puro gacchannopAdrAvi jano'khilaH // 66 // sudhIH kRtArthamAtmAnaM, manyAnaH saGkarakSaNAt / / zrInemi zaraNIkRtya, rano'sthAgirivasthiraH // 67 // kAyotsarga vidhAyAtha, pomiNyapi mahAsatI / tadRzoH parato bhUtvA, tasthau bhartRpriyaGkarI // 68 // komalo'pi pituHkhamasahiSNustadantika / kAyotsarga: vidhAyAsthAddhayoM dhairyavatAM nRNAm // 69 // sa ratvaM ratlayarikSatvA, kvaciThThalaguhAntare / zilAM dattvA ca tadvAri, svayaM bahirupAvizat / // 70 // duSTaH prasphoTayan pucchaM siMhanAdaM sRjaMstathA / bhApayAmAsa taM so'pi, dharmadhI calalyAt // 71 // tasmi-2 navasare sapta, raivatAcalamUrddhani / ambikAkhAminI nantuM, kSetrapAlA ime yayuH // 72 // meghanAdAhayaH kAlo, megho 8 girividAraNaH / kapATaH siMhanAdazca, khATiko vanAbhidhaH // 73 // ambAM vijJapayAmAsuste natvaikatra santAH / / mahAdevi ! kuto heto rayamAkampate giriH ? // 74 // asmAkaM vasatAmatra, na jAtamiti vaizasam / yAdRzaM sAmprataM / basti, tatsvAmini ! vilokaya // 75 // jJAne prayukte vyajJAyi, devyA ko'pi narottaraH / duSTena kenacidvAda, kli-15 zyamAno guhAntare // 76 // tasyAzu muktaye sapta, kSetrapAlayutA gtaa| pomanIkomalau tatra, tathAsthau sA nyarUpa-2 yat // 77 // tayostAdRgmahAsattvaM, dRSTvA hRSTA'mbikAsurI / samprApya kandarAdvAraM, nRsiMha tamatarjayat // 78 // are krUra ! karoSi tvaM, kimidaM duSTaceSTitam ? / yadyasti kA'pi te zaktistadA yuddhodyato bhava // 79 // tacchrutvA-* gharSarAzabda, kRtvA vIrarasoddharaH / cakAra sa raNaM ghorataraM taiH kSetrapaiH saha // 8 // ambayA caraNe dhRtvA, bhrama
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ ENERASH yitvA'bhitaH ziraH / so'yaM zilAyAmAhatya, yAvatsaMcUrNayiSyate // 81 // tAvadambA divyarUpaM, naramekaM puraHsthitam / adrAkSIdayitAputra-yutaM ratnaM ca susthitam // 82 // tataH sa devarUpI nA, tuSTo ratnaM tathA'mbikAm / kSetrapAlAMga rakSece, bho bhoH guru nacaH // 13 // yadA vyAkhyAkSaNe sUrimAhAtmyaM citrakRtsatAm / zrIraivatamahA-4 zailatIrthavyAkhyAnamAtanot // 84 // tadA nRranaM rano'yaM pratijJAM kRtavAniti / asUnAmapi sandehe, nemirvandho | mayA dhruvam // 85 / / tadaiva zaGkarAkhyo'haM, vaimAnikasuro guroH / upaviSTaH puro'bhUvaM, soDhavAnna ca tadvacaH // 86 // tato mayA parIkSA'sya, cakre sthairya vilokya ca / etajAyAputrayozca, svacetasi visimiye // 87 // kRtapuNyAnamUnmanye, svapratijJAprapUrakAn / yeSAM romApi no bhinnamITakaSTe'pyupasthite // 88 // satyena yuddhaM cetkurve, na jIye / tadbhavAdRzaiH / saharakSAkRto yUyaM, dhanyA eva paraM bhuvi // 89 // kSamayitvA samAliGgaya, ratvaM putrapriyAnvitam / kRtAnandasya saGghasya, madhye muktvA sa udyayau // 90 // ambAdyA api sAnandAH, khaM khaM sthAnamaguH surAH / saDo'pyulasadutsAha, ArukSadaivatAcalam // 91 // harSotphullagambhojai, romAJcodazcadakaiH / saGghapatyAdibhilokarAluloke zivAnabhUH // 92 // namaskRtya prabhu gatvA, gajendrapadakuNDake / snAtvA bhRtvA ca sauvarNakalazAn hArivAriNA // 13 // prasarpadbhAvanollAsA, ratrAdyA neminaM jinam / lepyavimbastrAtrayuktimajAnAnA manAgapi // 94 // gandhodakaistanA'tyantaM, napayAmAsurAdarAt / yathA vibhidya sahasA,mUrttirmudrUpatAmagAt // 95 // tribhirvizeSakam / / viSasAdAkhilA T RA
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadhaH, zrIratnastu vizeSataH / hA dhigmAM tIrthavidhvaMsa-pApakazmalitAkam // 96 // sa ca sandhAM vyadhAdevaM, yAvatIrthamidaM mayA / naivoddharibhyate tAvaDrojanaM na vidhAsyate // 97 / / ityuktyA sodarau saGgha-rakSAyai viniyujya saH / ambikAM manasA kRtvA, pAvartata tapovidhau / / 98 // tadekamAnaso ralo, niSpakampo girIndrayat / dUre tatyAja nirvyAjamatirannaspRhAmapi // 99 // mAsadvayopavAsAnte, svAnte nizcalatAM dadhat / so'bhASyata mahAsatvo, divyarUpabhRtA'mvayA // 100 // vatsottiSTa samAgaccha, sattvAbdhe ! mayakA samas / nirmite surarAjena, zrIkAJcanabalAnake // 1.1 // enaM kRtAnati nItvA, nizAyAM nijaminaH / dvAsaptatimitA mUrtIdarzayAmAsa tatra sA // 1.2 / ratna| hemazilArUpya-mayAnyaSTAdaza kramAt / dvAsaptatimitAnyeyaM, bimbAnyekSya jaharSa saH // 103 // bimvamekaM sphuradrUpaM, rAnaM ratnaH spRzan jagau / ambA mAtaridaM dehi, caitye'haM sthApaye yathA // 104 // nipiddhaH so'mbayA vatsa!, kalikAlaH sameSyati / lokAstatra bhaviSyanti, sutarAmarthalolupAH // 105 // pApe ratA dharmavAdyAstebhyo ratnamayaM tvidam / na chuTTiyati tasmAtte, bhavitryAzAtanA bhRzam // 106 // yugmam / vimba vajramayaM vajra-sArametadgRhANa 5 tat / tenApi tadvaco mene, zubhAyativicAriNA // 107 // Uce ca tantra he mAtariyadvimbaM kayaM mayA / netanyaM ? sa tayA'pyUce, sUtreNAmena veSTaya // 108 // mA bhaiSIzcala begena, pazcAt tvaM mA vilokayeH / vyAvRtyA''syaM yatra bimba, draSTA sthAsyati tatra bhoH // 109 / / ityambAvacasA ralo, vimbamAdAya satvaram / nimeSavat vyatIyAya, kiyatImapi me
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmikAm // 110 // kiM bimbameti no veti, shngkyaa''kulmaansH| yAvatpazcAnmukhaM kRtvA, so'pazyat spaSTayA dRzA Ex // 111 // tAvattatraiva tadvimbaM, tasthau nemeH sunizcalam / prAsAdadvAraracanA, tathaiva ca kRtA'munA // 112 // AzI mukho jano'vocat , nI dvAraM vitantratA / pada ! nayA'tyA prazvoH pAtakasAgarAt // 113 // tadA sacena hRSTena, zrIsaGghapatinA samam / lAprAdyutsavanirmANairagaNyaM puNyamAyata // 114 // evaM pratijJAmApUrya, ratvaH sngghsmnvitH|| uttIrya raivatAcakre, saGghapUjAdikotsayam // 115 // tataH zrIpuNDarIkAdrau, puNDarIkadvayAnvitam / zrImannAbheyadevaM / sa, sasaGghaH prANamattamAm // 116 // anyAnyapi hi tIrthAni, praNipatya sa satvaram / navahu (phu)lapura prApa, rAjJA kRtama-13 hotsavam // 117 // amArighoSaNaizcaitya-paripATImahAmahaiH / sAdharmikAdivAtsalyai, ralo vyasmApayajagat / / 118 // evaM ratnaH pratiprAtaH, puNyaiH kozamapUrayat / jagatIM hAranIhAra-sodaraizca yazobhairaH // 119 // ityAdibhirdharmakRtyaiH, zrIralaH shraaykottmH| jinazAsanamudbhAvya, kramAtsugatibhAgamUt // 120 // itthaM zrIratvasadhezvaravararacitaM zrotrapAtrakapeyaM, kRtvA yAtrAdikRtyairgurupadakamalAsevanaizcAtimAtram / tAdRg labdhyAdhabhAtrAdapi kurutatarAmutsavAn jainadharma, yena syAbodhivIjodayacayavazatastIrthakRttvAdilakSmIH // 121 // labdhyAdyabhAve'pi jinamataprabhAvakaviSaye rtnshraavkkthaa| iti zrIrudrapallIyagacchagaganamaNDanadinakara zrIguNazekharasUripaTTAvataMsazrIsahatilakasUriviracittAyAM samyaktvasa-IN ptikAvRttau tattvakaumudInAmyAM prabhAvakASTakAdisvarUpanirUpaNo nAma paSTho'dhikAraH samAptaH / /
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaM prabhAvakAdhikAramuktvA saptamaM samyaktvapaJcabhUSaNadvAramAhasammattabhUsaNAI, kosalaM titthasevaNaM bhattI / thirayA pabhAvaNAviya bhAvatthaM tesi vacchAmi // 40 // vyAkhyA -- sammattatti - samyaktvasyaitAni bhUSaNAni bhavantIti sambandhaH, samyaktvaM-kAra karo cakadIpakAdibhedabhinnaM, athavA kSAyikakSAyopazamikaupazamikasAkhAdanAdirUpaM tadeva sarvasya dharmasyAGgabhUtaM bhUyate - alaGkriyate paramazobhAmavApyate yaistAni bhUSaNAni, krameNa tannAmAnyAha - 'kauzalyaM' sarvedinakRtyakriyAsu naipuNyam 'tIrthasevanaM' tIrthaM nadyAdevi saMsAratAreNa (raNe ) - pukhAvatAro mArgaH, taba dvidhA dravyatIrtha bhAvatI ceti, tatra dravyatIrtha jinajanmAdibhUmaya, uktaM ca- jammaM dikkhA nANaM, titthayarANaM mahANubhAvANaM / jattha ya kira nivANaM, AgADhaM daMsaNaM hoi // 1 // bhAvatIrtha tu caturvarNazrI zramaNasaGghaH, prathamagaNadharo vA, tasya sevanaM paryupAstikaraNam 2 || 'bhakti' pravacane vinayavaiyAvRttyakaraNarUpA pratipattiH 3 // 'sthiratA' jinadharme prati kenApi vyuddhAhitacittasya sthiratA''pAdAnaM, svayaM vA paratIrthikarddhidarzanenApi jinazAsanaM prati niSAkampatA 4 || 'prabhAvanA' taistairdharmakRtyairarhanmatonnatikaraNam 5 // apiceti samucayArthe iti paJcabhUSaNAni etezaM 'bhAvArtha' svarUpavyAkhyAnamayetanagAzrAbhirvakSyAmIti gAthArthaH // 40 // eSAM madhye prathamamAdya bhUSaNasvarUpaM gAthA pUrvArddhanAha-vandaNasaMvaraNAI kiriyA niugattaNaM tu kosalaM / -
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ EREKANKER 6 vyAkhyA-vandanaM devapUjApaDAvazyakAdikaraNam , saMvaraNaM-pApavyApAranivAraNaniratIcAradvAdazavatAjhIkaraNaM, A-18 dizabdAd dAnazIlatapobhAvanAdInAM vidhivadAsevana, vandanaM ca saMvaraNAdi ceti dvandvaH, tatra yA'sau kriyA-kartavyaM, tasyAM nipuNatvaM-vidhijJatvaM 'kauzalyaM' dakSatyaM 'tuH' pAdapUraNe iti gAthApUrvArddhArthaH / bhAvArthastUdAyinRpatra cAdavaseyaH, sa cAyam4] asti samastAzcaryapUrite zrIbharate vahalakamalAvilAsarAjamAnadhanijanagRhaM rAjagRhaM nAma nagara,--yatra prAsAdamI-13 / listhairvAtodbhUtairdhvajaiH sitaiH / nabhastaraGgiNIvIcIcayAnAM hiyate madaH // 1 // tatra cairivadhUyadanAravindacandraH zrIko-15 |NikAparaparyAyanistandraH zrIazokacandra iti rAjA rAjyaM pAlayati sma / yena svapaurupaprodyadagminA vairikAnanam / pradIpya bharatArddhasya, zriyAM pANigrahaH kRtaH // 1 // tasyAgaNyalAvagyapaNyapUrNApaNA niHsImazIlAdiguNavatI panA-10 yatI-nAma priyA / yasyA dAsIkRtastraiNaM, zake rUpaM nirUpya sH| ratiprItyorne sasmAra, smaraH sAtatanmanAH // 1 // zacIsurapayoriva tayordampatsornityollasadbhogayogayoH ko'pyuttamo jIyo divazcayutvA padmAvatyAH kukSizuktau muktAphalabadavAtArIt / sa sampUrNadohadaH pUrNeSu mAseSu tayA sutatvenAsUyata, tato pApakadAsaceTyaH koTidAnena koNikanRpeNa sambhAvayAMbubhUvire, svayaM ca hRdayAnandananandanavadanAvalokanalolavilocano'ntaHpuramabhisasAra, taM ca karasaroruhAbhyAmAdAya snehasAgarasudhAkAraM nirayadyapadyamidamapAThIt,-aGgAdaGgAtsambhayasi, hRdayAdamijAyase / Atmaiva / / M
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! putranAmAsi, tajjIva zaradAM zatam // 1 // evaM taM putraM darza darza paunaHpunyena paThato nRpasya karapaGkajAtkumArabhRtyAvicakSaNAbhivRddhastrIbhirupAdAya so'riSTavariSThazayyAyAM nivezitaH, tasya ca zizoryathAruci yAcakadvijAdibhyo dAnaM | dadAno mahIno jAtakakarma mahotsavamatucchamakArayat tadeva divasa sudinatayA mantrAnastasyAGgabhuva udAyIti nAma vidadhe / sa vAlaH sitapakSamRgAGka iva vapuruSacayena kalAkalApena ca samakAlamevAkalayAM bhUve / rAjApi sehamohitaH kaTitaTaniviSTena sutena zAlibhaJjikAvibhrAjamAnastambhanirdimbhazobhAM bibharAmbabhUva, AsanazayanayAna bhojanAdividhAneSvapi sa yatipatiriva rajoharaNaM taM na dUrIcakAra / ekadA vAmorumUle udAyinaM nivezya bhojanAyopAvizadvizAmIzaH, arddhabhukte ca sa zizuH sarpirdhArAmiva sUtradhArAmasUtrayadbhojanAntarAle, rAjApi sutavAtsalyacchalito na taM manAgapi vAlayAmAsa, mA bhUdasya mUtranirodhena gadasambhavaH / tanmUtrasaMsaktaM bhojanaM pANinotsArya tathaiva rasavatImAkhAdayAmAsa, aho mohavilasitam / atha tatsnehamohito mahIpatistasminnavasare svamAtaraM cehaNAdevImavAdItamba! yAdRk sneho'muSya zizorviSaye na tAdRkasyApyabhUdbhavati bhaviSyati ca iti zrutvA velaNA'pyAha sma - vatsa ! kiyAMstava sneholAsaH ?, yA tvadvipaye piturasiIt sa koTyaMzenApi tatra na svatanaye, mAtaH ! kathamiti kUNikenoktA sA proce - vatsa ! garbhasthe tvayi mama tvatpituratrAsvAdanadohade 'bhayakumAreNa pUritaM pituranarthaheturayamaGgaja iti jAtamAtrastvaM mayA pariSThApayAMcakre nijodyAnavanikAyAM tatra kurkuTena tava kaniSThAGguliH picchAgreNa viddhA, sA ca kRmi
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pAtena pUyaklinnA'bhUt , tasmin kSaNe sajAtaputrajanmAnanditasvAntastvAM cAriSTasamanyapazyan jJAtavRttastvatpitA mA nirabharsayat , tyAM ca vanAdAnAyya muktApararAjakAryaH snehavivazo rodanAtkathamapyatiSThantaM vilokya tvAM tvadaGgulI mukhe nidhAya tAvattasthivAn , yAvadbhavAn rodanAdavatasthe, itthaM rAtrindivaM kurvANo mayA nivAryamANo'pi nAsthAna tava tAtaH, iti zrutvA sAtapazcAttApaH kUNiko janakaM paJjarAdunmocayituM daNDamAdAya yAvaddhAvati sma tAvaccheNikabhUpastamUrtIkRtadaNDaM kRtAntamivAyAntamAlokyApamRtyubhItabhItastAlapuTaviSamAsvAdya vipede, tataH koNikaH svaduSTaceSTita nidan pituzca sneha saMsmaran sutarAM bilalApa, pituzca rAjyacihAni darza darza mahAduHkhamanubhavan matribhizcampAnagarI rAjadhAnI kurvadbhiAtazokaH kuunnikshcne| tato'haM prayodazazcakravartI bharate saMvRtta iti sajAtakSayamatipaiMtATyabhUdharasya tamitrAyAH kandarAyAH kapATasampuTaM daNDenAtADayat, tato guhAkhAminA kRtamAladevena prAdurbhUtaprabhUtakopA-2 Topena prajvalajvalanajvAlayA sasainyo'pyazokacandro bhasmasAdhakne / yaduktam-kRtAntapAzabaddhAnAM, daivopahatacetasAm / buddhayaH kujagAminyo, bhavanti mahatAmapi / / 1 // atha jJAtatavRttairmabibhistatpade zrImadudAyI bAlo'nyabhyaSicyata, so'pyudAyirAjA pitustattatsnehamanusmaran kSititalaM zokAzrupravAhaiH plAvayAmAsa, tacchokApanodAya ca sacivairanyAM rAjadhAnI cikIrSubhirnimittayedinaH sUtradhArAzca kSetrazuddhaye prajiyire, te'pyudayinImavanI gvessynto| * *
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 gaGgAtaTasthAnikAsutakaroTiprarUDhapATalAtaraM khayamAgatya patatpataGgAsvAdanalAlasavadana kIraM nirIkSya vimRSTavantaH-13 yathA'mI zalabhAH zukAnAmAhAratAM gacchanti, tathaitatpurasvAminarendrasya vairizriyo'nAyAsena bhogyatAmupayAsyantIti / vimRzya tatraiva rAjadhAnyAH sUtraM dattvA pATalitarunAnA pATalIpuramityabhyadhAM vyadhuH / tatra zrIudAyinarendraH khayametya rAjyaM pAlayati sma ! aho ! tassa ko'pi pratApatapanodayaH yat sthAnasthasyApi vairiNo bhItabhItA ghukA iva kandarAvivareSyabhisasarpaH, sa dine dine dAnayuddhadharmavIratAM vitastAra dharAyAm / anyacca tasyAnyataH sadgurucaraNamUlopAttadvAdazavatakhaNDanAyA Rte kuto'pi na bhItiH prAvarttata, sa dRDhasamyaktvazcatuSpA caturthakaraNadevaguruvandanapaDDidhAvazyakAcaraNapoSadhavidhinirmANAdikRtyarAtmAnaM pAvayanvantaHpurakAritapopadhAgAre nizAyAM kSaNaM vizazrAma zramaNa iva / 4 itthaM sa jinazAsanakriyAsatyarthaM kauzalazAlyajani / atha raNAGgaNayapAditatyaikasya gRhItasarvakhasya nRpasAgabhUre kAkI kvApi sthAnamalabhamAnaH pitRvairaniryAtanArthamudAthiyArthivaM jighAMsurujjayinIpuramAgatya tatratyanRpaM sekyA santoSyaikadA'vAdIta-svAmin ! zrImatAM yadyAdezaH sAtadodAyirAjAnaM vyApAdayAmi, yadi prasadya yUyaM mAmakaM paitRkaM rAjyaM sahAyyaM vidhAya mahyaM dApayata iti tadvacaH zrAvaM zrAvaM harSojayinIpatiH, ko prayatnena sapalabadhe jAyamAne / nAnandamuhati ?, tataH sa nRpastadvacaH svIkRtya. tasmai ca zasbalaM dattvA preSitavAn , so'pi skandhanyastakambalaH sarvathA nirbala ekAkI kaGkapatrakartikAbhRdabhimarakatarUpaH krameNa pATalIputrapattane udAyinRpajighAMsayA prAvikSat , suciraM / CREAT.COM -- --
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * rAjadvArAdiSu yAtAyAtAni vitanvAnaH kApi kathamapi vajrabhittau daGkikeva pravezamalabhamAnaH khaM manorathamAkAzakuze-15 zayasadRzaM manvAnaH cintayAmAsa sa nRpAjJaH(1)-kathaM mayainaM mahInaM vyApAdya pratijJA pUrayiSyate ?, sa ko'pyupAyo | nAsti yenedaM sAdhyaM sAdhyate, athavA daivameva pramANam , yataH-aghaTitaghaTitAni ghaTayati, sughaTitaghaTitAni jarjarI-11 6 kurute / vidhireva tAni ghaTayati, yAni pumAnnaiva cintayati // 1 // ato jJAto'styeka upAyastadapAyAya, yadenaM 6 * medinInaM zvetAmbarapiemabhaktaM pratyahaM tatsamIpe yAtAyAnAni tanvantaM kenApyupAyena vyApAdayiSyAmi kapaTayatityamapyupAdAya, iti vimRzya sa bandI gurun vandityA vijJapayAmAsa bhagavan ! mAmanugRhNIta saMsAravirAgiNaM nijadIkSApradAnena, te'pi mahAtmAnastadabhiprAyamajAnAnAstaM dIkSitavantaH, so'pi tadA kakapatrAsiputrikA kApi saGgopya | tapodhanamanovinodanAya kapaTanATakasUtradhAraH paThanapAThanatapazcaraNakriyAkalApAdinATyena nanana / gItArtheSu paramasI-2 mAnaM kalayan SoDaza varSANi vrataparyAyaM pAlayAmAsa / tasya cAnanyamanasastAg vrataM pAlayato'pi kRpArasena roma-13 mAtramapi na bhinna mudgazailasyeva / ekadA sUrayaH pATalIpuramaiyaruH, tadanUdAyinRpaH prollasadbhaktimaranirbharAGgaH sametya . gurUnayandata, vyAkhyAnaM ca zuzrAva / anyadA parvadine rAjA prAtarutthAya vidhinaa''vshykpuurvkmssttprkaarpuujyaa| varddhamAnajinapratimAmabhyarcya gurUNAM puro dvAnavatvadhikazatasthAnakopazobhitadvAdazAvartavandanakaM dattvA'tIcArAnAlocya kSAmaNakaM ca kRtvA caturthaprasyAkhyAnamAsUtrya zrutavyAkhyAno yathAvadvihitacaityaparipATyA sakalasacena saha pU-13
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARKARGERMA jitajinarAjaH sAyantanasamaye khAntaHpurasthapauSadhazAlAyAM poSadhaM jighRkSuH sarvakriyAkauzalatvazAlIti jainaM vacaH saMsmaraMzca gurUnAkArayati spa-paJcavihAyAravisuddhihe Tamiha sAhu sAvago bAvi / paDikamaNaM saha guruNA gurubirahe | kuNai iko'pi // 1 // kiMci aNuTANaM AvassayamAiyaM caraNaheU / takaraNaM gurumUle guruvirahe ThAvaNApurao // 2 // te'pi sUrayaH kriyAsamabhihAreNa kriyA kArayituM vidhivazAdgItArthatapodhanadavIyastvena taM rAjavairiNaM rAjaputrArSa gItArthamiva manvAnA anugamanAya samAdikSan / so'pi labdhAvasaro mItArthatAM nATapan khAtmAnaM bakamiva / paramadhArmikaM darzayan paramAdhArmikaH sahagRhItakaGkapatrAsiputriko gurubhiH samaM rAjakulaM yayau / rAjApi cintAma|Nimiva durlabhaM dharma samArADukAmaH kAmaM gurUnabhivandya sUtroktayuktyA pauSadhamAdita / taiH samaM ca pratikramaNaM vidhaay| vihitApApAnadhyAyAdbhutakhAdhyAyaH saMvegataraGgiNItaraGgalAnapUtAGgaH kRtaprathamapraharapratilekhanaH saMstArakamAstIrya sAmAyikasUtracatuzzaraNapratipattiparameSThimahAmatrAdismaraNapUrvakaM dharmajAgarikAM kiyantamapi kAlamAkalayya kukkuTavatpAdau prasArya | cAsvApsIt / gurayo'pi kRtakhAdhyAyAstatsannidhau zerate sma / atrAntare sa duSTAtmA kapaTanidrayA kSaNaM susvA'ya-18 meva me pitRvaraniryAtanAvasara iti vicAryAnAryaziromaNirudAyinRpagalaphandalaM kaGkapatrakArtikayA chittyA svayaM ca nRparakSAdakSarapyArakSaranivArito niragAnagarAdapi bhavyetaraH / tato rAjJaH kaNThapIThAdraktapravAho vahan gurUNAM saMstArakamApadApadAM padamiva sAkSAt , tatsaMsparzAdguravo'pi jajAgaruH / tatastathAbhUtaM bhUpati vilokya sAtAkampAstaM ca
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuziSyamapazyanta ityacintayan- aho jinamatamAlinyamAyugAntApakIrttijanakaM tena durAtmanA vinirmitaM / tasmAdasmAkamapi prANaprahANenaiva duryazaH praNAzo netaratheti nizcitya kRtAnazanAH paJcaparameSThismaraNaparA: sUrayo galakandale tAmeva kRpANikAM niyojya svaryayuH / tato jAte prabhAte rAjalokA vijJAtanRpagurumRtyatrastameva pApIyAMsaM nininduH / sa ca gaveSyamANo'pi taiH kApi nA''pi / tadanu sa duSTo naMDojjayinIM gatvA'vantIzAne rAjanigrahasvarUpaM yathAvajjagAda / tenApyadraSTavyamukho'yaM pApI dharmaviplavakArako nirvAsitaH khapurAt nahi kApi pApinAM samIhitasiddhirbhavati / udAyinRpatistu tAdRkriyAkauzalyA sevanAt surapurAbharaNIvabhUva / - itthaM zrImadudAyino vasumatIvajrAyudhasyAkhilaM, citraM cArucaritramatra sutarAM karNe nidhAyA'bjavat / zrImajjainavidhau budhAH ! kuzalatAmAsUtrya sambhUSyatA, samyaktvaM bhavatAM yathepsitaramA sA''nandamAliGgati // 1 // kuzalatAviSaye zrIudAyinRpakathA | kauzalyaM nAmAdimaM bhUSaNamuktvA dvitIyaM tIrthasevAkhyaM bhUSaNaM gAdhottarArddhanAha - titthanisevA ya sayaM saMviggajaNeNa saMsaggI // 41 // vyAkhyA -- tIryate saMsArasAgaro'nena tIrtha - zrIyugAdidevaprabhRtijinagRhavibhUSita zrImacchatru ayASTApadAdripramukhasthAnavRndaM tasya nitarAM sevA - azrAntayAtrAkaraNaM tadyAtrA hi kriyamANA mahate guNAya kalpate / uktaM ca-te dhanyAdhaninasta eva ca vazIbhUtatrilokazriyasteSAmeva sadaiva hanta phalitaM puNyaiH puropArjitaiH / teSAM janma ca jIvitaM ca
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ saphalaM tairarjitAH kIrttayaH, svarnirvANa sukhaprado jinapateryAtrA vidhiryaiH kRtaH // 1 // caH samuccaye, na kevalaM tIrthayAtrAkaraNaM kintu 'saMviggajaNatti' saMvizvAsau janazca saMvibhajanaH saMvega 1 nirveda 2 dhammaMzraddhA 3 gurusAdharmikazuzrUSA 4 AlocanA 5 nindA 6 gardA 7 sAmAyika 8 caturviMzastistava 9 candana 10 pratikramaNa 11 kAyotsarga 12 pratyAkhyAna 13 stavastutimaGgala 14 kAlapratyupekSaNA 15 prAyazcittakaraNa 16 kSAmaNA 17 svAdhyAya 18 vAcanA 19 paripracchanA 20 parAvarttanA 21 'nuprekSA 22 dharmakathA 23 zrutArAdhanA 24 ekAgramanaH saMnivezanA 25 saMyama 26 tapaH 27 vyavadAnaM 28 sukhAzaya 29 apratibandhatA 30 viviktazayanAsanasevanA 31 vinivarttanA 32 sambhogapratyAkhyAna 33 upadhipratyAkhyAna 39 bhaktapratyAkhyAna 40 sadbhAvapratyAkhyAna 41 pratirUpatA 42 vaiyAvRttya 43 sarvaguNasampUrNatA 44 vItarAgatA 45 kSAnti 46 mukti 47 mArdava 48 Arjava 49 bhAvasatya 50 karaNasatya 51 yogasatya 52 manoguptatA 53 vAgugupsatA 54 kAyaguptatA 55 manaH samAdhAraNA 56 vAksamA dhAraNA 57 kAyasamAdhAraNA 58 jJAnasampannatA 59 darzanasampannatA 60 cAritrasampannatA 61 zrotranigraha 62 cakSurnigraha 63 prANanigraha 64 jihnAnigraha 65 sparzananigraha 66 krodhavijaya 67 mAnavijaya 68 mA yAvijaya 69 lobhavijaya 70 premadveSamithyAdarzanavijaya 71 zailezyakarmatA 72 iti dvAsaptatisthAnasevakaH sAdhu
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokastena saha svayaM sadA vA saMsargaH- paricayo yasya saMsargIti gAyottamAH // 41 // bhAvArthastu nAgadatta| dRSTAntAdavaseyaH, sa cAyamaA suravaranayarAyAre, kusumapure siribhareNa parihaNaNe / Asi sirinAgacaMdo, siTThI suvisiddhaguNaiTo // 1 // svaparAjiyagorI, nAgasirI nAmiyA piyA tassa / tANamuvAiyapatto, putto sirinAgadattutti // 2 // sudaso sihabhario, mupattasaMsattipattadittillo / payaDiyaniyabhavaNamaho jo rehai dIvaucca sayA // 3 // so somucca klho,| judhaNapatto'vi dhammakammaruI / sAhujaNasevaNAe Arohai hii viveyataraM // 4 // saMmattapavittAI, mAvayadhammassak diivysmaaii| vArasa bayAI samaM giNhai sugurUNa pAsammi // 5 / / gurubhattidevabhattI, nvtttvihttidaannsttiio| bilasaMti mANasaMmI haMsI ica tassa nissaMkaM // 6 // so annayA kayAi ciyapariyADi kuNaMtao nayare / egammi ceiyammi pavisai jiNarAyapUyatthaM // 7 // piccheha tattha pUrya sivapuralacchIi saMghaDaNadUI / puNNapaDipuNNasurayarasuMdaraubara vAyasijaMba // 8 // aviralaparimalamiliyAlimAlajhaMkArasuMdararayahiM / phulliyaphulacaehiM gAyaMtI iva jiNANa guNe 9 // AmalapamANanimmalamuttAhalabhariyathAlachaumeNaM / na tattha jigamuhasasi nivesiuM tArayA pattA // 10 // pUyamacabhuyarUvaM rayaNasuvannANa rayaNayAruharaM / daTTaNa nAgadatto vakhittacitto gihaM patto // 11 // piuNo purao sAhai jaM tAya ! mahinbhausahadattassa / jiNadatteNa sueNaM samAgaeNaM pavahaNAo // 12 // ahaaccherayabhUyA pUyA /
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArAviyA jiNAyayaNe / gaMtUrNa tA piksaha so'vi gao tassa bayaNeNaM // 13 // juyalaM / to nAgacaMdasiTThI, pivikhavi pUyaM mahambhuyaM niyayaM / jisasatyaM samaya, par3a jAumavamADhattI // 14 // tumhANaM vayaNeNaM pUyA ditttthaa| jiNANa baccha ! mae / tA sacaM bahubhavasaMciyAi nahAi~ pAbAI // 15 // tAyaM jANiya jiNamayavAsiyahiyayaM pasa-12 nadihijuyaM / paNamiya viyasiyavayaNo sa nAgadatto bhaNaha evaM // 16 // tAya ! mamAyiha icchA, jiNapUyakarAvaNe * samuppannA / niyabhuyaupajieNaM bahueNaM daviNajAeNaM // 17 // taM bhaNai nAgacaMdo, puvajiyaniyadhaNeNa viuleNaM / kAriya jiNavarapUyaM, maNorahaM vaccha ! pUresa // 18 // aha bhaNai nAgadatto, maM pesasu jANavattajanAe / jaha samuva-15 |jiya davaM, sabaM pUremi maNai // 19 // jaNaSaNa aNunnAo, ANaMdAo purammi sayalammi / ugghosAvai paDaha, jayammi sajasaM va payaDato // 20 // bho ! nAgadattavaNio, vacaMto asthi jalahijattAe / jo ehi tassaso, sAhiba sabamavi kAhI // 21 // ugghosaNasavaNAo, saMvahiyajaNeNa nAgadattovi / paMcasayapoyakalio, samuijattAi lahu / calio / / 22 // joyaNasahassamANaM, jalahiM laMpaMti pavahaNA zatti / aksaliyapayAreNaM sarAsaNummukkavANuva // 23 // jattha ya na puraM na vaNaM, na pacao na ya bhUmiyA kAvi / navaraM taraMgataralaM, samaMtao dIsae salilaM // 24 // rayaNi yaradiNayarAvihu, nakSattA gahagaNA ya dIsati / nIrammi u kuNamANA udayaM cAraM taha'tvamaNaM // 25 // annammi vAsa-II bhArammi, gayaNammi samunnayammi mehammi / gaMbhIro'vi hu jalahI, tucchudha gao mahAkhohaM // 26 // uburasamIralaharI-15
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARKARSHAN |paNulliyA vAhaNA samaggAvi / ummaggeNaM paDiyA, jaha dujaNasaMgao suyaNA // 27 // te gacchaMtA nijAmaehi ujamaparehipi kahapi / no maggeNaM ThatriyA, mattebhuccebhapAlahiM // 28 // se dukambhavaNa dulaSaM sela kuMDalaM paDiyA / micchattaperaNAhiM, jahA abhavA jaNA kugaiM // 29 // tattha ya bohitthajaNA, bhagge vohitthae tahA loe / pANarahie tarate, pikkhivi bhayakAyarA jAyA // 30 // pikkhitANaM sunne poe tattheva kaMThagayapANoM / ego puriso nayaNANa goparaM tANa saMjAo // 31 // paMcaparamiTimaMtaM, sumaraMtaM sAvagutti muNiUNaM / pabhaNai sidvisuo taM, sAhammiya ! majjha tujya namo // 32 // tavayaNeNaM tuTTho, sa pAvahaNio naro'pi magmei / karasannAe nIraM, vayaNaM pabhaNeumasamatyo / // 33 // sidvisuo'vihu salilaM, ANAvaUNa tassa pAei / galanAlaraMdharohA, na bhoyaNaM sakae phAuM // 34 // satthIhuyaM pucchai, kapto tumhe ihAgayA? bhAya! / so'vihu maMdasareNaM, jaMpai sirinAgadattagge // 35 // kosaMbIi purIe, dhaNanAmA siTTinaMdaNo ahayaM / pavahaNasaeNa sahio, calio jalarAsijattAe // 36 // pAvodaeNa saMjattiyANa, pavaNeNa pilliyA poyA / girikuMDalaMmi paDiyA, aMdhuvAgAhakUvammi // 37 // paJcayakuMDalayasao, bAyapavaso naI ittha saMghaDai / tadabhAvaNaM poyA gayapANA iva ciMTuMti // 38 // bhoyaNajalammi khINe, sadhe'vihu poyasaMThiyA ynninno|| bhukkhatisattA pattA, kameNa kINAsaaihittaM // 39 // ajjavi jIvemi ahaM ego, tammajho mahApAvo / tA parisaM tumANavi, samAvijA duhaM nUNaM // 40 // rAhAvehasamANaM, bandhadha ! ArAhaNaM karAvesa / dhannANaM ciya paraloya-saMbalo /
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ milai na'nnANaM // 41 // jao yutaM bihavo jiNavaradhambho, rogAbhAyo viyANa saMyogo / aMte samAhimaraNaM, pAvijaha paramapuNNehiM // 42 // tatto sa nAgadatto, jiNamayataptajabhAyaNasamANo / taM amiyasaricchAe, vAyAe vAharo imaM // 43 // bho ! devaM gayarAyaM, niggaMthaM guruyaNaM napa ya tatte / paDivajasu sammana, ciMtArayaNaM va aidulahaM // 4 // arahaMtasiddhasAhU; dhamma saraNaM maNammi dhAresu / tivihaM tiviheNa puNo, taM micchAdukaDaM desu // 45 // aNumoyasu yasukayaM, mittIbhASaM kuNesu jIyesuM / dosaM muMcasu mohaM, malesu sumaresu nayakAraM // 46 // vosirasu pAvaThANe, nirayAraM, aNasaNaM paSajjesu / iya nAgadattavayaNaM, samma aMgIkayaM teNaM // 47 // suhajhANarao marigaM, sa devaloe suro samu ppano / na hi suddhabhASaNAe, kiMpi asajhaM jae asthi // 18 // tatto sa poyaloo, jANiya tathaiyaraM bhaudhiggo / 15 akosAI dAuM, payaTTio nAgadattassa // 49 // jao-sthAnamastyupakArasya, merorapi garIyasaH / tucchasthAyatnajasyA pi, na jane'pakRtasya tu // 50 // ugghosaNAchaleNaM, amhe chaliUNa AvayAkUve / eeNa kavaDapaDaNA, nivADiyA paramayeriva // 51 // iya tadaraMtudavAyA-bANehiM vidhiyassavi na tassa / roso maNammi jAo, ahakkhAyacarittadhAriva| // 52 // teNaM te kuNamANA, niratyayaM kammabaMdhaNaM loyA / karuNAe aNusiTThA, vAharamANeNa mahuragiraM // 53 // savo'vi ko'pi niyakammanimmiyaM dukkhamahava sukkhaM ca / aNuhaviUNaM chuTTai, jaivihu tullo surideNaM // 54 // duriyaM | / harei dhammo, iya ciMtiya nAgadattavaravaNio / uvayAsaparo sumarada, paMcanamukkAraigalakkhaM / / 55 // aha siMhaladIva
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahu, sirimaM jIvAhayAraI nAma / AvayagayaM aNuddhiya, na jimai suNiuM chuhatto'vi // 56 // thalamaggaMmi u purise, sa pesae duhiyaloyatANakae / bahudesabhAsacauraM, jalamagge kIra paMcasayaM // 57 // pacaya kuMDalapaDie, te poe pi| kkhiUNa rAyasuo / AgaMtRRNaM siMhala - pahuNo raNNo niveyaMti // 58 // so'vi sacivehi saddhiM, girikuMDalyAu jamamuhAu | uddharaNammi uvAyaM, ciMteI tANa poyANaM // 59 // na ya bhuMjai to rAyA, tANuddharaNammi vigalio - bAo / na ya niyameraM garuyA, laMghaMti kayAvi jalahigha ||60 || to bIyadiNe paDahaM, vAyAbai bhUvaI nie nayare / jo poe AI, tassa payacchAmi dhaNalakkhaM // 61 // taM suNiya kaNNadhAro, ego buDho maNammi ciMte / jANato'hamuvAyaM, kiM na dhaNaM lemi naravaNo ? || 62 || nitthArayAmi taNae, dukkhasamuddAo pavahaNajapi / athirehiM pANehiM, | to paDahaM chivaha gaMtUNaM // 63 // rAyapasAyA larddha, savaM datraM suvANa dAUNaM / lahupavahaNeNa calio, sa nAgadattaMtiyaM patto // 64 // tesiM paMcasayANaM, poyANaM ahivaraM viyANittA / taM nAgadattavaNivaM bhaNeha niyasAmiNo cariyaM // 65 // tarasa ya purao sAhai, niggamaNovAyamesa poyANaM / maggaviU buDunaro, sugurU bhavasAyarAu // 66 // saMbo'vi poaloo, TahariasavaNo suNei tatrayaNaM / so'vi hutassa ya purao, niggamaNovAyamAisai // 67 // selassa assa sihare, mahaI devarasa maMdire DhakkA / tIe sahaM souM, guhAmuhe sayaguNIyaM // 68 // asaMbhaMtA bhAraMDapakkhiNo nahayalami uDati / valayAu nissaraMtI, tappakkhapaNuliyA poyA // 69 // juyalaM / ego puNa so marihI jo, DhakkaM bAiuM naro
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||7||praa caDihI / taNhAchuhAbinaDio, phalajalaraddiyammi selasmi // 70 // tA tumhANaM majjhe, ego kariUNa sAhasaM puriso / nityAriya sayalajaNaM, vitthArau niyajasaM loe // 71 // kampantasayalagattaM macubharaNeva egayaM buDUM / tatto sa nAgadatto, jampara mahurAi jIviva samuddharateNa / ajjijjau suralacchI, | bhavayA sesAuNA sudhirA // 73 // buTTI sAhai re bAla !, amha erisamamaMgalaM bhaNasi / jai jANesi maNurnna, tA kiM na kuNasi ? imaM kammaM // 74 // bAlA taruNA buDDA, adhaNA sadhaNA saroya nIroyA / guTTA sadhe'vi jaNA, tatrayaNaM netra mannaMti // 75 // tatto sa nAgadatto, ciMtai nUNaM jayammi sassa / suhiassa ya duhiyassa ya, maraNAu bhayaM samaM caiva // 76 // bhaNiyaM ca - sacce'vi mukmbakaMkhI, sace'vihu dukkhabhIruNo jIvA / sabve'vi jIviyapiyA, sabe mara - ] gAu vIhaMti // 77 // sAhAraNammi maraNe, sahAvao ittha jAyamANammi / jo uvayAraM kiMcivi, karei so jIvaha | jayammi // 78 // pAravayassa ya kae, tulAi caDhiUNa tolayaM teNaM / vajAuheNa raNNA, jaseNa saMjIvioo appA // 79 // eyANaM pANINaM, jai dAuM jIviyaM marissamahaM / to me kiMpivi nahu soyaNijjamatthittha bhuvaNammi ||80|| sajjIkAuM poe, tumbhehiM sAvahANacittehiM / TAyavamiya bhaNittA, sa nAgadatto giriM patto // 81 // tattADiyaDhakkAra vasaMkhuddha niyaMtayANa pakkhINaM / pakkhapatraNeNa poyA, paNulliyA niggayA tatto // 82 // siMhaladIvammi gae, raNNAomukkasukapa poe / paDibhaMDegaM bhariDaM, pattA vaNiNo sanayarammi // 83 // suNiuM tANAgamaNaM, naMdaNadaMsaNasamUsio
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARKARKAk: zatti / sirinAgacaMdasiTTI, samAgao suNai tavariyaM // 84 // mucchAnimIliyaccho, siTThI dharaNIyale tao pddio| uvayArehiM taha sIyalehiM puNa ceyaNaM patto // 85 // tatto duraMtanaMdaNa-soyasamuddo karei so siTThI / rayaNajue iba ummI, tagguNasahie bhuvilaave|| 86 // aha royai taNaeNaM, teNa viNA kimiha jIvieNaM? me / ullasirarayaNarahieNeva nihANassa bhaMDeNaM // 87 // tamhA'NasaNaM kAuM, sAhemi gaI sueNa paDivannaM / na ya tassa virahaaggIdAhaM / sakemi iha sahi // 88 // saMkuciyavayaNakamalA, caMdassapa daMsaNeNa sihissa / lajjAe pAyAlaM, pavisiukAmucca te 6 * sabe // 89 // japaMti tao paNiNo, tAya ! sa te naMdaNo dhuvaM jiyai / jassa jasamahAtaruNo, amhe aMkUrasArinchA / // 90 // jeNa ya niyayaM jIyaM asArabhUyaM maNe muNaMteNaM / caiUNa vajasAraM, sattaM avalaMbiyaM zatti // 91 // aha iMtaM / gayaNapahe, te vaNiNo uvayaM muhaM kAuM / pikkhaMti varavimANaM, gIyajhuNituraravappavaraM // 92 // te viSphAriyanayaNA, savimyA jAya tattha ciTThati / tA samiralasirakelaM, vimANayaM tattha saMpattaM // 93 // oyariya vimANAo, kalattakalio sa nAgadattavaNI / piuNo calaNe vaMdai, uppAyaMto jaNe cujaM // 94 // ANaMdiyassa vimya-parassa tAyassa puchamANassa / namiuM sa nAgadatto, niyavRttaM kahiumADhatto // 95 // tammi acalassa sihare, aasaaynnjuggmuulph| laviyale / paidiyahaM, kAhamahaM uvavAsaM chinnaduhavAsaM // 96 // sirivijjAharanimmiyajiNabhavaNavibhUsaNaM rayaNapaDimaM / 3 * risahesarassa sayalaM, diNaMpi bhattIi pUrvato // 97 // hiyae jiNamayatattaM, jhAyanto jIvie'pi maraNe'pi / asaliya
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ citto samasanumittao jAva ciTThAmi // 98 // juyalaM tA dittaditcittaM, rayaNAharaNehiM maMDiyasarI raM / surarAyasamaM purisaM, | purao pikkhAmi egamahaM // 99 // tatto udviya joDia hatthe so sAyaraM mae puTTho / jaha daMsaNeNa tuTTo, taha niya cariyasa kahaNe'vi // 100 // to so jaMpara veyaDupavae vijjuSahamiho khayaro / naMdIsarammi dIve, calio devANa namaNatthaM // 101 // ittha tumaM pAsittA, vimhiyAhiyao'valoyaNi deviM / pucchiya tuha cariyamahaM nAUNa ya saMpai sameo // 102 // tA'haM tuha satteNaM, jiNasevAe taveNa taha tuTTo / dAhAmi gayaNagAmiNivijjAsahiyaM niyaM puttiM // 103 // vijjAbaleNa teNavi, samANiyA ittitattha niyaMdhUyA / taha madurAhAraM piDu bhoyAvada maM sa khayaravaro // 104 // to pariNAviya kannaM, bijjaM AgAsagAmiNiM dei / guruyANa pasannANaM, kimittha bhuvaNe adeyaMpi 1 // 105 // poyavANiyANa vayaNeNa mA tAo addhiI maNe kuNau / iya vegeNaM caDiuM, vimANameyaM ihaM patto // 106 // tassa ya riddhiM dahuM, pacchuttAvaM kuNaMti te vaNiNo / kiM tajhyA taM selaM, amhe na gayA akayapuNNA 1 // 107 // siddhita-yassa jAyA, satasirINaM mahApasiddhIo / jaha karuNAbhihataruNo, kusumehiM samaM phaluppattI // 108 // jiNasevAnalIe, eso kusumuggamo jamiddhIo / huti tahA puNa'bassaM, saggapavagge phalasirIo // 109 // asthiyaNaM pINaMto, dANeNaM so purammi pavisaMto / vaNijjaM to dhammiya -jaNeNa samihammi saMpatto // 110 // tatto sa nAgadatto, citte ciMtei pacchimanisAe / kArijjara jiNapUyA, jIha kae'haM gao jalahiM // 111 // kaNayamaNivasaNacaMdaNa - kusumehiM
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ - * |jiNavarANa bhavaNesuM / so kArai paidivasa, pUyaM niyapuNNapuMjudha // 112 // jao-dhannANa puNNavisae, maNorahA ullasaMti vallIva / dhannayarANaM te puNa, phalaMti biulehi ya phalehiM // 113 // jiNadattavihiyapyAsuttovari teNa taha, vinnimmvio| jiNasevApAsAo, devANayi kuNaha jaha cujaM / / 114 // evaM jiNavarasAsaNasevaM payAsaraM sa ku-12 NamANo / dhavaleNaM sajaseNaM, bhUsai sacarAcaraM vissaM // 115 // saMviggANa muNINaM, sayayaM asaNAivatyadANeNaM / sussUsAkaraNeNa ya, appANaM kuNaisa kayatyaM // 116 // annadiNe so sutthiya-sUrINaM aMtie saveraggo / dikkhaM gahira pArapAliu ca davagaNe ramai // 117 // titthANa sevA jaha nAgacaMdaputtaNa samma bihiyA taheva / kAUNa bhavA!* bhavavArirAsiM, taritu nivANasiri laheha // 118 // tIrthasevAyAM nAgadattadRSTAntaH / tIrthaseyAkhyaM dvitIyaM bhUSaNamuktvA / tRtIyaM bhaktisaMjJakaM bhUSaNaM gAthApUrvArddhanAha bhattI AyarakaraNaM jahucciyaM jiNavariMdasAhUNaM / vyAkhyA-jinavarendrasAdhUnAM yathocitamAdarakaraNaM bhaktiriti sambandhaH / tatra jinAH-sAmAnyakevalinasteSu ye hai rA-utkRSTA gaNadharAdhAstepAmapIndrAH khAmino'STamahAprAtihAryacatustriMzadatizayapaJcatriMzadvAgguNAdhupayuktAstIrthakRtaH / teSAmAnandAzrumizravilocanena mukhakozAdiyuktiyuktena naiSedhikyAdidazatrikayathocitakaraNenetyAgamopadiSTavidhinA / tinni nisIhI 1 tinni yapayAhigA 2 // tinni ceya ya paNAmA 3 tivihA pUyA ya 4 tahA, avatthatigabhAvaNaM ceca *
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // tidisinirikkhaNaviraI 6 tividdhaM bhUmIpamajjaNaM ceva 7 / vaNNAitiyaM 8 muddAtiyaM ca tivihaM ca paNi hANaM // 2 // iya dahatiyasaMjuttaM, vaMdaNayaM jo jiNANa tikAlaM / kuNai naro uvautto, so pAvai sAsayaM ThANaM // 3 // ityAdyatAmAdarakaraNaM vivekinA kriyate sA bhaktiH / tathA sAdhayanti mokSapathamiti sAdhavo jJAnAdiguNasampannA mahAtmAnasteSAM darzanAdevAbhyutthAnAbhidhAnaziro'alibandhasvayamAsanaDhaukanavandanaparyupAsanAnugamanadazavidhavaiyAvRttya karaNAnnapAnavastra pAtrapratizrayapIThaphalakasaMstArakAdidharmmasAdhanopa karaNadAnazuzrUSA bheSajakriyAkAntAraviSamaduggapasa|rganistAraNa rUpamAdarakaraNaM bhaktiH kathyata iti gAdhA pUrvArddhArthaH / bhAvArthastu vAhyAbhyantararUpakAminIdRSTAntena spaSTayate / tathAhi --- samatthi sutthiyaloyasuhavilAsakIlAgi (kIlAgiha) nAma nayaraM - jattha sirIo vAUyANa ghayavaDakarANa sannAe / teDaMti jaNaM iha suhRdahimmi harilIlamuddahaha // 1 // tattha ya atthamAviyaverivIrateo amiyateo nAmarAyA, tattha kociego paridhAyago vijjAmaMtosahaladdhaparamatthasAmattho parivasaha, so ya vijjAbaleNaM nayara aMtare bhamato rayaNavilyAiyamavaharaha / tao poraloeNa taM dussahaduhamasahateNa sayaM ca paramatthamalahaMteNa raNNo puraja pukkariyaM / jahAjaM jaM aisayaruharaM, jaNamaNaharaNaM payatthavitthAraM / vatthAharaNAIyaM taM taM taM ku'vi corae coro // 1 // avi ya-jaM jaM pAsai jubamaNateNiM, aliulasAmalakuMtalaverNi / bhAlatthalaaTThamisasikaraNiM, mayaNaMdolaya toliyasa - vaNiM // 1 // nIluppaladala sudhiulanayANaM, tilasumasamatAnA bhiyasarANaM / sArayasasahara suMdaravayaNiM, pINunnayakalasotrama -
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ -% %*-* sihiNiM // 2 // sAmoyarimaithUlayaramaNi, karikarasoyaraUrupphuraNiM / komalakisalayasamakaracaraNiM, nayaNakaDaksavimohiyaavaNiM // 3 // rUvaviNijjiyanijararamaNiM, rairasasAyaratAraNataraNi / taNupahadAsIkayanavataruNi, taM taM sAmiya ! sa harai taruNiM // 4 // so ya pAyo imedha siTai, tA kaNasaM pasAyaM tassa gavesaNakae / tao raNNA suNiyatabbayaNeNa lajjAahomuheNaya bajariyaM-bho bho gacchaha tumbhe visatthA ciTThaha niyaniyabhavaNesu, jaba paMcadiNamajhe taM duDhacoraM gavesayaMto na pAvissaM tA suhuahuyAsaNe apassaM jhaMpissaM, evaM raNNo painnamAyaNNiya poralojorAyaM paNamiya 8 niyaniyaTThANe sNptto| tao bhUvaiNA sapatya savisesaM tassa gavesaNatthamAiTThA ArakkhA, sayaM puNa ikkalamallo khaggakheDayahattho avihattho coragavesaNaM kuNamANo sadhesuvi coraTThANesu paribbhamai, paraM tassa pauttimittaMpi na pAveda, evaM vaikatANi cattAri diNANi,saMpatte uNa paMcame diNe ahiyayaraM rAyA gavesayaMto bhoyaNagaMdhataMbolamallAiyaM giNDaM-12 timegaM parivAyagaM pekkhiya ciMtei-esa saMpai rayaNImuhe gaMdhAI erisajaNaparibhogajugge paDigAhaMto suMdaro na paDi-6 bhAsei, tamhA eyassa ciTThiyamaddharaDio cepa picchAmi / tao rAyA tappiTTilaggo nayarujANamaMDaNaviDavikoTaravigharasaMThie tassa gharammi pavisei, tatthegastha rayaNukarAI annattha kaNayakUDAI annatya vatthAharaNAI annatyaM sugaMdhavatthuvitvArAI annatya saraMgaNAsarisAI ithiyarayaNAIca pikSiya saMjAyanicchao taM coraM hakkeha-are ciTriya! | gahesu satyaM, kuNesu mae samaM samaraMgaNaM, sumaresu iTThadevayaM, esa te kaMThakaMdalamilAtalammi loDhemi / tao so parivA 1%252332525-2562-24
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ yagacoro saMkhuddho amarisavaseNa niyaporisamajANato khambhabhugiriUNa Agao nivaM tajaha-re re maha ghare coruva / kahaM paviTTho'si ?, aja te dhuvaM kayaMto kuvio, iya bhaNaMto jAva pahAraM dAumanmujao, tAva rapaNA niyakhaggeNa: tassasIsaM chinnaM / tao tattheva rayaNi ghasiya pabhAyasamae sayalaM poraloyamAhavinurAyA bhaNeha-bho bho loyA! niyaniyavatthujAyaM piyAjaNasameyamuvalakkhiya giNhaha / tao te kamaNavaNaMca viyasiyA sayaM sayaM vatthujAyaM giNhiya gharesuna pattA / rAyApi tariyaniyapainnaNAvo cAuvaNNajaNeNa yaNNijaMto patto sabhavaNaM / io ya emA kAvi kAmiNI kAmummAyaparavasA parivAyagakayakammaNavaseNa tammi asthimajANurAyarattA vallahaMpi niyayalahaM dussauNaMva sabahA na5 pAsai, suiraM mahurapimmabharanibharAhiM girAhiM pasAijamANAvi na pasIyai / tao nANavinnANatriyakkhaNehiM tIiK bhattuNo puro niveiyaM, nUNamesA teNa parivAyageNa kammaNapaogeNa asthimajANurAiNI attaNo vasae vihiyA, jaav| tassa aggidaDANi atthINi duHNa pakkhAliya esA na pAijjai tAva tassovari eIe tivANurAo na uhahaha / to tIe piyayamapamuhasayaNehiM taheca vihie jAyA sA sajA / gao naho pariSAyage, niyapaiNovari jAo aMNurAo / itya aMtaraMgo uvaNao, jahA-sA kAmiNI teNa kammaNajogeNAcaMtANurAiNI nimmiyA, annaM sabahA na ahilasai, tahA susAvayajaNo'pi niraMtarajiNavarasusAhuguNapavayaNasaddhANuruvasammattaparamosahabhAviyamaI keNAvi na sAsaNAo cAliuM sakkai, kahamavi micchattapasattadevagurusa na bhattirAyaM karei / tA eriso bhattirAo sammattagataM
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMDe - " jahA kao tIi varaMgaNAe, mahANurAo parivAyagammi / taheva dhamme jiNabhAsiyamma, ghareha rAyaM sivadatta - cittA // 1 // bhaktirAge vAhyAbhyantararUpakAminI kathA / tRtIyaM bhaktirUpaM bhUSaNasuktvA caturtha sthairyAkhyaM bhUSaNaM gA dhAtRtIyapAdenAha-- "thirayA daDhasammattaM" / vyAkhyA-dRDhasamyaktvaM sthiratA bhavatIti sambandhaH, zrImadarhaddhammaM pratyaddaDhacittAnAM dADhyoMtpAdanena samyaktva - paribhAvanaM dRDhasamyaktvaM, tathA kazcanApi zAkyAdidarzanamAhAtmyalavaM bAhyadazA dRSTvA dharmmAcalet tasya yat dRDhatvApAdAnaM tat sthairya, yato dRDhadhammaiva prazasyate, yaduktaM sthAnAne - cattAri purisajAyA pannattA, taMjA - piyadhamme nAma ege no dadhamme 1, daDhadhamme nAmaM ege no piyadhamme 2 ege piyadhammevi daDhadhammetri 3, ege no piyadhamme no dadhammevi 4 / itigAthA tRtIyapAdArthaH / bhAvArthastu sulasAdRzantAd jJeyaH / sa cAyam , ihaiva jambUdvIpAkhye, dvIpe zazikalopamam / asti zrIbhArataM nAma, varSa harSanibandhanam // 1 // tatrAsti magadho dezo, lezo yatra na pApmanAm / tatra sarvazriyAM krIDA - gRhaM rAjagRhaM puram // 2 // yatroGgajinAdhIza caityAnAmupari sthitam / madhyAhne bhAkhato vimbaM dvitIya kalazAyate // 3 // tatra prasenajidbhUmI - pateH sarvakalAkalaH / sArathirnAga ityAsIdvAsavasyeva mAtaliH // 4 // tasya priyatamA dharmA - nAlasA mulasA'bhavat / yasyAM pativratAmukhyA, avAtsuH
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakalA guNAH // 5 // nAgo'nyadA sutAbhAva - duHkhAbhipluSTamAnasaH / kapolapAlivinyasta - hastazcintayati sma saH // 6 // lAlayiSyAmyahaM putrAn sve karAcje marAlavat / araNyamAlatIpuSpa-kalpecchetya bhavanmanaH // 7 // iti cintArNaye manaM, trilokya sulasA priyam / sudhArasamucA vAcA'vocadevaM vicakSaNA // 8 // nAtha, kiM zauryatejo vazcinteSA prasate nizA / tataH so'pyavadadevi ! putramAtra // 9 pyUcuSI kAntaM kanyakAstvamanekazaH / vivAdyotpAdaya kSipraM tAsu putrAn manISitAn // 10 // nAgoM jagAda jIveze !, janmanyasiMstvameva me / kalpavalIva kalpadroH, priyA'nyAbhiralaM yataH // 11 // tvatkukSizuktimANikyamicchAmi dayiteH sutam / asmatsnehamahAmbhodhi - saMvarddhanasudhAkaram // 12 // yataH pratizarIraM me, jIvitavyamivAsi ca / suropayAcitaistasmAtsamutpAdaya nandanam // 13 // sA'pyUce jIvitAnte'pi, nAnyaddevakadambakam / manasA vacasA'GgenA - rAdhayAmIpsitAsaye // 14 // paramArAdhanaM kAnta !, kariSye sveSTasiddhaye / arhatAmarhaNIyAnAmacintyamahimaukasAm // 15 // tapobhirAcAmAmlAdyaiH, pAvayantI nijaM vapuH / viziSya dharmakRtyAni, vidhAsyeM brahmasevinI // 16 // kausumbhe trAsasI sA'tha, basAnA khalpabhUSaNA / trisandhyaM trijagannAthaM, puSpAdibhirapUpujat // 17 // kiyatyapi gate kAle, tridazezvarasaMsadi / sulaMsAyAH prazaMsA'bhUt, sthiratve dharmakarmaNaH // 18 // tatraikastridazastasyAH, kautuko mAnamAnasaH / dakSaH parIkSAmA dhAtumavAtAdvasundharAm // 19 // unmudrasAdhumudro'sau daridro'pi yatitrataiH / kRtanaiSedhikIkalpaH prAvizatsulasA''layam
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 20 // arhatpUjAprasaktA'pi, sahasA''lokya taM munim / sahasotthAya tatpAda-vandanaM bhaktito vyadhAt // 21 // aprAkSIddakSamukhyA taM gRhAgamanakAraNam / so'pyAruyadAgAM tailArtha, glAnasAdhujacchide // 22 // zrutveti sA jaharSozcaizcintayantI mahAzayA / lakSapAkamahAtaila nirmANasya kRtArthatAm || 23 || antaH pravizya sA taila-kumbhaM yAvadupAharat / tAvaddivyaprabhAveNa, so'bhajyata divaukasA // 24 // na manAgapi tacittaM, dainyamApa tataH punaH / suraH pUrvaghaTAtsasa - kalazImabhanaktarAm // 25 // ghaTanedepei nAmedi, viSAdervayanmanaH / tasyAH kevalamalpatvaM, jajalpa svavRpamya sA // 26 // aho me mandabhAgyAyA, yad glAnasya mahAtmanaH / nopakArAya tattailaM jAtaM khaM ca nininda sA // 27 // tasyA abhaGguraM bhAvaM dRSTvA devaH savismayaH / AvirbhUya jagAdetAM, bhadre ! te sAdhu jIvitam // 28 // yadadyaivA''dyakalpendrastavAstAvItsurAgrataH / samyaktvasthairyamasyAtha, parIkSArthamihAgamam // 29 // tadvarNanApyadhikaM tat sthiratvaM nirIkSya te / abhUnme vismayo'tyantaM ziroghUrNanakAraNam // 30 // ato mattaH kamapyartha, prArthayasva mahAzaye ! | susA'pi babhASe taM sudhAmadhukirA girA // 31 // yadi tuSTo'si me deva !, tadA dehi tanUdbhavAn / so'pi dvAtriMzataM tasyai, guTikAH pradadau mudA // 32 // abravIca kramAdetA, bhakSitAH syuH sutapradAH / jAte kArye punaH smArya, ityuktvA tridazo'gamat // 33 // tataH sA sulasA dadhyau, guTikAnAM kramAdanAt / iyatAM dArakANAM ko, jAtAnAM marditA zucim ? // 34 // tasmAdekatra sammIlya guTikA abhi cAkhilAH / dvAtriMzalakSaNopeto, yenaiko hi bhave
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ sutaH // 35 // vimRzyeti tathaivAzcAtsulasA daivayogataH / dvAtriMzatpramitA garbhAH, prAdurbhAvaM tato'bhajan // 36 // mahAbhAraM hi garbhANAmasahiSNuH kRzAnikA / sasmAra mulasA'khapnaM, kAyotsagga vidhAya sA // 37 // smRtamAtraH / suraH so'trAgatya tAmabravIdidam / mAmasmArSIH kuto hetoH 1, svarUpaM cApi sA'vadat // 38 // tridazo'pyavada dre !; na hAri vihitaM tvayA / amoghazaktayaH putrA, bhAvinaste cinizcitam // 39 // kintu dvAtriMzadapyete, samA-2 nAyuSkatAvazAt / samakAlaM vipatsyante, durlacayA bhavitavyatA // 40 // viSAdaM mA kRthA garbha-vyathAM hartA'smi te sphuTam / tathaiva kRtvA sa surastridazAzrayamAzvat // 45 // svasthadahA vabhAreSA, garbhAnu-vadaGkurAn / aho ! puNyasya mAhAtmyaM, yatsurA api kiGkarAH // 42 // prAsUta sulasA kAle, pUrNe dvAtriMzataM sutAn / dvAtriMzallakSaNopetAn , mUrtAn vIrarasAniva // 43 // nAgo nAgarika lokamAkArya nijavezmani / teSAM janmotsavaM cake, zakramyApi sudurla-11 bham // 44 // pazcadhAtrIlAlyamAnA, vRddhimAsAdayaMzca te / pitromanoratharathAM-zcAnandaiH paryapUpuran // 45 // sAta-18 yauvanazrIkAH, zrIzreNikamahIbhujaH / jIvitavyamivAbhUvaMste'nizaM pArthavartinaH // 46 // ekadA zreNiko bhUpazcampA jigamiSuH purIm / ceTakakSmAbhRtaH putrI, sujyeSTAmabhilASukaH // 17 // tayA pradattasaGketaH, zrInAgarathinaH sutAn / mahArathAn rathArUDhAn , rathiprathitapauruSAn // 18 // lakSaNAnIva saddhIcaH, kRtvA dvAtriMzataM sutAn / prasthAya prApya | campAM ca, suragAvama'nA'vizat // 19 // tribhirvizeSakam / magadhAdhipatiM tatra (jJAtvA), citradRSTAnumAnataH / sujyeSThA %ARIES ACCE
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTayAmAsa, romAJcaM jJAtapUrviNI // 50 // pratizrutaikasaMvAsAM, sujyeSThA bhaginIM laghum / celaNAmuktavRttAntAmaprAkSI-12 dvantumicchayA // 51 // sA'pyAha sma purA tvaM mAmAropaya rathottame / tyadviyogaM sahe nAhamAropyata tatastayA // 52 // svayaM gantA tu sA''netuM, ratnAbhRtikaraNDikAm / yAvattAvatsaulaseyAH, svAminaM svamado'vadan // 53 // atra zatrugRhe deva !, na sthAtuM yujyate ciram / iti tatprerito lAtvA, celaNAM vyAghuTannRpaH // 54 // AgAdAdAya sujyeSThA, yASabhUSAkaraNDikAm / naiziSTa zreNikaM tAvad, ghaTAntargatadIpavat // 55 // jAmyA viyogaduHkhArtA'pUrNakAmA viSAdinI / sujyeSThA pUzcakArocairhiyate cilaNeti hA // 56 // tacchutvA ceTako rAjA, saMnaya(ddhaH) krodhataH sayam / vairaGgikabhaTenAsau, niSiddho yuddhavedhasA // 57 // ko'yaM mayi sati khAminAkSepo'tra narAdhame !! / iti bruvan sa ka-14 nyAyAH, pratyAvRttikRte'calat // 58 // nirgacchataH suraGgAyAH, sulasAyAstataH sutAn / vairaniko'vadhIdekapatriNA tArazAnapi // 59 // suraGgAsaGkaTatvena, yAvat dvAtriMzataM rathAn / AkarSayadthI tAvare'gAcchreNiko nRpaH // 6 // tato vairaniko yoddhaH, pUrNApUrNamanorathaH / ceTakAya narendrAya, taM vRttAntaM nyavedayat // 61 // zreNiko'pi rayAdrAjagRhaM samprApya cellaNAm / gAndharveNa vivAhenopAyaMsta premanimaraH // 62 // atha zuzruvaturnAma-sulase vasuSezituH / | mukhAdamaGgalaM tAk, sarveSAM tanujanmanAm // 63 // rodayantau parAnmukta kaNThaM rurudatuzviram / bhUpIThe ca vyaluThatA-1 mupAlambhayatAmiti // 64 // samaM kRtAnta ! nissRza !, asamAnasya nau sutAn / tapaikasyApyabhUnnaiva, jaTharasya vidI
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNatA // 65 // krameNa prANinAM mRtyuM, mRtyoM / tvaM vitanoSi hi / eSA'pi svasthitiH kiM te, vismRtA'smadamAyataH // 66 // evaM tau zokapAyodhi-mabhau zrIzreNiko nRpaH / yukto'bhayakumAreNa samAgatyetyatrodhayat // 67 // mA zocatamamI bhASA, bhuvi sarve vinazvarAH / sarvasAdhAraNe mRtyau, tatkaH zokaM samudvahet ? // 68 // mRtyustu sarvajantUnAM prakRtirjagati dhruva / jIvitavyaM vikAra, sAkaM vimuJcatAm // 69 // iti vairAgyasArAbhirvA gbhiretau vivekinau / sambodhyAbhayayug rAjA, nijaprAsAdamAsadat // 70 // tatpUrvajanmano matyA, vipAkaM duSTakarmmaNAm / vizokA dampatI to sma, yatete dharmakarmaNe // 71 // anyadA samavAsArSIcampAya caramo jinaH / surAsuranarAdhIza sevitAGghrisaroruhaH // 72 // atha daNDadharachatrI, zrI vIrazrAvakottamaH / parivrADambaDAbhirUyo'naMsIdetya jagadgurum // 73 // niSadya ca yathAyogye, sthAne zraddhAvizuddhadhIH / zuzrAva zravaNAdhyakSAdezanAM so'ghamarSiNIm // 74 // bhaktyA natvA jinAdhIzaM yAvadrAjagRhaM prati / pratasthe so'mvastAvatsvAminA svayamaucyata // 75 // tatra prApso mAgarathi - vallabhAM sulasAbhidhAm / AnandayestvamasmArka, dharmalAbhAziSA dhruvam // 76 // tatheti pratipadyAsau, vyomnA gatvA'tha tatpuram / sulasA samAno dvAre, kSaNaM sthitvetyacintayat // 77 // aho trijagatAM bhartuH, pakSapAto mahAjutaH / sulasAyAmato'muSyAH kariSye'dya parIkSaNam // 78 // vaikriyAkhyamahAlandhyAM kRtvA rUpAntaraM syAt / vedama pravazyAyAciSTa, bhikSAM saM sulasAM sudhIH // 79 // bhikSAmapAsya satpAtraM, nAnyasmai pradadAmyaham / ityAta pratijJAM 1
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAM, sulasA vyasmaranna hi / / 80 // tasmai sA yAcamAnAya, bhikSAmakSINavaibhavA / nAdAnija pratijJAtaM, santo lumpanti - na kacit // 81 // tato niHmRtya tadehAta . puragoparasannidhau / pUrvasyAM vicakArAsau, caturvaRvibhUSitam // 82 // caturbhujaM brahmasUtra-jaTAjUTakamaNDitam / akSamAlAGkitaM brahmarUpaM saddhaMsavAhanam // 83 // yugmam / sAvitrIsahitaH / padmAsanAsIno'ruNAGgaruk / dharma dideza lokebhyaH, sAkSAdra va so'mbaDaH // 8 // tannamassAkRte lokaH, pauraH sa-8 vo'pi caagtH| vihAya sulasAmekAM, samyaktve nizcalAzayAm // 85 // dakSiNasyAM dvitIye'nyambaDo garuDavAhanaH / zaGkhacakragadAzArGgakaro'sthAdviSNurUpabhRt // 86 // athAcyutapraghoSeNa, vizvavibhramakAriNA / sulasA nAgamattatra, hai mithyAksaGgabhIrukA // 87 // athAmbaDastRtIyAhe, pazcimasyAM mRgAGkayuk / kRttivAsAstrinayanaH, zUlapANiH kapA-15 labhRt // 88 // ruNDamAlI ca khadAGgI, bhasmoddhUlitavigrahaH / pArvatImaNDitAGga-prathitaH pramathAnvitaH // 89 // evaM sa IzvarIbhUyAkhyaddharma naagraagrtH| akSNA'pi bIkSitaH zuddhazrAdhyA sulasayA nahi // 90 // tribhirviH / caturthe / divase'yAsAvuttarasyAM mahAdbhutam / cakre samavasaraNaM, satoraNacaturmukham // 91 // jinIbhUya sthitastatra, janairgatvA sa 2 vnditH| dharmopadezadAnenAnvagRhNAt so'pi nAgarAn // 92 // tatrApi tAmanAyAtA, sulasAmavabudhya saH / praiSI-15 dekaM naraM tasyAH, kSobhArthaM so'pi tAM jagau // 93 // sulase ! samavAsArSIdahastvadativallabhaH / vijJe ! tat tnninN| sAya, kimarthamalasAyase 1 // 94 // sApyuvAca mahAbhAgaH, nAyaM khAmI jineshvrH| vihAya zrImahAvIramaparo'rhannAsti / CARS
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUtale // 95 // so'pi pratyabravIdetAM, paJcaviMzo jino'dhunA / utpede'taH svayaM gatvA, mugdhe! kiM tvaM na vandase ? // 96 // sA'pyUce bhadra ! naivaitat , kadApi hi paraM bhavet / ko'pyeSa kapaTATopairmugdhAn paJcayate narAn // 17 // mAyAmRgaH sa Acakhyo, yadyevaM zAsanonnatiH / jAyate tarhi ko bhadre !, doSapoSaH prasarpati ? // 98 // sA'pyUce vaM hai pramugdho'si, kAlIkena prabhAvanA ? / kintvaprabhAjanA lokopahAsAkila jAyate // 99 / / tato gatvA'mbaDAne / sa, tatsvarUpaM nyayIvadat / tacchutvA vismitaH so'pi, manaspevaM vyabhAvayat // 10 // yuktaM samAyAM zrIvIrastA khayaM samabhAvayat / samyaktvADhyA mayA mAyA-kAriNA'pi na cAlitA // 1.1 // saMhatyAtha prapaJca tamambaDaH sahaja da-14 dhat / rUpaM naiSedhikI jalpazcAvizatsalasAlayam // 102 // sahasotthAya sA mAha, khAgataM vidyate'nagha! / vIrasya || trijagadbhartuH, paramopAsakasya te? // 103 // mAteyAtulyavAtsalyAcchaucaM kRtvA'tha tatpadoH / candayAmAsa bandAraM, taMbha caityAni khavezmanaH // 104 // ambaDo'NyAtastasyAH, zAkhatAzAkhatAhatAm / vimvAnyavandayadbhaktyA, vanditAni | vayaM mudA // 105 // uvAca ca tyamevaikA, puNyavatyasi nizcitam / vAttI yasyAH svayaM vIro, madAsyenAdya pRcchati // 106 // tadAkarNya sakarNA sA, praNamya caramaM jinam / astIt prazastayA vAcA, caJcandromAJcakaJcakA // 107 // tadAzayaparijJAna-kRte sa punarUcivAn / mayA'trAyAtamAtreNa, vArtA'dhAvIti lokataH // 108 // yadatra brahmamukhyAH zrAgavateruH surAH pure / zuzrUSayo janA jagmukhatpA bhavatI na kim ? // 109 // durgandhAdiva tadvAkyAtsA nAsAM
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ + 24XNXNNER%ACACAN kuNayantyatha / Uce vidannapi kathaMkAraM bhrAnto'si ? vAndhava ! // 110 // strIsevAniratAH shtruvtrndhnlaalsaaH| te'mI brahmAdayaH kITA, dharma vakSyantyadharmiNaH // 111 / / bhrAtaH / zrImanmahAvIrAddharma prApya kathaM manaH / aniSTAnitra tAn draSTumutsaheta mamA'dhunA // 112 // sulasAmambaDo'tyantaM, vyAvaNyaM svamagAham / sA'pi khakIyahatpame, dhabhAra paramezvaram // 113 // matvaivaM sulasAcaritramAna zrIvaddhabhAnI , sthairyodAryamahArghatAparigataM vidhatrayAzcaryadam / bhanyA ! yUyamapi prathAM nayata taddhameM sthiratvaM yathA, samyaktvena vibhUSitAH zivaramAzleSAtsukhaM vindata // 114 // samyaktvasthairye sulasAkathA // caturtha sthairyAkhyaM samyaktvabhUSaNamuktvA paJcamaM prabhAvanAkhyaM samyaktvabhUSaNaM gAthAcaturdhapAdenAha "pabhAvaNussappaNAkaraNaM // 42 // ___ vyAkhyA-jinazAsanasya nAnAprakAramahotsavakaraNena vikhyAtatAnayanamutsarpaNA tasyAH karaNaM-nirmApaNaM pramAmeM vanA bhavatIti gAthArthaH // 42 // bhAvArthastu siMhadRSTAntAt jJeyaH / sa cAyaM1 samasti samastaprazastavastuvistArApaNaM dUritAzeSakRpaNaM lakSmIsarasvatIkulagRha rAjagRhaM nAma nagaraM / yatra sughAparidhavalitavitataprAsAdadambhasaMrambhAt / pauranarA nijakIrti-stambhAnAropayAmAsuH // 1 // tatra samarAjiraprasamaratarAtivIravAranivAraNapracaNDadoINDimodrIyaH zrIsugrIvaH prazAsti sma rAjyam-analpakalpAntakRzAnukalpo,
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ *5* yasya pratApo yugapaJcakAra / citraM jagatsu prasarannajalaM, dAhaM ca zaisaM basatAM satAM ca // 1 // tasya ca nirantararAjakA-12 | yepharaNepravINatayA janamAnyaH samAsItparamabhRtyo'risiMhasaMjJaH, tasya zauryacaryAnirjitasiMhaH siMhanAmA tanUbhavo'ma-2 | vat, so'nyadA'navaratanarezvarasevAduHkhaparamparAM piturAlokayanniti cintayati sma- dhig mUrdhanalayataralitakhAntairAtmA rAjasevAsamudre vimudre pAtayitvA hI mahattvaM hAryate / yaduktam-"sevA zvavRtruiktA, na taiH samyagudAhatam / dhAnaH kurvanti pucchena, cATu mAM tu sevakAH // 1 // " dhigjIvitaM ca dhanalabalubdhAnAM nRpasevakAnAm / yataH-"hasati hasati khAminyubai rudatyatiroditi, kRtaparikaraM vedodgAri pradhAvati dhAyati / guNasamuditaM doSApetaM praNindati nindati, |dhanalavaparikrIto jantuH praNatyati nRtyati // 1 // kiJcasevyamAnaH kadApyanyaH phaledIhitamaGginAm / aSakezIva / rAjA tu, na kadAcitphalegrahiH // 1 // tathApi kadA''zayA na tatsevAM tyajanti / yataH-ArAdhya bhUpatimavApya tato dhanAni, bhokSyAmahe kila vayaM satataM sukhAni / ityAzayA bata vimohitamAnasAnA, kAlaH prayAti mrnnaavdhi| reva puMsAm // 2 // iti vimRzya pituH khAmiprAyaM jJApayitvA siMhaH siMha iva rAjasevAdarIto nirgatya tatraiva pure subandhunAmro dhanino gRhArAme praviveza / zreSThinA'pi jJAtatatsayasattvaprakarSaharSitena citraM siMho'pi gokularakSAyai prAyujyata / tasyApi gopAlalIlAmavikalAM kalayataH prAvartiSTa varSAsamaye dhArAsArairamivarSituM jaladharaH / atrAntare gomahiSIvRndai cArayitvA sa yAvannijanagara prati pratyAvartitumicchati sma tAvadantarAle samulasallokakallolAM vegavattayA * ****
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ taTapATana lampaTasalilA salilAM nibhAlayAmAsa / anyAthinRpAjJAyA ivAnulaGghanIyAyAstasyAH parakUlamule gokulakalitaH so'vAtsIt, prAtastAmanyAyArjitazriyamiva mandAyamAnanIrapUrAM nirIkSyamANastatpATitataTAntare maNimayyAH zrI RSabhadevapratimAyA mukhakamalaM svasyAgAmipuNyodayAGkuramitra dRzA dRSTvA''tmAnaM bhavodadherbhagavantaM vsundhraatlaadudddhaar| taM ca sarijalakSAlanena svaM ca bhagavaddarzanena niSpakamakarot / tataH svamatyanusAreNArhantaM stutvA'bhinatya ca tRNamayakuTIra kAntaranirmitavedikAyAmavasthApya pratyahaM bhaktibhAk pUjAlapanAdikaM vyaracayat / nagarAdAgacchan gacchaMzcAnudinaM jinapadavandanasAvadhAno'nyadaivamavAdIt svAminnahaM na jAne zAstrAdiparamArtha bhavaguNAMztha, paraM tvAmanamaskRtya nAhaM bhokSye, evaM tasya svapratijJAM pratipAlayataH prAdurAsIdvirahiNIjanapralayakAlaH prAvRTkAlaH, tasminnavasare sa siMho yAvacatuSpadavRndamupAdAya gaucAraM pratyacAlIttAvatsA'ntarAle kUlinI kUlamUlapATanaprasaradvAripUrA durjanarAjyasthitiriva duruttarA samabhUt, tadA siMho'rvAcIna eva taTe gAzvArayitvA sAyaM vyAvRtya tA gRhaM nItvA pItvA ca pAnIyaM zrImannAbheyadevanatyabhAvAdapUrNa pratijJo nijabandhupramukha gRhajanairuparudhyamAno'pi na bhojanaM cakAra evaM dinatrayamatyavAhayat, tatacaturthe'hni kRzIbhUte saritpUre prollasadbhAvano gatvA jinamanaMsIdasImAnandAzrumizragambujaH pramodaprodaJcaduHkha romAJcakacukaH zrImayugAdidevasya caraNamUle lagitvA cetyavAdIt- 'svAmin! - bhavanmukhAmbhojadarzanAbhAvato dhruvam / vAsarANAM trayI vyarthA mamAbhUdikSupuSpavat // 1 // mA bhUtsa divasaH
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ kApi, bhagavan ? bhavataH sphuTam / yatra meM darzanaM jAtaM na bhavitAram // 2 // ' ityAdi, tadbhaktivyaktiraJjitamanasA'IdvimbAdhiSThAyakayakSeNa sa varNayitumArabdhaH, he siMha ? sattvazAliSu siMha? bhavadbhaktyA santuSTo'haM tadyAcakha svAbhISTaM so'pyuvAca - devarAja ? yadi satyaM santuSTo'si tadA me rAjyado bhava / yakSo'pyAkhyat evamastu paraM pratIkSakha SaNmAsI, siMho'pi tatheti tadvaco'GgIkRtya svasadanametya bhojanaM kRtvA pratyahaM bhagavantaM namasyan SaNmAsImaticakrAmaikadinavat / atha tasmin pure putrAdirahito rAjA sahasA mUDhavisUcikayA parabhavabhAjanamabhUt prAtaH samaye ca purohitasacivAdibhiH paTTagajapaTTahayacchatracAmarayugalama tra pUrNa kalazarUpANi paJcadivyAnyabhiSiktAni tAni ca rAjamandirAtpratipadaM zauryAdiguNolvaNaM rAjaputrAdilokaM durbhagamivaparihatya purAdvahirniHsRtya ca kramAttarutalasusaM jIrNazIrNacIvaradhAriNaM siMhaM dRSTvA svasvacyApArakaraNaparANyabhyapiJcan / tato mantrisAmantairAbharaNavastrAdikaM paridhApya gajendraskandhamAropya chatracAmarAdizriyA'laGkRto mahadvarSA sa siMharAjaH pure pravezya siMhAsanamupavezitaH / atrAntare samaraprAsajayapatrA rAjaputrAH parasparamAlocayAJcakuH kathaM gopAlabhUpAlo'smatpraNatimarhatIti na praNemuH, rAjasabhAmetya ca rAjJaH samAnAsaneSUpavizanti sma / evaM tAn kRtAvajJAn vilokya sa rAjA rAjyarddhiprApyA'pi paramadaridra iva duHkhamanubhavannamarSe vadaMzca sadhUmaGgamevamAdizat - asti bhoH ? ko'pi bhaTo yo duSTAnetAn banAtIti tadvacaH zravaNanirmito pahAsAMstAn subhaTAnAsthAnadvArasthita dArumayapratIhArAstatpuNyapracayapreritA utthAyA
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ vajJAkAriNo nivadanti sma, te'pi bhItabhItA bhUpamevaM mukte sma-zrIsiMhanarezvara ? rakSa rakSAsmAnetebhyo duSTadAradvArapAlebhyaH, majIda, vaNaM bhAvarako zaraNaM pramAH saH / tato rAjJA te mAnitAjJA dArudvArapAlebhyo mocayAJcakrire / / tataH sarve'pi sAmantamatriNastathApamAnitAH punarevaM matrayAmAsuH, yadasmAbhiretatsabhAyAM nAgantavyaM ko vaNig dAsapAzaM namasatItyabhimAnanaTitaiH / tato rAjA rAjasabhAyAM siMhAsane ekAkyeva tiSThanneka khasevakaM subandhuzreThisamAkAraNAya preSitavAn , tena ca sasAdaramAhUto'pi puruhUtamivAtmAnaM manvAno manasyevaM vimamarza aho ? eSa dAso |madonmatto matto'pyarhaNAmabhilapati, tasmAttatkimapi karomi yena sarvo'pi pauro vismayate / tatastadgovyAvartana| yaSTiM kambalopAnayugalakalitAM siMhadvAre dhvajIkRtyAnAtmanaH sa svamandiramAsasAda / atha sa pumAMstaduSTaceSTitaM khAmine nivedayAmAsa / so'pyutthAya prAsAde zayyAmAruhya duHkhavyAkulitacetA acintayat-dhigastu rAjyamapyetabanegApamAnatA / gopabhAvo'pi me ramya AsItvairavihAriNaH // 1 // evaM cintAcAntaH kathamapi dinamativAya nizi taM jinabimbAdhiSThAtAraM suraM saMsmRtyAkhApsIt / so'pi yakSo yAminIyAmayAmale prakaTIbhUya tamabhApata-vatsa ! mA viSIda mayi pakSapAtini kastyamabhibhavituM kSamAyAM kSamate ?, kintu tvA prAtaridaM maduktaM vidheyaM, yatkulAlakulamAkArya tebhyo (tatkRto) mRnmayaH supInakumbhasthalaH sasAGgapratiSThito nirvyAjakhAntena sindUrAdivarNaka1 apekSitakriyakhApekSayA'pAdAnatA, yathA kuzUlAtpacatItyatrAdAyatikriyApekSayA tathAkArayitvetikriyAyAH, yadvA gamyayapaH karmAdhAre iti sUtreNa paJcamI tathA ca nirmAyeti prakAryeti SA gamyaM zeyaM /
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadambakairmaNDitAGgopAGgo gajarAja AroDhavyaH, tataH sa saptasthAnakSaranmadadhArAsArasiktavarAtalaH sakalAnapi duSTasAma-17 ntAmAtyAnnihantA / evaM sa suro narezvaramanuziSya tiro'bhavat / tadanu jAte prAtaHsamaye kumbhakArAnAkArya nRpayoM , sanmayaM sarvajanopahAsakAriNaM kariNaM kArayitvA paTahenaivamudghoSayAmAsa-yadadya siMhamahArAjo rAjapATikA mRnmayakarivaramAruhya kariSyati, sarverapyAgatya natirvidheyatyAghoSaNAmAkaye savarNA matrisAmantAdyAH sahastatAlaM jahasuH. rahAlapaMca... nUsame girAyAreSa mohAlpAlo mahItalaM pAlayitA, tasmAdasmAbhiH khairI khavairI sindhurAdhirUDho virUDha iyonmUlanIya iti nizcitya sarve'pi te sapaurA yAvadekatra sambhUya tiSThanti sma tAvadgandhasindhuravanmRnmayasi-18 ndhuraskandhamadhyAsya sa siMhanRpo'Gkuzena yakSaprabhAveNa sajIvamivottejayanagarAntare cAlayAJcakAra / tasya gandhamasahamAnA dantino pAjino'pi palAyAzcakruH / tacchuNDAdaNDakhaNDitA bhUrahA iba kecidacalAtalamalaMcakruH / apare ca maraNabhayabhItA rAjAnaM vyajijJapan-zrIsiMharAja ! trAyakhAsmAnAtmadAsAn , ataH paraM tvacaraNazaraNasaraNAnusAriNo 8 bhavitAra iti vazIkRtasAmantAdiH sa medinIpatistaireva saha saridupakaNThe khasthApitamRSabhadevaM bhaksyA'bhinatyArthibhyo dAnaM dadAnaH kRtahazobhe khapure mahAmahapurassaraM pravizya tataH kuJjarAdavarukha siMhAsanamalatya khAjJaizcarya prakAzya subandhuzreSTinamAkArya sakalarAjalokasamakSamAkSipat-bhoH ! zreSThin mRnmayakarirAjamenamAruhya pure bhrAmaya cedasti kAci-12 cchaktiH, anyathA vaMzoparinibaddhakambalopAnadAdi khapANinonmocaya, no cadatyahitaM kariSyAmi / so'pi bhayabhrAntaH
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___EACKERA khaceSTitena vilakSamukhastadvastvapasArya nRpavaryapAdamUlametya bhUtalamiladbhAlasthalaH prasIda svAminniti punaH punarbuvANo bhRtya / | iva rAjAnamAnanAma / tadanu kRtajJena rAjA popakAraM smaratA zrIkaraNapade subandhuzreSThI nyavezyata, uktaM ca-pUrvopakArakahArnuH, pratyupakartA kuto bhavatyanRNaH / eko nirupAdhikaraH parastu sopAdhi vidadhAti // 1 // evaM sthirataraM sArAjyamiya kharAjyaM paripAlayannarINAmapi rAjyAni rAjA krameNa khIcane / atha zrIRSabhadevasyottujhaM prAsAdaM kArayitvA tAmeva pratimA tatra sthApayitvA pratidinatrikAlapUjAkaraNenAtmAnaM pAvayan jinazAsanaM prabhAvanAdvaitamakarot / tataH krameNa sadgurUpAsanaprApsacAritro mRtvA svargasaukhyAnyanubhUya bhUyo mAnuSyakaM janmAsAdya niSThitASTakarmA zivazarmAvApsyati / "evaM niHsI-1 mabhUmIparidRDhavihitArAdhanasyAyanIndoH, zrImatsiMhAyasya zravaNayugapuraiH sacaritraM nipIya / zrImajainendramArge prapadapa-5 da rigatAM bhAvanAmAtanudhvaM, yena zreyaH zriyo vaH prathitaratisukhAH sevanaM kurvate zrAk // 1 // prabhAvanAyAM siMharAjakathA / itizrIrudrapalIyagacchagaganamaNDanadinakarazrIguNazekharasUripaTTAvataMsazrIsaGghatilakasUriviracitAyAM samyaktvasaptatikAvRttI tattvakaumudInAmnyAM samyaktvabhUSaNasvarUpanirUpaNo nAma saptamo'dhikAraH samAptaH // saptamaM samyaktvabhUpaNAdhikAramuktvA'STamaM samyaktvalakSaNapaJcakAdhikArasvarUpamAhalakkhijai sammattaM, hiyayagayaM jehi tAI pNce| uvasama saMvego taha nivveyaNukaMpe asthikaM // 43 // vyAkhyA-yahRdayagataM samyaktvaM lakSyate-anumAnena jJAyate tAni lakSaNAti paJcaiva na nyUnAdhikAni, kathami-14
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ | tyAha-upazamaH kSamA 1 'saMvego' bhavavairAgyaM 2 'nivedo mokSAkAGkSA 3 anukampA' jIyeSu kAruNyam 4 'Astikyama' ahaMdukteSu jIvAditattyeSyasitAbuddhi ritivApAH / / 43 // eteSu prathamamupazamasvarUpaM gAthApUrvArddhanAha| avarAhe'vi mahaMte kohANudao viyaahiovsmo| vyAkhyA-'mahatyapi' garIyasyapi 'aparAdhe' dUSaNe'rthAtsamutpanne vivAdhitasya' tADanAdinA jIvAntadazAM nItasya * krodhAnudaya upazamaH syAt , sa ca prakRtyA vA kaSAyapariNataH kaTukaphalAvalokanAdvA bhavati / yaduktam-payaIe kammANaM, nAUNaM vA vivAgamasuhaMti / avaraddhepi na kuppai, uvasamao sabakAlaMpi // 1 // anye tu krodhakaNDU | viSayatRSNAzamamupazamamAhuH, nanu prAptasamyaktvo hi sAdhupAstiparo yadi kodhakaNDUviSayatRSNAbhyAM(na)taralIkriyate / tadA kRSNazreNikAdInAM sAparAdhe niraparAdhe'pi pare krodhayatAM viSayatRSNAparavazAnAM kathamupazamaH ?, tadabhAve sa-1 samyaktvaM na lakSyeta, ato naitatsaGgatimaGgati, (satyaM) samyagdarzane liGgini sati niyataM liGgasambhava iti naipa nizcayaH, dhUmavarjito'pi vahirayaskArazAlAyAmAlokyate bhasmacchannasya dhUmadhvajasya(ca) na dhUmalayo'pIti, ayaM tu niyamaH-supa-: rIkSite liGge sati liGgI syAdeva, yaduktam-liGge liGgI bhavatyeya, lijinyevetrtpunH| niyamasya viparyAse, sambandho / liGgalijhinoH // 1 // ataH sajvalana(itara)kaSAyodayAcchreNikAdInAM krodhakaNDUyaviSayatRSNe, sajvalanA api kecana
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * kaSAyapudgalAstIpratvenAnantAnubandhika pAyalpavipAkalanta iti gAthApArthiH / bhAvArthastu metAryacaripreNAsUtryate tathAhi| sAkeyammi purammi alayAsirivijayakaraNacaurammi / aivimalakalAcando candayaDaso nivo hutyA // 1 // tassa ya do bhajAo raddapII iva sirIi taNayassa / paDhamA sudaMsaNakkhA vIyA piyadaMsaNA nAma // 2 // tANaM paDhamA / niMdaNajuyaM pasUyA maNoharaM tANaM / ego sAgaracando bIo muNicaMdanAmo ya // 3 // piadaMsaNAvi piadaMsaNijjarUvaM, jaNei suajualaM / sirivAlacaMdaguNacaMdanAmayaM caMdaravimarisaM // 4 // suajualajuyalaeNaM jaMbuddIvammi rehae raayaa| suravaragiriva diNayarasasaharajuyaleNa aNavarayaM // 5 // tatto juvarAyapayaM sAgaracaMdassa appae rAyA / muNicaMdassa | ya ciyarai ujeNipurIi sAmittaM // 6 // aha hemaMte patte saMjhAe parivaNaM visajeuM / caMdavaDaso rAyA niyavAsa-1 harammi saMpatto // 7 // pAsai dIvayamegaM ujjoyaMta samaMtao bhavaNaM / jAveso pajaliro tAva na pAremi paDimamahaM // 8 // iya ciMtiya dhammaruI rAyA pAvassa niggahanimittaM / samabhAvabhASiyappA kAussagge Thio dhIro // 9 // paDhame paharammi gae uTTeuM sijavAliyA tillaM / dIve khivei mA maha sAmi timiraM aikamau // 10 // jaha z2aha dIvassa sihA ujjoyai tassa vAhiraMgANi / taha taha aMtaratimiraM nAsai samabhAvajuNDAe // 11 // evaM jatisu sesesuM paharesuM sijavAliyA tillaM / dIvammi(u) pakkhibaI amuNaMtI niyapahupainnaM // 12 // neheNa viNA nUNaM *
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIvijjai esa'haM tu teNeva / iya so bajyo dIvo naTTo tajjhANadIvAo // 13 // rAyA pUriyasaMdho kAussagaM sa pArae jAva / tAva ya kAussaggAmimuho jAo ya tassampA // 14 // lohiyabhario sukumAraviggaho na ya payA payaM dAu~ / sako rAyA tattheva chinnakkhuba so paDio // 15 // paMcaparamiTTiyaMtaM jhAyaMto sattumittasamacitto / so paMcajaNAhivai paMcattaM jhati saMpatto // 16 // guruvatthU jAi aho lahuo uvarimmi hoi niyaMtaM / iya mahivIde muttuM tanuM jio tassa uvari gao // 17 // kAUNa tassa kiriyaM sAyaracaMdo'vi mAyaraM bhaNar3a / rajjaM tuha Thaviya sue |pavajaM sAhayAmi ahaM // 18 // sA bhagai vaccha ! putte tumammi maha natthi ko'cihna viseso / kiM vAmadakkhiNArNa aMtaraM ho varSaNaM 1 // 11 // to taM kuNe rajjaM maha putto tumha secao hohI / jiTummi bhAuyammI bhattI kAuM jao juggA // 20 // aha matimuhajaNeNaM sAyaracaMdo suhe muddattammi / rajapae ahisito nAeNa payAo pAlei // 21 // taM picchiUNa nivasiri-pariyaM piyadaMsaNA nie hiyae / dUmeha pomiNI iva rayaNIyaramaMDalaM sayalaM // 22 // zAyada maNe na gahiyaM dijaMtaMpi suyassa maha rajjaM / saMpai teNa vimukkaM taM pikkhatI duhe paDiyA // 23 // tA evaM naranAhaM mAriya ThAvemi niyasuyaM rajje / evammiya jIvante na lahai maha naMdaNo lacchi // 24 // annadiNe ujjANe || bemAyabhAya juyajuyammi nive / ceDImoyagamegaM kare karitA gharA caliyA || 25 || piyadasaNAi bhaNiyA kattha tumaM jAsi ? sAvi bhaNei / ubavAsapAraNatthaM naemi raNNo kae eyaM // 26 // laddhAvasarA pAvA visalittakarA karAu I
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAsIe / gahiUNa moyagaM taM parilolai jAyacujjaM va // 27 // visabhAviyaM kareuM puNaravi dinnaM karammi ceDIe / sAvi vaNe gaMtUNaM taM appara mahimAdissa // 28 // vImaMsaha sovi maNe lahuyANaM baMdhavANa ahAuM / nahu maha jimiuM jujjai visesao pAraNadiNami // 29 // to guNamaNisiMdhUNaM baMdhUNa samIvagANa so dei / arddha kAUNaM, moyagaM taM khute'vi tao // 30 // muMjaMti jAba sahasA tAca ya visalaharimucchiyA pddiyaa| to rAyA jIvAvara te maMtosa hiuvAehiM // 31 // juyalaM / dAsImuhAoM rAyA vimAyakaraphaMsiyaM tayaM muNiuM / mainANeNaM jANai bisamavisavimissaNaM tattha // 32 // ciMtai maNammi rAyA tajhyA dijaMtayaMpi rajjamiNaM / caiUNaM hA saMpai sA'hi| lasai pAvakasmmeNaM // 33 // jai kahabihu divasA khaDho huMto ya moyago eso / tA avasANaparo'haM mariDaM narae gao huMto // 34 // tamhA pajjataM me, rajjeNamaNatthasatthamUleNaM / jassa vivAgo eso gae sayaM cetra pariNAo // 35 // vegAuyammi bhAe ThaviUNaM rajjasaMpayaM sayayaM / niveyarasAiNNo rAyA dikkhaM pavajjei // 36 // gIyattho viharaMto kameNa ujjeNiyaM puriM patto / so tattha ThiyaM saMgha tavammi pucchara avigdhaM bho (to) // 37 // vigghassa kAraNaM so bhaNeha raNNo purohiyassa sue / viharaMto rAyarisI, purohiyadharammi saMpatto // 38 // aiuthasareNaM so diMto dhammAsihaM muNI tattha / gharadAsehiM nisiddho puNo puNo bhagai taM cetra // 39 // tatthAgaraNa raNNo sueNa suNiUNa diyasuyajuNaM / AgaMtUNa baleNaM nIo sa muNI gharassuvariM // 40 // bhaNio ya muMDa ! saMpai nahaM nadvesu amha purao taM /
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ to rAyarisI jaMpai tAlaM vAha dovi tume // 41 // itthehiM caiva tAlaM vAyaMtANaM paNacciya khaNaM so / tajjai re re mUDhA ! bhaMgaM tAlassa kiM kuNaha ? // 42 // jaNaNijaNaehiM eyaM tumhe re kulakalaMkasaMkAsA / sikkhaviyA no tAla, bhajjeha imammi nahe jaM // 43 // to kuviyA te pAvA bhaMjemo muMDamassa muMDassa / iya jaMpatA tattADaNAya samucaTThiyA duTThA // 44 // tatto nijuddhakusalo saMdhIo tANaaMgubaMgANaM / uppADiya pADia mahiyalammi sa muNI varNa patto // 45 // rAyA taM vRttaM muNiuM tatthAgao nirikkhe | akkhamadehe dunni'vi navaraM saMcAliyakkhipuDe // 46 // rAyA ciMtai muttuM sAyaracaMdaM sahoyaraM majjha / sammaM niuddhakusalI avaro bhuvaNammi no asthi // 47 // to rAyA gaMtUrNa sUrINamuvassayammi te namiuM / pucche kuNaha saje ee pAMve'vi pasiUNaM // 48 // sUrIvi bhaNar3a naravara / amhANaM eriso na itthatthi / dakkho niuddhavisae jai puNa so pAhuNo hujA // 49 // suddhiM tassa viyANiya sayaM vaNe jAi naravaro tatto / sAgaracaMdaM pikhiya lajAi ahomuho jAo // 50 // paNaiparaM taM sa muNI uvAlahai sAhu sAhu naranAha ! | caMDavarDisayabaMso tumae ujjoio ajja // 51 // saMjamajuyANa caraNujuyANa sAhUNa vigdhakaraNaparaM / niyatayapi na vArasi aho aho tujjha hI rajaM // 52 // rAyA bhaNeha - bhayavaM ! avarAhaM khamasu majjha pasiUNaM / sajjIkuNesu ee vigdhaM na puNo karissaMti // 53 // to rAyarisI rAyaM sAhaha jara jiNavadipabajaM / paDivajvaMti tao'haM sajjasarI re karemi ime // 54 // rAyadiyanaMdaNehiM paDiyannaM tassa vayaNamiya tatto / sajjI
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ RCES CACARRACKS | kAuM dikkhiya annattha muNI sa viharei // 55 // sAhu ahaM umA pidinamA mAsahasAu uddhrio| muNicaMdarAyaputto iya ciMtiya tavai tibataba // 56 // mAhaNataNao dUmai maNami jaM dikkhio chaleNAhaM / jiNadhammammi duguMchaM kuNamANo tabai uggatavaM // 57 // te do'vi tavaM caritraM samAhiNA pAviUNa taha maraNaM / abhunnaM nehaparA, suraloe suravarA jAyA // 58 // tattha painnA esA pahappara tehiM nehao vihiyA / jo paDhamaM cabai io boheyaco ya so teNaM // 59 // aha bharahavAsakamalAtilayaM rAyagihanAmayaM nayaraM / taM pAlai nivaseNIpaNao siriseNio rAyA , // 6 // tattheva purohiyasuyajIvo caviUNa devalogAo / uyarammi meiNIe duguMchakammAu oinno // 61 // tammi ya purammi niMdU AsI dhaNasatyavAhapANapiyA / meyassa bhAriyAe tIe jAyA samaM pII / / 62 // sA niMdU / paidiyahaM paritappaMtI suyANa dukSeNaM / kaiyAvi meiNIe samAgayAe gihaM pudvA // 63 // sahi ! kiM dUmiyacittA milANavayaNA ya dIsase nicaM ? / sAvihu bhaNei haMje suyANa maraNassa dukkheNaM // 64 // to meiNIi suNiuM taba-14 yaNaM sAhiyaM puro tiie| jai maha hohI putto tA tujjha samappaissAmi // 65 // vihiNo seNa duNhavi gabho / samakAlameva sNjaao| samayammi meiNIe hutthA cAlo abAlaguNo // 66 // niMdUvi jAyamittaM mayakannaM meiNIda dAUNaM / niyahiyajaNeNa tIe ANAvai goviUNa suyaM // 67 // gehammi AgayAe taM bAlaM pADiUNa pypuro| maIe inbhapiyA sapimmagambhaM imaM maNai // 68 // tuha bahiNI esa putto nahu maha taNao ya esa jIveu / ullavai8
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAXYEARS | tassa nAma me ajo ia jaNasamakkhaM // 69 // mAyaMda ibujANe vasa'to satyavAhagehammi / ammApiUNa paramaM jnne|| pimma sa meajo // 70 // uvajhAyamuhAu kalApIusaM piai so jahicchAe / ujjANAisu kIlA samavayaniyami-4 sapariyario / / 71 // saMpatto ya kameNaM taruNIyaNanayaNakoilarasAlaM / mayaNasarapasaralIlAujANaM juSaNaM esa // 72 // piuNA tassa karaggahaheuM tattheva aha kannAo / inbhANaM gahiyAo raipIisamANarUvAo / / 73 // aha puSamitta-| devo AbhoeUNa ohiNANeNaM / taM niyamittaM bohai paraM na bujjhei kammavasA // 74 // to so tiyaso ciMtaha jAe dukkhesuM na ThAvaissAmi / tAva na dhamme samma karissai ujjama eso // 75 // to tiyaso meyassa ya tappiuNo AvisaI dahammi / itthatarAma soDAbahumayajI gharahathAruDho / / 76 // pariyaNakalio aiphArasArasiMgArabhAsurasa-11* zarIro / pANiggahaNanimittaM calio aTTimakannANaM // 77 // juyalaM / vajiratUraravehi pUraMto aMbaraM avihavANaM / taha dhavalamaMgalehi so patto jAva rAyapahaM // 78 ||taa tattha duhAci surAviTTo meo sa taM mahArU / pikkhivi akaMdaMto bhaNaI pAsaTThiyaM bhaje // 79 // jaha sA na muyA huMti maha duhiyA piyayame'huNA tIe / evaM mayAvi karagahamahussaho nimmio hu~to // 80 // itthIsahAvacavalattaNeNa sA'NuliyA piyaM bhaNai / mA rovasu eso'vihu tuha taNao piya ! na saMdeho // 81 // meo vinAyatatto dhAviya roseNa taM pae gahiuM / pADe turaMgAo mayamattamayagaova durma // 82 // taM puNa evaM tajjai dhiddhi re pAya ! meyajAo'pi / maliNIkuNesi kiM ainimmalakulasaMbhave loe
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 83 // to gahiyavAhuNAtaM baleNa vuNaNassa bddddkhddvaae| meyajaM so khibaI narae bahupAyakAriM va // 84 // lajjAi dINatrayaNaM taM bhAsai so dharittu divataNuM / ajjavi naha nanyihinI evamavatthaM gaovi tumaM // 85 // meyajo, taM bhAsai paDhamaM maha harasu jAimAlinnaM / pacchA tumhuvaDhe dhamme paramAyaraM kAhaM // 86 // tA paDibhaNei devo avami kahaM kalaMkapakaM te / sAhai so'vihu seNiyaraNNo kannaM vivAhe // 87 // tatto chAgo ego purIsamajhammi rayasaMghAyaM / muMcato paidivasaM deveNa samappio tassa // 88 // aha teNa ya meeNaM ghAlaM bhariUNa pavararayaNehiM / seNiyapurao dhariuM puttakae patthiyA kannA // 89 / / raNNA nibhacchio'bihu paidivasaM rayaNaDhoyaNaM kAuM / pArijaMto'vi jaNeNa maggae rAyakannaM so / / 90 // eyassa ko rayaNANa Agamo dujaNassa va guNANaM / iya ciMtiya abhaeNaM puTTho so egayA meo // 91 / / bho! kAraa tujjha ko rayaNANaM Agamo ? sa taM bhaNai / amha chagalassa e rayaNANi purIsayaM deva ! // 92 // abhaeNAvi sa bhaNio- eyaM chAgaM nivassa appesu / jaha so pUrai vaMchaM teNAvi taheva paDiyannaM // 93 // so chagalo nivagehe baddho malameva muMcai na annaM / punarapi taggihameo rayaNANi | taheva muMcei // 94 // abhaeNa tao nAo nRNaM devassa esa mAhappo / nahu ko'vijae atyo agoyaro buddhimatANaM, // 95 // taM vAharei abhao, vebhAragirimmi pavararahamaggaM / kuNasu suheNaM jeNaM gaMtUNa namijae vIro // 96 // tammi u taheva vihie sureNa puNaravi purassa yahibhAe / kArAvaI sovaNNaM pAyAraM pavarakavisIsaM // 97 // puNaravi ,
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhaNei meyaM - ANAvasu purabahiM parAsiM / nitayaNayaNhANaheuM teNAvi taheva taM vihiyaM // 98 // niyachattatale jalanihijalaMmi pahAvia nitro'yi meyajaM / niyakannaM pariNAvaha guruA luMpati nahu vAyaM // 99 // taha aThANavi tANaM ibbhANaM kannagAo pariNeuM / navanehaniSbharamaNaM, rameha so paNaiNInavagaM // 100 // bArasavarise teNaM tahaiyAhiMpi jAio sa suro / dei tao cauvAsaM varise bhuMjei so bhoe // 101 // bhogehiM rogehi vaniviSNo pariharitu gihavAsaM / navabhajjAhi sameo, meyajjo lei patraja 102 || guruNa navapuvANi ya sa cakkapaTTIya nava - nihANAI | pAviya mohanariMdaM nikaMdara sayalavalakaliyaM // 103 // aha rAyagidde nayare viharaMto annayA sa muNisiMho / iriyAsamiisameo patto suNNAragehammi // 104 // seNiyanivaAiTTho asayaM paidiNaM suvaNNajave / sa kuNai tehiM rAyA jiNapurao satthirya dei // 105 // tammi samae suvaNNe ghaDiUNa jave suvaNNayAro so / keNavi kajjeNa gao gharassa antare sahasA // 106 // kuMco pakkhI bhakkharabhameNa tassaMgaNammi kIlato / gilai jane sovaNNe pikkhaMtassa ya muNiMdassa // 107 // to te ya apAsaMto suvaNNayAro bhaNei meyajjaM / keNaMgaNAo hariyA sovaNNajatrA sa nivabhIo ? // 108 // devacaNassa samao aikamai duddharassa rAyassa / tA pasiUNaM sAhasu dayAparA huti muNisahA // 109 // kuMcavihagassa eso uyaraM phoDissa phuDaM pAtro / iya vImaMsiya sa muNI soNavayaM ceva seveha // 110 // jANato suSNAro coraM taM ceva muNivaraM mUDho / moNAvalaMSaNAo iya ciMtara niyayacittammi
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** * * // 111 // jAva na tADisamimaM tAva na saJcaM kahissae esa / corANa lakSaNamiNaM te moNaM triya kuNaMti / | // 112 // iya ciMtiya aleNaM baddhaNaM baMdhiuM muNiMdasiraM / kIlayabhAmaNajogA agADhayaraM kuNai cammaM // 113 // HApAvanirayassa eyassa kaha muhaM pikkhimo durappassa / iya nayaNA tassa tayA nIhariya ahomuhA jAyA // 11 // sa muNI jANai baddhaM saMjamarajassa paTTayaMdhuvamaM / bhavatAvahare ya tahA kasAyahAre suhAsAre // 115 / / zAyai muNI maNammI kiMna mae aja ajjiyaM sukayaM? / jAjAvarapANehiM mai jIvaha jai imo pakkhI // 116 // ukaMca-khasthAvasthAsa ko naiva, kRpAM kucAta antu / gatu prANaprahAmeSi, kRpAluH sa kRpAparaH // 117 // uvayAraM ke dhaNiNo dhaNeNAra na kuNaMti ittha nahu cujaM / pANapayANeNaM puNa je sattuvayAriNo te ya // 118 // re jIva ! jAyaNAo kAu na sahiyAu dugaipatteNaM ? / esA puNa sakayatthA jA jAyA jIvarakkhakae // 119 // iya uvasamarasabhAviyamaNassa uppannakevalasirissa / meyajassa ya risiNo siddhisirI jhatti aNurattA // 120 // aha taggihammi phAlijamANaiMdhaNayadAruNo khnnddN| uppa iUNaM laggaM galamUle tassa kuMcassa // 121 // tamghAyapIDiyAo kuMcagalAo ya te jave dachu / paDie suvaNNayAro maNammi ghaNamaNusayaM vahai // 122 // raNo bhaeNa dikkhaM gahiUNa suvaNNayArao ttto|| ahiNaMdaha mahinAhaM, uccasaraM dhammalAbheNaM // 123 // bhayagahiyAviha dikkhA pAleyadhA payattao tumae / iya siksaviDaM rAyA ! pesai taM suNNayArarisiM // 124 // eyaM cAru carittayaM tijagaIloyassa vimhAvayaM, meyajassa mahesiNo / *
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sahiyae dhArita tattaMpiva / kAyavA'NuvamA khamA aNudiNaM sammattasaMsUiyA, tumhehiM jaha pAuNeha paramaM nivANalasuhaM // 125 // upazame metAryakathA - AdyamupazamAkhyaM samyaktvalakSaNamuktvA dvitIyaM ca saMvegAkhyaM samyaktralakSaNaM gAthottarArddhanAha - tantra as hilAso bhavavirAmo U // 44 // vyAkhyA- - 'mokSaM pratyabhilASaH ' zivagatiM pratyAkAGkSA saMvegaH, tuzabdAdbhavavirAga iti / samyagdRSTirhi narAmarANA vaiSayikaM sukhaM duHkhAnuSaGgitayA duHkhatvena manvAnaH siddhisaukhyameva sukhatvena manyate / uktaM ca-naravibuhe sarasukkhaM, duHkhaM ciya bhAvao a manato / saMvegao na mukkhaM muttUrNa kiMpi patthe // 1 // iti gAthottarArddhArthaH // 44 // bhA - vArdhastu davadantodantAt jJeyaH sa cAyam - I , atya vipuraM patra vibuhajaNasamAinnaM upavaNaM va punnAgapaDipunnaM pAyArobaridIppaMtarayaNakavisIsaM hatthisIsaM nAma nayaraM - jattha dhuvaM vaNiyANaM vavahAraparANa ghaNasamiddhANaM / vaNiyArayANa lIlaM dhaNaovi na pAvae kahaSi // 1 // tattha samaraca uraverivAraperiyadaMtibhaggadaMto davadaMto nAma rAyA- kittI raNahayariucayasambhUyA jalsa candakarasarisA / cujaM karei dujjaNamaNavaNadahaNaM huyAsukha // 1 // annayA so davadaMtarAyA tikhaMDama rahesaraM duddharaverirAyaparAjayasamuddharakaMdharAbaMdhaM sirijarAsaMdhaM paDivAsudevaM seviuM rAyagihaM nagaraM gao / tammi samaya hatthiNAurAu nIhariUNa sapariya
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiM pariyehiM tassa deso chalaM lahiya lUsio / imaM sarUvaM davadaMteNa rAyagihAu calieNa suNiya paramaM paosamuvahaMteNa nAsiyadinneNaM niyasinneNaM saha hathiNAraM samantao jaMbUddIvaMpiva lavaNasAyareNAveDhiyaM / tao so dUyamuheNa / paMDave bhagAyei-amha deso tumhehiM pIrajaNagarahaNijeNa chaleNa upahuo navaleNa, jao-chalamuciyaM kIvANaM, kIvANa va dhaNiyavirahie ThANe / balayaMtANa narANaM na esa maggo suryasANaM // 1 // tA jara tumhANa payaMDaM bhuyadaMDava-13 lamatthi to purAo niggaMtUNa mama parakamapaIyasihAe salabhalIlamubahaha / tao evaM dUyatrayaNajjiyAvi paMDavA / bhayabhIyA siyAlA ipa bilAo na nIhariyA sanayarAo jujjhiuM / tao bahudiNaroheNa niviSNI davadaMto hatthi-2 sIsapuraM gao, evaM ciMtiUNa-skhattiyakulubbhavANaM sammuhapattANa siMhapoyaca / jujhaM kAuM uciyaM annaha ajaso phurai hai| loe // 1 // io ya nANeNaM raj pAlayato dayadaMto kaivayadiNehiM vaikatehiM sirineminAhasIsasiridhammaghosasUribayaNamahahahasaMbhUyapabhUyasaMvegarasaraMgatataraMgataraMgiNIe dhammadesaNAeNhAUNa vigayapAvasaMtAyorajamakajaM bhaMDAre kArAgAre peyasIo rakkhasIo visae vise cauraMgasAhaNaM duggaisAhaNaM va mannaMto saMvegavegao saMsArasukhamujjhiya bajiya sadhasAghajakajamaNavajaM padhaja paDivajaha / taorAvarisI kameNa gIyattho houM viharaMto paMDavapAlie hathiNAure gouraduyAre meruSa nippakaMpo paDimaM tthio| tammi samae rAyavADiyAe niggacchatehiM paMcahiM paMDavehiM paloiya vAhaNehiM / | uttariya namaMsio bhAvasAraM muNisaro-aho ! dukarakArao esa raayrisii| iya abhinaMdiya purao patthiesu tesu /
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 tattha Agao sapariyaNo payaIe dujaNo dujohaNo / taM muNiMdaM pikSiya aNeNa amhANaM puSapurisAgaya kittisadha* ssamavahariyamiya puSvavaharamaNusaraMto mAuligaNa tADe / tabbhAva muNataNa tappArayaNaNa ya pAhANakhaMDehiM AhaNijaNa liguraasiiko|to rAyavADIe valieNa juhiTThi(ra)raNNA tatthataM muNimapicchaMteNa taTThANe liTurAsiM paloyaMteNa niyapariyaNo puTTo-kahi vihario ? sa mahappA dhammakappahukappo ? teNAvi dujohaNabuttato tappurao ghutto / taM suNiya aIva adhiI kuNaMto pAyakehi liTurAsiM dUre kArAviya aMgasaMvAhagahiMto aMgaM sajjaM nimmAyiya sayaM taM muNivaraM khAmiya patto pAsAyaM juhidviranaravaro, davadaMto'vi saMvegAvegeNa evaM bhAvei-esa me sAsao appA, naanndsnnsNjuo| sesA me bAhirA bhAvA, sace saMjogalakkhaNA // 1 // tao sa koravesu avakArakArisu paMDavesu ya uvayAraparesu sa1macittavittiM dharei / aha juhidvirarAo sevAvasarAgayaM dujohaNaM evaM nimbhacchaha,-are kulakuThAra !! aMgIkayamA-II yaMgAyAra ! ! ihabhavaparabhavaduguMchaNijaM muNivarAvamANaNaM kiM tae kayaM, ? taiyA kiM tumaM katthavi gao Asi, | kiMvA tassa parakarma gIyamANaM na tae surya ? jaiyA teNa veDhiyaM hutthA hutthiNAuraM, aNeNa ya rAyarisiNA puci hai| pazcApi vayaM jiyA, saMpai puNa paMcAvi iMdiyA, dhario ya duddharo paMcamahatvayabhAro, ao ko taM nijiNi sakai ? / / tao so'vi rAyarisI taM dussahaM parIsahapIDaM sahato saMvegAveseNa jhANaMtariyaM paDijiya guNaseNiM samAruhiya saM-1|| pattakevalanANo siyapuraM gao-yuttaMtamevaM davadaMtasAhuNo, citte nisittA samamittasattuNo / saMvegaraMgaMgaNanaTTasI SE
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * liyA, ireha siddhiM paripaDa, lIlayA // 1 // saMvegaviSaye davadantakathA, dvitIyaM saMvegAkhyaM samyaktvalakSaNamuktyA tRtIyaM nirvedAhra samyaktvalakSaNaM gAthApUrvArddhanAha nivveo cAgicchA turiyaM saMsAracArayagihassa / / vyAkhyA-tvarita' zIghraM 'saMsAracArakagRhasya' bhavakArAgArasya tyAgecchA nirveda iti / samyagdarzanI hi duHkha-2 daurgatyagahane bhavakArAsadane karmadaNDapAzikaistathA tathA kadImAnaH pratikartumakSamo mamatArahitazca duHkhena nirviSNo bhavati, uktaM ca-nArayatiriyanarAmarabhavesu nidheyao vasai dukkhaM / akayaparaloyamaggo mamattavisavegarahio ya* // 1 // anye tu saMvegasyArthaviparyayamAhuH-saMvego bhavavirAgaH, iti gAthApUrvArddhArthaH, bhAvArthastu hariyAhanakathayA kathyate tathAhi bhogibhirvihitaavaasaa'nntbhogvibhaasitaa| bhogAvatIva sazrIkA, bhAti bhogAvatI purI // 1 // gavAkSalakSani-2 5 gacchadbhUpadhUmormisantatim / vIkSya vyogyambubhrAntyA, yatra nRtyanti kekinaH // 2 // durdAntArAtibhogIndrapakSIndro*pamavikramaH / surendrajitvaraizvaryastatrAsIdindradattarAT // 3 // maNiprabhAbhidhA tasya, patnI saJchIlazAlinI / harivA hanavatkhyAtaH, putro'syA harivAhanaH // 4 // tatraiva hi pure sUtradhAro mandaranAmakaH / takhApi tanayo vijJo, naravA-13 hanasaMjJakaH // 5 // zreSThino vasusArasya, tanubhUzca dhanajayaH / trayo'pi rAjaputrAdyAste mitratvaM mitho'bhajan // 6 //
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ * parityaktAnyakAryAste, dhanArjanaparAakhAH / svaskhavaptRprasAdena, pravilesuryathAsukham // 7 // atha rAjJA nijaH sUnu4 girA'tayaMta rukSayA / SaTtriMzabaNDazastrANAmabhyAsaM kiM nimumasi ? // 4 // yadi yAM manyase misadA khairmA milaH kacit / dezaM mamAnyathA maGkha, parityajya payaH pitreH // 9 // evaM sUtrakRtA zreSThivareNApi khanandanau / uktAve-18 katra saMgatya, vane te'manayanniti // 10 // pramANIkriyate pitrAjJA cettadviraho mithaH / anyathA parihArastu, kartavyo, nijanIvRtaH // 11 // varaM pitrorapi tyAgo, varaM mRtyudhanakSayau / varaM gatirvideze ca, na mitrANAM viyogatA // 12 // ityAlocya parityajya, pitrAdilehamAzu te / prasthitAH patitAH kvApyaraNye'tidRDhasauhRdAH // 13 // te'raNyabhUmimAkramya, yAvadvayAlAdisalAm / tAyadane samAyAntamapazyanmattadantinam // 14 // karamutpATya vanyebho'dhAvadyAvadimAn prati / tAvattakSavaNiputrI, kAkanAzaM praNezatuH // 15 // siMhanAdaM vitanyAno, harivarivAhanaH / gajazikSAvidhau dakSo'gacchat kuJjarasammukham // 16 / / bhrameNa muSTighAtaizca, taM viceSTaM vidhAya sH| gayeSaNakRte'cAlItpurataH suhRdostayoH // 17 // prativRkSaM pratinadi, pratizailaM gaveSayan / na kApi lebhe tatzuddhiM, daridra hava sevadhim // 18 // sa krameNa bhramaMllolakallolakulasaGkulam / puraH saro niraikSiSTa, ziSTakhAnta ivAmalam // 19 // sudviyogaduHkhArtaH, sa sudhIrapivatpayaH / pAlidrumAtsamudbhUtaiH, phalaizcAhAramAtanot // 20 // tatropavizya sa khAnte, cintayattimu / hAjani ? / yatkRte sakalaM tyaktaM, te mitre api me gate // 21 // sukhaM vA yadi vA duHkhaM, jAyate karmato'GginAm / **
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathApi dhIratA dhIrene tyAjyA vyasane'pi hi // 22 // AtmAnamiti sambodhya, sa sudhIH sarasastataH / dizyudIcyAM mahArAme, praviveza nRpAtmajaH // 23 // sadantare pugcha rimI bhUSivaH strAdarAt / kSemaGkarAkhyayakSasyAdrAkSIdatravarSaM gRham // 24 // sAyaM so'yamapAyasya, rakSArthI vasateH kRte / pravizya tasya ca dvAre, kapATaghaTanAM vyadhAt // 25 // tasmin supte rajanyarddhe, praraNanmaNinUpUrAH / prApurapsaraso divyanepathyAH tatra mandire // 26 // tatra tAbhI raNadveNuvINAnAdapurassaram / nRtyamAsUtrayAzcatre, karaNaizcittahAribhiH // 27 // tato vAsAMsi tA muktvA paridhAyAparANi ca / nRtya zramApanodAya, yayuH puSkariNIM prati // 28 // svairamapsarasastatra, yAvatnAnaM vyatanvata / tAvadudghATya sa dvAraM tAsAM vAsAMsyupAdade / / 29 / / pravizya yakSavezmAntaH, pidhAya dvAramaasA / kumAro nirbhayastasthau, kimasAdhyaM mahaujasAm 1 // 30 // vidhAya jalakeliM sA, vyAvRttA mandirAntare / svasvavAsAMsyapazyantyaH, zodhayAJcakriretarAm // 31 // mandiraM pihitadvAraM dRSTvA tA avadanmithaH / nUnaM kenApi dhUrtteNa, vastrANyapahRtAni naH // 32 // sATopaM tA abhASantAmarSeNodurayA girA / udghATaya nara ! dvAraM, cetavAsti jijIviSA // 33 // asmadvAsAMsi cenna tvamarpayiSyasi taddhruvam / kSepsyAmo'mbunidhau kopAdbhavanaM bhavatA samam // 34 // tacchrutvA zritamAnasya tasyaikA yakSiNI jagau / naiSa daNDena saMsAdhyaH ko'pyastyeSa narAyaNIH // 35 // tataH sarvAbhisAreNa, sAmavAgbhiH pralobhya tamU / jagurveda gRhItaM no vAstraM kenAthavA'rpaya // 36 // so'pyabravIdrayAdvAyurAdAya vasanAni yaH / bhavitA'bhe
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 7 gatastasmAdyAta yAta tadantikam || 37 // sAhasena payobhizca tasya tA raJjitAzayAH / jajalpurvatsa 1 santuSTAH, smo vayaM tadvaraM vRNu // 38 // so'smAni yaH / prasadyopAdadIdhvaM me, kSamadhvaM cAparAdhitAm // 39 // tA upAdAya vastrANi, paridhAya ca taM jaguH / vatsa ! tvaM rAjaputro'si, caritreNAmunA dhruvam // 40 // svaGgaralaM gRhANedaM, jagadvijayadIkSitam / divyakaJjakametaca, svapne panyai samarpayeH // 41 // asmAkaM vacasA madhu, rAjyamAptA'si putraka / dattvA tadvitayaM devyaH svasthAnamagaman rayAt // 42 // prAtaH khannasahAyo'sau gacchan sAhasikAgraNIH / puramekaM puro'pazyadalakAsodaraM zriyA // 43 // pravizaMstatra hadvAnAM, saudhAnAM ca paramparAm / dadarza vastusampUrNA, paraM manujavarjitAm // 44 // sAzcaryo'yAnnRpAgAra - saptamIM sa bhuvaM gataH / tatrAdrAkSItkanImekAmindIvaravilocanAm // 45 // kimeSA prathamA sRSTi - vidhAtrA rakSitA dhruvam ? / etAM dRSTvA yathA nArIranyAnyAzca sRjAmyaham // 46 // iti dhyAyaMstayA'darzi, hastanyastakapolayA / kumAro rUpalAvaNya kiGkarIkRtamanmathaH // 47 // utthAya sAdaraM sA'pi sAdhvasodbhAsivigrahA / tamupAvezayatsiMhAsane siMhaparAkramam // 48 // kumArastAmabhASiSTa, kiM sazokeca lakSyase ? / sA'pyUce zRNu saubhAgya- bhAgyodayavatAM vara ! // 49 // zrAvastyAM vijayAkhyasya pRthivIzasya nandinI / anaGgalekhA saMjJA'haM saMthitA yauvanazriyam // 50 // nijavezmagavAkSasthA, dRSTvA vidyAbhRtA'nyadA / jayantanAmnA hatvAstra, puraM kRtvA nivezitA // 51 // mAM smAha khecarAdhIzastvAM trivAsAtra pattane / rAjyaM ca pA
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ layan bhogAn, seviSye'haM yathAsukham // 52 // prayAto'sti vivAhasya, sAmagrIkaraNAya saH / adya vo vA samAgatya, pariNeSyati mAM balAt // 53 // jJAninA muninA'bhANi, mamAtre tu taca priyaH / bhAgIndradattarAjendra tanayo harivAhanaH // 54 // tanmunervAgvi saMdhAdAnmama khedo'dhiko'jani / labhyate nahi nirbhAvaicintAralaM kacidbhuvi // 55 // tataH smitena dhautoSThastAM svAha harivAhanaH / sukha ! prasIda tadvidyA-dharaM vRNu manoharam // 56 // kheTasya ca kumArasya, bhAnukhadyotayoriva / antaraM subhru ! jAnIhi mA muho munivAkyataH // 57 // kurUpe durbhage'GgArazyA nirguNazekhare / jIvitezvarabuddhiM mA, kuruSvaM harivAhane // 58 // tanmUrtti sApi pazyantI, kiM sa eSa mama priyaH / nahi santaH prakurvanti nindAmanyasya dehinaH // 59 // sajjanAnAM navaH panthAH ko'pi yannijagarhaNAm / kurvanti prathayanto'nyaguNAnAM parikIrttanam // 60 // vimRzyeti tamAha sma, nUnaM tvAM harivAhanam / manye svamAnasollAsaiH, subhaga! tvadvilokanAt // 61 // tadA haritkari zrotrottambhanapravaNo'dhikam / ulllAsa sphuradvaryatUryanAdaH samantataH // 62 // taM zrutvA kAtarAkSI sA, kumAramavadadbhiyA / ito vraja samAyAti, sa jayanto mahAbalaH / / 63 / / tadaiva so'pi sasprAptaH kopAdUce nRpAtmajam / ko re tvaM kuta AyAto, madIyAntaHpurAntare ? // 64 // kumAro'pyavadatkheda, 1 zrIndradattanRpAGgabhUH / harivAhananAmAtrAgAM raNAyodyato bhava // 65 // iti zrutvA ruSA khaGgaM, kare kRtya sudAruNam / kumAreNa samaM yoddhumArebhe khecarezvaraH // 66 // tayoH pravavRte yuddhaM rAmarAvaNayoriva / bhagnAsizva kumAreNa sa baddhA
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * pAtito bhuvi // 67 // nirjitaH khecaro'vocacaritraiIra ! me tvayA / jahe rUpeNa cAnaNa-lekhAyA api mAnasam // 68 // tasmAdama vivAhya tvaM, rAjyaM puryatra pAlaya / saprazrayamiti procya, vaitAbyaM khecaro yayau // 69 // dattvA tasyai navoDhAya, tadivyaM kakSukaM mudA / sAmrAjyaM pAlayAmAsa, tatra zrIharivAhanaH // 70 // tathA tatra pure vAso, jAtaH saurAjayogataH / yathA nahi tilasyApi, prapAto bhuvi jAyate // 71 // saridArAmakIlAdrizisareSu narezvaraH / / anaGgalekhayA sAkaM, vilalAsa vilAsabhRt / / 72 // gAmbhIryaNa susavena, zriyA ca vijito'smyaham / itIva narma-18 dAvyAjAsiSeye yaM saritpatiH // 73 // revAyAmanyadA rAjA, prISmattauM priyayA saha / cakAra salilakrIDAM, zRGgakokSiptavAribhiH // 74 // vAyAM nirbharasnehA'naGgelakhApi satvaram / siJcati sma priyaM zRGgajalaiH premarasairiva / // 75 // jalakeliM vidhAyaiSA, savayasthA sarittaTe / vimucyA Ni vastrANi, paryathAdaparANi tu // 76 // itastaM kabhukaM divyaM, panarAgaprabhozcitam / dukUlaM kUlinIkUlAnmAMsabhrAntyA'gilat jhaSaH // 77 // kuntatomarabhRddhastAstaraNapravarA nraaH| vivizuH saritaM yAvattAvanmInastirodadhe // 78 // teSAM prapazyatAM mIno'hArSIdyatkacukaM mama / a-| maGgalamidaM nUnaM, rAjJItyantaH zucaM dadhau // 79 // atIva cintayAcAntA, kAntA sA vasudhApateH / vivodhya vacanaibhA, ninye vezma kathaMcana // 80 // jinendrAnarcayAmAsa, dApayAmAsa sA bhRzam / dAnaM pAtrevabhIti codghoSayAmAsa zAntaye // 81 // parameSThimahAmatraM, guNayAmAsa nityazaH / siddhAntaM zRNvatI kAlaM, gamayAmAsa kaJcana // 82 // 5 *** *
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 ** ittazca dUradeze'sti, vennAtaTamahApuram / rAjA'bhUttatra zatruTThakuJjaro narakuJjaraH / / 83 // bheribhmbhaamhaaddhkkaaninaadaiH| pUrayan dizaH / rAjapATyAM cacAlaipa, bahusenAnvito'nyadA // 84 // janaiH sAmantamazyAdyairvizade saridambhasi / jalakeliM vidhAyaiSa, krIDAdragau samupAvizat / / 85 // atha tArakakaivartaH, samAruhyAdizajhake / nRpaM vijJapayAmAsa, bhUtalanyastamastakaH // 86 // mayA'dya narmadAnIrAdeko mIna upaadde| vidAritaM ca zastreNa, tasyodaramilApate! // 8 // tasmAdnasamAkINa, kaJcakaM deva ! niryayo / jalakelyai sametAyA, rAjyAH kasyA api dhruvam // 88 // ityudIrya sa 3 kaivartaH, kabhukaM ravivimbayat / dedIpyamAnamutsaGge, nyavezayadilezituH // 89 // zRGgArarasabhRGgArastanAcchAdanavA| sasA / yuktaM rAgavatA tenArajyatelApatermanaH // 90 // rAjA vyacintayatkA'sau, kAminI vizvamohinI ? / yasthA 8 ayaM kakSuko'pi, mano harati mAmakam // 11 // kenApAyena sA jJeyA ?, kathaM grAhyA mayeti saH 1 / zUro'pi paJca-13 bANeSujarjarojgAtsvamandiram // 92 // hAro'higaralAkAraH, zRkSAro'nArasodaraH / parivAro'rivArAbhaH, kSAravadvA-18 sasAmbharaH // 93 // candanaM dahanaprAyaM, bhavanaM pretakAnanam / antaHpuraM tvaratikRdAsaMstasya virAgiNaH // 94 // yugmam / so'tha svasacivaM proce, cejIvena prayojanam / taddivyakakSukAdhIzA, vazAM vijJAtumarhasi // 95 // tato |mazrI mantrayAdijyotizzAstravizAradAn / pRcchannapi na samprApa, zuddhiM tasyA varastriyaH // 96 // mazrI tataH saptadinI, kRtAzanaparicyutiH / rAjyezvarI surI lakSmImArAdhayadanekadhA / / 97 // padmAnanA pamapANiH, pamAsInA lasacchaviH / / *%AARA
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ *6 lakSmIH zrAk praphaTIbhUya, mAhA'mAtya ! varaM vRNu // 98 // so'pyUce rAjyAdhiSThAtri, ! kabhukakhAminI striyam / / AnIya me mahInAthaM, prayaccha syAdyathA sukhI // 99 // sA'pi taM smAha tatkArya, kriyate yatphalepahiH / niSphalA-12 rambhasaMrambho'naya harivadbhavet // 10 // udeti yadi vAruNyAM, bhAnuzvAGgAramuka zazI / tathApi sA saMtI zIlaM, prANAnte'pi na lumpati // 101 // kayahaM tu bhavatkhAmI, na muJcati tathApi hi / tAmAnIya prayacchAmi, na smAyo'haM | punastvayA // 102 // ityuktvA sahasA gatvA, vidyAdharapuraM ramA / anaGgalekhAmadrAkSIdarhadAkRtodyamAm // 103 // apahatya kSaNAdenA, narakularavezmani / muktvA lakSmIrathApRcchaya, sacivaM sA tirodadhe // 104 // tAmAgatAM pari-5 jJAya, rAjA raajsbhaavtH| smAha khAmini ! mAM pazya, premamantharayA dRzA // 105 // yennAtaTapurakhAmI, narakujara-1 IM bhUdhanaH / kabhukAlokanAjAtarAgastvAmahamAnayam // 106 // sA'pi dadhyau dhuvametadamaGgalamupasthitam / yadvA zIla-|||| bhRtAM strINAM, kApi nAmaGgalaM bhavet // 107 // cintayitveti sA'yocannupa! muJca parastriyAm / sambandhaM karmabandhasya, hetuM kIrtivilopakam // 108 // rasAtalaM yadi varga, khaggai vApi rasAtalam / dhruvaM yAti tadApi khaM, na zIlaM khaNDayAmyaham // 109 // nRpaH svArthapriyazceti, tannizamya vyacintayat / nUnaM paricayAbhAvAdiyaM vaktIzaM || bacaH // 110 // yataH-Asannameva bhajate nRpatirmanuSyaM, vidyAvihInamakulInamasaMstutaM vA / prAyeNa bhUmipatayaH pramadA latAzca, yatpArzvato bhavati tatpariveSTayanti // 111 // bharnurviyogataH sA'zruvAbhibhUmiM payodavat / siJcantI ci-11 %ARKARTER
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ tritAM bharturmUrttimeva nyabhAlayat // 112 // itazca tau takSasArthavAhaputrI suhRttamau / harivAhanarAjasya, saMtrastau gajataH | purA // 113 // kAntArAntarbhramantau zrAga, vindhyAcalanagottamam / prAptau mitraviyogArttA - badrASTAM naramekakam // 114 // veNoH kuDaGga madhyasthamUrddhapAdamadhomukham / dhUmapaM dadhataM haste'kSamA mantrasAdhakam // 115 // tribhirvizeSakaM // so'vi nukramasaJcAraM, matvA drAg jatipUrttimAn / nirgatya vaMzajAlI tastau syAha madhura svaram // 116 // kuto yuvAM ca kiM kArya, ? yena prAptau mahIdhare / kiM gotraM nAma kiM ko hi, pitA ? brUtAM madazrataH // 117 // tAvUcatuH kulAdyainau, kiM te vIra ! prayojanam ? / AyAto devataste'trA''rabdhasatkRtyapUrttaye // 118 // so'pi saprazrayaM smAha, sAdhuyogo babhUva vAm / sidhyantyA nanu vidyAyA manye puSpodgamo'bhavat // 119 // mayA trilokIvidyAyAH, pUrvasevA vyadhIyata / bhavatsAhAyyato'dyaivottara sevA vidhAsyate // 120 // ityuktvA sahasodyuktau tau kRtvottarasAdhaka / sAdhakaH sAdhayAmAsa, vidyAM homapurassaram // 121 // siddhAyAM sa hi vidyAyAM tau babhASe manakhinI / yuvayorupakArasya kiM karomyadhamarNakaH (m) 1 // 122 // tayoranicchatoH so'pi rUpasya parivarttinIm / adRzyatAJjanaM samyaripusainyayimohinIm // 123 // vimAnakAriNIM ceti, dattvA vidyAcatuSTayam / AtmAnaM kRtakRtyaM ca mene pratyupakArataH // 124 // yu gmam / tAvApRcchaya sa vidyAdgatvA gaganavalabham / nirjitya vairiNaH prAjyaM, rAjyaM svaM paryapAlayat // 125 // bhramantI kautukAtpRthvIM, sakhAyau tau narezituH / raJjayantI guNairlokAn, vennAtaTamayApatuH // 126 // tau zrutvA janato
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArttA, rUkasvAminIhRteH / tat kulAanamantaHpuraM gatau // 127 // tatrAzrumizranetrAntAM zIlAlaGkAradhAriNIm / apazyatAM naraM kaJciddhyAyantI tAM puraH sthitAm // 128 // harivAhananAmAGkaM citritaM prekSya tau paTam / sAmyaM ca nijamitrasya, jJAtvA tamapajahatuH // 129 // tasminnapahRte tAbhyAM sA'bhumizravilocanA / upAlambhavituM lagnA, hatAzamiti vedhasam // 130 // aparAdhaM mayA kiM te 1, yacitritamapi priyam / ahASIrmama hatyAyA, api tvaM na vibheSi kim ? // 131 // hA hastagrahIto'pi, citrato'pi gato'si cet ? / dAkSyaM te'haM sadA jJAsye, | vedantA'si hRdaH priya ! // 132 // tAM tathA duHkhitAM dRSTvA, paTaM tasyai vitIrya ca / prakaTIbhUya vRttAntaM tatpArzvAttAvapRcchatAm // 133 // kasyAGgabhUstava prANa- priyaH karhi vivAhitA ? / tena tvaM brUhi nizza, yathA tvAmupakurvahe // 134 // mA rodIrbhIru ! kAntena, saMyogaM te svazaktitaH / kurvehe yadi satyaM nau, puro vakSyasi dakSiNe ! // 135 // sA'pi mAha purI bhogAvatIndrendrasya janmanA / jayantakheTajayinA, harivAhanakena tu // 136 // vidyAdharapurezena, pariNItetijalpinIm / tau suhRtpreyasIM jJAtvA, nematuH pulakAGkitau // 137 // bruvAte ca satIrala !, tvamasmaddhAtubalabhA / yau tena saha niSkrAntau, suhRdo viddhi nau hi tau // 138 // mA viSAdaM kuruSva tvaM, svaM jAnIhi priyAntike / kSaNamekaM pratIkSakha, svakRtyaM sAdhyate yathA // 139 // sA jJAtvA suhRdo bhartu bhRzamAnanditAzayA / avAdIddevarI kArya, kurgAyAM svepsitaM yuvAm // 140 // tA natvA vigatakSobhI, samprAptau bhUpaparSadi / adRSTapUrviNI kSmApenApi tAviti
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ % bhASitau // 141 // kasmAddezAntarAdatra, bhavantI samupAgato ? / jAnItA jJAnavijJAnAdikaM kiJcana cADatam / // 142 // tAvapi procaturdaiva!, ravimarddhapathe'mbare / stanIyaH kurvahe dAsaM, vAsavaM zambhumaghyaho // 143 // vazyAkarSaNavidveSamohanocATanAdikam / anyadapyakhilaM yadyadvidva eSa takattakat // 144 // rAjA tau mAha he prAjJI, kacakavAminIstriyam / yuvA vidhA meM samyanAjanma zavartinIm // 145 // uktaH sa tAbhyAM bhUpAla-cintA kAryA nahi tvayA / pravartighyAvahe kSipramAvAmasmin prayojane // 146 // tUrNa cUrNa gRhANaitadanena tilakaM kuru / yathorarIkarotyepA, bhavantaM tatprabhAvataH // 147 // sotsukastilakaM kRtvA, tena cUrNena bhUdhanaH / yazavanAlekhAyAH, savighe'dhamasattamaH // 148 // etAbhyAM kRtasaGketA, sA zAbhyAM vizAradA / rAjAnamabhiyAnAdi-pharzavyairabhyanandayat 6 // 149 // kRtakRtyamivAtmAnaM, manvAnaM sA jagau nRpam / aSTApadagirI devAnnatvA bhokSye na cAnyathA // 15 // / tacchutvA''nandakhedAbhyAM, pUrNo bhUpo vyacintayat / cUrNayogAdasau vazyApyado'vAdItsuduSkaram // 151 // sa sa-11 cintaH samAkArya, kArya tatpurato'vadat / tAbhyAmUce ca mA khedaM, kurvAvAM te hitobatau // 152 // adha vo vA zAyadA vaktA, bhavAnaSTApadAcalam / nepyAyastAM tadoce'sAvadyaivaiSA''zu nIyatAm // 153 // kAmAndhitena teneti,18 haiN| prArthitau pArthivena tau| vimAnaM cakratuH kSipraM, kiDINIdhvajarAjitam // 154 / / UcatustaM samArasa, vimAnaM pri payA samam / gatvA cASTApade khairamArAmeSu ramakha tAm // 155 // rAjA sAdaramAha sma, prasavAruha mAmini ! 1 vi--
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnaM tIrthamAnatyabhigrahaM pUrayAtmanaH // 156 // harivAhanamitrAbhyAM pUrva tasminnadhiSTite / vimAne sA samArUDA, sahasA sahasA hRdi // 157 // tAbhyAM taM tarasA nItyA, vyomni rAjJo'pratastviti / proce zeSA satIranaM, haribAinagehinI // 158 // tanmitrAbhyAmiyaM zaktyA, nIyate yo'tra kazcana / samasti subhaTaMmanya, etya yuddhaM karotu saH // 159 // tato bhUpaH sphuratko pATopAdUce bhaTAnnijAn / rere gRhIta gRhItaiau bAviSa dAmbhika // 160 // tayornRpamaTAnAM ca, siMhanAdAtidAruNam / zarAzaryabhavadyuddhaM tridazAsurayoriva // 161 // vidyAbalAdrAjavalaM, tAbhyAM vidrAvya sarvataH / tadantaH purataH kanyA - yugamAdAya nirgatau // 162 // atha mitrapurodyAne, vimAnAdavatIrya tau / sazokaM sakalaM loka-madrASTAM kaSTanibheram // 163 // duHkhasya kAraNaM pRSTaH ko'pi tAbhyAM naro jagau / anaGgalekhApreyasyA, virahArtto'sti bhUpatiH // 164 // taduHkhenAkulo lokaH, khedameduritAntaraH / azreyaso nivRttyarthe, sete kuladaivatam // 165 // tacchrutvA zreSThaH siddhaputrarUpaM vidhAya saH / gatvA ca nRpateH pArzvamAzIrvAdamadAnmudA // 166 // rAjA dattAsano'vocadeva ! modvegamuha / sampAdayAmi tatsarvaM yatte kArya duruttaram // 167 // solAso'bhASata kSmApaH zaktiH kApyasti cettava / devImanaGgalekhAM tatsAmprataM samupAhara / / 168 / / darzayanniva mAhAtmyaM, paTaM prAnRtya sarvataH / huGkArAnamucat prothaiH, saddhyAnaM nATayanniva // 169 // tadaiva kRtasaGketA, vimAnasthA samAvyayau / anaGgalekhA vegena, naradevasya saMsadi // 170 // tadA prANapriyAlokAmRtakhAnIbhavannina / nRpaH kaNTakito
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ jajJe, kUSmANDIphalavRntavat // 171 // yiyoginoH punaryoge, yadabhUdanayoH sukham / tAyeSa yadi jAnItaH, kevalI vA na cAparaH // 172 // siddhaputraH punaH mAha, kiM te'bhI'STaM karomi ? bhoH / rAjA tamUce mitre me, samAnaya mudaH kRte // 173 // rAjJo nirupamaM prema, nirUpya naTavatkSaNAt / prapedArotarI rUpa, sAbhAdhikanubhAvapi // 174 // to, vIkSya nRpa AtmAnaM, satkRtArthamabudhyata / anukUle vidhau yasmAtsarvaM bhavati vAJchitam // 175 // rAjJaH purastATTa-18 tAntaM, devI mitre api khakam / sakalaM kathayAmAsurAzcaryajanakaM nRNAm // 176 // rAjA pramuditastava, kanIyugma / khamitrayoH / vyayAhayadyato yogyaH, saMyogo hemaratnayoH // 177 // tato vijitya mitrAbhyAM, dezAn bhUritarAn dadau / svayaM ca tatra sAmrAjyaM, pAlayAmAsa bhuuptiH|| 178 // atha pitrendradattenAiya zrIharivAhanaH / sthApitaH paitRke rAjye, rAjyazrIbharabhAsure // 171 // khayamAryasamudrasya, sadguroH savidhe nRpaH / pravrajyAM samupAdAya, zivazrIkA-15 muko'jani // 18 // hariyAhanabhUjAnirjAnimitrasamanvitaH / samyaktyasAramAdatta, zrAddhadharma gurotataH // 181 // rathayAtrAtIrthayAtrASTAhikAmArighoSaNAH / bimbacaityapratiSThAzca, kArayAJcakRvAnRpaH // 182 // atha varSasahasreSu. gateSu / samavAsarat / udyAne kevalajJAnI, surasevyaH purandaraH // 183 // tadAgamazravotpannaharSaH zrIharivAhanaH / parivArayu-13 gabhyetya, aNanAma yatIzvaram // 184 // tadA tu kevalajJAnI, dharmasarvakhabhAkharAm / cakre vairAgyajananI, dezanAmiti tatpuraH // 185 // satyaM ramyA bhogA bhogAH, kAntAH kAntAH prAjyaM rAjyam / kiM kurvanti prAjJA yasmAdAyurviyu-18
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAlAlolam // 986 // viSayAmiSasaMlubdhA manyante zAzvataM jagat / AyurjaladhikallolalolamAlokayanti na // 187 // dezanAnte samutthAyAprAkSIdrAjA muniprabhum / Ayurme kiyadastIti ?, kevalyapi jagAvatha // 188 // navapraharamAnaM te, samastyAyurnarezvara / / zrutveti kampamAnAGgo, maraNAtpravibhAya saH // 189 // bhUyAMso hi mayA varSA, lahitA unmadiSNunA / zaraNaM kaM prapadye'hamadhunA mRtyusAdbhavan ? // 190 // evaM cintayatastasya, rAjJo bhavavirA - giNaH / asterbhUriva saajJe, nirvedaH sthAnake rateH // 191 // bhavabhIkampamAnAGga, kevalI smAha taM nRpam / mA khedamuddAdyApi na gataM kiJcanApi te || 192 // vibheSi yadi mRtyostvaM, zAzvataM zarma cehase / pratipadyakha tadIkSAM, svayaM | jinaniSevitAm // 193 // uktaM ca--"aMtomuDutamittaM, vihiNA vihiyA kareha pabaccA / dukkhANaM paJcaMtaM, cirakAlakayAha kiM bhaNimo ? // 194 // jiNabhavaNaviMga kAraNarahajattApa muhasaGgha dhammAo / pavajjA khalu garuyA vajjiyasAvaJcavAvArA // 195 // kaMcaNamaNisovArNa, dhaMbhasahassUsiyaM suvaNNatalaM / jo kArija jiNaharaM, taovi tavasaMjamo ahio // 196 // cezyakulagaNasaMce, AyariyANaM ca pavyaNasue ya / sabaisuvi teNa kathaM, tavasaMjamamujjamaMteNa // 197 // iti jJAnivacaH zrutvA, nirviNNo nRpatirbhavAt / rAjye nivezayAmAsa sutaM vimalavAhanam // 198 // mitradvayAnaGgalekhAsahito harivAhanaH / bhavanirvedato dIkSAmAdatta gurusannidhau // 199 // dadhyau ca yadahaM dhanyo, yasya me bhogakardame / manasyoddharaNAyaivAgamat jJAnI purandaraH // 200 // vimRzyeti dvAdazApi, bhAvanA bhAvayannayam / ca
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ ritAnyahatAM dhIrapuMsAM sasmAra mAnase // 201 // utpede'sya tato ghorA, rAjarSeH shiirssvednaa| tasyAzcikitsAM nAkA pavitaspeyaM vicintayat // 202 // rAjyaM pAlayatA jIva!, yat tvayA'haH kRtaM purA / tatsahasvAdhunA duHkharUpeNa samupa"sthitam // 203 // uktaM ca-punarapi sahanIyo duHkhapAtastavAyaM, nahi bhavati vinAzaH karmaNAM saJcitAnAm / iti / | sahagaNayitvA yadyadAyAti samyak, sadasaditi viveko'nyatra bhUyaH kutaste ? // 204 // evaM vibhAvayan suurisscaaNsi| |ca sa saMsmaran / mRtvA sarvArthasiddhAkhye, vimAne samabhUtsuraH // 205 // tatazzyutvA videheSu, zrayiSyati sa niya-16 tim / tanmitrAnAlekhAzca, gantAraH khaH zivaM phramAt // 206 // evaM zrIharivAhanasya caritaM puNyAtmasaMzIlitaM / / cintAratnamivAzu mAnasamahAkoze nivezyAdbhutam / nirvedaM bhayabhIravo'tra bhavinaH ! saddarzanoddIpakaM, sevadhvaM karapAta jAntaragatAH siddhizriyaH syuryathA // 207 // nirvade harivAhanakathA / tRtIyaM nirvadAkhyaM samyaktvalakSaNamuktvA catu-1 rthamanukaMpAkhyaM samyaktvalakSaNaM gAthAtRtIyapadenAha-- duhie dayANukampA / vyAkhyA-duHkhite prANinyapakSapAtena duHkhanivAraNarUpA dayA'nukampA syAt , pakSapAtena tu karuNA nijAgajAdau / hilavyAghAdInAmapi sambhavati, sA cAnuphampA vidhA- dravyato bhAvatazca, dravyataH zaktau satyAM duHkhapratikAreNa bhA-6 batastmAhRdayattena, padAgamaH-daNa pANiniyahaM bhIne bhavasAyarammi dukkhataM / akseisao'NukaMpa, duhAgi sAma SCANNXX SAK
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyao kuNai // 1 // iti gaathaatRtiiypaadaarthH|| bhAvArthastu jayarAjadRSTAntAt jJeyaH, sa cAyamIRL samasti kSititalalalanAbhAlasthalatilakAyamAnaM zrImadahakalyANakasambhavotkarSatiraskRtAmarapurAbhimAna zrIha stinApuraM nAma nagaraM / yatra-dhAtrIzamavivaravetrivicitracitrazANAzmavezmacayarazmivirazmimAvam / samprApite bhRzama-18 jasratamisrajAle, krIDanti cakramithunAni gatAbhizakam // 1 // tatra zAtravajayasamudbhUtayazaHprasarakarpUrapUrasuramitadikcayaH zrIjayaH kSitipatiH / yasminmahIM zAsati sUra eva, zUro'sti rAjA punarindureva / vAcAmadhIzo gurureka eva, dhanurddharaH kevalameya kAmaH // 1 // sa ekadA prAtaH sabhAsIno yAvadvidvajjanaiH saha goSThIsukhamanubhayastiSThati sa tA-1 vacandananyajanAdinyAtakaraM citrazAlAbhimukhaM tvaritatvaritaM dhAvantaM lokamAlokya kimetaditijijJAsurvetriNamaprAkSIt , so'pi tadvRttaM sAkSAtkRtya svAminaM vijJapayati sma-deva ! bhavajjanmanaH prathamaM yuSmattAtapAdairaruNodayasamaye, ko'pi khapno dadRze, tena cAdiSTamidaM-yanmama mUrtirbhinI citrayitvA paTAcchAditaivAnudinaM pUjanIyA, sA tathaivAdya yAvatkriyamANAdhunA ravihAribhiH kautukottAlaiH zatAnandagovindadharaNidharaprabhRtikumArairAcchAdanapaTamapanIya yadavAluloke tadaiva te vajAhatA iva vigatacaitanyA bhuvi nipetuH, tatasteSAmupacArAyAcirameya saJcarati parikaraH / rAjApi tannizamya sazoko vaidhamatravAdidevajJAdisahitastasyAM citrazAlAyAM tatpratIkAranimittaM gatvA taM citramavalo-13 kayan sahasA mumUrcha / saviSAdaparicchadaSidhIyamAnaziziropacAravyApAreNa taiH samaM mU mujjhAMcakAra narasAraH / /
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH kSitipatiralatasiMhAsano janarapRcchacata-deva : kimetadAzcaryam etacchravaNAyotke asmacchavaNe tatprasadya samAdizyatAM, tato nRpo'vocat-haMho zrUyatAM sAvadhAnamAnasAH-asti zrIvallisamullAsanaghanAghanaM vijayavarddhanaM nAma nagaraM, tatra zatrudvipavitrAsanazArdUlaH zArdUlo nAma nRpaH, tasya sarvajanajanitAnandA AnandA nAma paTTamahAdevI, ta-12 // yorjagajanamanastApopazamanaharicandanazcandano nAma nandanaH, tasya ca purohitasutaviSNunA matritanayena sudhiyA zreSThi-18 | tanUjena zahvena ca saha sauhArdamAzaizavamasaGkhyasaukhyajanakamajani / so'nyadA rAjakumAro guNairiva tairmitrairanugato vApAlikelizrAnto vizrAnto rasAlazAlatale, tatra caika kApAlikaM vilokya nanAma, so'pyAzIrvAdamadAt-nicAracalAvaNyaviDambitamanobhava ! / nAgalokAGganAnAtho, bhava bhUmIndranandana ! // 1 // tadAzIrvacaH zrutvA kumArastaM vyAja hAra-maharSe ! mama manuSyalokavAsinaH kuto bhavadAzIrvAdasatyatA sambhayitA ?, tridaNDyapyavAdIt-kumAra ! maivaM vAdI, dimamAzIrvAdaH saMyAyeva, taba mitrasahAyasya sAdhakadhurandharasya athavA mayi nirvikalpe kalpajJeca kiM nAma duHsAdhaM?, (kArya paraM dezAntaravilokanaM bhavatA) te tu kApuruSA eva ye nAma nAnAzcaryadharAM dharAM nAlokayanti yataH-goSThAvaiH kimu tegeMhenardibhiH kUpadarduraiH / ye nizzeSAM na vIkSante, nAnAcaryamayIM mahIm // 1 // tataH kApAlikavacanaracanAprapaJcacandrodayenasamullulAsa bhUvAsayasutamAnase rAgasAgaraH / candanastaM satkRtya visRjya ca khAgAramagAt / atha suhatsahAyaH kumAro rajanyAM gatvA nAgAnAsaGgamopAyaMkApAlikaM pprcch|so'pyuuce-kumaar| zRNu, iha mahImahelAstanopamAnamAtanvAno vi
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ skara bhyanAmA sAnumAnasti, sphuratpunnAganAgapuJja tannikuJja suvelAkhyayakSamandiravAmabhittibhAgapravaraviyarAntarAle smarApa-2 smArApahAriNyastaruNajanamanohAriNyaH pAtAlataruNyaH sAhasikaziromaNerbhavAdRzasopabhogyatAM yAsyantIti / tadviraM kandarpadarpaprasarpikAM zrutiviSayIkRtya nRpabhUrviSayaviyazaH suhaprayayutaH pituranAkhyAya kapAlinA saha pratiSThamAno mitra-8 rabhASyata-kumAra ! vasundharAdhAra ! nItivicAracaturAsminnaparicite tridaNDini vizvAsaH kattuM na yujyate, yataH-na / nArISu na mUrkhaSu, na virAddheSu zatruSu / na cAvijJAtazIleSu, vizvasanti vipazcitaH // 1 // itthaM suhRvacanazakunanidaSiddho'pi dharAdhipasutastena saha gacchan yakSasavidhamanIyata / atha dravyeNopAdAya chAgacatuSkamekaikaM tebhyazcatubhyo vitIryAnAryacaritastAnuvAca-bho bho uttarasAdhakA ! yuSmAmiH sAdhyasiddhaye pUrva pUjitasyAsya yakSasya purazcandanacarci-14 tAnajAn vyApAdya balIkRtya cakSuSI nimIlya ca pAdayolaMganIyaM, nacAnyathedaM vacaH karaNIyamiti / rAjaputrAdyaitri miravivekibhistathaiva tadvaco vyaraci racitAalibhiH / zaGkhAyadAtAzayena zavena tu vimRSTaM, hahA mUDhAH pAtakanivAsayA Ma(pissiyA kapamate siddhimicchanti !, siddhayastu dhAdeva jAyante natarayA(thA) / ahaha pApAtmAnaH kathaM kSaNasu-TUi khArtha prANivadhamAcaranti ? / yaduktam-khaNamittasukkhakaje, jIve nihaNaMti je mahAmUDhA / haricaMdaNavaNasaMDaM, dahaMti , te chArakajammi // 1 // iti vicArya zaGkhaH kapAlinA prerito'pi na yakSArcAmakarot, jJAtatattvAH kathamapi nonmArge padaM dadate / atha teSAM nimIlitAkSANAM yakSapadavandAruNAM trayANAmapi rAjaputrAdInAM pAkhaNDipAzaH karAla SAKSATSANSAR
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ karayAlena chagalAnAmiva galakandalAnyacchinat, tataH sa pApI zaGkhazIrSacchedAyodyacchati tadA yakSeNA'dhyakSImUyAbhidadhe, AH pApatApasApasadadAmbhiphaziraHzekhara | droha vinainaM vyApAdayanna bhaviSyasi, tatastasmin kupitaM yakSaM santoSayituM gate zaGkhazchagalamanyatra nItvA'mucad acintayacca-hA manmitrairanAtmajJaiH kathamAtmA nirgamitaH 1, vaJcanAcazva eva pAkhaNDinaH, nirdayeSu saleSu sanaM kurbhAzAnAmAvazyameva pAsaH, mamApi mitraghAtAvalokinaH kRtaM jIvitavyena, kathaM ca khajanAnAmAnanaM darzayAmi, tasmAnmayA tatra gantavyaM yatra svajJAtIyaH ko'pina svAditi vimRzya sa yasatsu dezeSvAyayau / atha pathi gacchannekadA zaGkhaH sakhyamupAgatena subuddhinAmnA zrAvakeNa duHkhakAraNaM pRSTaH, tatpuraH sarva kharUpamacIkathat / tenApi jJAtatattyena so'bhinanditaH, dhanyo'si yena tvayA chAgAn rakSatA khAtmA dharmazca meM paripAlito / uktaM ca-arthakAmArthibhiprasto, dharmastajanako'pi yaiH| matsarAdiva to teSAM, mUlacchedaM vitenatuH / // 1 // tasmAd dRSTaphalo dharmastaSa kAmArthadAyI bhaviSyati, tadanu zajAya dharmabandhave dRSTivAdasAraM paJcaparameSThinama-15 skAraM dattvA''cakhyo-bhrAtatrisandhyamavandhvaphalazcintAmaNyAderapyadhikavAmlitaprado vighaTitakSudropadravo dhyAtavyo / 2matrarAjaH zazcannidheyA hRdi jIvadayA, yataH yathA merunagendrANAM, marutAM vAsapo yathA / tathaiva sarvadharmANAM, pradhAnaM / jIvarakSaNam // 1 // hemadhenudharAdInAM, dAtAraH sulamA bhuvi / durlabhaH sa pumA~Thoke, yaH prANiSvamayapradaH // 2 // mahatAmapi dAnAnAM, kAlena kSIyate phalam / bhItAbhavapradAnasa, kSaya eSa na vidyate // 3 // iti subunupadiSTaM dha
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ merahasyaM hRdaye nivezya zaGkhaH sArthena saha puro'cAlIt , / tasmiMzca kiyantamapi panthAnamatIte nizIthe bhImapallIpaterdhATI nipatya kAMzcitpuMso gatAsUn kAMcidvivasanAn kAMzciduprAsitAn kAMcitprahArajarjaritAn kAminandinama kAra / zabarA apyakRtyakRta AtmanA dazamaM zaGkha bandIkRtya bhImapallIpaterdarzayAkuH / so'pi tAnAdideza-bho etAn * dazApi devyA balaye tAvatsthApayata, yAvadekAdazaH pumAn nAvApyate, tathaiva tairvihite vivekanisuSaH zuDa ekAgra-saM manAH paJcaparameSThinamaskAramahAmatraM smarannAnandamaya evAtiSThat / prAse tvekAdaze puMspaSTamIdine bhImastA caNDikAyatane / samAnAyya tAmabhyarcya tadane tAnIkRtyAsilatAM nisUtrya smAha-are mayA bhUtAbhibhUtasya sutasya jIvitavyanimi cAmuNDAyA ekAdazabhimuNDailiM dAsyAmItyabhigraho gRhIto'bhUt , so'ya bhavanmuNDairakhaNDIbhaviSyati, ato'dhunA / smarateSTadaivatam , muJcata jIvitavyAbhilASa, eSa niSkRpaH kRpANo bhavadgalakandalacchedanAya pravartamAno'sIti yAvadajavAdIt , tAvatpallIlokastvaritamAgatyothaiH pUcakAra, mobho dhAvata dhAvata kSipraM kumAro bhUtena maraNadazAmApAdita iti zrutvA bhImo vihastastAMstathaiva muktyA sutasavidhamiyAya / tataH zalo matrarAjaprabhAvaM jAnAno millamekamAha spa-15 bho bhilla ! pallIpatisutaM sajIkaromi matraprabhAveNa yadi tadAdezaH syAt , tenApi pallIzAya niveditam , so'pi tamAkArya sa bahumAnamabhyarthayAmAsa,-dehi me putrabhikSA / tataH sa vidhivanmaNDalamApUrya pallIpatisutaM khapuro nivezya / vihitapadmAsanastanmastake hastaM nidhAya pUritanirdambhakumbhakAzugo hatkamalakarNikAyAmahato nyasa patreSu siddhAdIMzca /
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ // tattejasA tarasA taccharIrAnnissArayAmAsa bhUtamayaM timiram , so'pyavAsacaitanyaH kimetaditi sasambhramaM jalpan pitrA, | samAliGgitaH / tataH sa zaGkhamevamAha sma, santuSTo'haM tava kiGkaraH kathaya kiM karomi ?, tenApyamANi-pallIpate! muzcaitAn bandIkRtAnmanujAn , tenApi bhojayitvA satkRtya ca te muktAH tadvacasA ca nirAparAdhajIvavadhanivRttimAghoSayana zaGkamupazlokayAJcake--aho asya matraprabhAvaH, aho sarveSvatulyavAtsalyolAsaH aho paropakAravyApAraH aho nirIhatA / tataH zaGkha tatra sthApayityA gurumiyArAdhayAmAsa / anyadA pitRdarzanotkaNThitaM zaGkha bahuvidhArthasArthasamataM janakasavidhaM prApayya pallIzaH kRtArtho babhUva / tatra zo'pi mitratrayasya khasya ca svarUpaM nirUpayan bandhUnAM | duHkhaM vismayaM cAkarot / tatazciraM draviNavyayena jinazAsanonnatiM kuryanirupamakAruNyarasaM poprystpHshiilbhaavnaamiH| puNyamarjayitvA surazriyamAsAdyAnyadAyuHzeSe vartamAne gurUnapRcchat-bhagavanmanuSyabhave kathaM me bodhivIjAvAsi-1 vatrI ?, gurakho jagaduHzrIhastinApure sUranararAjasunurjayo nAma tvaM bhayiSyasi, tatra citrAvalokanAnmitraiH saha melena hai prabodho bhaviSyati, tacchrutvA sa devaH svapne sUrasenanRpamAdizya mittau pUrvabhavavRttAnta lekhitavAn, so'haM zaGkhajIvaH | ete ca trayo'pi me suhRdaH, atazcitradarzanAnmohaH prabodhazcAsmAphamajani / evaM samitrasya jayasya rAjazvaritramAkarNayatAmanekalokAnAM citteSu karuNAmRtasAgara ujjajAgAra / te cAvagatadharmatattvAzcaityAdhuddharaNaM paJcaparameSThimahAmatrasparagamamArighoSaNaM ca kArayantaH suravaralIlayA sukhAnyanubhavantaH parasparaM prItibhAjaH tiSThanti sma / atha jayanRpaH sadgu FATEHSAASARANA
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ | rucaraNArAdhanena cAritracintAratnamupalabhyArAdhayaMstadanubhAvAdananta sukha zrI bhAjanaM suhRdbhiH samamabhavat / evaM jayasyA - yanivAsavasya tattvaM kRpAyAzcaritAnnizamya / tasmiMzca samyaktvarahasyacihe, yatnaM kurudhvaM zivasaGgamAya // 1 // anukampAyAM jayarAjakathA // caturthamanukampAkhyaM samyaktvalakSaNamuktvA paJcamamAstikyAkhyaM samyaktvalakSaNaM gAthAcaturthapAdenAha- asthikaM paJcao vayaNe // 45 // vyAkhyA - astIti gatirityAdikaM karma nAstikyaM tattvAntarazravaNe'pi 'vacane' jinapatibhASite pratyayo - nirAGkSapratipattiH, Astikyena hi jIvadharmatvenApratyakSaM samyaktvaM lakSyate tadvAnAstika ityucyate, yadAgamaH - "manna tameva sacaM, nIsaMkaM jaM jiNehiM pannattaM suhapariNAmo sammaM, kaMkhAivisuttiyArahio // 1 // " itigAthAcaturthapAdArthaH // 45 // bhAvArthastu padmazekharakathayA kathyate, tathAhi -- purisuttamakavAsaM surayaNamahiyaMpi khAraguNavajjaM / sAyaranIrasaricchaM, puhavipuraM asthi varanayaraM // 1 // rAmAbhirAmapAso, sasirIo cakkavijiyabhuvaNayalo / siriSaumasehara nivo, purisuttamasattamo tattha // 2 // viNayaMdharasUrINaM pAse jIvAitattaparamatthaM / sammaM jANiya hiyae so dhAraha bajjaleba || 3 || jo na hu mannai jIve, na ya bahumANaM karei jiNadhamme / taM damiya maggamANai vasahaM varasArahiba nivo ||4|| apamAo (o) jIvadayaM, parUvae jiNai natthie paure / bAe
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAesariyApasAyavasao gayakasAo // 5 // sabaiyuM sattemuM, karuNAkaraNujjayAvi savakAlaM / duddharapamAvasiMdhuramusu| mUraNaharivara saricchA // 6 // nAsiyamayaNaviyArAvi siddhiramaNIi vihiyprivaaraa| parihariyasa yaladaviNAvi gahiyacArittavararayaNA // 7 // niruvamauvasamarasabharapUriyahiyayA sayA dayAnirayA / rAgaddosa vimukA, havaMti guruNo bhavavirattA // 8 // iAda bahuyAraM mayalajaNANaM puro narAhibaI / vaNNai guruNa guruyaraguNanivahaM bhattirAeNaM // 9 // kalAvayam / mANusattaM varo dhammo, gurU cAritabaMdhuro / jayammi dulahA esA, sAmaggI sabapANiNaM // 10 // erisaguNagaNakalie guruNo sevaMti je jae dhannA / dhannayarA uNa tesiM pivaMti je vayaNaamiyAI // 11 // erisavayaNaraseNaM bahUNa cittAu pAvakammamalaM / pakkhAliya jiNadhamme, saMThAva bhUvaI loe || 12 || ego puNa siDio, vijao nAmeNa bhaNai naranAhaM / jaM taM vaNNasi muNiNo taM sarvvaM piTu palAlasamaM // 13 // samirapahilliraghayavaDataralaM kaha dhArayaMti | te cittaM ? / niyavisayapasattAI karaNAra kahaM niraMdhanti ? // 14 // uciyaM duhiyajaNANaM, haNaNaM jaM te viNAsiyA saMtA / niyakammaM vettA, sugaI pAvaMti mahinAha ! // 15 // apamAeNaM lambhai mukkhasuhaM erisaMpi tacavaNaM / jaraharatakkhayacUDAmaNiuvaesassa sAricchaM // 16 // evaM muddhajaNaM piTuvAyAlo bhajjai sumaggAo / tappaDibohanimittaM rAyA jakkhAbhihaM purisaM || 17 || AisaI vijaevaM mittiM kAuM mamAharaNameyaM / tassa ya rayaNakaraMDe khivehi vIsAsiuM kavi // 18 // rAyAesaM teNavi taheva kAUNa sAmiNo bhaNiyaM / rAyAvi paDaghosanapurassaraM iya kahAver3a
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ B // 19 // jo raNyo'laMkAra laddhaM appei tassa nahu doso / jo nappisai pattaM bhavissai tassa uNa daMDo // 20 // aha porajuyA raNyA purisA ghrsohnntttthmaaitttthaa| taM pAsivi vijayaghare kimeyamiha tehi so puTTho // 21 // sa bhaNai na muNAmi ahaM kahaM na jANAsi ? tehi iya bhaNio / dhariUNa ya so raNNA dinno teNAvi vahagANaM // 22 // paJca khaM ciya coraM nAuM taM koci nahu muyAvei / jIvanirAso vijao tatto jakkhaM bhaNai diinno|| 23 // mannAvasu mitta! - nivaM kahaMpi daMDeNa caMDaeNAvi / maha jIviyaM dayAna su to jakkho vinavaI nivaM // 24 // sAmiya ! muMcasu mittaM daMDa kAUNa to niyo bhaNada ? / jaha mugaI jAna ho eso to kiM na airuharaM ? // 25 // so'vi bhaNai sugaIivi puNNa jIvaMtao naro bhaI / pAvai tA desu jiya kuviudha tao bhaNai rAyA // 26 // jai maha gharAo tilleNa bhariya patta gahevi acyNto| biMdupi bhamiya sayale Nayare ThAvei maha purao // 27 // tArakkhAmI evaM iya nizvayaNaM bhaNai so tss| vijaeNavi paDivannaM taM sacaM jIviyavakae // 28 // aha paumaseharaniyo sayalassa purassa Aisai loe| vINAveNumayaMgAM paiThANaM vAyaha avassaM // 29 // raMbhAtiluttamaumAsucaMgaaMgaM parNagaNANa gaNaM / nacAvaha sarvidiyasabassaharaM padaharaMpi // 30 // vijao airasio'vihu maraNabhaeNaM jiiNdiyviyaaro| tillapaDipuNNapattaM bhAmei pure | niruddhamaNo // 31 // tilassa bhAyaNaM taM tatto jatteNa muttu nivapurao / vijao namiro ragaNA kiMcivi hasiUNa iya bhaNio // 32 // taDitaralAiM maNaI-diyAi ruddhAiM kahaM tae? vijaya ! / erisapicchaNayAisu aimittaM yamANesuM 056-1945
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||33|| so bhagai namiya sAmiya ! maraNa bhaeNaM hayANi karaNANi / sadhesu maNunnesuM jIviyamikaM jayammi piyaM // 3 // 34 // taM vajjarei rAyA jai egabhavassa maraNabhIeNaM / evaM hao pamAo vijaya ? tae visayatisieNaM || 35 // tA taM kiM muvisahA atabhavabhamaNabhIruNo dhaNiyaM / sevaMti nAyatattA agattharicholikeliharaM ? // 36 // iya suNiya rAyavayaNaM avagayamohodaosa vijao'vi / jANiyajiNamayatatto sAvayadhammaM pavajei // 37 // evaM dhamme ThAuM bahuM jaNaM paumaseharo rAyA / ArAhiyaasthiko patto surarAyaloyammi // 38 // evaM caritaM paumamsa raNNo, suNintu asthikamaI kuNeha / jIvAisa jahA tune sammAi hi laheha // 39 // Astikye padmazekharakathA // iti | rudrapalIyagacchagagana maNDana dinakara zrI guNazekharasUri paTTAvataMsa zrI saGghati lakasUriviracitAyAM tattvakaumudInAmyAM samyaktvalakSaNasvarUpanirUpaNo nAmASTamo'dhikAraH samAptaH // samyaktvasasatikAvRttI aSTamaM samyaktvalakSaNasvarUpAdhikAramuktvA navamaM SaDidhayatanAdvArAdhikAramAhaparatitthiyANa taddevayANa taggahiya ceiyANaM ca / jaM chavhivAvAraM na kuNai sA chavvihA jayaNA // 46 // vyAkhyA - 'paratIrthikAnAM' zAkyalukyAkSapAdakApilakAdInAM mithyAdRgdarzaninAM tathA 'tadevatAnAM' sugatahahariharabrahmAdInAM tathA 'tagRhItacaityAnAM' saugatAdyaGgIkRtAtpratimAnAM cazabdaH samucaye yat paDivardhayandanAdi
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ AeCERT vyApAram-apretanA gAthAbhirvakSyamANaM 'na karoti'na vidhatte sA par3idhA yatanocyate samayajJairiti itigAthArthaH / 4 // 46 // tAneva yatanAyAH padprakArAnAha___vaMdaNanamaMsaNaM vA dANANupayANamesi vajeI / AlAtraM saMlAvaM puvamaNAlattago na kare // 47 / / vyAkhyA-vA'tra samuccaye vandanaM namaskaraNaM dAna anupradAnaM 'etaiH' pUrvoktamithyAgbhiH saha varjayet'nivArayet , 2 etaiH pUrvamanAlapitaH-abhASitaH AlApaM saMlApaM na kuryAditi dvAragAthArthaH // 47 // etatkharUpavyAkhyAnamagratenagAthAbhirAha eteSAM papaNAM yatanAprakArANAM madhye prathamamAdyaM yatanAdvayamAhavaMdaNayaM karajoDaNasiranAmaNa pUyaNaM ca iha neyaM / vAyAi namukkAro namasaNaM maNapasAo a||48||lt vyAkhyA-'vandaNayanti' vandanaM 'karayojanaM ' pANisampuTamIlanaM zironAmanaM mUrdhaprahIkaraNaM 'pUjanaM ca puSpAdi-12 bhirabhyarcanaM 'iha' jinasamaye vandanakaM jJeyaM' jJAtavyaM, etacca paratIrghikAnAM na karttavyam / yaduktam-"paratitthiyANa ra paNamaNa unbhAvaNa dhuNaNa bhattirAgaM ca / sakAraM sammANaM dANaM viNayaM ca vaje // 1 // " iti prathamA yatanA, 'vAyAitti' vAcA bacanena tattAdRgguNagaNasaGkIrtanapravaNairgadyapadyaprabandhaiH sUryAdisuravRndasya stavanarUpairvarNanAkaraNaM vAk 'nama-14 skAro' namasyA na kevalaM namaskAro manaHprasAdazca mithyAksurANAM taddIkSitAnAM ca vilokanena paramaprItisambhrama || iti dvitIyA yataneti gAthArthaH / / 48 // etadarthe saGgrAmasUradRSTAntaH spaSTIkriyate, tathAhi *** * *** *
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ "atthi iheva jaMbUhIve dIve bharahakhittamaMDaNaM surapurAsAremaDappharakaDApakhaMDaNa samatA pamphuliyaphaliyayaNasaMDa paumiNIsaMDa nAma nagara, jattha ya-maNimayabhavaNapahAhi nisAvibhAgammi sabao gilie, kosiyapakkhigaNANaM payappayAro kayAvi na hi // 1 // tattha aisayasUraseNo sUraseNo nAma rAyA- jassa jayavijayajAo, umuMgapayAvapAyayo| guruo| tArayamiseNa ajavi papphulio dIsae gayaNe // 2 // tassa niruvamarUtravijiyajayaMtakumAro duhAvi sNgaamsuuro| saMgAmasUro nAma kumaaro| so ya AbAlakAlAo AheDayavasaNadulalio kUresu sUresu paDhamarehaM patto kAlaM bolei / anayA sa purisasArameo sArameyaparaMpara paradesehiMto migayAvasaNaposaNakae ANAvei / kayAvi piuNA sa evaM bhaNio-vaccha ? mA baccasu migayAe, niravarAhajIkvahaNe ko porisappagariso?, tA cayasu narayakAraNaM puvapurisajasapAsA-15 yadhUmaM sayakarANaM pAraddhivasaNaM, annaha maha purANo bahiM nissariUNa mAvaMguSa ciTThasu jahA tuha muhamavi na picchAmi / / tao piuNA evaM bhatthio so purAo bahiM sannivesaM kAuNa Thio, paipamA sijAe uhiUNa kUrasUrapurisehiM / / pariyario bhasaNagaNamaggao kAUNa araNe asarapaNe migAijIye haNiUNa pANavittiM kuNamANo duppA ciTThada / / egayA taM sANaseNigihe muttaNa keNAvi paoyaNeNa gAmaMtaraM go| tammi samae tammaMdirasamIvaThiyauvassae suyake-18 valiNo avahinANiNo sirisIlaMdharAyariyA samosariyA / tesiM bhasaNANaM paDibohaNatthaM mahurajhuNiNA sUriNo eyaM, -- -- 1 te vayaNamamaMgalabhUsaM na picchAmi, taM asaragaha amuMno tajikraNa purAo nissAriko piuNA bahaheM saMnivesaM pra.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ * - *--*-**-8.. siddhatarahassaM paThaMti pAThayaMti ya,--khaNamittasukkhakaje, jIve nihaNati je mahApAvA / haricandapavaNasaMDaM, dahati / te chArakajaMmi // 1 // jo jIvadayArahio, mUDho annaM karei iha dhamma / Aruhai chinnakaNaM so sAmibhamuttamaM / muttuM // 2 // jo jalahibiMdumANaM, jANai gayaNammi rikvaparimANaM / so abhayadANapuNNaM, saMpuNNaM vaNNae kahavi ke H // 3 // icAivayaNAI saMkalasaMdAmiyA avi koleyA egaggamaNA suNatA saMjAyacevaNA iya ciMtayaMti-ahaha a mhahiM mUDhehiM amuNiyapuNNapAvavivAgehiM parakajjakaraNasajehiM aNajehiM appA nayaraMdhakUve kaha pADio?, ao vrN| sAmiAivahi~pi amhehiM narayagaipaho jIvavaho jAvajIva na kAyadyo / io ya saMgAmasUreNa gAmAo AgaeNa ta maMDalamaMDalaM saMkalakaliyaM purao neUNa araNNahariNajUhaM nirUviUgaM baMdhaNAo mo'UNa ya hussukAriyapi na payA payaM dei, cittalihiyaM va ciTThadAsa tao tesimahigAriNo pucchei, tevi kare joDiUma bhaNati-deva sisakAraNaM kiMpika na yANimo paramesi baMdhaNaThANapAse muNiNo vasaMti, te ya dayAnirUvarga satthaM paikvaNaM paDhaMti, tesi vayaNAI suNaMtA jai jIvadayApariNAmaparA saMjAyA iya lkkhiiyi| kumarovi evaM suNiya saMjAyaceyanno ciMtiuM laggoaho aho mAhappaM mahesINaM-jaM pasuNovi ee evaM paDibuddhA, navaramahaM ceva naresu pasU jaM niravarAhe jIve mAremitti thiyAriya baMdhaNehito sAramee moiya kumAro vAgaraha, haho sANA ! jai sumbhe saMbuddhA tA sUrINaM samIpamalliyaha, tA te 2 visarAsaNummukkasarA iva sUricaraNaMtiyaM gaMtUNa paNamiUNa ya kare joDiUNa uvaviTThA / kumarovi kouguttANamANaso - 2
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * tesiM pichilaggo ceva AheDagAu umbhaDasuhaDasameo tatthAgaMtUNa sUriNo paNamiya dhammami ya jAyasaddho vinnaveibhayavaM! majjhavidhammarahassamAisaha, guruNovitappurao evaM dhammaM parUvaMti-devo jiNo'dvArasadosavajio, gurU susAhU samaliTThakaMcaNo / dhammo puNo jIvadayAi suMdaro, seveha eyaM rayaNattayaM sayA // 1 // je aIyA je ya paDuppannA je ara AgamissA arihaMtA bhagavaMto te satve evamAikkhaMti evaM bhAsaMti evaM parUti sabe pANA sacvaM bhUyA save jIvA so hai sattA na hiMseyavA na parigheghA na ajjAveyavA esa khalu niie sAsae samizca loyaM kheyannehiM paveiyaM / avi ya"kiM tAe paDhiyAe, payakoDIe palAlabhUyAe / jatthittiyaM na nAyaM parassa pIDA na kAyavA // 1 // evamuvaesarahassaM ciMtArayaNaM va sugahiyaM kAUNa saMsAraco(cA)rabhIo niraiyArasammattajuttaM niravarAhajIvavahaviraivayamaMgIkAUNa kayakiJcamappANaM mannaMto dhammaguruM namaMsiya sayaM kumAro niyagihaM ptto| koleyakulamavi pahINabaMdhaNaM tiriuciyaM 5 ammamAyaramANaM suheNA ciTThai / io ya mUraseNarAyA saMgAmasUrakumAraM kayamigayAparihAraM sammANiUNa juvarAyapaye ThAvei, so'vi nIIe niyapayaM pAlei / aha kumAramitto mittasAyaranAmA jANavattajattAe samuvajjiyaghaNaghaNo AgaMtUNa vihiyarAyadaMsaNo niyamittassa saMgAmasUrassaMtiyamAgao paNAmaparo, AliMgiya AsaNe nivesiya kusalapaNhapurassaraM / kumAreNa puTTo-vayaMsa / desataraM paribhamaMteNa kiMpi cujaM diTuM suyaM vA / tao so kumArapurao vAgare nivanaMdaNa suNu * sAvahANamANaso, tahAhi-gayaNayalamilaMtalolakallolamAlAsaMkule pavAlaphandalullAsarehirasalile macchakacchavapADhINa * *
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pIDhaparaMparAbhIsaNe mayarAyare siyavaDalasiraraesu pavaheNasu yayaMtesu tayaMtare amalihasiharisihare sAhAsahassapuriyadi-15 yaMtarassa kappataruNo sAhAe dolAyamANasayaNijaArUDhaM paMkayakesaragorasarIraM sayalasImaMtiNItilayabhUyaM cauDsatilayAharaNavibhUsiyaM ahiNavattAruNNApaNNagataM kamaladalabiulanittaM vINArabaraMgaNaM kaMThabhataragholiramahuragIyasaraparAjiyaniriM ega divataruNa pikSiya jAya niyapavahaNaM tIe aMtie ANIyaM tAva kappaTumeNa samaM jalahima-14 jjha sA nimaggA amha maNorahehiM saha / tao'hamavahariyasabassuva gayajIviuca jAva ciTThAmi tAva sevagehi paDibo-14 hio jaM sAmiya! esA ittheva nivAsiNI kAvi divaMgaNA mANuse paloiUNa jalahimmi majai / evaM kouhalamA-18 loiya ahamiha saMpatto / erisaM tassa yayaNaM suNiya saMgAmasUro'vi kusumasarapasarajajariyasarIro ciMtiuM lagmo-kahaM| mae sA daTuvA ? tao hadveNa piuNA pArijamANovi tIi daMsaNanimittaM teNa mitteNa samaM pakhaNe pUriUNa kumaro ja-18 / lahimmi baccaMto kameNa tattha saMpatto jattha sA didharamaNI kIlaMtI acchai, sAvi kumAra sayalasaMsArasAraM phArasiMgAraM | kusumasarANugAraM pikSiya baksittacittA tassa maNamAgarisantI pucaM va sAyare nimaggA / tao kumaro tIi hariyasavasso iva sAyaraM vaNNei,-jaya sAyara ! suraramaNInihANa bhuvaNassa daliyadAlidda ! sutthivadevAhiTThiya ? mahadaiyaM desu / pasiUNaM // 1 // evaM payapaMto kumaro mittAipariyaNeNa vArijaMto'vi karavAlasahAo jaMtamukkagoludha tappiTThIe cey| jahijale jhaMpaM dei, tattha vArinihiyAriabhitaraThiyajalakaMtamaNinimmiyasattabhUmipAsAyauvarimatale paDio sNto| Traka
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara ciMteha - aho esa pAsAo kahaM salileNa abhaggo ciTui ? / tathA tassa jalakaMtamaNimAhappaM sumaraNapahamaragayaM, tao nimbhayacitto uyarimasvatalANAo uyariUNa hiTTimabhUmiyAe saMpato, taM caiva kappahuma sAhApalaMtramANapalaMkasutaM paDeNAvariyataNuM divaramaNi paash| tIe daMsaNavilolaloyaNa juyalopaDa mussAriUNa muhakamalaM paloecha / sAvi tassa sarAhA holA vimukkakaDaksa bicchohA uddiUNa bhaNai - sAhasiyasizevayaMsa! sAgayaM te ?, tao AsaNeni vesiya taggayacittA nAmaTTANAiyaM taM pucchai / nivanaMdaNo'ki ullasiyANaMdo taM taruNiM bhaNai - kamalamuhi! ahaM sUraseNassa raNNo naMdaNo saMgAmasuro tumha daMsaNasamUsuo itthAgao, tamhA tumapi niyacarithakahaNeNa maha kannUsavaM kuNesu, sAthi harimuhasirasarIrA bAgariDaM pauttA-ajjautta! iheva bhArahe vAse rayayamae ve yaDe pahae dakkhiNaseDhIe dasajoyagapihulAe samupetapatA rahaneuracakkavAlanayarasAmiNo vijjuppahavijjAharacakavaTTiNo ahaM maNimaMjarI nAma duhiyA / egavA majjha piuNA varaciMtAureNa nemittio puTTho - aho aTuMganimittapAraya! majjha puttIe ko pavaro baro havissaha 1, teNAvi bhaNiyaM deva ! esA tumha dhUyA sAyara majjhakaya nivAsA siharisi hare kappaduma sAhApalaM virapalaMkaTTiyA vINaM bAyaMtI ciTThau, tattha eIe aNuruvo basirahasiyara iramaNo jalahiMmi dinnajhaMpo maMdaragiriva niSpakaMpo saMgAmasUrakumAro pANiggaNaM karissara / io tavayaNeNa ittha jalakaMta maNibhavaNe bahUNi / divasANi SINaM vAyaMtIe azvAhiyANi, ao paraM kumaru citra pamANaM / evamanunnapimmabharanibharamaNANaM jAba vaya
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAlAyo payaTTai tAva jaM jAyaM tamAyaNNaha-uggakhaggavaggakaro tAlatamAladalasAmalaMgo vigarAlabhAlacchalo jIvatapoiyakolauMduramAlAmAliyauratthalo ego rakkhaso payaDIhoUNa kumAramakkhivaha are rAyautta! sattadiNacuhiyassa majha bhakkhameyaM kannagaM kahaM pariNaumicchasi ?, eyammi atthe sAhasamavalaMbamANo avassaM viNasahisitti bhaNiya rakkhaso taM bhayaveviraMgiM bAlaM pAyatalAo giliuM payaTTo, kumareNavi jAva, khaggeNa AhaotAba tassa bhaggo khaggo, se tao niuddhakusalo teNa saha bAhujujjheNa jujhaMto pADiUNa bAhAu thAleuM kumaro baddho, IsihAsaviyAsiyadanta-2 paMtI kumaraM pai jaMpai-bho nivanaMdagAnA paNaraNi grucemi jai avaraM thUloyari itthiyaM maha bhakkhakae viyaresi, annaM catumha nayare paurAo dAsIo ghorathaNIo uvaciyaniyaMbavidhAo santi tAsi majjhAo egaM dAsi maha chuhaggiE vijjhavaNatyamappesu, jai eghamatthaM kAuM na khamo tA ee sannihicAriNo caragaparivAyagA maha dhammaguruNo vasa'ti, | tesiM payapaume bhasalalIlamubaha, ahayA iheva maha vihiyapAsAyavibhUsaNANaM hariharaviraMcINaM tihuyaNasivisaMhArapAlaNakaraNacaurANaM majjhe egamuttiM bhattijuttacitto namasaha, ahavA maha paDimaM kariya bhAvasAraM nizcamaceha, evaM tuha valahaM muMcemi, annahA samaMtao gilemi / tao kumAro taM pai jaMpai-bho rakkhasa! jIviyaMtetri ikaM jiNavaraM susAhuNo guruNo sAhammie ya caiya annaM devayAiyaM na namasemi, tahA narapagaImUlaM jIvavahaM saghahAvi na karemi, jaodasaNavirANAe, jIvANa baheNa sayalasattANaM / narayagaIe paDaNaM, aNaMtaso jAyae niyayaM" // 1 // tahA rakkha MANARTA *****
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMda! tujjhavi subiyArassa evaM kAuM na jujjae, rakkhaseNAvi bhaNiyaM-jai evaM tA ittheva jiNAyayaNe vIyarAvapaDima pUyesu / tao harasio kumAro jAva tattha diDhi pakkhiyaha tAva tappurao bhikkhuNo sugayamayaviyarakhaNA duvAlasAyayaNaparUvaNapauNA jiNapUyaM kuNaMtA dihA, eyammi vijiNaviva micchAdivipariggahie baMdaNanamaMsaNeNa sammattahANI, hohitti viyAriUNa rakta saMpai jaMpaha-sirancheeNAyi eyaM na namasAmi, kiM bahuNAmaNieNa? je tuha paDihAi taM kuNesu, ityaMtare sA vAlA rakkhasAhiDiyA aikaruNA saraMpalabiuMlaggA-he nAhaeeNarakkhaseNa mArijati niyapaNaiNiM kiM na rakkhasi ?, jahA'haM tae puyi dussahavirahAu rakkhiyA tahA eyAo nisAyaravayaNAosvi rakkhasu, icAivilayAMtiM galakaMdalaM jAva giliUNa so nivasuyaM par3a jaMpai, re mUDha, ittiyamitte gate'vi tui puro rahassaM kahemi, jai dAsiM na desi tA egaM chagaliyapi desu, jai puNa majjha vAgariyaM na karesi tA eyaM tuha bhaja giliya turmapi gilissaM, mA pacchA bhaNihisi-jaM na majjha purao rakkhaseNa bhaNiyaM / tao saMgAmasUro taM vAgarei hai |-imaM tumha vayaNaM palayakAle'vi na mannemi, jaMbhe paDihAi taM kuNasu / tatto so rakkhaso clNtkuNddlmNddiygNddsthlo| divarUvo devo hoUNa vaNNiuMlaggo-sAhu sAhu supurisamehara ! dhanno'si tuma-niyaniyamaparicAya, pANacAepije na kuvaMti / sAhasiyaseharANaM tANa namo dhIrapurimANaM // 1 // nayaraM sayaNA raja, cattaM jIyaMpi jIi kajaMmi / kaje yA nIi tumae, na hu niyamo khaMDio kumara ! // 2 // avare'pi diti jhapaM sUrA sImaMtiNINa kajami / dhammambhi nicalA
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * *** puNa, tuha sarisA kumara ! iha viralA // 3 // junaM ceva suhammAhiyaI suhammAe sahAe sakasi sIhAsaNaMsi Thio sasurasamakkhaM tuha dhammanicalattaM pabhaNei / tavayaNamasaddahaMto ahamittha uinno, tumaM ca pavahaNaTThiyaM ciMti| pautto-jayA esa nivasuo pAgakayakIyaM piyayamaM pAsiya kAmapisAyabhiMbhalo bhavissai tayA eyassa parikvaM karissaM, jao rAyasAyaranimaggo puriso bhAmiNIjaNakae kajamakajaM ca na viyArei, eeNa kAraNeNa tuha vivAisamae rakkhasarUvaM kAUNa ahamitya patto, tava parikkhA ya mae samma kyaa| tA tuTo'haM, varesu varaM / saMgAmasUro sacahA nirIho taM bhaNei-saMpai suruttama! na me kiMpi kannamatthi, teNa tesiM gaMdhavavivAhaM nimmaviya kumaramApucchiUNa 8 ya niyadevaloyaM par3a gayaM / rAyasuo'pi maNimaMjarIe saha vivihabhoe mujhaMto jalakaMtarayaNabhavaNaDhio jAva ciTThai tAva pannattIe devIe gaMtUNa maNimaMjarIe piuNo purao vivAhavaiyaro niveio / teNAvi bahupariyaNajutteNAgaMtUNa mahayA picchaDDeNaM paumiNisaMDapuresu sukhaM khayarasAmiNA pavesio sadAro kumAro / sUraseNarAyAci saMsArabhaudhiggacitto taM rajje Thaviya sayaM dikkhaM gahiya sakajasAhago jAo, saMgAmasUrarAyAvi niravajja raja pAlaMto amArighosaNaM hai jiNabhavaNAI ca bahuso kArato sammaM samattajuttaM sAvayadhamma pAlia paMcamadevaloe devattaNaM pAmi tatto caviUNa siddhiM gamihI / saMgAmasUrassa nivassa yuttaM, evaM suNeUNa caeha nithaM / nasaMsaNAI paratitthiyANaM, samIhiyatthaM jaha* paaunneh||1|| Aye yatanAdvayaviSaye saGgrAmasUrakathA ||aadyytnaayuglsvruupmuktvaa tRtIyacaturthayatanayoH kharUpamAha | ** *
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAGARIKA gauravapisuNaM viyaraNamiTThAsaNapANakhajasijANaM / taM ciya dANaM bahuso, aNuppayANaM muNI viti // 49 // | vyAkhyA-iSTa. sabhI manoharSakAri pradazanaM odanAdi pAnaM-drAkSevarasAdi nIraM khAdyam-ArdrazuSkaphalAdika zayyA nivAsasthAnaM teSAM vitaraNaM-dAnaM 'gauravapizunaM' mahattvakhyApakaM syAt / IguyuktyA mithyAdRzAM dAna na deyamiti tRtIyA yatanA / caturthayatanAmAha---'taM ciyatti' tadeva prAguktaM dAnaM 'bahuzaH' anekavAraM dIyamAnamanupradAnaM 'munayo' maharSayo buvata iti gAthArthaH // 49 // paJcamyAH paSTyAzca yatanAyAH svarUpamAhasappaNayaM saMbhAsaNakusalaM vo sAga yaM va AlAvo / saMlAvo puNuruttaM suhaduhaguNadosapucchAo // 50 // | vyAkhyA-'sapraNayaM' sasnehaM 'sambhApaNam' AlApana, prAkRtatvAvandvabhAvo na doSAya, tacca kathaM sthAdityAha-'kuzala yo' maGgalaM yuSmAkaM 'vA' athavA 'svAgataM' zobhanamAgamanamisAlApaH, epa mithyAgbhiH saha na vidheyaH, etatsaMbandhavazAdamandapicumandakaTuvipAkAdiva samyagdarzanasya sahakArasyeva tiktatvaprasaGgaH, yadAgamaH- "aMbassa ya ninassa ya duNhapi samAgayAI mUlAI / saMsaggIi viNaTTho aMbo nibattaNaM patto // 1 // " iti paJcamI yatanA / SaSThI yatanA-| mAha-'saMlAvutti' sukhaduHkhaguNapRcchAtaH saMlApaH punaruktaM jAyeta, katham 1-yUyaM satavidhasukhazAlino nirupadravAH / |stha ? ityAdi sukhapRcchA, kena hetunA'dhunA bhavanto vimanaskArA rAjadasyudAyAdAdipIDitA iva vIkSyadhve ? ityAdi / duHkhapRcchA, keSu keSu zAstreSu saGgatiparicayaM kurudhvaM ? kiM dAnaM dadhve ? audAryadhairyavinayanayadAkSyadAkSiNyAdiSu yata--
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhve navetyAdi guNapRcchA, kena jvarabharabhagandarazophazopAzavAtapittakaphAtI sArAdirogeNAthavA bhUtapretapizAcapannaga|grahAtrezavAdhayA zarIrakaSTamanubhavatetyAdi doSapRcchA, evaM midhyAdRgbhiH saha saMlApakaraNaM durgadurgatipAtAya, ata eva bhagavatA niSiddhaM, 'no me kampai ajappabhiI annautthie vA annautthiyadevayANi vA annautthiyapariggahiyANi arihaMtaceiyANi vA vaMdittae vA namasittae vA putriM aNAlattegaM Alavitta vA saMvittae vA, tesiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA dAu~ vA aNuppayADaM trA' iti gAthArthaH // 50 // atrArthe manitilakakathA, sA ceyam gharaNIramaNIbhAlasthalItilakasannibham / vijayAddavaM puraM bhogAvatI jitvaravaibhavam // 1 // tatra durvAravIryArivanadAvAnalopaH / no nAma baDIpAlana, paripAlaye va gAm // 2 // tasyAbhUtpamahiSI, sarvAntaHpuramaNDanam / saubhAgyamaarIcUtabhUtA saubhAgyamaJjarI // 3 // tasya sarvasahA bharturbuddhipaGkajinIraviH / matriNAM tilako manitilako nAma matryabhUt // 4 // zrInalaH kSmAtalakhAmI, ciraJciriva vAsukI / nivezya vasudhAbhAraM tasmin sukhamayo'jani // 5 // anyadA nalabhUpAlacacAla mRgayAM prati vAjirAjaM samAya, sasainyo mantriNA samam // 6 // araNye prAsaratsainyaM dainyanyadehinAm / yAvattAvaddadarzakaM matriyuk bhUdhano mRgam // 7 // Arogya yAvatkodaNDaM, kANDaM mokSyati taM prati / tAvattena dharAdhIzo, babhASe narabhApayA // 8 // mRgayAvyasanAsakto yattvaM haMsi mRgAnamUn / tattava kSatriyottaMsAkSatraM karttuM na yujyate // 9 // tRNAzino'zaraNyAMca, banajAn prANinaH katham / nirAparAdhAMstvaM rAjan!,
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ praharannaiva lajase ? // 10 // drohiNaste zarIre kiM, kiMvA kozasya moSaNAt / antaHpurapravezAdvA?, yattAn hasi, niraagsH|| 11 // akRtAparasantApA, dhananamaNalAlasAH / mRgAstepu kathaM prANI, pravartate badhAya hi ? // 12 // iti zrutvA nalo rAjA, vismito matriNaM prati / proce kathaM kuraGgo'yaM, vakti mAnuSabhApayA // 13 // taM smAha mavitilako, matrI devaiSa no mRgaH / devo yA dAnavo vApyatrAgArakenApi hetunA // 14 // asyaiva pRSTatastasmAdgamyate / gato vibhI! / kiM kiM viceSTate tattadasya deva ! vilokyate // 15 // jhampAM gurutarAM tanvanmRgo'gAdvipinAntaram / tatpRSThagau nRpAmAtyAvapi bhRtyAviva prabhum // 16 // tatasto kAzcanacchAyaM, nAsAnyastavilocanam / pralamvitakaradvandvamadvandvazamazAlinam // 17 // mUrtimantamivAgaNyapuNyarAzimivAgrataH / dhyAyantaM paramatrala, munimekamapazyatAm // 18 // yugmam / sa mRgastAvabhASiSTa, vandethAM munipuGgavam / uttIrya turagAdenaM, puNyaprApyasamAgamam // 19 // tathaiva tau vavadAte, sAnandau munisattamam / tenApi to dharmalAbhAzIrvAdenAbhinanditau // 20 // saharSoM pRthivIpIThe, pAdapIThapuro guroH| upaviSTau nRpAmAyau, cakre tenApi dezanA // 21 // hiMsA tyAjyA narakapadavI nAnRtA gIzca yAcyA, vajyaM caurya nidhuvanayanacchedanaM saMvidheyam heyaH saGgo jinapatipadAsetranaM sUtraNIyaM, samyaktve bhoH paricayavatI bhaktiraktiH prakAzyA // 22 // ityAkarNya nalakSmApo, dezanAM munipuGgayAt / dharmakalpadrumaprodyat-phalaprAptyu-13 nmukho'bhavat // 23 // tataH padmo rekhAdizubhalakSaNalakSitam / rUpazrIjitakandarpa, muniM dRSTvA nRpo'bravIt // 24 //
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ birAjadrAjya cihnaugha- cihnitAGgasya kiM tava / vairAgyakAraNaM jajJe ?, nAtha tadvada matpuraH // 25 // muniH smAha mahI pAla, sarvA sAMsArikI sthitiH / vicAryamANA vairAgyakAraNAya bhRzaM bhavet // 26 // zrUyatAM ca yathA'tyayai mamAbhUdiha saMsRtau / viraktivyaktiratyaktamuktizaktistathA'dhunA // 27 // asti prazastalakSmIkaM, nAmnA siddhapuraM puram / rAjA bhuvanasArAkhyastatra zatrukSayakaraH // 28 // kAkaNIH priyA'bhavat / tasya maMtrI ca dhIravasAgaro matisAgaraH // 29 // dakSiNasyA dizo'tyedyurgandharvanaTapeTakam / rAsadasvAgamacchaka - gandharvAnI kasannibham // 30 // tatra tena samArabdhaM, nATakaM paTupATakam / mRdaGgaveNuvI gAdikharAnugatagItakam // 31 // antaHpurIbhirSi jaso, rAjA kazukibhistadA / tenApi tA anujJAtAH, sabhAmaNDapamaiyaruH // 32 // paricchadAyAzchidreSu pazyantyo nATakaM mudA / kalayanti sma tA lepyamayapaJcAlikA kalAm // 33 // ratijitvararUpAbhirbhUSitAbhirvibhUSaNaiH / puSpamAlA mAlitAbhi- psarobhirivAtha saH // 34 // ekAbhirvAranArI bhijyamAnorucAmaraH / anyAbhiH kriyamANAM hipadmasaMvAhanakriyaH || 35 || siMhAsanamalaGkRtya, sAmantAmAtyapaurayuk / prekSaNIyaM prekSate sma yAvadrAjaikamAnasaH // 36 // tribhirvizeSakam / tAvadetya pratIhAraH, sahasA vihitAnatiH / mukulI kRtapANyavjaH, prajApAlaM vyajijJapat // 37 // siMhadvAre mahArAja!, zvetavastravibhUSaNaH / caGgASTAGganimittajJo, vilasaddhastapustakaH // 38 // sameto'sti dvijaH svAmin !, pravezo'sya pradIyate / AsthAne yadi vA neti, kotrAdezo mamA'dhunA ? // 39 // yugmam / rAjJA seryeNa sa
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ prokto, braja kiM tena samprati / prekSaNIyakSaNe'suSmin surANAmapi durlabhe 1 // 40 // vijJapto'tha sa bhUnAtho, matisAgaramatriNA / khAmin ! prasAdamAsUtryAnAmyatAM sa hi vADavaH // 41 // prAyo na dRzyate'STAGganimittajJaH pumAn bhuvi / nRtyaM tu dRzyate nityaM tava deva / prasAdataH // 42 // nRpAdiSTapratIhAramukto'sau siddhaputrakaH / AziSaM cAkSatAnyAzu, dattvA rAjJa upAvizat // 43 // pRSTo'tha vADavo rAjJA, sampUrNe prekSaNIyake / kuzalaM te'sti ? so'pyUce, niva me deva ! vidyate // 44 // na zreyastava rAjendra !, nApareSAmapi kSaNAt / parato'haM prapazyAmi, jJAnena narapuGgavaH ! // 45 // stamatravIdrAjA grahacakrasamanvitam / kiM nipatya nabhacUrNIkariSyati puraM hRdaH 1 // 46 // athavA kopataH ko'pi, suraH kSesA mahIdharam / yadvA kalpAntakalpo'bhiH samudbhUyAzu ghakSyati ? // 47 // hA pazyata jihvAyAzcApalyaM vADavasya bhoH / nyakkurvanniti taM bhUpo mantriNA'bhANi sAdaram // 48 // svAbhinna zreyaso hetureSa eva hi pRcchayatAm / kimetairvacano hAsairamarpasparzapAMzulaiH // 49 // tato'travIpaNe vipra !, vadAkSemasya kAraNam / so'pyacivAnmanaH zAntaM kRtvA'karNaya varNapa ! // 50 // yadabhAvi na tatkarttuM zakreNApi hi zakyate / vatha bhAvyanyathA tannaiveti sarvasya sammatam // 51 // tanmA roSaM kuru kSmApa !, mayi satyaM prajalpati / ityuditvA sa daivajJaH, punarvaktuM pracakrame // 52 // dhArAdharaH sphuraddhArAsArairvarSan vizAmpate / / ekArNavaM paraM sarva, kSaNAdeva kariSyati // 53 // evaM vadata evAsya, kauberyAM dizi vAlam / kaJcolaka mukhaprAyamadrAkSIdunmukho janaH // 54 // sa smASa ghano vyomA
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAcchAdya kramyAkramya krameNa bhoH ! / mahImekArNavAM karttA'bhaiSIcchrutveti pUrjanaH // 55 // bho'mbuvAho mahAvegAt, sa nabho'GgaNam / garjannabodhairvadhirIcakre brahmANDamaNDalam ||56 // pracaNDataDidATopairbhedayan rodasImasau / muzalAkAradhArAbhirvarSati sma smayAdiva // 57 // pazyatAmeva lokAnAM, nimajjya sakalaM puram / AsthAnamaNDapaM prApa, bhUpasya jalamugjalam // 58 // tata utthAya bhUnetA'mAtyanaimittikAnvitaH / bhayavyAkulitaH saudhanyArohatsaptamaM kSaNam // 59 // mandarakSucdhapAtho dhidhvAnasannibhanikhanaiH / Akrandato janAMstatra sthito bhUramaNo'zRNot // 60 // hA vatsa vatsa ! hA tAta !, hA mAtarhanta bAndhava ! | asmAdupadravAdraudrAt kathaMkAraM chuTiSyate // 61 // iti pralApAMlokAnAM, yAvachRNvan sthito nRpaH / tAvatprApAzu saughasya, salilaM saptamaM kSaNam // 62 // tadvilokyAlapadbhUpo, matriNaM matisAgaram / hahA kRtapuNyAnAmasmAkaM mRtyurIvivAn // 63 // mayA zrAvakavaMzyenApyaho bhogekaraJjanA / mudhA'yaM gamitaH kAlastatsamprati karomi kim ? || 64 // cintAratnanibhaM nRtyaM, vRdhAgamayatA mayA / rAjyabhogaprasaktenAgrAhi koTyA hi kAkinI // 65 // kiM kurmaH kaM smarAmo vA pUtkUrmaH kasya cAgrataH ? / patitA ApadambhodhAcagAdhe'navadhau vayam / / 66 / / evaM vadata eva kSmAvRtramastatra rahanA / salilaM lolakalolamAlaM pAdAntamApatat // 67 // bhItaH paJcanamaskAraM, yAvatsasmAra bhUdhavaH / tAvadekaM mahApotamabhyAyAntamudaikSata // 68 // valabhyAM tasya saudhasya taM prAptaM vIkSya mantrirAT / svAminaM smAha devAmuM potamAruha vegataH // 69 // avaimi ko'pi devo vo'gaNyapuNyavazaMvadaH /
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ I ApadyApa nirAsAya potamenamaDhaukayat // 70 // iti zrutvA mahIjAniryAvatsmArodumicchati / yAnapAtraM samutpATya, dakSiNaM caraNaM // 71 // vA vAhilaM naiva ripuraM na potkm| dadarza kintu pUrlokaM, svasthAvasthaM vyalokayat // 72 // kApi gItadhvaniM kApi, nATyaM krIDajanaM kvacit / bhUpAlaH pravilokyodyatkutuko vipramabhyadhAt // 73 // siddhaputra ! kimetatso'pyAkhyadbhUpendrajAlikaH / yuSmadvismApanAyaitat darzitaM saMhRtaM tathA // 74 // prItaH koTidvayaM tasmai, suvarNa| syendrajAline / dattvaikAnte mahIkAntaH, kAntAdijanamabhyadhAt // 75 // yuSmAbhirindrajAlasya, prapaJco'yaM vilokitaH / te'pyUcurato'tyantaM prasAdAdvo nirIkSitaH // 76 // tato'vocannRpo yADagindrajAlaM trilokitam / tAdRgevAtra saMsArakharUpaM vittha cetasi // 77 // rUpaM prema valaM sampadAyuryovanamaGganAH / vAtodbhUtadhvajAcelAJcalalolAni nidhitam // 78 // nirantara sphuraduHkhaprekSaNIyAGgaNopame / saMsAre sukhalipsaiSA, sarvA satvaragavarI // 79 // iyatkAlaM mayA vyarthA, sAmagrI nRbhavAdikA / gamitA'taH paraM dharttA, pArivrAjyaM ca muktaye // 80 // zrIvikramasutaM rAjye, nyasya | dAnaM vitIrya ca / yenA''dAyi parivrajyA, so'haM naunarAdhipa ! // 81 // artho'yaM svAnubhUto'pi kathyamAno laghutvakRt / bhavedyadyapi yuSmAsu, tathApi guNahetave // 82 // tacaritrasahasrAMzAtrudite nalacetasi / yuktaM dUrataraM naSTamajJAnatamasA'JjasA // 83 // tato nanRpaH smAi, munirAja ! bhavAhazAm / dhIrANAmeva truyyanti, rAjyabandhanarajjayaH // 84 // manye mayA purA puNyaM kimapyAsIt kRtaM vibho / / yena tvatpAdapadmasya, darzanaM samajAyata // 85 // yataH
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahadbhiH pApAtmA viralamapi saGgaM na labhate, viyogaM prApnoti kSaNamapi na taiH puNyasahitaH / ataH kiJcitpApaM sukRtamapi za Saye, katha kathaM caiSa virahaH 1 // 86 // prasIda bhagavannadya, vicArya mama yogyatAm / dehi saddharmakRtyasyAdezaM pApArtinAzanam // 87 // muniH smAha jinaM devaM guruM nirmamatAhatam / jIvAditayazraddhAnamAdriyakha kSamApate ! // 88 // satkArAzanadAnAdikRtyaM midhyAdRzAM punaH / samyaktvaralamAlinyajanakaM varjayeH sadA // 89 // samyaktvaM gurupAdAnte, rAjA sacivasaMyutaH / jagrAha veto'bhimatArthadAna khartusodaram // 90 // tato guruM nRpo'prAkSItko'yaM kalyANabhAjanam / mRgaH, so'pyAkhyadeSo'bhUdvipro mitraM purA bhave / / 91 // ajJAnatapasA mRtvA yakSo'bhUdeSa bhUpate ! / tvaddarzanenAsyedAnIM, saajJe prItirahutA // 92 // maddarzanAdamuSyApi, bhadrakatvodayo'bhavat / mRgarUpaM vikuvyaipa, vyavasAyamamuM vyadhAt // 93 // prakaTIbhUya yakSo'pi muniM natvA'bravIdadaH / samyaktvaM tava pAdAnte mamApyastu yatiprabho ! // 94 // yakSo'vAdIdilApAla !, samaye mAmanusmareH / yena tvatpuNyakRtyasya, saMvibhAgI bhavAmyaham / / 95 / / te dharmazikSAmakSUNAM prApyAjJAmapi sadguro: / sAnandAstaM namaskRtya, jagmuH sthAnaM nijaM nijam // 96 // rAjA ratnamayaM vimbaM kArayitvA jagadguroH / trikAlaM pUjayAmAsa zAsanonnatipUrvakam // 97 // saccakAra sadA sAdhUMcakorAniva candramAH / sAdharmikAdivAtsalyamakalpayadanalpadhIH // 98 // arhaduktaM sadA dharmma, tanvanmatrIzvaro'pi saH / yatkRtyakArI bhUpasya gamayAmAsa vAsarAn // 99 // ekadA matritilako, matrI tIvrarugA
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARAN turaH / pratyAkhyAto'khilaivaidyaivaidyavidyAparairapi // 100 // parivrAjakaveSeNa, vaidyenaikena dhIsavaH / nIruk cakre tato'-3 muSya, pakSapAtaM babhAra saH // 101 // iSTAsanAnapAnAni, prathamAlApapUrvakam / tasmai sahasrazo dace, taM vakhe paryadI-18 dhipat // 102 // so'pi dhUrtatayA dharmamanindan paramArhatam / komalairvacanAlApa, raayAmAsa dhIsakham // 103 // tatprItiprANito matrI, dhAtrApAlasya saMsadi / sabha nItyA guNAnasya, vAraM vAramavarNayat // 104 // kimetaditi / bhUpena, pRSTo'bhASiSTa dhIsakhaH / kimucyate guNotkarSo, harSAdasya vibho ! bhuvi // 105 / / nRpohaddharmadAvasya, sphurada-18 kAravRSTibham / zRNvastadvacanaM dhunvan , zirazcaivaM jagAda tam // 106 // pAkhaNDino'syAsadbhUtAn, guNAn byAvarNayan jaDa ! / samyaktvacintAratvaM kiM, kardamAntaH kSipasyaho ? // 107 // evamukto'pi rAjJA so'muJcastatpakSapAtatAm / / jagau satkIrtanAtkAyeM, kiM samyaktve bhavedvibho! // 108 // ekadA pRthivIsthAnAt, nRpatezvarapUruSaiH / preSitaH khAdhipataye, lekhastatra miyIvAn / / 109 // khAminnIlanarendreNa, parivrAjakaveSabhUt / paJcatriMzatzAredazyastamAlazyAmalacchaviH // 110 // vAcAlo vaidyavidyAvidekaH preSyata pUruSaH / yuSmadyAtAya kartavyaH, prayatnastasya nigrahe // 11 // yugmam / ekAnte vAcayitvA taM, lekhaM kRtvA ca khaNDazaH / gUDhamantraH samAdikSattahAya bhaTAnRpaH // 112 // ena-1 mAyAntamAsthAne, malA Alokya tatkSaNAt / badhvA yAvaddusivezmAbhimukhaM zrAgacAlayan // 113 // kngklohmyii| tAvacchakhikA tatkaTItaTAt / papAta sA narendrAya, dattA taiH pazyatAM nRNAm // 114 // rAjoce taM kimetakoH!
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ so'vAdIdvetti yadvibhuH / tattathaiva tato bhUpo, mahAmAtyamatarjayat // 115 // enaM pApaM sabhAyAM me, tvamAnavasi niyazaH / zlAghase ca samatvena, nirmamaijainasAdhubhiH // 116 / / bhaktapAnaprazaMsAdi, kurvatA'muSya pApmanaH / kheM sampanatvaM / mama prANAMzcAsannirgamitAni bhoH ! // 117 / / nirbhapaiyaM padASTaM, bhUdhavasta vypaaldhaa| zikSAkRte ca tatsthAne, |paraM manivaraM nyadhAt // 118 // niyamabhraMzato jAtapazcAttApaH sa dhIsakhaH / prAyazcittamupAdAya, punaH samyaktvamA yat // 119 // asicakramaNaprAya, pAlayan dharmamAItam / jJAtvA rAjJA kSamayitvA'sthApi sa khapade punaH // 120 // ghAtako'pi mRtIto'vAdIdbhapaM mayA vratam / jagRhe bhAvato jainamucitaM yatkuruSva tat // 121 // tato rAjA''dizanmallAnmuJcatainaM tapakhinam / yadrocate'smai tatkuryAtkarttavyaM suSTasuSThunA // 122 // kintu nIlamahIpAlo, niprAzo'yaM mayA kudhIH / yuddhe kRte tvajhIghAta, iti cintayati sma rAT // 123 / / tadA mRgavaraM yakSamuddizya vihitASTamaH / rAjA pauSadhazAlAyAM, tasthivAn susthirAzayaH // 124 // jJAtvA yakSo'pi tadbhAvaM, baghvA nIlamilApatim / nalabhUpAlapAdAne, loThayAmAsa leSTuvat // 125 // nalasta syAha re nIla !, kiM karomi tavAdhunA / so'pyUce yaccharaNyAnAM kriyate / tatkuruSya bhoH!, // 126 // unmocya bandhanAdAjJAM,mAnayitvA nalo nRpaH / nIlaM satkRtya ca preSIyakSeNaiSa nijaM puram / // 127 // khaM rAjyaM jinadharma ca, nissapatnaM sa pAlayan / sukhena gamayAmAsa, vAsarAn surarAjaSat // 128 // kharAjye pratitiSThAsumA saMyamonmukham / nRpaM vijJapayAmAsurAgatyodyAnapAlakAH // 129 // devAdha nandanodyAne,
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnAkaro muniH / samprINayan janAn dharmopadezaiH samavAsarat // 130 // prItidAnaM pradAyaibhyo, rAjA rAjajanAnvitaH / vanditvA vidhinA sUrimupAvikSattadantikam // 131 // kiM sa eSa mahAtmA'sau, khasandhAmbhodhipAragaH / / |cintayantamiti smAha, sUristaM vetsi bhUpa! mAm ? // 132 // tato rAjA gatAreko, yojitAjalikuDmalaH / astviite| vibho! dhanyA, jananI tvAmasUta yA // 133 / / tataH sUriH svavRttAntaM, janAnAM purato jgau| etasyA dharmasampatterepa me kAraNaM nRpaH // 134 // ityadbhutaM guroH zrutvA, janaH sNvegvegtH| zuzrAva dezanAmenA, bhavArNayatarInibhAm // 135 // bho bhavyA bhavabhImasAgaragatairmAnuSyadezAdikA / sAmagrI na sukhena labhyata iti prAyaH pratItaM satAm / tayuSmAbhirimA / purAtanazubhairAsAdya sadyo'naghA, sarvajJapratipAdite vratavidhau yatnaM kurudhvaMtarAm // 136 // tacchutvA jAtasaMvego, rAjye nyasya sutaM nalaH / amArighopaNAM kRtvA, dInAdibhyo dadau dhanam // 137 // yo mayA saha cAritramAdatte bhavabhIlukaH / kurve'haM tatkuTumbasya, cintAmityudaghoSayat // 138 // lokarantaHpureNApi, sadAdAya vrataM guroH / saMvegapalavollAsaH, sa nalo'poSayadvapam // 139 // rAjarpirzAnacAritradarzanAnAM niSevaNam / kRtvA'nazanayogena, sarvArtha-14 magamadivam // 140 // sa mazrI tilako dIkSAmadAya saha bhUbhujA / saudhamma prApya devatvaM, bhane setsyati paJcame // 141 // vastrAnnamAlyaguNasaMstavanaiH parimAdasantoSapopajanakairvaradarzanaM hi / mazrIzamanitilakena yathA virAddha, nAnyaistathA zivaramArasikaividheyam // 142 // prAntyayatanAcatuSTayaviSaye mtritilkkthaa| itizrIrudrapallIyagacchagaganamaNDana-18 kasakasakara
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ dinakarazrIguNazekharasUripaTTAvataMsazrIsakSatilakasariviracitAyAM samyaktvasaptatikAvRttau tattvakaumudInAmyAM pavidhayatanAkharUpanirUpaNo nAma nvmo'dhikaarHsmaaptH|nvmN pavidhayatanAkhyamadhikAramuktvA dazamamAkArapadAdhikAramAha31 AgArA avavAyA cha cciya kIraMti bhaMgarakkhaTTA / rAyagaNavalasurakkamaguruniggahavittikatAraM // 51 // vyAkhyA-atra samyagdarzane AkArA' utsargamArgaskhalanAni ata evApavAdAH yato jinazAsane utsaggApapAdapakSA-2 yuktau 'ussaggasuyaM kiMcI, kiMcI avavAyayaM bhave suttaM / tadubhayasutaM kiMcI, muttassa gamA muNeyaSA // 1 // " ato guNAguNavibhAgamavalokyobhayapakSasevA kAryA, yaduktam- "tamhA savANunA sabaniseho ya pavayaNe ntthi| AyaM vayaM tulijjA lAhAkaMkhiSpa vaanniyo||1||" utsargapakSastu yathAkhyAtajJAnadarzanacAritrANAM niratIcAro mArgaH, sa taapddhunaa| tAdRkkAlasaGgha (saMha)nanadhRtibalavikalaiH samyak sevituM na zakyate, tadakaraNe cAtmavighAtaH, tadvighAte cAGgIkRtaniyamadhvaMsaH, tato durgadurgatiparibhramaNaM, ato'pavAdasevanamapi kRtvA punarAlocanAdinA''tmA zodhanIyaH, yadAgamaH"savattha saMjamaM saMjamAu appANameva rkkhijaa| muthai aivAyAo, puNo'vi sohI na yaavirii||1||" ata eva te kriya-1I nte' sevyante, kimartham ?--'bhagarakSArtha' gRhItatratapAlanArtha, yataH-"vayamaMge guru doso thevassa ya pAlaNA guNakarI / y| bhaggaM garuyaMpi vayaM, sagaDa va na hoi phalaheU // 1 // " te ca katisaGkhyA bhavanti?-'paDeva'SaTsaGkhyA eva, tAne
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAha-rAjagaNavalasurakramagurunigrahavRttikAntArA iti gAthArthaH // 52 // tepA SaNNAM madhye prathamaM rAjAdyabhiyogacatuSTayamAharAyA purAisAmI, jaNasamudAo gaNo balaM blinno| kAraMti vaMdaNAI kassavi ee tahasurAvi // 52 vyAkhyA-'rAjA' nRpaH, kiMviziSTaH ?-'purAdikhAmI' puraM-nagaraM AdizabdAdvAmamaNDala(maDamba)karbaTakheTadezanabhRtayasteSAM khAmI-prabhuH janAnAmiSTasvajanasambandhivAndhavamukhyAnAM samudAyo gaNaH, 'balinaH' parAkramaizvaryAdivato 'balaM' haThaH / tathA 'surA jinamatapratikUlA mithyAtvavAsanAvAsitavAntAH kSudradevAH, ete kasyApi samyagdRSTervandanaMnamaskaraNaM AdizabdAtpUjanaM zIlakhaNDanaM vA kArayantIti gAthArthaH // 52 // prAntyAbhiyogadvayamAha guruNo kudidibhattA, jaNagAI micchadidviNo je u| katAro omAI, sIyaNamiha vittikaMtAraM // 53 // yA vyAkhyA-'guravo' mAtRpitRbhartRkalAcAryadharmAcAryAdayaH yaduktam-"pitA mAtA kalAcArya,eteSAM jnyaatystthaa|| vRddhA dharmopadeSTAro, guruvargaH satAM mataH // 1 // " eSAM madhye ye tu 'kudRSTibhaktAH' zAkyAdiSu bhaktiparAH 'jnkaadyH'| hai pitRmAtRbhrAtRkhAmipramukhAH 'mithyAdRSTayo mithyAtvapaghapathikA arthApattyA kamapi balAdvandApayanti niyamabhakaM vA | da kArayantIti gurunigrahaH, tadAdiSTakaraNamityarthaH, 'katAratti' kAntAro jalaphalAdyazanavikaloraNyapradezastatra kusArthena / | patitasyAnnapAnAdyabhAvAdomAdi 'sIdanaM zrudhAdisahanaM tatravRttikAntAra iha kenApyupAyenAjIvikA, ko'bhiprAyaH ? PL -X7NE
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ kazcidvipazcidutsargApavAdavedI samyagdRSTidurgatipAtabhIruH saMvino'pi kAntAre patitaH svanirvAhamajAnAmA jIvitavyarakSAyai vRttiM kartRkAmo viSamivAnyadaivatavRndaM tadbhaktadIkSitajanaM ca manyAno jinamatameva paramarahasyaM cetasi cintayan | kenApi midhyAdRzA bhojanAdidAnadAkSiNyana haThAnniyamabhaGga kAryata iti dhRttikAntAra iti gAthArthaH // 53 / / ebhirAkAraiH kRtaiH kathaM na niyamabhaGga ityAhana calanti mahAsattA, subhijamANAvi suddhadhammAo / iyaresi calaNabhAve, painnabhaGgo na eehiM 54 / vyAkhyA-'na calanti' na bhrazyanti, kasmAt ?-'zuddhadharmAt' sarvopAdhivizuddhasiddhivadhUdutAdarhanmArgAt , ke ? mahAsatvA' meruvanniSprakampAH, kiMbhUtAH 1-'subhidyamAnA api' sutarAm-asyartha duSTadAnavamAnavAdibhiraruntudayaSTimu-14 STileSTuyatrAdibhiH kadaryamAnA api, ajAtopasargA hi sarve'pi svAtmAnaM sattvavantaM manyante, paraM ta eva sAttvikA ye| saMvRte'pi dugryopasarge jIvitanirapekSatayA nirvAhitasvAbhigrahAH syuriti| 'iyaresitti' itareSAM mahAsattvavadapekSayA | mandasattvAnAM 'calanabhAve' mukhyAdutsargamAgrgAcyavane sati 'ebhiH' paDAkAraiH prAguktai rAjAbhiyogAdibhiH 'na pratijJAbhaGgo' na khIkRtaniyamalopo manobhAvAparAvartIditi gAthArthaH // 54 // bhAvArthastu paDAkArANAmapi mRgAMkalekhAdRSTAntena spaSTIkriyate, tathAhi
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ ati khastiniveze mAlavadeze khasampadhApAlakAjayinI ujjayinI nAma mahAnagarI, yatra-sitamaNimayAhaccaityAmadhutAhatatejasaM, sarasijasuhanmUrti vyomAntarAlamupeyuSIm / pradahadagurugacchadbhUmAGkitAmavalokayaMstuhinakiraNabhrAntiM dhatte jano dinayauvane // 1 // ' tapa zatrucakAgakSitasenaH zrImadavantisenaH shmaaptiH| tasya suvijJAtajinavacanasAro dhanasAro nAma sArthavAhaH, tasya ca lAvaNyopahasitarambhA niyuJjitArthijanadAnasaMrambhA pApayApAranirArambhA / rambhAnAma gRhiNI, tayoH saubhAgyapArvatIgarvasarvekapA prajJAvajJAtabhApA nirmalazIlakalApahastitamRgAGkalekhA sRgAGkale-12 khAnAma tanayA,sA bAlakAlAdapi jinadharmakarmakarmaThA kadAcidudyAnamadhyavartini khapitRkArita ratnamayajinabhavane'STaprakArapUjopakaraNakalitA zrIvItarAgadevamabhivandituM jagAma / atrAntare sAgaradattazreSThinandanaH sAgaracandranAmA tAruNyamudrAmudritAH samitratatrAtraukiSTa / mRgAGkalekhA'pi puSpAdibhirjinArcAmabhyarcya bhAvapUjAM sisAdhayiSuH kAyotsargeNAvAsthita / tathAsthA sA sarvAGgAbharaNabhUSitA zazisUrAyamANacalatkuNDalayugalAlahatakarNamUlA kA'pIyaM deyatApratimeti / visRzya padayornipatya sAgaracandreNa prnntaa| tadA hastatAlapUrva sudbhiH sAgaracandra upahasitakhAnevAha sma-bho bhoH ! sarvA api devatA namaskaraNIyAH tatko'tra bhavatAM hAsollAsaH 1, te'pi bruvate sma-vayasya ! nepA devatApratimA, kintu | sarvAGgasundarA dhanasArazreSThisutA mRgAGkalekhAnAma,-'purA bhaviSya vedeSA, tadA lakSmyAH kRte kRtI / ko nAma payasAM / rAzi-mamandhiSyadvicakSaNaH // 1 // ata evanAmasArasaMsAramarumArgAmRtasarasIsI dazA samyak paribhAvaya yathA
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavati saphalaM tava janmeti suhRdbhirabhihitaH sa dhyAtavAn mama janma yauvanaM dhanaM ca sarvamapyasAraM yadyenAM tilotta mottamAM na reme / tatastasya svagRhaM gatasyoddAmakAmajvaravidhuritasyAnne'pyarucirajAyata, vihastairapi janakAdibhiH pRSTo'pi na spaSTamAcaSTa / tanmitramukhAtkAraNaM vijJAya pitarau bruvAte sma - vatsottiSTha bhuGkSva viddhi ca tAM bAlAM khAzayakuzezaya zayAluM marAlImiva / itazca tatraiva pure sAgaradattena zrI RSabhanAthacaityaM ratnamayaM kArayitvA pratiSThApya dazAhnikA mahotsava dazamadine dhanasArthavAhaH samAhUtaH / tato'mayapradAnadInajanavanIpakavittavitaraNajina saGgha pUjAdibhirvya| sItaprAye tasminnahani sAgaradattagRhe bahujanaparivAro dhanasAro'pi gataH / prastAvo'yamiti sAgaradattapreritairdeva| jJakairuktam - apUrvo'yaM zaziraviyogo yadadya jyotstrI jAtA tasmAdadyaiva parvadinaM zobhanaM ca lanaM yadyuvayorekatra saGgatiH, tato'smadvirA parasparaM kamapi bandhuraM sambandhaM vidhattaM, tataH sAgaradattenoktam-madamajasya sAgaracandrasya yogyA karagRhItIbhavituM bhavatkanyA mRgAGkalekhA, tadanu dhanasAro'pi sAgara candrasyApratimaM rUpaM nirUpya nijanandinImadAt, tato naimittikAbhihitA dvayorapi gRhe vivAhasAmagrI saMvRttA / vadhUvarAvAsane lagne varNakagRhe nivezitau / tadA sAgarendustadidRkSAyai samutkaNThito dhanamitraM svamitramavAdIt - bhrAtarmayA tadA devAlaye bhavadupahasitena sA samyak na dRSTA tadadhunApi tadavalokana kutUhalaM me pUraya varNakama kRtvA kathaM tvaM tatra jigamivasIti tena niSiddho'pyAha sma bhavatu yadvA tadvA, mayA tadvilokanena dRgutsavaH karaNIya eva, evaM taM kadAgrahagrahilaM jJAtvA jyotkhAnAzitatamikhAyAM tamisrAyAM
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhArtha nAmaka siddhaputrapradattamandhapaTaM prAvRtya yatra sA varNinI varNake nivezitAste tatra tI jagmatuH / tasminnavasare mRgAGkalekhA citralekhApatralekhAdivayasyAbhiH samaM paramAnandamayIM goSTImAsUtrayantI tiSThati sma / atha citralekhA mRgAGkalekhAmAha sma - priyasakhi ! tvameva bhuvi dhanyA'si yayA saubhAgya sAgaracandraH sAgaracandraH priyatamo lebhe yataH --- anurUpaH kalAzAlI, vadAnyaH savayAH sudhIH / dhanavAnanuraktazca, puNyaiH samprApyate patiH // 1 // atha tadvacaH pratikUlayantI patralekhA'bhASata-mugdhe ! citralekhe satyaM citralikhitevAsi, na jAnAsi sArAsAraM, kintu matsakhI - yogyatAruNyapuNya lAvaNyo'naGga iva caGgo'naGgadevo ghanadevAGgabhurasti, tato'parA vyAjahAra -- patralekhe ! patralekhevAsi, na pAtraparIkSAdakSA'si, nUnamanaGgadeva ko nAmAnaGgasamaM na manyate ? paraM mayA vayasthAvarArthe saMtraranAmA jJAnI pRSTaH, | tenApi jagade jagadekavandhunA - asAvanaGgadevo na mRgAGgalekhAyA ucito varaH yadeSa viMzativarSaparimitAyuH, tadanyanyA jagAda -bhagini ! tvamapi na jAnAsi stokamapyamRtaM bahusukhAvahaM syAnna viSabhAraH, mRgAGkalekhA tu dakSApi kakSIkRtAmandamandAkSA dRzApi tA na nyaSedhayat / tasminnavasare sAgaracandraH sarve tAsAmAlApaM karNakaTukamAkarNya kopATopasamutkaTalalATapaTTaH kRpANamAkRSya tadvadhAya yAvaddhAvati sma tAvaddhanamitrastaM kare dhRtvA'travIt-mitra ka epa tava zeSAvasaraH 1, yato vAmApi vAmA na vinAzamarhati viziSya lajjAsajjA mRgAGkalekheva niravadyA mRgAGkalekhA, etA api tatsakhyo mitho narmAlApaM kurvantyaH kathaM vadhamarhantIti sambodhya kathamapi suhRdA sa gRhaM ninye / tataH paraM
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatpANigrahaNaviraktacitto'pi sAgaracandraH pitRvacobhakabhIruna vivAhavidhi nyaSedhayat / naimittikadattadine janAzcaryakArI tayoH pANipIDanamahAmahaH samajAyata / vyatIte ca dazamahisAgaradattena tasyai saprasAdaM nivAsAya dade praasaadH| tatra sukhena nivasantIM tAM sAgaracandrastahinAdeva sAtAnuzayo dusvapnavanna smarati sma na jalpati sma na razApi vIkSate sma, kintu nijaduzcaritamiva tannAmApi na prakAzayati sma / sApi kamapi sadoSamapazyantI tatsambhASaNamAtrasyApyaprAptyA'dhikaM khedamuddahantI nijadupArI pariNati pAribhAvADI bAyakATalanalpe mukhazazinaM nivezayantI citralekhA''zvAsanavacanAnyazRNvantI hRdayodgatavirahahutabhuvidhyApanAyeva nayanAzrupUraM parimuJcantI azanapAnavilepanazRGgArAdikamajhAraprakaramivojjhantI prAyaH svasya mRtyuzaraNasaraNameva gaveSayantI kRSNapakSendulekheva savilakSA mRgAGkalekhA samayaM ga-14 mayati sma / tatastadvirahasantApocchitticikIrpayA sakhIjana: sarasIH sarasIrahavirahitAH kaGkeliyanAnyucucitapalla-15 vAni malayAcalamacandanaM ca cakruH, tasyAzcAntaraH parikaro ratyarucizvAsaraNaraNakarUpaH priyaH samabhUta, aparastu bAhya-18 paricAraH paTucATuparo'pi kSAra iva saJjajJe / kadAcirasA saduHkhaM sakhImevamAha sma-manmathAmiparitaptamanaskaM, ca-18 hIndanena kimu limpasi gAtram ? / antaraGgavahiraGgavidhAnAdantaraGgavidhireca balIyAn // 1 // evaM duHkhamanubhavanyA tayA | kathamapyekaviMzativarSANyativAhitAni / atrAntare zrInadayantiseno rAjA caturaGgacamUyukto lATadezAdhipajigIpayA : |cacAla sAcalAmapyacalAM cAlayanniva / tadA ca rAjJA sAdaraM sAgaradano'mApyata-yanmayA sAkaM nIticatuSkacAturI
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcaspatiM sandhipramukhaSaGguNasAgaracandra sAgaracandraM svanandanaM preSaya, taM vinA mamApAre skandhAvAre ko'paro lavaNakarpUrAdiSastupUraM pUrayitumISTe / zreSThyapi rAjJo'syAgrahaM matvA'nicchannapi jagAda medinIpatiM sAmin! yUyaM pAdamavadhArayata sarvasAmagrInistandraH sAgaracandraH preSayiSyate mayA yuSmadantike / tato janakAdiSTaH so'pi dazamadine vihitasamagrasAmagrIko nijamitragaNamA kArya satkRtya ca kRtakara bhasairibhavRSabhaturaGgamarathakrayANakAdisaMvAhanaH zubhamuhUrte padmayA ja | nanyA nirmita bhAlasthalatilakaH kriyamANaprasthAnamaGgalo mRgAGkalekhayA kaDakaM gataH kadA mayA dayito drakSyate ? tadadhunA parAcukho'pi nirIkSaNIya iti vimRzya sakhyA sahAgatya vilokitaH / sAgaracandreNa bahukAryavyagreNa kathamapi tAM vIkSya nijaparijanavyApAraNasambhASaNapravaNenApi maunatratena sthitaM / tataH sA tatpadapadmayornipatya sagadgadagirA'vAdItU - priyatama ! kimarthaM mAM bhaktAM raktAM klizyantImadoSAmupekSase ?, yataH - etAvatyapi kAle, gate parIkSA kRtA na yannAtha ! / saGkalpitadoSaharI, tanme vRjinasya mAhAtmyam // 1 // asmin prayANasamaye, dAsAnAmapyakAri sakalAnAm / sambhASaNamujjhitvA, mAmekAmahaha pAtakinIm // 2 // evaM jalpantImapi tAmavagaNayya pitRpAdAnabhivandya svamanyatsainyamitra prakaTayaMzcacAla suhRtkalitaH sAgaracandraH / tadanu mRgAGkalekhA'pamAnazataguNitaduHkha chinnazAkheva talpe gatvA papAta / kSaNaM mUrcchantI kSaNaM cetayantI kSaNaM devamupAlambhamAnA varSalakSopamaM dinaM kathamapi vyatIyAya / | sAgarendurapi sahAgatajanaM satkArapurassaraM visRjya taTinItaTanikaTe sArthaM nivezya tasthau -- atrAntare virahiNIjanatI
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratApaniryApaNArthamiva paGkahAM kyasyaH / saMhatya razminikaraM paritaH sphurantaM, dvIpAntare sapadi trAsamaho cakAra // 1 // AkAzavAsasadane rajanIramaNyA, vidhyApitaH kila hiyeva dinezadIpaH |raagaannvpriytmsy sudhAkarasya, sambhogayoga-13 bhavasaukhyacikIrSayeva // 2 // nidrAyamANavipulAyatanetrapatrA, amlAnavakamalA nalinI navoDhA / antarnilInamadhukanikaitayena, sA roditIva ravibhartRSiyogaduHkhAt // 3 // duSTapradoSasamayAvaninAyakanA-loke viluptavati sarvajagajjanAnAm / khairapracArapharaNAyatamizranIra, rAjye'bhyaSicyatatarAmasatIjano'yam // 4 // tasmin kSaNe tuhinabhAnura- sAvavApya, pUrvodayaM nijakaraistimirAntaranthaH / sImantinIjanasvAkSarivAzu, bake smarAturamidaM praNihatya vizvam / // 5 // tadA sakalaparicchadacintAM kRtvA sAgaracandraH palya) suso muhurmuhuH karuNAkharaM pralapantyAH kiMnaryA dhvanirIpIt / tata utthAya kRpANamAdAya nirbhayakhAnto'nuzabdaM gacchan patralavana nikuJja prApvakA sRgAkSIM rakhAbharaNadhutidyotitadigantAM virahajvalanajAjvalyamAnAGgI punaH punaratucchAM mUchI gacchantI zizirasamIreNa khayameva caitanyamAnuyantIM puro| nirIkSya sAgarenduravAdIt-bhadre! mRtyave kRtArambhAkimititvamIkSyase ?, sApyUce-bAndhava! sa ko'pi jagati pumAnAsti, yo'smaduHkhavibhAgI sampadyate, paramahaM manye paropakArarasikAdbhavataH sAdhyasiddhirbhavitrI, tasmAdAkarNaya yanmama prANevaro haripramanAmA kiMnarasuraH, tasyAhaM hArAvalI nAmAtivalabhA valabhA, vidhivazAttena saha mArgamAgacchantyA mamAkAraNakalaho'jani, yadadha kAmini ! kadalIgRhe'tra rantavyaM, tato mayA'bhANi-priyatamAdya suragirizikhare krIDita
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ ICENSEASES / vyamiti vivAde jAte kAnto ruSTvA'traiva kadalIgRhe parAzukhImaya tasthau, AsandhyaM yAmadvayaM vAkt prasAdayantyA api na prasIdati sma priyatamaH, tadviyogena mama hRdayaM jvalatIva sahasradhA bhavatIya, tato mAnaya mAnadhanaM me vallabha-11 miti, tatkaruNavacanAtihRdayaH sAgarenduH kinnaramupasarpya madhurAlArapaddatAmotkarSamakArSIt ? atha sahAsaM sa kinarasta vyAjahAra-gostvaM mAM priyAviyogaduHkhinaM mAnayasi, na jAnAsi mRgAGkalekhAyA virahavaidhurya, yA varAkI bhaktA raktA caikaviMzativarSANi bhatratA paritatyaje, hA sA kathaM bhaviSyatIti jalpitvA nijapriyAmutsaGgasaGginI vidhAya kiMnarastasya pazyata eva nabhasyudaDIyata, atha kinaryAH kiMkarI prakaTIbhUya tamAlapati sma-mama svAminI manmukhena tvAmAha spa-tavopakArasya pratyuprakAraM kartuM yadyapyakSamA tathApi mUlikAmekA pAdalepenAkAzagAminImaparAMca tilakena rUpaparAvartakarImAdAya mAmanRNIkuruSveti dattvA sA tirodadhe / sAgaro'pi khasainyamadhyamadhyAsya kiMnarami-15 thunapremNo'nusmaraniti cintayAmAsa,-dRSTe'pi bhUridoSe ye jalarekhAsamAnakopabhRtaH / dhanyAsta evaM loke na punarmamatsannibhAH krUrAH // 1 // zatakoTikaThinamanasA'navalokitadUSaNA'pi yanmayakA / tyaktA dayitA tanme dhuri rekhA'dhama janeSvajani // 2 // evamabhiprAyaM khamitrAya dhanamitrAya nivedayAmAsa, sopi sAgaraM byAjahAra-sAdhu sAdhu tvayA'yaM vimazazcakre etAvantamanehasameSA nirdUpaNA'pi yadbhavatA / tyaktA nAGgatyAga, cakre puNyodayaH sa tava // 1 // adya tu bhavatA muktA, yAvanna karoti jIvitAntaM sA / tAvadimAmAzvAsaya, zuSyahalImiva payodaH // 2 // evaM tau paryAlocya kiM
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ narIvitIrNamUlikAdravavilisapAdau durjanamana iva zyAmalaM nabhastalamutplutya mRgAGkalekhAvAsavezmadvAraM prApatuH / tatra talpe saduHkhAnanalpAn jalpAn kalpayantI svalpajalasthitazapharImiva bellanodvelanAni tanvantIM punaH punaH sakhIjana-15 nAzcAsyamAnAM nivAsavAtatApairmurmuritazayyIkRtasarasIruhAM niHsahadehAM mRgAGkalekhAM virahavidhurAM dadarza saagrcndrH| atha tenerito dhanamitro'ntarvAsavezma vistamA dakitaH-are ko'mi kuta AgataH? kiMvA te kupitaH kRtAntaH ? yadadhunA sAgaracandrapreyasyA lIlAlayaM praviSTaH, atrAryaputraM vihAya vAsavasthApina prayezaH kiM punastava, tasmAdi jijIviSA tadA makSu nirgaccha, no cenijazIlaprabhAvakRzAnunendhanamiva bhavantaM bhasmasAtkariSyAmi / citralekhe! imaM 8 vAhU dhRtvA dUraya durAcAramiti vyAharantI tenAmANi-satIziromaNe! mAM khapriyasya prANapriyaM dhanamitraM mitraM mitrasyevA-1 ruNaM jAnIhi, tasmAdUrIkuru vAsamandirAdasukhakAraNaM virahopakaraNaM, samAgata eva samprati vAmanusmRtya bhavaDhdayasAgaracandraH sAgaracandraH, sA'pi sakhedA tamAha sma-dhanamitra ! amitra iva kiM mAM daivahatakAmupahasasi ?, sama-15 so'pi khasuhRdaM mayi kiM na prasannaM karopi? / atrAntare sahasA sAgaracandraM pravizantaM taduktipremAmRtasAriNI vANI zRNvantaM vilokya salajjA zayyAtaH sottasthau / tataH sAgaraH priyAM prAha sma-jIvittezvari ! kRtaM saMrambheNa, mama ni-1 bicArasya duHkhena sutarAM pIDitA kazA'si, paramahaM dhanyaH, yattvaM mayA prANantI prAptA'sIti bruvANastAM karakamalena / gRhNannayamiva vivAhaM prakAzayaMstayA'bhANi-nAtha maivaM vocaH, tabAhaM sadaivAnadAsyevAsmi / tato dampatyoreyaM nirbha-15
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ haratarapremNorabhiprAya viditvA dhanamitro'vadat-kyasya ! tvamapyAgacche ahaM tu sAthai gcchnnsmiitivyomaanggnnmutptitH| citralekhApi vyAjAntaraM kRtvA bahirniragAt / cirakAlena saGgatayostayoryadratisukhamabhUttannAgarAjamyApyatilolA lo-IN lAH prakAzayituM nezAH / aruNodayavelAyAM tu sAndralehena sAgareNa sA proktA-priye ! muJca mAM, samprati kAlayilambe | | kRte pitA zrImadavantisenazca rAjA mAM svacchandacAriNaM kathayiSyataH / mRgAGkalekhA'pyAkhyat-nAthAhaM kAlammiNI / yadi kathamapi daivayogAdAdhAnaM bhavet tadA tvadvirahe kathaM bhavAmi ?, padmA gatadUSaNAmapi mAM niryAsayiSyati sadanAt, kiM na zrutaM-kurkuTamArjArayoriva zvazrUvadhyoH paramaM vairaM, sAgaro'pi tamAha sma-priye ! tannirAsAya mama saketasUcakaM / nAmAGkitaM mudrAramidaM gRhANa, nijahAraM ca mahyamarpaya, tathA kRtvA tAmApRccha ya ca khasAthai marutpathamArgeNAlamaka-% rot / itazca tasyAH kukSau lakSakukSimbhariH ko'pi jIvo divo'vAtArIt , tathA apayazasA samaM ca vRddhimAdhAna-11 mApa, tataH pamA prakupitA gRhItasAgaradattasammatA tAmatarjayat-ahaha pApe ! nijobhayapakSakakSAzuzukSaNe ! kalakapa-18 kile ! kimidamadraSTavyamazrotavyaM ca tvayi dRzyate ?, tadanu pragatipraDA sA tAmAha sma-mAtastavAGgabhUH suhRtsahitaH prasthAnadinarAtrAyetya saGgata AsIt , tena ca saketanimittaM khanAmAGkitaM mudrAranaM dattvA mama muktAhAraM svymaadaayaag| myata, etadupalakSya pazcAdyathocitaM daNDaM kuruSva / pamA'pi smitvA garalodgArAniva vacanaprakArAnuragIvodagirat-AH / puMcali ! jAnAsi kartumIdRzAn prapaJcAn , vayamapi strIcaritravizAradAH smaH, kathaM tvadvacanaiH pratImaH, khasanusarUpaM
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 -2-%-2 6 jAnAnAH 1 paraM yadacintyaM yaca yaktumapyakSama tannAryaH anAryahRdaH kurvanti, yataH-jaM ciMtiuM na juggaM na hoi vuttpi| jaM khamaM hoi / nArIu hayAsAo karaMti kAraMti taMpi ihaM // 1 // tadgaccha gaccha nAhaM tvadvadanamapyAlokayAmi, yadi para tava sthAnadAyinI rambhaiva sadambhAyA iti nirbhartya svavezmanaH savayasyAM tAM niryAsya khadAsthA ca dhanasArarambhayostatva-18 rUpaM sA'bhANayat-yadetasyA nijanandinyAH suparIkSitAyA evaM pravezo deyo netarathA / tatazca ziziratudagdhapaminIva parimlAnavadanA savitRcchavivilusakAntipa'gAGkalekheya mRgAGkalekhA citralekhAsakhIsahAyA janakaniketanadvAramaga-3 mat / tacchazrRpUrvavipratAritAbhyAM tAbhyAM sA vezmani pravizantyeva nyatrAri / tadA tadIyabandhunA dhanaJjayena janako:hai bhaNyata-tAta! yadyapyeSA zvazurakulAnniravAsthata tathApi tavAvagaNituM na yujyate, yAvatsainyAtsAgaracandraH sameti tAva drutaM prakaTaM vA sthApayitumucitA / zvazrUvacasA tvayA projjhitA'vazyamiyaM prANAMstyazyatyapamAnena, yataH zvazurakulaparAbhUtAnAM sutAnAM pitRkulamevAdhAraH, tatkRpAM kRtvA mainAM nirvAsaya, yatastvaM tAto'si ata evocyate, sununaivamu-13 to'pi hRtasAra iva dhanasAro nirbhAgya ivAgatAM zriyaM tAM niravAsayat / tataH sA janakApamAnena viziSya saduHkhA | muktAphalasthUlAnyazrUNi muJcantI durjanairupahassamAnA sajjanairanukampyamAnA pauranArIbhirAvAsthamAnA savayasthA purAnniHsasAra / anudinaM sAgaracandrasya panthAnaM pRcchantI kharatarakharakarasantApitA saraHsannihitatarumUle madhyAhe kSaNaM pizazrAma / jAte ca pazcime yAme priyamArgamanusaranyadabhradarbhamUcikAnizitAnabhinnAM hikSaradasaparamparayAlaktakeneva
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ | mahimaNDalaM maNDalamaNDayantI sA purazvacAla / tataH pratinirjharaM vAri pivantI pratitaruM vizramantI kiyadbhirahobhi: zUnyAraNyaM patitA satI satI muktakaNThamarodIt sagagadamavAdIca - amandAnandasandoha drumarAjipayodharaH / sAgarendo ! jIviteza!, draSTavyo'si kadA mayA 1 || 1 || prANapriya ! mayA proktenApi yadbhavatA dIrghadarzinA prayANakanizi nijAMgamanaM pitrorna nyavedi tanme pAtakinyAH kukarmavijRmbhitaM na tatra dUSaNaM, hahA kAnanajalagaganadevyo mAmevaMvidhaduHkha| sAgaranimajhAM priyAya kiM na kathayata ? hA tAta hA mAtarbhrAtrA bhaNitAvapi mama pAtakena kulizAdapyati ktthinhRdyau| jAtau vatsalAvapi, hA daiva ! tvayA'hamAjanma tAvatAM duHkhAnAM bhAjanaM vihitA yAtrantaH kalolAH kallolinIpatijale'pi na santIti punaH punarvitI tasAdimati pazikolAhalacchalena rodayAmAsa / evaM nirazanA dinatrayaprAntesraNyamadhyamadhyAsInAM tAM citralekhA sakhI smAha-priyasakhi ! asminnaraNye bhakSyaphalAdizUnye kimapi kandAdikamAkhAdya prANadhAraNA vidhIyate yadi tvaM vadasi tadA sA kSudhAbAdhitA'pi tAmUce sakhi ! kandAdInAmanantakAyAnAmahanmate'bhakSyANAM vRttikAntAre'nujJAtAnAmapi khAdanena na niyamabhaGgaM karomi asArataraprANatrANAya / itazca ta trAyAtena citraguptasArthavAhena khasevakamukhebhyo jJAtatattvena tasyAH samIpameya daduH khaduHkhitena sA'bhANi bhagini / kiM tArataraM rodiSi ? kasya vA subhagaziromaNeH parigrahe'si ? yatra tvamAvedayasi tatra tyAM nayAmi, tataH sA'pi tadvacaH - | zravaNena kiJcijjAtasantoSA khacaritraM tadame nyavedayat, bAndhava ! naya mAM zrImadavantisenarAjadhvajinIM, so'pyomi
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ yabhigatya svasArthe nItvA kuladevImiva tAmArAdhayan sahakRtya purazvacAla / sA'pi tatparikaropacArakiJcitsaJjAtasaukhyA yAvadasthAt tAvat sArthAdindhanAdyupaharaNAya citralekhA dUra gatA milerapajahe / sAthaiSAdena sarvatra gaveSitA'pi nAvApi, punarabhinavaduHkhA mRgAGkalekhA sakhIviyogAttathA vilalApa yathA sarvo'pi sArtho'tyarthe vihasto'bhUt, | hA priyasakhi ! samprati ke prati khaM duHkhaM nivedya sukhayiSyAmyAtmAnaM ? ko. yA mAM tyAM vinA duHkhinImAzvAsayitA ? mayA ca saha ko duHkhaM soDeti vilapantIM tAM kathamapi saMsthApya sArthavAhaH kiyadbhirdinairnandinapuraparisare yAvatsArtha nyavezayat tAvalATadezAghIzituH zrIzatruJjayasya rAjJo mitreNa vijayarAjena mAlavakadezAdAgataH sArtho'yamiti sarvo'pyaluNyyata / tasminnavasare vAtAhatacampakalateva kampamAnAjI mRgAGkalekhA prapalAyyodyAnadevakulaika koNe nyalIyata / tatra nizIthe sA siMhAravazravaNasambhUtabhayA ravimiva prAcI tejakhinaM sutamasUta taM svakulanabhastalacandraM vilokya candraH samudiyAya, yadvA satpuruSajanmani ke nAma nodayaM labhante / / candracandrikodyotitadevabhavane mRgAGgalekhA putrajanma matvA vismRtaduHkhaprakarSA jaharSa / sA tamutsaGginaM vidhAya sakaSTamarautsI (rodI) t- batsAhaM nirbhAgyaziromaNistava | janmani kamutsacaM karomi ? yadi samprati tvatpitA savidhastho'bhaviSyattadA devAnAmapyAzcaryakAriNaM mahAmahamakariSyat, tadvatsa ! gatabhAgyalekhAyAH (mRgAGkalekhAyA) kukSau tvaM kimavAtaraH ? / evaM vilapantI sA kathamapi canadevatayeti bodhitA - " riddhI vA hANI vA, garuyANaM na uNa dINahINANaM / mahimA uvarAgo vA, sasisurANaM na tArANaM // 1 //
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ "akSipakSma kadA luptaM ?, chidyante'tra shiroruhaaH| varddhamAnAtmanAmeva,prasaGginyo vipttyH||2|| evamAzcAsya banadevatA : tirodadhe, krameNa rAtrirapi virarAma / tadA sAgaracandranAmAGkitamudrAratnasanAthena vastrAJcalena samantAtpariveSTaya devakulaikakoNake taM sutamayasvAya khadhaM sAtuM vAsAsi vAlAyatuM ca samIpavartini padmasarasi jagme / tasminnavasare'tyantabubhukSitena zunA''miSagandhAkRSTena sa dArako jagRhe, dhira dhim imAM karmapariNati, na kadApyanavakAzaH prAkRtasukRtaduSkRtayoH, yataH-"ja jeNa kiMpi vihiyaM annabhave iha bhave ya suhmsuhN| taM so pAvai jIvo baccai desaMtaraM jaivi // ||1||dhaariji iMto sAgarovi kallolabhinnakulaselo / nahu annajammaniyakammanimmio divapariNAmoM // 2 // tataH sa bAlakaH samIpasarittaTe zaucArthametasya vaizramaNazreSThinaH purastAttadarzanatastasya sArameyasya yadanAdapatat / tenApi tatra pravAladalakomalakaracaraNakamalo vAlo vyaloki, tamAdAya jAtAmandapramodo nindrA dhanavatInAmyAH sajAyAyA Arpayat , sA'pi tatkAlajAtaka(bAlaka) parAsuM dAsyA tyAjayitvA tatsthAne tamabhinavaM bAlakaM sthApayAmAsa, tatastajanmamahastAbhyAM pitRvacakre, saMvRtte ca dvAdazAhe surendradattaitinAmavidadhe, tanmAhAtmyAca vaizramaNaH svalpakAlenaivI zramaNatAM vibhavenA''zizrAya, dhanavatyapi nindUdopamujjhAMcakAra, tatastasyAzcAparau naradevadhanadAbhidhau tanayAya-13 bhUtAM, surendradatto'pi krameNa varddhamAnazcArutAru evaM babhAra, pitrA dvAtriMzataM vadhUH pariNAyito dogundukalIlAmAkalayAmAsa / itazca bhRgAGkalekhA dehaM yAsAMsi ca prakSAlya sarovarAdyAvadAgatA tAyadAnandakandalIkandaM taM tanUbhavaM tatrAnava
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokya pukAra - hA hatakavidhinA muSTA muSTA, tato mUrcchAcchanna caitanyA vajrAhateva papAta zizirasamIraNena ca labdhacaityanyA vilalApa - " vatsa! zrIvatsamatsyAdilakSaNa zreNilakSita! | suvarNavarNavarNyAGga ! kAM gatiM gatavAnasi 1 // 1 // hA kathaM / hamalA, kintu pratikUlena vidhinA vaJcitA'smi, re deva! priyatamabandhuvajepriyasakhIviprayogaM dattvA'pi na tuSTo'si ? duSTAzaya ! yatkaSTamiSTaputrasyApi dadAsi evaM vilapantI sA calavavalabhayA lalitAbhidhayA tadduHkhaduHkhitayA kathamapi saMsthApya svena sAkaM gokule ninye / tathA tasyA vapuzca madhurataragorasena suhitIcakre, sA'nyadA | gokulakhAminA vasantena kSAmAnyapi vijitasuraramaNIrUpA nirUpitA, tasyAmatyantAnurako lalitAyA gokulalokamu| khena sa pani cATUni kArayAmAsa, sApi tena gaNAbhiyogenApi taM vasantaM sapatnamitra prekSAJcakAra, tataH sunizvalaM zIla+ lIlAyitaM tasyA vilokya lalitayA sulalitayA girA gokulapatirabhASyata - svAmin! anyApi satI pUjyA syAt, kiM punariyaM svavezmasametA ?, tatastena durAtmanA'naGgagrahagrahi lena cetasItyacinti- nUnamepA yAvanmama vezmani na tiSThati tAvanna madvaco manyate, itastAM balAdapi khasamIpa mAnayAmi, tatastAM sukhasuptAM nizIthe sa svayamapahatya gRhamAnayat, tatprArthanAM ca bahuzo'kArSIt, tasyAH zIlAnubhAvena sa pApIyAn vAsitavAntyA tatra vipede / tataztha - "himakarakiraNasahodaramasyA | vilalAsa gokule tu yazaH / yadvA'tra niSkalaGkaM zIlaM kiM kiM na sAdhayati 1 // 1 // " vasantaparijanena ca sA satkRtya lalitAgRhaM prati preSitA satI mArgabhraSTA'raNye patitA mArgazrAntA nyagrodhatarutale upaviSThA karmapariNatiM vimRzantI daivayogena
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ makarandanAnA tApasane vilokya karuNArasapUrNana pRSTasvarUpA nijAzramaM nItvA ca kulapataye drshitaa| tenApi putrIti, kRtvA tApasAn saha dattvA mandaragrAmAsanne mocitA,grAmAntaH sAyaM pravizantI tadvAmakhAmisundaranAnaH puruSaigRhItvA / bhadrakAlyAyatane ekonaviMzatibandAnAM madhye muktA, sundareNApi sutajanmasamaye daza puruSA daza trivazva hatvA caNDikAyai baliyo mayeti pratijJAM pUrayituphAmena bhadrakAlImaThe sametya te sarve'pi bandA ekatrIkRtyAbhASyanta-bho bho aa| karNayata kuladharmo'yamasmAkaM yadaGgaje jAte triMzatevandakAnAM baliH kAlyai dIyate,tajIvitabhekaM muktvA'nyadyatkiJcidabhISTaM tathAcadhvaM, tato bandivRndamacintayat-vajraM patatvasmin kuladharma, yatraivaMvidho jIvavadha Acaryate, uktaM ca"jo niyajIviyakajje, ca53 amarAvaIi jApa / kaha tAMbavAyapAvaM, phiTTai aparehi dANahi // 1 // merugirika-11 NayadANaM dhannANaM dei koDirAsIo / ikkaM yahei jIvaM na chuTTae teNa dANeNaM // 2 // sarve'pi te yAvanmRtyubhayabhItamaunamAzritAstAvanmRgAGkalekhA tamavocat-bhrAtastvAmahaM yAce prathamaM mAM mAraya, pazcAdyadabhirucitaM tatkRthAH, devatAbhiyogAdevedaM vacanaM sAvadhaM vacmi balAbhiyogAca, anyathA samyaktvazAlinAM vratabhaGga eva syAt , kinyc-praanniydhN| pazyatAmapi mahatpAtakaM jAyata ityataH prathamaM vinAzitA parAMstvayA vadhyamAnAn jIvAn yathA na pazyAmIti tadvacaH zrutvA sundaraH sAtasundarakhuddhiH sadayapariNAmazca tAmAha sma-bhagini: braja tvaM muktA'si mayA yasyAstavegadbhutA kAmatiH, tataH sA'pi labdhAvasarA taM smAha-bhrAta hamekAkinI vrajAmi jIvantI pazcAnmAryamANAnimAn muktvA, ---0 - --%2
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAAAAAE% tasmAdetAnuzilA mAmeya vyApAdaya,kuru prasAda, ki vilambena?,tataH sundarastatkRpAsAragiraM nizamya vismayana ziro dhunvannaho asyA upakAraparA matiriti matvA sUktamacintayat ,--"nijaprANaH paraprANAn , paritrAnti sadottamAH / | mAdRzA viparItaM tu, prakurvanti mahAdhamAH // 1 // tataH sa tAmupavarNya jIvadhaparihAraprataM gRhItvA ca bandAnamuhai ta, te'pi tAM kuladevatAmiva stutvA tadvisRSTAzca svasvasthAnamaguH / tataH sA'pyane yAntI padhi lalallolaM daMSTrAka rAlalapanaM gujApuJjAbhanayanaM paJcAnanaM bhakSaNAya samApatantaM vIkSya bhayavepamAnAGgIti cintayati sma-kA samprati / gatirme bhavitrI?, athavA kimanena vimarzanena?, asti me zIlamAhAtmyameva paritrANAya mahadalaM, tataH sA siMha pratyu-1 vAca-yadi bho mayA svapati muktvA'nyo manasA'pi prArthito'sti tadA hare! mAM bhakSayAnyathA stambhita iva khasthAne / tiSThariti, tadvAkIlitastatraivAsthAtkesarI / sApi tadapAvamuktA puro yAntI girisaritsarovaravanAnyulaiyantI jAte sAyantanasamaye vizrAmanimittaM vaTavRkSamanusarantI prasAritAsyayA tamAlazyAmalayA kAlarAtrimitrayA rAkSasvA tadbha-13 | kSaNAya dhAvantyA dadRze, tatastAM samIpamAgatAM vAlA samAlapata-he rAkSasi! yadi mama hRdaye sAgaracandra eva sapatirekAgratayA vartate tadA drAgevopahatA bhavati, tadvacananAlAnastambhitA kariNIcAbhUnnizAcarI / tatastasyaiva vaTatarosale rAtrimatikramya prAtaH prasthAya siddhArthapurabahirudyAnadevakule sA pathazAntA vizazrAma / daivavazAtkAmasenayA paNyAganayA nirupamarUpA nidhiriva tata utpATya khadhAmAnIyetyabhASyata vatse! vidhehi gaNikAdhamrma, gRhANa tAruNya-18
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ , taroH phalaM, samArAdhaya smaradevamiti tadvacaH zravaNakIlasadRzaM zrutvA sA smAha-rUpAjIce! mayA zIlamevAvAlakAla yAvatparizIlanIyam ubhayakulazailakulizasadRzaM nAdriye vaizyAtvaM tadanu tathA duSTayA ruSTayA niviDaM nigaDitA'pi sA satImatallikA na zIlalIlA yitAdabhrazyat vidhivazAca tasyAmeya nizi kInAzanizAntamAzivAya vezyA, atha pApaphalamavikalamapi jAnAnAbhiH zumbhalIbhirbalAdapi tasyA vezyAyAH pade sA'bhiSiktA, tathApi trikaraNazuddhyA sA zIlameva pAlayantI tiSThati sma, na kathamapi tadvaco manyate sma / tato gaNikAbhiH zrIkanakadhvajarAjasya pura stAttadrUpasaundaryAtireko vyAvarNitaH, so'pi tadriraMsAvazavivazAzayastadAnayanAya pratihAraM prAhiNot sApi taM | vetriNaM citriNabhivAlApa mAtreNApi na sambhAvayati sma, so'pi tAM paTucATuvacaH pUrva provAca subhru ! rAjAbhiyogo'yaM nAnyathayitumucitaH svayameva tvaM vicAracaturAsi, tataH sA maunAvalambinI tena vetriNA balAt sukhAsane kSitvA'cAlyata, sApyananyopAyA kapaTena baiMkalyamavalambya sukhAsanAtpatitvA bhuvyaluThat yathA khairaM vyAjahAra, vastrANi: sphATayAmAsa, mRgamadakSodamiva paGkaM sarvo lagayAmAsa, samIpavartinaM janaM ca leSvaSTimuSTyAdibhirAhanti sma, tato vezyAbhirvyAvRttya svagRhamAnIyata, taduHkhArttAbhistAbhirmavAdinaH samAhUtAH sA ca tAn samIpavarttino lakuTairAjadhAna, tadanu medinIjAninA mahAmantravidyAvizAradaH kanakavAhunAmA nijAGgarakSastadoSa parIkSAyai samAdidize, so'pyekAnte zrIcandraprabhakhAmizAsanadevatAM jvAlAmAlinIM phanIzarIre'vatAyeM mRgAGgalekhAyA doSamaprAkSIt, devyapi tanmu
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ khenAgRNAt-vatsAsthA mahAsatyA vapuSi sarvathApi na doSalezo'pyasti, kintveSA mahAsatISu prAsarekhA mRgAGgalekhA |* bhuvanaprasiddhasya sAgaracandrasya paramapremavatI preyasI jinamatabhAvitamatividhivazAdihAgatA khazIlapAlanAya ahilI-12 bhUtA, atastvayeyaM mUrtimatI kuladevIva rakSaNIyA, sopi devI visRjya pArthivAya paramArtha nivedya tAM ca sambodhya zriyamiva khAzrayaM ninAya, sApi surakRtaprAtihAyaryA prakaTitazIlaprabhAvA janairaya'mAnA tatra tiSThantI cintayati sma-18 anyatra suto'nyatraiva, vallabhaH parijano'pi cAnyatra / balirikha sakalakuTumba, prakSisaM hatakadevena // 1 // itazca surendradatto vyavahArakalAsu kauzalyaM kalayannupArjayaMzca dhanaM dhanaM piturjIvitAdapi yallamo'bhavan, tasminnaksare tasa saryeSu kRtyepUtkarSa vilokayantI dhanavatI tucchamatiriti cintitavatI-asmin jIvati matputrI tUlatulyASeva, tataH sA zAkinIva duradhyavasAyA tadyApAdanAya saviSamodakamekamaparI dvau nirviSI vidhAya teSAM sutAnAM kRte kozazA-[2] lAyAM dAsIkare preSitayatI tAmuktavavatI ca-sthUlaM modakaM surendradattAya deyaM, itare laghunI modake naradevadhanadevayodiye, tathApi gatvA tathaiva cakre, surendradattastu kAryavyApRtastaM modakamekAnte cAsthApayat , laghU tu bubhukSitau bubhujAte tadaiva modako, sa tu kAryacyAkulatvena bhoktuM yAvanna pArayati tAvattau laghubandhU punaH kSudhito jAtau dRssttvaatN| modakaM vibhajya dattavAn , tAbhyAmapi bhuktaM, tasatatkSaNAdeva to gurugaralalaharIparItau vipannau, yatkriyate'nyasya 8 tatkhasyaivAyAti / tadanu jJAtavRttAnto vaizramaNastasyA duSTAzayaM vimRzya sa khinnaH surendradatta rahassAha sma-vatsa ! braja tvaM VESH******** ****
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ svArthasiddhaye tAmaliptI purI, kSaNamAtramapyatra mA tiSTha,jananyAH zAkinyAH kiyatkAlaM jIvyate ?, surendradatto'pyuvAcatAta ! kathametat ?, tatastatpuraH zreSThinA''mUlacUla vRttAntaM nivedya sAgaracandranAmAGkitaM mudrAranaM ca vitIrya sArtha ghaTanAM saMsUtrya ca tAmaliyAM surendradattaH preSyata, so'pi pitroH parijJAnacintayA sazalpe iva pratigrAmaM pratipuraM| I sAgaracandraM pRcchaMstAmaliptI prApa, tatra dhanaM dhanaM samarjayan zrIRSabhadevaprAsAde pUjArtha jagmivAn , tatra ca zAsanadeva| tAM zrIcakrezvarI mahAprabhAvAmaSTamatapasA pUjopacAreNa cArAdhayAmAsa, sApi prakaTIbhUya tamAha sma-vatsa ! taba pitA 1 sAgaracandro mAtA ca mRgAGkalekhA siddhArthapure priyamelakodyAne saMGgasyete ato mA khedamubaha, tayoH parijJAne cedamamijJAnaM tvAmavalokya prakSaratstanyadhArA bhavitrI savitrI janazca sAgaracandraM nirupya surendradattasya pitA'yamiti vadiyati, adyatanadinAcca mAsakena bhavataH pitRbhyAM saha melo bhaviSyatIti nigadya tirodhe devI / tataH sa paramAnandAmRtasikta iva zrInAbhayaprabhumabhyarcya pAraNakaM vidhAya siddhArthapuraM prati mahatA sArthena pratasthe / itazca sAgaracandraH zrImadavantisenarAjJA zatruJjaye rAjani vijite kaTakAdvayAghuTya priyAdarzanotkaNThito nijadhAmAjagAma,sarva khopArjitaM / draviNajAtaM piturapayitvA priyAviprayogAgnitaptAko mRgAGkalekhAvAsabhavanaM vadanamiva nayanahInaM gaganamiva tuhinakararahitaM zUnyamAlokya vyacintayat-ki kenApi prayojanena pitRsana gatA? athavA hatavidhinA kiJcidanyathA vyalAsi? tataH sa gatvA'mbAmavocat, mAtamenmanaHkumudasamulAsanamRgAMkalekhA magAGgalekhA ka samprati battete ?,lis
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ sApi tannizamya zaGkApi dhAmavalambya smAha-vatsa ! tasyAH pApAyA nAmApi mA gRhANa, yadasau tvayi prasthite kutakulakalaGkA prAdurbhUtagabhI bhavanAnivAsi, tadanAmAkarNya hA aiti zabdamucairuccaran sAgaro mumUrccha, parikarakRtaiH ziziropacAraiH kathamapi vigatamUccha he kRzAGgi ! yattvayA prokenApi mayA pitrorathe na nijAgamanaM nyavedi tadAmaraNaM me mano dahiSyatIti punaH punarvilapanmAtaramAha sma-mAtarmannAmAGkitaM ciraparicitamapyaGgulIyakaM vilokya kathaM sA mahAsatI nirvAsitA ?, athavA kupatistuSTo ruSTo vA mArayatIti vicintya he vanadevatAstAM mama prANapriyAM pitRzvazurakulanirvAsitAM satIvratabhRtAM rakSata rakSata, hA sA zUnye'raNye garbhabharAlasAGgI kathaM bhaviSyatIti pralapan sa pitRzvazuravarga rodasIpUraM rodayAmAsa tataH sa gotravRddhairbhavabhAvanA kharUpairbodhyamAno'pi, zucaM nAmucadacintayacca yAvanmRgAGgalekhAM dazA na pazyAmi tAvat varSasahasreNApi na gRhamA gacchAmIti pratijJAmAsUtrya mitrebhyo'pyanivedya sadyaH satUNIraM dhanuH sahAyIkRtya sAgaro nagarAnniraiyat / tato bhuvaM paribhraman pratipadaM pAnthAn pRcchan prati giriguhAM gaveSayan prati tarUn zodhayan prati taTinItaTakoTaraM nirUpayan heDambavanakhaNDamApa / tatra hariNyAdijantujAtamAlokya pralapati sma - kuraGgi! sama priyAyAH suraGgAM dRkazriyaM kamala ! mukhakamalakamalAM kalApin ! kezakalApalIlAM azoka ! karacaraNAGgulipallavacchAyAM zazAGka ! kapolapAlizobhAM cApahRtya viSamaviSamasthAneSu yadyapi yUyaM nilInAHstha tathApyadhunA mama priyA ( yAH ) pratipratIko pAhatAM zriyamarpayata, no cetku
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ PAHA tAnta iya kupitaH sarvAn vyApAdayiteti mohapizAcapranahilA sarvatra bambhramIti sma / tadA taM tathAkharUpaM nirUpya , | heDambanAmA nizAcaraH kautukAtprakaTIbhUyAcaSTa-bhoH puruSa ! kimeSAM mRgAdInAmupari kupyasi?, kimityetAMzca priyArUpaM pRcchasi ?, mAmekameya pRccha yena sA gilitA sulocaneti tadvacanAkarNane prAdurbhUtaprabhUtakopAyezaH sAgarendusadvidhvaMsanAyAsimudgIrya raNAya sammukho babhUva / tadanu dvayorapi mahadAyodhanaM samavRtata, parasparaM praharatorbhagnAvasI, tataH sAgaracandro drumamunmUlya yAvattaM zirasyatADayat tAvatsa raudramUrtidiguNatriguNataratanujItaH, taM tathA vikarAlaM vetAlaM vilokya sAgaracandraH paJcaparameSitamaskAramajhAmatra ampAra, nAsmiA mamatamAtre jagAma kApi vissvdvetaalH| sAgaro'pi [girisara saritsu priyAM zodhayan vApi na takiMvadantImAtramapyApa / tatastena priyAprApyabhAvabhavanmahahuHkhaduHkhitena dArUNi melayitvA jvalanaM prajvAlva jhampAM ditsunA zikharizikharamAruhya tArakharaM jalpe bhoH ! sarve'pi devA / devyazca zRNvantu-Ajanma nirdUSaNA priyapraNayinI mayA duHkhApArAkUpAre nikSisA, tasyAzca naikamapi kcazcake, samprati / ca tasyAH kApi zuddhirna lebhe, ato doSazatamalino'haM sudutahutAzane pravizAmIti yAvajjhampA ditsati sma tAva-14 suyazonAnA siddhaputrakeNa sa niSiddhaH-mA kuruSvAtmavighAtaM tvaM, tathA dayitayA saGgatya sakalakarmANyunmUlya zivavadhUparo bhaviSyasi, anyazca tvaM surendradattaputraNa priyayA ca saha siddhArthapure priyamelakoyAne zrIyugAdidevacaise miliyasi, idaM ca tavAbhijJAnaM yadadyaiva bhillapallIto naSTvA citralekhA tava miliSyati, tAM ca saha kRtvA zrAgeva siddhArtha % 2-
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ : ma 4% pure praja, mA cAnujAnIhi nandIzvaravaradvIpajinacaityanamaskaraNAyetyuktvotpapAta sA nabhovama'ni / atha sAgarazcimtayati sma-dhanyo'hameva yajIvantI saputrA mRgAGkalekhA miliSyati, tataH sa tyaktamaraNAbhilApo girizakSAcIrya yAvatpuraH kiyatI bhuvaM vrajati sma tAvatsaduHkhaM klipanyA ekasyA nAyikAyA ruditadhvanimazRNot-hA daiva! sA me priyasakhI priyogA viprayurutA zAmilaniyamitA garbhAlasadehakAkinI mAM vinA kathaM bhayitrIti nizamya sAgaraH khareNa citralekhAmanumIya tatsamIpaM gatvA''zvAsya ca mRgAkalekhAyAH zuddhimapRcchat, sA'pi taM! khAminamabhijJAya sagadgadamavadat-deva ! zvazurapitRkulApamAnitA bhavanmilanAya citraguptasArthavAhena sahAraNye saMsthitA''sIt tadA'haM sArthAtparibhraSTA duSTazavarairdhanalobhena dhRtyA palI nItA, sA ca pachI samprati zrIvijayarAjakuareNa vallarIyodamUli mUlataH, tato'haM prapalAgyAtrAyAtA bhayatA militA, so'pi tasyai niveditakhodantaH siddhArthapurAsannapradeze yayau / atha surendradattaH priyamelakodyAnamaNDanazrInAbheyajinamavane samprAso bhagavantaM trisandhyamarcayan / svakRtyasAdhanArthamaSTAhikAmahAmahaM kartumArebhe / tasmiMzca mahe sarvajanAzcaryakAriNi durantaduritavidAriNi tadyayittabahutaradraviNe paurajanena samaM mRgAGkalekhA samAyayo / tatra ca yugAdijinakramakamalayugalaM praNipatya vikasannetrapatrA putradhiyA punaH punaH surendradattaM pazyantI prakSaratstanyadhArAvArA dharAtalamabhyaSizcat / so'pi tAM tathA dRSTvA prodaca-12 dubaromAzo dhruvameSA me mAteti yAvazyatayat tAvatsa suyazAH siddhaputro nandIzvarayAtrAmAsUtrya tatra ca sametya / E % %
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ KARAC TRAXXARA* surendradattamAdideza-vatsa ! kiM saMzeSe ?, zrImarudevAnandanapadaprasAdAdiha te jananI khayameva samprAptA, tatkura, mAtRvaraNapraNamanaM, bhadre mRgAkkalekhe ! tavaiSa sutaH yastvayA yakSAyatane mukta AsIt , sa tvadbhAgyenAtra sametaH / tataH | surendradattaH sarabhasamupasRtya harSavazaprasaranayanAmcukaNairmuktAphalahArairiva jananIpadapanamarcavannamazcakre, jananyA'pi saH nijotsaGgIkRtya hagAnandAzrukaNaiH strapayantyeva zirazcumbanapUrvakaM svarUpamapracchi, so'pi khavyatikaraM mAtre nivedayAmAsa / atrAntara pramodamedurodaraH suyazAstaM brUte sma-vatsa ! paramotsavena vayase, ekAkI svapriyAM kAnanAdiSu zodhayannadhunA sAgaracandro'sya purasyA''sannavI vartate iti nizamya truTyatkajhukasandhibandhanarekhA mRgAGkalekhA pulakAkitakAyA samavRtat , tataH surendradatto jananIyutaH suyazasamAha spa-bada va me sa janakaH ? sameta iti bruvANaH | ta surendradattaH paurajanajananIyutaH pitRsammukhaM pratasthe, suyazAstu pUrva gatvA sAgaracandrAya priyAyAH sutasya cAgamanaM nyave-16 / dayat, tatastatraiva priyamelakodyAnaprAnte teSAM kRtaviprayogaduHkhalIlAvahelo melojani / surendradattastu tadaiva nijajanmadinaM manyAnaH pituH pAdAnavandata / sAgaracandro'pi tamAtmajaM parirabhyotsanasaGginamAsUtrya pUgatarutale upAvizat / / mRgAGkalekhayA ca yamuneva gaGgayA paramAnandAmRtarasapUrapUritayA citralekhA samAzleSi / tadA tu teSAM yatsukhamajani / / tatkavigirAmapyagocaracAri / tatazcitralekhAmukhAtpaticaritraM zrotrapuTenAmRtamiva nipIya bhartRpadapadmAgaviluThaddehA mRgAGkalekhA ruroda-hA nAtha ! mamAdhanyAyAH kRte kathaM hutabhupravezAdhyavasAyasAhaso maducitastvayA'kAri ?, ttH| ROMPX.KRR:
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ |sA suyazasaM prassAha sma-bho niSkAraNayatsala paramabandho ! tava kIrtirAyugAntaM dhavalayatu, yena bhavatA sAgaradattasya / | niHzeSa kulamuddhRtaM, evaM bruvANA sA sAgareNa vayAmapArthe sakhIsametopavezya bhASitA-priye! madvirahavidhurayA tvayA | / yahuHkhamanubhUtaM tanmayA tvadviyogena tilatuSAnamAtramapi na sehe, etaca mama puNyamagaNyaM yattvaM surendradattayutA maTTa pathamavatIrNA / atha kanakadhvajarAjA kanakabAhunA''tmarakSakeNa sahitaH sAgaracandrAgamanaM nizamya tatraiva rathAdA-14 yayau, tato rAjA taM sajAyaM rAjakuJjaramAropya kAritahaTTazobhe svapure pravezayAmAsa / mAsamekaM satkArapurassaramavasthApya | skandhAvAraM ca dattvojayinyAM rAjJA sAgaracandraH saparikaraH prApitaH / suyazomukhAdvijJAtavRttAntenAvantisenabhUe-| tinA sAgaradattena saha sammukhametya magauravaM parijanaiH saspRhamavalokyamAnaH sAgaracandraH puraM prAvezyata, svagRhaM ca gatvA , kSAmitamRgAGkalekhAM mAtaramanaMsIt , mRgAGkalekhApi gurujanaM praNipatya nijAvAsamAsasAda / sAgaracandreNApi sutasahitena vividhavittavyayena jinabhavanavidhApanAdidharmerAtmA vidhvastapApaparazcake / so'nyadA yugandharanAmAnaM kevali-11 namudyAne samavasRtaM zrutvA'majadayitAyutastatra gatvA taM ca natyopAvizat / rAjAdayo'pi lokAstadA tadupadiSTAM - dharmakathAmiti zuzruvuH-"nijakarmavazAjjIvA adhanAH sadhanA jaDAzayA ajaDAH / subhagAzca durbhagA api bhavanti / | pUjyA apUjyAzca // 1 // mithyAtvamavirataratiH kaSAyayogAstathA pramAdazca / karmaprakRterbandhanakAraNametAni jAyante / | // 2 // zubhAzubhaiH sadA jIvAH, karmabhiH sukhaduHkhinaH / bhrAmyante'sArasaMsAre, chiyantAM tAni tadudhaiH // 3 // "
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 | dezanAnte yojitAJjalipuTA mRgAGkalekhA pRcchati sma - bhagavan ! mayA purA bhave kiM duSkRtaM kRtaM ? yenAnubhUtA duHkhaparamparA, bhagavAnapyAha - siMhapure darpaparAbhUtasarpaH kandarpanAmA vipraH kanakaratnamayaprAsAde vasati sma, bahuvidhavidyAniSNAto rAjasutenAnakadevena zazvadArAdhyamAnastRNAya jaganmanvAnaH so'nudinaM tiSThati sma / itazca tasminpure zatakIrttinAmA ghoratapazcaraNacArI paritrAd lokaprasiddho vasati sma / purohitastu tadgauravamasahamAno niSkAraNaroSaNo rAjadevamukhena mitraM kandarpadvijamAha sma bhoH ! zatakIrtti kathamapi janeSvapavAdamaSImalInamAtanuH so'pi gurvanugraharAjAbhiyogI duHkha phalAvavicArayaMstadvacaH khIcakAra / atha tatra pattane padmadevatanayA kamalAnAmnI lalitAzreSThitanaye raktacittA pracchannaM kasyApyaniveditavRttAntA kvApi yayoM, daivavazAttasminnevAhani mudhAjIvI zatakI rttirjanebhyo'nivedya grAmAntaramagamat tadA lokeSvitivArttA prasasAra - yatkamalA kenApyanyAyakAriNA nareNa saha jagAma / tadA purodho gurUparodhena rAjakumArasya cAgraheNa kandarpo janeSUdaghoSayat - nUnaM kamalAM zatakIrttirAdAyAgamat, yatsA tamevAnizamArAdhayanyAsIt, ato dvayorapyetayorviprandhayoH sambandhaH sambhAvyate, tato'tattvajJo janastathaiva tadvaco manvAnaH sarvadharmatrahi kRto'jani / ekadA zata kIrttirmAmAntarAdAgatastena kandarpeNa svavacanAsatyatAbhIruNA lokaiH saha gatvA yaSTimuSTayAdibhistADitaH / so'pyupazAntakhAntastatsarva sehe / tataH saptame'hni kandarpasya 1 1 sarveSu dharmeSu virakto'jani ivi pra0
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasanAyAM duSTasphoTiko'janeSTa, tatpIDayA''saidhyAnaparI mRtvA sArameyIbhUya tathaiyA''vAdhayA viSadya vezyAtvamApa, tatra ca candanadhanisutasamparkeNa jinadharme nizcalA'bhavat tadanubhAvasaAta saubhAgyodayAdyaM yaM kaTAkSalakSIcakAra taM taM kandarpasa dazati sma / anyadA sarastIre vilasantI rAjahaMsamithunaM mithaH krIDadavalokya kutUhalena haMsaM gRhItvA kuGkumapaGkenAlipyAmuJcat, tato iMyA rathAGgabhrAntyA sakaruNamArasantyA viraheNa mUrcchantyaikaviMzatighaTikAM yAvammarAlena saha na vilese, punastayA vilAsinyA jAtakaruNayA jalena jAguDaM prakSAlya vizadIkRto marAlo marAlyA''dadre, tatpradezAdvilAsinyapi khatrezma gatvA suciraM dharmamanupAlaya samAdhinA mutvA mAyAdoSeNa saudharmendrasyAgramahiSIbhUya cyutvA ca zIlaprAtarekhA mRgAGgalekhA tvamabhUH / so'pyanaGgadevaH kandarpadvijakRtapApamanumodya suciraM bhavAn bhrAntvA citralekhAtvenAvatIrNaH, yattadA sa kalaGkitastenAjIrNena pAtakena bhavatI kalaGkitA, yaca tapakhI tADitaH | tena durantA duHkhaparamparA bhavalA'nubhUtA, anumatapAtakA ca tava samaduHkhA citralekhA'pi saMvRttA yacaikaviMzatiTikA haMso haMsyA saha vyayojyata tenaikaviMzativarSAstvApi prANezvareNa saha virahaH samabhUt uktaM ca- "jo jaM | kare kammaM vivihavivAhiM tassa kammassa / so pariNAmavaseNaM lahaha phalaM bhavasahassesuM // 1 // tasmAduSkarma - cchittaye zrAvakayatidharmmamanupAlayata / tataH sAgaracandraH sapriyaH samyaktvasahitaM gRhidharma pratipae jJAninamAnatya svadhAmAgamat pauralokazca / tadanu sa sadAraH zrAddhadharma kiyantaM kAlamanupAlaya pratrajya ca sarvakarmANyucchedya ca ziva *
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 zriyamazizrayat, / mRgAGkalekhAcaritaM vibhAvyAphArAn SaDapyujjhata durvipAkAn / samyaktvamatrIzvara epa yuSmAn , / yathA'bhitaH siJcati muktirAjye // 1 // " samyaktvaSaDAkAraviSaye mRgAGkalekhAkathA / iti zrIrudrapallIyagacchagagana maNDanadinakarazrIguNazekharasUripaTTAvataMsazrIsaGghatilakasUriviracitAyAM samyaktvasaptatikAvRttau tattvakaumudInAmyAM 18 samyaktvaSaDAkArakharUpanirUpaNo nAma dazamo'dhikAraH samAptaH // dazamaM samyaktvapaDAkArakharUpAdhikAramuktvA ekAdazaM bhAvanApadvAramAha bhAvija mUlabhUyaM duvArabhUyaM painihibhUyaM / AhArabhAyaNamimaM sammattaM caraNadhammassa // 55 // __ vyAkhyA-mUlabhUtaM dvArabhUtaM pratiSThAnabhUtaM nidhibhUtam AdhArabhUtaM bhAjanabhUtaM samyaktvaM 'caraNadharmasva' yati-11 zrAvakadharmasya 'bhAvayet' vicArayediti gAthArthaH // 55 // eSAM SaNNAmapi kharUpaM gAthAtrayeNa prapaJcayannAhadei laha mukkhaphalaM, dasaNamUle daDhami dhammadume / muttuM dasaNadAraM na paveso dhammanayarammi // 56 // naMdai vayapAsAo daMsaNapIlaMmi suppaiTTami / mUluttaraguNarayaNANa daMsaNaM akkhayanihANaM // 57 // samattamahAdharaNI AhAro caraNajIvalogassa / suyasIlamaNunnaraso daMsaNavarabhAyaNe dharai // 58 // N vyAkhyA-'dei'tti aryApattyA tatsamyaktvaM darzanamUle tattvAvabodhaskandhe 'dharmadrume' yatizrAvakadharmarUpe vRkSetra
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dhe nizcale sati 'mokSaphalaM' muktisukhaphalaM dadAtIti prathamA bhAvanA / 'muttatti 'dharmanagare' puNyapure darzanadvAraM, maktyA vihAya 'na pravezo' nAntargamanam , aparasminnapi nagare gopuradvAraM vinA pravezo na syAditi dvitIyA bhAvanA / naMdai'tti 'bratapAsAdo' yatizrAddhavratasaudhaM 'darzanapIThe' samyaktvasthaTakabandhe 'supratiSThe' samantAnizcale 'nandati' cirakAlaM tiSThatIti tRtIyA bhAvanA / 'mUlu'tti ( mUlu ityAdi ) bhUlaguNAH-paJca mahApratAni uttaraguNAstu piNDavizudhyAdayaH, te cAmI-"piMDassa jA cisohI samiio bhAvaNA tavo duviho / paDimA abhiggahAvi ya uttara-5 guNamo viyANAhi // 1 // " zrAvakasya tu mUlaguNAH pazcANuvratAni uttaraguNAstrINi guNavratAni catvAri zikSAtAni, athavA "paJcakkhANA'bhiraeNgaha sikkhA taiya paDimai bhAvokhio / dhammI ciMtA pUyA~ gihi uttaraguNa iguNana- uI // 1 // " eta eca ranAni utkRSTatvAdupAdeyatvAcca vasUni teSAM mUlottaraguNAnAm 'akSayaM' zAzvataM nidhAnamiva / nidhirakSayanidhAnaM 'darzana' samyaktvaM syAt , yathA nidhAnaM vinA ravAnAM nAvasthitiH tathA samyaktvamantareNa mUlo-18 ttaraguNAnAmapi nAvasthAnamiti caturthI bhAvanA / 'sammatta'tti 'samyaktvaM' kSAyikakSAyopazamikaupazamikavedakasAkhAdanarUpaM samyagdarzanaM abhedopacArAttadeva 'mahAdharaNI' azItisahasrAdhikalakSayojanamAnatiryagrajjupramANAyA mA sayAtItadvIpasamudrapariveSTitA bhUmiH 'AdhAro' nizcalamavasthAnaM, kasya 1-'caraNajIvalokasya' caraNaM-cAritraM 4 tatpradhAno yo loko-viziSTatarabhavyaprANigaNastasya, yathA sacarAcarajIvalokasya bhUmirAdhArastathA caraNajIvalokasya
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdarzanaM, etadvinA cAritrasyAsthiratvamiti paJcamI bhAvanA | 'suasIla tti zrutaM dvAdazAGgIrUpaM dRSTivAdaH (dAntaM) zIlaM - sarvasAvadha vyApAra nivAraNapravaNA kriyA, ko'bhiprAyaH 1 - samyagjJAnacAritre parasparasaMvalite eva paramArthasAdhake nAsaMyukte yadAgamaH-- " hayaM nANaM kiyAhINaM, hayA annANao kiyA / pAsaMto paMgulo daDo, dhAvamANo ya aMdhalo // 1 // saMjogasiddhI phalaM vayaMti, nahu egacakreNa raho payAha / aMdho ya paMgU ya vaNe samiccA, te saMpa uttA nagaraM paviTTA // 2 // " etayoH zrutazIlayoryo manojJaH- zivasukhAkhAdasampAdakatvAtsarvottamo raso nisyandastaM ' darzanabhAjane' kArakarocakadIpakAdyAdhArasamyaktyapAtre 'dharati' sthApayatIti paSThI bhAvaneti gAzrAzrayArthaH // 56 // // 57 // 58 // bhAvArthastu candralekhA kathAnakAsyaH sa nAga- hiyayANaMdaNacaMdaNaphuliraphulehiM vAsI adiyaMto / bhArahasirIha seharasAriccho asthi malayagirI // 1 // tarubarakayasirachatto nimbharacAmarasaehiM sohilo | iyarasiharIsu jo uNa rAyasiriM payaDaya sayayaM // 2 // tassa siharista sihare baDataruNo upari kIravaramiDaNaM / nehaparaM parivasaha tamAladalakomalacchAyaM // 3 // keNavi khayareNa kukahalaNa taraliyamaNeNa taM mihuNaM / daTThaNaM saMgahiyaM caMcuo naDiyaaruNa pahaM // 4 // neuM taM niyagehe maNipaMja| rasaMdiyaM paDhAI / sayalakalAo kasaNANa tettANi ya jahicchaM // 5 // nizvaM khayaro mithuNaM taM saha gahiUNa bhramaha bhuSaNaMmi / tavirahe uNa saghaM jayaMpi sunnaM ya maneha // 6 // aha taM kAraNamuNiNA paDinohiya khevarAja
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ suyamihuNaM / sayalakalAnilayaMpiDu moyaviyaM malayagirisihare // 7 // kheyarapariyaraNAe vinAyasamatthasatthaparamatthaM / tammihuNaM sacchaMdaM vilasai viyihohi bhogehiM // 8 // tANaM kameNa jAo tappaDirUvo taNunbhavo kIro / so hai tehiM siksavio kalAkalAvaM samaggapi // 9 // anunnanehanirayassa tassa mihuNassa kahavi divayasA / jAo aIva kalaho dhiratthu cittANi kAmINaM // 10 // tarasA sueNa tatto avarA tAruNNapugNasavaMgI / saMgahiyA / varakIrI nibbharapimmeNa parikaliyA // 11 // kIrI vrao varAI taM mannAvei cADavayaNehiM / tahavi na mannai kAro pAvo iyarIi gahiyamaNo // 12 // daTuM sA niyadaiyaM kahuca paNapimmarasabhAraM / jaMpai appasu khiNNaM maha put guttasupavittaM // 13 // bhaNiyaM ca-itthINa tAyapaDhamaM pio pilo hoi sadhabhaMgIhi / tazvirahiyANa putto niyamaNAsAsao hoi // 14 // ayaM puNa niviNNA duraMtasaMsAradukkhavAsAo / gaMtuM kamivi titthe appANaM sAhaissAmi // 15 // eso putto maha pAsa saMThio dhammasalilaseeNa / mohaM harei saMlehaNAi vihiyAi jaha titthe // 16 // dhammajjhANaM taha pavahaNaM ca nijAmaeNa paricattaM / avasANasamayajalaNihiparapAraM neva pAyei // 17 // kIro'pi | hutadhayaNaM suNitu jarajajaruba kaMpato / pabhaNai maggaMtI maha taNayaM sayakhaMDayaM na gayA // 18 // putto piuNo Abhavameva parakhitakhittabIyaM ya / sAvi bhaNai mAUe na taM viNA jaM bhave taNao // 19 // yataH-"upAdhyAyA dazAcArya, AcAryANAM zataM pitA / sahasraM tu piturmAtA, gauraveNAtiricyate // 20 // " evaM bahuppayAraM vivayaMtaM puttasaMjuyaM mihuNaM /
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ SACARKARI-REST nicchayakae purIe kaMcIi gayaM nahapahami // 21 // tattharitha verilacchiveNIAgarisaNikadulalio / dulalio naranAho tassa sahovari gayaM mihuNaM // 22 // kheyarasaMsaggeNaM vigayabhayaM taM nahami ThAUNaM / kIro vaNNAi paDhama naranAhaM niyayabuddhIe // 23 // bhUmIsaro sa naMdau jassa sarassairasaM nieUNaM / pAyAlatalaM guvilaM nilIya cidvei'hI amiyaM // 24 // tatto kIrI dAhiNacaraNaM uppADiLa mahInAhaM / namiUNaM bhattIe sulaliyavayaNehi vaNNei // 25 // avainnA vAesari muhakamale jassa rAyahaMsincha / so jayau sabasaMdho rAyA nayamagganahacaMdo / / 26 // koUhaleNa 6 | kalio rAyA vAharai kIramihuNaM taM / Agacchasu maha pAse sAhasu karja tahA niyayaM // 27 // tehivi nie vivaae| || kahie rAyA niei maMtimuhaM / sovihu sAhai esi majjhaNhe uttaraM demo // 28 // acchariyabhariyamaNo rAyA taM mihuNayaM gihe neu / kurajuehiM dADimakulehi bhoyai jahicchAe // 29 // atthANe majhaNhe uyayitu naravaraMmi mNtijnno| jaMpai kIravivAo esa audho asuyaputro // 30 // suiraM piyArayaMtA avi no pAraM gayA imassa'mhe / tA gaMtuNaM | annatya nANiNaM kapi pucchaMtu // 31 // to rosAruNanayaNo rAyA maigavapazvayArUDho / tajjei maMtivaggaM aho aho tumha , maivihavo // 32 // divasA jai eso kIravivAo aNicchio itto / annatya pure gacchada tA lajjA Ajurga-1 taM me / / 33 // ahavA kittiyamitto esa vivAo subuddhimaMtANaM? / tamhA suNeha savaNe pauNe kAUNa maha vayaNaM 10 44 // vIyaM khu bIyavaiNo havei loevi suppasiddhamiNaM / khittAhivassa va jahA khittaM itthaMpi taM muNaha // 35 //
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIro niyayasarIraM khitaM gahiUNa jAu sacchaMdaM / taNao kIrassa imo iya nII muNaha savattha / / 35 // kIrI visannacittA pabhaNai rAvaM! na erisA nII / tumhANa kAumuciyA satthassa'tthANa paDikUlA // 37 // evaM ciya nayamagaM payAsiyaM nAha! niyayapaMcaule / pahiyAe lahAvasu jeNa tumANaM na vIsaraha // 38 // to ahimANavaseNaM, niyamaNiyaM avitahaM ca mannato / lehAvai pahiyAe nararAo niyaamaJcAo // 39 // tathAhi-bIjina eva hi / bIjaM kSetraM bhavatAha tadvatAmeva / dulasitamahIpAlo nirNayamevaM svayaM cakre // 4 // suNiuM nivakayanIiM nIsAsaparA vimukkaputtA saa| dharaNiM dhasatti paDiyA kIrI taruchinnasAhaca // 41 // kIro'vi tammi samaye nidUracitto gahitu taM puttaM / dINamuhaM cAya piyaM sa jhatti patto malayaselaM // 42 // sIyalauvayArehi maMtipauttehi pttceynnaa| loehi sasoehiM diTThA kIrIvi uDINA // 43 // sA sattuMjayatitthe samatthatitthANa seharasaricche / gaMtuM paNamai * risaha bhattIe usahaseNajuyaM // 45 // cauvihamavi AhAraM caittu navakArasumaragujjuttA / cittaMmi bhAvaNAo bhAvai sA bhavabhaubiggA // 46 // na gihaM na ya bhattAro na ya suyaNA neya aMgajAo'vi / saraNaM iha saMsAre egaM maha jiNamayaM muttuM // 46 // sA puNa dullaliyanive gayacittA jhatti bhavavirattAvi / vihibihiyapANacAyA majjhima pariNAmajoeNaM // 47 // kaMcIe nayarIe samaggatiyaNasirINa kaMcIe / uppannA kayapuNNA siricaMdaNasArasiDigihe || 4 // 48 // bahuputtANaM ucari jAyA aivalahA piUNaM sA / nAmeNa caMdalehA namaNijA caMdalehaba // 19 // kulayaM / / /
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ pudabhavanbhAseNa ya jiNadhammarayA sabhAvao jAyA / uppannajAisaraNA kIrabhavaM jANai asesaM // 50 // sammadaMsaNarammaM jinarari kare bAlA / parai guI satyaM ajiyajaNanica sevAe // 51 // jiNamayaviyArasuMdarakammappayaDIsuddesu gaMthesuM / kusalattaM saMpAciya viusANaM aggimA jAyA // 52 // gharakammadhammakajje jAyA savattha pucchaNijjA sA / pAvei gaurakhaM puNa guNanivaho ittha kiM cujjaM ? // 53 // annadine niyajaNayaM vinnaviDaM tIi tejadekhAu / ANAviyA turaMgA ravirahaturayANa gabaharA // 54 // serAhA khuMgAhA haMsulayA ukanAha bulAhA / nIlukAluyapamuhA bahuvegA lakkhaNoveyA // 55 // juyalaM // te puraparisarasariyAtIre baMdhAviyA tarucchAe / diTThA kassa na cittaM harati surarAyaturayava ? || 56 // annadivasaMmi rAyA aJcanbhuyako ugAuliyacitto / pikkha te varaturae vigAhivavijayayegadhare // 57 // muleNa atuleNaSi maggaha Ase sayaM mahArAo / siddhIvi neva viyara dhUyAe vArio saMto // 58 // annadiNe taNayAe vayageNaM dedda niyatrarakisore / gacbhakae turagINaM siTThI anmatthio raNNA // 59 // paccharaM kisorA raNNA saMcAriyA kisorINaM / jA paMca baccharAI tato jAyA hayA bahave // 60 // aha caMdalehakannA jaMpa tAyaM kisoraehi maha / raNNo je saMjAyA turayA te lesu save'vi // 61 // ruTTho rAyA jazyA tumaM dharAvei bhai vA kiMpi / tayA bhaNiyavo so jaM suNai suyA maha rahassaM // 62 // dhUyAvayaNeNa tao niyaturayasamubbhavA ya je turayA / nIraM pAumuveyA naIha te siTTiNA hariyA / / 63 / / siTThisudaDehiM tAsiyapaMDavavayaNehi
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ** navaro ruTo / siDhei AhaviUNaM bhaNai kahaM maha hayA hariyA ? // 64 // sAhai caMdaNasAro nAhaM jANAmi kiMpi 1 paramatthaM / maha kannA uNa vinnA sAmiya! tuha uttaraM dAhI // 65 // acchariyapUrio taM paDihAraM pesiUNa sidvisurya / ANAyai naranAho atthANe bahujaNAinne // 66 // phulakaraMDayataMbolatAlaMyaTAikaliya AlIhiM / sahiyA suhAsaNatyA bahupariyaNaparigayA muhayA // 67 // kappalayA iva dANaM ditI kirti jae payAsaMtI / vaNijjatI mAgahajaNehiM sA nivasahaM pattA // 68 // juyalaM / esA ajavi kannA duddhamuhI naravarassa kiM daahii| uttaramiya naya-17 rajaNo kuUhaleNaM milai tattha // 69 // sA'vi namaMsiya rAyaM uvaviTThA niyapiyassa ucchaMge / puTThA raNNA kanne ! yaharaNe uttaraM desu // 70 // sA avalaMbiya sAhasamavaNIsaM bhaNai iyrloo'vi| saMbharaI niyavayaNaM visesao deva! tumha samo / / 71 // so saMbhaMto sAhai kiMtaM vayaNaM ? sarAmi no ahayaM / to sA sarasaisarisA sAhai puhavIpahu ppurao // 72 // visasahayasirIvi sirI ceyannaM harai bhubamANANaM / taM uciyaM cujaM puNa jaMna hu mArei bhuvaNajaNaM 18 // 73 // putvabhavavihiyakajaM ege sumaraMti niyayanAmucha / ege puNa accheraM ihabhavacariyapi na muNaMti // 74 // to rosviyddunbhddbhiuddiibhNgurkraalbhaalylo| sAhai rAyA taM ciya sumaresu mamaM tu bIsariyaM // 75 // sA bhai deva ! tujjhaggirAi ee hae karemi nie / annaha maha gharasAraM sarva tuha saMtiyaM ceva // 76 // to bahiyaM kahAtriya vAiya mannAviuM niyaM vayaNaM / maha turayajAyaturayA maha ceva havaMti nanassa // 77 / / maMtipurohiyatalavarasAmaMtapa-16 * *
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - muhapariyaNo raNo / daNaM tIi maippagarisamaivimhio jAo // 78 // saMkoyaMtI niyamuhakamalaM jaNayassa nayA zubhAI ! uzAsaMtI latA jAgA baMdalehaca // 79 // tatto rAyakulAo jiyagAsI vaNNaNijamaipasarA / piuNo mihaMmi pacA pacakkhasarassaI bAlA // 8 // taM vinANaM tIe avamANaM attaNo viyANaMto / vimya1. visAyapaDio ciMtA rAyA kahaM naDio? // 81 // annadiNe taM kannaM rAyA mamgei pANigahaNatthaM / siTThIvi, bhIyabhIo dhUyaM puccheha paramatthaM / / 82 // sA harisapUriyaMgI jaNayaM pai parisaM bhaNai vayaNaM / ujjhiya mayaM vivAha * karesu maha nivadaNA saddhiM // 83 // dullaliyaniveNa samaM caMdaNasAreNa caMdalehAe / aisayamahUsaveNaM kAravio jhati meM vIvAho // 84 // ahiNayapAsAyaMmI ThAvittA taM bhaNei bhUmiMdo / jaivihu dhuttI tahabihu siTThIsue ! vaMciyAsi, 4 mae // 85 // saMbhalasu maha painnaM AraMbheUNa ajadivasAo / saMlAvaM no kAhaM saha tumae rAgarattamaNo / / 86 / / sAhai sAvi nisAmasu sAmiya! chalasAra majjhavi painnaM / tA'haM nRNaM caMdaNatayA yaMcaNacaNA bhuvaNe // 87 // jaM asaNaM . ucchidraM nijaM jimAvemi tUliyaM sijaM / vAhAvemi avassaM khaMdhe taM aMkadAsukha // 88 // (juyala) tayaNAnalajaliro sohaggapamuhaguNagaNajayaMpi / rAyA taM parikhibaI dohaggavaINa majjhami // 89 // taso jiNavarapUyaM kuNamANI piyarakusumagaMdhehiM / sohaggakappataruvarapamuhatave sA kuNai yahave // 90 // annadiNe Apucchiya rAyaM tavavaraNauja maNaheGa / piuNo gihami pacA tayasosiyataNulayA baalaa||11|| aikisadehaM dardU siTThI ThAvittu taM niulchge| vila AAI
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ vara hA kiM vacche ! appA khito duhe tumae ? // 92 // kahamavi tujha vivAhaM kAremi imeNa rANA neva | ahavA hayadiSakayaM kajjaM kayameSa dIsei / / 93 / / paDisehiUNa piuNo vayaNaM nimmiya tavANa ujjamaNaM / vihipuSaM kAraveI pUyaMtI saMghajiNacalaNe // 94 // aisavisannahiyayaM tAyaM cAritu kahaha karaNijjaM / sayalakalAkulanilayaM pannAsaM |desu mahakannA // 95 // evaM niyama vAdakAra guraM vIrya huAArabAsiNidevIe vAsagehAo // 96 // maha gehassa ya hiTThA suraMgamajjhami jiNaharaM egaM / kArAvasu nircito tatto hoUNa ciTThesu // 97 // devIe iva tIe ciMtiyatyassa pUraNeNa dhuvaM / kappahumassa lIlA iha kaliyA caMdaNeNAvi ||18|| to gehAo gaMtuM suraMgamaggeNa jaNaya| bhavaNaMmi / ajjhAvara pannAsaM kannAo sayalaci kalAo // 99 // sikkhaviyA saMgIyaM saralakkhaNagAmatAlasuvisAlaM / vINAvAyaNaAujavijjayaM sakSamaNavajjaM // 100 // taMmi ya maNigaNanimmiyayAsAe kaMtinAsiyatamisse / pAyAle iva na divasanisAi lakkhijara viseso // 101 // iMdANIca nisIyai sayayaM siMhAsaNaMmi sA bAlA / samasiMgAraparAhiM kannAhiM tAhi sohilA || 102 // tIe AeseNaM samahatthaM tAsu kAvi vAyaMti / ANaMdajaNayanaMdIninAya - paDisayidiyaMtaM // 103 // kAvi hu vINaM kAvi hu muyaMgayaM kAvi veNuAujje / sajyaMti kAvi tAla gharaMti navati nAma // 104 // rAyA nisIhasamaya taM suNiUNaM maNami jhAei / pAyAle gayaNayale mahIvale vA kimu giriMmi ? | // 105 // saMgIyamimaM saracArabhAsuraM dukhahaM surANaMpi / kavi dhannassa puro payaTTae savaNasuhajaNayaM // 106 //
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ juyalaM // tassavaNamohiyamaNo pariyaNasahio vimukapalaMko / cittalihiucca jAo rAyA ruddha'navAvAro // 107 // khaNamitteNaM / tatto tnnaaddysvnnvihddnnpyNddo|paabhaaiytuurrvo ucchalio rAyapAsAe // 108 // ujhiasaMgIyarasA pesai kannAu jaNayagehami / sayayaM tu caMdalehA dhaklahare jAi niyayaMmi // 109 // aisayacujaM citte samuvahato / duheNa dulalio / rajassavi kajAI na karai taggIyayahiyao // 110 // puNaravi egadiNassa ya aMtariyaM taahiN| loyamaNaharaNaM / pikkhaNayaM pAraddhaM audhatAlehi rehilaM // 111 // gAmattayaparikaliyaM mucchAjaNayAhi mucchaNAhi juyaM / mahurasarapasarasAraM rAyA gIyaM suNai tANaM // 112 // ciMtaha citte ummanayAvi mattattaNaM cahaya kariNo / gIeNaM, pamuNo'vihu jati vasaM kA narANa kahA ? // 113 // taM amiyarasasaricchaM saMgIyarasaM bhisaM piyaMtassa / pAbhAiyatUrarakho garapasarasahoyaro suNio // 114 // picchaNachaNe niyatte patto asthANamaMDavaM rAyA / nemittiyapamuhajaNe pucchara | saMgIyavuttaMtaM // 115 // tassa rahassaM navi ko'vi jANae dUmio tao rAyA / aiyAhai kaTeNaM divasaM rayaNi samIhato // 116 // aha raNo maNabhAvaM sammaM nAUNa caMdalehAvi / raNNo pAse pesai saMkeiya jogiNimegaM // 117 // sA ya kerisA ?-maNikaNayadaMDamaMDiyapANI maNipAuyAhiM ArUDhA / nittamayacArutalavaTTapadRsaMchannaaddhaMgA // 118 // muttAhalajavamAlA pahiriya jaispaDeNa sohillA / sovanajogavaTTI maNikuMDalamaMDiyakavolA // 119 // muttimaI iva siddhI rynnaasnnpaannicilliyaaNkliyaa| paDihAradinamaggA rAyasayAsaMmi sA pattA // 120 / / (kulayaM) taM siddha
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** * ** jogiNi piva, dardU rAyA savimhao houM / siMhAsaNe nivesai paNayaparo laddhabhAsIso // 121 // siddhiM maNihAcchiyANaM siddhiM nidhANasaMtiyaM kuNai / jo jogo so tumhaM viyarau siddhiM mahInAha! // 122 // sAhai niyo'vi jAyA, amhe tuha daMsaNe'pi sakayatthA / tahaviDu pugchAmi tumaM kiMpiSTu dUraM na jogAo // 123 // sA bhaNai nariMdaM ! ihaMda * sakA sakaM samANi saggA / niyasattIe sUraM gilemi rAhuba caMdapi // 124 // bhuvaNattayassa majjhe guttaM payarDa ca kiMpi jo kajjaM / karai ya kArai ya naro taM maha sarvapi pacakkhaM // 125 // rAyA ciMtaI kajaM maha sarihI joiNIu eyaao| taM saha neuM bhavaNe sakArai asaNavasaNehiM // 126 // jAe jAmiNisamae saMgIyaM suNiya taM, bhaNai rAyA / niyasattIi mamAvihu pikkhaNayamimaM nidaMsesu / / 127 // sAbichu rAyaM jaMpai eyaMpiDu tujya deva ! daMsemi / paramakkhijuyalayamI baMdhissaM paTTae tinni // 128 // taha tuha dehaM divaM niyasattIe a paDhamao kAuM / pacchA tattha naissaM annaha naTu lanbhai paveso // 129 / / tavayaNe paDivanne raNNA jAe pabhAyasamayaMmi / maMDalamajjhe / ThAviya didhakaraM sucarai maMtaM // 130 // rayaNIsamae patte vArittA savajaNagamAgamaNe / paTTayatiyaM nibaMdha akkhImuM sA nariMdassa // 131 // paDhamaM tu caMdalehAbhavaNe pacchA naei sidvigihe / vAranivAsiNibhavaNe tao suraMgAbhavaNadAre / // 132 // egaMte ThAvittA raNNo choDei akkhiptttttigN| so'bihu vimyabhario io to khibai nayaNajuyaM 4 // 133 // bhAsuramaNiruitAsiyatimirabharaM sahasakiraNabiMba va / maMDavamaMDiyamunamajaddaracaMdoyayasaNAhaM // 134 // HRTC% ** * *
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 rayaNamaya sAlahaMjiyarAiyathaM bhayasahassasaMkiNaM / raNiramaNikiMkiNIgaNa uDabhaDadhaDa samUhajyaM // 135 // ullasira pavaratoraNava apahAraha maruharasuracAvaM / viSphAriyanayaNajuo sa niyai pAyAlavarabhavaNaM // 135 // kulayaM / tambhajjhe samarUvA samaneSatthA samANa'laMkaraNA / diTThA raNNA kannA suvaNNavaNNA surIu // 137 // tammajhe anayamaNimaya siMhAsaNaMmi ubaddhaM / sevijyaMtiM kannAhiM tAhiM pikkheha sasilehaM // 138 // jaya jaya sAmiNi! mayagalagAmiNi sirinAthaloyanAhassa | pANesari ! surasuMdari ! suMdaratarakhvamayaharaNi // 139 // evaM vaNijvaMti taM rAyA niyavi vihiyasto | ciMtaha nUNaM esA lakkhijara kAvi suraramaNI // 140 // juyalaM // ajja nayaNUsayo me saMjAo jIviyaMpi sakayatthaM / jaM esA suraramaNI raharamaNIyA mae diTThA // 141 // viSphulliyoyaNassa nivahassa picchamANassa / picchaNayaM pArakhaM sIe Aesao tAhiM // 142 // sA jogiNIva tIe paNayAe viyariUNa AsIsaM / paricaya iva puSiM maNisiMhAsaNamalaMkubaha // 143 // kannAddivi saMgIyaM taM rAyaM jAgayaM muNekaNaM / taha vihiyaM abhiyamapi mucchajaNayaM jahA jAyaM // 144 // khINAi khaNaM va nisAi divasapahare gae tahA tatto / tIe AeseNaM visajjiyaM pikkhaNaM tAhiM // 145 // tammi samayaMmi sahasA advArasamujjapiaramaNijA / tIe saMkeeNaM aisarasA rasavaI pattA // 146 // uppannasaMsayA iva sA taM japeda joDaNI devI / kiM nAgarAvaracaM cakaNaM ittha pattAsi ? // 147 // bAhajalAvilanayaNA sAbidu saMbhAsapa sadukkha / joiNisAmiNi ! jANasi maha cariyaM
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ tahavi pabhaNemi // 148 // siridharaNiMdapiyAsuM paTTamahAdeviyA ahaM majjha / taM ceva muNasi sammaM kaMtaM aNavasyaratamaNaM // 149 // esA kusalA kusalA vINAvAyaNakalAi maha dAsI / dharaNeNa maggiyAviThu siribhUyANaMdamittakae // 150 // no dinnA jaM jAyai maha nADayamaMgayaM imIi piNA / to bhaNai nAgarAmo haTheNayi evaM gahissAmi 151 // taM avamANaM paNo nAuM rUsittu ittha pattA'haM / kAUNa rayaNabhavaNaM suheNa ciTThAmi egate // 152 // 1 tuha purao vinatiM karemijaha so na maM iha muha / taha kAyacaM tumae niyAi maMtassa sattIe // 153 // iya bhapaNiya joiNi taM AyarapuSa gahittu niyahatthe / saMpattA bhoyaNamaMDami suramaMdirasarinche // 154 // sasilehA taM sAhai cirakAleNaM tamaha miliyAsi / tA egamAyaNami jimesu piyasahi ! mae saddhiM // 155 // sA paDijiyayayaNA uvaviTThA divarasapaI bhuttuM / dihA raNNA vimyaviSphAriyanayaNakamaleNaM // 156 // rAyA tatto ciMtai | adiTThapuSa mae niyaMteNaM / pAyAlanAigAe rUvaM kiM kiM na pajattaM? // 157 // tIe saMkeeNaM aha sA joiNivarA payaMpei / haddhI maha vIsario aMtevAsI pamAeNaM // 158 // teNa viNA ajjayi nahu bhuMjissama io ya ssilehaa| sAhai joiNisAmiNi !, kotuha sImo maha kahesu ? // 159 // asuro vA amaro vA gaMdhavo nAgalogavAsI vaa| tassa kae goravaM karemi jaha sabasattIe / / 160 // sA joDaNIvi taM par3a jaMpaha nadu survraaijaaiio| kiM puNa dullaliyanivo / eso mANussakulatilao // 161 // avi kUNiUNa nAsaM sA jaMpai taM tumaMsi bholaSiyA / AimacIe keNavi joiNi !
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASIA dhutteNa maNueNaM // 162 // sAviDu sAhai vacche ! mA annaha taM maNami ciMtesu / diSasarIro vihio mae samatA sa-14 sattIe // 163 // itthAgao ya eso tumae gauraghapayaM paraM neo / jassAhaM parituvA tassa na dulahamihaM kiNpi| // 164 // tA maha vayaNeNa imaM muMjAvatu niyayabhAyaNe sIsaM / divAi rasavaIe AjammAbhuttapuvAe // 165 // tA* kAjoiNIvi rAyaM jaMpaha Agaccha vaccha! muMjesu / nAgaramaNI saddhiM divamima rasavaI jhatti // 166 // attANaM kaya-4 TU kiSaM mannai jANaMtao'vi ucchi8| bhujaMto ko ahavA itthIhi na vaMcio bhuvaNe 1 // 167 // kAuvi kannA anna maNunamannaM puNovi viyaraMti / annA joiNiyayaNA tammajjhe hamiya bhuMjaMti // 168 // sogaMdhiyaparikaliyaM taMbolaM, tassa dAvi bhaNai / puttaya ! udviya picchasu rayaNamayaM nAgaramaNiharaM // 169 // tAhivi varakannAhiM ThANe ThANe, hasijjamANo so / vakAhi uttIhiM suheNa diyaha aikkamai // 170 // rayaNIsamae jAe visajjie piksa-14 NAivavasAe / rAyA joDiyahattho vinavaI joiNiM evaM // 171 // jai sAmiNi! saMtuTThA sacaM ciya kappapala* rica tumaM / tA eyANaM majjhA ramiuM maha accharaM desu // 172 // sA taM sAhai kahamavi jai saMsajati accha rAu nare / ujjhaMti surakumArA tA evAo khaNareNaM // 173 // paramahayaM niyavijAbaleNa tuha paMchiyaM krissaami| AjammaM tu tae puNa vayaNaM eyANa kAyacaM // 174 // aMgIkayammi raNNA vayaNe to sA bhaNei sasilehaM / tujjhaannaa| nirayassa ya imassa pUresu maNai8 // 175 / / eso cirajAgario bhavaNopari tumha lahau nihabharaM / annaM ca tuha
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ pasAyA pAvau surasijja saMgasuhaM // 176 // tANaM egA jaMpada uvaritale natthi tUliyA kA'vi / jai mahai esa sukkhaM tA tUliM neu sayameva // 177 // to harimaniraMgo sahasA udvittu sayaguNucchAho / rAyA siraMmi tUliM karitu bhavaNovariM caDio // 178 // uyariya puNoci tatto palaMkaM mattharyami dhariUNaM / neuM bhavaNassuvariM rAyA patthara dAsu // 179 // joiNivayaNeNa tao uppADiya tUliyaM sapalaMkaM / surasuMdarIha uvarimatalaMmi neUNa pattharaha // 180 // sAvi sasi ThAuM raNNo raMjei raharasaguNehiM / taha cittaM jaha annA mannai so rAsahIuva // 181 // jAmiNijAme taha pacchimaMmi nayaNesu baMdhiraM paThThe / so joiNIi nIo niyae bhavaNaMmi naranAho // 182 // evaM paidiyahaM ciya AgacchaMte nivaMmi sasilehA / tIe bhaNiyA vacche / dAso jAo paIvi tuha // 183 / / to pUriyappannA sasilehA kAu phArasiMgAraM / aMteuramajjhagayaM rAyaM vinnavaha kayahAsA // 184 // sAmiya ! dUsaNakaliyA jaM paricattA ahaM tu juttamiNaM / avarAhiM kimavaraddhaM aMteuriyAhiM jaM cayasi // 185 // ahavA nAyaM surasuMdarI bahuvihavilAsarasiyassa / amhArisINa nAmaM gahiyaM tuha na ya raI kuNai // 186 // tatrayaNeNa camakiyacitto rAyA nirUviUNa tayaM / uvalakkhiUNa ya puNo bhaNar3a a taM kiM kimeyaMti ? // 187 // tatto namiya nariMdo tIe maNio mae aviNao jo / joiNivayaNeNa kao so khamiyo ta nAha ! // 188 // harisavisAyAccherayaparipUriyamAso narAhivaI / taM buddhimaI devIpayami ThAvei sasilehaM // 189 // uktaMca - "tA gayo tA roso tAba ciya putra I
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ dosasaMbharaNaM / uphIriutha higrae jAna barhati neva guNA // 190 // sayalaMteurakalio pAyAlaharaMmi vividarbhagIhiM / vilasato vasuvaI gameda varisANa sahasA || 191 // aha naMdaNavaNasarise kusumAgaranAmagaMmi ujjANe / siriabhayaMkarasUrI samosaDho sAhupariyario // 992 // dulaliyaniyo sUriM samAgavaM jAdhiUNa sAnaMdo / salilehajuo namiuM uvavisiga suNer3a dhamma kahaM // 193 // tathAhi -- zreyo viSamupabhoktuM kSamaM bhavetkrIDituM hutAzena / saMsArabandhanagatairna tu pramAdaH kSamaH kartum // 194 // tasyAmeva hi jAtau naramupahanyAdviSaM hutAzo bA / AsevitaH pramAdo hanyAjjanmAntarazatAni // 195 // tasmAtpramAdaM nirdvaya, samyaktve kriyatAM matiH / mUlAdibhUte dharmasya, dvAdazatratarUpiNaH // 296 // mUlaM dharmamaratadvAraM dharmapurasya ca / pIThaM nirvANaharmyasya, nidhAnaM sarvasaMpadAm // 197 // guNAnAmeka AdhAro, rakAnAmiva sAgaraH / pAtraM cAritravittasya, samyaktvaM zlAghyate na phaiH 1 // 198 // tadbhoH pramAdamadirAM tyaktvopAdatta datta zivasaukhyam / zuddhaM zrASakadharmma kukarmmamamavidhaM sudhiyaH / // 199 // para| tIrthe'pi gatAnAM yeSAM maraNe'pyupasthite puMsAm / samyaktyabhaktirakrmivati hi te prApnuvanti zivam // 200 // tatto sasilehaM para bhaNati gaNahAriNo imaM vayaNaM / bhadde ! kiM nahu bujjhasi jANaMtI niyayaputrabhavaM ? // 201 // sirimatuMjaya| titthe ArAhaMtIha paDhamajiNarAyaM / dullaliyanine komaM kuNamANIe tae taiyA // 202 // samma saNasevayavaseja pattA mahAsirI esA / buddhIi sayalatihuyaNaacchare vakAriNI kuDaM // 203 // juvalayaM | hama soUNa gurUNaM vayamaM saMmata 1
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattAisaMga / mido caMdalehA sAmyavavaniyahamaisuhavaM // 204 // tato rAyAijayo jahasacIe nahi niymaaii| bamiGa ca sUrirAya niyaniyagehesu saMpatto // 205 // paJcatihIe saMvigmamAnasA niyaghare'vi saliTehA / vayanibahapAlaNakae samacittA posahaM lei // 206 // emaMmi diNe giNhai sA nicalamANasA girivaraM v| kAussaggaM aMtarasamaramariuvaggaduggaharaM // 207 / sammikhaNe devIo suniSi sammattamichadiTThIo |tN nicalajhANatthaM dahuM vaNNei / sammasurI // 208 // suraasurakiMvarAbihu eyaM dhammAu cAliuM na khmaa| iya suNiya micchadivI surI bhaNDa piccha me kikaM // 209 // tIe saMkhohakae viuviyA rakkhasA mahAghorA / kittimahatthA muharissaraMtajAlAlivikarAlA, // 210 // sele avi phoDatA unasaregaM bhagati te duvA / ujjhasu evaM dhammaM abaha tumayaM palissAmo // 211 // ahavA ujhiya sAyayadhamma amhAma pAyapaumAI / pUyasu aibhancIe muttisuhANaM kae mUDhe ! // 212 // sA sasi hA nicaladehA tavaNavajapahayAvi / navi saMmattaM khaMDai maMDaNamiva muNai tapAe // 213 // jAva na rakkhasabhIyA niyaniyama bhaMjae mahAsattA / pavaNAhayaca mehA saNaMmi te tAva ya vilINA // 214 // tatto makSA karigo harimovi viupiyA mahAporA / upasaggehiM tANavira va khaliyA sA sajJANAo // 215 // kesesu parijaNaM duliyanivaM surAga maavaae| daMsiya taM par3a jaMpai sA duTThA ghiDavitarimA // 215 // re muddhi ! pamuMbasu evaM me ammo kapaDayA annaha nuha pANapiyaM evaM mArissamavikRppaM // 217 // sA taM suNiU avalaMbiNa mogaM binshaanpraa| ciTThA,
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ %3D tA kUDanivo karuNasaraM ruyai tappurao // 218 // daie caesu tameyaM kiriyaM chuTTaimi jeNa ktttthaao| niyajIviyadANeNavi | taM rakkhaMti kulajAyA // 219 // to sA ciMtai jAyai bhave bhave phyiyamo na uNa dhammo / tamhA jaMvA taM vA hou na khaMDemi niyaniyamaM // 220 // evaM jhAyaMtIe khaNeNa khINesu ghAikammesu / tIe saMdehaharaM kevalanANaM samuppanna | // 221 // AsannaDiyadevIhi jhatti tIe samappiyA muddA / tatto tIi vi loo caumuTThIhiM siraMmi kao // 222 // uvavisiya devavihie suvaNNakamalaMmi sAhae dhamma / tato phyaDIhouM khAmai sA vaMtarIvi tayaM // 223 // paDiboDiya dullalieNa saMjayaM sA ya nAya loyaM / nivANaM saMpattA sattuMjayagirivarasiraMsi // 224 // nAyaM nAuM bhuvaNama| hiyaM caMdalehAsaIe, saMmattamI vycymhaarukkhmuulaaymaanne| no kAyabo naragajaNago jIviyaMtevi bhaMgo, jeNaM tumbhe lahaha sayalaM sAsayaM mukkhasukkhaM // 225 // bhAvanASadakaviSaye candralekhAkathA / itizrIrudrapalIyamacchagaganamaNDanadinakarazrIguNazekharasUripaTTAvataMsazrIsaJcatilakasUriviracitAyAM samyaktvasaptatikAvRttau tattvakaumudInAmyAM samyaktva paDbhAvanAkharUpanirUpaNo nAmaikAdazo'dhikAraH samAptaH // & ekAdazaM samyaktvaSaDbhAvanAkharUpAdhikAramuktvA dvAdazaM samyaktvaSaDlakSaNasvarUpAdhikAramAhaasthi jio taha nicco kattA bhuttA ya puNNapAvANaM / asthidhuvaM nivvANaM tassovAo ya chaTThANA // 59 // vyAkhyA-'asti' vidyate 'jIvaH' Atmeti nizcayAtprathamalakSaNam / tathA sa jIyo nityaH' zAzvato dravyApekSayeti | * * * *
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ %+ra +rama dvitIyaM lakSaNaM, kI jJAnAvaraNAdyaSTakarmaNAmupArjanAditi tRtIyaM lakSaNaM, 'bhoratAca' puNyapApayoH upabhoktRtvAditi / caturtha lakSaNam , 'asti dhruvaM nirvANaM' sakalakarmakSayAnmokSa iti paJcamaM lakSaNaM, 'tasya' nirvANasya 'upAyazca' upa-15 kramaH zukladhyAnAdIti SaSThaM lakSaNam , evaM Sad sthAnAni / eSAM ca samyakaparijJAnAdavazyaM samyaktvasya sattvaM jJAyata iti dvAragAthArthaH // 59 // | eteSAM SaNNAmapi madhye prathamasthAnakasvarUpamAha AyA aNubhavasiyo, gamai rAha cittaceyaNAIhiM / jIvo asthi avassaM paJcakkho nANadiTThINaM // 6 // | vyAkhyA-iha hi kecidanAdimithyAtvavAsanAvAsitasvAntAH zAkyAdayaH paramArthAve dina AtmAnaM pratyAtmavairiNo vipratipadyante, itthaM ca tadabhAvamAvedayanti, tathAhi-nAstyAtmA sparzanarasanaprANacakSuHzrotrarUpapaJcavidhapratyakSeNa hai gRhItumazakyatvAt , tadabhAvAca nAnumAnAdibhiH, yadyatpratyakSaM na gRhyate tatanAsti, yathA''kAzakuzezayaM, tathA cAyaM, tasmAnAstyevAtmeti / tannirAsAyAha-'AtmA' jIvaH 'anubhavasiddhaH' khasaMvedanajJAnAnubhUtaH, AtmA''tmanA''tmAnaM, hai suvizuddhadhyAnasaMvalitaH pazyati, caitanyarUpatvAttasya, ataH pratyakSIbhUtaH, tadanumAnagamyatAmayAha-gammaIsi tayAra tena prakAreNa 'gamyate' avabudhyate parIkSakairiti,kaiH?-'cittacaitanyAdibhiH' jJAnaM ca caitanyaM ca jJAnacaitanye AdizabdAsukhaduHkhecchAdayastairiti, atra sAdhanaM cedam-asyAtmA, caitanyasukhaduHkhecchAdikAryANAM kAraNabhUtatvAt , yadya
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAryakAraNabhUtaM tattadasti, yathA ghaTakAraNaM matpiNDaH, tathA cAyaM tammAnathA, ataH avazyamastyAtmA, na kevalamanumAnagamyaH, kintu jJAnadRSTInAM pratyakSaH, iti yeSAM dhiSaNA posphurIti teSAM samyaktvasthAnatA jJAyata iti prathama jIvasattAkhyaM sthAnamiti gAthArthaH // 6 // ___ atha dvitIyaM jIvanityatvasthAnasvarUpamAhadabaTTayAi nicco uppAyaviNAsavajio jeNaM / puvakayANusaraNao pajjAyA tassa u aNicA // 61 // vyAkhyA-iha okAntAnityavAdina Atmano'nityatvameva prakaTayanti, taJca vicAryamANaM vizarArutAmAvahatiH / ekAntAniyo ghAtmA krameNArthakriyAM kuryAdyogapadyena kA ?, na tAvatkrameNa, tasya dvitIyakSaNe vinaSTatvAt , kramastu / kSaNAntarAvasthAyina eva syAt , tathA ca sati kalpAnte'pi na tadvipratipattiH, ato balAdevApatitaM nityatvaM, nApi yogapadyena, khotpAdavaiyatryAtkathaM sarvadezakAlabhAvikriyA''viSkaraNaM sAt , dvitIyakSaNe vinaSTatvAt , ato na kriyAkAritvaM, tataH kramayogapadyAbhyAmarthakriyA'kAritvAdavastutvaprasaGgaH / nApyekAntanitya AtmA, 'apracyutAnutpa-10 nasthiraikaskhabhA nityamiti tu nityalakSaNaM, tazcAtra na saGgacchate, icchAdveSaprayatnaprasAdAyekabhAvaparihAreNa bhAvAntarasaM-18 zrayaNAbalAdApatitamanityatvam ,ekatvabhAvAbhAvAt ,ata eyAha-'daca'tti ayamAtmA dravyApekSayA 'nityaH' zAvato 'yena' hetunA 'utpAdavinAzavirahitaH' na kadAcidapyayamutpadyate vipadyateca, anAdyanantakAlAvasthAyitvena dhruvatvAt , nanvevaM 2
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ *4- buvANenAcAryeNa nityaikAntapakSa eva kakSIkRtaH atastannirAsAyAha-'pucatti' pUrvakRtAnusmaraNAt mayeyaM pUrvajanmani / |zrImadaItpratimA kAritA''sId , adhunA tadayalokanAt ,pratyabhijJAne jAtismaraNam , ata eva tu tasya 'paryAyA' bhavAbhavAntaragamanAni sAdisAntakAlavaiziSTayena 'anisA'nazvarAH,etAvatA''tmA nityaH,tatparyAyAstvanisyAH,naca kadAcihavyaM paryAyavarjitaM syAt , uktaM ca-"dravyaM paryAyaviyuta, paryAyA dravyavarjitAH / ka kadA kana kirUpA?, dRSTA 5 mAnena kena vA 1 // 1 // " ato dravyaparyAyANAM kathacinedAbhedAGgIkAreNa nityAnityo'yamAtmA, utpAdanyayanocyayuktatvAt , yathA-"ghaTamaulisuvarNArthI, nAzotpAdasthitiSpalam / zokapramodamAdhyasthyaM jano yAti sahetukam // 1 // "|| evaM nizcalIkRte khAnte samyaktvasthAnatA jJAyata iti dvitIya sthAnamiti gAthArthaH // 61 // __ atha tRtIyaM kAkhyaM sthAnamAhakattA suhAsuhANaM kammANa kasAyajoyamAIhiM / miudaMDacakkacIvarasAmaggivasA kulAluvva // 12 // vyAkhyA-ayamAtmA 'kartA' karaNazIlaH, keSAm ?-'zubhAzubhAnAM karmaNAM' jJAnAvaraNaprabhRtInAmaSTAnAM, na tu / jagadAdInAm, iha hi kecanApi mithyAtvAnvitavilocanAstrilocanakRtaM vizvaM manyante, tathAhi-urvIparvatatarvAdikaM / sarva sakartRkaM, kAryatvAt , yadyatkArya tattatsakartRkaM, yathA ghaTaH, tathA cedaM, tasmAdIzvarakartRkamityetadvaco vicAracatura-18 cetobhirvicAryamANaM vandhyAtanandhayalIlAmAkalayati, tathA'pyabhyupagamya brUmaH-sa bhavadabhimataH karttA mUrto'mUtoM kA KARYA * ** ***
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatsRjati ?, mUrtta zreJjagatsRjati tadA kulAlavatkiM na daridRzyate ?, ato na mUrttaH karttA, athAmUrtI jagatsRjati tarhi tasya zarIrAdyabhAvAtkathaM jagatsRSTisAmarthyamiti dUrApAstaiva jagatkartRtvakathA, ataH zubhAzubhAnyeva karmANi jIvaH karo| tIti siddhaM, kairhetubhirityAha- 'kasAyatti' 'kapAyayogAdibhiH tatra kaSAyAH - anantAnuvandhya pratyAkhyAnapratyAkhyAnasacalanarUpAH krodhamAnamAyA lobhAH SoDaza, yogAH - manovacanakAyarUpAH paJcadaza, uktaM ca- "sacaM mosaM mIsaM asa camosaM maNaM taha vaI ya / uralaviudhAhArA mIsagakammaiga iya jogA // 1 // atra makAro'lAkSaNikaH, AdizabdAnnavano kaSAyamithyAtvapaJcakadvAdazAviratInAM parigrahaH, evaMvidhairbandhahetubhiriti, atrArthe dRSTAntamAha- 'miutti' mRn- mRttikA daNDo - bhramaNayaSTiH cakraM prasiddhaM cIvaraM saMmArjana vastraM, mRca daNDazca cakraM ca cIvaraM ca mRddaNDacakracIvarANi teSAM yaH 'sAmagrIvazaH' sahakArikAraNasAmarthyaM tasmAt 'kulAla iva' kumbhakAra iva, yathA kulAlo mRdAdibhirghaTamutpAdayati tathA jIvaH kaSAyAdibhiH karma badhnAtItyevaM jJAtatattvaH samyaktvasthAnatAmavagAhata iti tRtIyaM sthAnamiti gAthArthaH // 62 // atha caturtha bhoktRnAmakaM sthAnamAha bhuMjai sayaMkayAiM parakayabhoge aippasaMgo u / akayassa natthi bhogo annaha mukkhe'vi so hujjA // 63 // vyAkhyA -- iha hi mahAmoha dhUmadhvajadhUmavyAkulIkRtAkSA akSapAdAdaya iti bruvate, yad-IzvarapreraNayA sarvaH ko'pi
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ * | sukhaduHkhAdikaM svarganarakAdiSvanubhavati, yadUcusta thyAH-"Izvaraprerito gacchetsvagarga vA zvabhramegha vA / anyo jantu-18 ranIzo'yamAtmanaH sukhaduHkhayoH // 1 // " iti, tannirAsAyAha-'bhuJjaI'tti bhuGkte anubhavati khayam-AtmanA, kRtAni-vihitAnyarthApattyA zubhAzubhAni karmANIti gamyate, ata evoktam-"nAmukta kSIyate karma, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // 1 // " yadyevaM tarhi parakRtAni bhule na vetyAha-'parakaya'tti / parakRtabhoge' anyakRta kameNyanyasya bhoktRtve'tiprasAH, tuH nizcayArthaH, yavanyakRtamanyo mujhe tadA devadatte mukte sarvasyApi jagatastRptiH syAt , tathA ca na dRzyate, ataH parakRtaM karma prANI na bhuke, kintu khakRtamevAnubhavati, yadAgamaH-"jIve NaM bhante ! kiM attakaDe dukkhe parakaDe dukkhe tadubhayakaDe dukkhe ?, goyamA! attakaDe dukkhe no parakaDe |dukkhe no tadubhayakaDe dukkhe" yadyevamapi tabakRtasya bhogo bhavati na vetsAha-'akayassa'tti akRtasya anupArji-18 tasya 'nAsti' na vidyate bhogaH, akRtasya vastuna evAbhAvaH zazazRGgavat , ataH kathaM tadbhogaH?, 'anyathA' tadvaiparIye sakalakarmAtyantocchedAvApse 'mokSe' muktAvapi sa kRtabhogaH syAt, tathA ca na kimiti !, karmavandhAbhAvAttadanubhavakAripaudbhalikazarIrAbhAvAca, ityevaM jJAtatattvasya puMsazcaturtha saddarzanasthAnaM bhavatIti gAthArthaH // 63 // atha paJcamaM nirvA-2 NAkhyaM sthAnamAhanivvANamakkhayapayaM niruvamasuhasaMgayaM sivaM aruyaM / jiyarAgadosamohehiM bhAsiyaMtA dhuvaM asthi // 6 // *** ****** *
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-'nirvANaM' mokSa iti sambandhaH, tatkharUpamAha-'akSayapadaM' ekasiddhApekSayA sAdhanantaM, sarvasiddhApe. kSayA'nAdyanantaM, siddhAnAM patanAbhAvAnna punaH saMsArAvatAraH, etAvatA-"jJAnino dharmatIrthassa, kartAraH paramaM padam / gatvA''gacchanti bhUyo'pi, bhayaM tIdhainikArataH // 1 // " iti vAdinaH saugatA nirastAH ato yuktamakSayapadamiti / 14/padopAdAnaM, punaH kIdRzam -nirupamam-upamAnavarjitam , 'ikSukSIraguDAdInAM,mAdhuryakhAntaraM mahadi tinyAyAtkevali-18 nAmapi vaktumazakyaM yatsukhaM-sAtaM tena saMgataM-militamanantasukhAtmakatvAmmokSaspeti / nanvazarIrasya naSTakarmASTakasya / siddhasya kutaH sukhasambhavo bhavati ? iti, atrocyate yAcakapraNItavacaH-loke caturvihArtheSu, sukhazabdaH pravartate viSaye / vedanAbhAve,vipAke mokSa eva c||1||sukho vahniH sukhovAyurviSayeSviha kathyate / duHkhAbhAye ca puruSaH, sukhito'smIti manyate // 2 // puNyakarmavipAkAcca, sukhmissttendriyaarthjm| karmaklezavibhedAca,mokSe sukhamanuttamam // 3 // ata eva 'zivam' anupadravaM, punaH kiMbhUtam ?-'aruja' zarIrAbhAvAdaSTAdhikazatarogasaMbhavAbhAvAca gadarahitaM, taca kathaM jJAyata ityAha'jiyarAga'tti 'jitraagdvessmohai|' jito rAgo dveSo mohazca yaiste jitarAgadveSamohAH, yataH-"rAgo'GganAsaGgamanAnumeyo, dvaSo dvipadAraNahatigamyaH / mohaH kuttAgamadoSasAdhyo, no yasya devaH sa sa caivarmahan // 1 // " taiH 'bhASita pUrvAparAviruddhatayA kathitaM, na vipratArakavacanamnAyaM, tasmAt 'dhruvaM' nizcitam asti mokSo bhvyjiivsyetydhyaahaarH| evaM jJAtatattvasya paJcamaM mokSaH sthAnaM syAditi gAthArthaH // 6 // atha SaSThaM mokSopAyAkhyaM sthAnamAha
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ * AXXARA sammattanANacaraNA saMpunno mokkhasAhaNovAo / tA iha jutto jatto sasattio nAyatacANaM // 65 // vyAkhyA-ahadgurutattveSu samyagbhAvaH-zobhanaH pariNAmaH surairapyacAlyaH samyaktvaM kSAyakAdi, jJAyate sacarAcaraM / jagaditi jJAnaM matizrutAvadhimanaHparyAyakevalarUpaM, caryate satkartavyavizeSo'neneti sAmAyikacchedopasthAdhyaparihai hAravizuddhisUkSmasamparAyayathAkhyAtarUpaM caraNaM, samyaktvaM ca jJAnaM ca caraNaM ca samyaktvajJAnacaraNAni 'sampUrNaH' ayikalo 'mokSasAdhanopAyo' muktigamanakAraNaM. prAkRtatvAdatra puMstvaM na dopAyeti, yathA sAdhanena bhUdhanaH paraca4 vijitya rAjyAdikamAsAdayate tathA'nenopakrameNA''ntarAn ripUn jitvA nivRtipurIrAjyazriyamAzrayati, tasmAt 18 |'iha' mokSasAdhanopAye 'yatnaH' udyamaH 'svazaktito' nijavIryAnatikrameNa sarvabalena yuktaH, keSAm ? 'jJAtatattvAnAm se avagatajinavacanarahasyAnAM, evamudyamavato mokSopAyAkhyaM SaSThaM sthAnaM syAditi gAthArthaH // 65 ||ssnnnnaampi sthAnAnAM bhAvArtho narasundarakathayA kathyate, tathAhi__ atthi samatthapasatthakaMcaNarayaNakaMtakatipaMtibhAsurasurasihariseharadIve sirimaMjaMbUddIve paDhamahIve niraMtaracheraya-12 paraMparAvicitte siribharaha khitte taraNica taruNImaNImayakaMcI kaJcINAma mahAnagarI-ghaNTApahaM jIi paloiUNaM, mANikamuttAhalajAlikiNNaM / manneha cittami jo buho'vi, jalAvasesaM rayaNAyaraMpi // 1 // tattha pasatthasa-11 | sthasakalakalAkaliyajayasuMdaro narasundaro rAyA, jeNaM bAhumahIhareNa sayayaM maMSittu sabattao, jujhaM duddharasAyaraM * * *
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayasiriM AyaDDiUNaM khaNA / nUNaM so purisutamo vihasio devindamandhayalArNatehiM parimanthie jalaNihI sAvikkhaladdhiMdiro // 1 // so uNa kulakamAgayanatthiyavAyavAyAUriyapuTTo devaguruduTTo jIvassa vandhamukkhapuNNapAvaparabhavaga maNAiyaM na mannai, cattAri caiva bhUe savattha vatthukAraNabhUma paramarahassa vAharei / tassa ya purimuttamassa va sacchI niyalaDahalA yaNNaparAjiyaharisuMdarI surasundarI nAma mahAdevI / tassa ya mahamAhaSpaSpaparAjiyAmaramaMtI sumainAmA maMtI, jo ya-niruvamamuNijaNa sevaNa dhurINabhAveNa muNiyasuyasAro / jiNapUyabaddhalakkho vayapAlaNasAvahANamaNo // 1 // io ya bhUramaNItilayasahoyare siricaNDaure nagare bericakasusumaraNacaMDa seNo seNo nAma sAmantao Asi, tassa maMta taMtajaMtasudittamaI joI paramamitto hutyA, so ya annayA narasundararAyavisamatama sevAniveyapareNa caNDaseNasAmanteNa savA'laMkArabhAsurIkAUNa sappaNayaM vAhario-bandhava ! maM dukkhasAyaranivaDiyaM narasundararAyaviddhaMsaNahatthAvalambaNadANeNa samuddharesa, teNAvi tammohamoddiyamahaNA taddeva paDivannaM, tao jogIvi kavIpurIe gantuNa egaMmi maDhe ThAUNa bahuppayArako ugAdaMsaNaraJjiyajaNo paramaM pasiddhimuvagao, raNAvi tappabhAvAisayaM loyAo suNiya piyasagAsamA kAriya sAyaraM dinnAsaNo rahammi pucchio-joirAMya ! kao desAo tumhe amha puraM sampattA 1, jogIci jampei -mahArAya ! joiyaprayabhaktaM bhavantamAyaNNiya ukkaNThiyacitto siripabayAo tumha daMsaNUsuo samAgao, puNaravi niva iNA puTTho asthi kAvi tumha devANubhAvasattI ?, teNAvi appaNo paramamukkarisaM payaDanteNa bhaNiyaM-atthI ceva - daMsemi rattIi diNaM diNaMmI rattiM dharittIi gaNaM gahANaM / pADemi thaMbhemi kivIDajoNiM, sosemi ekalueNa sindhuM // 1 //
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAremi iMtaM paracakkacakaM, sakaMpi ANemi niyavikaNaM / annaMpi taM kiMpi na asthi loe, jaM sijjhae netra bhae nariMdeM |||2 // eyaMmi khaNe nammasaciSeNa jaMpiyaM- joirAya ! kimeyArisehiM phagguvaggiehiM 1, jai kAryi tumha sattI atthi tA majjha pANapiyA paNayakalaheNa rUsiya gayA asthi, tIi viNA maha araNamiva bhavaNaM jAyaM, taM ANesu jahA tuha bhahavayame| hassava galagajjiyaM sacaM muNemi / tao jogiNA maMDalaM pUrikaNAyaDiyamaMtavaleNa kaNikAcchikakarA maMDae kuNamANI sA ANIyA, tayaNu nammasaciyo niyaM paNaiNiM AgayaM daddUNa harisAkariyapuTTo kare umbhiUNa naciuM laggo, raNNAvi jAyaccharieNa jogIvi bhaNio - asthi ko'vi kAlevaMcaNovAo navitti, tao teNuttaM-atthi, paraM giNhesu maha dikkhaM jada mahasi kAlavaMcaNaM, raNNAvi tatrayaNe paDivanne so pamuio, taM pavajjiUNa evamuvaesaM dei- "niyadedde bArasa aMgulAI nIharaha pavisaha daseva / pacaNo tavivarIyaM jo kuNai sa vaMcae kAlaM // 1 // evaM kUDanbhameNa bhUvaM bholaviya jIvahiMsAGgapAvaThANasAyare boliUNa ummagge pADei sa dupAsaMDI / annayA visamacisadANeNa rAyaM vA - bAUNa kAkanAsa nahosa ghiDo, rAyAvi visavasagao kahucha aceyaNo jAo, tao hAhArakhaM kuNamANo pariyaNo milio, tao sapathayA maMtavAiNo save'vi ikkAriyA, terhipi niyaniyasattI phoraviyAvi bajje TaMkiyaca vilA jAyA, sacivAIloo'vi ava visAyasAyare paDio, akkaMda kuNaMtIo pANipuDAhayapINathaNatutahAramuttAhaladhavaliyagihaMgaNAo miliyAo aMteuravilayAo, tao maMtIhiM sabahA gayaciThThatti kalUiNa hatthiNIkumbhatthalamA
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ roviya masANabhUmiM neUNa jAva caMdaNAgurudArurahayAe ciyAe rAyA Arovio, tAva ugghADiyanayaNajuyalo pAu - nbhUyaceyanno rAyA ciyAe uttariUNa maMtijaNaM jaMpiDaM paDato / tao sumaimaMtiNA namiUNa vinnatto - mahArAya ! sa pAviTTho jogI tumhANaM visaM dAUNa naho, gadhesijyamANo'vi na katthavi patto, maMtavAirhipi tumhe paDijAgariyAvi na ceyaNaM pattA, tao raNNA vRttaM sampayamahaM kahaM pavaNasaMsaggeNa nibiso jAo, tao maMtiNA bhaNiyaM paramesaro jANaha, kiMtu deya ! mayA putriM suNiyamAsi - jahA uggatavassINaM pattavicittaladdhisiddhINaM aMgasaMgayasamIraNapharisa mitteNAvi pANiNo visavegAo muccaMti, tao raNNA AiTThA visiTThA sevagA, baccaha uvarimabhUmi suddhiM kuNeha, kovi atthi ittha muNIsaro 1, ta tehi ANa pAMDecchiUNa bhUmisuddhaM vihiUNa vinavio rAyA- jahA sAmiya ! pupphAgarujjANe saMpayaM cetra rAjya seNAsamUheNaM vAsavudha suragaNeNaM phulliyadumukha vihaganivaheNaM kamaluba bhasalapaDaleNaM | muNijaNeNa bhUsiyapAsadesare nANalacchinivAso cArucarittapavittagatto patto caMda pahAyario, bhUvaiNA bhaNiyaM nRName yasseva muNiMdassa pabhAvo saMbhAvijjai, jaM maha dehAo garalalahario paNaTThAo, tamhA jAmi aMtevAsiva tassaMtiyaM / tao uTThiUNa sapariyaNo rAyA tassa pAsa gaMtUNa mahibalamilaMta maUlI namiUNa ubaviTTho, surihiMpi samAraddhA dhammadesaNA, tahAhi mANussakhittajAIkularuvArugga AuyaM buddhI / samaNuggahasaddhA saMjamo ya logaMmi dulahAI // 1 // atrA-ntare rAjJA khakulamAgataM nAstikamataM prakaTayatA guravo babhASire bhavadbhiryadidaM jIvAsvitvAdikamuktaM tannAsmanmanasi
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ CARKONKANGRA ghaTAkoTisaMTaGkamATIkate, bhUmyAdimahadbhUtacatuSTayAyatiriktaM paralokAdibhavabhramaNapravaNamanyajjIvAdika vastu nadarIdRzyate, asAlAna, tathAhi-mAsi paritApa zAhagAgAviSayatyAyomArabindavat , yaca sadUpamasti na tatpratyakSapramANAtItaM, yathA catvAri bhUtAnItyuktvA sthite bhUparivRDhe bhagavanto'bhASanta-rAjannaramAtmA kiM bhavato'dhyakSAgocara utta | sarveSAM ?, tatra cettayApratyakSatvAnnAsti tadA viprakRSTadezakAlakhabhAvAnAM bhUmnAmurvIparvatatarvAdInAmapyasavaprasaGgaH, bhavato'pyeSAmaindriyakajJAnenAnavalokanAt , yadi ca sakalalokAvalokanAtItatvAnnAstIti nigadyate, tadapi sAvA, jagajanapratyakSANAM teSAM bhavadanadhyakSatvAt , uta te'pi bhavadadhyakSAstadA bhavatyeva jagajjIvaprasaGgaH, kiJca-caitanyamidaM caturbhUtAnAM prakRtiruta kArya ?, na tAvatprakRtiH, teSAM caitanyavandhyatvAt , na cApi kArya, bhUtAnurUpatA'sattvAt , atha sarvabhUtasaMyogAcaitanyamutpadyate, yathA madyAnebhyo madazaktiH, tadapyapaTu, yasya vastuno yatrAmAvastatra tasyotpAdAbhAva eva, yathA dhUlIkaNAlIbhyastailaM, madyAGgeSu ca sarveSu pratyekaM madazaktisadbhAvAt , sarvajagadanubhavasiddhaM cedaM caitanyaM yasya kasyApi svabhAvaH sa bhUtebhyo bhinna eva parabhavagAmI jIvaH, dravyaparyAyabhedaizca nityAnityaH svakarmaphalopabhoktA puNyapApakSayAnmokSagAmIti sthitaM / tao nariMdeNa pacuttaradANAsameNa bhaNiyaM-bhayavaM ! jai parabhavagAmI esa jIvo jAya tA majjha piyA bahuvihajIvaghAyaNanibaddhamaI tumhANaM mae avassaM narae gao bhavissai, tA esa kahamiha AgaMtUNa maM pAvAo na nivArei ?, gurUNAvi vuttaM-jahA ko'vi mahAmannAyakArI niviDaniyaDehiM nigaDiUNa kArAgAraMtare /
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** * nikkhitto pikkhiuMpi na niyayapariyaNaM lahai, tahA eeNa diTuMteNa tumha piyA kammaparavasA narayAu na pAvaDara nIsariuM, bhUvaiNA bhaNiyaM-jai evaM tA maha mAyA tumha dhammarattA jIvadayAnirayA avassaM saggaM gayA havissai, sA ya AgaMtUNa pAvanirayaM maM kiM na bohei , tao bhagavayA bAgariyaM-zrI devANuppiyA ! mAgaM gayA jIvA sahAvasohaggasuMdaraamarasuMdarIbhogadulaliyA bahupayAraridvibharavakkhittacittA asaMpannapaoyaNA aNahINamaNuyakajjA causaya-18 paMcasayajoyaNullasiritiriyaloyadurabhiggaMdhasaMtahA titthesarapaMcakallANage maharisitavANubhAvaM jammataraneha vA muttUNa |pAeNa na samAgacchaMti maNuyaloyaM / tao raNNA buttaM-bhayavaM ! mae jIvassa pikkhaNakae ego coro dokhaMDIkao, tattha na diTTho ko'vi nIharaMto mahanbhUe caivi anno jIvo, muNivareNAvi bhaNiyaM-rAya ! keNavi araNiyakaTTha bahuso, |saMDIkayaM, tassa majjhe na paloio sabahAvi aggI, avareNa mahaNadAruNA mahaNajuttIe uDio diTTho havavAho / jai muttidharA avi payatthA vijamANAvi cammacakkhUhi na pikkhijaMti tA sarIrAivirahiyassa ammuttassa jIyassANavaloyaNe kA vipaDivattI ?, puNo raNNA sAhiyaM-bhaya ! ego coro jIvaMto lohamaMjUsAe pakkhitto, sA ya jaupamuhadazvehi samaMtao nIraMdhIkayA, kiyaMte'pi samae samaikate coro tammajjhaDio ceva viyanno, jai kovi' sarI-13 ravairitto jIvo hujjA tA nRNaM paloijai, tannissaraNamagyo maMjUsAe na diTTho, tamhA nasthi jIvo, to bhagavayA da bhaNiyaM-egaMmi pure ko'vi saMkhavAyago hutyA, tassevaMvihaladvI-dUrevi saMkhaM pUraMto kaNNasannihANe ceva lakkhiyai, ***** *
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ naMdaNo husthA, so loehi pae pae hasijato nidhiveyajaNahi~ vinaDijaMto amarisavaseNa kUce paDiya mao / naMdigAme ThakuramaMdire dAsaputto jAo, egayA majjapANaparavaseNa niyaTakuro akkosio bahuvihaasamavayaNehi, tao teNa rudveNa tassa chinnA jIhA, so ya mahApIDAvihuriyaMgo mahIe paDio, tao mahuragirAe muNiNA bhAsiobhaha ! kimattha saMtAvaM vahasi ?, jaM tae putviM kukammaM nimmiyaM tassesa vivAgo, ajjuNabhavAo Arambha sadyo puSSabharavaiyaro niveio, tassavaNeNa so'vi jAyajAisaraNo appANaM niMdato muNipAsAo laddhaM paMcaparamiTThimaMtaM sumaraMto : pANe cahakAra mahArAya! tuma jAo / pulabhatabhAmAo ya natthiyamayabhAvo tumha sNjaao| rAyAvi iya gurumuhAo suNiya saMjAyajAisaraNo pacakkhIkayapucabhayo muNiM pai jaMpai-bhayavaM ! saccaM ceka tumhANa vayaNaM, tamhA atyiceva appA'NAinihaNo puNNapAvakaraNapavaNo taveyaNe pavINo ya, dhuvaM nivANamavi atthi, na ittha ko'vi saMdeho, tA, bhayacaM! maha ihahamitto kAlo nirasthao jAo, saMpai puNa tumha dasaNAo paNaTuM maha pAtrakamma, tA pasiUNa saMsAra sAgaratAriNiM annANatimirataraNiM niravajaM pavajaM me biyareha / sUriNAvi abhaNunAo paramasaMvegarasaposiyamaNo niyN| puttaM rajje uviya ceiesu aTThAhiyAmahima kAriya narasuMdararAo gurUNa pAse pavanaM paDivajjai / 'ayaM care jayaM ciTTe, jayamAse jayaM sae / jayaM bhujato bhAsato, pArya kammaM na baMdhai // 1 // ' ivAi paramarahassaM hiyae ciMtayaMto niriyaarN| caritaM pAlayaMto paThiyasiddhaMto gurUhi sUripae Thavizao raayrisii| tao micchattatimiraniyaraM sahassakiraNuSya saMhara-1 * ***
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAMOH mANo paDivAhiyabhavacako narasudarasUrI niyapae savaguNovaveyaM sIsa ThAviapaMcavihatulaNAe appANamevaM tolei, sA caivavidhAH-"tapasA satvasUtrAbhyAmekatvene balena c| tulanA paMcadhA proktA,jinakalpaM jighRksstH|| 1 // prathamopAzraya-18 sthAnto, dvitIyA tadahiH smRtA / tRtIyA catvare jJeyA, caturthI zunyavezmani // 2 // paJcamI pitRvane (zmazAne paJcamI) bhIme, bhayasambhramavarjitA / vidheyati mahAtmAnaH, grAhuH siddhAntavedinaH // 3 // tao jiNakappaM paDivajjiya niyadehe'pi appaDibaddho gAme egarAiyaM nayare vIhIkameNa paMcarAiyaM ciTThato pajate pAyavopagamaNamaNasaNaM kariya samAhiNA narasundararAyasUrI sabaTThasiddhe vimANe suravaro samuppanno / tatto maNussabhave avayariya siddhisuhaM pAghissai-"evaM sayAvi narasuMdarabhUmirAyadidrutameyamamayaM tranipIya bhavA! / jIvAiasthivayaNesu kuNesu buddhiM, sammattasuddhivasao jh| hoi siddhI // 1 // samyaktvaSaTsthAnaviSaye narasundarakathA // samprati sakalazAstrArtha nigamayannAha4 iya satasahipayAI ucciNiuM viulaAgamArAmA / saMgahiyA ittha para, maMdamaINaM saraNaheuM // 66 // | vyAkhyA-'itiH' parisamAptau zraddhAnAdidvAdazamUladvArANAmuttaraprakRtirUpANi saptaSaSTi padAni 'vipulAgamArA-14 mAt' vistIrNasiddhAntodyAnAdarthavazAtpuSpANIvocitya 'atra' samyaktAlaptatikAyAM mahAzAstre 'mandamatInAm alpabuddhInAM 'smaraNahetave' smRtinimittaM mayA 'saMgRhItAni' upAttAnIti gAthArthaH // 66 // eSAM parijJAnAt kiM phalaM syAdityAha * *** *
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 25%2R. rAegayA teNa nariMdassa sarIracintAyasare vAio saMkho, mama kaNNamUle ThAUNa esa saMsaM dhamaitti saMkhuddhassa raNNo purIsaniroho jAo, tao kuvieNa raNNAso bajjho ANato, teNavi rAyA vinnatto-sAmisAla! ahaM dUraTio'vi saMkhaM vAyaMto laddhIe samIbaDhio ceva lakkhiyAmi, jai eyaM maha ghayaNaM na manneha to pazyaM kuNeha, tatto kumbhIe / nikkhiviUNa tIe samma muhaM pUriUNa upari lakkhAe sAriyAe tammajjhaTThieNa dhamio saMkho, sacehivi suora nAo, kumbhI sabao'vi acchiddA diTThA / tahA lohakAreNa egeNa lohaMmi dhamie chidaM viNA tattha agmI paviTTho, tAruo ceva jAo, evaM jIvassAvi pavese niggame ya paramA sattI / tyaNu puNo'vi raNNA bhaNiyaM-bhayavaM! ego coro macukAlAo purvi tolio, tao kaNThakaMdalumbadhaNe vAvAiya tolio tappamANI cava jAo, na tattha ghaDacaDayasarincho'vi jIvAio payatyo nIharaMto diho| tao guruNA bAhariyaM-mahArAya! egeNa govAlabAlageNa kuUhaleNa ego diipuDo pavaNeNa pUriUNa tolio, pacchA vAyaM nissAriya tolio samANo ceva, tayaphAsiMdiyagijya|ssa muttimaMtassavi vAussa pavesanissaraNeNa diiNo samANayA, tA sarIravairittassa sasaMveyaNapacakkhassa ceyaNAla khaNassa jIvassa parinnANe ko saMsao? / tao rAyA bhaNai-bhayava ! tumha pasAyA jaivi jhatti naTTho duhAvi vi-18 mohaviso tahAvi nasthiyavAyaM kamAmayaM kahaM caemi?, guruhiM buttaM saMpattaviveehiM eyaM kumaggaM caiya sumaggAsevaNaM / kAumuciyaM, bhaNiya ca-je ke'vipuSapurisA aMghalayA aNdhkuuvepddiyaa| tA ki sabakheNaM jhaDatti tatva pddiyvN1||] HE
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ jahA dhaNasthiNo cattAri purisA mamatA kameNa loharuppasuvaSNarayaNANi pAviUNa budhavapattavatthuparihAreNa / | uttamavatthusaMgaheNa AjammaM suhabhAyaNaM jAyA, tammajjhe ego puNa kumvahilacitto pucapattaM lohaM kahaM caemitti bahuvAramavarehi~ vArio'vi bhaNai, tao sa dukkhI jAo, evaM mahArAya ! tumaMpi kulakamAgayaM natthiyamayamacayaMto narayAidukkhabhAyaNaM purvava bhayissasi / tao raNNA pucchiyA guruNo-mayA kahaM dukkharicholI puSvabhave / aNuhRyA, tA pasiya kahesu / guruvi bhaNiumADhatto-ittheva bhArahe vAse navagAmanAme gAme ajjuNanAmao kulaputtao, Asi, tassa ya susAvago suhaMkarAbhiho mitto jAo ! annayA tattha gAme muNiNo samAgayA, tayA suhakareNa bhaNio ajjuNo-baMdhaca ! vacAmo muNipAsaM, suNemo jiNadhamma, tao ajjuNeNuttraM-vayaMsa ! mae nAyame vAgamarahassaM-loyabholavaNakae dhuttehiM kayAI kabAI kameNa siddhatI saMbutto, evaM niyahiyayAbhippAyaM payAsateNa kukammamajjiyaM, kAlakameNa mariUNa ajjuNo chagalao jAo, tao tasseva nimittadiNe ajjuNanadaNeNa sa chAgo vAvAiUNa mAhaNANa dinno tappuNNakae / tao rAsaho jAo, pahuyaraM tADijaMto bhAraM| vahei, khuhApitrAsAtaralio aNividyAibhakkhaNeNa kAlaM gamanto kavAvi bahubhArapIDio paDio bhaNDagANamupari, tao rudruNa kumbhayAreNa lauDaeNa tahA pahao jahA mao / tao gaDDasUyaro jAo, asuimajhe luTuMto bhakkhaMto AheDiyabhasaNeNa savarNaNa gahiya virasamArasaMto mAriuM bhkkhio| satto cutto karaho, so'vi mahAbhAravahaNa-IN parissaMtagatto taDiNIduttaDipaDaNapIDiyasavaMgo kaDu raDaMto duhasaMtatto mariya gubaragAme dhaNanAmagassa vaNiNo mUyago
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ esiM duhiparinnA daMsaNasuddhiM karei bhavvANaM / suddhami daMsaNaMmI, karapallavasaMThio mukkho // 67 // vyAkhyA- 'eSAM' samyaktvabhedAnAM dvividhA - sAmAnyavizeSAtmakatayA parijJA 'bhavyAnI' mokSagamanArhANAM 'darzanazuddhi' samyaktvanairmalyaM 'karoti' ApAdayati, tasmiMzca 'darzane' samyaktve 'zuddhe' akaluSe 'karapallavasaMsthitaH' zayakizalayagato 'mokSa' muktiH, yadAgamaH - " saMmattaMbhi u laddhe paliyapuhuttreNa sAvao hujjA / caraNo samasyANaM sAyarasaMkheta huti // 1 // irthaH // 27 // sA ca samyaktvazuddhiH kathaM syAdityAha - saMghe titthayarammI, sUri risIsu guNamahagdhesuM / apaccao na jesiM, tesiM ciya daMsaNaM suddhaM // 68 // vyAkhyA-'saGghe' sAdhusAdhvIzrAvaka zrAvikArUpe 'tIrthakare' zrImadarhati 'sUriSu' paJcavidhA cAracAracakSureSu ' - SiSu sAdhuSu eteSu kiMbhUteSu ? - ' guNa mahArgheSu' khakhAnurUpaguNapUjyeSu 'yeSAM' vivekinAM 'nApratyayo' manovAkkAyairnAvizvAsasteSAM caiva 'darzana' samyakatvaM 'zuddham' avadAtamiti gAdhArthaH // 67 // ye tvevaMvidhA na syusteSAM lakSaNamAha je puNa iya vivarIyA, pallavagAhI satrohasaMtuTThA | subahupi ujjamaMtA te daMsaNavAhirA neyA // 68 // vyAkhyA---ye punaH 'iti' prAguktaprakAreNa 'triparItAH' saGghAdiSu pratyanIkAH 'pallavamAhiNaH kasyApi kasyApi
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstrAdeH kimapyupAdAya sAmAnaM jamantramAnAH punaH 'svabodhasaMtuSTA' anantArthAnAM zAstrANAM rahassamajAnAnAH kuttospi kimapi zRGgagrAhikatayA jJAtvaitAvatApi manasi paramotkarSa Tidvibhavadvahanto bhavanti, yataH-"TidvibhaH pAda5mutkSipya, zete bhAbhayAdiva / khacittanirmito garvaH, kasya na syAt sukhapradaH? // 1 // " tarhi te kriyAzUnyA bhaviSya tItyAha-'subahuti' subrahmapyanekadhApi tapaHprabhRtikRtyeSu 'udyacchantaH' udyama kuryANAste 'darzanavAhyAH' samyaktvavikalA mithyAdRza eSAyagantavyA iti gAthArthaH // 69 // jJAtatattvaistvevaMvidhairna bhAnyaM, kintu prAguktagAthApratipAditArtha hai sundaratrazceSTitavyaM, tadRSTAntazcAyam - ___jamyUvRkSAGkito dvIpo, yasyArikha bhidazAsaH / kIrika isa goyanarAjilamallipiH // 1 // tatrAsti zrIvideheSu, geheSviva vRSazriyAm / pUrvapvapUrvaramyeSu, maNivatyAM tu nIvRti // 2 // maNiprAkArasambhUtajyotirastatamo-15 bharA / purI maNivatI nAmAkSAmasajjanarAjitA // 3 // yugmam // yAM vizvavizvasambhUtazrINAM zvazuramandiram / vilokya , kasya naiva syAdvismayottAnitaM manaH // 4 // yasyAM jinezaprAsAdAH, padmarAgamaNImayAH / haranti dIpayannRNAM, savAdyAbhyantaraM tamaH // 5 // tatra susthitanAmA'bhUcchreSThI zreSThaguNolaNaH / samyagnu parAM koTimuvAha zrAvakeSu yH|| 6 // tanmandire karmakaro, vinayAdiguNAgraNIH / sundaraH sundarAcAravicAracaturAzayaH // 7 // so'nyadA puNyayogena, munInAM savidhe yayau / tatra zuzrAva siddhAntarahasyamiti sundaraH // 8 // jinapUjanaM janAnAM janayatyekamapi smpdo|
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ MARACTE. vipulAH / kAle jaladavimukta jalamiva tasya zriyaH saphalAH // 9 // enamartha nidhimiya, samprApya munipuGgavAt / / sundaro muditavAnta, ityabhigrahamagrahIt // 10 // nArcayAmi jinaM yaavdgndhaadyssttvidhaayaa| sAmagryA na gurun / vande, tAvannAznAmi cAzanam // 11 // evaM sa bhAvanApUrakapUrairvAsitAntaraH / niyama pAlayAmAsa, nidhAnamiva durgtH| // 12 // prakRtyA'lpakaSAyo'yaM, gurau deve ca bhaktibhAva / smRtapaJcanamaskAro, vyapadyata samAdhinA // 13 // puryA / takSazilAyAM sa, trivikramamahIpateH / rAjJIsumaGgalAkukSI, garbhavana havAtarat // 14 // rAjyA nijamukhAmbhoje, 5 svapne tayogataH / pravizan dadRze pUrNakalazo mukhasaddalaH // 15 // pratibudhya dharAbhartuH, purataH parayA mudA / nyavedyata tayA svapno, manojJasukhakAraNam // 16 // svapnasya tasya tenApi, vyAkhyeti pratipAditA / priye ! bhAvI tanUjaste, samrAT rASTraughapAlanAt // 17 // karNagrAhaM gAhamAne, vAkye tasmin nRpapriyA / jaharSa samaye tasyA, dauDdaH prAdurAsa ca // 18 // parimlAnamukhIM vIkSya, sAyamambhojinImiya / tAmAdaraparo'prAkSIdauhadaM premato nRpaH // 19 // 3 sA'pyUce nAtha ! bhavatA, dhRtacchatrA kareNugA / abhrAmyaM pUrayantyarthairdAnAdInAM manorathAn // 20 // tathaiva pUrite rAjhyAH, tasyA rAjJA'tha dauhRde| garbhA'varddhata pitrozca, manorathamahIruhaH // 21 // sA'sUta samaye rAjJI, putraM sutrAmasanibham / vidUrabhUrivALUra, ratnasya cutizAlinaH / / 22 // tajjanma janakaH zrutvA''nandameduritAntaraH / sutrAmeva jayantena, tena putriSu dhuryabhUt / / 23 // sthAne sthAne tato rAjA, maJcAnuccAnarIracat / prazastAni khastikAnyatItana
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ nmauktikAlibhiH // 24 // toraNAni pratigRhaM yuJji bandanamAlA | adhIkaravargAdi, dhUpatrAvyatiSThipat // 26 // paTTAMzukai rAjamArga marUrucadarIramat / janaM nabho'GgaNaspadhvijarAjimadIdharat // 26 // anInRtannarttakInAM kulaM nRtyakalAkulam / gAndharvadhuryairgandharvaistUryanikamavIvadat // 27 // asiJcayanmahIpIThaM, sugandhaizcandanadravaiH / adIdapaJca dAnAni, putrajanmani bhUdhanaH // 28 // paJcabhiH kulakam // nAlikeraphalaprodyadakSatasthAlapANayaH / paurastriyaH pravivizustadA nRpaniketanam // 29 // bhojanAcchAdanaiH sphAratAmbUlairbhUSaNairapi / bhUpaH satkArayAmAsa, pIralokaM praharSulaiH // 30 // yadasmin garbhage mAtA, gRhAnnirgatya kAnane / abhrAmyattena nAmAsya, nirgatasukha ucyate // 31 // abAlavRttyA bAlatvamativAhyAkhilAH kalAH / kalayitvA ca tAruNyapuNyAgo bhUpabhUrabhUt // 32 // taM patIyitumAyAnyo, | bhUrizo'pi nRpAGgajAH / nAgrahInmedinInAdho'cintayaceti cetasi // 33 // svayaM parIkSya rUpAdyairguNairatyadbhutairyutAH / kanyAH kumArarAjena, pariNAyayitA'smyaham // 34 // adrumaM varamudyAnamAkIrNe na viSadrubhiH / anRDho hi varaM sUnurna | kudAraparigrahI ||35|| atha tasya kumArasya, nizamya caritaM janAt / nAma zrIbhyAM vAsavasya, vaizAlInagarIzituH || 36 // kAmakIrttyabhidhA kanyA, dhanyA dhAmnAmivAkaraH / sAdaraM pitaraM smAha, sA lakSmIriva sAgaram // 37 // yugmaM // tAta! takSazilApuryA, mAM nirgatasukhe'dhikam / ekAgramanasAM maGkSu, preSayasva svayaMzam // 38 // pitrA'pi hRSTaci| tenocitajJeSeti jAnatA / saMzlAdhya putrI sAmanyA, bhUyasyA'preSyata drutam // 39 // tayA'pi purataH preSi, vADavaH
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmbharAyaNaH / so'pi trivikramaM bhUpaM, dattAzIrityabhASata // 40 // rAjan ! vaizAlikAdhIzo, vAsavaH kSoNivAsavaH / prANebhyo'pyadhikA tasya, kAmakIrttyabhidhA''tmajA // 41 // dhAturnirmANakauzalya rahasya kelivezmanaH / yasyA vilokanAdeva, mukhanti tridazA api // 42 // sA kanyA tvatkumArasya zrArtha zrAvaM janAdguNAn / tItrAnurAgato'bhyeti, svayaMvarakRte kRtin ! // 43 // saritsaritpatiM tyaktvA prayAtyanyatra kiM kacit ? / lakSmIzcintAmaNi ceti, sA vimRzya sameti hi // 44 // sAmbharAyaNaviprasyeti pItvA vacanAmRtam / ujjagAra dharAdhIzaH, sambandho bandhuro hi naH // 45 // piturvAcA kumAro'pi pariNIya jaharSa tAm / gurUpadiSTamiSTaM hi prApyArthI ko na hRSyati ? | // 46 // parasparaM parA prItirajAyata tayorbhRzam / umezayoriva yathA candracandrikayoriva // 47 // anyadA raNasiMhAkhyaH, sImAlakSoNivallabhaH / trivikramAjJAM no mene, mattadvipa ivAGkuzam ||48 || tasyopari svayaM rAjA, pratiSThAsuratADayat / prayANabherIM durvArakRtAntasyeva huGkRtim // 49 // tacchrutvA nirgatasukhaH, zauryotkarSAdamarSabhRt / sametya pitaraM smAha, yAtA'haM tAta ! taM prati // 50 // prasthAya piturAdezAtso'nvitaH sabalairbalaiH / sAMyugIno raNaM kRtvA, | helayaiva jigAya tam // 51 // pitrA tena jitaM zatru, ghaneneva hutAzanam / nirIkSya rAjyabhArasya, dhuryatA'sya dhRtA hRdi // 52 // kumAramaGkamAropya, kumAramiva zaGkaraH / sudhAkirA girA rAjA, sAdaraM vyAjahAra tam // 53 // batsAhaM tvayi satputre, sarvakAryadhurandhare / nyasva rAjyazriyaM samyak sAdhayAmi paraM padam // 54 // anicchato'pi putrasya, I
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ " sAmantAmAtyayug nRpaH / rAjA'sya sthApanAM cakre, nAbheyasyeva vAsavaH // 55 // trivikramanRpo jainazAsanasya prabhA - banAm / kRtvA dIkSAmupAdatta, tarImiva bhavAmbudheH // 56 // zrInirgatasukho rAjA, rAjyazrIsamalaGkRtaH / nayena pAlayAmAsa sa prajAH prajA // 57 // surarAja iva khairaM, muan bhogAnamamurAn / viveda na gataM kAlamantaH| purakRtasthitiH // 58 // madanAkhyo yuvarAjo, maMtrI sumatisaMjJakaH / dUtaH saMvacanAhnazvAsaMstadrAjyadhurandharAH // 59 // vayamevetyupAyajJAH, sAMyugInAH kalAparAH / AtmotkarSa prazaMsanto, rAjJaH puNyaM na menire // 60 // yadeSa viSayAsakto, rAjyavyApArazUnyadhIH / asmadbuddhibalenaiva zazAsa kSitimaNDalam // 61 // iti teSAM parijJAyAkharvagarvamayaM manaH / tanmAnadhvasanAyoce, vacanaM kSoNinAyakaH // 62 // yadyapyeSa dviSadvargo matpratApamahAbhinA / prataptaH sitthuvanmala, jagAla samaraM vinA // 63 // tathApyahaM didRkSAyai, dezAnAM senayA'nvitaH / prayAsyAmi vidhAsyAbhi, mano'bhISTaM ca samprati // 64 // caturaGgacamUcakrayuktaH zakra ivAvanIm / bhraman svadezasImAnaM jagAma dharaNIdhavaH // 65 // yuvarAmavidutAMstAnUce'tha pRthivIpatiH / nissahAyA vayaM puNyaparIkSAM svasya kurmahe // 66 // niHzamvalAnAmasmAkaM, pratyekaM prativAsaram / bhojanAdikriyA kAryA, pratijJAyeti te'calan // 67 // krameNolaGghayantaste, nAnAzcaryadharAM dharAm / zrIkAzI nagarIM prApustato bhUpo'travIditi // 68 // ko'dya bhojanasAmagrI, karttA ? dUtastato jagI / ahaM sarvarasopetAM dAsye rasavatI hi vaH // 69 // ityuktvA sa purImadhyaM pravizyApazyadekakam | ApaNaM zreSTinastatropAviza
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasya sannidhau // 7 // dine tasmin pure ko'pi, prApartata mahotsavaH / tena loko vastujAtamahAyAmAttadApaNe // 7 // ekAkinastasya dUtaH, sAhAyyaM paNyavikraye / dadAyAnanditaH so'pi, tamabhASata naigamaH // 72 // bhojanAvasaro vRtto, vatsottiSTha gRhe mama / samAgaccha gRhANAdhA''tithyaM tathyaguNAkara! // 73 // dUtastaM prAha naikAkI, trayo'nye santi / / pUrvahiH / sudRdastairvinA nAhaM, vidadhAmi bhujikriyAm / / 74 // so'bhANi melinA gayA, vAnAnaya madokasi / / dhanyAnAmeva puNyena, samaye'tithisaGgamaH // 75 // catvAro'pi tadA zreSThisadane bhojanaM vyadhuH / vaNijastadyaye / drammaH, sapAdaH karmakRtphalam // 76 // dvitIye divase jagmuH, zrImadralapure'tha te / yuvarADU bhUbhujA''diSTo, bhojanAdiphakarmaNe // 77 // purAntaH pravizan so'pi, rUpatarjitanirjaraH / puMDheSiNyA magadhayA, vezyayA ddRshetraam| / // 78 // matvA tasminnatitarAmanurAgavatI sutAm / akkA tamAnayadgaha, dehavantamiva smaram // 79 // so'pi tAM kumbhikumbhAbhavakSojAM kamalAnanAm / tilottamAparisparddhirUpAM vIkSya visiSmiye // 80 // dyUtakrIDAmasajAta3.brIDAM kurcastayA'tha saH / Uce prANeza ! kurvIthA, bhojanaM sAnapUrvakam // 81 // so'pyUce mama mitrANi, trayo'nye santi pUryahiH / Rte tebhyo na kurve'haM, bhojanaM cArulocane ! // 82 // tAnapyAnaya jIveza !, tathaiva vihite'munA / I sAdaraM kArayAmAsa, sA takAn sAnabhojane // 83 // rUpakAnAM paJcazatI, lagnA tazojanavyaye / tataH prasthAya te| jagmuH, zrImatpaJcapure pure // 84 // tRtIye divase mantrI, prahito bhUbhujA pure| so'pi paurazriyaM pazyannagacchadrAjasaMsadi ||
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ " // 85 // tasminnavasare tatra vivAdaH sumahAnabhUt / sapatnI dvitayasyArthanandanagrahaNAtmakaH // 86 // sa cAyam - dUradeze'bhavatko'pi zreSThI tadvabhAdvayam / laghIyasyAH sute jAte, devayogAnmamAra saH // 87 // jyAyasI duSTa buddhyA taM | tatputraM samapUpuSat / kadAciztretayA sAkaM vivAdaM vidadhe kudhIH // 88 // mamAyamagaja iti, vivadAte ubhe api / tatrAyAte nRpAmAtyairna nizcikye ca tatkaliH // 89 // sumatiH smAha bhUpAdIn vivAdaM cArayAmi kim ? / sAdaraM tairapi proce, kuru nirNayametayoH // 90 // AhUya tena te pRSTe, prokte ca vibhavAjI / dvidhA vidhAya gRhItaM, jyAya svA'GgIkRtaM hi tat // 91 // laghIyasI punaH smAha, kSaradazruvilocanA / maivaM kArya matrivarya !, ciraM jIvatu me'GgabhUH // 92 // pazyantyA mama jIvantaM sutaM tuSTirbhaviSyati / tatazcAsyai sutaM vittaM, vitara nyAyasAgara ! // 93 // tAM satyamAtaraM matvA, tasyai sarvamadApayat / zunIbhitra dvitIyAM ca nRpastAM nivAsayat // 94 // tadduddhyA rakSito rAjA, bhojanAdyairatUtuSat / dhatuH sahakhyA drammANAM vyayena caturo'pi tAn // 95 // tataH prasthAya turye'hni, yayuste hastinApuraM / sukhaM suSvApa bhUmIbhRdazokasya tarostale // 96 // dRSTvA sutaM mahInAtha mahasaMste parasparam / cArake kathamadyAsya, kariSyAmo bhujikriyAm ? // 97 // asminnavasare hastipurAdhIze putrake / svargate tadamAtyAdyaiH, paJca divyAni cakrire // 98 // paribhramya pure tatra, tairudyAne sametya ca / abhiSiktaH krameNAtha, sa nirgatasukho nRpaH // 99 // aho puNyasya mAhAtmyaM yatsuptasya tarostale / rAjyaprAptirabhUdrAjJo mitrANAM pazyatAmapi // 100 // J
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *** * * rAjA rAjagajArUDho'mAtyasAmantayuk pure / pravizyAzizriyatsiMhAsanaM siMho guhAmiva // 1.1 // rAjaputrI rUpasatraM, * pAtraM srvklaashriyaam| jayazriyamiva kSipramupAyaMsta jayazriyam // 102 // tasmin dine janezasya, saMvRttaM bhojnvyye| lakSamekaM sapAdaM ca, drammANAM puNyayogataH // 103 // navo'yamiti bhUpAlastadAjJAlopinAM nRNAm / mahIpatini-18 rAkRtyai, pratihArAn samAdizat // 104 // te'pi pratyuta bhUpAla, bAlavajahasubhRzam / IDagbhiH kApi kiM rAjyaM, bhujiSyairikha bhujyate ? // 105 // tataH kopAtsamAbhitticitritAn vetriNo nRpH| samAdikSanihantuM tAMste'pi tatADanaM vyadhuH // 106 // bhayanAntAtatastasa, sabaiDapi zaraNaM ythuH| tAvanna vazatAmeti, mUkhoM yAvanna hanyate // 10 // 18 nirIkSya tasya mAhAtmya, durddharA api bhUdhanAH / AjJA zeSAmiva kSipraM, khazIrSa'sthApayan miyA // 108 / / khapuNyodayato mAnaM, nijotkarSapraharSiNAm / matryAdInAM dharAdhIzo, bhaktvA rAjyamapAlayat // 109 // anyadA narayugmena, vijJaptaH sa kSiteH patiH / svAminnamti prazastathi, zrIpuraM pravaraM puram // 110 // tatrAmAtrArimAtaGgakesarI narakesarI / nRpo'sti yasya zauNDIyeM, vIkSya zakro'pi kampate // 111 // tasya priyA mahAlakSmIrlakSmIrapi ydprtH| jalAhI bhavatyatra, saubhAgyenApi saGgatA // 112 / / tatkukSizuktimuktAmA, jylkssmiistnuubhvaa| nirUpya yAM shriy-| mapi, hariH parijihIrSati // 113 // ekadA saMsadAsIno, narendro narakesarI / nimittavedine kanyAM, jayalakSmImada-12 marzayat // 114 // so'pi tallakSaNazreNi, samyag nizcitya bhUbhuje / avadadya imAM kanyA, vareNyAM pariNeSyati // 115 // *
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ vazagA priyabhAryeva, samastA sAgarAmbarA / bhavitrI tasya cakritvapadavyapi na saMzayaH // 116 // yugmam / vAcA devajJakasyeti zrutvA rAjA vyacintayat / nAnyatra dIyate kanyAratnametat sulakSaNam // 117 // hahA lobho narthAnAM mUlaM yuktamudAhRtaH / tanmUDho yatpitA'pImAM, kanoM pariNibhASAMte // 118 // tad jJAtvA mantribhiH pApAttasmAdbhUpo nivAritaH / tAM vinAzayituM bhRtyAnAdideza durAzayaH // 119 // vicAracaturairmatrimukhyaiH pracchannavezmani / sA sthApi - tA'pi kenApi, nyagadyata mahIbhuje // 120 // teSAmupari sAkSepaM, cukopa sa kRtAntavat / anyAyinAM kuto buddhiH ?, zuddhA jAgartti puNyaSu // 121 // tadA pApAtmanastasmAdAtmAnaM rAkSasAdiva / paritrAtuM bhavatpArzvamAvAM saMpreSitau prabho ! // 112 // prAptamAtraM bhavantaM te, nyAyinaM puNyasAgaram / cintAratvamivAzritya taM sakSyanti viSaughavat // 123 // evaM tayorvacaH zrutvA sa nirgatasukho nRpaH / khaM rAjyaM matriSu nyasthAbhiprAyaM cAprakAzayan // 124 // tAvekAkI puraH kRtvA, khaGgavyagraH sa pArthivaH / prasthAya khapurAtprApa, sattvaraM zrIpuraM puram // 125 // yugmam / matribhiH svIkRtastatra, jayalakSmI samaM zriyA / pANau cakre nRpaH puNyavatAM sthAtkimu durlabham 1 || 126 || zrInirgatasukhasyAjJA, prAvarttata pure'khile / naMvA zRgAlavadbhItaH, kvApyagAnnarakesarI // 127 // puNyaprabhAvato rAjyaM, pAlayan nyAyatatparaH / jayalakSmIM janaM caipa, svaguNairanvaraJjayat // 128 // kiyadbhirvAsarairyAtaiH, zrImattakSazilApurAt / sametyAnatya bhUpAlo, vyajJAyata narottamaiH // 129 // khAmiMstava purI sainyaiH suratejomahIbhujA / mahAsatIva durvAraparapuMsA nyarudhyata // 130 // "
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ karNe vANeSviva gatedhyeSAM vAkyeSu bhUpatiH / kopAt sarvAbhisAreNa taM prati prAsthita drutam // 131 // sudAruNaM raNaM kRtvA, jagadAzcaryakAraNam / baddhaH pAzena bhUpena, sUratejAH prajApatiH // 132 // dInAnanaH padorame, sa zatrustena pAtitaH / abravItte dhariSyAmi, velAM velAdharAdrivat // 133 // taM mocayitvA saJcake, bhrUzakraH sakRpAzayaH / saraNimanavittAnAmayameva vijRmbhate // 134 // so'pi pInastanAbhogAM, sperapaGkajalocanAm / devImiva bhuvaM draTumavatINa kutUhalAt // 135 // nirmAlitaratiprItiM, rUpanirjitarukmiNIm | yazomatyabhidhAM putrI, svAM rAjJA paryaNAyayat // 136 // yugmam / tadAjJAM mastake rakSAmitra dhRtvA khapattane / sUratejA yayau kA hi sparddhA zauNDIryazAliSu 1 // 137 // utpatAkAM takSazilAM, sa pravizya nijAM purIm / ekacchatraM mahIcakraM, cakrIva pratyapAlayat // 138 // preyasIbhizcatasRbhirbu sadAmiva nAyakaH / mahAbhogAn mudAbhogAna sevata nRpottamaH // 139 // pratyekaM tAsu kAntAsu, rAjA putrAna| jIjanat / sAgarAniva gambhIrAn sasArAn bhUdharAniva // 140 // catvAro'pi hi cAturyavaryazauryadayolvaNAH / lAvaNyapuNyAH saMvRttA, mAdhavasyeva vAsarAH // 141 // atha tasya mahIzasya, vaizadyayuji mAnase / vilalAsa viSekAkhyo, marAlo vizvaharSakRt // 142 // tasmiMzva jAte dadhyau sa rAjA kiM pUrvajanmani / niramAthi bhayA puNyaM 1, rAjyAnyetAni yatphalam // 143 // atrAntare rayAdeva, sametyodyAnapAlakaH / namanmauliH sabhAsaMsthaM, rAjahaMsaM vyajipat // 144 // devAdya nandanodyAne, dharmaghoSo'bhidhAnataH / caturjJAnadharaH sUrizekharaH samavAsarat // 145 //
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ -% % - * ** tasmAdAkarNya varNAnAM, patirAgamanaM guroH / karNakoTarapIyUSapAnaprAyaM tutoSa saH // 146 // prItidAnena sammAnya, taM rAjA pauralokayuru / sUrIn praNantumudyAne, jagAma nijadhAmataH // 147 // dattvA pradakSiNAstisro, natyorvIpAkazAsanaH / gurUn yathocita sthAne'kuNThabhaktirupAvizat // 148 // dharmopadezamAdezamazeSAnimipazriyAm / zuzrAva zramaNAdhIzAdamuM zravaNasaukhyadam // 149 // gosarge parameSThimazrapaThanaM devArcanaM yandanaM, pratyAkhyAnavidhAnamAgamagirAmazrAntamAkarNanam / kAle'rhadgurusaMvibhaktamazanaM nyAyena vittArjanaM, zrIlAvazyakazIlanesanudinaM kArya zubhAseknam | // 150 // vyAkhyAmRtamidaM pItvA, sa tRptIbhUtamAnasaH / dakSamukhyastamaprAzIt , kSamAnAthaM kSamApatiH // 151 // bhagavan ! mayakA pUrvabhave kiM karma nirmame? / nirmarmezo'pi vijJAya, jJapyAta prtyyoct||152|| sundarasya bhaye bhUpa, yatvayA vidhivatkRtam / arhatAM ca gurUNAM ca, samArAdhanamuttamam / / 153 // tenaivAgaNyapuNyena, prAptavAn sampadA | padam / surANAmapi duSprApaM, rAjyAnAM hi catuSTayam // 154 // mUlaprAyamidaM puNyataroH svasya bidAMkuru / bhoktAsvataH paraM puSpasadRzaM traidazaM sukham // 155 // bhaye saptamake rAjannAptA'si phalamujvalam / sotkaNThAkuNThasiddhizrIparIrambhaNasambhavam // 156 // zrIdharmaghoSasUrINAmevaM mukhasaroruhAt / vayomarandamApIya, bhRGgayan mudito nRpH||157|| tataH samyaktvamUlAM sa, zrAddhavratatatizriyam / agrahIdgurupAthodherasurAririvonmanAH // 158 // bhAvazuddhayA gurUnatvA, gatvA ca sa gRhaM nRpaH / sAdaraM pAlayAmAsa, vratarAjIH prajA iva / / 159 // deye gurau ca so ca, caityoddharaNakarmasu / * * * *
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatamAno'dhikaM rAjA, puNyazriyamapuSat // 160 // zrInirgatasukhakSoNIviDaujA bodhinIjataH / puNyakalpadrumAropya, cakravAn phalazAlinam // 169 // krameNa daivata zrINAmupabhogaparamparAm / bhuktvA bhave paJcame sa zrayiSyati zivazriyam // 162 // karNAvataMsapadavImiti sundarasya, citraM caritramaticAruguNaM praNIya / saGgha gurau jinavare paramAdareNa, kAryA ratiH zivaramAparirambhaNAya // 163 // devagurvAdibhaktiviSaye sundarakathA | atha sarvazAstrArtha nigamayannAha- F iya bhAviUNa tattaM guruANArAhaNe kuNaha jantaM / jeNaM sivasukkhavIyaM, daMsaNasuddhiM dhuvaM lahaha // 70 // vyAkhyA -- 'iti' pUrvoktaM 'tattvaM' paramarahasyaM 'bhAvayitvA' vicArya 'gurvAjJArAdhane' sadguruvacanasevAyAM 'yalam' AdaraM 'kuruta' vidhatta, arthAddha bhanyA iti, na hi gurvAjJA''rAdhanamantareNa kadAcanApyabhISTaphalasiddhiH / yadAgamaH - "mahAgamA AyariyA mahesI, samAhijoge suyasIlabuddhie / saMpAviukA meNa'NuttarAI, ArAhae tosai dhammakAmI // 1 // " 'yena' hetunA 'zivasaukhyabIjAM' mokSasukhabIjabhUtAM 'darzanazuddhi' samyaktvanirmalatAM 'dhruvam' avazyaM 'labhadhvaM sama zruta / atra zivazabdopAdAnamAsUtrayatA zAstrakRtA zAstraprAnte maGgalasUcA kRtA, yato maGgalAdIni maGgalamadhyAni maGgalAvasAnAni zAstrANi viduSAmupAdeyAni niHzreyasasAdhakAni ca bhavantIti gAthArthaH // 70 // yA zrIjineza samayAmbudhito gRhItvA samyaktvatastvamaNi saptatikA vyavAyi / pUrvairmunIzvaravarairadhunA mayA tu, so
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tejitA vivRtizANakayatrayogAt // 1 // jainaM vAkyamanantArtha, zemuSI naH kRzA bhRzam / ata uktaM yadutsUtraM, tamizyAduSkRtaM mama // 2 // Maa iti zrIrudrapallIyagacchagaganamaNDanadinakarazrIguNazekharasUripaTTAvataMsazrIsakSatilakasUriviracitAyAM samyaktvasaptati kAvRttI tattvakaumudInAmyA samyaktvasthAnapakharUpanirUpaNo nAma dvAdazo'dhikAraH samAptaH // 1 atha prazastiH-zrIvIrazAsanamahodadhitaH prasUtaH, prodyatkalAbhirabhitaH prathitaH pRthivyAm / mAdyanmahaHprasaranAzita tAmaso'sti, zrIcandragaccha iti candra ivAdbhutazrIH // 1 // tatrAsIddharaNendrabandhacaraNaH zrIvardhamAno gurustatpaTTe ca 4 jinezvaraH suvihitazreNIziraHzekharaH / tacchiSyo'bhayadevamUrirabhavadramannavAjImahAvRttistambhanapArzvanAthajinarAGmurtiprakAzaikakRt // 2 // tatpapUrvAcalacUlikAyAM, bhAsvAniva zrIjinavallabhAkhyaH / saJcasambodhanasAvadhAnabuddhiH / prasiddho gurumukhya AsIt // 3 // tacchiSyo jinazekharo gaNadharo jajJe'tivijJAgraNIstatpAdAmbujarAjahaMsasadRzaH zrIpacandraprabhuH / tatpaTTAmbudhivarddhanaH kuvalayaprodyatpravodhaikadhIH, zrImAn zrIvijayendurinduvadabhUcchazvatkalAlataH // 4 // paDhe tadIye'bhayadevamUrirAsId dvitIyo'pi gunnaadvitiiyH| jAto yato'yaM jayatIha rudrapaDIyagacchaH mutarAmatucchaH // 5 // tatpAdAmbhojabhRGgo'jani jinasamathAmbhodhipAyodhijanmA, sUrIndro devbhdro'nupmshmrmaaraammeghopmaanH| tasyAntevAsimukhyaH kumatamatitamazcaNDamArtaNDakalpaH, kalpadruH kalpitArthapravitaraNavidhI zrIpramAnandasUriH // 6 // *5* CHER
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyotiH stomairamAnaiH pratihatajagatIva rttitejakhitejaHsphUrttI tatpaTTapUrvAcalavimalalasanmaulimaulIyamAnau / zrImAn zrIcandrasUrirvimalazaziguruzcAprameyaprabhAvau jAtau zrIrAjahaMsAvitra bhavikajana vyUhabo vaikadakSau // 7 // AkAzmIramarINacArudhiSaNAn vAdIndravRndArakAn mAdyadvAdavidhau vijitya jagati prAsapratiSThodayAH / sUrIndrA guNazekharAH smayadarAH zRGgAracandra kSamAdhIzAbhyarccapadAmbujAH samabhavaMstatpaTTazRGgAriNaH // 8 // zrIsaGghatilakAcAryAstatpadAmbhojareNavaH / samyaktvasasatervRttiM vidadhustattvakaumudIm // 9 // asmabhyavarasya somatilakAcAryAnujasyAdhunA, zrIdevendramunIzvarasya vacasA samyaktvasatsaptateH / zrImadvikramavatsare dvinayanAmbhodhikSapAkRt (1422) prame, zrIsArakhatapattane viracitA dIpotsave vRttikA // 10 // sA somakalazabA cakravarAnujairatra vihitasAhAyyaiH / prathamA''darze likhitopAdhyAyaiH zrIyazaH kalazaiH // 11 // medhAmAndhyAtpramAdAtha, yadavadyamihAjani / tatprasadya mahAvidyAH, zodhayantu vizAradAH // 12 // dvAdazAtmeva saGkArairdvAdazAtmeva bodhakRt / iyaM samyaktvatattvAnAM kaumudI dyotatAM bhuvi // 13 // prazastizlokAH // 14 // pratyakSaraM nirUpyAsyA, granthamAnaM vinizcitam / rudrAdhimunisaGkhyAGkAH, zlokAH sacaturakSarAH // 1 // granthAgram 7711 a0 4 // zreSTi-devacandralAla bhAijaina pustakodvAre granthAGkaH 35 / / // iti zrI samyaktvasaptatikAvRttiH sampUrNA //
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ adyAvadhibhANDAgarAto mudritagranthavRndasya sUcIpatram nAma nAma mUlyam / aMkaH mulyam 1 zrIvItarAgastotram-zrImaddhemacandrA 5 zrIadhyAtmamataparIkSA-nyAyAcAryacAryakRtamUlam , prabhAnandasUrikRtavi zrImadyazovijayapraNItakhopATIkAvaraNa-zrIvizAlarAjaziSyakRtAvacU yuktA risametam 6 zrISoDazakaprakaraNam-zrIharibhadrasari2 zrIzramaNapratikramaNasUtravRttiH pUrvA kRtamUlam TIkAdvayopetam * . 6 cAryakRtA * . 1 6 7 zrIkalpasUtrasubodhikAttiH-zrIvi3 zrIsyAdvAdabhASA-zrImacchubhavijayaga nayavijayopAdhyAyakRtA * . 12 NikatA 8 zrIvandAruvRttyaparanAmnI zrAddhapratikra4 zrIpAkSikasUtram-zrIyazodevamUrika maNasUtravRttiH, zrImahevendrasUrivitavivRtyupetam racitA urur
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEPTERNEARS** SRC-RS 9 zrIdAnakalpadrumaH vA dhanyacaritam / 15 zrIdharmaparIkSAkathA-zrIdharmasAgaroparamaguruzrIsomasundaraziSyazrIji __ pAdhyAyaziSya paNDita panasAgaragaNinakIrtisUrikRtaH * . 6 .. kRtA 1. dhI yogaphIlosophI ( aMgrejI) By vIracaMdarAghavajI gAMdhI . .! 16 zrIzAstraSArtAsamuSayaH-upAdhyAya11 zrIjalpakalpalatA-zrIralamaNDanakRtA* 3 . zrIyazovijayaviracitavivaraNasahi12 zrIyogadRSTisamucayaH-zrIharibhadramuri taH zrIharibhadrasUrikRtaH kRtaH khopajJavRttiyutaH * 0 3 . 17 zrIkarmaprakRtiH yA kammapayaDI-zrI13 dhI karmaphilosophI-By vIracaMda rA malayagirisUrikRtaTIkAyuktaH zrIghavajI gAMdhI 14 zrIAnandakAvyamahodadhimauktikaM zivazarmAcAryaviracitA prathamaM pRthaka pRthak sAdhukRtA rAsAH | 18 zrIpaJcapratikramaNasUtram * . 4 .15 (gUjarAtI) * 10 . / 19 zrIkalpasUtram kAlikAcAryakathAyuktam0 8 . * 2 . * * * * *
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 AnandakAcyamahodadhimauktikaM dvi- | 26 zrIdharmasaGgrahaH (pUrvArddham) zrImAnatIyaM vijayagacchIyamunizrIkezarA vijayamahopAdhyAyapraNItaH nyAyA___ jakRto rAmarAsaH (gUjarAtI) . 10 . __ cAyaTippaNIyutaH 21 zrIupadezaratnAkaraH 27 zrIsaMgrahaNIsUtraM vA laghusaMgrahaNI, zrI| zrImunimundarasUrikatamyopaTIkAsametaH1 5 . candrasUrikRtam vRttikAraH maladhAraga22 zrIAnandakAvyamahodadhimauktikaM kachIyazrIdevabhadrasUriH tRtIyaM pRthak pRthak sAdhukRtA rAsAH / 28 zrIupadezazatakasamyaktvaparIkSe vima(gUjarAtI) lagacchIyazrIvibudhavimalasUrikRte|23 zrIcaturviMzatijinAnandastutiH-zrI (aupadezikagranthI)(mudraNamandire) meruvijayamunivaryaviracitaTIkAyuktA 0 2 . 29 zrIlalitavistarAkhyA caityavandanAsU24 zrISadapuruSacaritram zrIkSemaGkarakRtam . 2 . | pravRttiH zrImunicandrasUriviracitapa25 zrIsthUlibhadracaritram-zrIjayAnandakRtam0 2 . ) jikAyutA, zrIharibhadrasarikRtA . 8 ra
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 AnandakAvyamahodadhimauktikaM caturtha - zrIjinaharSavAcakakRtaH zrIza*JjayamahAtIrtharAsaH 0 12 31 zrIanuyogadvArasUtram - ( prathamo vibhAgaH ) maladhAra gacchIyAcAryazrImaddhemacandrAcAryaviracitavRttiyuktam 32 AnandakAvyamahodadhimauktikaM paJcamaM (mudraNamandire) 0 10 0 Q 33 zrIuttarAdhyayanAni (vibhAgaH pra thamaH) zAntyA cAryavihitavRttiyuktAni 1 5 34 zrImalayasundarI caritram zrIjayatilakasUriviracitam 35 ayaM granthaH * samprati vikrItA 0 prAptisthAnam lAyabrerIyana, zeTha devacandra lAlabhAI jainapustakoddhAraphaNDa, zeTha - devacandra lAlabhAI dharmazAlA, baDekhAM calo, gopIpurA, suratasITI
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRAS zrImadrudrapallIyazrIsaGghatilakA''cAryakRtA zrIsamyaktvasaptatiTIkA smaaptaa| iti zreSTi devacandra lAlabhAI-jainapustakoddhAre-granthAGkaH 35. kAlieR6A MayDOSbhAkA