Book Title: Kalpadru Kosh Vol 01
Author(s): Kesava, Ramavatara Sarma
Publisher: Oriental Institute
Catalog link: https://jainqq.org/explore/016138/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yamadvAdeva GAEKWAD'S ORIENTAL SERIES No. XLII kalpadrukozaH VOL. I ORIENTAL INSTITUTE, BARODA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GAEKWAD'S ORIENTAL SERIES PUBLISHED UNDER THE AUTHORITY OF THE GOVERNMENT OF HIS HIGHNESS THE MAHARAJA GAEKWAD OF BARODA. GENERAL EDITOR: B. BHATTACHARYYA, M.A., Ph.D. No. XLII. kalpadrukozaH Vol. I. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KALPADRUKOSA OF . KESAVA EDITED WITH A CRITICAL INTRODUCTION BY RAMAVATARA SARMA, M.A., Sahityacaryya, Professor of Sanskrit, Patna College, Patna IN TWO VOLUMES Vol. I 1928 ORIENTAL INSTITUTE BARODA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Published on behalf of the Government of His Highness the Maharaja Gaekwad of Baroda by Benoytosh Bhattacharyya - - at the Oriental Institute, Baroda - - Printed by K. Mittra, at The Indian Press, Ltd., Allahabad. Price Rs. 10-0-0. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PREFACE For some time past I knew of the existence of the Kalpadrukosa of Kesava and was curious to look over the book. Meanwhile Kesavasvamin's Nanartharnavasanksepa was published by Pt. Ganapati Sastrin at Trivandrum. The elaborate researches embodied in his text by Kesavasvamin and its fulness and vast scope made me think that Kalpadru was probably a synonymous supplement to this great homonymous work either by the same or a different hand and that, if so, it was a very valuable lexicon. My curiosity knew no bounds now and I wrote to the editor enquiring whether he had seen a MS of the Kalpadru. The Sastrin was silent for years and I continued my own search for the book. About six years ago, Pt. Gaurinatha Pathaka, one of my Acarya students of the College of Oriental Learning in the Benares Hindu University, supplied me with a MS of the Kalpadru which, he says, he had from Pt. Sivadatta of Lahore. This MS came perhaps originally from Kashmir and is referred to in the footnotes as K. It is a well-preserved and beautifully and closely written MS and so far as I ain aware is the best copy of the Kalpadru in existence. Pt. Gopinatha Kaviraja, my learned and esteemed friend, then Librarian of the Sarasvati Bhavana, Sanskrit College, Benares, very kindly supplied me with another MS from the Government collection of books at Benares. This MS is here referred to as C. When I had made my own copy with the help of these two MSS I talked one day to my friend Mr. K. P. Jayaswal about its publication. He at once wrote to Dr. B. Bhattacharya, Director, Oriental Institute, Baroda, who has been pleased to supply Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iv KALPADRUKOSA me with the Baroda MS of the book which is referred to as B in the footnotes, and has kindly included my edition of it in the Gaekwad's Oriental Series. These three MSS are complete and very valuable. The Baroda MS differs from the other two in omitting a few verses from the last or Linganusasana chapter of the book. The South India MSS appear to be incomplete. That mentioned in the catalogue of the Madras Government Oriental collections begins after the 1st Skandha. Pt. Gaurinatha gave me another copy prepared by Pandit Sivadatta himself. But this, based only on a single MS, and necessarily full of faulty readings, has not been of much use to me. Very rarely it is referred to in the footnotes as S. Recently Pt. Ganapati Sastrin sent me word through Mr. Manoranjan Ghosh that - he had found out a MS of the Kalpadru. But owing to the sudden death of the Sastrin I could not secure the MS from him. I have to thank the gentlemen named above for the help I have received from them and also my Research scholar Tarapada Chowdhury, M.A., one of my students who has chiefly worked on the Introduction. I am also much indebted to Dr. Zachariae's Die Indischen Worterbucher and Dr. Winternitz's Geschichte der Indischen Litteratur for the valuable help I got in preparing the Introduction. PATNA, R. SARMA. November 30, 1927) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ABBREVIATIONS (Used in the Introduction). AM-Amara. ASS=Anandasrama Sanskrit Series, Poona. BIS= Bibliotheca Indica Series, Calcutta. BSS Bombay Sanskrit and Prakrit Series, Bombay. C. C. Catalogus Catalogorum by Th. Aufrecht. Cat. Oxon Aufrecht's, Catalogue of Sanskrit MSS in the Bodleian Library, Oxford. Franke Die Indischen Genuslehren mit dem Text der Linganucasanas des Cakatayana, Harsavardhana, Vararuchi by Dr. R. Otto Franke, Kiel, 1890. GOS Gaekwad's Oriental Series, Baroda. Hem. Hemacandra's Commentary to his Abhidhanacintamani, Ed. with the Text, Bhavanagar. Ind. Ant. Indian Antiquary. Ind. Off. Cat.=Catalogue of Sanskrit MSS in the Library of the India Office by Julius Eggeling, Ph.D., London, 1887. Ind. Wort Die Indischen Worterbucher by Th. Zachariae, Strassburg, 1897. JBORS Journal of the Bihar and Orissa Research Society.. Jes. Cat. Catalogue of MSS in the Jesalmere Bhandars, GOS XXI, 1923. Ksir. Ksirasvamin's Commentary on Amara, Ed. by Krishnaji Govind Oka, Poona, 1913. Madras Cat.A Descriptive Catalogue of the Sanskrit MSS in the Government Oriental MSS Library, Madras, Vol. III, by M. Rangacharya, M.A., Madras, 1906. Nigh. Nighantu. Nir. Nirukta. V Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi Pan. Panini. Raya. Rayamukuta's Commentary on Amara. Samks. Samksiptasara-Vyakarana, Ed. by Syamacarana Kaviratna, Calcutta, San 1308. KALPADRUKOSA Sans. Coll. Cat. A Descriptive Catalogue of Sanskrit MSS in the Library of the Calcutta Sanskrit College, by Hrishikesa Sastri and Sivachandra Gui, M.A.,B.L., Vol. VII, Calcutta, 1904. Sarva. Sarvananda's Commentary on the Amarakosa, Ed. by T. Ganapati Sastri, 4 pts., Trivandrum, 1914-1917. Stein, Cat. Catalogue of Sanskrit MSS in the Raghunatha Temple Library of H. H. the Maharaja of Jammu and Kashmir by M.A. Stein, Ph.D., MDCCCXCIV. Tr. Cat. A Triennial Catalogue of MSS collected during the triennium 1916-17 to 1918-19 for the Government Oriental MSS Library, Madras, by S. Kuppuswami Sastri, M.A., 1922. Tr. C. Trikandacintamani (Raghunatha Cakravartin's Commentary on Amara), Ed. by Candrakanta Tarkalankara, Calcutta, Saka 1823. In the title page, however, it is called Candrika, but see the Colophons. TSS Trivandrum Sanskrit Series. Winternitz Geschichte der Indischen Litteratur by Dr. M. Winternitz, Vol. III, Leipzig, 1922. ZDMG Zeitschrift der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft. (Used in the Footnotes to the Text) B=Baroda State Library MS of Kesavakal padru. C-Benares Sanskrit College MS K-Kashmir MS zrama = amaraH, - vaijayantI of yAdavaprakAzaH, - he = hemacandrakRtAbhidhAnacintAmaNiH Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION A BRIEF SURVEY OF THE HISTORY AND DEVELOPMENT OF INDIAN LEXICOGRAPHY $1. The oldest extant lexical work in Sanskrit is the Vedic Nighantu which has been commented on by Yaska in his Nirukta. It is a collection of a number of words, nominal as well as The Nighantu verbal, peculiar to the Vedas. Most pro and the Nirukta, bably there were other works of a similar nature, but no traces of them have as yet been found. The present work is a dry string of words with no subject or predicate. It is divided into five chapters, the first three being arranged in synonymous groups of nominal as well as verbal bases, the fourth containing lists of inflected words whose meanings are to be determined from the context, and the fifth, lists of the different deities. Its author is not known, but it was current long before Yaska wrote his commentary, being usually learnt by rote by the beginners of the Vedic study (whence its other name, Samamnaya).' Yaska has been considered older than Panini (c. fourth century B.C.) on the ground that Yaska does not refer to Panini or to his work, although he names a number of other grammarians who have been cast into the background by Panini, while Panini gives a rule for the formation of the word Yaska2 which shows that he was familiar with it. Cf samAmnAyaH samAmnAtaH sa vyAkhyAtatryaH, tamimaM samAmnAyaM nighaNTava ityAcakSate, Nir. I.1.1. Also, sAkSAtkRtadharmANa RSayeo babhUvuste'sAkSAtkRtadharmabhya upadezena mantrAn samprAhurupadezAtha glAyanto'vare vilmagrahaNAyemaM granthaM samAmnAyiSu vedaM ca vedAGgAni ibid., I. 6. 5 (bilmaM bhilmaM bhASaNamiti nairuktAH ) 2 yaskAdibhyo gotre Pan. II. 4. 63. vii B Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viii KALPADRUKOSA Yaska's Nirukta is a running commentary on the Nighantu, purporting to give the meanings of the terms occurring therein with reference to their use in the Vedic literature. But it is not merely a commentary. It contains much original matter in the shape of philological as well as theological discussions, besides containing a good many traditions.' It is divided into twelve chapters, each containing from three to seven padas. Two supplementary chapters (parisistas), the first of which has been commented on by Durgacarya, are usually found at the end, but they are of doubtful authenticity. The twelve chapters have been grouped into three Kandlas : I to III, Naighantukakanda, corresponding to the first three chapters of the Nighanlu; IV to VI, Naigamakanda, corresponding to the fourth chapter of the Nighantu ; and VII to XII, Daivatakanda, corresponding to the last chapter of the Nighanlu. The first chapter begins with a classification of the words into naman, akhyata, upasarga, and nipata ; then follow discussions as to the nature and meanings of the last two, as to whether all words are derived from verbal roots and whether it is necessary and possible to give derivations in each case, and lastly, as to whether the Vedic Mantras have any meanings at all. The first pada of the second chapter lays down his method of procedures and mentions a number of linguistic phenomena which are accepted as facts in modern Philology. The rest of the book is devoted to the exposition of the Nighantu, except the first Eg. arhit ga: ? Hafa Alternat Frateetse milagita : Nir. II. 8. 2. arafat ? aragtesurfacit, petanghalanta, Trit grugatfad facrtaat: ibid., XII. 1. , eto. Cf. Lakshman Sarup, Nighantu and Nirukta, Introduction, p. 39. __' tayeSu padeSu svarasaMskArI samarthI prAdezikena guNenAnvitA syAtAM tathA tAni nidryAt / marafradsat sarafra faaari sifarea: taal etc. Nir., II. 1.1. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION three padas of the seventh chapter which are a discussion as to the nature, number and classification of the deities.' Yaska's commentary not being exhaustive, Deva raja Yajvan, son of Yajnes va ra, native of a suburb of Range sap uri' in Da ks in a p a t ha, 3 wrote another commentary on the Nighantu between the twelfth and the thirteenth centuries of the Christian era. He quotes from Bhoja (1018--1060)* and Ksirasvamin' (beginning of the 12th century A.C. See $4, para. 1, below) and, apparently, is not aware of Sayana's commentaries on the Vedas or Durgacarya's commentary on the Nirruleta.' It is not known when Durgacarya wrote his commentary on the Nirukta. In the colophons he is styled Bhagavat and Jambumargasramavasin (living in Jambumargasrama).' Probably he flourished between Devaraja and Sayana. A ___1 Cr. mAhAbhAgyAd devatAyA eka AtmA bahudhA stUyate, eka syAtnano'nye devAH pratyaGgAni bhavinta etc., ibid., VII. 11. 4. * AbhaktAraM RtUnAmavanisukhakaraprakriyAnukriyAyai tAtaM yajJazvarAkhyaM pratihatamasaMta jJAnabhAsvanmayUkhaH / etc. Introductory vs. b. yajvA ragezapurIparyantagrAmavAstavyaH / viracayati devarAjo naighaNTukakANDanirvacanam // bid., vs. 6. ' nigamazca dakSiNApathavAsibhiradhIteSu vedeSu paridRzyamAnastattadbhASyANi nirIkSya tatra tatra pradarzyate / Jivananda's ed., pp. 34. * bhojarAjIyaM vyAkaraNaM bid., p. 3, 1.19. __' kulyAlpA kRtrimA sarid (Am. I. 9. 34) ityatra kSIrasvAmino vyAkhyA ibid., p. 116, 1. 17. __ He mentions quite a lot of authorities, e.g., nirvacanaJca niruktaM, skandasvAmikRtAM niruktaTIkAM, skandasvAmi-bhavasvAmi-rAhadeva-zrInivAsa-mAdhavadeva-uvaTabhaTTabhAskara-mizra-bharatasvAmyAdiviracitAni vedabhASyANi, pANinIyaM vyAkaraNaM, vizeSata uNAdi tavRtti, kSIrasvAmyanantAcAryAdikRtAM nighaNTu vyAkhyA, bhojarAjIyaM vyAkaraNaM, kamalanayanIyanikhilapadasaMskArAMzca nirIkSya kriyate / bid., p. 3, 1. 14-20. '.g., iti zrIjambUmArgAzramavAsina AcAryabhagavadurgasya kRtau ekAdazo'dhyAyaH smaaptH| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KALPADRUKOSA quotation from Sayana found in Jivananda's edition, p. 476, 1. 8, appears to be an-interpolation. Another commentary, by Skanda svamin, 2 is mentioned by Devaraja and a third, by Ug ra, in C.C.I, 297.3 X 2. Sarvananda, commenting on Am. I. 1. 2, remarks that Amara made his Namalinganusasana by a collation of the kosas of Vyadi, Vara ruci and others and, as such, it is complete, because kosas like the Trikanda and the Utpalin i give only the words, while those by V ya di, Vararuci and others concern themselves only with the genders." Again, under Am. I. 1. 4, he observes that it may be asked why Amara did not arrange his kosa, like the Ratnakosa and others, after the genders." Ksirasvamin" maintains, under Am. II. 4.95, that the author was led astray by the reading in Bhaguri, brhati tu nidigdhika, and, under Am. II. 9.51, that the Malakara erred in misreading Bhaguri and this author (i.e., Amara) in his turn was deceived. by the reading in the Mala." While accounting for balatanaya in Am. II. 4. 50 as a synonym of khadira, the same Predecessors of Amara. 1 Bhadkamkar's ed. in the BSS does not contain it. See Pt. I, p. 93. fn. See p. ix fn. 6, above. Ed. Nigh. and Nir. with Devaraja and Durga's Coms., BIS, 1880-91 and Jivananda Vidyasagar, Calcutta; with Durga's Com., BSS, ASS, and Venkateshwar Press, Bombay; Text of Nir., Vaidik Press, Ajmere. 4 anyatantrANi vyADivararuciprabhRtInAM tantrANi, samAhRtya ekIkRtya / ataeva arquiffe, gafeamusterforachia aranzazanfu, surfeaccountexuitanfa tu liGgamAtratantrANi / Sarva. I, p. 2, 1. 15 f. 5 nanu ratnakeAzAdivat strIpuMnapuMsakakANDavidhAnenaiva vcnmucitm| bid., p. 4, 1. 19. Cf. K. G. Oka, Introduction to his ed. of Amara, pp. 5-6. etacca dvapsa zaramiti bhAguripAThe saramiti buddhvA mAlAkRd bhrAntaH / kecinnaSTaistu nAzitA ityayamapi mAlApAThena vipralabdha: Ksir, p. 148, 1. 21. 6 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xi commentator, says that it was due to the author's reading by a mistake balaputra in Dhanvantari's text instead of balapatra.1 It would appear from the above that in the opinions of Sarvananda and Ksirasvamin, Vyadi, Vararuci, Bhaguri and Dhanvantari among the authors and the Trikanda, the Utpalini, the Ratnakosa, and the Mala among the works preceded Amara and his work. Katya or Katya yana and Vacaspati, too, who have been referred to in the same breath with Bhaguri and Vyadi by writers like Purusottamadeva, Mahesvara," and Hemacandra,* appear to have preceded Amara. There is a couplet at the end of Purusottamadeva's Haravali which may be construed to mean that Sabdarnava, Utpalini, and Samsara varta are respectively the kosas by Vacaspati, Vya di, and Vikramaditya Rayamukuta on Am. I. 1. 22 quotes a passage from the Sabdarnava which Ramanatha in his Trikandaviveka ascribes to the Vacaspatikosa. Amarcandra in his Kavyakalpalataparimala cites twice from the Utpalini with the words Vyadikrtotpalinimadhyat. It would thus seem that this meaning of the couplet is the most probable, notwithstand 8 2 ' bAlapatro yavAsaH khadirazceti dvayartheSu dhanvantaripAThamadRSTvA bAlaputrabhrAntyA granthakRdbAMaGHT Ibid., p. 62, 1. 17. 3 5 INTRODUCTION Haravali, concluding vs. 3. 7 See below, fn. 5. See below, p. xxviii, fn. 1. See below, p. xvi, fn. 2. zabdArNava utpalinI saMsArAvarta ityapi / arer vAcaspativyADavikramAdityanirmitAH // zauri zrIvatsadaityAriviSvaksenajanArdanAH / Ind. Wort., p. 8. 8 Ibid. 6 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xii KALPADRUKOSA ing that Sarvananda and, following bim, Rayamukuta by making a distinction between the Utpalini as a namamatratantra and Vyali's kosa as a lingamatratantra (see p. x, fn. 4, above) apparently suggest their different authorship. The distinction, however, is real, for Vyaoi must have written both a regular kosa, quoted by Sarvananda himself,' and a linganusasana, known also to Harsavardhana" and Vamana . Vyali's kosa seems to have been arranged, like nhe Amarakosa in synonymous groups* with a chapter on homonyms. From the lengthy quotations Vyadi. 11. in Hemacandra's commentary to his Abhi. dhanacintamani it appears to have been considerably voluminous, giving not only words and their meanings but much other information by the way. Thus it is quoted there to show how the rays of the sun increase or decrease in different seasons, for the names of the moon's horses? and of the Ganas, for the genesis of the Apsarases, and on many points in Buddhist theology.' It would appear from the last circumstance that Vyali, if not himself a Buddhist, must have been well conversant with Buddhism. Another characteristic appears to be that he would sometimes try to give the meaning through derivation." 1 E.g., ar: fafafa: Fra sfansat eta git: Sarva., II, p. 230, Franke, p. 116, 96. - Linganusasana, GOS., p. 2, 1. 18. * Cf. quotations. aut farg: ga5a guazz gaittaa: Raya., II. 5. 10. matig afa: aifa: Tr. C., p. 82, 7. genres austat Hem. p. 250, 1. 23. *Cf. fargliigaaeg van AfHCE Tr. C. p. 153, 91. * Hem., p. 34, 1. 25. ? Ibid., p. 39, 1. 11. * Ibid., p. 89, 1. 25. 9 Ibid., p. 74, 1. 25.. 10 Cr. Hem., p. 100, 11. 19 & 23, p. 101, 1. 8, etc. 1 cf. fa fa teERTE falarcs: faifafa: Ibid., p. 109, 1. 19 or, ERLEHITI ( = AVETA: ) 21 strani: oafagi na: Ibid., p. 272, 1. 28. 1. 15. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION Katya. The Trikandasesa, II. 7. 25, of Purusottamadeva makes Katya, Katyaya na, and Vara ruci synonymous. But Katya, the author of a complete kosa, appears to be different from Vararuci, the author of a linganusasana, called Linga vises avidhi'; for ancient writers like Harsavardhana,2 Vamana,3 and Sarvananda* always refer the latter work to Vararuci, while those like Ksirasvamin and Hemacandra often quote from Katya, and never from Vararuci, passages which must have been taken from a regular kosa, not a mere linganusasana. Katya's kosa, too, must have contained both synonyms* and homonyms." He would not, however, like Amara merely put down the synonyms together, but would often strive to give the accurate meaning by means of descriptive clauses." The name of his kosa appears to be Namamala, for a passage quoted in Vamana's Kavyalankaravrtti, I. 3. 6 as Namamalapratikam, a portion of Namamala, is ascribed to Katya by Ksirasvamin on Am., III. 3. 213. xiii According to Aufrecht, ZDMG 28,113: Bhaguri's kosa was most probably the Trikanda, often quoted by Sarvananda, Rayamukuta and others. We do not know on 1 Ed. Dr. R. Otto Franke: Die Indischen Genuslehren mit dem Text der Linganucasanas des Cakatayana, Harsavardhana, Vararuchi. Kiel, 1890. 2 Ibid., p. 116, 96. 3 Linganusasana, GOS., pp. 2, 19. See above, p. x, fn. 4. 8 Cf. pracchannamantardvAra syAt pakSadvAraM taducyate / Ksir., p. 50, 1.33 or, avi faftiuft faara: Ibid., p. 94, 1. 31, etc. 6 Cf. pradhAnAnyasahAyeSu saMkhyAyAM caika iSyate, Ibid., p. 178, 1. 25. 7 Cf. kSudracchidrasamopetaM cAlanaM titaH pumAn / Ksir, p. 144, 1. 16 with cAlanI titauH pumAn Am. II. 9. 26. skandhAdUrdhvataroH zAkhA kaTapro viTA mataH / Ksir, p. 55, 1. 17 with facart fazer sfera Am. II. 4. 14. 8 navagranthana nAryA jaghanasthasya vAsasa iti nAmamAlApratIkamapazyan, etc. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xiv KALPADRUKOSA what authority he bases his opinion, but a comparison of the quotations from Bhaguri and the TriBhaguri and the Trikanda. and kanda does not render such a thing wholly kan improbable. Sarvananda tells us that the Trikanda does not mention the genders (p. x, fn. 4, above); the quotations from Bhaguri, also do not have anything to show that he noted also the genders.' We also know from quotations that both were synonymous and written in the anustubh metre. It is needless to say that this Trikana is different from the Amarakosa which also goes by that name. The Ratna kosa was divided, according to Sar vananda, (p. x, fn. 5, above) into sections after the genders. It was synonymous, any word with a differThe Ratnakosa. * ent gender from the rest of the section having been distinguished either by a special word or the inflection. The Mala and its author have been chiefly quoted by Ksirasvamin and Hemacandra. It appears to be identical with the A mara mala, quoted often by The Mala and Sarvananda and Rayamukuta and once or twice by Ksirasvamin and Hemacandra. Rayamukuta* on Am. II. 5.15 quotes a passage and the its author. Out of nearly twenty quotations by Ksir. not one contains anything, except the inflection, to show the gender. Cf. Bhag.: a suatu WATCHATHA: Ksir., p. 7, 1. 24. Arregat qarabarafat gat Ibid., p. 11, l. 26. Trik.: Aftag: wat aasatacata: 1 m artStarea dret que at: Fa: Samks. Vr, I, 323. o Cf. Staraan after HET TER 79T Tr. C., p. 51, 197. etti Aalfaufafar Ibid., pp. 52, 204. gtat afaxurgat FrTACART Raya., II. 5, 15. Cp. Ar a : afauzingat Ksir. p. 86, 1, 31, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION XV Trikandacintamani' on Am. I. 9. 9, another from the * Amaramala which Ksirasvamin, commenting on the same places, ascribes to the Mala. Moreover, both were divided into sections after the genders. The author was probably A mar a datta, who is the only other old lexicographer, besides Amarasimha, after whom the Mala could have been called Amaramala (cf. Amarakosa). Amaradatta is one of the authorities of Halayudha, and it is remarkable that the latter agrees with the Mala to the extent of having the same reading in a few instances, where the Mala through mistake or otherwise, happens to differ from other old lexicons. Vaca s pati's kosa, as we have already seen (p. xi, 3, above), may probably have been the $ ab darna v a. The Sabdarnava, as its name suggests, presented as many synonyms together as possible and often Vacaspati and Sabdarnava. gave the different spellings or forms of the same word.* Quotations under the name 1 vA nA dvIpaMca pulinamityamaramAlAyAM etc. Tr. C., pp. 59, 23. Cf. tad dvIpamiti mAlA-vAnA dvIpaJca pulina Ksir., p. 41, 1. 16. Cf. also on kievaM puMsi tu nagnahaH Am., II. 10. 41, nagnahurmAlAyAm Ksir. and klIve kievaM ca nagnahurityamaramAlA ca Surva. . mAlAkAro hi strIliGgAdIn prakaraNainiraditat Ksir., p. 2, 1. 34, and huti puMskAraDe'maramAlA Raya., II. 5.7. kaDUtI ca prasAdhanIti strIkANDe'mara mAlA Tr. C., pp. 70, 6. Cr. Hala. II. 120. drasaM dadhyayanaM syAt and Kir., p. 148, 1. 21. yanmAlA-drapsa dadhyadhanaM tathA / etacca drapsa zaramiti bhAguripAThe saramiti buddhvA mAlAkRd mraantH| Hala II. 115. paliknI bAlagarbhiNI and Ksir., p. 151, 1. 18. praSThauhI garbhiNIti sarve, asiknI bAlagarbhiNIti bhAguriH, paliknI bAlagarbhiNIti maalaa| ___ + Cf. api gandharvagAndharvadivyagAyanagAtavaH Sarva., I. p. 40, 1. 6. kRSNapAkaphalaH kRSNaphalapAko vnaalkH|| kRSNapAkaH pAkakRSNaH phalakRSNo vanAlayaH // pAkakRSNaphalaH paakphlkRssnnkraamlkH| phalapAkaH pAkaphalo bolaH kRSNaphalo rasaH // Tr. C., p. 99, 67. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xvi KALPADRUKOSA of Vacaspati also show the same characteristics and agree also in the metre which is anustubh.' Hemacandra's remark at the beginning of his commentary to the Abhidhanacintamani that the authorities for the details were Vacaspati and others is also to the point.' The Sabdarnava appears to have had also a chapter on homonyms arranged after the final consonants. Dhanvantari, another predecessor of Amara, wrote a medical Nighanlu which we will see later on ($17, below). $3. A mara simha's Namalinganu sas a na is divided into three kandas or books and each kanda into w a number of vargas or sections. The first Amarasimha and his Nimalin- kanda has nine vargas,-Svar, Vyoman, ganusasana. Die, Kala, Dhi, Sabdudi, Natya, Patalabhogin, and Naraka ; the second, ten,-Psthvi, Pura, Saila, Vanausadhi, Simhadi, Nr, Brahman, Ksatra, Vis, and Sudra; and the third, five,- Visesyanighna, Sankirna, Nanartha, Avyaya, and Lingadisamgraha. The contents show that it is the outcome of a combination of the namamatra- and the lingamatratantras, mentioned by Sarvananda ($ 2, para 1, above), as well as of the medical and botanical nighantus of authors like Dhanvantari. Genders are indicated here by inflectional differences, joint occurrence with other ? Cf. Afgar elaftena maraft HEART aftafticaret garant quatrill Tr. C., pp. 150, 70. eurge ange gan sifaarata 1 Ibid., pp. 113, 130. ' prAmANyaM vAsukeADevyutpattirdhanapAlataH / prapaJcazca vAcaspatiprabhRteriha lakSyatAm // Cf. tat formatsfa FATE FSHATafataret: 1 qanilanarsalma: 119: rogog dne: il gfal train toerofa: Tr. C., pp. 64, 39. There have been many editions of the work. The best is perhaps that by H. T. Colebrooke, Serampore (Caloutta), 1807. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION xvii words, or by words, such as stri, pums, etc., expressive of genders. In order that there may be no confusion a word preceded by the particle atha or followed by tu is not to be taken with the preceding group of synonyms. In the synonymous portion the method followed is to put down in succession the various names of all that relate to the particular object or animal or class of objects or animals that gives its name to the section. The homonymous portion is, on the other hand, arranged after the final consonants. Indeclinables form a separate chapter, while the last chapter is devoted to the general rules for determining genders. Amara was a Buddhist.' He is traditionally believed to have been one of the nine gems of King Vikramaditya, whose very identity is involved in mystery. He must, however, have lived prior to the sixth century A.C. when his work was translated into Chinese.2 As to the earliest quotations from his work, K. G. Oka remarks, "Dr. Bhandarkar has found the words tantram pradhane siddhante (III. 3. 186) of Amarasimha quoted in the Kasikavivaranapanjika of Jinendrabuddhi, who has been shown by Prof. Pathak to have flourished in the beginning of the 8th century. A reference to Amarakosa is also found 113 in the Amoghavrtti written in Saka 789." The popularity and usefulness of the Amarakosa may be best seen from the frequent quotations by all later commentators and from the fact that, like Panini's Astadhyayi, it has cast all the works of the author's predecessors into the back-ground. 3 1 Cf. granthArambhesbhIpsitasiddhihetuM jina manusmRtyaKgir., p. 2, 1. 10. atra cAnukto'pi zAkyalakSaNo'rtho jJAnadayAdibhiH spaSTaM pratIyata iti ... Sarva., I. p. 2, 1. 19. Lassen: Indische Altertumskunde, IV, 633. Intro. to his edition of Amarakosa, p. 9. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xviii KALPADRUKOBA $.4. The earliest extant commentary on the Amarakosa is the A ma r ak o sod gha ta na' of Bh a t ta k sira svamin who flourished towards the Commentators latter half of the 11th century. He quotes to Amara. from Rajasekhara (c. 880--920) and Bhoja (c. 1018-1060) and is himself quoted by Vardhamana in his Ganaratnamahodadhi* (1140). He mentions three previous commentators, Gauda, Upadhyaya and Sribhoja, about whose works we know nothing. His commentary is lucid and simple, supporting or criticising the text with the help of more than a hundred authorities. The next commentator in point of time and importance is Sar vana nda Vand y a g h a tiy a, son of Artihara, from Bengal, who wrote his Tikas ar va s va in 1159 A.C. with the help of ten previous commentaries.' His commentary is very valuable and learned, and in no way inferior to that of Ksirasvamin. It has been the basis of all later Bengal commentaries on Amara, including that by Rayamukuta. Another old commentator, often quoted by the Bengal commentators, is Subhuti or Subhutic and ra, a Buddhist, whose commentary, called Ka madhe nu, exists Ed. K. G. Oka, Poona, 1913. 'C. D. Dalal, Intro. to his edition of Kavyamimamsa, p. xv. *V. A. Smith: Early Hist. of India, 3rd ed., p. 395. But Sribhoja of Ksirasvamin may probably be different from and earlier than King Bhoja of Dhara. * carreanfaara Art Anfra szafa' etc., Etawa 'ed., p. 238. Ed. T. Ganapati Gastri, Trivandrum, 1914-17. * idAnI kaikAzItivarSAdhikasahasrakaparyantena zakAbdakAlena (1081) SaSTivarSAfara peranti rosafat afetreyrar yarfa ( 82&o ) under Am., I. 4. 21. 'Sarva., Intro. vs. 3. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xix in a Tibetan version. Subhuti is mentioned in the Durghatavrtti of Saranadeva (1173). 1 INTRODUCTION The Pada candrika of Brhaspati, surnamed Rayamukutamani and generally known as Ra y amu kuta, composed in A.C. 1431*, is a work of considerable merit, based on sixteen earlier commentaries. The author, a native of Ra dha in Bengal, was son of Govinda and father of Visrama, Rama, and others." A list of authorities quoted by Rayamukuta, numbering about 270 is given by Aufrecht in ZDMG, 28, 109-118. The Vyakhyasudha or Rama sram i of Bhanujidiksita, son of Bhattojidiksita, was composed in the 17th century at the request of Kirtisimha of the Vaghela dynasty, king of Mahid hara." It is copious and learned, always supporting and supplementing the text with quotions from other lexicons. The A marakosapanjika or Padarthakaumudi of Narayana sarm a n was composed in 1619," and the Trikanda viveka of Ramanatha Vidyavacaspati probably in 1633.' The latter mentions a large number of authorities in the introductory verses. 5 Ind. Wort. p. 21. Trivandrum ed., p. 82. 3 A. Borooah edited a portion of it in 1887-88. ' idAnoM ca STESTGET: 1353 gifangserfumqsa ( na ? ] adfazeg: zeeqvifu afatizani Harfa 832 Raya., on Am. I, 1, 3, 22-Bhandarkar, Preface to Malatimadhava, p. xxi. See the introductory verses, Ind. Off. Cat., p. 271. "Ed. Nirnayasagar Press, Bombay, 4th ed., 1918. 'See the colophons at the end of each Kanda. 8 ZDMG, 28, 121f. 9 Ibid., p. 123. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XX KALPADRUKOSA The commentary of Bharatamallika, or Bharatasena, son of Gauranga mallik a, is a very excellent work; copious and clear, and particularly full upon the variations of orthography according to different readings or different authorities; the etymologies are given conformably with Vopadeva's system of grammar. The author fiourished in the middle of the last (i.e., 18th) century.' We venture to differ as regards the date. The author has been several times quoted' by Durgadasa in his commentary on the Kavikalpadruma of Vopadeva which was composed in A.C. 1639." The Sarasundari of Mathuresa Vidyala nkara, son of Sivarama Cakravartin and Parva ti, was composed in 1666.* 'It is perspicuous and abounds in quotations from other commentaries; . Supadma is mentator. the grammar followed in the derivations stated by the comMathuresa is author likewise of a vocabulary in verse entitled Sabdaratnavati (see p. xliv, below), arranged in the same order with the Amarakosa.' 71 Colebrooke, Preface to his ed. of Amarakosa, p. viii. Cf. "kSi za vAsagatyArAdhAre ktiH" ityamaraTIkAyAM bharataH - Kavikalpa druma (Jivananda's ed.), p. 33, 1. 5. "ghananto'pi kvacinnapuMsakamiti dhAtupradIpe" ityamaraTIkAyAM bharataH -- Ibid., p. 47, 1. 16. 3 ' zAke somaraseSu bhUmigaNite zrI sArvabhaumAtmajo durgAdAsa imAM cakAra vizadATIkAM svabodhAdapi / Ind. off. Cat., p. 240. 'gajAtathiyuka zAke vidyAlaGkAradhImatA / liGgAdisaMgrahe TIkAM nirmame sArasundarIm // zivarAmacakravartI janakaH pArvatI prasUH / yasya sa mathurezo 'sau cakAra sArasundarIm // Ind. off. Cat., p. 275. "Colebrooke, op. cit., p. ix. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION xxi There are more than forty other commentaries on the Amarakosa, of which Colebrooke used in his edition of Amara the V ya k h yapra dipa of Acy utopadh ya y a and the commentaries by Nilakantha and Ramatark a vagis a, the last named following the Kalapa School of Grammar. The Trikan da cinta mani? of Ra g h unatha Ca kr a vartin and the Amar a vivek a : of Mahes va r a are two of the latest commentaries. $5. The encyclopaedic Agnipu rana contains a kosa which appears to be nothing but the Amarakosa re arranged and made more concise by omissions. The Kosain Whole the Agnipurana.whole verses Irom Amara and mistakes ' find a place there. The names of the Buddha are placed, as in the Amarakosa, before the names of the particular gods beginning with Brahman. It does not appear to contain any new matter, and differs from Amara only in the arrangement of the chapters, which are asfollows: I. Svargapataladivarga, II. Avyayavarga, III. Nanarthavarga, IV. Bhumivanausadhyadivarga, V, VI, and VII, Nrbrahmaksatravitsudradivarga, and VIII. Samanyanamalingani. $6. Purus ottama de va wrote, a commentary called Bhasa vrtti on Panini's Astadhyayi and three lexical works, the Trikan da ses a, the H ara - dova and his vali, and the Varsa de sa na. An Eka kg a r a kosa and a Dviru pa kosa Purugottama works. Op. cit., pp. viii and ix. Ed. Chandramohana Tarkalankara, Caloutta, Saka 1823. >> Ed. BSS. * Cf. qualfaara: atacar: ita a fan gri-Agnipurana (Vangavasi ed.), p. 731,18= Am. II. 6. 74. Aparat saraft Futa Agatsaateat Ibid., p. 726,11=Am., II. 2. 18. The verse containing balatanaya in the sense of khadira (Am. II. 4. 50), which according to Ksira. ($ 2, para 1) is a mistako, is found there intact. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxii KALPADRUKOSA are also attributed to him. His date is uncertain, but the earliest reference to him of a definite date is that by Sarvananda (1159), who quotes from all the first four works. Goyicandra also quotes from the Bhasavstti in his commentary on the Sainksiptasara, but he, too, probably belongs to the same century or later.' Mankha and Hemacandra do not refer to him or to his works. ? Srstid haracarya commenting on the first verse of the Bhasavrtti remarks that that work was composed at the request of King Laksmanasena. If he can be relied on we get a date of Purusottama which may not be inconsistent with anything that we so far know about him. Laksmanasena ascended the throne after 1169, but the Bhasavrtti as also the other three books must have been written much earlier, when Laksmana was not yet a king, so that Sarvananda could quote them in 1159. Janamejaya and Dhrstisimha were two of Purusottama's contemporaries,' and the Sabdarnava, the Utpaline, and the Samsaravarta, and Vacaspati, Vyadi, and Vikramaditya-most probably their authors (see $ 2, para 3, above)-were among his authorities. He too, like Amara, was a Buddhist. . The Trika n das e sa,' as its name implies, is a supplement to the Amarakosa whose paribhasas and division into kandas and vargas it adopts. Its aim is, as the author He quotes Bhojadeva at V. 10 and the Visva at IV. 906. 2 The Amarasesa quoted in Hemachandra's Com. to Abhidhanacintamani at III, 34 and IV, 20, appears to be different from the Trikandatesa. 3 vaidikaprayogAnathino rAjJo lakSaNasenasya AjJayA prakRte karmaNi prasajan vRttelaghuTHIETATE, Cherafafa', etc. Bhasavstti, BIS, p. 2. * Laksmanasena, c. 1170--1200.-Smith : Early Hist. of India, p. 403. * Haravali, concluding vs. 6. * See the introductory verses of the Bhasa. and the Trik. and concluding vs. 5 of the Hara. Ed. with a com., Venkatesyar Press, Bombay. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION xxiii Veva. states in the beginning,' to give only those words which Amara left out, but which the author found The Trikanda- in common use in his time. Following the order of Amara, it supplements the existing synonyms and adds to the details. Thus, for instance, it adds thirty-seven more names of the Buddhas to the seventeen of Amara, three more of Gautama Buddha to the seven of Amara, and gives, besides, the names of Rahula, Devadatta, the Sravakas, the Pratyeka-buddhas, etc., which are not found in the Amarakosa. In point of metre, however, it differs from Amara and employs different kinds like the Abhidhanaratnamala of Halayudha. In the Hara vali? the author promises to give words which are not very common. It is a small work containing about 270 verses, divided into two portions : The Haravali. I. Synonymous, consisting of three sections in which each synonymous group extend respectively over (i) a full verse, (ii) a half-verse, and (iii) a quarter verse ; and II. Homonymous, also having three sections in which the meanings of each word is contained respectively in (i) a halfverse, (ii) a quarter verse, and (iii) a single word. The author says that it took him twelve years (or months ?) to compose it * The Var na d es a na is in prose and deals with orthographical variations. Its aim is clearly indicated in the beginning 5 : "Inexperienced people who take the word by 1 I. 1.2. * Ed. in Abhidhanasamgraha, I, Bombay, 1889. ' Hara, 1,5. * Errast attaci figurent: Concluding vs. 4. But errant getra: fafaradi gomma Ibid., vs. 5 11 - * atra hi proge 'bahudRzvanAM zrutisAdhAraNyamAtreNa gRhNatAM khurakSuraprAdau khkaarksskaaryoH| ziMhAzivAnakAdau hakAraghakArayoH |......tthaa gauDAdilipisAdhAraNyAd hiNDIraguDAkezAdau hakAraDakArayoH bhrAntaya upajAyante / atastadvivecanAya kvacid dhAtupArAyaNe dhAtuvRttipUjAdiSu pravyaktalikhanena prasiddhopadezena dhAtupratyayoNAdivyAkhyAlikhanena kacidAptaauta afectata a ntara - Ind. Off, Cat., p. 295. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxiv KALPADRUKOSA the ear confuse kh with ks in words like khura and ksurapa, h with gh in those like simha and sana. The Varnade- singbanaka......Again, h and d are confused in words like hindtra and gudakesa, owing to the similarity of the letters in characters like the Gauda. So to discuss them in the light of clear readings and explicit statements in works like the Dhatuparayana and commentaries on the dhatus, etymological explanations, authoritative statements, and slesas, the Varnadesana is being attempted." For the Ekaksara- and the Dvirupakosa see SS 17. SS 7. Sasvata's Anekarthasamuccaya' is a homonymous lexicon, consisting of about 800 anustubh verses. It is divided into six sections. Sasvata and his Anekartha- In the first three the meanings of each word samuccaya, are given respectively in full, half and quarter verses; the fourth is a supplementary section of quarter verses; and the fifth and the sixth are devoted to the indeclinables, which also are arranged respectively in half and quarter verses. Except this division, the work has no order, the words being placed at random. Genders are shown merely by the form of the word which is often repeated. The same arrangement is found also in the Haravali of Purusottamadeva (SS 6, above), and in the Anekarthadhvanimanjari of Mahaksapanaka below). ($16, Sasvata's date is not yet settled. He says at the end of his work that great poets and learned men like Khudula who were sabhyas (courtiers ?) of Vidyavilasa looked carefully through his work which was done in consultation with the poet Mahabala and Varaha.2 Varaha has been 3 Ed. Th. Zachariae, Berlin, 1882; K. G. Oka, Poona, 1918. Oka's ed., p. 60, vs. 807. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXV identified by Borooah and Pavolini with Varahamihira' who flourished in the beginning of the sixth century. K. G. Oka has shown that in several instances sasvata agrees with Amara in having the same full and half verses,' and judging from the greater fulness of treatment in the former, it is natural to suppose that he came after Amara. He has been quoted by old writers like Ksirasvamin. It is possible, therefore, that he lived near about the sixth century. $ 8. The A bhid hana ratna malas of Bhatta Halayudha is divided into five kandas: the first four, viz., Svar, Bhumi, Patala, and Samanya Hala y udha and his Abhi- dealing with synonyms, and the last, the dhanaratnamala. 14. Anekarthakanda with homonyms and avyayas. Rupabheda or difference in declensional forms is the only device adopted to show genders. In other respects it follows the Amarakosa. There are about 900 verses in a variety of metres. A Halayudhatika is cited by Vallabhagani in the Saroddhara, a commentary to the Abhidhanacintamani and another, perhaps the same, by Srima daja da is mentioned by Buhler in his Catalogue of MSS from Gujarat, III (1872), p. 34. Halayudha mentions as his authorities, Amaradatta, Vararuci, Bhaguri, and Vopalita. Vopalita and Halayudha have been quoted chiefly from the twelfth century onwards. The former is mentioned as one of the authorities by Mahesvara (1111, SS 10, below) and the latter by Mankha (c. 1150, $ 11, below). Ksirasvamin does not | Ind. Wort., p. 24. * Introduction to his ed. of Sasvata, p. iv. Ed. Th. Aufrecht, London, 1861. * Ind. Wort., p. 26. * iymmrdttvrrucibhaagurivopaalitaadishaastrebhyH| forama ratat famousfacerurturcarat i Hala., Intro. vs. 2. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXVI KALPADRUKOSA mention either. According to Ludwig Heller and R. G. Bhandarkar, Halayudha flourished in the middle of the 10th century A.C. and wrote three works, the present kosa, the Ka vira has ya in honour of King Krssaraja III (C. 950) of Manyakheta, and the Mota sa njiva nivstti on Pingala's work on metrics in honour of King Munja Vakpati of Dhara. $ 9. The V aija y anti? of Yada vapra kasa also has two portions, a synonymous and a homonymous one; the former divided into five kandas, Y ada v aprakasa and his Svarga, Antariksa, Bhumi, Patala, and Vaijayanti. Samanya and the latter into three, Dvyaksara, Tryaksara and Sesa. Each of these kandas are subdivided into a number of adhyayas or chapters. Both the synonymous and the homonymous portions are fuller than those in Amara. In the homonymous portion it marks out a new path in arranging the words in the alphabetical order of the initial letters ; not strictly, however, for it is satisfied with merely putting together words beginning with the same letter without also taking into consideration the other letters. Again, as we have already seen, this portion is divided into three kandas containing homonyms of two, three, or more syllables respectively. Each kanda is further subdivided according to the genders, viz., pumlinga. dhyaya, strilingadhyaya, napumsakalingadhyaya, arthavallingadhyaya, and nanalingadhyaya. Four more chapters are added to the last kanda the first devoted to the synonyms of particular words which may, either singly or in a compound, be applied to quite a different object; the second to the homonymous avyayas ; the third to the synonymous avyayas ; and the last to the general rules relating Ind. Wort., p. 26. ? Ed. G. Oppert, Madras, 1893. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION xxvii to the genders. The paribhasas are almost the same as in Amara, but it uses some abbreviations also, such as san, kli, napum etc., for neuter etc. It is rich in Vedic words and of considerable merit and authority. The author Yadavaprakasa has been identified with the preceptor, and afterwards a pupil, of Ramanuja whose lifetime is variously stated as A.C. 1017--1137 or 1055- 1137.' The Vaijayanti appears therefore to have been coinposed in about the middle of the 11th century. The author's birthplace is reputed to have been Tirupputkuli or Gtddhrasaras near Kanchipuram or Conjeeverum.? He is stated to have been originally a staunch follower of Sankara, but afterwards converted to Vais@avism by his former pupil Ramanuja. $10. The Visv a pra ka s as of Ma h es va ra is a homonymous lexicon arranged after the final consonants. Words ending in a certain letter are further Mahes vara and his Visva- subgrouped according to the number of prakasa. syllables they consist of, which range from one to seven. Thus we have the titles of the chapters, Kaikakam, Kadvikam, Katrikam, etc. Within these subgroups, however, no alphabetical order is observed and the words are placed mostly at random. At the end there is a collection of avyayas arranged in the same order, but without the subgrouping after the syllables. Genders are shown by the mere repetition of the words, where necessary, in their different genders. No explicit terms such as stri, puman, etc., are used. The metre is anustubh throughout except in the few verses in the beginning and at the end. The authorities for the kosa, as enumerated in one of the introductory verses, are 1 Winternitz, III, 439. ? Oppert, Preface to his ed. of Vaij., p. v. 3 Ed. Chowkhamba Sanskrit Series, Benares, 1911. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXVIII KALPADRUKOSA Bhogindra, Katyayana, Sahasanka, Vacaspati, Vyadi, Vievarupa, Amara, Mangala (or Amaramangala ? Cf. Kalpadru, $ 16,15 below), subhanga (or subhanka), Vopalita, and Bhaguri.' The work was composed in A.C. 1111. The author, himself proud of his knowledge of the vaidyakas, was born of a family of physicians, claiming descent from Haricandra, the reputed author of a commentary on Caraka and a court physician of King Sahasanka. He was a son of Sribrahma and grandson of Krsna, and wrote a literary work entitled Sahasankacarita. The fame of the Visvaprakasa reached far and wide even during the century of its compositionSarvananda (1159) in Bengal and Hemacandra (1088--1170) near Gujarat having quoted it and has never diminished. A supplement to the Visvaprakasa, by the same author, is the $ ab d abheda pra ka sa * which deals in four parts called nirdesas with Sabdabheda proper, Bakarabheda, Usmabheda, and Lingabheda. A commentary to it was written by Jnana vimala gani in 1598.5 $ 11. Man kha's Anekarth a kosa(r) is based on the works of Bhaguri, Katya, Halayudha, Hugga, Amarasiinha, sasvata, and Dhanvantari.' Like the Visvaprakasa, __1 bhogIndrakAtyAyanasAhasAGkavAcaspativyADipuraHsarANAm / savizvarUpAmaramaGgalAnAM zubhAGgayopAlitabhAgurINAm // ateratung ARTHTA...etc., Intro. vss. 16-17. * rAmAnalavyomarUpaiH shkkaale'bhilkssite| are farat Toi fata STATEATT: 11 Last vs. * See the introductory vss. * Ed. A. Borooah. : Nanarthasangraha, pp. 486-520. Ind. Wort., p. 29 f. * Ed. Th. Zachariae, Vienna, 1897. ' bhAgurikAtyahalAyudhahuggAmarasiMhazAzvatAdikRtAn are frontat fague Eyrarafefatta faaluga il Maikha, vs. 2. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION xxix it is arranged in the alphabetical order of the final consonants, words ending in each of which being further Mankha and his Anekarthakoga. arranged according to the number of syllables. With Visva it agrees also in considering the conjunct ks as a letter of the alphabet coming after h and in placing the indeclinables at the end. But it has, as we have it (Zachariae's edition), no division into chapters, and verses numbering 1007 follow each other in the above order without a break.' Extracts from a Mankhatika are appended to Zachariae's edition and the commentary is considered by the editor to have been written either by Mankha himself or by one of his pupils, having been quoted by Mahendrasuri, who flourished soon after, in his commentary on Hemacandra's Anekarthasamgraha. Mankha has been identified with the author of the Srikanthacarita, who lived in the reign of King Jayasimha of Kashmir (1128--1149). His work does not seem to have had wide circulation, being quoted chiefly in his native place Kashmir. The earliest writer, however, to quote him is Mahendrasuri, pupil of Hemacandra. Kesavasvamin who regrets (I. 1. 40) that he could not see all the lexical works current in Kashmir is apparently unaware of the Mankhakosa." $ 12. The names of the lexicographers like A ja y apala, Tara pala, Durga, Dhan anj a ya, Dha Other Lexico- rani, Dharma, the Muni, Rantigraphers prior a. to Sarvananda deva, Rab has a pala, Rudra, (1159). Vis v arupa, Vopalita, and sub Zachariae, Preface to the Markhakosa, p. 4. Cf. the word agt, which in the sense of camphor is peculiar to Mankha (Vs. 765) among the extant kosas and which with its ordinary meaning of 'vanguard' is thus a homonym, does not occur in Kesava's work. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXX hanga (or Subhanka), and of the lexicons like the Namamala and the Nigamabhidhana occur chiefly, and in most cases for the first time, in works of the 11th and 12th centuries of the Christian era. Except Ajayapala, Dhananjaya, and Dharani whose works are available in manuscripts, all of them exist now only in quotations. We propose to collect here what little information we possess of these once famous authorities, taking Sarvananda's date, 1159, (since they have been quoted either by him or by an earlier writer) as the lowest limit of theirs. The Nanarthasamgraha of Ajaya pala, a Buddhist, who has been quoted in the Ganaratnamahodadhi (1140), by Sarvananda, by Kesavasva min and others, contains about 1730 words, most of which are found in the Sasvatakosa. It is arranged after the initial letters-without regard to the number of syllables-and divided into chapters after the extant of the meanings through full verses, half verses, etc. The avyayas are placed at the end of each chapter, and not collected at the end of the whole book as in many other kosas. Here also the conjunct ks is treated as a separate letter. 1 KALPADRUKOSA Ajayapala and his NanArthasamgraha. Tarapala has been quoted by Sarvananda, Medinikara. Rayamukuta and others. His work is so far Tarapala. not known to exist even in a MS. He has been quoted chiefly for the unfamiliar variants of some of the familiar words," 1 Cf. the Intro. vs. f :: etc. Ind. Off. Cat., p. 281. Eggeling's ed., p. 183, 17. 3 Ind. Wort., p. 25. Ibid., p. 14. 5 Cf. jalaukApi jalaukaH syAja jalUkA jalajantuka: Sarva, I, p. 191, 1. 9. GAT asfn sa gargoar feant feafa geogra sta arura: Ibid., *I, p. 88, 1, 9. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION Durga. Durga has been quoted by Ksirasvamin and Hemacandra. It appears from the quotations in Ksirasvamin's commentary on Amara that Durga's kosa was very similar to Amara's, containing, like the latter, separate portions for synonyms and homonyms. The homonyms appear also to have been arranged after the final consonants.' Durga has also been quoted as an authority on verbal roots? and on etymological derivations. It is probable, therefore, that he may be identical with the grammarian Durgasimha, the commentator of the Katantra. The Nama mala of Dhan a nja ya is found in more than one recension. The text published in the Dvada sakosasamgraha* agrees with the India Office and his Nama- MS 1576b in having only a synonymous mala.. portion of 200 verses with five more verses at the end, wherein the author expressly says that the number of verses in this work is 200. It seems, therefore, to be the original recension, but there are others which contain, besides, a homonymous portion in 50 verses. In a Tanjore MS noticed in Burnell's Index the work is divided into three chapters, viz., I. Sabdasan kirnarupanaII. Sabdasankirnaprarupana-, and III. Sabdavistirnarupanaparichchheda.' Dhananjaya 1 Of. durgastu-sarvajJabhiSajau vaidyAvAtmA kAmazca hRcchayau / phalakalyANayorbhavyaM etc. Ksir., p. 212, 1. 14. koSo'strI kuDamale khaDagapidhAne 'rthI divyyaaH| Fra: et faetara ofaan: fiat a ll etc. Ibid., p. 220, 1. 27. * Cf. mag ute progfa gri: Ksir., p. 138, 1. 25. Also, afheart ga: muita afecar faru afar got: aula Gure Purusakara on Daiva 12, Triv. ed., p. 24. sto ti feritfa gri: Ksir., p. 99, 1. 27. * Benares, 1865 and 1873. Ind. Off. Cat., p. 284. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KALPADRUKOWA malas. Dhananjaya was a Digambara Jaina, a native of Karnata.' He is also the author of the Dvisandhanakavya which has been quoted in four places in the Ganaratnamahodadhi: According to K.B. Pathaka, Dhananjaya, also called srutakirti Traividya, wrote this poem shortly after Saka 1045, i.e., A.C. 1123.Dhananjaya's kosa is seldom quoted by commentators and only once by Sarvananda (II, p. 341, 1. 2). It may be noted in this connexion that there have been at least three different kosas, each called Nama mala and perhaps more : one, as we have already Tha Nama- seen ($ 2, para 6, above), is by Katya, the second is the present one by Dhananjaya, and a third, written in the arya" metre, is several times quoted by Sarvananda. Another Namamala, by Amara, is mentioned in C.C. III. 61. whose initial verse, however, quoted in the same page 159, calls it Amaramala which may be the same as that noticed in SS 2, para 9, above. The A nekartha sara of Dhar a nidas a, generally quoted as the Dharanikosa or Dharani, is arranged son after the final consonants and the number Dharanidasa and his Anekar- of syllables. Here also, as in the Ajayakosa, thasara. ks is treated a separate letter." The author who has been quoted several times by Sarvananda, cannot be later than the beginning of the 12th century. Dharma, one of the authorities mentioned by Medinikara, is quoted once by Sarvananda. It is not clear if . Ind. Wort., p. 28. ' Ibid. * Ind. Ant., XIV, 14. * Cf. drgnar a arafafa athararararafgroret......Sarva., III, p. 235. 1. 12. * Ind. Wort., p. 26. * starei a 9 fenntafe' : Sarva., II, p. 130, 1. 3. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION ixxiii he is identical with the grammarian Dharma dasa, quoted in another place (I, p. 161, 1. 20) Dharma. by Sarvananda and several times by Goyichandra in his commentary on the Samksiptasara.' The Niga mabh id hana or Nig a makh y a A bhidhana, quoted several times by Sarvananda . and also by Rayamukuta,' appears to have The Nigami- been, like the Amarakosa, a synonymous bhidhana. lexicon with a chapter on homonyms.' The author is not known. The authority quoted as the Muni by Ksirasvamin and Hemacandra (in the commentary to his Abhidhana cintamani) is, according to Aufrecht, C.C. I The Muni. 462, and Borooah, Amarakoga p. x, probably identical with Katya, while according to K. G. Oka, Namalinganusasana, Intro., p. 5, with Vyadi. But Ksirasvamin on Amara II, 6.18 quotes, though not for the same word, both from Katya and the Muni, which throws some doubt on the first view. Oka's view seems to rest merely on the fact that Vyadi, who is also considered to be a Muni and who, being an old writer, ought to have been quoted by Ksirasvamin, might probably have been quoted under the general name Muni. Muni's kosa, too, was synonymous and in the sloka metre. The Rantik osa of Ranti or Rantide va has been twice quoted by Sarvananda (II, p. 68, l. 21 and II, p. 74, 1. 17) and now and then by later writers. There seems to be no reason to consider him older Rantideva. than Amara. The kosa must have contained Soe Samks., p. 26, 1. 14; p. 156, 1. 21, etc. * C.C. I, 2954 > Cf. ATARI Tanz' fa fanaredARTUTA Sarva., I, p. 204, 1. 17. * See the quotations in Ksir. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxiv both synonyms and homonyms, the latter arranged after the final consonants." KALPADRUKOSA Rabhasapala. 2 Rabhasa or Rabhasapala is often quoted by Sarvananda and later commentators. Aufrecht, ZDMG, 28,107, notices a quotation from Rabhasa in Ksirasvamin's commentary on Amara II, 9. 1-77, which, however, is not found either in Oka's edition or in the Trivandrum edition of the Namalinganusasana which contains Kanda II of that commentary. According to Colebrooke and Wilson, Rabhasa has been expressly counted among the sources of Amara. But the reverse seems to be truth. From quotations in Sarvananda's commentary on Amara we find that in some instances Rabhasa not only agrees with Amara in whole passages, but even adds to them which seems to prove his posteriority. The agreement lies, also in the arrangement, viz., in having separate portions for synonyms and homonyms and in arranging the latter after the final consonants.* Rudra's lexicon, quoted by Sarvananda, Mallinatha, Medinikara and others, appears to have been only homony 1 Of. 'faqat afara fa fa: Sarva., II, p. 74, 1. 17 and 'puSpAdistava ke guccho muktAhArakalA payA' riti cavargadvitIyAnte rantidevaH Tr. O., p. 88, 16. Ind. Wort., p. 6. Cf. (i) mantravyAkhyAkRdAcArya Adeza tvadhvare vratI / yA ca yajamAnazca sa somavati dIkSitaH // Am., II. 7.6-8, 3 and mantravyAkhyAkRdAcArya zrAdeSTA tvadhvare vratI / yaSTA ca yajamAnazca yAjakeA devacArakaH // dIkSitaH somapItI... Rabhasa in Sarva. III, p. 7, 1. 19. (ii) afaasta acitat set Am., II. 8. 50. tu and avikA tu khalIno'strI kavikaM karSANItyapi - Rabhasa in Sarv . III, p. 93, 1. 21. 1 Cf. ikSupakSibhidozvAsa iti dantyAnteSu rabhasaH Raya., II. 5.15. veSTane parivezaH syAd bhAneoH sa vidhumaNDale iti tAlavyAnte rabhasaH Tr. C., p. 26, 99. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION mous, arranged after the final consonants and probably Rudra also after the initial letters.' Vie va rupa is mentioned by Mahesvara and Medinikara as one of their authorities. Quotations from his work are rare. Sarvananda on Am., II. 2.19 Visvarupa. quotes from a Visvarupa, explaining a half verse in prose. It is not clear if he is the same Visvarupa, but if so, he must have written a commentary on his own work.' Vopalita (or Vo palita simha, Aufrecht, C.C. I, 616") is mentioned as an authority by Halayudha, Mabes vara, and Medinikara, and often quoted by Vopalita. commentators. His kosa was arranged after the genders* and was partly written in the arya metre.' Some (e.g., the Chowkhamba ed. of Visvaprakasa) spell the name as Gopalita. subhanga or subha n ka is mentioned as an authority by Mahesvara and Medinikara. Quotations from his work are rare. Sarvananda quotes him thrice. Cf. 'There ar fi teftafsya' fa araberat : Sarva., I, p. III, 1. 9. TE: flere are some more at rusafrafafa' arguit erat : 'Tr. C., p. 68, 5. * tathA hi 'dezaM kAlaM tathA sthAna sannivezaM tathaiva ca' ityatra vizvarUpeNa 'sthAnaM pattanAdikaM tathaiva digvibhAgaparicchinnAni kiyantyapi gRhANi sampa niviSTAni sannivezaH' (sfa) SFH Sarva., II, p. 41, 1. 20. * There was also a lawyer Visvarupa who wrote a com. on Yajnavalkya. See C.C. I, 585b. * Cr. Saata: genera' gfa gare atufata: Sarva., II, p. 36, 1. 16. 'itaquant azt gla ta rus atafata: Ibid., p. 249, 1. 10. . Cf. Sarfa peringa sfa aurretia aturfattare: I pray aralar: Sarva., I, p. 107, 1, 4. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxvi KALPADRUKOSA Subhanga. Utpala malini seems to be the name of his kosa, for a verse, quoted from that work in Jumaranandin's vrtti on the Samksiptasara, is ascribed to Subhanga by Sarvananda on Am., II. 6.6. SS13. The Jaina monk Hema candra (1088-1175), called Kalikalasarvajna, who lived under the kings Jayasimha and Kumarapala, wrote four lexical works, the Abhidhana cintamani, the Anekartha samgraha, the Nigha ntusesa, and the Desinama mala. Of these the first is synonymous; the second, homonymous; the third, a botanical nighantu; and the fourth, a Prakrit lexicon. The Abhidhana cintam a n'i' is divided into six kandas, Devadhideva, Deva, Martya, Bhumi or Tiryak, Naraka, and Samanya. The first kanda is devoted to the Jaina gods and religious terms, the second to the Brahmanical and Buddhistic gods and terms connected with them, the third to the human beings in their various relations, the fourth to the lower animals, the fifth to the beings of the under world and the sixth to the abstract notions, adjectives, and indeclinables. The work begins with a description of the rudha, yaugika and misra terms, and a note on the component parts of compound words as to which of them are commutable and which not. For genders the reader is referred to the author's Linganusasana. A variety of metres is used in the course of nearly 1542 verses. Hemacandra and his works. The Abhidhnacintamani. 1 kroDA dArA tathA hArA naya ete yathAkramam / kroDe dAreSu hAre ca prakIrtitA manISibhiH // ityupalamAlinI Samks. p. 56, 1. Ed. with the author's own com. in Yasovijayajainagranthamala, Bhavanagara, Veera era 2441, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION The author's own commentary on the Abhidhanacintamani quotes from more than eighty authorities of which nearly thirty are lexical works, and mentions four, persum ably the most prominent ones, at the beginning, viz., Vasuki, Vyadi, Dhanapala, and Vacaspati.' It quotes among others, Amara, Katya, Durga, Dhanvantari, Bhaguri, Bhoja, Sasvata, Halayudha, the Malakara, and Yadava, all of whom must have been utilised by the author in the composition of the work. With this commentary, as edited in the Yasovijayajainagranthamala, is found the author's Sesasamgraha or supplementary verses to the kosa. A second commentary, called Saroddhara, is by Vacanacarya Vadisrivallabha or Vallabhagani who composed it under King Suryasimha of Yodhapura in 1611 A.C., and a third is the Vyutpattiratnakara of Devasagaraga ni, composed in 16301 Works more or less based and modelled on the Abhidhanacintamani are: the Pancavargana masamgraha of Subhasilagani (second half of the 15th century); the Viviktanamasamgraha of B hanucandragani who lived under Akbar (1556-1605); the Sa bdaratnakara of Sadhusundaragani (beginning of the 17th century), which we shall again refer to later on ($17, below); and the Abhidhana cintamanisiloncha' of Jinadeva Munisvara." XXXVII 4 The Anekarthasamgra ha," censisting of nearly 1829 slokas, is divided into six kandas after the number of syllables, to which is added a supplementary kanda on 4 1 Cf. SS2, para 10, fn. Ind. Wort., p. 32. 3 Ed. in Abhidhanasamgraha, II, Bombay, 1896. Ind. Wort., p. 32. 'Ed. with extracts from the commentary by Th. Zachariae, Vienna, 1893. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIxviii KALPADRUKOSA avyayas. In each kanda the words are arranged in a two fold alphabetical order, first, after the final The Anekarthasamarahaar consonants, and second, after the initial letters, so that it becomes almost as easy to find out a word here as in a modern dictionary. The genders are not noted, they are to be learnt from the author's Linganusasana. A commentary called Anekarthakair a vakarakaumudi, said to be written by the author's pupil Mahendrasuri, is ascribed to the author himself. The fact has been admitted in a verse of doubtful genuineness, being faulty in metre and grammar, found in the commentary.' The authorities for the commentary, mentioned in one of the introductory verses, are, Visvaprakasa, sasvata, Rabhasa, Amarasimha, Mankha, Hugga, Vyadi, Dhanapala, Bhaguri, Vacaspati, Yadava, and the Dhanvantarinighantu. For the Nighantusesa see $17.5 and for the Desinamamala, $18, para 2. $14. The Na nartharna va sam kse pa* of Kesava sva min, a homonymous lexicon, consisting of nearly 5,800 verses, is divided into six kandas according to the number of syllables and each kanda into Kesavasvamin five chapters after the genders, viz., strilinga, tharna va s m. pumlinga, napumsakalinga, vacyalinga, and kpepa. nanalinga. In each chapter the words are arranged after the initial letters. All these characteristics are found also in the Vaijayanti, with which it agrees also in the possession of a large number of Vedic words. But the most remarkable feature of this kosa is the citation of 1 zrIhemasUriziSyeNa shriimnmhendrsuurinnaa| bhaktiniSThena TIkeyaM tannAmnaiva prtisstthitaa|| Zacharie's ed., end of Chap. II, p. 88. *Ed. T. Ganapati Gastri, Trivandrum, 1913. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxix authorities by name and passages in the body of the book. His authorities, numbering about thirty, belong to the whole range of Sanskrit literature-lexicographers, grammarians, poets, Vedic scholars, writers on metrics, the Vedas, the Samamnaya, and so on.' It is the biggest homonymous lexicon so far known. Kesava's date is known from that of his patron, the Cola King Rajaraja, son of Kulottunga Cola, mentioned in the introductory verses. Two kings satisfying the description are known, one reigning in the 12th and the other in the 13th century A.C. Kesava might have lived with either of them.2 He has been quoted by Mallinatha and his predecessor Arunacalanatha in their commentaries respectively on the Raghuvamsa and the Kumarasambhava." $15. The Nanartha sabda kosa* of Medinikara, generally known as the Medini, appears to be a mere remodelling of the Visvaprakasa, with which it agrees not only in the arrangement but also in most of the verses. The only points of difference that are worthy of note are the arrangement of words after their initial letters within the separate groupings after the final consonants, and the introduction of the terms, stri, puman, etc., for marking genders. So Aufrecht (C.C.I. 585b) says, the Visvaprakasa is quoted, pilfered, and abused by the (?) Medinikara." "L Medi nikara and his Nanarthasabdakosa. 1 INTRODUCTION They include: Ajaya, Amaradatta, (Amara-) Simha, Bhagavrtti, Bhaguri, Bhatti, Bhojaraja, Dhananjaya, Halayudha, Harsanandin, Jayaditya, Katya, Ksirasvamin,, Madhavacharya, Magha, Nirukta, Pingala, Rabhasa, Sajjana, Sakatayana, Samamnaya, Sasvata, Skandasvamin, Susruti, Vaijayanti, Vakpati, Vararuci, etc. 2 T. Ganapati Sastri, Preface to the above, pp. 1-2. 3 Ibid., p. 2. Ed. Somanatha Mukhopadhyaya, Calcutta, 1869; Jivananda Vidyasagara, Calcutta ; Benares Sanskrit Series, Benares. F Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xl In the concluding verse Medini calls himself son of Pranakara and author of an anthology of six hundred gatha verses.1 Visvaprakasa, although branded bahudosa (i.e., containing many faults), is his basis and he is quoted by Rayamukuta (1431). On these two grounds he has been generally held to have flourished in the 14th century. But he seems to have flourished earlier. The authorities mentioned at the end of his work all appear to have lived before 1159, as they have been referred to by Sarvananda (see above, pp. xxix-xxxvi) and other old writers. Padmanabhadatta, who wrote his Prsodaradivrtti in A.C. 1375,2 quotes Medini in his Bhuriprayoga, and there is no reason to doubt the authenticity of Mallinatha's quotation on Magha II, 65. The Mankhatika in Zachariae's edition contains also a quotation from Medini, which, if genuine, would push back Medini's date to the twelfth century, for that commentary, as we have seen (SS11, para 2), was most probably written before the last quarter of the 12th century. The Madhava mentioned in the concluding verses is most probably Madhavakara, author of the Paryayaratnamala or, briefly, Ratnamala (see p. xlix, below), which also is mentioned there, and not Sayana-madhava, minister of Bukka and Harihara, as suggested by Sir R. G. Bhandarkar." 1 SaTzatagAthAkeASapraNayanavikhyAtakauzalenAyam / medinikareNa keoSaH prANakarasUnunA viracitaH // 3 zAke zailanavAditye caitre mAsi raveH sthitaiau / KALPADRUKOSA dvijena padmanAbhena bhASAsUtramidaM kRtam // H. P. Sastri: Notices of Sans. MSS., second series., pt. I, p. 224. 3 C. C., I., 467". * kamiti prakRtyamastake ca sukhe'pi ceti avyayaprakaraNe mediniH / Exts from the Com., p. 1, 1. 4. 5 Preface to his ed. of Malatimadhava, p. xxi. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION xli cons. $16. The following lexicons, written mostly after Medini (but some may be earlier), are neither quoted as often nor held as authoritative as the previous ones. Later Loxi- But their importance lies in this, that they utilised some earlier and more authoritative ones which are not available now or available only in a mangled and incorrect form, and hence they may be of use in the correction and reconstruction of the latter. 1. The S a b da rat napr a dipa in five kandas, often quoted by Sumatigaai in his Ganadharasardhasatakavrtti, composed in 1295. It appears to be identical with the S a b da ratna dipa of Kalyana malla.' 2. The Apavarg a nama mala, called Panca.varga pariharanama mala in some catalogues, of Jin a bh a dra suri. The author calls himself servant (sevaka) of Jinavallabha- and Jinadattasuri, and obedient (vineya) to Jinapriya (-vallabha), and thus appears to have flourished in the 12th century. 3. The S abdarat nak a ra of Mahipa. The homonymous portion of this work bears the special title A ne kartha - or Narartha tila ka and shows the date 1374.: 4. The Bhurip r a yoga of Padma na bhadatta. It contains a smaller synonymous and a bigger homonymous portion. The author composed his Prsodaradivrtti in 1375.* 5. The S a b da mala of Ram es va rasar man is similar to the Bhuriprayoga. The time of the author is not known. Jes. Cat., p. 64. * Ibid. * Ind. Wort., p. 36. See 15, para 2 fn., above. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlii 6. The Nanartharatna mala of Irupaga Dandadhinatha or Bhaskara. The author lived under King Harihara II of Vijayanagara in the second half of the 14th century.' 7. The Abhidhana tantra of Jatadhara. 'A synonymous and homonymous dictionary, chiefly made up of verses of the Amarakosa with additions.'" The author was a native of Cati- or Cattagrama (Chittagong) in Bengal. According to Aufrecht, Cat. Oxon. 191, he is earlier than Rayamukuta." 8. The Anekartha-or Nanarthadhvanimanjari of Gadasimha (Durgasimha in some MSS), a homonymous lexicon in about 88 slokas. The author mentions Rudra, Gangadhara, Dharani, and the Ratnakosa, and is quoted by Raghunandana in the 16th century. Another work of the same name, ascribed to the Kashmirian Mahaksapana ka, consists of three parts (slokadhikara, ardhaslokadhikara, and padadhikara) of which the first contains most of the verses of Gadasimha's work. These two works are not known to be quoted by older commentators including Rayamukuta. 9. The Rupa manjarinamamala of Rupacandra, composed in 1588, according to Bhandarkar, Report for 1883-84, p. 16. About the same time under the Emperor Akbar wrote Pundarika Vitthala the Sighrabodhanama mala." 10. The Sara diyakhyanama mala of Harsakirti, written towards the end of the 16th century, accord 1 Ind. Wort., p. 36. 2 Ind. Off. Cat., p. 287. Ind. Wort., p. 37. KALPADRUKOSA * C. C., I, 145. Ind. Wort., p. 37. Published in Satk osasamgraha, Benares, 1873. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION xliii ing to Weber.' A MS of a commentary on the Srutobodha, by the same author, noticed in Ind. Off. Cat., p. 302a, is dated Samvat 1680 or A. C. 1624. 11. The Sabda ratnak ar a of Vama n abhattabana in three kandas, each divided into a number of adhyayas. Homonyms and avyayas are placed at the end.? According to Dr. Stein' it is probably the same as quoted by Apya (or Appaya) Diksita in his Namasamgrahamala. But Vamanabhatta is perhaps a later author of the last century. 12. The Namasa mgr a ha mala of App a y a Diksita, a synonymous lexicon with a commentary.which contains numerous quotations from older kosas. 13. The Na ma k osa of Sa h ajakirti in six kandas with rules for the determination of genders. In Samvat 1683, i.e., A.C. 1627, the author composed a poem in praise of Parsvajina of Lodhrapura. 14. The Pan cat att vapra ka e a of Venidatta, composed in 1644. It was lithographed in the Satkosasamgraha. 15. The K al padru of Kesa v a, i.e., the present work, is the biggest synonymous lexicon so far known, consisting of nearly 4,000 slokas. It contains the largest collection of synonyms, e.g., it gives 64 names for the earth, 114 for fire and so on, and is divided into three skandhas or main branches (Bhumi, Bhuvas, and Svarga), each of which contains a number of prakandas or minor branches. A large number of abbreviations are used for showing genders, and, in order to make each group of synonyms as complete as possible, wherever any member Ind. Wort., p. 37. ? Tr. Cat., p. 3380. * Stein, Cat., Intro., p. xxii. * Jes. Cat., p. 65. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xliv KALPADRUKOSA of a compound can be replaced by its synonym the compound is not given in its usual form, but as such and such a word or its synonym following or preceding such and such a word or its synonym.' The method is cumbrous but useful, as showing which parts of a compound are permanent and which commutable. The sources, as given in the second verse at the beginning, are Katya, Vacaspati, Vyadi, Bhaguri, Amara, Mangala (or Amarainangala ? cf. 810, para 1, above), Sahasanka, Mahesa, and Jina (probably Hemacandra). The date of composition, as given in connection with the past years of Kali, is 4761 Kali era, corresponding to Samvat 1716 and A.C. 1660 (agarat: gafaferat: CO 818, to pa). As such, he could not have been quoted by Mallinatha or Dinakara as stated in C.C., I, 126 and Ind. Wort., 36. Besides, the quotation by Mallinatha' (on Kirata, IX,77) referred to, being on a homonymous word, is not to be expected here and as it differs substantially from the verse on the same word in Kesavas vamin's Nanartharnavasamksepa, a third Kesava must have been meant. 16. The Sab dar atna vali of Math u resa Vid y a lan kara, who composed his commentary Sarasundari on Amara in 1666 (see p. xx, above). It is similar in arrangement to the Amarakosa. The homonymous portion is arranged also after the number of syllables. 17. The Kosa k al pa tar u of Visva natha, son of Narayana, appears to be both synonymous and homonymous. The author mentions Mahesa, Haima, and Medini together with a large number of older authorities.3 E.g., varetagmata: p. 2, 11 for gaire: or informatatarii p. 3, 18 for tota _' kaSASastuvare na strI niryAse rnjkaadike| surabhAvapaTau rakta sundare lavaNe'pi ceti mata: Afg. far. IX, 77. augeareita parega TRET ETRE I * Peterson's Second Report, pp. 123-24. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlv and the Nanartha pada petika1 Sabdalingarthacandrika' of Sujana, both homonymous, the former arranged after the final consonants and the latter divided into three kandas, of one gender, two genders, and three genders respectively. 19. The Paryayapadamanjari and the Sabdasabdartha manjusa of Vidyahamviramisra, the former only synonymous, in three gucchakas, and the latter both synonymous, and homonymous. 18. The 20. The Paryayaratna mala of Ma hesva ra, a synonymous lexicon in three paricchedas." in three 21. The Paryayasabda ratnakara, tarangas, of Dhananjaya Bhatttacarya, who refers in one of the introductory verses to the Sabdendusekhara. INTRODUCTION 22. The Visvam edini of Sarasvatamisra, son of Mahadeva, in three kandas dealing with nanartha, paryaya and avyaya respectively. He refers here to another work of his, called Hema medini." 23. The Visvanighantu of Visvaka vi, a homonymous lexicon in three chapters, called sarga or asvasa. 24. The synonymous Sanskrit Glossary of the Athenian Demetrios Galanos, composed between 1786 and 1833 in Benares presumably by one of his Brahman friends under his direction. In it the principal words stand in the genetive and the synonyms (numbering about 25000) in the nominative. Unfortunately, there is much that is doubtful here, due probably to his defective sources or to their defective utilisation. Bohtlink's smaller Worterbuch contains many quotations from Galanos." 5 1 Madras Cat., III, 1166. Ibid., p. 1206. Ibid., p. 1177. 6 Ibid., p. 1179. 1 Ibid., p. 1192. Ibid., p. 1189. 3 Ibid., p. 1174. 9 * Ibid., p. 1210. Ind. Wort., p. 37. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlvi KALPADRUKOSA 25. The Sabda kalp a druma of Raja Radhakanta Deva, published between 1822 and 1858. It is the first successful attempt at modernising Sanskrit lexicography. Arranged strictly in the alphabetical order of the initial letters, it contains extracts from all branches of the Sanskrit literature and in this respect serves somewhat the purpose of a cyclopaedia. It gives synonyms under the most familiar word of a group, and the different meanings under each word that has them. The verbal roots which have all along been kept outside Sanskrit kosa, have also been incorporated. But, unfortunately, the Vedic words are left out except in so far as they are already found in the kosas which are its sources. 26. Similar in matter and form to the Sabda kalpadruma are the Sa b dartha cinta mani (4 vols., Agra, Udaipur, 1864-1885) of Sukhana nd a natha and the Vaca s p at y a (20 pts., Calcutta, 1873-1884) of Talranatha Tark a vac a spati. The latter contains some Vedic words, too, but in most cases with fanciful derivations and meanings. The great Sanskrit Worterbuch of Roth and Bohtlink (St. Petersburg, 1852-1875) appears to have been utilised to some extent. $17. Besides the synonymous and homonymous lexicons, of which a brief account has been given in the preceding paragraphs, there is a number of other lexiSpecial Glog- cons dealing with special subjects. saries. The chief classes of such lexicons may be briefly noticed now. 1. These deal with words of one syllable or the letters of the alphabet, and are similar to the Matrkakosa s of the tantra literature which give the myEkaksarakosa. wat sterious significations of the letters employed in a magic formula. The chief works of this class are : Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION xlvii The Eka ksa ra ko sa of Pur usottam a de va, lithographed in the Dvadasakusasamgraha and printed in the Abhidhanasamgraha, vol. I. A very similar work is the Eka kna rab hid hana or Aindranig ha n tu ascribed to Vara ruci.' The Eka ksar nu tana nama mala of Vis vas a m b h u printed in the Samskritakosayugmam, Karachi, 1867. The author has been quoted by Vallabhagaai.' The E ka kna r a n ama mala of Sudha kala sa, who belonged to the first half of the 14th century. : The Eka kna rar atna mala of Madh a va, son of Mayana and minister of King Harihara (C. 1350). * It consists of three kandas, svara, vyanjana, and samyukta.* The Eka varnartha sa mgr a ha of Bha ratasena, who belonged most probably to the 16th century (see SS 4, para 6). Of the Matrka ko sa s may be mentioned the Matrka nigha n t u of Mahidasa, printed in the Dvadasakosasamgraha, and the V a rnabh id hana of Y a dunanda na B ha t t a. 2. To this class belong the A vya y a k osa of Maha de v a, published in the DvadasakosasamAvyayakosa. graha, and the Avy arna va of Ja yab h a tta raka in three tarangas. 3. These give the various forms in which the same at word may appear. The chief works of this Othographical Lexicons. class are :The S a b da bhe da pra ka sa of Mahes vara, which we have already seen ($10, para 3). 1 Ind. Wort., p. 38. * Ibid. 3 Ibid. * Tr. Cat., p. 3122. Sans. Coll. Cat., VII, Lexicography MSS., p. 19. Madras Cat., III, 1112. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlviii KALPADRUKOSA The Varna de sana, already noticed in SS 6, para 4, and the Dvirupa kosa, in 75 slokas, of Purusottamadeva. The latter has been published in the Abhidhanasamgraha, vol. I. The Dviru pa kosa of Srih a r s a, who claims to be the same as the author of the Naisadhiyacarita.' The Usmaviveka of Gadasimha, in 112 stanzas, on words containing sibilants, published at Darbhanga, 1890. The Sabdabheda prakasa attributed to Bha ttoji Diksita.2 The Dvirup adhvnisamgraha of Bharatasena and the Tri rupa kosa of Kacana Bilhana Kavi. The Srisab daratnakara' of Sadhus un daragani, which consists of more than 1000 slokas and follows the division and order of the Abhidhanacintamani. The author wrote his Dhaturatnakara in 1634 A.C.* The Vaibhasikakosa of Krsnakavi son of King Laksmana and Mallika, composed in Kali era 4869 or A.C. 1768. It is in eleven sargas and contains 1,111 slokas. A commentary written by the author himself is dated Kali era 4882 or A.C. 1781." The Visesamrta of Tryamba kamisra and the Sarasvati vilas a of Saridvallabhamisra." 4. These are meant specially for words formed with the Unadi suffixes. The chief are the Laksminivasabhidhan akosa of Sivaram a (beg Unadikosa. inning of the 18th century), published in the Satkosasamgraha; the Una dikoga of Rama sarman; 1 Madras Cat. III, 1121. Ibid., III, 1203. Ed., Yasovijaya Jainagranthamala, Benares, Veera era, 2439. Introduction to the above, ed., p. 1. Madras Cat., III, 1200. 3 7 Ibid., p. 1195. Ibid., p. 1220, Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlix the Una dina mama la of Subhasilagani (second half of the 15th century); the Sabdabdhitari of Ramagovinda; and the Nanartha sabda ratnakosa of Kalidasa with the commentary Tarala by Niculayogindra.' Medical and 5. These are generally called Nighantus, Nighantas, or Nirghantas and contain, usually in synonymous groups, the names of drugs, Botanical Glos- plants, animals, minerals and, in short, anything that may be administered to the human body either as food or medicine. Some of them give also their medical virtues, others do not. saries. The oldest is the Dhanvantarinig hantu,2 in nine chapters, which according to Ksirasvamin is older than Amara (see SS 2, para 1). It gives also the medical virtues and is the basis of almost all the later nighantus. The next in age is perhaps the Paryayaratnamala or, briefly, Rat na mala of Madhavakara, the author of the Rugviniscaya, who, according to Winternitz, flourished in the 8th or 9th century A.C.' It is a collection of nearly 200 slokas without any division into chapters or sections. Based on this, but better arranged and containing much new matter, is the Paryayamuktavali or, briefly, Muktavali by an unknown author. It is divided into twenty-one chapters called vargas and is about three times the bulk of the former. These two give only the synonyms.* The Nighantuses a' of Hema candra is, as its name suggests, a botanical supplement to the INTRODUCTION 1 Ind. Wort., p. 38. 3 Winternitz, III, 550. Both these works are expected shortly to be published in JBORS. Ed. in Abhidhanasamgraha, II. 2 Ed. with Rajanighantu, ASS., 1896. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KALPADRUKOSA author's Abhidhanacintamani. It consists of 396 slokas, divided into six kandas : vrkla, gulma, lata, saka, trna, and dhanya. The Ab hid bana rat na mala or $ adra - 8 a nig ha n t u is quoted by Mallinatha. The Ma da na vino da, better known as the Ma da na pala nigh an tu, was composed by Ma da na pala in 1374.2 . The Raj a nigh a h tuo of the Kashmirian Na r a hari, the largest nighanlu so far known, is later than the Madanavinoda.* The Siva kosa of Sivad att a, composed in 1677,5 is homonymous and has a commentary called Sivapra kasa. Other works of this class are : the Sabdac andrika of Cakra panidatta; the Daksinamurtinig hantu of Ven k at es va ra in six ullasas ;o the Dra vy a muktav ali with gunapatha in twenty-one vargas'; and the Pary a ya rna va of Nila ka nth a Miera in five tarangas. 6. The chief works of this class are : the G aaitaratna mala of H a r adatta, published in the Dvadasa kosamgraha; the Persian-Arabic-SansAstronomical and Astrological kritic Par asip ra kasa of Veda n garaya, composed in 1643 ; the Para si vino.d a of Vajr a bhusa na of the same period ; ' and the Sam kh ya kosa, the Nava g ra h a kosa, the Rasik o sa, and the Na ks'a t r a k o sa, published in the K o sa sa mgr a h a, Calcutta, 1331 Bengali era. Glossaries. Aufrecht, Preface to Halayudha, p. vii; Ind. Off. Cat., p. 977. ? Ind. Wort., p. 38. * Ed, with Dhanvantarinighantu, ASS. 1896. * Cf. Eramaftungarfcenrgureta, etc., Intro. vs. 5. * C.C. I, 649. * Tr. Cat., p. 3150. Ibid., p. 3678. Madras Cat., III, 1181. Ind. Wort., p. 39. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ li 7. There are also many special lexicons for the understanding of the Buddhistic texts. They have more affinities with the Vedic Nighantus than with the Buddhistic other Sanskrit kosas in that they are not other Sanskrit k Lexicons. written in the metrical form and are meant specially for certain existing texts. The best known is the Maha v yutpatti,' a voluminous lexicon in 284 chapters, containing nearly 9,000 words. It gives not only the names of the Buddha and the Buddhist technical terms, but many other things as well, such as names of the animals, plants, diseases, etc., and not only synonymous but also phrases, verbal forms, and whole sentences. $18. Of the older Pali lexicons only one is extant, the A bhidhanap pa dipika' of Moggallana, who belonged to the end of the 12th century. It Lexicons in Pali, Prakrit, and is in verse, and is written after the manner of other Languages. the Amarakosa with which it has much in common, so much so that some portions appear to be mere translations from Sanskrit into Pali.* The oldest Prakrit lexicon is the Pai y a la cc hinamam a las of D ha n a pala in 279 verses, written, according to the author's own statement, in A.C. 972 for his younger sister Sundari.deg It is not divided into chapters and the verses are numbered continuously from beginning to end. But four distinct parts may be noticed : (i) Vss. 1-19, in which each gatha or arya gives words for the same subject only ; (ii) Vgs. 20--94, where words expressing the same Ed. J. P. Minayeff in the Forchungen und Materialien zum Buddhismus I, 2, St. Petersburg, 1887, and 2nd ed., Bibliotheca Buddhica, XIII, St. Petersburg, 1911. Winternitz, III, 415. 3 Ed. with English and Simhalese interpretations by Waskaduwe Subhuti, Colombo, 1865. * Winternitz, III, 416. 5 Ed. G. Buhler, Gottingen, 1879. Paiyalacchi, p. 50, Vss. 276-78. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lii KALPADRUKOSA idea fill each half verse; (iii) Vss. 95-202, where they occupy one pada only; and (iv) Vss. 203-275, which contain single words, explained usually by the addition of a synonym and in a few cases by a sentence filling half a verse. The Paiyalacchi has been utilised by Hemacandra' in his Desinamamala.3 This work, as its name suggests, professes to give the desi or provincial prakrit words, as distinct from those which are tatsama, same as in Sanskrit, or tadbhava, derived from it. Nevertheless a few words of the other two classes, also, find a place there. It is divided into eight chapters called vargas and the words are arranged after the initial letters and the number of syllables. Homonyms are placed just after words of one meaning beginning with the same letter. A commentary has been written by the author himself. The recently compiled Prakrit (Magadhi)-Sanskrit Abhidhanarajendrakosa of Vijayarajendrasuri (Ratalam, Malwa, 1913-1925) is an encyclopaedia of Jain religion and literature. It is in seven big volumes, consisting of more than 10,000 pages. In conclusion, we have to note that in comparatively recent times was written a number of lexical works in which words of a different language were explained in Sanskrit or vice versa. The best known of such works is the Parasiprakasa, a Persian-Sanskrit lexicon, of Krsnadasa, written during the reign of Akbar. Another Parasiprakasa and a Parasivinoda have been noticed SS17.6, above. The Raja vya va harakosa, a MarathiPersian-Sanskrit lexicon compiled for Sivaji, is another curious specimen.* The Loka prakasa of 1 1 Buhler, Introduction to Paiya., p. 11. Winternitz, III, 416. 2 Ed. R. Pischel, BSS. No. 17, 1880. I have to thank Dr. B. Bhattacharya for bringing it to my notice. 3 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION liii Kse mendra, which also contains a number of Persian words, is midway between kosa and arthasastra. Only a portion of it can properly be considered lexicographical, the greater part containing notices of all sorts of things of the daily life. Though attributed to Vyasadasa or Ksemendra who flourished in the 11th century, it could not have been written in its present form before the 17th century, containing, as it does, many Muhammadan names especially that of Shah Jehan who reigned 1628-1658.' 1 Winternitz, III, 417. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION *A LIST OF SANSKRIT LEXICAL WORKS KNOWN TO US. prakArAdinighaNTuH bRhadabhidhAnacintAmaNiH akArAdizabdamaJjarI abhidhAnacUDAmaNi nighaNTurAjo rAjaakSarAntanighaNTurbhaTTojidIkSitasya pratyaya- nighaNTurvA naraharikRtaH p. xlix mAlAnighaNTuzca abhidhAnatantraM (nAmaliGgAnuzAsana) agastyanighaNTuH jaTAdharakRtam p. xlii aGkasaMjJA rAmAnandatIrthakRtA abhidhAnamaJjarI ajayapAlasyAnekArthakozaH p. xxx abhidhAnamAlA anAdikozaH abhidhAnaratnamAlA vaidyakanighaNTuH p. xlix anekArthakozo hemacandrakRtaH abhidhAnaratnamAlA halAyudhakRtA p. xxvf (anekArthasaMgrahaH) p. xxxviif __taTTIkA aAjaDakRtA tadavyAkhyA tenaiva kRtA abhidhAnarAjendrakozaH p. lii anekArthakairavAkarakaumudI p. xxxviii amarakAzo nAmaliGgAnuzAsanaM trikANDa vAanekArthatilakaM nAnArtharanatilakaM vA pp. xvi-xvii mahIpakRtam p. xli taTTIkA:-amarapabjikA anekArthadhvanimaJjarI p. xlii amarapadamukuro raGgAcAryasya anekArthanAmamAlA amaravivekaH anekArthazeSaH bRhadvRttiH anekArthasaMgraho nAma hemacandrakRtonekArtha- vyAkhyApradIpo'cyutopAdhyAyasya kozaH, aparazcArvAcInaH p. xxxviif p. xxi anekArthasamuccayaH zAzvatakRtaH p. xxivi appayadIkSitakRtA TIkA anekArthanAmasaMgrahamAlikA kriyAkalApa AzAdharakRtaH appayadIkSitakRtA kAzikA kAzinAthakRtA abhidhAnacintAmaNiH (abhidhAna amarakAzoddhATanaM kSIrasvAmikRtama cintAmaNinAmamAlA) p. xxxvi ___p. xvii taTTIkAH-avacUriH bAlabodhinI gosvAmikRtA nAmasAroddhAraH kaumudI nayanAnandarAmacandrayAH svopajJavyAkhyA amarakozapaJjikA (padArthakaumudI) vyutpattiranAkaro nArAyaNasya p. xix devasAgaragaNikRtaH zabdArthasaMdIpikA nArAyaNavidyAvinomahendrasUrikRtA TIkA dasya vAdizrIvallabhaH " " subodhinI nIlakaNThasya p. xxi nAmnAM sAroddhAro vallabhagaNikRtaH / amarakozamAlA paramAnandasya abhidhAnacintAmaNiziloncha: p. xxxvii | " , pamjikA bRhaspateH zeSanAmamAlA ! mugdhabodhinI bharatasenasya p. xx zeSasaMgrahaH " vyAkhyAsudhA (subodhinI) bhAnuzeSasAroddhAraH jIdIkSitarAmAzramasya p.xix * The references are to the Introduction. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ivi KALPADRUKOSA ___p.xx amarakozaTIkAH (pUrvAnuvRttAH)- avyayArNavo jayabhaTTArakasya p. xvii gurubAlaprabodhikA (liGgabhApya) aSTAGganighaNTuH gurubAlaprabodhinI bhAnudIkSitasya | aSTAGgahRdayanighaNTuH mAnyabhaTTakRtA TIkA asAlatiprakAzaH kazmIrarAjasyAsAlateH sArasundarI mathurezavidyAlaMkArasya | kozaH AkhyAtacandrikA bhaTTamallakRtA amarapadapArijAto mallinAthasya aAgneyapurANasthakozaH p. xxi vidvanmanoharA mahAdevatIrthasya irupagadaNDAdhinAtha-(daNDeza, daNDiamarakozaviveko mahezvarasya nAtha, bhAskara) kRtA nAnArtha-ratnamAlA p. xli bopadevAnusAriNI TIkA mukundazarmaNaH ugraHkAzakAro hemacandraTIkAyAmuddhataH trikANDacintAmaNI raghunAthacakrava- | uNAdikozo rAmazarmakRtaH p. xlviii rtinaH p. xxi uNAdinAmamAlA zubhazIlakRtA p. xlviii rAghavendrakRtA TIkA uNAdinighaNTuH trikANDaviveko rAmanAthakRtaH p. xix | utpalamAlA vaiSamyakaumudI rAmaprasAdasya utpalamAlinI p. xif rAmazarmakRtA TIkA utpalinI rAmasvAmikRtA TIkA ekAkSarakAzaH puruSottamadevasya p. xlvi pradIpamaJjarI rAmezvarasya " " mahAkSapaNakasya padacandrikA rAyamukuTabRhaspateH p. xxi , , mahIdharasya lakSmaNazAstikRtA TIkA " , vararuceH liGgabhaTTakRtA TIkA ekAkSaranAmamAlA amarasya liGgamasUrikRtA TIkA " " "amarakAntasya amarakozapadavivRtiH, " " ,vararuceH padamaJjarI lokanAthasya " " "sudhAkalazasya p. xlvii vyAkhyAmRtaM zrIkarAcAryasya " " , hiraNyanAbhasya zrIdharakRtA TIkA ekAkSaranAmamAlikA vizvazambhu-muneH TIkAsarvasvaM sarvAnandasya p. xviii | (ekAkSaramAlikA) p. xlvi bRhadamarakozo rAyamukuTena bhAnujIdIkSitena | ekAkSaranighaNTuH irupagadaNDAcoddhataH dhinAthena svIyanAnAryaratnamAlAtaH saMgRhItA amarakhaNDanaM zrIharSakRtam ekAkSaranighaNTuH vararuceH amaradattakRtA nAmamAlA p. xxxii " , zAntavIradezikendrasya / amaramaGgalaH p. xviii, xliv " , sadAcAryasya amaramAlA p, xiv ekAkSara mAtRkAkozaH amarazeSastrikANDazeSo vA puruSottamadeva- " , mAdhavanighaNTuH kRtaH p. xxiif amarasiMhakRtaikAkSaranAmamAlA " , mAlikA amarasiMhasya aruNadatta-kRtakozaH , , ratnamAlA mAdhavasya p. xlvii avyayakAzo mahAdevakRtaH p. xlvii ekAtarAbhidhAnaM vararaceH p. xlvi avyayasaMgrahanighaNTuH zAkalyabhallumallakRtaH / ekAkSarAbhidhAnamAlA " , mAlA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | p. xlvii INTRODUCTION lyii ekAkSarIkozaH | candranandanakozaH ,, mAdhavasya cAmuNDAlaghunighaNTuH kRSNarAjasArvabhaumasya ekArthanAmamAlA dvayarthanAmamAlA ca saubhareH | cintAmaNikRto'bhidhAnasamuccayaH 1573 aindranighaNTurvAruceH p. xivi jakArabhedaH puruSottamadevakRtaH oSadhinAmAvalI rAdhAkRSNasya jaimininighaNTuH kalpadruH kezavakRtaH p. xliiif jyotiSanighaNTuH kalpadrumanighaNTuH taddhitakozaH bhavadevakRpAkRtaH kavijanazevadhikoza AdinAthakavikRtaH , " ziromaNikRtaH kavijIvanakAzo dharmarAjakRtaH tantrakozo nityanAthakRtaH kavidarpaNanighaNTuH rAmakRtaH tantrAbhidhAnam kavidIpakanighaNTurvikramAdityarAjakRtaH tArapAla: kavirAkSasakRtaH SaDarthanirNayakozaH trikANDakozaH p. xiii kavivallabhakRtaH padamajarIkozaH trikANDazeSa p. xlvii kavisaMjIvanIkozaH tripakAzaH kaNa vihalaNakavikRtaH kavisevAdinighaNTuH (kavijanazevadhiH) kAntAlIyanighaNTuH triliGganirNayodAharaNaratrakozaH keya (kaiya, kayya) devakRtaH pathyApathyaviveka- | trivikramakozaH nighaNTuH daNDikRtA nAmamAlA keladevanighaNTuH dazagaNakArikA kezavanighaNTuH dazadIpanighaNTurvedAntAcAryasya kezavamAlA dazabalakArikA komalakAzasaMgrahastIrthasvAmikRtaH dAmodarakozaH kozakalpatarurvizvanAthakRtaH p. xliv durgakAzaH p. xxxi kAzasaMgrahaH dezIkozaH " "rAdhAkRSNakRtaH dezInAmamAlA (dezIzabdasaMgrahaH) kAzasAraH hemacandrasya p. lif kriyAnighaNTurbhaTTojidIkSitasya dezIyarAjazekharakozaH kSIrasvAmikAzaH dezyanighaNTuH rAmacandrakRtaH kSemendrakRto lokaprakAzaH p. liif dezyanidarzanam gaGgAdharakozaH dravyaguNAdarzanighaNTuH gaNanighaNTuH dvandvAdikozaH gaNitanAmamAlA dvirupakozaH p. xlvii gadavinodanighaNTuH dvirUpakAzaH puruSottamadevasya p. xivii gadasiMhasyAnekArthadhvanimaJjarI p. xlii , zrIharSasya p. xlvii guNavijJAnanighaNTuH dvirUpadhvanisaMgrahaH bharatasenasya p. xlvii govarddhanakRtA nAmAvalI dvayakSaranAmamAlA saubharikRtA govarddhanakozaH dvayarthakozaH puruSottamadevasya cakrapANidattakRtA zabdacandrikA p. 1 dhanaMjayanAmamAlA (nAmAvalI, kozaH, pracandrakozaH mANanAmamAlA) p. xxxi Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lviii KALPADRUKOSA dhanapAlasya pAiyalacchInAmamAlA p. li | nAmamAlAhemacandrasya dhanvantarinighaNTuH p. xlix nAmamAlAkozaH dharaNidAsasya dharaNikAzaH p. xxxii nAmamAlikA bhojamahIpasya dhAtukozo vopadevasya (kavikalpadrumaH) | nAmaliGgAkhyAkaumudI dhAtuparyAyamaJjUSA nAmaliGgAnuzAsanam (amarakozaH) dhAtvarthamaJjUSA pp. xi-xvii nakSatrakozaH (nighaNTu, nAbhidhAnam) p. 1 | nAmasaMgrahanighaNTurbhArgavAcAryasya nandakavermaNimaJjarIkozaH nAmasaMgrahamAlA appayadIkSitasya p. xliii nAgabuddhinighaNTuH nAmAvalI govardhanasya nAnArthakozaH zAzvatasya (anekArthasamu- , dhanaMjayasya ccayaH) p. xxivf nigamAkhyakozaH p. xxxiii nAnArthakozo hemacandrasya (anekArthasaMgrahaH) | nighaNTavaH (vaidikasamAmnAyaH) p. vii. p. xxxviif taTTIkA yAskasya niruktaM nAnArthadhvanimaJjarI gadasiMhasya durgasiMhasya | devarAjavyAkhyAnaM ca pp. vii-x vA p. xlii nighaNTavaH (atharvaNAmaSTacatvAriMzapariziSTam) nAnArthapadapeTikA sujanakRtA p. xliv nighaNTuH dhanvantareH p. xlix nAnArthamaJjarI nighaNTurAjo rAjanighaNTurvA p. xlix nAnArtharatatilakam p. xli nighaNTuzeSo hemacandrakRtaH p. xlix nAnArtharatnamAlA irugupadaNDadhinAthabhAskarasya | nighaNTusaMgrahanidAnam p. xli nighaNTusamayo dhanaMjayasya taTTIkA vandyabhaTTakRtA nighaNTusAraH azokamallakRtaH nAnArthazabdakozomedinikarasya p. xxxix (laghu) nighaNTusAraH nAnArthazabdakozo mathurezasya | nijavinodo mahAdevavedAntinaH nAnArthazabdaranaM kAlidAsasya nIlakaNThakozaH / tadvayAkhyA taralA niculakaviyogIndraNa | nyAyakozaH kRtA p. xlviii , bhImAcAryakRtaH nAnArthasaMgrahaH ajayapAlasya p. xxx paJcatattvaprakAzo veNIdattasya p. xliii nAmanighaNTuH paJcarUpakozaH nAmanighaNTurmAdhavasya pathyApathyanighaNTudevapaNDitasya nAmanidhAnaM sarvajJanArAyaNasya (kaiyadevasya pathyApathyaviveka-nighaNTuH ?) nAmamAtrikAnighaNTurvaradarAjasya padamaJjarI kavivallabhasya nAmamAlA ,, bhallaTakaveH , prAkRtakozaH padArthakaumudI ,, amaradattasya p. xxxii , sArakozaH , kAtyasya p. xiii padmanAbhadattasya bhUriprayogaH p. xli paryAyapadamaJjarI vidyAvIramizrasya p. xlivf , dhanaMjayasya / paryAyamuktAvalI p. xlix paryAyaratnamAlA mahezvaramizrasya p. xlv' , sAdhoH , mAdhavakarasya p. xlix ,, daNDinaH , dhanvantareH Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION lix paryAyaratnamAlArAjavallabhasya | bhAvaprakAzanighaNTuH paryAyArNavo nIlakaNThamizrasya bhAskararAyasya vaidikakozaH pAiyalacchInAmamAlA dhanapAlasya p. li | bhUriprayogaH padmanAbhadattasya p. xli pANinIyasUtrasArakozaH (?) | bhojanAmamAlikA pArasInAmamAlA maGkhakozaH p. xxviii pArasIprakAzaH taTTIkA (svopajJavyAkhyA ?) p. xxviii pArasIprakAzakozaH madanapAlavinodanighaNTuH (madanavinodaH) p. lix ,, vihArikRSNadAsasya p. lii madanaratnanighaNTuH ,, vedAGgarAyasya p. 1 mananAdinighaNTuH pArasIvinodo vrajabhUSaNasya p. 1 mantrakozo mantraratnAvalInighaNTurvA (AdityapuruSottamadevasya USmavivekaH tripAThikRtaH) , ekAkSarakozaH p. xlvi mantroddhArakozaH , jakArabhedaH mahAkSapaNakasya anekArthadhvanimaJjarI ,, trikANDazeSaH p. xxii , ekAkSarakozaH p, xlii ,, dvirUpakozaH p. xlvii mahAdevasya avyayakozaH p. xlvii ,, dvayarthakozaH mahArAjanighaNTuH , zabdabhedaprakAzaH mahIpasya anekArthatilakam p. xli ,, sakArabhedaH , zabdaratnAkaraH p. xli , hArAvalI p. xxiii mahezakozaH pramANanAmamAlA dhanaMjayasya nighaNTusamayaH | mahezvarasya vizvaprakAzaH p. xxviif prAkRtakozaH ,, zabdabhedaprakAzaH (zabdabhedanAmamAlA) prAkRtanAmaliGgAnuzAsanam p. xxviii balazarmakozaH mAtRkAkozaH (mAtRkAkSaranighaNTurmAtRkAnidhabAhrIkeyamizrasya naighaNTukaikAdhyAyaH _NTu rvA) p. xlvii bIjakozaH mAtRkAbIjakozaH bIjakozoddhAraH mAtrAkozabhAravikA bIjanighaNTuH mAdhavasya nAmanighaNTuH bRhadamarakozaH mAdhavakarasya paryAyaratnamAlA p. xlix bhaTTamallasya AkhyAtacandrikA (ekArthAkhyAta- | mAdhavakozaH mAnamaJjarIkozaH , mallakozaH mAlatImAlA , kriyAnighaNTuH mAlA p. xivf bharatasya dvirUpakozaH muktAvalI raGganAthasya bharatasenasya dvirUpadhvanisaMgrahaH p. xlvfi mugdhabodhakozaH (1934) bhallaTasya padamaJjarI munikozaH p. xxxiii bhAgurikozaH p. xiiif medinI (medinikarasya nAnArthakozaH) p. xxxix bhAnudIkSitasya liGgabhaTTIyakozaH yAdavaprakAzasya vaijayantI p. xxvivi bhAratamAlAkozaH yogAkSaranighaNTuH AvaprakAzakozaH raghunandanakozaH nighaNTuH) Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KALPADRUKOSA ranakozaH p. xiy vararuceH liGgavizeSavidhiH (vAstuvijJAna-) ranakozaH , liGgavRttiH ratnaprakAzaH ,, liGgAnuzAsanama ratnapradIpanighaNTuH kAzIrAmasya varNadIpikA (varNabIjakozaH) ratnamAlA p. xlix varNadezanA p. xxiiif rabhasapAlasya rabhasakozaH p. xxxiv , devakIrttikRtA rasazabdasAranighaNTuH * varNaprakAzaH kavikarNapUrasya rAjanighaNTunighaNTurAjo'bhidhAnacUr3AmaNirvA | varNabhedavidhiH naraharikRtaH p. xlix varNabhairavo rAmagopAlasya rAjakozanighaNTuH rAjavyavahArakozo vA raghu- varNavivekaH nAthapaNDitasya p. lii varNavilAsaH rAjavallabhanighaNTuH varNAbhidhAnaM nandanabhaTTasya (ekAkSarakozaH) rAjavallabhAtya paryAyaratnamAlA vardhamAnasya gaNaratnamahodadhiH rAdhAkAntadevasya zabdakalpadrumaH p. xlvi vastukozaH rAmAzramoddhArakozaH vastuvijJAnaratnakozaH rudrakozaH p. xxivf vAgbhaTakozaH liGgabhaTTIyakozo bhAnudIkSitasya vAgbhaTanighaNTuH liGgavRttirvararuceH vAcaspatimizrasya zabdanirNayaH liGgazAstram vAcaspatikozaH p. xvf liGgAnuzAsanaM pANineH (pRthvIzvarabhaTTotpala- | vAcaspatyam p. xlvi __ bhaTTojiprabhRtibhirvyAkhyAtam) vAmanasya uNAdisUtram , rAmacandrasya (prakriyAkaumudyAm) __, liGgasUtram vAmananighaNTuH " vAmanasya vAmanabhaTTasya bRhadratnAkaraH , zabarasvAminaH ,, zabdaratnAkaraH p. xlii " zAkaTAyanasya vikramAdityakozaH pxi ,, hemacandrasya (svopazavyAkhyA zrIvalla- | vidyAratnAkarodhanapatisUreH (for Colebrooke) bhasya durgaprabodhazca) vidyAvIramizrasya paryAyapadamajarI liGgAnuzAsanavRttiH zabdazabdArthamaJjUSA ca p. xlivf liGgAnuzAsanavRttyuddhAraH ajayAnandasya | vibudhopadezakozaH lokaprakAzaH kSemendrasya p. lii vizvakozo vizvanighaNTurvA vakArabhedaH ,, paramezvarabhaTTasya varadarAjasya nAmamAtRkAnighaNTuH vizvanighaNTuvizvakaveH p. xlv vararucikozaH vizvaprakAzo mahezvarasya p. xxii vararuceH ekAkSarakozaH ., vAcaspateH , ekAkSaranighaNTuH vizvamedinI sArasvatamizrasya p. xlv " ekAkSaranAmamAlA vizvarUpakozaH p. xxxv ,, ekAtarAbhidhAnam vizvalocanakozaH ,, aindranighaNTuH p. xlvi vRttamaNikozaH (?) , vararuceH Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedaniTuH (samAmnAya :) (mAlajito) vedAGgarAyasya pArasI prakAzaH p. 1 vedAntaratrakozaH vedArthanighaNTuH vaijayantI yAdavaprakAzasya p. xxvif vaidyaka nighaNTuH vaibhASika koza: p. xlviii drpAlita siMhasya koza : p. xxxv vyADikozaH p. xii zabdakalpadruH kezavasya zabdakalpadrumo rAdhAkAntadevasya zabdakoza: zabdacandrikA cakrapANidattasya zabdacintAmaNi saviTThalAcAryasya zabdataraGgiNI zabdaprakAzaH "" "" INTRODUCTION p. xlvf p. zrappayadIkSitasya zivadInasya zabdaprabhedanAmamAlA (zabda bhedaprakAzaH ) zabdabhedaH zabdabhedanirdezaH zabdabhedaprakAza : p. xxxviii zabdabhedajJAnaM vimalagaNeH zabdamAlA 22 rAmezvara zarmaNaH zabdamuktAmahArNavastArAmaNeH (Dict. for Colebrooke) zabdaratrakozaH zabdaratnasamanvayaH zAhajIrAjasya zabdaratnAkaraH 1 mahIpasya p. xli 99 ,, vAmanabhaTTasya p. xlii zrI, sAdhusundaragaNeH p. xlviii zabdaratnAvalI mathurezasya p. xliv zabdaliGgArthacandrikA sujanasya p. xliv zabdazabdArthamajjUSA p. xliv zabdasaMgraha nighaNTuragastyasya (agastyatryAkaraNoktazabdakozaH) zabdasaMdarbhasindhuH kAzInAthabhaTTAcAryasya (for Sir W. Jones) zabdasAranighaNTuH - zabdastomamahAnidhirvAcaspatyasaMkSepaH zabdAbdhitariH rAmagovindasyoNAdikozaH p. xlviii zabdAbdhiH prANakRSNAjJayA saMgRhItaH zabdArNavaH p. xvf zabdArNavAbhidhAnaM (zabdasaMdarbhasindhu :) zarmaNyakeAzaH (Roth, Bohtingk, and Schmidt) zAkanivaduH sItArAmazAstriNaH / zAzvatasyAne kArya samuccaya: p. xxxlvf zivakezaH zivadattasya p. 1 zivadInasya zabdaprabhedakeAzaH zeSasaMgrahanAmamAlA hemacandrasya p. xxvii ater vallabhagaNikRtA zeSa saMgrahasAroddhAro hemacandrakRtaH zrIdharakAzaH zrIzabdaratnAkaraH sAdhu sundaragaNeH p. xlvili zrIharSa kaveH amarakhaNDanam "" " dvirUpakeAzaH p. xlvii zleSArthapadasaMgrahaH Ixi zrautapadArthanirvacanam SaDarthanirNayaH kavirAkSasasya darzananighaNTuH SaDUsa nighaNTu : p xlix SaNmukhavRtti nighaNTuH saMsArAvarttaH p. xi sakArabhedaH puruSottamasya saguNavatIvarNabIjakeASa: saMkhyAratnakeAzaH sajjanakeAzaH saMjIvanI koSaH sarasvatIvilAsa nAma dvirUpakeoSaH saridvala bhamizrasya p. xlviii sAdhyakeASa: sArasaMgraha nighaNTuH siddhamUlikAnighaNTuH Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ixii sAdhusundaragaNeH uktiratnAkaraH sAdhusundaragaNeH dhAturatnAkaraH " zrIzabdaratnAkaraH hanumannighaNTuH harakAzaH harinAmamAlA KALPADRUKOSA | harSakotteH zAradIyanAmamAlA ___p. xii halAyudhabhaTTasyAbhidhAnaratnamAlA p. xxvf hArAvalI p. xxiii (bRhad) hArAvalI (rAyamukuTenoddhRtA) hRdayadIpakanighaNTurvopadevakRtaH Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA / patra-sakhyA / 1-4 - 48 1 bhUmiskandhaH / 1 aGkarogamaH 2 dezaprakANDaH prathamaH 3 pU:prakANDo dvitIyaH 4 narAdiprakANDastRtIyaH 5 RSigotrabrahmaprakANDazcaturthaH 6 kSatriyaprakANDaH paJcamaH 7 vaizyAdiprakANDaH SaSThaH 8 zUdrAdiprakANDaH saptamaH 6 vizeSyaninakANDo'STamaH 10 saMkIrNakANDo navamaH 11 vanauSadhiprakANDo dazamaH 12 sarabhAdiprakANDa ekAdazaH 13 parvatAdiprakANDo dvAdazaH / 14 samudrAdiprakANDastrayodazaH 15 pAtAlAdiprakANDazcaturdazaH 16 sarpAdiprakANDaH paJcadazaH 17 nArakAdyaprakANDaH SoDazaH 18 jinaprakANDaH saptadazaH 8-20 20-68 68-88 86-132 132-202 202-214 214-234 234-248 248-317 317-340 340-343 343.361 361-363 363-367 367-368 368-366 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra-sakhyA / 2 bhuvHskndhH| 16 sAdhAraNaprakANDaH prathamaH 20 bhUsthadevaprakANDo dvitIyaH 21 namaHsthadevaprakANDastRtIyaH ... 22 kAlaprakANDazcaturthaH 23 nATyaprakANDaH paJcamaH 366-376 376-376 376-405 405-417 417-435 3 svrgskndhH| 24 sUryAdiprakANDaH prathamaH 25 brahmaprakANDo dvitIyaH 26 avyayaprakANDastRtIyaH 27 cyAdiliGgaprakANDazcaturthaH ... 436-438 436-451 451-460 461.484 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH guruM zrIdakSiNAmUrttiM vibhuM vizvezvaraM param / sarvajJaM tamanAdyantaM rAtriMdivamupAsmahe // 1 // kAtyavAcaspativyADibhAguryamaramaGgalAH / sAhasAGgamahezAdyA vijayante jinAntimAH // 2 // samAlokya matAnyeSAM kalpadura khilArthadaH / kriyate kezavenAyaM nAmaprakRtibodhanaH // 3 // rUpatayA sAhacaryAdvA vizeSa vidhitaH kvacit / strIpuMvaprakRtayo jJeyAstatra striyAM striyi // 4 // strI puMsi nA nari pumAn puM klIbe SaNnapuMsakam / yugme dvayostraprakRtau triSu, zeSArthavAcakam // 5 // niSedhetvAdimagrAhi svArthAnAmantagAminAm / 'thArambhe paryAya parivRttiprasaGgataH // 6 // pratyayArthaiH prakRtayastadutpattiprasaGgataH / paryAyapadamArabhya jJeyaM nAmAtra sarvataH // 7 // samasta padaparyAyaparivartanamatra tu / zrAlaMkArikasiddhAntAsahyatve'pi vilAkyatAm // 8 // TippaNAni * jineAtra hemacandrobhipreta iti pratibhAti / vaijayantIkRto yAdavasya nAma kathaM na gRhItaM kezaveneti na vidmaH // 1 athetitvartha B Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavataH kalpadrukozaH dyAvAbhUmI ghRtavatI dyAvApRthivI ityapi / divaspRthivyau ca dyAvApRthivyAvekavAkyataH // 27 // syAtstriyAM jagatI klIbe jagadviSTapapiSTapA / tribhuvanaM klIbe leAkaH syAtpuMsi cApyatha ||28|| kalpadrat kezavakRte bhUmiskandhe zubheottare / ityayaM prathama vRttaH kalpadroraGkurodgamaH // 26 // bhUrbhuvaHsvaraGkurodbhedaH / 4 nIvRjanapado jAnapadazca viSayaH pumAn / dezaH pradezAstrI rASTraM strI sthitizcAvakAzakaH // 1 // padAparvata sthAnaM paraNayaM trividhaH kramAt / nAnAdrumalatAvIrunnirbharaprAntazItalaiH // 2 // sumRgaiH kurarArthezca pacitrAtasamanvitaiH / vanairvyAptaM tAmrabhuvaM sasyairtrIhiyavAdibhiH // 3 // klobe'nUpaM puMsi kacchaH syAdathAsya viparyaye' / navairalpatRNairvyAptA dhUsarA bhUH phalAdhikA || 4 || yatra pradIptArka karairgAvo jAbhUridugdhadAH / nIrujaH prANinaH kUpajalapAjAGgalaH sa ca // 5 // 1 yai: KC Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 5 yatra yuktaM dvayolakSma godhUmacaNakAvRtam / yAvanAlA'mASayavaiAtaM sAdhAraNaM triSu // 6 // dezaH prAradakSiNaH prAcya udIcyaH pazcimottaraH / himavadvindhyayormadhyaM yatprAgvinazanAdapi // 7 // pratyageva prayAgAca madhyadezaH sa madhyamaH / pratyantonAryadezaH syAnmadhyaM vindhyahimAgayoH // 8 // pUrvapAzcAtyayorabdhyornadI yaavcchraavtii| pAryaparyAyataH sthAnamAvarttamapi vAcyakt // 6 // striyAmAcAravedI syAtsarvadharmapuraskRtam / gaGgAyamunayormadhyamantarvediH zamasthalI // 10 // brahmAvartaH sarasvatyA dRSadvatyAzca madhyabhUH / brahmavediH kurukSetraM paJcarAmahadAntarA // 11 // dharmakSetraM vizasanaM kurujAGgalamityapi / pANDUdakRSNatobhUmaH pANDUdakRSNabhUmike" // 12 // kumudvAnkumudaprAyo vetasvAnbahuvetasaH / naDakIyo naDaprAyaH syAnnaDvAnnaDvalazca saH // 13 // zAdvalaH zAdaharitaH sajambAlotipaGkilaH / api nadyambuvRSTambusaMpannavrIhipAlitaH // 14 // 1 laiauSa 2 la 3 vartaH zrama. 4 pariSkRB 5 samasthalI he 6 daM tathA 7 bhUma Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH nadIdevArthayormAtRkArthakaH syAdanukramAt / nadIvRSTyambujaiH sasyairyukto dvaimAtRkazca saH ||15|| UparastUpavAnRSo hrasvAdirapi kIrttitaH / strI zarkarA tu vA bhUmni deze zArkarilastriSu // 16 // zArkaraH zarkarAvAMzca deze cAnyatra ca triSu / sikatA strI bahutve vA deze sikatilakhiSu // 17 // saikataH sikatAvAMzca deze cAnyatra ca triSu / striyAM vA bhUmni sikatA vAlukA vAlikApi ca // 18 // pANDubhUmaprabhRtayazcAnyaliGgAH sthalI na nA / surAjJi deze rAjanvAn kurAjani tu rAjavAn // 16 // kumudradAyAstriSveta itaH pu'bhUmni caikavat / vAhrIko vAhikApi ca // 20 // kistu coloDotha yavano javana: pArasIkakaH / sa ca pArasikopi syAt vAnA 'yustu vanA" bukaH // 21 // darastriyAM ca daradA kanyakubjaH kuzasthalam / kanyAkubjaH kAnyakubjaH kozala: kosalopi ca // 22 // tIrabhuktistIrabhukto videho mithilaH samAH / cedizcaidyo hAlastu DAhAlA DAhalazca saH // 23 // 6 4 bAB 5 bAB 6 yu KC 7 yucca B 8 cedi 1 mAtura B 26 B 3 B risyAdi paktidvayaM pustake nAsti / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 7 deze tu pusi kaashiHsyaadvaaraannsvraannsau| zuktikaH suktikastulyau samau kauMkaNakoMkaNau // 24 // kaMpillo picakAMpillaH kAMpillyopi nigadyate / zrApikaupillako pillyau kAmarUpastu kAmarUH // 25 // zrIhaTTo harikeliH syAcchohaTopi kvacidbhavet / brAhyaM kSAtraM ca vaizeSa zaudraM kSetraM caturvidham // 26 // kSetraM brAhmaM jalakuzamRgapakSigavAyatam / saTTAH phaladeryuktaM zvetamRdvadhamityatha // 27 // kSAtraM krUramRgavyAlaboraghoSigaNAvRtam / bhAratabhUmikaM vRkSaH kaNTakADhya virAjitam // 28 // tacchAtakratavaM cAya vaizeyaM tu nidhAnakt / siddhakinnaragaMdharvadevatauSavirAjitam // 26 // kauberaM pItamRtkaMtadatha zaudraM tu kRSNamRt / sarva karSakalohAnAM karmakaM bahusasyadam // 30 // krUrAkrUramRgApetaM va rakhadirAvRtam / tadbhaumaM syAdatha kSetre tattadvastUdbhavocite // 31 // yavyaM yavakyaM yAveyaM pASTikaM behikaM ca tat / behayamANavInaM syAdANavaM zAkazAkaTam // 32 // lAKC lo 2 lo 3 lyau 4 haToKCIza 6 karSaka Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zAkazAkaTinaM tilyaM tailInaM mASyamityapi / mASI'namumyamaumInamaumaM maudgInamityapi // 33 // maud bhaGgayaM ca bhAGgInaM bhAGga syAtkodravINakam / bIjAkRtaM tUptakRSTaMsItaM halyaM ha'le kRtam // 34 // triguNAkRtaM trihalyaM trisItyaM dviguNAkRtam / dihalyaM caikahalyAdi jJeyaM zambAkRtaM ca tat // 35 // droNakADhakavApAdau drauNikADhakikA 'dikam / khArIvApe tu khArIkamastriyAM vapraityapi // 36 // kedArazca punarvATa eSAM kaidArikaM gnne| eSUdbhUtaM vastujAtaM triSu syAdakRte khilam // 37 // tathAcAprahataM klIbe marudhanvAnubhau nari / goSThaM gAsthAnakaM klIbe goSThInaM bhUtapUrvakam // 38 // tadAzitaMgavInaM syAdgAvo yatrAzitAH purA / kalpadrau kezavakRte bhUmiskandhaprarohake / dezaprakANDaH prathamaH sAGgo'yaM siddhimAgataH // 36 // klIbetilambe sthAnIyaM mudrago vivazaH pumAn / namaM hai (850) mibhi droNamukhaM karvaTakharvaTI // 1 // na KCB 2 mudyamaudgInamaudgamaudgAna 3 ko 4 sItyaM amarapAThaH 1 laiHB 6 dayaHB marudhanvAvubhau ra marudhanvA ubhau B + ya B 1 bhivo R? Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH striyAM narma (450) zcApi narmakhaiH 250 purama striyAm / tadarddhamastriyAM kheTastasyArddhaM pattano'striyAm || 2 || tadarddha nigamaH puMsi tadarddha tu nivezanam / striyAM purIpUHpurayaH puraM vA nagaraM ca vA // 3 // vA mandiraM pattanaM syAtpaTTanaM kaTako'striyAm / syAdabhiSya 'ndivamanamupaparyAyataH puram ||4|| zAkhAnagaraparyAya grAmaH karSukavAsabhUH / zrathAsaMniparyupebhyaH paraH syAdvasathaH pumAn // 5 // janyaM tu grAmaparyIyamukhaparyAyamityapi / pATakastu tadbahiH " syAdAghATastu ghaTAvadhiH // 6 // tAvasAnaM strI sImA maryAdApi ca sImani / grAmasImA tUpazalyaM nA kaThaH * kaNThakazca saH // 7 // puMsi klIbe tu mAlaH syAd grAmagrAmAntarATavI / paryantabhUH parisaraH syAtkarmAntastu karmabhUH // 8 // zrAbhIrapallI ghoSaH syA" dUdhajo nIze vanAMtarA / vATalke ta pallI strI pallirapyatha na striyAm // 6 // 4 pakkaNaH " zabarAvAse vezyA janasamAzraye / vezaH puMsi striyAM vezyApyatha puMsi dvijanmanAm // 10 // 1nda Ragh 2 kaSuka K P K Ma 7 da KL 3 Tha C 4 : B 5 ma pakkaNaH ama pakkaNaM C 2 6 nATakaH kaNTa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 kezavakRtaH kalpadrukozaH agrahAropyatha grAmelpake grAmaTikA' striyAm / eko grAmapatiryatra sabhRtyaparicArakaH // 11 // kuTikA saikabhogeo'sAvapyatho vipaNiH striyAm / paNyavIthI ca vIthya caturhazca na striyAm // 12 // zUdrasya zAsanaM klRpta kIlA paTTolikApi ca / zAsanaM naiva kasyApi pAMsukIlAtha pUrgaNaH // 13 // gajAhvayaM hastipuraM gajAhra gajasAhvayam / hastinaM hAstinapuraM hastinApuramityapi // 14 // ekacakraM harigRhaM shNbhupryaayvaartniH| zAketaM cApi sAketamayodhyottarakozalA // 15 // kozalAtho kanyakanyA-kAnyebhyaH kuJjamityapi / mahodayaM gAdhipuraM kauzaM dvAravatItyapi // 16 // dvArAvatI dvArakApi dvArikA ca kuzasthalI // 17 // vanamAlinyatho puSpapuraM pATaliputrakam / videhA mithilA tulye vediparyAyapUratha // 18 // tripurI cedinagarI kauzAmbI vatsapattanam / prAjApatyaH prayAgaH syAdagnihotragRhArthakam // 16 // mathurA tu madhUpaghnaM madhurA shivpuurth| purIzreSThA tIrtharAjI jitvarI ca tapaHsthalI // 20 // 1Thi x 2 vAri ka: B 3 4 not in Ko 4 B klatA 5 paTo B 6 pAMzU K pAthU 7 prahArthakam C 5 rapi ? Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 11 kAzI vArANasI kAzirvaraNosI varANasI / mahAzmazAnamAnandavanaM klIbe'vimuktakam // 21 // shivpryaaylinggaarthmthsyaadujynypi| vizAlojayinI puSpakaraNDinyapyavantiko // 22 // tadudyAnaM samAkhyAtaM klIbe puSpakaraNDakam / devIkoTTo 'vANapura koTIvarSamumAvanam // 23 // syAcchoNitapuraM cAtha camatkArapurArthakam / nagaraM vRddhanagaramatha siddhapuraM punaH // 24 // sArasvataM haihayapUrmAhiSmatyapi cessyte| induparyAyataH prasthaM yoginItaH purArthakam // 25 // purI nalasya niSadhA gyraajrssipuurgyaa| pitRtIrtha rAjagRhaM jarAsaMdhapuraM hi tat // 26 // campA tu mAlinI karNalomapAdapurItyapi // 27 // striyAM klIbe "tAmaliptaM dAmaliptaM tmaalinii| velAkUlaM stambapuraM viSNuparyAyapUrapi // 28 // zratha vaidarbhaparyAyaM kuNDinaM kuNDinApuram / rathyA pratolI vizikhA nagarAbhyantarAyanam // 26 // koTo vapro'striyAM sAlaH prAkAro varaNaH pumAn / astrI durgokSaNaM klIve punarAveSTakaH pumAn // 30 // 1 bA B 2 indra c B 3 tIrthe / 4 tAnaH 5 kulaM B 6 lipi 7 gola :B Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH kampAvAropi tadvatsyustasya bhedA zranekazaH / prAkArAyaM kapikATakramebhyaH zirasArthakam // 31 // prAkArabhittimUle syAt striyAM nemirataH punaH / prAcInaM' parivAraH syAdgamAdau prAntatA vRtiH // 32 // kuDyamatrI striyAM bhittiH karabhaH puMsyathAstriyAm / yadantarnyastamRtaka dehaM prAyeorddhakuDyakam // 33 // eDUkameDukaM na strI syAtAmatha nivezanam / sadanaM sAdanaM vezma bhavanaM mandiraM viTam // 34 // nizAntaM dhAma zaraNaM kulaM gehaM niketanam / gAraM cAdavasitamAgAraM cAdhivAsanam // 35 // ziviraM vizayaM pastyama ko vastyamimAni SaNa / zAlA sabhA ca vasatirvasatI ca striyAmimAH // 36 // gRhaM niketaM nilayamAlayaM punnapuMsakam / dvayoH kuTI kuTIro nA veza' zrAvasathaH kSayaH // 37 // zradhyAnisaMbhyo vAsaH syAdvizrA mAvasathAzrayo / zrAvasathyo'pi saMstyAyo gRhAH puMsi ca bhUmnyapi // 38 // lindabhedairevaM syurgRhabhedAzca SoDaza / dhruvaM hInamalindena dhanyaM syAtprAgalindakam // 36 // 12 1 2 2 3 vitam 1 4 satA K sitam C 5 keza C 6 thyA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kezavakRtaH kalpadrukozaH jayaM 'syAkSiNAlindamathAlindadvayAnvite / pUrvadakSiNato nandaM kAntaM pazcimapUrvataH // 40 // manoramaM ca tatpratyagdakSiNAlindamuttamam / krUraM pUrvottarAlindaM dakSiNodaka supakSakam // 41 // udak pazcimagAlindaM kSayaM cAtha alindake / uttarAlindazUnyaM ca sumukhaM parikIrtitam // 42 // pazcimAlindazUnye'pi dhanadaM dakSiNA hi ca / alindahInamAnandaM pUrvAlindavivarjitam // 43 // vipulaM sarvatolindasaMyukta vijayaM matam / hInastambhamalindaM syAcchAlA stambhaiH smaavRtaa||44|| praghAnaH praghanastulyau praghANaH praghaNaH sa ca / saMjavanaM saMyamanaM catuHzAlaM striyAM ca SaN // 45 // astriyAmuTajaH poTajopyatha napuMsake / caityamAyatanaM devaparyAyebhyo gRhArthakam // 46 // prAsAdaH puMsyathADhyasya gRhe haveM napuMsakam / hastiza'lA tu caturaM vAjinAM mandurAnanA // 47 // gavAM saMdAninI cAthAvezanaM zilpinAM ca SaN / syAnmArge jalapAnasya prapA satrI pratizrayaH // 48 // / uttarAlindaM pazcimAlindaM ca ? 2 nye 3 nda:KC 4 prapA sani Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukeozaH saMnyAsinAM ca cchAtrANAM nilaye syAnmaTho'striyAm / citrazAlA jAlinI syAdatha tailArthazAlikA // 46 // yantrasadmArthakaM tantuvAyazAlA tu garttakI / kuzAlA pakSizAlAyAM zilpA kharakuTItyapi // 50 // upanI nApitagRhamAsthAnaM gRhabhadrakam / kumbhakArasya zAlA tu budhaiH pAkapuTIritA // 51 // khallUrikA tu mallAnAM zramasya sthAnabhUratha / zratharvaNaM zAntigRhaM zAntIgRhakamityapi // 52 // kuTTimo'strI nibaddhA bhUzcandrazAlA zirogRham / bhANDAgAre arrivSAvastriyAM gaJja ityapi // 53 // surAgRhe striyAM gaJjA guAthA sUtikAgRham / zrariSTaM sUtakahaM vezA vezyAgRhe pumAn // 54 // vezyamapyatha saMdhAnI syAtstriyAM kupyazAlikA | bhaurikI naiSkikI TaGkazAlA lakSmIgRhArthakam // 55 // 14 strI mahAnasaM pAkazAlA rasavatI striyAm / lekhyasthAnaM' granthakuTI kArA syAdvandizAlikA // 56 // syAdbhogagarbhavAsArthAdgRhaparyAya mityapi / puMsi klIve 'pavarakaM zayanAdAspadArthakam // 57 // 1 pattha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 15 nizAgrahaM tu gojAriH striyAM guptagRhaM ca tat / vAritrApi ca kArAvI' bhramajaGgamataH kuTI // 58 // mUrddhakholaM khaparikA klIbe ptrpishaacikaa| kAyamAnaM nanozIrasugandhatRNanirmitam // 56 // / syAdastriyAM vAstugrahaM gRhapotaka ityapi / klIbe vadhUTI zayanaM vAtAyanaM gavAkSakaH // 6 // gRhAkSo maNDapo 'striisyaajnpryaaysNshryH| bahumAnuSasaMkIrNa nirmuTaM ca karAgalam // 61 // hAdi dhaninAM vAsaH prAsAdastu prasAda vat / devabhUmIzaparyAyAtsadmArtho thopakArikA // 62 // upakAryAtha saudho' strI sadma dhAmApi rAjataH / candrazAlA tu valabhirvalabhI candrazAlikA // 63 // vaDabhirvaDabhI cUDA cUlA ca syustriyAmimAH / vimAnamatha tadbhadAstatra vicchandako'striyAm // 64 // vicchardako'pi vA klIbe nandAvartazca na striyAm / nndyaavto'pi vA klIbe sarvatobhadra ityapi // 65 // vA puMsi varddhamAno'strI rucakasvastikau smau| siMhAdvAraparyAyaM tatraiva syA'pravezanam // 66 // 1 thI 2 mUrddha sthola 3 TaB 4 danA danaH 5 HiB Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH stryagAraM bhUbhujAmantaHpuraM syAdavarodhanam / avarodho'pi zuddhAnta nA sthAnaM ca bhadrakam // 67 // jinasthAne caityamastrI vihAro'sAvapAzrayaH / mattAlambazcapagrIvo na striyAM mattavAraNam // 6 // samudraparyAyagRhaM jalayantraniketanam / zivasya vRSamaNDapyAM budhairgopuTikaM smRtam // 66 // sthUNAstambhaH pumAnnAsAdAru dvAropari sthitam / kSaumaM vA puMsi cATTAlo gRhasyoparibhUmikam // 7 // yadvezmAthAvagrahaNI dehalyumbara ityapi / udumbarazcAtha zilI zilA cApi ziliH punaH // 71 // adhastAdAruNi zilA saiva syAdvArapiNDikA / pracchannamantAraM syAtpakSadvAraM tu pakSakaH // 72 // valIkamastriyAM klIbe nIvra nIdhaM ca nIdrakama / paTa lAntetha tatprAnta indrakoza stamaGgakaH // 73 // puMsicchadiH strI paTalaM triSu syAdvalabhI striyAm / gopAnasI syAdAdhAra cchAdane vakradAruNi // 7 // prAsAdamaNDape cUDA dantAste naagdntkaaH| mattavAraNamicchanti pragrIvaM punapuMsakam // 7 // manda 2 nidraM nInaM ca nIdhrakam 3 stu mandhyaka:B 4 : kAla Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 2 striyAM kapotapAlI' syAdviTaGka puMnapuMsakam / strI dvAraM pratIhAraH syAdvitardistu vedikA // 76 // vAtazvApi vA vijJeyAH syuH striyAmimAH / torI bardvAira puradvAraM tu gopuram // 77 // tiryagAyatavaMzAdi zlakSNeSIkAdinirmite / dvArAghAvaraNe jAlamAlAbhivyaJjake bahiH // 78 // toraNopari maGgalyaM dAma vandanamAlikA | varddhamAnaM tu taddvAraM yena vadhyopanIyate // 76 // zramArge racitaM dvAramapadvAraM ca morikA / zratha hastinakhaH kUTaM pUrchAroparikUTakam // 80 // striyAM dvAH syAtkapATaM ca kavATaM ca kuvATakam | triSvete cArarirapi nanA'raramatha triSu // 81 // syAdargalaM tu parighaH pumAnsyAdatha sUcikA / lpikA cedargalikA kUcikA kuJcikApi ca // 82 // puMsyaGkuzo nikuJcaH syAdvAraNI syAtstriyAmatha / lyAderadhiSThAne zrRMkhalA valganI striyau // 83 // dvArayantraM tu tAlaM syAdasyodghATanayantrakam / pratitAlyapi tAlI syAdvahubhedAnyamUnyapi // 84 // 17 1 li: B 2 prati 3 yAstu B 4 varSa B VB kAK 6 valinI B 7 tAli; B 3 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kezavakRtaH kalpadrukozaH zrArohaNaM syAtsopAnaM pASANeSTyAdinirmite' / kASThAdinirmitA sA syAniHzreNiradhirohiNI // 5 // niH zrayaNyapi niHzreNI UhanI tu samUhinI / samUhanirbahukarA zodhanI vyavahArikA // 86 // saMmArjanI varddhanI syAtsaivoktA tRNakUcikA / puMvimArgaH suhariNI saivArddhandusamAlpikA // 7 // klIbe suharaNaM tatsyAtsA samA kaasstthkiilke| khacitA pajhaTI jJeyA yaSTyA vyAtha nigharSaNam // 8 // saMsthAnaM cAthAvakaraH saMkaraH kSiptake mukham / syAnniHsaraNamAghATo maryAdApyavahArakaH // 6 // pattanAdipariccheda saMnivezo nikarSaNam / pratihAraH pratIhAro vAtamaJcaka ityapi // 10 // iMdrakozastadupari dAru tiryak sthitaM hi yat / uttaraGgothakASThAdinirmitA zAlabhaJjikA // 11 // pAJcAlikA putrikA syAdatha lepamayI tu yA / saMpAditA zilpivaraiH sA syAdaJjalikArikA // 12 // mArgo'dhvA nigamaH panthA vivadhaH puMsi bIvadhaH / api dvayoH syAtpadavI saraNiH saraNI smRtiH // 13 // 1 tA 2 zrexc 3 hi 4 mArgaH su mArgastu5 sU 6 sU Kc 7 bepya Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 16 padaviH strI puMsi vATaH pathaH peMDaH pumAnayam / vattaMnyekapadI padyA vartaniH paddhatiH striyAm // 14 // ayanaM varttanaM vartma klIbe syaacchrnniyoH| athAcAro vaho mAtho'pathaM klIbe'patho'pi vA // 65 // vyadhvo duradhvo viSathaH kadadhvA kApatho'striyaH / hastyazvarathapAdAtagamano'dhvA tu saMkulaH // 66 // dvimArgo dvipathaM cArapatho'tha tripathe trikam / catuSpathe catuSkaM syAtsaMsthAnaM bahumArgake // 17 // catvaraM cAtha zRGgATa trimAryA yatra sNgmH| prAntaraM dUrazUnyodhvApyatha vartmani durgame // 17 // kAntAramastriyAM ca syAdurgamArgA'pi durgamaH / saMdhilA tu suraGgA syAdgUDhamArgo bhuvontarA // 6 // ghaNTApathaH saMsaraNaM zrIpathaH syAnmahApathaH / rAjaparyAyamArgArthaH sa purasyopaniSkaram // 10 // upaniSkramaNaM parva madhyamAGgulimadhyamam / syAdaGgulaM taidazabhirvitastistayugena ca // 101 // hasto hastaizcaturbhiH syAddhanudaNDazca taiH punaH / dvisahasramitaiH krozaH krozAbhyAM gorutaM punaH // 102 // , pApaNaM prAyaNaM 2 3 cAvAra 4 ta: Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 kezavakRtaH kalpadrukozaH gavyUtaM ca striyAM gavyA dvayorgavyUtirityapi / kalpadrau kezavakRte bhUmiskandhe guNAdbhute / pUHprakANDo dvitIyo'yaM sAGgaH pratyakSatAM gataH / bhUparyAyaspRzo mA mAnavA manujA vizaH / manuSyAH pRtanA martAH kSitayo mAnuSA api // 1 // "zraNDIrA jagataH paJcajanAzcarSaNayaH punaH / mantavo bhUtalasthAnA dvipadAzcetanA janAH // 2 // manUMSi manuSA jAnapadA janapadAH prjaaH| strI bhUmnye dhatavazcaiSAM vizeSAH puruSA narAH // 3 // naraH pumAMsaH puruSA striyAM tu napuMsakam / puMsi klIbe paNDaSaNDapANDAH pANDaH punaH striyAm // 4 // tRtIyaprakRtizcAtha nArI yoSA ca yoSitA / pratIpadarzinI yoSidvanitA mahilApi ca // 5 // rAmA'balA mahelA strI sImantinyapi mehlii| mehalA mahilA cApi mahilI mahilApi ca // 6 // joSijoSA mahelI ca yAmiryAmI ca jAdime / strIparyAyajanArtho nA maNDayantazca sundarI // 7 // cA 2 puH prakANDastRtIyo'yaMxc 3 saMpUrtimAgataH 1 akhiKC 5 dadhava 6 mahIlIB Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukeozaH ramaNI kAminI kAntA kopanA mattakAzinI / zraGganA lalanA bhIrurbhAminI yuvatizvarI // 8 // nitambinI ca pramadA vAmA tadanuvAsitA / varArohA suMdarAGgI ratnabhUteAttamA ca sA // 6 // sukhoSNazItA tuhinagrISma yorvaravarNinI / svaguNeneApamAnena manojJAdipadena ca // 10 // vizeSitAGgakarmA strI yathA taralalocanA / mattebhagamanAcApi syAnmRgAcyalasekSaNA // 11 // vAmAkSI susmitAsyAH svaM mAnalIlAsmitAdayaH' / lIlA vilAso vicchittirvivvokaH kilakiJcitam // 12 // moTTAyitaM kuTTamitaM lalitaM vihRtaM tathA / vibhramazcetyalaMkArAH strINAM svAbhAvikA daza // 13 // prAgalbhyaudAryamAdhuryazobhAdhIratvakAntayaH dIptizcAyana jAbhA vahAvahelAstraye / GgajAH // 14 // 21 sAraGgagadgadAsAsyAdyAtyarthaM madhurasvarA / zratha sAdhvI suzIlA syAdekapatnI pativratA // 15 // satpathAtha kulastrI syAnmAlikA pAlikA kulAt / sukulA patiMvarA tu kharuvaryA svayaMvarA // 16 // 1 smayA 2 pArU Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 kezavakRtaH kalpadrukozaH kanyA kumArI kanyAkA kanyikA bAlikA' ca sA / sthAgaurI cApyatha punarnagnikA'nAgatArttavA // 17 // kumArI puMprasaGgottharajA guptarajasvalA / rAkA navaphalArthA sApyaciroDhA vadhUrnavA // 18 // sArvAk prasUtitaH zyAmA dikarI navayauvanA / vayaH saMdhimatI cAtha dRSTapuSpA tu dhenukA // 16 // yahatuprathamasnAne maGgalyaM dhriyatembaram / sa aAnandapaTastatra maithunaM navaraGgakam // 20 // atha yUnI tu yuvatI taruNI talunIti ca / yuvtiyovnaaddhyaa ca kalAvatyatha kAmukI // 21 // vRSasyantI kAmukAtha prajJA prAjJI ca dhImatI / kAtyAyanyarddhavRddhA syAdvizvastAvidhave same // 22 // kASAyavasanA raNDA vizastA muNDamaNDitA / vRddhA paliknI palitA vazA vazyA ca jarjarA // 23 // syAtsadhIcI vayasyAliH sakhI ca sahacAriNI / sadAcArA karmakarA preSyAntaHpuracAriNI // 24 // sairandhI paravezmasthA svakzA shilpkaarikaa| . sarasvatI ca balajA' rocanA hAriNIti ca // 25 // pi ca 2 dhAyayA 3 kalavaCK : ja 5 noB B Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 23 syAtsaMdezaharA dUtI ghaTakA vaakyhaarinnii| bhikSukI zramaNA muNDA vivRktA durbhagA ca sA // 26 // gatArttavA niHkalA' syAdvindurnazyatprasUtikA / avIrA niHpatisutA' syAdazizvI zizuM vinA // 27 // jIvatokA jIvasUH syAtkRmilAtu bahuprasUH / sataputraprasUryA strI saivoktA sutavaskarA // 28 // syAtpanImAtRparyAyA viiraattdgunnsNyutaa| prajAvatI jAtatokA prajAtA ca prasUtikA // 26 // saMketaM yAti patyarthA sA tu proktAbhisArikA / yA saMketagRhaM yAtA pati tatra na vindati // 30 // soktAdrikA videzasthe patyau proSitabhartakA / syAtroSyatpatikA patyau videzagamanotsuke // 31 // anyopabhuktapatikA khaNDiteti nigayate / azlIlahaDharUpA sA yA lAvaNyavivarjitA // 32 // zlAghyAvayavasaMsthAnA rUpasaundaryavatyapi / jIvatpatirjIvapatnI pativatnI sabhartRkA // 33 // patityaktA sukulajA sA syAtpativatIti ca / kulakUNI tu kulaTA pAMsulA gharSiNItvarI // 34 // niSkalAKC 2 niSpati 3 saptavaskarI saplavasturI 4 patyarthaH 5 priyaMBC 6 sokodritA saivodritAB 7 syAtpatyaudezagamanAyuktaproSyatpativasA B = carIB Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpanukozaH bandhakI lAJchavI' khaNDazIlA madananAlikA / dharSaNirvarSaNizvApi lAJchikA carSaNIti ca // 35 // 2 24 carSaNirvarSI raNDA pAMzulApi nigadyate / duHzRGgI puMzcalI baMdhurA' svairiNyasatItyatha // 36 // vArapaNyapaNAdInAmarthebhyo yoSidarthakAH / kaJjinI laJjikA vezyA bandI' zUlA ca bharbharA // 37 // rUpAjIvA vAravANiH kAmalekhAvagAlikA | kSudrAjinA kAlakUcI kuTTakI' sambhalI same // 38 // sanAlI kuJcikA bhojyA coTA kuhakakArikA / ceTI dAsI kumbhadAsI nAgaraiH satkRtAtu yA // 36 // maliSThA malinA mlAnA RtupuSpArthatAvatI / paryAyAH pAMzulAdakyAtreyyavizca rajasvalA // 40 // strIparyAyebhyo dharmiNI syAtsaivoktA vyuSitApyatha / hInA pitRbhyAM chemuNDA roSamUkA khaluGgikA // 41 // 12 vandhyA tu kezinI zUnyA moghapuSpA vRthArttavA / bhoDA" vRSatkariH " sA syAllokAcAraM na yA caret // 42 // uccabhAlA maruNDA syAtvagrajaH puSpamArttavam / strIdharmo nA rajo'pi syAdatha jAyA kuTumbinI // 43 // 10 1 lI 2 vaKC 3 bandhudA bandhUdA 4 piB 5 bandi bar3hI B 6 nIB KB KC & pUrva KB 10 khuKB 11 DA 12 Ti; B Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH bhAryA dArAH puMsi bhUmni syAdekatve striyAmiyam' / patnI pANigRhItI ca purandhrizca purandhyapi / zranyA pANigRhItA' syAt dvitIyA sahadharmiNI // 44 // pUrviNyApannasattvA syAdantarvanyudariNyapi / astriyAM dohadaM klIbe dauhRdaM lAlasA striyAm // 45 // zraddhAlurdohadavatI striyAM garbhAzayastu naa| . jarAyurnA cAstriyAM dve kalalolve'parAmare // 46 // striyAM klIbe jarAyuH syAtsAntamevAtha vai punaH / garbhasyaivASTamo mAso devamAsopyatha striyAm // 47 // kumArabhRtyA sA bAla tantraM garbhiNyavekSaNam / klIbe vijananaM garbho garabhocUDa' ityapi // 48 // prasavo'pi prasUti strI namikA koTavItyapi / dhAtrI syAdupamAtrA bhartuH palyaH parasparam // 46 // ekapalyaH sapalyaH syurgaNikAdergaNe tu SaN / gANikyaM yauvataM pauMsnaM straNaM gArbhiNyamityapi // 50 // pUrvoDhA tvadhivinnA syAt pazcAdUDhAdhivedinI / jyeSThAyAmapyanUDhAyAmUDhA yA syAtkanIyasI // 51 // maC 2 jya: 3 ca...lA 4 thA 5 cuNa cUraca (bhayara) Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH didhISurvidhiSujrjyeSThA syAdayedidhiSuH punaH / puMsyetAsAM dhavA ete dIrghAntAH syuH punazca SaT // 52 // paryAyamatI prajJA prAjJA prAjJI tataH punaH / zUdrasya bhAryA zudrI syAcchUdrA tajjAtiraGganA // 53 // zrAbhIrI tu mahAdrI jAtipuMyogayoH samA / zrAryANI svayamaryA syAt kSatriyA kSatriyANyapi // 54 // upAdhyAyApyupAdhyAyI syAdAcAryApi ca svataH / zrAcAryANI' tu puMyoge syAdArya kSatriyIti ca // 55 // upAdhyAyAnyupAdhyAyI sazmazrurnaramAlinI / narapAlinI sA ca syAnnaranArIvilakSaNA // 56 // poTA tu saiva poDhA tu voDhA kuhakakArikA / kAnInaH syAttu kanyAje subhagAyAH sute triSu // 57 // saubhAgineyaH syAtpArastraiNeyazca parastriyAH / bhAryonyabhAryAyAM putrasyotpattikAriNi // 58 // bhAryAjitaH kAkarUkaH strIjitaH strIvazo'pi ca / ar dhAmiva dhAmI ca jAmizcaiva sahodarA // 56 // sodarA bhaginI bhanI svasA jAmizva" sA punaH / jyeSThA cAtha kaniSThA syAdambikA tattadbhave // 60 // 26 1 nI si0 kau ( zrAcAryAdayatvaM ca ) 2 ThABK 3 ThAK : Rs. BK 5 dika: KC 67 : BC8 svaB vAK Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 27 jAmeyo bhAgineyaH syAtsvastrIyaH kutpodvyoH| sa kaSTabhAgineyo yaH sapatnItanayaH svasuH // 61 // natA pautraH putraputraparyAyastasya cAtmajaH / pratinatA' prapautraH syAtSaSThastu syAtparaMparaH // 62 // patyuH svasA nanandA syAnnanAndA nandinIti ca / prajAvatI bhrAtRjAyA mAtulAnI tu mAtulI // 63 // dampatyotRvargasya bhAryAstulyAH parasparam / yAtarazcAtha daMpatyoH pitarau zvAzurau ca tau // 64 // jarantakaH zatAnIkaste zvazvau mAtarau tayoH / strIbhrAtA devaraH zAlaH saMyukto vArakIti ca // 65 // vArgarotha kulI zvazrUjyeSThA strIbhaginI ca sA / kanIyasI tu zAlI syAtsaivoktA kelikUcikA // 66 // tadbhartari tu zAlyUDhA zAlyUDho'pi sakhApyatha / bhartubhaMta laghurdevA devaro divirograje // 67 // bhAvukaH zvazuro" jyeSTho jAmAtA janya ityapi / putryarthebhyaH patiratha duhitrarthAtsutArthakaH // 6 // dauhitraH samadUnaMtA dvitiiykuldhaarkH| pANmAturaH syAtSaNamAtR jAte'pi syAdathottare // 6 // 1 praNaptApi 2 vArakIlaka:B 3 vAgAroB 4 sva 5 bhUThA 6 thara * bhrAtRsuraH bhrAtRzvagurazrava 8 dayonne ? Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 kezavakRtaH kalpadrukozaH evaM dvaimAture'pi syAdvyApyastu' pituragaje / tatkaniSThe tu karkaH syAttau tu syAtAM pitRvyakau // 7 // mAturdhAtA mAtulaH syAnmAmako mAtRkezaraH / sakaSTamAtulo mAtuH sapalyAstu sahodare // 71 // pitRSvasustuparyAyaH paitRSvastreya ityapi / mAtRSvasuH sute mAtRSvasrayo mAtulAtmaje // 72 // mAtuleyo'tha sApatlo vaimAtreyo vimaatRjH| mAtuH sapatnItanaye'thAsatIje tu bandhulaH // 73 // atha bAndhakineyaH syAdbhikSukI tvasatI yadi / viddhaprajananaH sa syAdyaH svayaM caNDilo bhavet // 7 // dAsIsute tu dAsIradAseyo kulaTAtmaje / kaulaTeraH kaulaTeyaH kaulaTineya ityapi // 7 // kANIputrastu kANeyo nATeyastu naTIsute / dvitIyasya pituryonnaM bhuttavA pariNato dvijaH // 7 // avaTeTa' iti khyAto jyeSThAjo jyeSThineyakaH / mujhakezo guDAkeza ubhau varvarakezini // 77 // khalatiH khallatibaMbhurkhallIra shvendrluptikH| zipiviSTopi khalvATaH khallakazcandrikAnvitaH // 7 // . piB 2 3 4 5 jye 5 guDAkAyAnidrAyAIza iti kecit la . svastu Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 26 caNDo' dvinagno'tha punazcaNDiko'pyatha saMtatiH / striyAM sUnuH pumAnputra zrAtmajastanayo'pi ca // 76 // AtmanInaH suto'pi syAdudvaho nandano'pi ca / dAyAdaH piNDadazca syAdaGgabhUryastu paJcamaH // 8 // paraMparaH palyayanaH SaSThastvapi prNprH|| putrapautrAnpazyati yaH putrapautrINa eSa ca // 1 // paraMparINo yaH SaSThaM paJcamaM cApi pazyati / parovarINo'nubhavanparAnapyavarAnapi // 2 // bIjItu saptamaH pUrvaM pumAnyA bhirathApyamI / putrAdayaH striyAmAhurduhitAtha prajA striyAm // 83 // klIbe bIjaM syAdapatyaM tokaM tugapi cAstriyAm / triSvAladhvaurasau rasyau dharmapatnIsamudbhave // 84 // mRte jArodbhavo golaH kuNDo jArodbhavo'mRte / dattako datrimaH putraH paatrikeyo'bhisNdhitH|| 85 // samAnodaryasodaryasagaryasahajAH smaaH| sahodaraH sodaro'pi tasmiJjyeSThe tu pUrvajaH // 86 // jyAyAnapyagrajogyaH syAdagrIyo'tha jaghanyajaH / kaniSThazca yaviSThazca kanIyAnanujo lghuH||87|| caMge 2 raNDastu caB 3 loka:B 1 taHKC 6 vAKD nAbhirA 8 prajAH / #BC . aniyopi rA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH yauvanaM na striyAM klIbe tAruNyaM yauvanI striyAm / vRddhavaM sthAviraM klIbe vArddhakaM vRddhasaMghake // valitaH palito'pi syAtriSvatho palitaM tu SaN // 8 // palitaM' jarasA zAklyaM kezAdiSu valI striyAm / tvacorthAdUmiparyAyAstvaktaraGgaH pumAnayam // 86 // asthnastvaka snAyuzaithilyamathottAnazayAtriSu / pAko'rbhakaH zizuH zAvaH pRthuko Dimbha ityapi // 10 // syAtyoto hitaparyAyo garbho'pi garabhaH punaH / bAlA vaTurmANavakaH kSIrakaNThaH stanadhayaH // 11 // syAduttAnazayazcApi dArakopyatha tadbhidaH / jAtamAtro jAtakaH syAdekAdazadinAvadhi // 12 // tataH SaNmAsaparyantaM zizuH saMvatsarAvadhi / pRthukothA trivarSAttu vaTurabdAcca saptamAt // 3 // sukumAro mANavakaH, pogaNDastu dazAvadhi / kaizora prApaJcadazAyuvA tu triMzadabdakaH // 4 // zrApaJcAzavabdaM madhyo vRddho'zItyavadhistataH / AsannAstamayastatra varSIyAnupadhUpitaH // // valitaMBK 2 vali prasnaCB yAKCB5 gamaraHB6 yA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH taruNastu vayasthaH syAdyuvotpannavayA zratha / pravayAH sthaviro vRddho jInA jIrNo jarannapi // 66 // ro'pi ca yAmaH syAdvarSIyAndazamItyapi / pitAmahAH piturvazyA mAturmAtAmahAzca te // 67 // sarve'mI pitaraH pUrve pUrvajA zratha bAndhavAH / sagotraH svajano jJAtiH sagandho bandhurityapi // 68 // sapiNDazcApi dAyAdaH sanAbhiH svepyatha striyAm / jAtitA bandhutA puMsi jJAtibhAvo napuMsakam // 66 // jJAteyaM dehakarttA tu tAto janayitA pitA / janyo vaprazca savitA vaptA janmArthakArakaH // 100 // pituH paryAyazabdebhyaH pitrarthaH syAtpitAmahaH / pitAmahasya ca pitA prapitAmaha ityapi // 101 // mAturmAtAmahAdyevaM jananI tu prasUH ziphA / janitryambakA syAdakkA madhumatI ca sA // 102 // janayitryapi mAtAtha piturmAtA pitAmahI / mAturmAtAmahItyAdyA unneyAstAH kramAdatha // 103 // ekayoktayA prasU mAtApitarI" pitarau ca tau / syAtAM janayitArI tau mAtarapitarAvapi // 104 // 1 sapiNDaH napuMsakam" 2 jape 3 zikA 4 rmAtA B 31 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 kezavakRtaH kalpadrukozaH ekazeSAdbhAtarau tau bhaginIbhrAtarAvubhau / putrIputrAvubhau putrAvatha bhAryApatI ca tau // 10 // daMpatI jaMpatI jAyApatI atha punazca tau| zvabhUca'zvazurau zvazrU trivito mAtRzAsitAt // 106 // zramAMso durbalaH zAtazchAtaH kSAmaH zitaH kRshH| kSINastanuzca talinastundI tundo'pi cnnddilH||107|| mundilastundikazcApi bRhatkutizca tuNDinaH / picaNDilacodarilo balavAnmAMsaloM'salaH // 10 // nidigdhaH syAdupacito naHkSudraH kSudranAsikaH / avaTITo vanATazcAvabhraTo natanAsike // 10 // kharaNAH syAtvaraNasa unnasastUgranAsikaH / khuraNAH syAtkhuraNaso gandhopAdAnavarjite // 110 // viyo vighrazca vinasaH pInasI gatanA vikhuH / viklidho prANadurgandhiratha kANastu kAnanaH // 111 // zrANaH syAdekaparyAyanetrArthopyatha vakradRk / Tero valIro valiraH kekaraH kedaro'pi ca // 112 // pRzniH pRSNizvAlpatanau kubjonyubjopyatho gaDaH / gaDulazcAtha kukare kuNiH kUNi rataH punaH // 113 // , zvabhUkyau ravA 2 birdagdhaHKC 3 viSu. " mAyaH 5 ko Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 33 bAhukaNTho dogaDuH syAtkho hrasvazca vaamnH| vikharvaH khaTTanaH kharvazAkhA vadhira eDakaH // 11 // karNaparyAyazUnyArthaH kallo varkara ityatha / andhaH syAdeDamUko'pi haparyAyavinArthakaH // 115 // vikalAGgastu pogaNDaH khoDakhorI tu khaJjake / UrdhvajJazcApi cordhvajurUvaMjAnuka ityapi // 116 // prazustu prajJo viralajAnuH sNyutjaanukH| saMjJaH saMjJopyathodanadanto dantura ityapi // 117 // eDamUko neDamUkaH kalamUkopyavAkzrutau / jaDakANDo neDamUko mUke syAdatha kAhalaH // 11 // lohalosphuTavAci syAjaDe naamvivrjitH| mUryo mando'pi tundasya paryAyaparimArjakaH // 11 // ajJo jaDo mAtRmukho yathAjAto'pi bAlizaH / jAlmo viparNo devAnAM paryAyebhyaH priyArthakaH // 120 // anadvApuruSo mASo jddkaannddo'pyneddkH| zItolasA'pyanuSNaH syAdaneDo mAtRzAsitaH // 121 // nAsAntarAzabdavRttikaNo nihmaNo'pi ca / zrathApi syApralambANDo muSkaraH puMsi munndditH||122|| 1 shitolsyo| 2 camaNo Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakutaH kalpadrukozaH vyuptakezastriSvatha syAdbharttA varayitA varaH / dharma rataguruH prANanAthaH patiH priyaH // 123 // ramobhazca yAmAtA jAmAtA 'ramaNo dhavaH / kAntaH sukhotsavazcApi hRdayezo'tha jArake // 124 // pApArthAtpatiparyAya upAtpatyartha ityapi / bhrAtRparyAyaputrArtho bhrAtRvyaH svarito'hyayam // 125 // bhrAtRvyo'pi zlikutamastasya putraH kuladdhikaH / nadvayoryugalaM yugmaM dvandvaM yugalamityapi // 126 // jaTukaH kAlakazcApi pipluzca tila ityapi / kSetraM kalevaraM klIve piNDo'strI vigrahaH pumAn // 127 // klIbe vapuH saMhananaM pulaM varSma mUrtimat / puraM SaDaGgaM karaNaM sUtrazAkhaM zitaM kulam // 128 // vyAdhiparyAyasthAnArthaM striyAM mUrttistanustanUH / purI pUrastriyAM puMsi pakharo ghana ityapi // 126 // zraGgaM klIbe tanuH sAmtaM gAtraM paJjaramastriyAm / earera saMcaro na strI zarIraM kAyama striyAm // 130 // 34 deho'strI sthAnakaM beraM puMsyAtmA vAtha na dvayoH gAtrA puMsyavayavaH pratIkeopaghaneo'pi ca // 131 // 1 toK 2 jaTula: B 3 kalam 4 zlokArdhasya CB pustakayorabhAvaH Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukosaH 35 uttamAGgaM ziraH zIrSa kaM' ziraM mastako'tripAm / mUrdhA puMsi camuNDo'strI mastiko'pi kamavyayam / 132 // dvayomIliH kapAlaM SaNa kezaparyAyabhUrapi / zirasoruDrahabhaparyAyAzcikusaH kacAH // 133 // dvayorvAlA velitAyAH keza kantArakuntalAH / hastaH pakSaH kalApazca bhAra uccaya ityapi // 13 // kezaparyAyatazcaito kezabhUyastvavAcakAH / zralako'strI karkarAlaH khaMkhaNazcUrNakuntalaH // 13 // bhAle bhramarako'strI syAt kurulo bhramarAlakaH / dhammillaH saMyatAH kezAH kezaveze kavaryapi // 136 // karvaryatha striyAM veNiveNI ca vizade kce| zIrSaNyazca zirasyazca pralobhyo'pi trayastriSu // 137 // kezeSapari mAlasya vama sImantakaH pumAn / cUDA kezI kezapAzI zikhA puMsi zikhaNDakaH // 13 // sabAlAnAM kAkapakSaH shikhnnddikshikhaannddko| saTA jaTA tA vatino lazAste ye parasparam // 136 // vaktAsye vadanaM tuNDamAnanaM lapanaM punaH / varaM ghanottaraM sneharasanaM mukhamastriyAm // 14 // , zIra: 2 sti KCB 3 kumAraKC lA:K 5 ve 7 zikhApuMsi pustake nAstira 6 bhAlasya mAlAma Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH dantaparyAyArthamatha syAdbhAlamastriyAm / mahAzaMkhazca zaMkhazca kapAlApyastriyAmamI // 141 // strI godhiralikAlIkalalATAni zrutiH striyAm / pijjUSazravaNAvastrI klIbe zrotraM zravaH punaH // 142 // zabdAdhiSThAna paryAyer dhvaniparyAyato grahaH / zrotraM syAdapi ca klIbe zrotaH zravasamityapi // 143 // puMsi karNo mahAnAdA veSTesya karNazaSkulI / tayoH prAntastu dhArA strI tanmUle' zilakaM ca SaN // 144 // pAliH strI karNalatikA zaMkheo'strI bhrUvontarA / vilocanaM caturati locanaM nayanAmbake // 145 // jyotizca devadIpo nA rUpaparyAyato grahaH / striyAmIkSaNaM netraM striyAM dRSTizca gaurapi // 146 // dRzI dRk syAddazirapi striyAM klIbe ca darzanam / tArakAstrayastriyAM tArA bimbinyacNaH kanInikA // 147 // vAmaM saumyaM taditaratsaura' syAdatha vIkSaNam / nizAmanaM nibhAlanaM nidhyAnamavalokanam // 148 // darzanaM dyotanaM nirvarNanaM cAthArddhavIkSaNam / upAGgadarzanaM kAkSaH kaTAkSo'ci vikUNitam // 146 // 36 1 zIKB 2 taditaradasaumyamatha B Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH netrArthAdambuparyAyaM bASpAsrAva' zru rodanam / nAloka tama striyAmacNArUrdhvaM ye romapaddhatI // 150 // bhruvau striyAM cillikA syAdastriyAM kUrcakUpake / netraromaNi pacamAstrI nimeSanimiSau samau // 151 // mudrAdvATane syAdunmeSazconmiSazca saH / 37 arr vikUNikA nasyA nAsikA siddhinI' ca sA // 152 // gandhanADI ra gandhavahA gandhajJA gandhanAlikA / vikUNikA nabhAH klIbe ghrANaM no narka' narkuTe // 153 // nAsA nakkA nasApi syAttajje nAsikyamityapi / zraSTho'dharazca dantArthAdvastraccha ' danayorapi // 154 // paryAyo vAcaH paryAyAddalaparyAya ityapi / tayoH prAnte kissRkkANi sRkkaNIti ca // 155 // tayorosikaM tasmAdadhastu cibukaM cibuH / sRkkaNastu parogallastatparaH syAtkapAlakaH // 156 // hanurdvayorhanU strItve zmazru SaN vyaJjanaM hinuH ! kUrcamastrI pumAnghoTa prAsyaloma ca bhAsurI // 157 // dADikA daMSTrikA dADhA drADhAstAzcarvaNArthakAH / dantA vaktakhurA jambhA hAlavo" radanA dvijAH // 158 // B 1 vastu B 2 ziGkhinI siGkhaNI 3 mAligaMndha B 4 nakkata kuTeK 5 nakA 6cchA 7 puna: 8 tribuB 6 ka: B 10 dvAlacoB * ara: a. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 kezavakRtaH kalpadrukozaH dato radA bhakSamAH kharavodaMzakA rathAH / puMsi labe ca dazanAzcatvArasteSu madhya gAH // 156 // rAjadantau zreNiat dvAvadhazcoparitaH sthitau 1 striyAM klISe ca rasanA rasAlA rasanA rasA // 160 // rasikA pi ca lolArthA jihvApyamRtavarSiNI / rasamAtA ca kAkutstrI tAlu klIbre ca kAkudam // 169 // zrapi vaktadalaM cAtha ghaNTikA galazuNDikA / sudhAlavA lambikA syAdanyAo mUmajihnikA // 162 // pratyupAbhyAM jihvikA syAcchirodhirapi kamdharA / grIvApi dhamaniH sA tu trirekhAlaMkRtA yadi // 163 // kambuparyAya 'grIvArthA striyAM ghATA kukATikA / bacAvaTopi syAdastriyAM ca kRkaH pumAn // 164 // vItanau kRkapArzvasthau dhamanI grISayeoH puraH / nIlaH pumAMstayoH pazcAt striyAM manyA kadambikA // 165 // strI nigaraNaH kaNTho galaH syAdatha tammaNiH / striyAM kAkalaM cAtha klIbe bhujaziraH pumAn // 166 // 10 * skandhoMsArakhI pumAnskandhA bAhrarthAcvikharaM tayoH / saMdhIuroMge syAtAM jatruNI tadadhaH khiyAm // 167 // 1 mA: B 2 razanA B 3 varSa NI B 4 kAkustrI B 5 KC grIvA kambuparyAyAt B 7 nATaka: B 8 dharmanI B 6 punaH B 10 skando B * K skandhAMsi K Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 36 kakSA klIbe bAhumUlaM tadadhaH pArzvamastriyAm / vilagnaM madhyamaM madhyamavalagnaM ca na striyAm // 168 // dorastriyAM striyAM doSA bhujApi syAbhujaH pumAn / praveSTo nAkulibarbAhurbAhA' bAhU striyAM pumAn // 16 // kapoNiH kapaNiH puMsi kaphaNI kaphaNiH striyau / kaphoNizca kaphANizca dvAvetau puMsyapi striyAm // 17 // kUpara tadadhaH puMsi pragaNDastadadhaH pumAn / maNipandho maNizcAstrI tadadhastu prakoSThakaH // 171 // maNibandhAdAkaniSTha karasya karabho bahiH / paJcazAkhaHzayaH pANiHkaro hastaHzalaH kariH // 17 // zraGguliH karazAkhA syA daGgulIyAGgulItyapi / ghariH karavIro nApyaGguSTo'Ggala ityapi // 173 // pradezinI tarjanI syAnmadhyA jyeSThA ca madhyamA / bhAnAmikA syAtsAvitrI kaniSThAtu kanInikA / 174 / tanmadhyasaMdhigranthiH strI klIve parva paruH punaH / yadaGguSThAgalImadhye tatsyA tkSipraM punastataH // 17 // tale dhanAdisUcinyo rekhAH pryaaygocraaH| karasyAdhaH prapANirnA tasyAdhastu talaM ca SaN // 176 // pAhu 2 NIca 3 dalityAgulisyapi 4 jJA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH syAtpANyaGguliparyAyajArthaH kAmAGkuzo'pi ca / mahArAjaH kararuhaH karakaNTapunarnanavA // 177 // karAgrajaH karazUkonakho'strI nakharastriSu / saMpiNDitAGguliH pANirmuSTi mucuTiH striyAm // 178 // kAhi 'mustusaMgrAhI khttkstvrdhmussttikH| pramRtiH kubjite pANau culakA' kuJcite pumAn // 17 // atha siMhatalaH sa syAttatra haste'rdhamuSTite / puMsyaJjalistu prasRtI yute'GguSThe tate punaH // 18 // pradezinyA pradezopi prAdezazca narAvimA / madhyamAvitate tAlaH sapAdaikAdazAGgalaH // 18 // anAmayApi gokarNaH sapAdadvAdazAGgulaH / kaniSThayA tate'GguSThe vitastidazAGgulaH // 18 // puMsi striyAM kiSkurapi vitastizca punaH striyAm / tarjanyanAmike zliSTe madhyamA pRSThagA tayoH // 183 // karihasto tha kaTikA choTikA dve ime sme| tarjanyaGguSThayogotthe zabde syAtAmatho punaH // 184 // vismRtAGgulike haste capeTaH syAdapi dvayoH / pratalazca prahastazca tAlikA tAla ityapi // 18 // 1 muSka 2 culukA 3 prasUti 4 stasphukaTikAKB Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTa kezavakRtaH kalpadrukozaH haste syAnmuSTite'raniyoratha knisstthyaa| rahite syAdaranistu nanAvyAmastu puMsyayam // 186 // viyAmo hastacApArtho hastabAhvoryadantaram / tiryak syAdatha puruSapramANe pauruSaM triSu // 187 // talAdyAvatparImANe dndvysruupko| jalAdInAM jAnu jaGghA kaNThAdau tadvati triSu // 18 // ghaTaprasthAdimAne tu mAtraM syA tadvati triSu / aSTau tu muSvyaH kuJcina dvayoH kiM virityapi // 18 // dviguNaM puSkalaM caitadviguNaM pUrNa pAtrakam / dravadravyasya prasmRtizculukaM SaN culuH pumAn // 16 // urohRddhRdayakoDe na nA skandho bhujAntaram / guNAdhiSThAnamasahamapi marmavaraM trasam / 161 // .. klIbe vatsaM ca vakSazca stanAdho jaTharopari / klIbe pRSThaM ca pRSThi zca pRSThI ca dve ime striyau // 192 // vakSaHparyAyaruharuDjArtho kUcI kucAvapi / dharaNau tAvurasijAvurojAvapi ca stanau // 163 // payodharI payodhrau ca mecakaM pippalaM ca SaN / stanArthAcca mukhaM vRntaM klIbe stanazikhA striyaam||16|| 1 ani 2 tatonyAma 3 not in KCS 4 kiMci 5 mA 6 TizcapRSTI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH nari vA cUcukaM'cAtho tundistundA picaNDakaH / striyAM kukSI dvayoH kukSiH piciNDo jtthro'striyaam|195|| udaraM cApi tundazca malukazca pumAnayam / triSu lomalatAdhAraH kukSI udarapArzvage // 196 / / nAbhirdvayoH striyAM nAbhI tuntodirdIdiDiH pumAn // daro'pi syAcchirAmUlaM dehavRntArthamityapi // 197 // api syAdudarAvarta syAdatho nAbhikUpikA / garbhaDo nAbhiguDako nAbhisthAnAntarAgataH // 18 // jantorAmAzayaH puMsi si klIbe'pi madhyamam / klIbe valagnaM cAtha syAtpRSThAnthau guDaH pumAn // 16 // syAtkaTiprAntaparyAyaH pRSThavaMzAdhare trikam / / nAbheradho mUtrapuTaM bastimUtrAzayaH pumAn // 20 // vAtaparyAyazIrSArthaH sa ca pkaashyontraa| garbhasthAnaM tu tastrINAmatha kAJcIpadaM tu SaN // 201 // kalatraM ca kaTIro'strI phalako nA kaTiH striyAm / kakumato dvayoHzroNiH striyo zroNikaTI kttH||202|| adho nitambaH strIkavyAH pumAnsa ca kaTIrakaH / tadagrAdhaH punaH klIbe jaghanaM cAtha kUpako // 203 // 1 cUcaka 2 picaNDo 6 siyo zroNIB 3 tundaM caKB tutodijiDiB 5 gaDaH Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH nASaNakakundare' phullaline te caratAke / kukaMdarepyatha bhago dvayoryonizca yonyapi // 204 // vastAdavyayaM cApi klIbe ratagRhArthakam / kalatraM smaraparyAyagRhaM guhyaM varAGgakam // 205 // striyAM janmasaMsArapuSpApatya rthataH pathaH / smarakUpAdharaH saMdhiravAcya viSayArthakaH // 206 // dho'vyayaM ca kuharaM dvayoH strIprakRtirbuliH / cyutirburiH syAdatha ca tanIyastatra madhyagaH // 207 // syAdaGkuzo maNiratha liGgaM lAGgalama striyAm / zevazepau dhvajopasthau bhagameDhau ca mehanaH // 208 // puMsi lAlaH smarastambhaH kandarpaH zaGkurityapi / striyAM kAmalatA klIbe zephaH " zepazca na striyAm // 206 // ziznaH klIbe vyaJjanaM syAnnaraparyAyalakSma ca / jaH prajananaM guhyaM mohanaM puMsyupasthakaH // 290 // zrathANDakoza H kozANDaH pelaH kozaka ityapi / zraNDo'strI vRSaNo muSkastadadhaH sIvanI" striyAm 211 / / sAvIsUtraM punaH klIbe bhagaH puMsi purISaNaH / uccAraH SaNadho marma pAyuH puMsi cyutiH striyAm // 212 // 10 43 1 phulla BK 2 rthakaH pumAn KCB rthataH pathaH Eendation by R. 3 striprakRti B 4 zevaHzepha B 5 ada: BK 6 pekSA 7 vRSaNirmuB 8 sivanI B 8 sAvisUtraMBK 10 yutI BK Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zadvAraM gudo'strI sphik na striyAmAsanaM ca SaN / pAnaM nA kaTiprothaH striyAmapi culizcyutiH // 293 // UrvoH saMdhirvakSaNaH' syAnmadhyaM vaMkSaNamuSkayoH / viTapaM ca mahAvIthyastriyAmUrustu sakthi SaN // 214 // syaSThIvattasya parva vArakIlotha tasya tu / pazcAdbhAge mandiraH syAtpratyayaM tadadhaH punaH // 215 // kapolI tadadho bhAgo jaGghA pratyayayoH puraH / jaGghApiNDI picaNDI ca jAghanI kulphagulphako // 216 // dvayoradhastAdvaghuTayoH pArthI pArSNirapi striyAm / dvayorghaTo ghuNTikotha pado'strI caraNo'pi pAt // 217 // pumAnpAdaGghriraGghriH patkramaNo vikramaH kramaH / tanmUlaM gAhiraM klIbe pAdAgraM prapadaM ca SaN // 298 // zratha tatrApi ca cipramadguSThAGgulimadhyataH / kUrcamastrI tadupari skandhoMhizira ityapi // 216 // talaM tu talahRdayaM madhyaM pAdatalasya yat / pAdanyAsaH padaM klIbe kramaH kramaNamityapi // 220 // 44 rasAsRgmAMsamedo'sthimajjAzukrANi dhAtavaH / saptaiteSAM kramAdyonI rasAdibhyopyatha cchaviH // 229 // 1 vayaM 2 piTapaMB 3 zca 4 maMdira:K 5 pratyaBKS sprasya 6 syAt 7 SK Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH rasikA svedamAtA syAt Sar3asADepyasmRgdharA / syAtvacA hAratejo'tthApyanamAtA vapuHsravaH // 222 // paMsi klIbe ca carmAmbho raso naryatha zoNitam / . zrAsuraM prANadaM raktamAgneyaM mAMsakAryapi // 223 // syAdatraM rudhiraM zoNaM varmajaM lohlohite| kIlAlaM kSatajaM vistramatRka carmasamudbhavam // 224 // tejastvak kSatajanmArtha kAzyapa mAMsajo rsH| mAMsasAropyatho mAMsaM pizitaM kravyamAmiSam // 225 / / palalaM jaMgalaM kIraM lepanaM mAradaM palam / asaparyAyajanmArthaM tarasaM jAGgalaM ghasam // 226 // vAsiSThaM raktatejoja kInaM medaskRdityatha / pRkkA tu tallatA pezI hRdayaM surasaM ca hRt // 227 // bukkastriSu yakRt kloma tADyaM'kla puSamityapi / "vallUra triSu'SaNmuSkamAMsaM sarasamuttamam // 228 // gautamaM mAMsatejo hRnmedaH strI vasA vapA / mAMsaparyAyataH snehaparyAyamathagodakam // 22 // astrIzirorthataH sneho mastikko mastuluGgakaH / medojamasthi kulyaM syAdbhAradvAjaM ca dehataH // 230 // 1 thAB 2 prANa 3 kA 4 jaGgalaMSB 5 kilaM 6 kilaMB 7 taskRtA 8 sarasaratAcaMkta tAddhaM / 1. vallura B 11 SaNzuSka 12 mastiSkora Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 kezavakRtaH kalpadrukozaH aSThIlaM dhArakaM mAMsapittaMzvadayitaM punaH / karkaro na pumAnmajjA'pyasthisAraH SaNasthijam // 231 // vAjaM tejaH striyAM zukravarddhinI kauzikItyapi / zukramAnandajaM puMstvaM tejovIryaM ca pauruSam // 232 // syAdvIjamindriyaM reto rohaNaM kirjitam / pumAnannavikAraH syAdapi majjArasorasaH // 233 // ziraso'sthi karoDhiH strI kapAlaH karparo'striyAm / pRSThAsthanikaseru syAtstriyAM klIbe sukhaMkhaNaH // 234 // "khaTvAGgopi kaserurnA parthaM prshuvkryH| 'asthyAdau viSamo dezaH sthapuTaM vapuSi smRtam // 235 // punarapyatha pAsthi syAt striyAM pAlikA punaH / kaGkAlastvastriyAmasthipaJjaro'pi dvayoratha // 236 // jIvitajJA dharA manyA tantukI dharaNI ca sA / syAcchirA dhamanirnADI nADiH SaN saMdhibandhanam // 237 // mahAsnAyuH kaNDarA strI tisrastAsUttamA imaaH| iDA vAme tanormadhye suSumnA piGgalA pare // 238 // ityAdikAH zirAbhedA vijJeyA yogazAstrataH / tvaktvacA'sRgdharA kRttizchAdinI romabhUrapi / 236 // 1 sthiks 2 kaseru 3 sukhava 4 khaTAgora 5 parazuHparyu 6 asthyA' asthA *zivakhaTvAGga Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH klIbe'jinaM dehavarma carma puMsi mahApaTaH / raktAdhAropyathamalaH kiTTe'styatha tanUruham // 24 // roma lomAGgajaM tvagjaM tvacA paryAyato malaH / vAlaputraH paritrANamantarA nAsikoSThayoH // 241 // yattanmukhyaM karNamUlAtkarNamUlAvadhisthitam / naracihna dvayoH zmazru zuNThaM kakSAzritaM ca yat // 242 // 'dUSIkA dUSikA netrabhave netrodbhave tu SaN / 'kulukaM puSpikApi syAtpiJjUSaH karNayoH pumAn / 243 // siMhANamastrI nAsotthe tatra svedanarecane / kuruNDavRddhA smRNikA mRNIkA naHbhije kuNaH // 244 // liGgaje puSpikAtha syAnmukhArthAdAsavArthakA / smRNikA syandinI lAlA mRNIkA kAlakUcikA // 24 // dharmastu svedaprasvedau tvaparyAyajalArthakam / mUtraM dehAsavaH puMsi vastiparyAyato malaH / 246 // prasrAvaH prasravo'pi syAdviviSThe ca striyaamubhe| zakRt klIve malopyastrI puMsyucAropyavaskaraH // 247 // klIbe gUthaM punarvacaH purISaM zamalo'striyAm / pardanaM gudaje zabde tatra kusmita'mityapi // 248 // 1 duSikABC 2 kulaMka 3 piSpikA 4 karNaje'K 5 vRddhI 6 kuNA * kula zalaloB kutsita kussita Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH puMsyAkalpo veSavezAvapi bhUSaNamastriyAm / syAnnepathyamapi klIbe pratikarma prasAdhanam // 246 // astrI kirITaM mukuTamuSNISamavataMsakam / koTIramapi kauTIrastathaiva zekharo'pi ca // 250 // zrApIDaH paMsi mauliH syAdveSTanaM SaNataH punaH / maNI tatraiva khacita puMsi cUDArthato maNiH // 251 // api klIbe ziroratnaM taralo hAramadhyagaH / mUrdhni mAlyaM tu SaN dAma zIrSakaM' zirasaH sraji // 252 // sraka striyAM mAlikA mAlA garbhakaH kezamadhyagam / prabhraSTakaM zikhAlambi puronyastaM lalAma tat // 253 / / tiyaMgvakSasi vaikakSa prAlambamRju tatsamam / zranthanaM granthanaM puMsi prArambho racanA striyAm // 254 // paripUrNatvamAbhogaH karNapUrastu na striyAm / striyAM patrAllatAbhaGgiH pAzyApi syAllalATikA // 255 // pAripAzyA pAritathyA karNikA karNabhUSaNam / karNAdarzaH karNaveSTastATaGkaH puMsi kuNDalam // 256 // astriyAM tADapatraM strI karNAnduH karNavAlikA / utkSiptikA ca karNAndUratha kaNThavibhUSaNam // 257 // 1 zIrSaNya B2 gaH Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 46 klIbe graiveyakaM cApi lambamAnA'lalantikA / prAlambikA kRtA hemnoraH sUtrikA tu mauktikaiH||258 // kalApaH puMsi muktArthAddhAraH prAlamba ityapi / styAvalI sraglatA' yaSTiH sUtraM pratisarastriSu // 25 // devacchandaH zataM sAyamindracchandaH sahasrakam / tadardhaM vijayacchando hArastvaSTottaraM zatam // 260 // arddha razmikalAposya dazabhizcArddhamANavaH / dviAdazorddhagucchaH syAtpaJcahAraphalaM latA // 261 // arddhahArazcatuH SaSTiNucchamANavamandirAH / api gostanagopucchAvarddhamarddha yathottaram // 262 // iti hArA yssttibhedairekaavlyekyssttikaa| kaNThikApyatha nakSatramAlA tatsaMkhyamauktikaiH // 263 // klIbe'GgadaM tu keyUra bAhuparyAyabhUSaNam / aAvApakaH pArihAryaH kaTako valayo'striyAm // 264 // kaGkaNaM na striyAM tadvadaMgulIyakamUrmikA / sAkSarAGa gulimudrA syAt karArohaH pumAnatha // 265 // klIbe sArasanaM kAJcI saiva syAtkaTimekhalA / saMsaptakI ca rasanA kaTiparyAyanATikA // 266 // 1lalambikAB 2 addharazmiB 3 gucchA 4 karo" 5 sAMsaprakIB 6 koTiBC Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH strI mekhalA ca' rasanA kAJciH kacyA ca kakSayA / puMskaTyAM zRGkhalaM tu syAttriSu pAdAGgulasya paNa // 267 // syAtpAdakaTakaM cAstrI tulA Tirapi dvayoH / maJjIro'strI nUpuro'pi tulA koTyapi ca striyAm // 268 // haMsakazcAtha gharghayI kaGkaNI kSudraghaTyapi / pAdazIla pratisarA kiGkiNI kSudraghaNTikA // 266 // pAdataH kIlikA nAlI' mAlikA cAGgalIyakam / DinI siJjinI tulyevRzcikyapi vRzcikA // 270 // paTaH sicaya AcchAdacIvarAH puMsi na striyAm / celamAcchAdanaM vAso vasanaM cApi na striyAm // 279 // tadvalkalatRNakRmiphalaromArthasaMbhavam / 3 50 kSumAbhaGgAzaNAditvaksaMjAtaM vAlkamityapi // 272 // karpAsArkAditUlAtthaM phAlaM syAdavAdare punaH / Arka taulaM ca raumaM tu syAcchazaiDAdiromajam // 273 // tadaurNamatha kaiauzeyaM jIvinirjIvakozajam / vividhaM cApi tatsUtraM paTT hIraM ca komalam // 274 // athaiteSAM prabhedAH syustatra valkalajAnyapi / kSaumANyastrI pavitrANi zANAnyAvapanAni tu // 275 // 1 rasaBC 2 vAstrIKC 3 zAlI 4 kilikA 5 mAnikA B 6 padahIra B * Indication of author's residence in North Behar tihu~ta ? Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 51 zANI goNI striyAM tAsAM vikRtiH puMsi kArgalaH / kAgalopyakSarAdhAraH pustakaprakRtiH punaH // 276 // akSarAtkozaparyAyastadvadbhUrjasya valkale / tAr3apatre tatra patraM na nA bhaGgodabhavAnyapi // 277 // kAryAsa sarvakAryArthaM bAdaraM tadatha striyAm / UrNA meSAdilomnisyAkkIbe aurNaM tadudbhave // 27 // zrAviko' rabhrakaucaiva pumAnUrNAyurityapi / zrAyallako rallakaH syAdvayoH kambala ityapi // 27 // marUdbhavAyAM zumbA syAllumbA paJcanadodbhavA / puMsi parvatasaMjAtaparyAyo ratnakambalaH // 280 // kAzmIrI tu mahoNA syAt prAvArItyapi pAmarI / yakSikA bhoTa ityAdyAstattadviSayanAmakAH // 281 // mlecchadezodbhavAH kepi parutkAlodbhavA api / aneke rAjabhogyAste triSu sarve yathArthataH // 282 // zratha sAdhAraNaM mApaM kSaumaM syAtprAvRtaM triSu / dukUlaM ca dugUlaM syAtkauzeyaM kRmikozajam // 283 // rAvaM mRgaromotthaM striyAM bhUmni dazA api / vastrAnte ca striyAM vartirvastizcApi ca pallavaH // 284 // 1 apikokakha apikauSaKC zrAvikaurabhrako caiva 2 maruKC 3 lambAi tyatiKC 5 pakSikA BK6 6 mApaMBKS Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 kezavakRtaH kalpadrukozaH vastravyasyaH pumAnastrI prArthyazcaJcala ityapi / aSTahastaparimANaM paridhAnatamaM mahat // 285 // sadazaM kSAlitaM ziSTaistaddhautraM potramapyaNu / snAnaGga proJchane potramaMgoloMgo chanaM ca SaNa // 286 // tatsyAdudgamanIyaM yaddhautayorvastrayoryugam / / navaM vAso'nAhataM syAdahataM tantrakaM punaH // 287 // "niHpravaNaMcha niHpravANistadvastu sakalaM triSu / paTaccaro jIrNavastraM saMvyAnaM tUttarIyakam // 288 // pracchAdanaM prAvaraNaM varAziH sthUlazATakaH / vaikakSa uttarAsaGgaH prAvAro bRhatI striyAm // 28 // paridhAnaM parIdhAnamantarIyamadhoMzukam / api syAdupasaMvyAnaM tathApi vasanaM punaH // 26 // tagranthistu striyAM nIvirnIvI noccaya ityapi / aorukaM calanakaM syAJcaNDAtakamaMzukam // 261 // sabhartRkANAmanyAsAM calanIti nigadyate / zATIcoTyau striyAM puMsi kUrpAsazcolako dvyoH||262|| astriyAM kaJcuko'pi syAtriSu syAdapi kaJculI / aGgikA kaTibandhe tu pareH prAtsyAtkaraH pumAn // 263 // 4 niSpravaNaM niSpa 5 kaJculA 6 prAkaB DonaBS 2 prokSaBC 3 * maithila spelling Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 53 pallavAdiyutaH so'pi paTaH pracchAdanI dvayoH / dvivastrA dvipaTI taddhimavAtasahazuke // 264 // nIsArotha nicolastu niculyazcottaracchadaH / api syAtpracchadapaTaH klIbe niculakaM punaH // 265 // kaJcukaM' vAravANo nA yAmastUlayutopyatha / dvayoH kacchATikA kacchapaTaH kaupInamityapi // 266 // kakSA strI karpaTaH puMsi paridhAne paroJcalaH / utsavAdau suhRdbhiryadvalAdAkRSya gRhyate // 267 // vastramAlyAdi tatpUrNapAtraM pUrNAnakaM ca tat / tadevAprapadInaM syAdvayApnotyAprapadaM hi yat // 26 // cIvaraM bhikSusaMghATI samau nktkkrpttau| UrmikA syAt striyAM vastrabhaGgazabde'sya mrmrH||26|| pratisIrA javanikA tirasaH karikAriNI / apaTI syApumAnkANDa paTo tholloca ityapi // 30 // candrodayazca kaTako vitAnaM punapuMsakam / klIbe sthulaM paTTamayaM dRSyaM yadvastravezma ca // 301 // paTavAsaH kharagRhaM keNikaM paTakuTyapi / syAdguNalayani kAryA rajjuvaMzAdi saMbhave // 302 // 7 kopAka 1 kancukoKs 2 chA 3 parAKS 4 paTeKCB 5 darako vai. 6 tat 8 kAyA , saMgate Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH atha roge gado vyAdhirupatApaH kSayo'pi ca / kramaH krAmA vikAraH syaanmRtyupryaaysevkH||303|| strI glAnirartirArtiH syAdragujA SaNapATavam / bhayaM mAnyaM ca puMsi syAdAmayotha' mahAgadaH // 304 // jvaraH syAtsaMjvaro rogapuSTazrAtaGkakastripAt / bhasmabANa strizIrSArtha eka daMSTrArtha ityapi // 305 // atha jvaro manuSyeSu karijAtiSu pAkalaH / abhitApasturaGgeSu porako rAsabheSu saH // 306 // uSTra valasakaH sasyAd goSu syAdaizvaro jvaraH / sarpaSvAkSika ityA khyohAridro mahiSeSvayam // 307 // mRgeSu mRgarogaH syAtpralepo'jAvikeSvayam / acamAnaH pakSiSusyAnmatsyeSvindramadazcasaH // 308 // gulmeSu granthikaH sasyAtsaca puSpeSu parvataH / zroSadhISu jyotirayaM rUpako nalinISu ca // 306 // dhAnyeSu pUrNako lolaH kodraveSu ca parvataH / puSpeSvapsu ca nIlI syAddharAyAmUSarAbhidhaH // 310 // annagandhiratIsAro'tisAra udarAmayaH / malavegotha striyAM syAdagrahaNI saMgrahaNyapi // 311 // 1 mahAmadaHKc 2 pAlaka: BK 3 prorako 4 khye 5 mega:B 6 avamAnaHB 7 rupako 8 lolA * puSpeSuparvataH is repeated Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 55 api'pravAhikA cAthAjIrNAdyannAdyapakkatA / tadvikAre viSUciH strI durnAmAno gudAGkarAH // 312 // pAparogo mayUrI strI raktaparyAyato vaTI / klIbe'si gudAkIlAH kRmayaH koSThajAH punH||313|| aGgajA vividhAste syurya kA dyAH syurvamistriyAm / vAntiH striyAM syAdvamathuH pracchardichardirityapi // 314 // cha dirvAmI ca vamanaM chardanaM syAnnapuMsakam / atha pANDuvirUpaH syAtsacivAmaya ityapi // 315 // kAmalA strI tatprabhede klIbaM tu syAlImakam / raktapItaM pItaraktaM vAtAdidvandvadoSajam // 316 // unneyamatha kAzaH syAt cutaM klIbe kSavaH pumAn / striyAM jut kSavathuH puMsi pratizyAyaH prtishyyH||317|| pInasotha kSayo rAja yakSmA rogArtharADapi / yakSma jakSmazca yakSmazca zoSo bahuvidhA zramI // 318 // athApyagnivikArothAruciH strI syAdarocakam / azraddhAnabhilASotha pipAsA tRT tRSApi ca // 316 // tRSNodanyetha mUrchA tu muuddhirmohiHkhr"kssyH| kharasAdazca mUrsAyAMnidrAstrI zayanaM ca SaNa // 320 // ___ 1 api appaRBC 2 cI 3 lAtCKS 4 yUMkAdimAvamiH 5 chardIKS 6 sAB 7 raktapitta pitta 8 kAsa:KBS , pInAso 10 akSma 11 svaraBS 12 svaraSB3yoSK Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH svapnaH svApazca saMvezastandrI tandrA pramIlikA / api syAdviSayA jJAnaM pralayaH pramilApi ca // 321 // glAnirlAH syAdatha madaH striyAmudriktacittatA / madAtyayo madAtaGkaH pAnasyArthAdajIrNakam // 322 // pAnAdvibhramaparyAyaH pAnAdghAtastathA paraH / saMtApaH saMjvarastApaH ploSo dAho'pi comakaH // 323 // antardAhaH koSThatApe mukhatAlvoSThacakSuSi / tApe nA davathuH pAdapANyaGgulitalAdike // 324 // yaH saMtApaH zikhApittaH pralayastu pralInatA / saca syAdindriyasvApazceSTanAzopyathApi ca // 325 // unmAdo mativibhraMzaunmanAyitamityapi / zrAvezo bhUtasaMcAro bhUtakrAnte grahAgamaH // 326 // apasmAroGgavikRti lIdho bhUtavikriyA / taimityaM jaDatA jADya zItalatvamapATavam // 327 // zrAmavAtaH saMdhizUlamatha zUlaM tu vAtaje / tode yadannapAke syAttacchralaM pariNAmakam // 328 // syAdudgAra udAvarta pAnAho malarodhanam / vibandhopi ca viSTambhaH pratyAnAha urograhaH // 326 // 1 pralayaM KC 2 glA 3 zo pittAKB 5 krAnto 6 lIlAdhoB 7 laKC Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH hRdrogo. hRdgate shuule'thodraannyudraamye| jalodarotha jRmbhA syAjambhikA jRmbhaNaM ca SaNa // 330 // mAnyAlasye' mandatA syAt kAryapradveSa ityapi / zrAmo malasya vaiSamyAdraktArtiH zoNitAmayaH // 331 // gulmastu jATharo granthiH pRSTha grnthirgdurbhttH| muutraaghaat| mUtravama'rodhetha mUtrakRcchake // 332 // kRcchaM striyAmazmarI syAt prameho meha ityapi / mUtradoSaH seomarogaH pramehapiTakAH punaH // 333 // medodoSopi zotho'strI zophaH syAt zvayathuH pumAn / zrantravRddhigaNDamAlA arbudaM syAttataH punaH // 334 // astriyAM pAdavalmIkaM zlIpadaM paadgnnddirH| vidradhI vidradhiH strIsyAdganthiha davaNazca saH // 335 // bro bhagapradezotthaH sa ca puMsi bhgNdrH| .. sadyovraNaH koSThabhedaH puMsi nADIvraNe'pi ca // 336 // liGgopadaMzA liGgAsyitha kuSThabhidAH kramAt / kuSThaM zvitramubhe klIbe koTho duzcarmakaM punaH // 337 // kApAlikaudumbare ca maNDalaM triSu carcikA / tadvattvakpalikaM ca syAtpAdasphoTo vipAdikA // 338 // 1 modyAlaspe2 granthaugaDu pumAnKC 3 kApAlikodumbare ca astriyAM pAravalmikam zlIpadaMpAdagaNDIraH vidradhIvidradhistriyAma: 4 phalikA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH dhautakuSThaM TiTaTibhaM strI 'dudruralasamityapi / daburdadruzcApi dardUH koTho nAkaNDurityapi // 336 // kacchUH kaNDUzca kaNDUtiH kharjUH kaNDUyanaM ca SaN / pItasphoTe pAma pAmA sUkSma sphoTe vicarcikA // 340 // kSudrasphoTe caJcikA syAnmasUrAbhA masUrikA / saMcArisuNDikA' sphoTe piTako viTakastriSu // 341 // vispoTaH sphoTakazcandraluptaH kezana ityapi / mahAkuSThe carmadalaM puNDarIkaM zatArukam // 342 // kAkanaM pittakuSThaM ca kuSThAnyaSTAdazaiva hi / atha SaSTimitAH kSudrurogAH panasikAdikAH // 343 // masUrikAntAsteSu syAjjvAlAgardabhakArthakaH / amlapittaM visarpAhna udardo vAtazoNitam // 344 // itthaM bhUyo rogabhedA atha vAtodbhavA gadAH / AkSepakaM hanUstambha ityAdyA zratha pittajAH // 345 // dhUmodgArAdayaste syushctvaariNshdthaapre| . kaphajA" atinidrAdyA viMzatiste pyathApare // 346 // raktodbhavA gauravAdyAste dazAtha mukhodbhavAH / te catuHsaptatimitAsteSu dantodbhavA daza // 347 // 1 duDu 2 sUcamA 3 cicikA CB saMcArIzcurIzu 5 vikaTaKB 6 lukama 7 kAnanaM 8 damaHB viparyAhna 10 kaphajAH spunidrAcA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH ekAdazaiSTha 'jA dantamUlarogAstrayodaza / tAlugA jihvAbhavAH SaDa galajA gadAH // 348 // 56 n 7 aSTAdazASTAvapare mukhamadhyabhavA atha / aSTAdaza syuH karNotthAH saptapAlI samudbhavAH // 346 // karNamUlodbhavAH paJcadazASTau nAsikodbhavAH / zirorogA dazaiva syuste khalatyAdayopyatha // 350 // navaiva syuH kapAlAtthAsteSu syAdindraluptakam / tathA palitamityAdyAtha netrasamudbhavAH // 351 // caturnavati saMkhyAkAH puMstvadoSAstu paJcadhA / kumbhIka iSako sekyaH sugandhI paNDa ityamI // 352 // thApyaSTau zukradoSA zratha strIdehajAgadaH / teSvaSTAvArttavotthAstu tatra pUyAbhamArttavam // 353 // kuNyaM granthilaM kSINamalatulyAdikaM ca tat / pradaro'strI caturdhA syAdatha yonisamudbhavAH // 354 // caturviMzatirAkhyAtAH zukrAvAminikAdayaH / yoni kandazcaturdhA syAdaSTadhA garbhajo gadaH // 355 // paJcadhA stanajA rogA bAlarogastridhA mataH / RdakSapuruSAjjAtaH sapatnIvihito'paraH // 356 // * 1 dazaer B 2 IrSyA kA sekyau' 3 paDha' SaNDha ghaMTha 4 kuNapadma 5 granthikaM, ka B 6 vAminI 7 jAta: B Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH devAjAtastatra dantabhedAkhyA vividhA gadAH / atha rugNo'mito mlAno vyAdhito vikRto pttuH||357|| abhyAntaH sAmayo manda aAturo glAsnurityapi / tadvizeSAH samunneyAstattanmatvarthagocarAH 358 // yathA jvritknndduulaarshskssyitddrunnaaH| triSvatho bheSajaM klIbe bhaiSajyaM ca bhiSagjitam // 35 // auSadhaM cAgadaM jAyuH puMsyathApi ca nigrahaH / upacArazcopazamazcikitsA ruka pratikriyA // 360 // upacaryAthAtmanInamAyuSyaM ca hitaM ca tat / pathyaM syAdapyathArogyaM vAta pATavalAghave // 361 // anAmayamathollAghaH paTuH kalpo nirAmayaH / aglAsturagado nIruganAtako laghuH punaH // 362 // vArtopi syAdatho vaidya AyurvedI cikitsakaH / rogahAryagadaMkAro rogajJo jIvado bhiSaka // 363 // sraSTA vidvAnvidhiratha viSavaidyastu jaaglii| kathAprasaGgaH klinnAkSe'cullazcillazca pillakaH // 364 // vAcyaliGgA'tho pathyaM pAdAhAraH striyAM majA / syAnmASTimArjanI klIbe syAdudvarttanamityapi // 365 // 1 bhedAcA 2 nitA abhyanto 3 billa 4 prathApyAn * pathyaM pAdAhAra iti paryAyau Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH parikarmAGgasaMskAra prAcAmaH snaanmaaplvH| scyAplutiH syAdAcamanamabhiSeko'vagAhanam // 366 // zravagAho'pi carcA tu cArcikyaM sthAsakopi ca / prabodhazcAnubodhazca syAllekheGgulipatrayoH // 367 // yattu sarvoSadhisnAnaM tanmaGgalyamalaukikam / diSTaM tu mRttikAsnAnamabhiSekastu mantravat // 368 // klIbe tamAlapatraM syAccitrakaM tilako'striyAm / punarvizeSakaM klIbe zItalaM bhogivallabham // 366 // gozIrSa cApi maGgalyaM tilaparNaM mahAIkam / sugandha cAvanaM cAstrI zItagandho'pi candanaH // 370 // gandhADhyo gandhasAro'pi zrIkhaNDo malayodbhavaH / sarpAvAsazca pATIro vedhakaH puMsi rauhiNaH // 371 // gandharAjo'pi bhadrazrIH svayaM zuSka tu sukkddiH| veraM SaNAIcchinne syAdvidhA kASThaM tu cAndanam // 372 // veTA malayapAdAH syustajaM veTaM pare jaguH / nimba bilvaharidrAdi tatsaMgatyA bhavanti te // 373 // nAtipItaM tu kairAtaM kavaraM candanaM ca tat / / gandhakASThaM zailagandhaM kirAtAbhidhavallabham // 374 // 1 manocakam 2 viva 3 vA 4 ye Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 kezavakRtaH kalpadrukozaH tatsyAdabahalagandha ca pitta'gandha tu pItakam / kAleyavarvaraM pItacandanaM mAdhavapriyam // 375 // atha raktArkanudrebhyazcandanaM raktasArakam / kucandanaM himaM cAya varvaraM zvetavarvaram // 376 // varvarotthaM lohitaM tu surAha~ nandanodbhavam / harigandhaM mahAgandhamindraparyAyacandanam // 377 // syAdastriyAM divyamatha kAzmIraM pizunaM varam / zaThaM vareNyaM ghumRNamaruNaM vahnizekharam // 378 // gauraM kAleyakaM kAntaM jAguDaM kezaro'striyAm / kuGkamaM cApi vAhrIkaM pItaM kAzmIrasaMbhavam // 376 // asmRkparyAyi kAzmIraM sUryaparyAyi dIpanam / saMkocaM sauramaM dhIraM varNaM syAtpItacandanam // 380 // ghoraM cAtha tRNotthaM tutRNAtluGkamArthakam / tRNapuSpArthakaM cAtha zyAmA gandhamRgANDajA // 381 // kastUrI mRganAbhiH syAnmadanI gandhavelikA / mArjArI subhagA vedhamukhyA syAbahugandhadA // 382 // zyAmalA lalitA gandhadhUlirAmodinItyapi / mRgaH sahasravedhI syAnmArgo mRgamado'pi ca // 383 // 1 pIta 2 pItaBK 3 gaura 4 vAhika Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH kapilA piGgalA kRSNA trividhAtastu ' paJcadhA / cUrNIkRtA tu kharikA tilAbhA tilakAparA // 384 // kulatthikA kulatthAbhA tasyAH sthUlA tu piNDakA / tataH sthUlA nApikAtha karpUro himavAlukaH // 385 // syAdvegughanaparyAyasAraparyAya ityapi / pi syAccandraparyAya himAGkaH zAmbhavaH punaH // 386 // gozIrSastailaparNaH syAttArAbhraH kumudaH zilA / mihakApyatha tadbhedAH potAbho bhImasenakaH // 387 // zrapi syAcchaMkarAvAsaH pAMsuH zItakaraH punaH / pi' objasAraH sAropi jUTikA vAlukaH punaH // 388 // himayuktaH zItaleopi paJcika ' zcaivamAdayaH / cInakazcanakarpUraH kRtrima dhavalaH paTuH // 386 // dIpakarpUrajopi syAtsaca karpUranAmakaH / pItA tu gautamI gavyA vandanI yA ca kAJcanI // 360 // medhyA manoramA zyAmA rAmA gaurI ca rocanA / gorocanA ca maGgalyAtha javAdiH striyAmiyam // 361 // gandhaparyAyarAjArtho mRgArthAdharmajo'pi ca / striyAM kardamaH ' snigdhaH kRtrimo'pi tataH punaH // 362 // B 1 KB 2 kulusthikA 3 gandhaH 4 pijoKS 7 mAtila B 5 cika B 6 3 6 candanIyA BK Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH samUhagandho gandhADhyaH sugandhataila ityapi / kaTumodo 'stUNIkaH stUNIkAntaH kuTherakaH // 363 stUNikaH pItakaH kAnto nandI kalapa ityapi / jAtipatrI jAtikozI sumanApi ca patrikA // 364 // jAtIphalaM jAtisasyaM zAlUkaM sumanaH phalam / majusAraM " jAtisAraM puTaM dveSyaM tu kolakam // 365 // kaGkolakaM kRtaphalaM maricaM kaTukaM phalam / kaTaphalaM sthUlamaricaM mAdhavocitamityapi 366 // karpUrAgarukastUrI kakko 'lairyajJakardamaH / gAtrAnulepanI varttirvarNakaM tu vilepanam // 367 // cUrNAni vAsayogAH syurvAsitaM bhAvitaM triSu / priyaMguH phalinI zyAmA priyavallI phalapriyA // 368 gaurI goviMdinI vRntA karabhA kaMDukaGganI / laGa gurA gauravallI ca subhagA parNabhedinI // 366 // zubhA pItA ca maGgalyA zreyasyatha suzrUpakaH / zrIvAsaH zrIraso veSTo dhUpAGgastilaparNikaH // 400 // veSTasAro ramAveSTaH cIrazIrSaka ityapi / uzIraM tu mRNAlaM syAjjalavAsI haripriyaH // 401 // 7 64 1 pa 2 kAloya 3 jAtI B * varNako varNako'sAvi puMliGgo mAghe / 4 majja 5 dveNyaM 6 kaMkAlai 7 paka: KSB Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH abhayaM vIraNaM vIraM samagandhikamityapi / raNapriyaM vIrataraM ziziraM zItamUlakam // 402 // zubhraM sugandhikaM cApi kalakaM cAtha zekharam / striyAM lavaGgakalikA divyaM klIbe na'ca striyAm // 403 // lavaGga devaparyAyapuSpaparyAyakaM phalam / lakSmIparyAyapuSpArthaM gAraM vAntasambhavam // 404 // ruciraM syAdatha svAduH sudhUmo garusArakaH / gandhadhUmabhavothAstrI kRSNAdagarukASThake // 40 // agururvasukaH kezyaH zRGgAro vizvarUpakaH / dhUpArho vallaro'pi syAnmizravarNo'tha pItakaH // 406 // alAro'nAryako lohaH sa ca varNaprasAdanaH / kASThAguruH kRmijagdhazcAtha syAdahanAguruH // 407 // dAhAguru AhakASThaM puraM dhUpAGgadaH punH| vallabhaH pUramathanaM maGgalyAmallike striyau // 408 // gandhArtha maGgalAccAtha turuSko yavanaH kpiH| piNyAkaH kapijo dhUmraH zilpisAraH sugandhakaH21406 zilpikaH pItasAraH syAt piNDitaH piNDatailakaH / karevaraH kRtrimako lepanazcAtha gugguluH / // 410 // 1 canaB 2 plavamBK 3 vAntiBK 4 saB 5 basukaHB 6 varNeB 7 gaB 8 gaB | pUraka 10 zlokArdhanAsti pustake 11 pinAka: 12 sugandhiBK Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 // 66 kezavakRtaH kalpadrukozaH mlecchadviSTo bhavAnISTo jaTAlaH kauzikaH purH| nizATako bhUtaharaH kAlaniryAsazAvarau // 411 // marudezyo rUkSagandhA' vAtaghno mahiSAkSakaH / deveSTo'pi ca rakSohA dityo durgaH zivopyatha // 412 // gandharAjaH svarNavarNaH suvarNakaNagugguluH / palaMkaSazca surabhivaMzapItotha bhUmijaH // 413 // mahiSAsuramajjottho durgAparyAyavallabhaH / AzApurodbhavo durgAhlAdo bhUtana ityapi // 414 // medhyaH saurabhyadaH shaalniryaasstvgnivllbhH| rAlaH sarjarasaH zAlaH kAlaH knklodbhvH||415|| bahurUpaH kalalajaH surabhiryakSadhUpakaH / deveSTaH zItalo'pi syAdatha pAlIndabhISaNau // 416 // saurASTraH zikharI kanduH kandUraka sukandako / bahugandho gopuragastIkSNaH zaMkhaH kharaH shkH||417|| rupyo'pi badarIpatraH zlalaH kozIhanuH striyAm / zipiH zukti' gahanuH punaH parNavilAsinI // 418 // saMdhinAlo nakhArthaH syAdatha vyAlanakhaH punaH / vyAlAyudho vyAghranakhaH kUTasthazcakranAyakaH // 416 // 1 dhoB 2 durgaziroB 3 subhagoSaB 4 kura5 muka ra muku 6 kharAzakaHK * zlIla:B + hanuniyAmaB 4 nAhanugaHB Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH cakrI cakranakhazcApi kAlaH puMsyatha SaNpunaH / saMskAro gandhamAlyAdyairyatsyAttadadhivAsanam // 420 // talpamastrI tu talinaM klIbe syAcchayanaM punaH / zayanIya striyAM zayyA khaTvA syAnmaJcako'striyAm 421 dvayormaJcazva paryaGkapalyako puMsi cAstaraH / klIbe cAstaraNaM tatrAcchAdane kazipuH punaH // 422 // astriyAM kasipuzcAtha syAducchIrSakamastriyAm / upadhAnaM copabahazcAtha paryastikA striyAm // 423 // avasa'kthinikA khaTvA niSadyA khaTvikA sme| svAvetrAsanamAsandI pratigrAhapatagrahau // 424 // astriyAM pAlaka klIbe viSTarAsanake ubhe / striyAM klIbe tu pIThaM syAdauzIraM zayanAsane // 425 // dve ekoktayAthAtmadarza zrAdarzaH pItacampakam / darpaNo mukurazcAtha pradIpaH kajaladhvajaH // 426 // doSAparyAyatilako gRhaparyAyato mnniH| snehArthAzanaparyAyo dazArthAdindhanArthakaH // 427 // dIpikA dIpamallI syAdatha nirmanthanaM ca SaN / nIrAjanaM dIpapAtrairdIpasthAnaM striyAM punaH // 428 // thikAnikhaTvArA 2 ka:KB Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 kezavakRtaH kalpadrukozaH pUSiH syAdatha dIpAdho daNDe sati shikhaa'mH| dIpArthAvRkSaparyAyaH kaumudI tarurityapi // 426 // atha syAtkajalaM klIbe dIpocchiSTaM tathAJjanam / puMsi syAtpakSako'strI syA'da vyajanaM taalvRntkm|430| uttepo barhipicchotthe cAmare tu prakIrNakaH / astrI triSu vicitraM syAnmRgAditvaksamudbhave // 431 // zrAlAvataM jalaklinnavastreNa racite'pi ca / triSu syAtkaGkataH kezamArjanazva prasAdhanaH // 432 // "giriyako giriguDo bAlakrIDanako guDaH / giriparyAyavacanaH samau kandukagandukau // 433 // nizcuGkataM dantazAnaM piSTAnto dhUligucchakaH / kalpadrau kezavakRte phalite nAmalumbakaiH // 434 // tAIyo narakANDo'yaM bhUskandhe siddhimaagtH||435|| iti narAdiprakANDaH / jmdgnibhrdvaajvishvaamitraatrigautmaaH| vasiSThakazyapAgastyA RSayo gotrakArakAH // 1 // gotrANAM tu sahasrANi prayutAnyadAni ca / UnapaJcAzadevaiSAM pravarA RSidarzanAt // 2 // 1 tarunikA 2 dvIjanaM vIjanItyapi 3 dhavitraM ? 4 girIyako 5 to' Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH briyamANAtayA vApi sattayA vAnuvarttanam / ekasya dRzyate yatra tad gotraM tasya kathyate // 3 // kulaM tu gotraM jananaM klIbe strI saMtatiH pumAn / vaMzonvavAyaH santAno 'nvayo varNacatuSTayI // 4 // brAhmaNakSatraviTazUdrAzcAturvarNyamiti smRtam / syAdAmuSyAyaNo'muSyaputrazca brAhmaNAyanaH // 5 // prakhyAtanaptRkazcApi bIjyaH kulyaH kulodbhavaH / mahAkulaH sabhya zrAryaH kulInaH kulasaMmataH // 6 // garbhAdhAnaM puMsavanaM garbharakSaNamityapi / sImantonnayanaM jAtakarma medhAjanistathA // 7 // utthAnaM nAmakaraNamannaprAzanamityuta / cUDAkarmopanayanaM batAdezanameva ca // 8 // samAvarttanamudrAhastatraivAgneH pradhAraNam / ebhiH smArtezca saMskAraiH saMskRto brAhmaNa mtH||6|| bhUmiparyAyadevArtho mATharaH kaThavADavau / sUtrakaNTho vedagarbhaH sAvitro'pi trayI tanuH // 10 // syAnmukhavyayaparyAyajanmaparyAyaityayam / varNajyeSThaH zamIgarbho brahma SaTakarmakRtpunaH // 11 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 kezavakRtaH kalpadrukozaH brahmacArI gRhI vAnaprastho bhikSuka ityapi / atha tatra brahmacArI varNI mukhyAzramI vaTuH // 12 // upanIto mANavako mekhalI vAjinI' punaH / tathA gurukulAvAsI sa ca syAdvividhaH kramAt // 13 // yAvajjIvaM brataparo naiSThiko gRhasaMmukhaH / upakurvANa iti cAtho vaTUkaraNaM tu SaNU // 14 // nayanaM nAyanaM nAya upAdatha dvijAyanam / syAtsUtraM brahmayajJAbhyAM pavitramupavItakam // 15 // devaparyAyalamAtha striyAM mauJjI tu mekhalA / jyorNAsUtrI kaThakSatravizAmeSAM hyanukramAt // 16 // aiNeyaM rauravaM gavyamajinAni tathA punaH / pAlAzo vAthavA vailvo naiyagrodhastato'paraH // 17 // audumbaraH sa prASADho varNaH sopi ca vaiNavaH / rambhAbhaMgocha gRhasthAnAM vrate syAdvatinAmapi // 18 // zrAmantritAdimadhyAntabhavatIzabdasaMyutAm / bhikSA dehItyatha skandhAdvAmAtkaTyavadhisthite // 16 // hRtpRSThavaMzage yajJopavItI syAdataH pumAn / / savyazcA pyapasavyastu prAcInAvIta ityapi // 20 // 1 cAjinI 2 vaiNaHB3 thA B * rAmbhodaNDo iti syAt / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 71 kaNThalambini nIvItI pravItI pRSThalambini / athAJjalirvedapAThe puMsi brahmAJjaliH punaH // 21 // brahmAraNyaM pAThabhUmiH sAGgavAkye parAyaNam / parAyaNaM ca sAkalyamathApi brahmabindavaH // 22 // vedAdhyayanakAle ye vidyuSo mukhniHsmRtaaH| svAdhyAyastu japaH pATho dharmabhANaka ityapi // 23 // vedamAtA tu gAyatrI sAvitrI tripadA ca saa| vaizvAmitrI vyAhRtayo mahAvyAhRtayaH striyAm // 24 // varivasyA tu zabhUSA paricaryApyupAsanam / paryupAbhyAM samupAbhyAmanvAbhyAmAsanaM ca SaNU // 25 // upasparzastvAcamanamAcAmothApyabhASaNam / vAcoyamazca yamanaM maunaM syAdapyatha striyau // 26 // 'zrAnupUrvyAvRtA cAtha paryAyo'nukramApi ca / paripATI striyAM cAya paryAyaH syAdupAtyayaH // 27 // atipAto'tha niyamastvastriyAM vratamityapi / puNyakaM tUpavAsAdyamupavastamupoSaNam // 28 // zraupavastaM tUpavastamastriyAmupavAsakaH / upoSitaM copavastA'nazanAnazanaM punaH // 26 // 1 bhAnupUrdhyA vAvRtApya 2 paryayaH / aupavastraM copavanaM 4 neB Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH rogakrodhabhayairyattadannatyAgAcca laGghanam / yantare yantare' bhuktaM tattu SaSThAtma kAlakam // 30 // zrarddhAnaM cArddhazanaM vijJeyaM cArddha bhojane / nityakarmasamA hAranaiSTuye caika 'cittatA // 31 // maNibandhAtpuro brAhmaM mAnuSaM karabhAntarA / zraGgulyayeSu devaM syAttarjanImadhyamAntarA // 32 // devyAmadhyAnAmikayormUlamAgneyamityapi / zraGguSThatarjanImUle pitryaM tIrthAni vai kare // 33 // upAkarmopA karaNe syAtstriyAmapyupAkRtiH / sarvainasAmapabhraMzi japyamastryaghamarSaNam // 34 // vAcyaliGgaM 'tadvati paNU caritaM zIlamastriyAm / brahmAsanaM dhyAnayogAsane kalpo vidhiH kramaH // 35 // mukhyaH syAtprathamaH kalpo' hyanukalpastato'dhamaH / namaskArAbhivAdau ca pAdagrahaNamityapi // 36 // atha yastUpakurvANaH snAtI snAtaH sa zrAplutaH / samAvRtto gRhamukha labdhAnujJo guroH kulAt // 37 // vratI yAvadvivAhaM syAduvyorvAhaH parigrahaH / pANiparyAyagrahaNaM pIDAparyAyakaM punaH // 38 // 72 1 bhuktamAhu: B 2 bhojanam 3 TaGkatABK 4 ca tadvat SaNB 5 nukalpastu B Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 'pariNAyaH pariNayo vAdhukyaM dArakarma ca / tasminkAle gRhItAgnirAvasathya upAsanaH // 36 // navoDhAvastraM vAdhUyaM SaNAnandapaTastriSu / parigRhya vatI snAto gRhAnmedhyAzramI sthitaH // 40 // saMskArakarttA sa guruH zrotriyacchAndasau samau / zrotraM klIva upAdhyAyo'dhyApako brAhmaNAyanaH // 41 // yajanaM yAjanaM pATho'dhyApanaM ca pratigrahaH / dAnaM ceti ca SaDyantra sA syAdAjIvikA striyAm // 42 // vArttA vRttiH punaH klIbe varttanaM jIvanaM punaH / "puMsyAjIvo'pi yadbhadyagAmyeSAM triSvitaH punaH // 43 // zaunAmRte mRtaM tadvadRtaM cApyamRtaM kramAt / sevAkRSiryAcitaM cAyAcitaM tu ziloJchake // 44 // pratigrahazca sAdhubhyaH kramAdeSAM ca lakSaNam / tyaktasvasvAmikakrayyakaraNAvacaya zrApaNAt // 45 // uJchosstriyAM tathA kSetrAt kaNizAvacayaH punaH / syAdastriyAM zilaH zailaH kkIbe yAcitamityapi // 46 // anUcAnaH pravacane sAMge dhItI gurozca yaH / vidvAnvipazcidoSajJaH sansudhIH kovido budhaH // 47 // 6 73 1 parINayaH 2 vastra B 3 zrautraM 4 zlokArddhanAsti BC pustakayoH 5zikaH 6 stu B 10 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 kezavakRtaH kalpadrukozaH dhIro manISI jJaH prAjJaH saMkhyAvAnpaNDitaH kaviH / dhImAnsUriH kRtI kRSTilabdhavarNo vicakSaNaH // 48 // medhaH kAlAtarI'vipro mtimaashikssitaakssrH| 'vRddho vido vidAnazca prekSAkAryapi zAstravit // 46 // dUradRgvidathaH sUrI prajJAlaH prajJilaH punaH / syAhIrghadUrayodarzI kRtakA vizAradaH // 50 // vaijJAnikaH kRtamukho medhAvI vidurityapi / kuzAgrIyamatidakSo vijJo vijJAtazikSitau // 51 // cheko vidagdho viduro niSNAtaH kRtadhIrapi / "nirdiSTo nipuNe boddhA sumatiH kuzalo'pi ca // 52 // prekSAvAnvibudhazcograH prauDhaH prAjJo vidannatha / chAtrAntevAsinau ziSye zaikSaH praathmklpikH||53|| navInaziSyaparyAyastriSvete vidvdaadimaaH| guNanaM zIlanaM poSaH svAdhyAyo dharma bhANakaH // 54 // pATho'pi ca japo'bhyAso vedeMgAdau punaH punaH / ekabrahmavatAcArA mithaH sa brahmacAriNaH // 55 // satIrthAzcaikaguravaste shaadhyaayinstrissu| .. zeSamakSaramAdAya pratizlokaM krameNa tu // 56 // 1 vijJo 2 vRddho ityAdi zikSitAparyantaM sArddhazlokadvayaM nAsti pustake 3 kRtIkarma nediSTho 5 mA 6 prajJoBKS 7 bhAvaka: B Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zranyonyaM zlokapaThanaM pratimAlA striyAM ca sA / yajJaH savo'dhvare yAgaH saptatanturmakhaH RtuH // 57 // viSNuparyAyavacano manyustomazca saMstaraH / prayAga zrAvazcaiva miSTazrAbhiSavo havaH // 58 // ijyA striyAM puMsi meneo dharmo nA satramastriyAm / barhiH klIbe vitAnaM syAdastriyAM ca dhRtiH striyAm // 56 // iSTiH saMsthA pumAnmedhaH savanaM SaN bhidasya ca / rAjasUyaM' vAjapeyaM puMsi klIbe'tha tasya ca // 60 // prAraMbhasyaiva niyame dIkSA tu vatasaMyamaH / RviddhatA yajurvitsyAdadhvaryuH sAmagaH punaH // 61 // udgAtA syAtsaptapaJcacaturbhistadguNAH kramAt / yaSTA tu yajamAnaH syAdAdeSTA tvadhvare vatI // 62 // ijyAzIlA yAyajUko yajvA tu vidhineSTavAn / A pyAsutIvaleopyagniM citavAnagnicit pumAn // 63 // sarvavedAH sa yeneSTo yAgaH sarvasvadakSiNaH / saumikI dIkSiNIyeSTiH somasyAbhiSave kRte // 64 strI sutyA savanaM klIbe syAtpuMsyabhiSavaH punaH / zrAtithyAdyA iSTayaH syuryajJAnto'vabhRthaH pumAn // 65 // 1 yo vAjapeyaH B 2 stadgaNAH B 75 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH yobhimantraya nihanyeta sa syAtpazurupAkRtaH / paraMparA kaM' zasanaM prokSaNaM ca makhe vadhaH // 66 // pramIta upasaMpanna prokSitau vAcyaliGgakAH / syurathApi ca sAMnAyyaM haviSyaM hotrakaM haviH // 67 // nau hutaM triSu dravye tyaktaM cApi vaSaTkRtam / pAraMparyopadeze syAdaitihyamitihAvyayam // 68 // zrAdyaM jJAnamupajJA strI jJAtvArambha upakramaH / darzazca paurNamAsazca yAgau pakSAntayoH kramAt // 66 // strI samajyA samAjyA syAtparvatpariSadau na nA / goSThI sabhA samitsaMsanna nAsthAnaM sadaH sadAH // 70 // 'sthAnI sadI kIbe striyAM ca samitiH striyAm / sabhAsadaH sabhAstArAH sadasyA vidhidarzinaH // 71 // sAmAjikAH prAznikAzca sabhyAH pAriSadA zrapi / " pariSad lAH pariSadAH parSadyAH pariSadvalAH // 72 // pariSadyAH pArSadAzca pArSadyAH parSadA pi / te'pi syuH pAriSadakaH zratha syuH prAgghavigR hAt // 73 // prAgvaMzaH syAdyatra tatra samyagyAtrA divaukasAm / devadroNI ca saiveoktA kuMvA 'sugahanA vRtiH // 74 // 76 1 zamanaM 2 tA KC 3 BKS samajvA B 4 samajyA B 5 sadA 6 prasthAna B Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH vediH pariSkRtA 'bhUmizcatuSkaM ca catuSkikA / striyAmapi ca vedI syAtsthaNDilaM catvaraM same // 75 // yajJArthAtsambhaparyAyo yUpo' strI syAdathAstriyAm / caSAlo yUpakaTake yUpakarNe ghRtAvaniH // 76 // yUpAyabhAge tarmA'strI manthane' dhoraNirdvayoH / raNIca striyAM tatra cAtra manthapramanthakAH // 77 // bhedAH syurasyA zraGgAnAM praNItastu susaMskRtaH / mahAvIraH samRhyaH syAtparicAyyopacAyyakau // 78 // 'prayojakopyathAnAyyo gArhapatyAtpraNIyate / yaH syAtsadakSiNAgnirhi' sthAnabhedAttu te trayaH // 76 // dakSiNAgnirgArhapatyAhavanIyAzca te'rddhakAH / paJca sabhyAvasathyAbhyAM pUrNAdhAnaM taducyate // 80 // trayaM trayI tretA homabhasma tu vaiSTubham / rakSA bhUtirvibhUti strI klIbe bhasitabhasmake // 81 // ucchiSTamagniparyyAyAt cAro nA zoSakaM triSu / bhAle tiryaggatAstisro bhasmarekhAstripuNDrakam // 82 // homadhUmastu nigo havanI homakuNDakam / kAlImasI dhruvA dhUmrA lohitA ca sphuliGginI // 83 // 77 1 parikRtA 2 sthANDilaM 3 thAB 4 cA 5 prayojaketyAdi terdhakA paryantaM sArddhapacaM pustake nAsti / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 kezavakutaH kalpadrukozaH tathA vizvarucizcaiva saptavizvA havirbhujaH / atha syuryajJapAtrANi sruvaH puMsi ca vA striyAm // 84 // striyAM khuH sUrathApi syAdupabhRtsyAtstriyAM juhUH / juhuH pumAn sruka striyAM syAdadharottaraNe kramAt // 85 // dhruvA sA yajJakarmArthaM ' yasyAmAjyaM nidhIyate / zramikSA tu smRtAmIkSA kSIreNa samitaM dadhi // 86 // kSIraM zaraH payasyA syAnmastunyapi tu vAjinam / iSTaM tu kArttavaM karma vApIkUpAdipUrtakam // 87 // iSTApUrtta tadekAttatyA havyapAke caruH pumAn / paramAnnaM pAyaseo'strI syAt kSIre 'yyapi vAcyavat // 88 // Rk sAmidhenI dhAyyA sA yA syAdagnisamindhane / gAyatryuSNiganuSTupa ca bRhatI paMktirityapi // 86 // triSTup ca jagatI cAtijagatyapi ca zakkarI / zraSTatirdvitIyAH syuratipUrvA tathA kRtiH // 60 // sA tu prAvisamatyudbhayaH syuzchandAMsyekaviMzatiH / striyAM paGktiH saiva virATU 'triSTuptRSTububhe same // 69 // vRttaM samaM cArdhasamaM viSamaM trividhaM ca tat / gaNabaddhamidaM chanda zrAryAyaM mAtrikaM ca tat // 62 // 1 sarvayajJArthaM B 2 militaM KBS 3 zarAK 4 ca B 5 katiyaM B 6 pica KC triSuniSTuKC * jihvA iti syAt I 7 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 7 havyaM kavyaM devapitRdeyamannAdikaM kamAt / zrAjye tu dadhisaMpRkta pRSadAjyaM pRSantakaH // 3 // danA tu madhusaMpRktaM madhuparko'striyAmatha / ... havitrI strI homakuNDaM barhimuSTistu viSTaraH // 14 // amRtaM yajJazeSe syAdvighaso bhuktazeSake / rAddhaM siddhamatho cAruvatA mAsopavAsinI // 65 // agnihotryagnicitsAgnirAhitAgnirathApi ca / agnyAdhAnamagnihotramagnirakSaNamityapi // 66 // dharmAgnistu mahAjvAlo mahAvIraH pravargavat / . vedapAThazca homazcAtithyarcA pitRtarpaNam // 17 // bhUtAdibhyonnAdide ye strIpuMsorvalirityapi / brahmadevanarapitRbhUtayajJA zramI kramAt // 18 // catvAraste pAkyajJA brahmayajJo'tra paJcamaH / tyAgo vihApitaM dAnamutsarjanavisarjane // 6 // vizrANanaM vitaraNaM sparzanaM pratipAdanam / prAdezanaM nirvapaNamapavarjanamaMhatiH // 10 // pradezanaM vizraNanamatisarjanamityapi / visarjanaM ca puMsi syAdutsargaH sparza ityatha // 101 // 1 pRSAtaka:DKS 2 dharmA B3 yA 4 yaMB Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 kezavakRtaH kalpadrukozaH tulA hiraNyagarbhazca brahmANDaM kalpapAdayaH / gosahasraM svarNakAmadhenuH svarNAzva eva ca // 102 // hemahastikarathaH paJcalAGgalaM svarNamedinI / vizvacakraM kalpalatA saptasAgarakaM tathA // 103 // ratnaM dhenurmahAbhUtaghaTaH SoDaza ucyate / mahAdAnAni cAnyAni daza syuH kanakaM hayaH // 10 // tilA nAgastathA dAsI rathaH pRthvI gRhA api / kanyA dhenuzca kapilA dAnAnyetAni vai daza // 105 // hiMsAkAbhicAraH syAdyajJAha karma yajJikam / mRtArthaM yadaha namUrdhvadaihikamityapi // 106 // ekAdaza dvAdazAhakRtye tu syAt kriyA striyAm / apinUtanaparyAyazrAddhaM kAraTamastriyAm // 107 // pitRpaktividhAnaM syAtsapiNDIkaraNaM ca SaN / pitRdAne nivApaH syAnnirvApaH zrAddhamityapi // 10 // svadhA'vyayAnavyayaM syaapitRdaanvidhaavth|| devadAne'pi svAhaivamatha zrAddhAdikaM ca yat // 10 // pitRyajJo mAsi mAsi tdnushraaddhmstriyaam|| anvAhAryamaSTame'hno muhUrttaH kutapo'striyAm // 110 // 1 yajJiyam 2 zrAddhakarmaNi * stI iti syAt Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH paryeSaNA parISTiH syAdanveSaNA gaveSaNA | yAcanAdhyeSaNA yAJcA parISTirapi cArthanA // 111 // arghA yattadarghyaM syAtpAdyaM pAdArhavAriNi / zrAtithyaM syAdAtitheyaM tatra sAdhvAtitheyakam // 112 // prAghUrNakaH prAghuNakaH 'prAghuNo gAtha ityayam / gRhAgataH syAdatithirdvayordezika ityapi // 113 // zrAgantuko nAsya' tithiH samIcI vandanA striyau / sa tu triSUpasaMgrAhyo yobhivAdyo yathAvidhi // 114 // pAdaparyAyagrahaNamupasaMgraha ityapi / pUjA namasyApacitiH saparyApyarhaNA striyAm // 115 // varivasyA tu zuzrUSA paricaryApyupAsanA / zranvAsanApyupAstiH strI klIve zuzrUSaNaM punaH // 116 // kauzalI kuzalaprazne vrajyATATyA sarApi ca / sAryA mArgaparyAyasthitiH paryaTanaM same // 117 // niyogaH ketanaM zrAddhe devArcAdau tu paJcadhA / puSpe dhUpadIpa naivedyamiti satkriyA // 118 // zrarghapAdyA' camasnAnamadhuparkAdhikaizca taiH / dazadhAtho SoDazadhA 'sAsana svAgatAmbaraiH // 116 // 1 prAhuNo 2 tithIBKS 3 sanam 4 caryA 5 camana B svAsana B 11 81 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ kezavakRtaH kalpadrukozaH bhUSAcandanasaMmitraiH sottarAcamanI' yakaiH / dhyAnAdikakriyA tIrthA nididhyA sAtusAsthirA // 120 // nididhyAsanamapyetanmananaM tvAtmacintanam / RSayo mantradraSTAra RSayaH saMzitavatAH // 121 // zApAstrAH satyavacaso vyAsAdyAste maharSayaH / devarSayaH kacAdyAH syu bhallAdyAstu maharSayaH // 122 // RtuparNAdayo rAjarSayaH kANDarSayastvamI / jaiminyAdyA nAradastu kapivakto vidhAtRbhUH // 123 // syAdbrahmAdevaparyAyapizunaH kalikArakaH / / devabrahmA devalaH syA'durvAsAstu kuzAraNiH // 124 // prAcetasastu vAlmIkiH kavijyeSTho vazaH kaviH / kuzI ca maitrAvaruNo vAlmIko valmiko'pi ca // 125 // valmIkI vAlmikI cAtha sa syAtpArAzarI punH| kRSNadvaipAyano vedavyAsaH syAtsatva bhArataH // 126 // vyAsaH kRSNaH sAtyavataH kAnIno bAdarAyaNaH / pArAzaro mATharo'pi pArAzaryastataH punaH // 127 // dvaipAyanothAsya mAtA vAsavI styvtypi| yojanAgandhaparyAyA matsyotthA gandhakAlyapi // 128 // 1 yake 2 cAtma 3 nA 4 bhelA 5 / 6 kovaB 7 syAcca 8 bhAratam Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 83 vAsavI matsyagandhApi 'dAzeyI zaMtanupriyA / mAtA vicitravIryasya punazcitrAGgadasya ca // 126 // vasiSTho'rundhatInAthaparyAyyApava ityapi / samaitrAvaruNo'pi syAdakSamAlA tvarundhatI // 130 // trizaGkayAjI gAdheyo vizvAmitrazca kauzikaH / vaizvAmitro yAjJavalkyo yogezo brahmarAtrikaH // 131 // dadhIcizca dadhIco'pi vadAnyazreSTha ityut| yAyAvaro jaratkArurdevI ca manasA priyA // 132 // jaratkArustayoH putra zrAstIkazcAstiko'pi ca / gautamastu zatAnando mAturIyastu pANiniH // 133 // zAlAturIyo dAkSeyaH zAlaMkiH paanninaahiko| "zivaparyAyabhakto'tha gonardIyaH pataJjaliH // 134 // kAtyAyano vararuciH kAyo'pi ca punarvasuH / medhAparyAyajiccAtha vyADivindhyanivAsyapi // 135 // nandinIputraparyAyaH kaNAdaH kAzyapo'pi ca / sphoTAyanastu kakSIvAnpAlakApye kareNubhUH // 136 // rucirAtanayArthaH syAdguNavatyapi pAlakI / vAtsyAyano mahAnAgaH kauTilyazcaNakAtmajaH // 137 // 1 dAseyI 2 yadhava ityapi 3 mAtulAnta 4 zirSa 5 pAlikA pAlakA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH drAvilaH pakSilaH svAmI viSNuguptoGgalopi ca / dhanvantaridivodAsaH kAzirAjaH sudhodbhavaH // 138 // brahmIbhUto dvaitavAdI zaMkarAcArya ityapi / upavarSo halabhUtiH kRtakoTi ' rayAnvitaH // 136 // cUrNakRdbhASyakAraH syAdharirbhartRhariH samau I raghukAraH kAlidAso medhArudrastu koTikRt // 140 // guNADhyopyatha bANaH syAdvakragadyanivanakRt / bhAraviH zatrulupaH syAdbhavabhUtistu vizrutaH // 141 // bhUmiparyAyagarbhArthopyatha vaiyAsakiH punaH / 84 vedAntI brahmavAdI syAdatha mImAMsakaH sa ca // 142 // 'jaiminIyopyathaulUkyaH sa ca vaizeSikopyatha / zambukazcApi zambUka ubhau zUdrasutau samau // 143 // saugataH zUnyavAdI syAdvAdiko dvayavAdyapi / zratopyAkSapAdaH syAdyogo naiyAyiko 'pi ca // 154 // pAtaJjalo yaugikaH syAtkApilaH sAMkhya ityapi / lokAyatikacArvAka bArhaspatyAzca nAstikAH // 145 // pAzcArthikaH pAzupataH zaivazvApi mahAvrataH / kApAliko'tha vAmI syAdvAmiko'thApi laukikaH / 146 / 1 rayAcitaH B 2 tautAniko 3 matau 4 vAdavAdyapi 5 pyatha B 6 tyAdyA B 7 vratI BKS = kaulika: B Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zrAnAyI sAmayI mAdhvo vaiSNavaH pnycraatrikH| raktAmbaro bhadanto'pi zAkyabhikSuzca vandakaH // 147 // zvetAmbaraH zvetabhikSuH kSapaNa studigambaraH / nagnADhazramaNAlIka nirgranthA jIvajIvakAH // 14 // celukazcIvarI bhikSurmahopAsakamelikau / vanyazcaityaH zrAmaNeraH sa ca pravrajitaH punaH // 146 // tacchiSyAHzrAvakAH khagAH sudantA ekacAriNaH / buddhAH svayaMbhuvasteSAM bhedAH kharatarAdayaH // 150 // dharmadhvajI liGgavRttiH pAkhaNDaH sarvaliGgini / "uraHkaTaH paJcavaTo joTiGgazca mahAvratI // 151 // kuhanA lobhAnmithyaryA sA syAdapathakalpanA / kSatavratovakIrNI syAbAtyaH saMskAravarjitaH // 152 // jaTAlajaTilI tulyAvatha krpttikaarpttii| alAbhAttu striyastyAgastadazvabrahmacaryakam // 153 // yadrataM yaminAM guptaM khaJjarITarataM hi tat / zizvidAnaH kRSNakarmA brahmabandhuddhijAdhamaH // 154 // naSTAnirvIrahA jAtimAtrajIvI dvijabruvaH / ajapastvasadadhyetA vedahIno nirAkRtiH // 15 // 1 madhvovai mAdhvavai 2 zvaH 3 hIkA 4 SaGgAH (paGgAH) B 5 suMdatA 6 pASaNDaH 7 uraskaTa:B jhoTiGgaBKS Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 kezavakRtaH kalpadrukozaH 'vAntAzI bhojanArtha yo gotrAdi vadati svkm| ucchiSTabhojano devanaivedyakRtabhojanaH // 156 // zAkhAraNDaH svazAkhIyakarmaluptonyakarmakRt / zAkhAhaNDopyanyazAkhA pAThake svIyavarjake // 157 // kaniSThastu kRtAdhAno na jyeSThe hyagnihotriNi / paryAdhAtA kaniSThaH syAjyeSThaH paryAhitaH sa ca // 158 // kaniSThaH somayAjI cenna jyeSThaH somayAgakRt / pariyaSTA kaniSThaH syAtparISTo jyeSTha ityapi // 156 vivAharahite jyeSTha kaniSTho daarsNgrhii| parivettA parivedI parivittistu pUrvajaH // 16 // parivittA sutastasya sA strI tu parivedinI / pUrvoDhA tvadhivinnA syAt pazcAdUDhAdhivedikA // 161 // zastrAjIvaH kANDapRSTho guruhA narakIlakaH / malAdevAdipUjAyAmazcAddho'tha malimlucaH // 162 // paJcayajJaparibhraSTo niSiddhakaruciH kharuH / supte yasminnudetyarkotyastameti krameNa tau // 163 // abhyuditAbhinirmuktau vIrojho na juhoti yaH / agnihotracchalAdyAJcAparo vIropajIvakaH // 164 // 1 vArtAzI 2 lpakarmaK0 3 daB4 varjake svIyapAThake 5 sya tyA 6 punaHB 7 yAtu strI 8 ttA ve 10 muktauB Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH vIraviplAvako juhvaddhanaiH zUdropapAditaH / vaiDAlavatikaH sarvAbhisaMdhI chadmatApasaH // 165 // triNAciketastriogni citavAMstrimadhuzca yaH / karmavidyAyonizuddhA yasya tUbhayapakSajAH // 166 // bahudakSiNayajvAnaH sajJeyastrisuparNakaH / vaikhAnasastu syAdvAnaprastho vanyAnnabhojanaH // 167 // vanyai hasthadharmAtha tapasyA niyamasthitiH / vatAdAnaM parivajyA saMnyAsopyatha yogabhit' // 168 // ahiMsAsUnRtAsteyabrahmAkiMcanatA yamAH / niyamAH zaucasaMtoSau svAdhyAyatapasI api // 16 // devatApraNidhAnaM ca karaNaM punarAsanam / prANAyAmaH prANayamaH zvAsaprazvAsarodhanam // 17 // pratyAhArastvindriyANAM viSayebhyaH samAhRtiH / dhAraNA strI kaciddhaye cittasya sthirabandhanam // 171 // dhyAnaM tu viSaye tasminnekapratyayasaMtatiH / samAdhi strI tadevArthamAtrAbhAsanarUpakam // 172 // evaM yogo yamAdyaGgaraSTabhiH saMmato'STadhA / eSAmabhyAsato yogI bhikSuH sAMnyAsiko ytiH||173|| 1 vit B2 dhi:Kc 3 saM BKS Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 kezavakRtaH kalpadrukozaH parivADapi karmandI tApaso maskarI ytii| pArAzarI raktavastraparyAyaH parikAkSyapi // 174 // vAcaMyamo munirapi dvayoreva munI striyAm / syAtparivAjakazcAtha zete yaH sthaNDile vatAt // 17 // sthANDilyaHra sthaNDilezAyI sthaNDilezayaityapi / tapaklezasahodAntaH kSAntaH zAnto jitendriyH||176|| tapasyA tu tapo japyaM jApyaM jApo japaH punH| kamaNDaluzcaityamukhaH karakaH kuNDikaH striyAm // 177 // yatyAsane brusIbruSyau vRSI vRSiH striyaamimaaH| trivargo dharmakAmAthai zcaturvargaH samokSakaH // 17 // balaturyAzcaturbhadramatha devatvamityapi / devasAyujyamapi ca devabhUyAdikaM punH||17|| prayojyamevaM brahmatvaM brahmasAyujyamityapi / brahmabhUyaM striyAM muktiH puMsi mokSApavarmakau // 18 // klIbe kaivalyanirvANazreyo niHzreyasAmRte / saMnyAsavatyanazanavrate prAyastu na striyAm // 181 // kalpadrau kezavakRte phalite nAmasaMcayaiH / / bhUskandhe brahmakANDo'yaM turyaH siddhimupAgataH // 182 // ityRSigotrabrahmaprakANDaH / 1 pAra 2 la: BKS 3 zrAnto B 4 jAyo B2 kAB Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 86 rAjanyo bAhuparyAyajanmArthaH kSatriyo virATa / rADrAjA syAdapi' kSatraM rAjJi' bhUpArthapArthivau // 1 // bhUparyAyapatikSiddhRt pArthavo bhUpuraMdaraH / bhUmiprajAmanuSyANAM paryAyebhyo dhanasya ca // 2 // netRpezapatInAM ca pAlArthAnAM ca vAcakaH / mUrddhAbhiSiktaH pRthivI-zakraparyAya ityapi // 3 // maNDalezvaraparyAyaH sAmantothApyadhIzvaraH / praNatAzeSasAmantazcakravartI bhayApahaH // 4 // ekajanmA sArvabhaumo pyato'nye madhyamavartinaH / satvapratiratho yasya nAsti pratiratho yudhi // 5 // yeneSTaM rAjasUyena maNDalasyezvarazca yaH / zAsti yazcAjJayA rAjJaH sa samrADatha rAjakam // 6 // rAjanyakaM ca nRpatiH kSatramastrIgaNe kramAt / mahAmAtro dhI sacivo mantrI saciva ityapi // 7 // sa ca granthiharo'mAtyaH syAtpradhAnaM ca na striyaH / amAtyAH karmasacivAstattatkarmAdhikAriNaH // 8 // purohitaH purodhAH syAtstheyo'tha dvArapAlake / dauvArikaH pratIhAro dvAHsthito vetradhArakaH // 6 // 1 dathaH 2 rAT pArtha 3 pArthivo 4 sAmantaH syAda" 5 pyatonye 6 nRpatikSatriyANAM gaNe7 amaatyH| Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH darzako darzitadvAH syAd dvAHstho' dvAssthitadarzakaH / sa ca dvAHsthitadarzI syAt pratihAra udaasthitH||10|| upasthitaH pratIhArI pratihAryapi vA punaH / vyavahAradraSTari syAtprADvivAko'kSadarzakaH // 11 // athApi syAdanIkastho rakSivargo thakohapaH / adhyakSodhikRtastasya nare dauHsAdhiko'pi ca // 12 // garvATo varttako daNDadhAryatha sthAyuko'pi ca / rAjJA yodhikRtaH sa syAdgopo grAmeSu bhUriSu // 13 // svarNAdhyakSo bhaurikaH syAt herikopyatha naisskikH| raupyAdhyattaSTaGkazAlI TaGkaparyAyataH patiH // 14 // kSudropakaraNAnAM copAdhyakSaH parikarmikaH / purAdhyakSa daNDapatiH pauriko daNDapAzikaH // 15 // sthAnAdhyakSaH sthAnikaH syAcchulkAdhyakSastu zaulkikaH / dharmAdhyakSo dhArmikaH syAddharmAdhikaraNItyapi // 16 // hayAdhyakSo hAyikaH syAtpAkAdhyakSastu pAkikaH / caturaGgabalAdhyakSaH senAnIrdaNDanAyakaH // 17 // syAtAmantaHpurAdhyakSe'ntarvezikAvarodhikau / kubjo varSavaraH SaNDhaH (SADhaH text) sauvidallazca kaJcukI 18 1 tstheyo...syA" pustake na dRzyate 2 syAdbhariko" 3 yodhyakSa parikA" 4 zaulkakA 5 dharmAdhyakSo...... kaJca kI" pustake eva dRzyate nAnyeSu / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH sthApatyaH sauvido'tha ' syAdabhRtyo bhRtaka ityapi / sevako rthAnujIvI syAdvairyaridveSaNo dviSat // 16 // duhR syuH sapatno dviD vipakSaH zAtravo'hitaH / paraucAbhermAtiyAtI para: panthikapanthinau // 20 // prateranIkapAkhyau jighAMsudveSizatravaH / zrarAtyArA tyasahanaparyava sthAtramitrakAH // 21 // vidviSazca dviSurvidviT vidveSI dviSato dviSaH / zrabhighAtI cAbhimatiH sApatno'pi sapatnavat // 22 // vairAnubandhI yonyArthamupanAhaH sa ucyate / vayasyaH snigdhaH savayAH sneAH pAMzulakaH sakhA // 23 // suhRnmitramapi klIbe sakhyaM sAptapadInakam / zrAdirAjaH pRthurvainyo mAMdhAtA yuvanAzvajaH // 24 // kuvalAzvo dhundhumAro harizcandrastrizaGkujaH / purUravA baudha aila urvazIramaNo'pi ca // 25 // "udusantAvAyurAyuH putresyAtha puruH puru" / zatadhanvA zatadhanuH tatrabhedepyatho nalaH // 26 // 1 pi 2 nu 3 nyonya puru:k * ukArAntaH sakArAntazcAyuzabda zrAyuH zabdazca / 4 hyaH ke 5 pAMsu " 6 udurAtA 61 7 pUruH Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 kezavakRtaH kalpadrukozaH bAhuko naiSadhaH puNyazloko'zvajJo'sya ca priyA / damayantI tu vaidI bhaimI syAdatha nAhuSaH // 27 // yayAtirarjunaH kArtavIryo haihaya ityapi / kArttivIryaH kArtavIryArjuno mAhiSmatIpatiH // 28 // sahasrabAhuparyAyo dauSyantirbharato'pi ca / sarvadamaH sarvadamaH syAtsarvadamano'pi saH // 26 // zAkuntaleyaH khaTavAGgo dilIpopyatha zAMtanuH / zantanuzca mahAbhISmaH pratIpo'tha parAvasuH // 30 // gaGgAparyAyaputrArtho gAGgayo gAGga ityapi / gAGgAyaniH' zAntanavo bhISmo devavratopi ca // 31 // rakSaHparyAyadantArthaH syAdicchAmaraNArthakaH / prajJAparyAyanetrArtho dhRtarASTro'mbikAsutaH // 32 // vaicitravIryaH pANDuH syAddhRtarASTrAnujo'pi ca / ambAlikeyaH pallyasya kuntI kuntA ca sAtvatI // 33 // pRthAnyA zalyabhaginI mAdrI zalyastu madrapaH / duryodhanastu kururADU gAndhAreyaH suyodhanaH // 34 // zatAgrajo'syAvarajAste syurduHzAsanAdayaH / zakuniH saubalopi syAdgAndhAro'pyakSakovidaH // 35 // 1 gnggaayviH| Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH dudyUtavedI karNastu campAdhipatiraGgarAT / rAdhArkaparyAyasuto vasuSeNazca sUtajaH // 36 // kAlapRSThaM jayo 'dhanvA syaiSA duSTacatuSTayI / suyodhanAdikA sauyodhanirlakSmaNa ityapi // 37 // zrajAtazatruparyAyaH zalyArizca yudhiSThiraH / karNAnujAjamIDhaH syAddharmarAjastapaHsutaH // 38 // vRkodaro bhImaseneo vAyuputraH karavaNaH / vIrareNurnAgabalo vallavo guNakArakaH // 36 // bhImA hiDimbaki mIrabaka kIcakasUdanaH / sAvalItanayArthAriH pAkaparyAyakArakaH // 40 // arjunaH phAlgunaH pArthaH savyasAcI dhanaMjayaH / rAdhAvedhI kirIT ndriH zvetAzvaH phAlguno' naraH // 41 // . bRhannaDeo guDAkezaH subhadrezazca karNajit / hanUmatkapiparyAyadhvajaparyAya ityapi // 42 // bIbhatsurvijayo jiSNu 'gaDavI kAlakhaMjA | bIbhatsazcitrayodhI ca dhanvI yogI ca tadrathe // 43 // nandighoSo dhanurapi gANDIvo gANDivo'striyAm / gAMjave / gAMjivo'pyastrI nakulastvazvazAstravit // 44 // 6 3 1 japA jaMpA 2 saiSA " 3 kaGko'jAtAriparyAya: " 4 hiDa" 5 go 6 gajIvI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 kezavakRtaH kalpadrukozaH tantipAlaH zAkunastu govitsyAgranthikaH punaH / sahadevo'pi caramAvetau mAdrIsutAvubhau // 45 // yudhiSThirAdyAste'pi syujyeSThAH kuntIsutAstrayaH / paJcAmI dharmavAvindranAsatyAnAM sutAHkramAt // 46 // te'pi syuH pANDuputrArthA stApasA atha yajJajA / pAJcAlI draupadI kRSNA pArvatI nityayauvanA // 47 // yAjJasenI vedijanmaparyAyA pANDuzarmilA / sairandhrI paJcasUH paJcavallabhA paJcamIti ca // 48 // syAtpatiH zvazuro jyeSThaH kanIyAndevaraH patiH / tritayaM triSu madhyeSu kRSNAsambandha IdRzaH // 46 // saubhadreyo'bhimanyuH syAdArjunistasya cAtmajaH / parIkSitaH parIkSitsyAduttarAtanayArthakaH // 50 // pArIkSitastu rAjarSirjanamejaya itypi| . yajamAnaH sarpasatre sa ca janmejayopyatha // 51 // drupado yajJasenaH syAt pRSataH kaMpilApatiH / dhRSTadyumno droNaripurapi yAjAbhicArajaH // 52 // draupadaH pArSataH senApatizcAtha zikhaNDini / bhISmAriH strIrUpako'pi sthUNapuMstvapradhArakaH // 53 // 1 stApatvA 2 je 3 kapilA" 4 strIrUKe * jyeSThazvazuraH = bhrAtRzvazuraH (Husband's elder brother) Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 65 ghaTaparyAyajanmArtho bhAradvAjaH kRpIpatiH / droNaH zantanujAmAtA gururAcArya ityapi // 54 // drauNAyaniH kRpIputro drauNioNAyano'pi ca / azvatthAmApi gauraH syAtkRpAcAryastu gautamaH // 55 // zaineyaH sAtyakistulyau sAtvato'pi ca mAdhavaH / satrAjitazca satrajit satyabhAmApitaryatha // 56 // rukmiNIjanake 'pi syAdbhISmo bhISmaka ityapi / damaghoSazcedipatiH zizupAlazca cedirATa // 57 // zrauta veyaH kaMsaH syAdugrasenasuto'pi ca / bAhadrathirjarAsaMdho mAgadho magadhezvaraH // 58 // dvaimAturo rAjagRhasvAmI karNasakho'pi ca / indraparyAyajo bAlI bAlidundubhidarpahA // 56 // sUryaparyAyaputrArthaH sugrIvo vAnarezvaraH / mArutiH kesarisuto hanUmAnhanumAnapi // 6 // rAmadUto yogacaraH sa ca syAdvajrakaGkaTaH / laGkArirAJjaneyaH syAdarjanArthAddhvajArthakaH // 61 // subAhujastu sagaro dailIpiH syAdbhagIrathaH / vikramAdityaparyAyo mahendrAdityasaMbhavaH // 62 // - - 1 zABK 2 tuB 3 koB 4 prograra 5 kaTaka:KC Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 kezavakRtaH kalpadrukozaH sau viSamazIlo'pi sAhasAGkaH zakottaraH / bhaMbhasAraH zreNikaH syAdvAlastu zAlivAhanaH // 63 // sarve pRthuprabhRtayo matAH saukharayo nRpAH / yathAvarNaH praNidhirapasarpazvaraH spazaH // 64 // vArttAyaniH pravRttizca carazvAro'pi vArttikaH / pratiSkazovasarpaH syAt pravikA zopyamI triSu // 65 // sAMvatsaro jyautiSiko daivajJo devalekhakaH / kArttAntikazca mauhUrtI jJAnI praznArthavAdyapi // 66 // atha syAtpuSpazakaTI daivapraznaupazrutiH / tAntriko jJAtasiddhAntaH satrI gRhapatiH samau // 67 // lipikaro lipikaro masipaNyazca lekhakaH / liviMka livika lekhakAraka ityayam // 68 // syAdakSarAccaNazcaJcuH kirikA masidhAnikA / varNa' kUcI ca melAndhuH syAnmasIjalamityapi // 66 // melA' masidvayoH patrAnaM syAcca masI striyAm / striyAM syAtkalamaH puMsi lekhanI cApi na striyAm // 70 // varNatUlyatha lekhaH syAdvarNadUtArthako'pi ca / syAtsvastimukhaparyAyo vAcaH paryAyahArakaH // 71 // 1 zA 2 tAKC 3 pa 4 deva" pustake nAsti 5 ri" 6 ku" 7 masIjalaM " lekhinI 10 syAdatarAdityAdina striyAmityantaM zlokadvayaM " pustake nAsti / 8 mA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 17 tasyaiva mudraNaM mudrA striyAM prtyykaarinnii|| teSAM nibandhanArthaM tu kAcasthAnaM ca na dvayoH // 72 // api syAtkalamasthAnaparyAyA masidhAnikA / uttamarNAdhamarNAdivyavahArArthapatrake' // 73 // dravyAGgabandhanaM tatsyAtteSAM bhedA anekshH| likhitAkSaravinyAse lipilivirubhe striyau // 7 // lipI livI ca tulye sto likhanIyaM tu lekhitm| lekhanIyaM ca likhitaM likhyaM lekhyamamUni ca // 7 // triSu dravye'tha likhanaM lekhanaM lekha ityapi / pustakaM triSu pustaM strI klIbe tu zarayantrakam // 76 // pustakasthApanasthAne prothavaidezikau samau / syAtsaMdezaharo dUto dautya bhAve ca karmaNi // 77 // zradhvanIno'dhvago'dhvanyaH pAnthaH pathika ityapi / yAturganturatho hAriH pathikAnAM ca saMhatau // 78 // svAmyamAtyasuhRtkozarASTradurgabalAni ca / saptaivAGgAnyamUni syuratha paurAstu puMsyamI // 76 // zreNiH striyAM ca prakRtiDhe ime cAtha SaDguNAH / saMdhirnA vigraho yAnamAsanaM dvaidha zrAzrayaH // 80 // 76 1 uttamarNeti zlokAdha pustake naasti| 2 likhaliptaM tu lekhinI 3 tha . . 4 dUtyaM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH atha syuH zaktayastisraH prabhAvotsAhamantrajAH / kSayaH sthAnaM ca' vRddhizca trivargo nItivedinAm // 1 // sa pratApaH prabhAvazca yattejaHkozadaNDajam / sAmadAne bhedadaNDAvityupAyacatuSTayam // 82 // damaH puMsyastriyAM daNDastadvatsAhasamastriyAm / sAma sAntvamubhe klIbelaJcAkauzalike striyAm // 83 // puMsyutkoca upAcAro dAhAra zrAmiSaM dvayoH / grAhyaM pradAnamayanamupAdAnaM ca Dhaukanam // 84 // upAyanamupagrAhyaM prAbhRtaM capradezanam / upadA stryupahAre nA yautakAdestu deyake // 85 // dAyo nA haraNaM klIbe puMsi bhedopajApakau / trivargeNa bhiyA vApi parIkSA sopadhA striyAm // 86 // mAyopekSendrajAlAni kSudrA bhedA amI trayaH / tatra cAstryaSaDakSINaM yattRtIyAdyagocaram // 87 // vikAzo'pi ca vIkAzo'vakAzazca prakAzavat / viviktavijanacchannaniHzalAkAprakAzakAH // 8 // "triSvastryupahvaraM klIbe rahasyaM ca janAntikam / ekAntaM kevalaM channamupAMzurahasI ubhe // 86 // 1 nIti 2 lacAH 3 hAra 4 viSvaKBO Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH klIbAvyayer mantraH syAdrahasyAlocane punaH / syAdvizvAsa'stu vizrambho'So'bhraMzA yathocitAt // 60 // kalpAdezanavA "nyAyA dezarUpaM samaJjasam / yuktamaupayikaM nyAyyamabhirUpaM ca sAmpratam // 61 // ucitaM bhajamAnaM ca prAptaM cAtha samarthanam / saMpradhAraNAnuvAdo nirdezApi nidezakaH // 62 // dezApyatha vai zAstiH zAstI ' syAtAM striyAvime / zrAjJA ziSTiH striyau klIbe zAsanaM cAvadhAraNA // 63 // saMsthA sthitizca maryAdA sImA mantustu puMsyayam / parAdha' pyalIko strI syAt klIve vipriyAgasI // 64 // zatrurjigISeAH purataH svadezAnantaro nRpaH / tasyApyanantaro mitramudAsInastataH paraH // 65 // pArSNigrAhaH pRSThavAsI tasyAkrando nirantaraH / tataH parastAdAsAro'vanatosyApi pRSThagaH // 66 // zrazva vijigISeozca madhyamo bhUmyanantaraH / sapaJcamastakaH SaSTha udAsInastataH pRthaka // 67 // vijigISuH saptamaH syAtpaJcatva' stAdayo matAH / rimitramamitraM mitramitramataH param // 68 // ^ 5 zastiH 1 vizrAma KBC 2 bhraSaB akSaradvayaMnAnyapustakeSu 3 nava B 6 sAstI B 7 vyalIko ? 8 gasau & tyasvA vastyAM SE 4 mabhinItaM B Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 kezavakRtaH kalpadrukozaH tathArimitramitraM ca vijigISoH purassarAH / uzanA maNDalamidaM prAha dvAdazarAjakam // 66 // vijigISurarirmitraM pArNigrAhazca madhyamaH / udAsI'nAtpulomendrau SaTakaM maNDalamUcatuH // 10 // catvAraH pArthivA maulAstiryak pazcAtpuraH sthitAH / mUlaprakRtayaH zatrumitre sahajakRtrime // 101 // sahajaM svakulotpanna kRtrimaM kAryayogataH / mayAsyopakRtaM pUrvamayaM copakariSyati // 102 // iti yaH kriyate sandhiH pratIkAraH pumAnayam / dvipAdyo dviguNo daNDo bhAgadheyo'striyAM vliH||103|| kAraH karo nAthodAnaM bandhanaM zulkamastriyAm / ghaTTAdideye dravye syAdathApi dvividhaM bhayam // 104 // adRSTaM toyavahnayAdi dRSTaM svaparacakrajam / mahIbhujAmahibhayaM sva'cakraprabhavaM bhayam // 105 // sahAyAH sAdhanopAyA vibhAgo dezakAlayoH / vipattezca pratIkAra eSa paJcAGgako nayaH // 106 // kRSirvaNikapatho durga setuH kuJjarabandhanam / "khanyAkarabalAdAnaM zUnyAnAM ca nivezanam // 107 // 3 prAyaM 4 pakSa ra vinipAta 6 evaMB , nAvulo 2 yat 7 khanyAkazca khalAnAM caB Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 101 aSTavargo nRpasyAyamasyaivApacayaH kssyH| vRddhistu varddhana'caivaM sAmya syAtsopyaM trikaH // 10 // udayazca trivargazca zAnti strI syAdamo nri| . mantrI purodhAH senAnIsthiontarvezikastathA // 10 // yuvarAjaH prazAstA ca samAhartopadezakaH / karmAntikaH saMnidhAtA rUpAdyadhikRtastathA // 110 // mantrapAriSadaH paurvyaavhaariknaaykau| / pATaviko durgapAlo daNDeza iti SaT trikAH // 111 // tIrthAni zatrupakSe syuryeSu cAraH prayujyate / samAhartRprazAstArau nAyakaM cApavartya tu // 112 mahiSI mukhyamantrI ca vaidyazceti paThanti ye / teSAmime trayaH svIyAzcArANAM syuragocarAH // 113 // ataH svapakSe tIrthAni bhavanti daza paJca c| caranti puruSAH zatrupakSe ceti craastryH|| 114 // prAjJA darzananAstikyapramAdAlasatAkrudhaH / asatyaM dIrghasUtratvamekena bahubhiH saha // 115 // prakAze ca trayo mantrA mantritatyAga eva ca / aghasaMga iti jJeyA doSA dvAdaza bhUpateH // 116 // 1 dravyaM"? 2 zAstiBK 3 mAyakAK Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH kAmakrodhau lobha'haSauM mAnazcApi madaH punaH / antargato'riSaDvargaH prANasya nuttRSe punaH // 117 // zokamohau tu manaso jarAmRtyU ca varmaNaH / SaDUmayotivRSTiH syAdavRSTiH zalabhAH zukAH // 118 // zrAkhusvaparacakrANi saptatA ItayaH pumAn / bhRtyaimitrezca mantraizca balaM trividhamucyate // 116 // hastyazvarathapAdAtaM senAGga syAccatuSTayam / SaDaGga bhArikakhAbhyAM vAradezikayoddhRbhiH // 120 // sakarmakArairaSTAGga prataptastu pratApavAn / saumyodhigamyo 'tha zucirupadhAtItakaH samau // 121 paurAdyanugrahe yukto vRttiAvRttiranyataH / pakSe pakSe tulAmAnaM bhANDArghapratyavekSaNam // 122 // saMmAnanaM ca mAnyAnAM labdhaprazamanAni SaTa / pratibhogaprAtibhogau zAkAderupaDhaukanam // 123 // zUdrakanyAkaro yaH syAtsa ca' gaurIvarADha"kam / rAdhAcakraM tu tadyantre cale yanmIlyalocanam / 124 pratibimbekSaNavazAdUrdhvaM vedhyamadhomukham / tadvadhanAdikaM karma vIryazulkamiti smRtam / 125 1 lAbha 2 syAdavRSTiH iti pustake nAsti 3 aAkhU c4 punaH ? 5 trividhaM bala 6 myoMza 7 bhANDAyaM 8 kauTanam KC Dhaukanam 6 vyaH 10 tu 11 varATakam Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 103 adhikAraH prakriyA strI dvayozcamaracAmare / lomagucchaH pumAn klIba cAratUlamatha triSu // 126 // chatraM tu nRpacinhArthaM rAjazRGgArthakaM ca SaN / hemadaNDa'cAtapatramutkUTaM coSNavAraNam // 127 // cakraparyAyatogArtha bhRGgAluH kanakAlukA / 3nivezaH ziviraM klIbaM sajjanaM tUparakSaNe // 128 // ratho gajo 'zvaH pAdAtaH senAGga syAccaturvidham / yuddhArthe cakravadyAne zatAGgaH syandano rathaH // 126 // vaGkaro mUlavibhujo yaho pyastrI vimAnakaH / sakrIDArthaH puSyarathI devArthastu marudrathaH // 130 // yogyA striyAM vainayiko'dhvarathaH pAriyAnikaH / karNIrathaHpravahaNaM DayanaM hayanaM same // 131 // zakaTo'strItvanaH klIbe zakaTiH zakaTI striyau| triSu kAmbala vAstrAdyAstaistaiH parivRte rathe // 132 // sapANDukalIyo yaHsaMvItaH pANDukambalaiH / sa tu jJeyazca vaiyyAMgho yo vRto vyAghracarmaNA // 133 / evaM dvIpyAdicarmAdisaMvIte dvaipa ityapi / rathArthAtpAdaparyAyamaGgaparyAyamastriyAm // 134 // 1 himadaNDaMxc 2 mukuTa mulkUTakB 3 nivezaMxc nnm| 6 yaB 7 naM 8 mamra vastrA 5 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 kezavakRtaH kalpadrukozaH cakraM pumAnariddhArAnemI strI nemiritypi| pradhirastrI dvayorANiH striyAmANIti caapynnii||135|| rathAnakIlakenAbhi bhI cakrasya pinnddikaa| striyAmatho nA kuvaraH kUvaro nA yugNdhrH|| 136 // astriyAmapyatha yugamastrI yAnamukhaM punaH / ISAntabandhanaM cApi dhUDhUrvI ca striyAvubhe // 137 // yugAntakIle 'zamyA strI tatsthAne gartamadvayoH / anukarSo dAvadhastha mAsaGgAstu yugAntaram // 138 // rathaguptirvasthA'strIsyUrathAGgAnyupaskarAH / niyantA prAjitA yantA sUtaH savyeSTha sArathI // 13 // dakSiNesthapracetArau kSattA rathakuTumbikaH / rathinaH syandanArohA rathikA rathirA api // 14 // rathabaje striyAM rathyA rathakavyApyatha striyAm / dvayoH prekSA tu dolA strI yAnaM vA puMsina striyAm // 141 // vimAne'tha varAGgaH syAdvAraNo mRga ityapi / hastI dantAvalo dantI sindhuro dIrghamArutaH // 142 // mAtaGgo rAjilaH pIlurjalakAnto mahAmRgaH / mataGgaH sAmajaH kumbhI kuJjaro'nekapo dvipaH // 143 // 3 zasyA 4 sthaMpA 1 narirdhArA ? 2 iSAnta 54 B2 mbanaH 5 syu 6 nyapa ? Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH nilUnaH karaTI nAga ibhaH stamberamo gajaH / karI mataGgajaH padmI 'zUrpakarNo latArataH ' // 144 // piNDapAdaH puSkarI syAcchuNDArI kaja ityapi / vilomarasanArthaH syAdudverdantArthaviSANakaH // 145 // dvayoH kareNurvetaNDaH pecakI puSkarI jI / jalAkAMkSo mahAkAyo'prasvedaH sUcikAdharaH // 146 // zuNDAlaH picilazcApi dhvajo'strI cAsuraH kapiH / gambhIravedI ca karI kariNI dhenukA vazA // 147 // kareNuzca kareNUzca reNukA ca kareNukA / kaNeruzca gaNeruzca striyAmatha ca tadbhidaH // 148 // paJcavarSo gaje / bAlaH potastu dazavArSikaH / vikko dikkopi viMzAbdastriMzAbdaH kalabho'striyAm // 146 SaSTivarSo yuvArthaH syAcchuNDAro'pi mataH sa ca / syAdazItestu vRddho'tha yagandhAghrANato'pare // 150 // na tiSThanti gajAH sasyAdgandhahastI tataH punaH / caturvidhA gajA bhadro mandro mizro mRgo'pi ca // 151 // eSAmAkarajA bhedA vijJeyA bahavo budhaiH / gaGgAsAgarahimAdriprayAgANAM ca madhyataH // 152 // 105 1 sU 2 rate: B 3NDa 4 lI 5 bAlaH porustudazaK pustake nAsti 6 viSko B 14 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 kezavakRtaH kalpadrukozaH cyavana (syAt ) madhyamaM tallohitAbdhezca pshcime| tripuryA ko salAdau ca cedikA rUpakaM varam // 153 // zrIkSetraM gaur3abaGgAla mAGgizyaM tu madhyamam / vindhyAdri veGkaTAdrezca kaliGgadraviDAvapi // 154 // vanaM kAlIyakaM nAma samudrAvadhimadhyamam / zrIzaile devazaile ca malaye parvate vanam // 155 // dAzArNakaM vanaM tatsyA dvaraM sahyAdrimUlataH / bhRgukacchAvadhi vanamaparAntaM ca madhyamam // 156 // dvAravatyAM ca saurASTra kaliGgavanamuttamam / kAlaMjare kurukSetre sindhusAgarasaMgame // 157 // vanaM pAJca nadaM nAma madhyamaM parikIrtitam / kAlepyajAtadanto yaH svalpAGgaH sa ca matkuNaH // 15 // yUthaparyAyanAthArthaH prabhinne mattagarjitau / madotkaTo madakalaH samAvudvAntavirmadau // 15 // kalpitaH sajitastiryagghAtI pariNatazca saH / byAlotra'duSTe gambhIravedI tvavamatAGkazaH // 160 // 1degdaNDArArAlaluSamA yatrArohati pArthivaH / rAjavAhyastUpavAhyaH sAnnAhyaH samarocitaH // 161 // 1nAcyaM vana ra0 2 ryAH KC 3 kAruSakaM B 4 mAgireyaM B 5 vyaGka B vika 6 dvanaM B 7 kaNThA KC - vanaM KCE nAmA 30 10 daNDarA 0 *prAcyaM varaM pATho bhavet / Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 107 'ISArthadantaparyAya uppryaaydntke| striyAM samUha ghaTanA ghaTA yUthaM napuMsakam // 162 // mado dAnaM pravRttizca vamathuH krsiikrH| karinAsA tu hastArthaH zuNDA zuNDAra ityayam // 163 // asyAgraM puSkaraM klIbe'GgulaM syAttasya karNikA / viSANAvastriyAM puMsi dantau nA skandha zrAsanam // 164 // karNamUlaM cUDikA syAdISIkA tvatikUTakam / apAGgadezo niryANaM gaNDastu karaThaH kaThaH // 16 // kaTa'kopyatha kumbhyakSi kUTe syAdiSIkeSikA / avagraho lalATa syAdviduH puMsyubhayAntaram // 166 // kumbhau tu zirasaHpiNDau tayormadhye picuH pumAn / ghAtakumbhastayoH saMdhirArakSastu tato'pyadhaH // 167 // vAhitthaM tadadhodezaH pratimAnamathAstriyAm / . gAtraM tu kariNaH pUrvajavAdyavayave na nA // 16 // aparAvare tu pazcAjavAdyavayave na nA / zrArAlaM pucchamUlasyopAnte syAtpecakaH pumAn // 166 // pArvataH pakSabhAgaH syAtpadmArtha bindujAlakam / madayogavidhAnaM tu byastAramatha talpanam // 17 // B 6 dvinduH 0 7 pUrva B 1 iSArtha B 2 dIpikA B 3 kA B 4 kuTe B 5 vistAra B akSikUTakaM kutaH punaruktamiti nAvagamyate / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 kezavakRtaH kalpadrukozaH pRSThavaMzasya yanmAMsaM syAdatho dantamAMsake / klIbe'praveSTaka tatsyAdatha tadvandhane'pi ca // 171 // andukaH puMsi nigaDo na striyAM zRGkhalaM triSu / pAdapAzazca hijIro na striyAM gajabandhabhUH // 172 // vArirvArI ca prAcI ca prArabdhizca striyAmimAH / gAtrabandhetu tripadI caikasminna pare'pi ca // 173 // totraM veNDakamAlAnaM nirvANaM vaiNukaM punaH / nAlikAkarNavedhinyAmathasyAdaGkazo'striyAm // 17 // dvayoH pmRNiHzRNirapi striyAM syAtAM mRNI zRNI / astyaSThatvaM kuzAgraM ghAtamaGkazavAraNam // 175 // niSAdinAM pAdakarma yAtaM vItaM napuMsakam / kacyA dRSyA varatrA syA dUSA cUSyA kutha striSu // 176 // praveNiH strI praveNI ca paristomaH pumAnayam / varNaH SaNAstaraNaM syAt kaNThabandhaH kalApakaH // 177 // pittajvaraH pAkalosya kUTapUrvastridoSajaH / nAsApUrvasthUlahastaM dantamUle karIrikA // 178 // zaGkhaH kUTo dantamadhyaM prohazcaraNaparvaNi / apaskAraH prajavAgre nAlI nAtrApare nanA // 17 // 4 aparoB 1 prave ityakSaradvayaM na 0 pustake 2 hiMsIroMB 3 prarabdhiH 5 dUSyAB0_ 6 striyAm 7 jvareB 8 ayaB. nAtra Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 106 aSThIvatoradhiSThAne saMdAnaM punapuMsakam / vidhAnaM gajabhakSye syAt klIbe caiva vidhA striyAm // 180 // meNTho meTho niSAdI syAt sAdiH sAdI niSAdyapi / dRzyate'pANDuro yastu keze romNi ca bAladhau // 181 // kaNe ca netrayozcaiva sa syaadairaavtaanvyH| . adhvakSamaH sArasadRk kSamI buddhivizAradaH // 182 // ajaromA sthUlazIrSaH puNDarIkAnvayo gjH| stabdhakarNaH sudehazca kRSNavarNaH kRzodaraH // 183 // sthUlavindurdhanuvaMzaH puSpadantAnvayo gajaH / agnivarNaH suvarNAkSo vegavAJjalalampaTaH // 184 // zrAyato vistRtotyartha vAmanAnvayajaH karI / pracaNDakusumacchAyaH kapotanayanaH kSamaH // 185 // medhAvI tanuromA ca supratIkAnvayodbhavaH / snigdhavAladhidanto yaH zvetavindukarAnvitaH // 186 // pecakalpaH sthUlakalaH sArvabhaumAnvayo gajaH / raudro laghuzirAha svazvetavindusamanvitaH // 187 // pATalApuSpanayanaH sa bhavedaJjanAnvayaH / kumbhasthUlatanuH snigdhalolalohitalocanaH // 188 // 1 pANDaroGga pANDurogaiB 2 yuddham 3 kubjaB 4 prANDa'B hastra...... stamazcita: Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 kezavakRtaH kalpadrukozaH kRSNo' vistIrNahastAgraH kuJjaraH kumudAnvayaH / ghoTezvasturago vItI kivI krAntasturaMgamaH // 186 // vAjI vAhasturaGgorvA gandharvaH saindhavo hayaH / prakIrNaH kramaNaH prothI kuraTaH siMhavikramaH // 160 // syAnmudgamASaparyAyAzanArthazcAmarI ca vATa / zrarthAtputrArthakaH pItiH kesarI haMsa ityapi // 169 // marudratho vAsudevastA vAtAyano hariH / zAlihotrazcaikazapho dadhikrA etazopyaruTa // 162 // vanaH pataGgo heSI syAtsuparNaH zyena ityapi / vItiH saptirdadhikrAvA vAtaskandhArtha ityapi // 163 // sthauryaH paio'vyathizcApi trividhAH syuramI punaH / zreSThamadhyAdhamAH sarve dezadezasamudbhavAH // 164 // abdhivAhIkakambojapArasIkavanAyujAH / saurASTrakoGkaNodbhUtA zrAjAneyAsta uttamAH // 165 // | turaskAra' kIro raTakkasindhusthalodbhavAH / ^ madhyamAH prAgdakSiNadika sambhavAH zAmbhalA zrapi 166 // sArasvatA zrarjalAzca taGgaNA zradhamA zramI / varNaiH zuklAdibhirvarNA brAhmaNAdyA yathAkramam // 167 // mirmizrA vinItastu sAdhuvAhI javAdhike / javanAthAzvamedhIye yayuryAyAvaro'pi ca // 168 // 1 kRSTa vistIrNa B 2 vyadhiB 3 kI B 4 zamabhalA: KC 5 ne n Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpaDukozaH 111 kizoro'lpavayasko'zvo rathyo voDhA, rathasya yaH / pRSThyaH sthUrI prasUraSAM vAmyazvA vaDavArvatI // 166 // gaNe tu vADavaM tAsAM durvinItastu sUkalaH / kazyaH kazArho hRdvAvarttI zrIvRkSakI hayaH // 200 // paJcabhadrastu hRtpRSThamukhapArzveSu puSpitaH / pucchoraH khura'pucchAsyaiH sitaiH syAdaSTamaGgalaH // 201 // site tu karkakekA khAMgAhaH zvetapiGgale / pIyUSavarNaH serAhaH pIte tu harimA hyaH // 202 // kRSNavarNastu khuGgAhaH " kiyAho lohito hayaH / nIlA nIlakepi syAnniryUhaH kapilo hayaH // 203 // vollArazcAyameva syAtpANDukezaravAladhiH / urAhastu manAkapANDuH kRSNavarNo bhavedyadi // 204 // surU gardA vakhAnastu pATalaH / kulAhastu manAkapItaH kRSNaH syAdyadijAnuni // 205 // ukanAhaH pItaraktacchAyaH sa eva tu kvacit / kRSNaraktacchaviH proktaH zoNaH kokanadacchaviH // 206 // haritaH pItaharitacchAyaH syAtsa ca hAlakaH / puMgalaH sitakAcAbho halAhazcitrito hayaH // 207 // 1 pucchAKCB pRSThA iti pAThastUcitaH 2 hariyo BK 3 kRSNavarNaityArabhya manApANDurityetadantaM pustake nAsti 4 kiMthAho B 5 me C KC 6 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 kezavakRtaH kalpadrukozaH protheo'strI nAsikAzvasya kazyaM madhyamathApi ca / zo'striyAM khuraH puMsi puTo vivotha vAladhiH // 208 // strI pucchastu lAGgUlaM klIve lAGga ulamityapi / striyAM klIbe ca laGga laM pucchamastrI lajaH pumAn // 206 // syAtpicchopi ca tatraiva vAlahastarthakaH pumAn / lalAma ca lalAmaM ca lUma vAlastataH punaH // 290 // apAvRttaparAvRttaluThitAni ca vellite / na dvayorazvavRnde syAdAzvamAzvIyamityapi // 211 // nigAlastu galeoddeze heSA hRSA zvaniHkhane / triSvAzvIyaM yadazvena dinenaikena gamyate // 292 // UrdhvasthitistriyAmasya syAtpulA ca pulAyitA' / prakSaraH prakharopi sthAtsaMnAhopa janaM paraH // 293 // khalinostrI khalInApi kaviyaM SaN kaviH kavI | paJcAGgI karSaNI cApi mukhaparyAyayantraNA // 214 // netrapaTTa makSikAtraM kavarAkSamathApi ca / bhUSaNe mukhapaTTaH syAttalikA talasAraNam // 215 // dAmA janaM pAdapAzazcarmadaNDe kazAstriyAm / palyANamapi paryANaM bandhe kakSyAsya kakSayA // 216 // 1 vikhA B 2 klIbe ityArabhya laGgUlamityantaM pustake nAsti 3 punaH B 4 vAja B 5 svaniH svana: BC 6 yaMKC 7 piB = B 6 ka 10 anaMBK 11 pAB Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH padasthAne 'pAdike ca pAdAdhArA vathApi ca / pucchATikA pucchabandhe khuratrANaM khuropari // 217 // bandhane syAt khurAdhastAllauhe trANe tu nAlakaH / talatraM syAdvayorazmiH klIbe pravapaNaM striyAm // 218 // kuzAvakSepaNI valgA klIbe dhoritavalgite / striyAM plutirime klIve tejitotterite punaH // 296 // gatayaH paJca dhArAH syusturagANAM kramAdimAH / tatra dhauritakaM dhaurya dhoraNaM dhoritaM ca yat // 220 // vabhruke zikhikaM kroDagativadvalgite punaH / zragracchAyasamullAsAt kuJcitAyaM natatrikam // 221 // plutistu laGghanaM pakSimRgagatyanuhArakam / uttejitaM recitaM syAnmadhyavegena yA gatiH // 222 // utterita 'mupakaNThamAskanditakamityapi / utlutyotplutya gamanaM krodhAdivAkhilaiH padaiH // 223 // striyAM vAhanaM patraM yAnaM yugyaM ca dhoraNam / paraMparAvAhanaM yattadvainItakamastriyAm // 224 // azvArohA azvavAhAH sAdino'tha niSaGgiNaH / bhaTA yodhAzca yeoddhAraH senArakSAzca te punaH // 225 // 1.1.3 1 padike B 2 vaBK da 3 pucchaKC 4 nAlakA : B lAlakAH 0 -5 - KO 6 mupakaNThamityArabhya tadvainItakaparyyantaM pustake nAsti / * cchAyetipAThaH sarveSvAdarzeSu / kAyetipAThaH saMbhAvyate / 1/ Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 kezavakRtaH kalpanukozaH senAntaH paridhiH puMsi syAdArabhaTa ityapi / ye senAsamavetAH syuH sainyAste sainikA zrapi // 226 // ye sahastreNa balinaH sAhastrAste sahasriNaH / atha ca syAtkaJcuko'strI kavaco jagaraH pumAn // 227 // vAravANo'pi ca klIbe tanutraM varma daMzanam / kaJcukairmadhyadhAyeM klIbe sArasanaM punaH // 228 // zIrSakaM tu zirastrANaM zIrSaNyaM ca zirastrakam / nAgodaramurastrANaM jaGghAtrANaM tu matkuNam // 226 // nAhulaM ca tadeva syAnnAlikA cAGgarakSiNI / triSvito dhvajinIpUrvA zrAmuktaH pratimuktavat // 230 // saMnaddho varmitaH sajjo daMzito byUDhakaGkaTaH / pinaddhaH pinaddhazca daMzitazcApyamI triSu // 231 // daMzitAdyAzcApi sattvepyatha syAddharmatAgaNe / pi kAvacikaM cAtha papattipadAtayaH // 232 // padAtikaH : padagamaH padagaH padikopi ca / pAdAtigazca pAdAtaH pAdAtikapadAjayau // 233 // pAdAtpadAji' pApikyaH zararAtirataH punaH / padAjirathapAdAtaM pattiparyAyasaMhatiH // 234 // 1 maMkhuNam 2 dvarmatA B 3 ga: KO 4 padAKCB pada 5 pAdAtapAdatikapadAtayaH 9 6 pAyikya yAyibhyaH B 7 pAdAnta BKC pAdAtam Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 115 zastrAjIva zrAyudhikakANDapRSThAyudhIyakAH / kANDapRSThasahAye tu pratiSkazapratiSkau // 23 // yo bahUnyodhayedekaH sa mahAtirathaH punaH / dUrApAtI dUravedhI laghuhastArtha ityapi // 236 // kRtahastaH suprayukto vizikhaH zIghraveSyapi / kRtapuGkhothAparAddhapRSatko lakSyatazcyutaH // 237 // dhanurniSaGgaparyAyamatvarthapratyayI punH| . dhanurdharotha kANDIraH kANDavAJchaktihetikaH // 238 // zAktIka evaM yASTIkaH pArazvadhika itypi| naistriMzako'sihatiH syAtprAsikaH kauntiko'pi ca // 23 // carmI phalakapANiH syAt patAkI vaijayantikaH / anuplavaH sahAyazca caturAbhicarau samau // 24 // agresarogre bhavitA purogo nAyako'pi ca / purogamaH purogAmI'sa caivAgrAgrataH saraH // 241 // mantharo vegagamano jkaalstvtivegini| / jADiko javAkarikastarakhI tvarito javI // 24 // javanaH prajavo vegI'jakilo jADa ityapi / anvatyantaMbhRzaMkAmamebhyo gAmI kramAdayam // 243 // 1 caikA 2 jngghiino| Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zratyantInA'nukAmInaH kAmaMgAmIna ityayam / syAdurakhAnurasile jeyo jetavyamAtrake // 244 // jetuM zakyastu jayyaH syAjjetuM zatruM prayAti yaH / abhyamitrobhyamitrIyo'pyabhyamitrINa ityapi // 245 // UrjasvyUrjasvalAtyantabalaparyAyavatyapi / 1.16 vikrAnto jitvaro jetA zUro vIrazca jiSNukaH // 246 // saMyuge sarvataH sAdhuH sAMyugInaH smRtazca saH / svAmI tu rathako rathino rathiro rathI // 247 // zratha senA tu pRtanA' vAhinI vAhanA camUH / varUthinI ca dhvajinI balaM sainyaM ca gulminI // 248 // striyAM kaTakaM cakramanIkaM ca camustriyAm / galorgalaH kuTaH koTaH koTA durgazca puMsyamI // 246 // 'patti karathaikebhA tryazvA syAtpaJcapadgamA / itaH syustriguNairaGga airyatheottaramanukramAt // 250 // klabe senAmukhaM gulmo'striyAmapi gaNaH pumAn / vAhinI pRtanA cApi camUH punaranIkinI // 251 // pIyaM dazabhinighnA senArthAkSauhiNIti sA / (13712410) khananda jinacandrAzvaguNabhUmimitA rathAH // 252 // 1 nIkinI vAhini iti pAThaH syAt 2 koTho 3 pitti B 4 kramAt B Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH (41127470) 'gajAzca khAzvavedAzvaravicandrAbdhibhiH kramAt / 117 (8562450) sAdinaH khazarAbdhyakSitarkeSu vasu SarimatAH // 253 // pattayo yatra sA proktA mahAkSauhiNikA budhaiH / vyUhastu balavinyAso bhedA daNDAdayo yudhi // 254 // pratyAsAro dvayoH pArSNiH sainyapRSThaM pratigrahaH / pratigraho'pi puMsi syAtpASNa pratyAsaro'pi ca // 255 // mukhe rathA hayAH pRSThe tatpRSThe ca padAtayaH / pArzvayozca gajAH kAryA vyUho'yaM parikIrtitaH // 256 // saMpattiH saMpadA saMpalakSmIH zrIvipadA vipat / vipattirApaduHkhArthA na dvayorAyudhaM punaH // 257 // astraM zastraM praharaNaM hetirvA nAtha tattridhA / pANiyantrAdinA muktaM tacca zaktizarAdikam // 258 // muktaM zastri kAdisyAdyaSTyAdyaMtu dvayAtmakam / zravalambaH pumAndaNDo yaSTizca taraNirdvayoH // 256 // mantraprayogajaM zastramatha dhanva tu kArmukam / zarAsanaM ca kodaNDa sarAsanamamUniSaNU // 260 // syAdastriyAM dhanuH SAntaM dhanuH puMsi dhanUH striyAm / tRNatA triNatA cApo na strI gANDIvagANDivau // 261 // 1 bAjAzca B 5 zarAsana KO 6 2 samitAH B 3 bhyU hoB 4 kA ityekamakSaraM pustake nAsti sAnta B 7 dhanU: KC 8 cApo KC Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 kezavakRtaH kalpadrukozaH druNAseSvAsaguNataH puM klIbe stravya,' punH| pratikAyaH pumAnasyAgragate koTirityapi // 262 // aTanI dhanuSo madhye lastako nA gugNAlayaH / maurvI jyA siJjinI jIvA na nA gavyA guNo dvyoH||263|| pataJjikA guNA siJjA klIve vANAsanaM guNaH / godhA striyAM talaM klIbe saiva syAhAhupaTTikA // 264 // "klIbe lakSaM zaravyaM syAllakSyaM vedhyamupAsanam / zarAbhyAsaH zramo yogyA khalUrI khuralIti ca // 265 // khalUrikA tu tadbhabhiravaSTambhazca sauSThavam / yugyA guNanikA grAhyA kANDo'strI vizikhaH pumAn / 266 / sAyako'jihmago bANaH pRSatkopi zilImukhaH / kalambo mArgako ropaH patrI syAtkhaga prAzugaH // 267 // syAgAIkayoH patro vAjaH pradara ityapi / sthUladaNDo vipATaH syAda"strArthAskaNTakArthakaH // 26 // vikarSaH patravAhazca citrapuGkhaH zaraH"kharuH / 12saraH zarumarmabhedI vIrazaGkazca lakSahA // 26 // 13kadambasAyakAdambA vAjI ca syaadissurdvyoH| prakSveDano nA nArAcopyastraM SaNa sAyakaH pumAn // 27 // 1 snyaH 2 guNA 3 siJcAB 4 klIbeityAdizloka: pustake nAsti / 5 pi: 6 puNyA 7 guNanikAlyAcAB F dvAra:RC 6 vipATha:BK 10 dastARO 11 svaruHB 12 zaromaru:B 13 kadambAsAyaH kAdambo0. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 116 striyAM bhallizca bhallI ca bhallo'pi syAtpumAnayam / sarvalohe lohatAlaH prasaraH kANDagocaraH // 271 // nirastaH prahite vANe tIrI vijulasAyake / nAlIkA nalikAkSepyAH karNino ruruzIrSakAH // 27 // striyAM puMsi viSAkta tu digdho lipto 'kta ityapi / hastAvApo hastamuSTigrAhyavANagaNe pumAn // 273 // zaramuSTiH puccha zIrSa dviphalI puMsi puGkhakaH / bANamuktirvyavacchedo diipti|gsy tIvatA // 274 // khurapropi curapraH syAdarddhandupramukhA bhidAH / apyaalika ityAdyA vAjaH pakSazca picchakaH // 275 // pratyAlIDhaM tathAlIDhaM vizAkhaM maNDalaM punaH / vaikRtaM darduraM caiva daza sthAnAni dhanvinAm // 276 // zataghnI tu catustAlA lohakaNTakasaMcitA / ayaHzaGkarasaMchinnA 'zatadhnyeva mahAphalA // 277 // bhuzuNDI syAdvArumayI vRttAyaH kiilsNcitaa| api golAsanaM klIbe baddholkA nAlikA striyAm // 278 // utsRSTA golakAH puMsi kaNayo lohayantrake / zaraparyAyozrayadhiyoH syAdiSudhI striyAm // 27 // bhillikavabhillI ca: 2 lohatala:B loha nAlA 3 vijjalaBK 4 tu liptaka:K 5 picchaBK 6 zIrSe dvikAleCK 7 sthAnAnyetAniB ayaH saMkarasadhimABK & kalA 10 phAla Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 kezavakRtaH kalpadrukozaH 'tUNI tUraNA ca tUNIra upAsaGgo niSaGgakaH / candrahAsastvasiH puMsi pravAlaH sAyake 'pi ca // 280 // riSTiRRSTirdvayoH khaDgaH puMsi kaukSeyako'pi ca / bhadrAsano maNDalAgraH karavAlaH kRpANavat // 281 // taravAriyozcApi nistriMzaH karapAlakaH / klI zastraM vizasano dharmapAlaH prajAkaraH // 282 // tIkSNa dhArAdharo devo vyavahAro durAsahaH / prasaGgI rudratanayaH zastro vijaya ityapi // 283 // zivaMkaro manujyeSThaH karAlI ca vizAgrajaH / gADhamuSTistI mArgaH puSkarI kozavAnapi // 284 // dhArAdharo lohasarpo jayazrIrjagato'pi ca / dharmapracAro dhArAGgaH syAdvArAviSa ityapi // 285 // paJcAzatA gulairmukhyaH paJcaviMzatiko paraH / anayormadhyamAnena madhyamaH khaDga ucyate // 286 // vo yogaropetastiryagbhedavivarjitaH / vaNayukto'pi nistriMzo bilvakuNDalapaaraiH // 287 // varddhamAnadhvajacchatrasvastikaizca vaNaiH zubhaH / mAnahIno vibhinnazca kuJcito dhvanivarjitaH // 288 // A 1 tUNI ityattaradvayaM pustake nAsti 2 dhArAdharo 3 rUDhaC 4 zastravijaya B Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH netra cittavirodhI ca varjanIyo durA'sahaH / asimarakatazyAmo yogaraiH parivarjitaH // 28 // bANabAhuvanacchedI vANa yaH zAGgiNA dhRtaH / kRpANaH zAdvalazyAma stabakI dIrghayogaraH // 26 // acchedyo rohiNIvAhaH paulastyena dhRtaH purA / kuTilaiogarairyukto varakesarasaMnibhaiH // 261 // matkuNaH karavAlo'yaM lohavarNena varNyate / gojihvApallavaprakhyo yogaro yatra dRzyate // 292 // asiniravaho nAma dviSacchedakaraH prH| taruNIkezasaMkAzaH sUkSmapANDurayogaraH // 263 // sAndrAGgaH karavAlo'yaM bhdrkaaliikrsthitH| rAjajambUphalazyAmo vakrapANDurayogaraH // 24 // snigdhacchAyavapuH khaGgo vaMgivAlo'bhidhIyate / asiH pratyagrajImUtasakalazyAmalacchaviH // 295 // pAThInatvaksamAkArayogaro ya suvAlakaH / kekicandrakasaMkAzaioMgarairniviDaiH zritaH // 26 // kevellaka iti khyAtaH khaDagaH khaDgabhRtAM mataH / tamAlavyAlarolambanikurambasamacchaviH // 26 // citra B 2 sadaH 3 bANAyaH K : stavadIrgha 5 zubhaH B 6 kevela iti visvAtaH Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 kezavakRtaH kalpadrukozaH kaukSayakaH sa 'bhItAkSaH puruSAkArayogaraH / eraNDabIjasaMkAzayogara stAra paTakaH // 28 // rAmAromAvalIzyAmo na namennAmitopyasiH / navavAridharazyAmaH piGgAkuJcitayogaraH // 26 // khaDgaH SaDAlako nAma viSavajrabhayApahaH / svarNacUrNanibhaiH sUkSmayoMgaraiH "svarNapaJjaraH // 30 // muktAcUrNasamAkAraiH khyaatstittirvllrH| yogaraiH kajalaprakhyaiH khaDgaH syAt kAlavallaraH // 301 // viyacchayAmavapuH sAraH svalpapANDarayogaraH / sarojinIdalacchAyaH koGgiH khaGgo'bhidhIyate // 302 // kadalI zRGkhalI cApi yasmindRzyeta caantraa| varNayogarabhedena nAmAnyeSAM bhavanti hi // 30 // kaTItalo nyujakhaga ekadhAra ilI striyAm / ilAliH karapAliH syAdilIlirapi vA punaH // 304 // karavAlyatha muSTI strI dvayormuSTi grhsthle| saruzca puMsi grAhopi pratyAkArastu puMsi ca // 30 // dantena nirmitastatra dantapAlirasestu yat / tiryagbhAgadvayaM muSTAvadhogrAntaM napuMsakam // 306 // 1 bhItAkhyaH 2 storaka: 3 paTTika:B 4 svarNapaJjaraiH B svarNapijarairiti pATho bhavet 5 atra padbhyAM padoryaddharaNaM pAdabandhaH sa ucyate ityadhika B pustake dRzyate taccopariSTAziyuddhabhedaprakaraNe ' pustake samupalabhyate tatraiva caitatpAThaH samucitaH / pustakatvetacchlokAI na kApyupalabhyate 6 kalpala B 7 kogiH B tarAntarA KO & guMha KC Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 123 bhavedgRJjanakaM tasmAdadhastA ' khaNDikA striyAm / zratrikA tadadhastiryagbhAgadvitayamasya tu // 307 // madhyabhAgastADikA strI zUkabhAgogramapyaseH / yogarastu guNotkarSe khaDgAdyazcAsya kIrttitaH // 308 // parivAraH parIvAraH kozaH koSo napuMsakam / khaDgaparyAyasadmA 'pidhAnArthakamityapi // 306 // pratyaprakAzaH syAdRghAtoH khaDgAprAghAtavAraNe / khaDgasya kaTibandhArthA' vedhA strI mekhalApaTaH // 310 // phalako'strI phalaM phAMTaM kheTaM klIve sphuTaM punaH / adbhutAvaraNe carmadake saMgrAhakosya tu // 311 // muSTAvatha kRpANI tuSurI zastrI turIti ca / 10 " syAtAmaseddhenu putryau saiva syAtkozazAyikA // 312 // patrato dhenukAtha syAtpatra ' ' pAlastu sAyatA / bhindipAle sRgaH puMsi kuhantI "kulamAtRkA // 313 // api patralatA sA syAddaNDo'strI laguDaH pumAn / yaSTirdvayoH striyAM yaSTI kANDo'pyastrI tataH punaH // 314 // 12 B 2 khaDgAdhazcAsya 3 B 1 dadhastAdhaMDikA B B 4 dravaHkhaGgA 5 bandhArthA iti B pustake vAradvayaM dRzyate 6 phArTa K kANDaM B 7 sphuTaM BK sphaTaM BC = deke B CB 10 syAtAmaserityAditataH punarityantaM sArddhazlokadvayaM K pustake nopalabhyate B 11 phAla 12 kuTTatI 13 hulamAtRketyabhidhAnAntareSu pAThaH kulamAtRketi sarveSu kalpadrupustakeSu / *phalapatrAprake hulamiti hulazabdasyArtho'gre dRzyate / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 kezavakRtaH kalpadrukozaH zaktI striyAM tathA zaktiramRtApi mahAphalA / kAsUH khurottamastu syAtpaTTizaH paTiseo'pi ca // 315 // pAlirastrI koTiretA dIrghAntAH syuH striyAmimAH / kulA' prakA tu cirikA phalapatrA ke hulam // 316 // varAhakarNonvarthaH syAdduH sphoTastIkSNadhArakaH / karo lohadaNDazcakraM tu valayAkRti // 317 // klI susaMcitamapi mudgaro drughaNo ghanaH / ghaneo'pi ca kunte tu prAsaH prAzaH zalo'pi ca // 318 // zalyamastrI puMsi zaGkastatra dIrghAyudhaM punaH / dvayoH kuThAraH parazuH pazuH parazvadho'pi ca // 396 // parasvadhazca svadhitiSTaGkopi parzvadhaH kuThaH / sarvalA zarvalApi strI sarvalI zarvalItyapi // 320 // striyAM tomarotha syAtparighaH paripAlanaH / sarvalohamayaM yamaM trizUlaM tu tri' zIrSakam // 329 // dhanuH khaDgo gadAcakravajjrakhaTvAGgatomarAH / yamadaMSTrA turImUlaM karttarI munaro halam // 322 // pAzoGkuzo bhindipAlaH kaNapaH paTTizastataH / bhuzuNDI zaGkhamusalastarugophaNapatraNAH // 333 // 1 malA B hulAketi zuddhaM pratibhAti 2 du:sphoTa KC 3 kalo K kAlo B 4 samaMcita B 5 pAtaH B 6 trizalaM KO 7 zIghrakam B C ma starUpa Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 125 duHsphoTamakSikADAhaDabhasAH krptrkH| huliH kuThAraH paridhaH kuntiH zaktizca kartarI // 324 // yaSTiH zastrANi SaTatriMzadamUnyAyodhajIvinAm / ghANTiko ghaNTikaH koNaH syAdo'srazca puMsyamI // 325 // sarvAbhisAraH sarvAbhIsArobhI' rAjanAtparaH / sa ca syAtsarvasaMnAho'bhisArobhisaro'pi ca // 326 // dazamyAM yo vidhibhUpe sa ca lohAbhisArakaH / yatsenayAbhigamanamarau tadabhiSeNanam // 327 // yAtrA vajyAbhiniryANaM prayANaM gamanaM gamaH / prasthAnaM ca prasaraNaM nanAsAraH pracakrakam // 328 // abhikrame raNe yAnamabhItasya ripuM prati / abhyamiyo'bhyamitrIyo'bhyamitrINoyariM vajan 315 // syAtsuhRddalamAsAraH pracakraM calitaM balam / prasArastu prasaraNaM tRNakASThAdihetave // 330 // vaitAlikA bodhakarAH prAtarge yAH stutivatAH / aArthikAH saukhasuptyarthA ghANTikAzcAkrikAH samAH / 331 // mAgadhA magadhAste syurvandinaH stutipaatthkaaH| vaitAlikAdyA nagnAH syunagnAcAryastu hiNDakaH // 332 // 1 nI B2 yAstu B 3 nAnAvIryAstu B Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 kezavakRtaH kalpadrukozaH bhogAvalI 'vandipATho vasukITastu yAcakaH / saMsaptakAstu samaye samarAdanivartinaH // 333 // saMzaptakA zratha rajaH kSodaH sAnte ubhe ca SaNa / reNustriSu rajaH klIbe dhUlidhUlI striyAmubhe // 334 // puMsi pAMsuzca pAMzuzca vAtaketuH kSitaH kaNaH / astrI tUstamapi kSodazcUrNaH sarvatra cUrNite // 335 // saMbhAraH piJjalastu syAtsamutpiJjo bhRzAkule / mahAsamaratUrye'strI paTahADambarau samau // 336 // dhvajo'strI ketanaM cApi klIbe ketuH pumAn striyAm / vaijayantI jayantI ca patAkA vyomamaJjarI // 337 // kandalyapi syAtkadalI kakutstrI kakudo'striyAm / vihite patravastrAdau mIne cIno'striyAmayam // 33 // eSAM vastre koNabhedAt patAkAdhvajaketavaH / asyoccUDAvacUDAkhyAvUrvAdhomukhakUrcake // 336 // ahaM pUrvamahaM pUrvamityahapUrvikA striyAm / evaM cAhaMprathamikA tathAhaMzreSThikApi ca // 34 // dAdAtmani yA zlAghA sAhaMpuruSikA striyAm / parasparaM yohaMkAraH seohamahamikA striyAm // 341 // / vandipAge B 2 varNa: BK Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH daNDairdaNDairyajJaTAnAM vRttaM yuddhamanuttamam / daNDAdaNDi tadevaM syAtkezAkezi nakhAnakhi // 342 // muSTibhirmuSTibhiryuddhaM yadvRtta 'muSTImuSTi tat / zaktyRSTimuSTiyuktInAM gAlibAhUrujAnunAm // 343 // unneyamevaM kramazo vRtte bhAvini vAraNe / parAkramAtizAyitvahetave kriyate bhaTaiH // 344 // pAnaM yattadvIrapANamojaH puMsi saho'striyAm / sAntamAjaH sahaH klIbe klIbe suSkaM ca zuSma ca // 345 // mRdhamAskandanaM saMkhyaM samIkaM sAmparAyikam / janyaM pumAn samprahAro nadanuH kalaho raNaH // 346 // samAghAtobhisaMpAtaH saMskAro durdaraH kaliH / tyAmardazca saMmardoM vimardaH saMyugo'striyAm // 347 // yo rAjazca samitiH saMyadrAdiH samitpunaH / striyAM samaraM cApi janyamAharaNaM mRdham // 348 // dvandvamAskandanaM puMsi saMgarazca samAhvayaH / yudAhavazca saMghAtaH samudAyo 'pi vigrahaH // 346 // praghAtobhyAgamazcApi nandanuH saMprahArakaH / samaryo bhara zrAkrandaH pRtanAjyoM striyAM punaH // 350 // 2 zuSman 1 muSTimuSTi B pUrvamapi dRzyate / jatthaM B B 6 nadatuH 127 yuSman KO 3 abhyA 4 saMyudrATiH B 5 janyaM B K B nandanaH Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 kezavakRtaH kalpadrukozaH niyuddhaM bAhuyuddhe syAttasya bhedA amI matAH / mithaH kara rahe yoddhoH prasRSTA syAstriyAmiyam // 351 // dviguNIkRtadormadhye grIvAkarSo'pi kaNTakaH / avadhUtaM tu pAdena preraNaM yacca vakSasaH // 352 // zalAkayAGgalIcchinnA nakhayaSTihi sA matA / 'padbhayAM padoryaddharaNaM pAdabandhaH sa ucyate // 353 // dordvayAkarSaNaM kIlaH prakoSThahananaM tu yat / sa vajrapAto'tha punastumulaM saMkulaM raNam // 354 // kSveDA strI siMhanAdo nA kSveDitaM punapuMsakam / nAsIraM tvagrayAnaM syAdavamardastu pIDanam // 355 // utpiJjalaH kAhalazca hallolastatra lolatA / tatrAvyakto vo rolo halaH kolA halaH punaH // 356 // pravidArazca saMgrAmo vidAraH pravidAraNam / "saMspheTazcApi 'saMpAno'nIkaH saMpheTa ityapi // 357 // saMparAvaH samudayaH saMsphoTaH kalaho'striyAm / striyAmAjI ca samitiH syAt klIbe sAMparA yikam // 358 // AyodhanaM ca pradhanaM yuddhaM saMyat striyAM nri| krandanaM rodanaM rAvo vRhitaM karigarjitam // 356 // 1 graho BK 2 payAmiti ra pustake nAsti 3 rolaH vola: Kc 4 saMsphe Rc 5 bhisaMpAto BK 6 dAyaH 0 7 samitI B 8 ykm| Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 126 visphAro dhanuSaH svAne' viSphAro'pi nigadyate / prasabhaM tu balAtkAre chalitaM tu chalaM ca SaNa // 360 // zrajanyamastrI cotpAta upasargo'tha kazmalam / mUrchA mAhotha vijayo'bhyavaskandanamityapi // 361 // jayobhyAsAdanaM ca syAdapyatho vairazodhanam / vaira zuddhiH pratIkAraH pratikArastataH punaH // 362 // visaMprodbhava dravadravau vairaniryAtanaM ca SaNU / strI zRgAlyapayAnaM SaN palAyanamapakramaH // 363 // parAjayeo raNe bhaGgo hArirhArI striyAmime / kakSAsparddhA pratisparddhA Dambare Dimbaviplavau // 364 // parAparyabhito bhUtA gato bhagnaH palAyitaH / parAjite'pi naSTaH syAd gRhItadik tirohitaH // 365 // kAMdizIko bhayatrasto'pyatha bhelastu kAtaraH / "palaMkaTazca hariNaparyAyahRdayArthakaH // 366 // dhIraH kAtaro bhIrurbhIluzcakita ityapi / 'ritazcakilA bhItastatrasita ityatha // 367 // jitaahve| jitakAzI parAbhUte parAjitaH / vijit| nirjitazcAtha praskannapatitau triSu // 368 // 1 viSArI KC 2 zuddhi B zaGkito B 17 3 gA 4 syAt 5 pataMkaTazca B 6 daritaH B B Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH karta'pramAya saMtApanivApacchedasaMjJayAH / kavavyApAda nimranthanistahavizasA api // 366 // varddhapramApa pramatha pravAsaprazamakSaNAH / putrazca kalpaniryAtaniSUdapramathAstataH // 370 / / apAsodvAsa nirvApA namebhyaH kraathmaarko| hiMsAnizumbhaH saMjJaptirAlambhaH parivarjanam // 37 // visArazcApi visaranikAra nivahA api / tadannistarhanirvApavikArebhyo Namityapi // 372 // vadhovinibhyAM vApaH syAdvisaraH pratighAtanam / nivAho'pi striyAM mAriH sarvago marako striyAm // 373 // api syAttadvatpralayo diSTAnto'pyatyayo'pi ca / nAzaH triyAM paJcatA syAnnidhanaM SaNadvayoH punaH // 374 // bahubhiH prabale zatrau pramatte sati hiMsanam / 'dhATI tu dhAtakaM DAkazcaurANAmabhisArake // 37 // striyAM luNThA ca luNThizca lUSilU SI ca"luNThanam / bhUmiparyAyalAbhArthaH sauptikaM rAtrimAraNam // 376 // / prathama B viprantha B prathama B 4 vivAsaprazasa B 5 pAyAsovA B nirvahA BnivAhA~ B 7 dhArI BghaTI B dhATaka RB , luNTAca luNTiva lapi 1. luNTanam / * nistahaNaM, nivApaNaM, vi (ni ?) kAraNaM cetyarthaH / Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 131 vizaraNaM mAraNaM hiMsA diSTAntaH pralayo vadhaH / syAdAkrandaH piJjarambhau pratighaH parighaH punH||377|| parisamAvisaMbhyo'pi ghAto 'ghAtastataH punaH / saMgrAmabhayadA bhUmirvIrAzaMsanamityapi // 378 // utkrAntyavastho maThara upadhUpita ityapi / niyamANasya yaH zvAsaH sa harAhara ucyate // 376 // parAsuprAptapaJcatvaparatapretasaMsthitAH / api pramItastriSvete cityacaitye tu na dvayoH // 380 // citiH khATizcitA cityA striyAM nA cUDakaH kaTaH / zirohIne kabandho'strI ruNDo dehe kriyAnvite // 381 // syAt zmazAnaM pitRvanaM vIrabhUH karavIrakam / antaparyAyazayyArthaparyAyaM ca zatAnakam // 382 // rudraparyAya zrAkrIDe saMskriyAsakriye same / "zavaparyAyavezmArtha dAhataH saraso'rthakaH // 38 // striyAM syAdupakAryAtha kuNapaH kSitivarddhanaH / paJcAvasthaH kaTasthAlaM zavo'strI pragraho'pi ca // 384 // upagrahaH karamarI grAho vandI ca bandhane / prANo'surasavaH prANAH puMsi bhUmnyekabhASaNe // 385 // dhAta R2 saMzana RC 3 citpazcaityaM B. dhIrabhaH B5 zara BK 6 vahitaH B kaMmarI B Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 kezavakRtaH kalpadrukozaH puruSAyuSakaM yAvadAyuH syAdviguNaM ttH| dvayAyuSaM triguNaM tadvattryAyuSaM ca tirAyuSam // 386 // jIvo'sudhAraNaM cAtha klIbe dve aayuraayussii| "puMsi jIvitakAlaH syAjIvAturjIvanauSadham // 387 // kalpadrau kezavakRte phalite nAmabhiH kila / / bhUmiskandhe kSatrakANDaH paJcamaH siddhimAgataH // 388 // iti kSatriya prakANDaH / vizo bhUmispRzo vaizyA uurupryaayjaarthkaaH| . zraryA uravyA gorakSAkRSivANijyajIvinaH // 1 // striyAM kRSiH syAdvANijyA na nA satyAnRtaM punaH / tRSNA dhanapizAcI syAdvAra uddhAramastriyAm // 2 // . bhRNaM pramAtyaM klIbe tha kusIdaM vRddhijIvikA / (r)kumudo vAcyaliGgaH syAt kumudaM ca napuMsakam // 3 // ... AyurjIvita B 2 kSatriyakANDaH B 3 gorakSAH B0 4 udvAra ra 5 pramA# B * kusudo vAcyaliGgaH syAt kusudaM ceti pAThaH syAt / Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 133 'phalAmlikArthaprayoge yAccAprAptaM tu yAcitam / yatprAptaM nityamAdApamityakaM taditastriSu // 4 // zrAvaprAdutamarNastu prayoktAtha grahItari / zradhamarNaH kusIdI tu vRddhayAjIvazca vAddhuSaH ||5|| kusIdako vRddhiparaH syAdveguNika ityapi / mUlyaM klIbe'striyAM vasnaH pumAnarghaM krayo 'pica // 6 // zravakrayo bhATakosstrI dravyavRddhau kalA striyAm / madhyasthaH prAznikaH sAkSI stheyothA kUTasAkSiNi // 7 // mithyAparyAyasAkSI syAdasUtrI sUtravarjitaH / karSakaH kArSaka: kSetrI kRSANazcApi kurSukaH // 8 kRSIvalaH kuTumbI syAdvalI kRSi ityapi / loSTamastrayastriyAM leSTurdalanI dalirubhe striyau // 6 // mahAdalizca dalani dvayordalanI striyAm / syAtpratodaH pravayaNaM prAjanaM totratodane // 10 // bhUdAraNaM khanitraM syAdavadAraNamityapi / kuddAlopyatha rambhastu daNDo darakaro'pi ca // 11 // ghAsacchedI khurapraH syAtstriyAM dAtistu na dvayoH ! dAtraM lavitraM tanmuSTau vaMTho matyaM samIkRtau // 12 // 1 palA B malA 2 tatprAptaM nityamAdAya nityakaM B yatprAptaM nimayAdApamityakamiti pAThaH syAt 3 zraviprA B zrAvaptA cottamarNasviti pAThaH syAt 4 nadyaM KC 5 kuTa 6 kaka: KC C kRSIka = sItyaM 0 B 7 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 kezavakRtaH kalpavukozaH syAdyokta yotramAbandho halyaM' triSu haliH striyAm / zrapi nityA nirIpaM ca kAlo'strI kUTakaM kRSaH // 13 // kRSiko nA phalaM klIbe na striyAM halalAGgale / sIro hAlazca bhUmyarthadAraNo'tha striyAmime // 14 // Izepe sIradaNDo nA sItA zItAsya paddhatau / sIraparyAyapadyarthA nirIzaM kUTakaM ca SaNu // 15 // kuzI kozI lohaphale tadAdhAre tu cavaMDham ' / rat zreNiH khalo dhAnyapIDane pazusaMtateH // 16 // khalamadhyagate kI 'meDhithirubhe striyai / atha syAdvividhaM dhAnyaM zukazimbisamudbhavam // 17 // tatra zUkeSu prathame zAlayaH puMsyamI punaH / raktazAlirmahAzAliH kalamaH zakunAhRtaH // 18 // dIrghazuko rodhaka stUrNakaH zaGkhamauktikau / lAGgalaH kardamA lohavAlA mahiSamastakaH // 16 // puNDraH pANDuH puNDarIkaH pramodA gaurasArivau / "zArAmukhaH zItabhIrustapanIyaH sugandhikaH // 20 // puSpANDako dIrghatAlA mahAdUSakadUSakau / pataGgakaH kAJcanako hAyanopyatha SaSTikAH // 21 // 12 1 halyastriSuB 2 niropaMB 3 paryArthA 4 nizeSaM B 5 cavedam B 6 meThi B ma stUrNaH zaMkhaka B & kaMB 10 zIrA B 11 tapanI caB 12 kAcanako B * kSetra B Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 135 gauro mahAn kuravakaH pramodo'sanapuSpakaH / kumudaH kAlakaH pItaH kedArastUrNa kAgubhau // 22 // prAyaH syurtIhayo vrIhirmahAnkRSNo jatUdbhavaH / sArAmukhastvaritako lAvAkSazcInazUkarau // 23 // pArAvataH kukkuTANDo jaalshaaljdrduraaH| kuruvindo nandimukho hAlo varakarAdhanau // 24 // raktazUko raktazAlimahataH zAlitaNDulau / kalAmAH kalamA bhUmni nAkalambizca gAruDaH // 25 // zakunA hRtaparyAyo rAjahaMsArtha ityapi / dIrghazUko lambazUke rodhrazUkastu tatsame // 26 // zuketha tUrNakaH zIghrapAke thAzvayujazca saH / zaGkhazUkaH zaGkhasame muktAsahazataNDule // 27 // mauktikotho tailikaH syAttailAsI cAtha lAhanaH / sIrAkRSTanitibhavaH kardamaH kardamodbhavaH // 28 // loha tAletikaThinataNDulaH puNDrakaH punH| puNDarIkanibhaH pANDuH pANDuropyartha gaurakaH // 26 // haridrAbhaH pramodastu prahlAdazvAtha sArivaH / 'sArivAbhaH puNDarIkapRSThaH zvetotpalopyatha // 30 // zana rAna B P pItakedAraB 3 kAMgukau 0 kAMyukaura 4 ba 0 5 ko B razI B nAloBEgoB, zArIvAbhaH sArikAma:B. TRO Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 kezavakRtaH kalpadrukozaH 4 surAmukhaH kRSNamukha' taNDulotha sugandhikaH / gandhazAlirathozItabhIruH zItavinAzyapi // 31 // tapanIyo'tha puSpANDaH sa ca komalataNDulaH / syAnmahAmadakArI tu maha rUSaka ityapi // 32 // dIrghanAlA lamvanAle madakArI tu rUSakaH / svarNazAliH kAJcanaH syAtpataGgaH kuGkumAkRtiH // 33 // hAyanaH kuzavAkaH syAdughaTapracchotha SaSTikAH / SaSTirAtreNa ye kSetre paripakkA bhavanti te // 34 // evameva vrIhayo'pi samunneyA yathAkramam / zyAmAkaH zyAmako'pi syAdaviparyAyataH priyaH * // 35 // strIbIjaH sukumArazca tRNabIjottamazca saH / rAjadhAnyaM punaH klIbe kSetrajo vanajazca saH // 36 // dvividho hastizyAmo'tha priyaGguH pItataNDulaH / rAgI ca kaGguH kaNizeo lAJchanA bhukaannishH||37|| syAt striyAM kaMgunI kRSNA madhukA zaiaukikAcasA / raktA pItA tu zumaTI saiva syAdatha cInakaH // 38 // striyAM syAnmAdhavI saiva kAkaparyAyakaMgunI / "koradUSaH kodravaH syAduddAlA vanakodrave // 36 // 1 mukhasta B 2 ruSa 6 sAyA B 7 zamaThI B = kaura B. zeSaB 3 dghoTaputre BC 4 kAKC 5 niya: KO puna: B Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH madanAGgo dezadezasaMbhavo bhinnjaatikH| zyAmAkaH kodravaH'kaMgunIvAro makaraH kulI // 40 // tRNadhAnyAnyamUnyeke sarAgINyatha kaJcukI / dhAnyarAjastIkSNazUko hayaparyAyavallabhaH // 41 // yavo medhyAnnaparyAyo haviSyaH zitazUkakaH / divyokSatastIkSNazUkaH pavitra styakturityapi // 42 // "stokaH stokyazca harite dvividho'pi prakIrtitaH / zUkamuNDo'zukamuNDo godhUmaH sa ca vaMzajaH // 43 // vaMzadhAnyaM vaMzabIjo yavaparyAyasaMbhavaH / godhUmaH sumanA pUpaH kSIrI nistuSa ityapi // 4 // rasAlazcAtha tadbhadAH striyAM nAndImukhItyapi / madhUlI haMsavAjIkakASThakAdyAzca tadvidhAH // 4 // bRhanto laghavazvAtha yAvanAlaH striyAM pumAn / dIrghanAlA yavanalaH zikharI vRntataNDulaH // 46 // kSetrerinuparyAyapatro dIrghazarazca saH / yonalI bIjapuSpI ca jUrNA jurNizca jaarinnii||47|| jaarirjridevdhaanyN dhavaletarataNDulaH / nakSatrakUrastAraH syAdvRtto mauktikataNDulaH // 48 // / kuGgura 2 sita 3 H saktuBK 4 tokastokmazca tokastakmazvaH 1 yUpaH yUmaH 6 taddhidAH 7 vRtta vRta: 8 Ni 6 dhavalAtAra dhavale tAra 18 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 kezavakRtaH kalpadrukozaH raktakustuMvaro rakte'tUbaro vara ityapi / bRhatI kANDakaNizA zvetaraktavibhedataH // 4 // rAjaparyAyajUrNAhvA vAjarizcAtha varcaTaH / maJcUko makaro mallaH kSuDosminmaNi kI striyAm // 50 // astrI kaNizakiMsAru sasyazUkaM napuMsakam / atha syAcchimbijaM mudgaH sUpamukhyo rasottamaH // 51 // bhuktiprado hayAnando bhUphalastatra cAsite / vAsante'pi ca lobhyaH syAtsurASTrotthotha pItake // 2 // pravelazAradajayA nIle haritazAkhiko / vasurvanAkhuHkhaNDIro harimanthazca dhUsaraH // 53 // vanaje tu kulInaH syAdurake'pi nigUDhakaH / mASo balI bIjavaraH kAmArthazca purISaNaH // 54 // vRSAkaro dhAnyavIraH kuruvindo'pi mAMsalaH / pitryo' balADhyaH kAcarAjapadAt mASo paro laghuH // 55 // caNastu harimanthaH syAtkaJcukI kRSNakaJcukaH / bAlabhojyo vAjibhakSyaH sugandhastrividhazca saH // 56 // dhUsaraH zvetakRSNazca makuSTastu'mayuSTakaH / kRmIrelako vanamudgo vallImudgo'mRto'pi ca // 57 // 1 tUmbarI 2 caTa:B carcaTaH 3 judro dA 4 kAB5 rUB 6 byuH 7 buka 8 dvarako iti pAThaH syAt 6 tanaHB 10 blaanH| 11 mapurakaHB 22 kRmINako Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH sUro masUro maGgalyo raktaparyAyadAlikaH / pRthukalyANa' guDato bIjaH kRSNe vasantakaH // 58 // kalAyo maNDacaNako hareNuzca dvayoH punaH / satInakaH satIle'pi 'kalApazcApi puMsyayam // 56 // zamano nAlakaH 'kaNThI dvayorlaGkA tu rUkSaNA | karAlA tripurApisyAtkA 'riDakA cAtmikA ca sA // 60 zrADhakI tuvarI varNakarA vIrabhujA ca sA / vRttabIjA pItapuSpA vaMza paryAyasaMbhavA // 61 // nAndImukhA rAjamASazca valo varvaro striyAm / pAvakazcApi kulmASaH zvetavarNo'parA striyAm // 62 // zvetavRntA kRSNavRntA zvetAdivarNabhedataH / kulatthikA raktavRntA kRSNavRntaH kulatthakaH // 63 // kSavaH kSudhAdhijananA madhuraH sukumArakaH / vRttabIjo dIrghazimbI capalopyatha neH paraH // 64 // pAvaH syAcchitizimbizvavallI bahuvidhazca saH / mAdhvIkaH zvetaniSpAvaH syAtstriyAM madhuzarkarA // 65 // 9 136 1 gaDaB 1 kRSNo B 3 kalApo B 4 satInA B 5 kalAyaB 6 kaMTIyolaGkA zuNThIdvayolaGkA B 7 laB 8 tripuTeti pAThaH syAt 6NDIKB 10 paryAya 11 zrakhalo B 12 varSaToK varSaca B 13 yAvaka 14 tAbhiBC bhAviK 15 valloKC Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 kezavakRtaH kalpadrukozaH palaMkaSA sthUlazimbI vRttA madhusitA sitaa| nandijaH kaTuniSpAvaH karburo vanasaMbhave // 66 // kAkANDo'tha tilo havyo devarSipitRvallabhaH / homadhAnyaM pavitraM syAt pApaghnaH pitRtarpaNaH // 67 // pUtadhAnyaM jatilastu vanaje sa tu niSphalaH / tilAtpejazca piJjazca sa tu jJeyazcaturvidhaH // 6 // gomUtrasaMnibhaH kRSNaH zvetaH karvara ityapi / vajraparyAyapuSpArtha syAttatra tilapuSpake // 66 // atasIpicchalA devI madagandhA madotkaTA / umA numA haimavatI sutIkSNA nIlapuSpyapi // 7 // "kasI tvA surI rAjI tIkSNagandhA madhUlikA / puMsi kSavaH cuto raktasarSapo rAjasarSapaH // 7 // puMsi kSudhAnnabhijanaH kSutAbhijananaH sa ca / rAjikA kRSNikA cAtha siddhaH siddhaprayojanaH // 72 // sarSapaH sAdhano bhUtanAzanaH sitsrsspH| kaTutailaH sariSapo gauraH siddhArtha ityapi // 73 // maGgalyo'pi ca kezAriratha syAttilakalkake / palalaM tilacUrNe tu piSTakaM tila kiTake // 7 // 1 kaDuroB 2 4:30 3 picchilAB 4 atasIB 5 ghudhAbhijanana itipAThaH syAt 1 karake Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH piNyAkaH puMsyatha khalirnisnehastilakalkajaH / afe dhAnyakozonA striyAM syAtsasyamaJjarI // 75 // sasyArthAcchIrSaparyAyaM na striyAM zUkamityapi / zlakSNatIcNAgrake cAtha zAlyAdyA nistuSIkRtAH // 76 // triH kRtvaH kaNDitAH zuddhAstaNDulA zratha puMsyamI / bahutve zAlayeo 'bhraSTA lAjA atha tathA yavAH // 77 // dhAnA zrArdrA vIyastu bhraSTA zratyantakaNDitAH / pRthukazcipiTAstesyurgodhUmAH syustathAvidhAH // 78 // luMbikA tuluka bhraSTAH zimbidhAnyasya shimbyH| zrarddhasvinnAstu kulmAzAH kaNDanAdikriyAM vinA // 76 // ziviH ziMvI siviH siMvI sivA siMvA zimistriyaH / dhAnyAnmAtA ca kozo'tha samUhe dhAnyasaMbhave // 80 // pistambakarirguccho' vAlastriSvapi cAstriyAm / "kANDe'phale palAlo'strI palothApi kaDaGgare // 81 // 141 saM klIbe vaseruH syAdastriyAmatha puSkasaH / puMsi syAdatha dhAnyatvaka tuSaH puMsyatha ca striyAm // 82 // dAlirdAlI caNAdInAM sphoro nari yavodbhave / piSTe saktuH pUrNakaH syAdApUpaH parako'striyAm // 83 // 1 bhRSTA iti syAt 2 gauMB 3 ulukAB 4 ziMvA zimI striyAm B 5 nAca B 6 nAlaB 7 kANDaphale B 8 cAstriSAm B & pUrNako KC Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 kezavakRtaH kalpadrukozaH vikaso vApi godhUmasaMbhave samitA striyAm / sphoTe godhUmaje sthUlI kaNikA yAvanAlaje // 4 // caNotthe vesavAro nA piSTaM mASabhave na nA / sarva syAccAkrikaM cUrNaM zilApiSTe tu piSTikA // 8 // triSvambunA vinA pakko bhraSTaH puMsi bharUjakaH / bharujaH kleditabhraSTa uddaSaH parivATikA // 86 // khadikA stryatha dhAnAnAM zlakSNacUrNeSu saktavaH / tatra mantho ghRtamadhudrAkSetrasamizritaH // 7 // tasmiJjalavimizre tu cikaNo masRNo'pi ca / danA saMmizritaM tatra karambhaH syAdataH param // 8 // ziMbidhAnyaM jalaklinna sAGkaraM maNirUDhakam / triSu riddhaM tvAvasitamRddhaM vRddhaM samRddhakam // 6 // praNItamupasampanna prazastaM ca susaMskRtam / dhAnye bRhati saMpannamayogaM musalo'striyAm // 10 // muzalopyatha kaNDanyAmudullUbhyAM khalastriSu / syAt klIbe pavanaM zUrpa sUrpa prasphoTanaM punaH // 11 // triSu vastuni tatpUte zodhitaM nitsIkRtam / phullaphAlastu tadvAte striyAM klIbe tu cAlanI // 2 // , sthalIB 2 bhrADrapakke bhraSTA 3 bhahataH kvedito // vidUSaH parivAdikAH parikAra Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 143 . astriyAM titau klIbe parIpavanamityapi / syAttadvatpAripavanaM'pAvIrazcApi puMsyayam // 3 // prastho'striyAM striyAM pAlI pAlizcApi striyAmatha / syAtkaTastriSvaliJjo nA prasevaH syUta ityapi // 4 // 'kaNDolaH piTakaH puMsi strI zAlA sUdapAkayoH / striyAM rasavatI tatrAdhyakSaH paurogavastriSu // 65 // sUpakAro vallavaH syAtsUdopyArAlikaH punaH / guNazrIdanikotha syAdbhakSaparyAyakArake // 66 // zrApUpikaH kAndavikaH klIbezmantakamityapi / udodhyAnaM va dhAnaM ca hAnaM SaNa culyapi striyAm // 17 // tathA cullirapi jJeyA tadvatsAdhizrayaNyapi / antikAtha hasantI tu hasanyaGgAradhAnikA // 8 // aGgArAtpAtrI zakaTI klIbe'lAtaM tatholmukam / tatsAmijvalite kASThe sadhUmetha vidhUmake // 66 // aGgAraGgAlo nirvANe kokilo lAhako'pi ca / bhrASTrAmbarISau dvAvastrI striyAM kanduHsthito nale // 10 // ghRtAdinA kledini syAtkaTAhastriSvaliJjaraH / astriyAM piTharaM kuNDa klIba zrAsthA lyukhe striyau // 101 // , pATIraRC 2 kaDola:KC 3 kAdambika:B 4 pUmAntaka tatsAmIpyAdipaDitadvayaMra pustake nAsti 6 sthite naleB 5 vibhUmeSasadhUmake lediteB 8 kyuke Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 kezavakRtaH kalpadrukozaH caruH pumAnstriyAM nandAnandizalUrgalantikA / varddhanI karakaH puMsi ghaTo'strI kalazo dvayoH // 102 // kumbhazca kalaseo'pi syAtkarIro'pi kuTo'striyAm / nipopyatha striyAM pArI dohanI rohaNIti ca // 103 // tumbA nilimpA klobe syAnnipAnamapi vA striyAm / liJjaro maNizcApi na dvayoH syAdudaJcanam // 104 // karaGko nArikelasya kaTAhaH kuTharo dvayoH / varddhamAnaH zarAve'strI mAJzAlA jiroSyatha // 105 // RjISaM syAhacISaM ca klIbe syAtpiSTapAkakRt / kaMseo'strI caSakaH pAnabhAjanepi striyAM ca SaNa // 106 // sthAlaM pAtramamatraM syAt klIvethApi striyAM kariH / davidava' kaMvirapi dAruhastaH kaDacchakaH // 107 // tardRH striyAM kASThalohI zatarddhA syAdathAparA / syAt pallikA kuntalikA dadhyAdicchedinI tu yA // 108 // zratha striyAM kutUH kRtteH snehaparyAyabhAjanam / * saivAlpA kutupaH puMsi klRptA 'saMskRtacarmaNA // 106 // saMskRtena dRtiH puMsi khallo syAlUzca carmaNA / karapAtrI cAtha methA manthaH syAnmanthadaNDakaH // 110 // 1 kuvi B 2 zalardI KC 3 pIlakA KC 4 KC 5 saiva sthAskutupa: B 6 prAMB 7 stryatkRta B Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH kSubdhastadargale tu syAtkuTharopyatha markaTI / striyAM pratyargale netraM klIve vyAvarttanaM ca tat // 111 // mUlakandakarIrAgraphala' kANDavirUDhakaiH / tvaka patrakakairevaM zAko dazavidhaH smRtaH // 112 // svadanaM vyaJjanaM klIve temanaM syAdajAmikRt / mUlaarsat nIlakaNTho mRttAraH kandamUlakaH // 113 // hastidantaH zaGkhamUlo haritparNaH sito'pi ca / rucirotha sthUlamUlaH sa ca cANakyamUlakaH // 114 // viSNugupto mahAkando vAleyA marusambhavaH / zAlAkakaTukazcApi kauTilyazcAtha gRJjanaH // 115 // yavaneSTaH zirAmUlo granthimUlo'pi vartulaH / zikhAkandaH piNDamUlo' gajANDaH piNDakaH punaH // 116 // atha SaNa garjaraM pItamUlaM syAtpItakandakam / sumlaM svAdukandaM ca nAraGgamatha zizukaH // 117 // haricchAkaH zAkapatraH supatrazcopadaMzakaH / bahumUlo dazamUlaH "kAmalacchada ityapi // 118 // tIkSNamUlo nIlazigrau tIkSNagandho janapriyaH / zobhAJjanastatra kRSNe rucirAJjana ityapi // 116 // 1 kANDApikADhakaiH B 2 khadanaM vyaJjanaM B 3 gajAGgaH B tIkSNagandha ityArabhya zvetaziprAvityantaM B pustake nAsti / 16 145 4 kAmacchAdaM B 5 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 kezavakRtaH kalpadrukozaH mukhAmAdaH zvetaziau mukhabhaGgazca rocanaH / sumUlaH zvetamaricastIkSNaH syAdatha raktake // 120 // madhuro madhuzigruH syAtsugandho bahulacchadaH / zrapi kesariparyAyopyatha veNurmahAbalaH // 121 // tRNaketuryavaphalo vaMzaH karmAra ityapi / zataparvA dRDhagranthirmasUropyADhakIphalaH // 122 // sArazUnyo maskaraH syAttvakasAro'pi dhanudrumaH / tvacisAropi tadvatsyAt tejanA rambha ityapi // 123 // sacchidrA: kIcakAste syurye svanantyanileritAH / 'bhoraTaM pUraNaM vaMzAttanmUletha tadaGkare // 124 // strI karIro vaMzAnaM tad granthau tu dvayoH paruH / parvA strI kANDasandhirnA paruH pAru tvagasya tu // 125 // tamAlaH puMsi cAtha syAnmRduparvA tu vetrakaH / yogidaNDaH sudaNDo'tha mAkandI bahumUlikA // 126 // madanI gandhamUlI syAdrAkA vizadamUlikA / saulI vanaharidrAyAM vanAriSTAtha peDakA // 127 // 'vanyArdrakAtho rasone lazuno 'razuno'striyAm / ugragandho mlecchakando bhUtaghnaH SaNmahauSadham // 128 // 1 moraTaMB 2 viSama B 3 peDukA peMDakA B 4 vanyAdrAkA B 5 lazunA B Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 147 tatra rakta dIrghapatro yavaneSTazca gRJjanaH / sthUlakandaH palANDustu tIkSNakandazca dIpanaH // 126 // mukhAdUSaNagandhAhvaH zUdraparyAyataH priyH| striyA'mullI kRmiharo bahupatro virocanaH // 130 // vizragandhaH sa ca zvetaH pIto rAjapalANDukaH / yavaneSTo dIrghapatro rAjaparyAyataH priyaH // 131 // kaNDUraH sUraNaH kando mukandaH sthUlakandakaH / durnAmArivRtta kando vAtAriH skandavardhanaH // 132 // ruvyakandastIbrakandaH zUrakandaH sitoprH| saca vanyopyatonyaH syAdakaNDUro'pi pUrvavat // 133 // amlikA svalpaviTapA sukumArAmla'nAmikA / arthohitAmlikAkandaH phalakando'pi ceSyate // 134 // mukhAlumaNDapArohI dIrghakandaH sukandakaH / syAtsvAdusthUlavatsebhyaH kandaH syAdatha romazaH // 135 // piNDAlupraithilaH piNDakandastAmbUlapatrakaH / lomazaH pittakopi syAnnAnAkando'tha lohite||136|| raktapiNDo lohitAluH kAsakandastu kandilaH / vizAlapatrAluH syAtkAsAluH syAdathApi ca // 137 // / mUllIB 2 putro B 3 vRtra RC 4 nAsikA RC nADikA B 5 bhaMDapA B Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. 148 kezavakRtaH kalpadrukozaH karkoTikA tu kUSmANDI kumbhANDI syAbRhadvalA / mRdaGgakumbhapuSpebhyaH phalA syAtsuphalApi ca // 138 // gorakSatumbI gorakSI 'nAdhAlA durghttaayaa| kSIratumbI dIrghaphalA parIvRttaphalA ca sA // 136 // mahAphalA dugdhabIjA dantabIjA payakhinI / alAvuH syAnmahAvallI zramatI sApi cetkaTuH // 14 // strIkSvAkuH kSatriyavarA dIrghavIjAtha bhUdbhavA / 'valmIkotthA bhUmitumbI zakra cApodbhavA ca saa||141|| nAgatumbI divyatumbI devyatha shyaambiijinii| syAJcittamAMsamadhuravRttabhyaH phalinI ca sA // 142 // ghRNAyAzcitravallI syAt kaliGgI rakta bIjakA / cInAkI cInakI cInA tindukI tindisI ca sA // 143 // kozAtakI khAduphalA jAlinI karkazacchadA / karkoTakI pItapuSpA syA dIrghadhArayoH phalA // 144 // dhAmArgavaH pumAn poSAnako bahuvidhA ca sA / zranyA hastibRhagrAmyakozAtakyathamaNDapI // 145 // paTolIdIrghamadhurazikhisvAdubhya eva sA / syAtpaTolaM rAjaphalaM tanmUlaM ramyakaM punaH // 146 // 1 nAghAlA B 2 parAvRtta 3 syAlAvuHB 4 carAB 5 vAlmIB pAyoKCS 7 bIjikAB hIrghAdhArayoH kalAB | koSAtakIB 10 paTolItyAdipaktidvayaM KCS pustakeSu na dRshyte| Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 146 dvividhA phalabhedena kAkANDI kolpaalikaa| paryapAlikA khaTavA khaTvAGgI dadhipuSpyapi // 14 // asiparyAyazimbyarthA suzimbI'sthalazimbikA / kAravallI tu kaTukA cIrI patrA kaThillakA // 146 // sitapuSTAmbusUkSmAbhyAM vallI kaNTaphalApyatha / karkoTakI svAduphalA manojJA ca manasvinI // 147 // vodhanA bandhyakarkoTI devI kaNTaphalApyatha / vyAghI kaNTalatA vyAlI mAMsI cAkhunakhI mRgI // 148 // mArjAriNyatha vimbI tu tuNDI raktaphalA ca sA / adharoSThaphalA pIlupI sA rucirAtphalA // 146 // kaTusvAduphalA dvadhA grAmataH pavikA tusaa| maNDapI kalikA zimbI kalinI nakhapUrvikA // 150 // niHpAvI syAdgucchaphalA phalinI cipiTA csaa| vizAlApyatha vArtAkI vRntAkI kaNTapatrikA // 151 // kaTAlumAsalaphalA zAkazreSThA ca kttphlaa| . mahoTikA ca nidrAluva'ntAkI mahatI ca sA // 152 // citraphalA kaNTakinI janapriyaphalA punaH / raktanIlamizravarNazvetebhyaH phalasaMjJakA // 153 // sthalaB2pAntrA kaTillikAB 3 caB4 zimbakilinIBjikAB Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 kezavakRtaH kalpaDukozaH vAti' gopi vArtAkI vArttAko vAtigo 'pi ca / vArtApi hiGgulI bhAraTI vRntAko vAtikazca saH // 156 // vArttAzca dvayozcaiva bhatakI baGgakI ca SaN / DaGgariH strI' gaNDariH syAddIrghervAruzca gaNDarI // 157 // gajadantaphalA nAga' zuNDyatheo vRttakarkaTI / sA kharatvak phalAtiktaSaDU khAGkitasatphalA // 158 // madhupAkaphalAtha syAdathacchardAlu karkaTI / pInasA syAtkaTudalA trapusyA saMnikA punaH // 156 // pilomazakADA syAdvastiparNI ca mUtralA / 'kandA lutrapuSI 'pItapuSpI bahuphalApi ca // 160 // saiva ko 'zaphalApi syAdarvArustu karkaTI / urvArurapi cervAsyalaputrI ca romazA // 169 // sthUlatoyahastidantaparyAyebhyaH phalA ca sA / 10 .13. 1 zAradI vAmukI snigdhaphalA bahuphalA ca sA // 162 // kSetrakarkaTikA caiva madhurArthAtphalArthakA / sucitrA cirbhiTI citraphalAtha kSetracirbhiTI // 163 // 16 pathyA pANDuphalA cirbhiTikA rocanataH phalA / madhyapItaphalA saiva cikkaNAntaH phaladravA // 164 // 1 vAtiGgaNo B 2 vAtikaH punaH B 3 vaGgakaM ca 4 gaNDarIzca B 5 DaGgarI B 6 zuNThyaB 7 tiktASaDU khAGkitamastakA 8 nuKC tuB 8 syAdraktaphalA trApusyA saMtrikAB 10 kaNTAluB 11 dIta vIta 12 kArAphalA 13 va 14 kalA 15 vAsukI 16 pathyetyAdipaGkti catuSTayaM B pustake nAsti / Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukeozaH / karkaTyatha mRgAkSI tu zvetapuSpA mRgAdinI / mRgervAruzcitravallI kaTphalA laghucirbhiTI // 165 // kapilAtI bahuphalA mRgacirbhiTikA ca sA / mRgekSaNA citraphalA devI pathyAmarudbhavA // 166 // yA 'cIrNamarkaTI tvanyA rAjakarkaTikA punaH / zrIphalI' pUjitaH patraphalA bahuphalA ca sA // 167 // suSavIkAravIkSudrakAravIkandatolatA / thApare patrazAkA vAstU ko vAstuko striyAm // 168 // cakravartI rAjazAkaH zAkarAjaH punaH striyAm / dalAmlaM cukravAstUkaM likucaM syAdatha striyAm // 166 // dalAlohitA cillI mRdutAracirArthataH / patrA striyAM vAstukI sAzvacillyatha supatrikA // 170 // kSurapatrI palAkyA syAtpAlakyA grAmyavallabhA / madhurA snehapatrArthA rAjArthAgirizAkinI // 171 // pAlakyA nAgapAlakyA madazAkastu mohinI | upodakI kalambI ca picchilA picchilacchadA // 172 // vizAlA mUlayotI tuvariH zAkaTapotikA / kSudravallI kalaMDustu gholI syAtkambalAlukA // 173 // 1 syAccIna B 2 pUvitaH B 3 dalAMgU B 151 4 modinI B Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 kezavakRtaH kalpadrukozaH jIvantI strI raktanAlastAmrapatraH sanAlakaH / zAkavIro jIvazAko meSo'tha SaNa sugandhikam // 17 // gauraM svarNa gandhazAkaM kaTu'zRGgATamityapi / bhUvArijaM varNazAkaH zigrupatrANi jIvanI // 173 // tarkArI vasukaH padmA varSAbhUzcaiva phaJjikA / taNDulIyakacAGgerIkusumbharAjisarSapAH // 174 // kuDA tindukaH pheDA tripuTAdyAH kramAdamI / patrazAkA aGkaritaM zimbidhAnyaM virUDhakam // 17 // bhUmisphoTastu kavakaM chatrAkaM syAcchilIndhrakam / saindhavo'strI zItazivaM nAdeyaH sitasindhujam // 176 // paTUttara varaM zuddhaM dhauteyaM ca zilAtmajam / vimalaM maNimanthaM syA'cchivaM bhASyaM pacA striyAm // 177 sauvarcalaM hRdyagandhaM rucikaM tilakaM punaH / jaraNaM kRSNalavaNa makSyaM kodravikaM punaH // 17 // rucyaM syAdatha nIlaM SaN kAcakocodbhavaM punaH / gAlakyajaM hRdyagandhaM kuruvindamatho viDam // 17 // khaNDaM drAviDakaM kSAraM kRtakaM dhUrtamAsuram / supAkyamatha zubhraM tu mahAram ca"saMvaram // 180 // 1 zRGgAraB 2 zimba 3 zitizigrujam 4 cchimbamASaB rucitaM rucakaB 6 matsya B 7 kAcaH kAcodbhavaHpunaHBB pAlakyajaB | kavaka 10sAMvaram sAvaram Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH pRthvIjaM gaNDalavaNamathAnyallavaNAbdhijam / zivaM vaziramatIvaM sAmudramatha 'vArmayam // 189 // * drauNeyaM vArijaM cApi trikUTalavaNaM punaH / thoraM sArvagaNaM saMsargalavaNArthakam // 182 // syAnmizraM bahulavaNa mathaurvasahamairiNam / vasupAMzu ca vasukaM pAMva romakaM punaH // 183 // udbhavaM coSaramatha striyAM zuNThI mahauSadham / kaTUSaNaM kaTugranthi nAgaraM vizvabheSajam // 184 // kaTubhaGga N vizvamatha zRGgaverArdrake punaH / sauparNa gulmamUlaM syAtkaphArikandaraM varam // 185 // saikateSTamanUpotthaM mahIjamatha kolakam / marIcaM maricaM cApi mirIcaM miricaM punaH // 186 // yavaneSTa N vRttaphalaM zAkAGga dharmapattanam / "e 10 'vallIjamUSaNaM vIraM palitaM kaTukaM ca tat // 187 // kRSNaM mRSTaM sarvahitaM kaphavairyatha tatsite / vazyaMkaraM ca bahulaM vAlakaM candrakaM ca tat // 188 // dhAnyAkaM dhAnyakaM dhAnya dhAnyeyaM dhanikaM samam / 153 11 1 vArbhayam B 6 caram 7 kaulakam B 10 valIja B 11 dhAneyaM B K 20 12 uruvarurnA varI strI chatradhAnyaM vitunnakam // 186 // 9 2 droNeya B 3 sAvagaNaM B 4 bahulavaNa B 5 raumakaM B 8 zAkAdyaM B 8 dharbapattanam KC dhArmapAttanam B 12 ururSarunIvarI B Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 kezavakRtaH kalpadrukozaH puMsi klIbe zAliyogyaH sugandhiH sUkSmapatrakaH / janapriyo bIjadhAnyaM dhAnyaM bIjazca vedhakam // 10 // 'mAgadho jaraNo dIpyo jIrNo jiirkjiirnnau| bahnisasyopyajAjI strI zvetAyAm tatra vai kaNA // 11 // kaNajIro dIrghakaNA sugandhA tu sitetarA / bahugandhA kAlameSI zAlI kAzmIrajIrakA // 12 // bhedinIvAntizodhinyau varSAkAlyatha jIriNI / syAtsthUla jIrake kRSNe dIpyA kAlyupakuJcikA // 1 // pRthvI sthUlakaNA cApi manojJA pRthurityatha / methinI dIpanI methI bahupatrA ca bedhinI // 164 // vallarI candrikA gandhaphalA manthA ca kauravI / pItabIjA mizrapuSpA kaJcukApyatha dIrghakA // 16 // pRthvIkA kavarI hiGgapatrI cApi tathA pRthuH / dArvI patnI dArupatnI vilkI vASpyatha rAmaDham // 166 // "zrArUDhagandhaM jaraNaM bhedanaM sUpa'dIpanam / sahasravedhirakSona sUpAGgaM jantunAzanam // 167 // 1 dhAnyabIjaM ca B 2 mAmadhojaraNatyAditaH pUrva mAgadhIkAlameSI ca zAlIkAzmIrajIraketi pustake dRzyate 3 bahugandhetyAdipaGktidvayasya sthAne bahugandhAtizodhinyau varSAkAlyatha jAriNItyekaiva paktiHB pustake samupalabhyate 4 sthUlIB manAlAB 6 patrI ca bodhinIB 7 kuJcikA 8 pRthikAB 6 tanvI 10 vilkI vApvatha vilvI bASpyathara 11 pAgUDhaB 12 bhuupnm| Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 155 ugravIrya ca'vAhIkaM hiGgudIptA striyAM punH| bhUtArirupagandhA syAdatha syAt hiGgunADikA // 16 // palAzAjantukA vaMzapatrI rAmaThikA ca sA / syAtpiGgAhvA suvIryAtha zatavedhi tu kAJjikam // 16 // striyAM klIbe kAJjikA strI na striyAmamlasArakaH / zravantisomobhiSuto dhAnyA mlazcAranAlakaH // 200 // *kulmASAbhiSavopi syAdunnAha kuNDagolikam / rakSonamapi kulmASaM gRhAmlaM syaanmhaarsm||201|| .. kuJjanaM kulajaM siddhasalilaM dhAtunAzanam / zrAranAlaM ca dhAnyAmlaM yavajaM tu yavodakam // 202 // godhUmajaM tusauvIraM tuSotthaM tu tuSodakam / dviruttaraM madhuguDakAJjikaM mastu dhAnya kam // 203 // cukaM zukraM tadeva syAtkaNA madhusamatvitam / madhucukraM na striyAM syAtriSu tadvati vastuni // 204 // jambIrarasadhAnyAmlA vAmAsaM kssaudrbhaannddgau| dhAnyAmlasaMjJamevaM syAdatha vedhyAmlavetasaH // 205 // amlo rasAmlo rAjAmlaH zatavedhyamlanAyakaH / amlasAro raktasAro bhImaH syAdvIravetasaH // 206 // / bAlhIka 2 jatukA 3 ca 4 mlaMcAB 5 kalmASAbhibhavora0 6 dhaanygm| 7 vAmAsaB Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH gulmaketuzcApi bhedI vedha syAcchatamAMsayoH / haridrA' raJjanI svarNavarNA varNavatI varA // 207 // dIrgharAgA varNadhAtrI janeSTA varNinI ca sA / pavitrA haritA pItA varAGgI zobhanA ziphA // 208 // gaurI viSaghnI maGgalyA nizArthA ca vilAsinI / zobhA jayantI lakSmIH syAnmaGgalA subhagAhvayA // 206 // bhadrA dAruharidrAnyA sthirarAgA pacapacA | kaTakaTerI parjanyA dAva kAmavatI ca sA // 210 // hi kAleyakaM pItadAru kAlIyapItake / rasasya samalasyecokhiye kAMza malA malAH // 211 // vikAraH phANitaguDamatsyaNDI khaNDazarkaraH / zizupriyoruNaH khnndd| rasajaH phANitaM ta Say // 212 // zrapi kSudraguDeothasyAdguDaH svAduzca modakI / madhuro rasapAkottha kAtho'tha kSudrazarkarA // 293 // matsyaNDyapi ca matsyADI madhurA pieDazarkarA / sA khaNDazarkarA caiva guDaparyAya saMbhavA // 214 // 156 madhuparyAya yarthA zarkarAhnAtha khaDake | tavarAjaH khaNDasAraH khaNDajaH khaNDamAdakaH // 215 // 1 rajanI B 2 varavarNinI B 3 paritA B 4 kIlIyaK 5 mitAmalA : B 6 modana: B 7 sthaH B Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH sa sudhAmodako'tha syAttavarAjasamudbhave / khaNDe khaNDeodbhavodbhUtaH sudhAmAdakatazca saH // 216 // sasiddhamodako'pi syAtsa caivAmRtasArajaH / varttikAza' zcivaTakAH zarkarAliGgakAdayaH // 297 // vikArAH khaNDajAzcAtha sikatA tu sitopalA / zrahicchatro 'palAkA syAdvikArA itujA mI // 218 // yAvanAlarasotthonyo nArikelIrasodbhavaH / kharjUrIrasajastAlIrasajeo'pi guDeobhavet // 216 // zarkarA cApi sA tu syAnmadhujA madhuzarkarA / zItA jAtyA mAdhavI syAtsoktA mAkSIka zarkarA // 220 yAvanAlI himotpannA himAnI himazarkarA / syAtnudrazarkarA kSudrA guDajA jalabindujA // 221 // haiyaGgavInaM 'sarajaM kSIrotthaM dadhisaMbhavam / manthajaM navanItaM syAtsArotthAbhyaJjanaM ghRtam // 222 // sarpirAyustaijasaM syAt mrakSaNaM snehanaM punaH / amRtAhUM jIvanIyaM pavitraM navanItajam // 223 // homottamArthaM syAdasyAghArAbhighA raNau / male ghRtasya vilayothAstrI tIraM tu jIvanam // 224 // 157 1 zvavaTakAH B2 palAkA B 3 nArIkelA B 4 mAkSikaB 5 lacaB 6 zaraK dastrayA Bi = rakauB & syAB Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 kezavakRtaH kalpadrukozaH dugdhaM prasravaNaM dhAri saumymuudhsymitypi| payomRtaM tannArINAM dugdhestanyamataH param // 225 // avirizamavirIzamavisoDhamaveH pyH| mRtakSIroparibhavA ghanA saMtAnikA striyAm // 226 // sadyaH prasRtAyAH kSIraM pIyUSo'bhinavaM payaH / peyUSo malinaM klIbe ghanaM syAdatha moraTam // 227 // AsaptAhAdatha dadhi maGgalyaM kSIrasaMbhavam / viralaM tajjalaM mastu klIbatho kaTvaraH saraH / / 228 // dadhyuttaro dadhisneho dadhyagramatha kUcikA / danA takreNa ca kSIre pakva syAdadhitakayoH // 226 // uttarAtha kSIrazarA zarkarA sahitA striyAm / subaddhaM ghanavastreNa dadhibhAvavivarjitam // 230 // piNDIbhUtaM yaddadhisyAdadhipiNDaH sa ucyate / evaM take takrapiNDo dadhidugdhavimizritam // 231 // caturjAtasitAzuNThImaricailAsamanvitam / dRDhena zubhravastraNa gAlitaM kesarAnvitam // 232 // mArjitA sA rasAlA syAcchikhari'Nyatha gorasaH / sarasaM nirjalaM gholaM mathitaM rasavarjitam // 233 // 1 moraNamkc 2 Nyapi goraseB Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 156 pAdAmbutakramarjhambUdazvidvayAMzAmbhasAyutam / kAlaseyaM dvayaM sArddhajaladaNDAhataM kamAt // 234 // ariSTamastriyAM klIbe rsaaynviloddite| arzonna sAraNaM zvetaM kavacaM cAtha mantharaH // 235 // dadhicAro'pi vaizAkhastakrATaH karagharSaNaH / mantho manthanamanthAnakhajAH puMsi napuMsake // 236 // manthadaNDo'tha tadrajau netraM klIbe tataH punaH / striyAM bhissAnamandhaH SaNjIvanaM syaatprsaadhnm||237|| kIlAlamAyurazanamannAyaM bhojyamityapi / vAjaH paritrutamapi dIdivizvAstriyAM punaH // 238 // astriyAmodanaH kUro bhakto dagdhe tu bhiHsaTA / dagdhikA cAtha maNDo'strI bhaktamaNDe sravaH pumAn // 236 // srAma zrAcamaniH nAmamasArAH prasnavaH punaH / yuktayA saMsAdhite sUdaiH zimbyanne prhito'striyaam|240| dAliH striyAM puMsi sUpo dAlI syAllavaNAnvite / zUkaziMvibhavaibhanyaiH saMmizrI mizritodanaH / 241 // khiccI khicce ubhe strItve susiddhA SaDguNAmbhasi / striyAM yavAgUviraladravAna kRzaro'striyAm // 242 // , zeyaM B 2 stakAra:KC 3 matho B 4 paristuta: 5 dIdiviH zcAstriyAM KC 6mAcAmaB . prasavaH B 8 sAsiddhAB 6 SaDguNeB 10 kRshraa| Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 kezavakRtaH kalpadrukozaH tilataNDulamASANAM yA sA saMyogasaMbhavA / bhUtodano dadhinizA saktulAjatilAnvitaH // 243 // 'bAhyodano yAvakaH syAdyavaiH svinnaizca nistussaiH| dalitairyavagodhUmaH sthUlA sA samitA striyAm // 244 // vATaH pumAMstatra guDasaMmizre kRsaraH pumAn / "tRsarastaNDulaiH siddhaiH saguDaiH sopyathAparaH // 245 // tapte ghRte vinikSipya samitAM bharjitAM manAk / tatastatra vinikSipya khaNDaM tena samaM pacet // 246 // kRsaraM taM kasAraM ca kaMsAramiti kecana / SoDazAMzamite dugdhe taNDulAnAM pale zanaiH // 247 // samyaka saMsAdhite klIbe paramAnna tatastriyAm / kSIreyI pAyasaH puMsi klIbe dugdhArthata zcaru // 24 // vilepI ghanasikyA strI svinnA toye cturgunnaa| peyA sikthayutA pathyA caturdazaguNe'mbhasi / // 246 // aSTAdazaguNe toye zrito yUSastu shimbijaiH| evaM mAMsaraso mAMsairmAsayUSastu sasmRtaH // 250 // sasyAtkRtAkhyo lvnnkttusnehaadinaayutH| akRtaH syAttadrahitopyatha kAmbalikaH khalaH // 251 // , pAkyoB 2 pAvakaB : 3 stuB 4 kRzaraHB5 tasaraB6 cIrepira07 cazru:B Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH . 161 phalamUlasamAMzo yaH kaTavamlo vimalo rasaH / ghRtena marditAM toyaiH samitAM mRdulamardayet // 252 // mAtuluGgatvacA khaNDapakkamAIkapUritam / vidhAya pUpakaM vRttaM gandhADhyaM kesarAnvitam // 253 // patkA sarpiSi khaNDe 'vagAhito madhuzIrSakaH / samitAM madhudugdhena modayitvA suzobhanAm // 254 // paceghRtottare khaNDe nyasetpakve nave ghtte| tato maricapakvailAkhaNDacUrNAvacUrNitam // 255 // kuryAtkarpUrasaMyuktaM saMyAvamatha shsskulii| zAlUkamadhyasaMyuktaH zAlikodravataNDulaiH // 256 // saMpiSTastilasaMyuktaH lohabhraSTaistataH param / . sthAlI kharparasacchidrakharparAyasakhaparaiH // 257 // aGgArairapi piSTAnnapAkaH syAdatha bhAskarI / candrikA roTi kAvRttA piSTakharparasaMbhavA // 258 // mahAnto vistRtAH sUkSmAH karparAdiSu pAcitAH / syurmaNDakA maNDalinaH sthUlAH pUpalikA striyaam||256|| 'prathAGgAreSu saMpakkaH sUkSmaH soGgAramaNDakaH / aGgArakarkaTI sthUlA'thApyapakve tu polikA // 260 // , khaNDecaB 2 yathA Kc * bharjayediti pAThaH syAt / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 kezavakRtaH kalpadrukozaH piSTavartistu camasI sUcikA sevikA punaH / pakve'pUpaH piSTakaH syAtpUpikA pUlikA striyAm // 261 // pUpalI carpaTA polI pUlikAvadvipAcite / pUpo ghRtaplute piSTe samitA guDavAriNA // 262 // ghRte vApyathavA taile cakrAkArA supiSTikA / bharjitA vaTako nAsyA davasekima ityapi // 263 // mizrA maNDalikA pakkA samyagAyasakharpare / ghRtaplute pUrakaH syAdevaM mudgAdipiSTajaH // 264 // mASAdi piSTakA siddhaH sUrNakaH punapuMsakaH / piDhyAM tu svedapakvAyAM miMDUraM syAdvayoratha // 265 // bhraSTA tulye ghRte tapte samitA tulya shrkre| zratyuSNairambubhiH pakkA trisarA lapsikA ca sA // 266 // ghRtAktasamitA pUpaM ghRte tapte manAka zRtam / laghudIptA kharatarA ghRtapakkAdadhiSTaraH // 267 // caNacUrNASTAMzayutA sA pUrI taNDulodbhavaiH / piSTaighRtaghanIbhUtairgolake samitAbhave // 268 // veSTite sthUlapUpAbhe ghRtapakve tu khAdyakaH / candrabimbAkRti tadvatpheNikaM tu phaNijjakam // 366 // / siddhastUrNaka:B0 2 mindura B 3 zarkaraiHB 4 supsikA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 163 azokavartikApi syAdatha piSTabhavA bhidaH / caNakaprabhavA piSTI piSTikA mASasaMbhavA // 270 // yavAnIhiGgulavaNaiH saMyuktA garbhasaMsthitA / pUrikeva vidhAtavyA zamikA veThikA tu sA // 271 // 'kacUTikAtha samitA ghRtAktA drAkSayA yutA / elAlavaGgakarparamaricaiH parivAritAm // 272 // kSiptvA tu samitAM lambapuTe veSTya ghRte pacet / / tataH khaNDe nyasetpakve guhyakaH sopi cAstriyAm // 273 // suzuddhasamitAprasthaM vimarca payasA saha / yAvattadamlatAM yAti tAvatsthApyaM ghaTAntarA // 274 // sacchidrodaJcane nyastaM tapte ghRtkttaahke| paribhrAmya paribhrAmya pAtayetkuNDalAkRtim // 27 // paripakkAM sitAlehanirvApitakaduSNakAm / sA kaGkaNI kuNDalI syAnmodako golakaH punaH // 276 // laDDukopi ca tadreyAH samitAM parizodhitAm / ghRte vipakkAmApAkaM zItalAM susitAnvitAm // 277 // saghRtAM golakIbhUtAM saghRSTazcamasIbhavaH / ghRtena marditAM toyaiH sambaddhAM vipaceghRte // 27 // karikA2 ghRtA B 3 vera Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 kezavakRtaH kalpadrukozaH yathAkathaMcitsamitAM supakvAM paricUrNayet / sitAghRtAbhyAM saMyukta dalajeo dalamodakaH // 27 // ghRtamarditatoyAIsamitAM camasIghRte / pakkAM ghRte sitA mizrA camasI saMbhavAbhidhAm // 28 // apUpacUrNe saguDe cUrImodaka ityayam / piSTe ghRtaguDonmizre lopakotha punarpate // 281 // guDenekarasIbhUte samitAM tatra pAcayet / guDaparpaTakaH sa syApiSTI mASAdisaMbhavAm // 282 // ghRtapakkAM zarkarADhyAM sa tu maassaadimodkH| jalenAloDitaM zAlipiSTaM khaNDavimizritam // 283 // dhArAptapakavatpAcya varvaraM cAtha cikaNam / matRNaM karka snigdhaM picchilaM vijilaM punaH // 28 // vijalaM syAdvijivilamaya sNmRssttshodhite| bhAvitaM vAsitaM cApi dhUpite vastuni triSu // 285 // masRNAyaM tathodazvidaudazvitkamatopi ca / udazvitaM syAdaTake tvavase kimamastriyAm // 286 // nikkAtho rasakastulyAvatha syATesavArakaH / zuNThImaricavaidehIdhAnyakAjAjidADimaH // 286 // , vayara : 2 vA 3 daurdazvita? svavasaMkita 5 nikAtharasako utpAB pArimaiHB Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . kezavakRtaH kalpadrukozaH 165 hisAmudrasaMyukta ityekothAparaH punaH / khinnamudgAdijaH kalkaH sonyaH syAdvesavArakaH // 28 // . .mAMsaM nirasthi susvinnaM punadRSadi cUrNitam / pippalIzuNThimaricaguDasarpiH samanvitam // 28 // aikavyaM pAcitaM samyagvesavArotha' saurakaH / saurAvo mAMsajarasaH pakkaH sadravacandanaH // 20 // sa vesavArasaMyuktaH khAniSko mAMsajo rasaH / vallUra parizuSkaM syAcchuSke mAMsapradigdhakam // 261 // sasnehothAminA bhraSTe punarbhatirbhaTitrakam / tathA bharuTakaM cAtha zUlyaM zUlAkRtaM ca tat // 262 // paiTharaM piThare pakkamauSyaM syAduSayA zRtam / lavaNodakasaMsiddhakhalpamAMsAdisaMskRtaH // 263 // bahudravaH sa ca raso dakalAvaNikatriSu / dAdhikaM cApi sArpiSkaM saupikaM tailikaMkramAt // 264 // dadhisarpiHsUpatilasaMskRte vastuni triSu / rAgazca khADavo bhinna ekoktayA rAga'khADavaH // 16 // sitArucakasindhUtthaiH savRkSAmuparUSakaiH / jambUphalarasairyukto rAgo rAjikayA yutaH // 266 // 1 ekadhyaMKC 2 vAraHsa sauraka:B 3 saurajoB 4 sahana zrodanaHB 5 vallara 6 striyAM bhUtiB 7 bharUjaka 8 dUSayA 6 rasAkadalAB 10 sIpaMSkaB 11,12 khANDaB Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 kezavakRtaH kalpadrukozaH phalairISatsvAdurasaiH kapitthAdyaiH samanvitaH / svAduprAyomulavaNaH sarAga iti kecana // 267 // spaSTAmulavaNaH spaSTaH kaSAyalavaNoSaNam / atiktaH khANDavaH kaulaH kapitthAdyupabaMhitaH // 29 // saTTakaH somajopi syAtpramodo varddhamAnakaH / visyandanopi ca strI syAtpAnakaH paJcasArakaH // 26 // vATikAparpaTAdyAH syuH karcaryAdyAH prabhakSakAH / azanAyA bubhukSA jut cudhA syAdrucirityapi // 30 // astriyAM rocakazcApi tatra lepastu bhojanam / jemanaM svAdanaM jagdhirvallanaM cApi jakSaNam // 301 // svajanaM bhakSaNaM bhuktirazanaM vighaso ghasiH / pratyavasAnamAhAraH kSudhAparyAyanAzanam // 302 // lehodanaM ca tadvatsyAdabhyavahAra ityapi / zrAdaSkANopyavaSkA' niSkANazcAtha carvaNam // 303 // vastunazcUrNanaM dantairjihvAkhAdastu lehanam / dadvayApArayutaM coSyaM taddhInaM peyakaM triSu // 304 // grAso guDerakaH piNDo dvayorgaNDolako guDaH / klIve syAdiraNaM gIrNigII tulye girigiTI // 30 // sAm 2 khANDavaHB 3 valbhanaM 4 svadanamiti pAThaH syAt 5 dabhya cAhAraB 6 zrA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 167 pRthagutyaikayoktayA ca kazipuH syAnna ca striyAm / bhuktayAcchAdanayorevamathAnnecchAvivarjite // 306 // tRptastu suhitA' ghastAzitAstRptistu tarpaNam / khAdAghrANaM ca sauhityamatha piNDolikA striyAm // 307 // phelA phelI bhuktazeSe vighsonrythendukH| . sajagdhizca sasagdhizca tulyAnAM sahabhojane // 308 // sadharmiNAM tu saMbhUya bhojanaM gaNacakrakam / tulyapAne sapItiH strI tarSe tAtRT tRSe striyau // 30 // tRSNodanyA pipAsA syAdambuparyAyataH spRhA / vaikAlikaM rAtribhojya svalpake na dvayoratha // 310 // bhuktasyopari yadbhuktaM tadadhyazanamityapi / zrIrAmaNaM kalyavartaH prAta jyelpake pumAn // 311 // gulyastu madhuro miSTaH svAdujyeSTho madhUlakaH / vyApnuvallimpatIvAsyaM sacekSvAdAvathAmukaH // 312 // khaTavaraH pAvanaH khaTTo dantaparyAyataH zaThaH / zramaH samukhagaH srAvaM svedanaM ca vibodhanam // 313 // dantAnAM harSaNaM dAhaM vidhatte mukhakaNThayoH / sa ca jambIranimbvAdAvatha sarvarasaH paTuH // 31 // 1 yAtAKO 2 narthaDaka;B 3 vvalpake RC pyalpakeB4 bhArAmaNaMB 5 piNDa:B * pAcana iti syAt / Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 kezavakRtaH kalpadrukozaH kSAropi lavaNaH sopi pralimpanvidahanmukham / viSyandayanlAghavayan kledayansaindhavAdiSu // 315 // saMdRzyatetha kaTuko mukhaparyAyabhedyapi / saMvejayadyo rasanAM nipAte tudatIva ca // 316 // vidahanmukhanAsAkSi saMsrAvI maricAdiSu / dRzyatethApi tiktastu mukhaparyAyabhedyapi // 317 // pratihanti nipAte yo rasanaM svadate na ca / sa cAyaM mukhavaizayazoSaprahlAdakArakaH // 318 // bimbAdau dRzyate sAtha tUvaro rasanAzaThaH / tuvaropi kaSAyaH syAdastriyAM syAtsa cottaraH // 316 // vezadyastambhajADyo rasanaM yojayedrasaH / badhnAtIva ca yaH kaNThaM sa dRzyastindukAdiSu // 320 // amISAM triSu vastUni bhedA eSAmanukramAt / madhurAmakSArakaTutiktA ekaikamUnitAH // 321 // dvikAH paJcadazaiva syurdazaSaTatyekasaMmitAH / madhuromuzca lavaNaH kaTukazceti te trikAH // 322 // viMzatirmadhurAmAhva'lavaNebhyaH kaTuH punaH / tiktaH kaSAyo gulyAmlalavaNebhyaH prayojitaH // 323 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH tiktaH kaSAyo madhurakaTutiktebhya ityayam / kaSAyo gulyalavaNakaTukebhyazca tiktakaH // 324 // kaSAyo gulyalavaNatiktebhyo'pi kaSAyakaH / gulya kSArakaTubhyo'pi kaSAyazca tataH punaH // 325 // amukSArakaTubhyaH syAttiktastuvarakastataH / syAdanusAra tiktebhyaH kaSAyomukaTUttaraH // 326 // tiktaH kaSAyo lavaNakaTutiktakaSAyakaH / syAt kSArakaTutiktebhyaH kaSAyaH syuzcatuSkakAH // 327 // ete paJcadazaiva syurataH SaTpaJcakAH pare madhurAmucArakaTutiktAstiktakaSAyakau // 328 // madhurAkSAratiktakaSAyA madhuraH paTuH' / kaTutiktakaSAyeo'pi matramukaTutiktakaH // 326 // kaSAyo thAmulavaNamadhutikebhya ityayam / SaTka eko' rasAH SaT te puMsyete syustriSaSTikAH // 330 // rasabhedA doSabhedA unneyA evameva tu / udvegaH kramukaH pUgazcikAra strI cikaNI na nA // 231 // syAtkhecarI tu madhurA klIbe gaulvaM tu tailvalam / guhAgaragatho ghorATA kaThinApyatha vaiTilam // 332 // 166 1 kaTu: B 2 eteB 3 vikAB 4 taikalam B tatvalam 5 ghoTACK 6 vaivilam B 22 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 kezavakRtaH kalpadrukozaH pUgIphalaM vallaguNaM' hosaM pattanajaM ca tat / nAgaparyAyavallyarthA tAmbUlI bhakSapatrikA // 333 // saiva saptazirA parNalatA syAdatha tadbhidaH / zrIvATI cAmuvATI ca patrasI ca guhAgarI // 334 // zramasArA mAlavotthA mAgadhI hosaNIti ca / syAdandra puSkalIcAtha cUrNamamuM sudhArthakam // 335 // kuTArjunakaraJjArka zilAsphaTikazuktijam / syAt khAdirastu khadirasAraH kSodopi raGgadaH // 336 // atha kvAthastu khadirarasoraGgaH kaSAyakaH / vAcyaliGgastu surabhi rAmodI mukhavAsanaH // 337 // zubhavAsanazcApi puna guruvAsana ityapi / tAmbUlaM militairebhirvITakaM triSvathAparam // 338 // phalakandakarIrAdilavaNena vimizritam / haridrArAjikA kalkakaTutailasamanvitam // 336 // tatsaMdhitaM tu saMdhAnamAsthAnaM vastuni triSu / zalATubhiH phalaiH zuSkarmizritairmadhurAdibhiH // 34 // prayuktaM syAdidamapi saMdhAna mupadaMzakam / kaTubIjA ca vaidehI kolA dantaphaloSaNA // 341 // 1 hosapanajaM tathA 2 dindra 3 kuTArjunetyadhaiM sarveSvAdazeSu zubhavAsanahasyAyardhAnantaraM dRzyate 4 rAmodo 5 zumraH 6 garuB 7 kaniSvadhetyAdi kalkakaTu paryantaMB pustake na dRzyate 8 haridratyAvarSadvayaM pustake nAsti 1 iMdamadhura pustake nAsti 10 mupadaMzakaHB Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 171 kRSNopakulyA kArajI smRtiH' syAnmAgadhI kaNA / pippalI pippalistulye USaNA capalApi ca // 242 // zauNDI ca taijasI sthUlasUkSmabhedAdiyaM dvidhA / gajArthApippalI chidrapippalI zreyasI ca sA // 343 // dIrghagrandhirvartulI ca klIbe cavyaphalaM punaH / saiMhalI sarpadaNDI ca lambatantA ca pArvatI // 344 // pralambabIjA sAGgI tIvanetrA ca jIvalA / utkaTA kuravIcApi kSudrasUkSma vanArthataH // 345 // . pippalyA tadutthAtha mUlaM tu caTikA ziraH / granthikaM pippalI mUlaM kaTumUlaM ca zoSajam // 346 // kolamUlaM kaTugraMthiH sarvagranthiH kaTUSaNam / sugandhikaM ca patrADhya virUSa granthilaM punaH // 347 // dIpyo'striyAM dIpako'pi yavasAyo yavAgrajaH / yavajaH puMsi vAtAribhUkadambazca zUlahA // 348 // stryugragandhA dIpanI ca yavAnI cAtha cavyakam / kolaM striyAM kaTikaNA cavikA gandhanAkulI // 346 // vallI ca kolavallI syAdaziraH kRkaraH pumAn / tIkSNotha pAlakA pAThI jyotiSkaH zUradAruNau // 350 // 1 smRti:CK 2 aSaNaM tRphalAB 3 vaculIB4 parvatI 5 netrIB 6 utkuThA B sUcamAB 8 tadvanyAB yavasAhnoB 10 jyotithU:B Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 kezavakRtaH kalpadrukozaH agnivyAghrAbhidhazcApi citrakaH zaMvaraH kuTaH / kRSNe vyAlaH kAlamUlo mArjAropyatidIpyakaH // 351 // rakte rudro guNADhyaH syAnmahAGgazcAtha gahvarA / kapAlI kairavI moghA kRminI citrataNDulA // 352 // vAtAristaNDulI cApi saivoktA mRgagAminI / taNDulIyA viDaGgApi triSvathogrAtu maGgalA // 353 // yacogragandhA golomI jaTilA lomazA ca sA / rakSotrI vijayA bhadrAtha zvetA vijayA ca sA // 354 // tIkSNagandhA haimavatI maGgalA diirghptrkaa| SaDgranthApi ca medhyAtha kulajastu kulaJjanaH // 355 // gandhamUlastIkSNamUlo'thailA tu lavalI himA / niH kuTI niH kuTirapi drAviDyalpA truTI' truTiH // 356 // kapotaparNI bahalagandhA caivopkunycikaa| kAyasthA candrikA cApi goragI mahatI tu sA // 357 // kapisthA gopurA kAntA ghRtAcI garbhasaMbhavA / surabhitvagdivyagandhA mahelA tridivodbhavA // 35 // rubelA tripuTA' pRthvI kalpApyandrI kumArikA / "kharIkA vajamodApi vArkaTI hastikAravI // 35 // 1 truTAB 2 gauraGgI ra koraGgI ama 3 tripurA KC 4 khArIkA KC Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 173 gandhapatrI gandhadalA mayUrI vhnidiipikaa| zikhimodA pramodADhyA brahmako zA ca modinI // 360 // phalamukhyA gandharatA vizAlA cAtha nndinii| reNukA kapilA kAntA mahilA rAjaputryapi // 361 // hareNukAyAM' duSputrA dvijA reNurhimA dhavA / dharmiNI kapilA nRttA zAntA haimavatI hyumA // 362 // astrI raktApahaM bolaM sauralaM rakta gandhikam / rasagandhaM mahAgandhaM surasaM piNDikaM viSam // 363 // nirlohaM varvaraM muNDaM vizvaM gandharasaM punaH / vizvagandhaM vraNAriH syAt smRtyAhvamatha durlabhaH // 364 // ka--ro drAviDaH kAzo jaTAlo gandhamUlakaH / vedhamukhyo gandhasAra stavatIraM tu tAlajam // 365 // godhUmajaM piSTikotthaM pavanaM taNDulodbhavam / vanagodugdhajaM cApi payaH kSIramathApi ca // 366 // tAlIsapatraM tAlIsamannAyaM ca zukodaram / dhAtrIpatraM cArkavedhaM karipatraM tamAhvayam // 367 // tAlaM nIlAmbaraM / nIlaM tuGgA tu 6 vaMzarocanA / kSIrI vAMzIca zubhrApi vanenduvaMzazarkarA // 368 // 1 hareNukA pANDuputrANu hareNukA pANDuputrIB 2 sauratnaM ratna B 3 sAraH savaKC 4 yavanaMB5 vAyi nIlaMcaraM B 6 tuGganurvaza K Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174. kezavakRtaH kalpadrukozaH maJjiSThA hariNI raktA gaurI yojanavallayapi / maGgalA vikasA padmA rohiNI kAlameSikA // 366 // bhaMDI citralatA citrA citrAGgo jananI' ca sA / maNDUkaparNI vijayA rAgADhyA' raktayaSTikA // 37 // jvarahantryaruNA chatrA bhaNDIrI vastrabhUSaNA / rAgAGgI cAbhimaNDIra latA nAgakumAryapi // 371 // siMhalI yojanI kauntI colo nA sa caturvidhaH / lAkSA khadirikA raktA raGgamAtA palaMkaSA // 372 // jaturastrI kRmighnI strI drumArthAdAmayArthakaH / dIptiH palAzI jatukA jatUkA gandhamAdinI // 373 // pittaghnI syAdravarasA laktako mudriNI ca sA / nirbhartsano jaturaso jananI janakAryapi // 374 // cakravartinI saMgharSA lodhro rodhazca shaaNvrH| hetupuSpaH kANDacIlastilako hstilodhkH||375|| tirITastilako bhillataruzcAtha bRhdvlH| kaTukaH paTTikArodhaH' paTTI lAkSAprasAdanaH // 376 // valkalodho bRhadvakraH zIrNavalkotibheSajam / mAlavo jIrNabudhno'pi vahnipuSpI tu dhAtakI // 377 // 1 jadhAnanI K 2 rAthA KE 3 bhaNDArI KE 4 cApi bhaNDIreti pAThaHsyAt 5 cAlo B6 jaMtakA K sarvaSA B 7 sagharSA K8 hetaK B * 6 rodhrA 10 mAlavaH zrama Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 175 agnijvAlA madyapuSpA kuJjarA madyavAsinI / dhAvinyapi subhikSA syAdabahupuSpA ca pArvatI // 378 // gucchasaMghAdipuSpAntA kumudA' kuJjarApyatha / syAtsamudrArthottaraga'phalaparyAyyatho vRkI // 376 // zreyasI svApanI pAThA prAcInA pApacelikA / " ambaSThA pathikA tiktA bRhattiktA ca dIpanI // 380 // ekASThIlA viddhakarNI kucelI zizirA varA / varatiktA vRttaparNI cUSA devI ca mAlavI // 381 // kaTukA jananI tiktA rohiNI zakulAdanI / matsyapittA ca cakrAGgI zataparvA vasAdanI // 382 // tatra kRSNA kANDaruhApyariSTA kaTurohiNI / zrAmadhnyariSTA kedArakaTuH kaTvaJjanI kaTuH // 383 // azokarohiNI cApi mahauSadhyatha bhaGgurA / virUpAtiviSA zvetakandA vizvA mahauSadhI // 384 // viSarUpA zyAmakandA zRGgI zvetavacAruNA / upAtpra pratyo viSAtha sugandhiryanthilA himA // 385 // kuruvindI bhadramustA vArAhI koDavallabhA / gundrA kaserurbhadrApi medhA"hAsyAt dvayorapi // 386 // 1 kumudeti padaM pustake na dRzyateB 2 taraGga B 3 sthApanI KE4 ambaSThetyardhadvayaM K pustake na dRzyate 5 zravaSA KE 6 vasAdinI B 7 kadvAnI K B 8 patthoritipAThaHsarvatra vindA 10 meSAhA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 kezavakRtaH kalpadrukozaH gAGgeyA' vanajA rAjakaseruH kacchajApi sA / zranyA nAgaramustAsyAtsaiva proktA ghanArthakA // 387 // nagarotthA ca cakrAGgA piNDamustA kalApinI / nAdeyI zizirApi syAccUDAlA vAsakesarA // 388 // dhvAGkSyuccaTA kacaruhA madhukaM tu madhusravA / madhuvallI madhUka SaN yaSTyAhaM yaSTikAmadhu // 38 // zrathAnyat klitanIyaM syAt kkItanaM madhuvallyapi / zoSA pahA madhurasA sAtisaumyA madhUlyapi // 360 // bhAga gardabhavalI syAt phaJjikAGgAravallarI | surUpA bhramareSTApi zakramAtAtha mUlake // 369 // vIraM puSkaramUlaM syAt pauSkaraM padmapatrakam / sAripakSaM brahmatIrtha zRGgI tu vanamUrddhajA // 362 // kulIrazRGgI cakrAGgI ghoSA caNDA kaliGgakA / mahAghoSA cendukhaDA karkarAhnA' latAGgayapi // 363 // nikumbho tu zyonaghaNTA nAgaspheotA" ca recanI / bhadrA rUkSA pavitrA syAdanukUlA vizodhanI // 364 // eraNDaphalapatrApi vizalyA taruNItyapi / udumbaradalA kumbhI sAtha kezaruhApara // 365 // 1 gAGgeyo vanajo 2 nideyIK 3 klIvanam B 4 vahatipAThaH sarvatra 5 bhogIB 6 karkaTAhvetipAThaH syAt 7 sUtAB = sUkSmAB Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 'bhiSagbhadrAvarttakA ca bhadrA dantI' jayAvahA / carAGgI ra sArakastvastrI jayapAlo'pi recakaH // 366 // dantI bIjaM maladrAvi tintiDI phalamityapi / kumbhI ghaNTAbhavaM bIjamatha mAlavikA trivRt // 367 // zyAmArddhacandrA vidalA kAliGgI kAlameSyapi / masUrA suSaNI kAlI trivelA syAdathAparA // 368 // kAlindI tripuTA kAkanAsikA tAmrapuSpyapi / zramRtAtha tvacaM bhRGgaM valkaM valkalamityApi // 366 // kalazaM siMhalaM vanyaM varAGgI mukhazodhanam / bahugandhaM ca surasamutkaTaM rAmavallabham // 400 // tadevoktaM vijjalaM syAlaTavarNa* navapriyam / gandhavalkaM tApasaM tu suragandhaM ca gopanam // 401 // sukumAraM ca patrAhvamaMzukAhaM ca patrakam / tamAlapatramatha ca kiJjalkaM kanakAhvayam // 402 // cAmpeyaM nAgaparyAyakesare nAganAmakam / syAnnirviSA tyapaviSA viSahantrI viSAdinI // 403 // mahauSadhaM viSaM cAgraM vatsanAbhaH pumAnayam / nAgaparyAyakazcAtha SaDgranthAmlanizA vadhUH // 404 // 177 1 bhadradantI 2 jvarAGgI 3 danti B 4 vijulaM Ke & lluTapa 6 tava C 7 tUpa K 23 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 kezavakRtaH kalpadrukozaH sugandhamUlA ca saThI' gandhArI pRthupayepi / samudrA tRNapUrvApi himajA gandhato vadhUH // 40 // samudrArthottaraM phenamatha phenaM niphenakam / phenaM ca khaskhasaraso lohadrAvI tu TaGkaNaH // 406 // rasAdhiko rasannazca raGgakSAro'pi raGgandaH / subhagaSTaGkaNakSAro malino dhAtuvallabhaH // 407 // vartulaH kaNakaH kSArazcAthanyacchvetaTaGkaNam / mAlatItIrasaMbhUtaM zivo drAvakarazca saH // 408 // syAtkuraNDo granthiphalo viTapo vastrabhUSaNaH / himAvalI ca hRddhAtrI kuSThano rAgakuSThakaH // 406 // granthiloGgAragranthiH syAtsuvarcAstu suvarcikaH / svarjikaH svarcikakSAro lavaNAsuramedaje // 410 // jalajaM lavaNakSAramatha pAkyo yavAgrajaH / yavasAro yatAhvaH syAdyavazUko'tha SaNa saram // 411 // vajrakSAraM ca dhUmotthaM kSArazceSTaM vidArakam / vajrakaM syAdatha punarmalAriH kSAramelakaH // 412 // sarvakSAro bahukSAro mahAkSAro'tha maayikaa| mAyAphalaM mAyiphalamapicchidrAphalaM punaH // 413 // 1 saTI B 2 naphenakam B mahiphene niphenakamiti pAThaH syAt3 svasRvazIram / B 4 kuSTamorAgakuSThakaH B 5 zora zreSThamiti syAt jIvazreSThaM B 6 china B Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH . 179 pAnIyAluranUpAlurnIlAluH' zuklakandakaH / zubhAlurmahiSIkandaH sapokhyo vanavAsyapi // 414 // viSakandothAtihastisthUlebhyaH kandapatrakAH / bRhatvagdIrghapatro'tha kRmighno vastrapaJjaraH // 415 // kolakandazca peTAluH supuTaH peTakandakaH / . piJjaropyatha vArAhI brahmaputrI ca yaSTikA // 416 // viSvaksenapriyA cApi.trinetrAtha haripriyaH / viSNukando viSNuguptaH supuTo bahusaMpuTaH // 417 // jalavAsI bRhatkando dIrghapatro'tha dhAraNI / cirapatrI dhAraNIyA kandAluzca sukandakaH // 418 // vanakandazca kandADhyo daNDakandotha nAkulI / sarpagandhI raktapatrI sugandhA kharasezvarI // 41 // saMmAdanyaparA tu syAtsuvahA gandhanAkulI / mahAsugandhA sarpAkSI phaNibhugviSamardinI // 420 // nakulADhyA paktimAlAvAribhyaH kanda ityayam / pranthiparNA kandalatA trizikhAtha vidArikA // 421 // zItazuklA khAdukandA gajeSTA vAjivallabhA / zRgAlI vRSyagandhA ca vir3AlI vRSyavalyapi // 422 // 1 pAnIyAlurityA pustake nAsti 2 zunnAlu KC 3 patrA B 4 paaroB 5 dhAriNI B 6 sarpagandhA B 7 surasezvarIB 8 parNI 6 zuklI B Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 kezavakRtaH kalpadrukozaH bhRkUSmANDI kandaphalA saiva svAdulatAparA / kSIrAtkando vidArI syAditorgandhA ca vallarI // 423 // payasvinI malaghnastu vanavAsI ca vijulaH / zrapi syAcchAlmalIkandazcAtha cANDAlakandakaH // 424 // ekadvitricatuH paJcapatraH soktazca paJcadhA / tailakando drAvakandastilAGkita dalazca saH // 425 // karavIrAkhyakandaH syAtsa coktastilacitrakaH / triparNikA' bRhatpatrA chinna granthinikA ca sA // 426 // kandAluH kandabahulA sAmlavallI viSApahA / lakSmaNA putrakandAsyAtputradA mAninI ca sA // 427 // nAgAhA phalinI majjA cAgvinducchadApyatha / kAmaM prakAmaM paryApta nikAmeSTe yathepsitam // 428 // rAsastu goduhAM krIDA gItiH pArAvatI striyAm / gopagopAla gosaMkhyagadhugAbhIravallavAH // 426 // goduho'pyatha tadA gojAvyuSTrAdipAlanAt / gomahiSyAdikaM pAdabandhanaM padabandhanam // 430 // govindo goSvadhikRte mahiSastu rajasvalaH / syAdvaMsakAlItanayo daMzaparyAyabhIrukaH // 431 // 1 trikarNikA B 2granthanikA B 3 nikAmeSTam BB Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 181 maho jaranto raktAto dhIra' skandhazca sairibhaH / yamArtha' vAhanArtho'pi kRSNazRGgazca kAsaraH || 432|| zcaGkaH skandhazca herambo hAhaH syAdgadgadasvaraH / zvaryA zava lAliko'tha vanodbhavaH // 433 // gavalo mahiSI tu syAddhaMsakAlI tu sairibhI / kaluSA" mandagamanA mahAkSIrA payasvinI // 434 // jAyamAnaviSANAye kaTA hastacchizurdvayoH / gomI gavezvaro gomAn gokulaM godhanaM dhanam // 435 // strI triSvAzitaM gavyaM gAvo yatrAzitAH purA / gavInaM cAtha vRSabhaH zAkaro govRSo vRSaH // 436 // 10 1 gauranaDvAnsaurabheyaH kakudmAnpuMgavo vRSA / utA bhadro valIvardaH " zaSkarirgandhamaithunaH // 437 // madako halagobhartrarSabhAH zAGkaraiTcaraH / zRGgI ca zRGgiNo'pi syAdvahatirvahatuH samau // 438 // zratha syAdgopatiH zaNDaH zaNThaH SaNDazca SaNDhavat / mahAnmahokSazcotarazcAthApi syAjjarave // 436 // vRddhozcApi jAtocaH saMjAtocazca nUtane / gavyA gotrA ca dhenUnAM saMhatau dhenukaM punaH // 440 // 1 skandazcaB 2 payArtha Ck 3 zvaGkakandazca 4 riSvartho B 5 nAliko ke 6 sairabhI B 7 kAluSA b = gavIzvaro b & yatra kc 10 zASkaroB 11 zAkkari B 12 halu: B 13 kSokSatara B Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 kezavakRtaH kalpadrukozaH ukSNAM syAdaukSakaM cAtha vatsAnAM vAtsakaM punaH / sadyojAtastarNakaH syAdogdhA vatsaH zakRtkariH // 441 // zrATIkanaM kramasteSAM damyo vatsataraH punaH / vArSabhyaH SaNDatAyogyaH kUTo bhagnaviSANakaH // 442 // khaNDorddhazRGgo vaNDastu cchinnapucchArthakastriSu / kAlepyajAtazRGgastu muNDastuvaratUvarau // 443 // bhunazRGgastu' mIThaH syAtskandhazRGgastu dolitaH / mRga tu hariNaH kUTAyAH syuramI triSu // 444 // striyAM kakuttvaMsakUTaM kakudaM punarastriyAm / skandhapradeze vAhaH syAtsAsnA tu galakambalaH // 445 // kaNThalA jAlagoNI syAtstriyAM rebhA tu rebhaNama puMsi protho nAsikAgraM zaphaM klIbe khuraH pumAn // 446 // zRGgamastrI viSANaM ca syAtklIbe kUcikA striyAm / nasiprotastunasyoto na sthito na stitaH samAH // 447 // zratha syAnnAsikArajjuH striyAM nastA " nasotinI / pRSThavADyugapArzvasthayugyaprAsaGgyazAkaTAH // 448 // hAlikaH sairiko rathyastattadvoDhari dhUrvahaH / dhuryo dhurINeo dhaureyA dhUrddharazva dhurandharaH // 446 // 1] SaNDatA 2 mITaB 3 kaNThAlA syAt / kaMgalA B 4 nasmetinI B Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 183 tulyAvekadhurINau dvau syaataamekdhuraavhau| sa tu sarvadhurINaH syA'yastu sarvadhurAvahaH // 450 / / galirduSTavRSaH2 sa syAdyaH samartho'pyapUrvahaH / sthaurI pRSThI pRSThavAT syAt skAndhikaH skandhavAhikaH451 SoDan dvidan kramAt SaD dvijAtadante vRSe'tha ca / usrA striyAM mahI mAtA surabhI surabhirgavI // 452 // anaDvAhI saurabheyI vandanIyA ca shRngginnii| arjunyanaDuhI ceDA rohiNI jagatI mahA // 453 // zRGgI zRGgizca mAheyI punaraghnyA ca gauH striyAm / karA pATalA zvetA zavalI ca nilimpikA // 454 // tudhretyAdyabhidhAstAH syurAkAntA vRSabheNa yA / saMdhinI cApyatha strI syAvahadgarbhopaghAtinI // 455 // vRSopagA sravadgarbhA vatokA saMdhinI vazA / prajanopasarauM kAlaH prasravAsanakAlake // 456 // kAlyopasaryA tatkAlayutAtho baalgrbhinnii| syAtpaliknI tu praSThauDAmekAbdA tvekahAyanI // 457 // evaM dvitricaturthyaH syA dvarSaparyAyavAcikA / syAdacaNDI tu sukarA vatsakAmA tu vatsalA // 458 // 1 yovai B 2 gaDi sikau 3 kAdhika: B 4 umro ra 5 leDA RC 6 nIB. 7 kAletipAThaH sarvatra ra dada BO Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 kezavakRtaH kalpadrukozaH gRSTiH sakRtprasUtA syAddhenuH strI syaannvprsuuH| ciraprasUrvaSkayaNI' vaskayaNyatha naicikam // 456 // nicikaM ca zirastasyA bahusUH syAtpareSTukA' / duHkhadohyA tu karaTA durdohyA cAtha suvratA // 460 // saivoktA sukhasaMdohyA pInodhI pIvarastanI / syAbadroNaparyAyakSIraparyAyinItyapi // 461 // vajulI cAtha dhenuSyA dyUtAdibandhane sthitA / pItadugdhA cAtha samAM samAM yAtu vijAyate // 462 // samAMsamInAthApInamUdhaH klIbe tu puMsi vaa| syAdastriyAM gomayaM tu pavitramupalepanam // 463 // zuSke tatra karISo 'strI triSu gavyaM gavAmidam / zivaH puSyalakaH kIlo'striyAM saMdAnabandhane // 464 // klIbe dAmaM striyAM raJju manyuSTaH kramelakaH / vakragrIvo bahukaro vAsantaH kaNTakAzanaH // 465 // tAlunAzazca lambauSTho'dhvago bholimarupriyaH / zalo mahAGgazca mayo durgaparyAyalAnaH // 466 // dvikakutkarabhastu syAvyabda DaSTaH zizuzca sH| karabhAH syuH zRGkhalakAdAravaiH pAdabandhanaiH // 467 // 1 vaskarApyatha naicikIB 2 SThukA B 3 ghRtAdivadhane Ko 4 syAstriyAM gomaya gavyaM B 1 karIzoB6 puSpalakaH puSpalaka:B puSkalakaH si0 kau0 7 vAmaKC = vahakaroCK , payoCK 10 kAraOK Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 185 zrajA saMjA sarvabhakSA culuMpA ca' glstnii| chAgI cAtha pazuzchAgo lambakarNazca varkaraH // 468 // zivAdevapriyo vastaH stubhaH syaacchglopyjH| vuSkolpAyuzchAgalo'pi menAdaH parNabhojanaH // 466 // sthAgaH parikramasaho jAvAlastvajajIvanaH / medhyo meko mahAgandho bhakarazca payasvalaH // 47 // meSo raJoraNorNAyurmeDho vRSNihuMDu hrH| urabhro lomazaH zRGgI syAdavizcaiDako balI // 471 // pucchaparyAyamAMsArthaH syAdezAntarasaMbhave / kurarI syAjAla kinI meSI veNyavilArujA // 472 // zraviH strI zizuvAhyaH syAdiDizcAtha kadambake / uSTracchAgorabhrakANAmauSTrakaM chAgakAjake // 473 // urabhrakaM cAtha kharaH zuddhajakazca dhUsaraH / zaGkakarNaH smarasmaryazcakrIvAn rAsabho'pi ca // 474 // grAmyAzvazciramehI syAdvAleyo reNurUSitaH / gardabhaH syAdekazaphaH kAyikaH RyikaH krayI // 47 // ete syu H sArthavAhaH syAdvaidezika ityapi / paNyAjIvazcApaNike vyApArI nigamo'pi saH // 476 // 1 nu lupACK 2 vukkoB 3 rabhre 4 meMThora 5 huMDaH 6 urazloB 7 jAlukinIB chAgakAjakoB 6 smaraH smaryaRC 24 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 kezavakRtaH kalpaDukozaH 2 syAnnAgaro' naigameo'pi vANijeo'pi vaNik paNiH / arat pariNaM cApi bhANDaM nIvirapi striyAm // 477 // pi mUladhanaM cAtha tatralAbho'dhikaM dhanAt / vANijyaM ca vaNijyA syAnmUlyaM vasnApyavakrayaH // 478 // vaNika striyAM vANijakaM vANijyaM syAcca tatra tu / vAsnApyatha syAnnaimeyaH syAt klIve parivartanam // 476 // parivarttaH parIvarttaH parIvarttanamityapi / pratidAnaM paridAnaM dIrghamadhye ubhe zrapi // 480 // pratihAraH parAvarttI vinyormeyamayAvatha / syAnnikSe pastUpa' nidhirnyAsazvAtha tadarpaNam // 481 // pratidAnaM pratIdAnaM paridAnamataH param / parIdAnamatha RyyaM triSu parAye prasAritam // 482 // kretavyamAtre syAt kreyaM vikreyaM paNitavyake / paNyaM cAtha striyAM satyAkRtiH satyApanA na nA ' // 483 // satyaMkAro'pi puMsi syAdathAdhiH puMsi lagnakaH / pratibhUkaH pratistheyaH sAkSI syAdatha vikrayaH || 484 // vipaNazcAtha saMkhyAH syurgaNeyaM gaNya mityapi / saMkhyeya eka ekatve dvitve tu dvAvubhAvapi // 485 // 6 1 nagaro iti pAThaH sarvatra 2 paNI 3 dhikeKC 4 stu paridhiB 5 vikreyaCK 6 satyApaNaM B 7 gaNaCK 8 dvAumA B Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 187 tryAdayoSTAdazAntAH syurvAcyaprakRtayaH punaH / ekonaviMzatistriMzadityAdyAH syustriliGgakAH // 486 // aSTAdazabhya ekAdyAH saMkhyAH saMkhyeyagocarAH / UnaviMzatyAdikAH syuH sarvAH saMkhyayasaMkhyayoH // 487 // viMzatyAdyAH sadaikatve striyAM saMkhyeyasaMkhyayoH / saMkhyAtve dvibahutve syustAsucA navatestriyaH // 488 // hrasvAntA api dIrghAntAH syurete viMzatiH punaH / SaSTizca saptatistadvadazItirnavatiH punaH // 486 / / ekonaviMzatizcaivamevamekAnaviMzatiH / ekAdanaviMzatizcaivamekAnnatriMzadAdayaH // 460 // dvAviMzatiiivaMzatiH saptAviMzatirityapi / saptaviMzatirityevaM dvASaSTizca dviSaSTibhiH // 461 // dvAsaptatirdvisaptatirityAgrahyA yathAkramam / dvau trayo vetyevamAdyA dvitrA stricaturA api // 42 // tripaJcA evamekadvAH SaTsaptA api pnycssaaH| bhUcandrabhujanetrAgniguNavedayugAzrapi // 463 // bhUtendriyartutakarSivAjIbhavasavo grahAH / nandAdizazcapaGktizca saMkhyA saMjJAhyanukramAt // 46 // yathottaraM dazaguNamekaM dazazataM punH| sahasramayutaM lakSaM prayutaM koTirarbudam // 46 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 kezavakRtaH kalpadrukeozaH bjaM khavaM nikharva ca mahAbjaM zaGkhavAridhI / antyaM madhyaM parArddha ca parArddhadviguNaM param // 366 // etadAyuH paraMdhAtuH zatavarSamitaM hi tat / zataM klIbe puMsi vA syAt klIve sAhasramityapi // 467 // sahasramayutaM lakSA striyAM klIve kvacinmatam / striyAM klIve tu niyutaM koTI koTirubhe striyau // 468 // zrastryarbudaM zaGkarastrI' klIbe vA padmamastriyAm / puMsi cAtha mahApadmaM tadvadanyAni na dvayoH // 466 // camatkArAvahA loke kalAH syuzcaturuttarAH / SaSTigataM vAdyanRtye nATyamAlekhyameva ca // 500 // tilakaM puSparacanA puSpAstaraNameva ca / raJjanaM dantavastrAdermaNibaddhAvalikriyA // 501 // zayyAmbuvAdya mastambhazcitropAyAzca' mAlyakam / kesarApIDanepathye karNabhUSAsugandhakau // 502 // bhUSaNaM cendrajAlaM ca sukumAreNa kenacit / kRtA upAyA rUpAdau hastalAghavamityapi // 503 // citrazAkaM ca pUpAdi pAnakAdi ca sUcikA / puttalIcAlanaM vINA prahelIjJAnameva ca // 504 // 1] B 2 zaGkaH strI Kc 3 nRtte B 4 baddho B 5 mapstambha iti syAt 6 lAnameva B Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 186 sarva pratikRtikRtiranyadurvacalekhanam / pustasya vAcanaM zIghraM nATikA khyAyikAsudhIH // 505 / / samasyApUraNaM vANavetrAdipaTTikAkRtiH / tarkusAdhyaM sUtrakarma takSaNaM vAstukarma ca // 506 // ratnajJAnaM dhAtuvAdo maNyAderapi raJjanam / tadAkAraparijJAnaM vRkSAyurveda eva ca // 507 // meSAdiyutsArikAdilApamullApanaM tathA / veNImuSTijJatA mlecchazAstrabhASAsu naipuNam // 508 // puSpasya zakaTIjJAnaM yantraM taddhAraNaM tthaa| abhedyasyApi hIrAderbhedasaMpAdanAdikam // 506 // manaH samasyAracanaM chalaM koSAdyabhijJatA / vastrAnyathAkRti tamAkarSaH zizuceSTitam // 510 // vighnajJAnaM ' jayajJAnaM vaitAlikakavitvadhIH / tulAdyaiH pItavaM mAnaM druvayaM kuDavAdibhiH // 511 // pAyyaM hastAdibhiratha jAlAntaragate ravaH / kiraNentargataM sUkSmaM rajasaH kaNamuttamam // 512 // triMzAMzastasya vijJeyaH prmaannuyorym| tattrayaMtrasareNuH syAttadvayaM vaMzikA striyAm // 513 // 1 sarvapratikRtiranyastve K.2 lekhanI k c 3 tarka CK kozAdha 1 japa B. 6 yauvataM B 7 yApya B8 ratha B Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 kezavakRtaH kalpadrukozaH SaDbhistAbhirmarIciH strI SaDbhirAbhistu rAjikA / tAbhistribhiH sarSapaH syAtsarSapairaSTabhiryavaH // 514 // dvAbhyAM yavAbhyAM guJjA syAtpaJca tA mASamASako' / sa eva hemadhAnyo nA taizcaturbhista zANakaH // 515 // Tako'strI dharaNaM zANadvayaM kolastu daMkSamaH 2 / kSudramovaTakaH 3 kolau karSaH puMsi napuMsake // 516 // astrI hemnaH suvarNaM taccatustaiiH palaM tu SaNa / dvayormuSTiH striyAM muSTI sapATa pusivA striyAm // 517 // tadvadanye'pi vijJeyAstatra pANitalaM picuH / kiMcitpANiH pANimAnI karamadhyaM ca tindukam // 18 // nAkho haMsapadaM varNa viDAlapadamityapi / udumbaraM SoDazI syAt kavalagrahakaH punaH // 516 / / prathamaM na striyAM puMsi tRtIyaM strI caturdazam / catuSTayaM tu karSANAM palamityabhidhIyate // 520 // suvarNAne svarNavistaM kuruvistaM tu tatpale / tulA striyAM palazataM bhAraH syAdviMzatistulAH // 521 // zrAcitaH puMsi vA klIbe dvayaM vA dazabhArikam / mAnabhede bharaH puMsi sahasradvitayaiH palaiH // 522 // 1 mApako B 2 drakSamaH 3 kolAkola: B4 sapATaHpuMsi cA B 5 vistastu B Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH sa eva zAkaToM bhAraH zatamAnaM tu puMsi vA / dazabhirddharaNaistulyamatha kArSApaNaH punaH // 523 // pi syAtkarSikastatra kArSike tAmrike paNaH / paNaizcaturbhiH kuDavastAvadbhiH kuDavairapi // 524|| prastha striyAmADhakaH syAt triSudroNo'striyAM punaH / khArI strI SoDazadroNaistAbhiH SoDazabhiH punaH // 525 || kalazI dazabhirmuNDaH parImANamidaM smRtam / kAkiNiH kAkiNI tulye kAkiniH kAkinI same 526 kAkaNiH kAkaNItadvatkAkaniH kAkanItyatha / uDrI maNDa: ' striyAM tUryA saivoktA dazamAnikA 527 deze deze svasvarAjye rAjabhirmAnakalpanAt / viziSTamaviziSTaM vA jJeyaM tatra taduktibhiH // 528 // parimANapramANajJaistu lAdaNDo dvayordhaMTaH / kaTakI " puMsi tatratya' taulyabhedAstu dezajAH // 526 // serAdikA ye maNAntAste mlecchaparikalpitAH / svarNaM suvarNaM kanakaM puraTaM niSkahATake // 530 // candramaSTApadaM jAmbUnadamete "navAstriyAm / tapanIyaM zAtakumbhaM ca dvayorhimahemanI // 531 // 161 1 udmI KC 2 jUryA B 3 mAlikA B 4 kaTakIB 5 tolaB 6 zerA B 7 navA B 8 na dvayo hai ? B Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 kezatrakRtaH kalpadrukozaH gairikaM vasu kalyANaM rajataM bharma karburam / cAmIkaraM jAtarUpaM cAmpeyaM vittamarjunam // 532 // kArttasvaraM lohavaraM mahArajatagAruDe / paryAyabIjArthaM zukraM jIvanamojasam // 533 // 'nAraM dAkSAyaNaM zrImatkumbhai' veNutaTIbhavam / dravyaM ca svApateyaM ca rikthamRkthaM dhanaM magham // 534 || kAJcanaM hiraNaM bharma' gAGgeyaM zatakumbhajam / tapanIyaM zAtakaumbhamabhraM karbUramityapi // 535|| jAmbUnadaM corusAraM rukmaM kArttasvaraM punaH / draviNaM afraH zvAtraM hiraNyaM raktamityapi // 536 // dyamnaM striyau rA rayI nA kozortho vibhavo'pi ca / zobhojanaM" vaiNavaM ca dIptaM dIptakamujjvalam // 337 // kAntisvaraM jAmbavaM syAtkaladhautamapi dvayoH / tadbhUmijaM rasotthaM ca' bahulohodbhavaM tridhA // 538 // alaMkArasuvarNaM syAcchRGgI zRGgiH striyAmubhe / hataru smarUpye kRtAkRte // 536 // kupyaM SaNa tadvayAdanyadAhatAnAhate same / tArahemnI tu saMzliSTe ghana golakamastriyAm // 540 // 1 nAraMdaM dAkSAyaNaM zrImAtkumbhe 21 vaiNeyaM B 5 dIptakuKC 6 kArtasvaraMBC 7 raktajaM ca mbhaB 3 bharma B 4 zobhAJjanaM ca saMzliSTaMK & ghRtaM golaka B Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH durvarNaM puMsi vA rUpyaM rUpaM raupyaM yavIyasam / tAraM lohaM vasuzreSThaM rajataM ruciraM punaH || 541 // kaladhautaM rUpasAdhye' zvetasyendorhimasya ca / kumudasya ca haMsasya paryAya brahmavarddhanam // 542 // sUryaparyAyigAtrArthaM tAmraM zulbamudumbaram ' / * markaTa mlecchavaktArthaM variSThaM ca kanIyasam // 543 // udumbaraM ca tadvatsyAdaudumbaramudumbaram / nepAlikaM tryambakaM syAdraktaparyAyavarNakam // 544 // vaGgaM syAdastriyAM raGgaM pUtigandhaM himastravam / trapu klabe puMsi vA syAttrapuSaM cInacippaTe // 545 // nAgArthakaM syAdAtyUSaM kurUpyaM mukhabhUSaNam / madhurazvetarUpyArthaM mRdvaGgaM gurupatrakam // 546 // mAlInakaM siMhalakaM kAstIraM ghanajIvane / striyAM trAsaM cAtha zIsako 'strI hagauSadham // 547 // gajaM gaNDUpadabhavaM nAgaM vatre ca na striyAm / yogISTaM yavaneSTaM syAt kuvaGgaM paripiSTakam // 548 // vapraM nIraH suvarNAriH sIrapatrakamityapi / mRdukRSNAyasaM pakSyaM" bandhakaM " tArazuddhikRt // 546 // 0 163 1 rUpyaB 2 gAtrArtheK 3 mRdurSaram 4 markaTeK 5 himaM savam B 6 trapuklIbe trapuSi vA trapucIno'pi cippaTam 7 hAtyuSaB8 ghanajIvanam hazIzako B 10 nAgavace nAgavadhe B 11 yakSya B 12 bhadhakaM K 25 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 kezava kRtaH kalpadrukozaH zirAvRttaM ca vaGgAri vapraM cApi mahAbalam' / kAMsya saurASTrakaM ghoSaM kaMsIyaM brahmavarddhanam // 550 // vahnidIptyartha lohArthaM ghorapuSpaM pavitrakam / raj" lohajaM vaGgaM zulvajaM ca prakAzakam // 551 // ghaNTAzabdaM vidyudarthAtpriyAhUmasurAhvayam' / kaMso'striyAM ca tAmrArddhamAramastrI tu pittalam // 552 // pItalohitaparyAya kSudrasvarNArthasiMhale ' / 6 7 rItiH striyAM rirI rIrI na striyAmArakUTakam // 553 // zrathAnyA rAjarItistu brAhmI rAjJI mahezvarI / kAkA tuNDI ca kapilA piGgalA lohasaMkaram // 554 // varttalohaM nIlalohaM varttakaM nAlikA striyAm / 'kAntAyasamayaskAntaM kAntaM kRSNottaraM " ca tat // 555 // mahAlohaM taccaturddhA bhrAmakaM cumbakaM punaH / muNDaM kRSNAyasaM ceti lohasAraM " tathAzmajam // 556 // moho'striyAM sAraM na striyAM kRmilohakam / 12 tIkSNaM zastrAyasaM kAlapiNDaM piNDAyasaM zaTham 2 // 557 // zrAyasaM nizitaM tIvraM lohaM kha N ca muNDanam / vIdbhavaM dhInaM dhIvaraM kRSNamAmiSam // 558 // 1 vRta NB 2 vanam B 3 ghAsIyaMB 4 svarNalohajavaGgaM ca zUlavajraM prakAzanam B 5 spriyArthaB 6 saiMhaleB 7 rirIrIcaB 8 kAkatuNDIBC & kAlAyasa B 10 kRSNetaraM B 11 zmaram 12 zaTam B 13 dhIraM B Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 165 prAyaH kAlAyase cAsya vikAre tu kuzI striyAm / siMhANadhUrta' maNDUra sAraNAnyasya kiTake // 556 // manaHzilA tu kunaTI manojJA nAgajibikA / nepAlI2 3rasabhettA ca manoguptA ca rocanI // 560 // karavIrApi kalyANI zilArogaH zilA'pi sA / sindUro'strI " rAgareNuyo rirajazca SaN // 561 // nAgArthAdgama paryAyi raktArthaM manAlArthakam / / gaNezArthAdbhaSaNArthaM saMdhyAparyAyi rAgi ca // 562 // saubhAgyamapi zRGgAramatha hiGgulamastriyAm / suraGgakaGghara raktaM hiGgulaM cUrNapAradam // 563 // raJjanaM daradaM mlecchaM citrAGgaM cApi rakam / 8 barbaraM 'sugaraM cAtha gairikaM girimRdbhavam // 564 // gavedhukaM puMsi raktadhAturanyatsuraktakam / suvarNa gairikasvarNababhrubhyo dhAturityapi // 565 // saMdhyAhnamatha saurASTrI sujAtA surmRttikaa| stutyAkAkSItumRdvIsyAnmRtsA saMghopimRttalam // 566 // viDAlo'strI citragandho haritAlo'pi tAlakaH / citrAGgaM piJjaraM klIbe gauraM ca naTamaNDanam // 567 // 1 pUrtaH 2 naipAlIB 3 netrIB 4 rajjuB 5 ra 6 vaktaB 7 paryAyiB 8 karvara 6 surataMB 10 gaurikA 11 nmRtsnAB 12 mRttvalam mRntlm| Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH pItaM kAJcanakaM gaurIlalitaM kanakadravaH / zilAjantu paryAya mazmotthaM girisaMbhavam // 568 // gandhako gandhapASANo gandhamAdanamastriyAm / pUtigandho'divyagadhaH sugandhaH krUragandhakaH // 56 // vaTasaugandhikaH kuSThakITayorarirityapi / gandhAdrasoyaM zvetAdivarNabhedAccaturvidhaH // 570 // kAzIsaM dhAtukAzIsaM 'kezaraM haMsalomazam / zodhanaM pAMzukAzIsaM zubhramanyanmalImasam // 571 // vatsakaM vatsakAzIsamatha mAkSIkapItake / pItamAkSikamApIta mAkSIkaM dhAtumAkSikam // 572 // tApyaMhemAhvayaM tAramAkSikaM syAdathAJjanam / nAdeyaM yAmunaM kRSNaM cakSuSya vArisaMbhavam // 573 // kApotaMhakapradaM srotoJjanaM nIlAJjanaM punaH / sauvIramatha cakSuSyA hakaprasAdA malApahA // 574 // kulAlyapi kulatthAtha kausumbha kusumAJjanam / rItika rItikusumaM pauSkaraM puSpatoJjanam // 575 // puSpaketuH pumAMzcAtha rasodbhUtaM rasAJjanam / vIryAJjanaM tAryazailaM rasagarbha rasAyanam // 576 // 1 jatu iti pAThaH syAt 2 kezaramityAdi pAMzukAzIsamityanta pustake nApalabhyate 3 kaustubhaMB 4 rasabhaM ca / Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 197 kRtakaM bAlabhaiSajyaM dArvIkvAtha samudbhavam / rasanAbhAmisArau dvAvastriyAM rasarATa pumAn // 577 // rItyAM tu dhamyamAnAyAM yat kiTaM tadrasAJjanam / tadabhAve'pi kartavyaM dAkviAthasamudbhavam // 578 valmIka 'sAraM sauvIrasAraM srotoJjanaM punaH / kapotasAraM jalajamatha kampillakaH pumAn // 576 // lohitAGgo recanaH syAdraJjano raktacUrNakaH / tutthaM nIlAJjanaM nIlaM 'sAmuga mRtodbhavam // 580 // mayUratutthaM nIlAzma mathAnyadrayakaM punH| - khaparI kharparItutya cakSuSyaM rasakaM punaH // 581 // amRtotthaM ca sUtastu pAradaH pArato rasaH / rasarAjo mahAtejA rasasiMho mahArasaH // 582 // sUto rasottamo jaitrazcapalo rudrajaH prbhuH| . zivAhaH zivabIjAhvo lokezo durddharo'mRtaH // 583 // devaH skandAGgajaH skando dehato mRtyunAzanaH / rasadhAtuharatejo yazodaH khecaraH punaH // 584 // . vyomArthADhe tu gaurIjamanaka" bahupatrakam / zRGgaM syAdatha varNaizca zuklAyaistaccaturvidham // 585 // 1 zIrSaB 2 kampilaka: 3 recanaB TrAneB 5 sAmraKC 6 tUbha B 7 dUrpakara TravakaM 8 karparIB tulyeB 10 yazAde:B 11 ja tAmrakaB Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 kezavakRtaH kalpadrukozaH sphaTI tu sphaTikI' zvetA raGgAGgA raGgadA punaH / api raGga dRDhA cAtha khaTinI khaTikA khaTI // 586 // 2 sitadhAturdhavalamRdaya kSIrI tu dIptikaH / 4 vajrabhopi ca gomedasaMnibhaH saudha ityapi // 587 // syAddugdhI dugdhapASANopyatha karpUranAmataH / maNyantaH saca karpUramaNiH syAdevameva tu // 588 // AkhunAma *puraH kArya mataH pASANa ityapi / sa ca syAdAkhupASANo lohasaMkarakArakaH // 586 // kakuSThaM vimalaM svacchaM tArahemAbhamityatha / mANikya zoNaratnaM ca taruNIratnamitmapi // 56 // zRGgAri raktamANikyaM rAgahRdratnamityapi / tatra rakta padmarAgo'ruNe saugandhiko'striyAm // 561 // kuruvindastu pIte syAdati raktetha nIlake / gandhinIlaM cAthamuktA striyAM saumyApi muktikA // 562 // tAro'striyAM zuktimaNiH syAt puMsi ca rasopalaH / klIbe muktAphalaM svacchaM bindu ratnaM ca mauktikam // 563 zauktikeya zItalaM syAdambhaHsAraM ca nIrajam / api syAJcandraratnaM ca lakSahamavataM zubham // 564|| 1 sphATikA zitaB 3 mRta adhaB 4 vajrAnoB5 dhu (dha) :B6 kArakAHB 7 kaGkaSTaMB raktoB 6 viduB Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 169 zazipriya binduphalaM nakSatraM zauktikaM ca tat / zaMkhavaMzAbdazuktInAmudarebhyazca yonayaH // 565 // zirombhaHkarikolAhimakarebhyo' bhavantyuta / bhaumaratnaM pravAlo'stro vidrumo nAbdhivallabhaH // 566 // raktAGkarogAramaNiH zoNAGgazca latAmaNiH / rauhiNeyo marakatazcAzmagarbho harinmaNiH // 567 // gArutmato garArAtirgaruDodgIrNa ityapi / puSparAgaH pItaratnaM pItAzmA pIta ityapi // 56 // budharatnaM bAlavAyo ratnamukhyastu hIrakaH / astriyAM vajraparyAyanAmAbhedyo ziro'pi ca // 566 // sUcImukhazca SaTkoNe dRDharatnaM varArakaH / zvetAdivarNeviprAdyA varNAH syuH kramazosya tu // 600 // pumAnnIlaM sauriratnaM nIlAzmA nIlaratnakaH / varbhAnavastu gomedaH sacottamamaNiH punaH // 601 // vaidUrya keturatnaM syAt prAvRSa vAlavAyajam / mANikyamabhralohaM ca picaM cApi vidUrajam // 602 // zrabhralohazcAGkare'tha gomedo vaalvaayjH| bRhaspatimaNizcAtha spaTikastu sitopalaH // 603 // 1 makarANAmiti syAt 2 vAdhi'B3 garArItiritisarvatra pATho dRzyate 4 nAmA meghosthito 5 varATaka:B 6 picuKC Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 kezavakRtaH kalpadrukozaH api syAnnirmalamaNiH svacchotha tapanopalaH / sUryakAntastApanaH' syAdapi dIptopalazca saH // 604 // agnigarbho'tha vaikrAnto vikrAnto nIcavajrakaH / gonAso gonasaH kSudravajro'tho saMsrabopalaH2 // 605 // indukAntaH sitAzmA syAdathAvarttamaNiH punaH / rAjAvatastathAvataH perojo haritAzmake // 606 // padmarAgaH zauktikeyaM vidrume| garuDodbhavaH / puSparAgo vajramabhi nIlo gomedako vRSaH // 607 // vidUrajo'pi vyAdi grahANAM maNayaH kramAt / atha lohitako vajrastathA nIlamahopalaH // 608 // muktA marakatAdyAni mahAratnAni sarvataH / vidUrajaH prabAlo'pi gomedaH puSparAgakaH // 606 // ityAdInyuparatnAni pravadanti manISiNaH / madhUlI strI madhu klIbe pavitraM pitRdevatam // 610 // puSpaparyAyAsavArthastadbhedAH syuH kramAdamI / mAkSIkaM mAkSikaM tatsyA tailAbhamatha bhrAmaram // 611 // vihita bhramaraiH svalpaiH zvetaM syAtkSaudrakaM tu tat / varNena kapilaM cAtha pItAbhiH parinirmitam // 612 // 5 stapanaH pravaHK 3 krAntaHB 4 perojI 1 mathaB 6 casyAB 7 maMcAthaBF svaya:B Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezaghakRtaH kalpadrukozaH paitikaM ghRtavarNa tadaparaM puttikAkRtam / pauttikaM syAt sAraghaM tu chAtraM tadapi piGgalam' // 613 // yadArghyamapi piGgaM syAdAvantyamapare jaguH / kSavakaM cAtha madhukavRkSa puSparasaizcitam // 614 // jaratkArvAzramabhavaM jaguranye madhUttamam / kuddAlaM svarNasadRzaM prAyo valmIkamadhyagam // 615 // taccabhU' kRttikandAlaM patroparibhavaM tu yat / jalaprasaraNaM tailaM cikkaNaM vahnivallabham // 616 // dIpAhAraH pumAn snehazcAtha tadyonayaH kramAt / tilasarSapakau sumbha tumA khaskhasa tUvarI // 617 // rAjikeraNDanirguNDI karajeGgudacitrikA' / nimbAta zizu kozAmrAbhayAGkalamadhUlikAH // 618 // rAjAdanaM nArikelaH karpUraM trapu tathA / IrvArurapi karkAruH kUSmANDAlAvu cetyapi // 696 // jyotiSmatI tilAdInAM svasvaparyAyajaM kramAt / tilajaM sarSapodbhUtaM tailaM ca sArSapaM kramAt // 620 // unneyamevaM dhImadbhirmadhUcchiSTaM tu mAdanam / madhujaM vighasaM sikthaM dravakaM makSikAzrayaH // 621 // 201 1 nirmitam B 2 kRtiB 3 paitrapariB : prasaraNe B 5 cicikAB 6 GkolaB 26 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 kezavakRtaH kalpadrukozaH madhuzeSaM pItarAgaM madhUt makSikAmalaH / pi snigdhaM madhulako madhuzeSo'pi na striyAm // 622 // kalpadrau kezavakRte phalite nAma satphalaiH / SaSThaH prakANDo vaizyAkhyaH' samyak siddhimupAgataH // 623 // iti vaizyaprakANDa: zUnyaskandhAtako zuddhe yatro dAso mahattaraH / grAmakUTo'varavarNo vRSalazca jaghanyajaH // 1 // zrAcaNDAlaM tu saMkIrNA anulomavilomajAH / triSvaGkapAzanyAyena nakhasthA anulomajAH // 2 // vilomajAstu tAvanta' aikyena * navayAstu te / brahmAjJayA karmakarA vihitA vizvakarmaNA // 3 // eSAM parasparotpattyA bahubhirbhUriyaM vRtA / zranUDhAyAM brAhmaNasya catriye | darasaMbhavaH // 4 // putro mUrddhAvasiktAkhyombaSTho vaizyodarodbhavaH / zUdrodaryaH pArazavaH kSatriyasya vizodarAt // 5 // mahiSyaH syAttu zUdrAyAmugraputrastataH param / vaizyAt zUdrodarAjjAtaH karaNazcAnulomajAH // 6 // SaDete SaD vileAmotthAH kSatriyAdbrAhmaNIbhavaH / sUto vaizyA brAhmaNIjaH syAdvaidehika ityapi // 7 // 1 vaizyAnAMB 2 zUdroB 3 svasthAna B kharathA 720 iti pAThaH syAt 4 tAvanta ityasmAtparaM pustake 720 aGko dRzyate 5 navacapA B Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 203 mAgadhaH kSatriyAyAM syAcchUdrAdvaizyAtanUbhavaH / zrAyogavaH kSatriyAyAM kSattAtha brAhmaNIbhavaH // 8 // caNDAlo'pi ca cANDAlo'dhamaH sarvAdhameSu saH / mAhiSyAkaraNIjAto rathakAra itIha dik // 632 // atha pArazavo bhillo niSAdaH prvtaashryH| triSvitaH puSkarAntAHsyuH zilpI kAruzca kaarukH||10|| striyAM prakRtiH zreNistu dvayoH sthAne sajAtibhiH / kulakazca kulazreSThI kulabIjaH kulodbhavaH // 11 // sa ca syAtkulamitro nA mAlAkArastu mAlikaH / zrArAmikaH puSpalAvaH kumbhakArazca mRtkaraH // 12 // daNDabhRccakrajIvo'pi kulAlo'pyatha lepakaH / pulagaNDaH sudhAjIvI tantuvAyaH kuvindakaH // 13 // kupindo vAyotha punastunnavAyastu saucikaH / raGgAjIvaH kRNuzcitrakArazcitrakaro'pi ca // 14 // zastramArjaH zastramArgaH zANajIvo'sidhAvakaH / bhramAsakto'tha pAdUkRccarmakArazca carmaruH // 15 // kuraTo lAhakArastu vyokAropyatha muSTikaH / svarNaparyAyataH kArastAlo gojika ityapi // 16 // 1 hAdika;B 2 zivoB 3 palaB 4 kupindaB 5 sauktikaraNa Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 kezavakRtaH kalpadrukozaH nADiMdhamaH kalAdaH syA'cchaulvikastAmrakuTTakaH / kAyasthaH kUTakRtpaJjIkaraH karaNa ityapi // 17 // syAcchAMkhikaH kAmbavika'stelI dhUsaracAkrikau / tilAdiparyAyatudaH snehakAraka ityapi // 18 // maNikAro naikaTiko rathakArastu varddhakiH / kASThataTa sthapatistvaSTA takSAtha grAmagRhyake // 16 // grAmatakSo'tha svacchanda kauTatakSo'tha naapitH| vAtsIputro divAkIrtirmuNDakontAyasAyyapi // 20 // taNDivAho grAmaNIrvAzcauriko bhANDikaH punaH / nakhakuTTaH turI muNDI caNDilaH turamadyatha // 21 // nirNejakaH karmakIlo rajakaH pavanizca saH / pavano vastrapAvo'tha zuNDAraH zuNDizauNDikau // 22 // . maNDahAraH kalpa pAlo mAnaparyAyato vaNik / ajAjIvastu jAbAlo devAjIvastu devalaH // 23 // adhamadvijaparyAyo mAyikaH pratihArakaH / pratIhAraH kAmalo'pi kAra pratihArakaH // 24 // kArAvI jaGgamakuTI sA syAdbhamakuTItyapi / vAritrA khaparI mUrddhakholaM patrapizAcikA // 25 // 1 cchaumlikA 2 stailI 3 tuNDi 4 nAzvau 5 bhAdi 6 yayanImpayanI 7 pAlaH pAnaB kAraHB Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 205 mAyAkAraH zAmbarIsyAnmAyI ca zAmbarI'tyapi / zailAlayastu zailUSA jAyAjIvAH kRzAzvinaH // 26 // bharatAzca naTAzcApi cAraNAzca kuzIlavAH / mArdaGgikA maurajikAH pANighAH paannivaadkaaH||27|| syAdveNudhmA vaiNaviko vINAvAdI tu vaiNikaH / jIvAntakaH zAkuniko vAgurI jAlikaH samau // 28 // vaitaMsiko hiMsakaH syAnmAMsiko maaNsvikryii| bhRtibhuga bhRtikaH karmakaro vaitanikazca saH // 26 // vArtAvaho vaivadhiko bhAravAhastu bhArikaH / bhAravADatha nIcastu vivarNaH pAmaretarau // 30 // prAkRto'pasado jAlmo nihInazca pRthagjanaH / kSullakapraiSyadAseyadAsadAseraceTakAH // 31 // niyojyakiGkarapreSyabhujiSyaparicArakAH / parAcitapariskanna parajAtapadhitAH // 32 // bhRtyaH kaDAro mandastu tundonuSNolasopi ca / zrAlasyaH syAtparimRjaH zIto dakSastu pelavaH // 33 // sUtthAna uSNazcaturaH pezalaH pesalaH paTuH / caNDAlo'pi ca cANDAlaHzvapAcaH zvapacaH zvapak // 34 // 1 sAmbarI 2 kSudraka:B 3 stunnara 4 mitaH 5 zvapAB Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 kezavakRtaH kalpadrukozaH antevAsI divA kIrtirmAtaGgo'pi ca pulksH| . janaMgamaH 'pulkazo'pi niSAdazca niSat plavaH // 35 // pulikA nAhalA niSThyAH zavarA varuTA bhaTAH / mAlA bhillAH kirAtAzca te sarve bhinnajAtayaH // 36 // vyAdho mRgavadhAjIvo mRgayulabdhako'pi saH / kauleyakaH sArameyaH zunako rAtrijAgaraH // 37 // zAlAvRkaH zuniH zvAnaH kukkuro mRgadaMzakaH / vraNortuko sthibhukkISo rasanAlibUtavraNaH // 38 // vAntAzI dIrghasurataH zayAluraratatrapaH / kurkuraH zunakopi syAdbhaSopi ca zuniH zunaH // 36 // muhuHkrodhI rasAyAyI zivAriH sUcako ruruH / vanaMtapaH svajAtidviD dIrghanAdazca maNDalaH // 4 // kRtajJaH syAtpurogAmI syAdindramahakAmukaH / kapilo bhaSako yakSo grAmArthebhyo mRgArthakaH // 41 // zvA zvAno maGgalo vakrapuccho bhaluha ityapi / vizvaka drustu mRgayAparyAyakuzalArthakaH // 42 // tatra rogiNyalakaH syAdvividhA dezadezajAH / zunyaM zunIraM dve tulye striyAM zunyA samUhake // 43 // 1 puSkazoB 2 niSThyABK 3 mleccha/ 4 mRgaM ca bhAjiSToB 5 braNonduko baNAnduko 6 kkIzora klIzA 7 bhrUSakopiB8 pAyI iti pAThaH syAt vizvakagurityA ardhadvaya pustake naasti| Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 207 eSAM mAtA tu saramA tajjAtiH strI zuniH zunI / bhaSI zvAnI kukkurI ca' kukurI bhaSaNItyapi // 44 // zvasaMkoce tu zaunaH syAcchauvano'nyatra kathyate / syAcchunaH savidhaM yattatsthalaM hyupazunaM punaH // 45 // zrAcchoTanaM na nA klIbe mRgavyaM mRgayA striyAm / pAparddhiH puMsi cAkheTo lubdhairyo dakSiNe hataH // 46 // dakSiNemA dakSiNArurlubdhaparyAyayogavAn / coraH paTaccaro dakSazcauraH pATaccaraH paraH // 47 // moSakastaskaraH stena aikAgArikakumbhilau / puMsi klIbe stenamapi khanikAkhanikau samau // 48 // rAtriMcaro rAtricarapratirodhimalimlucAH / zaGkitAkSara zrAskandI 'vandIkArastu mAcalaH // 46 // kujambhilaH suragAheM cillabho haThamoSake / kAvyacore candrareNuH strIcore ratahiNDakaH // 50 // saMdhiH suraGgA khAniH strI saMdhivelAtha tadbhidaH / zrIvatsagomukhAdyAH syuH klIbe stanyaM tu caurikA // 51 // curA caurI ca caurya SaN steyaM lopnaM tu taddhanam / karNIsuto mUladevo mUlabhadraH kalAGkaraH // 52 // 1 kurkarI 2 vyAkhyeyeB 3 ekA 4 khanakau0 5 vandi 6 cillAbhoB 7 saMdhivailA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 kezavakRtaH kalpadrukozaH karaNTako dhaurtyamArgasteyazAstrapravartakaH / bhrAtA zazosya 'bhRtyastu vipulazcAcalastathA // 53 // vItaMso strI pakSimRgabandhopakaraNe pumAn / unmAthaH kUTayantraM syAdvAyurA ca dvayoH striyAm // 54 // mRgANAM bandhanI rajjuH zulvo'strI nAva rATakaH / rajjuH striyAM triSu vaTI varatrA guNadorakau // 55 // striyAM tantrI ghaTIyantraM syAdudghATanamityapi / kUpAjjalodvAhanaM syAdaraghaTTaH pumAnayam // 56 // karaNI lepanI vemA vAyadaNDazca puNsyubho| sUtrANi tantavaH puMsi vANirvyatirubhe striyau // 57 // vAnI ca vAnaM klIve syAttalistUlI turisturI / striyaH syustantrakASThe'pi striyAM sUcI tu sevanI // 8 // vAyadaNDe puMsi vemo na vA vemAtha tatra tu / tantravAyazalAkAyAM pravANaM ca pravANyapi // 56 // sevanaM sIvanaM syUtistriSu syUtaprasevakau / trasaraH sUtraveSTe syAcUcI sUtraM tu pippalam // 6 // pAJcAlikA putrikA yA vastradantAdinirmitA / sAlabhaJjI lepyamayI yA saivAJjalikArikA // 61 // 1 bhRtyau tu 2 DorakauB 3 stanakoze'piB 4 sUcIB Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 206 striyaH pAdUstu pannadhI mocI prANahitA punaH / upAnatpAdukA' pAdAtsaivaM vIthI rathI hitA // 62 // virajA rakSiNI tadvadAyatA pAdurityapi / striyAM kkIbe pAdapIThaparyAyamatha tadbhidaH // 63 // carma valkalavastratvakatRNakASThAdinirmitAH / nIvadhI varatrI syAdupanInA padAyatA // 64 // nadhI vadhI varatrAtha pratiSkapapratiSkazau / kazAzvAdestADanI syAdathArA carmavaidhikA // 65 // syAtsaMdaMzaH kaGkamukhaM yantraM kundaM bhramuH pumAn / taijasAvartanI mUSA mUSikA mUSa ityapi // 66 // striyAmAvarttanI cAtha bhastrAkA bhastrikA punaH / prasevikA sevikA ca carmaNo vAripUraNI // 67 // sphoTanI vedhanikA kRpANI karttarI same / dakSiNottaradhArastu kASThaparyAyatatakaH // 68 // vaMzotha vedhanI tu syAcchedanyatha zarArikA / randhakAriNyatha punarArikA karapatrikA // 66 // svAdISIkA tUlikApi zANastu nikaSaH kaSaH / piJjanaM syAdvihananaM dhUnanaM tUlazodhanam // 70 // 1 pAthA 2 syAnupadInA B cAnupadIneti pAThaH syAt 3 tsurdaza: B 4 kunda B 5 bhastrikIB 6 carmayadvAripUraNam B 7 takSaNaH 8 nyapi B & randhaCK 27 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 kezavakRtaH kalpadrukozaH tUlasphoTanadhanvartha piJjanI tUlazodhinI / picuH puMsyastriyAM tUlaM vAdaraM tantukAraNam // 71 // kapAlalAsikA tUlalAsikA pitikApi ca / tarkaH striyAM punaH klIbaM tadvat karttanasAdhanam // 72 // vartanI tUlapIThI ca tarkuzANastu jAmikaH / triSu dvArAyaNaM sUtraparNaM yattena veSTayate // 73 // nirveSTa'naM nADinIramekASThI tUlazarkarA / nArAjyeSaNikAtha syAt saMpuTastu samudgakaH // 74 // triSu peTA peTikA strI peTikaH peTako'striyAm / syAnmaJjUSA maJjuSikA peDA peDirubhe same // 7 // maJjUSApi striyAM cAtha dvayorvivadhavIvo / paryAhAro bharo bhAropyathApi syA vihaGgamA // 76 // vihaGgikA bhArayaSTistadAlambini jAlake / zikya klIve puMsi kAcaSTako' strI grAvadAraNaH // 77 // vAsI tu takSaNI patradArakaH krakacostriyAm / karapatraM punaH klIbe zilpaM karmakalAdikam // 7 // syAdayaHpratimA sUrmI zUrmI svarNavinirmitA / haritAtha praticchAyA pratimA pratiyAtanA // 7 // 1 dhanvarthAB 2 pinikAB 3 sAmaka:B 4 niveSTana nADicIramekASTI tala 5 vihaMnabhA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 211 upamArcA pratinidhiH puMsi pratikRtiH striyAm / pratibimba pratimAnamupamAnaM napuMsakam // 8 // vAcyaliGgAH samastulyaH sadRkSaH sadRzaH sadRk / sAdhAraNaH samAnazca te tUttarapade sthitAH // 1 // nibhasaMkAzanIkAzapratIkAzopamAdayaH / karmaNyAtu vidhA bhRtyA bhRtiH' strI karmavetanam // 2 // bharaNyaM bharaNaM mUlyaM nirvezaH paNa ityapi / striyAM kuTI tu taralA pariunmAdinIvatI // 3 // gandhottamerA madirA madiSThA vAruNI hlaa| prasannA madanA hAlA kAcamAcI parisrutA // 4 // vAlkalI kapizA vIrA kAhalA kaalvaabdhijaa| zuNDA daityA devasRSTA mAdhavI madyamastriyAm // 8 // kattorya hAra haraM ca kApizAyanamiyA'pa / caSako rasakaH sIdhurastriyAM kApizaM ca shnn||86|| hAlAhalo'striyAM cApi mAdhavI mAdhavopi ca / mado madhvAsavastulyau madhu mAdhvIka ityayam // 87 // kapinAzanamAdhvIke' syAdi"rA gandhamAdanI / zrAsavoliH pumAn klIbe kalpamAsutikRnmadhu // 8 // 1 bharma: 2 danAvatI: 3 kAlkalIB 4 vArdhajAB 5 devasRSTAB 6 kRto'ya'B 7 hAraharaM 8 koCK , mAdhvI caB 1. kapilAzanaB 11 mudirAB Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 kezavakRtaH kalpadrukozaH ariSTaM' kazyaM tatraiva zAlipiSTakRtA surA / maireyamastriyAM klIbe mAdhvaM mAdhUkamastriyAm // 86 // madhUkapuSparasajA mAdhvI sAtha guDodbhavA / gauDI na nA zarkarotthaM zArkaraM syAttadaikSavam // 10 // mRdvIbhavaM syAnmArkIkaM tatphAlamakSavalkajam / zrAkSaM sarve sIdhavaH syuH zItoSNAdivibhedataH // 11 // pakkApakvavibhedena caturdA tadbhidA zratha / kAdambarI nArikelatAlakharjUrasaMbhavA // 2 // evaM bahuvidhaM madyaM dezadezasamudbhavam / kailAtAdi samunneyamatha bhakSaNacakSaNe // 13 // upadaMzovadaMzaH syAnmadyapAyanamityapi / zuNDApAnaM madasthAnaM madhuvArA anukramAH // 4 // jAGgalo jagalaH paGke madyasaMdhAnamAsutiH / pAsavo bhiSavo'pi syAt kiNvaM tu madyabIjakam // 65 // nagnahurnagnahaH puMsi surAmaNDAgrabhAgake / kvApi kArottaraH kArottamaH syAtpunarityapi // 16 // strIprasannA SaNApAnaM pAnagoSThI striyAmiyam / syugalvarkazca rasakazcaSakazcAstriyAmime // 7 // 1 ariSTa-mityAdyadvaya pustake na dRzyate 2 kailAsAdiB 3 pAna 4 madhisthAnaB 5 maGgalaHB 6 prasanna Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukoSaH 213 pAnArthAtpAtraparyAyamanutarSonutarSaNam / vezyApatiH pallavakA bhujaGgazca viTazca saH // 8 // upaplutastu vyasanI paJcabhadropyavaplutaH / dhUrtokSadevI kitavo dyUtakRt' kRSNakohalaH // 66 // tathaiva dyUtakArazca durodaradarodarau / akssdhuuto devasabhyaH sabhikaH sAbhiko'pi ca // 10 // lagnakaH pratibhUyUM takArakastRNamatkuNaH / dyUtAstriyAmakSavatI darodaradurodare // 101 // dyUtabIjaM vaTI vA nA hiraNyaM ca varATakaH / dvayorvarATo vaTakaH kapardaH zvetako'pi ca // 102 // zvetA kapardikA zvetI cUrNiH SaNakitavaM paNaH / pariNAyastu sArINAM samantAnnayane striyAm // 103 // zAridvayoH striyAM zArI zAronA pAzakaH punaH / akSavindutrika dvandve dundubhI dundubhiH striyau // 104 // api syAtphalakaH puMsi tataH klIbe tu puMsi vA / aSTApadaM sAriphalaM paNadyUtaM samAhvayaH // 105 // kRtaM dvAparamityAdyAstadbhadAH syurnekkaaH| syAccaJcurI" tintiDI ca paJcamIsArizRGkhalA // 106 1 kRSTaB 2 daivaB 3 punaHB 4 zArINAMB mayanAra 6 dvayeCK 7 skalaka:B 8 zAriB prANiB 10 unneyAsyuranekazaHB 11 cambuDIB 12 zAriB Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 kezavakRtaH kalpadrukoSaH aSTanAgaM nayavaTI nayaH syAjatuputrakaH / aglahaM caturaGgaM syAnnayaparyAyato balam // 10 // kalpadrau kezavakRte phalite nAma satphalaiH / prakANDaH saptamaH zUdrasaMjJaH' siddhimupAgataH // 108 // iti shuudraadiprkaannddH| strAdArAcaM yadvizeSyaM yAdRzaiH prastutaM padaiH / guNadravyakriyAzabdA' vijJeyAstasya bhedakAH // 1 // kSemaMkaroriSTatAtiH zivatAtiH shivNkrH| puNyavAna sukRtI dhanyo mahecchastu mahAzayaH // 2 // udAtta udbhaTodIrNamahAtmAno mahAyazAH / mahAmanAH kRtArthastu mahotsAho mahodyamaH // 3 // tadarthakArazcApi syAtkRtakRtyo'tha zikSitaH / niSNAtazcaturo vijJaH pravINa nipuNaH paTuH // 4 // chekazchaillazchekAlo vidagdhazchekalo'pi ca / tadvatsyAtkRtakApi cheko dakSo laghukriyaH // 5 // vidrapI' tu sahRdayo hRdayAluH kRtItyapi / tathA sahRdayopi syAdatha vaijJAnikaH punaH // 6 // 1 pUrti 2 stathAte tasyaB 3 vidrUpIB Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrakoSaH : 215 saivoktaH karmahastopi kuzalazca kRtAnanaH / pUjyaH pratIkSyaH sAMzayikaH saMzayApannamAnasaH // 7 // dakSiNIyo dakSiNArhastatra dakSiNya ityapi / syurvadAnyasthUlalakSadAnazauNDA bahuprade // 8 // vadAnyo dAnazIlaH syAdudArazcAnudAravat / tyAgI ca sthUlalakSopi varadastu samarddhakaH // 6 // saMyadvaropyabhayade piGgalastu bhushrutH| . vratAnuSThAnasamaye kAntayA kAmitopi san // 10 // tadAnukUlyaM na caredasidhArAvratI ca sH| sadA lakSaNasaMpannaH pumAnbhAlAGka ucyate // 11 // manakhI bahuvighne'pi kArye susthiramAnasaH / jaivAtRkaH syAdAyuSmAnantarvANistu zAstravit // 12 // vyutpannaH prahataH kSuNNaH kAraNI tu parIkSakaH / tAratamyavicArajJaH zlikutaH saMzayAvahaH // 13 // harSamANo vikurvANaH pramanA hRSTamAnasaH / durmanA vimanA antarmanAH syAdutka unmanAH // 14 // utsukotkaNThitau cAtha saralodAradakSiNAH / api syAtsukalorthasya dAnabhogasamanvite // 15 // , saivoktA 2 dakSiNa 3 syAgI0 4 zikuMtaHB Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 kezavakRtaH kalpaDukoSaH doSaika purobhAgI sAdhusabhyAryasajjanAH / tatpare prasitAsaktA viSTArthoyukta utsukaH // 16 // pratIte prathitakhyAtavittavijJAtavizrutAH / guNaiH pratIte tu kRtalakSaNAhatalakSaNe // 17 // zrADhyostimAndhanI svAmIbhyezvarau patirIzitA / bharcenendranAthAryA nAyakastvadhibhUH prabhuH // 18 // netAdhipaH parivRDho'dhikarddhistu samRddhakaH / DiGgaraH kiGkaro bhRtyo dAsaH preSyaH parAcitaH // 16 // parikarmI pariskandaniyojyaparicArakAH / bhujiSyo'bhyAgArikastu kuTumbavyApRtaH sa yaH // 20 // puMsyupAdhiH sundarAGgaH siMhasaMhananeo hi saH / nirvAryaH 'kAryakartA yaH saMpannaH sattvasaMpadA // 21 // satkRtyAlaMkRtAM kanyAM yo dadAti sa kUkudaH / vIkSA 'panno vilakSethAdhRSTe zAlInazAradau // 22 // lakSmIvAMlakSmaNaH zrImAMlakSmaNo lakSaNopi ca zratha snigdho vatsalo'tha dayAlurapi sUrataH // 23 // syAt kRpAluH kAruNikaH svatantrastu niraGkuzaH / pAvRto yathAkAmI svacchando niravagrahaH // 24 // 1 nirdhAya: B 2 bIDA B Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukoSaH svairyadhInastu paravAnnAthavAnnighnagRhyakau / asvacchandaH parAdhInaH paratantro vazo'pi ca // 25 // 217 'zrAyattazcAtha khalapUH sa syAdvahukaro'pi ca / cirakiyo dIrghasUtro jAlmo'samIkSyakAriNi // 26 // sevAhInaH zlikutamasthUtkRtaH ' kuSThapIDitaH / kustyA vibhavAnveSI pArzvakaH saMdhijIvakaH // 27 // tIkSNopAyena yo jIvetsa zrAyaH zUlikaH punaH / kriyAsu mandaH kuNThaH syAt kriyAvAn karmasUdyataH // 28 // karmakSamAlaMkarmaNaH karmazUrastu karmaThaH / sakArmaH karmazIleo yaH karmakArastu tatkriyaH // 26 // karmaNyabhuk karmakaraH karmakArastu nibhRtiH / bhRtiko bhRtibhukkarmakaro vaitaniko 'pi saH // 30 // pasnAto mRtasnAna zrAmiSAzI tu zauSkalaH / zauSkalaH " zaSkulaH zAstA dezako 'tha bubhukSitaH // 31 // apsAtaH kSudhitazcAtha jighatsurazanAthitaH / parAnnaH parapiNDAda zito ghasmarodmaraH // 32 // bhakSakaH syAdatha punarvijigISAvivarjite / zrAdyUnaH syAdaudariko'pyatha svodarapUrake // 33 // 1 prayattaB 2 sthUkRta: K 3 bharaNyabhuk amaH 4 zauchala: KC 5 zuSkula: B 28 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 kezavakRtaH kalpadrukozaH kurtibhariH syAdudaraMbharirAtmabhariH punaH / sarvAnnInastu sarvAnnabhoji'paryAya ityapi // 34 // tathodarapizAcaH syAttarSitazca pipAsitaH / pipAsustarSita staSNak pipAsastRSito'pi ca // 35 // lAlaso lolupo lipsulampaTazcAbhilASukaH / lubdho gRdhnurgarddhanaH syAtmAyI kurakajAlikau // 36 // daNDAjinI vyaMsakothAvinItaH syAtsamuddhataH / unmadastUnmadiSNuH syAtkAmuke kamitAnukaH // 37 // kamraH kAmayitAbhIkaH kAmanaH kamanobhikaH / kAmiH kAmI ca kamuko lubdhe lolupalolubhau // 38 // matte zauNDotkaTatIbAH paJcabhadraH pariplute / vyasanI nirlakSaNastu pANDurapRSTha ityapi // 36 // zratha zlikutamA bAlaH pitRhIno vinAyakaH / gehenardI gRhezUraH piNDIzUro'tha duSTadhIH // 40 // vivazo'niSTabuddhiH syAdIAluH kuhanaH punaH / syAdasthire saMkusuko dveSTAtvanupadotyapi // 41 // vyutpannaH saMskRtaH kSuNNaH prahato'tha sthiro'pi c| nIlIrAgo vizrathaH syAt sthirasauhRda ityapi // 42 // 1 bhogI (gi)CK 2 stadhula3 vyayinIta iti sarvatra pAThaH 4 kumukoB 5 paJcabhadra0 upaplutastu vyasanI pazcabhadropyavapluta iti pUrSa madyazabdAnantaramuktam / 6 seyAhInaH, zilakutamaH, zilakutaH saMzayAvaha iti pUrvamuktam / Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzaH kezavakRtaH kalpadrukozaH 216 kusumbharAgoDatonyaH syAddharidrArAga ityapi / sunizcitaH 'saMzitaH syAtputrAnnAdaH kuTIcakaH // 43 // vidagdho nAgasaMcArajIvI ca zaraNArthakaH / abhyApannazca tadvatsyAdvIkSApanno vilakSitaH // 44 // zrAsIna upaviSTaH syAdurdhvasthordhvadamau samau / utpazya unmukhe gRhyaH pakSye nyubjastvadhomukhe // 45 // pretavAhita prAviSTaH zAnto dAnto'tha dAtari / dAko dAruzca mudiro vacane sthita zrAzravaH // 46 // vazyaH praNeyo nibhRto vinItaH prazritaH samAH / vidheyo vinayagrAhI pragalbhaH pratibhAnvite // 47 // prauDhotha sUkSmadarzI tu kuzAgrIyamatizca saH / pratyutpannamatistatkAladhormedhAvimedhirau // 48 // dhRSTa dhRSNa viyAtazca dhRSNaka syAdastimAndhanI / syAdadhRSTe tu zAlInaH zArado'thAtikutsite // 46 // "kaTavarazcAtha SaTprajJaH kAmakelirvidUSakaH / 'piGgaH pAThavikaH paTTo vyalIko dhUrta ityapi // 50 // pIThakeliH pIThamardo bhvilshchidurovittH| praghaTAvicchAstragaNDaH 'prapaJcalavipazcitau // 51 // 1 zaMsitaHBK 2 abhyapanna iti pAThaH sarvatra 3 pakeCK 4 kaTTara 5 SaDvajJaHB 6 siGgaHB piiti syAt 7 prapaJcilavipaJcilauB Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 kezavakRtaH kalpadrukozaH samAvatho vipralabdho vaJcito vikRto'pi ca / grAmeyakastu grAmINa grAmyo grAmacaropyatha // 52 // durvigAcaM duHpradhRSyaM viSamaM sthapuTaM punaH / agamyamanavasthaM syAtsame bahalapIvare // 3 // preSitastu visRSTaH syAtprahitaH parisRSTakaH / ulvaNastUlkarodgADha uddhatazcAtha daiSTikaH // 4 // syAdaivatatparo'jihUmaH praguNaH prAJjalopya'juH / saralaH 'proSyaH pathikaH samIcInaH samaJjasaH // 55 // khaTvArUDho'vinItaH syAnmasAra massRNo samau / ayogragaNyo grAmaNyaH zreSThaH zAlyuttamaH punaH // 56 // klIbe 'vyayaM pradhAnaM syAdupAgraM pramukhaM punaH / uttamAnuttame tulye syAtpraveko'pi rAjaghaH // 57 // "sthagastINopyathAzaMsurAzaMsitari pAtuke / patayAluH saMzayAluH syAtsaMzayitarItyapi // 8 // zraddhAluH zraddhayA yukte grhyaalurgrhiitri| hRdayAluH sahRdaye vandArurabhivAdake // 56 // lajjAzIlo 'patrapiSNuH syAdvarddhiSNustu varddhanaH / utpatiSNu stUtpatito'laMkariSNustu maNDanaH // 6 // 1 prothH| 2 nmasaNamasRNaukA 3 nuttamau tulyauB 4 mRgaCK 5 zIle 6 stUtpatitAB Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 221 bhUSNu viSNurbhavitA vartiSNurvaSNuvarttanau / nirAkariSNuH kSipnuH syAtprabhUSNustu sahAH punaH // 61 // kSamAvAMzcApi zaktaH syAdatha rociSNurocanau / zarArurghAtuko hiMsro ruSTe'marSaNaroSaNau // 62 // krodhanaH kuhaneAlU caNDastvatyantakopanaH / jAgarUko jAgaritA vAsadAyI tu zaGkaraH // 63 // zaraNArthyabhipannaH syA'tsAndraH snigdhazca medurH| jJAtA tu viduro vindurveditAtha namasthitaH // 64 // zrapA'cito namasito'cita zrAcita ityapi / visRtvaro vistRmaro vikAsI tu vikasvaraH // 65 // visArI tu prasArI syAghUrNitaH pracalAyitaH / svapnaka zayAlurnidrAlurnidrANazayitau punaH // 66 // suptaHzlathastu zithilaH pratIkapratiko smau| pratikUle'thApi punaH parAcInaH parAGmukhaH // 67 // pratIpothApyavA cIno'dhomukhe'pyatha sNmukhe| "saMmukhInotha devAG devAnaJcati yaH punaH // 6 // sahAJcati sa sadhyaGa yo viSvAGa viSvagaJcati / yastiroJcati tiryaGa sa samyaGa yaH samamaJcati // 66 // 1 sAndrasnigdhazcaB 2 ayAcitoB 3 zcitaB pratIpaityardhadvayaM pustake nAsti 4 saMmukhopyathaR Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 kezavakRtaH kalpadrukozaH prathamAmukhyavacane kimaH kadyA bhavediti / sahiSNuH sahanaH kSantA titikSurdamitA damI // 7 // vado vadAvado vaktA vAcAyuktipaTuH punaH / vAgIzo vAkpatirvAgmI vAvadUko'tivaktari // 71 // jApUkastu jalpAko vAcAlastu vigavAka / vAcATaH kurave'baddhamukhe mukharadurmukhau // 72 // sUcakothApi zakre' tu. sumukhastu priyNvdH| zlakSNaH pragalbhavacanaH kuvAdaH kuvaco'pi ca // 73 // kadvado gavAgdurvAgyavadonuttarepi c| zrathAneDo varkaTaH syAdadharo hInavAdini // 7 // eDo mUkaH "kaDo'vAci syAdasaumya 'svare'svaraH / ravaNaH zabdano nAndIvAdI nAndIkaraH samau // 7 // DamaroDDamarau tulyau kriiddaasNrmbhnirbhre| zAstreSvadhItI mantreSu nAdhItI zilakuto'pyatha // 76 // eDamUko'neDamUko vaktuM zrotumasajite / tUSNIMzIlastu tUSNIko nagno'vAsA digambaraH // 77 // dezike zAsakaH zAstA dhArmiko dharmikaH samau / niHkAzito'pakRSTopadhvaste nyaskRtadhikRtau // 78 // 1 zaktaH zakle iti koSAntareSu pAThaH 2 sumukhe tu0 3 varkaraHB 4 kuDAB 5 svarIB 6 zlakuto 7 zAsitAB 8 vikRtauKC Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 223 zrAttagandhobhibhUtori'tyAjitAhaMkRtizca sH| daNDito dApitazcApi sAdhito'tha nirAkRtaH // 7 // pratyAkhyAtaH pratikSiptaH patyAdiSTopaviddhavat / nirastazcApyadhikSiptastulyau viklavavihvalau // 50 // pratibaddhaH pratihato hatazcApi mnohtH| naddhe baddho nigaDitaH saMyataH kIlitaH sitaH // 1 // AlAnito yantrito'pi syAtsaMdAnita ityapi / sthire' saMkasukazcAtha vihastavyAkulau samau // 2 // byagro'thApi punaH sa syAtsamutpiJjazca piJjalaH / bhRzAkulopiJjalau ca kSAritAkSAritau punaH // 8 // abhizaste'thoparakto vyasanA ivadhodyate / saMnaddha AtatAyI syAt kazAhaH kazya ityatha // 4 // zrApannazrApatprAptotha pratyAkhyAte punaH punaH / pratiziSTo nArakITaH svadattAzAvihantari // 8 // dvaSyastvatigato vadhyaH zIrSacchedyo viSeNa yH| vadhyo viSyo musalyastu yo vadhyo musalena ca // 86 // zizvidAnaH kRSNakarmA nikRtastvanRjuH zaThaH / doSaikaTaka purobhAgI dvijihvo matsarI khalaH // 7 // , pismAjjitA 2 'saMkusukaB 3 vidhoB 4 vArakITa ityabhidhAnantareSu pAThaH Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 kezavakRtaH kalpadrukozaH / karNejapaH sUcakaH syAnnIcaH kuravadurjanau / pizuno'tha nRzaMsaH syAtkrUro ghAtuka ityatha // 88 // syArto vaJcakaH pApaH cudro vaJcUka ityapi / kInAzazca kadaryaH syAtkiMpacAno mitaMpacaH // 86 // dRDhamuSTirba karo nisvo dusthazca durvidhaH dusthito durgato dIno daridro'kiMcano'pi ca // 60 // yadbhaviSyo devapara starkaka stuvanIyakaH / syAdyAcako yAcanako mArgaNo'tha zubhArthini // 1 // zubhaMyuH syAdahaMkAriNyayurmitravatsale / mitrayuratha zavaH syAcchaMyurAtmasukhArthini // 62 // sa tu paJcajanInaH syAdbhANDAdinirato hi yaH / anugre somyasaumyau dvau dIrghe vyAyatatrAyataH // 63 // harSaNo harSustulyau zvetavinduyute' dvayam / syAtpRSat pRSatastadvat kAndizIko bhayadbhute ||4|| sa ca kAndiziko'pi syAdvilIne vidruto drutaH / prativezI pratIvezI syAdAsannanivAsini // 65 // brahmayo brAhmaNahito vratadambhastvakalkanaH / vairaGgiko virAgArha zcakSaNaH kalilakSitaH // 66 // SB 2 dusthitidu 3 starkaka B 4 gaDAdi 5 yutaMdvayam B 1 niHsvoB 6 zratuSAH Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 225 syAccakSuSyastu subhagaH syAtpraNAyyastvasaMmataH / svasthA'nasthaH parAntuSTi yaH sagoSThazva ucyate // 17 // divyopapAdukA devA nRgavAdyA jarAyujAH / svedajAH kRmidaMzAdyAH pakSisAdayo'NDajAH // 8 // udbhijAstarugulmAdyA udbhidudbhijjamudbhidam / manaHparyAyato hAri haraM zaM ramamityapi // 66 // sundaraM ruciraM cAru kAntaM valgu ca pezalam / abhirAmaM rAmavAme maJjulaM maJju pesalam // 10 // vandhUraM vandhuraM tulye pelavaM cApi zobhanam / rucyaM cApi ca cokSaM syAnmanojJaM maJju vajulam // 101 // api syAtsuSamaM cAthAbhIpsitaM dayitaM priyam / abhISTa vallaga hRdyamathAsecanakaM hi tat // 102 // nikRSTa pratikRSTAvarephayApyAvamAdhamAH / roparepAramA revo nikRSTaH saMDamastriyAm // 103 // kupyakutsitAvadyakheTagANakA zrapi / syurvAcyaliGgA malinaM kalmaSaM ca malImasam // 104 // syAnmAnaM kaccalaM tu syAnmaladUSitamityatha / niArNaktaM vimalaM vIdhaM pUtaM medhyaM pavitrakam // 105 // 1vasthAB 2 divyauB 3 udbhijAityardhadvaya pustake nAsti 4 sundaramityardhadvaya pustake nAsti 5 valyura 6 pezalaMB 7 dUSvara 8 mikRSTaB Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 kezavakRtaH kalpadrukozaH samUDhaM zodhitaM mRSTaM niHzodhyamanavaskaram / zUnyaM tu vazikaM tucchamiriNaM zunyamIriNam // 106 // puMsi klIbe nitAnaM syAnmasAraM phalvathApi ca / agraM prAgraM prAgraharamAyyamagrIyamagriyam // 107 // mukhyaM vayaM vareNyaM ca prabahaM ca prabarhaNam / praayaa'nvraadhyo dve pUraNaH pUrakaH samau // 10 // vinAkRtaM virahitaM vyavacchinna vizeSitam / bhinna syAdatha 'niya'he muktaM yo vAtizobhanaH / 10 / puSkalaH sattamazcApi zreyAn zreSTho mahattamaH / syuruttarapade vyAghrapuGgavarSabhakuJjagaH // 110 // siMhazArdUlavRSabhapuNDarIkavRSA api / varAhadhuryadhaureyAH saparyAyAH kramAdamI // 111 // zreSThArthagocarAH puMsi striyau mallImacarcike / klIbe prakANDamudghazca tallajazcApi puMsyubhau // 112 // sarva ete prazastArthAH syuruttarapade sthitAH / klIbe'pradhAne tu prAgryamupasarjanamityapi // 113 // vizaMkaTaM pRthu mahadvizAlA ca visaMkaTA / striyAM klIbe ca vikaTaM puMsi klIbe striyAmime // 114 // 1 nivyUha 2 cAthAB 3 mahItamaHB 4 klItvapradhAnaB 5 tumAgnyaKC svaprAgyamiti syAt 6 visaMkaTaMB 7 bahulakaM bRhatB 5 bddros| Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 kezavakRtaH kalpadrukozaH visaMkaTo vizAlo dve vadraM vaDU' bRhatpRthu / pInaM tu pIvaraM pIvA baharu vipulaM punaH // 115 // pIvapIvarabhUriSThapuSTe sthUlAni bhUri ca / stokaM patramuttamalpaM kSullakaM rekhullakaM punaH // 116 // sUkSmaM zlakSNaM kRzaM dabhramatha mAtrA striyAM truTiH / lavalezakaNAH puMsi syAdatyalpepyaNuH kaNAH // 117 // svalpamalpaM kaNIkaM ca kaNikA ca kaNiH kaNI / kaNIyolpIyamalpiSThamaNIyo bahulaM bahu // 118 // prabhUtaM pracuraM prAjyamadabhraM puruhuH puruH / bhUyo bhUri sphiraM gADhaM niviDaM viralaM punaH // 11 // nivirIzaM ca bhUyiSThaM piNDitaM guNitaM hatam / karambitaM tu khacitaM viralaM zithilaM zlatham // 120 // gaNanIyaM gaNeyaM ca saMkhyAtaM gaNitaM punaH / sarvavizvasamAzeSasamastanikhilAni ca // 121 // anUnAkhaNDasaMpUrNasamagrasakalAni ca / niHzeSAkhilakRtsnAni ghanaM sAndraM nirantaram // 122 // samIpanikaTAsannasanIDasavidhAni ca / saMnikRSTasamaryAda savezAnyabhito'vyayam // 123 // syAccopakaNThamabhyarNaM sadezAbhyagrake punaH / abhyAsamabhyAzamapi saMsakte tvapadAntaram // 124 // / bahulakaM vRhat 2 vddroru| 3 sullaka 4 syalpamityardhe pustake nAsti nivarIzaMda6 saMdezAB Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 . kezavakRtaH kalpadrukozaH nediSThamantikatamaM cAvyavahitamityapi / 'sudUrepyAyataM dIrgha vRtte nistalavattale // 125 // viSamonnata sthapuTaM vandhuraM tUnnatAnanam / ucce prAMzUnnataM tuGgamudayamapi vAcyavat // 126 // syAduccairuccakairnIcarnIcakaiya'k ca nIcakaH / vAmano hrasvakhau cAvAgagre'vanatAnate // 127 // presolitastaralito lalitaH presitaH punaH / arAlaM vRjinaM jihmamUrmimannatamityapi // 128 // 3syAdAvanatamAviddhaM nanaM bandhUrabandhure / vakaM vekaM ca kuTilaM 'bhugna vellitamityapi // 126 // vakaM cAtha prAJjalaM syAtsaralaM paguNaM punaH / ajihmamAkulaM du syAvyaste praguNamityapi // 130 // anAkulaM zAzvatastu dhruvo nityaH sanAtanaH / sadAtanazca sthAsnustu stheyAn sthirataro'pi ca // 131 // ekarUpatayA kAlavyApI kUTastha ucyate / sthAvaraM sthAvarAdanyaccariSNu jaGgamaJcaram // 132 // carAcaraM trasaM draGga kampraM caranakampane / caTulaM capalaM lolaM caJcalaM ca calAcalam // 133 // 1 sudUreityardhadvayaM pustake nAsti 2 cAvyayam 4 syAdAdanata 3 vaka 5 bhanaMB 6 jaGgamaM ca cariSNu caB 7 samiGga B Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 'calaM syAttaralaM cAtha pAriplavapariplave / zratiriktaH samadhiko dRDhasaMdhistu saMhataH // 134 // krUraM karereM jaTharaM jaraThaM dRDhaniSThure / mUrtaM nivAtaM niHsaMdhi nirbharaM prauDhamedhitam // 135 // 226 pravRddhaM pratanaM pratnaM purANaM ca purAtanam / prANaM ciraMtanaM cApi strIpurANA purANyapi // 136 // navIno nUtano navyaH pratyayo nUtano navaH / zratha syAtsukumAraM tu komalaM mRdulaM mRdu // 137 // klIbe'vyayaM tvanupadaM vAcyaliGgamidaM trayam / zranvaganvakSamanugamanadhyakSamatIndiyam // 138 // pratyakSaM syAdaindriyakamekAgrastvekatAnakaH / ekAyanonanyavRttiH puMsyAdiH pUrva zrAdimaH // 136 // paurastyaH prathamAnto'strI jaghanyazvaramontimaH / pAzcAtyaH pazcimo'ntyazca sphuTaM spaSTaM nirarthakam // 140 // pravyaktamulvaNaM mAghaM madhyasIyaM dine punaH / yaM syAdagrimaM sAdhAraNaM sAmAnyamityapi // 141 // sarvairguNairavikalaM vastu sasyakamucyate / ekAkI tvekakazcaiko'thAnyonyatara ityapi // 142 // 1 calaM caraM ca taralaM cApiplavapariplaveB 2 KC Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH itarastvastvadekaH syAdanyArthe 'nyataratpunaH / dvandvabhinnepyatheoccaNDamuttAla ' mavilAlitam // 143 // 230 nirargalamabAdhaM syAtprasavyaM pratikUlakam / apasavyamapaSThu syAdapaSThulamapi kacit // 144 // zrapasavyaM zarIrasya dakSiNaM cAtha saMkaTam / saMbAdhaH puMsi kalilaM gahanaM cApi saMkule || 145 || saMkIrNAkIrNa cAtha tate vistRta vistRte / zrantargataM vismRtaM syAt prAptaM praNihitaM ca tat // 146 // vetipreGkhatAdhUtavidhutAni prakampitam / dhutaM cAtha niSTyUtaM taM nunnaM tathAstavat // 147 // IritaH kSipta viddhaH syAtparISTaM tu veSTitam / pariviSTaM parikSiptaM " nivRttaM / parikhAdinA // 148 // veSTite muSTitaM tu syAnmuSitaM ca baloddhate / acchinnamuddhataM tu syAdavabarhitamityapi // 146 // utpATitaM pravRddhe tu prasRtaM zAtatejite / " nyastaM nisRSTaM nirdiSTaM pUjitopacite same // 150 // 7. gUDhaM guptaM guNThitaM ca mUSitaM cApyatha drutam / udIrNa syAdatheodgIrNa udyate kAcitaM punaH // 151 // 1 mavilambitam 2 vismRteB 3 nunnamathA B 4 nirvataM B 5 muSitaM tu syAnmUSitaM B 6 utpAditaMKC 7 nyaste pUjitApacite iti pAThaH syAt / bhUSitaM Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 231 zikyite lajjite hIto hIyo romAJcitastvasau / hRSTaromAtha ' paSkaH syAdvinAzonmukha ityapi // 152 // vyAvRttastu vRto vRttaH saMyojita upAhitaH / syAnmAritaH saMgamitaH saMsthito mRta ityapi // 153 // prApyaM gamyaM samAsAdyaM syannaM rINaM snutaM srutam / saMgUDhastu 'saMkalitovagIta: khyAtovagarhaNaH // 154 // thApi caivaM sarvastu vizvaH samasimAvapi / idaM pratyakSanirdezyametannediSThavartti tat // 155 // viprakRSTaM ca tadadaH parokSe tattyadityapi / tadarthapratiyogI yaH khAtmAhaM tvaM parAtmani // 156 // pUjye bhavAn kiM jijJAsye katarastvantare" dvayoH / katamo bhUyasAmitthaM jJeyA zranyatarAdayaH // 157 // 'pratyanantarapArzvasthAnantaraM cApadAntaram / syAdvividho bahuvidha nAnArUpaH pRthagvidhaH // 158 // dharaNo dhikkRtaH syAdavadhvastovacUrNitaH / zranAyAsakRta phANTamabaddhocchRGkhale "same // 156 // syAdasaMbaddhamuddAmaM niSpakvaM kvathitaM same / kSIrAjyapayasAM pAke zritaM nirvANamityapi // 160 // 1 pakkaHB 2 khyAtAvagarhaNaH iti pAThaH syAt 3 athApItyadhaM dvayaM pustake na dRzyate 4 svitareB 5 pArzvasthAnantaramitiK pustake nAsti 6dhikRta : B 7 ubhe B 8 nipakkaM zrutamitipANiniH Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 . kezavakRtaH kalpadrukozaH munivahnayAdike cAtha nirvAto vigatAnile / gUtaM gUnaM 'hattaM hannaM mUtrite mIDhamityapi // 161 // puSTe tu puSitaM sAntve kSAnta udbhrAntauddhate / dAntastu damite zAntaH zamite prAthiterditaH // 162 // jJaptastu jJApitecchannazchAdite pUjite'rcitaH / pUrite bharitaH pUrNaH kliSTastu klezite punaH // 163 // sitastvavasite dagdhe puSTaH pluSTastathoSitaH / vedhitazchedito viddhe vinno vitto vicAritaH // 164 // niSprabhe vigatArokastanuprata tanUkRte / siddhe nirvRttaniSpannau dArite bhinnabheditau // 165 // UtaM syUtamutaM tadvatprotaM syAtraM tu saMtate / namasyitaM namasitaM tathA syAda pacAyitam // 166 // zracitopacite cAtha varivasthitamityapi / varivasitopacarite syAdupAsitamityapi // 167 // saMtApitastu saMtapto dUno dhUpAyito'pi ca / dhUpitotha pramuditaH prahlannastRpta ityapi // 168 // proto hRSTazca mattotha dAtaM chinnaM ditaM chitam / vRkta chAtaM ca lUnaM ca kRttamapyatha vicyutam // 16 // 1 hataM CK 2 hyuSTa iti sarveSvAdarzapustakeSu pAThaH 3 syA (syo) taMB 4 dapacAmitaM B 5 vRkNaM Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 233 strastaM dhvastaM skannabhRSTe galitaM nicitAcite / apavAhitaM' sthagitaM pihitAntarhite same // 170 // labdhamAsAditaM prAptaM 'bhUtaM vinnaM ca bhAvitam / anveSitaM tu mRgitaM mArgitaM ca gaveSitam // 17 // saMyukte tvamilitamantargaDu nirarthake / sAndramA tathA klinnaM timitaM stimitaM samam // 172 // samunnamuttaM trAtaM tu guptaM gopAyitaM punaH / zravitaM rakSitaM trANamathAvagaNitaM punaH // 173 // zravajJAtaM cAvamataM paribhUtevamAnitam / 6 utsRSTa vidhutaM dhUtaM tyaktaM hInaM samujjhitam // 174 // kIrNamadhaH kSipte nyaJcitaM syAdudaJcitam / UrdhvakSiptetha curitaM racitaM dattamarpite // 175 // 'kRSTaM syAdarcitaM zyAnaM zInaM cApi sitenvite / anvItaM syAdathAkhyAtaM jalpitaM lapitaM punaH // 176 // bhASitAbhihite coktamuditaM cAtha buddhite / buddhaM ca manitaM cAtha viditaM pratipannakam // 177 // zravagataM cAthasittamUrIkRtamurIkRtam / zraGgIkRtaM pratijJAtamAzrutaM corarIkRtam // 178 // 1 ptavAhita 'B 2 dhUta KC 3 sAha (sAI) B 4 munnataM trAta 6 utsRSTamityardhadvayaM KB pustakayeAnaM dRzyate 7 kRSNa B 8 kalita B 30 'CK 5 vanata 'CK Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 kezavakRtaH kalpadrukozaH syAtsaMgINaM tvaviditaM saMzrutaM ca samAhitam / upazrutaM copagataM prakAze prakaTaM punaH // 17 // vizadaM cAthazastaM syA'dIDitaM ca paNAyitam / panAyitaM ca paNitaM panitaM praNutaM punaH // 180 // stutaM syAdIDitaM gINaM varNita cApyabhiSTutam / bhakSitaM carvitaM bhuktamAzitaM grastakhAdite // 18 // gilita pratyavasitaM liptaM psAta tathA punaH / jagdhaM caivAbhyavahRtamannaM kSepiSTha ityapi // 182 // preSTho variSThaH kSodiSTho vahiSThazca sthaviSThakaH / spheSTho TrAdhiSThasAdhiSThau gariSTho'pi tathA punaH // 183 // hasiSThazca vasiSThazca prakarSArthA amI punaH / pIvarobhIpsitaH kSudraH pRthuH kSipro bahustathA // 184 // vRndArako vAmanastu gururvaDro gurustathA / vADhazca vyAyatazcaite'tizayArthAH smRtA iti // 18 // kalpadrau kezavakRte phalite nAma satphalaiH / vizeSyAyattakANDoyamaSTamaH pUrNatAmagAt // 186 // iti vizeSyanighnakANDaH / prakRtipratyayArthAdyaiH saMkIrNe liGgamunnayet / vidhividhAnaM karmAstrI kriyA kRtyA vidhA kRtiH // 1 // 1 dIkSiB dIlpiOK 2 barhiSThazca 3 bahuga 4 svIKO Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 235 api tatkarmasAtatye syurevamaparasparAH / sAkalyaM sAGgavacane pArAyaNaparAyaNe // 2 // ativegena vedAdeH samyak pArasya drshne| turAyaNaM tatra tyAttvarayA''tvarayApi vA // 3 // tadeva pAraNaM klIbe syurete purataH striyAm / yadRcchA svairitA hetuzUnyA tvasyA vilakSaNam // 4 // zamathastuzamaH zAntiH prazAntiH prazamaH punH| upazAntizcopazamA dAntistu damatho damaH // 5 // avadAnaM karmavRttaM kAmyadAnaM pravAraNam / vazakriyA saMvananaM syAtsaMvadanamityapi // 6 // vidhUnanaM vidhuvanaM mUlaiH karma tu kArmaNam / paryAptiH strI paritrANaM tarpaNaM prINanAvane // 7 // syAddhastavAraNaM cAtha syUtiH sevanasIvane / striyAM bhidAno vivaraH sphuTanaM tu napuMsakam // 8 // parivAraH parIvAraH svIye parijane mataH / parivApaH parIvApaH sthApye bIje paricchade // 6 // parihAraH parIhAro'dhIkAropyadhikAravat / prasrAvastu sravaH srAvo'nuhAropyanukAravat // 10 // 1 'tarayApi veti: pustake nAsti 2 devapAraNamaklIbe syurete punarastriyAmB 3 svAsthAB 4 damatoB 5 mUlakarmaB 6 sUtiHB 7 parivAyaH parIvAya:K Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 kezavakRtaH kalpadrukozaH ...........''preSaNe syAnmade mAdo'tha dhAraNam / dharaNetha bharo bhAraH praNayaH sAntvanApi ca // 11 // tathA cAnunayo'tha syAnmRgayA mRgaNA mRgaH / syAnmArgaNA' mRgo ghAte pyAghAtazca vighAtakaH // 12 // abhiSaGgAstvabhISaGgaH syAdAkrozanamityapi / saMmUrchanamabhivyAptiH saMvedo vedanA nanA // 13 // vyApyaM tu sAdhanaM karma karaNaM sAdhakottaram / stanAbhogastanabharazcAjaya saMgate yutam // 14 // api syAllahuDasvalpe somAlaM kusumaakre| puMsyasahiH striyAM khATI khATirgaraNagUraNe // 15 // snapanaM snApanaM tulye parabhAgaH svasaMpadi / guNotkarSo'pi bhagistu vAkkRtAvaplute plavaH // 16 // striyAM zliSAGkapAliH syAdaGkapAlyupagRhanam / klIbe parIrambhaNaM ca syAdAliGganamityapi // 17 // zrAzleSazca parIrambhaH saMzleSaH parirambhaNam / samudraparyAyagRhaM jalayantragRhe punaH // 18 // krIDAkrIDakayordevasevAyAM sevakena yaH / sa dAyo dAnaM durjAtaM duHsamaM cAsamaJjasam // 16 // 1 syAnmArgaNo RC 2 vyAptaMB 3 saMgatapunaHB 4 vikRtA vAlave plavaHB Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 237 viSAktabANanihatau 'kalau mRgapakSiNau / yAJcA tu yAcanA bhikSA'bhyeSaNApyardanA'pi ca // 20 // ardanI cArdanirapi striyaH syuH prArthanArthanA / abhyarthanA bhikSaNA ca mArgaNAmUH striyazca SaN // 21 // athApyAnandanaM cApracchanaM cApi sabhAjanam / granthanaM grathanaM gumphaH pratipattiH pragalbhatA // 22 // prabhutA prabhavantI syAtsaMdarbho racanA na nA / davathuH paritApaH syAdAkSiNyamanukUlatA // 23 // praNipAtastvanunayaH praNatiH sAntvanaM punaH / api glAnistu klamathuranutApo visUraNam // 24 // 3kalpAnutApyako mAndyamAlasyaM cayane cayaH / varddhanA vaJcanApi syA dviceSTA vikrame same // 25 // athAvRtaM tvAzayaH syAdapajJAnamapAtyayaH / nibhAlanaM nizamanaM dyotanaM cAvalokanam // 26 // nizAmanaM zite zAtaM 'nizitaM tejita samam / syAdAzaMsanamAgheoSo vigAnaM vacanIyatA // 27 // syAdvitarko vikalpo'pi hatyAdhAnamatikramaH / vIpsA kramotha plavanaM plavothApyavasannatA // 28 // 1 kalajauB 2 cApracchannaMCK 3 kalpAntatApyakaura kalAtulAtukau 4 diveSTAvikrameSTameB 5 nizAtaM nizitaMB 6 plavanamAplavothAB Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 kezavakRtaH kalpadrukozaH sAdaH khedazca nirveda upAdAnaM ca saMgrahaH / krIDAviyogau hAnaM ca parityAgo'pyathApi ca // 26 // bhaNitaM syAdAcchuritaM gomukhaM tUpalepanam / vardhApanArtha yatpUrNapAtraM pUrNAnakaM ca tat // 30 // lezastUpapadaM gandho'nubandheSatkarAvapi / gAlirgAlI striyau klIbe vikalpepyavamarSaNA // 31 // syAdAkrozanamAkrozaH zapanaM zamanaM zamaH / vaprastu dhUlikedAraH psA vItirbhakSaNaM ca sA // 32 // maitreyikA mitrayuddhaM pratyayAH sahakAriNaH / atha heturupAdAnaM vyApyaM liGga ca sAdhanam // 3 // anumA tvanumAnaM syAtpuMsi cAnumitiH striyAm / pratyakSopAkSamadhya pramANaM pramitiH pramA // 34 // zrAptaH prAptaH praNihite 'dohanaM tUpayAcitam / bhramo nA vismRtizca strI dhandho dhAnthyamapATavam // 35 // RSiH zAstrakRdAcAryaH zAstraM tu smRtiraagmH| rAmeNa rAvaNavadho rAmAyaNamathoccayaH // 36 // vastragranthizca nIvI syAtkaumudI kArtikotsavaH / zrAvezArambhasaMrambhAH priyavAk caTucATunI // 37 // 1 vA 2 pyuritaB 3 marzanAB 4 sphAKC 5 saMdhAB 6 DohanaB] Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 2 pratirUpaM 'praticchedaH savezanaratikriye zAlInIkaraNanyagbhAvane gandhanasUcane // 38 // bhAvaH padArtho dharmaH syAtsattvaM tattvaM ca vastu ca / vardhanaM chedanaM vyuSTiH phalamAmnAya ityapi // 36 // saMpradAyo'tha vizrambho vizvAso'tha kSaye kSiyA / grahe grAho vazaH kAntau rakSA trANe raNaH kaNe // 40 // vyadhA vedhe pacA pAke vipAkaH pacanaM punaH / vizrAmavizramau tulyau havo hUtau varo vRtau // 41 // zroSaH loSe nayo nAye jyAnirjIrNimA dvayoH / striyau bhramimI ca dve sphAtivRddhau ca bhakSaNe // 42 // vRttenuvRttamAvRttaM prINane tarpaNe'vanam / bodhe bodhiH prathA khyAtau spRSTiH pRktau stutiH stave // 43 // vidhA samRddhau sphuraNaM sphulanaM sphurite'pi ca / utkarSo'tizaye saMdhiH zleSe viSaya zrAzaye // 44 // kSipAyAM kSepaNaM gIrNi' girI 'guraNamudyame / unnAya unnaye zrAyaH zrayaNe jayane jayaH // 45 // nigAdo nigade "mAdo mada udvega ume / vimardanaM parimale'bhyupapattiranugrahe // 46 // 236 1 praticchandaH B 2 pakSaye BikSataye 3 vyadhAB 4 vRttenuvartanaM vRttaMB 5 gurauB 6 guraNaudyame 7 madomAda iti pUrvamapyuktam / Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 kezavakRtaH kalpadrukozaH . phAliH phAlI striyAM chede khaNDo'strI 'radanaM radaH / vidhUnanaM vidhuvanaM dhuvanaM ca vidhUvane // 47 // saMkSepe ca samAhAraH saMgrAhaH saMgrahaH samau / ' zrAptiAptizca saMprAptiH paryAptiH prAptirityapi // 4 // kAmaH kAmye grahe grAho glapanaM glApanaM samam / asadgrAhe saMsaraNaM saMsAraH saMsRtiH striyAm // 46 // tulyAnyazaucamAzucyamAzaucaM cAtha paizunam / paizunyamatha naipuNyaM naipuNaM cAtha cApalam // 50 // cApalyamatha sauhArda sauhRdayaM ca sauhRdam / ityAdayaH kriyAzabdA UhyA dhAtujalakSaNaiH // 51 // abhiyogastvabhiSaho nigrahastvananugrahaH / muSTibandhastu saMgrAho 'Dimbo Dimbiraviplavau // 52 // bandhanaM prasitizcAraH spRSTiH spshoptpttaa| vikAro viprakAraH syAdAkArastviGgaiGgitam // 53 // pariNAmo vikAraH syAdvikRtirvikriyA same / apahArastvapacaryA samAhAraH samuccayaH // 54 // pratyAhAra upAdAnaM vihArastu parikramaH / abhihAro'bhigrahaNaM nirhAro'bhyavakarSaNam // 55 // 1 daraNaM daraHB 2 abhivyAptizca 3 asahrAhe 4 paizUnya 5 Dimbe umaraB 6 spaSTiH spapiptariB 7 nyavakarSaNamaB Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 241 anuhAro'nukAraH syAtsAdRzyethArthavarttanam / vyayaH saMkaTasaMbAdhau paripATyAnupUrvyapi // 56 // nirbandhA'bhinivezaH syAtpravezontarvigAhanam / syAtpravRttistu pravAhaH pravaho gamana bahiH // 7 // viyAmA vigame digdhaM plute cIrNaM tu zIlitam / zvabhrovapAto jJAna tu samajJA syAnmudAgamaH // 58 // hRllekhastarka usikta uddhato rAjamallakaH / pramukhaM tu tadAtvaM syAtsahAyAH sahabhAvinaH // 56 // SoDhA SaDtAca SaDadhA syAt 'prakAravacane punaH / dvaividhyaM dvividhaM yAmo yamasaMyAmasaMyamAH // 60 // vyAyAmo'pi viyAmazca viyamA yamakaH punaH / hiMsAkarmAbhicAraH syAjAgaryA jAgarA same // 61 // vinontarAyaH pratyUha upannastvantikAzraye / syAtAM nivezanirvezAvupabhogaH parikriyA // 62 // parisarpothaH vidhuraM parizleSepyathAzrayaH / chandAzayo samasana saMkSepaNamathApi ca // 63 // parisaryA parIsAraH syAdAsyA tvAsanA sthitiH| vistAro vigraho vyAsaH sa ca zabdasya vistaraH 64 1 thAthavarjanam 2 dikSu kRteH 3 zvabhrAvapAtoB 4 saMmukhaM: 5 SakAraB 6 parisaryAB 7 pravizleSaB Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH syAnmardanaM saMvahanaM vinAzaH syAdadarzanam / saMstavaH syAtparicayaH prasarastu visarpaNam // 65 // lavo nilAvo lavane niH pAvaH pavanaM pavaH / syAt prastAvastvavasaraH prazrayapraNayau samau // 66 // dhIzaktirvikramo' durgasaMcaraH saMkramo'striyAm / pratyutkramaH prayogArthaH syAtprakrama upakramaH // 67 // syAtpratyAdAnamuddhAta prArambhaH saMbhramastvarA / anukramaH kramotha syAt kAntodhikrama aAkrame // 68 // zrArohaNaM pratikramo vyutkramastu kramotkramaH / hInAtiriktatA vAkyahIne nIvAka ityapi // 66 // nivAkazca pravAkazca saMnidhiH saMnikarSaNam / pratibandhaH pratiSTambho'vanAyastu nipAtanam // 7 // syAccAvanayanaM copalambhastvanubhavo'pi ca / vipralambho viprayogaH samAlambho vilepane // 71 // vizrAvastu pratikhyAtivilambhastvatisarjanam / nipATho nipaThaH pAThe'vekSA tu pratijAgaraH // 72 // tema temaH samudane syAdAdInava zrAsravaH / kezetha melake melaH saMgamo'thAvalokanam // 73 // 1 nigrahAB2 saMkramaKC 3 mAcarAB 4 kAmoB 5 kramAkramaHB 6 pravAmazcaB 7 tapoRC nayo 8 samundane 6 saGgaHB Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH nirvarNanaM syAnnidhyAnamIkSaNaM darzanaM samam / pratyAkhyAne nirasanaM pratyAdezo nirAkRtiH // 74 // upazAyo vizAyazca zayanArthAbhidhAyinau / ArttanaM' ca RtIyA ca ghRNIyA ca ghRNArthake // 75 // vyatyAsastu viparyAseo vyatyayazca viparyayaH / paryAyAtikramastasminnatipAta upAtyayaH // 76 // preSaNaM yatsamAhRtya tattu syAtpratizAsanam / sasaMstAvastu vijJeyaH stutibhUmirdvijajanmanAm // 77 // kASThe nidhAya yatkASThaM takSyate'dhaH sa uddhanaH / stambaghnastu stambaghano yena stambo nihanyate // 78 // vidhA vidhyate yena tatra viSvaksame nighaH / utkArazca nikArazca dvau dhAnyotkSepaNArthakau // 76 // nigArodgAranikSAvA' udgrAho garaNAdiSu / uparAme tvavAvibhyo ratirnAzastvabhAvake // 80 // saMmUrcchanaM tvabhivyAptiravekSA pratijAgaraH / jIvakastu prayAsaH syAtpariNAmastu vikriyA // 81 // niyoga vidhisaMpreSo viniyogaH phalArpaNam / syAdvizvAsastu saMrambhaH klIbe niSThevanaM punaH // 82 // 1 zrartanaMB 2 hRNIyA 3 vikSAkaK vijJAva C 4 niSThAai B 243 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 kezavakRtaH kalpadrukozaH niSThIvanaM ca niSThevo niSThayUtizca striyAmiyam / jUtiH syAjavanethApi tadvadevAvasAnake // 83 // sAtighrativare'thaivamudajaH preraNaM pshoH| akaraNistvajIvanizcAbhavanirajananiH // 4 // zabdA ityAdayaH prAyo vijJeyAH 'kSepaNArthakAH / gotrAntebhyastasya vRndamevamapigavAdikam // 85 // ApUpikaM zASkulikamevamAdyamacetasAm / mAnavAnAM tu mAnavyaM sahAyAnAM sahAyatA // 86 // halyA halAnAM brAhmaNyaM brAhmaNAnAmathApi ca / vADavAnAM tu vADavyaM parzanAM pArzvamityapi // 87 // pRSThAnAmapi pRSThayaM syAtkhalAnAM khalinI striyAm / khalyA mAnuSyakaM nRNaM grAmatA janatApi ca // 8 // dhUmyA pAzyA tathA gaNyA' gavyA sAhasramityapi / kArISaM vArmaNaM cAthAthavarNaM cApi vArddhakam // 8 // cacuMrAka' dhanukRtA vavahAro vahAraNam / yuddhasya vAraNe syAttu zcyotaH prAdhAra ityayam // 10 // zrAjyAdikSaraNe yattu kuGkamAdivimardanam / tasminparimalaH syAttu prAvadIkaraNapahiH // 1 // sapaNAB2 galyA gavyA iti pAThaH syAt 3 vArSaNaM 4 dhenUnAM dhenukaM tAvadavahAro 5 zrotaHB 6 prAdvandIkaraNe ahiriti pAThaH syAt / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH AGoThe parastu syAtpratyudgamana' karmaNi / prastu svIkRtau sorabhiyoge samastu saH // 62 // saMcaye cAhitAdhAne tadviruddhe tu neH paraH / udastu' picyupanyAse grahaNe tu pratIcchatiH // 63 // spazazcArakriyAyAM tuzamati svecchayA gate / zravAdvalAnata udastuGgatve vikRtau pareH ||14|| prAtkaroti sAmye zrAhAGastvAkRtiM punaH / pAdvirodhaM bhUSAM tu samo'no stu samAnatAm // 65 // zradheH pradhAnatAM nestu jaihRmyaM hRstu samuccaye / samAGbhyAM saMyame pratyAGapUrvo'vaH " padasaMcare // 66 // krIDAvAGa : paro bhakSAnItyoH syAtpralaye samaH / prAptAvaGvedanoH' sAmye'vAnnivRttau parestu saH // 67 // tyAge'vaDhaukane tUpAtsaMmukhagrahaNe tvabheH / cauryepi nira uddhAre zavasyodvahane'pi ca // 68 // vidutsarge ca zapathe'thoda UrdhvakRtAvapi / pravahastu bahiryAtrA pravAhAmbvAdisaMtatiH // 66 // upoDho nikaTaprApte'thApoDhaH parivarjite / samUDhaH syAdupacite nirvyUDhastu samApite // 100 // 245 1 mityapiB 2 udvestu vAcyupanyAse iti syAt 3 samAnestu B B 5 vAndu: B 6 nedanA: B Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 kezavakRtaH kalpadrukozaH nirUDhastu bhavetkhyAte'dhyUDho'dhiSThita ucyate / dvirAgamastu vadhvA yaH sa zrAvAhotha saMnidhau // 101 // zrAvAhanaM syAdAvAhe'thopAtpariNaye yamiH / zrADo daiye neH staniH syAt kunthnebhiniruttrH||102|| sotyantazabde sattiH prAt prItAvAGastu saMnidhau / verduHkhatrAsane neH syAtsevane copapUrvakaH // 10 // abheH SaJjiH parAbhUtau 'krodhe ca caratistvabheH / paro niSThAdhyavasitau paryupAbhyAM tu sevane // 10 // aparAdhetvapAdAGo'nutthAne'nugame tvanoH / pratisaMbhyAM tu saMhAre pratyUhe vighnagaNDako // 105 // bhoge niro vizirnestu vivAhazayane smH| zrAsane sa upAtsyAtAM dvauparicchadaveSTane // 106 // parikriyA parI so vidhuraM vikale triSu / zrAkUtacchandasI chandabhAvau yattUpamantraNam // 107 // rahastUpacchandanaM tat saMkSepe tu smsytiH| vevismRte bhirAdhAne'bherabhyAse bhrame tvadheH // 10 // turyAzrame saMniparaH sa virodhe tu tisstthtiH| paryavAtpratyavAJcAGo yatne prAttu gatau nitaH // 10 // 1 kriyAyAMB 2 parAB 3 kripA 4 saryA 5 vorvasmRtonerAdhAne iti syAt Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH nizcaye'no stvAcaraNa utpUrvastUrdhvakarmaNi / viSvaggatau parIsAraH parisaryA prasarpaNam // 110 // 'varAdau vA kulAdau vA guptireSTavyakarmabhiH / saiva guptamaNirgapti kelizca syAnnilAyanam // 111 // sarpaNe tu vraNAdInAM prasarotha prayAmakaH / nIvAkazca mahAghasya dhAnyAderAdare nahi // 112 // UhApohAdike buddhizaktau niSkama ucyate / avanAyaH khalIkAropyadhonayanakarmaNi // 113 // upapUrvo labhirdhAturanubhUtArthavAcakaH / vilepane kuGkamAdyaiH samAlambhotha viprataH // 114 // labhirviyoge verdAna' zrAGastu sparzane vadhe / kUNanaM tu bhavetkiJcitsaMkoce pratibimbane // 115 // phalanaM mArgaNAnvIkSA saMvIkSAvacayo'pi ca / samaH saMgrahaNe ciJ syAdupAdRddhau kSayetvapAt // 116 // zIlane tu pareAne tiropyAbhaNDane kSaNe / apAttu dhyAyatiH zApe zrAGastUtkaNThitasmRtau // 117 // kramAtpraharikAderyacchayanaM tatra puMsyayam / upazAyo vizAyazca syAtAmupazayastu yaH // 118 // 1 vArAdau0 2 guptaB 3 vedanak0 4 bhaNDabhe Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 4 'vastunA yena rogasyopacayotha kRtIcayaH / samAvIjyA ca hRNiyA hRNIyAtha kratau pumAn // 116 // saMstAvaH stutibhUstulyAyAmavistAra ke nighaH / vismito bhavatItyarthe bhavet kuhakuhAyate // 120 // bhAvapradhAna ye prAyaH paryAyeSu ca nocitAH / tetra yatkIrttitAH zeSaM jJeyaM ziSTaprayogataH // 121 // kalpadrau kezavakRte nAmaprakRtibodhane * / saMkIrNe navamaH kANDo yAtaH saMpUrNatAmayam // 122 // iti saMkIrNakANDaH / 248 araNyamastrI kAntAraM parADo vApyaTavI striyAm / kI celkaM vanaM satraM gahanaM vipinaM talam // 1 // sama' hiGgulaM vArtta kakSaM kAnanayityapi / davAvAvubhau puMsi prastAropi jhaSopi ca // 2 // tRNAvyAM mahAraNye tvaraNyAnI striyAmiyam / puMsyArAmazcopavanaM puraprAntasthitaM vanam // 3 // gRhArAmo niSkuTaH syAdvAhyArAmastu paurakaH / pradhAnagaNikAdInAmArAme puSpavRkSayoH // 4 // 1 payakC 2 yastukB 3 prastAva: B 4 niya: B 5 bodhake B 6 valkaMC varukaM B samantamiti syAt ( samantapaJcakazabde tatprayogaH ) ma prastArazca B 7 samajaM 6 yauraka: B Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 246 paryAyAdvATikArthA ca kSudrArAme prasATikA / pumAnAkrIDa udyAnaM rAjJaH sAdhAraNe vane // 5 // syAdetadeva pramadavanaM ca pramadAvanam / yadantaHpuralokAnAM krIDAyogyamanAkulam // 6 // nRpAjJayA padacchedyaM tanmallavanamucyate / vIthyAlirAvaliH zreNI lekhA riJcholirAvalI // 7 // zrAlI' ca pAlirAlizca zaraNI saraNI dvayoH / zaraNiH saraNiH zreNiH striyAM rAjistu rAjyapi // 8 // rekhA lekhA ca paGktizca sarvathA yA nirantarA / tatra paGktiH sAntarAlA rAjihIMnAntarAlakA // 6 // vanyA vanasamUhe syAdaGkaroGkramastriyAm / prarAho'bhinavodbhade tatra parvasamudbhave // 10 // astrI nikuJjakuau dve latAdipihitodare / vRkSastu viTapI skandhI sImAko haritacchadaH // 11 // vahni paryAyajanmArtho janturArohakastaruH / kAraskara urudvIpaH pAdapo viSTara sthiraH // 12 // 1 pAlirAlizvazaraNI saraNiH saraNIdvayoHB 2 salaniHB 3 sarveSAMB 4 likAB 5 bhinave kANDeB 6 sImAGko 7 janturovahniparyAyajanmArtho rAhakastayAB 8 urudvIpoB Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 kezavakRtaH kalpadrukozaH anokaho'gaH zikharI zAkhI zAlaH palAzyapi / duI modriH kuTAnAgo nndyaavto haridvasuH // 13 // mhiipryaayshjpryaaystruraagmH| karAlI puSpaphalada UoM rUkSaH' pulAkyapi // 14 // nago'gamaH kuThirgacchaH kuThArurapi viSTaraH / vAnaspatyaH phalaiH puSpAdapuSpAttairvanaspatiH // 15 // nirluTo thApyabandhyaH syAtsa ca vRkSaH phalegrahiH / phalagrahyapi sajJeyo hyamoghaphala ityapi // 16 // phalite phalinopi syAtphalaparyAyavAn phalI / naJarthAtphalaparyAyo'vakezI bandhya ityapi // 17 // phalapuSpaivirahita ete vandhyAdayastriSu / / sthANurastrI dhruvaH zaGkaha khazAkhArthakaH cupaH // 18 // "supe'prakANDe gulmaH syAtstambotha vrttiltaa| vallI ca vallitatI striyAM vIrut pratAninI // 16 // gulminI colapo velI velliallI ca vIrudhA / vratatirvirudhAcApi gulminI ca virut striyaH // 20 // nagAdyAroha ucchAya utsedhopyucchayazca saH / skandhakANDaprakANDAzca mUlAcchAkhAvadhistaroH // 21 // 1 rakSa:C 2 vistAra:B 3 niluTho 4 cupo 5 tsambokC 6 striyaam| Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 251 same zAkhAlate skandhazAkhAzAle shiphaajtte| arvAgbhAgosya bunaH syAnitambaH sa pRthuH punaH // 22 // pAdaparyAyi mUlaM sthAnnetraM ca caraNo'striyAm / ayaM klIbe ziraH puMsi majA sArazca puMsyubhau // 23 // kvacinmajA striyAM tvak strI tvacA valkalamastriyAm / colakaM ca striyAM challizchallIca valkalaM ca SaN // 24 // zalkaM cocamatha strI syAhAru sAmAnyakASThake / rUkSe kaliJjamidhmaM syAdedha edhaH samistriyAm // 25 // samindhanendhane ca dve niHkuhaH koTaro'striyAm / patraM palAzaM pAtraM syAdalaM parNa chadaH pumAn // 26 // syAdathacchadanaM' chAdamastriyAM barhamityatha / 'camarirmaJjarIvAnA maJjI maJjizca maJjariH // 27 // vallarI vallarizcApi vallaraM maJjaraM trissu| pallavo'strI kisalayaM kisalaM visalaM punaH // 28 // calaH pumAnpravAlo'strI kozIzuGge ubhe striyau| striyAM mATistuparNAnAmantarA vyApikA shiraa||26|| vistAraviTapAvastrI kalikotkalike striyau| kaliH kalI ubhe tadvat kSArako jAlijAlake // 30 // 1 syAdathacchadanamityardha pustake visalaM punarityataHparastAdRzyate 2 camarIB 3 mADhirityabhidhAnAntareSu 4 mantaranyAdhinIB 5 kallIB Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 kezavakRtaH kalpadrukozaH guccho guluccho lucchaH' syAdgucchakaH stabako'pi ca / guluccho glucchako gucchaH kudmalo mukulona nA // 31 // makule puMsi vA klIbe bahutve sumanaH striyAm / syAt klIbe sumanaM puSpaM prasUnaM kusumo'striyAm // 32 // prasave ca sumaM sUna kudmalo mukulo'striyAm / sphuTaH smero vikasitaH smitaH phullo vijRmbhitaH // 33 // vIkAzazca vikAzazca vIkAsApi vikAsavat / praphullonmudritodIrNA udobhiduramIlitau // 34 // buddho bhinnazca miSitaH zvasito z2ambhavatyapi / vikasvarazca vyAkozo vikaco hasitArthakaH // 5 // dalocchavasapravAlonmiSAGkarebhya itaca kramAt / pallavAcAtha nidrANo mudrito mIlito'pi ca // 36 // phullArthAdviparItArtho'lasaH saMkucitA'pi ca / tAntaH sanidro militastriSvete syuH sphuTAdayaH // 37 // makarandaH puSparaso marando madhu na dvayoH / parAgaH puSpaparyAyarajaHparyAya ityapi // 38 // madhUlI strISTagandhi syAtsugandhiH saurabho'pi ca / saurabhyaH surabhiH puMsi ghANatarpaNa ityapi // 36 // ___1 gluccha:B 2 gujcha:B 3 'striyAm 4 prasavaM ca 5 nata:kc Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukezaH vimardotthe parimala modo hRdayaMgame / mukhavAsana modI durgandhaH pUtigandhakaH // 40 // vizI syAdAmagandhiH SaN vitraM vA syAdatha triSu / vRkSAdInAM phale zasyaM tatrApakve zalATu ca // 41 // 1 253 zuSkepyavAnaM syAdvAnamatha hInaprakANDake / stambagulmAvathalatA gulminI ca pratAninI // 42 // vratatirva tatI vallI syAt klIva ulapaM punaH / vIrudeSAtivistIrNA tAlakramukaketakI // 43 // nArikerIca kharjUrI tRNavRkSAH syurityamI / dvihInaM prasave sarva harItakyAdayaH striyAm // 44 // zrazvatthavaiNavalA kSanaiyagrodhaiGa gudAdi ca / bArhataM ca phale jambvA jambUH strI jambu jAmbavam // 45 // puSpe jAtIprabhRtayaH svaliGgA vrIhayaH phale / kumAryAdyAzca bhaGgAdyAH patre'pi syustataH punaH // 46 // vidAryAdyAstumUle'pi puSpe klIve ca pATalA / zrAmrazcU to mahAkAlo mAkandaH SaTpadAtithiH // 47 // kAmAGgo madhudUtaH syAtsahakAro'ti' saurabhaH / rasAlaH strIpriyazcApi sAhArapikavallabhau // 48 // 1 sasyaM B 2 dheGga, Ck3piBCk Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 kezavakRtaH kalpadrukozaH purukAlo vasantadruH saca paJcavidhaH smRtaH / kozAmrastu ghanaskandho vanAmro jantupAdapaH // 46 // kSudrAmro'pi ca raktAmro lAkSA'vRkSazca raktakaH / bahupUrvastu madhvAmraH zItalAmro munizca saH // 50 // madanecchAphalazcakratalAmro'pi vanejyakaH / atha kAmazaraH kAmavallabho mAdhavadrumaH // 51 // amlaphalaH sIdhuraso modaH syAnmanmathAlayaH / madhvAsavaH sumanasaH pikarAgo nRpapriyaH // 52 // priyAmburatha rAjAmro rAjaparyAyataH phalaH / smarAmro madhuro'tha syAnmahArAjaphalastu saH // 53 // kAmAyudho rAjaputraH kaGkaH kAmaphalo'pi ca / zrAmraH sthUlAnmahArAjAt kpitthaartho'piniiltH||54|| tatparyAyaphalArthaM syAtpuNDarIkaM ca tatsamam / striyAM jambUmahAskandhA rAjArhA''modamodinI // 55 // zukapriyA rAjaphalA zyAmalA surbhicchdaa| athAnyA syAdrAjajambUH svarNamAtA mahAphalA // 56 // pikapriyA mhaajmbuumhaaniilaapythaapraa| kAkAdiSTaphalA jambUbhRGgeSTAsyAdvanapriyA / // 7 // 1 mropicaB 2 aAmraH sthUlAtkapitthArtho mahArAjo'pi nIlataH KC Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukoSaH 255 nAdeyI bhUmijambUstu bhRGgeSTA suukssmstykaa| pikabhacyA kAkajambUratha pUtaphalaH punaH // 8 // panasaH kaNTakiphalaH phalinaH phalavRkSakaH / mahAvRkSaH phalA'sAraH kaMpalaH kaNTakIphalaH // 56 // campAluratha ta bhaGgi pusnaM puMsi napuMsake / niraSThIlA tu kadalI sukumArA sakRtphalA // 60 // mocA gucchaphalA rambhA suphalA gucchadantikA / urustambhA bhAnuphalA vanalakSmIviSANinI // 61 // rasA nRpeSTA niHsArA bAleSTApyatha kASThikA / sukASThA ca zilAkASThavanebhyaH kadalIti ca // 62 // phalApyatha surabhikA subhagA ca surapriyA / gaurI hemaphalAMzvadri vanahATaka campakAH // 63 // eSAM paryAyazabdebhyo rambhAparyAyavAcikA / kumArikA vRnta puSpA. satpuSpaM tu zilI dhrakam // 6 // athApi syAnnArikero nArIkerazca lAgalI / nADIkero nADikero nADikelazca vA striyAm // 65 // nArIkelo nArikelA nAlIkelaH shirHphlH| sadAphalA rasaphalo matkuNazca chttaaphlH||66|| 1 mahAvRkSaphalA kB 2 karAlaH B 3 tannAge bustaM B 4 kurustambhAkc -- - - - 5 phalAMzcandra B6 vRttaB Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 kezavakRtaH kalpadrukozaH tRNarAjaH skandhatardAkSiNAtyopi lAgalI / phala'strinetradRDhayorathAnyo madhunaH phalaH // 67 // madhUttaro nAlikero 3 baddhakUrcaphalazca saH / hrasvamRdvozcApi phalaH karakosya phalAsthani // 8 // tanmajA khapuraM klIbe kUpara garikA striyAm / vAraH khaTTaH kharaskandho lalano bahuvalkalaH // 66 // bhakSyabIjaH snehabIjo vanadustApasapriyaH / dhanuHpaTaH piyAlazca paTo'pi ca dhanurddhanU // 7 // priyAlaH syAdupavaTazcAtha bhallAtakI trissu| paryAyo'gnyarkayozcApi vAtAriH syAdaruHkaraH // 71 // tailasphoTapRthagbhyaH syAhIjaH kRmiharazca sH| syAddhanurbIjavIrebhyo vRkSo'tha kSIrikA striyAm // 72 / / kSIravRkSo rAjaphalo nimbabIjo nRpadrumaH / kSIrazuklo dRDhaskAdhaH zrIphalo mAdhavodbhavaH // 73 // rAjAdanaphalo rAjAdanaM rAjAtano'striyAm / astriyAM dvau phalAdhyakSAdhyakSau ca kSIryayaM pumAn // 4 // phalAdhyakSo madhuphalaH kSIragucchaphalo'pi saH / rasabIjaH zukeSTazca triSu dADimbadADimau // 7 // strI 2 nArikelo 3 bahu[ 4 karaGko' 5 krpr| 6 varo * InaHB 8 jalaB Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH .. 257 madhubIjo raktabIjo dAlimaH phalakhADavaH / karakaH suphalo dantabIjaH kucaphalo'pi ca saH // 76 // maNibIjo raktaphalo rocanaH zukavallabhaH / nIlapatro vRttaphalaH sunIlo raktapuSpakaH // 77 // zratha tinduH kRSNasAraH kAlaskandhotimuktakaH / syandanArthAdAhvayArthaH sphUrjano'pi ca rAmaNaH // 7 // kAkaparyAyatinduH syAt kAkANDaH kaakbiijkH| akSoDastu phalasnehaH kandarAlaphalo'pi ca // 7 // guDAzayaH parvatIya' zrAkhoro'pi bRhacchadaH / vIreSTo madhumattaH syAdvirecanaphalastu saH // 8 // pIluH zItasahasrAMzaH zAkhI guDaphalazca saH / mahAphalo mahArAjamadhubhyaH pIlurityapi // 81 // madhupIlurmahAvRkSo'tha pArevatamastriyAm / zrArevato revatazca raivato'pi sudhAphalaH // 82 // madhusasyo pyulUtI strI tadbhadAH syuranekazaH / mahApArevataM svarNapArevatamataH param // 3 // sAstrANija khArikaM ca raktaraivatakaM punaH / bRhatpAravataM dvIpakharjUrI dvIpajAdayaH // 4 // , pArvatIyaHBK 2 sAstrAB Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 kezavakRtaH kalpadrukozaH hayazyiA tu niHzreNI yavaneSTA durAruhA / kharaskandhA tu durdharSA kASAyI kharjurI dvayoH // 8 // niHzreNirapi kharjurI mAdhvI tu mdhukrkttii| madhurA madhukharjUrI kolaparyAyakarkaTI // 86 // karkaropyatha' bhUkharjUryavarA tu madhusravA / dIpyA ca piNDakharjUrI phalapuSpA' zvabhakSakA // 7 // svAdupiNDAtha cAnyA tu munikhajUrikA ca sA / saiva syAdrAjavarjUrI rAjapiNDA nRpapriyA // 8 // madhuvRkSastu madhulo madhuSThIlo madhusravaH / madhUko madhukopi syAnmadhu klIbe madhuH pumAn // 6 // guDapuSpo rodhrapuSpA "vanaprasthazca mAdhavaH / madhupuSpastu maGgalyo jalajAte madhUlakaH // 10 // judrApriyo dIrghapatraH pataGgo 'vAravallabhaH / caurikAkSopyatha bhavaM bhaviSyaM bhavyabhAvane // 1 // api picchilabIjaM syAttaJca lomaphalaM punaH / stAdvaktazodhanaM cAtha vIraM vArAhakAruke // 12 // vIrasenamatha drAkSA kRSNApi tApasapriyA / priyAlA syAccArugucchA'mRtebhyo'pi phalA punaH // 3 // 1 karkaTo 2 puSpazcaB 3 puMsikC 4 vAnaB 5 vIrAB 6 vIrAB Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 256 'rasAlAravyA'marA mRdvI gostanI ca himottarA / phalAbhadrA ca kapilA madhuvallI madhUlyapi // 4 // zatavIryA haimavatI kAzmIrI pathikA ca sA / sudhArasA dArghamadhusubhyaH sasyArthakA ca sA // 65 // haritA 'hAraharAtha suvRttA bIjavarjitA / atha karmArakaH karmarakaH pItaphalazca saH // 66 // dhArAphalo mudgarakaH paruSaM tu parUSakam / . . nIlamaNDalamalpAsthi giripIlu parAvatam // 17 // parurnIlaphalaM cAtha calapatrazca yajJiyaH / zucibodhinIracaityazrAbhyo dravoM gajAzanaH // 8 // azvattho viSNusadmArthaH pavitraM guhyapatrakaH / maGgalyaH zyAmalo vipraH satyaH sevyaH zubhapradaH // 66 // yakSodumbarametasya phalezvatthI vanodbhavA / azvatthasaMnibhA kSudrA pavitrA laghupatryatha // 10 // vaTo jaTAlo nyagrodho'varohA pAdarohaNaH / viTapI maNDapI zRGgI'yakSAvAsazca rohiNaH // 101 // mahAcchAyaH skandharuhaH kSIrI raktaphalaH punaH / kaubero bahupAnnIlaH ziphAruT ca vanaspatiH // 102 // 1 thAmarAB2 haraB 3 satyasevya B4 yajJAKC Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 kezavakRtaH kalpadrukozaH nadIyajJArthayorvakSaH siddhArtho'pi vaTI striyAm / amarA zRGginI kSIra'kASThApyatha kapItanaH // 103 // plakSaH plavaGgaH plavago gardabhANDaH kamaNDaluH / mahAbalo'varohadruH kSIrI zRGgI supArzvakaH // 104 // dRDhaprarohaH puNDrastu bhiduro hrasvaparNakaH / mahAvarohopi jaTI maGgalacchAya ityapi // 150 // syAtparka parvayoSTiSTI mazakI tu sadAphalaH / udumbaraH puSpazUnyo yajJiyaH supratiSThitaH // 106 // kAlaskandhaH zItavalkaH kSIravRkSaH pavitrakaH / hemadugdhaH kANDaphalaH saumyaH kSIrI ca kAJcanaH // 107 // vasudrumo haridrAkSaH saumyo jantuphalazca saH / sacatuH zItavRkSo'tha laghupatraphalA striyAm // 10 // laghorudumbarArthA ca kSudrodumbarikA'pi sA / kASThodumbarikA cAtha karapatracchadA'parA // 106 // kharapatrApi mAkaNThI vAntisasyA bRhacchadA / athAryarAjapuNDrebhya udumbaraphalArthakA // 110 // kRSNodumbarikA kAkodumbarI jaghanephalA / ajAjI phalgunI phalgu malayUzcitrabheSajam // 111 // 1 kASTheB 2 pUrSaCK 3 valkI 4 mArkaNDI 5 malapUBC Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 261 syAdvayorbadarI kolA karkandhUrapi ca striyAm / karkandhuzcApi karkAndhUna klIbe kuvalI triSu // 112 // kolaH' kolizca kolI ca badaraM vApi puMsi ca / dRDhabIjA vRttaphalA phenilA phalazaizirA // 113 // suvIrApi ca sauvIrA bAleSTA suphalA ca sA / rAjaparyAyabadarI vallabhA stanabIjikA // 114 // pRthukolAtha bhUsUkSmalaghuvallIbhya eva saa| badarI syAbahuphalA badarAdvallarI phalA // 115 // sUkSmA tpatraphalArthA syAduHsparzA bahukaNTakA / zikhipriyA caNArthAtsyAdvadaryatha sukesaraH // 116 // bIjapUrI bIjapUrNaH pUrNabIjazca pUrakaH / mAtuluGgaH kesarAnto rucako danturacchadaH // 117 // supUrako bIjaphalo jantuno thavanodbhavA / gandhADhyA devadUtI ca syAdatyamlarasA ca sA // 118 // madhunaH karkaTI vallI bIjapUrArthakA ca sA / 'mahAphalA varddhamAnA rAcanI tu zivA'mRtA // 11 // dhAtrA vayasthAmalakI triSu tissyphlaa'mlaa| 1degemalApi ca kAyasthA zrIphalA vRttasasyakA // 120 // 1 kolaMB2 vRkSaC 3 balimpaB 4 vallarIB5 patra CK 6 caNArthA syAditi pAThaH sarvatra 7 paKC - madhuraHk 6 mahAmUlAB 10 rAmalA samalAB Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 kezavakRtaH kalpadrukozaH vRSyA zAntA kSudradhAtrI judrajAtyatha cukrikA / ciccAmlikA zAkacukrA cukrAmlA'tintiDIca sA2121 cukraM SaNa cukrikA cukrA zuklA ca zuklikA striyaH / amlA'mlokA tintiDI ca tilI tintilIti sA 122 zrAmrAtakaH pItanakaH kapicUDaH kapipriyaH / zRGgIphalo rasADhyazca tanutIrotha gocaraH // 123 // nAraGgo nAgaragopi gandhADhyo gandhapatrakaH / yogAraGgo yogarago variSThazca suraGgakaH // 124 // airAvataH 'sugandho'tha vahnidIptazca rocanaH / nindakazcAmlajambIro vahni bIjazca zodhanaH // 125 / / amlasAro dantaghAto jantumAryatha tatra tu / ati sUkSmatvaciphale mahAnimbUmahAphalA // 126 // jambIro jambhalo jambhI jambho dantazaTho jatuH / syAda'gambhIropi jambhIrastadvajjambIra ityapi // 127 // mukhazodhI rocanako jADyArirmadhuro'paraH / madhujambho rasadAvI pittadrAvI virAbhidhaH // 128 // cirapAkI tu mAlUraH kapitthopi dadhitthakaH / grAhigranthigandhakucavRttebhyaH kaThinAdapi // 126 // ___1 cakrAlAB 2 tiC 3 ka:B 4 mlikABC 5 amlAtaka:B 6 surakSoB 7 rUtaB 8 jatuBE sambhIroB 10 cirobhidhaHB Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 263 phalArthaH syAdantazaThaH kapISTaH karabhapriyaH / maGgalyo'pi striyAM nIlamallikApyatha tumburuH // 130 // vanajaH saurajaH sauraH sAnujastIkSNavalkalaH / dvijakSINaphalastIkSNapatro'pi ca mahAmuniH // 131 // sugandhiH syAtsphuTaphalo rudrAkSastu zivapriyaH / pAvanokSazca sarpAkSo namerurbhUtanAzanaH // 132 // vilvo dvayohRdyagandhaH zANDilyaH zrIphalaH punaH / zalvaH zalATuH zailUSaH zaivapatraH ziveSTakaH // 133 // karkaTAhvo gandhapatraH patrazreSThastripatrakaH / durAroho gandhaphalastrizikhazca zivadrumaH // 134 // trizAkhapatro'pi sadAphalaH satyaphalazca saH / tUdastUlo brahmakASThaM brAhmaNeSTazca yApakaH' // 135 // soH puSparUpo nIlaguratha siJcantikA striyAm / sallakI zallakI' sallI sugandhA surabhisravA // 136 // zallakI hAdinI hAdA hAdinI surabhI rasA / gajabhakSA mukhAmodA suzrIkA jalatiktikA // 137 // hrasvAdaGkarakA casraphalA chinnaruhA ca saa| api gandhaphalA cAtha katakombuprasAdanaH // 138 // , pAvakaH0 2 vallakIKC 3 dAGkarakc 4 amlaphalAkc Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 kezavakRtaH kalpadrukozaH rucyastiktaphalo gucchAphalaH kataphalazca saH / chedanIyotha karkAhA judradhAtrI ca' karkaTaH // 136 // mRgalaNDo gaNeruHsyAttodanaH kundanopyatha / zleSmAtako bAhavAraH picchilo dvijakUpitaH // 14 // zeluH zItaphalaH setu ruddAlaH karvadArukaH / bhUtadrumo gandhapuSpaH kSudrazleSmAtako'paraH // 141 // laghuzeluH sUtsaphalo' bhUka--ra pi dArakaH / supyuko mokSakaH "sAravRtto'pi ca viSApahaH // 142 // pATalI vanavAsI ca jaTAlo'pi sutIkSNakaH / mehano goliko" tha syAtkaramardastu cIkalaH // 143 / / 12kRSNo'vinaH karAmlaH13 syAtsuSeNo munirityapi / phalastIcNAdi saMyuktaH phalAntastabakAdikaH // 144 // kAyasthA zreyasI divyA jIvanyapi harItakI / triSu nAmasthAnajAtibhedAdguNabhidaH kramAt // 145 // jIvantI'5 vijayA rohiNyamRtA pUtanA'bhayA / rasA 16tadvacchetakinItyeSA saptavidhA matA // 146 // 1 sudhAhantrI 2 garoruCk 3 dvijakussitaityanyatra 4 seludarila:B 5 karbudAhakaHB 6 puSpacupaHB 7 satyajalo 8 vidArakA:B6 madhyako 10 zAraB 11 mokikoB 12 hRSToB 13 'vinaityanyatra / vighnakaromla:B - 14 saMyuktaB 15 jIvanIB 16 cchetakinI Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezabakRtaH kalpabukozaH jIvantI' svarNavarNA sA sarvadezasamudbhavA / guNe' sArvapathInAtha vijayA laghuvRtakA // 147 // sA vindhyAdrisamudbhUtA sarvadoSavinAzinI / tRtIyA rohiNI vRttA prAtiSThAnI kSate hitA // 148 // amRtA mAMsalA sthUlA campotthA sA virecanI / paJcamI pUtanA svalpatvacA sindhusamudbhavA // 946 // lepe hitAcAbhayA tu netrarogavinAzinI / saurASTrI paJcakArAtha punaH zvetakinI va sA / / 150 / / mlA himAdrisaMbhUtA sarvarogavinAzinI / yAste kRtA tAvadvirecanakarI nRNAm // 151 // vibhItakaslailaphalo bhUtAvAsaH kalidrumaH / saMvartakazca vAsantI viSaghnopi vibhIdakaH // 152 // vaheko hAryaphalaH punaH karSaphalazca saH / nimbaH prabhadraH kIreSTo'riSTo'riSTaphalo'pi ca // 153 // picumanda: pAribhadro netA kAka 'phalazva saH / yavaneSTaH pItasAraH sarvatobhadra ityapi // 154 // varatiktaH picumardaH zIto " jyeSThAmalaH punaH / bardano hiGguniryAso mahAnimbastu kArmukaH // 155 // 265 1 jIvanI B 2 guNaiH B 3 pratiB 4 punazcala kinI B 5 zrI KO . 6 kAla B 7 jyeSTImala: B = kAmukaH B 34 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 kezavakRtaH kalpadrukozaH madodrekaH kezamuSTiH kAkANDo'pi yamadrumaH / api syAdramyakattIro mahAtikto'tha rAmaNaH // 156 // ramaNo' vakaparyAyanimbaH kaiDarya ityapi / giiinambaH zukrasAro bhUnimbastu kirAtakaH // 157 // kairAto'nAryatiktaH syA tiktako rAmasenakaH / prakANDatikto haimaH syAdatha nepAlanimbakaH // 15 // tRNanimbo jvarAntaH syAnnADItiktordhatiktakaH / nidrAriH saMnipAtAriH kRSNagarbhastu kaTaphalaH // 156 // somavalko raJjanakaH strI kumbhI laghukAzmarI / bhadrAvatI mahAkumbhI zrIparNI kumudA ca sA // 16 // bhadrogragandhA saivAnyA'pyagnimanthaH pumAnayam / araNyaketustarkArI karNikA vijayA jayA // 161 // nAdeyyanantApi ca sA vaijayantyatha tatra tu / kSudrAgnimanthastapanastyaraNirgaNikArikA // 162 // tejovRttastanutvak syAt syonAkastu kaTaMbharaH / mayUrajaGgaH kaTvaGgaH zukanAsaH kuTaMnaTaH // 163 // priyajIvo'pi ralukaH kunaTastu virocanaH / bhramareSTo barhijako vAtAriH syAnmunidrumaH // 16 // 1 samanA 2 kaiMDarya 3 tiktAko 4 raJjanako'strI 5 pi vanyAB 6 sonAkastuB 7 jaMghakaTurA 8 ralaka:B 6 gandho / Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 267 maNDakaH' phalguvRntAko niHsAraH pUtipatrakaH / pItavRkSo bhUtisAraH TeTU vAsantazoNakau // 165 // maNDUkaparNI pItAGgo'pyajazRGgI tu vArtikA / meSazRGgI sarpadaMSTrA kRSNavRntA tu kAzmarI // 166 // zrIparNI sarvatobhadrA hIrA bhadrA ca kaTphalA / bhadraparNI sIdhuparNI kambhArI kumudA punH||167|| kAzmarI kazmarI ca strI kazmarya punapuMsakam / vidAriNI gopabhadrA gambhArI madhuparNyapi // 168 // rohiNI kSIriNI zvetA bahubhadrA ca medinI / "kRSNasthUlatvacA gRSTiH suphalA madhumatyapi // 16 // syAnmahAkumudA cAtha kudAlo yugapatrakaH / zlakSNatvaka mAlupatraH syAdamburAzmAntakendrako 170 / kRtamAlo rAjataruH pragrahaH karNikArakaH / parivyAdho vyAdhiripuH suMphalotha jvarAntakaH // 171 // 'pArecano dIrghaphalaH svarNadaH svarNapuSpakaH / pAragvadho vyAdhighAto dadrakuSThaharazca saH // 172 // syAdAragavadhazcApi zaMpAkazcaturaGgalaH / saMpAko'pi ca zamyAkA suvarNAMzuH pumAnstriyAm 173 1 maNDaka: 2 phari: 3 pIna! 4 TU 5 vartikAB 6 kabhArIB 7 kRSNA # bhAluB 6 kendukauB 50 prAraivato11 suvarNAlu:K Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 kezavakRtaH kalpadrukozaH viSatI netrarogannI vRzcikAlI viSANinI / aliparNI bhUridugdhA kalikA devalAgalI // 17 // surapuSpA gamAvartA dakSiNAvartakI punaH / suvarNadA yugmaphalA karabhI karkazA mazA' // 174 // kSIrazRGganyatha koTI strI saivoktA girimallikA / kuTajaH kauTajo vatsaH kaliGgaH zakrapAdapaH // 176 // api koTI yavaphalaH saMgrAhI pANDuradrumaH / prAvRSyo mallikApuSpo mahAgandhaH phale'sya tu // 177 // khyAtriyAmindrayavamastrI bhadrayavaM punaH / kaliGgaM ca striyAM klIbe kauTajaM kuTajaM ca SaNa // 178 // indrAhvaH syAdindraphalo vatsako'tha zirISakaH / sulomazo bahumRdumadhuvRttArthataH sumaH // 17 // bhaNDirazcApi bhaNDIro bhaNDilo'pi ca kathyate / zukeSTo bhaNDiko'pi syAdviSaghnazca kapItanaH // 180 // uddAlakaH zyAmalaH syAtkaliGgaH zavinIphalaH / raktamUlastu vadaraH syAdakSo devasarSapaH // 181 // kurarAdhi : sUkSmadalaH karaastu karaAkaH / cirabilvo naktamAlaH pUtIkaH pUtikazca saH // 182 // 1 mishii| 2 kodI 3 syAtkurajastu rojaka: Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 266 pUtIkaraJjaH' kalikRt pUtIkaraja ityapi / tathaiva pUtikarajothAnyo ghRtakaraJjakaH // 18 // 2 ghRtaparNaH snigdhaparNastapakhI viSanAzanaH / / mahAkarajaH SaDagranyo hastirohaNa ityapi // 184 // hastI karaJjaH zAheSThA viSanI madahastinI / aGgAravallI kAkanI madhumattA vasAdinI // 18 // kalANDyapyatha gucchAtkaraJjaH puSpa ityapi / snigdhapatro nadI gucchI sA nandI dantadhAvanaH // 186 // . akolloko Thako recI gUDhapatronikocakaH / guptasvedaH pItasAro madano gUDhamallikA // 187 // pItastAmraphalo dIrghakAlaH syAllambakarNakaH / guNADhyaH kolako gandhapuSpA rAvata ityatha // 188 // nakhavRkSo nakhAluH syAnarAH zokanAzanaH / atha sarjarasaH sarjaH kalaH kalayajodbhavaH // 16 // vallIvRkSo vIraparNaH zAlaH syAdajakarNakaH / kaSAyo lalano gandhavRkSo rAlotha vaMzakaH // 10 // siddhidaH sAlaniryAso yajJadhUpo'gnivallabhaH / divyasAraH sureSTaH syAcchrarotha jaraNadrumaH // 161 // 1 kari 2 ghRtaparNaityAyadhaiM pustake na dRzyate 3 dhAvanam 4 Tako 5 kIlaB 6 rAcayA rocanaB 7 zIla 8 vaMzakam 6 bhuuro| Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 kezavakRtaH kalpadrukozaH dIrghaparNaH kauziko'pi vanyaH syAdazvakarNakaH / sasyasaMvaraNastAya' prasavopyatalaH punaH // 162 // tAlo dhvajadrumaH patrI dIrghaskandho dRDhacchadaH / tRNarAjo madhuraso madADhyo dIrghapAdapaH // 13 // tarurAjo dIrghapatro gucchapatrazcirAyukaH / / gajabhakSazcAsavadaH zrItAlastu mRducchadaH // 164 // mRdu tAlo lekhadalo lekhA) yAmyasaMbhavaH / syAcchirAlavizAlAbhyAM patropyatha bRhacchadaH // 165 // hintAlaH sthUlatAlaHsyAdvalkapatro vibhISaNaH / garbhaSAvI' nIlatAlo dvidhAGghibahukaNTakaH // 19 // sthirapatro dvidhA lekhyaH sitapatromlasArakaH / bRhattAlotha mADaH syAdI? madyadrumazca saH // 17 // vitAnako moha karastalo'pi ca mdottrH| tApicchastu tamAlaH syAtkAlaskandho mahAbalaH // 18 // nIladhvajaH kRSNatAlaH kadambo lalanApriyaH / syAtsIdhuvRttayoH puSpaH surabhiH karNapUrakaH // 366 // kAdambaryo madADhyotha pulakI mRgavallabhaH / ' meghAGganApriyo nIpo'pi ca dhArAkadambakaH // 20 // stAya : prsvaadinlH| 2 zava 3 jAlokC 4 pi bhISaNaH 5 srAvI B 6 lekhaH 7kAra kadravo hameghoB Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH . 271 prAvRSyaH prAvRSeNyaH syAdatha dhuuliikdmbkH| . balabhadrAbhidho bhRGgapriyaH kramukapuSpakaH // 201 // syAdvasantaparAgAbhyAM puSpaH syAdatha bhUmijaH / bhUvallabho bhUkadambo laghupuSpo vraNApahaH // 202 // vRttapuSpo viSaghnotha vAnIro' jalavetasaH / zAkhAlazvAtha kumbhIraH parpaTadrumaromazau // 20 // samAlaviTapI cAtha dIrghapatrastu vnyjulH| vetaso maJjarInamro niculo gandhapuSpakaH // 204 // suzoNaH kalanazcAtha dhavastu madhuratvacaH / zukavRkSo dRDhataruH kaSAyo gaura ityatha // 205 // dhanvano raktakusumo dhanuvRkSo mahAnalaH / rujApahaH picchalako rUkSaH svAduphalo'pyatha // 206 // bhU|valkadrumo bhUtadhruk sucApi citralaH / bhUryarakSAbindumRduparyAyebhya ccharo bhujaH // 207 // tinizaH syandanazcakrI rathAGgaH syandanadrumaH / api strIpuMsayornemirnemI cApi striyAmime // 20 // bhasmagarbho jaladharaH zambarastu zivapriyaH / arjunAho nadIsoM vIradruH kakubhopyatha // 20 // / vAnIrIB 2 dhuvanA 3 rUpasvAdu 4 bhyachaTAphala: 5 syAdraya duma 6 zabarastu Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 kezavakRtaH kalpadrukozaH haridruH pItadAruH syAtsupuSpazca surAtayaH / pItako'tha striyAM dagdhA dagdhikA' karkazacchadA // 20 // sthaleruhA dagdharuhAre romazA bhasmarohiNI / sudagdhikAtha zAkhoTaH kharapatro gRhanumaH // 211 // dhUkAvAso bhUtavRttaH sthirasArotipatrakaH / zreSThakASTha zAkhapatro dIrghapatrotha zizaMzapA' // 212 // mahAzyAmA kRSNasArA tIkSNasArApi dhUnikA / kapilA zvetapatrA sitaparyAyaziMzapA // 213 // smariNI kapilAkSI ca bhasmagarbhA kushiNshpaa| aruNastu "mahAsa|zana AsanasauriNau // 21 // priyako vRkSa'bIjaH syAtpriyasAlazca nIlakaH / zvetavRkSastu varuNastiktazAkaH kumArakaH // 215 // sAdhuvRkSaH pavitrastu garbhavaH siddhidaH punaH / kuThajIvazvAtha punaH karahATaH turaH zaraH // 216 // syAnmahAzvetayoH piNDItakazcAtha viSadrumaH / kAraskarazca kiMpAko viSatinduH kupAkakaH // 217 // kAlakUTo ramyaphalo'tha striyAM syAdviSAntikA / kaTabhI nAlikA zauNDI pATalI girikarNikA // 218 // 1 dAgdhikA B 2 dIrgharuhAB 3 yUkAvAsaH Ok 4 kASTha: B 1,7,8 zizupAk 6 kapilArthA B aruna Ck 10 mahAsarjA Ck 11 vRttaB 12 bIjaB Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 273 zirISapatrA kiNIhI kAlindI viSapAdikA / mahAzvetAtha kSavakaH kSatakaH krUra ityapi // 216 // tIkSNo bhUtAGkazo rAjodvejano' bhUtanAzanaH / lakuco likucaH sAlaH kASAyI dRDhavalkalaH // 220 // sthUlaskandho DahuDuhU lakuco'tha vikaGkataH / syAvyAghrakaNTayoHpAdo granthilaH svAdukaNTakaH 221 gopaghaNTo bahuphalaH sucAvRkSaH suvadrumaH / vaikaGkataH kaNTakArI vaikato granthilaH samAH // 222 // syAt piNDarohaNaH pUtaH kiMkiNIravakastu saH / haya paryAyavairyarthaH kaTavIro harapriyaH // 223 // pratihAsaH zvetakundagaurIbhyaH puSpa ityapi / syAsnigdhadivyayostadvadrodhaka'statra raktake // 224 // gaNezacaNDIkusumo bhUtamArI ravipriyaH / krUrotha pItaprasavo gandhapuSpotha kRSNake // 225 // kRSNapuSpotha dhattUra unmattaH kitavaH zaThaH / dhusturo'pi ca dhUstUro dhutturo dhUtturazca saH // 226 // , nano CK 2 kaNTo gopAdo Ck 3 phalastacA B 4 zruca Ck 5 vikadUtaH Ck 6 caikato Ck 7 kikeNI vIrakastu Ck 8 hayaparyAyavaiyarthaHB 6 drodhaka iti syAt 10 bIjaB Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 kezavakRtaH kalpadrukozaH dhUrtaH svarNAbhidhAno'pi mAdanaH zivazekharaH / kRSNapuSpaH zivasnigdhaH sacivo viSanAzanaH // 227 // kharjUnaH' kAlahA puSpaH kharakaNTaphalo'pi saH / mohano mAtulaH zyAmaH zaivaH kalabhamattakau // 228 // rotha rAjadhattUro rAjasvarNo mahAzivaH / bhrAnto niHzreNikApuSpastatphale mAtulAtmajaH / / 226 // syAdastriyAmatha punaH karakastu' yugacchadaH / syAnmahApItakAntebhyaH puSpo'pi kanakAntakaH // 230 // kovidAraH kAJcanAraH kuddAlothArkasaMjJakaH / kSIracchadaH kSIrakANDaH kharjunaH zivapuSpakaH // 231 // jRmbhaNo viSTaraH kSIrI pratApo'pi vikIraNaH / zrAsphoTakaH sadApuSpaH phalaH syaacchuktuulyoH||232|| tatra zukle zUkarArkaH pratApo vRttamallikaH / rAjArkastu sadApuSpo vasukotyarka' ityapi // 233 // kASThIlo'pi ca mandAraH zvete pRthvIka ityapi / ruko rucuko'pi syAdIrghapuSpArthako'pyatha // 234 // / khajUraityAdhardhadvaya CK pustakayo sti kevalaM pustaka upalabhyate 2 stupuga stUpaga 3 asphoTaka: KC 4 phAla:B 5 sarka: alarkaH ama0 6 zvetaB 7 ityathaB 8 rubuko ruvako Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH nameruH ' surapunnAgaH sureSTaH suraparNikA / suratuGgaH palAzastu kiMzuko vakrapuSpakaH // 235 // syAtparNopajJako' vAtapothaH pItadrumo 'pi saH / brahmavRkSo'tha tadabhede hastikarNaH sukaNTakI // 236 // zvetaskandhaH pAribhadraH sapalAzo bhavedadvidhA / vIvRkSavibhedena striyAM kiMzulaketi ca // 237 // tadvanepyatha puMnAgaH pATalo raktapuSpakaH / puruSo'pi tuGgo tilakAhnastu recakaH // 238 // vasantasundaro'riSTo bAlabhUSaNamityapi / mRtajIva' sthirapuSpo ruhaH syAcchinnadagdhayoH // 236 // taruNIkaTAkSakAmAthApyagastyastu munidrumaH / vraNAriH zIghrapuSpaH syAdvakrapuSpaH surapriyaH // 240 // dIrghasasyaH pATalA tu pATalirviSavallabhA / sthiragandhA tAlavRntI raktapuSpAmbuvAsyapi // 241 // vAsantyamAghA kumbhIkApyathAzokastu vaJjulaH / madhupuSpaH kelikaH syAdraktaparyAyapallavaH // 242 // dohadI subhagacitra vicitraH karNapUrakaH / syAdvemapiNDayoH puSpo naTaH kAmAdhivAsakaH // 243 // 3 vAtaH potho CK vAnapota: B 275 1 gameru: B 2 yaike B 5 jIva: B 6 piNDayoH puSpA (tha) B 4 sakaNTakI B Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 kezavakRtaH kalpadrukozaH kaGkollirapi kaGkalI sthirapuSpastu' campakaH / atigandhaH svarNapuSpo hemAhvaH sukumArakaH // 244 // vanadIpastatkalikA striyAM syAdgandhamodinI / bahumodA gandhaphalI vanaje kSudracampakaH // 245 // syAnnAgacampakazcAtha bakulastu vizAradaH / madhupuSpaH sIdhugandhaH sthirapuSpaka ityapi // 246 // surabhirdhamarAnando madyAmodazca shaardii| karakaH kesaro dhanvI mandamandano gUDhapuSpakaH // 247 // yoSAsyamadhuro'pi syAdvIrapuSpohalazca saH / kharapatrA tu zekAlI zAradI puSpavarSiNI // 24 // ketakI tIkSNapuSpI syAdviphalA dhUlipuSpikA / syAnmadhyA kaNTakadalA zivadviSTA nRpapriyA // 246 // sthiragandhA dIrghapatrA krakacA gandhapuSpikA / syAdindu'kalikAthAnyA kanakaprasavA ca sA // 250 // haimI kanakapuSpAtra kAmakhaDgadalA punH| viSTAruhA chatraruhA suvarNAdapi ketakI / // 251 // sindUravIrayoH puSpA sumanA tu surapriyA / saMdhyApuSpA rAjapuSpA manojJA tilabhAvinI // 252 // 1 gandhastuB 2 mAdazca k0 3 madanAB 4 dadra 5 chinna / 6 manojJa B Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 kezavakRtaH kalpadrukozaH ketakI mAlatI jAtI gandhA sudRddhyorpi| janeSTA sukumArAtha mudgaro viTavallabhaH // 253 // gandhasAraH' sakRtparNaH kardamI vRttapuSpakaH / atigandho gandharAjo janaSTo bhRGgavallabhaH // 254 // geyapriyaH suvRttA tu sumanAH zivavallabhA / suzItA zatapatrI ca saurabhyAkhyA dvidhA ca sA // 255 // zvetAruNaiH sukusumerbhadra vallI tu mallikA / zItA bhIrupriyA saumyA gaurI ca vanacandrikA // 256 // nArISTA girijAmallI candrikA modinI muniH| damayantI sitAthAnyA madanI tu kumArikA // 257 // mallikA vaTapatrA ca sugandhA vRttamallikA / vRttapuSpA ca muktAbhA zrIvallI sulabhapriyA // 25 // vArSikA tripuTA vyatrA surUpA muktabandhakA / saivoktA SaTpadAnandA'nekanirdezagocarA // 25 // vizeSAtphalapuSpaizca dIrghasUkSmaiH suvartulaiH / kastUrImallikA sA tu kastUrIvAsanA ca yA // 26 // "prAtarvikakharApyekApyanyA sAya vikakharA / sAsphotA vanamallyAkhyA vAsantI madhutikA // 261 // 1 saptaparNaH kC 2 gandhapriyA 3 sumanA 4 syAdvipA B5 maMdavallI B 6 demayantI 7 modinIB madayantItyanyantra 8 vArSikI B : tripurA kB 1. prAtarvikAsA pyekAmA B Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 kezavakRtaH kalpadrukozaH prahasantI mahAjAtI madhvATyA cAtha yUthikA / mAdhavI gaNikAmbaSThA' modinI bAlapuSpikA // 262 // bhRGgAnandApi gandhADhyA sugandhA tu manoharA / yuvatISTA suvarNAhvA zikhaNDI nAgapuSpikA // 263 // haritA vyaktagandhA ca pItayUthyatha kuMjakaH / mahAsahI vRttapuSpaH kaNTakADhyotikesaraH // 264 // vikulaH saMkulaH kharvothAC) harivallabhaH / mucukundazca sudalo bahupuSpaH supuSpakaH // 265 // lakSmaNo raktaprasavaH karuNI grISmapuSpyapi / raktapuSpA sAruNI syAJcandravallI tu mAdhavI // 266 // bhRGgapriyA bhadralatA bhUmimaNDalabhUSaNA / sugandhA gaNikArI tu kAJcanI gandhapuSpyapi // 267 // alimodA ca vAsantI sAsyAnmadanamodinI / mucukundastu kundo'pi mahAgandho manoharaH // 268 // madano'pi sadAtAramuktAbhyaH puSpa ityapi / aTTahAso manojJaH syAdvanahAsAtha zAmbhavaH // 266 // zivAdApIDa zrAhlAdo mallyatheSTazca suvrataH / bakaH pAzupatazcApi vasukaH kramapUrakaH // 270 // / maudanI C 2 B 3 pItapuSpotha kaMjaka: B 4 sugandhI B 5 mahAkundo KC 6 da kc Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 276 kevikA kavikA kevA bhRGgArI nRpvllrii| bhRGgamArI mahAgandhA rAjakanyArkavallabhaH // 271 // bandhUko bandhujIvo'pi puSpore raktoSThayorapi / bandhuzca bandhukaH puMsi bandhuro bandhulo dvayoH // 272 // madhyaMdinastri saMdhistu saMdhIvelI sadAphalaH / sa saMdhikusumo'tha syAdraktapuSpA javA jayA // 273 // zroDrakA prAtikA sUryapriyA cApi yavA punaH / asyAstu kusume vajrapuSpaM syAdbhamarI tvapi // 274 // bhramarArirmAsapuSpI kuSThAristaraNI tu sA / * sahAkumArI gaMdhADhyA sudalA cArukesarA // 27 // bahupatrA rAmabhRGgapriyApyatha mahAsahA / mahatI rAjataruNI 'supuSpopyamilAtakaH // 276 // suvarNapuSpakomlAto'thAnyo raktAmilAtakaH / prasavaH syAt kuravako raktAtsabhasalotsavaH // 277 // madhUtsavaprasavo'pi rAmAliGganakAmukaH / subhago rAmaprasavaH sapItaH kiGkirAtakaH // 27 // kuraNTakazca phalakaH pItAmlAnazca pItanaH / kusumaH syAtkuravakaH sAdAsI nIlapuSpikA // 27 // , bhA B 2 raktaudhayorapi B 3 sandhya C 4 saMdhyA B 5 zrodUkA B jA . 6 syapi Ck 7 sAhA B = patro B6 sa Ck 10 rasu B Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 kezavakRtaH kalpadrukozaH nIlAmlAnazchAdakaH syAbAlA cArtagalA ca sA / jhiNTI kaNTa ' kuraNTaH syAtpItA saiMhacarI csaa||20|| saiva zoNA kuravakaH kaNTakinyatha rktkaa| uSTrabhANDI raktavarNalohitebhyazca puSpikA // 281 // astriyAM tagaro 'vako vinamraH kuJcito nataH / syAcchado nahuSo daNDaharSoM harSaNa ityapi // 282 // kAlAnusArakaM rAjaharSaNaM pArthivaM punaH / / piNDItagarakaM kSetraM dInaM jihva munistu nA // 283 // gandhotkaTo'pi damano dAnto jaTiladaNDinau / pANDurAgo brahmajaTA vinIto devazekharaH // 28 // patrI patraviveko'pi puNDarIko'pi patrakaH / "tadvattapasvisthUlAbhyAM vanye tu madanArthakaH // 285 // vanAdinAmaparyAyopyatha tridshmnyjrii| tulasI subhagA tIvA pAvanI viSNuvallabhA // 286 // surejyA surasA zyAmA kAyasthA suradundubhiH / "bahuno maJjarI patrA bhUtanI sthUlapatryapi2 // 287 // . kaNTaH / 2 sahacarI B 3 urabhrANDI B 4 rakto B 5 vinamraH Ck 6 syAzabdo / 7 danta B = rAgo B: patrakAsyAcca-~-kC 10 syAjvaB-kC 11 bahuloB 12 mUlyapi B Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 // kA kezavakRtaH kalpadrukozaH 281 gaurI syAdvividhA kRSNAsitAbhedAtphaNijakaH / kharapatro maruvako gandhapatraH samIraNaH // 28 // bahuvIryaH zItalakaH surAho marico'pi ca / jambIraH prasthakusumo dvividhoyamathArjake // 286 // . kSudrAtparNazca tulasI kuThero'pi kaDiaraH / "pukhArjakazcogragandhaH sumukhastu sitArjake // 26 // patro vaTapuTAbhyAM syAdvaikuNTho bhurigndhkH| kRSNArjakaH kAlumAlo mAlUkaH kRSNamAlukaH // 261 // doSaklezI viSannaH syAtsugandhirvanavarvarI / prasannakaH sUkSmapatro nidrAluH zophahAryapi // 262 // sumukho gaGgapatrI tu gaGgApatrI suraGgakA / pAcI marakataH patrI mallA" haritapatrikA // 263 // ariSTA surabhizcAtha bAlako'strI tu zItalam / paryAyaH kezajalayohrIveraM hiriverakam // 264 // varahiSThaM ca barhiSThamudIcyamapi kathyate / syAttiktaM vAriparyAyaM varvaraH" sumukhaH punaH // 26 // 1 sA dvividhA kC 2 paNijakaH k0 3 raprastha B4 puMkhA B5 zoka B 6 nAcI B 7 mallI B 8 zItalaH B & kuza B 10 hIre B 11 varvarasumukha B Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 kezavakRtaH kalpadrukozaH 'garano gandhapatraH syAtpUtagandhaH surArhakaH / kRSNavarvarakaH svAsyaH suparNaM devaparNakam // 266 // syAddevA cIramAca sUkSmagandhebhya ityapi / parNaM cAtha mahAnandA gandhADhyA rAmazItalA // 267 // rAmAtha zAlmalI cApi striyAM zAlmalirityapi / " cirajIvI picchalaH * syAcchAlmalinyapi pUraNI 268 raktotpalastUlavRkSo ramyapuSpaH kaTuDumaH / mAtopyatha zravaH zRGgo raso mocA tataH punaH // 266 // zrapi 'picchalasAraH syAlmalIveSTa ityayam / tattUlaindravAtAbhyAM tUlaM klIbe marudhvajam // 300 // grISmahAsaM vaMzakaphaM vRddhasUtrakamityapi / rohItako rohitako rohI lIhanibarhaNaH // 309 // sadAprasUno dADimbapuSpaH syAtkUTa " zAlmalI / kuzAlmalI bRhadvalkaH syAdvirecana ityayam // 302 // sitapuSpopyekavIro mahAvIraH suvIrakaH / rohiteyo rauhataH " syAttadvadrauhita ityapi // 303 // 1 garagho k C 2 pUtergandhaH B 3 sasyAt B 4 sthira B 5 picchilaH B 6 puSpaka TuTumaH kC 7 picchila B 8 jaH B & mityatha B 11 rauhiNaH C 50 kuTa B Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 283 ekAdivIraparyAyaH syAdatho raktakesaraH / pAribhadro nimbatarumandAraH pArijAtakaH // 30 // kRmighno raktakusumo bahupuSpo'tha kaNTakI / khadiro raktasArazca khAdyaH patrI kSitiH striyAm // 30 // vakrAGgo bAlatanayo muzalyo'pi musalyavat / gAyatryapi ca puMsi syAtsAradurdantadhAvanaH // 306 // bAlapatro'pi kuSThArimeMdhyo'tha kadaro'paraH / zvetasAraH kArmukaH syAtsomasAraH pathidrumaH // 307 // somavalko nemivRkSaH kubjakaNTaka ityapi / raktasAraH susAraH syAdrakte viTkhadirastu saH // 308 // marujaH sArakhadiraH kAlaskandho'pi goraTaH / bahusAraH patratarurambhojArirariH striyAm // 30 // irimo vIramedazcApyasimedazca medkH| ... dAnA saMdAnikA cApi saivoktA khadiracchaTA // 310 // zamI tu kezadamanI zAntA tuGgA shubhNkrii| havirgandhA zivezAnA surabhiH pApanAzanI // 311 // maGgalApi tapasvISTA' medhyA duritapAvanI / subhadrA zaGkakalikA bhadrAsaktu phalI zivA // 312 // 1 pamaHB 2 modaTaH B 3 jyeriB 4 dhoB 5 mayAB 6 phalAB Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 kezavakRtaH kalpadrukozaH 'saktuphalApi vijayA zAntA cApyaparAjitA / zubhApyatha zamIraH syAcchamyAru rapi puMsyubhau // 313 // atha vadhUrakavarau kaNTAludIrghakaNTakaH / paMktibIjo guggulAmo gozRGgastIkSNakaNTakaH // 314 // kaphAntako'jabhadraHsyAd dRDhabIjopyathAparaH / zukazAkaH sthUlakaNTazchatrAko jAlavaraH // 315 // randhakaNTastanucchAyo thArimedo rimedakaH / godhAskandhopIrimedaH pUtimedo'himArakaH // 316 // palANDustu kaTuH paJcavarddhanaH paJcarakSakaH / hastAJjanavidhau zasto jIrNajvaraharazca saH // 317 // paJcakazcAtha zUlAriauravo viSakaNTakaH / tIkSNakaNTaH kroSTuphalo'tigandhastApasadrumaH // 318 // pUtigandhastailaphalastanupatro'nilAntakaH / pustriyoriGga dIpuMsIgudapatro munidrumaH // 316 // pranthilaH kRkaro gUDhapatraH syAtkararaH punaH / karIro'pi ca kArIro' niHpatrastIkSNakaNTakaH // 20 // sudhA snuhI snustriyaH syuH kSIrI nistriMzapatrakaH / zAkhApatro mahAvRkSaH sehuNDo vajrakaNTakaH // 321 // 1 saktUB 2 cchambAruB 3 varSara:kC 4 pakANDustu kuTu:Ck 5 nipatraB Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH bahuzAkhaH kSIrakANDo gaNDIro' daNDavRkSakaH / huNDo vanArinetrAribhadro vyAghranakhaH punaH // 322 // vajrI samantadugdhAnyA snuhA vajrA guDA gulA / snuhiH sihuNDo vajranurdhArapUrvA stuhI puvA // 323 // tridhArApyatha kanthArI kantharI tIkSNakaNTakA / tIkSNagandhA duHpravezA durddharSA "kanthakApyatha // 324 // ruvurvAtAristaruNazcitro gandharvahastakaH / vyAghrapuccho varddhamAnaH zvetairaNDo'pa maNDakaH || 325 // paJcAGga lo dIrghadaNDe ' ruvUko rubuko vakaH " / varddhamAnastatra rakte syAdavyAghro hastikarNakaH || 326 // uruvuzcoruko'pi caJcuttAnaparNakaH / 285 "karapa': paJcanakhastaluH snigdho'pi maskaraH // 327 // eraNDo maNDa maNDe / pyamaNDazca vyaDambanaH / vyaDambakazcitra caJcurA daNDastripuraH sa ca / / 328 // hrasvairaNDazcitradaNDaH " sthUladaNDeo'paropyatha / boTA badarikA ghoTI golikA zatrukaNTakaH // 326 // kaNTakI caturaGgAhvApyatha vallIkaraJjakaH / duHsparzo'pi kuberAkSaH syAtkaNTaphala " ityatha // 330 // 1 daduB 2 kuNDoB 3 yuvA Bk : kathakAB 5 thaB 6 daNDo B 7 vuka :B 8 varaB & stalaH B 10 bIja: B 11 ityapi B Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 kezavakRtaH kalpadrukozaH kArI' kAryApi girijApyati'panyaparA punaH / kaNTakAryatha rATastu tardano vastirodhanaH // 331 // pranthidhArA golaghaTAphalaH piNDItakaH punH| tagaraH zalyakaiDora madanaH karahATakaH // 332 // 'kaNDAlo'pi viSAnmuSTiphalo harSo'pyathAparaH / mahApiNDItakaH snigdhapiNDItakavarAhako // 333 // kaTuparNo'tha kRcchAriH kSudhAkuzala ityapi / pIlvantaro vIravRkSo dIrghamUlo'tha tAraTI // 334 // 'kha--rA taraTI tIvA raktabIjAtha zItalA / zrIvallI zivavallI ca kaNTavallI durAruhA // 335 // amlA kaTuphalA svacchA saivApyanyA nikuJcikA / sthAdamlakuMcikA kuJja"vallayAtha nRpapriyaH // 336 // rAmavarNo'"parvadaNDo dIrghopyatha nadIbhavaH / yAvanAlodRDhatvak syAtkharapatro nadI sa ca // 337 // zaro bANa iSuH kANDa' utkaTaH sAyakaH curaH / ikSuriturikApatro vizikho'tha mahAzaraH // 338 // 1 kArikAryA] kArikAnyA 2 kRtiB 3 chardanAB 4 golaB 5 phala 6 kaiMDoM Ck 7 kANDAloB = vilvaCk pilvaC vilpAB 6 khajUrAB 10 valva (llya) pyathaB 11 vaKC 12 yAvanAlaityarddha kevala B pustake dRzyate 13 iskaTa itynytr| Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 287 bahumUlaH sthUlazaro dIrghamUlotha rnyjnH| ' mujo muatRNAhnaH syAdbrAhmaNaste'janAhvayaH 336 vAnIrako muJjanako dUramUlo dhRSattRNaH / bahuprajo dRDhamUlaH zatrubhaGgo'tha kAzakaH // 34 // kANDenurvAyasetuH syAdinu kANDo'pi cecuraH / kAsendurikSvaridarbhapatraH zArada ityapi // 341 // nAdeyo lekhinIkANDaH kacchAlaMkArakaH punaH / sitapuSpopyathAzvAlo nIrajaH zara ityapi // 342 // guNDA zirizirA zvetA syAttadarthastu vajrakaH / pUto hrasvaH kuzo brahmapavitro yajJabhUSaNaH // 343 // syAtsUcyamaH puNyatRNastIkSNa yAjJikapatrakaH / anyastu zarapatraH syAt haridarbhaH pRthucchadaH // 344 // dIrghapatraH sUkSmapatraH pavitraM cAtha vlvjaa"| astriyAM"haThapatrI syAttRNecuzca tRNatvacaH // 345 // maujIpatro dRDhatRNaH pAnIyAkhyA dRDhacurA'2 / kattRNaM rohiSatRNaM pUtIkaM yavadagdhakam // 346 // 1 muAB 2 bAjho rAmajanAhUyaHB 3 svamUloSattaNaHB 4 dinuH kANDoKC 5 turaHB 6 tuDazArizirA zvetadarbhastu vajrakaH punaHB 7 hrasvakuzoB 8 stIkSNI yajJIyakC, haridarbhaHB 10 valvajAHB 11 haTaB 12 puraHB 13 rauhiSaB Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 kezavakRtaH kalpadrukozaH zyAmakaM cAmakaM 'cAmyaM dRDhakANDaM dRDhacchadam / drAghiSThaM dIrghatAlaM ca tiktasAraM tu kutsitam // 347 // nalo nAlo naDaH kukSirandhrakaH kIcakaH punaH / vaMzAntaropi dhamanaH zUnyamadhyo vibhISaNaH // 34 // chidrAMzo'pi mRdovaMzAt patraH syAnnAlavaMzakaH / api poTagalo vanye devanAlo mahAnaDaH // 346 // nalottamaH' sthUlanaDaH sthUladaNDaH sunAlakaH / suradrumo'tha haritA nIladUrvA ca zAmbhavI // 350 // zyAmA zItA zatagranthimaGgalA subhagA jayA / zatamUlA tUSNavallI pUtihantrI mahauSadhI // 351 // amRtA vijayA pUtA "ziveSTA ca zitApyatha / zvetadUrvA sitA caNDA golomI suravallabhA // 352 // - durmarA bhArgavI bhadrA'nantA divyA sitcchdaa| gaurA vighne zAnakAntA'mRtA svacchetuparvikA // 353 // syAtpracaNDA zvetakANDA vIryA kANDA shsrtH| mAlAvallyatigranthibhyo dUrvA syAgranthimUlikA // 354 pranthilA vallinI mUlagranthiH syAtparvavallyapi / rohatparvAtha gaNDAlI gaNDadUrvA ca vAruNI // 355 // 1 vAmyaMB 2 vamanaHB 3 vanyoB 4 nalaHB 5 naDottamaH 6 mUlIB 7 ziveSTeB = durbharAB 6 vidheB 10 caB Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH masyAkSI zyAmalagranthigranthilA granthiparNikA / sUcIpatrA zyAmakANDA ' kalAyApyatha kunduruH // 356 // kandururdIrghapatrazca rasAlo'pi kharacchadaH / sutRNaH kSetrasaMbhUtA jhiNTI syAnmRgavallabhaH // 357 // bhUtRNo rohito bhUtirbhUtIkazca kuTumbakaH / mAlAtRNaH zramAlaMvA gucchalastvati' gandhakaH // 358 // zraticchatro guhyabIjaH sugandhiH puMstvavigrahaH / vyaGgarodhazca' badhiropyanyo bhUtRNa ityapi // 356 // surasaH surabhigranthiH sa ca syAnmukhavAsanaH / sugandhirUSaro bhUripatro'pi ca tRNottamaH // 360 // ikSudarbhA sudarbhA cApyazvAlustRNapatrikA | gomUtrikA raktatRNA kSetrajA kRSNabhUmijA // 361 // zilpikA zilpinI zItA kSetrajJAzca mRducchadA / nizreNikA zreNikA ca nIrasA vanavallarI // 362 // atrI zaSpaM bAlatRNAM yavasaM tRNamarjunam / tRNAnAM saMhatistRNyA naDyA tu naDasaMhatiH // 363 // garbhoTikA tu jaTharI sunIlA ca jalAzrayA / mRdugranthistu marjuraH" sutRNo mRdupatrakaH // 364 // 286 1 kalApApyatha tumburuH 2 sRtRNaH K 3 bhUtpUgo B 4 stveti maMcaka: B 5 badhirothAnyoB 6 rUkharoB 7 iturdarbhA 8 kSetrajAB 6 januSI B 10 majura: B 20 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 kezavakRtaH kalpadrukozaH dhenudugdhapradazcApi tRNADhya tu mRgapriyam / patrADhyaM parvatatRNaM vaMzapatrI tu jIrikA // 365 // jIrNapatryatha manthAno harito dRDhamUlakaH / pallIvAho dIrghatRNaH supatrastAmravarNakaH // 366 // amlakANDaM paTutRNaM tRNAmlaM lavaNAttRNam / kaniSThikaM' tu zUkADhya zUkaM zUkatRNArthakam // 367 // paNyagandho'striyAM patrA kaGguNI paNyadA ca sA / dIrghakANDaH kANDaguNDacchatraguMchastrikoNakaH // 368 / / nIlapatrastridhAraH syAvRttaguNDo jalAzrayaH / guNDo'tha guNDakandaH syAstriyAM puMsi kaserukaH // 36 // ikSumustA sUkaraSTA sugandhA gandhakandalA / caNikA dugdhadA gaulyA sunIlA kSetrajA himA // 370 // guNDAsinI tu guNDAlA cipiTA guMchamUlikA / tRNapaNI jalAvAsA pRthulA navaviSTarA // 371 // jalasravA' mRdulatA picchilA mahiSI priyA / azAkhA zUlapatrI ca syAcchalI dhUmramUlikA // 372 // piripellaM plavaM vanyaM zatapuSpaM puTaMnaTam / gona gopuTaM dAsapuTaM syAjjIrNabunnakam // 373 // , pThakaM 2 kamgunIB 3 subIjAB 4 parNastalAB 5 zravA 6 paripillaM 7 kuTaMB = dAsapuramityanyanna / Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 261 'higulastu nadIkAnto jalajo dIrghapatrakaH / nadIjo niculo raktaH kAmukanAtha caNDikA // 374 // chinnAdbhavA'mRtalatA gaDUcI mdhuprnnikaa| jvarAriramarA zyAmA vizalyApi rasAyanI // 37 // vatsAdanI kuNDalinI vayasthA'mRtasaMbhavA / bhiSapriyA surakRtA jAvantI somavallyapi // 376 // nAgaputryatha kandotthA'mRtA pinnddgddcikaa| bahuchinnA bahuruhA piNDAluH kandarohiNI // 377 // mUrvA'maryamarA divyalatA tiktA madhUlikA / madhuzreNI bhinnadazA triparNI madhumatyapi // 378 // devI madhumatI devazreNI saiva sukhoSitA / / pRthakaparNI ca gokarNI laghuparNyapi moraTA // 376 // tejasvinI madhudalA dahanA gopavallikA / pIlupI snigdhaparNI raktalA ca madhusravA // 38 // jvalinyatha paTolaH syAjjvalanaH karkazacchadaH / rAjanAmA kaTuphalaH pANDuH pANDuphalazca saH // 381 // paJcarAjIphalo nAgaphalo'mRtaphalazca sH| kuSThakaNDvo raribIjagarbhaH syAtkAsamardanaH // 382 // 1 hiMja (ja) lastuB 2 guDUcIB 3 dinIB 4 kRto: 5 zravA 6 jvatinyathaB 7 kandokc Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 kezavakRtaH kalpadrukozaH jyotsnAtha madhurA kAkI kAkolI vAyasUlikA' / dhAkSolI medurA dhIrA vIrA kSIrApi zuklakA // 383 // svAdumAMsI vayasthA tu viSANI ca payasvinI / kAkolI madhurA zuklA kSIrazuklApi jIvanaH // 384 // mASaparNI tu kAmbhojI kRSNadantA mahAsahA / "mASA haMsAmAMsebhyo maGgalyA hayapucchyapi // 385 // vajramUlI zAliparNI kalyANI pANDurA ghanA' / zrAtmodbhavA bahuphalI svayaMbhUzca visAriNI // 386 // sulabhA mudgaparNI tu zimbI mArjAragandhikA / zUrpaparNI zudrasahA kAkamudgA vanodbhavA // 387 // "kuraGgikA kAzilAtha kAlikA shshibimbikaa| jIvantI jIvanI jIvA jIvanIyA'pi jIvanA // 388 // jovapuSTA jIvadAtrI jIvabhadrA supungglaa|| zAkazreSThA ca zRGgATI bhadrA mAGgalyadA ca sA // 3 // kSudrajIvAtha madhurA jIvapuSTA yazaskarI / priyaMkarI putrabhadrA bRhajIvantikApyatha // 30 // sujIvantI svarNajIvI" svarNaparNI himAzrayA / syAddhamA hemajIvantI tRNagranthiH suparNyatha // 361 // 1 solikA 2 kAmbojItyanyatra 3 vRntAB 4 mAyeti pAThaH sarvatra 1 yanAB 1bahuphalAB * kuraGgikaHB zimbikAB | sumaGgalAB 10 bIjAB " bojAB Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 263 zivavallI tu zivajA liGginI shivvllikaa| bahuputrI' citraphalA caNDA'yastambhinIzvarI // 362 // laiGgI svayaMbhUzcaNDAlI kRtacchidrA cu jAlinI / mRdaGga vallinI kSveDA saivoktA kRtavedhanA // 363 // saiSA sutiktaghaNTAlI kozAtakyatha mrkttii| zUkazimbiHzUkazimbI zUkazimbA ca vAnarI // 364 // zUkasimbiH zUkasimbI zUkasimbA jaDA'jahA / zukazimbiH zukazimbI zukazimbA tataH punaH // 365 // zukasimbiH zukasimbI zukasimbA punazca saa| zUkapiNDiH zUkapiNDI zUkapiNDA tataH parA // 366 // zukapiNDiH zukapiNDI zukapiNDA ca sA bhavet / zrAtmaguptA kapeH kacchUH kacchuH syAdurabhigrahA // 367 // kapiromalatA guptA duHsparzA kacchurA'jayA / prAvRSeNyA ca saiva syAcchundarI gururApabhI // 36 // lAgalI kuNDalI caNDI kezaromA mhrssbhii| tINI varAhI romAluH syAcchimbI vanasUkarI // 36 // romavallI tiktabIjA kaTutumbI bRhatphalA / rAjaputrI kaTuphalA tiktabIjA ca tumbyatha // 400 // 1 patrIB 2 caNDIB 3 zvarAB 4 tuCk5 valinICk 6 tatparAB . kanda(NDa)rI gururArSabhAB 8 caNDAB Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 kezavakRtaH kalpadrukozaH syAdAkAzArthavallyarthA duHsparzA'tha garA garI / veNIruhA kozaphalA ghorA romazapatrikA // 401 // kadambA karkaTI devadAlI syAtsAramUSikA / dAlI turaGgI tarkArI viSanI vRttakozakA // 402 // vandhyakarkoTakI vandhyA' manojJA kndvllrii| panthA' divyA patradAtrI bhUtahantrIzvarI ca sA // 403 // sugandhA sarpadamanI zrIkandA ca kumArikA / viSakaNTakinI tiktA tiktatuNDyatha zaMvarI // 40 // citrA dravantI kRzirA sukarNI bhukrnnikaa| .. .. nyagrodhikA''khukarNI syAccaNDA bhUmicarI vRSA // 405 // aindrendravAruNyaruNA viSanI kaNakarNikA / mRgAdinI kSudraruhA hemapuSpondra cirbhiTA // 406 // sUryA'marA potapuSpI suparNI cendravallarI / raktarvArurviSalatA vAruNI bAlakapriyA // 407 // gavAkSI suphalA mAtA tArikA viSavallarI / vRSalAkSI kSudraphalA viSanI cAmRtApyatha // 408 // mahendravAruNI citravallI saumyA mahAphalA / vizAlA trapusA dIrghavallI syAttrapusItyapi // 406 // , vandhyack 2 yathAB 3 zaMbarIB 4 cirbhiTIB 5 cAmiSAB Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH yavatiktA mahAtiktA dRDhapAdA ca' sarpiNI / nAkulI ne mInApi zaMkhinI patrataMDulI // 410 // tiktA mAhezvarI yAvI zAkhinyatha ghanezvarI / raudrI jaTA rudrajaTA sugandhA suhavA punaH // 411 // rudrA saumyA rudralatA mahArAjajaTA ca sA / patravallI jaTAvallI rudrANI netrapuSkarA ||412 // sugandhapatrA surabhiH subhadrA ca supiGgalA / jyotiSmatI svarNalatA sarasvatyanalaprabhA // 413 // durvarA kaTabhI jyotirlatA dIptA matipradA / medhyA'mRtAtha lavaNA kAkANDI vAyasAdinI // 414 // tejovatI bahurasA kaguNI kanakaprabhA / suvarNanakulI tIkSNasuvegA vAyasIti ca // 495 // tejasvinI zailasutA sutailA ca yazasvinI / zragnidIptA suraphalA saumyA lavaNakiMzukA // 416 // zrIlatA " gIrlatA tIvrAgnigarbhA cAgnitaH phalA / pArAvatapadI" brAhmI medhyA medhAvinItyapi // 417 // pItA dhIrA pItatailA sitapuSpI tu gardabhI / dadhipuSpA'drikarNI ca kaTabhI viSahantryapi // 418 // 1 'vasarpiNIB 2 ghaneB 3 jaTI B 7 zrIlatA kB = paNyA nakhapadI B 265 4 rudra B 5 'tha B 6 danI B Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 kezavakRtaH kalpadrukozaH zvetA'parAjitA zvetA nIlapuSpI' gvaadinii| mahAnIlA nIlagiri karNI syAnnIlasaMdhyakA // 416 // vyaktagandhA moraTastu karNapuSpo madhusravaH / dhanamUlaH pIlupatraH puruSaH kSIramoraTaH // 420 // dIrghamUlopyatha droNI karambhA puSpamaJjarI / indIvarA yugmaphalA dIrghavRntottamAraNI // 421 // nalikA vRttavallI tu vastameSAntrikA ca sA / vRSagandhAtha yajJArhA yajJazreSThA dhanurlatA // 422 // strI somayajJagulmebhyo vallI saiva dvijapriyA / somakSIrA mahAgulmA somaparyAya ityayam // 423 // puMsi syAtsapratipadamArabhyApUrNamAsakam / pratyahaM yatra puSpANAmudayastattayaH punaH // 424 // zrAdarzamatha tadbhadA aMzumAnrajataprabhaH / kalyANakArakandonya zrAjyagandhazca kandavAn // 425 // candramAH kanakAbhAsaH sarvadA sa jalecaraH / citritaH pANDurazcApi sarpanirmokasaMnibhau // 426 // vRkSAyAlambitAvetau muJja vAMllazunacchadaH / tAAhito'pi zvetAkSo gAyatrastraSTubhaH punaH // 427 // 1 puSpAB 2 TiriB 3 sandhikAB 4 vRntA ca sAraNIB 5 vastuB 6 gulmaB * panaB nabjataH paB 10 mUjavAnityanyatra / Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 267 syAtpAtaH' zAkaro'tha syAtsaumyA mhissvllrii| pratisomA patravallI kANDazAkhAntravallikA // 428 // anyA vatsAdanI somavallI vikraantmeckaa| pAtAlagAruDI tAnI dIrghakANDA mahAbalA // 426 // dIrghavallI dRDhalatA vanyA gopaalkrkttii| kSudrarvArurvAyasI tu kAkAkSI kAkanAsikA // 430 // kAkaprANA kAkatuNDI suraGgI ca sunaasikaa| . kAkAkSA taskarasnAyuratha kAkAdanI punaH // 431 // vakrazalyA kAkapIlurduhA kAkazimbikA / raktalA vAyasI kAkarI syAdvAyasAdanI // 432 // raktA tu raktikA guJjA zikhaNDI bhillabhUSaNA / saumyA cUDAmaNiH kRSNacUDikA kRSNalA'ruNA // 433 // zItapAkyuccaSTAthAnyA zvetaguJjArthakA ca sA / ambhojya jAntrI svAvegI guJjakA diirghvaalukH||434|| vRddhaH koTarapuSpotha dvitIyo jIrNadArukaH / supuSpikA jIrNaphalI sUkSmapatrA'jarApyatha // 435 // kaivartikA suraGgA ca latAvallI drumAruhA / raGgiNI vastraraGgA ca subhagAtha sulomakA // 436 // 1 vAtyAktaHB 2 kAkAkSItyAyardhaddhaya pustake nAsti 3 kAisyekamadhara kc pustakayonAsti 4 prAmbhojya B5 caB 38 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 kezavakRtaH kalpadrukozaH tAlI tamAlI tAmrA ca sUkSmavallI paTustu saH / nAsAsaMvedanaH kANDakaTuH kANDIra ityapi // 437 // karavallA toyavallI sukANDazcAtha jantukA / bahuputrA jantukArI jananI cakravarttinI // 438 // tiryakphalA rAjavRkSA nizAndhA ca supuSpikA / kapikacchukaromApi' janeSTA sUkSmavallyapi // 436 / / raJjanI camarI kRSNavallI dIrghaphalA ca sA / vidUlikA kRSNaruhA granthivallI suvallyapi // 440 // taruvallyatha kaNDUrA vayasthA'raNyavAsinI / atyamlaparNI tIkSNA ca vallI sUraNavallyapi // 441 // zaGkhapuSpI tu zaGkhAhvA supuSpA kambumAlinI / pItapuSpA tu bhUlagnA medhyA malavinAzinI // 442 // zrAvartakI tindukinI vibhANDA ca viSANikA / carmaragA manojJAtha karNasphoTAI candrikA // 443 // citraparNI sphoTalatA tripurA candrikApyatha / mahAvallI kASThavallI kaTavI kaTukavallikA // 444 // kaTuzcApi suvallI ca sukASThA pazumehanI / toyavallI vRkSaruhA ghanavallyamRtasravA // 445 // 1 caB 2 gaNDrABk 3 mityapiB 4 puSpIB spI (sphI) tAB | tripuTA ! * cakIka(Ck Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 266 zvetapuSpI putradAtrI bRttapatrA suvallarI / gandhAludhamarI vezA' jAtA vAtArikApyatha // 446 // patravallI dIrghavallI kharaparNI vissaadinii| amlAtakI suparNI ca palAzI kAJjikA ca saa||447|| amlapatrI rasAmlA syAdatha syuH kSupajAtayaH / ahicchatrA misiryoSA zatAhvA potikAzikA // 44 // svavAgvajrabhUrivanazatebhyaH puSpikA punaH / saMghAtazatasUkSmebhyaH patrI chatrA ca kAravI // 446 // sugandhA mAdhavI cAtha supuSpA surasApi ca / surasA tAlaparNI ca niHzreyA vanajApi sA // 450 // avAkpuSpA zItazivA zAlinI madhurApyatha / zAliparNI tu sudalA dIrghamUlA suparNikA // 451 // vidAriMgandhA sumatirdIrghapatrI guhA dhruvA / kumudA picchirA saubhyA nadyAmrastUpadaMzakaH // 452 // samaSThIlaH kozaphalaH kozAmrazcAmragandhakRt / gaNDIrazcAtha bRhatI vArtAkI sthUlakaNDakA // 453 // mahatI siMhikA'krAntA suNDAkI rASTrikA kulii| kaNTAlI kaTphalA kaNTatanuH kaNTAlurityapi 454 , mirIB 2 vatArikAB 3 koravIB 4 tAlaparNI tu nizreNinibheNIB niHzreyetyasya sthAne mizreyetyanyatra / 5 puSpICB 6 vidArItyardhara pustake nAsti *muhAB 8 sthirAB . latAB Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . unI mhaattikaa| 300 kezavakRtaH kalpadrukozaH DolarI vanavRntAkI bahuputrI mahoTikA / athAnyA bRhatI putrapradA bahuphalA ca sA // 455 // 'ruSAGgA javikA pItataNDulA dhavalA'parA / sA tu zvetabRhatyarthA'thApyanyA kaNTakArikA // 456 // kSudrakaNTA kaNTakinI duHsparzA drAviNI punaH / kSudrA vyAghrI kSudraphalA nidigdhyatha sitottarA // 457 // kaNTArikA kSetradUtI lakSmaNA kapaTezvarI / syAnniHsnehaphalA rAsnA nAkulI ca priyaMkarI // 458 // gardabhI candrikA rAmA klinnA saiva mhaussdhii| sA coktA kaTuvArtAkI pRzniparNI tu mekhalA // 456 // zRgAlavinnA kalazI dhAvanI' ca mahAguhA / lAlikA siMhapucchI pRthakparNI zRgAlika // 460 // dIrghaparNI citraparNI zvapucchA cAtha gocrH| mahAGgaH kaNTakI bAladaMSTraH syAdbhadrakaNTakaH // 469 // duzcaMkramaH zvadaMSTaH syAdgokaNTo'pi carAGgakaH / trikaNTakastu carakaH SaDaGgo bahukaNTakaH // 462 // palaMkaSaH kaNTaphalo vanazRGgATakaH karI / kSudrakSurazvecugandhaH syAdukaNTo yavAsakaH // 463 // saGgiA B 2 duHsparzI drAviNI ca sAB 3 sitetarAB 4 pRSThaparNI tu maukhalAB 5 dhamanICk 6 patrI zRgAlinIB 7 kaNTakA B tha vAsakaH Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukeAzaH yAso'nanto bAlapatraH samudrAnto marudbhavaH / trikaNTakaH sUkSmapatro viSaghno viSakaNTakaH // 464 // sudUramUlaH kaTukazcAlpako bahukaNTakaH / kSudI tIkSNagandho gandhAryadhikakaNTakaH // 465|| vRSo'rUSaH siMhAsyo vAsako thATarUSakaH / zitaparNI vAjidantA bhiSaGamAtA vasAdinI // 466 // vAzAkA vAzikA vAzA vAzakA vAzakaH pumAn / vAsAkA vAsikA vAjI vAsako vAjidantakaH // 467 // 301 aTarUSopyaTaruSastadvaccArurityapi / vAsApi siMhI paryAyA' sUcyAkhyastu zitAvaraH // 46 8 // sUcipatraH zItavaraH svastikaH puruTaH zikhI / medhAkRdagrAhakaH sUcI ' kurkuTaH suniSaNakaH || 466 // baH " zrIvArako dhanyavAsastu durAlabhA / tAmramUlA durAlambhA virUpA duravagrahA ||470 // prabodhinI sUkSmadalA dhanvI puMsyapi kacchurA / vizAradA tUSTrabhakSA'jabhakSA marusaMbhavA // 71 // vallI kaTArikA kSudraphalA kSudradurAlabhA / bahukaNTAbhidhamanI rAjamAtA dhamanyapi // 472 // 6 1 ne B 2 vAzAketyardha pustake nAsti vAsaketipadaM B pustake nAsti 3 vAsI B 4 paryAyA:CK 5 sUthaprastuB 6 kukkuraH B 7 babhru: B 8 durolabhAB 6 gajamAtA B Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 kezavakRtaH kalpadrukozaH vAkucI suprabhA somarAjI zItA' zitAvarI / suvallyavalgujA rAjI candrarekhA' suvallikA // 473 // somavallI kAkameSI kAmbhojI pUtigandhakA / kAlameSI kAlamezI vAgucI kAlamocikA // 474 // candrAhvA'jA' kRSNaphalA zaNapuSpI tu lomazA / bRhatpuSpI sthUlaphalA zaNikA zaNaghaNTikA // 475 // pItapuSpI mAlyapuSpI sUkSmapuSpI tu SaSTikA / sUkSmaparNI kSudrazANapuSpyatha zvetapuSpikA // 476 // mahAsitA vRttaparNI zarArthebhyastu pusikA / saiva zvetA dvitIyAtha kaNTAluH kaNTapuGkhakA // 477 // kaTutiktastu camano mAlyapuSpo nizAcaraH / syAhorghAtpallavaH zAkhastvakasAraH zANa ityatha // 478 // ambaSThAmbAlikA vAlA zarAlAmbAmbikA punaH / syAnmayUrI gandhaphalA dRDhavalkA ca pAzikA // 47 // mukhamAcI citrapuSpI chinnapatryatha zodhanI / nIlo nIlA tAlapatrI rAjJI kAlI mahAphalA // 48 // nIlinI' nIlapuSpI ca zrAphalA"nyelame cikA / kRSNalA rajanI bhadrA bhAravAhI mahAbalA // 481 // zAntAB 2 lekhA: 3 kAmbojI 4 candrAdvIjAB 5 zANikAB 6 paECK * zAkhAtvakasAraHB zazalAB 6 phalIB 10 nalinIti pAThaH sarvatra 11 yeLaB Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 303 klItanI cAraTI zyAmA gandhAtpuSpA ca puSyapi / sthiraragAjanakozI rAjanIlyaparA punaH // 482 // kezAhI' zrIphulI 'tutthA maha nIlI kharacchadA / gojihvAdhomukhAtpuSpI bhUtotmAdaharItyatha // 483 // apAmArgaH zaikharikaH kANDakaNTho mayUrakaH / karamaNDaliko jhaMTazcamatkArazca kaMTakI // 48 // kharamAryadhaHzalyaH kiNahI paGiktakaNTakaH / pratyakapuSpo durgrahaH syAtkubjo markaTapippalI // 485 / / dhAmArgavopi kSavako mAlAkaNTo'pi mrkttii| rakte tatrAghaTTakaH syAt kSudrApAmArga ityapi // 486 // raktabinduTuMgdhinikA svalpapatrA' 'tha bhadrikA / balA samaGgodanikA moTA bhadraudanIti ca // 487 // kalyANinI bhadrabalA pATI cAtha mahAbalA / pRkA ruhA vyAlajihvA balyA zItA balA ca sA // 48 // syAnmahAjyeSThadevebhyo balA mRgarasA mRgaa| sahadevI pItapuSpI devAha gandhavallarI // 48 // kaMTabharA kezaruhA varSapuSpA mRgaadinii| syAtkozavarddhinI cAtha zItA tu vRSyagandhinI 460 , kezAhaB 2 tuSpAB 3 mukhA puSpI Ck 4 kiNihIB 5 patro'tha puSpa Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 kezavakRtaH kalpadrukozaH zItapuSpAtha' kharvA syAtvaragandhA catuHphalA / ' bhadrAdanI vizvadevA devadaNDA gavedhukA // 461 // ghATA nAgabalA'bhISTA mahataH syuH parA imAH / zAkhA patrA phalA gandhA mahArASTrI tu zAradI // 462 // matsyAdanI matsyagandhA prANadA toyavallarI / agnijvAlA citrapatrI lAGgalI jalapippalI // 463 // vArAhakarNI turagI kaJcukA'zvAvarohikA / azvagandhAtha vanajA gandhapatrI hayapriyA // 464 // vAjinI puSTidA puSTA zyAmalA kAmarUpiNI / palAzaparNI baladA vAtaghnI dhIvarApi ca // 565 // kAlapriyakarI vanyA varAhapatrikA ca sA / hapuSA' vipuSA visrA vigandhA'thAparAjitA // 46 // kacchaplIhaviSadhvAhnanAzinI svalpataH phalA / zatAvarI zatapadI pIvarI dIvarI varI // 467 // vRSyA divyA dIpizatrurvIpikA varakaNTakI / nArAyaNI sUkSmapatrA zatahvA surasApi ca // 48 // lpakharvA syAt varagandhAB 2 dAnA vizvadevIB 3 mahattaHB 4 patraB 5 varAha 6 kambukASThAvarohikAC kambuH kASThAvarohikAB 7 hapuSIB 8 kacchUtI haviSAB / indIvarI prama 10 dvIpa Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 305 mahAzatasahasrebhyaH sozca vIryordhvakaNTakA / phaNijikA svAdurasA supatrAthailavAlukam // 46 // harivAlukamelAhUM mAluka' vAlukaM dRDham / elvAlukaM kapitthaM ca durvarNaM prasaraM punaH // 500 // sugandhakaM "zulvagandhi syAdelAgandhamityatha / kalikAlI lAGgalinI' halinI garbhapAtinI // 501 // dIptA vizalyAgnimukhI halI 6 naktendupuSpikA / syAdvayosteraNastaraH kunIlI rAgadopyatha // 502 // jayA jayantI haritA vikrAntA vijayA balA / mATA parAjitA sUcamamUlA syAdatha sundarI // 503 // kAkamAcI sarvatiktA bahukaTagucchataH phlaa| rasAyanI kAkamAtA svAdupAkA virAviNI // 504 // barA kuSThannI matsyAkSA syAcchravantI tu mUSikA / nyagrodhI ca zrutazreNI' citrA mUSakamAryapi // 50 // pratyakzreNI zaMvarI"syAdAnandA vijayA jayA / vIraputrAtha'bhRGgAhvo mArkavaH kezaraJjanaH // 506 // 1 mAlUkaMB 2 ailvAlukaMB 3 kapitthatvagityanyatra " suptack 1 lImIB 6 naktaMdu 7 mAgaB 8 kaTuk 6 vaNiB 10 zroNI 11 zaMvarACk 12 patrA 13 bhRGgAhvA zArkavaHB Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 kezavakRtaH kalpadrukozaH pitRpriyo bhRGgarAjoGgArakaH kezavarddhanaH / anyo nIlo nIlapuSpaH zyAmalazcAtha lomazaH // 507 // kAkajacA nadI kAntA dAsI kAkAhvayA punaH / pArAvatapadI cAtha caJcuzcaJcUzca vijulA' // 508 // citraputrI ca kalabhI suzAkhaH kSetrasaMbhavaH / caMcurazcaMcupatro'tha viSArirdIrghapatrikA // 50 // divyagandhA mahAsubhyAM bRhatazcaMcurityatha / tvaksArabhedinI judracaMcuH zunakacaJcukA // 10 // sinduvAraH zvetapuSpaH sindUkaH sthirasAdhanaH / strIpuMsoH suraso netA siddhonyA nIlasindukA // 11 // sindukacchapikA bhUtakezI droNI ca nIlikA / nimuNDirapi nirguNDI droNI nA sinduvAritaH // 512 // ziphAlikApi zuklAGgI suvahA cAparAjitA / vAtArivijayA bhUtakezasya kSetrasaMbhavaH // 513 // dvayorbhiNDazcatuSpatra shraamlptrshctusspdH| karapaNoM vRttabIjaH zuzAkhazcAtha putradA // 514 // garbhadAtrI prANimAtA takrAhA takrabhakSakA / paJcAGgalAzikAmA syAtsvargulI hemapuSpikA // 515 // lomazAB 2 kaNTA 3 casAB 4 vaMjulA 5 patrIB 6 piB 7 puSpAB 8 vAraka:B kezyatheti syAt / Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 307 abdamAtA khassvasastu subIjaH sUkSmataNDulaH / sUkSmaSIjeo'tha matidA balyA paGgulyahAriNI // 596 // dRSatpatrI gucchapuSpI 'zigruDyatha vanodbhavaH / kusumbho vahnisaMbhUta striSvAhulyorbudazca saH // 517 // zimbIphalo dantakASTho nRpamAGgalyakaH punaH / zaratpuSpastaravaTo halarAkhyaH supuSpakaH // 598 // bhUmyAhulyAM kuSThakA syAnmArkaNDIyaM mahauSadham / kAsamardorimardaH : syAtkAlaH kanaka ityatha // 596 // supatro raktaviTapaH kuSThAriH syAdravipriyaH / zrAdityapatrAMzupatiratha polipiDake // 520 // zvetAmlikAtha nIlAmlI zyAmAmlI dIrghazAkhikA / nIlapaMchAlikA brAhmI saiva pUtimayUrikA // 529 // 5 agrabrahmAjavibhyaH syAdgandhApi kharapuSpikA / bhaktA tu varadA sUryakAntA suvarcalA || 522 // maDUkaparNI mI vikrAntA surasaMbhavA / saurI sutejArkahitA DoDirDeDI cupAtpunaH // 523 // viSakezaraNebhyaH sormuSTiranyA tu jIvanI | zAkazreSThA dIrghapatrA sUkSmapatrA sukAlukA // 524 // yavaneAdbhuva: B 2 snigdhakulyo dazca saH B 3 bhUmyAM kulyo 1 zizustu 4 kusumaH B 5 pUtiyaCk 6 sutAB 7 syuranyA DoDI Bk Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 kezavakRtaH kalpadrukozaH jIvantI bahuvallI syAdatha nIla sitAJjanI / aJjanI recanI kAlI kRSNAbhApyatha sAriNI // 525 // karpAsI vadarI vardhyA samudrAntA marUdbhavA / tulA picuDopi syAdvAdarastuNDakerikA // 526 // vanajAraNya kArpAsI bhAradvAjyatha ' zRGkhalI / vajrAsthi zRGkhalA vajrakaNTakaH kokilAkSakaH // 27 // ikSurikSurakovana picchilA kApizekSaNaH / ikSugandhA saptalA syAphenAdIptA viSANikA // 528 // svarNapuSpI patraghanA bahuphenApi sArivA / vimalA bindulA'' kAmavRddhistu madanAyudhaH" // 526 // jIvo jitendriyaH kAmI dadrughnastu prapunnaTaH / cakramardaH prapunnATaH punnATaH zukanAsikaH // 530 // dRDhabIjastaravaTaH kharjUno'NDagajazca sH|.. syAnmeghagajacakrANAM nAmA cakragajaH punaH // 531 // vyAvarttakazcaiDagajo jhimbhirITAtu jhimbhirA / pItapuSpA kaNTaphalA vRttAzrayaphalA ca sA // 532 // 1 zitACk 2 vacyAB 3 kAriyAB 4 kAMsI 5 zaGkhalI 6 vajrAsthiH Ck 7 vajrapicchikAlApizekSaNa:B 8 sUlpalAB 6 puSpA patradhanAB 10 vidulACk 11 mardanAB 12 jhimirIB Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 306 'huDaromApyatha kSudranupAstatrAtha parpaTaH / tRSNArizcarako reNuH kalpAGgo varakorakaH // 533 // zItaH zItapriyaH pAMzuH sutikto bahukaNTakaH / kRzazAkhA' raktapuSpaH pittAriH kavacaH punaH // 534 // jIvako jIvano jIvyaH zRGgAkhyaH prANadaH priyaH / 3cirajIvI ca madhuro maGgalyaH kUrcazIrSakaH // 535 // hrasvAGgo jIvado vRddhiprado dhIrastu durddharaH / goparyAyapatiH kAmI gorakSo gopatizca saH // 536 // bhRkSaH priyo'tha zramaNA bhinnuH 5 zravaNazIrSakaH / zuNDinI zrAvaNI cAtha mahAmuNDI tu locanI 537 kadambapuSpA vikacA koDaghorA palaMkaSaH / syAnmahAzrAvaNI muNDA bhUnadIbhyAM kadambakA // 538 // muNDA chinnA granthinikA mAtA lobhanyalaMbuSA / sthavirAtha maNicchidrA zalyaparNyapi jIvanI // 536 // medAvatI medasArA medinI madhurA varA / snigdhA medodbhavA sAdhvI zalyadA bahurandhikA // 54 // jIvanI tu mahAmedA deveSTA pAMzurAgiNI / vasucchidrA devagandhA divyA devamaNizca sA // 541 // huDaB 2 zAkoB 3 ciraMB4 hasvAGga ityAdyardhatrayaM B pustake nAsti 5 pravaNaCk 6 muNDinIti syAt 7 porAB 8 divyaCk Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 kezavakRtaH kalpadrukozaH suramedA mahAcchidrA ' vRddhArhApyatha buddhidA / siddhA yogyA jIvadAtrI lokakAntA rathAGgayapi // 542 // jIvazreSThA yazasyA strI cetanIyA sukhaM ca mut / saMpaJjaneSTA 2 bhUtyarthA bhUtizcApi prasAriNI // 543 // "nArupI rAjabalA sAriNI prasarA sarA / pratAnakI bhadraparNI syAilyA rAjapayetha // 544 // dhUmrapatrA tu dhUmrAhvA sulabhA gRdhrapatrakA / dvayoH pASANabhedaH syAt zvetaH zailasamudbhavaH // 545 // irAvatI tu khaTavAGgA godhA godhAvatItyatha / zvetAnyA sA zilAcakA zilAtvaka saptanAsikA // 546 zilAjA valka' lAbhAtha judrapASANabhedakaH / razmiketuzcatuHpatrI pArvatI kandarodbhavA // 547 // nAgabhUratha bhRGgeSTA gRhakanyA sthaleruhA / kumAryarthA dIrghapatrA bahupatrA'marA'jarA // 48 // kaNTakaprAvRtA vIrA brahmanI vipulA zravA / kapilA taruNI rAmA mRdvI syAdambudhisravA 546 // barhicUDA tu zikhinI zikhAluH suzikhApyatha / kSIriNI kAJcanakSIrI karSiNI paTupayepi // 550 // . vRkSABi 2 lakSmyarthAB 3 thaB4 nArUB 1 parNA B 6 syAdanyAB 7 putrakA 8 khaTvAGgIB | bhAB Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 311 dugdhA haimavatI haimI 'hemadugdhA himAvatI / himAdrijA yavodbhatA svarNakSIrI tu rukmiNI // 551 // svargAhvAtha trIyamANA kRtatrANApi paalinii| maGgalyAhI devabalA trAyantI vArSikI ca sA // 552 // sukAmA balabhadrAtha sravattoyA'mRtasravA / . rAmAmbikA mahAstambI rudantI zaNapatrikA // 553 // saMjIvinyatha matsyAkSI saumyA brAhmI suvarcalA / mahauSadhI surazreSThA sureSTA surasA punaH // 554 // maNDakajananI medhyA vIrA divyA'parA ca sA / sUkSmapatrA laghubrAhmI jalajApyatha kAminI // 555 // zikharI pAdaparuhA' drupadI gandhamAdinI / vRkSAdanI kezarUpA zyAmA strIpuMsayoH punaH // 556 // vandAkaH kAmavRkSo'tha kulatthA dRkprasAdanI / kutAlI locanahitA saivAraNyakulaMtyikA // 557 // taNDulIyastu bhaNDIro bahuvIryo ghanasvanaH / 'suzAko granthilazcAtha kSudragholI kharacchadA // 558 // 1 himaB 2 piyAlinIB 3 vallIB 4 vasACk 5 romAJcikA mahAstambI rudatI caNapatrikAB 6 maNDUkavarNA (patrI "putrA) tyamyatra 7 ruhoB + vIryAB / suzAkhoB Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 kezavakRtaH kalpadrukozaH vivallikA' raktadalA zuNDI tu hasti'zuNDikA / dhUsaryatha payasyA tu kSIriNI jalakAmukA // 55 // kuTumbinI vakrazalyA durAdharSA jaleruhA / birauTI zItalA cAtha cAriTI sthalapadminI // 560 / / sugandhamUlAmburuhA puSkarA padmacAriNI / / lakSmIH preSThA padmavatI ramyA sthalaruhA punaH // 56 // supuSkarA 'cAticarA raktapuSpA tu jAmbatI / jambUrjAmbavatI vRkkA durddharSA duHsahA ca sA // 562 // malanI nAgadamanI nAginI tu vizodhinI / nAgasphotA vizAlAkSI nAgacchatrA vicakSaNA 563 // zvetAtsarpamadhubhyazca puSpA syAcchaladantikA / nAgadantI svAdukAtha viSNukAntA'parAjitA // 564 // nIlakAntA nIlapuSpA vikrAntApyatha puMsyayam / kuNaMjaraH kuNaMjIvaH kuNaMjyo'raNyavAstukaH // 565 // 12tha tAlyuccaTA vRSyA viSanI bahupatrikA / bahuvIryAhibhayadA'jarA bhUbhyAmalI'3 punaH // 566 // 1 trivallikAB 2 hastaB 3 kAmukIB 4 durdharSA ca jalerahA: 5 mirITIB 6 cAraTItyanyantra 7 ticArA ca = jIvanI 1 vRSNAB 10 vasACk 11 vastukaHB 12 vRSyAdhyAMDozcaTatAlIB 13 bhUmilIB Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 313 vitunnA cAraTI vIrA dRDhapAdI himaalyaa| vizvaparyatha gorakSI paJcaparNI vicitralA // 567 // (sA) syAtsudIrghasarpebhyo daNDI gandhAdhikApyatha / prasAriNI kroSTupucchI golomIjA ca dhUmikA // 568 // dugdhapejI payaH phenI phenadugdhA payasvinI / bhUtArI prANaketunI gojAparyatha cukrikA // 566 // cukAmlikA ca cAGgerI zAkhAmlApyamapatrikA / zamIpatrA raktapAdI spRkkA khadirapunyapi // 570 // saMkocanI namaskArI samaGgA ca prsaarinnii| sparzalajjApi lajAluH syAllajjA' lajarItyapi // 571 // gaNDamAlA saptaparNI kandaryaJjalikArikA / syAdatrazodhinI cApi svaguptAtha bRhaddalA // 572 // alpanupAnyApyaparA triparNI haMsapAdikA / saMcAriNI ca padikA prahlAdI kIlapAdikA // 573 // godhApadI hayAttu kAtarAtha punarnavA / striyAM puMsi kaThillaH syAdvizAkhaH zikhivATikA // 574 // dIrghapatrA ca varSAbhUH pRthvI raktA'parA punaH / varSAbhUH patrikA kANDA raktAnmaNDalapatrikA // 575 // ca citralAB 2 sA itye kamataraMkC pustakayo sti / syAtsudIrghabhujaGga bhyoB 3 sarvebhyo 4 daNDoB5 lajinIB 6 gaNDamAlIB 7 kadarItyanyatra - raktaparA: Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 kezavakRtaH kalpadrukozaH vaizAkhyatha ca nIlAnyA zaivastu zivazekharaH / zivamallI zivatamaH sureSTo vasukaH' punaH // 576 // api pAzupatazcAtha vyAlIparyAyavAcikA / vRzcikA tvalipatrI syAnnakhaparNI ca picchilA // 577 tAlI 2 kumbhA pATalI syAdbhuvaH syaadrktpusspikaa| syAtpANDuraphalI' pANDudhUsarA vRttabIjakA // 578 // zvetA' tumburikApatrI parvamUlApyavipriyA / ajadaNDI brahmadaNDI kaNTapatraphalApyatha // 576 // dravantI zambarI citrA nyagrodhI zaNamUlikA / pratyakzreNI viSA caNDA putrazreNyAkhuparNyapi // 580 // pratiparNaziphA cApi sahasrAdapi mUlikA / droNapuSpI dIrghadalA kumbhayoniH kurumbikA // 581 // citranupaH supuSpA syAtsaivoktA citrapatrikA / zrathApyanyA mahAdroNA devI devakurumbakA // 582 // divyapuSpI ca kAJjiH syAdatha huNDuH pumAnstriyAm gorakSadugdhA gorakSI tAmradugdhA rasAyanI // 583 // api syAbahupatrI ca mRtasaMjIvanI zunI / ikSurmadhuguDatRNo'sipatraH kusumAkaraH // 584 // 1 vasukA 2 kumbhIB 3 draktakA ca punaH punaHB 4 phalACk 5 tuvarikAB 4 bakAB 7 droNIB 8 kurUvakA BE kAjIB 10 haMDaHB 11 sukumArakaH iti syAt / Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 315 vRSyo vaMzo'pi kAntAraH sa ca paJcavidhaH sitaH / kaThinazvetakASThebhya ituH kANDAcca patrakaH // 585 // sya dIrghavaMzasUtrIbhyo nIlaperuzca puNDrake / ikSuvAhI' rasAlaH syAdikSuvArddharathAparaH ||58 6 || kara kSurinuyonI rasAlo rasadAyakaH / kokilenustu kRSNekSurikSuropyatha raktake // 587 // zataparuH ' sUkSmapatra utkaTA madhurA dvayoH / hrasvamUlAtha tanmUle moraTazcekSulocanam // 588 // zratha caitA mahauSadhyaH sarvA eva rasAyanAH / maNDalaiH kapilaizcitrA sarpAbhA paJca varNinI // 586 // paJcaratripramANA tu vijJeyA'jagarI budhaiH / niSpatrA kanakAbhAsA mUle dvyaGgulasaMmitA // 560 // svalpAkArA lohitAGgA' zvetakApotikocyate / dvirNinImUlabhavA " maruNAM kRSNapiGgalAm // 561 // dviratnamAtrAM jAnIyAdgonasIM gAnasAkRtim / sakSArAM romAM mRdvIM raseneturasopamAm // 562 // evaMrUparasAM cApi kRSNakApotimAdizet / kRSNasarpasya rUpeNa " vArAhI kandasaMbhavAm ||563 // 1 vAdIC jAdI B 2 paraH Ke 3 utkATA B 4 locanaH B 5 rasAyana: B 6 lohitAGgI B 7 bhAvA taruNIB 8 vArAhImiti syAt / Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 kezavakrutaH kalpadrukozaH ekapaNIM mahAvIryA bhinnAJjanacayopamAm / chatrAticchatrake vidyAdrakSoghna kandasaMbhave // 564 // jarAmRtyunivAriyau zveta kApotisaMbhave / kAnheMrdvAdazabhiH ptrairmyuuraanggruhe| pamaiH // 565 // kaMndajA kAJcanacI kanyA nAma mahauSadhiH / kareNuH subahukSIrA kandena gajarUpiNI // 566 // hastikarNapalAzasya tulyaparNA dvirpArNanI / zrajAstanAbhakandA tu sakSIrA cuparUpiNI // 567 // jA mahauSadhI jJeyA zaMkhakundendu pANDarA / vicitrakusumAM zvetAM kAkAdanyA samakSupAm // 568 // 'takrakAmeoSadhAM vidyAjjarAmRtyuvinAzinIm / zUlibhiH paJcabhiH patraiH saMyuktA zuklakomalaiH // 566 // zrAdityapArNanI jJeyA sadAdityAnuvarttinI / kanakAbhA jalAnteSu sarvataH parisarpati // 600 // sakSIrA padminIprakhyA devI brahmasuvarcalA / aratnimAtrakSupakA patrairyaGagulasaMmitaiH ||601 || puSpairnIlotpalAkAraiH phalaizcAJjanasaprabhaiH / zrAvaNI mahatI jJeyA kanakAbhA payasvinI ||602 || 1 tatra B 2 saMyuktAMzuka B Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zrAvaNI pANDurAbhAsA mahAzrAviNilakSaNA / golomI cAjalAmI ca lomaze kandasaMbhave ||603 || haMsapAdI va vicchinnaiH patrairmUlasamudbhavaiH / zrathavA zaMkhapuSpyA tu samAnA sarparUpataH // 604 // vegena mahatA vidyAtsarpanika saMnibhA / eSA haimavatI nAma jAyate sAmbudaye || 605 / / saptAdau sarparUpayA bAhyauSadhyaH prakIrttitAH / tAsAmuddharaNaM kAryaM mantreNAnena sarvadA || 606 || mahendrarAjakRSNAnAM brAhmaNAnAM gavAmapi / tapasA tejasA caiva prazAmyadhvaM zivAya ca // 607 // mantreNAnena matimAnsarvamapyauSadhaM 'japet // kalpadrau kezavakRte phalite nAma satphalaiH // vanauSadhiprakANDo'yaM dazamaH siddhimAgataH // 608 || 317 2 tha prasahyAstatrAdau sarabhastu ? mahAmRgaH / utpAdako mahAskandhaH siMhazatrurmahAmanAH // 1 // laNDalazcArdhvanayano rAmASTApada ityapi / mahAzRGgI manasvI ca mRgendrazcaturUrdhvapAt // 2 // 1 jayet B 2 zarabha ityabhyatra / Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 kezavakRtaH kalpadrukozaH vanaparvatayorA nivAsArthoSTapAdapi / uSTrAkRtizcAtha siMhaH paJcAsyaH kesarI harI // 3 // haryakSaH kezarI mAnI nakhI mRgapatirhariH / kaNThIravaH paJcazikhaH zailATo bhiimvikrmH||4|| palaMkaSo mahAnAdaH pArIndro nakharAyudhaH / agokAzca naukAzca kesarI karimAcalaH // 5 // gandhoSNISo vyAditAsyo vanarAjo gnneshvrH| hastiparyAyazavartho nabhaHkAntaH sakRtprajaH // 6 // raktajihvo mahAvIro dazamIsthaH sugandhikaH / tathaiva zvetapiGgazca zvApado garjitAsahaH // 7 // dvipaH paJcazikhazcAtha nAdepyasya marutplavaH / 'nakAro'pi ca cUtkAra striyAM veDAtha bhiirukH||8|| vyAghraH paJcanakho vyADaH zArdUlo'pi guhAzayaH / tIkSNadaMSTraH puNDarIko dvIpI dvIpila ityapi // 6 // citrakazcitrakAyaH syAdupavyAghro mRgAntakaH / vyAghyAM citreNa saMjAtaH kalavyAghrotha bhallukaH // 10 // durghoSo bhalluko bhallo bhAlukaH pRSThadRSTikaH / drAdhiSThAyurdIrghakezo bhAllako bhallako'pi ca // 11 // 1 triSvAsArthoCK 2 kezaroCK 3 tyAditAsyoB 4 vaiyarthoB 5 dvipa 6 nAdoB * cukAro 8 cUkA (ka) ro| 6 bhAluka:B 10 bhaalo| 11 bhAlako bhallu ko Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 316 bhallo bhAlazca 'bhAlUka bhRkSopyatha mRgAdanaH / tarukSuzca tarakSaH syAdghoradarzana ityapi // 12 // zRgAlo vaJcakaH kroSTA mRgAlo mRgadhUrttakaH / gomAyubhUrimAyaH syAtpheravo poravAsanaH // 13 // pArUravaH peravopi peruH pheruzca jambukaH / jambUko vanamattaH syAllopAzo vanakukkuraH // 14 // zAlAvRkaH zivAluH syAtpheraNDo vyAghranAmakaH / striyAM zivA dIptajihvA pheravA poravAzinI // 15 // lopAzyulkAmukhI gaNDiH sAlpA kholkA kikhiH punH| bhovAkI pUtikezyAhvA nakhino' lagnamaithunAH // 16 // te'pi syuH zvASadAH sarve kokastvIhAmRgo vRkaH / syAgovatsahuDicchAganAzano'pi jalAzrayaH // 17 // vanArthabhaSaNArtho"tha punaH syAdIptalocanaH / sa ca syAnmUSakArAtirmAyAvI rAtricAryapi // 18 // jAhakaH kundamo hrIkurviDAlo vRSadaMzakaH / mArjAra zrotustabhedA dezabhedAdathAparaH // 16 // vanecaro lambamukho vRkSAvAso'tha lomazaH / sugandhimUtraH pUtIkastapano "mArajAtakaH // 20 // 1 bhAlakoBOK 2 taratu:B 3 gaNDirityakSaradvayaMCK pustakayo sti| kolhACk 5 makhimI lagnamaithunAB 6 vatsoB 7 bhakSaNArthopiB 8 kadamodvIku , pUSavaMsakaH baija 10 nArA Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 kezavakRtaH kalpadrukozaH gandhaparyAyamArjAraH khaTTAzotha' vilambitAH / gaja ukto, gaNotsAho vajracarmA ca gaNDakaH // 21 // khaDgo vAdhroNasaH kroDI mAlazRGgo valItyapi / khaDgI zUropyathoSTrogre prokto, gaumahiSo'pi ca // 22 // vanagaurvalabhadro'pi syAnmahAgava ityapi / tathaiva syAdbhillagavI tasya strI camarastu saH // 23 // vyajanI vanyagauladhipriyopyatha tastriyAm / giripriyA tu camarI dIrghabAlAtha zUkaraH // 24 // sUkaro romazo daMSTrI bahusattvaH kiriH kiTiH / radapotrAyudhaH kolaH zUro bahutarasvaraH // 25 // valI dantAyudhaH koDaH stabdharomA jalapriyaH / varAhaH sUriko ghRSTiH sUcIromA bahuprajaH // 26 // ghoNAntabhedano ghoNI kumukho vajravalkalaH / lAGgalAsyo dIrgharato mustAnnaH sthUlanAsikaH // 27 // zradanto vakradaMSTaH syA dAkhaniAma sUkaraH / grAmINo viDvarAho'pi viSThAlu rukazca saH // 28 // atha dUtAstatra hayaH proktaH, syAdatha vesaraH / sakRdgarbho'zvAvarajaH saMtuSTo mizrajaH kSamI // 26 // khadAzoCK 2 vilambitAB 3 vanagai 4 mA 5 pradatoB 6 vakta dAkhAniB Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH dhvajAtibhArago mizrazabdo'pyatha mahAmRgAH / varAhamahiSanyaGkururu rohitavAraNAH // 30 // samarazcamaraH khaDgo mahiSo' hariNastu saH / cArunetrastAmramRgaH sAraGgaH priyakaH punaH // 31 // vAtAyuH kRSNasArastu kalamaH kRSNa ityapi / gopyatha punarnyaGkurvaGkaNo mRgasaMnibhaH // 32 // dehena bahuzRGgAgro meghAnte tyajati svayam / zRGgaM rauti rurustena sAmbhastaTacaraH sadA // 33 // tenAsau zambarAdanyo'tho rAmaH puruSaprabhaH / vikaTobaddha zRGgo mahAzRGgo vanapriyaH // 34 // bhArazRGgo'pi bindvaGgaH zambaro'tha mahAjavaH / vAtapramIrvAtamRgo jaGghAlo jAGghikazca saH || 35 // kAlapucchazca sItkArazchiMkAro javanaH punaH / zrapi syAdvegihAriNaH zikhirUpo'tha citralaH // 36 // zRGgaH zAkhI ca sAraGgaH kukuvAgatha rohitaH / varNAbhyAM tAmrakRSNAbhyAM yuktaH sa caturopyatha // 37 // adhoniH kAntadazanaH karAlo bhaSaNAkRtiH / romabhirviralaiH svalpairyutaH kastUrikAmRgaH // 38 // 1 mAhiSoB 2 pumAnyakuB 3 bhedena bahuzRGgAmau 4 stasvacara: B pro bahuvI B 41 329 2. vikA Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 kezavakRtaH kalpadrukozaH zvadaMSTrastu caturdaSTro daMSTrAkarkaTakopyatha / raGkaH zabalapRSThaH syAt' duNDivArotha yo mRgaH // 36 // gotulyazcAtha gavayaH kkutsaasnaavivrjitH|| gomRgendro'pyatho matsyavarNo'sau camarAkRtiH // 40 // vegavAnsamarotha syAduraNo rUpakopyatha / varapotaH zreSThazAvopyathaH syAt kRtamAlakaH // 41 // saMghAtacAryatha tanuzvAroH kaH syAstriyAM pumAn / svalpA zazAbhA godhAtA mAtRkApi pRthUdarA // 42 // anyAgodhANDajA jJeyA zazakastu vilezayaH / lambakarNaH zrutagatiH zUliko lomakarNakaH // 43 // ruru cInaNahariNapRSatAH zaMvaraH punaH / sRmarazca camUruzca tyete syurajinAkarAH // 44 // plvplvNgplvgplvNgmngaattnaaH| syAvRkSazAkhAparNAnAM paryAyebhyo mRgArthakaH // 45 // uttAlo vAnaraH kIzo markaTo'pi balImukhaH / hariH kikhiH kapiH zoNa dadhirvanagrahArthakaH // 46 // markaH kuSAkuH piGgAkSaH piGgo mamara ityapi / mandurAbhUSaNo'pi syAttanedAH svalpapucchakaH // 47 // 1 syAiriyAroB 2 mRgendrACK 3 ravoB 4 zvAroka:B 1 mAtRkAB 6 cIneNaB 7 kuzA:B 8 mararaB Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH sa ca syAdraktagaurAsyaH zvetaH kRSNamukhAparaH / golAGgUlaH zyAmapAdakaraH zveto'pi sarvataH // 48 // sarvataH kRSNavarNo'pi pizaGgo nIlakarturau / gudasthalaM kapInAM yattatkapyAsamitIritam // 46 // iti bhedAvAnarANAmatha parNamRgA zramI / munAdA mUSakAH ' pratighasAH pAdapazAyakAH // 50 // praghasA vAnarAdyAstepyathApi syurvilezayAH / syAcchalyakaH zalyamRgo vajrazalkI vilezayaH // 51 // striyAM zvAvicchalI cAthatalomni zalalI triSu / zalaM klIbe'tha camarapuccho javita kauDau // 52 // * kovAca dhUmrakaH syAllomazo'pi vilezayaH / nakulaH sUcivadanaH sarpAdI lohitAnanaH // 53 // vabhrurvanye punaryAmye cikkaH syAdatha mUSakaH / vRSo dRzopyAkhaniko mUSo mUSIkakA dvayoH // 54 // vilakArI dhAnyabhakSa zrAkhurmUDadaro nakhI / bahuprajo'pi khanaka undururmUSikA dvayoH // 55 // nilezaye / vajradanto gartA vRSakANDakAH / zrAkhaccAkhAniko'khaH syAt kramuH karcazva bhiMbakaH // 56 323 1 mudgAvABCk 2 ghasvAHB 3 mavasA 4 zalI B 5 ko kauvAko B 6 dezo B 7 muNDadaroC mUMDa Daro (mUM dunduro) B = kramaH 1 bhiMdaka: B 8 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH mahAmUSastu mUSI syAnmahAGgo bhittipAtanaH / vighnezAzvaH zasyamArI' bhUkalo girisaMbhavaH // 57 // nekavarNo vanajo girikA bAlamUSikA / syAtsvalpA lambatuNDA tu zuNDinI zuNDimUSikA // 58 // sugandhimUSikA lucchrargandhADhyA pratimUSikA / chucchundarI rAjaputrI pucchalomA tu vRttikaH // 56 // vRkSondarastrirekhaH syAnnihAkA tu dvijihvikA / dArumukhyAyA godhA godhikA'NDasamudbhavA // 60 // trividhA sA sthUlamadhyasUkSmAGgA syAttadaGgaje / kRSNasarpAtsamutpanne tatraiva ca catuSpade // 69 // gaudhe ropi ca gaudhAro yena daSTA na jIvati / tRNAJcanaH krakacapAt kRkalAso halAhalaH // 62 // 324 4 * vRtisthaH saraTazcitrakAlazcApi drumAzrayaH / zrapi syAtkaNTakagRhaH pratisUryaH zayAnakaH // 63 // durAroho marubhave saMDAko vana saMbhave / 6. ' sukaMpano'tinIlothA anikApyaJjanaHdhikA // 64 // hAlinI tatra sthUlAyAM brAhmaNI raktapucchikA / jAhako gAtrasaMkocI sarpAriH kAmarUpyapi // 65 // 1 bhUkulA 2 vRttikAH 4 3 dRSTo 4 vRttistha iti pAThaH sarvatra 5 tha 6 sakarUpane B Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 325 sUcIromA pIluvAso bahurUpazca mnnddlii| virUpI cArthapallI tu muzalI gRhagodhikA // 66 // mANikyA bhittikA jyeSThA gRholI ca visaMvarA / dvayoH kuDyAcca matsyArthA gRhagodhA gRhAntikA // 67 // muzalI muSalI cAtha tantuvAyastu vAyakaH / UrNanAbhazcorNanAbhi' ThUtAmarkaTakaH kRmiH // 68 // aSTApado markaTI ca jAlI tajjAlake pumAn / 'zrAzAbandhastadvibhedAsteSAM bhedAzca bhUrizaH // 66 // viSasvedA markaTI syAdajIlAkA halAhalaH / vikrakITAstatprabhedA bahavopyatha vRzcikaH // 7 // droNolibrazcanaH zUkakITa AliralI pumAn / AlI druNo'tha tatpucchakaNTake'lamanavyayam // 71 // kAraskarATikA karNajalokA zatapAdyapi / karNAjalaukaH zatapAdbhIruH zatapadI striyAm // 72 // nIlaGgurapi nIlAyazcitrAGgI "kRmivatkRmiH / vamyupAjihvikA dIkA dikA gehI ca "sImikA // 73 // kambalAzinyapi caTirupapAdyupadI diviH / valmIkakArikodgehI devaprAptavarA ca sA // 7 // 1 latA 2 aMzAvandhala azAbandhak 3 cakraB 4 kAHB 5 bhUmivatkRmiHB 6 pArjitakyaB 7 sIsikAB Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 kezavakRtaH kalpadrukozaH 'pipIlikA tu hInAGgI baliSThA sicinI ca sA / api yojanagandhajJA tadabhedAH syuranekazaH // 75 // kRSNAdivarNabhedAcca gatibhedAdathAparAH / ghRteMDyaH piGgakapizAstAH zubhAzubhasUcakAH // 76 // udaMghAH kapijaDAkAstAH syustailapipAlikAH / zithilyo ghRtamallyastu vRkSapatrapuTAzrayAH // 77 // pizaGga raktakRSNAGgyastAH sarvA madhurapriyAH / mahAGgAstepi puMsi syurmatkuNa maJcakAzrayaH // 7 // uddezakazcotkuNaH syAdraktAGgo raktapApyapi / ukAtkuNazcAtha punazcaJculazcaJcalaH plavaH // 7 // atha patrarathaH pakSI dvijo nIDodbhavaH khagaH / patrI patatrI vihago vihaGgaH patravAhanaH // 8 // vRkSaparyAyasadmArtho nabhasorthAdagamArthakaH / pataGgaH pitsan zakuniH zakuno vivihaGgamaH // 81 // pugaH6 zakuntaH kaNThAgniraNDajo rasanAradaH / lomakI kIkasamukho nADIcaraNa ityapi // 2 // vikiro viSkiraH patrina gauMkAzca nagaukasA / zaraDazca saraNDopi patagazca vayo dvayoH // 83 // 1 pipIlikAB 2 jJAstabhedA iti sarvatra pAThaH 3 ghRteMmraHB 4 udaMdyA:Ck 5rakAHB rakACK 6 yugaHB 7 nagaukasaHBO Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 327 / syAt' patrAGgI pipatiSan 'nabhasaMgama ityapi / patat vAjI vihAyAH syAcchakuntiste caturvidhAH // 4 // tatrAdau pratudA gRdhrastAyazcillo vijRmbhaNaH / AtAyI' zabalI dUradarzI syAbhujagAntaH // 8 // zAlmalIstho vajratuNDo garutmAn khagarAT punaH / sumukhaH zobhanAsyaH syAnmaNituNDastarakSakaH // 6 // api saMghAtacArI syAt mestuNDo mahAkhagaH / - zyenastarakho dAkSAyyo dUradarzI zazAdanaH // 7 // kAmAndhastItrasaMtApaH kravyAdastAya'nAyakaH / vegI khagAntakaH krUra etabhedA anekazaH // 8 // kSemaMkarIprabhRtayaH punargoSThacarAdayaH / pakSizakrazca bhAsazca guhyo visara ityapi // 6 // zAliyAjA vaDAzcaiva laGgavaH prAlikA aNiH / ragaNAzcaiva saMvANA gRdhrA api ca vesarAH // 10 // acaNDikAH" kavikAzca droNakAzcAvahAvakAH / pAparddhirasikaijJeyA gandhamAdanasaMbhavAH // 11 // nIlacchadastukaraNa lambaparNA raNapriyaH / raNamattaH picchavANaH sthUlanIDo bhayaMkaraH // 2 // 1 patrAGga:B 2 nabhAsaMgamaB 3 pratudoB 4 AtApIB5 saka:B 6 saMdhAnavArICk 7 meruB 5 zyena ityAyadhaMdvayaMB pustake na dRzyate 6 bhAsantaHB 1. apiB 11 mA:B 12 karaNekC Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 kezavakRtaH kalpadrukozaH lohapRSThastu kRkaraH saMdaMzavadanaH kharaH / raNAlaMkaraNaH krUraH 'kakarazvAmiSapriyaH // 3 // upacakraH zvabhratanuH kRzacaJcurmadAnvitaH / kotha vAyasoriSTaH kAravo gUDhamaithunaH // 64 / AtmaghoSo mahA lolazcirAyumukharaH kharaH / nADIjaGghaH kAzikAriH satyavAGa nagarIvakaH // 15 // sakRtprajo'pakRSTaH syAdalipuSTo nimittakRt / luNThAko valibhukANaH paramRtyuzca zakrajaH // 66 // dhvAGakSo ratajaraH sUtrI karaTaH kaakmaukulii| calAcalopi dhUrtaH syAcchrAvako'tha palapriyaH // 17 // araNyavAyaso droNaH kAkolA ghanavAgapi / droNakAko mahAprANaH saproktaH krUravAgapi // 98 // ulUkaH pecako ghUkastAmaso ghoradarzanaH / ghargharaH kAzikaH pIyurdivAbhIto nizATanaH // 66 // . naktaMcaro'pi kAkArirdivAndhaH kudhirityapi / nakhAdI cAtha mAMseSTA divAsvApI nizAcarI // 10 // divAndhA' vaktraviSThA syA dvalgunI mAtRvAhinI / apAdA pakSanakharA'dhomukhyadhaMjaratyapi // 101 // 1 kRkara B 2 vAyasAB 3 kAravoBC 4 lokaB 5 cakaHB 6 nAkhAdIB 7 vakraB8 dulgulIB Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 326 svairiNI cAtha saivAlpA jatukI gRha' mAcikA / bhAMkArI carma caTikA saiveoktA viSasRkikA // 102 // apicchAtha mayUrastu candrakI garalavrataH / gurumArjAranIlebhyaH kaNThaH kekI zikhAbalaH // 103 // bhujaGgabheojI patrADyaH zuklApAGgaH zikhaNDyapi / citrapicchaH kalApI ca meghamattaH zikhI dhvajI // 104 // pracalAkI barhiNApi vahIM tilazikhIti ca / meghanAdAnulAsI syAccitramekhala ityapi // 105 // kalApo barhabhAresya picchabarhe ca na striyAm / zikhaNDI ca zikhaNDe nA netraM SaN candrikA striyAm 106 pracalAkaH zikhA cUDA mecakaH puMsi taddhvanau / "kekAthA 'pasvaraH krauJcaH kruG syAtpaGkti 'caraH punaH // zaratpakSI vakracaJcUraktako rAtrijAgaraH / " zevalAdaH puNDarIkanayanA lohitA tu yA // 108 // rohiNI syAllohitAGgApyathotkrozaH striyAM pumAn / kuraraH kharazabdaH syAnnIlakrauJca / tijAgaraH // 106 // dIrghagrIvazca nIlAGgo vastu zuklavAyasaH / koTastApasaH kaGkastIrthajaGghA nizAntakaH // 110 // 1 mAvikA B 2 vaTikAk 3 taddhanACK 4 kakACK 5 pi saraH B 6 careCK 7zavalAdaH Ck 42 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 kezavakRtaH kalpadrukozaH tIrthasevI mRSAdhyAyI mInaghAtI zikhI punaH / kaGkarunizcalAGgaH syAdvAkazcandrabihaGgamaH // 111 // strIdattavalibhuka cAtha valAkA 'viSakaNThikA / zarArirArirATizca zarAryAyatirityapi // 112 // zarAlizca zarAlI ca puruSatve striyAmime / valAhakA vakeruH strI meghAnandA jalAzrayA // 113 // dharmAntakAmukI zvetAthotkrozo matsyanAzanaH / koyaSTiSTiTibhaSTiSTiH kuraro jalakukkuTI' // 114 // kAraNDavaH kAkavakto dIrghAci : kRSNavara kA / plavo mahApramANaH syAtprasevaka gajazca saH // 115 // mRNAla kaNDaHkAkastu valAkaH syAdathAparaH / zrATIbhede tu patrATI syAnnAndImukha ityapi // 116 // kulavArI laghuzcitravarNazcitrAGgadopyatha / madgustu jalakAkaH syAdathAnyA jalakukkuTI // 117 // kRSNavarNAtha kAcAkSo mallikAkSaH kapardikA / zrAkAze suciraM bhrAntvA jale patati loSTavat // 11 // zuklAkSaH zuklazavalopyArI tvArAmukhI punaH / cakraH kokazcakravAko niTparyAyaviyogyapi // 116 // 1 visakaNThikesyanyatra 2 kukkuTiHB 3 dIrghAdriHB 4 gata 5 kaNDUCk prArIB7 kArkatoK Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 331 bhUripremA dvandvacArI rathAGgo rAviSo'pi ca / kAmI sahAyo gonardaH kAnto'tha maNitArakaH // 10 // atha haMsastu cakrAGkazcakrAGgo varaTazca saH / zvetapakSo mAnasaukA moktikAzana ityapi // 121 // rAjahaMsaH sito raktarakSicaJcupadaiH punaH / malikAkSo' mallikAlo malliko picadhUsaraiH // 122 // sitetarairdhArtarASTrA marAlo dhuusrcchdH|| kAdambaH kalahaMsaH sa zyAmadhUsarapakSakaH // 123 // abhavyaH sa ca haMsaH syAdatha lkssmnnsaarsau| lakSmaNo rasikaH kAmI kAkuvAkAmivallabhaH // 124 // nIlakaNThaH puSkarAhvo lakSmaNA lakSaNApi ca / lakSaNI lakSmaNI ca syAdgandholI varaTA dvayoH // 125 // tadvaddhaMsI ca cakrAGgI cakAGkI mRdugAminI / gandholirapi gandhAlI varAlA vAralApi ca // 126 // varalA vAraTI cApi varaTI ca striyaamimaaH| ye plavA eva te sarve vijJayAH kSudrasArasAH // 127 // te zvetacitradhUmrAdyanAmAntyAH syuranekazaH / sarAvAn padmanetrazca padmakandAda ityapi // 128 // 1 mallikAcoBK 2 mallikAkhyoB 3 lakSaNa iti syAt / Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 kezavakRtaH kalpadrukozaH zvetodaraH zyAmapRSThaH 'konIlo jlvtrikaa| puSkarAcchAyikA padmazAyinyatha ca viSkirAH // 126 // tAmracUDo vivRttAkSaH kukkuTazcaraNAyudhaH / kAlajJaH kRkavAkuH syAnniyoddhA nakharAyudhaH // 130 // bahuprajaH zikhaNDI ca viSkiraH syAduSaHkalaH / kAmakAkuravo jhillIkaNThopi guNalocanaH // 131 // vataH pataH parApArApArebhyazcAtimAnavAn / syAnmadanamohanavAgvilAsI raktanetravAn // 132 // kaNThAravo gRhArthebhyaH kapotopyatha kAmukaH / 3aMtipicchaH kalaravo vagdezI chulThulAravaH // 133 // kokathustu vanodbhate dhUsaro dhUmralocanaH / bhISaNognisahAyaH syAdahano gRhanAzanaH // 134 // bhedA eSAM bahuvidhA gRhyANAM vanacAriNAm / puMskokilaH kalaravaH piko madanapAThakaH // 135 // vasantadUto vAsantaH kokilo madhugAyanaH / kuharavaH parabhRtaH sudhAkaNTho vanapriyaH // 136 // ghoSayitnuH kAmatAlo madollApI ratodvahaH / sutardano'pi tAmrAkSaH kalakaNThA kunaalikH||137| 5 phAnIleB 2 cchAdikACK 3 aghiB 4 vAgdezIB 5 poSayitnuHB 6 sudarzaneA'piB Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 333 mattaH kAlopi kAmAndho gandharvazcAsya tu priyA / kokilA madhurAlApA kAmagA vanabhUSaNA // 138 // anyapuSTApyevamevamunneyA zratha kIrake / zuko medhAtithirma pAThakaH priyadarzanaH // 13 // medhAvI raktacaJcvarthaH zrImAnvAgmI phalAzanaH / nRpapriyo rAjazukaH zatapatrazcamaryapi // 140 // kASThaparNazukAste syurmurumadhyAlpavigrahAH / raktakRSNottamAGgAste raktapItAdicaJcavaH // 14 // nIlapItazyAmaraktacitravarNA anekazaH / sArikA madhurAlApA dUtI medhAvinIti sA // 142 // gorATI gorikA mUlI zarabhI gokirATikA / haholikA' citrapAdA citrAGgI kalahapriyA // 143 // pItapAdA vaGgakulA haTTalI priyavAdinI / 'jIvaMjIvastu raktAkSazcakoro viSasUcakaH // 144 // kaumudIjIvano jIvajIvakazcandrikAzanaH / kaumudIjIvanoGgArabhakSopyatha ca cAtakaH // 145 // ghanAravazca vApIhaH sAraGgo meghajIvanaH / varSapriyastrizaMkhaH syAtstoko babhruharItakaH // 146 // 1 pshypiB| 2 hRdo(hado)likAB 3 citrAtIB 4 hadalIB 5 jIvajIvaCk Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH kapiJjalopi hArItastaJjalo jinapatrikA / jatUkA' jatukApi syAtparoSNI tailapApyatha // 147 // goprerako bhRGgarAjI dvipucchAyo vanapriyaH / sucUDazIrSo vAcAlaH satyavAka syAdathAparaH // 148 // bhRGgaH kaliGgo dhUmyATopyatha syAdAruNo'striyAm / kASTha 'kUTaH karvarAGgo dArvAghATo'tha khaJjanaH // 14 // khaJjarITaH' kaNATIno muniputrazca tAtalaH / kAkacchadaH kaNATIraH shikhaadRshystrishngkkH||150|| zevadhisthAna surato bhadrArthaH khaNDalekhakaH / vyAghrATastu bharadvAjo dIdivistu kikIvikaH // 151 // kikIdiviH svarNacUDo nandivarddhana ityapi / vizokaH svastikazcASazcitravAjo'parAjitaH // 152 // maNikaNTho mahAyogI nIlAGgaH puNyadarzanaH / kalaviGkastu caTakaH kAmuko nIlakaNThakaH // 153 // kuliGgazcaTakA tatstrI pumapatye tu tadbhave / cATakairastryapatye tu caTakApyatha vartikA // 154 // 'gAMjIkAyo varttako'pi vartI kubjastu dhUsaraH / araNyacaTako bhUmIzayastu svalpasaMcaraH // 155 // 1 jatUketyardhaka pustake nAsti 2 tailapAyikAB 3 kuTTaHB 4 khaJjarITaityardhadvayaMB pustake nAsti 5 sevadhik 6 khelakaiti syAt 7 kikIdiviHCk: 8 keraB gojikAyok kAMjIkAyAB Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 335 bhoriTaH zyAmacaTakaH zaiziraH kaNabhakSakaH / gRhakartRtamA bhIruH kRSi viSTaH kaNapriyaH // 156 // nIlagrIvo raktazirAH zuklapakSo vnecrH| kurubAhuH kurukuruH sa ca 'vAdhINaso'tha ca // 157 // sa syAtkRSNodarazirA varNataH kRSNakarburaH / panthAlakaH puMsi bhavet striyAM syAdyavagaNDikA // 158 // sAraGgazcaTakAkAraH kRzakaNTho'tha hNskaa| huMkArakArakA pANDurodarApi guruDukA // 156 // nIlacchaviH kRSNagalaH sa grAmacaTakAkRtiH / kakubhaH kakubhAkAraH sthalajo raktaparNakaH // 160 // caTahA caTaghAtinyAM cirITI tu ciraNTikA / *phAzabdakArI phAkAro dundubhirdundubhidhvaniH // 161 // gopaputrastu lopAko dAtyUhaH kAlakaNThakaH / atyUho'pi ca dAtyauho mAsajJo'pi ca saH smRtH||162|| kratuyaSTistu yajJA) girizA girizAvikA / goleDaH syAttu khadiravarNapakSopyathAparaH // 163 // DiNDimANo DiNDimavacchabdotha majulIyakaH / maJjunAdo'tha trapuSo raJjakastu priyAtmajaH // 164 // 1 dviSTACk 2 vAghrIB 3 yathAlaka:Ck 4 vaTahA vaTaB 5 kAzabdakArI kAkAroB Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 kezavakRtaH kalpadrukozaH sUcIcaJcaH pItazIrSaH 'sugRhazcAtha srsspaa| khaNDAlikA hAliputrA tucchikA sphoTikApyatha // 165 // kumArI potakI zyAmA brahmaputrI dhanurdharI / pANDavI putrikA mohA caTikA viSNuliGgyapi // 166 // durgAmApyatha govatsA pucchaadhorktvrnnkaa| paryaMTikA karNikikA ralAlaTvAparA ca sA // 167 // pucchAdhaHpItavarNAtha pheJcaH poTiyakaH punaH / zrIkarNo nIlacaTaka ityAdyA atha tittiriH // 168 // tittirastaittiro'pi syA dyAjuSazcApi kaJjulaH / laghumAMso'tha gauro yaH sa kapiJjala IritaH // 166 yastu syAtpANDukapilaH sa kutitira ityuta / citravarNastu kakubho vIrolpakapiJjalaH // 17 // vartikA vrtkaavto vartako'pi ca shbditH| tasmiMllaghutare puMsi lavI lAvo lavaH punaH // 171 // tatrarakta raktavA vAgudastu gaNAdhiyaH / karaDho vyAdhanaH 'karcunaraH kUNiH kumArakaH // 172 // vartikA zAkuneyastu "tuDo vRkSAzrayI punaH / bhayaMkaro vizAlAkSo bRhadrAvI tataH punaH // 173 / / 1 sRgRhaB 2 viSphuliGgyapiB 3 parpaTikAB 4 keJcaH pAriyaka:B 5 yAjuyaB 6 gaureyaHB 7 vattIroCK = pumAnBE kaDUB 10 kSudroB Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 337 DaMDulaH piGgAlo'tha syuH kITAstatra tamo maNiH / prabhAkITaH kITamaNiH 'khadyoto dyota ityapi // 174 // jyotiSopI giNo mAlI vIjaH syAdupasUryagaH / pataGgaH zalabho'pi syAddhAntacitro nimeSaruk // 17 // tailakITastu SaDvindustailinI drunAzinI / zakragopastu vairATirvarSAbhU stintibhognikaH // 176 // raktavarNazcAgnirajo bhramarastu "zilImukhaH / rolambaH SaTpado bhRGgo madhukRnmadhupazca saH // 177 // puSpaMdhayaH kalAlApo dvirepho madhulolupaH / indindirolijhakArI bhasalo bhramare'pi ca // 17 // alI ca caJcarIkaH syaatpryaayaanmdhupusspyoH| ' liTpaH kITaH pAlipAlau pAlitaH sUdanaH punaH // 17 // bhRgarAjazcAlimako madhulehI madhuvrataH / veNuparyAyavAsI syAd bhramarI kozakArikA // 18 // pezaskarI kITayo nirmakSikA kITasaMbhavA / kITamAtA vAntikarA varvaNA nIlamakSikA // 18 // 'bhambharIlI karvarAGgA jIvatkRmipurISakA / "pAyalA tvamRtotpannA vamanI saraghA saraT // 182 // / syAduyotitaB 2 gaNoB 3 stittibhoB 4 shilaamukhHB| 1 bhambharo (sa) jIB 6 jIvaskrimipurISagAB 7 pApalA 8 sarATaB Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 kezavakRtaH kalpadrukozaH 'madhvarthamakSikApi syAttadbhadAH kSudravarvaNA / gAndhArI varadA kSudrA RrA sA svalpapiGgalA // 183 // atha syuH "puttikAH kRSNavarNA mazakasaMnibhAH / vRkSakoTaragAH sthUlapiNDikA atha pAtakAH // 18 // bRhatyo matikAH pItA bhramaryolpA itopyatha / tIkSNA syA makSikAH pItavarNA arghaaathaapraaH||185|| varNataH pItakapilA gandholI varaTA dvayoH / atha dAlAH pItavarNAstAzca vRkSadalAzrayAH // 186 // daMzo duSTamukhaH krUro rurutvakUsaMbhavaH sa ca / daMzI tajjAtiralpA sA kSudrikA vanamakSikA // 187 // mazako vajratuNDaH syAtsUcyAsyaH sUkSmamakSikaH / nIlAbhaH syAdraNaraNo dhUmalo rAtrijAgaraH // 188 // jhillI cillI cirI cIrI jhillikAcillike same / cIrikA cIrukI cIrubhirukA jhIrukApi ca // 18 // jhirI jhIrI cAtha jartI punazcarmacaTI ca sA / jinapatrA tu jatukA jatUkApyatha pUrNikA // 16 // 'nAsAcchindI ca varaTI parASNI tailpaayikaa| syAdvarolyatha patrANDasaMbhavA tu 'bakerukA // 16 // 1 madhvArthaB 2 varpaNAB 3 bhambharIlItyAdi varSaNAntamardhatraya pustake nAsti " putrikA:KD pUtikAHB 1 syaanmB| 6 jhimbhIB 7 jAtIB = nAsAcchinnIti sthAt 6 bakeruhAB Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 336 gomakSikAtha yUkA syAtSaTpadI svedasaMbhavA / 'ukaNyokodanI vAla kITa prokoraNIti ca / 192 // gopAlikA kezaTIkA pakSmajA pakSmaSaTpadI / zvetayakAGgavastrotyA pazuyUkA pazudbhavA // 163 // mahiSasthA mahAkA likSA yUkANDamityatha / / gardabhI tu gomayotthA mahAbhIruritIritA // 164 // vilomagatirityAdyA vijJayAH kITajAtayaH / tRNAdinA khakauzalyAcchAkhizAkhAsu nirmite // 16 // sthAnethavA koTarAdau bhRgvAdInAM darAdiSu / zAkhAnte vA lambamAne kulAyastu yumAnayam // 16 // triSu nIDaM pakSigRhaM syAt 'klIbe'thANDamastriyAm / kozo'striyAM striyAM peziH pezI koSo'pi vA striyaam||197 striyAM caJcuzca caJcUzca troTikhoTI sRpATikA / strI pakSatiH pakSatI dve pakSamUle chado'striyAm // 198 // vAjaH pakSaH patatraM syAtpicchaM patraM tanUruham / garutsyAdatha saMprodbhyo DInAnyeSAM gatikriyAH // 16 // samUhavisaravyUhasaMdohanivahaprajAH / stomaughvaarsNghaatnikrvaatsNcyaaH||20|| 1 ukaNyaukoB 2 kITatuko 3 kezetyAdimahAkAntaMra pustake nopalabhyate * mahA0 5 SaNDaB . Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 kezavakRtaH kalpadrukozaH nicayaH pracayazcaiva prakaracAkaraH punaH / samudAyaH samudayaH samavAyo gaNazca yaH // 201 // jA cApi ca jAlaM ca peTakaM kANDamastriyAm / paTalI saMhativRndaM nikuramba kadambakam // 202 // rAziyoH striyAM rAzI puJjI puJjazca punyjkH| puMsi klIbe ca kUTaM syAdutkaro'pi ca puMsyayam // 20 // pazUnAM samajonyeSAM samAjaH syAtsarmiNAm / ye vizvastAH patimRgAste chekA gRhakAstriSu // 20 // pakSiNA yena gRhyante pakSiNo'nye sa dIpakaH / 'kApotazaukamAyUrataittirAdIni tadgaNe // 205 // strI dvayI dvitayaM dvandve yugalaM yamalaM yugam / strIpuMsau mithunaM yugmaM dvaitaM ca yutakaM mithu // 206 // yamalaM tritayaM jAtaM samastaM strI trayI trayam / kalpadrau kezavakRte phalite nAmasatphalaiH // 207 // ekAdazaH sarabhAdiH prakANDaH siddhimAgataH / girirgotrocalaH zailaH sthAvaro dhAtubhRddharaH / kukIlaH sAnumAnvyaMzA jImUtaH pRthushekhrH||1|| , kApotAzokaCK 2 yAmalaMB 3 zarabhAdiHOK 4 nyazoB Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakutaH kalpadrukozaH : kaTakyahAryaH zikharI nago dantI ziloccayaH / airAvato'go bhAkUTaH kuTTAro darduraH sthiraH ||2|| gotrodriH parvataH prasthazRGgavRkSebhya eva vAn / bhUparyAyadharo bhUbhraH sa ca syAtkandarAkaraH // 3 // athAkarAkarotha syAtsumeruH karNikAcalaH / svaHsvargi svarNaparyAyagiriparyAya ityapi // 4 // meruH syAduttarAdristu giriparyAyarAspi / himaparyAyataH prasthAlayavAnmenakApatiH // 5 // kuberagiriparyAyo bhavAnIgururityapi / hiraNyanAbhamaina sunAbhAnAM tathA guruH ||6|| zvetAdriratha nIhArastuSArastuhinaM himam / prAleyaM mihikA cAtha himAnI himasaMhatiH // 7 // zItaM guNe tadvadarthaM' suSImaH ziziro jaDaH / tuSAraH zItalaH zIto himaH saptAnyaliGgakAH // 8 // rAtriMdivaM himAdhikyaM yattattu 'himahardivam / ujjhaTirdhUmamahiSI ratAndhA ca kuhelikA // 6 // dhUmikA + syAnnabhoreNuparyAyArthAtkuhIti ca / rajatAdristu kailAzo'STApadaH sphaTikAcalaH // 10 // 341 1 tadvadarthAH B 2 himadurdinam B 3 kujjaTiB 4 kuheTikA B 5 ca nabheoB 6 pi kuhIti caB ' Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zivaparyAyavAsArthaH kailAso himavaddhasaH / krauJcaH kroJco guhahataH puMsi klIbe yugaMdharam // 11 // api kiSkindha kiSkindhyau vAnarANAM girau dvayam / dakSiNAcala prASADho mAlyavAnmalayo'striyAm // 12 // rauhiNazcandagirivindhyastu jalavAlukaH / veGkaTAdiH kesarI syAtsiMhaH kezavavallabhaH // 13 // sahyAcalastu mUrdhAdristrikUTastrikakucca saH / revodbhave tUpavindhyamekalAmarakaNTakAH // 14 // suvelaH syAtrimukuTa indrakIlastu mandaraH / ujjayanto raivataH syAtsudAruH pAriyAtrakaH // 15 // vAripAtro 'thAstriyAM syAdgandhamAdanamityapi / bhRzyamUko rizyamUko mUrddhanyamadhyagAntakAH // 16 // lokAlokazcakravAlazcitrakUTAdayaH pare / kUTo'strI zikharaM zRGga prapAtastvataTo bhRguH // 17 // mekhalA madhyabhAgoDenitambaH kaTako'striyAm / droNI tu zailayoH saMdhiH syAtprasthaH sAnurastriyAm // 18 // pumAnsnuH syAdatha guhA darI strI kandarastriSu / darivilaM' devakhAtamakhAtaM gahvarI striyAm // 16 // 1 siMharaH kezavallabhaHOk 2 pAtrakaHB 3 tugACk / 4 vileCK Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 3430 ziloccayagatAste syuH pAdAH prtyntprvtaaH| prAgbhArA dantakAstiyaMgadreryAtA bahizca ye // 20 // adhirUDhAdhityakArerAsannA bhuuruptykaa| gireH patatpravAhe syAjjharI jharirubhe striyau // 21 // dvayoro ni:ro nA sphaTikaH sphATikaH pumAn / naryazmA prastaro grAvA pASANazcopalo'striyAm // 22 // striyAM dhRSaddhRzaccApi dRzadRSacchilApi ca / khaniH khAniH khanI khAnI syAstriyAmAkarazca nA // 23 // guJjA striyAM suvarNAdijanmabhUrddhAtukaH pumAn / zukladhAtau pAkazuklA kaThinI khaTinI khaTI // 24 // gairikaM raktadhAtuH syAd girijvarasamudbhavam / girinaddhaM giriNaddhaM girisaMbaddhamityapi // 25 // .. vanAdi mRgapakSyAdi dhAtvAdi sakalaM triSu / kalpadro kezavakRte phalite nAma satphalaiH // 26 // siddhiM gataH prakANDo'yaM dvAdazaH parvatAdimaH / samudraH sAgaraH sindhustariSastAriSo'rNavaH / / lauhityastaraNirdhanaH pArAvAro mahAzayaH // 1 // , samudbhavaHB2 canAdiOK / Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 kezavakRtaH kalpadrukozaH tarISo nabhasaH perurudanvAnpRthivIplavaH / gaGgAdharo mahAkaccho mitadrurdAradazca saH // 2 // daityadAnavazailAnAM paryAyebhyo gRhArthakaH / timyUrmyarthapadAnmAlI kozArthopi palaMkaSaH // 3 // jalaparyAyarAzidhinidhirnadanadIpatiH / pArAvAropyakUpAro mahIprAvaraNArthakaH // 4 // vitatazcandraparyAyajanako yAdasAM ptiH| ratnAkaro'pi jaladastabhedA lavaNAdayaH // 5 // api te syuH surAsarpirdadhikSIrapayomayAH / khakhApidhAna 'paryAyAsindhuparyAyavAcakaH // 6 // striyAM tRptirirApaH strI bhUmni puMsi raso dvayoH / gauH klIbe prANadaM kSIraM vAzcApi salilaM jalam // 7 // kRpITaM kamalaM sAraM kSIraM viSamidaM ghRtam / kabandhamudakaM pAthaH kIlAlaM puSkara 2 saram // 8 // vanaM pavitramamRtaM kaMvalaM ke kulInasam / pAnIyaM pippalaM pIthaM pAtAlaM sarvatomukham // 6 // jIvanaM bhuvanaM yAdaH pAvanaM kSaNadaM dakam / ambvambhaH zaMvaraM toyaM komalaM dharuNaM sukham // 10 // , paryAyA:Ck 2 sara:Ck 3 pAda:Ck Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH ghanaparyAyataH puSpaM nIramarNazca vAruNam / nimnagaM dahanAriH syAtsarilaM karturaM madhu // 11 // daivyaM salaM viSaM yAdaHparyAyebhyo grahArthakam / RtamApo bandhakaM paNa na nA vAri kamavyayam // 12 // kANDo'striyAM ghanaraso narA nArA zrapi striyAm / bhUmni gAvaH striyAM bhUni gauH striyAmapi sarvataH // 13 // irA jaDaM jIvanIyaM calAde saMvaraM kuzam / zivaM zavaM' zaraM klIbe vA striyAM syAduDUruduH // 14 // saraH puMsyatha sAmudraM mRgAdivRSTije jale | zrAzvine jaladairmuktamambu svAtivizAkhayoH // 15 // tatra gAGgaM divyamapi dhAraM syAdantarikSajam / pArthivaM pRthivIjAtaM tatkaupaM ca khanitrimam // 16 // 345 zradbhidaM tu jharodbhUtaM svayaM jAtamatha triSu / syAdApyamammayAdyUhyaM vIcivIMcI striyAM pumAn // 17 // UrmirdvayostaraGgo nA bhaGgo bhaGgi striyAmiyam / bhaGgI ca laharI vIcA laharivormyapi striyAm // 18 // triSvargalaM mahatsu dvau kallolollakAvubhau / 3 puDhe bhedo vacakre bhramazca jalanirgamaH // 16 // 1 zavaMB 2 adbhidaM Ck 3 puTabhedo B 44 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 kezavakRtaH kalpadrukeozaH taTaM triSu pratIraM ca tIraM rodhazca rodhasam / syAdathAstrI paraM pAraM pArepAramavArakam // 20 // pArAvAre parArvAcI tIre pAtraM tadantaram / dvIpo'striyAmantarIpaM yadantarvAriNastam // 21 // zrammuktamastrI pulinaM saikataM sikatAmayam / maryAdA taTabhUmiH 'strI velA syAdavRddhirambhasaH // 22 // DiNDIrobdhikaphaH pheno budabudasthAsakau samau 1 niSadvaro'strI 'jambAlaM tasmiMstu kalilo ghane // 23 // zrapi tu syA syatrayukte paGkaH karvaTiko'striyAm / damaH kardamazAdau ca kUpakAstu vidArakAH // 24 // parivAhaH parIvAho jalocchavAse'tha nimna | gabhIra matalasparza gambhAraM cApyamI triSu // 25 // *sthAghamasthAghaM cAgAdhaM mastAraM triSvamUni ca / tadvastunyapyathottAnamagAdhArthaviparyaye // 26 // anacchaM tvaprasannaM syAtkacca ra malinaM punaH / ki puSpitaM sevyaM zAlUkaM kiTTimaM calam // 27 // dohalaM kaluSaM cAndhamAvilaM tadviparyaye / nirmalaM ca triSUttAnAtpuMsyagAdhajale hRdaH // 28 // 1 strI veleti B pustake nApalabhyate 2 budbudAB 3 jambAlastasmiMstu B 4 syAdhyeva B 5 sthAyamasthAyaM cAgAdhamastAraM B Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 347 sacApya'pravahArthaH syAda bhidyauddhyo 'draho'pi ca / vahaH sarakhAnpravahaH pravAho rodha ityapi // 26 // taraGgiNI sAgaragA taTinI caJcalA dhunii| srotastrinI dvIpavatI talodA hRdinI nadI // 30 // sravantI nimnagA srotyA sindhuH 'sasnutsarasvatI / RSikulyApagA mAtA dhenA kUlaMkaSA ziphA // 31 // apagArNA niriNI rodhazcakAca paarvtii| rodhasvatI samudrastrI hAdinI ca vahA dhuniH // 32 // hiraNyavarNA kaH syAtsarijambAlinItyapi / irAvatI rodhavakrA rujAnAtha trimArgagA // 33 // ' devanadyAzca paryAyA zivaparyAyazekharA / syAtpadI viSNuparyAyAtrisrotA bhISmasUstriyAm // 34 siddhanadyAzca paryAyA dharmadravyapi gAndinI / gaGgA tripathagApi syAtsurA lambagamA punaH // 35 // himAdri paryAyasutA svargaparyAya vApyapi / jahorbhagIrathasyApi prajArthA ca kumArasUH // 36 // yamunAyamyarkasutA kAlindI ca yamakhasA / evaM tApI tu tapanI zaniparyAyatonujA // 37 // pravahAryaHck 2 prahoB 3 sanatBC 4 mAtrAB5 devanayoCk 6 nadyozcaOK . layagamAB 8 vAcyapiB Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 kezavakRtaH kalpadrukozaH revA tu narmadA somodbhavA syAnmekalA dvijA / syAtpUrvagaGgAparyAyA muralAca 'muraMdalA // 38 // syAdarddhagaGgA kAberI vAsiSThI gomatI punaH / godA godAvarI bhImAtpalA pi vyambakeodbhavA // 36 // golA brahmANDasaMbhUtA gautamyatha ca bAhudA / karatoyA sadAnIrA saiva syAttavAhinI // 40 // saita' vAhanyatha zatAddudbhU rapi zitAdam / dvidrI zutu parAetAH striyAmatha vipATa striyAm // 41 // vipAzAtha 'hiraNyAtsyAdvA hurvAhazca zoNakaH / kAJcanAkSI vizAlA ca cakSuH sindhuH sarasvatI ||42|| vedAgrajA brahmasutA lakSajAtA ca vAkpradA / candrabhAgA cAndrabhAgI candrikA cAndrabhAgagA // 43 // A ratheSThA ca rathasthA ca sarayuH sarayUrapi / amoghAtanaye brahmaputro lohitya lohitau // 44 // payoSNayajA bhAratI syAdvizAlA mukulApyatha / " zroghanAdA suveSA ca suprabhA mAnasI hUdA ||45|| cchodA ca punaH ziprA gaNDakI vimalodakA / devatA tathaivAnyA vitasterAvatI zivA // 46 // A 1 mudgalA B 2 gautamI B 3 vAhinyathaCK 4 parAvetAH 5 hiraNyA syACK 6 ratheSTA BC 7 yAvanAdA suveSACK UrvanAdasuSemA B Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 346 vibhAgA devikA rebhA dhanapApA ca madriNI / kauzikInumatI kezA devamAtA kumudratI // 47 // 'devasmRtizca pArNAzA pItA carmaNvatI kadhUH / kuntyavantI veNumatI vidarbhA surasA kuhuuH||48|| palAzinI nandanA ca dhUmA mandAkinI dayA / citropalA citravarNA sindhu rekhArikA tathA // 46 // dazArNA pippalI zyenI "maJjulAvA pizAcikA / kulAmatI zuktimatI sinIvAlI tathAparA // 50 // vINA vaitaraNI bhImA nirvindhyA tRpikA sitA / kRSNaveNA kRSNagaGgA kRSNA kRSNasamudbhavA // 51 // bhayaMkarA kRSNavarNA'thAparA nissdhaavtii| tugabhadrA bhImarathI ghaTTagA sA malApahA // 52 // kRtamAlA tAmraparNI 'pussybhdrotplaavtii| kSamA jambUrvetravatI subhadrA mandavAhinI // 53 // ityAdyAH syuH punarnadyo ghargharAdyAH pare nadAH / sAriNiH kRtrimA kulyA saritsyAdatha ca triSu // 54 // praNAlI jalaparyAyapadavI sindhusNgme| . saMbhedo'tha striyAM bhUmni sikatA api vAlukAH // 55 // , vedaB 2 kapU:Kc 3 rekhoCK 4 maJjalI vA pizAcikIB 1 puSNAB Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 kezavakRtaH kalpadrukozaH pRSanti vindu 'pRSataH pumAMsA vira'SaH striyAm / tIrtho'striyAM puMsi ghaTTaH snAnapAnAvatArake // 56 // puMsi pAnIyavRddhiH syAtplavaH pUropi cApyatha / devikAsarayUdbhate triSu dAbikasAravau // 57 // nAvA tArya tu nAvyaM syAnnautArye vastuni triSu / striyAM puMsi taraNDA tu taraNI taraNistariH // 58 // dvayorirathaH puMsi tarAndhustaraNastarI / poto naurviTaH klIve vahinaM vahanaM punaH // 56 // tarIH plavo bhilo naukA na striyAmuDupolupau / aAkarSopi ca karSaH syAtpunaH klobe sukhAyanam // 6 // tulAdhaTaH patravAlo dvayoH pAdAlakopi ca / polindastvantarAdaNDo maGgo'strI maGginI striyAm // 61 naukAdaNDaH kSepaNI strI kSepaNiH kSipaNiH striyAm / kSipaNyapi tathaiva syAdaritre kenipAtanam // 62 // koTipAtraM syanirabhrI kASThakuddAlakaH pumAn / secanaM sekapAtraM syAd guNavRkSastu kUpakaH // 63 // guNaH puMsi striyAM raJjarvaratrA razmirityapi / vAtapraticchado vAtAdhAro vAtamahApaTaH // 64 // 1 pRSatAHB 6 ghaTaHB 3 viTaHK 4 tariHB 5 karSaHB 6 ghaTaHB 7 bhaGgostrI bhaginIB = daritraMB E kaSTa / Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH sAMyAtrikaH potavaNigyAnapAtraM vahitrakam / vohitthaM' vahanaM potaH potavAho niyAmakaH // 65 // niryAmakaH kSepakastu karNadhAro'pi nAvikaH / potadhAraH potadharo yAnAdau nauH samudriyA // 66 // sAmudriko manuSyaH syAtsAmudraM tadbhave triSu / zrAtarastarapaNyaM syAdAtArastaraNaM taraH // 67 // saMtAraH saMtarastAro'pyatha dustAradustarau / kASThAmbuvAhinI droNI droNi ripi dukhI // 68 // berddhanAvaM naukA'tIta nauke'tinu triSu / matsyaparyAyajIvyarthaH kaivarttA dAzadhIvarau // 66 // 5 351 dAserakotha jAlaM syAdAnAyaH puMsi koTikA / zaNasUtraM pavitraM syAt klIve matsyAdibandhanam // 70 // kupinI ca striyAM klIbe vaDizaM matsyavedhanam / vaDizAvalize strI valizaM vilizaM punaH // 71 // matsyAdhAnI kuveNI syAtkuveNiH kuviNApi ca / eSAM tu paJjarAkheTe palAvazca plavo'pi ca // 72 // pRthuromA jhaSo mIna zrAtmAzyanimiSoNDajaH / kaTakI zambaro mUko valkavAn zakalI dvayoH // 73 // 1 vAhityaM 2 potAdhAraH B 3 dhAroB 4 samudrikAkC 5 zrAtArakC Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 kezavakRtaH kalpadrukozaH visAro matso' matsyo'pi vaisaarinnjleshyau| machaH zalkyatha tadbhadA ekakaNTakamaJjarI // 74 // sahasradaMSTraH pAThInopyavadAlaka' ityapi / mahAmatsyo rUpyavarNo dIrghaH syAdatha lohitaH // 7 // kRSNazalkI zvetakutistAlAGgo matsyarADapi / vRtta vajropyatha punargargaraH pItavarNakaH // 76 // picchalAGgaH pRSTharekhAbahalaH saca zalkakaH / atha bhIruH pRSThagalapuccheSu dvidvipakSakaH // 77 // azalko vRttatuNDo'tha pAlako vRttvktrkH| nAtisthUlo vizalkAGgaH zmazrulo dantavAnapi // 8 // saMdhyayorAtrizeSe ca pracArI "cAzvavarvaraH / kukSau pRSThe ca kaNTAlopyathAnyazchagalaH punaH // 7 // gale dvikaNTakaH zvetaH pRSThekaNTaH suvigrahaH / samAnadIrghavRttaH syAnniHzalkopyatha rohitaH // 8 // raktamatsyo lohitaH syAdrohiH sAlo gaDo galaH / chAlotha naDaje matsye cilicImazcilIcimaH // 1 // khalehaH khalizazcApi"nalamInaH khleshyH| kSIrajAlo'tiraktAGgo nAtidI| na cAlpakaH // 2 // / matsyoCk 2 dAlukaB 3 stAlAgoB 4 vavoB 5 pichiB 6 zaklakaHK valkaka:B 7 cAtha BCC kaNThaH 6 galoNDajaH 10 khalahaHB 11 talaCk Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 353 nAtisthUlaH sa gomedopyatha syAnmahiSaH punaH / sthUlAGgo mahiSAkAraH sthUlazalkaH sa tAluni' // 83 // vitastimAtraH khalpAGgaH sthUlazalkastathAparaH / karNa vezotikRSNAGgo vRttAlpa sthUlacarmyapi // 84 // candrikA " sarpatulyAtha timiryojanavistaraH / timiMgilo mahAmInastimiMgilagilastu saH // 85 // tadgilazcAtha kulizaH 'kaTa' kASThIla ityapi / vajrAbhazcAtha rAjIvaH kRzo dIrghAkRtizca saH // 86 // sasyAjIvastu "rekhAGkaH pATalaH pATalAnibhaH / * nirulo jalapIne syAtsurulA 'lASThitAGgake // 87 // syAnnandI vAralA saiva samudrAdbhaGgikApyatha / sakaNTakazcandrikaH syAtpArzve varttula "ityatha // 88 // phalakI syAccitraphalo vAguso vAgujArataH / 'kuvarIkaGka pRSThI syAdvAjagrIvo madArmadaH // 86 // syAdvayoH zakarI proSThI zvetakAlo jalavyadhe / kaGkatroTotha jhallIzA gAGgeyaH zavarAdhipaH // 60 // jalatAlo'pi ca jJeyaH pari karpUra ityatha / 'jalecaraH khazerotha jalacaJcala ityapi // 61 // 1 9 1 tAlumiCK 2 ghezoK 3 zvAthaB 4 saMyaK 5 tulyo 6 kaTaMCK 7 kASTIla / 8 rekhAGgaHB 8 viruloB 10 loSTi BC 11 ityapiB 12 mada:B 13 zavarICK 14 zerA B 15 kurpUra 45 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 kezavakRtaH kalpadrukozaH sa calatpUrNimA cAtha gaGgATeyo 'jalAnilaH / jalavRzcika izcAkApyatha syAllaghugargaraH // 12 // trikaNTakotha zAlaH syAd gandhAhiH kUcikA dvayoH / "sa syAcchakulagaNDotha brAhmI campaka pAdukaH // 3 // puMstriyormadguraH zRGgI durnAmA dIrghakozyapi / ulupyulUpI culukI culumpI culapItyapi // 4 // sa tu rAjIvasaMjJaH syAdyastrirekhAsamanvitaH / zilIndhraH kacayo rAmo daNDAriH pAkamatsyakaH // 65 // saMkocikA pakSimatsyo viSapucchopyamInaraH / jAtyA matsyA dvidhA jJeyAzcarmajAH zalkajA iti // 66 // pratyekaM te dvidhA proktAH sthUlasUkSmaprabhedataH / drumacarmapinaddhAGgAzcarmajAH zalkavarjitAH // 7 // zalkazuktipinaddhA ye zalkajAste prakIrtitAH / kecitsamudrasaMbhUtAH kecinnAdbhavA iti // 8 // sArazca zRGgAsArazca vaJcilo 'vaalkstthaa| kaNTakAraH saMkucakazcarmajAH sAgarodbhavAH // 6 // kAvAkaH khiriDizcaiva pAThInaH siMhatuNDakaH / ete matsyA mahAkAyAzcarmajA nimnagodbhavAH // 10 // 1 galAnila ityanyatra / galAnilAB 2 indrAko 3 margaraH tri 4 sasyAtaB 5 paDika:B6calupIB7 pAtiBEzcaBE nyalakak ralakaB Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH pATalaH picchakastvekastathAnyo dantapaTalaH / madhyakAyAvimau matsyau nadIjaiau carmasaMbhavaiau // 101 // ' ghAghero gojalazcaiva nidruvazca tathA'paraH / matsyaH kaTarathazceti khalpakAyA nadIbhavAH // 102 // 355 3 paDimAnA mahAkAya H zalkajaH sAgarodbhavaH / 4 * pallA kastomakazceti svalpakAyau samudrajaiau // 103 // 6 mahAzIlaH kalhavazca tADako baDizastathA / paragizca mahAkAyAH zalkajAH saridudbhavAH // 104 // rohitaH svarNamInazca tathA khaMDaliyoparaH / madhyakAyAH sazalkAste balavanto nadIcarAH // 105 // maralistumbaro vaicazalkajA madhyavigrahAH / kolatthazca mahAnadyAH saMgatasya mahIbhRtaH // 106 // SaTsaptayojanaM yAvannadImAyAnti sAgarAt / nadyAM kardamahInAyAM sazilAyAM bhavanti te // 107 // * kovAkAdyA mahAkAyAH sazalkA matsyajAtayaH / zilAsaMkaTake sthAne gambhIre "karakAdayaH // 108 // | vAlukA bahule toye gambhIre rohitAdayaH / sapaGka e ca suvistIrNe pravAharahite hRde // 106 // 8 1 ghAgheroCK 2 mijalazcaiva vivadu B 3 SaDimAne B 4 pallIkaB 5 madhyakAyau B 6 sahAB 7 varge Ck 8 kolatthAzcaB & kAvAkovA 10 kAraB Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 kezavakRtaH kalpadrukozaH pAThInapramukhA matsyA nivasanti sakacchapAH / pASANaprAntavivare nAbhidanodake tathA // 110 // ghAgharastuvaro vAmI nivasanti nijecchayA / nAgastantuH sa banAti prANinaM jalamadhyagam // 111 // matsyAH strIjAtayaH sarve garjadgarbhA hi te smRtAH / sarveSAmudareNDAnAM saMghAto dRzyate yataH // 112 // zizukastu vasADhyaH syAjalAtsUkaramarkaTau / zizumAropyatha punarjalaukA tu jaloragI // 113 // jalokA jAlikA veNI jalAlokA jalATanI / jalaukasaH striyAM bhUmni saivoktA jalajantukA // 114 // jalAyukA jalUkAtha zalkaM valkaM ca valkalam / matsyasya zakalemI syurityapAdA jalecarAH // 115 // zizumAro mahAGgaH syAtsvalpAGgazculakI ca saa| nakrastvambukirATaH syAtsa ca vADavahArakaH // 116 // ambunaH kaNTakabhaTau vajrAkArazarIryapi / etasya bhede kumbhIro makarasture jhaSAzanA // 117 // hRdagrahosidaMSTraH syAnmarolirjalarUpakaH / jalAplavA khunakulaviDAlazunakA api // 118 // 1 piB 2 bharoB 35caB 4 plavAB Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 357 kacchapaH kamaThaH kUrmaH koDAghriH paJcaguptakaH / maNDUko darduro bheko varSAbhUrdaduMraH plavaH // 116 // varSAnando 'gADhavAH zAlUraH koka ityapi / plavaMgamazca zAlUraH sAluzcApi pravaMgamaH // 120 // vyaGgaH plavaH zilI bhekI varSAbhvI ca DulirDalI / harinetraH kulIraH syAt kalIraH karkakarkaTau // 121 // bahiHkuTIcarastiryagyAnaH syAdatha ghughurI / mRt kirA vAriparyAyakRmiH strI jalamakSikA // 122 // "ityete pAdinotha syuH kozinaH zuktikA striyAm / muktArthAnmAtRparyAyA mahAzuktizca mauktikAt // 123 // zuktayApi ca muktAyAH sphoTotha kRmisUrapi / kSudrazuktizca puTikA jalArthAcchuktirityapi // 124 // "zambuko'pi ca zambUkaH zAmbUkaH zambuko daraH / zaGkhorNavabhavaH kamburastriyAM pAvanadhvaniH // 125 // antarvakko mahAnAdastri rekho'pi ca susvrH| haripriyo'pi dhavalopyatha syAt kSullako'paraH // 126 // tudrazaGkhaH zaGkhanakaH zambUkonyo jalodbhavaH / kRmizaGkhazca jalajajantuH kRmijalodbhavaH // 127 // gUDhavarcA ityanyatra 2 dulidulIB 3 mRtkurAkA 4 ityekaB 5 zambuka ityApardhadvayaM pustake nAsti 6 sambUkaHB 7 yAvanaB 8 rekhAB | zaMkhakoB Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 kezavakRtaH kalpadrukozaH mahAkapardo bhallUkaH kapardo'strI varATakaH / carAcaracaro varyo bAlakrIDanakazca saH // 12 // hiraNyaHzveta iti ca bahavo'nye calecarAH / puMsyevAndhuH prahI kUpa udapAnaM tu puMsi vA // 126 // kArottarazca vInAhI prahiH syAdandhakUpake / karkarAndhurjalASThAvI' kUpikA tu jalAmbikA // 130 // udghATako ghaTIyantraM syaadaavtorghttttkH / astrI nipAnamAhAva upakUpajalAzaye // 131 // nemirnemI trikA tantrI vInAhoscyAsyabandhane nAndIpuTo nAndImukho gataH khAtopi kevaTaH // 132 // avaghaTTAvaTau tulyAvatha puSkariNItyapi / dIrthI strI yaSTikA vApI vApizcApi striyaamubhe||133|| mInagodhyapi vezantaH svalpe sarasi palvalaH / anyAkhAtaM devakhAtamakhAtaM punapuMsakam // 134 // syAdastriyAM talaM tallaM taTAko'strI taDAgavat / padmAkaraH pumAn klIbe sarasaM ca saraH punaH // 135 // kAsArastatra mahati sarasI syAt striyAmiyam / kheyaM tu parikhAdhAraH khAnikA jaladhAraNam // 136 // 1 chIlAB 2 nAndiB Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 356 ' syAdAlavAlamAvAlamAvApo'strI dvijapriyA / kedAraH syAt kardamilaH sa coktaH pAMzumardanaH // 137 // kuzezayaM gandhasomaM kuDmalaM puSkaraM nalam / mahotpalaM tAmarasaM rAjIvaM zrIkara punaH // 138 // syAtsaraHsarasIpaGkaparyAyebhyo ruhArthakam / ebhyo janmArthakaM cApi jalArthAdapi jArthakam // 136 / / visaparyAyapuSpArthaM kRSNaparyAyakandakam / lakSmIparyAyasadmArtha kandorTa dinahAsi tat // 14 // zatAtsahasrAtpatrArtha kamalaM kumudaM tu tat / kumucca zAradaM puNDarIkaM kairavamityapi // 141 // rakte tu syAt kuvalayaM kuvelaM kuvalaM kuvam / syAdutpalaM kokanadamaravindamathAparam // 142 // indIvaraM tu nIlAbjamindirAvaramityapi / kAvAramISat zvetaM tu nalinaM syAdatha striyAm // 143 // syAtpamaM kiMcidAraktamISannIlaM tathotpalam / eSAM tu vallI nalinI visinI puTakinyapi // 144 // nAlIkinI nalininI kamalinyapi pdminii| eSAM bIjaM tu gAloDyauM padmArthA dakSa ityapi // 145 1 sthAnAlavAlaCK sthAlAlavAlaB / 2 dalAB 3 gAlAB 4 dRSaB Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH striyAM krauJcAdanI krauJcA zyAmA pdmaarthkrkttii| nAlo'striyAM striyAM klAbe mRNAlaM tu mRNAlikA // 146 // SabisaM bisatanturnA padminyarthAdruhaM ca tat / zAlUkameSAM kandaH syAt padmamUlaM 'kaTaH pumAn // 147 // jalAlUkaM sUraNa nA karahATaH ziphA striyAm / anuSNamutpalaM klIbe nalaparyAyanAmakam // 148 // rAtriparyAyapuSpArtha zItalArthAjalArthakam / . himaparyAyapadmArthamatha syAt kumbhikA punaH // 14 // pRznikA parNikA vAriparyAyebhyaH parA striyAm / mUlikA parNikA cAthAstriyAM zaivAla zevale // 150 // zevAlazcApi zepAlaH zIpAlaH zaivalo'striyAm / zaivalaM zIvalaM tulyauM vAricAmaramityapi // 151 // nAlI nAnA nAlamapi nAlaH kesarakesarau / puMsi klIbe'tha nAlIkaM nAlikaM nalinaM nalam // 152 // visaMDakaM tu "lavila 'zRGgATo vaarikubjkH| astriyAM zaNDaSaNDau dvAvabjAdInAM kadambake // 153 // ziphA striyAM kandamastrI ziphAkando'pi vA striyaam| visaM triSu mRNAlo nA korakaH punnapuMsakaH // 154 // kadaH 2 jalAlUkaHB 3 zevalauB : lavisa 5 zRkSAroCk 6 cAB Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 361 saMvartikA tu saMvartiH saMvartI nvptrypi| tatkarNikAmadhyagatabIjakozo varATakaH // 155 // kalpadrau kezavakRte phalite nAmasatphalaiH / trayodazaH prakANDo'yamabdhyAyaH siddhimAgataH // 156 // samudrAdiprakANDaH (itipUraNapramukhakANDapUraNam) adhobhuvanapAtAlavalisadmArthakAni tu| vaDavAmukhaparyAyaM rasAparyAyatastalam // 1 // nAgaparyAyalAkA syAdadho'vyayamityapi / rokaM virokaM chidraM ca randhra zvanaM ca puMsi vA // 2 // khanaM daraM ca vA puMsi suSI suSirubhe striyau / atalaM vitalaM caiva sutalaM ca talAtalam // 3 // mahArasAbhyAM ca talaM pAtAlaM syuramUni SaNa / tatra syustriSu sattvemI syAtklIbe tamasaM tamaH // 4 // andhakAro'striyAM dhvAntaM tamitraM timiraM punH| nizAparyAyacarmArthaM bhUcchAyaM ca rajobalam // 5 // dikaNTako viyatiH khatvagvRtro'pyadarzanaH / nizAparyAya'rAgArtho dinaparyAyakesaraH // 6 // i tra B : // 4 // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 kezavakRtaH kalpadrukozaH khaparyAyaparAgArtho viydbhuutirdigmbrH| klIbe dinArthAdaNDArthaM nIlapaGkArthamityapi // 7 // andhaM tamondhatamasamandhAtamasamityapi / kSINaM tamovatamasaM viSvaka saMtamasaM ca tat // 8 // bhuvi zvabhre dvayorgartA'vaTiH syAdavaTo'vaTu / kAleyA danujA daityA ye cApyanye suradviSaH // 6 // sarpA nAgAzca te sarve sarvapAtAlavAsinaH / suraparyAyanajpUrvA dityapatyArthavAcakAH // 10 // te pUrvadevaparyAyA 'indraparyAyavairiNaH / kazyapApatyaparyAyAH pAtAlArthAna hArthakAH // 11 // yajJaparyAyazatrvAH kSaNa dRSTimuSopi ca / tulyA etaizca kAleyA dAnavA vedavidviSaH // 12 // avatAstAmasatapazIladharmArthavairiNaH / zrAdidetyo hiraNyAkSo jyeSThaH kazyapasUnuSu // 3 // daityAdindraparyAyaH pUrvadevArtha ityapi / hiraNyakazipurdaityau hiraNyAkSAnujArthakaH // 14 // kayAdhUrasya patnI syAtprahalAdAdyAH sutAzca te / kAyAdhavazva prahalAdo hAdaH saMhAdasaMjJakaH // 15 // 1gatoB 2 varaHBACK rAB prabhAvoB Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH anuhalAvazca te imAdAstatputrairivamAvRtam / virocanastu prAhalAdirvalirvairocano'pi ca // 16 // vairocanizca dIrghAyurdAtA vANastu tatsutaH / zaivAtha vRSaparvA tu vRSaparvotha zambaraH // 17 // saMvAropyatha 'mAyAvI syAnmayaH kAlanemini / kAlanemiritItyAdyA daityakAleyadAnavAH // 18 // raktabIjaprabhRtayo vaipracittA zrathApare / nivAtakavacAdyAH syuH kAleyA asurAzca te // 16 // eka kyA punardaityA mahiSAdyAstathaiva ca / zranantAH sarva evaite sarve devavirodhinaH // 20 // kalpadrau kezavakRte phalite nAmaluMvakaiH / siddhiM gataH prakANDo'yaM pAtAlAhazcaturdazaH // 21 // pAtAlaprakANDaH 363 sarpo darvIkarazcakI kuNDalyAzIviSazca saH / vAyuparyAyabhakSArtho lelihAno viSAyudhaH // 1 // catuHparyAyakarNArthI vilArthAcchrayanArthakaH / pi vyAho darvi karo darvI dhRddavibhRtphaTI // 2 // 1 mAyAyIk 2 keAjakRte phakSite nAmaluMbakairiti kevalaM B pustake harapate 3 bhU Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 kezavakRtaH kalpadrukozaH phaNAdharaH phaNadharaH phaNAvAnphaNavAnapi / bilavAsI bilevAsI gUDhapAdo bilekSayaH // 3 // cakrI bilazayazcApi kuNDalI vyAlabhoginau / pRdAkuH kaJcakI vyADaH kumbhInasasarIsRpau // 4 // kAkodaro dandazUko viSArthAddhodharo'pi ca / * bhujaM bhujo'roraMjihmapatrebhyo go gamaH phaNI // 5 // dve dIrghAdasanArthaH syAllelihAnazca puSkaraH / gUDhapAdIrghapRSTho'hiyohIrazca kadrujaH // 6 // zeSastu nAgaparyAyarAjArtho'nanta ityapi / viSNuparyAyazayyArthaH sahasraphaNabhUdharau // 7 // sitapaGkajacihnaH syAdAluko gaura ityapi / jyeSThaH kadrutanRjAnAM sarparAjastu vAsukiH // 8 // zveto nIlasarojAGko lohitAGgastu takSakaH / svastikAGkazirA zvAtha mahApadmotizuklakaiH // 6 // dazabhirbindubhiryuktazirAH pIta sitAM gale / dadhacchandu sadRzA jvAlAdhUmasamazca saH // 10 // kAlIyaH kAliyastulyau kRSNapAdArthacihnite / zraddhendu mauliH kuliko'thApare kambalaH punaH // 11 // , rorara 2 kadra B / 3 zcApiB 4 zitoB sitA iti pAThaH syAt 5 sahazo iti pAThaH svAt 6 mauliCk Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 365 balAhakazcAzvatara ityaadyaasttkulaadhipaaH| tattallakSaNasaMyuktAstattatkulasamudbhavAH // 12 // rAjaso bhujaGgArtho bhogI syAdatha vAhasaH / cakrI maNDalyajagaraH pArIndro'jagilaH zayuH // 13 // striyAM inbhUrmArgabhitsyAvalUtotha 'tiliNskH| gonAso gonaso'pi syAd ghoNasothAlagardakaH // 14 // jalaparyAyasArthaH samo rAjilakuMDubhau / mAtulAno mAtulAhirdvimukhaH puMsyahIraNiH // 5 // ahIraNI cAtha punarbhANDa puSTastu kokilaH / kandalAntothAzvalAlA striyAM sa brahmajihmagaH // 16 // nirmokarahite tatra nirmukto muktakaJcukaH / kukkuTAdiH kukkuTAbho varNena ca raveNa ca // 17 // nAgAH sarve kAdraveyAH sapAdA apadAzca te / sakarNAH karNarahitA mukhabAladharAH pare // 18 // ityAdayo bahuvidhA vyAlAH paataalbhuucraaH| sI tu sarpiNI cAtha syAdAheyaM tripUta ca // 16 // viSAsthyAdi syAdatha ca phaTAyAM tu phaNA dvayoH / sphuTA sphaTA darvi davyau bhogastri pvatha varmaNi // 20 // tilisakaHB 2 hI dviB 3 pucchaB 4 SvasyaB Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukeozaH bhogastriSvahi kozastu nirmokaH kaJcuko'striyAm / garostrI garalaH cveDo garalaM viSamastriyAm // 21 // striyAM viSabhede tu hAlAhalahalAhale / halAhalaM hAlahAlaM zauklikeyaM ca na striyAm // 22 // sauktikeyotha saurASTrakaH' syAtsArASTriko'pi ca / vatsanAbhazca kAkolaH kAlakUTaH pradIpanaH // 23 // brahmaputra dArakazca puMsi klIbe matA zramI / hicchatro meSazRGgaH kuliko madhusikthakaH // 24 // indro lAGguliko viSNu liGgapiGgalagotamAH / musta' ko dAlavAdyAH syurathAnye jaGgamAH punaH // 25 // syurhagdaMSTrAviSAnAgAH pucchalo mamahAviSAH / vRzcikAdyAH punarlomaviSA vyAghrAdayaH punaH // 26 // lAlAviSAzca lUtAyA ' trApA nakhaviSAH punaH / kAlAntarAdhikaviSA mUSakAdyAstataH pare // 27 // dUSIviSaM kRtrimaM syAdavAryamauSadhaM vinA / zrAzI zistAludaMSTrA jiyorantarAlagA // 28 // kathAprasaGgastu viSAdvaidyo gAruDakazca saH / jAGgalyathAhi tuNDastu vyAlaya| hyAhituNDikaH // 26 // 6 366 1 kazvasAB 2 nArada B dAradaH zrama 3 visphuB 4 kandAB : mAthA B 6 kAB Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 367 purI bhogavatI caiSAM bhoginyo nAgakanyakAH / kalpadro kezava'kRte phalite nAmasatphalaiH // 30 // sarpAdimaH paJcadazaH prakANDaH siddhimAgataH / nArako narako'pi syAnnirayo durgatiH striyAm / tadbhedA stapanAvIci mahArauravarauravAH // 1 // striyAmavAcI tadbhadepyatha saMhAra ityayam / saMghAtaH kAlasUtraM ca tatra sattvAstunArakAH // 2 // "arApyandrI kAlakarsa syAdalakSmIzca nitiH / akaM duHkha maghaM kakRcchra bAdhanamityapi // 3 // syAtpIDanaM viDahanaM pIDA pIDizca pIDyapi / atirAtirvyathA pIDA bAdhau puMsi striyAmubhau // 4 // viSTirAjUH kAraNA tu yAtanA tIvravedanA / 'yAcanAthAmanasyaM syAdAmAnasyaM prasUtijam // 5 // bhIla "mAbhIlamapi cAmISAM vastuni ca triSu / mahApApakRtaH pretAH paretA 'ativAhikAH // 6 // kRte phalite mAmasatphalairiti kevalaMB pustake'sti 2 vIcIB 3 marvAcIB bhArApyondrI01B 6 stuB masamiti pAThaHsarvatra pIDaB pAcatAyAB 1.mAnIB 11 prAtiBOE vAhikI B Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 kezavakRtaH kalpadrukozaH durbhogabhoginaH kliSTA bhoga paryAptajIvinaH / kalpadrau kezavakRte phalite nAmasaphalaiH // 7 // nArakAdyaH prakANDo'yaM SoDazaH siddhimAgataH / jino'kaniSThago buddhaH sarvadarzI mahAbalaH / sambuddhaH karuNAkUrcA mArajillokajicca saH // 1 // dazAhaH zrIghanastApI bahukSamaguNAkarau / trimUrtirdazabhUmIzaH khazayo vRddhavAdyapi // 2 // . mahAmukho vizvabodho mahAbodhirahaMmuniH / 'dvAdazAkSo vItarAgaH zvetaketurmahAmuniH // 3 // dharmacakro dharmarAjaH sarvajJaH sugataH svavit / vAgAzaniH kRza dhanaH paJcajJAnastathAgataH // 4 // samantabhadro bhagavAn dharmakAlaH subhASitaH / SaDabhijJo dazabalo vyomAbhastIrthakRnmuniH // 5 // sarvArthasiddhaH saMgupto gautamaH kalizAsanaH / zauddhodaniH zAkyamuniH siddhaH zAstA vinAyakaH // 6 // 1 paryApti ra nAma satphalairiti kevalaMB pustake'sti 3 raharmuniHB 4 dvAdazA" B 5 khavitra 6 mi.B Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH .. 361 arkabandhurdharmadhAturjitAriH kevalI vitH| mahAzramaNazca punarmunIndrorhansamo'pi ca // 7 // mAyAdevIsutazcakrI dhareyopi ca bAhulaH / kSINASTakarmAdevAdhidevaH 'zromo jinezvaraH // 8 // tIrthaMkarastIrthakarastApI pAragatazca saH / parameSThA vItarAgaH svayaMbhUH puruSottamaH // 6 // kalpadrau kezavakRte phalite nAma stphlaiH|| jinaprakANDaH saMpUrNo jAtaH saptadazaH zubhaH // 10 // kalpadrau kezavakRte phalite nAma stphlaiH| prakANDaiH saptadazabhirbhUmiskandha upasthitaH // 11 // suparvANo devayavaH zAntA vRndArakAH surAH / svapnamRtyujarAvyAdhiparyAyaparivarjitAH // 1 // "subalAH pUjitA devAstridazAzca cirAyuSaH / barhiHparyAyavadanaparyAyA bhUbhavazca te // 2 // svAhAyajJasudhAnAM ca paryAyebhyo'zanArthakAH / mRtyuparyAyanapUrvA dividyunabhasaH sadAH // 3 // , prAptera zrAmoB 2 kRte phalite nAmasatphalairiti kevalaMB pustake dazyate 3 luMvakaiHB 4 vandArakAHB 5 suralAHB 47 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 kezavakRtaH kalpadrukozaH lekhA nilimpA gIrvANAH svargiNo maruto diteH / zrapatyapratyayArthAH syustasyAH putrArthavAcakAH ||4|| daityadAnavakAleyavairiparyAyavAcakAH / tridivArthAtsyurIzAnA ' vayunAH kAmarUpiNaH ||5|| vA puMsi daivatAnyevaM dRgviSA devatA striyAm / api te syuH sumanasa zrAjAnAH karmajAzca te ||6|| nAmA tvaditirdevaparyAyajananItyapi / zrAdityAvizvavasavastuSitAnila bhAsvaraH ||7|| mahArAjikasAdhyAzca rudrA eSAM gaNAH kramAt / dhAtA mitroryamA pUSA zakrozo varuNo bhagaH ||8|| tvaSTA vivasvAnsavitA dvAdazo viSNurityatha / RturdakSo vasuH kAlakAmau ca dhRtimAnapi // 6 // manujo rocamAnazca syAtpurUrava zrArddhavaH / dazakoyaM gaNothAyastvanalazcAnilo dhruvaH // 10 // dharaH prabhAsaH somazca pratyUSazca vRkoSTakaH / bhuvano bhAvanA dakSaH sujanyaH sujanaH kratuH // 11 // suvarNavarNaH prasuto vyasutazcAvyayo daza / ekadvitricatuH paJca jyotirdvitrIndra ityapi // 12 // 1 punAH B 2 rityapi / 3 zrArdravaHK zrAdrayaH B : B pustake prasuto ityanantaraM pUrvoktaM barhiH paryAyetyAdyardhatrayaM likhitam / Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 371 tatAbhikhyaH pratisakRnmitazca saMmito''mitaH / mRtajitsatyajinmitraH zyenajitpurujitaH // 13 // atimitraH suSeNazca mRtadhAmA parAjitaH / varuNo vidhRto dhAtA mahAtejA vidhAraNaH // 14 // dhruvo mitAzanaH zaktiH krIDanonyAdRzo muniH / etAhagIhak zarabho dhAturUpo virADgayaH // 15 // anAdhRSyo vapurvAmaH kAmo bhImaH saho dyutiH / kSipo vimukta ekAnapaJcAzo gaNaAnilaH // 16 // vahaH syAtprotsaMviparAparibhyazca vahaH prH| eSAM tu saptasaptAnAM saptakaH saptako vahAt // 17 // zrAtmA hyAzumato dakSo "juSaH prANastathaiva ca / haviSThazca gaviSThazca navako bhAsvaro gaNaH // 18 // pradyumno vidyutaH zveto vajrapakSo balAhakaH / zatajihvo hiraNyAkSaH kumudo vijayAkRtiH // 16 // sugandhiH pUrNimAsazca paurNamAso yamopi ca / valAkazca suvIrazca mahArAjikasaMjJakaH // 20 // gaNaH paJcadazothApi naro nArAyaNastataH / haMso nayazca prANazca manograhajagaddhitau // 21 // , mitaHB 2 dhAtugISoB 3 virAhuSa:B virAhUyaH 4 jussmaayB| Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 kezavakRtaH kalpadrukozaH hayo vAtazca sAdhyAnAM navako gaNa IritaH / ajaikapAdahirbudhnyaH pinAkI cAparAjitaH // 22 // kapardI bhuvanAdhIzo bhagaH sthANurvRSAkapiH / girizo vIrabhadro'yaM rudaikAdazako gaNaH // 23 // vidyAdharApsaroyataratogaMdharvakiMnarAH / pizAco guhyakaH siddho bhUto'mI devayonayaH // 24 // vidyAdharAstu vidyAdhAH kAmarUpAH kalAvidaH / jImUtavAhanAdyAste gandharvebhyo'varAH smRtAH // 25 // athAkRtyaH zobhayantya 'Uo vikurayo rucaH / prApnu vatyo'mRtaruco vegavatyazca bhIravaH // 26 // rocayantyo babhravazca bhuvazcetyapsarogaNAH / striyAM bahuSvapsarasaH svarvezyA urvazImukhAH // 27 // sparzAnandA ratimadA api syuH sudyaatmjaaH| uruvAzinyurvazI syAdUrvazyuruvazI kvacit // 28 // anuttamA surUpA ca sukezI ca manovatI / menakA sahajanyA ca parNAzA puJjikasthalA // 26 // RtusthalA ghRtAcI ca vizvAcI pUrva vittikaa| paJcacUDA sAmavatI citralekhA ca suprabhA // 30 // / UrdhyA vekurayoB 2 vantyo'mRtaduvoB 3 idamadhaiMB pustake na spaSTam 1 paryAsyAB 5 cittakAC Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 373 mizrakezI sugandhizca vidyutsparzA tilottamA / adRzyA lakSmaNA kSemApyasitA rucikA tathA // 31 // suvratA ca subAhuzca subodhA suvapustathA / puNDarIkAnudArA ca 'sudArA surasA tathA // 32 // hemA sarasvatI kAmA kamalApi ca sUnRtA / sumukhA haMsapAdA ca vAsorI ratilAlasA // 33 // ityAdyapsaraso yakSA meghavarNaH kSamAkaraH / yamo daNDaratho bhImaH padmacandrazca maulimAn // 34 // pradyoto bhUtimAnbhavyaH ketumAnatha raaksssaaH| hetyazcaiva prahatyazca salilendrasukezinau // 35 // naikaSeyo yajJahA syAtsUryo vidyudrudhastathA / rasano vyAla iti cAthApi gAndharvako gaNaH // 36 // citrAGgadazcitrarathazcitrasenoGgirAH kaliH / UrNAyuraprajaH soma ugraseno hahA huhuH // 37 // hAhA huhuH punarapi keSAMcana mate'vyayau / kecidghohAhuhU mitrau hahAhUhU punazca tau // 38 // vizvAvasuH sUryavarcA nadIcitrazca tAmrakaH / durAdhizca zucihaMsastRptiH parjanya ityapi // 36 // 1ndhIcaB 2 viyutparNAB 3 rucirAB sudhArA 4 vAsIrIrataB Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 kezavakRtaH kalpadrukozaH vRSaparvA nAradazca parvatazca' narazca te| samA gandharvagAndharvadivyagAyanagAtavaH // 40 // zratha kiMpuruSAste syuH kiMcitpuruSalakSaNAH / chAgAzcaiDaka paryAyamukhaparyAyazabditAH // 41 // sUcyAsyA vAnarAsyAzca pizAcA nAmato gaNAH / duHpUraNA viSAdAzca jvalanAH kumbhmaatrkaaH||42|| aGgArakAH pratuNDAzca upavIrA' ulUkhalAH / 5akarNAzcakrakhaNDAzca pAMsavaH pAtrapANayaH // 43 // skandanAzca vituNDAzca vipulAzcAtha guhyakAH / mahApadmazca padmazca zaGkho makarakacchapI // 44 // mukundakundanIlAzca kharvaH siddhAstvataH purH| sarvAnubhUtirgaNimAnmaNibhadrazca nandanaH // 45 // susiddhaH sumanAH zaGkhaH kaNDUtirvasumAnapi / piGgAkSazcaturazcAtha bhUtAnAM tu gaNAH punaH // 46 // 'viparItakarA dAntAH sarvajJAH sarvadarzinaH / nAnAprakAravadanA nAnAbAhuzirodharAH // 47 // catuSpathapathATTAlazUnyAlayakRtAzrayAH / kakubhA tu kakupakASThA digdizA haritA harit // 48 // , parvataH kiMnarAzca te 2 zveDakaCK 3 durvidAzcaB 4 upavIzaB 5 karNACK 6 vipriite|| pamAna Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 374 sUryaparyAyodayArthA 'prAcI pUrvA ca maGgalA / , dakSiNAvAcyapAcI ca pazcimA tu pratIcyapi // 46 // sUryArthAdastaparyAyA'thodIcI tvaparAjitA / indrAgniyamarakSombuvAyuzrIdapinAkinAm // 50 // paryAyato'pi tasyedamIbantAH syuH krmaadimaaH| airAvataH puNDarIko vAmanaH kumudoJjanaH // 51 // puSpadantaH sArvabhaumaH supratIkazca diggajAH / kariNyo'bhramuH kapilA piGgalAnupamA kramAt // 52 // tAmraparNI zubhradantI 'vAmanA caaanaavtii| raviH zukro mahI sUnuH svarbhAnurbhAnujo vidhuH // 53 // budho bRhaspatizceti kramAdikapatayo grhaaH| 'klIbAvyayaM tvapadizaM dizormadhye vidika striyAm // 54 // vidizA'padizA kASThA copadik syAdataH punH| abhyantaraM tvantarAlaM dvayormadhyagataM ca yat // 55 // digaikye cakra vAlaM tu cakravADaM ca maNDalam / yathAparetarA pUrvA tathA pUrvetarAparA // 56 // yathottaretarApAcI tathA'pAcItarottarA / apAgbhavamavAcInamudIcIna mudagbhavam // 57 // 1 vAcICK 2 cApyapAcIB 3 rakSo va (vaH varuNaH ityarthaH syAt) 4 cAGganeti pATho'nyatra 5 klIvetyardhadvayaM kevalaMB pustake dRzyate, dikasyAdataH puna itira pustake pUrvazloke eva dRzyate 6 vAtaMB 7 mudAbhavam B Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 kezavakRtaH kalpadrukeozaH pratyagbhavaM pratIcInaM prAcInaM prAgbhavaM punaH / sArvadikkaM tu dizyaM syAdamUni triSu tadvati // 58 // yAmAdvairaSTabhiH 'sUryamIzAnyAdidizaH kramAt / zrAprAtaH prAtarArabhya bhunaktyaGgAriNI ca sA // 56 // bhuktojjhitA bhujyamAnA jvalitA copadhUpitA / etAH seopadravAstisraH paJcAnyA nirupadravAH // 60 // mAdityA vasavo rudrA atra vaivasvatentare / 'gaNAstrayazca devAnAM zucirindra iti kramaH // 61 // zrAjAnAH karmajanuSaH sarve devagaNA iti / kalpadrau kezavakRte 'bhuvaskandhe dvitIyake // 62 // sAdhAraNaH prakANDo'yaM prathamaH siddhimAgataH / iti aSTAdazaprakANDaH / dhanaMjayognirjvalana vItihotroJcatiH zivaH / juhurANaH zuSma ghAsirhavyavADa damunA vasuH // 1 // saptArciH pAvano' vahnirvizvapsA vAyuvAhanaH / kRpITayoniH kutapo raktavarNastanUnapAt // 2 // 1 sUryetIzAB sUryaIzAnyAdIti pAThaH syAt 2 bhuktavo B- 3 gayA ityardhaB pustake nAsti 4 svargaskandhe maneAhareCK 5 zira: B 6 barhi vizvabhAvAyurAhanaM B Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 377 chAgArthavAhanArthaH syAjAtavedA ussrbudhH| / dUto vaizvAnaro mantrI dIdhitiH svarNasaptayoH // 3 // barhiH zuSmA kRSNavAM svAhApativirocanau / zrAzrayAzo bRhadbhAnuH 'zikhAvAnbhUniketanaH // 4 // hiraNyaretAH kapilo nAciketo vibhaavsuH| samitpIthaH zucipatistamovairyAzuzukSaNiH // 5 // klIbe'pAM pittamappittaM jyotirhihavizca ssnn| api vAyu sakhAnantaH pAcanaH pAvanonalaH // 6 // barhiH zuSma udarciH syAbahulo havyavAhanaH / agnihotrognizuSmA ca babhruH zukrazca pAvakaH // 7 // zrAzrayAzopyAzayAMzo havyAzaH shuciraashirH| zociSkezaH zamIgarbho vizvapsazca samantabhuk // 8 // parparIko rohidazvo vasurvAyu sakhA hrH| uparbhubahalo havyaH kRzAnurjAyaviryasuH // 6 // dhUmadhvajazchAgaratho hutArthAdazanArthakaH / / balidIptazcordhvagatirdamUnAzca vibhAvasuH // 10 // 'dhuH kaH karkazca dasmazca zoNo dhiSNyazca bhaaskrH| tutthaH zreSThazca yajJazca tamohA haumiredhatuH // 11 // :zikhAnmuni ca ketavaHB ra bahi'B0. 3 sakhoB4 sakhAB KOR 19:CK STOK Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH syAdabhuvanyuzca dhamanazchidira: 'suziro'pi ca / piGgalazcakravADo devatADeo vRSAkapiH ||12|| 378 mitro mahAvIraH pazuparyAyataH patiH / jalendhanAbdhilakSyagni 'raurvazca vaDavAnalaH // 13 // saMvarttako vADavaH syAdvaDavAmukha ityapi / vanavahnirdavo dAvaH skandhAgniH sthUlakASTha dhak // 14 // 'gastu karISotthazchAgalo'tha tuSeodbhave / kukUlaH 'kUka lo'pi syAnmurmurotha citAgate ||15| kravyAdotha tRNodbhUte syAttaratsama ityapi / jvalataH prodgatakaNe syAtAM 'surakuSkare // 16 // triSu sphuliGgo dhUmastu vandyarthebhyo dhvajArthakaH / bhambho'mbhaH sUrmarudvAhaH khatamAlo'striyAM starI // 17 // jImUtavAhI dhUmro nA karamAlaH sugandhini / garvAdibhava dhUpa dhAraNAdIndriyatarpaNaH // 18 // dhUmadhArAdhUmalatA laMghUma dhUmaje male / 10 tRNAdau sthite tatra dhUmAGgotha kalA 'daza // 16 // dhUmrArci rUSmA jvalinI jvAlinI visphuliGginI / suzrIH surUpA kapilA havyakavyavahe api // 20 // 1 suziroCK 2 piGgalazcakravADopiB 3 raurvazcetyacaratrayaMKC pustakayormAsti 4 TakaB 5 hegalaCK hegaNa B trikANDAdau chagaNaH 6 kukuloB 7 suSkarakuSkarau B sphuliGgAbhaH B 10 dhUmrAna 11 daCK 12 rUkSma 13 kavye B Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 379 agneHpriyA khadhA svAhA stavyagnAyyasya rohitaH / azvA vidhUme jvalite kASThAMzeGgAra ityapi // 21 // iGgAlopyatha nirvANe kokilaH sarase'rase / striyAM rakSA vibhUtiH syAt klIbe bhasitabhasmanI // 22 // agnyucchiSTaM pumAnkSAraH sAmijvalitadAruNi / alAtamulmukaM tulye svyarcayo hetayaH zikhAH // 23 // zrI tadvastriyAM klIbe'pyarci jvAlA striyAM pumAn / striyAM mahatyAM tasyAM tu jhalakkA ca bhabhakkayA // 24 // yAlAtasaMbhavA solkA'thAgneH svecchodbhavAH kaNAH / triSu syuratha saMtApaH saMjvaro'tha' jalAdikAt // 25 // prataptAdudbhave puMsi bASpa USmazca puMsyayam / kalpadrau kezavakRte bhuvaskandhe dvitIyake // 26 // bhUsthadevaprakANDo'yaM dvitIyaH siddhimAgataH / sparzanaH kaH samIro yaH sparzano mAruto nbhH| vAyustato mAtarizvA harirAtmA vahazca vAH // 1 // 1 jvalAB 2 USmA pumAMzca SaNaCK anayoASpa iti nApalabhyate 3 kezavetyAdidvitIyake ityetadantaM kevalaMB pustake dRzyate 4 pa:CK Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 kezavakRtaH kalpadrukozaH 'mRdAkuH paJcalakSmA ca vizvapsA ajiraH punaH / dhArAvalIrau khazvAsaH kSipaNuzca jagabalaH // 2 // dhUlidhvajo baladevo mahAbalamalimlucau / caJcalazcapalaH prANaH saMharSaH pravaho vahaH // 3 // pRSadazvo gandhavaho jagatprANaH samIraNaH / sadAgatirgandhavAho niHpAvazcAzugonilaH // 4 // shucirnbhkhtpvnpvmaanprbhnyjnaaH| vAho marullohaghanaH pazcimottaradikapatiH // 5 // zvasanaH zvasino vAtizcalazcApi jagat jagat / mahataH pRSatAzvopi zarayurmedhakArakaH // 6 // zItalo jalakAntAro meghAriH smRmaro'pi ca / pRznyAkulazca vAtUlo vAtagulmaH' prakampanaH // 7 // api vAto mahAvAyurnidAghasamayAnile / cArArthAdvAyuparyAyo jhaJjhA' prAvRDUbhave'nile // 8 // dAkSiNAtyastu vAsantaH sa coktaH malayottaraH / zrAH saGginI ca vAtAlI syAdvAtyA vAtamaNDalI // 9 // vAtodbhavaM tu vAtUlaM triSu dravye gate'pare / prANAdayo dazAGgasthAstattatsthAna samAzrayAH // 10 // - 1 saptakuSTaHB 2 dharAvalICB dharAcalAK 3 dhanaHCK 4 bhagan B 5 guruyaHB 6carAB7 saMsABEAB Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 18 prANo nAsAgrahRnnAbhi pAdAGguSThAntagocaraH / apAnaH pRSThapRSThAntapArzvamanyA gatistataH // 11 // samAnaH saMdhihRnnAbhIpUdAno hRcchirontarA / / sarvatvagvRttiko vyAno nAga zrAkuJcanakriyaH // 12 // prasAraNakriyaH kUrmo valganArtho dhnNjyH| kRkaro dhAvane dakSo na muJcati mRtaM vapuH // 13 // vahaH syAtprotsaMviparAparibhyazca paro vahaH / ete vAyugaNAH sapta saptaskandhasamAzrayAH // 14 // antarikSasya tatrasthAH "pAnti lokAMzcaturvidhAn / eva'mekAnapaJcAzattarasI tu rayaH syadaH // 15 // "javotha zIghraM tvari laghu klIbe'ramavyayam / kSipraM drutaM satvaraM ca capalaM tUrNamAzu ca // 16 // satatenAratAzrAntasaMtatAviratAnizam / nityAnavaratAjasramavyayaM syAdbharaH pumAn // 17 // atervalArthamAtrAH syurbhRzamuddADhanirbhare / tI kAntanitAntAni gADhavADhadRDhAni ca / 18 // klIbe zIghrAdyasattve syAt triSveSAM bhedyagAmi yat / / indro vRddhazravA jiSNurmedhArthAdvAhanArthakaH // 16 // pAdoGguSThAjaB 2 gatiHsmRtaHB 3 valamArthoB 4 dattoB 5 yAntina 6 mekona 7 taroB 8 avaHB Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 kezavakRtaH kalpadrukozaH airAvatodiparyAyabhinmarutvAMstulopi ca / arkI viDojA maghavA baikuNThANDIrakauTirAH // 20 // vRtro ghanAghanaH zakraH "sunAsIraH puraMdaraH / puruhUtaH prayAgazca vAsavo harivAhanaH // 21 // devaparyAyataH zreSThaparyAya RSabhadhvajaH / dhArAGkaro duzcayavanaH kauzikazcandirastapaH // 22 // pulomapAkanamucibalavRtraniSUdanaH / vAstoH surANAM prAcyAzca lokAnAM ca divaHpatiH // 23 // zacyA api ca jambhAri paryAyo mAhiro hariH / kharAT saMkrandanonugradhanvA parthajJa ityayam // 24 // 'pAmanemirvi Dojopi vajrapANyartha ityapi / pUtakaturmahendrazca dalmI vANastulopi ca // 25 // devatrilokIparyAyarAjArtho maghavAnapi / prAcInabarhiH sutrAmA"sUtrAmApi vRSaH punaH // 26 // zatakratozca paryAyaH sahasrAnnayanasya ca / syAbhutAsturApAT ca tapa zrAtaGkarAvaNI // 27 // kiNAlAtazca harimAnviyuto vajradakSiNaH / devadundubhiparjanyau bAhujajJosya tu priyA // 28 // 1 arko B 2 maghavoB 3 NDira B 4 zunAsIraHB 5 zeB 6 sva (kha) dira. stapaHB 7 paryAyAmahiroB yathakSaB E yAmaB 10 vANAB 11 cUtrAmACK sUtrImA sUtromIpiB 12 nviputo| 13 takSoB Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 385 pUtakratAyI ca' zacI syAdindrANI zatAvarI / pulomatanayArthApi gandholI jayavAhinI // 26 // 'sahasrapUrNacandrADhyA cArurAvA zacA shciH| saciH syAttaviSI cApi tAviSI tanayosya tu // 30 // jayo ayanto jayato yAgasantAna ityapi / devasenA tasya sutA jayantI ca guhapriyA // 31 // hayaMkaSo mAtaliH syAdindraparyAyasArathiH / vRSaNAzvAvasya harI haya uccaiHzravA "bilaH // 32 // apyuccaiH zravasaH sasyAtsaptavaktArtha ityapi / mayUraromasadRzAH sahasraM harayo hareH // 33 // 'vizvaukasArA vRSabhA'marA sudarzanA na naa| zramarAvatyapi purI vanaM tu mizrakA striyAm // 34 // SaNavRSaNvasu pAruSyaM nandanaM kandasArakam / airAvaNostriyAmarAvatazcApi sadAmadaH // 35 // abhraparyAyamAtaGgo bhadrareNuH pumAnayam / caturdanto hastimallaH sUryaparyAyasodaraH // 36 // syAtsudAmA zvetagajo'bhramaprANezvarArthakaH / dvAHsthastu devanandI syAtsaro nandIsarosya ca // 37 // 1 tuck 2 sahasretyAyaB pustake nAsti 3 jayato iniCK pustakayo sti * nila:B5 vasvAkasAretyanyatra 6 pAruthaMK Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 kezavakRtaH kalpadrukozaH vaijayantau tu prAsAdadhvajo vajro'striyAM punaH / giri'kaNTakaparyAyaH zatakoTizca gauH pumAn // 38 // zaMvasaMvau svaruH sAntaM syAt striyAmazanI zaruH / pRdAkurnA hAdinI strI paviH puMsyavirityapi // 36 // 'bhindro bhidirbhidUrjambha indrAdAyudhArthakam / zatadhAraM zatAraM cAbhrotthaM bhidiramambujam // 40 // astriyAM kulizaM zambo dambholirazaniyoH / bhediraM bhedirazanI cAzano'pi pumAnayam // 41 // ekaM vajrAzanirapi keSAMcana mate dvayoH / kharu IgbhUrvimAno'strI byomArthAdvAhanArthakam // 42 // devavAhanaparyAyaM mandAraH paarijaatkH|| saMtAnaH kalpavRkSazca puMsi vA haricandanam // 43 // paJcaite devavRkSArthA nAsatyAvazvinau ymau|| zrAzvinau vADaveyau tau svavaidyAvazvinIsutau // 44 // tau dasrAvapi nAsatyau dasro nAsatyaityapi / nAsatyadalAvekotyA tau ca rAsabhavAhanau // 45 // gadAntakau yajJavahI vizvaparyAyakRttu saH / api tvaSTA vizvakarmA suraparyAyavarddhakiH // 46 // , caNTakaB 2 zaMvasaMvAvitiCk pustakayoratiduggaTham 3 svaduHB 4 zadaHB 1 bhiDoB zambhoB imbhUB 8 rArabhaCK Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH tha syAcchAddhadevArtho yamaH kAlontako hariH / kRtAnto harSaNaH kaGko mahiSAdvAhanadhvajaH // 47 // dakSiNAzA' pitRpretadhUmeorNAnAM yamasya ca / dharmAvitayorIzaparyAyaH samavatyapi // 48 // daNDAdyA madhAradharazcitraguptazca pArparaH / 385 paryAya putrArthaH kInAzo mRtyurityapi // 46 // kAlindIseodaraH karmakara audumbarazca saH / vizvapsAH zamano dharmo yamaneo daNDa ityapi // 50 // 4 mahAsatyaH purANAntaH kAlakUTaH punazca saH / sya priyA tu dhUmorNA purI saMyamanI punaH // 51 // dAsau caNDamANDau citragupto'sya lekhakaH / * vaidhyatastu pratIhAraH kAlIcI tu vicArabhUH // 52 // " paJcikA "durgasaMdhAnI pitarastu pitAmahAH / svadhAkavyabhujazcandragolasthAH pUrvajA api // 53 // nyastazastrA devapUjyA eteSAM saptako gaNaH / prabhAkarA barhiSadogniSvAttAH kavyabhojanAH // 54 // upa hUtA zrAjyapAzca sukAlina iti kramAt / amUrttAzca samUrtAzca rAkSasastu khasAtmajaH // 55 // 1 pati iti sarvatra pAThaH 2 yamarAjaH, dharmarAja ityAdi 3 pApara:K pAryaH B 4 kaH B 5 vaicintrastuCK vaidyutastuB 6 kANIcI B 7 paJjikAB 8 zraprasaMdhAnI vaija dvA 46 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 kezavakRtaH kalpadrukozaH saMdhyA 'balo yAtudhAno hanUSaH zamanI padaH / 'udvarastabdhasaMbhArapalapriya kakhAsutAH // 56 // rAtryarthAddalaparyAyastrizirAzca pravAhikaH / rAtricaro rAtricaraH karburo nikaSAtmajaH // 57 // karbUraH syAtpuNyajanaH kravyAt tazcApi nairRtaH / vikhuraH koNapaH zaGkarAsaro rata viSvaNaH // 58 // kInAzazca palAzazca nRcakSA yAturastriyAm / klIbe bhUtaM ca rakSazca puM vA nainitI // 56 // pizitAzanapaizAcA palAdazca palAdanaH / "zAra ziro'pi syAdA ziraH kuNapAzrapaH // 60 // "astrapaH karvaro'pi syAt kravyAdo jAtudhAnakaH / kravyAccApi pizAcazca kApizeye / sya mAtari // 69 // nikaSA naikapeyI syAt 'striyaH strIpratyayArthakAH / dhanadAnujaparyAyo rAvaNo rAkSasezvaraH // 62|| kaikaseyo vaizravaNaH paulastyaH zaMkarAzrayaH / dazabhyazca ziraHkaNThamukhaparyAya ityapi // 63 // laGkAyAH patiparyAyo devaparyAyavairyapi / martyArthAriH kumbhakarNavibhISaNAgrajArthakaH // 64 // 1 balloB 2 padAH B 3 udvaraH B 4 vAB 5 nauRtaH B 6 zrAzArazcAziropi syAt dAziraH kuNapAtrapaH B 7 dAzara iti syAt 8 zrapaH B striyA: C Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 387 mandodarI priyA tvasya mayaputrI manasvinI / indajinmeghanAdaH syaadraavnnishcaaksspuurvjH||65|| amAtyAH syuH prahastAdyAH purI laGkAsya bhagnyapi / 'zUrpaNakhA zUrpaNakhI tAlavyAdiriyaM matA // 66 // mArIco mAtulosya syAccandrahAso'sirasya ca / varuNo jalakAntAro meghanAdaH puraMjanaH // 67 // abdhiparyAyasadmArthaH pracetA vazca kuNDalI / abyAdaH pazcimadizApatiparyAyapAzinau // 6 // sukhAzo'pi vilomaH syAjambUko jambuko'pi ca / apyuddAmaH saMvRtaH syAdundubhistasya tu priyA // 66 // gaurI'tallI kAhalI syAdatha zrIdaH sitodaraH / kuha elavilo yakSo nRdharmA guhyakezvaraH // 7 // zambhuparyAyamitrArthaH paulastyo naravAhanaH / ekapiGgo vaizravaNaH kubero dhanadazca saH // 71 // pizAcakI rAjarAjo dhanayatanidhIzvaraH / icchAvasUratnakaraH satyasaMgara ityapi // 72 // vakranetro ratnagarbho vasuzcApi bako drumaH / ekakuNDalaparyAyaH somaH padmArthalAJchanaH // 73 // / sUrpaB 2 saMkaraHB 3 zvAsyaB 4 talliHB 5 sopaHB Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH dhanakeliH suprasanno 'mahAsUcaH pramoditaH / zreSThothApyasya tanayo nalakUvara ityapi // 74 // dvitIyastu maNigrIvo vimAnaM puSpakaM punaH / puSyamasyaiva nagarI vasusArA vasuprabhA // 75 // svakArAyalakA vanaM caitrarathaM punaH / mAyurAjaH sArathiH syAt kailAsaH sthAnamapyatha // 73 // atha yakSoM guhyakaH syAdvaraparyAyavAsyapi / sa ca puNyajaneo rAjA kiMnarazca mayuH pumAn // 77 // 4/ turaGgArthamukhArthotha nidhiH strI sevadhiH pumAn / zevadhizca kunAbhizca syAdvarNakavirapyatha // 7 // IzaH zambhuH pazupatiraTTahAso bakaH zivaH / jo maH prahasaH zUlI bhogaH saMjaya zaMkaraH // 76 // vyomaparyAya kezArthaH pazuparyAyataH patiH / ghasro jayanto girizA mRDo bhISmo mahezvaraH // 80 // Izvaro haH zarvaguhyau candraparyAyazekharaH / syAnnIlAtkAlataH kaNThaparyAyastryambakArthakaH // 81 // urguruH khaNDaparazurbhUtezaH pramathAdhipaH / bhoTiGgaH ziziro babhruH kaTamardazca zvataH // 82 // 388 1 mahAsaha : B 2 vizvaukasAretyamarAvatyAM pUrvamuktam 3 zavadhiH B 4 saMtazca 5 raivataH B Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 386 mRtyuMjayaH kRttivAsA bhAlAlliAJchanArthakaH / bhAladRggopatihIraH piGga'dRgvavaDho'vyayaH // 3 // pinAkI ca kaTATako jaTATIno mahAnaTaH / adridhanvA kaparyugrastamohA nandivardhanaH // 4 // kedArazcandilo bhImo bhairavo gajadaityabhit / zitikaNTho guDAkezaH zrIkaNThaH pAMzucandanaH // 8 // kaTayUmihirANaH syAcchipiviSTaH kapAlabhRt / vAmadevo jagadyoniruDDIzo dhUrjaTi hrH||86|| mahAdevaH kaGkaTIkaH kUTakRccAbdavAhanaH / bahurUpo devamaNirdigambaravRSAkapI // 7 // kRzAnuretaHparyAyAH smaraparyAyazAsanaH / hiraNyavahanyoH paryAyaretAH syAnnIlalohitaH // 8 // bhavo buddhaH kRtakaro'kSata utsarvatomukhaH / suprasAdo mahAkAlaH sthANU rudrazca bhautikaH // 86 // kAlaMjara umArthebhyaH patyarthastripurAntakaH / narAsthimAlyambarISaH kopavAdyaparAjitaH / 60 // gaGgAdharo'ndhakamakhaparyAyaripuvAcakaH / vRSaparyAyakatvartho vAhanArthaH khasarvaraH // 1 // 1 dak vayaMDho 2 zcadiloB 3 hNsHB| Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 kezavakRtaH kalpadrukeozaH zavaro mandaramaNirvizAlAkSo'gnilocanaH / syAtsitAGgazca samahA mahAGgIno mahAmbukaH // 62 // unmattavezo varado bhUmikAyo dazottamaH / dhUkUTo mahAnAdaH subhagoNDai klaacnH||63|| strIdehArddhA hiparyo 'jaTAparyAyavAnapi / htar narArthAdAdhAro jayantazcAparAjitaH // 64 // dizAM priyatamo vRddho yogI dhUma ulandakaH / samudrAdvAhanArthazca saMdhyAparyAyanATyapi // 65 // hiyo rerihANo hibudhnaH kapizoJjanaH / 'bhadrAka UrdhvaretAH syAdbhagAlI ca kapAlyapi // 66 // zmazAnasadmA gopAlaH sarvajJazca viSAntakaH / mahezaH khaNDaparazuH zipiviSTazca sarvagaH ||67 || bhargo bhargyaH khaNDaparzu'rbharuH zaGkarhariH punaH / zaMbhUH sarvo'pi vAmaH syAdvirizo naTarADapi // 68 // nATyapriyo'sthiparyAyadhanvarthopi dhruvaH sa ca / ekadRk syAtpaJcamukhaparyAyo'pi mahAvratI // 6 // aar "gururarddha kAlo dizAMpriyaH / bahurUpaH suprasAdo navazaktizca kUTakRt // 100 // 1 samahAgIneA'pi ca mahAbukaH B 2 nekaB Nveka baija 3 javAK 4 kAlo B 5 bhadrakaHB 6 parazuBCK 7 girIzo B = guptaB & kIlo B | Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH syAdaSTamUrttiparyAya ekaliGgaM ca na dvayoH / kapardo'sya jaTAjUTo'striyAM khaTvAGga ityapi // 101 // zUlo'striyAM pinAko'pi trizUlaM trizikhaM ca SaN / jagAvaM cAjagavamajakAvaM tadiSyate // 102 // tadevAjakavaM pretamaJjarI strI trizUlakam / zavapAMzulakaM 'cAtha kAvaM gAvaM kavaM gavam // 103 // zrAddhanuH syAdapyevaM pinAko'strI tatopyatha / pramathAH syuH pAriSadAH pArSadAH syurgaNAzca te // 104 // brAhmI mAhezvarI caindrA kaumArI vaiSNavI tathA / vArAhI caNDI cAmuNDA mAtaroSTAvataH parAH // 105 // vibhUtibhUtiraizvaryamaNimA mahimA punaH / garimA laghimA prAptiH prAkAmyaM cezitASTadhA // 106 // bhRGgirITibhRGgiriTibhRGgI 'nADyasthivigrahaH / bhRGgirITaH zaleopi syAdgaNAnAmagraNIzca saH // 107 // vRSazcApi zalo dakSo mahAbhairava bhairavaiA / mahAkAlaH punarvANa lUnabAhu vRSANakaH // 108 // vIrabhadrastu hIrAjo helakastu kRtAlakaH / atha caNDe / mahAcaNDaH kuzANDI kaGkaNapriyaH // 106 // 1 cAgryaM B 2 parACk 3 nAvyasthiB 4 kauravaCk 5 rvaSANakaH CK 361 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 kezavakRtaH kalpadrukeAzaH yajano 'majjanazvApi chAga meSau mahAghasaH / mahAkapAla AlAtaH saMtApanavilApanau // 110 // mahAkapolaH pailo'jaH zvetakarNaH kharastathA / ulkAmAlI mahAlambhaH zvetapAdaH kharAMzukaH // 191 // gopAlo grAmaNIrmAyurghaNTAkarNakaraMdhamau / kapAlI kRtakI limpaH sthUNaH karNavikarNakau // 112 // sthUlakarNo mahAzIrSo hastikarNaH pratardanaH / vyAlajihro dharmadhanaH saMhAraH kSemako'paraH // 113 // bhImako grAmakaH khinno dhIlaNDo makarAnanaH / pizitAzI mahAkuNDo nakhArirahilocanaH // 114 // kSaNa' kuntho 'prajAtArikArica zivaMkaraH / viplAvo lomavetAlastAmasaH sumahAkapiH // 115 // uttuGgo hemajambUkaH kaNDAnakakalAkau / carma 'grIvo 'jalonmAdo jvAlAvarako viNDanaH // 116 // hRdayo varttulaH pANDurbhuDirityevamAdayaH / nandistu nandI zAlaGkAyanistANDava' nAlikaH // 117 // taNDurnandIzvaraH "kelikilaH kUSmANDako gaNaH / maJjuvaktro maJjughoSo maJjuzrIrjJAna darpaNaH // 118 // 1 malanAzcApiB 2 maiSauC 3 zaMkhakarNa: B : sthUlAkarNa B 5 yAmakaH 6 kandho B 7 pajAmAkoSTakArizcaB = heyeti pAThaH sarvatra 6 grIveB 10 jalAtpAdoB 11 ra Disyeva B 12 tAlikaityanyatra 13 kelI kila: B Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 363 sthira'cakro vajradharaH kumAroSTAracakravAn / nIlopalI mahAraMjI prajJAkAyazca vAdirAT // 116 // dhiyAM patizca khaDgI ca nIlazArdUlavAhanaH / daNDI bAlavataH paJcavIro vAgIzvaraH zikhI // 120 // siMhaparyAyakeliH syAdatha syAcchazi zekharaH / 'herambo dehako vatso nikumbhI vakrasaMcaraH // 121 // devo vajrakapAlI ca vajraTI cAtha gauryapi / umA kAtyAyanI golA sinIvAlI dRSadvatI // 122 // gaurA kAlaMjarI caNDA caNDAkA caNDakApi ca / siMhAdviAhanArthA syAtkAlI hiNDIzvarIzvarA // 123 // himAdridakSanandAnAM paryAyebhyaH sutArthakA / "caNDizca bAbhravI mAtA caryA zikhara vaasinii||124|| gautamI 'sauH kRSNapiGgA mArI ca gaNanAyikA / zivA bhavAnI rudrANI zarvANI sarvamaGgalA // 125 // ekA varAlikAnaMzA zivadUtI yamakhasA / aparNA rohiNI durgA mRDAnI caNDikAmbikA // 16 // koTavyaditikaiTabhyaH kaiTabhA yAdavI ca sA / 'zRGgA TekA zacI devI mahAdevI kumArikA // 127 // 1 cakrIB 2 nIlotpalAB 3 mahArAjIC 4 zaikharaHB 5 herambhAB 6 zvarIzvaretiB pustake na dRzyate 7 caNDI caB 8 vAzinIB | saHB 10 vAdavIB 11 zRGgASTikAB Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zUlabhRt karburI bhrAmaryanantA vijayApi ca / jayantI mAlinI tuGgI 'durvArAjavarA ca sA // 128 // kAlaMjarI bhadrakAlI nArAyaNyaparAjitA / vRSAkapAyI SaSThI syAttAmasyapi ca lambikA // 126 // syA'rhi dhvajaparyAyA bAbhravI nakulI tathA / nizumbhazumbhamahiSamathanI bhUtanAyikA // 130 // nandinI kauzika kRSNA bhrAmarI revatIvarA / kAlarAtrirmahAmAyA vizAlAkSyeka pATalA // 131 // mahAvidyA sinIvAlI paramabrahmacAriNI / fusa yoginI bhImA'moghA vindhyanivAsinI // 132 // varadA vadarIvAsA pragalbhA kRSNapiGgalA / kRSNendrayozca paryAyabhaginyarthA ca jAGgalI // 133 // himA bahubhujA skandamAtA ca zrI nAJjanI | sAvitrI mandarAvAsA karvarI ca mahAjayA // 134 // koTi : kalApinI 'gaGgI raktadantA ca ' vAruNI / hAsAnantA ca kUSmANDI mAnastokA kirAtyapi // 135 // malayAdrinivAsArthA jayantI gokulodbhavA / zraSTAdazabhujA potrI nIlavastro vAriNI // 136 // 364 1 urvarA B 2 jarA B 3 dvAhadhvaja B 4 carAB 5 balAJjinI B 6 gAGgIB 7 vAraNIB 8 kuSmANDIB & nIlavastryopravAriNI B Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 365 kuNDA nArAyaNI zailA zAkaMbharyatulaprabhA / sunandA vikalA lambA vikarAlA karAlikA // 137 // nandayantI zatamukhI raudrI nandA niraJjanA / baladevasvasA puNyA mahAraudrA mahAnizA // 138 // kuNDA 'kAlaMgamIhA ca 'dardurI kuladevatA / kAlaparyAyadamanI punaH zikharavAsinI // 136 // jayA ca vijayA sakhyau manastAlastu vAhanam / siMhosyAH karNamoTI tu carmamuNDA ca carcikA // 14 // cAmuNDA ca mahAgandhA bhairavI ca kapAlinI / mArjArakarNikA devyonantAH sarvAdhipA imAH // 141 // bAlacaryo mahAsenaH paryAyaH zarajanmanaH / SaDAnanArthaH senAnIBhaH zikhyarthavAhanaH // 142 // gaurIgaGgAkRttikAgniparyAyebhyaH sutArthakaH / dvAdazAkSo jayanto'pi mahAtejAzca zaktibhRt // 143 // krauJcatArakavairyartho devasenApatizca sH| kAmajitkAmadaH kAntaH skandaHzIghraH zuciH shishuH||144 mayUraketuH svAhayo bhUtezo mahiSArdanaH / SaSThIpriyo revatIjaH pavitro mAtRvatsalaH // 14 // 1 kAliGgacihA(lA) caB 2 dardurAB 3 caciketiB pustake nAsti 4 bAlAcaryo mahAsenaparyAyaHB 5 senAniguMhaHB 6 bhUteSoB Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 kezavakRtaH kalpadrukozaH vizvAmipriyazcaNDo dIptaH zaravaNeodbhavaH / vAsudevapriyazcApi sa ca dvAdazabAhukaH // 146 // priyAsya devasenA syAcchastraM zaktizca vAhanam / mayUrastanayo 'zAkhavizAkhAvatha tadgaNAH // 147 // bAlagrahAH pUtanAdyA atha megho balAhakaH / jalaparyAyato vAha dharamugdabhRtaH punaH // 148 // darduraH khatamAlaH syAnabhaHparyAya hastyapi / vyomadhUmo vAyu'dArurmadapIlurmadAMbaraH // 146 // annaM klIbe kSaraH kozo bheko devo ghano'pi ca / dhArAdharo dhUmayonistaDitvAnapi vAridaH // 150 // jImUtaH zaMbaro vAtaratho'pi syaadvraahkH| *gaDerogdo gadayitnu bhasorthAddhvajArthakaH // 151 // mudiraH strI vArimasinabhrADabde tu varSake / zabdAnvite ca parjanyaparyanyau varSake ghane // 152 // ghanAghano varSamastrI strI vRSTivarSaNaM ca SaN / varSa tasya pratIpAte vagrAhAvagrahau taDit // 153 // zampA saudAminI vidyuccaJcalA ca zatadA / 'saudAmanI ca saudAmnI hAdinI cAzaniyoH // 154 // / asya zAkhA vizAkhazcanegameSa (ya) zca pRSThajAH vaija 2 mugbhRttataHB 3 daduroHK 4 ityapiB 5 dArUmandaB 6 vArAdhAroB 7 madayinuguMDerobdaH stanayinunabhodhvagaH B varSatasyaB saudAmanI cetira pustake nAsti / / Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 'kSaNasyAgozca paryAyAdbhAryAyA harisvasA / capalArthA ca cilicimya zanyairAvatI same // 155 // * sphUrjathuzcApi visphUrjathuzca visphurjathuH samAH / kAlikI ca kSaNikA saivoktA jalavAlikA // 156 // taccAJcalye cAkacikyaM klIbe syAdatha tadvatau / sphUrjathurvajraparyAyAdghoSaparyAyako nari // 157 // bhAbIjasya paryAyaH syAdvayoH karakaH karaH / ma bIjeodakaM varSA bIjaparyAyamityapi // 158 // 367 varthAdhana paryAya meghaparyAyataH kaphaH / toyaparyAyaDimbho nA striyAM meghAsthipuJjikA // 156 // meghAsthi, varSaNaM tu syAdgoghRtaM ca parAmRtam / kAdambinI meghamAlA sarva meghabhavaM triSu // 160 // triyAdyaM ca tadghoSe garjitaM stanitaM ca SaNa rasitaM meghaparyAyAjjyotiSArtha iraMmadaH // 169 // zrAyudhaM tvindra paryAyAdvanurairAvataM punaH / tadeva syAdvAta' ruSaM vAyuparyAyataH phalam // 162 // valmIka paryAyabhavaM bhinnaM vA Rjurohitam / dIrgharju cApyathAsAro dhArAsaMpAta ityapi // 163 // 1 kSaNasthAB 2 myAzanyairAvatI samAB 3 sphUrjatha B 4 visphUrjaMdhu B 5 taddhvanau B & sarveCK * rUSaM B 6 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 kezavakRtaH kalpadrukozaH vAyUddhatAmbulezAH syuH sIkarAH zIkarA api / sIbharaH zIbharAste syuratha syAdapavAraNam // 164 // antarddhA vyavadhA strItvepyantarddhiya'vadhiH pumAn / antardhAnatirodhAne 'cchadanAcchAdane api // 165 // apidhAnapidhAne ca vyavadhAnaM tatopyatha / abhrAdidhUmamahiSIsaMvRtehani durdinam // 166 // candramAzcandiraH somaH kleduH paidvazva pakSajaH / supraH parvavipadgauraH parijJazca virocanaH // 167 // tithipraNIzca vizvapsA bhuvanyurvikusAra hariH / graha nemirjayanto'pi rAjaparyAyako vidhuH // 16 // mRkSaparyAyanemyarthazcitrATIro vibhAvasuH / dazazvetAzvaparyAyaH "sudhAparyAyasUrapi // 16 // stRrdanajArohiNIniDoSadhInAM dvijanmanAm / kumudinyAzca kaumudyA grahANAM cArthataH patiH // 17 // kalAzazaiNacchAyAnAM paryAyebhyo bhRdrthkH| jaivAtako'bja induglauvidhuzcandro'trinetrabhUH // 171 // nabhaHparyAyacamaso nizAparyAyato maNiH / syAcchItakaraparyAyo nizAparyAyataH karaH // 172 // 1 cchadana B 2 keduHB 3 parijmazcaB 4 virocanamB 5 NemiB 6 yajJapAyabampartha B * sudhAparyAyetiB pustake nAsti stRdaKC Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 366 himazvetadyutiH zambhuparyAyebhyaH ziromaNiH / chAyAmRgasudhArthebhyaH 'pijhuH sindhuH sudhArthataH // 173 // tanvartho yajataH sapro jaraNo drustapaH punaH / kumudArthAcca bandhvartho rAjarAjaH sudhAMzukaH // 17 // kRttikAsaMbhavArthaH syAttApasaH zapitopi ca / kruSTo mA viklidaHsyandaH sindhUttho budha ekbhuuH||17|| pariccho vayunAH snehaH puMsi nemiH striyAM punaH / samudrArthAnnavanItaM tArApIDo'tha tatkalAH // 17 // amRtA mAnadA vizvA tuSTiH puSTI rtirdhtiH| zazinI candrikA kAntiotsnA shriiHpriitirnggaadaa||177|| pUrNA pUrNAmRtA ceti SoDaza syurathAstriyom / bimbaH khaNDaM ca vA puMsi puMsyauMI sameMzake // 178 // syAt klIbe zakalaM bhittaM zalkaM ca maNDalaM triSu / kalaGko'strI lAJchanaM ca cihna lakSma ca lakSmaNam // 17 // aGkaH puMsya tha kAntiH syAt kAntyapi syAt yutishchviH| abhikhyA paramA zobhA suSamApi yutIcchavI // 18 // 1 pidmaH piSNu:B 2 saMtoB 3 rAjarAja ityasya sthAne rAjaityevaOK pustakayorasti 4 tApasaMzapitoB 5 Usomo viklidhaHsaMdU siMdhavAB, jUrNo itiK pustakapaThitakruSTo ityasya sthAna C pustake vartate 6 parijmA vayunastehuH 7 tatkalAB8 cetiB pustake nAsti 6 tiB 10 praticchavIB Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH vihvalA'rthaM tu nIhAro vazyo vazyAya ityapi / nakSatraM 'tArakA tArA na pumAnuDu vA striyAm // 189 // vA puMsi RkSaM bhaM jyotiH stR divAbhItamityapi / rAtridRzyaM ca bhAsantamatha candramasaH striyaH // 182 // ekoktyA dakSaputryastAH kramAtsyuratha na dvayoH / striyAmazvinyazvikinI kIbe cAzvayugityapi // 183 // dastraparyAyadevatyaM vAlinI bharaNI striyau / bharaNirya maparyAyadevatyamatha kRttikAH // 184 // striyAM bhUmnyeva bahulA agnyarthAddevataM ca tat / prajApatyartha devatyaM rohiNyatha mRgaH pumAn // 185 // mArgo' mRgaziraH SaN strI mRgazIrSaM ca paNa striyAm / candra paryAyadevatyamilvalA svivakA pi // 186 // indhakAstacchirasthA yAstArakAH paJca tA zratha / strI rudraparyAyadevatyamatha puMsi ca // 187 // dvitve punarvasU cApi devatyamaditeratha / dvayostiSyazca puSyazca gurvarthAdevatArthakam // 188 // 400 prAzleSA sarpadevatyamatha bhUni striyAM punaH / syAnmaghAH pitRdevatyamatha dvitve striyAmi // 186 // 1 rjatu B 2 vasyAya B 3 tArakaM 4 mArgaB 5 svinvakAB 6 stryAB 7 na striyAM punariti B pustake nAsti / Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 401 'te syAtAM pUrvaphalgunyau bhagadaivatamityapi / tathaivottaraphalgunyAvAryamNaM syAdatha striyAm // 16 // hastaH savitR devatyaM citrA puMsyapi ca striyAm / tvaSTraparyAya devatyamatha svAtistu pustriyoH // 161 // svAtI striyAM ca vAyavIdevatyamatha ca striyAm / vizAkhendrAgniparyAyadevatyaM cApyatha striyAm // 162 // anurAdhA tu mitrArthAdevatyamapyathAstriyAm / mUlaM syAdrakSaHparyAyadevatyamapyatha striyAm // 193 // pUrvASADhAmbuparyAyAdevatyamatha ca striyAm / syAdevamuttarASADhA vaizvadevamatha triSu // 19 // zravaNaM viSNuparyAyAdevatyaM syAdatha striyAm / dhaniSThA ca zraviSThA ca vasuparyAyadaivatam // 16 // atha striyAM zatabhiSA puMsi ca syAcchatAdbhiSak / zatatArA striyAM klIbe devatyaM varuNArthataH // 166 // ajaikapAdadevatyaM pUrva bhadrapadA striyAm / / athAhirbudhnyadevatyaM striyAM ''proSThapadApi ca // 17 // tatho"ttarA bhAdrapadA revatI tu striyAM punaH / pauSNaM syAdatha bhRkSANi teSAmanto na kahiMcit // 198 // 1 tauB 2 devatamityathaB 3 hastaM B 4 devatyaM B 5 devatyaB 6 jalArthebhyo devasyaOK 7 gnyoHCK 8 jyeSThA na kApyAdarzapustake dRSTA 6 bhAdra B 10 prauDaB 11 carabhadaOK Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 kezavakRtaH kalpadrukozaH bhUparyAyasutArthasta vakravAro'pi maGgalaH / raktArthAdaGgaparyAyaH zivaparyAyavIryajaH // 16 // aGgAraH syAdaSADhAbhUH khaparyAyolmakArthakaH / navArciraya paJcArciniSThAbhUH 'praharSalaH // 20 // rohiNIcandraparyAyaputrArthaH syAdadRkpathaH / zyAmaparyAyagAtrArtho vayunazcandiro budhaH // 201 // jJaH parijmaikadehArthaH sa ca sUryasahAcaraH / syandaH svaHsindhusindhUtthaH kleduH khacamamA'pi ca // 202 // nemyarthopyaruNo'tha syAtpracaravyA tu mahAmatiH / bRhaspatiH saaddhissrnne| guruH saMvatapUrvajaH // 203 // pAkhaNDakA govindo dvAdazArcizca dIdiviH / vAgmyAGgirasa pAruSyAzcakSAzcitrazikhaNDajaH // 204 // jIvo gISyatiparyAyo gISparyAyarathArthakaH / devArthAdguruparyAya utathyasyAnujArthakaH // 205 // prAkaphAlguneyaH prakhyAvAk nandighoSastu tadrathe / zukrastu bhArgavaH kAvyaH kaviH zuklo maghAbhavaH // 206 // zrAsphujidbhAgavAndhiSNya ekArthAnnayanArthakaH / daityAdiguruparyAyo dina' dRzyaH sito bhagaH // 207 // 1 saharSulaH 2 dudakpathaH 3 sacetiCK pustakayo hita 4 carAHB 5 svasindhuCK 6 vAgnyACK 7 pAruSyau catA B = gI:paryAya bhagavA B 10 dRzyAsitAB Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH ino bhRguH SoDazArciH zataparveza ityapi / zanaizcarastu lauhityaH saptArciH krUrapathaH // 208 // nIlo mandaH zaniH zauriH zaurI saurovyaya zanaiH / sauriH kroDo revatIjo rAhustu siMhikAsutaH // 20 // 'daityagrahaH zIrSadehaH sUryAcandramasorariH / tamo'strI grahakallolo bharaNIbhUrvidhuMtudaH // 210 // abhrArthAcca pizAcArthaH svarbhAnuH syAdatho zikhI / AzleSAbhUrvAruNaH syAdahiH ketuzca tadgaNAH // 211 // bahavo vividhAkArA dhUmaketupuraHsarAH / guroH putraH kacaH zaMyuH syAdbharadvAja ityapi // 212 / / vasiSThazca vaziSTho'pi kazyapaH kAzyapaH samau / mArIcopyanusUyAyAH patistvatrirataH punaH // 213 // bhArgavo jamadagniH syAdyamadagnirapi smRtaH / rAhagaNo gautamaH syAgotamopyatha gAdhijaH // 214 // vizvAmitraH kauzikaH syAdete vaivasvatentare / ekayoktayarSayaH sarve te'pi citrazikhaNDinaH // 215 // dhruvo nakSatranemiH syaaduttaancrnnaatmjH| jyotIratho grahAdhAraH sunItitanayArthakaH / 216 // , daityavIrSaprahazcaiva B 2 azleSAK 3 tadgaNaHB 4 syAdbhAradvAjaB 5 jyokhisto Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 kezavakRtaH kalpadrukozaH pitRdevanabhomArgaparyAyazca nabhaH sarit / bhacakramadhyasUtraM tanmUlAnmRgazirAvadhi // 217 / / grahaparyAyanemiH syAdathAgastyo ghaTodbhavaH / daNDayAmazca dIkSAgniragastizcAgnimArutaH // 21 // dakSiNaSirvAruNiH syAtsatyAgnirmAnya itypi| 'mAnasUnuzca tapano maitrAvaruNirityapi // 21 // zraurvazeyo'zvivAtApIlvalArivindhya kuuttkH| nahuSendratvazatrvarthA maitrAvaruNa ityapi // 220 // priyAsya varadA lopAmudrA (kauSItakI tthaa)| (varapradApi saivoktA) vaidahtha ca tatsutau // 221 // 'dRDhacyudidhmavAhazcAthaikayoktyendubhAskarau / puSpavantAvadantau ca matuvantau ca tAvatha // 222 // upAdrAgaH plavo rakto dravaH sargastathA''hitaH / "uparAgaH striyAmItigraho nA grahaNaM ca SaN // 223 // agnyutpAto'pi cotpAto riSTaM cAriSTamityapi / puMsi klIbepyajanyaM syAt klIve. lagnamityapi // 224 // grahAvarttadvAdazAMzo rAziH puMsyatha te kramAt / meSo vRSazca mithunaM klIve 'kanyAtule striyau // 225 // vAruNazca satyAgniB 2 anasUnuKO 3 piB 4 kaNTakaHB 5 varaNaB 6 ghaTaB * aparAgaHCK 8 lagnamitiB pustake na razyate / karkaTaH siMhazca na kApyAdarzapustake prthitii| Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 405 vRzciko nA dhanuH klIbe makaraH kumbhamInako / te tattannAmaparyAyA mAsaM zukrabudhAruNAH // 226 // mAsAMstrayodaza guruH zanistriMzattatastamaH / aSTAdaza tathA ketuH prAyo bhauma'strayastataH // 227 // 'mAsAnsaptadazejyotha sahasraM dvizatottaram / saptarSayastathAgastyo bhunaktayabdAndhruvo'pi tu // 228 // sarvadA sakalAnrAzInbhacakrasyoparisthitaH / kalpadrau kezavakRte "bhuvaH skandhe dvitIyake // 226 // 'nabhaHsthadevakANDA'yaM tRtIyaH siddhimAgataH / kAlo'paSThurjahodiSTo'nehAH pItho matistithaH / zrAmatiH samayaH pIyuratha vArastu vAsaraH // 1 // ghasro ghaMsoghRNiauH syAdivasazca tithiyoH / karma vATI tithI dve strI klIbe'hardinamastriyAm // 2 // divAvyayaM yAmamAlo vyuSTAMzazcAtha paJca tAH / nandA bhadrA jayA riktA pUrNAH saptApi tAH kramAt // 3 // 2 statastrayaHB 3 mAsAnsaptadazAjyodhaKC mAsAnsaptadazAbjopiB 4 bhunaktayadAvoK bhunaktayacA(vA)ndhruvoB 5 mabha:CK 6 prakANDena samaM skandho dvitIyaHCK * karmacAlAB Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 kezavakRtaH kalpadrukozaH ravyAdyAstAH 'paJcadaza syuratha pratipat striyAm / pakSatimAsapakSAdyAgneyI vA brAhmaNoparA // 4 // girijA gaNapaH sarpAH skandaH sUryaH zivaH zivA / yamo viSNuIraH kAmaH zarvazcandraH pitAmahAH // 5 // pUrNimAmeti gadite divasAH syuzcaturvidhAH / ghaTISaSTimitArkasya rAzibhogasya cApi yaH // 6 // triMzAMzastithyavacchanno yAvadRzaM ca sAvanaH / sauro daivastathaivArtazcAtha yogAH kramAdamI // 7 // viSkambhaH prItirAyuSmAnsaubhAgyazcApi zobhanaH / atigaNDaH sukarmA ca dhRtiH zulaM tataH punaH // 8 // gaNDo vRddhirdhavazcApi vyAghAtazcApi harSaNaH / vajraM siddhirvyatIpAto varIyAnparighaH zivaH // 6 // siddhaH sAdhyaH zubhaH zuklo brahmendrazcApi vaidhRtiH / tatrAtigao go'pi dvitIyazcASTamaH striyAm // 10 // ekAdazaH SoDazAntyAvastriyAM navamA'pi ca / . tadvatpaJcadazonye nogAH syuH karaNAni ca // 11 // zuklapratipadaH pUrvArdhAtyArddhasya prbhedtH| kiMstughna ca vavaM cApi bAlavaM kaulavaM ca SaNa // 12 // , paJcadazAya ca pratipadasiyAm B 2 'pi ca B 3 siddhiHB Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 407 taitalaM garaM vaNijaM bhadrA viSTirubhe striyo / paJcamyAstu vavAdi syuryAvat kRSNacaturdazI // 13 // tasyAH pareDhe zakuniH pUrveDhe caturaMhnikam / amottarArddha nAgAkhyamamUnyekAdazaiva hi // 14 // karaNAnIti tithayazcaturaGgAH pragevyayam / prAtazca kAlyaM kalyaM SaNa divasArthAnmukhArthakam // 15 // vyuSTaM vibhAtaM pratyUSaH striyAM 'pratyuSamityapi / gosargazcAtha madhyAhro dinArthAnmadhyamityapi // 16 // madhyaM dinamathotsUro'parAhnaH punapuMsakam / divasArthAvasAnasya paryAyaM sAyamavyayam // 17 // sAyo'pi syAstriyAM saMdhyA pitRparyAyasUrsamA / niNmukhaM ca pradoSaH syAtsaMdhA saMdhizca puMsyayam // 18 // saMdhyAnAM tritaye cApi vaiNavaM ca trisaMdhyakam / puMsi trisaMdhizcAtha syAccatujhaM praharAvadhi // 16 // zrAsArddhayAmaM saptamyAM trayodazyAM tataH punaH / zrAyAmayugamevaM syAt pradoSo'dhyAyavinakRt // 20 // SaSTidIrghAkSaroccArA merukA ghaTikA ghaTI / nADI ca nADikA yAmanADI syAdyAmaghoSiNI // 21 // 1 taitulaM B 2 zuklaB 3 divasArthonmukhArthakam Ck lB 4 pratyUSo'striyAmiti syAt 5 pratyuSasItyapiB-sityapik Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 kezavakRtaH kalpadrukozaH vikAlikA mAnarandhrAttAmrikApyatha tadvayam / 'mahnaH paJcadazoMzo'strI muhUrttaste kramAdatha // 22 // zrAdyo raudrotha dvitIyo'hiH sitothAja ityapi / maitrothArabhaTazcApi pitaraH sAraTo'pyatha // 23 // sAvitro vAsavazcAtha vairAjazca jayantakaH / prApyotha vizvo gAndharvo vedhAstu kutapo'bhijit // 24 // vidhistu rauhiNo vindothobalazca "virecanaH / ekAdazastu vijayaH puruhUtotha naimRtaH // 25 // vahnizvAtha mahendrastu rakSazvAtha jleshvrH| caturdazaH paJcadazo bhaTastu syAttathA bhagaH // 26 // syAdevaM paJcadazadhA divasaH paJcadhA punaH / prAtaH saMgavamadhyAhnAH parAhnAH sAyamityatha // 27 // pUrvAhnaH praharaH sArdo madhyAhnastu taduttaraH / praharo'thAparAhnastu ghaTikAnAM catuSTayam // 28 // sAyAhnaH praharazcaivaM caturdAtha tridhA punaH / pUrvAhnazcApi madhyAhno'parAhnazcetyatha dvidhA // 26 // pUrvAhna zvAparAhnazca rAtrestAvanta eva hi / Ayo raudrAtha gandharvo'jaikapAdaya bhAskaraH // 30 // 1 ahaH paJcaB 2 diH sitopyajaB 3 'pi caB 4 virocanaHB 5 zvAyaMB 6 'pyaparAhopyatha dvidhA B 7 zca parAha 8 tuCk & gAndhavoM B Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 406 ahirbudhnyo'tha pUSApi kuvero'tha sadAgatiH / danAdatha yamo'gnizca vidhAtAtvaSTamastataH // 31 // saumyo'ditistu brAhmo'tha vAkpatirdAdazo raviH / trayodazopyathApi syustvaSTrabrahmasamIraNAH // 32 // 'syAnnairmRtaH paJcadazaH syAccaturbhistu taiH punaH / praharazca yamo yAmo ghaTIparyAyamAlakaH // 33 // athakSapAtu rajaniH kSaNadA kSaNinI nizA / avyayAnavyayaM doSA vasatI vasatiH samau // 34 // rAtristriyAmA syA ghorA zyAmA tuGgI niSadvarI / ' yAmyA ca rakSojananA rajanI cakrabhedinI // 35 // umA hatArciH paizAcI zarvarI naktamavyayam / kSapA tamakhinI "tuGgA tamirvAsarakanyakA // 36 // tamI tamA himA caiva vAsatethI vibhAvarI / nizIthinI nizIthyA niTa zatAkSI vAsurA nishaa||37|| yAminI syAttamisrApi tamasyatitamoyutA / jyotsnA tu candrikAyuktA bhuniddgnnraatrkm||38|| pakSiNI pakSatulyAbhyAM dinAbhyAM veSTitA nizA / garbhakaM rajanIdvandvaveSTitaM yadaharbhavet // 36 // 1 syAnaiRtiHB 2 ciyA kSipAB 3 ddhorACK 4 tuGgIti sarvatra 1 vAsarAB 6 bahUniOK Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 kezavakRtaH kalpadrukozaH arddharAtro nizIthazca 'zivAvasara ityapi / niHsaMpAto mahAniTa cAthoccandrApararAtrako // 40 // api pazcimarAno'tha zvanizaM zvanizA ca sA / yasyAM bhattA nizi zvAno bhUtaHkRSNacaturdazI // 41 // bhUteSTAcAtha tadbhUta paJcadazyoryadantaram / parvamUlaM ca pratipatpaJcadazyoryadantaram // 42 // sa parvasaMdhiratha ca pUrNamAsI tu pUrNimA / pUrNamA paurNamAsI ca kalAhIne vidhau ca sA // 43 // vijJeyAnumatistatra pUrNe rAkA nizAkare / sarasvatI zAradI tu dyUtaparyAyapUrNimA // 4 // zakrotsavo dhvajotthAnaM klIve kojAgaraH pumAn / syAdastrI kaumudIcAraH zaratparvAtha holikA // 45 // holAkApi ca holI ca vAsantI kUdanA striyaH / madhUtsavaH kAmimaho rajaHparyAyato mahaH // 46 // puSyayuktA pUrNamAsI mAse pauSI ca sA punaH / mRgazIrSayutA mArgazIrSe syAdAgrahAyaNI // 47 // amAvAsyAmA' mAvasyA'mAmAsI cApyamAvasI / sUryendusaMgamo darzastatra naSTendumaNDalA // 4 // , sarvAB 2 zakrotsavaCk 3 mArgazIyevamAyaK 4 'mAvasvAB Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 411 kuhuH kuhUzca guguzca gurenaSTAbjamaNDalA / sinIvAlyatha dIpAlI yakSaniDvaliparva ca // 46 // syAdastriyAmahorAtramatha naktaMdivaM punaH / naktaM divaM cAhardivaM nairantarye'vyayaM punaH // 50 // nimeSanimiSA tulyau vyApAre netrapakSmaNoH / aSTAdaza nimeSAstu kASThAstriMzattu tAH kalAH // 51 // tAstu triMzat kSaNaste tu muhUrtoM dvAdazApi ca / te tu triMzadahorAtraH pakSaste daza paJca ca // 52 // sa ca syAdvividhaH zuklakRSNaparyAyabhedabhAk / pitRNAM dinarAtryozca paryAyau tAvanukramAt // 53 // mAsastu dinamAlomA varSAtkoza ityapi / aMzaH zrAmazcaturddhAsaH sAvanastu dinai gaiH // 54 // cAndraH syAtpUrNimA'mAntaH saurastu ravisaMkramAt / zrAsakrAntyatha sarvakSabhogAdindoH sa bhodbhavaH // 55 // mArgazIrSo mArgaziro varSAdyaH syAtsahAH sahaH / AgrahAyaNiko mArgaH sa ca syAdAgrahAyaNaH // 56 // tiSyazcApi ca puSyo'pi pauSastaiSaH sahasyavat / astrI mAghe tapAzcApi tapasyastapasastapaH // 57 // 1 ISTAbjeti pAThaH syAt 2 mArvara nAvaB Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 kezavakRtaH kalpadrukozaH phAlgunADaH phAlgunikaH phalgunaH phAlguno'pi ca / syAccaitrAvarajo mohanikotha syAnmadhuH pumAn // 8 // caitrazca caitriko'tha dvau vaizAkhe rAdhamAdhavI / 'utsaraH syAdatha jyeSThe jyeSThazca kharakomalaH // 56 // ASADhapUrvajo jyeSThAmUlIyaH zukramastriyAm / zrAvaNAnuja zrASADha zrAzADho'SADha ityapi // 6 // zucirnabhastu nabhaso nabhAH zrAvaNikazca saH / bhAdro bhAdrapadaH prauSThapado'pi ca nabhasyakaH // 61 // athAzvayuk cAzvayuja aAzvinepyatha kaumudaH / iSa UrjaH kArtikiko bAhulaH kArtikaH sarI // 2 // adhimAsoMhaspatiH syAdvAtriMzadinamAlakaiH / dinaiH SoDazabhiryAnaizcaturnADIsamanvitaiH // 63 // pravRttirasya prAyeNa kvacinyUnAdhikairapi / so'saMkrAnto dvisaMkrAntaH kAlena bahunA sa ca // 64 // jAyate sakSayastau dvau garhito zubhakarmaNi / yatra kSayo bhavenmAsastatra dvAvadhimAsako // 65 // mAsatraye kArtikAdau kSayo nAnyeSu mAHsu ca / dvAbhyAM saurAdimAsAbhyAmRtuH samayavAcakaH // 66 // / utsUraHB 2 sayAhvo dvaula Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH himAgamastu hemantaH prAleyo raudra' hemanau / astriyAM ziziraH saiSo vasantaH pikabAndhavaH // 67 // puSpaparyAyakAlArthaH surabhizca palAGgakaH / 4 uSNastUSmANo'pi syAnnidAghastapa USmakaH // 68 // grISma USmAgama stryUSmA syAduSNopagamaH punaH / ghanArthAdatyayaH puMsi striyAM syAccharadA zarat // 66 // bhUyo varSati parjanyo gaGgAyA dakSiNe taTe / ataH prAvRT ca varSAzca dvAvRtU parikalpitau // 70 // tasyA evottare kUle himadvindhyasaMkule / bhUyaH zItamatastatra hemantazizirAvubhau // 71 // zizirAdyaizca RtubhirayanaM syAtribhizca SaN / ne dve gatirudagdakSiNArkasya vatsaraH // 72 // sasaMparIde danubhyo yugAMzI hAyano'striyAm / RtuvRttirmAsamAlaH kAlagranthiH zarat striyAm // 73 // zaradApi striyAM bhUni samA vatsaH pumAnayam / puMsi vA variSaM varSaM striyAM bhUni samA zrapi // 74 // saMpatsaMvadavyaye dve makaraH karkaTAyane / tulAmeSau tu viSuvat " vizuvad dve napuMsake // 75 // 413 1 mehanauB 2 saiSa B 3 lAGgaka iti kevalaMB pustake 4 idamadhU B pustake nAsti 5 stUSmAB 6 tatazca B 7 stuCK 8 dadAB 6 varSe 10 vibhuvaK Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 kezavakRtaH kalpadrukozaH viSuNo viSuvAn puMsi viSuvavyaye ubhe / vizvag' viSvak ca viSuvatkeSAMcanama te'vyayam // 76 // 'viSNupadyaH siMhavRSakumbhA vRzcika ityapi / SaDazItimukhAH kanyA 'dhanurmI nayugAni ca // 77 // atha bhedA vatsarANAmatulai : ( 360) sAvano bhavet / divasairmAtulaiH 365 saurazcAndraH syAdvimalai 354rdinaiH / 78 / zrArdo varAGgai 324 gaiauropi pataGgaiH 361 paJcadheti ca / kRtaM satyayugaM klIve tAgneyI striyAmubhe // 76 // dvAparo yajJiyaH puMsi kbe karmayugaM kaliH / tiSyo ko'thaiSAM varSasaMkhyAH kramAdimAH ||80|| : haThasapaiH 1728000 tadvarakai 1286000 tuccheH 6764000 khalavaiH 432000 kramAt / sarvasvinAntaivarSeH syAnnRNAM pUrNacaturyugI // 81 // teSAM tAvacchatI saMdhyA saMdhyAMzazca yathAkramAt / aSTAviMzI prayAtyeSA tasyAH syAtsAMprataM kaliH // 82 // tadgatAbdAH kutithibhAH 94761 saMvartaH palayaH kSayaH / parivartaH parIvartaH saMhAraH kalpa ityapi // 83 // 1 viSaddhaKC 2 viSNU B 3 dhanumInaCK 4 varAGgaiH zoropiB 5 tadvara 6 8B 7 3CK = bhAntaiCK prayojye tasyA syAtCK 10 vikrama se 1716 kezavasya kalpadrukRtaH samayaH / Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 415 jahAnakaH samasuptiH saMhAro yugakalpayoH / dainaMdino lokazeSaH parAntaH sarvanAzanaH // 54 // 'dainandinaH prAkRtazca sa ca syAdadvividho'tha ca / kilviSaM kalmaSaM kiNvaM kalkaH paGkazcana striyAm // 5 // puMsi pApmAtha sukRtaM zreyaH puNyaM vRSaH pumAn / klIbe dharma ca dharmo'strI mudA mucca striyAmubhe // 86 // modo modaH samAprebhyo madaH saMmada ityapi / nandyAnandathurAnandinandirAnanda eva ca // 87 // . klIbAvyayaM tu ke joSamupajoSamatho sukham / kamavyayaM ca khaM zarma saukhyaM zvaHzreyasaM punaH // 8 // zAtaM sAtamatho bhadraM bhagaM madraM ca bhAvukam / bhavikaM maGgalaM vA nA bhavyaM dravyaM zivaM zubham // 86 // zastaM prazastaM kuzala kuSalaM kSemamastriyAm / zreyaH zvaHzreyasaM riSTa niHzreyasamariSTavat // 10 // zamavyayaM bhavaH puMsi dravye pApAdikaM triSu / kAle zubhottare tu syAt striyAmAyatirityapi // 1 // tajjaM phalamudA nA klIbe sAMdRSTikaM hi tat / tAtkAlikaM tadAtvaM syAdayaH zubhAvaho vidhiH // 12 // 1 dainandinaH prAkRtazceti kevalaM 2 olkaHCK 3 nAB4 dharmazcaCK 5 bhagaCK 6 kuSalamitiB pustake nAsti / Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 kezavakRtaH kalpadrukozaH heturnA kAraNaM bIjaM klIve karaNamityapi / hari kAraNaM tu nidAnaM mUlavastu tat // 63 // kSetrajJa zrAtmA puruSaH puruSazcAkSaraH kaviH / antaryAmIzvaro dehI jIvo jo bahulo 'tanuH // 64 // brahmAstriyAM kaH sa eSa pumarthaH prakRtiH striyAm / svaH SaNa pradhAnamavyaktamakSaraM bahudhAtukam // 65 // kSetraM tamaH prasUnaM syAt puMsi sattvaM rajaH pumAn / 'rajas klIve tamaH puMsi tamas klIve'tha janmaSam // 66 // jananaM ca prajananaM jananizca janiH striyaiau / udbhavaH saMbhavo bhAvo bhavo 'janyuzca puMsyamI // 67 // janI janU januzcAstrI jIva janyazca puMsyayam / karaNaM khaM padaM puMsi 'harSi vaikArikendriye // 68 // kSaM ca niyataM cAtha bhUtAni tanavaH punaH / ghorA vikArA bhUtAni vizeSA vigrahAapi // 66 // prANI tu cetano janmI jantujanyazarIriNaH / vyaSTijatiH striyAM jAtaM klIbetha vyaktirityapi // 100 // " striyAM samaSTiH pRthagAtmatve' 1 'cittaM tu hRdayaM ca hRt // 101 // januH B 2 rajasaH B 3 caB 4 striyAmCK 5 janyazca B 6 harikArikendriyeB harSivaikA - vai hRSIkaM viSayIndriyam zrama 7 striyAmityAde hRdayaM ca tadityatasyArdhadvayasya luptabahUtarasya sthAne samaSTiH pRthagAtmatvaM cittaM tu hRdayaM ca tadityeka maluptAparamarddhaB pustakesti / Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 417 cetaH svAntaM mAnasaM ca manaH klIbe'ntarindriyam // kalpadrau kezavakRte 'bhuvaHskandhe dvitIyake / kAlAbhidhaH prakANDo'yaM sAGgaH siddhimupAgataH // 12 // SaDjarSabhau ca gAndhAro madhyamaH paJcamo'pi ca / dhaivatazca niSAdazca sapta kaNThAdijAH svarAH // 1 // kaNTho rastAlurasanA nAsAzIrSa samudbhavAH / "zrAsyAt Sar3ajo'pare kaNThAdRSabho hRdadho bhavaH // 2 // nAsikotthazca gAndhAro madhyamo nAbhisaMbhavaH / urasaH zirasaH kaNThAtpaJcamasya ca saMbhavaH // 3 // dhaivato'pi lalATottho niSAdaH sarvasaMdhijaH / syurmandramadhyatArAkhyA grAmAH sthAnasthitipadAH // 3 // trayaH khareSu pratyekaM syuste teSvapi mUrcchanAH / saptakhareSu nandatsu svasvasthAnasthiteSu ca // 5 // pratyekamUrchanaikaikA grAmeSveSu prajAyate / bodhAlalA samAdhAnI pUraNI cAparAjitA // 6 // vigaliptA saMyaminI mRdvI ca bhrAmitAkSarA / drAvitA maGgalA rAmA 'sukhakRjayazekharA // 7 // 1 bhUmiskandheCK 2 rutAlu iti sarvatra pAThaH 3 samudbhavaHCk 4 tasmAtaOK dayodbhavaHB 6 mUrlsanAHCK 7 latAB8 iti tACK . surakSA jayA Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 kezavakRtaH kalpadrukozaH ramaNI zobhitA nAdA tathA simarijA matA / nAdAnU kAsikA caNDA ityetA ekaviMzatiH // 8 // tAnA ekonapaJcAzattannatennakatunnakAH / vijJeyAH kramazaH sarve sapta sapta svare svare // 6 // nAdAntA niSkalA gUDhA sakalA madhurA punaH / kAmAGgA madirA zyAmA tArA candrAnanA zubhA // 10 // asaMpUrNA varA pUrNA rejikA vAlikAparA / prasannavadanA vAmA bAlA madhuratA tathA // 11 // dvAviMzatistu zrutaya etA jJeyAH svarAnugAH / zrutibhiH kiyatIbhizca saMyuktAste svarAH kramAt // 12 // catuHzrutistrizrutizca dvizrutizca svarA matAH / zrutibhirmurchanAbhizca grAmastAnaizca saMhitAH // 13 // samAgatAH svarAstaistu rAgA bhASAdayaH kRtAH / zrIrAgazca vasantazca bhairavaH paJcamo'pi ca // 14 // megharAgaH SaSTha iha jJeyo naTTanarAyaNaH / SaTa SaDa bhAryAH kramAdeSAmAsAM nAmAnyanukramAt // 15 // gauDI kolAhalA cApi gAndhArI draviDI tathA / paJcamI devagAndhArI SaSThI devalakauzikI // 16 // sibharitAB 2 kAzikAB 3 rAjikAB 4 svarA matA:B 5 zuciB 6 svarAH mAtB * mUrtsanACk C bhAvAB & mAlavaB Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 416 zrIrAgasya bhavantyetA vAsantyaH syurataH praaH| zrAndolI kauzikI caiva tathA prathamamaJjarI // 17 // 'guDegirI devazAkhA rAmA syAdatha bhairavI / vilADalI gurjarI ca karNATI cApi raktikA // 18 // haMsAtha triguNA stambhatIrthI cAbhIrikA punaH / kakubhA ca varADI ca sAmerI cApyamUrapi // 16 // matAntare megharAgabhAryAH syuratha cAparAH / baMgAlA madhurA caiva kAmodA cokSasArikA // 20 // devagirI devapAlA syuretAH paJcamAzrayAH / matAntarepi punastoTikApi ca moTikA // 21 // nadaDaMbI ca malhArI siMdhu malhArikApyatha / devazAkhA mAlavazrIrddhanA zrArdIpakAdayaH // 22 // svacaturjAtisaMyuktA rAgAGgAni bhavantyamI / bRhatI ca pulaMdhrI ca "sairandhrI lalitAdayaH // 23 // bhASAntarAmidhA bhImapalAzI pramukhA zratha / vairATikA vRddhahaMsA tathA saurASTrikAdayaH // 24 // zokaprakAzakAzcAnye kriyAGgeSu prakIrtitAH / kedAra karNI sthAnAkhyA tathA mAlavakAdayaH // 25 // . . muNDAgirIB 2 velAvalIB 3 coTasargakAB 4 devagIrIB 1 mallArikAB 6 zrIdIpaB. saindhavIB 8 kadyArasthAnAB Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 kezavakRtaH kalpadrukozaH karNATabaMgAlamukhAH sarve gauDA upaanggkaaH| jJeyA rAgeSu rAgAGgAH kriyAGgopAGgakAvapi // 26 // tathA bhASAsu' bhASAGgAstepi syuH svasvadezajAH / samAzcaturvidhA dezyazuddhagandhAli chAilAH // 27 // 'nuDavaH khADavaH pUrNo'pUrNazcetyatha ca dhruvAH / maThazca pratimaMdRzca tRtIyastvapi sArakaH // 28 // "aDutAlastato rAsa ekatAlI kramAdime / jayantaH zekharotsAhau tadvanmadhuranirmalau // 26 // 'kutalaH kamalazvAro nandanazcandramAH kharaH / kAmado vijayazcaiva kandarpajayamaGgalau // 30 // tilako lalitazvAmI dhruvAH syuriha SoDaza / udgAhe syAtpada' dvandvaM madhye kArya padadvayam // 31 // "prAbhoge padayugga syAt khaNDAnItthaM dhruvasya ca / SaTpadastUttamaH prokto madhyamaH paJcabhiH paraiH // 32 // kaniSThazca caturbhiH syAdevaM te trividhA dhruvAH / udgAhe khaNDakadvandvaMyuktidvayavinirmitam // 33 // anyAni tu padAni syuH sarvANi niyamAdRte / ekAdazAkSarA khaNDAdekaikAkSaravaddhitaH // 34 // bhAvAsu 2 chAdalAHB 3 auDavaHB 4 tuB 5 pratimaMhazcaB 6 bhisAraka: B * ajatAlaB 8 jayantazekharotsAhAviti syAt 6 kuntalaHB 10 cchandaCK "bhogeB 12 svanAhItthaM 13 pakti B 14 dhAvadekai B Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 421 khaNDaidhaMvA bhavantyevaM SaDviMzatyAditaH kramAt / kamalAkaraH kalApaH kAmazcaivAtra sundaraH // 35 // vallabho maGgalazcApi SaDuktA maNDakA atha / amaro mandirazcApi vicAraH kundasaMjJakaH // 36 // caturvidhotha ghoDhA syAdatha niHsArakAbhidhaH / "sunaro'pi vizAlaH syAnnando vaikuNThavAJchitau // 37 // vijayothADutAlastu SoDhA syAccamarAmarau / atha SoDhA rAsakaH syAtkambujo mudirAmbujau // 38 // vinodazcandrasaraso'thaikatAlI tridhA matA / rAmA tArA candrikA ca drutamadhyavilambitAH // 36 // ekamAtrikatAlena sUDAdyAH syuranekadhA / nATyaM tauryatrikaM gItaM nRttaM vAdyaM trayaM ca tat // 40 // "saMgItaM prekSaNArthesmizAstrokte nATyadharmikA / / gItaM gAnaM ca gAndharve geyaM strI gItirityapi // 41 // vyaktaM pUrNa prasannaM ca sukumAramalaMkRtam / samaM suraktaM suzlakSaNaM vikruSTaM madhuraM tathA // 42 // dazaite syurguNAgIte tatra vyaktaM sphuTaH svaraiH / pUrNaM "pUrNIkamamakaM prasannaM prakaTArthakam // 43 // 1 ntyevaCK 2 sundaraB 3 maTakAB 4 mandaraB 5 vicAreB 6 yaCK . savadopiB nmandoB | suDAB 10 vAdyavayaMB 11 saMgItaB 12 nAtharSikAB 13 raktaMsuzlakSNamitiB pustake nAsti 14 pUrNArthagamakamiti syAt / Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 kezavakRtaH kalpadrukozaH sukumAraM kaNThabhavaM tristhAnotthamalaMkRtam / samavarNalayasthAnaM samamityabhidhIyate // 44 // suraktaM vallakIvaMzakaNThadhvanyaM sutAlukam / nIcoccasthAnamadhyAdau zuklale zlakSNamucyate // 45 // uccairuccAraNAduktaM vikruSTaM bharatAdibhiH / madhuraM dhuryalAvaNyapUrNa janamanoharam // 46 // duSTaM lokena zAstreNa zrutikAlavirodhi ca / punaruktaM kalAbAhya gatakramamapArthakam // 47 // grAmasaMdigdhamityevaM dazadhA gItaduSTatA / nartanaM naTanaM nATya nRtyaM nRttaM ca tANDavam // 48 // puMsi klIbe puMsi nATo lAso lAsyaM napuMsakam / atha hallIsakaM strINAM yattamaNDalanarttanam // 46 // pAnagoSThyAmuccatAlaM raNe vIrajayantikA / sthAne nATyasya raGgaH syAtpUrvaraGga upakramaH // 50 // puMsi prAGnATyakaM klIbe kriyAsUcakamastriyAm / aGgahAroGgahArizca vyaJjakAbhinayau samau // 51 // sa caturvidha AhAryo racito bhUSaNAdibhiH / vacasAGgana sattvena vAcikAGgikasAttvikAH // 52 // Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. kezavakRtaH kalpadrukozaH 423 triSvete nATakaM bhANo DimaH prahasanaM punaH / vyAyogazca prakaraNaM vIthI samavakArakaH // 53 // IhAmRgoGka ityete bhedA nATakajA daza / syAdvedadevayorvANI saMskRtaM prakRtiH striyAm // 54 // tadudbhavaM prAkRtaM tanmAgadhI 'sUrasenyapi / apabhraMzo bhUtabhASA bhASAH SaDatha vRttayaH // 55 // bhAratI sAttvikI kaizikyArabhavyotranATake / catasrothApi kaMdarpadhvajaparyAyamityapi // 56 // vAdyaM vAditramAtoyaM tUryaM "tUramatho tatam / vINAprabhRtikaM vAyaM kAMsyatAlAdikaM ghanam // 57 // vaMzAdikaM tu suSiramAnaddhaM murajAdikam / avanaddhaM tadeva syApinaddhamapinaddhavat // 58 // vINA striyAM ghoSavatIM vipaJcI knntthkuunnikaa| vallakI sAtha tantrIbhiH saptabhiH parivAdinI // 56 // zivasya vINA kolambI sarasvatyAstu kacchapI / mahatI nAradasyeza gaNAnAM tu prabhAvatI // 60 // vizvAvasostu bRhatI "tuMvarostu kalAvatI / caMDAlAnAM tu kaNDolI kolambo'syAH kalevare // 1 // . tiB 2 zorA 3 sAdhakIB 4 tAra 5 karNikAB 6 nAradasyaiSAla 7 tumromA Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 kezavakRtaH kalpadrukozaH nibandhanaM tUpanAhaH pravAlo daNDamastriyAm / prasevakastu kakubhaH kalikA kUNikA striyau // 2 // mUlaM vaMzazalAkA syAtsamanvitalaye tu naa| ekakAlazcaikatAlo mRdaGgo murajaH pumAn // 63 // AliGgya UrdhvakaH puMsi syAdAliGgI striyAmapi / 'harItakyAkRtizcAkyA syAdAliGgyA yvaakRtiH||64|| gopucchAkRtirUvA'khyaH proktaH sarvatra ttokkH| syAdyazaHpaTaho DhakkA bhaMbhA bherI striyAM pumAn // 65 // zrAnakazcApi bheriH strI dundubhizcAnakaH pumAn / praNavaH' paNavastulyau paTahosyatha mardalaH // 66 // tUraM tUryaM ca vijayaH 4 kabadiH karatAlikA / kAhalA dhvanitAlA strI DamaruH sUtrakoNakaH // 67 // bhayakRtapaTaho mRtyudaNDakarazca sH| bhaktatUrya nRpAbhIlaM mallatUyaM mahAsvanaH // 6 // "ugaNDaH pratipattyaM madguH SaNa jalavAdyakam / nRtye tUrvAkRte pAde daNDapAdAkhyataNDavam // 66 // vivAhAdau maGgale yadvAyaM sA priyavAhikA / mRdagamukhapiSTasya lepe bhaumaka ityapi // 7 // harItakyetyAdyarddhadvayasya sthAne B pustake-harItakyAkRtistvakyo yavamadhyasta thorddhakaH / kAyasthAkRtikazcAtha syAdAliGgyo yavaprabhaH ityarddhadvaya dRzyate 2 paNAyaH praNavA tulyACK 3 vUra CK4 kapahi:B 1 nAloB 6 DamaraHB 7 ugaDaHB 8 tUrvIB | bhogakaB Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 425 ghaNTAmadhyagataM lohaM' zaGkaH puMsi laliH striyAm / kAhalA dhUrtapuSpAbhA sacchidrA patrakAhalA // 7 // piccholA varanaukArthA jhallarI jhallariH striyo / jhArazcAtha veNustu vaMzo vivaranAlikA // 72 // muralI mukhavAye tu vaktatAlaH pumAnayam / bhrubhrubhrabhRbhyaH kuMsaH syAnnaTe strIveSadhAriNi // 73 // vezyAcAryaH pIThamardaH sUtradhArastu sUcakaH / syAdvIjadarzakazcApi sarvArthasya prakAzakaH // 74 // nAndI tu pAThako nAndyAH pArzvasthaH pAripArzvakaH / naTo'striyAM sarvavezI layAlambhotha nartakI // 7 // lAsikAyo vAravANiH pragAtaikanaTau samau / kathakothAsahAyaH syAttAlAvacarako naTaH // 76 // pAtrANi nAvyadhikRtAstatra dveSastu bhUmikA / zailUSo bharataH sarvavezI bharataputrakaH // 77n naTaH kRzAzvI zailAlI cAraNastu kuzIlavaH / kevalaH plavakazcAtha bheDazcATavaTaH samau // 8 // vAsantikaH kelikilo vaihAsikavidUSakau / prahAsI prItidazcAtha SiGgaH pallaviko viTaH // 7 // , lohaza:B 2 tekanaTauB 3 piHB Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 kezavakRtaH kalpadrukozaH krozadhvaniH kozatAlo vIkSApannaH savismayaH / svadoSAcchAdanaM 'mrakSo'striyAM syAnmUlakArikA // 8 // grAmINatoSakaM nRtyaM varamanvIti kathyate / gaNikAnucarairajjuketi vAcyA nRpeNa ca // 1 // rASTriyo nRpateH zyAlo'nUDhAbhrAtA hyapaNDitaH / varkaraH parihAsaH syAdutprAsastUpahAsagIH / / 82 // dhvArdhApikotsAhikA ca klIbe vardhApanaM hi tat / nATyoktau mahiSo mArSa 'pAryo vidvAMzca bhaavukH||3|| rAjA bhaTTArako devaH kumAro bhartRdArakaH / bhartRdArikA tatsutA syAjjyeSThA bhagnyantikApi ca // 84 zrAtikA cAntikAntAmbA syAdantizcApyataH punaH / devo devI bhRtya janairvAcyo'yamRSibhirdvijaiH // 5 // vayasya rAjaniti vA sa ca vAcyo vidUSakaiH / kRtAbhiSekA mahiSI devyazvAnyA nRpastriyaH // 86 // bhoginI tvaparairanyA cullaigosvAminIti sA / haNDe haNDA dvayaM nIce haJjA hAca ceTikAm // 7 // prati prati sakhIM cApi "halA'mUnyavyayAni ca / bhartAryaputrothApi syurbhadantAH saugatAdayaH // 8 // maMjula bhatura 2 zAloCK 3 svaB va pikoB 5 ayoCK 6 nIcaB . mIcAmiti syAt 7 haleCK Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 427 atha tatrabhavAnatrabhavAMzca bhagavAnapi / prAryamizrA'gauravitAH pUjye yojyA amI triSu // 86 // zRGgAravIrakaruNAdbhutahAsyabhayAnakAH / raudrabIbhatsavAtsalyazAntA nATya rasA daza // 6 // ete jJeyA atha punaH zRGgArosnyujjvalaH zuciH / kaizikaH zyAmaparyAyaH sa ca jJeyazcaturvidhaH // 1 // saMyogo viprayogazca mizraH sAmAnya ityapi / sthAyisAttvikasaMcAribhAvA atra trayastridhA // 2 // ratihA~sazca zokazca krodhotsAhau bhayaM tthaa| jugupsA vismayazceti sthAyibhAvAH kramAdamI // 3 // rAgAnurAgau dvau tulyau ratizcAnuratiH sme| hasastu hAsaH zukazca ghargharazca striyAM hasiH // 14 // hAsyaM SaNatha tadbhedAstatrAdRSTarada smitam / cakrauSThikA tu* nA hAsaH kiMcidRSTaradAGkure // 15 // kiMcicchUte vihasitamaTTahAso mahIyasi / anusyUte'dRTTahAso'TTAhAsotihAsakaH // 66 // apahAso'kAraNaje hasanaM sphuradoSThake / solAse hyAcchuritakaM kliSTe tUdarapIDanam // 7 // 1 gauracittAHOK 2 laMCK 3 zukazca B 4 nano hAsaHB Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 kezavakRtaH kalpadrukozaH chalaM miSaM ca vaidagdhI'bhaGgI cebhanimIlikA / zokaH khedaH zocanaM SaN zuk striyAmatha ruT striyAm // 8 // ruSA krudhA krucca manyuH krodhaH kopopyamarSavat / roSazca pratiyo bhAmo'tha striyAM kiyadetikA // 66 // prauDhiH pragalbhatAyoga udyogazca samAvubhau / utsAha udyamo 'strI syAdadhyavasAya ityapi // 100 // puMsyUja|tizaye tatra na nA vIryamatha striyAm / bhiyA bhIItirAzaGkA klIve pratibhayaM bhayam // 10 // daro'striyAM sAdhvasaM ca dAra uttrAsa ityapi / trAsAtau ca bhayanaM klIbe cAtha bhayAnakam // 102 // bhayaMkaraM pratibhayaM bhayaM bhISma bhayAvaham / bhISaNaM bhairavaM poramAbhIlaM DamaraM punaH // 103 // bIbhatsamapi bIbhatsu vikRtaM vaikRtaM punaH / vaikRtyaM bhAsuraM cogrametAnyaSTAdaza triSu // 14 // anukampA tu karuNA dayA cApi kRpA ghRNA / striyAM syuH puMsyanukrozaH kAruNyaM na striyAmatha // 10 // striyAM jugupsA "kulecchA "vismayaH puMsyathApi ca / zrAzcaryamadbhutaM codyaM citraM pullakamityapi // 106 // 1 bhanizvebhA 2 daraCk 3 bhIravaM B 4 kUtecchAB 5 vismayAHB 6 phullakaB Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 426 mohAvItaM ca SaDamI triSu syuratha puMsyamI / zamaH zAntiH striyAM puMsi zamathopazamAvapi // 107 // stambhaH svedazca romAJcaH svarabhaGgazca vepathuH / vaivarNyamazrupralaya ityaSTau sAttvikA guNAH // 108 // stambho jADya svedadhau 'nidaghaH pulako'striyAm / kaNTakoJcazca romNaH syAdudgamo harSa ityapi // 10 // uddharSaNollukasane romhrssnnmitypi| zikharaM puMsi ca klIbe pulazcApyatha kallatA // 110 // kharabhaGgo'tha kampastu vepathuH puMsi na dvyoH|| vaivayaM kAlimA cAtha netrArthAcAmburodane // 111 // asaM cAstryalubASpAzrUNyatha syAtpralayaH pumAn / naSTacetastvamatha ca striyAM cintA tu cintiyA // 112 // zrAdhyA hammo 'hammirapi syAjjRmbhI jRmbhirityatha / syAttantizcintanaM klIbe'thotsAhodhyavasAyakaH // 113 // atizaktiyute tatra vIryaM vIryA tataH punaH / "hevAko'dhyavasAyitvaM jRmbhastu triSu jRmbhaNam // 114 // 'AdhyA dhyAnaM puMsi vA syAdutkaNTrotkalike striyau| hRllekhA syAdraNaraNastadva' dAyallakaH punaH // 115 // , nidAghaiti syAt 2 llalasaneB 3 cAthaB 4 hasmIB 5 hAsirapiB 6 ripathaOK7vIryAttataH punaHBE hivAko prAdhyAnaMCK.dAyallakaB Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 kezavakRtaH kalpadrukozaH autsukyaM syAtpunaH klIba autkaNThyamapi vA punaH / parihAsaH kelimukhaH kelirdevananarmaNI // 116 // tAmbUlamAlikodvAhe varayAtrA tu daundubhii| gopAlI varakezAntiryAtrA vara nimantraNA // 117 // syAdindrANImaho helirulUlumaGgaladhvaniH / atha svastyayanaM pUrNakalazo maGgalAdikam // 118 // zAntikaM maGgalasnAnaM bAlapallavavAriNA / hastalepe tu karaNaM hastabandhe tu pIDanam // 11 // tacchede samayabhraMzo dhUli pRkte tu vArtikam / zrATopaTopaTaMkArAvezA zrArabhaTiH striyAm // 120 // kapaTo'strI vyAjadambhopadhayazchadmakaitave / kumRtinikRtiH zAvya pusyupAdhirmiSaM chalam // 121 // astrI dambhaH kalkakU, pramAdo'navadhAnatA / kautUhalaM kautukaM ca kutukaM ca kutUhalam // 122 // bAlAkucotsedhadattanakhe puMsi vraattkH| strINAM vilAsavivokavibhramA lalitaM tathA // 123 // helA lIletyamI bhAvAH kriyAH zRGgArabhAvajAH / dravakeliparIhAsAH 'krIDA lIlA ca narma ca // 124 // / nimantraNamB 2 rUlaluB 3 zAntikeCK 4 yukteB 5 krIDA lIletyAdi kurdanaM svityantaM B pustake na dRzyate / Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 431 vyAjApadezau lakSa SaNa bhaGgirbhaGgI nimIlikA / padaM lakSyaM kurdanaM tu krIDA khelA ca kUrdanam // 125 // kranditaM ruditaM kruSTaM svAsthyaM klIbe dhRtiH striyAm / saMtoSaH puMsi dhairya SaNa syAtAM riGgaNarivaNe // 126 // skhalanaM vipralambhastu visaMvAda ubhau samau / nidrA striyAM SaNa zayanaM saMvezaH saMlayaH samau // 127 // khApo'pi suptaM klIbe'pi sukhApaH sukhasuptikA / indriyANAM tu saMmohe tandrA nAndImukhItyapi // 128 // pramIlA tandrikA tandrI tandrizcApi pramIlanam / 'zratha syAddaharasthasya manasaH smaraNabhramaH // 126 // puMsi svapnaH zvAsahatI rAgasaMgau ca gRdhnutA / ahaMkAro'bhimAno'strI mAno garvazca garvaraH // 130 // cittonnatirathAvajJA helA caivAvamAnanA / avahelA parIbhAvo'vamAnazca parAbhavaH // 131 // parIbhavaH paribhavaH paribhAvovahelanam / anAdaro'vahelaM cApyavamAno'vamAnanam // 132 // tiraskriyA tiraskAro nyakAro nikRtiH striyAm / nikAraH sUkSaNaM kSepo rIDhA sUrtaNasUkSaNe // 133 // , ayaCK 2 smaraNaMB 3 snyahaMkAroB 4 parAbhAvaHB 5 miHkRtiHK rIThAk Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 kezavakRtaH kalpadrukozaH zAliIyorabhibhavo''bhibhUtizca zalA striyAm / avajJAnaM ca nIkAro vrIDA vIDopyapatrapA // 134 // mandAkSamapi mandAkSya lajyA lajjA trapAhiyau / vIDanaM cApyathAsUyeAnvIryA kSAntirityapi // 135 // sa ca vipratiyArotha caritaM zIlamastriyAm / cAritraM zubhracarite snehastu praNayaH pumAn // 136 // premAstriyAM priyatvaM SaN hArda syAdatha dohadaH / puMsi klIbe spRhA lipsA vAJchA tRSNA tRSA ruciH||137|| kAntiricchA rugAkAGkSA tRSastarSo manorathaH / anutarSAbhilASazca kAma IhArucI striyau // 138 // pratyarthaM lAlasaH so'strI puMsyAdhistu mnovythaa| . zrAdhI syAda vahitthA tu syAdAkArasya gopanam // 13 // avahitthamapi klIbe'tha svabhAvastu puMsyayam / nisargazca punaH klIbe svarUpaM rUpamityapi // 140 // kampitaM kampanaM kampo vepathuH svAdatha kSaNaH / mahotsavoddhavAH puMsi mahaH sAntaM napuMsakam // 14 // manISA dhiSaNA zrIzciccetanA zemuSI cidA / prajJA saMjJA citirdAmA vijJAnaM jJAnamityapi // 142 // vibhUB 2 nvIOB 3 cArityaM B 4 davahiddhAB Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH .. 433 kAvyA saMvijJaptirAtmA puMsi dhIrdhAraNAvatI / matiraprAptaviSayA buddhiH saMpratidarzinI // 14 // atItAnusmRtirmedhA prajJA kaaltrysmRtiH| pratibhA nUtanollekhavatI paNDA tu zAstragA // 144 // zilpAdigAtu vijJAnaM klIve jJAnaM tu mokssgaa| zuzrUSA zravaNaM caiva grahaNaM dhAraNaM tathA // 145 // UhApohorthavijJAnaM tattvajJAnaM ca dhIguNAH / cittAbhogastu manasikAraH sa ca' manaskaraH // 146 // mAnasaM karmasaMkalpazcarcA saMkhyA vicAraNA / vito'pi dvayorUhaH kalpo'dhyAharaNaM ca SaN // 147 // adhyUhanaM vicArazcAdhyAhArazcApi nizcayaH / carcA vicAraNA saMkhyA guJjA syAdatha saMzayaH // 14 // syAstriyAM vicikitsApi saMdehadvAparau samau / rAddhasiddhakRtebhyontaH samau nizcayanirNayau // 14 // zrAgamaH samayastulyAvAptokti rapi ca striyAm / kRtAntA puMsyatha girA caudyagIrbhaNitiH striyaam|150| pUrvapakSo bhramo mithyAmatirdhAntirapi striyAm / mithyAdRSTistu nAstikyaM vyApAdo drohacintanam 151 // 1 manaskAraHOK 2 vicikitsA tuB 3 vaptoktiB . kRtAnta:B 12 Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 kezavakRtaH kalpadrukozaH atha mohaH punaH klobe syAdajJAnamapi striyAm / ahaMmatiravidyAtha' niyamAzravasaMzravAH // 152 // saMvidAgUH pratijJAnaM samAdhistu pratizravaH / aGgIkAro'bhyupagamopyathamokSo'punarbhavaH // 153 // mahAnando'pavargaH strI nivRttirmuktirityapi / siddhiH klIbe brahma zivaM zreyo niHzreyasAmRte // 154 // nirvANamapi kaivalyamakSaraM ca mahAsukham / atha syuH paJca bhUtAni vyomerAgnyambubhUmayaH // 155 // zabdasparzarUparasagandhA bhUtagaNAH kramAt / viSayAH syuramI hyeSAmindriyArthazca gocaraH // 156 // hRSIkaM tvattaM "viSayasrotaH karaNamindriyam / khaM ca zrotraM tvacA cakSurjihvA nAsA ca paJcamI // 157 // pAyapasthaM hastapAdaM vAk caiva dazamI punaH / jJAnendriyANi zrotrAdi paJca pAyavAdikAni ca / 158 / visargAnandagrahaNagativAkyArthakAni ca / mana ekAdazaM buddhirahaMkArastrayodazaH // 15 // zuklaH zubhraH zuciH zveto vizadaH zitipANDurau / amalo dhavalaH zukro balato rajataH punaH // 160 // 1B 1 nivRttiriti syAt 3 rthAzca gocarAHC 4 viSayaMB viSayi prama. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prava kezavakRtaH kalpadrukozaH 435 'vadAta ujjvalaH zyetaH rezyanaH syAcchubhramavyayam / avadAtaH sito gauro vijJeyazcArjunaH punaH // 161 // hariNaH pANDuraH pANDuH pANDarazvAtha dhUsaraH / ISatpANDuH zyAmalastu kRSNo niilo'sito'pic||16|| zitiH kAlo mecako'pi rAmazca mizravarNake / kapotAbhaH kapoto'tha pItaH pItala ityapi // 163 // gauro haridrAsadRzaH sitaraJjana ityapi / sitarUpastAlakAbhaH palAzo harito harit // 164 // lohito rohito raktaH zoNaH kokanadacchaviH / maJjiSTho bAlasaMdhyAbho'vyaktarAgo'ruNo'pi ca // 16 // zyAvastu kapizazvAtha zvetaraktastu pATalaH / dhUmrastu dhUmalaH kRSNalohitaH kapizo hariH // 16 // babhruH pizaGgaH kapilaH kApilaH pItalohitaH / kaDAraH kapizaH piGgaH kazcitrastu karburaH // 167 // etakalmASazabalakisairAzcitralaH punH|| guNe zuklAdikAH puMsi guNiliGgAstu tadvati // 16 // kalpadrau kezavakRte bhuvaHskandho dvitIyakaH / satrA nATyaprakANDena saphalaH siddhimAgataH // 16 // , udAttaB2 zvetaH 3 zyetaHOK 4 kaThiNazcAtha B Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 kezavakRtaH kalpadrukozaH sUraH sUryoruNaH pUSA gabhastiH savitA raviH / brano vistaraNimitrazcAryameno dinapraNIH // 1 // mihirokoM'zumAnadirharihelivirocanaH / gau?rbhagaH punastvaSTA grahamuT kiraNaH khagaH // 2 // tApana'stapano viSNuH karmasAkSI vikartanaH / mArtaNDo mihiro bhAnuhaMso vedodayaH punaH // 3 // ghRNiHpIthaH pratidivA'hanaTo dharuNo'pi ca / khadyoto varuNaH zUro vizvapsAH padmalAJchanaH // 4 // "kAzyapiH kAzyapeyazca kAzyapazca gabhastimAn / citrabhAnurbhAnumAMzca jyotiSmajjyotiSau bhagaH // 5 // vivasvAMstaralo bhAsvAnambarISaH prajApatiH / manthaH kizoraH kutapo vAsantaH puSkaraH kapiH // 6 // pradyotano vizvakarmA dRgbhUrbhAtuH sadAgatiH / sahasrAtkarapAdAMzuzcitrArciH suraH papIH // 7 // karo dinaprabhArthebhyo dinArthebhyo vasurmaNiH / puSTazcApi jagadIpaH saptAzvArthazca bhAraviH // 8 // pataGgo devasainyAoM dvAdazAGgastrayItanuH / 'kAloSNebhyo bhRtkRdartho jagannetrArtha ityapi // 6 // , staptanAB 2 miharoKB 3 haToB herneTo 4 kazyapi:CK 5 jyotiSoujyautiSauB 6 rbhAtaHCB 7 jagadvIpaHB 8 devazabdArthoCK E kAloSNobhyoB Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 437 bahurUpo dRzAnaH 'kho bhAnebhyaH kozavAcakaH / grahAbjinIdhAma dinatviTpatirbhAnukesaraH // 10 // vItihotraH kokalokAbjinI bandhvartha ityapi / sugrIvamanukarNAnAM yamayamyoH zaneH pitA // 11 // saraNyUcchAyayorbharttA saMvatsarapathArthakaH / jalacauraH khalatiko brahmA jyotizca na dvayoH // 12 // mATharaH piGgalo daNDaH sUryasya paripArzvagAH / asya sUtoruNonUruH kAzyapigaruDAgrajaH // 13 // zrazmano 'ramaNastAyo vainateyo jaTAyusUH / gabhastirnA ghRNiH pAdaH karaH pragraha ityapi // 14 // abhIzuH kiraNobhISurbhAnurusrazca dIdhitiH / razmirmayUkha udyotaH ketuzcopadhRtirvasuH // 15 // zrAlokazca virokazca prakAzo'zuH striyAM yutiH / yuttviTa prabhA rucirdIptirvibhA rukca vissishchviH||16|| 'tviSI rucI marIcI strI yutI syAdAtapo'striyAm / dhRSNi bhomshc bhAsazca dyoto bhAbhe ca bhAsa dvyoH||17 gabhastizca gabhastI ca puMstriyoH parikIrtite / klIbe tejo maharva! jyotirdhAma vapuH punaH // 18 // 1 khobhanebhyaHB 2 vadhvarthaB 3 zrAzmanoB 4 rasama(na)K 5 tviSAMB 6 rbhAzcaCk 7 bhAdvayoHB 5 parikIrtitauB 6 vayuHB . . Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 kezavakrutaH kalpadrukozaH rociH zociH punazcArcirna nA 'pRzniH zucizca sA / gaurmarIci nidhigatRSNA marIcikA // 16 // paridhiH parivezazca pariveSazca puMsyayam / parIvezaH parIveSaH parIvezanamaNDale // 20 // koSNaM koNa' mandoSNa' kaduSNa triSu tadvati / tigmaM tIkSNaM kharaM tadvadupArka 'maMDalaM triSu // 21 // svASTrI sarayUryogyA syAt saraNyuryumayIti ca / vaivasvatayamayama paryAya jananIti ca // 22 // etatparyAyatazchAyA savarNA pratirUpiNI / sAvarNi mandatapatIviSTiparyAyasUrapi // 23 // ete bhArye vezvAH saptacchandAMsi yAni te / jayo jayanto vijayo jayatsenA jayaddalaH // 24 // manojavo jitakrodho "haMsazreNiyujaH kalAH / tapinI tApinI dhUmrA marIci ' jvalinI ruciH // 25 // suSumNA bhogadA vizvA bodhinI " dhAraNI kSamA / kalpadrau kezavakRte svargaskandhe tRtIyake / 10 sUryAdimaH prakANDo'yaM prathamaH siddhimAgataH // 26 // 1 vRzniH CK 2 nAtha niB 3 pariveSopiB : parivezaneti syAt 5 maMDalaM Ck 4 6 priti B 7 medaCK 8 haMsaH B 8 cijvAlinICK 10 dhAriNIKC Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH dhAtA surAsuraguruparyAyaH prapitAmahaH / caturAnanaparyAyo 'viriJci hiNo vidhiH // 1 // sraSTA prajApatirvedhA vidhAtA kamalAsanaH / svabhUH kaobjaparyAyayonyarthaH sarvatomukhaH // 2 // viraJco vizvasRD brahmA striyAM sNjshcirNtnH| aSTazravAH zatadhRtiH padmaparyAyalAJchanaH // 3 // sanAddhaMsaratho vizvastRgarthaH kamano'pi ca / purANagIrvedagarbho dharujo drughaNaH punaH // 4 // jo janyuH sAmayoniH zambhunAbhija praapcH| vizvaretAH sadAnando bhUtAtmA sanadavyayam // 5 // vedIzo mRgayu : prANa zrA viraJcyo viraJcanaH / bhavAntakRdajo haMsaparyAyAdvAhanArthakaH // 6 // kuzaketurbhAvavRtto nAbhirnA zAzvataH kaviH / purANagItaH sthaviraH prapUjyaH kastataH punaH // 7 // zrAtmasvayaMsvapadmAnAM paryAyebhyo bhuvorthakaH / urvedhAzcApi kaMjArastatputrA mAnasA ime // 8 // marIciratryaGgirasau pulastyaH pulahaH kratuH / bhRgurdakSaH pracetAzca vasiSTho nAradastathA // 6 // 1 viraJciB 2 jyapayAyaCK 3 vizvasRgaKC 4 abdaOK 5 kamaloB 6 prajvoCK ajora 7 zaMbhurnAbhija prAyavaHB 8 cedIzAKC Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ x40 kezavakRtaH kalpadrukozaH / sanakAdyA api ca te yogino bAlarUpiNaH / mArIcaH kazyapastryato'thAsya patnyastrayodaza // 10 // ditizca ditizcApi danuH kAlAdanAyuSA / siMhikA ca muniH krodhA variSThA surabhirvA // 11 // kadrazca vinatA caitA dAkSAyaNyo'tha tatprajAH / daityA devAH khagA nAgA gAvo'zvAdyAzranekazaH // 12 // somadattazca durvAsA 'zrAtreyAzca tataH paraH / bRhaspatyabhyucayAdyA zraGgirastanayA zratha // 13 // paulastyo vizravAstasya rAvaNAdyAsta zrAsurAH / kratoryajJAzca karmANi mRkaNDo bhArgavaH kaviH // 14 // vAsiSThaH zaktiratha ca manuH svayaMbhuvaH sutaH / brahmaNastasya rAjyasya kAlaM syAttadanantaram // 15 // mahiSI zatarUpAsya tadbhavAH 'sarvamAnavAH 1 'palaM dIrgheH SaSTivarNaistAvadbhistairghaTI matA // 16 // tAvatIbhirahorAtraM ghaTIbhirmAnuSaM punaH / tAvadbhistaistaistu SabhiH saMvatsarastataH // 17 // daza sapta daza dve ca STau catvAri paJca ca / lakSAyutAni catvAri tadekasthaM caturyugI // 18 // 1 pAtreyAzcaCK 2 pareB 3 bRhaspatyucathyAdyA B 4 mRkaNDo bhArgava: B 5 svAyaMbhuvaHCK 6 sarvadevatAH B 7 paladIdhaiH Ck = itaH pUrvaM kiMcittruTitamiva pratibhAti Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukeozaH tairekasaptatimitairbhavenmanvantaraM punaH / caturdaza brAhmamahastAvatA rAtririSyate // 18 // evaM triMzadinA mAsastepi dvAdaza hAyanam / teSAM zataM brAhmaNaH syAdAyurnAstyatra saMzayaH // 16 // caturdaza syurmanavA divasesminvidhermatAH / svAyaMbhuvaH svArociSa uttamastAmasastataH // 20 // raivatazcAkSuSA vaivasvataH 'sAvarNikaH paraH / dakSabrahmadharmarudrarucibhUtisutAH kramAt // 21 // athendrAH syurvipazcicca suzAntizca zivirvibhuH / manojavaH puraMdaro validbhuta ityapi // 22 // zAntivRSa RtadhAmA tathA divaspatiH zuciH / sya priyA tu sAvitrI duhitA tu sarasvatI // 23 // pisyAnI girA vAka ca striyAM lApaH pumAnayam / syAdvAdarelA dhiSaNA gaurjUH zrIH padma lAJchanA // 24 // liDgIrbhASA vANigAthe jihvA vANI dvayoH pumAn / gheoSaH svaraH svano'pi syAdvaNo dhenApi kArikA ||25|| 441 tArA mahAzrI" roMkArA vasudhArA dhanapradA / 11 12 " sudUravAsinI bhadrA vezyA nIlasarasvatI // 26 // 1 ntaradvija B 2 dAyustatparamucyateB 3 yAmamAle vidhermatAH B 4 svArociSazca B 5 sAvarNikAH pareB 6 dgIgirA cApiB 7 locanA B = dhIrbhAvAB & cArikA Ck 10 rAkArA B 11 khadUravAsinI R 12 besyAk 56 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 kezavakRtaH kalpadrukozaH tAriNI vijayAnantA zivA lokezvarAtmajA / prajJA pAramitA buddhamAtA svAhA manoramA // 27 // zaMkhinI zrImahAtArA locanA ca trilocanA / saiSA caturvidhA vANI parA 'pazyantikA punaH // 28 // madhyamA 'nAbhikaNThe ca mUrddhasthAne sthitAH kramAt / * guptasthAnasthitAstisrazcaturthI kila vaikharI // 26 // devAdInAM manuSyANAM varNavyApArakArikA / vyAhArauktirlapitaM bhASitaM vacanaM vacaH // 30 // tiGasubantacayo vAkyaM kriyA vA kArakAnvitA / zrutistrayI striyAM veda aAmnAya RSirityapi // 31 // nigamazca punaH klIbe chando brahmAtha bhvRcH| bhRgvedaH puMsyatha klIbe yajuH sAmApi na dvayoH // 32 // kharapattanamukthaM tahak sAmayajuSI tryii| tadudhRtiratharvAsyAdathaiSAM caraNakramaH // 33 // ekaviMzatyekazatacatuHpaJceti tAH kramAt / zikSA jyotirniruktaM ca kalpo vyAkaraNaM tathA // 34 // chando nAsA dRk zrutizca hastau vadanamityapi / pAdau zrutestadarthAni zAkhAbhedaH punazca SaNa // 35 // 1 pazyantiko B 2 nAbhikaNThau ca mUrdA Ck 3 striyoCK Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 443 caraNaMcAtha mImAMsA dharmazAstraM vicaarnnaa| vedAnto'strI brahmavidyA striyAmupaniSatpunaH // 36 // 'zrAnvIkSikI tarkavidyA nyAyaH syAdarthazAstrayoH / purANamaSTAdazadhA retadevaM paJcalakSaNam // 37 // sRSTipralayavaMzAzca vaMzAnucaritAni ca / manvantarANItyatha ca dharmazAstraM smRtiH striyAm // 38 // assttaadshvivaadaanaamnushaasnmitypi| sAMkhyaM zAMkhyaM kApilaM syAdathApi carako'striyAm // 36 vyAhArauktirlapitaM bhASitaM vacanaM vcH| apabhraMzo'pazabdaH syAnmlecchabhASA tu bhASitam // 4 // mleccho nA mlecchitaM klIbe zAstre zabdastu vaackH| vAyvagnibhUjalAkAzA hrasvA dIrghAzca saMdhijAH // 41 // vindvantAH paJca paJcApi hasvadIrghaplutAH kramAt / 'luvarjAsta udAttAnudAttasvaritabhedataH // 42 // trividhA anudAttasta nighAto nIca ityapi uccairudAttaH svaritaH samavRttirathohalaH // 43 // sparzAH kAdyA mAvasAnA vyApakA yAdihAntagAH / yadhikA viMzatiraco dIrghAbhAvAllasaMjJake // 44 // , anvAdhikIB 2 dathaBO 3 tadevaB 4 iyaM 30 zlokArdhasya punaruktiHB pustake nAsti 5 nRvajustaOK Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 kezavakRtaH kalpadrukozaH hrasvAbhAvAttathaivaicAM catvAronye yamA iti / kuM khuM guM ghumamISAM ca samAvezaH kramAdyathA // 4 // padenantyastu prathamonyontyaH syAtparato yadi / yathAsaMkhyo yamAvezastayormadhye matAntaram // 46 // klIbe'kSaraM tu vorNA granthodvAtriMzadakSarI / api prabandhaH saMdarbhaH sUtraMsUcanakAri yat // 47 // bhASyaM sUtraprayuktArthakaThinAMzaprakAzakam / uktAnuktadurUhArthacintAkAri tu vArttikam // 48 // TIkA nirantaravyAkhyA paJjikA padabhaJjikA / nibandhavRttI anvarthe saMgrahastu samAhRtiH // 46 // cUrNI cUrNirubhetulye paddhatI paddhatiH same / ityevaM pariziSTAdi pathAnena samunnayet // 50 // padacchedaH padArthAktirvigraho vAkyayojanA / zrAkSepazca samAdhAnaM vyAkhyAnaM varNanaM same // 51 // kArikA tu svalpa vRttA bahvarthasya prakAzikA / kalindikA sarvavidyA nighaNTurnAmasaMgrahaH // 52 // itihAsaH purAvRttamAkhyAnaM bhAratAdikam / sargabandho mahAkAvyaM tatsyAdebhirguNairyutam // 53 // / syAnatyato yadiB 2 yamAvezastayormadhye yathAsaMkhyo matAntareB 3 vRttaura Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 445 samastairvarNanIyaiH syAd bhUpAmAtya'purohitAH / rAjavadhvazca tatputrAH sainyapaH sainyanirgamaH // 54 // viSayo nagaraM grAmaH saritsrotasvinI vanam / aAzramo vATikA mantra RtuH samaya ityapi // 55 // hastyazvarathacandrArkAstodayA viraho ratam / svayaMvarastathA yuddhaM puSpAvacaya ityapi // 56 // etairanyaizca saMyukta mahArUpakanATake / 3atha vAGmayabhedAH syuzcampUH khaNDakathA kathA // 57 // prabandhakalpanA sA syAt pravahikA prahelikA / praheliH praznadUtI ca rathyAvAdastu vAdalaH // 58 // samasyA tu samAsArthA samAhArastu sNgrhH| . zrAkhyAyikoparikathopalabdhArthApi ceSyate // 6 // AkhyAyikAparicchede tvAzvAsocchavAsako smau| saMdAnamaniruddhaM ca prakIrNaM gucchakAdikam // 6 // sargo vargaH paricchedo dyotAdhyAyAGkasaMgrahAH / ullAsaH parivartazca paTalaH kANDamastriyAm // 61 // sthAnaM prakaraNaM parvAhnikaM tu zIghrapAThataH / avAntaraprakaraNaM 'vizrAmo granthasaMdhayaH // 62 // . purohitaiHB 2 mantro dUtaHB 3 athavAvyayabhedAHB vizrAmAB Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH zrathAdhikaraNaM tadyade kanyAyopapAdanam / prajJaptiH paribhASA syAcchailI saMketa ityapi // 63 // prativAribhiprAyaH samudAcAra ityapi / prativacanaM 'saMgarikA pratirUpakathApi ca // 64 // . syAtsvAcchandyAnumananaM prAkAmyaM cAvasargakaH / aitihyaM nA dvayorvArttA kiMvadantI purAtanI // 65 // janazrutiH kiMvadantirvArtodantaH pumAnayam / vRttAnto'pi pravRttiH strI nAmadheyaM ca nAma ca // 66 // gotraM striyAmabhikhyAkhyA saMjJAhvA nA samAhvayaH / lakSaNaM lakSmaNaM klIve'bhidhAnamabhidhA striyAm // 67 // 446 thAbhimantraNaM hRtiH striyAmAkAraNaM na nA / sambodhanamAmantraNamAhvAnaM cAhavaH pumAn // 68 / zrakAraNaM dvayorhRtiH striyAM sA bahubhiH kRtA / saMhRtizca prahRtiH syAdAhUtiratha vAGa mukham // 66 // upanyAsa upodghAta udAhAraH zapaH pumAn / zapathaH zapanaM klobe prativAkyottare same // 70 // kathaMkathikatA tu syAt pRcchA prazno'nuyojanam / anuyogopyatheo devapraznaH strI syAdupazrutiH // 71 // 1 saMgurikA B Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 447 caTu cATu priyaprAyaM priyasatyaM tu sUnRtam / satyaM tathyaM samIcInamRtaM satyaM yathAtatham // 72 // yathAsthitaM ca sadbhUte'lIke tu vitthaanRte| atha kliSTaM saMkulaM ca parasparaparA'hate // 73 // zratyarthamadhuraM sAntvaM saMgataM hRdayaMgamam / paruSaM niSThuraM rUkSa vikruSTaM kliSTamasphuTam // 74 // luptavarNapadaM prastamavAcyaM syAdanakSaram / ambUkRtaM saniSThIvaM nirastaM tvaritodidam // 7 // zrAmeDitaM dvistriruktamabaddhaM nirarthakam / sollaeThanaM tu sotprAsaM maNitaM ratakUjitam // 76 // surate karNamUle ca vyabdhadezIyabhASayA / dampatyorjalpitaM mandaM manmanaM taM vidurbudhAH // 77 // cATupUrvANi sarvANi triSvamUni ca tadvati / pRSThamAMsAdanaM tadyatparokSe doSakIrtanam // 7 // mithyAbhiyogobhyAkhyAnaM grAmyamazlIlamityapi / uccairyuSTa ghoSaNA strI saMgataM hRdayaMgamam // 7 // paruSaM niSThuraM rUkSa vikruSTaM cApyatha stutiH / varNaneDA prazaMsA syAnnutiH zlAghA stavo navaH // 8 // , hatamB 2 solugaThanamityAdi salApasaMkathe ityantaM paccaviMzatira niB pustake nopalabhyante 3 yattatparoneck Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 kezavakRtaH kalpadrukozaH klIbe stotraM cArthavAdaH sA tu mithyAvikatthanam / janapravAdaH kaulInaM vagAnaM vacanIyatA // 1 // syAdavarNa upakrozo vAdo niHparyavAtparaH / garhaNA dhikriyA nindA kutsA kSepo jugupsanam // 82 // AkrozAbhISaDAkSepAH zApaH sAkSAraNA rate / viruddhazaMsanaM gAlirAzImaGgalazaMsane // 3 // zlokaH puMsi yazaH lobe abhikhyA syA samajJayA / yazaH klIbe striyAM kIrtiH samAkhyAtA samAjJayA // 4 // samAkhyA kIrtanApi syAtsamAjyApi samajyayA / tripUttare syugbheidA ruzatI tvazubhA ca vAk // 8 // uSatI cApyatha punaH kalpA kAlpA zubhAtmikA / saiva jJeyA carcarI ca vartarI ca same ime // 86 // yaH saninda upAlambhastatra syAtparibhASaNam / ApRcchAlApasaMbhASo'nulApaH syAnmuhurvacaH // 87 // anarthakaM tu pralApo na nA tu pridevnaa| ullApaH syAt kAkuvAganyoktiH saMlApasaMkathe // 8 // samAsatrAyavacanamapi syA'daNDako'striyAm / vipralApo virodhoktAvapalApastu nihnavaH // 86 // 1 samAjJayACk 2 ttaNDakoB Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ kezavakRtaH kalpadrukozaH 446 apahnu tinihra tizca niLu tI syAdapaDhe tI / supralApaH suvacanaM saMdezagiri vAcikam // 30 // zrAjJA ziSTinirAvibhyo dezo'niyogaH zAsanam / anuvAdopyathAhUya preSaNaM pratiyAtanam // 61 // saMvisaMdhAsthAbhyupAyaH saMpratyAbhyaH paraH zravaH / aGgIkArobhyupagamaH pratijJAgUzca saMgaraH // 2 // vAkkrodhagarbhA vaidyotA snehagarbhA tu mAllukA / nirvedagarbhA niHsaMgA dainyagarbhA tu nazvarI // 3 // kuTinArI tu yA kUTavAgvaidarbha ca tammatam / varkarastu sa evokto yadi vyarthaiH padaiH kathA // 4 // hatkAra prArtazabdaH syAdovalliAghagarjane / mukhaghaNTA hulahulI gallavAyamatha zramAt // 65 // sukhanidrAdizabdo yastatra nandImukhI striyAm / dhurikA zvAsahetizca corikA 'TaraTo'pi ca // 66 // aGgaSThatarjanIzabdaH striyAM sA choTikA mtaa| aGguSThamadhyamAzabdo madasphuTirudIritA // 17 // sa eva hastacaTakAropa ityabhidhIyate / / koyaSTikAdeH stabhanaM rolo'spaSTarave pumAn // 8 // pariyogazAsanam B 2 saMcitsaMdhACK 3 vedyotAB 4 bhallakAB 1 kuTilATI tu yA TeB 6 dhUrakAraB 7 mallavAcaB 8 nAndIB & TharaToB 27 Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH niHsANo'nekavAdyAnAmekadA yo raNe dhvaniH / bherIzatasahasrANi tathAdazazatAni ca // 6 // yugapadyatra vAdyante koNAghAtaH sa ucyate / zabdo ninAdo nirghoSo nihAdo niHsvanaH svnH||10|| 'svAno dhvAnaH svaro hAdo nisvAno rava ityapi / nAdo ghoSaHkvaNaHkvANonikvANo nikvaNaH kvaNaH 101 samAvibhyaH paro rAvastathaiva ca punaH striyau / dhvaniH svanirapi klIbe phaNanaM cAtha rodanam // 102 // RnditaM ruditaM kruSTaM tadapuSTaM tu gahvaraH / zabdo guNAnurAgotthaH praNAdaH sItkRtaM nRNAm // 13 // pardanaM gudaje zabde kardanaM kukSisaMbhave / kolAhalaH kalaravaH saMkulo vyAkulo ravaH // 104 // marmaro vastraparNAderbhUSaNAnAM tu ziJjitam / heSA hRSA turaGgANAM gajAnAM garjahite // 105 // kUjitaM syAdvihaGgAnAM tirazcAM 'vAsitaM rutam / vRSasya reSaNaM reSA bukanaM bhaSaNaM zunaH // 10 // pIDitAnAM tu kaNitaM prakvANaH prakvaNo'pi ca / vINAyAH kvaNite ca syAnmadalasya tu gaMdalaH // 107 // , svAno dhvaniH svaro hAsoB 2 kvaNanaMB 3 gAkaraHB 5 sIskRteB 5 vAzitaMB 6 vRkasyeti syAt / Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 451 kSIjanaM kIcakAnAM ca bherIzabdastu da1raH / syAtpratardhvaniparyAyaH praticchandaH 'pratiSkazaH // 108 // kalpadrau kezavakRte svargaskandhe tRtIyake / brahma 'prakANDaH prathamaH sAGgaH siddhimupAgataH // 10 // yajJo nArAyaNaH kundo vaikuNTho viSTarazravAH / pItAmbaro hRSIkezaH kezavo mAdhavaH svabhUH // 1 // daityadAnavaparyAyazatruparyAya ityapi / babhruzcaturbhujaH kRSNo 'vAsubhadro viraJcanaH // 2 // kezaTaH zaMbhuro jalu H padmanAbhivRSAkapiH / viraJciH kapilo viSNu vizvakseno'parAjitaH // 3 // bahurUpo jagannAthaH zrIdattaH prapitAmahaH / zAya'cyuto madhuripuH padmanAbho janArdanaH // 4 // viSvaksenaH zatAvartazcakrI zrIvatsalAJchanaH / adhokSajo'vyo vedhAH purANapuruSaH kaviH // 5 // zrIvAso yajJA ruSaH suSeNaH puruSottamaH / vizvaMbharo vidhuhaMsastamohA viSayI 'hariH // 6 // 1 pratiSkaka:OK 2 prakANDo dvitIyaH iti syAtsUryAdimaH prakANDo'yaM prathamaityuktapUrvasvAt 3 vAsubhadroB 4 viSvakA 5 raviHB Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 kezavakRtaH kalpadrukozaH jalazAyI vizvarUpo mukundaH zivakIrtanaH / maJjukezaH kaustubhorAH sAmagarbho 'dharAdharaH // 7 // kAmo mAso malaH koko lakSmInAthaH suyAmunaH / sahasrapAraH SaDvindurananto nalinezayaH // 8 // zazabindutadhAmA narakArinarAyaNaH / zrInivAso'jito vAsuH zrIkaro'jaH punarvasuH // 6 // zrAtmayonirarthatasyAvatArAH syurmahAtmanaH / paryAyo matsyakamaThakolakesariNAmapi // 10 // puMsonarasya paryAyadehaparyAya ityapi / zrAdityaH kAzyapo viSNurindrArthAvarajArthakaH // 11 // trivikrama upendrArtho vAmano'tha bhRgUdvahaH / reNukeyaH sa eva syAjjAmadagnyaH kuThAryapi // 12 // nyataH parazurAmo'pi rAmaH zaMkarazaikSakaH / kSatriyAriH pazurAmo rAmastu raghunandanaH // 13 // sItApatirdAzarathiH saumitribharatAgrajaH / kauzalyeyaH kauzaleyaH kAkutstho raghunAyakaH // 14 // kozalezo' rAmabhadro rAmacandro'bdhisetukRt / kumbhakarNadazagrIvadUSaNAdikarakSasAm // 15 // / dharAdharAHB 2 puthUdahaHB Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 453 niyantA rAghavaH 'kausalyAyaniH zAntAnujazva saH / maithilI jAnakI sItA vaidehI bhUsutApi ca // 16 // zItA yojanagandhAsya patnI dazarathaH pitA / sa ca dAzaratho'pi syAccatvAro bhrAtaro'sya tu // 17 // bharataH sa ca kaikeyaH kaikeyA kekayI ca sRH / asyAtha lakSmaNo'pi syAllakSaNastadanudbhavaH // 18 // zatrughnaH so'pi saumitriH saumitreyAvubhAvapi / kramAdeSAM tu tanayA rAmasya tu kuzo lavaH // 16 // bhinnavAkyAdekayoktyA tau vijJeyau kuzIlavau / vAlmIkiziSyau bharataputrau takSakapuSkarau // 20 // lakSaNasyAGgadazcitraketuH zatrughnajAvamU / subAhuH 'sUrasenazca kauzalyA rAmamAtari // 21 // kausalyApyatha kRSNastu vAsudevo gadAgrajaH / safe dAmodaraH zauriH "zaurI saurizva yAdavaH ||22|| yAdavendro devakeyo govindaH pANDavAyanaH / balAnujeo gokulezA dAzArhaH smaradehakRt // 23 // bhaumI jAmbatI bhAmA satyA bhadrA ca lakSmaNA / kAlindImitravindAdipatiparyAya ityapi // 24 // 1 kausaleyaH B 2 sItAB 3 syAtpaturoC sthApanuroK 4 kaikayI B 5 saumitreyaubhAvapiCK 6 sarasenazcaB 7 zauriH padmazca B Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 kezavakRtaH kalpadrukozaH vanamAlyarjunArthebhyaH sakhA sArathirityapi / ariSTakeziyavanakaMsacANUramardanaH // 25 // vasudevo'sya janako dundurAnakadundubhiH / bhUkazyapaH tityaditirdevakI daivakI ca sUH // 26 // azvAzca 'zaivyasugrIvameghapuSpabalAhakAH / zukapicchasvarNameghapANDuvarNAH kramAdamI // 27 // zaivyastu dakSiNe vAme sugrIva ubhayorapi / pRSThavAhAvubhAvAstAM meghapuSpa'valAhakau // 28 // dhvajo bhujaGgahA mantrI pavanavyAdhiruddhavaH / sainyametasya dAzArhA dAsArhA yAdavAzca te // 26 // gadonujaH pAJcajanyo dakSirNAvarta ityapi / zaGkho mAlA vaijayantI cakramastrI sudarzanaH // 30 // "sunAra puMsyariH khaDgo nandakaH kaustubho maNiH / anyaH syamantakaH zArGga dhanuH kaumodakI gadA // 31 // 'ekAnaMzA svasAtha syAhArukazcAsya sArathiH / zrIvatsoGkosya garuDo vAhanaM mathurA purI // 32 // dvArakApyatha vaidarbhI rukmiNyapi ca kAmasUH / bhaimI satyA satyabhAmA baladevo halAyudhaH // 33 // / zaiveti pAThaH sarvatra 2 zivastuOK 3 balAhakauB 4 sunAbhaHB 5 yekAnaMzAB svasABi Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 455 kRSNAgrajo balabhadro balo rAmaH sitaasitH| pralambarukmidvividahantA kAmArthapAlakaH // 34 // nIlArthAdambarArtho'pi tAlAko musalI halI / yamunArthAtkarSaNArthaH 'saMvatakyekakuNDalaH // 35 // saMvatako revatIzaH surAparyAyavallabhaH / rohiNeyazcaikacaraH sAtvato halamasya tu // 36 // saMvartakAkhyaM muzalaM saunandaM ca sutaH zaThaH / madano manmathA mAraH pradyumno darpakaH smaraH // 37 // kAmo vidhAtA kaMdA rAmojo viSayI punaH / sUrpazambaravairyarthaH paJcavANArtha ityapi // 38 // mInapuSpArthayoH ketUramilaH kamano ramaH / ratyarthAtpatiparyAya zrAtmabhUrmakarAkaH // 36 // manolayaGgazRGgArakRSNArthebhyo januzca saH / manaHzayo jarAbhItaparyAyaH kanturityapi // 40 // puSpaparyAyavANArthaH saMsAraguruvAcakaH / candraparyAyasacivo madhuparyAyasArathiH // 41 // bhIruparyAya sainyAstrasahAyArtho'pi kAsUH / murmuro raNaraNako rUpAstraH kanakaH punaH // 42 // - - , sartaB 2 pramojo viSamIB 3 nuja-B 4 sainyAoM sahAyaka / Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 kezavakRtaH kalpadrukozaH madhuparyAyapuSTArthaH svarocizcAsya tu priyA / kelatI se rAgalatA 'sevA kelikalA ratiH // 43 // putro niruddha mRSyAGka uSezo brahmasUrapi / vANArirasya patnI syAduSApyUSAtha mArgaNAH // 44 // aravindamazokAkhyaM cUtaM ca navamallikA / nIlotpalaM tathA cAnye prAhurunmAdanaH punaH // 45 // saMtApanaH zoSaNazca mAraNazcApi mohanaH / paJca kAmasya punyau dve prItitRSNe tato madaH // 46 // mohaH krodho lobhadambhA etasya paricArakAH / aruNArthAdavarajo vinatAtanayArthakaH // 47 // sauparNeyaH svarNakAyaH kAmAyurvajit punaH / zAlmalI tRtaputrArtho garutmAn garuDaH punaH // 48 // pakSiparyAyarADoM mAyuH puSkara ityapi / zilAparyAyavAlArthaH sudhAparyAyahArakaH // 46 // kazyapApatyaparyAya ulUtIzo rasAyanaH / svarNapakSaH sumukhasUrmahAvIraH khagArthakaH // 50 // nAgaparyAyAzanArthazatruparyAyavAcakaH / vimAnarathakatvartho viSNuparyAyato'sya tu // 51 // 1 senA kelikilAB 2 niruddho jhaSAGkaB Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 457 priyonnatirulUtI syAtputrastu sumukho'tha ca / indirA caJcalArthA syAnmA ramA kamalApi ca // 52 // 'padmArthagRhaparyAyA hariparyAyataH priyA / bhRgukSIrAbdhiparyAyaputrI nArAyaNIti ca // 53 // kaMdarpalokaparyAyamAtra padmalAJchanA / lakSmIvRSAkapAyI zrImaGgalA maGgalArthakA // 54 // bilvadrugRhaparyAyA "karISiNyapi pilpilA / azvArthAnmAtRparyAyA piGgalA padmamAlinI // 55 / / (iti 'yusthAnadevamaNiprakANDaH paJcaviMzaH) kalpadrau kezavakRte skandhe tArtIyasaMjJite / yajJAdimaH prakANDo'yaM dvitIyaH siddhimAgataH // 56 // - - dvitIyAdivibhaktyekavacanapratirUpakam / cirAkhyaM cirarAtrAkhyaM cirArthapratipAdakam // 1 // punaH punaH punarapi muhurevaM muhurmuhuH / zazvacchAzvadabhIkSNaM tu vAraMvArArthavAcakam // 2 // 1 pamAghaB 2 lAlanAB 3 zrImaGgalACK 5 karISiNI pilippilAB 5 gusthAnadevaprakANDa:CK 6 svargaskandhe tRtIyakeB * tRtIya iti syAt / samyaka saMsidimAgataHB 8 tathA zazvaB Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 kezavakRtaH kalpadrukozaH tarasA sapadi kSipraM 'tvahnAya jhaTiti drutam / tUrNaM drAgaJjasA manu sAk zIghraM laghu cit cana // 3 // asAkalye samaM satrA sAkaM sArddha sahArthakam / syAtprAdhvamAnukUlyetha vyarthArthe tu mudhA vRthA // 4 // yattadyatastato hetau balavatsuSTu kiM punaH / ivAti su syurAdhikye kadAcijjAtu jAtucit // 5 // utAho ki kimUtAho vikalpe kimutApi ca / mitAkSaragranthajAte tu hi ca sma ha vai kimIM // 6 // "iccApi pAdapUtyai syurvinA sAMketikAtpunaH / amitAkSarajAte ca vAvoha yadapi kvacit // 7 // vAkyasya pUraNArthAste pUjAyAmati su dvayam / maune tUSNIM ca tUSNIkaM saptamyarthe divAvyayam // 8 // divasArtho'pi tadvatsyAnnaktaM doSA tathaiva ca / rAvyarthavAcakaM cAtha samayA nikaSA hiruk // 6 // sAmIpye'thAntare sAci tiryagarthe vivAdite / sahasAthAGga he hai bhoH pyATa pADatha purogrataH // 10 // purastAtpurato'tha syAt auSaD vauSaD vaSaT punaH / devatAbhyo havirdAne svAhApi syAdatha svadhA // 11 // 1 svahAyeB 2 maMcuB 3 kimutAhoCK 4 izvApiB 5 pAdapUtyauB 6 vAghaCK 7 'vicArita B = purutoB Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 456 kavyadAne pitaNAM ca svadhA syAdapyatho manAk / iSadISat kiJcidapi svalpetho 'kadyathA tathA // 12 // vaivaM sAmyeya prasahya haThAdatha bhavAntare / pretyAmutrAtha madhyArthe'pyantarA cAntareNa ca // 13 / / apyantare ca diSTyA syAdAnanda upajoSakam / sthAne yuktaM sAmprataM syAtsadyaH sapadi tatkSaNe // 14 // haThe prasahya prasabhaM syAdabhIdaNamanAratam / zazvaccAthApya mA no nA mA smAlaM na hi vAraNe // 15 // pakSAntare tu yadi cedaddhA tattveJjasApi ca / prAkAzya prAdurAviH syAdvirodhoktau nanu smRtam // 16 // aGgIkAre tu paramaM pramANaM vADhameva ca / avazyaM parito viSvak sarvato'pi samantataH // 17 // akAmAnumatau kAma masUyopagame'stu ca / niHsamaM duHSamaM garne kaJcitkAmapravedane // 18 // mRSA mithyA ca vitathe yathAsvaM tu yathAyatham / "yathAtathamathApi syAtprAgatItArthavAcakam // 16 // saMvadvarSe'vare tvarvAgevaM caivAvadhAraNe / athAvazyaM nizcita syAnnUnaM nirapi caiva te // 20 // , vadyathAB 2 vaivaCK 3 upaloSakeCK 4 mahiB 5 masUyApagameCK 6 yathArthe CK 7 yathA tathA tathApiOK 8 saMvadvarSe varSe (rSaC) vare tvAMgevAvadhA rayoCK ceSyateB Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 kezavakRtaH kalpadrukozaH zrAmevaM svayamAtmatve mahatyuccairathAlpake / nIcairatha syAdaizvarye tUparyadhyatha bhUmni tu // 21 // prAyaH zanairadrute syAt smAtIte stamadarzane / sanA nitye bahirbAhyethAsti sattve ruSodite // 22 // uH syAduM tu pariprazne tarke huM syAnnamo natau / uSA rAtrau tadante syAdathApyanunaye tvapi // 23 // atha syAdduSTu nindAyAM suSTu cApi prasane / sAyaM sAye prage prAtaH prabhAte nikaSAntike // 24 // parutparAyaiSamobde pUrve pUrvatare yati / adyAcAhanyatha pUrvehnItyAdau pUrvottarAparAt // 25 // tathAdharA'nyAnyataretarAtpUrveyurAdayaH / aparedhuzcobhayeyuH pare tvahni pare'dyavi // 26 // hyotItenAgatehni zvaH parazvastu parehani / tadA tadAnIM yugapadekadA sarvadA sadA // 27 // etarhi saMpratIdAnImadhunApi ca sAMpratam / digdezakAle pUrvAdau prAgudapratyagAdayaH // 28 // kalpadrau kezavakRte skandhe tArtIyake zubhe / avyayAnAM prakANDo'yaM samyak siddhimupaagtH||26|| 1 bonyatareCK 2 saMpUrtimAgata:B Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 461 atha 'strI yonimatsenAvIcIvamrItaDinnizAm / vallIzastrIdayAjihvA'vaTutandrAnadIdizAm // 1 // vINAgrIvA ziMzipAyAcIrI jyotsnA tithItviSAm / aGgalIkalazIkaguhiGgapatrIsurAnasAm // 2 // krapirAsnAzirAkAlAzaMvA kRSNoSNikAzriyAm / rocanAsaraghAdhAyyAsRkkApaNyAtasIbhuvAm // 3 // mAMsIharidrAlU dUrvAvalAkAkRSNalAgirAm / yattu prANyaGgavAci syAdIdUdekasvaraM kRtaH // 4 // pAtrAdivarjitAdantottarapadaH smaahaare| dviguratrAvantAnto vA'nyastu sarvo napuMsakaH // 5 // "linmiSTaniNyaNi stryuktAH kvacittiGalpahrasvakam / viMzatyAdyAzatAvandve sAcaikye dvaMdvanepazo // 6 // latA gItisnuco bhede dhruvAviTaH prjaavishoH| ghaTIbhabandhayorvArI dundubhAvakSavinduSu // 7 // cveDA vaMzazalAkAyAM vAdyabhede tathA dhvanau / gRhyA zAkhApure prAntentikA kIlA ratAhate // 8 // mahatyarthe tvaraNyAnI himAnI yavanAnyapi / lipyAM doSe yavAnI syAdrajjau razmiH surAgRhe // 6 // 1 sthiOK 2 ziM pAB 3 tidhidhiyAmB 4 apiB 1 kRSNeSTikAB 6 lU rveti sarvatra pAThaH 7 limanyUla Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 kezavakRtaH kalpadrukozaH . phalapAkagRhe gaJjApyathAhaMpUrvi kAdikAH / maghApakRttikA varSAH syurbahuve nirantarAH ||10|| vA bahutve tvapsarasaH sikatAH sumanaH samAH / gAyatryuSNikaprabhRtayazchando bhedAstathASTakAH || 11|| syA' dalchUkeSTakeSI kolkormikA kuJjikendhikA / kanInikA ca kalikA kaNikApi ca kUcikA // 12 // kUrcikA kozikA kekA koNikA ca kRpATikA / syAtpacikA kaJculikA tato'pi ca gavedhukA // 13 // jalaukA jhirukA TIkA trikA dRSA kRpA samA / dhUkA ca dhruvakAnIkA pAdukA ca patAkayA || 14 || syAtpAcikA pUpalikA paMcikApi ca piMDikA / paryastikA bRhatikA mAnikA mihikA tathA // 15 // makSikA cApi mUkA syAdvAkA tadvadvipAdikA / dhAlukA zivikA 'nyUkA zambUkApi ca sarjikA // 16 // saMvarttikA hasanikA travikA ca hasantikA / parikhAkhA zikhA zAkhA vizikhA ca suraGganyA // 17 // bhaGgA jaGghA ca saraghA vacA ciJcA yadRcchayA / kacchA picchA bhujA piJjA syAttulyA prajayA svajA // 18 1 danU ke B a kSapATikA B 2 pallikA 3 dUSAMkayA dUSikayA B 4 prastA * dhApikA B 6 kA B Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 463 majhA yAtrA ghaTA ghoTA ghaNTA ghATA chaTA jaTA / syAtyoTA bhissaTorNA ca karuNAghoNayA ghRNA // 16 // tUNA tRSNA dakSiNApi dhiSaNA vINayA smaa| 'hRNA sthUNAmRtAnantA gItA cintA citA smaa||20|| trivRtA tRNatA tretA mArjitA saha muktayA / lUtA latA ca likhitA vArtA sItA sitA tathA // 21 // gAthA kanthA kuthA tadvad gadA syAdajamodayA / maryAdA cAnurAdhekSugandhA godhA ca rAdhayA // 22 // tulyA sudhA svadhA dhAnA rAsnA sUnA kRpApi ca / jhaJjhA paMpA prapA tadvadvapA zaMpA ziphAtha ca // 23 // kavA bhaMbhA samA rambhA sabhA haMbhA tatopyumA / amAmA pratimA yAmA ramA vAmetyayA samA // 24 // upakAryA tathA kulyA kakSyA cityA ca chaayy|| iSmA nasyA ca paryAdyA paryAgayA ca mAyayA // 25 // maGgalyA rathyayA tulyA zasyA saMdhyAIyA smaa| kajerAkRsarvAruH kSudrA gotrI ca kaMdharA // 26 // "dhArA paraMparA gundrA chatrA daMSTrA ca bhastrayA / pratisIrA ca mathurA mAtrA bhadrA ca mandurA // 27 // saNAB 2 nivRtA tRNatAtretAmArjitetira pustakenAsti 3 sapAB 4 saMpAB 1 cAmejyayA sahaB 6 kaMdarA karevArAB 7 dhArA pArA guhA gundAB Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 kezavakRtaH kalpadrukozaH surA'pAtrI varatrA ca vAgurApi zirodharA / sragdharA zarkarA horA zirAhAropalelayA // 2 // kalA kudAlA golA ca jvAlA dolA manaH zilA / lAlA velAvalA zAlA zilA zAkulayA samA // 26 // melA mAlA mekhalA syAdrasAlA lAlayA samA / suvarcalA sidhmalApi helayA sarvalA samA // 30 // khaTvA grIvA tathA dUrvA laTvA sArivayA zivA / kazA zivA 'kuzozApi dazeSAmikSayA samA // 31 // syAdrAkSA kAMkSayA kakSA mUSA maJjUSayA smaa| lAkSA likSA ca zemUSA snasA syA dvasnayA smaa|.32|| vAhA svAhA guhA bhaGgI vasatirvipaNI dyutiH / pezyAyanI troTinAbhyo nAlisizca varvariH // 33 // svAliH kAlirbhallipallI vratatI bhRkuTirvamiH / 'sArirbhATI saThirvatiHkhATiH zuNThI kRmiH kRssiH||34|| syAdvitardistirItizca darviI "vizchavirlaviH / . rAjirjAtIruciH zreNI sRciH sAcI khaliH khniH||35|| 12khAniH khArI kAlirUlI vApI dhUlI lipiliviH / hiNDI sthAlI suTirvedI kukkuTiH kAkaliH kikiH // 36 // 1 yAtrAB 2 guhAlAB 3 khavACk 4 sarivayAB 5 kuzezApiB 6 dvastayAB * vAlisizca carcarIB 8 phAli lirballiB | sATiB 10 saTiB 11 zchavIsiviHB 12 svAniH 13 kIlitUlI cApi cApi dhUlilipirlaviHB Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 465 'chedirnAndI zuktizuktI kavi'nADiH kikhiyutiH / atiH sAdirvaTiH koTiviSTiSTidariyujiH // 37 // vallarI kAkinI vIthI paripATyA raviH kSuriH / "majarilaharibhairI rATi rAThibhuzuNDyapi // 38 // bhATI piNDiH zarArizca gAniH kAniH phalirjaniH / 'vAriauniHpradhiH kaviH culhizcaNDistariH zaniH // 36 // mariArI ratiH zANI zAntirmenyazriroSadhI / vidradhirbhallariH sAriH zirodhiH kavarI kaviH // 40 // hAdinI svedinI kIrttirapadI haraNI sthgii| kartarI lpazmarI tadvatpratolyakSavatI brusI // 41 // "kANDI karIrI khaNDAlI kRpANI kadalI ghttii| karparI ghargharI goNI hasantI gRdhrasI'masI // 42 // khallI palAlI pannadhrI tilapaNryeSaNI druNI / "gandholI mAtalI nadhI "kevalI kAkalI khttii||13|| goSThI vAnI rasavatI matsyaNDyA saha dAmanI / kastUrI siJjinI maurvI kSareyyapi ca dehalI // 44 // , chindiB 2 nAbhiHB 3 SutiHB4 matarirbajamirICK 5 rASTiB 6 bhATi: mATi:B 7 cAritiHB - cuglizcaNDistariniciHB 6 lpa iti sarvatra pAThaH kartarIlyazmarI iti syAt 10 vRsIB 11 kaNDIB 12 madICK 13 yamUnICK 14 gandhAlA sAtalIB 15 kecaSNICK kevallIC 16 matsyAjyAB Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 kezavakRtaH kalpadrukozaH zaSkulI ca camUrdaH karNAndU'rakturityapi / kacchrastanUrgIH priyaGguzcaJcustApurjuhUstataH // 45 // sIman zarad dRzahaka dRzasraka tvasphigdAdhurau ca nauH| dyaurdivaprAvRT vitRSau 'digeSeti prakRtiH striyH||46 pulliGgamRtuhastoSTha koSThAdhUnAM nakhasya ca / kapolakezadivasa rasAnAM stanagucchayoH // 47 niryAsagulphakezAnAM patadgrahakuThArayoH / rathAzanizveta kaNTakaphAsInAmarerapi // 48 // volapravAlamurajadvipAnA mbhrpngkyoH| sevadhyambudhimanthAnAM viSayasyAzugasya ca // 46 // 'zoNamAsadrumAdInAM dhAnyAnyadhvaradehinAm / mahatAM "sabhidAM nAma mAnahAyanayorapi // 50 // tathAvaprAchavarhANAmanuvAkAGkaraktakaiH / "sanaktavaiH puMkharaGgasamudgAnAM bhagasya ca // 1 // apAGgamaGgavegAnAM vargasyA_ghayorapi / gaJca puccha gaccha piccha kaliJjapuJjayorapi // 52 // 1 rajjuB 2 dvigeSetiCK 3 siyaam|| 4 koghACK koSThAndhUnAmiti syAt 5 sasAnAMC 6 kaTaB 7 marcaCK 8 zevadhyaB 6 zoNAmaraB 10 samidAnAyaK sanidAnAmaC 11 sanaktakaiHBC 12 bhaGgaB 13 puchagachapichaB Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 467 / 'muJjavAjAjAvaTAnAM tathA paTTaprakoSThayoH / koSThAGguSThaghaTAnAM ca pragaNDasya guDasya ca // 53 // kUSmANDagaNDalaguDa karaNDAnAM tataH punH| . varuDasya picaNDasya bhrUNasya ca guNasya ca // 54 // nADIvraNeotpAtapotavrAtAnAM pRSatasya ca / kuntAlaktaka piSThAtArSAnAM janapadasya ca // 55 // kapardagadayostadvadagadasya gadasya ca / vudvadAgAdhaskandhArddhagandhAnAM phenacihnayoH // 56 // anAtodyapi ca ghanaH zabde dhvAnasvanau tataH / "jatAhAmijanAnAM ca devanena samaM punaH // 57 // syAtparidhAnatasyApi kalApasUpayorapi / 'stUpApUpazophazephanitambastambayorapi // 58 // syA"cchandatiSyapuSyANAM pAJcajanya nikaayyyoH| sicayAmitramitrANAM tadvadvRtrakaTatrayoH // 56 // puNDrakallolatallAnAM galahiGgulayorapi / khalollolapoTagalaruNDolAnAM.......... // 6 // 1 bhujavAjAvaTAnAM caB 2 padaB 3 guDasyetira pustake nAsti 4 karAnAB kaDAnAM ca 5 varaNDasyaB6 piSTAnAM tathA 7 tattAhAmijanAnAM janollAsAMjanAnAM B janAhAbhijanAnAmiti syAt 8 ghAtenasyApiB , sUpAOK 10 chaMvA " nikAyayoB 12 chatrA Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ........ 468 kezavakRtaH kalpadrukozaH ............. kAlapudgalayorapi / 'golAjagalavAlAnAM tadvatkAmalatAlayoH // 61 // kuddAlasya nicolasya vArulapatravAlayoH / syA bAhuladevalayorjaTilasya zivasya ca // 62 // zrAdInavAvayavayordAvamAdhavayorapi / paNavadhruvahAvAnAM puroDAzAMzayorapi // 63 // 'uDIzakuzakoTIza kulmASANAM vRSasya (c)| "yajJani'hakalaha niHkuhAhasanastataH // 64 // . narAsirA zivamatidundubhInAmRSerapi / vRSNipANyaJjalijJAtigirINAM kalinA saha // 65 // "avirAjidhvanizizuka'''jAyuyujAmapi / hAhAhUhUnagnahUnAM gamatpAM"dazmanAmapi // 66 // sthemoSmapakSmaNAmAtmapApmanormAtarizvanaH / kaThaNathapabhopAntA yadyadantA zramI punaH // 6 // mabhayaraSasopAntA gotraakhyaacrnnaahvyaaH| nAmnyakarttaribhAve ca yajajanyaNaghAyucaH // 68 // gopAlAB 2 kamalaB 3 vArUlaB 4 dvaJjalaB 5 uDDIzaB tuDIzaC 6 kalmASANAMB 7 pakSaB 8 niHkuhArustataH punaHB & zivAmAMtaB 10 zrAcArAjiB 11 jAnuB tAyu 12 nagrahaNAMCK 13 gamasyAMC gamasyAB_14 dAramanAB 1 ghaapUpANathAthucaHB 16 naC Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ kezavakRtaH kalpadrukozaH 466 syuH kartarImanijbhAve ko ghoH kiH prAdito'nyataH / dvandve'zvavaDavAvazvavaDavaM tatsamAhRte // 66 // bochade barhiragnau brIhibhede tu hAyanaH / mastuH saktau varhivavra syAdacchaH sphaTike'pi ca // 7 // nIlo maNau ravau mitra stalastAlacapeTayoH / koNezrizcaSako'zoko nAbhiH kSatriyavedhasoH // 71 // iti puMsaH prakRtayaH syurete'tha napuMsakam / talastu tAlasaMyuktorujupAntaM tataHpunaH // 72 // vedhazrAdInvinA sAntaM dvikharaM mannakartari / dhanaratnanabhonnAnAM manaso ghusmRNasya ca // 73 // 'zubhAvadyahRSIkANAM zuklasya jala puSpayoH / dalAMzukamanodAruvilapicchadhanuryudhAm // 7 // sukhaduHsvatvacarucahalatAlvasthihiGgunAm / bheSajAguru "sRkkANAmapi tutthakusumbhayoH // 7 // zilAbhavAntikadRzAM sidhmavalkalayorapi / yakRnmaricanaladasauvIrANAM tathA'sRjaH // 76 // 'klomadhauteyakadvAraphenAnAM lavaNasya ca / 'prasUnavyajanasthAnadravannAmAni yAni ca // 77 // myataHB 2 vAzyaB 3 bahachadeB 4 vahIvadhe B 5 stalustAlu B 6 koNAbhizvaSakozokoCK ko porazcaSako lezoB 7 ruruyAtaMB 8 zubhApahavRSIkANaECK zubhAvadha hRSIkANAmiti syAt 6 yUthayoHB 10 sRSkAnAKC 11 vyomaB 12 prasUnamadhyamyajanasthAnanAmAni yAni caB Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH purasadmAGgayoH zIrSachatrayoH puMDarIkake / madhudrave dhruvaM zazvattarkayoH khapuraM 'ghaTe // 78 // apUrvadevakAryAdau yugaM dRSTaM tathA kaTu / asedavRddhaH sthale dhanvAriSTamadrumapakSiNAH // 7 // dharma dAnAdike tulyabhAgeddhaM brAhmaNaM zrutau / nyAyye sAraMpadmamibhabindau kAma manumatau // 8 // khalaM bhuvi tathA lakSa vedhye'haH sudinaikataH / bhUmau saMkhyAta ekArthe pathaH saMkhyAvyayottaraH // 81 // dvandvakatvAvyayIbhAvI kriyaavyyvishessnne| kRtyAH ktAntAH khalanijabhAvanAtvadiH smuuhjH||82|| gAyatryAdharArasvArthe vyaktamathAnaJ karmadhArayaH / tatpuruSo bahUnAM cecchAyA zAlA vinA sabhA // 83 // rAja varjitarAjArtharAkSasAdeH parApi ca / 1degzrAdA upakramo yajJe kanthozInaranAmani // 4 // senAzAlA surAchAyAnizaMcorNA zazAtparA / "bhAbhUNo gRhataH sthUNA saMkhyA'dantA zatAdikA // 85 // zAlUkapuSpa kAnUkamauktikAnAM trikasya ca / chAtrAkazalkacibukakutukAnAM tato'pi ca // 86 // 1 vaTeKC 2 appaCK 3 asedvandvaMB 4 maneArmatauB 5 ekArthaB 6 taram B 7 kRtyaktAnAM khalUniGa bhAvAtmAdisamUhajaHB 8 tatpuruSeB6 varjitaMCK 10 zrAdAvupaB 11 bhAraNoB 12 kArUkaCK 13 vACK Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 471 mAkSikAlIkadhAnyAkatokAnAM sauptikasya ca / 'tittiDIkaklItakayoH kaJcukolukayorapi // 7 // mAdhvIkanimbakalkAnAM kavakAlikayostathA / syAnnATaka bhANakayostoTakAhnikayorapi // 8 // halImakarUpakayoH khaNDakasya tataH punaH / syAjjAlakaveNukayo(TikAnvitayorapi // 86 vAstukopasUryakayoH kArakaniHzalAkayoH / prakIrNakazIrSakayoH kuhakamadhuparkayoH // 10 // tadvaJcittakaruSakakulakAnAM sphigasya ca / svaliMgAMga pragAnAM ca tadvatsyAccocapiJjayoH // 11 // bIjAriSTaghuTeSTAnAM lalATavyuSTayorapi / kRpaattpissttshRnggaattkrottaanaaN.........2|| .................... .''tathA moraTaghRSTayoH / .....: 'goSThANDatuNDAnAM pravaNasyariNasya ca // 3 // "piGgANatIkSNadraviNa purANAnAmRNasya ca / ghrANaparyANahariNalavaNAnAM zaNasya ca // 4 // parAyaNo lpazaraNakArmaNAnAM tataH punaH / "tusyadhoraNa'bhUtAnAM nizAntAzmantayorapi // 5 // , tittIkaOK 2 kaMvukolUkayorapiB 3 mAkSIkaB 4 nANakaBk TiB 6 pragAnAnAMB 7 sidghANaB 8 purANAnAM riNasya caP plaC SNAB 10 tuNAB "bhUtAnAMCK Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH syAdvIvRntatastAnAM tutthavAhitthayorapi / godhA kusIdAnAM kusidAsyadayorapi // 66 // vRndatundapadAnAM ca nimnasya zilpa talpayoH / puSpAntarIpakUrmANAM triviSTapaparIpayoH // 67 // rUpasya nikurambasya tadvacchulvakuTumbayoH / syAttalabhaprasabhayostathaiva yugma tokmayoH // 68 // sUkSmasya kilimasyApi tathaiva talimermayoH / tigmAdhyAtmazuSma dhAmnAM zayanIyatrisaMdhyayoH // 66 // sAyendriyakizalayakheyadruvayayorapi / bhayadvAparayoH kSetrasatrayorajirasya ca // 100 // 'zRMgaverA 'tIrANAM puSkarAgArayorapi / nAgarI' ttarayoH sphArazUrayoH kadarasya ca // 101 // 472 10 kundara prAntarayoH syA' dauzIra kuTIrayoH / api sindUra maNDUra zivirANA " marasya ca // 102 // cAmarakrUradUrANAM syAtkalevaraverayoH / khurolUkhalapAtAlayautavAnAM divasya ca // 103 // sAntvasattvArttavAnAM ca tadvatsyAt kiNvavizvayoH / tathA dRSasya kulizasyArpizasyAmiSasya ca // 104 // dvACK 2 tupadhAhitthayoCK 3 godA B 4 dhAznAMC 5 bhRgaCK 6 nIrANAM B 7 tarayoH B trAntarayoH B dausIraCK 10 yAM garasya caB 11 zasya vRSasya B Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 473 zIrSamandAkSapIyUSakilviSANAM tataHparam / 'tarSajISabhUSANAM ca kAzIsasya tathaiva ca // 105 // ..."kAzIsavatsAnAM tathaiva sAdhvasasya ca / mahAnasasAhasayoH priyAlorapisacchritaH // 106 // tumbarusvAduyAtUnAM mAlutAlvoranantaram / kaserozca zalAlozca lalAmajagatorapi // 107 // bhasatsaMpatkakutparvamahadRSatpurItatAm / syAdromNe'hna itIhoktAH klIvaprakRtayo'tha tu // 108 // puMsi striyAM ca zaGkaH syAdaGkasthAne caturdaze / niraye durgatiH kakSo dormUle garta zrAkare // 10 // syAdvANapippalau vRkSe nAbhivRnte tu varmaNaH / balirarthavizeSepi pradhirnemau kuTogRhe // 11 // zroNyoSadhyoH kaTo mohe bhramaH "kumbho ghaTe'pi ca / vRndAgolakayoH piNDaH sphuliGgalezayoH kaNaH // 111 // bhakanInikayostAro varATo rajjuzastrayoH / 'bhe'zleSahastazravaNAH merujamvvAM sudarzanaH // 112 // yaSTayakIMzu samudreSu taraNibhU padeyake / bhAgadheyaH kareNustu kariNIkariNarapi // 113 // taSajIparajISANAMB 2 sakathitaH (sakyitaHB) 3 puMsi klIve ceti sarvatra pAThaH / kumbheB5 bhAzleSaB 6 samudgeSuCKI 6. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 kezavakRtaH kalpadrukozaH lAjAvastradazA bhUmnI dAyAH pratyayabhedataH / alpAkhyApatyavacanataddhitastindukasya tu // 114 // carmaprasevakasya syA dRghuTikasya tato'pi ca / zuNDikasya sallaMkasya zalyakasyApyanantaram // 115 // vRzcikasya culukasya 'syA DukturaSkayoH / pipIlakasya zuGgo ghalambAnAM bhujazATayoH // 116 // sRpATasaTakITAnAM syaakiraattcpettyoH| kiTa sphaTaghaTAnAM ca tathA varvaTakaiTayoH // 117 // "phaDacuDaguDAnAM ca tathaiva phaNazANayoH / vAriparNasya gartasya rathAjamodayorapi // 118 // vidhakUpakalambAnAM jityasya sahavadhrayA / sahacara mudgarayo hIrasya kRzarasya ca // 11 // nAlikerasya zArasya "bahukarakuThArayoH / syAnma"sUrazapharayorvallarasya tataH punaH // 120 // kIlarAlapaTolAnAM tathA kambalabhallayoH / 12daMzagaNDuparabhasalAlasAnAM tato'pi ca // 121 // vighasasya vRttikuTivitastInAM kuTerapi / 1UmIzamImethimedhimasInAM pATalerapi // 122 // 1 bhUmnIdAdyAH bhUmnidAchAHB 2 vudikasya B 3 syAJca duSkarapRSTayoHB 4 palabAnAM B5 sphuTa B 6 paryaTaB 7 phaTacuTaB 8 muharayoB 6 harisyaCK 1. paGgaHB "mayara B 12 varAB 13 vedhasasyaCK 14 umI B Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH maSISu' dhRtyahijaTijATalInAM sRNerapi / marIcyazanimaulInAM halIkelyormaNerapi // 123 // sindhUnAM manobhraM tyo rurapi / *lavyaNizreNiparNInAM gavyUtI razmivAcinAm // 124 // pAli zroNyaraNInAM ca viSTimuTyormunerapi / svAtizAlmali yonInAmANivastyostato'pi ca // 125 // karkadhvA khUhanUnAM ca kandunA sahagAminAm / iti strIpuMsa prakRtiratha strIklIbornakham // 126 // zuktau vizvaM ca madhukamauSadhe lakSamityapi / SaSTheGkasthAnake kalpaM kroDoke tindukaM phale // 127 // "yavAkyaM taralaM puSpe pATalaM taralaM ca ye / vasantatilakaM vRtte kapAlaM bhikSubhAjane // 128 // 'zrarddhapUrvapadona vAdyana karttanaTau kvacit / caurAdyamanojJAyaka kathAnaka kazetake // 126 // ca 0 0 kulvayoH / 10 vakroSThikavaMzika yostathaiva pIThabhaktAvahitthAnAM sahaivAcchoTanena ca // 130 // razanArasanAbhyAM ca zaMvatuMva mahodayaiH / mRgavyakAMsyavIryANAM vASpavANijyayorapi // 131 // n 475 1 kRtyapihi jATharInAM B 2 budaB 3 vyeleNiB 4 rassavIcinAmCK 5 yonInAM maNi B 6 baleB 7 yavAprAM (gvAM) B = zrarddhapUrvapadAnAcApyanakartanaTauCK arddhapUrvapado nAvAdyAnukartanaToB 8 kazorukeCK 10 kujayeAH K kUcayoH B Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH) rayAdgAtrAparanAsIramandirANAM tataH param / mayUrakAdambarayoH zatrasya nagarasya ca // 132 // sakSIrasya tamisrasya sthAlI kAhalayorapi / kadalIyugalIjAlasthalAnAM pittalasya ca // 133 // golAvaDizayozchardijambvalAvUSa sAmapi / guNadAmArcisadasAM sarasAM coDunA saha // 134 // tayaDA mayA tadvaditi strIklIbayoratha / puMklIbayo' rabjasaMkhye tadvatpadmo'bja saMkhyayoH // 135 // kaMseo'puMsi kuza ba bAlohIverakezayoH / dvApara : saMzaye chede pippalo 'viTapo'taroH // 136 // abdo varSe 'darastrAse kukUlastu tuSAnale / syAjjanyastu parIvAde paryaGke talpaityapi // 137 // uSNe dharmastape mAghe hRdi vatso varo bhavet / tulye gole ca bhacye ca varNaH zuklAdikeSu ca // 138 // "kArAdau saMparAyo raNe loNe tu saindhavaH / bhUtaH prete tamo rAho zukraH syAdagnimAsayoH // 136 // skhadAyakasvare kRcchraM vrate tu syAcchade dalaH / karpUrasvarNayozcandraH syAdRkSazcandrayoSiti // 140 // A 476 1 rajva CK 2 vidhyanantareB 3 ravakhAse B 4 jalpastu B 5 stapAB 6 ka rAdauCK Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 157 dharmaH khabhAve rucako bhUSAbhinmAtu'luGgayoH / pAtAle vADavo vadhaH sIsAmalakaH phale // 14 // pirajaMgalasakhAtipiTakAmAMsajantuSu / / madhupiNDau surAtanvau nAma sevAlamadhyayoH // 142 // ekAdrAtraH samAhAre tathA sUtakukUlako / valIkavainItakayostadvabhramarakasya ca // 143 // valkavalmIkamarakakalkAnAM pulakasya ca / karakasya vyalIkasya paGkavarcaskayorapi // 144 // syAnmaNikastabakayorvitakaiDakayostataH / taTAkacUcakAbhyAM ca taDAkena sahaiva ca // 145 // vAlaMkAlakataGkAnAM niSkatAlakayorapi / syAnmUlakaphalakayostilakAndukayostataH // 146 // korakAlIkakarakapAnakAnAM samantataH / vizeSakasya caSakakaMThAkAbhyAM tato'pi ca // 147 // syAcchATakakundukayo kamaJcakayorapi / viTaGkazAkayoH satrA mecakena tato'pi ca // 14 // pustakena pibhAkena tathaivamustakena c|| mastakasya varNakasya mukkamUSikayorapi // 14 // 1 liGgayoHCK 2 piTamaGgalasavAnAM 3 jantuSvityanantaramevaB ( Baroda) pustakaM samApyate / iti kalpadrukozaH samAptaH iti ca tatra likhitam // Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 'syAnmastikamA dakayostathA taraNDakasya ca / syAccaNDA taka piNyA kAtarocakakaJcukaiH // 150 // samaM cerakazukAbhyAM zaMkhasya makhapuMsayeoH / mukhasya cAdhikAGgasya saMyugasya bhagasya ca // 151 // syAtpadmarAgAyugarudyoga 'zRGgArayostataH / TaMgasya ca nidAghasya kUrcakrakacayoranu // 152 // kavacArddharcayoH pucchakacchAcchAnAM vrajasya ca / nikuoTakuJjAnAM tathaivApuabhUrjayoH // 153 // syAdvajamalayajayoH kAlakUTArakUTayoH / syAtkavaTakapaTayoH kheTakarpaTayostataH // 154 // 478 piSTaloSTaturANAM ca sahaiva nikaTena ca / muNDamaNDANDacUDAnAM dRDhasya zravaNasya ca // 155 // kArSApaNapakkaNayorvAravANAparAhnayoH / vANasya kaGkaNadroNa suvarNAnAM tRNasya ca // 156 // dUSaNasvarNavRSaNatraNAnAM bhUSaNasya ca / bhANatra varacUNAnAM kiraNa toraNayorapi // 157 // niketapUrttayostadvadyuta prayutayorapi / pAratAca tayorairAvatakSveDitayostataH // 158 // 1 nmastikka 2 zRGgayeoritimUle pAThaH 3 toraSTayoriti mUlapAThaH 4 pracutayeoriti mUlapAThaH / Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukeozaH hastopavItapalitavRntAnAM daivatasya ca / lohitabuddhAnAM vasantadhvAntayorapi // 156 // muhUrttaratamustAnAM zatasyaivAyutasya ca / dyUtapustaghRtAnAM ca varUthaprasthayorapi // 160 // gUtha'yUthamAthatIrthapulindAnAM tataH punaH / kakudAmbudayoH kundapadayoH kakudasya ca // 169 // paTTadohadayo nadamudayoH chAdakundayoH / kumudAyudhotsedhAnAM kavandha zrAmayorapi // 162 // saudhauSadhAnAM ca rAjAdanavitAnayoH / ziznacandanamaunAnAM gandhamAdanapInayoH // 163 // yauvanAlagnanalinaprasphoTanapidhAnayoH / pulinAzanayostadvadudapAnasamAnayoH // 164 // 47 ketanAsanayorvarddhamAnasya ca dinasya ca / modanasthAnayostadvacchatamAnavimAnayoH // 165 // hAyanastena mAnAnAM tathaiva dhanamAnayoH / mAnatADanayorastAdyAnayornidhanasya ca // 166 // nipAnavAtAyanayorabhidhAnakhalInayoH / bhuvanasya rasonasya khalinasya tato'pi ca // 167 // 1 yUthayUthetimUlapAThaH / 2 zrAyeoriti mUlapAThaH / Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 kezavakRtaH kalpadrukozaH bhavanasyAnumAnasya lazunasya tataH punaH / gRJjanasyApi zayanadvopayoH kutapasya ca // 168 // cApAvAyastUpasUryakuNapAnAM tipasya ca / viTapoDupazaSpANAM maNDapadvIpayorapi // 16 // vaSpaviSTapayozcApi tathaiva zaphabimbayoH / DibhajambhakusumbhAnAM nibhasya kalabhasya ca // 17 // kakubhasyArmaghasrAmasaMkramANAM himasya ca / kAmahemalalAmAnAmudyAmodyamayorapi // 171 // saMgamakSAmayo patUryayoH samayasya c| kambalibAhyamaireyajanyAnAM pracayasya ca // 172 // hiraNyAraNyasakhyAnAM rAjasUyakaSAyayoH / syAdvAjapeyamalayazalyAnAM valayasya ca // 173 // gomayAvyayakulyAnAM parihAryasya caiva hi / kaciyakSatrazikharAvarANAM kUvarasya ca // 174 // pArAvArAtikharayostadvadvastropavastrayoH / kUTAliMjaraverANAM'meDhahiJjIrayorapi // 175 // saMsAratIranIhArasUtrANAM tuvarasya ca / sahasravaktanetrANAM patrazRGgArayostathA // 176 // , meTeti muulpaatthH| Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH kedArAntarapadrANAM karNapUrapavitrayoH / sIrAMdhakArasamaravaprANAM vizarasya ca // 177 // cakracukulIrANAM tuSArAGgArayorapi / zizirADambara kSIrakoTarANAM tato'pi ca // 178 // .......gahvarANAM timirabhrASTrayostathA / rASTrakuJjaratakrANAM vArakarpUrayorapi // 176 // jIrapaJjaramaJjIrajaTharANAM tataH param / yugaMdharanUpurayordurodarakuTIrayoH // 180 // zrapivAsara kA sAravihArANAM tathApi ca / syAtkAntAratomarayorvaprakesarayostataH ||181 // karIravajrayostadvacchekharasya palasya ca / bhAlAlabAlabhUlAnAM khalapalvalayeorapi // 182 // palAlamUlamukulacaSAlAnAM nAnasya ca / vizAlatailatUlAnAM syAtkujhalatamAlayoH // 183 // kapAlazailakavalapravAlAnAM calasya ca / zavalotpalayoH zIlApalayormusalasya ca // 184 // malazAlAtulanana kamalAnAM halasya ca / kaGkAlahAlAhalayoH sauvarcalamadhUlayeH // 185 // (1 481 Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 kezavakRtaH kalpadrukozaH syAddhalAhalajambAlavalkalAnAM tataH punaH / sahendranIlagaralalAphUlaiH khaNDalasya ca // 186 // gANDIvagANDivolvAnAM pArzvatridivayorapi / bhAvArAvapArazavazarAvANAM zavasya ca // 187 // klIvaprAgrIvaniSThevatANDavAnAmathApi ca / devapUrvapallavAnAM lalvakazAMzayorapi // 18 // kulizAkAzakozAnAM tathA kaNizakAzayoH / pAzAGkazoSNISaveSAmbarISANAM viSasya ca // 18 // zeSarohiSamASANAM pratyUSAmiSayorapi / peSakoSakarISANAM tathaiva yUSakarSayoH // 10 // varSAvataMsamAsAnAM visaviSkasayorapi / rasakarpAsapanasamAsAnAM divasasya ca // 19 // niryAsAMsopavAsAnAM mAMsavItaMsayorapi / camasAMsayozca gehasya nivahasya gRhasya ca // 162 // tanUrahasnehadohalohapuNyAyorapi / paTahasyAraricaTukamaNDalvaNulAnubhiH // 193 // kazipusthANDajantUnAM jIvAtozca palANDunA / sindhudostitaUnAM ca kambunA saha saktubhiH // 16 // Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezavakRtaH kalpadrukozaH 483 karmASThIvadagurudantomamahimnAM nAma pkssmnnoH|| dhanuSaH syAditi klIvapuMsayoH prakRtisthitAH // 195 // , khatasthiliMjeH sarako'nutarSe zalalaH shle|| karako'bdopale kozaH zimbA khaDga pidhAnayoH // 16 // jIvaH prANeSu kedAre valajaH pavane khalaH / bahulaM vRttanakSatrapurAyAbharaNAbhidhAH // 17 // bhallAtakAmalakayostArakAThakayorapi / harItakapiTakayostadvadvibhItakasya ca // 18 // viliGgasya sphuliGgasya kapATasya puTasya ca / vaTavATapuTAnAM ca taTasya zakaTasya ca // 16 // paTapeTakaTAnAM ca tathaiva mtthkunnddyoH| nIDasya ca viSANasya tUNakaGkatayorapi // 200 // . mustAkutheGgudAnAM ca jRmbhadADimayorapi / purodarapratisaravivarANAmataH punaH // 201 // pAtrakandaravallUrachatrANAM nakharasya ca / prANAlanAlakuvalamRNAlAnAmathApi ca // 202 // syAcchusalamaNDalayoH paTalArgalayorapi / pUlakandalayoritthamavahelasya tatpunaH // 203 // Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 kezavakRtaH kalpadrukozaH / kalazasya kaTAhasya razmiSaSTyoritIhadik / paraliGgaM svapradhAne dvandve tatpuruSe'pi tat // 204 // arthAntAH prAdyalaMprAptAH padapUrvAH paropagAH / taddhitArtho dviguH saMkhyA sarvanAmatadantakAH // 205 // prakRte liGgavacane bAdhante svArthikAH kvacit / harItakyAdiprakRtirnaliGgamativarttate // 206 // vacanaM khalatikAdirbahvarthotpattipUrvakam / strIpuMnapuMsakAnAM tu sahoktau paraliGgatA // 207 // kRtaH kartaryasaMjJAyAM kRtyAH kartari karmaNi / zraNAdyantAste na raktAdyarthe nAnArthabhedakAH // 208 // SaTsaMjJakAstriSu samA yuSmadasmattiGavyayam / paraM vidheye zeSe tu jJeyaM ziSTaprayogataH // 20 // kalpanA kezavakRte phalite nAma satphalaiH / stryAdInAmitiliGgAnAM prakANDaH siddhimAgataH // 210 // Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . kezavakRtaH kalpadrukozaH 485 iti ha zabdakalpadru'dhyasikezavanirmitaH / bhUrbhuvaHkhatribhiH kANDaiH saMprAptaH siddhimuttamAm // 1 // 'bhrAnteH puruSadharmatvaM pAMzumatvaM kSiteriva / tacchodhyaM lekhalepAyaiH svAgAramiva paNDitaiH // 2 // zrameNAnena me devo dakSiNAmUtirIzvaraH / vibudhaiH sakalaiH sA(dhaM prIyatAM bhagavAnajaH?) // 3 // iti kezavakRtaH kalpadrukozaH smaaptH|| , yadi (Madras Cat) 2 prAntarityAdyardhacatuSTayaM pustake nAsti / Page #551 -------------------------------------------------------------------------- Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GAEKWAD'S ORIENTAL SERIES. Critical editions of unprinted Sanskrit Works, edited by competent scholars, and published by the Oriental Institute, Baroda. BOOKS PUBLISHED. 1. Kavyamimamsa: a work on poetics, by Rajasekhara (880-920 A.D.): edited by C. D. Dalal, and R. Anantakrishna Sastry, 1916. Re-issue. 1924 This book has been set as a text-book by the Bombay and Patna Universities. .. 2. Naranarayanananda: a poem on the Pauranic story of Arjuna and Krsna's rambles on Mount Girnar, by Vastupala, Minister of King Viradhavala of Dholka, composed between Samvat 1277 and 1287, i.e., A.D. 1221 and 1231 edited by C. D. Dalal and R. Anantakrishna Sastry, 1916 out of print. 3. Tarkasangraha: a work on Philosophy (refutation of Vaisesika theory of atomic creation) by Anandajnana or Anandagiri, the famous commentators on S'ankaracarya's Bhasyas, who flourished in the latter half of the 13th century: edited by T. M. Tripathi, 1917 4. Parthaparakrama: a drama describing Arjuna's recovery of the cows of King Virata, by Prahladanadeva, the founder of Palanpur and the younger brother of the Paramara king of Chandravati (a state in Marwar), and a feudatory of the kings of Guzerat, who was a Yuvaraja in Samvat 1220 or A.D. 1164: edited by C. D. Dalal, 1917 .. 5. Rastraudhavamsa: an historical poem (Mahakavya) describing the history of the Bagulas of Mayuragiri, from Rastraudha, king of Kanauj and the originator of the dynasty, to Narayana Shah of Mayuragiri by Rudra Kavi, composed in S'aka 1518 or A.D. 1596: edited by Pandit Embar Krishnamacharya with Introduction by C. D. Dalal, 1917 .. 6. Linganusasana: on Grammar, by Vamana, who lived between the last quarter of the 8th century and the first quarter of the 9th century: edited by C. D. Dalal, 1918 .. Rs. A. 7. Vasantavilasa: an historical poem (Mahakavya) describing the life of Vastupala and the history of 2-4 2-0 0-6 1-12 0-8 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-0 Rs. A. Guzerat, by Balachandrasuri (from Modheraka or Modhera in Kadi Prant, Baroda State), contemporary of Vastupala, composed after his death for his son in Samvat 1296 (A.D. 1240): edited by C. D. Dalal, 1917. 1-8 8. Rupakasatkam : six dramas by Vatsaraja, minister of Paramardideva of Kalinjara, who lived between the 2nd half of the 12th and the 1st quarter of 13th century: edited by C. D. Dalal, 1918 .. 2-4 9. Mohaparajaya: an allegorical drama describing the overcoming of King Moha (Temptation), or the conversion of Kumarapala, the Chalukya King of Guzerat, to Jainism, by Yasahpala, an officer of King Ajayadeva, son of Kumarapala, who reigned from A.D. 1229 to 1232: edited by Muni Chaturvijayaji with Introduction and Appendices by C. D. Dalal, 1918 2-0 yo. D. Dalal, 1918 .. 10. Hammiramadamardana: a drama glorifying the two brothers Vastupala and Tejahpala and their King Viradhavala of Dholka, by Jayasimhasuri, pupil of Virasuri, and an Acarya of the temple of Munisuvrata at Broach, composed between Samvat 1276 and 1286 or A.D. 1220 and 1239 : edited by C. D. Dalal, 1920. 11. Udayasundarikatha: a romance (Campu, in prose and poetry) by Soddbala, a contemporary of and patronised by the three brothers Chchittaraja, Nagarjuna, and Mummuniraja, successive rulers of Konkan, composed between A.D. 1026 and 1050: edited by C. D. Dalal and Pandit Embar Krishnamacharya, 1920 2-4 12. Mahavidyavidambana: a work on Nyaya Philosophy, by Bhatta Vadindra who lived about A.D. 1210 to 1274: edited by M. R. Telang, 1920 .. .. 13. Pracinagurjarakavysangraha : a collection of old Guzerati poems dating from 12th to 15th centuries A.D. : edited by C. D. Dalal, 1920 14. Kumarapalapratibodha: a biographical work in Prakrta, by Somaprabhacharya, composed in Samvat 1241 or A.Th. 1195 : edited by Muni Jinavijayaji, 1920. 15. Ganakarika: a work on Philosophy (Pasupata School) by Bhasarvajna who lived in the 2nd half of the 10th century: edited by C. D. Dalal, 1921 .. 16. Sangitamakaranda: a work on Music by Narada : edited by M. R. Telang, 1920.. 17. Kavindracarya List: list of Sanskrit works in the collection of Kavindracarya, a Benares Pandit (1656 A.D.): edited by R. Anantakrishna Shastry, with a foreword by Dr. Ganganatha Jha, 1921 .. . 0-12 18. Varahagrhyasutra : Vedic ritual (domestic) of the Yajurveda: edited by Dr. R. Shamasastry, 1920 . 0-10 19. Lekhapaddhati: a collection of models of state and private documents, dating from 8th to 15th centuries Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. 20. Bhavisayattakaha or Pancamikaha: a romance in Apabhramsa language by Dhanapala (circa 12th century): edited by C. D. Dalal, and Dr. P. D. Gune, 1923. A Descriptive Catalogue of the Palm-leaf and Important Paper MSS. in the Bhandars at Jessalmere, compiled by C. D. Dalal, and edited by Pandit L. B. Gandhi, 1923 3 A.D. edited by C. D. Dalal and G. K. Shrigondekar, 1925 22, 23. Parasuramakalpsutra: a work on Tantra, with commentary by Ramesvara and Paddhati by Umananda: edited by A. Mahadeva Sastry, B.A. 2 vols., 1923. 24. Tantrarahasya: a work on the Prabhakara School of Purvamimamsa, by Ramanujacarya: edited by Dr. R. Shamasastry, 1923 27. 25, 32. Samarangana: a work on architecture, townplanning and engineering, by king Bhoja of Dhara (11th century): edited by Mahamahopadhyaya T. Ganapati Shastri, Ph.D. 2 vols., 1924-1925 Rs. A. 2-0 26, 41. Sadhanamala: a Buddhist Tantric text of rituals, dated. 1165 A.D. consisting of 312 small works, composed by distinguished writers: edited by Benoytosh Bhattacharyya, M.A., Ph.D. 2 vols. vol. I, 1925, vol. II. Shortly 29. .. A Descriptive Catalogue of MSS. in the Central Library, Baroda. Vol. 1 (Veda, Vedalaksana and Upanisads), compiled by G. K. Shrigondekar, M.A. and K. S. Ramaswami Shastri, with a Preface by Dr. B. Bhattacharyya, Ph.D. 1925 28. Manasollasa or Abhilasitarthacintamani: an encyclopaedic work divided into one hundred chapters, treating of one hundred different topics by Somesvaradeva, a Chalukya king of the 12th century: edited by G. K. Shrigondekar, M.A., 3 vols. vol. I. 1925 Nalavilasa: a drama by Ramchandrasuri, pupil of Hemachandrasuri, describing the Pauranika story of Nala and Damayanti: edited by G. K. Shrigondekar and L. B. Gandhi, 1926 30, 31. Tattvasangraha: a Buddhist philosophical work of the 8th century by S'antaraksita, a Professor at Nalanda with Panjika (commentary) by his disciple Kamalasila, also a Professor at Nalanda: edited by Pandit Embar Krishnamacharya with a Foreword in English by Dr. B. Bhattacharyya, M.A. Ph.D. 2 vols. 1926 .. 33, 34. Mirat-i-Ahmadi: with its Khatimae or Supplement: By Ali Mahammad Khan, the last Moghul Dewan of Gujarat: edited in the original Persian by Syed Nawabali, Professor of Persian, Baroda College, 3 vols. (vol. I in the Press), vol. II. 1926 6-0 3-4 11-0 1-8 10-0 5-0 6-0 2-12 2-4 24-0 12-0 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rs. A. 35. Manavaglhyasutra : a work on Vedic ritual (domestic) of the Yajurveda with the Bhasya of Astavakra: edited with an introduction in Sanskrit by Pandit Ramakrishna Harshaji S'astri, with a Preface by Prof. B. C. Lele, 1926 .. .. 5-0 36. Natyasastra : of Bharata with the commentary of Abhinavagupta of Kashmir: edited by M. Ramakrish na Kavi, M.A. 4 vols, vol. I, illustrated, 1926 . 6-0 37. Apabhrais'akavyatrayi: consisting of three works, the Carcari, Upadesarasayana and Kalasvarupakulaka, by Jinadatta Suri (12th century) with commentaries: Edited by L. b. Gandhi .. . Shortly. 38. Nyayapravesa, Part I (Sanskrit Text): on Buddhist Logic of Dinnaga, with commentaries of Haribhadra Suri and Parsvadeva: edited by Principal A. B. Dhruva, M.A., LL.B., Pro-Vice-Chancellor, Hindu University, Benares .. .. .. Shortly. 39. Nyayapravesa, Part II Tibetan Text): edited with introduction, notes, appendices, etc., by Pandit Vidhusekhara Bhattacharyya, Principal, Vidyabhavana, Vis vabharati, 1927 .. .. .. 40. Advayavajrasangraha: consisting of twenty short works on Buddhist philosophy by Advayavajra, a Buddhist savant belonging to the 11th century A.D., edited by Mahamahopadhyaya Dr. Haraprasad Shastri, M.A., C.I.E., Hon. D. LITT. 1927 2-0 42. Kalpadrukosa : standard work on Sanskrit Lexico graphy by Kesava : edited with an elaborate introduction and indexes by Pandit Ramavatara Sarma, M.A., Sahityacharya of Patna. In two volumes, vol. I, 1928. 10-0 43. Mirat-i-Ahmadi Supplement: by Ali Muhammad Khan. Translated into English from the original Persian by Mr. C. N. Seddon, I.C.S. (retired) and Prof. Syed Nawab Ali, M.A. Corrected Re-issue, shortly... 6-8 .. 1-8 Natyadarpana : commentary. - M.A. BOOKS IN THE PRESS. 1. Ramacarita of Abhinanda, Court poet of Haravarsa (cir. 9th century A.D.): edited by K. S. Ramaswami Shastri. 2. Natyadarpana: on dramaturgy by Ramacandra Suri with his own commentary: edited by Pandit L. B. Gandhi and G. K. Shrigondekar, M.A. 3. Natyasastra: Vol. II. edited by M. Ramakrishna Kavi. 4 Jayakhyasamhita : an authoritative Pancharatra work: edited by Pandit E. Krsnamacaryya of Vadtal. 5. Buddhist works on Logic: containing reconstructed texts from Chinese, Tibetan texts and English translation of Chinese texts of ancient authors like Nagarjuna Vasubandhu, etc. by Prof. Giuseppe Tucci of Italy. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rs. A. 6. Manasollasa or Abhilasitarthacintamani, vol. 11. edited by G. K. Shrigondekar, M.A. 7. A Descriptive Catalogue of MSS. in the Oriental Institute, Baroda, vol. II (S'rauta, Dharma and Grhya Sutras) compiled by the Library staff. 8. A Descriptive Catalogue of MSS. in the Jain Bhan dars at Pattan; edited from the notes of the late Mr. C. D. Dalal, by Pandit L. B. Gandhi, 2 vols. 9. Bhavaprakasana of S'aradatanaya: an ancient work on Dramaturgy: edited by Pandit Ramaswami Shastri, Oriental Institute, Baroda and His Holiness Yadugiri Yatiraja Swami, Melkot. 10. Prajnopayaviniscayasiddhi of Anangavajra and Jna nasiddhi of Indrabhuti : two important works belonging to the little known Vajrayana school of Buddhism (8th century A.D.): edited by Dr. B. Bhattacharyya Ph.D. 11. Siddhantabindu : on Vedanta philosophy by Madhusu. dana Sarasvati with commentary of Purusottama : edited by P. C. Divanji, M.A., LL.M. Tathagataguhyaka or Guhyasamaja: the earliest and the most authoritative work of the Tantra School of the Buddhists: edited by Dr. B. Bhattacharya, Ph.D., Director, Oriental Institute, Baroda. Influence of Portuguese on the Asiatic Languages : Translated into English from Portuguese by Prof. A. X. Soares, M.A., Baroda College, Baroda. 14. Persian Chronicle: history of the Safvi Period of Persian History 15th and 16th centuries by Hasan Ramlu : edited by C. N. Seddon, I.C.S. (retired), Reader in Persian and Marathi, University of Oxford. 15. Nanjarajayasobhusana : by Nrsimhakavi alias Abhi nava Kalidasa, a work on Sanskrit Poetics and relates to the glorification of Nahjaraja, son of Virabhupa of Mysore : edited by E. Krishnamacharya. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PUBLISHED BY THE GOVERNMENT OF H.H. THE MAHARAJA GAEKWAD OF BARODA Gazetteer of the Baroda State. By Rao Bahadur Govindbhai H. Desai, B.A., LL.B., Naeb Dewan, Baroda State, and the late Principal A. B. Clarke, B.A. With map. 2 volumes, 1923, each Rs. 15. Census of India, 1921, Vol. XVII, Baroda. By Satyavrata Mukerjea, B.A., Subah, Baroda Division, formerly Superintendent of Census Operations, Baroda State. In three parts 1921-22 Part I Report 39 "" II Imperial Tables III State Tables Rs. As. P. 16 8 0 900 4 8 0 Mirat-i-Ahmadi, the Original Persian Text. Edited by Professor Nawab Ali. In 3 volumes. (Gaekwad's Oriental Series. Vol. II, 1927, Rs. 12. Vols. I and III are in the Press.) English Translations of Vols. I and II are also in preparation. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA / patra-sakhyA / 48 1 bhuumiskndhH| 1 aGkurodgamaH 2 dezaprakANDaH prathamaH 3 pU:prakANDo dvitIyaH 4 narAdiprakANDastRtIyaH 5 RSigotrabrahmaprakANDazcaturthaH 6 kSatriyaprakANDaH paJcamaH 7 vaizyAdiprakANDaH SaSThaH 8 zUdrAdiprakANDaH saptamaH 6 vizeSyanighnakANDo'STamaH 10 saMkIrNakANDo navamaH 11 vanauSadhiprakANDo dshmH| 12 sarabhAdiprakANDa ekAdazaH 13 parvatAdiprakANDo dvAdazaH / 14 samudrAdiprakANDastrayodazaH 15 pAtAlAdiprakANDazcaturdazaH 16 sarpAdiprakANDaH paJcadazaH 17 nArakAdhaprakANDaH SoDazaH 18 jinaprakANDaH saptadazaH : :: :: :: :: :: :: :: : : 8-20 20-68 68-88 86-132 132-202 202-214 214-234 234-248 248-317 317-340 340-343 343.361 361-363 363-367 367-368 368-366 Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 bhuvaH skandhaH / 1-6 sAdhAraNaprakANDaH prathamaH 20 bhUsthadevaprakANDeo dvitIya: 2.1 nabhaHsthadevaprakANDastRtIyaH 22 kAlaprakANDazcaturthaH 23 nATya prakANDaH paJcamaH ... 3 svargaskandhaH / 24 sUryadiprakANDaH prathamaH 25 brahmaprakANDo dvitIya: 26 avyayaprakANDastRtIyaH 27 syAdiliGgaprakANDazcaturthaH : : : : : patra-sakhyA / 366-376 376-378 378-405 405-417 417-435 436-438 438-451 451-460 461-484 Page #560 -------------------------------------------------------------------------- _