Book Title: Prashamrati Prakaran
Author(s): Umaswati, Umaswami, Motichand Girdharlal Kapadia
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001043/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI motIca'da kApaDiyA gra"thamALA gra'thAka-7 vAcaka zrI umAsvAti viracita pra tha ma rati [vistRta gujarAtI vivecana sahita ] vivecaka sva. mAtIca'da giradharalAla kApaDiyA bI. e., elaela. mI., solisiTara ane neTarI pablika zrI zrI mahAvIra jaina, vidhAlaya muMbaI mIna nI para TO. prakAzaka zrI ma hA vI 2 jai na vi ghA la ca. ogasTa krAMti mArga muM ba I-400 03 6 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI metIcaMda kApaDiyA graMthamALA graMthAMka-7 vAcaka zrI umAsvAti viracita prazamarati [vistRta gujarAtI vivecana sahita ] vivecaka sva. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA bI. e., elaela.bI., selisiTara ane neTarI pablika prakAzaka zrI mahAvIra jaina vidyAlaya oNgasTa krAMti mArga muMbaI-400036 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka: . jayaMtIlAla ratanacaMda zAha jagajIvana pipaTalAla zAha ramaNalAla cImanalAla zAha mAnArha maMtrIo : zrI mahAvIra jaina vidyAlaya oNgasTa krAMti mAga muMbaI-36, pahelI AvRtti : nala 2000 vIra vi. saM. 2512 vi. saM. 204ra me, 1986 kiMmata : rUpiyA mudraka: ThAkaeNrabhAI goviMdabhAI zAha zAradA mudraNAlaya pAnakora nAkA, gAMdhI mAga, amadAvAda-380 001 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana parama pUjya vAcaka zrI umAsvAti mahArAje racela prazamarati' graMtha jaina AcAranA mahattvanA graMtha che. te 314 sAMskRta gAthAomAM racAyele che. temAM du:khanA kAraNabhUta rAgadveSane jItavAnA jinApadiSTa upAyAnuM vizada nirUpaNa che. A nirUpaNa saraLa ane buddhigamya che, hRdayaspazA' ane vicArapreraka che, vairAgyajanaka ane AtmabhAvapradhaka che. pradhAnapaNe AcArane graMtha hAvAthI temAM tArkika carcAe ane khaMDanamaMDana nathI, AgamamAM pratipAdita samaya AcAranuM temAM Alekhana che. jainadarzana AcArapradhAna che e hakIkta jo dhyAnamAM rAkhIe teA jainadananA kharA hA nuM pratinidhitva karatA A graMtha gaNAya. mAgamamamagna umAsvAti mahArAje jema tavA sUtramAM jaina AgamAnA padArthonA saMgraha karyA che tema prAyatimAM jaina AgamonA AcArane - khAsa karIne AcArAMgasUtranA mAcAra - saMgraha karyAM che. A mananIya kRti upara zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA bhUtapUrva mAnA" maMtrI zrI mAtIcaMdabhAI giradharalAla kApaDiyAe saraLa bhASAntara sAthe vistRta vivecana I. sa. 1949-50mAM lakhyuM hatuM. te Aja sudhI aprakAzita hatuM. tene sauprathama prakAzita karatAM ame atyaMta AnaMda anubhavIe chIe. teo vidyApremI, jJAneApAsaka, dhAmi`ka vRttivALA, AtmAbhimukha gRhastha sAdhaka hatA. temane zAstronuM UMDu jJAna hatuM. teoe aneka graMtha lakhyA che e hakIkta svAdhyAya karavAmAM temanI niyamitatAnI dyotaka che. vIsa varSanI vaye temaNe zrI siddhahi~gaNiviracita sa`skRta rUpakathA zrI upamitibhavaprapaMcakyA' jevA mahAprathanA prathama prastAvanA anuvAda karyAM tyArathI zarU thayelA svAdhyAya navembara 1950mAM prazamaratinuM A vivecana pUruM karyuM tyAM sudhI cAlyA che. lekhanarUpa svAdhyAya navembara 1950mAM samApta thayA che. vivecananI zarUAtamAM umAsvAti mahArAja vize te prastAvanAmAM lakhaze evI icchA temaNe vyakta karI che, para Mtu te prastAvanA ja lakhI zakayA nathI tenuM kAraNa temanI svahaste karelI. nAMdha uparathI pI zakAya tema che. dha anusAra temaNe navembara 1950mAM vivecana pUrNa karyuM che ane ApaNe jANIe chIe ke 27 mArca` 1951mAM A puNyapuruSanuM nidhana thayu che. eTale kadAca tabiyatanI prati kULatAne kAraNe chellA cAra mahinA te lekhanakAya' karI zakyA lAgatA nathI ane pachI te teonu dehAvasAna thAya che. A kAraNe ja temane potAnA A lakhANane pharIthI vAMcI sudhAravAnA samaya paNa maLyA nathI. Ama prathamatinuM vivecana temanI chellI kRti jaNAya che. temanuM vivecana eka zraddhALu sAdhakanuM vivecana che. temanI vANImAM nirADaMbaratA, gaMbhIratA, anubhUtinA raNakAra ane UMDI pratIti dRSTigocara thAya che. zrI meAtIcaMdabhAI e vidyAlayane ApelI dI kAlIna sevAothI prerAI temanA pratye kRtajJatA darzAvavA sara maNilAla nANAvaTInA adhyakSasthAne bhavya samArabha yeAjAyA hatA, je prasa Mge rUA. 70,001nI thelInI rakamamAM rUA. 5001 umerI e kula rakama jaina sAhitya prakAzana mATe teoe vidyAlayane apa Na karI hatI. ene pariNAme vidyAlaye zrI meAtIcaMda kApaDiyA graMthamALA zarU karela che. temAM Aja sudhI cha graMtho prakAzita thayA che. A vivecana sAtamA graMtha che. zrI meAtIcaMdabhAInA putravadhU zrImatI veNIbahena taraphathI tA 24-6-'85nA roja rUA. 1000 sva. vinayacaMdabhAI kApaDIAnI smRtimAM, za. 5000 tenA pautra ku. zastraya jagata kApaDIA ane Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phI. 5,000 zrImatI veNIbahenanA pitAzrI vanamALIdAsa rAyacaMda vAraiyAnI smRtimAM ema kula rUpiyA paMdara hajAra maLela che. vaDIlanI smRtimAM zarU thayela A jJAnapravRttine protsAhita karavA tarpaNarUpe temaNe Apela A rakama badala ame zrImatI veNIbahena kApaDIAne hArdika AbhAra mAnIe chIe. - prazamaratinA A vivecanamAM zrI matIcaMdabhAI ApaNane temaNe pite lakhelA viSayaka moTA nibaMdhane jovAnI bhalAmaNa kare che. A nibaMdhanuM zIrSaka che "jaina daSTie kama.' te Aja sudhI aprakAzita che. A nibaMdha graMtharUpe bane teTale vahele prakAzita karavAnI amArI umeda che. - A vivecananA saMpAdananuM kArya sAhityopAsaka zrI ratilAla dIpacaMda desAIne soMpavAmAM AvyuM hatuM. temaNe kAyane AraMbha paNa karI dIdheluM, paraMtu potAnI zArIrika bimArInA kAraNe teo temAM AgaLa vadhI zakyA nahi. eTale temaNe ja lA. da. vidyAmaMdiranA S. nagInabhAI jI. zAhane A kAma soMpavAnI bhalAmaNa karI. vidyAlaye haiM. zAhane A kAma karavA nimaMtraNa ApyuM, jene temaNe saharSa svIkAra karyo. Ama A vivecananuM saMpAdana karI ApavA badala ame haiM. zAhane AbhAra mAnIe chIe. A prasaMge A graMthamALAnA saMpAna-prakAzanakArya sAthe prAraMbhathI saMkaLAyelA sadagata zrI ratilAla dIpacaMda desAInuM ame premapUrvaka ane kRtajJatApUrvaka smaraNa karIe chIe ane temane bhAvapUrvaka zraddhAMjali apIe chIe. temanI hayAtImAM A graMthanuM prakAzana na thaI zakyuM tenuM amane duHkha che. - A graMthanuM svaccha ane sughaDa mudraNa amadAvAdanA zAradA mudraNAlaye karI ApyuM che. enA prapharIDiMganI javAbadArI lA. da. vidyAmaMdiranA De. zrI ramaNIkabhAI ma. zAhe saMbhALI che ane AnuM bAIviMga mahAvIra buka bAIDiMga vase karI ApyuM che. A badhA pratye ame AbhAranI lAgaNI vyakta karIe chIe. oNgasTa krAMti mAga, muMbaI-36 jayaMtIlAla ratanacaMda zAha mahAvIra janma kalyANaka pavana jagajIvana popaTalAla zAha vi. saM. 2042, tA. 22-4-86 - ramaNalAla cImanalAla zAha mAnArha maMtrIo zrI mahAvIra jaina vidyAlaya Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in Education International lAla kApaDI (491: tyA 7-12-187, mAvalaNa * avasAna tA. 27-3-1951 muMbai) nI maoNnIcaMda Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya nivedana 314 saMskRta zlokamAM racAyelA "prazamarati" graMthamAM jainadharmanuM sArabhUta tattva Alikhita che. tenI lI vizada ane saraLa che, tenuM viSayapratipAdana vyavasthita ane sugrathita che. ApaNe saue tene svAdhyAya, tenuM vAcana tema ja manana karavA joIe. tene upadeza e che ke tene vivekapUrvaka niSThAthI AcaraNamAM utAravAthI Atmazuddhi ane AdhyAtmika unnati avazya thAya ja. AvA te graMthane paricaya ApaNe karIe. zIrSaka--A kRtinuM zIrSaka "prazamarati che. prazamarati e prazama ane "rati e be zabdone banela sAmAsika zabda che. prazamarati eTale prazamane AnaMda. "prazama'mAM zama" zabda zamana, upazAntine artha Ape che. zamanamAM pharIthI AvirbhAvane saMbhava che. paraMtu "zama'nI AgaLa rahelA "pra" upasargane artha che "AtyaMtika." A zamana AtyaMtika che, ene artha e ke jemanuM zamana thayuM hoya temanA AvirbhAvane pharI saMbhava ja nathI. Ama "prazamAne artha "AtyaMtika zamana che, arthAt "prazamAne jaina pAribhASika artha thaze kSaya." prazama kone? rAgadveSane. prazamarati eTale rAgadveSanA kSayane AnaMda--rAgadveSanA kSayathI janmate AnaMda. jeTalA rAgadveSa ochA teTalI cittanI zakti vadhAre ane pariNAme sukha vadhAre. A te saunA anubhavanI vAta che. have je rAgadveSane AtyaMtika nAza saMbhava hoya te AtyaMtika zAnti ane sukha saMbhave. paraMtu keTalAka rAgadveSanA AtyaMtika nAzane saMbhava svIkAratA nathI. teo nIce pramANe dalIla kare che - vyakti jame che tyAre rAgadveSa sAthe ja janme che ane mare che tyAre paNa tenA rAgadveSa nAza pAmyA hatA nathI. rAgadveSanI saMtati svAbhAvika che, anAdi che. eTale tene uccheda zakya nathI. AnI sAme lagabhaga badhA ja bhAratIya dArzanika jaNAve che ke rAgadveSane uccheda zakya che te suSuptinA dRSTAntathI samajAya che. svarahita suSuptimAM rAgadveSa udbhavatA nathI. suSuptinI avasthA thoDA samayagALAnI hoya che jyAre mokSanI avasthA ananta kALanI hoya che. suSuptimAMthI jAgRtAvasthA thAya che paraMtu mokSAvasthAmAMthI saMsArAvasthA thatI nathI. eTale suSuptimAMthI jAgelAne punaH rAgadveSa uddabhave che, jyAre muktane punaH rAgadveSa udbhavavAne saMbhava nathI. Ama kema? suSuptinI avasthA rAgadveSanI upazAntinI che jyAre mokSanI avasthA rAgazreSanA kSayanI che. rAgadveSepazAntinI alpakAlIna avasthA rAgadveSanA AtyaMtika kSayanI anaMtakAlIna avasthAnI saMbhavitatAne sUcave che. vaLI, teo kahe che ke rAgadveSa AtmadravyanA dharmo hovA chatAM AtmadravyanuM svarUpa jema nitya che tema teo nitya nathI. tethI temano atyaMta ucheda zakya che. uparAMta, teo jaNAve che ke rAgadveSa svAbhAvika nathI eTale temanuM kAraNa che. rAgadveSanuM kAraNa mithyAjJAna-mithyAdarzana che. A miyAjJAnane nAza tenA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratipakSa tattvajJAnathI-samyagdarzanathI thAya che. mithyAjJAnanA nAza thatAM rAgadveSanI utpattinuM kAraNa rahetuM nathI. piraNAme rAgadveSa paNa nAza pAme che. rAgadveSanA nAza temanI pratipakSa maitrI Adi bhAvanAthI paNa thAya che. rAgadveSane nAza karavAnA bIjA paNa upAye che. Ama rAgadveSa nitya nathI, svAbhAvika nathI, temanuM kAraNa jANItuM che ane te kAraNane dUra karavA samartha evA tenA virAdhI paNa jANItA che. eTale rAgadveSaneA kSaya zakaya che ja. pariNAme rAgadveSanA kSayathI janya AtyaMtika anaMta AnaMda paNa zakaya che. ethI tenA mATe saue prayatna karavA joie, te ja parama puruSArtha che. 'prazamarati'zISa kanuM A hAi che. viSaya--prazamarati'zIrSaka ja tenA viSayane yathAthapaNe sUcave che. A kRti prathama rAgadveSanuM svarUpa varNave che. rAganI te mamakAra tarIke vyAkhyA kare che ane dveSanI ahu'kAra tarIke vyAkhyA kare che. te jaNAve che ke rAganA vistAra mAyA ane leAlamAM thAya che jyAre dveSanA vistAra krodha ane 'mAnamAM thAya che. pachI krodha, mAna, mAyA ane leA e cAra kaSAyAnuM te nirUpaNa kare che. rAgadveSane baMdhanAM kAraNeA tarIke jaNAvI rAgadveSane dUra karavAnA vividha upAyAnuM te vistArathI Alekhana kare che. te upAyA che--pAMca tratA, khAra bhAvanA, daza yatidharmo, trividha mokSamArga ane dhyAna. AcArAMgasUtramAM vadhu vela AcArane te yeAgya rIte saMgraha kare che. uparAMta, nava tattvA, cha dravyo, kevalisamuddhAta AdinuM paNa te nirUpaNa kare che. tattvArthasUtra e kaThina dArzanika kRti che, jyAre prazamarati saraLa AcArapradhAna kRti che, je yati ane zrAvaka bannene anulakSI racAyela che. tenA viSaya tattvArthasUtranA viSayathI kaI vadhAre nathI. tattvArthasUtra ane prazamaratinI samAMtara vicAraNA nIce darzAvI che. prazamarati 2. mithyAdinirmaLapramANyostayorja daim / tadupagRhItAvaSTa vidhakarmabandhasya hetU tau ||33|| evaM rAgo dveSo moho mithyAtvamaviratizcaiva / ebhiH pramANyonAnuau: samAvIne karma p 2. sa jJAnadarzanAvaraNavedyamohAyuSAM tathA nAmnaH / gotrAntarAyayozceti karmabandho'STadhA maulaH / / 34 / / 3. paJcaSaSTAviMzatikazcatuH SaTkasaptaguNabhedaH / dvipaJcabheda iti saptana va tibhedAstathottarataH / / 35 // 4. prakRtiniyamanekaviSA sthityanumA pravezatAAH / ... GRI tatvArtha sUtra mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogA bandhaH detavaH / (8.1) Adyo jJAnadarzanAvaraNavedanIyamohanIyAyuSkanA mNgotraantarAyAH / (8.1) paJcanavadvaSTAviMzaticaturdvicatvAriMzadvipaJcabhedA yathAmam / (8.6) prakRtisthiyanumA pravezAstadhiyaH / (8.4) For Private & Personal.Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. prANavadhAnRtabhASaNaparadhanamaithunamamatvaviratasya / .. // 60 hiMsAnRtasteyAbrahmaparigrahebhyo virativratam / (7.6) 6. ... tapaso nirjarA phala dRSTam / 73 tapasA nijarA ca / (8.3) 7. paraparibhavaparivAdAtmotkarSAcca badhyate karma / parAtmAnandAprazaMse....nI,rgotrasya / (6.24) niicrgotr...||10|| 8. bhAvayitavyamanityatvamazaraNatva tathaikatAnyatve / anityAzaraNasaMsAraikaravAnyatvAzucitvAsavasavaranirjaazucitva' saMsAraH karmAzravasaMvaravidhizca / / 149 / / salokabIdhidurlabhadharmasvAkhyAtatvAnucintanamanunirjaraNalokavistaradharmasvAkhyAtatattvacintAzca / prekSAH / (9.7) bodheH sudurlabhatva ca bhAvanA dvAdaza vizuddhAH // 15 // 9. sevyaH zAntirdivamArjavazIce ca sNymtyaagau| uttamaH kSamAmArdavAvazaucasatyasayamatapastyAgAkiMcanya sarayatapobajhAkiMcanyAnItyeSa dharmavidhiH / / 167 / / brahmacarvANi dharmaH / (9. 6) 10. avisaMvAdanayogaH kAyamanovAgajihnatA caiv|| yogavakratA visaMvAdanaM cAzubhasya nAmnaH / viparItaM 174 zubhasya / (6. 21-22) 11. anazanamUnodaratA vRtteH saMkSepaNa rasatyAgaH / anazanAvamaudaryattiparisaMkhyAnarasaparityAgaviviktazayyA kAyaklezaH saMlInateti bAhya tapaH proktam sanakAyaklezA bAhya tapaH / (9. 19) // 175 // 12. prAyazcittadhyAne vaiyAvRttyavinayAvathotsaga: / prAyazcittavinayavaiyAvRttyasvAdhyAyavyutsargadhyAnAnyu svAdhyAya iti tapaH SaTprakAramAbhyantara bhavati ttaram / (9.20) // 176 // 13. adhyAtmavido mUrchA parigraha varNayanti nishcytH| mUrchA parigrahaH / (7.12) // 178 // 14. jIvAjIvAH puNyaM pApAzravasaMvarAH sanirjaraNAH / jIvAjIvAsravabandhasaMvaranija rAmokSAstattvam / (1.4) bandho mokSazcaite samyak cintyA nava padArthAH // 189 // 15. jIvA muktAH saMsAriNazca...190 sasAriNo muktAzca / (2.10) 16. dvividhAzcarAcarAkhyAH ... / / 191 / / saMsAriNastrasasthAvarAH / (2.12) 17. paJcavidhAstvekadvitricatuHpaJcendriyAstu nirdissttaaH| pRthivyambuvanaspatayaH sthAvarAH / tejovAyU dvIndriyAda kSityambuvahipavanataravastrasAzca SaDbhedAH / / 192 // yazca trasA: / paJcendriyANi / (2.13-15) 18. sAmAnya khalu lakSaNamupayogo bhavati sarva- upayogo lakSaNam / sa dvividho'STacatubhedaH / jIvAnAm / sAkAro'nAkArazca so'STabheda- (2.8-9) sa upayogo dvividhH-saakaaro'naakaarc| zvaturthA ca // 194 // (bhASya 2.9) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. jJAnAzAne paJcatrivikalpe so'STadhA tu sAkAraH / jJAnopayogo'STavidhaH-matijJAnopayogaH, zrutajJAnocakSuracakSuravadhi kevaladRgviSayastvanAkAraH / / 195 / / payogaH, avadhijJAnopayogaH, manaHparyAyazAnopayogaH, kevalajJAnopayoga iti, matyajJAnopayogaH, atAzAnopayogaH, vibhaGgajJAnopayoga iti / darzanopayogazcatubhedaH, tadyathA-cakSurdarzanopayogaH, acakSurdarzanopayogaH, avadhi darzanopayogaH, kevaladarzanopayoga iti (bhASya 2.9) 20. bhAvA bhavanti jIvasyaudayikaH pAriNAmika aupazamikakSAyiko bhAvau mizraca jIvasya svatattva *caiva / aupazamikaH kSayotthaH kSayopazamajazca maudayikapAriNAmikau ca / (2.1) paJceti // 196 // 20. te tvekaviMzatividvinASTAvaza vidhAstu dvinavASTAdazaikavizatitribhedA yathAkramam / _ vizeyAH // 197 // (2.2) 21. utpAdavigamanityatvalakSaNa yattadasti srvmpi| utpAdavyayadhrauvyayukta sat / tadbhAvAvyayaM nityam / sadasadvA bhavatItyanyathApitAnarpitavizeSAt arpitAnarpita siddheH / (5. 29-31) // 204 // 22. dharmAdharmAkAzAni pudgalAH kAla eva caajiivaaH| ajIvakAyA dhrmaadhrmaakaashpudglaaH| kAlazcetyeke / pudgalavaja marUpaM tu rUpiNaH pudgalAH proktAH rUpiNaH pudgalAH / (5. 1, 38, 4) // 207 // 23. vyAdipradezavanto yAvadanantapradezakAH skndhaaH| AkAzasyAnantAH / saGkhyeyAsaGkhyeyAzca pudgalAnAm / paramANurapradezo varNAdiguNeSu bhajanIyaH / / 208 // nANoH / (5.9-11). 24. saptavidhA'dholokastiryagloko bhavatyanekavidhaH / ratnazarkarAvAlukApaGkadhUmatamomahAtamaHprabhA bhUmayo ghanApaJcadazavidhAna: punarUpralokaH samAsena // 212 mbuvAtAkAzapratiSThAH saptAdhA'dhaH pRthutarAH / / jambUdvIpalavaNAdayaH zubhanAmAno dviipsmudraaH| saudhamazAnasAnatkumAramAhendra brahmalokalAntakamahAzukrasahasrAreSvAnataprANatayorAraNAcyutayornavasu aveyakeSu vijayavai. jayantajayantA'parAjiteSu sarvArthasiddhe ca / (3. 1, 7 tathA 4.20) 25. lokavyApi catuSTayamavazeSa tvekajIvo vA / / 213 / lokAkAze'vagAhaH / dharmAdhama yoH kRtsne / ekapradezAdiSu bhAjyaH pudgalAnAm / asaMkhyeyabhAgAdiSu jIvAnAm / (5. 12-15) 26. dharmAdharmAkAzAnyekaikamataHparaM trikamanantam / ajIvakAyA dharmAdharmAkAzapudgalAH / dravyANi jIvAzca / kAla vinAstikAyA jIvamRte cApyakartRNi A''kAzAdekadravyANi / niSkriyANi ca / (5.1,5,6) // 214 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27. dharmo gatisthitimatAM dravyANAM gatyupagraha vidhaataa| gatisthityupagraho dharmAdharmayorupakAraH / AkAzasyA sthityupakartA'dharmo'vakAzadAnopakRdgaganam vagAhaH / (5. 17-18) // 215|| 28. sparzarasagandhavarNAH zando bandhazca sUkSmatA sthauH sparzarasagandhavarNavantaH pudgalAH / zabdabandhasauramyasthaulya lyam / saMsthAna bhedatamachAyodyotAtapazceti saMsthAnabhedatamazchAyAsstapodyotavantazca / (5. 23-24) // 216 // 29. karmazarIramanovAgviceSTitocchvAsaduHkhasukhadAH zarIravAGmanaHprANApAnAH pudgalAnAm / sukhaduHkha syuH / jIvitamaraNopagrahakarAzca saMsAriNaH skndhaaH|| jIvitamaraNopagrahAzca / (5. 19-20) // 217 // 30. pariNAmavatenAvidhiparAparatvaguNalakSaNaH kaalH| vatanA pAraNAmaH kiyA samyaktvajJAnacAritravIya zikSAguNA, jIvAH parasparopagraho jIvAnAm / (5.22,21) . // 218 // 31. pudgalakarma zubha yattatpuNyamiti jinazAsane dRSTam / kAyavADUmanaHkarma yogH| sa AsravaH / zubhaH puNyasya / yadazubhamatha tatpApamiti bhavati sarvazanirdiSTam azubha: pApasya / (6.1-4) AnavanirodhaH saMvaraH / // 219 // yogaH zuddhaH puNyAzravastu pApasya tadvi- (9.1) paryAsa: / vAkkAyamanoguptinirAzrava: savarastUktaH // 22 // 32. saMvRtatapaupadhAnAttu nija"rA karmasantatibandhaH / . tapasA nija rA ca / sakaSAyatvAmjIvaH karmaNo yogyAnpubandhaviyogo mokssstviti...||221|| dgalAnAdatte / sa bandhaH / kRtsnakarmakSayo mokSaH / (9.3, 8.2-3, 10.3) ... 33. eteSvadhyavasAyo yo'rtheSu vinizcayena tttvmiti| tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanam / tannisargAdadhigamAvA / samyagdarzanametattu tannisargAdadhigamAdvA (1.2-3) teSAM zraddhAna teSu pratyayAvadhAraNam / // 222 // (bhA01.2) 34 zikSAgamopadezazraSaNAnyekAthikAnyadhi. nisargaH pariNAmaH svabhAvaH aparopadeza itya gamasya / ekArthaH pariNAmo bhavati / nAntaram |...adhigmH abhigama Agamo nisargaH svabhAvazca // 223 / / nimittaM zravaNaM zikSA upadeza ityanarthAnta rm| (bhA0 1. 3) 35. ... / jJAnamatha paJcabhedaM tat pratyakSa parokSa ca // matizrutAvadhimana:paryAyakevalAni jJAnam / tat pramANe / tatra parokSa dvividhaM zrutamAbhiniyodhikaM ca Aye parokSam / pratyakSamanyat (1.9-12) vijJeyam / pratyakSa cAvadhimanaHparyAyau kevalaM ceti // 224-225 // 36. ekAdInyekasmin bhAjyAni tvAcaturthya ekAdIni bhAjyAni yugapadekasminnAcaiti // 226 / / turyaH (1. 31) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37. samyagdRSTeniM samyagjJAne mitiniyamataH viham / apramAmAnyecaM vA / kutaH1 miSyAdarzanaparigrahAt... AdyatrayamAnamapi bhavati mithyAtvasaMyuktam / mithyAdRSTehi matizrutASaSayo niyatamazAnameveti vakSyate / // 227 // (bhA0 1.12)...samyagdarzanaparigRhIta matyAdi jJAna bhavatyanyathA'jJAnameveti / (bhA0 1.32) 18. sAmAyikamityAdha chedopasthApana dvitIya tu / sAmAyikacchedIpasthApyaparihAravizuddhisUkSma parAyayathA parihAravizuddhiH sUkSmasa parAyaM ca yathAkhyAtam // 228 khyAtAni cAritram / (9. 18) 39. samyaktvazInacAritrasaMpadaH sAdhanAni moksssy| samyagdarzanazAnacAritrANi mokssmaargH| (1.1) etAni tAsvekatarAbhAve'pi mokSamArgo'pyasiddhikaraH ca samastAni mokSasAdhanAni / ektraabhaave'py||230|| pUrvadvayasaMpadyapi teSAM bhajanIyamuttara sAdhanAnItyatastrayANAM grahaNam / eSAM ca pUrvasya bhavati / pUrvadvayalAmaH punaruttaralAmai lAme majanIvamuttaram / uttaralAme tu miyataH bhavati siddha 231 // pUrva lAbhaH / (mA0 1.1) 40. AjJAvicayamapAyavinayaM ca sddhyaanyogmupsRty| AzA'pAyavipAkasa sthAnavicayAya dharmamapramattasayatasya / tasmAdvipAphavicayamupayAti sasthAnaviya ce|347 (9. 37) 41. tadvatkarbhavinAzo hi mohanIyakSaye nityam // 267 // mohakSayAjjJAnadarzanAvaraNAntarAyakSayAcca kevalam / (10.1) yugapad vividhAvaraNAntarAyakarmakSayamavApya // 268 // sarvadravyaparyAyeSu kevalasya / (1. 30) zAzvatamanantamanatizayamanupamamanuttaraM niravazeSam / saMpUrNa mapratihataM saprApta: sa kevala jJAnam // 269 // 42 sUkSmakriyamapratipAti kAyayogopayogato dhyaatvaa| pRthaktvakatvavitarkasUkSmakriyApratipAtivmuphratakriyAnivR vigatakriyamanivartitvamuttara dhyAyati pareNa // 281 // ttIni / (9. 41) 43. dehatrayavinirmuktaH / prApya zreNivItimasparzAm / anuzreNi gtiH| avivahA jIvasya / vigrahavatI ca * samayenaikenAvigraheNa garavolamapratiSaH // 288 // saMsAriNaH prAk caturtha: / ekasamayo'vigrahaH / siddhikSetra vimale jnmjraamrnnrognirmuktH| (2. 27-30) tadanantaramUrdhva gacchatyA''lokAntAt / . lokAgragata: siddhayati sAkAreNopayogena / / 289 // (10.5) 44. sikhasyo muktasyA''lokAntA gatirbhavati tadanantaramUrdhva gacchatyA''lokAntAt (10.5) // 294 / / 45. pUrvaprayogasiddhardhandhachadAdasaMgamAvAcca / pUrvaprabomAdasaGgatvAvagdhacchedAttathAgatipariH . gatipariNAmAcca tathA siddhasyorca gatiH NAmAcca tahamatiH / (10. 6) siddhA / / 295 / / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makAmaratinuM ka - "prazamaratinI bhASA ane vicArasaraNI e umAsvAtikartAka hovAnuM mAnavAne lalacAve che," evo paMDitazrI sukhalAlajIne abhiprAya che. (juo tattvArthasUtra, gujarAtI prastAvanA pR. 20). tattvArthabhASya uparanI pitAnI vRttimAM eka sthAne (56) siddhasena gaNa kahe che ke "kAraNa ke prazamaratimAM temaNe ja kahyuM che ke... (cAra karAmatI ane naivo)' ane vaLI bIje sthAne (96) te kahe che "vAcake Ane ja "bala' nAmathI prazamaratimAM (gAthA 80) rajU karela che (vAra veta vastrAMsA karAtI vAra5).' A spaSTapaNe darzAve che ke siddhasena umAsvAtine ja prazamaratitA kartA mAne che. yAkinIsUnu hasiddhAdrasUri (I. sa. AmI zatAbdI) paNa tattvArthabhASya uparanI potAnI TIkAmAM " A ja sUrie anya prakaraNagramAM Ama kahyuM che (thomanaiva nA maLata)" ema kahI prazamaratinI be gAthAo uddadhRta kare che. A uparathI phalita thAya che ke haribhadrasUri paNa umAsvAtine ja prazamaratinA racayitA gaNe che. dharmaratnaprakaraNa uparanI pitAnI pavRttimAM (racanAsaMvata 1ra71) zAntisUri spaSTapaNe jaNAve che ke "pUrvagatavedI umAtivAcake jinapravacananI unnati karavA mATe prazamarati, tattvArtha Adi aneka mahAzAstro racyAM che (pUrvatrinA coghativAvena batAvavAnonatitamAnapatidvArane ma La... )." Ama zAntisUrinA mate paNuM prazamaratinA kartA umAsvAti ja che. vaLI, prazamarati ane svArthasUtranI sarakhAmaNImAM Arthika ane zAbdika sAmya ane darzAvyuM che, te sAmya baMne kRtionA kartA eka ja hoya evuM sUcave che. arthAta, umAsvAti ja prazamaratinA kartA che. uparAMta, saMbaMdhakArikA 23 - 26mAM AganA padArthone saMgraha karavAmAM rahelI muzkelIne je ullekha che tene ja paDaze prazamaratinA leka 3- 4mAM paDayo che. Ama samagrapaNe vicAratAM umAsvAti ja prazamaratinA rtA siddha thAya che. prazamaratinI racanA umAsvAtie tarArthasUtranI racanA karyA pachI karI hoya ema . lAge che. nIcenI vigate A mAnyatAne puSTi Ape che. tatvArthasUtramAM sAta to gaNavavAmAM AvyA che, jyAre prazamarati tava tonI samajUtI Ape che ane e dvArA sadAcAranA phI tarIke zrAvakane svarganI khAtarI Apate aMza umere che (gAthA 303 - 309). tattvArthasUtramAM te samajAvavAmAM AvelI kevalisamudughAtanI prakriyA ahIM samajAvavAmAM AvI che (273 - 277). tatvArthasUtramAM kALane dravya tarIke svIkAra nI, jyAre ahIM prAmAtimAM kALane dravya tarIke svIkAre che (20). tArthasUtramAM sthAvarane traNa prakAranA gaNAvyA che, jyAre prazamaratimAM temane pAMca prakAranA gaNAvyA che (1992). tatvArthasUvamAM parasparopagrahane jIvanuM kArya (upakAra) gayuM che, jyAre prazamaratimAM samyaphatva, jJAna, cAritra, vIrya ane zikSAne jIvanuM kArya (upakAra) gayuM che (218). Ama umAsvAtie vArthasUtramAM na hoya evI kaIka navI bAbatane prazamaratimAM umerI che Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane keTaleka sthAne tatvArthasUtramAM je lakhyuM che temAM sudhAre karI prazamaratimAM tene dAkhala karyuM che. A darzAve che ke umAsvAti mahArAje prazamaratinI racanA nizaMkapaNe tatvArthasUtra pachI karI lAge che. prazamaratinA kartA umAsvAtine paricaya umAsvAti jaina dharmanI badhI zAkhAone pahelethI Aja sudhI ekasarakhA mAnya che. zvetAMbare temane pitAnI zAkhAmAM thayelA mAne che ane digaMbare temane pitAnI zAkhAmAM thayelA mAne che. digaMbara paraMparA temane umAsvAmI nAme paNa oLakhe che. - umAsvAtie racelA tattvArthabhASyane aMte prazasti che. A prazasti umAsvAtie pite ja racelI che. temAM nIcenI hakIkata che. (1) temanA gurunA guru vAcakamukhya zivazrI hatA. (2) temanA dIkSAguru agiyAra aMganA jANakAra zeSanandI kSamaNa hatA. (3) temanA vidyAguru mUla nAmanA vAcakAcArya hatA. (4) temanA vidyAgurunA guru mahAvAcaka muMDayAda kSamaNa hatA. (5) temanuM gotra kaubhISaNa hatuM. (6) temanA pitAnuM nAma svAti hatuM. (7) temanI mAtAnuM nAma vAtsI hatuM. (8) temane janma nyAyikAmAM thaye hate. (9) teo uccanAgara zAkhAnA hatA. (10) temaNe tatvArthIdhigamasUtranI racanA kusumapura (pATaliputra, hAlanuM bihAramAM AveluM paTaNa)mAM karI hatI. prAmANika saMdeha vinAnI ATalI ja aitihAsika vigate ApaNane prApta thAya che. " temaNe tatvArthAdhigamanI racanA pATaliputramAM karI hatI e hakIkata evI saMbhAvanA sUcave che ke temanuM janmasthAna nyAyikA pATaliputranI najIka haze. teo kyAre thayA e bAbate vidvAnomAM matabheda che, paraMtu eTaluM te cokkasa che ke I. sa.nI prathamathI trIjI zatAbdInA gALAmAM te thayA hovA joIe. temanA tatvArtha. sUtra uparanI sauthI prAcIna upalabdha TIkA pUjyapAdanI sarvArthasiddhi che. pUjyapAdane samaya I.sa.nI pAMcamI zatAbdI che. eTale te I.sa.nA pAMcamA saikA pahelAM kayAreka thayA che. AnAthI kaMIka vadhu nizcitatA tarapha javuM hoya te temanA tatvArthabhASya ane darzanAtaranA graMthanI zAbdika ane Arthika sarakhAmaNuM karavI joIe. tatvArthabhASya ane pegasUtra paranA vyAsabhAgyamAM sepakrama - nirupakrama AyuSyaviSayaka je carcA che temAM zAbdika ane Arthika sAmya ghaNuM che. tatvArthabhASyamAM je udAharaNe ApavAmAM AvyAM che te aMgagraMthamAM upalabdha nathI paraMtu vyAsabhASyamAM che. saMbhavita che ke tatvArthabhASya upara vyAsabhASyanI asara hoya. je ema hoya te tattvArthabhASya I.sa.nA bIjA saikAthI prAcIna na hoI zake, kAraNa ke vyAsabhASya I.sa.nA bIjA saikAthI prAcIna hoya ema mAnavAne kaI kAraNa nathI. .. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ umAsvAti mahAvidvAna che. atyAra sudhImAM upalabdha samagra jaina sAhityamAM umAsvAti ja prathama saMskRta lekhaka che. jaina AganA badhA padArthone saMgraha kuzaLatApUrvaka sArI rIte tatvArthasUtramAM temaNe karyo che. tethI te agiyAra aMgenuM daDha jJAna dharAvatA hatA e puravAra thAya che. A kAraNe ja prazaMsAsUcaka pUrvavita' vizeSaNa vetAmbarAcAryo ane "zrutakevalidezIya' vizeSaNa digambarAcAryo temane Ape che. AgamonA padArthone saMgraha temaNe utkRSTa rIte karyo hoI, hemacaMdrAcArya temane sarvotkRSTa saMgrahakAra gaNe che. bhASyasahitanA tattvArthasUtrane abhyAsa karatAM jaNAya che ke teo vaizeSika, nyAya, yuga ane bauddha Adi dArzanika sAhityathI sArI rIte paricita hatA. temaNe tatvArthabhASyamAM pANinivyAkaraNanAM sUtre TAMkyAM che, A hakIkta temanA pANinivyAkaraNanA abhyAsanI sAkSI pUre che. temanI bahuzrutatA ane lekhaka tarIkenA temanA sAmarthyane AdhAre vetAMbarAcAryo temane pAMca graMthanA kartA tarIke svIkAre che. umAsvAtinI katio-paraMparA anusAra umAsvAtie pAMca prakaraNenI racanA karI hatI. haribhadrasUri (I.sa. bAramI zatAbdI) pitAnI prazamaratiTIkAmAM ane ullekha kare che. hAla upalabdha kRtiothI vadhAre kRtio temaNe racI che, kAraNa ke uttarAdhyayanavRttinA kartA bhAvavijayajI umAsvAtine nAme keTalAMka uddharaNe Ape che je temanI upalabdha kRtiomAM maLatAM nathI, tema ja siddhasena gaNa pitAnI tasvArthabhASya uparanI vRttimAM (7-10 pR. 78) umAsvAtinA zaucaprakaraNa" nAmanA graMthane ulekha kare che je atyAre upalabdha nathI. vaLI, tatvArthasUtra ane tatvArthabhASya uparAMta prazamarati, jabUdvIpasamAsa, pUjAprakaraNa ane sAvayapaNuttine paraMparA temanI kRtio gaNe che. prazamarati Adi A cAramAMthI prathama bene te sAmAnyapaNe temanI kRtio tarIke svIkAravAmAM Avela che, paraMtu bAkInI bene temanI kRtio tarIke prAyaH svIkAravAmAM Avela nathI. A cAramAMthI kaI paNa kRti temanuM nAma dharAvatI nathI. temaNe tatvArthasUtra tema ja tattvArthabhASyanI racanAne ja pitAnuM mukhya jIvanakArya gaNya lAge che. prazamaratine paricaya te ApaNe karI lIdhe. eTale have bAkInI kRtione paricaya karI le prApta thAya che. - (1) tatvArthasUtra--jaina sAhityamAM tattvArthasUtranI je pratiSThA che tevI pratiSThA bhAgye ja bIjA keI graMthanI che. jaina samAjanA badhA phirakAomAM tene samAna Adara che. jaina AganA badhA padArthone te zreSTha saMgraha che. emAM lagabhaga sADA traNase saMskRta sUtre che. nAnAmAM nAnAM sUtre ekabe zava dharAve che jyAre moTAM sUtre vadhAremAM vadhAre pAMcasAta zabdo dharAve che. emane kaMThastha karI levAthI tema ja samajI levAthI jaina siddhAntanuM khAsse pAMDitya prApta thaI jAya che. A sUtre dasa adhyAyamAM vibhakta che. prathama adhyAyamAM - samyagdarzana, samyakajJAna ane samyaphacAritrane samastapaNe mokSane upAya jaNAvI, samyagu - Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 darzananI vyAkhyA karI che, jIva vagere sAta ta gaNAvyAM che ane te tane jANavAnAM upAyabhUta jJAnonuM nirUpaNa karyuM che. A adhyAyamAM mati, kRta, avadhi, mana:paryAya ane kevaLa e pAMca jJAnanuM vyavasthita nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. vaLI, A ja adhyAyamAM nAma Adi cAra nikSepa, nideza Adi cauda anugadvAre ane nigama Adi pAMca none jaNAvavAmAM AvyAM che. bIjA adhyAyamAM jIvatattvanuM svarUpa, saMsArI jIvana prakAre, IdrinAM bheda-prabheda, indriyanA viSa, jIvAvargomAM IndriyanI vaheMcaNI, aMtarAlagati, janmanA prakAre, yunio, audArika Adi pAMca zarIre, cAra gatiomAM liMganI vaheMcaNI ane anapavatI AyuSyane bhegavanArAone nirdeza Ave che. trIjA adhyAyamAM nArakenuM ane madhyalekanuM varNana che. cothA adhyAyamAM deva ane devakanuM varNana che. pAMcamA adhyAyamAM dravyanA prakAre, temanAM sAdhamya-vaidharme, temanuM sthiti kSetra, temanAM kAryo, pudgalanuM svarUpa, tenA prakAra ane tenAM utpAdaka kAraNe, paugalika baMdha, dravyasAmAnyanuM lakSaNa, kALanuM svarUpa, guNa ane pariNAmanAM lakSaNe nirUpavAmAM AvyAM che. chaThThA adhyAyamAM AsavanuM svarUpa, AsananA prakAra ane kayA prakAranA bhAvathI kayAM karmo baMdhAya che tenuM varNana che. sAtamA adhyAyamAM vratanuM svarUpa, aNuvrata ane mahAvrata, vratanI sthiratAnA upAye, hiMsA Adi denuM svarUpa, vratanA aticAre, dAnanuM svarUpa e badhAnI vicAraNA che. AThamA adhyAyamAM karmabaMdhanA mULa hetuo, karmabaMdhanuM svarUpa, baMdhanA prakRti Adi cAra prakAra, ane mUlaprakRti ane uttaraprakRtinA bhedonuM nirUpaNa che. navamA adhyAyamAM saMvaranuM svarUpa ane tenA upAya jaNAvAyAM che. upAyamAM gupti, samiti, dharma, anuprekSA, parISahajaya, cAritra ane tapanI vicAraNA che. dasamA adhyAyamAM kevaLajJAnanI utpattinA hetuo, karmane AtyaMtika kSayanAM kAraNe, mokSanuM svarUpa, mukhyamAna chatuM. Urdhvagamana, UrdhvagatinAM kAraNe, kSetra Adi bAra bAbate vaDe siddhanI vizeSa vicAraNA A badhuM AlekhAyuM che. TUMkamAM, prathama adhyAyamAM jJAnamImAMsA che, bIjAthI pAMcamA adhyAyamAM yamImAMsA che ane bAkInA pAMca adhyAyamAM cAritramImAMsA che. A mULa sUtro upara umAsvAtie pote ja bhASya lakhyuM che. tyAra pachI digabara AcArya pUjyapAde sUtra upara sarvArthasiddhi nAmanI TIkA racI che. tenA pachI digaMbara AcArya bhaTTa akalaMka tattvArthasUtra upara rAMjavArtika nAmanI TIkA racI che, pUjyapAdanAM sarvArthasiddhigata muddAvALA vAkyone tAravI, beThavI akala ke temanA upara sakuTa vivaraNa lakhyuM che. A daSTie tene sarvArthasiddhinuM vivaraNa kahevAya. paraMtu rAjavArtikamAM dArzanika carcAo anekAMtane AzrIne tema ja vistArathI karavAmAM AvI hoI te vastutaH svataMtra - graMtha ja banI rahe che. tyAra bAda vidyAnanda sUtra upara tattvArtha sevAtika nAmanI TIkA racI che. paMDitazrI sukhalAlajI rAjavAtika ane kArtika vize lakhe che ke "tatvArtha uparanA upalabdha tAMbarIya sAhityamAMthI eke graMtha "rAjavArtika ke lekavAtikanI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 sarakhAmaNI karI zake teve dekhAyA nathI. bhASyamAM dekhAte A dArzanika abhyAsa sarvAdha siddhimAM kaika gherA ane che ane te rAjavArtikamAM vizeSa ghaTTa thaI, chevaTe zlokavArtikamAM khUba jAme che." zrlekavArtikamAM pUrvakAlIna ane samakAlIna jainetazae karela humalAone samatha uttara che. mULa sUtra upara lakhAyelI bhASya sivAyanI badhI mahattvanI vyAkhyAo digaMbara AcAryanI che. (2) tavA bhASya--A bhASya tattvArthasUtranI vyAkhyA che. te umAsvAtinI ja racanA che, paraMtu temAM digabara para'parAne mAnya na hoya evI keTalIka bAbatenA svIkAra hAI, digaMbaro tene umAsvAtinI kRti nathI gaNatA. bhASyamAM ame kahIzuM' ( = vakSyAmi askyAmaH ) e rIte je vastu kahevAnI pratijJA karavAmAM AvI che te vastu pachI sUtramAM ja kahevAmAM AvI che. tethI sUtra ane bhASya baMnenA kartA niHsaMdeha eka ja che e puravAra thAya che. siddhasena gaNI tathA yAkinIsUnu haribhadrasUri paNa bhASyakAra tathA sUtrakArane eka ja mAne che. vaLI dazavaikAlikanI agastyasiMhakRta cUrNimAM umAsvAtinA nAme ja sUtra ane bhASya ane uddhRta che (pR. 85), bhASyanI zailI prAcIna che. bhAgyamAM mAgamAnunnArI vivaraNa vizeSa che, dArzanika carcA pramANamAM alpa che. kALatattva, kevalikalAhAra, acelakatva, zrImAkSa jevI je khAkhatAe tIvra matabhedanuM rUpa dhAraNa karyuM che te Amate pratyenA sAMpradAyika abhiniveza bhASyamAM dekhAtA nathI. tattvArthabhASya upara siddhasena gaNIe AgamAnusArI TIkA racI che. yAkinIsUnu haribhadrasUrie sADA pAMca adhyAya sudhI bhASya upara vRtti lakhI che, tyAMthI AgaLa dasamA adhyAyanA aMtima sUtranA bhASyane bAda karatAM bAkInA bhASya para yazeAbhadra AcArya vRtti racI che ane dasamA adhyAyanA mAtra aMtima sUtranA bhASya para yazeAbhadra AcAryanA ajJAtanAmaka ziSyavRtti racI che. devaguptasUrie bhASyanI saMbaMdhakArikAo upara lakhelI vyAkhyA maLe che paNa bhASya upara lakhavA dhArela vyAkhyA lakhI haze ke nahiM te kahevuM muzkela che. AcArya malayagirie tattvArthabhASya upara lakhelI vyAkhyA upalabdha nathI. vAcaka zrI yaze vijayajIe bhASya para lakhelI vRttinA apUrNa prathama adhyAya jeTale bhAga maLe che. Ama vetAMbara AcAryonuM valaNa mULa sUtro para nahi paNa bhASya para TIkAo lakhavAnu` rahyuM che. (3) ja bUDhIpasamAsa--A kRti cAra AphrikamAM vibhakta che, chatAM atyaMta laghu che. prathama e Aphrika ja bUDhIpanI bhUgoLanuM varNana kare che. trIju ANvika dvIpa ane samudronuM nirUpaNa kare che. cAthA AhnikamAM mApanAM sUtronI carcA che tema ja jammUDhIpanI lAkSaNikatAonA saMgraha che. tattvArthasUtranA 3.15nA bhASyamAM antadva pAnAM je nAma ApyAM te nAma ja khUdvIpasamAsanA trIjA AhnikamAM ApelAM nAme sAthe barAbara maLatAM che, For Private & Personal Use'Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 paraMtu te nAma Agamika ke anAgamika yAdIo sAthe pUrepUrA baMdhabesatA nathI. umAsvAti jabUdvIpasamAsanA kartA che e pAraMparika mAnyatAnA samarthanamAM A hakIkta baLa pUre che. jabUdvIpasamAsanA cethA AphrikAmAM mApanAM je sUtro ApelAM che te ane tatvArthasUtra 3.11nA bhAgamAM mApanAM je sUtro ApelA che te ekasarakhAM che, kevaLa eka ja sUtra tattvArthabhASyamAM Apela sUtrathI jarA bhinna che. tatvArthabhASyanuM A sUtra vadhAre cakkasa gANitika pariNAma Ape che. A uparathI jaNAya che ke jaMbudvIpasamAsane te sUtramAM sudhAro karI tattvArthabhASyamAM vadhu sAruM sUtra ApavAmAM AvyuM che. A batAve che ke tatvArthabhASya karatAM kaMIka pahelAM jaMbudvIpasamAsanI racanA umAsvAtie karI che. e saMbhava che ke tatvArtha sUtranA trIjA adhyAyanI racanAnI pUrvataiyArI rUpe umAsvAtie jaMbudvIpasamAsanI racanA karI hoya. kadAca A kAraNe ja tatvArthasUtrano trIjo adhyAya atyaMta sArabhUta ane saMkSipta banI gayo che. (4) pUjAprakaraNa-19 saMskRta zlekamAM nibaddha pUjA prakaraNa zrAvakane mATe ekavIsa prakAranI pUjAo nirUpe che. prazamaratinA 305mA kalekamAM gaMdha, mAlya, adhivAsa, dhUpa, dIpa vagerene gaNAvavA dvArA pUjAne nirdeza che paraMtu ethI vizeSa kaMI nathI. pUjA prakaraNamAM te pUjAvidhinuM vistRta nirUpaNa che. judA judA prakAranI pUjA divasanA judA judA samaye karavAnuM jaNAvyuM che. cakSuo nIcI karI mauna dharI padmAsanamAM rahI pUjA karavAnuM vidhAna karyuM che. vaLI nava aMge nava tilaka karavAnuM kahevAmAM AvyuM che. pUjA karanAre pazcimAbhimukha rahI pUjA karavI joIe ema kahyuM che. AvA vistRta kriyAkAMDanA ulalekhane umAsvAtinA jJAta graMthamAM koI sthAna nathI, je A kRti umAsvAtinI hoya e vize zaMkA pedA kare che. cAritrasuMdara gaNIe pitAnA saMvata 1487mAM racelA AcArepadeza nAmanA graMthamAM A ja pUjA prakAre nirUpyA che. tethI keTalAka vidvAne ema mAne che ke pUjAprakaraNa i. sa. nI 14mI zatAbdIthI bhAgye ja jUnuM hAya. (5) sAvayapaNutti-A graMtha 400 prAkRta gAthAomAM racAyela che. te zrAvakanA bAra vratanuM (aNuvrate, guNavate ane zikSAtratenuM) nirUpaNa kare che. te vratanA aticAre ane te vrate sAthe saMbaddha AvazyakanuM Alekhana paNa te kare che. aneka sthAnee tatvArtha sUtramAMthI uddharaNe paNa ApavAmAM AvyAM che. sAvayapattimAM nirUpavAmAM Avele mukhya viSaya tatvArthasUtranA sAtamA adhyAyamAM che. bAra vrate ane temanA aticArenA nirUpaNanI bAbatamAM sAvayapatti tattvArthasUtrathI judI paDe che, paraMtu sAvayapaNutigata te nirUpaNa upAsakadazAnI paraMparAne barAbara baMdha bese che. vaLI, siddhonA bheda karavAnI rIte (gAthA 76-77) prajJApanA 1.7.7-10mAM jaNAvelI te rIte sAthe barAbara meLa khAya che, tatvArthasUtramAM jaNAvelI te rIte sAthe meLa khAtI nathI. uparAMta, sAvayapaNutti prAkRta Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ racanA che. A badhA muddAo A kRtine umAsvAtinA nAme caDAvavAnI viruddha jAya che. keTalAka vidvAne tene haribhadrasUrinI kRti mAne che. prazamarati paranI saMskRta TIkAo-prazamarati upara be saMskRta TIkAo upalabdha che-eka haribhadrasUrie (I. sa.nI bAramI zatAbdI) lakhelI ane bIjI ajJAtakatRka. ajJAtakartAka TIkA avacUrisahita che. A baMne TIkAe zvetAMbara paraMparAnI che. koI digaMbara AcAryo tenA upara TIkA racI nathI. tenuM kAraNa e jaNAya che ke prazamaratimAM muninAM vastrapAtra vize vistRta nirUpaNa che, je digaMbarene ISTa nathI.. A be sivAya bIjI koI TIkA atyAre upalabdha nathI, paraMtu A be sivAyanI bIjI TIkAo hatI e haribhadrasUrinI TIkAne aMte ApelI TIkAkAranI prazastinA AdhAre nakkI thAya che. haribhadrasUri kahe che ke pite A TIkA prAcIna TIkAonuM adhyayana karIne lakhI che (jamAvya pRddhIvA - jharAtti rU) A TIkAkAra haribhadrasUri IsvI sananI bAramI zatAbdInA hoI, AThamI zatAbdInA yAkinIsUnu haribhadrasUrithI judA che. vaLI, neminADacariunA kartA vaDagacchIya haribhadrathI 1216 vi. saM=1160 I.sa.) paNa e judA che. TIkAne aMte Apela prazastimAMthI jJAta thAya che ke A TIkAkAra haribhadrasUri devasUriziSya jinadevanA ziSya hatA. temaNe A TIkA jayasiMhadevanA rAjyakALamAM aNahilapura pATaNamAM vi. saM. 1185mAM racI che. haribhadrasUri prazamaratine bAvIsa adhikAramAM (prakaraNamAM) vibhakta kare che. temanI TIkA saMkSipta ane saraLa che. zabdArtha mAtra te Ape che. koI paNa mudAnI vistRta carcA temAM nathI. prAcIna zAstromAMthI mahatvanAM uddharaNe te ApatI nathI. AgaemAMthI bahu ja thoDAM uddharaNo haribhadra TIkAmAM ApyAM che. A temaNe karelI pratijJAne anurUpa che. temanI pratijJA TUMkamAM (savAzera) samajUtI ApavAnI che. bIjI ajJAtakaka TIka harijadanI TIkAthI vadyAre prAcIna lAge che. A TIkA hAribhadrIya TakAthI vadhAre vistAravALI che. te kahe ke zadArtha karavA uparAMta AcArane lagatA ke dArzanika mahatvanA siddhAnta bala phistArathI samajUtI Ape che, eTaluM ja nahi paNa mahattvanAM uddharaNo paNa zAstramAMthI Ape che. haribhadrasUrinI samakSa A ajJAtakartAka TIkA devAne saMbhava lAge che. haribhadrasUri keTalAMka evAM pAThAntarone ullekha kare che je ajJAtakaka TIkAnI svIkRta vAcanAmAM maLe che. bIjuM, haribhadrasUri bAvIsa adhikaraNamAM prazamaratine vibhakata kare che, jyAre ajJAtakartaka TIkAmAM ke teNe svIkArela vAcanAmAM prazamaratine koI paNa rIte vibhakta kaNvAmAM Avela nathI. je ajJAtattvaka TIkA hAribhadrIya TIkA pabanI hatI te ajJAtakartaka TIkAmAM te te vibhAgane svIkAra athavA nirdeza hota, paraMtu tema nathI. trIju, ajJAtakartAka TakAe Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkArela keTalAka khoTA pADIne haeNribhadrasUrie potAnI TIkAmAM sudhAryAM che. vaLI, prazamatinA 243me bleka (samyAjJiAnI jititapoyaculoDavyanuvazAnta ) je ajJAtaka ka TIkAnI vAcanAmAM che te 127mA zlAkanuM ja thADAka pheraphAra sAthe punarAvatana che. A bhUla hAribhadrIya TIkAmAM sudhArI levAmAM AvI che. uparAMta, ajJAtakartRka TIkAe svIkArelI vAcanAmAM agatyanA leAka 277 (jAmeLarArIyonI) choDI devAmAM AvyA che, para'tu hArabhadrIya TIkAe svIkArelI vAcanAmAM tene svIkAravAmAM AvyA che. zrI meAtIca'dabhAInA vivecanavALA A saMskaraNamAM kula zloko 313nA badale 314 kema che. enA khulAsA AmAMthI maLI rahe che. temAM koI paNa bleka choDI devAmAM AvyA nathI. ja prazamaratinI mahattA--yAkinIsUnu haribhadrasUri (I. sa. AThamI zatAbdI) peAtAnI tattvArthaM bhASyatIkAmAM tema ja zAntisUri (I. sa. 1215) peAtAnI dharmaratnaprakaraNa uparanI svApanna vRttimAM prazamaratimAMthI leAko TAMke che. AnA nirdeza ApaNe agAu karI gayA chIe. peAtAnA matane umAsvAtinuM samarthAMna che e batAvavA abhayadevasUri (I. sa. dasamI zatAbdI) pAtAnI sanmatitaka prakaraNaTIkAmAM prazamaratimAMthI eka aAka TAMke che. prazamaratinI 120mI kArikAne AcArya' kahyu che ke (bAcArye brAh)' ema kahIne peAtAnI nizIthancUrNimAM jinadAsa mahattara uddhRta kare che. Ama vidvAna AcAryo prazamaratine jaina AcAranA pramANabhUta graMtha mAne che. A prazamaratinI mahattA sUcave che. zrI meAtIcaMdabhAInuM gujarAtI vivecana--zrI meAtIca'dabhAIe kareluM prathamaratinuM vivecana vistRta ane vizada che. eka ja muddAne aneka rIte rajU karI samajAvavAnI kaLA zrI mAtIca'dabhAIne siddha che. kayAreka punarukti karavI paDe te te paNa kare che. dAkhalA-dalIlA puSkaLa Ape che. zAstragraMthAnAM vacanAne paNa samA~namAM TAMke che. jaina ane jainetara, saMskRta ane prAkRta graMthAmAMthI samIcIna uddharaNA uddhRta kare che. lAkoktio ane dRSTAMtakathAo ApIne viSayane sugrAhya banAve che. temanI bahuzrutatA ane tArkikatA pade pade pragaTa thAya che. 114-117 A cAra kArikAenI samajUtI ApatAM samagra AcArAMgasUtranA vyavasthita sAra ja emaNe ApI dIdhA che. prazamaratinA dareka blekanA pratyeka zabdanI samajUtI ApI pachI AkhA kSeAkanA Azayane spaSTa karatuM peAtAnuM vivecana te Ape che. temaNe AkhA graMthane viSaya pramANe - ekavIsa prakaraNeAmAM vibhakta karyo che. pratyeka prakaraNanA upakrama saMkSepamAM pAte rajU kare che ane e rIte prakaraNamAM AvanAra viSayamAM saraLa rIte praveza karAve che. prakaraNane aMte pote upasaMhAra paNa lakhe che ane e rIte AkhA prakaraNanA badhA muddAne pAtAnI rIte saMkSepamAM mUkI Ape che, je vAcakane samagranA khyAla Ape che. vivecanamAM AdhyAtmika khaDatalapaNuM tema ja bauddhika prAmANikatA abhivyakta thAya che. A naryA vANIvilAsa nathI. bhASA ADa khararahita, sIdhI ane saceTa che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 zrI matIca'dabhAie vivecananA prArabhe (pR. 5) jaNAvyuM che ke te zarUAtamAM umAsvAtinuM jIvanacaritra Apyu che. Ane atha e ke vivecananI prastAvanAmAM umAsvAti vize lakhavAnI emanI dhAraNA hatI. paraMtu teo prastAvanA ja lakhI zakayA nathI. temanI svahaste lakhelI noMdha anusAra navembara 1950mAM temaNe vivecana pUruM kayu' che, ane cAra mAsa pachI 27 mArca 1951mAM temanuM dehAvasAna thayuM che. A uparathI samajAya che ke svAsthyanI pratikULatAne kAraNe tee prastAvanA lakhI zakayA nathI, eTaluM ja nahi paNa pAte lakhela vivecanane tee pharI saLaMga vAMcI zakayA paNa nathI. vaLI, A uparathI ApaNe sahelAIthI anumAna karI zakIe ke A vivecana temanI aMtima kRti hovI joie. A vivecanamAM jene ullekha che te temanA karma uparanA vistRta nibaMdha Aja sudhI aprakAzita che. tene vidyAlaya jema bane tema jaladI prakAzita karavA icche che. AbhAradarzana-saMpAdana karavAne bahAne mane prazamaratinA svAdhyAya karavAne avasara ApyA te mATe zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA tema ja saddagata murabbI zrI ratilAla, dIpacaMda desAInA huM aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. uparAMta, A kArya karavA mane pretsAhita karavA badala vidyAlayanA DAyarekTara zrI korAsAhebanA huM atyaMta zreNI chuM. lA. da. vidyAma diranA DA. ramaNIkabhAI ma. zAhe yuvAcana karI mane sahAya karI che, te badala temane paNa huM AbhAra mAnuM chuM. prazamarati graMtha peAte ja jaina AcAranI eka prAMjala racanA che. vaLI tene ahIM zrI meAtIcaMdabhAI jevA samatha vivecaka prApta thayA che. eTale prastuta prakAzana vAcakone ati upayAgI manI raheze e niHzaka che. nagInadAsa jIvaNalAla zAha 23, vAlakezvara sAsAyaTI, amadAvAda - 380 015. akSaya tRtIyA, 204ra tA. 12-5-8 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana saMpAdakIya nivedana prakaraNa na. 1. 2. 3. namaskAra vairAgya kaSAyA ane viSA 4. AcAra 5. sukha 6. bhAvanA 7. tidhama <. kathA tattva 10. samyag darzana, jJAna, cAritra 11. prazama 12. zIlAMga 13. dhyAna 14. kSaSakazreNI 15. samudlAta 16, cAMganirodha 17, zailezIkaraNa 18 meAkSa 19. munine 20. gRhasthane upasaMhAra 21. zuddhipatraka anukramaNikA 5 pAnA naM. 328 29-45 46-240 243-316 317-369 370-447 445-489 40-504 55-564 565-586 587601 60-614 5-637 638-658 65-666 667-675 67-683 84-694 695-704 905-71 717723 724 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati [artha tathA vivecana sahita] . Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ umAsvAti mahArAjakRta prazamarati prakaraNa 1luM : namaskAra A saMskRta kavione eka niyama che : graMthanI parisamApti nirvine thAya te mATe graMthanI AdimAM maMgaLAcaraNa karavuM joIe. kAzImajiyA vastunirdezo vAra tamuhanA eTale graMthanI zarUAtamAM kAM te AziSa ApavI, kAM te kaI ISTadevane namaskAra kare ane kAM te prastuta graMthamAM che viSaya AvavAne che, te jaNAvavuM. A traNa AziSa, namaskAra ane vastunideza athavA temane koI ekAda viSaya graMthanI zarUAtamAM jaNAvavAnI zailI che, paddhati che. A vAtane zailI athavA paddhati kahevAnuM kAraNa tarkasaMgrahanI zarUAtamAM ApyuM che. teo bevaDI dalIla kare che kAdaMbarI vagere graMthamAM bANabhaTTa namaskAra karyo, chatAM te graMtha tenAthI pUro na thaI zakyo; graMtha pUro thavA pahelAM temanuM maraNa thaI gayuM ane teTalA mATe namaskAra nirarthaka che, ema dalIla tyAM karI che. ane aneka lekhakoe namaskAra ke AziSa ke vastunirdeza vagara graMtha zarU karI dIdhe teonA dazakumAracaritAdi graMthe pUrA thaI gayAnA dAkhalA mojUda che. AthI bane rIte namaskAra karavA chatAM graMtha pUre na tha ane nakArAdi traNamAMthI eke ziSTa saMpradAyanuM anusaraNa na karavA chatAM graMtha pUre thaye, evA dAkhalA che. tethI nyAyanA lekhake dalIla karI che ke, namaskArAdi traNe vAta artha vagaranI heI nakAmI che. A paNa eka jAtanI dalIla che, paNa ApaNe te prAcIna saMpradAyamAM mAnanArA heI A sAMpradAyika paddhatine anusaravAnuM mAnavAvALA chIe. tyAre zarUAtamAM traNamAMthI eka vAta karavAnI paddhatine ApaNe svIkArIe chIe. temAM prathama namaskAranI vAta karIe. tyAM pitAne ISTa kaI paNa puruSa hoya, pitAne jenA tarapha pUjyabhAva hoya, pitAnA je kaI ISTadeva hoya, tenuM nAma zarUAtamAM levuM athavA pitAnA upakArI guru ke anya je koInA AbhAra taLe pite hoya tene yAda karavA, e ziSTa saMpradAya che. amukane ja namaskAra karavo ane bIjAne nahi evI sAMkaDa nathI. aneka graMthamAM zaMkara, brahmA, viSNu, zAradA (sarasvatI), jina, tIrthakara athavA pitAnA gurune yAda karavAmAM Ave che. ane upakArIne zarUAtamAM namaskAra kare te sArI vAta lAge che. mataaudAryane kAraNe te paddhati khoTI nathI ema lAge che. A traNamAMnI eka bAbata hevI ja joIe e Agraha na rAkhavo jarUrI che. aMgrejI aneka moTA navale tathA graMthamAM AmAMnuM kAMI hotuM nathI; vartamAna paddhatie Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita lakhAyelA gujarAtI navalakathA ke vijJAnanA graMthamAM traNamAMthI eka ke vadhAre hotuM nathI, tethI na hoya te vAMdho nathI, eTalI mataudAratA rAkhavI evI namra vijJapti che. A ApaNA prazamarati graMthanA kartAe A paddhati savIkArI che. te A prakaraNane aMte jaNAze. bAkI, zubha AziSathI graMthanI zarUAta karavI, tamAruM sAruM thAo ema vAMcanAra mATe IcchavuM ane sArA deva vAMcanAranuM sAruM kare evI IcchA pradarzita karavI, e lakhanAra ane vAMcanAra bannene mATe sAruM che. lekhakanI zubha IcchA ane tenuM abhivaktavya badhI rIte suMdara che, paNa te prAsaMgika ane prastuta hoya te sAruM lAge; nakAme uccAra karavo nahi, te vAta svIkAravA jevI che, ane tethI prastuta hoya teve vakhate athavA tevA ghATanA mANasone sArI IcchAo batAvI AzIrvAda ApavA te prAsaMgika hoya te temAM kAMI vAMdhe levA jevuM nathI. - ane, trIjI vAta vastunidezanI che, eTale A graMthamAM kayA prakAranI vastu avaze te vAta te A jamAnAmAM uddaghAtamAM paNa svIkArAyelI che. upavAsamAM A (prastuta). graMthane viSaya zo che tenI prAsaMgika vigate ApavAmAM Ave che, tethI A graMthanI zarUAtamAM batAvI hoya te temAM koI beTuM nathI, kAraNa ke pUrvakALamAM upadughAta ke prastAvanA lakhavAno rivAja nahote, paNa ApaNe nAma sAthe kAMI saMbaMdha nathI. vAMcanArane vastunideza barAbara kasavavAmAM Ave, te bahu upagI thaI paDe che, kAraNa ke pitAnA rasa ke AvaDattane aMge sadara sadara graMtha vAMcavA ke nahi tene nirNaya karavAne aMge te prAsaMgika thaI paDe che. - tethI AzIrvAda, namaskAra athavA vastunideza--e traNe rIta asalanA lokoe - DahApaNuthI svIkArI hatI ane te aMtaparyanta pALavAmAM AvatI hatI. tenuM anusaraNa karavAnI bhalAmaNa karavAmAM AvatI nathI, kAraNa ke mudraNanI sagavaDa thaI gayA pachI, jude ja upaghAta lakhAya, temAM ke prastAvanAmAM jarUrI vAta AvI jAya che, paNa asalanI rItimAM vAMdho levA jevI kaI bAbata nathI. A graMthanA kartA umAsvAti bahu moTA mAnavaMtA lekhaka hatA, te temanA caritranI upalabdha thatI hakIkatathI jaNAze. jainanI nItine lagatI lagabhaga badhI bAbata temaNe vedhaka rIte graMthamAM dAkhala karI che. ane eka anukaraNogya jena nAgarika banavA mATe A graMthanA sAvaMta abhyAsanI jarUra che. graMthanI zarUAtamAM 24 jinane namaskAra- nAmeyAyAH siddhArthasajasUnucaramAzcaramadehAH / paJcanavadaza ca dazavidhadharmavidhivido jayAmta jinAH // 1 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra atha--AdIzvara vagere ane siddhArtharAjAnA rAjaputra - mahAvIrasvAmI ane chellA zarIravALA, pAMca vadhatA nava ane deza eTale ceAvIze jinA daza prakAranI dharmAMvidhine jANunArA jayavatA thate che. (1) vivecana--A prathama gAthAmAM maoNMgalika sUcave che. pa nAbhaiya--nAbhi rAjAnA putra te AdIzvara bhagavAna athavA RSabhadeva. mahAvIrasvAmI je chellA zarIradhArI tIrthaMkara thaI meAkSa gayA hatA, ane jee zalAkApuruSanI gaNatarImAM AvI gayA che, temane ane sAthe pAMca, nava ane daza eTale cAvIze tIrtha karIne namaskAra karIne, teonA vijaya icchIne A graMthanI zubha zarUAta karavAmAM Ave che. AvI rIte stuti karI te vijayavaMta vate che ema graMthakartAe teone yAda karyo ane vinaya batAvyuM te yAgya che. AzIrvAda, namaskAra athavA vastunide zathI graMthanI zarUAta karavI, e sanAtana niyama che. A gra^thanA kartA umAsvAtivAcakanuM caritra zarUAtamAM ApyuM che, e uparathI jaNAze ke teo mahApratApI puruSa hatA ane temaNe cAga athavA cAre anuyAMgane navIna jhoka ApyA che. daza yatidhama--sAdhu mahArAja, je yatidharmone pALe, te yatidha, A ja graMthanuM prakaraNa sAtamu zrloka 167-181mAM enA vistAra karyA che. A yatidhane jANanAra ane pALanAra tIrthaMkarA hatA ane temaNe upakArabuddhie te ApaNane jaNAvyA che. graMthakartAe enI mahattA graMtha zarU karatAM ja prathama gAthAmAM matAvI che, te ghaNI mahattvanI vAta che ane ApaNuM dhyAna tenI tarapha kheMce che. Ane mATe tadviSayaka prakaraNa jovuM. siddhArtha rAjasa nu--mahAvIrasvAmI, cAvIzamA tIrthaMkara. te ApaNA Asanna upakArI hAvAthI temane khAsa yAda karyA che. atyAre mahAvIrasvAmInuM zAsana vate che. teo chellA tIrthakara hAvAthI teone atra khAsa saMbhAryA che. caramadehA----tItha "karAne te bhavamAM A chellu zarIra hAya che, tyAra pachI teo mAkSamAM gayela hAvAthI, temane zarIra dhAraNa karavAnuM hAtu ja nathI. te cAkkasa meAkSa janAr hAvAthI teo zalAkApuruSa paNa kahevAya che. dareka ArAmAM evA tresaTha puruSo thAya che : cAvIza tIrthaMkara, bAra cakravatI, naya vAsudeva, nava prativAsudeva ane nava baLadeva maLIne tresaTha zalAkApuruSo thAya che. carama detuvALA te mAtra tIrthaMkara hoya che; sa cakravartI, vAsudeva ke prativAsudeva caramadehavALA hAtA nathI. paMca, nava, daza--e covIzanI saMkhyA sUcavanAra zabda che. pAMcamAM nava bhaLe ane temAM daza bhaLe tyAre covIza thAya. evI rIte aSTApadanI racanAmAM cattArI--aTTha-dasadeoya eTale cAra, ATha, deza ane be maLIne cAra bAjue covIza tIthaMkara hAya che, ahIM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita temAM pheraphAra kema karyo ane 4, 8, 10 ane rane badale pAMca, nava ane daza zabda kema mUkyo tene hetu mane samajAtuM nathI. AvI rIte bhagavAnanuM nAma laI cAvaze tIrthakarone saMbhArI A uttama graMthanI zarUAta kare che ane namaskAravidhine upacAra graMthakartA jALave che. - daza prakAranA yatidharmanuM vivecana karI zakAya, paNa te viSayanA sAtamA prakaraNa upara, graMthagauravabhaye mulatavI rAkhyuM che. paMca, daza, nava" zabdanA upagane koI khulAse vAcakane jaDe ane maLela hoya te A vivecakane lakhI jaNAvavA tI le. mane tene covIzanA saravALA uparAMta kAMI khulAso jaDyo nathI. (1) vadhAre namaskAra ane tenuM kAraNa jinasiddhAcAryopAdhyAyAn praNipatya sarvasAdhUMzca / prazamaratidhairce vacce nizAnanAr vizcit rA atha-tIrthakara, siddhanA sarva jI, AcArya, upAdhyAya ane sarva sAdhune namaskAra karIne prazamabhAvanI sthiratA karavAne mATe jaina zAsanamAMthI kAMIka kahIza. (2) vivecana-A graMtha karavAnuM kAraNa graMthakta pote A bIjI gAthAmAM jaNAve che. namaskAra karavAthI karelI zarUAta atra paNa cAlu che. ' je praNipatya--prathamanI AgalI gAthAmAM karela namaskAra karavAno upacAra A gAthAmAM paNa cAlu rAkhe che. jina-aSTa mahAprAtihArya, jJAnAtizaya, vacanAtizaya, pUjA tizaya ane apAyApagamAtizaya e bAra guNe karI birAjamAna tIrthapati, e jinezvaradeva, temane namaskAra karIne graMthanI zarUAta kare che. A arihaMta ane sAmAnya kevaLImAM ghaNe taphAvata che. kevaLIne addhi sAmAnya prakAranI hoya. keTalAka te mUMgA kevaLI thAya che. trAddhi na ja hoya ema nahi paNa hoya ke na paNa hoya. tIrthakarane te aSTa mahAprAtihArya, citrIza atizaya, samavasaraNanI ddhi jarUra hoya che. A saMsAramAM je dharmatIrtha pravartAve te tIrthakara kahevAya che. - sida-aSTakarmathI mukta thaI gayelA sAmAnya kevaLajJAnI ke tIrthakare e sarva siddhamAM samAya che. karmathI rahita sarva siddha. A siddhamAM aMtima avasthAne aMge sarva arihaMte-tIrthakarane paNa samAveza thAya che. saMsAramAM heya tyAM sudhI te judA che. - AcArya--paMcendriya sUtramAM batAvelA chatrIza guNathI birAjamAna ane mULasUtra ne pATha batAvanAra, te AcArya-gacchAdhipati. te guNe A pramANe cheH pAMca indriyone saMvara karanAra, nava prakAranI brahmacaryanI guptine dhAraNa karanAra; cAra kaSAya-krodha, mAna, mAyA ane lebhathI mukta; pAMca mahAvratanA dhAraNa karanAra; pAMca prakAranA AcArane dhAraNa karanAra ane pAMca samiti tathA traNa gupti maLIne ATha pravacana mAtAne pALanAra. A Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra chatrIza guNanuM vivecana vistArathI meM namaskAra mahAmaMtranA lekhamAM karyuM che, te chapAvAne ghaNe saMbhava che. na upAdhyAya-gacchanA navadIkSitene artha bhaNAvanAra, aThThAvIza guNanA dhAraNa karanAra A upAdhyAye gacchanA bahu upayogI aMga che. enA guNanA vistAra mATe juo mAre lakhela sadara namaskAra mahAmaMtrane lekha. AcArya mULa sUtrapATha Ape che ane upAdhyAya tene artha kare che, vistAra ane rahasya ziSyane pUrAM pADe che, ane koI prakAranA badalAnI apekSA vinA ziSyane dharmamAM sthira kare che. sarvasAdhu-bharata vagere paMdara kSetromAM vartatA sarva sAdhuo. A "sarva" zabda IrAdApUrvaka samajIne mUkyo che. enuM rahasya meM mArA lakhelA mahAmaMtra namaskAranA lekhamAM spaSTa karyuM che, te vAMca. sattAvIza guNa dhAraNa karanAra sAdhuo je koI paNa kSetramAM hoya tene namIne graMthai zarU kare che. A prazamarati-upazamaprIti, nizcalatA. AvA mahAna purUSa, jeo pite upazamabhAvane pAmyA che, tene yAda karavAthI ApaNAmAM paNa upazamabhAva pAke thaI jAya. je pite prApta karI cUkyA hoya te bIjAmAM e guNane jhaLakAve, TakAve, sthira kare. jinazAsana-sarvajJadarzita Agame. eTale A graMtha huM mArI mati anusAra nathI lakhata, paNa sarvajJa AgamamAM je lakhela che, je vAta bhagavaMte apUrva jJAnathI, kahI che, te anusAra tenI tAravaNI karI huM lakhuM chuM. mAre AmAM svataMtra lekha lakhavAne dAvo nathI. A graMthakartAnI atyaMta meTI namratA batAve che. teo je kAMI kaheze te guruparaMparAthI cAlI AvatI sarvajJa AgamamAM kahelI vAta che. ghaNuM graMthakartA svataMtra graMthane lakhavAne deve kare, tyAre umAsvAtie khulluM jaNAvyuM che ke, teone dAvo svataMtratAne nathI, temaNe je lakhyuM che, te guruparaMparAthI sarvajJakathita vAta che, temAMnI agatyanI vAta che. " * ane, graMtha lakhavAne hetu kAMI dhana ke AbarU prApta karavAnuM nathI, paNa upazama guNanI prApti ne sthiratA prApta karavAne mahAna hetu che. A upazamamAM prIti karavI, jamAvavI, sthAyI karavI e ghaNuM agatyanI vAta che ane te mATe teo A graMtha lakhe che. pitAnuM vAcana batAvavA nahi, paNa AvA viziSTa hetuthI graMtha lakhavAnI zarUAta kare che ane lekhakazrInI saraLatA eTalI badhI che ke, teo A graMthane svataMtra kahI zakta, chatAM guruparaMparAne krama jALavavAnA IrAdAthI sarvajJazAsanane ulekha sahetuka kare che. namaskAra ane vastunideza e bane judA A lekamAM thartAe sAdhyA che. haju namasakArane hetu te cAlu che, AgaLanA have pachInA lekamAM paNa jovAze. (2) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakartAnI namratA-- prazamati vivecana sahita yadyapyanantagamaparyayArthahetunayazabdaratnADhyam / sarvajJazAsanapuraM praveSTumabahuzrutairduHkham // 3 // atha--joke anaMta samAna avALA zabdo, tenA atha, tenA hetu, tenAM dRSTibindu ane zabdothI zAsanazahera bharapUra che ane mArA jevA sAdhAraNa bhaNelAthI temAM dAkhala thavuM muzkela che. (3) vivecana~~A AAkamAM graMthakartA peAtAnI vadhAre paDatI namratA batAve che, te ApaNe vAMcIe. atra khatAvelA vicAra cothA leAkanA pUraka hAI A adhUro vicAra prathama samajavA yatna karIe. graMthakartAe potAnI jAtane bahu nahi bhaNelA sAthe sarakhAvavAnI vAta karI che, te temanI namratA batAve che. te kevA apUrva vidvAna che, te A graMtha jovAthI ane tene aMge atra rajU karela caritra vAMcavAthI jaNAze. prathama je dRSTibiMduthI graMthakartA peAtAnI jAtane abhaNa athavA amahuzruta' kahe che, te joIe. ApaNI najare te te vidvAna gaNAya, te tenuM citra jovAthI mAlUma paDaze. graMthakartA kahe che ke aneka ratnAthI bharapUra sanazAsana nAmanA zaheramAM pesavAne pAtAnI yAgyatA nathI; icchA che paNa lAyakAta nathI. A sanazAsana pura kevuM che, te graMthakartAnI najare prathama joie. khIjAnA gAmamAM pesIne kamo karIne umAsvAti mahArAja tA tyAM ghara bAMdhavA icche che. ane chatAM kahe che ke, tema karavAnI--temAM praveza karavAnIpaNa pAtAnI cAgyatA nathI. A ati namratAnuM vacana che. kartAnA evA mata sAthe ApaNe maLatA thatA nathI, te graMtha ane temAM batAvelA gabhIra vicAro ane vicAre atAvavAnI paddhati para AdhAra rAkhe che, ane temAM jaNAya che ke, je saraLa rIte gabhIra vicArane pravAha lekhakazrIe batAvyo che, te temanA A vacanane namratAnuM vacana ja kaheze. tee sa Mvegara gathI raMgAyalA che, chatAM saranI apekSAe tee sanazAsanapuramAM praveza karavAne paNa lAyaka nathI, evI vAta temaNe karI heya tema lAge che. gama--ekasarakhA pATha. mULa sUtra vAMcanAra jANe che ke, ekasarakhA aneka pATha mULa Agama athavA siddhAMtamAM Ave che. je sAmAnya buddhinA sAdhu hoya che, tenAthI A aneka sarakhA pAThamAM gUMcavaNu thaI jAya che. tenA gamA yAda rahetA nathI ane aneka gamA hAvAthI tee AgamasamudramAM e mATo dariyA heAvAthI, kharAkhara praveza karI zakatA nathI. kahevAnI vAta e che ke AgamasamudramAM praveza karave ke tenA pAra pAmavA e mArA jevA sAdhAraNa buddhivALA mATe azakaya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra paryaya--ekasarakhA arthavALA zabdane paryAya kahevAmAM Ave che. A samAnArtha zabda eTalA badhA che ke sAmAnya buddhivALa gUMcavaNamAM lepAI jAya che. A Agama te moTo dariye che. temAM buddhi ane "mati" jevA eTalA badhA paryAye Ave che ke, mANasanI sAmAnya buddhi A zAsanapuramAM praveza ja karI zake nahi, athavA tenI gUMcavaNa vadhI jAya. athavA eka zabdane bIjuM nAma ApavuM, te tene paryAyavAcI zabda kahevAya che. ghaNuM sAmAnya buddhivALA A paryAyanI gUMcavaNamAM paDI jAya che. ApaNuM graMthakartA jarA paNa gUMcavaNamAM paDyA nathI, tethI A teonI namratA batAvanAra vacana che, ema graMthane UMDe abhyAsa karavAthI lAgaze. ' artha-bhAva athavA rahasya. je vAta zAstramAM karela hoya tenuM rahasya jANavuM vadhAre muzkela che. sAdhAraNa buddhivALA A rahasyane jANI zakatA nathI. ApaNu graMthartA (umAsvAti) te A sAmAnya keTinA lekhaka nathI. te graMtha vAMcavAthI jaNAze. ( hetu-je-tenuM kAraNa samajAya, tyAre ja mULa vastu samajAya che. anyathA anupapatti lakSaNa. dAkhalA tarIke madhyamapadalopI samAsamAM vaccenA padamAM zuM adhyAhAra che, te zodhavuM. athavA hetu nAmanI vyApti na bese te badhI mahenata nakAmI thAya che. A hetu samaja ke samajAve te jarA muzkela bAbata che. je vyApti barAbara na heya, te pariNAma (Conclusion) beTuM Ave che dA. ta. All poets are extraordinary men.. Hepolion was an extraordinary man.' Therefore Hepolion was a poet. A vyApti taddana beTI che, te zodhavA mATe buddhine vikAsa joIe. evA aneka hetuo jaina AgamagraMthamAM vidyamAna che, te na samajAya tevI sAmAnya buddhi jene hoya te sarvajJapuramAM praveza karavAne mATe nAlAyaka che. naya-daSTibiMdu. naigama vagere sAta naya che. eka nayane AdhAra laI amuka daSTibiMdune vaLagI rahI belavuM ke vicAra kare che. jema aMdha puruSe hAthIne deraDA je. ke sUpaDA jevo kahe, paNa sarva dekhatA te daSTibiMdune svIkAre nahi, tema amuka daSTibiMdu lakSyamAM rAkhe, paNa bIjI AMkha ke bIjA daSTibiMdu jue nahIM, te naya. naya juThA nathI, paNa ekadezIya che. A nayajJAnathI jaina aNuva bharele che. | zabda-amuka vastune oLakhAvanAra "ghaTa' zabda che. amukane oLakhAvanAra "paTa" zabda che. AvA aneka zabda jaina AgamasamudramAM bharelA che. emAM graMthartA namratA batAvatAM kahe che ke, mArA jevAne gaja kyAM vAge? huM badhA zabdone kema jANuM? AthI e puramAM praveza karavAnI mArI thatA nathI. A vadhAre namratA batAvavAnuM kartAnuM vacana che. pra. 2 , Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita ratna--AvA gama, poca, hetu, naya, zabdarUpa ratnothI e sa`jJazAsanapura bhareluM che, temAM mArA jevA sAmAnya mANasanuM gajuM' zuM? A namratA vadhAre paDatI che. te A graMtha jovAthI mAlUma paDaro. zAsanapura--AvAM aneka kAraNeAthI zAsanane eka nagara ke grAma sAthe sarakhAvavAmAM Ave te temAM mArA jevAne praveza karavA paNa muzkela che. A namratAnI parAkASThA che. graMthanI zarUAtamAM A graMtha lakhavAnI peAtAnI cemyatA nathI, ema aneka lekhako jaNAve che. umAsvAtijI tA kahe che ke, jainapurapraveza mATe peAtAnI cAgyatA nathI, athavA mArA jevA abahuzruta temAM dAkhala thaI zake te pazu muzkela che. duHkha --kriyAvizeSaNa che. muzkelIthI evA enA atha thAya che. kartAe keTalI yAgya rIte vAparyuM che, te khAsa vicAravA lAyaka che. praveTu aMdara dAkhala thavuM te. gAmamAM pesavAnI paNa ghaNI muzkelI che. gAmamAM pesavAnA sAMsAM hoya, ` tyAM ca'cupraveza kema thaI zake? A ati namratA batAvanAruM lekhakanuM vacana che. chatAM paNa lekhake ati suMdara graMtha lakhI A vAta namratAne ja mATe batAvI che, ema samajavuM khoTu nathI. graMtha AkhA vAMcI A abhiprAya para vAcaka AvI jaze, ema vivecanakAranI khAtarI che. (3) vadhAre namratA-- A avyaya zrutabuddhivibhavaparihINakastyA'pyahamazaktimavicintya / dramaka ivAvayavoJchakamanveSTuM tatpravezepsuH // 4 // atha--zAsra (Agama) jJAnathI utpanna thatI athavA AvatI buddhithI rati evA huM (graMthakartA) potAnI azaktine avicAratA thakA rAMkanI peThe vadheluM sadheluM ekaThu karavA ane te nagaramAM praveza karavAnA icchuka chuM. (4) vivecana--je namratA graMthakartAe A graMthanI zarUAtamAM khatAvI che, te ja raMgamAM te te vizeSa rajU kare che. zrutabuddhi----buddhinA cAra prakAra cheH autpAtikI buddhi, vainayikI buddhi, kAryazikI buddhi, pANiAmikI buddhi. AnI vadhAre vigata mATe juo mA kama paranA lekha. aupAtiI buddhi kudaratI. ane vAravAra eka ne eka kAma karatAM te kAma karavAnI saraLatA prApta thaI jAya, te kAma`cchuikI buddhi samajavI. AvA prakAranI kudaratI buddhi ke vAravAra eka ne eka kAma karavAthI thatI buddhithI huM rahita chuM. mArAmAM koI svAbhAvika buddhi nathI ke khAsa AvaData nathI. gra'thakartA zrI umAsvAti mahArAjanuM A smRtinamratAnuM vacana che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra vibhava-dhana. je prakAranI buddhio AgaLa jaNAvI tevI saMpatti vagarane, mArA jevo rAMka mANasa, te moTA dhanavAna nagaramAM praveza karavAnI IcchA dharAve che, te eka prakAranI dhRSTatA che. dhanavALA nagaramAM praveza te tAlevo ja kare, kAraNa ke temAM adhakacare garIba te taNuI ja mare. parihaNaka--te vagarane mArA je sAmAnya raMka mANasa, khAsa buddhizakti vagarane-te Ama moTA dhanavAna tAlevaMtanuM anukaraNa karavA jAya, te eka prakAranI nAne meDha maTI vAta karavA jevuM che. - kamaka-raMkanI je huM, rAMkaDa, bhikhArI. huM te eka taddana rAMka mANasa chuM. mArAmAM koI asAdhAraNa buddhizakti nathI, paNa bhikhArInuM anukaraNa huM karuM chuM. graMthanA mahAna lekhaka A vadhAre paDatI namratA dAkhave che. avayava-bhAMgelA dhAnyane. tame dANAbajAramAM joyuM haze ke, tyAM bhikhArI ke rAka leke bhAMgela-tUTela aradhA dANu bajAramAM paDyA hoya te viNavA jAya che, tevI rIte huM te tIrthakara ane bIjA pUrvakALanA mahAjJAnIoe jhApaTI nAkhela anAjanA dANu vINI vINIne tamArI pAse rajU karavA dvArA te nagaramAM dAkhala thavA IcchuM chuM. uchaka jhalana; upADI levuM te. e nagaramAM verAI gayelA ardhA bhAMgelA tUTelA dANAne huM te meLavavA ane te meLavIne ApanI pAse rajU karavA icchuM chuM. graMthakartAne mauliktA para jarA paNa dA nathI, te atra neMdha karavA jevuM che. a ma--zodhavAne mATe. gAmamAM je dANA bhAMgyA tUTayA paDelA hoya te vINIne tamAre mATe zodhIne ekaThA karavA huM icchuM chuM. dANu mArA nathI, te AkhA paNa nathI. te sarvajJa zAsanapuramAM ahIM-tahIM paDelA che. te ekaThA karavA huM IcchuM chuM. - pravezelsa-e nagaramAM praveza karavAne huM IcachA rAkhuM chuM. huM te tyAM paDelA apardhA hoya te dANu zodhavA mATe te nagaramAM praveza karavAnI IcchA rAkhuM chuM. - A vadhAre paDatI namratA batAve che. ApaNe upamitibhavaprapaMca kathA paNa dramathI ja zarU thatI jaIe chIe. te jema dANa upADavA ke tenI zodha karavA gAmamAM jAya che, tenA je huM chuM, ema graMthakartA namrabhAve kahe che. athavA kamakane atha vAmanajI-nIce mANasa paNa thAya. nAne mANasa dhULayAne dhaMdhe karI jema gAmamAM paDelA dANA vINavA ane te dvArA pitAne nirvAha karavA ahItahIM AMTA mAre che, tenA je pATha bhajavavA huM sarvajJapuramAM praveza karavA IcchA rAkhuM chuM. pite koI jAtanI mauliktAne dA na karatAM, AvI rIte dANA vINavAne dhadho karanAra che, te keTaluM namratAnuM vacana che, te graMthane abhyAsa karaze te jANaze. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varte...chuM, vatuM chuM. cheDe te akSara hoya teA bhAva kharAbara icchAvALA vatu cheM' (4) pUrva kavionI prazaMsA-- bahubhirjinavacanArNavapAragataiH kavivRSairmahAmatibhiH / pUrvamanekAH prathitAH prazamajananazAstra paddhatayaH // 5 // a--jinavacanarUpa samudranA pAra pAmelA aneka kavRiSabheA, je mahAbuddhizALI teoe zAMtine utpanna karanAra zAstra-paddhatie aneka prasiddha karI che. (5) vivecana--AvA prazamanA graMtha pUrNAMkALanA mahApaDita kavioe aneka banAvyA che, ane judI judI paddhati svIkArI che, te khatAvIne graMthanI zarUAtamAM peAtAnuM gauNupaNuM A gAthAmAM batAve che. hatA, prazamarati vivecana sahita e zabda adhyAhAra che ema TIkAkAra kahe che. ane gAthAne spaSTa thAya che. huM sarvAMsapuramAM praveza karavAnI jinavacanANu va--haju kavi-lekhaka peAtAnI namratA batAvatAM kahe che ke, agAunA viziSTa lekhake ane khAsa karIne mahAkavie meTA dariyA jevA jaina zAsananI prazamapaddhatinA pAra pAmela che. AvA tA aneka vidvAnA thaI gayA che. te tevA meTA vidvAna kavio pAse huM keNu mAtra ? A ati namratA khatAvavAnuM vacana che. emanI pahelAM kAI mahAkaviee prazamane mATe paddhati batAvI heAya te te ApaNe mATe jaLavAI rahela nathI. athavA bIjI rIte jaina zAsananA satra graMthAno sAra prazama-upazama che. tethI temAM paddhati hAya pazu kharI; paNa A navIna vAta navIna prakAre batAvavAmAM umAsvAti tehamada thayA che. A gAthA dvArA lekhaka peAtAnI vadhAre paDatI namratA batAve che. kavivRSe:--kavi-vRSabha, viziSTa kavi. teoe koI kavinuM khAsa nAma nathI lakhyuM, tethI A paNa namratA batAvanAra vacana samajavuM, mahAmatibhiH--ati buddhizALI. pUrvakALanA moTA kavie mahAbuddhizALI thaI gayA che. teoe prazamanI judI judI paddhati batAvI che, tene anusarIne pAte lakhe che ema AvatI gAthAthI spaSTa thaze. A graMthamAM maulikatAne dAvA nathI, paNa paddhati matAvavAnI vAta ane namratA batAvavAmAM teo (graMthakartA) khUba AgaLa vadhatA jAya che, te sAtamI gAthAmAM jovAmAM Avaze. pUrva p--pUrva kALe. umAsvAti vAcakajIe evA dAkhalA ApyA heta te temane yuniNuya karavAmAM ghaNI madada maLata, paNa ahI te mAdhebharame lakhyuM che, te vacana ApaNe svIkAravuM. ke samajavuM ja rahyuM. bAkI dAkhalAo ApyA heAta te tenA bhAva samajAta ane umAsvAtinI tArIkha mukarara karavAmAM te bahuM upayegI thAta ane ApaNane Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nemaskAra prazamarasanA jIvaMta dAkhalA maLata. mArI pahelAnA caudapUrva dhArI ane mahAbuddhizALI puruSoe zAstra paddhatie A prazamanI vAta karI che. temanI pAse $ te anukaraNa karanAra bALaka chuM. prazamajananazAstrapadyaH----zAMti, upazama. A vAkaya dvArA zAMtinI ke prazama athavA upazamanI keTalI jarUra che, te graMthArtA sUcave che. Ave prazamarasa kevI rIte thAya tenI zAstrapa`kti pUrvakALamAM aneka paropakArI buddhizALI lakhI gayA che. eTale hu te tene pagale cAlI, temanuM anukaraNa karuM chuM. paNa zAstrapaddhati ane maulikatA te teonA graMthAthI joI zakAta. A khadhI vAta ahIM batAvI hAta te ghaNI upayogI mAhitagArI ApaNane maLata, A zlAkamAM graMthakartAe pUrvakALanuM mahattva vadhAryuM' ane, peAtAnI namratA batAvavA dvArA, pUrva puruSone mahAbuddhi-vaibhavazALI vAstanika rIte kahyA. A graMtha prazamanA che, ane te mahAmati puruSAnuM anukaraNa che, te maulika graMtha nathI, tema jaNAvavuM, e namratAnI parAkASThA. khatAve che. A uparathI ema jaNAya che ke, umAsvAtinA vakhatamAM zAMtarasanA aneka graMthA vidyamAna haze. ApaNe kamanasIbe evA koipaNa prAcIna graMtha maLatA nathI, paNa evA graMthA umAsvAtinA samaye vidyamAna haze ema jaNAya che (5). kartAnI vizeSa namratA (ane) anukaraNa tAbhyo visRtAH zrutavAkpulAkikAH pravacanAzritAH kAzcit / pAramparyAduccheSikAH kRpaNakena saMhRtya // 6 // tadbhaktibalArpitayA mayA'pyavimalAlpayA svamatizaktyA / prazameSTatayAsnusRtA virAgamArgaikapadikeyam ||7|| atha--te puruSAnA zrutagraMthanuM rahI gayela tuccha dhAnya paNa pravacananI paddhatinA Azraya lenAra ane paraparAthI cAlI AvatA khAdhAnuM avazeSa, te tuccha rAMkaDAe ekaThu karIne tenI bhaktinA baLe Apela jADI ane thADI buddhi-zaktine AdhIna karIne, mane peAtAne prazamanA zekha hovAthI, meM A vairAgyanA rastAnI eka mANusa cAlI zake tevI pagaDha'DI jevA graMthanI racanA karI che. (67) vivecana (chaThThA leAkanuM)--A leAkamAM pAMcamA AAkathI zarU karela namratA huju cAlu ane adhUrI che. vamAna paddhatie namratA khatAvavAnI eka rIti hAya che, tene lekhakazrI svIkAratA hAya che; te sAtamA zrlAkathI jaNAze. vistA--temanAmAMthI gaLI AvelI, vadhArAsudhArAnI, ee te moTA dariyA jevA hatA, temAMthI vadhArAnI rahI gayelI evI. eTale teoe te peTa bharIne bhegayelI, paNu jamyA pachI jema keTalAka pAchuM (sAvakArI) mUke che, tenI mAphaka vadhArA-ghaTADAnI cIja, Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - pulAmikA-aMgrejI keza pramANe Ane artha TUMkANe "khAnuM che" ema thAya che. TIkAkAranA kahevA pramANe dhAnya-anAjanA avayava tarIke rahelA mArA dhAravA pramANe, saMbaMdha parathI, tene artha jamyA pachInuM evuM-sAvakArI karo egya che. dhAnyane avayava paNa e ja AzayathI vaparAyo hoya tema jaNAya che. eTale zrutajJAnanA ghaNA zabdo nIkaLyA hatA tenA avayavabhUta, tenA vadhArAnA-ucchiSTa zabdo hAla rahelA che. A bhAva "ucchaSikA" zabdathI vadhAre spaSTa thAya che. - pArAya-A vAta graMthakartA pitAnA gharanI nathI kahetA, guruparaMparAthI jaNAyelI te kahe che. maulikatAne dAvo A rIte kartAzrI mUkI de che, chatAM amuka goThavaNe pustaka banAvavuM, amuka vAta AgaLa-pAchaLa mUkavI te dareka mauliktA mAgI le che. eTale ApaNe emane amauliktAne dAvo svIkAratA nathI. paraMparA-guruparaMparA mATe lekhakane keTaluM mAna che, te atra dha karavA ane anukaraNa karavA jevuM che. ' ucheSikA-TUMkAmAM kahetAM, bAkI rahI gayelA. A ja bhAva upara "pulakikAmAMthI nIkaLe che. pulAkikA zabda mArI pAsenA koI paNa kaSamAMthI nIkaLatuM nathI. pulAkalabdhi eTale nAnA thaI javAnI labdhi, temAMthI A zabda nIkaLyuM haze ema mAruM anumAna che. - kRpaNu-tuccha-rAMka, bhikhArI. jema rAMka bhikhArI, vadhyuM ghaTayuM hoya te paNa saMgrahI rAkhe, tema mahAmRtasAgararUpa dariyAmAMthI kaI ghaTADe-vadhAre hoya te ahIM saMgharI rAkhe che. pitAnI namratA batAvatAM pitAne bhikhArInI upamA ApatAM paNa graMthakartAne kheda nathI thatuM, te neMdha karavA jevuM che. - saMhatya-saMgharIne, jALavI rAkhe che. eka bhikhArI hoya te khAdhA pachI vadhela vastu nAkhI na detAM, saMgharI rAkhe tema mahAzrutasamudrane saMghare ahIM karyo che. (6) A vivecana (sAtamA kanuM)--A gAthA AgalI gAthAnA anusaMdhAnamAM che. graMthakartA emAM paNa lekhakane zobhe tevI namratA batAve che. bhaktibala-mane je prazamamAM rasa thaye che, te temanI bhaktinA baLe karIne thaye che. mArI temanI taraphanI bhaktinuM mane je maLyuM, paNa A saMbaMdhI preraNA (inspiration) mArI bhaktithI Avela che. eTale ahIM je kAMI lakhAyuM che, tenI preraNA ane temanAthI - prabhu mahAvIra ane tenA pazcAtkAlIna mahAmati ziSyothI - maLI che. avimalA-khaDabacaDI, kaluSA. meM te AmAM je bhASA vAparI che, te bhAMgItUTI che. ane e mahAmati pUrvapuruSanI AgaLa Take tevI nathI. graMtha Akhe jatAM temane je kahevAnuM hatuM te spaSTa che, samajAya tevI bhASAmAM lakhI jaNAvyuM che. tethI, mArI najare te A paNa namratAnuM vacana che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra svamatizakatyA-mArI buddhinA baLathI. mArI zakti te alpa che, mArI bALabuddhinI zakti anusAra A namratA batAvavA jatAM graMthakartAe mauliktA batAvI dIdhI che. A graMtha te koI graMthanuM anukaraNa nathI, paNa pitAmAM zakti hoya tenA pramANamAM khaDabacaDI bhASAmAM, nAnakaDo graMtha lakhI nAkhe che. AmAM graMthakartAnI maulikatA jaNAI Ave che. prazameSTatayA-prazama-upazama mane gamatuM hovAthI. AthI graMthakartAe A graMtha pUrA rasathI lakhe che, kAraNa ke, temane prazamarasa game che. lekhaka jyAre ISTa viSaya para lakhe, tyAre ghaNuM sAruM lakhe che e veTha utAravA lakhate nathI. ekAdikA-rAgyane mATe raste che temAM mAtra eka eka mANasa ja cAlI zake tema pagadaMDI-nAnI keDI. A graMtha kAMI moTI saDaka nathI, vairAgyanA rastAne joDanAra eka pagadaMDI je A graMtha che. ekadaMDI pagathI hoya, tyAM mAtra paga ja mukAya; emAM sAmethI keI AvI zake ja nahi ane tethI nAnakaDA rastAne pagadaMDI kahevAmAM Ave che. relave ane eraplenanA A yugamAM A ekadaMDInI mahattA ApaNane samajAya nahi, paNa e upayogI te jarUra hatI. nALamAM eka gADuM ja cAle, paNa "nALanAM gADAM nALamAM na rahe tevI rIte eka mANasa mAtra cAlI zake tene ekapadI kahevAmAM AvatI hatI. khetarane cheDe te ghaNIvAra hoya che ane nAnA rastA athavA meTA rastAne TUMkANamAM jeDanAra AvI ekapaNI hevI e ghaNuM upAgI che. paNa graMthakartA tene rastAnA pramANamAM ekapadI kahIne tenI kiMmata ochI AMke che. A paddhati khUba vicAravA lAyaka che, pitAnI paddhatinA baNagA phUMkanAra ughAtanA lekhakoe anusaravA gya che. a5yA-ane pote bahu nathI lakhyuM, paNa ghaNuM beDuM lakhyuM che. A paNa viveka-vacana che, lekhakanI namratA batAve che. eka viSayakaSAya upara temaNe 87 gAthAo lakhI che, chatAM teo alpatAne dAva kare, te mAre mana vadhAre paDatI vAta che. huM te ene paNa namratAnuM vacana gaNuM chuM. A graMthanI racanA karatAM, upamitibhavaprapaMcAnA lekhaka siddharSi peke, temane jINuM pAMdaDAMne lAvavA paDyAM nathI, ke pitAne bacAva tANI kheMcIne kare paDyo nathI, paNa graMthanI zarUAta bahu suMdara rIte karI che. A saMbaMdhI vadhAre carcA temanA caritra vibhAgamAM karavAnuM rAkhavAmAM Ave che. A A graMtha "AryAmAM lakhAyeluM che. AryA mAtrAmeLa chaMda che. enI cAra paMktimAM 12-18,12-18 mAtrA hoya che. teo piMgaLazAstrane barAbara jALavI rahyA che. (7) graMthakAranI pUrvapuruSa taraphanI bhakti neMdhavA jevI che. For Private & Personal. Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - sAmAnya mAphI yadyapyavagItArthA na vA kaThoraprakRSTabhAvArthA / sadbhistathA'pi mayyanukampaikarasairanugrAhyA // 8 // artha--joke A graMtha jANelI hakIkatane kahenAra che ane sakhata, AkarA tathA gUMcavaNabharyA bhAvArthavALe nathI. te paNa sajajana puruSoe mArI upara dayA karIne kRpA karavI. (8) vivecana-A gAthAmAM sAmAnya mAphI mAgavAmAM AvI che. A vivekanuM vacana che, paNa hRdayapUrvakanuM che. avagItArtha-moTA mANasane A pustakamAM kAMI khAsa navIna na lAge, te temaNe A graMtha vAMcavAnI tasdI mATe, mane kSamA karavAnI mArI upara kRpA karavI. A kSamA mAgavAnI eka rIta che. A umAsvAtithI vadhAre jANakArane aMze lakhAyela che. navInatAne dAve cheDI de e ghaNuM vadhAre paDatI namratA batAve che. - kaThera-AkarI. vidvAna mANasone cAlu vArtA gamatI nathI, teone te kaThoraAkarI, samajaNamAM tarata na Utare tevI vAta vadhAre game che. A graMtha evo Akare ane paMDitene muzkelImAM nAkhe tevuM nathI. "ra vA eTale AmAM kaThera bhASApraga nathI, sAdI sIdhI saraLa vAta karI che. te teone na game te teoe mane kSamA karavI. meM te sArI vAta sAdA zabdomAM karI che. prakaSTa-bahu UMDI UMDI gaMbhIra vAta A graMthamAM nathI. vidvAna buddhivAne evI gaMbhIra vAta A pustakamAM na jue, sAdI vAta sAdI rIte karelI jue ane temane temAM kaMTALo Ave te mane kSamA karavI. kahevAnI vAta e che ke, A graMthamAM ghaNI muzkela ke na samajAya tevI vAta karI nathI, paNa sAdI vAte sAdI rIte karI che. te paMDitene lAge ke, AvI sAdI vAta karavA mATe pustaka zuM lakhyuM? te teoe mane kSamA karavI. saddabhiH-sajajana, buddhimAna. jemane agharAM pustako vAMcavAnI Teva paDelI che , teoe sAdI vAta tarapha dayA karavI. anukaMpArarsa-sahAnubhUti, dayA. teone A vAta sAdI lAge, te mArA para kRpA karIne mAre graMtha vAMca. ' anugrAhya-mArA para dayA karavI; mArA para kRpA karIne mAre A graMtha vAMco. A graMthamAM kAMI navInatA nahi lAge, te paNa temaNe A graMtha vAcavAnI lIdhela tasvI mATe mane mApha karaze. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra agAunA vakhatamAM kaThora bhASAmAM lakhAyelA graMthane AvakAra maLata haze ema lAge che. je moTA moTA samAse vApare athavA ati gaMbhIra vAte kare, te graMtha vakhaNAte haze, ne graMthakartAne vakhANa maLatA haze. teo tevA graMthakAro) moTA gaNAtA haze, tethI A pramANe lakhyuM che. [paNa AjakAla te mahAtmA gAMdhIe gujarAtI lekhanazailI evI sAdI karI nAkhI che ke, cAra copaDI bhaNela paNa te khuzIthI samajI zake. te paddhatinuM anusaraNa hAla te sArvatrika che, tethI AvI mAphI mAgavAnI ke khulAso ApavAnI jarUra na hoya tema lAge che, paNa bANa ke daMDInI paddhati jotAM AvA khulAsAnI jarUra rahe che. (8) sajajana-lakSaNa ko'tra nimittaM vakSyati nisargamatisunipuNo'pi vAdyanyat / doSamaline'pi santo yad guNasAragrahaNadakSAH // 9 // ' atha-kudaratI rIte ati hAMziyAra-pravINa hovAthI, deSathI malina thayela hoya te paNa, sajajana purUSa (saMta) sAra levAne mATe kuzaLa hoya che-A bIju kAraNa che. ane sadoSa vastu hoya tenA paNa sAraguNa grahaNa karavAmAM ane doSane tyAga karavAmAM catura hoya che. AnuM kAraNa jaNAve che. (9) vivecana-vAMcanAra sArA mANasa che ema dhArIne pitAnI namratAnI vAta aMge graMthakartA, A gAthAmAM, vadhAre namratA batAve che. nimitta-AvI rIte graMtha karavAnuM kAraNa zuM? prasaMga che? te tenA javAbamAM vAcakanI sajajanatAnuM ja bIjuM kAraNa batAve che, bAkI kAMI khAsa prasaMga nathI. te vAta atra spaSTa kare che. nisaga-pitAnI buddhithI svabhAvane pAmelA, eTale sajajana puruSamAM AvA prakAranI buddhi sAhajika hoya che. teo svAbhAvika rIte ja guNa grahaNa karavAmAM catura hoya che. sunipuNa-bhAre hoMziyAra hoya che. vastunuM rahasya jANI levuM ane mAtra sArI cIja upADI laI tene ja pakaDI levI e kAmamAM sajajana puruSe paNa kAbela hoya che. vAdhanyata-bIjA asaMta purUSanI vAta javA de, "dI", eTale vinAza (decay) evo artha thAya che. ahIM te sArA mANasanI vAta karI che, ApaNe te atra sajjananI vAta cAle che, tethI asajajana kevA, tenI vAta ja javA do. "vAdI anyata" ema paNa vyutpatti thaI zake. vAdI eTale bolanAre. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - doSamalina-doSathI malina thayelI vastu, sadeSa vastu sajjana mANase te sadeSa vastumAMthI paNa rahasya-sAratattva grahaNa kare che. kharAbamAMthI paNa sAra zedhe evI sajajananI rIta hoya che. raste marelA kUtaruM joyuM te, kRNe tenA mRta zarIra para mukha na macakaDyuM, paNa tenI sarasa dUtapaMktinAM vakhANa karyA "aho ! AnI dAMtanI hAra kevI suMdara che?" ema maDadAmAMthI paNa kRSNa sAra zodhI kADhyo. sAragrahaNa-doSavALI vastumAMthI paNa sAra ke tatva grahaNa karavAmAM teo ghaNuM kAbela hoya che. kudaratI rIte sArI buddhi hoya ke game tevuM bolanAra hoya te paNa teo kharAbamAMthI sArI vAtane grahaNa kare, e ja A pustaka lakhavAnuM nimitta che. mAre kaI nAmaprasiddhi meLavavI nathI. paNa mArI sajana mANasene vijJapti che ke, temaNe AvA sAdhAraNa graMthamAMthI paNa, teonA svabhAva pramANe, sAra grahaNa kare; ema karavuM e emane svabhAva che, ane mArI vinaMtI che ke, teoe pitAnI dakSatAne A upaga kare. A rIte, nimitta kAraNuM batAvavA dvArA paNa, graMthakartAe (umAsvAti vAcake pitAnI namratA batAvI che. AvI rIte namratA batAvavI e sAdhAraNa vAta nathI. mANasa ke lekhaka pitAnAM guNagAna ane prazaMsA karavA lalacAI jAya che, tene badale A graMthanA lekhake bIjI ja nIti svIkArI che, e atyaMta AnaMdaprada che. (9) sajajana-svIkAra eTale ja prakAza- sadbhiH suparigRhItaM yatkiJcidapi prakAzatAM yAti / malino'pi yathA hariNaH prakAzate pUrNacandrasthaH // 10 // - atha-sArA mANaso (sajIne)e sArI rIte svIkArela hoya, te game tevuM hoya te paNa, te jAherAtamAM jarUra Ave che, dAkhalA tarIke haraNiyuM meluMgheluM hoya, paNa pUrepUrA caMdramAM raheluM hoya te jema prakAza-jAherAta pAme che, zobhe che tema. (10) - vivaraNa-pitAnuM pustaka sajjane svIkAre te vadhAre sAruM, e je cAlu mAgaNI kartAnI che, tenA samarthanamAM vAta kare che. suparigrahita-sArI rIte svIkAreluM. sajjananI pAse pitAne graMtha pasAra karAvavA ATalI vijJapti kare che. te sahetuka che. ene dAkhala paNa atra Ave che. graMtha sAro hovo joIe. ane sajajanee tene sArA graMtha tarIke khUba svIkAra karyo hoya te, jevI tevI gAMDIghelI vAta hoya te paNa, anya tene svIkAra kare che ane pustakanI jAherAta thAya che. vAta e che ke, vAta game tevI graMthamAM lakhela hoya, tenA para AdhAra nathI, paNa sajajana saMta puruSoe tene sArI rIte aMgIkAra karavo joIe. tame sajajana Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra che, te A graMthane svIkAra kare, pachI temAM kAMI koluM gheluM lakhyuM haze te paNa svIkArane kAraNe pasAra thaI jaze. sajajanee tene svIkAra karavAnI vAta teTalA mATe mahattvanI che. yatkiMcidapi prakAzatAM-jarA jeTalI, sAra vagaranI vastu haze te paNa. bhale vAta barAbara chaNAyelI na hoya ke sAmAnya bAbata hoya, paNa je sajajana puruSe tene svIkAra karaze te te prasiddhine pAtra thaze. tethI sajajanene mArI vijJapti che ke, teoe A jevI tevI rIte lakhAyeluM pustaka svIkArI levuM, tema karIne tenI mahattA vadhAravI. ATalI mArI sajajanene prArthanA che, ane tenA samarthanamAM eka lekaprasiddha dAkhale Ape che. maline hariNamele ghele haraNuM prAcIna kALamAM evI mAnyatA hatI ke caMdramAM haraNa che; atyAranA vaijJAnike ene parvatanI hAramALA kahe che. ApaNe A prAcIna mAnyatAne dRSTAMta tarIke samajavA yatna karIe. pUrNa caMdrasthA--pUnamane divase AkhI rAta pUrNacaMdra jAge, temAM rahela malina haraNiyuM paNa prakAza pAme che, tevI rIte je sanmanuSya A graMthane svIkAra kare, te te paNa prasiddhine pAme, eTalA mATe temanA svIkAra mATe huM prArthanA karuM chuM. sajajana puruSanA A graMthanA sArI rIte svIkAravAthI mArI mahenata lekhe lAgaze. tethI, teonA svabhAva anusAra, teo A pustakane svIkAra kare ema huM (umAsvAti) prArthanA karuM chuM. te je sajajana puruSe A graMthane pakaDI leze, te tenI mahattA thaze. mArI vijJapti te eka ja che ke Apa sajjana puruSe A graMthane svIkAra kare, pachI badhA sArA vAna thaI raheze, kAraNa ke mane sajana puruSanI sajajanatAnI khAtarI che. mATe mArI vijJapti Apa mAne. caMdramAM parvata, DuMgara ke jaMgala che ke haraNiyuM che, tenI A carcA karavAnuM sthAna nathI. ahIM te prAcIna mAnyatA upara rUpaka ApavAmAM Ave che. (10) bALakanuM kAluM vacana bAlasya yathA vacanaM kAhalamapi zobhate pitRskaashe| tadvat sajjanamadhye pralapitamapi siddhimupayAti // 11 // artha-baccAonuM vacana kAluMgheluM hoya te mAbApanI pAse jema zobhAne pAme che. te pramANe sajajana puruSamAM artha vagaranI belAyelI vAta paNa khyAti pAme che. (11) vivecana-sajananI pAse A graMthane svIkAra karAvavAmAM zuM lAbha che, tenI te ja vAta bIjA dAkhalAthI siddha kare che. matalaba, sajajanane prArthanA ane te mATenI graMthakartAnI vijJapti A gAthAmAM paNa cAlu ja che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarata vivecana sahita bAlacanAnuM baccuM haju jarA khelatuM thayuM heAya, te kadyApi tataDu'-khaDu ke kAluMgheluM le te paNa mAtA-pitA ke gharanAM sarvAMne game che tenI peThe. (AgaLa kahevAze) kAhala--kAluMgheluM, aspaSTa. bALaka game tevuM acAkkasa ke kAluMgheluM vacana khAle, te sakkarapArAne sakalapAlA kahe ke ghIne "jI" kahe, mApAne ApA kahe, te paNa mAta-pitA moTAbhAI Adi gharanAM sarvAMne te vacana sArAM lAge che. koI khALaka-baccAne sAMbhaLI evuM nathI kahetuM A aspaSTa vacana khele che. tenuM kAluMgheluM vacana sAMbhaLIne pazu mAbApa vagere rAjI thAya che. pitR--mAbApa, moTAbhAI, kAkA-ema A eka pitR zabdathI te bALakanA janmyA pahelAM janmelanA AkhA vaga samajavA. malApatu --laveluM, game tema khelAyaluM, vagara vicAre kADhela-lavela, e ene asala atha che. jema bALaka mAkhApa pAse kAlu gheluM aspaSTa vacana mele te TIkApAtra thatuM nathI, paNa UlaTAM mAbApa vagere vaDIlavaga tethI rAjI thAya che, tema huM A graMthamAM gAMDI ghelI ke jevItevI vAta karI jAu, te te paNa sajjana puruSe sArA arthamAM lai leze evI sajjana puruSo mATe mane khAtarI che. teo kaheze ke, huze! haju e bALaka che? kadAca jevuM tevuM khelI nAkhe te ApaNe tene sArA arthamAM samajavuM joIe, athavA tenA kharAba artha heAya te tene sArA atha mAM levA joIe.' siddhi khyAti, AbarU. kadAca A pustakamAM meM jevuMtevuM lakhyuM hAya te paNa sajjanapuruSo jo A graMthanA svIkAra kare te khasa che. kAraNa ke mArA baccA jevAM kAlAMghelAM vacanane paNa teo sArA athamAM samajI jaze. kAraNa ke, AgaLa jaNAvyuM tema, sajjananA e svabhAva che. lekhakane peAtAnuM pustaka mananIya thAya te mATe kevI kevI dalIla karavI paDe che, te khAsa vicAravA lAyaka che. A graMthanA lekhaka namra bhAve kahe che ke, A pustakanI khyAtinA badhA AdhAra sajjana puruSo tenI gaNanA karI svIkAra kare temAM che. kadAca koI sthAne meM agaDa'-bhagaDa lakhyuM haze te tene paNa te sArA arthamAM samajI leze ane mArA apalApane paNa calAvI leze. A eka dalIla karavAnI paddhati che. ane prAcIna puruSoe evI aneka mAgaNIo karI che, te batAve che ke, lekhaka atyaMta namratA batAve che. A vAtanI khAtarI pustaka vAMcavAthI ja thAya tema che. (11) punarukti deSa thatA nathI, te jarUrI che-- ye tIrthakRtpraNItA bhAvAstadanantaraizca parikathitAH / teSAM bahuzo'pyanukIrtanaM bhavati puSTikarameva // 12 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra atha- je bhAvone tIrthaMkara mahArAje kahelA che, ane tenA pachInA bahu ja najIka rahenAra gaNu vageree je bhAvone anekavAra carcA che, te bhAvene vAraMvAra kahevAmAM Ave che, te vacana puSTine mATe ja thAya che. (12). - vivecana-AmAM punaruti doSa nathI thatuM, ane eka ne eka ja vAta karI che te jarUrI che, lAbhakara che, deSarUpe gaNavAnI nathI. te hakIkata A gAthAmAM vadhAre cokhavaTathI kahe che. tIrthaka-NItA -tIrthakara mahArAje kahelI vAte. A sarvanuM mULa tIrthakare kahelA bhAvanuM punarAvartana che. tIrthakaree je kahyuM temAnuM banyuM teTaluM gaNadhare jhIlyuM ane jhIlavAmAMthI banyuM teTaluM sUtramAM gUMcyuM. jema eka dhULanuM DhekuM pANIvALuM hoya tene bhIta sAthe lagAvavAmAM Ave ane ghaNe bhAga bhIte cUMTI jAya ane tene cheDe bhAga jamIna para paDI jAya, tema temane bhAva ghaTatA ghaTatA ATaluM rahe che, temAM punaruktine savAla ja nathI. A vAta AgaLa jatAM temAM lekamAM spaSTa karaze. adhyAtma zarIranI puSTine ja muddo che. anantarra-tIrthaMkara mahArAjanA vakhatamAM gaNadhare vageree e bhAva jhIlI enuM vAraMvAra kIrtana karyuM, te ja bhAva ochA thaI gayelA bhAva-te vAraMvAra bolavA e te adhyAtmazarIrane puSTa banAvavAnuM kAma che. ene e bhAva kAMIka e hoya, temAM punaruktinA dezanI kalpanA karavI e paNa ayogya che, kAraNa ke e bolanArane hetu adhyAtma-AMtara zarIrane puSTi karavAnuM che. bahuza--aneka vAra ane aneka rIte. emAM punaruktidoSane savAla nathI, paNa e te evA pavitra bhAvo che ke, tene thoDe aMza vAraMvAra bela lAvavo joIe. anakItana-emAM zravaNa, manana vagere pAMca prakAranA svAdhyAyano samAveza thAya che. e bhAve ja eTalI UMcI hadanA che ke, tene vAraMvAra kahevAmAM Ave, tema adhyAtma zarIrane pucha-majabUta kare tevA hoya che. tIrthaMkare kahelA ane gaNadhara sUtrarUpe gUMthelA bhAnuM pharI pharIne kahevuM, samajAvavA te Atma-zarIrane ke adhyAtmazarIrane puSTi karanAra che, jema ghI-dUdhane khorAka sthULa dArika zarIrane puSTi kare che, tema tIrthakara mahArAje kahela bhAve eka athavA bIjA rUpamAM kahevAmAM Ave, te adhyAtma-zarIrane pauSTika ja che, Ama adhyAtmazarIranuM piSaNa thAya che, tethI te vAraMvAra bolavA jarUrI che. ane graMthakartA kahe che ke tema karavuM jarUrI che. A graMthamAM A gAthAthI maulikatAne dAvo graMthakartA taddana cheDI de che. teo kahe che ke, bhagavAna tIrthapatie kahelA bhAvone pharIpharIne belavA te jarUrI che, ane mArA pUrva puruSoe je bhAva rajU karyA te koI vAra te zabdamAM ane koI vAra meM mArA zabdomAM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita rajU karyAM che. mArA maulikatAnA dAvA nathI. Ama lakhavA chatAM teoe bhAre maulikatA batAvI che. te graMtha vAMcavAthI jaNAze. matalaba, te tItha patine, temanA pUrvAcAryAMne anukULa rahyA che, teoe . gharanI eka paNa vAta karI nathI. kadAca navIna bhAva ApyA haze, te te asalanA bhAvane anukULa rahIne haze. ahI namratAnI parAkASThA batAvI che. (12) zA mATe punarukti doSa thatA nathI ?-- yadvadviSaghAtArthaM mantrapade na punaruktadoSo'sti / tadvaMdrAgaviSaghnaM punaruktamaduSTamarthapadam // 13 // artha--je pramANe jhera ke aphINanI asara nAza karavAne aMge eka ne eka maHtrapada vAraMvAra khelAya, temAM punarukti doSa nathI, tema rAgarUpa jherane haravAne aMge, te jhera AkaruM heAvAthI, emAM punaruktinA doSa thatA nathI. (13) vivecana---punarukti doSa thatA nathI, tenuM kAraNu A gAthAmAM spaSTa karatAM tene lAgu paDe tevA dAkhalA Ape che. viSaghAta--jhera utAravA mATe, sanuM ke garalanuM jhera lAgI gayu. hAya te te maTADavA mATe maMtrapadya-ekanA eka matrapATha e-daza-sA-vAra-anekavAra khelavAmAM Ave che; kAraNa ke maMtra te thADA akSaronA ja hoya. gAruDI ke jhera utAranAra Akhe vakhata matranA tenA te ja akSaro melyA kare che, phrI phrIne khelyA kare che. mAccAra karanAra, maMtrane mAnanAra, punarAvata nanA doSa karatA nathI, paNa jhera UtaratAM sudhI mAMtranuM punarAvata na karyA ja kare che, temAM kAMI doSa lAgatA nathI. eve punarukta--pharI pharIne te ne te ja pada ke pATha kholavAnA doSa te kare che, tene khyAla paNa AvatA nathI ane tenA phaphaDatA hATha joI athavA maMtrapada sAMbhaLI, te ne te pATha vAravAra sAbhaLe, temane paNa jhera utAranAra koI jAtanA doSa karatA hAya ema lAgatuM nathI, eTaluM ja nahi, paNa e enA guNu gaNAya che, e enI lAyakAta gaNAya che. rAgaviSa----rAga ane dveSa mananAM jhera che. e jheranA nAza karanAra je maMtra che, tenuM judI judI rIte pharI pharIne uccAraNa thAya, temAM punarukta doSa thatA nathI. rAgadveSane A vyAdhi keTale AkarI che, te ApaNe trIjA prakaraNamAM jozuM. aduSTa--"aSaNuvat" evA atha TIkAkAra kare che; emAM kAMi vAMdhe nathI. sarpanuM jhera utAranAra ma`trAkSarIne vAravAra khelyA kare che, tema rAgadveSanuM viSa eTaluM AkaruM huM e ma'trAkSaro game teTalI vAra khelAya, temAM punarukti jevA doSane sadbhAva nathI. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 padama--sUtranA rahasyane samajAvanAra hoi e calAvI levA jevI hakIkta che, ane emAM zAstradRSTie kAMI vAMdhA nathI. namaskAra jema jhera utAranAra eka ne eka ma`tra pharI pharIne uccAre che ane dhIme dhIme jheranI asara UtaratI jAya che ane pIDA-vedanA ghaTatI jAya che, tema rAgadveSa tA jherathI paNa vadhAre sakhata AMtaraniSa che, tene dUra karavAnA paTTamAM punaruktino savAla ja nathI. saMskRtanA abhyAsIne punarukti doSa ze che te samajavuM muzkela nathI. eka vAta pharIvAra karavI tene punarukti doSa ala'kArazAstramAM batAvyA che. AvA koI doSa A graMtha lakhavAmAM thatA nathI, eve A graMthakartAne bacAva che. teo kahe che ke, prANIne rAgadveSanuM jhera evuM lAgI gayeluM che ke, tenA nAza karanAra zakhta vAravAra vaparAya te temAM doSa nathI. matrAccAra karatAM "T pur strAddA" ke evA zabdo, ane ghaNI vAra AkhA matra, pharI karIne khelAyA kare che, emAM khelanAra punarukti doSa kare che, evA khelanAra ke sAMbhaLanArane khyAla paNa AvatA nathI. graMthaO aneka dAkhalA ApI jaNAve che ke, rAgadveSanuM jhera prANIne evuM sakhata caDhI gayelu che ke tene dUra karanAra maMtra tIrthaMkare kahelA ke gaNadhare gUthelA zabdomAM krurI phIne kahevAmAM Ave te tene punarukti na gaNavI. A khacAva bIjA dAkhalAo ApI lekhaka siddha karavA prayatna kare che, te ApaNe joie. (13) punaruktine doSa na kahevAnA khIne dAkhalA yadvadupayukta pUrvamapi bhaiSajaM sevyate'tinAzAya / tadvadrAgAtiharaM bahuzopyanuyojyamarthapadam ||14|| ajema vyAdhinA nAzane mATe prathama upayeAgamAM lIdhelu' osaDa vyAdhinA nAza mATe pharIvAra vaparAya che, tema rAgarUpI pIDA-vyAdhine haranAra esaDa hAya te anekavAra upayogamAM levAmAM Ave che. (14) vivecana-A graMtha punarukti doSa karatA nathI, tene mATe vaLI eka vadhAre dalIla A gAthAmAM Ape che. uparyukata--agAu prayukta. tame koI vaidya ke dAktarane tyAM jAo tyAre sAruM che ema jaNAya eTale vaidya athavA dAktara tenI te davA Ape che; evA sAdhAraNa niyama che. e davAmAM jema punarukti doSa lAgatA nathI, tema rAgadveSanA AkarA jheranA esaDane vAravAra tenA te ja AkAramAM apAya, temAM punaruktidoSanA savAla ja rahetu nathI. bheSajaauSadha. tame haeNspiTalamAM jAe ke kArya dAktara ke vaidya pAse davA karAvavA jA, te jema tenI te davA cAlu rAkhe che tene punarukti doSa lAgato nathI, tema tIthaMkare kaheluM rAga-dveSanuM esaDa enuM e ApatAM, emAM punarukti doSa thatA nathI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita sevyate-pharI vakhata levAmAM Ave che, te pramANe. atinAzAya-pIDAno-regane nAza karavAnA hetuthI. ghaNI vakhata TI. bI. ke evA rAjaga jevA vyAdhimAM ekanI eka davA sAta mAsa ke tethI vadhAre vakhata levAmAM Ave, te lenArane temAM punarukti doSa jaNAtuM nathIApanArane temAM vAMdho lAgatuM nathI. rAga-dveSa evA AkarAM darada che ke tene mATe je upacAra karavAmAM Ave, temAM punarukti deSa thAya che e savAla the ja cheTe che. emAM uddeza ekanI eka vAta pharI pharIne karavAnuM nathI, paNa saMsArI prANIne rAgadveSathI bacAvavAno che. A kAraNe punarukti deSane savAla ja rahetuM nathI. ' rAgArti-rAganI pIDAne haranAra je upAya-esaDa che, tene mATe vAraMvAra kahevAmAM Ave te koI prakArane punarukti doSa thatuM nathI. punarukti deSa te lekhanamAM thAya, ahIM te uddeza ja jude che. Azaya phare doSane savAla ja rahetuM nathI. bahuza --aneka rIte e esaDa ApavAmAM Ave, kaI vAra anupAna pheravavAmAM Ave, paNa tenuM te esiDa apAya te temAM pharI pharIne evI vAta karavAne deSa thatuM nathI. - arthapadaM-sUtrano artha kare, vastune samajAve tevuM pada, vacana athavA upadezane vistAra, vacana samajAya tevuM bolavuM te. A ja arthamAM sadara zabda AvatI gAthAmAM paNa jAyela che. . kahevAnI bAbata e che, maMtranA padane vAraMvAra pharIpharIne bolavAmAM Ave che, tema rAgarUpa jheranA vacanane eka ne eka rUpamAM pharIpharIne bolavuM, emAM punaruktidoSa thAya che, evo vicAra paNa barAbara nathI. tethI agAunA tIrthakara ane gaNadharoe tema ja RSimunie kahelI vAta pharIpharIne kahevI, temAM punaruktidoSa thAya che e vicAra ja khoTo che. A te AkaruM jhera che, tethI tene dUra karanAra osaDa paNa pharIpharIne apAya temAM punaruktidoSanI kapanA karavI paNa anucita che, matalaba, e koI deSa thatuM nathI. emAM bolavA khAtara kaI vAta bolAtI nathI, paNa maMtranI jema A ekanI eka vAta aneka rUpe kahevAya che. AmAM rtAne IrAdo jovA jevo che. (14) eka vadhu dAkhale te ja muddA para- vRttyartha karma yathA tadeva lokaH punaH punaH kurute / evaM virAgavArtAheturapi punaH punazcintyaH // 15 // atha-vana mATe jema ke tenuM te kAma pharI pharIne kare che, tema ja vairAgyavArtAnA kAraNane vAraMvAra vicAravuM ghaTe che. (15) vivecana-AmAM punarukti doSa thatuM nathI, te ja vAta eka vadhAre dAkhale ApIne A gALAmAM kartA kahe che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra vRtti-jIvana mATe, AjIvikA mATe, pitAnuM peTa bharavA mATe. loka-leka piTa bharavA mATe tenuM te ja kAma pharIpharIne kare che. nizALIe tene te ja pAThe pharIpharIne dararoja vAMcaze, vakIla haze te uparane vAdI jaNAve che ke, ema lakhI dararoja aneka dAvAarajI lakhaze, dAktara davAnA bharatiyA (Prescription) lakhyA ja karaze. AvI rIte te ekanuM eka kAma kare che, temAM tene punarukti lAgatI nathI, tema ja A pustaka mATe samajavuM. vepArI ke kaDiyA-sutAranuM kAma bharaNa-poSaNane aMge che, tema mAre IrAdo tamane zuddha hakIkata samajAvavAno che, tethI agAu kavie ke tIrthapatie kahelI vAta pharIpharIne karavAthI punaruktideSa thatuM nathI, kAraNa ke IrAdo phera che. tadeva--duniyAdArI calAvavA, bharaNu piSaNa karavA leke eka ne eka kAma karatA jovAmAM Ave che teone punaruktidoSa lAgatuM nathI, tema mane paNa enI e vAta karavAmAM punaruktidoSa lAgatuM nathI. jema kheDUta khetI kare tene enuM e kAma varSo sudhI dararoja UThIne karavAnuM hoya che, temAM tene punaruktidoSa lAgatuM nathI, tema mAre mATe samajavuM. virAgavArtAhetu-rAgadveSa UThI jAya evI vAtenuM kAraNa game keTalI vAra pharIpharIne kahevAmAM Ave, temAM punaruktideSa thatuM nathI. te citya-e virAga utpanna kare tevI vAtane hetubhUta vAraMvAra citava, khUba dhyAna para - mana para levo ane lakSyamAM rAkha. - tame game te dhaMdhe le, kApaDiye haze te nenakalAkathI mAMDIne gAmaThI (svadezI) mAla, e ne e anukramamAM, eka pachI eka AvatA ADatiyAne batAvaze; luhAra garama leDhAne dararoja savAranA TIpyA karaze. emAM muddAnI vAta e che ke, emAM koIne punaruktideSa lAgatuM nathI, tema tamAre A dAkhalAthI jANavuM ke, ekane eka maMtra vAraMvAra balavAmAM Ave, temAM viSaghAta ke e keI uddeza hoya che; davA levAmAM vyAdhi maTavAne hetu hoya che ane vepAra dhaMdhA ke kArIgIrImAM paisA kamAvAne hetu hoya che, tema pUrvanA atyaMta jJAnI puruSa ane tIrthaMkare karelI vAta tene te AkAramAM kahevAmAM Ave, temAM udeza virAgatA lAvavAnuM ke rAgadveSa ghaTADavAne heI, punaruktidoSa thatuM nathI, tema meM ahIM je vAta karI che, temAM punaruktidoSane savAla ja nathI. A vyAdhi Akare, UDe ane anaMtabhavane heI, tenA upAye batAvavAmAM AvyA che, temAM punaruktine ke mArI sAme deSa lAve che te asthAne che, agya che. (15) abhyAsa karavAnuM kAraNu dRDhatAmupaiti vairAgyabhAvanA yena yena bhaaven| . tasmiMstasmin kAryaH kAyamanovAgbhirabhyAsaH // 16 // pra. 4 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita artha-je je prakAre vairAgyabhAvanA vadhAre majabUta thAya ane jAmI jAya te sarvamAM mana-vacana-kAyAnA yegathI abhyAsa kara (16) vivecana-pitAnI kahevAnI vAtane graMthartA upasaMhAra karatAM chevaTe bacAva kare che ane tema karIne A prakaraNa pUruM kare che. daDhatA-sthiratA, majabUtAI, je kaI rIte vairAgyabhAva majabUta thAya, tene manavacana-kAyAthI abhyAsa kara.' " virAgyabhAvanA-virAgabhAva, saMsAra ke saMsArI prANI te koI paNa padArtha uparane rAga UDI jAya, evI bhAvanAvRtti thAya temAM, kAMI paNa vicAra na karatAM, mana-vacana-kAyAthI abhyAsa pADave, amuka karavAthI emAM punarAvRtti thaze evo khyAla paNa na kare. ApaNe 'uddeza virAgabhAvane meLavavAne tene piSavAne ane te mATe makakama thavAnuM che, e niraMtara lakSamAM rAkhavuM. bhAva-bhAvanA game tema virAgane pize tevI vAta karavAnI ke thavAnI hoya, tene yejanApUrvaka puSTi ApavI ane temAM punarAvRtti thaze ke bIju thaze evI bhAMjagaDamAM na paDavuM. - kAyamane-vAga-manathI, vacanathI ane kAyAthI. emAMnA be ke traNathI - jeTalAthI bane teTalAthI abhyAsa--enI suMdara vyAkhyA "pAtaMjala yogadarzana"mAM ApI che. niraMtara prayAsa kare ane tene abhyAsa kare. matalaba, emAM A doSa thaze ke pele deSa thaze evI mathAmaNamAM na paDatAM manathI, vacanathI ane kAyAthI, bethI ke traNethI abhyAsa pADa ane vagara AMtare pADe tene mATe pitAnI sarva zakti ke AvaDatane upaga kare, e TUMka sAra che. A prANIne saMsArane rasa evo che ke, anAdi vAsanAne lIdhe e temAM paDayA ja kare che. e lAga ja joI rahe che ane e puruSa ke strI, vastu ke paugalika padArtha taraphanA AkarSaNamAM paDI jAya che. tene chevaTe je punaruktinuM baDAnuM maLe ane rAgamAM paDavAnuM thAya, te tene te caeNTI paDe che, kAraNa ke e enI ghagu vakhatanI rIta che, mATe ene rAga e che thatuM hoya te tene teNe abhyAsa mATe joIe, ane temAM punarAvRtti doSa thaze, evuM bahAnuM ene maLavuM ja na joIe. A jIva e che ke ene bahAnuM maLe te turata sarakI jAya che, kAraNa ke, ghaNA vakhatathI te tenI bhAvaprakRti thaI gaI che. paNa pratyeka prANanI pharaja che ke virAgabhAva jenAthI thAya te vAtane koI paNa vegathI pakaDI levI ane te vAtane makakamapaNe vaLagI rahevuM. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra A tA abhyAsa karavAnI vAta che; abhyAsa karatAM karatAM lITAM doravAnA ekaDA thaI jaze, Ave! avasara pharIIne nahi maLe. samajazakti, manuSyajanma, deva-guru-dharmanI jogavAI e badhAMnA lAbha levAnA abhyAsa pADavAnI A taka che. mATe, nakAmI khaTapaTamAM na paDatAM virAgabhAvane abhyAsa pADo ane temAM punaruktidoSa thaze ke nahi thAya, tevA mahAnAnA vicAra na kare. saMsAra ene lAta mAre, te paNa, ghaNA kALanA abhyAsane laIne, prANI tene cATate jAya che. tethI, punarukti thatI hAya to tenA doSa vArIne paNu, A virAga-vItarAga bhAvanA-pharIpharIne karavI, ema kahevAmAM Ave che. abhyAsa karavAnA anaMta bhave paNa joga maLe, tyAre kAM te temAM mana lagADato nathI, kAM to vacana khelato nathI, kAM to zarIrathI geTA vALe che. eNe mana-vacana-kAyAthI abhyAsa karyAM nathI, nahiM to tenI A dazA na ja hAya. teTalA mATe punarukti thatI hAya to, tene bhege kahevAmAM Ave che ke, A virAganA bhAva je raste thAya te raste prayatna karavA. A prANI te, e akSara lakhatAM AvaDe eTale, peAtAne virAgabhAva thayA che ema mAnI AtmavacanA kare che. A vairAgyabhAvane ane te rIte, majabUta karavAnuM potAnA hita mATe Avazyaka che. eTale A punaruktithI doSita graMtha che, evI carcA ke bhAMjagaDamAM na paDatAM Atmahita sAdho. (16) * * fn * A rIte ahIM prathama prakaraNa pUru thAya che. temAM namaskAra uparAMta A graMthamAM zuM kahevAnuM che, ane kayA hetuthI kahevAnuM che, te saMbaMdhI vAta karI che. agAu jaNAvyuM tema, graMthanI zarUAtamAM AzIrvAda, namaskAra ane vastunideza~~ A traNa batAvavAnA krama bhAratIya saMskRtie svIkAryo che. kevI yuktithI A vAta kartAe sAbita karI che, tenI paddhati khAsa anukaraNa karavA caiAgya che. A graMthanI zarUAtamAM namaskAra karavAmAM AvyA che ane pachI A graMthamAM AvavAnA uddezane jALavI rAkhyA che ane AzIrvAda dhvanimAM che, eTale traNe hakIkatanA sIdhI rIte upayAga karavAmAM AvyA che. A lekhakanI jJAnasamRddhi batAve che. emaNe khUba vicAra karIne asAdhAraNa rIte graMthanI zarUAta karavAmAM prathamathI ja saMpradAyathI cAlI AvatI A traNe khAkhatA jALavI lIdhI che. A rIte teoe saMpradAya jALavavAmAM bahu dIrghadRSTithI kAma karyu che ane lokone potAnI namratA khatAvatAM, ati su Mdara graMthanI yeAjanA karI ApI che. A graMtha lakhatAM teoe jarA paNa maulikatAnA dAvA karyAM nathI, chatAM AkhA graMtha tadna maulika che. koI paNa vidvAna mANusa te amuka bIjA graMthanuM anukaraNa che. ema khatAvI zakaze nahi. A bhAre khUkhInI vAta che. ane teoe A graMthamAM AvelI bAbate Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita pharIpharIne kahevAnI vAtane bacAvamAM traNa dAkhalAo mUkIne kamAla karI che. viSaghAta mATe maMtrane punaH punaH uccAra, vyAdhi dUra karavA mATe auSadhanuM divasanudivasa sevana ane AjIvikA mATe enuM e ja kAma dararoja karavAmAM punaruktideSa thatuM nathI. A traNe dAkhalA, je bAbata teo ThasAvavA mAge che tene eTalA barAbara lAgatA che ke, hRdayane sIdhe sparza kare che. A graMthakartAnI e balihArI che, ke temaNe lIdhelI vAtane teo birAbara nyAya ApI zakyA che. ane sAthe graMthakartAnI vItarAga tIrthakara taraphanI bhakti khUba anukaraNa karavA ane prazaMsavA gya, tarI Ave tevI rIte namaskAranI nIce evI sarasa rIte ane asarakAraka rIte goThavelI che, ke te sahadaya vAcakane jarUra asara kare. ane tIrthakaroe kahelA ane gaNadhare racelA bhAvanuM pharIvAra kathana thAya te te taMdurasta che, puSTikara che ane emAM punaruktine doSa thatuM nathI, tethI A graMthamAM kahelA bhAve pharIvAra kadAca kahevAmAM AvyA hoya, to temAM doSApatti nathI, paNa lAbha ja che. A rIte punaruktideSa A graMthane aMge thato nathI ema koI paNa daSTibiMdue jovAmAM Avaze. vartamAnamAM je paddhatie upadughAta lakhAya che ane temAM lekhaka pitAnI vAta kahe che, te paddhatie A paheluM prakaraNa lakhAyeluM che. ane graMthakartAe te lakhIne ghaNu agatyanA khulAsA karI vAcakane nyAya Ape che. ane pote karela punarAvartana kadAca mAnavAmAM Ave to temAM paNa kAMI doSa nathI, e ghaNI dalIlathI ane dAkhalAothI batAvI ApyuM che. ane lekhakazrIe zrotA ke vAcakane vidvAna kahI eka prakAre tenI khuzAmata paNa sahetuka karI che. "sajajana" zabda emaNe vidvAna vAcaka mATe vAparI teone paNa mukhya sthAna tarapha kheMcyA che ane e rIte graMthanI ghaNuM suMdara zarUAta karI che. AvI suMdara zarUAta ghaNAM ochAM pustakamAM jovAmAM Ave che. keTalAka lekhake te pitAnI lAMbI lAMbI aprastuta vAta kare che, tyAga karavA yogya A paddhati upara graMthakartA gayA ja nathI ane ghaNI sArI rIte namaskAranuM kAma karatAM teoe je kahevuM joIe, te kahI dIdhuM che. A mahattA samajavA mATe ApaNe graMthamAM praveza karIe ane bAkI koI kathana rahI gayuM haze te uddaghAtamAM Avaze ema dhArI atra viramIe. || rati prathA nArAja che Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : vairAgya have ApaNe rAga-dveSa para vijaya meLavavAnuM navuM prakaraNa zarU karIe chIe. kaSa eTale saMsAra. jenAthI saMsArane lAbha thAya, jethI svarga-makSa dUra jatAM jAya, te kaSAya. A kaSAya para vijaya meLavavAnI bahu jarUra che, emAM je prANu saMsArane vadhAravA IcchatAM hoya, teo kaSAyane cAhe che. teo jenA tenA para krodha kare che ane mAna te self-respectnA nAme ATha prakAre karI jANe pitAnI pharaja bajAvatAM hoya tema vate che. daMbhasevI dharmiSTa tarIke manAya che ane chevaTe lebha karI sarva guNane nAza kare che. A krodha, mAna, mAyA, lebha e cArane samuccaya kaSAya che. ethI saMsAra ghaNe vadhI jAya che. emAM sAro dekhAva mAtra ja hoya che, paNa pariNAme aMdara te prANI kaSAyathI bharapUra bharele hoya che, ane keTalIka vAra gRhasthAImAM levAI jaI, moTA dekhAvA khAtara, kaSAya karI saMsArane vadhAre che. teTalA mATe ApaNe saMsAranA mULane piSanAra A kaSAye - krodha, mAna, mAyA ane lebha-ne, saMsAra vRddhi pAmI na jAya ane A apUrva mAnavadeha maLela che, te hArI na besAya, teTalA mATe, barAbara pichAnavA joIe. tene pichAnI le tyAra pachI prANI kaSAyathI AgaLa vadhI jaI, dhyAnamAM praveza karI, aMte samudraghAta karI, karmane sarakhAM karI nAkhe che ane chevaTe tethI mukta thaI pite ajara-amara thAya che ane saMsArane haMmeza mATe tyAga kare che. AvA ajara-amara, siddha-buddha thavAne mArga athavA mekSe pahoMcavAno mArga kaSAya para vijayamAM che. eTalA mATe ApaNe prathama te Indriyone (dhULa cIjane oLakhavI paDaze ane pachI kaSAyo kevA kevA hoya che te barAbara samajI te pratyekanA vijayanI cAvIo hastagata karavI joIze. je ApaNane janma-jarA-maraNano kaMTALe Avyo hoya ane A sarva prakAranI upAdhimAMthI mukta thaI mokSe javA IcchatA hoIe, te kaSAyane barAbara oLakhavA joIe ane te para kayA mAge vijaya karavo, tenI cAvI prApta karavI joIe. nahi te eka khADAmAMthI bIjAmAM ema ne ema ApaNe anaMta saMsAra vadhArI mUkIe chIe. teTalA mATe kaSAya para vijaya keyuM ane kevI rIte karI zake te cAvI, A graMthamAM batAvavAmAM ApaNuM dhyAna kheMcyuM che. ane kaSAyone oLakhI te para vijaya karavAnI cAvI batAvI che. teTalA mATe saMsArane nAza karavAnI ane janma-jarA-maraNanA AMTApherA dUra karavAnI ApaNI IcchA pAkA pAyA para racAyelI hoya, te ApaNe prathama te kaSAne oLakhavA joIe ane tenA vijayanI cAvIo hastagata karavI joIe. emAM je vAta batAvavAmAM AvI che, temAM saMsAranI maryAdA bAMdhI tene nAza karavAnI cAvIo batAvavAmAM Avaze, te ApaNe samajavI joIe ane kaSAya para vijaya meLavavA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prazamarati vivecana sahita mATe zuM zuM karavuM paDe, te jANI aMte kaSAya para sa`pUrNa vijaya karavA joie. Ane manuSyapaNAnI nabaLAI na gaNavI, kAraNa ke sava" maneAvikArane cheDyA vagara ApaNA Ara nathI ane maneAvikAranA vijayamAM kaSAyeA bhAre agatya dharAvatA hoi ApaNe te agatyanA muddo hAtha karIne, te kaSAyAne yathAsvarUpe eLakhIne dhyAnamArga para AgaLa vadhavuM joie. emAM ApaNe geATA vALIe athavA manamanAmaNuAM karIe, te ApaNA peAtAnA hita khAtara ApaNune paravaDe tema nathI. teTalA mATe ApaNe kaSAyene oLakhI laI, te paranA vijayanA mArgone saMbhALI laie. ApaNA uddeza sahasArane nAza karavAne che, tenA trAsane ghaTADavAnA che ane temAMthI bacavAnA mArgo zeAdhavAnA che. A prakaraNu ati agatyanuM hArda ApaNuM dhyAna khe'ce che. ane te vAraMvAra vicAravAlAyaka hAI khUkha carcA, nikriyAsana, abhyAsa mAge che. ane khAsa dhyAna rAkhavuM. ke emAM lagabhaga mULabhUta maulika vAte ja kahevAmAM AvI che. tame kaSAyAne samajo ane te para vijaya meLaveA, teTalA mATe vairAgyanI vAta prathama kahevAmAM AvI che, ane tenA paryAya kevA kevA che te batAvyuM che. A sanA muddo vairAgya dvArA ApaNe kaSAyane samajavAnA che, te samajo. vairAgyanA paryAyA---- mAdhyasthyaM vairAgyaM virAgatA zAntirupazamaH prazamaH / doSakSayaH kaSAyavijayazca vairAgyaparyAyAH [ol atha--mAdhyasthya, vairAgya, virAgatA, zAMti, upazama, prazama, deSakSaya, kaSAyavijaya - e sarvAM vairAgyanA paryAya che. (17) vivecana--A vairAgyanA prakaraNamAM prathama vairAgya mATe kayA kayA zabdo zAstrakAre batAvyAM che, te kozakAranI paddhatie Ape che ane tame koI paNa graMtha vAMcatA he, temAM e zabdo Ave te te vairAgyanA bIjA zabdo ( other words) che, ema samajI lejo. A prakaraNane cheDe vairAgyanI vyAkhyA ApavAmAM Avaze ane yAgagraMthakAro ene mATe je kahe che te vakhate temAM keTalA camatkAra che te tamArA khyAlamAM Avaze. AThe zabdo vairAgyanA paryAyavAcI che te samajavA mATe ApaNe AThe zabda samajI levA prayatna karIe. 1. mAdhyA--madhyasthatA, rAgarahita prANIne madhyastha kahevAya. tevApaNuM te mAdhyasthya. e ati UMcA guNa che. ene samajavA mATe "zAMta sudhArasa "mAM seALamI bhAvanA mAdhyasthyanI ApavAmAM AvI che, te barAbara vAMcI javI ane tenA hetu hRdayamAM utAraveA. madhyastha mANusa korTanA geravAjakhI pakSa karate nathI ane enA madhyasthapaNAnA guNuthI e AgaLa vadhe che. " kumArasa'bhava"mAM kAlidAse kahyu che ke, lakSyarthanAmaMnamayana Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. vairAgya sApu-nAdAthamiTeDa vyavasTeDa eTale sAdhu puruSa koI pAse mAgaNI kare, tene bhaMga thAya te khAtara madhyasthapaNuM Icche che. ane tenA avalaMbanathI saMsAra tarI jAya che, ane koI vastunI yAcanA karatA nathI. e madhyasthapaNuM vairAgyanuM kAraNa che ane teTalA mATe bIjA zabda tarIke vaparAya che. - 2. vairAgya--rAgya. vairAgyanA paryAya batAvavAnA zlekamAM "vairAgya" zabda zA mATe mUkyo haze, te mane samajAtuM nathI. kadAca pAdapUraNa arthe, mAtrAmeLa chaMdamAM mUkyo hoya tema lAge che. e game tema ho, tene artha uparanA tathA chellA vivecanamAM spaSTa thaze. rAgane abhAva, virAga, e arthamAM e zabda vaparAyuM che. sarvavatu mAnvita muvi mULAM vairathamevAsA-AvuM abhaya ApanAra ane badhI vastu A duniyAnI bhayathI bharelI hoI vairAgya, abhayane pikAre che, te ahiMsApakAra sarvatra abhaya hoya, temAM navAI nathI. - 3. virAgatA-rAgarahitapaNuM, te virAga. te zabdanI paNa vairAgyanA paryAyavAcI zabda tarIke upayuktatA nathI, kAraNa ke vairAgyamAM virAgatA AvI jAya che. vAcaka eTe mArge dorAI na jAya te mATe A zabda paNa vairAgyane paryAyavAcI che, ema atra jaNAvyuM che. 4, zAMti-e paNa vairAgyano paryAyavAcI zabda che. padmapurANamAM kahyuM che ke, yatkiMcidvastu saMprApya svalpa vA yadi vA bahu / yA tuSTirjAyate citte sA zAMtiH kathyate budhaiH // eTale vastu paeNDI maLe ke vadhAre maLe, paNa manamAM maLyAne AnaMda thAya athavA alpa maLavAne kheda thAya nahi, tene DAhyA mANase zAMti kahe che. viSayathI manane nivAravuM, te paNa zAMtine artha thAya che. mana upara aMkuza rAkhe te paNa zAMti che ane kaSAye para vijaya meLave te paNa zAMti che. upadravanA nivAraNane paNa zAMti gaNavAmAM Ave che. ane keIne vAravuM te tenI zAMti karavA barAbara che. A sarva vairAgyanA paryAyavAcI zabdo che. 5, upazama-aMdara, bhaDabhaDa baLatI vAtane dAbI daI upara uparathI vairAgya dhAraNa kare te paNa vairAgyane paryAyavAcI zabda che. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI kahe che ke "upazama sAre che pravacane." A dhane tyAga athavA upazama, tene jaina dharmane sAra kahevAmAM AvyuM che, te vAta bahu samajavA lAgyA che. upazama paNa vairAgyane paryAyavAcI zabda che e atre jaNAvyuM che. * 6. prazama-eTale zAMti. aMtarathI dhUdhavAtA agni upara rAkheDI vaLI jAya tyAre - dekhAya nahi te upazama ane agni chupAyele paNa na hoya, te prazama. prazama eTale zAMti athavA nivRtti, emAM vairAgyavAsanA hoya te te prazamanA nAmane gya che ane te paNa vairAgyane paryAyavAcI zabda che. For-Private & Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita, 7. doSakSaya-doSane sarvathA nAza thave, tene deSakSaya kahevAmAM Ave che. vItarAgamAM A guNa jarUra hoya che. bAkI dAvo karavAmAM Ave, te te guNanI bhajanA samajavI. daSakSaya eTale vAMka bhagADavA pUrate prasaMga na Ave tevI Atmasthiti. e vairAgyanA paryAya tarIke vaparAya che.. 8, kaSAyavijaya-A AThamo vairAgyane paryAyavAcI zabda che. kaSAyathI saMsArane lAbha thAya che. e jainane pAribhASika zabda che. emAM krodha, mAna, mAyA ane lebhane samAveza thAya che. kaSAyavijaya e vairAgyane paryAyavAcI zabda gaNAya che; e kapAye mane vikArane karanArA che ane kaSAyane aMza paNa aMdara hoya tyAM sudhI e saMsArane vadhAranAra che. eTalA mATe enA vijayane graMthakAre vairAgyano paryAyavAcI zabda kahyo che. te suyogya che. - A rIte vairAgyanA ATha paryAyavAcI zabdo che, te tame vairAgyanA kaI paNa graMthamAM jaze ane barAbara oLakhI leze. zabda game te vAparyo hoya, paNa te vairAgyane viSaya che ema samajavuM. (17) rAganA paryAya icchA mUrchA kAmaH sneho gAyaM mamatvamabhinandaH / abhilASa ityanekAni rAgaparyAyavacanAni // 18 // artha--icchA, mUcha, kAma, sneha, gALe, mamatva, abhinaMda, abhilASA vagere aneka rAganAM paryAyavacane che. (18) vivecana--vairAgyamAM je rAganI vAta karI, te rAga mATe paNa aneka graMthakAre judA judA zabdo vAparyA che. te vairAgyavAsita puruSee jarUra lakSamAM levA joIe. rAgane dUra karavA mATe e pratyeka zabda khAsa upayogI hoI enA paryAyavAcI zabdo dhyAnamAM rAkhavA joIe; eTale ApaNane graMthavAcana vakhate athavA tene samajavA mATe te bahu upayogI thAya, kAraNa ke vairAgya eTale virAgapaNane bhAva hovAthI ApaNe rAgane barAbara samajavo joIe, ene paryAyavAcI zabda bIjA graMthamAM Ave, te te rAgane aMge zabda vaparAyela che ema samajavuM. A vAta magajanI cekhavaTa mATe ghaNI jarUrI che ane tene graMthakAre ahIM sahetuka dAkhala karI che. te prakaraNane cheDe samajAI jaze. rAganA paryAyavAcI zabdo nIce pramANe che, te dhArI rAkhavA- 1. IcchA-dhAtu parathI nIkaLele e zabda che. jenuM mana thAya te karavuM te IcchA che. atra vaktavya e che ke, IcchA zabdane paNa rAganA paryAyavAcI zabda tarIke aneka graMthakAre vAparyo che. IcchAnivRtti karIne chevaTe IcchAne rodha karavAmAM Ave, For Private & Personal.Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya tyAre ja mukti thAya che ane mokSa ane saMsArane sarakhA gaNavA paDe che. mATe IcachAne rAganA vibhAga tarIke rAgane paryAyavAcI zabda gaNavAmAM Avela che. bIjA graMtha vAMcatAM IcchAnA dhanI vAta Ave, tyAM rAgane kSaya karavAnI vAta che ema samajavuM. 2. mUcha-bAhya vastu mATe eTaluM lAge ke prANI tenI sAthe eka thaI jAya, te jANe che ke vastu para che, paranI che, sAthe AvavAnI nathI, chatAM tenI khAtara bebhAna thaI jAya te mUcha. tenI sAthe viga thAya tyAre raDavA bese te mUcha. mUcha prANu athavA padArthanI hoI zake che. ene mATe jyAre ke jyAM varNana Ave te zagane paryAyavAcI zabda che ema samajavuM. mane e paryAyavAcI zabda che ane A mati roDathaM moha navAgratA eTale "huM" ane "mAruM e meha AMdhI lAvanAra che ane AkhuM jagata tenAthI phasAya che. tene cetavaNIrUpe A mUcha-mehane mahimA jyAM batAvavAmAM Avyo hoya, tyAM tene rAganA bIjA zabda tarIke jANa. bAhya vastu sAthe prANuM eTale tadAkAra thaI jAya che ke tene cetavaNI ApavA yogya che. ' 3. kAma-eTale prIti, abhilASa. kAma artha AMbAnuM jhADa ema paNa kezakAra batAve che, paNa ahIM prema-prItinI vAta che, kAraNa, ApaNe tene rAganA paryAya tarIke batAve che. ISTa vastunI prArthanA e paNa kAma che. jyAM jyAM A zabda vaparAye hoya athavA zAstramAM enA vize carcA-vicAraNuM cAlI hoya, tyAM te rAganA paryAya tarIke vaparAyela che, ema samajI levuM. - 4. sneha-je ApaNane vahAlA hoya, tenA tarapha AkarSaNa thAya te sneha duniyAdArI sneha te bahu lAMbe vakhata TakatuM nathI. ghaDapaNa Ave te UtarI jAya che, ane maraNa vakhate oLakhANa rahetI nathI. A sneha keTale nakAme che, tenuM varNana yathAsthAne karavAmAM AvyuM che. ahIM te bhAva eTale che ke e zabda jyAM vaparAye hoya tyAM te rAgane paryAyavAcI zabda che ema samajavuM. 5. gArtha_eka vastu uparanA premathI ke manuSyanA AkarSaNathI kheMcAIne tenI khAtara UMDA utarAI javAya, te gAthe. ene "bhiyApaNuM" ema artha kezakAra kare che, paNa ahIM tene amaryAda AkAMkSA athavA vastu ke mANasamAM maryAdA mUkIne UMDA UtaravuM tema artha samaja. jyAre hada-maryAdA oLaMgI prANI enI khAtara na karavA gya karI bese che, tyAre tene gALuM kahevAya che. e rAgane paryAyavAcI zabda che. 6. mamatva-A paNa mahine ja paryAyavAcI zabda che. "a" ane "mama enA maMtroe jagatane AMdhaLuM kareluM che. eTale jyAM jyAM mamatvanI vAta Ave, athavA jyAM mArApaNuM jaNAya tyAM mamatA che. te mamatva zabda rAgane paryAyavAcI zabda che. ane Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita mArApaNuM peAtAnI mAnyatA para ja AdhAra rAkhanAra rAganA paryAyavAcI zabda che, eTaluM dhyAnamAM rahe. A vastu mArI che ane te mArA tAkhAnI che ke huM tenA svAmI chuM, e rAgathI ja thAya che. 34 7. abhinanda--A paNa rAganA paryAyavAcI zabda che. keza pramANe tenA atha thADuM sukha' thAya che. iSTa vastu maLatAM manamAM AnaMda thAya, te abhinanda koI ApaNI tArIpha kare, tyAre ApaNA manamAM AnaMda thAya te abhinanda e paNa rAgane ja paryAyavAcI zabda che. 8. abhilASa--icchA athavA leAbhane abhilASa kahevAmAM Ave che. ISTa vastunI prApti mATe maneratha sevavA, te abhilASa. te mane maLe te sAruM, ema icchavuM te abhilASa. evA prakAranI cAhanA karavI; vastu ke mANasane icchavA te abhilASa zabdamAM Ave che. e paNu rAganA paryAyavAcI zabda che te dhyAnamAM rAkhavuM. A AkhA vargamAM AThe zabdo batAvyA. evA aneka zabdo rAganA paryAya tarIke jaNAya che. te mATe saMbaMdha parathI te samajI levA, A leAkathI paryAya zabdanA saMketa batAvavAmAM AvyA che. have pachInA laiAkamAM rAgathI UlaTA dveSa zabda che, tenA saketa khatAvaze. ane tyAjya che, ema upamitibhavaprapa`cA kathA'nA kartA zrIsiddhaSi kahe che. ekane rAgakesarI' ane khIjAne dveSagajendra'nuM tyAM upanAma ApyuM che. (18) dveSanA paryAyavAcI zabdo " IrSyA roSo doSo dveSaH parivAdamatsarAsUyAH / drpracaNDanAdyA naike dveSasya paryAyAH // 19 // atha...irSyA, rASa, doSa, dveSa, parivAda, matsara, asUyA, kaira, praca Dana Adi aneka dveSanA paryAyazabdo che. (19) ? vivecana--AgaLanA leAkamAM jaNuAvyuM che, te pramANe dveSane hAthI sAthe sarakhAvI tenuM dveSagajendra ' nAma zrIsiddharSie ApyuM che. enA paryAyavAcI aneka zabdo che, te Ave tyAre dveSane uddezIne te varNavAyA che, ema samajavuM. ApaNe te paryAyavAcI zabdo vicArIe. 1. IrSyA--koI mANusa phateha pAmatA hoya, tenI adekhAI karavI, tenI pAse vastu hoya te ApaNI thAo ane te te vastu vagaranA thai jAya, ema icchavuM te irSyA; emAM irSyA ane IrSyA banne sAcA zabdo che ane te ISya dhAtumAMthI nIkaLe che. e jyAM jyAM vaparAya, tyAM tyAM te dveSanuM eka rUpa che, ema samajavuM. paDozInI adekhAI karavI, tenI pAse paisA teA kALA ajAranA che ema kahevuM te sarve IrSyAnA vibhAgamAM Ave che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya rUpa 2. rASa--ene atha krodha, kApa thAya che. je gharamAM Aga UThe ane pANIne joga na thAya; te te gharane prathama bALe che. krodhanA paNa evA ja svabhAva che; e krodha karanArane te jarUra khALe che, paNa ene khamAvanAra koI hAjara na hAya, teA te cepI roga thaI sAmAne athavA mAjunAne paNa krodhI banAve che. enAthI cetavAnI jarUra khatAvavA ene dveSanA paryAyavAcI zabda kahyo che. bhaDabhaDa saLagatA krodhane kRzAnu kahyo che. te rASanA bIjo zabda che. e sarvathI cetavA sakSepamAM jaNAvI dIdhuM ke te paNa dveSanA paryAyavAcI zabda che. ane krodha humezA dveSanA gharanA ja hoya che, jyAre mAna ane mAyA rAganA gharanA hAya che. leAbha rAgathI thAya che. AvuM kaSAyanuM svarUpa che te ApaNe AvatA trIjA prakaraNamAM joIzuM. 3. doSa--aparAdha, kasUra, vAMka e sarva AtmAne malina karanAra che. ane dveSa ene janma ApanAra hAvAthI ene dveSanA paryAyavAcI zabda gaNavAmAM AvyA. jyAM deSa saMbadhI vAta Ave tyAM mULe te vAta dveSanA gharanI che, ema samajavuM, 4. dveSa--dveSane paryAya dveSa zA mATe hoI zake, te mane samajAyuM nathI. paNa te, eka ja arthanA zabdo ekaThA karavAmAM AvyA che, te kAraNe hAvuM joie. A AtmAne malina karanAra dugu Nu che ane game te rIte ThAravA ceAgya che. kahevAnI matalaba e che ke, vItarAga hAya te vItadveSa paNa jarUra hoya. AnI vyAkhyA AvatA prakaraNamAM thaze. 5. parivAda--pArakAnI niMdA, 52 upara Apa te parivAda. khATuM taheAmatanAmuM ApavuM te dveSanA gharanI vAta che. sAmAnA utkaSara thatA hAya, te na jotAM ene ALa caDhAvavuM, te paNa A piravAdamAM samAya che. e zabda jayAM vaparAyeA hAya, tyAM te dveSanA gharane paryAyavAcI zabda che ema jANavuM. 6. matsara-AmAM ane pahelA zabda IrSyAmAM phera zuM che te jANavA muzkela che. matsaramAM adekhAInuM tattva che. tema irSyAmAM adekhAInuM tattva che. ahIM teA kahevAnA bhAvArtha ema jaNAya che ke, jyAM matsara zabda para vivecana thAya tyAM dveSanA paryAyavAcI zabda tarIke tamAre samajI levuM. 7. asUyA--guNu upara doSanuM AropaNa karavuM, te thAya che. te paNa dveSajanya paryAyavAcI zabda che, tema samajavuM. aneka dveSanA paryAyavAcI zabdo che e saMketa dhyAnamAM rAkhaveA. 8. vera--enA a kozakAra vIrapaNuM paNa kare che. ahIM te tene duzmanAvaTasAmI prIta-nA arthamAM vAparyo che. jyAM vaira zabda para vivecana Ave tyAM te dveSanA gharanuM che ema samajavuM. asUyA. tevI vRtti adekhAIthI A sava ane khIjA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita 9. pracaMDa----hunnara-kaLAthI bhArI thayelane praca'-Akaro kahe che. e nAmane eka dAnava che, ema kezikAra kahe che. ghaNA arthamAM e zabda vaparAya che. evA dveSa mATe aneka zabdo samAnAtha che, te vidvAna vAMcakoe samajI levA. (19) kaSAyI jIvanI vyAkhyA-- 36 rAgadveSaparigato mithyAtvopahatakaluSayA dRSTayA | paJcAsrava malabahulAssrtaraudratIvAbhisandhAnaH // 20 // arAga-dveSathI cAre bAjue gherAi gayelA, mithyAtvathI melI thayelI kaluSita dRSTi vaDe, pAMce AzravA rUpa puSkaLa maLane pariNAme, Artta-raudra dhyAnanA pariNAmavALo. (20) vivecana--A gAthAmAM kaSAyI jIvanuM varNana kare che. te tevIsamI gAthA sudhI cAlavAnuM che. tenA upara pachI kaSAyanuM AvatA prakaraNamAM vaSa~na karaze. A graMthakAranA krama che. dIna-du:khI, kaSAyI jIvane oLakhavA hoya, te te AvA prakAranA hAya che. enA je vizeSaNa A ane pachInI traNa gAthAmAM ApyAM che te kharAkhara samajavAM. eTale evA puruSanuM oLakhANu paDe ane ApaNAmAM kevI rIte te vizeSaNeA lAgu paDe che, te para vicAra karavAthI A trIjA puruSane ApavAne upadeza ApaNane paNa lAgu paDe ane A eka phre nakAmA na thatAM kAma thai jAya. e kaSAyI mANasAne. eLakhavA mATe A gAthAmAM traNa vizeSaNe ApavAmAM AvyAM che. badheA meLa trevIzamI gAthAmAM maLaze. dhyAna rAkhIne A vizeSaNeAne samajI levAM ane peAtAnI jAtane lAgu karavA ApaNe prayatna karIe, e vizeSaNA ApaNe eka pachI eka vicArIe-- rAga-dveSathI gherAyele. je rAga-dveSanA paryAyavAcI zabdo AgalI gAthAmAM ApavAmAM AvyA, tenAthI cAre bAjue gherAi gayelA A kaSAyI mANasa hoya. enI dInatA ane duHkhA paNu kaSAyane pariNAme thAya che. ane mahAmuzkelIe maLelA manuSyabhava e hArI jAya che. kama AvavAnA je ghaNA rastA che, te sa`ne Azrava kahevAmAM Ave che. ane te mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya, ane vegamAM AvI jAya che. temAM kaSAye rAga dveSane lAge che ane prANIne hatAza karI nAkhe che. rAgadveSa tenA upara eka prakArane ghero ghAle che. ane ene eka khADAmAMthI khIjAmAM nAkhe che, ane prANI A anAdi-anaMta saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. ane te bhavya hoya te paNa asakhyAta bhavyAnI peThe e abhavyane koTe vaLage che. A saMsAra kadI bhavyamaya thavAneA nathI, kAraNa ke bhavya hAya abhavyane gaLe vaLagelA te abhavya jevA ja che. ane mithyAtva enI dRSTine kaluSita manAve che. A mithyAtvane barAbara samajavA yAgya che. enA tattvA mAM umAsvAti mahArAje traNa bheda pADayA che : abhigrahIta mithyAtva, anabhigrahIta mithyAtva ane sadehAtmaka paNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya mithyAtva. ene vistAra samajavA mATe tatvArthanI TippaNa vagere jevAM. A mithyAtvanA jorathI najara kaluSita thaI jAya che, eTale prANu sAcI vArtAne beTI mAne che ane khoTI vAtane sAcI mAne che. jenI najara bagaDelI che, evA kamaLAne vyAdhivALAne sarva pILuM dekhAya che, tema ja mithyAtvathI jenI najara kaluSita thayelI hoya che, te sAcI vAtane sAcI na jANatAM badhe khoTo ja raMga jue che ane eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM paDe che. ene saMsArane Are dekhAtuM nathI ke jaDatuM nathI. evI rIte mithyAtva enI najarane pApamaya banAvI de che. ane e mithyAtvathI herAna-parezAna thaI jAya che. AvA prANIne sAcI vAta kadI paNa samajAtI nathI. ene saMsArane abhraraMga batAvavAmAM Ave te te sthAyI raMga che ema mAne che, ane tenA para sthAyI tarIke Asakti kare che. evA UMdhA cazmA paherI e duniyAnA saMbaMdhane sthAyI ke gharane mAne che ane pugaLamAM Asakti rAkhe che. athavA indriyajanya sukhane e pitAnAM ane sthAyI mAne che. matalaba, enI kaluSitapApI daSTimAM je kAMI Ave che te UlaTuM ja AvyA kare che ane te saMsAra vadhAranAra ja hoya che. AvI rIte tenAM dInatA ane duHkhamAM vadhAre thayA kare che. ane pAMce Ave (prANAtivAda, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha) enuM A raudra dhyAna sAthe abhisaMdhAna karAve che. ene A raudra dhyAnamAM rasa eTale paDI jAya che ke, ene saMsAra ja sUjhe che. e jANe che ke, A sarva asthira, alpakALanI ramata che, te paNa temAM te Asakta thAya che ane pariNAme ene mithyAtvanA jerathI sthira ke anaMtakALanI jANe che ane saMsAramAM rakhaDapaTTI karI vadhAre herAna-parezAna thAya che. A ArtadhyAna ane raudradhyAnane barAbara oLakhavA mATe "jainadaSTie ga" jevA vijJapti che. e AzravanAM dhyAne che ane saMsArI jIvanA udhAmA che. - have ApaNe vizeSa samajaNa mATe mithyAtvane samajavA prayatna karIe. mithyAtva eTale mithyAdarzana. A samyagadarzanathI UlaTuM hoya che. samyagdarzanamAM tAtvika zraddhA hoya che; jyAre mithyAvamAM tene abhAva hoya che. yathArtha zraddhAne abhAva athavA ayathArtha vastu para zraddhA evA enA bheda paDe che. cakalA, menA, pipaTa vagere taddana mUDha dazAmAM hoya, te eka vibhAgamAM mUDha dazAmAM paDe che. uparane ayathArtha vastumAM zraddhA thavI e bIje vibhAga che ane te vicAradazAmAM hoya che. vicArazaktine vikAsa thaye hoya, chatAM abhiniveza ke pUrvagrahathI ayathArtha vastu upara zraddhA lAge, tyAre vicAradazAmAM A mithyAtvanI prApti thAya che. emAM vicAraka prANuM paNa ekAMta seve che, eka prakAranA dhoraNa para caDhI jAya che ane zraddhA upara kuThArAghAta kare che. upadezajanya A mithyAtvane abhigrahIta mithyAtva kahe che, tyAre upara kahelAM menA, pipaTane anabhigrahIta mithyAtva hoya che. anAdikALanA bhArane lIdhe A mithyAtva dazA thAya che, te anabhigrahItanI keTImAM Ave che. kITa, pataMga Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vagerene amuka gatinA thayA te khAtara thAya te anabhigrahIta mithyAtvanI keTImAM Ave che. jenI cetanA mUcha pAmela hoya ane je svataMtra mata bAMdhI zake tema na hoya, temanuM upadezazunya mithyAtva anabhigrahItanI koTImAM Ave che; enI cetanA ja hAsa pAmelI hoya che, e svataMtra vicAra pitA mATe karI zakatA nathI. A mithyAtvathI daSTi kaluSitapApamaya thAya che ane, samajaNapUrvaka athavA vagara samaye, prANI zraddhA vagarane thaI jAya, tene "nizcAtya35ra zahuracA daEghA" ema upara varNavyuM che. paMcazrava-pAMca Azra te hiMsA, asatya, cerI, brahmacaryane tyAga ane parigrahane svIkAra e pAMcane gaNavAmAM AvyA che. enAthI pratyekathI doSa-mela ghaNe thAya che. e tyAgavA yogya che. enA vistAra mATe ane ene samajavA mATe A ja graMthakAranA tatvArthasUtrane sAtame adhyAya juo. enA dezatyAga ane sarvatyAga mATe e ja sAtamA adhyAyanuM bIjuM sUtra jevuM. (20). kaSAyI jIvanI vadhAre vyAkhyA (pUraka)- kAryAkAryavinizcayasaMklezavizuddhilakSaNairmUDhaH / AhArabhayaparigrahamaithunasaMjJAkaligrastaH // 21 // artha--karavA jevuM che ke nahi karavA jevuM che, tenA vivekanizcayathI mUDha rahelo prANI ane saMkaleza tathA vizuddhinAM lakSaNothI mUDha prANa, AhAra, bhaya, maithuna tathA parigraha saMjJArUpa kalezathI levAI gayelehaNAI gayele (prANI)-(kaSAyI prANI che, ema vadhAre samajavuM. (21) vivecana-kAryAkArya-vicAra, amuka kAma karavA jevuM che, ke amuka kAma karavA jevuM nathI, tenuM jene jJAna hoya che, te vivekI prANI kahevAya che. AvaDatanI khAmIne lIdhe athavA nirNaya karavAnI azaktine kAraNe, je karavA na karavAne viveka ja karI zako nathI ane kyA vartanathI prANanuM citta kilaSTa-vadhAre kharAba-thAya che ane kyA vartanathI te sAruM-vizaddha thAya che. AvA prakAranA kAryAkAryanA vicArane na samajanAra ane kharAba mane ane vizuddha mana kayAM kAraNethI ane kevA vartanathI thAya che, te na samajanAra prANI hajAre ene khame che ane saMsAramAM rakhaDapaTTI kare che, ane siddhabuddha thaI kadI mokSa ja nathI. e chevaTane bhAga trevIsamA kalekathI samaja, te rAgathI ane dveSathI piDAI, kAryAkAryanA vivekane jANa nathI, AvA kArya-akAryane nahi jANanAra prANI paNa saMsAramAM khUba rakhaDe che ane manane saMkaleza karanAra ane mananI zuddhitAM je lakSaNe che, tene jANavAnI paNa ciMtA karatuM nathI ane saMsAramAM rakhaDyA kare che ane mata Ave tyAre mane eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM paDIne AyuSya pUruM kare che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya Ta sakaleza--heza rmaviSA rAcavA dRSTaH puraviroSaH phrekcara:--eTale jene kaleza, ka ane tenA vipAko na lAge, te puruSavizeSa izvara (Adarza tarIke) che. ane je prANInA mana para kaleza asara karatA hoya te sa'sArI che. ane sa'sAramAM rakhaDanAra che. AvA prakAranA kalezathI mUDha prANI sa`sArI hoi dIna-du:khI thAya che, te trevIzamA zrlAkathI jANavu.. saMzudi--kaleze vAsita mana sa'sAra'-evA manane vizuddha karavAnA upAyA samajavA ane amalamAM mUkavA te mananI sazuddhi jANavI. kaleza ane sakaleza lagabhaga eka ja che. vadhAre paDatA kaleza sahana karavA te sakaleza che. AvA sa'kalezamaya manane vizuddha karavAnA upAyA zAstrakAre batAvyA che, te jene kadI na AvaDe te saMkaleza- vizuddhinA upAyanA jJAnathI vimUDha AtmA che. ' sa'kaleza ' ane ' vizuddhi' yAganA zabdo che; te pAta'jala yAgadazananA abhyAsIne navA nathI. sa`jJA--AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha eTale khAvuM-pIvu, khIvuM, strI sAthe viSaya sevavA ane vastunA saMgharA karavA e cAre satajJA sava prANIne sAdhAraNa che, eTale pazu, pakSI, jaLacara vagere sava prANIne A cAre sa'jJA AvaDe che. e cAre sa'jJA aneka tAphAna karAve che. e taphAnamAM phasAI je sa'sAramAM rakhaDe te sa'jJAne AdhIna thAya che ane nakAmA dIna-du:khI thAya che ane kaSAyane AdhIna thAya che. A 21-24 zlAkamAM kaSAyanA ThapakAne pAtra kevA prANI thAya che tenuM varNana zarU karI kaSAyeA kevA che, kevA pariNAmavALA che, ane enAthI prANIe kevA dInadu: khI thAya che, tenuM vaNu na zarU karI te dvArA kaSAyane nAtare che ane AvA kaSAyanA viSaya te rAgadveSanA viSaya che, ema jaNAvI te viSaya zarU kare che te ApaNe AvatA prakaraNamAM jezuM. sajJAthI prANIne kaleza thAya che ane sa`sAramAM rAcyA-mAcyA rahe che ane sauMsArane saMsva mAne che ane tenA vagara peAtAnuM zuM thaze ema vicAre che. te sanuM kAraNa A sa'jJAe che ane te sarva prANIone sAmAnya che. te game te gatimAM jAya tyAM A AhArAgni cAra sa'nA tene saMsAra sAthe ekameka rAkhe che ane prANI tenAthI uparavaTa thavA taiyArI kare tyAre paNu, saMjJA naisargiMka hArTa, tene herAna kare che ane sa'sAramAM vadhAre rakhaDAve che. A sa`jJA naisargika hovA chatAM prANIne kAnamAM rAkhe che ane temAM prANI eTalA UMDA UtarI jAya che ke, te pachI (tene sthiti) jANe kudaratI jevI ja lAge che. janma-maraNa--AvI rIte vAravAra janmavu' ane sa`ne cheDIne marI javuM, e ene sAdhAraNa thaI gayuM che. tenA janma-maraNanA A pherA maTADavA A graMthanA uddeza che,. * eTale huve kaSAya sabaMdhI vAta thAya te para dhyAna Apajo. (21). Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sa'sArI jIvanuM vaNaeNna cAlu-- kliSTASTakarmabandhanabaddhanikAcitagururgatiSu / janmamaraNairajasraM bahuvidhaparivartanAbhrAntaH // 22 // atha--te malina che, ATha karmanAM baMdhanAthI baMdhAyelA che, sakhata baMdhAyele hAI bhAre thayelA che, ane janma-maraNu dvArA satata aneka prakAranI seMkaDo gatiomAM cakarAvA mAratA bhame che. (22) vivecana--philaSTa-phlezAthI dUSita. rAga-dveSa e ke krodha Adi cAra lezeA che. jaina paribhASAmAM te kaSAyA che. prazamarati vivecana sahita aSTakama baMdhanama--karmA ATha prakAranAM che-jJAnAvaraNIya vagere. te kAM pau6galika che. te AtmAne lAge che. AtmAne karyuM lAgavAnuM kAraNu kaSAyA che. nikAcita karmothI gADha rIte baMdhAyele. nikAcanA e karmanI dasa dazAomAMnI eka che. karmanI A dazA heAya te karmane bhogavye ja chUTako. guru--bhAre. AtmAne baMdhAyelA karmanA bhArathI AtmA bhAre thAya che ane pariNAme tenI svAbhAvika Udhvagati thatI nathI. gatizata--mULa te cAra gatie che deva Adi. paraMtu avAntara se'kaDo gati che. vadhumAM vadhu cArAzI lAkha jIvayAni che. janma-maraNa dvArA--jIva eka gatimAMthI bIjI gatimAM janma-maraNu dvArA jAya che. parivatanA----cakarAvA. 'pudgalaparAvata' zabdamAM A zabda vaparAyelA che. (22) sasArI jIvanu vadhAre varNana duHkhasahasra nirantara gurubhArAkrAntakarSitaH karuNaH viSayasukhAnugatatRSaH kaSAyavaktavyatAmeti // 23 // a--AMtarA vagara hujArA duHkhanA AkarA bhArathI dabAI gayelA ane karuNA upajAve tevA ane viSayasukhanI tarasavALA evA jIva hAya che. enA sabaMdhanA kaSAcAne have jaNAvavAmAM Ave che. (22). vivecana--A cAra leAka sAthe vAMcavA caiAgya che. rAgadveSathI herAna thayelA ane mithyAtve jenI dRSTi kaluSita karela che eveA A duHkhI AtmA, kAryAkAnA viveka vagarane ane A sa` kalezanuM kAraNa zu che, te nahiM samajanArA mUDha mANasanI mAphaka, A sasAramAM janma-maraNanA pherAmAM pharyo kare che. tenI dInatA tarapha najara karIe te Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 vairAgya e bhAre dayAne pAtra che. ane keTalIka vAra nikAcita baMdhana khAMdhatA ane jyAM tyAM game te gatimAM bhamI bhamIne thAkI gayele A cetana dayA upajAve tevI sthitimAM hAya che. emAM enI sthiti para vairAgya lAvavA A gAthAmAM vadhAro kare che. eNe narakagatimAM hajAro duHkhA sahana karyA che. uttarAdhyayana sUtramAM kahe che ke---- na sA jAI, na sA joNI, na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA, na muA jattha savve jIvANaMtaso // (evI koI jAti nathI, evI koI yAni nathI, e yAnimAM evuM koI sthAna nathI ane evuM koI kula nathI, jyAM pratyeka prANI anaMta vAra janmamaraNu na pAmyA hoya.) matalama, A jIva sAmAnya rIte badhI gatimAM jaI AvyA che ane eka karatAM vadhAre vAra paNa gayA che. AvI rakhaDapaTTInA bhArathI e herAna herAna thaI gayA che, kAraNa ke dareka gatimAM te aneka duHkha pAmyA che ane jema baLada upara bhAra lAdavAmAM Ave te tenA bhArathI te herAna thaI jAya che, tema AkarA janma-maraNanAM du:khAthI A jIva herAna-parezAna thai gayA che. prANI AvAM aneka duHkhathI bharelA che, tethI tenA upara karuNA-dayA utpanna thAya te svAbhAvika che. eve A jIva che. enA tarapha najara karatAM, ene itihAsa vicAratAM, e sarva sthAnake anaMta vAra jaI AvyA hAI e karuNApAtra che. ane viSayasukhanI enI tarasa joIe te e kadI chipAtI ja nathI. eTale enI tarapha vadhAre karuNA utpanna thAya che. paNa e te paulika viSayA ane iMdriyanA sukhanI pachavADe doTa mUkIne vagara samajye mUDha mAnasavALA thaI doDyA ja kare che; enI viSayasukhanI lAlasA kI tRpta thatI nathI, ane e doTa mUkIne doDyA kare che. emAM vastutaH sukha na heAvAthI e nakAme aTavAyA kare che ane sAcuM sukha-Atmika sukha-tenAmAM che, tenI pAse che, tene te mUDha hAI jANato nathI. ane AvI rIte herAna thayA kare che. enI pAMca iMdriyanAM sukha meLavavAnI tarasa joI hoya te te kadI chipAtI ja nathI ane janmamaraNamAM jIva pANI mATe valakhAM mAre ane sukha meLavavA icchA kare, paNa tyAM enI tarasa kadI chipAtI nathI, kAraNa ke jene te pANI dhAre che, te AMjhavAnAM khATAM jaLa che, tema viSayamAMthI have zAMti maLaze, evI icchAthI e viSayA tarapha doDe che, paNa enuM emAM kAMI vaLatuM nathI. jema raNamAM mRgajaLa che, jaLa hAya ja nahi, tema iMdriyanA viSayamAM sukha hoya ja nahi, e mULa prANI jANatA nathI, ane sukha ahIMthI maLaze, paNethI maLaze, tyAMthI maLaze, evI AzAmAM doDyA kare che. eTalA mATe kaSAya prANIne keTaleA ApaNe AvatA prakaraNamAM kaSAyane ... herAna kare che, te vAta jANavI ucita hAI kharAbara samajI laIe, kaSAya para svataMtra ullekha Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prazamarati vivecana sahita AvatA prakaraNamAM Avaze. te mATe A vairAgyanI bhUmikA karI. kaSAyane atyaMta agatyanA viSaya AvatA prakaraNamAM AvanAra che. e kaSAyanA viSaya ThapakAne pAtra che evA paNa atha vaktavyanA nA thaI zake. (23) * A pramANe ahIM vairAgya prakaraNa pUruM thAya che. emAM A sa`sAranA koI paNa padArtha rAga karavA lAyaka nathI, pachI te game tevA dekhAvamAM sArA lAgatA hAya paNu te paudgalika hAI aMte nAza pAmavAnA che, ane ApaNI prItine te pAtra nathI. ApaNe vairAgyanI vAta pAtaMjalanI najare vicArIe. teo kahe che ke, dRSTAsuvidhaviSavitRLasya vazIjAnaMjJA vaiSam - prathama adhyAyanA paMdaramA sUtramAM tRSNArahita mANasanA vairAgyanI A pramANe vyAkhyA ApI che. teTalA uparathI dIThela ane sAMbhaLela sarva mAkhatA upara vazIkAra sa`jJA thAya, te tRSNArahita mANasamAM vairAgya kahevAya che. dekhela viSaya, te ApaNI najaranI vAta che ane devaleAka, svarga, apavaga e sAMbhaLela vAta che. mane dIThela ane sAMbhaLela vAta jene na hAya athavA vaza thayelI hAya, tRSNArahita mANasamAM vairAgya hAya che. AvI vyAkhyA tyAM vairAgyanI karavAmAM AvI che, te dhyAna kheMcanArI che ane muddAsaranI che. sarva prakAranA IMdriyabhAga taraph rAga ke icchA javI na joIe. AnuM nAma khare vairAgyuM che ane tevA vairAgya prApta karavA ApaNA prayAsa che. emAM koI daMbha nathI. evA prakAranI cittavRtti upara jyAre nidha Ave, eTale koI prakAranI IcchA na thAya, tyAre tyAM kharA vairAgyanI jamAvaTa thaI che ema samajavuM. rAgathI. kaSAya na thAya ane manamAMthI tRSNA marI jAya, tyAre pachI mana vaza Ave, te mana cittavRttinA sAcA nidha kare che ane tevA prakAranuM mana banAvavuM te sAcA yAga che, ema yAganI je vyAkhyA bhagavAna pataMjalie karI che, te parathI sahaja mAlUma paDe che. A vairAgyanI khAkhatamAM jaina kaviee paNa ghaNuM lakhyuM che. AkhA zAstranA sAra ApatAM zrImad yazeAvijaya upAdhyAya kahe che ke, upazamasAra che pravacane, sujasa vacana pramANeA re,' eTale upazama AkhA jaina zAstranA sAra che. eTale kaSAyA, jenA para vivecana AvatA prakaraNamAM thavAnuM che, te para vijaya meLavIne upazamabhAvane khIlavave e AkhA jaina zAsananA sAra che. seAmaprabhAcAya 'sidUraprakara'mAM vairAgyane age kahe che ke, vairAgya saghaLAM karmAne kSaya kare che ane tene nimULa karI nAkhe che : caNDAnilasphuritamandaghaTAM davAcivRkSavajaM timiramaNDalamarkabiMbam / vajraM mahIbhranivahaM nayate yathAntam, vairAgyamekamapi karma tathA samagram // 90 // sapATAmAM nAza kare che, athavA davanI sUryanuM nAnuM sarakhuM khaba aMdhArAne --pracaMDa pavananuM sphuraNa meghaghaTA jema AkarI jvALA vRkSasamUhane nAza pamADe che, ane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya uDADI de che, athavA nAnakaDuM ja parvatanA samUhane nAza kare che, tema eka vairAgya sarva karmone nAza kare che." te ja graMthakAra AgaLa lakhe che - bhogAn kRSNabhujaGgabhogaviSamAn rAjyaM rajaHsannibhaM, baMdhUna baMdhanibaMdhanAni viSayagrAmaM viSAnopamam / bhUti bhUtisahodarAM tRNamiva straNaM viditvA tyajasteSvAsaktimanAvilo vilabhate mukti viraktaH pumAn // - vairAgyayukta mANasa mokSane prApta thAya che? te kahe che ke zabdAdi bhegane kRSNa sarpanA dehasamAna jANIne ane rAjyane dhULa samAna gaNane tathA baMdhu svajanane baMdhananA kAraNarUpa jANIne tathA idrinA viSayasamUhane viSa bheLavelA bhejana (anna) samAna jANune tathA ddhine vibhUtinI bahena-bhasma samAna jANIne tathA strIsamUhane taNakhalAnI mAphaka tyAgIne muktine pAme che. te puruSa ke che? Asaktine tyAga karanAra che ane te prANu rAga-dveSathI anAkuLa che." Ama somaprabhAcArya kahe che te samajavuM. AvI rIte jaina zAstrakAroe vairAgyane aMte aneka sthAne rAgadveSane tyAga karavAnI vAta karI che, tema samajIne A 17:23 ATha lekamAM je hakIkata kahI che te barAbara samajavI. ene mATe bhartuhari kahe che ke, A duniyAnI sarva vastu bhayathI bharelI che, paNa vai vAmacan eTale mAtra vairAgya ja abhaya-bhaya vagarane che. tame jyAM jAo ane je vastune joze, are, khuda manuSyapaNuM ke koI sArI pagalika cIja leze, te tene pitAne putro ane strIne patino ema dunyavI sarva manuSya ke vastuone-kudaratI ke kRtrima bhaya lAge che, paNa vairAgyane koIne bhaya nathI ane tenA para te jAtianubhavathI bhAra mUke che ane sAthe "nizcayAtmaka" "ja" (tha)ne uccAra che-vairAgya ja mAtra bhaya vagarane che ema kahe che. ane tame vAstavika jozo te rAga ke dveSa koI prANa upara thAya, temAM AkharI pRthakakaraNamAM svArtha ja dekhAze, gharaDA mANasamAM kaIne svArtha nahi hevAthI "A Dese te khATale ke tenI pAMgata mUkate ja nathI, "mare nahi ne mAMcaDe mele nahi, AvI AvI kahevate ghaDapaNane akAruM banAve che, ane te batAve che ke sneha ke dveSa svArthamaya che. A vAta pUrNa pRthakakaraNa karIne graMthaie nakkI karI che ane ApaNe anubhava tene sAkSI pUre che. ane tame rAga ane dveSanuM barAbara avakana karaze, te tenI pAchaLa paNa svArthane bhAva jaNAze. tame joze ke, juvAna dIkaro aLAu hoya athavA gAMDe ke regI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita hoya, te mAbApa, je svArtha vagarane prema rAkhanArA gaNAya che, temane putra upara sneha hotuM nathI ane ghaDapaNamAM strIne prema ocho thatAM thatAM aMte kSaya pAmI jAya che. vairAgyamAM AvA prakArane svArtha na hovAthI ene nizcayapUrvaka abhaya kahevAmAM AvyuM che. te anubhava karavA jevuM che. A vAta te svArthanA saMghaTTa vakhate paNa dekhAya che ane tene prasaMge sagA bhAI ke sagI bahena paNa UbhAM rahetAM nathI. te uparAMta ApaNe samajavuM ghaTe ke, svArtha, sneha e sarva thaDA dinanA mahemAna che. aMte jyAre maraNa nakakI che ane gharabAra, putra-strI-keI ApaNuM nathI, "AvyA tyAre baMdha hAthe hatA, jaIzuM tyAre ughADe hAthe jaIzuM" evI sthiti hovAne kAraNe kAma kADhI lIdhA jevo A manuSyAvatAra che ane pitAnuM kAma kADhavA mATe vairAgya utpanna thAya tevA prasaMgo hAtha dharavA athavA tevAnA dAkhalA levA samucita che. ApaNe kALA bajAranA vepAre joyA ane te karanAra tarapha ghaNuM batAvI, te have ApaNe ApaNuM kAma kADhI levA pUratI saMsAra upara najara nAkhIe ane kAma karIe, te A manuSyatvanI jidagAnI saphaLa thAya, nahi te, anaMtA bhava karyA, temAM A bhavane ekane vadhAre thAya ane ApaNe khAlI saMsArane bhUlI jaIe. rAgadveSane tyAga karavA mATe vairAgyanA prasaMge te jIvanamAM ghaNane ghaNuM Ave che, paNa te upara dhyAna rahevuM joIe. e prasaMge neMdhavA joIe ane bane teTale temAMthI vairAgya tAravo joIe. bAkI dareka mANasa pitAnuM jIvana tapAsaze, te tene bahu vairAgyanA prasaMge yAda Avaze. keTalI vAra pAchA paDyA ane potAnA kayA kayA mitro, jenI sAthe ramyA-hasyA haIzuM te gayA, te eka ja vAta vairAgya mATe pUratI che. paNa vAta ema che ke prANuM AvI bAbatamAM ghaNI yAdazakti dharAvatuM nathI ane gayA tene javA daI pite karate hoya te kare che. A prANu kArya-akAyane jANatA nathI ane mananI vizuddhi karavI joIe tenAthI ajANe rahe che ane mUrakha mANasa jevA cenacALA kare che, tethI herAna-parezAna thAya che. * vAstavika rIte mANasa jenA upara rAga ke dveSa kare che temAM rAga ke dveSa karavA lAyaka kaI nathI. e zeDA ahIM besI rahenAra che? ane vastuo paNa kALakrame saDana, paDana ke vidhvaMsaNane pAmI, na game tevI thaI jAya che. ane dveSa te DAhyo mANasa kare ja nahi, kAraNa ke e te eka prakArane valavalATa ke uzkerATa che ane samaju mANasa kadI uzkerAya nahi tema levAI jAya nahi, tema bIjAne le nahi. eTale ekaMdare rAga ke dveSa karavA lAyaka nathI. tame jozo te jaNAze ke, vItarAgane teTalA mATe vItarAga kahyA che. enI najare sarva jIva sarakhA che, ene ke mAre ane pArake nathI. ane vItarAga hoya te sAthe ja vItaaSa paNa hoya che. eTale vItarAgatvamAM rAga-dveSano niSedha ja samajavo. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya 45 tame jaina dharmanA koI paNa graMtha vAMcA, te temAM vairAgyanI vAta Avaze. tamAre te dhyAnapUva ka vAMcavI ane samajavuM ke, ApaNe pAte paNa ahIM besI rahenAra nathI ane parabhavamAM DhAliyA DhALI rAkhyA nathI. eTale je Ave te sahana karavuM ane vastu vastugate peAtAnA dharma tarapha kheMcAya che. ane strI, putra ke mAtA-pitA ke mitro ke saMbaMdhIo koI ApaNAM nathI. A jIva ekalA Avyo che ane ekale javAnA che ane Rddhi-siddhi sarvAM ahIMnuM ahIM rahI janAra che. emAM je sArAM ke kharAba kAma karyAM, te ja mAtra sAthe Ave che. ane A jIvananI phattehanA AdhAra te temAM sAdhelI meAkSasanmukhatAmAM ja che. eTale ApaNe samajaNapUrvaka mekSa najIka gayA tA pherA saphaLa che ane khIjA sava phAMphAM che. " vairAgya samajavA mATe jainanA koI paNa graMtha vAMcavA athavA tenAM bhASAMtara vAMcavAM, vairAgya karavA mATe koI paNa dharmagraMtha anukaraNIya che. yAgavAsiSTha ' * athavA bhartRharinuM * vairAgyazataka ' ke jainanuM 'vairAgyazataka ' vairAgyanI bhAvanAne khAsa pArSe che. eTale jIvana saphaLa karavA mATe vairAgyagraMthe vAMcavA ane vairAgyanI vAsanAnA niraMtara abhyAsa rAkhave. e vAta cIvaTathI vaLagI rahevA lAyaka che ane jIvananI phattehamAM kharAkhara madada karanArI che, mATe vAMcavAno abhyAsa rAkhavA ane vAMcIne pacAvavuM ane tene jIvI javuM, nakAmI kuvArtA ke kukathA na karavI ane vairAgyabhAvane jamAvave. te mATe AtmAvalekana ane jagadavaleAkana, ughADI AMkha rAkhIne, karavuM ane jIvananI asthiratA vicAravI. // ti vairAyakaraNa / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : kaSAyo ane viSayo kaSAya e karmabaMdhanane pAMca paikI eka hetu che, eTale vairAgya mATe emane barAbara samajavA joIe. kAraNa ke te [kaSAye] karmabaMdhananA AMtarika hetuo che. ane jema eka kapaDAne raMga keTale caDhAva tene nirNaya prANuM kare che, tema karma kevuM che, kyAre phaLa Apaze, kevuM phaLa Apaze ane karmanA udaya vakhate te ke bhAga bhajavaze tene nirNaya kaSAya karanAra hovAthI mithyAtva, avirati, yoga ane pramAda sAthe ene karmanA baMdhananA hetanuM sthAna ApavAmAM AvyuM che. te mATe kaSAyane vigatavAra samajavAnI jarUra che ane samajIne temane tyAga karavA gya che. kaSAyane samajavA mATe bALa jIvene mATe udayaratnanI cAre kaSAya paranI sajajhAya jANavA gya che. emaNe sAdI ane vahevAru bhASAmAM samajAya teTalA mATe sAruM vivecana karyuM che, ane pAMca pratikramaNanA pustakamAM tene yogya sthAna ApavAmAM AvyuM che. ApaNe kaSAyane teTalA mATe barAbara samajIne temanuM sthAna kayAM che, te sArI rIte jANI laIe jethI karmabaMdhananI intensity, enuM bhAre-haLavApaNuM zuM thAya che ane kema thAya che, te grAhyamAM barAbara AvI jAya. karmathI DarI javAnI jarUra nathI, kAraNa ke puruSArthathI karma para paNa sAmrAjya meLavI zakAya che. ane ghaNAe tenA para vijaya prApta karyo che. eTale kaSAyane samajavAnI bahu jarUra che, AtmAne hitakArI che ane aMte A sarva upAdhine tyAga karAvanAra che. ApaNe graMthakAranA vacanane samajIe te, temAMthI AtmakalyANa thAya tema che. ApaNe te samajavA prayatna karazuM. paNa te pahelAM e kredha, mAna, mAyA ane lebhane barAbara samajavA ahIM yatna karIe, kAraNa ke kaSAyamAM e cAre mane vikArane samAveza thAya che. - krodha-A prathama kaSAya che e zreSanA gharane hoya che. jema Aga lAgI hoya ane gharane bALe che ane jaLane jaga na thAya te, pAsenI vastune paNa bALe che, tema krodhanuM paNa che. krodhane yazavijaya ane udayaratna kRzAnu (agni sAthe sarakhAvyo che ane agni jema gharane ane, pANIne jega na thatAM, pAsenI cIja, game tevI hoya tene, bALI mUke che tema krodha paNa kare che. eTale enI agni sAthe sarakhAmaNI, svabhAvanI bAbatamAM, karavAmAM AvI che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya mAna-mAnanA A lekhaka (umAsvAti mahArAja) A vibhAga pADaze ane te dareka para daSTAMta Apaze. nIcenuM svAdhyAya [sajhAya vAMcavA-vicAravAlAyaka che. mAna pate le ane bahArathI le ane A jamAnAmAM te te Self-respect (svamAna) nA nAmathI oLakhAya che. ene vatI levA joIe. ATha madane svAdhyAya (sakjhAya) kavizrI mAnavijayajI che, te prathama samajI le mada ATha mahAmuni vArIe, je durgatinA dAtAre re, zrI vira jiNesara upadIze, bhAkhe sahama gaNadhAre che. madara 1 hAM ja jAtino mada paTele kahyo, pUve harikezIe kIdhuM re; caMDALataNe kuLa upanya, tapathI saDI kAraja sI re. mada0 2 hAM ja kuLamada bIje dAkhIo, maricI bhave kIdhe prANa re, kaDAkoDI sAgara bhavamAM bha, ma ma kare koI Ima mana jANI re. mada0 3 hAM ja baLamadathI duHkha pAmIA, zreNika vasubhUti che re; bhogavyAM duHkha naraktaNuM, mukha pADatA nita rADe re. madao 8 hAM ja sanaskumAra naresaru, sura AgaLa rUpa vakhANyuM re, jema jema kAyA bagaDI gaI, mada cethAnuM e TANuM re. mada0 5 hAM cha munivara saMyama pALatAM, tapane mada manamAM A re; thayA kuragaDu rUSirAjIA, pAmyA tapane aMtarAye re. mada0 6 hAM ja deza dazAraNane dhaNuM, rAya dazArNabhadra abhimAnI re; iMdranI buddhi. dekhI bujhiye, saMsAra tajI thaye jJAnI re. mada0 7 hAM ja sthUlibhadra vidyAne karyo, mada sAtame je dukhadAI re, zrutapUraNa artha na pAmIA, juo mAnataNa adhikAI che. mada0 8 rAya subhUma pakhaMDane dhaNI, lebhane mada kI apAra re, haya gaya ratha saba sAgara gaLyuM, gaye sAtamI naraka mojhAra re. mada0 9 Ima tana, dhana, dhana, rAjyane, ma dhare manamAM ahaMkAre re, e asthira asatya savI kAramuM, vilase kSaNamAM bahu vAre re. mada0 10 mada ATha nivAre vrata dharI, pALe saMyama sukhakArI re, kahe mAnavijaya te pAmaze, avicaLa padavI naranArI che. mada0 11 A svAdhyAya ahIM jarA lAMbe thayA che, paNa AkhA sajhAyane hetusara dAkhalA karela che. enA dAkhalA AThe madanA vicAravA pezya che. yathAsthAna tenuM nirUpaNa che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 prathamati vivecana sahita udayaratna kahe che ke, mAnathI vinaya na Ave, vinaya vagara vidyA na caDhe, vidyA vagara samakita-zraddhA na Ave, samyaktva vagara cAritra na Ave ane cAritra vagara makSa thAya nahi. eTale mAna dareke nivAravA yAgya che. ApaNe e sarva mAnane yathAsthAne vicArIzuM. mAnasa aMdhamAM duryodhananuM dRSTAMta vicAravA ceAgya che. rAvaNu mAnamAM sa`sva hArI gayA e jANItI vAta che. huM rAvaNu--AvuM abhimAnI vacana khelanAranAM mAna paNu aMte rahyAM nahi; ane rAmalakSmaNane hAthe e bhAre hAra pAmyA, ene itihAsa jANItA che. e rAgathI ane peAtAnA vakhANunI TevathI utpanna thAya che. . mAyA--e trIjo kaSAya che. emAM ane kapaTa athavA dauMbhamAM phera nathI. e paNu rAgajanya kaSAya che. garaja hoya tyAre tenA peAtAnA thaI jAya, paNa manamAM AMtara rAkhe ane prema karIne tene dagA de, e mAyAnuM mukhya lakSaNa che, te ApaNe AgaLa jozuM. meDhe 'jI jI' kare ane hRdayamAM kinnA rAkhe, e enuM mukhya lakSaNa che. AvA mAyAvI mANasathI cetavAnI bahu jarUra che. lAbha e chellA athavA cAthA kaSAya che. e eka guNune nAza nathI karatA, paNa sarva guNunA nAza kare che. leAlathI prANI kALA bajAra kare che, ane jANe dhanamAM ja badhuM AvI rahyuM che, tema mAne che. leAbhI mANasa sagapaNu ke sneha jotA nathI ane sagA bhAI ke bahenane mIThu' mIThu khelI bheLave che. upara subhUma cakravartInuM dRSTAMta ApyuM che te lAbha nAmanA maneAvikArane lAgu paDaze. ema krodha, mAna, mAyA ane lebha e cAre manovikAro atyaMta hAni karanArA che, te have je prakaraNa zarU thAya che, temAMthI jaNAze. vAta evI che ke kama`nI gADhatA e kaSAyabaMdhananA para AdhAra rAkhe che eTale kaSAya e kharekhara, saMsAramAM bahu rakhaDAvanAra ane saMsArane vadhArI mUkanAra che. emane kharAkhara ALakhavA. lAbhane AkAza sAthe sarakhAvela che. AkAzanA cheDA Ave, tA lAbhanA cheDe Ave. ane lAbhanA tyAgIne vaMdana karavAnI je vAta udayaratne karI che te ucita che. ghaNI vakhate khIjA kaSAyAnA tyAga jarAka haLavA mane vikAra hAvAthI sahelAIthI thaI zake che, paNa leAbhanA tyAga karavA vadhAre muzkela che. e cAre kaSAyanuM svarUpa judI judI rIte samajavA jevuM che ane samajIne tyAgavA yeAgya che. je kaSAya tyAge athavA tenA para vijaya meLave, tenA saMsAra ghaNA e rahe che. mATe ApaNe kaSAyane samajIe. te kaSAyA para vijaya meLavavA mATe A AkhuM prakaraNa lakhavAmAM AvyuM che. eTale ja mahattvanA viSaya pAMca IMdriyanA viSayeA che. te paNu kaSAyanI peThe prANIne saMsAramAM khUba rakhaDAve che. te viSaye kANu kANu che, kevA che, tenuM paNa A prakaraNamAM oLakhANa karavAmAM Avaze. rAga ane dveSe karelA A viSaye ane kaSAyAne oLakhyA, Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSaya eTale karmabaMdhanamAM--khAsa karIne rasabaMdhanane aMge - ghaNe phera paDI jAya tema che. ApaNe emane oLakhavA banate prayatna karIe. kaSAyonI oLakhANa - sa krodhamAnamAyAlobhairatidurjayaiH parAmRSTaH / prApnoti yAnanarthAn kastAnuddeSTumapi zaktaH ? // 24 // atha-te krodha, mAna, mAyA ane lebhathI levAI gayele jIva je anarthone prApta kare che, tenuM kathana karavAne paNa keNa samartha hoya che? athavA koNa samartha thAya che? (24) - vivecana-AvA prakAranA krodha, mAna, mAyA ane lebhanA saMbaMdhamAM je prANI Ave che, tenuM varNana karavuM muzkela che. tamAre te mATe jevuM hoya te "upamitibhavaprapaMca kathA vAMcavI. temAM A cAre kaSAya mATe eka eka prastAva racAya che. trIjA prastAvamAM krodhane vistAra che; cethA prastAvamAM mAnane vistAra che pAMcamA prastAvamAM mAyAno vistAra che ane chaThThA prastAvamAM lebhane vistAra che. emaNe anarthaparaMparA keTalI karI che, te varNavavAnI jarUra ja nathI, pUrva kavioe te varNavI che, ane eka be nahi, paNa seMkaDe anartho A krodha, mAna, mAyAthI thAya che, enI anartha paraMparA jANavI hoya te mahAsamartha siddharSi jevA kavio joIe. ekAda anartha hoya che te jANe rAmajyA, paNa anarthanI paraMparA hoya tene varNavavAne kaNa zaktimAna thAya? chatAM evA dAkhalA tarIke eka eka ke vadhAre anartho A graMthamAM batAvaze. eTale krodha, mAna, mAyA athavA lebha athavA e cAre ati durjayuM che, ene vijaya karavo ghaNuM muzkela che ane enAthI je prANu levAI jAya che te anartha-paraMparAne hArabaMdha vahorI le che. e anarthanI hAramALA jANavI hoya te, ame te kAma mATe azakta chIe, paNa ekAda dAkhale ApI te atyaMta durjAya che ema jaNAvIe chIe. eka eka anartho, je have gaNAvavAmAM Avaze, te paNa eTalA AkarA ane bhayaMkara che ke, samaju mANasa kaSAyane dujoya ja gaNe ane tene vaza na paDavAnI bhalAmaNa kare. AvA A AkarA kaSAya che. tenI sAme paDIne te para vijaya meLavavo bhAre Akare che. A be vAta lakSamAM rAkhI ApaNe kaSAyane anartha-paraMparA lAvanAra tarIke oLakhIe ane enA saMbaMdhamAM ja na AvavA nizcaya karIe. bAkI kaSAyanI vacce rahI te para vijaya meLavanAra dhanya che. paNuM tame AvatA lekamAM vAMcazo, te anartho paNa AkarA che, bhayaM. kare che, eTale kaSAyane ahIM ati dujeya gaNavAmAM AvyA che. tame tenA saMbaMdhamAM ja na Ave te sArI vAta che athavA kaSAya AkarA che eTaluM samajI tenAthI dUra haTI jAo evI cetavaNI rUpe atra kaSAne varNavavAmAM AvyA che. pra. 7 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 prazamarati vivecana sahita anartha eTale aniSTa, ApaNane na game tevuM. ApaNe bIjAne paNa na IcchIe tene - artha vagaranAne - anartho kahevAya. (24) pratyeka kaSAyathI thatA anarthonI rUparekhA krodhAt prItivinAzaM mAnAdvinayopaghAtamApnoti / . zAThayAt pratyayahAni, sarvaguNavinAzanaM lAbhAt // 25 // artha- krodhathI prItine nAza thAya, mAnathI vinaya guNane nAza thAya, mAyAthI vizvAsane nAza thAya ane lebhathI sarva guNanI upara haDatAla paDe che. (5) vivaraNa-A cAre pikI pratyeka kaSAyathI sudharI na zake tevuM nukasAna thAya che. mATe e kaSAye karavA jevA ke anusaravA jevA nathI. te pratyeka kaSAyathI keTalI hAni thAya che te vicArIe - krodhathI prItino nAza thAya che. prItine artha kezakAra AnaMda, harSa athavA saMteSa Ape che. atyAranI bhASAmAM jene prema athavA love, affection kahe che, tenI gerahAjarI karI nAkhe che. eTale kodhI svabhAvanA puruSanA saMbaMdhamAM kaI vahAlI strI tenA para prema karatI nathI ke bhAIe bhAIomAM athaDAmaNa UbhI thAya che. krodhathI AvavuM badhuM nukasAna thAya che. krodhInI paDakhe kaI caDatuM nathI. evA dedhI dhamadhamatA mANasane eLe paNa aMte kaMI Utarate nathI. evA mANasanuM koI saguM thatuM nathI. ene badhA dUrathI namaskAra kare che ane e mANasa dUra dUra rahe ema icache che. e pAse Ave te sAre nahi, eTale krodhI mANasanI najIka keI AvatuM nathI ane tenuM koI sAruM belatuM nathI. ene te na ja dIThA hoya te sArA, ema krodhI mANasane mATe sarva dhAre che. * mAnathI vinayanamratA guNane nAza thAya che. abhimAnI mANase pitAnA AThamAMthI kaI paNa bAbatane mada kare che. (e AThe jAta para have pachI varNana Avaze) jyAM abhimAna hoya tyAM prANI vinayaguNane hAni kare che ane vinaya te dharmanuM mULa hovAthI dharmane nAza kare che. vinayI mANasane zaramALapaNuM ke namratA vadhAre hoya che. e guNane mAna nAmane kaSAya ghAta kare che. abhimAnI mANasane pitAnI ja vAta yAda AvyA kare che, eTale e bIjAnA saMbaMdhanI vAta karatuM nathI ane pitAmAM guNa hoya ke pitAnuM kuLa ke jAti sArI hAI tenI vAta karyA kare che. amArA bApadAdA AvA, temaNe keTalAM dezateDAM karyA, keTalA mANasone jamADyA ane pote te addabhuta jJAnI ke bahAdUra laDa che, evI evI DIMga mAre ke sAcI vAta kare tene bIjA mATe kAMI lAgatuM nathI. pite pitAnI vAta karavI, e aziSTa che; sArA mANasane te gamatuM nathI ane vinayaguNa Akho Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA parva UDI jAya che. eTale AvA mANasa pAse koI mATe nathI, ane koinI vAta karavAnI tene phurasada paNa hAtI nathI; e teA peAtAnI vAtamAM nirbhIra rahI potAnuM ja hAMkaye rAkhe che ane potA mATe ja jANe AkhI duniyA hoya evA vartAva nAnA-moTA pAse kare che, mAyAthI lokonA vizvAsa UDI jAya che. enA saMbaMdhamAM evI cetavaNI maLe ke, e kALAbajAriyA che, sagI bahenane paNa cheDe tevA nathI, AvI jenI AkharU thAya, tenA upara koinA vizvAsa rahetA nathI. AvI rIte leAkonA vizvAsa jAya te pachI A jIvanamAM jIvavA jevuM kAMi bhAgye ja rahe che. lAke te evA prANInA vizvAsa na kare, enI AbarU jAya. A mAyAthI thatA anatha batAvyuM. ane lebha nAmane dugu te sarva guNAnA ghAta kare che. bIjA kaSAye te eka eka durguNu lAve, paNa A lAbha tA sarva guNNAnA nAza kare. daza yatidhama, kSamA, Ava, mAva vagere AgaLa AvanAra che, te athavA zrAvakanA khatrIza guNu e lAbhathI nAza pAme che; kAraNu ke leAliyA bahudhA dhanecchu hAya che; ane guNunI bahu paDelI hAtI nathI. e te vahevAra mAtra dhananI ArAdhanA mATe kare che. AvI rIte khIjA kaSAye karatAM lAbha Akaro kaSAya che, kAraNa ke bIjA kaSAyamAM eka eka guNanI hAni kare che, paNa lAbha tA badhA kaSAyAne rahevA daI sarva guNunI hAni kare che. eTaluM kahevuM ja pUratuM che. (25) vyaktigata krodha(kaSAya)thI anatha para parA-- krodhaHpatAvAra: sarvodujAja. koSaH / vairAnuSaGgajanakaH krodhaH krodhaH sugatihantA // 26 // arthakrodha mananI avyavasthAne karanAra che, savane udvega karanAra che, verane vadhAranAra che ane krodha sArI gatine haNunAra che. (26) vivecana--uparanI gAthAmAM cAre kAyA * kevI ana para'parA kare che, te batAve che. temAM ApaNe prathama krodhane ALakhI laie. krodha te cAtarapha avyavasthAne karanAra che. tame koi krodhI mANasanA paricayamAM AvyA hA te te cAtarapha vyavasthA karavAne badale avyavasthA keTalI phelAve che, te jaNAya. krodhane pariNAme enuM magaja ja kAma karatuM nathI. evA krodhane kayA DAhyo mANasa kare ? arpitu na ja kare. ana`paraparAmAMnI A pahelI vastu che. have bIjI jANAH krodha savane udvega karAve che. udvega e bhayanuM bIju nAma che; prANI game te kAma kare, temAM sthiratA hAvI joIe ane udvegI mANasa kadI sthira citte, vagara bhaye kAma karI zakatA nathI. sarva prANIne sarva gatimAM mahA dhamAla ane bhaya karAvanAra krodha A rIte prANIne eka * Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para prazamarati vivecana sahita sthAnake besavA dete| nathI. ane badhAMnAM mana UcA-nIcAM karAvI tene herAna herAna karI mUke che, ane sarvane udvega karAve che. krodha thAya tyAre mANasa lAlaceALa thaI jAya che. ane lAlaceALa-UMcAnIcA thaI javuM e aMtaHkaraNanA sAcA krodhanI nizAnI che. e peAte sthira rahetA nathI ane bIjAne sthira rahevA detA nathI, ane peAtAnA vAtAvaraNamAM paNa asthiratA kare che. ane pote asthira hAi bIjAne avyavasthAmaya karI de che, ane ceAtaram avyavasthA kare che. vaLI krodha, vera ane tene maLatA padArthAne janma Ape che. eTale krodhI mANasa pote krodha kare che, tenA pratyuttaramAM sAmethI vera vadhAre che. veranA badale veramAM ja tene maLI rahe che, eTale vera sAthe lAgelA sarva padArtho tene maLe che. ane chevaTe anaparaparA batAvatAM kahe che ke, krodha sArI gatinA junAra nIvaDe che ane krodhI mANasa marIne sArI gatine pAmatA nathI. tame subhUmanuM caritra vAMcyuM haze, parazurAmanuM caritra jANyuM haze. te krodhI hatA. teo marIne kevA narakaduHkha pAmyA ! eTale A bhavamAM paritApa ane udvega karAvanAra krodha parabhavamAM paNa sArI gatine haNI nAkhanAra che; AvuM jANI A bhava ane parabhavamAM aneka rIte agavaDa karanAra, vyavasthAnA nAza karanAra, sArI gatine huNanAra krodha karavA yogya nathI. e dveSajanya pahele kaSAya che, ane zAstrakAre tenAM vakhANa (!) eTalA mATe cetavaNIrUpe karyA che. tame ene kharAkhara ALakhI le, kAraNa ke e tamane sArI gatimAM paNa javA de tema nathI. tame ' upamitibhavaprapa'cAkathA 'mAM naMdIvaCnanuM caritra vAMcyuM haze. eka gAma keTalA mAIla dUra che, tenA javAbamAM e krodhIe vera, avyavasthA vadhArI dIdhI ane khUna-kApakUpI karI mUkI. AvA dha che. tene potAnA karI mAnavA, e bhUla che. sadnaprakarakAra kahe che ke, ca oya: vRtti dhruma vavo nIti tAM| emaNe paNa krodhane Adara na karavAnI ane tene tyAga karavAnI bahu ahu rIte samajaNa ApI che. AvA AkhA vanane bALI mUkanAra krodhane kaye DAhyo mANasa avakAza Ape ? tamAre DAhyAmAM khapavuM hAya tA krodhanA tyAga karo ane AvA dharmavRkSane bALI mUkanAra krodhane khALI ja mUko. krodhanAM phaLa bhegamAM bahu AkarAM che, te mATe A cetavaNIrUpa vacana anubhavInuM che. (26) vyakitagata mAna-kaSAya : anartha para parA zrutazIlavinayasandUSaNasya dharmArthakAmavighnasya / mAnasya hrsani muhUrtamapi paNDitA dadyAt ||27| ajJAna, zIla ane vinayane dUSaNa ApanAra ane dharma, artha ane kAmane vighna karanAra mAnane kayA DAhyo mANasa eka muhUta mAtra (be ghaDInA sAmAyika kALa) paNa avakAza Ape ? (27) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSe - vivecana--A gAthAmAM bIjA kaSAyanuM duzIlapaNuM batAvavAmAM AvyuM che. te samajIne kaI DAhyA mANase eka-be ghaDI paNa mAnane taka na ApavI. tenAM kAraNe nIce ApavAmAM Ave che. DahApaNanuM lakSaNa je karIe te vicArIne karavAmAM che. emAM je mAnane samajI laIe, te tene be ghaDI paNa taka ApavI na ghaTe.. zrutajJAna, zIla ane vinayane e dUSaNa ApanAra che. jJAnane je dUSaNa lagADe tevuM hoya, athavA zIla (zubha AcaraNa)ne deSa lagADanAra hoya ane je dharmanuM mULa vinaya guNa gaNAya che, tene paNa dUSaNa lagADanAra hoya tene nAza kare. zrutajJAnane ja mada caDhe athavA zIla mATe mANasa abhimAna kare ke vinaya mATe mahattA batAve-AvA mAmane kahyuM DAhyo mANasa eka-be ghaDI paNa taka Ape ? mAna evI vastu che ke, sArA jJAna jevA guNane paNa apavitra kare che ane zubha AcaraNamaya zIlane paNa kharAba kare che ane dharmanA mULa jevA vinayane mATe paNa abhimAna dAkhave che. evA mAnane karyo DAhyo mANasa, be ghaDI kALa mATe paNa, taka Ape? apitu na ja Ape. je jJAna ke zIla ke vinayanuM paNa abhimAna thatuM hoya te, ene keI DAhyA mANase sthAna ApavuM ne ghaTe. AvI rIte jJAnI, zIlavAna ke vinayI manuSyane paNa dUSaNa ApanAra ke tene garva karanAra mAnane ApaNe eka samaya ke be ghaDI paNa taka na ApI zakIe. ApavA jaIe te taNAI jaIe ane bUrI gati thAya. vaLI tenuM bIjuM paNa kAraNa che. e artha ane kAmane ane mane vina karanAra che. kahevAnI matalaba e che ke, jJAnane, sArI cAlacalagatane ane dharmanA mULa vinayane je dUSaNa ApanAra che ane dharma, artha, kAma jevA puruSArthane paNa aDacaNa karanAra che, tevA mAnane samaju mANasa eka-be ghaDI paNa avakAza na Ape. have pachI joyuM jaze ke paDaze tevA devAze-evI vRtti mAnanA saMbaMdhamAM rAkhavA lAyaka nathI. mATe ene te ucALe bharAvavo. mahata-be ghaDI, A graMtha lakhAya tyAranuM sAdhana che. muhartAne badale atyAre miniTa ke sekaMDa gaNAya che. kahevAno matalaba mAnane jarA paNa avakAza na ApavAnI che. vikeTalAka ene artha vinna karanAra tarIke mAnane gaNIne tene bhAva dharma artha upara lAvavA prayatna kare che, te artha binajarUrI che. artha sIdhe, saraLa ane bese te hoya, tyAM maraDI macaDIne artha kara nahi. dharma, artha, kAma sAdhavAmAM mAna vina kare che. e artha karavAmAM paNa vAMdho nathI. kahevAne Azaya e che ke, kAraNane laIne mAna na karavA yogya che (2). Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vyakitagata mAyAnA pariNAme : anarthaparaMparAmaayaashiilH puruSo yadyapi na karoti kaMcidaparAdham / sape ivAvizvAsyo bhavati tathApyAtmadoSahataH // 28 // atha-mAyAvI mANasa kaI paNa aparAdha na kare te paNa sapanI peke, te pitAnA doSathI haNAya hoIne, keIne bharose mUkavAlAyaka thatuM nathI. (28). vivecana-A gAthAmAM mAyA kevI anartha paraMparA kare che, te para vivaraNa kare che. mAyAvI, DhegI, daMbhI, dhutAre mANasa kaI vakhata koI pIDA, upAdhi ke aparAdha na kare, te paNa tenA doSathI te sAmA mANasa mATe sarpanI mAphaka bharoso mUkavAlAyaka ke vizvAsane pAtra banI zakatuM nathI. jema vyavahAramAM kahyuM che ke, sapane vizvAsa na kare, tema mAyAvI mANasa kadAca aparAdha na kare te paNa te kayAre dago deze tema ApaNe jANatA na hovAthI tenA upara vizvAsa mUkI zakatA nathI, ane nAmI vANuo raLI khAya ane nAmIce cAra mAryo jAya, tema tevA mAyA-kUDakapaTa karanArA mANasa upara kaI vizvAsa mUkatuM nathI. - a gva vizvA:-eTale sapanI peThe tenA para koI vizvAsa mUkatuM nathI. ane tenA upara vizvAsa mukAya te mATe te lAyaka paNa rahI zakatuM nathI. e mAyAvI rahevAne kAraNe, kene kayAre dago deze tenI khabara paDatI nathI paNa tene paDakhe caDhanArane e game tyAre dago deze, evI ene mATe zaMkA rahyA kare che. eTale e pitAnA Aptajana vagere sarvane bhare gumAvI bese che. ane lekene vizvAsa gumAvanAra te pachI keTalI nukasAnI sahana kare ane tenI anarthaparaMparA thAya, te gaNatarI tame samajI zake tema che. A bhare gumAvavAnI ane pariNAme anartha paraMparA sahana karavAnI vAta khUba vicAravA lAyaka che. e anartha paraMparAne ANanAra che, emAM te zaka nathI, ane vizvAsa gumAvela mANasa kAMI naphe karatuM nathI, herAna thAya che ane herAna kare che. vizvAsa gumAvanArane tyAM gharAka AvatA nathI ane te mANasa harIphAImAM TakI zakatuM nathI. tene ghera keInuM maraNa thAya athavA tenuM pitAnuM maraNa thAya, tyAre paNa te lekonI sahAnubhUti I bese che. A vakhate leke jANatA hoya che ke tene koI vAMka-gune nathI, paNa sAthe jANe che ke e kyAre pharI besaze te kahevAya nahi, kAraNa ke teNe lekane vizvAsa beI dIdhela hoya che. janmota- A vAkyane keI sarpa sAthe lagADe che. pitAnA deSathI haNAyelA- mAyAvI mANasane meM uparane artha karatAM lagADela che, paNa sapa potAnA doSathI haNAele ja che, eTale e vizeSaNa tene paNa lagADavAmAM Ave che temAM mAre kAMI vAMdho nathI. : Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalA ane viSaya 55. e artha paNa suyukta che. mAyAvI puruSanI nIcatA, bAhyaracanA ane jAherAta evI hoya che ke, badhI rIte ene sapanI upamA ApavAmAM Ave te sAme mAre koI vAMdho nathI. eTale "AtmaSahataH-ene sarpa sAthe ane mANasa (mAyAvI jana) sAthe sarakhAvavAmAM artha vadhAre majabUta thAya che. sArAMza e che ke, mAyAvI mANase kAMI vAMka guhe na karyo, te paNa tenI lokomAM zAkha evI thayelI hoya che ke, sapanI jevA te mAyAvI. puruSamAM kaI vizvAsa rAkhatuM nathI. ane vizvAse te vahANa cAle che, ane je mANasa parathI vizvAsa jAya, te A duniyAmAM jIvata muvA jevA che. mAyA AvI anartha paraMparA mUkIne jAya che ane pariNAme e navANIo kuTAI jAya che ane bajAramAM ke kaI dhaMdhAdArI pAse tenI AbarU rahetI nathI. eTale e paNa, mAyAnA pariNAme, aneka anarthone hArabaMdha pAme che. leke ene bhale karatA nathI ane bhAre na karavAne pariNAme ja tene anartha paraMparA thAya che. eTale krodha ane mAnanI peThe mAyA paNa tyAjya che, have ApaNe lebha nAmanA cethA kaSAya para vicAra karIe. (28). vyaktigata lobhathI anarthaparaMparA- sarvavinAzAzrayiNaH sarvavyasanakarAjamArgasya / lobhasya ko mukhagataH kSaNamapi duHkhAntaramupeyAt ? // 29 // artha-badhA prakAranA vinAzano Azraya karanAra ane sarva prakAranAM dubanA eka jAhera rastA jevA lebha pAse Avela hoya te, eka kSaNamAtra paNa bIjA duHkha tarapha najara mAtra paNa keNa kare ? lebha ja ene joIe teTaluM duHkha ApavA taiyAra che. (29). - vivecanalebha sarvathI adhama ane nikRSTa manovikAra che, kaSAya che. e udayamAMthI paNa dazame guNaThANe (guNasthAnake) jAya che, jyAre udayamAMthI bIjA badhA kaSAya navame guNaThANethI jAya che. enAM banne vizeSaNe vicAravA lAyaka - e, sarva vinAzane doranAra che athavA tene Azraya karanAra che, evo e lebha nAmane chelle kaSAya che. e atyaMta nikRSTa ane adhamAdhama che ane DAhyA mANasa enA mAge A kAraNe jatA ja nathI. AvA adhama lebhane pAlave paDyA te mAryA gayA, e samajavuM. duniyAnI vastuo, pachI te parigraDanA AkAramAM ke bIjA koI AkAramAM hoya, tene saMtoSa na thAya te te lebhane AkAra dhAraNa kare che. ane lebha te ghaNA vakhata sudhI jatuM nathI ane sarva vinAzane e najIka kare che, kAraNa ke, e lebha nAmane mane vikAra zAMta besI ja rahetuM nathI ane prANIne kharAbamAM kharAba sthitimAM mUkI de che. AvA sarvavinAzane Azraya karanAra lebha kadAca pAse AvI gayo hoya, te duHkhanuM te pUchavuM ja zuM? kAraNa ke leba dukhene snehI athavA dukhamaya ja che. athavA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa prazamarati vivecana sahita lAbha pAtAnI pachavADe duHkhAne mUkI jAya che. tamAre duHkhanI zodhamAM javuM nahi paDe kAraNa ke A sarva vinAzanA Azraya karanAra leAbha nAmanA manAvikAra jAte ja duHkhamaya che. leAla e rAganA gharanA hArda duHkhane vaheArI lAvanAra che. A pramANe bhAva mane beThA che. sarva prakAranI AphatanA to e rAjamArga che. eTale keNu DAhyo mANasa AvA sa vinAzanA Azraya karanAra ane sarva prakAranI AphatanA rAjamAga jevA lAbhanA Azraya kare ? AtathI dUra nAsatA pharanArAne ja DAhyA mANasa kahI zakAya che. leAbhane aMge duHkhane zeAdhavuM paDe tema nathI, kAraNa, leAbha peAte ja duHkhamaya che. ane te peAtAnI sAthe duHkhane lete Ave che, pachI bIjA duHkhanI zeAdhakhoLamAM javuM ja na paDe. eka kSaNa vAra paNu calAvI levA jevA e doSa nathI. tame tamAruM sAruM icchatA ho te, bhalA thaIne, lAbhane panAre paDaze nahi, kAraNa ke e sa`vinAzane Azraya karanAra, sarva duHkhonA rAjamAga che ane jAte du:khamaya che. ATaluM jANyA pachI kayA samaju mANasa leAbhane vaza paDe? sava vastune-dhana, mAla ke pharanIcarane--ahIM mUkI javuM paDe tema che, ane kaI vastu sAthe AvavAnI nathI, eTaleA eka ja vicAra lAbhane avakAza na ApavA mATe pUratA che, ane AmAM vizeSaNA lagADI leAbhane tajavA yogya matAvyA che. (29). kaSAyeA mATe sAmAnya upasa'hAra evaM krodho mAno mAyA lobhazca duHkhahetutvAt / savAnAM bhavasaMsAradurgamArgapraNetAraH ||30|| athae prakAre krodha, mAna, mAyA athavA bharUpa cAre kaSAyA duHkhane ApanAra hovAthI A saMsArarUpa cAre gationA sakaMjAnA mAne batAvanAra che. (30) vivecana--have A cAre kaSAyAnA viSaya upasaMhaeNrI te para sAmAnya vivecana kare che ane ApaNuM dhyAna kheMce che ke, e cAre kaSAye! krodha, mAna, mAyA ane lebharUpa karavA cegya nathI. te upasa'hAra karatAM paNa e ghaNAM agatyanAM kAraNeA kahI nAkhe che. A prAcInAnI rIti anukaraNa karavA yAgya che. teo kaSAyeAnI tucchatA samajAvatAM tenAM kAraNeA paNa kahI nAMkhe che. prAcIne tenuM je pariNAma lAvavA icche che, te kaSAya paikI eke ekanuM avyapaNuM che, te vAMcI-vicArI kaSAyAmAMthI koIne na karavAnA niNuya karI nAkhavA ghaTe che, ema tene Adeza che ane ApaNA siddha mAnA upAya che. upara jaNAvelAM banne kAraNeA vicArI kaSAyeAne aMge ghaTatuM karIe. te kAraNeA A rahyAM : duHkhahetu--temAM prathama kAraNu tA suprasiddha che, te naraka, tiryaMca vagerenI hIna gatimAM aneka duHkhanuM kAraNa che, teTalA mATe kaSAya paikI koI paNa karavAlAyaka nathI ane . Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 57 samaju mANuse te na karavA joie. ApaNe A viSaya ahIM pUro karatA nathI, kAraNa ke haju kaSAyanuM varNana AvavAnuM che ane ATha madyasthAnanuM juduM prakaraNa pADavuM ApaNane saMbaMdha parathI paravaDe tema nathI, eTale samajI laIe ke, e cAre kAyA sa`gatimAM duHkhanA hetubhUta kema che? deva, manuSya, tiryaMca ane nArakI e cAra gati che. pratyekamAM kaSAye| du: khadAyI nIvaDe che, kAraNa te karmabaMdhananuM kAraNa che ane kama"nI gADhatA-maMdatA te mukarara kare che, taratamatAne jaNAve che ane karmane te raMga Ape che. jema lADave gaLapaNamA~ eche. vadhatA thAya, te nakkI karanAruM gaLapaNu che, te vadhAre ochI sAkara ke gALa para AdhAra rAkhe che, tema karmanI cIkaNAza vagere bAbata kAyA para AdhAra rAkhe che. have nArakI gatimAM te spaSTa duHkha ja che, ane duHkha sivAya kAMi nathI. te paNu kaSAyA ja mukarara kare che, te koI paNa caritranuM hArda vicAratAM samajAze. devagatimAM viyAga karanAra ka, kaSAya para AdhAra rAkhe che, eTale e gatimAM paNu kaSAye du:khanA hetu che. ane manuSya tathA tiryaM cagatimAM je mAnasika ke zArIrika duHkha thAya che, te pAra vagaranAM che; tenI gADhatA vagere nakkI karanAra kaSAyA che. AvI rIte cAre gatimAM duHkha ApanAra A kaSAye hAvAthI, te vizvAsa karavA yegya nathI, tyAjya che ema samajavuM. A bhava sa`sAra che, rakhaDapaTTI che, tenA mArga batAvanAra A cAre athavA ekathI vadhAre kaSAyeA che. e prANIne kevI herAnagati karanAra ane rakhaDAvanAra che, tenuM lAkSaNika svarUpa jovuM hoya teA zrIsiddhaSi gaNIe upamitibhavaprapa'cA kathAmAM trIjA, cAthA, pAMcamA ane chaThThA adhyAyamAM khatAvyuM che, te jovuM ke vicAravuM. tyAM bhavaprapa'ca je amAM vaparAyela che te ja athamAM atra bhavasaMsAra zabda khatAnyA che. ene atha karatAM durvApu nA atha kozakAra killAvALu zahera ema kare che. A saMsArarUpa killAvALA zaherane mAga batAvanAra ane temAM tamane jakaDI rAkhanAra A kaSAya hAvAthI tenA para vijaya meLavavA cAgya che--ema sa` kaSAyAnA saMbaMdhamAM kartA kahe che. AvA kharAma killAne kAI huMziyAra sipAI khatAve, tevuM kAma saMsAradune aMge A kaSAyeA kare che; te kAraNe tenA upara jarA paNa vizvAsa na rAkhave, balake tyAjya samajavA, ema kahevAne Azaya che. durgaM saMcAra mATe je upadeza Ape, te ApaNA hitazatru hAvA joie, eTale kaSAyane upadeza svIkArI te anusAra tamArA peAtAnA hita khAtara cAlavuM nahiM; enAM kAraNeA A zlokamAM batAvyAM che. (30). samatva-ahaMkAra varjanamAM mohamAhAtmyammkaaraahngkaaraavessaaN mUlaM padadvayaM bhavati / rAgadveSAvityapi tasyaivAnyastu paryAyaH // 31 // For Private & Persopal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 prazamarati vivecana sahita atha-A kaSAnuM mULa "mamakAra" ane "ahaMkAra " e be zabdamAM samAveza pAme che. rAga dveSa tenAM ja bIjAM paryAyavAcI nAma che. (31).. - vivecana - mati maMtroDavaM posTa karizcA.eTale "huM" ane "mAruM" e AkhA jagatane AMdhaLuM banAvanAra maMtra che. A meha che, vyAha che, khUba naSTa padArtha che ane e mANasane AMdhaLo banAvanAra ane saMsAra samukha rAkhanAra che. uparanuM jJAnasamAM uccArAyeluM ane zrImad yavijayajIe svIkAreluM vAkaya atre prastuta che. be pada "mamakAra" ane "ahaMkAra' e sarva kaSAyonuM mULa che. "A vastu mArI che' evuM mamatva te mamakAra che. ane nIce ATha maMdasthAna batAvaze. A prakaraNamAM te para vistArathI vivecana thavAnuM che. mamakAra ane ahaMkAra e bane A kaSAyanA uttejaka padArtho che. emane barAbara bALI nAkhavA joIe, jene pariNAme A saMsAra kapAI jAya. sAdhuone koI vastu pitAnI hotI nathI, ane jyAM mamatvabhAva nathI tyAM, e vastu para mAlikI haka ke koI prakArane hakka rahetuM nathI. A mamakAra te kabajA hakaka ke mAlikI hakaka batAvanAra che. ane AkhA saMsAranuM te eka kAraNa che. koI paNa vastu jenI sAthe paNosa varSa saMbaMdha rahevAne che, je mUkIne cAlyA javAnuM che, te pitAnI vastu che e mAnyatAmAM aMdhatA rahelI che, e aMdhatA jAya eTale mamatA-pitApaNuM jAya. ane e jAya eTale saMsAra-bhava jAya e svAbhAvika che; kAraNa, saMsAramAM rakhaDAvanAra e aMdhatA che. ane mAruM kAMI nathI, huM kaI nathI, mAruM che te mArI pAse ja rahenAra che, evI jyAre buddhi thAya, tyAre moha para vijaya prApta thAya che. A memakAra tathA ahaMkAra kaSAyane utpanna kare che, eTale kaI vastune aMtaHkaraNathI pitAnI na manAya, tyAre meha, UDI jAya che ane prANIne saMsAra tUTI jAya che. A rIte mamakAra ane mamatvane eka jANavA ane ahaMkAra para AgaLa upara A prakaraNamAM vigata ApavAnI che. , ahaMkAra-huM kAMIka chuM ane sarvane uparI chuM, evI buddhi thAya ane baLa, tapa ke lAbha, aizvartha, vidyA athavA pitAnI koI prakAranI viziSTatA potAmAM hoya, tene garva thaI jAya te ahaMvAra che. A mamatva ane ahaMkAra kaSAyanAM ghara che, kaSAyane utpanna karanAra ane kaSAyane preranAra che, eTalA mATe AtmA sivAyanI sarva para vastune pitAnI na mAnavI, ane tenI prAptine sArA-samaju mANase garva na karavo. eTale tame joze ke maharAjA A mamakAra ane ahaMkAra upara pitAnuM sAmrAjya calAve che. tame je te, krodha ane lebha zreSathI thAya che jyAre mAna ane mAyA te cekhA rAganA ja parivAranA mANase che. DAhyA mANasa emane vaza nA paDe. kALAbajAra mAyAnA putro che athavA lebhathI thAya che, tene dhIraja rahetI nathI ane lAkha lekhAM lakhAya che. e rIte A kaSAyane pUrate avakAza ApanAra A mamakAra ane ahaMkAra che, te barAbara samajI levuM. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA ane viSaya rAgadveSa-rAga ane dveSa tenA bIjA zabdo che. rAgathI mAna ane mAyA thAya che, dveSathI krodha ane lebha thAya che. athavA lebha rAgajanya paNa hoya che ane zreSajanya paNa hoya che. AvI rIte mamakAra ane ahaMkAra rAgadveSanA gharanA hoI, bannene rAga-dveSa tarIke oLakhavAmAM Ave te temAM paNa vAMdho nathI. emane barAbara oLakhI tamAruM kAma nIbhAve ane emanI sAthe vartana kare, temAM tamAruM hita hovAthI A vAta spaSTa karI che. tame rAgadveSane oLakhe athavA mamakAra ane ahaMkArane oLakhI emanI sAthe kAma pADe te tamAruM ja ISTa che. tethI tamane A vAta kahevAmAM AvI che, te tamArA hitane mATe ja che. upara kahyuM tema, e durgatinA hetubhUta che. AvI durgatimAM tame jaI na paDe, e mATe enuM barAbara oLakhANa karI levAnI jarUra che. AvatA lekamAM krodha-mAnane rAganA gharanA kaheze ane mAyA tathA lebhane dveSanA gharanA kaheze, te apekSita vacana che. ApaNe te vicArIe. (31) kaSA rAga-dveSane vistAra che- - mAyA lobhakaSAyazcetyetadrAgasaMjJitaM dvandvama / dha puna ruti samaniTi rUra atha-mAyA ane lebha nAmanA kaSAye te rAganI saMjJA pAmela bene samUha che ane krodha ane mAna nAmanA kaSAne TheSa nAmanI saMjJA ApavAmAM Avela che. (32). - vivecana-A graMthamAM mAyA ane lebhane rAgasaMjJA ApavAmAM AvI che, eTale vAMcanAre jyAM rAganI vAta hoya tyAM mAyA ane lebhane samajI levAM, eTale jyAM jyAM rAganuM varNana Ave, tyAM mAyA ane lebha tenA sahakArI bhAve che, ema samajI levuM. rAganA gharanAM mAyA ane lebha hoya, e vAtamAM keTalAka vAMcanArane zaMkA Avaze, kAraNa ke ApaNe agAu lebhane te rAganA gharano batAvyo che, paNa mAyAne dveSanA gharanI batAvI che. saMjJA eTale sUtra che, saMjJA game te rItanI nakkI karavAmAM Ave, te A graMthapUratuM ja samajavuM. rAganA gharane lebha hoya, te te samajAya tevuM che, kAraNa lebha e paisA ke vastu tarapha AkarSaNa batAve che. ane tene rAgathI utpanna thanAra gaNave, temAM kaI jAtanI zaMkAne sthAna nathI. eTalI spaSTatA mAyAne aMge nathI. paNa A graMtha pUratI vAta heya te, saMjJA tarIke mAyA ane lebha rAgamAMthI janma pAme che, e rIte graMthakAra (umAsvAtijI) kahe che, te kabUla karavuM. krodha ane mAna nAmanA kaSA che, te zreSanA gharanAM che, tethI tene vaiSa evI saMjJA ApI che. bAkI krodha athavA abhimAna nA gharanAM hoI zake, ema kalpI zakAya che. paNa A graMthamAM jyAM zreSanuM varNana Ave tyAM aMtargata krodha ane mAnanuM varNana samajI levuM. evI atra saMjJA bAMdhavAmAM Ave che, emAM saMdeha ke savAla-javAba heya nahi; kAraNa ke graMthakAre A vAta vyAkhyA tarIke mUkI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita nathI. graMthakAre jyAM saMjJA bAMdhI hoya tyAM vyAkhyAne sthAna nathI ane e graMthakArapUratI ja che, ema spaSTatA khAtara kahevAnI jarUra che. saMjJA ane vyAkhyA (definition)mAM ghaNe phera che. saMjJA e lagabhaga postulate (svamAnyatA) jevI che, emAM dalIlane avakAza nathI, e A graMtha pUratI ja che. (32). kamabaMdhanA hetuo-. mithyAdRSTayaviramaNapramAdayogAstayorbalaM dRSTam / - tadupagRhItAvaSTavidhakarmabandhasya hetU tau // 33 // artha_mithyAtva, avirati, pramAda ane mana vacana-kAyAnA vego e rAgadveSanuM baLa che, temanI madadathI ATha prakAranA karmabaMdhanA e rAga-dveSa kAraNa che. (33). vivecana--dharma upara azraddhAna, tyAgavRttine abhAva, madha, viSaya, kaSAya, vikathA ane nidrArUpa pramAda, mana-vacana-kAyAnA ga, e rAgadveSanuM baLa che. ane tenA bheTavAthI AThe prakAranAM karmabaMdhana thAya che. eTale karmabaMdhanA A rAgadveSa kAraNa thAya che. ApaNe e AThe karmanI paNa nIce pichAna karazuM midaSTi-kamabaMdhanAM cAra kAraNa batAvyAM che. mithyAtva, avirati, kaSAya ane ga. te paikI AtmAne anAtmA kahe, anAtmAne AtmA kahe, dharmane adharma mAno ke manAva, adharmane dharma kahe ke manAve, te sarvane samAveza mithyAtvamAM thAya che. avastune vastu mAnavI, e paNa mithyAtva che. jJAna-darzana-cAritrane mokSanAM kAraNa na mAnavAM ane bIjA ja sAdhanAne mokSanAM kAraNa mAnavA athavA khoTo abhiniveza karavo, te sarvane mithyAtvamAM samAveza thAya che. athavA khoTI mAnyatAne samAveza mithyAtvamAM thAya che. A abhiniveza e asadugraha che. ane karmabaMdha eTale AtmA sAthe kamavargaNAnuM joDANa thAya, tenuM prathama kAraNa AvI mithyAdaSTi che. A mithyASTi rAgadveSanA baLarUpa che. khAsa karIne ajJAna athavA avidyA A rAgadveSanA ane pariNAme mithyAtvanA kAraNabhUta che. e mithyAtvanA prakAre ApaNe vigatavAra jANavAno prayatna karIe. mithyAtvamAM Abhigrahika mithyAtva paheluM Ave che. keTalAka graMthakAre mithyAtvane kaSAyamAM samAveza karI kaSAya ane vega e bene ja karmanA hetu gaNe che. samyagadarzana tatvamAM zraddhAnarUpa che. tenAthI UlaTuM je hoya te mithyAtva kahevAya. eTale samyagadarzana jyAM na hoya tyAM mithyAdarzana athavA mithyAtva che, ema samajavuM. yathArtha vastumAM zraddhAnane abhAva ane ayathArtha vastumAM zraddhAna, te paNa mithyAtva che. taddana mUDha dazAmAM prANIne hoya tene kaI graMthakAra anAgika mithyAtva kahe che. kITa, pataMga vagere pazuene mithyAtva hoya, te vicAradaSTinA abhAvathI hoya che. koIe pakaDAvela hoya te ' Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo abhigRhIta mithyAtvamAM Ave. manuSyane abhigRhIta athavA abhigRhIta banne prakAranA mithyAtva saMbhave. mUchita caitanyavALA tiryaMcone te anAgika mithyAtvane saMbhava che. mUchita dazAvALA jIvone abhigRhIta mithyAtvane prAyaH saMbhava nathI. je daza athavA pitAne yogya prANane dhAraNa kare te jIva. prANa daza cheH pAMca iMdriya, traNa lega (mana, vacana ane kAyAnA), zvAsozvAsa ane AyuSya. sarva jIva A saMsAramAM vate che. paNa koI devatA thAya che, keI nArakImAM jAya che, koI rAjA thAya che, keI rAjAnA jaDa upADanAra thAya che-e vagere je pheraphAra prANIomAM ' jovAmAM Ave che, tene sarva dharmo karma tarIke judA judA nAmathI svIkAre che. sagaviga paNa e karmo banAve che. senAne mATI sAthe anAdi kALathI saMbaMdha che, paNa prayAsa ke prayogathI tene nAza thaI jAya che, e sarva zakya vAta che, emAM koInI daramyAnagIrI joItI nathI. eTale anAdi kALathI cAlatI sRSTimAM ApaNe te mAtra khela bhajavanAra eka nATakiyA ja chIe ane khela pUro thatAM vIsarAma thaI javAnA chIe. A mithyAtva pAMca prakAranuM che. ApaNe anAgika ane Agika athavA abhigrahIta, anabhigrahIta traNa prakAranA mithyAtvane vicAra karI gayA. agni game tevA saMyogane viga karAvI zake che, tema dhyAnAgni karmane anAdi saMbaMdha AtmA sAthe thayela hoya, te dUra karAvI zake che. mithyAtva je karmo baMdhAve che, te A rIte dhyAnAgnithI dUra ke kSaya karI zakAya che, eTale ene viga saMbhave che. - A uparAMta bIjA mithyAtva kahevAya che. te ApaNe vicArIe. temAM abhinivezane paNa mithyAtva kahevAya. brAhmaNane dikare brAhmaNa thAya athavA kSatriyane putra kSatriya thAya te athavA gatAnagatika kriyA abhiniveza mithyAtvamAM ghaNI vakhata hoya che. emAM pitAnI kudaratI buddhi ke vyApArane upayoga thatuM nathI, paNa bApadAdA ke vaDIle karatA hatA, te cAlu rAkhavAnI buddhi hoya che. A abhiniveza mithyAtva kahevAya. pAMcamu sazayika mithyAtva. emAM vAraMvAra zaMkA, saMzaya paDyA kare; A satya haze ke te-AvA prakAranA mithyAtvane sazayika mithyAtva kahe che. zaMkAzIla manavALAne sazayika mithyAtvI kahevAmAM Ave che, " e rIte mithyAtvanA pAMca bheda thayA. A sarvane samAveza kaSAya ane vegamAM thaI zake che, kAraNa ke nIce maganI vyAkhyA karatAM pitAnI ala calAvavAnI vAta Ave che. eTale abhiniveza mithyAtvane temAM samAveza thaI zake ane abhigrahamAM paNa manoyoga calAvavo paDe ane anAgika mithyAtvamAM akkalane abhAva hoya che. eTale keTalAka pravacanakAro kaSAya ane vegane ja mAtra baMdhahetu gaNe che, te vAjabI vAta che. A rIte mithyAtvanA pAMca prakAra thayA. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita . have ApaNe aviratine baMdhahetu tarIke vicArIe. avirati eTale zrAvakanA bAra vrata-aNuvrata na levA. e rIte enA bAra bheda karyA che. dothI na viramavu enuM nAma avirati tyAM koI paNa jIvane ghAta karavo te hiMsA che. kaI paNa jIvane jIva na le te ahiMsA che. paNa zrAvakathI sarva AraMbha-samAraMbhane sarvathA tyAga na thaI zake, eTale enI ahiMsA aNuvrata-sthULavratamAM-Ave che, jyAre sAdhu vrata-niyama karI hiMsAne sarvathA tyAga karI zake che; emane mahAvrata hoya che. e ja pramANe bIja asatya tyAgavratane mATe samajavuM. zrAvaka, bAravratadhArI thAya tyAre, te moTAM jUThe na bole, tene aNuvrata hoya. sAdhune asatyane sarvathA tyAga hoya, tethI teo mahAvratadhArI kahevAya che. pArakI vastu dhaNInI paravAnagI vagara ceravI ke taphaDAvI kADhavI nahIM te acauryavrata trIjAmAM Ave che. e aviratimAM paNa sAdhu sarvathA cArIno tyAga kare che. jyAre zrAvaka AzuvratamAM rahe che, paNa ene paDela ke visarelanA te paccakhANa-vrata-niyama hoya che. e abrahma eTale brahmacarya na pALavuM te, temAM paNa zrAvakanA vrata te apariNita strI sudhI athavA vidhavA, bALakumArI sudhI ja hoya che; sAdhu sarvathA brahmacarya pALe che. eTale emanI maryAdA mahAvrata che, jyAre zrAvako aNuvrata pALe che. ane chellA aparigraha vratamAM pitAnA phanacara, mAlamattA athavA rUpiyA-nANAne samAveza thAya che. amuka rakamathI parigraha vadhAravo nahi tevI maryAdA zrAvakanI hoya, te aNuvrata pALe che. sAdhu parigrahane sarvathA tyAga kare mATe temane mahAvrata hoya che. - A pAMca aNuvrata athavA mahAvrata uparAMta traNa zikSA eTale AtmAne zikhAmaNa ApavAnAM vate hoya che, te ApaNe joI jaIe. chaThThA vratamAM cAre dizAe javA-AvavAne niyama hoya che. tene digaparimANavrata kahe che, emAM kAMkare paNa dizAmAM na nakhAya athavA pitAnI hAjarI nizAnIthI na jaNAvAya te niyama hoya che. sAtamA bhegopabhega vratamAM eka vakhata bhegamAM Ave tevI vastune bhegya kahevAya che, ane Asana, zayana ke strIne upabheganI-vAraMvAra vaparAtI-cIja kahI che, temAM paMdara karmAdAnanA vyApAra gaNyA che. eTale hiMsA kare tevA vyApArane paNa pratibaMdha che ane abhakSya, anaMtakAya na khAvAno niyama hoya che. AThamAM anarthadaMDamAM vinA kAraNe thatA pApa nATaka-sinemAne niyama hoya che ane te hada na oLaMgavAnI AjJA hoya che. A dikparimANavrata, bhegepaga vrata ane anarthadaMDaviramaNavrata e traNe tene zikSAvrata kahevAmAM Ave che. A rIte ATha vrata thayAM, have cAra guNatrata kahevAmAM Ave che. e zrAvakanA mULa guNene guNe karanAra hovAthI ane khAsa karIne ahiMsAbhAvane poSanArA hovAthI guNavrata - kahevAya che. te navamAMthI bAramA vratamAM Ave che. AtmAne be ghaDI-48 miniTa-samatAmAM, jJAna-dhyAnamAM rAkhave te navamuM sAmAyika vrata che. zrAvake dararoja eka sAmAyika te avazya Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo karavI joIe. daza mananA, daza vacananA ane bAra kAyAnA koI deva sAmAyika kALamAM eTale aDatALIza miniTamAM zrAvake na sevavA ghaTe. e devanI vigata paMca pratikramaNanI bukamAM joI levI. dazamA pauSadhavratamAM AkhA divasa mATe sAmAyika rAkhavI ane manamAM Aha dehadR ciMtavana na karavuM, pApavacana bolavuM nahi ane niravadya vacana bolavuM, pApapadeza kAMI kare nahi ane upavAsa, abela ke ekAsaNuM eka divasa karavuM, ene pauSadha kahevAmAM Ave che. parva tithie khAsa karIne pauSadha karavAM te zrAvakane AcAra che. ane chaThThA vratamAM je nIce upara ke AjubAjunI cAra dizAe javA AvavAne nizcaya karela hoya che, te miryAdA] eka divasa mATe saMkSepavI, e agiyAramuM vrata che. bAramA vratamAM atithi-vagara notarela-gya zrAvaka ke sAdhu, Ave tene bhAta-pANI, bhajana, pAtarAMthI ke bIjI rIte temane satkAra kare ane ADAMavaLAM bahAnAM kADhI pitAnI satkArajavAbadArImAMthI UThI na javuM, e rIte bAramuM atithisatkAravrata thAya. A sAmAyikavrata, digaparimANavrata, pauSadhavata ane atithisatkAravrata, e cAre vratane guNavrata kahevAmAM Ave che. A bAra vrata na levAM, te aviratinA bAra vibhAga pADavAmAM AvelA che. samakita ke mithyAtvanA pAMca prakAra ane aviratinA bAra prakAra eTale kamabaMdhanA hetu tarIke ApaNe sattara bhedane vicAra karyo. have ApaNe kema prApta pramAdanA bhedonuM varNana karIe. pramAda eTale ALasa athavA zubha saMvarakAryamAM virodha ane AzravamAM majA Ave. A pramAdanuM sthaLa nAma pAMca prakAranuM che, asaMyama ene viSaya che. madha, viSaya, kaSAya, vikathA ane nidrAmAM samaya kADho, asaMyama karavo te pramAda che. madha te mada athavA aphINiyA ke dArUDiyA jevI sthiti cAlu rahe che. viSaya te pAMca indriyanA viSaye sevavA te. kaSAyanA 25 prakAra che. te nIce varNavavAmAM Avaze. vikathA cAra prakAre kahevAya che. rAjakathA, dezakathA, bhejanakathA ane strI saMbaMdhI kathA. (A saMbaMdhI AgaLa eka prakaraNa AvavAnuM che.) AmAM rAjakathAmAM Politics- rAjakAraNane samAveza thAya che. emAM amuka pradhAne Ama karyuM ane phalANuM pradhAne Ama na karyuM, evI evI rAjadvArI vAtane samAveza thAya che. ane dezakathAmAM dezasaMbaMdhI dararoja ke aThavADika peparamAM AvatI vAta bIjAne karavI ane e rIte samaya pasAra kare, e sarvane dezakathAmAM samAveza thAya che. bhakta athavA bhajana kathAmAM Aje rasoI phalANuM banAvI che ke banAvI nathI athavA bhejanamAM mIThuM maracuM ochAM ke vadhAre hatAM, tenI vartamAna ke bhUtakALanI vAta karavI, ke dezateDA, netarAM vagerenI vAte karavI tevI bhejanasaMbaMdhI vAtane samAveza thAya che. nidrA eTale UMghamAM samaya pasAra kare te. nidrAnA prakAro pAMca che, enI vAta prasaMge thaze. A sarvane pAMca prakAranA pramAdamAM samAveza thAya che. ene ghaNAkharA lekhake karmabaMdhanA hetubhUta gaNatA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita nathI, paNa kaIka kaIka gaNe che, eTale tene atre ullekha karyo che, paNa e pramAdano samAveza sattAvana baMdha-hetumAM thatuM nathI. kaSAyanA pacIza vibhAga che. krodha, mAna, mAyA ane lebha e pratyekanA cAra-cAra prakAra che. mAvajIvana rahe ane samyakatva guNane ghAta kare, te anaMtAnubaMdhI kaSAya kahevAya che. cAra mAsa rahe ane paccakhANa guNa na AvavA de, te apratyAkhyAna kaSAya. eka mAsa rahe ane paccakhANane thaDe ja AvavA de te pratyAkhyAna kaSAya kahevAya che. paMdara divasa rahe ane kevalajJAna guNane aTakAve te saMjavalana krodha, mAna, mAyA ke lebhane kAraNe hoya che. A rIte cAra anaMtAnubaMdhI, cAra apratyAkhyAnI, cAra pratyAkhyAnI ane cAra saMjavalana, ema saLa prakAranA kaidha, mAna, mAyA ane lebha thAya. A rIte kavAyanA seLa prakAra thAya. ane kaSAyane utpanna karanAra nava nakaSAya che, te A rahyA H hAsya eTale hasavuM, khaDakhaDa hasavuM, te kaSAyane utpanna karanAra prathama kaSAya. bIje rati nekaSAya; emAM paugalika bAbatamAM mazagUla thavuM te. trIje arati nAmane kaSAya; e ratithI UlaTo che. emAM AnaMdanI gerahAjarI ane kakaLATanI hAjarI hoya che. zeka nAmanA cothA nikaSAyamAM cAlu dilagIrI ane dhamAla hoya che, khAsa karIne ene viga sAthe saMbaMdha che. bhaya nAmane pAMcame nekaSAya che; nimitte kAraNe ke vinAkAraNa bIka lAge te bhaya nekaSAyamAM Ave che. durgachA nAmane chaThTho nekaSAya duzuMchA, nAka macakoDavuM athavA bIjI rIte pitAne virodha batAva. e duzaMchA nAmane chaThTho nekaSAya che. puruSaveda sAtame nekaSAya che. ene jyAre udaya hoya tyAre strInI IcchA bhega bhegavavAne aMge thAya che, ane AThamA strIveda nAmanA nokaSAyamAM puruSane bhogavavAnI IcchA thAya che. navamAM napuMsaka- - vedane udaya hoya, tyAre strI ne puruSane bhegavavAnI samakALe IcachA thAya che. A rIte 17 hAsya, 18 rati, 19. arati, 20. zoka, 21. bhaya, 22. dunuM chA, 23. strIveda, 24. puruSaveda ane 25. napuMsakaveda maLIne 25 kaSAya thAya che. temA seLa te pite ja kaSAya che ane temanAM kAraNabhUta nekaSAya baMdhahetu che. A rIte pAMca mithyAtva, bAra avirati eTale dethI na viramavuM ne pacIza kaSAya ane paMdara vega maLIne pa7 (sattAvana) karmabaMdhananA hetu gaNavAmAM AvyA che. emAM pramAdane gaNavAmAM AvatuM nathI ane keTalAka vaDIle pacIza kaSAya ane paMdara vega e cALIzane ja mAtra karmabaMdhananuM kAraNa gaNe che. teo avirati ane mithyAtvane paNa gamAM dAkhala karI de che. AmAM krama evo che ke, pUrva pUrvanA hetu hoya tyAre tenA pachInA hetuo hoya ja, eTale ke sarvathI chellA jAya che. karmabaMdhana thAya tyAre prakRti, sthiti, rasa ane pradeza, ema cAra bAbata nakkI thAya che. e saMbaMdhI modakane dAkhale ApavAmAM Ave che, te deveMdrasUrinA karmagraMtha prathamathI jANavA che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA 65 prakRtimadhamAM kamanI prakRti-jAti badhAya; te vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, geAtra, aMtarAya, jJAnAvaraNIya, darzonAvaraNIya che; arthAt aMdhAyelAM karmA zuM karavAnAM che e prakRtiSadhamAM nakkI thAya. sthitiSamAM e kayAre uyamAM Avaze ane keTale kALa udayamAM raheze e nakkI thAya che. svabhAvanuM nirmANa thavA sAthe, temAM je tIvratA, ma'datA kare-karAve te vizeSatAe te anubhAvakhadha ane AvI rIte karmo gratuNu karavAmAM Ave, te amuka jaththAmAM aMdhAya che, te ka`rAzine pradezamadha kahevAmAM Ave che. AmAM bIjo ane trIjo - sthiti ane anubhAva - ApaNA cAlu kaSAya vibhAga upara AdhAra rAkhe che. eTale A karmonA hetubhUta thayelA kaSAyA enI sthiti ane anubhAva athavA rasamadha nirmANa kare che. eTale ka`kha'dhana vakhate A kaSAyeA krodha, mAna, mAyA athavA lAbha kevA vate che, kevA pramANamAM che, te kamanI sthiti ane rasane nakkI kare che, eTale kaSAyanA vibhAga khUba agatyanA che. A kA~baMdhananA hetubhUta rAgadveSa - mamakAra ane ahaMkAra - che, karma baMdhananI mukhya AdhArabhUta kharekhara rAgadveSanI taratamatA ja che. rAgadveSa jevA cIkaNAzavALA ke mALA hAya, te pramANe kama khadha paikI tenA rasabadha ane tenI sthiti mukarara thAya che. enu kAraNa e che ke, krAdha, mAna, mAyA athavA lAbha sanAM ekasarakhAM heAtAM nathI; enI tIvratA-maMdatA ghaNI vadhatI ochI hAya che. paNa e kama`nA anubhAva - rasa ane sthitimadha mukarara karatA heAvAthI ghaNA agatyanA gaNAya che. - krarmInA ATha vibhAga pADavAmAM AvyA che : jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya. e pratyeka keTalA kALa Takaze ane kayAre udayamAM Avaze, te bAbata kAyA mukarara kare che. eTale mamakAra ane ahukAra, jeo rAgadveSanA pAyA che, te karmAMthI sthiti ane rasamadha mukarara karanAra AMtarika manAvikAra hAI ane vistArathI samajavA bahu jarUrI che. enI vadhAre pichANu karavA mATe prathama kama graMtha jovA. khAkI zAstranA ghaNA graMtheAmAM kaSAyane varNavyA che, tyAMthI vAMcI levuM, kAraNa ke kama badhanane aMge e agatyanA bhAga bhajave che. AThe prakAranAM ka--je kama AtmAnA jJAnaguNane AcchAdita kare, tene prathama jJAnAvaraNIya krama kahevAmAM Ave che. je AtmAnA darzana guNune AcchAdita karI de tene da nAvaraNIya krama kahevAmAM Ave che. je AtmAne sukhaduHkha paheAMcADe tene trIju vedanIya nAmanuM karmAM kahevAmAM Ave che. je muddhine AcchAdita kare, tathA svaparavivekamAM ane svarUparamaNumAM aDacaNa kare, te cAkSu' mAhanIya ka` kahevAya che. A ka` sa`thI AkaruM che ane prANIne saMsAramAM khecanAra mahA AkaruM kama che. enA lazkarI senAnInuM varNana 8 upamitibhavaprapa cA 'nAmanI kathAmAM zrI siddharSie ceAthA prastAvamAM ApyuM che, te pra. 9 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita jarUra vicAravA gya che. mehanIya karma samyakatvaguNane ane cAritraguNane ghAta kare che. je karma hoya teTale vakhata prANI jIvate rahe ane karmakSaya thaI jAya athavA khapI jAya, tyAre prANI maraNa pAme te pAMcamuM AyuSyakarma kahevAya che. je karmanA udayathI prANI nAraka, tiryaMca vagere tarIke saMbodhAya che, eTale keI prANIne nAraka ke tiryaMca nAma apAya, athavA prANIne deva tarIke ke manuSya tarIke saMbodhAya, te nAmakarma kahevAya che, A chaThuM karma thayuM. je karma AtmAne UMcAnIcA kuLamAM janma apAve, tene sAtamuM gotrakama kahevAmAM Ave che. AThamuM aMtarAyakarma kahevAya che. dAma, lAbha, bhega, upabhoga rUpa AtmAnI mULazaktine A karma reke che. A AThamuM karma thayuM. e ATha karma paikI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya karma AtmAnA mULaguNane ghAta karanAra hovAthI e cAra karmane ghAtakama kahevAmAM Ave che. ghAtI karmonA kSayathI kaivalya utpanna thAya che. vedanIya, AyuSya, nAma ane zetra karmo aghAtI kahevAya che. eTale ATha paikI cAra ghAtI karma che ane cAra aghAtI karma che. teonuM rAga-dveSajanya baLa keTaluM hoya che, te ApaNe upara jaI AvyA chIe. A ATha karmane oLakhavAM e jenI enI kharekharI pharaja che kAraNa, e ATha karmanI racanA para athavA pAMca kAraNomAMnA A muddAma kAraNa para jaina dharmanI racanA thayelI che. karmanA viSayanuM mahatva darzAvanAra ane A AThe karmanA vivecana para meM eka svataMtra nibaMdha lakhe che, te paNa yathAvakAza prakaTa thavA saMbhava che. te vAMcI karmanuM sAmrAjya vicAravuM ane rAgadveSane bane teTalA kAbUmAM rAkhavA, kAraNa ke e rAga ke dveSa vagara ATha prakAranAM karma baMdhAtAM nathI. eTale pariNAme vAta ema che ke, e ATha karmathI cetavA mATe rAgaASa para vijaya meLavavA ane emane kadI tAbe thavuM nahi. rAgadveSa vagara karma baMdhAtA nathI, mATe karmabaMdhananuM kharuM kAraNa rAgadveSa che. enA para vijaya meLavavAne ane te AvatAM hoya tyAre temanAthI cetavAne A sarva prayAsa che. rAgadveSa Ave tyAre oLakhI levAnI cetavaNarUpa A leka che. ApaNe e cAre kaSAya athavA tenA hetubhUta rAga-dveSanuM svarUpa kAMIka jANuM (upara). have tene vadhAre oLakhavA prayatna karIe. A gAthAnuM mahattva joI-vicArI A gAthAnuM vivaraNa vastArathI samajIne karela che. (33) ATha kamanAM nAma sa jJAnadarzanAvaraNavedyamohAyuSAM tathA nAmnaH / gotrAntarAyayozceti karmavandho'STadhA maulaH // 34 // atha_e karmabaMdha ATha prakArane thAya che, mULathI UtarI Avela che. tenAM nAme . anukrame 1. jJAnAvaraNIya. 2. darzanAvaraNIya. 3. vedanIya. 4. mehanIya che. AyuSya 6. nAmakarma 7. zetra ane 8. aMtarAya che. (34) - Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSaya 'vivecana-AgalI gAthAmAM kaSAyanA praNetA rAga-dveSa ATha kamane janma Ape che. temanAM e ja nAma zAstramAM batAvavAmAM AvyAM che. te ATha mULa karma pratyeka samaye baMdhAya che. temAM yAda rAkhavAnuM e che ke AMkha mIMcIne ughADavAmAM Ave tevA TUMkA vakhatamAM te asaMkhya samaya thaI jAya che. tame mAne ke na mAne, paNa anaMta jJAnathI jJAnI mahArAja kahe che ke, e sAta ke ATha karmo dareka samaye baMdhAya che. tethI tenI cetavaNurUpe e AThe karmonAM svarUpa batAvyAM ane tenAthI mukAvA jevuM lAge, te samajaNapUrvaka e karmone bALI nAMkhavAM. karmathI DarAvavA mATe A hakIkta kahI nathI, paNa karma AtmA sAthe jeDAtA hoI temanI barAbara oLakhANa karAvavA mATe emanA janayitA rAgadveSane oLakhAvI emanA paryAyavAcI zabdone paNa jaNAvI AThe karmone barAbara oLakhAvyAM che. keTalAka ke ghaNuMkharAM aMgreje oLakhANa (introduction) vagara vahevAra ke vAtacIta karatA nathI. tene artha Dara ke gabharAmaNuM nathI. te eka vyavahAra che. tevI ja rIte karmothI jarApaNuM DarAmaNa lagADyA vagara je tene jANyA hoya te teonuM oLakhANa thAya, e hetu barAbara dhyAnamAM rAkhI A saMsAranI aTAmaNa (=athaDAmaNa) dUra karavA karmanA ATha prakAra che, temanAM nAme ahIM ApavAmAM AvyAM che. karmathI saMsAra maMDAya che. ane sarva karmathI mokSa thAya te tene muktisthAna ApavAmAM AvyuM che. eTale kaSAyanA eka moTA vaDIla vibhAga tarIke A karmonI oLakhANa, kaSAyanA prakaraNa nIce, ApavAmAM AvI che - ATha prakAranAM karmo-vAMcanAra ke bhaNanAranI sagavaDa khAtara A karmone ATha. vibhAgamAM vaheMcI nAMkhavAmAM AvyAM che. ApaNe karma bAMdhIe, te vakhate temAM kAMI bhAga paDatA nathI, paNa te bAbata barAbara samajUtI thAya mATe karmanA ATha vibhAga sagavaDa khAtara ApyA che. ApaNe AgalI gAthAnA vivecanamAM karmanA e AThe prakAra jaI AvyA chIe, ane te dareka vibhAganI vistArathI samajaNa thaI gaI che. tene atra mAtra ullekha karI eTaluM ja jaNAvIzuM ke, A ATha vibhAga mAtra sagavaDa khAtara pADavAmAM AvyA che. vaLI te karmanI uttara prakRti AvatI gAthA (35)mAM kahevAmAM Avaze, te paNa sagavaDa khAtaranI ja vAta che. karmabaMdhana anukrama pramANe na thAya, tyAM saMkhyA ke tenuM eka pachI eka thavAnuM hoya nahi. e karmanA viSaya para kammapayaDI tathA karmagraMtha jevA khAsa graMtha racAyelA che. meM paNa karmasaMbaMdhI eka svataMtra lekha lakhyuM che, te chapAI javAne pUratuM saMbhava che. tenI sAkSI ApI A ATha prakAranAM karmamAMthI sAta athavA ATha pratyeka samaye baMdhAya che. eTalI ja vAta prastuta che, ema atre jaNAvI devuM joIe. e ATha kamamAMthI keTalAMka te parasparavirodhI che. jema ke devagati, devajAti hoya tyAM manuSyagati ke manuSyajAtinA koI vibhAga paNa hotA nathI. eTalA mATe emane ekabIjAthI svataMtra Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta prazamarati vivecana sahita dhAravA, ane temanuM kharAkhara eLakhANu pADayuM. e sabaMdhI vizeSa dhaNI hakIkata jANavA jevI che; kayA guNasthAnake kevAM karmo ane keTalAM karmo 'dha, udaya, uddIrA tathA sattAmAM hAya, vezyA sAthe karmonA sabaMdha kevA prakAranA athavA keTalAnA hAya, evI aneka vAta jaNAvavA AkhA kanA viSaya zAstrakAre vaijJAnika rIte carcyA che. tenuM jJAna te te graMthAthI karavuM, e jJAnadRSTie ane samajaNu-vivekadRSTie ghaNuM jarUrI che. e STi pAmavA mATe ane rahasyabhUta kanA graMthA samajavA mATe tamane buddhi prApta thAe ane kamanuM kharAmara oLakhANa karI tame krama para sAmrAjya meLavavA bhAgyazALI thAo, tethI te graMtheAnA nAma ahI lakhyAM che, te jUjamAtra che, zAstra tA gabhIra dariyA che ane aparapAra che. tenAthI DarI javA jevuM nathI, kAraNa ke karmanA karanAra teA pote ja che, paNa prayatnathI mukti sAdhya che. te mATe tame kane kharAbara oLakhI le te sAruM. karmAMnA viSaya para dhyAna Apaze ane viSayanA graMthA vAMco, vicAraze ane kamanuM khaLa joze. tethI te upara sAmrAjya paNa meLavI zakAya tema che eTalI vAta tamArI nigAhamAM Avaze. (34) kaeNnA uttara bhedA paJcanavadvayaSTAviMzatikaJcatuH SaTkasaptaguNabhedaH / dvipaJcabheda iti saptanavati bhedAstathottarataH // 35 // atha--pAMca, nava, e, aThThAvIsa, cAra, betALIza, e ane pAMca bhedo (prakAra) ekaThA karatAM, tenA uttara bhedo sattANuM thAya. (35) vivecana--e rIte A ATha karmo ApaNe AThamI gAthAmAM joI gayA. tenA uttarabhede sattANuM nIcenI rIte thAya che, te samajI levuM. A saMbaMdhamAM kama graMthArdi graMthAnA abhyAsanI jarUra jaNAya te te viSayanA prathAthI jANI levuM. tenA mULa ATha prakAra upara vigatavAra joyA che. (ju, tetrIzamI tathA cAtrIzamI gAthAnuM vivecana). have temanA uttarabhedo samajI laie, te nIce pramANe thAya che. 1. jJAnAvaraNIya kramanA pAMca prakAra che, te A pramANe H 1. matijJAnAvaraNIya kama eTale dIvAnI peThe ADuM kapaDuM, dharavAmAM Ave ane je prakAzane reke, tenI peThe matijJAnanuM AvaraNa karanAra hAvAthI matijJAnAvaraNIya kama kahevAmAM Ave che. matijJAna e peAtAnI buddhiA viSaya che, tenAM ghaNAM bhedabheda che. bhedopaleda eTale bheda ane tenA peTAbhedo, te A pramANe che : mati eTale buddhi. matijJAnanA 28 prakAra che. A kAMika che' evI buddhi thAya te vyaMjanAvagraha. emAM vastune sannika (=saMbaMdha) thAya che; cakSu ane mana vastunA sanika vagara jANe che. eTale cakSune tathA manane vyaMjanAvagraha na hAya, bAkInI cAre iMdriyane (sparzI, jihvA, ghrANu ane kAnane) vya'janAvagraha 4 . - Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSaya heya. e cAra piTAda, matijJAnanA thayA. padArthanA adhyakta jJAnane "arthAvagraha" kahevAmAM Ave che. temAM te vastunuM avyaktajJAna thAya, eTale arthAvagraha matijJAna pAMce Idri ane chaThThA manane lAge che. e rIte matijJAnanA 10 bheda thayA. enA ADuM AvaraNa Ave te matijJAnAvaraNIya. jema sUrya ane ApaNI vacce vAdaLa Ave te prakAza svayaM AvatuM nathI. e rIte matijJAnAvaraNanA daza bheda thayA. je padArtha pitAnI najIka Ave, tenuM jJAna thAya te IhA nAmanuM matijJAna che. arthAvagrahamAM je avyakta jJAna thayuM hatuM, temAMvikalpa karanAruM IhA matijJAna kahevAya che. tenuM AvaraNa thAya, te matijJAnAvaraNIya karma kahevAya che. emAM paNa vastu ane iMdriya najIka AvatAMhevAthI ane mana dvArA paNa IhA thatI hovAthI matijJAnanA cha bheda thAya che. tenuM AvaraNa thavuM, te matijJAnAvaraNIya karma. "A staMbhe che, manuSya nathI", evuM saMdeha vagaranuM jJAna thAya, ene "apAyamatijJAna" kahevAmAM Ave che. emAM haju jarA zaMkA rahe che, paNa hA' karatAM spaSTatara jJAna hovAthI e matijJAnane viSaya che. emAM paNa e pAMce iMdriyethI thatuM jJAna hovAthI ane mana sahakArI hovAthI e apAyanA cha bheda paDe che. ane dhAraNamAM e "staMbha ke thAMbhale nathI, paNa nizcaya manuSya che e cekasa jJAnane dhAraNA vibhAgamAM gayuM che. emAM paNa pAMce Idri ane mana dvArA e jJAna thatuM hovAthI enA cha vibhAga paDe. e rIte matijJAnAvaraNIyanA 28 prakAra thAya che. vyaMjanAvagraha, arthAvagraha, IhA, apAya ane dhAraNA e pAMcamAM prathama-vyaMjanAvagrahanA cAra prakAra hevAthI, emAM AMkha ane manane vastu ane indriyane saknikarSa thatuM na hovAthI temAM cAra prakAra prakaTa thAya che ane arthAvagraha, IhA, apAya ane dhAraNAmAM cha cha prakAra thAya che. AvI rIte matijJAnAvaraNIya karmanA aThThAvIza (28) prakAra thAya che enuM bIjuM nAma Aminibedhika jJAna paNa kahevAya che. - zrutajJAna-zAstranA vAMcanathI ke sAMbhaLavAthI je jJAna thAya tene zrutajJAna kahevAmAM Ave che. enuM AvaraNa je kare te kRtajJAnAvaraNIya karma bIjuM che. temAM vaiyikI-vinaya karIne meLavela jJAna, kArmikI (by constant practice-satata abhyAsathI) je vidyA meLavI hoya te, trIjI autpAtiko buddhi, kAma paDe te vakhate buddhi utpanna thAya te pAriNumikI buddhi-anubhavathI thayelI buddhi, ema cAra prakAranI buddhino samAveza thAya che. e buddhi sAthe zrutajJAnanA 336 bheda thAya che, tenuM AvaraNa zrutajJAnAvaraNIya karma kare che. e rIte piTAbheda bIje thaye. A zrutajJAnanA 336 bhedanI vigata mATe mAre karmane nibaMdha vAMco. A zrutajJAnAvaraNIyanA 14 (cauda) bheda tathA 20 (vIza) bheda thAya che. te A pramANe- Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita akSaragruta--akSara ne tenA traNa prakAra che. a thI mAMDIne ha sudhI uccAra karavAmAM Ave, tene vyaMjanAkSara kahevAmAM Ave che. vyaMjana bIjAne pitAne Azaya jaNAve che, mATe tene vyaMjana akSara kahyA che. Ane bolavAmAM upayoga thAya che. eTale tene vyaMjanAkSara saMjJA yogya rIte ApavAmAM AvI che. zabda jANatAM ja tenA arthanuM bhAna thAya te ladhyakSara kahevAya che. ane akSaranI saMjJA jotAM te amuka akSara che ema kahevAya te saMjJAkSara. AmAM saMjJA ane vyaMjana akSarane dravyakRta ane ladhyakSarane bhAvazruta kahe che. bIju anakSaradyuta che-padriya jIne saMjJA hoya che. te saMjJAthI jANe te akSaradhRtanuM pratipakSI akSarazrata che. eTale oDakAra, chIMka ke khAMsIthI koI padArtha ke - vastunuM ke mANasanI hAjarInuM jJAna thAya te, anakSara zrutanA vibhAgamAM Ave che. trIja saMzrita kahevAya che--hetRpadeza, dIrghakAlikI ane dRSTivAdepadezikI ema traNa saMjJA heAya che. dIrghakAlikI saMjJAthI jIvana mane gata bhAva jaNAya, tene saMjJikRtajJAna kahevAmAM Ave che. ane je kaMI kAma karI cUkele hoya athavA amuka kAma karuM chuM ane amuka kArya huM bhaviSyakALamAM karIza, te hetUpadeza saMjJikRta. A pramANe cauda pUrvadhara munine je jJAna thAya te daSTivAdI prAdezikI saMjJA kahevAya che. - mana vagaranA cha asaMzI kahevAya che. tene insTITa'-jAtibaLathI je jJAna thAya, tene saMkSizratanuM pratipakSI asaMjJikRta kahevAmAM Ave che. AvAne mana vagara mAtra idriyathI jJAna thAya che. e zrutajJAnane je prakAra che. - samakita daSTi jIvane je jJAna thAya, te pAMcamu sabhya zruta kahevAya che. ane tenuM pratipakSI chaThuM mithyAzruta kahevAya che. emAM kheTAnuM kharA tarIke ane kharAnuM beTA tarIke jJAna thAya che. A zrutajJAnane chaThTho vibhAga thaye. sAtamuM je jJAnanI Adi hoya che, tene sAtamuM sAdikRta kahevAmAM Ave che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe AnA (sAhizrutanA) cAra vibhAga che. dravyanI apekSAe zratajJAna sAdi ane saMparyAvasita che, samyakatva vamatI vakhate athavA kevaLajJAna pAmatI vakhate zratajJAna jAya te saparyavasita jJAna kahevAya che. sarva jIvene khyAlamAM rAkhatAM, zrutajJAna anAdi ane aparyavasita che, kAraNa ke kaIne kaI jIvane zrutajJAna sadA hoya che ema kahI zakAya, e banne prakAre dravyathI samajavA, bharata-ravatamAM prathama tIrtha pravate te divasathI zrutajJAnanI Adi thaI, eTale kSetranI apekSAe sAdikRta kahevAya ane tIrtha viccheda thAya tyAre zrutajJAnane paNa viccheda thAya, A kAraNe ene sAMtakRta kahevAya. e zrutajJAnane chaThTho bheda thayA. e kSetranI apekSAe vAta thaI. kALanI apekSAe joIe. cothA ane pAMcamA avasarpiNa ArAmAM te hovAthI sAdisAta kahevAya, ane chaThThA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo ArAnI apekSAe anAdi anaMta kahevAya. A pramANe kALathI Aro ane tenAthI thatuM jJAna samajavuM ane mahAvidehanI apekSAe te zrutajJAnane anAdi anaMta vibhAga ja saMbhave. samyakatva pAme tyAre zrutajJAna thAya, te sAdikRta kahevAya ane te bhAvanI apekSAe thAya che. A rIte sAdi ane anAdi tathA paryAvasita zrata ane aparyAvasitazrata ema sAtathI daza prakAra thayA.. eka sarakhA pATha ke gIti-AryA (Adi), tene gamikazrata kahevAmAM Ave che. daSTivAda nAmanuM bAraNuM aMga ekasarakhA pAThanuM hovAthI te gamikazruta kahevAya che. jenA ekasarakhA pATha na hoya te agamikazruta kahevAya che. te gamikazratanuM pratipakSI che. A rIte zrutajJAnane agiyArame ane bArame prakAra thayuM. teramA prakAramAM aMgapraviNa zrata Ave che. bhagavatIsUtra pramukha bAra aMga te aMganuM zruta ane temAM bAre aMganA jJAnane samAveza thAya che. aMgabAhAkRta te caudame prakAra che. temAM aMga bahAranA sarvaprathe, karmagraMtha, prakaraNo vagerene samAveza thAya che. dazavaikAlika, uttarAdhyayana e sarva aMgabAhya zrutamAM Ave che. AvA prakAranA cauda vibhAgane zrutajJAnanuM AvaraNa kareluM te zrutajJAnAvaraNIya karma che. emAM cauda prakAramAMthI game te prakAranuM AvaraNa thaI zake che, te tyAM samajI levuM. karmagraMthanA zrutajJAnanA vize prakAra paNa sAtamI gAthAmAM batAvyA che, te A pramANe- . nigodano aparyApta jIva prathama samaye eTale jaghanya kuzrata, tene eka aMza vadhe, te prathama paryAyazrata ane temAM be-cAra kuzrutaparyAyanuM jJAna vadhe, te paryAyasamAsazrata. have trIjA akSarakRtanI vAta karIe. amArAdi ladhyakSaramAMthI eka akSarane vyaMjanaparyAya sahita jANo, te akSarazruta kahevAya che. AmAM svara ke vyaMjana cAle, paNa temAMthI ekanuM ja jJAna akSaragruta kahevAya che. temAM tene hasva i, u vagere lAge, te paNa akSaradhRtanA eka akSaranA jJAnamAM Ave che. akSarasaMge be-traNa-cAra ke vadhAre akSara thAya te akSarasamAsazrata. temAM ekathI vadhAre akSaranuM jJAna thAya che. pAMcamuM padakRta Ave che. ghaNA akSare maLavAthI eka pada thAya che. emAM arthanuM jJAna paNa Ave che, padanuM mAtra jJAna thAya, paNa tenA arthane bhAsa thAya te padabhratamAM Ave che. AvA ekathI vadhAre padanuM jJAna thAya, te padasamAsa zrutajJAna chaDuM jJAna kahevAya che. padane artha AmAM barAbara samajAya che. ane ekathI vadhAre padamAM ekathI vadhAre padane artha samajAya che, te padasamAsakRta nAmane chaThTho prakAra thAya che. eka mArgaNAnuM saMpUrNajJAna thAya, te sAtamuM saMghAtakRta kahevAya che ane cauda mAgaNA paikI ekathI vadhAre mAgaNanuM saMpUrNa jJAna thAya te AThamuM saMghAtasamAsazrutajJAna kahevAya che. AmAM jIvAdikane avataravAnuM jJAna paNa mArgaNajJAnamAM samAya che. e mArgaNAnuM eka viSayI pUrNajJAna che. AnA samAsakRtamAM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita ekathI vadhAre mAgaNanuM jJAna thAya che. gati vagere dvAra paikI ekanuM ghaNuM ke saMpUrNa jJAna thAya, te navamuM pratipatti zrutajJAna kahevAya che. ane gati vagere be-cAra dvAranuM jJAna thAya, te pratipattisamAsakRta kahevAya che. A rIte dazamuM zrutajJAna ane tene prakAra tha. "saMtapavALA kapamA ja vipusaLA' e gAthAmAM batAvela dvAre paikI eka dvAranuM jJAna, jenI vigate anugadvAramAM jaNAvavAmAM Avela che, te agiyAramuM anuyogazruta ane tevA be traNa-cAra ke tethI vadhAre kAranuM jJAna thAya te bAramuM anuyogasamAsakRta jJAna kahevAya. Ama chatAM padanI vyAkhyA samajavI; "kharazaMga" jevA zabdane AmAM sthAna nathI. prAbhRta prAkRta nAmane adhikAra - prakaraNa daSTivAda nAmanA bAramA aMgamAM che. enA keIpaNa eka adhikAranuM jJAna, te teramuM prAkRta prAkRta zrutajJAna kahevAya che. ane evA becAra ke vadhAre adhikAranuM jJAna thAya te caudamuM prAbhRta prAbhRta samAsazrutajJAna kahevAya che. A daSTivAda aMga hAla mojUda nathI. zrutajJAnane A 13 ane 14 vibhAga thaye. jema ghaNA udeze eka adhyayana thAya, tema ghaNuM prAkRta prAbhRta maLavAthI eka prAbhUta thAya tenuM prAbhRtakRta ane evAM ekathI vadhAre prAbhUtanuM jJAna thAya, te prAbhUta samAsathuta kahevAya che. A rIte zrutajJAnane paMdarame ane soLama prakAra thaye. ghaNAM prAbhUtathI eka vastu jaNAya athavA jene agAunA kALamAM pUrva kahetA hatA, te paikI e viccheda gayelAmAMnA eka pUrvanuM jJAna thAya, te sattaramuM vastu zrutajJAna kahevAya che. e cauda pUrvanAM nAma anukrame A pramANe cheH 1. utpAda, 2. agrAyaNIya, 3. vIryapravAda, 4. astipravAha, 5. jJAna pravAda, 6. satyapravAda, 7. AtmapravAda, 8. karmapravAda, 9. pratyAkhyAnapravAda, 10. vidyApravAda, 11. kalyANapravAda, 12. prANapravAda, 13: kriyAvizAlapravAda, 14. lekabiMdusAra ? e cauda pUrvanAM nAma che. te ghaNuM hAthIpramANu masIne lakhavA sAruM reke che. AvA eka eka pUrvanuM jJAna thavuM, te pUrvazrata kahevAya che. pUrvamAM ekathI vadhAre vastu Ave. te te jeNe pUrva vAMcyAM hoya te jANe. ane ekathI vadhAre pUrvanuM jJAna thavuM te pUrva samAsakRtajJAna kahevAya. A 1 ane 2 prakAra thayo. enuM AvaraNa athavA AcchAdana thAya te zrutajJAnAvaraNIya karma kahevAya. emAM "A kAMIka che" evuM avyakta jJAna thAya, tene vyaMjanAvagraha kahe che, te ApaNe upara joyuM. temAM vastu ane Indriyane sannikarSa-saMbaMdha na hoya, tethI netra ane manane vyaMjanAvagraha na lAge, paNa bAkInI cAra Indriyane lAge. ane IhA, apAya ane dhAraNa tathA arthAvagrahane ema e pratyekanA cha cha bheda bheLavatAM 28 bheda matijJAnanA thAya tevA dareka aThThAvItha bhedane bIjA bAra prakAra lAge che. dAkhalA tarIke cha, ghaNuM kAraNa zabda sAMbhaLe che, koI jIva temAM ghaNA zabdo grahe ane kaI jIva eka Dhola havAya, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cA kapAye ane viSaya ke pipUDIne svara sAMbhaLe. kSapazama pramANe sarva sAMbhaLe te bahu bheda ane kaI chava cheDA ja zabda grahaNa kare te abahu. kaI jIva tAranA avAja sAMbhaLe temAM koI tIvra svara hoya ane kaI maMda, AvI rIte ghaNuM vizeSa jANe te trIjuM "bahuvidha" matijJAna kahevAya che; ane eka, be ke traNa svara jANe yAvat sarvathI ekAda paNa e svara jANe te "abahuvidha" nAmane ethe matijJAnane prakAra thAya che. keIka turata grahe te pAMca kSipra bheda jANa, paNa kaI haLave haLave rahe te cho "akSipra" bheda jANa. kaI dhumAdika lige karI agnine anumAnathI jANe te sAtamA "saliMga" bheda kahevAya che. ane liMga vagara anumAna karI te agnine jANe, te AThame "aliMga' matijJAnane bheda jANa. koI saMdehasahita te vastune jANe te navame "saMdigdha" bheda jANa ane emAM jarA paNa saMdeha, zaMkA ke kuzaMkA na rahe te dazame "asaMdigdha" bheda jANa. kaI eka vAra kahelI cIja tukta jANe, te "dhruva" nAmane agiyArame bheda ane koI vAraMvAra kahyA jyAM na jANe athavA jANe te bArame "adhuva" matijJAnane le. A rIte bAra bheda matijJAnanA thayA. tene uparanA aThThAvI bhede (vyaMjanAvagrahanA cAra, arthAvagrahanA cha, ihAnA cha, apAyanA che ane dhAraNAnA cha - kula ra8) guNatAM 336 prakAra thayA. temAM upara jaNAvela autpAtikI vigere cAra prakAranI buddhi meLavatAM traNase ne cALIza bheda matijJAnanA thAya. tenA paikI keInuM AvaraNa thavuM teTalA pUratuM matijJAnAvaraNIya karma che. a AtmAne svabhAva jJAnane che, te svabhAva aDo vibhAva AvI besI jAya che. zratajJAnanA A rIte, kSaye pazamanI vicitratAthI, aneka bheda thAya che. avadhijJAnanA cha prakAra che te ApaNe have vicArIe bhavapratyaya ane guNapratyaya evA avadhi (9) jJAnanA be prakAra paDI zake. sarva deve ane nArakene bhavapratyayI avadhijJAna hoya che, jyAre keIka keIka manuSya ane tiryaMcane guNapratyaya avadhijJAna hoya che athavA thAya che. enA cha prakAra A rIte pADavAmAM AvyA che. je kSetra dekhAtuM hoya te, lacananI peke, jyAM prANI jAya tyAM teTaluM kSetra dekhAya tene "anugAmI" avadhijJAna kahevAmAM Ave che. ene AMkha-cakSu-lecananI upamA egya rIte apAI che, kAraNa ke lecana paNa mANasanI sAthe ja jAya che. enAthI UlaTA avadhijJAnane "anugAmI" avadhijJAna kahe che. A bIjA prakAranuM avadhijJAna bIja sathAna para javAthI thatuM aTakI jAya che. tene AtmA sAthe saMbaMdha baMdha thaI jAya che ane tethI tene ananugAmi avadhijJAna kahevAmAM Ave che. je avadhijJAna thayA pachI vya, kSetra, kALa ke bhAvanI apekSAe vadhatuM jAya, te vardhamAna nAmanuM trIju avadhijJAna kahevAya che. ane pariNAmanI azuddhine laIne eka vakhata thayA pachI ghaTatuM jAya, te hIyamAna avadhijJAnanA prakAramAM Ave che. je avadhi pra. 10 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita jJAna bhavakSaye cAlyuM jAya athavA kAje kADhatAM ziSyane thayuM, teNe IMdrANIne page lAgatAM Indrane jotAM cAlyuM gayuM, te pratipAti avadhijJAna pAMcamuM thayuM. hAsya nAmanA mehanIyanuM pariNAma hatuM. paNa guNakSaye tene mazkarI-ThekaDI sUjhatAM kAje kADhavAnuM guNapratyayI utpanna thatuM avadhijJAna gayuM, te pAMcamuM "pratipAti', avadhijJAnane pAMca prakAra jaNa. dIvAnI mAphaka Avele prakAza e jJAnamAM cAlyA jAya che, labe athavA jarA vakhata paNa te nathI, te A pAMcamA prakAranA pratipAtI avadhijJAnamAM Ave che, ane je avadhijJAna kevaLajJAnanI aMtarmuhUta pahelAM prakaTe ane AveluM jAya nahi, te cho prakAra avadhijJAnane "apratipAtI" vibhAgamAM Ave che. avadhijJAna chadmastha jIvane paNa hoya che. AvA cha prakAramAMthI koIpaNa prakAranuM avadhijJAna na thAya, enuM AvaraNa thAya, te avadhijJAnAvaraNIya karma kahevAya che. mithyAtvInuM avadhijJAna - virbhAgajJAna kahevAya che. te dravyathI rUpI dravyane jANe che ane kSetrathI eka aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgane jANe che, ane alakamAM kaI padArtha nathI te paNa enA jJAnane viSaya thaI zake. A asatkalpanA avadhijJAnanA svarUpane samajAvavA mATe karavAmAM AvI che. kALathI avadhi AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgane jANe ane utkRSTa utsarpiNI avasarpiNInA sarva rUpI padArthone dekhe. bhAvathI svarUpa darzAvatAM rUpIdravyanA bhAvone avadhijJAnI dekhe ane anaMtabhAne dekhe. anaMtana anaMta bheda che. paNa A utkRSTa navame anete rahela che. AvA avadhijJAnanuM AvaraNa thavuM, te avadhiAvaraNa karma kahevAya che. - have cothA mana paryavajJAnanI vAta kramaprApta Ave che. mananA vicAre paNa paugilaka che ane paudgalika AkArane dhAraNa karanArA che, tene jANavA-dekhavA te manaH paryAvajJAnane viSaya che. bIjAnA mananA vicArane sAmAnya prakAre dekhavA te bAjumati manaH paryAvajJAna kahevAya che. AvA aneka paryAya - vicAre bIjAnA manamAM thAya, te dekhavA te vipulamati mana:paryavajJAna kahevAya che. jumati anaMta vicArakane jANe, enAthI vadhAre pradeza dekhe te dravyathI vipulamati mana:paryavajJAna kahevAya che. kSetrathI aDhIdvIpamAM rahela prANanA vicArane jANe ane UMce tiSyakra parvatamAM rahelA prANInA vicAre dekhe te kSetrathI mana:paryavajJAna ane nIce kSetrathI tene viSaya pahelI nArakI sudhIne che. kALathI jumati manaHparyavavALA pa5mane asaMkhyAtama bhAva dekhe che. te bhUtakALamAM paNa te kALa lAbhe ane bhaviSya kALamAM paNa lAbhe, enAthI kAMIka vadhAre spaSTatAthI ane vadhAre samaya mATe vicArane dekhe, tyAre tene kALathI vipulamati mana:paryavajJAna kahevAya che. bhAvathI manaHparyavajJAnI asaMkhya paryAne jANe, te bhAvathI trAjumati mana:paryavajJAna kahevAya che. kAMIka vadhAre paryAne dekhe tyAre te vipulamati mana:paryavajJAna kahevAya che. AvA bheda - prakAravALuM mana:paryavajJAna na thAya te mana:paryavajJAnAvaraNIya karma AtmA sAme AcchAdana - aMtarAya kare che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA ane viSe saMpUrNa jJAnane kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. emAM bheda kAMI nathI. sarvemAM koI jAtane apavAda na ja hoya, sarva jANavuM eTale sarva jANavuM. evuM kevaLajJAna na thavA de, te kevaLajJAnAvaraNIya karma AcchAdana karanAra tarIke kAma kare che. A rIte jJAnAvaraNIya karma nAmanA prathama bhedanA pAMca piTA bheda thayA. tenA anukrame nAma A pramANe che : matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya, avadhijJAnAvaraNIya, mana:paryavajJAnAvaraNIya ane pAMcamuM kevaLajJAnAvaraNIya karma. A pramANe "paMca zabda" para vivecana thayuM. - nava-have ApaNe "nava" zabda para vivecana karIe chIe. darzananA navA prakAra che. darzana eTale dekhavuM, emAM AvaraNa eTale aMtarAya thAya che, paNa sarvathA prakAzane abhAva thatuM nathI. eTale dareka AtmA DuMghaNuM te jarUra jANe che, kAraNa ke chevaTe akSarane anaMta bhAga sarva jIvane mATe jANavA pUrate khule che, jema AMkha ADI kApaDanI paTTI lagAvI hoya te tethI dekhAtuM te nathI, paNa taddana aMdhakAra nathI thato, kAMIka jhAMkhA prakAza jevuM paNa sahajasAja rahe che. A AvaraNa vadhAre ochuM hoya che, paNa taddana aMdhakAra thatuM nathI, ema samajavuM. pitAnI cakSuthI jevuM te cakSudarzana kahevAya che ane cakSu sivAyanI koI paNa idriya dvArA jevuM te acakSudarzana kahevAya che. dara rahela padArthone jANavA ke dekhavA nahi te avadhidarzanAvaraNa kahevAya che ane saMpUrNa vastu vastu svarUpa jaNAyadekhAya nahi te kevaLadarzanAvaraNa. AvI rIte 1. cakSudarzanAvaraNa, 2. acakSudarzanAvaraNa, 3. avadhidarzanAvaraNa ane 4. kevaLadarzanAvaraNa ema darzanAvaraNanA cAra prakAra thayA. mana:paryava te vastuonA vizeSa dharmone jANe che, tethI tenuM darzanAvaraNa batAvyuM nathI. ane darzanAvaraNa karmamAM pAMca prakAranI nidrA Ave che, tene ApaNe anukrame samajI laIe. kAraNa ke nidrA vagere pAMca prakAranA karmanA udayathI paNa te cAle teTale vakhata darzana baMdha thaI jAya che. AmAM samasta darzananuM AvaraNa thAya che, tethI pAMca prakAranI nidrAne darzanAvaraNIya karmamAM gaNavAmAM Ave che. AdamI bharaUMghamAM sUtela hoya, paNa jarA avAja AvatAM sukhethI jAgI jAya tene "nidrA" nAmanI prathama prakAranI nidrA kahe che. A karmaprakRti sarvAghAtinI che. eTale ene darzanAvaraNamAM samAveza thAya che. AmAM kAraNamAM kAryane upacAra che. khUba mahenata ApIne, ghAMTA paDAvIne dukhe jAge. te nidrAne bIje prakAra nidrAnidrA nAmane che. jemAM UbhA UbhA ke beThA beThA nidrA Ave, te nidrAne "pracalA" nAmanI nidrA kahevAmAM Ave che. cAlatA-pharatA pharatA je nidrA Ave te nidrAne "pracalapracalA" nAma ApavAmAM AvyuM che. ghaDAne ghaNu vakhata AvI UMgha Ave che. te cAlate dekhAya, paNa UMghate heAya che. tene cImakI vAge athavA tenA khorAkamAM kAMkare Ave tyAre te eNkI jAgI jAya che. A cethA prakAranI nidrA thaI. divase ciMtavela kArya rAtanA UMghamAM kare te thINuddhi nidrA kahevAya. emAM mANaso Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita thAnanAM thAna vadherI nAMkhe che ane UMghamAM avyavasthita khUna suddhAM kare che. e pAMcamA prakAranI 'dha thaI. A chellI UMgha ardhacakrInA aDadhA baLavALI eTale baLadevanA jevI baLavAna hoya che. ziSya rAte UThI hAthInA jaMtuzaLa kheMcI kADhe teTaluM te dhamAM baLa hoya che ane saMskRtamAM svAnagRddhi-sthAnarthi nidrA kahevAmAM Ave che ane te halA prakAranI nidrA gaNAya che. dvi-trIjA zatAvedanIya karmanA zAtA ane azAtA nAme be prakAre vida thaI zake. zAvAthI sukhane anubhava thAya che, azAtAthI duHkhane anubhava thAya che. e karmane madhulisa taravAradhAra sAthe sarakhAvavAmAM AvyuM che. zAtAdanIya paNa pariNAme duHkhakAraka che ane sukhaduHkha te Ave jAya che. eTale A karmanI be prakRti vicAravA lAyaka che. cATavAnI vAta zAtA vedanIya sAthe sarakhAvavA yogya che, paNa madhuthI lepAyelI dhArane azAtA sAthe sarakhAvavA yogya che. AmAM jIvanI sarakhAmaNI madhulisa taravAranI dhAra cATanArI jIbha sAthe karavI ye che. aSTAviMzati-A mohanIya karmanA aThThAvIza prakAranI vAta che. A mehanIya kamane karmone rAjA gaNavAmAM Avela che ane dArU jevI asara karanAra che. mANasane paDela ane caDela ghenamAM rAkhanAra A karmane aThThAvIza prakAra che, temAM darzana mehanIyanA traNa prakAra che: samati mehanIya, mizramehanIya ane mithyAtvamehanIya. AmAM mizramehanIyamAM nALiyera dvIpanA manuSyane anna para rUci thAya nahi, ke tene virodha thAya nahIM, kAraNa ke e kadI anane jotA ja nathI. tema aruci thAya te te miyAdanI samaje ane ruciraMta jIvane samakitI kahevAmAM Ave che. AmAM mizra sthiti batAvI te mAtra aMtarmuhUrta, Take che, pachI te prANI mithyAtvamAM ke samakitamAM cAlyA jAya che. ane samakitI tarIke sAta athavA nava tattvamAM zraddhA dhare che, tene tavasaNA thAya che ane jainadharma pasaMda paDe che. AmAM mizra sthiti aDatALIsa miniTathI vadhAre vakhata TakatI nathI, te vAta barAbara samajavA gya che. darzanamehanIyanA A traNa prakAra thayA. cAritramehanIyanI pacIza (25) prakRti che, temAM krodha, mAna, mAyA ane lebhanA cAra cAra bheda, enI taratamAtAne aMbe, upara jaNAvyuM tema, pADavAmAM AvyA che te anukrame A pramANe : anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana, anaMtAnubaMdhI kaSAya (krodha, mAna, mAyA athavA lebha) jAvajajIva rahe apratyAkhyAnI eka varasa rahe pratyAkhyAnI cAra mahinA rahe ane saMjavalana kaSAya vadhAremAM vadhAre paMdara divasa rahe. emAM anaMtAnubaMdhI kaSAya samakitane ghAta kare; bIjo pratyAkhyAna kaSAya sarvaviratipaNAne ghAta kare; trIje apratyAkhyAnI dezaviratipaNA (aNuvratane) ghAta kare ane e saMjavalana praphAra sarvaviratine dUSita kare che. e cAre kaSAye koI koIvAra anukrame prANane devagati, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karA ane viSe manuSyagati, tiryaMcagati ane narakagatimAM kheMcI jAya che. A rIte kedha, mAna, mAyA ane lebha e darekanA anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana evA cAra cAra prakAra paDatA hevAthI soLa prakAra thAya che. A sela cAritramehanIyana vibhAge karmabaMdhamAM rasavibhAga pUro pADanAra che. enI vigate samajAya ane ene tyAga thAya eTale beDe pAra che. - ApaNe have enA cAritrahanIyana) bAkInA vibhAga tapAsIe. temAM bhAMDa vagerenI viduSaka-ceSTA joIne athavA vinAkAraNa hasavuM Ave te hAsya nAmane kaSAya che. nekaSAya haMmezA kaSAyanAM kAraNa hoya che. kaSAyane uddIpana karanAra A nava kaSAye che. tenAM nAma paNa "pAIasaddamaNa" mAM ja akSara nIce (pR. 212mAM) ApavAmAM AvyAM che. padArtha upara anurAga sakAraNa ke vinAkAraNa thAya, te rati nAmano kaSAyane uddIpana karanAra nekaSAya e bIje nekaSAya che. koI Ane anurAga athavA premanuM nAma Ape che, e sarva rati karanAra-karAvanAra padArthane rati arthamAM upaga karavo. ethI UlaTI je rati ke prema na thatAM aprIti thAya athavA udvega thAya, tene arati nAmane trIje nekaSAya kahevAmAM Ave che. hAsya, rati ane arati nAmanA nekaSAye cAritramehanIyanA traNa vibhAge che ane kaSAyane uddIpana karanArA che. vinAkAraNa ke sakAraNa je karmanA udayathI je zeka thAya, te zeka nAmane ethe nekaSAya che. ane e karma paNa kavAyane uddIpana karanAruM hoI cAritramehanIyamAM gaNavAmAM AvyuM che. kAraNa vagara ke sakAraNa bhaya-bIka lAgyA kare, te bhaya nAmane pAMcame nekaSAya che. ane e paNa cAritrahanIyane vibhAga che. AvA bhaye sAta prakAranA jaina zAstrakAre varNavyA che. keI tephAnI athavA baLavAnane ke tevA prakAranA mANasane dekhI bIka lAgyA kare, te Ihaleka bhaya; marI gayA pachI ApaNI zI gati thaze, tenI bIka lAgyA kare te bIje "paraleka bhaya, cora-lUMTArAne bhaya lAgyA kare ane jaMgalamAM pitAnI vastu chupAvavAnI jarUrata lAge te "AdAnabhaya'; vIjaLI paDavAthI, ghara paDavAthI, moTara ke relvenAM akasmAtethI je thAya che, te sarva A cethA prakAranA "akasmAtabhayamAM Ave che. jIvananirvAha mATe ke meMghAratane laIne ciMtA thayA kare, te pAMcama "AjIvikAbhaya" kahevAya che. amuka kAma karavAthI maraNa thaze ema maraNathI DaravuM te chaThTho "mRtyubhaya". lokemAM potAnI apakIrti bolAze, tenI vAraMvAra cIvaTa rAkhavI paDe te sAtame "apayazabhaya". A rIte bhaya sAta prakAranA hoya che. puruSane bhegavavAnI icchA thAya te strIvedane udaya samaja ane strIne bhegavavAnI icchA thAya te puruSaveda samajo ane puruSa ane strI bannene bhegavavAnI icchA thAya te napuMsakave. temAM purUvaveda khaDaghAsanA tApa jevo kSaNika batAvavAmAM AvyuM che. ene ativeda na hoya. strIvedane sUkA gobaranA aDAyA chANanA agni sAthe sarakhAvavAmAM Avela che ane AkhA zaherane Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita Aga lAgI hoya te sAthe napuMsadane sarakhAvavAmAM Avela che. A rIte nava kaSAya che. tene seLa kaSAya sAthe meLavatAM pacIza kaSAye thAya. tene traNa darzana mehanIya sAthe meLavatAM "aThAvIza" e zabda-dhvani nIkaLe che. catura-pAMcamA AyuSya karmanA cAra vibhAgane atre ullekha che. sura, nara (manuSya), tiryaMca ane nArakanA AyuSyanA cAra prakAra che, e game te cAra paikInI gatimAM keTale vakhata rahevuM thaze, e A pAMcamuM AyuSyakarma nirmANa kare che. A AyuSyakamane heDanI sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. * ' beMtALIza-nAmakarma chaThuM (juo AgalI gAthA; temAM beMtALIza prakAra che. temAM saMyukta athavA peTabhedavALI prakRti che, te vibhAgIya bAra bheda ane daza prakRti vaiyaktika eka eka bhedavALI che ane te rIte bAvIza prakRti ane traNa dasakA tathA UlaTA thAvara dazakA-ema pratyeka daza-daza prakRti gaNAvazuM; te rIte beMtALIza prakAra A nAmakarmanA thAya che. e beMtALIsanI vAta e rIte mULa lekamAM kahI che, te A pramANe che. emAM - je cauda saMyuktaprakRti che, tenA peTabhedo gaNavAmAM Ave, te tene saravALo trANuM prakRti thAya che, eTale piMDa prakRti caudanA trANuM bheda, pratyeka prakRtinA ATha bheda ane traNa dazakA tathA thAvara dazakAnA daza-daza bheda. have ApaNe krama prApta caudapiMDa samUhagata saMyukta prakRtine prathama vicArIe. tyAM prathama piMDa prakRti-gati Ave tenA piTAmAM cAra prakRti Ave che: devagati, manuSyagati, tiryaMcagati ane narakagati. A darekanI sAthe nAma eTale nAmakarma bheda che, mATe nAmajI levuM. A cAra gati maLe prathama gatinAmaka piMDaprakRti thaI. jAtinAmaka bIjI nAmakarmanI prakRtinA peTAmAM eke diya, beIdriya, traNa iMdriyavALA, cAra IdriyavALA ane pAMca iMdriyavALA sarva jIvone samAveza thAya che. tvacA (sparza karanAra-cAmaDI), svAda lenAra jIbha, sUMghanAra nAka, dekhanAra AMkhe ane avAja sUNanAra zrotra (kAna) e anukrame pAMca iMdriye che. emAM eke driyane prathamanI eka spazendriya ja hoya, be iMdriya jIne sparza uparAMta jIbha hoya; teIdriya jIne sparza, jIvA uparAMta nAsikA heya, te cha dA.ta., gaLA, mAMkaDa, jU vagere. caurindriya jIvone traNa uparanI idri uparAMta jevAnI AMkha hoya che, emAM vIMchI, tIDa, mAkhI vagere ane samAveza thAya che. ane paMcaMdriya jIne sparza, jihuvA, nAsikA, AMkha ane kAna ema maLIne pAMca iMdriya hoya che. A pAMca vibhAgIya prakRti sAthe athavA peTAvibhAga sAthe nAmakarma jeDavuM. A rIte trIjI piMDaprakRti thaI. cethA peTA vibhAgamAM zarIra nAmakarma Ave che. A piMDaprakRtinA pAMca peTAvibhAga che. pradhAna, udAra pudgaLAthI banelAM zarIrane audArika zarIra kahevAmAM Ave che. aneka kriyAo je zarIrathI banI zake te "kriya zarIra" A cethA peTA vibhAgamAM Ave che. caudapUrvadhArI muni tIrthakarane saMdeha pUchavA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyA ane viSayA athavA ene mahimA jovA je khAsa zarIrane banAve, te zarIrane trIju * AhAraka zarIra kahevAmAM Ave che. devatAo paikI vaimAnika devatAo saMdehu pUchavA AvuM zarIra khanAvI zake che. AvuM zarIra karavAnI munione ane vaimAnika devAne labdhi prApta thAya che. teja pudgaLAnA anelA zarIrane ceAthuM teja zarIra kahe che. - A tejathI zarIranI pAcanakriyA cAle che, ane AtmAnI sAthe lAgela kanA samUha, tenA sayeAga kAmaNu zarIra nAmakarmAMnA udayathI thAya che. A tejas ane kAmaNu zarIra maratI vakhata bIjA bhavAMtaramAM paNa sAthe jAya che, ane tyAM AhAra levAmAM madada karIne zvAsa levAmAM madada kare che ane zarIra baMdhAvI Ape che. ApaNe te zarIranuM vizeSa kArya yathAsthAna vicArIzuM. AdhI rItanI ceAthI zarIra nAmanI pi'DaprakRtinA vicAra karyAM. pAMcamI pi'DaprakRti aMdhananAmaka nA nAmathI oLakhAya che. pahelethI gratuNu karelA audArika Adi pugaLAnI sAthe grahAtAM (gRhyamANu) tevAM pudgalAnA sabaMdha karAve, e baMdhananAmakama, audArika pudgalAnA audArika pudgalA sAthe, vaikriya pudgaleAnA vaikriya pudgala sAthe ityAdi. pahelethI grahaNa karelAM vaikriya pugale sAthe grahAtAM vaikriya pugaLanA sabadha karAve te vaikriya badhaka nAmaka. te ja pramANe AhvArakAdi pudgalAnuM samajI levuM. madhAyelA pudgalene te te zarIranA AkAramAM goThavI ApanAra kamane saghAtana nAmakama nAmanI ThThI pi'prakRti kahevAya che. ce sAtamI pi'prakRtine sahunana ane sa MdhayaNu nAmakarmInA nAmathI eLakhAvAya che. e kamanA udayathI zarIramAM hADanI sAMdhA majabUta athavA nabaLI bane che. paTTIthI jema kamADa majabUta karavAmAM Ave che, te paTTInuM kAma karanAra sAtamuM pi'DaprakRti nAmanuM nAmakama thAya che. tenA cha prakAra samajavA yeAgya che. prathama saMghayaNune vaRSabhanArAca saMdhayaNa kahe che; temAM hADakAM vacce majabUta pakkaDa thAya che. vA eTale khIleA, tene pharate RSabha eTale khAMdhavAnA karatA paTTo ane te e hADakAM kratA maTabaMdha hAya tene nArAMca kahevAmAM Ave che. AvuM vacce pakkaDa, katA baMdha ane baMdha karatA paTTo evuM sakhta zarIranuM baMdhAraNu hoya tene vaRSabhanArAca sahanana (saMghayaNa) kahevAmAM Ave che. paTTo (RSabha) hAya ane anne tarapha markaTa khadha (nArAca) heya paNa tene joDanAra vaccenA maNibaMdha nA hoya, te ' RSabhanArAca' nAmanuM bIju' sAyaNa kahevAya che. trIjA sa'dhayazune 'nArAca ' nAma ApavAmAM AvyuM che. emAM maTabaMdha mane hADakAMnI khAjue hAya, paNa vacce khIlA ke pharate paTTo na hoya te trIju` saMghayaNa che, jemAM eka bAju markaTa- - baMdha hoya ane khIjI bAju khIlA hAya, te ceAthuM saMghayaNu ' adhanArAca' nAmanuM kahevAya che. maTabaMdha ane paTTA vagara e hADakA vacce khIlI hAya tene pAMcamuM-kIlikA nAmanuM--saMghayaNa kahevAmAM Ave che. ane chaThThA saghayaNane chevaTThuM-sevAta " nAmanuM saMghayaNa kahevAmAM Ave che. emAM maTabaMdha paNa nahi, paTTo paNa nahi ane khIlI paNa C " " Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita nahi; mAtra hADakAM ekabIjAnA jorathI cAlyA kare, paNa te jeDanAra kaI pagalika vastu nahi ane pharate cAmaDIne baMdha nahi, te A chelluM saMghayaNa kahevAya che. have ApaNe zarIranI AkRti banAvanAra che. saMsthAnuM nAma karma nAmanI AThamI piMDaprakRtinA paTAbheda samajI laIe. zarIranA AkArane saMsthAna kahevAmAM Ave che. . Asana ane kapALanuM aMtara, banne paganA aMtara, jamaNA kaMdha ane DAbA paganuM aMtara ane DAbA skaMdha ane jamaNA paganuM aMtara sarakhuM hoya tene prathama "samacaturasa' saMsthAna kahe che. ane sAmudrikazAstranA niyama mujaba je zarIra rUpALuM ane saMpUrNa avayavavALuM heya, te "samacaturasa" saMsthAna samajavuM. AvuM zarIra samacaturasa nAmakarmanA udayathI prApta thAya che. bIjA prakAramAM "nyodha" saMsthAna Ave che. nyadha eTale vaDanuM jhADa. eTale jamIna para nyagrodha phAlela-phUlela dekhAya che, tema nAbhi-phUTI uparane zarIrane bhAga suMdara hoya, tene "nyadha saMsthAna kahevAmAM Ave che, nAbhi-DuMTI nIcene bhAga sarasa hoya te trIju "sAdi saMsthAna kahevAya che. je saMsthAnamAM hAtha, paga, mAthuM, garadana vagere avaya ThIka haya, paNa chAtI, peTa hIna heya, kharAba heya, te zuM "kuja' nAmanuM saMsthAna kahevAya che. jemAM hAtha, paga, vagere avayava kharAba ke kadarUpA hoya, paNa jemAM chAtI ane peTa barAbara heya, te pAMcamuM "vAmana saMsthAna. jemAM badhA avayava kadarUpa ane ThekANAM vagaranAM heya te chelluM athavA chaThTha "huM ka" saMsthAna kahevAya che. AvuM zarIra je karmanA udayathI maLe te "huMDakasaMsthAna' nAmakarma samajavuM. navamI varNa nAmanI piMDa prakRti Ave che; kRSNa (kALA), nIlavarNa lIla), lAla (lehitavarNa, hAridra (pI) ane sapheda, e pAMca raMgamAMthI je koI varNavALuM zarIra thAya, te te karma pramANe A navamI varNapiMDaprakRti-nAmakarmanA udayavALI prakRti samajavI. surabhi ane duribha" athavA sugadha ane durgadha evuM dazamI DiprakRtinuM varNana ApaNe vAMcIe chIe. keTalAMka zarIre sugaMdhamaya ane keTalAMka durgadhamaya lAge, te pratyeka A nAmakarmane udaya samajavo. tyAra pachI dazamI pAMca prakAranI rasayuktatAnuM varNana Ave che. e dazamI piMDaprakRtinA pAMca peTAbhAge che, te prathama joI laIe. tIkhA marI je zarIrane rasa thAya, te prathama tikta rasa. suMTha athavA kALA maracA je zarIrane rasa thAya, te "kaTurasa" nAmane bIje rasa samajo. AMbaLA athavA baheDA jevA zarIranA rasane "kaSAya" rasa kahevAmAM Ave che, te trIjo rasa thaye. e rasa lIMbu athavA AMbalI je khATo rasa hoya tene zAstrakAra kaSAyarasa-nAmakarma kahe che. ane chelle zeraDI je mIThe rasa Ave che, te pAMcame madhura rasa kahevAya che. pachI agiyAramI sparza nAmanI DiprakRti che. zarIranA judAjudA sparza nAmanI DiprakRti che. jenA udayathI zarIra leDhA jevuM bhAre thAya, te "gurusparzanAmakarma " ane Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karA ane viSaya 81 enAthI UlaTuM zarIra rU jevuM haLavuM thAya te "laghusparzanAmakama' kahevAya che. mAkhaNa jevA mulAyama zarIrane sparza thAya, te "mRdasparzanAma" kahevAya che. enAthI ulaTuM zarIra gAyanI jIbha jevuM kharabacaDuM thAya, tene parasparzanAmakarma " kahevAmAM Ave che. je karmanA udayathI barapha je kaMDe zarIrasparza thAya, tene "zItasparzanAmakarma" kahevAmAM Ave che. ane tenAthI UlaTuM agni samAna dhamadhamATavALA zarIranI prApti thAya ane zarIra garama rahe, tene "uSNasparzanAmakarma' kahevAmAM Ave che. tela je snigdha paze zarIrane je karmanA udayathI thAya te snigdhasparzanAmakarma ane tenAthI UlaTo zabanI samAna rakSa zarIraparza thAya, tene "rukSasparzanAmakarma' kahevAmAM Ave che. AvI rIte varNa-dharasa-sparzanA peTA vibhAga kahyA. e paikI nIlavaNuM ane kALavaNuM, kugadhI, kaDavuM ane gurukama pApathI bhareluM che ane pApaprakRtimAM gaNAya che. ane kharasparza, lukho sparza, ane ThaMDe tathA zIta sparza paNa e rIte pApaprakRtine gaNAya che. ane bAkInI zubha gaNAya che. - have ApaNe teramI piMDaprakRti-AnupUvI nAmanI che, te samajI laIe. e prANIne tavogya gatimAM kheMcI lAvanAra che ane deva, manuSya, tiryaMca ane nArI, ema cAre pati tat tat ce5 karmAnusAra jIvane prApta thAya che. A te janmAMtare ja prANI AavaLe thaI jAya, te tene karmAnusAra ThekANe laI AvanAra teramI piMDa prakRti che. caudamI piDaprakRti "vihAgati' nAmakarmanI che. te sArI athavA kharAba be prakAranI heya che. temAM UMTa ke gadheDA jevI azubha vihAgati-cAlavAnI rIta-keTalAMka prANune prApta thAya che, te azubha che ane haMsa athavA hAthI jevI hAlavA cAlavAnI rIta keTalAka prANIne prApta thAya che, te zubha che. A caudamI piMDaprakRti thaI. emAM baMdhanane paMdara prakAranuM gaNavAmAM Ave, te piMDa prakRtinA pa ra (75) peTAvibhAga thAya che. have ApaNe pratyeka prakRtie vicArIe. pratyeka eTale piMDa vagaranI, dareka judI prakRti, emAM peTA bhAga pADavAnA rahetA nathI. zaraNuM ke peTabheda na levAthI ja te pratyeka prakRti kahevAya che. anya baLavAna prANIne paNa durNa thAya, te parAghAta" nAmakarmane udaya samaja, te prathama pratyeka prakRti samajavI. zvAsa levAmUkavAnI zaktinuM niyAmaka karma te zvAsepzavAsanAma, te bIjI pratyeka prakRti che. sUryanA biMbamAM je teja che, te evuM che ke tenI sAme koI joI zake nahi, paNa agninA bhaDakA sAme na jovAya tevuM nathI. tethI sUryavimAnamAM utpanna thanAra jIvane "AtanAmakarma ne udaya hoya che athavA AgiyAne AtapanAmakarmane udaya hetuM nathI, paNuM sUryamaMDaLanA vimAnanA ekendriya ne A AtapanAmakamane udaya hoya che. e rIte trIjI pratyeka nAmakarmanI prakRti ApaNe vicArI. caMdranA vimAnanA jIvone "udyota nAmakarma nAmanI prakRti udayamAM AvelI pra. 11 : ' Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ? 6 prazamati vivecana sahita hAya che. te uSNu prakArane garamAve nathI, pazu ThaMDI sparzavALI sthiti tenAthI prApta thAya che. A rIte caMdranA prakAza * udyota nAmakarma' nAmanI ceAthI pratyeka prakRtimAM Ave che. zarIra bhAre nahi, tema ja haLavuM nahi, evuM zarIra prApta thAya, tene pAMcamuM agarulaghu nAmakarma' kahevAmAM Ave che ane chaThThA * tIrthaMkara nAmakarma 'nA udayathI amuka jIva ghaNI pUjA prabhAvanA nAme che. kevaLajJAnAvaraNIya karmanA kSayathI kevaLI thAya, paNa tIthaMkaranAmakarmanA udayathI prANInI pUjA-prabhAvanA vadhI jAya che ane tenI nAmanA bhAre nIkaLe che. sAtamA * nirmANu nAmakarma 'nA uddayathI prANInAM aMgApAMga yathAsthAne thAya che ane sutAranI peThe aMgeApAMganuM nirmANu A karma kare che. peAtAnA zArIrika avayavathI pIDA pAmavI, te ' upaghAta nAmakarma' nAmanI AThamI azubha nAmakarmanI pratyeka prakRti che. AmAM 'upaghAta nAmakarma' azubha che, khAkInI pratyeka karmaprakRti mahA puNyadaya sUcave che. ' 43 have ApaNe trasa dazakAnuM varcuna saMkSepamAM karIe ane pachI sthAvara dazakAnuM varNana karavAmAM A gAthAnuM vivecana sa`pUrNa thaze. trasa nAmakarmanA udayathI prANI eindriya, taiindriya, cauriMdriya ke paMcendriyapaNuM pAme che. jenA uDDayathI svata trapaNe gamana karavAnI zakti prApta na thAya te sthAvara nAmakama'. khAdara nAmakarma eTale sthULa nAmakarma. AMkha jene joI zake te mAdara. A prathama khadara nAmakarmanA uddayathI sarva jIvA khAdara eiMdriya prathama thAya che, paNa AMkha jene eI zake tevA pRthvIkAyAdi paNa utpanna thAya che, tethI uparanA atha kharAbara nathI. A jIvavipAkinI prakRti che ane udayamAM Ave tyAre jIvane bAdarapaNuM upajAve che. enAthI UlaTA, sUkSma jIvAnAM eka driya zarIrA joI zakAtA nathI, hAlatA-cAlatA nathI, te sUkSma kahevAya che. khIjA eiMdriya, taiMdriya, cauriMdriya, pacendriya jIvA trasa kahevAya che. e 'trasanAmakarma' nAmanI prakRtinA udayathI thAya che. sthAvara ane sUkSma azubha che. enAthI UlaTI prakRti zubha che. have ApaNe paryApta nAmakarmane vicAra karIe. paryApti cha che : jenA udayathI jIva svayAgya praryApti pUrI kare tene ' paryApta nAmakarma' kahevAmAM Ave che. AhAra, zarIra ane indriya--e traNa paryApti pUrI kare tyAre jIva labdhiparyApta kahevAya che. eke priyane cAra paryApti (AhAra, zarIra, iMdriya, zvAseAvAsa) hoya che. eTale jIva labdhiparyApta hoya, chatAM karaNaparyApta te svayeAgya paryApta pUrI karavAthI thAya. AvI rIte nAmakarmanA pAMca seka thayA. chaThThI prakRtine 'pratyeka nAmakarma ' . kahevAmAM Ave che, eka zarIra para eka jIva thAya; phUla ke jhADanA jIva eka, e enuM dRSTAMta che. enAthI UlaTI 'sAdhAraNa karma' nAmanI sAtamI prakRti che. emAM eka eka zarIra upara anaMtakAya peThe anaMta jIve thAya che, kaMdamULa e tenA dAkhalA che. pAMcamI prakRti 'sthira nAmakarma'nA nAmathI oLakhAya che. dA.ta. dAMta, hADakAM, DAka vagere zarIranA avayava nizcala hAya te 'sthira nAmakarma' nAmanI AThamI ' Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAya ane viSe nAmakarmanI prakRti che ane tenI sAme "asthira nAmakarma' nAmanI prakRti che, emAM zarIranAM avaya sarakhA na thAya, te "asthira nAmakarma kahevAya che. have dasamI bAdara prakRti "zubhanAmakarma" nAmanI hoya che, emAM nAbhi uparane zarIrane aradhe bhAga suMdara thAya che. ane hAthane aDavAthI avayava kharAba na lAge, te zubha nAmakarmane udaya samajavo. enAthI UlaTI prakRti "azubha nAmakarma" nAmanI agiramI prakRti che, emAM nAbhinI nIcenA avayava upakAraka hoya, te paNa kharAba lAge. e prakRti kharAba che ane pApane sUcavanArI che. jIva sarvane prItipAtra thAya-jo ke teNe teTalA mATe bIjA upara kAMI khAsa upakAra karyo na hoya-te "subhaga nAmakarma" nAmanI bAramI nAmakarmanI prakRti samajavI. enAthI UlaTI "durbhAganAmakarma" nAmanI prakRti che, e teramI prakRti che.. ene udaya thAya tyAre upakAra karavA chatAM paNa chava sarva manuSyane priya na thAya. e rIte tera nAmakarmanI prakRti thaI. have caudamI prakRti "susvara nAmakarma"nA nAmathI oLakhAya che. madhura-mITho avAja, sarvamAnya thaI paDe tevI priya prANanI bhASA thAya, te caudamI "suvara nAmakarma" prakRtine udaya jANo.. ane tenAthI UlaTI "dusvara nAmakarma" nAmanI paMdaramI prakRtinA udayathI prANIne taddana karkaza ane bIjAne apriya lAge te kharAba avAja maLe. e jAheramAM bhASaNa kare te leko TapoTapa UThI jAya ane enI bhASA koIne game nahi, te "dusvara" nAmanI paMdaramI prakRti samajavI. aparyApti avasthAmAM kALa kare, te soLamI aparyApta nAmakarma' kahevAya che, ane pUrI kare tyAre tene paryApta nAmakarma" nAmanI prakRtine udaya che ema jANavuM. vacana AdaraNIya hoya ane nIvaDe te sattaramuM "Adeya zubhanAmakarma" samajavuM, ane tenAthI UlaTI aDhAramI "anAdeyanAmakarma" nAmanI prakRtithI prANInuM vacana anAdaraNIya bane che. e jyAM jAya tyAM vacanane kAraNe hADahADa thAya che. paradezamAM yazakIrti thavI te ogaNIzamuM "yazakIrtinAmakarma" batAve che, ane tenAthI UlaTI "ayazakIrti nAmakarmathI prANane apayaza sArvatrika thAya che. A vIza prakRtimAM vIza-(daza sthAvara dazaka ane daza trasa dazaka) AvI gayA. A rIte beMtALIza prakRtine meLa maLe che. " A pramANe beMtALIza zabda para vivecana thayuM. tenA (piMDaprakRtinA) peTabheda gaNue te 93 athavA paMdara baMdhanane gaNatAM 103 bheda thAya athavA koI apekSAe enA 67 bheda paNa gaNI zakAya che. baMdha ane udayamAM A 67 prakRti gaNavAmAM Ave, ema sagavaDa paDe che, tethI bIjA karmagraMthamAM tema gaNela che. puNyaprakRtinA 42 prakAra che ane pApanA 82 che. te rIte jotAM nAmakarmanI 124 prakRti thAya, sattAmAM paNa 123 prakRti bIjA karmagraMthamAM gaNuM che. ApaNe beMtALIzanA A vivecana para AdhAra kho. prakRtinA paTAbheda vadhAre-ochA thAya, te apekSAe bheda paDe che. dAkhalA tarIke puNyanA kara ane pApanA 82 prakAra navatatvamAM gaNyA che te A rIteH cha zAtAdanIya, Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita uccagotra, manuSyadrika (gati ane AnupUrvI ), suradrika ( devagati ane baLadane nAthe te rIte kAma kare te deza AnupUrvI), 5'caMdriyati, pAMce zarIra ( audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kANu ). prathamanA traNa zarIranA (audyArika, vaikriya ane AhAraka), aMbepAMgA, prathama RSabhanArAca sahanana, ane prathama saMsthAna, e sarva 17 puNyasukhanA anubhava karAve tevI prakRti che. te (sattara) pachI puNya prakRti khAkI rahI te kahIe chIe. vadhu catuSkamAM sAra vaNu, sArI gaMdha, sArA rasa ane sAro sparzI ema eka ja gaNavA. agurulaghu nAmanI khAvIzamI puNya prakRtithI madhyama vajanadAra zarIranI prApti samajavI. parAghAta ' nAmakama', vAsAvAsa, AtapanAmakama, udyata nAmaka -e cAra pratyeka prakRti che. enu* Nuna upara thai gayuM. A rIte 26 prakRti sAro anubhava karAvI sukha Ape tevI puNya prakRti thaI ane zubha vihAyeAgati-javA-AvavAnI cAla, te zubha-puNya prakRti thaI, nirmANu nAmakama e aThThAvIzamI puNyaprakRti che. traNa dazakAnI daze prakRti (trapaNuM, bAdarapaNuM, paryAptapaNuM', pratyekapaNu, sthira nAmA~, zubhanAmakama, saubhAgya nAmakama, susvara nAmakama, adeya nAmaka ane jasanAmakarma ) -A puNyaprakRti che. devatAnuM AyuSya ane manuSyanuM AyuSya, tema ja tiyaMcanuM AyuSya maLe te puNyaprakRti samajavI. pratyekamAM tI kara nAmakarma e metALIzamI puNyaprakRti che. have ApaNe pAnA 82 bhedo tapAsIe. jJAnAvaraNIyanI pAMce pApa prakRti che, pAMca prakAranA atarAyA pApakarma che ane darzanAvaraNIyanA nave prakAro pApaprakRti che. nIca gotra paNa pApa prakRti che. arthAtAvedanIya e pazu pApa prakRtinA prakAra che. mithyAtvamAhanIya pApaprakRti che, jyAre samakita ke mizra mAhanIya tema nathI. nArakI gatinuM trika (gati, AyuSya ane AnupUrvI) maLe, te pApanA udaya jANave. paccIza kaSAye ane nethAya paNa pApanA uddaya sUcavanAra che. A rIte 62 prakRti (pAMca jJAnAvaraNIyanI, nava darzanAvaraNIyanI, eka vedanIya karmanI, chavIza mADunIyanI ane eka AyuSyanI ane pAMce aMtarAyAnI tathA AkInI [15] nAmakarma maLI 62 pApanI prakRtie thai. ekendriya, eindriya, teiMdriya ane cau driya cAre jAta pApakarmanAM udayathI maLe che. azuvihAyAgati, e enA saDasaThame pApaprakRtinA prakAra che. upaghAta nAmakarma, jenuM varNana upara thai gayuM che, te aDasaThamAM pApaprakRtinA prakAra che. kharAba varNa, gaMdha, rasa, sparzanA cArabheda, pApa prakRtinA gaNatAM AMtara prakRti pApanI thAya che. ane pAMce saMghayaNA ( prathama sivAyanA ) pApaprakRtinA pariNAme che, ane pAMce saMsthAnA (prathama sivAyanA) paNa pApa prakRtinA hradaya khatAve che. e rIte 82 pApa prakRti samajavI. thAvarapaNuM, sUkSmapaNuM, aparyApta avasthA, sAdhAraNu zarIra, asthira nAmakarma, azubhanAmakarma, duvara nAmakarma, durbhAgyatva Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA nAmakarma, duvara nAmakarma ane anAdeya nAmakarma e thAvara darzako paNa pApane sUcave che. AmAM nArakInI gati, AyuSya ane AnupUrvI gaNavI upara rahI gayela che. AvI rIte puNyanI e'tALIza ane du:khane anubhava karAve tevI byAzI prakRti gaNavI. e judAjudA dRSTibiMdu che. vAta sarvemAM ekanI eka ja che. e ja pramANe baMdha, udaya, sattAnI samajaNa paDe teTalA mATe cAkhavaTa karavAmAM AvI che. dvi--uccageAtra ane nIcaJAtra evI geAtrakarmanI be prakRtti che. te e' akSarathI mULamAM khatAvI che, sArA getramAM janma thavA te uccatra batAve che. ene kulAla (kuMbhAra) sAthe sarakhAvavAmAM Avela che. e sAce ghaDo paNa manAve, ane dArU rAkhavA mATe zIze! paNa banAve. paca----aMtarAya pAMca prakAranA che. dAna na ApI zakAya te dAnAMtarAya prathama. eka vAra bhAgavatrA yogya vastu bheAgavI na zakAya te bhAgAMtarAya bI. tenI te vastu ghaNIvAra na bhogavAya te trIje upalemAMtarAya ane lAbha na thavA de te lAlAMtarAya ane pAMcame vIryAtarAya. sAMsArika kAma karavAnI zakti hAya tA paNa te na thai zake, ADo Ave te A vIryaMtarAya. saptana vati--sattANuM. upara je jJAnAMtarAya pAMca kahyA, tathA dezanAMtara nava kahyA, vedanIyanA e, mehunIyanA aThThAvIza, AyuSyanA cAra, nAmakarmanA betAlIza, geAtra karmanA me ane aMtarAye pAMca-enA saravALA karatAM sattANuM prakAra thAya. A sattANuM prakAra vigatavAra samajavA ane mUkavA cAgya che, A rIte pAMtrIzamI gAthAnAM artha vivecana thayAM. madha-~-udayamAM 120 bheda thAya che, kAraNa ke samakita mAhanIya ane mizramehanIcanA baMdha thatA nathI. e AThe karmanA A rIte 120 bheda thAya. mithyAtvanAM daLiyAM zuddha thAya, tyAre te prathama mizrarUpa dhAraNa kare che ane pachI samakita mAhanIya thAya che. tenA baMdha karavAnI ke uddayamAM lai AvavAnI jarUra paDatI nathI. AThe karmabaMdha udayamAM mA rIte 120 prakRti Ave che. jJAnAvaraNIyanI pAMca prakRti, dezanAvaraNIyanI navuM prakRti, vedanIyakarmanI e prakRti, mAhanIyanI chavIza (26 prakRti), AyuSyakarmanI cAra prakRti, nAma karmanI 67 (saDasaTha) prakRti, gAtra karmanI be prakRti ane aMtarAyanI pAMca-ema kula 120nA prANI baMdha kare che ane udaya samaya thAya tyAre te bhAgave che. A karma ane enA peTA vibhAge kharAkhara samajavA yAgyuM che. samajIne na bese tyAM tenA jANakAra pAsethI athavA gurugamathI tene jANavA. (35). Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , 26 prazamarati vivecana sahita baMdha vakhate mukarara thatI bAbato - prakRtiriyamanekavidhA sthityanubhAvapradezatastasyAH / tIvro mando madhya iti bhavati bandhAdayavizeSaH // 36 // atha-A prakRti, sthiti, rasa ane pradeza vaDe karIne aneka prakAre thAya che ane tIvra, maMda ane madhyama tene baMdhavizeSa ane udayavizeSa hoya che. (36) . ' vivecana--ApaNe AgalI gAthAmAM joyuM ke baMdha ane udayamAM 120 prakRti hoya che. te prakRti kevA prakAranI te lADavAnA dAkhalAthI agAu samajAvyuM che. te udayamAM kayAre Avaze te sthiti nakkI kare che ane udayamAM Avaze tyAre phaLa vadhAre ochuM kevuM Apaze te phesabaMdhamAM jADA-pAtaLApaNuM mukarara kare che, ane te prakRti keTalI pudgalavarganI jADI-pAtaLI, lADavAnI jema banelI che, te pradezabaMdhamAM mukarara thAya che. A rIte baMdha ane udaya jADA-pAtaLA thavAne AdhAre tenI taratamatAmAM rahe che. A sarva hakIkta karmagraMthanI che. ane bIjI gAthAmAM Ave che. tyAM prakRti, sthiti, rasa ane pradezabaMdha tema ja udayanuM nIce pramANe varNana kare che. * pratibaMdha-jIve grahaNa karelAM karmapudugaLamAM je svabhAvanI bhinnatA Ave che, ane phera paDe che te prakRtibaMdha che; jema ke kaI lADa vAyune nAza karanAra hoya, kaI pittane vagere te pramANe karma ATha rUpa le athavA temAM je vidhavidhatA Ave, te prakRtibaMdha mukarara kare che. A karmanA svabhAva eTale jJAnaguNane AvaraNa karanAra, darzanaguNane AvaraNa karanAra, saMsAramAM rakhaDAvanAra mehanIya karma e vagere ATha karmo A prakRtibaMdhamAM mukarara thAya che. ane te pramANe baMdha samaye tene je prakRtibaMdha karyo hoya te udaya thAya che, eTale jJAnAvaraNIyane AvaraNa-AcchAdana dharma che, AvaravAnuM kArya prakRtibaMdhamAM mukarara thAya che. A sthitibadha-jIva karma bAMdhe, tyAre amuka samaya-TAIma sudhI te udayamAM Ave nahi, pachI Ave. A kALanirNaya rithatibaMdhamAM thAya che. eTale vakhata karma sattAmAM paDayA rahe che, paNa aMte te vahelAM athavA meDAM temane bhogavavAM jarUra paDe che. A sthiti karmabaMdha vakhate ja mukarara thAya che. lADavAne daSTAMtamAM keTalAka lADavA amuka vakhata sudhI bagaDatA nathI, sAta, deza, paMdara divasa sudhI cAle che, ema judI judI kALamaryAdA mukarara thAya che tene sthitibaMdha kahevAmAM Ave che. A sthiti pUrI thAya tyAre lADa gaLe maTI khATo thaI jAya che te dAkhale barAbara lAgu paDe che. karma amuka vakhata sudhI udayamAM na Ave te kALamAna batAvavAmAM AvyuM che. paNa vAta te ApaNe e yAda rAkhavAnI che ke sthiti-kALamaryAdA baMdha samaye mukarara thAya te pramANe karma jarUra jogavavAnuM che. , Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA G e karma bhAgavyA vagara jatuM nathI ane enA bhAgavanAra khIjo koI nathI. e kAma te kudaratanA nyAya pramANe rItasara cAlyA ja kare che. rasabaMdha--jIva dvArA grahaNa karelA karma-pugaLAmAM taratamatA hAya, koI lADave khUba gaLye hAya, koI mALA hoya, koI bahu gaLyA nahi ane bahu mALA nahi tevA hAya, A rasamadhanA AdhAra kaSAya para, tenI taratamatA para che, e A sava vaktavyanA sAra eTale karma AkarAM na thaI jAya, mATe A kaSAyane oLakhavAnI jarUra che. pradezama'dha--jIvanA karma sAthe saMbaMdha karAvanAra A pradezamadha che, lADavAmAM amuka daLiyA hAya, te pramANe te jADo, pAtaLA, meTA, nAnA thAya te pradezakha dha kahevAya che. svabhAvaH prakRtiH proktaH sthitiH kAlAvadhAraNam / anubhAgo raso jJeyaH pradezo dalasaMcayaH // a--ochA athavA vadhu paramANunA jIva sAthe saMbadha karAvanAra eTale AtmAne paudgalika vastu sAthe saMbadha karAvanAra A pradezakhadha che. svabhAvane prakRtibaMdha kahevAya che. kALanI maryAdAne sthiti kahevAya che. anubhAga eTale rasa, ane pradezanI eTale karmaparamANunI saMkhyA athavA daLane pradezakha dha uparanI gAthAmAM kahyo. temAM ApaNA kaSAye kayA bhAga bhajave che, te jANI levAnI mahu jarUra che ane te A prakaraNanA viSaya che. koI lADavA navaTAMkanA hAya, koI lADavA pAzeranA hAya, te tenuM mApa, tAla ane saMkhyA sava pradezamadhamAM spaSTa thAya che, eTale A gAthAmAM karmanuM jADA-pAtaLApaNuM kahyuM, te prakRti, sthiti, rasa ane pradeza adha para AdhAra rAkhe che ema samajavuM ane temAM je taratamatA Ave che e karmanA prakAra ghaNA che. tenA vistAra ApaNe AgalI gAthAmAM karyAM, karma kevA prakAranuM udaya vakhate phaLa Apaze, tenA AdhAra A cAra prakAranA (prakRti, sthiti, rasa ane pradezakha'dha) para AdhAra rAkhe che. vivecana--sthitine aMge [e] jANavuM jarUrI che ke, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane vedanIya tema ja atakAya karmanI utkRSTa sthiti 30 koDAkoDI sAgaropamanA kALa che. ane mehanIya karmanA sittera koDAkoDI sAgaropamanA kALa che. nAma ane gAtrakarmanA vIza kroDAkreDa sAgaropamanA kALa utkRSTa [kALa che.] madha vakhate sthitimadha vadhAremAM vadhAre paDe che. vedanIya karmInI jaghanya sthiti khAra muhUtanI che. muhUta eTale aDatALIza miniTa, nAmakarmAMnI ane gAtrakamanI jaghanya sthiti ATha muhUtanI che ane khIjA' pAMce karmAMnI jadhanya kALasthiti aMtarmuhUta'nI che. eTale e jaghanyathI ochI nahi ane vadhAremAM vadhAre utkRSTathI vadhAre nahi, e pramANe badhasthiti thAya. A duniyAmAM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 prazamarati vivecana sahita sArA mANasane duHkhI ke herAna thatA joIe, te te kamane udaya samaje. e rIte ApaNI ghaNuM gUMcavaNe nAza pAme che. uparanA karmabaMdhanA cAra prakAra samajavA gya che. tethI atra tenuM varNana karavAmAM AvyuM che. (36) karmabaMdhanAM kAraNe - tatra pradezabandho yogAt tadanubhavanaM kaSAyavazAt / sthitipAkavizeSastasya bhavati lezyAvizeSeNa // 37 // atha-temAM pradezabaMdha mana-vacana-kAyAnA vegathI thAya che, kaSAyanA vazathI anubhAga baMdha thAya che ane leDyA pramANe sthitibaMdha nakkI thAya che. (37) . vivecana-A gAthAmAM cAra prakAranA baMdha kevI kevI rIte ane kyAM kAraNothI thAya che, te batAvavAmAM Avaze- A pradezabaMdho gAta-yego mana, vacana ane kAyAnA pravarte che. e yogAnusAre pradezabaMdha mukarara thAya che. eTale mana-vacana-kAyAne je rIte calAvI hoya te pramANe pradeza karmanA daLiyA] ochAvattA levAmAM Ave che. AthI je mana, vacana ane kAyAne sArI rIte pravartAvI zake, te e che ane e che karmabaMdha kare che, kAraNa ke mana-vacana-kAyAnA prazasta be karmane kAM te muddala bAMdhavA detA nathI, athavA de te kharI paDe tevA sahelA sutara ane ghaNAkharA te pradezadayathI kharI paDe tevA prakAranA hoya che. eTale ekaMdare mana-vacana-kAyA upara pradezabaMdha, karmanI saMkhyA ane tenA jerane AdhAra rahe che. A paikI mananA daza deSa, vacananA daza deSa ane kAyAnA bAra doSa jene ApaNe sAmAyikamAM khamAvIe chIe te samajavA ucita che. ApaNe tenuM yathAsthAna nirUpaNa karIzuM. tadanubhavana kaSAyavazA-anubhavanuM eTale anubhAva baMdha ke rasabaMdha kaSAyavaza che. eTale kaSAya je prakArane tIvra ke maMda hoya athavA apratyAkhyAnI ke pratyA khyAnI, anaMtAnubaMdhI ke saMjavalana prakArane maMda ke AkarA heya, tenA para eTale je prakArane kaSAya te prakArane rasabaMdha ke anubhAga baMdha paDe che. cAlu prakaraNa kaSAya saMbaMdhI hoI. e karmabaMdhamAM kayuM sthAna leMgave che, te anubhAga baMdha ke rasabaMdhanI vyAkhyA uparathI mAluma paDI javuM joIe. jevA krodha, mAna, mAyA ke lebha te karmane rasa paDe che. ane udaya vakhate jarUra te pramANe lAbhAlAbha Ape che bhavAMtaramAM karma jyAre phaLa Ape, tyAre enI cIkaNAza maLAza baMdha vakhate [sevela] kaSAya upara AdhAra rAkhe che. eTalA mATe prANIe kaSAyathI cetatA rahevuM joIe. sthitimAkavizeSaH bhavati vezyAvizeSaNa eTale karma kayAre udayamAM Avaze ane keTalo kALa paDayuM raheze te, te vakhate eTale baMdha vakhate vezyA kevA prakAranI hoya che, te leDyA upara AdhAra rAkhe che. A leDyA upara vivecana have cAle che ane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya tadanusAra thaze. paNa ahIM jaNAvavuM ucita ane prastuta che ke, leDyA eTale mananI daramiyAnagIrI vagaranA Atmika adhyavasAya. eTale leDyA sarva jIvane ochI vadhatI hoya, che, paNa dareka pazu, prANI, pakSIne leyA jarUra hoya che. enI saMkhyAmAM phera paDe paNa Atmika adhyavasAya legyA upara AdhAra rAkhe che. leDyA jAte paugalika che. tene raMgava hoya che ane tene pArakhavA mATe leyAnA cha prakAra pADavAmAM AvyA che. kRSNa, nIla, kApata, teje, padma ane zukala. AmAM prathamanI traNa lekyA kharAba che bAkInI traNa sArI che. te upara nIcenA be dAkhalA zAstrakAre ApyA che te paNa samajavA yogya che. ApaNe te ane dAkhalA vicArIe. lezyA-eTale AtmAnA pariNAmo lekyA be prakAranI che, dravyalethA ane bhAvalezyA. dravyalezyA pudgaLavizeSAtmaka che, paNa bhAvaleya te AtmAnA pariNAma rUpa che. ene vizeSa saMbaMdha vega ane saMkaleza para AdhAra rAkhe che. jema saMkaleza tIvra, tIvratara, athavA, tIvratama hoya, maMda, maMdatara ke maMdatama hoya, tema leyA ja paDe che. A saMbaMdhamAM jAbuphaLa levA jAbuvRkSa pAse Avela che manuSyane dAkhale ApavAmAM Avela che. te vakhate eka mANase kahyuM ke "le! bhAI! jAbavRkSa te AvI gayuM. have tenA phaLa . levA mATe upara caDhavAnI apekSAe e vRkSane kApI nAMkhavuM joIe athavA khalAsa karavuM, joIe." enI sAthe bIje mANasa hato, teNe kahyuM ke, "vRkSa kADhI nAkhavAnuM ke kApavAnuM ApaNe zuM kAma che ? enI jema zAkhA para. jAMbuphA che te kApe. ApaNe svArtha te jAMbu khAvAnuM che. tyAre sAthe Avela trIjA puruSe kahyuM : "e paNa tamArI vAta barobara nathI. badhI nAnI moTI DALIo kApavAthI zuM lAbha che jenA para jAMbu che. te ja nAnI DALI kApa." cethA mANase kahyuM : "ene paNa kApavI zA mATe joIe? ApaNe te jAMbu sAthe kAma che, mATe je jhUmakhA bAjhayA hoya te toDI laIe." pAMcamA puruSe kahyuM: "AkhA gucchA levAnuM ApaNane zuM prayojana che? ApaNe te. jAba sAthe kAma che te ja mAtra laIne ApaNe saMtoSa pAma joIe." temanI sAthe, eka chaThTho puruSa AvyuM hatuM te be : "A tamArI vAta nirarthaka che. jhADa nIce paNa keTalAMka jAMbuphaLa paDelAM che. ApaNuM kAma khAvAnuM che, te nIce. enI meLAe taTelAM.. jAbuthI saratuM nathI ?" A cha mANasamAMthI pahelAnI kRSNalezyA kahevAya; bIjAnI nIla-, leDyA kahevAya; trIjAnI kApalezyA kahevAya; e prakAre utterAtara thI teje, pAMcamI padma, ane chaThThI zukalaleDyA kahevAya. - eka bIjo dAkhale dhana lUMTavA mATe gayelA che. puruSane che. te paNa atra, vicAraNIya che. rastAmAM gAma AvyuM te pukhate cha purUSa paikI prathama be H agAsa, AvyuM, tene khalAsa karI de. vacce pazu-pakSI kaI paNa Ave, tene paNa khalAsa karI de. pra. 12 For Private & Personal use.Only www.jaineliterary.org Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita aneADe AvanAra mANasane paNa mArI nAMkhe." bIjA puruSe kahyuM. pazupakSIne zA mATe mAra. mAtra virodha kasvAvALA mANasane ja khalAsa kara e ApaNuM kAma che." trIjA puruSe kahyuM : "ApaNe strIone zA mATe mAravI? mAtra puruSane ja mAravA, kAraNa ke te ApaNA vidhI che. strIne mAravAthI pApa lAge che. strI hatyA thAya che." cothA mANase kahyuM; "sarva puruSane mAravA na ghaTe, puruSamAM paNa je sazastra hoya, tene ja mAro ghaTe. pAMcamA mANase kahyuM : sazastra puruSamAM paNa je virodha na karate hoya tene acaNe namAra ghaTe. je sazastra puruSa ApaNe virodha kare tene ja mAre ghaTe." chaThThA puruSe kahyuM : "ApaNe te dhana levA AvyA chIe te ApaNuM kAma che. eTale ke mANasane mAve nahi. ApaNuM kAma dhana levAnuM che te kare." " mAM prathama puruSa kRSNalezyAvALe che. ema usettara cha lezyAvALA cha puruSa che, te barAbara "artha sAthe AtmAnAM pariNAma sAthe ghaTAvavAnA AtmAnA pariNAma te uparanI leDyA che. AmAM eTaluM dhyAnamAM rahe ke dravyathA-pugaLAtmaka che. upara je daSTAMta ApavAmAM AvyAM che, te dravyalezyAnAM samajavAM. enA saMbaMdhamAM traNa mata che: eka lethAne kamavarganipanna gaNe che; bIje mate te karmanA niNaMda rUpe che, trIje mane te -. pariNAma che. A traNa matamAM kaye svIkAryuM che, te jJAnIgama che, paNa AyuSyakama te AkhA jIvanamAM eka ja vAra "baMdhAya che. AyuSya trIjA, navamA ane sattAvIzamA bhAge bAkI rahe che, tyAre AyuSyanI sthiti AvatA bhava mATe eka vAra baMdhAya che, eTale bAkInA sAta-kamate pratyeka samaye baMdhAyA kare che, te vakhate prakRti, sthiti, anujAba (rasa) ane tenA pitAnAM levAnAM karmalika, te pradezabaMdha, e cAre mukarara thAya che. te vakhate jevI leyAmAM prANI vatI hoya te pramANe tene prakRti, sthiti ane anubhava baMdha thAya che. sarve jIvenA saMbaMdhamAM A kamabaMdhana ekasarakhuM vate che ane cothA karmagraMthamAM kahyuM che te pramANe nIcenI gAthA dhyAnamAM rAkhI rahyu che je vAre vahelA kati tere baMdu juja saMtu rAphu tenag rLI eTale saMjJAhikamAM cha laDyA vate che aSapta ane paryApta dazAmAM saMsI paracendriya prANImAM cha lezyAo vate che aparyApta bAda2 ekendriyamAM pahelI cAre lethAe (kRSNa, nIla, kApata ane tejezyA) vate che; bAkInA agiyAre prakAzamAM aparyApta ane paryApta sUma ekendriyamAM, paryApta bAda ekendriyamAM, aparyApta-pasaMdvIIdriyavALA jIvomAM, aparyApta-paryApta teIdriya mAM, aparyApta-paryApta cauridriya jIvomAM, aparyApta-paryApta asaMjJI paMcendriva jamA tralezvara (kRSNa, nIla ane kapile) hoya che ema samajavuM. sAtamane kamara batha banyA che. pratyeka samaye thAya che ane koI vakhata AThe karmane thALa che. sattAane Uya te pratyeka samaye sAta athavA ATha-karmone thoya che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA - have A legyAe kharAba rIte vate te utkRSTa kama baMdha karAve che; bAkI ghaNAkharA jIve te madhyamavatI hAvAthI madhyasthitivALA kama baMdha kare che. ApaNe je A gAthAmAM jevAnuM che te sthitiba`dha kaSAya upara keTale| ane keve AdhAra rAkhe che, te yAda rAkhI kAya upara akuza rAkhavA athavA tenuM tyAjyapaNuM samajI tenA sathA tyAga karavA e che. (37) lezyAnAM nAme ane vizeSa paricaya tAH kRSNanIlakApotataijasIpadmazuklanAmAnaH / zleSa iva varNabandhasya karmabandhasthitividhAtryaH ||38|| atha--tee [lezyA] anukrame kRSNa, nIla, kApAta, taijasI, padma ane zukala nAmaMdharanArI che, kama badhamAM e sareza jevI che. ane peAtAnA pariNAma pramANe krama badhanI sthitine karanArI che. (38) vivecana--e lezyAnAM, upara jaNAvyAM te pramANe, anukrame kRSNa, nIla, kApAta, tejasa, padma ane zukala ema nAmeA che. kRSNu eTale kALA ra Mga e te samajAya tevI hakIkata che. nIlanA raMga mAthUthA jevA hoya che, koI ene gaLI jevA raMga paNa kahe che. kApAta eTale kabUtaranA jevA raMga, kAMIka kALAza paDatA bhUkharA raMga che. tene eTale tejavAna vaizyA, ane varNa sapheda che. ane e sArI laizyA che. padma eTale kamaLa. najare jevAthI ene raga samajAze. te(kamaLa)nA jevA je lezyAnA mananA ke AtmanA vicAranA raMga hoya, te padmaleDyA sArI samajavI. ane zukala lezyA eTale mananA tathA AtmAnA pariNAma dheALA hoya, tene zukalalezyA kahevAmAM Ave che. A chevaTanI traNa lezyA (tejasa, padma ane zukala) sArI laizyA eTale zubha mana:pravRtti athavA Atmika vicAra-adhyavasAya batAvanAra che. A gAthAmAM te chae lephsAnAM nAma khAvavAmAM AvyAM che. enuM svarUpa AgalI e gAthAmAM vaNavyuM che. sthitieTale amuka kama kaye samaye udayamAM Avaze ane ene abAdhAkALa keTale vakhata raheze, eTale keTalA vakhata e sattAmAM paDI raheze, tenA niNya A sthitibadhamAM thAya che, ane te paNa upayAgI che. sthiti dhanA AdhAra lezyA ra rahe che e vAta ahI prasa`gAnurUpa kahI dIdhI. zleSa--eTale sareza. citrakAma karavuM . heAya te temAM saraiza chAparave paDe che. emAM goTA gALavAna pAlave kramabadhamAM sthitibadha A rIte kAma karatA hAjAthI e sarezanuM kAma kare che. khAsa karIne e citrane vadhAre majabUta kare che, eTale kAMdha jevA majabhUta thAya che tenA AdhAra Atmaparizuti para athavA mana-vacana-kAyAnA yAganI piti 4 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita para thAya che. AtmapaNiti sarva jIvAne hAya che e najaramAM rAkhI zAsrakAre, laizyA joI Atmika adhyavasAya para vizeSa dhyAna ApyuM. ane jemaNe mana-vacana-kAyAnA yAge vicAryA emaNe saMjJI poMcendriya manuSyane dhyAnamAM rAkhyA. te AtmapariNati anusAra * ke ceAgAnusAra lephTA ema be mata paDyA, paNa e be matamAM mane viSa jevuM kAMI lAgatuM nathI. AgalA TeMkamAM pazu ka sthitibaMdhane lezyA upara AdhAra che ema kahyuM che. ane A blekamAM te vAta pAkI karI che. ahI karmInI vAta cAle che, temAM kamabaMdhane aMge kaSAyane zuM sthAna che, te vAtanI mukhyatA che, te ja(c)AvatAM AtmapariNati athavA yegapravRttinI A lekamAM vAta karI che, tenI sAthe kaSAyanA viSayane saMbadha hAvAthI e amRdbhuta vAtane paNa prastuta vAta gaNavAmAM Avela che, ema samajavuM, phaLa--A vaizyAo paikI azubha phaLane ApanArI kRSNu, nIla ane kApAta vaizyA che ane taijasI, padma ane zukala lezyAe zubha che; te sArA kuLanA anubhAva karAvanArI che, ema lakSamAM rAkhavuM. sareza je rIte kAma kare che, eTale ra`gane cIkAza ApavA tathA tene majabUta karavA mATe sareza vAparavAnI jarUra che, e rItanuM ka baMdhanane aMge A lezyAo kAma kare che. temane vividha ra'genAM nAma ApavAmAM AvyAM che, te atAve che ke esa jIveAne hAya che ane kama adha vakhate ghaNA upayegI bhAga bajAve che. A rIte vicAratAM sa'nI pacendriya manuSya mATe tenA yeAgA vicAravA joIe. enAM mana, vacana ane kAyA je pravRttimAM cAlu hAya che, teve tene ka`badha thAya che, ane kramabadha thatI vakhate je cAra vastu mukarara thAya che temAM sthitibaMdhane eka sthAna che. sthitimadha vaizyA pramANe thatA heAvAthI e prazasta vAta che, e pramANe mana vacana-kAyAnA yone agatyanuM "sthAna sannI pa'cendriya manuSya pUratuM che ane adhyavasAya anusAre sarva jIvane sthAna che. sarvAM jIvamAM sannI pacendriya manuSyanA samAveza thAya che. (38) viSayA: sukhaduHkhanuM kAraNa kamediyAdbhavagatirbhavagatimUlA zarIranirvRttiH / dehAdindriyaviSayA viSayanimitte ca sukhaduHkhe // 39 // atha karmAMnA udayathI saMsAranI gati thAya che. ane bhavagati e zarIranA nirmANunA kAraNabhUta che. zarIthI IMdriyanA viSayA thAya che ane viSayane kAraNe sukhaduHkha thAya che. (39) vivecana----A gAthAmAM kramasara vAta atAvavAmAM AvI che. upara je karmAMne batAvavAmAM AvyA che tene laine gatimAM-sasAramAM prANI paribhramaNa kare che. A saMsAra vadhavAnuM kAMI kAraNa hAya tA te karmAdaya upara, eTale ATha karmAMnA udaya upara AdhAra rAkhe che. cAre gati (naraka, tiryaMca, manuSya tathA deva)mAM bhramaNa karavuM, ahIMthI tyAM javuM ane tyAMthI mahI AvavuM ane pAchA khIjI koI paNa gatimAM javuM e kA~baMdha para AdhAra rAkhe Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya che. bhava eTale saMsAra je prapaMcathI bharele che, te A saMsAra zrI siddharSigaNie. varNavyuM che. te AkhA saMsAranuM mULa ATha prakAranAM karmo che. A rIte vAta mavati zabdo para vivecana thayuM. ApaNe meharAjAnuM ke viSayanuM sAmrAjya mAnIe te te sarva karmanA udaya upara AdhAra rAkhe che ema samajavuM. karmanA udaya pramANe gatimAM AMTA marAya che. ane ApaNe A agAu joI gayA chIe ke, ra sA nA na sA koLI te kALe na tuM kahyuM kAcA na muka : garatha na nIvADajaMtaro . A jIva badhe sthAne, badhI yonimAM jaI AvyuM che ane evuM eka paNa sthAna nathI ke kuLa nathI ke jyAM A jIva anaMtavAra utpanna thaye ane maryo na hoya. e lekamAM je bhAva batAvyuM che enuM kAraNa karma che ema jANI levuM. A bhavagatimUlA zarIranivRtti cAre gatimAM je zarIra (bIjI paryApti) prApta thAya che, te saMsAragatine anusAre thAya che. eTale nArakI vaikriya deha maLe ke tiryaMca gatinAM game te saMghayaNa ke saMsthAna maLe, te sarva zarIra bIjI paryApti) bhava pramANe thAya che. tadyogya zarIranuM saMghayaNa tathA saMsthAna jIvane maLe che. A rIte ApaNI cha paryApti paikI bIjI zarIraparyApti ApaNane maLe che. paryApti cha cheH AhAra, zarIra, Indriya, zvAsevAsa, bhASA ane mana. AmAM eke driyane prathamanI cAra paryApti che, vikapriya ane asaMsI manuSyane prathamanI pAMca paryApti hoya che ane saMjJI paMcendriyane cha paryApti hoya che. e paryApti bAMdhavI ane paryApta avasthAmAM kALa na kare, te sarvane AdhAra zarIraparyApti ane zarIraparyAptine AdhAra karma upara, udaya kALamAM rahe che. eTale zarIraparyAyanuM kAraNa te karma ja Ave che. eTale have dehAdikanA aMtima kAraNa te karma ja thayAM, A vAta lakSa para rahe. - dehAdindriyaviSayA -zarIra saMsAragati anusAra maLyuM ane bIjI zarIraparyApti pUrI thaI ane bhaviSya zarIra maLyuM. A rIte bIjI paryApti thaI ane prANI karaNaaparyApta thayuM. A zarIrathI iMdriyanA viSaye thAya che. spezavALA ekedriyane ekale pazendriya viSaya ane sparza-rasavALA dvIMdriyane be prakArane viSaya; tema ja sparza, rasanA ane brANuiMdriyavALA trikriyAne A traNe viSaye; tema ja paza, resa, ghANa ane cakSuriMdriya evI cAra iMdriyavALAne e cAre iMdriyanA viSaye ane sparza, rasa, ghANa, cakSu ane zrotravALA padriya che (tiryaMca, de, nArako ane manuSya)ne pAMce indriyanA viSaye A zarIra vaDe utpanna thAya che. sarvanuM mULa kAraNa karmo ane kamathI zarIra ane zarIrathI indriya viSaye A pramANe kramasara thayA. viSayanimitte ca sukhadukhe-ane prANane sukha ane duHkha thAya che, tenuM nimitta upara jaNAvelA viSaye che. sukha eTale vyavahAra najare zubha anubhava ane duSma Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vicahita . eTale kaTho anubhava. e sArA. athavA kharAba anubhavane AdhAra iMdriya viSaya para rahe che. eTale chevaTe karma te Ave ja che, kAraNa ke zatAvedanIya sukhane anubhava karAve che ane azAtA vedanIya duHkhane anubhava karAve che. A sarvanuM mULa kAraNa te karmo ja che. kAraNa ke zAtA-azAtA pAmavI, te paNa karmanimittaka ja che; paNa e karmonuM nimitta , kAraNa te idri ane tenA viSayo ja che. sArAnI sAthe saMga thAya athavA ApaNane na game tevA viSaya sAthe maLavAnuM thAya, e sarvane AdhAra ApaNI pAse lempa keTalI idri che ane ApaNe temanI sAthe ke saMbaMdha che, anukULa che, ke pratikULa, ane tema thavAmAM kAraNabhUta che karma, eTale sarvanu paraMparAkAraNa te karmone udaya ja thAya che. tAtkAlika kAraNa viSaye che te dhyAnamAM rahe. AvatI gAthAmAM te spaSTa thaze. (39) du:kha duHkha ane dukha- duHkhadvida sukhalipsuohAndhatvAdadRSTaguNadoSaH / yAM yAMti zAM tayA tathA sukSama cho. - atha-duHkhane TheSa karanAra ane sukhane IcachanAra, mehathI aMdha thayela hovAthI, guNadoSane barAbara na jete, je je ceSTA kare che, tethI pratyeka duHkhane paherI le che, netare che. (40) : 1. vivecana-sarva prANune dukha gamatuM nathI, tethI tene dveSa kare che ane temAMthI dUra nAsavA prayatna kare che ane sukhane Icche che. tame koI paNa prANIne jozo, te tene dukha tarapha heva hoya che ane pitAne sukha kema thAya te meLavavAnI IcchA tenA magajamAM hoya che, ane pitAne sukha kema maLe ane pitAnAM jene mAnyAM hoya te sukhI kema thAya tevI icchA te rAkhe che. paNa enAM kAme IcchAne anurUpa hoya che ke nahi te vicAravA jevuM che ane sukhanI IcachA rAkhanArA kevA karmo karI rahyAM che te jovA jevuM che. sukhanI kharI IcchA hoya te sukhane anurUpa kAma karavAM joIe. ene badale ApaNe * have pachI zuM te mAluma paDaze ke sukhane anurUpa IcchA thayA kare che, paNa te sukhI thAya tevAM tenAM kAme hatAM nathI. enuM kAraNuM mehanI lAgelI AMdhI che. eTale jema - aMdha mANasa sAcuM svarUpa joI zakatA nathI, tema A mANasa upara mehanuM sAmrAjya eTaluM badhuM cAle che ke, dArU pidhela mANasanI peThe e guNa-deNane dekhate nathI ane mahArAjA ene jema nacAve tema te nAce che. eTale chatI AMkhe e mehanI AdhIne * laIne AMdhaLA jevo thaI jAya che ane duniyAmAM je te cenacALA kare che. tenAmAM ane AMdhaLA mANasamAM kAMI taphAvata lAgatuM nathI. tenI ceSTA uparathI e asaddagAhamAM e phasAyale che ke, ene mehanI AMdhImAM aMdha thayela kahe, temAM jarA paNa ajugatuM nathI, kapaane e chatI AMkhe meharAjA athavA cethA mohanIya karmanI asarataLe AMdhaLA jevAM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA ane viSaya kAma kare che, te ughADI ane dekhate nathI. dareka Indriya ene e phasAve che ane pratyeka kAryo ane ene herAna karI mUkyA hoya che ke tene pariNAme tene ughADI AMkha hoya te paNa enuM vartana ene AMdhaLo banAve che, eTale ene du:khane dveSa thAya che ane sukhanI IcchA thAya che. temAM te nIce varNavavAmAM Avela che, tevA cenacALA karIne UlaTAM na game tevAM duHkhane ja e vaherI le che, eTale ene dukhane heva ane sukhanI icchA tadana khoTI che. enAM kAmanI viruddha che. ApaNe ene vyAvahArika krama nIce joIe te, te sarva tenA duHkha, he ane sukhanI IcchA sAthe meLa khAya tevA hetAM nathI. mahAnvesvAta_meMhe karelI AMdhI eTale pAyela dArU; enA pariNAmamAM tame | dArUDiyAnI. ceSTA jaze, te tamane jaNAze ke te paNa sAre hAtha; dArUnI asaramAM na heyate vakhate DahAmaNathI vAta kare che ane pachI dArU DhIMce che; ene pariNAme lathas kiyAM khAya che ke gaTaramAM paDe che ane na karavA gya mAMgaNI ke kAma kare che ane pitAnI jAta upara kAbU gumAvI bese che. ceSTA-have A jIvanI ceo jue . kALabharamAM enuM nAma pahele naMbare Avaze. ane je bolavuM ke hiMsA karavI tene mana ramata vAra lAgaze. te icchaze pitAnuM ane pitAnAnuM sukha, paNa beTA sogana, jUThI sAkSI ke be dastAvejamAM e sAkSI karaze ane evAM vatana pachI ene duHkhane ane sukhI thavAnI IcchAne meLamaLaze ja nahi; e sAmAnya lAbha khAtara aneka jUThANuM belaze, sahadhama bhAI ene AMgaNe AvyuM haze, te tene gALa deze, pachI e zA mAMe duHkhane dveSa ane sukhanI. IcchA karI zake? dareka Ikiya vizva mANasane dukhamAM nAkhe che, te ane te pAMce Indriya makavadaheya, keInI upara jarAyabreka rAkhatuM nathI chatare e sukhanI IcchA rAkhe che ane dukhane dveSa kare che. ene eSa ane IcchAne kaI vAtano meLa maLatuM nathI. A pramANe mA mehanIya karmo karelI AdhIne pariNAme e evA kAmo kare che ke enA dukhanA zreSane ane sukhI thavAnI icchAne anurUpa enuM vartana eTale ceSTA thatI: nathI ane tenI IcchA viruddha ene IndriyanA viSaye keTaluM dukha karAve che, e ApaNe AvatI gAthAomAM je IzuM. A sarvanuM kAraNa tenuM ajJAna ane te sarvanuM kAraNa maharAjAe ene pAyela dArU ane dArUe karela AMdhI' che. enuM vatana kevuM che, te samajI levuM athavA pitAnAM vartana para najara rAkhavI ane temAM duHkhanA dveSa ane sukhanI icchAne . anurUpa ceTa kevI che, te vicArI levuM. ceSTA kALA bajAranI karavI, ceSTA para dveSanI karavI, ceSTA mAyA mehanI karavI, ane icchA sukhanI rAkhavI, e vAtame meLa khAya tevuM lAge che? A sarvanuM kAraNa meharAno kAraka che ahI caDhAvavAmAM Ave, tyAre bhAI. zrIne pitAne duAkhane dveSa ane sunIliwigame tevA hoya paNa tadanurUpa enuM . Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vartana na hovAthI te pisAya che, enI ceSTA aMte phaLa ApanArI che ane enAM aDhAre pApasthAnake ene dAvAnaLamAM nAMkhanAra che, evuM e jANe, chatAM pitAnI khAtara ke pitAnAnI khAtara e vatana evuM kare che ke e saMsAramAM paribhramaNa kare che ane sAcI vAta kahenArane te sAMbhaLatuM nathI, ane reDiA cora peThe kAne AMgaLAM ghAle che. (40) pAMca IdriyothI thatI pIDA kalaribhitamadhurayAndharvatUryayoSidvibhUSaNaravAdhaiiH / zrotrAvabaddhahRdayo hariNa iva vinAzamupayAti // 41 // atha-suMdara avAja, turya tUrI] nAmanA saMgItanA sAja athavA kAnane madhura lAgatA avAjathI athavA strInA avAjathI ke strInA AbhUSaNanA avAjathI je kAnane (zravaNedriyane) Asakta hRdayavALe thAya che, te haraNanI peThe, pitAne nAza vahorI le che. (41) gativibhrameGgitAkArahAsyalIlAkaTAkSavikSiptaH / rUpAvezitacakSuH zalabhaH iva vipadyate vivazaH // 42 // atha lAlityapUrNa cAla, snehapUrNa daSTi, ane pAMge, vilAsI hAsya ane netrakaTAkSothI vanitAnA rUpamAM AkarSAyela cakSuvALo mANasa pataMganI jema vivaza thaI nAza pAme che. (42). snAnAGgarAgavartikavarNakadhUpAdhivAsapaTavAsaiH / gandhabhramitamanasko madhukara iva nAzamupayAti // 43 // atha--attaramizrita khAnedaka, caMdanAdi vilepana, agarabattIne ane kRSNagurune dhUpa, puSpa, sugaMdhI cUrNa vagerenI sugaMdhathI meha pAmelA manavALo mANasa bhamarAnI jema nAza pAme che. (3) miSTAnapAnamAMsaudanAdimadhurarasaviSayagRddhAtmA / galayaMtrapAzabaddho mIna iva vinAzamupayAti // 44 // artha--atyanta svAdiSTa ana, pAna, mAMsa, bhAta vagere madhura rasavALA dravyamAM lebhAyele mANasa, AMkaDAmAM bharAvelA mAMsathI lebhAI AMkaDAmAM phasAI gayelA mAchalA jema nAza pAme che. (44) . zayanAsanasaMbAdhanasuratasnAnAnulepanAsaktaH / . sparzavyAkulitamatirganendra iva badhyate mUDhaH // 45 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSaya atha_picI pathArI, mRdu Asana, kemalAMgInuM AliMgana, snAna, anulepana vagerenA sukhada sparzamAM Asakta mANasa, priyAnA (hAthaNanA) aMganA sparzathI vyAkuLa banI gayelA mUDha hAthInI jema baMdhanamAM paDe che. (45) vivecanaA page leke (41-45) pAMca indrimAMthI ekane vaza paTele mANasa keTale herAna thAya che, tenI vAta dAkhalA-dalIlathI samajAve che. eka eka Indrine vaza paDela prANa keTale herAna thAya che, tenA dAkhalA ApyA che. ApaNe sarva dAkhalAo yathAsthAne vicArIzuM. eka indriyane vaza paDIne prANI herAna thAya che te pAMca makaLI mUkanAra mANasa keTale herAna thAya, tene vicAra karIne indriyane vaza karavI ghaTe athavA tenA para aMkuza-breka lAvavI ghaTe, e kahevAnuM tAtparya che. (41-45) pAMce paravaza hoya tene dukhe - evamaneke doSAH praNaSTaziSTeSTadRSTiceSTAnAm / duniyamitendriyANAM bhavanti bAdhAkarA bahuzaH // 46 // atha-bajeonI sArA mANasane chAje tevI draSTi ane ceSTA (hilacAla) nAza pAmI che, ane je mANase idine tAbe paDelA che teo bahu vakhata bahu rIte aneka herAnagatio-pIDA-bAdhA sahana karanAra thAya che." (46) vivecana-chellI pAMca gAthAmAM batAvelI herAnagatie prANIne aneka prakAranuM duHkha Ape che, pIDA upajAve che ane prANa tenAthI thAkI, herAna parezAna thAya che ane eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM sabaDe che, rakhaDe che ane duHkhI thAya che. e prANIo kevA hoya che, tenuM varNana nIce ApavAmAM AvyuM che. kahevAnI vAta cidAnaMdajIe spaSTa kahI che - "eka eka ke kAraNa cetana, bahuta bahuta duHkha pAve re, te te pragaTapaNe jagadIzvara, Izuvidha bhAve lakhAve re. 2 viSayavAsanA tyAge cetana sAce mAraga lAge re". ane teo padane cheDe kahe che ke: paMca prabaLa vate nitya jAkuM, tAku kahA jye kahIe re; cidAnaMda"e vacana suNIne, nija svabhAvameM rahIye re. 7 viSayavAsanA tyAge cetana, sAce mAraga lAge re, pra. 13 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita eka eka iMdriya duHkha ApanAra nIvaDe che, te jeNe pAMce iMdriyAne chUTI mUkI hAya, tene khAdhA-pIDA kevI thAya te samajAIkapAI jAya tevuM che. have e kevA prakAranA prANI hAya tenuM varNana kare che. 98 praNaSTa....ceSTA vahevAru mANasane hoya athavA chAje evI kriyA ane dRSTi ane kavyu ane najara jenA nAza pAmyA che, eTale haribhadrasUri kahe che tema viveka vagaranA ane jenuM anukaraNa ziSTa sArA mANase kare tevI ceSTA jenI nAza pAmI che, tevA mANasA eTale avivekI mANasA. ' RceSTAnAm nA paNa pAThAMtare e ja atha thAya che ; " sRSTi ceSTa ca" eTale jemanI ceSTA eTale kriyA-kAma ane najara nAza pAmI gayelAM che ane jeo saMsArane sasva samajI temAM racyApacyA rahe che ane iMdriyasukhane sarvasva mAne che. iMdriyANAM--eTale jemaNe koI jAtano saMyama karyAM nathI ane doSathI jenI iMdriya casAyelI che. AvA saMyama vagaranA ane vahevAru mANasa hAya, tevA ceSTA ke najara vagaranA mANasA A duniyAmAM ja ghaNA ja doSane bahu rIte vaheArI le che. teo iMdriyasukha upara koI jAtane saMyama rAkhatA nathI ane jarA bhUkha lAge ke tADha taDako lAge ke ThaMDA-garama thaI jAya che ane jANe pAte ja ThaMDA thaI jatAM hoya athavA khaLuM khaLuM thaI jatAM hoya ema iMdriya herAna thAya temAM peAtAnI jAtane-peAtAne ja herAna thatA mAne che. A prANIo pAte herAna thAya che ane gharanA bIjA mANasAne herAna kare che, ujAga kare karAve che ane tene pIDA ghaNA prakAranI thAya che. saMyama vagara upAya nathI ane AvA ziSTa janane na chAje tevA bUma-kharADA pADavA ane iMdriyane pIDA thaI te peAtAne ja thaI ema mAnavuM te ajJatA athavA mehanuM sAmrAjya ja che ane ene laIne prANI aneka prakAranI mAnasika ane zArIrika pIDA sahana kare che, khame che ane jANe pIDA e ja sastra hAya ema mAne che. ane pIDA peAtAne aneka prakAre thAya che, tene saMyamabhAva pAtAmAM ja che, eTaluM avivekane kAraNe, pote jANatA nathI. ziSTa mANase je ceSTA jue ane kabUla kare-pasa Mda kare te '* ziSTaSTaceSTAnAm'. A jenI nAza pAmI gayelI hAya te prabhuSTaziSyadRSTiceSTAnAm ' e atha samajavA. mAdhA--pIDA. aneka vakhata tene mAnasika ane zArIrika pIDA thAya che. doSa--herAnagati. pIDAe mAnasika ane zArIrika aneka prakAranI thAya che, te iMdriyAmAM Asakta manuSyAne thAya che. 'duniyamite driyANAM' A khIjuM vizeSaNa che. eTale je mANasoe iMdriyAne niyamita na rAkhI hAya, tevA ane ' praNaSTaziSyeSTadRSTiceSTAnAm ' e prathama vizeSaNu samajavuM. pAThAMtara--doSa raste UtarI paDelI iMdriyA. ane * prabhuSTaziSyaSTaduSTaceSTAnAm ' ' Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya e pramANe dRSTine sthAnake duSTa pAThAMtara kaI kaI pratamAM che. paNa e pAThAMtare lahiyAono deSa hoya tema lAge che, A pAThAMtaranI neMdha nI noTamAM mi. modIe karI che, kAraNa ke, daSTi najara ane ceSTA eTale vartana barAbara. artha Ape che. daSTine artha haribhadrasUri pitAnI TIkAmAM "jJAnama' evo kare che, te vadhAre sAre che. ane ceSTAne artha teo "kriyA kare che, te AgaLapAchaLane saMbaMdha jotAM samIcIna arthamAM vaparAya che. jANavuM" artha paNa baMdha besate AvI jAya che. eTale jJAnInI najara ane vyavahAru, dakSa mANaso, je priya-anukaraNIya hoya, te artha ekasarakhe ja che. saMvAhana eTale aMganuM mardana" artha thAya che, tethI e pAThAMtara neNe nathI. (45) ikiyapAratanAM pariName viSacakrAvAtA vinadatte ! diM puraniyamita navA niyavazAtaH ? pAchalA atha_eka eka viSayanA saMgathI rAga ane dveSane paravaza paDela prANI nAza pAmyA che, te pachI, aniyamita AtmA pAMce IdriyothI keTalI pIDA pAme? (47) : vivecana-rAgadveSa: A prANIne rAgadveSa, mArAtArApaNuM je Idri para thAya che, te ja AturatA-gIpaNAnuM-AsaktibhAvanuM kAraNa che. rAgadveSa Idriyane na hoya te, tene pIDA kAMI thatI nathI, ene mana te dUdhapAka ane DAMgara barAbara che, enI eka dADha bIjI dADhane svAda jANatI nathI. e khAya che e te dharmasAdhana karanAra dehane TakAvavA mATe, paNa enI kaI paNa indriyamAM rAgadveSa, mArA-tArApaNAnI Asakti hotI nathI. Indriye te tyAgIne ke yogIne paNa hoya che, paNa emAM Asakti rAkhavI, rAgadveSa te para karavA, te pIDA karanArA che. vinAte teoe te pitAnA jIvanane nAza karyo che, ema samajavuM. eka eka indriyane paravaza paDele prANI ke herAna thAya che, te ApaNe AgalI pAMca gAthAmAM joyuM A gAthAmAM kahe che ke, jene pAMce Idri kaI jAtanA aMkuza vagaranI hoya, te rAgadveSane vaza paDIne nAza pAme che. ApaNuM e saMskAra thavAnA che, kAraNa ke ApaNe indriye para jarA ye saMyama rAkhatA nathI; rAkhavAnI jarUra paDe che, eTalI vAtane svIkAra paNa karatA. nathI, te ApaNe paNa vinAzanA mAge chIe ema jANavuM. kupagya karavuM che ane tenAM phaLathI DaravuM che e be vAta kema bane? - aniyamitAtmA-jene AtmA saMyama vagarane che te prANa. saMyama vagaranA ' , prANIne aniyamitAtmA kahe che, eTale eNe pitAnA AtmAne keI ekasarakhe rAkhela nathI, e prANI, saMyamahIna; pavana pramANe dizAe pharanArA AtmA, A hAlate A Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rai'cc prazamarati vivecanasAhita jIva te pace mokaLI mUkela IndriyavALa hoI pavana Ave tema jAya che ane vinAzane vahorI le che ane herAna thAya che. e Indriyane pitAnI mAnI, te doSane pakaDAve che. A vizeSaNa te bIju che. prathamanuM vizeSaNa "rAgaDhaSAturAH". bhAvArtha ekasarakhe Ave che. ane jeo Indriyane paravaza paDI cAra prakAranI pIDAthI pIDAyelA hoya ane jeo e pAMca indriyane mokaLI mUkI daIne ane te paugaLika aihika sukhamAM rAcatA-meja mANatA hoya che, temane te ja prakAre pIDA karanArA thaI paDe che. "pIDA" zabda paNa umAsvAtivAcake vAparyo che. Ata-pIDA karanArA viSaya mATe ahIM jAyela che. te viSaye lAMbe vakhata TaktA nathI. ane prANIne e cheDI jAya, tyAre jarUra kacavATa thAya che. ghaDapaNamAM dAMta paDI jAya ane gAMThiyA bhAvatAM hoya, te pachI gAMThiyAne leTa kare paDe che. ane ema dareka IndriyanA viSaye pIDA Ape che ane herAnagati kare che. A sarva, indriyane aniyamita rAkhavAnuM pariNAma che ane te haMmezA pitAnI pAchaLa paDAne ja mUkI jAya che. viyega ane AptajananuM maraNa, e enA pratyakSa anubhavelA dAkhalAo che ane ene kacavATa keTale thAya che te anubhave ja samajAya tevuM che ane pIDA ke kacavATa eka prakAranAM thatA nathI, paNa te aneka prakAranAM thAya che ane te duniyAnA anubhavI mANase jyAre indriya kSINa paDavA mAMDe tyAre pratyakSa anubhave che. makI -AvI rIte eka eka viSayane vaLagI prANI vinAzane vahorI le che, te pachI pAMce Indriye jenI mokaLI hoya, eTale jenA upara koI jAtane saMyama na hoya, te kevAM UMcA vinAzane vaherI le, te kalpI levA jevuM che. zrI cidAnaMdajI pitAnA ekatALIzamA padamAM kahe che ke - paMca prabaLa vatte nitya jAku, tAku kahA kyuM kahIe re; ' "cidAnaMda e vacana suNIne, nIja svabhAvamAM rahIe re." 7 ane e ja padamAM, teozrI, je egaNuzamI sadImAM yegI hatA te, kahe che ke - tapajapa saMyama dAnAdika sahu, giNatI eka na Ave re...' indriyasukhameM jailI emana, vakra turaMga jima dhyAve re. 2 "viSayavAsanA tyAgo cetana, sAce mAraga lAgo re, - vake gheDe anubhavavA jevuM che, ene UbhA rahevAnI rena kheMcavAmAM Ave, te e doDe che ane na chUTI mUkavAmAM Ave te te aTakI jAya che. AvA vAMkA ghaDA jevI indri che. e ghaDe rItasara cAle ja nahi. ene doDavAnuM kaho tyAre e aTakI jAya, ema Indriyo paNa vAMkA ghaDA jevI che, ene A raudra dhyAna karavuM ane prANIne herAna karavA e ene svIkArAyela dharma che. ane prANune te kaDavA--mIThA anubhava A Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 kaSAyo ane viSayo saMsArakhADAmAM karavAnAM ja hoya che. emAM kaDavA anubhava vadhAre ane anukULa anubhava nahi jevA, eTalA mATe upara "bahuzA-aneka prakAre zabda vAMcavA gya che, vAMcIne vicAravA gya che. Indriya para saMyama rAkhavAnI A kAraNe bahu jarUra che. (47) iDhiye kadI dharAtI nathI- na hi so'stIndriyaviSayo yenAbhyastena nityatRSitAni / tRpti prApnuyurakSANyanekamArgapralInAni // 48 // atha-"Indriyane e kaI paNa viSaya nathI ke jene tRpta karavAthI Indri tRpta thAya, kAraNa te aneka mArge bahu viSayanA mArgamAM lIna-Asakta thayelI ane pitAnA viSayenI vAraMvAra AkAMkSA karanArI che." (48) vivecana--nityaSitAniA idri(akSANi)nuM vizeSaNa che. ene game teTaluM khavarAve ke tRpta kare, paNa e te sarvadA bhUkhI ane kerIdhAkora jevI hoya che ane cAlu rahe che. Aje te enA viSaye khUba tRpta thayA ane e kAle te khAvA nahi mAge, evuM Indriyane viSayanA saMbaMdhamAM kadI banatuM ja nathI. ene te enA viSa jema jema pUrA pADe, tema tema e khAudharI Indriye vadhAre vadhAre mAge che, mATe ene nitya tRSita eTale "haMmezanI tarasI" kahevAmAM AvI che. enI tarasa saMyamathI olAya, paNa ene jema tRpta kare, ema te vadhAre mAge ane tarasa jema pANIthI chIpe nahi tema Indriye kadI viSaye ene pUrA pADavAthI tRpta thatI nathI. teTalA mATe e sadAyanI tarasI Indriyo mATe nityaSita vizeSaNa sAva ucita che. ene jema jema viSaye maLe tema tema e vadhAre bhUkhI ane viSamAM Asakta thatI jAya che. enA para saMyama rAkhavo e ja, e niraMtaranI tarasI indriyane bhUkhI mAravI e ja, ene saMyama che. ApavAthI, viSa pUrA pADavAthI, e kadI dharAtI ja nathI, mATe e nitya tRSita indriyone saMyamathI kAbUmAM rAkhavI. anekamApalInAni--A IdrinuM bIjuM vizeSaNa che, enuM vizeSa akSANi che. aneka mAge e doDanArI ane manamAM Ave tema karanArI che, paNa enA saMbaMdhamAM kaI dhoraNa nathI, ene tAbe karavAne raste kaI nathI ane aneka prakAre e pitAnA viSane vAraMvAra mAge che, ene kadI dharapata thatI nathI, ane jene dharapata na hoya, tene khavarAvavAthI te te akarAMtiyuM thAya, tenI tRSA ke bhUkha bhAMge nahi ane e viSaya punaH punaH bhagavatAM kadI tRpti thAya ja nahi. bahu viSayamAM Idri Asakta hovAthI tene anekamAgamalInAni' kahevAmAM Ave che. haribhadrasUrie te asala pATha ja kAyama rAkhe che ane tene artha karyo che. je mAge te pUrA pADavAnuM nathI, paNa tene viSe ja na ApavA ane bhUkhI rAkhavA ane iMdriye tarapha mana ja na jAya, te raste che. . Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 prazamarati vivecana sahita ene mATe jAgRta rahevuM ja paDe, nahi te indriyanA sukhamAM A yugamAM mANasa jarUra kheMcAI jAya, kAraNa ke bhUkhI iDhiye te viSayane mAgyA ja kare, paNa jema jema te pAMca paikI eka paNa Idriyane tenA viSaye maLyA, eTale e vadhAre bahekI jAya che, ene kadI saMteSa thatuM nathI, ane pite kadI "hAza" karatI nathI. ene viSa pUrA pADavAthI te e UlaTuM vadhAre ghara ghAle che ane prANIne saMsAramAM rajhaLAve che. enA para vijaya meLavavAne mArga ane viSaye pUrA pADavAnuM nathI, paNa ene bhUkhI mAravAnuM che. e bhUkhI rahe te tamane IcchA thAya tevuM te kAma karI tamArI dAsI thaIne raheze. abhyatena-vAraMvAra Asevana karavAthI Idriye dharatI nathI. e te vadhAre vadhAre majabUta thatI jAya che. I ipaugalika che, emAM sArAvATanI AzA rAkhavI e azakya vastu IcchavA jevuM che. ene mAravI hoya te enA koI paNa viSaya pUrA na pADatAM ene bhUkhI rAkhavI, te e ThekANe Ave ane viSayamAM mana na jAya, te mATe mAnasika saMyamane ja mArga che. "pralanane sthAne "malina" e pATha kaI pratamAM Ave che. malinane artha duSita athavA meluM thAya che. aneka mAge e kALI thaI Avela che. ane pitAnA viSayanA bhoga bheLavIne e dUSita thayelI che. maLavALuM e ene artha karIe, te meluM ja che, eTale A pAThAMtarathI arthamAM phera paDatuM nathI. malinanI vyutpatti saMskRta keSa pramANe barAbara che. pralInanI paNa barAbara che, paNa mAtrAmeLa maLatuM nathI. eTale e pATha vicAraNIya che. A lekamAM je vAta karI che te mAnasI vidyAnI che. iMdriyone dharavavI azakya che. jema jema ene viSaye pUrA pADavAmAM Ave tema tema A lauM ane te lauM ema e pAMca paikI dareka Idriyane thAya che ane AkhI jiMdagI sudhI ene paMpALyA kare ane te mAge e ApyA kare, teo kadI dharAvAnI nathI. ene te evI bhUkha lAgI che ke eka bhasmaka nAmanA vyAdhimAM paDyo hoya, te game teTaluM khAya tene bhUkha lAgyA ja kare che. ene upAya keLA khavarAvavAne che, tema A indriyanA viSa pUrA pADavAthI e dharAtI nathI, paNa ene te bhUkhI ja rAkhavI ghaTe. jene cIja ApavAthI bhUkha ochI thAya nahi, tene dharAvavAnuM sAdhana lAMghaNa che, saMyama che; te indriya para vijaya meLavavAnuM sAdhana ene viSayo pUrA na pADavAnuM che, kAraNa ke, sIdhI rIte te e dharAtI ja nathI. dareka iMdriyane AvI rIte niraMkuza mUkavAthI prANIne bhava bagADI nAkhe che ane saMsAranA cheDAne tenI najaramAM AvavA detI nathI; e saMbaMdhI aneka TAMcaNe mUkI zakAya, te paikI keIkane ApaNe vicArIe. samaprabhAcArya sidvaraprakaramAM kahe che ke - pratiSThA yanniSThAM nayati nayaniSThAM vighaTayatyakRtyeSvAdhatte, matimatapasi prema tanute; vivekasyotseka vizvati jo 2 vipad va topALa nAM yuha ghara |70 zikhariNavRttanA A kelekamAM semaprabhAcArya jaNAve che ke, he bhavya! tuM te indriyasamUhane vaza kara, te idriya-nikuraba ke che, te ke je pratiSThAne kSaya pamADe che, vaLI je IndriyanikuraMba Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSA 103 nyAyanI sthitinuM sphoTana kare che, vaLI nahi karavA yAgya anAcAra tene vize buddhine dhAraNa kare che, vaLI aviratine vize snehane vistAre che. vaLI A karavA yegya (kRtya ) ane na karavAyAgya ( akRtya) A kAma che, evA vicAranA unnatapaNAnA nAza kare che, vaLI vipattine Ape che. mATe indriyasamUha pAtAne vaza rAkhave, kAraNa te indriyasamUha sa` doSAnuM sthAna che. A rIte si dUSprakaranA 69-72 cAre zloko indriyakramananA viSayane majabUta kare che. tame jaina vairAgyazataka ke indriyaparAjayazataka vAMce te te ekamate indriyAne nigraha karavAnI ane, kAMi nassi te chevaTe tenA upara cAMpa rAkhavAnI ene aMge zrAvakane paNa bhalAmaNa kare che. ApaNe upara pAMca dAkhalAthI joyuM ke eka eka indriyane vaza paDI jIva keTale du:khI thAya che. sparzedegndriyathI hAthI, rasendriyathI mAchaluM, dhrANe driya(nAsikA)thI bhramara, cakSuriMdriyaparavazatAthI pataMga ane zrotra'driyaparavazatAthI herAna thatAM ane trAsa pAmatA haraNanA dAkhalAe joyA. A tA eka eka indriyane paravaza paDI, AvuM duHkha pAme che, te ApaNe manuSya tA pAMce indriyAne mekaLI mUkIe chIe, teA ApaNA zA hAla thAya, te samajI levuM. indriya sArA viSayane paNa azubha banAvI de che te have pachI jovAmAM Avaze. AvI indriyA vaDe kAma levuM, paNa emane mokaLI mUkavI nahi, temanA para akuza rAkhavA ane temane niyamamAM rAkhavI. ApaNe temanI mAraphata kAma levAnuM che, teTalA khAtara temanI sAthe sahAnubhUti rAkhavI, paNa temane mAga ApavA nahi ane te kahe tema karavuM nahi ane savathI agatyanuM kAraNa mULa leAkamAM ApyuM che te e che ke indriyaviSayAne jema mA apAya, athavA sevAya tema te puSTa thatA jAya che ane kadI dharAtA nathI. Ane teA DhAkhI devAnA eka ja mAga che. ene dRmAvavA ane ene bhUkhyA rAkhI lAMghaNe caDhAvavA ane temanA para banatA sayama karaveA. saMyama karavAthI te vaza thAya che, nahi te ApaNI buddhine mahera mAre, ApaNune nyAyamAga vIsarAve ane aneka pIDA kare tevI indriyA che, tenI A lAkamAM cetavaNI che. e nityatarasI indriye te kaI kaI milana kAme karI prANIne sapaDAve che. (48) viSayA ThekANA vagaranA che-- kazcicchubhospi viSayaH pariNAmavazAtpunarbhavatyazubhaH / kazcidazubhospi bhUtvA kAlena punaH zubhIbhavati // 49 // atha koI zubha viSaya hAya te pariNAmavaza hAvAthI azubha thaI jAya che ane koI vakhata azubha thayelA viSaya, kALa gayA pachI, amuka vakhata pachI, pharIvAra zubha thaI jAya che." (49) vivecana---viSaya pote athavA viSayathI thayeluM sukha anitya che. Aje vAjA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 prazamarati vivecana sahita game, te AvatI kAle tAva Ave te kaMTALeA ApanAra thaI paDe che ane koI viSaya azubha hoya te thADA vakhata gayA pachI kAMI krAraNu ane ane zubha thaI paDe che; eTale viSayA tA paudgalika hArTa, azAzvata che. tethI UlaTuM je viSA Aje azubha-akArAM lAgatAM hAya te vakhata jatAM koI kAraNa banatAM zubha thaI jAya che, sArAM lAge che, game che. eTale indriyanA viSaye pote sArA ke kharAba nathI, paNa ApaNuM mana prasaMga maLatAM sAruM hoya te kharAba thaI jAya che ane kharAba hAya te viSaya pratye mana sAruM thaI jAya che. nime rAjiSane dAhavara thayA, tene bairAMonA hAthanA avAja na gamyA, strIoe saubhAgyakaMkaNu mAtra eka eka ja rAkhyuM, nami rASi~ thoDA vakhata pachI pUche che ke ' avAja kema baMdha thayA ?' enA kaMkaNanA te avAja hato, mAtra eka kaMkaNu strIoe rAkhyuM che, tethI, nami rASine medha thaye ke ekalAmAM ja--ekalAne ja sukha che; jema vadhAre sakhyAmAM hoya tyAM khaDakhaDATa ja che. e pratyekabuddha nami rAjarSi udvega pAmI saMsAra cheDI cAlI nIkaLyA ane ekatA jAte anubhavI. AvI vAta hoya te badhI rIte yAgya che. pAMce indriyAne je sukhA maLe, eTale veNu, vINA, mRganA zrotrendriyane Anada Ave ane mIThA bheAjananA rasanAne AnaMda Ave te sukha kSaNika che, tema ja zrI AdikanA sparzathI sparzendriyane sukha thAya ke sugaMdhI attara, telathI ghrANendriyane sukha thAya athavA suMdara vastu ke sinemAnATaka jotAM cakSurindriyane sukha thAya te sthAyI sukha nathI, anitya che, kSaNika che, mATe emAM kAMI sArAvArTa nathI, ane ene sukha mAnavAnI bhramaNAmAM paDavA jevuM nathI. e to Aje je sAruM lAgatuM hoya te thADA vakhata pachI kharAba thaI jAya. eTale e sukhathI levAI javA jevuM nathI. te ja pramANe azubha sukha athavA duHkha mATe samajavuM, tene badalAtAM vAra lAgatI nathI. vastutaH sukha maLe, tyAre paNa te kSaNika hArTa nakAmuM nIvaDe che. AvA indriyanA viSaya che! emAM sArAvATa, sukha jevuM lAge tyAre paNa nathI ane duHkha Ape tyAre kacavATa ane kakaLATanA pAra nathI. emAM zubhatva ke azubhatva kAMI nathI, kAraNa ke mAnyatAnuM sukha ke duHkha kSaNika hAI, te lAMkhe vakhata TakatuM nathI. paudgalika sarva vastunAM sukhaduHkho AvAM che. mATe duHkha Ave tyAre muMjhavuM nahi ane sukha Ave temAM lepAvuM nahiM, temAM Asakita rAkhavI nahui, paNa je saMcAgamAM ApaNe mUkAyA hArTae tadanusAra maLatAM sukha athavA duHkha bhogavI levAM. (49). viSayAnI zubha-azubhatAnI kalpanA-- kAraNavazena yadyat prayojana jAyate yathA yatra / tena tathA taM viSayaM zubhamazubhaM vA prakalpayati // 50 // arthakAraNane vaza hAvAthI jyAM ane jema prayAjana thAya che, te vaDe te viSayAne paNa te ( prANI ) sArA athavA kharAma kalpI le che. (50) Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA ane viSaya 15 vivecana-prajana-kartavya. kAryanI siddhi mATe, te sAdhavAmAM harakoI padArtha ke kriyAnuM avazyapaNuM - ene prajana kahevAmAM Ave che. matalaba kahevAnI e che ke, kAraNane ApIna paDIne A avazya bhAva jarUra vate che. te prajana jevA prakAranuM ane jyAM hoya, te pramANe indriyanA viSaye zubha che athavA azubha che evI kalpanA mANasa karI le che. rAga ane dveSa jevA varte te vakhate rAgane viSaya dveSane viSaya banI jatAM prajana je avazyabhAvI AgaluM kAraNa che te azubha paNa thaI jatuM ApaNe joIe chIe. vastu pote kAMI zubha ke azubha nathI, paNa ApaNA saMge ane ApaNuM mana sAruM ke kharAba hoya, te pAMca indriyanA viSaye sArA ke kharAba thaI jAya che. ApaNe hArmo niyama, vAlIna ke naraghAne avAja sAre jANIe, paNa ApaNuM mAthuM bhamatuM hoya, tyAre te ja avAja duHkha ApanAra thaI paDe che, ApaNane te svara bheMkAra lAge che ane te svara vAgate kayAre baMdha thAya, ema IcachAya che. A projana che. rAgadveSa e prajana che. ApaNe AnaMdamAM hoIe te IndriyanA viSaye AkarSaka nIvaDI ApaNane sukha Ape ane viparita saMyoga thAya che, te viSaye mAthAno duHkhavanAra ane trAsa apAvanAra - ApanAra lAge che. te ja pramANe madhura svAda ApaNane zubha svAda lAge che, paNa maMdavADamAM paDayA hoIe tyAre azubha lAge che. prajana-A zabda khUba vicAravA yogya che. tene artha hetu, sababa athavya kAraNe thAya che. harakoI kriyAnuM kArya heya, te pariNAmane paNa prayajana kahevAmAM Ave che. je vastune je upaga thAya athavA je kAmamAM tene lagADavAmAM Ave te prajana che. kolanamariya na moDapi pravartata-mUrkha mANasa paNa prajana vagara, uddeza vagara pravRtti karatuM nathI. A prayajana kAraNa pachInA hetunA upaganA arthamAM vaparAya. che. jevuM je prakAranuM ane jyAM prajana hoya te prayajana ja - upaga ja viSayane zubha athavA azubha banAve che. prajana e yejanApUrvaka, udezapUrvaka hetupUrvakanuM hoya che. jenuM jevuM prayojana te pramANe te sthAne vastu sArI ke kharAba thAya che. eTale kAraNa game tevuM hoya tenA para jovAnuM rahetuM nathI. paNa zA kAma mATe ane kyAM tathA kyAre ane kaI rIte te vastune upayoga thAya che te prayajana para ghaNe AdhAra rahe che ane te vastune sArI narasI banAve che. ekanI eka sAkara hoya, paNa mAMdA mANasane te nukasAna kare ane majabUta taMdurasta mANasane te puSTi karanAra thAya. A rIte je kAmamAM je vastune upayoga thAya temAM te sArInarasI nIvaDe che. emAM vastunuM kAMI svataH sArA ke kharAba paNuM nathI, paNa tenuM prajana zuM che, kyAre, kevI rIte, kevA vivekathI te vaparAya che te para te vastu sArI che ke nahi tene AdhAra rahe che. . A prajana kAraNane laIne ke saMsAranI vRddhi ke vAsanAne laIne utpanna thayuM pra. 14 - Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 prazamarati vivecana sahita hoya te vastu sArI ke narasI nIvaDe che. matalaba prajana eTale upaga upara vastunA sArAnarasA paNane AdhAra rahe che. je sArA udezathI vastu vaparAya te te sArI - zubha nIvaDe che ane aMdara geTo hoya te vastu kharAba lAge che. vastu eTale pAMce IndriyanA viSaye ahIM samajavA. A praka5yati-te pramANe vastu sArI che ke kharAba che ema prANI kalpanA kare che kAraNa ke vastu pite sArI ke kharAba nathI, paNa je hetu mATe jyAM ane je rIte tene, vastune upaga karavAmAM Ave te pramANe te sArI ke narasI che ema prANI kalpanA kare che, dhAre che, mAne che, eTale iMdriyanA viSaye pite kharAba ke sArA svataH nathI, paNa je prayajana mATe ane jyAM jevI rIte tene upayoga karavAmAM Ave tyAM tevI rIte te sArA che ke kharAba che ema prANI kalpanA karI dhArI le che. sAkara ghaNI mIThI lAge, paNa gadheDAne te kaDavI lAge ane mAMdAne te ciMtA ke udveganuM kAraNa thAya eTale vastu pite sArI nathI ke kharAba nathI paNa tene yojanAranI kalpanA ane tenA upaga upara te vastunA sArA kharAbapaNane AdhAra rahe che. eTale prajananuM kAraNa rAgadveSa hoya che. koI rAgathI lalacAI-kheMcAI vastune-viSayane sArA mAne ane kaI dveSathI tene tiraskArI kADhe. ema na hoya te te viSaye sArA ane kharAba na levA joIe, paNa tema thAya che e A jIvanane ApaNane pratyakSa anubhava che. eTale vastune je ane jevI rIte upayoga karavAmAM Ave tene AdhAre te sArI narasI bane che athavA tene eka sArona gaNAya che. vastu pite sArI ke kharAba nathI, paNa prayajana upaga upara ghaNe AdhAra rahe che. paryAlacana karavuM eTale dhAravuM. dhyAna rAkhIne karela avalokanane paryAlecana kahevAmAM Ave che. e arthamAM haribhadrasUri A zabda ahIM vaparAyela dhAre che ane te vAta samIcIna lAge che. parovaithati e "prapatine artha che. ane te haribhadrasUrinI TIkA anusAra ane besate artha che.. kAraNa ane prajana-projana pahelAM hoya te kAraNa ane janA-heta-upagapUrvaka je vastu tyAra pachI thAya te prajana. prajana pahelAM kAraNa hoya che ane tethI ja kAraNa ane prajanamAM ghaNe taphAvata che. kAraNa rAgadveSanuM hoya che ane prajana - upaga matikalpanAmAM hoya che. eTale kAraNa ane prajana judAM hovA chatAM, prajana matikalpanA pramANe kalpAya che - te vAta AgaLa jatAM spaSTa thaze. (50) abhiprAya ane atikalpanA anyeSAM yo viSayaH svAmiprAyeNa bhavati puSTikaraH / svamativikalpAmiratAstameva bhUyo dviSantyanye // 51 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kakSA ane viSaya 107 - atha-bIjA prANIone je viSaya pitAnA mate puSTi karanAra hoya, te ja viSayane bIjA, pitAnA abhiprAya matamAM Asakta banI zreSane AdhIna thaI, dhikakAre che. (51) vivecana-prANIonuM avalokana karatAM ema jaNAya che ke bIjA prANIone je viSayamAM pitAnI kalpanAnA jorathI athavA temAM Asakta thaI rAgane kAraNe majA Ave che, te ja viSayene bIjA mANase dhikkAre che. te temane duHkha ApanAra thaI paDe che. eka ja vastu kevA kevA upagamAM ane saMgomAM pharI jAya che, tenuM kAraNa rAgadveSa samajavuM. ekane je AnaMda cheDo vakhata Ape che, te anyane dveSa UbhuM kare che. AvuM sparzanAdi sarva iMdrinA viSaya mATe samajI levuM. emAM matikalpanA ane pitAnA saMgAnusAra baMdhAyelA mata pramANe prANa cAle che. eTale iMdriyanA viSaye paugalika hovAthI ekane zAMti karanAra thAya che, tyAre bIjA prANIo te ja viSa tarapha dveSa kare che. eTale viSaya pite anukULa, zubha athavA sArA nathI paNa je eka prANIne sArA viSaye lAge che, tenA tarapha bIje dveSabuddhithI jue che. | svAbhimANa-rAgathI, pitAnA matathI. je sAdhAraNa rIte sArA mAne che te abhiprAyane Asakta thayela prANIone A abhiprAya lAgu paDe che. svAmikA eTale pitAnA abhiprAya pramANe, nija mate e ene Azaya che. tenA vaDe e ja vastu sArI ke kharAba che. paraMtu paugalika hevAne kAraNe sArI ke kharAba che ema pitAnuM dhAravuM thAya che. - puSTikara--koI pratamAM "tuSTi" evo pATha che. artha lagabhaga sarakhA che. puSTikara eTale piSaNane karanAra ane tuSTikara eTale saMteSane ApanAra. A puSTi athavA tuSTi rAgajanya che ane rAga tenA tarapha anukULa najare jue te te zAMti, suSTi ane puSTi karanAra thAya che. A pAThAMtara game te kAraNe ke lahiyAnA lakhANudoSathI thayuM hoya, paNa arthane aMge jarAe phera paDato nathI; ekane zArIrika puSTinA arthamAM vAparo ane bIjAne mAnasika saMteSanA arthamAM vApare. baMne samAnArthavALA pAThAMtare che. enAthI mULanA arthamAM jarAye phera paDatuM nathI ane viSaya badalAtuM nathI. svamatika5nA-pitAnI matikalpanA. kalpanA e mAnasika vastu che, matijJAnane viSaya che. te kalpanA pramANe bIjA mANase te vastu para dveSa karanArA maLI Ave che, bIjA eka prakAranA manuSya te viSayane saMteSa ApanAra ane puSTi karanAra mAne che. viSaye AvA che. te mANasa anusAra sArAnarasA, zubha athavA azubha nIvaDe che. eTale viSayone atikalpanA sArA athavA kharAba, zubha athavA azubha dhAre che, kape che, paryAlecana kare che. AmAM jevA jevI pitAnI buddhi che. viSaye sArA paNa nathI ke svataH Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita kharAba paNa nathI, paNa mANasa ke prANI tene pitAnI matikapanA anusAra sArA athavA kharAba dhAre che, zubha athavA azubha gaNe che. matika9panA pramANe amuka mANaso eka viSaya tarapha rAganA AkarSaNathI rAce che, te ja viSayane bIjA keTalAka mANase dveSathI kharAba-azubha dhAre che, eTale matikalpanA ja viSayane sAre athavA kharAba banAve che, ene sArA ke kharAba, zubha ke azubha banavAnuM kAraNa matikalpanA ja che. viSaya te paugalika hoI, te pite sArA ke kharAba hetuM nathI, paNa jevA saMyogomAM prANI mUkAyeluM hoya, te pramANe tene sArI ke kharAba kape che. A pAMce iMdriyanA viSe mATe samajavuM ane A niyama sarvakALa mATe lAgatuM nathI. Aje je viSaya sAre lAge te ja viSaya pAMca divasa pachI ke koI paNa kALe azubha kalpAya. viSaye azAzvata che ane te pite ajIva hoI sArA ke kharAba zubha vA azubha jAte svataH svayaM che ja nahi, ApaNI kalpanA ja tene sArA ke kharAba amuka kALe ane amuka kALa mATe banAve che. tameva--te ja viSayane bIjI prANIo dveSathI azubha dhAre che athavA tenA tarapha dveSa kare che. viSaye paudUgalika che ane Aje sArA lAge, te ja theDA vakhata pachI kharAba lAge evuM paNa bane che. ane vartamAnakALe thoDAeka manuSya athavA manuSyano vibhAga jene sArA mAne, bIjo vibhAga atyAre te upara dveSa kalpe e paNa bane tevI vAta che. A badhI kalapanA para vAta che ane kalpanA saMyegAnusAra pharyA ja kare che. (1) kaI vastu kharI rIte ISTa nathI ke aniSTa nathI- tAnevArthAn dviSatastAnevArthAn pralIyamAnasya / nizcayato'syAniSTaM na vidyate kiJcidiSTaM vA // 52 // atha_"te ja vastuona-arthone dveSa thAya che, te ja padArthone Azraya karIne te sArA lAge che, tethI nizcaya karIne (A duniyAmAM) pAke pAye kaI vastu ApaNane haMmezane mATe na game tevI ane kaI vastu vahAlI-potAne sArI hoya evuM nathI."(52) vivecana-tAva-te ja artho. eTale indriyanA viSaye jene Aje cheSa karavAmAM Ave che, te ja artho-padArtho vastuo. AmAM viSaye badalAtA nathI. paNa pitAnA saMyogo badalAya che, tethI prANu je viSaye tarapha Aje dveSa kare che tene ja AvatI kAle vakhANe che. eTale pAke pAye (nizcayathI) te vastu jAte kharAba ke sArI - zubha ke azubha nathI, paNa zubha-azubhapaNAnI ApaNI kalpanA ja che. ApaNe A vinazvara viSane jevA kalpIe tevA te thAya che. e te paugalika hevAthI ajIva che eTale e svataH sArA ke kharAba hotA nathI, paNa ApaNI matikalpanAthI ApaNe tene sArA ke kharAba dhArI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya 1nTa laIe chIe. ane Aje je viSa upara ApaNA sagAne kAraNe, ApaNane dveSa thAya te sArA che ema temane AzrIne kALAMtare lAge. mATe kaI vastu nizcayataH eTale nizcayapUrvaka svataH sArI ke kharAba, hamezAne mATe sArI ke kharAba nathI, paNa ApaNI tene aMgenI kalpanA sArI athavA kharAba hoya che. ApaNane je tarapha AkarSaNa thavAnA saMyegA thAya tyAre teTale vakhata te sAruM ane jyAre ApaNuM sago phare, tyAre te kharAba paNa nizcayathI ApaNane koI paNa Idriyane viSaya nizcayathI sArI ke kharAba haMmezane mATe lAgatuM nathI kAraNa ke matikalpanAne te viSaya heI Aje kharAba hoya, te kAle sAro viSaya thaI paDe che. nizcayato-pAke pAye, haMmezane mATe, cokkasa rIte. koI paNa vastu haMmezane mATe vahAlI nathI ane kaI vastu haMmezane mATe davalI, heva karavA gya nathI, emAM ekasarakhI matikalpanA Aje hoya, tevI haMmezA banI rahetI nathI. tethI koI viSayane sAre ke kharAba nizcayapUrvaka kahI zakAtuM nathI. Ane mATe ghaNu dAkhalAo ApI zakAya. pralIyamAnasya-Ane artha haribhadrasUrijI pitAnI saMskRta TIkAmAM "AzrayataH eTale "Azraya lete kare che. eka ja viSayane dveSa kare ane thoDA divasamAM te tene sArA lAge eTale ene Azraya kare ane ene rAga dhare. A uparathI kaI Indriyane viSaya pite sAre ke kharAba athavA zubha athavA azubha svataH nathI, paNa ApaNe tene jevA kalpIe tevA te te viSaye sArA ke kharAba thaI jAya che. asya-A jIvane kaI vastu cekakasa kharAba che, asuMdara che athavA ISTa che eTale vahAlI che, evuM nakkI kahevAya tevuM nathI. Aje je vastu sArI lAge te kAle athavA thaDA divasa pachI tiraskArya thaI jAya ane aniSTa vastu Aje na gamatI hoya te kAle game, eTale amuka viSaya sAre che ke kharAba che, tevuM nakkI kahI zakAya tema nathI, eTale tenA tarapha je AkarSaNa ke tiraskAra thAya che, te paNa parikalpanA para ja AdhAra rAkhanArA che, haMmezanA thAyI nathI, vakhatevakhata pharanArA che, eTale e viSaye sArA ke kharAba che ema kalpanA karavI nakAmI che. vastutaH sArA hoya te sArA ja rahe ane kharAba hoya te kharAba ja rahe, paNa A te enA e ja viSaye eka vakhata sArA lAge ane bIje vakhate thoDA saMga pharatAM kharAba lAge evI akkasa vastu je eka vakhate premotpAdaka che te pharI vakhata bIje vakhate, tiraskArajanakamAM pharI jatI hoI ApaNe koI viSaya mATe nirNaya pUrvaka tenA sArA kharAba paNa mATe nakkI kAMI kahI zaktA nathI. iSTa-eTale premotpAdaka, vahAluM lAge tevuM. aniSTa e ISTathI UlaTo zabda che. tame kaI viSayane mATe te vaDAle che ke davale che ema kahI zake nahi, kAraNa ke e pagalika cIja che ane pArakI vastu, paravastu che, ene bharose karavo nahi, ane te : Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. prazamarati vivecana sahita sthAyI-sthira na hovAthI ApaNuM premane lAyaka paNa nathI. je Aje tiraskArane yogya heya, ane thoDA vakhatamAM vahAlI lAge, tenA upara ke DAhyo mANasa prema kare, ke tirakAra kare? ke I mela jevI vastu hoya, je sarva kALa ekasarakhI rahe, tenI vAta judI che. A te indriyanA viSaye rahyA! te nakkIpaNe vahAlA heya, te vahAlA rahetA nathI, koI kALe athavA uMmara thatAM te tarapha prema thatuM nathI athavA Tako nathI. mATe evA viSaye vahAlA ke davalA che ema haMmezane mATe mAnavAgyA nathI ane ApaNA prema ke dveSane te pAtra nathI. (52) paraviSayothI thate kamabaMdha rAgadveSopahatasya kevalaM karmabandha evAsya / nAnyaH svalpo'pi guNo'sti yaH paratreha ca zreyAn // 53 // atha-"rAgadveSathI tiraskArAyelA ene (e prANIne) mAtra karmabaMdha ja thAya che. tene enuM kAma sudhare e A bhavamAM ke parabhavamAM jarAsarakhe paNa guNa thatuM nathI." (53) vivecana--upahata-ene zabdArtha tiraskArAyele e thAya che. rAgadveSathI A upara varNavelA sarva viSaye jAge che ane rAgadveSane lIdhe A prANI tiraskArane pAme che, herAna parezAna thaI jAya che ane duHkhanAM poTalAM thaI jAya che. upahata eTale tiraskArAyele athavA tenAthI IjA pAmele A prANI viSaye tarapha vAraMvAra jAya che. A rAgadveSa prANune mArIne ene herAna parezAna kare che ane ene herAna herAna karI tene IjA kare che, eTale rAgadveSathI A prANa IjA pAmela che. e arthamAM rAgadveSa enA mitra thaI, sAthe rahI, zatrunuM kAma kare che. tethI rAgadveSa jenAM kAraNe che, tevA iMdriyanA viSayane bhogavI chUTA thavA karatAM, tene tAbe ja na thavuM ane tenA para saMyama rAkhe e lAbhakAraka vastu che. kamabaMdha-rAgadveSathI karma baMdhAya che, ane te jarUra bhegavavA paDe che, te vakhate hajAre vicAra Ave ane manamAM kheda thAya, te nakAme che. rAgadveSa karmabaMdhanAM kAraNe che. ApaNe zuM te jaNAze ke devendrasUri pitAnA karmagraMthanI zarUAtamAM ja mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga ema cAra karmabaMdhanAM kAraNo kahe che. rAgadveSa e cAremAM bharelA hoya che ane karmodaya vakhate te jevA karmo bAMdhyA hoya tevAM udayamAM Ave che. eTale A rAgadveSathI te nakAme karmabaMdha ja thAya che. karmabaMdha vakhate prakRti, sthiti, rasa ane pradeza e cAra bAbata mukarara thAya che, paNa karmabaMdhanAM kAraNemAM rAgadveSane gaNAvyAM che. rAgadveSa je zatrubhAve kAma karI rahyA che, te naphAmAM A karmabaMdha mUkI jAya che, eTale rAgadveSa e karmabaMdhanuM kharuM kAraNa che ane tenAthI lAbha thatuM hoya te saMsAramAM bhaTakavAne For Private & Personal use only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo ja thAya che, bIje kaI prakArane lAbha nathI. iMdriyanA viSaye bhegavavAnA naphAmAM karmabaMdha mAtra ja thAya che. te karmabaMdha upara mAdakanuM dRSTAMta tyAM karmagraMthamAM ApyuM che te gurugamathI samajI levuM. atre prastuta vAta e che ke indriyanA viSayethI kAMI lAbha thatuM hoya te te mAtra karmabaMdhane ja che. ApaNe viSaya sevIne mAtra viSayanuM kSaNika sukha jogavIe chIe. paNa karmabaMdha jarUra thAya che, e paNa sAdI najare samajI levuM joIe. ' - sva .pi-jarA paNa, e viSayathI jarA paNa lAbha thatuM nathI, paNa karmabaMdha thAya che ane te karma bhegavavAM ja paDe che. prANae karma bAMdhelA hoya te bhagave ja chUTake che. emAM jarA paNa geTa cAle tema nathI. mATe iMdriyanA viSayathI jarUra karmabaMdha thAya che. karmabaMdha bAMdhatI vakhate cetavuM nahi ane karmanA udaya vakhate kakaLATa karavo ke zaramAvuM ke vicAramAM paDI javuM, e DahApaNane mArga nathI. karelAM karma udayamAM Ave tyAre mANasa game te sthitimAM hoya temane jarUra jogavavAM ja paDe che. paraha-parabhavamAM ke A bhavamAM enI kaI bIjI sAravAra thatI nathI. mANasa kAma kare te lAbha mATe kare che, paNa iMdriyanA viSayomAM lAbhane savAla ja nathI. tyAM te A bhavamAM ke parabhava mATe karma baMdha thAya che. e ja mAtra viSayasevananuM pariNAma che. A karmabaMdha nibiDa eTale Akare thAya che ane karma udayamAM Ave tyAre temane bhegavavAM ja paDe che. A karmabaMdha kaI mANasanI ke vastunI zarama rAkhatuM nathI, e te karmAnusAra phaLa Ape che. A rAgadveSanuM pariNAma che. tamAre saMsAramAM rakhaDavuM hoya te viSane seve, bAkI enAM phaLa bhegavavAne vakhata Ave, tyAre glAni ke duHkha dekhADavuM e te artha vagaranI vAta che. karmarAjA keInI zarama rAkhatA hoya ema jANyuM nathI. khuda tIrthaMkara jevAne paNa kama te bhogavavAM ja paDe. mAtra pradezadayathI koI koI karma jogavAI jAya, paNa karmanAM phaLe te bhegavavA ja paDe, ane bhagavatI vakhate niHsAsA nakhAve. eTalA mATe, A saMsAramAM, A bhavamAM ane parabhavamAM e viSaye zreyakArI thatA nathI, eTale e bhegavavA ja paDe che ane pachI te para vicAra kare te ghaNuM moDuM thaI paDe che ane bhegAvaLI karmanA udaya vakhate raDAve to tethI gabharAvuM na ghaTe, kAraNa ke karma kaI (agAune) vakhate ApaNe pite ja bAMdhela hoya che. - guNe-ahIM lAbhanA arthamAM vaparAyela che. enAthI kAMI lAbha nathI, ane karma baMdhane lAbha gaNave enA jevI eke bhUla nathI. e te saMsAramAM rakhaDAvanAra che ane herAna karI duHkhI karanAra che, emAM kaI prakArane mahatvane lAbha nathI. karmabaMdha jarUra thAya che ane saMsAramAM AMTA marAya che. e je na karavuM hoya, athavA ema ja na thavA devuM hoya te zuM karavuM yogya che te AgaLa para batAvAze. (53) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 prazamarati vivecana sahita zubhAzubha viSayanA bhoga vakhate rAga yasminindriyaviSaye zubhamazubhaM vA nivezayati bhAvam / rakto vA dviSTo vA sa bandhaheturbhavati tasya // 54 // atha-baje kaI iMdriyanA viSayamAM sAre athavA kharAba bhAva dhAraNa karavAmAM Ave che te rAgayukta athavA zreSayukta hevAthI te prANIne baMdhahetu thAya che." (5) - vivecana--iMdriyanA viSaya upara sAre bhAva rAkhe che te rAgathI temAM Asakta thAya che ane kharAba bhAva rAkhe te zreSathI temAM tiraskArabhAva jAge che; rAgadveSathI karmabaMdha thAya che. eTale IdriyanA viSayenuM kAraNa rAgadveSa che. te rAgadveSa sarva baMdhahetukarmabaMdhanuM kAraNa thAya che. ApaNe joyuM ke viSaye pite kharAba karanArA ke sAruM karanArA nathI, paNa tenA upara je prakAranI najara Asakita-anAsakita athavA rAgadveSa rAkhavAmAM Ave che te saMsAranuM-karmabaMdhanuM kAraNa thAya che. zrIsiddharSi mahArAjanI banAvela kathAmAM keIpaNa iMdriyane viSaya pite rakhaDAvanAra nathI ema ApaNe joI gayA chIe, paNa emAM AsaktibhAva ja duniyAmAM rakhaDAvanAra che te ApaNe trIjAthI mAMDIne sAtamA prastAva sudhI joyuM che. e sarva sArI rIte vAMcavAnI ane ene Azaya samajavAnI jarUra che. nadivardhana saMsAramAM rakhaDyo, te vaizvAnaranI sebate bagaDatho ema ApaNe trIjA prastAvamAM joyuM. ane cethA prastAvamAM ripudAraNa tarIke saMsArI jIva thAya che, tyAM paNa tenI rasanAlelupatA ADI Ave che. pAMcamA prastAvamAM saMsArI jIva vAmadeva thAya che, tyAM paNa rasanAAsatinAM phaLe te anubhave che. ane chaThThA prastAvamAM dhanazekhara ghANamAM Asakita batAve che ane sAtamAM prastAvamAM amRtadara saMsArI jIva che tyAM paNa cakSuriMdriyane vaza e paDI jAya che ane chevaTe AThamA prastAvamAM e guNadhAraNa thAya che, tyAM paNa e zrotramAM Asakita batAve che. eTale viSamAM Asakita athavA emAM rasa le te karmabaMdhanuM kAraNa che ane dveSa dhare te paNa karmabaMdhanuM kAraNa che. zubhamazubha eTale vastu para sAre athavA kharAba bhAva rAkha te. rAgadveSa enuM kAraNa che. rAgathI amuka viSaya tarapha kheMcANa-AkarSaNa thAya che ane zreSathI e vastuno ke viSayane pratikAra thAya che ane tenA tarapha tiraskAra chUTe che. rAgane vyavahArathI atra zubha bhAvamAM gaNu ane zreSate azubha bhAvamAM ja che eTale ene azubha kharAba gaNavo. rakta vA dvicche vA-rAgayukta athavA zreSayukta. kharI rIte viSaye pite sArA ke kharAba nathI, paNa ApaNe AgaLa joI gayA te pramANe rAgadveSa ApaNI Asakti ke anAsaktinAM kAraNa hovAthI te anukULa athavA pratikULa-sArA athavA kharAba lAge che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSe rAgadveSa enA kharAba ke sArApaNAnuM kAraNa hovAthI viSaye piteH sArA ke kharAba lA che. je rAgathI taNAyA ke dveSathI e vastu ApaNe na joIe ema dhArI beThA, te ApaNe saMsAramAM rakhaDaDyA. eTale viSaye pate rakhaDAvanArA thatA nathI paNa te tarapha rAgadveSa ApaNa keTale ane kevA thayela che te vicAravAnuM rahe che. rajhaLAvanAra ane saMsArane e kharekhara A rAgadveSane bhAva ja banAve che. je ApaNe AtmAne mekaLe mUkI rAgathI vecAI jaIe, te A saMsAramAM rakhaDavAnuM thAya che ane zreSathI vastune tajIe te te paNa saMsArane vadhAranAra thAya che. eTaleM indriyanA viSaye kharAba jAte nathI, paNa rAga ane dveSa te vastune sArI athavA kharAba banAvanAra nIvaDe che ane saMsAra vadhAranAra kamabaMdha kare che. karmabaMdha mithyAtva, avirati, kaSAya ane yogathI thAya che ane tethI viSane saMsAravRddhinAM kAraNe gaNavA na ghaTe, paNa temanA tarapha ApaNe kheMcANa (rAga) rAkhIe athavA TheSa-tiraskAra rAkhIe, tethI kamabaMdha thAya che. karmabaMdhanuM mULa kAraNa ApaNane A rIte maLe che ane e rAgadveSa ja che je saMsparane. vadhAranAra nIvaDe che. eTale saMyama rAkhI rAgadveSane vaza karavA ane tenAthI cetatA rahevAnI bahu jarUra che. AvI rIte saMsArane vadhAranAra, karma baMdhanuM kAraNe rAga ke dveSa che e siddha thayuM. A saMbaMdhamAM AMtarika daSTi rAkhavAthI saMsAranuM mULa kaI jage para raheluM che, te jaNAI Ave che ane eka vakhata rAgadveSa kabajAmAM AvyA te karmabaMdhanuM kAraNa kAMI rahetuM nathI. karma saMbaMdhamAM eka vAta kahI devI jarUrI che ke karma karyA hoya. te udayamAM jarUra Ave ane karmodayane TALavA ApaNe samartha nathI. moTA cakravatIne paNa karelAM karse te jarUruM jogavavAM ja paDe che. mATe karmabaMdhanuM kAraNa zuM chaeN ane kyAM che te samajI, tene pakaDI pADavuM jarUrI che. (54) dAkhalo (vicAravA gya)... snehAbhyaktazarIrasya reNunA zliSyate yathA gAtram / rAgadveSaklinnasya karmabandho bhavatyevam // 55 // zarIre cIkAza tela lagADela hoya te mANasanAM avayavo jema dhULathI bharAI jAya che tema rAgathI athavA zreSathI bhInA thayelA mANasane karmabaMdha ja te pramANe thAya che. (55) * vivecana-snehaH cIkaNo koI paNa padArtha, tela athavA vIrya athavA bIjI kaI cIkaNI vastu, cIkAza zarIra upara lAgelI athavA lagAvela hoya te mANasanA avaya jema dhULathI bharAI jAya che, eTale zarIre cA lagAvela hoya te mANasa cikAzanA pra. 15 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 prazamarati vivecana sahita jorathI dhULathI AkhuM zarIra ane zarIranAM avayava bharI pADe che. tame koI telIA rAjAne je hoya te tenuM zarIra ane khAsa karIne tenA zarIranAM avaye tamane dhULathI bharelAM dekhAze. AtmA te Atmika vastu che tenI sAthe karma jevI paugalika vastu kema lAge te para A dRSTAMta che. jema zarIrane tela lagADIne te mANasa potAnA zarIrane dhULathI lapeTI de che, tema AtmAne tevasthAnIya rAgadveSathI lepI jIva tene karma sthAnIya dhULathI bharI de che. mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoge karmarajane AkarSanArA che. rAgadveSathI AtmAne karmabaMdha thAya che ane dhULanI peThe te karmo AtmA sAthe cUMTI jAya che. rAga ane dveSanI ahIM kheMcANa karanAra baLa (force) sAthe sarakhAmaNI karI che. jema vagara prayatna telIo rAjA zarIre dhULathI bharAI kharaDAI jAya che tema rAgadveSarUpa AkarSaNethI AtmAne mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoganA jorathI - AkarSaNathI karma lAge che. e jene na hoya teNe DaravAnuM nathI, kAraNa ke AtmA pote te zuddha che paNa rAgadveSe AkarSaka lehacuMbakanuM kAma karI karma ane AtmAne saMbaMdha karAvI Ape che. kamabaMdha-yAda rahe ke karmo te pite paugalika che. tene AtmA sAthe baMdha A rIte rAgadveSathI thAya che ane te rAgadveSane cIkaNA padArtha sAthe sarakhAvI samajavA gya che. e je samaje te karmanuM AkhuM rahasya samaje ane keI sthAne paDA rAkhavAnI ke te para nyAya ApavAnI jarUra nathI. ekavAra rAgadveSa para vijaya thayuM eTale kama AtmA sAthe lAgatAM nathI, kAraNa tenI cIkAza nathI. cIkAza vagara AtmA ane karmane saMbaMdha thatuM nathI, kAraNa AtmA Atmika vastu che ane karma paugalika vastu che. tene saMga. saMbaMdha karAvanAra rAgadveSa che. AthI kamane AtmA sAthe saMbaMdha kema thAya che, kevI rIte thAya che. ane keNa karAve che te spaSTa thatAM AkhA sRSTikartutvanA savAlane khulAso thaI jAya che. Izvara, paramezvara ke prabhu jevI koI cIjanI jarUra ja nathI. ApaNAM karmo ApaNe bhagavIe chIe ane temAM keInI dakhalagIrI ke daramyAnagIrInI jarUriyAta rahetI nathI. ane jyAM Izvara ke paramezvara kamane ja adhIna hoya ane rAgadveSa enA judA judA AkAramAM asara karatuM hoya tyAM te Izvara ke koI ADatIAnI phaLa ApanAra tarIke jarUra ja rahetI nathI. bAkI udayakALa prApta thAya tyAre karmo jarUra phaLa Ape che ane te jogavavAM ja paDe che. e vakhate kakaLATa ke aphasosa karavAmAM Ave, te prANInuM ke tevA IzvaranuM kAMI cAlatuM nathI. tyAre Izvara paNa svataMtra nathI, tethI karma sattA baLavAna che. - evama-A rIte. cIkaNA zarIravALAne jema dhULa lAge, lAgavI te svAbhAvika che. te lagADanAra ke lAgI che ema jenAra koI nathI ane evA vacce paDanAranI koI jarUra ja nathI. karma jyAre ene abAdhAkALa pUro karI udayamAM Ave, tyAre e Izvara paNa . . Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA pa tenuM phaLa aTakAvatA nathI. karma phaLAne Ape che ane AtmAne te karmanAM phaLa jarUra bhAgavavAM paDe che. emAM koi trIjA mANasanI daramyAnagIrI cAlatI nathI, tema jarUrI pazu nathI. A AkhA sRSTikartRtvanA savAlane vicAravA jevA che. prabhu sRSTi banAve ke nahi ane manAve te AvI kalezamaya banAve ke nahi te sarva vAtane vicAra karatAM jaNAya ke, sRSTinA karanAra phAInI AvazyakatA lAgatI nathI ane AvI sRSTi karanAra koI hoya ema lAgatuM nathI, kAraNu ke tevI dakhalagIrInI jarUra ja nathI; ane sRSTi banAve te AvI duHkhamaya sRSTi koI samaju mANasa banAve nahi, kAraNa ke samaju mANasa manAve, tame pAte ja banAveA, te AvI duHkhadarda bharI, kacavATabharI, kakaLATabharI, ni:zvAsamaya sRSTi banAvA ja nahi. A AkhA sRSTitavyanA savAla khaDuM dRSTibiMduthI vicAravA jevA che. karmanA bhedo ane peTAbheda keTalA che ane tenI vaNAe jIvane upara jaNAvelI rIte lAge che te vize vadhAre jovA mATe mArA karma viSaya para lakhelA lekha jove. (55) ka'ba'dhanA hetuo-- evaM rAgo dveSo moho mithyAtvamaviratizcaiva / mADhyonuau samArIne meM mi. kA atha----A pramANe rAga ane dveSa tathA mAhu ane mithyAtva tathA avirati hAya ane pramAda tathA mana-vacana-kAyAnA yAga tenI pAchaLa dhasatA hAya tA, tyAre prANI karma prApta kare che. " (56) vivecana--mithyAtva, avirati, kaSAya ane pramAda tathA yogA karma baMdhAve che, AtmAne karma sAthe joDe che. kAraNu jIrU liA phevaEi hetune prApta karIne je karAya te karma--AvI vyAkhyA devendrasUrie karmagratha zarU karatAM karI che. pAMca mithyAtvA, mAra avirati, pacIza kaSAya (16 kaSAya ane huM nAkaSAya) ane padara cALe esattAvana (57) adhahetune prApta karIne prANIA karmabaMdha kare che. karma pravAharUpe anAdi che paNa tene ane AtmAnA samadha thAya che. keTalAka pAMca prakAranI vikathAne vadhArI pAMca pramAdane paNa karma'dhanAM kAraNa gaNe che. keTalAka rAgadveSane e karmabaMdhanA kAraNu kahyA chatAM kAraNamAM kAnA Arepa karI pAMca prakAranA pramAdezane athavA sattAvana badhahetune kama kha dhananAM kAraNabhUta gaNe che. A kamabaMdhananAM kAraNAne prApta karI jIva karmama dha kare che - e eka vAta thaI. vAta e che ke jJAnamaLathI pahelAM khAMdhelA karmane gALI devAM, navA karmama dhana thatAM aTakAvavAM ane prArabdha karmAMne bhAgavIne kSINu karI nAkhavAM ane parabrahmane (mekSane) svarUpamAM anaMtakALa sudhI banyuM manAvyuM rAkhavuM ane tyAM AnaMda karave e ApaNuM vya che ane A prayAsa te mATe che. AkhA zAstranA sAra ATalI vAtamAM AvI jAya che. te samajavA yatna karavA. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 prazamarati vivecana sahita rAgadveSa-uparanA lekethI pratIti thaI haze ke, prANa rAgadveSa kare che te karmabaMdhanuM kAraNa che. spazendriyane viSaya sparza, rasanendriyane vAda, dhrANendriyane suvAsa, cakSurindriyane dekhAva ane zrotrane avAja te pite kAMI kheTAM nathI, paNa e rAgadveSa karAve che. eTale enA para je rAgadveSa thAya te karmabaMdhanAM kAraNa bane che. prANunI kalpanA pramANe viSaya zubha athavA azubha, sArA athavA kharAba tene lAge che. eTale enA tarapha je rAgadveSa hoya, te pramANe te sArA, athavA kharAba lAge che. A rIte viSaya tarapha rAgadveSa sArA kharAbapaNAnuM kAraNa che ane e vAta ApaNe A graMthanA pUrva bhAgamAM ane khAsa karIne 50mI gAthAmAM joI gayA chIe. eTale rAgadveSa saMsAramAM rakhaDAvanAra che ane tenA para saMyama karyo hoya ane sthiti evI banAvI hoya ke viSa taraphe rAga athavA zveSa na thAya te karmabaMdhana sarva dUra thAya che ane ApaNA jIvananuM maneyatna khulAsAvAra sAbita thAya che. pachI rAgadveSa jAya eTale ApaNe kAMI karavApaNuM rahetuM nathI. mATe A karmabaMdhanAM kAraNe rAgadveSa para saMyama rAkhave, saMyama kare ane te ApaNane hukama kare tema na karatAM, athavA tevuM thavA na detAM, ApaNe temanA para sAmrAjya jamAvavuM ane te para saMyama ra. rAgane siddhArSigaNie rAgakesarInuM rUpa ApyuM che ane dveSane DhebarAjendra kahevAmAM Avyo che. temanuM avarUpa jANuM ane e baMne nAnA-meTA bhAInA upara vijaya meLavI, emanAthI svataMtra thavuM ane e para saMyama rAkhave, e ghaNuM muzkela vAta che, paNa te jarUrI che. - mithyAtva--mithyAtvanA pAMca prakAra che. jyAM sudhI A pAMca prakAranA mithyAtva para tyAgabhAga na Ave, tyAM sudhI saMsAra ghaTatuM nathI ane prANane aMta AvatuM nathI ane tene mokSa thato nathI. A mithyAtvanA prakAre samajIne te para vijaya meLava ane zuddha deva-guru-dharma upara zuddha zraddhA rAkhavI, eTale karmabaMdha mithyAtva pUrata na thAya. mithyAtva upara saMyama thavAthI karmabaMdha na ja thAya ema samajavuM nahi, paNa e karmabaMdhanuM ati agatyanuM kAraNa che eTale eka karmabaMdhananuM kAraNa e chuM thayuM ema samajavuM. zuddha zraddhAna pAse mithyAtva TakatuM nathI eTalA mATe zuddha deva-guru-dharmanI parIkSA karI, temane svIkAravA ane ekavAra svIkAryA pachI temane kadI na cheDavA. A samaktinuM ane samakitInuM lakSaNa che ane temAM koI jAtane apavAda nathI. avirati-viratibhAvane tyAga te avirati che. jyAM sudhI vrata paccakhANa levAmAM na Ave tyAM sudhI avirati che ane viratine - tyAgabhAvane abhAva e karma badhanuM kAraNa che. prANu bAra vrata na le te bAra prakAranI avirati che. nahi te ahIM beThA ke rahyA chatAM kSIrasamudra ke ATalAMTikanA pANInA vaparAzane doSa paNa lAge, eTale tene tyAga - virati karavI joIe ane e rIte badhAnAM aneka karmone zamAvI devA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya joIe. Ama te ATalAMTika dUra ghaNuM lAge, paNa havAIjahAjanA dahADAmAM tyAM kalAka bemAM javuM, hAla te azakya nathI ane tenA jaLanA upagane deSa ahIM rahevA chatAM lAge e Udhe dhaMdhe viratibhAvanA tyAgane lIdhe ApaNe karIe chIe ane nakAmAM saMsAramAM rajhaLIe chIe. A aviratipaNuM e karmabaMdhanuM paNa eka kAraNa che, tene mUkI daI viratibhAva svIkAra, premathI hoMzathI svIkAre ane AtmAnuM zreya karavuM ane kAraNa vagara, lAbha vagara thate karmabaMdha aTakAvo. aviratibhAva e karmabaMdhanuM eka kAraNa che ema atra samajavAnI jarUra che ane samajIne viratibhAva AdaravA yogya che.' pramAdamadha, viSaya, kaSAya, vikathA (strI, rAja, deza ane bhejanasaMbaMdhI vAte) ane nidrA e pAMcanA samUhane pramAda kahevAmAM Ave che. e pAMcane samUha jyAM hoya tyAM temane samUha pramAdane nAme oLakhAya che. coga-mana, vacana ane kAyAnI pravRttine vega kahevAmAM Ave che. karma prApta karavAnA athavA AtmA sAthe te paugalika vastunuM baMdhana thavA mATe mithyAtva, avirati, kaSAya ane vega enA peTabheda sAthe sattAvana baMdhahetu hoya che. kaSAyane sthAne athavA vadhArAmAM keI pramAdane karmabaMdhanuM kAraNa gaNe che. pramAdanI vyAkhyA upara thaI gaI. * samAdIyate-pRdyate. jIva karmane baMdha kare che, tenAM kAraNe - hetuo upara jaNavyA. e hetune prApta karIne eTale emAM rAcImArone jIva karmabaMdha kare che. (56) rAgadveSa saMsAranuM ane duHkhanuM mULa- ' jarmana saMsAra: saMnimitta purvaNam | tasmAdrAgadveSAdayastu bhavasantatemUlam // 57 // atha-karmamaya A saMsAra che ane saMsAra nimitte duHkha pAchuM thayA kare che, teTalA mATe rAga ane dveSa vagere saMsAra vistAranuM mULa che. (57) - vivecana-viSaye ane rAgadveSane saMbaMdha ApaNe upara che. ahIM batAve che ke e saMsAra je sarI paDe tevo che tenAthI duHkha thAya che eTale kAraNanA kAraNa tarIke rAgadveSAdika mAnasika ane vikAra che. A vAta spaSTa thaI haze, kAraNa ke saMsArane vadhAranAra karmo che ane upara jaI AvyA te pramANe karmabaMdhanAM kAraNa viSa paranA rAgadveSarUpa mane vikAre che, tethI bhavaparaMparAnuM eka kAraNa rAgadveSa vagere manevikAre che. matalaba A saMsAravistAra je thAya che, vadhI paDe che ane tenI paraMparA cAle che, tenuM mULa rAgadveSa che. pAMca indriyanA viSaye te paulika che, temane doSa na Apavo joIe. paNa ene majabUta karanAra je rAgadveSa vagere mane vikAro che, temane barAbara samajavA joIe ane temanA para saMyama rAkhavo joIe. je saMsAramAM rahevuM hoya, je saMsAra - WWW.jainelibrary.org Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 prazamarati vivecanasahita gamyuM hoya, je saMsAra para prema Avato hoya te A rAgadveSane paMpALavA, nahi te enA para saMyama karo, enA para aMkuza rAkho ane temane mArga na Ape, kAraNa ke saMsAra vistAranuM e paraMparAkAraNa che. jema saMtati cAle, jema vaMzavele vadhe tema saMsArano vaMzavele rAgadveSathI vadhe che. eTale A rAgadveSane barAbara oLakhavA ane samajavA ja rahyA; emane vijaya kema thAya te A ja graMthamAM AgaLa suratamAM batAvavAmAM Avaze. ApaNe A hetuone prApta karIne je bAMdhIe te karma, ene oLakhavAne A sarva prayAsa che. - kama-ApaNe je kAMI kriyA karIe, vacana belIe athavA kAyAne halAvIe calAvIe te vakhate karmabaMdhana thAya che. karma zuM che, kevAM che? pagalika che. te mATe mAre karmasaMbaMdhI lekha juo. A saMsAra karmamaya che, karmathI bharela che, karma svarUpa che ane saMsAra ane karmane kAMI taphAvata nathI. A rIte saMsAra eTale karmamayatA ja che ema samajavuM. e saMsArane cheDe lAva hoya te karma upara sAmrAjya meLavavuM, eTale karma na karavAM, na thavA devAM, hoya tene jogavI levAM ane karmathI mukta thavuM. ahIM saMga, viyega, maraNa, paisAnI Akta vagere aneka prakAranAM dukhe thAya che te saMsArane - kAraNe thAya che, tethI rAgadveSa upara temane AdhAra rahe che. kAraNa ke viSaye pite sArA ke kharAba nathI, paNa tene aMgene rAga athavA heva temane sArA athavA kharAba banAve che. ane viyega, dhananuM vAvuM, maraNa, zeka vagere je A saMsAramAM duHkha thAya che tenuM kAraNa karma che ane karmo rAgadveSathI baMdhAya che. bhavasaMtati-saMsAravistAra, saMsAraparaMparA. enuM mULa kAraNa rAgadveSa che, kAraNa ke rAgadveSathI karma cIkaNuM thAya che. eTale kAraNanAM kAraNa tarIke jotAM A saMsAranI paraMparA je cAle che te sarvanuM mULa rAgadveSa che. rAgadveSa para vijaya thAya eTale A AkhI saMsAraparaMparA nakAmI thaI jAya che, e rIte bhavasaMtatine cheDe AvI jAya che ane prANI muktimAM jAya che. mukta prANane kaI kama rahetuM nathI ane lAgatuM paNa nathI. tethI A saMsAraparaMparAnuM mULa rAgadveSa che te barAbara samajI laIe. rAgadveSa na karavA ane te karavAne prasaMga Ave te saMyama rAkha. Ane mATe zo bhAga le te A graMthamAM batAvavAmAM Avaze. 1 upAya etadoSamahAsaJcayajAlaM zakyamapramattena / prazamasthitena ghanapyudveSTayitu niravazeSam // 58 // atha-A doSanA moTA saMcaya (ekaThA karavA)rUpa jALAne apramatta tathA prathama rasamAM sthita thayele mULathI ucherI zake che, nAza karI kApI nAkhe che. (58) Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 119 vivecana~~A rAgadveSathI thayelA doSane dUra karavA hoya te te thaI zake tema che. temane apramatta eTale apramAdI mANase (sAtame guNusthAnake) ane prazamarasamAM nimagna thayelA mANasA dUra karI zake. A doSanA saMcayane [ekaThA thatAM joIne gabharAvAnuM nathI, paNa] te apramAdI mANasA-sava madya, viSaya, kaSAya, vikathA ane nidrAnA parihAra karanAra mANasA--ane prazamamAM sthita eTale rahelA mANaso ja dUrI karI zake tema che. eTale ATalA mahAna doSAnA sarcaya thayA. kare che, tethI gabharAvAnuM kAraNu nathI. je mANase apramAdI hAya ane prazamabhAvamAM rahelA hAya te A sava doSanA jALAne kApI zake che, pazu te apramatta avasthAmAM vartanAra, saMsAranA tyAgI, sarva viratibhAvane AdaranAra ane prazamabhAvamAM, rahelA muni athavA evA prakAranA mANase joie. apramAdI rahIne ane prazamabhAvamAM AvIne A kaSAyo para ane rAgadveSanA je aneka prAdurbhAvA che te para vijaya meLavavAnA che ane meLavI zakAya tevuM hAthamAM ja che. eTale dASAnI saMkhyA, ane vividhatA joIne gabharAI javA jevuM nathI, paNa te para vijaya maLe tenA rastA zeAdhavAnuM kArya karavAnuM che. emane ema esI rahevAthI doSasaMcaya para vijaya thatA nathI. Ama doSasaMcayane tadna dUra karavAnI mukhya vAta karI ane tene dUra karanAra mANasa kevA hAya te batAvyuM. ApaNe pazu doSasa'caya nivAravA mATe tevA--temAM vaNu velA mANasa jevA thavAnI jarUra che. apramatta--apramAdI. pramAdanA pAMca vibhAga che : madya, viSaya, kaSAya, vikathA ane yAga. A pAMce prakAranA pramAdanA tyAga karanAra eTale dArU na pInAra hAya, viSayakaSAyamAM Asakta na heAya, vikathA na karanAra hAya ane mana-vacana-kAyAnA yogA para saMcama rAkhI zakatA hAya, tevA mANusa AkarAmAM AkarI doSAnI jALane paNa vIMdhI zake che. eTale ApaNuM kAma atra vadhu velA sAtame guNasthAnake rahelA apramatta yati jevuM hovuM joIe. apramatta yaMtra kevuM hAya ane kevI rIte gati kare te mATe jue upamitibhavaprapaMcA kathA, tyAM apramAda yaMtranuM varNana karavAmAM AvyuM che. prazamasthita--eTale prazamarasamAM bhagavAna peThe jAmI gayelA. bhagavAnanuM varNana ApaNe vAMcIe chIe ke te prazamarasamAM nimagna che. evI zAMti joIe. jene ukaLATa, ucATa kAMI na heAya te doSasa cayane mULathI kADhI nAMkhavA hiM...mata dharI zake. ApaNe tevA apramAdI ane prazamasthita thavuM joie ane manAvikArane mArga Apave! na joie. ghanas--AvI gahana jALa je karmanI che tene mULathI ukelavA ane tene nAza karavA AvA prakAranA apramatta athavA prazamasthita mANasA zaktimAna thAya che. eTale doSasa caya upara najara na rAkhavI, paNa tenA nAza karanArA jagatamAM paDyA che ane ApaNe tevA yAgya prayatnathI thaI zakIe chIe ane nIce batAvelI vicAraNA karI zakIe chIe tema dhAravuM. A satyavArtA che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 prazamarati vivecana sahita udveSTayinuM-tene dUra karavA mATe. ane huM e artha A zabdane haribhadraTIkAmAM che, tene artha paNa e ja thAya che. keI pratamAM uddezayituM e pAThAMtara che. catune atha tene khaseDavAne, dUra karavAne, ema thAya che. niravazeSama-AkhI. AvI AkarI vAta hoya tene sarvathA dUra karavA prANIo samartha thaI zake che. te kevA prakAranA hoya che tenuM svarUpa atra batAvyuM che. niravazeSamane artha AkhIne AkhI ema thAya che. e jALasamastane AkhIne AkhI prANI kApI zake che ane tenA para samrAjya meLavI zake che. mANasa napuMsaka ke hInasattva athavA puruSArtha vagarane nathI: bAMdhelA karmone khaseDavAne ane navAM AvatAM karmone rokavAne tenAmAM puruSArtha che. eTale game tevAM AkarAM karmone upAya karavAthI khaseDI dUra karI zakAya che ane navAM karmone AvatAM baMdhAtAM rokI zakAya che ane chevaTe kevaLIsamuddaghAtamAM bAkInAM karmone sarakhAM karI zakAya che. tethI A karmothI DaravA mATe A vAta nathI karI, paNa temanAthI cetatA rahevA mATe A vAta karI che. je navAM karmo vadhAre baMdhAya te badhI vAte prANI bhAre thaI jAya che ane bhArekama jIvane A rIte puruSArtha karI karmo dura karavA ghaNuM muzkela paDe che, tenA tarapha dhyAna kheMcavA ATalI vAta karI che. karmone bAMdhavAmAM rAgadveSa kevuM kAma kare che, temane kAraNe zA mATe gaNavAmAM Ave che ane iMdriyanA viSaye kSaNika che ane cAle tyAre bahu thoDe vakhata sukha ApatAM lAge che, paNa te jAya tyAre e kacavATa mUkatA jAya che ke mAtra khinnatA ja rahe che-e sarva vAtanI kharI hakIkta samAvavA A vAta karI che. prANIne gabharAvavA eka paNa vAta karI nathI, paNa vastusthiti samajAvavA sarva vAta karI che. prANa dhAre tyAre sarvathA badhAM karmo para sAmrAjya meLavI zake che. paNa teNe te dhAravuM joIe ane te mATe karmone oLakhavAM joIe, viSayanI virUpatA jANavI joIe ane temane ughADA AkAramAM samajavA joIe. e hakIkata samajAvavAno sarva prayAsa che. AmAMnI keTalIka vAta te graMthakAra pite ja kaheze, te. barAbara lakSamAM rAkhavI. (58) : karmamaLa dUra karavAnA upAya asya tu mUlanibandha jJAtvA tacchedanAdyamaparasya / darzanacAritratapaHsvAdhyAyadhyAnayuktasya // 59 // artha-AnuM mULa kAraNe jANIne tene chedavAno prayAsa karavA tatpara thanAra tathA darzana, cAritra, tapa, svAdhyAya ane dhyAnathI yukta mANasane (A zubha vicAraNA heya che) (59), vivecana-karmo ghaNAM che, tenA prakAra ghaNuM che ane te pratyeka samaye lAge che. tethI temane dUra karavAnI muzkelIthI DarI javA jevuM nathI. kevA prakAranA mANase karmane dUra - Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo karI zake che tenuM atra varNana che. tene sAdhanArA mANase kevA che enuM prathama oLakhANa karAvIe.. - nibaMdhakAraNa. karmanuM mULa kayAM che te prathama zodhavuM joIe. ApaNe jANIe chIe ke karma pite te paugalika che, viSaye ajIva che ane ApaNe te para rAgadveSa ja A saMsAranuM kAraNa che. A vastune je prANIo samajyA che teo karmane samajI gayelA che. tevA mANasanuM ahIM oLakhANa karAve che. ApaNe je sArI sobatamAM heIe te badhAM vAnAM sArAM thAya; AvA mANase ApaNane kartA oLakhAve che. evAnI sobata thAya te vadhAre sAruM. emanI pAsethI jANavA-samajavAnuM ghaNuM maLe ane temane anusaravAnuM ApaNane mana thAya. - chedana-ghAta, nAza. ApaNe rAgadveSAdi mane vikArane oLakhyA. te (karma) sukha Ape, te te paNa asthAyI ane TUMka vakhatanuM che ane tenuM mULa rAgadveSamAM che eTale ApaNe vicAra jarUra ene nAza karavAnuM thAya. AvA mane vikAra karavA yogya nathI eTale buddhizALI, vicakSaNa mANasa emane Azraya na ja kare, paNa emane nAza karavAne vicAra kare ane temanAthI dUra nAse. ahIM prathama te emane ghAta karanAra mANase kevA hoya te batAve che. pachI tene upAya ApaNe vicArazuM. koI kAma karavuM hoya te kevA mANase te karI zake, te prathama jANavuM joIe. e rAgadveSa kAMI kAcApocA ke jevAtevA nathI. e vikAre paNa paugalika hoI, ApaNA para barAbara sAmrAjya karanArA che. tethI saMbhALapUrvaka ahIM temane nAza karanArA mANasanA saMbaMdhamAM vivecana karyuM che te ApaNe jANI levuM joIe. darzanacAritratapasvAdhyAyadhyAnayuktaH-A mANasa arthAta tene rAgadveSane nAza karanAra prathama te darzana, cAritra, tapa ane svAdhyAya ane dhyAnathI yukta hoya. e kAma kAMI raMjIpaMchathI thaI zake nahi. enI pahelI zarata e che ke ene nAza karavA ukta thayele mANasa darzana, cAritra, tapa ane svAdhyAya ane dhyAnathI yukta hoya. eTale je A kAma karavA taiyAra thayA hoya temaNe A pAMce bAbatamAM joDAvuM ghaTe. - dazanacAritra-tatvazraddhAnI rAkhanAra mANasa darzanayukta kahevAya che ane tene tatvane) barAbara yathAsvarUpe oLakhanAra mANasa jJAnayukta athavA jJAnavAna gaNAya che. cAritranA aneka prakAra che. haribhadrasUri pitAnI A leka paranI TIkAmAM kahe che ke pAMca prakAranA cAritravAna prANu AmAM varNavela che. e pAMca prakAranA cAritramAM sAmAyika prathama, pachI chedopasthApanIya, parihAravizuddhi, sUmasaMharAya ane pAMcamuM yathAkhyAta cAritra, ema pAMca prakAranA cAritra samajavA, samatAne lAbha thAya te prathama sAmAyika cAritra. e sAdhune pra. 16 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 prazamarati vivecana sahita hoya. e sAmAyikacAritravAna pitAnA pUrvaparyAyano cheda kare ane zabdathI tathA athathI nAnAprakArapaNuM bhaje tyAre chedepasthAnIya cAritra tene maLe. A cAritra gacchanA adhipati Ape che ane te vakhate pAMca mahAvrata ucarAve che. trIjuM parihAravizuddhi eka prakArane tapa che. e tapa vizuddhi karAvanAra che. emAM gacchamAMthI cAra mANasa bahAra nIkaLe che ane cAra tenI AsevanA kare che. A cha mahinAne Are tapa kare che ane kula akSara mahinA sudhI e tapa cAle che ane paraspara vaiyAvara thAya che. cothA sUkamaparAya cAritramAM kaSA taddana najIvA thaI jAya che. A dezamAM guNasthAnakanI vAta che ane kaSAyavijayane utkRSTa dAkhala paDe tevI vAta che. ane pAMcamuM yathAkhyAta cAritra zAstramAM kahyuM che tevuM ane kaSAyane sarvathA nAza thAya tevuM cAritra che, tenuM prAptisthAna caudame guNaThANe che. A rItanA cAritravALe mANasa hoya te cAritrayukta kahevAya. svAdhyAya-abhyAsa, vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA-e pAMca lakSaNe yukta hoya tene svAdhyAya kahyo che. A svAdhyAya karanAra mANasane vAMcavA sivAya anyatra kAMI cena paDatuM nathI. e te vAMca vAMca karyA kare che. pRcchanAmAM pUche ane parAvartanAmAM vAMcelAnuM punarAvartana (revision) karyA kare. e kaeNI vAta bhUle nahi ane bhaNelAne vIsare nahi. [ anuprekSA eTale zabdapATha ke tenA arthanuM manana, dharmakathA eTale dharmakathana-dharmane upadeza.] AvI rIte svAdhyAyamAM te moTA pUrvanA kALa nIkaLI jAya tenI paNa tene khabara paDatI nathI. e te "jJAna dhyAna kiriyA sAdhate, kADhe pUrvanA kALa"--eTale rAzI lAkha varSane corAzI rAzI lAkhe be vAra guNIe tyAre eka pUrva varSo thAya, evA rAzI lAkha pUrvanuM AyuSya hoya te paNa tene svAdhyAyane laIne badhe samaya AnaMdamAM nIkaLI jAya che. ane samaya-vakhata kayAM gaye te tene lAgatuM nathI. e te svAdhyAyamAM yukta rahIM kAma kare che. dhyAna-dharmadhyAna ane zukaladhyAna e darekanA cAra cAra bheda che, bahu samajavA : rogya che, A graMthamAM AgaLa jatAM Avaze. mArA "jaina dRSTie yogamAM enuM zAstrIya varNana karavAmAM AvyuM che ane gazAstra" (hemacaMdrAcArya kRta) ane zubhacaMdrAcAryanA "jJAnA vamAM enI vigate maLaze. A graMthamAM jarUra AgaLa Avaze. A jJAna, darzana, savAdhyAya ane dhyAnamAM je prANI joDAye &Aya te A viSayane ane temAM kAraNika rAgazreSane saMyama karavA lAyaka bane che. A kevA prakArane mANasa hoya tenI prathama vigata thaI. AvA prakArane cAritravAnuM hoya, sabhya-zraddhAvAna hoya, tapasyA karatuM hoya ane svAdhyAya je AMtarika tapa che te karate hoya. tene je vicAra-ciMtA thAya che te tresaThamA zlokamA kaheze ane zI vicAraNA thAya che tyArapachInA be kalekamAM kaheze. A pachInA mA zlekamAM te prANu jene vicAraNA thAya che te ke nirmaLa guNavALa hoya tenuM vizeSa vivecana che. (59). For. Private & Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 kayA ane viSaya AvA prANunuM vizeSa vana. prANavadhAnRtabhASaNaparadhanamaithunamamatvaviratasya / .. ____navakoTayudgamazuddhoMchamAtrayAtrAdhikArasya // 6 // atha-prANava, asatya bhASaNa, pArakA dhananI zerI, parastrImAM Asakti ane huM athavA mArAnA mamatvathI aTakelo-viramele ane navakeTa vizuddha ane tyAgamAge tyajAyela AhArathI pitAne nirvAha calAvanArane (A zubha vicAraNA heya che.) (60) ' vivecana-prANavadha-prANa levAthI je nivRtta thayela hoya. tyAganA be prakAra zAstrakAre batAvyA che. eka sarvathA tyAga ane bIje dezathI tyAga. dezavirativALA zrAvakane mahAtyAga na hoya. A te prANavadhathI sarvathA virata thayelA prANInI vAta cheH paDyA pALavALo veramafeTale je sarva jIvanA koI prakAranA prANa - daza prANa (pAMca iMdriya, zvAsozvAsa, bhASA, mana, kAyA ane Ayu)mAMthI kaI paNa eka athavA ekathI vadhAre prANa na levAne nirNaya karanArA, AvI sarva jIvavadhane tyAga karavAnI tatparatA sAdhujIvana vagara banI zake nahi. sAdhu prANAtipAtathI sarvathA virata hoya che, jyAre zrAvaka dezathIaMzathI te niyama le che, paNa tenI bhAvanA te sarva prakAranA prANAtipAtathI dUra rahevAnI hoya che. A ahiMsAne siddhAMta jaina dharmanuM svarUpa batAve che ane ahiMsA kevI tenAmAM hoya tene khyAla Ape che. AraMbha, samAraMbha ane sagapaNamAM paDela kadAca te (zrAvaka) sarvathA tyAga na karI zake te paNa jeTale bane teTale upagathI e vate che. A prathama mahAvrata ane prathama aNuvrata thayAM. ahIM te sAdhune AzrayIne vAta che. tethI sarvathA tyAganI vAta ja samajavI. sarva prANavadhathI virata thayelA te sarvaviratidhara sAdhu samajavA. ' - avRtabhASaNa-asatya bhASaNane sarvathA tyAga. "puNAvAvALo gherabaLe' emAM cAra moTAM jUTha Ave. te beTI sAkSI, beTA dastAveja ane evAM kAme na kare te samajAya tevuM che. te karanArane A vikAsamAga bagaDI jAya che. sarvathA mRSAvAdane tyAga te muniethI bane tema che ema saMbaMdha jotAM jaNAya che. e tyAga karanAranI balihArI che! enA manamAM kevA kevA vicAro thAya te AgaLa tresaThamA kalekamAM kahevAmAM Avaze. ahI te te kevuM hoya te ja kahevuM che. te prANavadha ane amRtabhASaNa eTale asatya vacaneccArathI sarvathA viramela heya. bhUmisaMbaMdhI jUThuM bolavuM, janAvara jene pUrvapuruSe dhana gaNatA hatA te saMbaMdhI beTI khabara ApavI ane trIjuM kanyAnI vaya, kanyAnuM rUpa, guNasaMbaMdhI asatya belI kheA vakhANa karavA te trIjuM kanyAlIka kheATI sAkSI keraTamAM pUravI ane jUThA dastAvejamAM sAkSI karavI e sarva sAkSI ApanArane aMge zuM mahAna asatya che. Ane tyAga zrAvakane jarUra hoya, paNa sAdhuo kaI prakAranuM jUThuM bole Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prazamarati vivecana sahita nahi, bhaLatuM paNa na bele. tethI sarvathA asatyathI virata thayela tevA moTA mANasane ane saMsArabhayathI bIdhelAne mATe A svarUpakathana che ema saMbaMdha uparathI jaNAya che. paradhana-pArakuM dhana. jene have bleka mAkeTIga kahe che te paDAvI lIdhela sarva prakAranA adattanI atre vAta che. emAM rAja ke kasTamsane aMge te e asatya na ja bele, sAcI vAta chupAve nahi, paNa kaI bAbatamAM asatyane avakAza na Ape. kALA bajAra piote kare nahi ane karanArane sArA mAne nahi, inkamaTekSa saMbaMdhI goTA na vALatAM sAcesAcI vAta potAnI Avakane aMge karI de ane dArU-eksAIjha jevI bAbatamAM paisA rAkhavA ke pArakA paDAvI levAne saMkalpa paNa na kare, te sAdhu puruSathI ja bane tevuM trIju mahAvrata che. zrAvaka te aNuvatI che, pramANamAM tene tyAga maryAdita che ane tethI ja zrAvakone aNuvratadhArI kahevAmAM Ave che. paNa je mANasanuM ahIM varNana karIe chIe te pArakA dhanano sarvathA tyAga karanAra che. mithana-saMga karavAnI puruSane ane puruSasaMga karavAnI strIne icachA, ane napuMsakane te baMnene bhegavavAnI IcchA te maithuna athavA mehaNa. "goro vema e zuM vrata che, brahmacarya che. Ama tiryaMca sAthe maithuna bhogavavAne athavA hastadevane ane sRSTiviruddha kRtya ema sarva prakAranA maithunane samAveza thAya che. A sarvane tyAga kara ane akhalita brahmacarya pALavuM te zuM vrata che. e sAdhupuruSane hoya che. zrAvakane svadArAsaMteSa eTale pitAnI strImAM saMteSa rAkhavo e eka guNa che, aNuvrata che; cothuM aNuvrata A rIte saMbhave che. pAMcamuM parigrahavrata te IcachAne nirodha ane A kALamAM cha rAtribhejanavrata ema cha vrata mULa-mahAvratanI vAta karI. A puruSane je vicAraNuM thAya te AgaLa bAsaThamA ane tresaThamAM lekamAM kahevAmAM Avaze. tevI yogya prakAranI manuSyabhavane saphaLa karanArI ciMtA karavA pahelAM te vicAraNA karanAra kevA gya puruSe hoya che tenI hAla vicAraNA cAle che. have ApaNe uttara guNe tarapha vaLI jaIe. navakeTiuddagamazuddhauchamAtrayAtrA-ahIM AhAra vizuddha levAnI vAta che. navakeTinuM anna varNana karIe. keTi eTale asrAnI dhAra, AvI nava prakAranI keTithI vizuddha thayela AhAra le, te, yAtrAene saMskRtamAM zarIrayAtrA kahe che. ucha eTale "vINavuM te." A saMskRta zabda che. navakeTivizuddha eTale navaprakAre zuddha AhAra. e nava prakAra prathama vicArIe. pite anya jIvane na mAravA, anya pAse na marAvavA ane maranAra ke marAvanAranI anumodanA na karavI-te prathamanI traNa kaTi samajavI. pite kharIda karavuM nahi, bIjA pAse kharIda karAvavuM nahi ane kharIdanAra ke kharIdAvanAranI prazaMsA na karavI te bIjI traNa kaTa thaI. eTale cha kaTi (vibhAga) thayA. pite rAMdhavuM nahi, bIjA pAse raMdhAvavuM nahi ane rAMdhanArane sArA jANavA, prazaMsavA, anumodavA nahi e trIjI koTi. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayo pa kula navATi zuddha AhAra le tevA mANusa, te 'zarIramAtha' vahu dharmasAdhanam e sUtra kharAkhara samajIne zarIrane dharmasAdhana tarIke gaNIne te jALave, paNa tenI zuzrUSA vaiyAvacca Adi na kare. A nava prakArathI vizuddha thayelA AhAra le. geAcarIthI AhAra lenAre udgamautpattinA vagere maLI e tALIza (42) dASA TALavA joie. e gocarInA ugama vagere e tALIza dASA para AkhuM pariziSTa lakhI upamitinA bhASAMtaramAM bIjA bhAgane cheDe cothA parizaSTa tarIke pR. 1405 thI 14ra9 sudhImAM Apela che eTale ahIM tenI punarukti nathI karatA. kahevAnI vAta e che ke vINela dANAne jema pakSI khAya, athavA bhramara phUlane pIDA nIpajAvyA vagara jema madha cUsI le ane phUlane akhaDita rAkhe tema gAcarI karanAra muni potAnI jAtane aMdara utAryA vagara, doSa vagara, zarIrapoSaNa mATe dharmadRSTie AhAra kare. chamAtra viSe lakhavAnI khAsa jarUra che. gocarIne aMge betALIza deSA vicAratAM vINavAnI vidhi sahaja upalakSita thai jaze, samajAI jaze. Ave! vizuddha AhAra uttaranirvAha pUratA ja levA, te sAdhunA uttara guNu che ane te pALavA mATe upayAganI jarUra paDe che. ane uttaraguNamAM te jayaNA ane dhyAna jarUrI che. A uttaraguNNAnA doSo khAsa vicAravAnI jarUra che ane tenA para dhyAna ApatAM aMte cAritranA mULa cuNA majabUta thAya che, eTale enI jALavaNI karavI te paNa jarUrI che. udgama doSo sALa (16) che, utpAdananA bIjA doSA sALa (16) che ane eSaNAnA daza doSa che. e sa betALIza deSa tajIne vINela dhAnya tarIke gocarI madhukaranI mAphaka karavAnI che. nava prakAranA udgama doSA nivAravAnuM AmAM sUcana che. AvA prakAranA, mULa viratinA paccakhANa lIdhela ane A sa* ugama eTale uttpattinA athavA utpAdananA doSo vAranAra sAdhuo hAya che, temane ja nIce ApavAmAM AvI che tevI vicAraNA thAya che ane evA sAdhue nahi ja hoya evI vicAraNA kaDhI karavI nahi~ kAraNa ke 'vaDunA vaghu dharA' nA niyame A duniyAmAM aneka ratnA che, paNa ApaNe jhaverIpaNuM zIkhyA na heAI ratnarUpa mANasane nathI oLakhI zakatA, bAkI temane abhAva nathI ane tevA puruSanuM astitva jarUra che. hIrA pAtAnA mukhathI pAtAnA meAla kahetA nathI, tema AvA puruSo peAtAnI jAherAta jyAM tyAM karatAM nathI ane peAtAnI prazaMsA karatA nathI. tethI tevA puruSa haze ke nahi tevI zakA na karavI. aneka ratnA duniyAbharamAM paDayA che. temane zodhI kADhavA e ApaNuM kartavya che. (60) evA prANInu vizeSa vaNuna jinabhASitArthasadbhAvabhAvino viditalokatattvasya / aSTAdazazIla sahasradhAraNe tatijJasya vAdzya a--tI kara mahArAje kahelAM tattvanA ane bhAvanArA, lAkanuM svarUpa jenA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka prazamarati vivecana sahita jANavAmAM AvyuM che tevA ane aDhAra hajAra zIlarathane dhAraNa karavAnI pratijJA lIdhela tevA (zubha vicAraNA kare che.) (91) vivecana--rAgadveSane vicAre ane viSayanA saMyama kare tevA mANusa kevA svarUpa vALA hAya tenuM atra vivecana AgaLa cAle che. A leAkamAM te mANusane ALakhavAnI vizeSa traNa zaratA batAvavAmAM AvI che te peAtAnI jAta para vicAravI ane aMtaHkaraNathI abhya tara rIte pAte tevA che ke nahi te vicAravuM. A AkhuM pustaka AtmavicAraNA mATe ja che eTale prathama puruSa eTale vAMcanAre peAtAnI jAtane A AkhA pustakanI dareka hakIkata lagADavAnI che. jinabhASitA sadabhAvabhAvina--tIrthaMkara mahArAje tItha karavA mAMDyu tyAre ane tyArapachI leAkAlAkanA sava bhAve jANyA ane dekhyA che, ane jANyA ane dekhyA pramANenA bhAvA temaNe prANI upara upakAra karavA gaNadharane kahyA che ane pariSadamAM paNa keTalAka bhAveA kahyA che. tenA atha pAte jANe ane khIjAne jaNAve, kahI khatAve ane te ja pramANe A duniyAnA bhAve banI rahyA che ema pote jANe teve mAlusa ze vicAra kare ane kevI dhAraNA kare te AgaLa kahevAze. te te tattva ane leAkAleAkanA bhAve| jevA tIthakara mahArAje batAvyA che tevA ja jANe ane te para makkama zraddhA rAkhe ane tItha karavacana anyathA na ja heAya ema mAne ane koI vAta peAtAne na ese tA tIthakaranA anaMta kevaLajJAna para sahuNA rAkhI potAnI samajaNu na thAya te mATe kheda pAme, e te mAne ke tItha kara mahArAje kaheluM te koI jAtanA svArtha rahita hAvAthI te para zaMkA karavI na ghaTe. tIrthaMkara mahArAje kahelA keTalAka bhAvA peAtAne na bese te bIjAne pUche ane e rIte savAla-javAba kare, paNu tIrthaMkare kahelA eTale jaina dharmanA cAlyA AvatA bhAva upara e zaMkA na kare, e tIrthaMkara mahArAje kahelA sadbhAvane svIkAranAra mANasa hAya, te kevI vicAraNA kare te AgaLa tresaThamA laikamAM vicArAze. keTalAka UMDA bhAvA potAnI najaramAM na Utare ane keTalAka bhAga Adhunika keLavaNInA saMskArane cAge pAtAne na bese, te pazu te bhAva khATA bhutAvelA na ja hoya eve pAkA vizvAsa dharAvanAra pAte heAya. A zraddhA A dharma mAM ghaNI agatyanI vAta che ane e jarUrI che. jo tItha kara mahArAje pAte batAvelA bhAva upara zraddhA na heAya, te tene jinabhASitasadbhAvabhAvitAtmA na kahI zakAya. viditalAkatavaya--jene leAkatattvanuM jJAna che evA. lAkanI aMdara aneka bhAvA varte che, te satra tenA dhyAnamAM hoya che. enuM zAsrazravaNa ane abhyAsa evA hoya che ke eNe lavaNusamudra ke svayaMbhUramaNu samudra dIThA na hoya te paNa e anne samudranuM ane kAmAM kahetA samasta leAkatattvanuM eTale laukika tattvanuM tene jJAna hAya che ane jJAnamAM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavA ane viSe najare jovAnI jarUra paDatI nathI. na tatvanuM jJAna thayeluM jaNAyeluM hoya che, A lekamAM vatatA sarva tattvanuM suMdara jJAna hoya che ane te ja jJAna sAcuM che evI zraddhA ene aMta:karaNathI pAkI thayelI hoya che. lakatatvanuM svarUpa tIrthakare batAvyuM che. ane gaNadhare zAstramAM gUMtheluM che ane tyAra pachInA moTA AcAryoe prakaraNabaddha karela che, te sarva teNe jANeluM hoya che. AvuM jJAna thavuM e sAdhu ane zrAvakane ja zakya che. ahIM je vivakSA karI che te sAdhu - apramAdI pati mATe hoya tevuM saMbaMdha parathI anumAna thAya che. - loka-jIva-ajIvane AdhAranuM kSetra. A pramANe artha haribhadrasUrijIe karIne koMsamAM mUkyo che. te artha paNa vicAraNIya che. jIva ane ajIvanuM ASArakSetra gaNIe ke game te gaNIe paNa lektatvamAM e sarvane samAveza che, ane temAM jIva ane ajIva uparAMta lekanI psychology (mAnasazAstra), lekanI bhUgoLa, lekanI caryA, lekajIvananI paddhati vagere aneka bAbatane samAveza karavAmAM Avela che, e arthamAM lektattva zabda mULa graMthakartAe vAparyo che evI mArI sUcanA che. eTale lekatatva jANanArane e sarva zAstra jaNAyelAM hoya che. aSTAdazazIlasahasa-zilAMga eTale vizuddha vartananA aMge, cAritranI vartanAnA viziSTa aMge. traNa yuga eTale manega, vacana ane kAga. traNa karaNa eTale karavuM, karAvavuM ane anumodavuM. saMjJA cAra che-AhAra saMjJA, bhayasaMjJA, parigrahasaMjJA ane mithunasaMjJA. iMdriye pAMca che-sparzendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya ane zretreyi. AraMbha pRthvIkAyAdika dazane thAya che-pRthvIkAyano AraMbha, akhAyane AraMbha, tejaskAyAraMbha, vAyukAyane AraMbha, vanaspatinAthane AraMbha, kIndriyajIva saMbaMdhI AraMbha, - trIndriya jIva saMbaMdhI AraMbha, caturindriya jIvane aMge thate AraMbha ane paMcendriya jIvane aMge te AraMbha tathA ajIva(padugaLa, jIva vagaranAne aMge te AraMbha. te uparAMta daza yatidharmo che--kSamA (dhatyAga), mArdava (mAnatyAga), Arjava (mAyAtyAga, zauca (lebhatyAga), tapa, saMyama, satya, tyAga (saguNapradAna), akiMcanya (mamatvatyAga) ane brahmacarya. A pramANe vega traNa, karaNa traNa, saMjJA cAra, pAMca Idriye, daza prakAranI AraMbha ane daza yatidharmo ema cha vibhAga. te pratyekamAMthI eka eka Ave tema le. dAkhalA tarIke, "mane karI, AhArasaMnnArahita thaI, zrotrendriyane saMvara karI, kSamAyukta rahI, pRthvIkAyane AraMbha kare nahi." AvI rIte eka bheda thAya. have A vAkyamAMthI bIjuM badhuM kAyama rAkhI "kSamAyukta" ne badale mAvayukata' ema zabdaphera karavAthI bIje bheda zIlAMgane thAya. naivI ja rIte Ajavayukta" e vAkyamAM mUkavAthI trIje zIlAMgane bheda thAya. daza yatidharmane vArApharatI uttarottara letAM daza vAkyo thAya. A . . . Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra8 prazamarati vivecana sahita daza vAkyo lakhI rAkhavAM. e sarva prathavIkAyanA AraMbhane aMge thayA e daze vAkyone prathamathI vArApharatI laI "pRthvIkAyane AraMbha kare nahi e vAkyane badale anukrame aplAyane AraMbha kare nahi" ane pachI "teukAyane AraMbha kare nahi" e rIte daza prakAranA AraMbhane badalatAM se zIlAMga thAya. te. e zIlAMgo zrotrendriya saMvarane ane thayA. tyAra pachI anukrame sparza, rasa, prANa (sugaMdha-durgadha) ane cakSu letAM pAMca zIlAMga thAya. te pAMcaso vAkyomAM tyAra pachI bhayasaMjJA, mithunasaMjJA tathA parigrahasaMjJA eTale pheraphAra thatAM 2000 (be hajAra) zIlAMgo thAya. e be hajAra lakhI rAkhavA. A sarva bhedo mane karIne thayA. te vacane karI" tathA "kAyAe karI" eTalo pheraphAra karavAthI zIlAMgo cha hajAra thAya. A pheraphAra te niyamane barAbara anusare che. A rIte je cha hajAra zIlAMganA bheda thayA te "kare nahi" zabdanI AsapAsa che. te bIjA pAse "karAve nahi" eTale zabda lakhatAM ane pachI "karAve nahi tene badale 'anumode nahi" e lakhatA che cha hajAra bheda tenA vadhe. e rItanA aDhAra hajAra zIlAgene dhAraNa karanAra. A aDhAra hajAra zIlAge rathanA rUpamAM mUkI goThavI zakAya che. tethI sAdhune aDhAra hajAra zIlAMgarathanA dhArI ema paNa kahevAmAM Ave che. A zIlAMgone bIjI rIte paNa gaNI zakAya che. te mATe "zIlAMgarathadhorI" nAmanI bhImazI mANeke bahAra pADelI khAsa paDI jevI ane "prakaraNaratnAkara trIjA bhAganA pR. 411mAM A hakIkata vistArathI rathanA citra sAthe Apela che te paNa vAMcavI. atra vistArabhaye tenuM punarAvartana karela nathI. vistArarucie sadarahu pustako jevAM. A aDhAra hajAra zIlAMgane dhAraNa karavA jeNe pratijJA karI che te mANasa-jaina sAdhu jyAre sAdhu thAya che tyAre pratijJA kare che ke pote maraNAMta kaSTa Ave te paNa A zIlAMgone pALaze-jALavaze ane anusaraze. A kArya AraMbha-samAraMbhamAM masta gRhastha - chadmasthathI banatuM nathI, paNa jeNe sarva prakAranA AraMbha cheDyA che tevA sAdhue A aDhAre hajAra zIlAne barAbara pALavA joIe. evA prakAranA mANasone zI vicAraNA thAya che te AgaLa upara esaTha tathA pAMsaThamA kalekamAM kahevAmAM Avaze. zIlAMganuM varNana A graMthamAM Avaze te te jovuM. tyAM A aDhAra hajAranI vigata tarapha pharIvAra lakSa kheMcavAmAM Avaze. (61) te vicAraNA karanAra mANasa kevo hoya tenuM vadhAre varNana pariNAmapUrvamupAtiya rAmabhAvanAthyavasita . che. roDa muttarottAviromariyata samaye harA artha-pitAnA pUrve kadI nahi thayelA evA pariNAma sudhI pahoMcelA mANasane, ke A Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmikA ane viSa zubhabhAvanAthI raMgAI gayelA ane jinasiddhAMtamAM arasaparasa uttarottara vadhAre ne vadhAre khanArane [zubha vicANa thAya che. (12) vivecana-amULa evAM pariNAma jemanAM agAu kaI bharacAM na thayA hoya tevA mANasa zubha vicAraNA thAya che. zI vicAraNA thAya che te AgaLa cAsamI kyA pAMcamI gAthAmAM kahevAmAM Avaze. apUrva adhyavasAya tene thAya che--ema kahevAnuM kAraNa e che ke pUrve koI paNa kALe je tevA adhyavasAya thayA hoya te prANu ahIM he ja nahi, e te yArane se pahoMcI gayuM hoya. A apUrva adhyavasAya ane pariNAma thAya te paNa adbhuta vAva che, mahA puNyanI nizAnI che, yuthApravRttikaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttipharaNamAM je apUrva zabda Ave che te ja A zabda che. ane ApaNe egya sthAne A apUrvakaraNane arthe vicArIzuM. TUMkamAM je karaNa pachI turata ja supati thAya che ane graMthibheda thAya che tene bIju apUrvakaraNa kahevAmAM Ave che, evA karaNanI prApti je te prANIne thatI nathI. jyAre prANI hAramAM Ave, tyAre tene samakita thAya che. ane tyAra pachI tenA bhava lekhAmAM Ave che. ATalA anAdikALamAM thibheda thaye nahi, karmavibhAga paDyo nahi ane A vakhate thaye tethI tene apUrvakaraNa kahevAmAM Ave che. ahI apUrvakaraNanuM sAmAnya svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. vizeSa rUdhivate vizeSa thI te jANI levuM. atra te prastuta nathI, paNa temAM je apUrva " zabda AvyuM che te upayogI che. jema prANu aneka bhava gayA pachI apUrvakaraNa karI turata samyakatva pAme che te vAta pUve koI kALe thayelI nathI, tema AvA prakAranA pariNAma thavA ane AvI ciMtAvicAraNuM jAgrata thavI paNa agAu kaI kALa thaI na hatI, tethI temane apUrva kahevAmAM Avela che. teTaluM ja temane apUrvakaraNa sAthe sAmya che. jIvanamAM A vakhate ja apUrvakaraNa thayuM ane gAMTha tUTI gaI, tethI tene jema apUrvakaraNa kahevAmAM Ave che tema dhilAvicAraNa AvI thaI hoya te te kSAbhimukha bane che. tethI A pariNAmadhArAne atra apUrva tarIke varNavela che. - zubhabhAvanA-anitya, azaraNAdi bAra bhAvanA athavA maMtrI, pramoda, karuNA ane mAdhyagya e cAra bhAvanA athavA have pachI A gAthAmAM ja kahevAmAM AvanAra che te pAMca mahAvratanI pacIza bhAvanA bhAvanArane eTale apramatta-apramAdI sAdhune AvI ciMtAvicAraNA thAya che. tene kevI vicAraNA thAya che te A ja graMthanA rasamA ane pAMsaThamA lekamAM asala graMthakAra pate kaheze. jeNe A bhavamAM zuddhi khUba karI hoya tene ja apUrva pariNAma thAya che. A apUrva pariNAmane pUrato lAbha le e parama svArtha che ane tene sAdhavAmAM ane vicAraNA karavAmAM badhI raste lAbha ja che. A bhAvanA bhAvIne manane jeNe pavitra karyuM che tevA sayata puruSane ja have pachI kahevAmAM Avaze tevI pra. 17 - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 prazamarati vivecana sahita vicAraNA ane ciMtA thAya che. evo apUrva avasara Ave tene lAbha na le te mUkha mANasa manakhAdeha pUre kare che ane AvyuM tevo ne te cAle jAya che. bAra bhAvanA (anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva, azuci, Azrava, saMvara, nirja, lekasvabhAva, bedhidurlabhatva ane dharma svAkhyAtatva mATe juo mAruM lakheluM zrI vinayavijayajI kRta zAMtasudhArasa.) bIjI pAMca vratanI pacIza bhAvanAne sAra atra ApIe chIe. 1. svaparane kaleza na thAya tevI rIte yatanApUrvaka gati karavI te Isamiti. manane azubha dhyAnathI rekI zubha dhyAne lagAvavuM te mane gupti. vastunuM gaSaNa, tenuM grahaNa karavuM ke tene upayoga kare e traNe prakAranI eSaNamAM deSa na Ave te mATe upaga rAkhave te eSaNasamiti. vastune levA mUkavAmAM avalokana ane pramArjana Adi yatanA rAkhavI te AdAnanikSepaNasamiti. khAvA-pIvAnI vastu barAbara joI tapAsIne ja levI ane lIdhA pachI tevI ja rIte avalokana karI khAvI ke pIvI te Alokita pAnajana. 2. vicArapUrvaka bolavuM te anuvIcibhASaNa. krodha, lebha, bhaya ane hAsyane tyAga kare, te anukrame bAkInI cAre bhAvanAo che. 3. barAbara vicAra karIne vAparavA mATe joItA avagraha-sthAnanI mAgaNI karavI te anuvaciavagrahayAcana. rAjA, kuTuMbapati, zayyAtara (jenI jagyA mAgI lIdhI hoya te), sAdharmika Adi aneka prakAranA svAmIo saMbhave che. temAMthI je svAmI pAsethI je je sthAna mAMgavAmAM vizeSa aucitya hoya, te te pAsethI te te sthAna mAMgavuM tathA ekavAra ApIne mAlike pAchAM lIdhAM hoya chatAM roga Adine kAraNe khAsa jarUrI hoya to te sthAne tenA mAlika pAsethI tene kaleza na thAya te mATe vAraMvAra mAMgIne levAM te abhaNAvagrahayAcana. mAlika pAsethI mAgatI vakhate ja avagrahanuM parimANa nakkI karI devuM, te avagrahAladhAraNa kahevAya che. potAnI pahelAM bIjA samAna dharmavALAe kaI sthAna meLavI lIdhuM hoya ane te sthAnane upayoga karavAno prasaMga Ave, te te sAdharmika pAsethI ja te sthAna mAMgI levuM, te "sAdharmika pAsethI avagrahayAcana." vidhipUrvaka annapAnAdi meLavyA pachI gurune batAvI temanI anujJA meLavIne ja tene upayoga kare te anujJApitabhejana. . 4. brahmacArI puruSa ke strIe pitAthI vijAtIya vyakti dvArA levAyela zayana ke Asanane tyAga kare, te strIpazupaMDakasevitazayanAsanavarjana. brahmacArIe kAmavardhaka vAta na karavI te rAgasaMyuktakathAvarjana. brahmacArIe pitAnAthI vijAtIya vyaktinAM kAmadIpaka aMge na jevAM, te maneharendriyAlekavarjana. brahmacarya svIkAryA pahelAM je bhoga pite bhagavyA hoya temanuM smaraNa na karavuM, te "prathamanA rativilAsanA smaraNanuM varjana". kAmoddIpaka rasavALAM khANIpINa tyajavAM te prItirasajanavajana. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 13 kevA ane viSaya 5. rAga pidA kare tevAM sparza, rasa, gadha, rUpa ane zabdamAM na lalacAvuM ane &Sa kare evAmAM gusse na thavuM te anukrame mane jJAmanejha sparza samabhAva, mane jJAmane rasasamabhAva Adi pAMca bhAvanA che. A neTa prajJAcakSu sukhalAlajInA tattvArthasUtra adhyAya sAtame, sUtra 3 parathI kopI karIne lakhI lIdhI che. pAMca vratanI bhAvanA sAdhune ja hoya ane te ghaNI muzkela che. - A bhAvanAmAM IryAsamiti, managupti, eSaNasamiti, AdAnanikSepaNasamiti ane Alekita pAnajana e pAMca bhAvanAo prathama ahiMsA vatanI che. bIjA satya vratanI pAMca bhAvanAomAM anuvAcibhASaNa, krodhapratyAkhyAna, lebhapratyAkhyAna, nirbhayatA ane hAsyapratyAkhyAna Ave che. have anukrame trIjA acaurya vratanI pAMca bhAvanAo A pramANe che: anuvAciavagrahayAcana, abhISaNaavagrahayAcana, avagrahAladhAraNa, sAdharmika pAsethI avagrahavAcana ane anujJApita pAnabhejana. cethA brahmacaryavratanI pAMca bhAvanA A pramANe che : strI, pazu ane napuMsaka vaDe sevAyela zayyA AdinuM vajana, rAgapUrvaka strIkathAnuM varjana, strIonI manahara iddhinA avakananuM vajana, prathama pite karelA rativilAsa ane kAmabhegenA smaraNanuM varjana ane praNIta (IsTa) rasanA bhajananuM vajana. A brahmacarya vratanI pAMca bhAvanAo thaI. ane pAMcamA parigraha mahAvratanI pAMca bhAvanAo-maneza ke amaneNa sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabdamAM samabhAva rAkhavo e parigrahanI pAMca bhAvanA che. anityAdi bAra bhAvanA sAthe maitrI, pramada, karuNA ane mAdhyazyanuM varNana ApaNe zuM. te A pustakamAM Avaze. anityAdi bAra bhAvanAnA vistAra mATe zrI vinayavijaya upAdhyAyane racela zAMtasudhArasa ane te paranuM mAruM vivecana jevuM. zubhabhAvanA adhyavasitasya-AvI rIte pAMca mahAvratanI pacIsa bhAvanA athavA anityAdi bAra bhAvanA ke maitrI, prada, karaNa ane mAdhyagya bhAvanA e cAra bhAvanAthI raMgAyele. anyonya samaye-jinazAsananA viSaya paratve. te eka guNane bIjA guNathI anya apekSAe vadhAre lAbha karanAra, Atmahita karanAra jue. ene sAmAyika cAritra karatAM chedo pasthApanIya cAritra vadhAre lAbhakArI lAge, ene chedepasthApanIya cAritra karatAM parihAravizuddhi cAritra vadhAre uttama lAge. eTale paraspara mUlya dareka cAritranuM keTaluM che te dekhe ane samaje ane jene jeTaluM mUlya ApavuM yogya hoya teTaluM ja Ape. kriyA ane jJAnanA viSayamAM vizeSatA konI che te jANe ane samajIne besI na rahetAM jemAM vizeSatA pite dekhe tene svIkAra kare ane amala kare. uttarottara keTalAka guNe hAramALAmAM zAstramAM batAvyA che, te darekanuM mUlya e samaje ane vadhAre mUlyavAna hoya tene AdaravAne ane tyAM pahoMcavAno nirNaya kare ane guNasthAnakamAM paNa AgaLanA guNasthAnakanI For Private & Personal use only. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivegama hita vizeSaNa te jANe ane jANIne tene Adare, ane te tarapha AgaLa vadhavA potAthI bane te prayatna kare. eTale zAstramAM je jJAna athavA didhA batAvavAmAM AvI che tenI taralamAM te jANe ane jANIne tene AdaravA prayAsa kare. aNuMka bAbaH dezakALAnuAra avAo ane vadhAre sArI che tene nirNaya te dezakALane anusarIne kare. (2) tevA punuM vizeSa varNana vairAgyamArgasaMsthitasya saMsAravAsacakitasya / . svahitAthIbhiratamateH zubhayamutpadyate 'cintA 63 // artha vairAgya mArge rahelA, saMsAravAsathI Azcarya pAmelA ane pitAne lAbhakArI bAbatamAM ughukta thayelAne AvI sArI vicAraNA - paryAcanA thAya che." (63) vidhA -rAgya zabdanuM vivecana prathama adhyAyamAM paMdaramA sUtramAM karatAM pataMjali kahe che ke lAguethivivi790 vArtA vairAgyam ene artha e thAya ke "jene laukika ane pedika viSaye prati vizu che tene vazIkarasaMzArUpe verAgya che. A daSTa ane bAluzravika (vedamAM kahelA) viSayamAM cheSa darzanathI thayelI pitRSNa jene thaI che te bhAine A vairAgya hoya che. dara eTale lojika pramANuthI jANI zakAya tevA, athAt A lekha. AnuzravikaH gurupAThAdanuzrUyate iti / anuzravo vedaH tatra bhavaH AnuzravikaH / zrIzasabhI je zravaNuM karAya che te anuzravarUpa veda che, temAM kahelA te Amuvika. viSaya zabda ziza ne arthAt banavAcaka piga dhAtu uparathI Ave che, tethI baMdhananA hetubhUta padArthone vAcaka che. AthI ApI, putra, dhana vagere padArtho laukika pramANuthI jANI zakAya evA hovAthI tathA emanA pratine prema baMdhananA hetubhUta hovAthI e sarva daSTa viSayamAM Ave che. zrI sadUguru, iSTanI pratimA vagere padArtho laukika pramANathI jaNAya tevA thI ane temanA pratine prema baMdhananA hetubhUta nathI paNa kaivalyanA heturUpa che, tethI emAM diSTa viSayamAM grahaNa thatuM nathI. te ja pramANe svargAdi padArtho vedathI jANatA hovAthI tathA e pratine prema baMdhananA heturUpa hevAthI e padArtho AnuzraSika viSaya che. tema ja desA ane prakRtilayapaNuM e paNa vedathI jaNAtAM hovAthI tathA baMdhananA heturUpa evAthI e padArtho Azravika viSaye che. zrI sa3 vA IchanuM vAstavika svarUpa tathA vikawvAti e padArtho yadyapi vedathI jaNAya che chatAM e baMdhananA heturUpa nathI, paNa vilyane hetarUpa che tethI e padArtho anuzravika viSaya nathI. tethI, e siddha thayuM ke jI. araSa, dhana, kSetra saMbaMdhI vagere padArtho daSTa viSaya che ane svargAdi leka, vesTa ane prakAtilayasva e Anuzravika viSaya che. e be prakAranA viSaye prati je sAdhakane vitRSNa thaI che tene e prathamapadane artha che. vazIkAre saMjJA eTale padArtho mAre vaza che, WWW.jainelibrary.org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle Ane viSe huM temane vaza nathI e prakAranI siddha vitRSNa thAya che te paigya, eTale gasAdhanarUpa vairAgya che. A uparanA pataMjalinA sUtrathI pairAgyanuM lakSaNa karyuM che. temAM vairAtha e para lakSyane nirdeza karanAra che ane kAzI e pada sudhInuM sarva lakSaNa che. tyAM vairAgyanuM lakSaNa karyuM ke strI, putra, dhana, kSetra vagere laukika pramANathI NutA padArtho baMdhanabhA heturUpa che, tema ja svargAdika padArtho paNa baMdhananA heturUpa che, te ubhayavive padArthomAM je vazIkArasaMzA vitRSNa che te ane sAdhanabhUta vairAgya che. ahI daSTAdi padArthone baMdhananA heturUSa kahevAnuM kAraNa che e ja che ke padArtho dukha ApanAra che ane kalezane daDhAvanAra che. e vAva sahaja vicArathI jaNAya ema che. tyAM prathama daSTa padArtha laIe. duSTa padArtho vyaktirUpe te anaMta che, tethI pratyeka vyakti laI tenA dezanuM pratipAdana graMthamAM thavuM asaMtAve che. chatAM sAmAnyarUpe be padArthonA traNa vibhAga thaI zake che. te A che. dhana, strI-putra ane dhazas. e traNa prakAranA padArtho pratine prema jenuM zAstramAM viauSaNa, putradAyiNa ane auSaNa kahI varNana karyuM che te, duHkha ane klezane ja utpanna karanAra che ane tethI haya che. zrI bRhadAraNyaka upaniSamAM kahyuM che ke vAyA viSayAe DhoLAvAzva yudhdhAtha milAcarya caritAM Atmatatvane sAkSAtkAra karavAmAM pravRtta thayelA sAdhake paroSaNAdi trividha eSaNane tyAga karI bhikSAcarthane seve che, sthAdi vacanathI e eSaNAone heya kahI varNavI che. tenuM kAraNu e ja che ke e eSaNAnA viSayabhUta padArtho dayathI bharelA che. zrI paMcadazI brahmAnaMda prakaraNamAM alabhyamAmAtanayaH pitarau klezayecciram / labdho'pi garbhapAtena prasavena ca baadhte||yaa vacanethI e pramANe kahyuM che ke jyAM sudhI putra thayuM nathI tyAM sudhI te te pitAnI aprAptine lIdhe mAtApitAne duHkha Ape che. putra garbhamAM Ave che tyAre nAnA prakAranAM AdhivyAdhi vagere duHkha sAkSAt mAtAne tathA e ubhaya vize Asakta mUkha pinAne Ape che. garbhamAM sthiti pAmyA chatAM paNa mA-bApane garbhAva vagere vaDe ane bhaya-duHkhane Ape che. prasava samaye mAtAne prANuta saMkaTa Ape che. prasta thayA pachI pitAne vize Asakta mAbApane grahapIDA tathA gAdi nimittathI apAra kaSTa sahana karAve che. ema karatAM kaumAra avasthAne thAya che tyAre ene e mUrkha raheze e prakAranA bhayaMthI mAbApanA mana niraMtara saMtapta kare che, ane kadAya dudaivathI bhUkha rahe che te pachI jIvanaparyata apAra sukhene upajAve che. upanayana thayA pachI je vidyA bhaNata nathI te duHkha Ape che. kadAca vidvAna thAya che te pachI tene mATe sulakSaNI kanyAnI zodha tathA tenI ciMtAthI mAbApane asahya duHkhanA heturUpa thaI paDe che. kadAca tevI kanyA maLe te rakhene parastrIlaMpaTatA vagere davA thAya e ciMtAthI mAbApane bALe che, ane tevA dejavALe thAya che te le jIvatA ja dukhadAtA thAya che, eTaluM ja nahi paNa mAbApanA mRtyu pachI paNa aneka kaSTane hetu nIvaDe che. kadAca A Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 prazamarati vivecana sahita sarva thAya che chatAM kuTuMbI thaI daridra rahe che tathA yazakIrtivALe thatuM nathI te paNa mAbApane saMtApane hetu thAya che. A sarva thatAM je mRtyune AdhIna thAya che te te pachI apAra kaSTane Ape che. A pramANe janmathI pUrve, janmathI te mRtyuparyata ane maraNa samaye ane pachI ema sarvakALe putra kaleza duHkhane ja ApanAra che, e siddha thAya che. te ja pramANe, strI je gavAsiSThamAM (vairAgyaprakaraNa, strI jugupsA nAmane 21me sarga) mAMDyAnTivAyAhu catroseDare ItyAdi kalekathI kahyA pramANe atyaMta durgadhayukta mAMsanI puttalikA rUpa che, tathA snAyu, asthi, rudhira, majajA vagerethI tathA nAnAvidha graMthithI ja bharelI che, arthAt koI paNa zuddha padArthathI rahita che, te pitAnI prApti pUve, prApta thayA pachI ane maraNathI patine kevaLa duHkha ApanAra tathA pitAmAM mithyA meha upajAvI kharI paramArthathI tathA saMnyAsarUpa ucca AzramathI bhraSTa karanAra che. te ja pramANe, dhana, kSetra vagere mATe paNa che. e padArtho mATe kahyuM che ke nAmane phArasadaiva parivArane nA tu, fdhAna zALiH | emanI prAptimAM nAnAvidha apAra saMkaTa che; prApta thayA pachI paNa e pitAnA rakSaNa mATe rAtridivasa ciMtA tathA rakSaNanA javArUpa nAnAvidha kaSTa karAve che, pitAnA vyavasamaye asanmArge na vyaya thAya tene mATe ciMtAo karAve che ane je te mAge vyaya thAya che te te pachI asaMkhya zAkhAvALA duHkhavRkSanuM bIja ja thAya che, tema ja prANavAyu, paise ane mana svabhAvathI ja caMcaLa hevAthI tathA A pravAharUpa saMsAramAM paDele koI paNa padArtha sadAkALa eka sthaLe sthiti karIne rahe e asaMbhava hovAthI cittamAM aparimita duHkha ApI aMte e dhana jAya che. A pramANe Adi, madhya ane aMte dhana kevaLa duHkharUpa ja che ane pitAmAM Asakti karAvI devANu vagere baMdhane upajAvanAra che. A ja pramANe vidyA, rUpa, yaza vagere sarva padArtho mATe jAya che. tema ja ahaMbhAve adhyAsane pAmI duHkha ane kalezanA heturUpa thanAra je pitAne deha te paNa sarva anarthanuM mULa che. tethI duSTa padArtho te sarva duHkhanA ja ApanAra che ane tethI premanA pAtra nathI. have Anugravika padArtho laIe. e viSayemAM svargAdi leka, vaideTsa ane prakRti layapaNuM che. tyAM svargAdi leka te prasiddha che. vaidehya eTale videha thavuM te. je upAsanAnA baLathI sthULa deha vinA mAtra sUkSma dehathI ja divya bhegone bhegave che te videha kahevAya che. e videha puruSe brahmAMDanI aMdara ja rahIne divya bhegene bhagave che je ethI paNa baLavatI upAsanA karIne adhika baLayukta che te AvaraNasahita brahmAMDathI bahAra jaI ghanAkAzarUpa pradhAnamAM lIna thaIne rahe che tathA videha vagere devenuM paNa zAsana karanAra che, te prakRtilIna kahevAya che. e bemAM phera eTale che ke videha purUSo sAvaraNa brahmAMDamAM rahelA hoya che ane prakRtilInanI apekSAthI nyUna aizvaryavALA hoya che tathA malina viSayane bhegave che. prakRtilaya puruSe brahmAMDanI maryAdAthI bahAra gayelA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA 135 hoya che tathA potAnA zuddha saMkalpamAtrathI atizuddha viSayAne bhAgave che. A traNe padArtho Anuzravika viSaya che. tethI e sava doSavALA ja che. emAM kSaya, atizaya ane vinAza vagere doSo che. svargADhi leAkathI tema ja vaidehvasthitithI paNa punaH AvRtti thAya che. tethI e sa kSayadoSavALA che. tema ja svargAdi leka karatAM videhanuM sAmarthya adhika che ane prakRtilaya karatAM paNa izvaranuM adhika sAmarthya che. tethI e padArthomAM atizayarUpa doSa che. tema ja punaH AvRtti hAvAthI aMte vinAza te che ja. tethI e sarva padArtho paNa kSayAdi doSavALA che. zrI sAMkhyakArikAmAM paNa daSTavavAnuvidraH sa vizuddhizcayAtizayacyutaH e kArikAthI e traNe padArthone kSAdi doSavALA kahyA che, tethI e siddha thAya che ke deSTa ane Anuzravika padArtho baMdhananA heturUpa tathA duHkhada che. A sarva viSayAnA A prakAranA tathA anya aneka doSo je che te jANIne tenA punaH punaH vicAra karavAthI, e viSaye prati vitRSNA thAya che, arthAt e pratinA prema krame krame e thaI aMte nAza pAme che. e vitRSNAne ja sAdhAraNa rIte virAga kahe che. e vairAgya e prakAranA heAya che : (1) sAdhya ane (2) siddha. tyAM sAdhyu vaitRNya vA vairAgya bhUmikAkramathI traNa prakAranA che: (1) yatamanasaMjJA (2) vyatirebhaMjJA ane (3) "driyasaMjJA, rAgadveSAdinA jJAnapUrvaka vairAgyanA sAdhanarUpa doSadazanAdinuM je anuSThAna karavAmAM Ave che, arthAt cittamAM rahenArA rAgAdine pakava karavA mATe doSadazanAdimAM karAte AraMbhrayatna te yatamAnasaMjJA vairAgya kahevAya che. tathA vairAgyanI A bhUmikAne paN yatamAnasaMjJA kahevAya che. e bhUmikAnI siddhi anaMtara A iMdriyanA jaya thayA che ane ATalI iMdriyAnA jaya bAkI che, athavA ATalA kaSAya pakava thayA che ane ATalA pakava thavAnA bAkI che, e prakAranA vibhAgarUpa vyatirekanuM avadhAraNa karavuM te vyatirekasaMjJA bhUmikA che. rUpa, rasa vagere khAghendriyanA viSaya viSe rAgAdikanA kSaya thayA pachI mAtra manarUpa eka ja iMdriyanA mAnApamAnAdi viSaya vize rahelA * rAgadveSAdinA jJAnapUrvaka karAtA kSaya te ekedriya saMjJA bhUmikA che; athavA iMdriyAnI mahisu`kha pravRtti karAvanAra kaSAya pakva thayA pachI te manarUpa eka iMdriyane vize je autsukaya rahe che, tenA pakava karI kSaya karavA te ekendriya saMjJA bhUmikA che. A traNa prakAranI bhUmikAvALA vairAgyanI siddhi thayAthI pariNAme siddhA vasthAvALI vitRSNA thAya che, je zIkArasaMjJA vitRSNA kahevAya che. jyAre viSayamAtra peAtAne adhIna thAya ane peAtAnI che ke Anuzravika korTa paNa viSaya prati adhInatAM na rahe tyAre evI vistRSNAne vazIkArasaMjJA kahevAya che. AraMbhanA viSayanuM sAnnidhye thaye sAdhakanI iMdriyA kSeAbha pAmI te prati pravRtti karavA jAya che, temane doSadazanAdeithI virakti utpanna karI tema karatI aTakAvAya che. e avasthAnuM pratipAdana karatAM zAstramAM vivittaveSInAna' viSayamAM doSa darzInathI virakti Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivekAna sahita thAya che. ema kahyuM che. e pramANe jyAre ghaNe lAMbe kALA abhyAsa karavAmAM Ave che tyAre jayAsanA baLathI deSabhaitasiddha thAya che, arthAt pachI devadarzana prayatna karIne utpana karavuM paDatuM nathI. paNa pitAnI meLe ja thAya che. e avasthA siddha thavAthI indriya ta mana, viSaya vize pravRtta thatAM ja nathI. e avAvAnuM nAma vazIkAra saMjJaka vaitRya che. A prakTaranuM vazIkArazaMsaka vaizya te ja preganA adhanarUpa vairAgya che. sAdhyabhUmikAmAMnI viSNu yuganA heturUpa nathI, kAraNa ke enI vistRSNa chatAM saubhari vagere munine viSayanA sAnidhyathI bha, pAmelI idvi aMtarmukha thavA detI na hatI. e prakhyAta che. tema ja AraMbhaka avasthA hovAthI e avasthAmAM deSadarzana siddha thayeluM nathI tethI sAdhake prayatna vaDe e utpanna karavuM paDe che. teNI e avasthAmAM sAdhakanuM mana dejadazama utpanna karavAmAM gUMthAyeluM rahevAthI aMtarmukha thavAnA prayatnamAM pAchaLa paDe che. tethI yeganA sAdhanarUpa virakti te mAtra vIkAsaMjJAvALI tRiSNA che. tethI A sUtramAM varAjJa- e pada sudhInuM lakSaNa levuM jarUranuM che, kAraNa ke nahi te prathamanI traNa bhUmikAvALI vitRSNamAM e lakSaNanI ativyApti Ave. (chellA traNe pArA che. jekasanadAsa jeThAbhAI kaNioe saM. 155mAM lakhela ane gujarAta varnAkayulara sosAyaTIe pAvela graMthane AdhAre lakhyA che. temAMthI IzvaranuM saSTikartutva mAnya rAkhyA siccAya judI judI bhUmikAo jANavI jarUrI hovAthI e graMtha je hAla alabhya che te anusAra akSare akSara kepI karI A traNe pArAo upagI lAgavAthI lakhyA che. temAM sRSTikartutvane savAla tavana alaga che ane te saMbaMdhI agAu vivecana thaI gayuM che, paNa dRzya padArtho ane Anuzravika viSaye jarUra manana karavA yogya che.) vairAgyane artha spaSTa karatAM zabdaciMtAmaNi keSa kahe che ke tene artha viSayavAsanArahitapaNuM thAya che. kITathI te brahmapayatanA padArtha kAviSTA samAna tucaka gaNavA te vairAgyane artha che, athavA tene artha "becenI" athavA "kaMTALe" che eTale vairAgyavALA kevA hoya ane kezu hoya te spaSTa samajAI jaze, A sthita-Azrita. eTale vairAgyamArgane Azraya karela hoya tevA vairAgyamArge lAgelA evA sarva sAdhuone sAcA arthamAM A artha lAgu paDe che. - asAravAsacakitasya-saMsAramAM rahevAthI Azcarya pAmele, trAsI gayele evo sAthe hAribhAtiyA DhIkSamAM karyo che. ene keIpaNa kArya ke padArtha TakAu na hovAthI savAra padArthonI vacce pite kema TakI rahyo ane AvA nazvara, padArthamAM mahAI zuM ? evI vicAraNA thAya che. zI vicAraNA thAya che te AgaLa kahevAmAM Avaze. (juo kaleka 64-65) A saMsAramAM kayuM TakAu ke sthAyI sukha hatuM ke temAM pite atyAra sudhI bhamyA ja karyo evI vicAraNuM tenA manamAM thAya che ane saMsAramAM rahevA jevuM ke temAM AnaMda mAnavA jevuM tene kaMI lAgatuM nathI ane badhI paristhiti jotAM ene Azcarya Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvAsa ane viSa 180 thAya che ke A sa`sAramAM paDI rahevA jevuM ke temAM mahuvA jevuM kAMI nathI. ane peAtAnI mUrkhAI upara ja pote Azcaya pAme che ane ene sahasAranA kharekhara dAsa lAge che. potAnI bhAre tarapha mANuAne sa'sAthI herAna thA laIne ane trAsa thAya che ane te AvA saMsAra upara zuM joI mAhI rahyo te mATe tene kharekharA trAsa thAya che. sasAranA kahevAtA sukhA paNu kSaNika hAya che ane AvA krumukSune te trAkSajanaka ja lAge. e trAsathI ene sa`sAra upara trAsa ja Ave ane A rIte e udvignacittavALA thaI hAMdhAMkA jaNAya, ene I vAtAM sukha na dekhAya. ane sasAranA pArghAthI trAsa vAge ane A padArtha ane viyethI kayAre bhAgI chUTuM evI enI vRtti thAya. vicAra kathAne yAgya mANasanuM mAvA mahAratuM traNana egaNAmA leAkathI cAlyuM Ave che. te ke hAya te A TekamAM paNa jaNAvavAmAM AvyuM che, abhiratamati--potAnuM--mAtmAnuM hita thAya temAM abhi(mukhyana) prIti che evA eTale te mATe ughukta thayelA mANasa. A bhavamAM petAnuM Atmika hita kema thAya te mATe prayAsa karavAnI jenI ataHkaraNanI icchA che teve mANasa saMsAramAM te DacakA khAnAza ane pavana Ave tyAM UDIne janArI na ja hAya. e te| tyAgI AtmAthI ja hAya ane ghaNe bhAge sAdhu ja hAya. eTale e khAtmika hita karavAnI bAbatamAM prayatnazIla hAya che. A dhuna paNa tyAgIne ja ghaTe che; no ke potAnA hitane pATe udyama nAma saMsArI prANIonI pazu zakayatA che, paNa ahIM saMmatra khetAM e manuSyanuM navu tyAnIne vadhAre ghaTatu lAge che. sthAya te hamezA mAtmAthIDAya che ane peAtAnuM Atmika hita karavA lAgI gayelA hAma che. emA tyAgIne vizvArA thAya che ke A sa zuM? ane kone mATe? mAMthI te jema jArI gAya ke nAsI chUTAya te ja kharuM Atmika hita thAya tema che. nahi te pAchA eka khAmAMthI bIjAmAM paDavAnA ja rastA che. enI prIti sukha meLavavA mATe DAya che, ene saMsArasukha tarapha kALe Ave che ane aMtarathI te bhrumukSu hoI mAkSamukha meLavavA mATe nira Mtara icche che, thA--sArI, agAu kadI na vadhelI vicAraNA. te AvA prakAranA mANasane thAya che. chellA eNuMsAma hyekathI e mANasanuM vadhu na cAlyuM Ave che te atra pUruM thAya che. tevA mANunAM nIcenAM vizeSaNA kahyAM te khUba manana karavA caigya che. 1. mULa hetu jANIne tenA uccheda karavA tatpara thanAra 2. darzana, cAritra, tapa, svAdhyAya ane dhyAnamAM joDAyelA rahenAra. 3. prANavadha, asatyabhASaNa, cArI, maithuna ane parigrahathI viramela (pacamahAvratadhArI). 4. navATi udbhagama dekhathI rahita mAhAra lenAra (sAdhu). 4. 18 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 . prazamarati vivecana sahita pa. apUrva pariNAmavALe.' 6. zubha bhAvanAvALe che , 7. mane jJAtA ane amuka bAbata amuthI vadhAre sArI che te samajanAra. 8vairAgya mALe lAgela. 9 saMsAranA vasavATathI trAsela. 10. pitAne hita karanAra arthamAM lAgela. citA-vicAraNA. evA prakAranA mANasane have pachInA 64thI 6pamAM plekamAM kahesamAM AvanArI vicAra thAya che. jyAM sudhI mane saMsAramAM lAgeluM hoya ane padArtho tathA viSa para prIti thatI hoya tyAM sudhI AvI zubha vicAraNA thatI nathI. zubha vicAraNu AvA nilepa mANasane ja thAya ane te zuM vicAra kare te AgaLanA cesaThamo tathA pAMsA kalekamAM kahevAmAM Avaze. (63) "zubha vicAraNa bhavakoTIbhirasulabhaM mAnuSyaM prApya kaH pramAdo me 1 / na ca gatamAyurbhUyaH pratyetyapi devarAjasya // 64 // atha-karaDe bhave paNa prApta thavuM muzkela evuM A manuSyapaNuM pAmIne mAre prasAda (ALasa-magha, sthiya vikathA, kaSAya ane nidrA e chellA pAMca pramAda) karavA kema zake ?, kAraNa ke IMdra paNa gayelA AyuSyane pAchuM meLavavA azakta che gayeluM AyuSya ane biyelI take tene pharI jaladI prApta thaI zakatI nathI. (6) vivecana-A lekamAM e bhavya jIvane kevI vithANa thAya te batAve che. e jIva kevo hoya te ApaNe AgaLanA pAMca kalekamAM joI gayA. - asalabhaM-je tame aneka gatione ane rAzI lAkha jIvanene vicAra karazo te karaDe bhave A manuSyatva ekAda vakhata prApta thaI jAya che. anAyAse AvuM karaDe bhave maLavuM muzkela, manuSyatva prApta karIne enI kharI kimata karavI joIe. ene veDaphI nAMkhavuM na joIe. A te rAkane stana sAMpaDe ke dInane mAyApujI maLI jAya tevuM che. te jene tene ke jayAre tyAre maLatuM nathI. nArakenA asaMkhya vAsAe che, ekendriya sUkSama te ThAMsI ThAMsIne anaMta duniyAmAM bharelA che ane zrIndriya, trIndriya, caturiMdriya ane khecara, bhUcara ane jaLacarane vicAra karIne ane temanI pratyeka jAtine vicAra karIne vicAra Ave che ke AvA aneka bhAgamAMthI A manuSyapaNuM te karaDe bhave ekAda vakhata maLe che. e prApta thavuM ghaNuM ja muzkela che. ane tenI paisAthI ke dhanathI kiMmata nathI thatI. e bajArU vastu nathI ke e jyAM tyAMthI kharIdI zakAya. karoDo Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSae . nimAM A jIva phare tyAre koI kaI vAra ekAdavAra A manakhAdeha maLe che. enI durlabhatA batAvanAra daza daSTAMte zAzvaprasiddha che.. siMdUraprakaranI zarUAtamAM te batAvyAM che. tyAMthI ulekha atra thAya che. sajA rIjhayo te brAhmaNe tenI pAse AkhA chae khaMDamAM pratyeka ghera bhejana levAnI mAMgaNI karI. rAjAne tyAM je rasoI pakAvelI hatI te te tenA svAdamAM ja rahI gaI. tene haMmezA rAjAnA gharane vAre Ave te sAruM evI IcchA rahe, paNa cha khaMDamAM te hajAro lAkho karoDe ghara hoya. te rAjAnA gharane vAre pharI vAra AvyuM nahi. eTale brAhmaNane mananI manamAM rahI gaI.. A vAre rAjAne tyAM jamavAne kAca Ave, paNa hArela manuSyabhava pharI maLa ghaNe mukela che, e azakaya nahIM paNa azakaya je mukela che. AvA daza khalAo ApIne manuSyabhAva pAma kaiTa durlabha che te batAvyuM che. te daza dAkhalA vAMcavA jevA che. e joI jevA prArthanA che. manuSya marI game te gatie jAya; paNuM te manuSyagatie je e kAMI nizcaya nathI ane corAzI lAkhanA pherAmAM e kyAM jaze enuM ThekANuM nathI. ane A manuSya avatAre vAre vAre turata maLI jAya e te azakya che. AvuM manuSyapaNuM pAmIne mAre ALasa karavuM ke ghaTe, mAre mAruM kAma sAdhavuM ghaTe. mAre sadhAya teTaluM sAdhI levuM joIe, ke A manakhAdeha maLyAne jeTaluM bane teTale lAbha levAya. pramAda-pramAda eTale ALasa, athavA, madha, viSaya, kaSAya, vikethA ane nidrA mAre mArI pharaja bajAvavI ghaTe ane bane teTalI mArI potAnI pragati sAdhavI joIe. Avo avasara maLavo durlabha che. ane AvI takane gumAvavI e te ghaNI kharAba ane azebhatI vAta che. jyAre mArI IcchA thAya tyAre manuSyadeha maLatA hatA, te jANe samajyA, paNa A te karaDe bhave paNa maLa durlabha che. e manakhAdeha prApta karI huM ALasamAM vakhata kADhI nAMkhuM, athavA madya-dArU pIvAmAM, viSayasevanamAM, kaSAya-pariNatimAM athavA cADIcugalI ke vAte karavAmAM (deza, rAjaya saMbaMdhI kathA, bhajananI vAta ke strI saMbaMdhI vAtemAM) vakhata kADhI nAMkhuM athavA nidrAmAM vakhata kADhuM te amUlya ane maLavI mukela cIjanI kharI parakha mane na thaI ane meM ALasa ke pAMca pramAdamAM vakhata kADhI maLelA manuSyadehane kAMI lAbha na lIdhe, eTaluM ja nahiM paNa ene eLe gumAvyuM ane pharIvAra na maLe tevI amUlya cIjane meM gumAvI dIdhI ema gaNAya. - Ayu-AyuSya. e te gayuM te gayuM, bhagavAI gayuM eTale ene nAza thaI jAya che ane maLelI taka gumAvanAra mUrkha mANasa jevI eLe AyuSya gumAvanAra manuSyanI sthiti thAya che. bhagavAna mahAvIra svAmIne Ide kahyuM ke AyuSya DuM vadhAre kAraNa ke maraNa samaye te tAre AkramaNa karate hovAthI zAsanane bahu hAni thaze ane sAdhuo athavA zrAvakone bahu nukasAna thaze. tyAre bhagavAna uttaramAM kahe che ke tIrthakara paNa e Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita karavAne zaktimAna nathI, AyuSya bAMdhela hoya temAM eka ghI paNa vadhAre karavAnI cakravartInI zakti nathI ane tIrthakara paNa te kAma karavAne zaktimAna nathI. AvA mahAvIra svAmI jevA cAvIzamAM tItha42 paNa AyuSya na vadhArI rAkavA te Indra ke ApaNe sAmAnya manuSyamAM e tAkAta kayAMthI hoya? matalaba, AyuSya vadhAravA ke ghaTADavAnI keInI tAkAta nathI. iMdrane paNa AyuSya pUruM thavA Ave che tyAre muddAma kaI kAma na karI zAkavA mATe kheda, dilagIrI ane pazcAttApa thAya che, paNa te pitAnuM AyuSya vadhArI sa nathI, vadhAravAnA tenAM phAMphAM niSphaLa thAya che ane je kAma khuda mahAvIra svAmI ja karI zakayA te ida paNa karI zakatuM nathI. matalaba ke hArelI gumAvelI taka mATe tene kheita thAya che, paNa te AyuSyamAM eka ghI paNa vadhAre karI karAvI zakatA nathI. je kAma iMdrathI na jAne te sAdhAraNa mANasathI te na ja bane. eTale koI AyuSyane vadhArI ke ghaTADI zakatuM nathI. eTale AvA karaDe bhave prApta thavuM muzkela manuSyatva prApta karIne tene aMge ALasa ke pAMca pramAda karavA ane AyuSyane vRthA (nakAmuM) pasAra karI javuM te ekabIjAnI viruddha jAya che. A te maLela takane banate lAbha levA jevuM che. A manakhAdeha jene tene jyAre tyAre maLatuM nathI, tenI sAthe ALasamAM vakhata kADhave te baMdhabesatI vAta nathI. prati -pAchuM AvavuM, gayeluM pAchuM meLavavuM. idrane paNa, evA zaktivALAne paNa, gayeluM AyuSya pAchuM AvavuM azakya che. gayuM te gayuM, taka hAthamAM AvI hoya paNa ekavAra te taka gaI, te pachI te samaye te pAchI AvatI nathI. ene bhAva e che ke iMdra jevA zaktizALIne paNa AyuSya gayuM te pAchuM maLatuM nathI. gayuM e te gumAvyuM. mA jANe ke dIkare moTo thaye, paNa AyuSyathI eTale e cho thaye e je gujarAtI kahevata che enA AzayamAM UtaravA jevuM che. gayeluM AyuSya gayuM ke gumAvyuM te gayuM ja samajavuM, te pAchuM AvatuM nathI, ane gaI gumAvelI take mATe ema ja samajavuM. eTale dIkaro mATe thaye te AyuSyamAM teTale ocho thaye ema samajavuM. eTale AyuSyanI najare te teTale maTe nahi paNa nAne thayuM che ema gujarAtI kahevatane bhAva che. mahAvIra svAmI ke mAtA Indra jevI zaktivAna vyaktie paNa pitAnA AyuSyamAM eka'be ghaDIne paNa vadhAre karI zakatA nathI e hakIkata che. khuda mahAvIrasvAmI iMdranI prArthanA chatAM tema karI zakyA nathI te ApaNe upara joyuM. siMdUraprakarakAra zrIsamaprabhAcArya pitAnA pAMcamAM lekamAM kahe che ke yaH prApya duSprApyamidaM maratvaM, dharma na pasnena karoti mUDhaH / klezaprabandhena sa labdhamadhau, ciMtAmaNi pAtapati pramAdAt // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapApa ane vivaze je mUDha puruSa A dukhe prApta thavA de... A manuSyapaNuM pAmIne udyame karIne dharmane karate nathI, te puruSa ati mahenate pAmelA ciMtAmaNine Alace karIne samudramAM nAMkhe che. arthAt je meTA kaSTa pamAya e manuSyajanma pAmIne sAvadhAnatAe karIne zIvItarAgaANata dharmane na aMgIkAra kare, teNe ati dukhe male e pratyakSa ciMtAmaNi pramAda thakI samudramAM nAMkhe ema haNavuM. e kAraNe narabhavamAM dharmanuM upArjana karavuM. ciMtAmaNi ratna jenI pAse hoya te citave te vastune meLavI upAgI zake che. hAlanA kALamAM e ratna alabhya che, paNa pUrvakALanI kathAthI tevuM ratna maLatuM hatuM tevI vAta che. A manuSyabhavane pAma ciMtAmaNi ratna meLavavA jeTale durlabha che, te maLe te jigIne eLe gumAvavI ke ezaArAmamAM vakhata kADhI nAMkho athavA ALasa pramAdamAM vakhata kADha egya nathI. tyAM daza dAkhalA vaDe A manuSyajanmanI durlabhatA batAvI che. te daze dAkhalA vAMcavA jevA che. guru, pAsana, dhane, , daLe ja kuLa, java a, phUga zu, paramANu, sUra vidrutA magbanakhe-A daza daSTAMta ApIne manuSyabhava pAme keTale durlabha che te tyAM batAvyuM che. AvuM durlabha manuSyapaNuM pAmIne vicAraNA karavI ghaTe ke manuSyatva pAmIne ene gumAvI devAnI buddhi paravaDe nahi, sukha mATe thAya nahi, hitanI daSTie paNa pitAne nukasAnakartA che. kuzaLa mANase AvuM prApta kareluM manuSyatva je te eNe gumAve athavA ezaArAmamAM paDI jaI ke ALasamAM paDI jaI gumAve te tenI kuzaLa mANasamAM gaNanA na thAya. (64) mAruM kartavya ArogyAyurbalasamudayAzcalA vIryamaniyataM dharme / - tajI davA divi moghama sarvathA paNa atha-Arogya (taMdurastI), AyakhuM, baLa e sarvane samudAya caMcaLa che ane dharmamAM zaktine vaparAza akkasa che. e sarva meLavIne hita thAya tevAM kAmomAM mAre sarva prakAre prayatna (udyama) kara neIe. (65) - vivecana-Arogya-taMdurastI. e prApta thavI ghaNI muzkela che. pite hAlI cAlI ke bolI zake nahi te hitakArI kAmamAM prayatna karI zakatA nathI. tene IcachAe ke vagara IcchAe pitAnA dehanI ciMtA ja karavI paDe che. mAMde mANasa te khATale paDayo paDayo hakArA lIdhe kare, tene udhama kara hoya te paNa tenAmAM tema karavAnI zakti nathI. mAMdale mANasa udyamane mATe nAme che. te te udharasa khAdhA kare ane lAkaDInA Teke thAle; tevAthI udhama thaI zake nahi; tene manamAM mane ratha thAya che te nakAmA nIvaDe che. eTale hitakArI kAma mATe, udyama karavA mATe paNa taMdurastInI jarUra che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita Ayu-AyuSya, AyakhuM. nAnI vayamAM marI jAya, ke prANIne garbhamAM nAza thAya te te taddana nakAmuM ane phaLarahita kAma thAya che. AyakhuM che te kharekharuM jIvana che. prANIne game tevA abhilA ke mane hoya, te badhAM AyuSya vagara nakAmA thaI paDe che. eTale abhilASe phaLavAna karavA mATe, ke mane rathamAM je Ave tene amala karavA mATe AyuSya jarUrI che. A te sittera sittera varSane thAya, paNa saravaiyA kAThaDyA kare ane AMTA mAryA kare e vicitra vAta che. je AyakhuM maLI jAya te hitakArI kAme karI tene pUrate lAbha levuM joIe. AyuSya maLyA pachI zuM karavuM ghaTe te have pachI kahevAmAM Avaze. baLaza. baLa-zakti vagara keI udyama thaI zakto nathI. nabaLA mANase kaI karI zakatAM nathI, beThA hoya te UbhA thaI zakatA nathI, besADavA mATe paNa mANasa joIe. AvuM baLa maLavuM temAM vItarAya mAza kAraNabhUta che. ane te prApta thaiyA pachI zuM karavuM ghaTe te have vicAravAmAM Ave che. - samudaya-haribhadra TIkA pramANe artha karIe te pasA. dhana kamAvAmAM, dhananA rakSaNamAM ane dhananA vyayamAM duHkha, pIDA hoI te meLavIne dharma karazuM ke hitakArI kAmo karazuM, e mela zarIre lagADIne chevA jevuM che. eTale dhana maLe te tene paNa hitakArI kAryomAM vyaya karavo yogya che, paNa te karavA khAtara ja dhana kamAvuM binajarUrI che. UlaTuM nukasAna karanAra che. - A cAre vastu prApta thavI muzkela che. prathama te manuSya bhava ja karaDe bhaye prApta thAya che, temAM taMdurasta rahevuM, pUratuM AyakhuM rahevuM, zarIra majabUta baLavAna hovuM ane paisA prApta thavA e cAre vastu maLavI vadhAre muzkela che. e cArene prApta karIne prANIne pitAnI zakti upara AdhAra rAkhavo paDe che. hitakArI kAma mATe utsAha thAya ane TakI rahe te vadhAre muzkela che. A sava cIjo-prathama manuSya bhava, pachI Arogya, pachI AyuSya, pachI baLa ane chevaTe lakSamI tathA hitakArI kArya karavAnI zakti meLavI te acokkasa che. ghaNA mANumAM bIjuM sava heya paNuM kAma karavAnI zakti hotI nathI te e sarva nakAmuMnirarthaka thAya che. eTale pAMce cIja sAthe vIrya zakti paNa eTalI ja jarUrI che. eTale e majyA pachI kaI paNa samaju mANasa tene gumAvI na de, athavA kAgaDAne uDAvavA ciMtAmaNi ratna na vAparI nAkhe, manakhAdeha eLe javA na de, maLela tarastI, Ayubdhi ane baLa tathA lakSmIne pUrato upayoga pitAnA AtmAnuM hita thAya tevAM kAma karavAmAM kare, maLela takane pite pUrata lAbha uThAve ane bIjAne lAbha Ape ane e pAMce (manuSyatva, Arogya, Ayu, baLa ane lakSamI)ne lhAvo le, temane veDaphI na nAMkhe. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAya ane vikhyA $783 hitakAya--potAnuM hita je rIte sAdhI zakAtu hoya temAM e pAMce ke chae vastunA upayAga kare. temane nirthaka javA na de ane AvI suMdara maLela takane gumAvI na bese. maLelA A manakhAdehane hArI na javA. hArI janAra aMdha hAthe AvI ughADe hAthe jAya che. ane potAnAthI kaI na thaI zakayuM te mATe pastAya che, paNa pachI temane pastAve nakAmAM che.. mA te Atmacitavana karI potAne hita thAya tevA kAryamAM tana udyama kare ane khIje raste ke kALA mAramAM lAkha rUpiyA dhaLatA hAya temAM prayatna na kare. enA sarvathA udyama hitakArI kAmamAM hoya ane tenI ciMtavanA-vicAraNA hAya. tene ema ja lAge ke AvA manuSyadeha ekadama maLatA nathI, AvI taMdurastI vAravAra mAgI maLatI nathI ane AvuM sAruM meTuM AyuSya. jene tene maLatuM nathI. mA mATe, e potAnA puNyamitrane yAda karI A manuSyajanmamAM peAtAne je AyakhuM, taMdurastI, paisA ane zakti maLyAM te peAtAnA hitakArI kAmamAM le ane tene banatA lAbha le. pratyeka prANIne potAnuM hita thAya te teNe zASavuM ghaTe. keTalAkane zAstraadhyayana karavAmAM ane keTalAkane vaiyAvacca karavAmAM majA Ave che. AtmAne hitakArI thAya tevA kAmamAM udyama karavAnI tene vicAraNA thAya che. AvA kacaDA bhave maLavA muzkela la manuSyabhava, taMdurastI, AyuSya, zakti ane potAnI hiMmatanA A prasaMge te pUrepUro lAbha levA evA e vicAra kare che. A sarva zubha manAtha che. enA amala thAya te vadhAre yAgya che. mananA manAratha manamAM zamI javA na joie. peAtAne hitakArI kAma zuM che, kevuM che te sarva zeAdhI kADhavuM. temAM eka mANasane zuzruSA sevA gamatI hoya te te karavI, bIjAne adhyayana, adhyApana gamatA hAya tA te karavA, paNa ekadare Atmahita zuM karavAmAM che te vicArI zeAdhI kADhavuM. emAM te ekabIjAnuM anukaraNa na cAle, kAraNa ke ekane hitakArI, puSTikArI kAma hoya te bIjAne phAve tevuM na paNa hAya, eTale peAtAnuM hita kayAM ane zemAM raheluM che tenI vicAraNA karavI. A pramANe je nIraMgIpaNuM, jIvana, maLa ane lakSmI che te aniyamita hovAthI atyAre sAce vakhata vatatA hAya tyAre tenA lAbha levA, kAraNa ke AtmatsAha kAyama rahetA nathI ane zakti rahevI te ApaNA hAthanI bhAjI nathI. ghaDapaNa, roga ane aneka upAdhi, Adhi ane vyAdhithI bharelA saMsAramAM ApaNuM nIraMgIpaNuM asthira che, ApaNuM jIvana paNuM cAsa nathI ane ApaNuM baLa paNa kAyama rahevAnuM nathI. mATe, AtmAne rhita thAya tevA kAmamAM temanA atyAranA sArA vakhatamAM upayAga karI levA. AtmAne sthAyI hita thAya te kAma karavAnA ja vicAra rAkhaveA ane Aje thaI zake tevuM hitakArI kAma Aje ane hamaNAM ja karavuM, AvatI kAma na manuSyapaNuM pAmIne ane sArI ta durastI ane AyuSya tema ja baLa ane zakti meLavIne romAM na Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamaNata vivecana sahita te kAyama rahevAnI nathI ema vimArI, atyAre Aje tene hitakArI kAma karavA mATe hA le. "Ajane vahAve lIe 2 kAla keNe kaThI che." (5) " vinayanI mahattA zAkhAgamAite na hitamasti na capAsamasti binayamRte / tasmAcchAkhAmamalipsunA binItena bhavitavyam // 66 // ... atha-zAstra ane Agama vagara, hita thatuM nathI ane vinaya vagara zAstra zAstra tarIke thaI zakatuM nathI. eTalA mATe jeNe zAstra ane Agamane abhyAsa karavo hoya teNe vinayavAna namra ziSya banavuM joIe. (66) - vivecana--ApaNuM hita kayAM ane zuM che tenuM jJAna zAsanA ane ArAmanA rAva vagara thatuM nathI. jyAM tyAM gaTe na caDhI javAya te mATe zAstrane barAbara abhyAsa tene mATe batAvela vidhi pramANe karo. pitAnuM sthAyI hita zodhI kADhavA mATe zAstra ane AgamanuM jJAna anivArya che, kAraNa ke duniyAdArInA abhyAse te kadAca A bhavamAM phateha apAve, paNa e phateha te jhAMjhavAnA jaLa jevI che ane sthAyI na I aMte nakAmI nIvaDe che. zAstra ApaNu mATe pUrvAcAryo racI gayAM che, temane kaI svArtha na hatA. teoe ApaNuM hita zemAM thAya te zAstra ane AgamamAM batAvyuM che. tethI ApaNA sthAthI hitanI je citavanA karIe chIe te mATe zAstranuM adhyayana jarUrI che. bhaviSyanI prajanuM ekAMta hita thAya te mATe racAyelAM Aga ati mahatvanAM che. temanA praNetAee zAstra ApaNuM hitabuddhithI kahelAM che ane pachavADenI prajAe zAstra ane AgamanuM jJAna ApaNA lAbha mATe jALavI rAkhyuM che. eTale e zAstro ane Agamone vidhisara abhyAsa kare. e mAge ApaNI jAtane ApaNe barAbara oLakhazuM ane ApaNuM sthAna A yugamAM zuM che te samajazuM, kAraNa ke sarvajJazAsana trikAlAbAdhita che. ane traNe kALamAM cAle tevuM, mahAna satyathI bhareluM ane ekAMta hitabuddhie kaheluM che. eTale pitAnA sthAyI Atmahita mATe zAstrAbhyAsa kare ema phalita thAya che. . hita-je sthAyI Take te lAbha heya te hita kahevAya che. te zAbhyAsa vagara thaI zaktA nathI. je paragatimAM duHkhathI aTakAve te zAstra kahevAya. zAstra vagara te kAMI hitakArI-sthAyI hita karanAra nIvaDatuM nathI. vyAvahArika vijJAna vagere bIjA game tevAM zAo laya, paNa jenAthI sthAyI hita thAya te zAstra te dhArmika AgamanigamanuM kahevAya che. tIrthakara mahArAje je vANI kahI batAvI, tene gaNadharoe (bhagavAnanA mukhya ziSyoe) gUMthI, ane te cAlI Ave che, te Agamane itihAsa jANanAra sArI rIte jANe che. eTale je pitAnuM sthAyI hita karavuM hoya te zAstra ane AgamanA jJAnanI jarUra che. , Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavAyo ane viSayo 15 AcArAMga, sUyagaDAMga, ThANuga, bhagavatIsUtra vagere mULa AgaNe che. temanA athavA madhyamarucie hAlamAM pragaTa thayelAM temanAM bhASAMtaranA jJAnanI ati AvazyaktA che. je AtmAnuM sthAthI hita sAdhavuM hoya te zAstra ane AgamanA jJAna vagara mAtra vyAvahArika jJAnathI te thaI zake tema nathI. mATe dharmazAstromAM batAvelA vidhi pramANe zAstra ane Agamane abhyAsa kare. zrAvake Agama na vAMcI zake te temaNe potAnuM sthAyI hita sAdhavA mATe temanAM bhASAMtarane abhyAsa kare athavA sAdhu pAse temanuM zravaNa karavuM, paNa sthAyI hita sAdhavA mATe temanA jJAnanI jarUra che. sAdhue paNa zAstramAM batAvela dvahananI vidhi karavAnI bahu jarUra che, kAraNa ke tethI ja sthAyI hita thaI zake tema che. nahi te, AvA manuSyane tabiyatanI anukULatA, baLa, buddhi ane zakti maLavAne artha kAMI rahetuM nathI. Rte vinayAta--vinaya vinA. vinaya vagara zAstrane abhyAsa thaI zakato nathI. je vinaya-viveka na hoya te abhyAsa Tako nathI athavA pitAnI yAdazakti je eka jAtanuM baLa che temAM TakatuM nathI, rahetuM nathI, sthAyI thatuM nathI. vinaya eTale jenI pAse abhyAsa karyo hoya tene vinayaviveka karavo, tene badale bIjAne guru kahe nahi ane zuru mahArAjanA hukamane adhIna rahevuM. te vinaya vagara zivA caDe nahi ane caDhe te Take nahi. jyAre zreNika rAjAe harijanana vinaya karyo ane tene Asana para besADyo, tyAre ja tene keca vinaya thavAthI, vidyA pitAne aDI. - vinIta-namratAvALa, ziSya, egya viveka jALavanAra, nAnAmoTAne oLakhanAra ane oLakhIne gyane vaDIlane megya mAna ApanAra ane ziSyabhAvane phelAvanAra ane temAM ja aMte paramahita-pitAnuM ane pArakuM-raheluM che te samajanAra. vinItane bIje artha ThaMDA svabhAvanuM" ema thAya che. haLanA baLadane paNa vinIta kahevAmAM Ave che. ziSya evA namra svabhAvanA thavuM joIe. je bhaNela mANasa ziSyabhAve vartate have che tene ane kahyAmAM rahenArane vinIta ziSya kahevAmAM Ave che. AvI rIte pitAnuM khara. kharuM ane cirakALapayata Take tevuM sthAyI hita karavuM hoya te vinayavAna namra ziSya banavuM joIe. vidyA kAkA thaIne levAtI nathI, paNa bhatrIjA thaIne ja pitAnI karI zakAya che. eTale eNe khUba namra ane gurune vahAlA thaI temanI pAsethI jJAna meLavavuM joIe. ApaNe manuSyapaNAthI te chevaTe A vinaya sudhI AvyA. jeo pitAnuM sthAyI hita karavA IcchatA hoya temaNe vinayI thavuM. sahune mahAlAza karanAra, durgati ucachedanAra ane paDatAne dhAraNa karanAra dharmanuM jJAna zAstra ane Agama vagara thatuM nathI, ane AgamanA jJAna mATe vinIta ziSya thavAnI pitAnA sthAyI hita mATe jarUra che. zAstra pra. 19 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 prazamarati vivecana sahita Agamane abhyAsa vinIta ziSya meLavI zake che ane ApaNe IrAdo ApaNuM sthAyI . hita sAdhavAne che, tethI ApaNe guru pratye vinIta-vivekavALA ziSya banIne temanI pAsethI zAstrAbhyAsa kare. abhyAsanI keTalI AvazyaktA che te AthI dhyAnamAM AvyuM haze. khAsa abhyAsanI jarUra sthAyI hita mATe che. (66) vinayanI mahattA vize vizeSa vakatavya kularUpavacanayauvanadhanamitraizvaryasaMpadapi puMsAm / - vinayaprazamavihInA na zobhate nirjaleva nadI // 67 // atha-mANasa pAse kuLa, rUpa, vacana, juvAnI, dhana, mitra ane prabhutA vagere saMpatti heya paNa je tenAmAM vinaya, viveka ane zAMti na hoya-te vagarane te hoya te pANI vagaranI nadInI peThe te saMpatti zebhatI nathI. (67). vivecana-ku-rUpa-vacana-cauvana-mANasa kuLavAna hoya, rUpavAna hoya, vacanavAna hoya, juvAnImAM masta hoya, ene dhana, mitra, aizvarya vagere maLelAM hoya, paNa je te vinaya ane prazama eTale viveka ane zAMti vagarane hoya te upara jaNAvelI sAte cIja chatAM e mANasa zebhate nathI. jema nadI game teTalI moTI hoya paNa je temAM pANI na hoya te te zobhatI nathI, tema mANasa sArA kuLamAM janmela hoya, jAte rUpavAna hoya, aneka vacana Ape te hoya, pote juvAna (sarvazaktisaMpanna) hoya, tene mitro paNa hoya ane tene ezvarya sAMpaDela hoya, paNa je tenAmAM zAMti ane viveka athavA vinaya - ane zAMti na hoya te te zobhatuM nathI. A rIte ATha dasthAnanA viSayane graMthakartA prastuta kare che. ATha madasthAnene A prakaraNamAM laI AvI te eka ekathI keTaluM nukasAna thAya che te batAve che ane tene dhyAnamAM rAkhI tene tyAga karavA sUcanA kare che. AvI rIte pitAne maLela vastunuM paNa abhimAna na karavAnI bAbata prastuta thAya che. te Akhe madasthAnene prazna vicAraNaya che. nilA nadI-pANI vagaranI nadI. ene kAMThe jhADanI ghaTA hoya, e suMdara lahera karatI hoya, moTo taTa heya paNa pANI vagara nadI jema zobhatI nathI tema aizvarya, kuLa, rU5, vacana, yauvana, dhana ane ezvaryavALo mANasa paNa vinaya ane zAMti vagara zobhate nathI. ahIM dhana, kuLa, rUpa, yauvana, mitra ane azvaryane jhADa sAthe sarakhAvyA ane vinaya ane prazamane jaLa sAthe sarakhAvyA. mANasane zobhavA mATe mANasAI joIe. te kAMI dhana, aizvarya ke yuvAnIthI AvatI nathI. mANasa dhana, aizvarya athavA rUpathI zobhate nathI paNa mANasAInA guNethI zebhe che. ahIM dhana, rUpa ane ezvaryane mahimA e che karI vinaya ane zAMtine vakhANe che. A prazama ane vinaya para AgaLa jatAM A graMthamAM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA 147 vaNu`na Avaze. ahI' manuSyabhava pAmyAnA kharA lAbha levAne mATe te ghaNA ja upayegI che ema batAvyuM che. ame amuka kuLanA chIe, amArA ApadAdAe dezateDAM karyA hatAM ane ughADI tAMkhaDIe ghI pIrasyA hatAM te kuLamada-jAtimada keTale nukasAna karanAra che te dAkhalAo sAthe ApaNe 82-83-84 aAkamAM joizuM; ane tyAre e saMsAramAM kevA sAvanAro du`Na che ane prANInA hitanI ADe kevA AvanAra che te ApaNane samajAze. azvaya --prabhutA, zeThAI. A aizvanA mada chevaTe kevA du:khadAyI nIvaDe che te huve pachI batAvavAmAM Avaze. (jue leka 93-94 ane te paranuM dRSTAMta). vAta ema che ke jarA sarakhI prabhutA-zeThAI maLe tyAM A prANI mATe thaI jAya che ane potAnI zeThAImAM masta bane che. paNa e enI zeThAi kevI rIte nAza pAmI jAya che te ApaNe te zlAkomAM joizuM. koi vastu potAne prApta thai gai hoya te te vAtanuM abhimAna ziSya na rAkhavu joie. abhimAna karavAthI pAtAnI jAtane keTaluM nukasAna thAya che ane pariNAme manakhAdeha nakAmA bane che athavA veDaphI naMkhAya che te sa have pachI jovAmAM Avaze. vinayavAna, samatAdhArI mANase potAnI jAtane oLakhI koI vAtanI DeDATI na karavI, te vAtamAM pAte mATe che ema na dhAravuM, paNu vinayI ane zAMta thaI peAtAnuM je hAya te bhAgavI levuM ane bhaviSyamAM te maLyA kare tevI cAhanA paNa na karavI, kAraNa ke cAhanA karavAthI je guNu thavAnA hoya che te aTakI jAya che ane ate potAnI jAtane sAmAnya kakSAmAM mUkI devAya che. vacana~madhurapaNuM vagerethI khelavu kahevu' te. jene madhura guNu, susvara nAmakama prApta hoya te madhurabhASI gaNAya che ane te eka lAbha che. ethI ghaNA mANasanI sabhAnuM manarajana karIne lokone pAtA tarapha khecI zakAya che. A susvara nAmaka e pazu saMpatti che, ane te nasIbadAra mANasane maLe che. ethI hajArenAM kAma thayAM che ane e saMpatti sAMpaDI hoya te ghaNI upayAgI kAryakara nIvaDe che. ethI mANusa leAkapriya thAya che. AvI vacanalakSmI prApta thayeleA mANusa jyAre vinIta hAya che ane zAMtarasathI raMgAyele hAya che tyAre tenAmAM seAnAmAM sugadha maLe che, ane tenu vacana sa mAnya rAkhe che. yauvana--juvAnI. enA mada karanAra ane dhananA mada karanArA ane camacama khUTe cAlanArA ghaNA joyA che ane temanI juvAnI jatI joI che ane temane bhikhArI thatAM pazu joyA che, eTale evI juvAnI ke dhananuM abhimAna na karavuM ane vinayavAna, zAMta, dhIragaMbhIra thavuM. manuSyajanma Atmahita sAdhavA dvArA saphaLa karavAnA A upadeza che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita sapat--saMpatti, lakSmI. kuLa, rUpa, vacana, yauvana, dhana ane mitra e pratyeka zabdonI sAthe A saMpatti zabda lAge ema hAribhadrIya TIkAmAM kahela che. 149 pANI vagara nadI unALAmAM kevI lAge che te anubhava karIne jovA jevuM che. A kalAkamAM kahelI kuLa vagere sarva saMpatti hAya paNa vinaya ane zAMti na hAya te nirjaLA nadInI peThe mANasa zAlatA nathI. A rIte manuSyabhavanI saphaLatAnA kharA mArga mu vinaya ane zAMti prApta karavAmAM che. e rIte ATha masthAnAne prastuta nAvI have te pratyeka para te na karanAra ane manuSyabhavanA pUro lAbha lenAranA dAkhalA Apaze. (67) vinayanI mahA vize vadhu-- na tathA sumahAyairapi vastrAbharaNairalaMkRto bhAti / zrutazIlamUlanikaSo vinItavinayo yathA bhAti // 68 // --jJAna tema ja cAritra-zIla(vana)nI mULa kasoTImAMthI pAra thayele vinayayukta ziSya jevA zAle che tevA mahAmUlyavAna vastra ane ghareNAthI khaDakAyele mANusa rolsa nathI. (18) vivecana~va ane AbharaNu (ghareNA) mATe gujarAtImAM kahevata che ke eka nUra AdamI, hajAra nUra kapaDAM, lAkha nUra ghareNAM, karoDa nUra nakharAM,' eTale mAzuse mUlyavAna ane zarIrane ghATe besatAM kapaDAM ane ghareNAM paheryA heAya te te mANasanI hujArA lAkhA gaNI kiMmata thAya che, ane te mUlyavAna heAya tethI paNa vadhAre mUlyavAna ane che. lUgaDAM, ghareNAM e kADhI nAMkhavA jevI cIja nathI, kharAkhara agane lAgatAM ane jarAye lAMbATUMkAM na heAya evAM kapaDAM ane ghareNAM ceAgya sthAne paheryAM hoya te te mANasanI kiMta dazagaNI, "jAragaNI ane koi koivAra dazahajAragaNI thAya che. AvAM kapaDAM ane thoDAM paNu jarUrI ghareNAM paheryA hAya te bahu sArI vAta che, paNa ethI mANasanu je mUlya thAya che tene eka khAjue rAkhIe ane zruta (jJAna) ane zIla (vatana)ne kAraNe tenuM mUlya gaNIe te te vadhAre mUlyavAna thAya che. lUgaDAM ke ghareNAM paheranAra tenA jevA zAbhatA nathI. matalaba mANasa vatanathI ane aDhAra hajAra zIlAMgathI jevA zAle che teneA lUgaDA, ghareNAM game tevA mulyavAna paheryA hoya paNa tethI pramANamAM vadhAre zAlatA nathI. AnuM kAraNa e che ke lUgaDAM-ghareNAM game tema paNa sthULa che, pArthiva che, tethI mANusa zAle paNa jeTale te zvettAnA jJAna ane sati nathI zAle che teTale lUgaDAM ghareNAMthI zeAbhatA nathI, eTale kharI kiMmata jJAna ane prazamanI, abhyAsa ane zAMtinI che. te mUlyavAna mANusane vadhAre mUlyavAna banAve che. bAkI khAdyAya kharI- magarUba mANasa keTalI nukasAnI kare che, te have pachI ApaNe joIzuM. vastrAla kArane Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya dAkhale vyavahAru mANasane samajAvavA mATe Ape. banI zake tyAM sudhI cAlu vahevAra ane zakya jANatA dAkhalA ApavA. evA dAkhalAo turata gaLe UtarI jAya che ane vahevAru mANasane te turata barAbara lAgu paDatA ane hitakAraka jaNAya che, ane guru mahArAjane baMdha karAvavAne uddeza barAbara pAra pADe che. mATe, jIvanamAMthI jIvatAM ane jANItA dAkhalAo ApavA joIe ane hetune spaSTa karanAra ane khAsa karIne zrotAne turata gaLe UtarI jAya tevA dAkhalA ApavA joIe. lugaDAM ane ghareNune dale jANIte ane darajane viSaya hoI barAbara te niyamane anusare che. Avo ja dAkhale nirjaLA nadIne gamAM laiMkamAM Ape. ghaNuM karIne dareka gAme nadI hoya che ane ghaNI nadIo unALAmAM sukAI jAya che. AvI nadIne dAkhalA gAmaDAnA vahevAru mANasane turata samajAI jAya che ane gaLe UtarI jAya che ane kartAne uddeza pAra - zrata-keLavaNI, Agama, dhArmika keLavaNIvALo mANasa. AvA mANasanI kameTI paNa thAya che ane temAM je te pasAra thaI jAya te bahu mUlyavAna gaNAya che. eTale keLavaNI ane zIla (vartana) e kaTIsthAne che ane vinayanamratA te guNane bahu dIve che. haju vinayaguNa mATe ghaNuM kahevAnuM che. e guNane barAbara samajI le. nikaSa-kaseTI. jema nAnI parIkSA kathiI thAya che, tema kRtajJAna ane zIlanI parIkSA paNa vinayathI thAya che. amuka mANasamAM aDhAra hajAra zIlAge che ke nahi te sarvanI parIkSA vinayaguNathI thAya che. jema mANasa vaDIla vargane vinaya jaLa tema te sAre ane lAyaka gaNAya che. vinayaguNathI tenI parIkSA thAya che. te game teTaluM bharyo hoya, paNa tenAmAM namratAvicaguNa na AveluM hoya te aMte te ughADo paDI jAya che ane te nathI. mANasanI zobhA vastra ke ghareNuthI thatI nathI, tenuM jJAna ane vartana (la) joI tenI parIkSA thAya che ane sAre ke kharAba kahevAya che. lUgaDAM- ghareNAMthI e eTale zobhatuM nathI eTale vinayathI zobhe che. vijya Avo moTo guNa che, ApaNe haju paNa AgaLa cAlatAM tenI mahattA joIzuM. (68). vinayanI mahattA vize vadhu gurvAyattA yasmAcchAkhArambhA bhavanti sarve'pi / tasmAd gurAdhanapareNa hitakAMkSiNA bhAvyam // 69 / / atha-zAstranI zarUAta karavI te gurune adhIna hovAthI ane sarva zAstrane AraMbha te kare ja joIe, tethI je mANasa pitAnuM hita karavA IcchA rAkhate heya teNe gurumahArAjane vinaya karavA tatpara rahevuM ja joIe. (69). Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 prazamarati vivecana sahita | vivecanaApaNe hita kenuM nAma kahevAya ane te kyAre maLe ane kene maLe te vicArIe chIe. have koIpaNa zAstrane AraMbha kare, tenI zarUAta guru mahArAja kare te ja zakya bane che, nahi te zAstrane AraMbha thAya ja nahi. guru pAse te tene artha jarUra dhAre joIe. eTale ke IpaNa vastunuM adhyayana karavuM hoya te gurumahArAja tamArI gyatA ane adhikAra joIne graMthanI zarUAta karAve che. have ApaNe joI AvyA ke ApaNuM A bhavanuM ane parabhavanuM hita thAya, ApaNe darajajo gya thAya tevuM kArya A durlabha manuSyabhava pAmIne karavuM ja joIe. ApaNu hitane AdhAra game te gatimAMthI tAre tevA zAstranA adhyayana para che, eTale je ApaNe A manuSyadeha pAmyA tene lAbha le hoya te badhe AdhAra guru upara che. cepaDIo vAMcavAthI kAMI vaLe tevuM nathI, enuM nAma abhyAsa kahevAya nahi, sUtrasiddhAMtanI zilIe lakhelA graMtha gurunA ApelA jJAna vagara samajAtAM nathI ane teTalA mATe guru uparanI parAdhInatA jarUrI che. ane temanI pAsethI vinIta ziSyanI jema jJAna meLavavuM ghaTe. gurumahArAja paNa ApaNI lAyakAta joIne jJAna Ape che. tene ema thAya ke jANavAnI rucivALo ziSya vinayI che te jJAna tene jarUra Ape ja, eTale ke prANI pitAnuM hita sAdhavA Icchate heya teNe guruArAdhanaparAyaNa athavA vinayI thavuM jarUrI che. AmAM gurunI uparanI parAdhInatA na samajavI. ApaNe najara hitasAdhanA tarapha che ane zAstranuM badhuM jJAna lakhAyeluM hetuM nathI. e te ziSyane sAme besADI guru mahArAja zIkhave te bhavanuM kAma thaI jAya ane kharuM sthAyI Atmahita sadhAya ane eka vakhata meLavela te lAbha darajane mATe bane rahe. vaLI, kALagrahaNa vagere taddana gurvAdhIna che, eTale gurune vinaya karI vidyAnuM adhyayana karavuM jarUrI che. emAM ApaNe pitAne lAbha che ane te lAbha gurune AdhIna che. ahIM savAla e thAya che ke gurumahArAja vinayanI zA mATe apekSA rAkhe? "e te zIkhavavA khAtara ja zIkhave. paNa e gurumahArAje samajavAnuM che. emane ziSyane vinaya tenA lAbha khAtara, tenI lAyakAta jevA-taLavA khAtara ISTa che. ethI ApaNuM je kharekharuM hita A durlabha manuSyabhava pAmIne sAdhI levuM hoya te sArA ziSya peThe vartavuM ane abhyAsane lAyaka thavuM. vidyA vinaya vagara caDhatI nathI, te para ApaNe zreNika rAjAne dAkhale vAMcI vicArI gayA. tamAre tamAruM sthAyI paramahita sAdhavuM hoya te gurumahArAjanI vinayI thaI ArAdhanA karavI ghaTe ane te dvArA ja tamAruM hita raheluM che. A vinayaguNa eka ghareNA samAna che. ane ApaNe te ApaNuM hita sAdhavuM che tethI je rIte duniyAdArIne kama hoya te rIte kAma levuM ane ApaNuM hita sAdhI levuM. emAM ApaNe parAdhIna thatA nathI ke meLA bApanA thatA nathI. je guru pAsethI jJAna levuM hoya te temanI sevA zuzruSA karavI ja joIe. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyA ane viSayo 151 zAstrAr bha----zAstra bhaNavA-bhaNAvavAnI zarUAta karavI te. tenA badhA AdhAra guru upara rahe che. banArasa (kAzI) paddhatie gurunI sevA kare, tene zAkapAMdaDuM lAvI Ape, te upara ghaNA AdhAra rAkhe che. ema hAvuM joIe ke nahi te vicAra karavAnA A vakhata nathI, paNa pAThayapeAthInA yugamAM gurumahArAja bhaNAve te ja vidyA caDhe ane Take tema hatuM. gurvAyattA-guru upara AdhAra rAkhanArI cIja che. temanI ApelI ane temanA AzIrvAdathI vidyA maLe ane caDhe. guru uparanI parAdhInatAne hiMde-bhArate kadI parAdhInatA gaNI nathI, e te UlaTuM ghaNuM lAyaka kAma gaNAtuM. ane vinayI ziSyA vidyAnuM mUlya peAtAnA vinayadhama thI sArI rIte abhyAsakALamAM ja vALI ApatA. navA yugamAM te jarA parAdhInatA lAge, paNa hiM'nI bhAvanA zurvAyattatAmAM kadI parAdhInatA mAnavAnI hatI je nahi ane guru ane kadI parAdhInatA gaNatA ja nahi. A zikSaNanA AdhAra ziSyanA vinayadhama para che. ane te mATe ja vinItaneA khIjo atha vinayI ziSya thAya che, je A vinayaguNumAM parAdhInatA mAne che te peAtAnuM Atmahita athavA paramahita sAdhI zakatA nathI ane 'te herAna thaI peAtAnI upara AdhAra rAkhanArane paNa herAna kare che. hitakAMkSI--jene peAtAnuM sAruM ane upara jaNAvyuM tevuM haMmezanuM hita sAdhavAnI AkAMkSA, icchA hAya teNe .vinIta-vinayI ziSya thavuM joIe. sthAyI hita sAdhI levAnI ane manakhAjanma saphaLa karavAnI A cAvI che, te bhUlavA jevI, vIsaravA jevI athavA enrarakArIthI pheMkI devA jevI nathI. e vAtamAM khUba rahasya che ane peAtAnuM hita karanAra ane te mATe cIvaTa rAkhanAranI pharaja che ke teNe potAnuM je hita sAdhavuM hoya ane A prApta thayelA manuSyadehane phaLavAna karavA hAya to teNe zuruArAdhanAta5ra thavuM. ema je tatpara thaze te sukhI thaze ane peAtAnuM paramahita sAdhI aMte mAkSe jaze. A cAvI che, khaLa hAya teNe tenA upayAga karavA. (69) gurunuM vacana nasIbadArane maLe-- dhanyasyopari nipatatyahitasamAcaraNadharmanirvApI | . guruvaMdana malayanisRto vacanarasazcandanasparzaH // 70 // atha----bhAgyazALI mANasAne ja ahita karanAra (hita na karanAra) AcArene AlavI nAMkhanAra gurumahArAjane suMdara vacanarasa maLe che, ke je malayAcalathI nIkaLela sukhaDanA sparza dharAve che. (70) vivecana-bhAgyavAnanasIbadAra mANasane AvA zAMta sparzanA saMcAga thAya che. e vacana niSkAraNa nathI heAtAM, paNa AtmAne hita na kare tevA AcaraNu rUpa agnine olavI nAkhavA ane sukhaDa jevI zItalatA ApavA heAya che. te nasIbadAra-bhAgyavAna prANIne ja Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita prApta thAya che. eTale gurumahArAja je sarvavidhAne caraMbha karanAra che tenuM zAMta ane TATuM vacana malayAcalanA pavana jevuM kaMTha sparzavALuM hoya che. ahita AcaraNamAMthI ApaNane renAruM hoya tethI ApaNane te kadAca na game. paraMtu manamAM jANavuM joIe ke evA vacanane kAnane sparza te paNa malayAcalanA pavananA sparza je ThaMDo hoya che, ane je mANasanuM bhAgya hoya tene ja te vacana sAMbhaLavAnI taka sAMpaDe che. eTale pote vacana sAMbhaLatAM jarAyaNa gusse na thavAM pitAne bhAgyazALI mAnI evAM vacanane sparza thavo te malayAcalanA pavana jevo mIThe che ema gaNI guru sAmA na thatAM pote tene (vacanane) anusaravuM ane guru mahArAja mArA bhAgya e vacana bolyA che ema samajavuM. gurumahArAja te duniyAnA ane hitAhita karanAra kAmanA dUraMdezIthI phesele karanAra hoya che. tethI teo TADhe Thapake Ape te paNa sAMbhaLI le, te vacana pita hita karanAra che ema temanA anubhava uparathI samajI levuM, vAMdhA ke takarAra karyA vagara te vacanane anusaravuM ane gurumahArAje ahita thatuM vAravAne je upadeza Ape ke sUcanA karI athavA tADanA tarjanA karI te mATe pitAne bhAgyadaya samaje. gurumahArAja tevuM vacana jyAre tyAre bole nahi ane jenuM tenuM ahitasamAcaraNa reke nahi. tethI A vAtanI athavA amuka vAtanI prasiddhi teoe ziSyanA lAbha athe ja ApI haze ema dhArI laI evI vacanaprApti mATe potAnuM ahobhAgya mAnavuM. - nirvApI-Agane olavavI te. ahita eTale pariNAme AtmAne ahita karanAra je AcaraNa che te, te rUpa adhamane olavanAra e gurumahArAjanuM vacana che e arthamAM te samajavuM. je ziSya pitAnI ekSapragati sAdhavI hoya ane saMsArane rega maTADe hoya teNe gurumahArAjanuM vacana pitAne peTe mArgathI rekanAra ane ahita AcAramAMthI vAranAra che ema samajavuM. malaya-malayAcalanI lahera. dakSiNa bhAratavarSamAM madrAsa bAju jeNe musApharI karI hoya te samajI zake. e malayAcalanI lahera ThaMDI hoya che, tema gurumahArAja je vacana bele tene pitAnA kAna sAthe saMsparza 63 hoya che. gurumahArAje ziSyane nakAme Taka nahi, paNa te hitathI cAtarate hoya athavA ahitamAM pravRtta thatuM hoya te prasaMga laI tene aTakAva. caMdana-sukhaDa. ene sparza che hoya che, TADha hoya che. eTale gurumahArAja, ziSyane TokavA janmelA nathI hotA, paNa tenuM hitAhita samajanArA hoya che, ane te mITho Thapako kaIvAra Ape te pite nasIbadAra che tema samajI te Thapako levo joIe ane temanI anubhavI zikhAmaNane anusaravuM joIe. ene badale keI avinIta ziSya te gurumahArAja upara gusse thaI vAtAvaraNane garamAgarama karI nAkhe che. ene badale Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 1pa3 pitAnA kharA sthAyI AtmahitanI najare Thapake samajI ene lAbha levo joIe ane pitAnI jAtane nasIbadAra mAnavI joIe ke AvA mIThA ThapakAne te pAtra thaze. ThapakSa mATe A nasIbanI vAta karI nathI, paNa gurumahArAja e prasaMga laIne mITho Thapake ApavA udyakta thayA mATe pitAnI jAtane bhAgyazALI gaNavI. A gurumahArAjanA ThapakAnI vAta A yugamAM nahi bese, paNa te ghaNuM upayogI ane samajavA jevI vAta che. jemAM AvI namratA ane gurvAyattA AvI jAya temane raste saraLa ane mArga khADATekarA vinAne thaI jAya che. AvA ziSya je gurumahArAjane vinaya kare che ane guru je ahita AcaraNa mAMthI ziSyane vAre che, te banne dhanya che. A kaDe Thapake guru je pitAtulya che te ja ApI zake ane vinayI ziSya tene malayAcalanA pavana je ThaMDo gaNe ane pitAnuM ahebhAgya mAne. (70) gurune badale A saMve ane parabhave na vaLe- - duSpratikArau mAtApitarau svAmI guruzca loke'smin / tatra gururihAmutra ca suduSkaratarapratIkAraH // 72 // atha-upakArane badale mAbApa, zeTha ane vaDIlavargane A lekamAM tho azakya che. temAM paNa gurune badale te A bhavamAM ane bhavabhavamAM vadhAre muzkela che. (71). " vivecana-pratikArI-A upakArano badalo A bhavamAM cAre mANasane vALI Apa azakya che. ApaNuM upara nAnI vaye mAbApe ApaNane pALI pioSI moTA karyo ane bhaNavyA tene badale vALI Apa te azakya vAta che. A bhavamAM evo koI paNa rasta nathI ke mAbApa, guru ane zeThe ApaNA upara te vaye ane te samaye je upakAra karyo che tene badale vaLI zake. emane paisA ApavAthI te guNane badale vaLe nahi. - svAmI haribhadranI TIkA pramANe rAjA vagere AmAM samAya che. ApaNane A yugamAM zeTha lAgu paDe che. mIlamAM rokanAra ane ApaNane pagAra ApanAra ApaNA zeTha kahevAya. pachI te ejanTa hoya ke dharaNI hoya, paNa nekaranI najare te zeka che. jenI nokarI karavAmAM Ave te zeTha, svAmI, poSaka kahevAya. atyAre game te khyAle karavAmAM Ave paNa zeThe tarapha A bhAva asala hatuM, te vicAravA yogya che. ApaNI sarva AryasaMskRti A sevya ane sevakanA dharmamAM samAyelI che. atyArane haDatAlane pavana ane Ane maMgAvavAne pavana e dharma sAthe baMdhabesatuM nathI. enA upakArane badale A bhavamAM bhaLI zakAya tevuM nathI. A bhAvane hAla turata te nAsI gaI hoya ema dekhAya che. pra. 20 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita emAM zeTha bhUla nathI karatAM ema bhAgye ja kahevAya, paNa asala ene nekarane) ghera avasara Ave tyAre zeThe pitAnI puMjI laIne jatA hatA ane nekaranI AbarU sAthe, pitAnI AbarU che ema mAnatA hatA tevI bhAvanA Aja rahe tevuM nathI. zAstrakAra kahe che ke A upakArane badale A bhavamAM vaLI zake tevuM nathI. - mAtApitarI-mAbApa. emaNe te potAnA vakhatane ane sagavaDane bhege dIkarAnuM nAnI vaye ThIka karavAmAM bAkI rAkhyuM hatuM nathI. "Dagamaga paga TakatuM na hoya teve vakhate mAbApa zIkhave ane duniyAmAM sthira kare te upakArane badale vALa ghaNuM muzkela che. mAbApane badale vaLI zake tevuM A bhavamAM kAMI nathI. mAbApane dharma pamADanAra putra kadAca badale vALI zake che, paNa sAmAnya rIte te mULamAM vAta kahI che te ghaNe bhAge barAbara che. A guru-vidyAbhyAsane AraMbha karAvanAra ane dharma samajAvanAra ane kaI vakhate thappaDa mAranAra tADanAtajana karanAra gurune badale A bhavamAM ane parabhavamAM kaI rIte vaLI zakatuM nathI. mAbApa ane zeThane A bhavamAM badale na vaLI zake, paNa gurune badale te bhavAMtaramAM keI kALe vaLI zake tema nathI. gurumahArAja reke, Toke ke sajA kare te sarva ziSyanA hita mATe ja hoya che. teone Thapake kaI vakhata Akare lAge te vicAravuM ke temane svArtha ziSyanA sthAyI hita, parama hitamAM ja che, ane te khAtara ja teo Thapako Ape che. teone aMgata svArtha kAMI hotuM nathI. ane gurumahArAjane avinaya karatAM vicAravuM ke temane badale te A bhavamAM ane bhavabhavamAM vaLI zake tevuM nathI. je akSarane ApanAra gurune uvekhe te zvAna nimAM seMkaDo vAra jaI, cAMDAla paNa thAya che, ema anya zAstromAM paNa kahyuM che. eTale gurumahArAja kadAca vicitra hoya, te paNa te calAvI levA jevA che ane temaNe dharmamArga batAvyuM tethI ApaNuM sthAyI kalyANa thanAruM hovAthI, temane upakAra te amApa che ane tene badale A bhave ane parabhave ApI zakAte nathI. upadezamalAmAM dharmadAsagaNie 9mI gAthAmAM gurune parAbhava karanAranuM parabhavamAM ane A bhavamAM keTaluM kharAba thAya che te batAvyuM che. teo paNa gurune badale kaI rIte vALI zakAya nahi ema jaNAve che. vyavahAramAM eka jagyAe kahyuM che ke bhagavaMta ane guru baMne eka ja vakhate maLyA hoya te te bemAM mAre vaMdana kene karavuM? tyAM javAba Ape che ke bhagavAnane oLakhAvanAra guramahArAjane prathama namaskAra karo, e eka daSTibiMduthI yegya che. gurune badale A bhave ane parabhave ne vaLI zake te che, kAraNa ke temaNe ApaNuM sthAyI hita je mAge thAya te rastAne batAvyuM che ane teo kadAca mAnI hoya, te paNa te kahe te karavuM ane temanI vRddha uMmare temanI barAbara vaiyAvacca vinayapUrvaka karI ApaNuM vinIta ziSya tarIke nAma kADhavuM ane guru Thapako Ape te khamI khAvo. (71) Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upapa kaSA ane viSaya ke keTalAka mahAna satya vinayaphalaM zuzrUSA guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / ___ jJAnasya phalaM virativiratiphalaM cAzravanirodhaH // 72 // atha_vinayanuM phaLa sAMbhaLavAnI IcchA athavA cAkarI, gurumahArAjanI sevAnuM phaLa jJAna thavuM te - jJAna prApti jJAnanuM phaLa virati (tyAgabhAva) ane viratinuM phaLa AvatAM karmone aTakAva te che. (72). - vivecana-ATalI gurumahArAjanA upakAranI vAta karI. have keTalAMka sarvasAmAnya satya kahe che. e traNa kALamAM sAcA ane lAbhakArI che, zAstra samajavAnI cAvIrUpa che. ApaNe A zlokamAM evA cAra satye eka pachI eka jANIzuM. - vinayaphale-ApaNe vinIta ziSya gurune keTale vinaya karavuM joIe te sAMbhaLyuM, vicAryuM ane ApaNe nizcaya karyo ke dharma batAvanAra ane temAM joDanArane vinaya kara. gurumahArAjane vinayapUrvaka potAnI paristhiti athavA azakti jaNAvavI. keI divasa gurumahArAjane vinaya cUkave nahi ane kadI temanI sAme thavuM nahi, paNa temanA jevA upakArI pitAne Thapako Ape che te vacanane paNa caMdananA sparza jevuM gaNavuM, ThaMDuM gaNavuM ane te khAtara aMtaramAM paNa temanI AmanyAne lepa na kare ane temanuM azubha ne ciMtavavuM. zuzruSA-ene artha hAribhadrIya TIkAnusAra sAMbhaLavAnI IcchA, vadhAre sAMbhaLavAnI IcchA ema thAya che. "zabda-ciMtAmaNi tene artha sevA-cAkarI ema batAve che. eTale keIpaNa prANImAM vinayaguNa te ja jAmya gaNAya ke ene vadhAre sAMbhaLavAnI IcchA ane belanAra tarapha abhAva thavAne badale tenI vadhAre sevAcAkarI karavAnI hoMza thaI Ave. eTale je e sAce vinayI ziSya thaye che te vinayanuM phaLa vadhAre sAMbhaLavAnI IcchA athavA saMbhaLAvanAranI vaiyA-sevAcAkarI e kare. e vinayanuM phaLa che. have pachInI gAthAmAM "daSTama" e zabda Ave che te pratyeka vAkyane cheDe adhyAhAra che ema samajavuM. have eka bIjuM sarvamAnya satya kahe che. guruzuzravAphala-gurumahArAjanI sevAcAkarInuM phaLa che jJAnaprApti, zrutajJAnane lAbha. gurumahArAja jJAnane AraMbha karAve che, zIkhave che, e kAMI te lAbha nathI. ghaNA te Aje zIkhe ane kAle bhUlI jAya. guru kahe te sAMbhaLavuM ane sAMbhaLIne te pramANe vatana karavuM te artha zuzraSAne hAribhadrIya TIkAnusAra ane ArTanI DikzanarI anusAra thAya che. eTale guru pAse je bhaNyA tene jJAnarUpa phaLa bese che. eTale gurumahArAjane sAMbhaLavA ane eka kAnethI sAMbhaLIne bIje kAne kADhI na nAMkhatAM e sAMbhaLyA pramANe Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 prazamarati vivecana sahita vartana karavuM e e zuzraSAne bhAva che. zuzraSArUpa vRkSane phaLa te ja AvyuM gaNAya jyAre tenAthI barAbara jJAna thaI jAya ane tadanusAra vartana thAya. A zuzraSAnuM phaLa che e bIju mahAna satya sarvamAnya che. gurumahArAja sAthe upadeza ApanAra hoya te zrAvakanI dezavirati ane sAdhunI sarvaviratirUpa cAritraguNa ADakatarI rIte jarUra khIle che. sAna phela virati-jANavAnuM phaLa tyAgabhAvamAM Ave che. A trIjuM sArvatrika satya kahyuM. ekyuM jANavAthI mA lAbha nathI, paNa jANIne te pramANe tyAgabhAva kare te khare jANakAra che, sAce jANakAra che. ghaNuM cAritra vagaranA mANaso meTI moTI vAta kare che, gajanAM gaja mApe che, paNa tas vadheratA nathI, cAritra-caryAmAM mIMDA hoya che, te temanuM jJAna phaLa vagaranuM che arthAt teonuM jJAna niSphaLa-nakAmuM che ema samajavuM. je khare tyAgabhAva Avyo hoya te ja jANapaNanuM, vAMcyA-vicAryAnuM, bhaNyAnuM phaLa beThuM che ema samajavuM. jJAnanuM phaLa tyAgabhAvaprAptimAM che. A jhADa nakAmuM, jagyA rokanAruM nathI, paNa e phaLavatuM jhADa che ane e phaLavAna jhADa phaLanA jerathI lacI rahyuM che. AMbAne kerITANe phaLa Ave te vakhate enI ghaTA joI hoya te te praphula thatuM dekhAya che ane kerI pAke tyAre tene chAMyaDe paNa phaLavAna vRkSane dIpAve te lAge che. jJAnarUpa jhADane viratirUpa phaLa Ave tyAre te dIpe che ane kharuM phaLavAna thayuM che ema dekhAya che." Azrava-A trIju tatva che. je garanALAne raste taLAvamAM pANI Ave te Azrava kahevAya che. Azrava eTale mArgo ane Azrava dvArA ja karmabaMdha thAya che. ApaNe gya prasaMge pacIza kriyA vicArazuM tyAre Azrane barAbara oLakhAze. garanALAthI taLAva bharAI jAya che, ema karmarUpa Avaka jenAthI thAya tene Azrava kahevAmAM Ave che. Azravanirodha-AzavanI aTakAyata e ja saMvaraprApti. saMvara e pAMcamuM tattva che. navAM karmone AvatAM aTakAvavA enuM nAma ja saMvara. tyAganuM phaLa saMvara che. bhAvanA, yati dharmo vagerenuM AcaraNa karatAM kudastI rIte navAM AvatAM karmo aTake che, ane karmo AvatAM aTake te ja saMvara thaye. navAM AvatAM karmothI bhAre thatuM ane saMsAramAM rakhaDate AtmA aTakyo ane teTalA pUrate saMvara thaye. pAMca samiti, traNa gupti, daza yatidharma vagere saMvare che. Azrava thatuM aTake e jANapaNAnuM phaLa che. eTale mANasane sAcuM jJAna kayAre thAya ke tene navAM lAgatAM karmo aTake ane karma AvavAnuM garanALuM baMdha thaI jAya. A AzravanirAya barAbara samajavA gyA che ane samAjane AcaravA gya che. A trIju ane cothuM sarvamAnya mahAna satya jaNAvyuM. (72) thoDAM vadhAre satya saMvaraphalaM tapobalamatha tapaso nirjarA phalaM dRSTam / tasmAt kriyAnivRttiH kriyAnivRtterayogitvam // 73 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya 157 atha-saMvaranuM phaLa tapabaLa che, ane tapanuM phaLa nija rA che ema anubhavyuM che tenAthI (nirjarAthI) kyiAthI nivRtti thAya che, ane kriyAnivRttipaNAthI agIpaNuM thAya che. (73) * vivecana-sarvamAnya satyanI je vAta cAle che te keTalIka AgaLa kahe che, eTale A zlekamAM paNa sarvamAnya satye Avaze. A sarva prayAsa viSNunuM prAdhAnya, upayogIpaNuM batAvavA mATe che e vAta dhyAnamAM rahe. saMvara-saMvaratavanA sattAvana prakAra che. saMva eTale karmo lAvanAruM je garanALuM che tenI ADA mAraNuM baMdha karavA ane Azrava thatuM aTakAve. AvI rIte. AvatAM karmone rikavA te pAMcamuM saMvaratatva che. bhAvanA bhAvavAthI ane yatidharmomAM pravRtta rahevAthI ane aSTa pravacanamAtA (Isamiti, bhASAsamiti, eSaNasamiti, AdAnanikSepaNasamiti, pariSThApanikAsamiti, mane gupti, vacanaguNi, kAyamusi)nuM paripAlana karavAthI AvatAM karmo aTake che. saMvaranuM phaLa tapa che. eka prANImAM saMvara kayAre jAmya kahevAya ke e tapa karate hoya tyAre. eTale saMvaranuM phaLa tabiLa che ema A sarvamAnya prathama satya kahyuM. buddha bhagavAne tapane zarIramalezakArI gaNyuM, paNa mahAvIra bhagavAne te tene nijerAnuM kAraNa mAnyuM ane saMvaranAM phaLa tarIke ene svIkAryuM ane pitAnA jIvanathI tapane mahimA batAvI Ape. tapa e saMvaranuM phaLa che. tapasyAthI zarIre jera paDatuM nathI, paNa tAkAtamAM vadhAre thAya che e vartamAna dAkatarI vijJAne paNa batAvI ApyuM che. eTale dehadamana tarapha bedarakAra na rahI A zarIrane bane teTale lAbha levA ane temAM koI jAtanI zaMkA na rAkhavI. mekSa javA mATe ane karelAM karmone kSaya karavA mATe tapazakti ghaNuM jarUrI che. AgalI gAthAmAM Azrayanidhi kahevAmAM Avyo te ja A saMvara che ane saMvarathI tapanI zakti maLI rahe che. ane tevI zakti AvavI e saMvaranuM phaLa che. saMvara pite pAMcamuM tatva che. - nirA-karmone vipAkedayathI ke pradezodayathI nAza thave te. cha bAhA tapathI ane cha prakAranA AtyaMtara tapathI karmanI nijA thAya che. nija rA e jaina mate cha tatva che ane upagI tatvamAMnuM eka AdaraNIya tatva che. bAhyatapa cha prakAranuM cheH (1) "anazana" eTale na khAvuM. (2) "UdarI' eTale bhUkhathI pAMcasAta keLiyA ochA khAvA. atyAre DokaTare paNuM ochuM khAvAne upadeza Ape che. (3) "vRttisaMkSepa" eTale pitAne kAMIpaNa IcchA thaI hoya tene ochI karavI te. vRttine bahAra jatI aTakAvavI ane tenA upara aMkuza rAkha. (4) "rasatyAga eTale dUdha, dahIM, chAza vagere ane halavAIe taiyAra karelI miThAIne tyAga kare. (5) kAyaleza" eTale cAdika kaSTa sahana karavA ane (6) "saMlInatA" eTale zarIranA aMge pAMga saMkecIne rAkhavAM. e cha bAhya tapa kahyAM. uparAMta, cha AtyaMtara tapa cheH (1) "prAyazcitta---jANatAM ajANatAM thayelI bhUla mATe Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 prazamAMta vivecana sahita pazcAttApa karavA. (2) 'vinaya'--vaDIlavarga nA vinaya karaveA, temanI sevA karavI te. (3) 'vaiyAvacca'--mALa, vRddha, mAMdA, tapasvInI sevAcAkarI karavI te. (4) 'svAdhyAya'--bhaNavuM, bhaNAvavuM ane bhaNanArane sarva prakAranI banatI sagavaDa karI ApavI te. (5) dhyAna'arihuMta Adi peAtAne priya je deva hAya enA upara ekAgratA dhAravI. (6) 'utsarga'krama kSaya nimitte daza-vIza legassanA kAusagga karavA. A bAra prakAre (cha bAhya ane cha AbhyaMtara tape) karmanI nirjarA thAya che. nija rA e taparUpa sraDanuM phaLa che, mATe samajavuM ke A tapathI nirA thAya che. kriyAnivRtti- ----A nija rAthI prANInI kriyAe thatI aTake che. keTalAka adhikAra vagara ALasathI kriyA karatA nathI e kriyAnivRtti nathI, paNa nirArUpa vRkSane phaLa bese tyAre je kriyAnivRttipaNuM yAgamAM prApta thAya che te sAcuM ane lAbhakArI kriyAnivRtti ttattva che ane e nija rAvRkSanuM phaLa che. : ayAgitya-caudame guNaThANe jinakevaLIne ke tIrthaMkara mahArAjane mana-vacanakAyAnA cegane lakSI je ayAgitva maLe che te kriyAnivRttinuM phaLa che.caudame guNaThANe mana-vacana--kAyAnA dare yAga jAya che. te paMdara yoga A pramANe che : 1. audArika manoyAga, 2. audArika mizra manAyega, 3. audArika taijasa maneyAga, 4. audArika kAma Nu maneAyAga. e cAra mananA yogo. vacanayeAganA cAra ubheda che: 1. asatya vacanayoga. 6. asatyAmRSA vacanayAga (sAcuM ya nahiM ane jUThThuM ya nahi, beThA che ? UcA ?" evuM nirdoSa vAkaya te asatyAiSAyeAga). 7. taijasa mizra vacanayoga. 8. kANu mizra vacanayAga. kAyAnA sAta yuga hAya che 9. audArika kAyayeAga. 10. vaiSkriya kAyayeAga. 11. AhAraka kAyayeAga, 12. audArika mizra kAyayeAga. 13. vaikriya mizra kAyayega. 14. AhAraka mizra kAyayega. ane 15. taijasa mizra kAyayeAga. A pannura yAga chellA caudamA guNasthAnakekevaLIne na lAle. tenA utkRSTa kALa pAMca hastAkSara (a, 6, 3, 4, ) khelatAM jeTale vakhata lAge teTale che. A aye gipaNuM mekSa jatAM pahelAM Ave che, e mahA utkRSTa yoga che. mana-vacana-kAyAnuM tadna rudhI nAMkhavApaNuM che ane cozcittavRttanioSanA pratyakSa anubhava che. AvuM agipaNuM te kriyAnivRttirUpI vRkSanuM phaLa che. pAMca hastAkSarakALa pachI jarUra meAkSa thAya che. te vakhate mana, vacana ane kAyAnA sa yegA nAza pAmI jAya che, ane tevuM ayAgipaNuM prApta karavAnA ApaNA sarva prayAsa che. A samAnya satya samajIne anusaravA yogya che. (73) bAkInAM samAnya satyA yoganirodhAdbhava saMtatikSayaH saMtatikSayAnmokSaH / tasmAtkalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH // 74 // For Private & Personal'Use Only . Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya 159 atha-ganirodhathI saMsArane mULathI kSaya che ane AkhA saMsArane mULathI kSaya thaye mokSa thAya che, teTalA mATe sarva kalyANane AdhAra vinaya che. (7) vivecana--AvI rIte ApaNe paraMparA jatAM agita sudhI pahoMcyA. A gAthAmAM be mahAna satya jaNAve che. mana, vacana, kAyAnA traNa game athavA paMdara yegane nirodha thavAthI saMsArasaMtati-bhavanI rakhaDAmaNa-je anaMtakALathI cAle che tene nAza thAya che. A saMsArasaMtatithI, bhavaparaMparAthI prANI eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM paDe che ane bIjAmAMthI trIjA khADAmAM paDe che ane ema uttarottara cAlyA kare che. saMsArI jIvane A saMsAranI bhavapaddhati kevI rIte lAge che ane vagara thAkya e eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM kevI rIte paDe che te mATe juo "upamitibhavaprapaMcAmAM varNavela saMsArI jIvanuM caritra. A bhavasaMtati te paraMparA cAlyA ja kare che, ane prANI aneka bhavAM. taramAM bhaTakyA kare che, eka nimAMthI bIjI enimAM jAya che ane keI koI vAra tenI te nImAM paDyo rahe che. tIrthakaranA vakhatamAM kadAca A jIve temane sAMbhaLyA haze te te gappAM mAranAra che ema gaNI tenI bhavasaMtati vadhArI haze, paNa tenAmAM sadhaNa nahi ja AvI hoya. A bhavasaMtatine kSaya ganidhanuM phaLa che ane e phaLa khAvAgya ane svAde madhura che ane khuzIthI khavAya tema che. mokSa-mUkAvuM che. A saMsArathI sarvadA nAsI javuM ane sAtamA tatva mokSanI prApti karavI e bhavasaMtatikSayanuM pariNAma che. tyAM kAMI khATalA DhALelA nathI. tyAM te AtmA enA asala rUpe rahI joI jANI zake che ane te sarva bhavasaMtati je atyAra sudhI cAlu che tenI sAMkaLa tUTI jAya che ane bhavasaMtatikSayarUpa jhADane mokSanuM phaLa bese che. A phaLa samajavuM. ane mekSa gayA pachI punaH pAchA ahIM AvavAnuM thatuM nathI. mATe nizcita mane A sAtamA tatva mokSane meLavavAnuM atra paraMparAthI je kAraNa ApyuM che tene mokSa meLavevA khAtara sevavuM ane A atyAranA AMTApherA aTakAvavA. bhAjana-AdhAra. bhAjanane atha asala te pAtra thAya che. sarva vastune AdhAra eTale sarva vastune rahevAnuM pAtra, ThAma, vAsaNa vinaya che te ApaNe have pachI zuM. e sarva vastunuM mULa kAraNa vinaya che. vinaya te dharI rAkhavAnuM-upADavAnuM mULa pAtra che. eTale tenI bAbatamAM ziSya bahu cIvaTa rAkhavI ane pitAne jarA agavaDa paDe, vadhAre agavaDa paDe, te paNa vineya thavuM. - vinaya-sarva vastune dhAraNa karanAra vinaya che. manuSyapaNuM mahAmuzkelImAM maLe che, te maLyuM ! devarAjane ke khuda tIrthakarane e manuSyabhava maLI jAya te tyAM AyuSya-AyakhuM maLavuM e ghaNuM muzkela che. e paNa maLI gayuM! trIjI vAta ArogyanI che. te paNa maLavuM muzkela che. te paNa maLI gayuM. ethI vAta baLasamudAyanI, te paNa maLe! pAMcamI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. prazamarati vivecana sahita vAta, dharmanA viSayamAM viryanI prApti thavI muzkela che, te paNa maLI gayuM. chaThThI vAta, zAstra-adhyayana, te paNa maLI gayuM. sAtamI vAta, sAruM kuLa. sArA kuLamAM janma thavo te muzkela che. te paNa maLyuM. AThamI vAta, rUpa maLavAnI muzkelI che. e paNa maLyuM. navamI vAta ApaNuM vacana bIjAne game tevuM thayuM te paNa muzkela che. tevuM vacana paNa maLyuM. nAnapaNamAM dharma ruce nahi ane zarIra ghaDapaNamAM javAba Ape nahi teTalA mATe dasamI durlabha bAbata yuvAnI che, te paNa maLI gaI. agiyAramI vAta mitranI che. mitro adharmamAM prere athavA temanI kubatathI prANI ADe raste UtarI jAya evA maLe che, sArA maLavA muzkela che. mitro sArA anukuLa maLyA che. bAramI vAta, dhana-paisAnI che, te paNa maLyA. teramI vAta zeThAI-aizvaryAnI che, te paNa maLI gaI. AvI sarva anukULatA maLI, tere ya vAte pite bhAgyavAna nIvaDayo ene AdhAra vinaya para, prANInI guru taraphanI bhakti para che. mATe je vacana guru kahe tene ghInI nALa samAna gaNIne, tevAM vacana sAMbhaLavAne pite bhAgyavAna thaye ema mAnI, gurumahArAja para vinaya rAkho ane teo je kahe che tene saMsparza caMdana je zItaLa che ema dhArI, temanA anubhavane mAna ApI, teo upara saghaLe AdhAra rAkhave ane temane adhIna rahI temanuM vacana bara lAvavuM. e vAtamAM zaMkA athavA carcAne sthAna nathI ema gaNuM, bhAgyane gurunuM vacana sAMbhaLavA ke tene sparza karavA pitAnA kAna bhAgyazALI thayA che tema dhArI guru mahArAne vinaya jarA paNa cUke nahi. A tereya bAbatene vinayaguNa ANe che, ane jAtane bhAgyazALI banAve che ema samajI gurUne vinaya barAbara jALave ane temAM potAnI jAtane pataMtra na mAnavI, paNa duniyAnA anubhavI vRddha guru je kAMI kahe che te pitAne hita ApanAra che ane ane mokSa ApanAra che ema samajI gurune vinaya karo ane te ja paristhiti jALavI rAkhavI. A duniyAmAM je anubhava gurune hoya che ane je dIrdhadaSTithI teo ziSyanuM sthAyI hita Icche che tevI najara anyanI hoI zakatI nathI, mATe burune vinaya samaju ane pitAnuM hita sthAyIpaNe thAya tema IcchanAra ziSya cUke nahi. kalyANu-sAruM thayuM che. mekSa jevI cIja, upara jaNAvyA pramANe, je apAvI zake che, tevuM kalyANa je karI zake che te guru mahArAjane vinaya ziSya jarUra kare joIe. A duniyAmAM vRddha mAtApitAne vinaya kare jarUrI che, kAraNa ke temane upakAra laghuvayamAM ghaNe jabare che. zeTha ke mAlikane upakAra paNa A bhAvanI apekSAe ghaNe gaNAya. paNa gurunA upakArane badale te A bhave ke parabhave vALI zakAya tema nathI, kAraNa ke temaNe niHsvArthabhAve dharma batAvI mokSamArga pragaTAvyuM che, ane sAce upakAra kadI bhUlI zakAya nahi, bhUle te mANasa nahi. mATe sarva kalyANanuM vAsaNa, jemAM bIjI vastu jhIlI zakAya te, vinaya guNa che. tenI mahattA atra batAvI che. vinayI ziSya gurune For Private & Personal use only.. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 1 evA vaza karI le che ke pachI gurumahArAja evA ziSyane Thapako ApatA nathI, ane peAtAnI mATAI batAvatA nathI. (74) vinaya vagaranAnuM aMte ahita---- vinayavyapetamanaso guruvidvatsAdhuparibhavanazIlAH / truTimAtraviSayasaGgAdajarAmaravannirudvignAH // 75 // atha--vinaya rahita manavALA, jee guru athavA vidvAna puruSo ane sAdhuonA tiraskAra karavAmAM tatpara hAya tevA, eka jarAmAtra viSayanA meLApathI jANe kadI gharaDA thavuM nathI ke koI divasa maravuM nathI evA nibhaya banI rahelA mANase (vinAzane vaheArI le che.) (75) vivecana : vyaSeta--gayeluM. vinaya rahita manavALA. eTale gurunI sAme thanAra, vRddha puruSane vinaya na rAkhanAra. jeNe vinaya choDI dIdhA che tevA manavALA mANasanA kevA hAla thAya te AgalI gAthAmAM kahevAmAM Avaze. keTalAka nAnA mADha meATI vAta karanAza hAya che ane nAne mADhe peAtAne phAve tevuM vartana karanArA ane game tevuM, sAmAna vinaya na jaLavAte hAya tevuM, pheMkanArA hAya che. AvA mANasonuM zuM thAya te AgaLanI cheteramI gAthAmAM kaheze. A gAthAmAM te evA mANasa kevA hAya tenuM vaNuna cAle che. AvA phe'kAlAjIvALA ane manamAM Ave tevuM khelanArA ane nAnAmeTAnA verA na rAkhanAra keTalAka mANusA hAya che. paribhavana--apamAna, nukasAna. keTalAka mANaseA peAtAnA gurunuM ane sAdhupuruSonuM apamAna, tiraskAra karanArA heAya che. teonA svabhAva ja evA hoya che ke gurunuM apamAna karavuM; zuru kahe ke sajjana-sAdhupuruSa kahe te na karavuM, temane game te na karavuM, paNa jANIjoine vAMkA cAlavuM ane peAtAnA svaccha, calAvave. guru ke koI sAdhupuruSa kahe tema karavAmAM peAtAnI svataMtratAno te nAza samaje che. teo guru kahe te na karavAmAM ja pAtAnI svata tratA jue che. gurunuM nukasAna ke apamAna karanAranA zA hAla thAya te AgalI cheteramI gAthAmAM kahevAmAM Avaze. A gAthAmAM te teonA svabhAva kevA DAya che te khatAve che, tenuM vaNuna kare che. zIla eTale svabhAva, prakRti. jeenA svabhAva ja guru athavA sAdhupuruSanuM apamAna karavAnA ane jAheramAM temanI sAme thavAnA hoya che tevA mANusA potAnuM ahita Acare che, ane te leAkeAmAM UtarI paDe tevuM AcaraNa kare che. Ave! ja teonA svabhAva paDI jAya che ane jANe gurunuM apamAna karavuM ke temane nukasAna karavuM temAM ja tenI mAja hoya che. teo gurunA cALA pADe, temanI sAme dAMtiyA kADhe ane temanI AjJA na UDAve, Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prazamati vivecana sahita Ti-nAnI elAyacI. alpa zabdane batAvanAra A zabda che. eTale cUMThane gAMgaDe gAMdhI banelA ane jANe pite kadI gharaDA thavAnA ke maravAnA nathI evuM mAnanArA. truTi eTale nAnI elAyacI jevI vastu pitAne maLI hoya te jANe ghaNuM pitAne maLI gayuM che evuM dhArIne nirbhaya thaIne bhaTakanArA. eka nAnA gAmaDAnuM pitAne Adhipatya maLe ke nAnakaDI sarakhI zeThAI gAmamAM maLe che jarA sarakhI vidyA ke be vIghA jamIna maLe te jANe ghaNuM badhuM maLI gayuM che. ema mAne eTale dharatI upara paNa paga na de. Aga AvA mANasa nAnI vastu maLI jAya emAM ene evA vaLaa paDe che ke pote hI. paNa divasa ghA thavAnA nathI athavA ravAnA nathI ane viSaya sAthe potAne A hamezA rahyA karavAnuM che ema mAnI jANe ajarAmara thaI gayA che ema pitAne mATe mAne che. - saga--saMdha, maLavuM te. eTale evA cANaso ke jene najIvI AvyAvatA padArtha maLI jAya, eTale te padArtha sAthe saMskRdha thaI jAya tevA. ajarAmara-kadI gharaDA thavAnA nathI, kadI maravAnA nathI, AvuM mAnI nirbhaya thaI pharanAra ane svacchede vatI koInI AjJAmAM na rahenArA. evA mANase te nAnI vastumAM eTale meha pAmI jAya che ke jANe potAne duniyAnuM rAjya maLyuM hoya tema chAtI kADhI, vALa oLI, chelabaTAu thaIne kare che. teonA hAla kevA thAya che te AgalI teramI gAthAmAM kaheze. niraddhina-nirbhaya. jANe ene kadI ghaDapaNa-uttarAvasthA-jaiphapaNuM AvavAnuM nathI ane kadI pote maravAnA nathI, ane A vastu sAthe saMbaMdha anaMtakALa sudhI TakI raheze ema dhArI nirbhayapaNe pharanArA ane vartavArA. teo te mAne che ke jarA-maraNa bIjAo mATe che. AvA mANasa AgaLa-pAchaLane vicAra kema nathI karatA te AvatI teramI gAthAmAM jaNAvaze. A gAthAmAM evA mANaso kevA svabhAvanA hoya che te varNavyuM. viSNa-A pAMce IdriyanA viSayone paze tenA padArtha samajavA. te te ema ja samaje che ke , zana, brANa, cakSu, kAnane koI paNa viSaya maLe ke kaI padArtha nAnA maLI jAya te thANe pote taddana nirbhaya thaI gayA che ane have potAne kAMI karavAnuM rahetuM nathI ane gurunI AjJAmAM rahevAnI ke teone vinaya karavAnI koI jarUra nathI. (75), - samudravAyasa jevA A puruSa vinAza pAme che. kecit sAtaddhirasAtigauravAt sAMpratekSiNaH puruSAH / mohAt samudravAyasavadAmiSaparA vinazyanti // 6 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSA 13 a--keTalAka sukhazAtA, Rddhi ane rasanA ati gauravathI taddana vamAnane jonArA, TUMkI najaranA puruSo mehune vaza thaIne samudranA kAgaDA peThe Adhi(mAMsa) levAne tatpara thaI vinAzane vaherI le che. (76) gaurava--e jaina zAstromAM gArava tarIke prasiddha che. gArava eTale abhimAna athavA lAlasA (pati haradevanadAsanA pAIsamahuNvamAM e kSaNa che.) AvA gAvA traNa prakAranA heAya che. zatAgArava, RddhigArava ane rasagArava. A traNanuM abhimAna ke meTAi khulAse mAMge che. zAtAgArava eTale tadurastInI moTAI, huM thaze. taMdurasta chuM, mane kaMI divasa tAva Avye nathI tema khelavuM ane pAtAnI tadurastInAM aNunAM cUnA te zAtAgArava prathamArava thayo. ddhigAva eTale pAne paisAdAra hAvAnA maka rAkhavA ane tenI baDAza bIjA pAse hAMkavI te. rasa eTale svAda mITho, madhurI athavA krUsaNu zvetAne rasaprApti thaI che ema kahevu ke sa khAtAM khAtAM tenA vakhANa karavA te rasagArava. AmAM abhimAna karavAnI ke moTArke levAnI vAta mukhya che. kAIka mAluse traNe RddhigArava, rasArava ane zAtAgAravanuM abhimAna ke meTAI manamAM lAve che ane khIMnA pAse te gaNAve che ane te mAAmAM A vakhata pasAra kare che. sAMpratakSiNu--eTale. vartamAnakALane jonArA. potAne kadAca paisA, taMdurastI ke rasA maLyA hoya te tenAM khaNugAM na mUkavA joIe. je eka paNa gArava athavA gauravamAM paDI jAya che te e tadurastI, paisA ke rasA zA kAraNe maLI gayA che te vicAratA nathI. bheAgAMtarAya kama` ke upabhegAMtarAyakamanA kSayApazamathI lAbha maLI jAya ane pote gaurava anubhave te TUMkI najaravALA che. te potAnA vatamAna lAbha ja jue che. ekavAra je vastu lAgavAya te bhAgAMtarAyakanA kSayApazame maLe che ane je eka ne eka vastu anekavAra bhogavAya (kapaDAM vagere) te upabhAgAMtarAyakamanA kSayaparma maLe che. emAM gaurava levA jevI koI vAta nathI. tethI je temAM pAtAnI moTAI mAne che te va`mAnakALane ja jue che, tenI najare bhUtakALa rahetI nathI, tenI najara cUkI che. tee jANatA nathI ke kama pramANe prANIne zAtA, dhanadolata ke rasALA padArtho maLe che. AvA TU kabhaMDoLIA ane mAtra vamAna upara najara rAkhanArA mATe A zabda vaparAyele che. mAhI-te ajJAnathI eTalA badhA bharAI gayelA hoya che ke teo pAtAnI najaramAM bhUtakALa ja rAkhatA nathI. e kama pAte karelAM che, ene mATe puruSAtha karavAnI jarUra paDI haze, tapatyAga, saMyama AdaravA-AcaravA paDayA han. meharUpa dArUnI asara nIce AvelA te herAna thAya che. te zAtA, Rddhi ane rasamAM peAtAnI AvaDatanuM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita abhimAna ke phAMko rAkhe che ane najara TUMkI hovAthI mAtra vartamAna prApti upara ja najara rAkhe che. samudravAyasa-samudramAM vasanAra kAgaDe. samuMdrAvAyasane vinAza kevI rIte thAya te para AvI vAta che. eka vakhata kaI marI gayela hAthInuM zarIra joI, tenA mAMsamAM Asakta banI, kaI samudrakAMThe vasanAra kAgaDe te hAthInA gudAdvAramAM peThe. samudramAM hAthInuM zarIra taNAyuM. sAthe te paNa taNu. paNa ene hAthInA mAMsanI lelupatA maTI nahi. A samudrakAgaDe aMte hAthInA apAna dvArA bahAra nIkaLe, paNa koI ThekANe besavA lAyaka sthAna na maLavAthI te Akhare samudramAM ja DUbI mUo. AvI rIte mehane lIdhe prANa herAna thaI addhigArava, rasagArava athavA zAtAgAramAMthI kaImAM athavA sarvemAM lalacAI jaI, jema te AmiSane lAlacu kAgaDe samudramAM DUbI mUe, tema ja te saMsArasamudramAM dhakelAI jAya che. AvI rIte samudravAyasa jema mAMsa khAtara vinAza pAme tema mANasa mehathI ajJAnane lIdhe saMsAra samudramAM khaDI mare che, ane aMte tene vinAza thAya che. vinAza-A zabda zuddha arthamAM ahIM vaparAye nathI, paNa eka khADAmAMthI bIjAmAM paDavuM ane ema ne ema saMsAramAM rakhaDavuM te AtmAne vinAza barAbara che, kAraNa Atmika vinAza A rIte ja thAya che. je mekSamAM javA karaNI na karI zake te saMsAramAM dhakelAI jAya ane tene samudrane Are na dekhAya; te vinAza te nathI, paNa vinAza jevuM ja che. AvI jAtanA vinAzane prANI samudrakAgaDA jema vahorI le che. jevAM karmo karyA hoya tevAM bhegavavAM paDe che. vinAzane mArge paDI sArA mArganI ke mokSanI AzA rAkhavI te vyartha che, e khare AtmAne vinAza ja che. jema kAgaDo aMte bharadariye matane pAme che tema mehathI sAcI vAta na samajavAne kAraNe prANa rakhaDe che ane TA mAre che. e vastutaH tene vinAza ja che. (76). AvA mANasene vadhAre zuM thAya che? te jAtyahetudRSTAntasiddhamaviruddhamajaramabhayakaram / sarvajJavAgrasAyanamupanItaM nAbhinandanti // 77 // arthajAtya (zuddha, nirdoSa) hetu ane dAkhalAthI siddha, aviruddha (jenI viruddhamAM kaMI na hoya tevuM), gharaDuM na thAya tevuM, jarA paNa bhayane na karanAra evuM sarvajJavacanarUpI rasAyana teonI sAme hAjara hovA chatAM tene teo AdaratA nathI. (77) vivecanaH jAtya-zuddha, nirdoSa. hetu pakSanI jAtanI vastumAM hoya. eTale e jAtanA bIje koI paNa sthAnake te na hoya tevuM bane nahi. dAkhalA tarIke moranuM pIchuM, te te Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 kalA ane viSe sarva meramAM hoya ja. ene saMskRtamAM sAkSe sarva kahe che, eTale pitAnA pakSamAM tenuM hovApaNuM--hAjarI jarUra hoya che. vipakSa eTale viruddha pakSamAM tenI (hetunI gerahAjarI hoya che. ane vipakSe cAvRtta' kahevAmAM Ave che. Ama nyAyanI paribhASAmAM jaNAvavAmAM Ave che. te hetu-nirdoSa hetumAM A lakSaNe hoya che. aMgrejI lejIkamAM ene middle term kahevAmAM Ave che. daSTAMta-dAkhale. dAkhale ApavAthI pariNAma lAvI zakAya che. eTale eka pariNAma lAvavuM hoya te tene dAbale Apavo. A rIte ja pariNAma lAvI zakAya che. temAM kaI jAtane doSa na rahe te jAtya hetupUrvakanuM dAkhalA dalIla sAthenuM avyabhicArI satya kahevAya che ane te sarva vakhata kAma Ape che. AvuM mahAna satya jene koIka hetu (middle term) hoya ane dAkhalAothI siddha thayela hoya te eTale je vacana sarvakALamAM sarva saMgamAM satya hoya, jenA viruddhanuM eka paNa vacana na hoya ane je sarvamAnya hoya tevuM. - aviruddha-jenI viruddha kaI vacana ke dAkhala na hoI zake evuM sAdu paNa sarvamAnya satya. dAkhalA dalIlathI besI jAya tevuM sArvajanIna satya, Universal Truth. eTale e asatya che ema sAbita karavAnuM nyAyasaranuM keIpaNa kAraNa na rahe tevuM satya. ajara-je gharaDuM na thAya tevuM akhUTa vacana. sarvadA yuvAna, vRddha na thAya tevuM, ajara vacana. parabrahmane paNa ajara kahevAmAM Ave che ema zabdaciMtAmaNikoSa kahe che. ahIM sarvajJa vacana evuM majabUta ane AgaLa pAchaLathI dalIlayukta hoya ke te sadA navapallavita yuvAna jevuM ane ghaDapaNa vagaranuM lAge che. devatA gharaDA thatA nathI, tethI temane ajara kahevAmAM Ave che. ahIM te gharaDA na thAya tevA akhUTa, sadA navIna ane sadA yuvAna vacanane ajaravacana kahyuM che. abhayakara--kaI prakArane bhaya na karanAra vacana. tIrthakara mahArAja kahe temAM kaI jAtane bhaya na hoya. agAu kahyA che te AjIvikA ke akasmAtanA sAta prakAranA bhayamAMthI koI jAtane bhaya ene anusaravAmAM prANIne rahetuM nathI.' | sarvajJavA-sarvajJanI vANIrUpa vacana. e te sarva vastu dekhe che ane jue che, eTale e vacana koI jAtanI viruddhatAne khamatuM nathI. tyAM te sarvamAnya satya hoya che, trikALAbAdhita hoya che ane ekAMta hita karanAruM hoya che. rasAyana-zodhela rasa, rasauSadhivALI davA, sAyaNuM. mArela pAre athavA gajavela barAbara khAvAmAM Ave te te zarIrane ghaNuM majabUta banAve che ane rasAyaNa levAne Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita uddeza barAbara pAra paDe che. AvA rasAyaNa jevuM vacana. kRti, kIrti, kAMti, buddhi ane vAgIne vadhAre che. sarUnuM vastra rasAyaNa jevuM che. upanI tama-pAse ANela, tenI najIkamAM lAvavAmAM Ave te paNa. AvuM aviruddha, sarvajJa mahArAje uccAreluM ane svIkAreluM, rasAyaNa hoya tevuM vacana najIka hoya, pAse lAvavAmAM AvyuM hoya, pite te sAMbhaLI zake teTalA aMtare vacana paDeluM hoya te paNa nAbhinandanita-AnaMda pamADatuM nathI. AvuM vacana pAse AvyuM hoya te paNa ene, tevA aNusene, saMtoSa ApatuM nathI. khuda tIthakara mahArAjanuM vacana hoya, viruddha heDa kaI jAtanA vAMdhA vagaranuM hoya, barAbara hoya, samayane batAvanAruM hoya che paNa upara varNavyA tevA mANasane saMya pamADatuM nathI, cha karatuM nathI, AnaMda ApanAruM thatuM nathI. vacana pAse lAvavAmAM AvyuM teTalA khAtara mAne . pasaMda AvI jAya che e jANavuM nahi, mAsa addhi, rasa ke zAtAnA gAramAM paDI jAya che te tene te vacana AnaMda ApatuM nathI. te mANasa kevA prakArane che tenA upara tene AdhAra rahe. che. rahiNIA zeranI peThe te vacana pAse lAvavAmAM Ave che te teone gamatuM nathI. sarvamAM utpAda, vyaya ane dhruvatA hoya che tevuM sarvasiddha vacana paNa ahi vagere sAravavALAne pasaMda paDatuM nathI, ane evA vacanathI teo rAjI thatA nathI. AvuM jItyA hetu siddha, dawtasiddha, aviruddha(saMgata), je pite kadI gharaDuM thAya tevuM nathI ane abhayane karanAruM che tevuM vacana AvI rIte saMsArarasika prANane gamatuM nathI ane tene rAjI karatuM nathI. AvI rIte, je saMgata heya, ajara ane abhayaMkara hoya tevuM vacana rUpa rasAyaNa paNuM RddhirasagAravAmAM paDelA mANasane rAjI karatuM nathI. AmAM deSa vacana nathI, paNa pahelethI baMdhAI gayela gArone daiSa che. te haju AgaLa jatAM spaSTa thaI jaze. (7) tenuM daSTAMta yadvata kazcit kSIraM madhuzarkarayA susaMskRtaM hyam / pittAditendriyatvAdvitathamatirmanyate kaTukam // 78 // tannizcayamadhuramanukampayA sadbhirabhihitaM pathyam / / tathyamavamanyamAnA rAgadveSodayovRttAH // 79 // A a -jema kha ane sAkathI sArI rIte jamAveNA, halyane vahAlA lAge tevA dUdhane pittathI herAna thayela iAipaNAnA kAraNe koI UlaTAne kaDavuM mAne che, tema teo rAgadveSanA udayathI uddhata thaIne, sArA-sajajana puruSoe sAcA bhAvane jaNAvanArAM, sahAnubhUtithI kahetAM, pariNAme suMdara vacanene, pitAne lAbha karanAra ane zAMtituSTi karanAra hoya te paNa, Adara karatA nathI. (78-79) Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA ane viSA 167 vivecana--pittalata-pitta-kaphathI zarIramAM rAge thAya che evA je dezI vaidyanA AyurvedanA siddhAMta che, tene anusarIne pitta jenAmAM vadhI gayeluM che tevA mANasa. dita eTale vyApta. A pittaprAya - kamaLA nAmanA vyAdhivALAne savizeSa hoya che ttinA upadrava thA te hiMdustAnanA prasiddha vyAdhi che. > kSIra --dUdhane. sAkara ane madha nAMkheluM ane tene sArI rIte sa~skAravALuM banAvIne mIThu rAMdheluM heAya te pittavALAne kaDavuM lAge ane tene varmI athavA thUkI nAMkhe, tene te bhAve nahi. madhuza rA--madha ane sAkara. madha ane sAkara sAthe rAMdhelI ke garama karelI, saMskAravAna karelI cIja paNa pittathI pIDA pAmanArane gaLI lAgatI nathI, paNa kaDavI lAge che, kAraNa ke enA pittadoSa ene kaI vastu gaLI lAgavA deteA nathI, ene te gaLI sAkara jevI ke madha jevI athavA banne (madha ane sAkara) sArI rIte bheLavelI cIja paNa kaDavI lAge, tema Rddhi, rasa ke zAtAgAravathI je prANI pIDAya tene je duHkharUpa che te sukharUpa lAge che. susa'skRta--ghI, tela, mAlA vagere nAMkhI sudhArela vastu. sArI rIte sAkara ane madha nAMkhI sAkaravALuM rAMdhela anta athavA dUdha jevI vastu. hRdham--hRdayane game tevuM. sArI rIte rAMdheluM, saMskAravAna ane madha ane Ara bheLaveluM dUdha hRdayane vahAluM Aya, paNa pittoSavALA anuSyane te kastu lAge che. titha--khATuM, asatya, mithyA. eTale je prANI pittana prakopathI sAkara jevA gaLyA ane sAthe madha bheLavelA ganyA padArthane paNa karo bhALe che, jue che ane tenA tarapha tenI prIti thatI nathI, tene sAkara ane madha bheLavelA pardhA paNa hA gera jevA lAge che, tema mehunA AvezamAM ane saMsAramAM rAgadveSathI sArdha gayelA prANIne thAya che te have pachI kaheze. kaTuka kaDavuM. kaTuka eTale rAi, methI jevA svAdavALI tIkhI athavA kaDavI cIja A gAthAmAM te prANInuM vana mAtra Apyu che, tene zuM thAya che te AvatI gAthAmAM kaheze. A gAthAmAM prANInuM jju na karavAmAM Avyu che kharAkhara ApaNane lAgu paDatuM che ane te zvetAne keTaluM lAgu paDe che te jovuM. nizcaya madhura--cokkasa madhura, pAime suMdara. evuM je nacana tene mATe sajjana puruSa kahe che te vacana upara uparathI madhura-mIThuM lAge tevuM na zveSa, paNa piraNAme tene khAsa sthAyI lAbha karanAra hoya. keTalAMka vacana dekhAvamAM te mIThAM hoya che, paNu pariNAme tevAM vacana lAbha karanAra nIvaDatAM nathI. sajjana puruSanuM e kSaNa che ke tee Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita pariNAme sAruM thAya ane lAbha karAvI Ape tevuM ja vacana bele. teo prANuone tAtkAlika lAbha jatA nathI, paNa pariNAme mIThuM nIkaLe tevuM ja vacana bele che. teonA vacanane e prabhAva svabhAvasiddha hoya che. teo prANIne sAru lagADavA kAMI bolatA nathI. paNa temanA vacana pramANe vartana thAya te pariNAme aMte lAbha ja thAya che. AvuM "nizcaya madhura" vacana kADhavuM te sajjana ane buddhimAna mANasothI ja banI zake che. game tevA lebhAgu te prANIne rAjI karavA vacana bele che, paNa kharA sajajana te prANInuM aMtima pariNAmika sthAyI hita kyAM thAya ane kevI rIte thAya te darzAvatuM ja vacana bole che. pariNAme suMdara hoya tevuM vacana sAruM gaNAya che, pariNAme eTale chevaTe, aMte jatAM. ekaluM sAmAne sAruM lAge tevuM belanArA te ghaNuM hoya che, paNa je vacana aMte jatAM pariNAme sAruM kare tevuM na hoya, mAtra vahAluM lAge tevuM hoya, te vacana nizcaya madhura kahevAtuM nathI. eTalA mATe vacana bolatI vakhate sAmAne-sAMbhaLanArane vahAluM lAge tevuM ke khuzI kare tevuM vacana hovA uparAMta te tene-saravALe-aMte Akhare jatAM lAbhakArI hovuM joIe. teTalA mATe kahyuM che ke vacananuM satya, priya, hita, mita ane tathya hovuM jarUrI che. emAM je hita nAmane trIjo vibhAga kahyo te mujaba vacana pariNAme hita karanAra, te sAMbhaLanAranuM bhaluM karanAra devuM joIe. A sAdI saraLa vAta karI. vacana kevuM vAparavuM joIe, kevuM bolavuM joIe te paNa ADakatarI rIte jaNAvI dIdhuM. madhusAkara paNa pitta deSathI kaDavAM lAge te daSTAMta atra batAvAya che.' anukaMpA-kRpA. maherabAnI karI saMta puruSo-sajajane bele tevI vAta. A kRpA e ghaNI agatyanI vastu che. sArA mANase bole che te bIjA upara kRpA karavA mATe ja bele che, belavA khAtara ke pitAnA saMteSa khAtara kadI belatA nathI. sabhi-sArA mANasa, sajjana puru, saMta puruSo. sArA mANaso vinA lAbha kadI bolatA nathI. mubhamatti zutti vattavyam "mukha che mATe kAMI te bolavuM joIe" e dhoraNe kadI bolatA nathI. sajajana puruSe te sAmAne pariNAme hitakAraka, atizayokti vagaranuM ane tene game tevuM ane saMpUrNa satya vacana bole che. - rAgadveSadAvRttA-rAgadveSathI levAI gayelA. rAgadveSathI taNAI jaI sAmAnya mANasa game te belI nAkhe che ane sAMbhaLanArane svArtha dhyAnamAM letA nathI. pitAnA rAgadveSathI teo taNAI jaI svacchedAcArI banI jAya che. teo potAnA vicAra rAgadeSane AdhIna rahI kare che. athavA sAmA sAMbhaLanAra taraphanA rAgadveSathI kheMcAI jAya che. ane te banne prakAranA ane vikArane AdhIna rahI vacana kADhe che. jema kehathI hata thayela prANa ajJAna ke pitAnA bAMdhelA vicAra anusAre vacana kADhe che tema AvA rAgadveSathI raMgAyelA svacchaMdAcArI mANase bhaDabhaDIyA tarIke manamAM Ave tevuM belI de che ane - Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 19 pachI temane pastAvA thAya che te AvA rAgadveSathI bharelA svacchaMdAcArIne pastAve pazu atha vagaranA thaI paDe che. tathya--yagya ane sAcuM. evA saMtapuruSonI najare sAcI vAta paNa sAmAnuM hita karanArI najare ja melAtI hAya che. teo jevI heAya tevI. satya vAta paNa sAmAnA lAbhanI ke hitanI khAtara ja khele che. teo manamAM Ave tevuM lavanArA ane magajamAM Ave tevuM khelanArA heAtA nathI, paNa sAmAnA hitane najaramAM rAkhI, ene pariNAme hita thAya tevI ja bhASA vApare che. rAgadveSanA udayathI avaLe mAge vaLelA jane sadgurunAM ke sajjanAnAM anukaMpAthI ekalAyelAM, pariNAme hitakara, nizcaya madhura, satya vacanAne avagaNe che arthAt grahaNa karatA nathI jema pittanA prakApavALI vyakti madhura gaLyA dUdhane kaDavuM gaNI grajI karatI nathI tema. AvA puruSo kevA hoya che ane zuM kare te have kahevAmAM Avaze. juo nIcenI ezImI gA! (79). tevA manuSyAne zuM thAya ? jAtikularUpabalalAbha buddhivAllabhyakazrutamadAndhAH / klIbAH paratra ceha ca hitamadhyartha na pazyanti // 80 // '' atha--jAti, kuLa, rUpa, baLa, lAbha, buddhi, vallabhatA ane zruta(jJAna)nA madathI adha thayelA te nAmada thaI parabhave ane A bhave pAtAnuM parama hita thAya tevI khAmatAne jotA nathI. (80) vivecana--1. jAti, 2. kuLa, 3. rUpa, 4. baLa, 5. peAtAne thatA athavA pAte jamAvela lAbha, 6, peAtAnI buddhi, cha. priyatA (vAllabhya) ane 8. pAtAnuM jJAna--A ATha madanA tee bhAga anIne pAtAne A bhava ane parabhavamAM zAthI sukhadu:kha thAya che te jotA nathI. paNa pAtAnI heAziyArImAM ja mAja mANyA kare che ane jAti, kuLa, priyatna vagere pAtAne maLyA che te mATe peAtAnI jAtane ja pravINa mAne che ane tenI sa AvaData akkala peAtAmAM kendrita thayelI che ema samajIne kAma le che. A rIte A madasthAnAne gaNAvyA ane have te ATha marda para vivecana cAlaze. acA--AMdhaLA thaIne. puruSa madathI AMdhaLA thaI jAya che. e kAMI dekhate na sAya tema madathI vate che. madAnya ane AMdhaLA na dekhI zake temAM bahu pheraphAra nathI. mAnya eTale madathI adha thayelAne teTalA mATe AMdhaLA kahevAmAM Ave che. tene DhAvA chatAM aMdha puruSanI jema tee vate che. AMdhaLA jema sAcuM-sAruM kAMI jANata kha pra. 22 For Private & Personal Use-Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 - prazamarati vivecana sahita dekhatuM nathI tema pitAnA kuLa, jAti, rUpa, baLa, buddhi ane jJAnanA madathI aMdha thayelA puruSe pitAnI jAtane ja jue che, te maya jANe duniyA hoya ema jANe che, bIjAne ke bIjI vastune jANatA-dekhatA nathI. A AThe mada para have vistAra karavAnuM hovAthI atra tenA para kAMI lakhyuM nathI. paNa AvA mAM ATha prakAranA che ane mANasa temanAthI aMdha banI jAya che te atre prastuta che. - vAtsalyama hArIbhadrIya TIkAmAM A zabdane artha priyatna karyo che. ApaNe ene ATha madamAM lAvavA mAgIe chIe eTale ene atha pitAnI Rddhine mada e artha kare prAsaMgika thaI paDaze. - mRta--vidyA, Agama. AgaLa, tenA upara vivecana thavAnuM che. atra te tene zabdArtha ja karyo che. vidyAnA madamAM sthalibhadranuM dRSTAMta yogya sthAnake Avaze. lIba-napuMsaka, amA-A artha TIkAkAra kare che. zabdaciMtAmaNi kezakAra tene artha azakta, nivIrya, bAyele evo kare che. AvA hinasattva, napuMsaka, azakta leke jJAnInI vItarAgavANune oLakhatA nathI ane aMdha puruSanI mAphaka vartana kare che. AMdhaLo jema vastu thavAnA phAMphAM mAre tema tene pitAne parama ane Akhare hitakArI zuM che te zodhI nA zaktA nathI. ApaNe ATha mada bicArazuM tyAre eka eka athavA vadhAre madathI prANu keTale aMdha thAya che te jaNAze. ane tevA mANase azakta tema ja napuMsakanI peThe phAMphAM mAre te vAta taddana yaMgya che. 0 paratra-parabhavanA viSayamAM AvA leke A bhavanA viSayamAM ane parabhavanA saMbaMdhamAM AMdhaLA tema ja azaktanI peThe vate che ane jyAre tyAre pitAnA madane AdhIna thaI AMdhaLAnI jema daza dizAe A bhava saMbaMdhamAM ane parabhava saMbaMdhamAM zaMkA mAre che. abhimAnI mANase pitAnI ja vAta kare che ane jANe sAmA mANaso AMdhaLA haze ema dhArI beThuM vartana kare che, paNa aMte phasAI jAya che. paNa kharI samajaNa emane eTalI moDI prApta thAya che ke te daramyAna te teo AMdhaLA mAphaka ja vate che. - buddhiAmAM hArIbhadrIya TIkAnusAra cAra prakAranI buddhi che. autpAtikI buddhi (kudaratI buddhi), nacikI buddhi eTale koI moTA puruSane vinaya karyo hoya tethI A thayelI buddhi, trIjI kAmaNI buddhi eTale ekanuM eka kAma vAraMvAra karavAmAM Ave tethI - thatI buddhine kAmaNa buddhi kahevAmAM Ave che, pariNAmikI buddhi e jethI buddhi vayanA paripAkapaNAthI-anubhavathI prApta thAya che. A cAra buddhi athavA ekabe pitAne prApta thaI hoya tenuM abhimAna karavuM te ATha sadasthAnamAM eka che. ApaNe e buddhimada para. have pachI vivecana vicArIzuM. (juo gAthA 91 ane 92) Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSayo hitama-ahIM kharekharuM sthAyI hita, upara ceTiyuM hita nahi. cAra dahADA sAruM lAge ane pachI hatI tenI te sthiti thaI jAya te hitakAraka te daSTie na gaNAya ema samajavuM. na pazyati-dekhatA nathI. teo madamAM AMdhaLA thaI jANe dArUnA kephamAM hoya tema pitAnuM sthAyI TakAu hita joI zakatA nathI, dekhatA nathI, avaletA nathI. (80), jAtimada para prakAza jJAtvA bhavaparivarte jAtInAM koTizatasahasreSu / hInottamamadhyatvaM ko jAtimadaM sudhaH kuryAt ? // 81 // atha-saMsAra cakakaramAM jAtio karaDe seMkaDe ane hajAre hovAthI, koI vakhata hInapaNuM maLe, koI vakhata uttamapaNuM maLe, kaI vakhate madhyamapaNuM maLe, emAM karyo DAhyo mANasa abhimAna kare? (81) , vivecana-ahIM "dhAraNaW adhikAradvayam' e zabda vAparIne jANe have navuM prakaraNa "ATha jAtimasthAne" nAmanuM A kalekathI zarU thAya che ema keI TIkAkAre mAne che. mAre mana te viSayakaSAyanuM A prakaraNa cAlu ja che, eTale e pUruM thatAM leka 111me athavA tyAra pachI huM prakaraNa pUruM karIza. ahIM prakaraNa pheravavuM e atyAra sudhInuM viSaya jotAM mane binajarUrI lAge che. tethI e vaDIlane huM te bAbatamAM anusaryo nathI. - parivarta-A jIva te kaI vakhata pharatAM pharatAM nArakI gatimAM gaye, kaI vAra gadheDe ke ziyALa thaye, keI vakhata ghuvaDa thaze. AvA cakkaramAM pharate pharate anekavAra Ave che. zAstrakAra kahe che ke jJAnInA vacana pramANe A jIve dareka jAtimAM, dareka nimAM ane dareka sthAnamAM bhAre haLavAM kuLa karyA che. e adhama jAtimAM ane badhI jAtiomAM game che jAtimada-huM amuka jAtimAM janmya chuM, brAhmaNa chuM ke kSatriya chuM ke vANiyo chuM evuM abhimAna te jAtimada prathama mada che. madanAM ATha sthAne ahIM batAvyAM che. temAM jAtine mada paTele kahyo che. pite brAhmaNa-kSatriyAdi jAtimAM utpanna thaye te vAtanuM abhimAna dharavuM tenuM nAma jAtimada kahevAya. pite brAhmaNAdi uttama jAtimAM utpanna thavuM te kAMI mada nathI, paNa te vAtanuM abhimAna karavuM ane "brAhmaNiyA mata DI, lIdhI bheMsa ne vecI ghaDI" ema vANiyA bole ane pitAnI jAtine brAhmaNanI jAti karatAM paNuM uttama manAvavA prayatna kare te jAtimada kahevAya. matalaba ke pote je jAtimAM utpanna thaye heya te jAtinuM koIpaNa prakAre abhimAna dAkhave te jAtimAda che, Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 prazamarati vivecana sahita harikezI--ApaNe vArtAmAM vAMcIe chIe ke harikezI jAtanA caMDALa hatA. te caMDALanA kuLamAM utpanna thayA kAraNa ke Agale bhave emaNe jAtimada karyo hate. jAtimadane pariNAme te bIje bhave caMDALapaNuM-nIcapaNuM pAmyA. A eka samajavA lAyaka dAkhale che. mANasa jyAre potAnI jAtinA ke pitAnA brAhmaNa-vANiyApaNunA vakhANa karavA lAge che tyAre tene pitAnI jAti ja uttama lAge che ane pitAnA vakhANa karavA maMDI jAya che ane pitAnI brAhmaNa, kSatriya ke vaizyapaNuMnI jAti ghaNuM uttama che, sarvamAM sArI che, ema te sthApana karavAno prayatna kare che. pariNAme, bIje bhave AvA mada karanArane adhama jAti prApta thAya che ane je tenAmAM pitAnI jAti mATe abhimAna hatuM te mUkI devuM paDe che. eTale jAti, lAbha, kula, azva, tapa, rUpa, baLa ane zrata (jJAna) emanuM abhimAna karavAthI e halakA ane tuccha prakAranA bIje bhave mANasane maLe che. Ama ucca jAtimAM janma thavAthI nIca jAtimAM javAnuM thatuM nathI, paNa tenuM abhimAna karavAthI parabhavamAM te hIna-adhama maLe che. AvA ghaNA dAkhalA che. prANu jyAre pitAnI jAtine ahaMkAra kare che tyAre te potAnI jAtinA mehamAM paDI rAgadveSa karI pitAnI jAtinA vakhANa karavA maMDI jAya che ane badho viveka bhUlI jaI pote je jAtine hoya te ja jAti UMcI che ema batAvavA prayatna kare che. keTizatasahasA karaDa, so ane hajAre jAtio, ekedriyathI mAMDIne paMcedriyamAM che. mANasamAM paNa jAtione pAra nathI; brahmakSatriya, khatrI, koLI, macI vagere aneka jAtio che. mArI yAda pramANe sarakAre eka vakhata gujarAtanI jAtio gaNI te te ATha hajAra uparAMta thaI, e riporTa vAMcyAnuM yAda che. eTale jAtio karaDe, lAkha ane hajAre che. emAM jyAre ekedriyanI vanaspati AdinI jAtio umeravAmAM Ave ane beiddhi zaMkhanI, keDAnI ema aneka jAtio gaNavAmAM Ave, tathA temAM teiMdriya (sparza, rasana ane ghANadivALA) cha jevA ke iMdragepa ane mAMkaDanI jAtione umero karavAmAM Ave ane temAM cariMdriya(sparzana, rasana, prANu ane cakSu)nA vIchI, bhamarI, tIDane paNa samAveza karavAmAM Ave, ane padriya tiryaMcanA jaLacara prANIo, sthaLacara prANIo ane khecara pakSIonI aneka jAtione umeravAmAM Ave tyAre kaDonI saMkhyAmAM jAtio Ave. ApaNe te sarva jAtimAM ucharyA chIe, ane bhamyA chIe, kAraNake jeo jANuM zakayA che temaNe kahyuM che ke "tevI kaI jAti nathI, tevI kaI eni nathI, ane tevuM keI sthAna nathI ane tevuM koI kuLa nathI jyAM A jIva anaMta vakhata na gaye hoya." eTale nIca halakI jAtimAM anaMtavAra A jIva jaI Avyo che ane anaMtane je khyAla cethA karmagraMthamAM Ape che te chakkaDa khavarAve tevA prakAra che. je A vAta kharI hoya ane ApaNe atyArane anubhava jatAM e Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya 173 vAta cheTI hoya ema mAnavAnuM kAMI kAraNa nathI, te ApaNe amuka jAti mATe abhimAna karavuM kaI rIte yogya ke ucita gaNAya? ApaNe kayAM nathI gayA? ane zuM nathI thayA ? te pachI ApaNe A bhavamAM je jAtimAM janmyA hoIe tenuM abhimAna zenuM karavuM? ApaNe pite badhe gayA chIe ane badhI jAtimAM pharyA chIe. A vakhate amuka jAti maLI tenuM abhimAna karavuM te ucita nathI. abhimAna te kadAca te jAtimAM na gayelAne ghaTe, jo ke teNe tema karavuM yegya nathI. - hIna uttama madhyatva--ApaNe te jAtinI aMdara paNa hInapaNuM (adhamapaNuM), madhyamapaNuM ane uccapaNuM anaMtavAra pAmyA chIe tethI A vakhata kadAca koI jAtimAM uttamapaNuM pAmIe te te vAtanuM abhimAna karavuM, te vAtanI baDAI karavI yogya nathI. - budha-DAhyo mANasa. A sthiti hovAthI ke DAhyo mANasa-samaju mANasa jAtinuM abhimAna kare? AvuM abhimAna karanAra samaju mANasa na hoya. emAM abhimAna karavA jevuM kAMI nathI. - pite jene adhama jAti kahete hoya tevI vALaMda, kAchIA, mocInI jAtimAM paNa A jIva anekavAra jaI Avyo che tyAre eNe jAtimada kare kema ghaTe? ane te karanAra samaju mANasamAM kema gaNAya? pite badhI cAre gatimAM sarva ucca, madhyama ane nIca jAti pAmyo che tenI ene khabara nathI. atyAre sArI jAtimAM hoya te paNa pitAnI agAunI sarva prakAranI jAti yAda kare te ene samaja paDe ke e bAbatanuM gaurava lAjima nathI. tethI DAhyA mANasa tarIke gaNanA thayelI hoya te teNe jAtimada kara ucita nathI. (81) keInI jAti ekasarakhI rahetI nathI- naikAn jAtivizeSAnindriyanirvRttipUrvakAn sattvAH / / * varmavazAt chAtra vezya e zAzvatI jJAtiH ? 8rA. artha--aneka jAtivizeSamAM je karatI vakhate idrine banAvavAmAM ane ghaDavAmAM pUrvakALe Ave che tevI jAtiomAM, prANuo karmavazapaNane laIne jAya che, temAM kayA mANasanI athavA kenI jAti ekasarakhI zAzvata-sthira rahe che? (82) vivecana : nekAna--A mANasa aneka jAti pAme che. uparanI vyAkhyAe A prANI badhI jAtimAM jaI AvyuM che, tenI koI eka jAta nathI, aneka lAkho kare. badhI jAtio che. naikAna eTale ekathI vadhAre. A prANI te badhI jAtimAM jaI AvyuM che, eTale enI eka jAti nathI te ApaNe AgaLa joIzuM. ' Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita iMdriya A jIvane, A manuSyane pAtApeAtAne cagya paryAptie hAya che. e paryApti pUrI kare tyAre te paryApte labdhaparyApta kahevAya che. temAM eka iMdriyavALAne cAra paryApti heAya che. vikale'driya (eTale e ke traNa ke cAra) iMdriyavALA ane pAMca paryApti DhAya che ane saMjJI pacendriya jIvAne cha paryApti hAya che, te A pramANe - 1. AhAra. 2. zarIra. 3. iMdriyA athavA iMdriya. 4. zvAseAsa. 5. bhASA. 6. mana. A cha praryApti che. bhavAMtaranI utpattine samaye dareka jIvamAM je zakti vaDe AhAra laIne tene pariNamAvavAnI je vizeSa zakti hoya che te AhAraparyApti prathama. A paryAptinuM lakSaNa pariNamana-nirvatana che, .jema dUdhamAM zvetatA ane snehatA banne che te prakAre. tyAra pachI bIjI zarIraparyApti che. tejasa-kAmaNu zarIra ke je tenI sAthe jAya che tenAthI tene pariNamana karavAnI zakti maLe che. A zaktithI AhAra laIne pachIne samaye zarIrane AMdhe che. te bIjI zarIraparyApta jANavI. ane pachI eke Triya thayA hAya te eka sparzana IMdriya, eindriyamAM gayA hoya te sparza uparAMta khIjI rasane driya, taiindriya thayA hAya tA sparzana, rasana (jIbha) ane trIjI ghrANu (suMdhavAnI iMdriya) ema traNa hAya che cauriMdriya jIvAne cAra iMdriya hAya che. (spana, rasana, dhrANu ane cAthI cakSu-jovAnI iMdriya) ane paceMdriya jIvAne-tiryaMca, nArakI, devA ane manuSyane spana, rasana, ghrANu, cakSu ane kAna (zrotra) ema pAMca iMdriya hoya che. te je jAtimAM gayA hAya taghogya IMdriya khAMdhavI tene trIjI iMdriyaparyApti kahe che. e iMdriyaparyApti na bAMdhe tyAM sudhI karaNaaparyAptA kahevAya che. ane traNa paryApti pUrI kare tyAre te karaNaparyAptA ' kahevAya che. svayeAgya kula badhI paryApti khAMdhe tyAre te labdhaparyAptA kahevAya che, ane tyAM sudhI te labdhiaparyAptA kahevAya che. eka jIva karaNuparyAptA hAya, chatAM te labdhiaparyAptA hAi zake che, kAraNa ke ekedriyane paNa ochAmAM echI cAra paryApta hoya che. ane eIMdriya, teIMdriya jIvAne tathA cauradriya jIvane echAmAM echI pAMca paryApti DAya che. A be-traNa ane cAra iMdriyavALA jIvAne vikalendriya kahevAmAM Ave che. zarIra pahelAM AhAraparyApti prathama kahevAnuM kAraNa e che ke tejasa ane kANu zarIra tathA tadbhavayeAgya AyuSya parabhava jatAM paNa sAthe jAya che, jIvanAM e sahucArI che, te mATe te zarIranA baLe AhAraparyApti prathama karIne pachI bhavayeAgya audyArika ke vaikriya zarIra karIne zarIraparyApti kare. pachI indriyaparyApti kare che. tyAra pachI cAthI zvAseAzrvAsaparyApti kare, pachI pAMcamI bhASA, ane tyAra pachI chaThThuM mana mAtra saMjJI pace driya jIva khAMdhe. e rIte cha paryApti anukrame bAMdhe. A paryAptinA viSaya jemane parAbara na samaya temaNe ane kadAca zaMkA thAya ke vilekTriya eTale nyUna IMdriyavALA te ekedriyA paNa che tAM te zA mATe nikale driya kahevAtA nathI te te mATe navatattvanI chaThThI AthA jovI, tenA khulAsAmAM A bAbatanA paNa khulAso maLI Avaze. 174 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA ane viSe ikiyanivRttipUvaka-karaNa -IndriyanivRttiH pUrva ceSAM. eTale pitAne yogya paryApti bAMdhe temAM karaNa sudhInI pratyeka paryApti AgaLa hoya ja. eTale traNa paryApti ane cothI svayegya iDhiye eTale ekedriyane eka spazana, beIdriyane sparzane sAthe rasana, teIndriyane sparzana, rasana ane ghANa, cauraMdriyane sparzana, rasana, prANu ane cakSu (vAnI) ane paMcendriyane pAMce Indriya sparzana, rasana, prANu, cakSu ane zrotra e rIte iMdriye baMdhAya. e baMdhAya tyAre jIva-prANu karaNaparyApta kahevAya che. kemavazAta-A pramANe ekeDhiyathI mAMDIne pacaMdriya sudhInI vividha jAtiomAM A jIva kamane vaza thaIne jAya che. karmo ja paugalika che te A prANIne te te gatimAM laI jAya che ane AtmA evI rIte karmane vaza paDI jAya che. karmane adhIna rahIne te sAta lAkha pRthavIkAya, sAta lAkha apakAya, sAta lAkha teukAya ane sAta lAkha vAukAya. ane daza lAkha pratyeka vanaspatikAya, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya, be lAkha beIndriya, be lAkha Idriya, be lAkha cauriMdriya, cAra lAkha devAni, cAra lAkha nArakI ane cAra lAkha tija padriya ane cauda lAkha manuSyanimAM utpanna thAya che. A rAzI lAkha jhavani che. utpattisamayanA judA judA varNa, gaMdha, rasa ane spazane eka javani bhaNavAmAM Ave che. AvI rIte karme karI prANI judI judI yenimAM jAya che. A pramANe evuM koIpaNa sthAna nathI, evI koI yuni nathI jyAM prANuM anaMtavAra maraNa pAmya na hoya. eTale emAM eka jAti kayAM rahI? karmavaza paDIne e game tyAM jAya che, rAzI lAkha jIvaniomAM bhame che, phare che, te emAM amuka senimAM rAcavuM e enI bhUlallA vize che. - zAzvatI-sarvakALamAM Take tevI tenI jAti kaI che? Aje e bhAjI thaye te kAle mULa thaze. ane Ajane brAhmaNa kAle kSatriya ke caMDALa thaze. je TharIThAma rahevAnuM nathI, te eka sthAyI, nizcaLa jAti ja kayAM rahI? gacchati-jAya che. kama ene jyAM laI jAya tyAM e prANI jAya che. - je jAti zAzvatI hoya, haMmezA TakI javAnI hoya, pite kAM te caMDALAdi adhama jAtimAM gaye na hoya ke javAne na hoya te te kadAca enuM abhimAna vAjabI gaNAya. paNa evuM kAMI che ja nahi. ane te TakAne traNazera vecAye che ane upara maphata paNa apAve che. tyAre enAmAM jarAsarakhuM DahApaNa hoya te eNe pitAnI jAtine mada karo caitrya nathI. (92) keLamada rUpAlazrutimatizIlavibhavaparivarjitAMstathA dRSTvA / vipulakulotpannAnapi nanu kulamAnaH parityAjyaH // 83 // For Private & Personal use only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 prarAmarati vivecana sahita atha--rUpa, maLa, zruti (jJAna), buddhi, zIla (cAritra) tathA vaibhava(lakSmI)thI tyAAyelAne joIne moTA kuLamAM utpanna thayelAe paNa kuLanuM abhimAna tyAgavA yeAgya che. (83). vivecana--A gAthAmAM kuLamada tyAga karavAnuM bahu sAmAnya kAraNa ApyuM che. tevA sAdhAraNa kAraNe paNa kuLamada na karavA ghaTe. rUpa, baLa, zruta (jJAna), mati, zIla ane vaibhava A chathI rahita mANase zA mATe ane kAnA upara huM amuka kuLamAM janmyA chuM ke amuka bApane beTA huM evuM abhimAna karavuM kema ghaTe? evA cha e vastunA dhaNI hAya te paNa cAritravAna hoya che, ane zuddha cAritra jene hoya te abhimAna karatA ja nathI, te pachI jene emAMnuM eka paNa na hoya teNe kulAbhimAna kema karavuM ghaTe? tene uttama kuLamAM upajavAthI je lAbha thayA te te lIdho nahi, ane mApadAdA khAnadAna ke AbadAra hatA te vAtanuM gaurava zA mATe levuM ghaTe ? teoe te vicAravuM ghaTe ke nathI peAtAnuM kAMI rUpa, nathI evI koI zakti (khaLa), ke nathI asAdhAraNu jJAnamaya paDitatA, nathI. peAtAmAM evI AvaData ke nathI petAmAM evuM zlAghanIya cAritra ane nathI peAtAnA evA vaibhava-paisAdArapaNuM, te ame phalANA kuLamAM janmyA enuM gaurava karavuM amAre na ja ghaTe. eNe te vicAravuM ghaTe ke mANasane rUpa, baLa, jJAna, buddhi, zIta (cAritra) athavA vaibhava (paisAdArapaNuM) mATe banAve che. te te pAtAmAM kAMI che ja nahi athavA rUpa, maLa, jJAna ke buddhi ane saccAritra te ene cheDI gayAM che ane pote tana garIba che, te pachI amArA bApadAdAe nAtA jamADI hatI ane amArA vaDIle e dezateDAM karyAM hatAM ke lagnamAM ATalA divasa amArA vaDIleAe nAta jamADI hatI, ane ghInA dIvA karyA hatA--AvI AvI vAta .tenA mukhamAM kema zele ? e te kharekhara gaMduM lAge tevuM ane mADhAmAM na zele tevuM lAkaDuM' che. pariva ita--choDI devAyela, eTale rUpa, baLa, jJAna vagere cha e duniyAnAM mahattvanAM gaNAya tevA padArthothI hIna, e vagaranA athavA e chae prakAranI cIjothI tyajAyelA. pAtAnA bApadAdAe Ama karyuM hatuM ane tema karyuM hatuM ane amArA kuLamAMthI koI chekarAne paraNAvavA paNa sAmA na jAya ane amAruM kuLa bahu uttama che evuM abhimAna rAkhavuM kema ghaTe? ane rUpa, maLa ke jJAna, buddhi, cAritra ane vaibhava Aje hAya ane kAle na paNu hAya ane chatAM, rUpabaLa vagere chae padArtho peAtAne cheDI gayelA hAya tA pAte game tevA meTAnA kuLamAM utpanna thayelA hoya to paNa tene khAtara abhimAna karavuM ane peAtAnI jAtane ke peAtAnA sagAsaMbaMdhIne ucca tarIke jAhera karavA kema ghaTe ? A kuLanuM abhimAna tA tyajavA yAgya ja che. peAte rUpa, maLa, jJAna, buddhi, cAritra ane vaibhavamAM hIna heAya-mIMDu hAya tA peAtAnA khApAdAdA sArA hatA e vAtanuM gaurava pAtAthI phema levAya ? ane bIjA mANase evA rUpa, khaLa vagerethI rahita hAya te pote temAMthI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 177 bodha levo ghaTe ke pite paNa rUpa, baLa, buddhi, jJAna, cAritra kadAca beI besI, vaibhava (dhanapatipaNuM) beI besaze ane te kayAre ane kema jaze te te pote jANatA nathI. A cha asthira padArtho che ane te kAyamI TakatA nathI, paugalika che ane te vagaranA pite thAya athavA bIjAne thatAM jue tevA mANase te pitAnA kuLamadane tyAga kara ghaTe, kAraNa ke sAmAnya rIte keIpaNa prakArane mada tyajavA gya che. temAM paNa kuLamada te khAsa karIne tyajavA gya che. bApadAdA ke vaDIle sArA thayA hoya te temAM ApaNane zuM lAbha? teo sArA hatA te sArA kahevAI gayA, paNa ApaNe te te vAtanuM gaurava karavA sarakhuM nathI. parityAjya-kuLamadane tyAga karavo joIe. e sArA hatA te emane lAbha maLe, emAM ApaNane zuM lAbha? ApaNAmAM zuddha cAritra hoya te judI vAta che, paNa kuLanuM abhimAna dhAraNa karavuM ke gaurava rAkhavuM te yaMgya nathI. e vastu tyAgavA gya che. abhimAna koInuM rahetuM nathI. vaDIle moTA, sArA, bhadra hatA tevuM bolavuM te ApaNane zebhe nahi. cAritrazALI-zIlavAnane pitAnA jora upara nAcavAnuM che, eNe agAunA mANase kuLamAM sArA hatA e vAtanuM gaurava karavuM na ghaTe. e sArA hatA teTalA mATe kAMI paNa artha saratuM nathI. e sArA hatA tethI enA kuLanA sarva mANase sArA evuM paNa kAMI che ja nahi. ane ApaNA vaDIle sArA eTale ApaNuM kuLa uttama evuM abhimAna dhAravuM nahi. sArA kuLamAM utpanna thayelA lokone paNa rUpa, baLa vagerethI hIna dekhIne kuLamadane tyAga kare egya che. kuLamadane kADhI nAkhavA A ane have pachIne zleka (84) che. te batAve che ke jAtine mada ane kuLane mada e bane karavA yogya nathI. (83) zIlavAna ane zIlavagaranAne kuLamada agya che yasyAzuddhaM zIlaM prayojanaM tasya kiM kulamadena ? / . svaguNAlaMkRtasya hi kiM zIlavataH kulaMmadena ? // 84 // A atha--jenuM vartana azuddha che tene kuLamada karavAthI zuM? ane zuddha cAritryavAna je pitAnA guNethI zubha hoya che tene kuLamada karavAthI zuM? (84) - vivecana--je vyaktinuM pitAnuM cAritra azuddha hoya, je game tyAM bhakhaLa thaI khAte hoya, pArakAnI strIomAM rakhaDate hoya, dArU pIte heya, game tevA indriyanA bhogomAM Asakta hoya athavA lekamAM niMdA pAme tevAM AcaraNe karate hoya ane jenI nAma labADa, tAlImabAja, durAcArI ke vezyAgAmI tarIke prasiddha thayeluM hoya te pra. 23 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1% prazamarati vivecana sahita mANasa zuM joIne kuLamada kare? tene kuLamada karavAno keI adhikAra nathI. tenA mukhamAM paNa te kuLamada zobhate nathI. te zuM joIne zenA upara mada dhare ? pitAnA bApadAdA sArA hatA ke pote AtmArAma bhukhaNanA kuLane nabIre che ema kahevAmAM ke evuM bolavAnuM tene zuM prayojana che? ema kahevarAvavAne tene zo hakka che? ane e vAtanuM pite gaurava kare che temAM tene lAbha zuM thAya? kharuM te pitAnuM cAritra uttama joIe. ene badale e bele ke huM AtmarAma bhUSaNanA kuLane chuM ke rAmajI zobhAnA kuTuMbane chuM temAM enuM vaLyuM zuM? e kayA mAM pitAnA kuLanA vakhANa kare ? ane evA vakhANa karavAne tene hakaka zo che? mANasa potAnI cAlacalagatathI oLakhAya che. e pitAnA kuLanI vAta kare te karatAM tenI tenA upara zI asara che te sarvathI agatyanI bAbata che. tene te vIsarI ja jAya che. game tevA moTA kuLamAM janmelA mANasane te kuLanI mahattA gAvA-gavarAvavAmAM moTAI maLatI nathI. UlaTo te halake, vadhAre halake dekhAya che. jenA dAdAoe moTAM nAta-jamaNa karyA hoya tenA dIkarAo kevA pADyA che tenuM te dRSTAMta thaI paDe che ane bIjA mANasa UlaTI tenI niMdA kare che, TIkA kare che. pite guNarUpI ghareNuM paheryA hoya te amuka moTA kuLamAM pate utpanna thaye che ema kahevAnuM zuM prajana che? te te pitAnA guNathI dIpI nIkaLe che. pachI te uttama kuLane ane amuka kuTuMbamAM janmele che ema kahevAthI ke e vAta ThasAvavAthI ene zuM lAbha che? e te pitAnA cAritra guNathI eTale dIpI nIkaLe che ane enI eTalI AbarU jAme che ke amuka phalANA moTA kuLane pite che tethI tenI mahattAmAM vadhAro thato nathI, tenI AbarU ke A dunyavI vaibhava ke paisAmAM vadhAre thatuM nathI. matalaba, zuddha cAritravALAne pitAnA kuLane mada karavAnuM koI paNa prajana rahetuM nathI. tene utkarSa pitAnA zuddha vartanathI ja thAya che. pite kaI moTA kuLamAM janmele che tevuM te abhimAna dAkhave che tethI tenuM eka paNa prajana saratuM nathI. mANasa kAM te sArA vartanavALe hoya, kAM te kharAba vartanavALe hoya. e bane prakAranA mANasane pitAnA kuLane mada kare ucita nathI. zuddha vartanavALAne kuLamadanuM nAma levAthI kAMI lAbha nathI, kAMI prajana nathI ane azubha vartanavALAne te jarApaNuM lAbha thatuM nathI. AvI rIte kuLamada sArvatrika agya che. A bIju kuLamaMdanuM sthAna thayuM. prathamane jAtimada jeTale kheTo che eTale ja A bIje kuLamada kharAba che ane koI prakArane lAbha karanAra nathI. - maricInA bhAvamAM mahAvIra svAmInA jIve A kuLamada karyo hate. ethI eNe koDAkaDI sAgaropama saMsAra vadhArI nAMkhyo. te bharata cakravatInA putra hatA ane pite dIkSA laI AdIzvara bhagavAna pAse rahyA hatA. emanI eka vakhata tabiyata sArI na hatI. For Private & PersonalUse Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSaya 179 tyAM sudhI te upadeza pAmelAne teo bhagavAne athavA sthavira pAse mokalatA hatA paNa A kharAba tabiyatamAM temanI keIe sArasaMbhALa na lIdhI eTale navA upadeza pAmelAne teoe dIkSA ApI ane te ja vakhate bharata cakravartIe AdIzvara bhagavAnane pazna karyo ke temanI parSadAmAM kaI A vIzIne tIrthakara thanAra chava hoya te tene teo name ane ghaTatuM mAnasanmAna Ape. tyAre tenA putrane (bharatane putrane) uddezIne jaNAvyuM ke ene jIva A vIzImAM thanAra vIza tIrthaMkara hayAta che ane pitAnA sAdhuvargamAM ja mojUda che. eTale bharata cakravatI UThayA ane potAnA putrane vaMdana karI jaNAvyuM ke tenI vartamAna dazAne aMge pite tene namatA nathI, paNa bhAvi vazamAM tIrthakara tarIke tene name che. - bharata te gayA. pachI emanA javA pachI maricI khUba nAo. pitAnA dAdA prathama tIrthakara, pitAnA pitA prathama cakravatI ane pote paNa vizamA tIrthaMkara thaze, eTale pitAnuM kuLa ghaNuM ucca che ema bolI harSamAM AvI jaI pitAnA kuLanI prazaMsA karI ane nAcyA. e vakhate kuLamada karavAthI emaNe ati AkaruM karma bAMdhyuM. ene pariNAme eka kaDAkoDI sAgaropamane kALa teo saMsAramAM rakhaDavA. A kuLamadanuM pariNAma thayuM ane mokSamAM javAne gya jIva eka kaDAkoDI sAgaropamakALa saMsAramAM ragadoLAye, rakhaDyo ane aneka nIca gatie gaye. A kuLamadanuM kevuM pariNAma Ave che ane saMsAra ke vadhe che te samajI sArA ke kharAba koI paNa mANase pite amuka kuLane che tevI meTAI hAMkavI nahi, baDAza karavI nahi. - kalamada-pitAne vaMza te "kuLa" kahevAya. mArA bApadAdA ke vaDIle uttama hatA, huM uttamakuLane chuM evuM abhimAna karavuM ke bolI batAvavuM te. sArA mANasanA alaMkAre tenuM cAritra che, tene bahAranA vaDIlanAM ghareNAMthI kAMI vadhAre thavAnuM nathI. ane jenuM jIvana sadvartana vagaranuM hoya te bApadAdA ke kuLane nAme carI khAya te ayogya che, temAM bApadAdAnuM nAma AvatuM ja nathI. te laI te nAme carI khAvAne tene prayatna bAliza che. (84). rUpamada kaH zukrazoNitasamudbhavasya satataM cayApacayikasya / rogajarApAzrayiNo madAvakAzo'sti rUpasya // 85 // artha- pitAnA zukra ane mAtAne zeNitanA saMgathI pedA thayelA, vadhaghaTanI kriyA jemAM satata cAlyA kare che evA, ane rega tema ja ghaDapaNanA ghara jevA rUpanI bAbatamAM abhimAna karavAne karyo avakAza che? (85) Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita vivecana--upara jAtimada ane kuLamadanI vAta karI. tevI ja rIte peAtAnA rUpanA mada na karavA joIe tenAM A zrlAkamAM traNa kAraNA khatAve che. pahelu kAraNa--eka tA pitAnA vIMthI pAte thayela che, athavA mAtAnA rudhiramAM pAte ucharyAM che ane potAnA zarIrakha'dhAraNa pachI potAmAM pazu e padArtho bharelA che. A zukra ane lehI evA ucchiSTa padArtha che ke temanI sAmuM jovuM paNa na game. chatAM emAM A jIva thayele che ane potAmAM e tuccha padArtho bharelA che. AvA tuccha padArthothI UcharelA mANase huM gerI chuM ke mAruM zarIra ghATIluM che evuM kema dhAravuM ghaTe ? azucibhAvanA chaThThI che, temAM kahyu che ke A te baMdha bAraNe badhuM ThIka ThIka che. paNa jo bAraNuM ughADavAmAM Ave te A zarIra sAme thUMkavuM paNa game tevuM nathI. e tA mAMsa, rudhira, meda, rasa, asthi (hADakAM), narakhIja(zukra)thI bhareluM che. emAM evI kaI vastu che ke je tarapha AkaSa Nu thAya ane jenA ahaMkAra karavAnu... paravaDe ? zarIramAM kadAca kAMI rUpa hoya te vicAravuM ke tenI utpatti evA padArthoMthI thaI che ane emAM evA padArtho bharelA che ke enuM abhimAna karavuM ane e mATe gaurava dhAraNa karavuM e koI paNa rIte cegya nathI. 180 agAu sanatkumAra je eka cakravartI hatA, te bahu rUpALA hatA. iMdre iMdrasabhAmAM tenuM rUpa vakhANyuM. tene jovA keTalAka devatAe AvyA. te vakhate sanatkumAra snAna karatA hatA, dehuM kheLabharyA hatA, tene joI devatA rAjI thayA ane iMdranI praza'sAne ceAgya rUpa che ema jaNAvyuM. sanat kumAre jyAre A jANyuM tyAre abhimAna dharI kahyuM ke " atyAre te pote snAna kare che, kheLabharyA dehu che. jo rUpa jovuM hAya to rAjasabhAmAM Avajo. " pachI pote snAnathI paravArI kapaDAM, alaMkAra vagere paheryAM ane devatAe paNu sAMje rAjasabhAmAM AvyA, paNu bahu nArAja thayA. rAjAe nArAja thavAnu kAraNa pUchatAM devatAoe jaNAvyuM ke " atyAre te rAjazrIra jherI thaI gayuM che ane tenI khAtarI karavI hAya tA tame chUTakA, tenA para koI paNa jIva, besaze, te tarata marI jaze.' rAjAe khAtarI karI jotAM pote savAre rUpanA mada karyo hatA tene pariNAme zarIra AkhuM jherI ane rUpanI dRSTie nakAmuM thai gayuM che. ema dekhAyuM ane rUpamada mATe pastAvA thayeA. A mAMsa-rudhiranA banelA zarIramAM rUpa mATe abhimAna dharavuM karavuM ke elI . batAvavuM cegya nathI. "" mInuM kAraNa--A zarIranA rUpane madada na karavA. huM Ave! rUpALe ane janapriya chu' e vAtanI meTAi na karavI ghaTe. tenuM bIju' kAraNa kahe che ke e zarIranI vadhaghaTa thayA kare che; eTale anukULa padArtho maLe ane ta'durastI sArI hAya tyAre e zarIra vadhe ane kSayaroga, gUmaDAM tathA temAM nukasAna karanArA vyAdhi thAya tyAre ghaTe. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 100 bhA ane viSaya evI rIte temAM dararoja vadhaghaTa thayA kare che. tevuM te zarIra che. unALAmAM ene kaI havA khAvAne mahAbaLezvara jevA sthAne vadhAravA mATe laI javuM paDe che ane bIjI RtumAM ane khAsa karIne comAsAmAM ene apacaya thAya che. eTale gaI kAle ApaNe tela heya te Aje vadhI athavA ghaTI jAya che, ApaNuM zarIra ekasarakhuM rahetuM nathI. AvA vadhArA-ghaTAphane je zarIra pAtra hoya tenA rUpano ahaMkAra kema kare ghaTe? e te anukULa saMjogomAM vadhI jAya ane pratikULa saMgamAM ghaTI jAya e ene svabhAva che. je e hoya tevuM ne tevuM rahetuM hoya, te te jANe samajyA, paNa A te zarIra ja evA prakAranuM che ke emAM vadhaghaTa thayA kare. jyAM zarIra ghaTI jAya tyAM gAlamAM khADA paDI jAya che athavA meMmAMthI lALa paDe che. evA vadhaghaTane pAtra zarIranA rUpane garva kema dharo ghaTe? Aje rUpALuM lAgatuM hoya te kAle beDena lAge ane tevI sthiti thatAM vAra lAgatI nathI. e kAMI evA prakAranuM zarIra nathI ke jemAM nitya yauvana rahe. evA ghaTADA-vadhArAne pAtra zarIranA rUpane garva kare kema ucita gaNAya? upara ApaNe sanakumAra cakravatInI kathAmAM joyuM ke tenuM zarIra jherI, viSamaya thaI gayuM, ane eTale phera bapore ane sAMja vaccenA vakhata daramyAnamAM thaI gaye. A rUpane garva na karavAnuM bIjuM kAraNa jaNAvyuM. .. trIju kAraNa-e zarIra roga ane ghaDapaNanuM ghara che. rU5 Take Take teya keTaluM Take? mANasane Aje TAIphoIDa tAva thaye ane kAle thoDA divasa pachI te hatuM na hatuM thaI jAya che. vaLI juvAnIne caTake keTalA divasa cAle? aMte AvA vyAdhiothI bacI javAya te ghaDapaNa te jarUra Ave ja. te vakhate rU5 rahetuM ja nathI. roga ane ghaDapaNane A zarIra adhIna che. rogathI bacyA te ghaDapaNa te UbhuM ja che. ane A rU5 te juvAnInA jesamAM bhale hoya, paNa tene regane Azraya karatAM keTalI vAra? ane kadAca regamAMthI bacI jAya te ghaDapaNa te tenuM thavAnuM ja che. Azraya-ghara. e zarIra roganuM ghara che. emAM eka eka rAme piNa be vyAdhi rahelAM che. vyAdhi thAya te zA hAla thAya te duniyAmAM jovA jevuM, avalokavA jevuM che. ane emAMthI mukti maLe te pachI ghaDa5Na te beThuM ja che. . AvI rIte traNe kAraNe eka te e mAMsa, vIrya ane rudhiranuM baneluM che tethI, bIju temAM vadhaghaTa thayA kare che tethI ane trIju te rega ane ghaDapaNane Azraya karanAra che tethI zarIra kadAca rUpALuM hoya te paNa tenuM abhimAna karavuM na ghaTe. e abhimAnane yegya A traNa kAraNathI che nahi ane tenuM abhimAna karanArA tenA saMbaMdhI A traNe kAraNa ke temAMnA theDAM thoDAMne vicAra karatA nathI. A traNe kAraNe evAM che ke temAMnuM eka paNa kAraNa hoya te zarIranA rUpane garva kare na ghaTe. te kAraNe Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 prazamarati vivecana sahita vicAraze. A zarIra te rega ane vRddhAvasthAne Azraya karanAra che, tene garva che? tenA rUpanuM abhimAna kema thAya? kema karavuM ghaTe ? (85) . rUpamada na karavAnAM vizeSa kAraNe- nitya parizIlanIye tvaGmAMsAcchAdite kaluSapUrNe / nizcayavinAzadharmiNi rUpe madakAraNaM kiM syAt // 86 // ' atha-haMmezA jenuM rakSaNa rAkhavuM paDe che, sArasaMbhALa karavI paDe che, je cAmaDI ane mAMsathI gherAyeluM che, kacarApaTTInuM dhAma che ane jarUra vinAza pAmavAnA svabhAvavALuM che tevA rUpamAM mada karavAnuM kAraNa zuM hoI zake? (86) vivecana-AgalI 85mI gAthAmAM rUpamada na karavAnAM kAraNe kahyAM te ApaNe vistArathI vicAryA. haju paNa rUpamada na karavAnAM vizeSa kAraNe A chAzImI gAthAmAM batAve che. cartha kAraNa-A zarIrane rU5 maLeluM che tenuM haMmezA jatana karavuM paDe che. mAthe oLavuM, eTale gUMthavo, mukha upara pi mesa ke attara lagAvavuM, tenA upara kapaDAM paheravAM, ane tene sAruM sAruM bhejana khavarAvavuM ane tabiyata bagaDe te karI pALavI ane vaidya athavA dAktara kahe te ja cIne teNe khAvI. AvI rIte aneka bAbate rUpa jALavavA zarIra khAtara karavI paDe che. tene TADha taDako na lAge te khAtara tene ThaMDA-garama lUgaDAM paherAvavA paDe che ane havA khAvA tene mAtherAna, mahAbaLezvara, uTAkAmaMDa vagere sthAe laI javuM paDe che. rUpavAna dekhAvA zarIra upara kaMIka prakAranA saMskAra karavA paDe che. tene vALa vAMko na thAya ane kAMI nahi te heya teTaluM rUpa tevuM ne tevuM banyuM rahe te khAtara tenI haMmezAM takedArI rAkhavI paDe che ane rU5 jALavavA prayAsa karavA - pAMcamuM kAraNu-zarIranuM rUpa, cAmaDI ane mAMsathI AcchAdita hoya che tyAM sudhI ja sAruM lAge che. jo uparane cAmaDI ane mAMsane paDado ughaDI jAya ke khasI jAya te tenI sAmuM jovuM paNa na game. aMdara te badhI jAtanA ne game tevA padArtho bharelA hoya che. te padArtho mAMsa, rudhira lehI), meda, majajA e sarva evA che ke je te joyA hoya te te ApaNane paNa dhrujAvI nAkhe ane temanI sAme ghUMkavuM paNa na game tevA te apriya ane arucikara padArtho che. mallinAthe jyAre cha rAjaputro sAthe paraNavAnI nA pADI tyAre dararoja eka eka keLiye anna eka kASThapUtaLImAM nAMkhyuM, rAjaputronI samakSa temAMnuM dvAra khelyuM ane tarapha durgadha phelANI. rAjaputrone kahyuM ke A eka eka keLiye saMgharanAra pUtaLInI AvI dazA che, te huM pite te batrIza keLiyA * Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSayo 183 jamuM chuM, tenA bAhyarUpamAM zuM meha che? te khAnArI pInArI chuM ane aneka prakAranA regathI ane durgaMdhathI bharelI chuM. bAhya cAmaDI ke mAMsa upara rAjI thavA ke AkarSaNa karavA teNe kumArane nA pADI ane vastusvarUpanA sAcA darzana karAvI temane pitApitAne deza makalI ApyA. che kAraNae zarIra jene tame mada kare che te apavitra padArthothI bharapUra che. emAM mada ke ahaMkAra ke garva karavA jevuM kAMI nathI. AvA zarIrane kadAca sahaja rUpa hoya te tene ahaMkAra zuM karavuM? sAtamu kAraNa-kaluSapUrNa arthAta pApa athavA pAtakathI pUruM bhareluM. A zarIranuM rUpa hoya te te pAtakathI bhareluM che. koI tenA tarapha jaI AkarSAya ane koI enA upara najara paNa na nAMkhe, koI ene surUpavAna dhAre ane keInI najare e ja deha kurUpavAna lAge; ane e je zarIranuM rUpa che te zarIra paNa pApanuM ghara che. strInA bAra dvAre ane puruSanA nava dvAra gaTaranI peThe niraMtara vahyA kare che ane te dvArA AkhA zarIrane kacare nIkaLyA kare che. AvI rIte bAhya daSTie zarIra ane tenuM rUpa pApa eTale pAtakathI bhareluM che. cAre gatimAM bhramaNa karavuM te paNa pAtaka che. e rItanA pApathI bhareluM nirmAlya zarIra te vaLI rUpanuM dhAma-prazaMsAnuM dhAma kevI rIte thAya? A zarIranA rUpane garva na karavAnuM sAtamuM kAraNa jaNAvyuM. AThamuM kAraNa-nizcaya vinAzadha. A zarIra athavA tenA rUpane game teTaluM che, paNa aMte te paDavAnuM che, vinAza pAmavAnuM che. nAma ene A duniyAmAM nAza che. A zarIra bALI devA gya ke jamInamAM aMte daTAvAne yogya che ane ahIM kadAca daza-vIsa cALIsa-pacAsa ke so varSa rahevAmAM Ave, paNa aMte jarUra tene nAza thavAne che ane te agni ke bhUmi ke evA keI kudaratI tattvane tAbe thavAnuM che. ghaDapaNumAM A vinAzazIla dharmavALA zarIrane kAMI rU5 rahetuM nathI, eTale badhI ramata bahu maryAdita varSomAM AvI jAya che ane "mA jANe ke dIkare meTa thaye paNa AyakhAmAMthI e che tha" e nyAye dararoja e. vinAzanI najadIka ApaNe jaI rahyA chIe. A nitya vinAzadharmavALA zarIrane ke temAM rUpa hoya te rUpane garva zene kare? aMte e mATImAM maLI javAnuM che. A AThe kAraNe vicAratAM ema jaNAya che ke temAMnA eka athavA be athavA vadhAre ke ochAM kAraNe hAjara hoya te rUpanA vakhANa na karavA ke rUmane garva na karavo ghaTe. evA rUpanA vakhANa karavA te ApaNuM vicArazaktinI gerahAjarI batAve che. samaju mANasa evA rUpathI levAI na jAya. A rIte A kAraNethI rUpa nAmanuM trIju madasthAna abhimAna ke madane egya nathI. A rIte A trIjA madasthAnane-madane Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 prAmati vivecana sahita vavAno upadeza ApyA. ApaNe prathama jAtinA mada ayAgya che te vAta karI, pachI temAM amuka kuLamAM peAtAnA janma thavAnI vAtane mada na dharavA e bIjI vAta karI ane chevaTe trIjA rUpamadanI vAta karI. A traNe mada nivAravA yogya che. have peAtAnA zarIre thatAM baLamada-ceAthA madane nivAravA upadeza Ape che. tamAruM AhukhaLa ke game tevuM moTu zArIrika baLa hAya, paNa tenA mada na karI ema AgaLa AvatI sattAzImI ane tyAra pachInI gAthAne upadeza che, tenA uddeza samajI mada nivAravA ane mada thaI jAya te te para aMkuza rAkhaveA. (86) aLamada samajue karavA yAgya nathI balasamudito'pi yasmAnnaraH kSaNena vibalatvamupayAti / balahIno'pyatha balavAn saMskAravazAt punarbhavati // 87 // atha--baLathI bharapUra mANasa eka kSaNavAramAM baLa vagaranA thaI jAya che; khaLahIna heAya te sauMskArane kAraNe pharI vakhata baLavAna thaI jAya che. (87) vivecana--vimalatva-eka ahu baLavAna jorUko mANasa hoya te mAMdo paDe te eka kSaNavAramAM nabaLA thaI jatA jovAya che ane ghaNA baLavAna mANusA paNa maLa vagaranA eka kSaNavAramAM thaI jatA jovAmAM Ave che. zarIre tAva Ave ke peTamAM AMkaDI thaI Ave ke koI khaLavAna mANusanA sasagamAM e Ave athavA gharaDA thavA mAMDe te tadna nabaLA thaI jatA tene ApaNe joIe chIe. eTale baLavAnanuM baLa humezA TakI rahetuM nathI. kudaratI kAraNe ke vayane kAraNe ke zArIrika kAraNe je mANusa bahu maLavAna hAya tene ApaNe nabaLA paDatA joie chIe ane jotajotAmAM te tenu' zarIra khaLa vagaranuM thaI jAya che ane te ApaNI ja najare baLahIna lAge che. duniyAmAM AMkha ughADI rAkhIe teA thADA vakhata pahelAM joyelA baLavAna mANasane ApaNe tadna niba La- dukhaLa thaI gayelA joIe chIe. ApaNo dararojanA anubhava che ke khaLavAna mANasanuM maLa hamezA TakatuM nathI. alaDIne--tethI UlaTI rIte ni`La, dubaLa, pAtaLA mANasa jo koI pauSTika khorAka le, ke pathya seve te baLavAna thatA jovAmAM Ave che. athavA ahiMsaka padArthA laIne ke niyamita kasarata karIne maLahIna mANasa baLavAna thatA jovAmAM Ave che. maLa e huMmeza Take tevI vastu nathI. saskAra--upAya, prayatna. keTalAka prakAranA khArAkamAM saskAra hAya, pheraphAra hoya tA mANusa baLavAna khanI zake che. namaLA mANasa jo cagya upacAra le ane zuM khAvuM, kema khAvu, kayAre khAvu', enI jaDa pakaDI le te e baLavAna thaI zake che. nabaLA mAse teTalA mATe DaravAnuM ke gabharAvAnuM kAMI kAraNa nathI, namaLA pazu sa`skAra eTale Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA ane viSa 185 yogya kasarata karavAthI sabaLA banI zake che, ema ApaNane duniyAne abhyAsa ane tenI avakanA kahe che. eTale ke I mANasa baLahIna hoya teNe sadA tevA ne tevA ja baLahIne cAlu rahevuM ema kAMI che ja nahi ane Akhe ughADI rAkhI cAlIe te ApaNe nabaLA " ane hInasane paNa sabaLA ane hRSTapuSTa thatA joIe chIe. - jyAre baLavAna nibaLa thatAM jovAya che ane nabaLA saMskAra-prayatnathI baLavAna thaI zake che, tyAre baLavAna mANase pitAnA baLane garva kare ke mada dhAraNa kare kema ucita-ogya gaNAya? Aje baLa hoya ane kAle nabaLA-nirbaLa thavAya, ane Aje nirbaLa hoya te kAle sabaLa thaI jAya. AvI baLanI bAbata aniyata, anizcita hevAthI ka mANasa baLa mATe ke baLazakti mATe garva dhAraNa kare? athavA je tene garva dhAraNa kare tene samaju ke DAhyo gaNu ke kahe te akakala vagaranI vAta che. kSaNena-eka kSaNavAramAM. jarA AMkha ughADIe temAM sabaLa puruSa hoya te nibaLabAyale, mAyakAMgale banate jovAmAM Ave che ane ghaDapaNamAM te paga ghasaDavA paDe ane bIjA pAse paga dabAvavA paDe ane taddana parAdhIna thaI jAya che. te AmAM vakhata ze lAge? eka kSaNavAramAM sabaLa manuSyane nibaLa ane yegya saMskAre nirbaLane sabaLa thatuM. jovAmAM Ave che. te AvA cokkasa nahi ane haMmezA ApaNI sevAmAM na rahenArA baLa jevA padArthane mada kema karAya? ane tene mada karavA yogya paNa nathI, kAraNa ke e akkasa vastu che. vIryaMtarAyanA kSapazamathI paNuM baLamAM vadhAro-ghaTADo thAya che ane khAsa karIne vadhAre thAya che. eTale baLamAM vadhAre kare ke ghaTADo kare te ApaNA kabajAnI vAta nathI. evI kabajA bhogavaTA vagaranI bAbatamAM kadAca baLavattA sAMpaDI hoya te paNa tene mada kare ane bIjAnI pAse tenI vAta karavI e ApaNA gauravane na chAjatI vAta che. (87). mATe baLane mada na kara tasmAdaniyatabhAvaM balasya samyag vibhAvya buddhibalAt / . mRtyubale cAbalatAM madaM na kuryAt balenApi // 8 // a _teTalA mATe potAnI buddhizaktithI baLanuM akkasapaNe jANI jaIne ane maraNanA baLa pAse pitAnuM abaLapaNe vicArIne baLavAna mANasa hoya teNe paNa pitAnA baLane mada na karavo ghaTe. (88) vivecana--baLamada na karavAnuM eka kAraNa tenuM akasapaNuM uparanA kalekamAM jaNAvyuM. 'pra. 24 For Private & Personal. Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita bIjuM kAraNu--maLamai karavA yeAgya nathI ane Ajane baLavAna mAzusa kADhe ke thoDA vakhata pachI khaLa vagaranA thaI jatA jovAmAM Ave che. te polAcIne have baLamada na karavAnuM khIjuM ane bahu agatyanuM kAraNa kahe che. maraNu AgaLa te game tevA baLavAnanuM kAMI cAlatuM nathI. maraNu Ave tyAre game tevA baLavAna maNusa hoya te pazu maraNane zaraNa thAya che. te vakhate tenuM peAtAnuM baLa ke tenA parivAranuM baLa kAMI kAmamAM AvatuM nathI. tenI pAse game teTalA paisA heAya te pazu kAmamAM AvatA nathI. maraNu te koIne sUtuM nathI. pachI te game tevA baLavAna hAya ke dravyavAna hoya. ke game teTalA tenA svajanasaMbaMdhI hoya, paNa 'te savasva mUkIne maraNane adhIna thavuM paDe che. tyAM tenI pAse koInuM cAlatu nathI. tene tAbe thaye ja sarvAMnA chUTako che. A maraNu pAse game tevA baLavAnanuM kAMI cAlatuM nathI, e vAta mATA game tevA baLukAnAM gAtra gALavAM mATe masa che. ApaNe have baLamada na karavA aMgenA deza kAraNeAnuM punarAvartana karI joIe, eTale ApaNA cAritra para tenI asara thAya. 1. ApaNI utpatti mAtAnA rudhira ane pitAnA vIya thI thAya che; tethI thatAM baLanA ma kema ghaTe? 2. zarIra vadhaghaTane adhIna che. 3. A zarIra roga ane ghaDapaNanuM ghara che. 4. A zarIranA maLanuM ke rUpanuM hamezA jatana karavuM paDe che, tenI sabhALa rAkhavI paDe che. pa. zarIranI uparanI cAmaDI ughADI nAMkhatA tenA rUpanI ke tenA baLanI kAMI vAta rahetI nathI, tenI sAme thUMkavuM paNa game tema nathI. 6. zarIramAM mada karavA jevA koI padAtha nathI. 7. zarIra kSuSatApUrNa che. 8. zarIra nizcaya vijJazaSa che. 9. rArIra mayAsa mukta mATenuM che, tenA rUpanA ke tenA baLanA mada karavA na ghaTe. 10. mRtyu pAse koInuM kAMI cAlatuM nathI ane mRtyu jarUra AvavAnuM che, jenuM nAma hAya tene nAza thavAnA che. A daze kAraNAmAM keTalAMka rUpane ane keTalAMka khaLane lAgu paDe che, paNa zarIrane jarUra lAge che. ApaNe teTalA mATe temane samuccaya karyo. zarIranA rUpane ke zarIranA baLane mada karave| A kAraNeAe ucita nathI, ane je kare te samaju ke vyavahArakuzaLa . Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA 187 mANasa na heAya, mATA sanatkumAra jevA caDhI paNa baLamAMmAM aMte TakathA nahi ane deha choDI cAlI nIkaLyA te ApaNA maLamada kema cAle ? ane cAle te bahu bahu te keTale vakhata cAle ? ane tevA TUka vakhatanI ramata kArya kare nahi ane ramata kare ane mada kare te te yogya paNa na gaNAya. (88) lAbhamarda karavA caiAgya nathI udayopazamanimitcau lAbhAlAbhAvAnityakau matvA nAlA vaiklavyaM na ca lAbhe vismayaH kAryaH atha kSayApazamane AdhAre lAla ane alAbha thAya che, ema mAnIne lAbha na thAya-alAbha thAya te tethI gabharAmaNu ke ane lAla thaI jAya te temAM Azrcaya pAmavA jevuM nathI. (89) vivecanaH upazama--ahIM upazama eTale kSaye pazama samajAya che. amuka karmonA kSaya thAya ane khIjAnA upazama thAya te kSa|zcama; A arthImAM A zabda ahIM vaparAye che ema hAribhadrIya TIkA kahe che ane te kharAkhara khadhakhesatuM che, kAraNa ke A jIva atyAre sAtamA guNusthAnakathI AgaLa vadhI zakatu nathI ane sAtamA guNusthAnaka sudhI lAlAMtarAya karmAMnA kvacit kSaya ane bAkInAMnA upazama thAya che. upazama eTale dukhAvuM; upazama eTale bhArelA agni peThe tenuM aMdara paDI rahevuM. A kSapazcamane kharAkhara samajavA mATe devedrasUrinA kama graMthanA abhyAsa karave. uttayamAM AvatAM lAlAMtarAya karmonA kSaya karavA ane sattAmAM khIjA lAbhAMtarAya karmInA upazama karave te kSaye pazama. // 89 // eTale te anitya che taphAna karavuM na ghaTe anityakI--A lAbha thavA ke lAbha na thavA te gayA janmamAM karelAM kamanA kSaye pazama para AdhAra rAkhe che, jo lAbha thavAnA hAya tA lAbha thAya ja, nahi te pacAsa ghare bhikSA mAgeA paNa peAtAne lAkaDAnuM phalaka ke pAtarAM tathA bIjI khapanI vastu na maLe. A lAbha thavA te ApaNA kabajAnI vAta nathI. eka mANasane sAhyakhI maLe ane tenA sagA bhAIne TAMTIyA ghasatA cAlavuM paDe ane vAhana mATe je paisA joIe teTale paNa tene lAbha na thAya. eTale lAbha thavA ke na thave te bAbatarAya nAmanA kama upara AdhAra rAkhe che. jo te kama patI gayuM hoya to lAbha maLe. eTale, pustaka, pAnAM, lakSmI ke pAtarAMne lAla ke lAla thavA te te kama (lAbhAMtarAya)nA kSaye pazama para AdhAra rAkhe che. lAbha thaI jAya te temAM mahI paDavA ke tenA gava karavA jevuM nathI, kAraNa ke tenA ASAra lAbhAMtarAya nAmanA kama para rahe che. aMte gata bhavamAM ke koI paNu vakhate te ma ApaNe ja karelAM hAya che. enA pratApe koi mATe zerI ke karAgati thaI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 prazamarati vivecana sahita paDe ane tene bhAI page ghasato herAna thAya ane sAMje thAkIne lothapotha thaI jAya. A lAbha thavo ke alAbha tha te parakIya ane AgaLa karelI kamaM prakRti para AdhAra rAkhe che. eka bhikhArIne turata mAge tyAM maLe ane bIjAne ragIragIne herAna thaI jAya te paNa aMte jatAM na maLe, ne maLe e paNa cheDe vakhata Take che. bIjA pAsethI meLavela vastuthI kAMI Akho bhava nIkaLatuM nathI. e te sarva paugalika vastunuM evuM samajavuM. Aje che ane kAle ke parama divase na hoya ane enAthI kAMI A Akho bhava pUre na thAya. evA asthira lAbha ke alAbha para AdhAra rAkhIne besI na rahevAya. ApaNe IcchIe te sarva vastu maLatI nathI ane kadAca maLe te AkhI jIMdagI sudhI TakI zakatI nathI. je kama para AdhAra rAkhe che te lAbhano ahaMkAra ke mada kare kema ghaTe? vaikalavya-dInatA, tophAna, gaDabaDa, lAbha thAya che temAM moTAI mANavAnI nathI ane lAbha na thAya te tethI gabharAI javAnuM nathI. e vastu ke manuSyane mATe banAvatI nathI. lAbha na thAya te tethI paNa gabharAI ucATa karavA jevuM nathI, kAraNa ke e kAMI ApaNuM hAthanI bAjI nathI. tethI samajavAnI vAta e che ke game te lAbha thaI jAya te te lAbhAMtarAya karmane kSapazama che ane lAbha thayelI vastu haMmezane mATe besI rahevAnI nathI. evAmAM kyAMya lAbha thaI jAya te tene ahaMkAra karo ane pitAnI zaktinI prazaMsA karavI ane anitya vastu besI raheze ema mAnavuM e te taddana mUrkhAI che. koI vastu ke paisAnA lAbhamAM pitAnI zaktie kAma karyuM che, evuM mAnavA jevuM nathI. lAbhAMtarAya karmanA kSapazama para badhe AdhAra che ane te ApaNe keTale karyo che te atyAranA parimita jJAnathI ApaNe jANatA nathI, paNa lAbha thaI jAya te tene mada karavA yaMgya nathI, eTale te ApaNe jANIe chIe. - vismaya-Azcarya, navAInI vAta. lAbha thaI jAya te temAM Azcarya mAnavuM nahi ane tene mada na kara. e te lAbhAMtarAya karmanAM kSapazamanuM pariNAma che. eTale emAM ApaNuM kAMI hoziyArI ke AvaData nathI. A rIte vicAravAmAM Ave te lAbha mATe keI AzcaryanuM kAraNa na rahe ane tene mada na thAya. (89). lAbhamada na karavo joIe ___parazaktyabhiprasAdAtmakena kiMcidupayogayogyena / vipulenApi yativRSA lAbhena madana gacchanti // 9 // atha-bIjA mANasanI (pArakI) zakti ane kRpAthI kAMI upayogI thaI paDe tevI vastu maLI jAya, temAM yativaro mada dhAraNa karatA nathI ke te tarapha jatA nathI. (90) Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 189 vivecana : parazakti--eka to A lAbha thAya che te bIjA pAsethI dAnAMtarAya karmAMnA kSayApazamathI teNe peAtAnI zaktithI meLavelI vastunA lAla che. have, bIjA mANase peAtAnI zaktithI meLavela ane dAnamAM Apela vastu levAne ApaNo adhikAra zuM ? ane evI rIte kadAca maLI jAya te tenA mada karavo kema ucita gaNAya ? evI rIte meLavela vastu ke paisAmAM ApaNI zaktinA zA upayAga karyo che te vicAratAM ApaNo hakka evA dAna para nathI, ema munie dhAravuM joie. ane dAna levAno potAno hakka hAya tA paNa bIjAe raLeluM ke meLaveluM dhana, lakSmI ke vastu ApaNane dAnamAM maLe temAM mada zene karavA ? e vAta koi paNa rIte ceAgya na gaNAya. phalANA zrAvakane tyAM vaheAravA gayA, teNe lADavA vaheArAvyA, phalANAe dUdhapAka ApyA te je vastune lAbha thAya te cagya rIte vAparI nAkhavI, pazu tevA lAbhanA mada kema thAya ? ane mada karavA kema ucita gaNAya ? e gRhasthe te tamane vidvAna dhArIne, samaju ke sAcA upadezaka dhArIne vastue ApI, paNa te raLavAmAM sAdhu-munivaro koi jAtanA phALo ApatA nathI. te pachI evI rIte khIjAnI zaktie meLavela ane maLela vastunA lAbha khAtara mada zenA karavA ? A vAta sAdhu munivarone vadhAre lAge che, pazu gRhasthe pazu lAbhanI khakhatamAM abhimAna karavuM na ghaTe. te te vaLI kALAbajAra karIne, vyAja mATu' laIne, hisAbamAM geTA vALIne lAbha kare che. te tevA lAbhanA madya karavA kema ghaTe? e te je maLyuM hoya te khelyAcAlyA vagara ane abhimAna karyA sivAya pAte vAparI nAMkhavuM ane ane te bIjAne ApI devuM, paNa tevI Ayapata mATe mada na karavA, e sarvathA ucita vAta che, ane mada kare te tene te karavA paNa ghaTatA nathI, kAraNa te vastune A duniyAmAM * utpanna karavAmAM pAte puruSAtha karyA nathI, ane game tema maLela vastunA lAbha mATe mada karavA yAgya nathI. abhiprasAda--tamane sArA mANasa dhArIne gRhasthe karela maherabAnI. teNe ema dhAyu ke munine dAna ApavAthI pote potAnA parabhava sudhAraze. te teNe tevA lAbha levA mATe tamane (munivarecane) dAna karyuM. emAM paNu eNe karelI kRpA ja che. e vastu munine ApI hoya te ApanAranI maherabAnI thai, paNa emAM lenAra peAtAne lAbha thayA tenA ahukAra ke mada kayA kAraNe karI zake? vastutaH evI maherakhAnIthI teA jarA nagnapaNuM ke dInatA lAvavI ghaTe, paNa sucAgya dAnane pAtra thavA mATe tevI vastu maLI gaI tenA maDha karavA na ja ghaTe. A sAdhu-muni mahArAjane lAgu paDatI vAta gRhasthane paNa. lAge che. ene je dAnamAM vastu maLe te teA ApanAra potAnA parabhava sudhAravA Ape che. evI rIte lAbha thaI jAya tene mada karavA kema yeAgya gaNAya? ane emAM khUkhI hoya tA pArakA maherabAnI karanAranI che. te meLavavAnA lAbha mATe tAre madya zenA ane zA mATe karavA ghaTe? tane te| vastu dAnamAM maLI che, te te meLavavAmAM ke te mATenI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 prathamati vivecana sahita samajAvaTamAM tArA hAya hoya te paNa tAre te vastunA lAbha mATe mada karave badhI rIte anucita, aAgya ane aTita che, mAM upayAga--kAMI ApaNA upayeAgamAM Ave tevI vastu, pAtarAM, kapaDAM ke tevI upayAgI vastunA lAbha thAya. AvI vastunI prApti mATe keTalAka mada kare che, vastu meLavavAnI ane sAmAne rIjhavavAnI petAnI kaLAnA vakhANa kare che ane bIjAne to koI pAI paNa na Ape paNa pAtAnI rIjhavavAnI alaga rIta che, potAne khuzAmata AvaDe che ke pAtAne mAgatAM AvaDe che e vAtanuM paNa keTalAka gaustra kare che ane pAte mAgavAmAM smRti kAbela ane kuzaLa che evA dAvA dharAve che. A upayoga ' sthAne kavacit 8 upalega ' pATha che enA arthabheAgavaTA athavA ' anubhava' eveza thAya che. suddAma phera teA na hAthI e pATha sArA atha Ape che eTalI enA para TIkA karI e pAkane paNa khuzIthI svIkArIe. A lAla mahasthAnane I sAhityakAroe lebhamadasthAna tarIke vaNu vyA che. ane enA dRSTAMtamAM upara zarUAtamAM A prakaraNamAM jaNAvyuM che tema cakravatI subhUmanA ghakhalA te rajU kare che, paNa lAbha e lAbhanA eka vibhAga AvAthI me lAlane madyasthAnaka gaNyuM che ane lAbha ane lebha aMte jatAM lagabhaga sA hAvAthI te cAle tema che. sabhramane cha khaDa bharatakSetranuM lakhANa-paheLANu madhurUM pADyuM eTale eNe dhAtakI khaDanA bharatakSetrane sAdhavAnA vicAra karyAM. petAnA mULa upara e eTale badhA makkama hatA ke e cha khaDanA dhaNI thaye, te paNa tene ochuM paDyuM ane sAtame khaDe vimAna mAraphata peAtAne ane petAnA lazkarane laI javA devatAone hukama karyAM. devatAe ramata jovA prerAyA, samakALe sa`nI sarakhI buddhi thaI ane ramata jovA cAlI nIkaLyA ane sava devA jayAthI subhrama rAjA cakravartI dariyAmAM paDayo ane lebhanAM phaLa nArakI gatimAM anubhavavA maraNazaraNa thayA. A leAlanA karatA lAbha vadhe che. pAtAne maLatI vastu meLavavAmAM pote pravINa che ane te blekamArkeTa karavAmAM ke sAmAne zvetavAmAM kAbela che, e vAtanA mada karavA temAM lAbha karatAM lAbha vadhe che, kAraNa ke temAM dravya ke jamIna uparAMta aneka cIjAneA samAveza thAya che ane eka evA niyama che ke vadhAre vastune peAtAnI nIce letI vastu maLatI hoya te tene levI. A dRSTie mane lAbhane madyasthAna svIkAravAmAM kaMI vAMdhA lAgyA nathI. asala zabda kayA haze te mATe A rIte gheDa bese che. bAkI subhramanA te hama (ghaDA), gaja (hAthI) ane ratha badhA dariyAmAM gayAM te vAta prasiddha che ane te lebha nAmanA madAnathI taNAI gayA ane cha khaMDa peAtAnA hatA te paNa maraNa pAmIne gumAvyA. tenuM prerakabaLa lAbha nAmanuM mahasthAna hatuM. AA dAkhalA vicAravA jevA che, pazu tenI sAthe rtAnI pUtA ane bIjI khAmatA vicAratAM aMte lAbhane, temAM vadhAre padArthanA avakAza hAvAthI atra svIkAravAmAM AvyA che. AnuM kharuM tattva te jJAnI mahArAja jANe. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA ane viSaya ha1 yAtivRSabha-A graMtha mukhyatve karIne jati jaina sAdhane udezIne lakhAyeluM che, tene A purA samajI rAkhavA yogya che. yatiomAM je mukhya hoya te yativRSabha kahe vAya che. yatione koI maherabAnIthI ke pitAnI marajIthI vasati, pAtra, sthAna, auSadhi ke vastro Ape te temAM pitAnI hoziyArI che ema tivRSabhe na dhAravuM. ApanAra pitAnI zaktithI raLela vastu puNya karavA ane tene badale meLavavA Ape che. te potAnA AvatA bhavano lAbha khAtara Ape che. e vastu meLavavAnI vidagdhatA mATe yativRSae mada na kare ghaTe, ema A zabdane bhAvArtha che. balenApi-pitAnI baLavAna hoziyArI kadAca te kAryamAM hoya, sAme mammaNa zeTha je cIkaNo mANasa ThekANe AvI gayela hoya te paNa teNe ativRSabhe mada kare agya che. je pitAnI zaktithI upArjana kareluM kaMIka maherabAnInI rUIe ane pitAna bhaviSyanA lAbha khAtara ApyuM che temAM pitAnI lAbha prApta karavAnI AvaData bAbata mada agya che ane sAmAne gerainsApha karavA jevuM che. - A ATha madasthAna kahyAM che. temAM kaI ThekANe tapane madasthAna kahyuM che. meM 8 karyo, aAma karyo ke meTAM tapa karyA e vAtanuM abhimAna na karavuM. tapane mata karavAthI kuragaDu muni ghaNuM duHkha pAmyA, ane temanA dAkhalAthI cetI javuM ane tapa karyA bAbatane kaI jAtane ahaMkAra kara nahi ema A gAthAne upadeza che. A rIte madasthAna te ATha ja rahe che, paNa dRSTibiMdunA pheraphArathI temanA nAmamAM kaI kaI sthAne phera Ave te Azaya zuM che te samajI madasthAnane jema banI zake tema tyajavuM. mada na gacchAnti-mada tarapha paNa yativRSabhe na jAya. teo samaje ke e lAbha mada karavA jatAM AtmA aMte gumAve che ane hoya te paNa jAya che. e mada karavA yogya paNa nathI. sArA samaju mANasa karatA paNa nathI. A kAraNe game te madasthAna letAM te karavA yogya nathI. ane ApaNuM jarA khuzAmata thAya ane pite moTo che tenuM lAge te karavA yeca nathI. ane te A badhuM mUkIne javAnuM che ane javAnuM che te cisa che, te pachI mada kema kara ghaTe ane tene mATe ane keTalA vakhata sudhI kare ghaTe? A pramANe vicArI samaju prANI eka prakArane mada na kare ane khAsa karIne lAbhamadathI lalacAI jaI pitAnI peTI AvaDatanA vakhANa na kare athavA pitAnI jAtane meTI na mAne. (90) buddhimada tyAgavA yogya che tenAM kAraNe grahaNodgrAhaNanavakRtivicAraNArthAvadhAraNAyeSu / buddhayaGgavidhivikalpeSvanantaparyAyavRddheSu // 91 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita pUrvapuruSasiMhAnAM vijJAnAtizayasAgarAnantyam / zrutvA sAMpratapuruSAH kathaM svabuddhayA madaM yAnti 1 // 92 // atha--zrutanuM grahaNu, pramANapUrvaka tenuM sthApana karavuM, navIna kRti (joDakaNAM) karavI, jIvArdika padArthonI vicAraNA karavI ane potAne kahevAtI vAtane nirNaya vagere khAkhatAmAM, buddhinA aMgane jANavAnI vidhinI bAbatamAM ane anaMtaparyAyAnI bAbatamAM pUrvIpuruSavRSabheAnA vijJAnaatizaya ane buddhivaibhava rUpa samudranuM anaMtapaNuM sAMbhaLIne atyAranA jamAnAnA puruSA (mANasA-puruSA ane srIe) pAtAnI buddhinA maDha kema karIne kare ? (91-92) vivecana--AmAM chaThThA buddhimadanA tyAganA viSaya che. te sArI rIte samajavA yAgya che. grahaNa--eTale vidyA levI. A 91mA zrlekamAM cAra viSaye batAvyA che. te AgaLa jatAM mAlUma paDaze. grahaNa eTale pakaDavuM athavA levuM, matalaba ke vidyAne pacAvavI e pahelI vAta che. ApaNe guru pAsethI kAMI laIne mAkhIe athavA manamAM dhArI rAkhIe te grahaNu kahevAya. AvI rIte pAte je vidyA zIkhyA hAya te bIjAne prasaMga maLatAM ApI zakAya che, eTale laghutrayamAM A grahaNanA guNa vadhAre mahattvanA gaNAya che. asala upAdhyAya vagere pAse abhyAsa karavAmAM AvatA hatA. 19ra uThyAhaNu--pramANu pramANe tenuM mUkavuM. mUkavAnA a"mAM te zabda ahIM vAparyAM che. khIjA pAse grahu karAvavuM te udmANa kahevAya che. nyAya--tanA dheAraNe te vAtane jAhera prajAnA hitArthe grahaNa mATe mUkavI te upanyAsa kahevAya che. je viSayane ApaNe grahyo hAya tene bIjA mANasA samaje ane e nyAyasara tene gaLe utare te rIte mUkavA te udmANa kahevAya che. A grahaNu nAmanA pahelA guNu pachI buddhinA khInne upayoga thayA. A bIjAnA svIkAranI vAta nyAya, paddhati ane samajAvavAnI zakti para AdhAra rAkhe che. udmANamAM ApaNA sivAyanA anya puruSa ane samajavAnA kAmamAM rAkAyelAAnI vAta che, jyAre grahaNamAM peAtAnI ekalAnI ja vAta che. buddhinA udgANumAM paNa khUba upayoga karavA paDe che. navakRti--navIna graMtha banAvave. ApaNe bhaNelA hAIe te tenA phaLa tarIke vistArathI jIvavicAra, navatattva, iDaka vagere svataMtra lakhavA. e navIna kRti svataMtra hAya, paNa pUrva zIkhela vAtane anurUpa hoya. A navIna kRti ke racanA e vadhAre buddhivaibhava dekhADe che, paNa te pUrva puruSasa MhAnuM anukaraNa hAvAthI e lAkonI buddhi AgaLa navIna kRti kAMI ja nathI. enA svIkArapUrvaka ja A navIna racanA thAya che. A buddhine trIjo prakAra thayA. devendrasUrie karmagraMtha lakhyA te navIna racanA kahevAya, paNa temaNe Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSaye 193 pUrvakALanA te samaye upalabdha karmagraMtha, mahAsaMghayaNa vagere graMthane AdhAra laI tene leke samajI zake tevI vyavasthita rIte goThavyA te navIna kRti kahevAya. emAM viSaya navo nathI, paNa kRti ane tenI goThavaNuM navIna che. vicAraNuM-pite grahaNa karelA viSaya para vicAra karo. ekaluM gekhI javuM enA karatAM pite samajIne tenA artha para svataMtra vicAraNA karavI te bahu jarUrI che. A buddhine the upayoga tha avadhAraNa-eTale kahevA zuM mAge che te pitAnA hRdayamAM svaparanA lAbha mATe dhArI rAkhavuM. avadhAraNa eTale "nizcaya" athavA "khAtarI." eTale pite je bAbata zIkhela hoya te manamAM barAbara dhArI rAkhavI ane pite je samajIne vAta lIdhI che te bAbata dhArI rAkhavI. "saMzayAtmA vinazyati" eTale jene manamAM saMzaya hoya te vinAza pAme che, paNa pRthakkaraNa karIne je avadhAraNa kare tene te koI jAtane vinAza pAmavAne prasaMga rahetuM nathI. game tevA sakhta bhAve heya paNa je tenuM pRthakkaraNa ane avadhAraNu barAbara karyuM hoya te te bhAva bIjAne samajAvavAmAM pitAne jarApaNa muzkelI paDatI nathI. A rIte buddhinA pAMca prakAra kahyA : (1) grahaNa, (2) udgrAhaNa, (3) navIna kRti, (4) vicAraNA, (5) avadhAraNuM. A bAbata agAunA puruSoe ke ane keTale gaMbhIra vicAra karyo che te pachInI 92mI gAthAmAM kahyuM che. buddhinA upaga tarIke grahaNa, ugrAhaNa vagere kahyAM che. A buddhinA mAtra pAMca ja phaLa che ema nathI, paNa enAM aneka aMga che. AvI rIte grahaNa karavuM, grahaNa karAvavuM, navIna racanA karavI, vicAraNA karavI ane tenI avadhAraNA karavI e pAMce buddhinA guNe che. e uparAMta dhAraNA vagere zAstramAM buddhinA aneka guNe che. buddhi kArmaNakI, pariNAmikI vagere cAra prakAranI che e vAta agAu AvI gaI che. A uparAMta buddhinA ghaNuM bheda che. te karmagraMtha vagere zAstragraMthothI jANI levA. ahIM te jANItA buddhinA cAra bheda kahyA che. A cAra buddhi athavA grahaNa, ugrAhaNa, navIna racanA, vicAraNA ane tene kendrita karI avadhAraNa karavuM e pAMca bAbatamAM agAunA puruSasiMha-mukhya mANasonI buddhine ApaNe vicAra karIe chIe tyAre ApaNuM akkala chakkaDa khAI jAya che. utkRSTa saMkhyAta, utkRSTa asaMkhyAta ane utkRSTa nava prakAranA anaMtane vicAra cethA karmagraMthathI karatAM ApaNe paNa chakakaDa khAI jaIe chIe, ane AvA buddhibaLane pacAvanAra mANase puruSasiMha-jinavRSabhe buddhibaLamAM ApaNAthI aneka rIte caDhiyAtA agAunA kALamAM thaI gayA che, ane te samajanArA ane ane te para vivecana karanArA agAu naravRSabha thaI gayA che, teonA buddhibhava pAse ApaNe te keNa mAtra? eTale buddhinI bAbatamAM A dhuraMdhara mANasa pAse ApaNe te buddhibaLamAM magatarA chIe. eka cauda pUrvanuM pura gaNavAmAM ke kalpavAmAM AvatAM athavA pra. 25 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194. - prazamarati vivecana sahita chavanA pAMcase tresaTha bheda vicAratAM ApaNe chakkaDa khAI jaIe chIe te ApaNI maryAdita buddhi mATe ahaMkAra kema kara ghaTe ? vidhivikapa-kAraNa ane tenA bheda. e eTalAM sUkSama hoya che ke bheda ane upabhedane vicAra karatAM ApaNe buddhi chakkaDa khAI jAya. A bhedo ane kAraNe samajanAra ane samajAvanAra ane ApaNuM lAbha mATe navIna kRti banAvanAra mahApuruSe pUrvakALamAM aneka thaI gayA che. temanI pAse ApaNAmAM kAMI buddhi hoya te te kAMI pramANamAM nathI, te evI buddhi je sAmAnya che, tene mada kare ke te mATe pitAnI meTAI mAnavI, manAvavI, e kema vAjabI gaNAya? paryAya-AtmAnA anaMta paryA che. e anaMtanI paNa eka saMkhyA che. e saMkhyAne mATe vicAra karatAM ApaNuM buddhi cakkaramAM caDhI jAya che, paNa te puruSasiMhane te te anaMtanI vAta sAMbhaLatA jarApaNa musIbata lAgI na hatI. A anaMta paryAyathI moTA thayelA ApaNA vaDIla puruSanI aneka vAta atyAre vidyamAna che. tevA puruSe te AtmAnA anaMta paryAne samajavAmAM kAMI gUMca vagaranA hatA. te puruSanAM caritre ApaNane sUcave che ke ApaNe kaI prakArane buddhimada na karavo joIe. A sarva vAta, - ramA lekamAM spaSTa thaze. je AvI asaMkhya anaMtanI vAta pitAnA vijJAna atizayathI samajatA hatA, temanI pAse ApaNI buddhi te kAMI nathI, e vicAra karIne ane temane vijJAnaatizaya vicArIne ApaNe buddhine madada kare na ghaTe. teoe kalpanA paNa jabarI karI che ane temanI buddhizaktine pAra pAmavAnI paNa ApaNuM zakti nathI. te pachI e puruSasiMhonI pAse ApaNe keNamAtra chIe? tevA atulya buddhinA dhaNI puruSasiMhae potAnI buddhine jarA paNa mada karyo nathI, te pachI ApaNe ApaNI tuca7 buddhi mATe gumAna rAkhavuM kaI rIte yogya gaNAya? atyAre te avadhi ane mana:paryava tathA kevaLajJAna thatAM nathI, te pachI je kALamAM pUrvamahApuruSe AvatA hatA te kALanI temanI buddhizakti pAse ApaNI sAdhAraNa buddhi mATe mada kare kema ghaTe? AtmAnA paryAye anaMta che. evI rIte pudgaLanA paNa anaMta paryA che. te samajI zake tevA vRddha puruSasiMha aneka thaI gayA che. teo A anaMta paryAya samajI zakatA hatA ane ApaNane prakaraNadika navIna kRti dvArA ApaNA lAbha mATe samajAvI gayA che. AvI jemanI buddhizakti hatI tenI pAse ApaNe te koNa? teo buddhivaibhava mATe mada kare te kAMIka vyAjabI gaNAya, paNa temanI sarakhAmaNImAM ApaNe je paryAne anaMta bhAga paNa samajI zakatA nathI te mada karIe te te vyAjabI ke gya kaI rIte gaNAya? Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 195 vidhi-zAstramAM amuka prakArane vidhi batAvavAmAM AvyuM che. soLa saMskAra ke Avazyaka sAmAcikAdikane amuka krama heya, amuka sUtra amuka samaye belAya, te pachI amuka sUtra belAya e jAtanuM zAstrakAranuM pharamAna hoya te vidhi kahevAya che. vidhimAM krama batAvavAmAM Avela hoya che. vikalpa-apavAda, amuka suvAvaDIthI sAmAyika thAya ke nahi, amuka prabhunAmanuM ke namaskAranuM uccAraNa thAya ke nahi te jAtanA apavAdanuM jJAna te vikalpa. vidhivikalpa eTale amuka krama ane amuka apavAda. te bAbatamAM ane paryAnI bAbatamAM je gharaDA thaI gayA hoya, jeonA vidhivika AdhArabhUta gaNAtA haya, jeo je kahe te satya ja hoya, jeo vidhivikalapa ane paryAya eTalI suMdara rIte kahI zake ke temane zabda AdhArabhUta gaNAya ane je vidhi ane tenA apavAdanI bAbatamAM chellAmAM chele pheMsale kare teTalA niSNAta hoya, temanI buddhi pAse ApaNe te UbhA ja na rahI zakIe, chatAM mada karavA lalacAI jaIe ane ApaNI buddhine mada karIe te kema yegya gaNAya? AvA puruSasiMha pAse ApaNI buddhi taddana sAmAnya prakAranI che, te pachI thoDA dAktarI ke vakIlAtanA jJAnathI ApaNe mada zene karIe? ane karIe te te puruSasiMhanI buddhi pAse ApaNe kema TakI zakIe ? ane kayAM UbhA rahIe? emAM te ApaNe TaktA nathI, te pachI buddhine mada kema? ane za? buddhi-buddhinA traNase cALIsa (340) bheda karyA che. te matijJAnane viSaya hevAthI zrI deveMdrasUrinA karmagraMthamAMthI lIdhA che. vyaMjanAvagraha eTale kAMIka saMvedana thAya. iMdriya ane vastune sannika jemAM nathI te mana ane AMkha (nayana) che. vyaMjanAvagraha jJAnane cAra prakAranuM batAvyuM che-spazanendriya vyaMjanAvagraha, rasanendriya vyaMjanAvagraha, dhrANendriya vyaMjanAvagraha ane zravaNendriya vyaMjanAvagraha. pachI arthane avagraha pAMce Indriya ane chaThThA manane thAya, ane tyAra pachI IhA, apAya ane dhAraNu e traNe paNa pAMca Indriya ane chaThThA mana saMbaMdhe thAya. e rIte matijJAnanA aThThAvIza bheda thayA. e aThThAvIza bhedane bAra guNa karavAnA che. vAjIMtrane avAja sAMbhaLI koI jIva bahu zabda jANe ane koI jIva cheDA zabda jANe te pramANe "bahu' ane abahu bheda paDe. keI tAra, maMda evA zabda jANe te bahuvidha ane koI ekale tAra ke maMda jANe te "abahuvidha'. keIka jJAnane turata rahe te "kSipra" bheda ane kaI vakhata lagADe te "akSika bheda. ema cha bheda thayA. keTalAka dhUmAdika lige karIne agnine jANe te sAtamo "saliga bheda ane evA liMga vagara je jANe te AThama aliMgI bheda. koI saMdeha-zaMkA sahita jANe te navame "saMdeha le ane koI saMdeha vagara jANe te dazame "asaMdigdha bheda. ekvAra kahela turata jANI jAya te agiyAra dhruva bheda ane ekathI vadhAre vAra kahyuM jANe te bArame "adhruva bheda. A kula aThThAvIza Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. prazamarati vivecana sahita bhedane bAre guNatAM 336 bheda jJAnanA-buddhinA thAya. vaLI guruno vaiyAvacca-vinaya karIne meLavela vaiyikI buddhi, kAmaNakI (kAma karatAM karatAM paddhati besI jAya ane thAya te buddhi), autpAtikI (kudaratI buddhi) ane pAriNamikI (saMsAranA anubhavathI ane vyavahAramAM rAcyAmAcyA rahevAthI je buddhi thAya te). eTale 336 sAthe A cAra bheda maLatAM 340 buddhinA bheda thAya. jyAM agAunA puruSasiMhe AvA bheda pADanAra, samajanAra ane samajAvanAra hArabaMdha thaI gayA hoya tyAM A kALanI ApaNI buddhi keNa mAtra? ane tene mada karavo kema gya, ucita, vyAjabI gaNAya? (91) pUrvapuruSasiMha-pUrvakALanA puruSavRSabha eTale moTA mANaso. jyAre zabdane cheDe hasti, vRSabha ke siMha zabda vAparavAmAM AvyuM hoya tyAre puruSanI aMdara uttama, AgevAna ema artha samaja. jaMgalamAM jema siMha haraNane zikAra kare che tema e puruSasiMhe kaSAyane ane parISahene zikAra kare che, temanA para vijaya karI potAnuM siMhapaNuM batAvI gayA che, evA AgevAna ane buddhizALIo. AvA puruSone buddhi vaibhava eTale mATe hatuM ke teo paryAya ane buddhinI bAbatamAM ghaNuM pRthakkaraNa karI gayA che. teonA buddhiatizayane sAgara sAthe sarakhAvI zakAya. tenI anatatA vicAravAthIsAMbhaLavAthI ApaNane ane A kALanA keIpaNa prANIne potAnI buddhi mATe mada thatuM nathI. kyAM evA buddhimAna puruSanI eka nAnAmAM nAnI bAbatane anaMta bhAgamAM vaheMcavAnI zakti ane kyAM ApaNe sAmAnya buddhi! ApaNe te temanI pAse UbhA rahI zaktA nathI. te pachI eka jarA sAmAnya buddhi mATe abhimAna karavAnI ke mada karavAnI ApaNI tAkAta zI? ane tene mATe mada karavAnuM sthAna kyAM rahyuM ? ApaNe te pUrva puruSasiMhanI buddhi AgaLa kAMI mAtra nathI. teoe te meTo vakhata aneka paryAyanI vAta jANI che, ApaNA lAbha mATe gaThavI che ane teo pite jANatA tene anaMtamAM bhAga lakhI gayA che. teonAM caritra sAMbhaLI ApaNe buddhine mada kema karIe? ane karIe te yogya kema gaNAya? vijJAnAtizaya--buddhine atizaya. athavA buddhinuM teja, ane AkAzagamana, saMbhinnazrotrAdi labdhirUpa atizaya. ApaNe ghaNuM dhaLa pachI paNa A atizaye meLavI zakatA nathI, temane te te atizaye maLelA hatA ane tene lAbha paNa teo letA hatA. AvA pUrvakALanA moTA mANasonAM caritra sAMbhaLI A paNa sAmAnya buddhine mada karavAne mATe avakAza ja kyAM rahe che? ApaNI sAmAnya vahevAru buddhi gaNadhara ke pUrvapuruSa pAse TakI zakatI nathI. " sAgaranatyama-buddhi ane atizaya rUpa dariyAnuM anaMtapaNuM! A temanA anaMta jJAna ane atizaye tathA temane prApti thayelI labdhi AgaLa ApaNI khAbociyA jevI ke jeTalI sAmAnya buddhi kayAM? e benI sarakhAmaNI paNa thaI zake tema nathI. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 kapAze ane vizva - sAMpratapuruSa-A kALanA leka, jemAM strIone paNa samAveza thAya che. A puruSasiMhanA vaNane sAMbhaLIne atyAranA lekene mada karavAnuM sthAna kema rahe? kayAM e narakesarI puruSo ane kyAM temanI vicAraNAzakti pAse ApaNe buddhivaibhava? ApaNe be vAta vAMcI vicArI samajI zakatA hoIe te pUrvapuruSe jemaNe ApaNA lAbha khAtara aneka navIna racanA karI che ane jeoe aneka atizaye, labdhio ane siddhio prApta karI che, temanI vizALa tAkika buddhi pAse ApaNI buddhi kayAM? e jyAre vicArIe chIe tyAre ApaNe mada karI jAya che. kathaM-kema? zA haka? zA mATe ? je ApaNe gaNadhara athavA temanA pachI thayelA zAlibhadra ke emanA guru jevA buddhibaLa ane atizamAM lagabhaga sarakhA hoIe te te judI vAta che paNa ApaNe te magatarA paNa nathI, pachI ApaNe mada ke magarUbI karIe e kema vyAjabI gaNAya? mAM yAnti-mada kema kare? mada karavA tarapha kema lalacAI jAya? ane mada kare kema bhe? pUrva purUSanAM caritra sAMbhaLavAthI teo buddhibaLamAM ApaNAthI ghaNA caDhiyAtA hatA ema teonI dravyaguNaparyAyanI vyAkhyAthI ke anaMtanA anaMta bhAve ane AtmAnA anaMta paryAthI jaNAya che. teone buddhi ane atizayarUpa samudra anaMta hatuM ane ApaNe te tenAthI ghaNI ochI kSullaka buddhinA chIe. sahajasAja buddhi ApaNane prApta thaI hoya te evI sAmAnya buddhi mATe ahaMkAra kema thAya? ane karI nAkhIe te tene bacAva kaI rIte ApaNe karI zakIe? teoe je sUkamabhAva ane anaMta paryAye vicAryA che te ApaNe samajI paNa zakavA muzkela che. AvA jabarajasta puruSasiMho pAse ApaNe te magatarA chIe. emanI buddhizakti pAse ApaNI sAmAnya vyavahArabuddhi mATe mada kara ke abhimAna karavuM, magarUbI karavI ke garva kare anucita che ane ApaNe te karavo ghaTatuM nathI. A rIte sAtamA madasthAna buddhinI vicAraNuM thaI. (91-92) valabhatA-priyatnane sAtame mada paNa na karavo joIe dramakairiva caTukarmakamupakAranimittaka parajanasya / kRtvA yadvAllabhyakamavApyate ko madastena ? // 93 / / atha_bhikhArInI piThe khuzAmatanAM mIThAM vacane bolIne ane jANe ApaNA upara upakAra karatA hoya tevuM bahAnuM batAvIne bIjA mANasonI vallabhatA meLavavAmAM Ave che, tene mada kare kema ghaTe ? (3) - vivaraNa--have ahIM vallabhatA-priyapaNuM-vahAlapa meLavAya che te sAtamuM mada sthAna che, e para vivecana thAya che. 1. jAti, 2. kuLa, 3. rUpa, 4. baLa, 5. lAbha Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita ane 6. vidyA-ema cha sadasthAne AgaLa jaI gayA ane te karavA gya nathI ema graMthakartAe vistArathI batAvyuM. tevI ja rIte A sAtamuM madasthAna "vallabhatA'nuM che. vallabhatA eTale ApaNe jyAM jaIe tyAM bhaLI jaIe chIe ane ApaNe pote ataDA paDatA nathI ane ApaNA saMbaMdhamAM Ave te sarvane prema meLavI zakIe chIe. AnuM nAma vAlabhya athavA sAtamuM madasthAna vallabhatA che. keI koI graMthakAra ane sthAne utapane mada kahe che. koI paNa prakArane madada kare anucita che, eTale tapa haze ke vAllabhya haze tenI carcA kAmanI nathI. tapane mada vadhAre pramANamAM ApaNuM dhyAna kheMcanAre jaNAve che. jJAnIe tenAM karatAM vallabhatAmadane vadhAre prAdhAnya ApyuM che, tenAM kAraNe paNa jaNAvyAM che, paNa tapamada ane valabhatAmada bemAM vallabhatA madane zA mATe vadhAre agatyane gaNavAmAM AvyuM tenuM kAraNa jaNAvyuM nathI. eTale e tava kevalIgamya rAkhI ApaNe koI prakArane mada na kara ghaTe. - dramaka bhikhArI. ene vadhAre oLakhavA mATe upamitibhavaprapaMcA kathAne pahele prastAva je. bhikhArI haMmezA pitAne lAbha ja jue che. e aneka laDApaTuDAvaDA karaze, e mIThuM bolaze, ApanArane rIjhavavA mATe aneka prakAranA cenacALA karaze, athavA bhUtakALamAM pitA para upakAra thayela hoya tenI najare athavA bhaviSyanI AzAe te mIThAM paDAM vacana belaze. pachI e ApanAra ke upakAra karanAranA badalAnI khAtara tenI aneka prakAranI biradAvalI belaze. evA bhikhArInI khuzAmatathI ke mITho lAge tevAM vacanothI levAI ke chetarAI na javuM. AvI dekhItI vallabhatA kAMI upaganI nathI. te ApaNuM gerahAjarImAM zuM bole che te muddAnI vAta che, bAkI bhikhArInA laTuDAM vacanathI koI levAI jAya ane tenA para prIti kare e te asaMbhavita vAta che. upakAranimitta-eka amuka mANase pitA upara upakAra karyo hoya athavA karavAnI AzA hoya tethI mIThuM madhuruM sAruM lAge tevuM te bole te tevA prakAranI vallabhatAne ahaMkAra ke mada kare kema ghaTe? e bhikhArI te pitAnA lAbha nimitte game tevuM sAruM bole, paNa ethI thatI valabhatA-premIpaNAmAM ApaNI jAtane zA mATe vakhANavI ke te vAtane mada kare? nimitta eTale hetu. ApaNe tenA para upakAra karIe te hetu tenA manamAM hoya che. ApaNe tene vallabha kayAre lAgIe ke jyAre e jANe ke ApaNe bhaviSya ke te ja vakhate tenA upara upakAra karavAnA chIe. upakAra nimitta che. ene ApaNA AbhAra taLe levAnA chIe e AzAmAM te ApaNane vallabhatA dekhADe. jo ke A vallabhatA svAthI che, paNa duniyA svArtha upara ja maMDAyelI che, eTale emAM koI navAI nathI. "AzA auranakI kyA kIje, bhaTakta dvAra dvArA lekana ke kukara AzAdhArI" e AnaMdaghanajInA padamAM AzAdhArI kUtare kevA kevA cALA kare che te batAvyuM che. A Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSayo sarva svArtha upara racAyeluM vAllabhya che. A rIte prema dekhADe tenuM pariNAma zuM Ave che te have pachInA kalekamAM kaheze (3). vAlayane nAza thatAM kevA hAla thAya che- garva paraprasAdAtmakena vAllabhyakena yaH kuryAt / tadvAllabhyakavigame zokasamudayaH parAmRzati // 94 // atha-pArakAnI maherabAnI karIne thatAM vahAlapaNathI je garva kare che te vallabhatAne vinAza thatAM, cheDe AvatAM, paraMparAgata zaka-dInatAne bheTe che. (94) vivaraNa-paraprasAdAtmakena-vallabhatA haMmezA bIjAnI maherabAnI para AdhAra rAkhe che. ene jyAM sudhI ApaNAmAM svArtha hoya ane te sarate hoya tyAM sudhI ApaNane vakhANe che, ApaNA upara heta rAkhe che, ane ApaNane cAhe che. paNa e cAhavAnI aMdara svArtha saravAne hetu rahele hoya che. ApaNe tyAM Ave tyAre be roTalI ke cokhA maLe athavA kAMI nahi te cAne vATake maLe tyAM sudhI e ApaNuM belabAlA kare che. eTale vallabhatA haMmezA pArakAnI ApaNA para kRpA hoya tyAM sudhI ja cAle che. jevI e svArthavRtti pUrI thAya ke ApaNuM azakti thAya ke tarata ja e svAthI vallabhatAne vinAza thAya che, ane vallabhatA rAkhanAra ane khuzAmata karanAra ja ApaNuM apriya thaI paDe che. bahAranA mANase vallabhatA kare tenI pAchaLa A hetu rahelo che e niraMtara dhyAnamAM rahe. vallabhatA paraprasAdAtmaka ja hoya che. tethI, amuka mANasa ApaNuM para vallabhatA rAkhe che ane ApaNI khuzAmata kare che tethI ApaNe ghaNuM kapriya chIe ema dhAravA jevuM nathI. A vallabhatA vahelI meDI javAnI che ema vicAravuM ane te vakhate keTale ane ke zoka thaze te vicArI bIjA tarapha vallabhatA karavI ja nahi athavA tevI vallabhatAthI kheMcAI javuM nahi. A vyavahAru vallabhatAmAM kAMI lAMbe vakhata cAle tevI bAbata hatI nathI. ane dunyavI svArtha sivAya vallabhatAnuM koI kAraNa nathI. vigame-vallabhatAne nAza thatAM, vinAza thatAM. A svArthamaya saMsAramAM vallabhatA te lAMbA vakhata cAlatI nathI. svArtha pUre thatAM valabhatA paNa paga karIne UDI jAya che. ApaNe ghaNAne ghaDapaNamAM tyajAyelA joIe chIe tenuM kAraNa svArtha na rahevo te ja che. svArtha para racAyelI duniyAdArInI A ja sthiti che. e AkhuM bahirAtmadazAnuM taMtra ja svArtha para racAyeluM che. svArtha saratAM "ame keNa, tame kezu" vALI vAta thAya che ane svArthane cheDe ummarane kAraNe ke azaktine kAraNe jarUra AvavAnuM che ja, eTale vallabhA je AkhI bIjAnI kRpA ane maherabAnI para racAyelI che tene paNa vinAza jarUra thavAnuM ja che. AvI bIja mANunI kRpA-maherabAnI para AdhAra rAkhanArI valabhatAne mada-garva kema thAya? ane karyo hoya te te vAjabI che ema kema kahI zakAya? w Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita " zokasamudaya-dainyasamUha. vallabhatA jyAre nAza pAme tyAre aneka prakAranA zekane dilagIrIne pitAnI pAchaLa mUkI jAya che, ApaNane dInatAnA samUha sAthe bheTADI de che. ekAda zeka thAya tyAre te jANe samajyA, paNa A te saMkhyAbaMdha zekasamUha thAya. tethI, jyAre vallabhatA DAM varSa ja cAlavAnI che te samaju mANasa ene garva kema kare ane pite eTI dhADa mArI che e mada zA mATe rAkhe? ane rAkhe che te ucita gaNAya? parAmazatieTale bheTe che. zoka AvIne cAlyuM jatuM nathI, paNa zekasamUha bheTe che ane ApaNA mana para zeka karAvI aneka zekane e vadhAre karI jAya che. A vallabhatA cAra dahADAnA cAMdaraDA jevI che. tene samaju, vicArazIla mANasa na ja kare, ane pite vallabha ane lokapriya che te vAtane garva na dhAraNa kare. (94) chelle (AThama) mada jJAnane na karavo ghaTe- mASatuSopAkhyAna zrutaparyAyaprarUpaNa caiva / zrutvA'tivismayakara vikaraNa sthUlabhadramuneH // 15 // sampAdyamasulabha caraNakaraNasAdhakaM zrutajJAnam / labdhvA sarvamadahara' tenaiva madaH kathaM kAryaH // 16 // artha-mAvatuSanI vAta sAMbhaLIne, tathA zrutajJAnanA aneka paryAnI bhagavAne kahelI tenI prarUpaNuM jANIne-sAMbhaLIne, ane ati acaMba kare tevuM sthULabhadramuninuM caritra ane temane thayelI vikiyA sAMbhaLIne, paMDita sAthe saMbaMdha ane udyama baMnethI maLavuM sulabha ane cAritrya ane kriyA baMnene sAdhanAra tathA sarva madane harI janAra jJAna-zrutane prApta karIne te ja zrutajJAnane mada kema karI zakAya? athavA thave zakaya kema gaNAya? (5-96). ' vivaraNa mApatuSa-bahu bheLA bhadraka paNa gurunI AjJAne mAnavAvALA ziSya hatA. e nabaLI yAdazaktivALA hatA ane lIdhe pATha paNa tasvarUpe yAda na rahe teTalI ochI yAdazaktivALA hatA. gurue ene gokhavA ane yAda karavA mATe cAra zabada ApyA. mAM rukSa, mA tuva eTale keIna upara bahu rAjI na thaI jA, keIne navAjI nAkha nahi ane keI upara gusse na kara. AkhA Agamane e sAra hate. ApaNe A rAgadveSa para zarU- . AtamAM carcA karI AvyA chIe. A prakaraNane aMte paNa e rahasyasUtra para vivecana thaze. paNa muni ziSya hovA chatAM ATalA cAra zabda paNa yAda rAkhI zakyA nahi. ene badale emane mAvatuva eTale "aDada ane tenA uparanA petarA e vicitra zabda samUha yAda rahyo. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazana ane viSa teoe te A vakhata mA tuja e zabda gakhyA karyA ane cArane badale be zabda thaI jAya che eTaluM paNa dhyAna na kheMcANuM. paNa phetarAM ane aDadamAM AtmabhAva samAkele hate. AtmA aDada je mukta che, tene phetarAM eTale karmo lAgelAM che ema vicAratAM vicAratAM ane e zabda zekhatAM temane kevaLajJAna thayuM. teo phetarAmAM karmanI paratA ane aDadamAM AtmAnI muktatA joI zakyA ane niSkapaTa bhAve e zabdo mA ane tu yAda karatAM ane vAraMvAra stavatAM ane yAda karavA prayatna karatAM teo kevaLajJAnane varyA. Ama zrutarahita mANasa paNa sarve karma para vijya meLavI kevaLajJAna prApta kare che. eTale kayA mANasane kaI vastu lAbha karaze te pahelethI kahevuM muzkela che. eka sUtranA aneka artha thAya che, paNa te jene na AvaDe tene nistAra nathI ema samajavuM nahi. AgamanA ane khAsa karIne zrutajJAnanA anaMta paryAya che. te ApaNe aMge kevI rIte varte che ane pUrvajJAnIoe te saMbaMdhamAM zuM kahyuM che te samajIe te paNa ghaNuM che. bAkI yAdazakti maMda hoya tene nistAra nathI, evI beTI mAnyatA na rAkhavI.. e te zrutajJAnanA kSapazama pamANe vadhAreochI thaI zake. te na haiya te tethI jarAgaNe gabharAvuM nahi. abhaNa athavA alpa yAdazaktivALA bhavane pAra pAmatA nathI evuM paNa kAMI nathI. ziSya pitAne zabdo viparIta karyA te mATe gurue kAMI Thapake tene na Ape. kevaLI thaIne e AvyA tyAre enuM mana ghaNuM vadhAyuM. AvA samaju guru pUrvakALamAM hatA. zakahAla maMtrIne moTo putra sthULabhadra, ene nAnapaNathI vezyA upara prema. tene tyAM pite rahe ane aneka prakAranA AnaMda bhave, khAya pIe. temAM tenA pitA upara naMdarAjanI avakRpA thaI ane te mRtyu pAmyA. asalanA vakhatamAM divAnane chokarA divAna thAya evo niyama hovAthI svAbhAvika rIte tene divAnapada levAnuM kaheNa mokalyuM, kAraNa ke rAjAne khAtarI hatI ke tenA bApa zakahAla pratye potAne dha vAjabI na hate. tene koI gune na hate. zakahAlanI jagyAe tenA putrane divAnapade vAjabI rIte nAma joIe. sthaLabhadra te A vakhata lahera karI hatI. te ke kyA vezyAne tyAM paDagho pAtharyA rahetA harta. naMdarAjAe tene potAnI pAse belA ane divAnagIrI ApavAnI vAta karI. sthULabhadde vicAra karI javAba ApavAnuM jaNAvyuM ane azokavATikAmAM pite vicAra karavA gayo. ' te vicAra karyo ke divAnagIrI sAthe kathAne tyAM javAze nahi ane potAnA bApAnA kevA hAla thayA hatA, e divAnagIrImAM zo lAbha che? ema vicAratA hatA tyAM saMbhati Ama AcArya maLyA. temaNe samajAvyuM ke e divAnagIrI vagere te bAhA bahirAtmabhAva che ane khare mArga to zrI jikhadevapraNIta mAnya che ane tenA sAme, dazane ane cAritrane samajAvyAM. sthULabhadrane jIva taiyAra hate. tene satya sukha kyAM che te samajAyuM ane pra. 26 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 prazamarati vivecana sahita pite saMbhUti AcArya pAse dIkSA lIdhI, jaina sAdhu banI gayA ane divAnagIrInI rAjAne AbhAra sAthe nA pADI., ene traNa bahena hatI. teo asAdhAraNa vidvAna ane parIkSA karanArI hatI. eka ekavAra sAMbhaLe ke tene yAda rahI jAya tevI yAdazaktivALI hatI. tenuM nAma se. bIjI veNu', te be vAra sAMbhaLe te tene yAda rahI jAya tevI suMdara yAdazaktivALI hatI. trIjI bahenanuM nAma "raNa". tene traNa vAra sAMbhaLeluM yAda rahI jAya ane bIjAne jaNAvI zake tevI yAdazaktivALI hatI. saMbhUti AcArya pAse bahene AvI tyAre sthULabhadra guphAmAM besI pATha karatA hatA. gurue temane guphAmAM javA jaNAvyuM. traNe bahene guphA tarapha cAlI. bahenene pitAnI vidyAne camatkAra batAvavA sthULabhadra, jemane bahenanA AgamananA samAcAra maLI cUkyA hatA temaNe, siMhanuM rUpa lIdhuM. eTale bahene sthULabhadrane sthAne siMhane beThele joI jANI pAchI AvI. AcAryane kahe ke emane te siMha khAI gaye lAge che, tyAM guphAmAM siMha ja che. AcArya upaga mUkI joyuM ane jANyuM ke sthULabhadde pitAnI bahene upara asara karavA siMhanuM rUpa labdhinA baLathI lIdhuM hatuM. tyAM sudhI sthULabhadra dazapUrva bhaNyA hatA, pitAne zrutajJAnane abhyAsa bahenene jaNAvavA khAtara ja pite siMhanuM rUpa lIdhuM hatuM. gurue jANyuM ke sthULabhadrane jJAnane mAM thayela che. nahi te pitAnI labdhi ane jJAna bahenane jaNAvavA mATe AvuM rUpa vikave nahi. eTale emanA mate je jJAna maLyuM che te sthULabhadra jevA sAdhu pacAvI zakyA nathI, jJAnane emane garva tharyo che. patyuM, gurue na pATha ApavAne ane abhyAsa AgaLa calAvavAne abhiprAya cheDI dIdhA. pachI saMghe ghaNuM prArthanA karI tyAre 11-14 pUrvane mULa pATha Ape, paNa artha na samajAvyuM. te vakhatathI, naMdarAjAnA vakhatamAM 11-14 e cAra pUrva viccheda gayAM. atyAre te sarva pUrva tyAra pachI viccheda gayA che. A zratamada upara dAkhala thaye. vikaraNa dhAtune kriyApratyaya lagADavA pahelAM dhAtu ane kriyApratyayanI vacce je (daza) gaNane pratyaya lAge te vikaraNa kahevAya che. ahIM tene artha vikiyA. AvA sthaLabhadra jevA munine jJAna pacyuM nahi ane garvarUpe-madarUpe pitAnI bahenane te dekhADavA vRtti thaI e madasthAna AThamuM che. emAM garva karavA jevuM kAMI nathI te AvatI gAthAmAM kaheze. A mASatuSa muni kevaLI thayA ane sArA mANase aDadanAM phetarAM ukheDayAnI vAta karI temAM kevaLajJAna prApta karyuM, jyAre sthULabhadra jJAnane mada karI dekhADe karavA vicAra karyo te temanA samayathI te hamezane mATe atyAra sudhI cAra pUrva viccheda pAmyA, ema samajI zrutajJAnane mada na kare. AgaLa batAvaze te pramANe kadAca kSapazama, satsaMgati ke saMbaMdhathI abhyAsa thaI jAya te te garvane gya nathI, ucita nathI. bhaNavAthI te garva ghaTa joIe. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 23 A sthULabhadra muninuM caritra ativismaya--Azcaya karanAruM che te samajI levuM joie ane zrutajJAnanA madanA tyAga karavA joIe. prathama varSanuM cAmAsuM jyAre sthULabhadra muni gurunI AjJAthI kazyAne ma`dire gayA ane tyAM rahyA ane vezyAne zrAvikA banAvI, tyAre temane gurue 'duSkarasurakAra' kahyA. sapanA bila para cAra mAsanA upavAsa karanArane 'duSkarakAra' ja mAtra kahyA tyAre temane lAgyuM ke e sthULabhadra divAnanA putra che ane guru emane hulAvephulAve che ane rAjI rAkhe che. cAra mahinA mAla-masAlA khAnAra e sthUlibhadra kayAM ane cAra mAsanA upavAsa karanAra pote kazu ? gurunI pakSapAtI (tenI najaramAM) dazAthI pote bIje varase kAzyAne tyAM cAra mAsa karavAnI paravAnagI mAgI. guru samajI gayA ke A mAgaNImAM dveSa hatA ane sthULabhadra tarapha matsara hate. te jatAM ja kAzyAnA krUMdAmAM paDI gayA ane anukULa upasaga te sAdhu khamI na zakayo. vaizyA te zrAvikA banI hatI. tene sa` puruSA bhAI-bApa samAna hatA. te sthULabhadra taraphanA AvanAra'sAdhune matsara jANI gaI. teNe hiMmAcaLa paryaMta upara ratnaka baLa bheTa maLe che te levA sAdhune mAkalyA. bharacAmAse sAdhubhAva virAdhI e muni himAcaLa gayA ane aneka upAdhi veThI vAMsaDAmAM nAMkhI ratnaka baLa laI AvyA. kAzyAe enA muniguNunI bhavyatA samajAvI. ane muni paNa anukULa upasa`nI mahattA samajyA ane peAtAnA gurue zrI sthULabhadrane kema vakhANyA hatA tenuM kAraNa paNa temanA dhyAnamAM AvI gayuM. sthULabhadranuM nAma cArAzImI cAvIzIe levAze. enA jevA kAmadevanA gharamAM jaI te para vijaya meLavavAnA dAkhalA khahu ochA che. ane teTalA mATe temanuM caritra vismaya kare tevuM kahyuM che. (95) channumI gAthAmAM jJAnamada na karavAnAM kAraNeA kahe che. ane tenI sAthe rAgadveSa, iMdriyajaya ane kaSAya para vijayanuM prakaraNa thADA prAstAvika kSeAka sAthe graMthakAra pote ja pUruM karaze. tyAM jJAnamada ke zrutamada na karavAnAM kAraNeAmAM e jJAna kevI rIte ane zA mATe maLe che te mULa tarapha graMthakAra jAya che ane AvA nika jJAnanA maDha kema thAya te jaNAve che. sarUpa --paheluM kAraNu : A zrutajJAna mATA paDatAnAM paDakhAM sevavAthI ane temanI vaiyAvaccathI thAya che. jJAna meLavavAnAM kAraNeA vicAravAmAM Avaze te vidvAnane saMpa saMbaMdha te ghaNI agatyanI vAta che. patinA saMbaMdhathI ane vaiyAvacca karavAthI vAcanAdika pAMca prakAranA jJAna Ave che. pati pAse jJAna sivAya bIjI vAta zI hAya ? tame upAdhyAya zrImAna yazeAvijayajI ke hemacaMdrAcAya jI jevAnI sAthe saMbadhamAM hA te AkhA vakhata tame temanI pAse jJAnanI carcA ja sAMbhaLyA karo. A rIte jJAna meLavavAnuM prathama kAraNu jJAnIne satsaMga che. tyAMnA vAtAvaraNamAM ja jJAna bhareluM heAya che ane tamArI IcchA ke AvaData na heAya, paNa tamArA saMbaMdha jJAnI sAthe joDAyalA hAya, tame ene satsaMga tarIke oLakhatA hAtA jarUra tame jJAnI thaI jAo, kAraNu ke tyAM gappAM Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita mAravAnAM hoya ja nahi. tame atyAranA koI paNa vidvAnanA paricayamAM Ave te tame A vakhata jJAnanI carcA ja sAMbhaLaze. AthI jJAnInA saMbaMdhane jJAna meLavavAnuM prathama kAraNuM kahevAmAM AvyuM che. tame tyAM jaI be akSara zIkhI Avaze ane tamane vadhAre saMbaMdha thaze te tamAre Akho vakhata jJAnagoSThimAM jaze ane tame evA saMbaMdhathI jJAnI thaze. ughama-bIjuM kAraNa ? ekalA satsaMgathI jJAna na maLI jAya, paNa satsaMga-sobata sAthe. tamAre jJAna meLavavAne udyama paNa joIe. tame tyAM jJAna levA jAo che ane jJAna levAne tamAre udhamaprayatna che, ema tamAre te paMDitane jaNAvI devuM ghaTe. eTale sebata sAthe tamAre prayatna-prayAsa-udhama paNa jJAna meLavavAne have joIe. ekalI susobata hoya te kharAba che ema atra kahevAne Azaya nathI, paNa susaMga sAthe tamAruM pATha levAne, gurunI hAjarIne lAbha levA prayatna-udyama he joIe. e guru-pAMDita utpanna kareluM suMdara vAtAvaraNa ane tamAre prayatna-tenI hAjarIne ane jJAnanA vAtAvaraNane lAbha levAne tamArA prayatna joIe. A bane cIjathI, temanAM sahayoge, tame kAMI kAMI jJAna meLavyuM che ane jJAnane lAbha tame lIdhe che eTalI vAta ApaNe dhArIne cAlIe. eTale jJAnavAba athavA jJAna meLavavAnI IcchAvALA tame jJAnI cho ane paMDitanI susaMgatithI tame thoDuM vadhAre jJAna sulabhya kareluM che, eTale ja A pustaka vAMcavAnI tamane marajI thaI che. caraNasAdhaka--trIjuM kAraNa je paMDita gurunI nizrAmAM tame vasyA teNe tamane cAritra-sadvartana zIkhavyuM che athavA AvuM jJAna te caraNasAdhaka che. nAgaNa ja viraha -jJAnanuM phaLa virati che, te ApaNe upara joI gayA chIe. jJAna sAcesAcuM paMDitasaMsage tame prApta karyuM te cAritranuM sAdhana che. cAritrane sAdhe te jJAna. jJAna vikRtine vadhAranAruM heya, hiMsAne vadhAranAruM hoya, cerIno guNa zIkhavanAruM hoya te tene ame ahIM jJAna gayuM nathI paNa tamArA sAmAyikAdi cAritrane poSanAra jJAna hoya, tene vadhArI ApanAra jJAna hoya tene ahIM jJAna kahe che. tame paMDitanA saMsargamAM AvyA, tame jAte jJAna meLavavA udyama karyo ane tene pariNAme AvuM cAritraguNane khIlavanAra jJAna meLavyuM. trIjuM kAraNuM cAritrasAdhaka jJAna hovuM joIe e che. karANasAdhaka -AthuM kAraNuM eTale tame meLaveluM jJAna kriyAsAdhaka joIe, eTale tame jJAna sAruM che ema dhAne meLaveluM jJAna vyAvahArika ane pratikramaNa, pauSadhAri kriyAne sAdhanAruM kahevuM joIe. jJAna hoya tyAM kriyA hevI ja joIe, mAtra pustavyiA jJAna athavA pithImAMnAM rIgaNAMnA jJAnanI jJAna tarIke kAMI kiMmata nathI. jJAnane upaga kriyAmAM thAya che, ane jJAnAkiyA mola e jANatA sUtrane artha paNa e ja che Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAe ane viSayo ekaluM jJAna karIne besI rahevAnuM nathI, satsaMga ane udyamathI meLavela jJAna vartanamAM mUkAya che mATe kriyA jarUrI che ane teTalA mATe ja paMDite uparanA sUtramAM jJAna ane kriyAne sahacAra-jeDalApaNuM batAvyuM che. gurunA saMparkathI ane tamArA udarathI je jJAna meLavo te sadvartanazuddha cAgni ane kriyAne sAdhanAra jJAna hovuM joIe. A cothuM kAraNa jJAnaprApti ane tenA phaLanI apekSAe kahyuM. savadahara-pAMcamuM kAraNa. je tamane e cAre prakAre satya jJAna maLyuM heya te tenuM phaLa sarva prakAranA ahaMkArane e dUra karanAra che ema thavuM joIe. A pAMca - guNe yukta jJAna sarva prakAranA jAti, kuLa, lAbha, rUpa vagere madane nAza karanAra che. tene meLavIne evA jJAnane mada kema thAya? eka te ApaNe paMDita puruSanA jJAna AgaLa magatarAM chIe ane bIju te ja jJAna keIpaNa prakAranI bAbatane mada na kaQA sUca che, zIkhave che. AvuM sAruM jJAna meLavIne ene ahaMkAra karavo e sAna pite ja madane haranAruM che, tenAthI vaLI mada thAya? ane je jJAna jAtyAdi sarva prakAranA mane A gALI nAkhe che te jJAnane mada zobhe kharo? jJAna ja ApaNane jhADane dAkhala bhAbhI namra banavAnuM kahe che. jema phaLa vadhAre thAya tema jhADa namra bane che (mApti nagAratA tama). te pachI AvuM jJAna prApta karIne e jJAnaprAptine, garva karavuM kema zele? ane kema ucita gaNAya? mATe zrutajJAnane mada kara egya nathI. haribraTIkAmAM eka kaleka Ape che te A sthAne vicAravA lAyaka che- madadarpaharaM mAdyati, yaH mAdyati tasya ko vaidyaH / - amRta yasya viSAyati tasya cikitsA katha kriyate / eTale, madane haranAra ja mada kare te tene ghegha (vaida-dAkatara) kaNa thAya? jyAM amRta ja jheranI peThe AcaraNa kare tyAM tenuM osaDa zuM? ane kevI rIte karavuM? eTale jJAna te AvI jAtanA abhimAnane ghaTADanAra-haranAra che, tene ja te prANI da5 kare tyAre te amRta ja jheranI peThe AcaraNa kare che. pachI tene upAya zuM? ane kevI rIte karAya? jyAM vADa ja cIbhaDAM gaLavA mAMDe ke vADa ja aMdaranA velAne khAI javA lAge athavA jene Azraya levAmAM Ave te ja ra nIkaLe, te pachI te vyAdhivALAnI davA kema thAya? keNa kare? ane kevI rIte kare? mATe je abhimAnane haranAra che tene dapa* na kare. e karavo e koIpaNa te ghaTatuM nathI. vADa cIbhaDAM gaLe e e nyAya che. A rIte AThe madanI vAta karI. te karavA yogya nathI te jaNAvyuM. (6) madarasthAnane lagato sAmAnya upadeza. eteSu madasthAneSu nizcaye na ca guNo'sti kazcidapi / kevalamunmAdaH svahRdayasya.. saMsAravRddhizca // 97 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 prazamarati vivecana sahita A artha e madrasthAne vize nizcayapUrvaka koI jAtane guNa nathI ane kevaLa pitAnA hRdayane Aveza che ane saMsArane vadhAre che. (97) vivaraNa-e madasthAnamAM : jAti, kuLa, rUpa, baLa, lAbha, jJAna (vivA), vallabhatA ane zrata (jJAna) e ATha mada sthAne, jemanuM upara varNana karavAmAM AvyuM che temAM, khAtarIpUrvaka koI prakArane lAbha nathI. tethI vahevAru samaju mANasoe te darpa karavA na ghaTe, kAraNa ke eka ke vadhAre madasthAnane Azraya karavA jatAM nakakI koI paNa prakArane ADakatare ke sIdho lAbha thAya tevuM nathI. A bAbatamAM graMthakArane jarA paNa zaMkA nathI. tame je atyAra sudhI graMthakArane anusaryA ho te tenuM vacana samajI jAo. eka ke vadhAre kaI paNa prakAranA sadasthAnamAM jarA sarakho paNa lAbha nathI ane emaNe dhArI dhArIne e joyuM che, anubhavyuM che ane nedhI rAkhyuM che. e tamArA hitanI najare kahe che ke e lAbha vagarane dhaMdhe tame na karatA. emAM upara jaNAvyuM tema nukasAna thaze ane ame khAtarIpUrvaka kahIe chIe ke emAM eka phUTI badAmane paNa lAbha nathI, Ayapata nathI, vadhAre nathI ane A amAre nizcaya che ane ame dhArI dhArIne avalokana karyuM che tenuM e pariNAma che. tamArA lAbha khAtara kahIe chIe te tame dhyAnamAM le. ja umAda-ghelApaNuM, gAMDapaNa. mAtra e mada eka jAtanuM gAMDapaNa che. jema gAMDa mANasa astavyasta bole che, game tevI gAMDI ceSTA kare che, game tene bhaDabhaDATa gALe de che, binajavAbadAra rIte varte che, tene lugaDAlattAnuM bhAna rahetuM nathI, khAvAnuM ThekANuM rahetuM nathI tema jAti, kuLa, rUpa, baLa, hRta, vidyA vagerene mada thAya tyAre eka jAtanuM ghelApaNuM lAge che. e gAMDapaNamAM avyavasthita belAya, jevA tevA vicAra thAya, ThekANuM vagaranA vicAra Ave ane bhAna vagarane vyavahAra thAya. A madasthAne eka jAtano sanepAta ane gAMDapaNa ja che. e madasthAnevALAnI ane gAMDa mANasanI rItabhAta, vicAra ke bolI ghaNI rIte maLatI Ave. eTale medasthAna karavuM te eka jAtanuM gAMDapaNu ja che ema samajavuM. ' ane thaDA divasanI ahIMnI sthitine aMge abhimAna zuM ane kema thAya? e te ghaNAM varSa rahevAnuM hoya te te judI vAta che, paNa ceDA vakhatamAM javAnuM hoya tyAM te gya nathI. pacAsa ke paMcetera varSa sthiti che, temAM bALapaNa bAda karatAM ane abhyAsa kALa jatAM thoDAM rahetAM varSa mATe jAti ke kuLane ke pitAnA rUpa ke baLa ke pitAnI vidyAne mada kare che te samajaNa vagaranI vAta che ane te eka jAtanuM ghelApaNuM che. bhartuhari kahe che ke mATilyae tAtaH saMsItte nIti" Ama sUrya Ave jAya temAM vAta karatAM eka divasa e thAya che. pIvA modamathI kamAvavAmukkaramUrta AkhI duniyA mehamadirA pIne jANe ghelI thayelI lAge che. AvI ghelachA madathI thAya che ema samajavuM. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavAyo ane viSayo - 207 saMsAravRddhi-ApaNe sarva prayatna saMsAra e che karIne jema bane tema jaldI makSasthAne pahoMcavAne ane anaMta sukha meLavI A janmamaraNanA pherA TALavAne che, paNa ATha dasthAnemAMthI keI ekane ane vadhArene mada thatAM te saMsAra pAke thaI jAya che, vadhI jAya che ane temAM ApaNe mokSaprayAsa nakAmo thaI jAya che. A ca-ane, ubhayAnvayI avyaya. eTale e eka prakAranuM gAMDapaNa che ane tenAthI saMsArane vadhAre thAya che. A baMne vAta bane che. eTale A ubhayAnvayI "anene barAbara upayogI artha samajAya che, gAMDapaNu gaNAya ane saMsArane vadhAre thAya e bevaDe nukasAnIne vepAra karyo DAhyo mANasa kare? eka te kAma unmAdanuM, zeraDahApaNanuM gaNAya ane tenA naphATAmAM saMsAra vadhe e UlaTo vepAra karyo DahApaNavALe mANasa kare? eTale, ene niSkarSa e thAya ke bhaviSya ane vartamAnanI najare koIpaNa samaju mANasa jarA buddhizaktivALe hoya te e dhaMdhe na ja kare. (7) . madavAna prANIne thatAM dukhe - jAtyAdimadonmattaH pizAcavadbhavati duHkhitazceha / jAtyAdihInatAM parabhave ca niHsaMzayaM labhate // 98 // atha_pitAnI jAti vagerenA madathI unmatta (gADa) thayele pizAcanI peThe A janmamAM jyAM jAya tyAM duHkhI thAya che ane have pachInA bhavamAM jAti vagerenI nIcatA cekakasa prApta kare che, e vAtamAM zaMkA karavA jevuM nathI. (98) . vivaraNa : jItyAdi-pitAnI jAti vagere ATha prakAranA made paikI eka athavA vadhArene ahaMkAra karanAra. te jAti vagerenA atra nAma punarAvartananA kSetre paNa lakhavAmAM Ave che-jAti, kuLa, rUpa, baLa, lAbha, jJAna, vallabhatA ane vidyA. A AThamAMnA koI prakArane mada karavAthI A bhave ane parabhave zuM thAya ane kevAM kevAM duHkha sahana karavAM paDe te samajI keIpaNa prakArane mada na karavo ane madarathAnane vajavuM e atra. upadeza che. madenmatta-A mado lAge tyAre prANa ke gAMDe thaI jAya che te ApaNe madasthAnenI vicAraNAmAM joyuM ane vicAryuM. eTale ahIM madenmatta zabda para vivaraNa karavAnI jarUra rahetI nathI. te eka prakAranuM gAMDapaNuM ja che, ane ghelA athavA khasI gayelA magajavALAne barAbara maLatuM Ave tevuM koI paNa madasthAna karanAra vartana kare che. pizAca-pizAcane A dAkhale hAribhadrIya TIkA anusAra atra ApavAmAM Avyo che. keI eka sthAnamAM zucipizAca nAmane eka brAhmaNa hatuM. tyAM vasatAM cAre tarapha tenI najaramAM apavitratA lAgI. e azucimAMthI bacavA khAtara leke jyAM rahetA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 . prazamati vivecana zAha hoya tene tyAga karIne samudranI vacce cAre bAju pANI ane vacce eka beTa Avele hatuM tyAM jaIne vasyA. te ja beTamAM eka vANiye vahANu bhagavAthI bIje kaI Ave na maLavAne kAraNe, AvIne rahyo hate. have A beTamAM te zeraDInA ghaNA chokarA hatA. e te khUba zeraDIne rasa pI hatuM ane pitAnI gudA dvArA goLa patIkAMnA AdhArane sta karate hate. zucipizAce te muMdAnA geLa patIkAo khAdhAM ane haMmezA tenA upara pitAne nirvAha karavA lAgyA. AvI rIte e vijhA upara jIvato rahyo. vakhata javAM te ane pele vANiye bhegA thaI gayA. teNe vANiyAne savAla karyo ke A zA mATe atra padhAryA che?" vANiyAe javAbamAM kahyuM ke pite vahANanA bhaMgANanA kAraNe tyAM e beTamAM AvI caDyo hate. pachI vANiye savAla karyo ke "zucipizAca! ApanuM ahIM AvavAnuM prayojana zuM che?" tyAre javAbamAM zucipizAca kahe che ke komAM ghaNI apavitratA che, tenA trAsathI bacavA pote ahIM AvyuM che." tyAre vANiye pUchayuM "bhalA bhAI! bhojana vagara atra kema tamAre nirvAha thAya che? huM te dareja zeraDI khAIne ke tene rasa pIne mAre nirvAha calAvuM chuM.pizAce javAbamAM je kahyuM tethI Azcarya pAmelA vANiyAe te batAvavA mAMga karI eTale pelA zucipizAce te vANiye mUkelA goLa patIkAM jevAM lIDAM batAvyA. tyAre vANiye kahyuM "are bhalA bhAI! mArA mUkelAM A goLa patIvra tuM dararoja bhakSaNa kare che. are e te mArI viSTa che! tAre zucivA te ghaNe sarasa che!" vANiyAnI A TIkA sAMbhaLIne te zucipizAca te gaLagaLo thaI gaye ane e bene choDI daI bIjA beTamAM gayA. tyAM paNa teNe vAgoLe bhakSaNa karelAM ane bAkI rahelAM phaLa khAdhAM. AvI rIte e ghaNe pavitra rahevAne phAMko rAkhanAra zucipizAca jyAM jyAM ne tyAM tyAM duHkhI ane vadhAre dukhI thavA lAgyuM. - pararbhave A ne A bhavamAM ene kaI prakAranA lAbhane badale zucipizAca jevI dazA thAya che. e eka duHkhamAMthI bIjA duHkhamAM paDe che. enI sAthe parabhavamAM jAti vagere halakI pAme che. " jAtyAdihInatA-eTale jAtine mada kare tene parabhavamAM nIca jAtimAM javAnuM thAya. tevI ja rIte ucca kuLane mada karanAra parabhAve nIca kuLa pAme. sArA rUpane mada karanAra parabhave taddana kadarUpo thAya. baLane garva karanAra parabhave nibaLa thAya ane lAbhane mada karanArane parabhavamAM eka phUTI badAmane paNa lAbha ja na thAya. evI ja rIte, vidyAne garva karanAra parabhave abhaNa TALe thAya ane vallabhatAne garva karanAra aravallabha bane. zrata (jJAna)ne mada karanAra parabhave jJAna vagarane, eka akSara paNa na caDha te thAya. A niHsaMzaya-Ama UlaTI durgaNa thAya, temAM jarApaNa zaMkA nathI. ApaNe mahAvarasvAmInA jIve nIcatA kevI rIte meLavI ane kapilanA bhava pachI eka eka kaDAhI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAya ane viSayA 209 sAgarApamamAM badhA bhavA kevI rIte nIca thaI gayA te jANIe chIe. evI rIte A karelA gava vyAja sAthe nIcatA meLavI Ape che. ApaNane koI lAbha thayA hAya ta paNa tene mada na karavA, kAraNa ke mada te sthAyI vastune thAya, paNa A prakArane lAbha tA thADA vakhata Take tevA che, te tenA gava kema karavA ? zA mATe karavA ? - karIne bahu te thADA varSoMnI zAzA thAya, pazu aMte te Ara adhArI rAta Ave ane A bhavamAM zucipizAca jevA pazu hAla thAya. A bhava ane parabhavamAM aneka duHkha ApanAra ane e ja bAbatamAM nIcatA apAvanAra koI paNa prakAranA paulika mahune sthAna ApavuM na ghaTe. samaju mANusa peAtAne lAbha maLe te bhogavI le, paNa tene gava na kare, ane jhAlAvADamAM jene paDArA kahe che tene dUrathI nava gajanA namaskAra kare. manna karanArane A bhavamAM ane parabhavamAM samuccaye zuM thAya te samajIne hRdayamAM utAravA jevuM che. (98) teTalA mATe sarva madasthAnAnA tyAga karavA joI e-- sarvamadasthAnAnAM mUlodghAtArthinA sadA yatinA / AtmaguNairutkarSaH paraparivAdazca santyAjyaH // 99 // atha--sarve madasthAnAne samULagA kApI nAkhavA mATe yatie e cIjanA tyAga karaveA : pAtAnA guNA ghaNA che evI mahattA karavAnA ane pArakAnA avagu vAda lAne, AthI tenA mULathI ghAta thaze. (9) : vivaraNa--mULathI ghAta karavA ATaluM pustaka vAMcyA pachI madasthAnane mULathI ukheDI nAkhavA yatie e vastunA tyAga karavA jeIe, eTale svataH madyasthAnanA tyAga thaI jaze. tame dhAro ke tamane kerI mahu bhAve che. tame ema dhAro ke enAM mULa paNa vadhAre mIThAM haze, tethI sArA AkhA ke khIjI kAI paNa mIThI ane tamane game tevI vanaspatinA mULa tame ughADavA mAMDo teA e AkhA ropanA ke jhADane nAza karavA barAbara che. jhADanA mULanI ka`mata te daTAyaluM-dakhAyaluM jamInamAM rahe tyAM sudhI ja che, tene ughADavAmAM Ave te AkhA jhADanA nAza thAya che. ArDane AkhA vinAza karavA DAya te tenAM mULane ughADAM pADavAM. ema tamAre manathI madyasthAnA nivAravAnA nizcaya thayA hAya tA te mATe e cIja tamAre karavI joze. A gAthAmAM te e cIja AgaLa upara batAvaze. yati--A graMtha yati (muni-sAdhu) mATe mukhyatve karIne racavAmAM AvyA che. saMsArI prANImAM sAdhune ucca sthAna hAya ane masthAnAnA tyAga karavAne nizcaya paNa tene thavA e yathAsaMbhavita vAta che, 5. 27 " Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita e upAya---tyAga| ahIM batAve che. prathama tyAga AtmaguNAka nA. potAne koI guNu maLI gayA hoya te tenA koI paNa prakAre vakhANu na karavA, AtmatkAra na karavA. mArI jAta mATI che, ke mAru kuLa moTuM che ke mArAmAM rUpa ke khaLa vadhAre sArAM ane AkarSIka che ke mane lAbha levAnI AvaData bIjA karatAM sArI che ke mArI keLavaNI sArI che ke huM leAkapriya chuM athavA mAruM jJAna khIjAethI caDhe, tevuM khelavuM ke mAnavuM ke manAvavuM nahi. madyasthAna tajavAnA je niNa ya kare teNe peAtAne maLelI mahattA(utkaSa)nA kAI pAse vakhANu karavA nahi ane te vAtanI meTAi ke khAsiyata peAtAmAM AvelI che tevuM khIjA pAse manAvavAnA prayatna na karavA. huM A duniyAmAM AvyA chuM ane mArA jeTalI buddhinI AvaData ke mAruM jJAna khIjAethI caDhe tevuM che ke mAruM rUpa ke khaLa khIjAthI maneM judo pADe tevuM che, evuM peAtAnI mahattA batAvanAra koI divasa khelavuM nahi ane khIjA pAse tenuM moTApaNuM gAI majAvI tenA para lAdavuM nahi. AvI meATAI batAvavAnA khyAlamAM mANasa taNAI khecAI jAya che. hAya tA paNa te thADA vakhata mATenuM hAvAthI tenI moTAI ThAmaThAma gAI vajADavI ane khIjA para ThasAvavI nahi. peAtAnuM adhikapaNuM hAya te tenuM khIjA pAse gAna karavAthI temAM koI prakAranA vadhArA thatA nathI ane na khelavAmAM nava guNa che. mATe peAtAnI mAtAI batAvavAnA, te hAya ke na heAya, kadi paNu vicAra ja na karavA. A madasthAnA tajavAnA prathama upAya che. jo tenA tyAga karavA evA manamAM nirNaya thaye hAya te peAtAnA mukhe pAtAnI mATAInA vakhANa karavA nahi. 10 paraparivAda--bIjAnI niMdA, khIjAne apaka, temanI nabaLI vAtane AgaLa karavAnI buddhi. pArakI sAcI ke khATI nidAnA sAthe sAthe tyAga karavA. peAtAnI meATI vAta ke mAMTAInI vAta na karavI, ane pArakAne halakA pADavAnI khAkhatamAM tenI niMdA na karavI. madrasthAnane tyAga karavAnA A khInne upAya che. khInne mANasa potAnA pApanA jore ughADo paDe che, mATe ApaNe niMdA na karavI. koIne narama pADavA mATe te halako che, te halakA kuLanA che ke maLa vagarane ke rUpa vagaranA che ke jJAna vagaranA che evI vAta karavAnA tyAga karavA joie. A parivAdane seALakhuM pApasthAnaka gaNavAmAM AvyuM che ane upAdhyAya zrImadyaze vijayajInI te para bahu vakhaNAyelI sajjhAya che. ApaNe te vicAravI joIe ane te samajI tenA vicAra karavA joie. e sajjhAyamAM kahe che ke. khUba suMdara nijamukha kanaka kaceAlaDe, nirdeka parimala leI hA, suMdara jeDa ghaNA paraguNu grahe, saMta te viralA korTa hA...hA suMdara. je pArakAnA melane (kacarAne) potAnA mukharUpa suvarNamaya kaceALAmAM le che te nAlAyaka mANusa che. AvI rIte paraparavAnA tyAga karavA sUcavyuM che. AvA pArakAne avarNavAda khAlanArane ceAtheA caMDALa e svAdhyAyamAM kahevAmAM Avela che. te rIte vicAratAM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSa pArakAnA avarNavAda na belavA. prANa pitAnuM saMbhALe te paNuM ghaNuM che. eNe bIjAnA guNa ke avaguNanI niMdA na karavI. je prANI padasthAnene nivAravA icchatA hoya teNe paranidA na bolavI. A paraMparivAdanuM phaLa zuM thAya te AgalI gAthAmAM batAvaze, te paNa samajavA gya che. ) . pArakI niMdA ane AtmatkarSanuM phaLa paraparibhavaparivAdAdAtmotkarSAcca badhyate karma / nIcegotra pratibhavamanekabhavakoTidurbhAcam // 10 // artha-pArakAnI hAra parAbhava) eTale pArakI nidA ane pitAnA vakhANa karavAthI karmabaMdhana thAya che, halakA gotramAM javAnuM thAya che ane karaDe bhave na chUTe tevuM nIcatra baMdhAya che. (10) vivaraNa para paribhava-A pArake mANasa hArI gaye ema kahevuM. tene parAbhava pita karyo hoya ke bIjAthI te hArIne heTho beTho hoya tyAre tevI vAte karavAthI ke tene AgaLa calAvavAthI karmabaMdhana thAya che. A prANI karmabaMdha hetune laIne kare che tyAre tene prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha nakakI thAya che. te kama hetu vagara baMdhAtuM nathI. hetumAM mithyAtva, avirati, kaSAya ane ge hoya che. tenA sattAvana bheda thAya che. A prANa dara vakhata AyuSya sivAya sAte karma pratyeka samaye bAMdhe che ane te uparanA baMdhahetune laIne bAMdhe che. emAM khAsa karIne nIcagavya karma pitAnI prazaMsA ke pArakA avarNavAda balavAthI bAMdhe che. karmanI zarama vagaranI vAta che. emAM maherabAnI ke lAMcarUzvata ke kALAbajAra kAMI cAlatuM nathI. AvI rIte sattAvana baMdhahetue karIne bAMdhelAM kama AtmAne bhAre karI saMsAramAM rakhaDAve che. mATe je e karmane Dara lAge, mekSe javuM hoya ane sarvathI mUkAI javuM hoya te pitAnI prazaMsAne ane pArakAnI nidAne tyAga karavo joIe. nIrgotrama-nIcatra nAmanuM sAtamuM karma. ATha karmomAM e karmanuM sAtamuM sthAna Ave che. ATha karmo che-jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, nAma, Ayu, zetra ane aMtarAya. prANa pratyeka samaye sAta athavA ATha karma bAMdhe che. ahIM gotrakarmanI mukhyatA hovAthI tenI vAta karI che. te parathI bIjA karmone bAMdhate nathI ema samajavAnuM nathI. A ATha karmo paikI jJAnAvaraNa, darzanAvaraNu, mahanIya ane aMtarAya e ghAtI karyo che. eTale e AtmAnA mULa guNane aDacaNa kare che, tene nukasAna kare che ane bAkInAM cAra aghAtI karmo che. tenI ekase ne aThThAvana prakRti che. ene vistAra mArA karmasaMbaMdhI lekhamAM karyo che. tethI atra tenuM punarAvartana karavAmAM AvatuM nathI. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita sAmAnya rIte peAtAnAM vakhANu ane bIjAnI niMdAnI vAtA tajavI joie. duniyA anatakALathI cAle che ane anatakALa cAlavAnI che. 'sarvaguNI vItarAga che.' bAkI AkhI duniyA tA mAdaLiye maDhI ThIka ThIka zaiAle che. paNa A mALiyAmAM lakhelA maMtrAkSaro ApaNane jANavAnA adhikAra nathI. ApaNe ApaNuM saMbhALI besI rahIe te khasa che. bIjAnI pacAta karavA mATe jIvana ghaNuM TUMkuM che ane potAnA vakhANu mATe te che ja nahi, eTale khIjAnI vArtA ke pAtAnA vakhANumAM na paDI jatAM e tyAga karavA yogya vastu che eTaluM samajavuM. 12 mahAvIranA jIva kapilanA bhavamAM mArA dAdA prathama tIrthaMkara, mArA pitA prathama cakravartI ane huM paNa vAsudeva thanAra ane chellA tIrthaMkara paNa thanAra eTale mAruM kuLa te bhAre pavitra' ATalA kuLamaDhane pariNAme eka koTAkoTi sAgaropama AkhA ceAthA ArAmAM pharyo, rakhaDayA. A te| sAmAnya madasthAna hatuM. dazA bhadre zrI mahAvIranuM mATuM sAmaiyuM karI peAtAnAM vakhANa karyA, te iMdre mATI Rddhi viSuvI dazANa bhadrathI moTuM sAmaiyuM karI dazANu bhadranA gavaeN UtArI nAMkhyA. RddhimAM, tapamAM, maLamAM ke rUpamAM, jJAna vAllabhyamAM ApaNAthI savAzera ghaNA paDayA che; paNa paDayA che ke nahi tenI pa'cAtamAM na UtaratAM potAnA guNeAnA utkRSTa ane pArakAnI niMdA karavAnA tyAga karavA. durgAcam--dustyaja. duHkhe karIne jenA nAza thaI zake tevuM, eTale karADo bhavamAM na chUTe evuM AkaruM nIca gAtra kama baMdhAya che. ene duHkhe karIne, mahenata karIne kheDavA jevuM che, kAraNa ke e kamanA potAnA tyAga bhogavyA vagara bhAgye ja-bahu ja mahenate thaI zake che. AvuM keme karIne ta chUTe tevuM kama prati bhavamAM baMdhAya che. tene aMge kharAkhara cetavaNI ApanAra A bleka che. pratibhava"--A karmA ekalAM manuSyA khAMdhe che tema naddhi, pazu game te bhavamAM jIva hAya te pratyeka bhavamAM evAM kama khAMdhe che. pratyeka kriyA phaLavatI che ane pArakAM avaLu vAda khAlavAM athavA peAtAnA mahimA gAI vajADI anyane jaNAvavA tenAM pariNAma tarIke A nIca gAtra kama mukhyatve badhAya che. enI sAthe khIjA' kama'nA pratibadha karyo nathI, paNa A nIcageAtra kama paraparivAda athavA svetkaSa pradaza nane aMge pratibhave eTale dareka bhave 'dhAya che te samajI levuM. pratibhave eTale dareka janmamAM. , anekabhavakATidurgAcas--aneka bhave e karyAM cheDavuM-chUTavuM ghaNuM muzkela che. ApaNe ene tyAga icchavAmAtrathI te jatuM nathI, paNa enAM phaLa ApaNane bhAgavAve che. karmInI sthiti vicAratAM A nIca getranI sthiti utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI zAstrakAre batAvI che. (jue navatattva gAthA 41mI). eTale badhAya tyAre AvI utkRSTa sthitinuM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavA ane viSaya ane dukhe karIne mUkI zakAya, choDI zakAya evuM A nIcatra karma prANa pratyeka bhavamAM bAMdhe che. AvI sthiti na thAya ane prANI sarva karmathI mukta thaI siddha dazAmAM pese te mATe ApaNe prayatna che. ane te vagara ApaNe raste ja nathI. samajaNa rAkhI te mArga pakaDI levAnI teTalA mATe bahu jarUra che. jAtimada ke rUpa ke baLa ke lAbhamara kema karAya? ApaNe jIva te pratyeka jAtimAM jaI Avyo che tyAM amuka jAta tarapha sugALavA thavuM, amukane nIca gaNavI ke amuka jAtane ucca gaNavI te pAlave tevuM paNa nathI. ane A "aMgrejanA rAjamAM DheDha mAre dhake ane tyAra pachInA keMgresayugamAM te jAti mATe kAMI rahyuM nathI. temAM kuLa ke jAti mATe abhimAna karI ke garva laI potAnI jAtane zA mATe vagovavI? vANaMda, mocI ane paTeliyA atyAre te sarakArI hoddA upara caDhI beThA che. tevA vakhatamAM ane jyAre eka jAtine agrahakka Ape te ajugatuM manAtuM hoya tevA samAnatAnA yugamAM pite ucca hovAne dAvo kahevA athavA bIjAne nIce mAnavA ke kahevAne zuM artha che? atyAre relave ane vAyuyAne badhAne musApharImAM sarakhA banAvyA che tevA samayamAM tamAre jIvavA mATe paNa abhimAna ke gumAna, garva ke mahattA jAti ke kuLanI gAvA jevI nathI. ane aneka avakana karanAra ane anubhavanAra jyAre evAM kamane AkarAM ane duHkhe karIne chUTanArAM kahe tyAre tamane ema nathI thatuM ke A vAtane garva karavo e DahApaNabhareluM nathI. AmAM sArI ke ucca jAti ke kuLa prAptine aMge abhimAna kema ghaTe ? eTale kAMI nahi te koIne adhama, nIca, halako kahe ke mAnave nahi. (100) hinatA, uttamatA ane madhyamapaNAnI saMbhAvanA karmAdayanivRttaM hInottamamadhyamaM manuSyANAm / * tameva tirAM nivizeSAMtaramata tArA atha-kamanA udaya pramANe hInapaNuM uttama ke madhyapaNuM manuSyane maLe che, te pramANe ja judI judI yunienA viSaya anusAra vaheMcaNI pramANe tiryaMcone hIna, madhyama ke uttamapaNuM maLe che. (101) vivaraNa-karmodayanivRtta-jeNe je prakAranuM karma bAMdhyuM hoya tene te prakAranuM uttamapaNuM, madhyamapaNuM ke hInapaNuM niSpanna thAya che. emAM mANasanI pitAnI IcchAzakti kAMI kAma karatI nathI, tethI koI manuSya caMDALakuLamAM utpanna thAya ke koI rAjAne ghare avatare te tenA hAthanI bAjI nathI. ane caMDALa ke rAjA vaccenAM bIjAM koIpaNa madhyasthakuLa bAbate paNa tenI IcchA ke AvaData kAmamAM AvatI nathI, karma nacAve ke utpanna karI Ape tevI uttama, madhyama ke hIna sthitimAM te jAya che. eTale ene Thapake ke abhinaMdana ApavA te ucita nathI. karma kevA nAca nacAve che te para juo mAre kamane nibaMdha ane temAM TAMkelA dAkhalAo. tyAM aneka dAkhalAnA eka stavanane ullekha karavAmAM Avyo Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 prazamarativivecana sahita che. A pramANe karmanI parAdhInatA hovAthI uttamapaNuM, madhyamapaNuM ke hInapaNuM manuSyane maLe tene mATe te javAbadAra nathI. kama kare te pramANe teNe te anusaravAnuM che ane tenA gayA bhavamAM karelAM kama mATe te bhAgye ja ThapakAne ke abhinadanane pAtra thAya. kama te pAtAnuM phaLa enA akhAdhAkALa pUro thAya tyAre jarUra Ape ja che ane te vakhate manuSyanI zakti game tevI heAya paNa kama nacAve tema nAcavuM ja paDe che. te uDDayamAM Ave tyAre moTA moTA tIthaMkara ke iMdra ke cakravartIne paNa e jatA karatuM nathI. e te udayamAM AvI manuSyanI icchA hAya ke na hoya paNa kharAkhara phaLa Ape che. A pramANe vicAratAM mANasa peAtAnA uttamapaNA ke madhyamapaNA ke nIcapaNA mATe bhAgye ja javAbadAra che. ane tethI peAtAnA utkaSa eTale vakhANu ke pArakAnI ni'dA karavI te samajaNu vagaranI vAta che. A saMbaMdhI bhava upara vairAgya Ave tevI aneka vAte huve pachI AvavAnI che. te rIte vicAratAM saMsAranuM svarUpa ja evuM che. prANIne tenA uttamapaNA ke madhyamapaNA mATe athavA nIcapaNA mATe javAbadAra gaNavA ke peAtAnI stuti ke prazaMzA karavI ke peAtA sivAya anyanI niMdA karavI te ApaNe mATe megya nathI. manuSya--mANusanA uttamapaNA mATe ke madhyamapaNA ke hInapaNA mATe te javAbadAra nathI. teNe pUrvabhave karelAM karmAMnA jevA udaya thAya tevA teNe bhegavavA paDe che. ane manuSyAne hInapaNuM ke madhyamapaNuM ke uccapaNuM teNe pUrve jevuM kama bAMdhyuM hAya te pramANe niSpanna (nivRtta) thAya che. prathama manuSyanI vAta karI tyArapachI tiryaMcanI vAta karavAnI che. te mATe nIce jue. tadvidharmava--te ja prakAranuM. mANasane jevuM uttamapaNuM, madhyamapaNuM, ke hInapaNuM prApta thAya che te ja prakAranuM tiyaMcane karmathI maLe che. te mATe nIce jue. tirAMtiya cAne tiya`ca eTale ekendriya jAtinA jIvA, eiMdriya jAtinA jIvA, teiMdriya jAtinA jIvA, cAra iMdriyavALA jIvA ane gaja vagere pAMca iMdriyavALA jIve. ekendriyamAM pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatine samAveza thAya che. teone mAtra eka sparzendriya ja heAya che. eiMdriyamAM spena ane rasanA ema e indriyA hoya che. eindriyamAM za'kha, koDA, karamiyA vagere jIvA che. traNa indriyavALAne spana, rasana ane krANu ema traNa indriyA hAya. mAMkaDa, jU vagere traNa indriyavALA jIvA hAya che. cauridriyane cAra indriyA hAya che--sparzana, rasana, ghrANu ane cakSu, temAM vI'chI, bhamarI, tIDa, DAMsa vagerenA samAveza thAya. ane temAM kAna (zrotre driya) umeratAM pAMca iMdriyavALA tiyacA thAya che. emAM hAthI, gheADA, gAya vagere pAMca indriyavALA jamIna para cAlanArA hAya che. te sthaLacara kahevAya che, ane AkAzamAM UDanArA pa khIe----kAgaDA, kabUtara, peApaTa vagere khecarA kahevAya che ane pANImAM rahenAra magaramaccha, deDakAM tathA mAchalAM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa kavA ane viSaya vagere jaLacara kahevAya che. A ekedriyanA jIvothI mAMDI paMcendriya sudhInA ja tirtha canI saMjJAthI oLakhAya che. teo gadheDApaNuM ke kAgaDApaNuM eTale nIcapaNuM pAme ke bIje kyAMka jAyaAve athavA madhyamapaNuM pAme athavA uttamapaNuM pAme, kaI pAMjarAmAM pUrAya paNa piTamenAnI peThe bhAIbApA thAya ane keI kAgaDAnI peThe nIca, halakA, aspRzya mANasa peThe nidAne pAme, te AvuM tiyanuM uttama paDyuM ke madhyamapaNuM athavA hInapaNuM te karmane adhIna che, eTale manuSya mATe jeTalI vAta karI te sarva A tiryane paNa lAgu pADavI. emAM gadheDAne DaphaNAM maLe ke pipaTanAM mAnasanmAna sArAM thAya paNa 'pAMjare paDe e gotrakarmanA udaya upara AdhAra rAkhe che. A karma keIne mUktA nathI ane enA hisAbamAM geTa thatuM nathI, te pachI mANasa ke janAvarane ucca ke madhyama athavA nIca kema kahevA? jene mATe tenI javAbadArI nathI, je sArApaNA mATe tene abhinaMdana apAya che tene mATe tenAmAM te jarAe pAMkhaDuM calAvavAnI ke pheraphAra karavAnI zakti nathI. ni-rAzI lAkha jIvanio che. agAu te para varNana thaI gayuM che. prANanI utpatti vakhate je prakAranA varNa, gaMdha, rasa ke sparza hoya tevI eka ni thAya. tevI rAzI lAkha jIvanio che. tyAM javuM te karma niSpanna kare che. emAM mANasanI bahAdurI kAMI kAma Ave tema nathI, tema ja nIca ni mATe te javAbadAra nathI. badhe karma upara AdhAra che. eka rIte, e karma bAMdhanAra paNa e ja che, te tenI javAbadArI gaNAya kharI. A karma mANasanI marajI hoya ke na hoya paNa avazya bhegavavAM paDe che. jema svakarmAnusAra UMcI ke madhyama athavA nIcI gati mANasane ke tiyAne maLe che, tema kriya zarIravALA deva ane nArakone paNa tema ja thAya che. A te jevAM karma bAMdhyAM hoya te udaya thAya che ane te vakhate zarIranI vaheMcaNI ke jAti kuLAdi mATe mANasanI javAbadArI maTI jAya che. vibhakta-vaheceluM. eTale judI judI niomAM uttamapaNuM, madhyamapaNuM ke hInapaNuM gotrakarma pramANe ane tenI jevI sattA hoya te pramANe vaheMcaNImAM Ave che. A karmabhanita vahecaNI hovAthI te amuka niyamane anusare che ane te pitAnuM phaLa ApyA vagara rahetI nathI. AvI rIte uttama, madhyama ke hInapaNuM ucca ke nIca zetrakama nAmanA karma pramANe thatuM hovAthI pitAnA uccapaNa mATe utkarSa dhAra ke manAvo. athavA pArakAnA avarNavAda balavA te ApaNane yaMgya nathI, kAraNa ke te ApaNA kabajAnI vAta nathI ane zA kAraNe amuka gadheDAnI jAtimAM gaye ane zA kAraNe neLiye thaye te ApaNe jANatA nathI, paNa kamanuM te anivArya phaLa che ane karma, upara ApaNe koI paNa prakArane haka ke adhikAra athavA hukama cAlatuM nathI. te te - For Private & Personal. Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita eka jAtanuM baLa (force) hoI pitAnuM phaLa Ape che, ane cokkasa Ape che ane ApaNe te IcchIe ke na IcchIe paNa e karma pitAnuM phaLa ApyA vagara rahetuM nathI. - e phaLa mATe ke aghaTita phaLa mATe ApaNe ke anya keI javAbadAra nathI. (101) saMsAranI viSamatA joI bhAva (saMsAra) para AnaMda na lAvo ghaTe- vijJAnAyumobhUtiSI dRSTvA kathamiha viduSAM bhavasaMsAre ratirbhavati ? // 102 // " atha-prAMta, kuLa, zarIra, jJAna, AyakhuM, baLa, bhega ane lakSamInI vadhaghaTa prANIomAM joIne A saMsAra upara samaju mANasane kema majA Ave ? ( 12) vivaraNa-dezavaiSamya-eka mANasa osTreliyAmAM janme, bIje IDamAM janme, vaLI koI hiMdamAM janma, keI AphrikAmAM janma, A sarva dezaprAptinI viSamatA che. kyAM janmavuM ane kevA prAMtavAsI thavuM te ApaNA hAthamAM nathI. jyAM janmyA hoIe tyAM ApaNI pharaja bajAvavI, paNa emAM jovA jevuM e che ke, ApaNane judA judA dezamAM janma levAne maLe che ane pariNAme ApaNI khAsiyata ane ApaNuM ghaDatara judA judA prakAranuM hoya che. A dezaviSamatA thaI. kula--koI amuka kuLamAM janma, keI nAstika thAya, kaI karmathI-janmathI Astika janma. AvI vANiyA, brAhmaNa, luhANa, bhATiyA vagerenA kuLanI ApaNane viSamatA janmathI ja lAgelI che. vAta kahevAnI e che ke A deza tathA kuLanI have pachI kahevAmAM AvanArI khAsiyata joIne ane ApaNuM pitAnI khAsiyata joIne A saMsAra sAre kema lAge che? AmAM sArApaNuM zuM che? eka sAra thAya, te bIje kharAba thAya, eka gadheDAnA kuLamAM janma ane eka ziyALo thAya, eka mANasa tarIke brAhmaNane tyAM janme ane eka vANiye thAya. koI khAtarI thAya ane koI brahmakSatriya thAya. A kuLanI viSamatA-nAnAmoTApaNuM vicAratAM A saMsAra para prema lAvavA jevuM zuM che? e te emane ema cAlyA karavAnuM che. ApaNe na hatA te divasa paNa saMsAra cAlatuM hatuM ane nahi hoIe tyAre paNa cAlavAne che. emAM saMsAra upara AnaMda kema Ave ? - deha-keIne majabUta taMdurasta zarIra maLe ane koIne kSayaroga thayela mAMdaluM zarIra maLe, kaI jarA zaradI, garamIthI gabharAI jAya ane keI taDAkA mAre, kaI kALA thAya ane kaI berA thAya, keI ThaMDA thAya ane keI garama thAya. ema jotAM be mANasanA zarIre ekasarakhAM hotAM nathI. AmAM zuM sArAvATa che ke saMsAra (bhava) upara prema Ave ane temAM AnaMda thAya ? zarIra dareka judAM ane judI khAsiyatavALAM hoya che. eTale dareka zarIranI viSamatA vicAratAM saMsAra para kaI prakArane rAga na thAya ema lAge che Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapAye ane viSe ane chatAM leke saMsArane ane zarIrane cATatAM jAya che, e vicitratA kevA prakAranI ? AmAM judAM judAM zarIrane abhyAsa karatAM bhava (saMsAra) upara prema thaI jAya tevI koI bAbata lAgatI nathI. - vijJAna keTalAka jJAnavALA prANIo hoya ane keTalAka taddana iMTALA hoya che. te ja pramANe vijJAnanI bAbatamAM koI niSNAta hoya che ane kaI taddana Dha hoya che. koI vAdavivAda karavAmAM kuzaLa hoya che ane kaI tadana mUMgA hoya che. AvI rIte vijJAna ke jJAnanI bAbatamAM cotarapha viSamatA dekhAya che. keI bele te vAta UpaDI jAya che ane kaI bole tenI vAta kaI sAMbhaLatuM paNa nathI. AvI jJAnavijJAnanI viSamatA ApaNe duniyAmAM joIe chIe. kaI dharmanI bAbatamAM AdhArabhUta-TaMkazALI gaNAya che ane koIne game teTale moTo dIkSA paryAya hovA chatAM taddana binaabhyAsI ke sAmAnya athavA vAhiyAta lAge che. AvI AvI vijJAnanI bAbatanI viSamatA joI A saMsAra upara kema prema thAya? tyAM te badhA sarakhA hovA joIe. paNa viSamatA sarvatra rahe che. eTale A duniyAmAM AnaMda ke rati pAmavA jevuM kAMI nathI. " Ayu-keTalAMkane nAnI uMmaramAM maratAM joyAM. ApaNuM snehI, saMbaMdhIo, sagAMo gayAM ane koIne khAvAnuM na hoya paNa ahIM tevuMpaMcANuM varSanI vaye paNa jIvatA jAgatA paDelA hoya che ane saMsAra vadhAratA jatA hoya che. AvI AyuSyanI viSamatA-vadhAre. e chApaNuM dekhIne A bhava saMsAra upara AnaMda kema Ave?. AyuSya karmAnusAra badhela hoya te pramANe vadhatuM ochuM hoya. te A AvA vadhatAochA AyuSyavALA saMsAra upara zI majA Ave? bala-baLanI viSamatA te tarapha najare joIe chIe. kaI e baLavAna hoya che ke AkhI ne AkhI bhIMta teDI nAkhe, keI hajAra beThakanA karanArA paNa joyA che ane koi ja havA Ave tyAM UDI jAya tevA nabaLA pAtaLA joyA che. A baLanI bAbatamAM rakAra ghaNe jovAmAM Ave che. nabaLA mANasane te ema ja lAge che ke AvI rIte keka eTale pavana lAge tyAM UDI javAya che tene badale marI javuM ane saMsAra mUkI deve sArA che. baLanI bAbatamAM ATalI viSamatA karatAM A saMsAra para rati-AnaMda kema thAya? bhAga-garIbane bhUkha lAge tyAre jamavAnuM kAMI na maLe, dhanavAnene khAvAnuM hoya paNa bhUkha lAge ja nahi. regI, paravaza ke anaarucivALA jamI zake nahi. jyAM khAvAnuM hoya tyAM khAnAra nahi, khAnAra hoya tyAM anna nahi. AvI bheganI bAbatamAM viSamatA hovAne kAraNe saMsAra para prema ke AnaMda kema thAya? bhoga maLe ane tene bhegavavA pote azakta hAya, vastuo hoya ane tenA para khAvAnI ke jogavavAnI ruci na thAya tyAre bhoganI vista hovA chatAM karaDavA dhAya che, tenI sAme joyuM ke te para thuMkavuM paNa gamatuM nathI, pra. 28. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita bhUti-lakSamI. lakSamI hoya tyAM chokarAM nahi ane chokarAM hoya tyAM lakSamI nahi. dhanADhayane bhUkha lAge nahi ane jyAM khAnAra ghaNAM hoya tyAM khAvAnuM ke te lAvavAnA paisA na hoya. lakSamI ghaNe bhAge agyane vare che ane jyAM tene khAsa aya na hoya tyAM jAya che. duniyAnI AvI paisAdAra ane garIbanI ziSasatA joI lakSmI mATe khAsa mAna manamAM raheluM nathI. saMsAmAM garIba dhanikane taphAvata dekhI saMsAra upara rati ke prema te sthaLe jaIe. A bahu muddAnI vAta che. - vidaSAM--vidvAnone. A samajaNavALA mANasa che ema zAstrakAra dhArI le che, je ke emanI buddhi te bhAgra hoya che. paNa je te jarA jeTale samaju hoya te tenI najaramAM A dezakuLa vagerenI vicitratA jarUra ja Ave. manuSyapaNuM sarakhuM hovA chatAM deza, kuLa, zarIra, jJAna, AyakhuM, bhega ane lakSamInI bAbatamAM vadhatAochApaNuM joI mANasamAM sAcI samajaNa hoya te tene saMsAra para prema athavA AnaMda thatuM nathI. bhavasaMsAra-AvI AvI aneka bAbatamAM vadhatAochApaNuM jotAM saMsAra upara prema ke AnaMda, rati ke heta kema thAya? jyAM tyAM raDAroLa ane kakaLATa ane jyAM tyAM samaviSamatA ke nIcatA ke tenAM phaLe jotAM A saMsAra upara AnaMda kema Ave ? prema kema thAya? emAM sArAvATa zI dekhAya? AvuM uccanIcapaNuM ane game tevA dezamAM janma ane baLahInapaNuM ane khAsa karIne dareka bAbatamAM mANasanI khAsiyata jatAM evA saMsAramAM je rahyA che teone tevA saMsAra para AnaMda kema thAya? samaju, vicArazIlane te na ja thAya. - rati-prema, utsAha, moja, sajA. A saMsAramAM AThamAMnI koI paNa bAbatanI viSamatA joI A saMsAra para prema kema thAya ? Aje kayA dezamAM ane kAle kayA kuLamAM, ane vaLI bIje vakhate baLavAna ke trIje vakhate baLa vagaranA ane evI rIte A bAbatamAM jarAmAM sajA ke bheja hoya evA DhaMgadhaDA vagaranA saMsAra para prema kempa thAya? ane keNa kare ? samaju mANasane te AvA ThekANu ke DhaMgadhaDA vagaranA saMsAra para prema ke moja ke utsAha na ja Ave. keI ene eka sarakhe heya te tema jANIne te para moja lAve, tene prema vhAma, te game, paNa A te sitA-bejoDatAne pAra nahi, Aje zikhara para UbhA hoIe ne kAle pachaDAIne kyAM kayAM dhakelAI jaIe, evA saMsAra para kayA samaju ke sthira mANasane majA Ave ? je kAMI sarakhAI hoya te jarA vicAra karavAne mANe che, paNa ahIM deza, kuLa, zarIra, vijJAna, AyakhuM, baLa, bheganI vasatao ane lakSmInuM ja jyAM bejoDaNuM aneka prANInA saMbaMdhamAM dekhAtuM hoya, eka bhavamAM be bhatra thatA hoya tyAM saMsAramAM ja kema Ave ane tene sAre kema kahevAya? ane ene sAre kahe paNa keNu? (12). . Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo zA mATe A jIve yatnathI vaghu joI e ? I aparigaNita guNadoSaH svaparobhayabAdhako bhavati yasmAt paJcendriyabalavibalo rAgadveSodayanibaddhaH // 103 // tasmAdrAgadveSatyAge paJcendriyaprazamane ca / zubhapariNAmAvasthitihetoryatnena ghaTitavyam // 104 // a--kAraNa A prANIe rAgadveSanA guNNA ane doSane gaNatarImAM lIdhA nathI, potAnI jAtane tema ja pArakAne--e manene pIDA karanArA te ane che, pAMca iMdriyanA khaLa AgaLa tadna nabaLA thaI gayelA che ane rAgadveSanA uyathI badhAI gayele che eTalA mATe eNe rAgadveSanA tyAga karavAmAM, pAMca iMdriyAne zAMta karavAmAM ane zubha piraNAmamAM lAMkhA vakhata rahevA mATe yatnapUrNAMka ghaTanA karavI joie." (103-104). vivaraNu--ma manuSya prANI viSayane ane iMdriyane parata...tra hovAthI ane pote rAgadveSathI cAre bAjuethI gherAyale hAvAthI teNe temane pAtAne kabaje karavA zuM karavuM joie, te 104mI gAthAmAM kahevAyuM che. gAthA 103mAM vastusthiti kevI che tenuM darzana ja mAtra karAvyuM. che. aparigaNitaguMNudeSa--eNe rAgadveSa nA sabaMdhamAM thoDuM vivecana upara thaI gayuM tenA, lAbhageralAbha tapAsyA nathI, ane te kevA ane keTalA che te koI divasa A jIve gaNanA karIne tulanAmAM mUkyu' nathI. eTale enAmAM ghaNA guNa haze ke zreDhA athavA ghaNA doSo haze ke thADA, tenI gaNatarI koI paNa divasa A jIve karI nathI. jyAM rAgadveSane eNe kharAkhara ALakhyAM ja nathI, tyAM e pratyekanA gugudeSa gaNyA kayAMthI hAya ane tenI tulanA kathAMthI karI hoya? A sIdhA atha che. hAribhadrIya TIkAmAM anAdara pAmelA guNadoSA' evA atha karyAM che. enA karatAM pote gaNyA nathI ke sarakhAvyA nathI, jema cAle tema atyAra sudhI calAve rAkhyuM che' e a vadhAre caiAgya ane AgaLapAchaLanA saMbaMdhane besatA lAgyA che. anAdara pAmelA guNuoSa eve arthAM karavAmAM vAMdhA e Ave che ke rAgadveSamAM guNa che ja nahi, tema gaNAya kema ? ane tenI tulanA kema thAya ? koI prakAranA guNadoSa gaNavAmAM AvyA nathI e vadhAre baMdha besate atha A vivecana karanArane lAgyA che. A zabda kone mATe vAparyAM che te nakkI karavuM. muzkela che. mane te AtmA jIva mATe vaparAyela lAge che, ubhaya~peAtAne ane pArakAne ema bannene khAdhA karanAra, pIDA karanAra evA A prANI che. e pAtAnI jAtane paNa herAna kare che ane peAtAnA saMbaMdhamAM AvanAra anekane herAnagati kare che. enA rAgadveSane laIne svabhAva ja e paDI gayA che ke para Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 prazamarati vivecana sahita bane te herAnagati karyA ja kare, anaMta saMsAramAM rakhaDAve ane pite herAna thAya ane pitA sivAya anyane herAna kare. AvI jAtanA be vizeSaNathI yukta A prANI che. paracedriyavibala--pAMca indriyane jItavAne azakta. A paNa A prANInuM ja cAlu varNana che. pAMce IdriyanA baLa pAse e nabaLe baneluM che. pAMca iMdriya (sparzanA, rasana, ghANa, cakSu ane kAna)je enI sagavaDa khAtara ene maLI che tenI pAse e taddana baLa vagarane-nirbaLa thaI gayuM che. enuM iMdri pAse kAMI cAlatuM nathI. iMdriyane kayAM pravartAvavI ane kyAre ene aTakAvavI e hukama karavAnI je zakti joIe te enAmAM nathI. e idrine paNa pitAnA aMkuzamAM rAkhI zakatuM nathI. ane ghaNIvAra te nabaLe hevAthI idri tenA upara zeThAI-hukama calAve che. rAgadveSAdayanibaddho-rAgadveSanA udaya upara ja baddha-sArI rIte baMdhAI gayele. A prANIne rAgadveSa keTalAya samayathI evA lAgI gayA che ke tene te eka athavA bIjA AkAramAM karyA ja kare che. te prANIe rAgadveSa ane iMdriyanA viSaye upara sAmrAjya meLavavA zuM karavuM ghaTe te 10mI gAthAmAM kaheze. tene prAstAvika karavA A jIvanI vartamAna sthiti kevI che te atra varNave che. tamA-pahelAM thawAna 103mI gAthAmAM AvyuM eTale saMbaMdha batAvavA "teTalA mATe evuM kavie ahIM mUkavuM ja joIe. te AgalI gAthA sAthe saMbaMdha batAve che. - rAgadveSa tyAge-rAgadveSa kevA ane zA mATe tyAga karavA gya che e ApaNe atyAra sudhImAM aneka dalIlethI joyuM. A saMsAramAM rakhaDAvanAra ane phasAvanAra ane eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM rAgadveSa ja athavA e bemAMthI eka ja rAkhe che. ane teonI deravaNI, phasAmaNI ane vaLagADa evA AkarA che ke ene jema bane tema jaladI tyAga thAya te A prANI saMsArarUpI baMdIkhAnAmAMthI chUTe. ene chUTavAnI marajI che paNa rAgadveSa evA vacce paDe che ke e ene dorI jAya che. enI doravaNa na thAya eTale saMbhALapUrvaka e tajavA-cheDI devA gya che. A saMsArabaMdhanamAMthI teNe chUTavuM hoya te rAgadveSane tyAga yatanApUrvaka karo. samajaNapUrvaka prayatna karI rAgadveSane choDI devA, A prathama ghaTanA ghaTAvavAnI che. - paMcedriyaprazamana-have bIjo upAya jaNAve che. sparzana, rasana, ghANa, cakSa ane zrotra e pAMca iMdriye zAMta karavI. teo atyAre dhaNIdherI thaIne beThI che ane prANIne eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM nAMkhe che. tene badale e idrine zAMta karI nAMkhavI ane tene dera dUra karavo. iMdriyane ThaMDI pADavAthI e jarA paNa jora karatI nathI. atyAre ene pasaMda paDe te rIte ApaNe vartIe chIe, tene badale te ApaNA aMkuza taLe AvI jAya tevI nirmAlya-zAMta tene karI nAkhavI. A kArya khUba saMbhALIne prayatnapUrvaka karavuM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSaya zubha pariNAmamAM lAMbo vakhata rahevA mATe-avasthiti eTale rahevuM. rAga ane dveSanI avyavasthita sthiti che. tene tyAga karIne potAnA zubha pariNAma eTale mAnasika zubha pravRttimAM athavA zuddha Atmika adhyavasAyamAM lAMbe vakhata TakI rahevA mATe. A atra kAraNa batAvyuM che. mANasane rAga athavA TheSa bane game che, paNa e parataMtra sthiti hovAthI ene aMte AtmAnA zubha adhyavasAyamAM athavA zuddha mAnasika pariNAmamAM javuM ane tyAM TakavuM game che. e hetu siddha karavA ze upAya karavo te AvatI 105mI gAthAmAM graMthakartA pite kaheze. vAta e che ke kaSAyane vijaya karavo ane iMdriyana viSa para pitAnuM sAmrAjya sthApI tenI niyaMtraNa karavI. A rAgadveSane tyAga karavAnI ane pAMce IMdriyanA viSayene zamAvavAnI ane tenA para majabUta saMyama rAkhavAnI vAta khUba agatyanI gaNavI. (104). zubha pariNAmamAM sthAyI rahevAnuM kema thAya?-- tatkathamaniSTaviSayAbhikAMkSiNA bhoginA viyogo vai / suvyAkulahRdayenApi nizcayenAgamaH kAryaH // 105 // artha-pitAne nukasAna karanAra viSane sevana karatAM saMsArI bhegIe tevA viSane haMmezane mATe tyAga kevI rIte thaI zake te mATe ati ciMtAmukta hRdayapUrvaka mULasUtra vagere Agamane saMbaMdha kare jaIe. (105). vivaraNaH aniSTaviSayAkAMkSI--keTalAka prANuo pAMca indriyanA viSayane pitAne keIpaNa lAbha karanArA mAnatA nathI, chatAM paNa e kharAba karanArA viSayono abhilASa te karyA kare che, ane temane bhagavatI vakhate temanAmAM tadrupa thaI jAya che. AvA viSayane aniSTa jANavA chatAM temanI AkAMkSA abhilASA karanArAoe paNa viSaya para saMyama te rAkhavo ja joIe. A gAthA uparathI jaNAya che ke A pustaka mAtra sAdhu ke yati mATe racAyeluM nathI, tenAthI nIcenA tharanA saMsArI che je pAMca indriyanA viSayenA bhegI hoya che, temaNe paNa zuM karavuM joIe e temAM jaNAvyuM che. Ama A pustaka racanA sarvasAmAnya che ane saMsArane vaLagI rahelAne mATe paNa emAM vicAraNA ane sthAna che. viSayane aniSTa jANavA chatAM tenI abhikAMkSA (IcchA) kare evA ghaNA prANuo hoya che, teo tarapha A upadeza che ema A leka parathI cakkasa jaNAya che. A vAta saMsArIbhegI mANase paNa dhyAnamAM rAkhavA jevI che. bhegI-saMsAranA ane pAMce IdriyanA bhega bhegavatAM, paNa taka maLatAM saMsArane sire sire" karanAra AvA samaju jJAnavAna hovA chatAM kaI prakAranI lagAma-niyaMtraNa A pAMca iMdriyanA viSaye para rAkhatA nathI, rAkhI zakatA nathI. teo paNa viSayane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara . prazamarati vivecana sahita sarvathA viga kevI rIte karI zake te A gAthAmAM ane have pachI batAvAnuM che, te saMbhALapUrvaka lakSamAM rAkhavuM. bhegI mATe paNa A pustaka che. ane mAtra yati-sAdhue. mATe te nathI, te A mULane zabdathI jaNAya che. bhegIne artha "bhegAsakta" eTale saMsAramAM Asakta mANasa thAya ema hAribhadrIya TIkA jaNAve che. - viga-viraha. ahIM e rAgadveSane AtyaMtika nAza kema thaI zake ane emanAmAM ghasaDAI na javAya, paNa emanI uparavaTa thaI temanAthI tarAya, temanAthI dUra bhagAya evI bevaDI pRcchA manuSyane svAbhAvika thAya tema che. atra tene javAba ApavAmAM Avyo che, te barAbara vAMco ane anusaro. suvyAkulahRdaya-A rAgadveSa upara ane saMsAra upara prIti na thAya tevI hakIkta samajatAM hRdayamAM AkuLatA thaI Ave ane AvA duHkhathI bharapUra saMsAramAM kema paDI rahevAya evI pRcchA thatAM enAthI kema chaTakavuM tene vicAramAM mana AkuLavyAkuLa thaI jAya che. - apiAnA saMbaMdhamAM kikAra haribhadra kahe che ke te zabda pAdapUNArthe samajavo. mane lAge che ke api eTale paNa. je mANasanuM mana sagAsaMbaMdhI, deha, rUpa ke kuLamAM lAgeluM hoya ane saMsArane joI tenA manamAM ene sarvathA viyega kema thAya tenI pRcchAne aMge AkuLatA thaI AvI hoya teNe "paNuM vicAra kare ane atra batAvelA viyoganA upAyane amala kare. e pAdapUraNAthe zabda nathI, paNa jarUrI zabda che. je AkuLatA vagaranA che te te zAMta citte A upAya ciMtave ane tene amala kare. paNa je viga karavA-bajAvavA mATe AkuLavyAkuLa thaI rahyA hoya tevA azAMta magajanA mANase paNa A upAyanA kAragatapaNAne vicAra jarUra ka. mArA mate "api" zabda jarUrI ane sAthe che ane ghaNe sAre artha rajU kare che. nizcayena-jarUra. jyAM graMthakAra cakkasa hoya, tene upAyanI khAtarI hoya tyAM ja A jarUra" zabda vApare che. e zabda bahu upagI ane jarUrI hovAthI ane graMthakArane pitAnA upAyanA kAragatagaNanI khAtarI, nakkI bharesa hevAthI temaNe A upAya batAvyo che. eTale A upAya ajamAvavA yogya che ema lAgyA vinA nahi rahe. Agama-jainanA mULa sUtre. Agama eTale pistALIza Agamane abhyAsa kare. tyAM prasaMge pAtta evI suMdara vAta karI che ke e abhyAsane pariNAme rAgadveSane AtyaMtika nAza thAya ane tenAthI tarIne jIva UMce Ave. AgamanA abhyAsanI, sAMbhaLavAnI ane tenI carcA vAraMvAra karavAnI keTalI jarUra che te A uparathI samajavAmAM AvyuM haze. jJAna vadhAre karavAne abhyAsa rAkhe ane upalabdha sAmagrIne pUrate lAbha le. jJAna ane ajJAna vacce ghaNe phera che. jJAnIe kahelA bhAva mULa AgamamAM che, paraspara virodha - Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSa vagaranA che ane e bhAva jANavA pramANe vartana karatA rAgadveSano sarvathA viga thaI zake tevuM che. tIrthakarane ke sarvajJane kaI vastu chupAvavA jevI lAgI nathI. jJAnane mATe mahimA che. mAsavAti mahArAja jJAnanA vikAsane ane vadhArAne saMmata che. mAruM pustaka amuka kemavALAe na vAMcavuM e emane pratibaMdha nathI. sarva vidvAnane ane samajune Agamane abhyAsa karavAnuM AmaMtraNa ApatAM pitta (lekhaka) keTalA udAra che ane AgaLa pAchaLanI sarva hakIkata jANanAra ne samajanAra che ema lAge che. AgamanA abhyAsanuM A mahattva A yugamAM khAsa vicAravA gya che. mArA vedane aspRzya na jANe ke na sAMbhaLe e pratibaMdha nathI, te arthasUcaka udAratA batAve che. abhyAsanuM mahatva umAsvAtinA vakhatamAM paNa sArI rIte prasiddha thayeluM hatuM. abhyAsa vagara jANe retarapha aMdhAruM lAge che, e aMdhakAramAMthI prakAzamAM lAvanAra jJAnane mahimA moTo che. eka AcArAMgasUtra ja keTaluM vistAravALuM che, te para have pachI vicAra karavAmAM Avaze. te uparathI mAluma paDaze ke abhyAsa e kaI ajaba cIja che ane zAstranA abhyAsa vagara aMdhArAmAM rahevuM te sujJane paravaDe tevuM nathI. A vAta ekkasa che ane graMthakAra bIjA keTalAMka kAryo jema zAstrAbhyAsane aicchika rekhe che ema nathI. abhyAsa te nizcayathI jarUra karavo ema teo bhalAmaNahukama kare che. ezle AkuLa hadayavALAe paNa abhyAsa karI vastune saMbaMdha samaje joIe ane samajIne te pramANe sAruM hoya tenuM AcaraNa karavuM joIe. eTalA mATe abhyAsa karavAne khAsa bhAra mUkIne Agraha karavAnI jarUriyAta lekhakazrI svIkAre che. eTale, pitAnA manamAM AkuLavyAkuLatA hoya te tene dUra karavA mATe vastusaMbaMdha darzAvanAra Agamane abhyAsa jarUra karo. kArya-Agamane abhyAsa karavo joIe, ema vidhyartha pratyaya kAryane aMge mUkIne Agraha kare che. A bAbatamAM nizcayapUrvaka ja vAta che ane temAM kaI jAtanA apavAdane. sthAna nathI evo lekhakane Agraha che. evo Agraha zA mATe che te AcArAMganA viSayenA patraka parathI have pachI jaNAze, paNa vastune tenA yathArtha darzana mATe abhyAsanI khAsa jarUra che. zraddhA paNa vijJAnathI sthira rahe che ane tattva-vastusthiti jANanArane kaI phiTAvI zatuM nathI, mATe abhyAsa jarUra kare e graMthakartAne Azaya che. ( 15) indriyanA viSaye kevA che tenuM lAkSaNika svarUpa AdAvatyabhyudayA madhye zRGgArahAsyadIptarasAH / nikaSe viSayA bIbhatsakaruNalajjAbhayaprAyAH // 106 // atha-zarUAtamAM Si mahetsava jevA lAge che, vacce zRMgAra, hAsya ane uttejaka rasavALA lAge che ane chevaTe jatAM te mATe bhAge bakSatsatA, karuNA, lAja (zarama) ane bIka utpanna karanAra mahendra che. (1:06) . Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - vivaraNa-A leka ghaNuM mahattva che. temAM pAMca indriyanA viSayonuM pRthakkaraNa karavAmAM AvyuM che ane barAbara samajIne pitAnA hita khAtara A viSaye ane kaSAyane khAsa tyAga karavo joIe. temAM paNa pAMca indriyanA viSaye te pitAnA thaIne herAnagatio karatA jAya che ane prANIne TharIne ThAma besavA detA nathI. eTale e viSane enA ughADA AkAramAM barAbara samajavA, oLakhavA joIe. e viSaye zarUAtamAM kevA lAge che, vacce kevA lAge che ane pariNAma kevuM mUkI jAya che tene A graMthamAM thoDoghaNe khyAla Ape che ane vadhAre zrutajJAnanA graMthe ane khAsa karIne AcArAMga vAMcI javA bhalAmaNa karI che. e AcArAMga sUtramAM zuM che tenI vigata ApaNe have pachI zuM. (juo gAthA 114mI) AdA-zarUAtamAM A viSayene joyAM hoya te bhAre mahotsava ke utsava jevA lAge. jANe viSaye bhegavavAmAM ApaNe rahI jazuM ane utsavane lahAvo levAthI vaMcita thazuM eTalA. badhA e viSaye lalacAvanArA che. utsava mATe darajInI pAse sArAM sArAM kapaDAM karAvIe ane utsavamAM jANe ApaNe keTaluM mANazuM evI kalpanA kAma kare. utsava gAmamAM ke bIjAone tyAM thavAne hoya te paNa leke te A thaze ane A rItane thaze tene khyAlamAM ane kalpanAmAM aradhA te ghelA thaI jAya che. evI rIte kaI paNa IdriyanA viSaye A moTo utsava pitAne AMgaNe maMDAvAne hoya tevI kalpanAthI prANIne bharI de che. . aspRdayA-zarUAtamAM viSaye jANe moTo utsava maMDAye hoya tevA athavA maMDAvA hoya tevA sarasa lAge. A paugalika IdrinA sarva viSaye mATe samajavuM. ghaDiyALa kharIdI na hoya, ke tene mATenI sAMkaLI kharIdI na hoya tyAM sudhI ghaDiyALa * jANe moTo utsava karavA lAge. ema karatAM karatAM ghaDiyALa maLI gaI ke sakkarapArA ke jalebI khAdhI ke strI sAthe sparzanasukha bhegavyuM tyAre pahelAM te kevI lAgaze tenI kalpanAnA taraMgamAM manuSya moTA moTA citro ane ane taraMge khaDAM karI de che ane e maLI jAya tyAre ekAda divasane pitAnI jAtane zahenazAha, pAdazAha ke rAja-sukhI mANasa-mAne che. A eka viSayasukhanI khAmI che, khUbI che. te na maLyA hoya athavA maLe tenI zarUAtamAM ganyA sAkara jevA lAge che. zagArahAsyadIptarasA-ema karatAM IndriyanA koIpaNa viSayanI prApti thaI jAya, AvI maLe, spazanasukha thAya, sugadhI maLe ke sAruM sAruM khAvAnuM-managamatAM bhejana maLe che te ApaNAmAM-sAmAnya manuSyamAM zRMgArarasa ke hAsyarasa ke evA uttejaka rasa jAgrata kare che, te vakhate pite jANe duniyAne mAleka hoya tevuM tene manamAM lAge che ane zRMgAra bhegavavAmAM ke hasavAnI dhamAlamAM pote paDI jAya che. sAme rUpALI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAcA ane viSame *pra juvAna strI khaDI thai gaI ke rasa ke ghebaranA bhAjana maLe tyAre ke vaccenA vakhatamAM indriyanA koipaNa viSayeA maLe tyAre ene zRMgAra te nakhAze athavA hAsyamAM paDI jAya. te vakhate pariNAma zuM Avaze te vicAravA prANI rahetA nathI ane IndriyanA viSaye je maLe temAM evA tanmaya thaI jAya che ke tenI vAta ja pUchavI nahi. e te jANe viSayasevanane peAtAnI jiMdagInuM eka ati mahattvanuM kAma mAne che ane viSasevanane ja jiMdagInuM katavya mAnI tadAkAra thai jAya che ane khUba rasathI zRMgAra ke hAsyarasamAM paDI jAya che ane tALI detAM jANe potAnAmAM apUrva zUravIratA che--AvI gaI che, ema ttAvavA prayatna kare che. A zRMgArarasane, hAsyarasane rasa mAnavAmAM Ave che, AThathI vadhAre rasa nathI. enI carcA yAgya samaye karazuM, ane A duniyAmAM temane te utkaTa rasavALA, khUba sansa ane uzkeranAra mAne che. eka mANase dArU pIdhA hoya tyAre jema dArUne paravaza thaI te gaTaramAM ke khADAmAM paDe tema te viSaye bhagave che, ane legavatI vakhate madhyamAM zRMgArarasa athavA hAsyasanI ceSTa karatA jAya che. A viSaya bhAgavatI vakhatanI madhyamAM thatI sthitinuM varNana karyuM. niSe chevaTanI, sacegerakAmAM. ye bhagavyA pachI tenI tadna zAkha hAlata thAya che. teNe strI sAthe sabaMdha karyA hAya ke sArI sArI vastuo ghekhara ke sakkarapAsa ke kerIne rasa ke dUdhapAka-khAdhI heya te pachI tenI kevI dazA thAya che te pachavADenI sthiti matra gaNavI che. eTale nizcaya bhAgavyA pahelAM kevA lAge che, ni bhAgavatI vakhate kevA lAge che ane viSayA bhAganI zIdhA pachI tenI zI sthiti thAya che, e traNe sthitinuM A eka gAthAmAM vaNu na karavAmAM AvyuM che. na bIbhatsakaruNulajAbhayaprAyA--A viSayane bhAgavyA pachI khIbhatsa rasa jAge, je zarIrane vakhANyuM hoya tenI khADakhAMpaNa jaNAya, tenA doSo dekhAya ane temAM peAtAnI thayelI bhUla sUjhI Ave. viSaye bhAgavyA pachI emAM virUpatA kaI kaI hatI, strImAM kALAza keTalI hatI ke khAvAnI vastuomAM sAkara keTalI ochI nAkhavAmAM AvI hatI athavA jene pAte sugadhI gaNI te keTalI rIte te nAmane ceAgya hatI te badhu... indriyanA viSaye bhAgavyA pachI ghaNe bhAge jANavAmAM Ave. kAI nA dAMta bahAra nIkaLyA hAya tA tenI sAthe bhega bhogavyA pachI tenI upara karuNA Ave, tenI dayA Akhe ane te zrI pAtAne ceAgya na hatI evA kharAkhara khyAla Ave. ne te khAkhaDI ke kALI heca te tenA tarapha dayA Ave. tenA nakha ke dAMta ke enA zarIramAM paDelAM cAMdAM jotAM tenA tarapha karuNAbhAva Aya ane emAM pAte utsava jevuM zuM mAnyuM hatuM te potAnI soI para Nu potAne karuNA Ave. AvI sthiti koI pazu indriyanA viSayeA bhagavanArane Ave e A graMtha pra. 29 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita kartAne ane ApaNe anubhava che. A bIbhatsatA ane karuNa te rase ja che. tene zAMtarasa sAthe navarasa gaNavA joIe. prasaMge ullekha karavA gya te viSaya che ane paMDita bhagavAnadAse puruSArtha nAmanA pustakamAM tenI carcA karI che. te upayogI viSaya hovAthI prasaMge enI carcA hAtha dharazuM paNa chevaTanA bhAgamAM A bIbhatsatA ane karuNa uparAMta bIjA be bhAva che te vicAravA jeya che. indriyanA koI paNa viSaya bhogavyA pachI temAM prathama te bIbhatsatA lAge che. Ane huM zuM mahI gaye? e khAtara meM nAma, AbarU ane cAritra vagevyAM, e mArA jevAne yogya hatuM? enA rUpamAM zuM banyuM che? ane pachI enA pati taraphane bhaya lAge, mane ahIM mAraze ke mAruM khUna karaze e bhaya. ane dUdhapAka ke ghebara jamyA pachI zuM? pachI te bIbhatsatA lAge. keI pharIvAra ene khAvA Ape te nA pADe ane UlaTI jevI asara thAya, ane pitAnI jAta para dayAnI lAgaNuM lAge. manamAM ema thAya ke divaso sudhI A vastu mATe bhUkhyA rahyA te cagya hatuM? peTamAM gayA pachI dUdhapAka paNa sarakhe, zIre paNa sarakhe ane rele paNa sarakhe. A rIte bIbhatsatA, karuNA, bhaya ane lajajA paNa Ave. pitAnI jAta para tiraskAra chUTe ane strInAM aMgopAMga veravikhera thaI gayAM hoya temane te samAravA mAMDe ane badhuM ThIkaThAka goThavavA mAMDe. A sarva lajajAne viSaya che. tethI viSaye na maLyA hoya tyAM sudhI te moTA mahotsava jevA lAge, vacce bhegavavA mAMDe tyAre zRMgAramaya ke hAsya utpanna kare tevA, paNuM jevA te bhagavAI rahyA ke pachI te bIbhatsa, karuNAjanaka, lajajApreraka ke bhayaprada lAge. have je bhegavyA pachI bIbhatsatA, lajajA ke bhayanI lAgaNIne utpanna kare evA viSayene meLavavA mATe karyo vicakSaNa mANasa prayatna kare? ane pachavADe kahyuM ke bhayanI zreNIne mUkI janAra viSaye tarapha prema kema ucita gaNAya ? (106) - idrinA viSayonuM pivRkSanA phaLo sAthe sAmya- yadyapi niSevyamANA manasaH parituSTikArakA viSayAH / kiMpAkaphalAdanavadbhavanti pazcAdatidurantAH // 107 // atha che ke jyAre viSaye gavAtA hoya tyAre te manane zAMti karanArA lAge che, paNa piAka jAtinA jhADanAM phaLa peThe te pachavADethI ghaNAM kharAba phaLane ApanAra nIvaDe che. (10) - vivaraNa-viSaye sevAtAM hoya tyAre te kaI kaI vakhata sArA lAge che, jANe rUpALI strI ke mIThuM bhejana mukha bharI deze tevuM lAge che, ane khAsa karIne bhagavyA pahelAM te teo kalpanAne eTalI ujajavaLa banAvI de che ke teo bhAre bhavya hoya Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapAye ane viSaya 227 ema ApaNane lAge che. jIvanamAM kadI na maLela hoI ApaNI kalpanAne te khUba caDhAve che ane vadhAre che. niSevyamANa-A pAMce IndriyanA viSayane sevatI vakhate te sArA majAnA lAge che. sparza sukha, AliMgana, cuMbananI moTI meTI kalapanAothI manane rAgI banAvI mUke che ane viSane ja prANI sarvasva mAnI bese che. emane atyAra sudhI pite kema na sevyA te mATe pitAnI jAtane Thapako Ape che ane sevavAmAM ja pitAnA AnaMdane kendrita kare che. paNa A badhI kalpanAjALa khoTI che. manane saMtoSa thaze, zAMti thaze ke mana paNa tRpta thaze e badhI kalapanA keTalI beTI che te have jaNAze. kipAkaphala-eka jAtanuM phaLa thAya che, jhADane e phaLa Ave che. e atyaMta sugaMdhI ane sarasa hoya che ane mukhane mIThI lALathI bharI de te tene AkAra hoya che. AvuM suMdara kipAka jhADanuM phaLa jevuM khAvAmAM Ave ke te AMtaraDAne kApI nAMkhe che ane mANasanuM maraNa najIka ANI mUke che ane aMte te prANI maraNa pAme che. jema kipAka jhADanAM phaLo dekhAvamAM suMdara, sugaMdhI tathApi aMte AMtaraDA kApanAra nIvaDe che tema idriyanA viSaye kadAca sArA lAge te paNa te aMte prANunuM maraNa najIka lAve che. cetI jAya, bacI jAya te dekhItA suMdara kipAkanA phaLane hAtha paNa lagADatA nathI, khAvAnI vAta te. jANI joIne maravA mATe keNa kare? tema pAMcamAMnI koI paNa indriyanA bhego dekhAvamAM utsavakArI lAgatA hoya te paNa parabhave adhamagatimAM laI janAra ane saMsAramAM rakhaDAvanAra che e jJAnIe najare joyuM che, mATe e idriyanAM phaLane uparane kAraNe khAvAM nahi. adana-khAvuM te, bhakSaNa, ArogavuM. kiM pAkanAM phaLe kadAca khAtI vakhate mIThAM ane sugaMdhI hovAthI rUDArUpALAM lAge, tema viSaye bhegavatAM mIThAM lAge te paNa pariNAme ati bhayaMkara che ane jema kiM pAkanAM phaLa khAdhA pachI mANasane aMta lAve che, tenAM AMtaraDAM kApI nAkhe che tema bhegavAtA viSaye aMte pariNAme AkhA jIvanano aMta lAve che. e pacI jatA nathI paNa AvatA bhavamAM athavA te ja bhavamAM bahu mAThAM ane aNadhArelAM ke aNukapelAM mAThAM phaLane lAvI AkhA jIvanane khalAsa karI de che, prANa bevarAve che ane aneka janma sudhI kharAba phaLa jarUra Ape che. eTale e bhagavatI vakhate athavA bhegavavA mATe sArA lAgatA viSaye aMte pariNAme bhayaMkara nIvaDe che. jenuM pariNAma sAruM nathI, je tAtkAlika ke AgAmika kharAba phaLa Ape che te viSaye kSaNika saMteSa khAtara bhegavavA lAyaka nathI. pitAnuM bhaviSya bagADe tevA viSaye kaI paNa rIte bhegavavA lAyaka ke rAkhavA lAyaka nathI. prANIe A bAbatamAM tAtkAlika lAbha tarapha na tAM pariNAmika lAbha tarapha jevuM joIe ane pariNAme je kipAka vRkSanAM phaLanI piThe Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita jIvitavyane nAza karAvanAra hoya tevA viSaye ne bhegavIne temAM AnaMda na mAnatAM viSayane dUrathI tajavA joIe, kAraNa ke te turata athavA lAMbI najare nukasAna karanAra che. A viSaye bhagavatI vakhatanuM sukha paNa mAnyatAmAM raheluM ja sukha che. viSaye bhagavatI vakhate jarA mItra ke sArA lAge te paNa kalpanAmAM ja sukha che. vAstavika sukha che ja nahi. durA-jene aMta, cheDe AvA muzkela che, pariNAme je yama, jevA che ane chatra laIne janAza che e viSaya aMge aMte maraNanA sodA hevAthI te tyajavA gya ane darathI namaNAra gyA che. (10) viSayonI sarakhAmaNa jherI ana sAthe yadacchAkASTAdazamannaM bahubhakSyapeyavat svAdu / viSa saMyukta mukta vipAkakAle vinAzayati // 108 // a -jema je prakAre zAkanI aDhAra prakAranI taiyArI vividhatAo thaI hoya ane jana bahu sArI rIte raMdhAyela hoya athavA pIvA gya paNa taiyAra karavAmAM AvyA hoya te dekhAvamAM atyaMta svAdiSTa hoya, paNa temAM jhera bheLavavAmAM Avela hoya te te bhejana AremavA sAthe pacavAne TANe vinAzane upajAve che. (108) vivaraNa: WkASTAdaza-aDhAra prakAranA zAkanuM AgaNa karavA mATe taiyAra karI hoya ane raInI paNa tenI sAthe taiyArI karavAmAM Avela hoya, paNa te taiyAra thayela zAka ane annamAM jarA sarakhuM jhera mizraNa karavAmAM AvyuM hoya te pachI te badhuM tyajI devuM ja joIe. A aDhAra jAtanA zAkane artha beThe nathI, paNa hAribhAtiya kAkAre aDhAranAM nAme ApyAM che te nIce lakhI nAkhuM chuM. jema jema artha maLatA jaze tema tema nakhate jaIza. A aDhAraH nAme haribhadranA vakhatamAM jarUra jANatA haze, have temanAM nAme rajU karuM chuM. (2) sUve (oup), aMgrejI paddhatie bANuM letAM je prathama pravAhI sUpa ApavAmAM Ave che. (2) yaze. (3) java. (4-6) traNa prakAranAM mAMsa. (7) gorasaH (dUdha, dahIM athavA pRthvIne rasa) (8) jUsa. (9) bhakakhA athavA dakakhA. (10) gulalAvaNiyA. (1) mUlaphaLa phaNasanuM jhA (42) haritakaH (hasthi-mULa pramANe). (13) DAe. (14) rasalU, (15) pANuM. (16) pANIyA (17) pANaga. (18) sAga. (19) nirUpata leDI (rUdhira) piMDa. ApaNAmAM kahevata batrIza bhejana ane tetrIza zAkanI che. jyAre pUruM jamaNa hoya tyAre temAM zAka tetrIza hoya che ane jana-pUrI vagere-batrIsa hoya che. AnA sarva nAme jarUra maLaze, ane maLaze tema tema dAkhala karavAmAM Avaze. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAyo ane viSayo piya-taiyAra karelAM paNa. atyAre eraMja, kaza, lemana, soDA, vImaTo vagere taiyAra thAya che te tathA dArU. vilAyatamAM khANA sAthe vIzI voTara, mInarala voTara ke jharaNAMnA pANIne ghaNe mahimA gaNAya che. bahubhakSya-baha vakhate thanAra khAvAnuM anna, modaka, lADu, kaMsAra vagere. e khUba bhAve tevI khAvAnI vAnagIo samajavI. enA bahu prakAra che. matalaba e che ke sArI rIte taiyAra thayela khAvAnuM bhajana. - svAdu-madhura, mIThuM, khAtAM ke pItAM bhAve tevuM, sArI rIte pasaMda AvI jAya ane taMdurasta mANasane gaLe UtarI jAya tevuM madhura.. viSasaMyukta-AvA sArI rIte taiyAra karelA bhejana athavA pINAmAM, khAvA athavA pIvAnA padArthamAM je jhera jarAsarakhuM paNa halAvI nAMkhyuM hoya te. vipAkakAla-pacavA vakhate. jherane pacavAne samaya judo judo hoya che. tAlapuTa jhera te khAvA mATe tALave nAMkhe ke lAge tyAM ja prANIne khalAsa kare che, jyAre aphINa, . samala, hojarI pAse pahoMcavA joIe. e khAvAthI prANIne mArI ja nAkhe, paNa e be kalAkane samaya le che. e khAvAthI prANI tarata marI jatuM nathI, paNa e jyAre jyAre pitAnAM phaLa ApavAne samaya Ave tyAre beeka kalAkamAM prANIne "jIviAo vavaviyA . - vinAzayati-mArayati, mAre che. A jIvanathI dUra kare che. ene khalAsa karI mUke che. khorAka game te sugaMdhI ke sarasa hoya, pINuM game teTaluM pasaMda Ave tevuM hoya, paNa tenI sAthe jhera bheLavavAmAM AvyuM hoya te puSTine badale AkhI jiMdagIthI prANIne khalAsa kare che. upanaya AvatI gAthAmAM Avaze (108) e upamAnano bhAva- tadvadupacArasaMbhRtaramyakarAmarasasevitA viSayAH / bhavazataparamparAsvapi duHkhapiyAkAnubandhakarAH // 109 // atha-te ja prakAre aneka upacArothI bharela ane meja karAvAza rAgarasathI sevAyelA viSaye seMkaDe hajAre bhavanI paraMparAmAM duHkhanA pariNAmane bAMdhanAra nIvaDe che. (109) vivecana : ta --te ja prakare. uparanA dAkhalA pramANe upara je dAkhala ApaNe annanA aDhAra prakAsne ane dArU vagere pINAMone. vistArI gayA te pramANe. upacAra-khuzAmata, cATu karyuM. jyAre pAMca indriyanA viSaye sevavA hoya che tyAre tadyogya vAtAvaraNa jamAvavuM paDe che. kerI khAvI hoya, tyAre rasa kADhI pUrI tathA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23d prazamarati vivecana sahita roTalInAM paDa banAvavAM paDe che. e badhA upacAro che, eTale AjubAjunI paDakheaDakhenI taiyArImAM che. A upacArathI bharelA viSaye prANu bhagave che. ene gAMThiyA ke pharasANa joIe ane sAthe zAka joIe. viSane gamADavA mATe aneka prakAranA upacAra karavA paDe che. A rIte viSaye upacArathI bharelA paDelA che. te uparAMta kaI moTA mANasane vinaya kare, page paDavuM, namaskAra karavA ke praNAma karavA evA pAMce iMdriyane aMge aneka upacAra karavA paDe che. A badhAne samUha ekaTho karIe tyAre teno meTo saravALe thaI paDe che. eTale viSa bhegavavAne aMge ATaATalI khaTapaTa karavI paDe che. ane tene pharaja tarIke ke svecchAthI thatI mahenatanI mAphaka prANu te sarva kare che ane karavAmAM jANe pitAne kaI prakAranI takalIpha paDe che ema mAnatuM nathI. ramyaka-rAgane lIdhe ramya thayela. "api" zabda A gALAmAM Ave che, te duHkhanI saMbhAvanAne, saMbhavane batAve che. A rAgadveSane karAvanAra viSaye seMkaDo, lAkhe, karaDe bhavanI paraMparAmAM prANIne duHkhanA vipAkane-phaLane ApavAne anubaMdha karAvanArA che. viSaye bhogavavAmAM Ave te potAnuM phaLa te jarUra Ape che. annamAM jema jhera bhareluM hoya te prANInA dravya prANane haNI nAkhe che ane tene vinAza kare che, tema A pAMca indriyanA pidugalika viSe saMsAra vadhAranAra thAya che ane saMsAranI paraMparAmAM duHkha bhegavAve che. AvA viSaye aMte saMsAranI paraMparAmAM te vadhAro ane vyavahArathI aneka duHkha ApanArA thAya che. jema jhera ke aphINa khAdhuM hoya te te prANune turaMta vinAza kare che tema A viSaye bhavasaMtatimAM vadhAre kare che ane sAthe te te bhavonI paraMparAmAM duHkha Ape che. rAgarasevitA -rAgapUrvaka sevAtA viSaye jhera ke aphINanuM kAma kare che. eTale, eka te e aneka bhave vadhArI ApI saMsAra vadhAre che ane tyAM duHkhanA anubhava karAve che. ATalA mATe e saMsAra vadhAranAra viSayane tyAga karavo joIe. bhegavanArane ja sevana karelA viSaye tAtkAlika ke paraMparAe mAre che. "viSaya bhegavanAra' e kama samajavuM. A gAthAmAM mowAn e zabda adhyAhAra che ema samajI levuM ema TIkAkAra kahe che. , vipAka-anubhava. eTale je A viSaya seve teo duHkhane vipAka jarUra bhagave, ane te ekabe bhava sudhI nahi, paNa seMkaDo karoDo bhava sudhI. A viSayatyAganuM ghaNuM mahattvanuM ane prANIne vicAramAM pADI de tevuM kAraNa kahyuM. haju paNa e viSaye na sevavA joIe ane temAM dhyAna rAkhI rAgadveSa na karavo joIe, tenAM vadhu kAraNe kahe che. anabandha-sAtatya, satatapaNuM. na guTe tevA duHkhane cAlu rAkhe tevA viSaye che. viSaye AvA che! e cAlu duHkhane anubhava karAvanArA che ane eka khADAmAMthI prANIne Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kavAyo ane viSayo upADIne bIjA khADAmAM nAkhanArA ane duHkhanuM phaLa ApanArA che. vipAka eTale phaLa. anaMtA kALathI ApaNe cheDe AvatuM nathI, ane ApaNe meLa vagaranA rakhaDIe chIe, te sarvanuM kAraNa AgalA bhavamAM ApaNe sevana karelA viSaye ane te samaye temAM lIdhela rasa ane rAgadveSa che. bhavasaMtatinuM A kAraNa samajI vicArI levA yogya che. A saMsAranuM ane eka bhavathI bIjA bhavamAM bhaTakavAnuM A kAraNe jyAM sudhI chUTI jaze nahi tyAM sudhI A jIva eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM paDaze. viSayasevananuM A pariNAma thAya che, te vicAravA gya che. - bhavazata-seMkaDe, hajAre, lAkhe, asaMkhyAta, anaMta bho. ahIM zatane artha se nathI, aneka se eTale lAkhe, karaDe ane anaMtane emAM samAveza thAya che, kAraNa ke emAM "paraMparA" zabda sAthe che. "bhavazataparaMparA" e zabdane A ja artha saMbaMdhane anurUpa che. viSaye zarUAtamAM sArA lAge che te bahu bheLI najara che, lAMbI najare jotAM e aneka bhavamAM mahAduHkha ApanAra thAya che. e A gAthAne bhAva che. viSa karatAM paNa tenA pratyene rAga vadhAre kharAba che, eTale rAgadveSane ane viSayane saMbaMdha jarUra teDI nAMkha joIe. (109) maraNane aMge viSa paranI ratino tyAga- api pazyatAM samakSa niyatamaniyata pade pade maraNam / yeSAM viSayeSu ratirbhavati na tAn mAnuSAn gaNayet // 110 // artha are! Dagale ne pagale maraNa cakkasa ke akkasa che ema najare joyA pachI paNa jeone pAMca indriyanA viSa para prema hoya temane mANasa na gaNavA joIe. (110) vivaraNa--have e pAMce indriyanA viSayone tajI devAnuM chelluM paNa ati mahatvanuM kAraNa Ape che, te vicArazuM. pazyatAM-ApaNe najare joIe chIe. ughADI AMkhe joIe te ApaNe hAlatAM ane cAlatAM, Dagale ne pagale maraNane joIe chIe. jenI sAthe kAle ramyA hatA, te rAtre marI jAya che ema ApaNe joyuM. je pRthvI upara DagaluM na pADatA hatA tevAne paNa nAza thaI gaye. jeo vAtacIta karavAmAM kuzaLa hatA, te paNa gayA. ane je aneka prakAranA dhamadhamATa karatA hatA, je pitAnI mUcha upara lIMbu rAkhatA hatA temane paNa marI jatA joyA. anekane jamInamAM dATI AvyA ane eka chatra rAjya karanAra rAjAo ane AkhA rAjyane pitAnI AMgaLI upara ramADanArA maMtrIo ane sarakAranA moTA kAmadArone paNa aMte maratA joyA. A arthamAM pazyatAM zabda samajavAno che. niyata-devatA ane nArakanuM AyuSya nakkI hoya che ane te akasmAta vagerethI pAtuM ke ghaTatuM nathI, kAraNa ke mArA jevAM temanAM vaikriya zarIra pAkA AyuSyane bAMdhI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rekara prazamarati vivecana sahita lAve che. manuSyamAM mAtra tresaTha zalAkApuruSanuM AyuSya tUTatuM nathI, ene sAta kAraNe paNa lAgatAM nathI ane emaNe pAkuM AyuSya bAMdhela hoya che. - aniyata-manuSya (bAkInA) ane tiryae sarvanuM AyuSya aniyata che, akasa che ane mAra paDatAM ke sAta prakAranAM kAraNe maLatAM te maraNa pAme che. prAyaH manuSyanuM ane sarva tiryaMcAnuM (ekedriya, beIdriya, teIdriya, cauridriya ane jalacara, sthalacara ane khecara paMceMdriyanuM AyuSya aniyata hoya che. e te ThAma paDayuM hoya ne bhAMgI jAya tema AyuSya pUruM thaI jaI maraNane lAvI mUke che. pade pade maraNamahAlatAM ane cAlatAM, Dagale pagale manuSya ke tiryaMcanuM maraNa thaI jAya che. AzA te moTA DuMgara jeTalI hoya che, paNa kALanI keIne khabara nathI ane je hAthe AgalI rAtre AgaLIo vacce te ja hAthe te ughADaze ke kema te koIpaNa cakkasa nathI. maravuM te pagalAMnI heTha che, eTale e kyAre thaze te te jJAnI jANe, paNa maravuM cokkasa che, ane te Dagale pagale che ema samajI rAkhavA jevuM che. AvuM cokkasa maraNa hovA chatAM prANa pAMca IdriyanA viSaye upara rAga athavA dveSa kema jANI bUjhIne karI zako haze te vicAravA jegya vAta che. athavA, ghaNAkhaze tene vicAra ja karatA nathI. pachavADethI dhakko Ave eTale jIvana AgaLa cAle che ane paga nIce maraNa hovA chatAM prANI jANe koI divasa maravuM ja nathI evo mamatva kare che, ane viSaye bhagave tyAre temAM hAza kare che. - rati-majA, maja, svAya. koIpaNa IdriyanA viSaye seve tyAre tene temAM majA Ave che, ane viSayamaya pite banI jAya che ane jANe viSayane ane tene abheda hoya te temAM tene AnaMda Ave che. viSayasukha bhagavatI vakhate pitAne ahIMthI game tyAre paNa cakkasa javAnuM che e paNa yAda rahetuM nathI. anekanAM maraNa najare joyAM chatAM tenI kAMI asara thatI nathI, te khUba ciMtAkAraka ghaTanA che. ' evAM-jeonI viSayaga ke pAMca indriyanA viSaye ke kaSAya ke A saMsAra pratye prIti thAya, prema thAya, athavA emAM AnaMda Ave tene kevA gaNavA te have pachI batAvavAmAM Avaze. A AkhA prakaraNane sAra che ane te hRdayamAM kotarI rAkhavA jevo che. A viSayeSa-koIpaNa indriyanA viSaya para jene prema thAya tene kevA gaNavA te hamaNAM batAvaze. emAM sAruM sAruM bhejana khAvAnI icchA thAya ane zarUAtamAM te game te rasaneMdriyane viSaya che. strI upara AkarSaNa thAya te sparzaneMdriyane viSaya che. sArI khuza, attara ke gulAbanAM pumaDAM lagADavAnI icchA thAya te dhrANedriyane viSaya che. sArI cIne ke dezapradezanA bAgabagIcA jovAnI ke temanAM phUle levAnI marajI thAya te cakSuriMdriyane viSaya che. hAramoniyama, tabalAM ke vAlina vagerene jalase jovAnI ke karavAnI icchA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyo ane viSayo 233 thAya te zrotre driyane viSaya che. A pAMce IndriyanA koIpaNa viSaye kSaNika che, saMsAramAM rakhaDAvanArA che, temane te tarIke na jANatAM jene temAM majA Ave che ane te bhegavavAnI jene marajI thAya te haju viSayamAM AnaMda mAnanAra che. kekane pite maratAM jue, chatAM pite ahIM besI rahenAra che tema mAnI kSaNika sukhamAM jeone AnaMda Ave che, ane pitAnI jAtane te bheLavavAmAM bhAgyazALI ke kRtArtha mAne che teo kevA mANase che te have batAve che. na tAna mAnuSAnuM gaNuye-emane mANasa na gaNavA. emane gadheDA jevA ke suvara jevA tiryaMca gaNavA, kAraNa gadheDAmAM akkala ghaNI ochI hoya che. ochI akkalavALAne gadheDe' gaNavAmAM Ave che. emane game te gaNe, paNa te mANasamAM te na ja gaNAya. mANasa sivAya te deva, nAraka ane tiryaMca gati bAkImAM rahI. teo deva ke nAraka te nathI ja, teo manuSyanA rUpamAM keIpaNa "janAvara che ema tame dhArI zake. emane kevA janAvara gaNavA te tamArI upara choDavAmAM Ave che. matalaba ApaNI potAnI sAthe ramanArA ane ApaNuM sagAMsaMbaMdhIne maratAM joyAM chatAM ApaNane viSaye para prIti thAya te ApaNe manuSya gaNAtAM maTI jaIe chIe. A vAta AkhA prakaraNane agatyane sAra che ane hRdayamAM utAravA gya che. (110). viSayenuM pariNAma sArI rIte vicAravuM joIe viSayapariNAmaniyamo mano'nukUlaviSayeSvanuprekSyaH / ___ dviguNo'pi ca nityamanugraho'navadyazca saMcintyaH // 111 // atha_cittane anukULa viSaye bAbata bevaDe lAbha (anugraha) karanAra ane AgaLa upara kaI pApa vadhAranAra nahi evA pariNAmane dararoja niyamapUrvaka sArI rIte vicAravuM. (110) - vivaraNa-viSayapariNAma-viSaya (koIpaNa Indriyane lagatA), temanA pariNAma eTale adhyavasAya. viSaya bhegavavAnI AkAMkSA thavI athavA bhegavatI vakhate thatA AtmAnA adhyavasAya. eTale viSaye bhegavatI vakhate athavA te mATe icchA thAya tyAre ane bhAgavIne temanA kabajAmAMthI chUTayA hoIe tyAre, manamAM je pariNAma-adhyavasAya thAya che te sava vicAra-vAtAvaraNa. eTale, te vakhate thatI AtmA athavA mananI paristhiti athavA viSaye zabha hoya te azubha thaI jAya, azubha hoya te zubha thaI jAya evo artha paNa nIkaLI zake che ema keIka vidvAnone mata che. AvI rIte zubha dhArelA viSayonuM azubha thavuM ane azubha viSayenuM zubha thavuM ema je thAya che te paristhiti, Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita viSayapariNAmaniyama--niyama eTale akuza. viSaya bhAgavatA thatI ke bhegavyA pachI thatI mananI sthiti athavA Atmika adhyavasAya para aMkuza rAkhavAthI keTale svAbhAvika AnaMda thAya che te vicAravuM jovuM joie. A paNa viSayatyAganuM eka agatyanuM kAraNa che. e niyama rAkhavAthI ane tenA para aMkuza rAkhavAthI viSayeA taddana nirmAlyanakAmA-jevA lAge che ane na bhegavyA hAta tA koIpaNa prakAranA vAMdhA na hatA, ema manane lAge che. khAsa karIne anukULa viSaya para niyama-aMkuza rAkhavAthI thatA AnaMda mANase avaleAkana karIne dhyAna para leveA joIe. bhatRhari kahe che ke svayaM cavatA zvete rAmasulamananta' viSate e viSaya para aMkuza rAkhavAthI athavA pete tenA icchApUrvaka tyAga karavAthI te anaMta zAMtinA sukhane Ape che. e zamasukha kevuM suMdara thAya che te avaleAkana karIne jovuM joIe, vicAravuM joie, peAtAnA manamAM tenI avaleAkanA karavI joie. 234 anulaviSaya--viSaya e prakAranA hAya che: anukULa ane pratikULa, je manane na game te pratikULa ane je manane game te anukULa. A paikI manane anukULa viSaya para aMkuza rAkhavAnuM pariNAma zuM Ave che te paryAlAcI levuM joie. koipaNa indriyanA kAI viSaya le te te bhAgavyA pachI temAM dama nahi lAge. eTale viSaya sevyA pachI je Atmika vicAra thAya, jene Atmika adhyavasAya kahevAmAM Ave che te thAya te kharAkhara parIkSA karI paryAlecavA, vicAravA joie. sekaDe navvANuM TakA viSaya sevanAra mANusanA vicArA tA evA ja haze ke viSaya khAtara saMsAra vadhAryAM te anucita karyu che, binajarUrI kayu che, viSaya bhogavavAmAM kAMI dama na hatA, ane e khAtara jiMdagI ke tenA samaya bagADavA jevuM na hatuM. A paNa viSayasevanamAM aMkuza rAkhavAnuM eka mahattvanuM kAraNa che. ane je viSayA Aje maneAnukULa hAya, kAle te pratikULa thaI jAya, tema jotAM viSayanA pariNAmane vicAravAM joIe. A prakAranA atha karavAmAM Ave che te paNa ucita ane vicAravA yAgya che. anuprekSya--vicAravA yogya, tenA upara dhyAna besADavA yeAgya. khAsa karIne prANIne viSayA game che ane anukULa viSayA tarapha te khe'cAI jAya che. tenAM kevAM kharAba piraNAma Ave che te dhyAnamAM levAM joie. prANIne anukULa viSaye vadhAre phasAve che ane anekane maratAM joIne prANI cetavaNI na le te aMte te paNa viSayala paTa thaI jAya che. eTale, viSaye bhAgavatAM pahelAM e vakhate mananI thatI DAmADoLa astavyasta sthitine muddAma rIte khyAla karavA joie. e vicAraNA jevI tevI ke uparachallI rIte na karatAM dhyAna ApI lakSa dvaIne kharAkhara paryAlAcanA karavI joIe. e rIte jo vicAravAmAM Avaze te viSaye bhAgavavAmAM koI vAtanA sAra nahu lAge ane tamArI vicAraNA tamane viSayatyAga karAze. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSe - rapa A vicAra "prANIe kara joIe tema hAribhadrIya TIkA kahe che. AkhuM pustaka ja jIva mATe taiyAra karavAmAM AvyuM che, tethI A tene mATe che ema ApaNe samajavuM ja joIe, e zabda adhyAhAra che e jaNAvavAnI khAsa jarUra lAgatI nathI. dviguNe--dharmadAsagaNi upadezamALAmAM kahe che ke viSayasevananuM phaLa ochAmAM ochuM bevaDuM, tevaDuM, cAragaNuM ane anaMtagaNuM thAya che. vipAka A rIte vadhato jAya che. eTale bevaDAne artha ahIMyA "anaMtaguNa kare. - anugraha-upakAra, guNaga, vadhAro, yugamAM pragati. e bevaDIthI mAMDI anaMtaguNI thAya che te vicAravA yogya che. athavA anugraha eTale anukULapaNuM, maherabAnI. AmAM anukULapaNane artha saMbaMdhane anurUpa che. AvI jAtanA anukULapaNathI A viSaya para aMkuza ke niyama rAkhavo te sarva prANIne hitakartA che ane temAM pariNAme, lAMbI najare lAbha che. anavadya-pAparahita, pavitra. A niyamanuM vizeSaNa che. tame tamArI jAta para niyama rAkhe te pAparahita, niSpApa che. AvA prakArane niyama rAkhavAthI pAparahita thavAya che, kAraNake viSaye pApanuM kAraNa che ane temanA para niyama ke aMkuza rAkhavo te niSpA5 che. A vAta kharekhara vicAravA jevI che ane vicAra karIne viSaya upara aMkuza rAkhavA je che. enA para aMkuza ke aTakAyata paDavAnI ja che, paNa zarUAta hAla ane AvA suMdara manuSyajanmamAM thAya te badhI rIte pApa vagaranI paddhati che ane sarva januM hita karanArI che ane jIva pApa na kIjIe, punya kIdhuM se vAra--e daSTie bahu sArI che, ane pariNAme lAbhakArI che. A artha mane ThIka lAge che. saMcitya-A aMkuza athavA niyama vicAravA pezya che. je niraMkuza rIte viSaya sevavAmAM Ave che tethI moTo geralAbha thAya che. emAM anekanAM dRSTAMte ApaNe najare joyAM che. te A niyama-aMkuzanI je vAta karI te manane anukULa viSayone aMge khAsa vicAravA yogya che. vicArIne e anusAra vartavAnuM che, besI rahevAnuM nathI. aMkuza niSpApa che ema khAtarI thAya te aMkuza rAkhavA joIe, aTakAyata karavI joIe ane karavAne nizcaya kara joIe. - nitya haMmezA. emAM dareja vicAra karavAnuM che. evI jAtane aMkuza rAkhavAthI ghaNA phAyadA che e rItanI e bAbatanI vAraMvAra vicAraNA karavI joIe. ane vAraMvAra dararoja vicAra karavAthI vAta je barAbara jAmI jAya te AtmAnI anaMtakALathI je sthiti ane rakhaDAmaNa thaI che tene aMta Ave tema che. eTalA mATe aMza ke niyama rAkhavAnI bAbata dararoja vicAravI-dhyAvavI ane vicArIne tene amala kare. A vAta dareja karavAnuM kAraNa e che ke prANuM ene dararoja kare te ja tene khare lAbha uThAvI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita zake, bAkI koI koIvAra enI Teva rAkhe te pAche e pramAdamAM paDI jAya. A pramAda ne thaI jAya teTalA mATe dararAjane Agraha che. AkhI gAthA saraLa che. tene artha vicAratAM jaNAya che ke khAsa karIne manane anukULa viSayamAM paNa niyama rAkhe, aMkuza rAkhe. enAthI lAbha bevaDe, cAragaNa, dazagaNe ke anaMtagaNa thAya che ane e aMkuza rAkhavAnI bAbata niSpApI hoI enI anukULatAne dararoja vicAra karo. e vicAra jarUrI che, AtmAne ane manuSyabhavane hitakartA che ane pariNAme parama lAbhadAyI che ane sthAyI lAbha apAvanAra che. aMkuza vagara anaMtakALathI A prANa ghasaDAI Avyo che. enI e vAta A bhavamAM na thAya tene mATe A kAragata upAya vicAravA yogya che. A kharo rAjAga che ane pariNAme sthAyI lAbha karAvanAra che. AvI rIte A ati mahattvanuM prakaraNa ahIM pUrNa thAya che. ene pradhAna sUra rAgazreSajanya A viSaya ane kaSAyanI barAbara oLakhANa karI laI temane tyAga karavAnI che. A ghaNuM moTuM prakaraNa kaleka evIzamAthI zarU thAya che ane bahu saraLa rIte temAM prathama rAgadveSanuM sthAna ane vyAkhyA vicAravAmAM AvyAM che. eka vastu tarapha AkarSaNa rahe te rAga kahevAya che ane te vastu tarapha aNagama rahe te heSa kahevAya che. A saMsAra rAgadveSa para racAyeluM che. rAgadveSajanya kalA ane pAMce IndriyanA viSayane oLakhavA te AkhA prakaraNane hetu che. A graMthakAranA mate rAgathI mAyA ane lebha thAya che ane zreSathI krodha ane mAna thAya che, ane rAga aneka rIte judA judA nAmathI oLakhAya che. A rIte rAganI oLakhANuM ane tenA paryAye ApI kedha, mAna, mAyA ane lebhane aMge rAgadveSa kevAM kevAM kAma kare che te batAvI temanA upara jema bane tema vijaya karavAnI vAta kare che. jyAre karmabaMdhana thAya te vakhate karmanI prakRti, sthiti, rasa ane pradeza e cAra bAbata mukarara thAya che. temAM rAga kevI rIte kAma kare che, pAMce idrinA tevIza viSaye prANune pitA tarapha kheMcI keTaluM AkarSaNa kare che, anukULa viSayamAM aMkuza rAkhavAthI pariNAme A sarva karmothI mukti kevI rIte thAya che, zAzvata sukhane ja kharI rIte sukhanI vyAkhyA lAgu karI zakAya che, te sukhanI A jIvanamAM jarUra che, te mATe prayatna karavA ane te rIte ja A eka khADAmAMthI bIjAmAM ane bIjAmAMthI trIjAmAM paDavAnI A prANanI anAdi paddhati maTI jAya che. A rIte vazamAM kalekathI zarU karIne ekase agiyAramA sudhInuM vairAgya viSayaka moTAmAM moTuM prakaraNa graMthakartAe hAtha dharI ApaNuM mahA agatyanA viSaya tarapha dhyAna kheMcyuM che. A kaSAye te bahAranI vastu che ane viSaye paNa bahAranA che, te para che, anAtmarUpa che, ema batAvI emanA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSA ane viSa para niyama rAkhavAnI jarUriyAta upara ApaNuM dhyAna kheMcyuM che. pratyeka kaSAyane letAM, krodha prItine vinAza karanAra hovAthI, mAna vinaya je pradhAnaguNu gaNAya che ane je dharmanuM mULa che tene ghAta karanAra hovAthI ane mAyAthI bharese UDI jatuM hovAthI ane lebhathI te sarva guNane nAza thatuM hovAthI A kaSA upara vijaya meLavavAnI bahu jarUra che. je A saMsArane aMta lAvavo hoya ane kharekharuM kArya karavuM hoya te A dareka kaSAyane vijaya karavAnI ane pAMca iMdriyanA saghaLA viSaye para aMkuza rAkhavAnI bahu jarUriyAta che. e rIte ApaNe je pragati karavA vAMchA rAkhIe chIe ane karoDe, aparaMpAra bhava pachI maLatA manakhAdehane saphaLa karavA mAgIe chIe te mATe viSaya-kaSAya para vijaya meLavavAnI bahu moTI jarUriyAta che, te para bhAra mUkIne e rIte A agatyano bhAga bahalo che. A viSaye ane kaSAye karmanI bAMdhaNI vakhate ghaNe agatyane bhAga bhajave che, paNa tenA upara niyama, aMkuza rahe te saMsAcakane daMDa nIkaLI jAya ane cakranuM kAraNa jatAM kArya ja cAlyuM jAya ane jIva, cetana, AtmA anaMta zAMti prApta karI pitAnI asalI sthitie AvI jAya ane ene rakhaDavATane abhyAsa maTI jAya e AkhA prakaraNane pradhAna sUra che. jAtinA madanuM pariNAma mahAvIrasvAmIe kevI rIte lagabhaga daza keTakeTi sAgaropama kALa sudhI bhagavyuM ane sAdhAraNa vAtane jAtimada karavAnuM zuM pariNAma AvyuM te ApaNe joI gayA chIe. A daza kAkaDi sAgaropamane kALa e jAtimadane pariNAme temane rakhaDavuM paDayuM ane atyaMta nIca jAtimAM janma levA paDyA. zreNika rAjA baLamadathI saMsAramAM rakhaDayA te jANItI vAta che. sanakumAra jAte cakravartI hatA, paNa devatA AgaLa pitAnAM rUpanAM vakhANa karyA te bapore zarIra jherI thaI gayuM ane herAna parezAna thaI gayA. tapanuM bahu abhimAna karavAthI kuragaDu herAna thayA ane duHkha pAmyA e prasiddha vAta che. dazArNabhadra bhagavAnanuM moTuM sAmaiyuM karyuM ane jarA abhimAna karyuM, paNa tenuM abhimAna gALavA IMdra enAthI moTuM sAmaiyuM karyuM, te jotAM dazArNabhadranuM abhimAna gaLI gayuM. pitAnI bahenane potAnuM jJAna batAvavA, sAruM thUlibhadra vidyAne mada karyo ane siMhanuM rUpa lIdhuM, ene pariNAme jJAna ochuM thayuM ane pAchaLanI prajAne je sahevuM paDayuM enA e nimitta thayA. subhUma rAjAne cha khaMDa pRthvI pUrI na paDatAM e sAta khaMDa sAdhavA cAlyA ane evA mahAlebhane kAraNe mRtyune bheTyo, narake gaye ane pitAnI Rddhi beI beThe. A abhimAnanA nAmamAM phera paDe che, paNa muddAnI vAta sarvamAM eka ja che. potAnI kAMI viziSTatA hoya te te vAtanuM gaurava na karavuM e sarvane Azaya che. abhimAna koIpaNa bAbatamAM na karavA gya nathI emAM sarva saMmata che. pachI kaI vAlabhyane abhimAna gaNe ke na gaNe tene atra savAla nathI. atra koI paNa prakAranuM abhimAna na karavuM, koI paNa pitAne Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 prazamarati vivecana sahita maLelI cIjavastu ke jJAna ke vidyAnI mahattAnuM abhimAna na karavuM evo upadeza che. kodha karavAthI premane ke prItine vinAza thatuM hovAthI te karavA gya nathI ane e agatyane mane vikAra hovAthI ene tyAjya gaNe che. saMsArane vadhAranAra ane karmabaMdhanane aMge rasabaMdhamAM ghaNe agatyane bhAga bhajavanAra A kalA saMsArarUpa jhADanAM mULe che * ane emane oLakhavA e bahu jarUrI che ane emanA para aMkuza lAva te khAsa upayogI ane cetanane sIdhe lAbha karanAra che. ATha karmanA eka aThThAvana paTAbhedo thAya che. (kama para mAre lekha juo.) e darekane aMge A viSaye ane kaSAye ghaNe mahattvane bhAga bhajave che ane prANIne eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM dhakelI de che ane ene Are AvavA detA nathI. tethI A kaSAyene oLakhI temanA para vijaya meLavI A manuSyajanmanI saphaLatA karavA gya che, nahi te pAchA kyAM nA kyAM dhakelAI jazuM ane pAra nahi dekhAya teTaluM rakhaDavAnuM prANIne thaze, e ApaNuM kAma nathI ane A jIvana maLyAne temAM kAMI lAbha nathI. atyAre duniyAnI najare ApaNe AvIe ke na AvIe, paNa ApaNe pAra Ave ane saMsArane cheDe sAMpaDe te A manuSyabhava prApta thaye te ucita gaNAya. A "kaSAye ane viSaya'nuM prakaraNa ghaNuM agatyanuM che, kAraNa ke e ApaNuM jIvanamAM sarvadA Ave che ane ApaNe temane je barAbara na oLakhIe te aMdhArAmAM phasAI javAne ghaNe saMbhava che. A prakaraNanuM mathALuM prathama "rAgadveSajanya kaSA ane viSaya ema rAkhavAnuM hatuM paNa pachI vadhAre vicAra karatAM kaSA ane viSaya rAkhavAmAM AvyuM che, kAraNa ke rAga ane dveSa te emanA janaka che ane A prakaraNamAM te prAdhAnya rAgadveSane ApavAnuM nathI, paNa kaSA ane viSane oLakhavA che, ane oLakhIne temanA para jeTale banI zake teTale aMkuza rAkhavAnuM che. e viSaye ane kaSA mATe eka ghaNI muddAma hakIkata dhyAnamAM rAkhavA gya che. ane te ApaNane anukULa thaI saMsAramAM rakhaDAve che ane pitAnA thaI mAre che chatAM kaI paNa viSaya ke kaSAya sthAyI nathI, e te AvyA eTale bhagavAI gayA ane bhogavAI gayA eTale badhuM patI jAya che. sukha athavA prema mATe niyama e che ke e sthAyI hoya te jarUra AdaravuM ane kaSAye ane viSaye kamanasIbe sthAyI na hovAthI te ApaNAmAM eka prakAranI uzkeraNI kare che, bhogavyA pachI kacavATa mUkI jAya che, jAya che tyAre sadAne mATe jAya che ane kacavATa mUkI jAya che ane pitAnuM jhera ApI prANIne saMsAramAM rakhaDAve che ane eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM dhakelI de che. AvA viSaye je rasabaMdhamAM khAsa agatyane bhAga bhajave che, te kaI rIte upayegI nathI ane saMsAra vadhAranAra hovAthI tajavA yogya athavA pitAnA aMkuzamAM rAkhavA yogya che. bAkI e viSaye ane kaSAye keTalA kharAba che ane temanAM kAraNe zA che e graMthakartAe pite ja cacyuM che, eTale A Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyA ane viSayA 239 chevaTanI noMdhamAM tenuM punarAvartana karavAnuM iSTa lAgatuM nathI, paNa te kevA che tene ughADe svarUpe jaNAvI prANIne tatsaMbaMdha dhyAna rAkhavAnuM ane khAsa karIne AvA anaMta bhave maLavA muzkela manuSyabhavanA lAbha uThAvavAnuM jarUrI che. enu lakSa khecavAmAM AvyuM che. AthI ghaNA asthAyI ane gheADA vakhata mATe uzkeraNInuM sukha ApanAra viSaye ane kaSAyAno tyAga karave! athavA te para akuza rAkhavA e A trIjA prakaraNane sAra che. A viSaye ane kaSAyAne kharAkhara eLakhavA. kaSAyeA paikI krodha, mAna ane mAyA eka eka guNane hAni pahoMcADe che te jANI, ane lAbha te sava guNunA vinAza kare che te samajI e aMkuzamAM rAkhavA yeAgya che. e para graMthakAre pheravI pheravIne punarAvata nanA bhoge dhyAna khecyuM che ane te lakSamAM rAkhavA yAgya che ema jaNAvavAnI bhAgye ja jarUra hAya. yathAsthAne enI upayuktatA darzAvavA prayatna karyo che. keTalA dRSTibiMduthI e tyAgavA athavA aMkuzamAM rAkhavA yeAgya che, te graMthakAre pote ja bahu rIte batAvI ApyuM viSaya ane kaSAyAne akuzamAM rAkhavAthI zA lAbha thAya che te paNa graMthakAre yathAsthAne batAvyuM che te samajI prANIe ane teTalA manuSyabhavane lAbha meLavavA mATe A rAgadveSajanya viSaya ane kaSAyA upara akuza rAkhavA ane A manuSyabhava je mahApuNyayeAge maLe che te maLavAnI kAMIka sAkatA karavI. rAga ane dveSa te. viSayane janma ApanAra che. eTale zarUAtamAM rAga ane dveSanA paryAyeA jaNAvyA ane pachI gaMbhIra viSaya carcyA che. kane eLakhavA kama e nAmanA judA lekha taiyAra karyA che, tethI atra enuM punarAvartana karyu* nathI. jijJAsue te viSaya joI jave. te thADA samayamAM bahuAra paDanAra che. lekha taiyAra che. rAga ane dveSa evI asarakAraka rIte kAma kare che ke prANI A viSaye ane kaSAyAne tAbe thaI jAya che ane jANe te gharanA ja hAya te rIte temanI sAthe varte che. anaMta saMsAramAM rakhaDAvanAra che ema e vakhate te jANutA nathI. emanI kharAkhara eLakha thavAnI jarUra hatI, te keTaleka aMze A prakaraNa karaze. A duniyAnAM sarva sukha ane duHkhA A viSaye ane kaSAyA lAve che. pAMca iMdriyanA tevIsa viSayA che ane bhAgavatI vakhate athavA na bhogavyA hoya tyAM sudhI AkarSaka lAge che, tema ja krodha, mAna, mAyA ane lebharUpa kaSAye aneka prakAre saMsAramAM rakhaDAve che. viSayA ane kaSAye rAga athavA dveSajanya hAvAthI prANIne herAna karyA kare che ane atyAra sudhI je aneka bhavA thayA che te emane paravaza paDavAthI thayA che. A rIte viSaye ane kaSAye ApaNA jIvanamAM ati agatyanA bhAga bhajavatA heAvAthI emane barAbara eLakhI ane tAravavA joie ane te para ane teTale aMkuza lAvave joie. te A manuSyabhava ane A kSetra, dha zraddhA ane zArIrika taMdurastI maLI che tenI sArthakatA thAya. eka eka iMdriyane paravaza paDavAthI prANIo Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 prazamati vivecana sahita keTalA herAna thAya che, te je prANIonI pAMce chidrA chUTI ane mekaLI hAya temane viSarca: kevI herAnagati kare te dhyAnamAM rAkhI viSaye ane kaSAyA para aMkuza rAkhI A manuSyabhavanI prAptine saphaLa karavI, bhavane saphaLa karavA ane jIvananA kharAkhara lAbha laI tenuM mUlyAMkana kharAkhara thAya tema karavuM, ana takALe Ave! avasara maLe che, vAravAra maLatA nathI, maLyA che te tenA lAbha levA. A pramANe mahattvathI bharapUra viSaya ane kaSAyanuM prakaraNa pUruM thayuM, te ApaNA jIvanamAM ghaNA agatyanA bhAga bhajave che. / / kRti viSaya-phlAya prarLa | Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4thuM : AcAra A te atyAra sudhI vairAgyanI ane rAgadveSee utpanna karelA kakSAnI vAta thaI ane khAsa karIne viSaye ane kaSAne aMkuzamAM rAkhavAnI jarUriyAta para aneka prakAre bhAra mUkavAmAM AvyuM ane te saMsAranI rakhaDapaTTInA kharekharAM kAraNo hoI temane niyamamAM rAkhavAnAM aneka kAraNe ane rastAo batAvyA paNa e sarva saiddhAtika vAta thaI. ene barAbara amala karavA mATe "AcAra' nAmanuM prakaraNa zarU kare che. - AsannaupakArI zrI mahAvIra svAmIe pAMcamA gaNadhara sudharmAne kahyuM ke huM evuM chuM ke sAdhue A pramANe AcAra pALa joIe ane gRhasthoe bane teTaluM tene anusaravuM joIe. ene mATe khAsa AcArAMgasUtra nAmanA prathama sUtranI gaNadhara zrI sudhamAMe racanA karI. A sUtra 3jo vA, vimerU vA ane purU thavA e tripadI-traNa pada-upara racAyeluM che ane hAla paNa aneka rIte chapAI gayuM che. zeTha lAlabhAIe potAnA TrasTanA dhoraNa anusAre chapAvyuM che ane te mATe zeTha lAlabhAInA TrasTIo ApaNe sarvane AbhAra darzAve che. prephesara harmana je kebIe tenuM aMgrejImAM bhASAMtara bebe saMskRta sIrIjhamAM chapAvyuM che ane saMtabAla nAmanA sthAnakavAsI munie enuM gujarAtI bhASAMtara chapAvyuM che. te uparAMta te agatyanA sUtragraMthane aneka rIte vidvAnee mudrita karyo che ane carce che. e AcArAMgasUtramAM kevo viSaya Ave che ane tene kevI rIte carcavAmAM AvyuM che te graMthakAre pite darzAvyuM che, tene yogya sthaLe vicAravAmAM Avaze. AcAranA pAMca prakAra che : jJAnasaMbaMdhI AcaraNa-kriyAne jJAnAcAra saMjJA ApavAmAM Avela che. darzanasaMbaMdhI AsthAnAM kAraNene dazanAcAra kahevAmAM Ave che, jyAre carakriyAnA ne cAritrAcAra kahevAya che. cha prakAranAM bAhya tapa ane cha AtyaMtara tapane tapAcAranI saMjJA apAya che. ane pitAnI zakti pramANe kriyA karavAnI hakIktane vIryAcAra kahevAmAM Ave che. A jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAramAM AkhA jaina AcAra samAveza pAme che ane sAdhune hukama ane niyama che ke A pathe AcAra barAbara jevA mahAvIrasvAmIe kahyA che ane sudharmA gaNadhare AcArAMgasUtramAM gUMcyA che te pramANe pitAnuM vartana calAvavuM ane zrAvake banI zake teTalI tenI anusaraNuM karavI. eTale banatA sudhI e pAMce AcArane bahalAvavA sAdhuoe, munioe te ene anusarIne ja AcAra pALavAne che ane teTalA mATe jaina dharmamAM sAdhune mukhya vaMdanIya sthAna che. A Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prazamarativivecana sahita rIte AcAradhama upara bhAra mUkIne vyavahAru (practical) thavAnuM pharamAvavAmAM AvyuM che ane tenI ghaNI jhINavaTamAM teo UtaryAM che, te huve pachI yAgya sthAnake jANavAmAM Avaze. e AcArAMgasUtra upara zrI zIlAMkAcAya nAmanA sAdhue TIkA lakhI bhAre upakAra ane spaSTatA karI che. A AcArAMgasUtrane age aneka prayAsa thayA che te upara jaNAvavAmAM AvyuM che ane te upayogI kAmathI janatAmAM bahu pramAda thaye che, tenuM anusaraNu khIjAee khAsa kayu che ane sAdhu mATenA upayegI graMthanuM khIjA jainetare| anusaraNa kare tyAre jainane mATe te kahevAnI jarUra ja na hoya. A rIte jainAmAM AcArAMgasUtra AnaMdapUrNAMka sa'bhaLAya che ane te tarapha bahu mAnanI najare jovAya che. AcAranA viSaya paratve zrloka 112-120 sudhInA che, temAM prasaMge upadezAtmaka ane vairAgyAtmaka aneka vAta karI che, paNa e badhA ADakatarA viSayane pradhAna sUra AcArane kharAkhara pALavA mATenA hAI A prakaraNanuM mathALuM 'AcAra' rAkhavAmAM AvyuM che. bIjA bhaLatA viSaye Ave temAMthI paNa 'AcAra'nI mukhyatA taravare che. mANusa game teTaluM jANe, viSaye kaSAyAne aMkuza nIce le paNa jyAM sudhI tenAmAM AcAra vyavahAru rIte AvatA nathI tyAM sudhI e upadeza upadezanI kakSAmAM ja rahe che. Ane mATe pothImAMnAM rI'gaNAM' evA zabdo vaparAya che. ema na thavA devA mATe ane prANI ane khAsa karIne munine vyavahAru rAkhavA mATe A pAMce prakAranA AcArane ahIM batAvyA che te ApaNe vicArI jaIe ane vyavahAru thavAnA khanatA prayatna karIe. upara ApaNe vAMcI gayA chIe ke jJAnasya paNa vitti eTale jANyAnuM phaLa virati che. (juo zrloka 7rame). e virati AcAra samajavAthI thaze, mATe saiddhAntika niyame je AgaluM prakaraNu mahattvanuM che, te vahevAru mate ane ApaNA kula jANupaNAnA phaLane aMge A AcAra sa``dhI vicAraNA ghaNI mahattvanI che. vicAra pramANe AcAra rAkhavAnA athavA tevA thavAnA AgraDu sUcavI ApaNe have grathakartA sAthe cAlIe. AcAranuM mahattvanuM` sthAna-- iti guNadoSaviparyAsadarzanAdviSayamUrcchito hyAtmA / bhavaparivartana bhIrubhirAcAramavekSya parirakSyaH // 112 // aM--e pramANe guNane doSa tarIke jANanAra ane doSane guNu tarIke jANanAra, eTale je vastu jevI hAya tevI na jANanAra ane tenuM UlaTAsulaTuM darzana karanAra viSayamAM mUrchA-AnaMda pAme che, athavA mUrchA pAmI tene peAtAneA gaNe che; evA je AtmA thaI gayA che, tene saMsAramAM javAAvavAnI rakhaDapaTTIthI je bhaya pAmelA hoya temaNe kharAkhara bArIkIthI joIne ane tenA khare| AcAra ze che te joI-jANIne kharAkhara saMsAranI adhogatimAM paDatAM bacAvI levA joie. (112) Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra. . . vivaraNa -iti-A zabda AgelA prakaraNa sAthe saMbaMdha batAve che. eTale, gadveSe utpanna karela viSaya-kalAne joI jANIne, A pramANe samajIne, have karavAgya kartavya zuM che te kahe che. iti eTale e pramANe, agAunA prakaraNamAM varNana karavAmAM AvyuM che te pramANe. viSaye ane kaSAyane muddAma bArIkIthI abhyAsa karIne ane teo AtmAne kevuM saMsArabhramaNa karAve che te samajI vicArIne. . ' viparyAsa-je vastu jevI na hoya te vastune tevI mAnavI te. eTale UlaTApaNuM vicArIne atyAra sudhI viSayene ane kaSAyane pitAne lAbhakArI prANI mAnate have, ane kaSAmAM paNa koI jAtane doSa dekhate na hatuM, te tevA nathI ema jANIne ane pote dArU pIne ghenamAM avivekI ke mUrNa thaI gaye hoya tevuM pitAnuM vartana jANIne. AtmAne je guNakAraka hoya tene deSakAraka jANa hovAne pariNAme ane deSavALAne guNakAraka tarIke gaNavAne lIdhe. eTale keI kAca e hoya ke temAM mUrtine vyatikrama thAya, tevI najara havAne pariNAme. dazana-dekhAvuM te. darzana e zraddhAne viSaya che. guNane doSa tarIke ane dezane guNa tarIke mAnavA e viparyAsa athavA UlaTuM darzana che. emAM sArA hoya te kharAba ane kharAba hoya te sArA dekhAya. A UMdhA cazmA athavA kAca mAraphata jevAne pariNAme, A prANI A bhavamAM viSayakaSAyane atyaMta guNakArI mAnIne mahA musIbate maLela manuSyajanma pAmavAne lAbha levAne badale eLe gumAvI de che athavA ene jarAye lAbha lete nathI. viSayamUcha--pAMce IndriyamAMthI game te viSayanI mUchamAM paDI javuM te. mUcha Ave tyAre mANasa pitAnI jAta upara kAbU khoI bese che. jyAre indriyanA viSayamAM prANI paDI jAya che tyAre tene eka prakAranI mUcha Ave che. mUrjita mANasane joze te tenA zarIranuM bhAna tene rahetuM nathI, kapaDAM astavyasta hoya che, te bhAMgyu tUThuM bele che ane apasmAra (bhUlI javuM te) enAmAM spaSTa jaNAI Ave che. hAtmA-AtmA ane zarIra eka rIte taddana judA che, paNa kSIranIra rIte maLI gayelA che. hi pAdapUraNathe che. AvA prakAranA mUchita avasthA pAmelA AtmAne ane kaSAya viSayamAM paDI gayelA AtmAne. bhavaparivartanathI-A saMsAranA cakarAvA ke rakhaDapaTTIne jene bhaya lAge hoya tevA mANasoe. eTale A bhava mAtra eka pherA samAna niSphaLa na thaI bese ane A bhavanA AMTApherA aTake, AvI jene saMsAranI bIka lAgI hoya tevA mANasa. ghaNuM mANase te A kaSAya-viSayamAM evA rAcImAcI jAya che ke temane emAM ja majA Ave Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita che, teone saMsAra game che. tevA mATe have pachInI vAta nathI, paNa jeone A rakhaDAmaNane kaMTALe AvyuM hoya ane saMsArathI jeo trAsyA hoya temane mATe A vAta che. jemane saMsAkhI rakhavArane bhaya lAgyuM hoya temaNe A vAta vAMcI vicAravA jevI che. AcAra-jemane kaSA ane viSaye kharAba lAgyA che, je temane pUrA sAdA AkAramAM ughADA paDelA samajyAM hoya temaNe AcAra joIne AtmAne bacAvI le. mahAvIrasvAmInA ziSya gaNadhare A AcArAMgasUtranI racanA karI che, zIlAMkAcA te para moTI saMskRta TIkA racI che ane zrutakevalI bhadrabAhasvAmIe enA para niyukti lakhI che. tyArapachI "zrAddhadinakRtya" ane "AcArapadeza" vagere AcAragraMtha ghaNuM AcAryoe lakhyA che. te jotAM AcAra eTale kriyA artha thAya. e AcAragraMthane pitAnAM jIvana sAthe lagADI, pote AcAra-AcaraNa karavuM ane te rIte saMsArathI jeo bhaya pAmyA hoya temaNe pitAnA AtmAne bacAvI le. ema karavAnI enI pitAne aMge pharaja che ane te adA karavI te tenuM kArya che. eTale AcaraNane graMtha ane khAsa karIne AcArAMgasUtra bhavamIrue vicAra. AtmAne ugArI le eTale enA A bhavanA pherA maTI jAya ane te zuddha sukha hamezane mATe prApta kare evuM karavuM. parirasya-AtmAne bacAvI levA joIe, bacAvavo joIe. enI pharaja che ke AtmAne bhAvabhIrue bacAvI-ugArI levo joIe. eka vAra eka vastune oLakhIe te pachI temAMthI kema bacavuM ene nirNaya thAya. paNa viSa evA manejha ane mIThA lAge che ane kaSAye evA sArA lAge che ke prANI vastutaH emane oLakhate nathI. have gayA prakaraNamAM emane oLakhyA, manuSyabhavanI durlabhatA jANI, rAgadveSane oLakhyA, te game te upAye AtmAne bacAvI levo joIe. ene mATe sAdhune AcAra kevo hoya te mATe eka AkhuM AcArAMgasUtra racyuM che. te racanA ane tenA vibhAge vicArI, ApaNAthI bane te rIte AcArane abhyAsa karI, AtmAne bacAvI le, A anaMta saMsAramAM LiAte aTakAve ane tene anaMta zAMtimAM siddha, buddha ane mukta kare e ApaNI pharaja che. jyAre AtmA ane ApaNe judA nathI tyAre tene ugArI levAnI ApaNe mAthe pharaja AvI paDe che. A AtmAne ugAre eTale ApaNI jAtane ugAravI ane te rIte ApaNI pharaja adA karavAnI che. A viSaya-kaSAyene oLakhyA tene lAbha levA joIe A AcArAMgasUtramAM sAdhune AcAra kahyo che, paNa dharmazAstrakArene eka niyama che ke UMcAmAM UMcI vAta batAvavI ane te na thaI zake te dezavirati levI. A AcArAMgasUtramAM zI hakIkata che te have pachI batAvavAmAM Avaze. te joIne tene anusaravuM ane nahi te anusaravAnI IcchA rAkhavI. (112). Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra paMcAcAra e sAdhunA AcAra che- samyaktvajJAnacAritratapovIryAtmako jineH proktaH / .. paJcavidho'yaM vidhivat sAdhvAcAraH samanugamyaH // 113 // artha-samyapha jJAnAcAra (1), samyapha darzanAcAra (2), samyapha cAritrAcAra (3), samyaka tapAcAra (4) ane samyagu vIryAcAra (5) -e pAMca prakAranA AcAra tIrthaMkara mahArAje batAvyA che. A pAMca prakArane sAdhune AcAra batAvyuM che, tene sArI rIte vidhipUrvaka pALave. (113) vivecana-AcAra-AcAra pAMca prakAranA che: jJAnAcAra (1), darzanAcAra (2), cAritrAcAra (3), tapAcAra (4), ane vIryAcAra (pa). AcArAMgasUtramAM e paMcAcAra zrI mahAvIradeve ane tenI agAunA tIrthakare e sAdhune aMge batAvyA che - kahyA che. gaNa dharee je tIrthaMkara pAsethI sAMbhaLyuM tenI e AcArAMgasUtramAM racanA karI che. A racanA karanAra zrI mahAvIrasvAmInA pAMcamA gaNadhara zrI sudharmAsvAmI thaI gayA, temaNe paNa agAunA ane te vakhatanA tIrthakara zrI mahAvIra svAmIe jevA AcAre batAvyA, zrImukhathI varNavyA tevA graMtha dvArA racanAmAM baddha karyA. gaNadhara pitAne eka paNa akSara lakhatA nathI, paNa temanI racanApaddhati evI suMdara hoya che ke teo tIrthakaranA kahelAM vacanene jhIlIne tenI graMtharUpe racanA kare che. eTale ApaNI pAse gaNadharane racele graMtha hoya te paNa tenI pavitratA tIrthaMkara mahArAjanA kahelA zabda jeTalI ja che. atyAre te tIrthakara paNa nathI ane gaNadhara paNa nathI, eTale ApaNe emanA saMgrahIta zabdone jhIlavA joIe. emanAmAM tIrthakaranA zabdo jeTale ja camatkAra ane nyAya bharele che, ane te jaLavAI rahyA che te ApaNuM sadbhAgya che. tIrthakara te sarva jANe ane dekhe eTale sarva tIrthakaro ekasarakhI vAta kare che ane tIrthaMkara mahArAje teTalA mATe pAMca prakAranA AcAra sAdhuone aMge batAvyA che. jJAnAcAra-jJAna saMbaMdhIne AcAra. te kevA prakAra hoya te AcArAMgasUtranA TUMkasArane aMge AgaLa kahevAmAM Avaze te uparathI anumAna karIne samajI le. e jJAnAcAra sAdhune mATe batAvyuM che, te dezaviratidhara zrAvaka yathAzakti Adare ane sAdhu thavAnI ane sAdhu je AcAra pALavAnI bhAvanA rAkhe. 4 varTAmiviheM eTale pAMca iMdriya mokaLI rAkhI ane cAre kaSA karIne rAga ane dveSathI je karma upAmyuM hoya tenI huM nidA - gaha karuM chuM. ApaNe kaSAya ane viSayanA prakaraNamAM te bannene barAbara oLakhavA prayatna karyo che, tethI ahIM te saMbaMdhI ullekha na karatAM AgavuM prakaraNa ahI sAme dharavAmAM Ave che te vAMcI vicArI ciMtavI javuM. A rIte Idriya ane kaSAe karI jJAnanA ATha aticAra thAya che. A jJAnAcAranA aticAra atre prastuta che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 prazamarati vivecana sahita hAle viLa vahumAne e gAthAmAM te vistArathI matAvyA che. aticAra eTale atikrama, doSa. kALe sUtranA abhyAsa thAya, viparItakALe na thAya. ene ulladhavAthI prathama aticAradoSa thAya che. je vidyA zIkhavanAra guru hAya tenA vinaya kharAkhara rAkhavA joie. e na rAkhavAmAM Ave te bIjo aticAra athavA jJAnanA pustakane jyAM tyAM rakhaDAvavuM te khIjo aticAra. trIje aticAra gurunuM bahumAna na karavAthI thAya che. eTale, ene yeAgya mAna ApavAnI jarUra che; te na apAya te doSa lAge; e trIjo aticAra. ane upadhyAna karIne sUtranA abhyAsa sAdhue karavA joIe. e upadhyAna vahuna na karavAmAM Ave te cAthe| aticAra. dharmaviruddha vartana karavuM te pAMcame aticAra. vyaMjana eTale pATho kharAbara na khelavA te chaThTho aticAra. temanA atha barAbara na karavA te sAtamA aticAra, ane vyaMjana ane tenA artha ane barAbara na karavA te AThame aticAra. AvI rIte aticAra mAraphata nakArAtmaka jJAnAcAranuM jJAna thAya che, daza nAcAra--tavAnuyoga para darzIna eTale zraddhAna. A AcAranA paNa enA pAMca aticAra dvArA abhyAsa karIe. jIvAdika navatattvamAM A haze ke nahi tevA saMzaya te prathama zakA' nAmanA aticAra. pachI anyadarzanamAM jarA kSamA, ahiMsA vagere dekhI tenA abhilASa karavA, te dana peAtAne prApta thAya te sAruM' tevI icchA karavI te bIjo kAMkSA' nAmanA aticAra. tyAra pachI dAnAdika dharma ahI karavAmAM Ave che tenuM phaLa thaze ke niha ke rakhene te phoka thAya ane karela prayAsa pANImAM jAya evA saMdeha manamAM dharavA athavA sAdhusAdhvInA malamalana gAtrA dekhI tenI 'duga chA ' karavI te vijrajanajugupsA nAmanA trIjo aticAra. kuli'gI athavA mithyAtvInI praza'sA karavI te ' prazaMsA ' nAmanA cAthe| aticAra. ane mithyAtvInI stuti karavI athavA temanI sAthe paricaya karavA te pAMcamA ' saMstava' nAmanA aticAra. A pAMce danAcAranA aticAro saMta veMghA vinicchA nAmanI vidvattAnI chaThThI gAthAmAM ApavAmAM AvyA che. dazana eTale zuddha, zaMkA-kAMkSA vagaranI zraddhA rAkhavI te. cAritrAcAra-cAritra eTale vatana. ene paNa ApaNe mukhyatayA aticArathI jANavA prayAsa karIe. ene mATe vardittAnI sAtamI gAthA ApavAmAM AvI che: chAyasamAraMme e ene lagatI gAthA che, te gAthA pramANe cAritrAcAranA pAMca aticAra te A rahyA : pRthvIkAya, akAya, tejaskAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasa e cha kAyanA jIvAne Ara'bhasamArabhane aMge trAsa ApavA, haNI nAkhavA te 'chakAyasamArabha ' nAmane prathama aticAra. peAtAnA bhAgane mATe athavA AtmA eTale mane amuka kAma amuka rIte karavAthI puNya thaze evI bheALI buddhithI sAdhune ApavAne arthe te karavAthI je doSa lAge te ' attaThThA ' nAmanA khInne aticAra ane paraNAdika pArakAne mATe je AhAranA doSa d Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra lAge te "paraDrA" nAmane trIjo aticAra. pitAne tathA pArakAne mATe je AhAranA de lAge te sarva dene "ubhathaDrA" nAmanA trIjA aticAramAM samAveza thAya. AmAM rAMdhavAnA tathA taiyArI karavAnA sarva beMtALIza dene samAveza thAya che, ane bIjA pAse raMdhAvavAne aMge thatA dene paNa emAM samAveza thAya che. pote rAMdhe tene aMge thatA dene "paNa" nAmane cothe aticAra doSa kahevAmAM Ave che ane bIjAnI pAse hukama ke vijJapti karI raMdhAvavuM te pAMcama "raMdhAmaNa" nAmane deSa thAya che. A rAMdhavAraMdhAvavAmAM ayatanA pUrvaka je doSa thAya che te deSa tarIke ja gaNAya che. ane bAra vratane A cAritrAcAramAM samAveza thAya che. tapAcAra-AmAM cha bAhya ane cha AtyaMtara ema bAre prakAranA tapane samAveza thAya che. bilakula na khAvuM te prathama "anazana" tapa. AmAM ekAsaNu, AMbela, navI vagerene samAveza thAya che. pitAne bhUkha hoya tenAthI becAra keLiyA UbhuM rahevuM te udarikA" nAmanuM bIjA prakAranuM bAhA tapa kahevAya. ghI, tela vagere ochA khAvA ane niyama dhAravA te "vRttisaMkSepa" nAmanuM trIjuM bAhya tapa che. ane e vigaIne (ghI, tela, goLa vagerene ) tyAga karavo te cethA prakAranuM "satyAga' nAmanuM bAhya tapa kahevAya. zarIrane kaSTa ApavuM, cAdika kaSTa sahana karavAM te pAMcamuM "kAyaleza' nAmanuM bAhya tapa, ane zarIranA aMgopAMga saMkocI rAkhavA te chaDuM "saMlInatA" nAmanuM bAhya tapa. bAhya tapa eTale bahAranuM, bIjA jANI zake tevuM tapa karela pApanuM guru ke vaDIla pAse prAyazcita levuM te prathama prakAranuM prAyazcita" nAmanuM AtyaMtara tapa. yogya vaDIlane vinaya kare, tene yegya mAna ApavuM te bIjA prakAranuM "vinaya" nAmanuM AtyaMtara tapa. bALa, vRddha, glAna(mAdA)nI sevAcAkarI karavI te vaiyAvacca" nAmanuM trIjuM AtyaMtara tapa. abhyAsa punarAvartana athavA pharIvAra yAda karI javuM te zuM abhyAsa' nAmanuM AtyaMtara tapa. dharmadhyAna tathA zukaladhyAna dharavuM te pAMcamuM dhyAna nAmanuM AtyaMtara tapa, ane kAMI nahi te dazavIza legasane kAtsaga kare te utsarga' nAmanuM chaThuM AtyaMtara tapa. A rIte bAra prakAranA tapa batAvavAmAM AvyAM che, te samajIne samyapha rIte karavA te the tapAcAra, - vIyAcAra-pitAnI zaktine dharmAcaraNamAM pUrepUre ugaga kare che. enA paNa traNa aticAra che. 1. pitAnI zakti pavavI. pitAmAM zakti hoya chatAM devavaMdana, pakimaNuM beThAbeThA karavuM ane potAnuM baLa vIrya gopavavuM te. (2) bIje dhyAna ApavuM ane (3) nirAdarapaNe kriyA karavI. A varyAcAranA aticAra che. vidhivata-ene mATe zAstramAM je vidhi batAvavAmAM AvyuM che te zAstramAMthI joI vidhivat eTale zAstramAM pharamAvelI AjJA anusAra tenuM anukaraNa karavuM. vidhivat eTale vidhi arthAt AjJA pramANe karavuM. te pAMce AcAranuM anusaraNa ane te mATe abhyAsa Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 prazamarati vivecana sahita zAstramAM je vidhi kahyo che te anusAra kara. vidhie karavA karatAM na karavuM sAruM ema je koI kahe che te paNa gya nathI. vidhi anusAra karavAnI jarUra che, kAraNa ke vidhi vagara athavA avidhie karavAthI koI prakArane lAbha thatuM nathI. lAbha levA mATe zAstramAM je vidhi batAvavAmAM AvyuM che te anusAra paThana pAThana ane jJAna karavuM ane je e vidhine anusare te ja gyA che ane manamAM Ave tema ane tyAre tene abhyAsa kare ane zAstravidhine paDatI mUkI de ke tene anusare nahi te agya che. eTalA mATe ahIM vidhivat zabda mUke che. - sAdhvAcAra-upara je pAMca anuyoga batAvavAmAM AvyA che te saMpUrNapaNe sAdhunA AcAra che, ane zrAvaka athavA mArgAnusArIe e najaramAM rAkhavA yogya che. e najaramAM hoya ane tevA thavAnI ane tene anusaravAnI IcchA hoya, bhAvanA hoya te koI kALe evA thavAya che. AdarzanuM paNa mUlya che. mukhyatve karIne AnA adhikArI sAdhuo che e samajI levuM. ane zrAvakane paNa e sarvavirati guNa AdaravAnI IcchA che eTalA mATe eNe e AcAra barAbara jANI levA joIe, ane emAM je prakArane vidhivat AcAra batAvavAmAM AvyuM che tene yegya thavAne Adarza te zrAvaka mArgAnusArI ke mithyAtva guNasthAnake sthita hoya teNe paNa rAkhavo yeya che. Adarza vagara prApti thatI nathI. eTale, Adarza vagaranAne te sthAna nathI. Ane vizeSa khulAse AvatA anugamya zabdathI thAya che. . - anugAmya-pAchaLa jaIne athavA jANIne. AcAra sArI rIte jANa. kaI pratamAM samaSiAca e A sthAne pATha che, tene artha paNa te ja che. zrAvake sAdhvAcAranI pAchaLa cAlyA Ave che, tene anusaravAnI ke jANI levAnI jarUra che ema atra bhalAmaNa karI. A pAMce AcAra AcArAMga nAmanA prathama aMgamAM prabhu zrI mahAvIre jaNAvyA pramANe sudharmA gaNadhara pAMcamAe gUMcyA che, racanA karI che ane tenA para zIlAMkAcA TIkA racI che. ene Agodaya samitie mudraNa karI chapAvIne bahAra pADela che. ene tarajume AMgla bhASAmAM De. haramana jekebIe karIne sekreDa buksa opha dhI IsTamAM che. 22 tarIke chapAvyo che, ane gujarAtI bhASAmAM tenAM bhASAMtare thayAM che. ApaNe e AcArAMgasUtranI vadhAre vigata have pachI A ja graMthamAM jANazuM. zrI AcArAMga. sUtramAM zI hakIkata che te AvatI gAthAmAM ane te pachInI gAthAmAM graMthakartA pite ja kaheze, ane te para yogya sthAne vivecana thaze. AcArAMganA prathama zrutaskaMdhamAM ze viSaya che? SaDjIvakAyayatanA laukikasantAnagauravatyAgaH / zItoSNAdiparISahavijayaH samyaktvamavikampyam // 114 // - 2 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra artha-pRthvIkAya vagere chakAyanI rakSA, gRDastha mANasane thatA gAravane tyAga, zItauSNa vagere parISaha thAya tenA upara vijaya meLavavo, te sahevA ane samyakatvane jarA paNa vicaLa thayA vagara pALavuM. (114) - vivaraNa-AcArAMgasUtranI hakIkta zI che te ahIM saMkSepamAM batAve che. AcArAMganA maLI zakatA ane viccheda nahi gayelA adhyayanenA nAme ane te pratyekamAM zI hakIkata che te jAte tapAsIne atre jaNAvavuM prastuta che. AcArAMganA be zrutaskaMdha (prakaraNa) che. prathama zrutaskaMdha adhyayanamAM ane adhyayane uddezakomAM vibhakta che. bIjA zrutaskaMdhamAM cUlikAo che. koI koI vAra prakaraNa nAnA moTA thAya che. ApaNe te nIce jozuM. prathama zrutaskaMdhanuM sAtamuM adhyayana viccheda gayuM che, e kyAre gayuM te hAla yAda nathI. bIjA zrutaskaMdhanA peTA prakaraNane culikA kahe che ane cUlikAnA paNa piTAbhAga pADavAmAM AvyA che. prathama zrutaskaMdhanA pahelA adhyayananuM nAma "zastraparijJA" eTale "sAdhananuM jJAna che. enA sAta uddeza che. temAM ane AkhA AcArAMgama zI hakIkata Ave che te nIce saMkSepamAM jaNAvyuM che. A gAthAmAM prathamanA traNa adhyayanenI hakIkatane saMkSepa che je nIce pramANe che. paheluM adhyayana "zastraparijJA pachavakAyayatanA-"zastraparijJA'nA sAta uddezo che, temAM SaDUchavakAyayatanA vize nIce pramANenI hakIkatane samAveza thAya che... . (1) prANI uttara ke dakSiNa dizAethI ke pUrva athavA pazcima dizAethI ke uparathI athavA nIcethI ane dizAnA vacagALenA AMtarAthI eTale atyAranA bhUgoLanA zabda pramANe vidizA athavA khUNethI kyAMthI AvyuM che ane kyAM javAnuM che te sAmAnya rIte jANa nathI. (2) A nahi jaNAtI hakIkata kAM te teNe pitAnA jJAnathI athavA tIrthakaranA kahevAthI jANI levI joIe. (3) je AtmAne jANe che te A duniyAne oLakhe che, ane phaLa maLe che te paNa jANe che, ane kAmakAja karavAnuM ane pitAnI zakti pheravavAnuM jANe che. (4) hakIkta samajIne A dunyavI cIjone tyAga teTalA mATe zrI mahAvIra paramAtmAe batAvyA che. (5) dunyavI mAnamaratabA mATe ane pitAnI mahattA vadhAravA mATe ane janmamaraNa mATe A pApanAM kAryo kAma karI rahelAM che, emane A jIvanamAM tyAga kara joIe, pra. 32 II vAta * * Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 prazamarati vivecana sahita (6) A pApa baMdhAvAnAM kAraNe nahi jANavAthI duniyA vadhAre pApa bAMdhe che ane herAna thAya che. (7) jeo A viSayane jANe che teo gharabAra vagaranA muni che, ane bIjAo e jANe che ema ga kare che. (8) A pRthvIkAya vagere jene na haNavA athavA temane duHkha na nIpajAvavuM te munipaNuM che. (9) A pRthvIkAya vagere jenI hiMsA kare che te kharekhara muni nathI. (10) A pramANe jANIne pRthvIkAyAdi ne samaju mANasa haNe nahi, bIjA pAse have nahi ane bIjAne haNavAne upadeza Ape nahi. (11) je gya rIte vartana kare che, je pavitra kAma kare che, je daMbha ke mAyA seva nathI te kharekhara gharabAra vagarane muni che ema jANavuM. (12) pANImAM pANInA jIva che (apakAya), tenI nA pADavI nahi, (13) snAna mATe jaLa vAparavAthI paNa pANInA jIvane ghAta thAya che. (14) pANuM gaLIne ja vAparavuM. anyathA, pANInA ne ghAta thAya che. (15) agnimAM paNa jIva che. agnimAM jIva nathI ema kahevuM te sAcuM nathI. (16) agninA jAne nAza karavAthI prANa pApathI baMdhAya che. tethI te jene ghAta kare nahi ane bIjA pAse karAve nahi. . (17) jhADanAM mULIyAM, pAMdaDAM vagerenuM saMrakSaNa karavuM. temanAmAM paNa jIvana che ane temane bacAvavAnI ApaNI (sAdhuonI) pharaja che. (18) jema manuSya umaravAna thAya che, tema vanaspati paNa vRddha thAya che. (19) vanaspatine paNa kapAya che tyAre duHkha thAya che. (20) iMDAmAMthI janme te sarve aMDaja jIva che. (21) je mAtAnA garbhamAMthI era vinA janma ane ora sAthe janme te paNa jIva che. (22) chAza, dahIM vagere rasamAM utpanna thatA rasaja jIve paNa tiryaMca jIva che. (23) je parasevAmAMthI thAya te paNa jIva che, ane tiryaMca jAtinA che. (24) ane UgI nIkaLe te udubhinna jAtinA pataMgIo vagere paNa jIva che. (25) A sarva cha kAyanA (pRthvIkAya, apakAya, vAukAya, teukAya, vanaspati ane trasakAya) jIne sukhaduHkha thAya che. (26) A jIne keTalAka cAmaDI sAruM, keTalAka temanAM zarIranAM mAMsa mATe, keTalAka temanA lehI mATe mAre che. keTalAka yajJa nimitte ane keTalAka temanI pUMchaDI ane pIMchAM mATe mAre che ke temane IjA kare che. te badhA pApa bAMdhe che. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra 2pa1 (27) AvuM samajIne koI prANIne mArI nAkhavA ke marAvavA athavA bIjAne temane mAravA devA na joIe: (28) keTalAka vAukAya jIvane ghAta kare che, te anucita che. (29) A zastraparijJA adhyAyanA sAta uddezake che ane temAM jIvavadha na karavAne upadeza che. sarva jIvone nahi mAravAne tene uddeza che. A rIte prathama zrutaskaMdhanuM prathama adhyayana tenA avAMtara sAta uddezaka sAthe pUruM thayuM. bIju adhyayana lokavijaya laukikasaMtAna--lekaparaMparA. tene tyAga karavo joIe. lekaviya eTale laukikagRhasthanA-vyavahArane tyAga kare che, lekamAM pracalita je vyavahAra che tene tyAga karavo te. e saMbaMdhI A bIjA adhyayanamAM vivecana che. enA cha peTA prakaraNe (uddezake) eTale AMtara vibhAge che. A paNa AcArAMganA prathama zrutaskaMdhamAM Ave che. (1) mAre dIkarI che, bena che, dIkarAnI vahu che, dIkarA che, mAre mitro che, mAre najIkanA ane dUranA sagAMo che. teo mATe mAre bharaNapoSaNa, napha, vArasa taiyAra karI rAkhavo joIe. e sarva saMsArane vahevAra che. (2) A bAhya vyavahAra karavA jatAM prANa bedarakAra bane che, rAtadivasa kAmamAM mazagUla rahe che, vakhate kavakhate kAma kare che, ane paisA ane tijorI bhare che, ane te mATe kaika ghAtakI kAma kare che, ane AgalA adhyayanamAM kahyA tevAM AkarAM kAma kare che. (3) evAM kAmane pariNAme aneka manuSyanI jiMdagI TUMkI thAya che. () manuSyanI jiMdagI TUMkI thaI che te tenI suMghavA, jevA, sAMbhaLavAnI ke sparza ane rasanI indriye nabaLI paDe tyAre khabara paDe che. (5) jIvana ghaNuM TUMkuM che ane evAM vyavahAru kArya karavAthI TUMkuM thAya che, (6) meTI uMmare ke ghaDapaNuM Abe suMghavAnI, jovAnI ke sAMbhaLavAnI indri narama paDe che. (7) je sagAMonI sAthe pite rahete hatuM te have tenI sAthe gaNagaNATa karavA lAge che ane te paNa gaNagaNATa kare che. (8) paNa te sagAMo ke saMbaMdhIo tene koI prakAranI madada karI zakatA nathI ane te paNa teone madada karI zako nathI. () jyAre ghaDapaNa Ave che tyAre te kaI prakArane AnaMda karI zakatuM nathI, keI. ramata ramI zaktA nathI, koI vAtamAM rasa ke AnaMda laI zakatA nathI, tene kaI khele ke dekhA gamatA nathI. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita (1) AvI rIte pramAdamAM vakhata kADhI nAMkhavo na joIe. Ayu ochuM che ane jarA (vRddhAvasthA) sudhI pahoMcAze tenI paNa khAtarI nathI. (11) ane maMdavADa te tene game tyAre herAna kare che, pajave che. (12) jenI sAthe pote rahetA hoya te koI paNa prakAranI madada karI zakatA nathI. (13) AvI rIte idri ane zakti kSINa thAya te pahelAM dhArmika jIvanamAM paDI javuM joIe. ' (14) leka eTale saMsAra. patipatnIne saMbaMdha, mAbApa ane putrane saMbaMdha, mitra, saMpatti, vaibhava ityAdine saMsaga e bAhya saMsAra. saMsargathI utpanna thatI ahaMtA, mamatA, Asakti, vikAra, sneha, vera e badhA bhAvonI AtmA para asara thAya te AtyaMtara athavA bhAvasaMsAra. bhAvasaMsAra dravyasaMsAranA hetubhUta che. rAgAdika ripuo para vijaya meLave te ja sAce lekavijaya che, paraMtu dravyasaMsAranI (bAhyasaMsAranI) nivRtti e paNa eka sAdhanA che, ane te sAdhanAnI bhAvanA paNa bhAvakaSAnA maMdapaNAne laIne ja uddabhave che, te kAraNane laIne A adhyayananA prathama uddezakamAM svajanasutAdinA saMbaMdhane viveka samajAvyuM che. (15) saMyamanI bhAvanA tarapha abhiruci thayA pachI ke saMyamanI sAdhanAmAM gayA pachI saMyama pratye kadAca arati, aprema utpanna thAya te zuM karavuM te bIja uddezakamAM sudharmAsvAmIe jabUsvAmIne jaNAvyuM che. (16) saMyamamAM arati thavAnAM kAraNa ajJAna, lebha ane kAma che. te traNenuM varNana bIjA uddezakamAM ApI sUtrakAra have bIjA kramanAM mAnakaSAya (ahaMkAra) tathA bhegatyAga vize kahevA mAge che. (17) gotra eTale kuLa. bIjA nI je gati thAya che te paNa gatrakarmanI aMdara samAya che. (18) ucca ke nIca kuLamAM janmavuM ke UMcI nIcI gatimAM javuM te bhavabhramaNanI daSTie samAna ja che. kharI rIte te jIva mAtra samAna ja che, koI ucca ke nIca nathI. je uccatAnuM abhimAna kare che tene AtmA athaDAya che, ane je pitAnI nIcI sthiti mAnI pAmaratA dhare che, te paNa pitAnI meLe duHkhI thAya che. (19) prANa yAda rAkhe ke jIva potAnA pramAdathI ja AMdhaLApaNuM, baherApaNuM, mUMgApaNuM, kANApaNuM, hUThApaNuM, kUbaDApaNuM, vAMkApaNuM tathA kAbarApaNuM vagere pAme che, aneka niomAM janma dhare che ane aneka prakAranA bhayaMkara spa(du)nI yAtanA veThe che. (20) A prakAranI karmaracanAnA svarUpathI ajANa jIvAtmA A saMsAramAM rogathI pIDAIne ane apakIrti pAmIne janma-maraNanA cakramAM phasAte rahe che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI." * AcAra 253 | (21) kadAca zubhakarmone laIne bALajIne vividha prakAranA vastro, maNi, AbhUSaNa, suvarNa ane strI Adi padArtho maLe te ya emAM ja teo Asakta banI rahe che. (22) evA saMpUrNa bALa ane mUDha banelA che viparyAsa pAmIne ema belatA phare che ke " A jagatamAM tapazcaryA, yama ke niyama kazA kAmanA nathI." (23) paraMtu je puruSa sAcA ane zAzvata sukhanA icchuka che, teo AvA svachaMdI ane asaMyamI jIvanane IcchatA nathI, teo te janmamaraNanA mULane zekIne tenAthI chUTavA mATe saMyama pALavAmAM ja daDha rIte udyamavaMta rahe che.. (24) kALane kazo bharese nathI. badhA jIve lAMbA AyuSyane tathA sukhane cAhe che ane jIvavA mAge che. maraNa ane duHkha badhAMne apriya (pratikULa) ane jIvana tathA sukha badhAne priya lAge che. A (25) pRthvInA jIvo, jaLanA che, agninA jI, vanaspatinA che, trasakAyanA sarva jI ane vAyukAyanA jIvenuM rakSaNa karavuM. emAM vAyukAyanA jIvane ghAta azakyaparihAra hoI te jIvavadhane tyAga chelle kahyo che. e jIvane pite jAte haNe nahi, bIjA pAse haNave nahi ane haNanAranI anumodanA kare nahi. A sarva vigate prathama adhyayananI che. (26) keTalAka devadevInA bhAga nimitte trasa jIvane mAre che, koI cAmaDA mATe mAre che, koI mAMsa mATe, keI lehI mATe, kaI hadaya mATe, koI pitta kADhI levA mATe, koI carabI mATe, koI pAMkhe, vALa ke ziMgaDA mATe ane keTalAka nirarthaka mAre che. keTalAka "mane mAre che ema dhArI pratihiMsA kare che ane bhaviSyamAM e mane mAraze evI bhrAMtithI hiMsA kare che, e sarva hiMsAne doSa vaherI le che. (27) saMbaMdhathI eka hiMsA karavA jatAM prANu bIjI paNa hiMsA karI pote bhAre thAya che. . (28) ajJAna ane bhega tajavA gya che, kAraNa ke ethI bhavaparaMparA vadhe che. (29) mAnatyAga ane bhegaviraktinI paNa teTalI ja jarUra che, kAraNa ke prANI nIca gotramAM anekavAra jaI AvyuM che. je jene mada kare che te te ja sthitimAM jaI hInatA pAme che. keIpaNa madasthAnanI vAMchA na karavI. (30) kAmagothI Asakti, AsaktithI karmabaMdha, karmabaMdhathI AdhyAtmika mRtyu, AdhyAtmika mRtyuthI durgati ane durgatithI duHkha-A rIte kAmaga e duHkhanuM mULa che. (31) kAmaganI aMdara Asakti rAkhavAthI rego utpanna thAya che. - (32) e vakhate jenI sAthe te vase che te snehIo ja tene avagaNe che athavA (sevAzuzruSA na thatAM) te (giSTa) temane avagaNe che. " Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 prazamarati vivecana sahita (33) kadAca snehIo snehAdhIna rahe te paNa teo tene rakSaNa ke zaraNa ApI zakatA nathI ane pote paNa teone rakSaNa ke zaraNa ApavA zaktimAna nathI. pitapotAnAM sukhaduHkha sarva jIvene pitapitAne judAM judAM bhegavavAM paDe che. (34) A saMsAramAM keTalAka ja evI prakRtinA hoya che ke jemane mRtyunA kinArA sudhI bheganI ja satata vAMchA rahyA kare che. (35) dhana bhaviSyamAM kAma lAgaze tema mAnI tenuM rakSaNa karavA mATe bIjA ghaNAM sAdhane prANI ke che, chatAM tenuM ekaThuM kareluM dhana kaIne kaI rIte nAza pAme ja che. kAM te te dhana tenA bhAyAte vaheMcI le che athavA cera cerI le che; kAM te rAjA ja lUMTI le che, athavA nAza pAme che, athavA agnithI baLI jAya che. (36) A rIte kuTuMbAdikane arthe phara karma karIne ekaThuM kareluM dhana paNa pitAne badale pArakAne tyAM cAlyuM jatAM tene khUba duHkha thAya che, ane duHkhanA bhArathI mUDha thaIne te vAraMvAra viparyAsa pAme che. (37) mATe viSayanI AzA ane lAlasAothI dUra rahevuM. AzA zalya che kAraNa ke enAthI citta saMtapta rahe che. (38) kaMcana ane kAminI mahAmahanA nimittabhUta che. (39) bhego bhegavavAthI kaI prakArathI tRpti thatI nathI. (40) leke pitAnA putraputrI mATe, vahuo mATe, nAtajAta mATe ane paNa ke sagAMsaMbaMdhI mATe khAvApIvA sAruM savAre ke sAMje judA judA prakAranA zastrothI AraMbhe kare che ane ghaNuM saMgharI paNa rAkhe che. (41) muni badhAM dUSaNathI dUra rahI nirdoSapaNe saMyamanuM pAlana kare, jIvane haNyA vagara bhikSA meLave. (42) munie vastra, pAtra, kaMbaLa, rajoharaNa ane Asana vagere saMyamanAM sAdhana paNa gRhastha pAsethI nirdoSa rIte grahaNa karavAM joIe. (43) je saMsAranI vicitratAne jANe che te puruSa lekanA UMcA, nIcA ke tIrachA bhAgane jANe che. arthAta, lekamAM jIvo kema utpanna thAya che, te jANI zake che. (44) viSamAM Asakta che saMsAramAM paribhramaNa kare che. Avo manuSyabhava pAmIne viSayenI AsaktithI dUra rahevuM, te je vIratA che ane tevA ja che prazaMsAne yogya che. AvA vIrapuruSe ja saMsAramAM baMdhAI rahelA bIjA ane bahAranAM tathA aMdaranA baMdhanathI mukta karI zake che. (45) A zarIra bahArathI asAra che, tema aMdarathI paNa asAra che ane jema aMdarathI asAra che tema bahArathI paNa asAra che. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra (46) A badhuM yathArtha jANIne tevA buddhimAna puruSe bALaka jema mukhamAMthI paDatI lALane cUsI le che, tema lALa cUsanAra (vamelA bhegene cAhanAra) na thavuM, ane svAdhyAya ciMtanAdithI vimukha na rahevuM. (47) mUDha che ke vastusvarUpathI je ajANa che te IcchA ane zekanAM aneka duHkhe bhegave che. mATe, A kAmaparityAganA upadeza upara dhAraNuM karavI. (48) svarUpane jANIne saMcamAbhimukha thayele sAdhaka svayaM thoDuM paNa pApakarma na Acare ane anya mAraphata paNa na karAve. (49) je mamatvabuddhine choDI zake che ane jene mamatva nathI te ja mokSamArgane jANakAra sAdhaka samaja. (50) sara puruSArthI ane tattvadarzI mahApuruSe lUkhAsUkA padArthonuM sevana kare che. (51) jeo vItarAganI AjJAna ArAdhaka banI duniyAnI jaMjALathI para thAya che te ja sAcA vIrapurUSa hovAthI vakhANAyA che ane te ja karmabaMdhanathI chUTavA mATenI yegyatAvALA hovAthI siddha thAya che. (52) je sAce paramArtha dekhe che te mokSamArga vinA bIje ramata nathI. (53) ane bIje je ramata nathI te ja khare paramArtha vettA che. trIju adhyayana "zISNIya zItaSNadiparISahavijaya-AcArAMgasUtranA A trIjA adhyayanamAM AnA vize nIcenI hakIkata Ave che. (1) ajJAnI jane (jAgrata hoya teya) sadA sUtelA che. munie (jJAnIjane sadAya (AtmAbhimukha) jAgRta che. (2) saMsAranuM AvuM svarUpa jANI jJAnI puruSa saMyamanAM je bAdhaka zastro ajJAnIne paDe che temanAthI dUra rahe che. (3) sukhaduHkhanI jarA paNa paravA na karatAM sAdhaka saMyamamArgamAM upasthita thatA sAnukULa ane pratikULa prasaMgane samabhAve vedI le che. () upara kahyuM tevA dhIra munio ja jAgRta rahI vaira, virodha, vaimanasyAdi dUra karIne duHkhathI paNa mukta thAya che. (5) jarA ane mRtyunA sapATAmAM sapaDAyelA ane tethI haMmezAM mahAmethI mUMjhAI gayelA puruSe dharmanA rahasyane jANI zakatA nathI. (6) zANA sAdhake saghaLAM duHkha AraMbhathI thAya che ema jANI jAgRta thavuM. je sAdhaka janmamRtyuthI DarI zabdAdi viSamAM rAgadveSa na dharatAM saraLa (samabhAvI) thaIne vate che, te kharekhara mRtyunA bhayathI mukta thAya che. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 prazamarati vivecana sahita (7) je puruSe viSayAsaktithI thatAM ne jANe che te vIrapuruSe AtmasaMyama jALavIne viSayamAM nahi phasAtAM pApakarmothI dUra rahe che. (8) je viSapabheganA anuSThAnane zastrarUpe jANe che te azastra(saMyama)ne jANe che ane je saMyamane jANe che te viSapabheganA anuSThAnane zastrarUpe jANe che. | (9) badhuM svarUpa vicArI, sarva upAye grahaNa karI, sAdhaka rAga ane dveSa banene mULamAMthI parihAra kare. (10) pratyeka sAdhake AvuM samajIne ja lekasaMjJAthI dUra rahI saMyamamAM parikramaNa karavuM ucita che. (11) tane sukha priya che tema AkhA saMsAranA jIvone sukha priya che, ema vicAra karI tuM tevuM tAruM vartana banAva. (12) jeo A bhava ane parabhavamAM mAtra kAmaga prApta karavAnI lAlasAvALA che teo lAlasA dvArA karmamaLane ekaThe kare che ane karmamaLane laIne vAraMvAra garbhamAM gamana kare che. mATe tevI jALamAM tuM phasA nahi. (13) ajJAnI ane kAmaguNemAM Asakata puruSe hAsyavida khAtara bIjAne prANa harI levAnI ceSTA karI nAMkhe che. tethI evA bALaka sAthe sebata na karavI. (14) mULakarma (mehanIya karma) ane agrakarma (mehanIya sivAyanA karmIne taphAvata jANI tenA paricchedane anubhavI tame sahaja niSkarmadazI-niSkarmA thaze. (15) A rItanA karmanA jJAtA, saMyamamAM lIna rahelA, buddhimAna sAdhake badhAM - (pUrvakRta ane pazcAt kRta) duSTa karmone kSaya karI nAMkhe che. . (16) jhAMjhavA jevA sukhanI pAchaLa bhamanArA vilAsI, pAmara jIvane jue, te bicArA caMcaLa cittavALA banI calaNamAM samudranuM pANI bharavA mathe che ane te mATe bIjAne mAravA, herAna karavA taiyAra thAya che. (17) koI jIvane na dubhavavA, anya dvArA na dubhAvavA ane je koI dubhave tene anumodanA na ApavI. (18) je jJAnI sAdhake ekavAra bheganI vAMchA tathA asatyAdi doSane tyAga karyo che te sAdhaka, aneka prakAranAM pralebhana maLavA chatAM maLelA bhegone nisAra jANIne pharIthI sevavAnI IcchA kare nahi. (19) saMsAranA pratyeka prANune janma ane maraNa lAgu paDyAM che ema jANI saMyamamAgane aMgIkAra karo. . (20) strI AdikamAM Asakti na lAvatAM vAsanAjanya sukhane dhikkAre. ' (21) krodha ane krodhana. kAraNarUpa ahaMkArane haNI nAkhe ane lebhathI paNa narakamAM javuM paDaze tema samajI hiMsakavRttithI dUra raho. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra (22) bAhya ane AMtarika parigrahane ahitakta jANIne tene dUra ja karo ane A saMsAranA pravAhane ahitakara jANIne tene dUra kare.. (23) kiMcit paNa pramAda kadI na kare, ane dehane saMyamayAtrAnuM vAhana ane sAdhana samajavuM. (24) karmanuM pariNAma vicitra hovAthI karmAnusAra sukhaduHkha thAya che. (25) prasaMga Ave te anAsaktabhAve vedI le. (26) tuM pite ja tAre mitra che, bahAranA mitrane kayAM zedhI rahyo che? (27) tArA AtmAne viSayamArgamAM jatAM rokI rAkha. (28) mokSAthI sAdhaka lekamAM rahyA chatAM leka ane aleka saMbaMdhInA sarva prapaM cathI dUra rahI zake che. - (29) je eka jANe che e sarvane jANe che ane je sarvane jANe che te ekane jANe che. (30) pramAdIne sarva prakAre sarvathI bhaya hoya che, apramAdine bhaya hete nathI. (31) vIrasAdhaka saMsAra saMbaMdhI duHkhane jANIne saMsAranA saMga joDanAra tane vame che. (32) je ekane khapAve che te bahune khapAve che ane je bahune khapAve che te ekane khapAve che. (33) zastra ekabIjAthI caDatAMUtaratAM tema ja narama tathA tINa ke sAmAnya ema hoI zake che, paraMtu azastramAM caDatAutaratA paNuM hotuM nathI. (34) je krodhane tyAge che te mAnane tyAge che, je mAnane tyAge che te mAyAne tyAge che, je mAyAne tyAge che te lebhane tyAge che, je lebhane tyAge che te rAgane tyAge che, je rAgane tyAge che te dveSane tyAge che, je dveSane tyAge che te mane tyAge che. je mehane tyAge che te janmathI mukta thAya che. je janmathI mukta thAya che te maraNathI mukta thAya che, je maraNathI mukta thAya che te narakathI mukta thAya che. je narakathI mukta thAya che te tiryaMcagatithI mukta thAya che. je tiryaMcagatithI mukta thAya che te duHkhathI mukta thAya che. (35) prathama kAryonAM mULa kAraNene chedI, AvatAM karmonAM dvAra zakI, pachI pUrva kRta karmone aMta lAvI zakAya. (3) pathakane (draSTAne) zI upAdhi che? nathI ja ane nathI. te prayoga paNa nathI. A trIjA zIteNIya adhyayananA cAra uddezaka che. pra. 33. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita zuM adhyayana "samyaka A samyaphatva-AcArAMgasUtranuM zuM adhyayana samyakatva nAmanuM che. temAM nIce jaNAvela hakIktane samAveza thAya che. - (1) je tIrthakara thaI gayA, hAla je vate che ane bhaviSyakALamAM thavAnA che te badhA jaNAve che ke beiDhiyAdi sarva prANa, vanaspati vagere sarva bhUte, paMcaeNkriyAdi sarva jI tathA pRthvI Adi sarvane haNavA nahi, temanA upara hakumata dharAvavI nahi, temane kabaje karavAM nahi, saMtApavAM nahi ane mArI nAkhavAM nahIM. (2) A ahiMsAne dharma pavitra, sanAtana ane zAzvata che. " (3) e dharma kharekhare che ane mAtra jinapravacanamAM ja varNavela che. (4) zANe sAdhaka AvA nirdoSa dharmanuM yathArtha svarUpa jANune zraddhA karyA bAda tenA pAlanamAM ALasu na bane ane samajIne tene grahaNa karyA pachI te dharmane prANu jatAM sudhI tyAga na kare. (5) sAdhaka dekhAtA raMgarAgamAM aMjAI na jatAM vairAgya dhAraNa kare. (6) vaLI duniyAnI dekhAdekhI (aMdha anukaraNa) paNa na kare. (7) je mekSAthI sAdhakamAM lekeSaNA, bahirmukha daSTi nathI hotI te sAdhakane eka sa-vRtti sivAya bIjI kazIye pravRtti hotI nathI. (8) jeo saMsAramAM Asakta thaIne kheMcI rahe che te che saMsAramAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. (tattvadaza vIra sAdhakee pramAdI jone dharmathI vimukha jANIne aniza udyamavaMta banI sAdhanAmArgamAM sAvadhAnapaNe vartavuM. - (1) je Asava(karmabaMdha)nA hetuo che te saMvaranA hetuo paNa thaI zake che ane je karma khapAvavAnA hetuo che te karma baMdhAvAnA hetuo paNa thaI paDe che. (11) jJAnI bhagavAna pita saralabodhI ane buddhizALI puruSane evI rIte dharma kahe che ke jethI teo kaleza, zoka ane paritApanA sthAnamAM tathA krodhAdi kaSAya ane viSayAdi ke niMdAdi duSTa doSanA vAtAvaraNamAM hevA chatAM dharmAcaraNa karI zake. (12) A badhA ja mRtyunA mukhamAM jaI paDayA che. AvA prANane mATe mRtyu nahi Ave evo te kaze ja nizcaya nathI, chatAM e AzAthI taNutAM UMdhA sthAnavALAM prANI kALanA mukhamAM paDyAM paDyAM paNa jANe kema kadI maravuM ja na hoya tema, pApakriyAomAM masta rahyA kare che, vicitra janmaparaMparA vadhAre che ane pAchA tenI ja AzAjALamAM sapaDAya che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAre - (13) A saMsAramAM evA paNa keTalAka bhArekamI, mahamUDha prANIo hoya che ke jemane narakAdi duHkha bhegavavAne jANe nAda ja na lAgyuM hoya tema tevAM aghera pApakarmo karI pharIvAra tevA sthaLamAM utpanna thaI te prakAranAM duHkha veThavyA kare che. - (14) ati krUra karmo karavAthI jIve ati bhayaMkara dukhavALA sthAnamAM utpanna thAya che. ane je jIve ati dUra karmo karatA nathI te tevA duHkhI sthAnamAM utpanna thatA nathI. (15) "jIne mAravAthI doSa nathI. A temanuM kathana anArya lekene anusaratuM (16) kaI paNa prANIne duHkha devuM, saMtApavuM, paDavuM ke prANarahita banAvavuM nahi, ane e rIte vartavAmAM ja doSa nathI. A vacana Arya puruSanuM che. ' (17) dharmabhraSTa, adharmapracAraka ke saddadharmanA virodhakanA vartana tarapha tuM kazuM ya lakSa na Apa. jeo adhArmika tarapha upekSAbuddhi rAkhe che te ja sAcA vidvAne che. (18) sapuruSanI AjJA pALavAne Icchaka paMDita sAdhaka anAsakta banI pitAnA AtmAne yathArtha jANIne tapa dvArA zarIrane kase. (19) tamArI duSTa manAvRttine kRza kare, jINuM kare. (20) jema lIlAM karatAM sUkAM lAkaDAMne ane sUkA karatAM jUnA lAkaDAne agni jaladI bALe che tema je Asaktirahita ane AtmaniSTha apramatta sAdhaka haze tenAM karma jaladI baLaze. (21) AyuSya apa che, ane keTaluM che tene vizvAsa rAkhI zakAya nahi, mATe sarvathI prathama krodhane dUra kara. (22) A jagatanA cha dedhAdithI kevAM duHkha veThI rahyA che ane veThaze tenuM svarUpa vicArI tArI samajanI kasoTI kara. - (23) jeo kaSAyene upazamAvI pApakarmathI nivRtta thayA che te kevA vAsanArahita ane paramasukhamAM nimagna rahe che tene paNa anubhava kare. (24) banne bAju tapAsIne buddhimAna ane tatvadazI sAdhaka kadApi prabaLa nimitte maLavA chatAM koI para krodha na kare. (25) pUrva adhyAsenI asarathI nivRtta thaIne mAnasika zAMti meLavavI ane pachI ja kamapUrvaka pahelAM echI, pachI theDI vizeSa ema anukrame tapazcaraNanI vRddhi karI dehadamana sAdhake karavuM. (26) vIrasAdhake nizcaLa ane zAMta manathI jIvananA aMta paryata svasvarUpamAM prema dhAraNa karI, AtmalInatA keLavI, samiti tathA jJAnAdi hitakAraka saddaguNe sAthe rAkhI haMmezA yatnapUrvaka rahevuM. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarata vivecana sahita (27) mokSAthI ane vIrasAdhakone mATe A mAga bahu vikaTa che. (28) ahukAra ane kAmavAsanAne uttejita kare tevI rIte tamArA dehamAM mAMsa ane leAhI na vadhAratAM UlaTuM tapazcaraNu dvArA dehadamana karavuM. 60 (29) keTalAka prathama netrAdine rokIne sAdhanAmAmAM joDAya che, paraMtu pAchaLathI mAhavaza thaI viSaya tarapha Asakta khanI jAya che; tevA bALajIvA kazA paNa kha'dhanathI ke kazA paNa prapaMcathI chUTI zakatA nathI. (30) jeNe pUrvabhavamAM dharma sAdhanA karI nathI ane bhaviSyamAM dhama sAdhanA thAya tevI caiAgyatA prApta karI nathI te vamAnakALamAM dharma sAdhanA karavAne lAyaka zI rIte mane ? (31) pApakamathI para thaI mekSa tarapha lakSa rAkhI sAdhanAmAM AgaLa dhapavuM. A cothA samyaktva adhyayananA cAra uddezaka che. avikalpyas--kapa eTaNe dhrujavuM, akapya eTale dhruje nahi tevuM, pArka, hAle cAle nahi tevuM, ane khIje jAya nahi tevuM. A rIte zrI AcArAMgasUtranA prathama cAra adhyayanamAM zI vigata che tenI samaja paDe teTalA mATe tenI vigata jaNAvI. (114) AcArAMgasUtranI vadhAre mAhitI-- saMsArAdudvegaH kSapaNopAyazca karmaNAM nipuNaH / "vaiyAvRttyodyogastapovidhiyoSitAM tyAgaH // 115 // atha--saMsArathI udvega, karmakSaya karavAnA upAya, sevAcAkarI karavAmAM udyoga, tapanA vidhi ane strIonA tyAga. (115) pAMcamuM adhyayana lokasA' vivaraNa--haju AcArAMgasUtranA prathama zrutaskaMdhane sakSipta sAra ApavAna cAlu che. pAMcamuM adhyayana leAkasAra nAmanuM che. sa'sArAta udvega--AcArAMganA pAMcamA adhyayananA cha uddezaka che. prathama uddezaka nIcenI matalabanA che H-- (1) leAkamAMthI je kAMi meLavavA jevuM che te mAtra vastusvabhAva che. (2) vastuvabhAvanuM cittavRtti para saskAra rUpe sthApita thavuM te jJAna. (3) jJAna thayA pachI satyanI jijJAsA jAge ane satyanI jijJAsA pachI mRtyuja rIte jeTale aMze parabhAvane tyAgI svabhAva tarapha vaLavAnI kriyA thAya tenuM nAma cAritra. (4) cAritra AvyA pachI tyAga, tapazcaraNu ane evA aneka prayoga dvArA vrutti para sa*pUrNa vijaya thayA eTale cittasa'skAronA sarvathA kSaya karavA te nirvANu dazA. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra (5) karavI iSTa che. A rIte AnaMda, sukha ke 261 zAMtinA dhyeye paheAMcavA mATe saddharmAMnI ArAdhanA (6) jenA sevanathI viSayajanya sukhanI abhilASA maMda paDe ane sAcA sukhanI zodha tarapha mana, iMdriya ane zarIranuM valaNa thAya te dha. (7) ane AvuM dharmamaya jIvana e ja sAcuM cAritravAna jIvana. (8) je kaI A jagatamAM jIvAnI saprayAjana athavA niSprayeAjana hiMsA kare che, te pAchA te ja jIvAnI gatimAM jaIne utpanna thAya che. (9) prANIo viSayasukhane bhegavI te| zakatA nathI, paNa cittane vega viSaye tarapha ja hAvAthI te viSayAthI dUra paNa rahI zakatA nathI. (10) tattvadazI jIva spaSTa joi zake che ke jema DAbhanI Toca para rahelA jaLanA biMdune patranathI ka`pita thavAthI zIghra nIce paDavAnA sabhava rahe che tema jIvanuM AyuSya asthira che. (11) tema chatAM ajJAnI janA krUra kama karatI vakhate te kSeAbha pAmatA ja nathI, paNa jyAre tenuM duHkhada pariNAma bhAgavavuM paDe che tyAre te mUDha banI jAya che, ane mAhAndhakArane laIne temane sanmAga sUjhatA nathI. (12) je saMzayane jANe che te sa'sArane paNa jANe che ane jeNe sa zaya nathI jANyA teNe sasArane paNa nathI jANyA. (13) sa'sAranA svarUpanA jANakAra je sAdhaka nipuNu che, te kaDDI saMsAranA saMbaMdhamAM sAta nathI. (14) vAsanAnI sUkSma asara jIvA para dRDharUpe hAya che, tethI kadAca vAsanAmaya vikalpa Ave te te bhUlane sudhArI le, paraMtu chupAvavAnA prayatna na karo, kAraNa ke tema karavAthI bamaNuM pApa lAge che. (15) vAsanAne rokavA sAruM sAdhaka malegAnA praaAbhanA prApta thavA chatAM temanAM pariNAmane khUba vicArIne temanA paricayathI ja dUra rahe ane cittane paNa temanAthI dUra rAkhe che. (16) keTalAka jIvA viSayeAmAM ati Asakata thaI adhamatiemAM taNAye jAya che. (17) ane keTalAka sAdhuveza dhAraNa karanArA heAvA chatAM Asakti vaza paDI pApakarmanI pravRtti karIne pariNAme du:khI thAya che. (18) temAMnA keTalAka teA vaLI bhUla jANavA chatAM tene sudhAravAne khale svaccha dAcArI thai ekacaryA kare che. te bahu krodhI, bahu mAnI, bahu mAyAvI, bahu lelI, khaDuM pApI, bahu dalI, bahu ThaMgArA, bahu duSTa vAsanAvALA, hiMsaka ane kukamI hovA chatAM peAtAne dharmiSTha mAne che ane bIjAne jaNAve che, paNa rakhene bIjA peAtAne jANI jAya Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita te bhayathI te ekalA thaIne phare che. ajJAna ane pramAdane vaza thaI mUDha banI teo vAstavika dharmane samajI zakatA nathI. ' (19) pitAnAM pApanAM anuSThAnathI je nivaryA nathI tevA dukhI DaMphAsIA bicArA karmamAM ja kuzaLa che ane dharmamAM kuzaLa nathI. AvA ja saMsAranA cakramAM pharavAnA adhikArI bane che. kSapaNe pAya-cAritrakhIlavaNu paranA bIjA uddezakanI zarUAta karatAM kahe che ke - (20) hamaNA ja A vakhata, avasara, taka che ema vicArI pavitra saMyama tarapha ja daSTi rAkha. A zarIra, sAdhakajIvana ane anukULa sAdhanane samaya pharI pharI nahi Ave, mATe temanuM pharI pharI zodhana kara. (21) saMyamI sAdhake sAdhanAnAM mArgamAM jarA paNa pramAda kare nahi. . (22) A vizvanA jInA Azaye bhinna bhinna che, tema temanuM duHkha paNa bhinna bhinna che. mATe, munie hiMsA ke mRSA bhASaNa jevA dUSaNane na sparzatAM saMyamamArgamAM upasthita thatAM saMkaTone samabhAve sahana karavAM. A muni ja cAritrazIla muni gaNAya. (23) sAdhake hAlamAM pote pApamAM pravartatA nathI, chatAM kadAca pUrvakanA phaLasvarUpe temane vividha prakAranI upAdhi Ave te te vakhate thatuM sukhaduHkha teo samabhAvapUrvaka sahana kare. | (24) A zarIra vaheluM ke meDuM paNa avazya chUTavAnuM athavA tUTavAnuM te che ja kAraNa ke te adhruva, anitya, kSaNabhaMgura, vadhavAghaTavAnA svabhAvavALuM ane nAzavaMta che ja. (25) je upara pramANe zarIranuM svarUpa tathA avasara vicArIne, cetananAM jJAna, vijJAna, sukha, AnaMda, ItyAdi guNemAM ramanAre hoya che, te nirAsakta tyAgI sAdhakane anaMta saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM rahetuM nathI. (ra6) sAdhuveza dhAraNa karIne paNa keTalAka sAdhake zeDo ke ghaNe, nAne ke meTe sacitta ke acitta parigraha rAkhe che. te sAdhu hovA chatAM parigrahI gRhasthanA jevA ja athavA tethI paNa halakA che. (27) karmathI mukti meLavavI e kArya ApaNA pitAthI ja thAya che. (28) sAdhake parigrahathI mukta thaI sAdhanAnA mArgamAM je saMkaTo AvI paDe te samabhAve sahana karavAM. (29) je sAdhako pramAda seve che teo dharmathI parA.mukha thayelA che ema jANI samaju sAdhaka apramattapaNe vicare. (30) "vastu viveka" uparanA trIjA uddezakamAM kahe che ke je gRhastha kivA bhikSu A jagatamAM niSparigrahI thAya che te badhA tIrthakara devanI vANI sAMbhaLI athavA mahA Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra - puruSa ke jJAnIjanenAM vacane vicArI, vivekavaMta banI, sarva prakAranA parigrahane tyAga karIne ja niSparigrahI bane che. - (31) keTalAka sAdhake prathama siMhanI mAphaka tyAga grahaNa kare che, ane pachI paNa patita thatA nathI. keTalAka prathama te vairAgyapUrvaka tyAga grahaNa kare che, paNa pachIthI patita, thAya che. keTalAka prathama tyAgamArgamAM janArA hotA nathI ane pachI patita paNa thatA nathI. je samagra lekanuM svarUpa jANa tadanusAra vartana calAve che, temane paNa tevA trIjA varganA puruSa jevA jANavA. (32) vivekI sAdhaka rAtrinA pahelA tathA chellA pahere mana, vANuM ane kAyAnI evAkayatApUrvaka haMmezA karmabaMdhanathI chUTavAnAM kAraNarUpa cAritrane vicArIne tene yathArtha rIte pALe. (33) sadAcArane nahi pALanArAonI thatI durdazAo sAMbhaLI zANe sAdhaka vAsanA ane lAlasArahita bane. (34) aMtaranA Atmazatru sAthe yuddha karavuM. atyAre te mATe je sAmagrI maLI che te pharIne maLavI ghaNuM ja muzkela che. (35) sAdhaka te kharekhara te ja jANa ke je lokone mokSamArgathI UlaTI pravRtti karatA dekhI, mAtra mokSamArga tarapha ja prayAsa rAkhI prasannatApUrvaka cAlyA jAya che. (36) zANe sAdhaka aihika kIrti khAtara yazane abhilASI banI sarva lekamAM koI paNa prakAranI pApI pravRti na kare, ane AraMbhathI udAsIna rahe. (37) je samyaktva che te ja munipaNuM che ane je munipaNuM che te ja samyaktva che. (38) te samyaktva ke sAdhutva dharyahIna, nirbaLa manavALA, viSayAsakta, mAyAvI, pramAdI ane ghara para mamatva dharanArA sAdhakethI dharI zakAya ja nahi. (39) cothA uddezakamAM kahyuM che ke sAdhaka ekale thaIne gAmegAma phare te tenuM pharavuM tathA javuM duHzakya bane che. (40) svacchedIne ekalacaryA bahu game che. (41) keTalAka sAdhake jJAnI jananI vacana dvArA zikhAmaNa maLatAM ja AvezAdhIna banI nAkhuza thaI jAya che ane teo vivekazUnya ane ukhala thaI sAdhakasaMghathI chUTA paDI jAya che. (42) ajANa ane atatvadazI sAdhakane pachIthI AvI paDatI aneka muzkelIo oLaMgavI kaThaNa thaI paDe che. (43) sAdhake gurudeve batAvelI daSTithI jovAmAM, sadgurudeve batAvelI anAsaktinuM pAlana karavAmAM, sadgurune puraskAra svIkAravAmAM, sadguru para pUrNa zraddhA keLavavAmAM upavegapUrvaka viharavuM. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita | () pratyeka kriyAmAM khUba saMbhALapUrvaka haMmezAM gurunI anujJApUrvaka ja vicaravuM. (45) A saMsAramAM strI pratyene meha ja cittane atizaya mUMjhAvanAra che. | (46) prayatna chatAM je vAsanAnA pUrvasaMskArene vaza thaIne munisAdhaka viSayathI pIDAya te te bahu nirbaLa AhAra kare, bhUkha karatAM ochuM khAya, eka sthAne Ubhe rahI kAryotsarga kare athavA bIje gAma jate rahe. ATaluM chatAM paNa mana vaza na thAya te AhArane tyAga karI de. (47) AtmaghAta karatAM strIsaMgane vizeSa dUSita batAvyuM tenuM kAraNa e che ke rIsaMga pahelAM aneka pApa sevavAM paDe che. strIsaMga sAdhanAmArgamAM apAra Dakhala utpanna karanAra che. (48) vAsanAne nAza karavA IcchanAra sAdhake strIonI zRMgArakathA na karavI, strInAM avayava na jevAM, strI sAthe ekAMtamAM gADha paricaya ne rAkho, strIothI neha na kare, strIonAM aMgene aDI sevA na karavI, strI sAthe vAtacIta karavAmAM paNa maryAdita rahevuM. A sarva strIone paNa lAgu paDe che. (49) sAdhakane avalaMbananI apekSA te che ja, paNa ethI avalaMbana lenAra jAgrata na rahe te cAlI zake ema che keI mAnI le ! gurukuLamAM vasatA sAdhakee paNa satata jAgRta rahevAnuM te che ja. (50) bhegathI tRpti thatI nathI, paNa UlaTI vRtti uttejita thAya che. (51) pAMcamA uddezakamAM kahyuM che ke--mahAna buddhimAna jAgarUka ane AraMbhazastrothI viramelA, mRtyune bhaya dharyA vinA satata puruSArtha karyo jAya che, jema samapradezamAM raheluM koI jaLAzaya pitAnA svarUpamAM masta rahI haMmezA nirmaLa jaLathI bharapUra ane pitAnA pravAhane pitAmAM samAvI AtmarakSaNa karatuM rahe che tema. (para) A mArganI yathArthatA jANI temAM gayA bAda "phaLa thaze ke nahi thAya" e saMzaya je sAdhaka ghaDI ghaDI rAkhe che te sAdhakane sAdhanAmAM udyamavaMta rahevA chatAM samAdhi prApta thatI nathI. * (53) jinezvara dee svAnubhavathI je bhAkhyuM che te niHzaMkapaNe satya che ema vicAravAthI e mahApuruSonI AjJAne ArAdhavAnI zraddhA pragaTa thaI zakaze. (54) mahApuruSanAM gaMbhIra vacanene keTalAka munideva samajIne anusare che. (5) mahApuruSe dvArA vastusvarUpa samajIne zraddhALu thayelA ghaNu munisAdhake tyAga grahaNa karatI vakhate "jinabhASita satya che evuM mAne che kharA, paNa temAMnA keTalAka ja aMta sudhI te vizvAsa TakAvI zake che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra (56) keTalAka te pahelAM zraddhALu hoya che, paraMtu pachIthI saMzayI banI jAya che.. keTalAka zarUAtamAM daDha vizvAsu hatA nathI, paraMtu pachI anubhavathI TicAIne zuddha zraddhAvaMta bane che, ane keTalAka kadAgrahI che te prathama ke pachI paNa tevA ja azraddhALu rahe che. je sAdhakanI zraddhA pavitra che tene samyaga ke asamyam dekhAtAM to samyaga rUpe ja pariName che. (57) je sAdhakanI zraddhA apavitra che tene te samyagU ke asamyaga bane vastu asatyarUpe ja pariName che. (58) tuM satya tarapha vaLa, kAraNa ke satya tarapha vaLavAthI ja A saMsArane aMta Ave che, karmone saMpUrNa kSaya thAya che. (59) vyakti ane vizvane pUrNa saMbaMdha che. sAdhaka bIjAnI bhUla sudhAravA jatAM pite bIjI bhUlamAM paDe che. gharavRtti, IrSyA e badhI hiMsAo che. tethI temane sparza na karavo joIe. (60) jene haNavAne IrAdo karI rahyo che tenA svarUpane tArI pitAnI meLe ja vicAra. te tane jaNAze ke tuM jene haNavA Icche che te tuM pite ja che, jenA para tuM hakumata calAvavA dhAre che te paNa te pote ja che, jemane te duHkhI karavA dhAre che te paNa tuM pate ja che, jemane pakaDavA cAhe che te paNa te pote ja che ane jemane tuM mArI nAkhavA dhAre che te paNa te pote ja che. AvI samajathI satparuSe sarva jIvo pratye maitrIbhAva dhAraNa kare che. (61) je AtmA che te ja vijJAtA che ane je vijJAnane kA che te ja AtmA che. athavA, je jJAna vaDe vijJAnanuM svarUpa jANI zakAya che te jJAna pote ja AtmAne guNa che, ane e jJAnane laIne ja ApaNane AtmAnI pratIti thAya che. (2) A rIte jJAna ane AtmAnA pArasparika saMbaMdhane jeo yathArthapaNe jANe che, te ja sAcA AtmavAdI che. - pAMcamA adhyayananA pAMca udezamAM saMsArathI udvega kema thaI zake te batAvavAmAM AvyuM ane karmakSaya karavAne uttamottama upAya zuM che te paNa batAvyuM. have chaThThA uddezakamAM karmakSayane upAya ane khAsa te satpaSanI AjJAnuM phaLa paNa batAve che. te (3) chaThThA uddezakamAM kahyuM che ke keTalAka sAdhaka puruSAthI hoya che paNa AjJAnA ArAdhaka hetA nathI. keTalAka AjJAnA ArAdhaka hovA chatAM puruSAthI hotA nathI. A bane sthiti agya che. jeo AjJA nathI mAnatA te paNa bahAra che, ane bahAra zodhavA bhame che te paNa bahAra che. pra. 34 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita | (64) gurudevanA daSTibiMdue jovAnuM, gurudeve batAvelI nirAsaktie pragati karavAnuM, AdezanuM bahumAna karavAnuM, temanA para zraddhA rAkhavAnuM ane A rIte gurukuLavAsa karavAnuM jemaNe jIvana dhyeya banAvyuM che te avazya vijaya meLavIne Atmadarzana pAmaze. (65) lekane sAra dharma che, dharmano sAra jJAna che, jJAnane sAra saMyama che, saMyamane sAra nirvANa che ane nirvANane sAra AnaMda che. (66) jIvAtmA je ArAma zodhe che te saMyamamAM che eTaluM samajIne pratyeka sAdhaka jitendriya banI pragati sAdhe. (27) zAstrone jANakAra sAdhaka saMsAramAM rahelI ghumarIne joIne dUrathI ja virame. (68) nirAsakta sAdhaka draSTArUpa banI rahe che. te badhuM jANe che, jue che paNa vAMcha nathI. nirAsakta sAdhakanuM kaI paNa karma vAMcchApUrvaka hotuM nathI. A pAMcamA adhyayananA cha uddezaka che. chaThuM adhyayana dhUta". nipuNa vaiyAvRtyodyoga bhejana lAvI ApavuM vagere gurune vinaya karo. - AcArAMga sUtranA chaThThA adhyayananuM nAma dhUta che. dhUta eTale joI nAMkhavuM e paNa artha keTalAka kare che. vastra para caDhAvele raMga bIje raMga lagADatAM pahelAM kADhI nAMkhave. te dUra thayA pachI ja navIna raMganI camaka UThe che, tema citta para lAgelA saMskAre dUra thAya te ja navIna saMskAre surekha bane che. dhUta e dU dhAtunuM bhUtakRdaMta che. have ApaNe chaThThA dhUtAdhyayananI muzama bAbate samajI laIe. A ghaNuM upayogI adhyayana che. - 1) pUrvagrahomAM pUrvanA adhyAse, jaTila kadAgraha ane jaDa mAnyatAone samAveza che. e bhutAvaLa jevI jIvana para asara kare che. - (2) jJAnI puruSe navatatvane yathArtha jANe che ane vade che. (3) jJAnI puruSe tyAgamArga tarapha vaLelA, hiMsaka kriyAthI nivatelA, buddhimAna ane samAdhine IcchanArA supAtra sAdhakane muktino mArga batAve che, te mArga te paikInA jeo mahAvIra hoya che teo ja pacAvI zake che ane pacAvIne parAkramavaMta banI zake che. ghaNu e saMyamanI dIkSA pAmela sAdhake, vibhAvane vaza thaI, avaLe mArge lathaDiyAM khAtAM dekhAya che. (4) Asakta jIvane pitAnA susaMskAranI smRti naSTa thAya che. zevALamAM paDelA vivaramAMthI kAca Deka bahAra kADhI nIlagagananuM dazya joI AnaMda pAmI pitAnA parivArane te AnaMdaprada dazya dekhADavA pANImAM gaye pachI pharI te kadI te vivarane pAmya ja nahi. te kAcabAnI peThe te jIva kadI UMce AvatuM nathI. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAre (5) gajA vagaranI kriyA karavA jatAM ghaNIvAra adhavaca laTakI javuM paDe che. (6) dhyeyazUnya kriyAmAM utsAha, zakti ke hiMmata sAMgopAMga TakatA nathI. (7) ghaNI kriyAo dekhAvamAM suMdara, pitAnI zaktithI sAdhya tathA DuM ISTa ApanArI hoya te paNa je kriyA ati aniSTajanaka hoya te kriyA hAtha dharavI na ghaTe. (8) keTalAka sAdhanAmArgamAM joDAyA chatAM bIjA badhA guNane vikAsa kare che, paNa pUrvagrahane cheDI zakatA nathI. (9) je kriyAo vagara vicAryuM vAsanAnA pUrvagrahone adhIna thaIne thAya che te kriyAnAM phaLa ati bhayaMkara hoya che, tene lIdhe zArIrika rogo paNa thAya che. (10) cha arasaparasa paNa duHkha ApatA rahe che. (11) kSaNabhaMgura zarIrasukhanA arthe prANIo pApakarma AcarI pitAnI meLe ja duHkhI thAya che. (12) pitAnA svArthane mATe parane pIDavA e mahAbhayaMkara vastu che. mATe te sAdhaka ! parane pIDA thAya tevuM karma kadIye na kara. (13) paripakva vairAgyavALe sAdhaka mehathI pRthaka rahI zake che. mAbApanAM mananuM samAdhAna karI, tene hadayamAM AtmavikAsanI daDha pratIti hevAthI te mehajanya saMbaMdha rAkhI zakatA nathI ane Atmahitane vivekamAga cUkate nathI. (1) jeo snehane avagaNIne mAbApane choDI de che teo kAMI Adarza muni na gaNAya ane tevA muni saMsAranI pAra paNa jaI zake nahi. (15) munisAdhake ke gRhastha sAdhake pitAnA svIkArelA dharmanI javAbadArI jANavA chatAM paNa koI pUrvanA saMskAranA udayane vaza thaIne mohajALamAM phasAI jAya che ane sadAcAranA mArgane choDI de che. (16) kartavyasaMbaMdha ane mehasaMbaMdhane taphAvata jANI prathamanAne Adara ane chellA(dvitIya)ne choDI de. (17) pite zene tyAga karyo che ane zA mATe tyAga karyo che e bhUlI javAthI keTalAka sAdhake punaH pUrva vegane vaza thaI sAdhanA choDI de che. (18) te vikArane vaza thaI sukhane badale duHkha janmAve che. (19) pUrva adhyAsonuM kheMcANa thAya tyAre tene zamAvavAnA puruSArthanI tenAmAM khAmI hoya che. ' (20) keTalAka bhavya puruSa, saMskArI sAdhake dharma pAmIne, tyAga aMgIkAra karI, prathamathI ja sAvadhAna rahIne, lIdhelI pratijJAmAM daDha thaIne vate che. (21) je sAdhaka Asakti e ja duHkhanuM kAraNa che ema jANuM tethI dUra rahe che temane ja saMyamI mahAmuni jANavA. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita ' (22) muni sAdhakane saMbodhIne asabhya rIte bolI ke beTA Api caDAvI enI niMdA kare athavA enA aMga para humalo kare, mAre, vALa kheMce te paNa varasAdhaka "pitAnAM pUrvakanuM ja A pariNAma che" ema ciMtave ane anukULa parISahene paNa samabhAve sahana kare. (23) je banne prakAranA saMkaTone yathArtha rIte sahI niSparigrahI rahe che ane Asaktine tyAga karyA pachI pAchAM temAM phasAtA nathI te ja sAcA nigraMtha muni che. . (24) tevA sAdhaka munio kadAca taNakhalAM ke kAMTA bharAyA kare athavA TADha vAyA ke tApa lAge athavA DAMsa ke macchara karaDe ityAdi pratikULa parISaha AvI paDe tyAre pitAnI TekamAM aDaga rahI te badhA samabhAvapUrvaka sahetA rahe che, te ja sAcA tapasvI gaNuya che. (25) tIrthakara dee pharamAvyuM che ke AjJAmAM ja mAre dharma athavA AjJA e ja mAre dharma che. A pramANe je sAdhaka AjJAne zirodhArya karIne pravarte che te ja sAdhanAnI pAra pahece che. (26) mahApuruSee sAdhanA siddha karyA pachI pitAnA saMpUrNa anubhave jagatkalyANa mATe jAhera karyA che. te mAge gamana karavuM te ja e mahApunI AjJAnI ArAdhanA che. (2) sadudharmane ArAdhaka ane pavitra cAritrane pALanAra muni sAdhaka dharmopakaraNa sivAya badhA padArthone tyAga kare. (28) pUrve je je maharSi sAdhakoe ghaNuM ghaNuM varSa lagI satata saMyamamAM rahI je je kaSTa sahana karyA che te te tarapha sAdhaka daSTi rAkhe. ' (29) jJAnI sAdhakanI bhujAo kuza heAya che ane zarIramAM mAMsa tathA lehI bahu 'theDuM hoya che. (30) A jAgrata ane guNaviziSTa sAdhaka pANIthI kadI DhAMkI na zakAya evA surakSita dvIpanA jevuM che. A (31) muni sAdhake saMsAranI bhegalAlasAne sarvathA tyAga karIne koIpaNa prANIne na dubhavatAM sarvalekanAM priyapAtra banI maryAdAmAM rahIne patipada pAme che. (32) je sAdhakone uparanI bInAnuM saMpUrNa jJAna nathI teo sarvajJa deve pharamAvelA AvA kaDaka mArgamAM pravartavA mATe suMdara rIte utsAhI thaI zakatAM nathI. AvA sAdhakane paMDita ane pIDha sAdhako, pakSIo jema pitAnAM baccAMne dhIre dhIre saMbhALapUrvaka uchere tema, ghaNI ghaNI saMbhALa rAkhI dharmamAM kuzaLa banAve. (33) keTalAka ziSya gurudeva pAsethI jJAna maLyA pachI enA Azayane na oLakhavAthI zAMta bhAvane choDI daI abhimAnI, svachaMdAcArI ane uddhata banI jAya che . Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra 264 ane keTalAka sAdhake prathama utsAhathI saMyamamAM joDAya che paNa joDAyA bAda sukhalaMpaTa thaI vividha viSayanI jALamAM phasAya che. (34) pite ghaNAnA mAnanIya ane pUjanIya thaze evI mAna meLavavAnI vRttio keTalAka tyAga grahaNa kare che ane zIkhAmaNa denArane ja niMdavA maMDI jAya che. | (35) keTalAka pite bhraSTa hovA chatAM bIjA suzIla ane kSamAvaMta tathA vivekapUrvaka saMyamamArgamAM pravartatA munidevane paNa bhraSTa kahetA phare che. tevA mUkha ane maMda sAdhaka bevaDA gunAne pAtra che. (36) keTalAka pite zuddha saMyama pALI zakatA nathI paNa bIjA sAdhakane zuddha saMyama pALavAnI preraNuM kare che ane zuddha saMyamanA pAlaka tarapha bahumAna paNa dharAve che. (37) keTalAka pitAnA sAdhanAmArgathI bhraSTa hovA chatAM pote pALe che te ja zuddha saMyama che ema kahe che, tevA mUDha sAdhake jJAna ane darzanathI paNa bhraSTa thaI jAya che. (38) keTalAka nirbaLa sAdhako parISahethI DarIne saMyamAdi sAdhanAthI bhraSTa thaI jAya che. temanuM ghara cheDI cAlI nIkaLavuM temane kaMTALArUpa bane che. (39) keTalAka "ame ja jJAnI chIe evA DoLamAM ane DoLamAM bIjAone nIcA mAnI patananA mArge vadhune vadhu jatA jAya che. tevA bALapaMDite sAdhAraNa janemAM paNa dhikkArane pAme che ane lAMbe kALa saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. (40) jeo viSayakaSAyane adhIna thaI duSTa saMkalpavikalpo kare che teo sAdhanAzruta thAya che. (41) mokSAthI ane vIrasAdhake pitAnuM parAkrama AgamanA mArge vahAvavuM, eTale pitAnI zaktine vega A mAge vALo. (42) bhikSA arthe jatAM gharomAM ke gharanI AsapAsamAM, gAma ke nagaramAM athavA tenI AsapAsamAM koI upasarga kare te tene prasaMge zairya dhAraNa karI aDaga rahIne samyam daSTivaMta munie badhAM duHkho samabhAvapUrvaka sahana karavAM. (43) AgamanA jANakAra jJAnI anubhavI sAdhake pUrva, pazcima, dakSiNa tathA uttara dizAnAM bhinna bhinna sthaLamAM je loko vase che te saune anukaMpAbuddhithI temanI yogyatA pramANe dharmanA judA judA vibhAgo kahI batAvavA ane te dhamanI vAstavikatA paNa samajAvavI. (44) sadudharma kahetAM muni sAdhakee A lakSamAM rAkhavuM joIe ke teo tema karavA jatAM pitAnuM, bIjAnuM ke anya koI prANI, bhUta, jIva ke sattvanuM dila dubhavI na nAkhe. (45) samartha sAdhaka sabodha zravaNa karavA IcchanAra mAtrane dharmanuM rahasya samajAve, yathArtha paNe bodha kare. (46) jAgRta rahela munisAdhaka A saMsAramAM ajJAnathI athaDAtA ke DUbatA jIvane AdhArabhUta beTanI mAphaka zaraNabhUta banI rahe. . Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 prazamarati vivecana sahita (47) hiMsaka vRttivALA ane avivekI janethI, je pApI pravRtti karatA DaratA nathI temanAthI, sAdhaka dUra rahe. (48) muni sAdhake jIvananA aMta sudhI sAdhanAmArgamAM AvatAM saMkaTothI nahi 'DaratAM acaLa rahevuM. (4) mRtyukALe paNa jyAM sudhI A zarIra jIvathI bhinna na thAya tyAM sudhI mRtyune varavAnI hoMzapUrvaka taiyArI rAkhavI. A chaThThA dhUtAdhyayananA pAMca uddezaka che. sAtamuM adhyayana "mahAparijJA" mahAparijJA nAmanuM sAtamuM adhyayana che. te viccheda gayuM che. adhikArInA hAthamAM jAya temAM ghaNe geralAbha thavAno saMbhava hevAthI, vI. saM. 980mAM devadvigaNi kSamAzramaNe te lakhavuM yogya na dhAyuM. enA sAta uddezaka hatA. seLa uddezaka hatA ema paNa sAMbhaLyuM che. AThamuM adhyayana "vimokSa tavidhi-AmuM adhyayana vimekSa nAmanuM che, tenI aMdaranI hakIkata nIce pramANe che. vimokSa eTale tyAga. * (1) bIjA paMthanA cAritrahIna sAdhakane ane jaina dharmanA cAritrahIna bhikSuone azana, pAna, khAdya, svAdya, vastra, pAtra, kaMbaLa ke pAdapucchana ApavAM nahi, ApavA mATe AmaMtraNa karavuM nahi. | (2) tevA asaMyamI sAdhuo UlaTA ApavA prayatna kare ane vijJapti karI sAdhune dararoja AvavA netare te tene na svIkAratAM emanA saMsargathI sadAcArI bhikSu haMmezA alaga rahe. (3) keTalAka sAdhake bicArA evI bhUmikA para hoya che ke teone grAhya zuM ke AdaraNIya zuM enuM spaSTa jJAna thayuM hotuM nathI teo jIvahiMsAne anumodana Ape che, nahi dIdheluM le che ane bhramajanaka uktio bolyA kare che. (4) teo kadAgrahapUrvaka pitAne mAnele dharma ja sAce ane muktidAtA che ema bIjAne ThasAvavA prayatna kare che, teo pote DUbe che ane anyane DUbADe che. (5) jeo pitAnuM ja satya che ema mAne che ke vade che teo ekAMtavAdI che ane satyathI pite ja vegaLA rahe che. (9) dharmane bahAne je je pApakarma thaI rahyAM che te badhAne huM cheDI devA mAguM chuM--A rIte matAgrahI sAdhakane samajAvavuM. = (7) je sAdhaka ATale viveka samaje tene gAmamAMya satyanI ArAdhanA sulabha che ane jaMgalamaye sulabha che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra 271 (8) bhagavAne upAdAnanI zuddhine mahatva ApyuM che. (9) upara, nIcI, tIrachI ane saghaLI dizAomAM jeTalA jIva rahelA che te pratyekane karmasamAraMbha rahelA che, mATe sAdhaka nAnA moTA keIpaNa jIvane svayaM daMDa na kare, bIjA dviArA na karAve ane je kaI tevuM karate hoya tene anumodana na Ape. (10) A rIte pApakarmanuM rahasya samajIne buddhimAna saMyamI ane pApabhIru sAdhaka A ane evA bIjA daMDathI virame. (11) kaI sAme AmaMtrIne ghare AvavA vijJapti kare te teno svIkAra na karo. * (12) munisAdhaka mATe taiyAra karela cIja ke sthAna tenAthI na levAya tevI te spaSTa zabdomAM manA kare. (13) ane gRhastha gusse thAya te pite hairya ane samatA rAkhI sarva prakAranI upAdhi sahana kare, paNa tevA koI prakAranA bhayathI DarIne dUSita AhAra na le. (14) AryapuruSee "samatAmAM ja dharma batAvyo che. (15) samatAyeganI sAdhanAmAM (1) kAmaganI AkAMkSAne tyAga, (2) hiMsaka vRttine tyAga ane (3) parigrahavRttine tyAga e sAdhanarUpe hovA ghaTe. (16) deha jema saMkaTa ke zramathI glAna thAya che tema AhArathI puSTa thaI zake che." Ama samajI sAdhaka dehanuM mUlya AMke che ane tevuM samajI tene upayoga kare che. tethI deha glAna thAya teya tene kheda thatuM nathI. (17) deha puSTa thAya tevA upAya paNa sAdhaka ja nathI. (18) te prasaMge paNa ojasvI sAdhaka dayAnuM rakSaNa kare che, dayAne tajate nathI. (19) je sAdhaka saMyamanA yathAsvarUpane kuzaLa jANakAra che te ja avasare pitAnI zakti, vibhAga, abhyAsa, samaya, vinaya tathA zAstradaSTie badhAMne samanvaya sAdhI vivekabuddhipUrvaka lekaprapaMcamAMthI pitAnA svabhAvane mArga zodhI le che. (20) te sAdhaka ja parigraha paranI mamatA UtArIne sarvathA niyamita banI koIpaNa prakArane Agraha na rAkhatAM nirapekSa banI sahaja jIvana jIve che.. (21) AvA dhyeyajIvI ane ucca keTinA sAdhakanI paNa kasoTI hoya ja che. (22) jaina bhikSu keIne dubhavatuM nathI tema ja pitA nimitte koIne jarA paNa takalIphamAM mUkavA Icchate nathI. | (23) sAdhaka sAva sAdAM vastra dhAraNa kare e vastradhArI munine AcAra che.. (2) hemaMta Rtu jAya ane grISma Rtu Ave tyAre je vastro hemaMta Rtune anulakSIne svIkAryA hoya temane te tyAga kare, chatAM e upagI hoya te badhAMne tyAga na kare, paNa a5 rAkhe. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7ra prazamarati vivecana sahita (25) e pramANe karavAthI nirmamatva guNanI prApti ane sAdhananuM lAdhavapaNuM bane prApta thAya che. Ane bhagavAne tapa kahyuM che. ' (26) jo koI pratijJAmAM daDha rahevAtuM na hoya te vehAnAdi akALa maraNathI marI javAnuM pasaMda karavuM, kAraNa ke tevA prasaMganuM Akasmika maraNa paNa aNasaNa ane mRtyu kALanA maraNa jevuM nirdoSa ane hitakartA gaNAya che. (27) je muni sAdhakane eka pAtra ane mAtra be ja vastro hoya che tenI kadI AvI IcchA ja na thAya ke pote trIjuM vastra mAge. te paNa AsaktirahitapaNe jevAM maLe tevAM paheravAM. . (28) A kathananA rahasyane samajIne munisAdhake vastra sahita ane vastrarahita bane dazAmAM samatAgamAM jarA paNa na cUkatAM aDaga rahevuM. (29) munisAdhake pitAnI pratijJA khAtara sadUbhAvathI mRtyune varIne prANone jatA karavA paNa kaI sthitimAM pratijJAbhaMga te na ja kare. (30) je jAtanI pratijJA pite lIdhI hoya te pratijJA pramANe ja saddharmanI ArAdhanA karate zramaNa sAdhaka mRtyune pasaMda kare, paNa pratijJAne bhaMga keI paNa saMgomAM na ja kare. AvI sthitimAM thayela mRtyu yazasvI gaNAya che. (31) kevaLa jhaMkhanAthI dehabhAna chUTI jatuM nathI, kAraNa ke anaMtakALanA jaDa zarIranA sahAdhyAsanI AtmA para kAramI asara thAya che. (32) sAdhake ke sAdhikAe sauthI prathama svAda para jaya meLavavo joIe. teo khAnapAna avazya kare, paraMtu e mAtra dehanI svAththarakSA mATe ja heya. svAdanI daSTie teo AhArane DAbA galephAmAMthI jamaNuM galephAmAM na laI jAya. AvI rIte svAdendriya para kAbU meLavavAthI ghaNuMkharI paMcAta haLavI paDI jAya ane tapazcaraNa paNa sahaja thaI jAya. (33) sadvicAra, saMyama ane tapa e tripuTIne sahacAra sevatAM jema jema ahaMkAralaya thatuM jAya tema tema dehabhAna chUTatuM jAya. (34) satyavAdI, parAkramI, saMsArane pAragAmI, hAya have mAruM zuM thaze evA bhayathI rahita, vastusvarUpane yathArtha jJAtA ane baMdhananI jALamAM nahi phasAyale e sAdhaka muni bhayaMkara parISaha ke upasargomAM paNa aDaga rahI zake che. AvAnuM maraNa te ApaghAta nahi paNa kALaparyAya mRtyu (prazasta maraNa) ja gaNAya che. (35) keI paNa jAtanI pratijJA karI hoya te temAM prANuta dRDha rahevuM, paraMtu pratijJA kadAgraha ke ahaMkAranA deSathI dUSita na hovI joIe. (36) pratijJAthI laghutA prApta thAya che ane sahaja tapazcaryA thAya che. i (37) jyAre zarIra azakta thaI jAya tyAre pATiyAnI mAphaka samabhAva keLavI vairyapUrvaka ane vilAparahita pAdapapagamana aNasaNuM karavuM ane mRtyune varavuM.' Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra 273 (38) A vinazvara dehamAM mahamugdha na thatAM, jIvananA aMta paryaMta deDha vizvAsu khanI bhayakara parISahu ke upasargAmAM paNa samatA rAkhI zakAya che. (39) pAdapApagamana maraNunuM zaraNu kaika nirmAhI puruSoe lIdhuM che. te hitakartA, sukhakartA, suryAgya ane kakSayanA heturUpa che. (40) sA~yamI, dhIra ane jJAnI munisAdhaka mRtyusamaya prApta thaye traNa paikI eka maraNane AdarIne aMtima samAdhinuM yathArtha pAlana kare che. (41) pratyeka sAdhaka kaSAyeAne maMda karavA mATe AhArane ghaTADe che. dRSTie tapazcaryA hAvI ghaTe. (42) jo AhAranA tyAgathI prakRti paranA kAbU cAlyA jatA hoya te samAdhi-zAMti jALavavA mATe sAdhaka jarUra AhAra lai zake che. ane e ja (43) e chUTa lIdhA pachI potAnuM lakSya cUkAI javuM na joIe. sAdhaka anukrame sayama, tyAga ane tapanI tripuTIne keLavIne kaSAyeA zamAvI AgaLa dhape ane zithila na banatAM mRtyukALe mRtyune sukhathI bheTa. (44) jIvana ane maraNa paikI koIpaNa dazA para koIpaNa sAdhaka Asakta na ja thAya. (45) maraNu amuka sthaLe thAya te ja samAdhimaraNa thAya evuM ene kazuMya kSetra- baMdhana nathI. mAtra gAmamAM ke araNyamAM, te jIvajaM tuothI vyApta sthAna na heAya ane zuddha hAya eTaluM ja jALavavuM joIe. (46) sAdhaka zayyA para AhAra tyAga karI je kAMI parISahu ke upasaga thAya te samabhAvapUva ka sahe. (47) aNusaNu samaye Akasmika rIte koI roga utpanna thaI jAya to te sthitimAM sAdhaka te roga nivAravAnA zuddha upAyeA karI zake, para`tu e upAye karyA pachI jyAre samAdhi prApta thAya tyAre turata ja emaNe pUrva prayoga cAlu rAkhavA ghaTe. (48) aNusaNune Acarato sAdhaka je kAMI parISaha ke upasarga utpanna thAya te badhAMne samabhAvapUrNAMka sahe. ane koI manuSyA aneka prakAranAM kaSTa Ape taiya manathI paNa luSita na thAya. (49) kIDIo, kIDAo, macchara, gIdha vagere pakSIo, mAMsabhakSI ke leAhI pInArA itara prANIo, sarpa ke siDu vagere jIvA kaMi paNa upadrava kare te muni te prasaMge kaze! paNa hAthathI ke rajoDurAdi sAdhanathI tene pratikAra kare nahi (50) viziSTa sAdhaka ciMtave che ke khicArA pazu mAruM zarIra khAya che, pazu mArA AtmAne khAvAnI temanAmAM tAkAta nathI. (51) bAhya asarathI peAtAnuM niyata kareluM sthaLa iMDI khIje sthaLe na jAya, pra. 35 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita (52) gItArtha munisAdhaka zAstro dvArA saMyama ane dhyAnanA rahasyane jANIne igitamaraNa nAmanuM aNusaNa Acare che. e bhaktaparijJAnI apekSAe ghaNI rIte kaThina che. (53) samartha sAdhake A igitamaraNa aNasaNa mATe jANI joIne chUTa na levI, eka Asane aDaga thaIne rahevuM. (54) pitAnI koI paNa Idriye viSaye tarapha ghasaDAI na jAya te mATe pUratuM saMyama rAkhe. . (55) pAdapapagamana aNasaNa je sAdhu svIkAre che enuM zarIra akaDAya ke prANaothI pIDAya te paNa ene pitAnA sthAnathI lezamAtra DagavAnuM hotuM nathI. A rIte pAdapigamana aNasaNune vidhi ati daDha ane kaDaka hoya che. (56) pAdapapagamana aNusaNamAM badhA parISaha ane upasargo khamavA. (57) rAjAdi athavA zrImaMta kAmaga saMbaMdhI aneka prakAranAM prabhune batAvI zramaNa sAdhakanuM mana bhAve, te prasaMge zamaNasAdhaka viSaye tarapha vRttine DhaLavA na de. te nijAnaMda svarUpanI AkAMkSA rAkhI AtmadazAmAM layalIna rahe. (58) keI devatA AvIne vividha prakAranI mAyAjALa batAve te tyAM paNa uparanI zraddhAmAM te sthira rahe (59) sAdhanAmAM AgaLa dhapate sAdhaka sarva viSayomAM anAsakta thaI, AyuSyakALane jANakAra banI, mRtyu samaye uparanA traNa paikI kaI eka aNusaNane gyatA anusAra Adare. A AThamA vikSa adhyayanane ATha uddezaka che. navamuM adhyayana "upadhAnazrata peASitAM tyAga -strIone tyAga. navamAM upadhAna adhyayanamAM tene jaNAvaze. nIcenI hakIkata parathI te adhyayanamAM zuM rahasya Ave che te jaNAze. navamA upadhAna adhyayananI saMkSipta vArtA nIce pramANe tAravela che. jainamAM "upadhAna" zabdane artha tapazcaryA thAya che. "sAmIpya dhAraNa karavuM te" e vyutpattijanya artha che. AtmAnI AtmAbhimukhatA te arthamAM e zabda vaparAyela che. te adhyayananI vAta nIce pramANe che. mahAvIracaritra emAM varNaveluM che. prathama adhyayana mahAvIra svAmInA pAdavihAranuM che. ' (1) mAgazara suda dazamane dine kuTuMbasaMbaMdha, rAjapATa, alaMkAre, bhegAdi vipula sAmagrI tathA samRddhine cheDIne potAnA divya jIvana dvArA gRhasthAzramanI vAstavikatA ane kartavyapraNAlikAne vizvane Adarza ApI temaNe pAdavihAra karyo. mehabhAvane laIne duHkhamaya hovAno saMbhava hoI teoe te sthAna zIdhra choDayuM. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAr 275 (2) dIkSA letI vakhate zrI mahAvIrane eka devadRSya vastra maLyuM hatuM. tenA upara paNa temaNe rAga na karyAM, tema tene tarachoDyuM paNa nahi. (3) suvAsita vastranI divya vAsathI AkarSAine adhika mAsa sahita cAturmAsa jeTalA lAMbA samaya sudhI bhramara vagere ja tue temanA zarIra para besatAM hatAM ane herAna karatAM hatAM chatAM samabhAvapUrvaka yegI aDola rahetA. (4) pUti vyi vastra lagabhaga tera mAsa sudhI cheDayuM na hatuM. pachI te e yAgI vajrane tyAgI vastrarahita thayA. (5) mizra vastImAM AvavAjavAnA prasaMga thatA. aneka strIe te vakhate temane bhinna bhinna prakAre vInavavA temanI pAse jatI, paNa teve prasaMge paNa teo AtmaguhAmAM pravezIne dhyAnamAM magna ja rahetA. (6) zramaNu mahAvIra gRhastha sAthenA atisaMsaga choDIne prAyaH dhyAnamagna rahetA. gRhasthA temane pUchatAM te teo kazAye uttara na ApatAM mauna grahaNa karI peAtAnI sAdhanAmAM ja dattacitta rahetA. (7) koi prazaMse ke koI nirde, kaI vande ke koi na vaMde, ane koI da...DAkithI temane mAre, vALa kheMce ke duHkha Ape tenI te zramaNanA mana para kazI asara na thatI. (8) zrI mahAvIra e varSoMthI ThaMDu pANI tyAgI peAtAne pIvA tathA vAparavAmAM acitta jaLanA ja upayAga karatA. (9) jaLa, agni, vAyu, zevALa, khIja, lIleAtarI tema ja trasakAya ityAdi sarvamAM AtmA che ema jANIne teo jarAye nA dubhAya tevA upayoga rAkhI vicaratA, ArabhathI dUra rahetA. (10) sthAvara jIve| trasarUpe ane trasa jIvA sthAvararUpe peAtAnA karmAnusAra utpanna thaI zake che ema bhagavAne jJAnathI anubhavyuM hatuM. (11) satya pAmyA pachI e bhagavAne spaSTa rIte jANyuM ke upAdhi e ja A saMsAramAM baMdhana che, ane e mamatvathI ja A bicArA saMsAranA sarva ajJAnI jIve duHkha veThThI rahyA che. ATaluM jANIne teo mULa hetubhUta pApakarmanA tyAga karatA hatA ane te jagatane Adaza pUrA pADatA hatA. (12) bhagavAna svayaM zuddha ahiMsAne anusaryA ane anya suyeAgya sAdhakone adhaHpatanathI aTakAvavAmAM samatha thayA. strIsaMsaga ane enA pariNAmane joI lIdhA pachI ema kahyuM ke abrahmacarya paNa sava karmAnuM mULa che. teo padAtha mAhu ane strImADuthI dUra rahyA. (13) uttaraguNamAM bhagavAne AdhAkarmAdi dUSita AhArasevanathI karma baMdhana thAya che e joyuM, eTale te karma baMdhananA kAraNane paNa tyAga karIne zuddha sAttvika ane parimita AhAra pharavA lAgyA. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra76 prazamarati vivecana sahita . (14) A vakhate bhagavAna paravazvane aMge dharatA nahi ke parapAtramAM jamatA nahi ne apamAnane na gaNatAM vIratApUrvaka bhikSAthe jatA hatA. (15) teo bhikSAthI maLatAM annapAnamAM paNa niyamita ane parimita bhikSA letA hatA. (16) mahAvIra have dehabhAnathI eTalA te para thayA hatA ke AMkhamAM kaNuM paDayuM hoya te kADhavAnI ke kharaja Ave te khaNavAnI temane IcchA thatI na hatI. (17) teo mArge jatI vakhate pITha pAchaLa pharIne ke ADI avaLI daSTi karIne jetA nahi, paNa mAge sIdhI daSTi rAkhIne ekamAtra cAlavAnI ja kriyA karatA. ' (18) teo vacce koI paNa bolAve ane khAsa prasaMga paDe te ja alpa bolatA, nahi te prAyaH mauna sevI pitAne mAge yatanApUrvaka cAlyA jatA hatA. . (19) nigraMtha mahAvIra hemaMta RtumAM dIkSita thayA hatA. ane te varSanI varSARtu pachI zarada tathA hemaMta Rtu vItyA bAda bIje varSe ziziraRtu AvatAM ja temaNe pitAnI pAse rahelAM vastrane tyAga karyo hate. (2) mahAvIre A rIte ahiMsaka ane ati nispRha rahI tyAganA niyamonuM pAlana karyuM che. anya sAdhake paNa e daSTie vidhine pALe. (21) bIjA uddezakanuM nAma vIranAM vihArasthAne rAkhavAmAM AvyuM che. ' (22) kaI vakhata vIrazramaNa nijana jhUMpaDAomAM, dharmazALAomAM, pANI pIvA mATe baMdhAyelI parabamAM ke hATaDAmAM rahetA, te kaI vakhata luhAra vagerenI kedramAM athavA - ghAsanI gaMjIonI nIce paNa rahetA. ' (23) e zramaNavara kaI vakhata parAmAM, bAgamAMnA gharamAM, ke zaheramAM rahetA, te kaI vakhate masANamAM, sUnA gharamAM ke jhADanI nIce paNa rahetA. (24) A pramANenA sthAnomAM apratibaddhapaNe viharIne ane rahIne tapasvI mahAvIra pramAdane pariharI tathA samAdhimAM lIna thaI tera varSa lagI pavitra dhyAna karatA kahyA.. (25) apramatta mahAvIra sAdhanAmArgamAM hatA tyAre paNa pramAdapUrvaka nidrAnuM kadI sevana karatA nahi. kadAca suSupti AvatI te paNa AtmAbhimukha thaIne pharI anuSThAnamAM pravartavA turata ja jAgrata thatA. . (26) jyAM sudhI pitAnI sAdhanAnI pUrNa siddhi thaI na hatI tyAM sudhI teo bAhyabhAve paNa savizeSa dhyAnastha ane jAgrata rahetA. (27) upara kahelAM nirjana sthAnamAM ke vRkSa nIce rahI dhyAna karatA e dIrgha . tapasvI zramaNa mahAvIrane sarpa, neLiye ke evAM jherI janAvara raMjADatAM. te sarvane samatAbhAve sahana karatA hatA. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fyf AcAre (28) temanA paMthamAM aneka kAMTAo verAtA hatA. AvAM AvAM manuSya, deva ane pazukRta anukULa tathA pratikULa banne prakAranAM bhayaMkara saMkaTo temaNe sahana karyA. . (29) e Adaza tapasvI AvA prasaMgoe paNa harSa ane zeka banethI para rahyA. (30) mahAzramaNe te kALe vANIne paNa vyaya karyo na hate. (31) nijana sthaLamAM e rogIne ekAkI joIne rAtre ke divase cera athavA jAra leke AvIne emane pUchatAM ke "tuM keNa che? ane ahIM kema Ubhe che?" te vakhate te muni dhyAnamagna hoI uttara ApatA na hatA, tyAre temane khUba mAratA. paNa dehabhAnathI para thayelA te yukta gI samAdhimAM tallIna rahetA. (32) ThaMDI sahana karavI ghaNI muzkela hoya ane bIjAe lAkaDAM saLagAvI bALatAM tyAre viraprabhu nirIha banI khulA sthAnamAM rahIne ThaMDI sahana karatA. A rIte yogI hevA chatAM zramaNa mahAvIre dehAdhyAsanI leza paNa asara na thAya te sAru vadhu ne vadhu jAgRta rahI je vidhinuM pAlana karyuM che te anukaraNIya che. . (33) trIje uddezaka zramaNanI sahiSNutAne che. temAM jaNAve che ke mahAnigraMtha mahAvIra karkaza sparza, TADha, tApa tathA DAMsa ane maccharanA Dakhe samabhAvapUrvaka sahana karatA hatA. (34) lADha dezanI vAbhUmi ane zubhrabhUmimAM teo vicaryA hatA. tyAM temane rahevAnAM sthAne paNa halakAM maLatAM.. (35) lAdezamAM anArya ke vIrazramaNane mAravA ane baTakA bharavA deDatA athavA kUtarAne temanA tarapha deDAvI mUkatA. A sarva kaSTo temaNe samabhAve sahI lIdhA. (36) AvA anArya lekenI vastImAM te bhagavAna mAtra ekabe vAra ja nahi, paraMtu ghaNIvAra vicaratA. (37) vajabhUmimAM vasatA lokone pitAnI sAruM paNa lUkhuM ane tAmasI bhajana mAMDamAMDa maLatuM. (38) kUtarA deDatA athavA leke chU chU karIne deDAvatA. tene aTakAvavA bauddha saMnyAsIo te nALavALI lAkaDI rAkhatA, paNa prabhue aneka prakAranAM saMkaTo ane anArya lekanAM kaDavAM vacanene samabhAve tathA prasannacitta ane vagara lAkaDIe sahana karyA. (39) saMgrAmane mokhare caDhele baLavAna hAthI parAkrama pUrvaka jaya meLave che tema sAdhupuMgava mahAvIra paNa AMtarika saMgrAmamAM jItI pAra UtaryA hatA. (40) kaI vakhata e lAdrapradezanAM jaMgalomAM cAlatAM cAlatAM sAMja thaI jatI te ghaNu vAra e zramaNavIrane rahevAnuM grAma paNa na maLatuM ane kaI vRkSa nIce temane rahe vAnuM thatuM hatuM. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 prazamarati vivecana sahita . (41) ghaNI vakhate e zramaNavarane A lAdezamAM vasatA anArya leko lAkaDIthI, mUhathI, bhAlAnI aNIthI, paththarathI ke hADakAnA khapparathI mAratA hatA. zramaNa te sarva khamI letA. (42) koI vakhata tyAM vasatA anAryo e mahAmaNane pakaDIne temanA dehamAMthI mAMsa paNa kApI letA, athavA temanA para dhULa varasAvatA, athavA koI vAra temane UMcethI nIce paTakI pADatA. dhyAnastha Asane beThelA zramaNane calita karavAnuM karatA paraMtu dehamamatvane dUra rAkhI tathA vAsanArahita banI bhagavAne e samabhAve sahana karyuM. - (43) bakhtarathI sajaja thayele vIra subhaTa yuddhane mokhare caDhI bhAlAthI bhedAvA chatAM Darate nathI, tema prabaLa sattvavALA bhagavAna jarA paNa caMcaLa na thayA, paNa te sarva upasargo sAme aDola ane acaLa rahyA. (44) A rIte zramaNa bhagavAna mahAvIre je mArganuM pAlana karyuM che te mArgane anya sAdhako paNa anusare. (45) cethA uddezakamAM "varaprabhunI tapazcaryA varNavI che. temaNe eka cha mAsI karyA, pAMca divasa UNA cha mAsI eka karyA, nava caumAsI karyA, be traNamAsI karyA, be aDhI mAsI karyA, cha bemAsI karyA, be deDhamAsI karyA, bAra mAsakSamaNa, chetara pakSakSamaNa, eka daza divasanI sarvabhadra pratimA, eka cAra divasanI mahAbhadrapratimA, bAra aTTama, base ogaNatrIsa chaThTha, eka eka divasa ane kula pAraNuM 349. e pramANe tapa kyanA divaso 4515 athavA varSa 12 mAsa 6 ane divasa 15. (46) mahAvIra bhagavAna regathI aspRzya ane nIrogI hovA chatAM alpajana karatA. keI akasmAtathI vyAdhi AvI paDe te teo kadIye tene pratikAra karavAnuM irachatA nahi. (47) te tapasvI pratikAravRttithI para hoI temane regenA ilAjarUpe julAba, vamana tathA telamardana ke zuzraSA mATe snAna, pagacaMpI ke dAtaNanI AvazyaktA rahetI nahi. (48) te zramaNa iMdriyanA dharmothI virakata rahetA ane a5bhASI banI viharatA hatA. (49) teo ziyALA tathA garama RtumAM Uka Asane besI dhyAna dharatA hatA. (50) e tapasvI mahAvIra jyAre kSudhA lAge ke jyAre tapasyAnuM pAraNuM hoya tyAre, mAtra zarIranA nirvAha athe bhikSAthe jatA ane ghaNIvAra lUkhA bhAta, berakUTa ane aDadane AhAra meLavI enAthI ja nirvAha karI letA. (51). teo babbe, traNatraNa, cAracAra upavAsane pAraNe paNa je annapANI letA te taddana nirAsakta bhAve zarIrasamAdhi TakAvavA letA. (para) dehAdi saMga tathA karmanuM svarUpa yathArtha jANyA pachI mahAvIra pite pApakarma karatA nahi, anya pAse karAvatA nahi ane karanArane anamedana ApatA nahi. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra ra79 (53) zramaNa mahAvIra gAmamAM ke zaheramAM jaI parane mATe taiyAra thayelo AhAra meLavatA ane vizuddha bhikSA meLavIne nIrAgavRttithI tene upayoga karatA. - (55) te bhikSArthe jatAM rastAmAM bhUkhyA kAgaDA ke pArevAM vagere pakSIo caNatAM hoya ke bIjA prANuo kAMI khAtAMpItAM hoya te temanAM te kAryamAM bhaMga na paDe te rIte dhIme dhIme cAlatA. | (55) e zramaNa mahAvIra je kaI brAhmaNa, zramaNa, bhikhArI, atithi, caMDALa, bilADI ke kUtarAne AgaLa ke pAchaLa AvelA jetA athavA temane AhAra meLavatAM dekhatA te temanI te kriyAmAM lezamAtra paNa vikSepa na paDAvatA. (56) nAnA moTA koI paNa jIvane pitAnA nimitte lezamAtra paNa duHkha utpana na thAya evI kALajI rAkhatA. (57) zikSAne AhAra bhiMjAyele heya, zuSka hoya, ThaMDe hoya, bahu divasanA aDadane hoya ke nIrasa dhAnyane hoya te tene paNa zramaNa mahAvIra samabhAve ArogatA, (58) e dIrgha tapasvI ane mahAgI kaSAyarahita ane Asaktirahita banatA jatA hovAthI teo haMmezA mokSamArgAbhimukha rahetA. (59) chavAstha avasthAmAM paNa karma dUra karavA mATe temaNe prabaLa puruSArtha dAkhavyuM hite. teo koI vakhate paNa pramAdanI jALamAM sapaDAyA na hatA. (60) sAdhanAne A kamika vidhi te bhagavAne koIpaNa prakAranI aihika ke pAra laukika lAlasA rAkhyA vagara niHspRha bhAve je rIte Acaryo hate te lakSamAM rAkhI bIjA sAdhako paNa te mAge vicare ane vate. A "upadhAnazruta' nAmanA navamA adhyayananAM cAra uddezaka che. ahIM AcArAMgane prathama zrutaskaMdha pUro thAya che. ahIMthI bIje "agrakruta" nAmane zrutaskaMdha zarU thAya che. (115) AcArAMgasUtranI vadhAre mAhitI (cAlu) vidhinA bhakSyagrahaNa strIpazupaNDakavivarjitA zayyA / DuMmAramAranaiSaMAvahA suddhAH hA. atha-vidhipUrvaka bhikSAnuM grahaNa karavuM, strI, janAvara ane paMDaka vagaranI zayyA, vihAranI zuddhi, bhASAnI zuddhi, vastranI zuddhi, pAtranI zuddhi ane avagrahanI zuddhi hovI joIe. (e sarva vAta AcArAMgasUtramAM che. (116) vivaraNa--have A AcArAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhamAM nIce pramANe hakIkata Ave che. ahIMthI pahelI cUlA athavA cUlikA zarU thAya che. tene bhAva zuM che te tenA sAtamA adhyayanane aMte jaNAze. tyAM sudhI A prathama cUlikA cAlaze. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita dasamuM adhyayana 'pi taiSaNA (1) bhaikSyagrahaNa----e cUlAnuM prathama adhyayana piDaiSaNA' nAmanu` che. emAM kahe che ke je cIjo gharamAMthI maLavAnI hAya te khIja ke phUga athavA jIvAtavALI hAya te levI nahi. pANIthI mizra thayelI hoya 280 (2) kadAca evI cIja levAmAM Ave te teoe ekAMta jagyA para athavA bagIcAmAM jaIne temAMthI jIvavALI cIja judI pADavI. ane te cIja pote khAI zake tema na hAya tA tene ekAMta jagAe mUkI devI. (3) sAdhaka sAdhusAdhvIe AkhI vanaspati ke auSadhi na svIkAravI, kAraNa ke emAM jIvanatattva che. (4) sAdhaka sAdhusAdhvIe phUlela anAja na levuM. paNa te cIja para eka karatAM vadhAre vakhata (khAMDavA, bhujavAtu) kAma thaI gayuM hAya to te levI kAraNu ke te svIkAya che. (5) sAdhusAdhvI gRhasthanA gharamAM jAya te nAstika athavA gharadhaNI sAthe temAM praveza na karavA, ke temAMthI bahAra na nIkaLavuM. (6) sAdhusAdhvIe eka nagarathI ke gAmathI bIjA nagare ke gAme javA vakhate nAstika ke gRhastha sAthe na javuM, temane khArAka na Apave. (7) sAdhune mATe gRhasthe cArela ke kharIdela athavA pApa karIne meLavela vastu na levI, ane azuddha ane asvIkAya cIja paNa na levI. (8) ghaNA zramaNeAne mATe gRhasthe taiyAra karela vastu ke AhAra na levA. tema ja brAhmaNu mATe rAkhela, mahemAna mATe rAkhela ke garIba ke bhikSuka mATe rAkhela cIja na levI. (9) je gRhasthane ghare sadAvrata AMdhela hoya te ghare bhikSAthe sAdhusAdhvIe na javuM. (10) dvitIya uddezaka prathamanA karatAM paNa vadhAre AhArazuddhi apekSe che. (11) kala'karahita kuLamAMthI athavA rAjyadvAramAMthI piMDa laI zake. (12) khIjA mAganArAone yAgya bhAga maLyo che e vAtanI khAtarI karIne, gharanI strI ke bahena pAse khArAka levAnI mAgaNI kare. (13) eka ceAjana dUra mahAtsava thatA hAya to tyAM jaIne khorAka laI AvavAnA sAdhaka vicAra na kare. (14) koI mahAtsava pachI jamaNavAra thatA hoya te tyAM sAdhake jANIjoIne na javuM. Ane sa`khaDadoSa kahevAmAM Ave che. (15) koI ujANI ke jamaNane prasaMge khAvAmAM Ave te sAdhakane UlaTI thaI jAya athavA apace thaI jAya ke bIjI koI mAMdagI thaI jAya. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra (16) keI gAma ke nagaramAM jamaNavAra thatuM hoya ke thavAne hoya te tyAM javAnI ane AhAra levAnI sAdhake IcchA na karavI. tyAM jAya te bIjA gRhastho pAsethI bhikSA le. 1 (17) ghaNu mANase jemAM bhegAM thavAnAM hoya tevuM jamaNa tyAjya gaNAya che. (18) je bhajana paratve sAdhakane zaMkA hoya tevuM bhejana teNe na levuM. ' (19) bhikSA levA javuM tyAre pitAnA pUratA veza sAthe javuM. (2) jyAre varasAda thatuM hoya, dhummasa thayela hoya athavA vAyare sakhata vAte hoya, dhULa khUba UDatI hoya tyAre bhikSA levA na javuM. (21) sAdhue kSatriyane tyAMthI, rAjAne tyAMthI, kAsadane tyAMthI ane rAjAnA sagAene gherathI bhikSA na levI, kAraNa ke te asvIkArya che. (22) jyAM mahotsava cAlatuM hoya ane pachavADe jamaNavAra cAlatuM hoya tyAM sAdhake javuM nahi, lagnetsava ke jemAM mAMsa macchI devAmAM Ave che tevAmAM javuM nahi, maraNa pachI uttarakArya thatuM hoya tyAM javuM nahi. jyAM ghaNA zramaNa ke brAhmaNa bhegA thatA hoya tyAM paNa na javuM. tema ja jyAM ghaNu ja garIba mANase ke bhikhArIe maLavAnA hoya tyAM na javuM. (23) bhikSA levA jAya te sAdhake jevuM ke raste koI paNa jIvajIvAta nathI. (24) dudhALI gAya dehavAtI hoya te vakhate sAdhake bhikSA levA na javuM. tema ja bhejana taiyAra thatuM hoya, raMdhAtu hoya te vakhate na javuM. (25) gharadhaNI athavA gharanI strI keI sAdhakanI sagI thatI hoya tyAM vadhAre bhikSA maLaze ema dhArIne tene ghera na javuM. tema ja sAkare tathA tela ke chAza vadhAre maLaze ema gaNIne tyAM javuM nahi. (2) gAya athavA bheMsa sAmethI AvatI hoya athavA ghoDe, hAthI, siMha, vAgha, varU, bilADI, kUtaruM, citto ke rIMcha sAmethI AvatA hoya che ane nAne raste hoya te sIdhA rastAne choDI devo. (27) raste khADo hoya, thAMbhale hoya, kAMTA hoya athavA kAdava hoya te sIdhA rastAne cheDI devo. (28) gharane praveza DhAMkI devAmAM Avela hoya te gharadhaNInI rajA laIne te raste javA gya kare. . (29) sAdhakanI jANa pramANe eka gharamAM zramaNa ke brAhmaNa Avela che ema khabara hoya te teoe tyAM UbhA na rahevuM ane gharanI sAme paNa UbhA na rahevuM. (3) bIjA mAMganArAnI sAthe bhaLI ne javuM. tenI sAthe bhAga na kara, Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prazamarati vivecana sahita | (31) zramaNa ke brAhmaNa gharamAM dAkhala thaye heya tenI agADI paDIne pite gharamAM na javuM. paNa bIjAne bhikSA maLI gaI hoya te dAkhala thavAmAM vadhe nathI. (32) jyAM janAvarane anAja nakhAtuM hoya, jyAM kAgaDA maLyA hoya te raste na javuM, anya raste hoya te te dvArA cAlyA javuM, paNa sIdhA temanI sAme na javuM. (33) gharadhaNuM ke kaI jamatuM hoya, te ThaMDe pANIe hAtha dhUe, te e bhInA hAthe kAMI na levuM. ' (34) dhULavALA hAthanuM ApeluM kAMI paNa anAja ke vastu na levA tema ja hAthe masa lagADela hoya, mATI lAgela hoya, dhummasa lAgela haya, dhoLe cAka lAgela hoya te te hAthe Apela vastu apavitra ane asvIkArya che. ' (35) eThA hAthe Apela vastu paNa e kakSAmAM Ave che. (36) anAja moTuM akhaMDa dANAvALuM hoya athavA je anAjamAM ghaNuM thuluM ke kacare hoya athavA je sAdhu mATe daLavAmAM Avela hoya te anAja apavitra ane asvIkArya che. (37) agni para raMdhAtuM anna sAdhu ke sAdhvI mATe apavitra ane asvIkArya che. (38) thAMbhalA para rAkhela ke pAlakha para rAkhela ke gheDA para rAkhela ke chata para rAkhela anAja apavitra ane asvIkArya che. gRhastha tene nIce utAravAmAM paDI jAya, tene page IjA thAya, zarIre vAgI jAya, mATe tevuM anAja na levuM. te asvIkArya che. (39) sAdhaka mATe garama kareluM anAja athavA te mATe vIjhela ana athavA sUpaDAmAM jhATakela ana apavitra che ane asvIkArya che. | (40) vanaspati upara rahela anna na svIkAravuM tema ja jIva para rAkhela kaI cIja na levI. (41) je jaLa karoLiyAnA jALAmAMthI AvyuM che athavA ughADI jamInamAMthI Avela che te apavitra che ane asvIkArya che. (42) AMbAnI karIne rasa tathA drAkSane rasa, jaMgalI khajUrane rasa ane dADamane rasa svIkAre nahi. tema ja vAMsane rasa paNa na svIkAre. (43) je rasa gharadhaNIe yAcaka ke bhikSuka mATe taiyAra karela hoya te paNa na svIkAro. (44) gharamAM agara maThamAM sAdhu jyAre bhikSA levA gayela hoya te vakhate gharamAMthI vAsa Ave che temaNe vAsathI parAmukha thaI bhikSA levAne mATe koI prakAranI IcachA nathI ema karavuM. (45) sAdhake je cIja tevA ne tevA AkAramAM hoya te tene svIkAravI nahi, paNa tenA upara cAku ke hathiyAra vaDe pheraphAra karela hoya te te levI. | Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra (46) sAdhake kAcAM phaLa athavA mAtra tene leTa karela hoya paNa haju jemAM bIyAne saMbhava hoya te na levAM. (47) pAkyA vagaranA cokhA (bhAta) sAdhake na levA. . (48) sAdhake kaI jAtanI kAcI cIja na levI. (49) sAdhune mATe taiyAra karela kaI cIja sAdhake na svIkAravI. (50) koI najIkano athavA dUrane so kaI gAmamAM rahetuM hoya te tene ghera cIja levA na javuM ane tevA gharamAM paNa dAkhala na thavuM; ane tene tyAMthI khorAka ke paNuM na levAM. (51) paNA mATe taiyAra thate barAka pitAne maLe tevI mAgaNI na karavI. - (para) sArI sugaMdha Ave tevo khorAka ja mAtra khAve ane kharAba gaMdhavALe barAka na khAve evuM sAdhake karavuM nahi. e pApI hakIkata che. (53) ANela anna pitAnI sAthenA anya sAdhakane pUchyA sivAya anyane ApavuM nahi. (54) sAruM pasaMda Ave tevuM khAvuM ane bAkInuM na pasaMda paDe te bIjA sAdhuone ke gurune ApavuM te pApiSTha AcaraNa che. (55) sAdhue bahu ThaLiyAvALI cIja na levI. (56) ApanAranAM hAtha ane vAsaNa (sacittathI) bhInAM na hovAM joIe. (pahele niyama). (57) ApanAranAM hAtha ane vAsaNa (acittathI) bhInA hoya. AmAM cekhI cIja pavitra hoya te levI. (2) * (58) ApanAranAM hAtha (acittathI) bhInA hoya ane vAsaNa (sacittathI) bhInAM na hAya (3) te khape evI cIja laI zakAya. (59) jADA thayela anAja verI zakAya. ene jarA sApha karavAnuM hoya te te karavuM (4). (60) ApanArane hAtha ca heya paNa vAsaNa (acittathI) bhInuM hoya te te cIja laI zakAya. A bhikSAno pAMcamo niyama che. (61) jamIna para cIja paDela hoya, paDI gaI hoya te ApanArane hAthe (sacittanI) bhInAza na hoya te laI zakAya. (62) ApanArane hAtha paranI (sacittanI) bhInAza taddana sUkAI gayelI hoya te te cIja laI zakAya. chaThTho niyama. () pagA ke cepagI janAvara, zramaNa athavA brAhmaNane je cIja na joItI hoya athavA pareNA mATe athavA garIbagurabA mATenI je na hoya te sAdhu laI zake sAtame niyama. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284. (64) A sarve jJAnI mahArAje batAvela piMDanA niyame che. bIjA zrutaska MdhanA piMDaiSaNA nAmanA prathama adhyayananA agiyAra uddezaka che. agiyAramu* adhyayana zayaiSaNA' zayyA--bIjA zrutaskaMdhanA khIjA adhyayananuM nAma che zayyA. emAM nIcenI hakIkata Ave che: (1) jo koI sAdhakane rahevA mATe jagA joitI hAya ane te jagAmAM iMDA hAya athavA jIvAta hoya athavA koi jIvatuM prANI hoya, te tenA upayAga dhyAna, rAtrivAsa abhyAsa mATe na karavA. (2) jo sthAna tenA ApanAre cerIne ke lUMTIne lIdhela hoya athavA koI bhavanuM pApa karIne lIdhela teA dhyAna mATe tenA upayAga na karavA. prazamati vivecana sahita (3) jyAM sAthI sAdhu Utarela hoya athavA jyAM ghaNA pANA athavA garIba mANasA rahetA hoya tevA sthAne paNa na rahevuM. (4) sAdhu mATe jagAne cUnA devarAvyA hoya athavA tyAM hrAsa patharAvyuM hoya athavA nAnAM bAraNAMne moTAM karAvelAM heAya te te jagyA rahevA mATe na vAparavI. brAhmaNu ke bhikSuka athavA (5) je jagyAmAM ghaNAM DITiyAM hAya, athavA jemAM ghaNAM mULiyAM hoya, athavA pAMdaDAM ke phUlo vadhAre hAya athavA phaLa ke mULa hoya athavA hrAsa hoya teA rahevA mATe te jagyA vAparavI nahi. (6) uparane mALe na rahevuM tema ja jamInanI aMdara na rahevuM. athavA thAMbhalA para banAvela mukAmamAM na rahevuM (asAdhAraNa saMyeAgeA na hoya te). kadAca rahevuM paDe te te sthAne hAtha, paga, dAMta athavA AMkha dhAvAM nahi. athavA tyAM DInIti karavA javuM nahi, tyAM paDI jAya te hAtha paga bhAMge, tethI te jagyA utArA mATe paNa na vAparavI. (7) je jagyAe khALako, strIo hAya, janAvarA, khArAka athavA pANI bharela hAya, tevI jagyAe sAdhake na rahevuM. (8) gharadhaNInA vaparAzamAM heAya te jagyA vasati mATe na vAparavI. tene bairI sAthe takarAra thAya temAM sAdhakathI bhAga na levAya. athavA gharadhaNI agni saLagAve ke bujhAve evuM sAdhuthI na vicArAya. (9) ghaNAkharA gharadhaNIe cAkhkhAivALA hoya che ane sAdhu te kadI nahAtA nathI eTale aceAkhkhAivALA hAya che. teonA zarIra para gadha paNa hAya ane koI vAra ghaNI kharAba durgaMdha hoya. A kAraNe tee tiraskaraNIya thaI paDe. ane na karatA hoya te kAma kare athavA karatAM hoya te na kare. eTalA mATe jayAM gharadhaNI rahetA hoya tyAM na rahevuM. (10) jyAM ghaNA saMnyAsIe rahetA hoya tevA sthAnake na rahevuM. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra - (11) sAmAnya ramatagamatanI jagyA tarIke vaparAtuM hoya tyAM utAre na kare, kAraNa ke te jagyA lAyaka nathI. - (12) sUvA mATenI pATa iMDA vagaranI hoya athavA temAM jIvAta na hoya, paNa te telamAM bhAre hoya te te sUvA mATe vAparavA levI nahi. (13) je pATa iMDA ane jIvAtathI rahita haya, halakI hoya paraMtu denAra pAchI levA na icchate hoya te te pATa sUvA mATe na levI. " (14) sUvAnI pATa IMDA vagaranI ane jIvAta vagaranI heya ane halAvI calAvI zakAya evI hoya ane denAra pAchI levA taiyAra hoya, paNa sArI rIte bAMdhelI (maDhelI) na hoya te tevI pATa sUvA mATe na levI. (15) pahelA prakAranI pATane svIkAra karavAthI "saMyamavirAdhanA' thAya che eTale aMkuzane aTakAva thAya che, bIjAmAM AtmavirAdhanA" (je pATane upADe tenI virAdhanA) thAya che. trIjAmAM "tatparityAga ane cethAmAM baMdhanapalimathe" (eTale doraDAonuM paraspara saMgharSaNa). (16) jyAM gharadhaNuM ane dhaNiyANI ekabIjAnuM zarIra dAbatA hoya tevA gharamAM na rahevuM. - (17) jyAM gharadhaNuM ane tenI dhaNiyANI ekabIjAnuM zarIra jotA hoya evA gharamAM rahevuM yogya nathI. (18) iMDA ane java vagaranI pATa na maLe te AkhI rAta besI rahevuM. A bIjA mahAzrutaskaMdhanA bIjA adhyayananAM traNa uddezaka che. paMDaka eTale napuMsaka. eTale, zayyA strI, pazu athavA napuMsaka vagaranI cokhkhI hovI joIe. bAramuM adhyayana 'IryA? - IryA-AcArAMganA bIjA mahAkRtasakalanuM trIjuM adhyayana IryA nAmanuM che temAM nIcenI matalabanI hakIkata Ave che ? (1) IryA eTale hAlavuM cAlavuM. rastA oLakhAya tevA na hoya ane comAsuM besI gayuM hoya, te bIja paDyAM hoya, tyAre sAdhake eka gAmathI bIje gAma bhaTakavuM nahi, paNa cAturmAsamAM eka jagyAe sthira rahevuM. " (2) jyAM ghaNA pariNA ke brAhmaNa Ave tevuM hoya tevI jagyAe ziyALAmAM paNa dAkhala thavuM ke rahevuM nahi. . (3) paNa je gAmamAM dhyAna mATe mATI ane pUratI jagyA maLatI hoya ane jyAM bahu brAhmaNo ke pareo Ave tevuM na hoya ane jyAM pitAne rahevAnI sarva zarate barAbara saMtoSAtI hoya tyAM rahevuM. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita (4) raste jIvAta ghaNI hoya te cemAsA pachI paNa pAMcadaza divasa sudhI gAmegAma bhaTakavuM nahi. (5) paNa jIvAta na heAya ane brAhmaNeA vagere cAlavA lAgyA hoya te temaNe sAvadhAnIthI cAre bAju najara rAkhI cAlavuM. (6) cAra vAma najara rAkhI jIva na hoya tyAM cAlavuM. TUka levA ane sIdhe raste na javuM. temaNe najara rAkhIne eka gAmathI eTale hAthanA AgaLanA bhAga. 286 (7) rastAmAM jIvAta, bIja, zvAsa, pANI ke kAdava hAya te sIdhA na javuM. dhyAna rAkhIne cAlavuM. krUke mAge javAno vAMdho nathI. rastA hoya te pakaDI bIje gAma javuM. vAma (8) raste cAra, lUTArA, mleccha ke anAya lo hAya to javuM, athavA ardha sudharela mANasa heAya te teve mAge paNa na javuM. (9) enuM kAraNa e che ke potAnA paheraveza cArAi jAya athavA ajJAna leAkone hAthe mAra khAveA paDe, ane sAdhune jAsusa ke cAra dhArI mArI bese. (10) jyAM eka rAjA na heAya ke ghaNA rAjA hAya ke sAruM' rAjya na heAya teA tevA gAme na javuM, nabaLI sarakAranuM paNa ja pramANe samajavuM. (11) je jaMgala vaTAvatAM be, cAra, pAMca ke vadhAre divasa thAya tevuM hoya te tevI jagyAe na javuM, khIje gAma javuM. (12) pANImArga hAya tA ane beTamAM besIne sAme kAMThe jaI zakAya tevuM hAya te gharadhaNIe potA mATe kharIdela meTamAM na besavuM. (13) pANImAM eka paga rAkhavA, bIjo paga havAmAM rAkhavA ane khUba upayoga rAkhI sAvadhAnIthI pANImAM cAlavuM. (14) hoDInA AgaLanA ke pAchaLanA bhAgamAM na besavuM, vacce paNa na besavuM. hAtha joDIne cAre tarapha joyA vagara zAMtithI besavuM. te mAge IrAdApUrNAMka na (15) beTavALA beTa ke halesAM calAvavAnuM kahe te te calAvavA nahi. evI mAgaNIne svIkAra na karave. (16) pANIne aDavAnuM beTavALA kahe te tenA svIkAra na karavA. (17) ane beTane paDeluM kANuM pAtAnA hAthathI khUravAnuM kahe te te mAgaNInA svIkAra na karavA. (18) ane meTamAM paDela kANAne sudhAravAnuM .eTavALAne kahevuM nahi, paNa cArebAju dekharekha rAkhI upayAgapUrvaka musApharI pUrI karavI. , (19) eTavALA chatrI ke vATakA ke ThAmavAsaNa pakaDI rAkhavAnuM kahe te tenI mAgaNInA svIkAra karavA nahi, paNa vagara khelyA yA karavuM. * Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra 287 (20) rAtre ke saMdhyA vakhate bAraNuM ughADuM rAkhIne kudaratI hAjate sAdhaka jAya, te taka laIne koI cAra gharamAM praveza kare te amuka cerane corI karanAra tarIke batAva. e sAdhakane mATe sAruM nathI ane koI vAra gharadhaNa sAdhune paNa cAra dhAre. eTalA mATe evA gharamAM na rahevuM. (21) jyAM ghaNA sAdhu ke bAvAe UtaratA hoya che, tyAM eka mAsathI vadhAre na rahevuM. (22) jyAM koI mANasa na Utarate hoya tevI jagyAe rahevuM te pApa che. (23) sAMje ke moDuM thayA pachI keI nAnA mukAmamAM UtaravAnuM thAya te prathama pitAne hAtha mUkave. tyArapachI temAM paga mUkavA, ane tyAra pachI upaga rAkhIne evI jagyAmAM dAkhala thavuM ke e jagyA cheDavI. (2) je gharadhaNInuM nAma ke gotra sAdhaka jANa hoya tenA gharane kherAka na le, AmaMtraNa maLe te paNa na le; kAraNa ke e khorAka apavitra che ane asvIkArya che. (25) je gharane gharadhaNI vAparate hoya ane jemAM pANI ke agni hoya te dhyAna mATe evA gharamAM na rahevuM. (ra6) je gharane raste gharadhaNInA gharamAM thaIne jatuM hoya athavA je gharamAM pisavAne mAga ja na hoya te dhArmika dhyAna mATe te jagyAe javuM nahi. (27) jyAM gharadhaNuM ane tenI strIne kalaha thatuM hoya te gharamAM rahevuM gya nathI. . (28) jyAM gharadhaNuM ane tenI strI arasaparasanAM aMgopAMgane ghI, tela ke mAkhaNathI mAlisa karatA hoya te gharamAM na javuM. (29) jyAM gharadhaNuM ke tenI strI nagna pharatAM hoya te gharamAM sAdhake na utaravuM. (30) gAmamAM kudaratI hAjata mATe jagyA kyAM che te prathama joIne utArA mATe ke rahevA mATe jagyA pasaMda karavI. (31) anyanA zarIrane ke zayAne sparza thAya tema na thavA devuM. (32) ghUMkamAM, udharasa khAtAM ke khUba dIrgha zvAsa letAM ke kADhatAM ke UlaTI karatAM pitAnuM mukha DhAMkavuM. (33) rahevAnI jagyA sarakhI hoya ke na hoya, pavananA susavATAvALI ke te vagaranI hoya athavA dhULavALI ke te vagaranI hoya ane game tevI jagyA maLe temAM upagapUrvaka rahevuM ane te bAbata manamAM paNa kharAba na lagADavuM. (34) rastAmAM sAdhakane bhIMta ke khApa jovA maLe athavA pahADa para bAMdhelAM ghara maLe athavA rAjamahela athavA jamInanI aMdara bheMyarAvALA ghara maLe ke jhADamAM karela ghara maLe athavA pahADanI guphAo maLe athavA pavitra jhADa maLe athavA suMdara thAMbhalA ke Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 prazamarati vivecana sahita kAma karavAnuM kArakhAnuM maLe, te tenI sAme najara na karavI, paNa ADA hAtha dharIne rAkhavA ane eka gAmathI bIje gAma upagapUrvaka javuM. (35) sAdhakane mArgamAM bhInAzavALI jagyA maLe athavA caravAnI jagyA maLe ke khADI maLe athavA gaDha karelI jagyA maLe athavA jaMgala maLe athavA jaMgalamAM killAo dekhAya athavA lAkaDAM dekhAya, parvate dekhAya, athavA nadImAM sarevara athavA kamaLanAM sarovara maLe te teNe te jevA nahi, paNa hAtha tenI sAme dharIne hAthane jevA ane upagapUrvaka mArge cAlavuM. (36) haraNa, janAvara, pakSI, sarpa pANImAM rahetA hoya athavA havAmAM rahetAM hoya te IjA pAme, temane bIka lAge te bakholamAM saMtAI jAya athavA koI bIjI jagyAne Azraya le. teTalA mATe sAdhake te cIja sAme na jevuM. ane hAtha ADo dhare. (37) guru ke AcAryane hAtha jhAlIne raste na cAlavuM. (38) raste guru sAthe jatAM bIjA musAphara maLe ane teo savAla pUche ke tame kayAMthI Ave che? athavA tame keNa che? athavA tame kayAM jAo cho? tyAre guru ene javAba Ape. paNa guru tevA musAphara sAthe vAta karatA hoya tyAre temanI vAtamAM bhaLavuM nahi. (39) raste musApharo maLe ane pUche ke tamane raste phalANe mANasa maLe? te te mANasa hoya athavA gAya heya ke bheMsa hoya athavA janAvara ke pakSI hoya ke sarpa ke jaLacara prANI hoya, paNa sAdhake tene javAba na Ape ane te prANIne batAvavuM nahi ane jANatA chatAM nathI jANatA ema paNa na kahevuM ane upagapUrvaka eka gAmathI bIje gAma javuM. (40) pANInI vanaspati, mULiyAM, chAla ke pAMdaDAM athavA phUla ke phaLane mATe e rIte koI javAba na de. (41) ane gADAM, anAjanAM gADAM ke gADI mATe paNa kAMI javAba na Ape. (42) ane gAma kevaDuM moTuM che tene paNa javAba na Apa athavA gAma keTaluM dUra che tene paNa javAba na Apo . - (3) tephAnI gAya vihAra daramyAna sAmethI AvatI hoya te tenAthI gabharAvuM nahi, bIje raste gabharATane laIne le nahi ke jhADa para caDhI javuM nahi paNa upaga rAkhI AgaLa vadhavuM, (44) raste jaMgalamAM era hoya tenI bIke ADe raste na javuM. (45) cera kapaDAM ke bIjI koI cIja mAge che te ApavI nahi athavA nIce mUkavI nahi athavA enI pAse dayAnI vijJapti karavI nahi. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra89 AcAra (46) pachInA gAmamAM jaI phariyAda na karavI. rAjA pAse te mATe phariyAda karavA na javuM athavA te saMbaMdhI bIjA pAse belavuM nahi, paNa upagapUrvaka vartavuM. A bIjA zrutaskaMdhanA trIjA IryA nAmanA adhyayananA paNa traNa uddezaka che. AvI matalabanuM trIjuM adhyayana A dvitIya mahAzrutaskaMdhanuM che. - teramuM adhyayana 'bhASA jAta bhASA: "bhASAjAta' nAmanuM A dvitIya zrutaskaMdhanuM cothuM adhyayana che. tenI vAta nIcenI matalabanI che. . (1) bhASAmAM khUba upayoga rAkhavo. koIne chetaravAM ke pitAne lAbha karavA kAMI balavuM nahi. keI ThapakAne pAtra thAya tevuM na bolavuM. teo potAnI buddhine upaga kare te keTalIka vastu jarUra thavAnI che ane keTalIka thavAnI nathI, e jANI zake. amuka mANasa Avaze ke nahi te jANI zake. () paNa bolatI vakhate saMyama rAkha. ekavacana, dvivacana, bahuvacanamAM ane nara, nArI, nAnyatarajAtine viveka rAkhavo. vakhANa karavA, Thapake Apa temAM paNa viveka rAkhave. sAdhake jarUra hoya tyAM pitA mATe ekavacanamAM bolavuM, jarUra paDe tyAM bahavacanamAM paNa belavuM. spaSTatAthI pitAnI jAta para aMkuza rAkhIne belaDuM. . (3) cAra jAtanI vANI che : (1) satya, (2) asatya, (3) satyamRSA-satya ane asatyanuM mizraNa, (4) je sAcuM paNa na hoya ane asatya paNa na hoya te asatyAmRSA. (4) asatya vacana ane satya-asatyanA mizraNarUpa vacana paNa kadI belavuM ja nahi. (5) sArI rIte vicAra karIne je lAge ke te pApavacana che te satya vacana paNa na bolavuM. ThapakAne pAtra hoya che tevuM vacana na besavuM. te jematema belAyeluM hoya te te paNa na besavuM. pApa tarapha laI janAruM hoya che tevuM vacana paNa na belavuM. koI jIvane . haze tevuM vacana hoya te te paNa na besavuM. () eTale asatyAmRSAvANIrUpa vacana (hukama) jarUrI balavuM. tenI taLIne jarUrI hoya teTaluM spaSTa rIte bolavuM. (7) keIne "nIca" ke "halakA kuLamAM janmela" ema na kahevuM. keIne kSudra na kahe, keIne kutare na kahe, keIne nimakaharAma na kahe, koIne cera na kahe. (8) "bhAI lAMbA AyuSyavALA" ke "dharmAtmA" evA zabda vAparIne keIne belAva. strIne paNa gya zabdathI bolAvavI, paNa tene teDI na pADavI. (1) strIne lAvatAM te javAba na Ape te tene "AyuSmatI! bahena ! bAI evA mIThA zabdathI pharIvAra bolAvavI. pra. 37 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te prazamarati vivecana sahita (11) varasAda Ava, AkAzanA deve varasAda varasAvo, athavA anAja pAke, ke sUrya Uge, athavA sUrya na Uge, rAta paDe ke na paDe, evuM bolavuM nahi. (12) paNa vAdaLAM caDhayAM che, varasAda thaye che evuM bolI zakAya. (13) koImAM darda joIne tene koDha thaye che ke tene gUmaDAM thayAM che athavA tenuM zarIra kapAI gayuM che ke tenA hAtha kapAI gayA che evuM na belAya. (1) bhata, kiTale ke khAI joIne tene sArI rIte taiyAra karavAmAM AvyAM che ema sAdhaka na bele. - (15) kherAkane joIne te sArI rIte taiyAra karavAmAM Avela che, e sarasa kherAka che, AvI pApabhASA sAdhake arthAt sAdhu-sAdhvIe na vAparavI. . (16) amuka khorAka taiyAra karavAmAM ghaNI mahenata levAmAM AvI che, e svAdiSTa che, ema sAdhake bolavuM nahi. te pApa che. (17) gAya, bheMsa, haraNa ke janAvara ke pakSI athavA sapane joIne te sAruM che, mArI nAkhavA yogya che athavA rAMdhavA yogya che evuM sAdhake na bolavuM joIe. (18) gAya-bheMsane joI te puSTa che ema sAdhake na bolavuM. (19) gAya ke bheMsane zarIra puSTa joI tenA vakhANa na karavA ke te dehavA gya che ema na bolavuM. AvI pApabhASA na vAparavI. (20) nAnI gAyane joI te khUba dUdha Ape tevI che evI pApI bhASA sAdhake na vAparavI. (21) sAruM jhADa bagIcAmAM joI te mahelane yogya che ema na kahevuM ke daravAjAne gya che ke gharane yogya che evuM sAdhake na bolavuM. (22) jhADane sAruM jemAM te sAruM che ema belI zakAya. (ra3) jaMgalI phaLane joIne te pAkI gayAM che ane rAMdhavA yogya athavA khAvA yogya che ema sAdhake bolavuM nahi.. (24) aneka jAtanI vanaspatine joI te pAkI gayelI ane khAvA gyuM che ema sAdhake na belavuM. (25) avAja sAMbhaLIne rAga dveSathI te sAre che ke kharAba che evuM sAdhake na bolavuM. paNa rAga-dveSa vinA sArAne sAre avAja kahe. kharAbane kharAba avAja kahe. (26) te ja pramANe kharAba vAsa, sArI vAsa, kharAba raMga, sArA raMga mATe samajI levuM. (27) spaSTatAthI bolavuM, cakkasa maryAdita zabdamAM belavuM, jarUrI bolavuM ane akkala vAparIne bolavuM. (28) bahu utAvaLuM na bolavuM. upagapUrvaka saMyamI bhASAmAM jarUrI bolavuM. A bIjA zrutaskaMdhanA cethA bhASA jAta adhyayananA be uddezaka che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra - va : " caudamuM adhyayana "vaSaNa aMbaraH AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanuM pAMcamuM vaaiSaNa (prAkRtamAM vatthasaNa) nAmanuM adhyayana che. tene bhAva nIce pramANe che : (1) sAdhaka UnanuM banAvela, rezamanuM banAvela, zaNanuM banAvela, tADanA pAMdaDAMnuM banAvela, sUtaranuM banAvela ke AkaDAnuM banAvela kApaDa grahaNa kare. (2) sAdhu yuvAna majabUta bAMdhAvALe heya te teNe eka kapaDuM ja paheravuM; sAdhvI hoya te teNe cAra kapaDAM paheravAM ane tevAM kapaDAM na maLe te bIjA kapaDAMmAMthI laIne sIvI levAM. (3) sAdhue athavA sAdhvIe kapaDAM levA mATe aDadhA janathI vadhAre na javuM.. (4) prathama maDAgrutaskaMdhanA bIjA adhyayanamAM te saMbaMdhI vidhi kahyo che tenuM ahIM punarAvartana karavuM. (5) sAdhune mATe gRhastha kharIdeluM kapaDuM teNe levuM na ghaTe tema ja tene mATe raMgela, haiyela ke sApha karela, dAbela ke sugaMdhI kareluM kapaDuM na levuM, paNa tenI mAlikI ApanAranI hoya ane ApanAranA pitAnA mATe te kapaDuM hoya te te levuM. (6) sAdhake bahu mUlyavAna kapaDuM na levuM jema ke sUkSama mulAyama jarI bharatavALuM kapaDuM. bahu uttama jAtavALuM, bahu uttama sauMdaryavALuM athavA gheTA bakarAnA vALanuM banAvela athavA senerI jarIvALuM hoya evuM kapaDuM na levuM. (7) kapaDAM levAnI bAbatamAM keTalAka niyame che te dhyAnamAM rAkhavA. (8) kapaDAMnI jAta kahIne te mAgavuM. te UnanuM che ke rUnuM che ke rezamI che ke zaNanuM che ema kahI tenI mAgaNI karavI ane gharadhaNI te ApatA hoya te te levuM. te pavitra che ane svIkArya che. (9) je kapaDuM pite sArI rIte joyela, tapAsela hoya tene mAgatAM gharadhaNI ke tenI strI te Apa te levuM. (1) vastra saMbaMdhamAM jANI le ke te aMdara paheravA yogya che ke upara paheravA yegya che. (11) bIjA sAdhake svIkArela na hoya ane vadhela hoya te kapaDuM sAdhaka mAge. A pavitra ane svIkArya che. (12) A cAre niyama pramANe kapaDAM lIdhela hoya te te yogya che. paNa te niyama pramANe levAyela che ema bela bela na karavuM. (13) zrAvaka paMdara divasa ke mahinA pachI AvavAnuM kahe athavA bIje divase AvavAnuM kahe che te sAMbhaLIne sAdhaka kahe ke turata ApavuM hoya te Apa. paNa te para Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 prazamati vivecana sahita bIjuM kapaDuM tene kharIdavuM ke banAvavuM paDe tevI vAta jo te kare te te kapaDuM apavitra ane asvIkAya che. (14) kapaDAne sApha karIne Ape ke dAkhIne Ape te te kapaDuM na levuM paNa hoya tema ne tema Ape te levuM. (15) khIjA pAse maMgAvela kapaDuM paNu apavitra che, asvIkAya che. (16) IMDA ke jIvAtathI bharelAM kapaDAM na levAM. or (17) yeAgya, jarUrI ane lAMkhe| vakhata Take tevuM kapaDuM levuM. peAtAnAM kapaDAM bahu pANImAM dhAvAM nahi, chamachamAvavAM nahiM, DAghA sApha karave nahi. (18) kapaDAMmAMthI kharAba vAsa AvatI hoya te paNa puSkaLa pANIthI dhovAM ni (19) kapaDAMne jamIna para havAe na nAMkhavA ane sUkavavA nahi. (20) kapaDAMne laTakAvavAM nahi athavA khAraNA upara sUkavavAM nahi. (21) kapaDAMne thAMbhalA para ke parAja para sUkavavAM nahiM. (22) ekAMta jagyAe kapaDAM sUkavavAM ane tyAM dhULanA DhagalA para ke retImAM kapaDAM sUkavavAM. AkAramAM ane tevAM ja temane paheravAM. temane DAgha dUra (ra3) kapaDAM maLe te ja karavA dhAvAM nahi. (24) varasAda paDatA hoya te vakhate kapaDAM mAgavA na javuM. (25) kapaDAMne raMga na lagADavA athavA lUgaDAM para raMga hoya te te sApha na karavA. (26) raste cAra maLe te tenI khIkathI teNe kapaDAM khAtara rastA badalavA nahi. paNu pAtAnuM dhyAna cAlu rAkhavuM. (27) cArA kapaDAM ApavAnuM raste kahe te kapaDAM svayaM ApI na devAM. A pAMcamA adhyayananA be uddezaka che. padamuM adhyayana pAtraiSaNA' bhAjanaiSaNA--AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanuM chaThThuM adhyayana bhAjanaiSaNA nAmanuM che. cIjo keTalI ane kevI levI te tenA viSaya che. temAM nIce pramANe hakIkata Ave che. tenA ahIM sAra ApyA che. pre. jekobI 'pattesaNA' adhyayana kahe che. te a mAgadhI zabda che. pAtraiSaNA saMskRtamAM kharAkhara che. (1) pAtrane khapa hAya tA sAdhaka te tuMbaDAnuM banAveluM ke lAkaDAMnuM banAveluM ke mATInuM banAveluM mAge (ra) jo te juvAna hoya te te pAtA pAse eka ja pAttaruM rAkhe, e nahi. (3) pAtaruM levA aradhA ceAjanathI vadhAre dUra na javuM, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAre , (4) prathama adhyayanamAM cAra niyame kahyA che. te Ane (pAtrane) aMge paNa jALavavA. (5) sAdhakane mATe kharIdela pAtaruM levuM nahi. (6) kaI meMghA mUlyavALuM pataruM hoya te te na svIkAravuM. leDhAnuM ke cAMdInuM athavA senAvALuM ke tAMbAnuM banAveluM pAtra ke metInuM banAveluM pAtra ke chIpanuM banAveluM pAtra athavA hAthIdAMtanuM ke kapaDAMnuM ke cAmaDAnuM pAtra sAdhake na levuM, na svIkAravuM. (7) upara je cIjonAM nAma lakhyAM che te ja dhAtune paTTo banAvela pAtra na svIkAravuM. (8) sAdhaka uparanI traNa cIjanuM banAvela pAtra mAge (tuMbaDAnuM, lAkaDAnuM ke mATImAMthI banAvela). gharadhaNa tevuM pAtra Ape te te svIkAravuM. te pavitra ane svIkArya che. A pAtra svIkArane prathama niyama che. (9) gharadhaNI pAse je pAtra mAgavAnuM hoya te gharadhaNI ke tenI dhaNiyANI pAsethI jevA mATe mAMgavuM. joyA pachI tenI ApavA mATe mAgaNI karavI. gharadhaNI je te mAgaNIne svIkAra kare te te pAtaruM pavitra che ane svIkArya che. A pAtra svIkArane bIje niyama tha. (10) sAdhaka je pAtarA mATe mAgaNI kare te ghaNuM leke e ke enA pUrvanA mAlike vAparela hoya te te pavitra che, svIkArya che. A pAtra svIkArane trIje niyama thaye. (11) kaI paNa zramaNa ke bhikSukane na joItuM hoya ane je ApatAM vadhela hoya tevuM pAtaruM pitAne ApavA mATe sAdhaka mAgaNI kare. A pavitra ane svIkArya pAtra che. pAtra svIkArane A ce niyama tha. (12) mahinA pachI pAtra ApI javA gharadhaNI kahe che te apavitra ane asvIkArya che. (13) amuka pAtra telathI, ghIthI ke sugaMdhathI ghasIne ApavAmAM Ave te te pAtra asvIkAryuM ane apavitra che. (14) pitAne khorAka temAM taiyAra karIne pAtaruM ApIza ema gharadhaNI kahe che te pAtra apavitra che, asvIkArya che. (15) pAtramAM kadAca jIvAta hoya athavA bIjaka hoya athavA ghAsa hoya che tevuM pAtaruM na levuM ema kevaLIe kahyuM che (16) keInA gharamAM bhikSA levA jatAM pahelAM jarajIvAta tapAsI te vagaranuM pAtra karavuM ane te para dhULa hoya te kADhI nAMkhavI, lUchI nAkhavI. (17) pAtranI vAta sApha karavAnuM kAraNa jIvahiMsA pALavAnuM che. sAdhake upagapUrvaka A kAma karavuM. (18) gharadhaNI pAse bhikSA mAgavA javuM tyAre pAtarA pitAnI sAthe laIne javuM. (19) kadAca varasAda Ave te kapaDAMnI jatanA karavAnuM kahyuM che tema pAtarAnI paNa upagapUrvaka jatana karavI. A chaThThI pAtrauSaNuM adhyayananA be uddezaka che, e bIjA zrutaskaMdhamAM Ave che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 prazamarati vivecana sahita seLayuM adhyayana 'avagrahapratimA avagraha-A bIjA zrutaskaMdhanuM sAtamuM adhyayana avagrahapratimA nAmanuM che. temAM nIcenI matalabanI vAta Ave che. avagraha eTale hada-maryAdA, te dravyathI kSetrathI kALathI ane bhAvathI bane che. pra. jekebI A adhyayananuM nAma "gapaDima' kahe che, te prAkRta zabda che. (1) "huM zramaNa thaIza. mAre ghara ke milakta, dIkarA ke janAvara nahi hoya A pramANe - pratijJA karIne gAmamAM praveza karatAM ja teNe mAtra anyanuM ja ApeluM levuM. je sAdhunI sAthe pite rahetuM hoya tenI chatrI ke dAMDo na levA teonI rajA laIne ja levA ane te sApha karIne joIne upagapUrvaka levA. rajA vinA pitAnA upagamAM na laI zake. (2) musApharakhAnAmAM ke musAphara mATe rAkhela holamAM te gharadhaNInI rajAthI rahI zake. gharadhaNune kahe ke tenI pitAnI rajA haze tyAM sudhI te jagyAmAM pate raheze ane pachI te bIje gAma jaze. ' (3) je pitAnA (te sAdhakanA) niyamane anusaratuM hoya tevA sAdhune tyAM bolAvI zake ane pitAnA kherAkamAM tene bhAga paDAvavAnuM kahI zake. (6) paga rAkhavAnuM Asana, khATa ke bAMkaDo pite gharadhaNI pAsethI mAgI lIdhuM hoya te bIjA pitAnA gheraNane anusaratA sAdhune ApI zake, paNa bIjA koI mATe te cIja mAgela hoya te na apAya. (5) musApharane rahevAnI jagyAmAM rahIne gharadhaNI pAse te soya mAgI zake athavA pAtaruM mAgI zake ke kAnakhetaraNI mAgI zake athavA neraNI mAgI zake. - (6) te cIja pAchI ApatI vakhate tene jamIna para mUkavI paNa hAthe hAtha gharadhaNune hAthamAM na ApavI. (7) bhInI jamIna upara kaI cIja paDI hoya te levI nahi athavA jamIna para paDelI kaI cIja na levI athavA bhIMta parathI paDelI kaI cIja na levI athavA jhADanI DALI parathI koI cIja na levI athavA gharanA bALake ke bairAM pAsethI kaI cIja na levI. ane gharadhaNI bairI sAthe laDate hoya te tene ghera na javuM. gharadhaNI ane enI strI paraspara tela ke mAkhaNathI zarIrane mAliza karatA hoya te te gharamAM javuM nahi. (8) gharamAM vAraMvAra aMdara na javuM ke bahAra nIkaLavuM nahi ane gharanA mANasane trAsa na Apo. AMbAvADiyAmAM sAdhu jAya te tenA dhaNI ke rakhevALanI rajA laIne dAkhala thAya. kerI para IMDA ke jIvAta hoya te te kerI upayogamAM levI nahi. (10) je te kerI iMDA ke jIvAta vagaranI hoya, paNa TocelI na hoya te te kerI na levI. te apavitra che, asvIkArya che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyA ra95 (11) kerIne rasa ke kapataLAM iMDA ke jIvAtayukta hoya te te na khAvAM. paNa te iMDA, jIvAta vagaranAM hoya te khAI zakAya. ' (12) sAdhaka zeraDInA khetaramAM Utaryo hoya te UtaravA mATe upara jaNAvyuM che te pramANe rajA mAgavI. tene zeraDI khAvAnI marajI ke IrachA thAya te kerInA saMbaMdhamAM je niyame upara jaNAvyA che te lAgu paDe. (13) musApharane rahevAnA sthAnane sAdhakane kabaje maLyA pachI te gharadhaNI ke tene putra pAsethI kaI cIja levI nahi. paNa nIce batAvelA niyame dhyAnamAM rAkhavA. (14) musApharane rahevAnI jagyA mATe te mAgaNI karI zake. A prathama niyama che. (15) bIjA sAdhuo mATe pite jagyAnI mAgaNI kare temAM pitAno samAveza thate. heya te sAdhaka tyAM rahI zake. A bIjo niyama thaye. (16) huM bIjA sAdhuo mATe sthAnanI mAgaNI karIza ane maLyA pachI pitAne (mAre) mATe te jagyA nahi vAparuM. - (17) bIjA sAdhuo mATe jagyA huM nahIM mAgu, paNa bIjAne te maLI haze to huM mArA mATe vAparIza. A ceAthe niyama che. (18) huM mAre ekalAne mATe jagyA mAgIza, bIjA becAra mATe nahIM. A sAdhake nizcaya karela heya e pAMcamo niyama thaye (19) sAdhakane ghara maLe temAM IkakaDa nAmanuM ghAsa hoya che te tene bichAnA tarIke vApare, nahi te jamIna para besI rahe. A chaThTho niyama thaye. (2) sAdhune je gharamAM rahevA mATe rajA maLI hoya temAM pRthvIzilA, kASThazilA heya te te temane bichAnA tarIke upayoga kare, nahi te besI rahe. A sAtame niyama tha. A sAtamA adhyayananA be uddezaka che. ahIM dvitIya zrutaskaMdhanI pahelI cUlA athavA cUlikA pUrI thAya che. cUlikA eTale parvatanI eka hAramALA. AvI cUlA A zrutaskaMdhamAM Avaze te vicAravI. A bIjA zrutaskaMdhanA pahelA adhyAyathI prathama cUlA zarU thaI che te sAtamA adhyAyanA bIjA uddezaka sudhI cAlI. cUThAne bIjo artha meranA mAthAnI madhyazikhA thAya che, athavA zirabhUSaNa paNa thAya che. uparanI meDIne paNa cUDA ke cUlA kahevAmAM Ave che. cUDAne DuMgaranuM zikhara e artha vadhAre yaMgya che, ema mAruM dhAravuM che. bIjI cUDA tyArapachI Avaze. temAM sAta adhyAya che. (11) Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita AcArAMgasUtrane vadhu paricaya sthAnaniSadyAdyutsargazabdarUpakriyAparAnyo'nyAH / pazcamahAvratadADhayeM vimuktatA sarvasaGgebhyaH // 117 // atha-ThekANuM, dhyAna karavAnuM sAdhana (sthAnika), kudaratI hAjata karavAnI jagyA, zabdanI kriyAo, rUpanI kriyAo, pakriyA, anya kriyAo, pAMca mahAvratanuM daDhapaNuM ane sarva saMga rahitapaNuM. (117). have e AcArAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhanA adhyayanenI zI vAta Ave che, te saMkSepamAM jaNAvI A viSaya pUre karavAmAM Avaze. sattaramuM adhyayana "sthAna satikAra - sthAnaH AcArAMgasUtranA bIjA bhRtakanA AThamAM adhyayananuM nAma ThANa satiSkaryA athavA sthAnasaptikA che. emAM nIcenI agatyanI bAbata Ave che. ane ahIMthI bIjI cUlikA zarU thAya che. A bIjI cUlikA AThamAM adhyayanathI cAlaze. te caudamAnI Akhara sudhI pahoMcaze. (1) pratimA vahana karavA mATe iMDA athavA jIvAtavALI jagyA apavitra che, asvIkArya che. (2) pratimA vahana karavA mATe gya ane svIkArya jagyA mAgavI. te mATenA cAra niyamo dhyAnamAM rAkhavA. te niyama nIce vAMcavAthI jaNAze. (3) bahu niravadya-jIvAtathI rahita bhUmine pasaMda karIza ane te aMgAne Teko daIne rahIza. zarIrane jarA jarA halAvIza ane jarA hAlI cAlIne huM tyAM Ubhe rahIza." A pahele niyama tha. 1 (4) jIvarahita bhUmine pasaMda karIza ane tenI sAme mArI jAtane Teke ApIza. zarIrane jarA jarA halAvIza, paNa cAlIza nahi. huM tyAM khaDe Ubhe rahIza." A bIjo niyama tha. (5) "huM niravadya jagA pasaMda karIza. ane tene Teke ApIza. zarIranI koIpaNa sthiti anusAra huM pharIza nahi ane jarApaNa halIza nahi' A trIjo niyama tha. | (6) "kavarahita jagyA pasaMda karIza, paNa tene jarA paNa Teke nahi dauM. zarIrane paNa koI sthitimAM halAvIza nahi ane jarA paNa hAlIza cAlIza nahi, huM Ubho rahIza." A cotho niyama thaye. - A AThamAM adhyayanane mAtra eka ja uddezaka che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra97. AcAra - 27 aDhAmuM adhyayana niSadhikAsatikA niSadyA-zrI AcArAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhanuM navamuM adhyayana niSI dhikA nAmanuM che. temAM nIce jaNAvelI vAta Ave che. ahIM bIjI cUlikA che. . (1) jyAre abhyAsa mATe jagyA joItI hoya te iMDA ke jIvAtavALI jagyA na levI, kAraNa ke te apavitra ane asvIkArya che, paNa te jagyA IMDA ke jIvAta vagaranI hoya te te svIkAravI, kAraNa ke te pavitra ane svIkArya che. (2) agAu pATa saMbaMdhI vAta AvelI che tenuM A svIkAramAM punarAvartana karavuM. (3) be, cAra ke pAMca sAdhu maLI abhyAsa mATe jagyA le te teoe arasaparasa dAMta kacakacAvavA nahi, tema ekabIjAnA zarIra ghasavA nahi. A navamA niSAdhikA adhyayanane mAtra eka ja uddezaka che. ogaNIsamuM adhyayana uccAra-prasavaNasaptikA yulsaga-AcArAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhanA dazamAM adhyayananuM nAma uccAra- prasavaNa che. A paNa bIjI cUlikAnA vibhAga tarIke cAlu che. temAM nIce jaNAvela matalabanI vAta Ave che- (1) sAdhu ke sAdhvIe pitAnI pAse sAvaraNI na hoya te te bIjA sAthenA sAdhunI sethI mAgI levI. (2) je jamIna para iMDA ke jIvAta hoya tevI jagyAe kudaratI hAjate na javuM, paNa jamIna IMDA ke jIvAta rahita hoya te sthAna para kudaratI hAjate javuM. (3) te jagyAnA mAlike pitAnI sAthenA sAdhuo mATe ke sAdavIo mATe jIvane ghAta karI te jagyA banAvI hoya te tenI jagyAmAM kudaratI hAjate na javuM; AvI jagyA te kAma mATe judI kADhavAmAM AvI hoya ke na hoya te paNa. (4) je te jagyA bIjAne mATe rAkhela na hoya te te jagyA pitAnI hAjata mATe citarapha tapAsa karIne vAparavI. - (5) sAdhakane mATe gharadhaNIe khAsa hAjata mATe taiyAra karelI jagyA te kAma mATe na vAparavI. taiyAra karAvela jagyA te mATe hoya te paNa na vAparavI. lazkara mATe te jagyA vaparAtI hoya te hAjata mATe na vAparavI. te jagyAmAM ghAsa hoya te te hAjatane mATe na vAparavI. sudhArelI ke sugaMdha karelI jagyA paNa hAjatane mATe upayogamAM na levI. (6) gharadhaNa ke tenA chokarA. AvatA jatA hoya athavA bIja ke gAMTha ke mULiyAM pheravatAM hoya, dUra laI jatAM hoya te te jagyA na vAparavI. (7) sAdhake thAMbhalA para hAjate na javuM. te ja pramANe bAMkaDA ke pAlakha athavA arthapATa para athavA gharanA minArA ke chAparA para hAjate na javuM. pra. 38 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita (8) khAlI jamIna para ke bhInI jamIna para hAjate na javuM, tema ja dhULavALI jagyAe ke paththaranI zilA para hAjate na javuM, tema ja je mATImAM jIva hoya tenA para hAjate na javuM, tema ja jIvAtavALA lAkaDAmAM athavA koIpaNa cIjamAM jIvAta hAya te para hAjate na javuM. 98 (9) je sthAne gharadhaNIe cAkhA vAvyA hoya, vAvatA hAya ke vAvavAnA hoya te jagyAe kudaratI hAjate na javuM. (10) jyAM vAsIdAnA DhagalA kAdavavALuM sthAna hAjata mATe na vAparavuM. heAya te sthAne kudaratI hAjate na javuM, tema ja na (11) garama jagyAe hAjate na javuM athavA jyAM pa`khIenA mALA ghaNA hAya te sthAna para kudaratI hAjate na javuM. (12) je jagyA para ApaghAta thayela hAya tyAM kudaratI hAjate na javuM. (13) bagIcAmAM, khaDaka para, lAkaDAmAM athavA jaMgalamAM kudaratI hAjata na karavI. (14) minArA para, rastA para, bAraNAM para ke zaheranA daravAjA para kudaratI hAjate na javuM. (15) jyAM traNa ke cAra rastA bhegA maLatA hAya te sthAne kudaratI hAjata mATe na javuM. (19) kolasA athavA dArU banatA hoya te sthAne kudaratI hAjate na javuM. (17) nadI najIka pavitra sthAna heAya tyAM kudaratI hAjata mATe na javuM. (18) jyAM tAjI navI mATI nIkaLatI hoya athavA janAvara mATe caravAnI jagyA hAya athavA janAvara mATenI jagyA hoya tyAM athavA khetaramAM ke paththaranI khANumAM kudaratI hAjate na javuM. (19) je khetaramAM cheDavA, vanaspati ke mULiyAM jamInamAM nAkhyAM athavA UgyAM hAya te sthAne kudaratI hAjata mATe na javuM. (20) je sthAne phUla thatAM hAya athavA phaLa thatAM hoya ke bIjo thatAM hoya athavA phaNagA phUTatA hoya te jagyA kudaratI hAjata mATe na vAparavI. (21) potAnI ke bIjAnI tarapaDI laI kudaratI hAjate javuM. jyAM leAko pasAra thatAM na heAya tevI jagyAe javuM ane je sthAna iMDA vagaranuM athavA jIvAta vagaranuM hAya te levuM ane tyAM rAkha upara hAjate javuM. A dazamA adhyayanamAM mAtra eka ja uddezaka che. AThamA tathA navamAmAM paNa eka ja uddezaka hatA. te khIjI cUlikAnA vibhAga che. bIjA zrutaskaMdhanuM e rIte A dazamuM adhyayana pUruM thayuM. * Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra vIsamuM adhyayana "zabdasaptakA zabda-bIjA zrutaskaMdhanuM agiyAramuM adhyayana "zabdasaptikA athavA saddasarikAe nAmanuM che. te paNa bIjI cUlikAne vibhAga che. eTale A rIte bIjI cUlA cAlu che. e AThamA adhyayanathI zarU thayela che. enuM nAma saptasaptikA cUlikA che. - (1) jyAM mRdaMga, nAMdI, Dhelaka ke jhAlarane avAja saMbhaLAya tevAM sthAne javAne nizcaya sAdhake na kare. athavA Dhalakane avAja thavAnuM hoya ke thatuM hoya tevA sthAne javAne nizcaya na kare. (2) jyAM vINane avAja thatuM hoya tevAM sthAna para sAdhake javAne nirNaya na kara. . (3) tema ja jyAM vALAne vAjiMtrane avAja thatuM hoya tyAM javuM nahi. (4) tema ja jyAM janAvaranA cAmaDAnA banAvela maraghAne avAja thatuM hoya tyAM (5) pavananAM vAjiMtro vAgatAM hoya tyAM paNa na javuM. (6) avAja sAMbhaLavA mATe khINamAM, khAImAM ke bhI tenI najIka na javuM. (7) gAmane pAdare, carANamAM ke parvata para ke jagalamAM ke kilAmAM avAja sAMbhaLavA mATe sAdhake na javuM. (8) zaheramAM ke gAmaDAmAM ke bajAramAM athavA rAjadhAnInA zaheramAM ke maThamAM ke utArAmAM avAja sAMbhaLavA mATe na javuM. (9) bagIcAmAM ke jaMgalamAM ke maMdiramAM sUra sAMbhaLavA mATe sAdhake na javuM. (10) jyAM traNa ke cAra rastA ekaThA thatA hoya tyAM avAja sAMbhaLavA mATe na javuM te ja pramANe cAra rastA maLanAra ekamAM paNa te mATe na javuM. - (11) bheMsanA ke janAvaranA tabelAmAM, ghaDAramAM ke hAthIsthAnamAM avAja sAMbhaLavA mATe na javuM. (12) janAvaranAM ke ghaDAnAM athavA hAthInAM ToLAM ekaThAM thatAM hoya tyAM avAja sAMbhaLavA mATe na javuM. (13) vArtA kahenAra ke kasarata karanAra pAse avAja sAMbhaLavA na javuM. (14) nATaka thatAM hoya tyAM avAja sAMbhaLavA na javuM. (15) saMgItanA jalasAmAM avAja sAMbhaLavA mATe na javuM. (16) kajIye thatuM hoya ke jyAM baLa cAlatuM hoya athavA be rAjya vacce vAMdhA paDelA hoya tyAM avAja sAMbhaLavA mATe na javuM. (17) jyAM suMdara kapaDAM paherIne chokarIne batAvavAmAM AvatI hoya ane tenI pAse aneka mANasa hoya ane teNe ghareNugAMDAM paheryA hoya tyAM avAja sAMbhaLavA na javuM, Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ST) sADI prazamarati vivecana sahita (18) athavA phasI caDhAvavAne sthAne avAja sAMbhaLavA na javuM. (1) jyAM ghaNuM gADIo heya, ghaNuM mleccha leka haya, jyAM ghaNuM paradezI heya tyAM avAja-zabda sAMbhaLavA mATe sAdhake na javuM. (20) jyAM moTo mahotsava maMDAyale haya, jyAM mANase sArAM kapaDAM paherIne , jatA hoya, leke saMgIta vagADatA hoya, athavA nAca karI rahyA hoya ke pItAM hoya tyAM zabda sAMbhaLavA mATe sAdhake na javuM. (21) A duniyAnA ke bIjI duniyAnA zabda-avAja para prema lAva nahi, tema ja tene IcchA nahi, te saMbhaLAya te paNa zuM ane na saMbhaLAya te paNa zuM? A bIjI cUlikAnA agiyAramA adhyayanamAM mAtra eka ja uddezaka che. e saptasaptikA nAmanI bIjI cUlikAne the vibhAga che. ekavIsamuM adhyayana "rUpatikA rUpa-dvitIya zrutaskaMdhanI A bIjI cUlikAnuM bAramuM adhyayana rUpasaptikA nAmanuM che. temAM nIcenI matalabanI hakIkata Ave che. ' - (1) sAdhaka phUlanA gucchAomAM ke mUrtimAM lAkaDakAmamAM ke plAsTaramAM ke dAMtakAmamAM ke deraDImAM ke pAMdaDAmAM judA judA raMge jue te teoe pitAnI AMkhane tRpta karavA tyAM javAno nirNaya na kare. (2) chelA adhyayanamAM zabdane aMge jyAM na javAnuM jaNAvyuM hoya te sarva sthAnenuM ahIM punarAvartana karavuM. - A bIjA zrutaskaMdhanA bAramA adhyayanane mAtra eka ja uddezaka che. e samasakhikA nAmanI cUlikAne pAMcamo vibhAga che.' bAvIsamuM adhyayana 'parakriyA satikA para-AcArAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhanuM teramuM adhyayana bahAranA mANase karelI kriyA paratvenuM hoI tenuM nAma parakriyA che. te saptaptikA cUlikAne chaThTho vibhAga che. tenI matalaba nIce pramANe che. (1) bIje mANasa sAdhakane ane kaI kriyA karate hoya te tenAthI sAdhake rAjI thavuM nahi ane tene rokavo nahi. (2) bIje manuSya sAdhunA paga dAbate hoya te tenAthI sAdhue rAjI na thavuM ane tene reke nahi. " (3) bIje mANasa paNa khUMdate hoya ke paga para TherA lagAvate hoya te tethI rAjI na thavuM ane tene roko nahi, Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra 301 (4) pagane te aDate hoya ke raMgate hoya te tethI rAjI na thavuM ane tene reke nahi. (5) te pagane ghI ke tela lagAvate hoya te temAM rAjI na thavuM ane tene reko nahi. (6) te lodhranA raMgathI athavA khAlI bhukAthI athavA raMgathI tene copaDatuM hoya te tenA kAryathI rAjI na thavuM ane tene aTakAve nahi, (7) bIje mANasa paga para garama ke ThaMDuM pANI reDate hoya te temAM rAjI na thavuM ane tene rokavo nahi. (8) koI jAtane malama lagADate hoya te tethI rAjI na thavuM ane tene na aTakAve. (9) koI jAtanA dhUpathI te (bIje kaI mANasa) pagane sugaMdha lagAvate hoya athavA tene dhUNImAM nAkhatuM hoya te tethI rAjI na thavuM ane tene tema karate na aTakAva. (10) te pagamAMthI kAMTo kADhate hoya te tethI rAjI na thavuM ane tene na aTakAve. (11) te paganuM lehI ke parU kADhate hoya te temAM rAjI na thavuM ane tene na aTakAve. (12) koI para mANasa sAdhunuM zarIra dAbate ke lUchate hoya te temAM sAdhue rAjI na thavuM ane tene tema karate na aTakAva. (13) te (bahArane mANasa) zarIre vAgelA ghAne lUchate hoya athavA tenA para ThaMDuM ke garama pANI nAkhatA hoya che tethI rAjI na thavuM ane tene aTakAve nahi. (14) keI tIkSaNa hathiyArathI bahAra mANasa te ghAmAMthI lehI ke parU kADho hoya, kheMcI lete hoya te temAM rAjI na thavuM, tema ja tene aTakAve nahi. . (15) bhagaMdara thayela hoya tene kaI para mANasa vIdhI nAkhate heya athavA thayela gumaDAne tIkSNa hathiyArathI kApI te vaDe lehI ke parU temAMthI kADhI lete hoya te tenA te kAmathI rAjI na thavuM, ane tene aTakAve nahi. (16) te (bahArane mANasa) zarIra parane pasIne ke kaI jAtanI apavitratA (zArIrika) dUra karate hoya te temAM rAjI na thavuM ane tene aTakAvavo nahi. (17) kaI parAye mANasa tenA AMkhanA cIpaDA kADhatuM hoya ke AMkhane bIje koI kacaro kADhate hoya te temAM rAjI na thavuM ane tene aTakAve nahi. (18) koI mANasa sAdhakanA vALa lAMbA hoya tene oLo hoya te tenA te kAmathI rAjI na thavuM ane tene aTakAve nahi. (19) tema ja sAdhunI kAMkhanA vALa ke bhramaranA vALane bahu lAMbA hoya tene te kApate ke eLatA hoya te tethI rAjI na thavuM ane tene aTakAvavo nahi. (20) anya koI mANasa sAdhakanA lAMbA vALa dUra karate hoya ke tene sApha karate hoya te te kAmathI rAjI na thavuM ane tene tema karatA aTakAve nahi. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 yuga che. prazamarati vivecana sahita (21) anya koI mANasa sAdhunA vALamAMthI lIkha ke jU kADhate heya te tenA te kAmathI rAjI na thavuM, tene tema karatA aTakAve nahi. (22) kaI bahArane mANasa aMka athavA paryakAsane besI sAdhakanuM zarIra lUchate hoya te tethI rAjI na thavuM ane tene tema karate aTakAve nahi. (23) kaI jAduthI ke tevI rIte vyAdhi dUra karavA irachate hoya te temAM rAjI na thavuM ane tene tema karate na aTakAve. - A bIjA zrutaskaMdhanA teramA adhyayanane mAtra eka uddezaka che. ane te saptasaplikA cUlAne chaThTho vibhAga che. tevIsamuM adhyayana anya kriyA saptikA kriyA a nyA -bIjA zrutaskaMdhanuM caudamuM adhyayana ane kriyA nAmanuM che. e saptasaplikA cUlikAne chevaTane sAtamo vibhAga che. tenI matalaba nIce pramANenI che, te dhyAnamAM levI. ke (1) arasaparasa upara teramA adhyayanamAM jaNAvela kAryo kaI kare che tethI rAjI thavuM nahi. ane tene aTakAvavA nahi kAraNa ke te karmabaMdhana che ane pitAne lagatI vAta che. (2) sAdhake paraspara paga luche ke ghase te te kriyA doSarUpa che. ' A caudamA adhyayanane mAtra eka ja uddezaka che. ahIM saptasaptikA nAmanI bIjI cUlikA pUrI thAya che. cevIsamuM adhyayana bhAvanA paMcamahAvatadAharya-AcArAMganA bIjA zrutaskaMdhanuM paMdaramuM adhyayana bhAvanA nAmanuM che, temAM nIcenI matalabanI hakIkta Ave che. (1) te kALe ane te samaye mahAvIra nAmanA pUjya thayA, jemanA jIvananA pAMca prasaMge uttarAphAlganImAM thayA. (2) te uttarAphAzunImAM devAnaMdAnI kUkhamAM AvyA, deve devAnaMdAnI kukSIethI temanuM haraNa karIne temane trizalAnI kukSImAM mUkyA, te uttarAphAlvanI nakSatramAM banyuM. | (3) temane janma uttarAphAgunI nakSatramAM thaye. (8) pitAnA mAthAnA vALane leca karI teo nirca thapaNuM pAmyA te uttaraphAlganImAM banyuM. (5) temane sarvathI UMcuM jJAna-kevaLajJAna uttarAphAlyunI nakSatramAM thayuM. A saMpUrNa jJAna che, maryAdA vagaranuM jJAna che, UMcAmAM UMcI jAtanuM jJAna che, sarva vastunuM jJAna che ane pUrepUruM jJAna che. | (6) paNa svAti nakSatramAM e pUjyazrIe mokSa prApta karyo. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra 303 (7) A avasarpiNI kALacakrane susamasusamA nAmane Are pUre thaye, pachI susamA nAmane Are gaye, tema ja pachI susamadusamAM tema ja dusamasusamAM nAmanA ArA gayA ane pachI dusamasusamA ArAnA patera varSa ane nava mahinA ane tenA para arthe mahine bAkI rahyo tyAre, unALAnA cethA mahinAmAM, eTale aSADha suda chaThane reja, je vakhate caMdramAM uttarAphAlganImAM hatuM te raja, mahAvIrane vimAnamAMthI utapAta thaye. A vimAnamAM teo vIsa sAgaropama sudhI rahyA hatA. jabudvIpanA A bhAratavarSamAM dakSiNa bhAgamAM jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNane tyAM e AvyA. temanA bApanuM kuDAlotra hatuM. (8) teo devalekamAMthI nIce UtaravAnA che te jANatA hatA, Utare che te jANatA na hatA, UtaryA che te jANatA hatA. (9) Aso mAsamAM caMdra jyAre uttarAphAgunImAM Avyo hate tyAre khyAzI (82) divasa pachI trAsIne divasa cAlatuM hatuM tyAre iMdra atyAra sudhIno niyama hatuM te vicArIne mahAvIranA garbhane pheravA. te rAjagRhanA dakSiNa vibhAgamAM hatA tyAMthI kSatriyenA uttara vibhAgamAM temane pheravI ApyA. A banne kuDapuranA ja vibhAga hatA. (10) trizalA vAsiSTha gotranI hatI, tenA pati siddhArthanuM netra kAzyapa hatuM. (11) pitAne pheravIne trizalAne tyAM laI javAnA che te mahAvIra jANatA hatA, laI gayA te jANatA hatA. laI jAya che te teo jANatA na hatA. (12) caitra suda terasa (13) ne rAja jyAre caMdrane vega uttarA phAlganImAM thaye, tyAre navamAsa ane sADAsAta divasa be mAtAnA garbhamAM pUrA karIne, temane janma thaye. janma vakhate te taddana taMdurasta bALa hatA, ane temanI mAtA trizalA paNa taddana taMdurasta hatA. ' ' (13) temanA janma vakhate bhavanapati de, vyaMtarade, jatiSka devo ane vaimAnika deve rAjI thayA ane teoe moTo mahotsava ujavyo. (14) mahAvIra trizalAnI kukSimAM AvyA tyArathI enAthI, rUpAthI, dhanathI, dhAnyathI, ratnathI, matIthI te kuTuMba vadhyuM. tethI temanA pitAe nakkI karyuM ke putranuM nAma vardhamAna rAkhavuM. e dhAraNuM eNe pUrI pADI ane te anusAra temanuM vardhamAna nAma pADavAmAM AvyuM. ' (15) tyAra pachI zrI mahAvIre bALapaNa pasAra karyuM ane pAMce IdriyanA bhoge bhagavyA. (16) zrI mahAvIra kAzyapa zetranA hatA. temanAM traNa nAma jANItA che. temanA mAbApathI te "vardhamAna" nAme belAvAtA hatA. temanAmAM rAga tathA zreSa na hatuM tethI temanuM "zamaNuM nAma thayuM hatuM. duniyAnA duHkhe temaNe sahana karyA hatAM ane nagnatva svIkAryuM hatuM eTale devatAoe temane "mahAvIra" evuM nAma ApyuM hatuM Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 prazamarati vivecana sahita (17) mahAvIranA pitA kAzyapagotranA hatA. emanI mA vAsiSTha gotranI hatI. mahAvIranA pitAnA traNa nAma thayAM hatAM. siddhArtha, zreyAMsa ane yazasvI. emanI mAnAM traNa nAme A pramANe che-trizalA, videhadattA ane priyaMkAriNI. mahAvIranA kAkA supArzva kAzyapa getranA hatA. emanA moTAbhAI naMdivardhana ane emanI meTI bahena sudarzanA bane kAzyapa gotranA hatA. emanI patnI yazodA kauDinya gAtranI hatI. emanI dIkarI je kAzyapa gotranI hatI ene be nAma hatAM - anavadyA ane priyadarzanA. e dIkarInI dIkarI je kAzyapa zetranI hatI tenAM be nAma hatA - zeSavatI ane yavatI. . (18) mahAvIranA mAtApitA pArzvanAthanA anuyAyI hatA ane zramaNane anusaratA hatA. ghaNAM varSa sudhI teo zramane anusaranArA hatA. teo marIne azruta kalpamAM devadevI thayA. teo tyArabAda AyuSya pUruM bhegavI mahAvidehamAM mekSa pAmaze. . (19) mahAvIra trIza varSa sudhI videhamAM gRhastha rahyA. teo jJAtuputra tarIke paNa oLakhAtA hatA. (20) temanA mAtApitAnA maraNa pachI teoe Apela vacana pramANe temaNe pitAnuM senuM athavA rUpuM choDI dIdhAM, tema ja pitAnuM lazkara, rathe paNa temaNe choDI dIdhAM, tyAga karyo. eka varSa sudhI pitAnuM anAja, sonuM ane ratno bakSisamAM ApyAM. mAgazara mAsanI dazamanA divase temaNe A saMsAra choDI devAno nirNaya karyo. (21) saMsAratyAga karatA pahelAM eka varSa sudhI tIrthakare varasIdAna Ape che. (22) dararoja savAre sUryodayathI eka prahara dina caDhe tyAM sudhI teo eka karoDa ne ATha lAkha sonAmahoranuM varasIdAna Ape che. (23) traNa aThayAsI kareDa senAmahoranuM mahAvIre eka varSamAM dAna karyuM. (2) lekAMtideve temane tIrtha pravartAvavA vijJapti kare che. (25) jyAre bhavanapati, vyaMtara, jatiSka ane vaimAnika devee mahAvIrane saMsAratyAgane nizcaya jAye tyAre teoe pitAnuM svAbhAvika rUpa dhAraNa karyuM ane pAlakhI upADavA AvyA ane te mATe asaMkhya dvIpa ane samudrane oLaMgIne AvyA, ane kSatriyakuMDanA uttarabhAgamAM jyAM kSatriye rahetA hatA tyAM AvavA mATe uttarapUrva dizAe aTakyA. (26) denA rAjA IMdra dhImethI pitAnuM vAna aTakAvyuM ane temAMthI pite nIce UtaryA. teNe eka suMdara pAlakhI banAvI ane tenI vacce eka siMhAsana banAvarAvyuM. (27) pachI e mahAvIra je sthAnake hatA tyAM gayAM ane traNa pradakSiNA karI mahAviranI pUjA karI, mahAvIrane pAlakhI pAse lAvI, mahAvIrane mukhabhAga pUrva dizA tarapha rAkhI siMhAsana para besADayA pachI temanA zarIre tela ceryuM, sugaMdha ane bIjI Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra 305" Asevana karI temane pavitra jaLathI navarAvyA ThaMDA sukhaDathI temanA zarIre vilepana karyuM; temane bahu sarasa kapaDAM paherAvyAM, ane mUlyavAna AbhUSaNe dharAvyAM. (28) IMdra tyArapachI bIjI caMdraprabhA pAlakhI banAvI. A pAlakhIne upADavA mATe eka hajAra mANasa joIe. A pAlakhIne paNa khUba zaNagAravAmAM AvI hatI. (29) devatAoe ane IMdra pitAnA mAthA para muguTa dhAraNa karyA. (30) pAlakhImAM zrI mahAvIra birAjamAna thayA. temanI DAbI bAjue IzAnedra ane jamaNI bAjue iMdra beThA. (31) AgaLa pAchaLa baMne bAjue vAjiMtre vAgatAM hatAM. (32) mahAvIre traNa divasane upavAsa (aThThama) karyo hate. (33) pUrvAbhimukha te varaghoDAmAMthI prabhu UtaryA ane khAsa taiyAra karela siMhAsana para beThA. tyAM mahAvIre lagna karyo. temanA vALa iMdra eka sarasa ratnanA DAbaDAmAM laI lIdhA. (34) te vakhate iMdranA hukamathI sarva vAjiMtro baMdha thayAM. e vakhate mahAvIre dIkSA lIdhI. (35) te vakhate mahAvIrane mana:paryavajJAna nAmanuM ethuM jJAna thayuM. mana:paryavajJAna thavAthI aDhI dvIpanA vyakta manavALA jInA zA vicAre che te mahAvIra jANatA hatA. temaNe pitAnA manamAM te vakhate nirNaya karyo ke mANasa athavA pazuo je pIDA Apaze tene pite samatAthI sahana karI leze. (36) mahAvIra tyAMthI kumAregAme gayA. eka mUhuta divasa rahyo tyAre tyAM pahoMcyA. (37) temanA niSpApa bhramaNamAM mahAvIre AtmadhyAna karyuM ane rAgAdinI asara temane na thAya tevuM karyuM, brahmacarya dhAraNa karyuM ane nirvANane mArge prayANa karyuM. devatAnA ke manuSyanA ke janAvaranA karelA sarva upasargo temaNe sahana karyA. temaNe mana, vacana, kAyAnI kriyAone saMyamamAM rAkhI. (38) mahAvIre A rIte bAra varSa pasAra karyA. teramAM varasanA vaizAkha mAsanI suda dazamane reja (suvrata e divasanuM nAma), uttarA phAgunI nakSatranA mege, vijaya mUhurta ja bhikagrAmanI najIkamAM, juvAlukA nAmanI nadIne tIre, sAmAga nAmanA mAlikanA khetaramAM, chaNa maMdiranI IzAna dizAe, zAlavRkSanI najIkamAM, teo UbhaDaka dehAsanamAM be hAtha joDIne beThA hatA tyAre kevaLajJAna utpanna thayuM. . (39) kevaLajJAna thavAthI teo sarva vastuonA sarva bhAve jANatA thayA ane lokenA tathA manuSyanA bhUta, bhAvi ane vartamAna sarva bhAve te jANatA thayA, teo kyAMthI AvyA che ane kayAM javAnA che te paNa teo jANatA thayA. pra. 39 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prazamarati vivecana sahita " (40) te divase bhavanapati, vyaMtara, tiSka tema ja vaimAnika devee mahesava karyo (41) temaNe devane ane pachI manuSyane sarva niyamo zIkhavyA. (42) mahAvIre pAMca yama lekene zIkhavyA, tenI vigata have jaNAvavAmAM Ave che. (43) prathama mahAvrata A pramANe che - huM prANune vadha na karavAne niyama karuM chuM, pachI te prANI moTuM ke nAnuM hoya, hAlatuM cAlatuM hoya ke sthira hoya, te sarva prANIne vadha huM nahi karuM, karAvIza nahi ane kare tene saMmati nahi ApuM. (44) A prANIvadhaviratinA pAMca niyama che te have kahevAmAM Ave che. (ka) nigraMtha hAlatAM cAlatAM saMbhALapUrvaka vate che, bedarakAra banatA nathI. hAlavA cAlavAmAM saMbhALa na rAkhanAra bedarakArIthI paNa aneka jIvene nAza kare che. mATe hAlavA cAlavAmAM nirgathe saMbhALa rAkhavI, sAvadhatA rAkhavI. (ba) nirgathe pitAnA zarIrane ane manane zodhavuM. mana rakhaDatuM hoya, pApI hoya, ThapakAne pAtra hoya, kajiyALuM hoya te evA manane (mananI kriyAone) eALakhI tajavuM. pApI kAmamAM manane parovavuM nahi. paNa je kArya pApI na hoya te kAmamAM manane joDavuM. . () nigraMtha pitAnI bhASA zodhIne bole. je bhASA pApathI bharela ke ThapakAne pAtra hoya ke jIvavadha karanArI hoya te bhASA belavI nahi, paNa je pApI bhASA na hoya te teNe bolavI, vAparavI. . (6) tenAM bhikSA mAMgavAnAM pAtro saMbhALathI eNe mUkavAM. emAM gaphalata rAkhavAthI nirdoSa jIvene nAza thAya. () nigraMtha je khAya athavA pIe te joIne vicArIne upagapUrvaka khAya athavA pIe, nahi te pariNAme jIvavadha thaI jAya. (45) A pramANe prathama trata barAbara rIte karavAmAM Ave, anusaravAmAM Ave. enI samajaNa zAstramAM vigatavAra ApavAmAM AvI che. A rIte prathama vrata nigraMthane thAya. (46) bIjA vratane nIce pramANe levAmAM Ave che? jaThI vANI bolavAnA sarva avaguNene huM tajI dauM chuM. huM krodhathI ke lebhathI, bhayathI ke hAsya majAthI juThuM nahi boluM. (47) bIjA satya mahAvratanA pAMca bheda nIce pramANe che : | ( nigraMtha (sAdhu ke sAdhvI) haMmezA vicAra karIne bole che. vicAryA vagaranuM bele te sAdhu kadAca asatya bhASaNa karI de. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 (A) nigraMtha krodhane barAbara eLakhe ane tajI de. je nigraMtha krodhI thaI jAya te krodhamAM asatya khelI de che. (3) nigraMtha lAbha na kare ane leAbhane kharAkhara samajI le, koI vakhata lAbhane vaza thaine paNa asatya khelAI jAya. bhaya na pAme. je sAdhu ke sAdhvIne bhaya (F) nigrathane koInI bIka na lAge, lAge te kadAya bIkamAM jUhu' khelI de. (6) nigrathane hAsya (DusavuM te) na hoya. hAsyamAM arthAt ThaThThA mazkarImAM sAdhu ke sAdhvI jUThuM melI de. A rIte asatyanA paccakhANane upayAga sAdhu ke sAdhvI kare. AcAra (48) have trIjA mahAvrata adattAdAna vize gAma athavA nagaramAM koie ApelI na hoya te cIja nigraMtha na le. Ana levAnA trikaraNa joge paccakhANa le. tenA pAMca bheda nIce pramANe che-- (4) nigraMtha maryAdita jagyA mAge. vicAra karyA vagara sAdhu jagyA mAge te adattanuM grahaNa kare che. (ba) nigraMtha peAtAnA AhAra athavA pANI rajA laIne le, rajA vagara koI cIja na le. gurunI rajA vagara athavA uparInI rajA vagara koI cIja le te vagara rajAe e cIja lIdhI gaNAya. (6) amuka maryAdita jagyA sAdhue ke sAdhvIe mAgela hoya te te jagyAne maryAdita bhAga ane te paNa thoDA vakhata mATe ja hAya. koI jagyA kSetra ane kALanI maryAdA vagara na levAya. (E) sAdhu ke sAdhvIe jeTalA samaya mATe jagyA lIdhI hAya te samayamAM mAgaNI karIne vadhArA karyAM kare. AvI rIte potAnA kabajAne vakhateAvakhata cAlu rAkhavA mATe rA levAmAM na Ave te adattanA grahaNa karavAnA doSa lAge. (3) sAdhu ke sAdhvI potAnA sAthIo mATe vicArapUrvaka jagyA mAgI le, vicAraNA vagara mAge te adattanA grahaNanA doSane bhAgI thAya. (49) AvI rIte adattAdAnanuM mahAvrata kare. (50) ceAthuM brahmacaryavrata A pramANe le : huM devIe ke dave, manuSyA ke janAvaza sAthe jAtIyasaMbaMdha nahi karuM. huM koI jAtanA sparzanasaMbaMdha nahi karuM.' e ceAthA vratanA nIce pramANe pAMca prakAra cheH (tra) nigraMtha strIne lagatI kAmajanaka vAte kare nahuM, (A) ni`the strInI AkRti ke sauMdaryanA vicAra na karavA. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita ka (3) nigraMthe pUrvakALamAM kAmaga senyA hoya te saMbhAravA nahi. () nirgathe bahu khAvuM ke pIvuM nahi. khUba sArI rIte taiyAra karelI vAnagI khAvI nahi, dArU pIve nahi. () strIe vAparelA palaMgamAM nirgathe sUvuM nahi. (51) pAMcamuM mahAvrata A pramANe sAdhu ke sAdhvI le: bahAranA koI paNa padArthamAM jIvatA ke java vagaranAmAM huM kaI jAtanuM AkarSaNa rAkhIza nahi, bIjA pAse evI cIjanuM mArA mATe grahaNa karAvIza nahi, athavA bIje kaI vastu para Asakti rAkho haze te mArI anumodanA nathI. A pAMcamA mahAvratanA pAMca bheda cheH (ka) kAna vaDe sArA avAja ke sUra saMbhaLAI jAya te temanA tarapha Asakti na rAkhe. | (gA) je avAja ke sUrane na sAMbhaLavuM banavuM azakya hoya te temanAthI thatAM AkarSaNa ke tiraskAra sAdhue na rAkhavA. (3) je sAdhakane suvAsa prApta thAya te te tarapha tene AkarSaNa na thavuM joIe. (huM) pitAnI jIbhane koI vastu game ke na game ema bane te paNa sAdhaka tenA tarapha AkarSaNa ke tiraskAra na rAkhe. | (3) sparzanazaktivALo sAdhaka koI vastune aDakI jAya te teNe vastunuM AkarSaNa na anubhavavuM. A bhAvanA nAmanI trIjI cUlikAmAM mAtra eka ja uddezaka che. atra te pUruM thAya che. tenI sAthe paMdaramuM adhyayana paNa pUruM thaI gayuM. pacIsamuM adhyayana "vimukti visAtA sarvasaMge -AcArAMgasUtrane bIjA zrutaskaMdhanuM seLamuM adhyayana vimukti nAmanuM che. temAM nIcenI matalabanI hakIkata Ave che. e ja cethI cUlikA che, tenI paNa atra zarUAta thAya che. - (1) A duniyAnI cAra gatimAM mANaso thaDA vakhata mATe gharabAra meLave che. A satya samajIne mANase vicAra kare joIe. DAhyA mANase kuTuMbakabIlAnI jALamAMthI chUTavuM joIe. eNe bhayarahita thaIne deSayukta kAmakAja ane AkarSaNa cheDavAM joIe. (2) AvI rIte pitAnI jAtane aMkuzamAM rAkhanAra Adarza sAdhu, je mAgI bhIkhIne pitAnuM pUruM kare che tenuM lake apamAna kare che, (laDAImAM jema hAthIne bANathI vidAravAmAM Ave che tema), (3) AvA lekanAM apamAnanA zabdothI DAhyo mANasa manamAM jarA paNa mUMjhAyA sivAya A zabdo sAMbhaLI rahe che, ane pavanathI jema zilA na hAle cAle tema niSpakaMpa rahe che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308, AcAre (4) te sthAvara athavA jaMgamane IjA karatuM nathI, koIne mArate nathI, paNa temanA taraphathI pitAne karavAmAM AvatI pIDAo te sahana karI jAya che. (5) baLatI jota jema vadhAre vadhAre baLatI jAya che tema tenI tapasyA paNa vadhatI jAya che, tenI buddhizakti vadhatI jAya che ane tene mAnamaratabo vadhatA jAya che (6) uparanA moTA paccakhANane jinezvara deve zAMtinA sthAnarUpa ane traNa jagatane jhaLahaLAyamAna karanAra prakAzarUpa kahyAM che. () saMgIothI (saMsArIothI) nilepa rahIne sAdhu bhikSukanuM jIvana vahana kare che. e strIo sAthe AkarSaNamAM paDatuM nathI. A duniyAnI ke palekanI kaI vAMchA te karate nathI. kAmomAM te paDatuM nathI. (8) sarva saMgathI mukta sAdhune agAune karma saMcaya taddana nAza pAmI jAya che agni jema cAMdIne zuddha kare che tema te zuddha thatuM jAya che. (9) te samajaNapUrvaka rahe che, vAMchArahita thaIne rahe che ane viSayabhegathI rahita thaI rahe che. jema sarSa kAMcaLIne pheMkI de che tema sAdhaka duHkhathI mukta thaI jAya che. (10) jema meTo dariye hAthathI karI zako muzkela che, tema saMsArane paNa taro muzkela che ema vidvAna mANase jANavuM joIe. A sAdhupuruSa duHkhane ke karmone aMta karanAra kahevAya che. ahIM bIjA zrutaskaMdhanuM soLamuM adhyayana pUruM thAya che. ene uddezaka eka ja che. enI sAthe sAthe cothI cUlikA paNa pUrI thAya che. ane AcArAMgasUtra atyAre je prApta thAya che te paNa pUruM thAya che. A sAdhune AcAra daDhatAne mATe ahIM sUcavavAmAM AvyuM che. (117). * AcArAMgasUtrane sucavavAnuM kAraNuM sAdhvAcAraH khalvayamaSTAdazapadasahasraparipaThitaH / samyaganupAlyamAno rAgAdIn mUlato hanti // 118 // artha-sAdhune AcAra je aDhAra hajAra padamAM kahe che tene sArI rIte anusaravAmAM AvyA hoya te te rAga vagerene pAyAthI dUra karI de che. (118) vivaraNa sAdhvAcAra-AcArAMgasUtramAM batAvele sUcavele sAdhu ane sAdhvIne AcAra.A AcArane ahIM varNavavAmAM athavA sUcavavAmAM AvyuM che, tene hetu ahIM kahI - de che. te paNa graMthakartA ApaNuM tarka vicAraNA ke buddhi para cheDI na detAM tenuM sUcana zA mATe karavAmAM AvyuM te paNa jaNAvI de che. A AcArAMgasUtrane ulekha graMthakartAe zA mATe karyo che ane meM tene sAra zA mATe rajU karyo che, tenuM kAraNe have jaNAvyuM che. AmAM mukhyatve AcArAMgasUtramAM sAdhune ane sAdhvIne AcAra batAvyuM che, paNa Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 prazamati vivecana sahita aMte A saMsAramAMthI mukti te mAge ja thaI zake evuM lAgavAthI, sAdhu kevA hoya te Adarza atra batAvavA khAtara, tenI jarUrI matalaba A vivecanamAM sadara graMthanAM bhASAMtamAMthI tAravI vAMcanAranI sagavaDa mATe rajU karI che. sAdhune ApaNe 'dhanya munirAja' zA mATe kahIe chIe tenA Ache khyAla Ape tevI hakIkata AcArAMgasUtramAM jaLavAI rahelI che. ane te vAcakanA hita mATe atra dAkhala karI che. aSTAdazapadasahasra--aDhAra hajAra pado, je upara eka AkhuM prakaraNa huve pachI avavAnuM che tene atra ullekha karI A aDhAra hajAra sAdhunA AcAranI vAta ahIM DhAMkIne ApaNe rAkhI mUkazuM. nahi te punarAvartana thaI jAya. te binajarUrI che. sAdhue pALavAnA AcAranA aDhAra hajAra 18,000 pado che. te para vivecana karavAnI atra jarUra nathI. (jue A aDhAra hajAra zIlAMgeAnA vivecana mATe gAthA 145 mI.) anupAhyamAne-- --A aDhAra hajAra zIlAMgeAne samyag rIte pALavAthI te zuM kare che te A ja gAthAmAM kahe che, paNa te dekhAva ke DhAMga mAtra naThuiM, paNu sArI rIte aMtaHkaraNathI pALavAmAM Ave te te zuM kare che te jaNAve che. rAgAdIna malatA haMti-rAgadveSa vagerene mULamAMthI haNI nAkhe che, kApI nAkhe che, dUra kare che. A pustaka lakhavAnA uddeza paNa rAgadveSane zatru tarIke oLakhAvavAne ane temane dUra rAkhavAnA che. te A graMtha taiyAra karavAnA mukhya hetu che. tene pAra pADanAra hAI, A atra batAvelA AcArane athavA aDhAra hajAra zIlAMgAne samajavA jarUrI che. AcAranA mAtra abhyAsa pUrate nathI, paNa temAM je je vAta jaNAvavAmAM AvI che te aMtaHkaraNathI paLAya te te rAgadveSane dUra kare che ane A graMthanA mukhya uddeza pAra pADe che. teTalA mATe AcArAMgasUtramAM batAvela AcArane tathA aDhAra hajAra zIlAgAne jema batAvyA che tema samyag rIte AdaravA, ane tamAre jo rAgadveSa karavAM hAya te te pachI tame jANeA, paNa enAthI mukti meLavavI heAya te atra batAvelI ane aDhAra hajAra zIlAMgAnI have pachI batAvavAmAM AvelI vAtanA svIkAra karI atra batAvela AcArane pALavA, amalamAM mUkavA, jIvI levA ane te rIte rAgadveSane jItavA. ApaNe bAvanamA tema ja ogaNasAThamA AAkamAM joI gayA chIe ke rAgadveSa e saMsAranAM mULiyAM che ane temanAM para vijaya meLavave e ApaNI pharaja che. A bhavamAM ApaNe kadAca rAgadveSane tyAga nA karI zakIe te paNa ene Adaza rAkhavA yAgya che. (118) AcArAMgamAM batAvela AcArane anusaravAnuM phaLa * AcArAdhyayaneoktArthabhAvanAcaraNaguptahRdayasya / na tadasti kAlavivara yatra kvacanAbhibhavanaM syAt // 119 // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 artha-AcArAMgasUtranAM adhyayanamAM kahela-batAvela muddAnA karanArane tathA tenI vAsanAthI bhAvita hRdayavALAne jarA paNa vakhata jatA nathI ane koInAthI koI paNa sthAnake pAchA paDavAnuM tene thatuM nathI. (119) AcAra vivaraNa--AcArAMga kahela artha AcArAMgasUtranA judA judA adhyayanamAM je hakIkata jaNAvavAmAM Avela che te pramANe AcaraNa karavAthI ane te na khanI zake te tenI bhAvanA manamAM gupta rAkhavAthI zuM pariNAma Ave, kevI phaLaprApti thAya te A ja gAthAmAM khatAvavAmAM AvyuM che. ane tyAM sudhI AcaraNa karavuM ane na bane teA tenA tarapha sahAnubhUti rAkhavI. AkhA sUtra(AcArAMga)ne samajAvavAnuM ane tenI vAta TUMkANamAM kahevAnuM kAraNa e che ke e amala karavA yogya che, jarUrI che ane na bane te tenI bhAvanA rAkhI te tarapha sahAnubhUti ane lAgaNI rAkhavA yAgya che. jo te tarapha Adarza ke prema haze te paNa saMsAra vadhAranAra rAgadveSane te kApI nAkhaze ane ApaNA mULa uddeza amalamAM Avaze. A jIvana saphaLa karavAnuM e eka majabUta sAdhana che. guptane a vyApta' paNa thAya che ane guptanA atha dekhADA karyA vinA, khAnagI evA paNu thAya che. mane pachavADenA atha ahIM ghaNA prastuta lAge che. sahAnubhUti-humana rAkhavAthI koI kALe enA lAbha jarUra thAya, paNa dIkSA na levAthI ke lenArane sahAya na karavAthI e mA` sAMpaDe nahi. eTale gupta sahAnubhUti tA chevaTe avazya rAkhavI. AvuM jenuM sahAnubhUtivALuM hRdaya che athavA je AcArAMgamAM kahela AcAro pramANe vanA kare che tene zuM thAya te have jaNAve che. kAlavivara --ene eka kSaNu paNa gayA vagara A phaLa to jarUra thAya che. ene kALanA jarA paNa vilakha thatA nathI. abhibhavana-parAbhava, hAra, athavA pAchA paDavuM te. eTale AcArAMgasUtramAM je hakIkata kahela che te pramANe AcaraNa karavAthI keAIthI hArI zakAtuM nathI. AvI sthiti to e turata meLave che. ene kaI mANusa harAvI, haThAvI zakatuM nathI, eTaluM phaLa te jarUra maLe che. bIjo sAMsArika lAbha thAe ke na thA, paNa e koIthI gAMjyA jatA nathI, e lAbha ene tatkALa jarUra maLe che. A rAgadveSa vagere doSo sAme jhajhUmavAne ane te mATe zakti prApta karavAnA ApaNA sarva prayAsa che ane eka kSaNa paNa te vAta bhUlavA jevI nathI. temAM je jAtanI sAvacetI rAkhavAnuM batAvavAmAM AvyuM che te pramANe dhyAna rAkhavAnuM pariNAma e rAgadveSanI hAramAM ane tamArA vijayamAM jarUra Avaze. bAkI A rAgadveSa sAmenI laDAI te sthAyI, hu'mezanI che ane emanAthI khUba cetavA jevuM che. A sAvacetI rAkhavAmAM Avaze te chevaTe tame hArazeA nadghi, kadI paNa hArazeA nahi. tamArA AtmA anaMta vIya vALA che, Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra prazamarati vivecana sahita anaMta zaktine dhaNI che ane pratyeka paLe sAvacetI levAnA mArge vahevAru mANusanA batAvelA che ane jJAnIe te anubhavelA che ane temanuM vyavahArupaNuM svIkArela che. (119) be AkhyAnA- paizAcikamAkhyAnaM zrutvA gopAyanaM ca kulavadhvAH / saMyamayogamA nirantaraM vyApRtaH hAya:||20|| atha--pizAcanuM AkhyAna sAMbhaLIne ane sArA gharanI strInAM saMrakSaNa saMbaMdhI AkhyAna sAMbhaLIne saMyamayAgAmAM AtmAne hamezA rokAyalA rAkhavA. (120) vivaraNa--pizAcanuM AkhyAna : A umAsvAti mahArAjanA banAvelA prazamarati graMtha para zrI haribhadrasUri nAmanA bRhadgacchIya sAdhue vikrama saMvata 1195mAM TIkA khanAvI che, taiyAra karI che. te zeTha devaca'da lAlabhAI pustakoddhAra TrasTa phaMDamAM naM. 88 tarIke mudrita paNa thaI gaI che. te anusAra A pizAcanuM AkhyAna atra lakhavAmAM Ave che. koI eka vANiyAe matranA yAgathI eka pizAcane peAtAne vaza karyAM. pizAca e eka jAtanA vyaMtara devA che, je mithyAtvI paNa hAvAnA saMbhava che. pizAce vANiyAne kahyuM, mane koI paNa kAma tAre huMmeza batAvavuM. jo huM navaro paDIza te tane khAI jaIza ane tArA nAza karIza. mane jarA paNa kAmadha'dhAnA hukama vagara na rAkhavA.' vANiyAe pizAcanuM A kahevuM kabUla karyu. ane teNe pahelAM potAnuM ghara taiyAra karAvyuM, pachI e pizAcane AjJA karI ke gharamAM dhana tathA dhAnya bharI Ape. pachI gharamAM seAnuM lAvavAnA hukama karyAM. ane e kAma pUruM thatAM pizAce te pharI hukama mAgyA. vANiyA bhAra paheAMcelA hatA, teNe kahyuM, eka moTA vAMsa lAva, ene gharanA AMgaNAmAM rapa. e vAMsa upara tuM caDhaUtara karyA kara. jyAM sudhI huM tane bInne hukama na pharamAvuM tyAM sudhI tAre A kAma karavuM,' pizAce ghara bharavAnuM vagere kAma karyA pachI vANiyAne herAna karavA mATe A prapaca ramyA hatA, paNa e prapa`ca karavA jatAM pAte ja phasAI gayeA. vANiyAnI buddhi pAse e hArI gayA ane pachI khelyA. 'kharekhara, te mane phasAvyA, kharo phasAvyA ane banAvyA. mAre tane phasAvavA hatA paNa tuM te phasAye nahi. have tuM mane chUTo kara. paNa jyAre mAruM kAma paDe tyAre mAruM smaraNa karaje, huM hAjara thaI jaIza.' ATaluM kahIne vANiyAnI rajA laI pizAca peAtAnA sthAna para gayA. sAdhuee rAtri ane divasa A rIte vagara chidre AMtara ane bAhya kriyAmAM utsuka rahevuM, evI rIte sayamayeAgamAM pravRtti karatAM ane viSayanI icchA karavAnA paNa samaya maLaze nahi. mANasa navaro paDe te nakhkhAda vALe. navarAza ke phurasada bUrI vastu che. phurasada maLe te ja vakathA vageremAM pravRtti thaI jAya, paNa navarAza ja na maLe ane AtmA rAtadivasa udyamI rahe te pachI ane vikathArdika karavAnuM sUjhe ja nahi. A pizAcanuM AkhyAna thayuM, ane tenA hetu Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo 13 TIkAkAranI najare jaNAvyuM. have bIjuM daSTAMta vicArIe. A dAkhalAmAM paNa jarAye vakhata na maLe tevA udyamI mANasanI vAta che. te dRSTAMta samajavA jevuM che. te A pramANe cheH eka kuLavadhU hatI. e bahu sArA khAnadAna kuLanI strI hatI. e Ama te kuLamaryAdAmAM rahenAra kuLavadhU hatI, paNa tene pati paradeza gayela hatuM. eNe enI sakhIne eka vakhata kahyuM, "kaI juvAna puruSane laI Ava." te bahenapaNIe kahyuM, "ema ja karuM chuM, nirAMta rAkhIne sthira paDI rahe." A pramANe vicAra karIne, je vAtanuM pariNAma sAruM Ave te vAta sukha ApanAra thAya che ema vicArI teNe sasarAne A vAta jaNAvI.. sasarAe bIje divase savAre UThIne gharamAM bUmabarADA macAvyA. teNe pitAnI patnIne kahyuM ke, 'tuM ja mAruM ghara badhuM lUMTAvI de che." sAsu kahe "huM A ghara have calAvI zakuM tema nathI. tethI huM te mATe sarva adhikAra cheDI dauM chuM. tamane je te kare." pachI sasarAe te pitAnA dIkarAnI vahune gharanuM kAmakAja karavA ane mANase para hakumata calAvavA nImI. vahue gharanuM sarva kAma saMbhALI lIdhuM. ane ene mAthe eTaluM kAma AvI paDayuM ke e mahAmusIbate rAtre sUI zake. sUvAne paNa vakhata ghaNI muzkelIe te meLavatI hatI. pachI sasarAe pelI bahenapaNune kahyuM, "have jaIne tArI bahenapaNIne kahe ke huM juvAnane laI AvuM chuM." teNe jyAre A vAta karI tyAre te kuLavadhU kahevA lAgI, mane te sUvAne paNa vakhata maLato nathI, te kharAba mANasa ucita AvI vAtathI zuM?" AvI rIte sasarAnI buddhie kuLavadhUne kharAba thatAM aTakAvI. - A bane dAkhalA vicArIne pizAcanI jema ke kuLavadhUnI jema sAdhue saMyama- . rogamAM ughakata rahevuM, e kAmamAM pitAne samaya e te kADho ke ene saMsAramAM mAthuM mAravAnuM ke bIjI bAbatane samaya ja na maLe, "navare nakheda vALe" evI ApaNAmAM kahevata che. saMyamayegamAM A vakhata ughukta rahe tene saMsAranA mane vikAra ke anya kaI bAbatane aMge avakAza, phurasada ja na maLe ane eka vakhata mANasane kurasada na maLe eTale mAnasazAstranA niyama pramANe e vAtane visarI jAya che ane tenuM mana bIje lAgI jAya che. AkhyAna-banAvaTI bedhadAyaka vArtAne AkhyAna kahevAmAM Ave che. A banne vArtAne heta e che ke mANase navarA na rahevuM. e je koI prakAranA kAmamAM pravRtta hoya te dhIme dhIme tenuM AkhuM valaNa pharI jAya che ane je te saMyamayagamAM pravRtta hoya te pachI te saMsAranA raMgathI ke rAgadveSa ke krodhAdika koI manevikArathI lepAta nathI. A bane AkhyAne upagI ane bedhaka che ane anukaraNa karavA gya che. vyAkhrata-udyamI, pravRttizIla, kAyale. eTale saMyamayegamAM AtmAne rokAyele Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 prazamarati vivecana sahita rAkha. savAre vahelA pratikramaNa kare, sAta vakhata caityavaMdana kare, paDilehaNa kare, sthApanAcAryanuM palevaNa kare ane gocarI levA jAte jAya Ave ane jenene samayasara baMdha Ape, vyAkhyAna vAMce ane bapore rAsa vAMce, te te eTale kAyeluM rahe tene saMsAranI vAta ke gaMdha paNa AvatI nathI ane mane vikArane jora karavAne vakhata paNa maLatuM nathI. mATe kAmamAM, sAcA kAmamAM, saMyamayegamAM AtmAne rekI divasane aMte amuka kAma rahI gayAM che ane pitAne avakAza nathI ema rahe, te pachI saMsAranI vAsanA UThI jaze ane mane barAbara paLeTAI jaze. A AcAra prakaraNanI mahattA teTalA uparathI samajANI haze. AcAramAM ja-saMyamayogamAM ja AtmA rokAyeluM rahe pachI tene saMsArasaMbaMdhI vAta karavAnI nirAMta paNa na hoya, saMsArane saMbhAravA vakhata ja na maLe. saMyamaga--ApaNe vistArathI AcArAMgasUtramAM AcAra kevI rIte sAdhake pAvAvo ane tenuM pariNAma zuM Ave te joI gayA. e AcAra je sAdhaka barAbara pALe te pachI tene saMsAranI vAta karavAne ke manane temAM parovavAne avakAza ja rahe tema nathI. AcAranI teTalA mATe ja mahattA che. e prANIne udyamI rAkhe che, ane tenA manane jyAM tyAM rakhaDavA detuM nathI. ane AcAra jAte zuddha hoI tenI para bhavane aMge bahu sArI asara thAya che. - A rIte AcAra prakaraNa pUruM thAya che. bhagavAne je rItane AcAra vahevAramAM sAdhune mATe jaNAvyuM te sAdhue niyamathI anusare ane gRhastha Adarza tarIke svIkArI tene anusaravuM. AcArAMgasUtramAM je prakArane AcAra batAvyuM che tene sAra atra rajU karavAmAM AvyuM che. jyAM sudhI ApaNe vAta karyA karIe ane vahevAra rIte tene amala na karIe tyAM sudhI e sarva vAta pustakamAM ja rahe che. bhagavAne Ama kahyuM che ane tema kahyuM che tema kahevAthI kAMI vaLe tema nathI. AcAramAM kedrasthAne ahiMsAne rAkhI vRtti upara aMkuza rAkhe ane saMyama dhAraNa kare. sAdhuone pALavAne e suMdara AcAra AcArAMgasUtramAM sudharmAsvAmI dvArA batAvavAmAM AvyuM che ke e rItane AcAra pALavAthI pitAnI vRtti para ajaba saMyama svAbhAvika rIte ja Ave che ane evI rIte saMyama ane yogamAM pravRtti karavAthI te aMte rAgadveSane kSaya kare che ane rAgadveSane kSaya thavAthI saMsArane cheDe Ave che ane A bhavabhramaNa maTI jAya che. mATe bhavabhramaNano aMta lAvavAne upAya A AcArAMgasUtramAM batAvelA AcArane amala karavAmAM ja che, tene barAbara vahevAramAM amala kare. - bAkI khAlI vAte karavI e te bahu sahelI vAta che. vAte karavAmAM paisA besatA nathI ane zarIrane tasdI ApavI paDatI nathI. paNa e rIte bhavabhramaNane, saMsAranI rakhaDAmaNane cheDe na Ave. saMsArane cheDe emAM (AcArAMgasUtramAM lakhelI bAbatane Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra amala karavAthI ja Ave ane te mATenI rIte eka pachI eka batAvavAmAM AvI che. eTale sAdhue ene amala kare ane zrAvake te Adarza zakhave. bAkI amala karyA vagara siddhi thatI nathI. A jIve meruparvata jeTale Dhagale thAya eTalA ghA muhapatti karyA, paNa cAritrane saduvRttipUrvaka pALyuM nahi, mAtra dravyasAdhu thaye, te tene kharekhare lAbha thaye nahi. A meruparvata jevaDe Dhagale thAya teTalA ghA muhapattinI vAta khUba vicAravA jevI che. mAtra dravyasAdhutvathI kAMI vaLe nahi, emAM rAgadveSa upara vijaya na thAya, ane ApaNe uddeza te rAgadveSa para vijaya meLavavAne che. kahyuM che ke "muMDa muMDAvata sabahI, gaDarI, hariNa, rejha vanudhAma." eTale gADa (gheTAMo) mAthAM dara varase be vAra muMDAve che ane haraNe vanavAsa svIkAre che, paNa emanI vRtti ene anusare pharelI na hovAthI te mAtra dravyasAdhutva ja pALe che, tethI temane je lAbha thavo joIe te thatuM nathI. tethI bAhya tyAga uparAMta saMyama te rAkhavo ja joIe, e AcAra prakaragsanA adhyayanane sAre che. bAkI "AcAranI goThavaNa ja evA prakAranI karavAmAM AvI che ke te pramANe kAma laI amala karavAmAM Ave te svAbhAvika rIte vRtti para vijaya te thaI jAya ane pariNAme rAgadveSa jItAI jAya. eTale bhavasaMsAne pAra thaI jAya ane anaMtakALa mATe ajarAmara sthAnanI prApti jarUra thaI jAya. eTale "AcAra" pAlananI upagitA ghaNI che. ema te dravyasAdhupaNuM paNa upayogI che, kAraNa ke te bhAvasAdhutvanuM kAraNa che. te hasI kADhavA jevuM nathI, paNa dravyasAdhutvanI sAthe bhAvasAdhutva hoya che tene upayoga ghaNe vadhAre che ane te prANIne uddeza pAra pADe che. tethI dravyasAdhutvanA svIkAra sAthe bhAvasAdhutvanI bhAvanA rAkhavI ane jaina dharmane ke AcArasUtrane sAra ahiMsA, saMyama ane tapa e traNa zabdamAM che e dhyAnamAM rAkhavuM. mAtra dravyasAdhutvathI bahu vaLe tema, nathI, paNa te bhAvasAdhutvanuM kAraNa ane puregAmI hoI e jarUrI che. A rIte vahevAru amala karAvanAra A AcAranuM prakaraNa 112-120 sudhInA nava lake pUruM thAya che. te pramANe vicAraNA karavI ane mana vadhe te tene amala karavo. e pramANe abhyAsa karatAM ane vAraMvAra punarAvRtti karatAM bhavane cheDe Avaze, saMsArane pAra pamAze ane je hetu mATe A cAritrane dravyathI svIkAra karyo che te pAra paDaze, e aMtargata bhAva che te barAbara lakSamAM rAkha. je saMsArathI bItA hoya temane saMsArane cheDe lAvavAne A ja mAge che, bAkI viSayakaSAyo kevA anitya che ane aMte kevA ApaNane tajI janAra che te vagere vAta AgelA trIjA prakaraNamAM batAvavAmAM AvI che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita A sarva vAtenA vicAra karI vRtti para bane teTale saMyama rAkhavA, zrAvake te vAtane Adarza sthAne rAkhavI ane e rIte dhImA krame saMsAranA aMta lAvavAnI bhAvanA rAkhavI. A mULa mAga che ane mahApuruSe batAvyA che, te karavAmAM Akaro lAge te paNa aMte karavA caiAgya che ane te ja ekale mAge saMsAranA pAra pamAya tema che. tethI kAMI nahi te dravyasaMyama ane tyAga karI devA. dravya te paNa bhAvanimitta che e vacanathI, bhAvasAdhutva aMte Avaze evA AzayathI, dravyasAdhutvane veza te jarUra levA ane zrAvake te mATe Adarza rAkhavA ane te mAge ja A saMsAranA aMta che te nivivAdapaNe svIkAravuM. 316 A AcAra prakaraNamAM AcArAMgasUtrane saMkSipta sAra abhyAsa karIne zrAvakanI hadamAM rahIne ja ApavAmAM AvyuM che, paNa lakhanAra kevA mahAtyAgI hatA te najaramAM rAkhI te upakArI puruSAe batAvelA mArge cAlavA prayatna karavA ane e paNu na bane tA tenI bhAvanA te rAkhavI ja, kAraNa ke saMsAranA cheDAnA e eka ja mArgo che. graMthakAre AcAranI ATalI vAta paNa upakAranI najare karI che ane temanI najare pa te saMsAranA cheDAne eka ja mArga che ema lAgyuM haze, tene upayega che ema A zloka (112-120) dvArA spaSTapaNe batAvI ApyuM che. ' Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa pAmuM : sukha have A sukhanuM prakaraNa zarU thAya che. te 121 thI 148 kalAka sudhI cAlavAnuM che. sukha zuM che? kone maLe? kayAre maLe? ane sAMsArika sukha ane Atmika sukha vacce taphAvata zuM che? tenuM vedhaka varNana graMthakAre karyuM che ane te khUba mananapUrvaka vicAravA jevuM ane jIvananA prazna ukele tevuM che. pratyeka prANI sukha mATe prayatna kare che. te ahIMthI ke tyAMthI sukha meLavavA prayatna kare che ane tene sukhane khyAla paripUrNa na hovAthI te ahIM ke tyAM sukha maLaze ema dhAre che ane ghaNe bhAge paugalika sukhamAM rAce che. sukhane A taddana khoTo khyAla che ane jyAM te sukha meLavavAnA hetue prayAsa kare che tyAM evuM sukha maLe te temAM tene kAMI kharuM sukha lAgatuM nathI ane sukha kAMI kharekharuM - tene maLatuM nathI. koI paNa IdriyanA viSaye seve temAM tene sukha maLaze tema dhAre che, paNa sAruM bhajana karyA pachI ke strInI sAthe viSayasevana karyA pachI ke bahAra gAma jaI suMdara bagIcAmAMthI khuzabo lIdhA pachI tene kAMI sukha lAgatuM nathI. te sukha bhegave tyAre paNa tene sAre sthAyI AnaMda thato nathI ane thoDA vakhatamAM e pauddhagalika AnaMdane rasa vasarAI jAya che. bIje divase savAra paDatAM pAchI bhUkha te lAge che ane sAruM bhajana karyAne AnaMda tenA manamAMthI nIkaLI jAya che. AvI rIte te sarva paugalika sukhanuM samajavuM. ane e AnaMda kharekhara thatuM ja nathI ane thoDA vakhatamAM pAchI asala sthiti prApta thaI jAya che ane paugalika sukha te prakAranuM ke bIjI jAtanuM meLavavA tene IcchA thAya che. je sukhanI pAchaLa athavA pariNAme duHkha thAya ane je sukha sthAyI Take nahi tene vAstavika rIte sukha kahevAya ja nahi. pagalika sukha te sthAyI TakatuM nathI, kadAca ghaNI kharI vakhata te kaMTALe Ape che. evA asthAyI sukhane sukha ja kema kahI zakAya? te te vAstavika rIte duHkha ja hoya che ane te graMthakartAe pitAnI prauDha bhASAmAM sArI rIte samajAvyuM che. je sukha nitya na hoya tene kadI sukhanI vyAkhyAmAM samAvI zakAya nahi, tene vAstavika sukha kahI ja zakAya nahi. A pramANe barAbara sukha kyAre kahevAya ane kone kahevAya te graMthakAre pitAnI lAkSaNika bhASAmAM A prakaraNamAM vistArathI batAvyuM che. e barAbara vicAravA gya che. zAMtinuM sukha kevuM hoya ane sarvasaMgatyAga pachI kene maLe te lAkSaNika rIte batAvyuM che, te samajI sAcuM sukha meLavavA yatna kare. eTale A atyArane prabaMdha aTakI jAya ane sAce raste caDhI javAya. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * , 38 prazamarati vivecana sahita ane bIjI vAta e che ke prANI sukhanA beTA khyAlamAM sukhane meLavavA jyAM tyAM khoTAM valakhAM mAre che. ene potAne kharA sthAyI sukhanI khabara nathI tethI ajANyo bhaTakyA kare che ane sukha meLavavA prayAsa kare che. e tene sukhane khyAla ke khATI che ane zamasukhamAM ke anirvacanIya AnaMda che e tarapha graMthakAre dhyAna kheMcyuM che. teTalAM mATe sAcuM sukha kene ane kyAre kahevAya ane sukhanuM vAstavika svarUpa zuM che, te batAvavA graMthakAre prayatna karyo che. te khUba vicAraNIya ane mananIya che. te sukhane meLavavAne Adarza rAkhavA yogya che. A Adarza rAkhavAnuM kahevAnuM kAraNa e che ke keTalAka saMgo pramANe kadAca sarvasaMgatyAga thaI zake tevuM na hoya te Adarza te zuddha ja rAkho. zuddha prayatna karavA gya che ane te sukha meLavavAne Adarza hoya te te vastu pariNAme atyAre na maLe te bhaviSyamAM koI paNa vakhate maLe che ane te rIte Adarza pramANe prApti thAya che. eTalA mATe bhAvanA te prazamasukha meLavavAnI ja rAkhavI. banI zake te Adarza pramANe potAne vyavahAra paNa karave. - sAMsArika sukhane vicAra karIe chIe tyAre zuM maLe che? "paheluM sukha te jAte naryA' eTale pite taMdurasta rahe ane zarIre nIrogI rahe te tene tenI samajaNa pramANe sarvathI vadhAre sukha che ema kahevAmAM Ave che. bIjuM sukha te ghera dIkarA eTale ghare chokarAchokarI hoya te bIjA naMbaranuM sukha jaNAvyuM. trIjuM sukha sukuLanI nAra' - sArI bairI maLe, sArA kuLavALI ane ghararakhkha patnI mane tene trIjA naMbaranuM sukha kahyuM. "zuM sukha te keThIe jAra' eTale gharamAM dhAnyanI - anAjanI saMpatti hoya tene zuM sukha gaNavAmAM AvyuM. A cAre prakAranAM sukhamAM sukha jevuM kAMI nathI. AvatA prakaraNamAM ApaNe joIzuM ke dIkarAdIkarInI prAptine sukha mAnavuM tenA jevI eka paNuM bhramaNa nathI. dIkarAdIkarI hoya te phekI devAtAM nathI, paNa temAM sukha jevI koI cIja nathI ane bAkInAM sarva sukho te paugalika che ane e sukhane aMte duHkha thanAra che, eTale e kharA sukhanI vyAkhyAmAM AvI paNa zakatA nathI. keTalAka vyavahAru mANasa sukhanA traNa vibhAga kare che. sAtvika, rAjasI ane tAmasI. paNa A traNe sukhamAM paNa jene teo sAtvika kahe che te paNa vastutaH paudgalika sukhanA vibhAgamAM jAya che. cAlu je sukhanI vyAkhyA che te anusAra sarva prakAranAM sukha galika sukhanI kakSAmAM Ave che ane TUMka vakhatanA ane mAnyatAnAM sukha hoI, prazamasukhanI UMcAIe pahoMcatAM nathI. A prazamasukha je chevaTe mekSasukha sudhI laI jAya che te aneruM che ane tenuM atra nirUpaNa che je tamane bIjA koI jainetara lekhakanI kalama ke vicAraNAmAMthI nahi maLe. eka mANasa sukhanI zodhamAM nIkaLyuM hatuM, te mahine nAo sudhI pharyo paNa koI prANIne eka jAtanuM duHkha, keIne bIjA prakAranuM dukha eNe joyuM. eka zeThane cAra dIkarA hatA ane hajArenI pheravaNa hatI. te tenA oTalA Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 para zeThane dekhavA, emanA darzana karavA beTho ane ahIM sAcuM sukhI maLaze evI AzA rAkhI. zeTha thoDA vakhata bAda tyAM AvI pahoMcyA tyAre A sAcA sukhanI zodhamAM nIkaLelA jijJAsune zeThanI pAsethI khabara paDI ke cAre chokarA te koI bIjAnA hatA, zeTha pite te napuMsaka hatA. A vArtA caMdrakAnta nAmanA pustakamAM zrI IcchArAma sUryarAme pragaTa karI che. e jarUra vAMcavA jevI che. matalaba, A jagatamAM kaI sAcA arthamAM sukhI nathI. ane A bhramaNAmAM rahevA jevuM nathI. sAcuM sukha kyAM che ane tene maLe tene javAba A prakaraNa Ape che, te vicAravA Apane mArI vijJapti che. te para nuktacInI prakaraNane aMte karavAnuM rAkhI Apane graMthakAra sAthe sAcA sukhane marma samajAvavA prayatna karuM. manuSyanI Rddhi ane saMyoge kevAM che? kSaNavipariNAmadharmA mAnAmRddhisamudayAH sarve / sarve ca zokajanakAH saMyogA viprayogAntAH // 121 // artha-manu(mANasA)nI sarve addhio aMte kSaya pAme evA dharmavALI che ane je A saMgo che tene aMta (che) viyegamAM AvanAra che ane teTalA mATe zokajanakadilagIrI karanAra che. (11) vivecana-mANasane maraNa svabhAva che, e jarUra maravAne che, eTalA mATe tene satya" kahevAmAM Ave che. badhuM akkasa, anitya ane thoDA vakhata mATe rahenAruM che. e dvArA ADakatarI rIte prathama anityabhAvanA jaNAvI. A bAbate ApaNe eka pachI eka vicArIe.. addhisamudaya-ghara, cAMdI ke suvarNa athavA sarva dhAtu ke pharanIcara, rokaDa e sarva maLIne mANasanI pUMjI gaNAya che. enAmAM bevaDI anityatA che. eka te upara jaNAvyuM tema mANasa maraNa jarUra pAmavAne che ane te ahIM hoya teTalA vakhatamAM paNa sonuM, rUpuM, pharanIcara, ghara ke dukAna, rekaDa ane paMjI aMte kSaya pAmavAnI che. e samRddhi A bhavamAM paNa eka sarakhI rIte TakI rahetI nathI. ghaNAM manuSyane eka bhavamAM paNa traNa traNa ke sAta sAta bhava karatAM joIe chIe. eTale e pUMjI hoya te sarvadA TakI rahevAnI che ema na kahI zakAya. pUjIne UThI jatAM vAra lAgatI nathI. Ajane pUjavALe mANasa kAle paristhiti pharatAM bhikhArI thaI jAya che ane vaLI pAcho te Ubhe thAya che. ghara, dukAna, mAla ke rokaDa pUjI e kSaya pariNAmavALI che ane te Aje heya ane kAle cAlI jAya te navAI nahIM. AvI kSaya pamADanArI mUDI upara AdhAra rAkhI zakAya nahi ke kAMI madara baMdhAya nahi. e te kaI paNa vakhate khasI jAya, Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra. prazamarati vivecana sahita kSaNavipariNAmadharmA-eka kSaNavAramAM UlaTA thaI javAnA dharmavALA sarva viSe che. Ajane dhanavAna kAle garIba thaI jAya che ane Ajane aMbADImAM besanAra kAle jamIna para ragadoLAya che. A pramANe viSaye kSaNavAramAM UlaTAI jAya che, pharI jAya che, badalAI jAya che, A teone svabhAva che. saMga-ahIM strI, putra, mAtApitAdi, karacAkarone saMga thayela hoya tene cheDe aMte viyegamAM Ave che-kAM te te cAlyA jAya che ke marI jAya che. saMgono viga thave anivArya che. ApaNane khAvAno suMdara saMga maLe, sAruM sAruM mIThuM bhejana maLe, athavA svAdiSTa cIja maLe ke sarasa phUlenI sugaMdha maLe ke AMkhane priya lAge tevA baMgalA bagIcA jovA maLe ke kAne madhura hArmoniyama, dilarubA ke vINa saMbhaLAyae sarva saMga aMte cAlyA jAya che. kAM te ApaNe cAlyA jaIe chIe, kAM te te ApaNane choDI jAya che. A duniyAnI ApaNuM mUDI-pUcha ke addhi ApaNane choDI ja jAya che ane saMge pharI jatAM vakhata lAgatuM nathI. jene atyAre ApaNe saMga mAnIe chIe te pharI jatAM ane tene viyega thatAM vakhata lAgatuM nathI. Aje savAre jene kUdatAM, rakhaDatAM, pharatAM ane mahAlatAM joyA hoya te sAMje smazAna bhegA thAya che ane A rIte ApaNe sarve saMge ate nAza pAmI UlaTA viyega karanArA che. e ApaNane nahi mUke te ApaNe temane mUkIne javAnuM che, ane e rIte vRddhine kSaya ane saMgane viyega cakkasa che. te atra sthAyI padArtho kyA? A te jenA para AdhAra rAkhe te ja ApaNa nathI. te pachI TUka vakhatanI je vastuo ke sagAMo hoya te para rAcI kema jaIe ? ghaNuMkharuM te saMyoga thavAmAM paNa bIjAnI vivazatA jarUra hoya ja che. A padugalika saMbaMdha para ApaNe kema rAcI jaIe ane rAcIe te ApaNe vyavahAradakSa, samaja ke DahApaNavALA kema gaNAIe ? AvI rIte ApaNI trAddhi aMte kSayanA pariNAma vALI che ane ApaNA saMge viyegamAM palaTAI javAnA che evuM samajI e anitya vastu para rAcavuM nahi. tyAre tenA upara rAcavuM, tenA upara mAcavuM, kene vizvAsa karavo te have batAve che. (121) evI anitya vastumAM na rAcavuM- bhogasukhaiH kimanityarbhayabahulaiH kAMkSitaiH parAyatteH ? / nityamabhayamAtmasthaM prazamasukhaM tatra yatitavyam // 122 // atha-AvA bhegasukhe je haMmezanA nathI, jene aMge aneka prakAranAM bhaya rahe che ane je pArakAnA upara AdhAra rAkhanArA che temanI IcchA karavAthI zuM? AtmAnuM Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha , , ' 31 sukha nitya che, haMmezanuM sthAyI che ane bhayamukta che. A prakAranA zAMtinA sukha mATe prayatna karavo ghaTe. (122) vivaraNa-bhogasukha-viSayabhegane sukhanI upara koI jAtane AdhAra rAkhavo na ghaTe, tenAM A gAthAmAM traNa kAraNe prathama jaNAvI, nitya sukha mATe prayatna kare joIe e vAta spaSTa kare che. ApaNe prathama bhegasukhane kaI paNa artha nathI tenAM traNa kAraNe vicArI joIe. anitya-paheluM kAraNa, bhogasukhe lAMbe vakhata TaktAM nathI, e thoDA vakhata mATenAM che ane te aMte cAlI jAya che, ke ApaNe temane tyAga kare paDe che. e anitya che e spaSTa vAta che. anitya-acokkasa, paugalika, iMdriyanA ke mAnasika sukhanI A vAta che. bhayabahula-e bhegasukhone mATe prayatna na karavAnuM bIjuM kAraNa kahe che. emanAmAM bhaya bahu rahe che, ApaNe temane vAstu TIMgAI rahIe chIe ane ahIMthI lauM ke pagethI lauM evI vRtti rahyA kare che, ane e ApaNuM thaze ke nahi te mATe bhaya te Akhe vakhata rahyA ja kare che. e vipariNAmavALAM heI AgalI gAthAmAM jaNAvyuM tema kyAre cAlyAM jaze tene bhaya te badhe vakhata jarUra rahe che. - parAyA-AvAM bhegasukhe bIjAo upara AdhAra rAkhanArA che. strI maLe te . strInuM sukha thAya, paNa strI pArakI vastu che, te ja pramANe dhanadhAnya, makAna ke dukAne, meDI mALa ke pharanIcara e sarva pArakAM che. samaju mANasa pArakI vastu ke pArakA upara AdhAra rAkhanArI vastu mATe kadI paNa prayatna kare nahi. ApaNuM tAbAnI cIja hoya ane haMmezA ApaNuM banI rahevAnI hoya te te te ApaNuM prayAsagya hoI zake, paNa A te pArakI vastu ane para upara AdhAra rAkhanArI vastu, tenA mATe kema prayatna thaI zake? e vastu ApaNe thaze ke nahi e sarva zaMkAspada che. mATe, te sukhabhaga pIgalika ane parAdhIna hoI, te mATe prayatna karavAthI zuM? A trIjuM kAraNa karyuM. prazamasukha-have A sukhanI sarakhAmaNImAM prazamasukha-zAMtinuM sukha, upazama. sukha be kAraNe AdaraNIya che. be kAraNone laIne te prazamasukha meLavavA mATe prayatna kare egya che. te sukhanA AdaraNayapaNu mATenAM kAraNe joIe. niyama-A prazamasukha nitya che, sarva kALe thayA pachI te che ane che, hameza rahevAnuM che ane zAMtarasanuM sukha che. te nitya hoI bhegasukhanI sarakhAmaNImAM prayAsa karavA gya che. prazamasukha mATe prayAsa karavAnuM A prathama kAraNa che. " Atmastha-have ApaNe prazamasukha mATe prayatna karavAnuM bIjuM kAraNa joIe. e pra. 41. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 prazamati vivecana hita pAtAnI pAse ja che, peAtAnA AtmAmAM ja raheluM che ane pArakAne ke pArakI vastune te icchatuM nathI, tene tenI jarUra nathI ane te para te AdhAra rAkhatuM nathI. abhaya--ene koinA bhaya nathI, e peAte abhaya che ane abhaya ApanAra che. AvA pArakA bhayathI rahita thayelA sukha mATe prayAsa badhI rIte cegya che. prazamasukha mATe prayAsa karavAnuM A trIjuM kAraNa jaNuAvyuM. mATe anitya ane pArakA para AdhAra rAkhanAra ane hoya tyAre paNa bhaya-ciMtAmAM rAkhanAra bhAgasukha mATe prayAsa karavA nakAmA che ane prazamasukha traNa kAraNe prayAsa karavA cegya che. A badhAM kAraNeA vicArI tAre prazamasukha mATe prayAsa karavA yAgya che. (122). iMdriyasamUha para vijaya meLavavA prayatna karavA ghaTe-- yAvat svaviSayalipsorakSa samUhasya ceSTayate tuSTau / aransyaiva jaye varataramazaThaM kRto yatnaH // 123 // artha - vakhata daramyAna iMdriyAnA samUha viSayeAnI icchA tRpta karavA prayatna kare, te vakhate ja tenA ja vijaya karavA mATe koI jAtanA DhaMbha vagara prayatna karavA ceAgya che. (123) vivecana--yAvat--je vakhatamAM iMdriya peAtAnA viSayane bhAgavavAnI icchAne tRpta karavA mATe prayatna karatI hoya te ja vakhate te indriyA para vijaya meLavavA mATe, temanA sayama karavA mATe yatna karavA ghaTe, kAraNa ke yuvAvasthAmAM iMdriyA maLavAna hoya che tema ja temanA para vijaya meLavavA mATenA ApaNA prayatna saphaLa thAya che. pachInI vAta AgaLa vicArIzuM. juvAnImAM te mANasamAM eTaluM jora hoya che ke te para vijaya paNa te ja mANasa meLavI zake. juvAnI jema iMdriyAne mArga Ape che tema temanA para saMyama dvArA vijaya paNa meLavI zake che. eTale je vakhate temane tRpta karavA prayatna-ceSTA karavAmAM Ave che te ja vakhate temanA para vijaya meLavavA prayatna karavA e yukta che, kAraNa ke bhAgasukha aMte cheDavAnAM che, hAya tyAre paNa lAMbe vakhata TakatAM nathI ane rAjA vagere ghaNAnA ene bhaya che. akSasamUha--iMdriyanA samUha, iMdriyA. e sa` pAMce iMdriya yuvAvasthAmAM bahu jora kare che ane temane tRpta karavA mANasa havA khAvA jAya che, TekarA upara kre che, kasarata kare che, kolDaDrIMka pIe che, mAthe veNIe bAMdhe che ane te dvArA iMdriyAne tRpta karavA aneka prakAranA yatna kare che. e yatna tA enA nakAmA jAya che. iMdriyA enI thatI nathI, dharAtI nathI, ane kaDhI tRpta thatI nathI, paNa e samaye jyAre e indriyane saMtoSavA prayatna kare te vakhate enuM kharu kAma zuM che te gAthAnA uttarArdhamAM batAve che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 3ra3 : sukha svaviSaya-pitApitAnA viSaya. dareka IdriyanA judA judA viSaye che. mANasa te viSayanI tRSNAne tRpta karavA aneka dhamapachADA kare che. - tuSTI-zAMti. mANasa IdriyanI zAMti mATe, tRpti mATe judA judA prayatna kare che, ceSTA kare che, hAle cAle che. te ja vakhate tenuM kartavya kharekharuM zuM che te have batAve che. tAvata-je vakhate e idriyanI tRpti mATe prayAsa kare che te ja vakhate tenA para vijaya meLavavAne mATe teNe prAmANika mahenata karavI joIe. kaI jAtanA daMbha dekhAva ke DaLa rAkhyA vagara te te indriyanA upara vijaya meLavavA mATe teNe pitAnuM sarva dhyAna ApavuM joIe ane saMyama dvArA te ja indriyane vaza na paDatAM temanA para vijaya meLavo joIe. - varata -sAcesAce, suMdara, sarasa, ApaNI mANasAIne ghaTe te. yatnanuM A vizeSaNa che. azaTha-daMbharahita, prAmANika, sAcA dilane, zatA vagarane. yatnanuM A bIju vizeSaNa che. ghaDapaNamAM jyAre idri jera na kare, jyAre meMmAMthI lALa paDatI hoya, AMkhamAMthI pANI vahetAM hoya te vakhate paNa Idriya para vijaya karavAnuM che. atyAre A vAta yuvAna sAdhakone uddezIne khAsa kahevAmAM Ave che, eTale vRddha mANasane Idriya para jaya meLavavAnI jarUra nathI ema na samajavuM, paNa je samaye iMdriya tRpti mAgI rahI hoya te vakhate upara jaNAvelAM kAraNone lakSamAM laI tene vaza na paDatAM te para saMyama rAkhavo ane tene jItavI e A lekane khAsa bhAva che. pachI ghaDapaNamAM idri jera na kare tyAre "vRddhA nArI pativratA" jevuM thAya te paNa yaMgya che, paNa atra uddeza yuvAna mANasane mATe khAsa dhAravA-vicAravA yogya che. daMbharahitapaNe eTale dekhAva ke goTA vAnyA vagara Indriya para je vijaya meLavavAnuM AcArAMgasUtramAM kahyuM che te vijaya meLavavA prayAsa kare. yAvatu-tAvata-jyAM sudhI, tyAM sudhI. A rIte artha karIe te temAM ghaDapaNane samaya paNa AvI jAya che. je samaye tame IndriyanA viSayane tRpta karatA ho te vakhate javAnI ke ghaDapaNamAM tenA para vijaya meLavavA prayatna kare. A artha paNa zakya che ane te artha karatAM bALapaNa, juvAnI, pukhta uMmara ane ghaDapaNa-jyAre jyAre indriya tRptinA kAmamAM tame lAgyA che te vakhate tene jaya karavAmAM tamAre samaya vApara. A anubhavInI vANI che ane tenAM kAraNe upara jaNAvyAM che. A artha paNa zakya che. emAM sarva vakhatane samAveza thAya che te daSTie e artha paNa vicAravA gya che. (123). Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita sarAgI ane vItarAgInI mukhanI gaNanA- ___yat sarvaviSayakAMkSodbhavaM sukhaM prApyate sarAgeNa / tadanantakoTiguNitaM mudhaiva labhate vigatarAgaH // 124 // artharAga sahita-sarAgI mANase sarva viSamAMthI udbhaveluM sukha meLave che, tenAthI anaMtakroDagaNuM sukha vagara kiMmata Ape vitarAga (rAga vagaranA prANIo) prApta kare che. (12) vivaraNa -upara jaNAvelA kAraNe bhegasukha ane tenI tRptinA sukhane tajavA yogya che, chatAM e mAnI lIdhelA sukhane saravALe ane vItarAgatAnuM sukha e bannene sAmasAme mUkIne tulanA batAve che. eTale, e bane sukhamAM kayuM caDiyAtuM tenI barAbara sarakhAmaNI kare che. viSayakakSadabhava sukhaM-viSayAbhilASanI icchAthI je sukha thAya tenI ane vItarAganA sukhanI atra sAmasAme eka ja tAja sarakhAmaNI karavAmAM Ave che. pAMce idriyanA viSayathI je sukha thAya, eTale sparzana, rasanA, ghANa, cakSu ke zrotrathI je sukha tame mAnatA he te, lAge te sukha paNa vItarAganA athavA rAga vagaranA prANIne sukha pAse sarakhAmaNImAM kAMI nathI, rANadAsI jeTaluM taphAvata che. tame pAMca indriyanA viSayemAMthI je sukha thAya tene ekamanuM rUpa Ape te have pachI vItarAgapaNamAM-rAgarahitapaNAmAM je sukha che te karoDagaNuM sarakhAmaNImAM thAya ema batAvavAnuM che. eTale viSayasukha eka hoya te karoDagaNuM vItarAgatAmAM raheluM sukha che. A eka ane kareDagaNuM sukhane tame gaNutA ho te have be vacce pasaMdagI kare. viSayasukhane eka ekama maLe ane vItarAgabhAvane karoDa ekama maLe te anubhavInuM vacana che. AmAM kayuM sukha pasaMda karavuM te tame vicAre. prathama te viSayasukhamAM sukha ja nathI, paNa tame mAnatA ho ke temAM sukha che te tenI sarakhAmaNa A rIte zakya che. tame samaju che, kuzaLa che, vyavahAradakSa che. have tamane game te sukha mATe prayatna karo. anaMtakeTiguNita-viSayasukhane ApaNe gaNatarIne mATe eka ekamanuM rUpa ApyuM te anaMtakeTigaNuM tenAthI vadhe tevuM rAgarahitapaNAnuM sukha che. A anaMtakeTi eTale saMkhyArahitagaNa sukhane tame anubhavI te juo. jemaNe e sukha anubhavyuM che temanuM A vacana che. ekanI saMkhyAnuM mUlya dharAvatA sukhane mATe kareDanI saMkhyAnuM mUlya dharAvatA sukhane bhega Ape, tene javA de ke jatuM kare e samaju gaNAya? - mudhA--A karoDagaNA sukhanI kiMmata jarA paNa besatI nathI, vagara mahenata ane vagara paise e sukha maLe che. viSayasukha mATe te paisA paNa bese, paNa A vitarAga Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 paNAnA sukhanI eka pAI paNa besatI nathI. A vagara mUlyanuM sukha meLavavA mATe tamAre prayatna karavo joIe. e ahIM vAta che. vigatarAga-virAgI, vItarAgI, rAgarahita. A rAga vagarane prANI anaMtagaNuM sukha vagara paise, vagara mUlya meLave che. vagara paise AvuM sukha maLe ane te anaMtagaNuM hoya pachI keNa samaju-kuzaLa mANasa viSaya tarapha najara paNa pheke ? tamAre je samajunI kakSAmAM gaNAvuM hoya te vItarAgabhAvanA sukhanI spRhA karatAM zIkhavuM joIe. e te anaMtagaNuM moTuM sukha che, enI gaNanA muzkela che. ane tenI pAse idriyajanya sukha kAMI gaNatarImAM nathI, gaNanAmAM nathI. (124) saragInuM duHkha iSTaviyogApriyasaMprayogakAMkSAsamudbhavaM duHkham / prApnoti yat sarAgo na saMspRzati tadvigatarAgaH // 125 // atha-pitAnA vahAlA ke vahAlI vastune viyoga thAya ane je na game te vastu ke mANasane saMbaMdha thAya te vakhate je ciMtA thAya tethI thatuM duHkha je rAgavALA mANasane thAya che te rAga vagaranA mANasa (vItarAga)ne aDatuM paNa nathI. (15) vivaraNa-ISTaviyoga-je pitAne vahAlA hoya temanAthI judA paDavAnuM thAya tyAre dukha lAge che athavA haMmezane mATe te marIne dUra thAya tyAre temanA maraNathI AghAta lAge che. pitAne vahAluM mANasa marI jAya, athavA pitAne vahAlI je varatu hoya te khovAI jAya, saDI jAya ke nakAmI thaI jAya te ISTaviga. A dhyAnanA cAra prakAra che. temAMne ISTaviyAga eka prakAra che. vahAlI vastu ke vahAlAM kuTuMbIsagAMo thoDA vakhata mATe ke sadAyane mATe dUra thAya ane tene viyega ApaNane sAle, te kAraNe thatI ciMtAne pariName thatuM duHkha A eka prakAranuM ArtadhyAna ja che ane anubhave tevA prakAranuM duHkha saMsArarasika prANIne bahu kharAba ane AkaruM lAge che. evA prakAranA thatA ciMtAnA duHkhanuM atra nivedana che. apriyasaga-je mANase ke je vastu pitAne na gamatI hoya te pitAne maLe te vakhate thatuM ArtadhyAna. A paNuM ArtadhyAnane eka prakAra che. ArtadhyAna cAra prakAranA hoya che. temAM pitAne na gamatI vastunA saMbaMdhathI thatI ciMtA, ghAlAvelI ke AhaTTadehane samAveza thAya che. kAMkSA-ciMtA, vahAlAne viyega ane aNuvahAlAne saMbaMdha thavAthI thatI aneka prakAranI vicAraNa, ciMtA ane te dUra karavAnA upAya zodhavA. apriyane saMbaMdha thaI jAya ke vahAlAne viyega thAya tyAre aneka jAtanA vicAra Ave che. jANe amuka mANasa Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita ke cIja vagara A jIvana kevuM akAruM thaI paDaze evI mAnasika ciMtA ane te nivAra vAnA banI zakatA upAyanA e vicArathI thatuM mAnasika duHkha. ghaNIvAra te jiMdagI ja akArI thaI paDe che ane AvuM jevA ke anubhavavAnA badale pite ja marI gayA hota te sAruM thAta evI duHkhanI lAgaNI, manamAM te vakhate thate udvega ane tAlAvelI, te vagara kema cAlaze athavA te sAthe haze te dahADA kema jaze ema ciMtAthI thatuM duHkha A ISTaviyega ane apriyasaMpraganuM duHkha je serAgIne thAya che te vItarAgIne aDakatuM paNa nathI. duHkhanuM kAraNa ja rAga che. e vastu vagara kema cAlaze ane e vastu sAthe kema jIvana Takaze A sarva vicAraNuM mANasa ke vastunA rAgathI thAya che. A duHkha je rAgavALA manuSyane sAmAnya che, eka divasamAM daza vakhata thAya che te duHkha virAgIne aDatuM paNa nathI, asara karatuM paNa nathI. eTale sarAgIne sukha thAya tenAthI virAgIne karoDagaNuM sukha thAya che ane duHkha je sarAgIne thAya che ane je kAraNe thAya che te virAgIe tyAgela hovAthI tene duHkha thatuM nathI. are ! ene duHkha aDatuM paNa nathI. sarAgInuM A sukha mAtra mAnyatAmAM che, te ghaNuM DuM che ane duHkha pArAvAra lAge che. A bane vicAravA jevI cIja che. je A vAta kharI hoya te sarakhAmaNImAM vItarAgInuM sukha ghaNuM caDhI jAya ane duHkha te tene thatuM ja nathI. have vyavahAradakSa mANasa tarIke tuM zuM pasaMda karIza te vicArIne mane kahe. AmAM saragInuM je kAMI sukha dekhAya che tethI karoDogaNuM sukha vItarAgIne thAya che ane sarAgIne thatuM duHkha vigatarAgIne thatuM nathI, aDatuM paNa nathI e bahu dhyAnamAM rAkhavA jevI vAta che. pasaMdagI kare ane kuzaLatAne upayoga kare. (12) vigatarAgInA sukhanuM varNana - prazamitavedakaSAyasya hAsyaratyaratizokanibhUtasya / bhayakutsAnirabhibhavasya yat sukhaM tat kuto'nyeSAm ? // 126 // atha-je prANInA veda ane kaSAya dabAI gayA che eTale ochAM thaI gayAM che, je hasavuM, AnaMda pAmavo ane dilagIrI karavI tathA zekane dAbIne besI gayA che ane je bIjAnI bIka tathA nAka macakoDavAthI harAyelA nathI temane je sukha thAya te bIjAne kyAMthI hoI zake ? (16) vivaraNaH prazamitavedakaSAyasya-je prANInA vedodaya tema ja kodha, mAna, mAyA ane lebharUpa kapAye ThaMDA paDI gayA che te prANIne je sukhane anubhava thAya tenI khabara bIjane anubhava vagara zenI paDe ? veda eTale puruSaveda, strIveda athavA napuMsakaveda, A jemanA cAlyA gayA che athavA jemaNe temane upazama kare che temane je sukha thAya, Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra7 temanA manane je zAMti thAya tene anubhava bIjA savedI ke sakaSAyIne kyAMthI thAya? A sarva sukha veda ane kaSAyanA abhAve ja thAya che. e mAnasika sukhane anubhava savedI ke sakaSAyIne na ja AvI zake. e te pitAnA kaSAyarahita ane vedarahita manerAjyamAM lahera karatA hoya che. duniyAdArInA prANane lAge, jema lahamalA sAdhvIne lAgyuM hatuM, ke veda vagaranA je hoya te savedInI pIDA kema jANe? AnuM prAyazcita lIdhA vagara te anaMta saMsAramAM rakhaDI paDI. je prANIone vedanA nAza athavA upazamathI sukha thAya che te bhAre moTuM sukha che, zabdathI kahI zakAya tevuM nathI, ema e veda ane kaSAyane kSaya ke upazama karanArA kahe che. ane ApaNe krodhI, abhimAnI, daMbhI ke lobhIne karavA paDatAM kAvatarAne vicAra karIe tyAre samajI zakIe chIe ke akrodhI, amAnI, adaMbhI ane abhIne bhAre sukha thatuM haze, athavA jeNe pitAnAM veda ane kaSAyane upazamAvyAM che tenuM sukha savedI ke sakaSAyI kema kalpI zake? A te jemaNe bannene joyela che te kahe che, te svIkAravuM ja rahyuM. savedI ke sakaSAyIne vAstavika rIte kAMI sukha ja nathI. paNa enAthI lAkhe, karoDa, anaMtagaNuM sukha nidI ke niSkaSAyane che ema jemaNe bane sukhane anubhava karyo che temanuM kahevuM che. A temanuM vacana samajIne khyAlamAM levA jevuM che ane e sukhane anubhava kare che te veda ane kaSASa para tyAgathI ke upazamathI vijaya meLavavA jevo che ema anubhavIonuM vacana che. hAsyaratiaratizekanikSata-A te vaLI vadhAre vAta kahI. hAsya (hasavuM), rati-AnaMda pAmave, arati (DAnA viyoge e vagara kema cAle evuM vicAravuM) ane zeka eTale dilagIrI, A cAre jemanAM gayelAM che tevA prANIo. eTale je prANIoe hAsya, rati, arati ane zeka para vijaya meLavIne temane dAbI dIdhAM che tevAM prANIone je sukha thAya te dunyavI anya prANIone kema jaNAya? e sarakhAvI kyAMthI zakAya? A cAre nokaSAya che, kaSAyane pidA thavAnA kAraNabhUta che. nirarthaka hasavuM te hAsya, AnaMda mANa, nATakasinemA jevA te rati, sAmAnya virahanI dhAraNA karavI te arati ke khAsa viga thatAM dilagIrI thAya te zeka. A cAre kaSAye kaSAyane utpanna karanArA che. te vagaranA prANIne ane jeNe te dAbI dIdhAM che, temane upazama karyo che te prANIne je sukha thAya te duniyAdArIne zuM samajAya? e te ajaba sukha che, svAtma anubhava che. hasavuM nahi, eja mANavI nahi, virahane AtApa pAme nahi, dilagIra thavuM nahi, tevA je prANIo hoya temane je manamAM svAtmasaMtoSa ane mAnasika sukha thAya che te dunyavI prANI kema anubhavI zake ? A sukha pAse peluM paugalika sukha te nAmanuM che, tuccha che, sukhanA nAmane paNa agya che. "nibhUtasya" eTale chupAyeluM, najara bahAranuM. A kezane artha che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra8 prazamarati vivecana sahita bhayakutsAnirabhibhavasya--enI sAthe sAte prakAranA bhaya jenA zamI ke upazamI gayA che ane jene koI prakAranI jugupsA rahI nathI. A bane paNa nakaSAye che, kaSAyanA preraka ane sauhArdavALA che. eTale hAsyAdi uparanA cAra ane bhaya tathA jugupsA e bane paNa jenA zamI gayA che athavA dabAI gayA che te. nirabhibhAvasya eTale anA bhibhUtasya. jeo bhaya ane jugupsAthI levAI jatA nathI. AvA kaSAya-kAyathI rahita prANIne je sukha thAya tene anubhava bIjA prANane kyAMthI thaI zake? kema hoI zake? e te jemanAM kaSAye, nekaSA ane veda nAza pAmI gayA che ke dabAI gayA che temaNe jaNAvyuM che ke emanuM mAnasika sukha apUrva che, pUrve ananubhUta che ane anubhavavA yogya che. A mIThI mIThI vAta karIne tamane phasAvavAnA nathI. paNa jAta-anubhava che, te tamane kahI batAve che. tamane yaMgya lAge te A sukhane anubhava karI le, karavA jevo che evI lekhaka umAsvAti mahArAjanI bhalAmaNa che. A veda, kaSAya ane nekaSAyane prazama karavAthI eTale e para vijaya meLavavAthI athavA emane dAbI devAthI je sukha thAya tene khyAla ApavA mATe A zleka che. e sukhane khare AsvAda te e sukha anubhavavAthI ja thAya. jemaNe anubhavyuM che temanuM A vacana che. dunyavI sukha bahu thoDA vakhatanuM ane paugalika che. e Take, heAya tyAre paNa sukhanA nAmane yogya nathI, paNa tene karatAM A sukha te anaMtagaNuM sAcuM ane sthAyI che. mATe pasaMdagI kare te vicArIne sarakhAvIne karaje. A vAta para haju ghaNuM vicAraNA che tethI te para vadhAre vivecana atre nathI karate, gya sthaLe have pachI thaze. (126) jJAnI karatAM prazamasukha mANanAra caDhe- samyagdRSTiAnI dhyAnatapobalayuto'pyanupazAntaH / taM na labhate guNaM yaM prazamaguNamupAzrito labhate // 127 // atha-samyaktvavALe jIva hoya, jJAnI hoya ane dhyAna-tapabaLathI yukta hoya paNa je te upazAMta thayela na hoya te prazamaguNathI yukta prANIne je sukhalAbha thAya te sukhalAbha te zAMti vagarane prApta karato nathI. (127). vivecana-A gAthAmAM prazamaguNavALA ane zAMti vagaranA prANInA sukhanI vAta kare che, guNa gaNAve che. samyadaSTi--jene zuddha deva, zuddha guru ane zuddha dharmanI prApti thaI che te samyagadaSTivALe jIva kahevAya. e jANe che, dekhe che ane sahajasAja banatuM AcaraNa kare che. enI zraddhA nirmaLa che ane e pAke jaina che. e jaina dharmane oLakhe ane Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pichAne che. paNa prazamasukha enAmAM nathI, enA viSaya-kaSA maMda thayA nathI. e gurune oLakhe che, paNa Adarate nathI. AvA prANane guNa thAya te khare paNa prazamasukhane oLakhanAra ane amalamAM mUkanAranA pramANamAM alapa guNa thAya che. A banne sarakhAmaNI sAmasAmI rAkhI kahevA gya che, ane prazamasukhanuM pramANa samajavA gya che. samyagadRSTivALA jIvane kaI prakAranI zaMkA AkAMkSA thatI nathI. jJAnI-e bhaNela gaNele, matijJAna ane zrutajJAnayukta hoya. e samyagadaSTivAnA hoya, te sAthe ene jJAna paNa hoya eTale e vivekathI sAruM-kharAba barAbara jANanAra hoya. chatAM ene zamanuM sukha ke prazamanuM sukha thatuM nathI. evA samyagadaSTi jJAnane guNa keTale thAya te atra batAvyuM che. dayAnapebala-e avAranavAra dhyAna paNa karate hoya, dharmadhyAnanA cAra pAyA dhyAvate hoya ane ekAsaNa, upavAsa, UdarI vagere bAhya tapa ane prAyazcitAdi AMtaratapa karanAre ane deha damanA hoya paNa haju ene viSayakSA zAMta thayA nathI. che anapazAMta-prazamasukha nahi pAmele, zAMtine zeSanAro kharo, paNa pAmele nahi. Avo ThaMDA magaja vagarane prANI je hoya te.. guNalAbha, zAMti, AgaLa pragati. je guNa prazamasukhavALAne maLe che te zAMti vagaranA prANIne nathI maLatuM. e samyajJAnavALe ke jJAnI hoya te paNa te je prazamathI alaMkRta thayela che tenA pramANamAM lAbha uThAvI zakatuM nathI. zamasukhanI AkhI vAta ja judI che. zamasukha hoya tyAre AnaMda Ape che ane pachI paNa aneka jAtanA lAbhane apAve che. prazama-zAMti, niSkavAyatA, dharyuM. A jenAmAM hoya te prANI bhavAMtaramAM ane ahIM pachavADethI je lAbha meLave che ane pitAne Atmika guNa sAdhe che tenA pramANamAM upazAMta nahi thayela prANI, samyagdaSTi ke jJAnI hoya te paNa eTale lAbha meLavI zakta nathI. sarakhAmaNImAM zamasukha ghaNuM guNakArI che. AgaLa paNa guNa apAvanAra che ane badhI rIte lAbha karI karavI ApanAra hovAthI te sugrAhya che, AdaraNIya che, ISTa che. A prazamaguNa athavA zAMtinI sAdhanA sAdhudharmanA AcaraNathI vadhAre sArI rIte thAya che ane manane ThaMDugAra rAkhe che, sarva uzkerATane zamAvI de che ane guNa kare che ane prANIne AgaLa dhapAve che. A sukhanA prakaraNamAM anitya bhAvanAnI paNa vAta karI che ane AtmonnatinI paNa vAta karI che. (17) sAdhunuM sukha ane meTA idranuM sukha naivAsti rAjarAjasya tat sukha naiva devarAjasya / yat sukhamihaiva sAdhokivyApArarahitasya // 128 // . Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 prazamarati vivecana sahita artha-manuSyanA rAjA cakravartIne tathA denA rAjA zakraIndrane te sukha nathI ja je sukha lekavyApArathI rahita thayelA sAdhune A jIvanamAM-A duniyAmAM-ahIM ja che. (128) vivecana-rAjAnA rAjA-cakravatI. A duniyAmAM sarvathI vadhAre sukha mATe cakavatI rAjAne hoya che. hajAra gAyanuM dUdha pInAra ane mahAzaktizALI strIratnane bhegavanAra cakravartInA sukhanI vAta te zI karavI? A jIvanamAM kalpI zakAya te sarva sagavaDe tene hAthamAM hoya che ane badhI sukhanI sagavaDe tenA hukamamAM hoya che. A jIvanamAM mANI zakAtAM IdriyasukhanAM sarva sukhe cakravartIne prApya che ane tene maLe che. e sarva sukhanA karatAM lekavyApArathI dUra thayelA ane indriyasukhane tema ja viSayakaSAyone kabajAmAM rAkhanAra sAdhu puruSanA sukha pAse cakravartInuM sukha kAMI ja nathI, sarakhAmaNImAM nahivat che. ahIM manuSyanAM mAnI lIdhelAM uttama sukhanI sAthe sarakhAmaNI karavAmAM AvI che. devarAja-I, badhA devane uparI athavA jenA hAthamAM A bharatakSetra saMpAyuM che te zakeMdra. tene te Akhe vakhata apsarAo gAna kare ane lAkhe devatA tene AdhIna rahe tene aneka strI hoya ane te mukhya strI iMdrANIne pati hoya. ene sarva su, pAMce IndriyanA viSaye hAthamAM. tenAM sarva sukhanI sarakhAmaNI je lekavyApArathI rahita thayelA sAdhunA sukhanI sAthe karavAmAM Ave te moTA zadranA sukha karatAM tenuM (sAdhunuM) sukha kaDevAra-anaMtavAra caDhe che. enA (sAdhunA) manamAM je sukhane mAnasika anubhava thAya che te mATe indra paNa anubhavI zaktA nathI. keI "devarAjazabdano artha anuttaravimAnanA deva ema kare che. paNa te karatAM iMdra arthe yogya che ane haribhadrasUri TIkAkAne te mAnya che. kadAca cakravartI ke IndranAM sukha pramANamAM moTA lAge, paNa e maryAdita che, aMte e sukha jAya che. ane je sukha nitya nathI tene sukha kahevuM e samajanuM kAma nathI. Indra ke cakravartInA sukhanI pAchaLa ghora aMdhAruM che, jyAre sAdhune te atyAre paNa sukha che ane bhaviSyamAM paNa haMmeza mATe sukha che ane te sukha bhagavatI vakhate tenA manamAM saMtoSa che, tenuM mAnasika sukha indranA sukhathI paNa vadhAre moTuM che. lokavyApAra-mArAM tArAM karavAM, vedha jALavavA, moTAM mANasanI paLazI karavI ane sAcAM kheTAM belI vyavahAragADuM gabaDAvavuM. evA prakAranA lekenA vyApArathI je nirALA paDI gayA che, ane jene te vepAra kare aMtarathI tuccha lAge che tevA sAdhuo AvA sAdhunAM mAnasika sukha pAse deva ke cakavartInuM sukha paNa kAMI gaNatarImAM nathI. te kAMI ja nathI ema kahIe te cAle. A sAdhunuM sukha kevA prakAranuM che ane kevI suMdara kakSAmAM Ave che te viSayane spaSTa karavA kahe che. (128) Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 sAdhunuM sukha saMtyajya lokacintAmAtmaparijJAnacintane'bhirataH / jitalobharoSamadanaH sukhamAste nivaraH sAdhuH // 129 // artha-lekanI ciMtAne tyAga karIne AtmajJAnamAM lAgI paDele ane jeNe lebha, krodha ane kAmadeva upara vijaya meLavyuM che e rega vagarane sAdhu sukhathI rahe che. (12) vivecana--A sukhanuM prakaraNa cAle che. kayuM sukha kahevAya, te kone maLe ane kayAre maLe ane sukha maLe tyAre te kevuM hoya te mukhyatve karIne sAdhune uddezIne kahyuM che ane eka Adarza tarIke zrAvakane lAgu paDe che te dhyAnamAM rAkhavuM. lokacitA-pArakI ciMtA, paMcAta athavA phikara. khAsa karIne pitAnA svajana sagAsaMbaMdhInI phikara, potAnA putrapautrAdinI ciMtA ane gAmanA lekanI ciMtA. "kAjI (bale karyuM? te ke sAre gAMva kI phikara." A prANa pArakI paMcAtamAM nabaLe, kore dhAkora je paDI jAya che. e pitAnA putrapautra, bairI, bhAIo ke gAmalekanI ciMtA Akho vakhata ryA kare che. teo tyAM gayA haze ane kema nahi AvyA hoya? ane e ze kAme gayA haze ane ene kema haze? evI ciMtA A vakhata karyA kare che. A jAtanI ciMtA(Worry)no koI artha nathI. Worry upara Dale Carnegie e Don't Worry nAmanuM eka pustaka AMgla bhASAmAM lakhyuM che. samajI vicArIne AvI nakAmI artha vagaranI ciMtAthI mukta thavAnuM atra kahevAmAM AvyuM che. khare sAdhu hoya te AvI ciMtAne tyAga kare che ane te sAdhu ja kharA sukhane anubhava karI zake che. AtmaciMtAmAM lAgelAM--sAdhu sukhamAM ja rahe che kAraNa ke te ciMtAmukta che, e vAta te samajAvyuM, paNa te taddana kerA dhAkora rahetA haze ? nA, tema nathI, teo Akho vakhata AtmaciMtanamAM lAgelA hoya che. kharA sAdhu nakAmI bAbatanI ciMtA nathI karatA, paNa tene sthAne te kula vakhata AtmaciMtanamAM, AtmA ke che? kyAM che? kenI pAse che? ane e vizuddha dazAmAM kone prApta thAya tene aharniza vicAra karanArA hoya che. eTale teo vicAra ane samaya nakAmI lekavicAraNAmAM na gALatAM AtmasaMbaMdhI vicAraNAmAM gALe che. temaNe krodha, lebha ane kAmadeva para vijaya meLavyuM che, eTale teo koInA upara ke pitAnI jAta upara krodha karatA nathI, teone paisAne saMbaMdha nathI ane temaNe kAmadeva upara vijaya meLavyuM che. A traNe mane vikAra saMsAramAM rakhaDAvanAra che ane ApaNe temane paricaya sarvathI moTA viSayakaSAya nAmanA trIjA prakaraNa(24-111) mAM karyo che. AvA mane vikAra para vijaya meLavanAranA sukhanI zI vAta karavI? teo sukhamAM rahe che ane sukhanuM vAtAvaraNa phelAvI saMbaMdhamAM AvanArane sukhI kare che, Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 prazamarati vivecana sahita - nirvera-nIrogI rahe che. ahIM "nija ra" e pAThAMtara kavacit che ema haribhadrasUri pitAnI TIkAmAM kahe che. ene artha jarA eTale hAni jemane kAMI hAninukasAna thatuM nathI te nija2 kahevAya che. ane nijara eTale raMgarahita, nIrogI. nirjara eTale ghaDapaNa rahita. A badhA artha baMdhabesatA che. ane pAThAMtara paNa sAro artha Ape che. ApaNe je pATha svIkAryo che te ja pATha temaNe svIkAryo che, paNa pAThAMtarane temaNe paNa upara pramANe artha karyo che. game te zabda levAmAM Ave, te artha barAbara Ape che. AkhA lekamAM sukha kone kayAre hoya te batAvyuM che. sAdhune bhikSA levA javuM paDe che, eTale te lekavArtA kema choDI zake? temane nirvAha ja leka para che te tenI vAta sAdhu kema choDI zake? evo savAla thAya tene uttara AgaLanA 130mA lekamAM Ape che. te ane atrenI sarva vArtA khUba vicAraNIya che. (129). kaI lokavArtA ane zarIravArtA ISTa- yA ceha lokavArtA zarIravArtA tapasvinAM yA ca / saddharmacaraNavArtAnimittakaM tad dvayamapISTam // 130 // arthaje lekavAta che ane je vAta zarIrasaMbaMdhI che te je sAdhupuruSe(tapasvI) nA vizuddha dharmAcaraNanuM kAraNa banI zakatI hoya te te banne prakAranI vAta karavA gya che. (130). vivecana-lokavArtA-AgalI gAthAmAM lekaciMtA na karavA kahyuM, paNa ahIM kahe che ke vizuddha dharmanuM kAraNa bane tevI lokavArtA sAdhune ISTa che. je vAta saddharmanuM nimitta kAraNa banatI hoya te vArtA lekavArtA hoya te paNa te abhimata che, karavA gya che, jarUrI che. sAdhunA zarIrane nirvAha anya loko para che. tethI vizuddha dharmamAM madada kare tevI lekavArtA paNa karavI joIe. temane AhAra nirdoSa hoI te paNa vizuddha dharma mATe hoya, te tenI vAta saMmata che. temaNe tevI vArtA karavI te ISTa che. zarIrane AdhAra bIjA leka para che tethI temanA saMbaMdhInI vAta paNa karavAnI manA nathI, paNa te vArtA dharmanimittanI ane dharmane piSaNa karanArI hovI joIe. khAlI amerikAmAM zuM thayuM ane turkastAnamAM zuM cAle che tevI tevI vAte artha vagaranI che, paNa saddharmane piSanAra ke te nimittanI lekavArtA hoya te te saMmata che, ISTa che, kartavya che. A vAte dhamane piSaNa ApanArI hovAthI te tapasvI sAdhu karI zake che, tenI manAI nathI. eTale khetIvADInI, utpAdana vadhAravAnI vArtA je manane saMyamamAM lAvanArI hoya ke vizuddha dhamane piSaka hoya te tevI lekavArtA sAdhu paNa kare. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha 333 zarIravArtA-zarIra saMbaMdhI vAta. dAkhalA tarIke, zarIra sAruM rahetuM na hoya, koI vyAdhi thaye heya, athavA anna barAbara pacatuM na hoya te sAdhu saddharma nimatte vaidyane ke DokaTarane abhiprAya levA mATe pitAnA ke potAnA ziSyanA zarIrasaMbaMdhI vAta vaidya pAse kare. paNa te saddharmane vadhAranArI vAta hevI joIe. khAlI pitAnA zarIrasaMbaMdhI ke ziSyanAM zarIrasaMbaMdhI vArtA nakAmI niSkAraNa sAdhu na kare, paNa dharma karavAnuM kAraNa zarIra hoI zarIra saMbaMdhI vAta paNa saddharma nimitte bIjA javAbadAra mANasa pAse kare te saMmata che. nakAmI zarIrasaMbaMdhI vAta tyAjya che, paNa saddharma nimitte saMmata che, abhimata che ane tevI vAta karavAmAM vAMdho nathI. tapasvinAM-sAdhunAM. sAdhupuruSee paNa saddharma nimitta-saddharmane piSanArI lokavArtA karavI upayogI ane sUcaka che ane sArA dharmanA piSaNa mATe A baMne prakAranI vAta kare te asaMmata nathI, paNa khAlI vAta karavA mATe lekavArtA ke zarIravArtA tyAgavA yogya che. AmAM sAdhuone aMge je maryAdA mUkavAmAM AvI che te dhyAnamAM rAkhavI. AhArapANI bIjethI levAnA che eTale ene madada karatI vAte karavAmAM dharmanimitte vadhe " nathI. sAdhuo gRhasthanI pAse zuddha AhAra levAne upadeza Ape ke te saMbaMdhI vArtA kare te te dharmanimittaka hoI kartavya bane che ane tevA prakAranI vArtAne vAMdho nathI. saddhamacaraNanimittaka-A vArtA vizuddha dharmane piSanArI hovI joIe. khAlI vArtA khAtara lekavArtA karavI ke gappAM sappA UDADavA te akartavya che, paNa kSamA Ajava mArdavAdi daza yatidharmane ke sAdhudharmane nimitte lokavArtA ke zarIravArtA karavI paDe te te sAdhue karavI. A uparathI jovAnuM e che ke badhA tyAganI vAta nathI karI, vAta karavAnI paNa vAta karI che, emAM saMmati darzAvI che, ane enI jarUriyAta svIkArI che. ApaNA pUrvapuruSe keTalA vahevAru hatA te A uparathI spaSTa thAya che. vahevAru thavuM e jarUrI che, e jarUra temaNe mAnI ane svIkArI che. je maryAdA mUkI che te samajavA jevI che. nakAmI vAte na karavI paNa vizuddha dharmane nimitte lekavArtA ke pitAnA zarIra saMbaMdhI vArtA ke pitAnA guru, gurubhAI ke zikhyAdinA zarIrasaMbaMdhI vAte karavI te dharma nimittaka heya te vadhe nathI, e jAtanuM svIkRta sUtra khUba vicAraNIya che. (130) lAkaviruddhane tyAga- lokaH khalvAdhAraH sarveSAM brahmacAriNAM yasmAt / tasmAllokaviruddhaM dharmaviruddhaM ca saMtyAjyam // 131 // atha-sarva brahmacArI(sAdhuo)ne leka para AdhAra che, teTalA mATe lekaviruddha ke dharmaviruddha je kAMI hoya te tyAgavA gya che. (131) Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vivecana lekane AdhAra-A te eka samajAI jAya tevuM kAraNa batAvyuM che. pitAnA bharaNapoSaNane sarva Azraya leka para che, te kAraNe lekene kharAba lAge tevuM, temanI najare kharAba lAge tevuM kaI prakAranuM vartana tyAga karavA yogya che. AmAM ghaNA savAla thAya tevuM che. leka pAsethI rahevAnuM sthAna maLe che ane bharaNapoSaNane AdhAra leka para che tethI te lekane viruddha lAge tevuM sarva AcaraNa tyAga karavA gya che ema jaNAvyuM. tyAre savAla thAya che ke bhejana khAtara lekene sAruM lagADavuM athavA gocarIne AdhAra leke para che tethI temanI viruddha AcaravAne tyAga kare ? A te mAtra kAraNa che. tene sAruM lagADavA kAMI karavAnuM nathI, kAraNa ke lekaviruddhatyAga "jaya viyarAya"mAM paNa Ave che. tyAM zrAvake paNa lekaviruddha AcaraNane tyAga mAge che, eTale kahevAnI matalaba e che ke lekaviruddha kaI paNa vartana hoya te te tyAgavA gya che. leke upara bharaNapoSaNa ane nirvAhane AdhAra che te eka kAraNa che, paNa te na hoya te paNa lekaviruddha vartanane tyAga karavo jarUrI che, svaparahita karanAra che ane kartavya tarIke evA vartanane tyAga bhagavAne pharamAvyuM che. brahmacArI-ahIM koI sthAne "dharmacAriNa" e pATha che. brahmacArI zakhathI sAdhu samajavAnA che, kAraNa ke anya dharmanA brahmacArIo kAMI gRhastha para - leka para AdhAra rAkhanArA hotA nathI. dharmacArI eTale saMyamI, jene saMyama hoya athavA te je saMyamane IcchatA hoya te sarva saMyamI kahevAya che. badhA sAdhuo sthAna ke bhAta pANI mATe leka para AdhAra rAkhe che e lekaviruddhatyAga mATe mAmUlI kAraNa ApyuM che. kavirada-ahIM tene artha bahu sAmAnya che. janma tathA maraNanuM sUtaka na pALavuM athavA nAtabahAra thayelA mANasanuM bhejana levuM e lekaviruddhanI vAta che ema haribhadrasUri TIkAmAM kahe che. je janma (vRddhi) sUtaka che, te je pALatA hoya tene tyAMthI sUtaka samaye bhejana na levuM athavA jJAtinI bahAra thayelAne tyAMthI koI prakAranuM bhajana na levuM. evuM bhejana je le te lekaviruddha che. lekaviruddhanuM kaI paNa TIkA UbhI thAya tevuM kAma na karavuM. ' dharmaviruddha-madha, madhu ke mAMsa varavuM te dharmaviruddha che, kAraNa ke mAMsa na levuM te te khAsa upadeza che, jIva bIje mANasa mArate hoya te paNa "kuNimAharaNa eTale masya-mAMsanA bhajanane tyAga bhagavAne kahyo che. tethI evuM dharmaviruddha AcaraNa ke vartana sAdhue tajavuM. A gAthAmAM vahevAru upadeza che. bharaNapoSaNanuM te eka nimitta mAtra che, paNa lokaviruddha ke dharmaviruddha kAMI paNa vartana na karavuM e sIdhe upadeza che. potAnI rasamRddhi mATe ke sAre AhAra meLavavA mATe lekaviruddhanuM vartana tajavuM joIe evI AjJA nathI, paNa lekamAM nakAmI vAta thAya ane leka dharma pAmavAne badale patita thaI Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha 33pa jAya emAM paNa saravALe geralAbha che. tethI A kaviruddha ane dharma viruddha koI paNa kArya na karavA athavA tevA vartanane tajavAne atra upadeza che. A vAtamAM jarA paNa gerasamajUtI thavI na joIe. sAdhuone paheraveza ane khAvApIvAnA niyamo paNa lekaviruddha che, tene tyAga karavAnI atra vAta nathI karatA, paNa sAmAnya rIte sUtakAdinA vicAramAM lekane anusaravAnI vAta karI che, te samajIne AcaravA yogya che. A hakIkta para haju eka zloka AvavAne che, tene ane A lekane UMDo bhAva samajo. na samajAya teNe gurumahArAjane Azraya karIne samajo. (131) - dharmAviruddha-lokasaMmata AcaraNa karavuM deho nAsAdhanako lokAdhInAni sAdhanAnyasya / saddharmAnuparodhAt tasmAlloko'bhigamanIyaH // 132 // atha-zarIra dharmanuM sAdhana rUpe kAraNa nathI ema nathI ane lokonA tAbAmAM cAritranAM sarva sAdhane che, tethI vizuddha dharmane virodha na thAya e rIte lokone anusaravuM. (132) vivecana : deha-zarIra e dharmanuM sAdhana nathI ema nathI, kharekharuM dharmanuM sAdhana te zarIra ja che. anyatra zAstrakAra kahe che ke zarIramAM hindu dharmasAdhanam eTale zarIra dharmanuM sarvathI prathama sAdhana hovAthI, tene upekSavuM nahi, paNa tenI saMbhALa levI. keI ema dhAratA hoya ke hamezAM tapasyA karavI, te vAta kheTI che. zarIrane pichI tenI pAsethI kAma levuM ane te jarUrI kAma Ape te mATe tene piSavuM ane tenI pAsethI bhADuM levuM. teTalA mATe prathama vAkayamAM bevaDe nakAra vAparyo che- zarIra sAdhanabhUta nathI ema nathI." eTale, zarIra sAdhana che ane te dharmanuM sAdhana che; te dharmanI bAdhA na thAya e rIte zarIra paNa pALavA piSavA yogya che ema samajavuM. eTale zarIrane paMpALavuM nahi, zarIra para pitApaNAnI buddhi na rAkhavI, paNa e dharma sAdhana che ane enA vagara te cAle tevuM nathI tethI tenI paNa jarUrI AsanavAsanA dharmathI avirodhapaNe karavI. zarIrane sukhALavuM na banAvavuM, paNa jema bhADAnA gharamAM paNa ApaNe rahIe chIe tema zarIrane piSaNanuM bhADuM ApI tenAthI kAma levuM ane bhADuM barAbara vasUla karavuM. zarIra dharma sAdhanabhUta hovAthI tene upekSavuM nahi. lokAdhIna sAdhanA-AhAra, vasatI ane upAdhI mATe loko para AdhAra rAkhI vAne che, e gRhastha Ape tyAre maLe che, tethI lekaviruddha kaI kAma na karavuM. tethI nIca dArUDiyAne prasaMga ke parastrIlaMpaTapaNuM ke apramANikapaNuM Ave evuM koI paNa kAma na karavuM. paraMtu temAM eka vAtanuM dhyAna rAkhavuM--koI kAma sadharmathI viruddha hoya ke . Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 prazamarati vivecana sahita zAstrakAre jenI nA kahI hoya tevuM hoya te te kAma na karavuM. eTale, lekamAM nidA thAya tevuM kAma na karavuM, paNa dharmane te anukULa hovuM joIe, dharma AcaraNane te anusara nAruM hovuM joIe. leke kahe che te mATe amuka kAma karavuM ema nahi paNa vizuddha dharma ane dharmAcaraNanI te viruddha na hoya te tevuM kAma karavuM. leka ane dharmane bannene virodha hoya tyAM dharmane ja prAdhAnya ApavuM ane lekene dharmane marma samajAvo. dharma jALavI rAkhI tene bAdhA na Ave tevuM lekasamata kAma karavuM. eTale dharma ane tenuM AcaraNe e te mukhya sthAne ja rAkhavuM. saddharmAnapadha-vizuddha dharmane abAdhaka je kAma lekasaMmata hoya te karavuM ane lakone asaMmata hoya te na karavuM. paNa dharmane virodha Avato hoya tyAM dharmane ja prAdhAnya ApavuM. e te zarIra jAya ke game tema thAya, paNa zirasATe e vAta hevI joIe ke dharmane virodha Ave tevuM koI paNa kAma sAdhupuruSathI te na ja thAya. dAkhalA tarIke aNasaNa karavuM hoya, hetu na samajanAra le ke tenI nA pADe, te tethI gabharAvuM nahi, kAraNa ke e te dharmAcaraNanI vAta che. dharmAcaraNa karatI vakhate vicAraNA dharmamaya ja heya, temAM koI ADe AvatuM hoya te tenI darakAra na karavI. abhigamanIya-lekethI aviruddha vartana yogya che, paNa te saddharmane anusaranArA hoya tyAM sudhI ja. dharmane ane kone virodha hoya te dharmane ja prAdhAnya maLe. tyAM paNa sarva leko dharma viruddha na thAya ane samaju te ene bhAvArtha barAbara samaje, tethI aMte raste nIkaLI zake che. A kalekamAM be agatyanI vAta karI. zarIrane dharmasAdhana hevAthI upekSavuM nahi, tenI dhamane anukULa rahI piSaNa karavI ane dharmane virodha na hoya te lekamatane anusaravuM. paNa jyAM dharmane ane dehane athavA dharmane ane lokone virodha hoya tyAM dharmane ja mukhyatA sAdhue ApavI. sAdhujIvana dharmajIvana ja che, dharma mATe jIvana che ane dharma jAya te tenuM sarvasva jAya che, tethI prANa jAya paNa dharma na cheDAya. mATe dharma ziramuguTamaNi che ane te mATe ja ane tenI rakSA mATe ja enuM jIvana che. aparAdha-upAdhi eTale AvaraNa, pratibaMdha. anuparodha eTale dharmane pratibaMdha na kare tevuM je vartana ke saMvyavahAra hoya che. AmAM nakAra che. te khUba vicAraNA mAge che. dharmane pratibaMdha na karanAra kaviruddha kAma hoya te ja tene anusaravAne AmAM sIdhe upadeza che te sArI rIte samajavuM. je lokasaMmata hoya paNa dharmane nukasAna ke pratibaMdha kare tevI cIja hoya te tene anusaravAnI A kalekamAM vAta nathI te khAsa samajavA gya che. (132) Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha parane dUSaNa ApavAne tyAga- doSeNAnupakArI bhavati paro yena yena vidviSTaH / svayamapi tadoSapada sadA prayatnena parihAryam // 133 // artha--anya bIje mANasa je je doSane laIne ane krodhamAM AvI jaIne anu pakArI thaI jAya te pite jAte ja te te dUSaNanuM sthAna tyajI devuM joIe. (133) vivecana-A eka vyavahArane atyaMta upayogI niyama che. ane te paNa anusaravA gya che ane tenA para paNa ghaNI vicAraNA karavA yogya che.. anupakArI-pArakA upara upakAra na kare te eTale svArthI thAya. je doSanA kAraNe bIjA mANaso popakAra na karatAM svArthI thaI jAya che te doSa pote ja na kare eTale sAro dAkhale paDe. ekanuM dUSaNa joI pate te dUSaNa na karavuM. bIje mANasa krodha karI anupakArI thaye che, te bIjAnA dUSaNanuM pite anukaraNa na karavuM, paNa e dUSaNane ja tyAga kare, kAraNa ke khoTo dAkhale besavAthI janatA khoTe bhAge caDhI jAya.. | vidviSTa-phAdha ke AvezamAM AvI jaIne. koI bIjAnuM bhaluM thatuM hoya tevuM kAma karate hoya temAMthI paNa te aTakI jAya evuM kArya ke vacana sAdhupuruSe tyAgavuM joIe. A evuM vacana belI nAkhe athavA evI kriyA kare te sAme mANasa tene anusarIne sArAM kAma karate hoya te paNa na kare, aTakI jAya. ApaNe parepakAra karI zakIe ke nahi te vAta bAju upara rAkhI ApaNe evuM kAma na karavuM joIe ke bIje mANasa e joIne ekadama gussAmAM AvI jAya ane paropakAranAM kAma karatuM hoya te paNa aTakAvI de. eTale kharAba bolavAnI TevathI ke TIkA karavAthI sAmAne manamAM evuM thaI jAya ke pote paropakAranAM kAma bhaviSyamAM na kare. tevuM kAma karavuM nahi, tevuM vacana bolavuM nahi. nAtajAta, saMghamAM ke samAjamAM AvuM ghaNIvAra bane che. TIkA karanAranI TIkA sAMbhaLI mANasane manamAM evo Aveza AvI jAya ke tene pariNAme te sArAM kAma karatAM ke paropakAranuM kAma karatAM aTakI jAya. A pramANenI TIkA na karavAnI bahu samajapUrvaka bhalAmaNa karI. deSapada-pite te doSano tyAga kare ane mANasa popakAra karate aTake tevuM kAma na karavuM ke tevI bhASA na bolavI.. A sUtramAM bahu samajaNapUrvaka daSatyAganI vAta karI che. keI mANasa paropakAra karate hoya tene aTakAva athavA aTakI jAya eTale ene uzkere e paNa ene popakArI thatAM aTakAvavA jevuM che ane tenuM nimittakAraNa sAdhakapuruSa na thAya te hetu mATe A doSatyAga sUcavyuM che, pharamAvyA che, vigatavAra batAvyuM che. pra. 43 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita kone eTalA uzkeravA nahi ke lAko sAmA paDI jAya ane bane teTaluM upakAranuM kAma karatA hoya te paNa uzkerAI jaI karatA aTakI jAya. A sa` manuSya jAtinA mAnasanA abhyAsanu pariNAma che. kayuM kAma mANasane paropakAra karavAmAM bhaMga pADaze te prathamathI jANI levuM ane jANIne tevuM kAma na karavuM, e manuSyadoSane abhyAsa batAve che. tevu kAma na karavAne ane tene tyAga karavAnuM atra kramAna che. 33. prayatnena--samajaNapUrvaka, prayAsapUrvaka. kAraNa kayuM kAma, kevuM kAma AvI rIte mANasane krodhavAna karI sArAM kAmamAMthI aTakAve te pahelethI kalpavu, jANavu. te prayAsasiddha kAma che, chatAM evuM kAma kalpIne na karavAnI AjJA sAdhu mATe spaSTa che. eTale A jAtanA anubhava ane abhyAsa thavA joie ane te dhIme dhIme ja Ave, paNa te jarUrI che, ane mAnasasvabhAvanA abhyAsathI prApya che. e jema prayatna dvArA jaldI Ave tema sAruM. paNa A pharamAna apavAda vagaranuM che ane sAdhaka puruSe tyAgavA yAgya vAta mA laiAkamAM kahevAmAM AvI che. (133) piDeSaNAmAM kahela vidhi karavAnA lAbha-- piNDeSaNAniruktaH kalpayAkalpyasya yo vidhiH sUtre / grahaNopabhoganiyatasya tena naivAmayabhayaM syAt // 134 // aM--pi taiSaNAM adhyayanamAM je vidhi batAvavAmAM AvyA che ane sUtrasiddhAMtamAM khape tevuM ane na khape tevuM je batAvavAmAM Avela che temAM grahaNayeAgyane grahaNu karavAthI ane khAvAthI-upaleAga karavAthI-prANIne koI paNa prakArane vyAdhi thatA nathI, te taddana nIrAgI thaI jAya che. (134) vivaraNu piSaNA--AcArAMgasUtranA bIjA zrutaska'dhanA pahelA adhyayanamAM je vastu sAdhune khape tevI ane na khape tevI vigatavAra upara batAvavAmAM AvI che te piMSaNAnuM atra nirUpaNa che. athavA piMDaiSaNAnA je betALIsa doSo pi taiSaNAmAM batAvavAmAM AvyA che, jenI vigatA upamitibhavaprapa'cAnA bhASAMtara vibhAga 1lAnA pariziSTamAM batAvavAmAM AvI che, te anusAre sAdhakapuruSa betALIsa.deSa rahita AhAra le. kampya--sAdhakane khape tevI vastu. khetALIsa prakAranA doSarahita cIjo hAya te sAdhune grAhya che. akalpya eTale khape nahi tevI khIjI cIjo paNa varNavavAmAM AvI che, jemAM lenAra, denAra tathA vastune anulakSI betALIsa doSa hoya te vastu akalpya. A kalpya ane akalpyanuM vivecana te sUtranA khIjA mahAzrutaskaMdhanI prathama cUlikAnA prathama adhyayanamAM che; tyAM je vidhi batAvavAmAM AvyuM che te vidhi anusAra kalpya AhArane levAthI ane akalpya vastune tyAga karavAthI. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha sUtra-sUtrasiddhAMtamAM khape ane na khape tevI cIjanuM vivaraNa karavAmAM AvyuM che. A piSaNa nAmane judo sUtrasiddhAMtane graMtha che. ane upara AcArAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhamAM paNa paheluM adhyayana che. ' grahaNa--levA yogya sAdhue kaI vastu levI ane kaI vastu na levI tene vistAra tyAM karavAmAM Avyo che. upabhega-apa kare, khAvuM. eTale, beMtALIza deSa tyAgIne vastune levI, vAparavI, khAvI ane tene pitAnA upayogamAM levI. Amayabhaya-sajAtIya ane vijAtIya kaThina khAdya padArthonuM ekatra maLavuM te, e. artha piMDa zabdathI grahaNa karavAnuM che. e piMDa saMbaMdhI je vidhi kahevAmAM Avela che te vidhine barAbara akSaraza: pALanAra, te vidhi pramANe maryAdita niyamita AhAra lenAra ane deSavALe kaI paNa padArtha na lenAra koI jAtanA rogane bhega thatuM nathI. te prANa taddana nIrogI thaI jAya che. reganuM kAraNa game te khAvuM, game tyAre khAvuM ane je te khAvuM e che. paNa je piDeSaNamAM je vidhi batAvavAmAM Avela che tene svIkAra karI tene barAbara pALavAmAM, anusaravAmAM Ave te mANasane ragane sarvathA bhaya maTI jAya che, te rega saMbaMdhamAM nirbhaya thaI jAya che, tene kaI roga thatuM nathI ane bhaviSyamAM kaI reganI pIDA tene thaze te paNa tene bhaya thatuM nathI, bIka rahetI nathI. piMDa vizuddhinA beMtALIza doSa upamitibhavaprapaMcAkyAnA bhAga bIjAnA bhASAMtaramAM pRSTha 1405mAM pariziSTa naMbara 4mAM vistArathI prakaraNaratnAkara bhAga trIjAne anusAra ane pravacanasArodvAra pramANe varNavyA che, tethI atra tenuM punarAvartana karavAmAM AvatuM nathI. sAdhake beMtALIza doSarahita piMDa mAMgavuM ema pharamAna che. e beMtALIza deze paikI seLa doSonuM nAma udgama doSe che. te piMDa ApanArane aMge thAya che. piMDa upajAvavAne aMge seLa de che, temane utpAdana deSa kahevAmAM Ave che. gRhastha pAsethI piMDa grahaNa karatI vakhate thaI jatA daza dene eSaNAdeNI kahevAmAM Ave che. e saLa uddagamadoSa, saLa utpAdano ane daza eSaNanA de maLI beMtALIza piMDanA de thAya che. emAM keTalAkanA peTamAM paNa ane che. te de na karavAthI prANuM nIrogI rahe che ane vyAdhipIDAne bhaya ene rahetuM nathI. te daSTie 42 doSe vicAravA gya che ane ghaNuM saMbhALapUrvaka pravacanasAradvAranA kartAe ekaThA karyA che ane piMkaeNSaNa nAmanA sadara adhyayanamAM e saMbaMdhI ullekha che. te vicArI naregI thavuM ane rahevuM. doSa vagara, kAraNa vagara vyAdhi thatA nathI. ane doSarahita je AhAra le tene davA levAnI jarUra paDatI nathI. jyAre rega thAya tyAre kaI doSanuM A sevana thaI gayuM haze te vicArI devane dUra kara. nIragIpaNuM sAdhanA athe jarUrI che ema dhArI tene grahaNa karavuM ane doSa dUra karI bhaviSyamAM te deSa na thaI jAya tenI cIvaTa rAkhavI. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita vastugrahaNa ane vastunA upabhAga vakhate A doSothI bacavAnI sAdhakane jarUra che. punarAvata nanA bhaye ja te doSA atra traNa vyA nathI. jijJAsue sadara ullekha joi levA vijJapti che. niyamita jarUrI TharAvelA doSarahita AhAra levAmAM Ave te vyAdhinA jarA paNa bhaya thatA nathI. ane UNeAdarI rahenAra kadI mAMdo paDatA nathI. tethI zarIranI pAsethI kAma levA pUratuM tene bhADuM ApI te zarIrarUpa sAdhanathI saMyama ArAdhanA karavI. vaLI, vadhAre paDatA AhAra na lIdhA (vaDAU) hAya to tene jamInamAM dATavAnI ke paraThavavAnI jarUriyAta rahetI nathI. mATe piMDanA khetALIza doSo tajavA ane uparyukta piMDaiSaNA adhyayanamAM khatAvela vidhine anusaravuM. emAM dharmAMzuddhi thAya che, saMyama paLAya che ane nIrogI rahevAya che. (134). 340 bahu jarUrI AhAra karavA te para daSTAMta-- vraNalepAkSIpAdasaGgayogabharamAtrayAtrArtham / pannaga ivAbhyavaharedAhAraM putrapalavacca // 135 // atha-gumaDAM parane lepa jema jarUrI ja karavAmAM Ave che, jema cakra(paiDA)ne tela jarUra pUratuM lagADavAmAM (sa'cavAmAM) Ave che ane jema sa` (erU) jarUrI ja AhAra kare che ane jema putranuM mAMsa atyaMta jarUra pUratuM ja levAmAM Ave che tema saMyamamArgomAM koI pazu prakAranI aDacaNu na thAya teTalA pUratA ja sAdhaka AhAra kare. (135) vivaraNu----A zlokamAM sAdhu kevI rIte AhAra kare te batAvavA cAra dAkhalAe ApavAmAM AvyA che. te cAre dAkhalA samajavA mATe nIcenuM vivecana vicAravA yeAgya che. sAdhu bahu jarUrI AhAra kare. zarIra saMyamanuM khAsa sAdhana hAI nirvAha pUra AhAra kare, ane te kevA ane kema AhAra kare batAvavA A gAthAmAM cAra dRSTAMte ApyA che. e AhAra kare jamaNI dADhe, te DAkhI dADhane khakhara paNa na paDe, e rasalubdha na thAya, temAM gRddhi na kare, temAM Asakta na thaI jAya paNa dhama sAdhana mATe ane saMyamamAga nA pAlana mATe jeTale AhAra jarUrI hAya teTale ja mAtra AhAra kare. AhAra karatI vakhate tenI najara saMyama tarapha hAya, zarIrapaNu ke zarIvRddhine aMge tenI dRSTi na heAya. prathama dAkhalA--traNalepa. koi jAtanA ghA vAgyA hoya te te ghA rUjhAI jAya tyAM sudhI ja tenA para lepa lagADavAmAM Ave che. vadhAre paDatu lepa lagADe te lepa nakAmA thai jAya che ane ghA rUjhAI gayA pachI athavA hADakuM sadhAI gayA pachI lepa lagADavAmAM Ave te te lepa nakAmA jAya che. tethI lAko ghA rUjhAya athavA hADakuM sadhAI jAya teTalA pUratA ja jarUrI lepa lagAve che. tevI rIte sAdhu khAya ke AhAra kare te Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha saMyamanA piSaNa mATe ane piSaNa pUrato ja kare che. keI prakAranA mAjazekha karavA ke AnaMda mANavA khAvAnuM ke vastra, pAtra ke keIpaNa vasatI Adi cIja levAmAM AvatI nathI. te letI vakhate paNa saMyamapAlana ja sAdhakanI najaramAM hoya che ane jema lepane kaI paNa kAraNe nakAme javA devAmAM AvatuM nathI, paNa temAM sAdhya ghA rUjhAvAnuM ke hADakuM saMdhAvAnuM hoya che tema saMyama mATe ane saMyama paLAya teTale ja AhAra, vastra ke pAtrAdi upAdhi ane vasatI sAdhaka saMyamapAlananA hetune dhyAnamAM rAkhIne le che ane tenI najaramAM te vakhate saMyamapAlana ja hoya che ane moja mANavA khAtara ke rasa khAtara e bhejanAdi koI paNa vastu letuM nathI. - bIjo dAkhala-akSepage telasiMcana. gADAnA paiDAne tela UMje che te UjavA pUratuM ja tela nAkhe che ke gADuM kacaDa kacaDa thAya nahi ke paraspara saMghaTTa thavAne pariNAme Aga UThe nahi. gADA ke saMcAnA cakkarane tela UMjavuM te kaca kacaDa thatuM aTakAvavA mATe che, kaI samaju mANasa vadhAre paDatuM tela te kAmamAM vAparata nathI. je kAchalImAM tela nAMkheluM hoya te taLiyuM DhAMkavA pUratuM ja hoya che, temAMthI paNa jarA jarA tela gADAnI nAbhine ke kaI saMcAne saMghaTTa aTakAvavA pUratuM ja mANasa vApare che, tyAM tela bho nathI ke telanA ragaDA thavA detuM nathI. jema te eka TIpuM telane nakAmuM javA detuM nathI, kAraNa ke tene uddeza tela amuka hetu mATe ja pUravAne hoya che, tema AhAra, upAdhi ke pAtro saMyamapAlana pUratA ja sAdhaka rAkhe che. A vastrAdi sAdhu zA mATe rAkhe ke kayA hetuthI rAkhe te spaSTa karyuM. ema bIje dAkhala thaye. asaMga bharamAvyayAtrArtha--asaMga eTale sAdhuo je asaMgaga kare che te. ene koIne saMga nathI, koI vastu sAthe saMbaMdha nathI, keI jAtane vaLagADa nathI. AvA asaMgayogathI ja bharelI jIvanayAtrAnA nirvAha mATe ja ane te mATe ja te vastuo le, te mATe ja ane teTalA pUrata ja te AhAra le. ene sukhALavA thavuM pAlave nahi, ene moja AnaMda hoya nahi ane te khAvA khAtara ke iMdriyene tRpta karavA khAtara khAya nahi. pUrNa saMyamamAM praveza karavA athavA tene nirvAha karavA ane tenA saMrakSaNa mATe ja ane teTalA pUratuM ja khAya athavA vastra, pAtra, rajoharaNAdi vApare; eTale, pitAne divasamAM sAta vAra caityavaMdana karavAmAM ke be vakhata pratikramaNa karavAmAM athavA be vakhata paDilehaNa karavAmAM, saMkSepamAM sAmAcArInA vidhine anusaravAmAM upayogI thaI paDe teTaluM ane teTaluM ja vastrapAtrAdi grahaNa kare ane saMyamapAlananA muddAne sarva vakhata lakSamAM rAkhe. matalaba, sAdhaka khAvA ke mojamajA mANavA koI khAte nathI ke vastu grahaNa karatA nathI, paNa saMyamane najaramAM rAkhI te pUratI ja vastuo saMyamayAtrAnA nirvAha mATe le che. A bAbata muddAma che ane te niraMtara lakSamAM rAkhavA gya che. hetu batAvanAruM A vAkya Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 prazamati vivecana sahita che. sAdhu peAtAnuM baLa vadhAravA ke zarIranI puSTi mATe kAI khArAka ke vastu saMgraha karatA nathI, svIkAratA nathI ane te peAtAnI che ema paNa mAnatA nathI. trIjo dAkhalA--sarpanA. sAdhu AhAra le te sapa` jema le. sapa` kai vastune khAtI vakhate cAvatA nathI, paNa AkhIne AkhI gaLe utArI jAya che, tema sAdhue AhArane mADhAmAM cagaLavA nahi, jamaNI dADha khAya te bhAjanane svAda DAbI dADha na kare. teNe AhAra karatI vakhate paNu daza prakAranA yatima, caraNasittarI ane karaNusittarI para dhyAna rAkhavuM ane te puSTa thAya teTaluM ane teTaluM ja khAvuM ane khAvAmAM akarAMtiyAM na thavuM. ceAthe| dAkhalA--putrapala peThe. eTale chekarAM-bALakonAM mAMsanI peThe. kadAca koI prasa`ga AvI paDe ane putraputrInuM mAMsa khAvAnA vakhata Ave te jarUra pUratuM ja mANusa khAya che. jyAre kAMI upAya na rahe tyAre putraputrInuM mAMsa khAvuM paDe che, paNa te vakhate mANasa zarIrapASaNu pUratuM ja ane bane teTaluM alpa mAMsa le che. te pramANe sAdhake nirvAha pUratuM ke sa'yamanuM pAlana kare teTaluM ja khAvuM ane vadhAre na khAvuM. peAtAnI putrI suMsamAnuM mAMsa pitAe jarUra pramANe ja khAdhuM hatuM, te AkhI cilAtiputranI kathA jANavA jevI che ane temAM vidyAcAraNu muni upazama, viveka ane savara' ema traNa zabdo vApare che, te khUba vicAravA yeAgya che, anukaraNa yAgya che, samajavA ceAgya che. putramAMsa ghaNuMkharuM te pitA khAya ja nahi, khAya te amuka Azaye khAya ane te paNa jarUra pUratuM ja khAya. khAvAnuM pAtra vagere upadhi bhAgavavA mATe nathI, paNu amuka hetupUrNAMka sAdhakanI saMyamarakSA mATe ja che. ane te paNa zarIranirvAha pUratI ja che kAraNa ke saMyamanuM sAdhana zarIra che eTale ene upekSavuM ucita nathI. tethI zarIrane TakAvI rAkhavA pUratA AhAra karave| ane te zarIra saMyamanuM kAraNa che teTalA mATe tene jarUra pUratA ja, bhADAmAtra jeTale AhAra ApavA ane pAtra, eDhaNu vagere vastuo paNa saMyama pUratI ja levI ane te mAja khAtara ke bhAgavavA khAtara na levI, saMyamanirvAhanuM sAdhana zarIra hAI tenA TakAva pUratI ja levI. (135) mUrchA vagara vastunA vaparAza karavA guNavadamUrcchitamanasA tadviparItamapi cApraduSTena / dArUpamadhRtinA bhavati kalyyamAsvAdyamAsvAdyam // 136 // atha--potAne lAbha kare tevA khorAka hAya (guNavat) athavA tenAthI viparIta hoya eTale kharAma khAvAnuM maLela hAya tene sAdhupuruSe (adRSTana) lAkaDAnI jema, te khAvAnA padArtha nirdoSa hoya tA, dhIrajapUrvaka khAi levA. (136) vivaraNa--guNavat-bahArathI maLela khArAka svAdiSTa paNa hAya, game tevA sArA hAya, tene paNa samatApUrNAMka, svAda lagADayA vagara khAI levA. sAdhaka puruSa tene svAda Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha kare nahi ane A be rAka svAdiSTa che, mATe tene AhAra karI le evuM che nahi. enuM jamatI vakhate dhyAna kherAka svAdiSTa che ke asvAdiSTa che te para hotuM nathI, paNa saMyamaArAdhanA mATe dehane bhADuM ApavuM jarUrI che te para ja hoya che. svAdiSTa bhajana upara tene mUcha hotI nathI, te para rAga hotuM nathI ane te khAvA khAtara khAte nathI, paNa saMyamanimitte tene vagara mUrchAe Arege che. amUchita-mananuM e vizeSaNa che. khAvAnA vahorelA khorAka para ene prema thata nathI. kharAba ke sAre paNa pitAne khape te kherAka keI paNa jAtanI Asakti vagara sAdhaka le che ane letI vakhate paNa A khorAka ke che ane sAthe taiyAra thayuM che ke kevI kuvaDa strIe teyara karyo che tene vicAra paNa karatuM nathI. sAdhaka ciMtave che ke saMyamayAtrA pUrI karavA deha jarUrI che ane tene bhADuM ApavuM paNa teTaluM ja jarUrI che, te saMyamane najaramAM rAkhI khorAka upara rAgadveSa na rAkhatAM vagara mUrchAe te pitAne khape te kherAka hoya te tene jarUrI nirvAha pUrate khAI le che. te vakhate paNa tenI najara saMyama tarapha ja hoya che. ane tenA nirvAhane piSe teTaluM ja jarUrI khorAka sAdhuo ane sAdhake le che. viparIta-tenAthI UlaTo eTale aguNavat khorAka. lAbha na karanAra, svAdiSTa na heya te gaMdhAte ke badabo mArate kherAka maLe te tene paNa koI jAtanI ghaNA vagara, vagara mUchae ke vagara tirasakAra, rAgadveSathI mukta rahIne khAI le che. ene ApanAra ke taiyAra karanAra tarapha prema ke tiraskAra thatA nathI ane saMyamapAlana tarapha lakSa rAkhI, sArA ke kharAba kherAka maLyuM hoya te kaI paNa prakAranI mUcha rAkhyA vagara ke vRNA vagara, te khape tevo hoya te, khAI laI zarIrane saMyamanirvAha mATe bhADuM cUkavI Ape che. amadaSTa-sAdhu, rAgadveSarahita. sAdhupurUSa hoya tene mana sAruM ke kharAba bhajana maLe te sarva ekasarakhuM che. ene karmabaMdhananAM kAraNe rAgadveSa nathI, ane rAgadveSa vagara sArAnarasAnI vRtti hoya ja nahi. sAdhune mana te sAruM ke kharAba evI vAta na hoya, kAraNa ke enI bhAvanA khAvAmAM rahetI ja nathI, e te saMyamanirvAha pUratuM zarIrane bhADuM Ape che. ane khAtI vakhate paNa amuka cIja sArI che ane amuka cIja kharAba che evuM dveSarahitapaNAne laIne vRttimAM paNa thatuM nathI, AvatuM nathI, rahetuM nathI. ane vastutaH khAdhA pachI te cIja sarva peTamAM ja jAya che, paNa temAM sArAnarasAnI bhAvanA te rAgadveSa karAve che ane ApaNe AgalA prakaraNamAM joI gayA ke sAdhake rAgadveSa rAkha nahi, karavo nahi. tethI sAdhunI vyAkhyA pramANe te rAgadveSarahita hoya, eTale sAdhupuruSane amuka cIja sArI ke bhAve tevI athavA kharAba ke na bhAve tevI na hoya. tenuM te AkhuM dhyAna saMyamanirvAha pUratuM ja ane te para ja hoya che. ene mana zarIra poSaNavRtti . . Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 prAmarati vivecana sahita hetI nathI ane zarIrapASavRtti jyAM hoya tyAM sAdhakabhAva rahetA nathI. eTale apraduSTane artha ahIM 'rAgadveSarahita sAdhu' ema TIkAkAre karyo che te samucita che. dArUpama--pAMcame dAkhalA, dArunI peThe, lAkaDAnI peThe. lAkaDAne koi mahAre, keI le, koI tenA Tebala khurazI ke suMdara pharanIcara banAve ane koI temAMthI jagala javA mATe besavAnI beThaka banAve. temAM lAkaDAnA ekasarakhA svabhAva hoya che. maThArIne sudhAranAra ke TebalakhurazI manAvanAra para tene rAga thatA nathI ke ja'gala javAnI beThaka banAvanAra para dveSa thatA nathI. lAkaDuM to sanA upara ekasarakhA svabhAva rAkhe che. ene koI vahAle nathI ane kArDa davaaA nathI. AvA prakAranI sAdhakanI dazA hoya. ene kAi khorAka para rAga nathI, koi upara dveSa nathI, koI vahAluM nathI, koi davayuM nathI. ene mana tA khArAka te khArAka ja che, sava samAna che; athavA sArAkharAbanI tenI vRtti pazu nathI, tenA vicAra sArAkharAmapaNAne aMge hotA nathI. e te sayamamAga para ja STi rAkhe che ane potAnI Atmika pragati dhapAvavA ja icche che. tenuM dhyAna kheArAka sAre che, vastra, pAtra, upadhi sArA ke kharAkha che te para hoya ja nahi. A sAcA sArA sAdhakanuM lakSaNa che. jema lAkaDAnI pratimAnI caMdanathI pUjA karavAmAM Ave athavA vAMsalAthI cheDiyAM pADavAmAM Ave te tyAM e jAte acetana hovAthI ene pUjA karanAra prati rAga thatA nathI, deDhiyAM pADanAra para dveSa thatA nathI, tema sAdhune khorAka sArA ke kharAba che tenA vicAra ke khyAla paNa thatA nathI. sAdhune rAgadveSa keTalA AchA hoya teneA A pAMcame dAkhalA thayA. dhRti--atyaMta dhIrajavALA sAdhu, atyaMta dhIrajavALA sAdhupuruSane A sAruM A kharAba, Ane tyAM sAruM raMdhAya che ane bIjo garIba mANasa rasoi kharAbara karatA nathI, AvI jAtanA rAgadveSa ke evI koI jAtanI vicAraNA thatI nathI. kampya--eTale vastu khape tevI te jarUra joIe. emAM akalpya hoya tA paNa cAlI jAya, ema vAta nathI. uparanA AcArAMgasUtramAM je vastune kalpya kahI che tenA tarapha rAga ke dveSa na karaveA. paNa vastu ja akalpya hoya te vAta judI che. akalpya vastu na ja khape, te akalpya che mATe khAvA ke upayAgamAM na levI. tene phekI devAmAM ke jamInamAM dATI devAmAM Ave che te vastu tarapha dveSa nathI, paNa ene 'akalpya' vibhAgamAM tIrthaMkara mahArAje mUkI che ane mATe tene te upayoga karatA nathI. e sAdhakane mana te 'ANAe' dhama che. tethI bhagavAne jene akalpya kahI che te vastune te upayogamAM na le. AsvAdya--A leAkamAM AsvAdya zabda bevAra Ave che. eka tA khAvAnI vastunA amAM te zabda che, bIjI vakhata AsvAdya zabda Ave che te 'khAvAnI kriyA' (abhyavaharaNa)nA arthAMmAM samajaveA, ema TIkAkAra zrI haribhadra kahe che. (136) Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha sAdhakane AsaDanI jarUra na paDe- kAlaM kSetra mAtrAM sAtmyaM dravyagurulAghavaM svabalam / jJAtvA yeo'bhyavahArya bhuMkte kiM bheSajaistasya 1 // 137 // a--je mANasa vakhata, kSetra, peAtAnA khArAkanuM mApa, petAne anukULa vastu hAya te, vastu bhAre ke haLavI che te joIne tathA te pacAvavAnuM peAtAnuM khaLa keTaluM che.te vicArIne AhAra le che tene davAnI zI jarUra paDe? (137) 345 vivecana--yAda rAkhavuM ke A sukha kayAM che ane zemAM che ane kone maLe tenuM prakaraNa cAle che. A leAkamAM zuM khAvuM joIe enA niyama ApyA che ane e niyamane je kharAkhara pALe tene esaDa levAnI jarUra kema rahe evA prazna kare che. dhyAnamAM rahe ke A zlokamAM auSadha levAnI manA nathI karavAmAM AvatI, paNa A niyamane anusaravAthI auSadhanI jarUra ja rahetI nathI ema kahe che. eTale khAvApIvAnI vastu sukhamAM mUkatI vakhate kaI khAkhate lakSamAM rAkhavI ke jethI esaDanI jarUra ja na paDe e A leAkamAM kahelI che. te khAkhatA para dhyAna ApavuM joIe. sAdhakanI pharaja che ke teNe esaDanI jarUra ja na paDe te rIte rahevuM joie ane te mATe keTalAka enA niyame batAvyA che. auSadha levAnI jarUra na paDe mATe sAdhake te niyamAne anusaravuM ghaTe. kAla--bhojana letI vakhate sAdhake, davAnI jarUra na paDe te mATe prathama te atyAre kaI Rtu vate che te lakSamAM levuM. eTale jo unALo hoya to te vakhate vadhAre jaLa levuM ane anna echuM levuM ane cAmAsuM hoya te pAMca bhAganuM khAvuM ane chaThTho bhAga peDha khAlI rAkhavuM. ziyALAmAM jaTharAgni teja hoya che, unALAmAM maMda hAya che, te vicArI atyAre bhAjana samaye je Rtu vatatI hAya te anusAra khAvuM ke pIvuM. peTa che eTalA mATe ene ThAMsIne bharavuM nahi, paNa vakhata jovA ane je vakhate je Rtu vatI hAya te dhyAnamAM rAkhIne AhAranihAra karavA ane AkhA divasa khA khA na karavuM. dukALa hAya tA te vakhate anna AchuM levuM. dukALamAM pete vadhAro na karavA. A sarva rIte kALa kevA vate che te vicArIne bhAjana levAnI sAdhakanI ja che. kSetra--A uparAMta pote kayA kSetramAM che te vicAravuM. jodhapura ke kADhiyAvADa jevA lUkhA pradezamAM bhejana vadhAre levuM. kAzmIra jevA pradeza hoya te tyAM te pradezane anurUpa khArAka leve. kevA pradezamAM javuM ke rahevuM tene savAla nathI, paNu game te pradezamAM peAte gayela hAya temAM sAdhake te kSetrane lakSamAM laI khArAka levA. gohilavADa ke jhAlAvADane je niyama lAge te muMbaInA pradeza mATe nakAmA che. eTale, kSetra jovAnA khIja niyama sAdhaka mATe sUcavyA. pra. 44 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 prazamarati vivecana sahita mAtrA-pitAnI bhejananI mAtrAne A trIje niyama che. koIne be rUpiyAbhAra kherAka paNa muzkelIthI pace che, keIne piNe zera te ghauMne leTa joIe. pitAne jeTalA mApanuM bhejana pacatuM hoya, teTaluM ja levuM. A mAtrA (Quantity)mAM vyaktigata pheraphAra hoya che. tethI pitAnI mAtrA jeI AhAra le. A trIje ghaNe upayogI ane vyavahAru niyama che. ati mAtrAmAM AhAra na thaI jAya e mATe khAsa cIvaTa rAkhavI. - sAbhya-sAdhake vicAravAne e niyama e che ke vyaktigata amuka AhAra pitAne pace che ke nahi te vicArI javuM. AmAM koI be zera dUdhapAka laI zake ane koIne pAzera paNa bhAre paDe. vyaktigata jaTharAgni judA judA prakAranI hoya che. pitAne kaI cIja mAphaka che te vicAravAne A the niyama che. dravyaguralAghava-bhejanane pAMcamo niyama e che ke bheMsanuM dUdha bhAre paDe ane gAyanuM dUdha haLavuM che, ema pratyeka vastu bhAre haLavI che, tenuM sahaja jJAna meLavI levuM, ane pitAnA zarIrane bhAra kare tevI vastu na khAvI, haLavI paDe tevI je vastu hoya te levI. A pramANe haLavA bhArenA ane pitAnI prakRtinI khAsiyatanA abhyAsathI sUcita AhAra laIe to davA levAnI jarUra ja nahi paDe. svabala-vastu te sArI hoya, paNa pite tene pacAvavAnuM baLa dharAve che ke nahi ke pitAne te vastu mAphaka che ke nahi, te pitAnA baLane vicAra kara. keTalAkane zIra jevI nirdoSa vastu pacAvavAnuM paNa baLa hotuM nathI, to temaNe evI vastu na vAparavI. vastu nirdoSa hAya, uparAMta tene pacAvavAnuM pitAnuM baLa hoya e ghaNI agatyanI bAbata che. A chaThThI bAbata vicArIne ja khorAka levo. pace tevuM levuM, na pace tevuM sonAnuM hoya ke satuM hoya to paNa sAdhaka mATe te nakAmuM che. na pace evI athavA pitAmAM jene pacAvavAnuM baLa na hoya tevI vastu na levI. - A cha niyamane dhyAnamAM rAkhI je bhojana kare che tene kadI davAnI jarUra ja paDatI nathI. ke. davA ane sAdhakane saMbaMdha kevo hovo joIe te atra batAvyuM che ane je A cha niyamo dhyAnamAM rAkhI AhAra kare che tene davAnI jarUra paDatI nathI. koI zokhathI davA letuM nathI, ke svAda khAtara davA letuM nathI. davAnI jarUra ja na paDe tevuM karavA mATe A cha niyama sUcavyA che. davA levAne pratibaMdha nathI paNa te levAnI jarUra ja na paDe teTalA mATe A jarUrI niyamo batAvyA che. (137) piMDa cA levA chatAM niparigrahatA piNDaH zayyA vastaSaNAdi pAtreSaNAdi yaccAnyat / kalpyAkalpyaM. saddharmadeharakSAnimittoktam // 138 // Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhe atha-jamavAne piMDa (bhajana), sUvAnI zayyA (pATAdi), vastra (lugaDAM, pAtarAM ane sarvasAmAnya vastu ane bIjI vastuone vize khape ane na khape e saMbaMdhI je hakIkata upara ane anyatra batAvavAmAM AvI che te vizuddha dharmanI ane tene piSanAra, dehanI rakSA mATe jaNAvavAmAM AvI che. (138) vivaraNa-AcArAMgasUtramAM tathA anyatra je vivecana karIne aneka vastu khape ane na khape tevI kahI che tenuM kAraNa vizuddha dharmapAlanane ane te karI ApanAra ane tene piSanAra deha pAlanane mATe che. koI vastune pya eTale khape tevI ane anuSya eTale na khape tevI kahI che te zarIrane piSavA ke zarIrane vadhAravA mATe ke tene sAruM dekhADavA mATe nathI kahI, paNa deha dharma sAdhana havAthI vizuddha dharmanuM pAlana karavAthI durgatimAM javuM na paDe ane vizuddha gati thAya ane chevaTe Atmonnati thAya tathA daza prakAre yatidharmanuM pAlana thAya mATe kaSya ane akalpya batAvavAmAM AvI che. vastu upara rAga thAya ke prema thAya te parigraha che. mATe, zAstrakAre kahyuM che ke mujhA rimANo yuro eTale pAMcamuM vrata je parigrahavrata nAmanuM che te mUchane aMge che, athavA jeTalI mUrchA teTale parigraha. A vastu mArI che ane bIjAne tenA para haka nathI evA prakArane vastu para rAga thAya, prema thAya, AkarSaNa thAya tyAre te vastu parigraha thAya che. bAkI je AvI maLe te vAparavAthI tenA para mUrchA thatI nathI, ane tethI parigrahane deSa emAM dhAra e aNasamaja che, kAraNa ke emAM kaI jAtanuM AkarSaNa ke mArApaNuM nathI. tethI sAdhaka puruSe mUcha vagara AhArapANa ke vapAtra vApare, pitApaNuM te para dhAraNa na kare te te vastu dharmapAlananA zubha hetue vAparelI hovAthI tene "parigraha' kahevAya nahi. A sUtranA saMbaMdhamAM digaMbara jaine sAthe vetAMbara jainene matabheda che. digaMbara sAdhuo kapaDAM paNa rAkhatA nathI, ane rAkhavAmAM parigraha thAya che ema mAne che, paraMtu je sAdhake (zvetAMbara sAdhuo) vastra zayyA vagerene mUcha vagara mAtra dharmanAM sAdhana tarIke vApare che ane temanA para pitApaNAne bhAva rAkhatA nathI, ane te vastune aMge koI jAtanI pitAnI zeThAI ke mAlikIpaNuM dhAraNa karatA nathI te parigrahadoSe lepAyelA che ema kahevuM temAM aNasamaja che. piMDa-bhajana. sAdhaka kevuM bhejana le e AcArAMgasUtra pramANe ApaNe upara jaI gayA. te gocarInA upara jaNAvelA betALIsa doSane vaje. betALIsa doSamAM ghaNI vicAraNA karI che ane ApanAra taraphathI prema khAtara paNa doSa thAya te te vastune akalpya gaNavAmAM AvI che. AvI rIte lIdhela piMDane parigraha kahevo e te ghaNuM vicitra vAta che, cAkhe ektaraphI vicAra che ane samAjamAM na Utare tevo prakAra che. piMDa kevo hoya ane koNe taiyAra karela hoya ane kevI rIte Apele hoya te sAdhakane kamya gaNAya tenI vigata zAstrakAre ApI che. ane tene saMkSipta sAra ApaNe upara joI gayA chIe. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - zayA-amuka cAturmAsa samaye sAdhaka pATa vAparI zake, zeSakALe jamIna para sUve ane amuka saMgomAM roSakALe paNa zamyA(pATAdi kaSya gaNAya. tene vidhi zAstramAM batAvavAmAM Avyo che. vastra-kapaDAM. sAdhaka kevAM kapaDAM pahere, kevAM kapaDAM svIkAre tenI vigata agAu upara batAvI che ane AcArAMgasUtranuM te para eka AkhuM adhyayana che. e kapaDAM zarIrazobhA mATe levAnAM nathI, paNa vizuddha dharmapAlana mATe levAnAM che ane harakSA paNa aMte Atmika pragati mATe che. evI rIte lIdhelAM vastrane parigraha na kahevAya. jenAM para mArApaNAne meha heya ane zakhathI sAro dekhAvA mATe je paherAya te parigraha kahI zakAya. je jAtanAM kapaDAM sAdhaka vApare ema zAstrakAre mULagraMthamAM batAvyuM che tenA upara je mUcha thAya nahi te tene parigraha kahI na zakAya, na kahe joIe. * : eSaNa--ene spaSTa artha "anveSaNa thAya che, zedhavuM te arthamAM e zabda vaparAya che. sAdhaka tRNa, vastra, annapANI je kAMI le te doSarahita hovuM joIe. enI zodha karavI te trIjI eSaNasamiti che. pAMca samitimAM e trIjI che. nidoSa AhAranI zodha karavI e A trIjI samitine viSaya che. nirdoSa bhikSA grahaNa karavI te A samitipAlanane AcAra che. AcArAMgasUtramAM je vigata batAvAI gaI che te anusAra tevI cIja barAbara zodhavI, tenA mATe tapAsa karavI ane pitAne khape tevI vastu ke AhAra le te A eSaNAsamitine viSaya che. pAMca samitine ane traNa guptine aSTa pravacanamAtA kahevAmAM Ave che. enuM vivecana vadhAre jovuM hoya te AgamAdaya samitie 1920mAM pragaTa karelA ThANAMgasUtramAM hakIkta joI levI. e eSaNasamitinA batAvavA pramANe je sAdhaka anusare che te koI vastune parigraha karate nathI ane pitAnA nirvAha pUratI ja te vastu grahaNa kare che. tenA para te svAmItva sthApavA mAgatuM nathI. ane te vastuomAM tene koI prakAranI mUcha-baMdhana nathI. tethI mAMgI lAvela cIjane aMge parigraha thatuM nathI. anyat--A sivAyanI saMyamanirvAha mATe ke deha mATe lIdhela keIpaNa vastu, dAkhalA tarIke khAvAnI vastunA cAra vibhAga che: azana, pAna, khAdI ane svAdIma. temane samAveza piMDamAM thaI zake, athavA anyat kaI paNa vastuthI zayyA saMthAre, jhebI, pallAM, cALa paTTo, muhapattI e sarva saMyamanA nirvAha mATe rAkhela vastuo ke bIjAnI pAsethI mAgI lIdhela vastuo sUcavAya. emAMnI pitAne khape tevI sarva vastuone paNa parigrahamAM na bheLavI devAya, kAraNa ke parigrahanuM mukhya lakSaNa mUcha arthAt emAM svayapaNane ke mAlikone bhAva che. e vastu pitAnI nathI, paNa pite saMyamanA nirvAha mATe lIdhela che ane tenA upagame harSa nathI. vastu upara mAlikI rAkhavAnI nathI, te pachI Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhe e parigrahanI kaTimAM kema AvI zake? A vastu vizuddha dharmanA pAlana mATe jarUrI che ane tethI tene parigrahanA vargamAM na ja mUkavI ghaTe. kayAkaha-amuka vastu sAdhakane khape ke nahi; khape te kaya ane na khape tevI vastune aka9gya kahevAmAM AvI che. zAstrakAre AcArAMgAdika sUtramAM batAvyuM che ke amuka saMgamAM akaya vastu paNa kapya thaI jAya che, gADha AlaMbanane kAraNe apavAdamAge akakhya vastu paNa kapya thaI jAya che. sAdhakane te mAlikIpaNuM, Asakti hoya ja nahi eTale kAkayane zAstramAM je vibhAga batAvyuM che te paNa saddharma pAlana mATe ja che. saddadharmadeharakSAnimitta--vizuddha dharma ane zarIranI rakSAnuM nimittakAraNa hevAthI tene parigraha na kahI zakAya. A kalekamAM vizuddha dharmanI rakSA ane zarIranI rakSA evI be vAta batAvI ane vastu hoya chatAM te parigraha nathI e mUrchAne abhAve kahyuM. (138) kayAkeyane jANanAra kalpyAkalpyavidhijJaH saMvijJasahAyako vinItAtmA / doSamaline'pi loke praviharati muninirupalepaH // 139 // atha-A vastu khape tevI che ane A vastu khape tevI nathI te vidhine je jANakAra hoya, vidvAna munio jenI sahAyamAM hoya e namra sAdhaka sAdhupuruSa heIne A doSathI melA ane gaMdA thayelA lekamAM rahevA chatAM rAgadveSathI rahita rahe che. (39) - vivecana-cAre tarapha dava lAgyo hoya paNa je khare sAdhaka puruSa hoya te tenAthI dUra rahI zake che, rAgadveSathI rahita rahI zake che ane pitAnuM kAma kare jAya che ane pragatimAM AgaLa vadhatuM jAya che. AtmasAdhaka kevA prakAra hoya tenI vigata A gAthAmAM batAve che. pachI tene dakhale AvatI gAthAmAM batAvaze. kaccaakasthavidhijJa-prathama te e sAdhaka A vastu khape tevI che ke nahi tenI vidhine jANakAra have joIe. te amuka cIja khape tevI che ke nahi, amuka sthAna UtaravA gya che ke nahi tene, ka-akathyanA taphAvatane jANakAra have joIe. ene gocarInA betALIsa do tathA vastunA guNadoSanI barAbara jANa hovI joIe. A tathA nIce varNavele puruSa doSanA vAtAvaraNamAM rahe te paNa te rAgadveSathI jarAye lepate nathI ane pitAnA AtmAne dareja AgaLa vadhArate jAya che. A sAdhakanI eka vyAkhyA thaI. temAM khAsa jANavA jevuM e che ke e mANasa ApaNI malina duniyAmAM rahe te paNa vAtAvaraNanI asara vagara rahI zake che ane ema samajavAnuM nathI ke e vAtAvaraNa vaDe kharaDAI jAya che. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , , 350 prazamarati vivecana sahita saMvijJasahAyaka-saMvi-vidvAna jANakAro enI sahAyamAM hoya che. sAdhudharma pALatAM anekanI sahAya levI paDe che. enA sahAyake te vidvAna hoya che. e sahAyake ene sAcI salAha ane doravaNI Ape che. mANasa je jAtanI sobata kare tevI tene para asara thAya che, A vidvAnI salAha e AnaMdapUrvaka svIkAre che. A sAdhakanuM bIjuM lakSaNa che. - vinItAtmA-vinIta eTale svAbhAvika rIte namra AtmA e hoya che. e pite vinayavAna hoya che ane parane hukama mAno ke tene anusaravuM temAM tenI svAbhAvika rIte vRtti ja hoya che. uddhata mANasa sAdhaka thaI zakatuM nathI. vinItaAtmA hovuM e sAdhakano trIjo guNa che. deSamalina-doSathI gaMdA thayelA. A lekInuM vizeSaNa che. sAdhu vasatImAM rahe tene AmAM svIkAra che ane sAdhaka ApaNA lekamAM ane ApaNI vacce ja rahe che. e kAMI jaMgalamAM nAsI jatA nathI ane koI prakAre manuSyabhUmine tyAga karatA nathI. AvA lekonI vacce rahenAra ane vAtAvaraNathI paricita hoIne te lekene dharmamArge dorI zake che ane chatAM te sAdhaka rAgadveSathI rahita rahI zake che. e kevI rIte malinatAnA vAtAvaraNamAM rahevA chatAM doSathI aspRSTa rahe che tenA dAkhalA have pachInI gAthAmAM Apaze. je jaMgalamAM nAsI jatA hoya ke lekaparicayathI dUra rahetA hoya temaNe khAsa samajavA ane anusaravA egya che. - nirupale5-kharaDAyA vagara, rAgadveSathI rahita. sAdhaka nirlepa rahI zake che. upalepa eTale kharaDAvuM. loke game tevA deSathI kharaDAyelA hoya temanI vacce rahIne sAdhaka vagara kharaDAyele, nirlepa rahI zake che. cetaraphanuM vAtAvaraNa deSothI bhareluM hoya te paNa sArI sahAyavALA ane khape na khape te jANanAre ane jAte vinayI hoya te sAdhaka taddana nirlepa rahI zake che ane vAtAvaraNanI ke doSanI pitA upara jarA paNa asara thavA dete. nathI. A zakyatA khUba vicAraNIya che ane kharAba vAtAvaraNanI jarA paNa asara na thAya tevI saMbhALa rAkhavAnI sAdhaka mATe jarUra che. kharAba vAtAvaraNamAM nilepa rahevuM zakya che ema jJAnInuM vacana che. (139) kamaLa jevo sAdhaka hoya- ___ yadvat paGkAdhAramapi paGkaja nopalipyate tena / dharmopakaraNadhRtavapurapi sAdhuralepakastadvat // 140 // artha-kAdavanI vacce utpanna thayela kamaLa te kAdavathI lepAtuM nathI, te pramANe dharmanA upakaraNothI pitAnA zarIrane TakAvI rAkhavA chatAM sAdhaka puruSa te vastuothI kamaLanI peThe nilepa rahI zake che. (140) Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 351 sukha vivaraNa-A lekamAM bhegavilAsanI madhye rahenAra sAdhaka paNa bhegathI taddana aNalepAyeluM rahe che, te bAbata para dAkhale batAvyuM che. kudaratamAM paNa tema bane che te parathI phalitArtha kADhayo che ke viSayathI utpanna thayela ane viSayanA vAtAvaraNamAM rahe te mANasa viSayathI aNalepAyele rahI zake che. ApaNe A dAkhalA para vicAra karIe. paMkAdhAra--kAdavamAMthI utpanna thayela. kamaLanuM mULa te kAdava para ja racAyeluM hoya che. e kAdavamAMthI janme che, chatAM ene kAdava lAgatuM nathI. jema e kAdavathI nilepa rahI zake che, tema viSayathI utpanna thayeluM ane viSayanA vAtAvaraNamAM rahete jIva viSayathI aNupAyeluM rahevAnI vRttivALo hoya te nilepa rahI zake che. dhyAnamAM rahe ke kamaLa kAdavamAMthI utpanna thAya che, chatAM kAdavathI aNu lepAyeluM rahe che, rahI zake che. nepaliyate-kAdavamAMthI utpanna thayeluM kamaLa kAdavathI kharaDAtuM nathI. dharmopakaraNa-vastra, pAtarAM ane sAdhu vApare tevAM jJAna-darzanacAritranAM sarve upakaraNa-carI ke palAM, sthApanAcArya, dAMDe, daMDAsaNa tathA e. sAdhunuM jIvana A upakaraNathI banyuM rahe che chatAM dharmopakaraNa para je mUrchA na hoya te sAdhu dharmopakaraNanI hAjarI hovA chatAM aNupAyeluM rahe che. sAdhue dharmopakAraNe keTalAM ane kevAM rAkhavA te vidhi zAstranA anya graMthamAM batAvyuM che, tene je anusarate hoya te sAdhaka pote dharmanAM upakaraNa dhAraNa karate hoya te paNa je tene mUrchA na hoya te te upakaraNathI kharaDAtuM nathI. jema kAdavamAM utpanna thayeluM ane kAdavamAM vadheluM tathA kAdavanA vAtAvaraNamAM rahetuM kamaLa kAdavathI jarA paNa lekhAtuM nathI, jarA paNa kAdavamaya thatuM nathI tema sAdhaka viSayathI utpanna thayela hovA chatAM ane viSayanA vAtAvaraNa vacce rahevA chatAM tenAthI aspRzya ane aNukharaDAyele rahI zake che. sAdhu upara viSaye asara karI zakatA nathI, ' e kamaLanA dAkhalAthI samajI jANI zakAya tevI vAta che. alepa-nilepa. sAdhaka jIva dhAre ane tenI vRtti zAstravidhi anusAra hoya te te alepAyele rahI zake che, ema kamaLanA kudaratamAMthI maLatA dAkhalAthI jaNAya che. AmAM sAdhu dharmopakaraNa rAkhe che tene uddezanI najare bacAva che. upakaraNe temanA para sattA meLavavA mATe rAkhavAmAM AvatA nathI paNa e dharmanAM upakaraNe che ane - vagara mUrchAe dharmane nimitte rAkhavAmAM Ave che, tethI sAdhune doSa lAgatuM nathI ane te kamaLanI peThe nilepa rahI zake che. mAtra tenI vRtti majabUta joIe ane tenAmAM nilepa rahevAnI vRtti jAgavI joIe. - A kamaLane dAkhale khUba vicAravA yogya che ane viSayakaSAyamAMthI janmela mANasane ane viSayakaSAyanA vAtAvaraNa vacce rahetA sAdhakane barAbara lAgu paDe te A dAkhala che. (140) Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . umara 35ra prazamarati vivecana sahita - bIjo dAkhale vicAraNIya che- yadatturagaH satsvapyAbharaNavibhUSaNeSvanabhiSaktaH / tadvadupagrahavAnapi na saGgamupayAti nigraMthaH // 141 // arthajema gheDa pitAnA ghareNuM-AbhUSaNe upara jarAe rAga karatuM nathI ane tenAthI alipta rahI zake che, tevI rIte aneka upakaraNeyukta sAdhu hoya te paNa te sabatanI asara pAmate nathI, kAraNa ke te nigraMtha che, parigrahanI gAMThathI mukta che. (141) vivaraNa-have A 141mA kalekamAM sAdhu sAdhaka je graMthi vagaranA hoya te nirlepa rahI zake che tene bIje vyavahAru dAkhale Ape che. A dAkhalAthI sAdhaka dharma nimitte kAMI upakaraNa rAkhe ke AhArapANI le temAM tenA nigraMthapaNane vAMdho Avate nathI, kAraNa ke upakaraNa upara ene mUcha nathI, rAga nathI, AkarSaNa nathI, te te mAtra saMyamanA nirvaDanane aMge rAkhavAmAM Avela hoya che. eTale, ene kaI prakArane doSa lAgato nathI. " turagagheDe, azva, gheDAnuM A dRSTAMta khAsa vicAravA jevuM che. enA upara sonAne ke rUpAne sAmAna nAkhavAmAM Ave, ene gaLAmAM hAMsaDI paherAvavAmAM Ave athavA enI AjubAju cAmara vIMjAya ke mAthe chatra dhAraNa karAvavAmAM Ave ke bIjA AbhUSaNe ene paherAvavAmAM Ave tenuM ghaDAne manamAM kAMI thatuM nathI. e jANe che ke A te thoDA vakhatane ane pArake mAmale che, pA che hatuM te thaI janAra chuM. te vakhate ghareNuM ke AbhUSaNa para pitApaNuM thoDA vakhata mATe paNa e ghoDe dhArate nathI ane temanAmaya thatuM nathI. te ghareNAM ke AbhUSaNene pitAnAM dhAratuM nathI, temanA upara prema karatuM nathI, temane pitAnAM mAnato nathI. - sArA vakhate ghoDA upara rUpAne ke senAne sAmAna taiyAra karI pITha para tathA gaLA para lagADavAne rivAja che. gheDo emAM Asakita dharate nathI, e sAmAna ke AbhUSaNane pitAnAM mAnate nathI, te para mUcha ke prema dhAraNa karatuM nathI, ane te pArakAM che ane thoDA vakhata mATenA ane pArakI zobhA sAruM che ema mAnI temAM Asakti karatuM nathI. anabhiSata-amUrzita. e ghareNAM pitAnAM che ema dhArI temanA upara Asakti rAkhatuM nathI, te pitAnuM mahatva vadhAranAra che ema gheDo mAnatuM nathI, ane hoya tyAre pite temane dhaNI che ema AbhUSaNene aMge kadI dhAratuM nathI ane te upara pitAnI sattA calAvavAne vicAra karatuM nathI. mUcha na hevAne pariNAme te tanmaya thaI jatuM nathI. upagrahavAna-sAdhaka vastra, pAtra, zayyAdi rAkhe tyAre paNa tanmaya thaI jate nathI, temanI upara mUrchA rAkhatA nathI, te pitAnAM che ema mAnatuM nathI ane temanA vige pitAne koI jAtanI hAni thaI zake che ema tenA mana upara AvatuM nathI. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha , nircantha-sAdhaka, sAdhupuruSa. sAdhupuruSa zayyA, vastra, pAtrAdi rAkhe te paNa tenA para mUrchA karate nathI, tenA maya thaI jatuM nathI ane te na hoya te paNa zuM ema tenA manamAM thAya che. ghaDAnI peThe amuka vastrApAtrAdi hoya tyAre paNa temanA para mUcha thatI nathI. jenI mUchanI gAMTha chUTI jAya athavA baMdhAya ja nahi te ja nigraMtha kahevAya che. A gAMTha jenI chUTI gaI che evA nigraMtha munisAdhakane te vastra, pAtra, pATa ke zayyA upara gAMTha na hovAthI te niga"tha kahevAya che. tethI ene koI prakArane doSa lAgatuM nathI. te mUcha-AsaktithI para rahe che. A gAMTha kevA prakAranI hoya che, te gAMTha kevI rIte chUTI jAya ke baMdhAya ja nahi tenuM varNana AgalI gAthA (142)mAM karaze, te vAMcI sAdhaka kevo hoya te khAsa vicAravA jevuM che, dhyAnamAM levA jevuM che, anukaraNuM yegya che. A ghoDAne dAkhale mAnapUrvaka sArI rIte vicAra. (141) nigraMtha keNa hoya ? p: vAviyaM mithyAviratinAyA tajjayahetorazaThaM saMyatate yaH sa nirgranthaH // 142 // atha-graMtha eTale gAMTha. te ATha prakAranA karmanI che. te karmabaMdhananA kAraNarUpa mithyAtva, avirati ane kharAba (mana, vacana, kAyA)nA ge che. temanA para vijaya meLavavA mATe mAyArahitapaNe je prayatna kare te nigraMtha che. (12) vivecana--A lekamAM nigraMtha sAdhaka koNa kahevAya tenI barAbara vyAkhyA ApI che. tene barAbara samajavA ahIM yatna karIe. nigraMtha-sAdhu, sAdhaka, jenI gAMTha chUTI gaI che te, athavA je gAMTha vagaranA che te. karmanI gAMTha vagaranA hoya te sAdhu athavA sAdhaka kahevAya. A nigraMtha zabdano artha che, athavA A lekamAM nigraMtha kene kahevAya tenI vyAkhyA ApI che. kamaaSTavidha-ATha prakAranA karmanuM ane AtmAnuM maLavuM te kamanI gAMTha. A gAMTha je bAMdhe nahi, choDI nAkhe te nigraMtha kahevAya. (1) jJAnanuM AvaraNa kare, tene AvatuM ke te jJAnAvaraNIya karma (2) darzanane AvatuM ke te dazanAvaraNIya karma eTale vastanA sAmAnyajJAna ApyuM je AvaraNa kare te (3) sukha athavA duHkhane je anubhava karAve te vedanIya karma (4) kaSAya karAve ane cAritra ke samyakatva vize mehamAM nAkhI je prANIne saMsAramAM rakhaDAve te mehanIya karma (5) pratyeka jIvanamAM keTalAM varSa rahevAnuM thAya tenA kAraNabhUta AyuSyakarma (6) tyAM iMdriya mukarara thAya, zarIrano AkAra tathA pra. 45 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 prazamarati vivecana sahita prakAra, pratyeka avayava svavasthAne mUkAya ane TUMkAmAM citrAmaNa thAya ane prANI saMsAramAM nAma kADhe tenA kAraNabhUta nAmaka (7) tyAM UMcAnIcA getramAM utpanna thAya temAM nimittabhUta geAtraka (8) ane chate paise ApI na zake, chatI vastue upalega na karI zake ane zakti vAparI na zake tenA kAraNabhUta aMtarAyakama. enuM vistArathI svarUpavarNana mArA karmAMnA nibadhamAM karyuM che ane sahaja upara paNu AvyuM che, te kramanA AtmA sAthe udayamAM AvatAM sudhI sabadha thavA te kamanI gAMTha - ATha prakAranI - upara pramANe paDe che. te gAMTha na khAMdhe athavA AMdhelI gAMThane cheDI mUke te nigraMtha. e sAdhu mATe rUDha thayelA zabda che; gharanA tyAga karI jemaNe sAdhupaNuM svIkAyu che te nigraMtha. nigraMtha eTale sAdhu. karmonI gAMTha che|DanAra ane karmanI gAMTha na khadhAvA denAra je hoya te sAdhakane A pramANe nigraMtha kahevAmAM Ave che. ke mithyAtvAviratiyAga--A ka`baMdhananAM kAraNeA che. agAu te para vivecana thaI gayuM che. jaina dharmAMthI viparIta vatana te mithyAtva. tenA pAMca prakAra para prakaraNa 1 lAmAM vistArathI vivecana thaI gayuM. zuddha deva, guru ane dhama upara vizuddha zraddhAnA abhAva te mithyAtva. enAthI kama nI gAMTha baMdhAya che. e gAMTha baMdhAvAnuM agatyanuM kAraNa te hAvAthI tene karmAMgAMThanAM baMdhananuM kAraNa gaNavAmAM Ave che. te jene na hoya athavA kADhI nAMkhavAnA prAmANika prayatna kare te 'nigraMtha.' ane viratibhAvanA tyAga te avirati. bAra aNuvrata pAMca mahAvrata na levA te avirati. te para paNa agAu vivecana prathama prakaraNamAM thaI gayuM che. ane duSTa yoga te mana, vacana, kAyAnA yAgeA. ene vistAra paNa agAu thaI gayA che. enA pa dara prakAra che. e ka`badhana thavAnA garanALA che. e rIte mithyAtva, avirati ane cAganA prAmANikapaNe nidha karI AtmA sAthe gAMTha na vaLavA devA ane paDI gayelI gAMThane dUra karavA, kApI nAkhavA mATe je prAmANika prayatna kare te nitha. AmAM kaSAya je ka`kha dhananuM kAraNa che te mUkI dIdhuM che; te zabdo vadhI jAya ane mAtrA vadhI jAya te kAraNe che. ApaNe te samajI levuM. azaH --mAyArahitapaNe, prAmANikapaNe. khATA dekhAva karavA nahi paNa saMsAramAM kharA paribhramaNu karAvanAra A karmo che tethI te bAMdhelA hAya temane choDI nAkhavAnA ane navA na khAMdhavAnA je pramANika prayatna kare te nitha. nitha e sAdhune paryAya che. jene kamanI gAMTha nathI, hAya te karmanI gAMTha jene cheDI devI che athavA je gAMTha paDavAnuM kAraNa hoya tene pramANikapaNe dUra karavAnA je prayatna kare che te nigraMthanA nAmane ceAgya che. ane tethI nigraMthanA artha sAdhupuruSa rAkhavAmAM AvyA che. sukhanA A prakaraNamAM A gAMThane atalaganA saMbaMdha che. (142), Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha khape na khape te vastune viveka yad jJAnazIlatapasAmupagraha nigrahaM ca doSANAm / kalpayati nizcaye yat tat kalpyamakalpyamavazeSam // 143 // atha-je vastu jJAna, zIla ane tapane sahAya kare ane potAthI thatA doSane aTakAve te vastu nizcayanayathI khape evI (kamya) vastu che ane bAkInI sarva na khape evI (akathvI vastu che. (13) - vivecana-kharekhara sAcA sukhane ApanAra apAvanAra vastu vivekapUrvaka khape tevI che e vAtane TUMka sAra A lekamAM ApavAmAM AvyuM che. dhyAna rahe ke A sukhanuM prakaraNa cAle che. Atmika sukha A khapaga khape tevI vastu levAmAM che. tethI khape tevI ane na khape tevI vastunI ahIM vyAkhyA karavAmAM Avela che. te Atmika sukhane aMge bahu upayogI hovAthI khAsa lakSa ApI vicAravA yogya che. khape tevI vastunI evI sAdhAraNa vyAkhyA atra ApavAmAM AvI che ke te dharaNe jIvana racavAmAM Ave te sAdhakanuM jarUra kAma thaI jAya ane tene ISTa sAdhyanI prApti thAya. ApaNe have kalpya ane akaya vastunuM sAmAnya varNana vicArI laIe. ' ya-je koI vastu sAmAnya rIte jJAna, zIla, ane tapane hita karanArI hoya te kathya che, te vastu khape tevI che. A vyAkhyA kapya ane akalpya banne prakAranI vastune lAge che ane je amuka dRSTie khape-tevI na hoya te paNa kapya thaI jAya che, tethI sAmAnya raNa e ja rAkhavuM ke je vastu jJAna, zIla ane tapane vadhAre tevI, tene lAbha karAvanArI hoya te ka9ya che. sAdhaka keIpaNa vastu vastunI khAtara letuM nathI, paNa te Atmika sukha aMte jatAM jenAthI vadhe te vastu te le che. tethI ka9ya ane akakhya vastunuM paNa evuM sAduM dhoraNa rAkhela che ke jJAna, zIla ne tapane je vastu lAbha karanArI hoya te ekaMdare kathya che, kAraNa ke kapya vastu levAmAM paNa sAdhakane muddo te Atmika sukha vadhAravA ane hetu zreya karavAne che ane aMte sAdhya prApta karavAne tene IrAde che. e IrAdo jethI bara Ave ane Atmika sukha vadhe te badhI vastuo tene khape. A muddo gaLe Utare tevo ane turata samajI zakAya te che. jJAna-pAMca prakAranA jJAnane je lAbha karI Ape, je tene vadhArI Ape, tenA para upagra kare te kamya vastu che. A draSTie sAdhakanuM vacana kevuM hoya, tenI najara zuM prApta karavA tarapha hoya, te paNa jaNAya che. AmAM eka zrutajJAna ja belakaNuM che, bIjA cAra jJAne abela che. paNa koI paNa prakAranA jJAnane lAbha karI Ape tevI vasta karyA che, khape tevI che, svIkArya che. tatvArthAdhigamanA pahelA ja sUtramAM A graMtha. kartAe "samyagadarzanajJAnacAritrANi mokSamArgada' ema barAbara kahyuM che ane mokSane Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36. prazamarati vivecana sahita sAdhanabhUta samyagajJAnane prApta kare athavA temAM madada kare te sarva vastu kapya che. A jJAnanAM sAdhane ke pustaka, nyujhapepara ke kathAvArtAnuM navala, e sarva jJAnane madada kare te te kapya che. eTale jenAthI karmabaMdha e che thAya ane sAdhyaprAptimAM je upayogI thAya te sarva kapya che. A dhAraNa rAkhavuM. zIla-eTale character - A zIlamAM caraNasittarI, karaNasittarI tathA saMyamanA sattara bhedane samAveza thAya che. e zIlaguNane je vastu piSe, vadhAre, gatimAna kare tevI hoya te sarva vastu kapya che, khape tevI che. tapa-jJAna ane zIla sAthe tapane paNa levAmAM Avela che. cha bAhya ane cha AMtara tapa che. e bAra prakAranA tapamAMthI game te prakArane bahalAve, tenA para upagraha kare te sarva ka9ya che. eTale jJAnane ke zIlane ke tapane madadagAra thaI paDe ke tene bahalAve te sarva ka9ya che evI sAmAnya vyAkhyA samajavI, kAraNa ke vastu ApaNe (sAdhaka) vastunI khAtara nathI letA paNa sAdhyaprApti tarapha laI janAra hoI tene laIe chIe. eTale je kaI vastu jJAna, zIla ke tapane madadagAra thaI paDe ke tene bahalAve te sarva ka9ya che. | doSANu-doSane aTakAve, nivAraNa kare tevI vastu. eTale jJAna ke zIla ke tapane ke traNene madada karanAra je vastu nIvaDe te kahe che ane bIjI sarva aka... che. deSane aTakAvanAra amuka vastu che ke nahi te paNa khUba vicAravuM, kAraNa ke te doSane aTakAvanAra hoya che je ApaNe mAge che tene aMte e madadagAra thaI paDe che. zarIrane nukasAna karanAra, pitta athavA kapha vadhAranAra koI paNa vastu te doSane aTakAvanAra na hovAthI aka9ya che ema samajavuM. eTale sAdhake dUdha, chAza vagere kAmane vadhAranAra hovAthI ane kAmane nigraha karanAra na hovAthI te pauSTika hoya te paNa na levAM. evI rIte vastra, pAtra, dorA vagere sAdhakanA upayogamAM AvatI sarva vastu mATe samajI levuM. ja potAnI jAtane sAdhake savAla kare ke A vastu jJAna, zIla ke tapane vadhAranAra che ke nahi ane doSanuM nivAraNa karanAra che ke nahi. je jJAnAdi traNe ke traNamAMnA ekane paNa vadhAranAra hoya te te vastu kapya che, khape tevI che ane teTalA mATe svIkArya che. A dhoraNe kAma levAthI badhI vakhata upayogI cheraNa pUruM paDaze ane koI prakAranI gUMcavaNa vastunirNayane aMge nahi rahe. | kaI vastune mATe kapya akathyanI vigata je jANatuM na hoya, gerInA betAlIsa doSa jene AvaDatA na hoya, te sIdhe sAdo mANasa paNa A sAdA dhoraNe vastu Ape tevI che ke na khape tevI tene nirNaya laI zake For Private & Personal: Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha 357 aka9ya-bIjI sarva vastu, bAkInI sarva vastuo na khape tevI hoya che. te sAmAnya cheraNa che. je jJAna, zIla ke tapane madada kare te kaNya vastu che ane sonA ke hIrA jevI bIjI vastu hoya te khape nahi tevI sAdhakane aMge che. A sAmAnya joraNe cAlavAthI maTI gaDamathalamAMthI bacI javAya che. eka ja dhoraNe cAlyA javuM. A levAnI, vAparavAnI vastu jJAnane aMge ke zIlane aMge ke tapane aMge lAbha karanArI che ke nahi e jovuM. te te bAbatamAM lAbha karanArI hoya te khape tevI che ane bAkInI sarva vastu aka9pya che. gocarIne AhAra, anya pAsethI mAgelI vasatI, zayyA ke pAtra ke auSadha A najare joI javAM. nizcaye-A vastu nizcayanayathI khape tevI che. eTale upalaka dRSTie je vastu aka9ya lAgatI hoya te paNa A najare khape tevI hoya te nizcaye - nizcayanaye te vastu khape che. vastu khape ke na khape tevI che tene nirNaya A dhoraNa upara karo. emAM koI jAtane vAMdho nathI. sAdhudharmamAM ghaNA apavAda karavA paDe che, paNa A dhAraNa rAkhavAthI nirNaya barAbara thaze ane keTalIka vAra akathya vastu paNa kahaSya banaze. (13) akaya vastunuM nidarzana- yatpunarupadhAtakara samyaktvajJAnazIlayogAnAm / tatkalpyamapyakalpyaM pravacanakutsAkara yacca // 144 // artha je samakitane, jJAnane, zIlane ke pegone nukasAna kare tevI vastu hoya ane je pravacananI helanA (tiraskAra) karAve tevI vastu khape tevI (kapyo hoya te paNa te na khape tevI vastu banI jAya che. (144) vivecana--uparanA lekamAM je vAta karI che tenI nakArAtmaka bIjI bAju kahe che. samyaktvajJAnazIlacogAnAM--e je vastu khape tevI hoya, paNa samakitane athavA jJAnane; zIlane ke manavacana-kAyAnA pegene hAni kare tevI hoya te te paNa sAdhakane na khape, akathya gaNAya ema jANavuM. uparanI gAthAmAM kahyuM ke je jJAna, zIla ane jegone anukULa hoya te vastu sAmAnya rIte kapya gaNavI. paNa je vastu samakti, jJAna, zIla ke vegane nukasAna kare tevI khape tevI ka vastu hoya tene paNa na khape tevI gaNavI, ane te vastu game teTalI jarUrI hoya paNa te kapya hovA chatAM akaya banI jAya che. eTale ahIM UlaTI vAta batAvI. je lAbha karanAra vastu che te kalapya che ane je hAni karanAra vastu che te khape tevI hoya te paNa na khape. A raNamAM vastunI mahattA nathI, paNa jJAna, zIla, tapa tathA samaktinI mahattA che. A dhAraNa svIkAravA mATe sAdhakane upadeza karyo. * Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 prazamarati vivecana sahita pravacana-zAsana. AmAM zAsana upara keTale moTo muddo che te khAsa vicAravA yogya che. zAsananI jenAthI alpatA ke laghutA che te vastu kapya hoya te paNa akaya thaI jAya che te bahu vicArIne samajavA jevuM che ane zAsanane keTaluM agatyanuM gayuM che te khAsa rahasyathI samajavA jevuM che. kutsA-Ane artha kozakAra "niMdA, dhikkAra, tiraskAra kare che. je zAsananI niMdA karanAra vastu che te khape tevI hoya te paNa sAdhakane khape nahi. A zAsananI laghutA ke zAsanane tiraskAra na karo e vastutaH ghaNuM mahattvanI vastu che ane zAsananuM maMtavya vaiyaktika dRSTibiMdu karatAM atyaMta mahatvanuM che e dhyAnamAM rAkhavuM. zAsanane tiraskAra ke zAsananI niMdA thAya tevI kaI paNa bAbatamAM sAce sAdhaka U na rahe te khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevuM lakSyabiMdu che. atyAre kharuM sukha kone ane kyAM maLe ane sukha kone kahevAya tenI vyAkhyA cAle che. kapyamayakadhyama-khape tevI vastu hoya te paNa na khape tevI thaI jAya che ane sAdhakathI te vastu levAya nahi, sAdhu je raNe cAle che temAM te vastu asvIkArya che. ane A sAmAnya niyama sArvatrika che. A rIte vastu khape tevI che ke na khape tevI che tene mATe sAmAnya niyama kahyo. te gocarInA betAlIsa doSane lAge che ane sarvatra lAge che e barAbara dhyAnamAM rahe ane A sAmAnya niyama sAdhake anusaravA prAmANika prayatna kare e sAmAnya upadeza che. e rIte sukhanI najare kapya ane akathya sarva vastune lAge te sAmAnya niyama atre rajU karavAmAM Ave che, te manana karIne vicAravA gya ane anusaravA gya che. (144) kaya vastu paNa akaHpya bane- kiMcit zuddha kalpyamakalpyaM syAt syAdakalpyamapi kalpyam / piNDaH zayyA vastra pAtra vA bheSajAya vA // 145 // atha-kaI vastu zuddha hoya, khape tevI kalapya hoya te vastu paNa na khape tevI akaHpya thaI jAya. jyAre kaI vastu akaHkha hoya te paNa amuka paristhitimAM kapya thaI jAya. A vastuomAM AhAra, zayyA, pAtra ane auSadha - e sarvane samAveza thAya che. (15) - vivaraNuM--have eka bIjI vAta sadarahu niyamane aMge kahe che. je AhAranI vastu, vastra ke pAtra tema ja auSadha khape tevA hoya te kALakrame na khape tevA thaI jAya ane te kevI rIte thAya che tene niyama AvatI gAthAmAM graMthakAra pote ja kaheze. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha 359 sukha kayAM maLe che ane kone maLe che te A prakaraNamAM 121mA kalekathI ApaNe jetA AvyA chIe te ja haju cAle che. zuddha-vastu zuddha hoya, khape tevI hoya paNa akaH--na khape tevI che tene nirNaya karavAne mATe AvatI gAthA juo. AjanA dezakALAnusAra je khape tevI vastu hoya te na khape tevI thaI jAya che. AjanA dezakALa sarvadA banI rahevAnA nathI. dezakALAnusAra ane ApanAra-lenAranI jarUriyAtane AdhAre e vastu khape tevI che ke nahi tene nizcaya karI sAdhake kamya vastune ja svIkAra karo. koI paNa jIvane vadha karyA sivAya ane koI jIvane pIDA upajAvyA sivAya taiyAra thayeluM auSadha je Aje kalau-khape tevuM hoya te kAle vastusthiti ke jarUriyAta pharI jatAM ke tabiyatamAM pheraphAra thatAM na khape tevuM thaI jAya che. eTale, Aje je zuddha ane khape tevI vastu hoya te ceDA divasa pachI na khape tevI thaI jAya e banavAjoga che. . kemakahaSyama--je vastu khape tevI hoya te AvatI gAthAmAM batAvelA dhoraNa pramANe na khape tevI thaI jAya che. kaI vastu kema akaya thaI jAya che tene mATe AvatI gAthAmAM batAvela niyama vicAre. sAdhake sarvadA jAgrata rahevuM ane khape tevI vastu ja . svIkAravI ane te ja mAtra upayogamAM levI. piMDa-je AhAra Aje khape te vizuddha hoya te jate kALe avizuddha thaI jAya. tethI te ja vastu je atyAra sudhI kapya hatI te have pachI dezakALa pharatAM akathya thaI jAya che. eTale amuka vastu haMmezane mATe kathya che ke haMmezane mATe akalpya che ema kahevuM banavAjoga nathI. - zayyAvastrapAtra-je zamA amuka samaye khape tevI hoya, svIkArya hoya te bIje vakhate aka9pya thaI jAya che. te ja niyama vastra tathA pAtrane lAge che. eTale amuka vastu khape tevI Aje hoya te AvatI kAle ke koI paNa vakhate amuka divasa pachI kaccha ja raheze ema dhAravuM nahi. sAdhake te vastu letI, svIkAratI vakhate kapya che ke nahi te ja javAnuM che. ane akkhya koI paNa kAraNe hoya te tene na svIkAravI. te vastune amuka divasa pahelAM kapya gaNavAmAM AvI hatI, mATe te haMmeza mATe khape tevI vastu ke bhejana che tema dhArI levuM nahi. vastunuM kalapyAkazyapaNuM nitya pharatuM rahe che ane te letI vakhate khape tevI che ke nahi te ja sAdhake vicAravAnuM rahe che. bheSaja-auSadha. sthAna pramANe dezakALa pramANe kayAkaNyanI vyAkhyA pharatI rahe che. tene ekAMta ekasarakhe niyama nathI. e vAta sAdhake sArI rIte vicAravI. amuka osaDanI sAdhune jarUra che ke nahi tene nirNaya tenI jarUriyAta para AdhAra rAkhe che, Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 prazamarati vivecana sahita e nirNaya deza, kALa ane vyaktigata prakRti upara AdhAra rAkhe che. moTA dhanapatie dIkSA lIdhI hoya tene mATe judA niyama hoya che. eTale koI vastune ekAMte khape tevI kahevI ke na khape tevI kahevI te kAMI ekasarakhe niyama nathI ane je vastu khape tevI hoya te amuka divasa gayA pachI na khape tevI paNa thaI jAya. ( 15) ekAMte kaI vastu ke nathI dezaM kAlaM puruSamavasthAmupayogazuddhipariNAmAn / prasamIkSya bhavati kalpya naikAntAt kalpate kalpyam // 146 // arthadeza, kALa, mANasa (vyakti) ane AjubAjunA saMge ane AMtarika zuddhine sArI rIte joI vicArIne amuka vastu khape tevI che e nirNaya thAya che. ekAMte koI vastu kaSya (khape tevI) hetI nathI. (146). - vivaraNa-kaNya ane akalaya malataba ke amuka vastu khape tevI che ane amuka vastu khape tevI nathI tene pheTa karatAM pahelAM cAra bAbata sAdhake vicAsvI. nizcayathI ekAMte koI vastu ka -khape tevI nathI hotI. e cAra bAbata kaI te A gAthAmAM sUtrarUpe ApaNe sAdhakane aMge vicArI jaIe. prathama bAbata--amuka vastu khape tevI ane svIkArya che ke tethI UlaTuM te asvIkArya ane akalapya che tene nirNaya karavAmAM prathama te deza je. A meTuM zahera che ke gAmaDuM che athavA kAzmIra ke yuropane ThaMDA pradeza che ke kAThiyAvADa-gujarAtane garama pradeza che te jovuM. je vastu ThaMDA pradezamAM kalagya gaNAya te garama pradezamAM kadAca akathya paNa hoya. eTale khape tevI vastu che te deza para prathama te AdhAra rAkhe che. ghI, tela vagere vastuo ThaMDA pradeza mATe kSudhAtRSAne aMge kapya hoya che te sArvatrika kapya che e niyama nathI. ThaMDA pradeza-garama pradeza athavA zaheragAmaDAnA jIvanane dhyAnamAM rAkhI nirNaya kare e prathama niyama che. ThaMDA pradezamAM bhUkha vadhAre lAge. tyAM banavA joga che ke dUdha, chAza, AhAra kAMIka vadhAre pramANamAM levAya. tyAM te vastune svIkArya gaNatAM pahelAM sthAnane vicAra kare ane pachI vastu kahagya che ke na khape tevI che tene sujJa sAdhake nizcaya kare. A prathama niyama thayo. - bIje niyama-kALaH vastu khape tevI che ke akakhya che tene nirNaya karavAmAM te vakhatane kALa dhyAnamAM levo. dukALanA vakhatamAM vastu vadhAre na levI ane jarUrI hoya te pramANe vicAra karIne levI. ApanAre paNa te dukALamAM pitAnI jarUriyAta dhyAnamAM rAkhavI. e uparAMta atyAre anAjanuM rezanIMga tathA aneka cIjo para kaMTrola cAle che. te tevA vakhatamAM ApanAra amuka maryAdA rAkhIne vastu ApI zake te vicArI tenI Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha 361 icchAne mAna ApI jarUrI joItI vastu levI. sAMjane vakhate atimAtrAmAM AhAra levAthI rAtre azuci na thAya te dhyAnamAM rAkhavuM ane koIpaNa vastu paraThavavI ke mUkI devI paDe tema na thAya tenuM banI zakatuM dhyAna rAkhavuM. A kampya-akalpya mATe khIjo sAmAnya niyama batAvyA. vakhata vicArIne tene dhyAnamAM laIne sAdhake vartavuM. puruSa--trIjo niyama : amuka vastu sAdhaka puruSane khape ke nahi te vicAratAM puruSa kayA varSoMnA che te dhyAnamAM levuM. te rAjA ke pradhAna, amAtya ke maMtrI hoya te sArI vastu laI zake che. sAmAnya mANasA mATenA niyama rAjAdikane lAgu paDatA nathI. peAte rAjAkrika hAya te sArI rIte ucharela hAvAthI tene mATe te vastu kalpya gaNAya, ane bIjA mATe akalpya gaNAya. amuka puruSane age je vastu kalpya hAya te vastu sAmAnya mANasa mATe akalpya paNa hoI zake che, mATe nizuya karatI vakhate pAte e vanA che ke nahi athavA peAtAnA sAthamAM athavA ma`DaLImAM e vaga nA koI puruSa che ke nahi te dhyAnamAM rAkhavuM. kalpya akalpsanA niNu yanA A trIje niyama batAvyo, te sAdhake dhyAnamAM rAkhave. avasthA--ceAthe niyamaH amuka vastu kalpya che ke akalpya che, khape tevI che ke na khape tevI che tenA niNaeNya karatI vakhate sAdhakane sahiSNutA keTalI che, keTalI tenI vaya che, tenuM AtmamaLa keTaluM vikasela che ane tenuM mALapaNu ghaDapaNa che te sAdhake vicAravuM. amuka vastu mATe vaidya bhalAmaNu karI heAya te kalpya hoI zake, ane vaidhe nA pADI hAya te vastu akalpya hoI zake. upayAgazuddhi--pAMcame niyama : amuka vastu sAdhakane kalpya che ke nahiM tene niSNu ya karatI vakhate te vastu mana-vacana-kAyAnA yAgAne zuddha kare tevI che ke nahiM te paNa dhyAnamAM rAkhavuM. akkalakarA jarUra laI zakAya, ane cittanI nima`LatA je vastu ke kaLAdi kare te kalpya hAI zake. nakAmA zAkha khAtara koI vastu mukhamAM nAkhavI nahi ane AkhA divasa khA khA karI. mukha cAlu rAkhavuM nahi. pariNAmane bagADe tevI vastu akalpya che. ekAMta--khape tevI che ke na khape tevI che tenA saMbaMdhamAM ekAMta nathI. e vastu khape tevI che athavA khape tevI nathI ema niNuya karatAM pahelAM uparanAM pAMce niyamAne dhyAnamAM rAkhavA ane te pAMce niyamAnusAra vastu kalpya che ke nahi tene sAdhake niNu ya karavA. ekAMte koi paNa vastu kalpya che agara akalpya che ema kahI zakAya nahi, kapca vastu A pAMce niyama anusAra levAthI te anaMta sukhane ApanArI thAya che. upayAgane sthAne kavacit 'upAta' ene pAThAMtara che. jIvanA upaghAta thAya tevI pra. 4 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 prazamarati vivecana sahita vastu na levI. keTalIka vAra nAnI cIjomAM chava hoya che, tenI zuddhi rAkhavI, te tapAsI javuM. dezAdi apekSAe kaNya akapya thAya che ane akalpya kapya thaI jAya che, tethI sAmAnya niyama che ke pAMce bAbato sAdhake lakSamAM rAkhI anaMta sukha prApta thAya te rIte vartavuM. kazya vastu ekAMte kapya nathI. keIpaNa vastu ekAMte kahe che ema dhAravuM nahi. je amuka deza, kALa ke vyaktine AzrIne kapya hoya te bIjA deza kALa ke vyaktigata, saMgamAM akathya banI jAya che. eTale, upara jaNAvelA pAMce saMge dhyAnamAM rAkhI niyama pramANe vastune kaSya ke akathya samajavI. AmAM viveka ke gurugamanI jarUra raheze ja. (146) kaccha-adhyane lAge tevo sAmAnya niyama- taccintyaM tadbhASya tatkArya bhavati sarvathA yatinA / nAtmaparobhayabAdhakamiha yat paratazca sarvAddham // 147 // atha-sAdhue tenuM ja ciMtavana karavuM, te ja balavuM ane zarIra vaDe te ja kArya karavuM tene pitAne ane pArakAne tema ja banene (pitAne ane pArakAne sarva kALe pIDA karanAra na hoya, bAdhA karanAra na hoya. (147) vivecana--jyAre uparanI gAthAmAM jaNAvyuM ke kamya vastu paNa amuka dezakALamAM akathya thaI jAya che ane amuka vastu ka9ya ja che e ekAMta nizcaya nathI tyAre sAdhue zuM karavuM ane kaI vastune karNa gaNavI ene eka sarvane lAgu paDe tevo niyama batAve che. A gAthAmAM sukhane aMge ApaNe te niyama sAdhakane mATe joI jaIe. e kAma Ape te ane upayogI niyama che. - citya -tyAM prathama ciMtavana evuM karavuM ane manegane evI ja bAbatamAM pravartAva ke pitAne ke pArakAne tethI koI paNa prakAranI bAdhA ke pIDA na thAya, kAraNa ke bAdhA pIDA, herAnagati ke trAsa e sarva eka jAtanI hiMsA ja che. sAdhue manamAM ciMtavana evuM karavuM joIe ke e ciMtavanane pariNAme koIne pIDA na thAya. A prathama niyama jaNAvyuM. bhASya-ane bIje niyama e jaNAvyuM ke bhASaNa, belI ke uccArane pariNAme, pitAne, pArakAne ke bannene bAdhA na thAya, duHkha na thAya. ghaNI vakhata vacana to bIjAnA prANa laI le che. eTale sAmAnI lAgaNI dukhavanAra vacana na lAvuM joIe. vacana sAmAne AkaruM lAge to te paNa sAmAnI hiMsA karanAra che ane ahIM to maryAdA karI che ke sAmAne ke pitAne duHkha lAge tevuM vacana paNa bolavuM nahi. A vacanagapravRttine bIje niyama kahyo. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 kAya--have kalpyAkalpsane aMge trIjo muddo batAve che. zArIrika pravRtti paNa evI rIte karavI eTale khAvuM, pIvuM ke vastu vAparavA mATe levI e paNa evI rIte ane eTalI ja levI ke jethI potAne ke pArakAne ke bannene duHkhakAraka koI rIte na thAya. eTale sAdhakanI pravRtti parapIDA ke AtmapIDA karanArI nahAya ane te niyama sava kALane mATe che, jarUrI ane zAstrasaMmata che. eTale zArIrika pravRtti karatI vakhate ke koI vastu letAM mUkatAM AtmAne duHkha na thAya ane pArakAne duHkha na thAya te ane vAta dhyAnamAM rAkhI zArIrika pravRtti karavI. sukha sathA----eka jarA pazu pIDA ke khAdhA, sakALane mATe che ane sarva sAdhaka mATe che. dhArI levAnA ke akhtara'gIpaNe UThADavAnA nathI. herAnagati ke trAsa na thAya e niyama emAM koI jAtanA apavAda karavAne ke A zarIrapravRttinA trIjo muddo jaNAvyA. mAdhaka-peAtAnI (sAdhakanI) jAtane ke anya koI paNa prANIne duHkha kare tevuM te ciMtavana, bhASaNa ke zArIrika ceSTA na heAvI joIe. A niyama sArvatrika che ane apavAda vagarane sa kALe lAgu paDe tevA che ane te citavana Adi peAtAne, parane ane bannene A bhavamAM ke parabhavamAM khAdhaka na hovA joie. ApaNe sAdhAraNa rIte tAtkAlika vicAraNA karIe chIe. paNa A sUtramAM to A bhava ke parabhavamAM khAdhaka-pIDA karanAra cIja ci'tavana, bhASaNu ke kAryoMmAM na karavI evA Adeza Ape che. A niyama ghaNA vicAraNAne ceAgya che ane anukaraNamAM sa`gU'cavaNu dUra kare tevA che. A sAvatrika niyama dhyAnamAM rAkhave. Iha ane parataH--A jIvanamAM ane parabhavamAM bAdha karanAra na hoya tevI ja vastu ciMtavavI, tevI ja kheAlavI, tevI ja kriyA AcaravI. AmAM ghaNI lAMbI najaranI vAta karI che. ane peAtAnI upara te A bhava ane parabhavamAM mahAna lAbha-sukha karanArI che. sarvA-sakaLa kALe, sarva vakhate. AthI niyamanuM sAva trikapaNuM ane sukha mATe tenI keTalI jarUriyAta che e sUcavAyuM che. yatie e niyamane khAsa anusaravAnuM che ane sarva sAdhake tene Adaza tarIke rAkhavA jarUrI che. kalpya akalpsanA niNya karatI vakhate A niyamane dhyAna rAkhIne upayoga karavA ane koIne paNa duHkhakAraka na thaI javAya tenI meATI cIvaTa dareka sAdhake rAkhavI. (147) indriyAnA viSayAmAM sayama karavo ja joIe-- sarvArtheSvindriyasaMgateSu vairAgyamArgavighneSu / parisaMkhyAnaM kArya kArya paramicchunA niyatam // 148 // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 prazamarati vivecana sahita artha-iMdriyane lAgelI sarva bAbate ke je vairAgyamArgamAM aMtarAya karanArI hoya te sarvane pitAnuM zreya IcchanAre cokkasa tyAga kare. (148). vivaraNa-A idriyanA sarva viSenA saMbaMdhamAM nigraha kare e A prakaraNanI aMtima bhalAmaNa che. je prANI pitAnuM kharekharuM zAzvata sukha meLavavA icchatA hoya teNe indriyanA sarva vize ke je kharekharA sukhane aMtarAya karanAra che temane nigraha, niyamana ane temanAM paccakhANa karavA. je prANI sukha meLavavA icchatA hoya te sAcA sukhanI prAptimAM viddha karanAra viSayanuM tattvAcana karavuM, te kevA che ane keTale vakhata TakanArA che te vicAravuM ane temanA para vijaya meLavavA mATe temanuM niyamana karavuM. A sAcA sukhanI prApti mATe rAmabANa upAya che. viSaye kevA che ane te keTalA asthira che te ApaNe agAu viSayenA prakaraNamAM joI gayA chIe. pAMca indriyanA viSaye kevA che tenuM carvitacarvaNa karI temane barAbara oLakhI temane zodhI zodhIne nigraha karavo joIe ane bhaviSyamAM te koI prakArane aMtarAya na kare te khAtara temanA paccakhANa karavA joIe. A viSaye kevA che te ApaNe upara joI gayA chIe, vigatavAra tapAsI gayA chIe. sarvArtha-zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza e pAMce IdriyanA sarva viSaye jemanuM svarUpa uparanA kaSAya ane viSaya" prakaraNamAM joI gayA chIe. e sarva viSayenA saMbaMdhamAM A ulekha che. indriyane lAgelA-je indriyanI sAthe lAgelA che te sarva viSaye. pazendriyane viSaya sparza, rasanendriyane viSaya rasa svAda, dhrANendriya viSaya gaMdha, cakSurindriyane viSaya rU5 ane zravaNendriyane viSaya zabda. evI rIte je je sarva bAbate iMdriya sAthe saMbaMdha rAkhatI hoya te sarva. vairAgyamAgamAM aMtarAya-e pAce indriyane lagatA viSaye vairAgyamArgamAM vina-aMtarAya karanAra che. eTale te samyagajJAna ane kriyAmAM aMtarAya pADanAra che. tame pAMce Idriyane koI paNa viSaya ko te tamane jaNAze ke pRthakkaraNa karatAM te sAcA pavitra jJAnane aMtarAya karanAra che. te viSaya hoya tyAre temAM AnaMda jevuM zuM che? e te kSaNika che ane te sthAyI sukha ApanAra nathI, eTaluM ja nahi, paNa e satyanI, samyagajJAnanI prAptimAM aMtarAya karanAra che. have tamAro Adarza te sAcuM sthAyI sukha prApta karavAnuM che. e AdarzamAM te zuM, paNa Adaze pahoMcavAnuM sAdhana satya-samyagajJAna-temAM paNa e viSaye aMtarAya karanAra che. jJAnanI ADuM e moTuM AvaraNa karanArA che ane eka paDadArUpe kAma karI tamane satya jJAnathI dUra rAkhanAra che. A viSe jarA sukha ApatA lAge paNa te kSaNika che, vAstavika sukha temAM nathI, kAraNa ke kSaNika sukha nitya Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha 365 sukha thaI zakatuM nathI. vaLI je sukhanI pAchaLa duHkha Ave tene kharI rIte sukha kahevAya ja nahi. AvA iMdriyanA viSaye che. temane barAbara samajavA, temane barAbara oLakhavA. parisaMkhyAna-paccakhANa. e viSaya maLI jAya te paNa bhegavavA nathI evA paccakhANa karavA. je vairAgyamArgamAM aMtarAya kare che, hoya tyAre paNa kSaNika che, te viSAthI dUra rahevuM, temanI saMkhyA gaNuM rAkhavI ane prathamathI ja temanA saMbaMdhamAM paccakhkhANa-tyAga karI nAkhe. iMdriyanA viSaye maLI jAya te vakhate maryAdAthI vadhunA tyAganuM dhyAna rahe te mATe temanI saMkhyAnI prathamathI vicAraNA karavI ane temane upayoga na karavA niyamana karavuM e aMtima sAcA sukhanI prAptine upAya che ane khUba vicAra karIne A prakaraNamAM dAkhala karavAmAM AvyuM che. - parama-mokSaprANirUpa utkRSTa sAdhyanA je Icchuka hoya, je te mATe prAmANika prayatna karatA hoya e sarva sAdhaka jIne A niyama-nigraha lAgu paDe che. amuka vakhate jIva nirNayaM kare che, te vakhate bhaviSyakALa mATe paNa niyama kare che. e rItimAM ja paccakhANanI jarUriyAta-upayukatatA nirmANa thaI cUkelI che. sarva kALe mana sarakhuM rahetuM nathI, tethI sAre vakhate AgAmI kALamAM amuka levAno vicAra karo ke na levAno nirNaya kare e ja paccakhANanI upayuktatA che. sukhanA kharA khyAlane ane parisaMkhyAnane A rIte atalagane saMbaMdha che. - niyatama--zAzvata, sthAyI, hamezanuM. para eTale moTAmAM moTuM ane niyata eTale zAzvata sukha eTale mokSa. je prANI pitAne mekSa mAgatA hoya, te siddha karavA ughukta thaye hoya teNe pAMce iMdrimAMnI koIpaNa iMdriyanA viSayanA paccakhANa karavA ane te AvI pahoMce tyAre tene na bhegavavAne, na mahAlavAno nirNaya prathamathI ja-agAuthI ja karI rAkho. (148) A rIte ekase ekavIzamA zlekathI zarU thayela "sukhanuM prakaraNa atra pUruM thayuM. temAM kevI vastu sAdhake vAparavI ane iMdriyanA artho tarapha kaI najare jevuM ane temAM jarA paNa na rAcatAM tene kevI rIte sarvathA tyAga kare te khAsa jaNAvyuM. pauddagalika sukhamAM, idriyanA viSamAM prema na rAkhavo, paNa kharekharuM sukha kone ane kyAre maLe tema che te samajavAne aMge prazamasukhane kharekhara abhyAsa kare. duniyAdArImAM moTA cakravatI ke IMdrane sukha ghaNuM lAge, paNa te sarva bhrama che, kharA sukhane anubhava prazamasukhavALe AdamI-prANI kare che. idrane ke cakravatIne je sukha manAya che tenA sukha karatAM prazamasukha hajAra karoDe gaNuM vadhAre che. iMdriyane viSanuM sukha kevuM che te ApaNe joI vicArI gayA chIe. prakaraNa trIjuM e sukhane barAbara varNave che ane je sukhane aMte ke sukhanI Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 prazamarati vivecana sahita pachI duHkha AvavAnuM hAya tene sukha kahevuM e ja khATuM che. vAstavika rIte viSayajanya sukhamAM koI prakAranuM sukha nathI. dUdhapUrI khAdhAM ke zIzapUrI jamyA ke AMkhe sukhadAyaka viSaya joyA, emAM vastutaH kAMI sukha che ja nahi. khAdhuM eTale khalAsa karyu ane jIbhane jarA vakhata mIThuM mIThuM ke sAruM sAruM lAge eTaluM ja, emAM kAMI sukha che ja nahi. AcArAMgasUtramAM sudharmAsvAmIe je AcAra vadhu vyAM che temAMthI prazamanuM sukha je thAya che tenI pAse A paulika sukha te kAMI nathI. prazamanuM-zAMtinuM-samatAnuM sukha tA iMdranA sukhathI karoDo gaNuM che ane anubhavavA caiAgya che. sukhanA prakaraNamAM A rIte AcAranI vAta prastuta gaNavAmAM AvI ane anitya sukhane anitya batAvatA have pachI AvatA bhAvanA'nA prakaraNanI keTalI jarUriyAta che te paNa prasaMgAnusAra jaNAvI dIdhuM. vAstavika rIte prANI kharA sukhane anubhava vagara jANutA nathI. tene ema thAya che ke sAdhune zuM sukha huze ane je mekSamAM baTATA khAvA na maLe tyAM zuM sukha haze? vAstavika sukha kevuM hoya che. te A prANI anubhavanI gerahAjarImAM jANatA nathI. paNa jeNe paudgalika sukha ane Atmika sukha yA prazamasukha banne anubhavyAM che te chAtI ThokIne kahe che ke A zAMtinuM sukha athavA prazamasukha te paudgalika sukha karatAM karoDogaNuM che ane akhaMDa zAMtinuM sAmrAjya anubhavavA jevuM che. sAruM AcaraNa karavAnA je niyame che te jANyA pachI A jIvanamAM sukha kene kahevuM te kharAkhara jANavuM jarUrI che. nahi te, upara uparanA sukhane sukha mAnI kharA prazamasukhathI A prANI vaMcita rahe. eTalA mATe jaNAvyuM che ke e prazamasukha bhogavavA ceAgya che ane te sukha mATe suMdara AcArane samajI amalamAM mUkavA yAgya che. ane banne sukhanI sarakhAmaNI karavAmAM Avaze tyAre A prANIne samajAze ke paudgalika sukhamAM kAMI sukha nathI. paudgalika sukha sukhanI vyAkhyAmAM paNa Ave nahi, paNa kadAca ene sukha mAnavAmAM Ave te prazamasukha ke zAMtinuM sukha te enAthI lAkho karoDogaNuM che ane e sukhane sAdhako anubhava kare che. tethI sukhane barAbara oLakhavuM ane kAMI nahi te e sukha prApta karavAnA Adaza to jarUra rAkhavA, kAraNa ke Adaza hAya te tene anurUpa kriyA thAya che ane pariNAme e sukha meLavAya che. Adaza khATa hAya athavA prazama sukhane na hoya te prANI je sukha meLavavA yAgya che te mATe prAmANika prayatna karatA nathI. mATe e sukha prApta karavAnA, ene eLakhavAnA Adaza te jarUra rAkhave. A rIte prazamasukha kayAM che ane ne maLe che tenI vigata paNa A prakaraNamAM prastuta gaNavAmAM AvI che ane prazamasukhI mANasanuM sukha cakravatI ke indranA sukhathI Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 , sukha paNa caDhe che te svAnubhavathI batAvI ApyuM che ane sukhanA viSaya sAthe A viSayane prastuta gaNavAmAM AvyuM che. rAgarahita thayela prANI enAthI (sarAgIthI) anaMtagaNuM sukha vagara kiMmate, vagara paisA kharace, mata meLave che. A ghaNI agatyanI vAta che. ghaNI vakhata vItarAgI ke vairAgIne, ApaNe anubhava na hovAthI, sukha zuM haze e savAla karIe, paNa anubhavI puruSe kahe che ke paugalika sukha pAchaLa duHkha hovAthI ene bhegavatI vakhate paNa kharI rItanuM sukha nathI. pagalika sukhane sukha gaNIe te tenA karatAM anekagaNuM zAMtimAMprazamamAM sukha che. A vAta anubhave samajAya tevI che. pagalika sukhanA pramANamAM ISTaviga vakhate athavA priyanA viyoga vakhate je duHkha thAya che te te bahu moTuM che. vItarAgane, je vidveSa paNa che, tene evA prakAranuM duHkha jarA paNa kadIe thatuM nathI. AvA duHkhanI gerahAjarI ane prazamasukhane ghaNe mATe AnaMda e paNa prazamasukhane upAdeya samajavAnuM bIjuM kAraNa che. jJAnI jyAre tapa kare che, samajIne kriyA kare che, tyAre tene je AnaMda thAya che te saMsArI prANInA khyAlamAM paNa Ave tema nathI. e sukha kAMIka ora che. mATe kharA sukhane oLakhI tene prApta karavAnI ane na maLe che te prApta karavAne Adarza rAkhavAnI jarUra che. bAkI, vacce sAdhaka lekaviruddhane tyAga kare evI je vAta karI che te leke vaherAvatA aTakI jaze ke evA tuccha AzayathI nathI kahI, paNa bahujana je vAtamAM asaMmata hoya te lekaviruddha kahevAya ane tene tyAga lekenI khAtara paNa karavA yogya che. jemAM janatAne meTo bhAga asaMmata hoya te lekaviruddha kahevAya ane tene tyAga samajIne Atmazuddhi mATe batAvela che. ApaNe "jayavIyarAya'mAM paNa "lekaviruddhane tyAga karavAnI bhagavAnanI pAse mAgaNI karI che te sarva Atmahita mATe che. sAdhuone roTalAnI ciMtA nathI, paNa koI paNa nimitte prANInuM sudhare te sAruM e daSTie lekaviruddhane tyAga e sUcave che. ene sukhanA prakaraNamAM AcAryazrI (kartA) laI AvyA te temanI dIrghadraSTi batAve che ane sukhanA prakaraNamAM tene vAstavika rIte samAveza karavAmAM AvyuM che. A rIte prANIo jo sukhI thavuM hoya te kharuM sukha zuM che ane kayAre maLe te barAbara jANavuM joIe ane te mATe AvA popakAra nimitte ja mAtra lakhAyelA graMthane abhyAsa karavuM joIe.. A graMthamAM be dAkhalAo, eka ajIvane ane eka jIvane bahu suMdara ApyA che te khAsa vicAra karavA gya che. eka gheDAne dAkhale che. gheDA upara rUperI sAmAna ke senerI nAkhe, tenA gaLAmAM hAMsaDI paherAve che page ghugharA bAMdhe, paNa gheDAnuM te Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 prazamati vivecana sahita tarapha dhyAna nathI. sAmAnane ke koi alaMkArane e peAtAnAM mAnavAnA nathI. e to tadna e tarapha niHspRha che. tevI rIte tamane khAvAnI ke paheravAnI koI paNa vastu maLe ke tame zarIra mATe vApare paNa tenA upara potApaNAnI vRtti na rAkhA ane gheADA jevA niHspRha raheA. eTale, tamane te vastunA upayeganA jarA paNa doSa lAgaze nahiM. A dAkhalAthI batAvela niHspRhatA khUba vicAravA lAyaka che. (juo AAka 141.) bIjo dAkhala lAkaDA(dAru)nA ApavAmAM AvyA che. e ajIva vastu che. gheADAnA jIvanA dAkhale che. lAkaDAne koI le, maThAre ke temAM khIlA nAMkhe paNa tenA upara lAkaDAne dveSa thato nathI; koi tenI mUrti banAvI tene name paNa tenA upara lAkaDAne rAga thato nathI. AvI rIte je khArAka maLe te bhale sArA ke kharAma hAya tenA upara nirjIva lAkaDAnI peThe rAga ke dveSa na karatAM sAdhaka tene khAI nAkhe che. (leAka 136), A banne dAkhalA manana karavA jevA che ane sAdhakavRttinA darzaka che. tevI vRttinA vikAsa karave| joie. e vRtti prathama khIja rUpe Ave ane pachI tenA vikAsa karavA. sukha zuM che ane kone maLe tene aMge AkhA AcAranA viSaya prastuta che ane bahu vicArIne tene A sukhanA prakaraNamAM sthAna ApIne prastuta khanAvela che, te khUba vicAravA yAgya che ane anukaraNa, anupAlana ceAgya che. chevaTe parisaMkhyAnanI-paccakhANunI vAta karI che, te paNa bahu mahattvanI che. mAjIsanuM mana sarjaMdA eka sarakhuM rahetuM nathI, tethI sArA vakhatamAM niNa ya karavA ane sa kALa tene vaLagI rahevuM e ja paccakhkhANunuM pratyeAjana che ane teve vakhate karela niyama hu'mezA zubha hAI AtmAne khUba lAbha karanAra nIvaDe che. ethI cauda niyama dhAravA ke khAra vrata levAM te bahu upayegI bAbata che. ane leAkaviruddhanA tyAganI vAta paNa eTalA ja mATe prazamasukha meLavavAne aMge prastuta gaNavAmAM AvI che. AvI rIte khInne sukha meLavavAnA upAya zuM che te huve pachInA prakaraNamAM matAvavAmAM Avaze, te ApaNe vicArIzuM. doSamilana lekanI vacce rahIne paNa muni nirupalepa kema rahI zake che te paNa sukhaprAptine aMge batAvavuM jarUrI hatuM ane te batAvavAmAM AvyuM che. ane leAkaviruddhanuM je kAraNu samajAvyuM che te paNa vicAravA yAgya che. (aAka 131) ekadare A AkhuM prakaraNa je leAka 121 thI zarU thAya che te, kharA sukhane tamane batAve che ane te prApta karavA tamArI vRtti thAya tevAM kAraNeA mULa graMthakAre temAM batAvyAM che; te sa` samajI sAcuM sukha kayAM ane kone maLe te samajI, te prApta karavA prayatna karavAnI atra preraNA che. A khAvApIvA ane vastu vAparavAnA niyamane je anusare tene davAnI jarUra rahetI nathI, e anubhave ja samajAya tevuM che. jemaNe e jIvana anubhavyuM che te kahe che ke Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha 369 AcArAMgasUtra pramANe je vastu levAya, mUkAya ane upayogamAM levAya to tene davAnI jarUra rahetI nathI. (leka 137). A paNa khUba samajavA jevI vAta che ane anubhave te sAcI ja kare tevI khAtarI ApavAmAM Ave che. A sukha meLavavAnI jemaNe AzA karI che temane te sukha khUba maLyA ja kare te mATe temaNe hadayamAM bhAvanA bhAvavI joIe, bhAvanAne oLakhavI joIe. tethI have bhAvanAnuM prakaraNa Ave che. te sukha bhaNI deranAra ane prANune vicAramAM nAkhI denAra che. - A pramANe sAcA zAzvata sukhane samajavuM ane samajIne tene barAbara AdaravuM ane te meLavavA Adarza rAkha. | | ti guNakAraNa che Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 ThThuM : bhAvanA have ApaNe bhAvanA prakaraNa vicArIe. ghaNI vAra prANI amalamAM na mUkI zake, paNa vastusvarUpa kevuM che te jANI teA zake. ene niyamamAM mUkavA vastusvarUpadarzaka khAra bhAvanAe matAvI che, te eTalA mATe che ke enAthI prANI peAtAnI jAta ane anya jIvana tarapha vicAra karatA thaI jAya. vicArane pariNAme AcAra thAya. tethI prathama vastu tarapha ane sagAM saMbaMdhIo tarapha ke AkhA jIvana tarapha kaI najare jovuM te bhAvanAnA viSaya che. ra bhAvanAnA pradeza mana che. pahelAM manamAM satyasvarUpa samajavuM joIe. te samajIne te pramANe dhyAvavuM joie ane dhyAvatAM dhyAvatAM manamAM tenI evI asara thaI jAya che ke pachI te vatananA bhAga banI jAya che. manuSyapaNuM prApta karI, sArA kSetrane meLavyA pachI, zuddha dharma para zraddhA rahe ane rAgadveSa jema bane tema AchA thAya ane karmamukta sthiti aMte prApta karI zakAya. te pahelAM AkhA vizvanuM svarUpa kevuM che te A bhAvanA jaNAve che ane aMte 'rAgAdin mUlatA hanti' e ApaNA muddo je 118mA kSeAkamAM ApaNe samajI vicArIne siddha karyo che te tarapha ApaNuM prayANa thAya. paNa, e prayANu khUba vicAraNA mAge che. ApaNu kANu chIe, kayAMthI AvyA chIe, kayAM javAnA chIe ane ApaNA kahevAtA sagAsaMbaMdhIonA saMbaMdha Akhare kevA che ane A Akhe saMsAra kevA che te samajyA-jANyA vagara ApaNAthI temanA tyAga ane tema nathI ane temane sarvathA tyAga zakaya bane teTalA mATe te saMbadhane ane sa'sArane kharAkhara yathAsvarUpe ALakhavA joIe. e eLakhANu barAbara thAya teTalA mATe AkhA jIvanane vicAra bhAvanA prakaraNamAM Ave che ane evA vistRta vicArane eka nAnA cauDha gAthAnA prakaraNamAM samAvI devA te ghaNuM muzkela che. ahIM anubhavI zAstra ghaDanArA ApaNI madade Ave che. temaNe AkhA saMsArane kharAbara samajAvavA mATe khAra bhAvanA athavA seALa bhAvanAmAM ghaNA vicAranA preraka thAya tevI rIte samAveza karyAM che. sarva jIva mArA mitra che, koI paNa mArA zatru nathI ane mAre koinI sAthe zatrutA rAkhavI nathI ane sarva prANIo, pachI te nAnA ke moTA game tevA hAya, te sarva tarapha mAre sneha che, e prathama maitrIbhAvanA kahevAya che. ane, jyAM sAre sadguNa hAya tyAM e rAjI rAjI thaI jAya, te guNuvAnanA guNa upara vArI jAya ane tene muzkelI paDatI heAya tyAre pote marI paDe, pAte tana-dhanathI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvano 371 A banatI madada kare ane guNanI parIkSA thAya tyAre pite manamAM hasa lAve ane sAcAnI sAcI kiMmata thAya temAM AnaMda pAme, tenI prazaMsA kare te bIjI pramoda bhAvanA. ' - bIjA prANIne duHkhI thate dekhI pite tenA duHkhane sahI na zake, te prANI karmavaza che ema vicArI te prANI tarapha jarA paNa ghaNA na kare paNa tene thatA duHkhane ane tenI dayA kare, pite paNa tenA duHkhe duHkhI thAya e trIjI karuNA bhAvanA. ane jyAre pitAne upAya na cAle ane prANI kharAba raste javAmAM moja mAne ane samajAvaTane UMdhe artha kare ane samajAve te zikSA sAmAne gaLe na Utare tyAre have bIjo upAya na hovAthI tene tenA karma para choDI de ane pite taTasthabhAva dhAraNa kare, te cethI mAdhyagya bhAvanA. AvI rIte "zAMtasudhArasa" graMthamAM paMDita vinayavijayajIe cAra bhAvanA kahI che. uparAMta tyAM saMsArasvarUpane aMge bAra bhAvanA kahI che. te bAra athavA soLa bhAvanA khUba vicAravI, carcavI ane temane vAraMvAra abhyAsa karavo. A saphaLa abhyAsathI prANanA rAgadveSa aMte ochA thAya ane tethI rAgadveSa upara kAbU Ave ane aMte manuSyabhava saphaLa thAya ane prANI jyAM janma nathI evuM mekSasthAna prApta kare te A AkhA graMthane ughADe uddeza che. te pAra paDe e mATe saMsArasvarUpane bAra bhAvanAthI barAbara samajavuM, vicAravuM ane tene pariNAme jIvana dhyeya mukarara thaI zake te karavuM. A bAra bhAvanA graMthakAre pite cacI che ane zAMtasudhArasa graMthanI vicAraNAmAM AvI gaI che, eTale atra te graMthane havAle ApavAmAM Ave che. A sarvane uddeza saMsAramAM rakhaDAvanAra rAgadveSane ochA karavAne che ane vastusvarUpanuM yathAsthita jANapaNuM karAvavAne che. e samajI jIvana dhyeya mukarara karatI vakhate A bhAvanAne barAbara hadayamAM sthAna ApavuM ane jyAre kurasada maLe tyAre tenuM ciMtana karavuM. A saMsArane oLakhyA vagara tene choDavo na game mATe ApaNA saMbaMdhe, ApaNA karmabaMdhane ane ApaNuM zarIra kevuM che ane te kaI rIte, kayA mArge, kevAM kevA karmo rahe che, e garanALAne baMdha karI vAnA kayA kayA upAya che ane AtmA sAthe lAgelAM karmo kema dUra karI zakAya ane zuddha dharmanI prApti keTalI muzkela che ane AkhA saMsAranuM svarUpa kevA AkAranuM che ane bedhinI prApti keTalI muzkela che, te samajI vAraMvAra vicAravuM ane vicArIne pachI jIvanadhyeya mukarara karavuM. kAryanI AgaLa vicAranI sthiti sarva prANIonA saMbaMdhamAM Ave che. A bAre bhAvanA vicAramAM nAkhI de tevI che ane prayatnapUrvaka khUba vicAraNA mAge che. te samajI pachI zuddha vicAraNane pariNAme jIvanadhyeya mukarara karavuM. A vicAraNA vagara mANasa pazu je banI jAya che, athavA pazumAM ane te mANasamAM A vicAraNAne ja kharekhara bheda che tema jANI bhAvanAne khUba mahatvanuM sthAna ApI tenA pariNAme Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vyavahAru amala kare. ekalI bhAvanA mAtra vicArapathamAM hoya tene badale te vyavahAra AkAramAM hoya te bhUSaNarUpa che ane vyavahAru AkAra eTale tene amala che. tethI ApaNe prathama bAra bhAvanA samajIe ane samajyA pachI zuM karavuM te vicArIe. ATale sAmAnya udUghAta karI ApaNe graMthakartAnA ucca pavitra zabdo para vicAraNA karIe ane tene samajavA yatna karIe. bAra bhAvanAnA nAsAnI zarUAta-prathamanI ATha bhAvanA____bhaassmitvymmitysvmshrnntvN tathaikatA'nyatve / azucitvaM saMsAraH karmAstraSasaMvaravidhizca // 149 // artha--A bhAvanAo bhAvavI - vicAravI H (1) anityapaNuM, A duniyAmAM koI vastu nitya nathI te prathama anityabhAvanA. (2) janmamaNunA cakramAM paDelA A prANIne keInuM zaraNu nathI, te bIjI azaraNabhAvanA. (3) bIjA sarva pArakAM parAyAM che, te trIjI anyatvabhAvanA. (4) A jIva ekale AvyuM che ane eka javAne che, te ekatvabhAvanA cathI. (5) sAta dhAtumAM rahele A jIva ane tenuM zarIra azucimaya che, apavitra che, te pAMcamI azucibhAvanA (8) A saMsAra rakhaDapaTa karAvanAra che, te saMsAranuM - bhavanuM svarUpa vicAravuM te chaThThI saMsArabhAvanA. (7) karmanuM AvavAnuM garanALuM te Asava, tene barAbara samajavuM te sAtamI AsavabhAvanA. (8) navAM karmane AvatAM aTavavAnA mArgo vicAravA te AmI saMvarabhAvanA. (14) vivecana-A mAthAmAM bAra paikI ATha bhAvanAnAM nAma mAtra batAvyA che. e pratyeka bhAvanA para vistArathI eka eka kalekamAM nIce vivecana AvavAnuM che tethI ApaNe e ATha bAra paikI) bhAvanAnA ahIM nAma mAtra jaNAvIe. enuM vigatavAra svarUpa 151mI athAthI zarU thAya che. bAra paikI pahelI ATha bhAvanAnAM nAma: anityatA, azaraNya, ekatva, anyatA, azucitA, saMsArabhAva, AzravabhAvanA ane saMvarabhAvanA. e rIte bAra paikInI prathama ATha bhAvanAnA nAme A gAthAmAM jaNAvyAM. e dareka bhAvanA zuM che, te kema bhAvI zakAya te para vistArathI vivecana mULa graMthakAra ja 151mI gAthAthI kahe che. (149) chevaTanI cAra bhAvanA (bAra bhAvanA paikI) nirno vistAra dharyavAhayAta cintAya voDa sumarUM ja mAvanA dvArA vizadvAra che . artha-ekaThA thayelAM karmane evI rAkhavAnA mArgo vicAravA te navamI nirjasabhavana, le-cauda rAjalaka kevA che tenuM ciMtana karavuM te dazamI "lekabhAva bhAvanA, Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA , dharmasaMbaMdhI tatvane vicAra karo te agiyAramI dharmabhAvanA ane jinezvara mahArAje batAvele dharma maLavo-tenI prApti thavI muzkela che te vicAravuM e bAramI ane chellI badhidurlabhatva bhAvanA (110). - vivecana A gAthAmAM navamIthI bAramI sudhInI bhAvanAnAM nAma ApyAM che. e cAranuM svarUpa paNa AgaLa AvavAnuM che. tethI temanAM nAma mAtra ApaNe A gAthAthI jANI laIe. te A pramANe che. (9) nirjarAbhAvanA. agAunA lAgelAM karmo dUra thavAnA mArgo para vicAraNA. (10) A cauda rAjaleka kevA AkArane ane kevuM che te lekasvarUpa ciMtana (11) dharma ke hoya, kene kahe te saMbaMdhI vicAraNA karavI te agiyAramI dharma bhAvanA. ane (12) temAM zuddha deva, guru ane dharmanI prApti atyaMta muzkela che te vicAravuM te bAramI ane chellI bodhidurlabhatva bhAvanA. A bAre bhAvanAnuM svarUpa ApaNe vistArathI tadyogya sthAne vicArazuM. (150). anitya bhAvanAnuM vistArathI svarUpa iSTajanasaMprayogaddhiviSayasukhasaMpadastathA''rogyam / dehazca yauvanaM jIvitaM ca sarvANyanityAni // 151 // artha-vahAlAonAM saMbaMdha, saMpatti, viSayasukha, ddhi, parivAra tathA zarIra, juvAnI ane TUMkamAM AkhuM jIvatara - sarva anitya che, asthAyI che. (151) vivecana--A prathama anityabhAvanA para have vivecana karavAnuM che. te ApaNe vistArathI vicArIe. zAMtasudhArasa graMthamAM zrImAna vinayavijayajIe A anitya bhAvanA para vivecana karyuM che ane te graMthe parane mAro viratAra zrI jaina dharma prasAraka sabhAe (bhAvanagara) chapAvela che, tene dhyAnamAM laIne A nIcenuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ApaNI AsapAsanI sarva vastuo ane khuda ApaNuM juvAnI ke ApaNuM zarIra e paNa anitya che, Aje nahi te IpaNa kALe nAza pAmavAnAM che, haMmezA TakI rahevAnA nathI. iSTajanasaMprayoga-vahAlA mANase sAthe saMbaMdha, teonI sebata. AmAM ISTa vastunuM maLavuM te paNa samajI levuM. e anitya che. kAM te saMga karanAra cAlyo jAya, kAM te vastu bhAMgI tUTI phUTI jAya, kAM te ApaNe temane te ja sthitimAM mUkIne cAlyA jaIe; paNa saMga Akhare te tUTe ja che, niyoga thAya che ja, saMgasaMbaMdha dIrdhakALaanaMtakALa cAlatuM nathI. saMganI sAthe thoDA kALamAM ke lAMbe aMtare viyoga jarUra thAya ja che. e ISTa mANasa sAthe saMbaMdha hoya ke ISTa vastu sAthe saMbaMdha hoya paNa Akhare tenAthI judA paDavAnuM thAya che athavA te mANasa ke vastu nAza pAme che. saMga lAMbe kALa rahetuM nathI, TakI zakatuM nathI. anaMtakALa sudhIne saMbaMdha te eka mekSa sAthe ja thaI zake. A vicAra kare te prathama anityabhAvanA. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prazamarati vivecana sahita - ddhi-bharata cakravatInI addhi hoya ke rAjAmahArAjAnI addhi hoya vakhata jatAM te hatI na hatI thaI jAya che. temAM zreNika rAjAnI ke caMdragupta maurya jevAnI rAjyaRddhi bahu to pacIsa ke pacAsa varSa cAle, paNa te trAddhi besI rahetI nathI. athavA, e addhine mAlika besI rahetuM nathI. aMte e trAddhi, saMpatti sAthe saMbaMdha vinAzamAM pariName che. pAMDanI addhi gaI, rAjAmahArAjA ane zeThiyAonI trAddhi paNa aMte temane mUkIne jAya che ane kAM te teo tenI pahelAM nAza pAmI jAya che. ApaNe aneka zeThiyAone meM bhegA thatA ane Rddhi vagaranA thaI jatA ane eka bhavamAM be bhava karatA joyA che. keInI Rddhi ke saMpatti dIrghakALa rahI nathI, rahevAnI nathI. AvI je vicAraNA karavI te anityabhAvanA che. AvI rIte anityatA ciMtavavI. saMsAra Ave che, vastu AvI che, saMbaMdha apakAlIna che. A prathama anitya bhAvanAnuM ciMtana karavuM thayuM. * viSayasukhasaMpada- pAMce Idriyane kaI paNa viSaya laIe te te thoDe vakhata rahe che, aMte e bhagavAIne ke bhagavyA vagara nAza pAme che. tame sparzana, rasana, prANa, cakSu ke zrotra e pAcemAMthI koI paNa jJAneMdriyane viSaya le. e lAMbe kALa, anaMtakALa besI rahetuM nathI. te aMte jAya che. ane jatI vakhate kacavATa mUke che. athavA, bhagavAya te temAM paNa dama nathI. khAdhuM eTale khecuM, saMdhyuM eTale gayuM, joyuM eTale khalAsa thayuM. A sarva saMbaMdha anitya che. A viSayasukhanA anitya saMbaMdhane vicAre te prathama anityabhAvanA. A deha-ApaNuM pitAnuM zarIra paNa anitya che. e game teTaluM jIve paNa aMte tene nAza thavAnuM che. e baLIne khAkha thaze ke e jamInamAM daTAze, paNa ene nAza to cakkasa che. se varSa pahelAne koI paNa mANasa nathI te ja batAve che ke zarIra aMte pUruM se varSanuM AyuSya hoya to paNa TakavAnuM nathI. A pitAnA ke pArakA zarIranI anityatA ciMtavavI e prathama bhAvanAne viSaya che. yauvana-juvAnIne laTake dahADA cAra je." juvAnI theDe vakhata cAle che paNa ene aMte kAM to juvAnImAM maraNa athavA juvAnI pachI ghaDapaNa jarUra Ave che. juvAnImAM mANasa je Dhabe kAma leto hato, karato hato, te thoDo vakhata cAle che, paNa tene aMte pukhtatA ane ghaDapaNuM athavA maraNa to UbhA ja che. juvAnI anaMtakALa besI rahevAnI nathI. ane pachI je kacavATa thAya che te aneka mAnasika gUMcavaNa UbhI kare che. A rIte juvAnIne ciMtavavI ane te anaMta kALa besI rahevAnI nathI ema ciMtavavuM e prathamanI anitya bhAvanAne viSaya che. jIvita-jIvatara, jIvana, jiMdagI. juvAnI lAMbe vakhata rahevAnI nathI. e Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 375 ApaNe upara joyuM. juvAnI zuM, AkhuM jIvana ja anitya che, te pUruM AyuSya bhagave te paNa aMte te Akhare te paDavAnuM ja che. jiMdagIne nAza vicAra e anitya bhAvanAne viSaya che. jiMdagI sarvanI jAya ja che, nAma ene nAza thayA vagara rahete nathI. dhamadhamATa cAle, pRthvIne paga na lagADe ke chAtI kADhIne cAle ke Akho macakAvyA kare paNa aMte dhULamAM ragadoLAvAne che ke smazAnamAM khAkha thavAne che. A jAtanI vicAraNA karavI te anitya bhAvanAne viSaya che. anitya-sarva vastuo anitya che, nAzavaMta che, nAzane pAtra che ane besI rahevAnI nathI. e vicAraNe niraMtara hRdaya sammukha rAkhI ciMtavavI te prathama anityabhAvanA. AnA saMbaMdhamAM jasamamunie eka svAdhyAya banAvI che, te khUba manana karavA gya hoI te AkhI ahIM TAMkavA gya dhAravAmAM AvI che. te A pramANe che: pahelI bhAvanA e pare bhAvIe , anityapaNuM saMsAra; DabhANa upara jalabiMduo jI, iMdradhanuSa anuhAra. sahaja saMvegI suMdara AtamA che, dhara jinadharma zuM raMga; caMcaLa capaLAnI pare ciMtave che, kRtrima savi hu saMga. sahaja 2 iMdrajALa suhaNa zubha azubha zuM che, kUDe teSa ne reSa; tima bhrama bhUlA athira padAthe jI, ye kIje mana zeSa, sahaja 3 ThAraha pAmaranA neha ja ja, e yauvana raMgaroLa dhana saMpada paNa dIse kAramI che, jehavA jaLakalela. sahaja0 4 muMja sarIkhe mAgI bhIkhaDI che, rAma rahyA vanavAsa; INa saMsAre e sukhasaMpadA jI, jima saMdhyA rAgavilAsa. sahaja0 5 suMdara e tanu zobhA kAramI che, viNatAM nahIM vAra devataNe vacane pratibUjhiye che, cakrI sanatakumAra. sahuja 6 sUraja rAhugrahaNe samajIe jI, zrI kIrtidhara rAya karaka pratibUjhayo dekhIne jI, vRSabha jarAkula kAya. sahaja 7 kiha lage dhuMA dhavalaharA rahe che, jalaparapoTo joya, AukhuM athira tima manuSyanuM che, garvama karaze keya. je kSaNamAM kheru hoya. sahaja0 8 atula bala suravara jinavara jimyA , cakrI haribala jeDI, na rahyo I jage koI thira thaI ja, suranara bhUpati keDI. sahaja 9 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita A pramANe prathama anitya bhAvanA bhAvavAnI che. emAM zarUAtanA be dAkhalA khAsa vicAravA yAgya che. DAbha ke koIpaNa padArtha para pANInuM ke jhAkaLanuM TIpuM paDeluM hAya te jema asthira che tema A saMsAranA padArtho sarva asthira che, anitya che, thArDa ke lAMkhe vakhate nAza pAmavAnA che. athavA, AkAzamAM meghadhanuSya khIlela hAya, tenA raMga emAsAmAM AkarSaka dekhAtA hoya paNa te lAMbe vakhata rahetuM nathI, ApaNI icchA hAya ke na hAya, te gamatuM hAya, AkAzane zeAbhAvatuM hAya, ApaNane mana thAya ke e AkAzamAM rahe ane huMmeza rahe, paNa te to pAMcasAta miniTamAM khalAsa thaI jAya che. AvA sasAranA koI paNa padArtha cirakALa TakatA nathI ane tethI thatuM sukha paNa lAMbe vakhata cAlatuM nathI. A e sUtro anityabhAvanA bhAvavAnA mULa siddhAMta jevA che ane khUba vicAra karIne dhyAvavA cAgya che. tyAra pachI vIjaLI(capaLA)nA dAkhalA ApyA che te paNa khUba manana karavA jevA che. epAMca miniTa vIjaLInA camakAro lAge, paNa aMte ghera aMdhAruM thaI jAya che. tema asthira padArtha sAthe saMbadha vIjaLInA camakArA jeTalA kSaNika vakhata sudhI Take che ane pachI khalAsa thaI jAya che. A padArtho, sagAM saMbadhIe, mitrA ane cI sAthenA saMbadha kRtrima che, te nAza pAmanArA che, javAnA che. masukha ja kAyama TakI zake tevuM ane sthira che. ThAra paDavAthI thADA vakhata mATe puSTi thAya che, paNa te pAmara(garIma)nA snehanI peThe lAMbe vakhata TakatI nathI. A juvAnI paNa pANInA kaleAla peThe thaIne pAchI khalAsa thaI jAya che ane pachI te jANe hatI ke nahi tevI za'kA upajAve che, eTale enA vizvAsa karavA nahi. saMdhyAnA raMganI peThe thADA vakhata adbhuta sauMda khatAvI e ate cAlI jAya che ane jAya tyAre nakAmA kacavATa karAvatI jAya che. sanatkumAra cakrI suMdara hatA, paNa jhera jevuM zarIra thaI gayuM ane sava zeAbhA jhera banI gaI. devatAnuM A vacana sAMbhaLIne mahAna cakravatI edha pAmyA. muMja jevA mALavAnA rAjAne paNa ghera ghera bhIkha mAgavI paDI. kIrtidhara rAjA sUryanuM grahu dekhavAthI edha pAmyA ane karakaDu rAjA gharaDA baLadane joIne bedha pAmyA, e pratyekabuddha thayA. eNe juvAna baLadane enI juvAnInI pUrabahAramAM joyA hatA te ja baLadane ghaDapaNathI ja rita hAla behAla dekhI tene medha thayA. AvA vAsudeva ane maLadeva thayA tenI joDI paNa A duniyAmAM kAyama rahI nahi. koI paNa deva ke manuSya A duniyAmAM sthira thayA nathI, badhAne A sava mUkI deArAnA dhAgA lIdhA sivAya aMte cAlyA javAnuM che ane tArA paNa te ja hAla che. dhoLAM dharA paNa aMte tArI sAthe AvavAnAM nathI. ane pANInA parapoTA upara keTale vizvAsa rakhAya? AvI rIte prathama anityabhAvanA bhAvI. GE navatattvanA TakhA lakhanAra jaNAve che ke, lakSmI, kuTuMba, yauvana, parivAra tathA AukhA pramukhane vize je anityatAnI bhAvanA karavI, eTale saMsAranA kSa padAtha te kuzAgrastha jalabiMdunI pere anitya asthira jANe te prathama anitya bhAvanA.' TUMkAmAM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 397 padArtho, pharanIcara, sagAMsaMbaMdhI, mitro badhAM asthira che, sarva anitya che te vicArI sthaLa sukha tyAgI sarvakALane mATe sukha maLe te mATe manuSyajanmane saphaLa kara ane A jIvanaprAptine ke manuSyabhavaprAptine lAbha le. (151) , bIjI azaraNabhAvanAnuM vistArathI svarUpa- janmajarAmaraNabhaurabhidrute vyAdhivedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra nAsti zaraNaM kvacilloke // 152 // artha-janma, ghaDapaNa ane maraNanA bhayathI bharelA ane roga ane pIDAthI bharelA A lekamAM zrI jinezvara mahArAjanA vacana sivAya bIjI koI paNa jagAe zaraNa nathI. (152). vivecana-have bIjI azaraNabhAvanA vicAre che. A cAre taraphanI upAdhimAM prabhunA vacana sivAya anya koI paNa sthAne zaraNa nathI. AvI vicAraNA karavI te bIjI azaraNabhAvanA che. enuM rahasya prathama ApaNe graMthakartA sAthe vicArIe, pachI prastuta hakIkta bahArathI tapAsIzuM. loka-A leka, je nIce varNavavAmAM Avaze, temAM jinezvara mahArAjanA vacana sivAya bIjo koI paNa sthAne zaraNuM nathI. prathama te A leke ke che te vicArIe. evA Adhi vyAdhi ane upAdhithI bharelA lekamAM jinezvara mahArAjanA vacana sivAya - anya koI paNa jagyAnuM zaraNuM nathI. ApaNe lekane AdhAre rahI zakIe tevuM nathI. to leka ke che te prathama joI jaIe. janma Aje janma thAya che, maMgaLika saMbhaLAya che, vadhAmaNI vaheMcAya che. pachI mA jANe dIkare mATe thaye paNa AyakhAmAMthI te dareka divase ochA thatA jAya che. janma enI sAthe javAnI vAta samajI levAnI che ane dIkarA-dhIkarInA janmathI AnaMda pAmavAne nathI. evA to aneka janma lIdhA, ane maraNa pAchA AvyA cAlyA gayA. A leka janmathI bhareluM che ane nAma tene kAza te jarUra thavAne che, eka khADAmAMthI bIjAmAM paDavAnuM che. evA janmathI rAcavAnuM nathI, emAM vadhAmaNI khAvA jevuM nathI. janmanI sAthe ja nAza nirmANa thaI gayuM che. tevI bhavitavyatAe Apela te guTika che. AvA janmathI leka bhareluM che ane tenI pIDAthI te gherAyeluM che. A daSTie jotAM smaNI harSa beTa che, nakAme che, a na che. jarA-ane janmela prANa kyAre yuvAna maTI jAya che tyAre AyuSya hoya te ghara thaI jAya che ane ghaDapaNamAM te kone pUruM saMbhaLAya nahi, A dekhAya maMhi, dAMta paDI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 prazamarati vivecana sahita jAya ane zarIra dodaLuM thaI jAya. e ghaDapaNane bhaya to bhAre Akare che. janmala mANasa lAMbu jIve to tene mAthe ghaDapaNane bhaya te jarUra jhajhUmI rahela che ja. vahele jAya to maraNubhaya ane jIvI jAya te ghaDapaNane bhaya to prANIne jarUra Ubhe ja che. eTale bane rIte e herAna thAya che. jIve to paNa ghaDapaNane bhaya, mare to maraNaya-AmAM banne prakAre e bhayathI bharela leka che. maraNa-maravAne bhaya te Ubhe ja che. koI prANI kayAre jaze te pote jANato nathI, paNa maravuM ekkasa che. eTale nAnapaNathI maraNane bhaya jhajhUmI rahela ja che. koI paNa vakhate javuM e ekakasa che. A lekamAM maraNa paNa che ane kayAre te AvI paDaze tenI acokkasatA te che ja. A leka AvI rIte janma, vRddhAvasthA ane maraNanI bIkathI herAna herAna thaI gayele che. vyAdhi -A lekanuM vizeSa varNana karatAM kahe che ke emAM ragane pAra nathI. Aje dama to kAle khUjalI ane tAva, jhADA ane tridoSa, marakI, mahAmArI tathA aneka jAtanA tAva to ahIM aneka pherA khAI jAya che ane TAIphaDa, ke zarIrane nIcAvanAra TI.bI. ane tevA aneka vyAdhie cAre bAju lAgI ja rahelA che. eTale maraNubhaya sAthe - A rogane bhaya che ja, tenAthI grasta thayela duniyAmAM zA sukhe mANasa racI pacI rahe te haze ke sukhanA gharaDakA kADhato haze te samajavuM ke kapavuM paNa muzkela che. A vastusthiti che. vedanA-kuTuMbI taraphathI thatI vedanA - pIDA, zarIramAMthI casaka, vyAdhi eTale roganI pIDA, sagAMonA vAMdhAvacakAnI pIDA, dhananAzanI pIDA tathA cAmaDInA roga jevA ke khasa, lakhasa tathA pate e sarvanI pIDAthI A leka bhareluM che. AmAM kevI pIDA kyAre thaze te kAMI kahevAya nahi, paNa te Ubhela che ane te koI paNa vakhate AvI paDe tema che. e bhayamAM te rahevuM ja paDe AvA lekamAM. - jinavaravacana-je eka AdhAra hoya, zaraNuM levA gya sthAna hoya te eka ja che. jinezvara mahArAjanA vacana upara AdhAra rahe. bAkI game tevA uparI ke zeThanuM zaraNuM nakAmuM che. teo A jIvanamAM aNune vakhate kAMI karI zakatA nathI ane tenA para AdhAra rAkhavA jatAM gAMThanuM gumAvavAnuM ke AdhArane agya hoya tenA para AdhAra rAkhavA jevuM thAya tema che. jyAre anAthI munie jaNAvyuM ke "he zreNika! mAre kaI tAtha na hovAthI A sAdhune veza meM paheryo che, tyAre zreNika kahe ke "huM nAtha chuM ane nAtha thavA taiyAra chuM." A sAMbhaLI javAbamAM anAthI muni kahe che ke "tuM pite ja anAtha che, te anAtha hoya te bIjAne nAtha kema thaI zake ?" tenI pAse pachI pitAnI vAta kare che. pote moTA lakhapatine chokaro che. eka divasa te mAMdo paDyo, AvI cayA, temaNe vyAdhine eka calANamAM lIdhuM ane pIvA mATe sagAMne belAvyA, temanI . . Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 379 zarata e hatI ke pInArane e sarva vyAdhi thAya. strIe vicAyu ke kAle e bIjI strI paraNaze ane mAe vicAyuM ke jAte jIvatA hoie te aneka chokarAM maLaze. Ama kAIe jherI utAra pIdhe nahu ane anAthI muni kahe che ke mane khAtarI thaI gaI ke A duniyAmAM koI kAryanuM nathI, jIva ekale Avyo che ane te aMte ekale javAnA che, ene koInuM zaraNu nathI ane ene koInA AdhAra nathI. anyatra--jinezvaranA vacana anusAre e cAle te ene aMte bhavanA pherA aTake, e sivAya anya koI paNu mANusa prANInuM zaraNu nathI. koI tene bacAvI zake, ke tenA vyAdhi laI zake tevuM nathI. anAthI muninA jhera - vyAdhinA vATako pInAra koI maLyuM nahi ane anAthI munine khAtarI hatI ke zreNikarAjA pote paNa anAtha che. - zaraNu duniyAmAM tIrthaMkara mahArAjanA vacana sivAya anya koI paNa sthAna ene zaraNa Ape, enuM maraNu aTakAve evuM nathI. kavacit--anya koI paNa sthAna ke zaraNu ApanAra kacAMya paNa koI nathI. eTalI eNe vicAraNA karavI joie. e khIjI azaraNu' bhAvanA. enA saMbaMdhamAM yazasema nIce pramANe jaNAve che-- - (rAga rAmigira. rAma bhaNe hari UThIe -- e dezI ) bIjI azaraNu bhAvanA, bhAve| hRdaya majhAra re; dharama vinA parabhava jatAM, pApe na lahIza pAra re; jAiza naraka duvAra re, tihAM tuja kavaNu AdhAra re. 1 lAla suraMgA re prANIA, mUkane mahuja jALa re; mithyA mati savi TALa re, mAyA ALapaMpALa re, lAla0 2 mAtA pitA suta kAminI, bhAI bhacaNI sahAya re; me' meM karatAM re aja pare, karma grahyo chau jAya re; tihAM ADo ke navI thAya ?, du:kha na lIdhe veheMcAya re. lAla0 3 naMdanI seAvana DuMgarI, Akhara nAvI ke kAja re; cakrI subhUma te jaladhimAM, hAryA khaTa khaDa rAja re; khUDaco carama jahAja , deva gayA vibhAja re; leAthe gaI tasa lAja re, lAla 4 dvIpAyana dahI dvArikA, alavaMta goviMda rAma re; rAkhI na zakayA re rAjavI, mAtapitA suta dhAma re; tihAM rAkhyAM jinanAma re, zaraNa kIe nemisvAma re; vrata leI abhirAma re, pAhAtA zivapura ThAma re. lAla0 5 . Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 prazamarati vivecana sahita nityamitra sama dehuDI, sayaNAM pa sahAya 2; jinavara dharma ugAraze, jima te vaMDhanIka bhAya re; rAkhe maMtrI upAya OM, sa MteSyA vaLI rAya re; TALyA tenDunA apAya re. janama jarA maraNATThikA, vayarI lAgyA che keDa 2; arihaMta zaraNa tuM AdarI, bhavabhramaNadu:kha pheDa re; zivasuMdarI ghara te 2, nahu navala rasa reDa 2; sI'ca sukRta supe re, lAla cha "tame khIjI azaraNabhAvanA hRdayamAM bhAve. te kevI rIte bhAvavI? tenA uttaramAM kahe che. parabhavamAM prayANa karatAM dhama vinA anya koI paNa kSaraNabhUta thaze nahi. pApa vaDe tuM saMsArane pAra pAmIza nahi; paraMtu pApathI te narakamAM jaIza ane tyAM aneka prakAranAM asahya duHkha bhogavIza. tyAM tane AdhArabhUta, tAruM rakSaNa karanAra, tane duHkhamAMthI bhaDAvanAra koNu thaze ? koI nahi thAya. mATe huM lAla suraMgI prANI ! huM uttama ane bhavabhIru jIva! tuM A saMsAranI mAhurUpa jajALane mUkI de, mithyAmatine tajI de ane mAyAnI ALapa'pALa cheADI de." (1-2) lAla 6 "tuM kadI A saMsAranA tArA saMbaMdhI mAtA, pitA, putra ne strI vagerene tArA zaraNabhUta mAnatA hAIza tA temAM tArI bhUla thAya che. te jaNAve che ke he manuSya ! te madhAM mAtA, pitA, putra, strI ane bhAibahena vagere saba'dhIenA dekhatAM jema kasAIe mAravA mATe khe'cele khakaza'me me' karatA vadhasthAnamAM jAya che, tema karmarAjAe - mRtyue pakaDelA A jIva tene jyAM, je gatimAM karma laI jAya tyAM cAlyA jAya che. pUrve kahelA saMbadhIomAMthI keI te vakhate AvatuM nathI, AvI zakatuM nathI. tee mRtyune zuM rokI zake? paNa tane vyAdhi vagerethI thatAM A bhavanAM duHkhA ane parabhavamAM prApta thatAM durgatijanya duHkha paNa koI vahe...cI letuM nathI; tAre ekalAe ja sarvAM duH khA pUrepUrAM sahevAM paDe che." (3). " pachI dAkhalA vaDe azaraNutA siddha kare che. nava naMda rAjAoe seAnAnI nava DuMgarIe karI, paraMtu Akhare mRtyu samaye temane bilakula kAma na AvI, zaraNabhUta na thai. vaLI subhUma cakrIe cha khaMDanI RddhithI na dharAtAM dhAtakIkhaMDanA bharatanA bIjA cha kha`Da sAdhavA mATe caratna upara caturaMga senA laIne lavaNusamudra upara prayANu karyuM, paraMtu carmaratnane upAr3anArA hujArA devatAe mArA ekalA vinA aTakaze nahi ' evA vicArathI samakALe carmaratna choDI dIdhuM, saghaLA cAlyA gayA ane carmaratna lavaNusamudramAM DUbI gayuM ane subhUma cakrI sava Rddhi sameta samudramAM DUbI jaI maraNu Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 38 pAmIne sAtamI narake gaye. ati lebha karavAthI tenI lAja rahI nahi, cha khaMDanI prApta thayelI addhi paNa hArI gaye. tenA aMgarakSaka deva paNa saghaLA bhAgI gayA, koI zaraNabhUta thayuM nahi." (4). "bIjA dAkhalA Ape che ke zrIpAyana RSi ke je yAdavakumArae karelA apamAnathI niyANuM karI maraNa pAmIne anilakumAra nikAyamAM deva thayA hatA, teNe dvArakAne saLagAvI te vakhate traNa khaMDanA dhaNI hatA chatAM goviMda te kRSNa ane rAma te baLabhadra e bane pitAnA mAtApitAne tema ja putra parivArane ane pitAnI havelIone rAkhI na zakyA, mAtra be jaNA ja jIvatA nIkaLI zakyA, ane sarva bhasmIbhUta thaI gayuM. te vakhate rakSaNa mAtra prabhunA nAme karyuM, eTale ke jemaNe neminAthanuM zaraNa svIkAryuM, cAritra levA kabUla karyuM, temane devatAe upADI upADIne prabhu pAse mUkyA, teo A bhavanAM ne parabhavanAM duHkhathI mUkANA, cAritra aMgIkAra karI mekSe pahoMcyA, janma, jarA ane maraNanA duHkhathI rahita thayA, zAzvata sukhanA bhAgI thayA." (5) pAMcamI gAthAmAM traNa prakAranA mitranuM daSTAMta Ape che. te traNa mitranAM nAma : nityamitra, parva mitra ane praNAmamitra che. temAM nityamitra samAna te A deha che, parva mitra samAna svajana parivAra che, paraMtu e banne prakAranA mitra jyAre A prANInI upara karmapariNAma rAjA kopAyamAna thAya che tyAre tenuM rakSaNa karI zakatA nathI, te vakhate vaMdanikabhAI eTale praNAmamitra tulya je jaina dharma te ja A prANIne ugArI zake che. te rAjAnA kepanuM nivAraNa karavAne upAya vicArIne tadrupa upAye vaDe rAjAne saMtoSa pamADI, prasanna karI A prANInAM kaSTa dUra kare che. arthAt, dharmanuM ArAdhana karavA vaDe A prANI pUrvakarmane kSaya karI puNya upArjana kare che ane tenI sahAya vaDe sadgatinuM bhAjana thAya che ke jethI tenAM duHkha mAtra nAza pAme che ane prAMte svarganuM sukha te meLave che." (6) "prAMte kartA upadeza Ape che ke he bhavyAtmA ! janma, jarA, maraNa, vagere zatruo tArI pAchaLa lAgyA che. tethI temanAthI bacavA mATe tuM arihaMtanuM zaraNuM aMgIkAra karI ane bhavabhramaNanAM duHkhane nAza kara, zivasuMdarIne ghare teDa, tenI sAthe atyaMta neha kara, . sneharUpa rasanuM siMcana kara ane sukRtarUpa je kalpavRkSa tene navapallava kara. arthAt, arihaMtanuM zaraNuM aMgIkAra karyuM kyAre kahevAya? ke jyAre temanI AjJAne anusaravAmAM Ave, temanA prarUpelA dharmanuM ArAdhana karavAmAM Ave te pramANe karavAthI sukRtanI(puNyanI) vRddhi thAya, mokSa prApta karavA mATe satata ughama thAya ane tema karavAthI bhavabhramaNanAM duHkha nAza pAme, eTale mokSa prApta thAya. A pramANe arihaMtanuM zaraNu karavAthI uttarottara lAbhanI prApti thAya ema samajavuM." (7) Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 prazamarati vivecana sahita A pramANe yazasemata bIjI bhAvanAne artha karyo ane te mudrita graMthAnusAra jaNAvyuM. navatatvanA TabAmAM jaNAvyuM che ke "maraNa AvyAnA samaye cakravartI, iMdra athavA tIrthakara pramukha game tevo moTo puruSa hoya tene paNa dhanakuTuMbAdika koInuM zaraNa maLatuM nathI. saMsAramAMhe janma, jarA ane maraNanA bhayathI bacavAne eka dharma vinA bIjuM koI zaraNa nathI. evI bhAvanA je karavI te bIjI azaraNabhAvanA. A bIjI azaraNabhAvanAno vistAra 'zAMtasudhArasa nAmanA vinayavijayajI upAdhyAyanA graMthamAM Ape che. tyAM ghaNe vistAra karyo che. saMsAramAM eka ciMtA maTe tyAM bIjI UbhI thAya che. bAhya sukhamAM vastutaH kAMI dama nathI. hIrAjaDita pAMjarAmAM pipaTa hoya to tene hIrAnuM mUlya nathI, e paNa ene to vAstavika kedakhAnuM ja che. AvA apAra saMsAramAM tAruM sthAna kyAM che? tArI pitAnI zaramakathA vicAravA gya che. meharAjAe dArU pAye che, enA baMdhane vicAravA yogya che. tuM to karma nacAve tema nAcanAre che. bALapaNa parAdhInatAthI bharapUra che. dIkare bApa thAya che. dArUDiyA jevI tArI dazA thayela che. AvA AvA aneka muddA para tyAM vicAra karela mAlama paDaze. te mATe zrI jaina dharma prasAraka sabhAe zAMtasudhArasa be bhAge chapAvI prasiddha karela che, te jovAnI atra bhalAmaNa karavAmAM Ave che. jyAre jIva jAya che, maraNa pAme che te vakhate bhAI ke mA ke bahena ke putraparivAra ke sagAMsaMbaMdhI koI ADo hAtha detA nathI ane koI AdhAra ApatuM nathI, Apaze tevI kalpanA paNa azakaya che. A saMsAra janmamaraNa ane rakhaDAmaNathI bharela che ane eka khADAmAMthI bIjA khADAmAM paDavuM te tAre mATe ucita nathI. maraNa vakhate keInuM zaraNa hoya to te jinavaravacananuM ke dharmanuM che, ema samajI atyArathI ja enuM zaraNa zodhI le ane snehasaMbaMdhI ke sagapaNane vicAra kara, e bIjI azaraNabhAvanA thaI. (1para) trIjI ekatvabhAvanAnuM vistArathI svarUpa ekasya janmamaraNe gatayazca zubhAzubhA bhavAvarte / tasmAdAkAlikahitamekenaivAtmanaH kAryam // 153 // artha-saMsAramAM pharatAM ekalA ja janma tema ja maraNa karavAM paDe che ane sArI athavA mAThI gatimAM ekalA ja javuM paDe che tethI AtmAe pite ekalA ja sarvakALa cAle tevuM Atmahita karavuM, zodhavuM e yaMgya che. (13) - vivecana--A jIva ekale AvyA che ane saMsAramAM eLe jAya Ave che ane sArI kharAba gatimAM paNa ekale ja rakhaDe che, tenI sAthe koI jatuM nathI ane javAnuM Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA - 383 nathI. mATe, sarvakALa cAle tevuM AtmAne lAbhakArI thAya tevuM hita pite ja jAte sAdhI levuM joIe. A ekatvabhAvanA che ane trIjI bhAvanA che. ApaNe ahIM tene bhAva vicArIe. prathama graMthakartA(zrI umAsvAtivAcakone samajavA prayatna karIe. janma-A jIva janme che ekle, te vakhate koI saMgAsaMbaMdhI tenI sAthe hatuM nathI, AvatuM nathI. te vakhate te nava mAsa ne lagabhaga daza divasa sudhI mAtAnA udaramAM ekale hoya che ane cAre bAjuethI bhIMsAya che ane janmatI vakhate tenI sAthe kaI AvatuM nathI, A jIvanamAM te ekale ja Ave che. maraNa A jIva jyAre parabhavamAM jAya che tyAre ekale ja marI jAya che. tenI sAthe kaI jatuM nathI. AgaLa anAthI muninI kathA ApaNe vicArI. duHkhane kaI vaheMcI letuM nathI ane maravA vakhate kaI seDamAM sUtuM nathI. A jIva ekale Avela che ane ekale jAya che. asala kaI satI hatI, paNa te te ja gatimAM jAya evuM kAMI cokkasa nathI. jIva to ekale AvyuM che ane eka javAne che. enAM janmamaraNa ekalAM ja thAya che. gati-A prANI sArI ke kharAba gatimAM pitAnAM karmonAM phaLa bhegavavA ekalo ja jAya che. sagAMo be AMsu pADe che, paNa pitAnAM karmanuM phaLa bhegavavA jIvane sArI ke kharAba gatimAM ekalAM ja javuM paDe che. tyAM tene keI saMgatasebata karAvatuM nathI ane jema pitAnAM zarIrane zastra vAge, charI ke koI vastu vAgI bese tenuM phaLa te ekalA jIvane pitAne ja bhegavavuM paDe che, e pIDA koI anya sahatuM nathI, tema sArI mAThI gatimAM A jIva ekale ja jAya che ane tyAM ekalo ja sArA ke kharAba karmonAM phaLa te bhogave che. temAM patnI, dIkarI ke dIkarA, sagAM ke saMbaMdhI keI bhAga paDAvatuM nathI. pitAnI kamAImAM bhAga paDAvanAra paNa ahIM rahI jAya che ane karelAM karma te karanArane ekalAM ja bhogavavA paDe che. zubha sAmAnya rIte devatA ane manuSyanI gati sArI zubha gaNAya che. te gatimAM parabhavane aMge ekalAM ja javuM paDe che. ane bhAgIdAra ke patnI ke koI paNa sAtha ApatA nathI, sAtha Apaze ema mAnavuM e vastusthitithI UlaTuM che. ApaNe dararoja aneka prANIne parabhava jatAM joIe chIe. kaI gatimAM e prANuM game te ApaNe jANatA nathI. paNa e ekale gaye ane vahAlAmAM vahAlI enI patnI paNa sAthe jatI nathI ane bhAga paDAvanAra bhAI paNa jatuM nathI. A zubhagatimAM prANa pitAnAM karelAM karmonAM phaLa bhegavavA ekale ja jAya che. azubha-narakagati kharAba-azubha gati gaNAya che. pApI che tyAM karmanuM phaLa bhegavavAM ekalAM ja jAya che ane sage bhAI paNa tyAM AvatuM nathI. prANa karela karmo Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 prazamarati vivecana sahita bhagavavAM azubha gatimAM paNa ekale ja jAya che ane karelAM karme tyAM bhagave che, temanAM phaLa anubhave che. bhavAvata--saMsAra. karelAM karmonAM phaLa bhogavavAM prANI saMsAramAM ekalA jAya che ane te vakhate tene koi sAtha ApatuM nathI, sAtha Ape tema mAnavuM te paNa cegya nathI. AkAlika-- --sadAkALa. sarvadAne mATe AtmAnuM rhita thAya tevuM karaze. aMte prema game tevA heAya te paNa maravuM te ekalA ja paDe che ane maraNupathArI vakhate koI sAtha ApatuM nathI. bhAga levA mATe takarAra karanArA paNa aMte ahIM ja rahI jAya che ane A jIvane ekalAM ja javuM paDe che. AtmAne hamezane lAla thAya evuM kAMI karavuM ane tAtkAlika lAbhane dhyAnamAM na leve. AtmanaH hitas--Amahita sarvadA mATe thAya tevuM karavuM ane temAM ApaNe svAthI (selfish) chIe ema kAI kahe te tenI gaNanA na karavI. A badhA prayAsa zAzvata zAMtisukha sadA maLe te mATe che. temAM paramAtha che, tene koI svArtha kahe te tethI levAI na javuM. yazasemamuni A ekatvabhAvanAne aMge je kahe che te ApaNe vicArIe (rAga gADI. pUta na kIje haeNA sAdhu nisAsa--e dezI) ceAthI bhAvanA bhavijana mana dharA, cetana tuM ekAkI Avyo tima jAIza parabhava vaLI, iMddhAM mUkI savi bAkI re; mama karI mamatA 2 samatA AdarA. svArathiyAM svajana sahue malyAM; ANuA citta viveke re, sukha duHkha sahero eka re vitta vahe'caNu AvI sahuye male, vipati samaya jAya nAsI 2 dava khaLatA dekhI daza dize pule, jima 5'khI taruvAsI re..... khaTa khaMDa nava nidhi cauda rayaNu dhaNI, causaTha sahasra sunArI re; cheDuDA cheDI te cAlyA ekalA, hAryA jema jUArI ............ tribhuvanaka Taka khirudgha dharAvatA, karate gava gumAne 2; trAgA viSNu nAgA tehuM cAlyA, rAvaNu sarikhA rAjAne 2 mAla rahe ghara zrI vizrAmitA, pretanA vaLe DhAkA re; caya lage kAyA re Akhara ekale, prANI caDhe paralako 2 nitya kalahe| khihuM melIe dekhI, khihuMpaNe khaTapaTa thAya re; valayAnI pare vidyurisa ekaleA, ema smUtho mirAyA re.... .... mama0 sama mama mama sama mama 1 2 3 4 5 7 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 AnA bhAvArtha vicArIe. he jIva! tuM ekAkI che. ekalA AvyA ane ekalA ja javAnA che. marIza tyAre sAthe kaI AvavAnuM nathI. strI, putra, svajanA, gharakhAra, dhanadolata saghaLuM ahIM mUkI tAre ekalA ja javAnuM che. mATe rAga na karo. samatA keLaveA. (1) sva ane paranA viveka karo. peAtAnA AtmA sivAya bAkI badhuM para che. svajane paNa svAthI che. potAnAM karmanAM phaLarUpa sukha ke duHkha pote ja bhAgavavAnAM che. potAnuM du:kha khIjA laI zakatAM nathI. (2) tamArI pAse dhana hAya ane tame dhana vaDe'catA hai| tA te levA ghaNA tamane vIMTaLAI vaLe che. tamArI vAha vAha kare che. tamane sAruM lagADavA aneka prayatnA kare che. paraMtu tamArI pAsethI lakSmI cAlI jAya, tame vipattimAM AvI paDA tyAre sau tamane cheDI jAya che, jema dava lAgatAM 5'khIe peAtAnA AzrayarUpa vRkSAne UDI jAya che tema. (3) cha khaMDa, nava nidhi ane cauda ratnAnA dhaNI ane cAsaTha hajAra strIonA nAtha paNa te adhuM choDI ekalA mRtyu veLAe cAlI nIkaLe che, jema hArelA jugArI ekale --koI sAthI vinA----cAlI nIkaLe che tema. (4) traNe bhuvanane kaTaka samAna" arthAt 'traNe bhuvanAmAM sauthI aLiyA' evuM biruda pAmelA peAtAnA baLanuM abhimAna karatA chevaTe te ekeya tAMtaNA vinAnA nAge thaI duniyA cheADI jAya che, jema rAvaNu duniyA che|DI gayA hatA tema. (5) tuM marI jaIza tyAre tArI srI teA ghera ja raheze, lAko smazAna sudhI Avaze ane tArI kAyA citA sudhI ja Avaze, pachI Akhare te tAre ekalAe ja paraleka javAnuM che. strI, svajanA ane tArI kAyA paNa tArI sAthe AvavAnAM nathI. (6) bhAvanA chelle karto namirAjAnuM dRSTAMta Ape che. namirAjAne ugra dAhajvara thayelA. temane pAMcasA strIo hatI. te badhI temanA mATe caMdananA lepa taiyAra karatI hatI. pAMcase zrI sukhaDa dhasatI hatI tyAre temanA hAthe paherelAM kakaNAnA meTo avAja thatA hatA. A avAja bimAra namirAjA sahana na karI zakayA. temaNe avAja baMdha karavA kahyu, zrI catura hatI. temaNe vadhArAnA kAMkaNu utArI mAtra eka saubhAgyaya'kaNu ja rAkhyuM. tethI ca'danane te ghasatI hovA chatAM avAja thatA na hatA. avAja baMdha thavAthI rAjAe vaidyane pUchyu` ke zuM strIoe caMdana ghasavuM baMdha karI dIdhuM ? vaidyarAje kahyuM, 'nA mahArAja, te ghase che, paNa temaNe kaMkaNA sarvAM kADhI dUra mUkayAM che. mAtra eka saubhAgyasUcaka kakaNu ja dareke rAkhyuM che. tethI avAja thato nathI.' mirAjAne thayuM, 'ahA! tyAre anekanA kAraNe ja kalaha che, ghAMghATa che, khaTapaTa che. ekamAM ja kharI zAMti che. majA, Ana to ekamAM ja che.' temane ekatvanA sAkSAtkAra thayA. e pratyekabuddha thayA ane 'rAjarSi' kahevAyA. (7) 5. 49 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 prazamarati vivecana sahita A pramANe bIjI bhAvanA ekatvanI ciMtavavAnI che. te saMbaMdhamAM navatatvanA arthamAM lakhe che ke "A jIva saMsAramAM ekale Avyo che, ekale jaze ane ekale sukha ane duHkha bhegavaze, paraMtu koI sAthI thavAnuM nathI evI je bhAvanA karavI te ektAbhAvanA" keTaleka sthAne A bhAvanAne thI bhAvanA gaNuM che. navatattvakAra ene ethI gaNa saMsArabhAvanAne trIjI bhAvanA gaNe che. vinayavijayajI A ekatvabhAvanAne khUba jhaLakAve che, te zAMtasudhArasa nAmanA mArA pustakamAM vistArela che. tyAM spaSTa jaNAvela che ke punarAvartana bhAvamAM deSa nathI. bAkI zuddha AtmA atyAre parasaMgathI parabhAvamAM paDI gayo che. tane maLelI atyAranI A bhavanI sagavaDo vicAra, A parabhAvanA paDadA pheMkI de, AtmalaharInI zItaLa lahera bhogava ane samatA vagaranAM kAmonI 5 choDI de. tAruM A duniyAmAM zuM che? ekale janme che ane mare che, karelAM karmanAM phaLa tAre ekalAne ja bhogavavA paDe che, vararAjA tuM ekalo ja che, badhA javAba tAre ApavA paDavAnA che. mATe, zuddha kAMcanarUpa bhagavAnane oLakha, anubhavamaMdire ene sthA5 ane enI sAthe AnaMda kara, athavA zamarasamAM majA kara. tuM ekalaiM ja hatuM, eka ja che, ane eka ja javAne-rahevAne che te vicAra karI, avalokana karIne ciMtava. A pramANe trIjI ekatvavicAraNAnI bhAvanA thaI (1pa3). cethI anya svabhAvanAnuM vistArathI svarUpa- anyo'haM svajanAtparijanAcca vibhavAccharIrakAcceti / yasya niyatA matiriyana bAdhate taM hi zokakaliH // 154 // artha- huM pitAnAM sagAMsaMbaMdhIthI, nokaracAkarethI ane mAtApitAdithI tema ja vaibhavathI ane khuda zarIrathI paNa taddana judo ja chuM, e jene buddhipUrvaka, samajaNa pUrvaka nirNaya che tene dilagIrIrUpa rAkSasa kaI prakAranI bAdhA pIDA karI zakatuM nathI. (15) vivaraNa-A prANI pitAnAM sagAMsaMbaMdhI ke dAsadAsIothI, ke koI prakAranA vaibhavathI taddana anya che, jude che evo jene manamAM vicAraNApUrvaka nirNaya thAya che tene koI kAraNa nimitte paNa zekarUpa rAkSasa pIDA upajAvI zakatuM nathI. A nirNaya vicAraNApUrvaka thavo joIe ane te saMsArasvarUpane aMge ja karavA gya che. ethI zoka kaI prakArano thatuM nathI ane zeka koI jAtanI bAdhA pIDA ke kazI upAdhi nIpajAvI zakatuM nathI. A anyatva nAmanI cethI bhAvanAne ApaNe prathama to graMthakAra anusAra vistArathI vicArI jaIe. umAsvAtinA mate A cethI bhAvanA che. anyatva vicAraNAne ane te bhAvanA sthita thayelI che, ane vastusthiti paNa tevI ja che. anya-A sagAMsaMbaMdhI ke karacAkara ke vaibhava ke khuda zarIrathI huM taddana alaga che evI vicAraNA karavI te anyatvabhAvanA che. mAruM kaI nathI, mArI sAthe koI Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 37 AvavAnuM nathI, mAre koinA Teke nathI ane huM te sathI nyAro chuM, alaga chuM. mArI sAthe dharma ke pApapuNya ja AvanAra che ane te sivAya sarvathI huM alaga chuM AvI vicAraNA vastugate sAcI sthitimAM prANIe karavI ceAthI anyatvabhAvanA che. svajana--bairI ke mAkhApa ke dIkaca e savathI huM alaga chuM, ee koI mArAM nathI, aMte savA~ ahIM rahI janArA che. mArA hAya te mArI sAthe Ave, paNa vastugate tema nathI. A jIva tA aneka gatimAM jaI AvyA che ane tyAM kaiMkane mAbApa ke patnI tarIke mUkIne AvyA che, teo ahIM AvyA nathI ane parabhavamAM te mAbApa ke bhAryo thavAnAM nathI. parabhavamAM huM patnInI kUkhe jauM ke mAtAnA pati banuM e sa manavAoga che. huM tenA pati ke chekarA kahevAuM chuM te te mAtra A bhavane aMge maryAdita che. paNa huM tethI judo ja chuM ane mAre mAruM phoDI levAnuM che evI A bhAvanAmAM anyapaNe-parapaNe vicAraNA karavI. parijana--nAkaracAkara, rAmA, ghATI, ke dAsadAsI e ahIM ja rahI javAnA che, tethI huM tadna alaga chuM, alaga hateA ane alaga rahevAne chuM. teo icche ke dhAre to paNa mArAM nathI, mArI sAthe AvavAnAM nathI ane mAre te temane mUkIne tadna alaga tarIke javAnuM che. vaibhava--eka nAnI vAtane paNa me' meTu' rUpa ApyuM, gharanuM nAnuM pharanIcara jANe te huMmeza mAruM rahevAnuM haze ema dhArI ane vasAvyuM, gharanAM ghara karAvyAM ke eka nAnA sarakhA maTanane phema lagADavuM tenI ciMtA karI, pazu aMte Akhare te mArAM nathI. te sarva vastuo ane vaibhava te ahIM rahI javAnAM che. je mArAM thaze ema huM mAnata hatA temanAthI huM te taddana judo ja chuM. savA~ ahIM rAkhavAnuM che, rahevAnuM che ane enAM nALiyera paNa sAthe AvavAnAM nathI. mAre mAruM badhI rIte saMbhALavuM rahyuM. e vAta khIjA ghaNA dAkhalAo joIne mane bese che, AmAruM che' 'A mAru che' evI karelI hAya hAya paNa khATI hatI ema ghaNA mANaso ne mitrAnA dAkhalAthI jAya che. zarIrara--A zarIra jene aneka bhAre padArthothI pALyuM, jene phoDalIvara AIla jevI akhAdya vastu pANa mATe khavarAvI, jene dUdha dahIMthI nabhAvyuM ane puSTa karyu te paNa aMte rahI javAnuM che. te sAthe AvavAnuM nathI. tene laI jaI zakAtuM nathI. je zarIrane sAbu lagAvyA, attara cApaDamAM ane jene ThaMDI ke taDako na lAge te mATe chatra nIce dharyuM ane jenI ALapa'pALa karI te paNa sAthe AvavAnuM nathI. e zarIrathI huM (AtmA) teA taddana judo chuM, te zarIra paNa mAruM nathI, ane mAru' thavAnuM nathI. huM tenAthI sAva juddo chuM. zAli--zAkarUpa rAkSasa. A rIte je vicAra karI vastusvarUpa samaje ane Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 prathamati vivecana sahita potAnI jAtane tadna alaga ane judI mAne tene koI paNa kAraNe te vastunA viyega thAya te paNa zAkarUpa rAkSasa tene grahaNa karate nathI. mANasa sneha ane prema khAtara kAMIka dhamapachADA kare che, paNa e sneha ke prema ja khATA che, ema jANe tA ane peAtAne emanAthI judo jANe te pachI ene koi prasaMge zAka thatA nathI. zAka thavAnuM kAraNa peAtAnuM che ke peAtAnA che evI kheATI mAnyatA che. emanAthI pote alaga che ema jANyA pachI prANIne zAka thAya nahi. zAka te potAnA che evI mAnyatA para racAya che ane e mAnyatA gaI eTale pachI zAka thatA nathI, vastusthiti ALakhAya che ane tethI dilagIrInuM kAraNa rahetu nathI. A anyatva bhAvanA jiMdagInA abhyAsane aMte anubhavasiddha thayelI che. jasasAmamunie A anyatva bhAvanAne pAMcamI bhAvanA gaNI che. te je kahe che te khAsa vicAraNIya che. ApaNe te huve jarA prastuta hAI joI jaIe. (rAga kedArA gADI. kapUra hAye ati ujaLA re--e dezI ) jIva ! anyatva vicAra; maLIyA tuja parivAra. hai, pAMcamI bhAvanA bhAvIe re, ApasavArathI e sahu sa.vegI suMdara bujha, mA sUjha gamAra; tAruM ke nahiM INi saMsAra, tu kehane nahIM niradhAra. savegI kIje kANuhI zuM prema, paMthazire 5thI maLyA re, rAtI vase prahu UThI cale hai, neha nivAhe kema ? savegI jima meLe tIratha maLe jana vaNujanI cAha; * tATo ke phAyado re, leI leI nija ghara jAya. sa`vegI jihAM kAraja jehanAM sare re, tihAM te dAkhe neha; sUrikAntAnI pare re, chaTakI dekhADe chehu. sa`vegI 2 3 4 karI jatugehuM; je nijanAM neha, savegI 6 vaheMcI rAjya; cUlaNI aMgaja mAravA re, kUMDuM bharata bAhubaLa jujhIA re, zreNika putre khAMdhiyA re, lIdhuM duHkha dIdhuM bahu. tAtane re, dekhA sutanAM kAja. sa`vegI iNa bhAvanAe zivapura lahe re, zrI marudevA mAya; vIraziSya kevaLa lahyuM re, zrI gautama gaNarAya. savegI 8 " A jIva saMsAranA padArthothI ane svajana parivArathI judo che, te pAMcamI anyavabhAvanA che. te bhAvanA he jIva ! evI rIte bhAvIe, vicArIe ke tArA parivAra 7 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 389 ApavAthI - pitAne svArtha sAdhanAra maLe che. he saMgI! eTale vairAgI athavA mekSAbhilASavALA AtmA ! tuM temAM, te kuTuMba parivAramAM athavA A saMsAramAM mUMjhA nahi, paNa bujha arthAt samaja pAma, samaja, zuM samaja? A vAta samaja ke "A saMsAramAM tAruM kaI nathI ane tuM keIne nathI. A vAta niradhAra che, nakkI che, saMdehavALI nathI.". (1-2) tyAre A svajana parivAra kevI rIte maLe che? tenI upara daSTAMta Ape che ke paMthane mastake arthAt paMthe karatAM rAtrivAse rahevAne ThekANe judAM judAM sthaLoethI AvelA pathIo ekaThA thAya che, temAM sneha konI sAthe karIe? tenuM kAraNa kahe che ke, paMthIo rAtrivAse rahe che ane savAra thAya eTale pitAne mArge cAlyA jAya che, eTale pachI snehane nirvAha, tenuM TakavuM zI rIte thAya? na thAya. e ja pramANe A svajanaparivAra strIputrAdika paNa judI judI gatimAMthI AvIne ekaThAM thayAM che. te pAchAM pitapitAnuM AyuSya pUrNa thaye pAchAM cAlyA javAnAM che, temAM tenI sAthe sneha karIe ? koInI sAthe sneha kare egya nathI, kema ke te snehane nirvAha thaI zake ema nathI. e tAtparyArtha samaje." (3) bIju daSTAMta Ape che ke jema keI tIthe meLa maLe tyAre temAM aneka vepArIo vepAra karavA pitAne mAla vecavA ane bIje mAla kharIda karavA Ave che, temAM pariNAme koI phAyado meLavIne pitAnAM ghare pAchA jAya che ane keI tro meLavIne jAya che. tema A manuSyabhavamAM sarva jIva pUrvakarmAnusAra sukhaduHkha bhogavavA AvyA chIe, tene pariNAme koI jIva satkArya karI puNyane saMcaya kare che, te phAyado meLavIne parabhavamAM devAdi gatimAM jAya che ane keI jIva duSkarma karIne pApane saMcaya kare che, te trATo meLavIne, nukasAna meLavIne, narakatiryaMcAdi durgatimAM jAya che." (4) "A saMsAramAM jIve jyAM sudhI pitAnuM kArya sare che tyAM sudhI sneha batAve che, paraMtu jyAre svArtha sara baMdha thAya che tyAre sUrikAntAnI jema snehamAMthI chaTake che ane cheha dekhADe che. tenuM daSTAMta TUMkAmAM A pramANe che-paradezI nAmanA rAjAne sUrikAntA nAmanI rANI hatI. rAjA prathama mithyASTi hatuM eTale rANI upara tene ghaNo rAga hatuM. rAjA pite viSayAsakta hatA. tenA pradhAna mitra sArathinI preraNAthI kezI gaNadhara (pArzvanAthanA anuyAyI AcArya) pAse javuM thayuM ane temanI sAthe praznottara karatAM pariNAme baMdha thaye, eTale samakita pAme; tethI rANI pratyenI rAgadazA ghaTI gaI ane viSayAsakatapaNuM nAza pAmyuM. rANanI kAmavAsanA pUrNa na thavAthI te anya purUSa sAthe laMpaTa thaI. te vAtanI rAjAne khabara paDatAM te koIne kaheze athavA herAna karaze ema jANI rANIe tene jhera dIdhuM ane tene upacAra tha zarU thatAM rakhe e jIvI Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 prazamarati vivecana sahita jaze ema jANI retI retI AvI tenI upara paDIne gaLe nakha daI dIdhe, jethI te rAjA maraNa pAme." strIne sneha A pramANe pitAnA svArtha saratA sudhI che, ema samajavuM. A gAthAne e tAtparyArtha che." (5) have mAtA putranA saMbaMdhanA aMge kahe che. brahmadatta cakravartInI mAtA cUlaNa vidhavAvasthAmAM anya rAjA sAthe laMpaTa thaI, pachI tenA kahevAthI pitAnA cakravatI thavA yogya putrane paNa mAravA taiyAra thaI ane tene bALI mUkavA mATe moTuM nAzakAraka jatugeha (lAkhanuM ghara) banAvyuM ane tenI aMdara brahmadattane sUvA mokalI pite ja te gharane Aga lagADI. juo, mAtAne sneha paNa A prakArane svAthI che. vaLI, bharatabAhubala jevA be bhAIo aSabhadevanA putra hovA chatAM rAjyane mATe, AjJA manAvavA mATe paraspara laDyA ane aneka manuSyane kSaya karyo. juo ! bhAIone neha paNa e svAthI "have putranA snehane aMge dRSTAMta Ape che. juo ! zreNika rAjAne temanA kuNika nAmanA putre kedamAM nAkhyA, pAMjarAmAM pUryA, rAjya vaheMcI lIdhuM, pitAne tAbe karyuM, eTaluM ja nahi paNa kedakhAnAnI aMdara jaIne paNa pitAnA sagA bApane ghaNuM duHkha dIdhuM, dararoja puSkaLa cAbukanA prahAra pitAne hAthe temanI upara karyA. putranuM paNa kAma juo! putrane saneha paNa Avo svArthI che". 7) "A bhAvanA vaDe ja, anyatvabhAvanA bhAvatAM ja marudevAmAtAe ekSapada prApta karyuM. ane vIraparamAtmAnA mukhya ziSya gautama gaNadhare paNa A bhAvanA vaDe ja kevaLajJAna upArjana karyuM. A bane chate prasiddha che tethI ahIM lakhyAM nathI." (8) A bhAvanAne navatattvakAre pAMcamI bhAvanA gaNI che. tene be karanAra A bhAvanAnuM svarUpa batAvatAM lakhe che keH "AtmA jJAnasvarUpa che ane zarIra jaDa che, mATe paraspara bhinna che, AtmA te zarIra nathI ne zarIra te AtmA nathI. AtmAthI zarIra anya che, tema ja dhana ane svajanAdithI anya che, evI je bhAvanA karavI te pAMcamI anyatvabhAvanA." zAMtasudhArasanA kartA upAdhyAya zrI vinayavijayajI A bhAvanAne bahu jhaLakAve che. teo jaNAve che ke A anyatvabhAvanA bahAranI vastu sAthene pitAne saMbaMdha ke che te jaNAve che. ekatvabhAvanA jyAre aMdara pittane varAve che tyAre A anyatvabhAvanA bahAranA sarva sagAMsaMbaMdhIo ane vastune jevA ane temane AtmA sAthe saMbaMdha vicAravA preraNA kare che. tyAM mArA vivecanamAM ghaNuM daSTibiMduthI A AtmA sarvathI judo che ane tene koI sAthe haMmezanI levAdevA nathI te vigatavAra abhyAsa karIne jaNAvI dIdhuM che A bhAvanA vistArathI jANavAnI IcchAvALAe zAMta sudhArasa graMtha (prakaraNa pAMcamuM). tyAM jaNAvyuM che ke pArakI, levAdevA vagaranI, kaI prakAranI paMcAtamAM A jIva bahu mahatvane samaya gALe che, parakIya zuM che tenI teNe Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 sAnA gaNanA karavA cegya ane sa` pArasI cIjamAM cetana phasAI gayA che te tyAM batAvyuM che. AtmAnI thayelI ane thatI pAra vagaranI pIDAenI tyAM gaNatarI karI che ane enI parabhAvanI majA e kevI che te pazu tyAM batAvyuM che. A vasAvela ghara aMte ahI rahI jaze e tyAM batAvyuM che ane AtmAne thayelA vyAdhinuM tyAM nidAna batAvyuM che. enA upAyamAM pathya pALavAnuM AvyuM che ane anubhavarasathI puSTi kevI thAya che te khulAsAvAra jazuAvyuM che. bAkI, A pathInA meLe che, musApharakhAnAnA be ghaDInA meLe che ane premamAM naryA saMtApa che. lakSmI kAInI thaI nathI ane thavAnI nathI. svaya' tyAganA mahimA batAvya che. marudevAnuM aMbADI para kevaLajJAna tyAM varNavyuM che ane strI tathA mAtAnuM anyatva vaNuMcuM che. madhAM sagAMo ane saMbaMdhI para che te vigate tyAM jaNAvyuM ane A sarva paudgalika saMbadha para che te vAta paNa vistArathI jaNAvI che. e anyatvabhAvanAnuM zAMtasudhArasanuM sadara vivaraNa jue. kahevAnI vAta e che ke dhanadolata, gharabAra ke sagAsaMbaMdhI ane ApaNuM potAnuM mAneluM ane pAyeluM zarIra paNa pArakuM che, para che ane tene peAtAnuM mAnIne je je kAryo karavAmAM Ave che te nakAmA jAya che. A dRSTiiMduthI sa'sArane 'vicAravA. (154) pAMcamI azucibhAvanAnu nitAthI svarUpa azucikaraNasAmarthyAdAdyuttarakAraNAzucitvAcca / dehasyAzucibhASa: sthAne sthAne bhavati cintyaH // 155 // matha--apavitratAmAM enI zarUAta thayelI hAvAthI ane tyAra pachI e vadhAre vadhAre apavitratA(azuci) karanAra heAvAthI ane enA sAmarthya(baLa)nA upayAga e azucimAM karanAra heAAMthI zarIranI apavitratAnA bhAva zarIranA pratyeka avayavane aMge thAya che evuM vicAravuM. (155) viSNumA gAthAmAM azucibhAvanAnI vadhAre vigatavAra samajaNa ApI che. graMthakAra pote apavitratAne aMge zuM kahe che te ApaNe prathama vigatavAra samajIe. AdikAraNa--zarIranI utpatti prathama ta zukrAMtithI thAya che. pitAnA vIrya ane mAtAnA zANitathI A zarIra janma pAme che. prathama te e zarIranI utpatti ja apavitra rIte thayelI che. zukra ane zANita e che, jemAMthI A jIva upaje che te banne vastue apavitra che. enI sAme jovuM ke enA para thUMkavuM na game evI e kharAkha STi vastue che. A rIte A zarIranI utpatti paNa ati adhama che. uttarakAraNa-mane upatti thayA pachI mAtAnA udaramAM A jIva nava bhAsa ane daza divasa lagabhaga rahe che. e udara paNa azucithI bharapUra che. emAM leAhI, mAMsa, Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra prazamarati vivecana sahita hADakAM ane carabI e jarA paNa na game tevI vastunI vacce A zarIra rahI apavitra ochuM hoya te pUrepUruM apavitra bane che. enI pharatI era pharI vaLe che. ane enI azucitAmAM kAMI ochuM rahyuM hoya te te pUrNa thAya che. A rIte A jIvanI utpatti apavitra che. ane enI AsapAsa pachI paNa apavitra (azuci) cIjo hoya che. eTale e apavitra che ane vadhAre thAya che. AvA zarIrane pALavAnuM ke piSavAnuM na ja hoya, ene vALa oLavAnA hoya nahi, ene sAbu lagADa ghaTe nahi ane na khAvA gya vastuthI enuM piSaNa na ghaTe. e te dharmanuM sAdhana hovAthI enAthI kAma levAya, paNa e apavitra che e vAta niraMtara yAda rahe, vicAramAM levAya. sthAne sthAne-A zarIra mULathI apavitra che ane e apavitra vastuonI vacce baMdhAyeluM ane uchareluM che. enuM zira ke kapALa ke ene kaI paNa avayava A azucimaya padArthothI bharele che. zarIrane pratyeka vibhAga mAtra azucimaya che, mAtra cAmaDIe maDhela che tethI sAro dekhAya che. bAkI enI cAmaDI kADhI levAmAM Ave ke aMdarane bhAga bahAra pADavAmAM Ave, uthalAvavAmAM Ave te enI sAme thuMkavuM paNa game nahi evuM e azucimaya che. puruSanAM nava dvAre te niraMtara cAlyA ja kare che ane strIonAM bAra dvAra khullAM che, emAM cAhavA gya ke game tevI koI paNa cIja nathI. enA hAthapaga, mAthuM ke moTuM, enAM hADakAM ke mAMsa ke koI paNa avayava game tevuM nathI. sAmarthya-A zarIra sArI vastune kharAba kare, azucimaya banAve tevI tenAmAM zakti che. sArI kapUra vagere cIja paNa enI pAse mUkI hoya te te tene durgamaya banAvI de evI enAmAM zakti che. e zarIrane evI zakti kudaratI maLelI che ke sArI vastune e kharAba kare. AvA azucithI utpanna thayelA ane vadhelA tathA vastune kharAba karavAnI zaktivALA zarIramAM apavitra cIjo bharelI ja che. dehane azucibhAva-A zarIrane apavitra bhAva vAraMvAra vicAra ane zarIranI utpatti, tene uchera ane vastu kharAba karavAnI tenI zakti vicAratAM A zarIra mAtra dharmasAdhana hovAthI tenAthI kAma levuM, paNa sAthe vicAravuM ke e apavitra che ane apavitratAthI bhareluM che ane sArI vastune paNa kharAba karanAra che. pite apavitra hoI e enA saMbaMdhamAM AvanArI vastuo game tevI sArI hoya tene paNa pitAnI jema apavitraazuci karanAra che. zarIranA saMbaMdhamAM caMdana jevI nirmaLa vastu Ave te te paNa gaMdhAtI, durgadha mAratI thaI jAya che ane sArAM phaLaphaLAdi paNa viSTAmaya thaI jAya che. e kharAba che ane bIjAne kharAba karanAra thaI paDe che. eTale ene barAbara oLakhI enI pAsethI kAma kADhI levA jevuM che, paNa e kevuM apavitra che te A vakhata najara sanmukha rAkhavA jevuM che. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA A saMbaMdhamAM jasasema muni zuM kahe te ApaNe vicArIe :(rAgasiMdhu sAmerI) chaThThI bhAvanA mana dharA, jIu azucibharI e kAyA re; zI mAyA re, mAMDe kAcA paDazuM e.... paNa nagarakhALa pare nitu vahe, kamaLamUtrabhaDArA re; tima dvArA re, nara nava dvAdaza nArInAM e.... dekhI duMdha dUrathI, te muha macakoDe mANe navi jANe re, tikSNa pugaLa tuja tanu bharyu. e.... mAMsa rudhira meDhArase, asthi majajA narakhIje re; zuM rIjhe re, rUpa, dekhI dekhI ApaNuM e..... kRmivALAdika kathaLI, mehurAyanI ceTI e peTI re, carmajaDI ghaNA rAganI e.... garbhavAsa nava mAsamAM, kRmi pere maLamAM vasiyeA re; tuM rasiyA re, UMdhe mAthe ima rahyo e.... kanakakuarI bhAjana bharI, tihAM dekhI durgaMdha puruSA re; ati jhUjhathA re, mallimitra nirja karmazuM re.... 7 A pramANe jasase manA svAdhyAya che, ApaNe tene AdhArabhUta bhAvArtha paNa samajI jIvavA prayatna karIe. "ahA! bhavyajane! A chaThThI bhAvanA (umAsvAtie ene pAMcamI bhAvanA gaNI che) tame A pramANe bhAveA. zI rIte bhAve? tame vicAro ke, A kAyA azucinI bharelI, apavitra padArthothI bharelI che; te tevA kAcA piMDanI sAthe, kAcI mATInA pAtranA jevA vinAzI zarIranI sAthe zI mAyA mAMDe che, zu' prIti kare che? emAM prIti karavAlAyaka padArtho ja zuM che ?" 1. pra. 50 jarA AMkho ughADIne jo ke jema nagaranI khALa niraMtara vahyA kare tema A zarIra ke je kapha, maLa ane mUtrAdinA bhaMDAra che, temanI khANa che te paNa nira'tara vahyA ja kare che, tene mATe A zarIrarUpI nagaramAM puruSane mATe nava dvAra che ane strIne mATe khAra dvAra che." 2. -: 393 "are mugdha prANI ! tuM durgaMdhane dUrathI ja joIne mhAM vAMku kare che, macoDe che, vicAratA nathI ke tevA durgaMdhI padArtha vaDe ja A tAruM zarIra bhareluM che; ane Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita 4 A mAMsa, rudhira, meda, rasa, hADakAM ane majajA tathA vIryAdgha vaDe bhareluM che; te tene joine athavA tevA apavitra padArthothI bharelA tArA potAnA zarIrane joIne tenA uparanA rUpathI zuM rIjhe che? kema AnaMda pAme che? kema ke A zarIrarUpI kothaLI karamiyA ane vALA vagere aneka trasajatuethI paNa bharelI che; mAhurAjAnI te te dAsI che ane ghaNA rAgathI bharelI chatAM upara cAmaDAthI maDhI dIdhelI che." 345. "are sujJa jIva! jarA yAda kara ke tuM nava mahinA paryaMta garbhavAsamAM maLamUtranI vacamAM, kRminI jema UMdhe mAthe vasyA hato, rahyo hato ane vaLI temAM rasika thaye hato. A hakIkatane puSTa karavA mATe kartA dRSTAMta Ape che ke, mali kuMvarIe banAvelI senAnI pUtaLI ke jemAM dararoja ekeka koLiyeA anAjanA nAkhavAmAM Avato hato temAM utpanna thayela durgaMdha joine A zarIra ke jemAM dararoja maMtrIza kALiyA anAja nAkhavAmAM Ave che tenI aMdara kevI dugaMdha hAvI oIe, te khatAvI tenI peAtAnI upara mahIne AvelA cha rAjAe ke je pUrvabhave tenA mitro hatA temane pratibaMdha pamADayA. teo pratikhAdha pAmyA eTale temaNe cAritra grahaNa karyuM ane pachI peAtAnAM karmonI saMgAthe mahAna yuddha karI temane parAsta karyAM, pariNAme kama vimukta thaI paramAtmapadane pAmyA."17. A pramANe A zarIra azuci bhareluM che ema dAkhalAdalIla sAthe samajI tenA upara meDhu na karavA, paNa tenAthI bane teTaluM kAma kADhI levuM. bAkI zarIramAM te azuci ja bharelI che, enA pratyeka sthAnamAM apavitratA che ane e cAmaDIthI maDhelI kothaLIthI chavAyela na heAya to tenI sAme jovuM paNa game tevuM nathI, sUga Ave tevA padArthothI zarIra bhareluM che. navatattva graMthanA TaMbAkAra A azucibhAvanAnuM svarUpa jaNAvatAM lakhe che ke, "rasa, rudhira, mAMsa, meda, asthi, majjA, vIya, paru tathA AMtaraDA ityAdi apavitra (amedhya) vastuAthI zarIra bhareluM che, ane jenA nava dvArA sadA gharanI khALanI peThe vahetA rahe che, e zarIra koi kALe paNa pavitra hAtuM nathI, evI je bhAvanA karavI te chaThThI (umAsvAti mate pAMcamI) azucibhAvanA." A pramANe azucibhAvanA zAstrakAre vaNavI che. zAMtasudhArasa graMthamAM A azucibhAvanAne vinayavijaya mahArAje chaThThI bhAvanA gI che. A lekhake tenA para pRSTa 316 thI 357 para vivecana vistArathI karela che. te jaNAve che ke zarIramAM A prANI graMthAI gayA che, paNa zarIramAM zuM bhareluM che kothaLI (zarIra) dhADI mUke kevI lAge? e to dArU bharela mATInA ghaDo che, e ghaDA sApha thAya kharI ? evA zarIranI jatanA keTalI? ane tene snAna ane vilepana hAya? ene kAcamAM joI mANasa ceDAM kADhe che paNa ukaraDA kI sApha thayA sAMbhaLyA che ? lasaNane sugadhImAM rAkhavAmAM bhAve ke nAdAna para upaDhAra karavAmAM Ave paNa e pAtAne svabhAva cheDatuM nathI. enuM utpattisthAna ja apavitra che. enI pavitratAnA dAvAmAM mAhu che. zaucavAda ayathArtha che. Atmazauca Atmakatavya. zarIrane malina gaNavAnAM kAraNeA che. zarIrane preranAra Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA AMtaravibhUti che. enAmAM vicAra ane viveka bane che. maLathI bharelA zarIramAM sArA vAnAM ja na hoya. ene DhAMkavAmAM Ave to paNa e kamyA ja kare che. Akhare e kacarAne kuve che, e sArI vastune paNa kharAba kare che. eka mukhane ja dAkhale vicArIe te te keTaluM gaMdhAtuM ane azucimaya che te barAbara samajAya. ene suMdara dekhADavAnA prayatna asthAne che. puruSanAM nava ane strInAM bAra dvAre niraMtara vahyA ja kare che. zarIra suMdara khorAkane viSTA banAve che. kAyanA sarasa dUdhane viSTa banAve che. bhAgyAnA vaTAva karIne enAthI zivasAdhana karavA jevuM che, kAraNa A kAyA mokSadvAra che. e jaLAzayamAMthI zAMta- . rasa pIvA yogya che, eTale bhAMgyAnA vaTAva thaze. mahila kuMvarIne tyAra pachI vinayavijaya dAkhale Ape che. paraNavA AvanAra dIkSita thayA te pitAnI prauDha bhASAmAM jaNAve che. zarIra vyAdhithI bhareluM che. kapaDAM kema chevAM paDe che? e zarIranI apavitratAnuM ja pradarzana che. paNa ApaNe panAre enI sAthe che, ethI ene lAbha levAya teTale vasUla kare. atyAre UlaTA rastA lIdhA che. sarevara maLyuM che, pI levAnI A taka che. khAsa karIne dharmasAdhana hovAthI zarIrane bane teTale lAbha levA jevuM che ane teTalA pUratuM upekSA karavA lAyaka nathI. bAkI ene paMpALavAmAM Ave ke A vakhata tenI tabiyata vicAravAmAM ane jovAmAM Ave to enAthI nakAmI ciMtA thAya che ane ene dhArela lAbha levAtuM nathI. A dRSTithI vicAraNA karI zarIrane bahu paMpALavuM nahi ane upekSavuM nahi. e rIte zarIra saMbaMdhI vicAraNA karavI yogya che. e A azucibhAvanAne viSaya che. bhAvanA haMmezA mAnasika ja hoya che ane e bArebAra bhAvanA geTa vALyA vagara A duniyAdArInA saMbaMdhamAM ApaNAmAM vicAra jAgRti kare che. e ja bhAvanAnuM kAma che ane vicAra jagADe eTalAmAM enI parisamApti thAya che. A bAre bhAvanAnuM kArya zuM che ane te vicAra jAgRtimAM keTaluM mahatvane bhAga bhajave che te zAMtasudhArasa graMthamAM ApaNe vicArI gayA. viSaya-kaSAyane nigraha karI vairAgyamArge cAle ane vastusthiti barAbara samajavA mATe bhAvanAnA pradezamAM ciMtana kare eTale A prANI AgaLa vadhe che. eTale, A vicAraNAne ghaNuM mahattvanuM sthAna che. A daSTithI azucibhAvanA vicAravI. (155). chaThThI saMsArabhAvanAnuM vistArathI svarUpa mAtA bhUtvA duhitA bhaginI bhAryA ca bhavati saMsAre / vrajati sutaH pitRtAM bhrAtRtAM punaH zatrutAM caiva // 156 // atha-mAtA thaIne A saMsAramAM te ja bahena ane patnI thAya che, dIkaro heya te pitApaNuM pAme che ane vaLI bhAI thAya che ane zatru (duzmana) thaI jAya che. AvuM AvuM A saMsAramAM bane che. (156). Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vivaraNa--a !--A gAthA chaThThI . saMsArabhAvanAne mATe che. te jaNAve che ke je mAtA thaI heAya te ja pAchI khIjA janmamAM bahena ane patnI thAya che. Ave meLe kameLA A saMsAramAM banyA ja kare che. ane dvIkaro bApa thAya che ane vaLI te bhAI thAya che ane Avate bhave duzmana thaI jAya che. A saMsAranI sthiti vicAratAM enA para prema AvI jAya tevuM nathI, ane bane teTaluM tenAthI dUra bhagAya ! sAruM evuM ciMtavana thAya che. A pramANe prathama graMthakartA sAthe citavana karI saMsAranuM svarUpa vicArIe. 396 mAtA thaIne te ja mahena thAya che--A saMsAra kharAkhara eLakhavA jeveA che ane ALakhIne tenA paranA prema kharAbara samajavA yAgya che. A duniyAmAM--saMsAramAM mAtAnA prema sarvathI vadhAre gaNAya che. je A bhavamAM mAtA thaI te AvatA bhavamAM mahena ke patnI thAya che, evI viziSTa dRSTivALAnI samajaNu che. jyAre AvatA bhavamAM mAtAM patnI thAya tyAre zuM khAkI rahe ? vaLI te AgalA bhavanI mA hatI evuM paNa prANIne yAda rahetuM nathI, yAda AvatuM nathI. tyAM te pALe vahAla karavA ane zRMgAra tenI sAthe ramavA prANI maMDI jAya che ane tenI sAthe hastamilana karI tene khabhe caDhAve che ane sArA mANusanAM mukhamAM paNa na zele tevA cALAe kare che athavA bahenane kariyAvara kare che, ane tenA varanA vAMdhA kADhI Ape che ke bahena sAthe laDe che. A prANInA aneka thayelA ane thavAnA sabadha vicAratAM, ghera sa'sArane lAMbe gALe vicAratAM, mAtA AvatA bhave mahena ke patnI thAya e tadna manavAjoga che. AvA vicitra sauMsAra che. ane samajyA vicAryA vagara prANI saMsArane cATatA jAya che. dIkarA bApa thaI ne bese che--A bhavamAM dIkarA hAya te Avate bhave mApa thaIne hukama calAve che. dIkaro bApa thAya eTale bApa tarIkenA saM ke tene maLe che. bhAI hoya te duzmana thAya--A sasAra eve vicitra che ke A bhavanA sagA bhAI hAya, ekabIjAne sAre kharAba avasare madada karatA hoya te AvatA bhavamAM vairI-duzmana thaI jAya che. sahasAranI tA badhI yAniomAM ane sarve sthAnakamAM A jIva ghaNe bhAge gayA che ane badhI jAtanA sabaMdha karyAM che. tevA saMsArane kharAkhara vicArave, ciMtavavA e A saMsArabhAvanAnuM kAma che. athavA dIkarA duzmana thAya te te ghaNIvAra A bhavamAM pazu ane che. kATa--nyAyAsanamAM AvatA sagA bhAIonA kese vicArIe chIe tyAre A bhavamAM paNa bhAIne duzmana thatAM ane ayAgya zabdo vAparatAM joIe chIe, sAMbhaLIe chIe. parabhavamAM bhAione duzmana thatAM jJAnadRSTie jJAnIe joyA che. eTale AjanA bhAIbhAMDuM hAya te ja parabhave duzmana thaine bese evA A saMsAra vicAraNA mAge che. athavA ApaNA bhAI jevA sagA hAya te A bhave ke parabhave ApaNA duzmana thaI jAya che. A sarva vAta saMsArabhAvanAmAM vicAravA ceAgya che, paNa atizayAkti karyo Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 37 vagaranuM A jevuM dIThuM tevuM tenuM svarUpa ALekhyuM che ane tene te rIte ciMtavavAthI prANI pragatine paMthe caDhe che. A rIte A saMsArabhAvanA ciMtavavI, vicAravI. e kharAkhara vicAravAmAM Avaze te pachI saMsAra para ke sAMsArika koI padArtha para tamane prema nahi Ave, tame maLatA gharane joine saLagI nahi UTho ane citAmAM pitAnA zabane ke bhAInAM zakhane joIne pAka mAMDIne rezeA nahi, tame saMsArane yathAsvarUpe ALakhA ane eLakhIne te tarIke vicAro. jasaseAma munie A sasArabhAvanAne potAnI gaNatarI pramANe trIjI bhAvanA gaNI che. A saMsArabhAvanA paratve jasaseAma muni kevI vAta kare che te ApaNe temanI sajjhAya (svAdhyAya) dvArA jarA joI jaie ane najara ughADI rAkhI ciMtavIe. (rAga mAruNI.) trIjI bhAvanA zreNIpare bhAvIe re, eha svarUpa saMsAra; kavaze jIva nAce navanava raMgazuM re, aiai vividha prakAra. cetana cetIe re, lahI mAnava avatAra. bhavanATakathI jo hu bhagA hai, te chAMDo viSayavikAra. cetana0 2 kahI bhU jala jalaNAnila tarumAM bhamyA re, kamahI naraka nigeAda; miticariMdriyamAMDe keI dina vacce re, kabahIka devavivanAda. cetana0 3 kIDIpata garimAta'gapaNuM bhaje re, kabaDDI sarpa ziyALa; brAhmaNu kSatriya vaizya kahAvatA re, have zUdra caDAla. lakha caurAzI caTe ramatA raMgaNuM re, karI karI nava nava veza; rUpa kurUpa dhanI nidravya sAbhAgI 2, durbhAgI duraveza. caitana0 5 dravya kSetra sUkSama ne khAdara bheda zuM re, kALa bhAva paNa tema; anaMtAna'ta pugaLaparAvartana karyA re, kahyA pannatraNA ema. cetana0 6 bhAibahina nArItAtapaNuM bhaje re, mAtapitA hAye tehI ja nArI gherI ne vaLI vAlahI re, ehu sa'sArahu sUtra. bhuvanabhAnu jina bhAkhyAM caritra sUNI ghaNAM re, samajyA catura sujANa; kavivara vaza mUkI mehaviTabanA re, maLyA mugati jinabhANu. caitana0 8 putra; cetana0 4 eneA bhAvArtha lakhatAM jaNAve che ke "trIjI bhAvanAnI aMdara kartA kahe che ke A saoNMsAranuM svarUpa vicArIe ke ahe ! kanA vaze karIne A jIva saMsAramAM navA navAM veza le che ane vividha prakAre nAcI navA navA raMga batAve che. tethI huM cetana ! . cetana0 7 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 prazamarati vivecana sahita manuSyane bhava pAmIne cetavuM yogya che. jo A bhavanATakathI tuM ubho che, arthAt A saMsAramAM navA navA veza laIne nAca karavAthI thA , udvigna thaye he, akaLANe he, te viSayavikArane tajI de ane zuddha cAritrane svIkAra kara." (1-2) have A saMsAramAM A jIve kevAM kevAM rUpa lIdhAM che te yAda Ape che. he cetana ! kaI vAra pRthvImAM, koI vAra jaLamAM, keI vAra agnimAM, koI vAra pavanamAM, kaI vAra vanaspatimAM, keI vAra narakamAM, kaI vAra nigodamAM, kaI vAra beidriya, teIdriya ane cauridriyamAM, ema pRthaka pRthaka jAtimAM keTalo vakhata arthAt ghaNe kALa tuM vasyo che, te te rUpa utpanna thayela che. keI vAra devatA thaI tyAM vineda karyo che, koI vAra kIDI, paMtagiyuM, siMha ane hastI thaye che. koI vakhata sarSa ane ziyALa paNa thayA che, vaLI koI vAra manuSya thaIne brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra tema ja caMDALa paNa kahevANe che. A pramANe rAzI lAkha jIvanimAM navA navA veza dhAraNa karIne raMgabhara rame che. temAM kaI vakhata rUpavaMta thayuM che, keI vakhata kurUpa(kadarUpa) thayela che. koI vAra dhanI (tAlevaMta) thaye che ane koI vAra nirdhana(ridrI) thaye che, koI vAra subhAgI thaye che ane koI vAra durbhAgI thaye che. koI vAra phakIra(daraveza) paNa thayuM che." (3-4-5) - "A pramANe judAM judAM rUpa laIne saMsAramAM paribhramaNa karatAM dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI sUkSama ane bAdara ema ATha prakAranAM pudgaLa parAvartana thAya che tevAM anaMta pudgaLaparAvartane te karyA che. A pramANe pannavaNAsUtramAM savistara kahela che." (6) A saMsAramAM dareka jIvanI sAthe manuSyapaNAmAM paNa aneka saMbaMdha thAya che. bhAIbahena thayAM hoya te pAchAM strI ane pitA thAya che. mAtApitA thayelA te putra thAya che. te ja strI verI thAya che ne pAchI valabha thAya che. A pramANe A saMsAranuM sUtra atyaMta vicitra che." (7) A "zrI bhuvanabhAnukevaLIe kaheluM pitAnuM caritra, pite A saMsAramAM karelA aneka bhavanuM vRtAMta sAMbhaLIne ghaNuM catura sujANa puruSa-manuSya pratibaMdha pAmyA che ane karmavazaprApta thayelI maharAjAnI viDaMbaNane tajI daIne jinabhANa (kevaLI) thaI, muktimAM jaI eka sAthe maLI gayA che." (8) AvI rIte A saMsAranuM svarUpa ciMtavavuM. navatatvakAra A saMsArabhAvanAne kevI rIte bhAvavI te saMbaMdhamAM jaNAve che keH mAtA te strI thAya, strI te mAtA thAya, pitA te putra thAya, putra te pitA thAya ityAdika A jIve sarva bhAvane anubhava karyo che, evI je bhAvanA karavI te trIjI saMsArabhAvanA." AnA saMbaMdhamAM vinayavijaya upAdhyAya teonA zAMtasudhArasa graMthamAM, jemAM teo saMsArabhAvanAne trIjI bhAvanA gaNe che, je kahe che tenA upara A lekhake vistArathI vivecana karI prakaTa karyuM che, te pRSTa 160-217mAM che. tyAM teo Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA jaNAve che ke A saMsAranATakanA pAtro oLakhavA yogya che. emAM khAsa karIne mane vikAranuM jora hoya che. ane evA aMtaravikAra aneka che. pachI eka lebha nAmane vikAra prANane zuM zuM kare che te samajavAthI vikAranI mahattA samajAI jaze. te jaNAve che ke tRSNAbAI A lebhathI paNa vadhAre Akare AMtara mane vikAra che. evA vikAre kevI kevI viDaMbanA kare che te tyAM aneka dAkhalAo ApI batAvI ApyuM che. te jaNAve che ke duniyAmAM eka citA maTe che tyAM bIjI utpanna thAya che, ane sarva ene (jIvane) kamarajathI bhAre kare che. A ciMtAne viSaya barAbara vicAravA yogya che. vepAra karanAranI ciMtA namUnArUpe batAvI che. ghaDapaNanI parAdhInatA paNa tyAM varNavI che. A saMsAranATaka te niraMtara cAlyA kare che. AdarelAM adhavaca rahI jAya che. A hIrAjaDita pAMjarAmAM paDele pipaTa aMte ene kedakhAnuM ja samaje che, paNa e kedakhAnuM pachI ene svAbhAvika lAge che. A saMsAramAM prANunuM sthAna zuM che te vicAravA lAgyA che. mahArAjAe dArU pAI A dAruNa saMsAra jamAvyo che ane aneka phasAmaNe teNe karI che. enA zAsanamAM tamArAthI rahevAya ja kema? tuM te khAlI karma nacAve tema nAcanAre che, paNa tAre pUrva itihAsa tuM ja yAda rAkhIza te kharuM svarUpa samajIza. A bhavamAM bALaka parAdhIna che, juvAnImAM mastamadamasta che ane ghaDapaNamAM paravaza che. saMsAramAM dIkare bApa thAya che ane bApa dIkare thAya che. kuberadattAnA saMbaMdhe tyAM varNavyA che. tArI dazA te kharekhara dArUDiyA jevI che. saMsArane barAbara oLakhIza te tane te gamaze nahi. tane lAgaze ke A badhuM zenI khAtara? sAce sukhI kaI nathI. chevaTe te sarva mUkI javAnuM che. samarAditya jevAM caritro vicAravAM. avasara gayA pachI pastAvo nakAme nIvaDaze. AvA aneka muddA e saMsArabhAvanAnA vivecanamAM rajU karyA che. - A rIte saMsArabhAvanA bhAvavI. saMsAramAM prANI ke Ave che, ke cAlyA jAya che, kevI rIte chAtI kADhIne cAle che, ke namra banI badhA saMbaMdha cheDI cAlyA jAya che, ane mAtAne patnI tarIke kema bhogave che, pitA upara putra e pitA thAya tyAre kevA hukama kare che, strIputrAdinA saMbaMdhe kevA svArtha upara racAyelA che, e saMbaMdhane guTatA vAra lAgatI nathI, anAdi kALathI cAlatA saMsAramAM aneka jAtanA saMbaMdha thayA, A jIva badhe jaI AvyuM che, eNe ghaNA saMbaMdha bAMdhyo che ane anaMta saMbaMdha e cheDI troDI AvyuM che. A sarva saMsAranuM svarUpa vicAratAM dekhAI Ave che. te tenA sAcA svarUpamAM ciMtavavuM e saMsArabhAvanA che. saMsAranuM AvuM svarUpa vicArI A saMsAra kema jAya ane pite jabrajarAmaraNa vagaranuM avicaLa sthAna kema prApta karI zake e ciMtavavuM. jIva saMbaMdhanI vicitratAo vicAre te jANe ke A saMbaMdhamAM pAMsaruM paDe te paNa kaMI ISTa nathI, e dIvA jevI vAta che. AvI rIte saMsArabhAvanA vicAravI. (156). Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 che prazamarati vivecana sahita - sAtamI AvabhAvanAnuM vistArathI svarUpa mithyAdRSTiravirataH pramAdavAn yaH kaSAyadaNDaruciH / tasya tathA''sravakarmaNi yateta tannigrahe tasmAt // 157 // atha-mithyASTivALa prANI ane avirata prANI ane pramAdI prANa tathA jene kaSAmAM ane mana, vacana, kAyAnA daMDamAM haza thAya che te prANIne je AsavakArya thAya che tene samajIne prayatnapUrvaka nigraha karavAmAM prayatna kare. (157) vivecana-atyAra sudhI pitAnI jAtane jIvana sAthe zuM saMbaMdha che te samajyA, tenuM avalekana, ciMtavana karyuM. have AtmAne karma AvavAnA garanALAnuM nAma Asava kahevAya che. jema taLAvamAM pANuM garanALAmAMthI bharAya che tema AtmArUpa sarovaramAM karma, rUpa pAchuM A AsathI bharAya che. A saMbaMdhamAM graMthakartA zuM kahe che te prathama ApaNe samajIe. pachI ema lAgaze ke karmane ane Asavane ATale majabUta saMbaMdha che ane e garanALA dvArA thatI karmarUpa pANInI bharatIne aTakAvavI joIe. te garanALAM kayAM che ane kevAM AkarAM che te prathama samajI laIe. A Asava pAMcamuM tattva che ane jIvanI sAthe karmane meLApa thavAmAM bahu agatyane bhAga bhajave che. midaSTi-karma AtmAne joDAvAnuM prathama kAraNa mithyAdarzana che. emAM vastune yathAsthita baMdha thatuM nathI, zuddha sahaNa thatI nathI ane vizuddha dharma para sAro prema thatuM nathI. A mithyAdarzana ane mithyAtvanA prakAre para AgaLa vivecana thaI gayuM che eTale ene pharI varNavavAnI jarUra rahetI nathI. A sarva prakAranA mithyA AtmAne karmathI bharI de che, tethI te karmaptinuM kharekharuM dvAra che. karma ane AtmAne saMga karAvanAra A mithyAtva che. tene samajI prANIe tene aTakAvavA prayatna karavo joIe. je saMsAra Akare lAgatuM hoya, A rakhaDapaTTI aTakAvavI hoya te teNe vastunA samyam badha upara dhyAna ApavuM ane mithyAtvapaNAnI sthitimAMthI bacavA prayatna kare. karma ane AtmAnA meLApane aMge ane prAptine aMge A agatyanuM kAraNa che. avirata-pramAdI prANa. te ALasamAM, bedarakArImAM aneka karmone pitAnA AtmA sAthe joDI de che. tethI avirata - pramAdI prANIne paNa karmanuM nALuM gaNavAmAM AvyuM che. athavA viratibhAvane tyAga eTale bAra vrata na levAM te aviratibhAva kahevAya. karma baMdhanamAM A aviratibhAva ghaNuM mahatvane bhAga bhajave che. ApaNe ATalAMTika tathA pisi. phikane pANI vAparatA nathI, paNa tene tyAga na hovAthI ApaNane te pANInA vaparAzane paNu deSa lAge che. karma je cAra kAraNe baMdhAya che te cAra kAraNe che mithyAtva, avirati, pramAda ane ga; tenA para agAu vivecana thaI gayuM che. A pramAdI sthitine tyAga karI aviratibhAvane tyAga karavAthI ghaNAM karmo ochAM baMdhAya che. tethI A karma AvavAnuM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 401 nALuM paNa sAvadhAnIthI vicArapUrvaka baMdha karavuM. ane karma AvatAM baMdha karavA te khAsa samajaNane viSaya che. eka vAra karmanI Avaka baMdha thaI jAya, pachI savAla mAtra eTale ja hoya ke lAgI gayelAM hoya te karmonuM zuM karavuM? prathama te navI Avaka, AyAta, vadhAre thavA na devAne A prayatna che. A rIte Azravane oLakhI tene tyAga karavA prayatna kare. A pramAdavAnuM-ALasu, pramAdI. Ane AsavanA kAraNa tarIke zA mATe gaNavAmAM Avela che te spaSTa thatuM nathI. magha, viSaya, kaSAya, vikathA ane nidrAne kaI kaI graMthakAree pramAda tarIke varNavyAM che. teomAMnuM pratyeka, karmane AtmA sAthe joDI ApanAra che te ughADI vAta che ane tethI te pAMca prakAranA pramAdane nigraha karavA udyama kare evo ene saMbaMdha uparathI artha thaI zake. kaSAya-AgalA prakaraNamAM ApaNe krodha, mAna, mAyA ane lebhanA darekanA cAra bheda karI seLa prakAranA kaSA samajI gayA. e kaSAya jyAM sudhI hoya che tyAM sudhI prANI aneka karmo bAMdhe che, tethI mithyAtva ane avirati sAthe tenI karma ekaThAM karavAnAM nALAM tarIke gaNatarI karavAmAM AvI che. A kaSAya kevI kharAba cIja che te ApaNe joI gayA chIe. (juo A ja graMthanuM kaSAya saMbaMdhI prakaraNa) daMDa-mana, vacana, kAyAnA yuganI pravRtti karma baMdhAve che. te dvArA AtmA sAthe karmo joDAya che. tethI A yugane arthAt pravRttine paNa karmanuM eka nALuM gaNavAmAM Avela che. A prANI je ge upara vijaya meLave te navAM AvatAM karmo rokAya che. ane navAM AvatAM karmone prayatnapUrvaka aTakAvavAM e A jIvanane uddeza hovo joIe. yata-mane patnane pATha karatAM te pATha vadhAre sAruM lAge che. eka te e adhUrA rahetA vAkyane pUruM kare che ane Akhe artha barAbara thAya che. tethI meM tene pATha svIkAryo che. - tabrigraha-Asavane nigraha karavAmAM. ahIM "yati eTale zabda adhyAhAra samajo ema TIkAkAra zrI haribhadrasUri jaNAve che. ApaNe zrAvaka evo zabda paNa adhyAhAra gaNI zakIe, kAraNa ke A A graMtha pragatizIla zrAvakane paNa ekasarakhI rIte lAgu AvI rIte mithyAtva, avirati, kaSAya ane yegone vicArI e nirNaya karavo ke navA AvatA karmasamUha te dUra ja aTakI jAya. A sAtamI AzravabhAvanA che. enA saMbaMdhamAM anya zuM kahe che te vicAratAM prathama ApaNe jasamanI AAvabhAvanA vicArIe Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re prazamarati vivecana sahita (rAga gheraNI) AvabhAvanA sAtamI re, samaje suguru samIpa; krodhAdika kAMI kare re, pAmI zrI nidI re. suNa suNa prANuo! parihara AsavaprapaMce re, dazame aMge kahyA, jehanA duSTa prapa re. suNa... haze je hiMsA kare che, te lahe kaTuka vipAka pari haze trAsanI re, je ja aMga vipAka che. suNa... mithyAvayaNe vasu nakyo re, maMThika paradhana leI, INe abrakSe raLavyA re, iMdrAdika sura keI re. suNa. mahA AraMbha parigrahe re, brahmadatta naraya pahu, 1; sevyAM zatrupaNuM bhaje re, pAMce dUragati re. suNa... 4 chidra sahita nAvA jaLe re, bUDe nIra bharAya tima hiMsAdika Azrave re, pApe piMDa bharAya che. suNa 5 avirati lAge eDhiyA re, pApasthAna aDhAra; lAge pAMcehi kriyA re, paMcama aMge vicAre che. su... 6 kaTaka kriyA thAnaka phaLyAM re, belyA je aMga; kahetAM hoyaDuM kamakame re, virUo tAsa prasaMge re. suNa. 7 mRga pataMga ali mAchaluM re, karI eka viSaya prapaMca, dukhiyA te kema sukha lAhe re, jasa asvasa eha pace che. suNa - 8 hAsya niMda vikathA vize re, naraka nigode re jAta, pUravadhara kRta hArIyAM re, avarAnI zI vAta che. suNa. 9 sAtamI AzravabhAvanA saddagurunI samIpe samaje ane he bhavya prANI.! tame jinezvara rUpa dIpakane athavA jinavANIrUpa dIpakane pAmIne dezadi kA- jA mATe kare che? te karavA gya nathI. he bhavya prANuo! tame jinazANI sAMbhaLo ane AzravanA prapaMcane - tenAM vistArane parihare. te AzrAnA duSTa prapaMcane zrI prazavyAkaraNa nAmanA dazama aMgamAM vistArathI varNavela che. 1 "je prANa haze hiMsA kare che, te tenA kaDavA vipAkane anubhave che, pAme che, mAtrAzanI jema. tenI hakIkta zrI vipAkasUtramAM e je. pAMca avarUpa pAMkhya Azraya paikI pahelA hiMsA Asava upara A daSTAMta samajavuM. bIjA asatya Azrava upara "vAsu rAjA'nuM daSTAMta che. mithyAvacana bolavAthI te durgatie gaye. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvano maMDika pArakuM dhana (adatta) levAthI herAna thaye. ane abro iMdrAdika aneka devane vyA - herAna karyA che. mahAAraMbha ane mahAparigrahathI brahmadatta cakrI narake pahae. A pramANe pAMca AsAne sevavAthI te Aso barAbara zatrupaNuM bhaje che. e pAMce durgatinA dUta jevA che, durgatimAM laI janArA che." 2-3-4 chidra sahita nAva jema jaLamAM (samudramAM) aMdara pANI bharAI javAthI bUDe che, tema hiMsAdika Azra vaDe piMDa pApe bharAya che eTale prANuM saMsAramAM bUDe che, saMsAramAM paribhramaNa kare che. pa ekedriya Ine paNa avirati kriyA lAge che, aDhAra papasthAna lAge che ane pAMce kriyA (pAMce Asava) lAge che, ema pAMcamA aMga zrI bhagavatIsUtramAM kahyuM che.' kaTuka kriyAnAM sthAnake jene jene phaLyAM che temane bIjA aMga zrI sUtrakRtAMgasUtramAM kahela che, jenuM varNana karatAM hRdaya kamakame che, dhruje che, tene prasaMga mahAvirUe-mAThe che, arthAt tene prasaMga ja karavA lAyaka nathI." 6-7. haraNa, pataMgiyuM, bhramara, mAchaluM ane hAthI e pAMca jAtinA prANIo kramasara caitra Idriya, cakSu driya, ghaNu (baMdha) IMdriya, rasanA idriya ane sparzendriya paikI ekeka IdriyanA paravazapaNAthI duHkhI thayA che, te saune jANItI vAta che. te je manuSyanI pAMce iMdriya paravaza che arthAt pitAne vaza nathI, pite temane vaza che te manuSya sukha zI rIte pAme?" 8 e sivAya hAsya, niMdA (athavA nidrA) ane vikathAnA vazathI paNa prANI naraka ne nigedamAM jAya che. cauda pUrvadhara paNa nidrAnA vazavatIpaNAthI zrata hArI jaIne durgatimAM cAlyA jAya che, te bIjA pAmaranI zI vAta? bIjA pAmara jIve te tenA vazavatIpaNAthI durgatimAM jAya ja e niHsaMdeha vAta che." 9. ' A AsavabhAvanA kevI rIte bhAvavI te jasama munie ThIka rIte batAvyuM che. ajJAnI ekendriya prANIne pAMca kriyA lAge che, tethI A manuSyabhava pAmIne e krie na lAge tene prayatna kare. ApaNe svataMtra vicAra batAvavA agAu navatatvanA TabAkAra A sAtamI AsavabhAvanAne aMge zuM kahe che te samajI laIe. teozrI jaNAve che ke "mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya tathA yoga e pAMca prakAranA Asave karIne karma baMdhAya che athavA dayAdAnAdike karI zubha karma baMdhAya che ane viSayAkaSAyAdike karI azubha karma baMdhAya che, evI je bhAvanA karavI te sAtamI AsavabhAvanA." - A rIte AsabhAvanA bhAvavAnI che. A sAtamI bhAvanAthI ApaNe tatvaciMtanamAM paDIe chIe. atyAra sudhI potAnI jAta tarapha athavA pitAnAM sagAMsaMbaMdhI tarapha jotA hatA ane tenA pitAnI sAthenA saMbaMdha para vicAra karatA hatA, te cheDI AtmA ane Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ja prazamarati vivecana sahita karmano saMbaMdha kema thAya che, kema aTake ane thaI gayele saMbaMdha kema chUTe te have vicAravAmAM Ave che. karma je mArga Ave che tene rokI navAM karma bAMdhatAM kema aTakIe te mATe have ahIM AvyavadvAnI vicAraNA karIe chIe. karma AtmA sAthe lAgavAnAM betAlIsa (42) prakAra che. tenuM sUkSma avakana saMkSepamAM karI jaIe. pAMca indriya, ' cAra kaSAya, pAMca agrata (prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha), manavacana-kAyAnA traNa mege ane pacIza kriyA H A rIte betAlIsa nALA dvArA AtmAne karma lAge che. pAMca iMdriyethI, krodha, mAna, mAyA ane lebha kaSAyathI, prANAtipAtAdi pAMca avratathI, mana-vacana-kAyAnA pegothI ane pacIza kriyAo dvArA karma AtmA sAthe - lAgelAM che. emAM pacIza kriyAo khAsa samajavA jevI che: (1) zarIrane ajayaNue pravartAvatAM je kriyA lAge te kAyikI kriyA, (2) khagrAdika adhikaraNe karI jIvane mArI nAMkhavA, hanana karavuM te AdhikaraNikI kriyA, (3) jIva ke ajIva upara dveSathI vicAraNA karavI te prApleSikI kriyA, (4) pitAne ke parane paritA 5 (kheda) kaMTALo upajAve te pAritApanikI kriyA, (5) eke kriyAdika jIvane haNa ke have te prANAtipAlikI kiyA, (6) khetara kheDavuM vagere jemAM chakAya jIvane vadha thAya tevI pravRtti karavI athavA karAvavI te AraMbhikI kriyA, (7) dhana dhAnyAdi nava prakAranAM parigraha meLavatAM tathA tenI upara meha karatAM je kriyA lAge te pArigrahika kriyA, (8) mAyA kapaTathI bIjAne ThagavuM. te mAyApratyayikI kriyA, (9) jinavacana aNusaddalatAM, viparita prarUpaNa karatAM je kriyA lAge te mithyAdarzana pratyayikI kriyA, (10) aviratine lIdhe paccakhANa karyA vagara sarva vastanI je kriyA lAge te apratyAkhyAnikI kriyA, (11) kautuke karIne azva pramukhane jevAM te daSTikI kriyA, (12) rAgane vaza karIne puruSa, strI, gAya, baLada, vastra vagere sukumAra vastune sparza karavAthI je kriyA lAge athavA koI saMdeha utpanna thayAthI pUchavAthI je kriyA lAge te pRSTikI athavA pRthvikI kriyA, (13) jIva tathA ajIva AzrayI je rAga cheSa thAya, eTale bIjAne ghare hAthI, gheDA, vastra pramukha ghareNuM dekhI e vastu enI pAse kema evuM ciMtavI karmabaMdha kare, te prAtyavikI kriyA, (14) pitAnA ghaDA pramukhane jevA AvelA lokone prazaMsA karatA joIne ke sAMbhaLIne je harSa dhara athavA dUdha, dahiM, ghI, tela vagerenuM bhAjana-vAsaNa ughADuM mUkyAthI temAM trasa jIva AvI paDe te sAmaMtAnupAtanikI kriyA, (15) rAjAdikanA AdezathI yaMtrazastrAdikanuM je AkarSaNa karavuM athavA zastra ghaDAvavuM, vAvakUvAne khaNAvavA te naizastrakI kriyA, (16) potAnA hAthe athavA zvAnAdika jIvathI tathA zastrAdika ajIvathI zazakAdika jIvane mAravA athavA koI atyaMta abhimAnA karIne, krodhita manavALe thaIne, je kAma pitAnA nokare karI zake te kAma pitAnA hAthathI kare te vahustakI kriyA, (17) jIva tathA ajIvane kAMI AjJA karavI athavA teo mAraphata Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvano 45 kAMI aNAvavuM ane tethI je kriyA lAge te AjJApanikA-AyanikI kriyA, (18) javA tathA ajIvanuM vidAraNa karavuM, bhAMgavuM te vidAraNikA kiyA, (19) upagazUnyacitte koI vastu levI athavA mUkavI athavA UThavuM, besavuM, kAmAdika karavuM te anAgikI kriyA, (20) A leka-paralekathI viruddha kAryanuM je AcaraNa karavuM te anavakAMkSA pratyayikI kriyA, (21) manavacanakAyAnA yegonuM dubaNidhAna, temAM pravartana karavuM paNa nirvatana karavuM nahi te prAyagikI kriyA, (22) koI evuM moTuM pApa karavuM ke jethI AThe karmonuM samudAyapaNe grahaNuM thaI jAya te sAmAdAnikI kriyA, (23) mAyA tathA lebhavaDe je kAMI karavuM eTale premanAM vacana evAM belAya ke jethI rAganI adhika vRddhi thAya te premikI kriyA, (24) krodha tathA mAna vaDe evAM gati vacana bole ke jethI AgalAne dveSa upaje te helikI kriyA, (25) kevaLa kAyAgane ja pravartAvavAthI je kriyA lAge te IryA pathikI kriyA. apramatta sAdhune tathA kevaLIne paNa A kriyA heya. A rIte AsavanA betAlIsa prakAra jaina sUtromAM tathA prakaraNa Adika graMthamAM batAvyA che. pacIza kiyA jIvahiMsAne aMge sIdhI ke ADakatarI rIte lAge che. ethI jaina darzanAnusAra jIvahiMsAnuM keTaluM mahattva che te samajAyuM haze. A siva vAte vistArathI lakhavAne hetu tenuM ciMtavana karavAnuM che. doSane TALavA mATe prathama tene oLakhavo joIe. oLakhyA vagara tenuM ciMtavana, te saMbaMdhI upayoga ane tene tyAga thaI zake nahi ane bhAvanAne hetu prathama tene tyAga karavA mATe te saMbaMdhI vicAra karavAne che, tene oLakhavAne che. A karmanA AtmA sAthe joDANanAM ane bharAvAnAM kAraNe jaNAvavAmAM Ave che. temane barAbara oLakhI karma AvatAM kema aTake te vicAra karavAne che. karmane AvatAM aTakAvavAnA mArgo ApaNe AvatI bhAvanAmAM joIzuM. A Asava je nava tatvamAMthI eka tattva che temane barAbara jANuM samajI vicAravA ane TALavA joIe. tethI AtmA saMsAramAM paribhramaNa karate aTake che ane jyAM anaMta sukha thAya che tevA mekSe pahoMcI jAya che AthavabhAvanAne aMge vinayavijayajI zAMtasudhArasa graMthamAM kahe che ke mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga e karmabaMdhanA hetuo che. pachI Azravane bhAvArtha samajAvIne teo iMdriye, kaSA ane pacIza kriyAo varNavI te sarva karmaprAptinAM garanALAM che ema batAve che. karma prANIne vyAkuLa kare che, caMcaLa banAve che ane AsothI AtmA mele thAya che. pratyeka samaye karma baMdhAya che eTale saravALe Avaka vadhe che. tyAre A garanALA aTakAvavAno upAya zodha joIe. ene javAba AvatI AThamI saMvarabhAvanAmAM maLaze. sattAvana baMdhahetu para vivecana karI e Asane oLakhI levAnI jarUriyAta para teozrI bhAra mUke che. emanA paranA vijayanI mahattA moTI che. samaju mANasa A Asana Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 prazamarati vivecana sahita vene tajI de e samajAve che. mithyAtva kevI rIte kAma kare che te jaNAvI pachI teo aviratine samajAve che. sAthe viratibhAva, tyAgabhAva ane paccakhANanuM mahatva rajU kare che; tyAra pachI indriyanA viSayene teo varNave che ane chevaTe mana, vacana, kAyAnA ye te varNave che. sArA Azra senAnI beDIrUpa che. meM tenA para vivecana karyuM che, te pR. 358-398 sudhI zAMtasudhArasa prathama bhAgamAM varNavyuM che. te joI javA atra sUcanA karavI prAsaMgika che. vAta ema che ke AjhavabhAvanA ciMtavatAM e karmone ane AtmAne saMbaMdha kevI rIte thAya che te ciMtavavuM ane te kamabaMdha zAM zAM kAraNethI thAya che te samajI temane aTakAvavAM. A kAraNe aTakaze eTale karmanI navI Avaka ghaTaze ane te ghaTavAnA rastAo AvatI AThamI saMvarabhAvanAmAM batAvaze. A rIte samajaNapUrvaka karmone oLakhavAM, temane AtmA sAthe saMbaMdha vicAre te A AzravabhAvanAmAM ApaNe mukhyatve vicAryuM. vicArapathamAM ciMtavelI bAbata pachI amalamAM Ave che, eTalA mATe prathama bhAvanA karavI joIe. A rIte sAtamI AzravabhAvanA bhAvavI. (157). AThamI saMvarabhAvanAnuM vistArathI svarUpa yA puNyapApayoragrahaNe vAkAyamAnasI vRttiH / susamAhito hitaH saMvaro varadadezitazcintyaH // 158 // - atha-puNyane ane pApane bannene na levAnI mana, vacana ane kAyAnI vRtti hevI te AdhArabhUta purae kahele ane batAvele raste hita karanAra - lAbha karanAra che. e rIte saMvara vicAravA lAge che, tethI tene vicAro, bhAva. (15) vivecana have ApaNe AThamI saMvarabhAvanAne oLakhIe, samajIe. je garanA bAnI upara vAta karI gayA tenAM dvAra - bANuo baMdha karavAM eTale saMvara. bIjA zabdomAM, saMvara eTale karmone AtmA sAthe maLatA aTakAvavA, baMdha karavA. te A AThamI ciMtavavA yogya bhAvanA che. prathama saMvarabhAvanA karavAnI keTalI badhI jarUriyAta che te graMthakartAnI sAthe vicArI jaIe. puNya-puNyanA betAlIsa prakAra che. e sArA lAge che, paNa e senAnI beDI jevA che. sonAnI beDI sArI ema leDhAnI beDInI sarakhAmaNImAM lAge, paNa sonAnI paNa Akhare beDI ja che ane tene beDI tarIke samajavI joIe. zAtavedanIya, uccagotra vagere enA betAlIsa prakAra che. ene nava tatvamAM trIju tattva keTalAka AcAryo gaNe che. AvuM puNyakarma paNa senAnI beDIrUpa heI na joIe evI ciMtavanA karavI te saMvarabhAvanA che. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA (47 pApa-enA khyAzI (82) prakAra che, te zuM tatva che. puNya te haju kaI kaIne game, paNa pApa te jarA ye game tevuM nathI. tene te svarUpe oLakhI tenuM sarvathA agrahaNa karavuM te A karma AvavAnAM rastA baMdha karavA mATe jarUrI che. AvI jAtanA vicAra saMvarabhAvanAvALo jIva kare. enI najaramAM te puNya ane pApa baMne sarakhAM che ane te temanAthI dUra rahe che. bhAvitAtmA prathama te karmane oLakhe che ane pachI tenI sAme bAraNuM baMdha karI tenI Aya aTakAve che. A saMvarabhAvanAnuM rahasya che. puNyane paNa te aDe nahi ane pApane paNa te aDe nahi, koI paNa jAtanAM karmane e grahaNa kare nahi. agrahaNa-anupAdAna, na levuM, na svIkAravuM. eTale e puNyakarma baMdhAya evuM kAma paNa na kare ane pApakarma baMdhAya evuM kAma paNa na kare, kaI paNa prakAranuM karma baMdhAya tenI sAme te bAraNuM ja baMdha karI de. je pANInI Avaka taLAvamAM Azrava dvArA thatI hoya tenI aTakAyatanA sarva upAya te le. karma navAM na Ave te mATe AzradvAranI sAme haDatALa pADavI ane saMvara dvArA te karmane AvatAM aTakAvavA. te samaju vivekI vicAraka jarUra kare. mana-vacana-kAyAnI vRtti-manathI, vacanathI ane kAyAthI kabaMdha thAya che. tevA prakArane vyApAra e saMvarabhAvanAne aMge prANI na kare. karma AvavAnA Azrane aMge ApaNe joyuM che ke managa, vacana ane kAyayega navIna karmane AtmA sAthe joDe che. e karbhagrahaNanA kAraNabhUta A vyApArane aTakAvI de eTale navAM karmI prANI grahaNa na kare. A rIte tene vyavasAya ja evA prakArane thaI jAya ke e navAM karmone grahaNa na kare. A saMvarabhAvanAthI navIna kamanI aTakAyata kema thatI haze te ApaNe AgaLa upara jaIzuM. susamAhita-A saMvaranuM vizeSaNa che. sArI rIte AtmAmAM ApaNu karela saMvara navIna karmabaMdhane aTakAve. eTalA mATe saMvaranI bhAvanA karavI, saMvarane oLakha ane e rIte karmanI navI Avaka aTakAvavAnI vicAraNA karIne tenA amalane ane vicAra kare. A saMvarabhAvanA navI Avaka karmanI je thAya che tene aTavavAne aMge ane navA karmanI AyanAM dvAra baMdha karavA aMge che. - hita-hitakArI saMvara che. bhaviSyane mATe te khareasa lAbha karI ApanAra ke e. pazu saMvaranuM vizeSaNa che. ApaNe saMvara kema thAya tene the thaDa paricaya Agala. upara karIzuM, paNa te atyaMta Atmika lAbha karanAra che eTaluM ApaNe atyAre nA laIe, samajI laIe. varada-tIrthakara jevA uttama janee tene batAvyuM che. jene tIrthakaranA vacanamAM zraddhA che teNe vaNivuM ke A saMvaranA sarva prakAre khuda tIrthakara mahArAje batAvela che Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita tethI jarUra vicAravA yogya che. dezita-dekhADayo che, kahyo che, batAvyuM che. A AsavanA sarve mArgonAM dvAra baMdha karI Avaka baMdha karavAnA rastA tIrthakara mahArAje batAvyA che, sUcavyA che eTale e rastA jarUra sArA ja hoya, asarakAraka ja hoya ema vicAravuM. A pramANe bhAvanA karavI. A rastA kayA kayA che te ApaNe vicAravuM. tIrthakarane vacce lAvavAnuM kAraNa e che ke emanuM jJAna paripakava oI teo je rastAo batAve te sArA ja hoya, AdaravA yogya hoya. tethI saMvarabhAvanA temanI praNIta hoI AdaravA gya che, evuM pramANapatra che. AvI rIte saMvarabhAvanA ciMtavavI, vicAravI ane pitAne saMsAra ghaTADave. tethI prathama ApaNe saMvaratatvane oLakhI laIe. saMvaranA sattAvana bheda che, ema navatatvanI zarUAtamAM kahyuM che. e pratyeka bhedane anusaravAthI navAM karmone AvavAnAM bAraNAM baMdha thAya che. e sattAvana prakAra A pramANe che: pAMca samiti, traNa gupti, bAvIza parisaha, daza yatidharmo, bAra bhAvanA ane pAMca cAritra ema sattAvana bheda thAya che. te prathama ApaNe samajI laIe. e paNa samajI laIe ke mana, vacana, kAyAnA pegone emAM pravartAvavAthI navAM karmo AvatAM rokAya che. prathama isamiti eTale jayaNa rAkhI sADAtraNa hAtha bhUmi AgaLathI joIne cAlavAnI paddhati. samyaka prakAre niravadya bhASA bolavI te bIjI bhASAsamiti. nirdoSa AhAra, vastra, pAtra tathA vasatInI zodhakhoLa karavI te trIjI eSaNA samiti. samyaka prakAre paMcha pramAI Asana vagere grahaNa karavA ane tene mATe je ceSTA karavI tene cethI AdAnanikSepaNA samiti kahevAmAM Ave che. paraThavavA gya maLamUtrAdika vastuone sthaDilabhUmimAM upagapUrvaka mUkavAnI je ceSTA karavI tema ja sadoSa upakaraNa vagerene paraThavavAnI je ceSTA karavI te utsargasamiti (pAriSThApanikA samiti). A rIte pravRtti athavA ceSTA karavAthI jIvahAni aTake, tethI te pAMce samiti munie haMmezA pALavI joIe. manamAM kalpanAjALane viyega kare ane dharmadhyAnanI vicAraNA karavI ane sarvathA manegane reka te mane gupri. sarvathA vacanane radhavuM, athavA maunane abhigraha dhAraNa karI hAthapaganI saMjJA vaDe kAma karavuM ane jayaNApUrvaka vaheratI vakhate balavuM te vacanagupti. kAyA-zarIranuM gepana karI upasarga-parisaha Adi sahana karavAM ane kAyAnI ceSTAne sarvathA tyAga karo ane zayana, Asana pramukhane vize ceSTAne niyama kare te kAyaguptinA nAmathI oLakhAya che. A pAMca samiti ane traNa gupti maLIne ATha prakAra thayA. e AThe maLIne pravacanamAtA kahevAya che. - have ApaNe bAvIza pariSahane (athavA parisahIne) joI jaIe. pariSaha sahana karavAthI pApane AvatuM aTakAvI zakAya che ane anukULa pariSaha khamavAthI paNa pApane Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 409 AvavAnAM dvAra baMdha karI zakAya che. ApaNe A sAdhue sahevAnA khAvIza pariSaheA vicArIe. 1. kSudhA eTale bhUkha. game tevI bhUkha lAge te paNa aneSaNIya AhAra sAdhu na ja le. A dhyAna paNa na kare. game tevI bhUkhane paNa sahana kare e prathama pariSaddha. 2. pipAsA eTale tarasa. game tevI tarasa lAge, AhuAra mATe bhamavAmAM vadhAre lAge, te vakhate eSaNIya jaLa ja sAdhu le, anyathA tarasa sahana kare. 3. zItapariSaddha. ThaMDIne sahana karatI vakhate paNa khape teTalAM ja vastra le ane zItanI pIDA sahana kare. 4. uSNupariSaddha. jyAre unALA tape ke pAte uSNa zIlA pAse AvI caDhe te garamI sahana kare, chatra ke kapaDAMnA chAMyaDo na kare, vIMjaNA vagerenA upayoga na kare, pa. DAMsa. DAMsa ke maccharanA Da'kha lAge, jU-mAMkaDa karaDe tyAre tenA nivAraNa mATe sthAnaka taje nahi, ane ju, mAMkaDanA DaMkha nivAravAnA upAya paNa na kare. 6. acela. vastrone vAMche nahi. AgamamAM jeTalAM vastra rAkhavAnuM kahyu che teTalAM ja rAkhe. acela eTale vastra nahi ema nahi paNa alpamUlyavALuM ke phATeluM vastra sAdhu khuzIthI le. mUrchAne parigraha batAvyA che. kapaDAM tarapha paNa ene mUrchA na thAya, cha. atipariSaddha. game teTalA vihAra kare te paNa ene ajape na thAya. arita eTale kaTALA--aNugame. zubha dhyAna dharavuM te atine dUra karavAnuM sAdhana che. 8. strIpariSaddha. ene joi temanAM aMga, pratyaMga, saMsthAna, surata, hAsya, maneAharapaNuM, lalitavibhrama, vilAsa vagere ceSTAo na icche ane strI sAthe dRSTie dRSTinA meLApa na kare. 9. carcApariSaddha. carco eTale cAlavuM. grAma, nagara, kuLAdine vize vihAra kare-cAle ane eka ne eka sthAnake na rahe. 10. auSadhikI pariSaddha, pApakama ane gamanAgamanano niSedha kare. zunya ghara, smazAna, sakhila, si'huguphA vageremAM kAyAsatye rahyA thakA tyAM aneka prakAranA upasargo thAya te paNa aziSTa ceSTanA niSedha karavA. zrI, pazu, paMDaka varjita sthAnamAM rahetAM jo aniSTa ke iSTa upasargAM thAya te paNa tethI cittamAM paNa calAyamAna na thAya, paNa te upasargAne sahana kare. 11. zayyApariSaddha, vasatImAM ghaNI dhULa hAya, ghaNI ThaMDI hAya, jamIna garama hoya, kAMkarAvALI hoya te paNa vasatIne (rahevAnAM sthAnane) sArI mADI kahe nahi, udvega kare nahi. 12. krezapariSaddha. zayyAnA ApanAra krAdha kare, Akroza kare athavA koI sAdhune dekhI tiraskAra kare, chatAM tenA tarapha krAdha na kare, paNa UlaTA tevA puruSane upakArI jANe, hitakArI mAne ane tenA tarapha paNa zAMti rAkhe. 13. vadhapariSahuM. zayyA ApanAra, vasatI ApanAra khUna paNa kare, koI DhIkA, pADu, cAbUka vagerethI mAravAnA, prahAra karavAnA mArga le athavA mArI nAkhavA mATe prahAra kare chatAM tenA upara paNa jarAye rASa na lAve. 14. yAcanApaSiddha, mAMgatAM yati zaramAya nahi, jarUrI vastu mAMge, kAraNa ke ApyA vagaranI saLI paNu sAdhune khapatI nathI. jenI pAse yAcanA karavAmAM Ave te Apaze ke nahi tenA vicAra pra. pura Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 prazamarati vivecana sahita na kare. 15. alAbhapariSaha, mAgyA chatAM vastunI prApti na thAya te tenAthI manamAM be pAme nahi, viSAda na lAve, ane mukharAga paNa palaTe nahi. 16. regapariSaha, game te vyAdhi thAya chatAM atisAra, bhagaMdara vagere rogone upAya na ciMtave, paNa vidhi anusAra nirava cikitsA kare, karAve. manamAM karmane vipAka vicAre, keI. jAtanI hAyeya na kare. 17. tRNuparza pariSaha. zayyAnAM taraNuM vAge te pIDA sahana karI le ane pIDA sahanane pIDA na gaNe. 18. malapariSaha. sAdhu snAna na kare, tethI zarIre mela thAya, durgadha thAya, para thAya tene dUra karavA snAnAdikanI vAMchA na kare. 19, satkAra pariSaha. sAdhune koI nAme, koI rasta, caraNasparza kare, sAmaiyuM kare, UbhA thaI Adara kare, paNa sAdhune enI vAMchA na hoya. kare te ThIka che, na kare te tene AtmA jANe. 20. prajJA pariSahara buddhibAhulya tene garva na kara ane na hoya te tene kheda paNuM na kare. 21. ajJAnapariha. jema buddhine sahevI tema ajJAnane paNa sahana karavuM. sAdhu jJAnavAna hoya, ane sarva prakAre jANakAra hoya evuM na paNa bane, tethI thate parAbhava paNa sAdhu zAMtithI sahana kare. 22. samyakatva pariSaha : keI iMdra vagere phaLIbhUta na thAya tethI zraddhAmAM pAchA na paDe ane anyadarzanInI addhi dekhI enA tarapha rAga na kare. A bAvIza pariSaha khAsa irAdApUrvaka atra AlekhyA che, samajIne temane sahana karavA. ethI AvatAM karyo aTake che, ApaNe have saMvaranA upAye vicArIe. atyAra sudhImAM ATha pravacanamAtA ane bAvIza pariSaha maLIne trIza saMvapAye vicAryA. tyAra pachI daza yatidharma Ave che, te AvatA prakaraNane viSaya che tethI atra temanAM nAmamAtra ja ApIzuM. e yatidharmanA pAlanathI paNa navAM AvatAM karmo sAme bAraNuM baMdha thAya che. te yatidharmo A rahyAM 1. kSamAdharma, 2. mAIvadharma, 7. Aje vadharma, 4. muktidharma, 5. tadhirma, 6. saMyamadharma, 7. satyadharma, 8. zaucadharma, 9. akiMcanadharma ane 10. brahAcaryadharma. AmAM pAMca mahAvatane paNa samAveza thAya che. A yatidharmane meLavatAM 40 (cALIza) prakAranAM saMvara thayAM. pachI bAra bhAvanA Ave che. tenI vigatavAra vivecanA A prakaraNamAM ja cAle che. temanAM paNa nAma mAtra ApIe. 1. anitmabhAvanA, 2. azaraNabhAvanA, 3. saMsArabhAvatA, 4. ekatvabhAvanA, 5. anyatvabhAvanA, 6. azucibhAvanA, 7, AsavabhAvanA, 8, saMvara bhAvanA, (cAle che), 2. nijAbhAvanA, 10. lekasvabhAvabhAvanA, 11. bedhidurlabhabhAvanA ane 12. arihaMtasahAyabhAvanA. A pratyeka bhAvanA AvatA karmone roke che. tethI tene saMbabhAvanAne vibhAga gaNavAmAM Ave che. e rIte trIzamAM daza ane bAra saMvare vadhatAM para (bAvana) saMvare thayAM. - have pAMca prakAranA cAritranuM varNana karIe. 1. sAmAyika cAritra-samatAne jemAM lAbha thAya te athavA samatAne arthAt jJAna, darzana ane cAritrane jemAM lAbha thAya tene Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaDA thAya ane bhAvanA : paNa sAmAyika cAritra kahevAya. 2. chedo pasthApanIya cAritra-cAritranA paryAya cheda thAya. cheda eTale pUrvaparyAyane cheda ane upasthApanA eTale gaNAdhipe Apela navA paryAyanI sthApanA. AmAM paMca mahAvratane uccAra thAya che. 3. parihAravizuddhi cAritra-jemAM karmanI nirjarA , thAya che. A cAritramAM viziSTa prakAranA tapathI yukta AcAra hoya che. nava manuSyane gaccha judo nIkaLe te tIrthakara ke tenA dIkSita ziSya pAse cAritra paDivAje. emAM cAra jaNa parihAraka eTale tapanA karanArA thAya ane cAra temanI vaiyAvacca karanArA thAya ane ekane gurusthAnake karAve. pachI te cAra parihAraka cha mAsa sudhI tapa kare. temAM uNukALe jaghanyathI etha, madhyamathI chaTha ane utkRSTathI aThThama evAM tapa kare ane zItakALe jagha nyathI chaTha, madhyamathI aThThama ane utkRSTathI dazama kare tathA varSAkALe jaghanyathI aThThama, madhyamathI dazama ane utkRSTathI duvAlasa (5 upavAsa) tapa kare, pAraNe AMbila kare, ema cha mahinA tapa kare. pachI cAra tapasyA karanArA vaiyAvacca karanAra thAya ane vaiyAvacca karanArA tapasvI thAya. te paNa cha mAsa sudhI tapa kare. te pUrNa thayA pachI je guru thayA heya te cha mahinA tapa kare, te vakhate te AThamane eka guru thAya, zeSa bIjA vaiyAvacce kare. ema aDhAra mahinA sudhI tapa saMpUrNa karI pachI jinakalpa Adare athavA gacchamAM paNa Ave. 4. sUmasaM5rAya cAritra-saMpAya eTale kaSAya. zreNae karma khapAvatAM navame guNasthAnake lebhanA saMkhyAta khaMDa karI jyAre chelle khaMDa bAkI rahe tyAre tenA asaMkhyAta sUma khaMDa karIne dazame guNaThANe upazamAve, athavA kSapakazreNuM mAMDI hoya te tyAM khapAve, te dazama guNasthAnakanuM nAma sUkSmasaMparAya che. ane cAritranuM nAma paNa sUphamaparAya che. pa. yathAkhyAta cAritra-yathAvidhie karIne akaSAyapaNuM arthAt saMjavalana- kaSAye karI sarvathA kaSAyarahitapaNuM jene kahIe te yathAkhyAta cAritra jANavuM. chAtmasthika ane kaivalika evA enA be prakAra che. agiyArame guNaThANe e chadmasthane thAya ane terame guNasthAnake te kaivalikane jANavuM. A cAritrathI prANIne mikSa thAya che. A pramANe saMvaranA sattAvana prakAra thayA emAMne keI eka ke vadhAre prakAra AdaravAthI AvatAM karmonAM bAraNuM devAI jAya che. pratyeka sattAvana prakRti vicAravAgya che, ane e rIte navIna karmabaMdhanI sAme bAraNuM baMdha karavA jevuM che. A navIna Aya baMdha thaI jAya pachI hoya tevA karmone dUra karavAne mATe AvatI navamI nirjarAbhAvanA che. AThamI saMvarabhAvanA jasasome nIce pramANe varNavI che, te have ApaNe vicArI laIe - AThamI saMvarabhAvanA ja, dharI cittazuM ektAra; samiti gupti sudhI dhare jI, Apa Apa vicAra. . Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 66 salUNA ! zAMtasudhArasa visa viSaya laphUlaDe jI, lAbhaalAbhe sukhadu:khe jI, zatrumitra sama bhAvatA jI, kadIe parigraha chAMDazuM jI, lezu sa yamabhAra) zrAvaka ciMte huM kadA jI, karIza saMthArA sAra, sAdhu AzaMsA ema kare cha, sUtra bhaNIza guru pAsa; ekalamalla pratimA rahI jI, karIza salekhaNa khAsa, sajIvahita citaveA jI, vayara ma kara jaga mitta; satya vacana mukha bhAkhIe jI, parihara paranuM vitta. salUNA. salUNA kAmakaTaka bhedaNu bhaNI 7, navavidha parigraha mUkatAM jI, devamaNugma upasarga zu. jI, khAvIza pariSaddha jItIe re, . Jain Education.International prazamati vivecana sahita cAkha--e AMkaNI. aTate manaali rAkha. salUNA0 1 jIvitamaraNa samAna; mAna ane apamAna. salUNAva salUNA dhara tuM zIla sannA; laDDIe sukha athAhu. nizcala hAya sadhIra; jima jItyA zrIvIra. salUNuA. salUNA ma " AThamI sa'varabhAvanA cittamAM ekatAra karI kharAkhara dhAraNa karavI, bhAvavI. temAM ApeAApa vicAra karIne prathama pAMca samiti ane traNa gupti dhAraNa karavI ane zAMta sudhArasanuM AsvAdana karavuM. kartA kahe che jyAre virasa eTale mAThA rasavALAM phaLaphUlamAM bhamatA manarUpa aline-bhamarAne rokIza, temAM pharavA nahi de tyAre te zAMtasudhArasanuM, zAMtirUpa amRtanuM, AsvAdana karaze." (1) da sa`varabhAvanAnA prAra'bhamAM samAna bhAvanI atyaMta AvazyakatA heAtrAthI kartA kahe che ke savaranA abhilASI jIve lAbha ane alAbhamAM, sukhamAM ane duHkhamAM, jIvita ane maraNumAM, zatru ane mitramAM ane mAna ane apamAnamAM samabhAva rAkhanArA hAya che." (2) 66 zrAvaka darAja manamAM ciMtave che ke, huM A parigraha kayAre chAMDIza, kayAre saMyamanA bhAra (cAritra) grahaNa karIza ane kayAre aNuzaNu karIne, sathArA karIne, zubha bhAvanA bhAvatA A dehane tajIza?' zrAvakane karavA yAgya A traNa manAratha kahyA che. sAdhu evI Aza'sAicchA kare ke 'huM guru pAse kayAre sa sUtronA abhyAsa karIza ? kayAre vidvArI thaI, ekalamalla pratimA dhAraNa karI kAyAtsaga mAM rahIza ? ane kayAre zAstravidhipUrNAMka sa lekhaNA karI A zarIrane tajI daIza ?' A sAdhune karavAnA traNa manAratha che." (3-4) 7 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA ' 413. have saMvaranA bheda varNave che. uttama cho sarva jIvanuM hita ciMtave. kartA kahe che ke, he jagatanA mitra! tuM keInI sAthe vera na karIza, mukhe satyavacana belaje, pArakuM dravya pariharaje, kizita paNa adatta na grahaNa karIza. kAmadevanA sainyane bhedavA mATe, jItI levA mATe zIlarUpa sannAhane eTale ke bakhtarane dhAraNa karaje ane navavidha parigrahane sarvathA tajI deje ke jethI pArAvAra sukhanI prApti thAya." (5-6) devasaMbaMdhI ane manuSya saMbaMdhI, upalakSaNathI tiryaMca saMbaMdhI paNa je je upasargo -upadrava thAya tene dhairyathI nizcaLa thaIne sahana karavA, ane jema mahAvIra prabhue sarva pariSahane jItI lIdhA tema tAre paNa bAvIze pariSahane sahana karavA, jItI levA. A aMtima upadeza che." (7) A prakAranI jasamanI AThamI bhAvanA che. emAM saMvaranAM ceDAM thoDAM nAme ApyAM che. navatattvakAra pitAnA TabAmAM lakhe che ke "je je saMvara thakI Azrava rokAya te AzravanuM rekavuM, ane te te saMvaranuM je AdaravuM, eTale jema kSamAdika saMvara vaDe krodhAdi Azrava rokAya che, ItyAdika je bhAvanA karavI te AThamI saMvarabhAvanA." zrImAna vinayavijayajInA zAMtasudhArasanA vivecanamAM lakhela che ke prathama te saMvarane artha samaja; pAMca samiti zuM che, traNa gupti zuM che, daza yatidharmo kayA kayA che, bAra bhAvanA kema bhAvavI, bAvIza pariSaha kema jItavA ane pAMca cAritrane paricaya kevI rIte karavo e vicAravuM te saMvarabhAvanA che. A thI gabharAvAnuM jarA paNa kAraNa nathI. e Azrane upAya saMvarabhAva che ane e prayAsasiddha che ane e prayAsa jarUra kartavya che. aviratine upAya saMyama che. saMyamanA sattara prakAra che. mithyAtvane upAya samyakatva che. ane ArtadhyAnane upAya manaHsthiratA che, jyAre krodhane upAya kSamA che, mAnane upAya namratA che, mAyAne upAya saraLatA che ane lebhane upAya saMteSa che. rodha hRdayathI karavAnuM che. AtmavahANanI traNa jarUriyAta che, te hoya te lakSyasthAne pahoMcavAmAM vakhata lAgatuM nathI. AtmavikAsane mArga tyAM batAvyo che. prathama te navAM karmone rokavA, saMvara AvatAM karmone aTakAve che. ahIM je mArga batAvavAmAM AvyA che te siddha mArgo che. viSayakaSAyane dUra karavA ane samarasane varasAda varasAva. tArI phikara nakAmI che, e eka vani che. manoguptinI cAvI pachI batAvI che. kAyAnI mAyA karavA jevI nathI. saMyamayegamAM niraMtara pravRtti rAkhavI, matamatAMtaramAM na mUMjhAvuM paNa satyanI parIkSA barAbara karavI. brahmacarya e AtmavikAsanI bArAkhaDI che. emAM aneka bAbate samAya che. sarvane AdhAra pariNati para che. AtmasvarUpa eLakhavA jevuM che. tAro uddhAra tArA hAthamAM che. zAMtarasanuM pAna karavA jevuM che. AvA aneka upayogI viSaye e graMthamAM nirUpavAmAM AvyA che. te tarapha sujJa vAcakanuM lakSa kheMcavAmAM Ave Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita che. A saMvarabhAvanAmAM samiti, gupti, pariSahajaya, cAritra, bhAvanA vagere je rajU karavAmAM AvyAM te karmanI Avaka sAme bAraNuM baMdha karanAra che ane pachI jema taLAvamAM navuM pANI na Ave ne aTakI jAya tema saMvaranuM kArya che. e bhAvanA vAraMvAra bhAvavI. e rIte vicArapatha sudharyA pachI tene amala thaze ane AtmA Atmika bhAvamAM lAgI jaze. have te vakhate je karmo lAgelAM hoya, AtmA sAthe maLelAM hoya tene kema dUra karavAM te AvatI navamI bhAvanAmAM vicArAze. e rIte navAM karmone rekavA pUratI A AThamI bhAvanA ciMtavavI ane te sArI lAge, jace te tene amala kare. e vicAraNathI haMmeza mATenuM sukha maLe che. (158) navamI nijarAbhAvanAnuM vistArathI svarUpa yadvizoSaNAdupacito'pi yatnena jIryate doSaH / tadvat karmopacitaM nirjarayati saMvRtastapasA // 159 // atha-jema zarIramAM thayele doSa lAMghaNathI na khAvAthI) prayatnapUrvaka nAza pAmI jAya che, te prakAre AtmA sAthe maLI gayela karmane paNa saMvarayukta prANI tapa dvArA dUra karI de che, nAza pamADe che. (159). ' vivaraNa-A lokamAM navamI nijarAbhAvanAnuM svarUpa vistArathI batAvyuM che. kartA pote ja eka dAkhale ApI nijAnI mahattA samajAve che. nirjarA agAu lAgelAM karmone uze che. saMvara te karmane AvatAM baMdha kare, paNa te vakhate je karmo lAgelAM hoya, AtmA sAthe maLI gayelAM hoya tenuM zuM? navIna Avaka te saMvara dvArA baMdha thAya che, paNa agAu AtmAe karelAM karmonuM zuM karavuM? tene vicAra A bhAvanAmAM karyo che. tethI purANuM karmono kSaya mATenI e bhAvanA paNa vicAraNIya che. - vizoSaNa-sukAvavuM te. lAMghaNa karavAthI, na khAvAthI. lekamAM kahevata che ke ror jayanta iMghanAta-lAMghaNa rogane pacAvI de che. ApaNe game tevA deze karyA hoya, vadhAre paDatuM khAI nAMkhyuM hoya, apace ke aneka prakAranA vyAdhio thayelA hoya te. te badhAno upAya lAMghaNa che. lAMghaNanA hajAre lAbha che, temAM sarvathI moTo lAbha e sarva denuM zoSaNa kare che te che. lAMghaNa jema sarva rogone dUra kare che, tenA mULamAM jaI te regene ukheDI nAkhe che, te pramANe, u5cita-puSTa, javarAdi doSa, apa vagere ekaThA karelA che. AvA aneka dene upAya lAMghaNa che. game te apace thayela hoya tene lAMghaNa dUra karI de che. A 'te aneka varSone - yugane anubhava che ke na khAvAthI sarva de dUra thAya che. gAmagAmanuM pANuM pIdhela hoya ke vadhAre paDatuM jamAI gayuM hoya, tene upAya lAMghaNa che. tamAraNa karavAthIne khAvAthI kAMI marI javAtuM nathI, paNuM khAdhela vastune pacavAne vakhata Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA maLe che, te svaya' ghaNA lAbha kare che ane na pacelAne pacAve che. jIya te doSaH--doSa ghaTI jAya che. jevI rIte lAMghaNa karavAthI, bhUkhyA rahevAthI aparcA, ajINu, tAva vagere aneka doSo nAza pAme che tema. jAma sa'vruta--jeNe AzravanAM khAraNAM baMdha karyAM che tevA mANasa. AzravanA dvAra baMdha pharavA eTale te AvatAM karmano saMvara karaveA. eTale A nirjarA karanAra savaravALA hAvA joie e jarUrI che ane savarapUrvaka nirAnI zakayatA atra ThasAvavAmAM AvI che. tapasA--bAra prakAranA tapa karIne, bAMdhelAM ane sAthe mANelAM karmonA prANI kSaya kare che. jema game tevuM khAdhu hoya, apacA ke tAva Avela hAya, zarIra maDatuM na hoya, kAyA kRza thaI gaI hoya, aneka vyAdhi zarIrane lAgelA hoya tenA nAza lAMghaNa kare che tema pUrve ekaThAM karelAM karmone bArAkhAra kSaya tapasyA kare che. e tapasyA kevI rIte thAya ane kevI che te ApaNe hamaNAM joIzuM. nijayaMti--nAza kare che, kSaya kare che. lAMghaNu jema game tevA doSane dUra kara che, tema AtmAne lAgelAM aneka karmInA upAya tapa che. mATe A nija rAnI bhAvanA karI tenA amala karaveA. tapanA khAra prakAra che. te ja nirjarAbhAvanAnA khAra bheda che. cha khAdya tapa ane cha AbhyaMtara tapa ema maLIne nirAnA khAra prakAra thAya che. ApaNe prathama cha mAhya tapane samajIe 1. anazana-enA be prakAra che, eka itvara ane bIjo yAvakathika, upavAsa, chaThTha, aThThama, vagere cha mAsa sudhI na khAvuM, azananA tyAga karave! te itthara anazana kahevAya. yAvatkathika aNusaNu yAvajivita mATenuM thAya che. A banne prakAranAM aNusaNune vicAravAM. 2. azana pramukhanI nyUnatA karavI, peAtAnI bhUkha mAMge te karatAM e pAMca ke vadhAre kALiyA AchuM khAvuM. atyAre Austerityne nAme A UNAdarikA tapasyAnA pracAra thAya che. ekAda Taka bhAjana na karavuM te paNa AmAM samAveza pAme che. UArikA bAhya tapamAM Ave che. 3. vRttisakSepa tapa - niyama dhAravA, AjIvikA jema bane tema ochI karavI, echI vastuthI calAvI levuM ane amuka vastunA tyAga karave, te trIjo vRttisakSepa bAhya tapa. 4. rasatyAga tapa - te nIvI AMkhela pramukhanuM tapa che, te vigayane (ghI, tela, gALa, sAkara vagere cIjUnA) tyAga che. jema ane tema rasa AchA vAparavA. 5. kAmakaleza mAhya tapa - mAthAnA vALanA veca karavA, kAyAtsaga karavA ane ceArAzI mAsanamAMthI koI zarIrane kleza nIpajAve tevuM game te Asana karavuM, 6, saMtrInatA mAhya tapa - * zarIranAM aMgreApAMgane savaravuM, geApana karavuM. A chae prakAranAM bAhya tapa che. mA tapasyA dvArA karmIne khapAvavAnA eka mArga che. have ApaNe cha Abhya'tara tapa vicArIe, Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - AtyaMtara tapamAM prathama Ave che prAyazcita tapa kapaTarahitapaNe guru pAse pitAnA doSane prakaTa karI tenI AyaNa levI; tenA (prAyazcittanA) daza prakAra che. guru pAse gocarI pramukhanuM AlecavuM te prathama Alecana prAyazcitta. mAtarUM pujyA vinA paraThavavuM ane tene micchAmi dukkaDam deva te bIjuM pratikramaNa prAyazcitta. zabdAdi viSaya upara rAga karyo hoya tenuM Alecana paNa karavuM ane micchAmi dukkaDe paNa de te trIju mizra prAyazcitta. azuddha AhArapANIne tyAga kare te zuM viveka prAyazcitta. kharAba svapnAdikane aMge kAryotsarga karavuM te pAMcamuM kAryotsarga prAyazcitta. pRthvIkAya vagerene saMghaTTa thaI javAthI tapa karavo te chaThTha tapa prAyazcitta. pRthvI Adikane saMghaTTa thavAthI kAMIka dIkSA paryAyanI nyUnatA thaI hoya te sAtamuM cheda prAyazcitta. mULaguNabhaMga thavAne kAraNe sarvathA vrataparyAyanuM chedana thavAthI dIkSA paryAyanI nyUnatA thaI hoya te AThamuM mUla prAyazcitta. keIne ghAtapAta thaI gayuM hoya te vidhipUrvaka tapa karavuM ane tyArapachI mahAvratane Apa kare te navamuM anavasthApya prAyazcitta. rAjAnI rANuM athavA sAdhvI pramukha sAthe saMga thaI gayAthI bAravarSa paryata tIrthaprabhAvanA karI gacchamAM AvavuM te dazamuM pArAMcita prAyazcitta. A eka prakAranuM AtyaMtara tapa thayuM. bIje vinayatA. eTale guNavaMta vagerenI bhakti karavI, AzAtanA TALavI. jJAnane vinaya pAMca prakAre che. atyAdi pAMca prakAranA jJAnanI sevA karavI, te prathama bhaktivinaya. pAMca jJAnanuM aMtaraMga prIti sahita bahumAna karavuM te bIjo bahumAnavinaya. dIThelA jANelA padArthonI samyaga prakAre bhAvanA karavI te trIjo bhAvanAvinaya. pAMce jJAnanuM vidhipUrvaka grahaNa karavuM te ethe vidhigrahaNavinaya ane e pAMca jJAnane abhyAsa kare te pAMcama abhyAsavinaya. darzanane vinaya be prakAre che. ucita kriyAne sAcavavI te zuSAvinaya ane bIjo anAzAtanAvinaya eTale anucita kriyAthI viramavuM. anAzAtanAvinayanA pistALIza prakAra che. temAM tIrthakara, dharma, dharmAcArya, vyAkhyAtA, sthavira, kuLa, gaNa, saMgha, maMDaLI, samAna kriyA karanAra enI sAthe pAMca meLavatAM paMdara thayA, temanI AzAtanA na karavI, bhakti sahita bahumAna karavuM ane temanA chatA guNa varNavI yaza kIrti karavI. eTale vinayana pistALIza bheda thayA. A bIja abhyatara tapa. cAritrane vinaya pAMca prakArane che. pAMca cAritronI saduhaNA karavI. cAritravinaya traNa prakAranA vegane viSaya che. AcArya vagerene mana, vacana, kAyAthI vinaya kare. lakopacAra vinaya sAta prakAra che. guru vagere je zreSTha puruSa hoya teonI samIpa besavuM, ArAdhavA yogya puruSanI IcchAe pravartavuM, upakArane pratyupakAra kare, guru jJAna Ape te mATe temane bhAta pANI lAvI ApI temane vinaya kare, glAnane davAdArU lAvI ApI viyana kare, tema ja deza tathA kALa jAne avasaracita karavuM ane vaDIlanAM Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA sarva kArya karavAmAM ujamALapaNuM rAkhavuM. AvI rIte sAta prakAre vinaya karavAnuM che. A bIje vinayatapa AvyaMtara tapamAM Ave che. trIje AtyaMtara tapa te vaiyAvacca tapanA nAmathI oLakhAya che. mukhya pAtronI (AcArya, upAdhyAya vagere dasanI) azana, pAna, vastra, pAtra tathA auSadhe karIne yathAgya sevA karavI te trIjo vaiyAvacca AtyaMtara tapa.. the svAdhyAya AtyaMtara tapa pAMca prakArane che-vAcaMA, pRcchanA, parivartana, anu. prekSA ane dharmakathA. vAcanA eTale pite bhaNavuM, bhaNAvavuM ane sUtrane aMge saMdeha paDe te pUchavuM te pRSThanA. pUrve zIkhelAne pharIvAra saMbhAravuM te parivartana. pUrve dhArelA arthanuM ciMtana karavuM te anuprekSA ane dharma saMbaMdhI kathA kahevI ke upadeza devo te pAMcama vibhAga dharmakathA. A svAdhyAya AtyaMtara tapa A rIte pAMca prakArane thAya che. pAMcame AvyaMtara tapa te dhyAnatapa che. mananI ekAgratA e dhyAna che. enA A dhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna ane zukaladhyAna evA cAra bheda che. ene vistAra ane e pratyekanA peTA bheda mATe juo mAre graMtha "jaina daSTie yoga. chaThTho AtyaMtara tapa e kAryotsarga che. dravyathI kAyAne utsarga karo te . kAyetsarga che. AgaLa je karmo bAMdhyAM hoya, AtmA sAthe je lAgelAM hoya te A rIte bAra prakAranA bAhya ane AtyaMtara tapathI dUra thAya che. eTale savArathI navAM AvatAM karmo aTake ane nirAthI agAu lAgelAM karmone AtmA sAthe saMbaMdha dUra thAya. AvI rIte nirAbhAvanA bhAvavI. tenA saMbaMdhamAM navatatvanA TabAkAra rAkhe che ke "saMkIrNa sthAnakane ge jema AmraphaLa (kerI) pAke che tema ja bAra prakAranA tape karIne kamane pacAvavuM, arthAt pUrve saMcelA karmanuM pAkavuM te rUpa nijerA, sakAma ane akAma e be bhede che." have jasasema muni A bhAvanA kevI rIte bhAvavI te saMbaMdhamAM nIce pramANe jaNAve che. (rAga gADI. mana bhamarA re-e zI) navamI nija2 bhAvanA, citta cete re, Adare vata paccakhANa, catura citta cete re; pApa Alece guru kane, ci0 dhariye vinaya sujANa, catura0 1 vaiyAvacce bahuvidha kare, citra dubaLa bALa gilAna; catura AcAja vAcaka taNe, ci0 zima sAmamika jANu. catura0 2 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 prazamarati vivecana sahita tapasI kula gaNa saMghanA, ci0 thivira pravartaka vRddha catura caityabhakti bahu nirjarA, ci. dazame aMga prasiddha. catura0 3 ubhaya TUMka Avazyaka kare, ci0 suMdara karI sajhAya; catura pisaha sAmAyika kare, ci. nitya pratye niyama nabhAya. catura 4 karmasUdana kanakAvaLI, ci. siMhavikrIDita deya catura zrI guNarayaNa saMvatsaru, citra sAdhupatima daza deya. catura0 5 - zrataArAdhanA sAca, ci0 gavahana upadhAna catura0 " zukaladhyAna suvuM ghara, ci. zrI AMbilavardhamAna. catura0 6 cauda sahasa aNagAramAM, ci0 dhana dhane aNagAra; catura svayaMmukha vIra prazaMsIo, ci. adhika meghakumAra. catura0 7. tenA sarva artha karatAM kahe che ke "navamI nirjarA bhAvanA mATe kartA catura manuSyane cetavaNuM Ape che ke, tame cete ane bhAvanA bhAva. A bhAvanAnuM svarUpa zuM che te batAve che ke, tame vratapaccakhANa kare, guru pAse pApa Alece, vinayaguNane dhAraNa kare, vaiyAvacca paNa bahu prakAre kare. vaiyAvacca kenI karavI? te kahe che ke durbaLa, plAna (regI), AcArya, upAdhyAya, ziSya (laghumuni), sAdharmika, kuLa, gaNu ane saMghasthavira tathA pravartaka ke vRddha hoya tenI. caityanI bhakti karavAthI bahu nirjarA thAya che. A hakIkta zrI praznavyAkaraNa nAmanA dazamA aMgamAM kahela che." (1-2-3) - "vaLI be TaMka Avazyaka (pratikramaNa) kare, suMdara sajajhAya-dhyAna kare, pisaha kare, sAmAyika kare, niyama dhAre, athavA nitya navA abhigraha kare. have aneka prakAranA tapa batAve che. cosaTha divasane karmasUdana tapa, be prakArane siMhavikrIDita tapa ne guNaratnasaMvatsara nAme tapa kare. sAdhunI bAra paDimAnuM ArAdhana kare. zratanI ArAdhanA kare ane upadhAna tapa kare. sUThuM-sAruM zukala dhyAna dhyAe ane AMbelanuM vardhamAna nAme tapa karo." (4-5-6). "cauda hajAra munimAM dhannA aNagArane dhanya che ke jenI vIra paramAtmAe svamukhe prazaMsA karI che. vaLI mahA sahanazIla khaMdhakamuni ane meghakumArane paNa dhanya che." () AvI rIte tapa karavAthI pUrvanAM karelAM ane AtmA sAthe joDAyelAM karmo paNa nAza pAme che. A saMbaMdhamAM zrI vinayavijaya upAdhyAya zuM kahI gayA che te ApaNe joIe. enuM vivecana mArA vivarela zAMtasudhArasa graMthanA prathama bhAga pR. 447-492 para che. tyAM jaNAvyuM che ke vedAMtamAM traNa prakAranAM karmo varNavelAM che. sattAmAM je karmo grahaNa karI lIdhelAM hoya temane ane nija rAne saMbaMdha zuM che te tyArapachI jaNAvyuM Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA ( 419 che. A nijara sakAmAM ane akAmA ema be prakAranI che. tenA para tyAra pachI vivecana karyuM che. pachI tapanA bAhya ane AtyaMtara evA be vibhAga karyA che. temAM bAhya tapanA cha prakAra prathama batAvyA che. pachI AtyaMtara tapanA cha prakAra varNavyA che. temAM vinayanA sAta prakAra, vaiyAvaccanA daza prakAra, svAdhyAyanA pAMca prakAra ane dhyAnanA cAra prakAra varNavI utsarga mArga batAvyuM che. ane saMyamatAnI utkRSTatA varNavI che. cetavanAranA bhedathI vahmimAM bheda paDe che. nirjarAnA kAraNane laIne te bAra prakAranI che. - karmabaMdha vakhatanI bedarakArI vicAraNIya che. nikAcita karmo kema baMdhAya che te tyAra pachI jaNAvyuM che. hIranI gAMTha ane telanA TIpAne dAkhale ApI evAM karma kApanAra tapa che e darzAvyuM che. tapane mahimA moTo che. cAra mahA hatyA karanArA paNa tapathI zuddha bane che. bharata cakravartInI bhAvanA A sthAne vicAraNIya che. tapathI labdhi ane siddhi thAya che. (labdhi-siddhine upayoga pramAda che). tapa AMtarazatru para vijaya kare che. zrImAna yazovijayajI kRta tapASTakane ahIM ullekha karavA yogya che. jema khara vA vAdaLIne vIMkhI nAkhe che tema tapa karmone dUra kare che. tapathI zatru mitra bane che. viApratiSThAyAM tanidhI vaicAe sUtra para vivecana tyAra pachI karavAmAM AvyuM che. : apekSA vagaranA tapanuM phaLa zuM thAya che te para vivecana tyArabAda karavAmAM AvyuM che. tapa e karmavyAdhine upAya che. e osaDanuM anupAna paNa sAthe ja che. A zAMtarasa pIvAnI pachI bhalAmaNa che. vira paramAtmA, gajasukumALa, metAryamuni, aMdhakamuni, dhanA zAlibhadra vagere anekane tyAM yAda karI temane varNavyA che. tapa karavA gya vibhAga varNavI yazasomanI chevaTe nijAbhAvanA gAI batAvI che. AvA prakAranuM zAMtasudhArasamAM navamI bhAvanAnuM varNana che. e para vicAra karI tapane karo, kAraNa ke e karmone sUkavI nAMkhe che. jUnAM karmone ocho karavAne ke dUra karavAne mArga A eka ja prakArane che. evI rIte A navamI nijarAbhAvanAne ciMtavavI. tapane ATale moTo mahimA che. agAu bAMdhelAM karmone te zeSavI nAkhe che ane agAunAM karmone dUra karavAno mArga A tapasyA ja che. te sAthe yAda rAkhavuM ke tapa eTale ekale bAhya tapa nathI, paNa AtyaMtara tapane temAM samAveza thAya che ane AtyaMtara tapamAM te abhyAsa paNa Ave che. pUrve grahaNa karelAM karmone paNa zeSavI nAkhe evI tapamAM khAsa zakti che. AvI rIte navamI nijAbhAvanA bhAvavI ane te mATe nirjarA , tatvane samajavuM (159). - dazamI lokasvarUpabhAvanAnuM vistArathI svarUpa lokasyAdhastiryag vicintayedUrdhvamapi ca bAhalyam / sarvatra janmamaraNe rUpidravyopayogAMzca // 160 // Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 prazamarati vivecana sahita artha_lekane nIceno bhAga, uparano bhAga ane tiryazkekane ciMtava tathA tenA vistArane vicAra. enA sarva vibhAgamAM A jIve janma ane maraNa karyA che ane temAM rahelA rUpI padArthane upaga mana, vacana, kAyAnA upAdAna tarIke A jIva karI cUkyo che. (16) vivecana--A jIva lekamAM rahelAM sarva ne upayoga karI cUkayo che, lekamAM sarva sthAnake janmI ane marI cUkyo che, eNe sarva sthAne mAM gamanAgamana karyuM che, e vizAravA mATe lekasvarUpanI A dazamI bhAvanA che. lekasvarUpa je rIte zAstramAM kahyuM che te samajI, jANe tenA parathI bedhi le ke A jIva A lekanAM sarva sthAnake aneka vAra janma maraNa pAmI cUkI che, paNa haju tenI rakhaDapaTTI pUrI thaI nathI. lekasvarUpa jijJAsA khAtara jANavAnuM nathI, paNa te jANIne prANI vicAra kare che ke AvA vizALa moTA lekamAM badhe sthAnake A jIva jaI AvyuM che ane haju je te barAbara vartAva nahi kare te tenI rakhaDapaTTI vadhAre thavAnI che. ' adhaH--ApaNe pRthvIne cauda rAjupramANa gaNIe chIe. temAM ApaNI A tirtha pRthvInI nIce sAta nArI ane vacce bhuvanapati vyaMtara ane vANuvyaMtaranAM sthAna Ave che. enI pahelAI vadhAremAM vadhAre sAta rajajupramANu sAtamI narake thAya che ane e rIte A pRthvI sAta rajaju pramANa nIcI ane sAta rajaju pramANa paheLI che ane e pRthavI cauda rajajune sAthe gaNatAM puruSAkAra dhAraNa kare che. te - tibaka-ApaNe manuSyaloka A tiryakamAM Ave ane tenA pramANamAM valaka ane apeka upara nIce gaNAya. U leka-uparanA bhAgamAM bIjA sAta rAjaleka AvyA che. tyAM brahaleka nAmanA devaloka pAse pAMca rAjalaka pramANamAM vistAre che ane tiryaMga lekanI apekSAe sAta rajaja UMce che. UMce ane nIce zabda sApekSa che ane te tiryaMga (manuSya) lekanI apeikSAe che. badhAM maLIne e cauda 2jaju pramANa che. manuSyaleka e cauda rAjalekamAM AvI jAya che. nava greveyaka ane pAMca anuttara vimAnane paNa AmAM samAveza thAya che. A cauda 2ju pramANa jIvalekamAM evuM eka paNa sthAna nathI, jyAM A jIva janme ke maryo na hoya ane AvA anaMta pheza thayA na hoya, paNa e thAkyo nathI. haju paNa ene keTaluM bhaTakavuM paDaze te khabara nathI. samaje te janmamaraNane rakhaDapATa aTakAvI zake eTalI tenAmAM tAkAta che.' bAhalya-vistAra, pahoLAI. upara jaNAvyuM tema brahma devaleka pAse e pAMca rajavAtmaka che, ane nIce sAtamI nArakI pAse che rajavAtmaka pahoLAImAM che. UMcAI cauda rAjalaka pramANa che. ane A cauda rAjalakanA pratyeka sthAne e jaI AvyuM che. enA uparathI eNe bedha levuM ghaTe. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAvanA ' rUpIdravya-paramANu, sadha. thaNAM paramANu maLe tyAre skaMdha thAya. AMkhe dekhI zakAya te sarva rUpI dravya upaga-paribhega. ene bhega anekavAra karyo ane A cauda rAjalakamAM rahelA rUpI dravya che ane paramANuone anekavAra A jIve bhegavyA. Ane pariga mana, vacana, kAyAthI karyo, kaMIka vAra khAdhA, kaIka vAra vamI nAMkhyA ane kaMIka vAra temane upabhoga karyo. A saMbaMdhamAM ApaNuM pUrva puruSee zuM vicAryuM che te ApaNe joI laI te para vicAra karIe. zrI navatattvanA TabAkAra lakhe che ke keDa upara be hAtha daIne tathA banne paga pasArI UbhelA puruSanA jevo jene sama AkAra dvavyAtmaka che, pUrvaparyAya viNase, navA paryAya utpanna thAya ane dravyapaNe nizcala hoya, ema utpAda, vyaya ane dhrauvya jenuM svarUpa che te cauda rAjalaka che. tenuM nIcenuM taLiyuM UMdhA vALela mallaka sarakhuM che, tathA madhyabhAga jhAlara sarakhe che ane uparano bhAga mRdaMga sarakhe zAzvata che, ItyAdika je lekasvarUpanI bhAvanA karavI te dazamI lakasvabhAvabhAvanA jANavI.' jasama muni A dazamI lakasvarUpabhAvanAne aMge kahe che ? (rAga geDI) dazamI kasarUpa re, bhAvanA bhAvIe; nisuNI guru upadezathI e. Urdhva puruSa AkAra re, paga pahaLA karI; kara deu kaTIe rAkhIe e. eNe AkAra leka re, pudgaLa pUrIe jema kAjaLanI kUpalIe. dharma adharma AkAza che, deza pradeza eka jIva anaMte pUrIe e. sAta rAja desUluM re, Urva tiriya maLI; aleka sAtu adhikuM e. cauda rAja trasa nADI re, trasa jIvAlaya, eka rajaju dIgha vistaruM e. Urva surAlaya sAra re, niraya bhuvana nIce; nAbhi nara tiri de surA e. 1. nArakI 2. vyaMtara ane tiSa. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4rara : prazamarati vivecana sahita dvIpa samudra asaMkhya re, prabhu mukha sAMbhaLI; rAya RSi ziva samajIe e. lAMbI paheLI paNayAla re, lakha joyaNuM lahI; siddha zilA zira UjaLI e. UMce dhanu saMya tIna re, tetrIza sAdhike, siddha ejanane chehaDe e. - ajara amara nikalaMka re, nANu daMsaNa maya; te jevA mane gahagahe e. enA artha batAvatAM kahe che ke "gurumahArAjanA upadezapUrvaka temanA kahevA pramANe lekasvarUpabhAvanA bhAvIe arthAt lekanuM svarUpa vicArIe. lekanuM svarUpa kevuM che te kahe che. A leka UbhA rahelA puruSane AkAre che ke jeNe be paga pahoLA rAkhelA che ane be hAtha keDa upara rAkhelA che. AvA AkAravALe leka kAjaLanI kupaLInI jema pudugaLa vaDe pUre che. taduparAMta dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya, temanA deza ane pradeza tema ja anaMtA jI vaDe e prapUrita che. sAta rAja deze UNe Urdhva leka che. tIrtho leka je 1800 (aDhAraso) jana pramANa UMce ne UDe maLIne gaNavAmAM Ave che tene samAveza Urva lekamAM kare che. aleka sAta rAja sAdhika che. e be maLIne cauda rAja UMce leka che. te ja pramANe tenA madhyamAM trasanADI cauda rAja leka UMcI ane eka ja rAjanI paheLI jADI che. te trasa jIvanuM sthAna che. trasa jIve teTalA bhAgamAM ja rahelA che." (1 thI 6) trasa nADInI aMdara UrvakamAM surAlaya eTale vaimAnika denAM sthAna eTale bAra devaleka, nava greveyaka ane pAMca anuttara vimAna che. nIce adhalekamAM nArake che ane nAbhie madhyalekamAM manuSya, tiryaMca ane be jAtinA devatA (vyaMtara ane jotiSa) tathA asaMkhya dvIpasamudro che. zivarAja trASi prathama sAta dvIpa ane sAta samudra ja che ema virbhAgajJAna vaDe jevAthI kahetA hatA, temaNe prabhunA mukhe asaMkhya dvIpasamudranI vAta sAMbhaLI, temanuM virbhAgajJAna nAza pAmyuM ane temaNe asaMkhya dvIpasamudro dIThA ane kabUla karyA." (7-8) - "cauda rAjamAM sauthI upara pistALIsa lAkha jana lAMbI pahoLI ujajavaLa varNanI (sphaTikanI) siddha zilA che. tenI upara eka jana jaIe tyAre lekane aMta Ave che. te ejananA upalA bAramA bhAgamAM eTale sAdhika 333 dhanuSyamAM ajara, amara, niSkalaMka ane jJAnadarzanamaya siddha bhagavAna rahe che. te jovAne mATe manamAM ghaNI hoMza Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 bhAvanA thAya che. (paraMtu te te jyAre lekAvadhi, paramAvadhi ke kevaLajJAna prApta thAya tyAre joI zakAya tema che. avadhi jJAnane viSaya rUpI dravya hevAthI kAvadhi ke paramAvadhi vaDe paNa siddhazilA jevAya che, siddhanA jIva joI zakAtA nathI. siddha te arUpI che. te kevaLajJAnane ja viSaya che, eTale tenI prApti karavAnI hoMza niraMtara cittamAM rahe che ema samajavuM.)" (9-10) : A pramANe lekabhAvanA karavAnI che. have upAdhyAya zrI vinayavijaya mahArAja zAMtasudhArasa graMthamAM, zuM kahe che tene sArI mAtra joI jaIe. teozrI jaNAve che ke vizvaracanA anAdi che. A vizvanI bhUgoLa upara jainagraMthane tyAra pachI abhiprAya jaNAvavAmAM Avyo che; lekasvarUpanuM tyAra pachI varNana che; rajunuM mApa tyAra pachI batAvyuM che. traNa lekanI kula UMcAI tyAra pachI jaNAvavAmAM AvI che, nIce narakabhUmio che tenuM varNana karyuM che, pratyeka nArakIne tyAra pachI AyuSya batAvavAmAM AvyA che, pachI tera pratara ane bAra AMtarA varNavyAM che. ane tyAra pachI vyaMtara ane vANuvyaMtaranAM sthAne varNavyAM che. pachI tiryam lekanI racanA samajAvela che. karmabhUminA mANase ane temAM vasanArAone varNavI AkhA tiSa cakrane pachI batAvyuM che. A karmabhUmi ane chappana aMtaradvIpane anukrame varNavyA che. UrvilekamAM bAra devaleka Ave che tyAra pachI varNavyA. nava raivayaka ane anuttara vimAnane tyAra pachI batAvyA che. ane Akhare siddhazilAne varNavI che. lekamAM cha dravya che te batAvI temAM rahelA jIva ane pudugaLanuM nATaka thAya che te batAvela che. A vicAraNAnuM pariNAma tyAM varNavela che. alekathI vIMTAyela lekane varNavI samuddaghAtane pachI spaSTa karI che. A vivartavAda tyAra pachI samajAvyuM che. e lekamAM rahelAM bhayasthAnene te pachI batAvyAM che. emAM utsA paNa thAya che ane zekacihno ghaNuM che, te jaNAvI AvA bhramaNathI thAkyA che ? e sArthaka savAla kare che. bhAvanAnI sarvasaMgrAhakatA rajU karI tenuM mahattva spaSTa karyuM che. devakanA sukhanI lAlaca nakAmI che te batAvI te pachI saMsthAnene aMge vicAraNA karI che. bArIka avalokana karatAM saMsAra para dhRNA Ave tevuM che. lekabhAvanAnI vizALatA spaSTa karI chevaTe A lekAvanAne viSaya pUro karyo che. enuM vistArathI vivecana zAMtasudhArasa bIjA bhAgamAM pR. 66-105 sudhImAM A vivecanakAre karyuM che. A bhAvanA tyAMthI vAMcI levI. tene tyAM agiyAramI bhAvanA tarIke gaNI che. ' A lekasvarUpa vicArI tyAMnAM sarva sthAnakee A jIva gayo che ane anekavAra gaye che ane tene rakhaDapATa thayA ja kare che. paNa haju sudhI tenI rakhaDapATo aMta AvyuM nathI. A rIte umAsvAti mahArAjanI dazamI bhAvanA vicAravI. (16) For Private & Personal-Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .424 prazamarati vivecana sahita agiyAramI dharmabhAvanAnuM vistArathI svarUpa dharmA'ya svAkhyAto jagaddhitArtha jinerjitArigaNaiH / ye'tra ratAste saMsArasAgaraM lIlayottIrNAH // 161 // arthatIrthakara mahArAja jemaNe zatrunA samUDa upara vijaya prApta karela che, temaNe jagatanA hitane mATe A dharmane varNavI pragaTa kare che. e dharmamAM jeo lAgI jAya che teo A saMsArarUpa sAgara(samudra)ne majAmAM vagara prayAse tarIne sAme kAMThe pahoMcI jAya che. (161). vivecana-have agiyAramI dharmabhAvanAne bhAvavA preraNA kare che. tenA lekamAM eka ja vAta karI che ke jemaNe A dharma batAvyuM che temane koI jAtane svArtha na hatA, teoe zatrae upara vijaya meLavyuM hatuM ane je e dharmamAM lAgI gayA che tevA prANIo A meTA saMsAra samudrane ghaNI sahelAIthI ane vagara mahenate tarI gayA che. tamAre je saMsArane tare hoya te dharmane samaje ane samajIne tene amala kare, kAraNa ke tame A saMsArathI thAkayA che ane tamArI rakhaDAmaNane cheDe A dharmamAM Asakta thavAthI Ave tema che, tene aneka dAkhalAo atyAra sudhImAM banI cUkyA che. prathama graMtharjAnI A preraNAtmaka vAtane ApaNe vicArIe. dhama-A dharmabhAvanAnA batAvanAra keNa che te batAvI, evA niHsvAthI mANasane anusaravA preraNa kare che. ane je bhAvanA bhAvavAthI ane dharmane anusaravAthI aneka mANase tarI gayA che te bhAvanA ane dharmanI vAta kAMI jevI tevI na hoya, eTale tamane paNa saMsAranA pherAone kaMTALo AvyuM hoya te tame A bhAvanA bhAve ane pariNAme tame dharmabhAvanAne amala kare. bhAvanA bhAvavAthI tamAre Adarza spaSTa thaze, paNa saMsArasAgarane tarI javAnI tamArI IcchA te dharmane amalamAM mUkavAthI ja bara Avaze. prathama A dharmabhAvanA samaje ane te kevA puruSe batAvI che te dhyAnamAM le. vyAkhyAte-varNavyuM, prarUpe, jaNAvyuM. prathama, purUSavizvAse vacanavizvAsa thAya che, te A dharma koNe batAvyuM che? tenA AdipuruSanuM mahattva ApaNe vicArIe. jagaddhitA-tIrtha karane eka pAI paNa levI na hatI. ane pitAnA mAlane sado paNa kara na hatuM. teo mAtra lekanuM hita thAya te IrachAe ja A dharmane upadezI jaNAvI gayA che. jemAM paisA levAne svArtha na hoya te kAma jarUra AcaravA gya hoya che. tIrthaMkara mahArAja niHsvArthabhAve A jagatanA lAbha mATe ane teonI pragati mATe ja A dharma batAvI gayA che. teone dIkarAdIkarI varAvavA na hatA ke teone ziSya parivAra jamAva na hate. . Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA kara5 jina-jemaNe pitAnA rAgadveSane jityA che te jina. jemaNe pitAnA kaSA para vijaya meLavyuM che te tIrthaMkara prabhue ekAMtapaNe lekonuM hita karavA A dharmane batAvyuM che, tenuM pAlana karavAno nizcaya karavA A bhAvanA karavI. jitArigaNa-jemaNe saMsArane vadhAranAra viSaya kaSAya rU5 zatruo sAthe laDI jaya meLavyuM che evA jine, tIrthakare. tIrthakara mahArAje pote zatruonA upara jaya meLavyA che teTalA mATe ja teo jina eTale vijya meLavanAra kahevAya che. evA tIrthakaree A agiyAramI bhAvanA batAvI che. temAM temane koI svArtha na hatuM. teoe te saMsAramAM rakhaDanAra jIvanA hitanI daSTie ja A vAta karI che. ane niHsvArtha vRttio ane bIjAnuM bhaluM karavA mATe je vAta karI hoya te barAbara dhyAna daIne samajavI joIe. rata-emAM jeo lAgI gayA che, temAM jeo laya pAmI gayA che, temAM jeo ekamaya thaI gayA che te aneka prANIe. - uttIrNa-teo A saMsArane ramatamAtramAM tarI gayA che. AvA dAkhalA zAstramAM aneka che. dhannA zAlibhadra, naMdaka, meghakumAra vagere aneka sAdhuo jarA paNa muzkelI vagara A saMsArasamudrane ramatamAtramAM tarI gayA che. tamane je A rakhaDapATAne kaMTALo Avyo hoya ane tamAre je saMsAra samudra tarI ja hoya te A bhAvanAne ke tamane game te bhAvanAne hRdayathI svIkAre, ciMto ane A saMsArasaMbaMdhI ciMtavana kare. tamAre vistAra AvI jAtanuM bhAvanAnuM ciMtavana satvara lAvaze ane rakhaDapATa ALasaze, eTale zivapuranagare tame satvara jaze, athavA rakhaDapATAne aMta e ja zivapuranagarane nivAsa che ema samajaje. lIlayA-A saMsAra samudra tare ane tene sAme pAra javuM te ghaNuM muzkela che, paNa pUrvakALanA sAdhupuruSe A saMsArasamudrane ramatamAtramAM tarI gayA che. teone kAMI ghaNe meTo prayatna te samudra taravA mATe kare paDayo nathI. tame paNa te ja sAdhupurane anusare ane vagara prayAse A saMsArasamudra oLaMgAya te sAme pAra pahoMcI jAva. tema karavAnuM sAdhana A bhAvanAnuM ciMtana che. ciMtana karI pachI tene kAryakSetramAM amala karo. lIlayA eTale ramatamAtramAM dharmabhAvanA AvI rIte bhAvavAnI che. A dharma maLe atyaMta muzkela che, te maLI gaye te pUrepUro lAbha laI A janma saphaLa kare ane saMsArasamudrane tarI ja. A dharma mahApuge maLe che, te tene meLavIne je ALasamAM vakhata kADhe che te saMsArasamudramAM aTavAyA ja kare che, mATe A prApta thayela dharmane sArI rIte lAbha le. pra. 54 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita A bhAvanA kevI rIte bhAvavI te saMbaMdhamAM pUrvakALanA mahAvidvAnA judAM judAM dRSTikhi'duthI ullekha karI gayA che. ApaNe vinayavijaya upAdhyAye racela zAMtasudhArasanI dazamI dharma bhAvanA joIe. meM tenA para vivecana zAMtasudhArasanA bIjA bhAgamAM pR. 4 thI 65 sudhI karyAM che. temAM saMkSepathI dAna, zIla, tapa ane bhAvanA ema cAra prakAranA dharma teozrI prathama varNave che. AkAttara dharma e prakAranA che: zrutadharma ane cAritradharma. cAritradharmanA daza prakAra che, te AvatA prakaraNamAM vicAravAnA che. dharmabhAvanA kartavya che. sArI kRtinA paripAka e ja dharma che. prANI dIna asahAya hoya tyAre dharma sahAya kare che. sa` UMghe tyAre puNya jAgatuM rahe che. e puNyaprakRtinA lAbha leveA. dharmathI svargAdika sa ane rAjya dIkarA A bhavamAM maLe che. dharma badhu vagaranAnA bhAI che. e dharmane oLakhavAnI jarUra che. dharmathI sarva prakAranA vaibhave maLe che ane parabhave iMdrAdikanI padavI maLe che. kriyA ane AtmadharmamAM viveka karavA jarUrI che. temAM jhaghaDAne sthAna nathI. dharmAMthI ezvarya maLyuM che tene lAbha leve, cAra puruSArthane paraspara saMbaMdha che. AvI rIte dharmane samajI tenI bhAvanA karavA yAgya che. 426 navatattvanA TabAkAra kahe che ke, je dustara saMsArasamudramAMthI tAravAne pravaNu samAna che te jinapraNIta dazavidha kSamAdika zuddha dhama ne tathA jJAnadarzana-cAritra e ratnatrayAtmaka dhane pAmavA durlabha che, tathA te dharmanA sAdhaka arihaMtAdikane paNa A saMsArane vize pAmavA durlabha che, evuM je citavavuM te dharma bhAvanA che." jasaseAmamunie mAre bhAvanA para bAra sajjhAyA lakhI che. teezrI A bhAvanAne aMge jaNAve che ke dhana dhana dharma jaMgahitakaru, bhAkhIe bhale jinadeva 2; ihuparabhava sukhadAyako, jIvaDA janama lage sevA re, bhAvanA sarasa suravelaDI, ropa tuM hRdayaArAma re; sukRta taru lahiya bahu pasaratI, saphaLa phaLaze abhirAma re, khetrazuddhi karIya karuNArase, kADhI mithyAdika sAla re, gupti triDhuM gupti rUDI kare, nIka tuM sumatinI vALa re. sI'caje sugaruvacanAmRte, kumati kacera tajI saMga re; krodhamAnAdika sUkarA, vAnarA vAra anaMga re. -- sevatAM ehune kevaLI, pannara saya tIna aNugAra re; gautama ziSya zivapura gayA, bhAvatAM devaguru sAra re. zuka parivrAjaka sIdhalA, arjunamALI zivavAsa re; rAya paradezI apAvio, kApIe tasa duHkhapAsa bhAvanA bhAvanA bhAvanA bhAvanA bhAvanA 1 2 3 4 5 6 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA dusamasamaya duSpasaha lage, avicaLa zAsana e re, bhAvathuM bhaviyaNa je bhaje, teha zubhamati guNageha re. bhAvanA. 7 ene artha karatAM jaNAve che ke "dharma ke je prANIne durgatimAM javA de nathI, je jagatanuM hita ja karanAra che, tene kartA kahe che ke dhanya che, dhanya che! e dharma jinezvara bhagavAne kaheluM hovAthI zreSTha che, A bhava ne parabhavamAM sukhane ApanAra che. tethI he jIva! tuM janma paryaMta tenI sevA karavuM ane A bhAvanArUpI suravelaDI-kalpavallIne tuM hadayarUpI ArAmamAM-bagIcAmAM repa, eTale te velaDI sukRtarUpI vRkSane pAmIne bahu prasAra pAmaze-vistaraze, tenA para caDhaze ane uttama phaLa vaDe phaLavatI thaze. te velaDIne pAmavAne prathama kSetrazuddhi kara, pachI tene karuNarase siMca, temAMthI mithyAtvAdika zalyane dUra kara, traNa guptirUpa pharatI traNa vADa karIne tenuM rakSaNa kara, temAM. sumatirUpa pANInI nIka vALa ke jethI te pallavita thAya. pachI te nIka dvArA tene sugurunA vacanAmRta vaDe siMcana kara, ane tenI AjubAju kumatirUpa kaMthera vigerenAM kAMTALAM jhADa hoya tene dUra karI dedhamAnAdika sUko (bhaMDe) ane kAmadevarUpa vAnarane nasADI mUka A pramANenI zubha bhAvanArUpa kalpavalInuM sevana karavAthI 1503 muni mahArAja ke je gautama gaNadharanA ziSya hatA te kevaLajJAna pAmyA ane mokSapure pahoMcyA. A badhe devagurudharmane ja pratApa che, tenI ArAdhanAnuM phaLa che." 1-5. A dharmanI ArAdhanAthI zuka parivrAjaka siddhipada pAmyA, arjuna mALI mokSa gayA ane paradezI rAjA ke je mahApApI hatuM te apApI thaye ane tenAM duHkhanA pAza (baMdhana) tamAma kapAI gayA." 6. "A duSamasamayamAM paNa dupasaha sudhI - pAMcamA ArAnA cheDA sudhI prabhunuM zAsana avicaLa rahevAnuM che. tene bhAvapUrvaka je prANI bhaje che te ja zubha mativALe ane guNanA ghararUpa gaNAya che athavA thAya che." 7. badhiratnanI peThe dharmanI prApti paNa ati muzkela che. ghaNA manuSya te hiMsAmaya dharmane dharma mAne che. sAcA dharmane pichAnI togya dharmaAcaraNa karavAnI muzkelI ghaNI che. mahAmuzIbate manuSyajanma pAmI sAce dharma svIkAre e paNa eTaluM ja muzkela che. ' ApaNu para upakAra karavAnI buddhie evo dharma bhagavAne ApaNane batAvyuM che te tene samajIne tene svIkAra karavo ane tadanusAra vartana karavuM emAM A manuSyabhavanI prAptinI saphaLatA che, manuSyajanma pAmyAnI sArthaktA che, AMTAne saphaLa karavAnI emAM vAstavikatA che. te samajI tadanusAra vartana karavA bhAvanA rAkhavI. (161). Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita bAramI bedhidulabhabhAvanAnuM svarUpa- . mAnuSyakarmabhUmyAryadezakulakalpatA''yurupalabdhau / zraddhAkathakazravaNeSu satsvapi sudurlabhA bodhiH // 162 // artha-manuSyapaNuM, karmabhUmi, Aryadeza, sAruM kuLa, nirogatA, moTuM AyuSya e sarva prApta thavA chatAM dharma kahenAra upara zraddhA rAkhavI ane ene sAMbhaLavAmAM prIti rAkhavI ane samakita pAmavuM te ghaNuM muzkelIvALuM kAma che. (162). vivecana-ATalI sarva vastu maLI jAya, manuSya thavAya, karmabhUmimAM avAya, Aryadeza maLI jAya, anukULa kuLa maLI jAya, ane dIrgha AyuSya maLe te paNa dharma kahenAra, tene sAMbhaLanAra, samajIne svIkAranAra ane tenA para zraddhA rAkhanAra bahu ochA che. AvI rItanI vicAraNA karI bedhi eTale samakitane prApta karavAnI keTalI muzkelI che, e vicAra kare te bAramI bedhidulabhabhAvanA che. agiyAramI bhAvanAmAM ApaNe dharma musIbate maLe che te vicAra karI gayA. ane dharmadrahaNa ane jJAna-darzana-cAritra maLavA ethI paNa vadhAre mukela che e vicAra kare te bodhidulabha nAmanI bAramI ane chellI bhAvanA che. A bhAvanA kema bhAvavI tenI thoDIka vAta te ApaNe AgalI gAthAmAM karI gayA chIe. e dalIlane vadhAre AgaLa laMbAvatAM jJAna, darzana, cAritrarUpa badhiratna athavA ratnatrayI maLavI ghaNI muzkela che ane maLe che te anusAra ane tene anurUpa pravRtti karavI muzkela che, tema vicAraNA karavI te bAdhidurlabhabhAvanAne viSaya che. ApaNe prathama graMthakartA sAthe cAlIe. ' mAnuSya-(1) prathama te manuSyapaNuM prApta thavuM ghaNuM muzkela che. zAstrakAre enAM daza daSTAMta ApyA che. e daze daSTAMte manuSyapaNuM prApta thavuM mahAdurlabha che. rAjAne tyAM eka brAhmaNa jamavA gaye. tene bhejana khUba sarasa lAgyuM. rAjAe vara mAgavA rAjI batAvyuM. rAjyamAM dareka ghera ene jamavA leke teDe e vara mAge. paNa tene je majA rAjAne tyAM jamavAmAM paDI hatI tevI anyatra na paDI. e dararoja rAjAne ghera jamavA javA Icche. e rAjAne tyAM javAne vAre Ave te jeTaluM muzkela che teTale manuSyabhava maLa muzkela che. ekedriyanA pRthavI, apa, tela, vAu ane vanaspatimAM prANa jAya, pachI pragati thAya te beidriya, teidriya ke cauriMdriyamAM Upaje, pachI e AgaLa vadhe te aneka jAtinA tiryamAM jaI Ave. ema karatAM manuSyapaNuM mahAmusIbate maLe. AvuM manuSyapaNuM te tane maLyuM te tene pUrata lAbha le. A avasare pharIpharIne nahi Ave, mATe A manakhA dehane levAya teTalo lAbha le. A prathama musIbata te eLagI che. te te samajI vicArIne A maLela manuSyapaNane tuM lAbha uThAva. A pahelI musIbata thaI. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA karmabhUmi (2) AvuM manuSyapaNuM maLe ane trIza akarmabhUmimAMthI koI jagAe e jAya te tyAM kAMI majA AvatI nathI. tyAM koI vadhAre thaI zakatuM nathI. asi, masi ane kRSine tyAM koI pracAra nathI ane kaMI kAmadhaMdhe tyAM karavAnuM nathI. tyAM kAMI karavAnuM hotuM nathI. enAthI UlaTI karmabhUmi che. A karmabhUmi paNa tane prApta thaI che. A bharatakSetranI gaNanA karmabhUmimAM che. te te manuSyapaNuM paNa meLavyuM ane tAre bhAge karmabhUmi paNa AvI. A be muzkelIo te vaTAvI dIdhI che. ene tuM vicAra kara. Aryadeza-(3) karmabhUmi maLe paNa jApAna, cIna ke kAnsamAM tuM ja hota te tyAM tane dharma prApti na thAta. dharmanA te sADI pacIza deza che. te A bharatakhaMDamAM ja che. mATe tuM nasIbadAra ke tAre ahIM A dharmabhUmi bhAratakSetramAM janma thaye che ane te trIjI muzkelI paNa dUra karI nAkhI che. A kudI-(4) uttama kuLa paNa tane maLI gayuM che. AryadezamAM paNa kAMI krizcIyana ke musalamAna thayuM hota te tane jaina dharma na maLata. tuM kharekhara nazIbadAra che ke bApadAdAe sevita jaina kuLamAM tAre janma thayela che. tuM game te vaiSNava thaye heta ke zIkha ke jATa thaye hota te tane A dharma jANavAnI jogavAI na maLata, paNa atyAre tane sArA kuLamAM saMskArIne ghera AvavAne jaga banyuM che. te cethI muzkelI te oLaMgI gaye che. kahapatA-(5) nIgatA. tane Aryadeza ane sAruM kuLa maLyuM hatuM, paNa tAruM zarIra ja regiSTha heta te A badhuM nakAmuM hatuM. tane vAtavAtamAM mAthuM duHkhI Ave ke kSayaroga athavA koIpaNa vyAdhine tuM tAbe thaye heta te tAre janmAre zarIranA vyAdhione upacAra karavAmAM jAta. pachI zIte palAdi ke kavInAIna levAmAM tane dharma jANavAne prasaMga paNa na Avata. AvA vyAdhigrasta mANaso A divasa zarIrane ghasaDakhera karI tenI sevA upADe che, tene badale tuM nIragI thaye che, tAre zarIramAM kaI jAtane vyAdhi nathI ane mAnasika vyAdhi paNa nathI, eTale zArIrika ke mAnasika gathI tuM mukta che ane tAre nakhamAM paNa vyAdhi nathI. bAkI regI mANasa te Akho vakhata roganI paMcAta karyA kare ane aneka vaidya dAktarane pUche ane vAtavAtamAM zaradIthI jhapaTAya, garamIthI herAna thAya ane Akho vakhata vyAdhinA vAtAvaraNamAM phikaraciMtA karyA kare. tuM te nasIbadAra che ke tuM reganI pIDAthI paNa mukta che. A pAMcamI musIbata thaI. eTale maLela manuSyapaNuM, Aryadeza, sAruM kuLa e sarvane dharma jANavAmAM lAbha le ane A manuSyabhava saphaLa kara. A rIte pAMcamI muzkelI thaI. Ayu-(6) A chaThThI anukULatA che. lagabhaga aradhA mANase te nAnI vayamAM ja gujarI jAya che. nAnA mANasane pramANamAM dharma jANavA ane svIkAravAne prasaMga Avate Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 prazamarati vivecana sahita nathI. e te bALapaNa ke gaddhApacIzImAM dharmasaMbaMdhI vicAra paNa karatuM nathI ane akALe maraNa pAme che. tene te moTuM AyuSya maLyuM che ane tene tAre lAbha le che. te a9pa AyuSyanI musIbata paNa te vaTAvI dIdhI che. A chaThThI ADaza che. tene te vaTAvI dIdhI che. eTale tuM nasIbadAra che. zradhA-(7) AvI rIte manuSyapaNuM, karmabhUmi, Aryadeza, uttama kuLa, zarIre nIrogIpaNuM tathA AyakhuM e chae vAnAM maLe paNa dharma upara zraddhA ja na thAya. A navA yuganI e nizAnI che. e "dharma' zabda sAMbhaLe te ene tAva caDhavA lAge. e nakAmAM gapATA mAravAmAM ke phezananI vAta karavAmAM kalAkanA kalAka kADhI nAMkhaze, paNa dharmanI vAta sAMbhaLavAno prasaMga AvI caDhaze te AMkha ADA kAna dharaze. ene dharmanI kAMI paDelI hotI nathI. ene dharmanI vAta paNa gamatI nathI. ane dharmasaMbaMdhI carcA karavAnI paNa e darakAra karato nathI, A sAtamI mekhalA taravI vadhAre muzkela che. tethI sAte vAtanI anukULatA thavI e paNa ati muzkela bAbata che ane A kALamAM te vadhAre musIbatavALI bAbata che. A sAtamI musIbatane oLaMge te tame dharma saMbaMdhI kAMI jJAna meLavo. zraddhA eTale AMkha mIMcIne kaI vAtane svIkAra karavAnuM nathI, paNa emAM zraddhA rAkhI ene parIkSAnI eraNa para caDhAvI e sarva kaTImAMthI pAra UtarI jAya te tene mATe bhAva rAkhave e ati muzkela bAbata che, paNa A janmamaraNanI jALamAMthI chUTavAne te eka ja upAya che. e syAdvAdamArgane sahAnubhUti pUrvaka anusare te khAsa jarUrI . che ane tenA tarapha prema ke te ati muzkela paNa bahu ja hitAvaha bAbata che. A pramANe sAtamI muzkelI thaI. kathaka-(8) dharmanA kahenArane jaga ghaNe muzkela che. sAte vastu maLI hoya, paNa UMDA gAmaDAmAM dharmane samajAvanAra-kahenAranA ga ja na thAya te sarva sAte bAbata nakAmI thAya che. kahenAra kahenAramAM ghaNe phera che. ekavakhata yazavijaya upAdhyAya paNa temanA samakAlIna rAmavijayanI vyAkhyAna paddhati jANavA samajavA jAte gayA hatA ane temanI vahevAru rIta ane dAkhalA dalIla ApavAnI vAtanI prazaMsA karI hatI. AvA dharmane kahenAra-pitAnI pharajane samajAvanAra kAMI vAraMvAra maLatA nathI. A AThamI musIbata che. eTale sAte vAtanI anukULatA hoya te A eka vAtanI pratikULatA sAtene nakAmI banAvI de che. AthI zuddha kathakane jema ke e muzkela bAbata che. zravaNa--) A sava jogavAI maLe paNa dharma sAMbhaLavA samajavAnI pratikULatA hoya, pitAne kurasada na hoya ke pite bIjA koI kAmamAM paDI gaye heya. kathaka hoya tene sAMbhaLavA-samajavA ane temanA upadezane hRdayamAM utAravA e paNa ghaNI muzkela bAbata che. pitAne bhAva na thAya, sAdhuo gappAM mAre che ema mAnI jANavAnI jijJAsA ja na thAya Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA e navamI musIbata che. A pramANe manuSyapaNuM, karmabhUmi, Aryadeza, sAruM kuLa, zarIre nIrogIpaNuM ane dIrgha AyuSya tathA dharma para zraddhA, kahenAranI jogavAI ane sAMbhaLavAnI ruci e nave cIjo maLe tyAre A navamI anukULatAne lAbha laI zakAya. bedhi--(10) samyakatvalAbha eTale zuddha deva, guru ane dharma para avicaLa zraddhA thavI ghaNI muzkela che, A samaktine lAbha tha te bahu muzkela bAbata che. A daze vAtanI tane anukULatA maLI hoya te A vakhate tene banI zake teTale lAbha laI jIvana kRtArtha kara. bAkI A bodhiratna maLavuM atyaMta muzkela che ane maLyA pachI tene jALavI rAkhavuM te eTaluM ja muzkela che. AvI rIte A bodhidurlabhabhAvanA bhAvavI. temAM uttarottara je eka eka vastunI prAptinI muzkelI batAvI te vastu tane maLI che te A manuSyabhavamAM tene lAbha laI tArI pragati sAdha. te jIvana saphaLa karavAnI kharekharI tAre jarUra che. have ApaNe A badhidurlabhabhAvanA saMbaMdhamAM anya graMthakAre zuM kahe che te joI laIe. jarA paNa zaMkA rAkhyA vagara ke manamAM zalya rAkhyA vagara zuddha deva, guru, dharmane pichAnavA ane temanA kahelA mArga para gamana karavuM emAM ja A jIvanI mukti che ane mukti vagara te badhA AMTA che, khAlI pherA che ane eka khADAmAMthI bIjAmAM paDI aMte jIvana pUruM karavAnuM che. Ama na thAya tevI bhAvanA karavI ane A badhiratna maLavuM paNa muzkela che ema vicAra kare, bhAvanA bhAvavI e bahu lAbhadAyI ane aMte mokSa apAvanArI bAbata che. vinayavijaya upAdhyAya pitAnA zAMtasudhArasa graMthamAM bAramI bhAvanAne vagara zake badhidurlabhabhAvanA kahI tene gAI batAve che. teo prathama te vistArathI odhi zabdane artha samajAve che. dharmabhAvanA emanI saMkhyAmAM dazamI bhAvanAmAM Ave che. A bAramI bhAvanAmAM teo jJAnanI mukhyatA batAve che. cAra vastu maLavI durlabha che ema jaNAve che. manuSyapaNuM, zuddha zraddhA, saMyama ane virati. manuSyatvanI durlabhatA batAvatAM teo daza dRSTAMtane ulalekha kare che. bedhithI devakanAM sukha maLe che ema jaNAvI brahmapadavI prApaka e bodhiratna che ema pratipAdana kare che. prathama avyavahAra rAzimAMthI nIkaLavuM ja mahAmuzkela che ema teo jaNAve che. sUkama bAdara nigadamAM anaMtakALa game ema jaNAvI vyavahArarAzimAM sUphamapaNe ghaNe kALa gaye ema jaNAve che. pachI nigAdapaNamAM bAdarapaNe ghaNe kALa gaye ane tyArapachI vikalaiMdriya tarIke A prANuM beidriya, teidriya ane cauridriya thaye ema jaNAvI A jIvanA trAsapaNAne ullekha kare che. AyuSyanI alpatA ane manuSyatvanI durlabhatA jaNAvI mahAsakti kevuM kAma kare che te vistArathI varNave che. badhiratnanI durlabhatA chevaTe pratipAdana karI A saMsAranATakane varNave che ane e nATaka Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita aTakAvavAnA ADakatarI rIte upadeza Ape che. atyAre mAnA pAra nathI, tyAre dhiratna vagaranuM jIvana kevuM hAya te jaNAve che, atyAre vAdA ke devAneA pAra nathI, atyAranI vamAna sthiti saMkINu che. tethI dharmamAM TakI zake te kharA bhAgyazALI che ema te pratipAdana kare che. tyAM sudhImAM tuM Atmahita karI le, pachI pANI vahI gayA pachI pALa mAMdhavAnA phAMphA mAravA nakAmA che ema pratipAdana kare che, zArIrika upadrave| aneka che, AyuSya asthira che, parapoTo phUTatAM vAra lAgatI nathI, mATe Atmahita kara. geyASTakamAM teozrI jaNAve che ke A meAdhiratna te garIbane jaDela ci'tAmaNiratnatulya che, paNa harakhanA udrekamAM teNe te gumAvyuM ema samajI vicAra karavA. pachI jJAnaprakAzanA mahimA vaNu vyA che ane AkarSIka jIvananA prakAra rajU karyo che. tArI nigeAdamAM zI sthiti hatI, te yAda karavA yAgya che. A manuSyadeha tane mahAmusIbate maLyA che, temAM paNa A AryadezamAM janma te dula bha che. pAzcAtya jaDavAdanI tyAM neTa karI che ane AryabhUmine puNyabhUmi tarIke batAvI che. cAra sAmAnya saMjJA vicAravA yeAgya che. kuthaLI na karavI, paisAnA mADu na karave!, dharmazravaNanI sagavaDa na maLe ke peAtAne phurasada na heAya te dulabhatA che ane A uparAMta aMdaranA bairI ghaNA che tene eLakhavAnI jarUra che. ALasa ane kaSAye aMtara'ga vairI che. cArAzI lAkha jIvayenimAM traNe gArave| herAna karyA kare che ane koIpaNa sthAne dharmanI vAta sAMbhaLavA detA nathI. edhiratna tane maLyuM, have tAre zAMtasudhArasanuM pAna karavAnuM che. AvI aneka vAta vinayavijayajIe jaNAvI che ane me tenA para vistArathI vivecana karyu che. te vAMcIne AcaravA-avadhAravA caiAgya che. 432 navatattvanA TakhAmAM TamAkAra lakhe che ke jIvane saMsAramAM bhramaNu karatAM anata pundgaLaparAvata vyatIta thayAM, temAM anata vAra cakravartyAdika jevI Rddhi prApta thaI, tathA yathApravRttikaraNane yoge karI akAma nirjarA vaDe puNyanA prayAgathI manuSyabhava, Aryadeza, nIrogIpaNuM tathA dharmezravaNAdikanI prApti thaI, tathApi samyakatva prApta thavuM ati durlabha che. evI je bhAvanA karavI te agiyAramI edhidula bhabhAvanA.' A saMbaMdhamAM jasaseAma muni peAtAnI khAra bhAvanAmAM jaNAve che ke (rAga khaMbhAtI) daza STAMte dahilA re, lAdheA maNua jamAre re; dullaDA akharaphUla jyuM re, Araja ghara avatArI re, mArA jIvana re, AdhibhAvanA agiyAramI 2; bhAve| hRdaya mAjhArA ......... uttamakuLa tihAM dohilA, sadguru dharma saMyeAge 2; pAMca iMdriya paravaDAM, dullahA deha nirAgeA re. merA....1 mArA....r Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 433. mArA.. . sAMbhaLavuM siddhAMtanuM re, dehiluM tasa citta dharavuM re; sudhI sahaNuM dharI re, dukkara aMge karavuM che. sAmagrI saghaLI lahI re, mUDha mudhA ma ma hAro re; ciMtAmaNi devI dao re, hAryo jema gamAre che. merA.4 lehakIlakane kAraNe re, yAna jaladhimAM pheDe re, guNakAraNa keNu navalakhe re, hAra hiyAne geDe re. morA....5 badhiyaNa uvekhIne re, keNa viSayAthe deDe re? kaMkara maNi samevaDa kare re, gaja vece khara hoDe re... mArA...6 gIta suNI naTaNI kane re, kSullaka citta vicAryuM re , kumarAdika paNa samajIyA re, bedhiyaNa saMbhAyuM che. morA.7 ene artha karatAM kuMvarajI ANaMdajI lakhe che ke "re mArA jIvana! (AtmA !) tame agiyAramI be dhi(durlabha)bhAvanA hRdayamAM A pramANe bhA. daza daSTAte karIne durlabha e manuSyajanma puNyage prApta thayuM che, temAM paNa AkAzanA phUla jevuM AryadezamAM utpanna thavuM durlabha che, temAM pAchuM uttama kuLa durlabha che, temAM pAMca suMdara indriya pAmavI durlabha che, nIrogI deDa durlabha che, temAM paNa saddaguru ne dharmane vega pAme durlabha che, te pega prApta thayA chatAM paNa siddhAMtanuM sAMbhaLavuM durlabha che, sAMbhaLyA pachI tene cittamAM dhAraNa karavuM durlabha che ane cittamAM dhAraNa karyA chatAM paNa tenI upara pUratI zraddhA besavI durlabha che, zraddhA beThA pachI paNa te pramANe vartana karavuM te atyaMta durlabha che." (1-2-3) - "manuSyajanma, AryakSetra, uttamakuLa, pAMca iMdriye pUrI, nIrogI zarIra, devagurudharmane saMga-ItyAdi sAmagrI pAmIne re mUDha! tuM tene phegaTa hArI na jA. A sthitimAM paNa je tuM hArI jaIza te devIe ApelA ciMtAmaNi ratnane hArI janAra gamAranI je te gamAra kahevAIza. (4) are bhavya prANI! tuM vicAra kara, ke leDhAnA khIlAne mATe bharasamudramAM pite jemAM beThele hoya te vahANane koNa bhagna kare ane dorInA kakaDAne mATe navalakhe hAra keNuM teDe? tema idriyanA viSayane mATe badhiratnane uvekhIne te viSayane levA keNa doDe? A manuSyajanma iMdriyanA viSayemAM Asakta thavA mATe nathI, paNa badhiratna prApta karavA ane prApta thayuM hoya te tene sAcavavA mATe che. tema chatAM viSayamAM lubdha je prANI manuSyajanmAdi prApta sAmagrIne durupayoga kare che, te kAMkarAne maNi samAna gaNe che ane gadheDAnI hoDamAM (badalAmAM) hAthIne hArI jAya che." (pa-6). pra. 55 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita "nAyikAe kahelI eka gAthAmAtranA sAMbhaLavAthI kSullake cittamAM vicAra karyo ane rAjaputrAdi paNa samajI gayA ane pitAnA badhiratnane saue saMbhAyuM. tema che bhavya prANI! tame paNa bodhiratnanI amUlyatAne samajIne tene saMbhAro, tene meLavavA prayatna kare." A gAthAmAM naTaNInI vAta karI che. te kSullakkumAranI kathA meM be bhAgamAM baheta gaI cheDI rahI" e abhidhAna nIce jaina saMskRtimaMDaLa vaDedarA taraphathI bahAra pADI che. tyAM naTInI mAe kahela gAthA para aneka mANase pratibaMdha pAme che. te vicAraNIya che. (7) - A pramANe A be dhidurlabhatvanI bAramI bhAvanA bhAvavI. anaMta saMsAramAM rakhaDatAM koIvAra manuSyabhava maLe che, temAM sAruM kuLa, magajanI sArI sthiti ane dharmane anukULa karI Ape te saddagurune yoga pAma kharekhara durlabha che. eTaluM pAmyA chatAM A dharmaratnane oLakhavAnI muzkelI te UbhI ja rahe che. e dharmane samajI javA jeTalI anukULatA maLe te paNa tenI pravRtti thavI mahAmuzkela che. A dharmane oLakha, AtmAnI ratnatrayI-jJAna-darzana-cAritrane jANavA ane jANIne temane sahavA ane tadanusAra pravRtti karavI te bhAre muzkela kAma che, ema vicArI A ratnatrayInI prAptinI muzkelIne jANavI. sAthe dharma maLI jAya tyAre tadanusAra pravRtti karavI e ghaNuM muzkela bAbata che. AvI vicAraNane egya mana ane tene anukULa pravRtti e sarvathI vadhAre muzkela che. AvA prakAranI vicAraNA karavI ane pitAne ratnatrayI prApta thaI che tene anurUpa pravRtti haja thatI nathI evI bhAvanA A bAramI bhAvanAmAM bhAvavAnI che. cAra iMdriya sudhI te mana paNa nathI, asaMjJI manuSyane paNa mana nathI. tethI teone A ratnatrayInI oLakhANa thavI paNa azakaya che. pitAne e ratnatrayInI pichAna thaI che, tadanusAra pravRtti karavA IcachA thavI paNa teTalI ja muzkela che. A pravRtti karavAno niradhAra kara e A bhAvanA bhAvavAnuM phaLa che. prANa ekedriyAdi gatimAM anekavAra jaI AvyuM che, sarvasthAnake ane sarvaniomAM jaI AvyuM che paNa tene A jJAna, darzana ane cAritrane vicAra suddhAM AvyuM nathI. AvI musIbate sAMpaDela cIjane oLakhI tadanusAra pravRtti thAya te e vastu pAmavAne kharekhara lAbha laI levA lAyaka che. ane duniyAnI aneka upAdhimAM paDI javAne lAlaca thAya te rokI rAkhavAnI pitAnA parama hitanI najare. jarUra che. A pramANe bhAvanA bhAvavAne hetu paramapada prApta karavA mATe che ane te na thAya te janmAre niSphaLa che. AvI jAtanI bhAvanA bhAvavI tene durlabha badhiratna bhAvanA nAmanI bAramI bhAvanA kahevAmAM Ave che. e rIte A bAramI bhAvanA bhAvavI. AvI rIte bIjA graMthakAroe A bhAvanAne varNavI che. keTalIka vAra dharmabhAvanA ane A cAlu bAramI bhAvanA vacce taphAvata nahi lAge, paNa temanI vacce taphAvata che. dharma paNa maLa durlabha che ane dharma maLyA pachI paNa zuddha devagurudharma para ekatAnatA thavI, Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 43pa bedhine prApta karavuM vadhAre muzkela che. A durlabhatAnI samAnatA hoI koI vAra e bane bhAvanAmAM sAmya lAgaze, paNa te judI ja vastu che ane judI tarIke bhAvavAnI che. A saMsAramAM pharatAM rakhaDatAM AvI bhAvanAo bhAvavAthI vicAramArga sudhare. kAryakramamAM prathama vicAraNuM ja thAya che ane vicAraNA parathI nizcaya thAya che, eTale kAryanA puragAmI tarIke bhAvanA bahu agatyanI vastu che ane je pitAne utkarSa icchatA hoya temaNe jarUra vicAra karIne vicArapathamAM levAyegya che. A mAnavadeha maLa muzkela che, temAM paNa karmabhUmi jyAM asi masi ane kRSine vyApAra cAle che tenI prApti muzkela che. temAM Aryadeza-bhAratabhUmi maLavI muzkela che. temAM uttama jaina kuLa maLavuM vadhAre muzkela che, te kadAca maLI jAya paNuM zarIra rogarahita rahevuM muzkela che. zarIre. sukhAkArI rahe te dharmanA zravaNanI ane tene saMbhaLAvanAranI jogavAI thavI muzkela che. ane pachI pitAnI vRtti dharma sanmukha thavI ane tenA upara prIti thavI e vadhAre muzkela che. A sarva vastu tane maLI che te teno lAbha le ane tAruM sudhAra. tuM putra strI Adi khAtara marI paDe che, paNa temAM kAMI nathI ane tane AvI paDatA vyAdhi te laI lenAra nathI, temaja teo eka divasa paNa AyuSya vadhArI zake ke tArI sAthe kaI nALiyera ke bIjI vastu mokalI ApI zake tema nathI. tArAM karma tAre bhegavavA paDaze. mATe tAruM pitAnuM sAdhI le ane bIjA-bhAI putra ke strI khAtara nakAme kheMcAI na jA. tuM samajaje ke tuM na hoIza te divasa paNa duniyA cAlavAnI ja che, te nakAme marI paDe che ane tuM dhArI le che ke tArA vagara kema cAlaze, paNa tArA vagara cAle tevuM che, ghaNIvAra vadhAre sArI rIte cAle che. eTale tArI sarva dunyavI dhAraNuM beTI che. tuM tAruM pitAnuM hita sAdha ane te ja tArI sAthe AvavAnuM che eTaluM samajI rAkha. A samajaNa tane hamaNuM nahi Ave ane pachI ghaNuM meDI meDI Avaze tyAre tuM parAdhIna thaI jaIza ane manamAM nakAme pastAIza. garatha gayA pachI akkala Ave te kAMI kAmanuM nathI. koI ADe hAtha daI zakatuM nathI, mATe tAruM pitAnuM vAstavika hita thAya te rIte tAruM pitAnuM saMbhALa ane A sarve muzkelIo vicArI tAruM hita sAdhana karI A bhavane saphaLa kara. (162). viratiprApti ati durlabha che- to suImAM avasarjaravADa tihurramA punarvitiH | mohAdrAgAt kApathavilokanAd gauravavazAcca // 163 // atha-AvI muzkelImAM maLatI bedhine seMkaDe bhave meLavI. ne vaLI virati (tyAgabhAva) prApta the mukela che. mANasa mehamAM paDI javAne lIdhe, rAgane vaza paDI Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 prazamarati vivecana sahita javAne lIdhe, pathenA jhaghaDAmAM paDI javAne lIdhe ane gauravane vaza paDI javAne lIdhe tyAgabhAvane visAre pADI de che, bhUlI jAya che. (163). vivecana-tAMbadhine, zuddha deva, guru, dharma upara avismRta zraddhAne meLavavI ghaNuM muzkela che, te mahAmusIbate prApta karIne paNa. manuSyapaNuM, karmabhUmi, Arya deza, sArA kuLamAM utpanna thavuM, lAMbu Ayu, nIrogIpaNuM prApta karavuM, dharma upara zraddhA thavI, sArA kathakagurunA sadupadezane vega tha ane dharma sAMbhaLavAnI IcchA thavI ane e uparanI gAthAmAM kahelI dasa vastuo maLavI te ghaNuM muzkela bAbata che. pratyeka cIja durlabha che, dukhe karIne maLe che. bhavazausekaDo bhava karavA pachI e durlabha dasa vastu maLe che. tene mATe seMkaDo bhavamAM pharavuM paDe che, te maLI jAya pachI paNa. virati-tyAgabhAva maLa athavA the ghaNo muzkela che. tyAgabhAva be prakArane che: eka dezavirati te zrAvakogya tyAgabhAva ane bIje sarvavirati te sAdhuyegya. Amane koI paNa tyAgabhAva IcchA-samajaNapUrvaka svIkAra yukta che. jyAre mANasamAM vayanI nabaLAI Ave athavA zarIra nabaLuM paDI jAya, tyAre te pachI parANe viSayane tajavA paDe che, paNa juvAna vaye tyAgabhAva game te prakArane A muzkela che, durlabha che. maLelI dase prakAranI anukULatAne vAstavika banAve tevo agiyAramo viratibhAva Ava durlabha che. tenAM na AvavAnAM kAraNe ahIM vigatavAra have pachI vicAravAmAM Ave che. mehA-ajJAnathI Avo tyAgabhAva Avate aTake che ane maLa muzkela bane che. mANasa kaSAyane vaza paDI jAya che ane tyAgabhAva jarUrI cIja che teTaluM svIkArate paNa nathI, ane ajJAnapaNamAM rakhaDyA kare che. e tyAga karanAranI mazkarI kare che ane - tyAgabhAva svIkAranArane bhArabhUta athavA vevalA dhAre che. evA mANasanI jiMdagI te nakAmI ane phaLa vagaranI dhAre che. ajJAnathI prANI ghaNuM gumAve che. e sAcI vastu samajate nathI ane samajyA vagara e tyAgabhAva svIkAranAranI haLavI ThekaDI kare che. A tyAgabhAva na svIkAravAnuM paheluM kAraNa aApaNuM jaNAvyuM. ' rAgAta-rAgathI, strI vagere upara prema hovAthI huM choDI jaIza te enuM zuM thaze athavA putrapugyAdi hAla te nAnI vayane che, chokarAne ThekANe pADe che, te jarA ghara upADI leze tyAre huM saMsArane tyAga karIza evA vicAra Ave che. e chekarA chokarInA - rAgathI athavA bIjA keInA rAga-AkarSaNathI e viratibhAvane svIkAra karI zakatuM nathI. AyuSya akkasa hevAthI kAlane paNa bharoso nathI ane eka prakArane roga pUro thAya tyAM bIjA prakArane roga lAgu paDI jAya che. chokarAne ghera chokarAM thAya, te nAnAM hoya te durlabha tyAgabhAvane amala aTakI paDe che. ema ja mAmAmAsIne ke karacAkarane rAga Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 437 paNa tyAgane mulatavI rakhAve che ane Ama rAgamAM ne rAgamAM te tenuM kArya karI zakate nathI ane dula bha tyAgabhAva svIkAravAnI enI marajI hoya te paNa rAgane kAraNe Avye teve cAlyuM jAya che ane tyAgabhAvanA vicAra' DAya te paNa paDayo rahe che. kApavilAkana--khoTA pathAne dekhavAthI. te aneka dharmAne duniyAmAM joine vicAramAM paDI jAya che ke A mata sAcA haze ke te mata ? ene keTalAka pathai ta tyAgabhAvanI hAMsI karanArA ane chatAM TakI rahenArA dekhAya che. mana jyAre DahoLAI jAya che tyAre e evI AkarI gUMcavaNamAM paDI jAya che ke A dharma svIkAruM ke pelA ? kayA dharma sAcA haze te te nakkI karI zakatA nathI. sAmAnya rIte dharmapathanA taphAvata joI e dvidhAmAM paDI jAya che ane konA svIkAra karavA te nakkI karI zakatA nathI. A tyAgabhAva na svIkAravAnuM trIjuM kAraNa jaNAvyuM. gauravavazAt Rddhigaurava, rasagaurava ane zAtAgauravane vaza javAthI paNa tyAgabhAva svIkArAtA nathI. prANI pAse Rddhi hAya, pAte paisAdAra hoya athavA khApadAdAnI milakatanA mAlIka thaI gayA hAya, peAtAne gaLapaNa vagere bahu bhAvatA hoya, caTaNI vagara cAlatuM na hoya, athANuAM dALazAkanA zekha hAya ane te sukha mANatA hAya tyAre Rddhi, rasa ke zAtAne vaza paDIne tene manamAM thAya che ke vaLI tyAgabhAva lezuM te e vastunuM zuM thaze ? A Rddhi, rasa ane zAtA sarva kSaNika che, thADA vakhatanA che ane aMte janArA che, paNa A prANI Rddhi, rasa ke zAtAne vaza paDI temAM ja A jIvananuM sarvasva mAne che. A traNe prakAranA gAravA prANIne peAtAnA tAmAmAM rAkhe che ane te gAraveAne kAraNe e kadI tyAgabhAva svIkAratA nathI. tyAgabhAva na svIkAravAnuM A ceAthuM kAraNu thayuM. A cAramAMnA koIpaNu eka athavA vadhAre kAraNe dezavirati ke sarvavirati-sAmAnya tyAga ke sarvathA tyAganI paLa ja tenI pAse AvatI nathI. e tA peAtAnI Rddhine ke peAtAnA zarIrane pASe che ane peTa para hAtha pheravI ArAma kare che ane meAta Ave tyAre sarvane mUkI ughADe hAthe cAlyA jAya che. A Rddhi ke zarIranI sukhAkArI ke rase tene kAMI kAma AvatA nathI. ene vaza paDIne e dula bha viratine vIsArI mUke che ane aMte hAtha ghasatA cANye jAya che. dasa vastu maLI hAya chatAM sekaDo bhave A tyAgabhAva (virati) maLavI muzkela che. e vagara ApaNA nistAra nathI. (163). emAM paNa virAga thavA suzkela che-- tat prApya viratiratnaM birAgamArgavijayo duradhigamyaH / indriyakaSAya gaurava parISahasapatnavidhurANAm // 164 // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prazamarati vivecana sahita ' artha-te tyAgabhAvane pAmIne paNa idriya, kaSAya, gAra, parISaha jevA zatruothI vihaLa thayelA prANIone virAganA mArga upara vijaya meLave ghaNuM muzkela che. (164). - vivecana--ATalI badhI muzkelIo vaTAvI tyAgadharmane svIkAra karyA pachI paNa Idriya, kaSAya ane gArava tathA parISahe evA duzmana che ke te kharekharA virAga (rAgarahitapaNA)nA rastAne jeladIthI prApta thavA detA nathI. A vAta vicAra karavA gya che. tatmA-tene arthAt tyAgabhAvane, viratine pAmIne. | viratiratna-tyAgabhAva, gRhastha dharma ke sAdhudharma e bemAMthI keIpaNa prakArano tyAga mArga maLe te paNa haja eka muzkelI che. A viratiratna - khAsa karIne sarvavirati cAritra maLe, sAdhune veza maLe te paNa sarva musIbate pachI paNa eka musIbata bAkI rahe che. virAgamArgavijaya-rAga ja ane aMtaramAMthI tenI sAthe cheSa ja ane e mAge vijaya prApta kare te pelA duzmanI hAjarImAM muzkela che. eTale cAritra svIkAranAre ke gRhastha A dumanethI DaravAnI bahu jarUra che. e duzmane kaNa che ane kevA AkarA che te graMthakartAe pite ja jaNAvyuM che. ApaNe te duzmanane prathama oLakhI laIe. ' | Idriyadamana, zatru naM. 1. spazedriya, rasaneviya, dhrANedriya, cakSuriMdriya ane zrotredriya kevI rIte duzmana tarIke kAma kare che te ApaNe prakaraNa trIjAmAM joI AvyA chIe. e idrine je game te AtmAne hita karanAruM hotuM nathI. idrine viSaye sArA lAge che, jyAre AtmAne te nukasAna karanAra che. tethI iMdriye duzmananuM kAma kare che. vaLI tenA viSaye paNa saMsAramAM rakhaDAvanAra che ane saMsAra vadhAranAra che. tethI indriya ane tene sarva viSaye duzmanAve kAma kare che. idrine je game che te saMsAra vadhAranAra hovAthI kharI rIte te ApaNA (AtmAnA ane tethI pitAnA) hitane hAnikartA che eTale iMdriye ApaNuM zatru tarIke kAma kare che. prANuM iMdriyothI eTale badhe AkuLavyAkuLa thaI jAya che ke te viratine dharI zakatuM nathI athavA dharela hoya te tenI te visati nakAmI thaI paDe che ane te virAgamArgane vijaya meLavI zakatuM nathI. kapAya-duzmana naM. 2. tene eka nahi, paNa ekathI vadhAre duzmana che. ApaNe idri nAmanA prathama duzamanane kAMIka oLakhe. have ApaNe tene virAgamArgamAM vijayaprAptimAM kaSAye duzamana naM. 2 tarIke kevI rIte kAma kare che te joIe. kAM te kaI para krodha thaI jAya, athavA te abhimAna thaI jAya, kAM te mAyAkapaTa thaI jAya ane kAM te lejamAM prANI levAI jAya. A cAre kaSAye - manovikAre duzmananI peThe kAma kare che ane teo evI gupta rIte lapAI chupAIne Ave che ke teo prANInA duzamana thaI gayA che tenI khabara paNa paDatI nathI. AvA kaSAyothI prANI AkuLavyAkuLa thaI jAya che. kaSAye Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 4 upara vijaya meLavavA mATe teNe kharAkhara niradhAra karavA joIe ane e zatruthI cetatA rahevuM joIe. gaurava--duzmana na. 3. ahIM duzmanonI gaNanA pUrI thatI nathI. tene te haju ghaNA duzmanA che. te sarve tenI virAgatAnA mArgamAM AkuLavyAkuLatA karAvanAra che. peAtAnI pAse lakSmI heAya kAMI prApti thaI gaI heAya temAM potAnI mahattA mAne te Rddhigaurava, jo ke bhega ke upabhAga aMtarAyakarmanA kSApazamanuM pAima che te te jANe nahi. sArA sArA padArtha khAvA maLe temAM Asakti dhare te rasagaurava. sAru zarIra ke taMdurastI maLyAM. hAya temAM potAnI pirapUNutA mAne. AmAMnA koI paNa gaurava tenAmAM virAgatA AvavA dete nathI ane tene vyAkuLa rAkhe che. viAgatA vagara maLela sarva sukhasagavaDo nakAmI nIvaDe che ane virAga jyAM sudhI na Ave tyAM sudhI ene AkuLavyAkuLa karI nAkhe che. parISaha--duzmana na. 4. anukULa ane pratikULa parISaho tene thAya te zAMtithI sahana karatA nathI. temAM strI vagerenA anukULa parISahe sahana karavA vadhAre muzkela che. prajJAparISaddha paNa anukULa parISahu che, evA anukULa ane pratikULa parISahe sahana karavAM bahu muzkela che. jyAre parISahune sahana na karAya tyAre te duzmanAvaTa kare che ane virAgatAne dUra kare che, ane virAgatA dUra thAya tyAre viratibhAva atha vagaranA thaI paDe che, A cAre duzmanAthI cetatA rahevuM. sapatna--zatru, duzmana. upara je cAra duzmana gaNAvyA te cAre zatrunuM kAma kare che ane prANIne mahAmusIbate maLela viratipaNuM ane manuSyatva vagere daze khAkhatAne atha vagaranI banAvI de che ane prANInA saMsAra vadhArI mUke che. vira--AkulIkRta, AkuLavyAkuLa thayelA. duzmanA jyAre kharI duzmanAvaTa kare tyAre prANInuM kharuM jora astavyasta thaI jAya che ane tethI mAnavadeha vagere maLela hAya tenA jarA paNa te lAbha laI zakatA nathI. tethI A iMdriya, kaSAya, gaurava ane parISaheAthI sArI rIte cetatA rahIne virati maLela hoya te virAgatA keLavavI. AmAM vidhurANAmanA sthAne kvacit vidhureNu evA pATha che. chaThThIne sthAne te trIjI vibhaktimAM vaparAyela che, arthamAM phera paDatA nathI. have A duzmanAne kema haTAvavA ane peAtAnA rastA duzmana vagaranA kema karave ane atyAranI anukULatAne lAbha kema sAdhI leve te matAve che. (164) duzmana para vijaya sAdhavAnA mArgA-- tasmAt parISahendriyagaurava gaNanAyakAn kaSAyaripUn / kSAntibala mArdavArjavasantoSaiH sAdhayedvIraH // 165 // Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita a--teTalA mATe parISahu, iMdriyA ane traNa gAravA rUpa gaNanAyakone tathA kaSAyazatrune kSamA, mRdutA ane Arjava tathA saMteSa vaDe bahAdura mANasoe sAdhI levA. (165) 440 vivecana--eTalA mATe jee laDAI karavAmAM bahAza hoya tevA bahAdura mANase moTA moTA lazkarI asarAne jevA ke parISahA, pAMca iMdriyA ane upara vadhu velA gAravAne kSamA, mRdutA, RjutA ane saMteSathI haThAvavA. eka vakhata duzmananuM lazkara vagara nAyakanuM - uparI asara vagaranuM thai jaze eTale ene pIchehuTha karavI paDaze. A te zatru - zatrunA asarAne tame kharAkhara ALakhA te mATe temanAM nAmeA gaNAvavAmAM AvyAM che. tamane temanA para--e nAyako-asaro para vijaya konAthI meLavavA tenI atra cAvI batAvI che. eka vakhata nAyakAne pAchA haTAvavAmAM Avaze te pachI sAmAnA lazkaramAM bhagANa paDaze ane te lazkara hatAza thaI nAsI jaze. mATe tamAre nAyako je kepTana, lephTananTa ke kala heAya temane zeAdhIne mArI haThAvavA. ApaNe te nAyakAne ALakhIe ane tyArapachI temane mArI haThAvavAnAM sAdhanA paNu jANI laie. tasmAt--eTale tamArA duzmananA lazkaramAM kaSAyarUpa zatrue che. tenA nAyako kANu kANu che tene tame jANI le. e hetune mATe emanI eLakhANa ApavAmAM Ave che. A nIce nAyakanAM nAma Avaze temane dhArI dhArIne eLakhI levA. duzmananA lazkarane nirdeyaka karavuM e bahu ja jarUrI che. mATe duzmananA lazkarIne prathama oLakhI le. parISaha--nAyaka naM. 1. khAvIza prakAranA parISahA upara vadhu vyA, te darekane ALakhI le. temAM anukULa ke pratikULa game tevA parISaheA hoya te sarva sAmA pakSanA senAnAyaka che. emane vINI vINIne khalAsa karo. iMdriya--senAnAyaka naM. 2. evA ja duSya bIjo senAnAyaka iMdriyanA viSaya che. iMdriye pAMca che. te senAnAyaka tamane pIDA na kare mATe aMte khalAsa karavA jevA che. A vastu paNa tame jANI lejo, samajI lejo, dhyAnamAM rAkhaze. gaurava--senAnAyaka na. 3. e uparAMta upara jaNAvelA RddhigArava, rasagArava ane zAtAgAravarUpa trIjo gArava senAnAyaka che. ene paNa nAza karavA joIe. enA mArgo ane ene mArI haThAvavAnA rastA tadna judA ja che ane te tamane anaMtakALa sudhI sukha karAvanAra che. tamArA kaSAya duzmanane mArI haThAvavA mATenA traNa mAgerga che, te have tame jANI le ane te raste tame manuSyabhava saphaLa karI ane tamane atyAre je daza prakAranI upara gaNAvelI anukULatAe maLI gaI che tene saphaLa kare. mukhya duzmananuM nAma kaSAya che ane upara jaNAvelA traNa tenA nAyako che, e vAta manamAM samajI rAkho. have emane jItavAnA mArgo ApaNe samajI laie. duzmanane haThAvavA mATe eka lazkarI Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 441 nIti che ke je uparI aphasarone khalAsa karavAmAM Ave te pachI sAmevALAnuM lazkara mayuM* paDayuM che ane jIvatuM hoya te lagabhaga marI gayA jevuM che ema tame samajaje. kaSAya-A tamAre khare duzmana che. ane tenA lazkaramAM uparanA traNa senAnAyake che. A kaSAya para vijaya karavAnuM che, te mATe nAyakene mArI haThAvavAnI jarUra che ane tame bhAvanA dvArA vastusthiti jANa tema karaze enI lekhakane khAtrI che. ApaNe te rastA have vicArIe. kSAnti-rate pahele. tamArA upara jaNAvela zatrunA nAyakane mArI haThAvavA mATe prathama te tamAre kSamAM rAkhavI joIze. kSamA te bahAduranuM bhUSaNa che. tame bahAdura cho ema dhArIne ja ApaNe cAlyA chIe. game tevA saMgamAM tamAre prathama to kSamA rAkhavI. keIpaNa vakhata uzkerAI na javuM. kaI game teTale UMcanIce thAya paNa tamArA peTanuM pANI paNa cAlavuM na joIe. A zAMti "kSamA e khabaruM baLa che, nabaLAI nathI, bahAdura mANasa ja kSamA AdarI zake che. mArdava-bIje rasta-naramAza, namratA, sAmo mANasa game te mATo ke uzkerAyale hoya, tamAre namratA batAvavI. tame pote kAMI nathI, tame kaI evA moTA mANasa nathI ane tamane kaI jAtanI hAni duniyAne kaI mANasa karanAra nathI. naramAza rAkha nAra mANasa jIvanamAM kadI hArate nathI, ene kaI jAtanuM abhimAna thatuM nathI ane pite asAdhAraNa mANasa che evuM tene kadI lAgatuM nathI. e te pitAnI jAtane garIba sevaka ja gaNe che. duzmananA nAyakane haTAvavAnI ane khalAsa karavAnI A bIjI rIta che, bIje mArga che. Ajava-saraLatA, vAMkApaNAne abhAva. prANI manamAM jevuM hoya tevuM ja bolanAra hoya ane jevuM bele tevuM ja karanAra heya arthAt tenAM mana, vacana ane kArya vacce kaI prakAranI visaMvAditA na hoya. A saraLa mANasa duzamananA nAyakane khalAsa karI nAkhe che, tethI sarva bAbatamAM saraLa bane. A trIjo mArga che. - saMtoSa-A ceAthe mArga che. tame atyAre je sthitimAM che temAM paripUrNatA mAne enI sAthe tame joDAI jAo ane ene ane tamArA svArtho sAmasAmA che evuM jarA paNa na dhAre, manamAM paNa na lAve. duzmananA nAyakane haThAvavAne A the rAjamArga che, te tame samajI rAkhajo. AvI rIte parISaha, indriya ane zAre nAmanA senAnAyakane haThAvavA ane khalAsa karavA mATe kSamA, Ajava, mArdava ane saMtoSano raste le, tenAthI tame duzmananA nAyakane pra. 56 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita haThAvI deze ane AvI rIte nabaLe paDela duzmana tamArI sAme thavAnuM kAma ATopI leze ane e laDAImAM tamAre vijaya thaze. A nAyakone mArIne khalAsa karavAnI yukti lazkarI najare upayogI che ane tenA mArgo kAragata che. (165). chevaTe kaSAya para vijaya kema kara saMcintya kaSAyANAmudayanimittamupazAntihetu ca / trikaraNazuddhamapi tayoH parihArAsevane kAyeM // 166 // atha-kaSAye kayAM kAraNothI utpanna thAya che ane temane zAMta karavAnA upAye zA zA che tene saMbaMdhI vicAra karIne, mana, vacana, kAyAthI temane utpanna thavAnA hetune tyAga karo ane temane upazamAvavAnA hetune sevavA-jarUra sevavA. (16) vivecana-kaSAyaudayanimitta--krodha, mAna, mAyA ane lebha je-je prasaMgoe thatA hoya tenI prathama zedha karavI. koInA upara krodha thaI jatuM hoya te tenuM kAraNa jANuM zodhI rAkhavuM. abhimAnanA je prasaMge banatA hoya temane vicArIne gAMThe bAMdhavA. mAyAspaTa, chetarapiMDI keInI karavAnuM mana thaI jatuM hoya te te prasaMgo paNa dhArIne jANI levA. ane lebhanA prasaMge banatA hoya temane paNa jANI levA ane temane jANa laIne zuM karavuM te nIce A ja lekamAM kahevAmAM Avaze. upazAMtietaane e kaSAya je ApaNA moTAmAM moTA duzmana che temane upazAMta karavAnAM kAraNo kayAM kayAM che te dhyAna rAkhIne jevuM. jema ke, kSamAthI krodha upazAMta thAya che. vastu pote ja anitya che tyAM tenuM abhimAna zuM karavuM? mArdavathI abhimAna utarI jAya che, "huM kAMI nathI, kaI nathI" e abhimAnane narama karavAne heta che. evI ja rIte saraLatA(upara jaNAvela Arjava)thI mAyAguNa TaLe che. ane IcchAtyAgathI ke saMteSathI lebhane tyAga karavo. A sarva kaSAyaripune zAMta karavAnA hetuo che. vicAraNanI ahIM be vAta karI. krodha, mAna, mAyA, lebha upajavAnAM kAraNo-prasaMge ane temane ThaMDA pADavAnAM kAraNe A bannene sArI rIte vicAra kare. pachI zuM karavuM te have kahe che. - trikaraNazuddhi-manathI, vacanathI ane kAyAthI zatru para vijaya meLavave. emAM manamAM eka haya, vacanamAM judI vAta hoya ane kriyA taddana judA prakAranI hoya e visaMvAda na cAle. tyAM te mana, vacana, kAyAnI ekatA joIe, zuddhi joIe ane daDha nizcaya joIe. mananI ekAgratA, vacananI spaSTatA ane kiyA tene ja anusAra thAya tevI ekatA prathama joIe. eTale mana, vacana, kAyAnA rogo game tyAM phare tema na joIe, paNa temane saMcaraNa karAvanAra hukama kare tyAM te ekatA sAdhI saMcare te pramANe temane Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA 43 calAvavA joIe. manamAM kAMIka, bolavAnuM bIjuM ane vartavAnuM trIju evuM gUMcavALuM mana, vacana ane kAyAnuM pravartana na joIe. mana, vacana, kAyAnI pravRttimAM jarA paNa visaMvAda na joIe. A vyaktigata hakIkata che tethI je je kAraNe vaDe krodhAdi thatuM hoya te vicArI tenA upazAMti karanAra kAraNo zodhI kADhavAM joIe. ane mana, vacana, kAyAne zuddha rAkhavAM joIe. parihAra-kaSAyanA udayane tyAga prathama mana, vacana, kAyAnI zuddhipUrvaka kare. eTale kaSAyanA udayanuM je je kAraNa hoya tene manathI dAbI devuM, vacanane paNa tenA kAraNane dabAvavAnA kAmamAM ja pravartAvavuM ane zarIranI pravRtti paNa tevI ja karavI. Asevana-ane je krodhAdika zatruone dUra karavAnAM kAraNe agAu jaNAvyA che ane have pachI jaNAvavAmAM Avaze, te sarva kAraNa sevavAM temAM krodhAdi kaSArUpa zatrune mArI haThAvavAnAM je je kAraNe agAu ane have pachI jaNAvavAmAM AvyAM che ane Avaze te paikInAM krodhAdi zatru para vijaya karavAnAM kAraNe sevavAM, temanI trikaraNazuddhipUrvaka AsevanA karavI. emAM jarApaNu goTe na vALo. cekhI rIte mana-vacana-kAyAnA genI ekatApUrvaka zuddha rIte, sAcI dAnatathI temanuM avalaMbana karavuM ane temanuM anukaraNa karavuM. kAya--eTale krodha vagerenA udayane parihAra kare ane temane zamAvavAnAM je je prasaMge vyaktigata bAbatamAM pratikULa ane anukULa hoya temane anukrame dUra karavA ane AvanamAM levA. AvatA prakaraNamAM daza yatidharmo AvanAra che te athavA vyaktigata AsevananAM bIjAM aneka kAraNe yogya jaNAya te sarva mana-vacana-kAyAnI zuddhipUrvaka karavAM, sevavAM ane te rIte pitAnI pragati sAdhavI. A gAthAmAM bhAvanAnI vAtane khUba AgaLa vadhArI che. e bhAvanA bhAvIne besI rahevAnuM ja kahetA nathI paNa krodha Adi zatru upara vijaya meLavavA mATe krodha, mAna, mAyA ane lebhanA je je prasaMge Ave temane zodhI samajI laI temane trikaraNazuddhithI dUra karavA ane temanI upara vijaya meLavavA mATe upara kSamA, AjaMva, mArdava ane saMtoSa batAvyAM che temane mana, vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka sevavAM. A rIte tamAre kaSAya zatru para sAcesAca vijaya thaze ane tamArI je atyAranI rakhaDAmaNa che te pUrI thaI jaze. bhAvanA bhAvavAnuM A anivArya pariNAma che. ane bhAvanA bhAvavAne A hetu che. ahIM kaidhAdi kaSAyanAM udayanAM kAraNenI zodha ane temane zAMta karavAnA hetuonI zodha ane temane anukrame tyAga ane sevanA e vyavahAru rIte lAbhakartA che, e vAta jaNAvI. (16) For Private & Personal use only - Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita A pramANe bhAvanA prakaraNa pUruM thayuM. emAM ghaNuM agatyanI vAta karI che. kAryane niyama evo che ke kArya pahelAM vastusthitine vicAra kare ghaTe. koIpaNa kAma karatAM pahelAM vicArakSetramAM barAbara tene aMgenI vastusthiti jANI levI ghaTe. kAma karavA mATe prathama tene mATenA vicAro AvavA joIe. kAryanuM vicArakSetra e prathama aMga che eTale prathama vicAraspaSTatA ane vicArazuddhi karIne ahIM vastusthiti samajavI joIe. kAma karavuM hoya tene mATe vicAra prathama ane pachI kArya e mukhya jAheramArga che. ApaNe joyuM ke A jIvananI sarva cIje anitya che, te sArI ke kharAba game tevI hAya paNa aMte te janArI che, ApaNe ane temane aMte viraha thavAnuM ja che. aMte e vastu cAlI na jAya te A zarIra te paDavAnuM ja che. ane te vakhate chevaTe badhIya vastu choDI javI paDe che, eTale e vastune samajIne ApaNe cheDIe nahi te aMte te javAnI ja che, ApaNe tene choDavI paDaze. e vastu paugalika hoI aMte haMmezane mATe ApaNu thatI nathI. A prathama vicAraNuM thaI ane tyArapachI ApaNane dunyavI keInuM zaraNu nathI. bhagavAna aMte ApaNI paDakhe UbhA rahI zaraNa Ape che, te atyArathI ja te zaraNuM zA mATe na svIkAravuM? e azaraNa sthitine bIje vicAra Ave che. A jIva te ekale Avyo che. ane ekale janAra che, keI tenAM sagAM thatAM nathI ane keI tenI sAthe jatAM nathI. A trIjI vicAraNuM thaI. tyArapachI ethI vicAraNA thaI ke A jIva sivAya sarva anya che. pitAnAM te pitAnAM, pArakAM te pArakAM. eTaluM samajI sarvane parAyAM jANe ane te pramANe vicAraNA karo. tyArapachI saMsArano vicAra karatAM je A bhavamAM mAtA thaI hoya te parabhavamAM strI ke putrI thAya, bhAI Avate bhava putra thAya ane putra thaye hoya te pitA thAya ane evuM bakhaDajaMtara A saMsAramAM cAlyA ja kare che. eTalA goTALA thAya che ke ApaNe tene barAbara jANatA hoIe te ApaNane A saMsAra para niveda ja Ave ane evA saMsArathI nAsavAnuM mana thAya. A zarIra te azuci padArthathI bhareluM che. e kathaLIne UlaTAvI nAkhe te tenI sAme mukhamAMthI ghUMka urADavuM ghaTe evuM A maLa ane durgadhathI bhareluM zarIra che. enA upara prema zene? ane ene paMpALavuM zA mATe ? AvI rIte chaThThI azucibhAvanA thaI. pachI karmane AvavAnA mArgo, vicAravA. e mAge aneka karmo AvyA ja kare che ane cetana sAthe joDAyA kare che. paNa temane AtmA sAthe joDAtAM aTakAvI paNa zakAya che ane pUrvakALe lAgelAM karmo hoya temanI nirjarA paNa prayatna dvArA thavI zakya che. A Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA Azrava, saMvara ane nirjarA bhAvanA karmanI Avaka, jAvaka ane AgalAne rada karavAne aMge che. tenI sAthe karmanI vicAraNe joDAI jAya che. e philasUphIne-samajaNane vicAra che. leka kevA prakAra che tenI vicAraNuM karI cauda rAjalaka vicAravA ane te dvArA pitAne ane lekane saMbaMdha sunizcita dhyAnamAM le, te dazamI lekasvabhAva bhAvanA che. dharmaprApti prANIne thavI ghaNI muzkela che. ghaNA kALathI e pharate Ave che, temAM tene dharma maLavAnI musIbata bhAre che. AvI vicAraNA karavI te agiyAramI dharmabhAvanA. ene aMge AtmAnA mULa guNa jJAna, darzana, cAritra tathA vIrya vicArAya che. be dhibIja sadhAvanAra arihaMtane pAmavA ghaNuM muzkela che. tethI ja jJAna, darzana para zuddha zraddhA thavI te bhAre muzkela che. A bedhidurlabhabhAvanA che. A bAre bhAvanA ane keTalAka vicArakanA kahevA pramANe sarva jIvanI sAthe maitrI, guNa joIne tyAM AnaMda, pApane joIne karuNuM ane samajAvavA chatAM jIva samaje nahi temAM madhyasthatA ema maitrI, pramAda, karuNA ane mAdhya e cAra bhAvanA bhAvavI. AvI rIte seLe bhAvanA bhAvavA gya che. barAbara zuddha rItie bhAvanA bhAvavAmAM Avaze te tyArapachI yatidharmane Adara thaze. yatidharmomAM vyavahAru kAma karavAnuM che, paNa te karatAM pahelAM vicArabhUmikAne cokhkhI karavAnI jarUra che. jyAM sudhI vicAra barAbara na thAya tyAM sudhI kAma karavA tarapha mana jatuM nathI ane kAma karavA mATe vicAranI bhUmikAne sApha karI te mATe taiyAra karavI jarUrI che. e rIte ApaNe A bhAvanA prakaraNamAM saMsAranuM kharuM svarUpa zuM che te samajyA. vastutaH ApaNe ahIM keTale kALa rahevuM che? pUrepUruM manuSyabhavanuM AyuSya hoya te bahu te se varasa rahevAya. teTalA mATe gharanAM ghara karavAM, aneka vera vasAvavAM, ane A khAruM che, e kaDavuM che, e gaLe paNa Utare nahi tevuM gaMdhAya che ema kahevuM ane rapha mAravA ane majAka karavI, te kene ghaTe ? tamArAthI mejamajA thAya ja nahi. mojamajAne A vakhata nathI. aneka bhavamAM rakhaDatAM A manuSyapaNuM maLyuM che te phekI devA jevuM nathI. emAM tame naramAza rAkhe, prAmANika bane, pharajo bajAve ane Atmasanmukha thAo te emAM ja tamAruM hita che. A jene tame tamArA mAne che te sarva beThuM che. koInI sAthe tAre janma thaye nathI ane tuM marIza tyAre tArI sAthe kaI AvavAnuM nathI. tAre zarIre kAMI IjA thAya, tArI AMgaLI vaDhAI jAya ke tAre paga lacakI jAya te vakhate tArI pIDA koI letuM nathI. badhA sahAnubhUti batAve che paNa tArI pIDAmAM kaI bhAga paDAvatuM Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 prazamarati vivecana sahita nathI ane zekele pApaDa bhAMgavAnI tArI pitAnI tAkAta nathI. tyAre A sarva konA mATe? ane keTalA TUMkA vakhata mATe ? - ApaNe A duniyAmAM kevA majabUta thaIne, kevA akkaDa thaIne cAlIe chIe. duniyAdArInI khaTapaTa karIe, khoTAM sAcAM bacAva karIe, koIne chetaravA chaTakA mAMDIe tyAre jANe ApaNe amarapaTo lakhAvI AvyA hoIe ane jANe ApaNe kadI javAnA ja nathI e dhoraNe vatIe chIe. paNa bhAI ! A sarva dhAMdhala thoDA divasa cAlaze. aMte vahelAM ke meDAM javuM ja paDaze ane tenI pachavADe te cAra nALiyera paNa sAthe AvavAnAM nathI ane sagAM vahAlAM bahu te smazAna sudhI Avaze. paNa tArAM mAnelAM gharabAra sAthe pachI kAMI saMbaMdha nahi Take. je gharanI khAtara te ATaluM karyuM ane kare che temAM tuM pesavA mATe na Ave te mATe leDhAnA khIlA lagAvavAmAM Avaze. evI mAnyatA che ke bhUta leDhAne oLaMgI zakatuM nathI. tuM e ghara jene pitAnuM mAnate temAM tAruM bhUta na Ave te mATe gharanAM AMgaNamAM khIlA lagADAze ane tuM e gharane tAruM pitAnuM mAne che ane tArI strI ke tArA bhAIbahena be pAMca divase tane bhUlI jaze ane tAruM nAma paNa nahi saMbhAre. A sarva vAtane vicAra kare ane tArAM karelAM karmonuM phaLa tAre bhegavavuM paDaze, temAM kaI bhAga paDAvavA ke te upAdhithI tane mukta karavA koI Avaze nahi. keI kAma karatAM pahelAM, koI jAtane vepAra karatAM pahelAM, kaI pravRtti hAtha dharatAM pahelAM tuM vicAra kara ke e sarva tuM jene mATe kare che? ane A ghara ane temAM rahenAra jene tuM tArA pitAnAM mAne che te kaI hada sudhI tArAM che ane keTale kALa te tArAM rahevAnA che. teonI khAtara tuM marI paDe che, aneka pApa kare che, aneka sAcAM jUThAM kare che te sarva nirarthaka che. tuM tAruM pitAnuM sAdhI le ane A manuSyabhavanuM durlabhapaNuM vicAra. tArAmAM samajaNa che, gaNatarI che tene upayoga kare ane je tAruM hoya te ja svIkAra, paNa bIjA cAle che te mArge gatAnugatika thaI cAlyA jA mA ane kaye raste karmo Ave che ane kevI rIte tenAM dvAra baMdha thaI jAya che ane aMdara rahelAM karmone kema nAza karI zakAya che te vicAra ane lekasvabhAva kevo che te jANI le ane A dharma ane A bedhirana vAraMvAra na maLe tevuM che te vicAra ane vicArI tane bese tyAra pachI tAre zuM karavuM te AvatA prakaraNamAM kahevAmAM Avaze, paNa te vicAra karate thaI jA eTaluM ja A bhAvanAnuM kSetra che. ATalI samajaNa, taMdurastI ane gurumahArAjanI jogavAI maLI che ane jaina dharma tArI pAse Avyo che te mATe pudaya che, tene tuM samaja ane samajIne tArI akkalane upayoga kara. tane besI rahevuM na ja pAlave. tArA zatruo te viSaya, kaSAya, vikathA, vagere che. temane nimULa karavAnA mArgo le ane A duniyAdArI nItine tyAga karI tAruM pitAnuM kAMI sAruM thAya tevI pragati Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA karavAne have pachI vicAra Avaze te Adara. ahIM bhAvanAne adhikAra pUrNa thaI jAya che. e prANIne vicAra karatAM zIkhave che. prANI pitAnI vastusthiti samaje tyAM bhAvanAnuM kSetra pUruM thAya che. tArAmAM vicAra upajAve, tane vicAra karate karI de eTaluM ja bhAvanAnuM kSetra che. tuM duniyAnAM aneka kAma kare che, IskITATa thaIne cAle che ane dhamadhamATa kare che te tenA upara ane zenA upara? ane jamakAkA je divase tane levA Avaze tyAre tAre bacAva zuM thavAnuM che? A sarva vAtane vicAra karate prANane karI deve e bhAvanAnI bhUmikA che. phati mAvanAgarIm | Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7 muM : yatidharma prANI vicAra aneka kare, paNa vicAra karIne aTake nahi. gajanA gaja bhare, paNa eka tasuM vetare nahi te gaja bharavAnI mahenata paNa nakAmI kare che. mAtra vicAra karavAthI kAMI vaLe tevuM nathI, vicAra karIne aTakI jAya te avyavahAru mANasa che, paNa je pitAnA sAmarthyamAM mAnanAra vyavahAru mANasa hoya te mAnyatA pramANe amala kare, enA vicArane e amalamAM mUke ane tyAre ja te vahevAru kahevAya. tAre je sAcA vahevAru thavuM hoya te AgaLa je aneka vicAra karI cUkyo te sarvanuM kAMI pariNAma lAva. ahIM te mATe mArgo dekhADyA che. te sivAya tane mArga sUjhe te tene amala kara, paNa tuM vicAramAM ne vicAramAM besI na rahe. DahApaNavALA mANasane vyavahAra taddana nikhAlasa hoya che. te jevuM manamAM vicAre tevuM ja kare. enA mananA yuga ane kriyAnA pego vacce visaMvAda na hoya. e te vicArane amala barAbara kare ane te rIte sarva bhAvanAne amala karI te mananA yoga ane kriyAnA vege vacce koI prakArane visaMvAda nathI ema batAvI Ape. ane tuM zuM joIne chAtI kADhIne cAle che? tAro dhamadhamATa ema batAve che, tArI rAjanIti ema jaNAve che ke tAre kadI maravuM ja nathI. tuM deDAdoDa kare che, vAMdhAvacakA kare che ane sabhAo gajAve che athavA chetarapiMDI kare che tyAre bIjAnI chetarAmaNuM karatAM ke bIjA sAthe asatya bolatAM ke bIjA jIvanI hiMsA karatAM tane ema ja lAge che ke tAre kaI divasa maravuM nathI; nahi te, Ama pahoLe pahoLa thaIne tuM cAle nahi, paNa A sarva kene mATe ane keTalA vakhata mATe? "maravAM pagalAMnI heTha" ema tuM sAcesAca jANate ho te pachI A cerI ke A gulAmI tAre karavAnI hoya? tane jIvananI asthiratA ane akkasatA jaNAI che? jaNAI hoya te A rAjaramata kevI ? ane ene lAbha te tArA sivAya pArakA khAze, mATe tuM tArA AtmAnuM sArthaka kara ane tArI pragati thAya tevA mArgoe prayANa zarU karI de, A vAMdhAvacakA ne bIjA sarva goTALA mUkI de ane AtmasAdhana kara. je, agAu aneka mahARSio, munio thaI gayA che, temaNe tAre mATe dAkhalAo mUkyA che. teoe je prakAranuM jIvana jIvI sAdhanA karI te pramANenuM tAruM jIvana ghaDa ane ema karIza te A manuSyabhava vagere maLela che te sarva tArA lAbha mATe thaze. tuM jANa nahi ke aMdhAre ke guptamAM karela pApathI karma lAgatAM nathI. te te jhADe caDhIne bole che ane phaLa cokkasa Ape che ane phaLa ApatI vakhate tArI dayA khAtA nathI. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma 49 A prakaraNamAM spaSTa karela yatidharmAdi samAcAra ane tema karIne tAruM hita sAdha. nahi te, kALane sapATe caDhI jaIza, tArI sarva IcchAo mananI manamAM rahI jaze ane tuM nakAmo phere khAI lAbhane badale hAni vahorI laIza, te vakhate A sarva tAruM raLeluM khAvApIvAvALA koI ADo hAtha nahi dhare. ane pachI tuM vimAsaNa karIza te paNa kAma nahi lAge. - teTalA mATe bhAvanAnA vicAre pachI A yatidharmonI vAta karI che. have te vicAra te ghaNA karyA, paNa vicAramAM ne vicAramAM paDI na rahetAM kAMI kara, kAMI vahevAru kAma kara ane tema karIne te karelA vicArane anurUpa saphaLatA prApta kara ane tane haMmezane mATe Atmahita thAya tevA yatidharmone tuM Adara. tArI azaktine svIkAravAnI ane amalamAM mUkavAnI tArI marajI na hoya te tane bIjA paNa rastAo batAvavAmAM Avaze. - dareka yatidharma vigatavAra Ape che, tenI vigata te tene lagatI gAthAmAM vicArAze, tAre te e jovAnuM che ke e yatidharmo tuM karI zake tevA che ke nahi. A yatidharmo vahevAru che, A kALamAM anekathI thaI zake tevA ane vahevAru che ane dareka paMktine mANasa tene amala karI zake tevA che ane ke tene amala karyo che, tethI te thaI zake tevA che temAM zaka nathI. tuM yatidharma svIkAravAne vicAra karIza tyAre tane tArAM sagAM yAda Avaze. A mArA dIkarAdIkarInuM ke bairI ke mAtApitAnuM zuM thaze ? A sarva ciMtA beTI che, nakAmI che, tane saMsAramAM rakhaDAvanArI che ane tane khADAmAM dhakelanArI che. tuM majabUta manavALe thA ane baLavALo thA, te tenI pAse kaI vicAradhArA TakI zake tema nathI. mATe yatidharma vagere je A prakaraNamAM kahevAmAM Ave te sarva sAdhane vicAra tuM karI jo ane tArA pitAnA hitane mATe tene amala kara. A vAta tArI vicAraNA upara mUkavAmAM Ave che ane tuM barAbara vicAraNA karIza te vAtanI manamAM khAtarI che. A dRSTithI ane tuM amala karI zake te AkAramAM A prakaraNamAM yatidharmAdinuM varNana Avaze. te tArA hitane mATe ja che, kAraNa ke tArAM karelAM tAre ja bhegavavAnAM che. e bhagavatI vakhate kaI sagAM ke nehI ADo hAtha daI zake tema nathI. te karmo udayamAM Avaze te vakhate tuM kayAM haIza ane teo kayAM haze tenI keIne khabara nathI ane pitAnAM karma te pitAne ja bhegavavAM paDe. jema tArI AMgaLIe cappa lAgI jAya athavA tArA zarIre vyAdhi thAya, tenI pIDA tAre ja khamavI paDe che, te vakhate te ADA ghA lIdhA hoya te paNa tAre ja sahana karavAnuM che, tema karela kAryonAM mAThAM ke mIThAM phaLe tAre ja bhegavavAnAM che ane te vakhate kaI hisso paDAvavA AvanAra nathI. tyAre atyAranI badhI paMcAta kene mATe ? samaja, vicAra kara ane amala kara. tuM vicArIza te tane jaNAze ke e yatidharmo karavA sahelA che, emAM tuM salAmata bAjue bhUla karIza. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450. prazamarati vivecana sahita sRSTikartA game te haze ane kaI pheMsala karanAra haze ke na haze, paNa A yatidharma karavAthI tuM tAruM te sudhArI zakIza. mATe te vicAra karIne yatidharmane amala karaje. yatidharmomAM na thaI zake tevI koI vAta nathI. e vyavahAru, samajAya tevAM ane AvaDe tevAM kartavya che. ApaNe e darekane vigatavAra joIzuM. e moTo hAu nathI. tArAthI thaI zake tevAM che ane keTalAe mANasee tene karelAM che. mATe, je tane saMsAranI asAratA lAgI hoya ane tArI pragatine vicAre karyo hoya te yatidharmAdi Atmadharmane svIkAra karI tAruM sudhArI le ane temAM tuM jarApaNa svAtha (selfish) nahi gaNa. eka rIte te paramArtha sAdhavo te paNa svaartha che ane te arthamAM tuM svAthI gaNuM te paNa vadhe nathI, mATe jAgrata thA ane tArI potAnI sudhAraNa kara. have ATalI prastAvanA sAthe ApaNe e yatidharmone joIe.. - daza yatidharmanAM nAma sevyaH kSAntirdivamArjavazauce ca saMyamatyAgau / . satyatapobrahmAkiMcanyAnItyeSa dharmavidhiH // 167 // artha-1. kSamA, 2. mAdava-mAnavijaya. 3. AjavasaraLatA. 4. zauca. pa. saMyama-nilepatA. saMyama-sattara prakAre. 6. tyAga-dravyathI ane bhAvathI graMthIne tajavI. 7. satya. 8. tapa-bAra prakAranA bAhya ane AtyaMtara tane AdaravA. 9. brahma - strIpuruSasaMgavajana ane 10. akicanatA-niSparigrahatva. e sarvane svIkAra kare. (167) vivaraNa-A lokamAM daza yatidharmonAM nAme ja ApyA che. te ati mahatvanAM hovAthI have pachInI gAthAmAM te darekanuM eka pachI eka varNana karavAmAM AvyuM che. te varNana vigatavAra have pachI A ja prakaraNamAM AvavAnuM che tethI atra na rokAtAM ApaNe AgaLa vadhIe. e daze yatidharmo pratyeka prANue bhAvanA-vicArane pariNAme amalamAM mUkI A jIvanane sArthaka karI levuM yogya che. A manuSyabhavAdi anukULa sAmagrI maLI tene pUrate sAra kADhI pitAnI Atmika pragati karI levAnI A taka gumAvavA jevI nathI. A prANI anaMtavAra sAmagrIne abhAve cUkyo che te enI bhUla thaI che. thayelI bhUla sudhAravAne A avasara gumAvavAmAM DahApaNa nathI. (167) prathama kSamA dhama- dharmasya dayA mUlaM na cAkSamAvAn dayAM samAdhatte / tasmAdyaH zAntiparaH sa sAdhayatyuttamaM dharmam // 168 // athadharmanuM mULa dayA che. akSamAvALe prANa davAne dhAraNa karatA nathI. teTalA mATe je mAphI ApavAmAM ughukta che te sarvathI sArA pradhAna dharmane sAdhe che. (18) Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 yatidharma vivaraNa-A daza yatidharmamAM prathama je kSamAdharma che tenuM varNana A lekamAM kare che. ahiMsA paramo dharma - ahiMsA utkRSTa dharma che. enAthI paNa AgaLa vadhIne A lekamAM kahe che ke dharmanuM mULa ja dayA che, mULa ja saDI jAya, bagaDe ke kharAba thaI jAya te tenA upara vele thatuM nathI. tamAre vele caDhAvavo hoya te dharmane pakaDI le ane e dharma hAthamAM Avaze eTale tamAre dharmane pAye majabUta thaze ane majabUta pAyA upara tame game tevI bAMdhaNuM karI zakaze. pachI ghara banAve ke meDI-dukAna baMdhAve te tamArI marajInI vAta che, paNa tamAre koIpaNa baMdhAvavuM haze te pAyA te barAbara nAkhavA joIze. pAyA vagara kaI ImArata baMdhAtI nathI. tethI A dharmanA pAyAne jALavI le, svIkArI le ane pachI tamArI IcchA haze tevI koI paNa prakAranI ImArata tame bAMdhI zakaze. pAyA kAcA haze te tamArI kaI murAda hAMsala nahi thAya. A kSamA dayA e dharmane pAme che ane dharmiSTha mANase prathama pAyAnI ja majabUtI karavI. akSamAvAna-je mANasa akSamAM rAkhe che, eTale je mAphI karI zakatuM na hoya cheAvA prakArane kSamA nahi karanAra mANasa dharmanA pAyA ja samaja nathI, pichAnI zakyo nathI, AdarI zakyo nathI. je prANa dayA nathI rAkhI zakate, je kSamA nathI ApI zakate te dharmane ekaDA paNa samaye nathI. dayA vagarane mANasa keIpaNa dharma karavAne nAlAyaka thaI jAya che. prANIe dharma kara hoya te dayA, kSamA e khAsa jarUranI vastu che ane e dayA rAkhavAmAM paise besatuM nathI. tamane koI uzkeravA cAhe, keI tamane nuksAna kare tenI tame kSamA kare, tenA verane badale verathI na vaLe eTale tame sAcA dhama che. jene kSamA hatI nathI te dayAne paNa karatuM nathI. tame eka kSamArahita puruSanI kalpanA kare te tene pariNAme e dayA vagarane puruSa ja lAgaze. kSamA vagarane mANasa dayA dhAraNa kare e banavAjoga ja nathI. jema dayA kSamAnI sAthosAtha jAya che tema adayA akSamAnI sAthe ja jAya che. eTalA mATe je batAvela che te yogya ja che. ApaNe te joIe. kSAMtipara-kSamA karavAne taiyAra. pitA prati karelA gunAne mApha karavA taiyAra ane pite keIna prati karelA gunAnA badalAmAM mAphI mAgavA taiyAra. tame vilAyatamAM ke yurepamAM keIpaNa sthAne gayA che te I beg your pardon - huM tamArI kSamA mAMgu chuM evI vAta vAraMvAra sAMbhaLaze. e kadAca vacanavilAsa haze, paNa e viveka che. tamArA pagane kaI athaDAI jAya ke tamane lAgI jAya te paNa mAphI mAgavAnI je mANasa tatparatA batAve te kSamApara - kSAMtipara kahevAya che. zrAMti para eTale kSamA karavAnI jene laDhaNuM paDI hoya eTale je kSamA nAmane prathama yatidharma dhAraNa karate hoya te ja mANasa uttama dharmane ArAdhI zake che. kSamA vagarane Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita gharma nahi, ane dharma vagara A AvavuM ane javuM te nirarthaka thaI jAya, pariNAme AvyAM tevAM ne tevAM hAtha ghasatAM cAlyA javAya ane eka khADAmAMthI nIkaLI bIjAmAM paDAya evI vartuLagati thAya. - sAdhayati-je mANasa kSamAzIla hoya, kSamA ApavA tatpara hoya te uttama dharmane sAdhe che. AkhI duniyA UdhaLI jAya ke cotarapha vAvAjhoDuM dekhAya paNa jenA peTanuM pANuM hale nahi te uttama dharmane sAdhe che ane tenAM nAmanA Akhare DaMkA vAge che, tenI khADAmAM paDavAnI rIti dUra thAya che ane te anaMta sukhamAM niraMtarane mATe vAsa kare che. * dhama-te mANasa uttama prakAranA sarvotkRSTa dharmane sAdhe che. te pitAne vaza kare che ane tenA mananI sarva IcchAo phaLIbhUta thAya che. kSamA-dayA e te dharmane anivArya pAme che ane tenA tarapha vicAra na karavAthI prANI pAye ja kheTa mAMDe che. kheTA pAyAthI agara pAyA vagaranI ImArata caNAtI nathI ane caNavAnI bhUla karavAmAM Ave te TakatI nathI, tethI A prathama yatidharma je dharmane pAme che tenI tarapha TUMkI najare na jevuM. - dharma sAdhyA vagara ahIMthI ApaNe jaIe te A manuSyabhavAdi sAmagrI maLI te artha vagaranI thaI jAya ane baMdha mUThIe Avela ApaNe ughADI mUThIe cAlyA jaIe. dharmanA Azraya vagara cAlyA jaIe te ApaNumAM ane janAvaramAM kAMI phera na rahe te pachI A manuSyatva, Aryadeza, sAruM kuLa, nIragitA, sAruM AyuSya, zraddhA ane bedhirananI ApaNane prApti thaI te eLe jAya, nakAmI thaI paDe ane ApaNe te lakhArAzInA pherAmAM pharyA ja karIe ane ApaNuM je IcchA pAra paDavAnI kaMIka AzA A bhavamAM baMdhANI che te phekaTa thAya. A avasara pharI-pharIne maLe tema nathI. tethI A prathama yatidharma AdarI jIvanane saphaLa kare. ghaNI musIbate A manuSyadeha vagere anukULatA maLI che tene levAya teTale lAbha le ane maLela sAmagrIne sadupayoga kare. A dharma te kaI anerI cIja che, e je te mANasane maLatuM nathI. uttama-A dharma uttama che, sAre che. tenI prAptine levAya teTale lAbha le ane jIvanane saphaLa kare. A prathama yatidharma che. dayA upara AkhI jaina dharmanI racanA che ane e pAyAne visArAya nahi. pAye bhUlyA te mULathI khoTuM thAya. tethI, A pAyAne barAbara dhyAna rAkhI majabUta kare ane sarva prakAre dayA ciMtavavI ane tene amala kare. A dharma karavAmAM dhyAna ja rAkhavAnuM che, emAM paise besatuM nathI, enA kharaDAmAM kAMI lakhAvavuM paDatuM nathI. mATe dayA kare. ATha prakAranI dayA samaje, pALe ane dharmanA pAyAne sAdhe. e vagara prANune Are nathI, ema jJAnIo kahe che. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidhama 453 mUla--dharmanuM mULa dayA che ema DAhyA mANase kahe che. sUtra-siddhAMtamAM te tyAM sudhI kahe che ke ahiMsA-dayA e sa` dharmanuM kendra che ane tenAM rakSaNu mATe khIjA tA-paccakhkhANA ceAjAyalAM che. dayA dharmanuM mULa che, ahiMsA paramo dharma: e jainane mukhya siddhAMta che, ane gujarAta-kAThiyAvADa (saurASTra) para tenI jIvatI asara paDelI che. tyAM brAhmaNA ke zaivA paNa mAMsamacchI khAtA nathI e jainAnI asara che, ema hamaNAM ja eka jainetara pramukhe peAtAnA bhASaNamAM jaNAvyuM che. A daza yatidharmamAM kSamAne je prAdhAnya ApavAmAM AvyuM tene kharAkhara samajavuM ane samajIne tene anusarI vyavahAramAM mUkavuM. dayA----A dayA e ahiM'sAnuM bhAvAtmaka rUpa ja che. ahiMsA hiMsAnA abhAva batAve che, eTale e nakArAtmaka svarUpa che. dayAnA ATha prakAra jaina zAstrakAroe batAvyA che. svadayA ane paradayA A prathama be tattvA che. peAtAnI dayA citavavA ane anusaravAmAM Atmika pragati Ave che ane pAtA sivAya parayAmAM jIveA pratyenI dayA Ave che. Ama svayA ane parayAmAM sarva jIveAne samAveza thaI jAya ane tyArapachI trIjI svarUpayA ane ceAthI anubaMdhadayA Ave che. dekhAvamAtra yA hoya te svarUpayA kahevAya che, je dayA pariNAme atyaMta lAbhakAraka hAya, paNa dekhAvamAM keTalIka vakhata te dayA dayA na jaNAya te anubaMdhadayA che, jemake nAnA karAne tenA hita khAtara mAravAmAM Ave te anubaMdhadayA kahevAya che. anubaMdhadayAmAM aMtaramAM koi prakAranA tAmasabhAva ke aparAdha karavAnI vRtti hotI nathI. A svarUpadayA ane anubaMdhadayAmAM paNa sa jIvenA samAveza thaI jAya che. pAMcamI dravyadayA ane chaThThI bhAvadayA. dravyakrayAmAM vartamAna sthiti jovAya che, jyAre vastutaH yA te bhAvadayA che. A e yAmAM paNa AkhA vizvanA samAveza thAya che. sAtamI dayA te vyavahAradayA che ane AThamI nizcayadayA che. vyavahArathI jIvane bacAvave, tene maratA aTakAvavA te vyavahAraDhayA che ane nizcayathI jo jIvahi'sA thatI hAya te upayAga rAkhavA e nizcayayA che. A be dayAmAM paNa sarva jIvanA samAveza thAya che. A AThe prakAranI dayA rAkhIne prANI ahiMsAnA siddhAMta jamAve che, ane tene amala kare che. A prathama yatidharmanA saMbaMdhamAM navatattvanI neATakhkhA)mAM kartA kahe che ke kAdhanA je abhAva te pahele kSamAdharma.'zrImad yazevijayajI saMyamakhatrIzImAM nIce pramANe varNana kare che. dohA bhAva yati teDune kaheA, jihAM dazavidha yatidharma; kapaTakriyAmAM mahAlatA, mahIyA khAMdhe karma. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 laukika lokottara kSamA, duvidha kahI bhagavAMta; tehumAM leAkeAttara kSamA, prathama dharma e tata. vacana dharma nAme kathyA, tehanA paNa bahuM bheka; AgamavayaNe je kSamA, prathama bheda apakheda. dharma kSamA nija sahejathI, caMdanagadha prakAra; niraticArapaNe jANIe, prathama sUkSma aticAra. upakAre apakArathI, laukika vaLI vibhAga; bahu aticAra bharI kSamA, nahiM saMjamane lAga. khAra kaSAya kSaya karI, je munidharma lahAya; vacana dharma nAme kSamA, te bahu tihAM kahAya. A uparathI krodhane vijaya e kSamA che. eTale pahelA kaSAya krodhanA vijaya karavA e kSamA che. upamitibhavaprapa'cAkathAnA trIjA prastAvamAM hi'sAdevInuM varNana che. ane tenI asara gaNAvavAmAM AvI che. mATA yuddha karanAra navina krodhanA AvezamAM bhAre kharAba kAme kare che e AkhI vicAraNA A trIjA prastAvamAM bahu dAkhalA sAthe ane navinanA mAnasika ane vyAvahArika vicAro sAthe rajU karavAmAM AvI che. e krUra cittava u' vAraMvAra khAnAra naMdivardhananA kevA hAla thAya che ane yAdevI kevI ahiM sAmaya che te jotAM ane nAnI najIvI bAbatamAM krodhane vaza thaI janAra nadinanuM Akhu` caritra vicAratAM A kSamA dharmane kema prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che te kharAkhara samAya che. panyAsa gabhIravijayajIe dazayatidharmanI pUjA batAvI che, tee prathama kSamAdharmanI pUjAmAM vaDhaMsa rAge gAya che : (nAtha kese ja buke meru kapAyA...e dezImAM gavAya che.) ahA jina rIta apUrva tihArI, e te jagajana acarajakArI, ahe| jina rIta apUva tihArI....e AMkaNI. kSamAga game. huMsa javuM jhIlyA, naMdaka mala apahArI; aMtara'ga ripu aMta karIne, anagha rahyA zubhakArI. AyAsane prAyachItta na Ave, dhyAna dhare ekatArI; zreya samAdhi darizana upaje, nizcaLa rahe| avikArI. vimalAtama aghasaMcaya varjita, ajita sAmavihArI; prazamarasa bhInI viSaya na dInI, akhiyAM amRtakArI. ahA jina0 3 ahA jina0 1 aDDA jina0 2 1. samatA prazamati vivecana sahita . Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 yatidharma aura zastrasahAya na jeve, kSamA nizita asidhArI; kSamAraMgI asaMgI prabhukI, balaiyAM kroDa hajArI. ahe jina0 4 karmakaTaka vikaTa kima cUra, jhure krodhakI yArI; nirAraMbha mukhakamala prasana, kSamA hai ajaba dulArI. aha jina 5 cidUdhanaraMgI zivavadhUsaMgI, adbhuta acarajakArI; riddhi vRddhi pUraNa mahimA, gaMbhIraguNI hitakArI. aho jina- 6 artha sugama che. A mahimA prathama yatidharma kSamAne che. teTalA mATe A Akhe dharma dayAmaya che, emAM kendrasthAne dayA che ane bIjA sarva vrata paccakhANe dayAnA rakSaNamAM che ane cotarapha phelAyelA che. e pramANe samajI vicArI A prathama yatidharmanuM ane khAsa karIne lokottara kSamAnuM barAbara rakSaNa karavAmAM Ave che tethI pitAnuM jIvana saphaLa thAya che ane aMte vijayaDaMke kaIpaNu AkAramAM jarUra vAge che. dedha karanArathI, akSamAvALAthI te kAMI dharma thatuM ja nathI, tenuM bhaviSya sudharatuM nathI ane saMsAramAM te AMTA khAdhA kare che. AthI je A prathama "kSamA" dharmane spaSTa rIte svIkAre te pitAnI jAtane jarUra uddhAra kare ane tenI mAMgalikamALA vistare. A ati agatyane prathama yatidharma che. ene jeTalA vistAra karavA dhArIe teTale thaI zake che. have ApaNe kramaprApta bIjA (dvitIya) yatidharmane vicAra karIe. (168) bIjA yatidharma mAvane vistAra vinayAyattAzca guNAH sarve vinayazca mArdavAyattaH / yasmin mArdavamakhila sa sarvaguNabhAktvamApnoti // 169 // atha-sarve guNe vinayanA upara AdhAra rAkhe che ane vinaya pite mAva (namrapaNu) upara AdhAra rAkhe che, teTalA mATe jenAmAM naramAza pUrepUrI bharelI hoya che te sarvaguNanuM bhAjana thAya che. (16) vivecanaH vinaya-meTAne vinaya sAcave, tene tenA anubhavane gya ane vayane yogya mAna ApavuM, te Ave tyAre UbhA thavuM ane tenuM kAmakAja pitAnI pharaja tarIke karI ApavuM, tenI rajA vagara kaI paNa kAma na karavuM, e sarvane vinayaguNamAM samAveza thAya che. enI vigata have ApavAmAM Avaze. te vinayane mArdavanimratAne AdhAra rahe che. vinaya e te mahAna guNa che. tenA upara bIja guNenI prAptine AdhAra rahe che. tethI sarva prakAre vaDIlane vinaya kare. yati thavuM hoya teNe nagna thavuM ane AgaLa je ATha mado ApaNe samajyA chIe tenAthI dUra rahevuM. For Private & Personal.Use Only Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 prazamarati vivecana sahita guNa-Virtues. saddaguNe vinaya para AdhAra rAkhe che. jyAM vinaya hoya, vaDIlanuM bahumAna hoya, vaDIlanI AjJAne zirasAvaMdya gaNavAmAM AvatI hoya tyAMthI pachI AThe prakAranA mado cAlyA jAya che. mATe guNavAna thavAnI jene IcchA hoya teNe prathama vinayI thavuM joIe. mArdava-namrapaNuM. huM te kaNamAtra prANI chuM ane huM te aneka gatimAM jaIne TakAne traNazera vecANuM ane upara jatAM maphata paNa apAyela chuM, tyAre Aje mAre abhimAna zenuM karavuM? ane huM moTo chuM ema kema mAnavuM? duniyAmAM karoDo mANaso che temAM huM eka chuM, samudra pAse eka TIpA samAna chuM, Aje che ane kAle kayAM jaIza te huM jANatA nathI. mATe meTapa zenI karavI? AvI mRdutA (naramAza) je rAkhe che te mANasa vinayI hoya che. sarvaguNubhAphitvama-tenAmAM sarva guNe hoya, te sarva guNonuM bhAjana thAya che. jema ApaNe rAMdhavAnI vastune hAMDalAmAM nAMkhIe athavA dANAne baraNImAM bharIe te tenuM bhAjana (ThAma) thaI jAya, tema ApaNe je pitAnI jAtane guNanI bhAjana karavI hoya eTale ApaNI jAtane guNa saMgharanAra banAvavI hoya te prathama vinamra thavuM joIe. vinamra mANasa pachI vinayane dhAraNa kare che ane tenAmAM aneka guNe AvI vase che. aneka guNanuM bhAjana A naramAza che. mATe tene bojA yatiguNa tarIke saMgharavI ane pite namra thavuM. sarvaguNubhatva eTale sarva guNanI AzrayatA. vinaya sAta prakAranuM che. tyAM 1 le vibhAga pAMca prakAranA jJAnanI sevA karavI te prathama jJAnane vinaya. bIje darzanane vinaya be prakAre che. zuzraSA vinaya eTale ucita kiyAnuM sAcavavuM. bIje anAzAtanA vinaya eTale anucita kriyAthI nivavuM. je sAdhu athavA sAdharmI pitAthI darzanaguNe adhika hoya tene zuzruSA vinaya kare. tene satkAra, stavana, vaMdanAdika karavuM, te eka vAta thaI. bIju, abhyasthAna eTale AsanethI UThavuM. trIjuM sanmAna eTale vastrApAtrAdike karI temanI pUjA karavI. cothe A sanaparigrahaNa vinaya eTale atyaMta AdarapUrvaka Asana lAvIne temane mAnapUrvaka besADavA ane Apa birAjo ema mukhethI kahevuM. pAMcamuM, mAtra mukhethI kahevuM ema nahi paNa Asana barAbara ApavuM te pAMcama AsanapradAna vinaya che. vaMdanA karavI te chaThTho kRtikarma vinaya, hAtha joDavA te sAtame aMjaligrahaNa vinaya. AvatAnI sAme javuM te ATha prakAra che ane beThelAnI sevA karavI te navama prakAra che janArAne bolAvavA javuM te dazame prakAra che. A rIte zuzraSA vinayanA daza prakAra che. anAzAtanA vinayanA pistALIza bheda che. aSabhAdika vIza tIrthakara. 2. jinaprarUpita dharma. 3. dharmAcArya tathA pravajyAcArya. 4. vyAkhyAtA. pa. vAcanA denAra. 6. vaya, paryAya tathA zrata e traNe prakAranA sthavira. 7. kula te cAMdra Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma 4pa7 vagere. 8. saMgha te jJAnAdika guNa sahita sAdhu samudAya athavA gaNa samudAya. 9. maMDaLImAM je sAthe vyavahAra kare te. 10. kriyA je pitAnI samAnakriyA karatA hoya te, emanI sAthe matijJAnAdika pAMca jJAna meLavatAM 15 thayA, te paMdarane vize 1. AzAtanAne tyAga kara. 2. temanuM bhaktisahita bahumAna karavuM. 3. temanAM chatAM guNa hoya te varNavIne temane dIpAvavA. e rIte paMdarane traNa guNa karatAM pistALIza prakAra thAya. te anAzAtanAnA 45 bheda che. have trIje cAritra vinaya. te pAMca prakAranA cAritravAnane kAyAe karIne pharasavA te. traNa prakAranA vegane vinaya te AcAryAdikane sarvakALe mana, vacana, kAyAe karI vinaya karo. ane sAtame leke pacAravinaya che, vyavahAramAM upacAra vaDIlane vinaya kare che. A rIte sAta prakArane vinaya karavAnuM che. sarve guNe A vinayaguNa upara AdhAra rAkhe che. navatatva TabAkAra kahe che ke "mAnane tyAga te bIje mAvadharma." ane zrImadda yazavijaya upAdhyAya pite banAvela yatidharmabatrIzImAM kahe maddava, ajajava, muni, tapa, paMca bheda Ima jANa; tihAM paNa bhAvaniyaMThane, carama bheda pramANa 7 A rIte teo mArdavane nAma laI vakhANe che. munimahArAja paMnyAsa gaMbhIravijayajI bIjI pUjAmAM (dezI gulAnI ThumarI, Aja dugdhA merI mITe gaI re-e dezI) gAya che - rAja majajava mana vasa rahI re, amala kamala sama jugalanayana, samarasameM vikasa rahI re e AMkaNI. majajavamaMthara akhiyAM terI, garva gumAne varIjita mRdu gorI; namanadamana guNa ramaNa nIpAI, macchara mada harahI re rAja0 1 majajava karata vAzuM jorI, ahamada acaLa zikhara se pharI; kevaLa bhAsarUke kIna setI, suta pesara rahI che. mAne dhAre kRtya na karIne, mAne saMgathI manasA harIne, prabhupada namana damana citta lAI, jaya pAme bhavi sahI che. rAja0 3 " mAna abhAve vinaya suhAve, bedha lakSa zuM tana mana bhAve; manana sevana laya lo bhAI, guNagaNa lahe gahagahI che. rAja0 4 niramada suguNa puraMdara terI, hari hara brahma kare kema hArI; vAsavazreNuM rahI kara jerI, tuja padameM nama rahI re, rAja0 2. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 prazamati vivecana sahita hIna adhama nara tumane cherI, gucuta vacana manamuM na jorI; kalpita racanA prIta lagAI, duHkha mAna vase lahI re. rAja ra jema jema mUrti nihALuM terI, tema tema vipata kani gaye merI; sukha vRddhi saMpata savi pAI, gabhIra jina rasa lahI re. rAja0 7 A rIte ApaNe bIjo yatidharma varNavyA. AvA prakAranI namratAthI sarvAM abhimAna dUra rahe che ane prANI sarva guNunuM bhAjana thAya che. mATe mRdutA rAkhavI. mAva eTale mRdutA. mRdutA eTale suMvALApaNuM, naramAza, madhuratA. zrutinA eka prakAra che karNapriya. A sarva guNA mAvatAmAM hAya che. (169) trIjo yatidhama Aja vanA vistAra-- nArjava vizudhyati na dharmamArAdhayatyazuddhAtmA / dharmA na mokSo mokSAt paramaM sukhaM nAnyat // 170 // artha--saraLatA vagara koI zuddhatAne pAmatA nathI, apavitra-azuddha AtmA dharmanuM ArAdhana karI zakatA nathI, dharma vagara mekSa thaI zakatA nathI ane mukti vagara khIju koipaNa parama sukha nathI. (170) vivecana--Ava e trIjo yatiguNu che. Ava eTale saraLatA, nikhAlasatA, RjutA, prAmANikatA. e trIne mukhya guNa che. te mAyAkapaTa-chetarapiDI-rahitapaNuM che. jyAM chetarapiMDI ke gADhALA na DAya tyAM Arjava hAya che, tyAM saraLatA hAya che. eTale mAyA nAmanA kaSAyanA sarvathA tyAga karavA ane tadna saraLa-sIdhA geTALA vagaranA thaI javuM. jevA na heAie evA dekhAvAnA prayatna karavA te mAyAnI nizAnI che. jevA hAIe tevA dekhAvuM te saraLatA batAve che. na anAja vA--jenAmAM Ava eTale saraLatA nathI tevA nahi. e nakAranA eka hukAra thAya. jenAmAM mAyA, dekhAva, daMbha nathI tevA nathI eTale je mAyAvALA prANI che te. jenAmAM dekhADo karavAnI vRtti hoya ane pete hAya tenAthI judo hAvAnA TharI kare teve mANasa; eTale dhAMdhaliyA, goTALe| karanArA mANasa. pote hAya luccA ane dharmiSTa dekhAvAnuM dhAMdhala karanArA mAyAvI mAnavI. vizudhdhati--Ave! mAyAvI mAnavI dharmanI ArAdhanA karI zakatA nathI. je mANasa mAyAvI-kapaTI, dekhAva karanAra athavA dhAMdhaliye hAya che te dharmanuM ArAdhana karI zakate nathI. je jevA na heAya tevA dekhAvAnA prayatna kare athavA jevA hoya tethI kAMIka judo ja hAvAnA dekhAva kare tevA mAyAvI mAnavI dharmanuM ArAdhana karI zakatA nathI. enAthI te dharma daza gAu dUra nAse che. jenA manamAM saraLatA nathI, sIdhApaNuM nathI tene ane Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma 459 dharmane zuM lAge vaLage ? mAyAvI, daMbhI, dekhAva karanArane dharma ho te asaMbhavita vAta che. kAMIpaNa chupAvavuM nahi, DhAMkapichoDe kare nahi, goTA vALavA nahi e saraLatA che. mAyAvI prANImAM emanuM kAMI hotuM nathI. je mANasa sIdhe saraLa hoya che te AvA goTA vALa nathI. - azuddhAtmA-AvA pApathI bharAyele saMkliSTa AtmA dharmanuM ArAdhana karate nathI. e saMkilaSTa AtmA goTA vALI, chetarapiMDI karI dhamI hovAno dekhAva kare che, paNa e khare saMkliSTa che, duniyAdArIne mANasa che, paddagaLamAM rasa dharAvate AtmA che. evo prANI saMsAramAM rakhaDanAra che. e kadI dharmanuM ArAdhana karI zakatuM nathI. e dharma karavA jAya paNa enI mAyAvI nIti ane dharmArAdhanathI dUra rAkhe che. - na mekSa-dharma vagara mokSa thatuM nathI. ane jyAM prANu dharma ArAdhana karI zakate nathI evA prANInI mukti kema thAya ? na anya--makSa sivAya bIju kaI UMcAmAM UMcA prakAranuM sukha nathI. je tamAre haMmezane mATe chUTakAro meLavavo hoya ane tame te bAbatamAM gaMbhIra ho te mekSa-mukti sivAya bIjuM kaI utkRSTa sukha nathI. je sukhanI pAchaLa duHkha AvIne UbhuM heya, je sukha sthAyI na hoya tene kharekharuM sukha ja na kahI zakAya. mokSa te ekavAra maLe tyAra pachI janma-jarA maraNanI sarva upAdhio maTI jAya che. tethI mokSa sivAya anyatra anya koIpaNa sthAne sukha sAcA arthamAM che ja nahi. A gAthAmAM trIjA yatiguNanI ApaNe vAta jANI. saraLatA rAkhavI, mAyAne, dekhAvane, chetarapiMDIne, daMbhane goTALe cheDI devo ane paramasukha je mokSa che te mATe prayAsa karavAnuM paraMparAthI kAraNa mAthAnA dekhAvane tyAga che. mAyAnA tyAgathI paramasukha je mikSa che te saravALe prApta thAya che. A mAyAne prabhAva che ane prANI je na hoya te dekhAvA zA mATe ane keTalA varSa mATe prayAsa karate haze? aMte te e pakaDAI jAya che, ughADe paDI jAya che ane jAhera thaI vadhAre beAbarU bane che. AvA dekhAva ke goTALe karavAnA daMbhane tyAga karI saraLatA rAkhavI. e trIje Aja guNa che ane sarva yatimAM te he ja joIe, ane zrAvakamAM te hoya te bahu zobhe ane mokSanA paramasukhane e najIka ANe. jevA hoIe tevA dekhAvuM temAM AkarI zI vAta che? dekhAva karavA mATe te aneka vAra ghATa ghaDavA paDe che, jUThAM sAcAM bolavAM paDe che ane dhAMdhala karela hoya tene yAda rAkhI nAca nAcavA paDe che, jyAre saraLatA te hoya tevA dekhAvAmAM che, te sIdhe raste che ane prayatna vagara labhya che ane sAhajika che. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '460 prazamarati vivecana sahita A saraLatAne aMge zAstrakAra zuM kahI gayA che te ApaNe prathama joIe. navatattvaTabAkAra kahe che ke "mAyAne je tyAga eTale kapaTarahitapaNuM te trIje Arjavadharma. ATalI TUMkI paNuM majAnI vyAkhyA karI che. ane zrImadda yazavijaya upAdhyAye te tene eka ja zabdamAM tene mATe "ajava" zabda vAparI yatidharmabatrIzImAM patAvyuM che, te ApaNe AgalI (16) gAthAmAM neMdhI gayA. have ApaNe paMnyAsa zrI gaMbhIravijayajInI te saMbaMdhInI pUjA joI jaIe. te pUjA temaNe paraja rAMgamAM batAvI che ane te "nizadina je tArI vATaDI ghera Avo Dhola e AnaMdaghananA padanI dezImAM paNa gAI zakAya che. te pUjA nIce pramANe che - Arjava jina pUjatAM, mITe mAyA aMdhArA; anubhavata hI jhagamage, Tale karma pracArA. Arjavaze1 mAyA saMga nAsI chAratA, nahi taskara cAra; mAyA uragI nA haze, tare bhavanuM pArA. Aje vase. 2 mAyA rida kabu AMTImeM, ke jJAna UjArA; Aje sodhane sadhIe, savi kiyADaMbArA. Arjavaze. 3 zraddhA nirmaLa nIpaje, haya jJAna sudhArA sahaja saraLa chabirUpA, ApoApa nihArA. Arjavaze. 4 Ajava amRta dhoIne, nIja Atama pyArA; kevaLaduga prabhu pAmIne, haryo mAyA prasAra. Arjavaze. 5 trIsalA ura sara haMsane, pUje bhAva udArA; zivaramaNakI sejameM, kare sela apArA. AMjavaze. 6 karajeDI karuM vinatI, dIje darizana pyArA; . buddhikaraNa vardhamAnase, sukha gaMbhIra hajArA. Arjavaze. 7 A pramANe daza yatidharmanI pUjAmAM temaNe trIjI pUjA gAI che. artha spaSTa che. uragI eTale sApaNuM ane kabu eTale zaMkha, bAkI artha sugama che. 'Ava eTale kapaTarahitatA, saraLapaNuM, jevA ApaNe pite hoIe tevA dekhAvA, paNuM ane saraLa mANasa te jaNAyA vagara rahetuM nathI. ene geTALA vALavA paDatA nathI. ene manamAM kAMIka hoya ane dekhAva kRtrima dhAraNa karavuM paDatuM nathI. saraLahadayI prANI sIdhI ja vAta kare che. upAdhyAyajIe adhyAtmasAranA daMbha prakaraNamAM je je durgaNe batAvyA che temAMthI te mukta hoya che. AvA saraLatAvALA prANuo bahu nikhAlasa manane hoya che. teo te jevuM manamAM vase tevuM belI nAMkhe che ane gUMca, peca ke Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma dAva teonI bhASAmAM hatuM ja nathI. AvA saraLa mANasane dharma thAya che ane dharma vagara mekSa thatuM nathI. eTale parama AnaMdanuM kAraNa ke A mekSa che, te te vagara sAdhya thaI zakatuM nathI. A mokSa te koI paNa prakAre maLavo joIe. ApaNe prayatna e zAzvata sukha mATe ja che. eTale A Arjavano trIjo yatidharma mokSasukha mATe jarUrI che. saraLatA vagara dharma ane dharma vagara anaMta sukha maLatuM nathI. (100) cothA yatidharma zaucanuM varNana- yad dravyopakaraNabhaktapAnadehAdidhAraka zaucam / tad bhavati bhAvazaucAnuparodhAdyatnataH kAryam // 171 // atha-je, kAMI dravya upakaraNa, bhajana ane pAna (pIvAnuM) tema ja deDa (zarIrane) dhAraNa karavAnuM e badhAne laIne thatI je kriyA pavitratA mATe karavI paDe, temane pavitra rAkhavA paDe te, bhAvazaucane vAMdho na Ave tema yatnapUrvaka thAya. (171) - vivaraNa-dravyopakaraNaH vastra, pAtra ke pATapATalAM je levA paDe te upagapUrvaka levAM ane te evI rIte levAM ke ema karavA jatAM bhAvazaucane vAMdho na Ave. eTale, have pachI bhAvazaucanI vigata ApavAmAM Avaze. tene aDacaNa agavaDa na thAya, tene vadhe na Ave te rIte levAM. sAdhuone pATapATalAM, pustakAdi ane dravyApakaraNa rAkhavAM paDe che, paNa temAM kaDI levA jatAM pATaNa paravArI besAya tema thavuM na joIe. zarIranI rakSA mATe te levAM paDe te tene levA jatAM bhAvazaucane vAMdho AvI jAya tema thavuM na joIe. eTale ceDA lAbha khAtara bhAvazaucane vadhe te AvavA deve ja nahi. A vAta pitAnA vastra, rajoharaNAdi jarUrI vastu mATe samajavI. te letI vakhate paNa bhAvazaucane vAMdho na ja AvavA devo ghaTe. bhakata-bhajana. zarIrane TakAvI rAkhavA mATe bhejana te levuM paDe, paNa te evuM na levuM athavA evI rIte na levuM ke tethI nirlobhatA, niHspRhatA, vagere koI paNa zaucane aDacaNa thAya.' pAna-jema AhAra tema pANa paNa zarIra dhAraNa karavA mATe jarUrI che te pAna karavuM. pINuM levuM te paNa nirlobhatApUrvaka, bhAvazacanA guNane virodha na Ave tema levuM. dehAdidhArakaM-zarIra dhAraNa karavAne aMge, zarIra dhAraNa karavA mATe je pakhALavuM vagere de thAya che te paNa bhAvazaucane vadhe Ave tevA na hovA joIe. mULa vAta e ke zaucamAM prAdhAnya bhAvazaucane ApavuM. zarIrAdika kAraNe ene pakhALavuM, ene sApha rAkhavuM, vagere karavuM paDe te bhAvazaucane vAMdho na Ave ema karavuM. AmAM pradhAnya bhAva Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita zaucane che. vaDInItie gayA pachI pakhALavA vagerenuM kAma thAya, pavitratAne aMge ene pakhALavuM paDe, te evI rIte pakhALavuM ke bhAvazaucane vadhe na Ave. mukhyatA bhAvazaucanI che. zarIrAdi kAraNe dravyazaucane Azraya levAya te te bhAvazaucane vidha na Ave tema levo. bhAvazauca--zauca arthAt pavitratA be prakAranI che : dravyazauca ane bhAvazauca. dravyazauca karatAM bhAvazaucanI mahattA vadhAre che. teTalA mATe bhAvazaucane virodha na Ave te rIte dravyazauca karavuM. A dravyazauca eTale paugalika varatuonI pavitratA ane bhAvazauca eTale nirlobhatA, nispRhatA vagere guNe. eTale dravyathI zarIranI pavitratA lAvavA jatAM bhAvazaucane hAni na thAya tenI saMbhALa rAkhavI. - anurodha-bhAvazaucane virodha na Ave te rIte. eTale dravyazauca karavuM paDe te te paNa bhAvazaucane virodha na Ave tema karavuM. lehIthI kharaDAyela zarIrane paNa bhAvazaucane avirodhapaNe pavitra karavuM, samAravuM, tene yegya upacAra kare, paNa te upacAra karavA jatAM bhAvazauca sAthe jarA paNa virodha na thAya tenI saMbhALa rAkhavI.. upare che eTale aTakAva, kANu dravyazauca karavA jatAM bhAvazaucane aTakAva na the joIe. yatnata-cIvaTa rAkhIne, upaga rAkhIne prayatna kare che. samajaNapUrvaka A yatna karavA jatAM pitAnAM mULa sadguNone vadhAre saMbhALavA. zeDA lAbha khAtara moTo lAbha khAI ne besa. ene mATe yatanApUrvaka kAma levuM. jatanA e te jainane khAsa dharma che. e te pujI, pramAI, saMbhALapUrvaka hAle, cAle, bele ane vate. vAta ema che ke prayatna karIne saMyamanI rakSA karavI. A zaucadharma e yatidharma che. dravyathI eTale paugalika vastuone aMge pavitratA rAkhavI, paNa temAM bhAvazaucane vadhe AvavA na devo. je je guNe yationA kahyA che te nispRhatA, nirlobhatA e sarva bhAvazauca che. tene mUkI daIne dravyapavitratAne prAdhAnya na apAya. A ati mahattvanI bAbata che. A saMbaMdhamAM bIjA graMthakAra zuM kahe che te ApaNe joIe - navatatva TabAkAra ene AThame yatidharma gaNe che. teo jaNAve che ke "zarIranA hAthapaga pramukha pavitra rAkhavA ane bhAta pANI pramukha AhAra betAlIza doSarahita le te sarva dravyathI zauca ane AtmAnA je zuddha adhyavasAya, kaSAyAdike rahita zuddha pariNAmanI vRddhi te bhAvazauca. athavA mana, vacana, kAyAne zuddha rAkhavA, saMyamane vize niraticArapaNuM tathA jIvaadatta, svAmIadatta, guruadatta, tIrthakara adatta e cAre prakAranI Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 463 yAtadharma cArIne tyAga kare te ATha zaucadharma, eTale sAdhu hoya te jIvanI paravAnagI vagara na le, dhaNu-mAlikanI paravAnagI vagara na le, gurumahArAjanI paravAnagI vagara na le, ane tIrthakare je niSedhyuM hoya te na le, A bhAva che. zrImadda yazovijayajI upAdhyAya yatidhamenI batrIzImAM dasamI gAthAmAM kahe che keH. AyaNa jelazuddhatA, zaucadharma aviruddha." paMnyAsa gabhIravijayajI AThamI zaucadharmanI (dazayatidharma) pUjAmAM nIce pramANe redo 8 (rAga jaMgala, tAla dAdara. AnaMda kaMda pUjatA, jinaMda caMda huM..e enI dezI che.) dinarAta Apa jApa se, vibhAvake chatI; dilabAga ke medAna jage, vAsanA kalI. . surida vRMda vaMdakI, upAsanA malI; jalAdi zauca eka lena, mukti kaMdalI. jinIMda vAka pAkatA, udAra sAMbhalI, sparza taja adattake, vibhAvakI malI. saMtApa hAra tIraNa, svabhAva ujalI, cAra hI adatta chAra, virati naramalI. jIva kuMda ketakI, gulAba lasarI; phUla svAmI mAlIkI, na lenA draga chalI. arihaMta niSiddha phUla, chedo nA kalI; prayaMgu caMpa magare, ne mAlatI bhalI. guru ukta rIta padma, juIvI bhalI, parimale suvarNa ke, sumijA valI, dina che phUleMkI jAti bhAtI, aMgIo bhalIbhalI; pagara bharo varSo bhavI, phUla deva je mIlI. dina 8 duvidha lepa kSepa cheda, vera nahi balI; vRddhi gaMbhIra zauca dhIra, kIrti ujalI. dina 9 Ane artha samajAI jAya tema che. A vicAra karo. tamAre bAhya pavitratA rAkhavI, prakSAlana, dhavaNa karavuM paNa te bhAvazaucane virodha Ave te rIte nahi ane bhAvazaucamAM nispRhatA, nirlobhatA, ayAcakatA, Ajava, mArdavAdi aneka guNe Ave Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita che. te guNane vadhe Ave ema bAhya pavitrapaNuM rAkhavAnuM nathI. zauca eTale pavitrapaNuM, paNa te sAdhutAne bhege na thavuM joIe. kAraNa ke sAdhune sAdhutA rAkhavI, ucca cAritra rAkhavuM e mukhya dharma che. bAhya pavitratA rAkhavA jatAM asala siddhAMta taNAI jAya e rIte e kAma thavuM na joIe. bAkI tene aviredhapaNe bAhya zauca paNa barAbara pALavuM. vAMdha Ave te jude mArga le, paNa sAdhutAne vAMdho na AvavA de. yati prathama sAdhu che, ane tene mukhya uddeza sAdhudharma jALavavAnuM che, tene vAMdho na Ave te rIte bAhya zauca pALavuM. (171) sayama nAmanA pAMcamA yatidharmane vistAra * pazcAsravAdviramaNa paJcendriyanirjayaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti saMyamaH saptadazabhedaH // 172 // artha-pAMca AzramathI pAchA haThavuM, pAMca indriyane nigraha kare, cAre kaSA para vijaya kare, mana, vacana, kAyAnA daMDathI pAchA haThavuM - ema sattara prakAre saMyama che. (172) vivecana-paMcAsavaM-prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha e pAMca je sAdhunA paccakhANa che tenAthI viramavuM eTale e pAMcamAMthI koI ekanA paNa sapATAmAM na AvavuM ane prasaMga AvI paDe che temAM paDatAM pitAnI jAtane saMbhALapUrvaka rikavI. A pAMca Azrava che, karmagaranALAM che, temane saMpUrNa aTakAva karavA mATe pAMca mahAvrata che, je sAdhudharmane pAme che. A AzrothI viramavuM te sattara paikI prathama pAMca prakAranA saMyama che. pAMca vrata barAbara pALavA te prathama pAMca saMyama che. bIjA prakAre have pachI vicArazuM. kaI jIvane na mAra, jaThuM na bolavuM, pArakI cIja nahi dIdhA chatAM na levI, brahmacarya pALavuM ane potAnI mAlikI kaI para na rAkhavI e pAMce mULa yatidharmo paNa pitAnI anukULatA pramANe pALe. A rIte saMyamanA sattara prakAramAMthI prathama pAMca prakAra thayA. padriyanijaya-sparzanendriya, rasaneMdriya, prANendriya, cakSuriMdriya ane zrotre driya e pAMce Idriyane nigraha kare e sattara saMyamamAMnA bIjA pAMca prakAranA saMyama thayA. "nijayA e sthAne eka chApela kepImAM "nigrahaH pATha che. arthamAM phera paDate nathI. pAMce IMdri para nigraha kare, sarvane ane pratyekane pitAne kabaje rAkhavI ane pite enA tAbAmAM na javuM. e rIte saMyamanA daza prakAra thayA. sparzaneMdriya mATe ghaNe vistAra upamitibhavaprapaMca kathAnA trIjA prastAvamAM karyo che, te sparzana kathAnakane jevAnI bhalAmaNa che.. rasaneMdriya mATe upamitibhavaprapaMco kathAno cothe prastAva (bIje bhAga) che. tyAM rasanAnI kathA khUba vistArathI ApavAmAM AvI che. ghANakathA mATe Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma 465 upamitibhavaprapa`cA sthAne pAMcame prastAva (bIjo bhAga) jovA. tyAM prANakathA yAgya samajAvaTa sAthe ApavAmAM AvI che. tethI atra te para vistAra karyAM nathI. cakSuridriya mATe upamitibhavaprapa`cA kathAnA chaThTho prastAva savistara jove. ane chellI pAMcamI zrotra'driya mATe upamitibhavaprapa'cA kathAne sAtame prastAva (trIje bhAga) jevA. tyAM enI kathA vistArathI ApavAmAM AvI che. A rIte ApaNe saMyamanA sattara prakAra paikI daza prakAra joyA. e iMdriye mAkaLI karavA cegya nathI, paNa nigrahavA yeAgya che. kaSAyajaya-kaSAyAnA upara vijaya karavA. enA cAra prakAra che. te ApaNe trIjA prakaraNamAM vistArathI joI gayA. e cAre--krodha, mAna, mAyA ane leAbha-mananA vikAra che. emane jItavAM, emane vaza na paDavuM, e cArenA saMyama karavA, eTale, atyAra sudhImAM cauda saMyama thayA. e pratyeka manAvikArane upamitibhavaprapacA kathAmAM carcyA che. ane tenAM phaLa paNa batAvyAM che. krodhane aMge jue trIjo prastAva ane mAnane aMge jue cAthe prastAva. mAyA mATe jue pAMcamA prastAva ane lAbhane aMge jue chaThTho prastAva. A cAre kaSAye zatrunI garaja sAre che. temanA para vijaya karavA cAra prakAranA saMyamanA vistAra che. daDatreya--mana, vacana, kAyAnA yogA - daDAthI viramavuM e chellA traNa saMyame che. ane manane kharAba raste pravatavA na devuM, vacanane satya, priya, hita, tathya vacana khelavAmAM pravartAvIne te rIte vacana'DathI viramavuM ane kAyAne ajayaNAe pravatavA na detAM tenA kAyadaMDathI viramavuM. A pramANe pAMca AzravAthI viramavuM, pAMca iMdriyAne meAkaLI na mUkavI, cAre kaSAya para vijaya meLavavA ane traNa daDAthI viramavuM ema sattara prakAre saMyama thAya che, te pAMcamA yatidharma che. AmAMthI zrAvake je ane te yatidharma pALavA. emAM sAdhu thaI javAtuM nathI, paNa ApaNA sAdhutAnA Adarza siddha thAya che, navatattvaTIkAkAra nigraha, cAra A saMbaMdhamAM khIjA graMthakAra zuM kahe che te prathama joi joie. lakhe che ke " prANAtipAtArdika pAMcanuM je viramaNu tathA pAMca iMdriyAnA kaSAyanA jaya ane traNa dauMDanI nivRtti e sattara bhede chaThTho saMyamadharma" zrImAn yazAvijayajI upAdhyAya yatidharmabatrIzImAM kahe che ke AzravadvArane ruSIe, iMdriya dauMDa kaSAya; sattara bheda saMjama kathyA, ehu ja meAkSaupAya. tyAM nIce neTamAM gAthA ApelI che-- paMcAsavA viramaNaM paMcidiyaniggaho kasAyajao / daMttayassa viramo sattarasahA saMjamo hoi // Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita A saMbaMdhamAM paMnyAsa gaMbhIravijayajI mahArAja chaThThI pUjA (daza yatidharma pUjAmAM) lakhe che, tene rAga siddhacaka bhavi bhAve re' e dezamAM gAI zakAya che. rAga dAdara che. sajI saMjamameM, ramaNa kare jJAnI re, - sajI saMjamameM e AMkaNI karma janita bhava karma che badhe, dhare baMdhahara jANuM re. sajI1 karI karI jatanA mana vaca apanA, saMjama rasa ThANuM re. sajI0 2 bhuvi jala analA anIla vana vIgalA, paNudI jIva jANuM re. sajIva 3 ajIvana upadhi pustaka pAThAM, jatana kare guNa khANI re. sajI. 4 pikha Uhekha dekha pamarjana, manavRtti varatAnI re. sajI 5 vacana aSI vaMde guNa piSI, jatanA dila mAnI re. sakha0 6 saMraMbha samAraMbha ne AraMbhA, kapa na piMDa prANa hAni re. sajI7 trividha trijoe baMdhAdi nivRtti, saMjamavaMta prabhu nANuM re. sajIva 8 saMjamAM vRddhi vIra gaMbhIra, pUjI pAe bhavi prANa re. sajIva 9 A TAMcaNe uparathI jovAmAM AvyuM haze ke prANAtipAtAdi pAMca mahAvrate pALavA, pAMca idri para kAbU rAkhave, cAra kaSAyane jItavA tathA traNa daMDane kabajAmAM rAkhavA bahu jarUrI che. emane mokaLA mUkavAthI saMyama thatuM nathI, ane sAdhune dharma te saMyama pALavAne che. zrAvake paNa banI zake teTale saMyama pALavAne yatna karo. A saMyama paNa eka mahatvano viSaya che ane te para dhyAna ApavAthI A saMsAra samudrane pAra pamAya che. ene dhyAne rAkhI samajo ane yatanApUrvaka tene pALa. (172) chaThThA muktidhAma arthAt tyAgadhamane vistAra- bAndhavadhanendriyasukhatyAgAt tyaktabhayavigrahaH saadhuH| tyaktAtmA nirgranthastyaktAhaMkAramamakAraH // 173 // atha- sagAM-saMbaMdhIo, dhana ane indriyasukhanA tyAgathI jemanI bIka ane mArAmArI gayela che evA sAdhue te kharekhara ahaMkAra-mamakArane paNa tyAga karela hoya che. ane eTalA mATe te sAcA nigraMtha kahevAya che. ( 13) - vivecana-have ApaNe tyAMga-mukti nAmanA chaThThA yatidharmane vicAra karavAne che. AvA sAdhu te kharekharA sAdhu che, kAraNa ke teo jAte nirlobhI che. lebhane tyAga e sAce tyAgadharma che ane tene A lekamAM vistAra bahu sUkSma dRSTie karavAmAM AvyuM che. ApaNe prathama graMthakAranuM daSTibiMdu samajIe, Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467 yatidharma bAMdhava-pitAnAM sagAMone bAMdha, svajane, badhuo kahevAmAM Ave che. sAta peDhInAM sagAMo te sarva baMdhu zabdamAM samAveza pAme che. A sarva sagAM-vahAlAMo jeNe tajyA che, choDI dIdhA che te kharI nigraMtha sAdhu che ema jANavuM. * iDhiya-sagAone tajI devA sAthe eNe pitAnI iMdriyanuM piSaNa karavAnuM nathI, emane paNa jeNe tajI dIdhI che te sAdhu che. dhanasukhatyAga-paisA badhA tajI devAthI je sukha thAya che te sukhanA dhaNI kharA sAdhu che. paisAne tyAga karavo e sarvathI muzkela vAta che, paNa ekavAra cheDyA pachI tenI sAmuM paNa na levAya te khare tyAga che. kharA tyAgamAM sAdhutA rahelI che. jenI pAse paisA paNa na hoya ane pitAnA aMgata sukhanI jene darakAra na hoya, te mATe. prayatna na hoya te khare tyAgI, te A tyAgadharmane barAbara pALI zake che. sagAMsaMbaMdhIne choDavAM, dhanane choDavuM ane sukhane tyAga karavAmAM kharI sAdhutA che. A traNe prakAra duniyAnA phasAvanAra che. temane tyAga karavAthI tene bhayanuM kAraNa ja rahetuM nathI. pitAnA dhananA nAzane bhaya ke jene pitAnAM sagAM mAnyAM temane kaI jAtanI agavaDa ke koI jAtane tabiyatamAM bagADe ke temanA ahIMthI javAne maraNubhaya e sarva jenA nAza pAmI gayA che, tevA sAdhu kharA sAdhu che, nigraMthanA nAmane sArthaka kare che ane saMsArane choDI mukti mAge gamana kare che. idriyasukhatyAga-jema dhananAM mAnI lIdhela sukhano tyAga karavAnuM che tema ja IdrinAM-pAMce IdriyanA sukhane tyAga karavAno che. e sukhamAM kAMI nathI, ane e sukha kalpanAmAM lAge che. bhUkhyA peTe khAvuM temAM sukha zuM? e te bhUkhyA hoIe tyAre khAvAmAM sukha lAge che, bAkI emAM kharuM sukha nathI. mAne ke indriyasukha sukha che, te paNa te bahu thoDo kALa Take tevuM sukha che. je sthAyI sukha na hoya, je sukhamAM pitAmAM dama na hoya, je sukhanI pAchaLa te tene viga jarUra hoya, je sukha pachI duHkha thavAnuM ja che te sukhane sukha kahevuM te narI bhramaNa che. ane iMdriyanuM sukha te paugalika I jarA vakhata mAnyatAmAM Take che paNa emAM vAstavika sthAyI sukha nathI. e sukhane tyAga karavo e paNa eka yatidharma che. AvA sukhane sAdhue-yatie te avazya tyAga karavAnuM ja che ane teTalA mATe tyAgane chaThTho yatidharma kahyo che. tyaktabhayavigraha-AvA upara jaNAvelA sAdhue AgaLa jaNAvI gayA chIe te sAte bhayane tyAga karyo che. temane A lekane ke paralokane ke akasmAtane bhaya nathI. ane teoe kalezane paNa tyAga karela che. eTale A tyAgane chaThTho yatidharma kahevAmAM AvyuM che. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48. prazamarati vivecana sahita tyaktAtmA-jeNe pitAnA AtmAne tyAga karyo che evo sAdhu puruSa eTale, jenAmAM pitAnI vAta nathI, je kaI rIte svAthI nathI, te sAdhu puruSa. tyAgadharmane je pitAnI pharaja gaNe che ane jemane pitAne mATe jarApaNa vicAra nathI evA, tyAgadharmane sarva prakAre pALanAra sAdhuopatio. tyaktaahaMkAramamakAra-jemaNe ahaMkAra eTale huM kAMIka chuM evI vRtti ane kaI cIja mArI che e vicAra cheDela che tevA tyAgabhAvanI mUrti samA sAdhuo. A ahaMkAra jene ApaNe ATha prakAre joI gayA chIe te jene na hoya, jene pitApaNuM kaI rIte dekhADavAnuM na hoya ane jene koI vastu pitAnI na hoya tevA sAdhu tyAgabhAvane pariNAme e te rahevAnA sthAnane ke koI pharanIcarane pitAnuM mAnatA ja nathI. AvI rIte jeNe ahaMkAra ke mamakAra tajI dIdhA che tevA yatio A dharma barAbara pALe che ane zrAvake banI zake teTale te dharma pALe che ane bIjA prANIo bane teTale dharma pALe te IcchavA gya che. ApaNe have anya lekhake A tyAgadharmane aMge zuM kahe che te paNa sAthe samajI laIe. navatatvanA TabAkAra te mAtra lakhe che ke "nirlobhatA te cothe muktidharma." eTale, lebhane tyAga te muktidharma. ApaNe krodha, mAna ane mAyAne aMge te pahele, bIje * ane trIje yatidharma joI gayA chIe. A cethA lebhakaSAyane aMge A tyAgadharma-mukti dharma che ema A uparathI jaNAya che. upAdhyAya zrImadda yazovijayajI paNa A lebhane TUMkAmAM patAve che. teo yatidharmabatrIzInI sAtamI gAthAmAM kahe che ke maddava, ajajava, mutti, tava, paMca bheda ema jANa; tiha paNa bhAvaniyaMThane, carama bhAva pramANa have gaMbhIravijaya paMnyAsa pitAnI cothI pUjAmAM vistArathI vAta kare che, te jarA avagAhI laIe. teo cethI pUjA (dazayatidharma pUjA)mAM jaNAve che ke - (rAga ThumarI) (cAla sakhI saba dekhanakuM, ratha caDa jadunaMdana Avata hai-e dezI) saMtoSa amRta subhAgI prabhuke, pUje bhaviyaNa zivarasiyA saMteSa vina na ha Ave tRpati, pugaLa rAzi savi gasIyA. saMtoSa amRta subhAgI prabhu ke1 tribhuvana kelI tRSNa velI, mUla cula tasa rasa kasIyA. saMtoSa0 2 mukti yAvana pAvana bhAvana, nispRhabhAvita ahonI sIyA. saMtoSa. 3 lebhapAdhi manorathapavane, Urmi uchAlata dhasamasIyA. saMteSa0 4 WWW.jainelibrary.org Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 tApa0 6 yatidharma muktitarI vIna kese tarAe, Atmarase prabhu anusarIA. saMteSa0 5 kSapakazreNI anukULa pavana, kevaLa lahI jaI ziva vasIyA. saMtoSa0 6 mukti bhajI lo mukti dulArI, mamatA taja samatA sajIA. saMteSa0 7 hita vRddhi karavIra sunejI, gaMbhIra dIsI dIo dragalasIA. saMteSa0 8 A nirlobhatAne mahimA che. tyAga e te kharekharuM jIvananuM hIra che, e vagara je ApaNe Azaya saMsAra paribhramaNane cheDe lAvavAno ane anaMtasukha prApta karavAne che te pAra paDatuM nathI ane tyAga e jarA paNa muzkela vastu nathI. vastunA tyAgamAM te niravadhi AnaMda che, tame DAka mitra sAthe jamavA beThA che ane te vakhate Aja caudaza che ema kahI lIletarI na le, tyAre tamArA manamAM ema nathI AvatuM ke tame rahI gayA ane lIletarI vagara dUbaLA paDI jaze, paNa tamArA manamAM lIlerI mUkI devAne AnaMda Avaze. evI ja rIte, gharabAra, vastu ke kapaDAMnAM tyAgamAM majA che. tamane te tarapha vRtti ke lAlaca na hovI joIe. ane je anAyAse maLI jAya te tarapha saMtoSa have joIe. e saMteSa e kharekharuM sukha che ane eka vakhata saMteSa thaI gaye eTale tamArAmAM ane rAjAmAM kaI taphAvata nathI. rAjA kadAca rezamI vastra pahere, paNa tamArA sutarAu vastrathI tame saMtoSI che te tamAre AnaMda che, navanidhAna che. lebhane pAra nathI, hada nathI, maryAdA nathI. e te Aje lAkha maLI jAya te karoDanI IcchA thAya che. ane karoDa maLe daza kareDanI IcchA thAya che ane ema lebha vadhatuM ja jAya che. paNa saMtoSI mANasa sAmAnya cIjathI rAjI thaI dharAI jAya che ane tene vadhAre karavAnI hoMza thatI nathI. e te ochuM ke tuM je maLe temAM rAjI thaI jAya che ane peTa paMpALIne saMteSanA ghuMTaDA gaLe che. evA saMteSI mANasane koI prakAranI bIka rahetI nathI, kAraNa ke bhaya haMmezA vastune aMge kabajA upara AdhAra rAkhe che. saMtoSI mANasa vigraha na kare. ene kAMI joIe ja nahi, pachI kalaha zene? kalahanuM mULa kAraNa te enuM nAza pAmeluM hoya che. e te sadA sukhI che. ene ahaMkAra nathI ane koI vastu pitAnI e mAnatA nathI. (173). sAtamA satya yatidharmane vistAra- avisaMvAdanayogaH kAyamanovAgajihmatA caiva / .. satyaM caturvidhaM tacca jinavaramate'sti nAnyatra // 174 // artha-AgaLa pAchaLa virodhane abhAva ane kAyA, vacana ane mananI ektA ema cAra prakAranuM satya che ane e hakIkata jinezvaranA matamAM ja kahelI che ane bIje kayAMya paNa e hakIkta kahevAmAM Avela nathI. (174), Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vivecana--have ApaNe sAtamA yatidharma satyanuM vivecana vistArapUrvaka joie. A sAtamA satyadharma eTale mRSAvAdaviramaNa vratanuM atra vistArathI svarUpa kahe che. 'musAvAyAe vemaNu' eTale bIjA vratamAM sAcuM kheAlavA ane asatya na khelavAnA niyama hAya che. A khIju` mahAvrata che. 470 avisa'vAdanayAga--satyanA cAra bheda che ane tene te prakAre kahenAra eka jaina zAsana ja che. visaMvAda eTale anyathA, hAya tethI UlaTAM kahevuM te. Ubhelane beThela kahevuM te, cAlanArane beThela kahevA te visaMvAdayAga che. e jyAM na hoya te avisaMvAda. AgaLa eka vAtanI hA kahela hoya, tenI bIjI vakhata nA kahevI te visaMvAdayAga. eve arasaparasa vizeSa na Ave te avisaMvAdana yAga kahevAya. jevuM hAya tevuM, AgaLa ke pAchaLa eka sarakhuM kahe te satyanA prathama bheda che. eka vAra che ema kahe ane AgaLa jatAM nA kahe temAM avisaMvAdana yeAga nathI. jaina zAsakAroe ekabIjAnI viruddha thAya tevI koI vAtane kahI nathI. A rIte cAlanArane beThela na kahevA, AgaLa pAchaLa virodha na AvavA deve, tevI satya vAta karavI te avisaMvAdana yeAga nAmane prathama satyanA bheda thayeA. jemAM pUrvApara virodha na hAya, eka vAra AtmAne svIkAre ane eka vAra ene kSaNu dhvaMsI kahe - AvA paraspara virodha jenI bhASAmAM na hAya te avisaMvAdana ceMga. A satyavacaneAccArane prathama bheda thaye. kAya-manA-vAkuM-ajimatA--ajimatA eTale akuTilatA. eTale jevA manamAM vicAra kare tevuM khele ane khelyA pramANe ja kriyA kare, enAM mana vacana kAyAmAM ekatA hAya. vicAre kAMIka, khele khIju` ane vate juDhI rIte evI kuTilatA enAmAM na heAya. mana, vacana ane kAyAmAM vAMkApaNuM na heAvuM te traNa prakAranuM satya thayuM. Ama kula cAra prakAra satyanA thayA. jinavamata--A satyanA cAre prakAra bahu sUkSma dRSTithI samajavA yAgya che, ane te cArene satyanA vibhAga tarIke mAtra tIrtha'kara deve ja khatAvela che, bIjA koI zAstrakAre batAvyA nathI. ApaNuM sAruM nasIba che ke ApaNA vArasAmAM satyane A AkAramAM samajAvAyuM. anyatra khIjA' zAstromAM evI spaSTa rIte koI paNa sthAne vAta karI nathI. mAtra satyane anusaravuM. A satyanA cAra prakAra thayA : 1. avisaMvAdanayAga. 2. manAyeAganA avirodha. 3. vacanayoganA avirAdha ane 4. kAyayeAganA avidha. A rIte sAtamA satya dharma kahyo. je zAstra ekavAra AtmA che ema kahe, vaLI kSaNika AtmA che' ema kahe, te zAstra sagavaDayuM che. tenA para AdhAra na rAkhave paNa paraspara avisaMvAditA jyAM che tevA jaina zAsana para - vItarAganI vANI upara - AdhAra rAkhavA ane pAte pazu paraspara AgaLapAchaLanA virodha vagaranuM khelavuM. manamAM jeve! hAya teve ja vacana ane kriyAmAM e satyadharmane anusaranAra hoya, A satyavAdI mANasanuM lakSaNa che. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma A saMbaMdhI bIjA graMthakartAo zuM kahe che te have ApaNe jarA joI laIe. navatattvanA TabAmAM lakhe che ke - "satya bhASaNa karavuM te sAtame satya dharma. A graMthakartAnA kahevA pramANe satya bhASaNane ja satyadharma kahyo. te bahu UMDA UtaryA hoya tevuM lAgatuM nathI. upAdhyAya yazavijaye yatidharmabatrIzImAM mAtra eTaluM ja TUMkAmAM jaNAve satya sUtra aviruddha je, vacanaviveka vizuddha 8 eTale sUtrasiddhAntanI viruddha na bolavuM ane vivekapUrvaka vizuddha vacana bolavuM te satyadharma che, eTaluM ja kahe che. pachI teo bIjA dharma para jAya che. have ApaNe paMnyAsa gaMbhIravijaya teonI satyanI pUjAmAM (dazayatidharma pUjA) zuM kahe che te satyadharmane barAbara samajavA joI laIe. teo sAtamI pUjAmAM jaNAve che ke - (rAga vasaMta) (caMdA prabhujIe nIhAla re, merI lAgI laganavAe dezI) satyabhASI se prIta re, mArI bhAgI bharamanA. ( e AMkaNuM) bhAgI bharamanA jUThe na rAcuM, jAcuM amRtapAna re. merI1 kepa kaThina na vacana prabhuke, taja marmanI rIta che. merITa 2 hitamita avitatha anugrahakArI, tema janaka pratIta re. merI3 jUTha mizra saMbrAMta tajIne, saMdigdha anIta re. merITa 4 rAja deza kAla bhAvathI, dharma viruddha rahita re. merI. 5 rAgAkulameM TheSa na bele, nahIM vikatha nahIM bhIta re. morI. 6. skuTa madhura udAra cAturI, praznottara zubha rIta re. morI. 7 capala vinyAsa ne niMdAkArI, satya jagatane mita re. mArI. 8 grAma hAsya pazunya tajIne, satyasudhAmeM citta re. merITa 9 dharma vRddhi jina vIra gaMbhIra te, amita diye prIta re. mArI. 10 A TAMcaNamAM hita, mita, avitatha ane anugrahakArI vacana ja balavAnuM kahyuM che. sAmAne hita karanAra hoya te ja balavuM. maryAdita jarUrI balavuM (tAranA zabdonI peThe) ane jevuM hoya tevuM bolavuM ane sAmAne upakAra kare tevuM belivuM. bAkI artha samajAya teve che. A ApaNI cAlu gAthA satya mATe cAra vizeSaNe Ape che. ekabIjAnI viruddha jAya tevI vAta na karavI ane manamAM kAMIka heya, vacana bIjuM heya ane kriyAmAM trIjuM hoya evI rIte mana vacana kriyAnI ekatA na sadhAya tevuM vacana bolavuM nahi. AvI rIte mana, vacana, kAyAnI ektA hoya evuM, paraspara AgaLapAchaLa virodha na thaI jAya Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 prazamarati vivecana sahita tevuM ja vacana bolavuM ane te vacanane ja satya kahevAya, A satya nAmane sAtame sAdhudharma che. sAdhue te pALavo joIe ane gRhastha tene Adarza rAkhavo joIe. A prasaMge bIjA vratanA pAMca aticAra jANavA gya che. te vaMdittA sUtranI bAramI gAthAmAM jaNAvyA che, te A prasaMge ApaNe joI jaIe. 1. sahasAtkAre--aNuvicAryuM keIne mAthe ALa caDhAvavuM eTale keIne cora kahe ane e cera che e Apa mUko. 2. rahasyAbhyAkhyAna-koIpaNa mANasanI chAnI vAta ughADI pADavI. emAM vacana ke vAta sAcAM che te jovAnuM nathI, paNa gupta vAta ughADI na pADavAnI vAta che. 3. svadArAmaMtrabheda-pitAnI strIe khAnagI rAkhavAnI zarate vAta karI hoya te bIjAne jaNavavI. AmAM zaratabhaMga thAya che ane strIne kaI kaI vAra jIva javAne prasaMge upasthita thAya che. 4. mRSA upadeza- koI salAha pUche tyAre tene beTI salAha ApavI. 5. - kUTalekha-kheTA kAgaLa lakhavA, kheTA dastAveja banAvavA, kAgaLanA akSare cerI bIjA akSara lakhavA, bIjAonI maherachApa bhAMgavI. sarva prakAranA maNIbheda A pAMcamA aticAramAM Ave che. - te uparAMta vyavahAranuM eka sUtra che ke satya, priya, hita, mita ane yathArtha bolavuM. sAcuM ja bolavuM, paNa badhuM bolI nAkhavAnI jarUra nathI. te je sAmAne vahAluM lAge tevuM hoya te ja balavuM. sAmAne uzkere tevuM na bolavuM. tyAra pachI sAmAnA hitane vadhAre tevuM hoya te ja bolavuM ane temAM paNa maryAdita jarUra hoya teTalA akSara ja balavA, jema tAra lakhatI vakhate saMbhALa rAkhIne ochA akSare lakhIe chIe tema daza zabdathI patatuM hoya te paMdara zabda na karavA ane satya sivAyanuM kAMI paNa na bolavuM. A pAMce bAbata paNa satyane aMge dharmapAlana mATe vyavahArathI pALavA yogya che, lakSamAM rAkhavA gya che. (174) AThamA tapadhama paikI bAhya tapane vistAra-- 'anazanamUnAdaratA vRtteH saMkSepaNaM rasatyAgaH / - kAyaklezaH saMlInateti bAhya tapaH proktam // 175 // artha-1. anazana, 2. Udara tapa, 3, vRttisaMkSepa, 4. rasatyAga, 5. kAyaleza, ane 6. saMlInatA e chane bAhya tapa kahevAmAM Ave che. ( 15) vivecana-AThame krama prApta yatidharma tapa che. enA be vibhAga che : bAhA tapa ane AtyaMtara tapa. A gAthAmAM prathama cha prakAranAM bAhya tapane vistAra karavAmAM AvyuM che ane have pachInI gAthAmAM cha prakAranA AtyaMtara tapa batAvaze. pUrve je karmo baMdhAI cUkyA hoya temane dUra karavAne raste A bAhA ane AtyaMtara tapa ja che. eTale A AThamAM yatidharmane ApaNe vistArathI samajIe, Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma 473 anazana-na khAvuM te, upavAsa. te chamAsa sudhInA, vacce betraNa Adi upavAsane samAveza thAya che. AmAM AhAratyAga e mukhya bAbata che. pAMcapacIza upavAsa karavAthI karmo je pUrve baMdhAI gayelAM hoya che te kharI jAya che. A kALamAM vadhAremAM vadhAre che mAsanA upavAsanI paravAnagI che. samajIne banI zake teTale AhArane tyAga karavo. A rezananA jamAnAmAM te upavAsa karavAthI vadhAre lAbha thAya che. A saMbaMdhamAM anya graMthakAre zuM kahe che te ApaNe have pachI joIzuM. UnadaratA-pite sAmAnya rIte khAte hoya te karatAM be pAMca keLiyA ochuM khAvuM, piTa ThAMsI ThAMsIne na bharatAM jarA adhurA rahI javuM. sAmAnya rIte AhAra batrIza keLayAne gaNAya che, tene badale bepAMca keLiyA AhAra e che ke ane UbhuM rahevuM te paNa eka jAtane bAhya tapa che. tenuM nAma UNodarI tapa kahevAya che. - vRttisaMkSepa-ApaNI je vividha vastuo levAnI vRtti (lAlaca) hoya te TUMkAvavI. hameza letA hoIe temAM paNa gaNatarI karI amuka vastuo ja levI, amuka pramANu hoya ke prasaMga hoya te ja AhAra le. evI rIte mAMgIne bhIkhIne levAnuM hoya temAM paNa amuka niyame ja bhikSA levI, amuka saMgamAM ja bhikSA levI, amuka saMkhyAmAM dravya khAvAM. AvI rIte vRttine saMkSepa karo te paNa trIje bAhya tapa che. dararoja ApaNe 30 dravya khAtA hoIe te tenAthI thoDA ochA dravya khAvAM te vRttikSepa tapamAM Ave che. e trIje bAhya tapa thayo. ahIM saMkSepane artha TUMkANa thAya che. dararoja khAvAnAM amuka dravya rAkhyAM hoya temAM paNa ochAM karavAM te, enuM nAma vRttinuM paNa ochA karavApaNuM che. rasatyAga-cha vigaI che-ghI, tela, chAza, goLa, dUdha ane mAkhaNa. temAMthI eka be ke vadhAre vigaI Aje mAre mULathI khAvI nathI evo e cethA prakArane bAhya tapa rasatyAga' nAmane che. kAyaleza-zarIre taDakAmAM ughADA besavuM ke lecAdika kaSTa sahana karavAM te kAyakaleza nAmane pAMcame bAhya tapa kahevAya che. kAusagna karavAne paNa A kAyakleza nAmanA pAMcamA bAhya tapamAM samAveza thAya che. salInatA-idriya ane indriyane gopana karI rAkhavI te cho ane chelle bAhI tapa gaNAya che. zarIranAM aMgopAMgane saMkecI rAkhavA te paNa A prakArane bAhya tapa gaNAya che. bhUkhyA rahevuM ke pitAnI jarUriyAta ochI karavI, temAM paNa TuMkANa karavuM, dhArela vastane paNa saMkSepa kare athavA aMge pagane saMkecI rAkhavA, eka paga para UbhA rahevuM, pra. 60 Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita te sarvane bAhya tapamAM samAveza thAya che. A saMbaMdhamAM bIjA graMthakAra zuM kahe che te ApaNe joIe. te dvArA ApaNe A AThamA yatidharmane barAbara oLakhIe. navatattva TabAkAra lakhe che ke "paheluM anazana tapa te AhArane tyAga karo. tenA be bheda cheH eka Ivara ane bIje yAvatruthika. tihAM chellA tIrthakarane vAre chaThTha aDDamAdithI mAMDIne chamAsI paryata aneka vidhie je niyamapUrvaka azana(khAvA)ne tyAga kare te Itvara anazana kahIe ane yAvankathika te yAvatajIvana anazana traNa rU5. tenA be bheda che eka pAdapipagamana ane bIju bhatta paccakhANa. e baMnenA vaLI nihArima ane anihArima e be bheda che. anazana karyA pachI zarIrane bahAra kADhavuM paDe te nihArima ane anazana karyA pachI te ja sthAnake rahevuM, paraMtu zarIrane bahAra kADhavuM na paDe, guphAdikamAMhe ja rAkhavuM paDe te anihArima. bIju UNe darikA tapa te azana pramukhanI nyUnata karavI, tene paNa be bheda che eka dravyathI ane bIjuM bhAvathI. teomAMnA dravyathI UNodarIne be bheda che-eka upakaraNanI nyUnatA karavI, bIjuM bhAta pANInI nyUnatA karavI. tathA bhAvathI UodarI te rAgAdika krodhAdika alpa karavA, eTale krodhAdikanI nyUnatA karavI. trIjuM vRtisaMkSepa tapa. tenA cAra bheda che. eka dravyathI, bIju kSetrathI, trIjuM kALathI ane cethuM bhAvathI. e cAra prakAre vRtti eTale AjIvikA, tene saMkSepa kare eTale abhigraha karavA, niyamAdika dhAravA. ethuM rasatyAga tapa. te navI tathA AMbilAdikanuM karavuM, vigayAdika rasane tyAga karavo. pAMcamuM kAyaleza tapa. te lecAdika kaSTanuM sahana karavuM, kAyetsarga karavo tathA utkaTAdika AsananuM karavuM. chaThuM saMlInatA tapa eTale aMge pAMgAdikanuM saMvaravuM, gopana karavuM. tenA cAra bheda che. paheluM IdriyasalInatA, bIju kaSAyasaMlInatA, trIju vegasaMlInatA ane ethe viviktacaryAsaMlInatA eTale ekAMta vastIe rahevuM. e rIte e cha prakAranuM bAhya tapa. te sarvathI ane dezathI evA be bhede jANavuM. je kaSTane mithyAtvIe paNa tapa karI mAne che, jene leka paNa dekhI zake che, jethI kaSTa ghaNuM ane lAbha alpa thAya ane bAhya zarIrane tapAve tethI e cha prakAranuM bAhya tapa che. zrImadda yazovijayajI upAdhyAya yatidharmabatrIzImAM nIce pramANe jaNAve che: madhava, ajava, muni, tapa paMca bheda Ima jANa; tihAM paNa bhAvaniyaMThane, carama bheda pramANe. IlekAdika kAmanA, viSNu aNasaNa sukhaga; zuddha nijara phala ka, tapa zivasukha saMjoga A pramANe hakIkta te vidvAne kahI che. have ApaNe paMnyAsa gaMbhIravijayakata dazayatidharma pUjAmAMthI teo "zyAma brahma suphaMkara lakha rI" e dezamAM gavAtI pAMcamI Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma pUjAmAM nIce pramANe jaNAve che. tana ne dhana kAramA, tape karyuM na ruci se re; tana ne dhana kAramA. (e AMkaNI) tanadhana suMdara dhana mIle tapathI, tapa vinA bhava bhamaze re. tana- 1 arihaMtapada prabhu tapaphala jANI, tapa karata ukkarI se. tA. 2 IrachAruMdhana tapa kara nizca, bahi aMtara sarIse re. tana beAsana tivihAra na karatA, kare nahi upavAsa re. tapa laghu chaTha prabhu guru chamAsI, vicaryA bAra varase re. ghAtI kSINa vare kevala kamalA, kare samaya vilAsa re. | tana6 gaI AgaI raha AvI karaNI, paryaya dravya pasAre che. | tana7 - virati dharmAdi upadezI, saMzaya hAya vinAsa re. samavasaraNa vAsava mIla pUje, jala puSpa pagarase re. tana9 viddhivijaya kara trisalAnaMdana, gaMbhIrane udharase re. tana- 10 A TAMcaNe uparathI A tapa (bAhya) yatidharmane barAbara khyAla thaze. bAhyatapa paNa karmanI nirjara karavAne aMge upayogI che, tethI tenuM mUlya nirjarAne aMge barAbara che ane tapa kare muzkela nathI. jarA pitAnI jAta para aMkuza AvI jAya te bhUkhyA rahevuM ke vRttinI ochAza karavI ke vinayane tyAga karavo muzkela bAbata nathI. pramANamAM AvyaMtara tapa muzkela che. te ApaNe AvatI gAthAmAM joIzuM. paNa AgaLathI grahaNa karelAM karmane dUra karavAnuM kAraNa e bAhya ane AtyaMtara tapa che, e sivAya atyAre agAu karelAM karmone dUra karavAnuM bIjuM sAdhana nathI. mATe bAhya tapane paNa samajIne kare ane te karavuM khUba jarUrI che ema samajavuM. (15) e ja AThamA tapa yatidhamane Azvetara vibhAga* prAyazcittadhyAne vaiyAvRravinayavathoNa.. svAdhyAya iti tapaH SaTprakAramAbhyantaraM bhavati // 176 // atha-karela pApanI mAphI mAgavI, AlecanA karavI (prAyazcita), dhyAna, vaiyAvacca, vinaya, kAyetsarga ane abhyAsa ema cha prakAranA tapane AtyaMtara tapa kahevAya che. (16) vivecana-A daza prakAranA yatidharmamAM AThama tapa nAmane dharma cAle che. te paikI AtyaMtara athavA AMtara tapanA cha prakAra have varNave che. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAmati vivecana sahita prAyazcitta--agAu je pApA bhUlathI ke aNusamajathI thai gayAM hoya temane zeAdhavAM, te mATe vicAraNA karI kheda batAvavA te prathama 'AlecanA' nAmanuM AbhyaMtara tapa che. prAyazcittanA daza prakAra agAu vaNu vAI gayA che. 476 dhyAna--dhyAna cAra prakAranA che. tenuM vivaraNa ApaNe AgalA bhAvanA prakaraNamAM karI gayA. emAM Atta ane raudra dhyAna kharAma che ane dharma tathA zukala dhyAna AdaravA yeAgya che. vaiyAvRttva--guru vagere moTA puruSonuM bahumAna karavuM, te Ave tyAre UbhA thavuM, AnuM vivecana pUrve vigatavAra thai gayuM che. vinaya----mAnA sAte prakAra para agAu vivecana thai gayuM che. moTA mANasanA vinaya karavA. enA bheda vagerenuM vana agAu thai gayuM che. utsaga ----kAyAtsaga, kAusagga, avakAze jayAre ane tyAre kAusagga karavA. enAthI sarva zakti svamAM kendrita thAya che. e pAMcamA AbhyaMtara tapa che. svAdhyAya----abhyAsa karaveA, abhyAsa karAvavA, pAna-pAThana karavuM. e sava chelluM chaThThA prakAranuM AbhyaMtara tapa che. A cha prakAranA tapanuM vizeSa vivecana bhAvanA prakaraNamAM 1pamI gAthAmAM vistArathI thaI gayuM che, tethI atra tenuM punarAvartana karavAmAM AvyuM nathI. paNa e AbhyaMtara tapa paNu eTaleA ja agatyanA yatidharma che. ane tapa karavAmAM zarIra para jarUra asara thAya che. yuddha te traNa varSa tapa karI thAkI gayA, paNa mahAvIrasvAmIe ene cAlu rAkhyA. tapathI teA devalAkamAM DaMkA vAge che ane ghera tapathI kevaLajJAna pazu thAya che. AgalI gAthAmAM je anya vidvAneAnAM TAMcaNu karyA. te A gAthAne paNa lAge che. sAdhune te e AThame yatidharma che. paNa zrAvake ke anya koIpaNa mANase ene Adarza rAkhavA yogya che. vizeSa vistAra A viSayanA AgaLa thaI gayA che. tethI atra te pharIvAra karavAmAM Avela nathI. (176) navamA yatidhama brahmanA vistAra divyAt kAmaratisukhAt trividhaM trividhena viratiriti navakam audArikAdapi tathA tad brahmASTAdazavikalpam // 177 // a-devatAe saMbaMdhI kAmaleganA AnaMdathI dUra rahevuM, ene mana, vacana, kAyAthI ane kRta-kArita-anumatithI tyAga karavA e nava prakAranuM brahmacarya thayuM ane audArika zarIranA kAmane e rIte nava prakAre tyAga karavA. te brahmacarya aDhAra prakAranuM hAya che. (177) For-Private & Personal Use Only Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidhAma fyh - vivecanaH divya-devatA saMbaMdhI. apsarA AvI aneka jAtanI lAlaca batAve ke urvazI ke menakA Ave te paNa devatA sAthe-devIo sAthe kaI paNa prakAranA kAmabheganI IcchA na karavI. paNa deva-deva saMbaMdhI bhegene sarvathA tyAga kare ane temane-devIone mA-bahena samAna gaNavI. temanI sAthe kaI prakAranuM viSayasukha bhegavavuM nahi. lalacAvavA Ave te lalacAIne tene tAbe na thavuM ane kAmaganA sukhathI dUra rahevuM te brahmacarya nAmane navame yatidharma che. AmAM brahmacaryanA kula aDhAra prakAra batAvyA che. temAM devatAnI strI sAthe keI jAtanI kAmaceSTA na karavI te vAta prathama Ave che. koI paNa asara ke devI sAthe viSayabhega bhegavavAthI virati rAkhavI te prathama prakAra che, enA nava bheda thAya che te AgaLa A gALAmAM ja batAvyA che. devatAnA cAra prakAra che: bhuvanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika. A cAre prakAranA devatAnI strIo sAthe kAmAsakita na karavI, na karAvavI, karanArane sArI na gaNavI e mana, vacana, kAyAthI nava prakAre devatA saMbaMdhI kAmaga Asakitane tyAga karavo. ema brahmacaryanA nava prakAra thayA, - kAmarati-prema, madanAsakti. temanI sAthe kAmakrIDA karavAnI vAMchA, IcchA, Asakti, AkarSaNa, e sarvane brahmacArI tyAga kare. vividha-manathI, vacanathI ane kAyAthI ema traNa prakAre kAmarati-madanAsaktine tyAga kare e arthamAM ahIM e zabda vAparela che. - trividhena-mana, vacana, kAyAthI viSayasukha na seve, na anya pAse sevarAve ke na evI kAmAsakti karanArane sAro gaNe ema nava prakAra thayA. virati-tyAgabhAva. e mana, vacana, kAyAthI viSayane seve nahi, sevarAve nahi ane viSaya sevanArane sAre gaNe nahi. ema trividha brahmacarya pALe te nava prakAra devatA saMbaMdhe kAmAsakitanA thayA. - dArika-manuSya ane tiryaMca. dArika zarIravALA saMbaMdhI e ja prakAranA navavidha brahmacarya pALe. eTale e mAnaSika kAma Icche nahi, IcchAve nahi ane IcchanArane sAro na gaNe. e trividha ne mana, vacana, kAyAthI nava prakAra bIjA thayA. e aDhAre prakAre brahmacarya pALe te navama brahmacarya nAme yatidharma thaye. AvI rIte gAya, gadheDA ke bheMsa, kUtarAdi sAthe sarvadA brahmacarya pALavAnuM pharamAna che. te navame yatidharma sAdhue pALavAne che. ane gRhastha tene Adarza rAkhavA gya che. - brahma-brahmacarya nAmano navamo yatidharma e rIte samajavAnuM che. A tyAga paNa sahele che, karI javA yogya che. aSTAdaza-aDhAra (18). uparanI rIte devatA saMbaMdhI kAmaga na kare ane manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI viSaye na bhegavavA, tenI IcchA paNa na karavI. e rIte aDhAra Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478. prazamarati vivecana sahita prakAre brahmacarya pALavuM e nava yatidharma tha. vikalpa-bheda, prakAra. e aDhAra prakAranuM brahmacarya pAlana karavuM te navame yatidharma che. A saMbaMdhamAM khUba karavA gya che. brahmacaryane pALavuM, jALavavuM, tenI vADI pALavI e rIte brahmacarya pALavAnuM yatidharmamAM pharamAna che. A saMbaMdhamAM bIjA graMthakartAo zuM kahe che te joI A aDhAre prakAranA sparzaneMdriyanA viSayamAM ApaNe vadhAre mAhitI meLavIe. - navatatva TabAkAra jaNAve che ke "navaprakAre audArika ane nava prakAre vaikiya saMbaMdhI maithunane je tyAga kare te brahmacarya dharma." maithuna eTale strIsaMbaMdha, kAmaviSayasevana ane strI mATe puruSa sAthe viSayasevana. e vaikiya zarIravALA deva ane audArika zarIravALA manuSya-tiryaMca sAthe viSayasevanane sarvathA je aTakAve che. enuM nAma brahmacaryavrata e nAmane navamo yatidharma. A saMbaMdhamAM zrImad vijaya upAdhyAya svaracita yatidharmabatrIzImAM jaNAve che ke - zIla viSaya manavRtti je, baMbha te supavitta, hAya anuttara devane, viSayatyAganuM citta. 12 eha dazavidha yatidharma je, ArAdhe nityameva; mUla uttara guNa jatanathI, kije tenI seva. 13 aMtarajAtanA viNa ki, vAmakriyAne lAga? kevaLa kaMcuka parihare, niraviSa na have nAga. 14 AkhI yatidharmabatrIzI vAMcavAyegya che. temAM upAdhyAyajIe ghaNuM ghaNI vAta kahI. che. te barAbara manana karIne vicAravA yaMgya che. paMnyAsa gaMbhIravijyajI pitAnI daza yatidharmanI pUjAmAM, navamI pUjAmAM nIce pramANe A viSaya para prakAza pADe che. (rAga bhairavI). (tajo mana re, kumata kuTila ke saMga-e dezI) yaje bhavi re, brahmavRtti avataMsa. (e AMkaNuM) pUraNa brahma brahmanivAsI, samara samara arihaMta. yaje. 1 divya udArika karaNa karAvaNa, anumati tAsa tajaMta; mana vaca kAye navaduga kAma, daza dazA vajana. ya2 sura nara kinnara hari dhAtA hara, kAma kI ANa dharaMta, trisalAnaMdana damIne chInameM, nIja AdezI karaMta. yaje3 . Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma kulamala karmakalaMka pakhAlana, jaladhara brahma mahaMta; khedAharaNa bhavataraNa tarI sama, pAtIkara baMdha karaMta. ya. 4 aDabhaya cUraNa vaMchitapUraNa, zivapaMtha viM harata; surakare sAnidhya kIMkarI lachI, Apada hara bhaja saMta. yaje. 5 prabhupAlita navavidha pAle, duritahara bhagavaMta buddhi siddhi savi vRddhi dAI, gabhIra baMdha karaMta. ya0 6 A TAMcaNe uparathI brahmacaryanI mahattA dhyAnamAM AvI gaI haze. devatAnuM, manuSyanuM ane tiryaMca saMbaMdhInuM brahmacarya pALavuM e navame yatidharma che. e ziyaLa pALavA mATe, brahmacaryanI rakSA mATe nava vADa kahevAmAM AvI che. jema khetaranI rakSA mATe vADa karavAmAM Ave che, tema brahmacaryanI rakSA mATe nava vaDe kahI che, te jANIne pALavI. A brahmacarya nAmane yatidharma sAdhue avazya pALavAne che ane zrAvakoe tene Adarza rAkhavA yogya che. A cethA mahAvratane sparze che ane bahu vicAraNIya che. (177). dazamA yatidharma Acinyane vistAra- adhyAtmavido mucha rijha vani nizcaya | - tasmAdvairAgyepsorAkiJcanyaM paro dharmaH // 17 // artha-adhyAtmajJAnIo mUchane parigraha tarIke varNave che ane te te ja che ema cakkasa kahe che, teTalA mATe vairAgyane je icchatA hoya temane akicanatA e utkRSTa dharma che. (178). vivecana-have ApaNe chelle ane dazame yatidharma joI laIe. e akiMcanatA dharma che. koI paNa vastu upara pitApaNuM, mAlikIpaNuM sthApana karavuM, e vastu ke janAvara mArAM che ema kahevuM ke mAnavuM, tenA para mAlika tarIke hakka karo, tenA pite zeTha che ema mAnavuM ke kahevuM ke koI vastu meLavavA, pitAnI karavA majabUta IcchA karavI te sarva parigraha che, zeThAI che, mAlikIhakka che. te AkiMcanya dharmamAM na joIe. e ApaNe vistArathI AgaLa para jaIzuM. have graMthakAra A saMbaMdhamAM zuM kahe che te ApaNe prathama joI jaIe. adhyAtmavida-adhyAtmane jeo jANe che, AbhAsaMbaMdhI zAstro je bhaNyA che, ane AgamanA jeo abhyAsI che teo. A adhyAtmazAstranA aneka graMtha che. Agama pistALIzamAM tenI vAta karI che ane A bAbata je have kahevAnI che temAM sarva ekamata che. adhyAtmane jANanArA niHspRhI mahAtmAo je kahe che te ApaNA hitanuM ja Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 prazamati vivecana sahita hAya. tethI atra tenI zahAdata Apela che. "athavA AgamanA jANukAra tIthaMkara, gaNudhara vagere sava ekamate zuM kahe che te ApaNe nIce joIzuM. mUrchA--emAM UMDuM' UtaravuM, rAcavuM te. tenI mAyA mamatA karavI ane tenI khAtara potAnA jIva mALavA, valepAta karavA te. kozakAra mUrchA eTale bebhAna thavuM evA atha kare che. bebhAna thavAnA arthAMmAM paNa e zabda vaparAya che. meAha pAmavAnA atha'mAM paNa te vaparAya che. dhana vageremAM prANI eTaleA paDI jAya che ke te mAtra dhananuM ja dhyAna dharyA kare che. tene khAvuM pIvuM paNa sUjhatuM nathI, tene karavuM ke kasarata karavI e paNa jarUranuM nathI lAgatuM, paNa te Akho vakhata dhana ke vastunI vAMchA karyAM kare che ane e ja tenA dhyAnanA viSaya bane che. mUrchA e eka jAtanI bebhAna avasthA che, mANasa mUrchAmAM paDe tyAre te zenuM dhyAna dharatA haze te ApaNane mAlUma paDatuM nathI, paNa AkhA vakhata paisA ke zeThAInuM dhyAna dhare te mUrchAnvita kahevAya che. parigraha-2 --A prakAranI (vaNu velA prakAranI) tIvra icchA rAkhavI e ja kharekha parizra u che. jenuM AkhA vakhata dhyAna karIe te mUrchA ane mUrchA e ja parigraha che. amuka vastu ke janAvaranA pAte svAmIhakka sthApana karavA ane tenI mUrchA vAravAra karavI te parigraha che. athavA parigraha ane mUrchA e ekAvAcI zabdo che, ekabIjA sAthe bhaLI jAya tevA zabdo che. eTale parigrahane mUrchA kahe ke mUrchAne pagriDu kahe temAM jarAye phera nathI. eTale e arthAMmAM parigrahune samajavAmAM kAMI vAMdhA nathI. zAstrakAra adhyAtmajJAnIonA mata sAthe A graMthakAra paNa maLatA ja che vairAgyaisu--vItarAgatAnI jene icchA heAya tevA mANasA, jene A saMsArane bhaya lAgyA hAya ane je vItarAgatA icchatA hoya ane janmamaraNuthI mUkAvA icchatA hAya te sarva prANIe. Acinya-niparigrahatA. ene koi prakAranI mUrchA na joie, mAlikIttu e sthApe nahiM, koIne mAlika thavA icche nahi e Arkicanya nAmanA athavA niSparigrahatA nAmanA dazamA yatidhama, niSpaciddhatAmAM koinA svAmI thavAnuM mana na rahe te mukhyatve che. dhama"--A tenA carama dharma che, niSparigrahatA enA utkRSTa dhama che. A mAru che ane A mAruM nathI evI tArAmArApaNAnI buddhi e parigraha che. enA tyAga karavA te parama dharma che, kAraNa ke parigrahu te kharekhara mUrchA che, te mANasane bebhAna, hAMphaLAphAMphaLA banAvI mUke che, ane pachI kanyAka`vyanuM tene bhAna rahetuM nathI. A Arkicanya saMbaMdhamAM bIjA graMthakartAo zuM kahe che te have ApaNe vicArIe : 'samasta parigrahatyAgarUpa mUrchArahita thavuM te akiMcanyadharma'.' A pramANe navatattvanI vistAra noTamAM lakhavAmAM Avela che. zrImad yazeAvijaya upAdhyAya yutidharma batrIzImAM jaNAve che ke : Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatikrama khaga upAya maname` dharA, dharmopagaraNa je; varajIta udhi na Adara, bhAva akiMcana teDu. 11 daza tidhamanI hakIkata rajU karyA pachI teozrI jaNAve che ke: eha davidha yatidhama je, ArAdhe nityameva; mUla uttara guNu jatanathI, kIje tehunI seva. 13 aMtarajatanA viSNu kissA, vAma kriyAne lAga ? kevaLa kacuka parihare, niraSi na huve nAga. 14 doSarahita AhAra liye, manamAM gArava rAkha; te kaivala AjIvikA, sUyagaDAMganI sAma. 15 nAma dharAve caraNanuM, vagara caraNu guNakhANuM; pApazramaNa te jANIe, uttarAdhyayana pramANu. 16 zuddha kriyA na karI zake, teA tuM zuddha bhAkha; zuddha prarUpaka hu e karI, jinazAsanasthiti rAkha. 17 usannA paNa karaja, TAle pAle kheAdha; caraNa karaNa anumADhatAM, gacchAcAre zeAdha. 18 hINeA paNa jJAne adhika, su'dara suruci vizAla; alpAgama muni nahi bhale, Ale upadezamAla. 19 jJAnavatane kevalI, dbhavyAdika ahiMnANu; bRhatkalpa bhASe vaLI, sarakhA bhAmyA jANuM. 20 tyAra pachI aneka vAto karI che. ApaNe te joIe : jJAnArdikaguNumatsarI, kapaTa kare te phoka; graMthibheda paNa tasa nahi, bhUle bhALA lAka 21 joDaco hAra veharI, sAne jJAnI tema; hINAdhika jANe catura, mUrakha jANe kema ? 22 Adara kIdhe tehune, unmAraga thira hoya; bAhya kriyA mata rAMco, pa'cAzaka avaleya. 23 jehuthI mAraga pAmIyA, tehanI sAme thAya; kRtaghnI te pApIyA, nizcaya narake jAya. 24 491 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 prazamarativivecana sahita thAya; jAya. 25 suMdarabuddhipaNe kathya, suMdara zravaNu jJAnAdika vacane karI, mAraga cAlyA AtamasAkhe .dhama je, tiA jananuM zuM janamanara janadhama nuM, mUla na eka samatAse laya lAIe, dharI adhyAtama raMga; niMdA tajIe parataNI, bhajIe saMyama ca'ga. 31 kAma ? badAma. 28 A TAMcaNu vadhAre vigatathI karyuM che, te AdhArabhUta TakazALI vacana che ane kharA hRdayanA udagAra che. panyAsa zrI ga'bhIravijayajI yatidharmapUjAmAM dazamI pUjAmAM jaNAve che ke-- (munipada ese dhyA. jhIjhoTI rAga ThumarI) sajjana kicanako cheranakuM, bho zrIjina guNIkhANa re. kiMcana saMcita nA kareA re, nigraMtha thaI vadhamAna ; icchA mUrchA tyAgIne prabhu, pAmyA savi kalyANu 2. sajjanaM ki'cana saMcana jina kahe re, sarjarabhu nidAna re; jagajana priyana siMdghA lage satri, gAmI na da'saNu jJAna re. Apa tare ne parane tAre, guNarasIyA ekatAna re; sacitta acitta zakhvAdri viSaye, leApAe na mahAna re. dazahI dhame pUraNu jinajI, kalpasUtranI vANu re; pUraNa karase tehI ja te bhava, pAme pada nirvANuM re. ApasarUpI AtamarAmI,kevaLaratananidhAna 2; joga niruMdhI nirabhara sukhamaya, eka samayame vidhAna re. sajjana anaMta catuSTaya akSaya thiti juga, samaya vedI bhagavAna re; utpAda vyaya dhruva saMgI arUpI, cidAnaMda ma`DANa re. sUtA jAgatA nIta nIta samaro, dhyAve jAti samAna re; Rddhi vRddhi ma gaLamALA, gabhIra mahAdaya ThANu re. sajjana 7 sajana sajjana sajjana 1 sana 3 sajjana 2 4 e sarve dRSTibiMduthI jotAM A Akicanya dharma khUba upayogI guNa che ane yatisAdhuone e pAMcamA vratamAM sAmela thatuM hoI anivArya che ane bIjA janAe paNa ene dhyAnamAM rAkhavA ceAgya hAi e Adarza sthAne che. kaI cIjanI mAlikI na karavI, A vastu mArI che ema na dhAravuM e e vratanA upadeza che. duniyAmAM mAlikIDukanI 5 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma 483 ja sarva gaDamathale che. eka vakhata e nIkaLI gaI ane vizva AkhuM kuTuMba thayuM eTale ghaNuM gUMcavaNe patI jAya che. tame nyAyAsana pAse paNa enA jhagaDA jeze ane ene kAraNe bhAIbhAImAM paNa vaira thAya che ane mitra tathA sagAMmAM e vaimanasya karAve che. A sarva dUra karavA Acinya dharma pharamAna kare che. ane e sUphamadaSTie samajavA yogya che. dArU jema ghelachA karAve che tema parigraha eka jAtanI mUcha karAve che ane prANIne tene kepha caDhe che. (178). yatidharmasevananuM phaLa dazavidhadharmAnuSThAyinaH sadA rAgadoSamohAnAm / dRDharUDhaghanAnAmapi bhavatyupazamo'lpakAlena // 179 / / artha_e upara kahelA daza prakAranA yatidharmonuM anuSThAna je kare teonA rAga, dveSa ane meha game teTalA pAkA rUDha thayelA hoya te paNa thoDA vakhatamAM vinAza pAme che. (179) vivaraNa-A gAthAmAM ane AvatI gAthAmAM e daza prakAranA yatidharmanuM AcaraNa karavAnuM phaLa samajAve che. A phaLa lakSamAM levAnuM kAraNa e che ke enuM phaLa ApaNane ke keIpaNa prANIne egya lAge te ApaNe te pramANe AcaraNa karavAne prayatna kare. phaLa samajAya te teTalA mATe tene pravRtti karavA marajI thAya ema samajavuM. have ApaNe e yatidharmanI vyAvahArikatA prathama vicArI jaIe. dazavidhadhama-uparanI gAthAomAM jaNAvelA daza prakAranA yatidharma. anuSThAyina-A upara jaNAvelA daza yatidharmo je Acare teo, temane amalamAM mUkanAra, e dharmone svIkAra karI jemAM te dharmanI mAtra vAta na kare, paNa enuM rahasya jANI ene Acare tevA prANIo. rAgadveSameha-A prANI rAga, dveSa ane mehamAM paDe che. ene mArAtArA ane davalAM maTatA nathI. AvA sakhta rAgadveSa ane mehamAM paDI gayelA je prANuo hoya teonA rAga dveSa meha vagere. dadarUDhaghana-e game tevA pAkA hoya ane game tevA jAmI gayelA hoya te paNa upazama-zAMti, nivRtti. AvA sakhta rAgadveSa ane mahine vinAza karanArA yatidharmo kevA upayegI pratizo haze te khUba samajavA jevuM che ane samajIne AcaravA gya che. - alpakAlena-bahu thoDA vakhatamAM. je yatidharmone AcaryA hoya te ghaNA ja cheDA vakhatamAM rAgadveSa ane moha jevA mahAsubhaTane te vinAza karI de che ane ApaNane Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 prazamarati vivecana sahita mokSamAM javAmAM ADe AvanAranI sAmA yatidharmo zastra tarIke kAma kare che. A rAgadveSa ane mehane barAbara oLakhavA jevA che. e sAMsArika paugalika cIje tarapha AkarSaNa karAvI ane kaI kaI vyakti ke vastuo tarapha heva karAvI prANIne mUMjhavI nAkhe che ane tene A saMsAramAMthI UMce AvavA detA nathI. saMsAranA e kharekharA pAyA che ane enA cakkaramAM prANa paDe pachI te evo mahimAM mUMjhAI jAya che ke e kadI UMce ja Avate nathI. tethI A rAga, dveSa ane mahine vaza karanAra A daze yatidharmone barAbara samajavA ane pachI AdaravA ane temane abhyAsa kare ane te jIvavAnI paddhati pADavI. A daze yatidharma atisuMdara pratizastra che. (179) yatidharmo bahu sarasa phaLa Ape che- mamakArAhaMkAratyAgAdatidurjayoddhataprabalAn / hanti parISahagauravakaSAyadaNDendriyavyUhAn // 180 // artha-mArApaNuM ane huMkArano tyAga karIne, ati muzkelIe jItI zakAya tevA, hulelakUlela tema ja UMce caDhI gayela ane jAte ghaNu bahAdUra evA parISaha, gArava (ddhi, rasa ne zAtA), mana-vacana-kAyAnA pega ane indriye e sarvane sAdhupuruSe kApI nAkhe che, haNI nAMkhe che, dUra phekI de che. (18) vivecana--A gAthAmAM yatidharmanuM khUba mAna vadhAryuM che ane te jarUra AcaravAyogya che ema dalIlathI batAvyuM che. A gAthAmAM kahela vAta bahu dhyAna rAkhIne samajavA ane AcavAyegya che. daza yatidharmone samajavAnI bAbata jevI tevI nathI. e mananapUrvaka samajIne AcaravAyogya che. | mamakAra-A mAruM che. aMte sarvane cheDavAnAM che chatAM temane pitAnAM mAne che. A mArApaNAne tyAga karavAthI zuM thAya che te nIce jaIzuM. ahaMkAra-A duniyAmAM huM mATe mANasa chuM, anekane pUchavA salAha levA yogya chuM. athavA mAruM kuLa ghaNuM UMcuM che ane mArI buddhi cAle teTalI keInI najara pahoMcatI nathI, athavA mArI pAse paisA che teTalA koI pAse nathI e koIpaNa bAbatane garva kara, abhimAna dharavuM. A mArApaNuM ane abhimAna e khAsa tajavA yogya che. daya--ApaNe je zatruone jItavAnA che temane jItavA bahu muzkela che. evA duzmanone jItavA mATe ane teo para vijaya meLavavA mATe prabaLa ddhAo joIe. dumine koNa koNa che te have jaNAvaze. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma 485 uddhatahaThIlA, AkarA. laDavAmAM jevA tevA nahi paNa haThAve tevA ane jakakI thaI laDe tevA. AvA prabaLa zatru jene mAthe gAjatA hoya tenI pAse mArI haThAvavA mATe khUba bahAdUra ane vaphAdara, laDe tevA ddhAo pratizatru tarIke kAma kare tevA joIe. emAM kAcApocAnAM gajA nahi. prabala-ane e dvAe baLavAna che, e pitAnA kAmamAM kuzaLa che ane bahAdurIthI sAme thAya tevA che. AvA baLavAna ddhAo sAme te khUba majabUta ddhAo hoya te ja laDAImAM phateha maLe e lakSamAM rahe. - parISaha-sAmA pakSe ghaNuM moTuM lazkara che. temAM prathama te bAvIza parISaha che. ApaNe bAvIza parISahanI oLakhANa AgalA prakaraNamAM karI gayA chIe. anukULa ane pratikULa banne prakAranA parISahene ApaNe sAmane karavAne che. tenI sAme ApaNe barAbara taiyArI karavI joIe. ane parISahane jItavA mATe ApaNe sannaddha thavuM joIe. - gaurava-e bAvIza parISaha sAthe trAddhigArava, rasagArava ane zAtAgArava paNa sAmela hoI temane pratikAra karavAne che. kaSAya-sAmI bAjue parISahe ane gAro ja mAtra nathI paNa krodha, mAna, mAyA ane lebha e kaSAye paNa sAmI bAjue che. e kaSAyene ApaNe trIjA prakaraNamAM oLakhyA che. daMDa-sAmI bAjue upara gaNAvyA te uparAMta mana, vacana ane kAyAnA che. e manadaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDane haThAvavA mATe bahu majabUta ddhAonI jarUra paDaze. mATe sAvadha rahI barAbara taiyArI karI rAkhavI. emAM kAMI mukela ke azakaya vAta nathI, paNa zatruo meTA che, sahAyavALA che ane aneka sAdhanothI saMpanna che. tethI temane sAmane karavA pUratI goThavaNa rAkhavI. Idriya-vaLI ApaNe pratispardhI pAMca indriyanA samUharUpa duzmana che. idri paMpALI ghaNI, paNa te te pAkI duzmana thaI beThI. A parISaha, gaurava, kaSAya, daMDa ane iMdriye jevA majabUta duzamane sAme laDavAnuM che. tethI mamakArane ane ahaMkArane tyAga karI e sarva zatru para vijaya meLave. yUha-A zatruo paNa aneka AkAranA bUDa karanArA che, mahAtarakaTI che, anekane pitAnA pakSe laI AvanAra che ane ApaNane khabara na paDe tevI vyuharacanA karanArA che, mATe temanA para vijaya meLavavA sAvadhAnIthI kAma levuM. athavA cUDane artha "teone samudAya paNa thaI zake. bane rIte sAvadhAnIthI kAma levA jevuM che. zatru bahAdura heya tyAre AkaruM kAma karavuM paDe che te lakSamAM rAkhavuM. paNa cIvaTathI laDavAmAM Ave, satya ApaNI bAjue hoya ane ApaNe vijaya meLavavA niradhAra karyo hoya te aMte ApaNe Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 prazamarati vivecana sahita vijaya che, emAM jarApaNa zaMkA nathI. je duzamananA karelA kAvAdAvAmAM paDI gayA te ApaNe vijaya na thAya. mATe vijaya meLavavAnI pUrNa gaMbhIratA sAthe AgaLa vadho ane vijaya tamAre jarUra thaze. (100) AvA duzmane sAthe kAma levAnI rIta--- pravacanabhaktiH zrutasaMpadudyamo vyatikarazca saMvignaH / __vairAgyamArgasadbhAvabhAvadhIsthairyajanakAni // 181 // artha-prabhue kahelA vacananI prIti, viziSTa Agama saMpatti meLavavA mATe ghaTita udyama tathA bhaNelA khUba vihAra karanArAo sAthe paricaya e traNe vastuo vairAgyamArga upara buddhine rAkhe che ane emAM sthiratA utpana kare che. (181) vivecana-A dazavidha yatidharmamAM citta kevI rIte coTe ane emAM kema AgaLa vadhAya tenI bIjI paNa aneka rItio che. ApaNe te paikI gheDIka rItio vicArIe. ApaNe muddo yatidharma AcaraNane che e dhyAnamAM rAkhI e rItione apanAvavI. ApaNe te rItio joIe. pravacanabhakti-caturvidha saMghaprIti. arthAnusaMdhAnapUrvaka kahevuM te pravacana kahevAya che ane TIkAkArane mate ene artha caturvidha saMghanI bhakti ema thAya che. pravacana eTale Asavacana. emAM bolanArane samAveza thaI jAya che. ApaNe te tIrthakara mahArAja ane temanA mukhya ziSya gaNadhare je bele tene pravacana kahIe. enA tarapha ApaNane bhaktibhAva have joIe. teoe pravacane caturvidha saMghane suNAvyA ane temane mATe jALavyA eTale pravacana sAMbhaLanAra caturvidha saMgha upara ApaNane prIti hovI joIe. AvA suMdara pravacana upara jemane rAga hoya temanI bhakti karavI, temanI jarUriyAta pUrI pADavI te asala pravacanane rAga karavA jevuM ja che. ApaNe sAdhu-muni, sAdhvI-AryA, zrAvaka ane zrAvikA upara bhaktibhAva rAkhIe te A pravacana karanAra ke tene saMgraha karanAra tarapha ja ApaNe rAga batAvIe chIe. tethI A kALamAM te pravacanarAga eTale catuvidhasaMghanI bhakti karavI e ja artha samIcina che. zratasaMpada-tIrthakara lekane je upadezI gayo ane gaNadharoe je jJAnane saMgrahyuM tene je vaibhava che te vadhAravAnI ApaNane haiza thaI Ave, te jJAnane sahAnuM bhUtipUrvaka samajI abhyAsa karavo e zrutasaMpamAM udyama che. eTalA mATe Agamane abhyAsa karavAnI ane te kAryamAM ukta rahevAnI bahu jarUra che. ene abhyAsa kare ane te mATe banI zakate udyama karavo e bahu upayogI che. bhaNavAthI vAta turata samajaNamAM Ave che. abhaNa mANase te Amatema bhamyA kare che ane vagara abhyAse Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma 487 game tyAM caDhI jAya che, paNa rItasarano abhyAsa hoya ane tene udyama hoya te pachI vastu barAbara samajAya che ane manamAM thatA Ahakaduhaddo TaLI jAya che. vyatikara--paricaya. A jIvanamAM eka moTo prazna e che ke sebata kenI rAkhavI. dArUDiyA, jUThuM bolanArA, mukhamAMthI jema Ave tema asabhya belanArA sAthe paricaya vadhAre nahi, paNa je saMvina hoya, ughatavihArI haya, satata potAnI gakriyAne lAgI rahelA hoya tevAonI sAthe saMbaMdha - paricaya kara. mANasa paricaya - sebatathI ke che te jaNAya che. ane tenA jevA thavAne te paNa eka mArga che. mATe sabata te paisAvALAne badale sArAnI rAkhavI. sebata - paricayanI asara ghaNI thAya che, tethI game tevA ke zaMkAspada cAlacalagatavALA sAthe paricaya na rAkha. pravacanabhakti, jJAna - bhaNavAmAM udyama ane khUba udyamI saMvigna sAthe saMbata e traNe ghaNuM sAruM pariNAma lAve che. mATe te traNe tarapha lakSa rAkhavuM ane potAnI sAthe tene joDI devA. tenuM pariNAma zuM thAya te have kaheze. vairAgya-virAgatA. pataMjalie je vairAgyanuM varNana karela che tene utpanna karanAra uparanI traNa bAbata che. vairAgya karavAnI IcchA hoya teNe upara jaNAvelI traNe bAbate karavI, vAraMvAra karavI ane ene mATe udyama rAkhavo. sadabhAva-koI vakhata prANIne suMdara bhAva thaI Ave che, tene jALavI rAkhanAra, tene cAlu rAkhanAra A daza yatidharmo che. eTalA mATe e barAbara samajavA gya che. ane samajIne anusaravA yogya che. sadbhAva eTale suMdarabhAva. bhAva-sArA pariNAma. amuka vakhate suMdara bhAva thAya tene hameza mATe banAvI rAkhavAnA traNa upAye upara batAvyA che. dhIsthaya---A traNe cIjo buddhinI sthiratAne ghaNI majabUta banAve che, prANIne thira buddhivALo banAve che, mATe e traNenI sArI rIte sevana karavI. buddhinI sthiratA ekavAra thayela buddhine aMge che. ghaNIvAra sAre vakhate zubha buddhi thAya che, paNa te hamezA rahetI nathI. sAdhu thatI vakhatanA bhAva alaga hoya che ane sAdhu thayA pachI vAta judI che. ekavAra sArI buddhi thaI hoya te sthira rIte hamezA jAmelI rahe te mATe uparanI traNe bAbate Avazyaka che. AvA prakAranI buddhinI sthiratA tathA vairAgya ane sadUbhAvane tema ja suMdara bhAvane utpanna karanAra e yatidharmo che mATe temanI vAraMvAra AsevanA karavI. (181) AvI rIte A ati agatyanuM yatidharmanuM prakaraNa pUruM thayuM. tamArA jevAmAM AvyuM haze ke yatidharma daza che: kSamA, mAdava, Arjava, lebhathI mukti, tapa, saMyama, satya, Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 prazamarati vivecana sahita zauca, akicanatA ane brahmacarya. A daza yatidharmo ApaNe ekavAra gaNAvI gayA chIe. e yatidharmo barAbara madhyamAM kendrasthAne Ave che ane te yati-sAdhune te jIvana samAna che, ane zrAvaka ke anya prANIo vaDe te banI zake teTalA ArAdhavA yogya che. zrAvaka te enI bhAvanA kare, e sthira karavAne ane prApta karavAne uddeza rAkhe te ja enuM zrAvakapaNuM banyuM rahe, kAraNa ke daza prakAranA yatidharmo jaina zAstrane sAra che, ane khUba zAMti ApanAra hoI khAsa ArAdhavA lAyaka che. ene vistIrNa zAstra mahA vamAMthI tAravI kADhelA che ane te pratyeka khUba vicAra mAge che ane zAstranA sArarUpa hoI vizeSa karIne AdaravA yogya che. enI ArAdhanA sArI rIte karavAthI manamAM avanavI zAMti Avaze ane AnaMda thaze. teTalA mATe A yatidharmo para khUba vicAra kare ane temane svIkAravA ane temane amala karavA nirNaya kare. e nirNayamAM jeTaluM aMze paripAlana thaze teTaluM vyavahArapaNuM dIpI nIkaLaze ane pariNAme te aparaMpAra lAbha thaze. sAmAnya niyama evo che ke zrAvakapaNe je banAvI rAkhavuM hoya te A daze prakAranA yatidharmone AdaravAnI bhAvanA rAkhavI. ekalA samajavAthI kAMI vadhAre lAbha thatuM nathI, paNa tene amala karavAthI A - bhavanI bhAvaTha bhAMge che ane atyAranI eka khADAmAMthI bIjAmAM paDavAnI rIta dUra thaI bhAre AnaMda thAya che. - ethI A daza yatidharmone amalamAM mUkavA banI zakate prayatna karo ane tema banI zake tevuM na hoya te tene Adarza te kAyama kare ja. Adarzane yaMgya sthAne rAkhavAthI paNa ghaNuM kuNuza prApta thaze ane A bhave nahi te AgaLa jatAM bhavAMtare paNa te udayamAM Avaze. e ja Adazane mahimA che. jene ApaNe Adarza sthAne rAkhIe te meLavavA ApaNe sadaiva jAgRta rahIe ane aMte tene lIdhe ja rahIe. je Adarza hoya te kadAca atyAre na maLe te paNa aMte vahelAmeDA ApaNe Adarzane prApta karavAnA. A vAta cokkasa che, mATe zuddha Adarza rAkha. bAkI lokomAM aneka chAtI kADhI beTa dekhAva karavA karavA prayatna kare che, aneka jAtanA dhAMdhale TUMka jIvana mATe kare che, aneka kukarmo kare che, kALAbajAra kare che athavA karavAnI salAha Ape che. teone kaI rIte bacI javAne Are Ave tema lAgatuM nathI. je saMsArathI kharekhara virAga AvyuM hoya te A yatidharmone samajavAne ane samajIne AdaravAne eka ja rAjamArga che. emAM aneka bhayasthAne che, paNa tethI gabharAvAnuM nathI. bhayasthAna te koI paNa sArA mArgamAM hoya ja. e bhayasthAna che tethI tene che devAnuM ke tenA tarapha parADu-mukha thavAnuM na ja pAlave. mATe cIvaTathI e yatidharma svIkAravA, te bane te AdaravA ane na bane te tene AdaravAnI bhAvanA te jarUra rAkhavI. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatikrama 489 A jIvanamAM cIvaTa jevI koI cIja nathI. eka vAtane jo cIvaTathI pakaDI levAmAM Ave te aMte cIvaTane pariNAme te jarUra prApta thAya che, pachI emAM daMbha cAlatA nathI, dekhAva mAtra thatA nathI ane cIvaTane laine tene game teTalI muzkelIe paNa prApta karavA icchA thAya che. tethI cIvaTa e ghaNI sArI vAta che. uparachallA Adha te nakAmA che. eka viSayamAM pAraMgata thatrA mATe tenA UMDA abhyAsanI jarUra che. pAkA abhyAse ghaNA spaSTa raste thaI jAya che ane temAMthI pAchA karavAnuM banatuM nathI. e rIte pragati karatAM AgaLa AgaLa vadhatAM ApaNuM je prAptavya che tene meLavAya che ane prApta karavA yeAgya tA mekSa ja che, emAM bemata paDe tema nathI. A prAptavya meLavAya tyAM sudhI ApaNA prayatna cAlu rahevA joie. e muktiprApti mATe A daza yatidharmanA amala anivArya che. tethI meAkSa meLavavAnuM jenuM sAdhyuM hoya temane mATe A yatidharmAM bahu upayAgI vAta che ane anivArya hakIkata che. jene zAzvata sukha prApta karavuM hAya teNe yatidharmone AdaravA ane samajavA. ATalI moTI mahattA yatidharmomAM ja che tema jANI temane apAyalA A kendra sthAnane vAstavika karavuM ane bane teTalA prayatna karI temane samajIne svIkAravA. je temane svIkAraze te aMte anaMta sukhamaya mAMgalika mALAne prApta karaze. AvA daza yatidharmI. che. / / tivRtidharmaprajAm // Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8 su : kathA sArI kathAo cAra prakAranI cheH AkSepaNI, vikSepaNI, saMvedinI ane nivedinI. A cAre kathA te graMthakartA citaraze. te uparAMta dezakathA, rAjakathA, bheAjanakathA ane strIkathA e cAre anatha daMDa che, nakAmI kathA che. AjakAla nyusapepara - chApAM vAMcavAmAM loko eTalA badhA samaya kADhe che ke ene dezakathAnA vibhAgamAM mUkI zakAya. savAre UThIe tyAM chApuM, te sAMja sudhI pUruM karyu" na karyu tyAM te sAMjanAM chApAM Ave che ane ApaNI kAMI levAdevA na hoya te chatAM ApaNe chApAM vAMcavAmAM vakhata kADhIe chIe. e anarthadardInI nakAmI vAta che. khabara khAtara chApuM alapajhalapa vAMcI javuM e judI vAta che ane te khAtara agatyanA ke ghaNA samaya kADhavA te judI vAta che. amuka samaya te samAcAra jANavA khAtara kADhavA joIe, paNa tene maryAdA che. AkhA vakhata chApAM kADhIne pasAra karavA te ucita nathI, amuka sthaLe amuka mInIsTrI AvI, temAM amuka mANusA AvyA, rAjyanI amuka nIti zI tenI vAtA karavI te paNa dezathAmAM Ave che. e tA lAko navarA paDe eTale rAjyanI vAta kare ane rezanIMganA A yugamAM sarakAranI te nIti para pAtAnA abhiprAya ApavA lAgI jAya. je vAtanuM peAtAne kAMI lAge vaLage nahi, jenI asara kAMipaNa thAya naDui te vAta karI te jIbhanA UbharA kADhe. AvI jAtanI ane prakAranI dezakathA karavA yeAgya nathI. emAM samaya gerarIte pasAra thAya che ane koI jAtanA lAbha thatA nathI. tethI AvA prakAranI dezakathA karavI nahi. tevI ja rIte haidrAbAda joDAyuM ke nahi ane kAzmIranA prazna ke bIjA koI dezI rAjanA athavA baMdhAraNanA prazna e sarva rAjakathAmAM Ave che. ApaNe koI javAbadAra sthAne hAddo dharAvatA hoIe ane ApaNI vAtAnI kAMI asara thAya tevuM hAya tA judI vAta che. paNa nakAmAM gappAM mAravA ke jIbhane chUTI mUkavI emAM na te rAjyanuM sAru thAya, na te pote kAMI asara karI zake. A artha vagaranI kathAe karIne vakhata kADhavA jevuM nathI. ApaNA vakhata ghaNA upayegI che ane ApaNe ghaNAM agatyanAM kAmeA karavAnAM che e dhyAnamAM rAkhI AvA prakAranI nakAmI vAtai na karavI, na phelAvavI. e dezakathA athavA rAjakathAnA vibhAgamAM Ave che ane te anatha che. dezakathA jevI ja nakAmI bheAjanakathA che. kalANAe jamaNu karyuM, temAM maNe maNamaNu ghI pAyuM ane amuke aDhI zera pAyuM ane amuka mANase te zAka suratathI Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgAvyAM ane pheNI khaMbhAtathI maMgAvI. have emAM tAre zuM? tema ja phalANAe bApanuM uttarakArya na karyuM ane Aje bhajanamAM be zAka hatAM ane kAle traNa hatAM evI evI vAte karavAthI koI jAtane lAbha thatuM nathI. A bhajana saMbaMdhI kathAne samaju mANasa tyAga kare. strIo saMbaMdhI halakI vAte karavI, amuka strInI cAla vaDavI ane amuka strInI AMkha avagaNavI ane pote DAhyADamarA thaI te para phesalA ApavA maMDI javuM e ayogya che. mANasa strIo saMbaMdhI vAta karatI vakhate eTale paheLe lAMbo thaI jAya che ke te saMbaMdhI abhiprAya ApavAnI paNa dhRSTatA kare che ane strIonI vAtamAM eTale rasa le che ke e vagara levedeve anarthadaMDa karI vakhata pasAra kare che ane je karavAnuM che te karatuM nathI. A cAre prakAranI kathAo : rAjakathA, dezakathA ane strIkathA tathA bhejanakathA vikathA kahevAya che. cAre prakAranI kathAne tyAga kare 5 che, jIbha para aMkuza rAkhavA gya che, jIbhane tALuM lagADavA yogya che. AvI cAre kathAo athavA temAMnI eka paNa karavA yogya nathI. have kevI kathA karavA yogya che te paNa ApaNe vicArI jaIe. eTale ApaNI zaktine durvyaya thata aTake ane ApaNuM sAdhya barAbara rIte jaLavAya. A te anarthadaMDanI, nakAmI tyAgavA gya kathAonI vAta karI. have karavA jevI kathAonI vAta kahIe. e suMdara kathA, karavA gya jAtinI, cAra prakAranI che. prathamanI kathAne AkSepaNa kathA kahevAmAM AvI che. lekane potAnI tarapha AkarSita kare, abhimukha ke sanmukha kare te AkSepaNuM kathA. A kathAthI leke dharmasamukha vaLatA thaI jAya che ane dharmapAlana kare che. AvI dharmasanmukha karanArI kathAo, prasaMgo ke vyAkhyAnane AkSepaNu kathA kahevAmAM Ave che. tame sAruM vyAkhyAna karanAra ke sArA jIvane kathA karatAM sAMbhaLyuM hoya te te mANasane dharmasanmukha banAvI de evI kathA vArtAo kare che. teonI vAtathI leke dharma pAme che ane comera dharmane ke vAge che. evI kathA karavA yogya kathAmAM prathama sthAne birAje che. je bhegasanmukha thatA prANIone pAchA vALe te tema ja anya dharma tarapha jatA lekene pAchA laI Ave, paradharmamAM jatAM roke te dharmarucine vadhAranArI kathA vikSepaNa kathA kahevAya che. samyagadarzanathI viparIta mArga hoya te mAge na javAnuM kahevAvALI sarasa suMdara kathA te vikSepaNa kathA bIjA prakAranI kahevAya. vAta kare te evI sArI rIte kare ke leko dharmasanmukha thAya, samyagra mArga sivAya kaI raste caDhI na jAya. e evA dAkhalA, duSTate Ape ke anya dharmanuM saheja paNa kheMcANa heya te te baMdha thaI jAya ane bIjA koI paNa dharmamAM temane majA nathI ema lAge. AvI paradharma tarapha javAmAM Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 prazamarati vivecana sahita aTakAvanArI kathAne vikSepaNI kathA kahevAmAM Ave che. A AkSepaNI ane vikSepaNuM kathA bane karavA gya che. AvI kathA chokarAone paNa game tevI rIte kahevI ane temane dharmamAM majabUta karavA ane paradharmamAM jatA aTakAvavA. - trIjA karavAyogya kathAnA vibhAgane saMvedanI kathA kahe che. narakAdikanAM duHkha evI adbhuta rIte varNave ke prANI pApakarmo karate aTake, e A trIjI saMvedanI kathAnuM lakSaNa che. nArakImAM leDhAnI lAla pUtaLIne batAvIne ene garama kare ane parastrIlaMpaTa mANasone ene bheTavAnuM kahe ane ene bheTavuM eTaluM AkaruM lAge ke prANI parastrIlaMpaTa maTI jAya. AvI rIte nArakInI kSetravedanA, paramAdhAmIkRta vedanA ane prANuonI anya nyakRta vedanAne varNavIne A prakAranI kathA jIvane kukRtyathI nivAre-aTakAve che, tethI te saMvedanI kathA kahevAya. A vibhAga paNa sArI kathAne che. emAM kathA kahenAranuM ja mahatva che ane enI rItabhAta prazaMsA karavA yogya che. cethI sArA prakAranI kathAne nivedanI kathA kahevAmAM Ave che. A saMsAra kevA trAsathI bhareluM che, badhA saMsArathI mUkAvuM kevuM sarasa che, mokSanI abhilASA paNa suMdara che, ema bhavatrAsane batAvanArI ane mekSanI abhilASA batAvanArI ane tenA vakhANa karanArI je kathA hoya te cethI nivedanI kathA kahevAya che. A kathA paNa sArI kathAnA vibhAgamAM Ave che. - nakAmAM gAmagapATAM mAravAM ane dezaparadezanI vAta karavI ke strI saMbaMdhI vAte karIne samaya kADhavA karatAM A cAramAMthI keIpaNa prakAranI kathA karavI ane phalANAe nAta karI ane emAM phalANuM khUTayuM ane evI evI artha vagaranI vAta karavAmAM vakhata na kADho. sArI cAra prakAranI kathA karavI, emAM sva tathA parane lAbha thAya che ane vakhata sArI rIte pasAra thAya che. A kathAnA prakaraNamAM A sArI tathA kharAba kathAnuM varNana Avaze, te vicAravuM. * sukathAnA prakAraH dhamakathA- ___ AkSepaNI vikSepaNI vimArgabAdhanasamarthavinyAsA / zrotRjanazrotramanaHprasAdajananI yathA jananI // 182 // atha-AkSepaNI tathA vikSepaNuM eTale vimArgamAM paDatAne bAdhA karavAne, rokavAne samartha tema ja sAMbhaLanAranA kAna tathA manane AnaMda upajAvanAra mAtAnA jevI, e (bane kathAo karavI.) (182). vivaraNa-A gAthAmAM sukathAnA, karavA yogya kathAnA, be prakAra prathama batAvyA che. AgaLa jatAM emAM bIjA be prakAra umeraze. samajaNapUrvaka A gAthAmAM kahela be prakAranuM prathama ApaNe vicArIe. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA 493 AkSepaNa-be jAtanI sukathAmAM AkSepaNuM e ene prathama prakAra che. AkSepa zabdanA ghaNu artha thAya che. tAravuM, lalacAvavuM, pitAnA tarapha kheMcavuM. ahIM A arthamAM e zabda vaparAya che. eTale je kathA prANIne dharma tarapha AkarSe, kheMca, dharmasanmukha kare te sArI kathA kahevAya che. A kathA karavAgyA che. kathA evI kahevI ke je sAMbhaLIne prANI dharmasanmukha thAya, pitAnuM naitika tava dharmasanmukha kare. koIpaNa rIte prANIne dharmasanmukha karavAne A mArga che. jaMbUsvAmInI kathA ke rahaNIA cAranI kathA jevI kathAo prANIne dharmamAM AvavA AkarSaNa kare che. e kathA sAMbhaLIne prANI dharmasanmukha thAya che. A AkSepaNu nAmanI prathama sukathA jANavI. vikSepaNI-A suthAne bIje prakAra che. e vikSepaNa kathA sAMbhaLIne prANI bIjA adharmamAM paDate bacI jAya che. e kathA evI hoya ke prANa adharmane oLakhI le, jANe samaje ane adharmane adharma tarIke vicAre. vikSepa eTale tyAga. adharmane adharma tarIke jaNAve; koI dharmamAM prANahiMsA kahI hoya, keImAM bhega ApavAnuM kahyuM hoya, tevA dharmAbhAsane adharma tarIke jaNAvI tyAga karAve tevI kathA te A bIjA prakAranI vikSepaNa kathA samajavI. AkSepaNuM ane vikSepaNuM bane maLIne samAhAra druddha che ema TIkAkAra kahe che. A kathAo kevI che te have ApaNe joIe. vimAga-mithyAmArga, kheTe raste. prANuM te bheLe che. e te game tevI vAtane svIkArI le, paNa je mithyA mArgoe, kharAba raste laI jAya tevI kathA hoya te na karavI. A vimArge jatAM aTakAve tevI sukathA karavI joIe. bAdhana-dezIlApaNuM batAve tevI. vimArgamAM, mithyAmArgamAM amuka amuka bAdhApIDA che e batAvanArI. prANune mithyAmArgamAM paDate aTakAvI rAkhe. vimArgamAM keTalA de che te vikSepaNa kathA batAve che. " samatha-zakata, zaktizALI. khoTA mArge javAmAM keTalI pIDA che, keTalI Aphate che te batAvavAne samartha. vinyAsa-racanA. e AkhI vikSepaNa kathA evI rIte racAyelI hovI joIe ke prANIne vimAge jate aTakAvI zake. ane hajupaNa e kathA kevA prakAranI hovI joIe te batAve che. zrotR-sAMbhaLanAra. sAMbhaLe te zrotA. - zrotramanaprasAdajananI-sAMbhaLanAranA manane ane kAnane prasAda eTale harSa utpanna karanArI kathA. sAMbhaLanAranA kAnane ane manane harakhamAM lAvI de tevI te kathA hovI joIe. sAMbhaLanAra sAMbhaLIne rAjI thaI jAya ane temanAM manane paNa hoMza Ave te sukathA kahevAya che. Jain Education international Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita yathA jananI-mAtAne zabda sAMbhaLe tyAre jema bALakanAM kAna tathA mana AnaMdita thAya che tema kathA sAMbhaLIne prANInAM kAna ane mana harakhAya che. ApaNane unnata mAge laI jatI kathAnA cAra prakAramAMthI be prakAra ApaNe joyA. have ApaNe sukathAnA bIjA be prakAre vicArIe. (12) bIjI be susthAo ane cAra tajavA cogya kathAo saMvedanI ca nirvedanI ca dhA kathAM sadA kuryAt / strIbhaktacaurajanapadakathAzca dUrAt parityAjyAH // 183 // a--kheda Ave, narakAdinAM dukhe sAMbhaLI prANI kAmagAdithI aTake tevI trIjI saMvedanI suthA samajavI. ane cAre gatinAM duHkhe sAMbhaLI saMsAra para, bhava para kaMTALe Ave tevI sukathA te cothI nirvedanI suthA jANavI. A cAre kathAone niraMtara karavI ane strIsaMbaMdhI (kAmaganI), bhejananI, ceranI ane leke saMbaMdhI kathAone dUrathI tacha devI. (183) . vivaraNa-have bIjI be prakAranI sArI kathAone prathama jaNAve che. e be sukathAo ane AgalI gAthAmAM kahelI be maLIne cAra kathAo karavA yogya che. saMvedanI-narakanAM duHkho evI AbAda rIte emAM varNavAya ke parastrIlaMpaTa mANase parastrIthI dUra thaI jAya ane strI sAthenA kAmone paNa evI rIte varNavavAmAM Ave ke mANasa brahmacarya dhAraNa kare. AvI rIte kathA kahevAmAM kasaba che, yukti che ane zrotAnAM mana para te sIdhI asara kare che. paradA rAgamana karanArane leDhAnI lAlacaLa pUtaLI sAthenA AliMgananI vAta kare ane evI pIDAo paramadhArmika Ape che tenuM sarasa rIte asarakAraka varNana karavAmAM Ave, te sAMbhaLIne prANI parastrIgamana choDI de che. vidhavA, vezyA, kumArI e sarvane paradAnAmAM samAveza thAya che. potAnI patnI sAthenA kAmagane paNa A trIjA prakAranI kathA kahenAra evI bhASAmAM ane evA dAkhalAothI varNave ke je sAMbhaLI prANI brahmacarya dhAraNa kare. A saMvedanI nAmanI trIjI suthA jaNAvI. nirvedanI-saMsAranI cAre gatimAM duHkha che. narakamAM te upara jaNAvyuM tevuM duHkha ane duHkha ja che. tiryaMca na bolI zake, na vicAre jaNavI zake, na pitAnI jarUriyAta rajU karI zake, tathA TADha, taDakA, varasAda sahana karavo paDe, mahIM bAMdhIne mAra khAvA jevI aneka yAtanAo sahevI paDe, manuSya gatimAM zeThanA hoMkAraTuMkArA khAvA, khuzAmata karavI ane dAsadAsI tarIke aneka prakAranA phAMTAdAra hukame uThAvavA, devagatimAM bIjA vadhAre sArA devatAne utkarSa joI asUyA karavI ane maravA pahelAM cha mAsamAM azuci Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAne javAnA jJAnathI mAthAM pachADavAM. ema cAre gatimAM duHkha che. e sAMbhaLI prANa niveda pAme che. ene saMsAra para trAsa thaI jAya che. A cothA prakAranI susthA thaI. A rIte AkSepaNa, vikSepaNuM, saMvedanI ane nirvedanI ema cAra prakAranI karavA gya kathA thaI. have cAra prakAranI anarthadaMDanI na karavAcogya kathAone tyAga karavAnuM jaNAve che, te vicArIe. strI-strIo saMbaMdhI vAta karavI. te cAlavAmAM AvI che, ane tenI gati mRgalI jevI che, te bele tyAre tenA mukhamAMthI phUla jhare che ane te pANInuM beDuM laIne paga AgaLa calAve tyAre te hAthInI gatie cAle che, te duzcaritA che, patine droha karanArI che, vezyA che, kulaTA che-evI evI strIsaMbaMdhI vAta karIne levAdevA vagaranI jIbhanI labarakI pUrI karavI te prathama strIsaMbaMdhI anarthadaMDanI kathA. bhejana-A bIjI anarthadaMDanI kathA che. phalANu zeThe nAta jamADI, temAM be pakavAna karyA hatAM ane maNa khAMDe sADA traNa zera ghI pAyuM hatuM ane phalANAe tAMbaDI ghI pIrasyuM -evI evI bhajana saMbaMdhI nakAmI vAte karavI te bhejanakathA nAmanI kukathA bIjI jANavI. - cArasthA-phalANAe corI karI te vaijJAnika paddhatie karI, rUmAla suMghADIne corI karI, ane cAra A raste rAtre AvyA ane pele raste gayA. evA cAranA parAkramanI vAte cagAvI cagAvIne karavI te trIjI caurakathA. keI sthAnake ene rAjakathA paNa kahevAmAM Ave che. jyAre dezI rajavADA hatAM tyAre rAjAo saMbaMdhI, teoe karela rAjyavyavasthA saMbaMdhI ane divAnae karelAM kALadheLAM, prIvaleja lIva, kapAta pagAre nekarI, ane evI evI rAjyarasamanI vAta ane atyAranA janasattAka rAjyamAM amuka pradhAna Ama belyA vagere vAte karavI te trIjI rAjakathA kahevAya. e anarthadaMDanI kathAo che. - janathA-leke Ama varyA ane tema varyAM ane pakSe gayA ane AvyA evI leke saMbaMdhI vAte karavI. kathA, bhejanakathA, carakathA ane janakathA, A cAre kathAo tajavA gya che, ene te dUrathI namaskAra kasvA jevI e kathAo che. e cAre kathA tajavA gya che, choDI devA jevI che, nakAmI pitAne bhAra karanArI che ane prANIne bhAre karanAra che. A rIte karavAgya kathAnA cAra prakAre batAvyA ane anarthakArI na karavA gya kathAnA cAra prakAre batAvyA. enA para ghaNe vicAra karavo joIe, te have jaNAvavAmAM Ave che. (183). Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - pArakI kathA karavA karatAM dhyAnamagna rahevuM sAruM-- ... yAvat paraguNadoSaparikIrtane vyAptaM mano bhavati / tAvadvaraM vizuddhe dhyAne vyagraM manaH kartum // 184 // atha_eTale vakhata pArakA guNa ke doSa kahevAmAM mana vyagra rahetuM hoya teTale vakhata manane vizuddha dhyAnamAM lAgeluM rAkhavuM te sAruM che. (18) vivecana-cAvatuM--eTale vakhata mana Atmavyatirikta pArakAnA guNa ke deze varNavavAmAM lAgeluM ke udyamavaMta rahe teTale vakhata vagere. tevA samaye zuM karavuM vadhAre sAruM che te vAta ahIM kahe che. A prANI pArakAnI sArIkharAba vAte karavAmAM ghaNuM ghaNuM pahoLuM thaI jAya che. te vakhate tene kAMI kAma hoya tema lAgatuM nathI. graMthakAra kahe che ke eTale vakhata dhyAnamAM kADha sAre che. A gAthAmAM eka ghaNe agatyane prazna carcavAmAM AvyuM che te ApaNe nIce vicArIzuM. ' paraguNadoSaparikIrtana-pArakAnA guNa ane deSa bahalAvI kahevA nahi. pArakAnA guNanuM paNa parikIrtana IcchavA joga nathI. pArakA deSa bolavA nahi, tenI vAte bIjA prANIne karavI nahi te te samajAya tevI vAta che, paNa pArakA guNanuM paNa parikIrtana sAruM nathI. A upadeza ghaNuM UMcI hadane che. pArakAnI sArI ke kharAba vAtemAM samaya vyatIta na karavo te atra upadeza che. emAM je vakhata jAya te ja vakhata dhyAnamAM kADha te vadhAre sAruM che. bAkI AkhI pramoda bhAvanA paraguNa upara racAyelI che, te bhAvanAne atra niSedha nathI, paNa artha vagaranI nakAmI pArakAnI paMcAta na karavI. para eTale pitA sivAyanA sarva, pArakA e arthamAM samajavuM. paraguNaparikIrtanamAM baDAI, zekhI abhipreta che. amArA dezanI rANI AvI che ne tenAM rUpa guNa AvAM che evI baDAI mArI zekhI karavAnI sAme A upadeza che. bAkI bhUja jANavI, mAna ApavuM tene pratiSedha nathI. - vyAkRta-raceluM paceluM, mazagUla. mana pArakI vAte karavAmAM ughukta rahe, pArakI vAte karavAmAM hoMsale tenA badale te ja vakhata vadhAre sArI rIte gALavAne mArga A gAthAmAM batAvavAmAM AvyuM che. ' mana-mana eTale ahIM aMtaHkaraNa samajavuM, ema TIkAkAro kahe che. paNa manane dharma ja vicAraNuM che ane pArakI guNavaguNanI vAta mana ja kare che, eTale ApaNuM sAdhAraNa mana samajavAmAM kAMI vAMdhe jaNAtuM nathI. tAva AvI guNanI baDAI hAMkavAmAM ke pArakA de evAmAM jeTale samaya jAya che teTale kALa A rIte pasAra kare. nakAmI sArI ke mAThI vAtamAM vakhata barabAda Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA 97 na karavA, paNa teTalA vakhata Atmika tattvanuM ciMtana karavuM ane manane ekAgra rAkhavuM, te vakhatanA vadhAre sArA sadupayeAga che. vara--vadhAre sAruM, suMdara, ThIka. A rIte anna khatAvela rIte paraguNu ke paradoSakathananI Teva na rAkhavI. baDAI hAMkavAnuM pArakA doSane va vavAnuM kAma sAruM nathI. ene badale AvI rIte gALela vakhata vadhAre sArI che. ApaNane paranA guNadoSa vaNa vavAnA ke kahevAne kAMi adhikAra nathI. e jANe ane enAM karma jANe. e paraguNa ke paradoSanuM varNana karavuM te lAbhakAraka nathI. vizuddha dhyAna--AtmadhyAna. e ja samaya Atmika dhyAnamAM, mananI ekAgratA sAdhavAmAM vaparAya te te vadhAre sArI vAta che, vyagra----lagADeluM. manane dhyAnamAM joDAya ane vizuddha dhyAna thAya te te vadhAre sAruM che. jeTale vakhata pArakAnI, Atmavyatirikta janAnI, sArI ke kharAma vAta karavAmAM gALavAmAM Ave teTale vakhata dhyAnanI ekAgratA thatI hAya ane mana temAM parovAyeluM rahetuM hoya te te vadhAre sAruM. kahevAnI vAta e che ke pArakAnA guNadoSanI hAMkAhAMka karavI te karatAM te ja samayanA upayeAga dhyAnanI ekAgratAmAM karavA te vadhAre sAruM che. ahIM vadhAre sAruM kahIne pArakA gugudeSane na varNavavAne upadeza che. baDAI hAMkavA khAtara ahIM paraguNane paNa UtArI nAkhavA paDe che, pArakA guNA khaDAI rUpe khelAya te iSTa nathI, te karatAM dhyAna vadhAre sAruM che. pArakA guNu ke doSane ApaNe vadhu vIe tyAre nakAmI pArakAnI vAtA thAya che, enA karatAM AvatI gAthAmAM kahe che te rIte samaya pasAra karavAthI ApaNI peAtAnI ekAgratA thAya ane ekAgratA vagara siddhi thatI nathI. mATe pArakAnI sArI ke kharAba vAta karavAnuM ApaNane kAMI kAma nathI ane emAM ApaNune lAbha nathI. e nakAmI baDAzeA karavI e ApaNane pAlave nahi. (184) tyAre vakhata maLe te zuM karavu ?-- zAstrAdhyayane cAdhyApane ca saMcintane tathA''tmani ca / dharmathane 6 satata yatna:sarvAtmanA jA: // 8 // athazAstranA abhyAsa karavAmAM tathA bIjAone zikSaNa ApavAmAM tathA AtmA saMbaMdhI vicAra karavAmAM, ciMtana karavAmAM tema ja dharmopadeza devAmAM sarva prANIoe prayatna haMmezA karave!. (185) Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita vivecana--tyAre savAla e thAya che ke phurasadanA vakhata pasAra kevI rIte karavA. A gAthAmAM tenA rastA batAvavAmAM AvyA che. te mAge vakhata pasAra karavA, pazu nakAmAM TALaTappAM karavAmAM ke koInI vAta karavAmAM samaya na kADhave. ApaNe ghaNAM agatyanAM kAme karavAnAM che. evI nakAmI vAtAnA DhaMDherA karavAmAM Ave tyAre vicAravuM ke jIvana ene mATe ghaNuM TUMkuM che. maLatI phurasadanA upayega karavA. 48 zAstraadhyayana--prathama te jeTalA bane teTale zAstranA abhyAsa karavA. zAstrAbhyAsa eTale lAMbe che ke emAM te AkhI jiMLgI vahI jAya. tame abhyAsa karavA lAgaze| tyAre tamane jaNAze ke zAstrarUpI aNuva mATe che, vizALa che. A bhaNavAmAM ane tenuM punarAvana karavAmAM puSkaLa samaya jAya. eTale huM navA chuM, mAre kAma nathI evuM bahAnuM kADhavuM nahi. je samaya maLe temAM abhyAsa karI. navAM navAM pustaka vAMcavA, tenuM manana karavuM, khIjAne pUchavuM, bhaNela hakIkatanuM punarAvartana karavuM ane emAM ja samaya gALave. pArakI sArI ke kheATI khaNukhAda na ja karavI. adhyApana-bIjAne bhaNAvavuM. ApaNune samaya hoya te bIjAone pATha ApavA. teone jJAna levAmAM ghaNI rIte sahAya karI zakAya. temane vastu samajAvavAmAM ane vastunuM hArda samajAvavAmAM je vakhata jAya te ghaNA upayAgI che. paropakAra dvArA temAM sArI rIte samaya pasAra thAya che. eTale samaya pasAra karavAnI kadAca tamane muzkelI hAya tA A rIte te muzkelI dUra thaI jAya tema che. Atmacitana--ema karatAM paNa koIne vakhata maLatA hoya te AtmaciMtana karavuM. peAte kacAMthI AvyA che, kayAM jaze, AtmAne pugaLa sAthe ze| saMbaMdha che, te keTalA vakhata TakavAnA che, saMbadha sthAyI che ke asthAyI che, tene vicAra karavA ane AtmAne aneka prakAre ALakhave. dhama kathana--ema karatAM paNa vakhata maLe te te vakhata bIjAne dharmadezanA devAmAM, dharma samajAvavAmAM pasAra karaveza. dharmadezanA saceta devI, te mATenI taiyArI karavI ane jANe mAthe veTha AvI paDela che tema vyAkhyAna na karavuM, pazu cAlu jamAnAne anukULa ane dAkhalA dalIlethI bharapUra vyAkhyAna karavuM. vakhata maLe te tene mATe badhA leAkAe hamezA A rIte yatna karaveA, paNa pArakAnI pa'cAtamAM paDI tenA guNadoSa khelavAmAM ane tenI vAta karavAmAM samaya pasAra na karavA. ApaNI sAcI dAnata heAya te ghaNAM agatyanAM kAma che. e kAme athavA emAMthI jeTalAM jarUrI lAge ke pAtAthI khanI zake tema hoya tevAM, upara jaNAvelAM cAra kAma paikI eka ke vadhAre kAmemAM samaya pasAra karavA, pazu pArakA guNudoSa khelavAmAM ane enI baDAze mAravAmAM samaya na gALavA. A vAta cIvaTanI che, mahuA upayAgI che, jarUrI che, mATe sarve kALane mATe dareka prANIe ene Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe prayatna kare. nizcaya hoya te dhArIe tevuM kAma thaI zake che. e vAtane vicAra karI vakhatane sadupayoga karo ane nakAmI vAta tajavI. zAstranA adhyayana ane adhyApananI vAta karavI. te zAstra kevAM hoya te AvatI gAthAmAM jaNAve che. AvatI gAthA paNa Aja viSayanA samarthanane aMge che. (185) zAstranI vyutpatti-- - zAsviti vAgvidhividbhirdhAtuH paaptthyte'nushissttyrthH| veDiti ca pAlanArthe vinizcitaH sarvazabdavidAm // 186 // artha--zAstra zabdamAM zAs ane Tau evA be zabda che. vidhine jANanAra caudapUrvadharoe nirNaya karyo che ke zAs dhAtu paricayanA arthamAM vaparAya che ane gau dhAtu pAlananA arthamAM vaparAya che. A nirNaya paMDitae karela che. (186) - vivecana-have ahIM zAstra zabdanI vyutpatti spaSTa kare che. jyAre amuka zabdanuM mULa na samajAya tyAre tene nighaMTu-mULa zabda zodha ane caudapUrvadhara je artha svIkAratA AvyA che te samajavo jarUrI che. zAstrane bhaNavA, bhaNAvavAnI jyAre ApaNe upara vAte karI tyAre moTA pUrvadhare e "zAa" zabda kevA arthamAM vAparyo che te jANavuM joIe, ke jethI zAstra zuM che tenI kharI mahattA ApaNane jaNAya ane ene bhaNava bhaNAvavAmAM samaya gALo te vAjabI che, upayogI che, tema ApaNane spaSTa samajAya. teTalA mATe ApaNe zAstra zabdanA mULa tarapha jaI tenI vyutpatti samajIe. vedane samajavA enA chae aMge jANavA paDe che, temAM nirukta vyutpatti tarapha dhyAna Ape che. vAske A nirukta upara TIkA lakhI che. e nirukta ke nighaMTunI rIte ApaNe zAstra zabda vicArIe. zAsa-caudapUrvadhara je vANI kevI rIte vAparavI temAM pUrNa abhyAsI hatA, mahAyAkaraNIya hatA, zabdazAstranI sarva vidhie jANatA hatA, teo jaNAvI gayA che ke zAs' dhAtu anuzAsananA arthamAM vaparAya che, eTale koIne anuziSTi karavI heya, kAMI deravaNI ApavI hoya, kaI hukama kare che te arthamAM e zAs dhAtu vaparAya che. AvA moTA pUrva dhare ane akSarane prayoga jANanArA je kahe te ApaNe svIkAravuM joIe. A hukamanI paddhati barAbara anusaraNane yogya che.. - aihau dhAtu pAlananA arthamAM vaparAya che. "trAyate zabda e dhAtu parathI ja nIkaLe che, vyAkaraNa samajanAre e nizcaya karyo che. "zAs' dhAtu anuzAsananA arthamAM ane tra' dhAtu pAlananA arthamAM vaparAya che. anuziSTi--hukama, deravaNI, anuzAsana. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 prazamarati vivecana sahita zAs ane tre e be dhAtuna zAstra zabda bane che. zAstra hakama karIne prANInuM pAlana-rakSaNa kare che. ene hukama prANane durgatimAM paDavAthI bacAvI le che, paNa hukamane mAnave ja joIe, satya tarIke svIkAravo joIe. sarvazabdavi--prAkRta saMskRta zabdanA jANakAre. AvA te mAtra pUrvadhara muni ja hoya, kAraNa ke enA rAgadveSa ghaNA ghaTI gayA che, teo jAte niHspRhI che ane kayA zabdane kaI rIte upayoga kare, tenA jANanAra che, temAM ghaNA AgaLa vadhelA che. teo zabdazAstra ane vyAkaraNane pAra pAmelA che, pAraMgata che, khUba vicAraka che. teoe zAstra" zabdane A artha kare che. (186) "zAstra zabdano artha yasmAdrAgadveSoddhatacittAn samanuzAsti saddharme / saMtrAyate ca duHkhAcchAstramiti nirucyate tasmAt // 187 // artharAgadveSathI jemanAM mana subdha thayelAM che evA prANIone dabAvI phesalAvI saddharmamAM lAvI mUke che ane duHkhamAMthI prANIone bacAva kare che, mATe tene zAstra kahevAmAM Ave che. (187). vivaraNa--have "zAstra' zabdanuM je vyutpatisthAna mukarara karyuM tene kevI rIte lagADavuM ane te kema lAge che te A gAthAmAM kuTa kare che. A "zAstra' zabdane artha vicArIne tene te arthamAM anusaro. rAgadveSa --A prANIne rAgadveSa kevI rIte herAna kare che, saMsAramAM rakhaDAve che te ApaNe pUrve viSayakaSAyanA prakaraNamAM joI gayA chIe. rAga eTale saMsAra ke sagAo prati prema, AkarSaNa ane temanA tarapha prIti ane tenAthI UlaTo te dveSa, aprIti. A rAgadveSa prANIne saMsAramAM khUba mUMjhave che te vAta agAu vicArAI gaI che. uddhata--bezarama, beadaba, halAvela. A rAgadveSathI mana hAle cAle che, UMcuM nIcuM thAya che, lAja zarama vagaranuM thaI jAya che, ene nAnAmoTAne saMbaMdha rahetuM nathI. rAgadveSa prANane bezarama banAvI aneka jAtanA nAca karAve che. e prANInI lAja maryAdA mUkAvI de che. A prANIone zAstra pharamAve che ke temaNe tevA na thavuM joIe. ATaluM anuzAsana karIne temane vizuddha dharmamAM sthApana kare che, temane ThekANe laI Ave che ane temanI sarva uddhatAIne sarakhI kare che, AnuM nAma ja anuzAsana. saddharma-sArA sAcA dharmamAge laI Ave che, ene ati bezarama rAgadveSane mArga mUkAvI prANIne saddharma tarapha doravaNI Ape che. AthI rAgadveSathI bharelA cittane Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judo mArga ja maLI jAya che ane e rAgadveSane mArga mUkI vizuddha dharmamAge Ave che. tenI dizA pharI jAya che. saMtrAyate-zAstramAM eka "zAs" dhAtu AvyuM tenuM upara varNana karyuM, bIju, emAM vai' dhAtu Ave che. tene artha "rakSaNa karavuM che. maMtrAyate eTale je rakSaNa kare che, dukhathI je bacAve che te zAstra. zAstranAM be kAma thayAM, eka te e anuzAsana kare che ane bIjuM e duHkhamAMthI bacAve che, rakSaNa kare che. tenI A pramANe vyutpatti thaI. rAgadveSathI uddhata thayelA cittane anuzAsana karI ThekANe lAve ane dukhamAMthI je bacAvI le te zAstra. tasmAta-te kAraNe. A upara je vyutpatti karI temAMthI ApaNane te be kAraNe maLI gayAM. teTalA mATe ene zAstra kahevAmAM Ave che. te vAta AvatI gAthAmAM bahu spaSTa karaze. (187) mATe zAstrane anusaravuM zAsanasAmarthena tu saMtrANavalena cAnavadyena / yura vAchANaM taravaitata sarvavinam 288 athazAsana karavAnI zaktithI ane nirdoSa rakSaNa ApavAnI zaktithI je yukta heya tene zAstra kahevAya evuM tIrthakara mahArAjanuM vacana che. (188) vivecana-zAsana sAmarthya-upara jaNAvyuM tema zAsana karavAnI tenAmAM samarthAI hovAne kAraNe e zAstra kahevAya che. pote je hukama kare tene amala karAvavAnI tenAmAM zakti che. zAstra hukamamaya ja hoya che. tamAre Ama karavuM ke tema na karavuM evA pharamAna zAstramAMthI kADhelAM hoya che. - satrANarakSaNabaLa zAstramAM bharapUra hoya che. te batAve che ke tame amuka kAma nahi kare te tame narakAdika gatimAM nahi paDe. AvI rIte e prANIne pitAnA jorathI bacAvI le che. anavana-nirdoSa. e zAstramAM je baLa che temAM ane A cAlu zArIrika baLamAM ghaNe taphAvata che. zArIrika sthaLa baLa te pApathI bharapUra hoya che, paNa zAstra je paddhati batAve te nirdoSa hoya che. emAM kaI jAtanI daSApattine prasaMga nathI. A sarvavida-ane zAstra kahe che ema tIrthaMkare kahe che. athavA, AvA prakAranuM zAstra te tIrthaMkaranuM vacana ja hoI zake evo paNa artha thaI zake. tIrthakarane kaI jAtanI AzA apekSA na hovAthI teo je bele te je zAstra che, te anuzAsana paNa kare che ! Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita 502 ane duHkhamAMthI bacAva paNa kare che. AvuM niravava vacana te zrI tIrthaMkaro ja khAlI zake. tIrthaM'karanAM vacana te ja jAte zAstra che ema kahevAmAM koI jAtanA virAdha-vAMdhA nathI. A rIte zAstra kone kahevAya ane tIrthaMkaranAM vacanA kevI rIte zAstra che te vAta spaSTa karavA sAthe AvA prakAranI tIrthaMkaranA vacananI kathA karavI ema jaNAvI A adhikAra pUrNa karyA. (188) A rIte A kathAnA nAnA adhikAra pUrNa thAya che. emAM ghaNI mahattvanI vAta karI. atyAra sudhInI ApaNI samajaNamAM ApaNe cAra prakAranI sukathAnI vAta jANI na hatI. e cAre prakAro jaNAvI ApaNane kathA kahevAnA rasa hoya te te prakAranI kathAe karavI ema jaNAve che. e cAra prakAro upara jaNAvavAmAM AvyA che, e jAtanI kathA karavAmAM koI prakAranA vAMdhe nathI, ane sAthe kahyuM ke duSkathA na karavI. nadIkAMThe beThA chIe ane eka hatA rAjA ane eka hatI rANI-evI evI vAta karavI, eka kahevA mAMDela kathA divaseA sudhI calAvavI ane te rasa Ave tevI rIte mUkavI, e badhu niraka che. te rAjA hatA temAM ApaNe zuM? ane rANI hatI te hatI. AvA nakAmAM TAyalAM karavAM ane mahAmusIbate maLela sArA vakhata vAparI nAkhavA ane bagADave te ApaNane ghaTatuM nathI. ane A kALamAM chApA-nyusapeparAe bhAre nukasAna karyuM che. ApaNane jarUrI na hAya tevI aneka vAto ane dezadezanA samAcAra temAM Ave che. te sa` vAMcavAmAM dareka mANasane samaya ghaNuA jAya che. te kAM teA rAjakathAmAM Ave che athavA dezakathAmAM Ave che. e rIte samayane veDaphI nAkhave e ApaNane pAlave nahi. samAcAra jANuvA pUratAM chApAM bahu jhapATAbaMdha vAMcI javA ane samayanA durvyaya na thavA deve. uparAMta, kalpita vAtamAM ApaNA halake svabhAva hoya teA pAsAya che ane tevI najIvI vAtAmAM ApaNA samaya pasAra thAya che. rAjadvArI vAtemAM paNa ghaNA samaya pasAra thaI jAya che. amuka pradhAne rezananI jAherAta karI ane amuka pradhAne potAnA sagAne amuka jagA ApI ke phalANA pradhAne je peAlIsI jAhera karI te tenA potAnA hitanI hatI, pradhAnanA amuka vepAramAM bhAga hatA ane cAkkasa vepArIne teNe krI janarala lAisensa (paravAnA) ApavAmAM maherabAnI batAvI ane amuka pradhAnama`DaLa nabaLuM che, AvI AvI vAta karavAmAM mANasa potAnA samaya veDaphI nAkhe che. emAM enuM jarA paNa upajatuM nathI, paNa vAtA karavAnI ja Teva paDI hoya che. mulamatIti vajyam 'mADhuM che, mATe khelavuM tA joIe ja' ema mukhanI caLa prANI ghaNI vakhata utAre che ane tenA khelavAnuM kAMIpaN pariNAma AvatuM nathI, paNa e te khelIne nakAmeA samaya pasAra kare che. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 503 rAjakathA ane dezakathAne aMge A jIva paitAnA mukha para cekaDuM ja rAkhatA nathI. e te sAMbhaLelI vAta sAcI che ke nahi tenI tapAsa karyA vagara calAvye ja rAkhe che, AmAM pitAnI zaktine moTo durvyaya thAya che te prANI vicAratuM nathI ane zaktinI kiMmata zI che te jANatA nathI ane pitAnuM na cAle, na upaje te paNa balabala kare ja che. A sarva paddhati tajavAyegya che. rAjasthA-dezakathA prANI karyA ja kare che ane pitAnI navarAzane vakhata je AtmaciMtana ke tatvaciMtanamAM gALa joIe tene badale nakAmI rAjakathAmAM pasAra kare che, A beTI rIti che ane tenA para jeTaluM jaladI aMkuza AvI jAya eTale prANInI zaktine durvyaya thatuM aTake che. A rAjakathA ane dezakathAnI vAta thaI paNa te uparAMta prANI kathA paNa navarAzane vakhate khUba kare che. amuka strI zaMkhaNI jevI che ne amuka strI vaDhavADa karanArI che, ane amuka strI hAthI jevI cAle che ane kuTaDI che, bahu baTakabelI che ane amuka strI cAlavAmAM chapparapagI che ane kapaDAM paheravAmAM AchakaDI che ane evI evI vAte karavAmAM prANa pitAne samaya pasAra kare che. graMthakAra kahe che ke e ja samaya je prANI tattvaciMtana ke Atmika jJAna meLavavAmAM pasAra kare te tenuM sAruM thaI jAya. A khUba dhyAna ApavA jevI vAta che. ane prANI bhejanasaMbaMdhI paNa aneka kathA kare che. amuka nAtamAM suratathI zAka maMgAvyA, amukane tyAM taiyAra karela vastuo khUTI, Aje amAre tyAM zIre, bIraMja karyA hatAM ke pApaDInuM zAka karyuM hatuM. e zAka laIne tene samAratAM agiyAra vagADaze ane daramyAna paNa aneka gAmagapATA mAraze. AvI bhejanakathAmAM paNa kAMI sAra nathI. te samayane durvyaya che ane prANIne durgati karAvI aMte tene kharAba gatimAM brAmaNa karAvanAra che. mATe prANIe rAjakathA, dezakathA, janakathA ke strIkathA karI nakAme vakhatane durupayoga na kare ghaTe, paNa jyAre jyAre samaya maLe tyAre AtmaciMtana ke tatvaciMtana karavuM joIe. A cAre kathAo te anarthadaMDanI che, nakAmI ane kAMI artha na sare tevI ane vakhatane durvyaya karAvanArI che. samaju mANasa e cAre kathA na kare. tyAre mANase karavuM zuM? je ke kathA karavAnI ke bolavAnI jarUra nathI te paNa belivuM ja hoya te A prakaraNamAM Apela AkSepaNuM, vikSepaNI, saMdinI ane nivedinI e cAra kathAo karavI. e cAre kathAne Azaya AtmAnI oLakhANa ane saMsAranI pichAna ApavAnuM che. e cAre kathA kevI hoya tenI vyAkhyA A prakaraNamAM karavAmAM AvI che. te cAremAM Azaya saMsAra svarUpanI vicAraNA karavAne che ane saMsAra kharekhara ke che tene khyAla ApanAra te Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 prazamarati vivecana sahita kathAo che. tamAre khelavuM ja hAya tA te cAramAMthI koI eka ke e prakAranI kathA kare, paNa prathama te maunane ja mahimA samajo. zA mATe tamAre kAMIpaNa khelavuM ja joie ? maunane laine tamArI zakti jaLavAI rahe che, tene durvyaya thatA aTake che ane tamane jAta upara vizvAsa rahe che. nakAmuM khelavuM tenA karatAM na khelavAmAM bahu lAbha che. kahevata che.ke 'na khele nava guNa.' A nava guNNA kayAM che te te prabhu jANe, paNa mauna rahevAthI ghaNA lAbha che ane te dekhItA che. kAMi na khelavAthI nukasAna te nathI ja ane hArTa bahAra te kaoNTa bahAra te na ja thAya. sArAmAM sAsa raste te e ja che ke khelavAnA 'prasaga Ave tyAre paNa mauna rahevuM. na khelanAra aMte jIte che ane e kadI hArate tA nathI ja. tethI A na khelavAnA guNu keLavavA jevA che. na khelanArA kadI dvidhAmAM paData ja nathI. mATe khanatA sudhI khelavuM ja nahiM ane khelavuM jarUrI heAya te paNa cAra vikathAmAMthI ekapaNa karavI nahi. vicAraNA mATe have tattvajJAna kaheze. tenuM ciMtana karavuM ane khelavA upara nigrahuM rAkhavA. javAbadArI na samajanAra khelI melIne zuM khele che? ene kAMI javAbadArInA savAla ja nathI. eTale e ghaNIvAra khelavAne badale bharaDe che ane saravALe pastAya che. Ane badale zaktinA vyaya aTakAvanAra mauna dhAraNa kare te tenuM zuM javAnuM che? te khelaze tA ja kAMI duniyA cAlavAnI che ema teNe dhArI levuM nahi. duniyA tA cAle ja che ane te nahi khele te paNa cAlavAnI ja che. AvA zaktivyaya karanAra khelane kAMI artha nathI. peAtAnI javAbadArI na hAya tyAM khelavuM tenA artha ke upayAga paNa nathI. na khelavAnI bhalAmaNa karI, maunanA lAbha vicAravAnA AgraDa karI have A kathAnuM prakaraNa baMdha karIe. / / ti yAtrAm // Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 9 mu tattva tattva eTale jANavAlAyaka padArtho. A duniyAmAM jenA nAma AmI zakAya tevA sAta athavA nava padArthA che. sAta athavA nava kahevAnuM kAraNa e che ke puNya ane pApa e te suanubhava ke kharAba anubhava je karAve che, te karmo ja che ane tenA samAveza baMdha tattvamAM thaI jAya che. jema naiyAyikAe 24 padArtho batAvyA che tema jinezvara deve sAta athavA nava padArtho batAvyA che. padArtho enuM nAma kahevAya ke jemAM sa` vastune-jenuM nAma ApI zakAya te sava"nA, samAveza thaI jAya. eTale, e sAta ke nava padArthI uparAMtanI koI paNa vastu A duniyAmAM ke muktimAM na rahevI joie ke jene e sAta tattvamAM samAveza na thate heAya. A sAta padArthomAM duniyAnA sarva padArthanA ane meAkSanA sarva padArthonA samAveza thAya che. A sAta tattvAne ApaNe ghaNAM dRSTibiMduthI cIzuM ane temane oLakhavA prayatna karIzuM. temAM jIva ane ajIva sa vastuno samAveza thaI jAya che ane te sa` padArtho ja mAtra A jIvanamAM ke muktimAM hAI zake che. e sivAya koIpaNa padArtha bAkI rahetA nathI: vaizeSike dravya, guNu, karma, sAmAnya, vizeSa, samavAya ane abhAva ema kula sAta padArtha gaNAvyA che. jainanA sAta padArtho paNa evI ceAjanAthI gAThavAyelA che ke enI bahAra A duniyAmAM ke mekSamAM kai padAtha rahetA nathI. enA saMbaMdhamAM ghaNI vastu kahevAnI che te tenA yeAgya sthAnake kahevAmAM Avaze. A duniyAmAM ApaNe nakAmI vArtA ke kuthaLI karIe chIe ane nakAmA saMsAra vadhArIe chIe ane ghaNI vakhata te ApaNe kAMI levAdevA na hAya tevI saMbaMdha vagaranI vAta karavAmAM ane vArtA kahevA ke sAMbhaLavAmAM samaya pasAra karIe chIe. ene badale tattvanA vicAra karavA. A duniyA ke mAkSamAM eTalA ja padArtho che enA vicAra karI e tattvaciMtanamAM samaya pasAra karave. e vakhatanA sadupayoga che, tethI kathAnA prakaraNamAM A tattvaciMtananA prazna laI leve| ane kharekhara tattvA kayAM che te vize ciMtana karavAmAM samaya pasAra karave e ghaNuM sAruM che. ethI kathAnA prakaraNa pachI A tattvanuM prakaraNa Ave te kharAkhara che. e tattvAnA ci MtanamAM samaya pasAra karaveA ane nakAmI kuthaLI ke vArtAmAM samaya pasAra na karavA ane anarthadaMDanA piraNAmathI khacavuM e ApaNI ApaNA AtmA taraphanI eka pharaja che ane te krUrajane pAra pADavAmAM ApaNA artha vagaranA thatA zaktivyaya kheMce che. jyAre zakti pra. 64 Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pao6 prazamarati vivecana sahita vyayane vicAra Ave che tyAre AkhA divasamAM nakAmI paMcAte ApaNe keTalI karIe chIe ane ApaNo koI artha na sare tevI pArakI vAta keTalI karIe chIe te khyAlamAM rAkhavuM ghaTe. kharI rIte te pite koNa che, kyAM javAnuM che evI AtmAne oLakhavAnI vAta karavI joIe. AtmAne lAgelAM karmo, temanAthI thayele AghAta ane aMte marIne evI ja kaI bhaLatI gatimAM javAnuM - ema. uttarottara khADAmAM paDavAnuM ja thAya che evI agatyanI vAta ApaNe karavI joIe paNa karatA nathI. kharuM tatvaciMtana na karatAM bhaLatI vAta karIne ApaNe samaya pasAra karIe chIe ane jarApaNuM kartavya karatA nathI. nakAmA AMTA mAryA karIe chIe, ane aMte anaMtakALa bhegA ApaNI jAtane paNa erI daIe chIe. AvI avyavasthita sthitimAM koI jAtano lAbha nathI. ethI saMsAra vadhe che ane ApaNuM hajAra karoDa bhava vadhI jAya che. ene badale je ApaNe tatvaciMtana karIe te zaktine durvyaya thate maTI jAya che ane aMte enAthI pitAnI jAtanI pichANa thatAM ApaNe ApaNI jAtane barAbara oLakhI tene sIdhe raste caDhAvI daI zakIe chIe. ApaNI jAtane pUrepUrI jANavA-pichAnavAne prAmANika prayatna ApaNe karyo hoya tema lAgatuM nathI, nahi te A rakhaDapaTTI ane lagAma vagaranI ApaNuM cAla na hoya. samaja mANase pitAnI jAtane barAbara oLakhavI joIe ane A padugaLa ane pitAne zo saMbaMdha che te vicArIne samajavuM joIe, ane pite ahIM kayAMthI ane zA mATe Avela che te samajI tenA A bhavanA pherA maTADavA joIe. bAkI pitAnAM sagAM ke chokarAo mATe te dareka bhavamAM ghaNuM karI AvyA paNa aMte te pitAnAM karelAM pite ja bhegavavAM paDe che. e rIte te aneka anubhava karelA che, paNa anaMtakALathI ApaNuM pherA maTatA nathI, kAraNa ke ApaNe e pherAnuM kAraNa jANatA nathI ane jANavAne vakhata maLe tyAre nakAmI vAtemAM samaya kADhI nAkhIe chIe. tethI pratyeka samaju mANasanI pharaja che ke jyAre jyAre tene taka maLe tyAre AvI tatvaciMtananI suvicAraNAmAM pitAne samaya vyatIta karo ane AvI maLela takane, zubha avasarane gumAve nahi. anekavAra cUkIne ApaNe ahIM AvI pahoMcyA chIe. A avasara vAtamAM kADha ke pitAne abhyAsa na kare e ApaNane pAlave nahi. tatvaciMtana kare, avane oLakhe ane nIcenuM AkhuM prakaraNa vicAre. tamArI ghaNI gUMce enAthI dUra thaI jaze. ane tamArA A jIvanane, A pherAne saphaLa karaze. A tattvaciMtananI vAta jevI tevI na gaNaze. tamAre mATe e jIvanane savAla che, tamArA bhaviSyane e savAla che ane tamAre atalagane e upayogI savAla che. e savAlanuM mahatva samajI A AkhA prakaraNa Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te . pa07. nI dareka bAbata ghaNAM daSTibiMduthI vicAraze ane A jIvanane saphaLa banAvaze. AmAM rasa na paDe te paNa samajaze. rAjAnI vArtA jevo AmAM rasa na paDe te tamAruM durbhAgya che ema mAnaze, paNa A maLelI takane na gumAvaze. ATale cAlu upaghAta karI ApaNe graMthakartAe karelI agatyanI vAtane samajavA prayatna karIe ane ApaNane maLatI taka enA ciMtanamAM gALIe. vadhAre TIkA prAMta bhAga upara mulatavI rAkhI ApaNe graMthane AgaLa vistArIe. atyAre ATalI preraNuM ja jarUrI che. bAkI cAkhyA vagara vastu na jaNAya ane samajyA vagara jJAna na thAya. tethI vadhAre prastAvanA na karatAM enuM ciMtana karavAnI sUcanA karI ApaNe graMthaciMtananA ati mahattvanA kAmamAM paDI jaIe.. navataravanAM nAma jIvAjIvAH puNyaM pApAsravasaMvarAH sanirjaraNAH / bandho mokSazcaite samyaka cintyA nava padArthAH // 189 // atha-jIva, ajIva, puNya, pApa, Ava, saMvara, nijara, baMdha, mokSa e. nava padArthone sArI rIte vicAravA. (18) vivaraNa-A zarUAtanI gAthAmAM navatatvanAM nAma mAtra jaNAvyAM. enI vigate have pachInI gAthAmAM AvavAnI che, tyAMthI te vicAravI. puNya ane pApa anukrame sArA anubhava ane kharAba anubhavanA kAraNa rUpa zubha ane azubha karmo che. eTale puNya ane pApane "baMdha" tavamAM samAveza thaI jAya che. tethI aneka vicArakene mata che ke padArtho te mAtra sAta ja gaNavAnA che. A sAta ke nava padArthonuM ciMtana karavuM. A nava tatve para ghaNI bAbate anya graMthamAMthI kahevAnI hovAthI ahIM te para vivecana karatA nathI, graMthakAra pite ja vivecana kare che. jarUra haze tyAM anya abhyAsIonA vicAro jaNAvavAmAM Avaze. ahIM te mAtra nava tarAnAM nAma jANI tenuM satata ciMtana karavA abhyAsa pADavAnI vAta jaNAvI. A tatvaciMtana jarUra karavuM, kAraNa ke te kharuM sAthe AvanAra te e ja che. (189) prathama jIvatatvane samajavuM- ____ jIvA muktAH saMsAriNazca saMsAriNastvanekavidhAH / lakSaNatI vijJeyA dvitricatuSpazcaSaDbhedAH // 190 // arthajI mokSamAM gayelA ane saMsArI che. saMsArI che aneka prakAranA che. teo lakSaNathI be, traNa, cAra, pAMca ane cha prakAranA heya che. (10) ' Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAmati vivecana sahita vivaraNa--have ApaNe prathama jIvatattva aneka rIte vicArIe chIe. enA vivecanamAM jIvane ajIvathI judo pADavAmAM Avaze. judA judA lakSaNe jIvanA eka, be, traNa, cAra, pAMca ema ekathI mAMDIne pAMcaso tresaTha bheda paDI zake che. ahIM be thI cha sudhInA bhedo vicAravAmAM Avaze. bIjA tyArapachInA bhedo ahIM vicArAyA nathI. sUtragraMthamAM tenI vicAraNA Ave che. jIva--prathama te jIvanA eka prakAra che. jene caitanya hAya te jIva. A prakAramAM sava jIve AvI jAya che. caitanyavata sarva jIvAnA, pachI te game tyAM hAya te sane, saMgraha 'jIva' zabdathI thAya che. mukta ane saMsArI - jIvanA be prakAra che. sava karmathI mukta thayelA, meAkSamAM gayelA te mukta ane saMsAramAM rahI eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM jAya te saMsArI. A rIte jIvanA e prakAra paDe che. meAkSamAM gayelA sarvAM jIveA karmarahita hAya che. ane saMsArI sa jIve| karmasahita hoya che. A rIte lakSaNa pramANe jIvanA e prakAra thayA. 508 anekavidha--upara jaNAvyuM tema jIvanA ekathI mAMDIne 563 bhedo thAya che. ahIM sa'sArI jIveAnA e thI cha prakAra kahevAmAM Avaze. dvisa sasArI jIvA be prakAranA che. trasa ane sthAvara e rIte paNa enA be bhedgha paDI zake che ema navatattvanA TabAkAra jaNAve che. cala svabhAvavALA jIve trasa kahevAya che ane sthira rahenAra te sthAvara. sthAvaramAM pRthvI, vanaspatikAyanA sa` ekendriya jIve Avaze. A rIte trasa sa'sArI jIve thAya che, koI bAkI rahetA nathI. tri--jIvAnA veDha pramANe traNa prakAra paDI zake che - puruSaveda, strIveda ane navuMsakaveda. e rIte sarva sa'sArI jIveAne traNa vedamAM samAveza thAya che. ar, tejas, vAyu ane ane sthAvara maLIne sa catuH--sa jIveA cAra prakAramAM samAI jAya che. A sauMsArI jIvanI vAta che. cAra gati che : devatA, manuSya, tirthaM ca ane nArakI. e cAramAMthI koi eka gatimAM sAMsArI jIva hoya che. A cAra prakAramAM sava sa'sArI jIveAnA samAveza thAya che. pa'ca-sa, sa'sArI jIve pAMca prakAranA che. spanA, rasanA, ghrANu, cakSu ane zreAtra ema pAMca iMdriyA emAMnI eka, be, traNa, cAra ke pAMca iMdriyA jene hAya tene anukrame ekendriya, eI driya, teiMdriya, caturidriya ane pacendriya jIve gaNavAmAM Ave che. jIve Sa--sava' saMsArI jIve cha prakAranA che. emAM cha kAyaneA samAveza thAya che. kAM te pRthvIkAya hAya, kAM teA akAya hAya, cA tejaskAya hAya, vAyukAya hAya, vanaspatikAya hAya ke trasakAya hoya. A rIte sava saMsArI jIvAnA A cha vargamAM samAveza thAya che. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarave pace bheda--AvI rIte jIvonA aneka prakAra paDe che. te tenA lakSaNathI jANavA. upara jaNAvyuM tema saMsArI jIvanA ekathI mAMDIne 563 sudhI prakAre gaNavAmAM AvyA che. A prakAromAMthI cheDA prakAra nIce gaNavaze. AvI rIte aneka prakAro gaNa zakAya che. emAM sava saMsArI ne samAveza thAya che. yAda rAkhavuM ke A prathama jIvatattvanI vAta cAle che ane niMdA kuthaLI ke lekakathAmAM vakhata kADhavAne badale A tattvaciMtanamAM samaya pasAra karavo te hitAvaha che. tethI ApaNe tatva e zuM cIja che tene vicAra karavAne aMge prathama tattvane enAM aneka dRSTibiMduethI vicArIe chIe. (190) be, traNa, cAra prakAranA cha-- dvividhAzcarAcarAkhyAstrividhAH strIpuMnapuMsakA jnyeyaaH| nArakatiryagmAnuSadevAzca caturvidhAH proktAH // 191 // artha-cara (trasa) ane acara (sthAvara) e nAmanA be prakAranA che jANavA ane strI, puruSa ane napuMsaka ema traNa prakAranA jIva jANavA tema ja nArake, tiryaMcA, manuSya ane devo ema jIvone cAra prakAranA batAvavAmAM AvyA che. (191) - vivecana--have upara je be, traNa ane cAra prakAranA. saMsArI jIvo kahyA te bheda kevI rIte paDe che tenI vigata samajAve che. - dvividhA--sarva saMsArI jIvo be prakAranA hoya che. A be prakAramAM sarva saMsArI jIvone samAveza thaI jAya che. te be prakAre nIce pramANe che. cara-vasa, hAle cAle tevA, taDakethI chAMye jaI zake tevA. AvA trasa jIvene be, traNa, cAra ke pAMca iMdriye hoya che. e uparAMta teukAya ane vAukAyanA ekendriya gatitrasa kahevAya che. teo hAlacAle tevA hoya che. A acara-sthAvara. eka sthAnake rahe tevA sthAvare. te e ke dviye ja che. temAM pRthvI, apa, teja, vAyu ane vanaspatimAM rahenArA sarva sthAvara ekedriyano samAveza thAya che. e cara ane acara athavA trasa ane sthAvara jemAM sarva saMsArI jIvane samAveza thAya che. enI vizeSa vigata jIvavicAramAMthI maLe che. trividha-have sarva saMsArI jIvanA traNa prakAra-bhedo paDe che, tenI vigata jaNAve che. A traNa prakAranA mAM paNa sarva saMsArI jIvone samAveza thaI jAya che. te prakAre nIce pramANe che. strI-je vededayathI purUSane bhogavavAnI vRtti thayA kare te strIvedodayavALA puruSabhegI jIvo samajavA. keTalAka jIvane strIvedane udaya hoya che. mokSamAM gayA pachI te Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 prazamati vivecana sahita veda nAza ja pAmI jAya che. tyAM koI jAtanA vedanA udaya hotA nathI. chANAnA agni jevA, vedanA udaya thayA pachI padara divasa sudhI pahoMce te vedanA udaya samajave. pu--puruSavedanA hRdayavALAne A bheAgavavAnI icchA rahyA kare che. e tRNunA agni samAna che. tAtkAlika enA udaya thAya che. bhaDakA thAya teTalA vakhata e rahe che. e puruSavedanA udayavALA keTalAka jIvA hAya che. A rIte vedanA udayavALA e prakAranA jIvA thayA. napusaka --A trIjo prakAra che. napuMsakavedavALAne strI ane puruSa bannene bhegavavAnI IcchA thAya che. e vedAya nagaradADu kharAkhara che. e agni lAgyA pachI AkhA zaheramAM phelAya che. A rIte keTalAka srIvedodayavALA jIveA, keTalAka puruSavedodayavALA jIvA ane bIjA keTalAka napuMsakavedavALA jIve heAya che. A traNa prakAramAM sarva saMsArI jIvAnA samAveza thaI jAya che. mAkSamAM te veda ja hAtA nathI. caturvidhAane sarva saMsArI jIve gatine AzrayIne cAra prakAranA hoya che eTale cAramAMthI eka gatimAM hAya che. cAra gati jene ApaNe hamaNAM joIzuM temAM sarva saMsArI jIvAne samAveza thaI jAya che. nAraka--prathama narakagati. nArakImAM duHkha duHkha ne duHkha ja che. temAM kSetravedanA te atyaMta garama ane atyaMta ThaMDA kSetrathI thAya che, anyeAnyakRta vedanAmAM tyAMnA prANIe ekabIjA pratye vaira le che ane kaI narakamAM paramAdhAmI nAmanA mahAadharmI devatAo vedanA kare che. A nAraka nAmanI prathama gati thaI. tiya ca--A triya canI khIjI gati jANavI. temAM eka, be, traNa ane cAra iMdriyAvALA tathA paMcadriya AkAzacara, bhUmicara ane jaLacara sarva jIvAne samAveza thAya che. evI rItanI tiryaMca gatine bIjI gati kahevAmAM Ave che. mAnuSa-manuSyA. A bharatakSetra jevAM paMdara karmabhUminAM kSetra che ane akarmabhUminAM trIsa kSetra che ane chappana aMtadvIpA che. A trIjI manuSyagatimAM garbhaja ke samUoima manuSya thavuM, te trIjI gati che. devA--A devatAnA mukhya cAra prakAra che. jIvanapati, vyaMtara, jyAtiSI ane vaimAnika. bhuvanapati ane vyaMtaranA sthAna nIce pAtALamAM che ane jyAtiSI ane vaimAnikanAM sthAne Upara-UMce che. emAMthI koipaNu deva thavuM te ceAthI deva gati batAve che. A cAramAMthI koipaNa eka gati prANI pAme che. tethI saMsArI jIvonA cAra prahAra paDI zake che. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatva 511 A rIte haju vadhAre prakAre Avaze. te ApaNe joIzuM. sarva saMsArI jIvonA A rIte ekathI pa63 prakAra paDI zake che. A sarva vAta zAstramAM batAvavAmAM AvI che, jaNAvavAmAM AvI che. (191). pAMca ane cha prakAranA jIvo (sasArI - paJcavidhAstvekadvitricatuSpaJcendriyAstu nirdiSTAH / kSityambuvahnipavanataravastrasAzceti SaDbhedAH // 192 // atha-sarva (saMsArI) jIvo pAMca prakAranA che. eke driya, hIndriye, teIdriye, * cauriMdriya ane paMcendriye ema batAvavAmAM AvyA che ane pRthvIkAya, akAya, tejasakAya, vAyukAya, vRkSo ane trasajIvo ema cha bheTavALA (saMsArI) jIvo hoya che. (12) vivaraNa -(saMsArI jIvonA pAMca ane cha prakAra kevI rIte pADavAmAM Ave che te upara jaNAvAI gayuM. graMthakAra pite ja tene khulAso A gALAmAM kare che, te uparanA khulAsA sAthe joDavo. teo upara jaNAvela abhiprAya jevo ja mata Ape che. eTale upara nedhelA abhiprAyane puSTi maLe che. ekedriya--jemane mAtra sparzana nAmanI eka ja iMdriya hoya te sarva ekedriya kahevAya che. pRthavI, pANI, agni, pavana ane vanaspatinA sarva jIvo eka spazendriyavALA hoya che. dvIMdriya-beidriyavALA. zaMkha, kaDAM, chIpalAM, jaLa vagere jIvone be Idriya hoya che. sparzana ane rasa laI zake te rasanA (chaThThA) e be iMdriyavALA jIvo beidriya heya che. trikriya-teidriya jIvone traNa idri hoya che. sparzana ane rasanA upara jaNAvelI temAM nAsikA-vAsa levAnI indriya vadhe che. mAMkaDa, dhaneDAM, jU, maMkoDA, yela (IyaLa) vagere jIvone upara jaNAvela traNa ikriya hoya che. caturiMdriya-bhama, mAkhI, vIMchI, tIDa vagere jIvone cAra Idriye hoya che. sparzana, rasanA, ghANa sAthe jovAnI cakSuriMdriya bhaLe che. A iMdriye jene hoya te cariMdriya jIvo kahevAya che. atyAra sudhInA sarvane samAveza tiryaMcamAM thAya che. paDhiya-jemane sparzana, rasana, nAsikA, ane jovAnI indriya uparAMta kAna (zrotra) hoya te paMcendriya jIvo kahevAya che. A paMcendriya jIvomAM je tiryaMce che te jaLacara, sthaLacara, ane khecara tema ja bhuja parisa ane ura parisarSa kahevAya che. jaLamAM cAlanArA te jaLacare-magaramaccha, mAchalAM vagere. sthaLacara jamIna para cAle che-gAya. bheMsa, bakarAM vagere. khecare AkAzamAM UDe che, jevAM ke pipaTa, kabUtara, kAgaDA ityAdi. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita 512 peTe cAlanArA u5sipa ane hAthe cAlanArA te bhujaparisapa. ahIM sudhInA sarva tiyacA che. te sivAya paoNMcendriyamAM narakanA jIvo, devatAe ane manuSyA Ave che, temane sarvane pAMca indriya hAya che.. A rIte saMsArI jIvonA pAMca prakAra thayA. have ApaNe sarva (saMsArI) jIvonA cha prakAra vicArIe. kSiti--pRthvIkAya, kSitikAya. emAM sarve bhUmija padArtho, sAta dhAtuo ane badhA 'minarala'(khANamAMthI nIkaLatA padArthA)no samAveza thAya che. aMbu--pANI, jaLa, akArya AkAzanuM pANI, bhUminuM pANI, jhAkaLa e sarvane, pANIne lagatA jIvonA, samAveza A bIjA akAyamAM thAya che. vahniteukAya athavA agnikAya. emAM sarva prakAranA garama agninA samAveza thAya che. AkAzamAM vIjaLI thAya te paNa tejaskAya che. pavana-ceAthA vAukAyamAM sarva prakAranA pavanAnA samAveza thAya che. patranene A vAukAya ekendriya jIvo gaNyA che. e sarva eke kriyA che. taravaH----vanaspatikAya, sUkSma ane bAdara. dekhI na zakAya te sUkSma. emAM sarva phaLa, zAka, kaMdanA samAveza thAya che. e jIvone paNa eka sparzendriya ja DAya che. pANI ane vanaspatikAyamAM jIva batAvanAra eka mAtra jaina sUtragraMthe ja che. Adhunika vaijJAnikoe te sAbita karyu che. A pAMce prakAra sthAvara ekedriyanA che. trasa--trasamAM be, traNa, cAra ane pAMca iMdriyavALA Ama cha prakAranA (sarva) saMsArI jIvo che. A rIte sUtrakAra che. atra te ekathI cha prakAra matAnyA. jANavA A rIte (saMsArI) jIvanA cha prakAra karI zakAya che, te jIvane kharAkhara eLakhIe tyAre jIvatattvanuM jJAna thAya che. (192) jIvanA aneka prakAra che- jIvone 563nI samAveza thAya che. saMkhyA sudhI vadhe yogya che, kAraNa evamanekavidhAnAmekaiko vidhiranantaparyAyaH / proktaH sthityavagAhajJAnadarzanAdiparyAyaiH // 193 // atha--e rIte aneka prakAranA pratyeka jIvanA anaMta paryAya che. te sthiti, avagAhanA, jJAna, darzana vagere paryAyethI jANavA. (193) ke vivecana--uparanA prakArathI jovAmAM Avaze ke paryAyabhede jIvanA anaMta bhedo thAya che. ApaNe tA upara 563 bhedyanI vAta karI, paNa jyAre jIvanA anaMta paryAyAne vicAra Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravA 513. karavAmAM Ave che tyAre tenA aneka rIte anaMta bheda thAya che. e rIte jIvanA jeTalA prakAra karavA hoya teTalA ekathI anaMta sudhI paryAyabhede thaI zake che. e paryAyabheda kevI rIte thAya te ApaNe taratamAM joIzuM. Aje je devacaMda nAmane jIva hoya che te kAle vIracaMda nAmanA paryAyathI oLakhAya, vaLI te jema aneka bhavomAM gAya, bheMsa, pADe, bakare thaI Avyo che tema aneka sthAnake jaI AvyA che. enI sthiti, avagAhanAnA anaMta paryA-rUpei che te nIce pramANe samajavuM. sthiti--koIvAra AyuSya meTuM thAya, koIvAra nAnuM thAya ema anaMta bhavamAM pharatAM A jIve anaMta AyuSya karyA. e pratyekano jude bheda gaNavAmAM Ave te A eka ja prANInA ane samuccaye sarva prANInA (saMsArI) anaMta paryAye thAya. e pratyekane eka eka bheda gaNatAM jIvanA anaMta prakAre thAya. avagAhanA-~dareka jIve anaMta bhavamAM koIvAra asaMkhya pradeza avagAhyA, koI vAra anaMta pradeza avagAhyA ane kaIvAra thaDA (saMkhyAta) pradeze avagAhyA. pradezanI e avagAhanA judI judI karI te apekSAe paNa jIvanA anaMta prakAre paDI zake. ane samasta jIvanA paNa e rIte bheda pADatAM anaMta prakAre paDI zake. jeTalA pradeze te pote avagAhI rahyo hoya te tenA dvArA AkAzapradezanI avagAhanA samajavI. kaI bhavamAM sAta ATha AkAzapradezane avagAhyA, koI vAra asaMkhyAta pradezone ItyAdi. e rIte avagAhanAnA daSTibiMduthI jIvana ane jIvonA anaMta bheda paDI zake. jJAna-sAkAra upayoga te jJAna. koI bhavamAM A jIve ghaNuM jANyuM, koI vakhata taddana buddo rahyo, koIvAra sAmAnya bodha thaye, ema sAkAra upaganI taratamatAne laIne jIvanA anaMta bheda thAya. dazana--sAmAnya upaga te darzana. A kAMIka che evo bodha te sAmAnya upaga. te nirAkAra che. e darzana upayoga pratyeka bhavamAM te aneka thAya. e paryAyanI najare jIvanA anaMta prakAre paDI zake. A rIte jIvanA ekathI mAMDIne anaMta prakAre che-pratyeka jIvane mATe tathA sarva jIvone mATe, te satya che. tethI jIvanA anaMta bhedo paDI zake, kAraNa ke A paryArUpAMtarene aMge ene eka, be, traNa ema prakAra vicAratAM anaMta rUpAMtara thaI zake che. A pratyeka jIva mATe paNa barAbara che ane samasta jIvone mATe paNa barAbara che. pratyeka jIva paryAyanI najare anaMta bhede che ane sarva jIvo paNa anaMta paryAyavALA che. anaMtanI taratamatAnA aneka bheda che. te mATe juo karmagraMtha (deveMdrasUrikRta): paryAya--eTale rUpAMtara, jemake je Aje devacaMdra nAme hoya te Avate bhave Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 prazamarati vivecana sahita jJAnacaMdra nAme prasiddha thAya. emAM vaLI sthiti, avagAhanA ane jJAna tathA darzananA ochAvattA paryAyabhede bheda paDe. ema pratyeka jIvanA tathA samasta paryAyaleke thAya te kharAkhara samajAya tevI vAta che. (193) jIvanA anaMta prakAza jIvanuM lakSaNa- sAmAnyaM khalu lakSaNamupayogo bhavati sarvajIvAnAm / sAkArosnAkAraca so'STabhedacaturdhA ca // 194 // atha--sarva jIvAnuM sAmAnya lakSaNa upayAga che. e upayAga e prakAranA chesAkAra ane anAkAra (AkAra vagaranA). sAkAra upayega ATha prakAranA che ane nirAkAra upayoga cAra prakAranA che. (194) vivecana--A jIvatattvanI vAta cAle che. teA jIvanuM lakSaNa zuM ? e samajyA vagara jIvatattvanA kharekharo khyAla na Ave. e jIvane kharAkhara ALakhavA mATe tenI vyAkhyA kharAkhara karavI joIe. e mATe jIvanuM sarvasAmAnya lakSaNa zuM che te jANavuM joIe. jyAM sudhI te jANavAmAM na Ave tyAM sudhI jIvatattvanuM jJAna kAcuM, adhUruM rahe. mATe tene A laikamAM rajU karyu che. upayAga--A lakSaNa siddha ane saMsArI sarva jIvAnuM che. upayAga eTale Apa. upayAga e prakAranA che: nirAkAra upayega ane sAkAra upayeAga. nirAkAra upayeAganA cAra prakAra che : cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana ane kevaLadarzana. A nirAkAra upayegathI vastunI jAtinuM darzana thAya, eTale jIva che ke janAvara che evuM darzana e nirAkAra upayoga. ane amuka vyakti devacaMda che evuM jJAna thAya te sAkAra upayAga. tenA ATha prakAra che : matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaHvajJAna ane kevaLajJAna tathA matiajJAna, zrutaajJAna ane vibhagajJAna. darzane payAgamAM sAmAnya jJAna thAya che, paNa vizeSa vigate te sAkAra upayAgamAM ja sAMpaDe che. AvI rIte upayAga khAra prakAranA che. ghaNI vakhata savAla thAya che ke matiajJAnane upayoga kema kahyo haze ? tene javAba e che ke samyag matijJAna na thAya, chatAM buddhi cAlyA te kare, te vakhate mati ajJAna dvArA thatA jJAnane sAkArApayAga kahevAmAM Ave che. upayoga lakSaNa sarva jIvAne lAge che, e barAbara samajavuM. meAkSamAM rahela cetanAne paNa lAge che, aSTabheda caturkA--eTale A sAkAra upayega ATha prakAranA che ane nirAkAra upayeAga cAra prakAranA che, banne prakAranA upayeganA bAra prakAra thAya che. A prakAranI vigata ApaNe upara joi gayA. e AvatI gAthAmAM Avaze. (194) Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattva upayAganA bAra prakArA-- jJAnAjJAne paJcatrivikalpe so'STadhA tu sAkAraH / cakSuracakSuradhikevala dRgviSayastvanAkAraH // 195 // a --jJAna ane ajJAna anukrame pAMca ane traNa prakAravALe sAkAra upayega che; ane cakSu, acakSu, avadhi ane kevaLa dananA anAkAra upayoga cAra prakAranA che. (195) vivecana-uparanI gAthAnA vivecanamAM jaNAvyuM tema upayega khAra prakAranA che, anAkAra upayega te cAra prakAranA danA ane sAkAra upayAga eTale pAMca prakAranA jJAna ane traNa prakAranA ajJAnA maLI ATha prakAranA upayoga. A badhAnA viSaye zuM zuM hAya che te ApaNe upara joi gayA chIe. e bheda atra spaSTa karavAthI ekanI eka vAta evAra thAya che. nirAkAramAM kAMi spaSTatA na thAya, mAtra jAti ja jaNAya, sAkAramAM vizeSa vigatA jaNAi Ave. daza nApayeAganA cAra bhedo paNa jaNAvyA ane jJAne payAganA ATha bhedo paNa upara rajU karyA. ahIM tenuM punarAvatana karavAnI jarUra nathI. paNa sAkAra ane nirAkAra upayoganA taphAvata dhyAnamAM rAkhavA, nirAkAra upayoganuM khIju nAma darzIna che. ane sAkAra upayAganuM bIju nAma jJAna che. kevaLajJAnIne e banne prakAranA upayAga samaya aMtare hAya ke eka sAthe hAya te saMbaMdhamAM siddhasena divAkaranA nyAyanajare judA mata paDayo. e samajavA yogya che. pApa A tattvavijJAna ghaNuM mahattvanuM che ane tene aMge siddhasena divAkaranA mata jANavA yeAgya che. ane te baMne matanA upAdhyAya zrImad yazAvijayajIe samanvaya karyAM te samajavA yAgya che. ATalI vastu tattvadRSTie jANavI, ciMtavavI te bahu mahattvanI vAta che. A sarvAM upayegA paNa bhAvA che. bhAvA keTalA ane kevA che te tattvaciMtanane aMge prastuta hAvAthI e bhAve atra rajU kare che. (195) bhAvanA prakAro ane vigatA-- bhAvA bhavanti jIvasyaudayikaH pAriNAmikazcaiva / aupazamikaH kSayotthaH kSayopazamajazca paJceti // 196 // atha--jIvane aneka prakAranA bhAve thAya che. tenA anukrame pAMca prakAra paDe che. (1) auyika bhAva, (2) pAriNAmika bhAva, (3) aupazamika bhAva, (4) kSAyika bhAva ane (5) kSaye pazamika bhAva. Ama pAMca prakAranA bhAva che. (196) vivecana-A ghaNA pAribhASika viSaya che. AtmAnA paryAyeA vadhAremAM vadhAre Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 prathamati vivecana sahita pAMca bhAvavALA hoya che, te pAMca bhAvAnAM nAma upara mULa gAthAmAM jaNAvyAM. eka sAnnipAtika bhAva chaThTho AvatI gAthAmAM kaheze. judI judI sthitimAM vavuM te bhAva. pAriNAmika bhAva--dravyanA je eka pariNAma dravyanA astitvathI ja potAnI jAte ja utpanna thayA kare che te pAriNAmika bhAva. athavA koIpaNa dravyanuM je svAbhAvika svarUpapariNamana te ja pAriNAmika bhAva kahevAya che. audiyaka bhAva udayathI pedA thAya te auyika bhAva, udaya eka prakAranI AtmAnI kaluSitatA che. mela maLavAthI pANImAM AvatI malinatAnI peThe te karmanA vipAkaanubhavathI utpanna thAya che. DALAyelAM melAM pANI jevI rIte malina dekhAya che tevA ja A aucikabhAva che ema jANavuM. aupAmika--rmanA upazamathI pedA thAya te bhAva aupazamika bhAva kahevAya che. upazama eka prakAranI Atmazuddhi che. kacarA nIce besI javAthI pANImAM AvatI svacchatAnI peThe sattAgata karmanA udaya taddana rokAI jatAM te utpanna thAya che. AmAM kacaro ke melamAtra besI jAya che, paNa melathI e malina te hAya che. kSAyikabhAva-karmanA kSayathI pedA thAya te kSAyikabhAva che. kSaya e AtmAnI eka evI parama vizuddhi che, je sarvathA kacarA kADhI nAkhavAthI jaLamAM AvatI svacchatAnI jema karmanA saMbaMdha atyaMta chUTI jatAM pragaTa thAya che. kSayApazamaja-kSaya ane upazamathI pedA thAya e kSApazamika bhAva che. kSayApazama eka prakAranI AtmAnI zuddhi che ke je karmanA udayamAM nahi Avela aMzanA upazamathI ane udayamAM Avela aMzanA kSayathI pragaTa thAya che. dheAvAne lIdhe mAdaka zakti kAMika nAza pAmavAthI ane kAMika rahI javAthI kAdarAonI vizuddhinI jema e vizuddhi nizcita hAya che. AvI rIte A gAthAmAM pAMca prakAranA bhAvAnI vyAkhyA karI. e sarva bhAve sarvAM jIvAne lAgu paDatA nathI. ochAmAM ochA e bhAveAmAM jIva vatatA hAya che. ekathI vadhAre bhAvezamAM varte che. eTalA mATe ekathI vadhAre bhAvanA sannipAta thAya, sAthe vate tene sAnnipAtika bhAva kahe che. te huve pachInI gAthAmAM kaheze. sAMkhyadarzana AtmAne phUTasthanitya mAne che, ane emAM koi jAtane piraNAma mAnatA nathI. jJAna, sukha, du:khAdi pariNAmane tee prakRtinA ja mAne che. vaizeSika ane naiyAyika darzIne jJAna Adine AtmAneA guNu mAne che kharA, paNa te AtmAne ekAMta nitya - apariNAmI mAne che. navIna mImAMsakone mata vaizeSika ane naiyAyika jevA ja che. bauddhadarzIna pramANe AtmA ekAMtakSaNika arthAt niranvaya pariNAmane pravAhumAtra che. bhinna bhinna kSaNAmAM echAvadhatA thatA sukhaduHkhanA ane bhinna bhinna Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatve viSyanA jJAna Adi je pariNAme anubhavAya che, te pariNAme mAtra mAnavA ane te badhA vacce akhaMDa sUtrarUpa koI sthira tattvanuM na hovuM te ja bauddha matAnusAra, niranvaya pariNAmone pravAha che ema samajavuM. jenadarzananuM kahevuM che ke prAkRtika jaDa padArthomAM kUTasthanityatA nathI, tema ja ekAMtakSaNiktA paNa nathI, paNa pariNAminityatA che, te pramANe AtmA paNa pariNAminitya che. ethI ja jJAna, sukhaduHkha Adi paryAye AtmAnA ja samajavA joIe. game teTalA hADAnA ghA paDe chatAM jema eraNa sthira rahe che tema dezakALa AdinA vividha pheraphAra thavA chatAM vastu jarAye pheraphAra nathI pAmatI, e phUTasthanityatA. mULa vastu traNeya kALamAM sthira rahyA chatAM dezakALa Adi nimitta pramANe pheraphAra pAmyA kare e pariNaminityatA. AtmAnA badhA paryAye eka ja avasthAvALA nathI hotA. keTalAka paryAye kaI eka avasthAmAM te bIjA keTalAka bIjI kaI avasthAmAM maLI Ave che. paryAnI te bhinna bhinna avasthAo, bhAva kahevAya che. AtmAnA paryAye adhikamAM adhika pAMca bhAvavALA hoI zake che. (A graMthakAranA mate bhAva ja che.) te pAMca bhAve upara jaNAvyA che. e ja pAMca bhAve AtmAnuM svarUpa che. arthAt saMsArI athavA mukta keIpaNa AtmA hoya enA sarva paryAye ukta pAMca bhAvomAMthI keI ne koI bhAvavALA avazya hovAnA. ajIvamAM ukta pAMca bhAvavALA paryAyane saMbhava nathI. tethI e pAMce bhAvo . ajIvanuM svarUpa thaI zakatA nathI. uparanA pAMca bhAva ekI sAthe badhA jIvamAM hoya che e niyama nathI. sarva mukta jImAM phakta be bhAva hoya che : kSAyika ane pAriNamika. saMsArI jIvemAM keI traNa bhAvavALA, koI cAra bhAvavALA ane koI pAMca bhAvovALA hoya che, paraMtu be bhAvavALe koI saMsArI jIva hetuM nathI. arthAt mukta AtmAnA paryAye ukta be bhAvamAM ane saMsArInA paryAye traNathI pAMca bhAvomAM prApta thAya che. ethI ja pAMca bhAvane jIvanuM svarUpa kahyA che. e kathana jIvarAzinI apekSAe ke kaI jIvavizeSamAM saMbhavanI apekSAe samajavuM. - je paryAye audayika bhAvavALA che te bhAvika" ane bAkInA cAre bhAvavALA paryAye svAbhAvika che. ukta pAMca bhAnA pa3 bheda umAsvAti vAcake zrItatvArthasUtramAM gaNAvyA che. kayA kayA bhAvavALI keTalA paryAye che ane te kayA kayA, te tyAM batAvela che ane ApaNe te AvatI gAthAmAM joIzuM. | sarvopazama mAtra mehanIya karmane ja thAya che. darzana mehanIya karmanA upazamathI samyakatva prakaTa thAya che ane cAritramohanIya karmane upazamathI cAritra prakaTa thAya che. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATa prazamarati vivecana sahita mATe ja samyaktva ane cAritra e bane paryAye aupazamika bhAvavALA samajavA joIe. - kevaLajJAnAvaraNanA kSayathI kevaLajJAna, kevaLadarzanAvaraNanA kSayathI kevaladarzana, paMcavidha aMtarAyanA kSayathI dAna, lAbha, bhega, upaga ane vIrya e pAMca labdhio, darzana mohanIya karmanA kSayathI samyaphava ane cAritramohanIya karmanA kSayathI cAritra prakaTa thAya che. mATe kevaLajJAnAdi nava prakAranA paryAye kSAyika kahevAya che. A sarva vigata mULa graMthakAra ja AvatI gAthAmAM kaheze. umAsvAti mahArAja chaThTho sAnnipAtika bhAva A graMthamAM umere che. ekathI vadhAre bhAve eka sthAne ekI vakhate Ave tene sAnnipAtika bhAva kahe che. ApaNe e sarva AvatI gAthAmAM joIzuM. (16) - bhAvanA peTAbheda- te tvekaviMzatitridvinavASTAdazavidhAstu vijJeyAH / SaSThazca sAnnipAtika ityanyaH paJcadazabhedaH // 197 // ' artha_A pAMce bhAvomAM audayika bhAva ekavIsa prakAra che, bIjA pariNAmika bhAvanA traNa prakAra che, trIjA opazamika bhAvanA be prakAra che, jethI kSAyika bhAvanA nava prakAra che ane pAMcamA kSApazamika bhAvanA aDhAra bhedo che. chaThTho sAnnipAtika bhAva che, te bIjA bhAvane vartamAna samUha che. A chaThThA sAnipAtika bhAvanA paMdara prakAra che. (17) vivaraNa-A pAMca bhAvanA ane tenA samUha tarIke vartatA chaThThA sAnnipAtika bhAvanA piTabhede keTalA che te A gAthAmAM vicAravAmAM Avela che. e vicAraNA samajapUrvakanI ane yAda rAkhavA yaMgya che, akkalamAM Utare tevI che. ApaNe tenI vicAraNA karIe. ekavizati-prathamanA upara varNavelA audayika bhAvanA ekavIsa piTabhedo che. A audayika bhAva karmanA udayathI nAnA prakAranA paryAye banAve che. amuka mANasa janAvara (tiryaMca) thAya ke amuka deva thAya ke mANasa thAya te audayika bhAva samaja. narakagati, tiryaMcagati, manuSyagati ane devagati ema cAra gatinA cAra bheda. cAra kaSA che-phodha, mAna, mAyA ane lebha. A cAra kaSAyane udaya thavA deve te audayika bhAva batAve che. traNa liMga che-puruSacihna, strIcihna ane napuMsakacihna. A rIte agiyAra prakAra audayika bhAvanA thayA. - mithyAtva-zuddha devagurudharmanI oLakhANa na thavA de ane vratAdithI viruddha rAkhe, te mithyAtvane eka prakAra. ajJAna-ajANapaNuM, na jANavuM te. Ane paNa eka ja prakAra levAne che. asaMyatatva--sAdhupaNuM, yatipaNuM prANa prApta na karI zake. asiddhatva- prANuM mekSa na meLavI zake, saMsAramAM rakhaDyA kare. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATa A cAra gati, cAra kaSAya ane traNa liMga maLIne agiyAra prakAra thayA, temAM mithyAtva, ajJAna, asaMyatatva ane asiddhava meLavatAM para bheda thayA. tattva cha lezyA--kRSNa, nIla, kApAta, teja, padma ane zukala. A cha umeratAM ekavIza peTAbheda thayA. A gati vagere sarva karmodayathI thAya che. A bhAvamAM je upagrAhI karyAM che te sanA gati zabdanA svIkArathI samAveza gaNI leve. AkhA bhavamAM aneka karmo bhagavAya te trasadazaka, sthAvaradazaka ane khIjA sa karmonA A auyika bhAvamAM sasAveza jANI leve. kaSAyane levAthI cAre ghAtikarmAnA temAM samAsa thaI jAya che ema samajavuM. agAu gadhahastI nAmanA AcArya A pramANe gaNatarI karI che. ajJAna vagere kevI rIte auyika bhAve Ave ? evA praznanA javAbamAM kahe che ke e paNa kA heAvAthI samAveza thaI jAya. AvI rIte jIvane lAgelAM sarva karmonA A auyika bhAvamAM samAveza thaI jAya che. tri--khIjA pAriNAmika bhAvanA traNa prakAra che. jIvatva, bhavyatva ane abhavyatva e traNe pAriNAmika bhAva che. e kamathI thatA nathI. jIvamAM bhavyapaNuM ke abhavyapaNuM hAvuM te pAriNAmika bhAva che. tenuM koI kAraNa nathI ke koI karmanA udayane pariNAme te nathI, ema samajavuM ane svIkAravuM. te pAraNAmika bhAva che. A jIvanA asAdhAraNa bhAva hAvAthI emane jIvanA pAriNAmika bhAvanA peTA prakAramAM gaNavAmAM Ave che. bAkI astitva, anyatva, kartRtva, guNavattva, bhAtRtva, pradezavattva, asaMkhyAta pradezavattva, asarvaMgatatva, arUpavattva e sarva pAriNAmika bhAvA che. paNa jIvane asAdhAraNu tA uparanA traNa prakAro ja che. vaLI, A astitva vagere bhAve ajIvamAM paNa heAya che. ane ApaNe jIvane ajIvathI judA pADavA che. A rIte astitva vagere pAriNAmika bhAvA heAvA chatAM e jIvane mATe asAdhAraNu na kahevAya. A traNa jIvane ajIvathI judA pADanAra pAriNAmika bhAva che ane ApaNane A jIvatattva samajavAmAM prastuta che, jarUrI che, upayAgI che. dvi--aupazamika bhAvanA e prakAra che: samyaktva ane cAritra eTale darzanamehanIya karmane upazamAvavAthI samyaktva ane cAritramehanIya karmIne upazamAvavAthI cAritra thAya che. A upazama bhAvamAM kacarA mAtra nIce bese che, paNa te aMdara paDatho rahe che, dakhAyalA rahe che, tene savathA nAza thatA nathI. nava--kSAyika bhAva karmanA tadna kSaya thavAthI thAya che. enA nava prakAra che. kevaLajJAna, kevaLadarzana, dAna, lAbha, bhAga, upaleAga, tathA vIryalabdhi ane kSAyika samyaktva ane kSAyika cAritra. A nava prakAranA bhAva kSAyika bhAve ja prApta thAya che, Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita aSTAdaza-- --kSaye pazama bhAvanA aDhAra (18) prakAra che. udayamAM Ave te karmone kSaya karavA ane bAkI aMdara paDI rahelA karmonA upazama karavA. enI vizuddhi mizrita hAya che. kodarAnI peThe e adha mizrita Atmazuddhi che: te te jJAnAvaraNunA kSaye pazamathI matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane manaHparyavajJAna pragaTe che; tema ja mithyAtvayukta te te jJAnAvaraNunA kSaye pazamathI, matiajJAna, zrutaajJAna ane vibhagajJAna pragaTe che. Ama matijJAna Adi evA sAta prakAra thayA. te te danAvaraNunA kSayApakSamathI cakSudarzana, acakSudarzana ane avadhidarzana tathA pAMca prakAranA aMtarAyanA kSayaiApazamathI dAna, lAbha, bhAga, upabhAga ane vIrya labdhi prakaTe che. anatAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA tathA lAbhane kSayeApazama thavAthI tathA darzInamADunIyanA kSaye pazamathI samakita pragaTa thAya che. apratyA khyAnAvaraNIya kaSAyanA kSaye pazamathI dezavirati prakaTa thAya che ane pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyanA kSaye pazamathI sarvavirati cAritra pragaTa thAya che. ATalA sAruM jJAna vagere uparanA aDhAra prakAranA paryAya kSAyeApazamika bhAve vate che. 520 pa'cadaza--A pAMca bhAvanA jyAM saMyAga thAya che te sAnnipAtika bhAvanA padara prakAra che. sayeAga jevu... prayAjana che tene sAnnipAtika bhAva kahevAmAM Ave che. A chaThTho bhAva temaNe (umAsvAti vAcake) tattvArthaadhigama sUtramAM nathI batAvyA, paNa ahIM te vAta spaSTa jaNAvI che. te sAnnipAtika bhAvanA paMdara prakAra che. pAMca bhAveAmAM enA, traNanA, cAranA ane pAMcanA yeAgA (joDANA) kula 26 thAya. temAMthI nIce pramANenA kula cha yAgo (joDANeA) saMbhave che. bAkInA vIsa yoge sa MbhavatA nathI. (1) dvika saMyeAgI bhaMga. A pAriz2Amika ane kSAyika bhAva siddhanA jIvAne lAge che. (2) trikasaMyeAgI bhaMga. kevaLIne audayika, pAriNAmika ane kSAyika bhAva lAdhe. (3) trikasaMcAgI bhaga. audiyaka, pAriNAmika ane kSayApazamika bhAva cAra gatimAM rahela jIvAne lAge. (4) cAra bhAvanA saMyAga. auyika, pAraNAmika, kSAyika ane kSAye|pazamika bhAva e paNa cAre gatinA jIvAne lAge. (5) cAra bhAvanA sacega. audayika, pAriNAmika, aupazamika ane kSAye pazamika A cAra bhAvAnA saMyuga e cAre gatinA jIvamAM hoya che. (6) manuSyane pAMce bhAva lAge----audayika, pAriNAmika, kSAyika, kSAyeApazamika ane aupazamika. A pramANe cha ja bhAMgA lAle, A pramANe vAta ghaTe che. A cha yeAgA(joDANA)ne gati sAthe samajatAM A joDANAnA kula paMdara prakAra thAya. pAriNAmika ane kSAyika e ene yega eka siddha gatimAM ja saMbhave che. eTale A cegane eka ja prakAra che. audayika, kSAyika ane pAriNAmika A traNunA cega paNa kevaLIne ja saMbhave che. eTale A yeAganA paNa eka ja prakAra che. pAMce bhAvAnA yoga paNa kevaLa manuSyagatimAM ja saMbhave eTale A cAMgane paNu eka ja prakAra che. paratu Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parI tattva bAkInA traNa yogA cAreya gatimAM saMbhave che eTale darekanA cAra prakAra thatA hAI A traNa caiAgAnA kula khAra prakAra che. AvI rIte sAnnipAtika bhAvanA kula padara prakAra thAya che ema samajavuM. tenuM yaMtra nIce pramANe haribhadrasUrinI TIkAmAM Apela che. audayika mizra pAriNAmika 3, gati 44 prakAra audayika mizra kSAyika pAriNAmika 4, gati 4=4 prakAra audayika mizra aupazcamika pAriNAmika 4, gati 4=4 prakAra auDhayika mizra kSAyika auSazamika pAriNAmika 5, gati 1=1 prakAra auyika kSAyika pAriNAmika 3, kevaLIne ja 1=1 prakAra kSAyika pAriNAmika 2, sidghane ja 1=1 prakAra kula 15 prakAra AvI rIte bhedavabhAga pUrNa thayA. (197) e bhAvAthI thatAM sukhaduHkha vagerenA ATha prakAra ebhirbhAva: sthAna gatimindriyasaMpadaH sukhaM duHkham / saMprApnotItyAtmA so'STavikalpaH samAsena // 198 // atha----e bhAveA vaDe prANI sthAna pAme che, gati pAme che, iMdriyA meLave che, saMpatti ane sukha tathA duHkha prApta kare che. TUMkamAM tenA ATha dRSTie vicAra thAya che. (198) vivecana-AthI prANI sthAna, gati, saMpatti, sukhaduHkha pAme che. auyika bhAvanA udaye prANIomAM pheraphAra dekhAya che. prANIemAM e taphAvatA ATha prakAranA che. temane A jIvatattva prakaraNamAM dAkhala karavA. A gati vagere nAme sApekSa kahela che. ApaNe e sarva vicArIe. e auyika bhAvanA ATha prakAre have pachInI gAthAmAM kaheze. eka prANI bIjAethI judo paDe che, tenA A prasaMgeA citaravAmAM AvyA che. devacaMda karatAM RSabhadAsa zA kAraNe auyika bhAve judo paDe che, te para atra vicAra thAya che. e bhAvA vaDe---A sarva pheraphAra ane eka jIvathI khIjA jIvane judA pADavAnuM kAraNa te mukhyatve karIne auyika bhAva ja che. paNa pAMce bhAve paNa jIva judA paDe che, tethI pAMce bhAvane ahIM kAraNa tarIke mAnela che. sthAna--sthiti athavA AyuSya. A arthamAM TIkAkAra zrI haribhadra e zabdane spaSTa samaje che. sthAnane gati sAthe meLavavA jevuM nathI. nArAmAM uttama, madhyama ane kaniSTha sthAnA hAya che. te arthamAM sthAna zabda kAIka samaje che. sthAnane gati sAthe kAMI sabaMdha nathI. 3. }; Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita gati-- --cAra che : deva, manuSya, tiya ca ane nAraka. tiyacanI aMdara eke'driya, eiMdriya, teiMdriya, cauridriya ane paoNMcendriya tiyAnA samAveza thAya che. paMcendriya tiya "camAM jaLacara, sthaLacara ane khecarI tema ja uraparisarpa ane bhujaparisapanA samAveza thAya che. A cAra gatimAM sarva jIvanA samAveza thAya che. meAkSane pAMcamI gati kahevAya che. parara iMdriya--koI prANI ekendriya thAya, koI eindriya thAya, koI prANI taiiMdriya thAya, koI cariMdriya thAya, ane koI pa`ce driyapaNuM pAme. A vividhatA auyika bhAvanuM piraNAma che. sapadaH-iMdriyasaMpatti. koI jIva ekedriyapaNuM meLave, eve atha` TIkAkAra kare che. tyAM temanA mate indriyasa paTTu' iMdriyarUpa saMpA athamAM che. athavA vadhatI echI saMpatti pAme, koi vAra koI dhanavAna thAya, koI garIba thAya vagere. AvA arthamAM paNa saMpa zabda vAparela heAI zake. sukhadu:kha--prANIne sukha athavA du:kha thAya che te paNa auyika bhAvanuM ja pariNAma che. koI pANI mAge tyAM dUdha maLe ane keTalAka prANI ragaragIne marI jAya paNa eka baTakuM roTaleA paNa na maLe; keTalAka sArI zarIrata MdurastI dharAve ane paththara khAya te paNa naDe nahi ane koi nira Mtara mAMdA rahe ane maravAne vAMke jIve. AvA AvA je taphAvatA prANI prANI vacce paDe che te pAMce bhAvanI taratamatAne kAraNe che. avidha--A taphAvata TUMkAmAM ATha prakAranA heAya che. have pachInI gAthAmAM e AThe prakAro mULa graMthakartA pAte ja khatAvaze. tyAre prANI prANImAM phera kema paDe che tene spaSTa khyAla Avaze. eka prANI ane jA vacce je taphAvata paDe che te A pAMca bhAveAnI taratamatAne kAraNe che, Akasmika nathI. A keTaluM badhuM samajaNapUrvakanuM che te samajavuM ane tenI sthApanA karanAra keTalA vicakSaNu haze te vicAravuM. A prANI prANI vacceneA taphAvata dhyAnamAM rAkhave . ane jIvatattvanI vicAraNAmAM te agatyanI bAbata che e khyAlamAM rAkhavuM. (198) jIvAne judA pADanAra ATha kAraNeA-- dravyaM kaSAyayogAnupayeogo jJAnadarzane caiva / cAritra' vIryaM cetyaSTavidhA mArgaNA tasya // 199 // atha--dravya, kaSAya, yAga, upayAga, jJAna, darzana, cAritra ane vIrya e tenA ATha prakAranA bhedo jANavA. (199) Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para3 - vivaraNa-uparanI gAthAmAM eka ja bIjA jIvathI judo paDe che tenAM ATha kAraNa kahyAM che, te A gAthAmAM vigatavAra jaNAve che. dravya-guNene Azraya dravya, guNene je pitAmAM Azraya Ape, eTale je guNane TakAve, pitAnA che ema kahevarAve te dravya. ajIva paNa guNavAna che. dravyanI A vyAkhyA samajavI. kaSAyadha, mAna, mAyA ane lebha e cAranA samuccayanuM nAma kaSAya che. karyuM eTale saMsAra. saMsArane jemAM lAbha thAya, te vadhI jAya te kaSAya. kaSAya te mane vikAre che ane mahA saMsAra vadhArI mUkanArA che. ga-mana vacana kAyAnA ga. daza mananA, daza vacananA ane kAyayeganA bAra bhedo che. te have pachI ApaNe joIzuM. upaga-jJAna-darzana. A sarva jIvanuM sthAyI lakSaNa che. mekSamAM rahelA jIne paNa upaga hoya che. eTalA mATe tattvArthAdhigamamAM umAsvAti mahArAja kahe che ke sarva jInuM lakSaNa upaga che. 3payoga rakSaNam (2.8)-upayoga e jIvanuM lakSaNa che. jIva jene AtmA ane cetana paNa kahe che te anAdi siddha svataMtra dravya che. tAvika daSTie arUpI hovAthI enuM jJAna iMdriya dvArA thatuM nathI. paraMtu tenuM svasaMvedana pratyakSa thAya che tathA tenuM anumAna karI zakAya che. ema hovA chatAM paNa sAdhAraNa jijJAsu mATe eka evuM lakSaNa batAvavuM joIe ke jenAthI AtmAnI pichAna karI zakAya e abhiprAyathI prastuta sUtramAM tenuM lakSaNa batAvyuM che. AtmA lakSya-ya ane upaga lakSaNa-jANavAne upAya che. jagata aneka jaDa-cetana padArthonuM mizraNa che. emAMthI jaDa ane cetanane vivekapUrvaka nizcaya upayoga dvArA thaI zake che, kAraNa ke taratamabhAvathI upayoga badhA AtmAomAM avazya maLI Ave che, jyAre jaDamAM te bilakula hete nathI. jJAna--jANavuM che. vizeSa vigatathI jANavuM tene jJAna kahevAya che. dazana--sAmAnya bedha, jAti Adine bedha, vizeSatA vagarane bedha. tene darzana kahevAmAM Ave che. cAritra-caryA. pAMca prakAranAM cAritra. enuM varNana AgaLa Avaze. vIya--zakti. dAna, lAbha, bhAga, upabhega, vIrya (zakti) A pAMca prakAranA aMtarAyane tyAga kare te AtmAnA guNane rokanAra AvaraNanA tyAga barAbara che. A ATha prakAranI mAgaNa che. jIvane samajavA mATe jIvanI e AThe prakAranI * mArgaNa jANavI joIe. Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita mAgaNa--dharmanA paryAlacana dvArA anveSaNa chavadravyanI zodhakhoLa karatAM je pariNAma maLela te atra rajU karyuM che. tenA ATha prakAra che. A AThe prakAranI mANAne, anveSaNane have vigatavAra batAvaze. vicArapUrvakanI dhane mArgaNa kahe che. (19) AtmAnA prakAre. mAgaNAnusAra prathama cAra prakAre jIvAjIvAnAM dravyAtmA sakaSAyiNAM kaSAyAtmA / yogaH sayoginAM punarupayogaH sarvajIvAnAm // 20 // atha-jIva tathA ajIvane dravyAtmA, kaSAyavAna prANIne kaSAyAtmA, gasahita (mana, vacana, kAyAnI pravRtti yukta) hoya tyAre gAtmA ane pratyeka sarva jIne upagAtmA. (200) vivaraNa--A gAthAmAM je upara ATha mAgaNIo batAvavAmAM AvI te anusAra jIvanuM svarUpa batAvavAmAM Ave che, te samajavuM ane avadhAravuM. dravyAtmA-je bahAra dekhAva dhAraNa kare te dravyAtmA. jIva ane sarva ajI AkArane dhAraNa kare che. dharma adharma vagere sarva jIvone paNa AkAra hoya che. niraMjana nirAkAra AtmA paNa pugaLa saMge AkAra dhAraNa kare che. eTale bhAvAtmA te AtmA pote ja che, paNa te pudgaLa saMge AkAra dhAraNa karate hevAthI dravyAtmA kahI zakAya. yAda rAkhavuM ke ApaNe AtmAne joI zakatA nathI. paNa pudgaLa saMge te navA navA AkAra dhAraNa kare che te dravyAtmA che. AvI rIte ajIvo paNa AkAra dhAraNa kare che, tethI jIva ane ajIva dravyanI apekSAe AtmA che. kaSAyAtmA--jyAre mANasa krodha, mAna, mAyA ke lebhamAM paDI jAya che tyAre te kaSAyamaya thaI jAya che, tanmaya thaI jAya che, te vakhate te kaSAyAtmA kahevAya che. jema sAmAyika karanAra zeTha sAmAyikamAM hovA chatAM DhaDhavADe jaI AvyA tema krodhI, mAnI, mAyAvI ane lebhI te vakhate kaSAyAtmA che. yogAtmA--jyAre prANI mana, vacana, kAyAnA keI paNa yugamAM pravartate hoya te vakhate gAtmA kahevAya che. mAtra caudame guNasthAne ja agIpaNuM prApta thAya che. tyAM sudhI sarva gAtmAo che ema jANavuM. upayogAtmA--ApaNe AgalI gAthAmAM joyuM ke sarva jIvone lAgu paDe tevuM lakSaNa upayoga che. upayoga sarvajane hoya che (mekSanA ne paNa). tethI sarva AtmA upagAtmA kahevAya che. te ja pramANe jJAnamAM vate tyAre jJAnAtmA, darzanamAM vate tyAre Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ? * tava darzanAtmA, cAritramAM vate` tyAre cAritrAtmA ane vIryamAM vate` tyAre vIryAtmA. A pramANe AThe mANAe AtmAne ghaTAvave, te AvatI gAthAmAM kaheze. peAtAnuM tAdrUpsa jenI sAthe thAya te rUpa AtmA thaI jAya, te bhAvamAM vatA AtmA kahevAya che. kharI rIte AvI sthiti AtmAnI sthiti che. A bhAva kharAkhara samajave. (200) bAkInI cAra mANAe vatA AtmA- PH: papa jJAnaM samyagdRSTerdarzanamatha bhavati sarvajIvAnAm / cAritraM viratAnAM tu sarvasaMsAriNAM vIryam ||201 // atha samakita dRSTinA jJAnAtmA ane sarva prANIonA darzanAtmA ane cAritramAM Asakta thayelA hAya temanA cAritrAtmA ane saMsAramAM rahelA sarva jIvA jemanAmAM vIrya zakti hAya te vIryAtmA. (201) vivecana--A gAthAmAM mAgaNuAnusAra bAkInA AtmAnA cAra prakAra batAve che, eTale AThe mA NAnusAra AtmAnA prakAra pUrA thaze. jJAna-saMrva prANIomAM jJAnanA ana MtamA bhAga sadA khullo rahe che. kAMIpaNa jANavuM, vastu che evI vizeSa bhAvanA, tenA jANupaNAne jJAna kahe che. A devacaMda che, rAyacaMda che, mArI peAtAnI gAya che evuM savizeSa jANapaNuM te jJAna. samyagdRSTi--samyagdaSTivALA jIvane jJAna thAya te vakhate te cetanAnA pravAha te jJAnAtma jANaveA. TIkAkAranA kahevA pramANe kSAyika, kSAryapazamika ane aupamika ema traNa prakAranA jJAnane AmAM samAveza thAya che. mithyArdaSTinuM jJAna nahi. dana-vastune sAmAnya upayoga. 'ahIM kAMIka che" evuM vizeSa jANyA vagaranuM jJAna thAya, mAtra 'ahIM kAMika che' evA sAmAnya khAdha thAya, tene dana kahevAmAM Ave che. sajIvA--A dazana, sAmAnya bedha, nirAkAra upayAga jyAre prANIne thAya tyAre te dazanAmA jANavA. Ave edha ekendriyathI mAMDIne sarva jIvAne thaI zake che. cAritra-caryo. enA pAMca vibhAga navatattvamAM ApelA che. cAritranI kriyA karanAra te vakhate cAritrAtmA kahevAya che. virata--tyAgIne hAya te kharuM cAritra. cAritramAM prANI vatatA hoya te vakhate te cAritrAtmA kahevAya che. cAritra ahIM saMyatanuM samajavuM, asaMyatanuM nahi. jemaNe tyAga na karyAM hAya te cAritrAtmA na kahevAya. Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vIya--zakti, baLa. A zakti AtmAmAM bharelI che, te prakaTa thAya tyAre te varyAtmA kahevAya che. aMdara bharelI zaktine upaga thAya ja ema samajavuM nahi. paNa e zakti aMdara te paDelI che ja. | sarva saMsArIonI-siddha ane saMsArI sarva prANIomAM anaMta zakti bharelI che. jIvane ajIvathI judA pADanAra A vIrya che. ene jyAre upayoga thAya tyAre te vIryAtma thAya che ema samajavuM. zaktine upayoga kare tyAre A prANu vIryAtmA kahevAya che. - A rIte AThe mAgaNae ATha prakAranA AtmAnI vAta karI. A vAta lakSamAM rAkhI samajavI ane prANa je bhAve vatate hoya te khyAlamAM rAkhavuM. AmAM upayegAtmA ane vIryAtmA mokSanA jIvane paNa lAge che. (21) dravyAtmA-- . dravyAtmetyupacAraH sarvadravyeSu nayavizeSeNa / AtmAdezAdAtmA bhavatyanAtmA parAdezAt / / 202 // artha-dravyAtmA' e pramANe badhAM dravyane upacAra nayanI apekSAe vizeSe karIne kahI zakAya. AtmAnI (svanI apekSAe te AtmA che ane parane Adeza karavAthI paranI apekSAe te ja anAtmA thaI jAya che. (22) vivecana--A gAthAmAM "AtmA' zabdano artha apekSA dhyAnamAM rAkhIne samajAve che. e apekSAne samajavI te jaina dharma ane tenAM tattvone samajavAnI cAvI che, tethI A lekane khUba vicArI dhyAnamAM le. dravyAmA--nayane laIne apekSAe sarva padArthone paNa dravyAtmA kahI zakAya. e sAmAnyanI apekSAe samajavuM. tatvathI evI vAta na thAya, paNa upacArathI ene ane ajIvanA sarva padArthone dravyAtmA kahI zakAya. jIva ane ajIva sarva padArtho pitapitAnAM rUpanAM vAcaka hovAthI upacAranI apekSAe banene dravyAtmA kahI zakAya. ajIvamAM je guNe che te AmAM paNa che, tethI tene dravyAtmA svadravyanI apekSAe kahevAmAM koI prakArane vAMdho nathI. rati rUti vAtama-je phare hare, jAya Ave te AtmA. e apekSAe e ajIva padArthone paNa dravyAtmA kahI zakAya. enuM svarUpa batAvavA ene dravyAtmA kahevAmAM kaI jAtane vAMdho nathI. bAkI jIva e te jIva ja che. te bhAvAtmAmAM jaze. eTale tatvathI ajIva AtmA na hovA chatAM tenuM ane AtmAnuM javA AvavAne aMge svarUpa eka sarakhuM hovAthI upacArathI ene dravyAtmA kahI zakAya. A aupacArika vAta che ane nyAyaniSNuta tarata samajI zakaze. jIva ane ajIva AvI rIte ekasarakhAM jAya Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAo Ave che, tethI temane dravyAtmA kahI zakAya. A apekSA barAbara samajavI. dravya eTale sAmAnyanI apekSAe A vAta samajavI. naya--apekSA. e apekSAe ajIva dravyAtmA che, bAkI bhAvAtmA e nathI. AtmAnuM ane ajIvanuM sAmAnya eka hevAthI e dravyAtmA kahevAya. AtmA-cetanavAna. zatti zutti mAtmA-je pitAnA jorathI-zaktithI jAya Ave tene ja bhAvAtmA kahI zakAya. A apekSAe ajIvane bhAvAtmA na kahI zakAya. AtmAnA je guNe che te jenAmAM uparachallA hoya te dravyAtmA gaNAya. A sarva sAmAnyanI apekSAe che. anAtmA--AtmAnA guNe na hoya tyAre tene anAtmA kahevAya. paranI apekSAe e AtmA paNa nathI ane ajIva paNa nathI, AtmA che ane nathI, ajIva che ane nathI. AtmAnA guNe jenAmAM na hoya te vyatireka apekSAe anAtmA kahevAya. A apekSAvAdanI vAta che ane bahu jhINavaTathI samajavA gya che. e gurUgamanI apekSA rAkhe che. na samajAya teNe samajaNavALA gurunI A bAbatamAM madada levI. paradeza-je Atmika vastu na haya, jenAmAM e guNa na hoya tenI apekSAe e dravyAtmA paNa nathI ane kAMI nathI. | mArA vicAra pramANe dravya, guNa ane paryAyamAM je dravya zabda vAparavAmAM Avela che te padArtha mATe che ane dravyAtmAmAM je dravya zabda vaparAya che te sthitinI apekSAe vaparAyela che. A taphAvata zabdanA vaparAzane aMge che ane dhyAna rAkhavA che. dravyAtmAmAM vaparAte dravya zabda e taddana dekhAvamAtra upacAra che. bhAvAtmA te taddana jude ja che. bAkI ane ajI svarUpe uddezIe te dravyAtma thaI zake che, temAM jarA paNa vAMdho nathI. ajI kadI bhAvAtmA na ja thAya. A ati sUkama apekSA samajavI, samajavA prayatna kare, emAM meTAne Azraya le paDe teTale le. AtmA chavarUpa che ane ajI kadI bhAvAtmA te thatA ja nathI. sAmAnya tattvane AzrIne A dravyAtmAnuM svarUpa batAvela che. haju A viSayamAM vadhAre kahevAmAM Avaze, te sarva samajavA sahAnubhUtithI yatna kare. (202) jIva tatvanuM anekavidha svarUpa- evaM saMyogAlpabahutvAdha kazaH sa parimRgyaH / / jIvasyaitatsarva sutattvamiha lakSaNaidRSTam // 203 // artha-e pramANe AjubAjunI paristhitine laIne tema ja apabaDutvane Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 prazamarati vivecana sahita laIne jIva(jIvatatva)ne zedhI kADhavuM. A jIvanuM sarva suMdara tatva enAM lakSaNa vaDe ahIM samajavuM. (203). - vivecana--A zlekamAM batAve che ke aneka kAraNe jIvanA aneka bheda thaI zake che. atyAre jIvatatvane vicAra cAle che. temAM te aneka prakAre prastuta che. ApaNe A kane bhAva samajavA prayatna karIe. saMga-jenI sAthe jIva joDAyela hoya tenA AdhAre javanA aneka prakAra paDI zake. ApaNe kaSAyAtmA, gAtmA vagere, saMgajanya tenA prakAre basemI gAthAmAM jaI gayA. A aneka prakAre jANI levA, kAraNa ke AtmAne barAbara jANavAne e mArga che. AtmA te ghaNI rIte saMgamAM paDI gayela che, tethI tenA saMbaMdhe tenA aneka prakAra thAya. saMga chUTI jAya tyAre te baMdha thaI jAya che. jema ke e narakagatinA saMge nAraka kahevAya che, paNa te vakhate tene devagatisaMga nathI tethI tene deva na kahevAya. - a5bahatva-vaLI manuSya garbhaja ane saMmUrNima bhede karIne asaMkhya che. te bahuochA che. tiryaMce eke driya vagere bhede karIne anaMta che, tenA pramANamAM manuSya alpa che, ne tiryaMce bahu che. saMkhyAnI bAbatamAM manuSya tiryaMcane pahoMce nahi. vaLI Adi zabda upara vAparyo che te nAma mATe samaja. nAmAdi darekanA judA hoya. prANI devacaMda tarIke hasti dharAvate hoya paNa amaracaMda tarIke nahi. AvI rIte lakSaNabhede ane nAmade manuSe judA judA thAya. asti-nAsti bhede te judA paDe. A astinAsti bhAva samajo. manuSyanA AvA aneka prakAra pADI zakAya che. AvI rIte jIvatatvanA aneka prakAra thAya. te badhAnAM kAraNomAM saMyoga ane alpabaddhatva che. tene laIne tenA aneka bheda paDe che. prakAro paDavAnuM kAraNa AthI khyAlamAM AvI jaze. jIvatattvanI vAta cAle che, te dhyAnamAM rAkhavuM. (203) sarvajInuM eka lakSaNa apekSAe - utpAdavigamanityatvalakSaNaM yattadasti sarvamapi / sadasadvA bhavatItyanyathA'pitAnarpitavizeSAt // 204 // artha-sarva vastuo utpanna thAya che, nAza pAme che ane tenI aMtargata nityatva raheluM che. te sarva vastu sat ane asat apekSAe ane apekSAnI gerahAjarImAM thaI zake. (204) vivecana-A gAthAmAM sarva vastunI vyAkhyA ane tenI apekSA ApavAmAM AvI che. A vibhAga bahu jhINavaTathI grAhyamAM levA yogya che. emAM naya ane apekSAvAdane bahu yuktithI vicAravAmAM Avela che. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattva * para utpAdavigamanityatva--utpatti, vinAza ane nitya (dhruvatA) e sanI vyAkhyA che. amuka vastu-padArtha che, tenI traNa sthiti hoya che. te upaje che, nAza pAme che ane temAM nityatva hoya che. umAsvAti tavArthAdhigamamAM kahe che (5-29) ke utpAdavyayadhrauvyayukta sat je utpAda, vyaya ane drauvya e traNethI yukata arthAt tadAtmaka che te sat kahevAya. "sanA svarUpa vize bhinna bhinna dazanenAM bhinna bhinna mata che. kaI darzana (vedAnta, aupaniSada, zAMkaramata) saMpUrNa sat padArthane (brahmane) kevaLa dhruva (nitya) ja mAne che. koI darzana (bauddha) sapadArthane niranvaya kSaNika mAne che. koI darzana (sAMkhya) cetanatattvarUpa ane te kevaLa dhruva (kUTasthanitya) ane prakRtitatvarUpa sane pariNAminitya (nityanitya) mAne che. koI darzana (vaizeSika) aneka sat padArthomAMthI paramANu, kALa, AtmA Adi keTalAMka sattane kUTasthanitya ane ghara, vazva Adi keTalAMka sane mAtra utpAdavyayazIla (anitya) mAne che. paraMtu jainadarzananuM sanA svarUpa saMbaMdhanuM maMtavya ukta badhA matethI bhinna che ane sadara sUtramAM batAvyuM che." jaina darzananuM mAnavuM e che ke je sata-vastu che te phakta pUrNarUpe kUTastha nitya athavA phakta nirava vinAzI athavA ene amuka bhAga kUTasthanitya ane amuka bhAga pariNaminitya athavA ene kaI bhAga te phakta nitya ane keI bhAga te mAtra anitya ema hoI zakatuM nathI. enA mata pramANe cetana athavA jaDa, mUrta athavA amUrta, sUkSma athavA sthaLa badhI sat kahevAtI vastuo utpAda, vyaya ane dhrauvya rUpe trirUpa che." pratyeka vastumAM be aMza che. eka aMza evo che ke je traNa kALamAM zAzvata che ane bIjo aMza sadA azAzvata che. zAzvata aMzanA kAraNathI pratyeka vastu dhrauvyAtmaka, (sthira) ane azAzvata aMzanA kAraNathI utpAdavyayAtmaka (asthira) kahevAya che. A be aMzemAMthI kaI eka bAjue daSTi javAthI ane bIjI bAjue na javAthI vastu phakta sthirarUpa athavA phakta asthirarUpa mAlUma paDe che. paraMtu baMne aMzenI bAjue daSTi ApavAthI vastunuM pUrNa ane yathArtha svarUpa mAluma paDe che. ethI baMne dRSTione anusAre ja A sUtramAM sat-vastunuM svarUpa pratipAdita karyuM che." A pramANe paMDita sukhalAla sadara sUtra upara sUcaka vyAkhyA kare che, te atra dAkhala karI che. . - te ja paMDita sukhalAla jeo prajJAcakSu che te pachInA sUtra(pa.30)mAM jaNAve che ke (nityanI vyAkhyA para vivecana karatAM) "badhAM tamAM vyApakarUpe pariNAminityatva vAdane svIkAra karavA mATe mukhya sAdhaka pramANa anubhava che. sUkama daSTithI jotAM koI evuM tatva anubhavamAM nathI AvatuM ke je apariNAmi hoya, athavA mAtra pariNAmarUpa hoya. bAhya AtyaMtara badhI vastuo pariNaminitya mAlUma paDe che, je badhI vastuo kSaNika mAtra hoya te pratyeka kSaNamAM navI navI vastu utpanna thavA tathA naSTa thavAne lIdhe Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa30 prazamarati vivecana sahita tema ja ene kaI sthAyI AdhAra na hovAne lIdhe e kSaNika-pariNAma-paraMparAmAM sajAtIyatAne anubhava kyAre paNa na thAya, arthAt pahelAM koIvAra joyelI vastune pharIthI jotAM ja je "A te ja vastu che evuM pratyabhijJAna thAya che te kaI paNa rIte na thAya, kemake pratyabhijJAnane mATe jema enI viSayabhUta vastunuM sthiravuM Avazyaka che, tema ja draSTA AtmAnuM paNa sthiratva Avazyaka che. e rIte jaDa athavA cetanatatva mAtra je nirvikAra hoya te e baMne tattvanA mizraNarUpa jagatamAM kSaNakSaNamAM dekhA detI vividhatA kayAre paNa utpanna na thAya. ethI pariNAminityatvavAdane jainadarzana yuktisaMgata mAne che." - nityanI bIjI vyAkhyA-"sat pitAnA svabhAvathI yuta thatuM nathI mATe nitya che. utpAda-vyaya-dhrauvyAtmaka rahevuM e ja vastumAtranuM svarUpa che. A svarUpa sat kahevAya che. sasvarUpa nitya che, arthAt te traNe kALamAM ekasarakhuM avasthita rahe che. evuM nathI ke koIka vastumAM athavA vastumAtramAM utpAda, vyaya tathA dhrauvya kayAreka hoya ane kyAreka na hoya. pratyeka samayamAM utpAdAdi traNe aMza avazya thAya che. eja satvanuM nitya che. pitApitAnI jAtine na choDavI e ja badhAM dravyanuM dhrauvya che ane pratyeka samayamAM bhinna bhinna pariNAmarUpe utpanna athavA naSTa thavuM e emane utpAda-vyaya che. dhrauvya tathA utpAda-vyayanuM cakra dravyamAtramAM sadA dekhAya che. A cakramAMthI kayAre paNa koI aMza mukta-lupta thatuM nathI, e ja A sUtra dvArA batAvyuM che. pUrva sUtramAM prauvyanuM kathana che e dravyanA anvayI sthAyI aMzamAtrane laIne che ane ahIM nityatvanuM kathana che te utpAda-vyaya ane dhrauvya e traNe aMzenA avichinnatvane laIne che. A ja pUrvasUtramAM kathita dhrauvya ane A sUtramAM kathita nityatvanI vacce aMtara che." - sadasahavA-vastunA sat-asat bhAvo mATe upara vivecana thaI gayuM, tyAMthI utpAda-vyaya-dhrauvyayukta sat' samajI levuM. dareka vastumAM utpatti, vinAza ane nityapaNuM kAyama che. A samajavAthI jaina dharmanA jIvatattvane barAbara samajavAmAM Avaze. Apata-anapita--ahIM arpita eTale apekSA samajavI. ApaNI jAtane arpaNa karI devI e arpitavAda che. paMDita sukhalAlajI A sUtra samajAvatAM je vivecana kare che te atre prastuta che. teo A A "ati-anapitasiddhaH' (-31) sUtrane aMge lakhe che ke "pratyeka vastu aneka dharmAtmaka che kemake arpita eTale arpaNa arthAt apekSAthI, ane anarpita eTale anapaNA arthAt bIjI apekSAe viruddha svarUpa siddha thAya che." - teo sadara sUtra para vivecana karatAM jaNAve che ke "paraspara viruddha kiMtu pramANasiddha dharmone samanvaya eka vastumAM kevI rIte thaI zake che, e batAvavuM, tathA vidyamAna Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatva 532 aneka dharmomAMthI kayAreka ekanuM ane kayAreka bIjAnuM pratipAdana kema thAya che, e batAvavuM e A sUtrane uddeza che. AtmA sata che evI pratIti athavA uktimAM je sattvanuM bhAna hoya che, te badhI rIte ghaTita thatuM nathI. jo ema hoya te AtmA, cetanA Adi svarUpanI mAphaka ghaTAdi pararUpathI paNa sat siddha thAya, arthAt emAM cetanAnI mAphaka ghaTatva paNa bhAyamAna thAya, jethI enuM viziSTa svarUpa siddha ja na thAya. viziSTa svarUpane artha e che ke te svarUpathI sat ane pararUpathI sat nahi arthAt asat che. A rIte amuka apekSAe satva ane bIjI apekSAe asatva e baMne dharma AtmAmAM siddha thAya che. jema sava-asattvanuM che te ja pramANe nityatva-anityatva dharma paNa emAM siddha che. dravya(sAmAnya) daSTie nityatva ane paryAya(vizeSa) dRSTie anityatva siddha thAya che. A rIte paraspara viruddha dekhAtA, paraMtu apekSAdathI siddha evA bIjA paNa ekatva, anekava Adi dharmone samanvaya AtmA Adi badhI vastuomAM abAdhita che. AthI badhAya padArtho aneka dharmAtmaka mAnavAmAM Ave che." paMDita sukhalAla bIjI vyAkhyA ApatAM jaNAve che ke "pratyeka vastu aneka prakAre vyavahArya che, kemake arpaNuM ane anapaeNNAthI arthAt vivakSAne lIdhe pradhAna-apradhAna bhAve vyavahAranI siddhi-upapatti thAya che." A vyAkhyA upara vivecana karatAM paMDitazrI jaNAve che ke- "apekSAbhedathI siddha evA aneka dharmomAMthI paNa kyAreka koI eka dharma dvArA ane kyAreka enA viruddha bIjA dharma dvArA vastune vyavahAra thAya che, te apramANika athavA bAdhita nathI, kemake vidyamAna paNa badhA dharmo ekI sAthe vivakSita hetA nathI. prayajana pramANe kayAreka ekanI to kyAreka bIjAnI vivekSA hoya che. jyAre jenI virakSA tyAre te pradhAna ane bIjA apradhAna thAya che. je karmane kartA che te ja enA phaLane bhaktA thaI zake che. A karma ane tajajanya phaLanA sAmAnAdhikaraNyane batAvavAne mATe AtmAmAM dravyadaSTie siddha evA nityatvanI apekSA karAya che. e samaye enuM paryAyadaSTisiddha anityatva vivakSita na hovAne kAraNe gauNa che. paraMtu katRtvakALanI apekSAe bhakatRtvakALamAM AtmAnI avasthA badalAI jAya che, A karma ane phaLanA samayane avasthAbheda batAvavAne mATe jyAre paryAyadaSTisiddha anityatvanuM pratipAdana karavAmAM Ave che, tyAre dravyadRSTisiddha nityatva mukhya hetuM nathI. A rIte vivakSA ane avivakSAnA kAraNe kayAreka AtmA nitya ane kayAreka anitya kahevAya che. jyAre baMne dharmonI vivakSA ekI sAthe thAya che, tyAre baMne dharmonuM yugapatuM pratipAdana kare evo vAcaka zabda na hevAthI A mAne avaktavya kahe che. vivakSA, avivakSA ane sahavikSAne lIdhe uparanI traNa vAkyaracanAonA pArasparika vividha mizraNathI bIjI paNa cAra vAkyaracanAo bane che, jemake nityanitya, nitya-avaktavya, anitya-avaktavya ane nitya-anityaavaktavya. A sAta vAkyaracanAone saptabhaMgI kahe che. AmAM pahelAM traNa vAkyo ane Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 prazamarati vivecana sahita temAM paNa be vAkyo mULa che. jema bhinnabhinna daSTie siddha nityatva ane anityatvane laIne vivakSAnA kAraNe koI eka vastumAM saptabhaMgI ghaTAvI zakAya che, tema bIjA paNa bhinna bhinna daSTie siddha kiMtu paraspara viruddha dekhAtAM sattva-asatva, ekatva-atya, vAtva-avAsthatva Adi dharmayugmane laIne saptabhaMgI ghaTAvavI joIe. AthI eka ja vastu aneka dharmAtmaka ane aneka prakAranA vyavahArane viSaya manAya che." AvI rIte aneka prakAre AtmAne zodha-samaja joIe. na utapAda-eTale utpatti, vastu utpanna thAya ane nAza pAme, daramyAna emAM nityatva te ja vakhate raheluM che. traNa kALamAM A tenuM nitya tatva nAza pAmatuM nathI ane e nitya tatva tenAthI bhinna nathI. A traNe to AtmAmAM sarvadA rahe che; jema ke puruSanI puruSa tarIke utpatti thAya che, te ja vakhate te AgaLa je hatuM te rUpe vinAza pAme che ane te ja vakhate jIva rUpe e dhruva che. enI utpatti na thAya te tene vinAza paNa thatuM nathI. jemake mATInI ghaTa tarIke utpatti na thAya te tene kuzala (keThI) vagere tarIke vinAza thatuM nathI ane kuzUla (keTI) vagere tarIke tene nAza na thAya te ghaTa vagere tarIke te utpanna thatI nathI, kAraNa ke tenI te ja mATI ekI sAthe ghaTa, kaThI vagere rUpe hoI zakatI nathI, te kramathI ja te rUpa dhAraNa karI zake che. mATI vagara ghaTa Adi rUpa thaI zakatAM nathI, kAraNa ke te rUpane AdhAradravya-mATI che. ghaTa Adi rUpimAMthI kaI paNa eka rUpa vinA mATI paNa hotI nathI. kAraNa ke te mATInA paryA che. A rIte traNe ekabIjAnI apekSA rAkhatA hoI sAthe maLI satvanuM lakSaNa pUruM pADe che. je ema na hoya te traNamAMthI eka athavA bene kAraNe jaNAtuM je sat te asata thaI jAya, eTale sat vastu asat thaI jAya, vidyamAna vastu avidyamAna che evI prApti thAya. AvI sat vastunI gerahAjarI athavA asat vastunI hayAtI svIkAravI emAM te asatyabhASaNanuM mahApApa lAge ane tenAthI moTo karmabaMdha thAya, mATe evI vAtanI upekSA karavI joIe. siddhAntI leko paNa kaI kaI vakhata utpatti, koI vakhata vinAza ane kaI vakhata nityatva kahe che. teone A deSa nathI, e vAta spaSTa kare che. ene mATe uparane apekSAvAda-arpitApitAnI je hakIkata rajU karI che te kAraNa che. emAM vizeSatA e arpitane artha che ane vizeSatA vagaranuM je sAmAnya jJAna hoya te anarpita jJAna che. eTale A rIte virodhanuM zamana thAya che. uparanI bAbatamAM apekSAe jinapravacanamAM utpatti paNa batAvI hoya te te apekSAvizeSatAe che ema samajavuM. tyAM arpita e vizeSatApUrvaka vacana samajavuM ane anarpita eTale vizeSatA vagaranuM vacana samajavuM. paNa e arthathI te dhruva ja che. ghaDAnI utpattinI sAthe ja keThIpaNAnA nAzanI peThe te vAta samajavI. mAtra utpatti ja che e temane Azaya nathI, paNa vinAza ane nityatva sAthe ja rahe che. have utpatti ekalI kahevAthI vigama (nAza) ane nityatAne Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa33 sadbhAva hAjara samajavA, te che ja ema jANavuM. jema eka puruSane bhAI hoya, te koIne putra hoya, keIne pitA hoya ema enAmAM aneka bhAvabhrAtRtva, putrava, pitRtva, ekI sAthe hAjara rahevAthI koI ene bhAI kahe ethI te keIne putra maTI ja nathI.. ahIM paNa e prakAranI vivakSA levAne lIdhe bIjA vAdIonI piThe jainamAM doSa nathI. jema hAthanI AMgaLI mUtirUpe rahe, hajupaNe te nAza pAme ane vAMkAIthI te utpanna thAya evI rIte vastuo utpAda vagere traNathI yukta hoya che ane tevA rUpe te sarva vastu sat rahe. je vastu na hoya tenAmAM utpatti, vinAza ke dhruvatA na ja hoya, dAkhalA tarIke kharaviSANa (gadheDAnuM ziMgaDuM). ahIM sudhI be jAtanA vikalpane kahyA. 1. svAdati ane 2. svAnAsti. vastu che ane nathI e trIjo vikalpa paNa saMbhave che eTale "svAdasti ca nAsti ca" evo trIjo vikalpa thAya che. vaLI apekSAe ane apekSA vagara cAra bIjA vikalpa sUcita thAya che. te A pramANe--(4) syAdavaktavya eTale kathaMcit avaktavya che. (5) syAt asti ca avaktavyastha eTale e che chatAM vaktavya nathI. (6) svAnAti ca avaktavyastra, nathI ane vaktavya paNa nathI. (7) svAdasti ca nAsti ca avaktavya. AvI rIte saptabhaMgI thAya che. vizeSa vigate jANavAnI Icchake prazamaratinI TIkA jevI. (204). utpatti ane vinAzanI samajaNa- yo'rthoM yasminnAbhUt sAmpratakAle ca dRzyate tatra / tenotpAdastasya vigamastu tasmAdviparyAsaH // 205 // artha-je cIja emAM prathama nahotI ane temAM te atyAre dekhAya che te vastunI utpatti thaI kahevAya, ethI UlaTuM je thAya tenuM nAma vigama kahevAya che. (205) - vivecana--e pramANe sanI vyAkhyA karyA pachI have A gAthAmAM utpatti (utpAda) ane vinAzane samajAve che. vastusvarUpanI samajaNa mATe A jarUrI vyAkhyA che, te dhyAnapUrvaka vAMcavI. utpAda- mATImAM ghaDe na hatuM paraMtu atyAre mATImAM ghaDe dekhAya che. daMDa, cakra ane kuMbhAranI pravRtti tene hayAtImAM lAve che. Ama mATImAMthI ghaDAne utpAda thAya che. mATI je atyAra sudhI ghaTAkAre pariNamI na hatI te have ghaTAkAre pariName che, pariNAme gha dekhAya che. mATImAM ghaDe dekhAya tyAre mATImAM ghaDe utpanna thAya che. te pahelAM te mATImAM heta nathI. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamati vivecana sahita viparyAsa----tenAthI UlaTuM ane tyAre ghaDAne vinAza thAya che. prathama je mATIne viMDo dekhAtA hatA te have daMDa, cakra ane kuMbhAranI pravRttinA yeAge dekhAte nathI. te *mATIne piMDAkAra vinAza pAmI jAya che ane tenuM nAma vigama kahevAya. mATInA paDane te AkAre nAza athavA tyAra pachI ghaDo phUTIne kaTakA thAya tyAre e ghaDAnA nAza kahevAya che. AvI rIte pi'Dane sthAne ghaDo Ave tyAre ghaDAnI utpatti kahevAya ane tenA aMta Ave, bhAMgI phUTI jAya tyAre tenA vinAza kahevAya, 534 vigata----eTale nAza. ghaDo phUTI jAya ane tenAM ThIkarAM thAya tyAre ghaDAnA AkAre tenA vinAza thayA ema kahevAya che. (205) samAM rahelI nityatA-- sAMpratakAle cAnAgate ca yo yasya bhavati saMbaMdhI / tenAvigamastasyeti sa nityastena bhAvena // 206 // avartamAnakALe ane bhaviSyakALamAM je jenA saMbaMdhI rahe ane tenA vinAza na thAya te te bhAvamAM nitya che ema samajavuM (206) vivecana--A gAthAmAM dravyanuM nityasvarUpa batAvavAmAM Ave che. vastunA traNa svarUpe AgaLa jaNAvyA. utpAda, vyaya ane dhrauvya. AgaLanI 205mI gAthAmAM prathamanA e svarUpa batAvyA. A gAthAmAM nityatva-dhruvatAnuM svarUpa jaNAve che. te sat vastune eLakhavA mATe jarUrI che. jIvasvarUpane, e prathama tattvane spaSTa karanArI A chellI gAthA ja che. sAMpratakALa----vamAnakALa, anAgata--haju AvI pahoMcyA na hoya te kALa. jene ApaNe sAMpratakALa-vata - mAnakALa kahIe chIe te haju AvI paheAMcyA na hAya, eTale haju AvI paheAMcavAne hAya, teve vakhate, arthAt bhaviSyakALe. sabadhI--tenuM athavA temAM. mATI jenI anvayI hAya te, eTale mATI vagara ghaTa thatA nathI. mATI tA sa kALe joIe. pachI ene ghaDo manAvAya ke kuzUla (kAThI) banAvAya ke game ke pAtra, paNa mATI vagara te cAle ja nahi. A tenA nityabhAva che, te sarva kALa rahevAnA che. nAza thayA pachI mATI tA rahevAnI ja che. A mATInA ghaDA thAya che teA temAM mATI nitya tattva che, te ghaDAnA TUkaDA thAya te paNa mATI nitya rahevAnI che. AvI rIte utpAda, vyaya ane dhruvatA (nityatA) jemAM hAya te sat kahevAya che. ghaDArUpa AkAra phare, paNa temA rahela mATIpaNuM te sa`kALe karatuM nathI. e enA dhruvabhAva che. A mATI ghaDo thaye tyAre paNa hatI ane ghaDAneA vinAza thatI vakhate paNa kAyama rahe che. A Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattva 535 ene nityabhAva che. te trikALe abAdhita rahe che. A pramANe Atmadravya paNa traNe lakSaNayukta hAvAthI e' sat padAtha che. sattA A traNe lakSaNu kharAkhara jarUrI che kAraNa ke enA upara jaina dharmanA mULa muddAo AdhAra rAkhe che. samajavA te avigama--avinAza, nityatattva. ghaDArUpa AkAra krU, ghaDAnA phUTIne ThIkarAM thAya; paNa mATIpaNuM te AgaLa pAchaLa ane vamAna avasthAmAM kAyama che, e ja pramANe Atma dravyanuM samajavuM. enAM rUpe kare, e jude jude nAme oLakhAya, paNa Atmadravya athavA enI cetanatA kAyama rahe. eTale AtmAne sat padArtha kahevAmAM Ave che ane te satnI vyAkhyAmAM kharAkhara AvI jAya che nitya--sthAyI, dhruva. ghaDAmAM rahela mATInuM tattva pahelAM ane pachI jema kAyama che te ja pramANe sarva sat padA'mAM A mULa dravya kAyama che. A mULa dravyane nitya samajavuM, chatAM tenA AkAra tA kare ane te aneka nAme prasiddha thAya, tenuM sthAna pazu krU, paNa te kAyama rahe. A vAtane Atmadravya sAthe kharAkhara lAgu karavI. (206) ajIva svarUpa, pAMca ajIvA... emAM pudgala ja rUpI dharmAdharmAkAzAni pudgalAH kAla eva cAjIvAH / pudgalavarjamarUpaM tu rUpiNaH pudgalAH proktAH // 207 // atha--dharma, adharma, AkAza, pugaLa ane kALa e ajIvanA pAMca prakAra che. pugaLa sivAya bAkInA cAra arUpI che ane pudgaLA ja rUpI che. vivecana---A gAthAthI ajIvasvarUpa zarU thAya che. ApaNe jANIzuM. atyAra sudhImAM cha dravya paikI jIvadravyanI vyAkhyA thaI. A samajI tenA vistAra pachInI gAthAmAM thaze ane tenA para prasaMgAnusAra Avaze. ApaNe prathama ajIvAne samajIe. dhama...A prathama bheda che. Ane dharma eTale religion(dharma)nA atha'mAM koi na samaje. A jIve ane pudgalenA calaNa svabhAvane madada karanAra dharmAstikAya che. matsyanA saMcAranuM apekSAkAraNa jala che, manuSya mATe pavana che ane skrU nAkhavA hAya te lAkaDu che. tevI ja rIte jIvA ane pudgaleAnA calaNu svabhAvane madada karanAra dharma te dharmAstikAya. astikAya kALadravyane na kahevAya, kAraNa ke te ekapradezAtmaka che. bAkI jIva, dharma, adharma, AkAza ane pugaLa e pAMce astikAya kahevAya. (207). tenA vistAra have ajIvanI vyAkhyA vistAra karavAmAM adhama--eka jagAe paDI rahevuM, hAlavuMcAlavuM nahi, temAM madada karanArane adharmAstikAya kahevAmAM Ave che. jema musApharane visAme levAmAM vRkSArdikanI chAyA apekSAkAraNa che tema jIva tathA pudgaLane sthitipaNAmAM pariNamavA je apekSAkAraNa che For Private & Personal Use. Only Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 prazamati vivecana sahita tene adharmAstikAya kahevAmAM Ave che. AmAM adharma eTale dharmanI viruddhanI vAta nathI. jema dharma gatinuM kAraNa che tema adharma sthiratAnuM kAraNa che. AkAza-leAkAleAkavyApI, zabda, rUpa, rasa, gaMdha tathA sparahita; arUpI ane anaMtapradezI che. jema dUdhanA svabhAva sAkarane avakAza ApavAnA che tema AkAzanA svabhAva sau. dravyAne avakAza (jagA) ApavAnA che. tene AkAzAstikAya kahevAmAM Ave che. jema zcarma ane adharmanA dha, deza ane pradeza ema traNa traNa bheda che, tema A AkAzanA paNa traNa traNa bheda che. kha'dha eTale ethI mAMDI game teTalAnA saMbaMdha te madha ane enA eka vibhAgane dezasaMbaMdha kahevAmAM Ave che. pudgala--puraNIMna svabhAvavALA, pUrAya ane gaLI jAya tevA dharmavALA pugaLA. enA cAra prakAra che--paramANu, khaMdha, deza ane pradeza. khadhamAM game teTalA pradeze ke paramANue hAya. tenA eka vibhAgane deza ane kevaLIbhagavAna paNa jenA khadhamAMthI vibhAga na karI zake evA aMtima bhAga te pradeza kahevAya che ane khadhamAMthI alaga I chUTo chavAyA ekalA paDI gayelA hoya te atima bhAga paramANu kahevAya che. pudgaLa eTale matter, bhUtabhautika vastuo jemane ApaNI AjubAju joie chIe te kAla--e uparAMta kAlane paNa dravya gaNavAmAM Ave che. AMkha mI'cIne ughADavAmAM Ave temAM asaMkhyAta samaya thAya che, e vartamAna samaya e kALa che. samayane samajAvatA suMdara dAkhalA ApyA che. ane phATatAM eka dArethI bIje dore te ghaNA samaye vastu (kAtara) paDhAMce che. tema ja juvAna hAtha keLanAM aneka pAMdaDAMmAM charI bheAMke te temAM eka pAMDethI bIje pAMdaDe karIne jatAM tA asaMkhyu samaya thAya, te uparathI samaya e keTaleA sUkSma kALa che tenA khyAla karavA. kAla-samaya, vata mAna samayanI ja vAta che. 16777216 samayanA eka muhUta thAya, trIza muhUte divasa thAya, pa`dara divasanuM pamavADiyuM, e pakhavADiyAnA eka mahinA, bAra mAsanuM eka varSa. A badhA vyavahAra che tethI khatAvyuM che. samaya--kALamAM te vata mAna samayanI prarUpaNA che. ajIvAH-- rIte dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, kALa ane puLA e pAMca ajIva che. jIva eka ane pAMce ajIve maLIne cha dravya thAya che. jam--pugaLane choDIne. koI mULamAM vagam pATha Apela che te azuddha jaNAya che. TIkAkAre vam pATha ja lIdhele che. arUpa--bAkInA cAre dravyo arUpI che, amUrtimAna che, ApaNI carmacakSuthI na dekhAya tevA che. rUpiNuH-rUpI, rUpavALA, ApaNI AMkhe dekhAya tevA. ekalA pugaLA rUpI che, khAphInA cAre dravya arUpI che, Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattva 537 A gAthAne aMge keTalIka ajInA saMbaMdhamAM vAte jaNAvavAnI che. te AgaLa jatAM 209mI gAthamAM kahezuM. ahIM te kahevAne sAra e che ke sarva ajI paikI mAtra eka pudgaLa dravya rUpI che ane bAkInA cAre arUpI che. arUpIne AkAra na levAthI carmacakSu vaDe dekhAtA nathI. ApaNe sAdhAraNa mANasa te dravya arUpI hovAthI temane joI zaktA nathI. A ajIvanA mukhya prakAra ane te rUpI ke arUpI che teTaluM spaSTa karyuM (207) e ajI bethI mAMDI anaMta pradezI che dvayAdipradezavanto yAvadanantapradezikAH skndhaaH| paramANurapradezo varNAdiguNeSu bhajanIyaH // 208 // atha-bethI mAMDIne anaMta pradezavALA pudgaLanA ska hoya che. paramANumAM pradeza hotA nathI. varNa vagere guNethI tene samajI le. (2008) vivecana-ethI mAMDIne anaMta-A gAthAmAM pudgala saMbaMdhI keTalIka khAsiyate jaNAvavAmAM Ave che. pugaLane skaMdha thAya che. te be, traNa, cAra, pAMcathI mAMDIne anaMtapradezI hoya che. paramANunA milanane skaMdha kahevAmAM Ave che. pudgaLa upara jaNAvyuM tema sarUpI che. pradezanA samUhane astikAya kahevAmAM Ave che. tethI dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane pudgaLAstikAya kahevAya che. kALadravyane pradeza vartamAna samayarUpa hovAthI te ekapradeza che. tethI tene atikAya na kahevAya. paramANu apradezI-jyAre skaMdha sAthe maLela na hoya tyAre paramANu pradezI na kahevAya. paramANu skaMdha sAthe maLela hoya tyAre pradezI kahevAya che. jenI kevaLajJAnathI paNa vibhAga dazA-be TUkaDA na thaI zake te nivibhAjaya bhAgane paramANu kahe che. paramANune pitAne pradeza hotA nathI. te apradeza che. - varNAdi-dareka paramANumAM eka varNa, eka gaMdha, eka rasa ane be paza hoya che. paramANunI vyAkhyA ja evI che ke tenI sAthe eka varNa, eka gaMdha, eka rasa ane be sparza rahe. varNa phare tema paramANu badalAte jAya. AvA paramANuo chUTAchavAyA paNa rahI zake che. A chUTe paramANu nitya che ane sUkSama che, paNa enAmAM eka vaNa, eka rasa, eka gaMdha ane be sparza hoya che. paramANuo anaMta che. e sarva ajIva che. A vAta AvatI mULa gAthAmAM spaSTa karaze. paramANu apradeza che. chUTa hoya tyAre e paramANu kahevAya che. A paramANunA. vadhAre nAnA vibhAga kevaLI paNa na karI zake. TUMkamAM kahevAnuM e che ke kevaLInI najare Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita 538 nAnAmAM nAnA 'paramANu' che. tenI najare tenA be vibhAga na thaI zake. skaMdhane maLela hAya tyAre te 'pradeza' kahevAya. ane chUTAchavAyA hoya tyAre paramANu kahevAya. A paramANu ke pradezathI nAnA bhAga thaI zake nahiM. upara je eka varNa vagere jaNAvyA tenAthI paramANu sapradezI kahevAya che, dravyathI te te apradezI che. TIkAkAra nIcenA zAstrIya leAka TAMke che. kAraNameva tadantyaM sUkSmo nityazca bhavati paramANuH / eka savarNagandho dvisparzaH kAryaliGgazca // A kathana pramANe paramANu tadna nAnAmAM nAnA, eka rasa, eka vaNu ane eka gadhavALA hoya che ane temAM e sparza lAle che. A vAta jarA sUkSma che, te dhyAna rAkhIne samajavI. paramANune ahIM apradezI kahyo che ne e ja kAraNe enAthI nAnA pugaLanA vibhAga kevaLI pazu kalpI na zake. ska'dha hoya te ethI mAMDIne anaMta pradezI hAya. che. (208) cha dravyamAM bhAva-- bhAve dharmAdharmAmbarakAlAH pAriNAmikA jJeyAH / udayapariNAmi rUpaM tu sarvabhAvAnugA jIvAH || 209 || a-dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa e cAra dravyA pAriNAmika bhAve rahe. pudgaLAstikAya. audayika bhAva ane pAriNAmika bhAvamAM hAya ane jIvadravyamAM sa` bhAvA lAle. (209) vivaraNu--upara ApaNe je bhAveAne varNavI gayA temAMnA kaye bhAve chace dravyA hoya te ahI jaNAvI keTalIka prAstAvika vAte karavAmAM Avaze. A viSaya kharAkhara samajavA yatna karave. pAriNAsika-cha dravyo paikI cAra--narmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa e pAriNAmika bhAvamAM varte che. prathama ApaNe bhAvanuM svarUpa samajIe. te saMbaMdhamAM tattvArthasUtranA bIjA adhyAya para vivecanakartA, paDita sukhalAlajI jaNAve che ke '' 1. karmanA upazamathI pedA thAya te bhAva aupazamika' kahevAya che. upazama eka prakAranI Atmazuddhi che, je kacarA nIce besI javAthI pANImAM AvatI svacchatAnI peThe sattAgata karmanA utkraya tadna rokAI jatAM uttpanna thAya che. ra. karmanA kSayathI pedA thAya te kSAyika' bhAva che. kSaya e AtmAnI eka evI parama vizuddhi che, je sathA kacaro kADhI nAMkhavAthI jaLamAM AvatI svacchatAnI jema karmanA saMbaMdha atyaMta chUTI jatAM pragaT Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevuM pa39, thAya che. 3. kSaya ane upazamathI pidA thAya e "kSApazamika bhAva che. kSaye pazama eka prakAranI AtmAnI zuddhi che, je karmanA udayamAM nahi Avela aMzanA upazamathI ane udayamAM Avela aMzanA kSayathI pragaTa thAya che. e vizuddhi, dhevAne lIdhe mAdaka zakti kAMIka nAza pAmavAthI ane kAMIka rahI javAthI kedarAonI vizuddhinI jema mizrita hoya che. 4. udayathI pedA thAya te "audayika bhAva. udaya eka prakAranI AtmAnI kaluSitatA che, je mela maLavAthI pANImAM AvatI malinatAnI peThe karmanA vipAkanubhavathI utpanna thAya che. pa. pariNAmika bhAva dravyane eka pariNAma che, je phakta dravyanA astitvathI ja pitAnI jAte ja utpanna thayA kare che, arthAt kaI paNa dravyanuM svAbhAvika svarUpapariNamana ja pariNAmika bhAva kahevAya." sAMkhya ane vedAMta darzana AtmAne kUTasthanitya mAnI emAM koI jAtane pariNAma mAnatA nathI. jJAna, sukha, duHkha, Adi pariNAmene teo prakRtinAM ja mAne che. vaizeSika ane naiyAyika darzana jJAna Adine AtmAne guNa mAne che kharAM, paNa teo AtmAne ekAMtanitya-apariNAmI mAne che. navIna mImAMsakene mata vaizeSika ane naiyAyika jevo ja che. bauddha darzana pramANe AtmA ekAMtakSaNika arthAt niranvaya pariNAmone pravAhamAtra che. jaina darzananuM kahevuM che ke prAkRtika-jaDa padArthomAM phUTasthanityatA nathI tema ja ekAMta kSaNikatA paNa nathI, kiMtu pariNAbhinityatA che, te pramANe AtmA paNa pariNaminitya che. ethI ja jJAna, sukha, duHkha Adi paryAye AtmAne ja samajavA joIe." A dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa e cAra dravyo pariNAmika bhAvamAM vate che. keIpaNa vakhate dharmAdithI rahita A leka hatuM nahi ane bhaviSyakALamAM koI vakhate tenA vagarane haze nahi. rUpa-eTale pudgaLAstikAya. e be bhAvamAM haMmezA vate che. audayikabhAva ane pariNAmika bhAva. | sarvabhAva-pAMce bhAva jIvanA hoya che, e pAMce bhAvamAM vase che. pitAnA saMga pramANe e be athavA vadhAre bhAvamAM vate che. pAMce bhAvamAM jIva vartI zake. A rIte 1. bhinna bhinna kSaNamAM sukha, duHkha, ejIMvanuM bhinna viSayanuM jJAna Adi je pariNAme anubhavAya che, te pariNAmene pravAha mAtra che, ane e badhA vacce akhaMDa sUtra rUpa kaI sthira tattva nathI evo mata. - 2. game teTalA haDAnA ghA paDe chatAM jema eraNa sthira rahe che, tema deza, kALa AdinA vividha pheraphAra thavA chatAM vadhumAM jarAye pheraphAra nathI thate e kUTasthanityatA. 3. mULa vastu traNeya kALamAM sthira rahyA chatAM deza, kALa Adi nimitta pramANe pheraphAra pAmyA kare, e pariNAminityatA. Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pado prazamarati vivecana sahita chae dravya kayA kayA bhAvamAM vate, tenI vAta karI. have chae dravya saMbaMdhI navatatvanA TabAmAM zuM kahela che te prastuta hovAthI vicArI jaIe. cha dravyamAM java ane pudugaLa e be dravya pariNAmI che, bAkInA cAra dravya apariNAmI che. IhAM pariNAmane bhAva jANa; paraMtu svabhAve pariNAmI te che e dravya che. cha dravyamAM eka jIva dravya jIva che, ane bAkInAM pAMca dravya ajIva che. cha dravyamAM eka pudgaLa dravya mUrtimaMta-rUpI che, bAkInAM pAMca dravya amUrtimaMta-arUpI che. cha dravyamAM pAMca dravya pradeza che ane eka kAladravya apradeza che. cha dravyamAM dharma, adharma ane AkAza e traNa dravya eka che, bIjA traNa dravya aneka che. cha dravyamAM eka AkAza kSetra che, bIjA pAMca kSetrI che. cha dravyamAM jIva ane pugaLa e be dravya sakriya che, bAkInAM cAra akriya che. cha dravyamAM dharma, adharma, AkAza ane kALa e cAra dravya nitya che, bAkInA be anitya che. yadyapi utpAda, vyaya ane dhruvapaNe sarva padArtha nityAnityapaNe pariName che tathApi dharmAdika cAra dravya sadA avasthita, mATe nitya kahyAM. cha dravyamAM dharmAdika pAMca dravya kAraNa che, eka jIvadravya akAraNa rUpa che. cha dravyamAM eka jIvavya kartA che, bIjA pAMca artA che. cha dravyamAM eka AkAza sarvagata che, bIjAM pAMca mAtra lekavyApI che, mATe asarvagata jANavAM. yApi cha dravya kSIranIra pare paraspara avagADha che tathApi pravezarahita che eTale keIpaNa dravya anya dravyamAM tadrupapaNe thatuM nathI, mATe pravezarahita che. A sarva hakIkata "navatatvanI caudamI gAthAnA arthamAM lakhela che. - A rIte SaDradravya prakaraNa ahIM pUruM thAya che. lekanI vAta paNa ahIM kahevAmAM Ave che. lAkamAM chae dravya hAya paNa leka ke heya, zuM e koI bIju dravya che ke A che dravyamAM ene samAveza thaI jAya che, tevA savAlanA javAbamAM kahe che. (209) leka zI vastu che? ___jIvAjIvA dravyamiti SaDvidhaM bhavati lokapuruSo'yam / vaizAkhasthAnasthaH puruSa iva kaTisthakarayugmaH // 210 // 1. A vAta mULanI vAtathI viruddha che, kayA dRSTibiMduthI A lakhAyeluM che te tatva kevalIgamya. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 artha--e cha prakAranA jIva ane ajIva anne maLIne dravyAne vistAra karyAM. have je e leAka che te puruSanA AkAre che. tenA AkAra pahoLA paga karIne UbhA rahelA ane potAnI keDe banne hAtha lagAvelA puruSa jevA che (210) tattva vivecana--have savAla e thAya che ke A cha dravyonuM varNana karyuM te temanA AdhAra saMbaMdhe vatatA leAka kevA che? A bleAkamAM vaparAyela dareka zabda upayAgI che. salAka je A chae dravyane dhAraNa kare che te juduM dravya nathI. te kevuM che tenuM AvatA traNa zlAkamAM varNana karI tamane je jijJAsA thaI heAya te pUrI karavAmAM Avaze. lAkapuruSa--A loka puruSane AkAre che tethI te leAkapuruSa kahevAya che. A nara- bhAyaDAnA je AkAra te lekane samuccaye AkAra. te AkAra kevA hoya te A ja gAthAmAM kahevAmAM Avaze, te avadhAravuM. A lAkapuruSanI kalpanA bhavya che ane samajIne manamAM rAkhI mUkavA yogya che. bAkI tA enI zeAdhakhALa mATe je sAdhanA ane temanAM vAparanAra joie te na hovAthI ApaNe jJAnI mahArAjanuM vacana svIkAravuM ja rahyuM. AkhA bhUgoLanA viSaya zeAdhakhALa mAge che. vaizAkhasthAnastha vaizAkha eTale paga pahoLA karIne UbhA rahevAnI sthiti, te sthitimAM rahelA puruSanA AkAra jevA e leAkapuruSanA AkAra che. enA mukhyatve traNa vibhAga che: Urdhva leAka, mRtyuleAka ane adheAleAka. AmAM UrdhvaleAka ane A manuSyabhUminI upara Avela leAka kuravaka nAmanA jhADanA AkAranA che. eka zarAva upara bIjuM mUkyu hAya, eka UMdhu' hAya ane nIcenuM khIjuM cattu hAya ane tene AkAra thAya tevA ene AkAra che. bIjo mRtyuloka jemAM mANaso paNa rahe che te rUpAnA thALanA AkArane che. tenI nIce adheleAka Avela che te ApaNI nIcene pAtALabhAga che. te UdhA rAkhelA zarAvanA AkAra jevA che. eTale te mATe moTA thatA jAya che. A traNu leka maLIne lekapuruSa thAya che. ApaNe lekasvabhAva bhAvanAmAM AgaLa tenuM svarUpa jANI cUkayA chIe. Ave lekapuruSa che, ene citramAM jovAthI tenA kharAkhara khyAla AvI jaze. A traNe leAkanI vAta AvatI gAthAmAM kaheze. kaeNTisthakarayugma--keDe banne hAtha rAkhIne Ubhela hAya tevA. A keDe hAtha devAnI vAta ane UbhA rahevAnI banne vAta ahIM upayegI che ane samajI levA yogya che. A pramANe lekapuruSane samajAvavA mATe kalpanA karI che. te te svarUpe samajI levI ane leAkapuruSanuM chapAyela citra jovuM, e leAka eTale chae dravyane samUha. e juduM dravya nathI. (210) Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. lAkanuM vizeSa vana-- prazamati vivecana sahita tatrAdhomukha mallakasaMsthAnaM varNayantyadholokam / sthAlamiva ca tiryaglokamUrdhvamatha mallakasamudgam // 211 // atha--UMdhAM rAkhela. mallakanA(koDiyAnA) AkAranA adhAlAka che ane thALInA AkArane tiryaMc athavA mRtyuMleAka che ane be koDiyAnA saMpuTanA AkArano Urdhvaleka che. (11) vivaraNu-A traNa lokane AkAra kevA heAya che te A gAthAmAM varNana karIne jaNAvavAmAM Ave che. ApaNe A vAta AgalA (210) leAkanA vivecanamAM karI gayA, te vAtanuM atra punarAna nahI karIe. TUMkAmAM jaNAvI daie ke adheleAka UMdhA rAkhela zarAvano AkAra dhAraNa kare che, tig athavA vaccenA malAka thALanA AkAravALA che ane uparanA UlAka cattA zarAva ane tenA upara UMdhA rAkhela zarAvanA jevA AkAra le che. A traNe AkAra lekapuruSanuM citra jovAthI kharAkhara jaNAI Avaze. kozamAM malakanA artha keDiyuM ApavAmAM AvyA che, ane samudganA artha saMpuTa athavA baMdha peTI evA karavAmAM Avela che. citra uparathI ene khyAla AvI jaze. A leka e juduM dravya nathI. leAkamAM dravya rahe che, paNa A traNe leAka maLIne thayela eka leka juduM dravya nathI. A gAthAmAM U, matyu ane adhAleAkanA AkAranuM varNana karyu. (211) traNe lAnA peTA vibhAgo-- saptavidho'dholokastiryagloko bhavatyanekavidhaH / paJcadazavidhAnaH punarUrdhvalokaH samAsena || 212|| atha--TUMkAmAM adheleAka sAta prakAranA che, tig athavA malAka judA judA aneka prakAranA che ane UrdhvalAka paMdara peTAledavALA che. (212) vivecana--upara leAkanA Urdhva, martya ane adheAlAka evA vibhAga pADayA, tenA peTA vibhAge A gAthAmAM matAve che. saptavidha--apeAleAkanA sAta vibhAge athavA peTA bhAge che. aleka sAtamI nArakIe sAta rajju pramANu che ane nAneA nAnA thatAM pahelI nArakIe eka raju pramANa thai jAya che. A apeAleAkanA sAta vibhAge AvI rIte paDe che. adheAlekanA sAta nArakasthAnarUpa sAta peTAvibhAgeA paDe che. e rIte adhelAkanA sAta prakAra thAya che. tiya lAka--manuSya kSetra, matya leka jemAM ApaNuM bharatakSetra ane aDhIdvIpa AvelAM che te; keTalAka ene mRtyuleAka paNa kahe che. te vacce Avela che. puruSalAkanuM citra jovuM. Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 543 anekavidha--e uparano tiya gleka aneka prakAranA che. temAM ja mUddIpa, aDhIdvIpa, lavaNusamudra vagere AvelA che. emAM asaMkhya dvIpa ane asaMkhya samudra AvelA che. enAmAM vividhatA eTalI badhI che ke te aneka AkAra ThekANe ThekANe dhAraNa kare che; bAkI ekadare ene AkAra upara jaNAvyu tema thALI AkAranA che. tattva pa'cadazavidhAna-uparanA UrdhvaleAka paMdara prakAranA che. prathamanA khAra devAkanA daza prakAra che, kAraNa ke navamA ane dazamA devalokanA iMdra eka hAya che, tema ja agiyAramA ane bAramA devalAkanA paNa eka ja iMdra hoya che. AvI rIte daza prakAra thayA. nava caiveyaka paikI traNa traiveyako adhe che-nIce AvelA che, traNa traiveyaka madhya bhAge AvelA che ane traNa tenI upara AvelA heAvAthI traNa AkAra dhAraNa kare che. pAMca anuttara vimAna leAkapuruSanA mukha para hAi eka vibhAga banAve che. eTale 10+3+1=14 vibhAga thayA. tenA upara siddhazilAnA vibhAga ane leAkAMtika devAnA lAkAMta e pakrame vibhAga che. AvI rIte UlAkanA paMdara vibhAga samajavA. A sarva vAta zodhakhoLa mAge che. A gAthAmAM bahu saMkSepathI vAta karI. vadhAre mAhitI zrI bRhatsaMgrahaNI ane kSetrasamAsamAMthI prApta thaI zakaze. e banne graMthA chapAI gayelA che. samAsena--saMkSepathI, TUMkAmAM. A adheAleka, martya leAka ane Udhva leAkanI hakIkata AthI TUMkAmAM jaNAvavAmAM AvI. vizeSa ruciva te upara jaNAvelA graMtha vAMcI levA. (212) AkAza, kALa ane jIvanu kAya -- lokAlokavyApakamAkAzaM martya laukikaH kAlaH / lokavyApi catuSTayamavazeSaM tvekajIvo vA // 213 // atha--AkAza leAkamAM ane aleAkamAM satra vyApaka che ane kALa nAmanuM dravya ma( tiya g )leAkamAM satra pravarte che ane bAkInA cAre eTale dhama dravya, adharmadravya, pudgaladravya ane jIvadravya e cAra dravya lekamAM sa` sthAnake prasarelA che. ane eka jIva vyakti AkhA leAkamAM prasarI zake che. (213) vivecana--lAkamAM ane alekamAM AkAza vyApaka che. aleAkanuM AkAza kaI judA prakAranuM nathI, eTale leAkAkAza karatAM aleAkAkAza judA prakAranuM nathI. ahIM je e prakAra AkAzanA pADavAmAM Ave che te aMdara rahenAra dravyAne AzrayIne che. AvI rIte keTalIka agatyanI vAta cha dravyAne aMge A leAkamAM karela che te samajavI, satya laukika--divasa ane rAtrinI gaNatarI ke varSanI gaNatarI ke AyuSyanA hiMsAkha je thAya che te ApaNA matya leAkane AdhAre ane anusAre samajavA. devaleAka ke nArapha : Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita bhUmiomAM kAMI cAMdA sUraja UgatA nathI. teonAM AyuSya A matya lekane hisAbe gaNAya che. jyotiSa, tArA, caMdra ke sUrya sarva pRthvI upara AThase je jananI aMdara AvelA che ane deva tathA nArakanAM AyuSya paNa ene ja AdhAre gaNAya che. divasarAtrinI gaNatarI manuSyalakane AdhAre sarvatra thAya che. - lokavyApi-dharmadravya, adharmadravya, pudgala dravya ane jIvadravya e cAra lekavyApI che, A lekanI aMdara ja che, tenI bahAranA alakamAM te vyApatA nathI. te ekajIva-cha dravyamAM eka jIvadravya evuM che ke enI vyaktiomAMnI pratyeka AkhA lekavyApI thavAnI zakti dharAve che. kevaLajJAnI kevalisamudUchAta kare tyAre pratyeka kAkAzanA pradeze AtmAnA pradezane mUke che, te vakhate te lekavyApI thatuM hovAthI pratyeka jIvane lekavyApI kahevAmAM Avela che. A enI zakti che paNa te vAta te kevalisamudughAta jyAre kare tyAre ja thAya che. e vakhate e AkhA lekamAM vyApI jAya che. sarvavyApI keNa kayAre thAya te samajavA jevuM che. eka AtmA paNa sarva-AkhA lekane vyApaka thaI zake che, A tenI zakti che, tene te tarIke samajavI. (213) cha dravya sabaMdhI vadhAre mAhitI- dharmAdharmAkAzAnyekaikamataH paraM trikamanantam / kAlaM vinA'stikAyA jIvamRte cApyakartRNi // 214 // atha--dharmadravya, adharmadravya ane AkAzadravya vyaktiza eka eka che, paNa bAkInAM traNa vyaktizaH anaMta che. kAla vagaranA pAMce (dharma, adhama, AkAza, pugaLa ane jIva e pAMce) astikAya che ane jIva vagaranA bAkInA pAMce (dharma, adharma, AkAza, pugala ane kALa) akartA che. (214) - vivaraNa-ekaika-ahIM jIva ane ajIvanA cha dravyanI keTalIka khAsiyata batAve che, te samajavA lAyaka hovAthI dhArI levI. cha dravya upara gaNyA, te paikI dharmadravya adharmadravya ane AkAzadravya eka eka che. eka eTale eka ja. AkhI duniyAnI aMdara gatimAM sahAya karanAra dharmadravya ane sthitimAM sahAya karanAra adharmadravya eka ja che. tevI ja rIte jagyA ApanAra AkAzadravya paNa eka che, enA samajavA mATe lekAkAza ane alakAkAza evA bheda pADavAmAM AvyA che, paNa lekanuM AkAza ane alekanuM AkAza eka ane ekasarakhuM ja che. emAM kaI bheda ke prakAra nathI. ane kALadravya, pudgaladravya ane chevadravya anaMta che. e traNe be anaMta che. - astikAya-jyAM pradezane samUha thatuM hoya tyAM astikAya kahevAya. e rIte - dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pugaLAstikAya ane jIvAstikAya kahevAya, * (*14) Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattva 545 paNa kALamAM vartamAna samayanI gaNanA hovAthI tene astikAya na kahevAya. vatamAna samaya je samaye atIta samaya thaI jAya che. kALane age va`mAna samayanA ja hisAba che. akartR----jIvAstikAya che te mAtra eka karrA che, sukhaduHkhanuM kAraNa ane karanAra te eka ja che ane bAkInAM pAMca dravyA akartA che, pAte kAMI karI zakatA nathI. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgaLa ane kALa pote sukha duHkha vagere karI zakatA nathI. sArA ke kharAba anubhavanA kartA mAtra eka jIva ja che. (214) dhama adhama ane AkAzanu kArya ---- dharmo gatisthitimatAM dravyANAM gatyupagrahavidhAtA | sthityupakartAsdharmo'vakAzadAnopakadgaganam // 215 // atha--e cha dravyeA paikI) dhadravya eka ThekANe sthiti karelI vastuone ke jIvadravyane gatimAM upagraha (madada) kare che ane gativALA dravyane eka sthAnake rAkhavAnuM kAma adharmedravya kare che. ane avakAzamAM jagA (space) ApavAnuM kAma AkAzadravya kare che. (215) vivaraNu----A gAthA ajIvanA pAMca dravye paikI prathamanA traNa dravye zuM zuM ane kevA prakAranuM kAma kare che te jaNAve che. AthI vastunA upayAga najaramAM, khyAlamAM Avaze. bAkInA dravyAnI vAta AgaLanI gAthAmAM spaSTa karaze. dha--dharma nAmanuM prathama dravya je pudgugaLa athavA jIva eka jagyAe sthiti karIne rahela hAya tene gatimAM upagraha kare che, tene gati karAve che. sthAne rahela vastu ke jIvane gatimAM sahAya karanAra A prathama dharma nAmanuM ajIva dravya che. upagraha--upakAra. A gatine sahAya karavI te dharmadravyanuM kArya che. jema pANImAM paDela mAchalAnA saMcAranuM apekSA kAraNa pANI che tema jIva ke pugaLane saMcAranuM apekSA kAraNa dharmedravya che. jema jaLa vinA matsyanA saMcAra thaI zake nahi, tema dharmadravya vinA jIva ane pugaLa cAlI zake nahi. sthiti--eka sthAne rahevAmAM khIju` ajIva dravya kare che. jema kAraNa che tema jIva tathA pugaLane adharmadravya kahevAmAM Ave che. sthitimAM sahAya karavA rUpa kArya adharmadravya nAmanuM musApharane visAmo levAne vRkSAdikanI chAyA apekSA sthitipaNe pariNamavA je apekSA kAraNo che tene avakAza--Space jagA. mArga ApavA, jagyA ApavI e AkAzadravyanuM kAma che. ApaNe lAkaDAmAM khIlI mArIe te khIlIne avakAza-jagA ApanAra AkAza che. lAka pra. 69 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita ane alakamAM vyApI raheluM, zabda, rUpa, rasa, gaMdha tathA sparzarahita, arUpI, anaMta pradezevALuM ane dUdha jema sAkarane sthAna Ape che tema badhA dravyane sthAna ApavAnA svabhAvavALuM AkAzadravya che. upakAra-sahAya. sthAna ApavArUpa upakAra AkAzadravya kare che. gaganama-keI sthAne gamana evo pATha che, te azuddha pATha che. A pramANe dharmadravya, adharmadravya ane AkAzadravyanuM zuM kArya che te samajaNamAM AvyuM haze. A pratyeka dravya eka bIjAthI svataMtra che ane eka bIjAmAM dAkhala thatuM nathI. e e pratyeka dravyanuM svataMtra vyaktitva che. (15) cothA pudagala dravyanuM kArya-- sparzarasavarNagandhAH zabdo bandho'tha sUkSmatA sthaulyam / saMsthAnaM bhedatamazchAyodyotAtapazceti // 216 // artha-sparza (pharasanA), rasa, varNa, gaMdha ane zabda e pAMce tema ja karmane AtmA sAthe baMdha, nAnApaNuM, sthULapaNuM, AkAra, vibhAga, aMdhAruM, chAMyaDe, prakAza ane sUryane jhaLajhaLATa (e vagere muddagaLa dravyanA asAdhAraNa paryAya che.) (216) vivecana-pugaLa nAmanA cethA ajIva dravyane hetu, tenAthI thate oLakhANa saMbaMdha, tene vartavAnI rItanuM A gAthA varNana kare che. pugaLane svabhAva zuM che te A gAthAmAM jarUrI vistArathI batAvyuM che. 5 -ATha prakAranA sparze che. aDavAthI TADhuM ke UnuM che te jaNAya. A sparza barachaTa ke cIkaNa. vagere pugaLanA pariNAma upara AdhAra rAkhe che. sparza jAte ja paugalika che. rasa-rasa pAMca che. kaDavA ke mIThA rasavALA ke khATA rasavALA thavuM ane pidugalika vastumAM pAMcamAMthI koI prakArane rasa te pugaLanA pariNAma para AdhAra rAkhe che. e pudgaLa AtmA sAthe kSIranI peThe lAgI jAya che. gadha-sugaMdha ke durgadha, sArI ke kharAba gaMdha vastunI ke prANunI hoya, bemAMthI eka gaMdha thavI te pudgaLa para AdhAra rAkhe che. vaNa-raMga pAMca che. pAMcamAMthI koIpaNa raMga hovo te pugaLamAM anivArya che. ane te rIte lAlapILA vagere thavuM te pugaLane svabhAva che. tethI pudgaLamAM judA judA pariNAmo thatAM raMgo palaTAI paNa jAya che. zabda-kAne je sAMbhaLavAmAM Ave che te zabda paNa pudgaLa che. zabda-bolelA ke sAMbhaLelA-e paNa pugaLa che e vicAra hajAra varSa pahelAM tatvajJAnInA lakSamAM Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatva hate te hakIkta AnaMda utpanna kare che. sacitta, acitta ane mizra evA traNa vibhAgo zabdanA thAya che. baMdha-AtmA ane karmo judAM che, chatAM kSIranIranI jema karmo AtmAne maLI jAya, eka thaI jAya, mahAmuzkelIe judA paDe te pugaLane svabhAva che. karmo paugalika che. sUkSamatA-sUkamapaNe jAte atyaMta nAnA-sUkSama hovuM te paNa pugaLane ja svabhAva che. sthULatA-jADAI, sthULatA. grahaNa dhAraNa yaMgya sakane taiyAra karavA e paNa pugaLane svabhAva che. saMsthAnaAkAra, AkRti. samacatura3, pahoLuM, vAniyuM, kubaDuM vagere aneka prakAranI AkRtio zarIranI thAya che, te sarva pugaLane svabhAva che. zarIrane AkAra sAre kharAba thave te pudgaLanI AkRti para AdhAra rAkhe che. tama-aMdhAruM. aMdhAruM pite paNa paugalika che, pugaLane paryAya che, te jANavA jevuM che. chAyA-ApaNI chAyA paDe, eLe paDe te paNa pugaLano ja paryAya che. jevuM zarIre tevI chAyA. jhADanI chAyA zIta svabhAvI che. A chAyA pudgaLane dharma che, e pudugaLanuM kAma che. udyota-caMdrane ke ratnano jhaLakATa e pudgaLane laIne che. ane e pugaLane dharma che, upakAra che. Apa-taDake, sUrya Uge tyAre je prakAza paDe che te paNa pugaLano ja paryAya che. A sivAya pudagaLanA kAryanA aneka dAkhalA AvatI gAthA (21)mAM ApavAmAM Avaze. A saMbaMdhe navatatvanI gAthA agiyAramInuM vivecana prastuta hovAthI ahIM ApavuM ucita dhAryuM che. te gAthAnA TabAmAM kahe che ke - sacina, acitta ane mizra e traNa prakAramAMnA game te prakArane zabda, aMdhakAra tathA ratna pramukhane prakAza tathA caMdramA pramukhanI jyoti tathA chAyA ane sUrya pramukhane * Atapa, vA eTale bIjA nIcalA padArtha paNa jANavA. varNa, gaMdha, rasa ane speza evA guNavALa hoya ane je cauda rAjalekamAM vyApaka, saMkhyAta pradezI, asaMkhyAta pradezI tathA anaMta pradezane pUraNagalana svabhAvavAnuM e akhaMDa pudgaLAstikAya rUpa baMdha, te baMdhane eka bhAga athavA kAMIpaNa nyUnabhAga deza, tathA je kevaLInI buddhie paNa eka Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 prazamarati vivecana sahita bhAganA be bhAga thaI zake nahi e atisUkSama baMdhane abhinna bhAga nivibhAjyarUpa te pradeza, tenI jyAre khaMdhathI bhinna kalpanA thAya tyAre te paramANu kahevAya che. e pudgalanuM nizcayapaNe lakSaNa che." pudgaLanuM vizeSa varNana haju AvatI gAthAmAM graMthakAra pite ja rajU karaze. (216) pudagaLanA svarUpa vize vadhAre- karmazarIramanovAgviceSTitocchvAsaduHkhasukhadAH syuH / jIvitamaraNopagrahakarAzca saMsAriNaH skandhAH // 217 // atha-karma, zarIra, mananA vego, vacananA mege, kAyAnA vego, judI judI jAtanA vyApAre zvAsocchavAsa, duHkha ane sukha, jIvatara (AyuSya) ane maraNa e saMsArInA upakArane karanArA skandha (pudgaLa) che. (217) vivecana-A gAthAmAM pudgaLanA bIjA bAkI rahelA dharmo spaSTa kare che. A tatvanuM prakaraNa cAle che ane pudgaLa ajIva tatvamAM Ave che e dhyAnamAM rAkhavuM. kama-kAzmaNa zarIra athavA kArmika zarIra AkhuM pudgaLanuM baneluM hoya che. karmo paugalika che. jJAnAvaraNAdika ATha prakAranAM karmo ke tenI eka sattAvana prakRti e sarva paugaLika che. zarIra-audArika, vaikriya, AhAraka ane tejasa e sarva zarIre paNa pudgaLanA ja banelAM che. tethI te paugalika che. zarIrane banAvavuM te pugaLanuM kArya che. mana-mavargaNa te pagalika che. manuSyanuM mana AkArane dhAraNa kare che. te AkhuM mana paudgalika che ema jANavuM. vAku-vANI, uccAra. manuSya bIjAne bolIne saMbhaLAve che, bhASaNa kare che, ke rADa pADe che, te vastutaH padgalika che. A vAta zodhakhoLanA yuga pahelAM paNa jainene jANItI hatI te samajavA jevuM che. vacana paNa paugalika che evI vAta che. vANI e pudgaLanI banelI che. viceSTita-zarIrathI thatA judA judA prakAranA vyApAra, kAyika yoga. kaI vastu levI, phekavI, saMkocavI, judA judA prakAranA vyApAra karavA e sarva kAyagathI thAya che. e paugalika che, pudgaLanuM kArya che. - ucchavAsa-zvAsevAsa, zvAsa le ne mUka. A, daza prANa paikIne eka prANa paNa paudgalika che, pudgaLanuM kArya che. dukha--mANasane ke anya koIpaNa prANIne pIDA bAdhA thAya, tene anubhava je karAve te paNa karmajanya hovAthI paugalika che. kaDavA, kharAba anubhavane duHkha kahevAya. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTa tatva sukha--jethI prANIne sAre sukhada anubhava thAya te paNa puSyajanya hoI paugalika che, pugaLane svabhAva che. jIvita--AyuSya, jIvana. e paNa AyuSkarma para AdhAra rAkhe che. ane upara jaNAvyuM tema karmo jugaLa hovAthI jIvana paNa paugalika ja che. maraNa-AyuSkarma pUruM thatAM prANI maraNa pAmI bhavAMtaramAM jAya che. te paNa pugaLane ja svabhAva che. zastra-hathiyArathI maraNa thAya, agnithI maraNa thAya, viSa-jherathI maraNa thAya e sarva paugalika che. upagraha-upagraha eTale upakAra. upakAra, pariNAma ke svabhAva e traNe zabda eka ja artha vyakta karanAra che, paryAya zabdo che. pugaLane upakAra eTale pugaLanuM kArya. eka rIte pugaLa kAMI pADa karatuM nathI, paNa evuM kArya karI pariNAma nIpajAvavuM e ene dharma che. saMsArI-saMsAramAM vartatA jIvanA. skaMdha -aneka aNu maLIne manuSya aDI zake, upADI zake, pheravI zake evo skaMdha (paugalika) thAya che. upara jaNAvela sarva ke kaI kaI kArya karavA e pudugaLane svabhAva che. be aNuone eka hayaNuka thAya ane traNa aNuone eka caNaka thAya, evA aneka caNakane eka pudgaLa kaMdha thAya. A skaMdhanuM AvA prakAranuM kArya che, ema samajavuM. atra pudgaLa ajIva tattvanuM kArya zuM che te spaSTa karyuM. (217) kALa tathA jIvanuM kArya-- pariNAmavartanAvidhiparAparatvaguNalakSaNaH kAlaH / samyaktvajJAnacAritravIyazikSAguNA jIvAH // 218 // atha-pariNAma ane vartana ane paratA ane aparatA jenuM lakSaNa che te kALa nAmanuM dravya kahevAya ane samyakatva, jJAna, cAritra ane vIrya jenA guNe che te jIva dravya che. (218). vivaraNa-A gAthAmAM bAkInA be chellA dravya kALa ane jIvanI vyAkhyA ApI jIva ane ajIva nAmanA prathamanA be tane vistAra pUre karavAmAM Avaze, te avadhAravuM. pariNuma-pariNamana thaI javuM te. TIkAkAra khulAsAmAM kahe che ke aMku-keTA vadhe che, ghaTe che te sarva kALa kare che. hAni ke vRddhi thavI te pariNamana para AdhAra rAkhe che ane te pariNamana kALa nIpajAve che. vatanA-A vastu vate che, pelI vastu vartatI nathI e paNa kALathI thAya che. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa0 prazamarati vivecana sahita A kALamAM A vastu pravarte che, pelI vastu pravartatI nathI e sarva kALadravya mukarara kare che. paratva-aparatva-pacAsa varSathI pacIza varSa apara (ochA, kaniSTha) che. pacAsa AgaLa che, vadhAre che. pacIsa varSathI pacAza varSa para (vadhAre, jayeSTha) che. vastumAM moTAnAnApaNuM thAya te kALathI thAya che. A vyAkhyA pramANe kALadravyanuM kArya hAni-vRddhi rUpa, hovApaNuM ane gurulaghupaNuM e che. vastu kALakrame zIvizINa thaI jAya te paNa kALanuM kArya che. yuvAna mANasa buddo thAya te paNa kALanuM kArya che ane vastu tarIke vastu hovI e kALathI ja siddha thAya che, tema ja vastumAM gurulaghupaNuM paNa kALathI ja thAya che. eka saDI gayelA kapaDAne phADI nAMkhatI vakhate eka dhAgethI bIje dhAge hAtha pahoMce temAM te asaMkhyAta samaya thAya che. AMkhanA eka palakArAmAM asaMkhyAta samaya thAya che. kamaLanA pAMdaDAne upara upara goThavelAM hoya ne hAthamAM bhAluM laI te pAMdaDAne vAMdhIe tyAre eka pAMdaDethI bIje pAMdaDe bhAluM jAya temAM paNa asaMkhyAta samaya thAya che. AvuM kALanuM svarUpa che. have ApaNe chaThThA ane chellA chavadravyanI vyAkhyA karIe. jIvane oLakhavA mATe cAra cIjo batAvI che. samyakatva-zuddha deva, guru ane dharma para zuddha zraddhA, temAM koI jAtanI zaMkA na thAya tevI vizuddha zraddhA te samyaktva. jJAna-jANavuM te, vastunuM svarUpa vizeSa prakAre jANavuM te jJAna. samyaktva eTale zuddha darzana arthAt zuddha zraddhA. e prathama darzanane guNa che ane e prANuna-jIvanA anAdi asala lakSaNane eka bhAga che. cAritra-caryA. enA sAmAyikAdi pAMca prakAra che. e paNa jIvane anAdi asala guNa che. nija svarUpamAM ramaNa karavuM te cAritra che. vyavahArathI kiyAnidhirUpa game te eka cAritra ane tethI vadhAre cAritra jIvamAM hoya che. A trIjuM jIvanuM lakSaNa che. vIrya--A jIvanuM asala cothuM lakSaNa che. vIrya eTale zakti. enA karaNa ane labdhirUpa be prakAra che. koIpaNa prakAranI zakti hoya te jIva che. jIva te game tevA zastranI aMdara paNa pisI nIkaLI zake che. e iMdranA vajanI paNa ArapAra jAya Ave. A cAra naisargika guNa jene hoya tene jIva kahevAmAM Ave che. ahIM cha dravya saMbaMdhI hakIkata pUrNa thatAM tatvavibhAga paikI jIva tatva ane ajIva tatva pUrA thAya che. jeo sAta tatva mAne che teo kahe che ke sukha Ape tevA anu - Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tava 551 rIlana daram | bhavane puNya kahevAya ane duHkhanA anubhavane pApa kahevAya, paNa te bane AzravanA peTAmAM AvI jAya che, tethI temane alaga tattva gaNavAnI jarUra nathI. temane mate to sAta che. bIjA keTalAka nava to kahe che. ApaNe puNya pApane prathama samajI A muddA para pharI AvIzuM. (218) trIjA puNya ane cothA pApa tatvanuM svarUpa pudgalakarma zubhaM yat tatpuNyamiti jinazAsane dRSTam / __yadazubhamatha tatpApamiti bhavati sarvajJanirdiSTam // 219 / / atha-pagalika karmo paikI je sArA karmo hoya, je sukhane anubhava karAve tene puNya kahe che ema jaina zAsanamAM dekhavAmAM AvyuM che. ane je azubha karmo hoya, je duHkhane anubhava karAve tene pApa kahe che ema sarva jaNAveluM che. (19) vivaraNa-A gAthAmAM puNya pApanuM varNana Avaze. te bannene judAM tattva gaNavA ke nahi tenI carcA, prathama graMthakAra zuM kahe che te vicArIne karazuM. zubha--jenA udayathI prANI sukhane anubhava kare athavA zAtAne pAme te puNya. zAtA, sukha, samAdhi, AnaMda e ene prathama prakAra che. ApaNe AgaLa jatAM enA aneka bIjA prakAre joIzuM. azubha--jenA udayathI prANI duHkhane bhegave te pApa. jinazAsane--graMthakartA kahe che ke A vyAkhyA amArI pitAnI banAvelI nathI, paNa e tIrthakara mahArAje kahelA pramANe atra rajU karI che. ethI e jainazAsana saMmata hakIkata che ema jANavuM. savajJa--khuda tIrthakaroe e vAta kahela che te atre jaNAvI che. te graMthakartA jevA chadmastha prANIe kahela vAta nathI. paNa khuda tIrthaMkaranI kahela che. puNya athavA sukhane anubhava beMtALIza prakAre thAya, te nIce pramANe-- (1) jenA udaye prANI sukhazAtAne pAme te zAtAdanIya karma. (trIjuM karma.. (2) jenA udaye prANu ucca kuLamAM janma pAme te ugotra (sAtamuM netrakarma) (3-4) jenA udaye manuSyanI gati ane manuSyanI AnupUrvI thAya te nAmakarma chachuM. (5-6) jenA udaye devatAnI gati ane devatAnI AnupUva thAya te nAmakarma. (sadara) (7) jenA udaye prANI padriyapaNuM pAme te paceMdriya jAti nAmakarma. (sadara) (8) jenA udaye audArika zarIra jIva prApta kare te audArika nAmakarma. (sadara). (9) jenA udayathI vaikriya zarIra chava prApta kare te vaikriya nAmakarma. vaikriya zarIra be prakAranuM--papAtika (devatA, nArakanuM) ane labdhipratyayIka (anyanuM). Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita (10) tItha karanI Rddhi jovA eka hAthanuM zarIra kare te AhAraka zarIra. jenA udaye AvuM zarIra prApta thAya te AhAraka zarIranAmaka. (tiya``ca-manuSya) (11) jenA udaye annane pacAvanAra tejasa zarIra prApta kare te taijasa zarIra nAmakarma. (12) jenA udaye karmanA paramANu AtmapradezanI sAthe maLe te kAryaNuzarIra-nAmakarma. (13) audyArika zarIranA aMgopAMga che e hAtha, e Uru, eka pITha, eka mastaka, eka uttara tathA eka hRdaya. e ATha aMgeApAMga jenA udaye thAya te aMge|pAMga nAmakarma. (14) jenA udaye vaikriya zarIranA aMgopAMga thAya te vaikriya aMgopAMga nAmakarma, (15) jenA udaye AhAraka zarIranA sadarahuM aMgopAMga thAya te AhAraka aMgApAMga nAmakarma. (16) jenA uce prathama saMghayaNu (cha saMghayaNu paikI) maLe te vARSabhanArAca saMghayaNa nAmakarma, (17) jenA udaye cha saMsthAna paikI prathama samacaturasa saMsthAna prApta thAya te samacaturasra saMsthAna nAmakarma. papara (18-21) jenA udaye zubha vaNu, gaMdha, rasa ane sparzI maLe te vaNu catuSka nAmakarma. (22) jenA udaye madhyama vajanadAra zarIranI prApti thAya te agurulaghunAmakarma. (23) jenA udaye bIjA baLavAnane pAte duHsahu thaI paDe te parAghAtanAmaka, (24) jenA udaye sukhapUrvaka zvAsa levAya mUkAya te zvAseAsa nAmakarma. (25) jenA udaye parane tApa upaje tevA zarIranI prApti thAya te AtapanAmakarma kahevAya. (26) jenA udaye caMdra jevI zItaLatA utpanna karavAnA heturUpa tejavALuM zarIra prApta thAya te udyotanAmakarma, (27) jenA udaye haMsanA ke vRSabhanA jevI peAtAne gati prApta thAya te zubha vihAye gati nAmakarma. (28) jenA udaye zarIrane yeAgya sarva avayavA yeAgya sthaLe gAThavAI jAya te zaktinirmANu nAmakarma. (29) jenA udayathI devatAnA AyuSyanI prApti thAya che surAyu. (chaThThuM Ayukarma.) (30) te ja pramANe jenA udayathI manuSya AyuSyanI prApti te narAyuSya. (sadara) (31) jenA udaya tiryaMcanuM AyuSya (gati nahi) prApta thAya te tiya'ca AyuSya. (sadara) (32) jenA udayathI tIthakara thavAya te tIrthaMkara nAmakarma. (33) jenA udayathI trasapaNuM maLe te trasa nAmakarma. (34) jenA udayathI khAdara zarIra maLe te khAdara nAmakarma. (35) jenA uddayathI jIva peAtAnI paryApti purI kare te paryApta nAmakarma, For Private, & Personal Use Only Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta papa3 (36) jenA udayathI bhinna bhinna zarIra prApta thAya te pratyeka nAmakarma. (37) jenA udayathI dAMta vagere avayane sthiratA prApta thAya te sthira nAmakarma. (38) jenA udayathI zarIranA sarva avayava sArA heya, khAsa karIne nAbhi uparane bhAga sAre rahe, te zubha nAmakarma. (39) jenA udayathI lekapriyatA maLe te saubhAgyanAmakarma. (40) jenA udayathI vANImAM mAdhurya prApta thAya te susvaranAmakarma. (41) jenA udayathI jIvanuM vacana lekamAM mAnanIya thaI paDe te AdeyanAmakarma. (42) jenA udayathI lekamAM yaza-kIrti thAya te nAmakarma. AvA zubha karmane udaya te puNya kahevAya che. evI ja rIte pApa-dukhanA vAzI prakAra che. te nIce pramANe che. (1) pAMce iMddhi ane mana dvArA niyata vastunA thatA jJAnanuM jethI AcchAdana thAya te matijJAnAvaraNIya pApakarma (2) zAstrAnusAre thatAM jJAnanuM jethI AcchAdana thAya te zrutajJAnAvaraNIya pApakarma. (3) rUpI dravyane sIdhuM jaNAvatuM je jJAna tenuM jethI AcchAdana thAya te avadhijJAnAvaraNIya pApakarma. (4) saMjJIpacaMdriyane mane gata bhAva jANavAnA jJAnanuM jethI AcchAdana thAya te mana:paryavajJAnAvaraNIya pApakarma. (5) ekaluM nirAvaraNa jJAnanuM je karma AcchAdana kare te karma-kevaLajJAnAvaraNIya pApakarma (6) devA gya vastu hAjara hovA chatAM je karmanA lIdhe na daI zakAya te dAnAMtarAya pApakarma. (7) denAra ApavA IcchatA hoya, vastu hoya, mAganAra hoya chatAM te vastunI prApti je karmanA kAraNe na thAya te lAbhAMtarAya pApakarma. (8) bhegavavA gya vastu je karmanA kAraNe bhegavI na zakAya te bhegAMtarAya pApakarma. (9vastra vagere anekavAra bhegavI zakAya tevI vastu hovA chatAM je karmanA kAraNe bhegavI ja na zakAya te upabhegAMtarAya pApakarma (10) pite yuvAna, rogarahita hovA chatAM je karmanA kAraNe jIva pitAnI zakti pheravI na zake te vIryaMtarAya pApakarma. (11) AMkhe karIne rUpanuM je sAmAnyapaNe grahaNa thAya tenuM AcchAdana je karmane kAraNe thAya te cakSudarzanAvaraNIya pApakarma.. (12) bAkInI (cakSu sivAya) idriyathI dravyagrahaNa thatuM je karmane kAraNe aTake te acakSudarzanAvaraNIya pApakarma. jaya pAme Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papaja prazamarati vivecana sahita (13) avadhidarzananuM-maryAdA pramANe thatA darzananuM-je AcachAdana kare te avadhidarzanAvaraNIya pApakarma. (14) samasta vastunA sAmAnya darzananuM je AchAdana kare te kevaLadarzanAvaraNIya pApakarma. (15) nidrA jenA udayathI sukhe jAge tevI nidrA Ave te nidrAvedanIya darzanAvaraNa pApakarma. te darzananI ADe AvanAra che. (16) nidrAnidrAH jenA udayathI dukhe jAge tevI nidrA Ave te nidrAnidrAvedanIya darzanAvaraNa pApakarma. te paNa darzanane aTakAve che. (17) jenA udayathI beThA beThA ke UbhA UbhA nidrA Ave, tethI darzana aTake, te pracalA vedanIya darzanAvaraNa pApakarma. (18) jenA udayathI haratAM pharatAM paNa UMgha Ave te pracalA pracalA darzanAvaraNa pApakarma. tenAthI darzana aTake. (19) jenA udayathI divasanuM citavela kArya rAtre UMghamAM karavAnI zakti pragaTe te nidrAne prakAra syAnagRddhi. (20) jenA udayathI pite game te rUpALe ke dhanavAna hoya paNa nIca kuLamAM jame te nIcagotra pApakarma. (21) jenA udayathI zarIra sAruM na rahe, vedanA bhagave, te asAtavedanIya pApakarma. (22) jenA udayathI zuddha deva guru dharmapara zraddhA na thAya, tethI viparIta sahaNa thAya, te mithyAtva mehanIya pApakarma. (23) narakanI gati apAvanAra karma narakagati nAma pApakarma. (24) je karmanA udayathI narakanI AnupUrvI udayamAM Ave te narakAnupUrva pApakarma (25) je karmanA kAraNe narakagatinuM AyuSya baMdhAya te narakAyu pApakarma. (AyuSkarmane udaya). (26) je karmane kAraNe anaMtAnubaMdhI krodha mAvajIvita rahe te anaMtAnubaMdhI krodha pApa karma, e parvatanI zilA para karelI lITI jevo che. (27) je karmane kAraNe apratyAkhyAnAvaraNa krodha thAya te apratyAkhyAnAvaraNa krodha pApakarma. A krodha eka varSa sudhI rahe che. (28) cAra mAsa sudhI rahenAra sarvavirati ghAtaka kriodha je karmane kAraNe thAya te pratyAkhyAnAvaraNIya koMdha pApakarma. (29) paMdara divasa sudhI rahete krodha te saMjavalana krodha che. je karmane kAraNe tene anubhava thAya te saMjavalana krodha pApakarma. Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevuM papapa (30) yAvat jIvita abhimAna karAvanAra, samakita na AvavA denAra mAna je karmane kAraNe thAya te anaMtAnubaMdhI mAna pApakarma. (31) dezaviratinuM virodhI pASANunA thAMbhalA jevuM mAna je karmane kAraNe thAya te apratyAkhyAnAvaraNa mAna pApakarma. (32) sarvaviratine na AvavA denAra cAra mAsa rahenAra mAna je karmane kAraNe thAya te pratyAkhyAnAvaraNIya mAna pApakarma. (33) paMdara divasa rahenAra yathAkhyAta cAritrane aTakAvanAra mAna je karmane kAraNe thAya te saMjavalana mAna pApakarma. (34) yAvat jIvita rahenAra vAMsanA mULa jevI mAyA (kapaTa) je karmane kAraNe thAya te anaMtAnubaMdhI mAyA pApakarma kahevAya. (35) dezavirati guNane ghAta karanAra apratyAkhyAnAvaraNa mATe je karmane kAraNe thAya te apratyAkhyAnAvaraNa mAyA pApakarma. (36) sarvavirati guNa na AvavA denAra mAyA je karmane kAraNe thAya te pratyAkhyAnAvaraNIya mAyA pApakarma kahevAya. (37) yathAkhyAta cAritra na AvavA denAra paMdara divasa rahetI mAyA je karmane kAraNe thAya te saMjavalana mAyA pApakarma. (38) yAvajIvita rahenAra pAko karamajI raMgane lebha je karmane kAraNe udayamAM Ave te anaMtAnubaMdhI lebha pApakarma (39) dezaviratipaNane ghAta karanAra lebha je karmane kAraNe jAge te apratyAkhyAnavaraNa lebha pApakarma kahevAya. | (40) sarvaviratipaNAne ghAta karanAra lebha je karmane kAraNe anubhavAya te pratyAkhyAnAvaraNIya lebha pApakarma kahevAya. (41) paMdara divasa rahenAra, yathAkhyAta cAritrane aTakAvanAra lebha je karmane kAraNe anubhavAya te saMjvalana lebha pApakarma kahevAya. (43) jenA udaye ratisukha-paugalika magnatA- thAya te ratinehanIya pApakarma (44) jenA udayathI kAMI game nahi, kheda thAya, te arati mehanIya pApakarma. (45) jenA udayathI dilagIrI thAya, te zekamehanIya pApakarma. (4) jenA udayathI bIka lAgyA kare te bhayamahanIya pApakarma. (47) jenA udayathI dhRNA thAya, dugaMchA thAya te durgAchA mehanIya pApakarma. (48) jenA udayathI strI bhegavavAnI IcchA thAya te puruSaveda mohanIya pApakarma. (4) jenA udayathI puruSane bhegavavAnI IcchA thAya te strIveda nAmanuM mahanIya pApakarma. Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita (50) jenA udayathI strI tathA puruSa bannene bhogavavAnI icchA thAya te napuMsakaveda nAmanuM mahunIya pApakama, udayI tiyacanI gati prApta thAya te tiya cagati pApakarma (nAma 56 (51) jenA karmanA bheda). (para) jenA udayathI tiryaMcanI AnupUrvI utpanna thAya te tiryaMca AnupUrvI pApakarma. (nAmakarmanA bheda) (53) jenA udayathI pRthvIkAyAdi eke yitva maLe te ekendriya jAti nAmakarma nAmanuM pApakarma. (54) jenA udayathI zakha vagere jIveAnI jAtinA zarIranI prApti thAya te eiMdriya jAtinAmakarma nAmanuM pApakarma. (55) jenA udayathI mAMkaDa, jU jAtinA zarIranI prApti thAya te taiiMdriya jAti nAmakarma nAmanuM pApakarma. (56) jenA udayathI vIMchI vagere jAtinA zarIranI prApti thAya te cariMdriya nAmakarma nAmanuM pApakarma. (57) jenA udayathI hasavuM AvyA kare te hAsya mehanIya karma nAmanuM pApakarma, (58) jenA udayathI jIbha, dAMta, harasa, rasAlI vagere avayave karI pote ja haNAya te upAta nAmakarma. A pApakarma che. (59) jenA udaya azubha va (kALA, nIlA) thAya te azubhavaNuM nAmakarma. (60) jenA udayathI azubha (durabhi) gadha prApta thAya te azubhagadha nAmakarma. (61) jenA udayathI kharAba rasa (tIkhA, kaDave) maLe te azrubharasa nAmakarma, (62) jenA udayathI kharAba spardhA (guru, khara, zIta, lukhA) maLe te azubhasparzI nAmakarma. (63) je karmanA udRyathI RSabhanArAca saMghayaNu maLe te RSabhanArAca saMghayaNu nAmakarma. (64) jenA uddayathI nArAca saMghayaNu maLe te nArAca saMghayaNa nAmakarma. (65) jenA udayathI anArAca saMghayaNu maLe te anArAca saMghayaNu nAmakarma. (66) jenA udayathI mAtra khIlI jeveA hADagaMdha maLe te kIlikA saMghayaNu nAmakarma. (67) jenA udayathI hADakAM mAMheAmAMhe aDI rahe te sevA saMghayaNa nAmakarma, (68) jenA udbhayathI nAbhinI uparanA bhAga sulakSaNuva'ta heAya te nyagrodha saMsthAna nAmakarma. (69) jenA udayathI nAbhinI nIcenA bhAga sarasa maLe te sAdi saMsthAna nAmakarma, (70) jenA udayathI hAtha, paga, mAthuM, keDa pramANu rahita maLe te vAmana saMghayaNa nAmakarma. (71) jenA udayathI uparanA cAre pramANasara maLe paNa peTa hIna maLe te kubja saMsthAna nAmakarma. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattva papa7 (72) jenA udayathI sarva avayava ghATa vagaranA azubha maLe tene huMDaka saMsthAnA nAmakarma kahevAya. (73) eka sthAnake rahevApaNuM prApta karAvanAra karma te sthAvara nAmakarma (74) daSTigocara na thavAya evuM zarIra prApta karAvanAra karma te sUkSama nAmakarma. (75) jenA udayathI svayegya paryApti pUrI karyA vinA ja prANa maraNa pAme te aparyApta nAmakarma. (76) jenA udayathI anaMta jIvene eka zarIra maLe te sAdhAraNa nAmakarma. (77) jenA udayathI zarIranA dAMta vagere asthira maLe te asthira nAmakarma. (78) jenA udayathI nAbhi nIcene bhAga sAre na maLe te azubha nAmakarma. (79) jenA udayathI chava sarvane aLakhAmaNe thAte durbhAgya nAmakarma. (80) jenA udayathI kAnane kharAba lAge te svara maLe te duHsvara nAmakarma. (81) jenA udayathI jIvanuM vacana lekamAM mAnya na thAya te anAdeya nAmakarma. (82) jenA udayathI lekamAM apakIrti thAya te ayazanAmakarma. A rIte khyAzI prakRti pApanI che. Azrava sarva karmane lAvanAra garanALuM che. temAM puNya pApane samAveza thaI jAya che. tethI keTalAka sAta ta mAne che. paraMtu keTalAka nava tatve mAne che. (219) Azrava tathA saMvara tanuM nirUpaNa yogaH zuddhaH puNyAsravastu pApasya tadviparyAsaH / vAkkAyamanoguptinirAzravaH saMvarastUktaH // 220 // artha-mana, vacana, kAyAnA vizuddha ga te puNyAsa ane tenAthI UlaTo che te pApAsava; vAcAnI, kAyAnI ane mananI gupti karavI temane pavavA) tene saMvara kahevAmAM Ave che. saMvara e Asavane virodhI che. (220) vivecana--A cAlu gAthAmAM Azrava ane saMvara tanuM nirUpaNa karI A tatvanA prakaraNane zobhAvaze. A navatatva je sarvajJakathita che temane samajavA ane samajIne svIkAravA te pratyekanI pharaja che, kAraNa ke e sarvajJakathita che, e kAMI chadmastha kahela nathI. sarva jevAM jemAM tevAM A sAta athavA nava to pite gaNadhara mAraphata batAvyA che. ' puNaya-zubha karma bAMdhavAne hetu vegazuddhi che. yuga eTale mana, vacana, kAyAnA vyApAra. karmabaMdhananA je cAra prakAra agAu kahyA che te paikI yege Azravane aMge ghaNo agatyane bhAga bhajave che.' Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa8 prazamarati vivecana sahita Azrava-ApaNe Avone garanALA tarIke agAu varNavela che. jema taLAvamAM garanALA dvArA pANInI Avaka thAya che tema Azra paNa garanALAnuM kAma karyataLAvane aMge kare che. puNya paNa bhegavavuM paDatuM hovAthI te sAruM hoya, sukha ApanAra hoya, paNa aMte te Azrava ja che. tethI Azravane heya vibhAgamAM gaNavAmAM Avela che. viparyAsa-je zubha karmathI UlaTuM hoya te azubha eTale pApa che. ethI puNya ane pApa bane Azrava ja che ane eka rIte jotAM e AzravatatvamAM samAI jAya che. Azrava tatvanA beMtALIsa vibhAga pADavAmAM Avela che, te A pramANe pAMca indriya (ghaNI vakhata AvI gayela che), cAra kaSAya (krodha, mAna, mAyA ane lebha), pAMca atrata (prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha) ane vega (ga), mana, vacana ane kAyA e cAre maLIne sattara bhedo ane 25 (pacIza) kriyA. ApaNe A kriyAo vistArathI samajIe. 1. kAyA (zarIra) ne ajayaNAe pravartAvatAM je kriyA lAge te kAyikI kriyA. 2. taravAra vagere adhikaraNe karI ne mAravAnI je kriyA thAya te AdhikaraNikI kriyA. 3. jIva tathA ajIva upara dveSanI ciMtavanA karavI te prApleSikI kriyA. 4. pitAne ke parane paritApa upajAve tevI kriyA te pAritApanikI kriyA. 5. ekedriya vagere jIvane haNa, have te prANAtipAtikI kriyA. 6. karSaNanI utpatti karavI, karAvavI te AraMbhikI kriyA. (karSaNa eTale kheDavuM te) 7. dhanadhAnyAdi navavidha parigraha meLavatAM je kriyA lAge te pArigrahika kriyA. 8. mAyAe karI bIjAne ThagavuM te mAyA pratyAyikI kriyA. 9. jinavacana asvIkAratAM je viparIta prarUpaNA thAya te mithyAdarzana pratyAyikI kriyA. 10. paccakhANa lIdhA vinA je kriyA yA kare te apratyAkhyAnikI kriyA. 11. kautukathI azvapramukhane jevA te agiyAramI daSTikI kriyA. 12. strI, gAya vagerene sparza kare tethI lAgatI kriyA pRSTikI kriyA kahevAya. athavA saMdeha utpanna thavAthI pUchatAM kriyA lAge te pRcchika kriyA. 13. jIva tathA ajIvane AzrayI je rAgadveSa thAya ane bIjAnA hastI ke ghoDA joI te para dveSa thAya te prAtyAyikI kriyA. 14. pitAnA azva vagerenI prazaMsA sAMbhaLI harSa pAma athavA ghI-telanuM bhAjana UghADuM mUkavAthI temAM jIva AvI paDe te sAmaMta panipAtikI kriyA. 15. koInA hukamathI zastra ghaDAvavuM ke vAva-kUvA khaNavA te naizistrikI kriyA. 16. zvAna vagere jIvathI ke zastrathI jIvane mAravA te svastikI kriyA. 17. jIva ajIvane AjJA karavI ane tenI mAraphata kAMI maMgAvavuM te AjJAnikI kriyA. Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatva 550 18. jIva, ajIvanuM vidAraNa karavuM, bhAMgavuM te vidAraNikA kiyA. 19. upaga rAkhyA vinA zUnyacitte vastu levI, mUkavI te anAgikI kriyA. 20. Aleka palaka viruddha kAryanuM AcaraNa karavuM te anavakAMkSA pratyAyikI kriyA. 21. mana vacana kAyAnA yoganuM je dupraNidhAna, temAM pravartana te prAyagikI kriyA. 22. moTuM pApa jethI AThe karmonuM samudAyapaNe grahaNa thAya te samudAna kriyA. 23. mAyA tathA lebha vaDe prejhanAM vacana evAM bolavAM ke jethI rAganI vRddhi thAya te prema kriyA. 24. dha ke mAnathI garvita vacana belI sAmAne cheSa upajAva te daiSikI kriyA25. kevaLa zarIrane pratApavAthI lAgatI kriyA te IryA pathikI kriyA. e pacIza kriyAne pAMca Idriya, cAra kaSAya, pAMca avrata ane traNa bhAga sAthe " meLavatAM Azrava tatvanA beMtALIza prakAra thAya. AmAM karmanI Avaka garanALAnA jaLanI mAphaka thAya che. sArA ane kharAba bane AvakanAM sAdhanene emAM samAveza thAya che. saMvara-karmanA garanALAnAM bAraNuM baMdha karavAM te saMvara, karmane AvavAnA mArga sAme bAraNuM baMdha thAya te saMvara. tenA sattAvana prakAra che. temAM mana vacana kAyAnA go mahattvanAM che. ApaNe navatattvAnusAra sattAvana prakAra vicArI jaIe. 1. isamiti te sADA traNa DagalAM jamIna joI jayaNApUrvaka cAlavuM. 2. samyapha prakAre niravagha bhASA belavI te bhASAsamiti. 3. doSa vagaranA AhAra, vastra, pAtra, vasatInI zodha karavI te eSaNA samiti. 4. sArI rIte puMjI pramAjI AsanAdi levuM mUkavuM te AdAnanikSepaNa samiti. pa. maLamUtrAdine kavarahita bhUmie upagapUrvaka mUkavA te pAriSThApanikA samiti. 6. manane pavavuM, vikalpa saMkalpa rahita karavuM, te mane gupti. 7. vacanane gopavavuM, athavA vacana yatanApUrvaka bolavuM te vacanagupti. 8. kAyAne gopavavI athavA kUkaDInI peThe paga saMkeDI sUvuM te kAyagupti. A pAMca samiti tathA traNa gupti sAdhu sAdhvIne sadaiva ane zrAvaka zrAvikAne sAmAyika, pisaha letI vakhate rAkhavAnI che. have A ATha pravacana mAtA uparAMta bAvIza pariSaha paNa saMvara che, te vicArIe. 1. sudhApariSaha. game tevI bhUkha lAge paNa sahana kare, aneSaNaya AhAra na ja le. 2. pipAsApariSaha. tarasa game tevI lAge paNa aneSaNIya jala na ja le. 3. zItapariSaha. game tevI ThaMDI hoya te sahe. 4. uSNupariSaha, game teTale taDake heya paNa mAthe chatra dharavAnI vAta na kare. Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 prazamarati vivecana sahita 5. dezapariSaha. so game teTalA DaMkha de, mAMkaDa mUMjhave ke herAna kare te sahe. 6. acela pariSaha. vastrane vAMche nahi. AgamamAM kahelA vastro ja rAkhe. vastra para mUcha na rAkhe. 7. aratipariSaha. apremane taje. ciMtana karI arati dUra kare. 8. strIpariSaha, strI game teTaluM lalacAve, zRMgAra kare ke lalitapaNuM batAve, tenAthI calita na thAya. 9. capariSaha, caryA eTale cAlavuM. eka sthAnake na rahe, vihAra kare. 10. naidhikI pariSaha. sarva pApakarmane niSedha kare. 11. zayyApariSaha, game tevI kharabacaDI bhUmi para zayyA kare. zayyA eTale sUvAnuM sthAna. 12. Akroza pariSaha. anya krodha kare te khame, kope nahi. 13. vadhapariSaha. koI khUnI humale kare athavA pATu ke DhIMkA mAre te khame. 14. yAcanApariSahadharmayAtrAnA nirvAha arthe atyaMta jarUrI cIja anya pAsethI mAMgatA zaramAya nahi. 15. alAbhapariSaha. mAgyA chatAM maLe nahi te manamAM uThega na dhare. 16. regapariSaha, game te Akara vyAdhi pitAne thAya te zAMtithI sahe. hAyaveya na kare. 17. tRNapariSaha. zayyAmAM taraNuM hoya enI pIDA khame. 18. malapariSaha, zarIre mela thAya tethI durgadha thAya te sahe. 19. satkAra pariSaha. AdarAtithyane dekhI sAruM na lagADe. 20. prajJA pariSaha. buddhibaLa hoya te tene garva na kare, na hoya tene uga na kare. 21. ajJAnapariSaha. ajANapaNAnI ciMtA na kare. 22. samyakatvapariSaha. ene zuddha deva, guru, dharmamAM zaMkA na paDe. A rIte ATha samiti-gupti sAthe A bAvIzane meLavatAM trIsa thAya. daza yatidharmo upara AvI gayA te meLavatAM cALIza saMvara thayA. ane bAra bhAvanA je upara AvI gaI ane zAMtasudhArasamAM varNavela che, e meLavatAM saMvaranA bAvana prakAra thayA. ane cAritranA pAMca prakAra che. 1. sAmAyikacAritra. be ghaDI sudhI samatA anubhavavI. 2. chedepasthApana cAritra. pUrvaparyAyane che ane navIna paryAyanuM upasthApana. 3. parihAravizuddhi cAritra. parihAra e tapavizeSa che, teNe karIne vizuddhi. te zAstranI vAta che. 4. sUmasaMparA cAritra. dazame guNaThANe kaSAyane upazamAve tevuM cAritra. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padA 5. yathAkhyAtacAritra. sarvathA akaSAyapaNuM. A rIte saMvara sattAvana prakArane thAya. A pramANe Azrava ane saMvara tatva samajavAM. (20) nijerA, baMdha ane mokSa tatva saMvRtatapaupadhAnAttu nirjarA karmasantatibandhaH / bandhaviyogo mokSastviti saMkSepAnava padArthAH // 221 // atha-saMvaravAnA prANIne tapasyA tathA upadhAnathI karmanI nirjarA thAya che. kamanI avicchinna dhArA te baMdha kahevAya che. A kamane baMdha saMpUrNa baMdha thAya te karmane makSa kahevAya che. TUMkamAM e nava padArtho (ta) jaNAvyA. (rara1) - vivecana-A gAthAmAM bAkInAM traNa ta batAvI nava tatvanuM ke sAta tattvanuM prakaraNa pUruM karaze. temAM prathama saMvaratattva zuM che te jaNAvIe. pANInI garanALA dvArA Aya thatI hoya tenA sAme bAraNuM baMdha karI devA, karmanI Avaka ja baMdha karavI te saMvara che ema ApaNe upara joI gayA. savAla e che ke e te navAM kamane aMgenI vAta thaI, paNa agAu bAMdhelAM hoya tevAM kamane aMge tene bhagavyA sivAya kema khapAvavA? e karmanI nirjarA eTale agAunA karmane nija rA dvArA hAsa kare te. e sAtamAM sattvane ApaNe samajavA yatna karIe. saMvRta-saMvaravAnuM prANIne pahelAM karelAM karmone dUra karavAnAM, karmane kApI nAMkhavAnAM, mukhya be sAdhana che. e banne sAdhane para nIce A ja gAthAmAM varNana che. - tapa-tapa karavAthI karmo chUTe che, kapAI jAya che. e tapanA be prakAra cheH bAhya tapa ane AtyaMtara tapa. bAhyata: bIjAnA dekhavAmAM Ave che. enA cha prakAra che: 1. AhArane tyAga te prathama anazanatapa. 2. pitAne bhUkha heya tethI becAra keLiyA peTa khAlI rAkhavuM ane aTakI javuM te UdarikAta. 3. pitAnI AjIvikAnI ochAza karavI te vRtti saMkSepa tapa. 4. navI tapa tathA AyaMbila karavuM, cha mahAvigaya (ghI, tela, goLa, chAza, dUdha ane kaDhA) tyAga te rasatyAga tapa. 5. zarIre cAdika kaSTa sahana karavuM, kAusaga kare, Asana-mudrA karavA te kAyakaleza tapa. * 6. zarIranAM aMgopAMgane saMkecI rAkhavA te saMdhInatA tapa. Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 prazamarati vivecana sahita AtyaMtara-AMtarika tapanA cha prakAra che? 1. aparAdha mATe guru Ape te zuddhi karavI te prAyazcitta tA. 2. guNavaMta tarapha vinaya kare, AzAtanA na karavI te vinaya tapa. 3. tapasvInI, mAMdAnI mAvajata karavI te vaiyAvRtya tapa. 4. abhyAsa kare, tenuM punarAvartana karavuM, pUchavuM te svAdhyAya tA. pa. mananI ekAgratA karavI te dhyAna tapa. 6. kAryotsarga kare, kAusagna kare te kAryotsarga ta5. A bAramAMthI eka athavA vadhAre prakAre tapa karavAthI bAMdhela jUnA kamane kSaya thAya che. e sAtamu nija rAtattva kahyuM. have AThamA baMdhatattvanI vAta vicArIe. * karmanI avicchinna dhArAne baMdha kahevAmAM Ave che. te baMdha vakhate karmanI cAra | bAbata mukarara thAya che. 1. karmanI prakRti kevI che, te jJAnAvaraNIya che ke nAmakarma, e nirNaya jenA AdhAre thAya te prathama prakRtibaMdha. - 2. karma keTale kALe udayamAM Avaze ane te vakhate te keTale vakhata Takaze te nakkI karanAra sthitibaMdha. 3. koI karmanuM jora vadhAre haya, keInuM ochuM hoya, te nakkI karanAra te anubhAgabaMdha. 4. karmanA daLiyAM keTalAM che tene jenA para AdhAra che te pradezabaMdha. mokSa-have chellA (sAtamA ke navamA) tattvamAM karmathI sarvathA mUkAvuM, haMmezane mATe chUTA thavuM, te mokSa nAmanuM tattva che. A rIte nava tatva ke sAta tava saMbaMdhI hakIkta rajU karavAmAM AvI. have tenI uttarapIThikA karIe. (21) A rIte A tattvanuM prakaraNa pUruM thAya che. A AkhA viSayamAM sAta tatvane svIkAravA ke nava tatva svIkAravA emAM kaI paNa prakArane virodha nathI. amuka apekSAe sAta tatvane mAnavAmAM paNa vadhe nathI ane bIjI apekSAe prasiddha nava tatva svIkAravA emAM kaI jAtane virodha nathI. e te tatvArthasUtramAM kahela arpitAnatati (pa. 31) sUtranA niyama pramANe apekSAbheda che. bAkI kharI rIte te emane samAveza Azrava tatvamAM thaI jAya che, eTale puNya ane pApa e banne eka prakAranA Azra hovAthI temane jadA gaNavAnI jarUra rahetI nathI. ema te ThANAMgasUtramAM mAtra be ja ta - jIva ane ajIva - kahyAM che. A rIte dekhIte virodha dUra thaI jAya che. prANI binajavAbadArIe hAMke rAkhe temAM aMte tene nukasAna che. te pachI ahIM tahIM rakhaDyA kare che ane nakAme herAna thAya che. e cAle tyAre ene dhamadhamATa je Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya, e vedha pADe tyAre enI mukhamudrA avalakI hoya ane e ghara bAMdhe tyAre eNe mAneluM sthAyIpaNuM jANyuM hoya te sujJa mANasane vicAramAM nAkhI de che. e te jANe kadI karavAnuM nathI ane ahIM bAMdhela ghara ke vasAvela upaskara sAthe laI javAnuM hoya evI mAyAthI vate che. e mAthuM oLe te ene cahere jevAlAyaka thaI paDe ane e kAcamAM cenacALA kare tyAre e ghele che evuM sujJa mANasane lAge. A navata ene duniyA dArInuM bhAna karAve che ane Akhare tarkathI vicAra karatAM jaNAya che ke te ja padArtho che ane te jIvananA sArarUpa padArtho che ane temAM sarvane samAveza thAya che. duniyAmAM ke jIvanamAM e sivAya anya kaI padArtha nathI, ema lAgyA vagara rahe tema nathI. enuM kAraNa e ke A sarva padArtho upaskare, ThAmavAsaNe ke pharanIcara, gADI, hAra, baMgalA e sarva paugalika che ane pudgaLanA sarva dharma emAM che, te uparAMta keI paNa padArtha jIvate ke marele ahIM nathI. AvI vizALa dRSTie jotAM A navatatvamaya AkhuM, jIvana che ane AkhI duniyA che. A nava tane evI yuktipUrvaka goThavavAmAM AvyAM che ke te sivAyanI keIpaNa vastu ke zakti bAkAta rahe ja nahi. A nava tatvamAM sarva vastuone samAveza thaI jAya che. vaizeSikanA padArthone paNa samAveza A nava ke sAta tatvamAM aMte tame ja karI zakaze. evI ja rIte, anya darzanee kahela padArthonI ke naiyAyikAe kahela padArthonI hakIkta samajavI. je padArtha hoya tene samAveza atra batAvela tatvamAM thaI jAya che. ' teTalA mATe A tane jaina paddhatinA kendra tarIke samajavAM ane temAM jarA paNa zaMkA na karavI. jIvAdika nava padArthane je jANe tene samyakatva haya, nava tavane sahavAmAM Ave te jarUra jIvanA A saMsAranA pherA maTI jAya ane e jarUra mokSa prApta kare. A mokSa evuM sthAna che ke jyAMthI pAchuM AvIne janmamaraNanI kaDAkUTamAM paDavAnuM nathI. enA AMTApherA sarva maTI jAya che ane e potAnA Icchita sthAnake gamana karI zake che. AvA mokSane prApta karavAne sarvane uddeza hovo joIe ane te A tatvajJAnanuM anivArya pariNAma che eTaluM jANuM laI tattvazraddhA majabUta karavI, kAraNa ke aMte e vastu ja sAthe AvanAra che ane vADI, vajIphA, baMgalA, ghara, dukAna - e sarva ahI vahelAmaDA mUkI javAnA che. pitAnAM sArAM ke kharAba kAmonI asara sAthe Avaze ane pachI te divase vicAra ke pazcAttApa thaze te nakAme che, mATe taMdurastI vakhate tenuM jJAna karI levuM sAruM che ane lAbhadAyI che. A samyakatvanuM pariNAma paNa ApaNe vicArIe. samyaktva eTale zuddha deva, guru, dharma para zraddhA. enA pariNAme saMsAra parimita thaI jAya che ane adhapugaLaparAvartanA vadhAremAM vadhAre kALamAM te prANu avazya muktisthAne jAya che. jANIne samajIne kaI paNa kriyA karavI tenI vAta ja judI che. jaina Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita zAstrakAra te aneka sthAnake kahe che ke jJAnaviyAkhyAM mokSa. ekalI kriyA ke ekaluM jJAna kAMI kAma ApatuM nathI, kAra ke AMdhaLAne pAMgaLAnI cakkasa jarUra paDe che. kriyA jJAna vagara AMdhaLI che ane jJAna kriyA vagara pAMgaLuM che. e baMne eka bIjAnI sahAya laI jarUra mokSa apAve che ane samakti enA upara zikhara caDhAve che. tethI tattvajJAnanI sAthe kriyAnI paNa AvazyakatA che. eTalA mATe A navatatvanA jJAnanI ane judA judA dRSTibiMduo jANI levAnI apekSA che ane te apekSAe na tatvane tatva kahevAmAM Avela che. bAkI te jIvAdi tatva aMte jIvane ja lAge che, chatAM eka tatvane badale nava tatva batAvyAM ene khulAse kuMvaravijaye navatattvanA praznottaramAM zarUAtamAM ja vistArathI batAvyuM che. A nave tavane aneka rIte jANavAM jarUrI che ane te prANIne hitakArI che, e jJAna yathAsthita na hoya tyAM sudhI prANI jyAM tyAM aTavAyA kare che ane eDanuM eDa karI bese che. tethI tattvane barAbara samajavA, sahavA ane te anusAra pitAnuM vartana gaThavavuM e aMte pitAne ja lAbha karanAruM che. e dRSTie jotAM nava ta jhaLakATa kare che ane je duniyA para atyAra sudhI aMdhArapaTa hatuM tenuM rahasya samajAI jAya che. teTalA mATe sArI rIte vicArIne A navatatvanAM jJAna ane sadhaNane saMgrahavAM joIe. AvI taka vAraMvAra maLavI muzkela che. atyAre tamane nava tatva samajAvanAra maLaze, tenI gUMcavaNe dUra karanAra maLI raheze, ane tene paraspara samanvaya karanArA paNa maLaze. tamane buddhizakti sArI maLI che te AvA suMdara kSetra ane tamArI e samajazaktine pUre lAbha le. anaMta bhava jAya pachI AvI anukULatA maLe che, tene phagAvI na devI, AvI maLelI takane pUro lAbha le. phari taravAnuM che. Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 10 muM : samyak dana, jJAna, cAritra umAsvAti mahArAja tattvArthAdhigamasUtra zarU karatAM prathama sUtra kahe che ke 'samyag darzana, samyag jJAna ane samyag cAritra e traNe maLIne meAkSanuM sAdhana thAya che.' AvI agatyanI bAbatane A graMthanA lagabhaga madhyamAM mUkIne graMthakartAe bhAre caturAI batAvI che. A sUtramAM mAtra mekSanAM sAdhanAne nAmanirdeza karyAM che, ahIM tA te sAdhaneAnI vAta saMkSepamAM kahevAmAM AvI che. baMdhanA kAraNeAnA abhAva thavAthI je Atmika vikAsa paripUrNa thAya che te meAkSa che. jJAna ane vItarAgabhAvanI parAkASThA e meAkSa che. AvA mAkSanAM sAdhanAne rajU karanArI vAtanI agatya ThasAvavAnI jarUra rahetI nathI. eTalA mATe mekSa apAvI denAra ke tenI najIka laI AvanAra sAdhanAnA banI zake teTalI sUkSmatAthI abhyAsa karI ApaNA vicAra sthira karavA joie, kAraNa ke jene mekSa prApta thAya tene badhuM maLyuM che. ApaNA prayAsa te levAnA che. mokSa e kharIdI zakAya tevI vastu nathI, tyAM javAnAM kAMThe gADAM baMdhAtAM nathI ane ghoDAgADI ke meATara athavA eraplenathI tene paheAMcI zakAtuM nathI. tethI A vicAraka puruSAe tene pahoMcavAnAM je sAdhanA batAvela che tene rItasara abhyAsa karI tenA sAra kADhaveA ane ApaNI anukULatA pramANe tene svIkAra ane Adara karavA. A sAdhanA barAbara maLaze tyAre ApaNe ipsita sthAnake paheAMcI jaizuM. tethI A traNe cIjone kharAkhara samajavA ApaNe banatA prayatna karIe. eTale A prakaraNamAM ApaNe icchita jagAe paheAMcavAnAM sAdhanAnA vigatavAra paNa TUMkAmAM abhyAsa karIzuM ane pachI ApaNe te sAdhanAnA anate upayoga karIzuM. prathama te ApaNe e traNe cIjo zuM che? kevI che? te samajavA prayatna karIe. A eka sUtra para pAMcaze pAnAM eka vidvAna paDite lakhelAM taiyAra che. eTale badhA agatyanA A viSaya che. ene samajavA yatna karavA te ApaNane maLatA eka sAthe lahAvA che. e dRSTie Apa nIcenA anuvAda ane te paranuM vivecana vAMcaze. e uparathI enI upacAgitAnA saMbaMdhamAM Apane spaSTa khyAla Avaze. dana eTale vItarAga bhagavAne vItarAgatAne pAmavA jaNAvela tattvAmAM zraddhA, jIva Adi tattvanI vAta ApaNe karI gayA chIe. jJAna te samyak jJAna. jJAna sAkAra arthAt AvI zraddhA sAthenuM je kaI nizcayAtmaka epa che. Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita svarUpamaNutA thavI te cAritra che. rAgadveSanI ane yuganI nivRtti thavAthI e svarUparamANutArUpa cAritra thAya che. A jJAna, darzana ane cAritra paripUrNa dazAmAM prApta thAya tyAre saMpUrNa mekSane saMbhava che, anyathA nahi. eka paNa sAdhana jyAM sudhI apUrNa hoya che tyAM sudhI paripUrNa mikSa thaI zakatuM nathI. dAkhalA tarIke samya darzana ane samyam jJAna paripUrNa rUpamAM prApta thaI jAya che, chatAM saMpUrNa rAtrinI apUrNatAne lIdhe teramA guNasthAnakamAM pUrNa makSa arthAt azarIra siddhi athavA videha mukti thatI nathI. ane caudamA guNasthAnakamAM zailezI avasthArUpa paripUrNa cAritra prApta thatAM ja traNe sAdhananI paripUrNatAnA baLathI pUrNa mokSa thAya che. zailezI avasthA eTale AtmAnI e avasthA ke jemAM dhyAnanI parAkASThAnA kAraNathI meru sarakhI niSpakaMpatA ke nizcaLatA Ave che. ahIM ApaNane A upAyenA sAhacarya saMbaMdhamAM keTalAka vicAra Ave che. uparanA traNe sAdhanomAMthI pahelAM be eTale ke samyagu darzana ane samyaga jJAna avazya sahacArI hoya che. jema sUryane tApa ane prakAza ekabIjAne choDIne rahI zakatA nathI, tema samyaga darzana ane samyagU jJAna ekabIjA sivAya rahetAM nathI. paraMtu samyaga cAritranI sAthe temanuM sAhacarya avayaMbhAvI nathI, kAraNa ke samyaga cAritra sivAya paNa keTalAka samaya sudhI sabhya darzana ane samyaga jJAna jevAmAM Ave che. Ama hovA chatAM paNa utkrAMtinA krama pramANe samyapha cAritra mATe evo niyama che ke jyAM te hoya tyAM enI pUrvenAM sabhya darzana ane samyagu jJAna ane sAdhana avazya hoya che. A pramANe paMDita sukhalAlajI tatvArthAdhigamanA (1.1)nA vivecanamAM jaNAve che. A sAhacarya saMbaMdhamAM koIkoIne matabheda paNa che e paMDita sukhalAlajIe sadara sUtranI dhamAM batAvela che. mokSane mATenAM te sAdhane ApaNuM pUratAM che, bAkI sAdhya ane sAdhanamAM taphAvata nathI. ApaNe sAdhake chIe enI najare e jJAna, darzana, cAritra je samyapha prakAranA hoya te te sAdhana tarIke kAma kare che, siddhanI apekSAe nahi ja. A zAstra sAdhakane mATe che siddhane mATe nathI; AthI AmAM sAdhakane mATe upayogI evA sAdhya sAdhananA bhedanuM ja kathana che. mokSathI sAcuM sukha niraMtara sadA mATe maLe che. tethI e mokSa sAdhakane prAptavya che, ane teTalA mATe sAdhakanI najare A sarva sAdhane batAvyAM che. - sAMsArika sukha IcchAne tRpta karavAthI thAya che. IcchA te eka pUrI na thAya tyAM aneka UbhI thAya che. saMteSa e ja sAcuM sukha che. mokSamAM IcchAone abhAva thaI jAya che ane svAbhAvika saMteSa prakaTa thAya che. ApaNe-sAdhakane prayatna e sAcA sukhane meLavavAne che. teTalA mATe sAdhanonI sAhacaryatA ApaNe aMge batAvavAmAM AvI che. Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagU darzana, jJAna, caritra pa67 AmAM samyaga darzanane prathama sthAna sAdhana tarIke ApavAmAM AvyuM che. yathArtha rUpathI padArthone nizcaya karavAnI je ruci te saMkhyat darzana che--tattvArthazraddhAne sa ranA (12) sUtrane e artha che. A ghaNI upayogI ane mUlAMtagata hakIkta hoI e sArI rIte carcAvicAraNA mAge che. bANu ane mayUra bhaTTanI vArtAmAM kAra vRttinA pAMcaso piThIA bharelA jaNAvela che. have kAra vRttinA pAMcase pADA upADe teTalA graMthe hoya te pachI A eka sUtra para jeTale vistAra kare hoya teTale thaI zake. A AtmAnA mULa guNa hovAthI temane barAbara samajI levA ane temanI hRdayamAM dhAraNa karavI, kAraNa ke aMte mekSa apAvanAra sAdhana A che ane mokSa chevaTanuM sAdhya che. A viSayanI agatya samajI te para sArI rIte dhyAna ApavAnuM lakSa kheMcavAmAM Ave che. vyAvahArika-sAMsArika sukha karatAM mokSanuM sukha bhAre moTuM che, anaMtagaNuM che, te meLavavA ApaNe prayAsa che. te je meLavavA ApaNe mathatA hoIe te kevuM che? zuM che? te barAbara vivecanapUrvaka samajI levuM joIe, kAraNa ke ApaNe aMte te levuM che. te levAnI vastune barAbara oLakhI levI joIe. samyaktvanA be prakAra eteSvadhyavasAyo yo'rtheSu vinizcayena tattvamiti / samyagdarzanametattu tannisargAdadhigamAdvA // 222 // atha_e nava to paratve te tattva che e nirNayapUrvakane je vicAra te samyak darzana. e be prakAre thAya che : eka kudaratI rIte ane bIju abhyAsathI. (222) vivecana-prathama samyam dazana kenuM nAma kahevAya te varNave che ane te kevI rIte thAya tene be prakArene varNave che. adhyavasAya--vicAra. evI rIte je ane jeTalA padArtho che te ane teTalA ja padArtho che evo nizcayapUrvakane nirNaya hoya tene samyaguM darzana kahevAmAM Ave che. eTale bhagavAne je prakAre tane jaNAvyAM che ane gaNuM batAvyAM che te ja pramANe che e nizcayapUrvaka je mAnasika nirNaya tene samyagU darzana kahevAmAM Ave che. prANIne samajavA mATe carcA karavAnI chUTa che, e carcA kare paNa bhagavaMtanA batAvela mArga upara azraddhA na lAve. A zraddhApUrvakanA nizcayane samya darzana kahevAmAM Ave che. bhagavAnanI eNe parIkSA karI joI ane parIkSAne pariNAme bhagavaMtanuM AptapaNuM svIkAryuM. eTale bhagavAne je kahyuM te satya che e nizcaya te samyam dazana. A zraddhAne viSaya che ane zraddhAmAM vikalpasaMkalpane ke zaMkAne sthAna nathI. artha--e jIvAdika nava padArtha upara jaNAvyAM te ja ane teTalA ja padArtho che, Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 prazamarati vivecana sahita ane tenI bahAra koipaNu vastu nathI, AvI acaLa zraddhA rahe, te vAtane satya tarIke svIkAra thAya te samyag darzana. jIva Adi nava tattvA e zraddhAnA viSaya che, za'kAne ke saMzayane emAM sthAna nathI. vinizcaya--Ave| manamAM khAsa niNuya hAya, e nizcaya game tevA vikaTa prasaMgamAM paNa phare nahi. vinizcayenanA artha paramAthe na' ema TIkAkAra kare che. paramArthathI prANI navatattvane svIkAra kare ane A pAka nizcaya game tevA aTapaTA prasaMge Ave tyAre aphara rahe te sAcuM samyagdarzana. enA manamAM paNa zaMkA ke vahema na Ave, ke saMzaya na thAya ke vakhate tattvA ochAvadhAre haze, ene prabhunA vacana para khUba bharase hAya. nisaga--kudaratI. e te pratimA ke gurunA darzana vinA, kAMI zabdanA upayega vagara pU`bhavanA saMskArathI ja samatiI thaI jAya. jene koi anya jAtanI anyanI preraNA hAtI nathI, paNa kudaratI rIte ja samyag darzana pAmI nizcayapUrvaka hRdayanI sAcI zraddhA rAkhe che tenuM eka prakAranuM samakita kahevAya. A nisaga samakitamAM bAhya preraNA ke upadeza athavA abhyAsanI jarUra rahetI. nathI. adhigama-- --abhyAsa. A abhyAsa dvArA paNa samatinI prApti thAya che. carcA karI sArabhUta jANavuM ane tene sAruM jANIne AdaravuM e abhyAsanI dvArA thatA samyaktvaprAptinA lAbha samakitanA khInne prakAra darzAve che. khIjA sava athavA mane teTalAM zAstro joyAM pachI ane tenI rIta jANyA pachI pAte jAte abhyAsa karI tattvane jANavuM ane abhyAsanA pariNAme tene sAruM jANI svIkAravuM te adhigama dvArA thayela samakitanI prAptinA srIne prakAra che. A pramANe kudaratI rIte ane abhyAsa pachI samyaktvaprApti thAya, tenA prakAre atra vistArathI batAvyA. A samyag darzanane kharAbara samajavuM. (222) nisaga ane adhigama mATenA bIjA zabdo-- zikSarssgamopadeza zravaNAnyekArthikAnyadhigamasya / ekArthaH pariNAmo bhavati nisargaH svabhAvazca // 223 // atha--zikSA, AgamamAM kahelI khAkhatanA bIjAne upadeza Apave ane zAstranuM sAMbhaLavuM te adhigamanA samAna arthavAcI zabdo che, ane pAtAnA pariNAma ane potAnA svabhAva te nisarganA eka ja artha jaNAvanAra zabdo che. (223) vivecana--A gAthAmAM samyak dananA je e hetue batAvyA tenA sarakhA ja arthavALA zabdo khatAvI te dvArA vaNu nathI darzInane vadhAre spaSTa karavAmAM Ave che, ApaNe e samAna athavALA zabdone joI te dvArA danane samajIe. Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhya darzana, jJAna, cAritra - zikSA-jinadharmane abhyAsa kare e eka prakArano adhigama che. e abhyAsa jaina dharma para ruci thavAnuM kAraNa bane che. bhaNIne jyAre badhA dharmonI sarakhAmaNI kare tyAre prANIne jinadarzananI mahattA ane nyAyadarzitA samajAya che. A rIte abhyAsa kara e adhigama sAthe samAnAthI che. Agamapadeza-Agama eTale jaina dharmanAM je mULa Agame che temane upaya bIjAne ApavAthI pitAne adhigama samyakatva thAya che. upadeza Ape tyAre prathama satra pitAnA manamAM enI zraddhA kare che. ane bIjAne te vAta samajAvatAM pitAnA manamAM te vAta jAmI jAya che. zravaNu-sAMbhaLavuM te. dhyAna rAkhIne zAstra saMbaMdhI bIjA leke vAta kare, upadeza Ape ke zAstranuM rahasya samajAve te dhyAna daIne sAMbhaLavuM, te paNa adhigamane ekAWvArI zabda che. A rIte prANIne adhigama samyakatva thAya che. - A ekAvAcI aneka zabda che. jina bhagavAnanI pratimA jatAM ke munidarzana thatAM adhigama samakti thAya che. vidvAna gurumahArAja tane upadeza Ape che ane prANIne te dvArA paNa adhigama samyaphava thAya che. temanA ApelA upadezathI ke mArgadarzanathI paNa samyaktva thAya che. pariNAma pariNativizeSa. te nisarga samatvanuM kAraNa che. pitAnI pariNati AtmasvarUpa prApta karavA tarapha hoya tyAre nisarga samyakatva prApta thAya che. - svabhAva-pitAne eTale AtmAne svabhAva. te paNa nisargane ekAWvAcI zabda che. A rIte adhigama ane nisarganA ekAWvAcI zabdo batAvyA. tethI darzananI phuTatA manamAM thaI haze, vadhAre spaSTatA jaNAI haze. A samyakatvathI UlaTuM mithyAtva che e jaNAvI A darzanane viSaya graMthakAra pUro kare che ane bIjA jJAnanA viSayane tyArapachI hAtha dhare che. ghaNI saMkSepathI A vAta karI che. te khAsa samajI manamAM UtAravA gya che. A darzana, jJAna, ane cAritra e Atmika guNa hovAthI ghaNA mahuvanA che ane khAsa cacIne samajavA gya che. (223) - mithyAtva ane jJAnanA pAMca prakAra etatsamyagdarzanamanadhigamaviparyayau tu mithyAtvam / . jJAnamatha paJcabhedaM tat pratyakSa parokSaM ca // 224 // Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahao prazamarati vivecana sahita atha-e prakAranuM samyaga darzana che. zAstrane abhyAsa na karo ane tenAthI UlaTA cAlavuM athavA te para zaMkA karavI te mithyAtva che. have jJAnanA pAMca prakAra che. te pAMca jJAnenA be vibhAga cheH pratyakSa jJAna ane parokSa jJAna. (224) vivecana--A gAthAmAM darzanane viSaya pUre kare che. darzanathI UlaTuM mithyAtva che ema jaNAvI jJAnanA pAMca bheda che ema jaNAve che. e pAMca jJAnanA pratyakSa ane parokSa evA be vibhAga thAya che. A khAsa mahatvane viSaya hovAthI dhyAna daI samajavA yegya che. samyagadazana-saMkSepathI atyAra sudhI samyagadarzananuM varNana karyuM. samyagadarzana eTale sAcI zraddhA. A zraddhAne barAbara dhAraNa karavI. mithyAtva-samyagadarzanathI UlaTuM mithyAtva. tenA pAMca prakAra che. prathama mULa gAthAne bhAva samajI A pAMca prakArane vicAra karIzuM. . anadhigama-jANavuM nahi te, adhigamathI UlaTuM, abhyAsa na kare te anadhigama. jANapaNu vagara sarva UlaTuM jJAna thAya che. AvI rIte upara jaNAvyA pramANe abhyAsa na karavo te mithyAtva che. mithyAdazAmAM samyagadarzana hotuM nathI. viparyaya--ane tenA svabhAvathI viparIta graha, mithyAne sAcuM mAnavuM, UlaTI vAtamAM zraddhA karavI te. tu-saMzayAtmaka. e sAcuM haze ke nahi hoya, ke A sAcuM haze ke te sAcuM haze, tevI AzaMkA. ApaNe agAu mithyAtvanuM svarUpa joI gayA chIe. enA pAMca prakAra pADavAmAM Avela che. anAgika eka prakAra che. eke kriyAdi ne hoya te samajaNa vagaranuM anAgika mithyAtva. anabhigrahikamAM kaI prakArano abhigraha levAmAM AvatuM nathI, tyAgabhAvane abhAva che. trIjA abhigrahika prakAramAM na levA gya abhigraha prANI le che, UlaTI kriyA emAM samajaNapUrvakanI cAlu rahe che. abhiniveza nAmanA mithyAtvanA cothA prakAramAM deva mAnyA tene mAnyA, abhinivezane kAraNe pAcho pharI zakti nathI. pAMca mithyAtvane prakAra sazayika mithyAtva che. zaMkA saMzaya paDe, aneka jAtanA tarkatika thAya. A samyaphava athavA samati chellA ardhapudgaLa parAvarta kALamAM udayamAM Ave che. A ghaNuM mahattvanI vastu che. pratyakSa-jJAnanA ApaNe pAMca bheda pADelA che. tene aMge prathama pratyakSa ane pakSa evA be bheda paDe che. akSara prati kRti pratyakSa eTale akSa tarapha. akSa eTale Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyag darzIna, jJAna, cAritra pa AtmA. koInI daramyAnagIrI vagara sIdhA AtmAne pratibhAsa thAya-jJAna thAya-dekhAya te pratyakSa. A rIte AMkhe dekhAya te pratyakSa nahi, paNa AtmAne dekhAya te pratyakSa. AMkhanI te daramiyAnagIrI thaI, eTale AMkhe athavA AMkha dvArA thatA jJAnane jaina paribhASAmAM parIkSajJAna kahevAmAM Ave che. A taphAvata khAsa samajavA yogya che. anyadarzanamAM jene pratyakSa kahe che tene jaina dazanamAM parIkSajJAna kahe che. parAkSa--je AtmAne para hoya, temAM paranI daramiyAnagIrI heAya. koI jIvane AMkha ke dUrabIna ke anya koInI mAraphta jJAna thAya tene jaina paribhASAmAM parIkSa jJAna kahe che. sIdhesIdhu' akSa eTale AtmAne jJAna thAya te pratyakSa ane koInI jyAM paNa daramiyAnagIrI hAya te jJAna parAkSa. A taphAvata barAbara dhyAnamAM rAkhavA yogya che. ATalA khulAsApUrvaka ApaNe jJAnanA pAMca bhedo AvatI gAthAmAM joIzuM. (224) jJAnanA pAMca prakArA-bheda-- tatra parokSaM dvividhaM zrutamAbhinibodhikaM ca vijJeyam / pratyakSaM tvavadhimanaHparyAyau kevalaM ceti // 225 // a--temAM parokSa jJAna e prakAranuM che, zrutajJAna ane matijJAna enAM nAme jANuvA; ane je pratyakSa jJAnA che temanAM nAma avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAna che. (225) vivecana- --A gAthAmAM A prakaraNanA bIjA viSaya jJAnanI sAthe vadhAre paricaya karAvatAM parAkSa jJAnanA be prakAra ane pratyakSa jJAnanA traNa prakAra eTale jJAnanA pAMca prakAranAM nAma mAtra jaNAvaze. e viSaya AtmAne lagatA hovAthI spaSTa rIte samajavA, zruta--eka bIjAne peAtAnA bhAva jaNAvI-saMbhaLAvI zake che, te sAMbhaLIne je jJAna zrutajJAna. guru ziSyane pATha Ape, peAtAnA mananA vicArA bhASA dvArA jaNAve te zrutajJAna. ApaNe tenA bhedo vicAratI vakhate tenI vadhAre vigate vicArIzuM. thAya AbhiniMbAdhika--matijJAna. peAtAnI buddhinA upayAga karavA te. A zrutajJAna ane matijJAna parAkSa jJAna che, kAraNake AMkha athavA manane vacce rAkhIne e jJAna thAya che. tethI ApaNI uparanI vyAkhyA pramANe te parAkSa jJAna che. avadhi--avadhijJAna. amuka padAtha amuka AMtarA sudhInA AtmAne pratyakSa thAya te viSe jJAna. enA atha upara jaNAvAi gayA che. te mAila, be mAIla, daza mAIlanuM paNa hoI zake. mana:paryAya--prANIenA maneAgata bhAvA AtmAne pratyakSa jaNAya, kAraNa ke vicAra amuka rUpa dhAraNa kare che ane joI zakAya tevA hAya che, Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita kevalajJAna--bhUta, bhaviSyat ane vata mAna sabhAvAne ane vastuene jANe ane dekhe ane kreInI dRramiyAnagIrI vagara AtmA pratyakSa dekhe te kevaLajJAna. A chellA traNe jJAna avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAna pratyakSajJAna che, AtmA vastune daramiyAnagIrI vagara joI zake che. A pUra jJAna saMbaMdhI ghaNeA vistAra te vizeSAvazyakabhASyathI jANI leve. ahIM karmagraMtha anusAre enA peTAbhedo para vivecana karyu che. vizeSa jANavAnI icchA hoya teNe anya graMthathI viSaya jANI levA. e ApaNane peAtAne lAgevaLage tevA agatyanA viSaya che, tethI ApaNI pharaja che ke te viSayane bane teTale chaNuvA. thADaoN prayAsa karyA che. te nIce jue ghaTAdikane dravye driya dvArA jANavA te vyaMjanAvagraha. vyajavuM eTale prakAzavuM. mana ane AMkhane vastunA sa`pakanI jarUra nathI. tethI vyaMjanAvagraha te sivAyanI cAra iMdriye vaDe thAya. A matijJAnanA cAra bheda thayA. vastunA dharma jANe te arthAvagraha, avyakta jJAna te arthAvagraha. A arthAvagraha pAMca iMdriya ane mana vaDe thAya eTale tenA cha bheduM-prakAra thayA. eTale kula matijJAnanA Dhaza bheTa thayA. vastunA vadhu gadhAti jANuvA te ThaThThA. te paNa pAMca IMdriya ane mananA zeDhe karI cha prakAranuM thAya. vastunA dharma jANe pachI te AMtara(khAsa) dharmane paNa jANe, te apAya. tenA cha prakAza che. vastune vAsanApUrvaka dhAraNa karavI ane samAna vastu kALAMtare dekhe tyAre yAda AvavI te dhAraNA. te paNa pAMca iMdriya ane manathI thAya. e rIte vyaMjanAvagrahanA cAra prakAra, ane arthAvagraha, ihA, apAya ane dhAraNAnA cha cha prakAra thatAM kula 28 bheda thayA. te pramANe matijJAnanA 28 (aThThAvIsa) prakAra che. have zrutajJAnanA cauda (14) prakAra vicArIe. akSara, saMjJA, sabhyazruta, Adi sahita (sAIi), sapayavasita (maMtavALu), gamika (sarakhA AlAveAvALuM), aMgazruta e sAta prakAra che. ane sAta tenI sAmenA (pratipakSI) che jema ke, anakSara, asaMjJA, mithyAzruta, anAdizruta, aparyavasita, agamikazruta, aMgamAhyazruta. eTale zrutajJAnanA cauda zrutajJAnanA bheda thayA. paryAyazruta (eka samaya pachI nigedanA jIvane je jJAna vadhe te). akArAdi lakhyakSara ekanuM jJAna thAya te akSarazruta. vyaMjanaparyAya(akSarasamUha)nuM jJAna thAya te padazruta. eka gatinA jIvabhedanuM jJAna thAya te sadhAtazruta. sa` sAMsArI jIvanuM jJAna te pratipattizruta. Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhya dana, jJAna, cAritra pa73 anugakRta (mAgaNIonuM jJAna), prAbhUta prAbhUta kRta (AkhA viSayanuM jJAna te pAhuDapAhuDa), pAhuDakRta (prakaraNa AkhAnuM jJAna), vastuzruta (A adhikAra), pUrvazrata (pUrvasanuM jJAna) e daza prakAramAM ekathI vadhAre te samAsa. A rIte zrutajJAnanA vIza thAya. zrutajJAnanA cauda athavA vIza prakAra che. A banne parokSa jJAna che. have ApaNe pratyakSa avadhijJAnanA cha prakAra vicArIe. avadhijJAnanA asaMkhya bheda che. kAMIka samajavA sAruM enA cha bheda pADavAmAM AvyA che. te pratyakSajJAna che. je kSetramAM avadhijJAna thayuM hoya tenA sivAya bIjA koI kSetramAM prANuM jAya tyAM paNa eTaluM ja kSetra dekhe te sAthe jatuM anugAmI avadhijJAna che. ahIMthI amerikA jAya tyAM te kSetrane paNa teTale bhAga jue. ane dIpakanI peThe bIje jJAna sAthe na jAya, paNa tyAM rahyo rahyo te jJAnadhArI amuka mAIle sudhI dekhe te ananugAmI avadhijJAna. te bIjA prakAranuM jJAna paradezamAM sAthe AvatuM nathI. dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI thayela avadhijJAna vadhAre vadhAre thatuM jAya te vardhamAna avadhijJAna nAmane trIje prakAra che. je saMkaleze karIne malina thAya, AvyA pachI dahADe divase ghaTatuM jAya te hIyamAna nAmanuM civuM avadhijJAna bhavakSaye devatA-nArakane thayeluM avadhijJAna jAya ane guNakSaye celAne thayela avadhijJAna-IndrANI rIsAyela tene manAvatA iMdrane joI hasavuM AvyuM te-jAya te pApamuM pratipAtI avadhijJAna ane kevaLajJAna thayA pahelAM je avadhijJAna thAya tene paramAvadhijJAna kahevAya, je apratipAtI che. A ja prakAra avadhijJAnanA thayA. mana:paryavajJAnanA be bhedaH bAjumati ane vipulamati. sthaLapaNe sAmAnya ghaTane ciMtavatuM zAna rAjumati mana:paryavajJAna ane vistIrNapaNe paryAya sahita jANavuM te vipulamati mana:paryavajJAna. A mana:paryavajJAnathI jIva bIjAnAM manamAM thatAM paryAye jANe, samaje, vicAre che. ' ane kevaLajJAnane te eka ja bheda che. te te sarvakALanI sarva 3ya vastu, tenA bhAve ane tenI thatI sthiti jANe ane dekhe che. temAM kevaLajJAnamAM ekasarakhI sthiti hoI bheda hovAnuM kAraNa nathI. (225) pAMca jJAnanA uttarabheda- eSAmuttarabhedaviSayAdibhirbhavati vistarAdhigamaH / ekAdInyekasmin bhAjyAni tvAcaturya iti // 226 // artha--e(jJAna)nA, uttarabhedo viSaya vagerenA bhedathI thAya che, tethI A jJAnene vize vizeSa jANakArI thAya che. ekathI mAMDI cAra sudhInA jJAne eka jIvamAM ekasAthe thaI zake che. e pramANe hakIkta jANavI. (226). Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita vivecana--sAmAnya samajaNu mATe uttarabhedya thaI zake che tema jaNAvI eka jIvamAM ekathI lai vadhAremAM vadhAre cAra sudhInA jJAna ekIsAthe hAI zake e vAta A gAthAmAM spaSTa kare che. 574 uttarabheda--jJAnanA viSaya vagerene laine enA aneka bhedo thaI zake che. ApaNe dAkhalA tarIke zrutajJAnanA 340 bheda joIe. e paNa viSayane laIne pADelA bhedo che. sabhAmAM beThela ghaNA zrotAoe hAramoniyama, dIlarUbA, vAyeAlInane eka sAthe avAja sAMbhaLyeA. AmAM AchAvattA avAjo (sUrA) sAMbhaLavAmAM Ave che. koIne te dareka vAjiMtraneA bhinna avAja saMbhaLAya che ane darekanA judA avAja te jANe che, tene bahuavagraha kahevAya. ane koIne avyaktapaNe vAjiMtra vAge che eTaluM ja sAMbhaLavAmAM Ave tene abahuavagraha kahevAmAM Ave che. koI za'kha, hAramoniyama, dIlarUmA darekanA judA judA avAja sAMbhaLe che ane jANe che tene bahuvidha avagraha kahevAya ane koIne eka vAjiMtranA eka jAtanA ja sUra sAMbhaLavA jANavAmAM Ave te amahuvidha avagraha kahevAya. koIne te nAda turaMta jANavAmAM Ave te kSipra avagraha kahevAya. koIne ghaNA vicAra kare tyAre jANavAmAM Ave te akSipra avagraha kahevAya. jema dhvajArUpa liMge (cihne) karIne devakuLa eLakhAya che, tema liMgasahita jANe tene nizritAvagraha kahevAya, je evA liMga vagara jANe tene anizritAvagraha kahevAya. kAIne sazaya vagara sabhaLAya tene asaddigdhAvagraha kahevAya ane koIne sazaya sahita sabhaLAya tene sandhiAvagraha kahevAya. kAI ekavAra sAMbhaLelane yAda karI le, tene smaraNamAM rAkhe, bhUle nahi, tene dhruva avagraha kahevAya. ane koIne ekavAra grahaNa kareluM sA~dA yAda rahe nahi tene adhruvAvagra kahevAya. bahu ahi khAra bhedo ihA vagerenA paNa thAya che. A khArabhedane pUnA aThThAvIza matijJAnanA bhede guNatAM 336 bheda thAya. ane temAM nIce jaNAvela cAra buddhi bheLavatAM viSayabhede matijJAnanA 340 bheda thAya. A uttarabheda thayA. AvI rIte anya graMthAmAM jJAnanA aneka uttarabheda jaNAvyA che. viSaya--A je badhA uttarabhedo paDe che te jANavAnI vastune laIne paDe che. adhigama--jJAna, pariccheda. vadhAre ochuM jJAna A viSayAdine laIne thAya che. mANasane vadhAremAM vadhAre cAra jJAna zakaya che--matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna. pAMcamA kevaLajJAnamAM sarvajJAnanA abhAva thaI jAya che. tethI prANIne cAra jJAna kahyA che. AvI rIte prANIne eka athavA ekathI mAMDIne cAra jJAna hAI zake Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaga dana, jJAna, cAritra 575 che. bAkI kevaLajJAna thAya tyAre te bAkInAM cAre jJAna temAM bhaLI jAya che ane te judA rahetA nathI, tethI temane abhAva che. kevaLajJAna lekAle prakAzaka che ane tenI bahAra kaI jJAna ke pheya vastu rahetI nathI. (226) samyaga jJAna ane mithyAtva samyagdRSTeniM samyagjJAnamiti niyamataH siddham / AghatrayamajJAnamapi bhavati mithyAtvasaMyuktam // 227 // atha-samakitadaSTi jIvanuM jJAna niyamathI samyagajJAna hoya che ane prathamanA traNa jJAna sAthe jyAre mithyAtva joDAyeluM hoya tyAre te traNa ajJAne bane che. (227) - vivecana-samyagdaSTivALA prANInuM jJAna cekakasa samyajJAna hoya che. samaktidaSTi prANI koI mithyAtvInuM zAstra vAMce te paNa tene samyajJAna tarIke pariName che, te te temAMthI samyaka tatvane ja grahaNa kare che. A kAraNathI samakitInuM jJAna niyamapUrvaka jarUra samyajJAna hoya che. AghayajJAna-mati, zrata ane avadhi e traNa jJAnane AtrayajJAna kahevAmAM Ave che. eTale jyAM sudhI jIvane samyagdarzana na thAya tyAM sudhI te traNa mithyAjJAna kahevAya che. temanAM nAme anukrame matijJAna, zrataajJAna ane virbhAgajJAna (avadhiajJAna) che. A traNa ajJAnane paNa sAthe Ape che. dAkhalA tarIke, te lAMbI najaravALe ke rAjadvArI kuneha bajAvanAra ke vyavahAramAM kuzaLa hoya, paNa tene agAu jaNAvyuM tevuM samakita na thayuM hoya te tene matiajJAna ke zrutajJAna paNa hoI zake che. ' - mithyAtva-mithyAtvane ane ajJAnane eTale najIkane saMbaMdha che ke mithyAtvIne jANapaNuM thAya te matiajJAnarUpa ja hoya. eTale ema kahI zakAya ke mithyAtvInuM jJAna te ajJAna ja che. tatvArthazraddhAnapUrvaka je jJAna thAya te samyajJAna che ane samaktiI jIvane zaMkA ke evuM koI zalya na hovAthI tene samyajJAna thAya che, bAkI aneka mithyAtvane mithyAtva sAthe joDAyeluM jANapaNuM e ajJAna ja che. A jJAna ane ajJAna vacce taphAvata dhyAnamAM rAkhavA jeve che. mithyAtvI devene visaMgajJAna hoya che. te avadhiajJAna che. A rIte A jJAnane vibhAga pUrNa thaye. have trIje samyaphacAritrane vibhAga kahevAmAM Avaze. te mATe juo AvatI gAthA. (227) cAritranA prakAre- sAmAyikamityAcaM chedopasthApanaM dvitIyaM tu / parihAravizuddhiH sUkSmasaMparAyaM ca yathAkhyAtam // 228 // Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa76 prazamarati vivecana sahita atha-prathama cAritranuM nAma sAmAyika cAritra, bIju chedo pasthApana cAritra, trIjuM parihAravizuddhi cAritra, cothuM sUmasaM5rAya ane pAMcamA cAritranA prakAranuM nAma yathAkhyAta che, ema cAritranA pAMca prakAra che. (228) virocana--A gAthAmAM cAritranAM nAmo mAtra jaNAvyAM che. te jANavA sAthe sAmAnya khyAla mATe tenuM vivecanamAM saMkSepathI varNana karavAmAM Ave che. A cAritrane viSaya paNa khAsa agatyane heI samajavA jevo che, ApaNe te samajavA yatna karIe. ja A pAMca prakAranA cAritranuM svarUpa pAMcamA tattvanuM svarUpa vicAratAM pR. 56mAM limAM AvyuM che. vizeSa jaNAvatAM nIcenI hakIkata nava tatvanA bALAvadha parathI - sAta vika-sama eTale samatA. tene Aya jemAM thAya te sAmAyika. sama eTale paNa thAya. tene lAbha jyAM thAya te sAmAyika. sAvaghaganA tyAgarUpa vAta vAyebanA sevanarUpa sAmAyika kahevAya. te zrAvakane dezaviratirUpa ane sAdhune sarva vidyavisatirUpa. prathama ane chellA tIrthakaranA samayamAM, sarvavirati sAmAyika daMDaka uccAra karyA pachI uThAmaNu karyA sudhI je rahe te Itvarika eTale svarghakAlabhAvI sAmAyika kahevAya ane vacalA bAvIza jinenA samayamAM tathA mahAvidehamAM yAvatruthika eTale sAyika ucaryA pachI niraticAra ja pALe che, tethI tene uThAmaNu nahi hovAne lIdhe halavAva la rahe che, mATe tene yAtmayika cAritra kahevAya sthApana-pUrvokta sarvavirati cAritrane chedAdi vizeSapaNe vizeSIe tyAre zAkhA nAnA prakArapaNuM bhaje, te vAre chedapasthApana cAritra thAya. cheda eTale paryAyane cheda kare ane upasthApanA eTale gaNAdhipe Apela paMcamahAvrata rUpapaNuM, je mahAvratane vize hoya tene chedo pasthApana kahevAya, eTale ahIM navA paryAyanuM sthApana tathA paMcamahAvratane uccAra hoya che. parihAravizuddhiparihAratavizeSa, teNe karI vizuddhi eTale karmanI nijA je cAritramAM hoya te A prakAra che. gacchamAMthI cAra vizuddha cAritrIo nIkaLI paDe, cAra jaNe tenA anucArI bane, navame vAcanAcArya thAya. A nava parihAra laI gacchanI bahAra nIkaLe, cAra tapa kare, cAra tenA anucArI thAya ane eka vAcanAcArya thAya. cAra parihAraka cha mAsa tapa kare, bahu Akare tapa kare, cha mAsa pachI tapa karanAra vaiyAvacIyA thAya ane vaiyAvacca karanAra tapa kare. pachI cha e cha bAra mAsa thayA pachI vAcanAcArya tapa kare, te vakhate te AThamAMne eka guru thAya. e rIte aDhAra mAsa sudhI vArApharatI tapasyA kare pachI jinakalpa Adare athavA gacchamAM paNa Ave, Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyag dana, jJAna, cAritra 577 sUkSmasa parAya--upazamazreNIe karmo upazamAvatAM athavA kSapakazreNIe karma khapAvatAM tyAM navame guNaThANe lAbhanA saMkhyAtA khaMDa karI tene upazama zreNIvALA je hAya te upazamAve tathA kSapaka zreNIvALA je heAya te khapAve, te saMkhyAtA khaDa paikI eka chelle khaDa rahe, tenA asaMkhyAtA sUkSma khaMDa karIne dazame guNasthAne upazamAve athavA kSapaka hAya te khapAve te dazamA guNuThANAnuM nAma sUkSmasaMparAya ane cAritranuM nAma paNa te ja che. yathAkhyAta--yathAvidhie karIne akaSAyapaNuM prApta thAya, saMjavalana lAbha kaSAya paNa na rahe te yathAkhyAta cAritra kahevAya. tenA be bheda che: chAmasthika ane kaivalika. tyAM chAmasthika te chadmastha aupazamikane agiyArame guNasthAnake hAya ane kSapakane khArame guNusthAnake hAya. kevaLIne je terame ane caudame guNusthAnake hAya te kailika yathAkhyAta cAritra che. A UMcAmAM UMcA prakAranuM cAritra che ane suvihita sAdhu tene AcarIne mekSe jAya che ane janmajarAmaraNarahita thai jAya che. A pramANe A gAthAmAM jaNAvelA cAritro pAMca prakAranA varNavyA. TIkAkAranA jaNAvavA pramANe e pAMce cAritrane, nIce pramANe samajIe. 1. sAmAyika : samazatrumitrabhAva. prathama ane chellA tIrthaMkaranA samayamAM itjhara hoya, madhyama bAvIza jinanA samayamAM ane mahAvidehamAM yAvajravita hAya. 2. pUrvaparyAyanA cheda, uttara paryAyanuM sthApana te chedeopasthApana. e prathama ane chellA tIrthaMkaranA vArAmAM hAya. 3. parihAravizuddhi. AMgela sivAya anAhArI rahevAthI thatI vizuddhi eTale karmakSaya jemAM thAya che te. navapUrva bhaNelA sAdhue e kare. tee gacchanI bahuAra jAya, parihArakalpamAM teo rahe, traNa prakAre e rahe, grISma ane zizira tathA varSARtumAM caturtha (be upavAsa)thI mAMDI pAMca upavAsa karanAra ane pAraNe AMkhela karanArA ane te dvArA parihAra karanArA tathA kalpamAM rahelA ane AhAra naDui karanArA, mAtra dararoja AMkhela karavAvALA dareka va cha mAsa sudhI ema kula aDhAra mAsa sudhI tapa karanArA. A pArihArika aDhAra mahine thAya che. pachI teonI icchA hoya te pAchA gacchamAM praveze che. 4. jemAM tadna najIvA karI nAMkhyA che. lAbha e. e cAritra sUkSmasaMparAyaguNa sthAnake lAge. 5. yathAkhyAta--akaSAyIpaNuM. upazAMtaguNusthAnake ane tenI sAthe cAra guNasthAnake lAle. eTale te cAritra agiyAramAMthI caukramA guNasthAnake hAya. (228) pra. 73 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 cAritra meAkSasAdhake prazamarti vivecana sahita ityetatpaJcavidhaM cAritraM mokSasAdhanaM pravaram / naikairanuyoganayapramANamArgaiH samanugamyam // 229|| a--e upara jaNAvyA te pAMce prakAranA cAritra meAkSanuM cAkkasa sAdhana che ane te pratyeka anuyAge karI, naye nikSepe karI ane pramANamAge karIne kharAkhara yAgya rIte samajavA ane amalamAM mUkavA lAyaka che. (229) vivecana--dareka cAritra jANavAlAyaka che ane anusaravA lAyaka che, tene khulAso graMthakAra A gAthAmAM kare che. pavidha upara AgalI gAthAmAM batAvela pAMca prakAranA cAritra. sAmAyika, chedepasthApana, parihAravizuddhi, sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta e pAMca prakAranuM cAritra che. cAritra--e rica dhAtu parathI Avela zabda che. khAlI karavuM evA te dhAtunA artha thAya che. AtmA karmanA bhArathI haLavA thAya, karmone khAlI kare tenuM nAma cAritra. e car dhAtu parathI paNa thaI zake che. tyAM cAritra eTale caryAM artha karave. vavuM, hAlavuM, cAlavuM te. pravar'--A sthAne koI koI pratAmAM 'paramaM' pATha che, artha lagabhaga tene te ja rahe che. A pAMce prakAranA cAritra meAkSanuM suMdaramAM suMdara sAdhana pUruM pADe che. na eka--aneka. ekathI vadhAre evA eTale aneka evA tenA artha thAya che. AtmAne aneka prakAre samajave. je eka AtmAne jANe teNe sarve jANyuM, eTalA mATe aneka rIte AtmA saMbaMdhI mAhitI meLavavI jarUrI che ane jarUrI khAkhata karavI te ApaNI pharaja che. anuyAga--anuyogasUtramAM tenA--AtmAne samajavA mATenA-aneka dvAra eTale prakaraNA ApelAM che. A jeTalAM bane teTalAM prakaraNA sAMbhaLavAM ane te dvAro AtmAnuM jJAna karavAnI meLavavAnI prathama rIta che. nayanegama vagere sAta nayAthI AtmAne ALakhaveA. judAjudA dRSTibiMduthI AtmAne oLakhave. nayajJAnamAM vAMdhe nathI, paNa eka dRSTibiMdu dhyAnamAM letAM te aMza satya che, sarva satya nathI e dhyAnamAM rAkhavuM; paNa sAthe te satya che, jo ke aMza satya che, te samajavuM. judA judA dRSTibiMdue AtmA kevA che te samajavuM. e sarva dRSTibiMdue samajAya tyAre AkhuM satya samajavAmAM Ave che. teTalA sAru aMzasatyane aMza tarIke samajavuM jarUrI che, Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaga darzana, jJAna, cAritra pahade pramANa-sarvamAnya satya. pratyakSa vagere aneka pramANe che. pramANuthI AtmA che tevI khAtarI thAya che ane tarka pUrvaka AtmAnuM jJAna thAya che. tethI pramANu dvArA paNa AtmAne oLakhe. jaina zAstrakAra sarva daSTibiMduo svIkAre che ane temanuM jJAna karavA Agraha seve che e bahu suMdara vAta che. jaina dharma ane tatvajJAnanI A vizALatA dhyAnamAM rAkhavA yogya che. mAge -A sivAya bIjA game te mAge AtmAne oLakhave, samajavo ane avadhAre. anugacaM-jANa, samaja. Atmika jJAna game te bhAge meLavavuM ane satya jJAna hoya tene hRdayamAM UtAravuM e khAsa jarUrI viSaya che. AvI rIte AtmAnuM jJAna karavAnI mahattA A gAthAthI batAvI. (229) ratnatraya mokSasAdhaka che- samyaktvajJAnacAritrasaMpadaH sAdhanAni mokSasya / , tAsvekatarAbhAve'pi mokSamArgo'pyasiddhikaraH // 230 // artha-samakita, jJAna ane cAritranI saMpatti e mokSa meLavavAnAM traNa sAdhana che. temAMthI ekane paNa abhAva hoya te mokSamArga siddha thaI zakato nathI. (230) vivecana--A gAthAmAM kahe che ke samyakatva (zuddha zraddhAna), jJAna ane cAritra e mokSa apAvanAra sAdhane che, paNa te traNamAMthI ekane paNa abhAva hoya te mokSa maLI zakatuM nathI. traNe maLIne mikSa apAve che. hAIDrojana, saphara ane okasIjana maLe tyAre salphayurika esiDa (H,SO) thAya che. temAM hAIDrojana ke saphara ke okasIjana na hoya te salaphayurika esiDa na thAya athavA haraDa, beDAM ne AmaLAM paikI eka paNa na hoya te triphalA cUraNa na thAya, tema traNenI jarUra che. traNa maLe tyAre mokSasAdhana pUruM thAya che. samyaktva-samakita. zuddha deva, guru, dharma upara zuddha zraddhA. sAdhanAni-mokSane utpanna karanAra che. te traNe hoya tyAre mokSa prApta thAya che. abhAva-te traNamAMthI kaI ekanI paNa gerahAjarI hoya ke te na hoya te. asiddhikara-ekSaprAptine akartA thAya che. jema haraDA beDAM AMbaLA A traNe amuka pramANamAM hoya te vyAdhine nAza kare che, tema A traNe maLela hoya tyAre ja saMsAravyAdhine nAza thAya che.' A traNa sAdhane paikI samyam darzana ke jJAna hoya, paNa cAritra prApti na hoya te mokSa prAptinuM te janaka thaI zakatuM nathI, kAraNa ke niyama e che ke cAritra hoya Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 prazamarati vivecana sahita tyAre pUrvadraya arthAt samyaga darzana ane samyaga jJAna jarUra hoya, paNa darzana ane jJAna hoya tyAre cAritra na hoya tevuM paNa bane che. cAritrahIne te navapUrva sudhI bhaNI jAya, te paNa te jJAna ene mokSa apAvavAmAM madada karatuM nathI. AvI jJAna, darzana, cAritra paikI keInI paNa gerahAjarI hoya te bAkInA be mokSanA janaka banatA nathI. A niyama dhyAnamAM rAkhavAnuM che. AvatI gAthAmAM A vAta spaSTa karaze. (230) dazana, jJAna, cAritrane paraspara saMbaMdha-- pUrvadvayasampadyapi teSAM bhajanIyamuttaraM bhavati / pUrvadvayalAbhaH punaruttaralAbhe bhavati siddhaH // 231 // artha--darzana ane jJAna hoya tyAre cAritra hoya athavA na paNa hoya ane cAritrane lAbha thAya tyAre pUrvanA be (darzana ane jJAnI jarUra hoya e niyama che. (231) vivecana-traNe sAdhananI jarUra che te vigatavAra A gALAmAM spaSTa kare che. pUrvadvaya--darzana ane jJAna. keI kAraNe A banne prApta thayAM hoya te vakhate. bhajanIya--cAritra hoya athavA na paNa hoya. cAritranI te vakhate bhajanA samajavI. ema te abhavya jIva paNa nava pUrva sudhI abhyAsa karI zake che. mATe darzana ane jJAna hoya tenI sAthe cAritranI bhajana jANavI. te hoya ane kadAca na paNa hoya. bhaNela hoya mATe cAritravAna hoya evo eka sarakho niyama nathI uttaralAbha--cAritra lAbha thAya tyAre, eTale cAritra hoya te tenI sAthe darzana ane jJAna jarUra hoya che. paNa pUrvaya eTale darzana ane jJAna e banne maLelA hoya te cAritra hoya paNa kharuM ane na paNa hoya arthAt tenI bhajanA che, vikalpa che. AgalI gAthAnA vivecanamAM je vAta karI te ahIM graMthakAra pate ja batAve che. siddha-cakkasa. nizcayathI thAya evo niyama che. cAritra thAya tyAre te jJAna ane darzana jarUra hoya evo niyama che. vAta e che ke jJAna-darzana karatAM paNa cAritranuM sthAna ghaNuM moTuM che, tenA upara A sarva ramata maMDAyelI che. cAritrImAM samyagdarzana jarUra che ane te sAce jJAnI che e niyama samajo. A te sAbita thayelI ane svIkArAyelI vAta che ema samajavuM. A gAthAmAM jJAna, darzana, cAritrano paraspara saMbaMdha batAvyuM. (231) samyapha jJAnAdine ArAdhaka dharmAvazyakayogeSu bhAvitAtmA pramAdaparivarjI / samyaktvajJAnacAritrANAmArAdhako bhavati // 232 // Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhyan darzana, zAna, cAritra, pa81 artha--dharmanA Avazyaka yogamAM nizcita AtmA ALasane choDI daIne samyakatva tema ja jJAna ane cAritrane ArAdhaka (pUjA-sevA karanAra) thAya che. (232) vivaraNa-zuddha vizuddha dharma batAve che. temAM nizrAvALo thaIne vikasita AtmA upara jaNAvelAM samyakdarzana, jJAna temaja cAritranI sevA karanAra ane temAM tatpara thAya che. te vAta A gAthAmAM batAvavAmAM Ave che. dharmAvazyakaga-AgaLanA sAtamA prakaraNamAM batAvela dazavidha yatidharma tema ja paDikamaNuM, AlecanA, svAdhyAya, paDilehaNa, pramArjana e dharmanA Avazyaka keTalAka yogo che. emAM je pravRtta thayela hoya te sAco prayAsa karanAra. A gAthAmAM batAvyuM te tema ja bIjA Avazyaka yoge che, temAM mathI rahela, tene mATe pitAnuM jIvitavya pasAra karanAra ane te gasAdhanAne mATe sarva prayAsa karanAra je prANI hoya tene dharmanA Avazyaka vegamAM ughukta prANuM kahevAya che. bhAvitAtmA-evA yuganI nizrAe paDele ane te mATe sarva prayatna karanAra jIva. bhAvitane artha kezamAM sugaMdhI dravyathI khuzabodAra kareluM athavA ciMtita ane nizcita Apela che. je prANIne dharmanA Avazyaka yugamAM ja majA Ave, jenI sugaMdhI paNa dharmamaya thaI jAya ane jene asthimajajAe dharma Avazyaka lAgela hoya te bhaMgaDamUta ane duniyAnI najare gAMDo ke mUkha athavA avyavahAru. pramAda-ALasa ke gaphalatI. ema te zAstrakAra madya, viSaya, kaSAya, vikathA, nidrAne paNa samuccaye pramAda kahe che. ahIM saMbaMdha parathI ALasa artha vadhAre besate lAge che. paravajI-bhAvita AtmA ALasane choDI daIne. ene dharmanA Avazyaka kArya karatAM ALasa na thAya. ene ALasamAM nakAmo vakhata kADhave na game. e ALasane choDI daIne dharmanA Avazyaka gemAM khUba udyamI rahe. saMsAramAM te leke evA udyogI hoya che ke emane khAvAnI paNa phurasada hotI nathI, ane keTalAka te kahe che ke temane maravAnI paNa phurasada nathI. paNa A ApaNe bhaMgaDabhUta sAMsArika kAryamAM nahi, paNa dharmakAryamAM khUba udyamI rahe ane jarApaNa ALasa na karatAM te sanmukha ja rahe. ArAdhaka-dana, jJAna, cAritrane meLavanAra, enI pUjAsevAmAM ane ene saMvyavahAra karavAmAM sadA taiyAra rahe. jene mokSe javuM che te kaI prakAranuM ALasa na karatAM jJAna-darzananI ane cAritrane meLavavAnI ja vAta kare. ene sarva vyavasAya, enuM dhyAna A samadarzana, jJAna, cAritra meLavavA pUratuM ja hoya ane te viSaya Ave tyAre e jAgate rahe ane pitAne vIryo. llAsa temAM batAvavAmAM jarA paNa gaphalatI na kare. Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 prazamarati vivecana sahita daza yatidharmonI vigate agAu sAtamA prakaraNamAM AvI gayela che. tyAMthI joI levAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. atra punarAvartana karI temanAM nAmo lakhyAM nathI. ArAdhaka, sevA karanAra ane guNaprAptimAM ukta AvA prakAranA hoya, duniyA zuM kahe che tenI tene kAMI paDelI hotI nathI. (232) ArAdhanAnA prakAraH traNa- . ArAdhanAstu teSAM tisrastu jaghanyamadhyamotkRSTAH / janmabhiraSTatryekaH siddhayantyArAdhakAstAsAm // 233 / / artha--te (jJAna, darzana ane cAritranI) sevanA traNa prakAranI cheH jaghanya, madhyama ane utkRSTa. ane ArAdhanA karavAvALA ATha janma, traNa jame athavA e ja bhavamAM siddha gatine pAme che. (233) vivecana-A gAthAmAM jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanA karanArA kevA hoya, ke hoya tenA prakAre batAve che. te uparathI temanA ArAdhakane zodhI levA. ArAdhanA-niSAdana, samApti, siddhi. e jJAna, darzana, cAritranI prApti karavI e ja enI siddhi che. AtmA nizcayathI enA mULa guNanuM niSpAdana kare che, e ja enI ArAdhanA che. darzana maLavuM, jJAna prApta karavuM ane samakita dhAraNa karavuM e ja enI ArAdhanA che, e ja enI sevA che. tisa-traNa prakAranI e ArAdhanA che. e traNa prakAranI vigata A gAthAmAM ja graMthakta Ape che. jaghanya-ArAdhanA karanAra prANI ATha bhave siddhi pAme te ene sarvathI nIcI saMkhyAne halakA prakArane ArAdhaka che, ema samajavuM. e prANa vacce devane bhava karI manuSyanA sArA bhava kare, paNa e tiryaMca nArako jevI durgatie te na ja jAya. madhyama-ArAdhakamAM je madhyama prakAranuM hoya, te traNa bhave siddha gatine pAme. AvA madhyama kakSAnA prANane e bhava uparAMta eka devagatine bhava karI pAcho trIje bhave siddha thAya che. A madhyama prakAranA cha jANavA. utkRSTa--UMcAmAM UMcA ArAdhake te ja bhavamAM sIdhA melanagare pahoMce che. temane eka ja bhava thAya che. gautamasvAmI vagere ghaNA te ja bhavamAM siddhapadane pAmyA che, te utkRSTa ArAdhakanA vibhAgamAM Ave che. tAsAma-eTale jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanA karanArAnA A rIte traNa prakAra che. e vAta bahoLatAe samajavI ane ghaNe bhAge evA ja hoya che tema jANavuM. Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyam darzana, jJAna, cAritra 583 A traNa prakAramAMthI kaI paNa prakAramAM pitAne AtmA che ke nahi te vicAravuM ane na hoya te ArAdhaka thaI A manuSyabhavaprAptine saphaLa karavAnI jarUra che. ArAdhanA karavI taddana sahelI che, azakya-mukela vAta nathI. vAta e che ke evI ArAdhanA karavAnI tIvra IcchA thavI joIe ane te mATenI mArgasevanA AdarI devI joIe. raste nahi jaDyo hoya te tamArI prabaLa bhAvanAne aMte anukULa mArga jaDI Avaze. mATe prayatna kare. A vAta AvatI gAthAmAM kaheze. tyAMthI te samajavI. (233) ArAdhanA karavAnI preraNu- tAsAmArAdhanatatpareNa teSveva bhavati yatitavyam / yatinA tatparajinabhaktyupagrahasamAdhikaraNena // 234 // a-teonI sevA-ArAdhanA karavA tatpara thayela vyaktie temanuM ArAdhana karanArAonI bhakti karavI, temane vastu devI, lAvI mUkavI ane temanI samAdhi karavI. tema karavAthI teo ArAdhaka thaI zake che. (23) vivecana-A gAthAmAM koNa prANI ArAdhanAtatpara thaI zake tenuM lakSaNa batAvyuM che. ArAdhanA karanArA pitAnA svabhAvathI AvA prakAranA hoya te atra vigatavAra batAvI prakaraNa pUruM kare che. tAsAM-teonA, eTale jJAna darzana ane cAritra je AtmAnA nizcayathI mULa guNa che teone meLavavA tatpara mANasa kevo hoya tenuM varNana atra karI batAve che. tame tevA thAo e emAM garbhita upadeza che, je upadeza Icchuka mANase levA gya che. ArAdhanA--jeo evA prakAranI sevA uThAvavA taiyAra thaI gayA hoya temane niSpAdana karavA prayatna karI rahyA heya. ArAdhakanuM atra varNana che te vicAraNIya che. teSa-samakita, jJAna ane cAritra vize udyama kara; eTale jeo jJAna darzana cAritra meLavavA tatpara hoya, jeo te meLavavA IcchatA hoya, temaNe darzana, jJAna ane cAritra mATe ja prayAsa kare. jJAna darzana cAritranI sevA karavI eTale emane badalAmAM darzana,jJAna, cAritra maLe che. mATe darzana, jJAna ke cAritra prApta karavAne raste temanI sevana karavAnuM ja che. ane bIjA keTalAka mArgo paNa A gALAmAM ja batAvyA che. tAra--e jJAna darzana cAritra parAyaNa je anya jana hoya temanI, saMbaMdha parathI sAdhuo-munie e artha samajavo. - jinabhakita-tevA sAdhunI ane arihaMta devanI bhakti karavI- bhakti karavA mATe jina ane sAdhupuruSe ahIM jaNAvyA. temanI bhakti eTale sevApUjA karavI. A Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita ja pramANe devAdhideva zrI tIrthakaranI prArthanA vagere karavAM. janabhakti ane jinabhakti baMne pATha levA. upagraha--Ano artha kezakAra upaga Ape che, eTale teone je kAma hoya temAM upagI thavuM, temane bhejana lAvI ApavuM, pANI lAvI ApavuM ane temane bIjI rIte bane teTalA upagI thavuM. samAdhikaraNa-teone sukhazAtA thAya, teonI taMdurastI jaLavAya tevI rIte vartavAthI, temane samAdhi, sukhazAMti ane mana:zAMti thAya. A gAthAmAM ArAdhanatatpara mANase karavAnA traNa kArya batAvyA. bIjA je evA kAmamAM joDAyelA hoya temanI athavA tIrthapatinI bhakti karavI, bIju temane upagI thavuM ane trIju teone samAdhi thAya te rIte pite vartavuM. A upAyathI ArAdhanAtatpara vyakti jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanA karI zake che. (234) A rIte pa6pamAM pRSThathI zarU thatuM prakaraNa atra pUruM thayuM. A dazamuM prakaraNa pramANamAM nAnuM che, paNa emAM muddAsaranI hita karanArI vAta karI che. prathama sthAne temAM darzanane che, pachI jJAnane ane chelluM sthAna che cAritrane. chatAM kama ema jaNAya che ke cAritra hoya te darzana ane jJAna hovA ja joIe, paNa darzana ane jJAna hoya te cAritra na paNa hoya. A bahu vicAravA jevI vAta che. paNa vicAra karatAM ghATa besI jAya tema che. - nizcayanayanI dRSTie jJAna darzana ane cAritra AtmAnA mULa guNe che paNa te AvAI gayelA che, kame enA upara AchAdana karI dIdhuM che ane atyAranA vyavahAramAM e pudagaLamAM rAcImAcI rahela che. e sagAMonAM vedha jALave che ane paugalika vastuomAM AnaMda mAne che ane viyega thaye ane khAsa karIne ISTa jananA viyege e zoka kare che, paNa e lakSamAM lete nathI ke vahelAMmaDAM e ja raste pitAne levAne che. A tenuM vastusthitinuM ajJAna batAve che, athavA vicAranI gerahAjarI sUcave che. paNa enA mULa guNe prayAsasiddhi prAptavya che. jema senAmAM raheluM suvarNatva agnithI dhamavA dvArA pragaTa karavAnuM che, paNa te prayAsasiddha che, tema ja AtmAnA darzana jJAna ane cAritra guNo prayAsathI siddha thaI zake che, te mATe eNe prayAsa karavo joIe. A viSayakaSAyanI maMdatA, paropakAra ane sakriyAthI e prayAsasAdhya guNe puruSArtha dvArA meLavavA yogya che, pragaTa karavA yaMgya che, prApta karavA yaMgya che. eka daSTie A sarva prayAsa--ApaNe je karIe chIe te-e guNa prakaTa karavA mATenA ja che. - paugalika vastumAM AnaMda keTale vakhata Take che? kadAca vastu saDI paDI ke vikha rAI na jAya te vadhAremAM vadhAre e AjIvana cAle, paNa aMte te te ahIne ahIM ja Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaga darzana, jJAna, cAritra pa85 rahI jAya che ane parANe choDavI paDe che, cheDyA sivAya chUTako ja nathI ane cheDatI vakhate manamAM kacavATa thAya che. keTalAka mANasane jIva ja nathI ane e DacakA khAya che paNa paugalika vAMchAo yAda karI pitAnI IcchA jaNAve che. aneka mANasa vasiyatanAmuM karI pitAnI milaktanA amuka bhAga pADe che ane amuka priyajanane vadhAre milakata ke AkhI milakata ApI jAya che. nyAyamaMdiramAM ghaNuM jhaghaDAo AvA prakAranA vArasAne aMge Ave che ane mANasa vakIlane phI vagere ApavAmAM esTeTane moTo bhAga veDaphI nAMkhatA jovAya che. A jAtane khyAla aNasamajamAMthI utpanna thAya che. ene badale mULa guNa prApta karavA jIvanamAM prayAsa karyo hoya te te phaLa Ape che. A jIvananI koI cIja sAthe AvatI nathI. cAra ke eka nALiyera paNa aMte ahIM ja rahI jAya che, paNa A mULaguNa prApta karavA prayatna karyo hoya te te sAthe Ave che ane vahele ke moDe e divasa te jarUra AvavAne che. dararoja savAre UThIne tArikhIAnI tArIkha pheravatAM manamAM vicAra karavAne che ke eka divasa ahIM rahevAnuM e che ke, te divasane lAbha pote zuM lIdhuM ane A mULa guNa prakaTa karavA AgalA divasamAM zuM karyuM. AvI rIte je AtmanirIkSaNa kare che te pitAnA mULa guNa Akhare jarUra meLave che, mATe sIdhA te prApta karavAnI AvI taka gumAvavA jevI nathI. ane taka vAraMvAra maLatI nathI. e jyAre cAlI jAya, tyAre ja prANIne enI kimata thAya che. pachI ene ATalAM varSo nakAmAM gayAM ane pite mULa guNanI prAptine aMge kAMI karyuM nahi evo meDa meDe pastAvo thAya che, paNa zarIranI indriya ane baLa zithila paDyA pachI DahApaNa Ave ke khAlI kheda thAya e te raDayA pachInuM DahApaNa che. mArA pati jIvatA hota te huM Ama karata ne tema karata e te khAlI bhAmAM che ane artha vagaranAM reNuM che. evuM DahApaNa te prANIne anekavAra Ave che, paNa tenuM mUlya nathI ane tenAthI kaMI artha sarate paNa nathI. DahApaNa te taka Ave te pahelAM tene mATe taiyAra thavAmAM che. ghaNu mANasane ApaNe khAlI hAthe jatA joIe chIe, tenuM kAraNa AvI pUrvataiyArInI gerahAjarImAM che ApaNuM sadbhAgye ApaNane A jIvananI nazvaratA batAvanAra jJAnIo maLyA che, te takane barAbara samajI laI tene sadupayoga kare. dareka taka prathamathI vicArIne laI te Ave tyAre kema vartavuM tenI DahApaNathI lakSapUrvaka taiyArI karI rAkhavI ghaTe. darzana, jJAna ke cAritra e jevItevI cIja nathI. anaMta saMsAramAM e te prApta thayela ke prApta thavAnAM ratna che, mahAmUlyavAna che ane khUba apanAvavA gya che. AvI pra. 74. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 prazamarati vivecana sahita mUlyavAna cIne mATe kAMI rakama kharacavI paDatI nathI. tame moTA mahotsava karo ke aSTottarI snAtra bhaNava ke ujamaNuM kare te ja A mULaguNe prApta thAya evI vAta nathI, e te prayAsasiddha vastu che ane vagara mUlya maLe tevI cIja che. mATe beTA mahotsava paNa kare ane je bane te kare, te karavAne pratibaMdha nathI, paNa na thaI zake te temAM gabharAI ne jAo. ApaNuM A jJAna, darzana, cAritra mUlyathI kharIda karI zakAtA nathI, bajAramAM maLatA nathI ane enA sadA cAlatA nathI. e te Atmika vastu che, prayAsane AdhIna che. paNa te bajAramAM maLatI ke kharIdAya tevI cIja nathI. ene barAbara oLakhIne ene mATe yogya prayAsa kare ane enI khAtara bIjI nakAmI paMcAta ke kaDAkuTa mUkI de. anaMta kALa gaye, anekavAra taka maLI, paNa ajANapaNe tene lAbha na letAM tene javA dIdhI che. evuM A vakhate na thAya tenI saMbhALa rAkho. kapUracaMdajI mahArAje kahyuM che ke "vAra anaMtI cUkiyA cetana, INa avasara mata cUke." e pramANe anekavAra ApaNe bhUlyA chIe ane ApaNe rakhaDapATo Ubhe rahyo che, paNa A avasare te cUkavA jevuM nathI. pharI pharIne AvI taka hAthamAM nahI Ave, mATe maLela takane tamAruM sAdhya sAdhavAmAM upayoga kare ane jiMdagIne apanAve. jeo jiMdagIne phekI de che, tene pachI pastAvAne pAra rahetuM nathI, paNa te vakhatanuM DahApaNa nakAmuM che, kAraNa ke gumAvelI taka pharIvAra hAthamAM AvatI nathI ane huM phalANuM hota te AvuM karata ke AvuM na karata e te badhA nakAmA bhAmAM che, artha vagaranA apalApa che ane akkalanI gerahAjarInuM pradarzana che. mATe samajI le, cetI jAo ane maLela takane lAbha laI jJAna darzana cAritrane apanAve. eTaluM karazo emAM tamane aparaMpAra lAbha che ane Avo bhava majAnI sArthaktA che. nahi te pAchA rakhaDapaTTI mATe taiyAra rahe ane AMTA mAryA karo. ti zrI rjana-jJAna-tri dvArA che Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 11 muM: prazama ahIM navuM prakaraNa zarU thAya che, tenuM nAma che prazama. ene vicAra ja eTale suMdara che ke e zabda para vicAra karatAM zAMti-'Daka thaI jAya che ane mananA aneka tarago-uzkeraNIe dUra thaI jAya che. prazama eTale mananI Adhi-vyAdhine nAza ane caitarapha zItaLatA ane zAMti. evA prazamavALA zAMta prANI kevA hAya, tenAM lakSaNA kevAM heAya te sarvane vicAra A prakaraNamAM thaze. ApaNe Adarza tarIke prabhune rAkhIe. jina arihaMta tIrthaMkarane Adaza sthAne rAkhIe ane teonI mUrti jevI prazamarasamAM nimagna hoya tevA thavA prayatna karIe. te prakAranA prazamarasa ApaNe prApta karavA prerAyA chIe ane tenA vikAsa icchIe chIe. jema krodhI mANasa peAtAnA vAtAvaraNamAM krodhanA paDaghA pADe che ke niMka nidAnA paDaghA pADe che tema ja prazamarasamAM ladabada thayelA prANI pote te zAMta rahe che paNa peAtAnA vAtAvaraNamAM paNa zAMta rasa jamAve che, phelAve che ane AkhA vAtAvaraNane taimaya banAvI de che. tIrthaMkara devanA jyAM vihAra thAya tyAMthI keTalAe ceAjana sudhImAM dubhikSAdinA pracAra thatA nathI, e prazamarasane mahimA che. prazamarasanI pahelI khAsiyata e che ke e heAya tyAM krodhanA te abhAva ja hAya. prazama ane dhane svAbhAvika rIte vera hoya che. eTale prathama hoya tyAM krodha koIpaNa AkAramAM TakI zake nahi. krodhInI dhamAdhama ane prazamarasamAM paDelAnI zAMti vicAratAM prazama ane krodhane ane tevuM nathI, ema sahaja ja lAge che. prazamarasanA ghaNuM| suMdara dAkhale skaMdhakAcAya nA che. e pAMcase ziSyane laIne peAtAnA janmasthAnamAM AvyA tyAre ene khyAla na hatA ke cAlu rAjA pUrvanuM mahA bhaya'kara vaira leze. te rAjamahelane raste niHspRhIpaNe gecarI karavA nIkaLyA. tyAM mahelamAM beThela rAjAne kadhakanuM dekhavAnuM thayuM ane tene dekhatAM ja e vikarALa bhaya'kara mANusane pUrvanuM vaira yAda AvyuM. eNe te kALu che tenI tapAsa karyA vagara hukama karyo ke AcAya ane tenA pAMcase ziSyane ghANIe pIlI nAkhavA. e naNatA na hatA ke 'dhaka te A ja nagaranA eka vakhatanA pUrva rAjA che. turata hukama chUTayA ane ghANI taiyAra karI. skaMdhake paNa rAjA pAse javAnI ke dalIla karavAnI vAta na karI. e te eka pachI eka pAMcaso ziSyane nijhAmaNA karavAnA kAmamAM lAgI gayA. ane darekane kahe ke AtmAne A Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 prazamarati vivecana sahita khare vakhata maLe che ane zarIra te aMte paugalika che. AvAM te aneka zarIra mUkyAM ane lIdhAM. A rAdhAvedha sAdhavAne tamane avasara AvyuM che. A rAjA ke dhAne mAlika te tamArA karmaLa kApavAne aMge sAdhanabhUta thaI tamAre mahA upakArI thayela che. A avasara IcchavA chatAM jIvanamAM sAMpaDatuM nathI. AvI AvI aneka nijhAmaNa karI sarvane devaloke mokalyA. paNa aMte eka nAne sAdhu rahyo. bALaka upara gurune rAga hate. ghANI pIlanArane vijJapti karI ke pitAne prathama pagale ane pachI te nAnA ziSyane pIle. eTalI sagavaDa karI ApavA vinaMtI karI. paNa tenI prArthanA sAMbhaLavAmAM na AvI. aMte sakaMdhakAcArya krodhe caDhI gayA. prazamarasane DhALI nAMkhe. potAnA pAMcase ziSyane ghANImAM ghAlyA tyAre krodha AvyuM na hatuM paraMtu atyAre bhAre krodhAyamAna thaI gayA. enI mukhamudrAmAM krodha dhamadhamate hate. nAnA ziSyane paNa devalekamAM mokalyA ane pote asurakumAra devatA thaI nagarane, vairane anulakSI, dhULathI herAna karavA lAgyA. evuM je pAMcase ziSyane sAru karI zakyA tenI bAjI chellI ghaDIe bagaDI gaI. prazamarasamAM je prANa ladabada thaIne rahe te Ave na heya. sAma mANasa vagara gune game te kAma kare tene pite vicAra ja na kare. e te jIvatA cAmaDI UtarAvatI vakhate paNa sAmAne pUche ke kevI rIte te pite Ubhe rahe ke sAmAne jarAye taklIpha na paDe. AvI rIte bharabajAramAM cAmaDI UtarAvanAranI zAMti Aje paNa ApaNane sAnaMdAzcarya janmAve che. e prazamarasane mahimA che. bhagavAna mahAvIrane aneka upasargo karanAra saMgama deva aMte hArIne pAcho cAlate hatuM, tyAre bhagavAnane be AMsu AMkhamAM AvyA. te harSAzru na hatA, paNa saMgama jevAne pitAne paricaya thaye paNa koI prakArane lAbha na thaye enI dilagIrInAM AMsu hatAM. AvI prazamatA ane bhadratA prANImAM hovI joIe. khuda pArzvanAthe dIkSA lIdhA pachI temanA para kamaTha aneka upasargo karyA ane chevaTe varasAda varasAvavA mAMDyo, dharaNendra chatra dharyuM, paNa prabhune kamaTha para phodha nathI ke dharaNendra para rAga nathI. AvuM prazamanuM sAmrAjya hoya ane A prazama amala hoya. AvA narAgI bhagavAna ApaNA Adarza sthAne che. ApaNe e bhagavAnanA putro chIe. te pachI ApaNA vaDIlane anusaravAnuM ApaNe kema mUkIe? ApaNI pharaja che ke vaDIlanuM anukaraNa karI temane dIpAvavA ApaNe tyAre ja lAyaka pitAnI lAyaka saMtati gaNAIe. ane eka rIte upazama ke prazama e jenazAstrane sAra (rahasya) che. upAdhyAya zrImadda yazovijayajI krodhanI chaThThI sajhAyamAM gAI gayA che ke "upazama sAra che te pravacane, Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazama 589 sujasa vacana e pramANa re." AvAM TakazALI vacanone marma ApaNe dilamAM utAravo e sarva rIte ApaNuM bhaviSyanA lAbhane aMge jarUrI che, ApaNuM AgAmI hitamAM che ane AkhA AgamanuM rahasya pUruM pADanAra muddAma bAbata che. emAM AgAmI kALe lAbha thAya che. te uparAMta vartamAna kALe prazamane anubhava thAya che tyAre teTale vakhata paNa manaHprasAda thAya che, ane teTale vakhata zAMtinuM sAmrAjya ane vAtAvaraNa prasarI rahe che ane citta avyAbAdha zAMtine anubhava kare che. A kAMI vartamAnakALane je te lAbha nathI. mana zAMti anubhave eTale ApaNI dazA ja pharI hoya ema lAge che. ApaNuM AjubAju zAMti ane ApaNuM manane paNa nirAMta. tIrthasthAnamAM ke anyatra eka prabhupratimAnA darzana kare tyAre prANu je abhinava AnaMda anubhave che te A prazamarasanA AnaMdanI vAta che. tame keIpaNa mahAna satya jANe ke gaNitane keyaDe siddha kare te vakhate je AnaMda anubhavAya che tethI ghaNe vadhAre AnaMda A prazamarasanI prAptimAM aMtara anubhave che. tame te kahI batAvo ke nahi te te bhASAvargaNAnA pugaLa para AdhAra rAkhe che, paNa tamAre anubhava A vakhate tamane bhAre sukhane ane ananubhUta AnaMdane anubhava karAvaze. e prazamasukhane masta AnaMda che ane ene aMdara ja manamAM anubhavAya che. e mUMgAe sAkara khAdhA je raMga che. te tenuM varNana bIjAne ApI zake nahi, paNa te anubhavathI ja samajAya che. A prazamasukhane aMge graMthakartAe cheDA leka lakhyA che. tenuM meM juduM prakaraNa pADayuM che. ane te samajavA yogya che. * graMthakArane te aMge zuM kahevAnuM che te have ApaNe joIe ane emane samajavA yatna karIe. samajaNapUrvakanuM anusaraNa e ajaba vastu che ane A jIvanane lahAve che. ene jhIlavA prayatna karIe. prazamasukhanA abhilASIe svaguNAbhyAsaratamateH paravRttAntAndhamUkabadhirasya / madamadanamohamatsararoSaviSAderaghRSyasya // 235 // prazamAvyAbAdhasukhAbhikAMkSiNaH susthitasya saddharme / tasya kimaupamyaM syAt sadevamanuje'pi loke'smin // 236 // atha--jenA buddhi pitAnA (Atmika) guNa prApta karavAmAM lAgI gaI che, je pArakAnA ahevAle ane vAtene aMge AMdhaLA, mUMgA, ane baherA jevo thaI gayela che. je ahaMkAra, kAmavAsanA, meha, reSa ane viSAdathI levAI gaye nathI, kaI prakAranI bAdhA-pIDA na karanAra prazamanA sukhanI apekSA-icchA je rAkhe che, ane je sadAcAramAM Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 prazamati vivecana sahita sthita thayelA che te prANIne A lAkamAM devalAkamAM ane manuSyaleAkamAM sarakhAvI zakAya evI --tenA sukhanA saMbaMdhamAM koi upamA ApI zakAya tevI koI cIja nathI. (235-236) vivaraNa--A e zlokamAM prazamasukhanA abhilASI mANasA kevA heAya tenuM vaNuna karavAmAM AvyuM che. e varNana uparathI prathama sukha kevuM hoya tenuM lakSaNa Ape|Apa samajI javuM. straguNAbhyAsaratamati--prazamasukhanA abhilASI mANaso peAtAnA je Atmika guNe! hAya tenA ja AkhA vakhata vicAra kare. enuM sarvAdhika dhyAna Atmika guNA kevA hAya tenI vicAraNAmAM lAgI gayeluM hoya che. ene khAvAnuM ke nhAvAnuM ke bIjuM kaI kAma game nahi, paNa potAnA Atmika guNAne ALakhI AkhA vakhata temAM paDyA ne pAtharyA rahe. ene bIjI vAta sUjhe nahi, khIjAmAM rasa paDe nahiM ane AkhA vakhata Atmika guNamAM ja ane tene prApta karavAnA kAryoMmAM ghukta rahe. enuM te sarva vakhatanuM kAma Atmika guNanI prAptimAM ja hAya che. A prazamarasamAM paDelA mANasanuM prathama ane bhAre mahattvavALuM ane rahasyathI bharapUra varNana che. paravRttAMta-pArakAnI vAta sAMbhaLavAne age athavA vAtA karavAne age ene samaya ja na maLe. e te Atmika guNamAM eTale lAgI gayA heAya ke pArakI paMcAta karavAnA ane jarAye vakhata ja na maLe ane te mATe ene phurasada ja na maLe. paNa nathI. AMdhaLA ke adhira-maherA. AvA prazamasukhanA rasika mANasa bIjAnI vAta karavAne ge AMdhaLA mUMgA ane baherAnA jevuM vartana kare. aherA pAse tame aneka yAgyAyeAgya vAta karo, e te kAMI sAMbhaLatA ke samajatA nathI, sAthe te mU Mge| hAya eTale kAMI khelatA " pazu nathI, ane AMdhaLAnI peThe e kazuM jotA ene Atmika vAtanI ja laya lAge che. eTale bIjI vArtAmAM e mUgA baherA jevA ja che ema samajavuM, paravRttAMtamAM guNanI vAta paNa Ave. A prazamarasamAM jene laganI lAgela hAya tene te pAtAnA Atmika guNA tarapha eTaluM badhuM bakadhyAna hoya che ke e pArakAnI sArI ke kharAba vAtA adha, baherA ke mUMgAnI mAphaka sAMbhaLate khelate ane jotA ja nathI. adRSya--na ghasAya tevA. cha vastunA nAme A gAthAmAM lIdhA che, temAMnI eka ke vadhAre kaI vastu ene ghasI zake nahi tevA te prazamarasamAM tatpara prANI hAya. eka hIrAne hIrA ja ghase che, ene ghasavAnuM khIju koI yaMtra maLyuM nathI. A prazamarasamAM DUbI gayelA prANI te e vastuothI paNa ghasAtA nathI. e te petAnA rasika padArtha bhale| ane tenI vAta bhalI. e jarApaNa ghasAtA nathI, ghasI zakAte paNa nathI. pAThabheda 'aspRSya'. sada-ahu kArathI bIjA prANI ghasAya che, abhimAna upara caDhI jAya che. paNa Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazama prazamarasamAM rata thayelA prANIne abhimAna paNa gALI ke ghasI zakatuM nathI. A eka vAta thaI. madana-kAmadeva, viSayatRSNa. devAMganA paNa ene lalacAvI zaktI nathI ane te dUdhapAka ke pharasANanA rasamAM paNa paDatuM nathI. kAmadevanI koIpaNa kriyA evA prazamasukhamAM ladabada thayelA prANIne nabaLe pADI ke lalacAvI zakatI nathI. e te kAmadevathI paNa ajeya che. A bIjI vAta thaI. moha- sarva paugalika vastunuM AkarSaNa. sarva karmone rAjA meha che. mehane rAgadveSa jevA te chekarA che, prazamarasanA rasiyAne e nabaLo paDavA prayAsa kare, paNa e te tenI sAthe paNa Takkara jhIlI ajeya rahe che. matsara-asUyA. prANIne te koI sAre thaye tene matsara thAya che. tene pADIne pitAnA je kema kare tenAM aneka kArastAne te kare che ane AgaLa vadhanArane AgaLa javA detuM nathI. paNa A prazamarasane rasiye te jarApaNu matsara karatuM nathI. matsara ene narama pADI zakatuM nathI. e te bIjAnI paMcAta karavAne vakhata paNa kADhate nathI. ane temAM samaya barabAda karatA nathI. e matsarathI paNa ajeya ja rahe che. reSa-krodha. keInA upara e cite paNa nathI. krodha ghaNe enI AgaLa dhaDAkA kare, paNa e krodha ja karatuM nathI. tethI aMte Akroza ke dhamAlathI dUra ja rahe che. jene paravRttAMta para paNa prema nathI tene bIjAnI sAthe zuM levuM devuM? e pArakA upara kadI reSa kareta ja nathI. tethI reSa enA upara jIta meLavI zako je nathI. viSAda-zaka. koI enuM saguM maraNa pAme ke enI koI cIja khavAI jAya ke evI koIpaNa sAMsArika bAbata hoya te tenA mana para asara karatI nathI. AvA zekarahita prANI pAse viSAda paNa hArI jAya che ane kAMI asara nIpajAvI zakatuM nathI. aghaga-Sa dhAtumAMthI A zabda nIkaLe che. vRSya eTale abhibhUta thanAra, hArI janAra. avRSya eTale ajeya. jene mada, madana ane meha jevA ke matsara, roSa, viSAda jevA prabaLa zatru paNa mArI haThAvatA nathI te bahAdUra ajeya prANI. avRSya eTale ajeya, je kaIthI paNa jItI zakAya nahi te ajeya laDavaiye. avyAbAdha-prazama-zAMtinAM bAdhA-pIDA vagaranAM sukha meLavavAnI jene IcchA che, je game tevA saMgomAM paNa zAMtinI jhaMkhanA kare che ane khUba jesathI irachatAM Akhare tene je meLave che te prANInI A vAta che. je avyAbAdha sukha meLavavA pAchaLa paDyA che te tene mATe thatI koI prakAranI pIDAne gaNakAratA nathI. A prazamasukha meLavavA mathanAranI mukhamudrA ane bhavyatA judA ja prakAranI hoya che. Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTara prazamarati vivecana sahita susthita-je evA prakAranuM prANI hoya che te sadAcAramAM sArI rIte jAmI gayela ane thita thaI gayela hoya che. AvA dharmamaya jIvanavALA prANInI vAta aupa--upamA. AvA prakAranA prANIne konI upamA ApavI ? A duniyAmAM ke devalokamAM temanI sAthe - temanA sukha sAthe sarakhAvI zakAya evuM kaI prANI paNa nathI ane padArtha paNa nathI. te te akathya mANase che. e te na le te paNa pitAnA javalaMta dRSTAMtathI upadeza Ape che. devamanaja-tame AvA manuSyane sarakhAvavA padArtha zodhe te devalekamAM ke manakhelakamAM ze, paNa jenI sAthe enI sarakhAmaNuM karI zakAya te koI prANI ke kaI padArtha ja nathI. "jIsake paraMtara ke nahi usakA kyA malA" e vAkyanA vivecanamAM A viSaya upara pUratuM vivecana thaI gayuM che, (juo A pada. AnaMdaghana bhAga 1 ). prazamarasanI AkAMkSA rAkhanAra prANI taddana judI ja bhAta pADe che. (235-236) prazamasukhanI prazaMsA zA mATe- svargasukhAni parokSANyatyantaparokSameva mokSasukham / pratyakSa prazamasukhaM na paravazaM na vyayaprAptam // 237 // artha-svarganAM sukha te parokSa che ane mokSanuM sukha te tenAthI paNa taddana parokSa che, paNa prazamanuM sukha te pratyakSa che, te pArakAne AdhIna nathI, ane paisA ApIne kharIdavAnuM nathI. (237). vivecana--samaja sANasane uddezIne kahe che ke prazamasukhanI prApti pramANamAM sahelI che. e yuktipuraHsara batAve che. parokSa-svarganA sukhe te koIe najare joyAM nathI. e te bIjA prANIe javAnAM che. ApaNI pitAnI najare te A AMkhae ane zarIra vaDe te dekhI zakAvAnAM nathI. ene mATe prayAsa kare te ucita nathI. je vAta najare na caDe te kalpanAmAM mAnavI paDe, tenAM karatAM je sukha pratyakSa hoya te zA mATe na levuM? atyaMtaparokSa-ane mokSane mATe ghaNA prayAsa kare che, paNa e sukha te svarganA sukhathI paNa vadhAre, are taddana parokSa che. mekSa maLaze tyAre sukha bhegavazuM evI "bApa mare aura bala bAge' jevI vAta karavAnI paNa jarUra nathI. e te koNe joyuM che ? ane maLaze tyAranI vAta tyAre, atyAre enI khAtara prayatna karI te pAchaLa paDavuM emAM DahApaNuM ke akkala zuM che? AvA parokSa ane khUba parekSa sukha pAchaLa dhamapachADA karavA e DahApaNanI vAta nathI. tenA karatAM zuM karavuM DahApaNavALuM che e have kahI batAve che. Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama 593 pratyakSa-prazamanuM sukha te najare dekhAya tevuM che. mANasa prazamane lAbha le, tenAthI aMdara ane vAtAvaraNamAM je sukha thAya che te te najare jovAya tevuM che. prathama sukha pAchaLa prayatna karavAnuM A prathama kAraNa thayuM. paravaza-pArakAne vaza, AdhIna e sukha nathI. ApaNe zekIyA pAse, sagAM pAse ke mitra pAsethI sukha mAgIe chIe. paNa e te pArakAM che. emanuM AkhuM sukha levAya, paNa e koI kAraNe vipharyA hoya te sukha paDayuM rahe che. paNa A prazamasukha te paravaza jarAye nathI. e te pite pitAne goLa khAvAne che. A prazamasukhane AdaravAnuM bIju kAraNuM kahyuM. vyayaprApta-paisAnA vaparAzathI maLe tevuM. bIjAM sukha te paisA ApIne kharIdavA paDe che. unALAmAM prarvatapradeze havA khAvA javuM hoya te TikiTa levI paDe, rasoyAnI geThavaNa karavI paDe ane ghare koI cIja joItI hoya te bajAramAMthI dhana khacIne lAvavI paDe. A prazamasukha e te pitA para ja AdhAra rAkhe che. e kaI prakAranI bajAra cIja nathI. e te aMtarane viSaya che. prazamasukhane aMge A trIjI vAta kahI. prazama - sukhane mATe prayatna karavAnAM traNa kAraNa? (1) e pratyakSa sukha che. (2) e paravaza sukha nathI. (3) e bajAru cIja nathI. paisA kharacavAthI maLe tema nathI. A traNe kAraNene laIne prazamasukha tamArAM pitAmAM ja jAgrata kare. e pratyakSa svAzrayI sukha che. e bajAru cIja na hovAthI vecAtuM maLe tevuM te sukha nathI. prazamasukhanA Adarane aMge mukhya traNa kAraNe A gAthAmAM batAvyAM, te pratyeka UMDI vicAraNA mAge che. ane e traNe anubhasiddha hoI Atmaprayatna mAge che. (237). mokSasukha ahI ja-- nijitamadamadanAnAM vAkkAyamanovikArarahitAnAm / vinivRttaparAzAnAmiheva mokSaH suvihitAnAm // 238 // atha-jemaNe abhimAna ane kAmadevane jItyA che, jeo mana vacana kAyAne aMge koIpaNa prakAre vikAra rahita che ane jeo pArakI AzAthI nivRtta thayelA che tevA sArA mANasone ahIM ja mokSa che. (238) vivecana-prazamasukhamAM rAcI rahelA manuSya kevA hoya che tenuM varNana A gAthAmAM che. pra. 75 Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita mada--aha'kAra. huM te ghaNA ja khare chuM, mArI sAthe koI Takkara jhIlI zake nahi, ame UMcA khAnadAnanA, amArA bApadAdAe dezateDAM, nAtateDAM karyAM hatAM, evA ke ene maLatA koI paNa prakAranA abhimAna-meTAinA AvirbhAva te prANIne saMsAramAM rakhaDavAnuM kAraNa thAya che. . duniyAmAM zerane mAthe savAzera jarUra hAya che, paNa abhimAnamAM ThAle ghaDo jarUra chalakAya che ane te abhimAna para vijaya meLavavA te ghaNuM muzkela kAma che. navarAzanA vakhatamAM potAnAM aNugAM phUMkavA ane peAtAnI moTAI ke mahattA batAvavI enuM nAma saMsAra che, kAraNa ke abhimAna sAcI ke khATI paudgalika khAmatanuM thAya che. pa4 madana--rUpALI strI tarapha AkarSAvuM. tenAM aMgopAMgeA nIrakhavAM ane tenI sAme kAmecchAthI najara karavI. e sarvanA dekhItA ke pracchanna Azaya kAmabhoganI icchA ja che. A mada ane madana annene jeNe jItyA che te sArA mANusa che, prazamasukhane icchuka che. prazamarasanA icchuka prANI AveA heAya che. manuSyasvabhAvanA abhyAsI mahApuruSanAM A vacana che. vikAra~mana, vacana ane kAyAnA vikAra vagaranA prazamanA icchuka ke prazamasthita prANI heAya che. manane game tyAM rakhaDAvavuM, keAInuM azubha ciMtavuM ane koIne khADAmAM utArave te manayeAganAM vikAra che. koIne gALA devI, nakAmI vAte karavI, koInI niMdA karavI (avarNavAda) te sarvane vacanavikAramAM samAveza thAya che. kAyA eTale zarIrane ajayaNAe pravartAvavuM, tenAthI aneka prANInI hiMsA thAya; doDAdoDa karavI ke koine bheTavuM te sarva kAyAnA vikAra che. AvA prakAranA mana vacana kAyAnA vikArathI rahita prazamasthita vyakti hAya che. enA traNe yAge vikAra ke vikRti vagaranA heAya che. ene peAtAnA zarIrane jarAmAM garamIthI bacAvavAnI, jarAmAM ThaMDIthI bacAvavAnI vRtti hAtI nathI. paAzA-evA mANasane pArakI ke pArakAnI jarA paNa AzA hAtI nathI. e zeTha zuM Apaze tenI kalpanA paNa na doDAve ane bIjo kAMI ApI deze ke kharacaze eve vicAra paNa na kare. pArakA mANusa koI prakAranA peAtAnA lAbha karI Apaze evI AzA na rAkhe. pArakA upara tAgaDadhinnA na kare. sasarA kAMi ApI jaze ke sAsu teDaze eve vicAra paNa e na kare. AvA prazamasukhamAM magna mANasa heAya. A gAthAmAM traNa vAta karI. (1) prazamavALA prANI abhimAna ane kAmadeva para vijaya karanArA hAya. (2) enA vacana, mana ane kAyAnA yogAmAM jarA sarakhA vikAra na hAya, (3) e koi paNa paramANusanI jarA paNa AzA na kare, Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvA prANIne A bhavamAM A duniyAmAM paNa mokSanuM sukha ja che, mokSamAM je maLavAnuM che tenI vAnagI atre ja e anubhavI le che. prazamasukhane athI A heya, te parathI prazamasukha kevuM hoya te samajI leje. (238) saMsAramAM dakhe ja sarvatra che-- ziivaSayaparikanityaM sukAmeva ja jJAvA | jJAtvA ca rAgadveSAtmakAni duHkhAni saMsAre // 239 // artha--zabda vagere viSayenuM pariNAma anitya che ane te hoya tyAre dukha ja che ane te rAgadveSamaya duHkho A saMsAramAM che. ema prazamarasamAM magna prANI jANe che. (23) vivecana--A gAthAmAM jemane sAMsArika paugalika sukho gaNavAmAM Ave che te anitya, duHkhamaya che, ane jAte duHkha ja che, ema samajI sarakhAmaNImAM prazamasukhane ja AdaravA yogya te jANe che. zabda vagere-varNa, gaMdha, rasa, sparza, e sarva Idriyajanya sukha pariNAme nakAmAM che, duHkha ApanAra che, duHkhamaya che, duHkha ja che. e taddana nakAmAM che. emAM jarAsarakhuM sukha mAnavuM te kharuM sukha kyAM che te samajavAnuM ApaNuM ajJAna che. vAstavika rIte indriyajanya sukha pariNAme tajavAnA hovAthI ane te duHkhamaya hovAthI te sukha kahevAya ja nahi. e te smazAnane lADu che, emAM elacInI suvAsa ke sukhanI gaMdha kyAMthI hoya? pariNAme jAya tyAre evI kaTutA mUkatA jAya ke temane duHkha kahevA ja ucita che. anitya--e sukhe (Idriyajanya) ceDA vakhatamAM janAra che, tethI hoya tyAre paNa sthAyI ane hameza mATe na hovAthI te sukhanA nAmane lAyaka nathI, pachavADethI kacakacATa karAve evA anitya sukhane sukha kema kahevAya ? javAnA che, kacavATa ane ucATa karAvavAnA che. ane hoya tyAre emAM zuM sukha che? bhUkha lAge tyAre khAIe emAM zuM sukha? kAmAgni vadhI paDe tyAre viSaya sevIe emAM zuM sukha? tarasa lAge ane pANI pIvAya emAM zuM sukha? nA rAgadveSa-AvA mAnyatAnA sukha kAM te kaI taraphanA AkarSaNa athavA zatrunA sAmanAthI thayelA che. emAM sukha zuM? ene sukha koNa kahe? rAgadveSanA pharakaDA upara rAcI javuM ane tene karele mArAM-tArAne vibhAga svIkAre che te sariyAma mUkhatA che, aMdhatA che, ajJAna che. Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa96 prazamarati vivecana sahita AvA prakAranA idriyajanya sukhe che, tenI sAthe prazamasukhane sarakhAve, te hoya tyAre AnaMda Ape che ane niraMtara lahera karAve che. jAte nitya che ane svAyatta che evA sukhane mUkIne anitya, parAdhIna ane pariNAme duHkha rUpa sukhane ke cAhe? heya tyAre duHkha, na hoya tyAre paNa dukha evAM anitya sukha kayAM ane prazamasukha kayAM ? A sarakhAmaNImAM prazamasukha hajAra darajaje sAruM che, pasaMda karavA jevuM che ane tene svIkAra karI mANavA jevuM che. 'Sa sthAne kaI pratamAM doSa pATha che. saMbaMdha parathI mane dveSa pATha vadhAre yogya hoya tema lAgyuM che. (239) hamezane sukhI keNu?-- __ svazarIre'pi na rajyati zatrAvapi na pradoSamupayAti / rogajarAmaraNabhayairavAdhito yaH sa nityasukhI // 240 // atha-(prazamarasamAM nimagna prANI) pitAnA zarIra upara paNa rAga dharate nathI, zatru upara jarA paNa cheSa lAvate nathI; tema ja ga, ghaDapaNa ke maraNanA bhayathI jarA paNa . pIDA pAmatuM nathI. A prANI hamezane mATe sukhI hoya che. (24) * vivecana-prazamarasamAM DUbI gayela prANI ke hoya che tenuM vadhAre varNana svazarIra-pitAnA zarIra upara rAga lAvatuM nathI. e jarA garamI paDatAM mAtherAna, mahAbalezvara, nainitAla ke alamoDA doDayo jate nathI ane zarIrasukhAkArI mATe e baMdaranA koIpaNa gAmatare gamana karatuM nathI. e zarIrane pAraku ane paugalika ja gaNe che. zarIra A bhava paryatane ja mitra che ane smazAna sudhInuM ja saguM che ema te mAne che ane te pramANe tenI pAsethI kAma le che. zarIrane e paMpALatuM nathI, paNa tenAthI kAma te jarUra le che. e khATale paDIne khAtA nathI, paNa zarIrane takalIpha ApavAmAM acakAtuM nathI. pradoSa-praSa. e zatru tarapha paNa cheSa lAvatuM nathI. athavA vAstavika rIte ene koI zatru ja hotuM nathI. zatrunI kharAbI thAya temAM te rAjI thatuM nathI ane keInuM kharAba thAya te tene gamatuM nathI. tenA matane maLatA na thAya temanA upara heva karatA nathI. AvA ajAtazatru mANase kaI kaI hoya che. e te enA nijAnaMdamAM ja masta hoya che. bhaya-sAta prakAranA sAdhAraNataH hoya che, tenA upara agAu vivecana thaI gayuM che. evA A bhavanA bhaya ke parabhavanA bhaya ke AjIvikAbhaya ke akasmAtabhaya tene jarApaNuM bIka lagADatA nathI. e masta prANIne roga, jarA (vaDapaNa) ke maraNane bhaya jarApaNa Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazame lAgatuM nathI. e te pitAnA aMtaranAdamAM masta rahI AnaMda bhagave che ane kAle zuM ke ghaDIkavAra pachI zuM thaze tenI ciMtA karatuM nathI. sukhI-A guNasaMpanna je prANI hoya te haMmezane sukhI che. nijAnaMdamAM masta ane kAlanI phikara ciMtA vagaranA prANIne duHkha zuM hoya? kAlanI vAta kAla kare evuM AvA prazamarasamAM magna prANInuM AnaMdamaya jIvana hoya che. AvA prazamarasamAM lahera karatA mANasane te ekavAra darzanapathamAM lAva ghaTe. ene darzana paNa pavitra che, ApaNane paNa pavitra karanAra nIvaDe che. AvA sukhI mANasane jevA joIe, temanuM anukaraNa karavuM joIe. evA suMdara mANasanuM jIvana dhanya che. A ke hoya te AvatI be gAthAmAM paNa varNavaze. (240). prazamarasamAM nimagna prANInuM varNana dharmadhyAnAbhiratastridaNDaviratastriguptiguptAtmA / / sukhamAste nirdvandvo jitendriyaparISahakaSAyaH // 241 // atha-dharmadhyAnamAM lAgI gayela, traNa prakAranA daMDathI pIche haThela, traNa guptithI rakSAyale ane jenA sarva prakAranAM dvA gayelAM che eve, jItela idriyavALa, tela - parISahavALe ane jItela kaSAyavALe AtmA prazamasukhamAM magna che. (241) vivecana--A gAthAmAM paNa prazamasukhamAM magna thayela prANInuM varNana karI te dvArA prazamasukha kevuM hoya te AgaLanI mAphaka pUraka rIte batAve che. dhamayAna-A dharma sudhyAnanA be rIte cAra bheda thAya che ane te kevA hoya tenI vigata "jaina daSTie ga" bhAga 1 lAmAM ApavAmAM AvI che. saMkSepamAM tene AjJAvicaya, apAyavicaya, vipAkavicaya ane saMsthAnavicaya athavA piMDastha, padastha, rUpa ane pAtIta ema cAra cAra vibhAgo paDe che. vigata mATe sadara pustaka juo. tridaMDa-mananA, vacananA ane kAyAne duSTa daMDathI rahita thayele, eTale je khoTuM ke mAruM ciMtave nahi, bole nahi ane te nahi. e traNa rIte ekasarakhe vate. e - vicAre juduM, bole bIjuM ane vate judI rIte ema paNa nahi. e manathI vacanathI ane kAyAthI ekasarakhe rahe ane ekasarakhI kriyA kare. trigupti ane AtmA managupti, vacanagupti ane kAyaguptithI sArI rIte - rakSAyeluM hoya che. ene mana, vacana ane kAyA sArI rIte pitAne vaza hoya che. ' - nindra-enA kalaha athavA vairavirodha ke evA sAmasAmAM to gayelAM hoya che. ene keInI sAthe kalaha ke ene kaI sAthe mArAmArI ke caDabhaDapaNuM hetuM nathI. kalaha Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita te virodha hoya tyAre ja thAya. A prazamarasamAM nimagna prANIne koInI sAthe kalaha nathI, koInI sAthe vAMdho nathI, e koInuM bUruM IcchatuM nathI. jitendriya-A prazamasamAM magna thayela prANIe pitAnI pAMce Idriya (sparzana, rasana, prANu, cakSu ane zrotra) para khUba vijaya meLavyuM hoya che. eNe indriya para sAmrAjya meLavela hoya che. iMdriya para vijaya meLavanAra jItendriya kahevAya che. pariSaha--AgalA prakaraNa navamAM bAvIza parISahanuM varNana thaI gayuM che. A bAvIza pariSaha eNe jItela che. pariSaha zabda pariSaha ane parISaha ema be rIte lakhAya che. emAM anukULa parISahe te khame che ane pratikULa pariSaha upara eNe vijaya meLavela hoya che. e game tevA parISaha Ave tethI gabharAte nathI, AvI chata eNe pariSaha para meLavela hoya che. kaSAya-krodha, mAna, mAyA ane lebha para paNa eNe vijya meLavela hoya che. e kaSAyathI thate saMsArane lAbha samaje che ane te kaSAya karavAne prasaMga Ave tyAre paNa cetIne cAle che, kadI kaSAya karatuM nathI ane A rIte eNe kaSAya para vijaya-jIta prApta karela hoya che. A prazamarasamAM magna prANI hoya che. ane tenA uparathI prazamarasa ke hoya tenI vyAkhyA zodhI kADhavAnI che. - A prANa pite sukhI rahe che, bIjAne sukhI kare che ane te bane nahi te asukhI thatuM nathI ane bIjAne karatA nathI. (241) prazamInuM bAkInuM varNana-- viSayasukhanirabhilASaH prazamaguNagaNAbhyalaMkRtaH sAdhuH / dyotayati yathA na tathA sarvANyAdityatejAMsi // 242 // artha-viSayasukhanI abhilASA vagaranA ane samatA guNethI alaMkArAyelA sAdhu puruSa sarva sUryanA tejathI paNa evA vadhAre rIpe che, zobhe che ke sarva sUryonuM teja paNa temanI AgaLa jhaLakATa mAratuM nathI. (242) vivecana -A gAthAmAM prazamInuM addabhuta varNana kare che. te AgalI gAthAnuM pUraka che. viSaya--pAMca iMdriyanA tevIza viSaye thAya che. AmAMnA koI paNa iMdriyanA viSa yanI sAdhupuruSa abhilASA-icchA karatA nathI. guNa---emanAmAM rahelA aneka saguNe emane eTalA badhA alaMkarI rahela hoya che ke e satya, dayALutA, samatA, prazama, parakathAtyAga, Adi aneka guNethI khUba zobhatA Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama hoya che. jema koIne ghareNAM paherAvyAM hoya ne zobhe tema aneka guNagaNu eTale guNanA samUhathI e dIpI nIkaLe che. prazamanI vyAkhyA cAle che. tenA varNanamAM prazamaguNanA vakhANa karyA che. te jarA vicAravA gya lAge che. paNa sAdhusaMtane te ghareNAtulya che eTale ja ene bhAva che. sarvaAditya-aneka sUryo che, A jaMbudvIpamAM paNa be caMdra ane be sUrya che. aDhIdvIpamAM daza sUryo che. AvA aneka sUryanA tejathI paNa enuM teja vadhI jAya che. sAdhu pitAnA guNothI sUryanA tejathI paNa vadhAre jhaLake che. e ene bhAvArtha che. A gAthAne bhAva e che ke tenI bAbatamAM sarva sUryanA teja karatAM A prazamarasamAM DUbela vyaktinuM teja ghaNuM vadhAre hoya che, matalaba sarva tejasvI sUryo paNa enI pAse nirmAlya lAge che. nirabhilASa haya, zarIranI darakAra vagaranA hoya tevA garIbabApatA-bicArA lAge ema dharAya, e prakAranI zaMkAne dUra karavA kahe che ke prazamarasamAM nimagna prANInuM teja sarva sUryanA teja karatAM paNa vadhAre thAya che. (242). prazamaguNanI mahattA- samyagdRSTiAnI viratitapobalayuto'pyanupazAntaH / ta na labhate guNa yat prazamaguNamupAzrito labhate // 243 // artha--sAdhu samyagadazI hoya, samyajJAnI heya, virati dharAvatuM hoya, tapanA baLavALo hoya paNa je teNe kodha vagere kaSAne jItyA na hoya te prazamaguNamAM magna rahelAne AdhyAtmika zAMtine jeTaluM lAbha thAya che teTale lAbha tene thatuM nathI. (243) - vivecana--A lekamAM prazamaguNanI mahattA darzAvI che. sarva sAdhanA tenAthI ja kharI phaLavatI bane che. tenA vinA sAdhanA jhAMkhI paDe che ane khare lAbha karatI nathI. mATe krodha vagere kaSAye jItI prazamaguNa keLavA joIe. (243) A rIte A prazamanuM nAnuM prakaraNa ATha zlokamAM pUruM thAya che. A AkhA prakaraNamAM graMthakartAe prazamasukhamagna jIva ke hoya tenuM varNana karI prazamanI vyAkhyA te parathI tAravavAnuM vAMcanAra para cheDyuM che. TIkAkAre te caraNAdhikAra ahIM ja pUrNa karyo che. teonA mata mujaba prazama nAmanuM prakaraNa juduM pADavAnuM nathI. ApaNe te sagavaDa joIe che. prazamanuM prakaraNa juduM pADavuM sagavaDa bhareluM che. ane prazamanI vAta zI karavI ! ahIM bALapaNamAM vAMcela eka vArtA yAda Ave che. bhejarAjAe dhanapALa paMDitane mokalyA ke pUjA karI Ave. pUjAne sAmAna rAjAe Ape. te prathama rAdhAkRSNanA maMdiramAM gayA ane turata ja pado karI pAchA pharyA. pachI Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 prazamarativivecana sahita sUryanA maMdiramAM gayA, tyAMthI AMkhA cALatAM cALatAM pUjAnA sAmAna laI bahAra nIkaLyA. ema ghaNA ma`dire gayA. chevaTe jinezvara devanA maMdire gayA. tyAM enA dilane zAMti thaI. koi strInA sahavAsa nahi, bhavya ane zAMta mudrA joi stuti karI. rAjAe pUchyuM tyAre javAba ApyA ke gRhasthI paNa strI sAthe hoya tyAre paDado rAkhe che. tethI me kRSNane rAdhA sAthe joi zaramathI paDado bAMdhyA ane sUryaMnA madiramAM huM ja tejathI jhAMkhA paDI gayA ane vItarAganA sarva guNu te meM jinezvaramAM ja joyA tethI tenI pujA karI. tyAM eka leAka khele che. prazamarasanimagna dRSTiyugmaprasanna, vadanakamalamaGkaH kAminI saMgazUnyaH / karayugamapi yat te zastrasaMbandhavandhya, tadasi jagati devo vItarAgastvameva // bhagavAnanI mUrti samatArasamAM-prazamamAM magna thayela che. tArI baMne AkhA prasanna che, tArA khALe strIsaMga vagaranA che, hAthamAM koI jAtanuM zasra nathI, mATe tuM ja A jagatamAM kharI vItarAga che. AmAM prazamarasanI mahattA khatAvI che. A AkhA leAka vicAraNAne jagAve teve che ane vItarAgatA kathAM hoya te batAvanAra che. aneka devAnI emAM TIkA che, paNa te sarva vAstavika che ane dhanapAle aMte vItarAganI pUjA karI tenI samucitatAnA khacAva che. prazamanuM sAcuM vAstavika darzana te A zlokamAM karAve che. A vanamAM eeka khAkhatA para khAsa dhyAna kheMcavA jevuM lAge che. eka tA A paulika leAkamAM koI evI vastu nathI ke tene prazamasukhanI sAthe sarakhAvI zakAya. jyAM upamA ApavA yAgya vastunA ja abhAva hAya te kevI UMcI vastu haze ane keTalI mUlyavAna haze te anubhavavAthI ja jANI zakAya. e kAMI jevI tevI sAdhAraNu cAlu ke vahevAru vAta nathI. enI sarakhAmaNImAM mUkI zakAya tevI koIpaNa vastu A lekamAM ane devalAkamAM che ja nahiM, matalakha te mahAmUlyavAna bhAre vastu che. AvuM prazamasukha che te khAsa lakSamAM rAkhavAnuM che, bAkI tA jyAre e sukha maLaze tyAre ja tenA anubhava thaze ane tyAre ja tenuM mUlya samajAze. bIjI mahattvanI vAta karI che te e che ke e bajAru padArtha na heAvAthI te paisA ApIne - mUlya ApIne kharIdI zakAya tevI vastu nathI. vastunA bhAva khapa ane chata upara AdhAra rAkhe che, ema arthazAsane aMge ApaNane bhaNAvavAmAM AvyuM che. paNa A prazama te evI cIja che ke e bajAramAMthI kharIdI zakAtI nathI. eTale A prazama kharIdavAnI ke vecavAnI vastu nathI. e to aMtarAtmAne svAnubhava che. A e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhI samajavA yogya che. bAkI mANasA ahIM Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 601 prazAma evI rIte jIvana gALatA hoya che ke tene abhyAsa karatAM teonI A jiMdagInuM rahasya jarAe samajAtuM nathI. savArathI moDI rAta sudhI AMTA mAravA, nakAmI vAtemAM vakhata pasAra karavo, pitAnA jANItAnI sAcI khoTI vAte karavI, kaI vAta jANI hoya tenA sAcApaNA saMbaMdhI tapAsa karyA vinA tene phelAvavI ane Akho divasa ke rAta kAMI upagI cIja karyA vagara marI javuM. A emanA jIvanane krama hoya che. teo pitAnI vAta banAvI banAvIne evI rIte kare che ke jANe duniyAne anubhava temane ja che ane bIjA badhA te nakAmA patharA bhAMge che. AvA mANasanA jIvana joI kharekhara dayA Ave tevuM che, paNa ApaNe pite temAMnA eka kema na hoIe? pitAnA jIvana upara pArAzIzI mUkavAthI A vAta jaNAze. prazamasukhane ATaluM badhuM lakhAyuM che te AvI nakAmI jiMdagIne gALavA karatAM prazamasukhane jarA AsvAda karI le. e tamane svAnubhavathI maLaze, bajAramAM e dhana ApIne kharIdAya tevI vastu nathI ane jyAre anubhavI mANa see enAM ATalAM vakhANa karyA che te te khAsa meLavI mANavA jevuM jarUra haze. tethI A nirupama sukhane anubhava A bhavamAM karavA vicAra kare. te mATe anukULa deza, samajaNazakti ane phurasada che te tene lAbha laI prazamasukhanI vAnagI te jarUra cAkhavI ane samajavuM ke A avasara pharI pharIne nahi Ave. atyArane vakhata ApaNe mATe kheTa nathI. tene lAbha le. yAda rAkhavuM ke A ja prazame A pustakane potAnA nAmane ApyuM che ane umAsvAti jevA niHsvArthanI tene mATe sAkSI ane preraNA che. ne rati jharAnagara pam | Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12 muM : zIlAMga A ghaNA nAnA prakaraNanuM nAma zIlAMga rAkhavAmAM AvyuM che. ApaNe "aDhAra hajAra zIlAMga rathanA gherI" evI rathanI upamA sAdhune apAtI ghaNI vAra vAMcI haze, paNa e aDhAra hajAra zIlAMga zuM ane e ratha ke hoya te saMbaMdhI bahu ochAe vicAra karyo haze. ApaNe e bane vAta samajavA yatna karIe, kAraNa ke sAdhujIvanamAM A aDhAra hajAra zIlA ghaNe mahattvane bhAga bhajave che. " prathama te eka gerasamajUtI dUra karI daIe-zIlAMgane brahmacarya sAthe kAMI saMbaMdha nathI. A prakaraNa lakhanAra nAnI vayane hatuM tyAre zIlAMga ane ziyaLa vacce TALo karI bhAre moTI gUMcavaNu karate hate. A goTALe AvI rIte dUra thAya. "ziyALa" eTale brahmacarya ane zIlAMga eTale sAdhuvartananuM raNa. A banne zabdo keSamAM Apela nathI. keSamAM "zIlAMga" te nathI ja, paNa sArA AcaraNanA arthamAM "zIla" zabda mUkavAmAM Avela che. A zIlAMgane aMge jaina tatvajJAna bahu spaSTa che, bhAre cakkasa che ane khUba vigatavAra tenuM varNana kare che. ApaNe 244mI gAthAmAM joIzuM ke zIlAMganA aDhAra hajAra prakAra karavAmAM AvyA che. A prasaMge eka vAta karavI joIe ke jene tattvajJAnamAM bheda ke upabheda karavAmAM AvyA che, tyAM division by dichotomy eTale keIpaNa vAta na rahI jAya ane koI paNa vAta bevaDAya nahi evI vaijJAnika paddhatie A vibhAga pADavAmAM AvyA che. vibhAgo bahu suMdara vicArapUrvaka vaijJAnika rIte pADela che, te samajavA sahelA che ane tarka paddhatie svIkArAyelA hoI saMpUrNa che. A daSTie ApaNe joIzuM ke zIlAMganA aDhAra hajAra bheda paNa vaijJAnika paddhatie pADavAmAM AvyA che. A hakIkata sadara gAthAnA vivecanamAM vadhAre vicAravAmAM Avaze. AvA vaijJAnika paddhatio vibhAga pADelA zIlAMgo khUba mahatvanA che ane jaina dharmanA te prANa che, AdhArabhUta che ane sAdhujIvananuM te sarvasva che. - sAdhu te zIla upara ja sAdhutA nabhAve che ane eNe te jIvanane zIlane anurUpa karavuM ja rahyuM, eTale sAdhujIvananA e zIlAM prANa che. ene ratha ke thAya che te vagere ApaNe yogya jagAe joIzuM, paNa A prakaraNa nAnuM che, mATe upekSA karavA jevuM nathI. ghaNe khare upadeza saghana saMkSepamAM karavAmAM Avela hoya che. graMthakAra te eka Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlAMga 603 akSara e che lakhAya tene putrajanma sama vadhAmaNuM gaNe che, eTale lakhanAre keTalAM pAnAM lakhyAM te para tenuM mahattva nathI, paNa zuM lakhyuM ane kevuM hRdaya para asara karanAra lakhyuM te para tenI phatehane ghaNo AdhAra che. mATe A nAnA prakaraNanI mahattA joI tenA para savizeSa dhyAna ApavuM ane temAMthI sAratatva tAravavuM. A prakaraNa sAdhune mATe te jIvana samAna che, ane zrAvakane ane anyane mATe paNa ati upayogI vAcana pUruM pADe che. eTalA mATe A zIlAMgone ane tenA uttara prakArone sArI rIte samajavA ane na samajAya te anyane ke gurune pUchIne samajavAM. A zIlAne uvekhI na mUkavA. A zIlAMge jIvananuM majabUta ghaDatara karavA jarUrI che, vaLI te pitAne ja hitakartA che ane avAMtare anyanuM paNa temAM hita raheluM che. pitAnA lAbhanI daSTie ane kAMIka bIjAne lAbha ethI karI zakAya che te daSTie e ghaNuM upayogI bAbata che. tethI, jema pAchuM sapATI uparathI cAlyuM jAya ane pite te kere dhAkora rahI jAya e sthiti na thavI joIe. A prANI ghaNA vakhatathI rakhaDyA kare che tenuM kAraNa A jAtanI upekSAvRtti che. ghaNA gaMbhIrapaNe A zIlAge samajavA, dhAravA ane anusaravA gya che ane svalAbha khAtara e jarUrI che. ApaNe sarva kriyA svalAbha khAtara ja karavAnI che kAraNa ke pArakAne ke parane lAbha thAya ke nahi e saMdehayukta vAta che. parane lAbha thaI jAya te paNa aMte svalAbhamAM pariName che. paralAbha paNa teTalA mATe svalAbha che. mATe A zIlAne vigatavAra samajIne AdaravA ane amalamAM mUkavA ane jyAM amala na karI zakAya tyAM paNa amalamAM mUkavAne bhAva te jarUra rAkha. mahAna lAbha karanAra zIlAMge che. te kevI rIte thAya che te samajI ApaNe tenuM mahatva pharIvAra A prakaraNanA aMtabhAgamAM vicArIzuM. daramyAna A dravyAnuyegane ghaNe agatyano viSaya che eTaluM jaNAvyuM. je puruSe zIlAMga jIvI jANyA che ane amalamAM mUkyA che tenA zabdo ApaNe joIe, vicArIe ane enuM mahatva samajIe ane na samajAya che ane pUchIe, gurugame jANIe ane tenI vicAraNA karIe. graMthakAranA zabda A rahyA. khUba vicAravA 5 A nAnuM prakaraNa che ane khAsa vicAraNA mAge che. sAdhunuM te jIvana che ane zrAvaka athavA anyane te bhAvanAnuM sAdhana puruM pADe che. zIlAMgane pravezAve che- samyagdRSTiAnI viratitapodhyAnabhAvanAyogaiH / zIlAGgasahasrASTAdazakamayatnena sAdhayati // 244 // atha-samyagadaSTi jJAnavAnA prANa tyAgabhAva, bAhya ane AMtarika tapa tathA zubha vRtti ane bhAvanA vaDe aDhAra hajAra zIlAMgane vagara prayAsa sAdhe che. (24) Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 prazamarati vivecana sahita - vivecana--A navIna nAnA prakaraNano viSaya zIlAMgane che. A prakaraNamAM graMthakAra zIlAMgonI sAthe paricaya (introduction) karAve che. enI vigata AgalI AvatI gAthAmAM kahevAmAM Avaze. ahIM te te vAtane dAkhala karavA prAthamika oLakhANa mAtra karAve che. - samyagadaSTi-je sAcI zraddhAvALA hoya te A zIlAMgane pALavAne lAyaka thAya che. A kAMI jenA tenA khela nathI. A zilAMganA adhikArI paNa kevA pavitra prANIo hoya che te spaSTa thAya che. enI zraddhA samyapha prakAranI hovI joIe. e samyagadaSTi prANa A zIlAMgane adhikArI che. jJAnI-eklI zraddhA nahi, paNa temAM jJAna paNa hovuM joIe. sArAne tAravI levAnI temAM vAcanane lIdhe AvaData hovI ghaTe. AvA prakAranA ja A zIlAMga dhArI zake, e vAta hajI spaSTa nIce thaze ane khAtarI thaze ke zIlA AvA prANIthI ja sAdhI zakAya che. e hAmajI bhAmanA ke lebhAgunA khela nathI. jenA darzana ane jJAna samyaka prakAranAM hoya te ja ene sAdhI zake che. e kevAM sAdhanothI ene sAdhe te ApaNe have A ja gAthAmAM nIce joIzuM. samyaka prakArane tattvAvadha jJAnIne heya. te mANasa zuM kare te kaheze. vaLI te sAdhane kevAM vApare che te A gAthAmAM ADakatarI rIte ? batAve che. virati-virAma pAmavuM te, tyAga, choDavuM te. virati eTale tyAga. enuM jIvana bhega bhegavavA mATe na hoya, paNa tajavA, bane teTale tyAga karavAne aMge hoya. A tyAgane e hathiyAra-sAdhana tarIke vApare che. je paccakhANa levAmAM Ave che te sArA vakhatane lIdhe lAbha che ane te vakhate karela sArA bhaviSyanA nizcaya che. A viratine e sadupayoga kare che. tA-bAhya ane AtyaMtara tapa agAu ApaNe navamA saMvara tatvanA prakaraNamAM varNavI gayA chIe. e tapa karyA kare che. e bAhya ane AtyaMtara tapamAM rAce che. ane e tapane zIlAMgane aMge sAdhana tarIke upayoga kare che. dhyAna-e ja navamA saMvara tatvanA prakaraNamAM dharmadhyAna ane zukaladhyAnanA bhede ApaNe vicArI gayA chIe. e banne prakAranA dhyAne paNa AvA zIlAMgadhArI prANI sAdhana tarIke vAparI temane lAbha le che. bhAvanA-anitya vagere bAra athavA seLa bhAvanA. ApaNe e navamA prakaraNamAM vistArathI joI gayA. e avakAzane vakhate saLamAMthI keIpaNa bhAvanA bhAve che. ane e rIte bhAvanAne zIlAMganuM sAdhana banAve che. ga-mana, vacana, kAyAnA vegane sAdhana tarIke vAparavA Avazyaka paDilehaNa Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zolAMga 605 vagere aneka vyavasAye athavA yegA batAvyA che; te samajI jANI, vicArI, prANI evA yAgamAM pravRtta rahI zIlAMga sAdhe che. zIlAMga--aDhAra hajAra zIlAMgAne A sAdhanA vaDe e dhAraNa kare che. e zIlAMge kevA che te jANyA pachI tenuM upAdeyatva vicArIzuM. ahIM teA kevAM sAdhanA vAparI prANI zIlAMgamAM tatpara rahe che te batAve che. yatna zIlAMge prayatna karyA sivAya sAdhI zakAtAM nathI, ene mATe yatna karavA. paDe, e sarva prakAranA yatna kare ane yatnapUrvaka zIlAMgane sAdhe. zIlAMgane ziyaLa sAthe na gUcavavA, e tarapha khAsa dhyAna kheMcavAmAM Ave che. (244) aDhAra hajAra zIlAMgA-- dharmAd bhUmyAdIndriyasaMjJAbhyaH karaNatazca yogAcca / zIlAGgasahasrANAmaSTAdazakasya niSpattiH // 245 // artha--dazaprakAranA yatidharmAne, bhUmi (pRthvI) vagere dazaprakAranI hiMsAthI aTakavuMviramaNu tene, pAMca iMdriyA sAthe ane te pratyekane cAra saMjJA sAthe meLavatAM ane tene mana, vacana, kAyAthI karaNa karAvaNa ane anumAina sAthe meLavatAM aDhAra hujAra zIlAMgAnI utpatti thAya che. (245) vivecana--aDhAra hajAra zIlAMgeA kevI rIte karavA tenI vidhi vigatavAra A prakaraNamAM rajU kare che. pachI keTalAMka TAMcaNeAthI ApaNe tene vadhAre majabUta karIzuM. dha - --daza yatidharmAM. ApaNe A daza yatidharmanuM vana prakaraNa sAtamAM joI gayA chIe. teonAM nAme A pramANe che. 1. kSamAdharma. 2. mA vadharma. 3. Ava. 4. lebhatyAga (muktidharma). 5. tapadharma. 6. saMyamadharma. 7. satyadharma. 8. zaucadharma. 9. akiMcanatAdharma. 10. brahmacaryadharma. bhUkhyAdi--pRthvIkAyAdi daza prakAranA Ara'bhanA tyAga, te daza A pramANe 1. pRthvIkAya AraMbha, 2. akAya Arabha, 3. tejaskAya Arabha, 4. vAyukAya AraMbha 5. vanaspatikAya AraMbha, 6. beiMdriya AraMbha, cha. teIMdriya AraMbha, 8. cariMdriya AraMbha, 9. 5'ce driya AraMbha ane 10me ajIva AraMbha. iMdriya-pAMca iMdriyA che. 1. spaze driya, 2. rasendriya, 3. ghrANe Mdriya, 4. cakSuriMdriya ane 5. zrotre driya. sajJA--cAra che. te sarva jIvane sAmAnya che. te A pramANe H 1. AhArasaMjJA, 2. bhayasaMjJA, 3. parigrahasaMjJA, 4. maithunasaMjJA. Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 prazamarati vivecana sahita karaNa--traNa che. 1. karavuM, 2. karAvavuM ane 3. anumodavuM. yoga-traNa che. 1. managa, 2. vacanaga, 3. kAga. nipatti-tene goThavavAthI tenI prApti thAya che. te nIce varNavela che. A vAta jarA vigatavAra samajavA yogya che. TAMNA --pravacanasAre ddhAranA 123mA dvAramAM (prakaraNaratnAkara, bhAga trIne pR. 337 mAM lakhe che ke koi vAtane saranA phaeNriya monA samAdhA cA pIDharahALe gaddAraHIkSa nivRttI || eTale traNa yuga, traNa karaNa, cAra saMjJA, iMdriya pAMca, pRthavIkAyAdika daza tathA daza yatidharma e rIte zIlAMganA je aDhAra hajAra bheda, tenI niSpatti eTale nIpajavuM thAya. prathamaga pachI tenA traNa karaNa tathA AhAradika cAra saMjJA karavI. prathama zALArU mUkavuM. momArU eTale pRthvIkAya vagere nava jIva ane dasame ajIva. zramaNadharma te kSamA (khAMti) vagere daza dharma jANavA. e rIte yaMtra paTAdika upara lakho. te have batAve che. na karei maNeNa, AhArasannavippajaDhago u niameNa / soiMdiyasaMvaraNe, puDhavijio khaMtisaMjutto / ahIM "na kareI ityAdimAM "kati" e lakSaNavALuM prathama karaNuM svIkAryuM che, "manasA" e prathama ga che. AhAra saMjJA prathama saMjJA che. tathA avazyapaNe nirodha karyo che rAgAdika guNa jene evI zrotredriyanI pravRtti, tethI prathameTriya kahelI che. evI rIte zuM na kare? te kahe che. pRthvIkAyajIvAraMbha kare nahi, evuM tAtparya che. prathama jIvasthAna kSamAyukta eTale zAMtisaMpanna, eNe karI prathama zramaNadharmabheda jANu. e prakAre karI eka zIlAMga Avirbhata che. eTale "mane karI AhAra saMjJAhita thake zrotraMdriyane saMvara karI kSamAyukta pRthvIkAya jIvAraMbha kare nahi." e zIlanuM prathama aMga AvirbhAva pAme che, eTale pragaTe che. have zeSa che te paNa atideze karI dekhADe che. e ja prakAranA pUrva abhilASa karI mArdavAdi gAta kahetAM mAdeva ArjavAdi dazapada saMyoge karI, eTale pUve jema kSamAyukta eka bheda thaye, tema mArdavane saMge bIje bheda, tema ja Arjavane saMge trIjo bheda. e rIte pRthvIkAyane Azraya karI eTale pRthavIkAyAraMbha evA abhilASe karI, daza yatidharma karI daza bheda te daza zIlavikalpa thAya che. te vaLI apakAyAdi navasthAnakane vize paNa api zabda karI dazamA sthAnanI peThe AkramaNa karIe, te vAre sarva bheda prakRtapaNe karI ekatra karyAthI eka saMkhyA thAya che. te mAtra zrotreDhiyanA so bheda thAya che, tema ja bAkInI cakSurAdika idriyanA paNa pUrvokta gatie se bheda thAya che. ema e sarva saMkhyA ekaThI karIe te vAre pAMca thAya che, kema ke idrinA pAMca prakAra che, mATe pAMca thAya. te mAtra eka AhAra saMjJA Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlAMga 107 -ge karI A bheda thayA che. have zeSa bhaya saMgrAdika traNenA paNa pAMca pAMcase bheda e pUrvokta rIte thAya. ema sarvanA maLI be hajAra bheda thAya che. te be hajAra te mAtra maneyegane prApta thayelA che. tema ja vacana ane kAya enA paNa be be hajAra bheda thAya che. ema ekaMdara cha hajAra thAya che. e cha hajAra mAtra "na kareti' e maryAdAe prApta thayA. tema ja zeSa "na karAve tene paNa cha hajAra ane "anumati na Ape tenA paNa cha hajAra bheda che. e sarva meLavIe tyAre zIlanA bheda aDhAra hajAra thAya che. . eka yoge karI aDhAra hajAra ja thAya che ema kAMI nathI; paNa be ItyAdi saMgajanya bhaMga ne A sthaLe lIdhA hoya te enA ghaNuM ja bheda thAya che. eTale eka be ItyAdika saMyoge karI saMyogane vize sAta vikalapa thAya che. evA ja karaNane vize, saMjJAne vize, iMdriyane vize, pRthvIkAyAdi vagerene vize eka hajAra trevIza bhaMga thAya. e pramANe kSamAdikane vize paNa A rAzine paraspara guNAkAra karyo hoya te trevIza abaja rAzI kreDa ekAvana lAkha tresaTha hajAra base pAMsaTha (23,84,51,63,265) bheda thAya che. te pachI aDhAra hajAra ja kema kahyA? evuM kaI pUche tene uttara ke je zrAvaka dharmanI peThe bIjA bhaMga karI sarvaviratinI pratipatti thAya te te gaNanA gya che. ekapaNa zIlAMganA bhaMganA zeSa sabhAva che, eTale bheda thatA nathI evuM na jANavuM, kAraNa anyathA sarvavirati ja thanAra nahi. enA yaMtranI sthApanA pR. 608mAM jaNAvyA pramANe che: Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita 68 je no karaMti 6000 manasA 2000 nijjia AhAra sannA 500 puDhavIkAyAraMbha 10 je no kAravati mayaMti 6000 6000 te muNI vaMde 1 vacasA taNuNA 2000 2000 nijjia bhaya sannA 500 zrotrendriya cakSurindriya ghrANendriya jihvendriya sparzendriya 100 100 100 100 100 je nANu apakAyA raMbha 10 tijuA samaddavA te muNI vaMde nijjia nijjia pariggaha mehuNa sannA sannA 500 500 te kAyA raMbha 10 sajjavA te muNI vaMde vAyukAyA raMbha 10 te muNI vaMde 4 vanaspati- beindiyA- teindiyA- cauriMdiyA- paMcendiyA- ajIvA. kAyAraMbha raMbha raMbha 10 10 10 juA te muNI vaMde 5 sasamA muNI 7waa vaMde raMbha 10 raMbha 10 vaMde raMbha 10 saccajuA soyajuA AkaMcaNA baMbhajuA muNI te muNI te muNI vaMde vaMde 8 9 te muNI vaMde 10 Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlAMga A yaMtramAM khUbI e che ke ene padyabaMdha tarIke gaNI zakAya che ane rathanI AkRtimAM che. aDhAra hajAra zIlAMgarathanA gherI eTale e rathane upADanAra muni gaNAya che. A rathanI AkRti ja thAya che. ahIM aDhAra hajAra bheda spaSTatAthI nathI batAvyA. meM upamitibhavaprapaMca kathA prathama bhAga bhASAMtara pR. 92 upara neMdha karI che te pravacanasAroddhAra uparathI ja karI che. te upagI lAgavAthI ahIM te dAkhala karI che. neTa nIce pramANe che. zIlAMga-zIla eTale zuddha vartana, atyuttara cAritranAM aMge. enA aDhAra hajAra vibhAga pADavAmAM AvyA che. ane tene rathane AkAra citaravAmAM AvyA che. te AkAra barAbara sanmukha rAkhavAthI aDhAra hAra bheda rathanA AkAramAM batAvI zakAya. traNe yega, traNa karaNa, cAra saMjJA, pAMca iMdriya, pRthavIkAya vagere deza ane daza sAdhudharma-catidharma enA meLApathI (guNakArathI) aDhArahajAra zIlAMga thAya che. tenuM vivecana zrI pravacanasAroddhAragraMtha (prakaraNaratnAkara bhAga 3je pR. 339) mAM karyuM che ane tyAM eka yaMtra ApyuM che. te jovAthI 18 hajAra zIlAMganA 18,000 kaleka banAvI zakAya tevuM che. jijJAsue A bhAga te pustakamAMthI jarUra vAMcI javA yogya che. e lekhakanI viziSTa zaktinuM bhAna karAve che. prastuta aDhAra hajAra bheda kevI rIte paDe che te ApaNe ahIM vicArI jaIe. 1. lega traNa che--managa, vacana ane kAyAga. 2. karaNa traNa che-karavuM, karAvavuM ane anumedavuM. 3. saMjJA cAra che-AhArasaMjJA, bhayasaMjJA, parigrahaNasaMjJA ane maithuna saMjJA. 4. indriya pAMca che--spazedriya, raseMdriya, ghANedriya, cakSuriMdriya ane zrotraMdriya. 5. pRthvIkAyAdi dazane AraMbha thAya che-pRthvIkAya AraMbha, apakAya AraMbha, teukAya (agni), AraMbha vAukAya AraMbha, vanaspatikAya AraMbha, beIdriya AraMbha, teIdriya AraMbha, cauriMdriyAraMbha, paMcaMdriyAraMbha ane ajIvaAraMbha. 6. yatidharma dazaprakAre che-kSamA (krodhatyAga), mArdava (mAnatyAga), Arjava (mAyA tyAga), mukti (lebhatyAga), tapa, saMyama, satya, zauca (pavitrapaNuM), akiMcanatA (dhana para nispRhatA) ane brahmacarya. A chamAMthI darekanA eka eka vibhAga levAthI eka zIlAMga thAya che. dAkhalA tarIke prathama bheda AvI rIte thAya? "mane karI AhArasaMsA rahita thaI zrotrakriya saMvara karI pra. 77 Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610 prazamarati vivecana sahita " kSamAyukta rahI pRthvIkAyanA Arabha kare nahi." have A vAkayamAMthI khIju badhuM kAyama rAkhI ' kSamAyukta ' zabdane badale ' mAvayukta' e zabda mUkavAthI khIjo bheda zIlAMganA thAya. tevI rIte A vayukta' zabdo mUkavAthI trIjo zIlAMgane bheda thAya. AvI rIte daza yatidharmanA bhedane batAvavAmAM AvyA che, tenA daza vAkayA karI daza zIlAMgA karavA. A daza vAkayo lakhI rAkhavAM. e sarva pRthvIkAyanA AraMbhane aMge thayA. e daza vAkayone prathamathI vArApharatAM laI pRthvIkAyanA AraMbha kare nahui' eTalA vAkayane sthAne anukrame 'akAyanA AraMbha kare nahi', ' teukAyane AraMbha kare nahi', evA deza prakAranA Arabhane badalatAM seA zalAMga thAya. evI rIte seA vAkayo lakhAyAM. te sarva zrotre driyano saMvarane aMge thayA. ane sthAne anukrame tyArapachI sparza, rasa, ghrANu ane cakSunA saMvaranI hakIkata lakhavAthI pAMcaseA zIlAMge thAya. A sarva AhAra saMjJA rahita ne aMge bhedo gaNyA che. te pAMcaso vAkaya sAthe tyArapachI bhayasaMjJA ane maithunasaMjJA rahita hAvAnI hakIkata lakhavAthI mehujAra leka thAya. A be hajAra vAkaya anukrame lakhI javAM. A sarva bheda ' mane karIne ' thayA, tene ' vacane karI' ane 'kAyAe karI ' ema lakhavAthI cha hajAra (6000) bheda thAya. e cha hajAra bhedamAM ' kare nahi' ema jaNAvela che. tenI sAthe bIjA 'karAve nahi' ane 'anumedanA kare nahui ' evA cha cha tujAra bheda lakhavAthI aDhAra hajAra zIlAMgA thAya che. AvI rIte 18000 zIlAMgaleDha thAya che. A aDhAra hajAra bheda bIjI paNa bahu rIte gaNI zakAya che. : kahevAnI matalaba e che ke saddananA A zIlAMgeA vAravAra vicAravA, dhAravA, gaNavA ane tenI sAme najara rAkhI munidharmamAM vyAvRta rahevuM. munijIvana mATe te e prANarUpa bhAre agatya dharAve che, ane judA judA AkAramAM vicAraNA mAge che. A rIte vicArIne tenA amala karavA, ekalA enA jApathI kAMi vaLe tema nathI. je vastu prANIe chevaTe hu'mezane mATe meLavavAnI che te A zIlAMganA amala upara AdhAra rAkhe che. A zIlAMgane aMgenA TAMcaNeA janatAnA hita mATe ahIM dAkhala karyo che. temane samajIne je Adaraze te sukhI thai aMte mAkSalakSmIne meLavaze. (245) zIlAMgasevananu phaLa-- zIlArNavasya pAraM gatvA saMvignasugamamArgasya / dharmadhyAnamupagato vairAgyaM prApnuyAdyeogyam // 246 // asaMvigna ane sugama mAga che jenA evA zIlarUpa samudranA pAra pAmIne je muni dharmadhyAnane prApta thAya che te muni kharA (yAgya) vairAgyane pAme. (246) vivecana--A gAthAmAM zIlAMganI ArAdhanAnuM phaLa batAvI A nAnuM paNa ati mahattvanuM zIlAMga prakaraNa pUrNa karaze. ApaNe tenAM phaLa-lAbhane joI jaIe, Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlAMga a zIlA va--A zIlAMgo te tA.moTA samudra sAthe sarakhAvavA yogya che. jema moTA samudranA khIjo kAMTho bahu dUra lAge ane ghaNeA kharA dekhAya ja nahui ane tene prApta karavA muzkela che tema A zIlAMgeAnA kAMTho prApta karavA ghaNe muzkela che, paNa e azakaya nathI. tene mATe cIvaTa rAkhavAmAM Ave ane sAcI doravaNI ApanAra yAgya guru maLe te tene pAra paNa pamAya tema che. ethI e zakaya vastu mATe cegya udyama karavA. sa'vigna--eTale susAdhu. jeone tyAga kharekhare che, jee koi jAtanA vAhananA upayoga karatA nathI, jee page joDA paheratA nathI, jene dharabAra ke koI vastune mAha hotA nathI, jemanA vakhata zubha dhyAnamAM ja athavA vizuddha kriyAmAM ja jAya che, te ja A zIlAMganA adhikArI che, paNa zrAvako athavA anya mAkSamA Icchuko tenI bhAvanA kare, tene Adarza sthAne rAkhe temAM koI jAtanA vAMdhA nathI. sugama--suprApya. jaldI prApta thaI jAya teve| A zIlAMgeAnA mArga che. sAdhuone ane khAsa karIne jemaNe 'taHkaraNathI tyAga karyo heAya temane A zIlAMge sahelAIthI suprApya che. teo jo sAcA hRdayathI enI AsevanA kare te tene raste te agAuthI ja maLI gayelA che. ane sAcA mArga meLavavAnI ja kharI musIbata che. rastA jo sAcA maLI jAya te pachI gADu cIle. caDhI jAya che. nahi te phAMphA mAravA paDe che. keTalIka vAra UlaTo mAga maLe te pragatine badale pazcAdgati thaI jAya che. dhadhyAna--A dharmadhyAnanA ghaNA peTA vibhAge che. te AvatA prakaraNane viSaya hAvAthI tenI tyAM cegya sthaLe carcA karIzuM. ahI te mAtra eTaluM ja kahevAnuM ke jene sAcA mArga sAMpaDaco hAya te dharmadhyAnamAM Atapreta thaI jAya che ane tenI najare te A saMsAra eka kArAgRha jevA ja lAge che. vairAgya-virAgane bhAva. ene A saMsAra AkhA sAra vagaranA dekhAya; ene manamAM A saMsAra tarapha udAsInatA lAge; emAMthI kayAre nAsI chUTuM evuM hRdayamAM rahyA kare ane e kAI sAMsArika kAma tAdAtmya saMbaMdhe na kare. tenuM citta te enA tarapha udAsIna hAya. mAga sya--ene badale koIka pratamAM vAraNya pAThe che ane TIkAkAre te carcyA che. paNa pAlya vAra.. evA pATha karatAM mAcAra' mane vadhAre ThIka lAge che. ceAgya--e vairAgyanuM vizeSaNu che. ucita evA tenA artha TIkAkAre besADayo che. mane to te pAdapuraNAthe ja lAge che. mAtrA pUrI karavA te zabda lakhyA hAya ema mane Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAra prazamarati vivecana sahita lAgela che. enI bahu AvezyaktA mane lAgI nathI. ucita vairAgya e artha te thaI zake, paNa te khAsa jarUrI hoya evuM mane lAgatuM nathI. (246) AvI rIte A traNa lekavALuM nAnAmAM nAnuM prakaraNa ahIM pUruM thAya che. e zIlAMganuM ja prakaraNa che. e zIlAMga jenuM graMthakartAe vivaraNa karyuM che ane ApaNe jenuM kAMIka vivecana TIkAnusAra karyuM che te kharekhara cAritranuM aMga ja che. ane e para vadhAre vicAra karavAmAM Avaze te jaNAze ke e ja kharekhara cAritra che, kAraNa ke emAM yatidharma Ave che, mana vacana kAyAnA ge Ave che ane karavuM, karAvavuM ane anumedavuM e karaNe paNa Ave che ane e je barAbara pALe tene pachI cAritrane aMge bIju vizeSa karavApaNuM rahetuM nathI. ApaNe yatidharmanA prakaraNamAM joI gayA chIe (juo prakaraNa 7muM) ke daza yatidharmomAM AkhA cAritrane samAveza thAya che, temAM jyAre mana, vacana, kAyA ane traNa karaNe bhaLe tyAre cAritranA AkhA kSetrane te spaze che ane pharI vaLe che. temAM pRthvIkAya Adika dazane AraMbha AvI jAya che tyAre ahiMsAnuM AkhuM kSetra temAM AvI jAya che. eTale zIlAge cAritranuM AkhuM kSetra che. A rIte zIlAMga zabdane cAritranA paryAya tarIke vAparavAmAM Avela che ane temAM pAMca indriya ane cAra saMjJAne dAkhala karI AkhI janatA ane vanaspati athavA sarva jIvone samAveza karI nAkhe te te vyApaka vibhAga che. AvA agatyanA zIlAMgane graMthakartAe traNa lekamAM kema patAvI dIdhAM haze te savAla UThe e svAbhAvika che. paNa A graMthakartA anubhavI che, eka akSara ke eka kaleka e che belAya te temAM AnaMda mAnanArA che, ane traNa kalekamAM zIlAMgane samajAvavA mATe pUratuM belI cUkyA che, e UThelA savAlane javAba che. ane jainanI dayA kevI hoya te vicAravA mATe A zilAMgo adbhuta sAdhana che. enI dayA athavA ahiMsA sarva prANIo tarapha hoya, emAM jIvane bhege koI mejazekha ke vilAsa na hoya ane emAM jIvadayA pALavAthI thatA AnaMdane sAkSAtkAra hoya. AvA agatyanA zIlAge zuM hoya te A traNa gAthAmAM batAvavAmAM Avela che. mULa daza yatidharmo ja cAritranI mahattA batAvavA mATe pUratA che. ane tame sAdhudharmane sAmAnya khyAla kare. keI vAhanamAM besAya nahi, eraplena, moTara ke gADIne upayoga na thAya, eka gAmathI bIje gAma satata vihAra karyA ja karavAne, gharanAM kahI zakAya tevAM ghara nahi, je vasati maLe temAM jema bane tema thatuM rahevAya ane pitAnI koI vastu nahi, keInA pite mAlika ke uparI nahi, asatya te belAya ja nahi ane strInI sAthe AMkha milAvI belAya ke vicArAya ja nahi. emanAM pAtro joyAM hoya te vecavAM Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlAga 13 jatAM tenuM doDhiyuM paNa upaje nahi ane ene putraputrI hoya ja nahiM ane potAnA saMbaMdhImAM gurukuLavAsa ane eka gurune mAtra parivAra. enI dhIraja ke samatA joI hoya te Adarzamaya ane enA upadeza ke preraNA joyA hAya tA te sIdhA, AkaSa ka ane asarakAraka paNa tadna judI ja dhATInA. AveA AkarA cAritramArga te mar3Ana pavitra pazu bhAre duSkara che. cAra mahinA sarpanA bila upara tapa karanArane ke cAra mAsa sudhI kUvA upara dhyAnastha munine duSkarakAra kahevAmAM Ave ane sthUlibhadrane duSkara duSkarakAra kahevAmAM Ave temAM gurumahArAjanA pakSapAta nathI, paNa anubhava che ane jayAre koI sAdhunuM caritra vigatavAra samajIe chIe ke vAMcIe chIe tyAre tenI duSkaratA vicAra karavAthI manamAM esI jAya che. AvA cAritrane AkhA jIvana sudhI pALavuM e kAMI jevI tevI vAta nathI. peAtAnAM kapaDAM koI pAse dhAvarAvAya nahi ane AkhA vakhata nhavAya nahi ane khAtAM vadhI paDe te banatA sudhI khAI javuM, nahi te niravadya jagAe zuddha jamIna khAdI temAM saMbhALapUrvaka mUkavuM, e kAMI jevI tevI muzkela khAkhata nathI. paNa je niravadhi AnaMda teone huMmezane mATe maLavAnA che ane je acyuta sthAna mATe teo prayatna karI rahyA che enA vicAra karatAM A tyAga ghaNA sAmAnya lAge che. sAdhu kharekharA kevA hoya te samajavA mATe teonA sahavAsamAM AvavuM jarUrI che. e saMga vadhAravA ane anubhava levA. jANavuM ke aMte zIlAMgA sivAya ApaNA nistAra nathI. ane ApaNe je anekavidha prayatna karIe chIe te ana MtakALane mATe Anada meLavavA mATe ja che ane je maLavAnuM che te najare te prayAsa caigya ja che, kAraNa ke AvuM sukha khIje kayAM maLe ? ane khIjAM kayA prayatnathI maLe? tame sAdhudharmanI ATha pravacanamAtA ja vicAro, vastune levA mUkavAnI jhINavaTathI carcA anyatra nahi maLe ane sAdhune te anivArya che, te ATha pravacanamAtA ja sAdhudharmanI AkarAza batAvavA mATe pUratI che. AvA zIlAMgA paNa mAtra dravyathI dhAraNa karanArA hoya che. mAthuM muMDAvavAthI ke kapaDAM paheravAthI sAdhu ke muni thavAtuM nathI. tyAga bhAvapUrvakanA joie. sAdhu . aticAra sAMbhaLIne ApaNe elIe chIe, 'dhanya munirAja.' AvA aticAra te temanA patanarUpa che, mithyAduSkRta che, e paNa ATaluM Azcarya utpanna karI sadara urdUgAra svataH khelAve che teA sAdhudharma je sAdhujIvanavyavahAra che te te kevI viziSTatA mAge? e jIvana vagara aMte Ara nathI. tame sAdhuone vihAra karatAM jue, tene upAnahu paherAya nahi, eka gAmathI khIje gAma cAlIne javAnuM, temAM koi koivAra mULa DhamAM, patharAM ke kAMkarAnA sparza thAya. Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prazamarati vivecana sahita eka paNa uMhakAro karyA vagara A kALamAM ATalAM kaSTo sahana karavAM ane uddeza spaSTa sanmukha rAkhave e te bhAre mATI vAta che. paNa mana majabUta thAya te azakaya vAta nathI. ApaNe e aDhAra hajAra zIlAMge pALI cAritra niva uNu karI aMte icchita sthAnake javuM ja che te raste ughADo che, AdaraNIya che ane prANI karI zake tevI vAta che. mATe A nAnA prakaraNamAM batAvela zIlAMgeAne samajI vicArI AdarI niraMtara AnaMda maLe te mAge AgaLa dhape|. // iti zIlAMgaprakaraNam // Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 13 muM : dhyAna zIlAMga samajyA pachI have AgaLa pragati karavA dharmadhyAna ane tenA piTabhedo, batAve che. ' upamitibhavaprapaMca kathAmAM puMDarIka prastAva AThamAmAM gurumahArAjane savAla kare che ke AkhA jaina darzanane sAra zuM che? tyAM gurumahArAja javAba Ape che, tene sAra dhyAnayoga che. have dhyAnanA prakAre paikI zukaladhyAnane A kALamAM yoga thaI zakate nathI, kAraNa ke tavoca zarIra prANIne A kALamAM hotuM nathI, tethI sArA dhyAnamAM te dharmadhyAna upara ja AdhAra rAkhavAnuM hoya che. A prakaraNamAM te dhyAna ane tenA peTA vibhAganI vicAraNA karavAnI hoI, ApaNe tenI vivecanA karavA atra na rakAtAM tenI sAmAnya prastAvanA karIzuM. ahIM prAthamika hakIkata tarIke jaNAvavuM joIe ke dhyAnanA be prakAra cheH sAruM dhyAna (sadudhyAna) ane kharAba dhyAna (durgAna). AmAM dharmadhyAna nAmanA dhyAnanI A prakaraNamAM vicAraNA karela hovAthI atra durthonane vicArI jaIe. AkhA jaina zAsanane sAra hovAthI A sthAna upara jaina graMthomAM khUba vigatavAra lakhavAmAM Avela che. ahIM te tene ghaNe ocho bhAva lakhela che, paNa te atyaMta prauDha viSaya che ane khUba samajavA jevuM che. prathama durgAna, apadhyAna ke kharAba dhyAnamAM AdhyAna ane raudradhyAna samajavAnAM che. A pratyeka durgAnanA cAra cAra prakAra che, te prastuta hoI ApaNe joI jaIe. aniSTasaMga nAmane AdhyAnane prathama prakAra che. ApaNane na game tevI vastu ke vyaktio sAthe saMyoga thaI jAya, ApaNane jenuM besavuM ke vartana na game tevA mANaso sAthe saMga thaI jAya, bairI vaMThela hoya ke putra uDAu ke AjJApI hoya, putrIne sAro vara maLatuM na hoya ke karacAkara vaDhavADiyA ke zeThanA avarNavAda bolanArA maLe, nAtajAta ke sagAMsaMbaMdhImAM ApaNe vicArameLa ja na lAge, ke mitromAM ApaNI avagaNanA ke mazkarI thAya, ApaNane gharamAM pharanIcara kaghATuM ke meLa vagaranuM maLe athavA ApaNane na game tevI vastu maLe, kAM te tene bheTo thAya kAM te ApaNe kharIdI lAvIe te nakAmI athavA ApaNane aniSTa karanArI nIvaDe, ApaNe jenI sAthe meLa na khAya tevA mANase maLe ke ghera AnaMda levA mATe mANasa Ave che tene badale tene tyAM ukaLATa ke paritApa Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 prazamarati vivecana sahita thAya, zatru ke sAmA varga jene ApaNe na maLavA mAgIe te ja sAme maLI jAya. Ama aniSTasaMganA aneka prasaMge che, te badhA ahIM varNavavA mATe sthAna nathI. emAM pitAnI pasaMdagInI vAta che, pitAne na game te aniSTa, pachI te mANasa hoya ke vastu hoya. je aniSTa vAta sAMbhaLavAthI, jANavAthI ke dekhavAthI kheda thAya te aniSTasaMgamAM Ave che ane te prathama prakAranuM A dhyAna che. A aniSTasaMga kharAba nathI, paNa je aneka prakAranA vicArane e sthAna Ape che athavA prANane vicAra karata-nakAmAM pariNAma vagaranA AhaTadehaTa karate karI mUke che te prathama prakAranuM durgAne che. bIjA prakAranA ArtadhyAnamAM ISTaviyega Ave che. ApaNI vahAlI patnI ke ekanA eka putrane viyega, tene laIne thatI durgAnaparaMparA A bIjA vibhAganA ArtadhyAnamAM Ave che. te vyaktinI peThe vastune paNa lAge che. ane pitAne vaDAlI cIja jatI vakhate ke te koI jagyA para mUkAI jAya tyAre je aneka vicAraparaMparA calAve che te A bIjA prakAranA ISTaviyega nAmanA AttadhyAnamAM bIje sthAne Ave che. A aniSTatA ke ISTatA mehajanya che, paNa je vicAraparaMparAne te utpanna kare che te vicArane aMge tene khyAla karavA yogya che. janatAne moTo bhAga A bannemAMthI eka prakAranA ArtadhyAnamAM pitAne samaya gALo jovAmAM Avaze. emAM aMte pitAnuM kAMI cAlatuM nathI, paNa artha ke pariNAma vagaranA vicAra karavA te ja durthAna che. tethI A ArtadhyAnanA prakArane samajI rAkhavA ane tene mATe ApaNe prayAsa na hovuM joIe, e upadeza sarva jagAe ApavAmAM AvyuM che. AvI rIte aniSTasaMga ane ISTaviyega e pahelA ane bIjA prakAranA ArtadhyAna che. trIjA prakAranA ArtadhyAnamAM regaciMtA thAya che. pitAne TI. bI. thaze ke kensara thaze enI agAuthI ciMtA karavI ane tene mATe durbAna karavuM te sarva AvA trIjA prakAranA ArtadhyAnamAM samAya che. aneka rAjaganI AgAhI karavI, plega-kolerAnI AgAhI karavI ane tene mATe ciMtA karavI te sarva regaciMtAmAM Ave che. cepIroga cAlatA hoya tyAre rakhene te pitAne thaI jaze ane thaze te zuM thaze tevI ciMtA karavI te sarvane AmAM samAveza thAya che. A prakAranuM durthAna prANIne thAya tyAre tenuM jora khUba heya che. pitAnuM bhaviSyamAM zuM thaze te vicAraNuM te agrazauca nAmano AdhyAnane prakAra che. emAM mANasa kAM te rAjya meLavavA valakhAM mAre che, kAM te kaI pradhAnavaTuM levA prayatna kare che, ane chokare jude raheze te te mane kAMI Apaze ke nahi, huM kevI rIte mAruM bharaNapoSaNa karIza, AvI ghaNI kalpita muzkelIo UbhI karI mana sAthe aneka durbAna kare che. koI prema, rAga, dveSane aMge amuka vyaktine meLavavA pAsAM goThave che ane te pAsAmAM pite phAvaze ke nahi tenI vicAraNA kare che. tevI ja rIte vastaprApti mATe AgaLathI aneka palaTAo goThavI te maLaze tyAre pite ke mANaze evA vicAre Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 617 dhyAna kare che. A vyakti ke vastue te thADA vakhata mATenI che, paNa prANI enI khAtara vicAranuM dhamasANu kare che. ghaNA TUMkA pagAravALA mANasa karoDo rUpiyA meLavavAnI icchA kare che ane ene aMge aneka taragA kare che. AmAM potAnuM mAna ane AbarU jALavavAnuM kAma bahu agatyanA bhAga bhajavI prANIne vicAramAM nAMkhe che. tenAthI te taraNuM paNa bhAMgatuM nathI paNu mana aneka sthAnake AthaDe che. A rIte raudradhyAna paNa cAra prakAranAM che. anya prANIne pIDA karavA saMbaMdhI gAThavaNeA karavI, teveA upadeza devA, koI prANIne duHkha thAya tenI gAThavaNa karavI ke pATiyA goThavavA te hiMsAnubaMdhI raudradhyAna kahevAya. tema ja anyane vacanamAM phasAvavAM, juTThI sAkSI ApavI ane AvAM vacanAne vize khATA prayAse karavA, tenI vicAraNA karavI, tene bIjA prakAranuM mRSAnadI raudradhyAna kahevAmAM Ave che. je vastu ApaNI nathI, ApaNA jenA para haka nathI te taphaDAvI levA, paDAvI levA, dhaNInI rajA sivAya levA gAThavaNu karavA vicAraNA karavI e sarva trIjA cauryAnadI raudradhyAnamAM Ave che. ane peAtAnI vastu kAI laI na jAya tene jALavavA, saMca karAvavA, tijorIe karAvavA vagere saMrakSaNanI geAThavaNI karavA mATe vicAra karavA te sarva caiAthI saMrakSaNAnadI raudradhyAnamAM Ave che. A cAra prakAranAM AttadhyAna ane cAra prakAranAM raudradhyAna je durdhyAna che tene tyAga karavA. dharmadhyAnanI vigata graMthakAra pote ja Ape che, tevA prakAranuM dhyAna karavuM. te ati mahattvanA viSaya che, jaina tattvajJAna athavA jaina darzananuM navanIta che ane AkhA dravyAnuyAganA sAra che. te ghaNA mahattvanA viSaya prathama ApaNe kartA sAthe joIe ane te para avAranavAra vivecana karavAmAM Avaze. te khUkha agatyanA viSaya hAI khAsa samajavAnI jarUra che. ApaNe prathama graMthakartA sAthe te samajIe. dhadhyAnanA cAra prakAranAM nAma-- AjJAvicayamapAyavicayaM ca saddhyAnayogamupasRtya / tasmAdvipAkavicayamupayAti saMsthAnavicayaM ca // 247 // athaH (1) AjJAvicaya, (2) apAyavicaya e e prakAranA dhyAnane paheAMcIne prANI pachI (3) vipAkavicaya ane chevaTe (4) saMsthAnavicayane pahoMce che. (247) vivaraNa--A gAthAmAM dharmadhyAnanA cAra bhedo varNave che. temanAM nAma mAtra ahIM Apaze ane AgaLa upara temanuM varNana karavAmAM Avaze. A cAra dharmadhyAnanA vibhAganuM vivecana AvavAnuM che, tethI dharmadhyAnane aMge hemacaMdrAcAye yegazAstramAM zrIjI rIte pADela athavA batAvela dharmadhyAnanA cAra prakAra jorpha jaIe, pra. 78 Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - piMDastha-prathama dharmadhyAnane prakAra. piMDane artha ahIM vastu samajavo. dhyeya AtmAne karavAnuM che, te judI judI rIte dhyAnane viSaya thaI zake che. e dhyeyamAM cetanajIne kalpanA para AdhAra rAkhI sAlaMbana rUpe ciMtavavAne che ane tenAthI cittanI sthiratA eka vastu para dhIme dhIme thatI jAya che. gasiMhAsana para ArUDha thayela cetanajInuM ciMtana karavAnuM AnaMdaghanajIe chatrIzamAM padamAM batAvyuM che, te A piMDastha dhyeyanuM svarUpa samajavuM. A bhAvanAne hetu manane vaza karavAnuM che. A dharmadhyAnane pistha nAmane prathama prakAra che. padastha-judAM judAM pade laIne AtmArAmanuM dhyAna A dharmadhyAnanA vibhAgamAM karavAmAM Ave che. AlaMbana atra padonuM rahe che. varNamAtRkA nAmanA prasiddha padamAM nAbhikamaLanI sthApanA karavI, tenI soLa pAMkhaDI ciMtavIne pratyekamAM a thI aH paryata svarenI sthApanA karavI ane te sarva pharatA jAya che ema ciMtavavuM. tenA upara hadayamAM vIza pAMkhaDI ane kaNikAvALA kamaLanI sthApanA karavI ane tenI pratyeka pAMkhaDI para ka thI mAMDIne ma sudhInA vyaMjananI sthApanA karavI. vadana upara ATha pAMkhaDIvALA kamaLanI sthApanA karavI ane te pratyeka pAMkhaDI para ya thI mAMDIne ha sudhInA ATha vyaMjananI sthApanA karavI. AvI rIte nAbhikamaLa aSTaDiza ?)daLanuM, hRdaya para vIza pAMkhaDIvALuM karNikAyukta kamaLa ane vadana para aSTadaLa kamaLanI sthApanA karI varNamAtRkAnuM dhyAna karavuM. maMtrarAjanuM dhyAna A vibhAgane bIjo prakAra che. emAM huM akSaranuM ciMtavana karavAnuM che. ene bIjAkSara kahevAmAM Ave che. e padanI sthApanA che, jA5 che. paMca parameSThI padane dhyAnaprakAra batAvatAM aSTadaLa kamaLanuM sthApana karavuM ane tenI upara vacce karNikA upara "namo arihaMtANuM" e padanuM sthApana karavuM. cAra dizAnA cAra patre upara mahAmaMtranA cAra padonuM sthApana karavuM ane cAra vidizAomAM cAra patre upara "eso paMca namukkAro Adi cAra padonuM anukrame sthApana karavuM athavA jJAnArNa vakAranA mate "samyaga darzanAya namaH", "samyagu jJAnAya namaH "samyapha cAritrAya namaH", ane "samyaka tapase namaH e cAra padanI anukrame sthApanA karavI. bIjI aneka jApanI racanA ane prakAre batAvyA che te mATe juo mAre "jaina dRSTie ga" bhAga 1, pR. 163-4. upastha-have ApaNe dharmadhyAnane trIjo prakAra joIe. mokSalakamInI najIka gayelA, ghAtI karmone kSaya karanArA, caturmukhe dezanA denArA ane azokavRkSa, surapuSpavRSTi, divya dhvani, cAmara, siMhAsana, sUryathI paNa vizeSa prahmavALuM bhAmaMDaLa, AkAzamAM duMdubhi ane bAjumAM Atapatra A ATha mahAprAtihAryayukta zrI jinezvaradeva samavasaraNamAM beThA beThA bhavya prANIone dezanA Ape che, tevA tIrthakara mahArAjanuM dhyAna karavuM te A rUpastha dhyAnane viSaya che. sAthe sAthe te prabhunA atizane vicAre che. cittamAM prabhunI Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna mUrtine sthira karavI te paNa A dhyAnane viSaya che. A dhyAnamAM prANa pite sarva thayela che e anubhava AgaLa vadhatAM kare che. rUpAtIta--dharmadhyAnanA cethA prakAramAM prANI amUrtamAM cittane sthira karavAnI bhAvanA kare che. cidAnaMdamaya, zuddha, paramAkSararUpa amUrta AtmAnuM smaraNa te rUpAtIta dhyAna kahevAya che. siddha svarUpanA guNene mUrtarUpe kalpI paramAtmAmAM te guNe vyaktarUpe che ane pitAnAmAM e guNa zaktirUpe che e vicArI te gurugrAmamAM lIna thavuM e rUpAtIta dhyAna kahevAya. dharmadhyAna sAlaMbana dhyAna che. ane rUpastha dhyAna pachI nirAlaMbana dhyAnamAM pragati karatAM pahelAM AvI rIte guNane mUrta svarUpe dhyAvavA te tenuM nirAlaMbana dhyAnanuM) AgaluM pagathiyuM che. AvI aneka rIte prANuM dharmadhyAna kare che. jenuM dhyAna karavAnuM che te vItarAga che, enA dveSa, moha, mada, matsara gayelA che ane te pitAne mATe kAMI karatA nathI, tenI tapAsa ane parIkSA karI sAcuM AlaMbana karavuM ane aMdhakAramAM mehathI mUMjhAI na javuM. A dharmadhyAna pachI zukaladhyAna - nirAlaMbana dhyAna Ave che. te A prakaraNane viSaya nathI. ahIM te A kALamAM thaI zake tevA dhyAnanI vAta karI che. have ApaNe dharmadhyAnanA bhedane vicArIe. (247) dharmadhyAnanA prathamanA be bhede- AptavacanaM pravacanaM cAjJA vicayastadarthanirNayanam / AsravavikathAgauravaparISahAyerapAyastu // 248 // atha-AdhArabhUta mahApuruSanAM vacananA arthane nirNaya kare, jinapravacananA arthane nirNaya kare ane vItarAga jinezvaranI AjJA zuM che tene nirNaya karavo te - AjJAvicaya nAmanuM prathama dharmadhyAna che. ane karmanI Avaka, strIbhejanAdinI kathA ane traNa gAze tema ja parISahenI aMdara apAyanuM ciMtavana karavuM te bIje apAyavicaya dharmadhyAnane bheda che. (248) vivecana-Akha eTale AdhArabhUta. prathama te vacana bolanAra kevA che, tenA rAga dveSa meha keTalA ochA thayA che, temane koI jAtane svArtha sAdhavAne che ke nahi, teo mAtra ApaNuM hita mATe ja bole che ke koI bIje hetu che tenI parIkSA karI jene nirNaya karavAmAM Ave te AptapuruSa. A gAthAmAM prathamanA be prakAre dharmadhyAnane aMge kahevAmAM Avaze. AptatAnI khAtrI mATe aneka rIte parIkSA karavI. pachI khAtarI thAya te temanI AptatA svIkArI temaNe zuM kahyuM che te vicAravuM, kAraNa ke Apta puruSae . keTalAka bhAve evA kahyA hoya che ke jemAM tarka - carcA cAlI ja zake nahi. AptatAnA svIkAra sAthe e zraddhAne viSaya banI jAya che. ApanI AptatA mATe khAtarI karavAne Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6 prazamarati vivecana sahita jarApaNa vAMdho nathI, balake te mATe khAsa jarUriyAtane svIkAre che. khAsa karIne AptamAM rAgadveSa te na ja hovA joIe. e hoya eTale mAruM tAruM thAya che. nispRhatA hoya tyArapachI ja AptapaNuM Ave che. bAkI kIrti, mAna, pratiSThA ke AbarUne savAla heya tyAM AptatA TatI nathI. nirNayana-eka vakhata AptatA svIkArI eTale devanArakInA bhAve, pugaLanA dravyaguNaparyA ane AtmAne parabhava vagere bhAve jema te Ate batAvelA hoya te rUpe ja tene svIkAra karavAne che. AvA nirNaya upara vicAra kare, abhyAsa kare ane te sivAya bIjuM kaI kAma na karatAM pitAnA dhyAnanI ekAgratA A AjJA zuM che tene samajavAmAM ja karavI ane te nirNaya zo che te manamAM dhArI levuM te AjJAvicaya nAmane dharmadhyAnane prathama vibhAga che. Asava-have dharmadhyAnanA cAra prakAra paikI bIjA apAyavicaya nAmanA peTA vibhAgane vicAra karIe chIe. Asa eTale karmane AvavAnuM garanALuM. upara navamAM prakaraNamAM e Aso kevA kevA hoya ane te karmane kevI rIte laI Ave che te ApaNe joI gayA chIe. e Asa eTale prANAtipAtAdika ane pacIza kriyAo karmane AvavAnI pANInI nIka che. A saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra karmo che, te kevI rIte kAma kare che ane bhavAMtaramAM kevuM dukha (apAya) Ape che tenuM ja ekAgratAthI dhyAna karavuM te apAyavicaya dharmadhyAnane viSaya che. AvA AzravatatvanA beMtALIza bheda samajavA ane samajIne tenuM apAyapaNuM vicAravuM te dharmadhyAnane A apAyavicaya vibhAgamAM Ave che. vikathA-AThamA prakaraNamAM upara ApaNe AkSepaNI, vikSepaNa, saMvedanI ane nivedanI e cAra prakAranI vikathAne joI gayA. tyAM vivecanamAM ApaNe rAjakathA, kAmakathA, bhejanakathA ane dezakathA e anarthadaMDanI kathAone paNa joI gayA. te kathA atyaMta kharAba apAya (muzkelIo) kare che, tene barAbara vicAra karo ane samakitaDhIlaNIA ke cAritraDhIlaNiyA kathA keTalI keTalI musIbate, Aphate utpanna kare che tene ja vicAra kare e paNa A apAyaricaya prakAranA dharmadhyAnamAM Ave che. gaurava -traNa prakAranA gAra: ddhigArava, rasagArava ane zAtAgArava paNa aneka apAyane lAvanAra thaI paDe che. e kevI aDacaNe kare che te A ja graMthamAM kahevAmAM Avaze. (dA.ta. juo gAthA 257 mI. trAddhi pitA pAse ghaNI hoya tenI moTAI karavI te RddhigArava, pitAne sAruM sAruM khAvAnuM maLe tenI moTAI mAnavI te rasagArava ane pitAnuM svAthya sAruM hoya tenI baDAI karavI te sAtAgArava-A traNeya sarva apAya karanAra kevI rIte thAya che te AgaLa jatAM batAvavAmAM Avaze. A vakhate temanA apAyanI vicAraNe karavI te A bIjA prakAranA dharmadhyAnane viSaya che. Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna pariSaha-tatvanA navamA prakaraNamAM bAvIza pariSahenI ApaNe vicAraNA karI. e anukULa ane khAsa karIne pratikULa pariSaha prANIne aneka muzkelIo UbhI kare che. te para vicAra kare te paNa A bIjA prakAranA dharmadhyAnane viSaya che. AvI rIte bhaviSyamAM thavAnI musIbatone vicAra kare te apAyaricaya nAmanA bIjA dharmadhyAnane prakAra che. A gAthAmAM ApaNe dharmadhyAnanA prathama be prakAre vicAryA, AvatI gAthAmAM-dharmadhyAnanA bAkInA be prakAra vicAravAmAM Avaze. enI vizeSa vigata mATe juo jaina daSTie ga. (bhAga 1 le) pR. 146. (248) dharmadhyAnanA bAkInA be prakAre . azumamarmaguntanA vipAvavAH huM ! dravyakSetrAkRtyanugamanaM saMsthAnavicayastu // 249 // atha-kharAba ane sAruM karmanuM pAkavuM tenI vicAraNuM te vipAkavicaya' nAmanA prakAramAM hoya ane drazya, kSetra tathA AkRti saMbaMdhI vicAraNA karavI te chelalA cothA saMsthAnavicaya nAmanA dharmadhyAnanA prakAramAM Ave che. (249) vivaraNa-A gAthAmAM dharmadhyAnanA chellA trIjA tathA cothA prakAranuM varNana karavAmAM Avaze. azubha-82 prakAranAM pApakarmo. je azubhane-asukhane anubhava karAve te pApa. ApaNe tattvanA AThamA prakaraNamAM karmanI 82 pApa prakRtio joI gayA. zubha-42 prakAranAM puNyakarmo. je zubhane sukhane anubhava karAve te puNyakarmanI 42 puNya prakRtie ApaNe joI gayA chIe. puNyakarmo paNa sonAnI beDI ja che. tethI temane vipAka paNa ciMtave ane te kevI rIte baMdhana che te ciMtavavuM. zubha ane azubha sarva karmo kevAM phaLa Ape che tene vicAra-ciMtavana A dharmadhyAnanA trIjA vibhAgamAM Ave che. (juo jaina daSTie ga, pR. 147-150) pAka-vipAka, anubhava, phaLa. jevAM vAve tevA karmo Uge che. te vipAkanuM ciMtavana karavuM te dharmadhyAnane trIjo prakAra che. anacitana-vAraMvAra vicAra kare che. dharmadhyAnanA A prakAramAM trIjA puNya ane cothA pApatatvanuM savigata anuciMtana thAya che. -dharmAstikAya, adharmAstikAya vagere e dravyanI AkRtio kevI hoya tenI vicAraNA-ciMtavana karavuM te dravya AkRti ciMtana-saMsthAnavicaya nAmane dharmadhyAna the prakAra che. Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita kSetra-jabUdvIpa, aDhIdvIpa, matsyaleka, Urthaka, pAtALaleka e vagere kSetranI AkRti vicAravI te A dharmadhyAnanA cethA prakAramAM Ave che. bhUgoLane viSaya keTale mahattvanuM che te A uparathI samajAze. atyAre enI bilakula zekheLa thatI nathI e khedane viSaya che. paNa enI cokhavaTa upara A dharmadhyAnane je prakAra AdhAra rAkhe che, te samajavA jevuM che. atyAre bhUgoLa saMbaMdhamAM ApaNe kyAM chIe te jANavuM muzkela che, paNa kSetra kRtinuM dhyAna e ati agatyano viSaya che. A dharmadhyAnane prakAra thaze. AjJAviya, apAyavicaya, vipAkavicaya ane saMsthAnaviya ema cAra dharmadhyAnanA bheda ApaNe vicAryA. have ApaNe A cAre bhedanA vyaktigata lAbhe joIe. (249) dharmayAnanA cAra prakAranuM nirUpaNa- jinavaravacanaguNagaNaM saMcintayato vadhAdyapAyAMzca / karmavipAkAn vividhAn saMsthAnavidhInanekAMzca // 250 // artha-tIrthakara mahArAjanAM kahelAM vacananA guNasamUhane vicAra kare, tema ja vadha vagere apAne vicAra kare, ane judA judA prakAranA karmanA phaLane vicAravA tathA aneka prakAranI AkRti racanAne vicAravI. (250) vivecana-A kalekamAM vaiyaktika rIte dharmadhyAnanA cAra prakAre batAvI tenAthI zuM lAbha thAya te AgaLa upara kaheze. jinavara-tIrthakaradeve vastutatva oLakhAvela che, tene te prakAra jANavuM, svIkAravuM ane sahavuM e prathama AjJAvicaya nAmane vibhAga che. A AjJAnA viSayene manamAM vAraMvAra ekAgratAthI vicAratAM prathama prakAranuM dharmadhyAna thAya che. e ekadhyAnathI ekAgrapaNe vicAraNA karavAthI ghaNe lAbha thAya te AgaLa batAvaze. vaiyaktika rIte A dharmadhyAnane prathama prakAra thaye. vadha-jIvane mAre tyAre prANIne sAruM lAge, paNa tenA pariNAme anya bhavamAM jyAre koI enuM mAthuM uDAvI khUna kare tyAre kaDavo anubhava thAya che. judAM judAM karmo evI rIte vadha vagere aDacaNa kare che te barAbara vicAravI ane sahavI te bIje apAyaviya nAmane dharmadhyAnane vibhAga che. vipAka-karmanI 120, 122, 158 prakRti ApaNe AgaLa upara joI gayA. e karmo jyAre udayamAM Ave tyAre sArA mAThAM phaLo te kevA Ape che e ane karmane jarApaNa zarama nathI paNa rItasara te pitAnuM phaLa judAjudA prakAranuM ApI rahela che e AkhA vizvanI ghaTanA vicAravI. te dharmadhyAnane karmavipAka nAmane trIjo vibhAga che. Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 sasthAna--lekanI ane pratyeka dravyanI AkRtie kevI hAya che te manamAM dhArI laI tene citavavI e dharmadhyAnanA ceAthe vibhAga che. dhyAna vaiyaktika rIte A punarAvata nane bhAge pharI vakhata dharmadhyAnanA cAre vibhAge matAthI gayA. virAgavArtA game teTalIvAra karavAmAM Ave temAM punaruktidoSa lAgatA nathI ema kahI evI vAta punaH punaH karavAnI Teva pADavAnA Agraha gra'thakAre ja zarUAtamAM karyA che. (250) dhama dhyAnanA adhikArI (yAtA)-- nityodvignasyaivaM kSamApradhAnasya nirabhimAnasya / dhutamAyAkalimalanirmalasya jitasarvatRSNasya || 251 // artha- --huMmeza (saMsArathI) bhaya pAmelA hAya, kSamA jenA manamAM pradhAna sthAne hAya (niSkrodhI hAya), abhimAna vagaranA hAya tema ja mAyA-kapaTane jeNe jItyA hoya ane sarva prakAranI tRSNA upara jeNe vijaya meLavelA hAya te dharmadhyAna karanAro hAya. (251) vivecana--A zrlokamAM dhyAtA kevA hoya tenI gheADI vigatA batAve che. e pAMca gAthA sudhI cAlaze. dhyAtAnuM anyatra yogagraMthomAM varNana karyu che te nIce vicAravAmAM Avaze. ApaNe prathama gra'thakartA sAthe vicAra karIe. udvigna--ApaNe agAu stavanamAM samakitInAM pAMca lakSajJA joI gayAM. zama, saMveda, nive, Astikaya ane anukapA e pAMca lakSaNA paikI niveda nAmanuM trIjuM lakSaNa ahIM prastuta che. ene saMsAramAM rAcelA prANIonA paudgalika bhAva joIne aMtarathI saMsAranA trAsa Ave, e joI zake ke saMsAramAM te nava sAMdhIe tyAM tera tUTe evI A vAta che. jarA UMghIe tyAM teDuM Ave ke kuTuMbamAM amukane gALeA caDayo che, koI vAthI, koI marakIthI, kAi tAvathI pIDAya, paudgalika pharanIcara na maLe tyAM sudhI tenA tarapha rAga rahe, paNu maLyA pachI te kayAM kayAM mUkyuM che tenuM paNa bhAna nahi, ane huju TharIThAma bese nahi tyAM hukama Ave ke UpaDe, cAlA. AvA saMsArathI kharekhara khIdhele dhyAtA hAya, ene saMsAramAM kAMI prema upaje ja nahi. A saMsAramAMthI huMmezane mATe huM chUTuM kayAre ane paramAnaMda sthAna prApta karuM kayAre evI enI icchA thayA kare. saMsAramAM tA eka Ave, bIjo mare ane rasika premI dekhAtI priyA paNu anyane TaeNcche. AmAM koI ApaNuM nathI ane ApaNane thayelA ke thavAnA vyAdhi koI letuM nathI. e te rAtanA pakhIne meLe che. A saMsAramAM eka pazu meLa khAtA nathI ane temAM rAcavA-mAcavA jevuM kAMI nathI. AvI vRttivALA dhyAtA hoya. Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 prazamarati vivecana sahita kSamA-bIju e dhyAtA kSamAne prAdhAnya ApanAra hoya. e te jANe kSamAne varele hoya. sAma mANasa game teTale krodha ke dhamadhamATa kare paNa jenA peTanuM pANI paNa hAle nahi ane jarA paNa ukaLe nahi e kSamApradhAna te dhyAtA hoya. eTale dhyAnamAM prathama kaSAyanI gerahAjarI heya. nirabhimAnI--dharmadhyAna karavAne yogya prANI je hoya tenAmAM ATha prakAranA mada na hoya. jAti, lAbha Adi ATha mada ApaNe joI gayA chIe. te AThe mada tenAmAM na heya. koI jAtanI jJAna, AvaData ke vyApAranI potAnI viziSTatA hoya te te vAtanI mahattA ke tenuM abhimAna tene na hoya. A mAna nAmane bIje kaSAya jeNe jItI lIdhela hoya te khare dhyAtA thaI zake che. dhutamAyA-dharmadhyAna karanAra mAyAkapaTa choDI devAM-tajI devA joIe. aMdara kAMIka ane dekhAva bIje evuM azuddha vartana te (dhyAtA) na kare. ene goTA vALavAnA na hoya, e mAyAkapaTa na Acare, ene daMbha na hoya. TUMkamAM, eNe trIjA mAyA nAmanA kaSAya upara vijaya meLavele heya jitatRSNa-dhyAtAe sarva guNane nAza karanAra lebha upara vijaya meLavyo have joIe. ene lAge ke karaDe rUpiyA na lalacAve. ene rAjyasattA gAMDo na banAve ane nizALanA mAstaranI ke evI koIpaNa padavI ene lebhamAM na nAkhe. A lebha nAmanA cethA kaSAyane dhyAtA jItIne besI gayela hoya. haju te bIjI cAra gAthA dhyAtA kevo hoya te batAvavA AvavAnI che. paNa oTalA vivecana uparathI paNa samajAyuM haze ke dharmadhyAna karanAra kAMI jevo te ke bajAramAM rakhaDate prANuM na hoya; e te kaSAyarahita ane saMsArathI udvega pAmele uttama cAritravAna ane badhA lekenI AgaLa vadhele mahAna mANasa hoya. kedha, mAna, mAyA, lebha vagarane prANI kalo. dhyAtA ke hoya tenA saMbaMdhamAM ApaNe bIjA lakhanArAnA vicAro jANIe. e sarva prastuta che ane cAlu vicArane Teke ApanArA che. ApaNe te paNa joIe. dhyAna karanAra dhyAtA ke heAya te saMbaMdhI hemacaMdrAcArya kahe che ke enAmAM amuka guNo te avazya hovA joIe. prANune nAza thAya te paNa saMyamane tyAga na karanAra te hoya che. te anyane pitAnA AtmA jevA dekhe che. ThaMDI garamInA sarva prakAranA upasargone te sahana karanAra hoya che. mokSane tIvra IcchAthI rAgI te hoya che. rAgadveSa ne kaSAya upara teNe vijaya meLavela hoya che ane tenAthI te jarApaNa vihavaLa thate hete nathI. koI kArya upara Asakti na rAkhatAM nilepa rahenAre hoya che. te kAmagathI virakta hoya che. te koInI spRhA karatuM nathI ane pitAnA zarIranI paNa e spRhA karatuM nathI. te vairAgyavAna ane saMvegavAna hoya che. tenA dareka kAryamAM samatA otapreta thaI gayelI dekhAya che. Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna zya Ave! dhyAtA rAjA ane bhikhArIne sarakhA jue che ane sanuM kalyANu icche che. ene pApI upara karuNA Ave che, sAMsArika sukhathI te virakta hAya che, merunI peThe te niSkapa hAya che. te caMdranI peThe AnaMdadAyaka hoya che ane pavananI peThe niHsaMgI DAya che. te buddhine dhAraNa karanAra hAya che. A pramANe dhyAtAnA tera Avazyaka lakSaNA batAvyAM che, te 'jaina dRSTie yAga'(pR. 139)mAM citrapaTa para rajU karyAM che. jJAnAvamAM dhyAna karanAranAM lakSaNa batAvyAM che, temAMnI jarUrI hakIkata jaina dRSTie yoga' pR. 141mAM saMgrahI che. tyAM paNa te ja sadara AkAranI vAta rajU karI che. e svarUpa vAMcatAM ema lAge che ke emAM ApaNAM jevAM saMsArInA kAMI patto khAya tema nathI, pazu evA ApaNe thavAnI bhAvanA rAkhavI ane vAtane cheDI na devI. saMkSepamAM, dhyAtA ahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmAnuM svarUpa petAmAM gADhavI aMte paramAtmabhAva tarapha prayANa kare che. dhyAna karanAranuM AvuM svarUpa yAgIe lakhI gayA che, ane te te ApaNA AdarzamAM rAkhavA jevuM che. khAkI game te mANusa dhyAtA thaI zake ane gADhA calAve evI vAta ja nathI. e te ahu UM`cI hadanI vAta che. paNa tevI svarUpavicAraNA vAMcI nAsIpAsa thavAnI jarUra nathI, ApaNI bhAvanA zuddha haze, Adarza nirmaLa haze te ApaNA Adarza mATe je prakAranA dhyAtA A yAzatrathAmAM batAvyA che tevA thavA daramyAna spaSTa Adarza rAkhave. jarUra siddha thaze. prayatna karavA ane A graMthanA mate khIjAM dhyAtAnAM lakSaNa kevAM hAvAM joie te vicArIe. emaNe paNa dhyAtAnA Adarza UMcA rAkhavAmAM kAMI kacAza rAkhI nathI te ApaNe AvatI ane te pachInI gAthAmAM joIzuM. jo saMsArano bhaya lAgyA DAya te tevA thavA sivAya bIjo koI mA` ja nathI. (251) dhyAtAnAM vadhAre lakSaNA-- tulyAraNyakulAkulaviviktabandhujanazatru vargasya / samavAsIcandanakalpanapradehAdidehasya || 252 || atha ene jagala paNa sarakhuM ane kaI kuLanI AkuLatAmAM rahevuM pannu sarakhuM, ane judA paDelA bhAie (mitro) paNa sarakhA ane zatru pazu teTalA ja sarakhA, ane koI caMdanano lepa karI jAya ane kAI vAMsalA vaDe dehunA cheda kare te eka sarakhu lAge tevI tenAmAM bhavyatA hAya che. (252) 5. 79 Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita A vivaraNa-dhyAtA kevo hoya tenuM varNana je 251mI gAthAmAM zarU karyuM che te AgaLa calAve che. tuca-ene jagalamAM--araNyamAM rahevAnuM hoya ke koInA kuTuMbamAM e banne vAta ene sarakhI lAge che. ene araNyamAM rahetAM kheda thatuM nathI ane kuTuMbanI vacce rahevAnuM thatAM harakhAtuM nathI. e jaMgalamAM rahI bhayaMkara pazuothI gabharAtuM nathI ane sArA koI prANanA kuLamAM ene rahevAnuM thAya te kulAta nathI. ene mana te baMne ekasarakhA ja che. agAu moTAM moTAM saMyukta kuLa-kuTuMbe hatAM, temanI vacce rahevAnuM thAya ke jaMgalamAM pazu vacce rahevAnuM thAya te tene mana te ekasarakhuM ja che. kula eTale ugrakuLa, gautamakuLa vagere. aneka prakAranAM moTAM kuLa pUrvakALamAM hatAM ane se baso mANaso sAthe jamatA. karAMo kalabalATa kare ke gharanAM mANasa gaDabaDATa kare, paNa dhyAtAnA peTanuM pANI hale nahi, e dhyAtA hoya. viviA -chUTA paDelA bhAIo ghaNe vakhate maLe tyAre heta UbharAI jAya che. paNa dhyAtAne mana bhAI ke duzmana, sagA ke zatru sarva ekasarakhA che, athavA ene koI sage paNuM nathI ane koI dumana paNa nathI. enI te AkhI duniyA saMbaMdhI che, emAM koI vahAle ke davale nathI. e sarvane ekasarakhA gaNe che. enI najare koI mitra ke zatru khAsa nathI, sarva samAna che. kamaTha enA upara varasAda kare ke dharaNe enA upara chatra dhare te ane upara samAna vRtti rahevI ghaNI muzkela che, paNa te ApaNe dhyAtA rAkhe. samatulya. keI caMdanane lepa kare ane keI kApI nAkhe te bane ene mana sarakhA che. ene caMdanavilepana karanAra tarapha rAga thatuM nathI ane kApanAra ke prANAMta upasarga karanAra para dveSa thatuM nathI. . vAsI-vAsa karanAra. sugaMdhI lagADanAra. kalpana-chedana, kApI nAMkhavuM te. pradeha-caMdana zarIre caLavuM, caMdanane zarIre lepa kare te. diha dhAtu upacayanA arthamAM vaparAya che. AvA banne prakAranA mANaso upara-caMdanane lepa karanAra ane taravArathI kApanAra upara enI mane vRtti ekasarakhI rahe che. ene caMdananuM vilepana karanAra para rAga thato nathI ane pitAne kApanAra upara cheSa thatuM nathI. tethI keI jIvatA cAmaDI utAravA Ave tyAre pitAne kaSTa thaze tene te vicAra na kare, paNa sAmA mANasane pUche ke huM pate kevI rIte UbhuM rahyuM ke tamane jarApaNa takalIpha na thAya. AvuM mananuM valaNa muzkela che, paNa abhyAsathI AvI jAya che. te jene AvI gayuM hoya te khare dhyAtA che ema jANavuM. (22) Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 yAtAnAM vizeSa lakSaNo- AtmArAmasya sataH samatRNamaNimuktaleSTukanakasya / svAdhyAya-dhyAnaparAyaNasya dRDhamapramattasya // 253 / / atha-AtmA-cetanamAM ramaNa karanAra, saMta-sajajana, jenA manamAM taNakhaluM ane ratna samAna hoya athavA jeNe mATIne Dhagale ane tenuM eka ja gaNIne mUkI dIdhelA heya ane je svAdhyAya (abhyAsa) ane dhyAnane mATe sarvadA taiyAra hoya tathA pAkA apramAdI heya te dhyAtA hoya. (253) vivecana--dhyAna karanAra dhyAyanuM ja A gAthAmAM vaNa na cAlu che. te parathI dhaNAyaka ke hoya tenI vyAkhyA bAMdhI levI. AtmArAma-Atmika guNanI vicAraNA karanAra yegI. e AtmAnI vAtamAM ja ArAma pAme, emAM ja ene majA Ave ane AtmAnI kevI rIte pragati thAya tenuM satata ciMtavana kare. e prANIne-dhyAyakane AtmAnI ke AtmA para asara karanAranI vAtamAM ' ja abhirati (AnaMda) thAya, evo thAtA hoya. sa-ane ApaNe je dhyAtAnuM varNana vicArIe chIe te sajajana puruSa haya, jene saMtapuruSa kahevAmAM Ave che tevo te hoya. saMtapuruSe duniyAmAM thaDA hoya che. temAM te eka puruSa heya. samatRNamaNi-enI najaramAM taNakhaluM ane mahAmUlyavAna ratna eka sarakhA ja heya, ene ratna tarapha pakSapAta na hoya ane taNakhalAM tarapha abhAva na hoya. e dhyAtAnI najare banne sarakhA ja dekhAya. AvI ratnamAM ane taNakhalAmAM samabhAvabuddhi ghaNI muzkela che. leSmakanaka-eNe sonAne ane dhULanA DhephAne sarakhAM gaNIne mUkI dIdhela hoya che. senAne Dhagale karela hoya ke dhULane Dhagale heya te bannene sarakhAM gaNIne eNe choDI dIdhelAM hoya che. enI najaramAM sonAne bhAva atyAre vadhAre che tethI te UMcuM che ane retIne Dhagale nakAme che ema lAgatuM nathI. e sonAne ane retIne sarakhAM gaNune tyAga TIkAkAra mukta' eTale artha karI vizeSa vyAkhyA ApatA nathI, mane bhAse te artha karyo che. - svAdhyAya-abhyAsa. TIkAkArane karele koI artha nathI. mane tene artha abhyAsa lAge che. te abhyAsa kare ke dhyAna kare, temAM ekAgracitta lagADI de che. ene abhyAsa Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareTa prazamarati vivecana sahita ane bAkInA vakhatamAM dhyAna sivAya kAMI paNa sUjhatuM nathI. e te abhyAsa ane dhyAnamAM niraMtara mazagUla rahe che. ene khAvuMpIvuM ke bIju koI kAma sUjhatuM ja nathI. daDhama-e ahIM kriyAvizeSaNa tarIke vaparAyela che. daDhatApUrvaka, apramAdIpaNe e ene artha che apramatta-apramAdI. pramAdarahita, niraMtara udyamI. Avo ApaNe dhyAtA heya. haju ThAtAnAM vizeSa upalakSaNe bIjI be gAthAthI graMthakartAe batAvyA che. te ApaNe joIe. (253) yAtAnAM vadhu lakSaNe adhyavasAyavizuddheH prazastayogaivizudhyamAnasya / cAritrazuddhimatryAmavApya lejhyAvizuddhiM ca // 254 // atha-pitAnA Atmika vizuddha adhyavasAyathI jene traNe dege sArI rIte prasaratA hoya che. arthAta je dina dina pratye vadhAre vizuddhine pAmatA hoya che ane je cAritranI pradhAnabhUta zuddhine ane pitAnI lazyAnI zuddhine paNa kare che, e dhyAtA hoya che. (25) vivaraNa -dhyAtA ke heAya te para varNana graMthakartAe 251mA thI zarU karyuM che te A ane AvatA lekamAM paNa cAlu rAkhe che. adhyavasAya-pRthvI, ekendriya vagere sava ne adhyavasAya te jarUra hoya che. A zuddha adhyavasAyavALAne adhyavasAyanI vizuddhine pariNAme, adhyavasAya sArA thAya tene pariNAme, yoga zuddha thAya che. yoga-ena-yAtAnA mana, vacana, kAyAnA kSetre paNa barAbara vate che. eTale sArA adhyavasAyane pariNAme enI mana, vacana, kAyAnI pravRtti paNa bahu sarasa hoya che. A dhyAtA hoya. vimAna-AvI rIte suMdara adhyavasAyane pariNAme enI genI pravRtti paNa divasAdivasa vadhAre zuddha zuddhatara thatI jAya. Ama adhyavasAye vega para asara kare che ane dine dine e vadhAre vizuddha thatuM jAya che. cAritrazuddhi-AvI rIte mana vacana kAyA vizuddha vate eTale enA cAritramAM zuddhi uttaretara thatI jAya. sArane badhuM sAruM ja maLe. peganI asara cAritra para thAya emAM navAI nathI. aSTapravacanamAtA paNa azuddhi ja mAge che ane te te cAritranA prANa samAna che. | lerayA-ane cAritrazuddhi thatAM lezvAzuddhi thAya e te ughADI samajAya tevI saMta che, Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna Re Ave| ApaNA dhyAtA hAya. je dhyAtA na hoya teNe A vaNuna vicArI yAtA thavAnA Adarza rAkhavA joIe, kAraNa ke A saMsAranA aneka tApanuM nivAraNa aMte e mAge ja thAya tema che. (254) yAtAnAM chevaTanAM lakSaNA-- tasyApUrvakaraNamatha ghAtikarmakSayaikadezottham / RddhipravekavibhavavadupajAta jAtabhadrasya / / 255 / / atha--tene A apUrvakaraNa hAya che, eka deze ghAtikarmanA kSayathI te udbhaveluM hoya che, tema ja aneka prakAranI RddhionA vaibhavathI yukta utpanna thayeluM heAya che. ane enuM (khyAtAnuM) kalyANa thayeluM heAya che. (255) vivecana----dhyAtAnuM vivecana je 251mI gAthAthI zarU thayuM che tenA bAkInA ane chevaTanA bhAga A gAthAmAM pUrNa thAya che. apUrva karaNa--pUrva karmakSaya na karyA hoya tevuM. ceAthA guNuThANune aMte je apUrvakaraNa thAya che tene ane A apUrvakaraNane saMbaMdha nathI. bAkI, e karmanA je kSaya te ahI kare che te apUrva che. tenI saMkhyA paNa ghaNI moTI che te dRSTie tene apUrvakaraNa kahI zakAya. athavA ene AThamuM apUrvakaraNa guNusthAnaka prApta thAya che evA artha ke bhAva zakaya che. bAkI traNa karaNamAMnuM eka apUrvakaraNa te ene cAcA gurusthAnakane aMte kathAranuM thaI gayela che. te artha atra ghaTe nahi. ghAtIka -- --cAra ghAtIkarmo che, te ApaNe joI gayA. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mAhanIya ane aMtarAya e ghAIkarmonA te kSaya thavAne haju vAra che. paNa tenA eka vibhAga atra zarU thaI jAya che. eTale AtIkarmanA kSaya thavAnI zarUAta ahIthI ja thAya che. dhyAtA evuM sarasa dhyAna kare che ke cAre ghAtI karmanA kSayanI zarUAta te karI nAkhe che. dhyAtAnuM dhyAna karmAne kApavAnI zarUAta kare che. ghAtIkarmane kSaya kema thAya che ane teneA udaya kema eTake che? dhyAnaagni eTale Akaro che ke dhyAtAnuM dhyAna ene kare e taddana svAbhAvika vAta che. Rdi----avadhijJAna, ATha siddhi vagere aneka prakAranI siddhie yAgIne--dhyAtAne ekAgratAne pariNAme prApta thAya che, paNa temAM te rasa na le, khAsa dharmazAsanane lAbha thatA hoya tA judI vAta che, paNa peAtAnA lAbhanI khAtara prApta thayela RddhinA upayega kare nahi. te jANe che ke aNimA, laghimA vagere siddhinA upayAga karavA te pramAda che ane pramAda te yAganajare mRtyu che. AthI pAtAnA lAbha khAtara e siddhinA upayega Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM prAmAMta vivecana sahita na kare, paNa tene Rddhi ke siddhi te jarUra maLe. pramAdathI e pAtAnA adhaHpAta na vAre. praveka--prakAra, aneka prakAranI siddhio ane niSie tene maLe che. RddhinA upayAga te yAgamaLe vadhAravA aMge kare. e sAMsArika ke aMgata kaI hetue e siddhine upayoga na kare. paNa ene sarva AThe siddhi maLelI DAya che. ane tenAmAM tenI zakti hovAne kAraNe ja e apUrNAMkaraNa karI cAre ghAtIkarmano kSaya karavAnI zarUAta tA karI de che. vibhava--vaibhava. AThe mahAsiddhio mATI dolata samAna che ane tene vaibhava kahevAmAM jarApaNa atizayekti nathI. jAtabhadra--kalyANavaMta. dhyAtA janmathI bhadrapariNAmI hoya che. bhadrika jIvA svabhAva vaDe ja kalyANane icchanArA ane kalyANu karanArA hoya che. A dhyAtAnuM kalyANa te thaI ja rahyuM che, ane te teNe dhyAnanA khaLathI prApta karyuM che. e janmathI kalyANavata hoya ke na pazu hAya, paNa atyAre te tenuM kalyANa thaI rahyuM che ane te teNe prayAsa karI prApta karyu che. 251-255 gAthAmAM jenuM vana karavAmAM AvyuM che teve dhyAtA hoya. (255) dhyAtA gAravamAM paDe nahi-- sAtarddhiraseSvaguruH prApyarddhivibhUtimasulabhAmanyaiH / saktaH prazamaratisukhe na bhajati tasyAM muniH saGgam // 256 // atha--sAtA, Rddhi ane rasanA gAraveAthI rahita, ane jene khIjAe prApta karavI sahelI vAta nathI te Rddhivaibhavane sArI rIte meLavIne, te te zAMtinA sukhamAM AnaMda pAme che, ane te Rddhi vageremAM Asakata paNa thate nathI. (256) vivecana-dhyAna karanAra kevA heAya che tenuM A gAthAmAM vadhAre vaNuna kare che. prAsaMgika tarIke atra gArava athavA gauravane paNa vaNuvI dIdhAM che. gArava--gaurava, abhimAna, aDuMkAra. A traNa prakAranA gArave che--Rddhi, rasa ane sAtAgArava. RddhigArava te meTA dhanapati ke rAjAmahArAjAne thAya. te dhanapatinuM pa pacAvavuM bahu muzkela che. paisAnI sAthe abhimAna te neDAyaluM ja rahe che, bIjuM, rasavALI cIja meAsaMkhI, saMtarA ke zeraDI peAtAne maLyAM hoya tenuM abhimAna prANIne tarata AvI jAya che ane mArI ta`durastI ke zarIranA avayave ke snAyue evA majabUta che ke huM pacAsa mAjIsanI rasAI jamI la" ane UbhA UbhA eka maLyu dUdha pI jAuM, peAtAnI tabiyatane aMge AvuM abhimAna prANI ghaNIvAra kare che, Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna 631 aguru-gauravarahita. pitAnI pAse moTI trAddhi hoya ke rasavALI cIje hoya ke pite taMdurasta senDa je hoya, A vAtanI moTapa je na mAne ke na manAve te gaurava ke gAravarahita kahevAya che. ApaNe dhyAtA AvA keIpaNa prakAranA mArava vagarane heya che. asalabhA-keTalIka cIjo bIjAne maLavI muzkela che. asulabha eTale dujhAya. bIjA te mAthAM kUTIne ke aneka tapa karI rahe tyAre te cIja maLe che evI, anyane dudhaprApya cIja AvA dhyAtAne maLe tyAre paNa te temAM rAcate nathI. sA-e te prazamasukhamAM Asakta thAya che. ene aNimA, ladhimA Adi maLe ke sarasa anyane dharAvIne khavarAvI zake evI akSaNa mahAna labdhi maLe, paNa te te evI labdhi siddhimAM phasAI jatuM nathI ke tenA para Asakti karatuM nathI. tene te prazamasukhamAM ja Asakti hoya che ane temAM ja te rata thAya che. keI jAtanI traddhisiddhi tene meha upajAvatI nathI. traddhi-siddhimAM meha pAma tene te pramAda gaNe che ane pramAda te mRtyu che ema te mAne che. e te zAMtinA-samatAnA sukhamAM Asakta thaIne temAM masta rahe che. prazamazAMti, samatA, cittanI sthiratA. e prazamasukha kevuM hoya tenuM varNana ApaNe agiyAramA prazamaprakaraNa (gAthA 235-242)mAM joI gayA chIe. temAM AnaMda thAya, temAM majA Ave, te sukha hoya tyAre sukha lAge, evA sukhamAM e masta rahe. enuM AkarSaNa A prazamasukhamAM heya ane tevA sukhamAM te Asakta rahe. tasyAM ane te Rddhi AdimAM rasa dharAvatuM nathI. e Rddhi-siddhine upAdhi gaNe che. ene prazamasukhamAM ja majA Ave che. je Rddhine saMsArI jIva bahu mAne che, temAM tenI Asakti hatI nathI, ane te prazamasukha meLavavAnI hoMza hoya che. saMga--rAga. ene Rddhi vageremAM jarAe AkarSaNa lAgatuM nathI, ene prema te prazamasukha tarapha ja ane tene prApta karavAmAM ane maLyuM hoya te tene rAkhavAmAM ja heya che. A dhyAtA-dhyAyaka hoya. * enA vizeSa varNana mATe jJAnArNava ane hemacaMdrAcAryakRta rogazAstra graMtha jevA. (56) dhyAtA munine sukha yA sarvasuravaraddhivismayanIyA'pi saa'ngaarddheH| .. nArdhati sahasrabhAga koTizatasahasraguNitA'pi // 257 // atha-moTA devatA eTale IMdronI je Rddhi hoya te te Azcarya upajAvanAra hoya che, te paNa sAdhunI ddhi pAse eka hajAramA bhAgathI aDadhI paNa na thAya ane Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita te Rddhine karaDe ke daza hajAre guNavAmAM Ave te paNa gharabAra vagaranA muninI addhithI aDadhI paNa na thAya ane hajArame bhAge paNa na thAya. (257) vivecana-AvA prakAranA dhyAtA suninI AMtarasaMpattinI kiMmata ahIM lagabhaga batAve che. tethI te trAddhi keTalI prApta karavA gya che tene barAbara khyAla thaze. suravara-devatAnI vRddhi karatAM iMdranI addhi ghaNI vadhAre hoya che. tene te A vakhata bhegavilAsamAM nRtya ane nATake jovAmAM pasAra thAya che. suravara eTale iMdranI addhi sAthe gharabAra vinAnA muni dhyAtAnI trAddhine graMthai sarakhAve che. IMdranI addhi palAmAM eka bAjue rAkhI taLavAmAM Ave ane bIjI bAjue pallAmAM sAdhu-dhyAtAnI addhi taLavAmAM Ave te, sAdhunI RddhinuM palluM ghaNuM name che. vismayanIyA-Azcarya upajAve tevI. suvaranI addhine jyAre vicAra karIe chIe tyAre ApaNe te kharekhara AzcaryamAM paDI jaIe chIe. ApaNA zeThiyAo pAse karoDa rUpiyA hoya tethI vadhAre sAmAnya devatA pAse hoya che, ane mahartika devatA pAse tethI paNa vadhAre hoya che, ane idra pAse te tethI paNa vadhAre hoya che. eTalI moTI e Rddhi hoya ke ApaNe te tenuM varNana vAMcIne AbhA banI jaIe ane mukhamAMthI aho ! evuM Azcarya nIkaLI paDe. A iMdronI trAddhine aNagAra sAdhunI addhi sAthe sarakhAvIe te IdranI trAddhi hajAramA bhAganI paNa nathI ane aDadhI paNa thatI nathI. eTalI kiMmatI jhaddhi AtmadaSTivALA sAdhunI hoya che. - AnaMdanI kiMmata rUpiyA AnA pAIthI na thAya, e te AnaMda mANanAra ja jANe. sAdhu-muni-dhyAtA AtmAnaMdamAM masta rahe che ane temanI te moTI addhi che, te moTA IMdranI sthULa Rddhi karatAM hajAre gaNI che. je AnaMda munine thAya che tenI kiMmata iMdranA sukhathI paNa vadhAre che. A sarva sukha ane tene prakAra te tene maLe? kyAre maLe?. e jotAM sukhane toLavAnuM sAdhAraNa dhAraNa mUkI devuM joIe. e te ghaNI UMcI hadanI vAta che ane anubhavathI ja jaNAya tevuM che. bAkI te samajAvavA mATe A prayAsa graMthakartAe karyo che ane ApaNe tene anusarIe chIe. - A tulanAmAM ke telamAM jarApaNu atizayokti nathI ke pustakiyADA nathI. jemaNe e sukha jANyuM che, jeyuM che, anubhavyuM che temanuM A vacana che ane teo game tevuM jUThuM bolavA ke jUhuM samajAvavAne manathI paNa prayAsa ke saMkalpa na kare. nAdhati sahasrabhAga-hajAramAM bhAgathI aradhI jeTalI paNa na thAya. eTale devanA IdranA sarva sagavaDe saravALo karavAmAM Ave che te sukha suninA sukhanA hajAramA bhAgathI aDadhuM paNa na thAya. Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna 633 guNita ane iMdranA e sukhane seMkaDAe guNIe ke hajAra guNIe te te sukha aNagAranA sukhanI pAse aradhuM paNa thatuM nathI. hisAba e che ke AmAM guNakAranI vAta che. have idranA AnaMdane hajAre guNavAmAM Ave te te sukha sarakhAmaNImAM aNugAranA sukhanI AgaLa kAMI ja nathI. A vAta anubhave samajAya tevI che. jemaNe evA sukhane anubhava karyo che temaNe A jaNAvela che. eTale ApaNe mATe te puruSa vizvAse vacanavizvAsa che. vyavahAramAM paNa jaNAya che ke suMdara maneyatna karatAM ke bhUmitinA praznanA nirAkaraNa vakhate je AnaMda thAya che te anirvacanIya che. anagAra=ddhi-sAdhupuruSa, muninI ddhi. jene ghara nathI, pitAnuM koI nathI tenI trAddhi. A mAnasika AnaMda athavA tyAgane svAtmAnaMda jaNAya che. (257) te sarvotkRSTa cAritra paNa meLave- tajjayamavApya jitavighnaripurbhavazatasahasraduSyApam / cAritramathAkhyAtaM saMprAptastIrthakRttulyam // 258 // artha_evI laghimA Adi Rddhine ya karIne jeNe aMtarAyarUpa zatruo upara vijaya meLavyuM che te dhyAtA saMsAranA seMkaDe ke hajAre bhave paNa maLavuM durlabha evuM cAritra prApta kare che je cAritra tIrthakaranA cAritra joDe sarakhAvI zakAya tevuM che. (258) vivecana-A gAthAmAM paNa dhyAyakanuM ja varNana cAlu che. - tajajaya-tene vijaya. te Rddhine paNa tuccha gaNanAra che. pitAnI bhadritA, niHspRhatA Adi guNothI e addhine paNa tuccha mAnanAra che. ene dunyavI ke devatAnA vaibhavo paNa AkarSaNa na kare. RddhivinA vijaya dvArA ane niHspRhatA dvArA e RddhithI paNa vadhAre AnaMda meLave che. baddhine lAta mAravI emAM vijaya rahelo che. ri-A duniyAmAM rakhaDAvanAra duzmane rAga ane dveSa che, e banne para, athavA kaSAyazatru para jemaNe vijaya meLavyuM che te dhyAtA che. bhava-seMkaDe bhava athavA hajAre bhave paNa maLavuM muzkela evuM cAritra e pAme che. bhavane asala artha te saMsAra che. ahIM bhavane artha eka janmathI bIjA janme javuM te thAya che. prApa--ghaNI musIbate maLe tevuM. e te daza daSTAMte, jemane ulekha agAu karavAmAM AvyuM che temanI peThe maLavuM muzkela che. seMkaDe ane hajAre bhava pachI paNa maLavuM muzkela. pra. 80 Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita athAkhyAta-e nAmanuM pAMcamuM cAritra. A cAritra be prakAranuM che chAsthika ane kevalika. chAdumasthika cAritra upazamavALAne agiyArame guNaThANe hoya ane kSepaka zreNI mAMDanArane bArame guNakANe heya. kevaLIne terame tathA caudame guNasthAnake je cAritra hoya te kevalika vibhAganuM yathAkhyAta cAritra jANavuM. je UMcAmAM UMcuM cAritra kahyuM che tenuM nAma yathAkhyAta cAritra che. A te mokSanI najIkamAM thArya te bahu UMcA prakAranA cAritranI vAta che. tIrthakatatulya---ene te kevaLIne hoya tenA jevuM cAritra hoya. A UMcI hadanI vAta che. paNa ApaNo dhyAtA A hoya. vaLI e dhyAtA ke hoya tenuM bAkInuM vivecana AvatI gAthAmAM pUrNa kare che. (258) dhyAyakanuM bAkInuM chelluM varNana-- zukladhyAnAdyadvayamavApya karmASTakapraNetAram / saMsAramUlabIjaM mUlAdunmUlayati moham // 259 // atha-prathamanA be zukladhyAnane prApta karIne, te AThe karmane preranAra ane saMsArarUpa vRkSanuM mULa bI thaI paDelA mehane mULathI ukheDI nAkhe che. (259) vivaraNa--A gAthAmAM dhyAtAnuM varNana bAkInuM pUruM kare che ane tenI sAthe dharmadhyAnanuM prakaraNa paNa pUruM thAya che. zukaladhyAna--cothA prakAranA dhyAnanuM nAma zudhyAna kahevAya. te zukladhyAnanA paNa cAra bheda che. ApaNe tatvanA navamAM prakaraNamAM (gAthA 189-221)tene aMge vicArI gayA chIe. Adhadvayama--enA prathama be prakAre chadmastha avasthAmAM lAbhe che. e be prakAra jarA vistArathI joI jaIe. pratyeka dravyane vize utpAdAdi paryAyanA bhedapaNanuM ciMtana karavuM, zabdathI zabdAMtare tathA arthathI arthatare ane dravyathI dravyAMtare saMkramaNa karavuM tathA eka pegathI bIjA yegane vize eTale manathI vacanagane vize, vacanagathI kAyayegane vize saMkramaNa karavuM ityAdika te paheluM pRthaphavitarka savicAra zukladhyAna. e dhyAna bhAMgika kRta pAThIne traNe ga chatAM thAya che. A dhyAnanA prakArane savitarka ane savicAra kahevAnuM kAraNa e che ke ahIM eka pachI eka vitarko-mRtopadezanAM avalaMbane hoya ane eka paryAyathI bIjA paryAya para vicAraNA cAlyA kare che, paryAyabhede zabdasaMkramaNa paNa thayA kare che. AvI rIte vastutattva para vicAraNe sthira karavAthI ane eka paryAyathI bIjA paryAya para ane eka gathI bIjA vega para gamana karavAthI prANa pRthaphatvavicAraNuM sthira kare che ane pachI Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna ( 5 zukaladhyAnanA bIjA pAyA para (ekatvavitarka avicAra) ArahaNa kare che. prathama pRthaphatvapaNuM upara vicAra karatAM karatAM jyAre tene sthiratA thAya che ane mananI zuddhi thAya che tyAre AtmavIryathI te ekatvapaNane vicAra karavAne gya thAya che. ahIM eka yegathI bIjA gamAM saMkramaNa karavAnuM rahetuM nathI. ahIM eka dravya upara, eka paryAya ane eka pudgalanuM te darzana kare che. dravyamAM rahela paryAya bhinna hovA chatAM temanI aMtima ekatA anubhave che ane tevA viziSTa anubhavane lIdhe prathama je pRthaphatvanuM bhAna tene thayuM hatuM tenA karatAM ati udAtta sthiti anubhave che. A bIjA prakAranA zukaladhyAnathI tenAmAM eTale badhe vadhAre thaI jAya che ane zuddhi eTalI sArI thaI jAya che ke atyAra sudhI sarva vastuone bedha thaI zake evuM bhAna AvaraNa pAmyuM hatuM, te AvaraNa AnA prabhAvathI khasI jAya che ane AvaraNa dUra thaye aMdara rahela aciMtya prabhAtejayukta sUryane prakAza prakaTa thAya che. A bane bhedamAM avalaMbana nAmanuM rahe che ane te zrutivacAranuM hoya che. karmASTaka--ATha karmo, AgaLa varNavela che. A ATha karmo paikI mohanIya karma eka che. e saMsAramAM rakhaDAvanAra ane prANIne mUMjhavanAra hovAthI ene karmanA rAjA tarIke gaNavAmAM AvyuM che. mUlabIja-A saMsArane je jhADa gaNue te karmo tenAM mUlabIja che. saMsAra karmo mAMthI UThe che, ane vadhe che. unmelana-mULamAMthI ukheDIne pheMkI de che. dhyAtA karma bAMdho nathI, paNa pUrve ekaThAM karyA hoya temane paNa mULamAMthI ukheDI pheMkI de che. saMsArarUpa jhADanA mULiyAM ukheDI nAkhe che. AgaLa upara prasaMge zukaladhyAnanA bIjA be prakArane ApaNe vicArIzuM. saMsAravRkSanuM mULa ane karmone preraNA karanAra meha chetene ApaNe dhyAtA mULamAMthI ukheDIne pheMkI de che. e mahane vijaya kare che ane e duzamanane hataprata karI mUke che. praNetAraM-nAyaka, AThe karmone ke bAkInAM sAta karmane laI AvavAmAM nAyaka tarIke kAma karanAra maha che. tene e mULathI nAza kare che. A varNana parathI dhyAyaka-dhyAtA ke hoya tene kAMIka khyAla AvyuM haze. (159) A pramANe dharmadhyAnanuM prakaraNa pUruM thAya che. A prakaraNamAM ApaNe dharmadhyAnanA cAra cAra prakAra be rIte joI gayA ane zukaladhyAnanA paNa be bhedo joyA. AvI rIte dharmadhyAnanA prakaraNamAM zukladhyAnanuM nirUpaNa karavuM te koIne atireka lAge te jaNAvavAnuM ke AmAM koI anya pradeza para AkramaNa nathI. cAlu prakaraNamAM tenI pachI thavAnI sthiti . Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 prazamarati vivecana sahita para vicAra karavAnA rivAja cAlu che ane tene anusaratA e zukaladhyAnanA bhede vicAryA che. temAM koI jAtanA niyamasara vAMdhA nathI. zukladhyAnanA khAkInA e bhedA togya sthaLe have pachI vicAravAmAM Avaze. muddAnI vAta e che ke dhyAnanA viSaya ja ghaNA mahattvanA che ane abhyAsa karIne lakhavA cAgya che. AkhA jaina zAsananuM rahasya agAu jaNAvyuM tema dhyAna che. ane te khAtara yAgagrathAne abhyAsa ati Avazyaka che. eka vidvAnanuM evuM mAnavuM hatuM ke jainAmAM yoga jevI cIja nathI, paNa mane vAMcatAM jaNAya che ke jaina yAga te mArgAnusArInA guNAthI zarU thAya che. AkhA guNasthAnakramArAha emAM vaNuvI zakAya ane banne prakAranI zreNine emAM sthAna maLe, te uparAMta traNe karA ane yAganirodha paNa emAM sthAna meLave. AvI rIte jaina graMtheAmAM kahela nItivibhAga, dravyazrAvakanAM lakSaNa, bhAvazrAvakanAM lakSaNa, dravyasAdhunAM lakSaNa ane bhAvasAdhunAM lakSaNa, vagere aneka khAkhatA emAM AvI zake. jo banaze te huM jaina dRSTie yeAga"nA khIjuM bhAga lakhavA icchA rAkhuM chuM, te temAM A yAganI aneka bAbate jarUra Avaze. jaina tattvajJAna tA yAgamaya ja che. ane jaina yAganA dAkhalA joIe te paNa ghaNA che. emAM metArya, skaMdaka ke khuda tIrthaMkarAnA dAkhalAo ja yAganA namUnA pUrA pADe che. ane bIjA aneka kathAnako ane jaina sAhitya jaina yAgane sArAmAM sArA AkAramAM batAvI zake tema che. A dizAe prayatna karavAnI mArI lekhaka pratye vijJapti che. cauda gurusthAnakavArtA ane temAM paNa mithyAtvane guNasthAnaka gaNavAnI vizALatA ane pugaLaparAva ne aMge tenA dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI bhede vicAratAM ane gautamasvAmIe aSTApada para karela kathA khUba sAhitya pUruM pADe tema che. tethI A ceganA viSayamAM prayatna karavA jevuM che ema mane lAge che, je dharmanuM kathAsAhitya ATaluM vizALa hoya tene ceviSaya bahulAvavAmAM jarApaNu muzkelI paDe tema nathI ane aneka dRSTibi'duthI e viSaya jhaLakAvavA jeve che. paNa kharekharI vAta te e che ke dhyAnanA viSayamAM athavA yAgamArgamAM lekhanapravRtti karatAM e vAtanI pAtA upara keTalI asara thaI che te jovA jevuM che. prANI bIjAne mATe lakhe tyAre te bahu paheALA thaI jAya che, paNu lakhanAra jo te vAta peAtAne lAgu pADavA prayatna kare te jIvana pharI jAya ane e namUnedAra samatAnA dAkhaleo thaI paDe. lakhavAmAM lAbha tA che ja, kAraNa kAMI nahi te teTalA samaya te kAyA ane vacanayeAganI tema ja manAyeAganI zubha pravRtti thaI te lAbhakAraka che, paNa lakhavA pramANe vana thAya te ghaNuM lAbhakAraka che, sthAyI lAbhakAraka che. tethI lakhavAnA ni ya karanAre sArI rIte vicArIne lakheluM jIvavA vicAra karavA ane A jAtanA vicAra tene sthAyI lAbha karaze, Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAne bAkI parane upadeza ApatI vakhate A jIva pahoLe pahoLo thaI jAya che. e ghaNuM moTI moTI vAta kare che. ane Adarzone bane teTalA ucca prakAranA batAve che. e ja mANasa lakhe tevuM jIvate hoya te bahu lAbha thAya che, sva ane pArane te khUba lAbha Ape che. nahi te pithImAMnAM rIMgaNa peThe kaI vAra te te emane rIDhA karI mUke che, e te ema ja cAle, ne sAce upadeza denAra paNa geTa vALe che ane svArane nukasAna karanAra keTalIka vAra thAya che. sAce mArga jANyA, samajyA pachI paNa kharAba mAge cAlavuM te te bahu kharAba che. sAruM jANavA chatAM paNa hinamArga pakaDe te mANasanI nIcatA, naisargika tucchatA ja batAve che. A te vAta lakhatAM lekhaka para lakhAI gayuM ane te mane pasaMda nathI. huM pitA mATe kAMI lakhate nathI, lakhavA icachate nathI. ApaNe koNa? kALanA sapATAmAM kyAMnA kyAM ghasaDAI jaIzuM ane ApaNuM nAma ke dhana ke AbarU koI cIja sAthe AvanAra nathI. mATe, janatA upara banate upakAra kare ane pitAnI jAtane visarI AvA gya vairAgyanA graMthe paralAbha mATe bane teTalA lakhavA. A ja agatyane viSaya AvatA prakaraNamAM AvavAnuM che. gapragatimAM pakazreNa samajavA ane svIkAravA jevo viSaya che ane yogane eka prakAra che, tethI te prastuta che. ene samajavAmAM ceDI jhINavaTa joIze. te mATe vAMcanArane taiyAra karI have ApaNe gapragatinA A navA paNa agatyanA viSaya para praveza karIe. | ri dhyAna ke Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 14 muM : kSapakoNI jainanA tatvajJAnamAM aneka pAribhASika zabdo che, temane A kSepaka zreNI athavA kSapakazreNi zabda eka pAribhASika zabda che. be prakAranI zreNi prANI vaDe maMDAya chekSapakazreNi ane upazamazreNi. keza tapAsatAM jaNAya che ke zreNi ane zreNI e banne sAcA zabdaprayoga che. bAkI sAtamAM guNasthAnathI laI AgaLa jatA sarva guNasthAnamAM AtmAnAM pariNAma eTalAM sthira ane zuddha thaI jAya che ke jethI e guNasthAnamAM AyuSyane baMdha te thatuM ja nathI, paNa Atmika tatra tyAM be rIte cAle che. koI kSapakazreNI mAMDe che ane keTalAka upazamazreNuM mAMDe che. A kALa ane sAmAnya karmasthiti para AdhAra rAkhe che. eka bhavamAM be vakhata ane AkhA kALacakramAM prANI vadhAremAM vadhAre cha vakhata upazamazreNa mAMDe che. upazamazreNI zI che, kevA prakAranI che te ahIM ApaNe joI javA prayatna karIe. e te Atmika dazA che. agni thayela hoya, tenA upara rAkheDI vALavAmAM Ave te agni dekhAtuM nathI, paNa aMdara bhArebhAra agni che. upazamazreNI mAMDanAranI dazA evI che. je karma udayamAM Ave te sarvane te khalAsa karI de ane udayamAM AvatAM karmone bhegavI le ane bAkInAM karmone aMdara bhArelA agninI jema besADI de te upazamazreNI che. te eka jAtanI Atmika dazA che. jene sukha bhegavavAnuM khUba bAkI rahI jAya tevAM karmo hoya te cothe guNasthAnake AvI anuttara vimAnamAM devatA thAya che ane tyAM khUba meTuM AyuSya bhegavI te samayamAM sArAM karmone bhegavI le che. A upazamazreNuM che. kSapakazreNI te karmanI kApaNI ja kare che ane prANu AgaLa pragati karate jAya che. kSapakazreNuM AcaranAra te sIdhe AgaLa pragati kaye jAya che, te jarAe paNa aTakate nathI ane tenAmAM Atmika baLa khUba kAma kare che. ApaNI najare te banne zreNIvALA AtmAo mahAna che, pUjya che, paNa zAstrakAranI najare kSapakazreNi vadhAre sArI che; upazamazreNI paNa utthAna batAve che, paNa kSapakazreNinA pramANamAM te nIcI zreNuM gaNAya che. agiyAramA guNasthAnakanuM nAma "upazAMtakaSAya vItarAga chadmastha guNasthAnaka che. jene kaSAya upazAMta thaI gaye che, jenAmAM rAga-mAyA ane lebha-sarvathA udayamAM na - WWW.jainelibrary.org Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAkazreNI - 69 Ave ane jene chama (AvarANubhUta vAtikarma) haju lAgela hoya te jIva upazAMtakaSAya vItarAga chadmastha jIva kahevAya che. vizeSaNa be prakAranAM hoya che -svarUpa vizeSaNa ane vyAvartaka vizeSaNa. e vizeSaNane svarUpa vizeSaNa kahevAya je vizeSaNa na rahe chatAM paNa zeSabhAgathI ISTa arthane baMdha thaI jato hoya, arthAta je vizeSaNa pitAnA vizeSyanA svarUpamAtrane ja jaNAve. vyAvaka vizeSaNa evA vizeSaNane kahevAya ke je vizeSaNanA rahevAthI ja ISTa arthane dha thaI zake, arthAt je vizeSaNane abhAva hoya te ISTa artha sivAya bIjA arthane baMdha thaI jAya. upazAMtakaSAya vItarAga chadmastha guNasthAna e prakAranA agiyAramA guNasthAnakanA nAmamAM upazAMtakaSAya, vItarAga ane chamastha e traNa vizeSaNa che. te paikI chadmastha e svarUpa vizeSaNa che, kAraNa ke e vizeSaNa na hoya te paNa bAkInA bhAgathI eTale upazAMtakaSAya ane vItarAgatvathI agiyAramA guNasthAnakane bhAva spaSTa thaI jAya che ane je artha lAvavAnuM che tenAthI bIjA arthane baMdha thatuM nathI. teTalA mATe "chamastha e vizeSaNa pitAnA vizeSyanA svarUpamAtrane ja jaNAve che. "upazAMtakaSAya" ane "vItarAga e banane vyAvartaka vizeSaNa che, kAraNa ke e banne rahevAthI ja ISTa arthane baMdha thAya che. ane e na hoya te ISTa sivAya anya arthane baMdha thAya che, jema ke "upakSAMtakAya e vizeSaNa na hoya ane vItarAga chadmastha guNasthAnaka eTaluM ja je vizeSaNa heya te ISTa artha sivAya bharamA guNasthAnakane paNa baMdha thavA lAge che, kAraNa ke bAramAM guNasthAnamAM paNa jIvane chama (jJAnAvaraNa Adi ghAtikarma tathA vItarAgata (AganA udayane abhAva) hoya che, paNa upazAMtakaSAya e vizeSaNa grahaNa karavAthI bAramA guNasthAnakane beya na thaI zake, kAraNa ke bArame guNasthAnake jIvane kayAya upazAMta thatuM nathI, paNa te kSINa thaI jAya che. e rIte vItarAga" e vizeSaNanA abhAvamAM "upazAMtakaSAya chadmastha guNasthAna" eTaluM nAma hoya te the ke pAMcamuM vagere guNasthAnakane paNa baMdha thavA lAge che, kAraNa ke cothA, pAMcamA vagere guNasthAnemAM jIvane anaMtAnubaMdhI kaSAya upazAMta thaI zake che, paNa vItarAga' vizeSaNa rahevAthI cotha, pAMcamA vagere guNasthAnakene bodha thaI zakatuM nathI, kAraNa ke e guNasthAnake vartatA jIvanA rAganA (mAyA tathA lebhanA) udayane sadUbhAva hoya che ane vItarAgatvane tyAM asaMbhava che. agiyArame guNasthAnake te upazamazreNI karanAra chava ja jAya che. e avazya agiyAramA guNasthAnakethI paDe che. guNasthAnakane samaya pUro na thAya te pahelAM e AyuSya pUrNa kare che ane te anuttara vimAne deva tarIke utpana thAya che ane cothuM guNasthAnaka prApta kare che, kAraNa ke e sthAnake cethA sivAyanuM uparanuM suNasthAnaka saMbhavatuM nathI. Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 prazamarati vivecana sahita upazamazreNi karanAra agiyArame guNasthAnakethI avazya paDe che. mokSanI prApti kSapakazreNi vagara thaI zakatI nathI. upazamazreNi mAMDe te e ne e bhavamAM kSapakazreNi mAMDI zakate nathI, e karmagraMthakArane abhiprAya che. siddhAMtakArane mate jIva eka janmamAM eka ja vAra zreNi mAMDI zake che, temanA mate upazamazreNi mAMDanAra e ja bhavamAM kSapakazreNi mAMDI zakatA nathI. have ApaNe upazamazreNi ke kSapakazreNimAM thatA pheraphAra joI jaIe. karmagraMthakAra kahe che ke apramattaguNasthAnake java 59 prakRtine baMdha kare che, te jIva devatAnuM AyuSya bAMdhIne je apramatte (sAtamA guNasthAnake) Ave te 58 prakRti bAMdhe, kAraNa ke AhArakadvikane baMdha saMbhave che, eTale e 58 ke 59 prakRti bAMdhe. eTale apUrvakaraNanI zarUAtamAM 58 prakRti bAMdhe. e apUrvakaraNanA prathama bhAgamAM nidrA ane pracalA nidrAddhikane aMta thAya eTale e apUrvakaraNanA 6/7 bhAga para 56 prakRti bAMdhe. enA paNa te sthitighAta rasaghAta guNaseDhI guNasaMkrama ane apUrvabaMdha kare. tyAM chaTTe bhAge suraddhika (deva gati ane devAnupUrva), paMcendriya jAti, zubhavihAgati, vyasanavaka, audArika vagara cAra zarIra tathA kriyaaMgopAMga tathA AhAraka aMgopAMga e ogaNuza prakRti tathA samacaturagnasaMsthAna, nirmANa nAmakarma ane tIrthaMkara nAmakarma tathA varNacatuSka ane agurulaghucatuSka (agurulaghu, upaghAta, ucchavAsa, parAghAta) e guNasthAnake cha bhAgane aMte kSaya kare. AvI rIte baMdhamAMthI trIza prakRti jatAM sAtame bhAge chavIza prakRtine baMdha thAya. tyAM chellA sAtamA bhAgane aMte hAsyamahanIya, rati mehanIya ane jugupsAhanIya tema ja bhayamehanIya jatAM 22 prakRti baMdhamAM apUrvakaraNane aMte, sAtamAM chellA bhAgane aMte rahe, eTale tyAM jJAnAvaraNIyanI pAMca, darzanAvaraNIyanI cAra, zAtA vedanIyanI eka tathA saMjavalana kaSAya cAra, hAsya, rati, bhaya ane jugupsA ane puruSaveda ema mehanIyanI nava tema ja yazakIrti nAma, urgotra ane pAMca aMtarAya e sAta maLI kamanI kula prakRti 26 bAMdhe. je prakRtine jIva na bAMdhe te prakRtine aMdhaviccheda kahevAmAM Ave che. AvI rIte AThamA apUrvakaraNa guNasthAnakane aMte baMdhamAM sAta karma ne vIza prakRti rahe. ahIM ati vizuddha adhyavasAya thAya ane chavIzamAMthI paNa baMdhamAM prakRti ochI thAya. tyAM AThamA guNasthAnakane aMte hAsya, rati, jugupsA ane bhaya ema cAra mohanIyanI prakRtie baMdhamAMthI javAthI bAvIza kama prakRti baMdhamAM bAkI rahe. have navamA anivRttikaraNa guNasthAnakanA pAMca bhAga (vibhAga) karavAnA che, te darekamAM ekeka prakRti baMdhamAMthI jAya che. prathama bhAge bAvIza prakRtine baMdha, bIje bhAge puruSaveda e che thatAM ekavIza prakRtine baMdha ane tenA trIjA bhAgamAM saMjavalana krodhane baMdha na thAya eTale baMdhamAM viza karyaprakRti rahI. ceAthe bhAge saMjavalana mAna jatAM Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayakazreNI 641 ogaNIza prakRti rahI. pAMcame bhAge saMjavalana mAyA jatAM aDhAra baMdhaprakRti rahI. sadara anivRttikaraNa guNuThANAne aMte saMjavalana lAbha jatAM sUkSmasaMparAya guNusthAnamAM 17 prakRti udayamAM rahe. e sUkSmasaMparAyane aMte cAre prakAranA darzananA aMdhavicchedya thAya che, tema ja uccageAtra, yazaHnAmaka, pAMca jJAnAvaraNIya ane pAMca aMtarAya e kama prakRtine aMdhaviccheda thAya che. mAtra eka zAtAvedanIyanA ja madha khAkI rahe che. A rIte kSayakazreNi mAMdhanArane khadha upara svAmitva AvI jAya che ane teramAne aMte eka zAtAvedanIya ka`prakRtinA paNa madhamAMthI nAza thAya che. A rIte kSapakazreNi mAMDanArane uDDaya tathA sattAmAM kama prakRti uttarottara ochI thatI jAya che. mudde vAta e che ke kSapazreNi e mAtmika guNa che ane AtmA ene e mAge pravartAve che. AvI keTalIka vAte graMthakartA pAte ja kahenAra che. te pachI kAMI jarUrI khulAsA haze te prakaraNane aMte karavAmAM Avaze. AvA suMdara Atmika guNune prathama ApaNe vidvAna graMthakartAnA zabdomAM samajavA yatna karIe. mAhAnmUlananeA krama-- pUrvaM karotyanantAnubandhimAmnAM kSayaM kaSAyANAm / mithyAtvamohagahanaM kSapayati samyaktvamithyAtvam // 260 // atha--pahelAM te te anaMtAnubaMdhI nAmanA kaSAyAnA kSaya kare che. tyAra pachI te mithyAtvamAhanIya, mizramehanIya ane samyakatvamAhanIyanA kSaya kare che. (260) vivecana--mahane e prANI jyAre kSapaka zreNi mAMDe tyAre kevI rIte dUra kare che tenA krama paddhatisara batAve che. ana`tAnukha dhi--pahelAM te e anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA tathA lebhanA kSaya kare che, tenA ApaNe krama joIe. mithyAtva guNasthAnakane cheDe aMdhamAMthI anAnumaMdhI cAra prakAranA kaSAya jAya che, te ApaNe upodghAtamAM joI AvyA. A cAra anatAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane leAbha jenuM svarUpa sacitra prathama karmagraMthamAM ApavAmAM AvyuM che te baMdhamAMthI prathama guNasthAnakane aMte nAza pAme che, tyAra pachI enA-e cAre prakRtinA baMdha thatA nathI. AvI rIte kSapakazreNie caDhanArA cAre ati adhama kaSAyAne baMdha tA yAranA aMdhamAMthI mUkI Avela che. (jue karmagraMtha khI, gAthA pAMcamI.) mithyAtvamAhanIya darzanamehanIyanA traNa prakAra che: mithyAtvamehanIya, mizramAhanIya ane samaktimAhanIya. enuM vistArathI svarUpa prathama karmagraMtha gAthA caudamImAM Apela che. kedravAne dAkhale tyAM ApyA che. te vicAravA ceAgya che. ene (dravAnA) pra, 81 Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prazamarati vivecana sahita bhUsa kADhI nAMkhavAmAM Ave che ane chAza AdithI tene zodhavAmAM Ave te te naza karatA nathI. hitaahitanI parIkSAmAM vikaLa karavAvALA mithyAtvamehanIyanA pugaLa che. emAM sarvaghAtI rasa hoya che. beThANIe, traNaThANIo ane cAraThANuo rasa sarvaghAtI rasa che. AtmA pitAnA vizuddha pariNAmanA baLathI e pudgonA sarvaghAtIrasa athavA zaktine ghaTADI de che. pachI mAtra ekaThANIe rasa rahe che. A ekaThANIA rasavALA darzanamehanIyanA pudugaLane samakita mehanIya kahe che. enAthI tattvarucirUpa samyaktvamAM bAdhA pahoMcatI nathI, paraMtu ene udaya AtmasvarUpa rUpa aupazamika samyakatva tathA kSAyika samyakatva thavA detuM nathI ane sUkSama padArthonA vicArane aMge zaMkAo pedA kare che, ene pariNAme samakitamAM malinatA AvI jAya che, e deSane kAraNe A karmane samyakatvamehanIya karma kahevAya che. kaI bhAga zuddha ane koI bhAga azuddha evA kadravA sarakhuM mizramehanIya karma che. A karmanA udayathI jIvane tatvarUci na thAya. A mizramehanIyanuM bIjuM nAma samyamithyAtvamohanIya che. enAM karmapudgomAM beThANIo rasa hoya che. sarvathA azuddha kodravAnA jevuM mithyAtvamohanIya karma che, e karmanA udayathI jIvane hitamAM ahitanI buddhi thAya che ane ahitamAM hitanI buddhi thAya che. eTale e karmane udaya thAya che tyAre prANI hitane ahita samaje che ane ahitane hita samaje che. A prakAranA karmapudgamAM cauThANIo, traNaThANIo ane beThANIe rasa hoya che. 1/4 rasane catuHsthAnaka, 1/3ne tristhAnaka ane 1/rane kristhAnaka (beThANIe) rasa kahevAya che. svAbhAvika rasa che tene ekaThANIe rasa kahevAmAM Ave che. A viSaya samajavA mATe lIMbALIne ke zeraDIne eka zera rasa laIe. ene ekaThANIe rasa kahe. lIbaLInA e svAbhAvika rasane kaDavo athavA zeraDInA rasane mIThe rasa kahevo joIe. e eka zera rasane AgamAMthI pasAra karIne aradhAne bALI nAkho, e rIte karatAM vadhela ke bacela aradhA rasane beThANIo rasa kahevAya che. e rasa svAbhAvika kaDavA rasa ke madhura rasanI - apekSAe vadhAre kaDavo ke vadhAre madhura kahevAya. eka zera rasanA be vibhAga bALI nAMkhavAmAM Ave te vadhelA eka vibhAganA rasane traNaThANIo rasa kahevAya. A prApta thayela lImaDAne rasa vadhAre kaDavo ane zeraDIno rasa vadhAre mIThe thAya che. eka rasanA traNa bhAga bALI nAMkhavAmAM Ave te vadhelA pAzera rasane cauThANuo rasa kahevAmAM Ave che. A rasa je. lImaDAno hoya te vadhAre kaDavo ane zeraDIne hoya te vadhAre mIThe kahevAya che. AvI rIte karma zubha athavA azubha phaLa Ape che. te sarvathI AkAre hoya te te cAraThANIo rasa kahevAya che, tethI ocho kaDo yA mIThe rasa hoya te traNaThANIo rasa kahevAya che, tethI ochA tIvra rasane beThANIe rasa kahevAya che ane maMda zaktivALA rasane ekahANIo rasa samaja joIe. Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNI anaMtAnubaMdhI kaSAya-krodha, mAna, mAyA tathA lebha e cAre prakRti baMdhamAMthI paNa jAya che. (bIje karmagraMtha, gAthA pAMcamI) ane samakita mohanIya tathA mizramehanIyane te baMdhamAM gaNavAmAM ja nathI AvatA. 158 prakRti paikI saMghAtanane (5) ane baMdhanane (15) te zarIra nAmanA 5 bhedamAM ane varNa AdinI 20 prakRtine varNa Adi cAramAM samAvatAM ane mehanIya karmanI 28 paikI be (mizra ane samaktimohanIya)ne na gaNatAM bAkInI 120 karmaprakRtine baMdha ja gaNavAmAM Avela che. enuM kAraNa e che ke A be-samatimohanIya ane mizramehaniyane baMdha thatuM nathI, mithyAtvamehanIyane karmabaMdha thAya che. enA pugaLane jIva pitAnA samakita guNathI atyaMta zuddha athavA ardhazuddha karI de che, A atyaMta zuddha pugaLa te samakitanehanIya ane azuddha pugaLa te mizramehanIya che. AvI rIte samati mehanIya ane mizramehanIya karmaprakRtie alaga baMdhAtI na hovAthI baMdhane aMge 120 karmaprakRtine ja vicAra karavAmAM AvyuM che. enI vistRta vicAraNA mATe jue prathama karmagraMtha-gAthA 3ra uparanuM vivecana). AvI rIte anaMtAnubaMdhIne baMdha bIjA guNaThANe ane tenI AgaLa vicchinna thaI jAya che ane samakita mehanIya ane mizramehanIyane baMdha thatuM ja nathI. mithyAtvamehanIyamAM te be pharI jAya che. A rIte samakita mehanIya ke mizramehanIyanAM baMdhananuM kAraNa ja na hovAthI tene jIva bAMdhate nathI. (260) kSapaNIvALo vadhAre karmakSaya kare samyaktvamohanIya kSapayatyaSTAvataH kaSAyAMzca / kSapayati tato napuMsakavedaM strIvedamatha tasmAt // 261 // atha--samyaktvamehanIyane te kSaya kare che ane ATha kaSAyane te kSaya kare che. tyArapachI te napuMsakavedane kSaya kare che ane te strIvedane paNa kSaya kare che. (261). vivecana-e chellI gAthAmAM batAvelAM karmone te khapAve che paNa bIjA kayAM karmone kSapakazreNI bAMdhanAra khapAve che tenuM A gAthAmAM varNana kare che. samyakatvamehanIya-prANI darzana mehanIya bAMdhe che. tene rasa tIvra hoya te te mithyAtvamohanIya kahevAya che. vacagALAne heya te te mizrapuMja kahevAya che ane maMda rasa hoya te te samyaktvamehanIya kahevAya che. zAstranI paribhASAmAM kahIe te ekaThANIo rasa samakitanehanIya hoya che. be ke traNa ThANIo rasa mizramehanIya hoya che. ane caheThANIe rasa miyAtvamohanIya hoya che. Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prazamarati vivecana sahita prathama guNasthAnakane aMte mithyAtvamohanIya udayamAMthI viccheda pAme che. (bIje karmagraMtha, gAthA caudamI) trIjA guNasthAnakane aMte mizramehanIya udayamAMthI vicacheda pAme che (sadara, gAthA paMdaramI ane sAtamA guNasthAnakane aMte samakita mehanIya udayamAMthI viccheda pAme che, baMdhamAMthI e jAya che. (sadara, aDhAramI gAthA). ATha kaSAya-bIjA apratyAkhyAnI cAra kaSAye trIjA guNasthAnakane aMte baMdhamAMthI viccheda pAme che ane trIjA pratyAkhyAna kaSAyanI cekaDIne baMdha pAMcame guNaThANe jIva karate nathI (gAthA 16 mI, sadara). napuMsakaveda-karmagraMthanA kahevA pramANe traNe vedo navamA guNasthAnakane aMte udayamAMthI jAya che. (gAthA 18mI, sadara graMtha). jIveda-tene udaya paNa navamAM guNasthAnakane aMte jAya. traNe veda udayamAMthI sAthe ja jAya che. AvI rIte prANI kSapakazreNI mAMDavAne hoya che tenI pahelAM udayamAMthI te prakRtio jAya che. udayamAMthI traNe vedane aMta navamA anivRttikaraNa guNasthAnakane cheDe thAya che. (dvitIya karmagraMtha-gAthA 18 mI). AmAM napuMsada ane tyArapachI strIvedane kSaya thAya che ema vAta karI che. te mATe ApaNe sattAne tapAsI jaIe. sattA eTale pUrvakALe bAMdhela karma ene sthitikALa pAke tyAre udayamAM Ave, tyAM sudhI te sattAmAM paDayuM rahe. sattAmAM te apUrvakaraNa vagere 4 guNasthAnake anaMtAnubaMdhI kaSAyane udaya sattAmAMthI jAya. e cAra guNasthAnaka te AThamuM, navamuM, dazamuM ane agiyAramuM che. kammapayadi mate e cAre guNasthAnake lAbha nahi. (juo karmagraMtha bIjegAthA ra7 mI. ahIM te emanA mata pramANe e karmanI visaMyejanA kare, tethI banyA bIjanI peThe e karma pharI paleve nahi. karmagraMthakAranA mate te navamA guNasthAnakanA trIjA bhAgamAM Aveda, napuMsakaveda sattAmAMthI jAya. A kSapakazreNI mAMDanAra jIvanI vAta che. ApaNe te vastusthiti samajavAnI che, bAkI e guNasthAnaka sudhI ApaNe A bhave te pahoMcavAnA nathI. bAkI strIveda ane napuMsakaveda udaya ane sattAmAMthI jAya che, e cokkasa vAta che. (karmagraMtha bIje, gAthA 2hmI). "tyArapachI" e zabda graMthakAre kema vAparyo haze te tattvajJAnIo rAkhI ApaNe AgaLa vadhIe. (261) Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNI kSapakazreNi mAMDanAranA vadhAre kamakSo hAsyAdi tataH SaTkaM kSapayati tasmAcca puruSavedamapi / saMjvalanAnapi hatvA prApnotyatha vItarAgatvam // 262 // artha-hAsya vagere che nekavAne khapAve ane tyArapachI purUSadane paNa khapAve ane saMjavalanaprakAranA cAre kaSAyone haNI nAkhIne te vItarAgapaNuM prApta kare. (262). vivecana-kSapakazreNI mAMDanAra keTalAM karmone khapAve tenuM varNana chellI be gAthAthI cAle che. te ja vAtamAM vadhAre A gAthAmAM graMthakAra kare che. hAsyAdiSaka-hAsya, rati, arati, bhaya, zoka ane duzaMchAne hAsyAdipaTraka kahevAmAM Ave che. te udayamAMthI te jAya che, paNa navamAM guNasthAnakanA trIjA bhAge A hAsyAdi SaTraka sattAmAMthI paNa jAya che ema bIjA karmagraMthanI trIzamI gAthAmAM jaNAvavAmAM AvyuM che. saMjavalana-saMjavalana prakArane krodha, mAna, mAyA ane lebha paikI prathamanA traNa te udayamAMthI navame guNasthAnake kSaya pAmI jAya che ane saMjavalana lebha dazame guNasthAnake udayamAMthI jAya che. (bIje karmagraMtha, gAthA ra9) uparanA traNa saMjvalana krodha, mAna ane mAyA navamA guNasthAnakane cheDe sattAmAMthI paNa jAya che ane saMjavalana lebha dazame guNasthAnake jAya che. (sadara, gAthA 31). vItarAga-jenA rAga ane dveSa gayA che, te vItarAgatA che. evI vItarAgatA kSapakazreNI mAMDanAra prApta kare che. sattAmAMthI paNa dazame guNasthAnake kaSAya jAya che ane te eTale vItarAgavu jarUra Ave che evo mata umAsvAtijI prakAze che. - napuMsakaveda ane strIvedanI sarvaprakRti navamAnA nava bhAga karatAM ethethI navamA sudhI sattAmAMthI jAya che. - A rIte udaya ane sattAmAMthI prakRti jatAM vItarAgatA prApta thAya che. ane vItarAgane te mArAMtArAM kaI nathI. A sarva kSapakazreNI mAMDanArane thAya che. upazamazreNIvALe te saMsAramAM phare che. (62) kSapakane vadhAre kamanAza- sarvodghAtitamoho nihataklezo yathA hi sarvajJaH / bhAtyanupalakSyarAvaMzonmuktaH pUrNacandra iva // 263 // Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita a-mehanA sarva rIte cUrecUrA karIne sarva kalezane mArI haThAvIne jANe e peAte ja sarvajJa na hoya teveA thaIne, nahi dekhAtA rAhunA a'zathI paNa mukta thaIne pUnamanA pUrepUro jANe caMdra hoya tevA te thaI jAya che. (263) 4ra vivecana--A gAthAmAM paNa kSapakazreNa mAMDanAra zuM zuM kare che tenuM vigatavAra cAlatuM khAkInuM varNana pUruM kare che. sarvodghAtitamAha----mehanIya karma dazamA guNusthAnakethI udayamAMthI viccheda jAya che, kSapakazreNi mAMDanAre A mehunA cUrecUrA karelA hoya che ane rahIsahI mAThunIyanI eka prakRti-saMjavalana lAbhanA paNa ahI udayamAM kSaya kare che. kSINumeha nAmanA khAramA guNusthAnake mehanIya karma sattAmAMthI paNa jAya che. eTale kSaSakazreNi mAMDanAranA udaya ane sattAmAMthI mehu nAza pAmI jAya che. tethI tema ja tene sarvathA baMdhamAMthI paNa cUrecUrA thayela hAvAthI tenA aneka guNAmAMnA A, mehune cUrecUrA karavAnA guNa khAsa dhyAna kheMce tevA che. phleza---kSapakazreNi mAMDanAra mahAnubhAvanA sarva phleze| dUra thayelA hAya che athavA temane teNe haThAvI dIdhela heAya che. jenAmAM kaSAya na hoya enAmAM phleza na ja hAya, kAraNa ke klezanuM mULa kaSAyeA ja che. sajJa--e kSapakazreNI mAMDanAra sarvajJa-kevaLajJAnI jevA ja lagabhaga thaI jAya che ane bahu ja thADA vakhatamAM tene terame guNusthAnake kevaLajJAna thatuM hAvAthI te lagabhaga sarvajJa jevA ja che. rAva zA--rAhunA aMza. rAhu caMdrane gaLI jAya che e prAcIna mAnyatA upara A rUpaka che. pUrNa caMdra--punamaneA caMdra. rAhunA aMza paNa jene lAgeleA nathI evA te pUrNimAnA jANe caMdramA ja na heAya teve te dekhAya che. AvI rIte kSapakazreNI mAMDanAranI mahattA batAvI. e anaMtAnubaMdhI kaSAyA, apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAnI kaSAya tathA saMjvalana kaSAyA para vijaya meLavI, hAsyAdi SaTkanA vijaya kare che ane vedane tyAga karI aMte lagabhaga sarvajJa jevA thaI jAya che. vizeSa jANavA IcchA hAya temaNe bIjo karmagratha jove. AvI rIte kSapakazreNI mAMDanAra mAha upara prathama sAmrAjya meLave che. karmomAM mahunIya karma bhAre AkaruM che, tenA para te vijaya meLave che, eTale tenA raste sIdhe| ane sapATa thAya che. A dRSTie kSapakazreNInuM svarUpa khAsa vicAravA yAgya che. (263) Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNI tapa, kSapakazreNi mAMDanArano dhyAnAnala-- sarvendhaneka rAzIkRta saMdIpto hyanantaguNatejAH / dhyAnAnajastavarAmasaMvaravaiivRddhatraNa: ra6|| a--sarva khALavAnAM sAdhanAne ekaThAM karI cetAvelA tenA dhyAna rUpa agni zAMtirasa ane saMvararUpa ghIthI vadhAre vRddhi pAmI anata tejavALA bane che. (264) 647 vivecana--kSapakazreNIe AgaLa dhapelA mANasa kevA hAya che tenuM savizeSa varNana cAlu ja che ane te AvatI gAthA sudhI cAlavAnuM che. have ApaNe te vaNu na joIe. Indhana--khALavAnAM chANAM athavA lAkaDAM. maLI zake tevI sarva vastu. te badhI vastuene ekatra karavAmAM AvI hAya ane pachI temane saLagAvela hoya, cetAvela hAya, tyAre kevA mATe bhaDako thAya? khALavAnI badhI vastuno DhagalA teA tame hoLImAM joyA haze, emAM aneka gharanAM bAraNAM, chANAM, lAkaDAM, tamariyAM vagere khaLe tevI aneka vastuo hAya che, te moTA DhagalAne agni cAMpyu hAya ane jevaDA bhaDako thAya tevaDA meATA bhaDaka karanAra A iMdhaNu che. AvaDA moTA bhaDakAmAM te nAMkhyuM hoya te maLI jAya che, kAraNa ke bhaDako ja pAte mATe che. teja--e bhaDako eTaleA mATe thAya ke tenuM teja paNa ghaNe dUrathI dekhI zakAya. tame DuMgara para thatI DALI dUrathI paNa joI hAya tA te mAIlA sudhI prakAza pADe che. A bhaDakAnA moTA tejanA anubhava gAmaDAMvALAne vadhAre hAya, meATAM zaheramAM te dIvAne prakAza hmaNuM teja khAI jAya che. havi--AnA jevA dhyAnanA agni hoya ane temAM pAchuM ghI chAMTatA javAnuM hoya, pachI bhaDakAmAM zuM khAkI rahe ? jema khALavAnI cIja(iMdhana)nA mATe bhaDako thAya che tema karmonA samUhane khALI bhasma karavA dhyAnAgninA mATe bhaDako thAya che. ane temAM tapa, samatArasa (prazama) ane saMvara ghI pUre che. pachI jema cAlu bhaDakA ghIthI vadhI jAya che tema dhyAnarUpa agnimAM jyAre tapa, prathama ane saMvararUpa ghI umeravAmAM--nAMkhavAmAM Ave tyAre tenA khUba mATe bhaDako thAya che. ala--sAmarthya. evA samartha bhaDako khUba mATe thAya ane temAM pAchuM tapa, prazama ane saMvaranuM ghI chAMTavAmAM Ave tyAre tenuM jora vadhI jAya. pArakAM karmone paNa khALavA dhyAnarUpa agni samartha thAya che ema TIkAkAra ahI jaNAve che. Ave artha A pate kArya zabda A mULa gAthAmAM nathI, AvatI gAthAmA te zabda utprekSArUpe che tethI te vAstavikatAne pratipAdaka nathI. pArakAnAM karelAM karmo dhyAnarUpa agnithI khALI zakAya e vAta mane besatI nathI. e te karmane ekasarakhA niyama che ke kare te legave, Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 648 prazamarati vivecana sahita dhyAna karmone bALavA samartha che. ane tapa sAthe prathama ane saMvara bhaLe tyAre puSTa thayele dhyAnAgni prANInAM karmo te bALI zake che, paNa e parakRta karmo kema bALe? te vAta mArI samajaNamAM AvI nathI. . kadAca A artha prazaMsArUpe hoya. te pitAnAM te zuM, paNa pArakAnAM karelAM karmone bALavA samartha thAya che, e moTo mahimA dhyAnAgnine che. bAkI jyAM sudhI huM karmane siddhAMta samaju chuM tyAM sudhI pArakAnAM karelAM karmo A prANa haThAvI zake ke bALI zake e koI paNa mArga nathI. mULamAM evo koI paNa zabda nathI. mAre mate dayAnAgnithI parakRta karma bALavAM zakya nathI. mane A bAbata TIkAkAranI AlaMkArika lAge che. tatva kevaLIgamya che. dhyAna agni jevuM kAma kevI rIte kare che te ekavAra tame samajI le ane pachI sAthe jyAre samatA-prazama hoya ane navA karmo ADe saMvara hoya, tyAre te bane dhyAnAgnimAM ghI reDavAnuM kAma kare che. eka te badhAM baMdhanene ekaThAM karI khaDakavAmAM AvyA hoya ane tenI upara tapa, prazama ane saMvaranuM ghI chAMTavAmAM Ave pachI e agni keTale vadhe te kalpanAmAM Ave tema che. kalpanAne jora ApavuM. ahIM agni te dhyAnAnala samaje, A rUpaka samajavA jevuM che. (264) kSapakazreNie karela dhyAnAgninuM ra- kSapakazreNimupagataH sa samarthaH sarvakarmiNAM km| kSapayitumeko yadi karmasaMkramaH syAt parakRtasya // 265 / / artha-jyAre prANI kSapakazreNIne Adare che tyAre badhAM prANIonAM karma ja tenAmAM saMkrama thaI zakatAM hoya te te sarvane khapAvavAne zaktizALI thAya che. (265) vivaraNa -kSapakazreNe AdaranAra keTale moTo dhyAnAgni saLagAve che tenuM vizeSa varNana kare che. kSapakazreNi-je kSapakazreNI bAramA guNasthAnake prApta thAya che te nasIbadAra prANIne maLe che. tene dhyAnAgni ke baLavAna hoya che tenuM atra varNana kare che. aneka prANIo je karmo kare che, pachI bhale te pArakAM karelAM hoya, temane je tenAmAM saMkrama thatuM hoya te tene dhyAnAgni e badhAM karmone bALI nAMkhavA zaktimAna thAya che. te pitAnAM karmone te bALI mUke, paNa je bIjAnAM karmo tenAmAM saMkramatAM hoya te temane paNa bALI mUkavA tene dhyAnAgni samartha thAya che. A jaina zailI pramANenI vAta che. pANu bIjAnAM karelAM karmone saMkrama pitAmAM thaI zaktA nathI, e jANItI vAta che. pite pharelAM karmane te pite ja bhegavavAM paDe che. Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNI Suan Qi saM--khIjA aneka mANasoe karelAM karma e kadI tenAmAM pheravI zakAtA hoya te tene paNa bALI mUke teTalI zakti tene prApta thAya che. sakrama--pheraphAra. peAtAnAM kama ekabIjAmAM karI zake che (juo pAMcamA krama graMtha), paNa bIjAnAM karmanuM saMkramaNa potAnAmAM thaI zakatuM nathI; te tenA karnArama bhagavavAM ja paDe. parakRta--pArakAmAM karelAM. evAM sarvakanI AnAM karmane bALI nAma evAM enA dhyAnAgni baLavAna thAya che. paNa anyakRta karmanuM saMkramaNa mAtAnAmAM thatuM nathI, eTale A tA kSapakazreNInA mahimA batAvanArI vAta che. khapAvavA. bhAgavIne kai kheravIne tenA nAza--Aya karavA te samatha thAya che. parakRta karmanA potAnAmAM saMkrama na thAya te bAbata graMtha pete ja AvatI gAthAmAM spaSTa karaze. kSapayitu - kasakrama--karmanA saMkrama thaI zakatA hAya tA. eTale e pAtAnA karmane ja khALe eTale prabaLa enA dhyAnAgni haiAya che ema nahi, paNa khIlanAM krame temAM karmamAM krUrI jatAM hAya, je thaI zake tevuM nathI, te te paradhRta karmone paNa mALI nAkhavA samartha che. A te eka jAtanI utprekSA che. tevuM khananuM nathI, thaI zakatuM nathI paNuM hAkazreNI mAMDanAranA dhyAnarUpa agni keTalA mATe, prabaLa ane baLavAma Aya che, tenA mAthI khyAla Ave che. upazamazreNI mAMDanAranA pAta thAya che, kAM te te devagatimAM jaI cAthe guNusthAnake sthita thAya che, athavA sAsvAdana nAmanA bIjA guNasthAnake jarA vakhata TakI samaktine vamI nAkhI prathama guNasthAnake jAya che. AvI upazamazrI eka navamAM prANI vadhAremAM vadhAre e vakhata mAMDe che ane saMdhAramAM--pAvata mAM kula cAra vakhata mADe che. kSepakazreNI mAMDanAra te kaSAyAne dUra karI vItarAga thaI te ja bavamAM mALe jAya che. (265) pAtAnAM karyAM peAtAne ja lAgavavAnAM-- parakRtakarmaNi yasmAna krAmati saMkramo vibhAgo vA / tasmAt sattvAnAM karma yasva yattena tadveyam || 266 // atha--anyakRta karmamAM saMkramaNa thatuM nathI ane tenA vibhAga paNe thata nathI, teTalA mATe jeNe kaI paN karma karyAM. hoya te teNe ja bhAgamAM eIe. (26) Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vivecana : sa'krama--karmamAM aMdara aMdara saMkrama thAya che. eka jAtanuM karma hAya te zrIjI jAtanA karma tarIke pharI jAya che. te kema phare che te jevuM jJAnIe kahyuM tevuM kammapayaDi graMthamAM vistArathI matAvyuM che. 50 vibhAga--samasta karyuM na kare te emAM vibhAga-bheda pADIne tene pheravIe. paNu teya zakaya nathI, kAraNa ke karmamAM evI khAsiyata che ke eka deze paNa e krI zakatuM nathI. vedhajeNe karma karyu hoya te ane bhagave. e tA duniyAnA krama jANItA che ke peAtAne page vAge ke vAMsAmAM vAge te jene vAge tene ja te bhAgavavuM paDe. khIjA sahAnubhUti darzAvanArA aneka Ave. paNa sArA ke kharAkha karmanAM phaLa bhogavavAmAM kaI madada karatuM ja nathI. e te jeNe e karma karyuM`* hAya teNe ja te bhAgavavAnuM che, emAM koI jAtanA saMbaMdha ke daramyAnagIrI cAlatA nathI. karma karanAre ja tenuM phaLa bhogavavAnuM e jANItA siddhAMta che, temAM kaI vAtanA apavAda cAlato nathI. eTaluM ja nahi, paNa karmInA 1/4 ke 1/100 ke 1/1000 vibhAga pADI bIjAne havAle karavAmAM Ave AvuM paNa banI zake tema nathI. kanA eka niyama che ke kare te bhogave. A sArvajanika satya che ane tene koI jAtanA apavAda thaI zake tema nathI. mATe bIjA upara AdhAra na rAkheA. bIjA tamane kamathI cheDAvI zakaze ke karmomAM bhAga paDAvI gheADA bhAga pAte bhegavI Apaze evuM banI zake tema nathI. eka ja niyama che ke kare te bhAgave. bhAgavatI vakhata peAtAnI strI ke sage bhAI ke bahena ke mAbApa koI jarApaNa kAma AvatAM nathI. (266) mAhanIya karmonI mahattA-- mastakasUcivinAzAttAlasya yathA dhruvo bhavati nAzaH / tadvat karmavinAzo hi mohanIyakSaye nityam // 267 // a--mAthA uparanI sAyanA nAzathI tADanA avazya nAza thAya che, tenI peThe mAhanIya karmonA kSaya thatAM sarva karmanA nAza jarUra thAya che. (267) vivecana--A gAthAmAM eka cAvI batAvI che. meAhanIya kA~nA nAza thavAthI khAkInAM sarva karmonA nAza thAya che, mATe kSapakazreNIe caDhavA mATe mehanIya kamane nAza jarUra karaveza. mastaka--mAthuM. tADanA jhADane mAthe eka sAya hAya che. jo e seAyane nAza thAya te tADanA nAza avazya thAya che. sUci--sAya. tADanA jhADa upara eka sAya hoya che. tene mATe evI mAnyatA che ke tAnA nAza karavA hAya teA te sAyanA prathama nAza karaveA joie, ane sAyanA nAz Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNI 6pa1 thavAthI tADane avazya nAza thAya che. atyAre paNa bagIcApAlakanI A mAnyatA che. tADanA jhADa upara rahela seyane nAza karavo e AkhA tADane nAza lAvavA mATe cakkasa upAya che. vinAza-ene uDAvI devAthI, kApI nAkhavAthI. sUcine nAza karavAnuM zuM pariNAma Ave che te bagIcAnA rakSakane pUchavuM. ekalI seyane uDAvI devAthI tADane nAza te lakhAya ja che. pachI AkhA tADane jamInasta karavA prayAsa ke prayatna kare paDate nathI. A te vAta bese te mATe laukika daSTAMta ApyuM che. mehanIya -mohanIya karmane kSaya karavAthI. ApaNe joyuM ke udayamAMthI mehanIya karma dazamA guNasthAnakamAMthI sarvathA jAya che ane sattAmAMthI bAramA guNasthAnakane aMte jAya che. A sarva karmanA rAjA jevA mehanIya kamane kSaya thatAM badhAM karmo--bAkInAM sAte karmane kSaya thAya che. tethI badhAM karmomAM mehanIya karmane rAjAnuM sthAna ApavAmAM AvyuM che. je rAjAne zeha lAge, te te koI paNa sthAnake na cAlI zake, tyAre zetruMja pUrI thAya che. te rIte eka mehanIya karmane kSaya thatAM bIjA sAte karmane avazya kSaya thaI jAya che. mATe kahevAnI vAta e che ke A karmonI ramata jANanAra phateha te ja pAme je e mehanIya karmane haThAvI, pachADI daI tene kSaya kare. eka mohanIya uparanA vijayathI bAkInAM sAte karmo nAza pAme che. te A cAvI jevI gAthAne yathAsvarUpe samajavI. ekane aThThAvana prakRtimAM-piTabhedamAM mehanIya kamane aThThAvIza sthAna maLe che. e aThThAvIzane kSaya thatAM bAkInAM 130 karmo cAlyAM jAya che, mATe e mehanIyane kSaya karavA prabaLa puruSArtha vApara. (267) te keTalA vakhatamAM thAya te jaNAve che- chaasthavItarAgaH kAlaM so'ntarmuhUrtamatha bhuutvaa| yugapadvividhAvaraNAntarAyakarmakSayamavApya // 268 // atha--aMtarmuhUrta (be ghaDI) kALamAM te meha vagarane thaI ekI sAthe ja judA judA prakAranA AvaraNe ane aMtarAyakarmane kSaya kare che. (268) vivaraNa-A gAthAmAM kSapakazreNI mAMDanAra prANI kevI rIte karmane kSaya kare che tenI sthiti varNave che chadmastha vItarAga-chadma eTale AvaraNa chamastha eTale saMsAramAM rahele, sAMsArika. e aMte vItarAga thavAnuM che tenI pahelAM. Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dupara prazamarAta vivecana sahita aMtarmuhUta - aDatALIza miniTane muhUta kahevAmAM Ave che, tenAthI kAMi ochA kALamAM. Avar-bAramA guNasthAnane aMte kevaLajJAna ane kevaLadarzananA AvaraNanA baMdha tathA udayamAMthI kSaya thAya che. teramA ane caudamA zuSusthAnakamAM A be AvaraNA rahetA nathI ane sattAmAMthI paNa temanA kSaya thAya che. kevaLajJAna ane kevaLadarzIna terame guNu sthAnake thAya che, eTale temanuM AvaraNa te kesa ja rahI zake? (dvitIya kannatha) aMtarAya--aMtarAyanI pAMce prakRti khAramA jhuNusthAnakane aMte udayamAMthI jAya. dhanaNAtI cAre karyo pheLIne temA jINusthAnake hAya ja nahi te udhADI samajAya tevI rAta che. AvI rIte sAruM thAtIkarmAnA kSaya thatAM chevaTe zuM thAya te AvatI gAthAmAM jaNAvaze. cAra chAtI karmo te AnAvaraNa, darzanAgara, mAhanIya ane aMtarAya che. te jAya tyAre vItarAgatA Ave che. (268) pazreNi karanArane kevaLajJAna zAzvatamanantamanatizayamanupamamanuttaraM niravazeSam / sampUrNamapratihataM saMprAptaH sa kevalaM jJAnam // 269 // a mezanuM, aMta vagaranuM, sarvathI caDhiyAtA prakAranuM, jene koInI upamA na ApI zakAya tevuM, jenAthI vadhAre sukha nathI tevuM, paripUrNa ane jemAM sAme Take paDatA nathI evuM kevaLajJAna te prApta kare che. (2) vivecana--AgalI gAthAmAM je adhUrI vAta karI che. tene uttara vibhAga A gAthAmAM jaNAve che. AvA prANI kevaLajJAna pAme che. jemAM bhUta, bhaviSya ane vamAnanA sarva bhAva jANavAmAM Ave tene kevaLajJAna kahevAya che. e kevaLajJAna aneka vizeSaNA yukta hAya che. te kevaLajJAnanA vizeSaNA rAtra dAkhave che. zAzvata--sarvakALa rahenAruM. kevaLajJAna thayA pachI te cAlyuM jatuM nathI. A sakALanA jJAnane teTalA mATe utkRSTa jJAna kahevAmAM Ave che. manuSyagatimAM thADuM sukha maLe, paNa pachI te cAlyuM jAya tyAre duHkha mUkI jAya che. kevaLajJAna mATe tema nathI. te te eka vAra thayu. tyArapachI haMmezane mATenuM thAya che. anata e ja uparanA bhAva bIjI rIte batAve che. e jJAnanA aMta AvatA padmavasAna nathI. AvIne thADA vakhata rahI cAlyu pachI aMta vagaranA kALa sudhI cAlu rahyA ja kare che. ja nathI, e ana'tajJAna che, enuM jAya tevuM te jJAna nathI, pazu thayA Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 653 kSapakazreNI anatizayae saMpUrNa jJAna evuM che ke enAthI caDhe tevuM keI jJAna nathI. jenAthI ke vadhAre sAruM na hoya te anatizaya ke niratizaya kahevAya che. AnAthI vadhAre suMdara jJAna kalpI paNa na zakAya tevuM te UMcAmAM UMcA prakAranuM jJAna che. enI hariphAImAM keI UbhuM rahI zake tevuM jJAna ja nathI. anupama-A duniyAmAM koIpaNa padArtha nathI jenI upamA tene ApI zakAya. sarakhAmaNI karavA mATe kaI padArthanI ja gerahAjarI che. A jJAna konA jevuM che ema upamAna karavA mATe tenI sAme dharI zakAya te padArtha ja nathI. eTale, e eTaluM UMcA prakAranuM che ke jenI sAthe sarakhAvI zakAya tevI cIja A duniyAmAM nathI. "jisake paTaMtara keI nahi, usakA kyA melA" e AnaMdaghananA padanA vivecanamAM meM A bAbata vistArathI jaNAvI che. anuttara-utkRSTatama. jenA pachI vadhAre sAruM jJAna AvavAnuM che ema che ja nahi. e pote ja sarvotkRSTa che. niravazeSa-bAkI kAMI na rahe tevuM, paripUrNa, saMpUrNa. jarA bAkI rahe te pachI Avaze evuM A kevaLajJAnamAM nathI. saMpUrNa-badhuM, pUrepUruM, jarApaNa bAkI na rahe tevuM. jANI zakAya teTalA sarva padArthane te grahaNa karatuM hovAthI te jAte ja saMpUrNa che. kaI vAte bAkI nathI. apratihata-eka phaTako paDyA pachI sAme phaTako paDe te pratighAta kahevAya che. apratihata eTale na haNAya tevuM. A kevaLajJAnamAM sAmo phaTako nathI, kAraNa ke tenAthI vadhAre jJAna thavAnuM ja nathI. AvuM zuddha jJAna te kevaLajJAna che. bhUta, bhAvi ane vartamAna sarva padArtha jANe pachI bAkI zuM rahe? AvuM kevaLajJAna kSapakazreNIne aMte thAya che. evI A kSapakazreNI che ane te peganI utkRSTa sthiti hovAthI khAsa samajavA yogya che. kevaLajJAna prApta thayA pachI te zuM jANe e kartA pote ja AvatI gAthAmAM jaNAve che. (269) kevaLI zuM zuM jANe te batAve che- kRtsne lokAloke vyatItasAmpratabhaviSyataH kAlAn / dravyaguNaparyAyANAM jJAtA draSTA ca sArthaH // 270 / / artha-AkhA (paripUrNa) leka ane alekane tathA gayelA (pasAra thayela), cAlu (vartamAna ane bhaviSya kALane tathA sarva dravya, guNa ane paryAne jANanAra ane dekhanAra sarva prakAre e thAya che. (ra70). Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita vivecana-have e kevaLajJAnI zuM jANe ane najare dekhe che, tenuM A gAthAmAM varNana kare che. ' loka-A leka jemAM aDhI dvIpa, sAta nArakI, bAra deveka ane asaMkhya dviIpa-samudro tathA muktizilA AvelAM che tene AkhAne e kevaLajJAna jANe ane dekhe che. alaka-cauda rAjalakane samAveza thayA pachI anaMta gaNe moTo lAMbe aleka Ave che. emAM cha dravya paikI mAtra AkAza ja eka dravya hoya che. te ghaNe moTo pradeza che. A baMne vAta kSetranI apekSAe karI.. vyatIta--kALanA eka rIte traNa bhAga pADI zakAya gayele (past), vartamAna ane bhaviSyatva. A paikI vyatIta eTale bhUtakALa, gayele kALa, pasAra thaI gayele samaya. sAMprata-vartamAna, cAlate kALa. atyAre je varte che te samaya eTale vartamAnakALa. bhaviSya-AgaLa upara AvanAro kALa e bhaviSyakALa. have pachI bananArA banAve. A traNe zabda kALane AzrayIne che. bhUta-bhaviSyane ane vartamAnane e barAbara jANe che ane dekhe che ema A sUtranI matalaba che. dravya-sarva cIjone, sarva vastune, sarva prANIone. guNa-sahabhAvI dharmo. cIne ke prANIne je sAthe lAgyA hoya te dharmo. keTalAka dharmI prANInI sAthe ja lAgelA hoya che. vastunA dharmo je sAthe hoya ane rahe te sthAyI dharmone guNa kahevAmAM Ave che. paryAya-kamabhAvI dharmo. jANavAnI cIja athavA prANImAM eka pachI eka thAya te kramabhAvI dharmone paryAya kahevAya che. jANavAnI sarva vastu jemAM prANune paNa samAveza thAya che tene e kevaLajJAnI jANe ane dekhe. A dravya-guNa-paryAyane samajAvate eka gujarAtI rAsa zrImad yazavijaya upAdhyAye race che ane tenA parathI dravyAnugatarkaNa graMtha saMskRtamAM lakhAyela che. gujarAtImAM pahele graMtha lakhAya ane te gujarAtInuM saMskRta thAya e A rAsane eka ja dAkhala che. sarvArtha-sarva prakAre, eTale kevaLI dareka vastune sarva prakAre jANe ane dekhe che, sarva prakAre eTale jeTaluM aMdaranA viSayane jANe teTaluM ja bAhya viSayane jANe dekhe. jJAtA-vizeSa jJAna te jJAna, vigatavAra jANapaNuM. . draSTA-sAmAnya jJAna, A kAMIka che evuM jJAna, vigata vagaranuM jJAna te darzana. AvI rIte kevaLajJAnI sarva kSetrane, sarva kALane ane sarva vastunA dravya, guNa ane paryAyane sarva prakAre dekhe che ane vigatavAra jANe che. AvuM kevaLajJAna kSapakazreNI mAMDanArane Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNI 655 tyAra pachI bahu ochA kALamAM thAya che. tyArapachI kevaLajJAnI zuM kare e svAbhAvika praznane javAba AvatI gAthAmAM kartA pite ja Ape che. A tatvajJAnane moTo savAla che ane bauddho sAthe te bAbatamAM vivAda che. jaina tattvajJAna pramANe bhUta bhAvI ane vartamAnakALe thayelA, thatA ane thavAnA sarva viSane prANI jANI dekhI zake che. A taphAvata jANu-samajavo. (ra70) saMpUrNa jJAnanuM vizeSa svarUpa kSINacatuHkamAMzo vedyAyurnAmagotravedayitA / viharati muhUrtakAlaM dezonAM pUrvakoTi vA // 271 / / artha-tenA upara jaNAvela cAra ghAtakarmo nAza pAmI gayAM che. vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra e cAra aghAtI karmane bhegavatAM teo muhurta kALa sudhI athavA deza (kAMIka) ochA pUrva keTi varSa sudhI vicare che. (ra71) vivecana kevaLajJAnI keTale vakhata vihAra kare che? tenI utkRSTa tathA ochAmAM ochI sthiti batAve che. kSINacatukarmAza-upara jaNAvyA te cAre ghAtaka jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya jenA mULathI gayelAM che evA kevaLajJAnavALA puruSe. ghAyunAmagotra- bhagrAhI cAra karmo temanA bAkI rahe che. te cAra karmo A pramANe che-vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra. A cAra karmo bhayagrAhI kahevAya che. e te bhava-jIvana sAthe lAgelAM che. A cAra karmone bhegavanArA. | muhartakAla-be ghaDI. saMsAramAM ochAmAM ochA be ghaDI vihAra kare che, vicAre che. A jaghanyakALa samaja. aMtakRta kevaLI thaI keTalAka prANIo turata ja mokSe jAya che. marUdevA mAtAne hAthI upara kevaLajJAna thayuM hatuM ane pachI teo tarata ja mokSe gayA hatA. A muhUrta kALa jaghanya samajo. dezanA pUrva koTi--utkRSTa kALe kAMIka ochI pUrva keTi. corAzI lAkhane rAzI lAkhe guNIe tyAre eka kaTi thAya, evI rAzI lAkha meTimAM ATha varSa bAda jatAM je bAkI rahe che. eTale keI prANIne kevaLajJAna thAya ane tenuM manuSpAyu utkRSTa hoya te tene laIne A utkRSTa kALanI gaNanA karI. te ATale kALa duniyAmAM vicare che ane svArane upakAra kare che. A gAthAmAM kevaLajJAnI keTalA varSa rahe, jANe ane dekhe te sarva vAte batAvI che. pUrvakALamAM manuSyanuM AyuSya rAzI lAkha pUrvanuM hatuM. ATha varSe dIkSA le, turata kSakazreNI mAMDI kevaLajJAna prApta kare te corAzI lAkha pUrvamAM teTale ATha varSa e che samaya Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drupada prazamarativivecana sahita kevaLajJAna pALI te upadeza Ape. koi jIvA ska'dakanA ziSyA jema atakRt kevaLI thaI turata ja mokSa pAme to teo jadhanyakALa kevaLajJAnanI dazA bhAgave che. (271) kevaLI sa'sAramAM rahe che tenu kAraNa-- tenAbhinnaM caramabhavAyuryurbhedamanapavartitvAt / tadupagrahaM ca vedyaM tattulye nAmagotre ca // 272 // Ayu atha chellA bhavanuM AyuSya nirupa4mI heAvAthI tenAthI judu' nahi tevuM hoya che. tene (Ayune) sahAya karanAra vedanIya karma paNa hoya che. tema ja temanAM sarakhAM nAmakarma ane getrakarma paNa hAya che. (272) vivaraNa--kevaLI saMsAramAM rahe che tenAM kAraNeA A gAthAmAM rajU kare che. abhinna-- --dUdha ane pANI peThe juduM na paDI zake tevuM. ekameka thai gayeluM, jIva sAthe maLI gayela, eka thaI gayela, jAmI gayela. carama--je bhavamAM kevaLajJAna thAya te chelle bhava che. tyAMthI maravAnuM te che paNa pachI janmavAnuM nathI. evA bhavane chelle bhava kahevAmAM Ave che. anapavati --nirupakramI. amuka zalAkApuruSAnA AyuSya nirupamramI hAya che. ene akasmAta na thAya; paNa te vadhArI ghaTADI paNa na zakAya. IMdre lAbha dekhI prabhune thADA vakhata mATe AyuSya vadhAravA vijJapti karI tyAre bhagavAne jaNAvyuM ke tIrthaMkara pazu ema karavAne samartha nathI. AvA mahAmaLa zaktivALA paNa AyuSyane vadhArI ghaTADI na zake te ApaNA jevAnuM te zuM gajuM? bAne mATe karmagraMtha vicAraveza. upagraha--sahAya, madada. AyuSyanA sahAyaka tarIke vedanIya karme kAma kare che. ene aMge jevAM khAMdhyAM heAya tevAM karma bhAgavavAM paDe che. nAmagAtra--nAmakarma ane geAtrakarma. kevaLIne A cAra karmo ja bAkI rahe che-AyuSya, vedanIya, nAma ane getra. tatta--enA jeTalA ja, tulya nAmakarma ane geAtrakarma hAya che. e sarakhA hoya te| sarakhA kema thAya te AvatA prakaraNamAM vigatavAra batAvavAmAM Avaze. kSapakazreNI pachI kevaLajJAna thAya tyAre e cAra karma khAkI rahe che. ane temane sarakhA karavA samuddhAta thAya che. e paddhatithI sarva karma AyuSyanI sarakhAM thAya che. te paddhati ane rIti AvatA prakaraNamAM graMthakAra peAte jaNAvaze. (272) * * * khaseA sAThamI gAthAthI zarU thayela kSapakazreNInuM prakaraNa ahIM pUruM thAya che. A kSapakazreNI ane upazamazreNInA taphAvata khAsa samajavA yAgya che. yAganI e ghaNI UMcI Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSazreNI 657 vAta che. ane tene barAbara samajavA mATe upazamazreNI ane kSapakazreNImAM taphAvata zuM che te cAkkasa samajavA paDe. kSapakazreNI mAMDanAra agiyArame guNasthAnake AvatA ja nathI ane pAchA haThatA nathI. dasamA guNasthAnakethI sIdhA khArame guNasthAnake Ave che ane AgaLa vadhe che. khArame guNasthAnake paNa e aTakatA nathI. enA yAga eTale viziSTa prakArane hAya che ke e dazamAne aMte jatI sarva prakRtinA kSaya karI ceAgamAM AgaLa vadhe che. vAta e che ke A prANIne abhyAsa karavAnI ane vastu samajavAnI takalIpha levI nathI ane mane te ema. e. jeTalA dhArmika viSayamAM niSNAta thavuM che, paNa tera vaSe ema. e. thavAya che te dhArmika viSayamAM e kakSAe pahoMcatAM keTalAM varSe jAya? pazu Ane te sUtAM sUtAM maLI jAya te jJAna meLavavuM che. ene jJAna sAthe vizaSa kare tene prApta karavAmAM vAMdhe nathI, paNa tene jarAye takalIpha levI nathI ane te mATe prayAsa karavA nathI. paNa prayAsa vagara koI vastu maLe nahi ane vagara prayAse maLI jAya te tenuM mUlya paNa na rahe. mATe yegamAM A rIte pragaTa thayelI khAkhata pe|te barAbara samaje te mATe jJAna prApta karavAnI bahu jarUra che. jJAna vagara sarva adhakAra che, nakAmuM che. e vRtti vicAraka prANInI jarUra thaze. e sivAya ApaNA mAga nathI. je A saMsAranA kharI kaTALA Avyo hoya te te dUra karavA mATe A zreNIne samajavI ja paDaze. mATe jJAna e ja te khalihArI che. A banne prakAranI zreNIe samajavA mATe abhyAsanI bahu jarUra che ane te prayAse ja susAdhya che. ane abhyAsa karavAnI atyAre vaya ane anukULatA che. tiryaMca gatimAM prANI khelI zakatA nathI, vicAra adhyavasAya rUpe thatA hAya te te anyane batAvavAnuM sAdhana nathI hAtuM. tethI sarva vicAra ke adhyavasAya mAryAM jAya che. mATe, AvI maLela takane ane samajazaktinA pUratA lAbha levA. pachI zarIra ke magaja nabaLAM thAya tyAre pastAve| thAya ke Ane male bhaNyA hota te sAruM hatuM, paNa e samajaNu ghaNI moDI Ave che ane te eve vakhate Ave che ke pachI te hAya tA nakAmI thaI jAya. atyAre pustaka vAMcavA maLe che, tene samajAvanAra maLe che, peAtAmAM samajavAnI zakti che. evA vakhatanA ane khAsa karIne peAtAne maLelI anukULatAnA lAbha levA. Ave| avasara vAravAra maLatA nathI. anya gatimAM parAdhInatA ke AnaMdane kAraNe bhaNavA samajavA mATe anukULatA rahetI nathI ane A teA AryakSetra, devagurunI jogavAI ane peAtAnI svAdhInatA maLI che tenA ane teTalA lAbha levA. aMte parAdhIna avasthA jarUra AvavAnI che e vicAravuM. prANI AvI pAribhASika khAkhatAmAM bedarakAra rahe che, te tene ja nukasAna karanArI khAmata che. ane ATalA anaMta rakhaDAmaNanA bhavA evA ja koI kAraNe thayA che. paNa A vakhatanA te jarUra lAbha levA ane maLela tane gumAvI na pra. 83 Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 prazamarativivecana sahita devI. temAM paNa prazamazreNI ke samuddhAta jevA pAribhASika viSaye te abhyAsathI ja spaSTa thAya. tene samajAvanAra alpa jaNAya te tenI citA na karavI. pAte te je thAya samajaNuyukta puruSo ke bahenA hoya temane pUrato lAbha levA. AmAM svArtha jevuM kAMI nathI ane paramArtha paNa aMte tA svArtha ja che, svArtha sAdhave te parabhavanI najare yAgya ja che, mATe peAtAnI pragati thAya tene abhyAsa karavA. atyAranI maLela jogavAInuM mUlya samajavuM ane pariNAme sthAyI lAbha thAya tevI sthiti prApta karavI. je atyAranI takane pUrate lAbha laI prazamazreNI vagere samajavA prayatna nahi kare, te aMte pastAze. A upazamazreNI ane kSepakazreNInuM vivecana chaThThA karmagraMthane cheDe karyuM che te jevuM. // iti kSapakazreNIprakaraNam // Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 15muM : samudraghAta have A prazamarati graMthamAM samudraghAtanuM prakaraNa zarU thAya che. e zabda pAribhASika che tethI tene samajavA prayatna karIe. A manuSya jIvananI saphaLatA ja AvA pAribhASika zabda samajavAmAM che. atyAre je vAMcavA samajavAnI jogavAI maLI che te bIjI gatimAM maLatI nathI. tene pUrepUro lAbha levA jevuM che. pachI garatha gayA pachInuM DahApaNa nakAmuM che. DahApaNa te Ave che paNa tyAre samajazakti ochI, najIvI thaI jAya che ane pachI eTaluM moDuM thaI jAya che ke maLela lAbha nahivatuM thaI jAya che ane pachI pastA ke kheda thAya che. teTalA mATe AvA pAribhASika zabdo Ave te samajavA yatna kare ane samajAya nahi te tenA saMbaMdhamAM bIjAne pUchavuM; emAM zaramAvuM nahi, kAraNa ke zaramALa prANI AgaLa pragati kareta ja nathI. ane jJAna meLavavA mATe pracchanA karavI, pitAnA mitro ke valane pUchI sAcuM jJAna meLavavuM temAM koI prakAranI zarama nathI. zarama te ajJAna rahevAmAM che ane peTA jJAnamAM ke mithyA phasAmaNamAM cAlu rahevuM te bhAre zaramanI vAta che. eTale, taka maLe tyAre pitAthI vadhAre samajaNavALA pAsethI pAribhASika zabdo samajI levA. ane atyAranI je jogavAI jene maLI hoya te mATe teNe paramAtmAne AbhAra mAna. nAnA gAmaDAmAM hoya tenA ane sArA zaheramAM rahenAra hoya tenA saMbaMdhamAM taphAvata jarUra paDe che. moTA zaheramAM pAribhASika jJAna meLavavAnI jogavAI pramANamAM vadhAre rahe che. tyAM vidvAna bhaNelA hoya che ane sAdhuone paNa avAranavAra jega thaI zake che. manamAM zaMkA rAkhavI ane tene nikAla karI manane suMdara rAkhavuM e bemAM bIju ja sAruM che. tethI zaMkA dUra karavAnAM sAdhane maLe tene lAbha levo, te svahitamAM vadhAre karanAruM che. ane taka te tevI meLavI zakAya che, paNa manane ati pavitra rAkhavuM, vicArava ke mA samaju jJAnIe batAve mArga che ane sAdhAraNa rIte maLavo mukela che. pitAne maLI gayuM che te lAbha kAMI je te nathI, te pachI zaMkA dUra karI manane zAMta, cAkhyuM ane pavitra rAkhavuM ane temAM thatI zaMkAo dUra karavAnA prasaMge mane tene lAbha jarUra le ane niraMtara ciMtavavuM ke A vakhata pharI pharIne maLa mukela che. suMdara kSetra, devagurudharmanI jogavAI, potAnA magajanI samajaNa ane te tRpta karanAra vIlene saMga maLe che te bane teTale temane lAbha le. * Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 660 prazamarati vivecana sahita jeo ALasamAM ke zaramamAM paDI A lAbha letA nathI teo aMte herAna thAya che. herAnagati jema zArIrika hoya che tema mAnasika paNa hoya che. mAnasika herAnagati zArIrika herAnagati jeTalI ja rakhaDAvanArI hoya che. mATe evI mAnasika takalIpha ke zaMkA-kuzaMkAne sthAna na ApatAM samajavuM ke mAupakArI purAe A nyAyasaMmata dharma prarUpe che, temAMnI koI vAta na samajAya te vagara saMkece tene nikAla karavo. samudughAtane mATe daMDaka prakaraNamAM navamuM dvAra che, temAM jaNAve che ke "be prakAranA samudughAta che. temAM eka te AtmAne je vedanAdike prAbalya karI ghAta thAya te jIva saMbaMdhI samuddaghAta jANu. te sAta prakArano che. temAM eka vedanA samuddaghAta, bIje kaSAyasamudraghAta, trIje maraNasamughAta, cothe vaikriyasamughAta, pAMcamo tejasUsamuddaghAta, chaThTho AhArasamuddaghAta ane sAtamo kevaLIsamuddaghAta. te kevaLa samudraghAta cauda rAjalaka vyApta, ATha samayane jANa. e sAta prakAre AtmAnA pradeza zarIramAMthI bahAra nIkaLe che, mATe ene jIvasamudraghAta kahIe. bIjA ajIvasamuddaghAtanuM kAMI ahIM kAraNa nathI, mATe tenuM lakSaNa kahyuM nathI. e sAta samudraghAta mAMhelA je daMDake jeTalA samudraghAta hoya, te te daMDake teTalA kahevA te navamuM samudraghAta dvArA jANavuM." A pramANe daMDakamAM prAthamika vivecana pR. 17 upara che. huM samuddaghAta zabdane strIliMgamAM vAparate hatuM, tethI mane thayuM ke e graMthanA prakaTa karanAra kacchI hoI liMgavyatyaya karyo haze, paNa Azcarya thaze ke pAIasaddamaNa jatAM samudraghAta zabda laga che ema pR. 1092 uparathI jaNAyuM. have A prakaraNamAM huM samuddaghAtane pulligamAMnarajAtimAM vAparIza. ApaNane samajAvavAmAM Ave che ke jenAthI AtmA zarIranI bahAra nIkaLe te samududhAta kahevAya ane acitta mahAsakaMdhanI vAta bAjue rAkhatAM sAta prasaMge e vAta bane che. A sAta prasaMge upara jaNAvyA. ApaNe kevaLI samudraghAtane yoganA utkRSTa aMga tarIke samajAve che. te pahelAM daMDakaprakaraNanA kartA samudraghAtane aMge zuM kahe che te joI laIe. manuSyane sAte samudraghAta hoya che ema paMdaramI gAthAnA uttarArdhamAM jaNAvI daMDaka prakaraNanA rtA AgaLa soLamI gAthAmAM kahe che ke "vedanA, kaSAya, maraNa, vaikriya, tejas, AhAraka ane kevaLI samuddhAta e sAte samughAte manuSyane hoya che. " sattaramI gAthAmAM tyAra pachI jaNAve che ke : ekendriyane kevaLI, tejas ane AhAraka vinA cAra samughAta hoya che ane vAukAya sivAyanA ekendriya jIne paikriya sivAya vedanA, kaSAya ane maraNa e traNa samudraghAta hoya che ane te ja traNa samudyA vikasendriyane hoya che ane saMjJI paMcendriya garbhaja : manuSyane sAte samudraghAta hoya. A ethe vAta kahI." aDhAramI gAthAmAM jaNAve che ke Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samududhAta 66 garbhatiryaMcane eka daMDaka ane denA tera daMDaka viSe AhAraka samuddaghAta ane kevaLIsamuddaghAta sivAya bAkInA pAMce samuddaghAta lAge. nAra ane vAukA viSe vedanA, kaSAya, maraNa ane vaikriya e cAra samududhAte hoya ane vAukAya ekendriya sthAvaramAM vedanA, kaSAya, vaikriya ane maraNa e cAra samududhAte lAbhe ane bAkInA sthAvara ekedriyane vedanA, kaSAya ane maraNa e traNa samuddaghAta lAge." A prakAre daMDakamAM samudyAtanI vaheMcaNI karavAmAM AvI che. te vIze daMDaka samajI levI. AtmAnA pradeza zarIra bahAra nIkaLe tene samuddaghAta kahevAmAM Ave che. kevaLIsamudraghAta, jenI sAthe ApaNane lAgevaLage che te, ATha samayamAM thAya che. prathama samaye AtmA pradezane UMce nIce sIdhI lITIe gaThave, bIje samaye tene kapATa kare, trIje samaye AMtarA pUre, cothe samaye vadhArAnA karmone bhegavI le, pAMcame samaye pAchA kapATa kare, chaThuM samaye manthAna kare, sAtame samaye daMDa kare ane AThame samaye te daMDane saMvare. A ATha samayanuM Atmika pradezanuM kArya che ane te AMkha mIMcIne ughADIe teTale samaya paNa bhAgye ja le che ane te kaI sAmAnya jIvathI dekhAtuM paNa nathI. A samuddaghAta kevI rIte thAya che ane karmone zuM thAya che ane kayAM karmone te asara pahoMcADe che tenI keTalIka vigata graMthakAra pote ja Ape che. ApaNe tene samajavA yatna karIe ane abhyAsanI takane lAbha levAnI hakIkta upara jaNAvI che te para jarUra lakSa ApIe. kevaLI samudaghAta kema kare? yasya punaH kevalinaH karma bhavatyAyuSo'tiriktataram / sa samudghAta bhagavAnatha gacchati tat samIkatum // 273 // artha--je kevaLajJAnInAM karma AyuSyathI vadhAre hoya te kevaLI bhagavAna temane sarakhA karavAne mATe samuddaghAta pratye gamana kare che. (273) vivecana-samudughAta keNa kyAre kare che te A gAthAmAM nirdiSTa karavAmAM avyuM. kevalina -kevaLajJAnInA AtmAe tenA pradeze zarIramAMthI bahAra kADhavA tenuM nAma samudraghAta che. jene kevaLadarzana ane kevaLajJAna thayuM che te kevaLI samuddaghAta kare che. tenuM atra varNana che. bIjuM vedanA, kaSAya vagere kAraNe paNa samuddaghAta thAya che, te vakhate Atmapradeza zarIramAMthI bahAra nIkaLe che. AyuSya-pitAnuM AyakhuM hoya tethI bIjA traNa karmo vadhAre hoya tevA prakAranA kevaLajJAnavALA ja AvatI gAthAmAM kahele A ATha samayane samudraghAta kare che. amuka kevaLIne haju eka varSanuM AyuSya bAkI hoya ane nAma, gotra ane aMtarAya kama vadhAre Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita varSa, dhArIe ke pAMca varSa, bhogavAya teTalAM hoya te te kevaLI samughAta kare che. sarva kevaLIne A samuduvAta karavo paDato nathI, paNa jenAM karmane meLa AyuSya karma sAthe na maLatuM hoya, kama bhegavavAnAM vadhAre bAkI rahI gayAM hoya ane AyakhuM ochA varSanuM hoya te te kamane AyuSya sAthe meLa meLavavA tene samudavAta kare paDe che. samuddaghAta-je vipAkodaya jogavavA e karyo hoya temane arasaparasa meLa na maLatA hoya te te karmane AyuSya sama karavA mATe kevaLI samudraghAta kare che. aneka kevaLIne e karavAnI jarUra na paNa paDe. jenAM bAkInAM traNa kama vadhAre hoya te sarakhAI karavA mATe kare che. " - samIkata--sarakhA karavA mATe, bannene meLa meLavavA mATe. eTale karmo vadhAre bAkI rahelAM heya ane AyuSyakALa thaDe hoya te ja kevaLIe pitAnA traNa karmone sarakhAM karavA ane temane ane AyuSyane meLa meLavavA mATe A samuduvAta kare paDe che. e samRdulAta kevI rIte thAya ane karmone kema bheLavI levAya te have AvatI gAthAmAM vistArathI kartA pite ja kahe che. (273) samudaghAta kema bane? daNDaM prathame samaye kapATamatha cottare tathA samaye / ... manthAnamatha tRtIye lokavyApI caturthe tu // 274 // atha--pahele samaye daMDa kare ane bIje samaye kapATa kare, ane te ja pATane trIje samaye maLyAna kare, ane cothe samaye te lekavyApI thAya eTale AMtarA pUre. (ra74) vivecana-kevaLI samudraghAta kevI rIte kare? prathamanA cAra samayanA samudraghAtanI apUrNa vAta A gAthAmAM karI te pachInI gAthAmAM AgaLa calAvaze. daka-prathama samaye zuM kare? pitAnA dehapramANa daMDa kare. pitAnA deha eTale jADe eka dhoke lekane aMte upara nIce pahoMce tevaDe banAve, eTale pitAnA Atmapradezane daMDanI mAphaka goThave. Atmapradezo zarIranA pramANamAM sIdhA upara ane nIce jAya tevI rIte tenI lAkaDI banAve. upara ane nIce daMDa kare. arthAt e rIte Atmapradeza lekanA aMta sudhI sIdhA upara ane nIce jAya te te daMDa banAve. kapATa-bIjA samaye daMDagata Atmapradezane lekanA aMta sudhI uttara-dakSiNa vistArI kapATa (square) banAve che. masthAna-dahIM vAvavAnI mathAna. A valeNAnI AkRti thAya tevI rIte Atmapradezane pUrva-pazcima trIje samaye goThavI de che. lakavyApI-ethe samaye kevaLI bhagavAna manthAnanA AMtarA pUrI eka eka AkAza Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradeze eka eka Atmapradeza mUkI cauda rAjalakamAM pasarI jAya che. A rIte daMDa, daMDane kapATa, kapATane manthAna ane chevaTe cothA samaye manthAnanA AMtarA pUrI lekavyApI thaI je vedanIya, nAma ane gotrakarma vadhAre hoya te AyuSyanI sAthe sarakhAM karI bhegavI le che. AMkha mIMcIne ughADIe emAM asaMkhya samaya thaI jAya che eTale A ghaNI sUma vAta che, te na samajAya te guru pAsethI samajI levI. kevaLI samudravAtanA cAra samayanI A apUrNa vAta karI. bAkInI vAta have pachInI gAthAmAM kaheze. (274) samrAghAtanA bAkInA samayo- saMharati pazcame tvantarANi manthAnamatha punaH SaSThe / saptamake tu kapATaM saMharati tato'STame daNDam // 275 // atha-pAMcame samaye AMtarAnA pradeza saMkecI manthAna banAve che, cha samaye manyAnanA pradezane saMvare che ane kapATa banAve che, sAtame samaye kapATanA pradezane saMvare che ane daMDa banAve che. AThame samaye daMDanA pradezane saMvarI asala sthitie AvI jAya che. (275) vivecana-samudraghAtanA bAkInA cAra samayamAM te zuM zuM kare che tenuM A gAthAmAM vivecana kare che. upara AtmAne caude rAjakamAM bharI dIdhuM hatuM, teTale sudhI cAra samayamAM AvyA ane vadhArAnAM karmone ethe samaye jogavI lIdhAM. paMcame--pAMcame samaye pahelAM AMtarAne saMvarI le che, eTale tyAM potAnA Atmapradeza sthApana karyA hoya che te pAchA kheMcI le che. vaheM-cha samaye je jheraNImAM Atmapradeza trIje samaye nAkhelA-mUkelA sthApana karelA hoya che tene pAchA laI le che. jheraNI kevI hoya te spaSTa khyAla karavA mATe najare jevI eIe. ane e rIte cha samaye jheraNane AkAra be sAmasAmA kapATa jevA AkArane thaI jAya che. saptamake-sAtame samaye pitAnA Atmapradezane kapATanA AkAramAM goThavyA hoya te saMvarI le che. eTale bevaDA daMDane badale ekavaDe daMDa rahe che. bevaDA daMDathI pATa thAya che, e kapaTathI saMvarI letA mAtra eka sIdhA pradeza upara nIce jate daMDa ja thaI jAya che. ame-AThame samaye pahelA samaye karelA daMDane paNa saMvarI le che ane AtmA enA mULa sthAnaka para je ATha samaya pahelAM hatuM te thaI jAya che. A kevaLIsamRdulAta ATha samayamAM thAya che. AMkha mIMcIne ughADatAM te asaMkhya samaya thAya che. ethI A samuhUvAtane AMkha mIMcavA jeTale ke ughADavA jeTale paNa vakhata lAgatuM nathI, Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita A samuhughAta karatI vakhate kevaLI kayA yugamAM vartatA hoya che te jANavuM A samRdulAtanA viSayane aMge prastuta che, tethI have te samajAve che. graMthakartA pite ja te kahe che. (275) kevaLa samudvaghAta vakhate ga- audArikaprayoktA prathamASTamasamayayorasAviSTaH / mizraudArikayoktA saptamaSaSThadvitIyeSu // 276 // atha-prathama ane AThamA samayamAM je prANI peThe hoya tene audAriyeLa hoya che. ane sAtamA ane chaThThA tathA bIjA samaye audArikamizrakAgavALA ja (kevaLIe) heya che. (276) vivecana--e samuddaghAta vakhate yoga kevA prakAranA hoya tenI vigata A gAthAmAM batAve che. ' dArika-pahelA ane chellA (AThamA) samayamAM jyAre kevaLIsamudyAta karatAM kevaLajJAnI Ave tyAre te be samaye teo audArika yogamAM vartatA hoya che. mizra-sAtamA, chaThThA ane bIjA samayamAM kevaLIo dArika mizra eTale dArika kAmaNa vegamAM hoya che. eTale e traNe samayamAM kAmaNa vegathI mizra audArika yugamAM teo vartatA hoya che. uktA-bIjA graMthamAM kahevAmAM AvyuM che te pramANe. umAsvAtijI koI vAta pitAthI karatA nathI, paNa zAstrAdhAre kahe che. AvA prakhara vidvAnanuM bhavabhIrupaNuM kevuM anukaraNIya hatuM te A vacana uparathI spaSTa thAya che. te samajavA ane AdaravA gya che. bAkInA samayamAM kayA yegamAM samudraghAta karatI vakhate kevaLIo hoya che, te AvatI gAthAmAM batAvaze. (277) kevaLInA bAkInA samayanA yoge- kArmaNazarIrayogI caturthake paJcame tRtIye ca / samayatraye'pi tasmin bhavatyanAhArako niyamAt // 277 // atha_e samudraghAtane the, pAMcame ane trIje samaye ema e traNe samaye kevaLI bhagavAnane mAtra kArmaNa zarIrane ga ja hoya che. ane niyamasara jarUra e traNe samaye te anAhArI hoya che. (277) vivaraNa -e ja kevaLIsamudraghAtane ane vadhAre bAkInI chevaTanI vAta A gAthAmAM kare che, Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saghAta tRtIya-trIje, cothe ane pAMcame samaye kevaLajJAnI samuhUchAta kare tyAre te kayA gamAM vate che te atra batAvyuM che. tRtIye eTale trIje samaye, upara gAthAmAM (274) jaNAvyuM te pramANe maLyAna kare che tyAre. catutha-paMcame-ane the samaye eTale e ja sadara gAthAmAM jaNAvyuM che tema AkhA lekane vyApe che tyAre. pAMcame samaye eTale AMtarAe je lakavyApI karyA hoya che temane pAchA saMhare che tyAre. anAhArako-AhArI. A trIje, cothe ane pAMcame samaye jarUra te anAhArI thAya che, rahe che, eTale samudraghAtanA te traNe samayamAM te ejAhAra ke lemAhAra paNa karatuM nathI. A karmone AyuSya sAthe sarakhA karavAnI je kriyA thAya che tene samughAta kahevAya che. ane te karavI ja paDe che kAraNa ke AyuSya karma te anAvartanIya che, te vadhArI ghaTADI zakAtuM nathI. ane te AyuSya pUruM thaI jAya tyAM sudhImAM traNa aghAtI karmane bhegavI levA ja joIe, nahi te e karmo keNu bhagave ? kAraNa ke AyuSya te eka ghaDIbhara paNa vadhArI ghaTADI zakAtuM nathI. A sabuddaghAtathI AyuSyanI maryAdAmAM te karmo bhegavavAmAM Ave che. karma sarakhAM karavA mATe ane AyuSyanI avadhi sama temane karavA mATe kevaLIe samudraghAta kare te kudaratI che. (277) A pramANe samudraghAtanuM ati nAnuM prakaraNa pUruM thayuM. eNe ghaNuM zeDI jagA rokI. A samuddaghAtamAM mAtra kevaLI samudUghAtanI ja vAta karavAmAM Avela che. samudughAtanA agAu jaNAvyuM tema sAta prakAra che, ane A graMthamAM te eka prakAranA samudUghAtanI ja vAta karI che. samudraghAta karatI vakhate Atma-cetana zarIramAMthI bahAra nIkaLe che ane tenA prakAre aneka vigatethI mULa sUtromAM batAvavAmAM AvyA che. bAkI ghaNI vAtane AdhAra brahmacarya-caturtha vrata upara rahe che. jeNe vegamAM pragati karavI hoya teNe baddhaka rahevAnI khAsa jarUra che. je kAchaDIchUTo heya te kadI yogasAdhanamAM AgaLa pragati karI zake nahi. lekamAM e beAbarU thAya che, te uparAMta tenA manamAM eTalI badhI vihvaLatA rahe che ke sthira citte koIpaNa vAtane nirdhAra karI zako nathI, pRthakkaraNa karI zakatuM nathI, ane yogamAM AgaLa vadhI zakatuM nathI, egamAM AgaLa vadhavA mATe A viSayendriya athavA sparzendriya para saMyama lAvavAnI bahu jarUra che. te viSaye te svataH kharAba ja che, paNa mananI asthiratA cAlu rAkhyA ja kare che. tethI pra. 84 Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita kaI vAtamAM cittanI ekAgratA thatI nathI. e viSayane aMge bahu mahatvanI vAta che. viSayamAM rasa zene hoya ane kevo hoya ? prANa jarA vicAre te e rasa para haDatALa paDe tema che. temAM majA mANavI ke mAnavI e vicAraNAnI zunyatA che. emAM kAMI AnaMda nathI. viSaya sevanAra viSaya sevyA pachI pazcAttApa kare che, kAraNa ke enI asthira mane dazAne kAraNe ene koI sthAna para majA AvatI nathI. viSaya sevavAnI zarUAtamAM je AnaMda jevuM lAge che te paNa viSayasevana pachI te bhUlabhareluM lAge che. - eka prANI strI para sneha kare che, temAM paNa vyavasthA rahetI nathI. eka DahApaNa vALA zeThe pitAnA putrane maratI vakhate zikhAmaNa ApI ke parastrI sAthe viSaya sevavAnuM mana thAya te teNe savAramAM ja parastrIgamana karavuM. vikharAyelA vALa, cIpaDA bharelI AMkhe ane evuM parastrInuM rUpa jotAM ja e putra pitAe kaheluM vacana anusaravAne pariNAme parathI dUra thaI gaye, tene evA DAkaNasvarUpane e sa lAge ke e parastrIne hevI thaI gaye ane aMte teNe e mArge javAnuM baMdha karyuM. pitAnI dIrghadarzitAnA pariNAme parastrInA phaMdathI putra bacce. bAkI parastrImAM koI dama nathI ane svadArAsaMteSa samAna zrAvakane mATe vrata nathI evuM jANI parastrIne tyAga karI je pitAnI jAta upara saMyama rAkhe che te egamArge pragati kare che ane te upazamazreNi ane kSapakazreNine pAmI aMte kevaLI samuddaghAta karavAnA samaya pAse AvI jAya che. brahmacarya ane AvI samudraghAta sudhInI gapragatine ATale badhe saMbaMdha che te khAsa dhyAnamAM rAkhI brahmacarya AcaravA yogya che. je brahmacaryanuM pAlana kare che te yogamArge pragati kare che ane pariNAme AvA samudughAta vagere yoganA zabda samajavAnI tenAmAM lAyakAta Ave che. mATe bIjAM pApasthAnakanI viratine jema yama nAmanA zarUAtanA gasAdhanAmAM samAveza thAya che tema brahmacaryane paNa temAM samAveza thAya che ane te ho ja joIe. AvA zabdo samajavA mATe brahmacarya pAlana prathama upayogI che. ane AgaLa jatAM yegamArge pragati karatAM paNa jarUra upayogI che. tethI yegamArga samajavAne yatna karanAre brahmacarya pAlana avazya karavuM. - bAkI gamArganI prApti saMyamane ja vare che, ane brahmacarya e eka prakArane saMyama che, tethI te mArge AgaLa vadhavA IcchA karanAre brahmacaryanuM avazya pAlana karavuM. gamArge pragati ane brahmacarya sAthe sAthe ja cAle che. ekaDA te lUMTavA paDe ja ane A brahmacarya e gamArganI pravRttine ekaDo che. A prakaraNa upayogI che ane temAM bahu jarUrI hoya teTalI ja hakIkta dAkhala karavAmAM AvI che. ti samupAtika pam | Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 16 muM : yoganirodha yegapragatimAM ati UMcI hada batAvanAra A prakaraNane viSaya paNa AgalA prakaraNanA viSaya mAphaka atyaMta pAribhASika che ane jaina tattvajJAna samajanArane khAsa rasa paDe tevI bAbata che. AmAM zailezIkaraNa nAmanA adUbhuta ganI vAta AvavAnI che. te graMthakartA pite ja kahevAnA che, eTale prathamathI A ati agatyanI yaugika sthiti para vicAra na karatAM tene megya sthAna para mulatavI rAkhIe. A prANIne bolavAnI ane vAta karavAnI evI Teva paDela hoya che ke te nakAme bAlyA ja kare che, keTalIka vAra artha vagaranuM bele che ane keTalIka vAra bhAMgare vATe che. kaye vakhate cUpa rahevuM ane eka akSara paNa bela nahi te A jIvanamAM khAsa zIkhavA samajavA jevuM che. bahu bole te bAMThe" evI gujarAtImAM kahevata che ane khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che. ghaNI vakhata mauna rAkhavAthI phAyado thAya che. ane duniyAmAM "heTha bahAra te keTa bahAra" te khAsa samajavA jevuM che. belyA eTale te belAI ja jAya che, paNa e chUTelI bellA pAchI hAtha karavI ghaNI muzkela che. mArela tIra ekavAra chUTyuM ane bahAra cAlyuM gayuM pachI e enuM kAma kare che, te ja pramANe chelyA pachI ApaNe belAyelA vacana para kAbU cAlyA jAya che, e te enI pUratI kiMmata le che. bIjI ja paLe tamane vicAraNuM thAya ke na belyA hota te sAruM hatuM, paNa tame kAMI tyAra pachI belela belane pAcho kheMcI zakatA nathI, tamArI IcchA tevI ja hoya te paNa tame te belane tIranI mAphaka pAcho bolAvI zakatA nathI. mauna rAkhavAthI tamane tamArI jAta para eka jAtane saMyama AvI jAya che ane ghaNu mANase A kAraNasara jamatI vakhate bolatA nathI. taiyAra karela rasoIne vakhANI ke vADI khAvI te yukta nathI. tyArapachI tame rasoI karanAranuM te para dhyAna kheMcI zake che, paNa rAgadveSane dUra karavA IcchatA ho te tamAre belivuM nahi. sAmAnya rIte, jamatI vakhate te belavuM ja nahi. A nirNayathI tamane keTalo phAyado thaze ane tamArI jAta upara zista zI asara karaze te anubhavavA jevuM che, ane tyAre tamane bhAna thaze ke ApaNe AkhA divasamAM keTaluM nakAmuM belI pitAnI zaktine durvyaya karIe chIe. zaktinA durvyayane vicAra karIe chIe tyAre ApaNane jaNAya che ke AkhA divasamAM belIne, kAma karIne, vicAre saMkalpa karIne ApaNI zaktine ApaNe hAsa karIe chIe. e zakti ne bacAvI rAkhatA hoIe te jarUrane vakhate te kharI kAmamAM Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita Ave, mATe sujJa mANaseAe mana, vacana, kAyAnI zakti macAvI tene bane teTale saMgraha karavA joIe. e zakti kevaLIe kevI rIte jALavI rAkhe che ane tene lAbha laI pariNAme tenA kevI rIte sarvathA tyAga kare che te AkhI AtmikakriyA samajavA jevI che. nakAmA zaktinA durvyayane ane khAsa karIne vANInA durvyayane aTakAvI mauna sevI zaktine saMgraha karavA. vANInA saMyamathI aneka vaidhe thatAM ja nathI, aTake che ane ApaNA thatA nakAmA vinAza aTake che ane ApaNe ApaNAM kAmamAM vadhAre joravAna prayatna karI zakIe chIe. A prakaraNamAM, mana, vacana, kAyAnA cAMgA para saMyama lAvavAne pariNAme Akhare tenuM ruMdhana kevuM suMdara rIte thAya che te ja vicAravAnuM che. AnI zarUAta vAsaMyamathI sArI rIte karIe. A vANInA saMyama karyA pachI kAyAnA ane mananA saMyama karavA teTale ja jarUrI chaeN. te mana, vacana ane kAyAnA yogA para saMyama kema karave te graMthakAra pote ja batAve che. ApaNe te para vivecana karIzuM, ApaNe mATe te te Adarza che. anubhava vagara te para vivecana karavAnI vAta karavI e eka prakAranI dhRSTatA che, paNa tene bhAge paNa Ave mahattvanA viSaya A graMthanI pachavADenA bhAgamAM Ave che tene kalpanAthI paNa nyAya ApavA joie. A mana, vacana ane kAyAnA cegene kevaLI meAkSagamana karatAM pahelAM ruMdhe che. tethI te ati mahattvanI bAbata che ane te dRSTie te samajavA ceAgya che. cAganirAya koNa kare ?-- sa samudghAtanivRtto'ya manovAkkAyayogavAn bhagavAn | yatiyogyayogayoktA yoganirodhaM munirupaiti // 278 // atha--upara pramANe samuddhAtathI pAche AveleA kevaLajJAnI bhagavAna ke tIrtha'kara sAdhune yAgya yAgathI joDAyalA hoya che, te muni-sAdhu yoganirodha kare che. (278) vivaraNa--prathama tA yAganidha kayA prANI kare te A gAthAmAM batAvavAmAM Avaze. te pachInI gAthamAM yAganirodha kema thAya tenI vidhi batAvaze. A ati agatyanA viSayane lakSapUrvaka samajavA prayatna karave. samuddaghAtanivRtto--samAta thaI gayA pachI kevaLI bhagavAna A yAnidha kare che. samudghAta karyo pachInA ane mAkSaprApti pahelAMnA vakhata sUcavanAra vAta che. A vakhate mekSa jatAM pahelAM aMtarmuhUta kALa bAkI rahe tyAre yAganirodha thAya che. Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ganiSedha manovAkAyayoga-mana, vacana, kAyAnA ge. pega e rIte traNa che. ane yegamAM pragaTa thayela prANu mokSa javA pahelAM te traNe yogane rUdhe che. kevaLImAMnA ghaNuo gardhana karyA pahelAM upadeza Ape che, dezanA de che ane janatAnuM A rIte hita kare che. gayukta-prathama te e traNe prakAranA vegathI joDAyele heya. ganirodha--aMte e traNa prakAranA vegane nirAdha kare. bAdara kArya karI bAdara manegane ruMdhe, pachI sUkSama maneyege karI bAdare vacanagane rUMdhe, pachI sUma kAge karI bAdara kAgane phudhe, pachI teNe karIne sUkSama maneyegane rUMdhe, te pachI sUkSma vacanagane ruMdhe, te pachI sUkSama kAyayegane rUMdhe ane te vakhate sUmakriyApratipAtI nAmanA zudhyAnanA trIjA prakAramAM praveze. A gardhanane kama karmagraMthamAM batAvela che. AvI rIte gardhana mokSamAM javA agAu eka aMtamuhUrtamAM ja kare, A ga. rUMdhanane mahimA ane krama che. sUkamakriyApratipAtInuM vigatavAra svarUpa mArA jaina daSTie yega' prathama bhAgamAM vistArathI Apela hevAthI atra tenuM punarAvartana karate nathI. (28) gardhana paikI manAgaruM dhana paJcendriyo'tha saMjJI yaH paryApto jaghanyayogI syAt / niruNaddhi manoyoga tato'pyasaMkhyeyaguNahInam // 279 // atha-pAMca iDhiyALe saMsI prANI, pUrI chae paryAptivAna je hoya te prathama te jaghanya (nIcA prakArane) yogI hoya, te prathama manegane rodha kare ane tyArapachI asaMkhyaya (ghaNu) guNathI hIna bAkInA vegane niSedha kare. (279) vivaraNa-A gAthAmAM ganiSedha karanAra kaye prANI hoya che, tene adhikArI keNa thAya che, tenA oLakhANa Ape che. paMcendriya--prathama te e prANI je ganiSedha karavA taiyAra hoya te pAMce idriyavALa hoya che. pAMca iMdriye kaI kaI che te ApaNe agAu joI gayA chIe. saMjJI-paMcendriya be prakAranA che - asaMjJI ane saMjJI. jene saMjJA hoya te saMsI ane te vagaranA asaMjJI kahevAya che. A bIjI zarata thaI. paMceMdriya saMjJI ganirodha kare che, asaMsI ane ekathI cAra iMdriyavALA karatA nathI, karI zaktA nathI. eTale sudhI ApaNe AvyA. paryApsa-paryApti cha che - AhAra, zarIra, idriya, zvAse chUzvAsa, bhASA ane mana. parabhavathI Ave tyAre prathama AhAra le che, tenAthI zarIra ane indriye baMdhAya che. Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 670 prazamarati vivecana sahita pachI te zvAsa le che ane mUke che, pachI bhASA bole che ane pachI manamAM athavA mana dvArA vicAra kare che. svasvagya paryApti na baMdhAya tyAM sudhI te aparyApta kahevAya che ane te pUrI thayA pachI te labdhi paryApta kahevAya che. paryApti bAMdhavA mAMDe tyAre koI jIva iMdriyaparyApti bAMdhe tyAre te karaNaparyApta kahevAya che ane tyAM sudhI te karaNa aparyApta kahevAya che. ekedriyane prathamanI cAra paryApti hoya che. be traNa cAra (vikala) iMdriyavALAne svayaMgya paryApti pAMca hoya che. ane asaMjJI paMceMdriyavALA jene pAMca prathamanI paryApti hoya che. saMjJIne paryApti cha hoya che eTale ladhiaparyApta hoya chatAM karaNaparyApta heya, kAraNa ke traNa paryAptinI maryAdAe karaNaparyApta thAya che. prathama mane gardhana kare, tyArapachI asaMkhyaya guNa hIna vacano ane kAyayoge upara batAvelA krame ruMdhe. ahIM mArA dhAravA pramANe asaMkhyaya guNa hIna vizeSaNa bAkInA vacanaga ane kAyAgane lAge che, kAraNa ke A gardhananuM prakaraNa che. A bAbatamAM TIkAkAra ane avacUrinA kartAe judA judA mata ApyA che paNa mAre artha upara pramANe che. AnA kAraNe nIce jaNAvIza. (1) manegathI vacanaga ane kAyAga asaMkhya guNahIna che, kAraNa ke mane prathama jAya che ane tyAra pachI vacana ane kAyAnA pego jAya che. te krama ApaNe upara joI vicArI gayA. (2) mana karatAM vacana ane kAyAthI prANI vadhAre pApakarmo bAMdhe che, tethI te banne ge asaMkhyayaguNahIna hoya che. (3) maLe che paNa prathama kAyAga, tyArapachI vacanaga ane chevaTe saMjJI paMcendriya thAya tyAre ja A manaparyApti nAmanI chaThThI paryApti maLe che. (4) cAra iMdriya ane pAMcamI iMdriyanA amuka bhAga sudhI te mana hotuM nathI. saMsAramAM paribhramaNa te A cAra idriye ja karAve che ane temAM kAyamanI ane pachI vacanaganI bahulatA hoya che. (5) asaMkhyayaguNahIna e vizeSaNa TIkAkAranA mata pramANe ma gane lAge che. mAruM ethI taddana juduM mAnavuM che. A pramANe gardhanamAM manoganuM prathama ruMdhana te kare che. AvI rIte mane moDe moDe Ave che ane ruMdhana paNa tenuM prathama thAya che. pachI bIjA yogonuM ruMdhana te kare che. mokSa javA pahelAM gardhana karavA mAMDe tyAre tene zukladhyAnano trIjo pAye prApta thAya che, te ApaNane graMthakartA ja pitAnI madhura bhASAmAM kaheze. bIjA yogenuM rUMdhana tyAra pachI te kevI rIte kare che te AvatI gAthAmAM graMthakartA batAvaze. (279) Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAganirodha tyArapachI vacanaceAga-kAyayeAga u dhana-- dvandriyasAdhAraNayorvA gucchvAsAvadho jayati tadvat / panakasya kAyayoga jaghanyaparyAptakasyAdhaH // 280 // atha----eindriya jIveAnI vANI ane sAdhAraNa jIveAnA (ekendriya jIveAnA) zvAsAnA karatAM nIcA vANI ane zvAsa upara e vijaya meLave che, te ja pramANe e prANInA kAyayAga sa`thI AchI paryAptivALAnA kAyayegathI paNa nIcA hAya che jenA para te vijaya meLave che. (280) 671 vivecana--yAgaruMdhana kevI rIte kare che tenA vadhAre vidhi A gAthAmAM khAve che. dvIndriya--bhASA nAmanI paryApti eiMdriyane hAya che. navatattvaprakaraNamAM khatAvyuM che ke sa* vikalendriya jIvA(be, traNa, cAra iMdriyavALA jIvA)ne pAMca paryApti hoya che. (juo navatattvanI chaThThI gAthA). A je prApta thayelI bhASAparyApti tene have te yeAgamAM AgaLa vadhIne rUMdhe che. sAdhAraNa--eka zarIra para anaMta jIva hAya e sAdhAraNa vanaspatikAya ekendriya jIva, tene nava tattvanI gAthA pramANe cAra paryApti hoya che. A ceAthI zvAseAAsa nAmanI paryApti ekendriyAne paNa hAya che. tenA ahI roSa thAya che. tenA krama A gAthAmAM nIce batAvIzuM. A prApta thayelI paryAptine prANI prayatna vaDe ahI ruMdhe che. pugaLanA upacaya karanArA pudgaLa pariNamananA hetuvizeSa tene paryApti kahevAmAM Ave che. je A paryApti (zakti) prApta thaI gaI che te zaktinuM ahIM ruMdhana karI pugaLanA upacayane zake che, ruMdhe che, aTakAve che. eka vakhata ene vacanayeAga zvAsezvAsa vagere paryApti mATe mAna hatuM, paNa pugaLa sAthe tenA saMbaMdha hoi te yAgIzvara te paryAptinA have anukrame tyAga kare che. ucchvAsa--sAdhAraNa vanaspatikAyane ceAthI zvAseAsa paryApta DAya che. te vakhate AhAra, zarIra ane iMdriya sAthe ceAthI zvAsocchvAsa paryApti hoya che. atyAre tene te jIva ruMdhe che, zake che ane yogIzvara thAya che. pana enA asala atha zevALa, tRNavizeSa, jaLanA mela, kacaro eTale sAmAnya prakArane garIba bApaDo bicArA jIva -e mokSamAM gayelA jIvanI apekSAe samajavuM, bAkI ApaNe te te pUjya ja che. kAyayeAgane ruMdhavA mAMDe eTalA mATe ene ahIM panaka kahela che. ApaNe mATe emAM panakapaNuM -- kacarA ke evuM kAMI nathI. eNe cAra karmona te kSaya karela hAya che ane bAkInA cAra karmIne kSaya karavAnI taiyArImAM hoya che. jaghanyaparyApta------emanI je rahelI paryAptie hAya che te paNa ghaNI sUkSma ane sAmAnya prakAranI hoya che. eTale sAdhAraNatvane aMge maLela zvAseAzrvAsa nAmanI Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chara prazamarati vivecana sahita cathI paryApti ane prakriya tarIke maLela vacanaparyApti ane bAkI rahela paryAptie paNa takta echAmAM ochI tenI thaI gayela hoya che. A rIte prathama ma gane rUpe che, pachI vacanaga ane chevaTe kAyayegane rUpe che. ene kama upara batAvyuM che. A vakhate prANIne zukladhyAnane trIjo pAyo prApta thAya che. enuM nAma sUmakriyApratipAtI che. AvA siddhanA jIvanI apekSAe panaka athavA kacarA jevA jIva, ApaNe mATe pUjya-Adarzayukta jIvanI A vAta che. te samajavA jevI che. ene je kAyaga rahe che te paNa jaghanya-nIcA prakAra hoya che. AvI rIte bheganirodha karatAM e chevaTe kAyegane nirodha kare che. (280) kAyAgadhana e zukaladhyAnane cothe pAyo sUkSmakriyamapratipAti kAyayogopagastato dhyAtvA / vigatakriyamanivartitvamuttaraM dhyAyati pareNa // 281 // atha-kAyAgane Azraya laIne sUphamakriyApratipAti dhyAna dhyAvIne pachI jene ziyAe gaI che evA anivartitva nAmanA zukaladhyAnanA cethA pAyAne dhyAve che. (281) vivaraNa-A gAthAmAM ganiSedhane vadhAre prastAva batAve che. sUkti apratipAtI-A nAmane zukaladhyAnane trIje pAye che, te maraNa agAu pAMca hasvAkSara kALe thAya che ane temAM pAMca hasva akSare latAM- 2 3 4 stra belatAM-jeTale vakhata lAge che teTale vakhata lAge che. A paMcamahattvAkSarakALamAM te pitAnuM kAma sAdhI le che. a7 sudhImAM bAdara kAyavega te gayela hoya che, paNa haju sUmikAga bAkI hoya che. sarva ganA sUkSama ane bAdara evA babbe vibhAga paDe che. ahIM sUkSama kriyA (zarIraga) vaDe bAdara managa ne bAdara vacanagane rUMdhe che. vitakriya-ane te aMtamuhUrta kALamAM athavA paMcahAvAkSaranA kALamAM zukla dhyAnane ceAthe pAye prApta kare che. enuM nAma samucchinnakriya che. e zukaladhyAnane ce. prakAra che. kriyA mAtrane temAM nAza thAya che. ahIM tene sarva yugane nidhi thAya che ane pachI e cAre karmane kSaya karI taddana niSkarmA thaI mokSe jAya che. mokSamAM jatAM pahelAM karmane sarvathA kSaya thavA ja joIe, kare ja joIe. sArAM ke mAThAM keIpaNa karma rahe tyAM sudhI mekSa thaI zakatuM nathI. - A trIjA ane cothA pAyAnI vaccenA vakhatamAM enI zArIrika kriyAne paNa virodha thaI jAya che ane e vigatakriya thaI samucchinnakriyA dazAmAM sarva karma khapAvI, sarva yoga nidha karI mokSe jAya che ane pachI nijanmA bane che. A cethA zukla Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yonirodha 673 dhyAnanA prakAramAM tene kAMI paNa kriyA rahI sahI hAya tenA pazu nirodha thAya che, ane nivRttakriya ke samucchinnaSkriya banI aMte kayAM jAya che te graMthakAra have pachI batAvaze. ApaNe atyAra sudhImAM chellA paca hasvAkSara kALa sudhI sudhI AvyA. A zukladhyAnanA trIjA tathA cAthA pAyAnuM svarUpa yogathAthI samajavuM. A vakhate tenAM bAkI rahelAM karmonA kSaya thaI jAya che. A rIte mana, vacana, kAyAnA khAdara ane sUkSma sarva yAgAnA nizadha thAya che. A vaiganI utkRSTa avasthA che. ane A avasthAe pahoMcavAnA dareka yAgIne pAtAne mATe Adarza hAya che. (281) avagAhanA~ caramabhave saMsthAnaM yAdRg yasyocchrayapramANaM ca / tasmAttrimadInAvAsaMsthAnavAdaH // 28 // a----chellA bhavamAM jevuM saMsthAna (zarIrAkRti) hoya ane tenuM UMcAInuM jeTaluM pramANu hAya tethI tribhAga-traNa bhAga-ochI, 1/3 echI, avagAhanA rahe. (282) vivaraNa--ceAgaruMdhana karI siddha thanAra ane meAkSamAM janAra jIvanI zarIraavagAhunA keTalI ane kevI rahe te A gAthAmAM batAve che. camabhave-chellA bhavamAM. ane tyArapachI teA janmajarA jenAM gayA che evA chelle bhava. temAM vaRSabhanArAca saMghayaNu ane samacaturasra saMsthAna hoya che. ucchvaya--UMcAI. koI pAMcase dhanuSyanI kAyAvALA hAya, koI vadhatAochA phUTanI kAyAnA dhaNI hAya. tribhAgahIna--eTale enA 1/3 bhAga che karaveA, eTale 500 phUTanI kAyAvALAne 500/3 phUTa eTale 166 2/3 phUTa echA eTale 333 1/3 phUTa e pramANe ghana khAkI rahe. bAkI zvAsanaLI vagere aneka naLIonA mArga pUratAM je ghana rahe te atyAranI AkRti ane UMcAie 1/3 ochI thAya. prANI atyAranA 5 phUTa cha IMca hoya te temAMthI eka phUTa daza iMca kapAI jAya. teTalI tenI khAkI rahela zarIranI avagAhanA rahe. 2/3 bAkI rahe, te naLI ane mArga baMdha thatAM pAlA bhAga pUrAI jAya. mekSamAM AvI ane ATalI 2/3 avagAhanA paDe. pariNAha--UMcAImAM paNa 1/3 bhAga naLI ane mArgonA jAya, eTale bAkI rahe teTalI eTale 5 phUTa cha iMcamAMthI 22 IMca jatAM bAkI 2/3 UMcAInI 44 iMca avagAhanA ghanIkRta rahI. teTalI siddha dazAmAM jIvanI avagAhunA rahe. pra. 85 Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita A agAunA bhAvamAM game teTalI moTI avagAhanA hoya te cAlI jAya ane chellA bhavanA zarIranI AkRti ane UMcAI hoya temAMthI 1/3 kADhI nAMkhatA bAkInI 2/3 skRti ane UMcAI rahe. (22) thagadhananuM pariNAma. so'tha manovAgucchvAsakAyayogakriyArthavinivRttaH / aparimitanirjarAtmA saMsAramahArNavottIrNaH // 283 / / atha-te prANI tyArapachI mana, vacana ane kAyAnA garUpa kriyA ane tenA prajanathI nivarsI jaIne atyaMta nijerAne karate saMsAra rUpa samudrane tarI pAra pAmI jAya che. (283) vivecana-A rIte je gatirodha kare che tenuM pachI zuM pariNAma Ave che te A gAthAmAM batAve che. kiyA-upara jAvyuM te rIte ane te krame mana, vacana, kAyAnA yogothI nivRtti thaI. A rIte A cardhana keTaluM mahatvanuM ane keTaluM jarUrI che te khyAlamAM Avaze. garudhana thayA pachI aMtamuhUrta kALamAM prANI saMsArane tyAga karI de che. eTale gardhana ati mahattvanI vAta che, | vija rAtmA-manI TIkAmAM lakhavAmAM AvyuM che ke te prANa paMcAzI karmane kSaya kare che. karmagraMthakAranA mate baMdha kevaLajJAna thaya pachI mAtra eka vedanIya karmane ja rahe che. tethI terame ane caudame guNasthAnake eka ja prakRtine baMdha che, udaya beMtALIza prakRtine che, udIraNuM ogaNacALIza prakRtinI che ane sattA 85 prakRtinI che. tethI TIkAkAre paMcAzI prakRtine kSaya kare che ema je kahyuM te sattAne AzrayI samajavuM. (juo dvitIya karmagraMtha) A karmakSaya be samaye maraNa pahelAM thAya che. saMsAra A saMsAra meTA samudra jevuM che. emAM eka vAra mArga cUkyA ke rasto bhUlyA pachI patto lAge tema nathI. dariyAmAM te UMce Abha ane nIce pANI hoya che. temAM koI nizAnI hotI nathI, emAM mArga bhUlyA eTale dariyAmAM rakhaDyA ja karavAnuM thAya. uttIrNa Ama AvA saMsAra arNavane e tarI jAya che, sAme pAra jAya che ane tenA sarva bhaye nAza pAme che. elle e phaulezI thaI jAya che. A zailezI kevI rIte thAya, A zailezIkaraNa kare tyAre zuM kare te AvatA prakaraNamAM kahevAmAM Avaze. A badhI yogamArganI ati pragata dazAnI vAta che ane te samajavA jevI che. (283) Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoganirodha 75 A rIte A yoganirodhanuM nAnuM prakaraNa pUruM thayuM. mana, vacana, kAyAnA yogane pitAnA kAbUmAM levA e dekhItI rIte muzkela kAma che, paNa ApaNe je sthAne pahoMcavAnuM che ane je mATe ApaNe prayAsa che te yuganiSedha karyA vagara thaI zake tema ja nathI. tethI te barAbara samajIne taratamAM hAtha karavA egya che. ghaNI vakhata bhegane kAbUmAM levAne prayAsa karavA jatAM prANa chetarAI paDe che ane pega para aMkuza lAvavAne badale gane vaza thaI jAya che ane yogane vaza karavAnA bahAnA nIce UlaTo tenA kabajAmAM jAya che. tene mana, vacana ane kAyAnA kevI rIte kAma kare che te jANavAnI taka maLatI nathI. ane te khoTA bahAnA nIce potAnI jAtane chetare che. nahi te himAcalamAM tapa karanArane kayArane mokSa thaI jAya, paNa e ajJAna tapathI UlaTe saMsAra vadhe che ane ghaNuM prANIo te pegene aMkuzamAM lAvavAnuM dhAretA evA visaMvAdamAM paDI jAya che ke UlaTo vegone vaza paDe che. A svanI chetarapIMDI ghaNIvAra ajJAna ke avidyAne laIne thAya che. tenAthI sAvadha rahevuM ane yogadaSTi vicArI gamArgamAM anukULa mAge ja gya aMkuza nIce ja praveza ane pragati karavI. bAkI AyeganiSedha ganI ghaNI ucca bhUmikAe prANIne laI jAya che ane A gamage pragati karavAne mArga paNa batAvavAmAM Avela che. temAM samAdhimAge keTalI pragati thaI zake che te jAte anubhavavA yogya viSaya che. e samAdhi saMprajJAta ane arsaprajJAtane barAbara oLakhI te mAge banI zake te pitAnI pragati karavI e eka mAga che. je rIte mana, vacana ane kAryo para aMkuza Ave te rIte karIne A mAga sAvavAyogya che, kAraNa ke te vagara mukti prApta thatI nathI. ane suragati maLe te mATe A prayAsa kare che te cakrAvAnI gati jevuM hoI pariNAme lAbhakArI nathI, kAraNa ke devagatinI sagavaDane aMte pAche saMsAra vadhe che ane ISTalAbha sadAkALane mATe maLatuM nathI. vegane aMge haribhadrasUrie aneka graMthe lakhyA che. teone egadaSTisamuccaya, gabiMdu, gabatrIzI vagere aneka graMthe prasiddha che ane mudrita thaI gayA che. evA ne abhyAsa karIne prathama te jaina ega keTaluM suMdara che te samajavuM. AkhA zAstrane sAru gagraMthamAMthI dhyAnayogane aMge jarUra jaDI Avaze. e sarva zAstranuM rahasya che ane ApaNane sIdho lAbha karanAra che. eTalA mATe jarUra samajavA yogya che. vaccenA aMdhakArayugamAM lega bhUlAI gaye, paNa likhita 2 haju mojuda che ane saMrakSaNavRttie temane jALavI rAkhyA che. te samajavAnI khAsa jarUra che. jo ke guru pAse sIdhe tapa kare, eka page UbhuM rahI bhUkhe tapa kare A sarva ahika vAta che, tthAya che, saMsAra vadhAranArI vAta che. jaina gamAM tene teTalA mATe jarApaNa sthAna ApavAmAM AvatuM nathI. | rasi poLabirAbanuM . Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 17 muM : zailezIkaraNa A prakaraNamAM graMthakAra zailezIkaraNanI vAta kare che. zaila eTale parvata, parvata Ubhe ja rahe che, niSkapa rahe che, potAnA sthAnethI jarAe casako nathI, te ja rIte kevaLI jyAre mokSa javAne mATe be samayane kALa bAkI rahe ane je vakhate teonA mana, vacana ane kAyAnA ge gayA hoya tyAre chevaTanA be samayamAM taddana hale cAle nahi tevA niSThapa thaI jAya che, jarA paNuM hAlatA cAlatA nathI. A zailezI eTale parvata jevuM trIjuM ane chelluM kAraNa te kare che tyAre temane sarva ga gayelA hoya che. paMcendriya tarIke prApta karelI zarIra ane manaparyApti paNa tadana kSaya pAmI gayela hoya che. ane dhIra, vIra taddana aDela thaI Atmajaya kare che. e vizenI paristhitino vizeSa khyAla graMthakartA ja Ape che. gamAM A rIte jJAna ane kriyAnI khAsa AvazyakatA rahe che. agAunA lekhake lakhI gayA che ke gapravRttimAM jJAna ane kriyA bannenI AvazyaktA che ane A zailezIkaraNa nAmanuM chelluM karaNa vegane sarvathI mahatvane vibhAga hoI ghaNI agatyanI paristhiti pUrI pADe che. saMprajJAta ane asaMprajJAta samAdhi thaI gayA pachI A zailezI dazA utpanna thAya che. bAkI haThagane te jainegamAM sthAna ja nathI. hagathI taMdurastI para asara jarUra thAya che, paNa muktinI prAptimAM e koIpaNa rIte madadagAra na hovAthI ane renanI najare te mokSaprApti e ja dhyeya hovAthI temaNe vicAra karIne haThagane vega karIke svIkAra karyo nathI. rAzI Asana karavAM ke amuka rIte besIne ke sUIne tapasyA karavI ane sUryanI AtApanA levI te badhI vAta mokSaprAptine upayegI na hovAthI tene rAja gathI bahAra gaNI che ane taMdurastInI prApti e te paugalika hoI A bhava pUratI ja che, mATe emAM paDI javA jevuM nathI. haThAgI kevI kevI jAtanA haThe-kadAgraha kare che te vAMcIe tyAre zarIrakaSTane aMge Azcarya thAya che. cAbakhAnA mAra khAya, bhUkhyA rahe vagere. abhyAsa ane sAMpradAyika jJAna sAthe abhyAsa thAya te vadhAre IcchavA ga che, paNa tevuM na bane te pustakathI paNa A rahasyajJAna meLavavA yogya che. emAM ekavAra samajaNuM Avaze ane samajaNa sAthe kriyA thaze tyAre je majA Avaze te ora che, kharekhara bhavya che. mATe jJAnapUrvakanI kriyA karavAnI bhAvanA rAkhavI. samajaNapUrvaka kriyA thAya te vadhAre baLavatI ane pariNAmadarzaka thAya temAM jarA paNa Azcarya nathI. mATe gatAnugatiktA cheDI jJAnapUrvakanI kriyA karavAnuM vicAra rAkhave. Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fy zelezIkaraNa A zelezIkaraNa utkRSTa gakriyA che, aneka karmone nAza karanAra che ane samAdhiga pachI prAptavya che. enI samajaNa mATe zila jevA thavAnI ane pite zelezIkaraNa kare tevI bhAvanA karavAnI jarUra che ane te bhAvanA atra thaze te paNa paraMparAe kalyANa ja che. have ApaNe graMthakartAnA mate zelezIkaraNa kevuM che te temanA ja zabdomAM joIe ane jaina ga samajIne ApaNA Adaze pahoMcavA bhAvanA karIe. zailezIkaraNane samaya- ISadrasvAkSarapaJcakogiraNamAtratulyakAlIyAm / saMyamavIryAptabalaH zailezImeti sa gatalezyaH // 284 // artha-pAMca hasvAkSara belatAM eTale jarAka samaya lAge teTalA vakhatamAM, saMyamathI prApta karela zaktine je te lezyA vagarane thaI zilezIkaraNanI dazAne pAme che. (284). vivaraNa-A gAthAmA zailezIkaraNa, je bhavane aMte mikSa jatAM pahelAM kevaLI kare che te, kevuM hoya che ane temAM keTale vakhata lAge che te vAta kare che. hastAkSara-pAMca hasva akSare belatAM jeTale jarAka nAmamAtra vakhata lAge teTale kALa. a, I, , , la e pAMca hasva svare che. te sauthI ochA jarAka samayamAM bolAya che. te bolatAM jeTalo samaya lAge, jarAka vakhata lAge te vakhata A zailezIkaraNamAM ane tyArapachI turata mokSa javAmAM lAge che. svaranI madada vagara vyaMjana te bolAtA ja nathI. temane belavA jatAM e te vadhAro ja paDe che. hasvAkSara ghaNo ocho vakhata bolatAM le che. dIrgha svara tethI ghaNe vadhAre lagabhaga bevaDo samaya le che. A pAMca hasvAkSara bolatAM je nAmane vakhata lAge teTale vakhata mokSa jatAM pahelAM A paMcasvAzcarakALamAM kevaLI zailezIkaraNa kare che. uddagiraNa-bolavuM, bhaNavuM. eTale pAMce hasvasvare belatAM eTale vakhata lAge teTale A zailezIkaraNane kALa hoya che. kAlIyAma-kAlabhavA', kALamAM thatI zailezIdazAnuM vizeSaNa che. Apta-saMyamane laIne zakti jeNe vadhAre meLavela hoya che te thaIne. sAmAnya lekene lAge che ke saMyamathI prANazakti gumAve che, paNa vastutaH tema nathI. saMyama ke tapathI te UlaTuM baLa vadhe che. ane e baLanA prabhAve ja prANI A zailezIkaraNa kare che. sAmAnya janatAne khyAla choDI A anubhavInI vANuM dhyAna para levI, AdaravI, svIkAravI. gatalezya-jenI chae kRSNAdi lezyAe gaI che te te prANI. mokSa sanmukha thanArane leDyA kSaya pAmI jAya che. Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita zalezI-parvata jevI nizcaLatA dharAvanAra. A zailezIkaraNa kevuM hoya te batAvaze. ahIM te mAtra tenuM nAma ja ApyuM che. ApaNe A prakaraNamAM tenuM vistRta svarUpa joIzuM. ahIM saMsAranAM cAra karmo te gayelAM hoya che. mAtra AyuSya, nAma, gotra ane vedanIya e cAra karmo ja bAkI rahe che. e cArene paNa baMdha, udaya ane sattAmAMthI kSaya karI taddana niSkama thaI prANa mekSe kevI rIte jAya che te ApaNe have joIzuM. (28) kevI tine karmakSaya kare te batAve che pUrvaracitaM ca tasyAM samayazreNyAmatha prakRtizeSam / samaye samaye kSapayannasaMkhyaguNamuttarottarataH // 285 // artha-te samaya zreNimAM pUrve racela pitAnI sarva prakRtine pratyeka samaye khapAvate khapAvate uttarottara asaMkhya guNa meLavate te AgaLa vadhe che. (285) vivaraNa-kSapakazreNivALe prANu A zailezIkaraNamAM zuM kare che te A gAthAmAM vistare che. samayazreNa-A zailezIkaraNa mAtra aMtarmuhUrta kALa rahe che tethI tene samaya zreNI kahevAmAM Ave che. dareka samaya atyAre kAma kare che ane pratyeka samaye aneka karmone apAve che. A kevaLI bhagavAnane have A vakhate kAgane paNa kSaya thAya che. tevI abhuta sthiti e prApta kare che. prakRtiSa-rahIsahI pitAnI prakRtine paNa ahIM khapAvI de che. A adbhuta yegane prabhAva che. AkhA jIvanamAM karela tapanuM pAraNuM che athavA oDakAra che. samaya--eka AMkha mIMcIne ughADatAM te asaMkhya samaya thaI jAya che. uttarottara- e te uttarottara AgaLa vadhatuM ja jAya che ane pratyeka samaye aneka karmone khapAvI de che. ghAtakarma gayelAM hoya che. aghAtI cAra karmo paikI je rahyAM hoya temane paNa uttarottara pratyeka samaye khapAve che. mANasa ghAsane kApe tema te karmane kSaya kare che. e saMsAranA cheDAnI sthiti te AmAM varNavI che te ja jaNAvI che, bAkI kharekhara e karmane kSaya ke kare che te te pratyakSa anubhava thAya tyAre samajAya. baMdha, udaya ane sattAmAMthI e karmane khapAvavA ja mAMDe che, ane hamezane mATe pratyeka samaye kSaya kare che. kSapayana-karmone upara jaNAvyuM tema mULamAMthI evAM kApI nAkhe che ke temanuM nAmanizAna paNa na rahe. (285) Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zailezIkaraNa chelle samaye e kevaLI zuM kare che?-- ane sAthe rahyAtItAna vinitya raviza7 kSapayati yugapatkRtsnaM vedyAyurnAmagotragaNam // 286 // artha- chelle samaye asaMkhya karmane aMzene dUra karIne vedanIya, AyuSya, nAma karma ane trikarmone eka sAthe saMpUrNapaNe khapAve che. (28) vivecana--A ganirodha karanAra A jIvanane chelle samaye zuM kare te A gAthAmAM vistAthI jaNAve che. saMkhyAnIta--asaMkhya karmo. chelle sattAmAM rahela tera kameM je khyAzI karmomAMthI bAkI rahelA hoya che temane te saMkhyA vagaranAM hoya te paNa khapAvI nAkhe che. e tera prakAranAM karmonI sattAgata prakRti nIce pramANe che manuSyatrika eTale manuSyagati, manuSya AyuSya ane manuSya AnupUvI. A manuSyatrika eTale traNa thayAM. tema ja trasUnAmakarma, bAdara nAmakarma ane paryAptanAmakarma e trasAtrika ' kahevAya che. manuSyapaNuM, trayapaNuM, bAdarapaNuM e sarva dUra thAya che ane je paryApti pUrI pAmavI e eka vakhata puNyaga kahevAtuM hatuM te paNa kSaya pAmI jAya che. A trasArika maLIne cha prakRti thaI. tathA yazakIrti, Adeya ane saubhAgya nAmakarma, tIrthakaramakama, uccagetra, paMcaMdriyajAti, azAtA athavA zAtA vedanIya je hoya temane paNa khapAvI de che. A tera uttara prakRtine aMge je asaMkhya karmANa heya temane kSaya karI nAkhe che. chevaTe enuM paMceMdriyapaNuM paNa jAya che ane tera uttara prakRtine aMge cAre karmo jAya che. A cAre aghAtI karmo samajavAM. (bIje karmagraMtha, gAthA 34). A kamaze cheka chellA samaya sudhI sattAmAM te rahe che ane temane prANI nAza kare che, pariNAme te sattAmAMthI paNa jAya che. yugapata-ekI sAthe. A karmA ze game teTalI moTI saMkhyAmAM hoya te chellI ghaDIe chelle samaye khapAve che. jyAre taddana karma vagarane prANa thAya, jyAre baMdha na na thAya, ane sattAmAM bAMdhela karmo hoya te paNa jAya tyAra pachI te mukta thaI zake che. vedya-Ayu-nAma-zera-A cAra aghAtI karmodanIya, AyuSya, nAmakarma ane zetrakama ja bAkI rahe che. sattAmAMthI temanI tera prakRti chelle samaye jAya che. AvI rIte sarva karmone kSaya karI prANI mukti pAme che. tenuM svarUpa AvatA prakaraNamAM vadhAre vigatavAra ApaNe joIzuM. (286)sarva bhAvane ava thato tyAga sarvamatiyogyasaMsAramUlakaraNAni sarvabhASAmi / audArikataijasakArmaNAni sarvAtmanA tyaktvA // 287 // . Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 680 prazamarati vivecana sahita artha-sarva prakAranI cAre gatine lAyaka ane saMsArane vadhAranAra mULa kAraNe je aneka prakAranA bhAvarUpe che temane arthAt audArika taijas ane kAzmaNa sarva bhAvene pitAnA AtmA sAthe saMbaMdha te sarvadA tajI de che. (287) vivecana--sarvagati-A cAre gatie kAraNa vagara akasmAtu maLatI nathI. A cAre gati nAmakarmanA vibhAgo che ane te te gatimAM javA gya karmanAM pariNAma che. emane sarvathA tyAga karIne. saMsAra--A cAra gatirUpa saMsAra che. e saMsArane vadhAranAra karaNe-kAraNe te sarva karyo che. temane sarvathA tyAga karIne eTale AtmA ane karmane saMbaMdha teDI nAkhIne. bhAva-sAMsArika sArA ke kharAba bhAve saMsAramAM rajhaLave che. temane sarvathA tyAga karI daIne. e bhAva nIce varNavyA che. dArika--ApaNuM manuSyanuM zarIra ja mokSa meLavI zake che, tethI atra vaikriyAdi zarIranI vAta karI nathI. deva ke nArake sIdhA taddabhave muktigAmI thatA nathI. taijasa--annane pacAvanAra, parabhave paNa sAthe janAra A tejasU zarIranuM varNana upara thaI gayuM che. kAmaNu-karmanA zarIrane kAzmaNa zarIra kahe che. AtmA ane karmane meLa meLavI ApanAra ane bannene saMga saMbaMdha karAvanAra "kAmaNuM zarIra che. sarvAtmanA-sarvathA, taddga sarvakarmane tyAga e ja ekSaprApti. (karmathI) mUkAvuM te mokSa. A saMprajJAta ane asaMprajJAta vega arthAt samAdhi pachInI sthiti che. A kAyAganA tyAganI vAta che. ena (sarva karmana) sarvathA tyAga karIne te zuM kare che? athavA tene (kevaLajJAnIne) zuM thAya che? te AgalI gAthAmAM jaNAvavAmAM Avaze. (287) mokSane mArge-- dehatrayanirmuktaH prApyarjuzreNivItimasparzAm / samayenenAkevigraheNa gatvordhvamapratighaH // 288 // artha pachI traNa zarIrathI mUkAI jaI ajugatie aphasamANa rIte eka samayamAM jarApaNu vAMkI nahi tevI sIdhI gatie jarApaNa rokANa vagara te UMce jAya che. (288) - vivecana -A yogasaMpanna kevaLI tyArapachI kevI rIte mikSa tarapha prayANa kare che te A gAthAmAM batAve che. dehavraya-jyAre koIpaNa kevaLI mikSa pAme che tyAre tene traNa zarIra hoya che : dArika, saija ane karmaNa. A traNa dehathI mUkAI jaIne azarIrI thaIne kAyayegane Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zailezIkaraNa paNa kSaya karIne. ahIM TIkAkAra paMcAzI prakRtinA kSayanI vAta kare che. paNa mane upara karele mAro artha vadhAre baMdhabesate lAge che. ga NI --jyAM kALa kare che, traNe dehathI mukta thAya che tyAMthI samazreNie Urdhvagati kare che. jema kAmaThAmAMthI tIra chUTe athavA baMdUkamAMthI gaLI chUTe tema baMdhana mukta thatAM nikarmA thaI te sIdhI gatie vagara aTakya mekSa tarapha lekAMtamAM jAya che. asparzA-pite je AkAzapradezane sparza karIne rahela hoya te ja AkAza pradezane spazI akusamANa eTale bIjA koI AkAza pradezane sparyA vagara te sIdhI Urdhva gatie bANa chUTe tema te ja samaye mekSamAM cAlyA jAya che, vacce kaI vastu ke AtmA heya te tenI aTakAyata karI zakatuM nathI. eka--eka samayamAM eTale je samaye ahIMthI kALa kare te ja samaye mekSa pAme che (arthAt kAgre siddhazilAe pahoMce che). avigraha-ADe avaLe caDI jAya ane ThekANe Ave che. vaLAMka vinAnI. vigrahagati--AvA vigraha vagara sIdhe sIdhe jIva mokSa tarapha cAlyA jAya che. apratigha--koI meTuM idranuM vajI ADuM hoya te paNa mokSa jatAM jIvane acaNa ke pratibaMdha karavAne zaktimAna thatuM nathI, koI tene rokI zakatuM nathI. te te te ja samaye ArapAra nIkaLI jaI mokSe pahoMcI jAya che. (288) kevaLI siddha thAya che- siddhikSetre vimale janmajarAmaraNaroganirmuktaH / lokAgragataH siddhayati sAkAreNopayogena // 289 // atha-pachI taddana cekhI siddhanI bhUmimAM janma, jarA, maraNa, regathI tadana mukta thaIne lekane cheDe siddha thAya che, mokSe jAya che ane tyAM sAkAra upaga(jJAna)mAM rahe che. (289) vivaraNa-chevaTe e kevaLInuM zuM thAya che te A gAthAmAM batAve che. siddhikSetra-mekSa nAmanuM kSetra je cauda rAjane aMte uparanA bhAgamAM Avela che, " tyAM te jAya che. vimala-nirmaLa. e kSetramAM koI prakArane mela nathI, taddana pavitra che. vimaLa eTale nirmaLa evA kSetra(kSa)mAM tenI sthiti thAya che. jama-janmavuM te. prANIne mAtAnI kukhamAMthI duniyAmAM AvavuM ke devatA-narakatA - Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 - prazamarati vivecana sahita jIne zaA che kuMbhIpAkamAMthI bahAra AvavuM te bahu kaSTakara che. A janmanI pIDAthI mekSanA prANuo haMmezane mATe mukta thaI gayelA che. ' jarA-ghaDapaNa, vRddhAvasthA. lega bhegavela prANIne ghaDapaNamAM sarva iMdriye zithila thAya che, AkhuM zarIra dama vagaranuM thAya che ane be be karIne jIve che. te ghaDapaNathI mokSanA cha dUra che.' maraNa-anAdi adhyAsane laIne ahIM saMsArane prema e thaI jAya che ke prANI jyAre temAMthI jAya tyAre tene bahu kheda thAya che. "mara" zabda paNa tene sAMbhaLo gamate nathI ane mAre tyAre sarva cheDavuM paDe che. rega-ane saMsAramAM hoya tyAM sudhI bhagaMdara, TI.bI. ke bIjA raMgenI aneka pIDA vAraMvAra thayA kare che. te lekAgra-upara jaNAvyuM tema cauda rAjalekanA agrabhAge te jAya che. te dhanuSyamAMthI bANa chUTe tema pitAnI gatithI ja jAya che. sAkAra-jJAnamaya, sAkArI. A jJAnanA upayogathI te sarva jANe che ane darzanaupagathI sarva dekhe che. samayAMtara upage thAya che ema Agame kahe che. siddhasena divAkarane mata judo paDe che. upayoga-vaparAza. A saMbaMdhamAM be mata jANavA jevA che, te mATe gurugamathI spaSTatA karavI. (289) AvI rIte A yuganirodha prakaraNa pUruM thAya che. jyAre mana, vacana ane kAyAnA sarva yego niradhAI jAya, khalAsa thaI jAya, nAza pAme tyAre aMte prANIne sarvathA mokSa thAya che ane mokSamAM te sAdi anaMta sthiti che. eTale sarva ne nirodha kare e uttama gadazA che. ane sAthe sarvathA gardhanane kALa mAtra pAMca hasvAkSare latAM eTale samaya lAge teTale ja che, te vicAratAM A viSayanI tIkSNatA ane bhavyatAne jarUra khyAla Ave che. siddhazilA cauda rAjalakane aMte chellA 333 1/3 dhanuSyamAM AvI rahela che. tyAM janAra pratyeka jIva eTalA nAnA vibhAgamAM rahe che, paNa aMdara aMdara gUMcavAI jatA nathI. lekane aMte jAya che te kaI karmanA udaye nahi paNa jema dhanuSyamAMthI chUTela bANa sAmI bAjue nizAna tarapha ja jAya che, tema te siddhazilA bhaNuM jAya che. te AkAzapradezane sparyA vagara tyAM siddhazilAe pahoMce che. ene janma, jarA, maraNanuM duHkha na hovAthI te Atmika sukhamAM magna thaI jAya che. te Atmika sukha kevuM hoya che te ApaNe AvatA Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zailezIkaraNa 683 prakaraNamAM joizuM, paNa te avarya che. tyAM raDavAphUTavAnI mAthAkUTa nathI, pArakI vAtA nathI, vedhavacakA nathI ane pharIvAra janmamaraNu nathI. AvA sAdi paNu anaMta sukhamAM prANI A utkRSTa yAgane pariNAme meAkSamAM dAkhala thaI nityAnaMda kare che. jo A saMsArathI kaTALeA Avye hAya, jo eka khADAmAMthI khIjAmAM paDavAnI vAta humezane mATe aTakAvavI hAya tA A yAgaruMdhana jevI utkRSTa yAgaprakriyA jarUra AdaravA cegya che. enA pariNAme meAkSa jarUra svataH thAya che, kAraNa ke meAkSamAM janAra meAkSanI IcchA ja mAtra karatA nathI, ane icchA mAtra karavAthI mekSa maLatA nathI. e meAkSanAM keTalAMka nAme ApaNe AvatA prakaraNamAM joIzuM. " * jJAnayiAmyAM mokSaH jJAna ane kriyA baMne sAthe maLI meAkSanAM kAraNu che ema jANavuM ane AcaraNa karavuM. e khannethI ane banne hAya tyAre ja mekSa maLe che. ekaluM jANapaNuM te pazu samAna che ane ekalI kriyA te AMdhaLA samAna che. AMdhaLA ane pAMgaLAnI joDI meneA saMyAga--thaI jAya te baMne icchita sthAne paheAMce che. AMdhaLAnI kAMdha upara pAMgaLA caDhI jAya che, jene paga nathI pAMgaLA AMdhaLAne rastA batAve che ane AMdhaLA cAlavAnI kriyA kare che. paNa A banne chUTA chUTA hAya te| emAMthI ekenuM kAma siddha thatuM nathI. tevI ja rIte kriyA vagaranuM jJAna nirarthaka che ane jJAna vagaranI kriyA paNa nakAmI che. A bannenA sahayoga meLavavAmAM kharI jhINavaTa ane samajaNu che. tethI saMkSepamAM A bannenA sahayoga meLavavAnI kharI icchA rAkhavI ane kharo yAga karavA. cAMga. jANyA vagara sarva nirarthaka che ema samajI A yonirodhane samajavA prayatna karavA. // iti zailezIkaraNaprakaraNam // Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNuM 18muM : mekSa eka apekSAe A sarvathI agatyanuM prakaraNa che. te ghaNuM nAnuM prakaraNa che paNa tenI agatya ghaNuM moTI che, kAraNa ke atyAre je kAMI karavAmAM ke na karavAmAM Ave tenuM pariNAma mokSa che. mekSa eTale haMmezane mATe sarva karmathI mukti jyAMthI pAchA saMsAramAM AvavAnuM nahi. te zAzvata sukhamAM haMmezane mATe rahevuM te mekSa, kAraNa ke zeDo vakhata sukha maLe paNa tenI pAchaLa, pAchI janmamaraNanI upAdhi UbhI rahe tene sukha kahevuM te bhUla che, bhUla eTalA mATe che ke sukhanI sAcI samaja temAM nathI. mATe haMmeza mATe sukha maLe ane te ekavAra AveluM jAya nahi te ja kharuM sukha kahevAya. A sAcA sukhanI vyAkhyA niraMtara samajI bIjI ALapaMpALamAM na paDatAM tene mATe prayatna kare e dIrdhadrAnI pharaja che. prathama te mokSane oLakhavA mATenAM aneka nAme che, te mokSanI sAcI oLakhANa mATe AvuM vicArI laIe. meM nAnapaNamAM keTalIka vAra pUjAe sAMbhaLI che, emAM dareka pUjAmAM AvatA hA amuka rIte gavAtA paNa sAMbhaLyA che, temAM "siddha jagatazira zobhatA" e rAgamAM gavAtA aneka dUhAe meM sAMbhaLyA, tethI te rAganuM stavana samajavA yatna karyo ane te stavana zethI mukhapATha karyuM. te stavana mane yAda che. te nIce pramANe che : siddha jagatazira zobhatA, ramatA AtamarAma; lakSamIlIlAnI laheramAM sukhIyA che zivaThAma. siddha jagatazira zebhatA. mahAnaMda amRtapada name, siddhi kevalya nAma; apunarbhava pada valI, akSayasukha vizarAma. siddha0 2 saMzreya niHzreya akSarA, duHkha samastanI hANa; niravarati apavargalA, mokSa mugati niravANa siddha 3 acala mahadaya pada lahyuM, jemAM jagatanA ThATha, nIja nIja rUpe re jujuA, vItyA karma te ATha. siddha0 4 agurulaghu avagAhanA, nAme vise vadana zrI zubhavIrane vaMdatA, rahIe sukhamAM magana. siddha5 A zubhavijayanA ziSya paMDita vIravijayanuM kareluM stavana atra ghaNuM prAsaMgika che. aneka dahA e rAgamAM lalakArAya che ane ApaNe te mokSanAM temAM aneka nAme ApyAM che tethI mokSane oLakhavA pUrate tene upaga che. ziva, maDAnaMda, amRtapada, siddha evAM evAM aneka nAme che ane te barAbara avadhAravA ane e sthAnane meLavavA ApaNe . prayatna che. bAkI te sthAnanA nAma jANyathI kaMI vaLe nahi, te mATe prayatna te kare Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAma 685 ja paDe. ApaNe teTalA mATe upara jaNAvI gayA ke jJAna ane kriyA bannenI jarUra che. ekaluM jJAna bhArarUpa che ane ekalI kriyA la'gaDI che. huM eka samaju mANasane maLyA. tenI dukAnamAM aneka mANaso hatA. A bhAIsAheba paNa takIye mAthuM nAkhI, hAthamAM rahelI bIDI pItAM pItAM savAla kare che, * bhAI, mekSe kema javAya ?' javAba ApanAra paNa duniyAnA khAdhela mANasa hatA. temaNe kahyuM, jema beThA che tema besI raheA, jarApaNa hAle cAle nahi ne bIDInAM gUMcaLAM phUDako ~~~ eTale mokSa maLI jaze? A zuM tamArA AcAra ? ane ze! DhaMgadhaDo ? mAMmAMthI bIDInA dhUmADA kADhavA che ane Ave! meAkSamAM javAne vizenA ati utkRSTa savAla pUchatAM tame jarAe zaramAtA nathI ? tamArAmAM meAkSamAM javAnA eka paNu AcAra che? AvA savAla pUchyo e paNa tamArI dhRSTatA che.' pelA savAla pUchanAra bahAragAmanA hatA. teNe savAla te mAtra vinedamAM pUchyo, paNa javAba sAMbhaLI cATa thaI gayA. A rIte meAkSane oLakhavAnI ane tenA saMbaMdhamAM gabhIra vicAraNA karavAnI jarUra che. sa`thI agatyanI bAbata e che ke meAkSamAMthI kadI pAchA AvavAnuM thatuM nathI. meAkSamAM je Atmika AnaMda eka vAra thAya che te sthAyI rahe che. ane pachI janma, jaza ke maraNanI ghaTamALA cAlatI nathI. mekSanA prANI kadI paNa saMsAramAM AvatA nathI. je sukhanI pAchaLa sukhanA abhAva, alpabhAva ke duHkha AvavAnA saMbhava rahe ke sukha AvatuM aTakI jAya tene sukha kahI zakAya ja nahi. A meAkSamAM te sthAyI ne niraMtara sukha maLe che ane te Atmika sukha hoi saMsArI tene barAbara varNavI zakatA nathI, kAraNa ke te sukhane sarakhAvI zakAya evI eka pazu vastu astitvamAM nathI, tethI sarakhAmaNI paNu e sukhanI thaI zake tevuM nathI. A adbhuta, avaNya, akalpya sukhanA vaNunane ApaNe A prakaraNanA aMtamAM phrIvAra jarUra haze te vicArIzuM. hAla ene kartA tevI rIte varNave che te samajIe ane A nAnuM prakaraNa yAganI dRSTie ati mahattvanuM che tema samajI tenA para dhyAna ApIe. mAkSanuM sAmAnya svarUpa sAdikamanantamanupamamavyAbAdhasukhamuttamaM prAptaH / kevalasamyaktvajJAnadarzanAtmA bhavati muktaH // 290 // atha--mAkSamAM gayela prANI sAdi, anaMta, aNya ane khAdhA pIDA vagaranuM uttama sukha prApta kare che ane mAtra kSAyika samakita ane sabhyajJAna tathA samyag darzanane pAme che. (290) Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 prazamarati vivecana sahita vivecana-mokSamAM sukha kevA prakAranuM thAya che tene sAmAnya khyAla A gAthAmAM Ape che. sAdika-Adi-zarUAtavALuM. mokSamAM pratyeka prANuM game tene Adine samayavakhata kahI zakAya che. mATe mokSa Adi sahita che. A vAta pratyeka jIvane laIne che, bAkI mokSa pite te anAdi anaMta che. enI zarUAta paNa nathI ane cheDe paNa nathI. anaMta-jema mokSanI Adi nathI, tema mekSa cheDe paNa nathI. dareka jIva, je tyAM jAya che te tyAra pachInA anaMtakALa sudhI tyAM rahe che. mekSa pate te anAdi anaMta che, paNa pratyeka jIva je tyAM gaye che tenI apekSAe te Adi anaMta che. - anupama-e sukhanI sAthe sarakhAvI zakAya tevI A duniyAmAM koI vastu che nahi. vastu paugalika hoI nAza pAme che ane mokSa te kadI nAza pAmanAra nathI, tethI tenI sAthe sarakhAvI zakAya evI A duniyAnI koI vastu prANuM ke cIja nathI. mekSa sAthe sarakhAvI zakAya tevI cIja ke prANuM na hovAthI mokSa avarNanIya che. avyAbAdha-keIpaNa prakAranI pIDA-bAdhA vagaranuM. mekSamAM vyAdhi, viyega, sevA, vagere koI prakAranuM duHkha hetuM nathI, tyAM te niraMtara Atmika sukha sadAkALa vate che. uttama--UMcAmAM UMcA prakAranuM, sarvotkRSTa. tame e sukhanI sAthe sarakhAve ane tene vadhAre sAruM kahe evuM koI sukha nathI. jJAnadazana-samyaka prakAranA jJAna-darzana rUpa jenuM svarUpa che e te AtmA thaI jAya che, eTale enuM asala rUpa je jJAnadarzana che te maya te thAya che. mukata-sarva karmane kSaya thavAthI e mukta eTale mUkAyele thaI jAya che. AvI rIte mukta thavuM e ja mokSaprApti che. (290) abhAva ane mokSane saMbaMdha muttara nAmAvaH svAtrakSaNAta svatoSasi i. bhAvAntarasaMkrAnteH sarvajJAjJopadezAcca // 291 // atha_ekSamAM javAthI jIvane abhAva thatuM nathI, e enAM svalakSaNathI ane pite jAte ja siddha thavAthI bIjA prakAranA bhAvamAM dAkhala thaI jAya che ane sarva jANanArane upadeza-AjJA e pramANe ja che. (291) vivecana--makSa e jIvane abhAva nathI, e hakIkata A gAthAmAM kAraNasahita sAbita kare che. Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANa 687 sa--che. e bhAvAMtaramAM dAkhala thaI jAya che, paNa prANune abhAva thatuM nathI. kaIka leke athavA mate ema mAne che ke abhAva thaI jAya che. tene nirAsa karatAM A gAthAmAM tenAM kAraNe batAve che. na abhAva--ene abhAva thaI jatuM nathI. keTalAka ema mAne che ke tenuM vyaktitva ja rahetuM nathI. te vAta kema beTI che te A gAthA batAve che. svAlakSaNyAta-jIvanuM e lakSaNa che. navatattvakAra kahe che ke "je zubhAzubha karmane kartA, hartA tathA bhaktA che ane nizcayana karI jJAna-darzana-cAritrarUpa nijaguNane kartA tathA bhaktA che, athavA sukhaduHkha vedana tathA jJAne paga lakSaNavaMta cetana sahita je hoya ane prANa dhAraNa kare tene jIvatatva nAmanuM prathama tatva kahIe." jIvanuM lakSaNa upaga che te ApaNe AgaLa joI gayA. arthasiddhi-pitAnI meLe Icchita vastunI prApti. mokSa paNa icchavAthI maLatuM nathI. e arthasiddhi keI prakAranA hetu ke IcchA karyA vagara thAya che. bhAvAMtara-bIjo bhAva AtmA pAme che, eTale enI je paugalika ramaNatA hatI te Atmika ramaNatAmAM pheravAI jAya che. tethI eka bhAvamAMthI te bIjA bhAvamAM jAya che. bhAva karavAthI abhAva thatuM nathI. A bAbatamAM vedAMta vagere judA judA tattvajJAna sAthe mataphera che. vedAMtamate brahmamAM nimagnatA ane AtmAne vaiyaktika abhAva mokSa che. jaina tattvajJAna tenI nA pADe che. jenA mate mekSamAM paNa pratyeka AtmAnI vaiyaktiktA jarUra rahe che. savajJAnA-A pramANe sarva kaheluM che. tenI AjJAnA upadezane anusaravAne pariNAme. jema dI hoya athavA thAya tyAre aMdhakArane abhAva kare che, tAmasa bhAvanA sthAne bhAsvara bhAva dekhAya che, paNa pudgalene nAza thaI jato nathI, pudgale tAmasa rUpa cheDI bhAsvara rUpa le che, tema A AtmA je atyAra sudhI saMsArabhAvamAM hatA, te mekSamAM javAthI bhAvAMtarane prApta thAya che. vedAMtIo AtmAne visakuliMga je mAne che, moTA bhaDakAne e taNakhe che ane muktimAM taNakhe moTA bhaDakAmAM-brahmamAM bhaLI jAya che ane brahmamAM bhaLI jAya pachI tenA vyaktitva rahetuM nathI. jainene e mata nathI. te te vyaktitva rahe che ema mAne che. A atIndriya viSaya heI, je sarvajJa kahe te tenI AstatAne kAraNe svIkAravAnuM ja rahe che. AmAM "sarvajJAnopadezAzca e pAThAMtara che, tenA karatAM svIkArela pATha vadhAre sAre artha Ape che, Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita AvA ati agatyanA pazu atIndriya viSayamAM sarvajJanI ja khAtarI apAya, kAraNa ke A kALamAM pratyakSa pUrAve| azakaya che. (291) siddhanI sthiti yAM hoya ?-- e tyaktvA zarIrabandhanamiva karmASTakakSayaM kRtvA / na sa tiSThatyanibandhAdanAzrayAdaprayogAcca // 292 // atha----zarIranuM baMdhana ahIM choDI daIne (tyajIne), AThe karmanA kSaya karI koI jAtanuM baMdhana na heAvAthI ane pUrvaprayAgathI te ahIM rahetA nathI. (292) vivecana--siddhane jIva ahIM manuSyabhavamAM kema rahetA nathI tenuM kAraNa A gAthAmAM batAve che. badhana--zarIra e eka prakAranuM baMdhana che. kAyayeAga heAya tyAM sudhI zarIramAM AtmA jakaDAyalA rahe che. e kAyayeAga-zarIra jatAM tenuM baMdhana chUTI jAya che. zarIra e eka prakAranuM baMdhana che te khAsa samajIne dhyAnamAM rAkhavA jevuM che ane AtmAne te keda karI rAkhe che, pakaDI jakaDI rAkhe che, te lakSamAM rAkhavuM. hi---A manuSyabhavamAM. ahIM AtmAne rahevAnuM kAraNa tenuM baMdhana che. jema baMdhana mANasa ke vastune AMdhI rAkhe che, tema zarIra AtmAne bAMdhI rAkhe che. karNATaka-ekaluM zarIrabaMdhana jAya che ema nahi, paNa ATha karmo paikI sarvanA kSaya thAya tyAre ja meAkSa thAya che ane e sava karmane kSaya e ja meAkSa. na tiSThati--pachI te AtmA karmakSaya karIne eka kSaNa paNa ahIM UbhA raheta nathI, tenAM kAraNeA AgaLa A gAthAmAM jaNAvaze te khAsa dhyAnamAM rAkhavAM. anibaMdhana--prathama kAraNu : ene ahIM jakaDI rAkhanAra baMdhana je hatuM, tenI gerahAjarI heAvAthI. jema pANImAM lAkaDuM upara Ave te tenA svabhAva che, tema karmanA bhAra jatAM svAbhAvika rIte AtmA upara tarI Ave te tenA svabhAva che. karmanA paudgalika bhArathI hala thatAM AtmA lekanA agrabhAge peAtAnA svabhAvathI ja cAlyA jAya che. anAzraya--A manuSyagatinA tene Teko hatA, te aMdha thavAthI ene have siddhi e ja Azraya che. te Azrayane mukta AtmA pakaDI le che ane A manuSyagatine Azraya cheDI de che. zAstrakAra pUrva prayAganA dAkhalA Ape che. jema dhanuSyamAM khANu goThavavAnA prayatna karyA pachI te khANa chaTakatAM te tyAMthI chUTI jAya che, tema ahIM prayAga karI rAkhela AtmA (mukta) jyAre karmathI mukta thaI jAya che tyAre svabhAvathI ja leAkAme cAlyA jAya Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mekSa che. te mATe ene pUrva prAga ja kAmamAM Ave che. tene koI prakAranuM karma nathI, kAraNa ke karmane te samULa nAza thaye che. ahIM je "apragA kahe che, te saMsAramAM rahevAne prayoga samaja.' prANI zA mATe kAro-siddhi gatimAM UMce upara jAya che tene khulAse A gAthAmAM kare che. (22) nIce kema ja nathI tenuM kAraNa nAdho gauravavigamAdazakyabhAvAcca gacchati vimuktaH / lokAntAdapi na paraM plavaka ivopagrahAbhAvAt // 293 // atha--gurutvAkarSaNane nAza thavAthI te vimukta thaIne nIce jatuM nathI ane yAnapAtra(vahANa)nI peThe upagraha karanAra vastunA abhAvathI kAntathI dUra paNa jaI zakate nathI. (23) vivecana-mokSamAM upara ja jAya che. nIce jatuM nathI ane lekAMtanI AgaLa te nathI tenAM kAraNe A gALAmAM spaSTa kare che. gaurava-gurutva. A vAta aDhAramI zatAbdImAM TIkAkAre lakhI che te khAsa dhyAna kheMce tevI bInA che. gurutvAkarSaNathI vastu nIcI jAya che ema sara AIjheka nyUTane zodhI kAvyuM, paNa bhAre vastune abhAve vastu nIcI na jAya, paNa upara jAya te niyama pUrva puruSane paNa jANavAmAM hatuM, ema A gAthA parathI jaNAya che. gaurava-gurutA, bhArepaNuM nA heya te vastu UMcI jAya. gaurava jAya eTale vastu UMcI jAya. upagraha dharmAstikAya lekAMta pachI alekamAM nathI. eTale dharmAstikAyane abhAva hevAthI lekAMtathI AgaLa mukta prANa jaI zakate nathI. prANI nIce kema ja nathI ane lekAMtathI dUra alekamAM kema jatuM nathI, tenAM kAraNe A gALAmAM samajAvyAM che, te khUba samajavA yogya ane vaijJAnika che. vimuktakarmathI mUkAI gayele prANI-jIva nIce jatuM nathI ane lekAMtathI AgaLa paNa jato nathI. (23) jIva ADo avaLo kema ja nathI?-- ' yogaprayogayozcAbhAvAttiryag na tasya gatirasti / musyAntAtimavati | rajhA LI navA nA , ma, 87 Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarativivecana sahita atha yAga ane prayoganA abhAva hAvAthI siddha thayela AtmAnI ADI avaLI paNa gati nathI. mukAyela AtmA leAkane aMte UMce gati kare che. (24) vivecana--nIcI gati na thAya, te paDakhenI ke ADIavaLI gati paNa thatI nathI. te siddhanA jIvA agenI vAta A gAthAmAM spaSTa kare che. 100 ceAga--mana, vacana, kAyAnA koIpaNa yAga chevaTe tenI pravRtti (kAyika) kai bAjue derAya. thatI nathI. prANI ADo avaLA ke aDakhepaDakhe na jAya che. A eka kAraNa kahyuM. hoya te tenI A traNe yAga jatAM sIdhe prayAga------keTalAka prANI amuka gatimAM javAnA prayAga kare che. niyANuM, IcchA vagere aneka rIte prayAga thAya che. pazu mukta prANI tA prayoga ja karatA nathI. tethI A bIje kAraNe e jema nIce jate nathI tema ADoavaLA paNa jatA nathI, paNa svAbhAvika rIte Urdhva jAya che. AlAkAMta-lokanA aMta sudhI. tyAra pachI te dharmAstikAyanI gerahAjarI hAvAthI e leAkanA aMtathI dUra vadhAre upara gati ja karI zakatA nathI. gatisahAyaka dharmAstikAya tyAM nahAvAthI e leAkane aMte ja sthita thAya che. siddhanI Udhvagati ja thAya~~ icchA ke tenuM vacana ke na heAvAthI evI pravRtti lekAMte upara ja cAlya mucyamAna AtmA nIcA ADo ke paDakhe jatA nathI, paNa sIdhA Udhva gatie upara pU`prayAgathI jAya che. pUprayAganI vAta AvatI gAthAmAM karavAmAM Avaze. (294) pUrva prayogasiddherbandhacchedAdasaGgabhAvAcca / gatipariNAmAcca tathA siddhasyordhvaM gatiH siddhA ||295|| atha agAuthI karI rAkhela prayAganI siddhi thavAthI ane baMdhanA chedanathI ane asaMga bhAvane pariNAme tema ja gatine pariNAme siddhanI-meAkSamAM janAranI Uce gati thAya che. (295) vivecana--ucca gatinuM kAraNa A gAthAmAM vadhAre spaSTa kare che. pUrva prayAga----jyAre prANI saMsAramAM heAya che tyAre prayAga karI rAkhe che. jema IMDA uchaLe eTale upara jAya, athavA dhanuSyamAMthI khANa chUTe eTale sAmI jagAe Takkara jhIle tema saMsAramAM prANI heAya tyAre ja prayAga karI rAkhe che eTale karma jAya tyAre jIvanamAMthI haLavA thavAthI ane AtmAe pUrva prayoga karI rAkhyA hovAthI dhanuSyamAMthI chUTelA mANunI jema sIdhA U'ce cAlyA jAya che. jema kuMbhAra cAkaDo calAvatA aMdha paDe tyArapachI paNa Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkSa cAkaDe thaDA vakhata sudhI pUrve maLelA veganA baLe cAle che, cAlyA ja kare che, tema karmamukta jIva paNa pUrvakarmathI Avela Avezane lIdhe pitAnI svAbhAvika Urdhvagati kare che. A cAkaDAnuM dRSTAMta barAbara baMdhabesatuM che. A paheluM kAraNa thayuM. baMdha cheda-aMDavAmAM raheluM eraMDabIja keza tUTatAM ja UDe che, tema karmabaMdhana sarvathA tUTatAM jIva Urdhvagati kare che. A bIjuM kAraNa thayuM. asaMgabhAva--sabata na hovAthI. tuMbaDAne lepa karyo hoya pachI tene pANImAM nAMkhatAM te pANImAM DUbI jAya che. paNa lepa dUra thatAM Urdhvagati karI pANI upara AvI jAya che. tevI rIte AtmAne lAgelAM karmane sarvathA saMbaMdha chUTatAM te asaMgI thaI jAya che ane asaMgabhAvane pariNAme te Urdhva ja jAya. A trIjuM kAraNa thayuM. gatipariNAmadhumADA mAphaka enI UMce ja gati thAya che. jema dhumADo upara jAya che tema karmayuktanI gati Urdhva ja thAya che. A cothuM kAraNa thayuM. A sarva karmane bhArathI mukta thavAnuM pariNAma che ane haLa thayela prANu Urdhva gamana kare ane ADeavaLe na jAya ke nIce na jAya te tene svabhAva che, naisargika vAta che. (25) siddhanuM sukha dehamanovRttibhyAM bhavataH zArIramAnase duHkhe / tadabhAvastadabhAve siddha siddhasya siddhisukham // 296 // ... atha-pitAnuM zarIra ane pitAnA manathI zArIrika ane mAnasika duHkha thAya che. e bane cIjane abhAva hatAM siddhone te be prakAranAM dukhene abhAva hoya che e siddha thAya che. duHkhAbhAve svAbhAvika mokSanuM sukha thAya che. (26) vivecana-mekSamAM ekaluM sukha ja che, te A gAthAmAM tenA kAraNa sAthe batAve che. deha-zarIra, tane. duHkha ghaNe bhAge zarIra ane manathI thAya che. duHkha thavAnuM prathama kAraNa zarIra che. zarIrane laIne duHkha thAya che. zArIrika duHkhanuM kAraNa zarIra che. mane vRtti--ane mAnasika duHkhanuM kAraNa mane vRtti che. mananI vRtti aptaraMgI che. e jarAmAM game tyAM jaI Ave che ane cotarapha bhaTake che. dukha--be prakAranAM che-zArIrika ane mAnasika temanuM kAraNa javAthI, te ga para aMkuza AvI javAthI e duHkha nAza pAme che. tadabhAve-deha ane manavRttine abhAva thatAM, mana para ane zarIra para aMkuza AvI jAya che ane chevaTe maga ane zarIrane abhAva thaI jAya che. Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita tadabhAva-duHkhaabhAve. jyAre mULane nAza thaI jAya tyAre tenA saMtAna duHkhane paNa nAza thAya che. kAraNanAze kAryanAza e te svataHsiddha samajAI jAya te niyama che. sida-pratIta, sAbita thaI jAya che. AvI rIte duHkhanuM kAMIpaNa kAraNa na hovAthI siddhane ekAMtasukha che te sAbita thAya che, sthApita thAya che. duHkhanuM kAraNa na rahe eTale sukha ja thAya. tyAM nijaguNaramaNa e sukha che ane zarIra ke mana na hovAthI duHkhanuM kAMI kAraNa nathI. ane duHkhAbhAva paNa eka rIte sukha ja che. (26) evuM A mekSa nAmanuM nAnuM prakaraNa pUruM thayuM. ApaNuM prayatna anaMtakALa sudhInA sukha mATenA che. eTale mekSamAM haMmezane mATe sukha ane sukha che ane e sukhanI Adi pratyeka jIvanI apekSAe hoya che paNa ene anaMtakALe paNa cheDe AvatuM nathI. tethI mokSamAM sAcuM sukha maLe che ema jaNAya che. je sukhanI pAchaLa duHkha Ave tene kharekharuM vAstavika sukha kahevAya ja nahi ane mokSanuM je Atmika sukha maLe che te niravadhika che ane e sukhane ja kharuM sukha kahI zakAya. - sAMsArika sukha vastutaH sukha ja nathI. saMsAranA paugalika sukhamAM racelapalane e mokSasukhane khare khyAla Avo muzkela che, kAraNa ke ApaNe Atmika sukha zuM che? kayAM maLe ? temAM ramatA thAya tyAre ke AnaMda thAya ? te kalpI zakatA nathI. bAkI jeene mana vacana kAyA para kAMIka aMkuza AvI gayuM hoya che te yogIe e sukhane samajI zake che, ane temanA kahevA pramANe lakhIe chIe ke ApaNe sarva prayane te sukha prApta karavA mATenA che. tevA anaMtakALanA sukha mATe te prayatna karavA jevo che. ahIM eka bAbata kahI devA jevI che. keTalAka prANIo mAne che ke "jyAre jyAre dharmanI glAni thAya ane adharma UThe tyAre Izvara pite sAdhunA rakSaNa ane muzkelImAM paDelAne bacAva mATe dareka yugamAM avatAra le che." A vAta sArI lAge che, paNa jarUra beTI che. je karmane pariNAme deha, AkRti, zarIra, svara vagere thAya che te karmane sarvathA nAza thayA pachI prANI A saMsAramAM kema Ave ? ane kAraNa vagara te kArya banatuM nathI. karma vagara teTalA mATe avatAra laI prabhu nIce Utare ane saMsArI prANI thAya te vAta kAgaLa upara zebhe tevI lAge, paNa azakya heI manamAMthI dUra karavA yogya che. pariNAme vastutaH avatArane A vicAra ja tarkanA niyamathI viruddha che. ane nyAyaviruddha hAI koIpaNa rIte bese tema nathI. Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makSa 33 eTale avatArane A siddhAMta DhaMgadhaDA vagarane che. A saMsAramAM bhagavAna Ave ke koIpaNa prANI Ave te te karma vagara Ave nahi ane nikarmAne karma lAge nahi. tethI avatAranI AkhI vAta koI phaLadrupa bhejAmAMthI nIkaLela che, paNa te bese tema nathI. ane sAdhune bacAva ane beTA prakAranA prANune nAza karavA bIjo koI avatAra zA mATe le? e avatAra te mokSamAMthI patana che ane mokSa te nitya che, zAzvata che, sthAyI che. A avatAranI AkhI kalpanA nimULa heI cheDI devA yaMgya che, kAraNa vagara keI kArya banatuM nathI ane ahIM kAraNane abhAva hovAthI kArya saMbhavatuM paNa nathI. muccamAna prANI lekAMte zA mATe jAya che? temAM paNa dezI che. e ADe avaLe jatuM nathI, nIce jatuM nathI, paNa haLavI thayela vastu svAbhAvika rIte upara jAya tema te lekAMte jAya che. ene mATe zAstrakAra lIbebInuM daSTAMta Ape che. lIMboLI upara mATI caDela hoya te dUra thatAM jema lI baLI jaLa upara Ave che tema prANI karmarajathI mukta thatAM svabhAvataH upara tarI Ave che. haLavI thayela vastu upara tarI Ave te svAbhAvika che. bhAra khalAsa thaye eTale vastu haLavI thaI gaI emAM zaMkA jevuM nathI ane A bhAra vagarane AtmA upara Ave, bane teTale upara ja jAya te svAbhAvika che. ane alekamAM te dharmAstikAya ke adharmAstikAya na hovAthI tyAM AtmA jAte ja nathI, jaIne hAlI cAlI ke sthira rahI na zake eTale lekanA aMta bhAga sudhI te pUrva. * pragane pariNAme cAlyA jAya che. yAda rAkhavuM ke lekAMte javAmAM kaI karma kAma nathI karatuM, kAraNa ke karma te khalAsa thaI gayAM che. have koI eka paNa karma rahyuM nathI. e te svAbhAvika rIte pUrvaprayogane je re ja lokanA aMta sudhI doDI jAya che. A mokSa meLavavA ApaNe prayatna karI rahyA chIe ane tyAMnI niraMtaranI zAMti jotAM te jarUra meLavavA gya che, e mATenAM sAdhane meLavavA ane mana-vacana-kAyAnA pegone tyAga karI aMte te meLavavA prayatna karavo. kadAca atyAre anukULatA hoya, cAmara vIMjhAtA haya, birudAvaLI balAtI hoya, chaDIdAra raste karatA hoya, khAdhepIdhe sukha hoya, sArI Avaka haya, jJAti ke saMghasamAjamAM sthAna hoya, pitAnA maMDaLamAM ghaTita sthAna hoya, aneka vevizALe AvatA hoya, nAtajAtamAM pitAnuM mAna hoya ane saMtati kahyAgarI hoya, te te keTalA kALa mATe ? ane tene cheDe zuM? aMte vaibhava te eka vakhata javAne ane pAchA hatA tyAMnA tyAM. je vaibhavane cheDe duHkha Ave tene vaibhava ja kahI zakAya nahi ane saMsAranI atyAranI anukULatA pratikULatAmAM pheravAI jatAM vakhata lAgatuM nathI. mATe jyAM niraMtaranuM sukha maLe te sthAne ja javAne ApaNe prayatna che ane te sAdhya lakSamAM rAkhatAM anukuLa Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita tAmAM rAcI javuM e TUMkI dRSTi che. lAMbI najare A makSa ja prApta karI cirasthAyI anaMta sukha prApta karavA jevuM che. te mATe kAMI tyAga, vairAgya ke aMkuza rAkhavA paDe te te rAkhavA yogya che, kAraNa ke anaMta sukhanI dRSTie thoDe bhega Apavo paDe te gaNatarInI najare paNa te vepAra kheDavA yogya che. makSa najIka Avaze tyAre te kAMI kahevuM paDe tema nathI. tyAre te te svataH anubhavamAM Ave che, paNa A te svarUpa samajyA hoIe te te prApta karavA preraNA thAya eTale tenuM varNana karyuM. te vicArI mekSa meLavavA mATe prayAsa karo ane mokSa ke che tenuM svarUpa barAbara samajavuM. + rUtti saraLa che Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 19 muM : munine have cha kaleka munine uddezIne graMthakAre lakhyA che, te vicArIe. A graMthamAM jevo tyAga batAvyo che, je yoga sAdhavAne raste batAvyo che, je kaSAya-viSayatyAga batAvyuM che, jevA yatidharmo batAvyA che te na bane, paNa pite mikSanI IcchA rAkhe te paNa lAbha che, te A prakaraNamAM batAvaze. keTalAka prANIne atra batAvelI vAtane amala karavAnuM na sUjhe, na bane athavA tevA tyAga mATe pote pUrate taiyAra na hoya, tene mATe A dUranuM dRSTibiMdu heya, te paNa te yogya che, te A prakaraNamAM Avaze. teoe paNa nAsIpAsa ke nArAja thaI javA jevuM nathI. teone ema thAya ke AvuM moTuM kAma te amArAthI thaI zake nahi, teoe paNa nAsIpAsa thavuM nahi. je teone raste sAre ane sAce hoya te teone Adarza barAbara hovAthI teo vahelAmeDA e Adarzo pahoMcaze. teoe Adarza choDI de nahi. teone mATe paNa bhaviSya sAruM che. teoe potAne Adarza te barAbara rAkhavo ane saMpUrNa na bane te te mArge bane teTaluM prayANa te karavuM. ghaNIvAra ema lAge che ke jeo sarvathA upadeza pramANe vartana karanArA hoya che teone mATe te A upadeza sAre che, paNa jeo te pramANe vartana na karI zake te munie te saMsArathI paNa dUra jAya che ane tyAgabhAvathI paNa dUra jAya che ane temanI sthiti te debInA kUtarAnI peThe "na gharane ane na ghATane" evI thaI jAya che. eTale, teo te "na maLyA rAma ane na maLI mAyA" ema bannemAMthI jAya che. na emane mokSa maLe ane na saMsAramAM teo rANI mANI zake. A vAtane ane javAnuM ke taratamAM evA munine mokSa te na maLe, paNa e mATe eNe mUMjhAvAnuM nathI. e sadgati ane devAdikanI kaddhi pAme che ane thoDA vakhatamAM ene mekSa jarUra thAya che. eTale Adarza suMdara rAkhanArane turatamAM kadAca mekSa na maLe, te paNa teNe gabharAvAnuM kAraNa nathI. e sAce raste che eTale aMte e mokSa jarUra pAmavAne ema bahaLatAthI kahI zakAya. sankriyAnA keI bhAgane karanArane mATe A ghaNI AzvAsana levA jevI hakIkata che, Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 696 prazamarati vivecana sahita eTale A muni rastAsara che ane jarUra thaDA vakhatamAM mekSa pAmanAra che. jo ke keTalAka evA saMghayaNa, mane baLa vagerene kAraNe te turata mokSe na jAya, te paNa e sIdhe raste heI, mekSamAge hoI, thaDA vakhatamAM mekSamAM janAra che. vAta e che ke je viSayakaSAyane tyAga kare, yatidharmo seve ane gya kriyA kare te kadAca ahIMthI sIdhe mekSe na jAya, te paNa bahu thoDA kALamAM anaMta sukhane prApta karavAne che, evI eNe khAtarI rAkhavI. mATe jarApaNa nAsIpAsa na thatAM A graMthamAM batAvelI bAbate vicAre tene amala karavo ane te dvArA pitAnuM sAruM thavAnuM che enI khAtarI rAkhavI. keTalAka bAhya kriyA karanAra munine vicAra thAya ke A sarvanuM phaLa zuM? ene sadhiyAre ApatAM kahe che ke emane paNa najIkanA bhaviSyamAM sAruM thavAnuM che ane duHkhane ane aTAmaNane aMta AvanAra che ema temaNe jarUra mAnavuM. A dilAse ane khAtarI jyAre AdhAra rAkhavAlAyaka sthAnethI maLatI hoya tyAre ghaNI sUcaka ane preraka thaI paDe che ane muni potAnA kAmamAM rAce che ane te mATe udyama kare che. A preraka hakIkta dhyAnamAM rAkhI Adarzane te munie jarUra vaLagI rahevuM ane tene prApta karavA jarUra prayatna kare ane niraMtara AzA rAkhavI ke pite sAcA rastA para che. AdarzanI vAta karIe chIe tyAre kahevuM joIe ke turatamAM lAbha maLe tema na lAgatuM hoya teNe paNa Adarza te sArA ane atra batAvavAmAM AvyuM che te rAkha. tenAthI tAtkAlika mokSa na maLe te paNa te rItasaranI vAta hoI te mokSanI najIka prANane laI Ave che. A hakIkata bahu sArI rIte kartA ja pitAnA zabdomAM kahe che. tethI tene samajavA ane anusaravA prayatna karIe. jJAna ane dhyAnamAM moTo samaya- pUrvane kALa--paNa munio gALatA hatA ane pasAra karatA hatA. atyAre te evaDA moTA samayane savAla ja nathI. A yugamAM A saMghayaNathI manuSya bahu te so varasa jIve, temAM paNa aneka vyAdhinI, bALapaNanI ane ghaDapaNanI ciMtA. ghaNuM te bAlyakALamAM ja gujarI jAya che. so varasamAM bAlya ane ghaDapaNane samaya nakAme jatAM bAkI ghaNu ochAM varSo rahe che, teTalA varSa te sapATAmAM cAlyA jAya che. dhyAna-tapa sAdhavuM hoya ane mokSa prApta karela hoya te tevI jogavAI atyAre thoDAM varSamAM thaI jAya che. tethI aneka munine mokSa na maLI Ave, te temaNe gabharAvAnuM nathI. teo A pustakamAM batAvela raste kAma leze te, tatkALamAM nahi te AvatA be bhavamAM mekSa meLavaze ane daramyAna teo sAce raste caDI gayA che eTale sukha bhegavaze. A saMteSa kAMI je te nathI. bAkI teo ke AnaMda bhegavavAnA che ane kevuM sukhI jIvana vahana karavAnA che te ApaNe graMthakartAnA pitAnA ja zabdomAM joIe. Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sunine kevA munine thu lAbha maLe ?-~~ yastu yatirghaTamAnaH samyaktvajJAnazIlasampannaH / vIryamanigUhamAnaH zaktyanurUpaM prayatnaina ||297|| saMhananAyurvalakAlavIryasamvatsamAdhivaikalyAt / karmAtigauravAdvA svArthamakRtvoparamameti // 298 // saudharmAdiSvanyatamakeSu sarvArthasiddhicarameSu / sa bhavati devo vaimAniko maharddhidyutivapuSkaH // 299 // atha-je yati kriyA karatA hAya, je te jJAna ane zIlathI yukta haiAya, potAnA vIyane zakti anusAra yatnapUrvaka upayegamAM lete hAya, (evA muni ti) zarIrabaMdhAraNa, AyuSya, maLa ane kALa (samaya) tema ja nIyA'nA satti ane samAdhinI nikaLatAthI (nima LatAthI) ane karmanA jherathI palAne svArtha sAdhyA vagara kAya maraNu pAme te prathama sudharmAM devaleAkathI mAMDIne a`tima sarvArthasiddhi denalaka sudhInA koI paNa devalemAM te vaimAnika deva thAya che ane tyAM mATI Rddhi ane tejamaya zarIrane pAme che. (297-299) vivecana-A prakaraNa je munivarone uddezIne lakhAyAM che te muni kevA kevA hAya tenuM 297-299 gAthAmAM gaNana kare che. ghaTamAna--te te kriyA karatA, ceSTamAna. kaI kriyA karavAnI che te agAu khAvAI gayu che. atra je batAvavAmAM AvI che te kriyA karanAre, ane kriyA karavAmAM zakanArA nahiM. kriyAkuzaLa, paDilehuNa, pratikramaNa, sAta vakhata caityavaMdana e sarve kriyA rasapUrvaka karanAra heya tevA muni. A suninuM prathama vizeSaNu thayu. sapana--je muni jJAna, zIlayukta haiAya eTale kriyA samajaNupUrvaka karanAra hAya. A jJAna ane kriyAnI sahacaratAnI jarUriyAta para agAu vivecana thaI gayu che. zIla eTale cittanuM samAdhAna. e kriyAne samajIne e vaizya che ema dhArIne te kriyA kare. zIla zabdanA artha prakRti paNa thaI zake. anigrahamAna--pAtAnI je zakti hoya te pAve nahiM tevA. keTalAka prANazakti hAya tene chUpAve che, dAkhI rAkhe che, cArI rAkhe che, tema na karanArA AtAnI zaktimA pUrA upayega karanAra hAya, Ave kruni. pra. 68 Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarAMta vivecana sahita zakti--peAtAnI zaktine anurUpa vIya ne pheravanAra hAya, eTale je muni peAtAnI zaktine jarApaNa chUpAvyA vagara potAmAM jeTalI tAkAta hoya te vAparanAra hAya, AvA prakAranA munine uddezIne kahe che. tene zuM lAbha maLe te kahetAM pahelAM haju muni kevA hoya te vaNu vaze. AvA prakAranA munie kAMI ciMtA na karavI ke haju tenA meAkSa kema thatA nathI. tene mATe sAruM bhaviSya che ane te A saMsAramAM sukha bhogavI aMte mekSe jaze. A vAtanI AgaLa jatAM graMthakarto khAtrI Ape che. sahanana--zarIranuM adhAraNa. vajARRSabhanArAca saMhananane abhAva hAve te. vARSabhanArAca saMhanananuM vaNuna karmanA koIpaNa graMthathI jANavuM. atyAre ApaNane chaThThuM ane chelluM saMghayaNa maLela che. atyAre sarva muni ane manuSyane sahanananI vikalatA che. AyuSya--jaina graMthA pUrvakALanA ghaNAM meTAM AyakhAM khatAve che. atyAre vadhAremAM vadhAre sA-savAso varSanuM AyuSya thaI zake che. te AyunI vikaLatA che. baLa--saMghayaNa nabaLuM eTale zArIrika ane mAnasika baLa nabaLuM rahe te samajAya tevuM che. A trIjI vikaLatA thaI. kALa--atyAre avasarpiNIne pAMcame A vate che. emAM pratyeka bhAva divasAnudivasa nakhaLe ja AvatA jAya. A ceAthI vikaLatA thaI. vIya sapat--utsAhasamRddhi vIya teM kALabaLa upara ja AdhAra rAkhe, tethI vIya saMpatti eTale peAtAnI vIya*saMpatti (utsAsamRddhi) atyAre vikaLatAne pAmelI che. te pAMcamI vikaLatA thaI. samASi--cittanI taMdurastI. e te zakti ane saMyaNa para ja AdhAra rAkhe che. samAdhinI vikaLatA e chaThThI vikaLatA thaI. A cha prakAranI vikaLatAne kAraNe kadAca meAkSa na maLe, maLavAnA nathI ja. A kALamAM A saMghayaNavALA muni ke zrAvakane mAkSa nathI ja maLavAnA ema bhagavAna bhASI gayA che. kema--ApaNA karma bAkI ghaNAM rahI gayAM heAya te kAraNe, jJAnAvaraNAdi AThe karma ghaNAM bAkI rahI gayAM heAya te pazu karmathI mukti na maLe e khAsa vicAravA jevuM kAraNa che. svAtha ahIM paramArtha e paNa meTe svArtha ja che. mekSa meLavavA mATe muni sarva yatna kare che, te 'siddha thAya te pahelAM, upama-cheDo, marajI. karmo ghaNAM bAkI hoya ane teve vakhate prANI maraNa pAme te? uparanAM cha kAraNe athavA karma khAphI rahI jAya te ane te vakhate prANI adhUrA Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munane yege maraNa pAme te, arthAt koI muni AgalI gAthAmAM kahyo te heya, paNa che vikaLatAne AdhIna hoya athavA sarva karmane pUrepUro kSaya karI zakayo na hoya ane mokSa meLavavA pahelAM e mRtyu pAme te enuM zuM thAya te AgalI ralmI gAthAmAM kahe che. dhama-sauthI nIcale devaleka saudharma che. bIjA pacIsa develeka ekabIjAnI upara upara rahelA che. koIpaNa devalokamAM e deva thAya che. A chavvIsa devakanA arthAt bAra kalpa, nava raiveyaka ane pAMca anuttaranA devatAo vaimAnika deva kahevAya che. pahelA devakathI mAMDIne koIpaNa devake e vaimAnika deva thAya che. sarvArthasiddhi-sauthI upara Avela devaleka sarvArthasiddhi nAmanuM che. . mahaddhi ane tyAM paNa sAmAnya deva nahi, paNa aneka devane uparI ane addhi. siddhivALa vaimAnika deva thAya che. ghuti-ane tejavALe suMdara rUpavALe vaimAnika te thAya che. vaimAnika devanA cAra prakAra che: 1. bhuvanapati, 2. tiSTha, 3. aMtara ane 4. vaimAnika. e cAra paikI sadara muni yati vaimAnika deva thAya che. kAMtimAne dIpate tejasvI vaimAnika deva te thAya che. eTale je upara varNavyo te muni upara varNavelAM kAraNe athavA temAMnA keI ceDAM ke vadhAre kAraNene laIne mekSe na jAya te paNa khUba sukha pAme che. matalaba ke AyuSya, saMhanana ke evA koI kAraNe mokSe na jAya te te jarUra vaimAnika deva thaI sukha bhogave che. te jyAM tyAM jevA tevA tarIke rakhaDatA nathI. ene je Atmika sukha maLavAnuM che tenI pAse te Adhibhautika sukha lavaleza paNa nathI. paNa e nAraka ke tiryaMca gatimAM jaI vadhAre duHkha bhogavate nathI; paNa vyavahAranA sukhamAM pitAne vakhata pasAra kare che. (297-29) : tyAMnA sukhAnubhava pachI manuSya thAya tatra suralokasaukhyaM ciramanubhUya sthitikSayAtasmAt / . punarapi manuSyaloke guNavatsu manuSyasaMgheSu // 30 // artha-tyAM devalokanAM sukhane lAMbA vakhata sudhI anubhavI-bheLavIne jyAre tenI tyAM rahevAnI sthiti pUrNa thAya tyAre manuSyalekamAM guNavAna manuSyanA parivAramAM janme che, (300) vivecana-A devakamAM vaimAnika thaIne pachI zuM kare te be mAMthAmAM vistare che. . A gAthAnI vAta adhUrI che, te pachInI be gAthAmAM pUrI thaze." Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita - suraleka-davale. mAnika deva tarIke bAra ka95 devaleka, nava veyaka ke pAMca attara visAtamAM utpanna thAya che. - cira--devanAM AyakhAM meTAM hoya che, tethI te prANa devakanuM sukha vimAnika deva varIke lAMbe vakhata bhecave che, tyAM kAMI savAso ke tethI paNa ochA varSanuM AyakhuM nathI. tyAM te prathama saudharma devakanuM jaghanya AyuSya eka papama varSanuM che ane chellA sarvArthasiddha janya AyuSya tetrIsa sAgarepamanuM che. eTalA lAMbA kALa sudhI te sukha bhagave che. ahIM te janmyA, moTA thayA ke cAlavAnI vAta che. devakanAM sukha ghaNA dIrgha kALa sudhI cAle che. ane devatAo nATaka jevAnAM ane devIo sAthe bheganAM evAM sukha anubhave che ke pAne karyAthI AvyA te vAna paNe te yAda karatAM nathI. - titikSA-AyuSya te AgalA bhavamAM mukarara thAya che. te jayAre pUruM thavA Ave tyAre temanAM gaLAnI mALA karamAvA lAge che. pachI "Avo bhava hArI gaNa" e khyAlamAM Ave che. manuSyalaka-vaimAnika devatA hoya te paNa manuSya thaIne ja mokSe jaI zake. eTale, devagatimAM sukha che, paNa tyAMthI mikSa thaI zakatA nathI. sadha-jenAM sagAMsaMbaMdhI ghaNAM hoya te moTo jaththa. temAM te Ave che. te ekaladokala heta nathI, paNu manuSyasaMvamAM, moTA jaththAvALA manuSakuTuMbamAM janme che. paNa te muni ke prati upara jaNAvyuM te hovo joIe. (300) guNavAna jaththAmAM janmI e muni zuM kare?-- janma samakApya kulabandhuvibhavarUpabalabuddhisampannaH / zraddhAsamyaktvajJAnasaMvaratapobalasamagraH // 301 // atha-tyAM janma meLavIne-prApta karIne, sArAmAM sAruM kuLa, sagAMone sarasa meLa, saMpatti, sAruM rUpa, baLa ane buddhi pAme che tathA dharmazraddhA, satya, jJAna, karmakAranI sAme sajajaDa vADa, bAlA ane jAtara tapakI yukta thAya che. (31). vivecana-8nmI gAthAmAM je vicAra zarU karyo che tenA anusaMdhAna rUpe A gAthA che. temAM prAptinI cIje gaNAvI che. janma--aMte manuSyane bhava levo paDe che, kAraNa devatA te sukhamAM eTalA magna rahe che ke tyAMthI mekSa maLI zakatuM nathI. kala-sArA kuTuMbamAM janma thavo e paNa zubha nizAnI che. emAM aspRzya ke bImAM halakAM varaNa tarapha tiraskAra ke ghaNA nathI, paNa sArA kuLamAM-ugAdi kuLamAM janma Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nhf maNine thAthI ghaNo lAbha thAya che. keTalIka cIna evA kuLamAM svAbhAvika ja prApta hoya che. anaLakAkAhAra e umaNuMnA hiMdune mATe lagabhaga kuLadharma che. A badhu-pitAnA sagA varga. kAkA, bhAI, bhAMDa ke haratA mANasa anukuLa hoya te dharma zIkha che, prere che ane mANasa eka jAtanA suMdara vAtAvaraNamAM ja rahe che. A suMdara abhAMDune roga anukULatAmAM keTalo vadhAro kare che te anubhave ja samajAya teDI bhava che. vibhava-paisA vagere. paisA kiMmata vagaranI cIja che, paNa sAMsAranA rahevAramAM dhAbAnane amuka lAle maLe che. e jene maLyA hoya te suMdara. bAkI tu mane teNe tenI abaLakhA ke IcchA na karavI. rUpa-pitAne sAruM rUpa maLavuM ane pote kapriya thavuM, AkarSaka thavuM e puNyanI nizAnI che. rUpavAna prANa anekane pitAnA rUpathI ja AkarSI zake che. baLa-ra, zakti, virya. e paNa jarUrI che. mAyakAMgalA jevuM zarIra hoya te nakAmuM che. tene havA asara kare che, dareka Rtu asara kare che. baLavAna mANasa karmane hAijI zake che ane duniyAmAM paNa nAma kADhe che. buddhi sarva maLe, paNa jJAnazakti na maLe te sarva nakAmuM che. buddhimAna mANasanI balihArI che. upara jaNAvelI chae cIjo agatyanI che ane saMsAranA vahevAramAM amuka pigya sthAna prApta karAvanArI che. e puNyanI nizAnI che ane hoya te sArI lAge che. A chae cIjavALA manuSya tarIke te muni janma le che ane A cha cIja uparAMta bIjI cIjo tene kaI maLe che te have vicArIe chIe. A muni hoya ane pachI bhale deva thaI tyAra pachI manuSyabhavamAM Ave tyAre suMdara kuLa, anukULa baMdhuvarga, dhanane taibhava, sAruM rUpa, ahiMsaka baLa ane AkarSaka buddhi ene maLI Ave che. AnI sAthe ene pAMca suMdara apArthiva cIjo paNa maLe che, te nIce pramANe che - zraddhA--je brA tIrtha kare kahyA che, gaNadhAre gUMcyA che, te bhA sAcA che evI sadahaNA. A bhAvone evA tarIke samajavAnI buddhi-bhAvanA. sAphatra-zuddha deva, zuddha guru ane zuddha dharmane zuddha mAnavA ane azuddhane zuddha satAvA, e samyaktva che. e jAkara, carma karAra hoya. mAtra eTalI zraddhAthI cAle te na hoya paNa samajI carcA karIne jANe te te samartha jJAtA heya, Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G02 prazamarati vivecana sahita | saMvara--saMvaranI vigatavAra hakIkta ApaNe navamA tatva" prakaraNamAM vicArI gayA. te pramANe bhAvanA bhAve, parISahe sahana kare ane karmanAM AvavAnAM bAraNuM baMdha rAkhe. tapa-AtyaMtare ane bAhya bAra prakAranA tapane te kare ane tenAthI karmanI nirA thAya che ema aMtaHkaraNathI mAne. AvI rIte kula, baMdhuvarga, vaibhava, rU5, baLa ane buddhithI yukta te muni thAya ane zraddhA, samakti, jJAna, saMvara ane tapa yukta te thAya. matalaba e duniyAne mAnya puruSa thAya ane je saddaguNe IcchanIya che tenAthI saMpanna thAya. je zarIrAdi kAraNe, ke samayanI pratikULatA Adi ke bIjA keI kAraNe mekSe na jaI zake te muni deva thaI devagatinAM sukha bhogave ane pachI Ave sAre manuSyane bhava karI ane mokSe jAya te vAta have kaheze. (301) A trIje bhave mokSa jAyansa .. pUrvoktabhAvanAmAvitAntarAtmA vidhUtasaMsAraH / setsyati tataH paraM vA svargAntaritastribhavabhAvAt // 302 // atha-upara jaNAvela bhAvanAyukta aMtarAtmA tene thayela hoI e saMsArane cheDI de che ane pachI mokSe jAya che - mAtra ene devakane ane pachI manuSyane ema traNa bhava karavA paDe che. (32) vivecana-300mI gAthAthI zarU karela hakIkta A gAthAmAM pUrI kare che. te muni mekSa na jAya te tenuM zuM thAya te vAtane zarU karela bAkIne bhAga atre jaNAve che. bhAvanA-chaThThA prakaraNamAM A bhAvanAo kaI kaI che ane te kevI rIte bhAvavI tenI hakIkta batAvAI gaI che. vidhutasarasAra-A saMsArano tyAga kare che, cheDI de che. - esthati-kALAdi kAraNe agAu mekSa na pAmela muni - yati aMte mekSe trIje bhave jAya che. .. ... . : : : : - tribhava-prathama mokSamAM na gaye te bhava, pachI devane bIjo bhava ane chelle manuSyane bhava. A trIjA bhavamAM cAritra pAsIne e jarUra ghaNe bhAge mokSa pAme che. . vA-ahIM "athavA" zabda eTalA mATe mUkyo che ke keI jIva mekSe ne paNa * jAya. meTe bhAge te, prANI mokSa pAme ja che. "vA" zabdathI. kadAcapaNuM batAvyuM che. A pramANe munine uddezIne vAta kahI. sAdhu je te ne te bhavamAM mekSe na jAya te Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 703 munine trIje bhave ghaNe bhAge mokSe jAya ja che. vAta e che ke muninuM je svarUpa atra batAvyuM che te te muni yuti have joIe. (32) - A pramANe sAta leAkanuM A nAnuM prakaraNa atra pUruM thAya che. AmAM sarvathI agatyanI vAta muni ke have joIe te che. AmAM muninAM traNa vizeSaNe khAsa jevA jevAM che. ApaNe te vicArIe. - prathama te te zuddha zraddhA, jJAna ane vartana e traNathI yukta have joIe. A agatyanI vAta che. mAtra kapaDAM badalAvAthI muni thavAnI judI vAta che, paNa ghaNe bhAge te ja bhave ane bahudhA trIje bhave mokSe janAra muni samakitI eTale zuddha deva, guru, dharma upara zuddha zraddhA rAkhanAra jarUra hovo joIe. mAtra vezadhArI yati nahi, paNa zuddha zraddhA rAkhanAra ane jJAnI eTale samajaNapUrvaka kriyA karanAra te muni have joIe. AvA samaja ane samajIne kriyA karanAra muni mokSa prApta kare emAM navAI nathI, ane zIlathI eTale vartanathI e barAbara munipaNAne zobhAve che. A muni bane te te ja bhave ke koI vAra trIje bhave mokSa pAme emAM Azcarya nathI. A rIte upayogI prathama vizeSaNanI vAta thaI. have ApaNe bIjA eTalAM ja mahattvanAM vizeSaNe vicArIe. A pratyeka vizeSaNa para jarUrI vivecana te upara thaI gayuM che, paNa viSayanI mahattA jatAM enuM punarAvartana karavuM paNa gya che. te rIte atra tenuM pRthakkaraNa karI te vicAravAmAM Ave che. muni pitAmAM zakti hoya tene gopave nahi, eTale e zakti nathI evo TaeNga na kare, evuM dhAre paNa nahi. chatI zaktie munivargamAM ene chUpAvanArA ghaNA hoya che. teo ema mAne che ke pitAne Aje ALasa thAya che athavA pukhta vaya ke ghaDapaNane laIne pite azakta thayela che. A enI mAnyatA sAcI hoya te judI vAta che, paNa ghaNIvAra prANI ALasathI zaktine chUpAve che. AvuM je munimAM na hoya te muni. muni mATenuM bIjuM agatyanuM A vizeSaNa che. ene zakti haya, chatAM zakti nathI ema lAge ja nahi. e te paDI paDIne paNa nitya tathA parva kriyA kare. alabatta mAMdagI ke vayane lIdhe kharekhara azakti AvI pahoMcI hoya te judI ja vAta che. saMhanana (saMghayaNa) evuM hoya ke jemAM dalIla na cAle. nabaLA saMhananane kAraNe prANI evI UMcI jAtanI AtApanA ke ArAdhanA karI zake nahi te te vAta judI ja che. tema ja AyuSya ke TUMkuM heya, haju UMcI hadanI kriyA kare te pahelAM ja te khalAsa thaI jAya che te vAta paNa judI che. keTalAka prANIne kALa naDe che. dAkhalA tarIke A Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita pAMcamA ArAmAM prANI mekSe jAya evI kriyA ja karI zakate nAthI, athavA tene evI zakti hotI nathI, te paNa judI vAta che. - trIju vizeSaNa karmagauravanuM che. karmo te eNe khapAvavA mAMDyAM, paNa karma ghaNAM hoya te paNa mekSa na meLave. A pratyeka vizeSaNa vicAravA gya che. evA munine e bhAvamAM mokSa na maLe te trIje bhave ghaNe bhAge athavA tarata najIkamAM te mokSa prApta karI le che. AvA munie mokSa na maLavA mATe kara nahi ane teNe jANavuM ke tene theMDA vakhatamAM mokSa jarUra thavAnuM che. ene AzA che ke enuM jIvana sAcA rastA para che ane ene makSa dUra nathI. || ri munivanirAya che Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 20muM : gRhasthane ApaNAmAMnA ghaNA muni - yati thaI zakatA nathI, saMsArano tyAga karI zakatA nathI, paNa atra matAnye teve sAre mArga grahaNa kare che. te raste jarA lAMkhe che, paNa raste temane mATe paNa che. hemaca'drAcArya' jyAre jANyuM ke tenA ghaNA bhava pachI paNa meAkSa thavAnA che, tyAre teo nArAja na thayA paNa hasyA, rAjI thayA. teee jANyuM ke kumArapALa te aDhAra bhave mekSe jaze ane peAtAne je AMkhalInA jhADa nIce pAte UbhA hatA, tenAM pAMdaDAMnI saMkhyA jeTalA bhava karavA paDaze, tyAre AMbalInA jhADanA pAMdaDAnI mATI saMkhyAthI tene glAni na thaI, paNa eTalA bhavanI Akhare paNa peAtAnA mAkSa thaze e vicArathI temane AnaMda thayA. aneka rIte suMdara vana calAvavAnA mArgo samaju jJAnIee batAvyA che. potAne anukULa hoya te mAga pakaDI levA, prathama tenI ceSa calAvavI ane pachI sArA mArgonusAra vartana karavuM. * 'manha jiNANu`'nI sajjhAyamAM parvadivase kevI kevI kriyA karavI te batAvyuM che, AcArApadezamAM aneka vigata ApI che. AcAradinakRtya ane hemacaMdrAcAyanA yAga zAstramAM paNa tenI vigatA khatAvI che. tamane te dharmazAstramAM ThAma ThAma maLaze. vAta e che ke peAtAnI icchAnusAra vartana na rAkhavuM ane anya mahApuruSoe doravaNI ApI hoya te pramANe peAtAthI bane teTalA prayAsa karave. A prazamarati graMthamAM paNa aneka mAga khatAvyA che. A cAlu prakaraNamAM jarUrI mArgo batAvyA che, tevA gRhasthI - zrAvaka thavuM ane tevA zrAvaka thavAmAM saMkoca na rAkhave. A jIvanamAM paudgalika game teTalI sukhasagavaDa maLe temAM rAcI na jatAM temAM sthAyI sukha kone ane kathAre maLe te vicAravuM ane peAtAne phAve tevA mArgane pote upADI leve, paNa te svIkAryAM pachI tene cIvaTathI vaLagI rahevuM. bAkI, duniyA kamI kahe ke na kahe - te sAme najara na rAkhavI, duniyAnI najare ka mANasa hAya che te keTalIka vAra dharmadraSTie patita hoya che. duniyA tA paisA peDhA karanArane ane temAM vadhArA karanArane karamI kaheze, paNa dharmadRSTi judI che; dharma ane bhAre karamI mAne che. mATe sAcuM sukha meLavavuM hoya te vyavahAru - duniyAdArInI dRSTithI levAI na javuM ane ahIMnAM mAna - pratiSThA tA ghaNA alpakAlIna che. sthAyI sukha jyAM maLe tyAM cittane ceADavuM, vatanane vALavuM. bAkI to aneka AvyA ne aneka gayA. madhu adhAruM che, sarva nakAmuM che. peAtAnuM kalyANa sAdhavuM te katavya che, pra. 29 Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 706 prazamarati vivecana sahita e daSTie gRhasthane uddezIne lakhAyeluM A prakaraNa khUba vicAravA jevuM che. ane eka vAta te jarUra vicAravA jevI che. navayuganA prANIe lakSapUrvaka prAcIna matane jarUra apanAve. emAM koI jAtanI alpatA ke nAnapa mAnavI nahi. varase sudhI ApaNA vaDIle je vAta karI gayA che, temAM ghaNI samajaNanuM tatva che. sauhArdathI te samajavA ane tene anusaravA IcchA rAkhavI. A navayuga dharmane anusaravAmAM nAnapa mAne che. tene A sarva kriyA haMbaga lAge che. tene sAdhuo haMbaga lAge che, tene anuSThAna habaga lAge che, tene prAcIne sarva adhA mUrakhA lAge che. tene jUnI keIpaNa vAta rucatI nathI, paNa jyAre kALane sapATo lAge che tyAre sarva karI jAya che ane pachI sAna sUdha ThekANe Ave che. teoe jANavuM joIe ke ahIM te ghaNuM jUnA samayanA anubhavo ekaThA thayA che ane duniyA deDI deDIne thAkaze tyAre tene AdhAre te ahIM ja che, tene Azraya paNa ahIM ja che. emA vagara keIne vistAra thAya tema nathI ane aneka varSanA anubhava pachI atra je vacana saMgrahyAM che tene ja aMte AdhAra che ane tyAM ja prANInuM nirvApaNa che. e anubhavane lAbha levA prayatna karo ane tene nirmAlya ke haMbaga mAnavAnI utAvaLa na karavI. A jamAnAmAM eka bIjI vAta paNa bane che. A yuganA mANasane game teTaluM maLe temAM saMtoSa nathI. e kadI hAza karIne besatuM nathI ane kAmamAMthI phArega thavuM tene te pramAda- ALasa mAne che. A ati vicitra vyAdhi che. e te yaMtra mAphaka AkhA jIvanamAM kAmanI pAchaLa paDe che ane eka kAma pUruM na thAya tyAM bIjAM daza kAma UbhAM thAya tyAre rASTra thAya che. prAyaH e kAmathI phArega thavAne avakAza ja AvavA detuM nathI, taka ja maLavA detuM nathI ane pariNAme nivRttimAM zuM sukha che tene tene kayAsa thatuM nathI. AvA manuSyane A graMthamAM dAkhala karela viSe bahu lAbhakAraka che, kAraNa ke te ene vicAravA prere che. navayuga khUba vicAraka che, dharma tarapha prema najarathI jenAra che. jeo grastha hoya ane A vargamAM teo jevA hovA joIe ema kahe che tevA hoya te teo nava bhave ke vahelAmaDA mukti jarUra pAme. temaNe gabharAvAnuM nathI, teonI ISTa saMpatti jarA meDI moDI teone maLavAnI che ane hemacaMdrAcArya AMbalInA jhADanAM pAMdaDAMthI DaryA nahi, paNa meDa meDe pitAne nistAra thaze ema vicAra karyo tema temaNe paNa pitAne mATe dhArI AnaMda pAma ane pitAnI pharaja cIvaTa rAkhIne bajAvyA karavI. ApaNe tevA gRhastha kevA hoya te atra joIe. cAritranI vAta uttama che. teone (cAritravAnane) ghaNe sIdhe raste che, paNa ApaNe gRhastha, jevA atra varNavyA che tevA, heIe te ApaNe paNa raste che ema Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRhasthane Sais: vicArI jJAna-kriyAmAM ughukta rahevuM ane sArA bhaviSyanI AzA rAkhavI. ApaNe have graMthakartA sAthe e gRhastha varga ke heya te joI jaIe. mekSa sanmukha gRhasthI kevo hoya?-- yazceha jinavaramate gRhAzramI nizcitaH suviditArthaH / darzanazIlavatabhAvanAbhirabhiraJjitamanaskaH // 303 // artha-A jinavara matamAM je koI gharamAM rahela gRhasthAzramI hoya, te pitAnA nirNayamAM aphara hoya che, sAre jANakAra hoya che, darzana zIla ane vrata tathA bhAvanAmAM ramaNa karI rahela hoya che. (303), vivecana-A prakaraNamAM gRhastha zrAvaka kevo hoya te batAvavAnI zarUAta karI che. nizcita-A tathA pachIna lekamAM jaNAvela gRhasthIne paNa sAruM bhaviSya che, paNa te ke heya? "nizcita' eTale pite karelA nirNayane cIvaTathI vaLagI rahenAra, kRtanizcaya. grahAzramI-gRhastha, zrAvaka, athavA game te dharmanA hoya, paNa pitAnA matamAM makkama, game teTalA bhege paNa pitAnA matane na cheDanAra, paNa karela dharaNane anusaranAra, daDha saMkalpavAna AtmA. A gRhasthAzramamAM rahIne paNa thoDA kALamAM mokSa jAya che, mokSane prApta kare che. suviditAtha- je kahevAnI vAta barAbara samaje hoya te jJAnI, kahevAnuM kAMIka heya ane samaje bIjuM ja te nahi, paNa sAcI vAtane sAcI jANanAra. darzana-zuddha deva, gurU, dharma para vizuddha zraddhA jene hoya che. eTale gI nahi paNa zuddha zraddhA rAkhanAra. zIla-suMdara vana. (agAu tenuM varNana thaI gayuM che.) vata-gRhasthInA bAra vratanuM pAlana karanAra. e bAra vratamAM prathamanA pAMca aNuvrata jANItA che. chaThuM divirati, sAtamuM dezavirati, AThamuM beTAkharAba AraMbhatyAga (anartha. daMDa virati), navamuM sAmAyikavrata, dazamuM pauSadhopavAsa, agiyAramuM bhege pagaparimANu vrata ane bAramuM atithisaMvibhAgavata. A bAra vrata laIne tene te pALanAra heya. A bAra vrate galI gAthAmAM batAvaze. bhAvanA-chaTThA prakaraNamAM bhAvanAnI vistArathI hakIkta AvI gaI. emAM batAvela che te rIte megya bhAvanA bhAvanAra. Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita abhiraMjitamanaka-enAthI eTale darzana, zIla ane vratanI bhAvanAthI enuM mana vAsita thaI gayuM hoya, e tanmaya hoya. jema zIzImAM tela nAMkhyuM hoya, nAkhyA - pachI zIzImAM vAsa rahI jAya che tema A darzana, zIla ane vratanI asaranI gaMdha tenAmAM rahyA ja kare te, te darzana tema ja vrata ane zIlathI vAsita thaI jAya che, tadAkAra thaI jAya che, tanmaya - tadrazya thaI jAya che. Ave 30lmI gAthAmAM kahe che tema AThame bhave mokSe jarUra jAya evo saMbhava che, te mATe te gAthA juo.. vaLI te gRhasthI ke hoya te AgaLa kahe che, te ApaNe joIe. (303) gRhasthI kevo hoya (vadhAre lakSaNa)- . sthUlavadhAnRtacauryaparastrIratyarativarjitaH satatam / digvatamUrdhva dezAvakAzikamanarthaviratiM ca // 304 // artha-moTI moTI hiMsA, asatya, cerI, parastrIgamana, rati ane atithI rahita thayele te gRhastha dika(dizA)vata tathA tene saMkSepa ane anarthavirati kare che. (304) vivecana--gRhastha bAra vrata le che. temAMthI ATha vratanAM nAma ane tenI hakIkata nIce pramANe che. vizeSa vigate jANavA mATe bAra vratanI TIpa jevI. sthalavadha--zrAvakanA ANuvratamAM sthULa tyAga heya. e kaI jIva nirdoSa hoya tene IrAdApUrvaka mAre nahi. e anya mArela ke pote mArela jIvanA mAMsanuM bhakSaNa kare nahi. sAdhunAM mahAvrata ane gRhasthanA aNuvratamAM A moTo taphAvata che. e sadoSI paMcaMdriyaghAtathI dUra rahe amRta-gRhasthI cAra meTAM jUTha na bele. e bhUmi ane kanyA saMbaMdhI jahuM na bole. beTI sAkSI na Ape. eTale jeTale e asatyane tyAga kare te barAbara kare ane tene akSarazaH anusare. corI---dhULa carIne tyAga. rAjadaMDa Upaje te cerI, jenAthI sarakArI kerTamAM sajA thAya tevI koI paNa vastu dhaNInI saMmati vagara levI te cerI che. A mATe pInala koDanI cerInI vyAkhyA jovI ane moTI cerI ke dhADa te na ja mAravI. parastrI-pArakI strI. vidhavA hoya, vezyA hoya, kulastrI hoya, pite jene na paraNela hoya te sarva parastrI kahevAya che. kumArI strI paNa A cethA aNuvratanI maryAdAmAM AvI jAya che. ahIM upalakSaNathI pAMcamA parigraha aNuvratane samajI levuM. rati-arati--A pAMce vratanI bAbatamAM koIpaNa prakAranuM sukha athavA asukha Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthane 79 na mAne. ene pAMce vratanA viSaye sarakhI rIte tyAjya lAge. maLe te emAM majA nahiM, na maLe teA tenA taraphanA zaiAca nahi. AvuM bedarakArI jevuM valaNu athavA rAjInAmuM teNe mAnasika dRSTie keLaveluM hoya che. parigraha-dhanadhAnya, rUpuM, suvaNa+, dvipada (bepagAM janAvara), catuSpada (cArapagAM janAvara), kuSya, kSetra (khetara) ke gAmanI sthAvara milkata, vastu (phanI cara athavA gRheApaskAra) e badhI vastunA mATe moTo tyAga hovA uparAMta tene nIcenA sAta maLIne kula khAra vrata levAnAM hAya che, te nIce pramANe. A ratiarati zabdathI parigraha adhyAhAra che ema samajavuM. A pAMca aNuvrate te prathamanA pAMca vrata. titimAM sAtamuM bhAge palega vrata ane AThamuM anarthada'Da pazu laI zakAya. chaThThuM* digdata--peAtAnI tyAgavRtti pramANe pUrva pazcima Adi badhI dizAe tathA vidizAonuM parimANu nakkI karI te bahAra dareka prakAranA adharmakAryanI nivRtti levI te kriz viratitrata. sAtamu' dezAkAzikAta----chaThThA diviratitamAM TharAvela maryAdAnA paNa vakhate vakhate prasaMge saMkoca karI te kSetramAM sa adharmakAryamAMthI viramavAnuM vrata. AThasu' ana daDavrata--peAtAne lAbha na kare, nakAmA pApa baMdhAya, rAjakathA, dezakathA, bheAjanakathA ke srIkathA karavAmAM nakAmo samaya jAya, daLavA, khAMDavAnA nakAme upadeza apAya, salADu devAya tema ja nATakasinemAmAM rAgoSTithI javAya e sa nakAmA pApAmAMthI viramavuM te AThamuM vrata anarthadaDaviramaNu. gRhasthanAM khAra tratAmAMthI ATha vratanI vAta A gAthAmAM karI che. te khUba vicAravA ceAgya che. (304) vaLI te gRhastha kevA hAya ? sAmAyikaM ca kRtvA pauSadhamupabhogapArimANyaM ca / nyAyAgataM ca kalpyaM vidhivatpAtreSu viniyojyam ||305 || atha--te sAmAyika ane pauSadha kare che, upabhoganI maryAdA bAMdhe che ane nyAyapUrNAMka prApta karelI kalpya cIjanuM supAtre dAna kare che. (305) vivecana-gRhasthanAM khAkInAM cAra vratAnI vAta A gAthAmAM karavAmAM AvI che. sAmAyika----gRhasthanuM navamuM vrata. aDatALIza miniTa ke vadhAre vakhata eka sthAne sthira besI jJAnamAM ke dhyAnamAM vakhata pasAra karavA te navamuM vrata che. eTale vakhata zrAvaka sAdhu jeve| AcAra kare sAmAyika karatI vakhate koI jAtanuM durdhyAna na karavuM, samatAnI vAnakI levI. che. A Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita paSadhu-sarvathA tyAga karI vIza kalAka cAvihAra upavAsa karI sAdhupaNAnI sthiratAthI bhAvanA karavI te upara jaNAvela dazamuM vrata che. A viza kalAkane pauSadha kharekhara sAdhujIvanane sAra che ane eka divasa sAdhutA ANe che. gopabhogaparimANya-eka vAra bhagavAya te bheganI vasta. eka ne eka vastu aneka vAra bhagavAya te upagya cIja, temane saMkSepa kara. cauda niyama dhAravA tathA paMdara karmAdAnanA vyApAra na karavA. rAtribhejana na karavuM. A gopagaparimANuvrata agiyAramuM vrata che. vini -bAramA atithisaMvibhAga vratamAM pAtra sAdhune amuka vastunuM zAkamAM batAvelI vidhie dAna karavuM. A pAtradAna bahu uttama cIja che. emAM denAranuM citta, vastunI zuddhatA ane lenAranI gyatA, ema citta, vitta ne pAtra e traNene jega thAya tyAre A atithisaMvibhAgavata bahu dIpe che. sAdhu, tapasvIne ghera bolAvI temanuM AhAradAnathI bahumAna karavuM e A vratamAM Ave che. A gAthAmAM zrAvaka kevI karaNI kare, gRhastha kevo hoya te batAvavA zarU karela vArtA AgaLa calAvelI che. e vAta 30kSmI mAthA sudhI cAlavAnI che. A gAthAmAM tene agatyane vibhAga AvyuM. (35) haju gRhasthanAM vizeSa kartavya batAve che- - caityAyatanaprasthApanAni kRtvA ca zaktitaH prytH| pUjJA dhamAdhivAsapUjAghATa rUddA artha-te derAsaramAM pratiSThA karIne zaktipUrvaka prayatna kare che ane sugaMdha, mALA, vAsakSepa, dhUpa, dIpaka vagere pUjA kare che. (306). vivecana-zrAvaka athavA gRhastha ke hoya te batAvavA 303mI gAthAthI calAvela prakaraNa AgaLa vadhAre che. tya-derAsara, jinadevanI pratimAne paNa caitya kahevAya. A zabdano artha karavAmAM keTalAka sthAnakavAsI bhAIoe bhrama UbhuM karyo che, paNa kezakAra tene artha spaSTa Ape che. Ayatana-ThekANuM, vizrAmasthAna kyAM zrAvako pauSadha, sAmAyika, abhyAsa kare te upAzraya. A sarva devasthAnene Ayatane - ThekANuM kahevAya. pitAnI zakti hoya te pratiSThA kare, eTale derAsara banAvI temAM pratimAne praveza karAve, ane te sAdhune rahevAnA ane gRhasthane bhAvanA karavAnA sthAne sthApe, sthapAtAM hoya temAM madada kare ane pitAnI zakti anusAra temAM zakti ke dravyane vyaya kare. Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthane 1 prayata-AdarapUrvaka karanAra, prayatna karanAra, pitAnI zakti hoya teTale tene mATe prayatna karanAra ane zaktine gopavyA vagara prayatna karanAra, tene pitAnuM kartavya gaNanAra. pUjA-pAMca prakAranI, ATha prakAranI, sattara prakAranI, viza prakAranI, ekavIza prakAranI, ekase A prakAranI pUjA karanAra. A pUjAnA prakAro atra zeThA batAvyA che. vistAranI ruci hoya teNe devavaMdanabhASyathI ane bIjA vidhigraMthathI jANavA. gadha-sugaMdhIvALA padArthonI eka pULa ekavIzaprakArI pUjAmAM Ave che. evI sArI gaMdhavALA padArthothI pUjA te gadhapUjA. mAlyamALA. phUlenI sarasa mALA banAvavI. A aSTaprakArI, ekavIzaprakArI pUjAmAM Ave. nirAMte puSpa vINI tenI zobhatI mALA banAvavI e A pUjAne viSaya che. adhivAsa--AnA be artha thAya che. khuzabene adhivAsa kahevAmAM Ave che. e artha letAM gaMdhapUjAnuM punarAvartana thAya che. adhivAsa eTale nivAsa, upAzraya athavA dharmakriyA karavAnuM sthAna. saMbaMdha jotAM A artha ghaTatuM nathI. A artha lAge che, paNa saMbaMdha jatAM barAbara nathI. TIkAkAre te artha pasAra karI dIdhuM che. sugaMdhI dravya e artha karela meM je che, paNa A adhikAramAM te mane beTho nathI. dhUpa-sA dazAMga dhUpa ke agaravATane dhUpa karavo te pUjA mATe bahu suMdara che ane e karanAranA cittane paNa pAvana kare che. - pradIpa-dI. derAsaramAM dhIre dI karI, phAnasamAM rAkhavAthI khUba AhalAda thAya che ane te karavAgye karaNI che. A vagere aneka prakAranI pUjA vidhimAM batAvI che, te karavA tarapha tenuM citta lAgeluM hoya ane pUjA kare tyAre tapa banI prabhunA guNene rasAsvAda kare ane pitAmAM te guNe pracchanna che tene bahAra lAvavA prayatna kare. (306) gRhasthane vizeSa paricaya- prazamatinimitte kinagusapuganavandanAmita che. saMlekhanAM ca kAle yogenArAdhya suvizuddhAm // 307 // artha-samatAnA sukhane dararoja te (gRhastha) tara rahe che, tIrthaMkara mahArAja ane guru mahArAja tathA sAdhu puruSane namavAne haMmezA tatpara rahe che, saMlekhana egya kALe kare che ane mana vacana kAyAnA yegathI kare che ane zAstrokta rItie kare che. (307) vivaraNa-303mAM je gRhasthanuM varNana zarU karyuM che temAM vadhAre vaNane A gAthAmAM kare che. * prazama-upazama, zAMti. tame e zrAvakane jue tyAre te zAMtarasamAM paDavAne Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 712 prazamarati vivecana sahita tarasya ane upazama pharate AMTA mArate dekhAya che. ene samatArasamAM paDavAnI tRSA lAge che ane e tarasa jyAre ene e prazamarasa sAMpaDe tyAre ja chIpAya che. matalaba ke e zAMtinI jhaMkhanA kare che ane zAMti maLe tyAre ja rAjI thAya che. - nitya-dararoja. enA manamAM evI te tarasa lAge che ke kyAre A prazamarasa huM piuM ane mArI tarasa chIpAvuM. haMmeza AvI enI zAMti meLavavAnI talasanA hoya che. - tuSita -tarasya. eka mANasane pANInI tRSA lAge tyAre tene te jhaMkhyA kare che. pANInI tarasa pANI pIe tyAre ja zAMta thAya che. eTale ene prazamarasanI tarasa paNa prazamarasa maLe ja zAMta thAya che. jina-A gRhastha tIrthaMkaradevane namavA haMmezAM IcchA rAkhe che. sAcA devane deva tarIke oLakhI, jANI, pIchAnI tenI sevA kema karuM tenA tarapha te gRhastha Asakta hoya che. jema aphINIo aphINa vagara rahI zakatuM nathI, tema tene tIrthapatinI sevA karavAnI Asakita lAgelI hoya che. pitAne ISTa vastu maLe tyAre tene AnaMda thAya che. guru-jevI enI tIrthapatinI sevA karavAmAM Asakti hoya che tevI ja sAcA gurunI sevA karavAnI enI Asakita hoya che. sAdhu-sapuruSa, sArA mANasanI vaMdanA karavAnI enI tAlAvelI paNa eTalI ja majabUta hoya che. te sAdhupuruSane zedhavA talapApaDa thaI rahe che ane maLe tyAre ene mahAAnaMda thAya che. saM khanA-dha karavAnI IcchA. athavA saMlekhanA e zarIra-upakaraNa-kaSAyanA saMkocarUpa che. eTale, potAnA zarIranuM ane upakaraNanuM ane kaSAyanuM chuM kema karavuM e traNe bAbatamAM enI khUba hoMza hoya che. A lekamAM dharmanAM phaLane IcchavA te IlekazaMsa, paraleke devadeveMdranI padavIne vAMchavI te parakAzasa, sukha maLe jIvitane IcchavuM te jIvitAzaMsa, duHkha paDaze maraNa IcachavuM te maraNazaMsa ane cAlu sAmAnya vakhate kAmaganI AzaMsA karavI te kAmagAzaMsa. A pAMce AkAMkSAne tyAga te saMkhanA. kale-pAMce AzaMsAne tyAga jude jude vakhate thAya che. ApaNe guDastha vakhata jALavIne kAma kare che. vadana-e tIrthakarane, gurumahArAjane ane sAdhuone namaskAra-vaMdana karavA mATe khUba ja Asakata hoya che. - coga-mana, vacana, kAyAne vyApArathI. eTale, "e saMlekhana karavA haMmezA taiyAra hoya che, tenAM vizeSaNe be che. kAle-je samaye ucita hoya te samaye saMlekhanA kare ane bIju te mana vacana kAyAnA vyApArathI kare. A gRhastha hoya. A saMlekhanA kevI rIte kare tenI vAta be vizeSaNathI kahI. Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 suvizuddhae saMlekhanA kharAkhara kare, zAstramAM jevI kaDhI che tevI barAbara vicArIne kare, svakapALakalpita nahi, paNa tenuM svarUpa zAstramAM jevuM khatAvyuM che tevI te kare. e vizuddha zAstrokta saMlekhanA karanAra gharavAsI gRhastha hAya. gRhasthane 304mI gAthAmAM zarU karela ApaNA gRhasthanuM varNana haju cAlu che. AvuM jenuM vatana hoya tevA gRhastha thADA bhavamAM jarUra mAkSe janAra che, ema samajavuM. eTale gRhasthane mATe mADI meDA paNu cAnsa' che ema samajI teNe atra varNavelA ane have pachI varNavavAnA gRhasthanA vane jIvavuM. (307) evA gRhasthane zuM thAya te batAve che-- prAptaH kalpeSvindratvaM vA sAmAnikatvamanyadvA / sthAnamudAraM tatrAnubhUya ca sukha N tadanurUpam ||308 // lokametya sarvaguNasampadaM durlabhAM punarlabdhvA / zuddhaH sa siddhimeSyati bhavASTakAbhyantare niyamAt // 309 // atha--lpApapanna devatAnAM sthAnakomAM indrapaNuM ke sAmAnikapaNuM ke evuM bIjuM kAMI paNa khUba sarasa sthAna prApta karIne, tyAM te sthAnakane ceAgya sukhanA anubhava karIne manuSyalekamAM AvIne sAdhAraNa rIte maLavI muzkela sarvaguNanI saMpatti meLavIne ghaNe bhAge niyamasara rIte e ATha bhavamAM mAkSe jAya che. (308-309) vivecana Ave! gRhastha kayAM jAya ane kevu sukha bhagave te A gAthAmAM jaNAve che. kalpa-AvyA gayAnA jene vyApAra hAya te avasare janAra AvanAra bAra devaleAkanA deve ane temanA uparI je hAya te iMdra kahevAya che. bhavanapatinA daza prakAra che. dareka prakAranA khae iMdra hAya che. Ama bhavanapatinA kula vIza iMdra thAya che. vya'tara deveAnA ATha ane vANavyaMtara devAnA ATha ema kula seLa prakAra che, te dareka prakAranA e e indro gaNatAM te khatrIza iMdra thAya che; ene bhavanapatinA uparokta vIza iMdra sAthe meLavatAM bAvana indra thayA. yetiSNadeve sUrya, caMdra, graha, nakSatra ane tArA paikI sUrya ane caMdrane iMdra padavI che. vaimAnika deveAnA khAra prakAra che. temAM kalpApapanna vaimAnika devAnA prathama ATha devaleAkanA ATha iMdro, navamA tathA dazamA e e devalAkanA eka iMdra ane agiyAramA tathA Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 714 prazamarati vivecana sahita bAramA devalekane eka IMdra che. sarvane sAthe gaNatAM uparanA bAvana, be jotiSanA ane daza vaimAnikanA maLI kula cosaTha iMdra thAya che. sAmAnika-sAmAnika devatAnI paNa atulya Rddhi hoya che. A gRhastha IMdrapaNuM ke sAmAnidevapaNuM pAme che, ema A vAtane vistAra che. AvuM udAra sthAna prApta karIne tyAMnAM sarva sukhe bIje bhave bhagave che. A bIjo bhava tene maLe tyAra pachI te AgaLa zuM kare te 30lmI gAthAmAM kaheze. AvI jAtanuM sukha te sthAnane anurUpa che. gRhastha te sukha meLavavA prayatna karate nathI, paNa sthAnanA prabhAve te tene jarUra maLe che. - naralokana-manuSyaleka. A khAsa durlabha vastu che. manuSyabhava prApta kare te daza daSTAMta durlabha che. ApaNe agAu daza daSTAMta para vivecana karI gayA chIe. e daza dAkhalAe durlabha e manuSyabhava A gRhasthane maLe che. savaguNasaMpada-- superman thAya che. e duniyAmAM moTApaNuM prApta kare che ane khAsa karIne ucca jIvana jIve che. prAmANika vartana karI e jIve che ane vizuddhatara jIvanane e pitAnA kendrasthAne rAkhe che. AvI hRdayavikAsanI saMpatti maLavI ane manuSyabhava maLa mahA muzkela che. ghaNuM te evA sarasa manuSyabhavane ezaArAmamAM ane ALasamAM nirarthaka banAve che, paNa ApaNe sadarahu gRhastha tene sArI rIte vahana karI e manuSyabhavane pUro lAbha le che. dulabha-A manuSyabhava ane temAM hRdayanA guNanI prApti ghaNI ja muzkela che, te ApaNe varNavelA gRhasthane jarUra maLe che ane tene te pUrato lAbha uThAve che. zuddha-ene manuSyabhava ane sAruM jIvana maLe che. eTaluM ja nahi paNa e jAte zuddha jIvana gALe che. siddhi-mokSa. ene mokSaprApti karavI che. te ATha bhAvamAM mekSa meLavIne ja rahe che. daramyAna e guNaprAptimAM vadhatuM ja jAya che. e dIkSA le ke na le, saMsArane tyAga kare vA na kare, e saMbaMdhI kartA kAMI kahetA nathI, paNa bannemAMthI koI paNa sthitimAM te pitAnuM sAdhya dhyAnamAM rAkhe che. * aSTaka-ATha bhava karIne e ghaNe bhAge cokkasa kSe jAya che. e vAta bahALatAe ghaNAkharA jenA saMbaMdhamAM samajavI. ghaNe bhAge te te krame sAdhya mokSamAM ATha bhavamAM jarUra jAyasAdhu trIje bhave ane gRhastha je atra varNavyuM che te vatanamAM hoya te AThame bhave mokSe ghaNe bhAge cakkasa jAya che. (308-309) Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthane AvI rIte A gRhasthane uddezIne lakhAyeluM prakaraNa atra pUrNa thAya che. A prakaraNa je saMsArane tyAga na karI zakayA hoya, saMsAramAM paDI rahyA hAya temane uddezIne lakhAyeluM che. teo paNa dhAre te AvuM suMdara pariNAma upajAvI zake. te atra varNana karavAmAM AvyuM che tevA zrAvaka ane te temane paNa ATha bhavamAM jarUra mAkSa maLe, paNa vAta e che ke teoe A prakaraNamAM batAvela che tevA gRhastha-zrAvaka thavuM joIe. teo bAravratadhArI jarUra hoya, ane saMsAra seve te 'dhAva khelAvata bALa e nyAye jema dhAva chekarAne jALavavA rAkhI hoya te bALakane ramADe, jamADe, hIMcaka nAMkhe pazu AkhA vakhata tenA manamAM eka vAta ThaselI hAya che ke A che!karuM pArakI mAtAnuM che; te bALakane ramADe, jamADe, navarAve paNa tenA manamAMthI A bhAva jatA nathI; e bALakane potAnuM mAnatI nathI. tevI ja rIte kadAca kAraNane vaza paDIne saMsAranAM sarva kArya karavAM paDe te A gRhastha kare che, paNa tene peAtAnAM mAnatA nathI ne pAtAnA gharane baLatuM joine maLI jatA nathI; te jANe che ke A sarva saMyega maLela che te thADA vakhata mATenA ja che ane aMte sarva ahIM mUkI javAnuM che ane eka dorAnA dhAgA paNa sAthe AvavAnA nathI. e saMsAranAM sarva kAryo kare che, khAya che, pIe che, pahere che, vyApAra kare che, paNa koIpaNa kAya nI sAthe eneA tAdAtmya bhAva thatA nathI. e vyavahAramAM heAvA chatAM vyavahAranuM svarUpa ane vinazvarapaNuM barAbara samajI tenAthI aLagA rahe che; ane sarva kare che, chatAM korTamAM jIva ghAlate nathI ane sarvathI nyArA rahe che. AmAM kAryanI paddhati para ghaNA AdhAra rahe che. sAdhAraNa cAlu vyavahAru mANusa vyavahAra sAthe Atapreta thai jAya che, jyAre A gRhastha peAtAnuM alagapaNuM samaje che ane aMtaHkaraNathI e alagapaNuM jANIne pote peAtAnuM kAma karatAM chatAM, kAmathI alaga rahe che. ane gRhasthane cegya pratiSThAki kArya karavAmAM AnaMda Ave che. e dAna, zIlAdi karatI vakhate pAtAnuM vIrya chUpAvatA nathI, pazu te vakhate peAtAne vIllAsa batAve che. sAMsArika sa` pharajo bajAve che, paNa te kAmanI sAthe etaprAta thaI jate nathI ke eka thatA nathI. e te AvI paDela veTha che eTale karavuM joie tema gaNI bAhyabhAve kare che, paNa enI laganI tyAga tarapha hoya che ane ene hRdayAllAsa to evAM ja tyAganAM kAryomAM Ave che. bAkI evA gRhasthanuM prAmANikapaNuM te AdarzabhUta hoya. te kadApi kALAbajAra kare nahi, lekenA parAdhInapaNAnA koi lAbha na meLave; ane dAna, zIla ke koIpaNa dharmakAya karatI vakhate peAtAnI sava zaktinA upayeAMga kare. ane khAra te le te kharAkhara samajIne le ane AgrahathI pALe ane pALavAmAM khUba utsAha dAkhave. enDa sTenDa para be mitro beThA hatA. eka mitre savAla karyAM ke jainanuM prAmANikapaNuM kevuM hAya ? javAkhamAM bIjA mitre kahyuM ke A cheTe hAIkoTa dekhAya che tenA jajanA 715 Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sahita prAmANikapaNAthI ochuM te na ja hoya. koI tamane kahe ke hAIkoTanA jaje lAMca lIdhI te mAnaze nahi. ethI e jainanuM prAmANikapaNuM na heAya, eTaluM ja nahi paNa enI pratiSThA paNa evI ja hoya. e zrAvaka che tethI jUhu' khAle nahi, koIne chetare nahi, khoTA telamApa rAkhe nahi ane vizuddha hAya ane tenI AbarU paNa evI ja heAya. A hAikorTa jajanA prAmANikapaNA sAthe gRhasthanuM prAmANikapaNuM sarakhAvavuM ane atyAranA kALA bajAramAM jainae je nAmanA meLavI che tenI sAthe meLa khAya tevuM nathI ema lAge te A duniyAmAM aneka ratnA paDelAM che e khIjA' haze, khIje haze; paNa atra je gRhathanuM varNana karyuM che te kALA bajAra te na ja kare ane e kALA bajAra kare evuM ene mATe kalpAya e pazu atyaMta behudI vAta che. 716 chatAM jeo sasAranA tyAga karI zakayA na hAya, prapa camAM gU cavAi gayA hoya, teo paNa jo atra kahevAmAM AvyuM che te rIte cAle te temanA mekSa aMte thavAnA che. ane ghaNe bhAge enA nistAra niyamasara thAya che. A kAMI jevI tevI vAta nathI. bane tyAM sudhI saMsAra ane paudgalika premanA tyAgano vicAra karavA yegya che, paNa jenAthI te na banI zake tevuM hoya tene mATe paNa mAga che. eTalI dilAsAnI hakIkata che. eTale gRhastha mATe paNa jo te A zrlokamAM varNavyuM che tevuM jIvana jIve ane vana kare to tene mATe paNa rastA che ane teNe banatA sudhI svIkArI laI jhaDapI levA joIe. chatAM mukhya mArga te sarvatyAganA ja che ane ane tyAM sudhI te ja svIkAravA cegya che, paNa jenAthI te bane tevuM na hoya tene mATe paNa rasto che. A rastAmAM vana upara khUba bhAra mUkavAmAM Avyo che, te khAsa dhyAnamAM rAkhavA cegya che. bAhya kriyA karatAM paNa vadhAre bhAra jIvananA vana upara ane bhAva upara mUkavAmAM Avela che. te tarapha khAsa dhyAna khecavAmAM Ave che. ||iti gRhasthaprakaraNam // Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 21 mu : upasa'hAra 7 hiMdanA viziSTa kavie graMthane aMte upasaMhAra Ape te cAlu pracalita niyama che. ane aMgrejImAM epilogue kahe che. A graMthanA mukhya viSaya zA che te athavA tema zA mATe banyuM che te batAvavAne upasaMhAra lakhavAnA hetu hAya che. keTalAka grathAmAM nAAmeTA, upasaMhAra ApaNe A prakAranA joie chIe. chatAM upasaMhAra lekhake lakhavA joIe evA khAsa niyama nathI. dAkhalA tarIke zrImad yaze:vijayajIe aneka vAra upasaMhAra lakhyA nathI. Ane mATe eka sArvatrika niyama nathI. A 'thane cheDe upasaMhAra cAkheMcAkhe lakhela che, tethI tenuM juduM prakaraNa pADI tene batAvavAmAM Avyo che, tenA uddeza mAtra eka ja che ke e AkhA graMthathI alaga che ane A graMtha jANavAthI ze! lAbha thAya che, abhyAsa karavAthI zA lAbha thAya che ane emAM kahela vAta jIvavAthI ze| lAbha thAya che te A upasaMhAramAM batAvyuM che. adhyAtmapadruma, triSaSThizalAkApuruSacaritra vageremAM upasaMhAra dAkhala karela che. ane aneka graMthA kadamAM nAnAmoTA heAvA chatAM bilakula upasaMhAra vagaranA paNa che. eTalA mATe A upasaMhAra lakhavA ja joie evA sArvAMtrika niyama nathI, ApaNA gra'thakartAe upasaMhAra kevI rItane karyAM che te vicAravA lAyaka hAvAthI ApaNe te joI jaIe. A graMthanu phaLa-- ityevaM prazamarateH phalamiha svargApavargayozca zubham / saMprApyate'nagAreragArimizrauttaraguNADhayeH // 310 // aA prazamarati graMthanA abhyAsa ane vartananuM phaLa A duniyAmAM zubhasAruM maLe che; ane aNugArA ane gharabArI (gRhasthA) parabhave svaga athavA meAkSa prApta kare che. (310) vivaraNaA gAthAmAM jee A prazamatimAM jaNAvyA pramANe jIve che temane kevuM phaLa thAya che te batAve che. Ihe--ahIM, A jIvanamAM. phaLa e prakAranAM cheH A jIvanamAM thanArAM phaLa ane AvatA bhavamAM thanArAM phaLa. Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamati vivecana sahita zubha~~A bhavamAM thanAra phaLanI sAthe A vizeSaNu jAya che. jo prazamarati graMthamAM atAvyA pramANe jIvAya tA A bhavamAM sAruM phaLa thAya che; ane A bhavamAM aneka rIte sukha, saubhAgya ane udarapUraNa thAya che, sArAM dharabAra ane strI maLe che ane badhI rIte AbarU vadhe che, kIrti satra prasare che. 718 svaga--parabhavanA phaLanI vAta A vibhAgamAM che. bhAra devaleke javuM ke jyAtiSTha deva thavuM te parabhavamAM thAya che. AnuM nAma svaga prApti kahevAmAM Ave che. apavaga--mAkSa. keTalAka prANIo je prazamaratimAM jaNAvyA pramANe jIve te devaleAkamAM jAya che ane keTalAka mekSamAM jAya che. e kANu kANu kayAM kayAM jAya che te AgalA prakaraNamAM batAvavAmAM Avela che. aNugAra--sAdhuone e phaLa kevuM thAya che te egaNIzamA prakaraNamAM khatAvyuM che tyAMthI jovuM. agArI--zrAvakane ke gRhasthane e kevuM phaLa Ape te vIzamA prakaraNamAM batAvyu` che. uttaraguNADhaca--ahIM aNugAra (sAdhu) kevA heAya, kevA guNane prApta thayelA hAya ane khAra vratadhArI gRhastha kevA hoya te upayukta e prakaraNamAM batAvyu che. eTale nAmadhArI sAdhu ke gRhasthane sa`ne e phaLa maLe che ema na samajavuM, paNa emAM je je prakAranA aNugAra ke gRhastha batAvyA che te jarUra devaleAka pAme che ke mekSe jAya che. guNunI vyavahArutA A gAthAmAM sArI rIte batAvavAmAM AvI che, te khahu vicAravA yeAgya che. sa` aNugArane ke sava gRhasthane svarga ke apava maLe che ema nathI, paNa ahI' jevA vadhu vyA che tevA aNugAra ke gRhastha hAya ke vratadhArI arthAt uttaraguNudhAraNa karanAra hAya tene devalAka ke mekSa maLe che. (310) A graMtha samudramAMthI zeAdhela koDI jevA che jinazAsanArNavAdAkRSTAM dharmakathikAmimAM zrutvA / ratnAkarAdiva jaratkapardikAmuddhRtAM bhaktyA // 311 // ajaina zAsanarUpa samudramAMthI kheMcIne bahAra kADhelI A dharmakathA te samudramAMthI bhaktipUrvaka kheMcI kADhela jUnI chIpa jevI che ema samajavuM ane te bhAve tene sAMbhaLavI (311). vivecana--A prazamarati graMtha kevA che te A gAthamAM upasaMhArarUpe vadhu ve che. aNu va-----jaina zAsana te meATA dariyA jevuM che, dariyA jeTaluM te vizALa che, tenA pAra pAmave| ati muzkela che. tevA moTA vizALa dariyAmAMthI. Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 upasa hAra dhama kathA--A graMtha dharmakathA jevA che. ApaNe te sAMbhaLavA vaigya che. te sAMbhaLatA ke vAMcatA hArTae tyAre dharmakathA jevA rasa Ape che tevA madhura rasa Ape che. tene dharmakathA zA mATe kahI tenAM kAraNeA jaNAve che. jo ke ene dharmakathA sAhityamAM samAveza na thAya, paNa dharmakathA jevA rasa utpanna kare tevA rasa utpanna kare che ane vaLI te dharmanI kathA eTale vArtA teA che ja eTale tene dharmakathA gaNyA che. padikA-koDI. bALakone ramavAnI keDI hAya che, tenA jevA e che, arthAt te koDInI jema sarasa rasa utpanna kare che. koDI sAthe A prazamati graMthane sarakhAvavAmAM kartAe bhAre vicakSaNupaNuM batAvyu che, te graMthanA abhyAsa karya` khabara paDe tema che. jarat--jema dariyAmAM mAchalAM tathA magara, vhela vagere aneka padArtho hAya, temAMthI jUnI koDI A khecI lIdhI che. udhRtA--khecI ANela che. meTA dariyAmAM te aneka cIjo che temAMthI A koDI kheMcI mANI che. tethI tenI sAthe ramavuM, sArI rIte ramavuM ane tene sArA upayAga karavA. bhakatyA----samatArasanI prItithI ATaluM zAstranuM rahasya kheMcI kADhayuM che. AmAM kartAnA svArtha koI prakAranA nathI, mAtra teNe te bhaktipUrvaka athavA bhakti khAtara ja A kAma karyuM che. vizALa zAstrasamudra pAse te prazamarati graMtha eka koDI mAtra che. paNa tene bhaktithI kheMcela che, premapUrvaka upakAraka buddhie bhaktithI zeAdhIne kADhela kharo mAla che, a che, sattva che, sAra che. te arthAMmAM tene sAMbhaLave ke vAMcave. zrRtvA--vAMcavA ke sAMbhaLavA. A banne bhAva A zabdanA nIkaLe che. AnA samAveza te dravyAnuyoganA graMthAmAM thAya, paNa jema dharmakathAne mANusA temAM rasa laI vAMce che, tema A sArabhUta rahasyabhUta graMthane mANasAe vAMcavA ke sAMbhaLaveA. (311) doSa tajavA ane guNa grahaNa karavA- sadbhirguNadoSajJedeSAnutsRjya guNalavA grAhyAH / sarvAtmanA ca satata N prazamasukhAyaiva yatitavyam // 312 // atha-guNu ane doSane jANanArA sajjana purUSoe doSane cheDI daIne jarA mAtra paNa guNu hAya te pakaDI leve| ane sarva prANIoe humezA samatA(prathama)nAM sukha meLavavA mATe ja prayatna karavA. (312) vivecana--graMthakAra atyAre jevI rIte sAmAnya kSamAyAcanA upAdhAtamAM kare che tevuM A sAmAnya vacana che, Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarati vivecana sAhata guNa-sArA muddA, sArI vAta. Ane sajajana mANaso jANe che. teonI ghaNI sUkSama najara hoya che. teo graMthamAMthI sArA muddAone paNa jANe che evuM sajajana puruSanuM lakSaNa che. doSa--tema ja emAM kharAba muddA, de, bhUla kyAM kyAM thayela che te paNa jANe che. AvA sajjana puruSe te nirlepa hoya che. teonA apAra jJAnathI tee graMthamAMthI sArA ane kharAba muddAone barAbara pakaDI pADe che. teonI sAmyadaSTie sArA muddA ane kharAba muddA bane Ave che. tevA sajajana puruSoe zuM karavuM te vijJapti rUpe kahe che. utsa--cheDI daIne. sajajana puruSone vinati che ke teoe kharAba muddAo A graMthamAM AvI gayA hoya temane choDI devA ne graMthanA te vibhAga para durlakSa batAvavuM. A eka jAtanI kSamAyAcanA che. AvA prazamanA graMthamAM te kharAba muddo zuM hoya, paNa kadAca hoya, AvI gayuM hoya, te sajajana puruSoe kharAba muddAnI darakAra na karatAM tene tajI de. mAphI mAgavAnI ane pitAnI namratA batAvavAnI A eka rIta che. guNalava-sArA ane eka leza bhAga paNa gAya ke baLadanA pUchaDAmAM bAla thAya che, te nakAmA che, tene paNa lava kahevAmAM Ave che. A AkhA graMthamAM eka leza mAtra paNa sAre muddo hoya tene pakaDI le. sajajanane sArA ke kharAba koI paNa muddA | sUjhe, paNa A graMthakartAnI vinaMtI che ke temaNe kharAba muddAne tyAga karI sAdhAraNa lezamAtra paNa sAre muddo hoya te pakaDI le. ATalI vinaMtI sArA mANasone, sajajanene karI. sarva prANIone je vinaMtI kare che tene have ApaNe vicArIe. sarva--sAdhu ane gRhastha, sarva zabda IrAdApUrvaka samajIne graMthakartAe vAparyo che. saMsArane tyAga je karI zakyA na hoya, temaNe paNa tyAgInI peThe prazamasukha prApta karavA yatna karo. yatitavya --prayatna karavo. e sukha maLI ja jaze ema mAnavuM nahi, paNa prayAsa karIne tene meLavavuM. ApaNe jema paisA ke vastu meLavavA prayAsa karIe chIe tema prazamasukha meLavavA pUratI cIvaTa rAkhI prayAsa karavo. eva--o tamAre anaMta sukha meLavavuM hoya te te mATe ja prazamasukha meLavavA prayatna karavA jevuM che. prayatna karavAthI te maLaze ja ema na samajavuM, paNa tame megya mAge che eTaluM te sadaiva dhyAnamAM rAkhavuM. ane A salAha lekhake sAdhu - yati tema ja saMsArI gRhastha sarvane ekasarakhI rIte Apela che, e lakSamAM rAkhI sarva prANIoe A prazamasukha prApta karavA yatna kara. (12) Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra 721 sAmAnya mAphI- yaJcAsamaMjasamiha chandaHzabdasamayArthato mayA'bhihitam / putrAparAdhavattanmarSayitavyaM budheH sarvam // 313 // artha--chaMdazAstra, vyAkaraNazAstra ane jainazAstrathI UlaTuM mArAthI bolAI gayuM hoya te bALakanA - pitAnA chokarAnA aparAdhanI jema samaju vidvAnee tene mApha karavuM, evI mArI vijJapti che. (313) vivecana--A gAthAmAM sAmAnya mAphI (apology) graMthakartAe mAgI che, te temanI namratA batAve che. bhUla traNa prakAranI thavAno saMbhava che te ApaNe joIe. chaMda--A prathama prakAranI bhUlanI saMbhAvanA che. chaMdazAstra pramANe jeTalI mAtrA A pratyeka chaMdamAM eTale gAthAmAM hovI joIe tenAthI vadhAre ke ochI thaI hoya, kaI jagAe chaMdazA ane niyama jaLavA na hoya te te mATe prathama mAphI ApavI, evI graMthakartAnI mAgaNI che. AvI bhUla jaDI te nathI, tema ja keIe batAvI paNa nathI; paNuM AvI rIte kSamA mAgavI e graMthakartAnI udAratA batAve che. AvI rIte bhAvArtha sAthe mAtrAmeLa rAkha mukela che. paNa huM jyAM sudhI jANuM chuM tyAM sudhI chaMdazAstrane kaI paNa bhaMga graMthakartAe karyo nathI ane karyo che evuM koIe batAvyuM nathI. mArI najare chaMdazAstrane koI bhaMga jevAmAM AvyuM nathI. e graMthakartAnuM siddha kavitva-kavipaNuM batAve che. A prathama thatI kSatine aMge vArtA thaI. zabda--vyAkaraNa. vyAkaraNanA aneka niyamo che. vyaMjana saMdhi, svarasaMdhi, visasaMdhi, kAraka ke samAsane koI bhaMga thaI gayuM hoya ke vyAkaraNanA niyama pramANe bIje ja kALa vAparyo hoya te tene mATe bIjI kSamA mAgI che. samAsane ke kALane keI niyama graMthakartAo racanAne aMge bhagna karyo hoya tevuM lAgatuM nathI, chatAM ati namratAe lekhaka mAphI mAge che ke zabdazAstranA keI paNa niyamane bhaMga thaI gayuM hoya te te badala kSamA karaje. samaya-mULa Agama, siddhAMta. A trIjI bAbata ghaNI agatyanI che. aMdara ghaNuM ghaNuM lakhANa thayuM. temAMthI badhI vAta graMthakartAe zAstra - Agama ane siddhAMtane anusAra lakhelI che, paNa samajapherane kAraNe ke gaphalatIthI zAstra - Agama viruddha kAMI ADuM avaLuM lakhAyuM hoya te samajue te sudhArI levuM. asamaMjasa--asaMgata, meLa na khAya tevuM, avyavasthita, DhaMgadhaDA vagaranuM. AvuM kAMI lekhake lakhyuM hoya tema lAgatuM nathI, paNa sabhyatAnI khAtara lekhaka-graMthakartA kahe che Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 722 prazamarati vivecana sahita ke evuM ThekANA ke meLa vagaranuM kAMI koI paNa jagAe A graMthamAM lakhAI gayuM hoya te samaju vidvAne te sudhArI levuM. A jAtanI kSamAyAcanA e lekhakanI mahattA batAve che. putra--dIkarAnA aparAdha tarapha pitA haMmezA lAgaNIthI jue che ane bApa mAphI bakSe che, tema mArA tarapha kRpA karI te sarva daragujara karaze, maTuM mana ane prema rAkhI tene mApha karaze. A vadhAre namratA batAve che ane lekhaka pitAne putra jevo gaNavA vAcakone kahe tyAre te namratAnI hada thaI jAya che. je lekhakanuM pratyeka vAkya doravaNI ApanAra che, tene dIkarA thaI javuM paDe e akathya che, paNa lekhakanI zobhAmAM te vadhAre kare che. aparAdhane artha TIkAkAre vinAza karyo che. te mane besatuM nathI. aparAdhane artha huM gune karuM chuM. marSayitavya-mApha karavuM. sahana karavuM. je chaMda, vyAkaraNa ke Agamane gya na lAge tevI bhUla mArA ullekhamAM thaI gaI hoya, ajANatAM paNa thaI hoya te DAhyA mANase te sahana karI levI ane sudhArIne vAMcavuM. jo ke AvI bhUla jaDatI nathI, koIe batAvI nathI, paNa lekhaka graMthakartA AvI ajANa bhUla mATe paNa mAphI mAge che. A lekhakanI namratA ane vizALatA batAve che. lekhaka pite Agama viruddha kAMI lakhAI jAya nahi tene mATe khUba cIvaTa rAkhanAra che, chatAM koI bhUla thaI hoya ke dhAraNamAM Ave te te mATe mAphI mAge che. (313) jaina zAsana pratye kartAne prema sarvasukhamUlabIja sarvArthavinizcayaprakAzakaram / sarvaguNasiddhisAdhanadhanamarhacchAsana jayati // 314 // artha-sarva sukhonuM mULa bIja (kAraNa), sarve prakAranA nizcaya(nirNa)ne prakAza karanAra ane sarva prakAranA guNanI siddhinA dhana jevuM sAdhana ahaMtanuM zAsana jayavaMtu vate che. (314) vivaraNa-A chelI gAthAmAM jainazAsana zA kAraNe kevuM vate che te batAvI tene vijaya kartA Icche che. bIja-bI. sarva sukhanuM mULa kAraNa - bIja jaina zAsanamAM che. e bIne vAvavAthI enAM phaLamAM sukha sukha ane sukha ja Uge che. AvA jaina zAsanane anusaravAnI ADakatarI preraNa che. vinizcaya kaI prakArano nirNaya karavo hoya te te mATe te prakAza Ape che. paraspara virodhI bhAva vagaranuM, ekasarakhuM, buddhine gamya ane nyAyanA niyame nirNaya ApanAra athavA te para nirNaya para AvI zakAya te prakAza pADanAra A tArkika siddhAMta gA Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra 723 jainazAsana che. tame koI paNa savAla kare tene susaMgata ane nyAyanA niyamane anusaranAre nirNaya ApanAra A zAsana che. tame bIje game tyAM jeze te aneka goTALA dekhAze, paNa ahIM te eka sarakhI vAta paraspara virodha karyA vagara tamane maLaze, athavA tame nirNaya para Ave te prakAza paDaze. A jaina zAsananI mahattA batAvanAruM bIjuM vizeSaNa thayuM. guNasiddhi-kSamA, Arjava, mArdava, brahmacarya vagere guNanI prApti karAvanAra badhAM sAdhana tamane ahIM maLe tema che. tene vegamArga juo ke tenI kriyAo tapAse, tamane tenAM sarva sAdhane ahIM maLI Avaze. mATe tamAre guNaniSpatti karavI hoya te tene anusare. A jaina zAsananuM trIjuM vizeSaNa thayuM. dhana-paisA jevuM. jema paisA pite khavAtA nathI, paNa te bIjI vastune kharIdI lAve che, tema guNaprAptinI siddhine kharIde tevuM A jainazAsana kharuM dhana che. ahallAsana-tIrthakara mahArAje pratipAdana kareluM A jainazAsana. te kevuM che te upara traNa vizeSaNe varNavyuM che. jayati-vijayavaMta vate che, jya pAme che. kAraNe tenAM vizeSaNamAM jaNAvAI gayAM che. AnA upara vadhAre vivecananI AvazyakatA nathI. jainazAsana zA mATe jayavaMtu vate che te chellA kalekamAM batAvavAmAM AvyuM che. AvI rIte ekavIza prakaraNe A prazamarati graMtha pUre thAya che. kaI paNa kAraNa vagara meM prakaraNe sagavaDatA khAtara pADyA che. paNa graMtha apUrva che te mATe juo upaghAta. ene zabda zabda gaLe utArI pacAvavA yaMgya che. ane tene eka akSara paNa lakhavA khAtara lakhAye nathI, anusaravA khAtara lakhAyeluM che ane tene ApaNe jIvI zakIe evI yojanAthI kartAe e mahattvanA vicAre bhaviSyanI prajAnA lAbha mATe lakhyA che. Iti. (314) che datyulaMdA ram // samApto'ya prazamaratimranthaH // Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka azuddha sAdhu-mAdhyastha0 zuddha sAdhu mAdhyasthya prANAtipAta ghanamapyu0 prANAtivAda ghanapyu0 Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________