Book Title: Jain Mahabharat Yane Pandav Charitra
Author(s): Devprabhsuri
Publisher: Meghji Hirji Bookseller
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023201/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haze gma nI i l | 30 || jaina mahAbhArata - pAMDava caritra gakAzaka:-meghajI hIrajI bukaselara, pAyadhunI muMbai, nAM 3, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malladhArI zrI devaprabhasUri viracita * jaina mahAbhArata zrI pAMDava caritra (sacitro (pAMDavonA caritranI prabaMdhaka kathA) prasiddha karanAra, meghajI hIrajI bukaselara muMbaI naM. 3 sacitra AvRti pahelI nakala 2000 vIra saMvata 2449 mAgazara suda 5 vikrama saMvata 1979 mUlya rUA. 6-0-0 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etasmin vyavahArakauzalamiha vyutpattayaH prazrayamAyeSu prasaraM guNeSu dadhate vaidagdhyamasmadgiraH / asmin saMvatanamapaMcamahimA kIrterudArakrama khailokyAbhayadAnapInamahimA dharmo'pyamUSmin param // 1 // malladhArIzrIdevaprabhasUriH bhAvanagara-dhI AnaMda prInTIMga presamAM zAha gulAbacaMda lallubhAIe chApyuM. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .S S prAsaMgika. gujarAtI jaina sAhityamAM kaMIka udAsInatA AvI gaI hoya ema lAgyA kare che. chellA pAMca-dasa varSa upara prAcIna jaina sAhityanA punarUddhAra ane prakAzanane mATe je utsAha jovAmAM AvatA te Aje kyAM che? prAcIna saMskRta-prAkRta jaina graMthanI nAmAvalIo taiyAra karavA, te graMthane saMzodhita karAvI tenA bhASAMtare dezabhASAmAM bahAra pADavA pAchaLa je laganI javAmAM AvatI te have kavacita ja kyAMI kayAMI daSTigocara thAya che. prastuta pustaka-jaina mahAbhArata kivA pAMDavacaritra e purANuM prayatnanI mAtra punarAvRtti rUpa che. pAlItANuMnI "jana dhama vidyA prasAraka saMsthA taraphathI zrIyuta zivajIbhAI devazIe" AjathI lagabhaga cauda varSa upara je bhASAMtara prakaTa karyuM hatuM te Aje pharIthI navAja lebAsamAM amArA vAcakenA karakamaLamAM dharIe chIe ane e rIte jena samA jamAM cheDe ghaNe aMze khIlavA pAmelI vAMcanaabhirUcIne saMtoSavA tathA uttejavA mAgIe chIe. vAcake joI zakaze ke A pustakane sacitra banAvavA arthe ame kharcanA khADAmAM utAravAmAM temaja bIjI paracuraNa Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hADamArIo veDavAmAM kAyaratA nathI darzAvI. e kharca ane hADamArIne khyAla saune sarakhA nahI AvI zake. bhAi TI, je. paTelanA svargavAsa pachI jaina sAhityanA pAtrAnI kharAkhara kalpanA karI yathAsthita rUpamAM ALekhI zake evA citrakArAnI amane te bhAre kheATa AvI paDI che. sva. paTelanI pIMchInA abhAve khIjI ghaNI pIchI ame citrAnI pAchaLa ajamAvI joi, paNa amane ethI saMpUrNa satASa na thayA, ulaTu' kharca temaja mahenata vadhatAM ja gayA ane te sarvane pariNAme kevaLa nirAzA, eTalAmAM saddabhAgye zrIyuta gAradhanabhAI paTela-citrakAranI madada aNadhAryA AvI maLI. pAMca pAMca, cha cha vAra taiyAra karAvelA citrAthI amane je satASa na thayA te bhAi gAradhanabhAie amane ApyA. A pustakamAMnA citrA mATe ame temaja amArA vAcakavarga bhAi goradhanabhAinA RNI raheze. kaLA ane sAhityanI kadara karavAmAM jaina vidvAnAe temaja jaina munirAjoe kadI zithilatA nathI darzAvI. gujarAtI sAhityamAM jyAre sAva zuSkatA AvI gai hatI, tyAre paNa jainamunie ja kAvyakaLA ane rasa sAhityanA chaMTakAva karI kaccha-kAThiyADa ane gujarAtane rasabhInu rAkhI zakyA hatA. Aje paNa enA eja munirAjo che, enI eja saMsthAe che. jo teo sAhityapracAra-jJAnapracAranA krIthI ugra trata Adare tA kaccha-kAThiyAvADa ane gujarAtanI vADImAM pharIthI vasa'tane utArI zake. temAM zakti che, avakAza che ane sAdhana paNa che. vadhu to dUra rahyuM, paNa lhANAmAM athavA teA prabhAvanAmAM vastra, vAsaNa jevI bhAgApabhoganI sAMsArika vastune badale AvA dharma graMthA ghera ghera phelAvavAnuM te mana upara le te paNa e rIte jaina sAhitya upara mahad upakAra karI zake ema mane lAge che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM eka aMgata vAta paNa A sthaLe kahI devA mAguM chuM. saMvata 1977thI mArI tabIyata lathaDavA mAMDI te hajI paNa ThekANe nathI AvI. AvI durbaLa avasthAmAM paNa (1) malayA suMdarI caritra (2) rAjakumArI sudarzana (3) zrI viveka vilAsa (4) sacitra stavanAvALI (5) paMcapratikramaNavidhi sahita (6) zrAvaka pharaja (7) zrI mahAvIrajIvana vistAra (8) zrI mahAvIrabhakta maNibhadra (9) zrI samarAditya kevalI caritra ane (10) puNya prabhAva jevA graMthe bahAra pADI zake te mATe mAre to zrI zAsana devane upakAra mAnavAnuM ane paramahaMta prabhunA stava-gAna karavAnuM amArA pustakone sacitra banAvavA ane uMcA kAgaLa upara hAra pADavA satata prayatnazIla chIe. hAlamAM taiyAra thatA pustakonuM sucIpatra A graMthamAM bIje sthAna ApyuM che, te joI levA ane agAuthI ja grAhaka tarIke nAme seMdhAvavA amArI savinaya vijJapti che. uMcA kAgaLa, suMdara chapAI, manoraMjaka citro ane rasamaya sAhitya eja amAre mudrA lekha che. - UT Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. janAyurjalamAdAya nizAdinaghaTIcayaiH / arkai dudhuyauM kAlAraghaTTaM bhramayataH sadA // 1 // zrI pradyumnAcArya. " sUrya caMdra rUpI baLade rAtri divasa rUpa ghaDAonA samUhathI lokAnuM AyuSya rUpa jaLa laI kALarUpI araTTa ( reMTa ) te sadA kALa pheravyA kare che.' A sukhAdhaka padyanA vicAra karatAM jaNAze ke ' A jagat anitya che.'AvA anitya jagatamAM janma lai nitya vastu meLavavAne dareka manuSya prayatna karavA joie. e nityavastunA be prakAra pADI zakAya che. eka laiAkikanitya ane bIjI pAlaiAkikanitya. A jagamAM paryAyarUpe cAlatA janasamUhanA kalyANane mATe je kAMi pAramArthika athavA pApakArI kAma karavuM, te laiAkikanitya kahevAya che ane dharmasAdhana prApta karI AtmakalyANane mATe je yatna karavA te pAraleAkikanitya kahevAya che. e pAralaiAkikanitya, nitya svargIya sukha prApta karAvI mekSa mArgamAM laI jAya che. laukikanitya paNa paraMparAe mekSanuM sAdhaka thAya che. ubhaya nityanA uddeza ekaja che. paNa te mAtra pravarttananA bhethI judAM pADI zakAya che. je purUSA laukikanitya ane pAralaukikanitya karavAne tatpara rahe che; teo A lAkamAM satattine prasarAvI paralokanI unnatine meLavI zake che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ubhaya prakAranA nitya dareka viAtmAe AcaraNIya ane AdaraNIya che. tene mATe prayatna karavAnA sAdhanarUpe ritAnuyoganA uttama pustakA praNIta thayelA che, jemAM A pAMDavacaritra jevA pustakAnI gaNanA mukhya rIte karavAmAM Ave che. caitanya padArtha mAM jJAnazakti saheja jaNAya che. :bhinna bhinna prakAre jaNAtA caitanyApAdhika padArthomAM rahelI jJAnazaktimAM pazu bhinnatA jaNAya che. keTalAkamAM kevaLa sukha duHkhanuM ja bhAna heAya che, tathA keTalAkamAM sukhanuM pazu bhAna na heAtAM duHkha ane duHkhabhAvanI icchAnA danathI jJAnanA bhAsa pradarzita thAya che. AvI rIte vividha prakAranAM prANIemAM temane yAgya evI jJAnavRttinuM pradarzana thAya che. te sanI aMdara manuSyAmAM AvRtti kAMika vizeSa che. bhinna bhinnarUpe upalabdha thatAM jJAnane sarakhAvI uttamane grahaNa karI kaniSThatA tyAga karavA evI zakti manu Syaneja maLelI che. icchita vastu grahaNu karI aniSTane tyAga karavA e bhAva kAi anya prANImAM paNa dekhAya che, paraMtu tenAmAM vivekavRtti hAtI nathI. manuSya AtmA vivecakavRttinA dhAraka hAi sArAsArane sArIrIte samajI zake che. khIjAmAM ' amuka vastunuM grahaNu karatAM duHkha thaze,' evI vRttinAja bhAva rahelA hoya che. bIjA prANImAtrathI manuSya AtmAne ATalI zakti vizeSa che, tyAre tene pradarzita karavAnuM dvAra paNa te zaktine anurUpa joIe ane te dvAra te sumedhaka graMthAnu vAMcana che. manuSya AtmA vivecaka che. potAnA vikAsa pAmelA aMtaHkaraNumAM amuka vastune sArAsAra vicAra cai zu viveka thayA che ? e pradarzita karavu, e kArya pazu sarala nathI. hRdayathI e vicAra pradarzita karavA mATe vAMcanamAM AvelA sukhAdhaka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasaMge e vicArane ane subuddhinA vikAsane yathAyogya poSaNa Ape che ke nahi ? e jevuM paNa Avazyaka che. A rIte buddhine vAMcanathI keLavavAnI jarUra che. te chatAM te keLavAelI buddhine kayA prakAre upayoga kare, e samajavuM paNa Avazyaka che, tethI AvA subedhaka pustakonA vAMcanathI vAcake temAM AvatA purUSonA caritramAMthI sAra laI pitAnA caritra upara tene prakAza pADavA prayatna karavo joIe. dharma, nIti, vinaya, viveka, cAturya vigere sArA guNene grahaNa karavA ane adharma, anIti, avinaya, aviveka ane mUrkhatA vigere durguNene dUra karavA zIkhavuM joIe. evA zubhahetunI dhAraNAthIja A pAMDavacaritrane prabodha rUpe mUkeluM che. udAra carita pAMDenA caritramAMthI zo che prabaMdha levAyegya che, e darzAvI e mahAna graMthane sarva rIte caritArtha karela che. manuSyajIvananA sUkSma avalokanamAMthI dhArmika vRttinA aMtaHkaraNe subodhane zodhe che. ane tenuM nirUpaNa kare che. A anAdi anaMta jagatemAM manuSya e vizeSa lakSya kheMce evI vastu che. aneka prakAranI lAga othI mAnavahRdaya bharapUra che. paLe paLe navA navA tarage ane navI navI vRttio tenA hRdayamAM utpanna thAya che ane tenI asara tenI kriyAnA pravartana upara thayA vinA rahetI nathI. tethI mAnava hRdayamAM sArA sArA taraMge ane sArI sArI vRttio utpanna thAya tevA vAMcananI jarUra che, te jarUrIyAta A pAMDavacaritra graMtha sarva rIte pUrI pADe che. A upayogI graMthamAMthI je AnaMda utpanna thAya che te apUrva che. tenI aMdara saMcita karele prabaMdha nirmaLa aMta:karaNamAM addabhUta AnaMdana pravAha reDe che ane pUrvanA pavitra udAra dharmavIrenA caritranuM smaraNa karAvI vAMcakonA hRdayamAM unnata bhAvanA jAgrata kare che. A pAMDavacari Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tranA graMthanuM avataraNa maladhArI zrI devaprabhasUrinA racelA pAMDava caritra uparathI thayeluM che. te mahAnubhAva devaprabhasUri jaina saMskRta kaviemAM prathama paMktinA kavi hatA. temanI AlaMkArika ane rasika kavitA bhAratavarSanA kaviomAM prazaMsanIya thayelI che. temaNe potAnA jIvanamAM be uttama kAvya racI pitAnI pratibhAzALI zaktine pallavita karI bhAratIya paMDitane prasanna karelA che. te baMne kAvyo pAMDavacaritra ane mRgAvatIcaritra evA nAmathI oLakhAya che. te mahAnubhAva devaprabhasUri zrI municaMdrasUrinA ziSya hatA. temane yazebhasUri ane nAracaMdra nAme be vidvAna ziSyo hatA, temaNe temanA baMne kAvyane zodhyA hatA. pAMDava caritra ane A graMthane kathA bhAga ekaja che, paNa tene navIna paddhatimAM gaThavI rasika banAvavAmAM Avela che. caritranA judA judA prasaMgamAMthI grahaNa karavA yogya bodhane pRthar darzAvI caritAnuganI upagitA siddha karavAmAM AvI che. te sAthe mULakartAnI AzaMkArika camatkRtine akhaMDita rAkhI tenuM subedhaka avataraNa karI rasamAM vadhAre karyo che. mULa graMthakAre e caritrane potAnI pratibhAnA prabhAvathI pallavita karela che. graMthanuM kalana karanAra te gIkavie pitAnI kavitva zaktinuM pUrNa darzana karAvyuM che. caritranA prasaMgamAM Avela dharma, nIti, vyavahAra, utsAha, zaurya, yuddha, sAdazya, sauMdarya zakti, bhakti, vairAgya ane mAdhuryavALA tenA vartananI pratimAo kalpanAzaktithI puSTa karI sArArUpamAM darzAvI graMcane ramaNIya banAvyo che. 1 A mahAna graMtha taiyAra karAvIne prathamavRtti zrI jainadharma vidyA prasAraka varganA sthApaka zrIyuta zivajI devasihe e varga taraphathI saM. 1965 mAM mArgazIrSamAM pragaTa karI hatI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakaraNamAM rAjakanyAnA sAMsArika abhigrahane prasaMga laI prAcIna vivAha paddhatinuM digdarzana karAvI vartamAna kALe cAlatA te saMbaMdhI hAnikAraka rivAjano dhikkAra darzAvyo che. je vAMcanArane subedhaka thaI paDe teve che. bIjA prakaraNamAM zIkArI zAMtanunA durvyasanarUpa mRgayAne cItAra ApI tevA vyasanathI dUra rahevAne ane mAnava jIvanarUpI amUlya ratnane saddaguNenA DAbaDAmAM rAkhI yatanA karavAne uttama bedha Ape che. trIjA prakaraNamAM zAMtanu rAjAnI sAthe gaMgAsuMdarInuM pANagrahaNa thAya che. te prasaMge gaMgAsuMdarIe lIdhelI keLavaNI ane tethI prApta thayelA jJAna, hiMmata vigere saddaguNe Arya jaina strIone anukaraNa karavA gya che. gaMgAsuMdarI pitAnA niyamamAM kevI daDha rahI hatI-e prasaMga kharekhara Arya bALAone bedha levAyegya che. cethA prakaraNamAM gAMgeyanA janmane prasaMga Ave che ane zAMtanurAjA pitAnA zIkAranA durvyasanamAMthI mukta thaye nathI, tethI daDha niyagAmavALI gaMgAsuMdarI potAnA patine tyAga karI pitRgRha tarapha cAlI jAya che. te chatAM teNe pitAnA pati upara virakta thaI nathI. A prasaMga strIone ghaNe subedhaka che. "patinA jIvananI sudhAraNuM strIe karavI joIe ane strIne jIvananI sudhAraNa patie karavI joIe." A nItisUtrane bela A prasaMge sAro prApta thAya che. pAMcamA prakaraNamAM satyavatInA guNonuM varNana karavAmAM AvyuM che. saddaguNa strInuM vartana kevuM hoya ane tenA vartanathI janasamAjamAM kevI asara thAya tene Abeba saMkSipta citAra A prasaMge darzAvavAmAM Avyo che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 chaThThA prakaraNamAM rAjA zAMtanune zIkArane prasa Mge tenA putra gAMgeyanA samAgama thAya che, ane tyAM pitA putranI vacce yuddha karavAnA yAga thaI Ave che. putranuM parAkrama joI prasanna thayelI gaMgAdevInA hRdayane ha ane patibhaktinu ahiM sArU darzana thAya che. vIryavatI gaMgAdevIe potAnA pati ane putra vaccenuM yuddha aTakAvavAnI je hiMmata darzAvI che, te A prasagamAM vIrarasanu sArUM pANuM kare che ane prAcIna vIrAMganAnA gauravane darzAve che. A zivAya gAMgeyanI mAtRbhakti ane AjJAMkitapaNu apUrvarUpe batAvavAmAM Avelu che, je A bALakAne hRdayathI zikSaNIya che. sAtamA prakaraNamAM gAMgeyanI pitRbhakti vyitAnuM darzana karAve che. A putra gAMgeya potAnA pitAnI mana:kAmanA pUrNa karavAne nAvi kunI pAse jatAM te prasage te mahAnubhAve je vArtAlApa karyAM che, te satputranA dharmanI parAkASTA che. dharmavIra ane pitRbhakta gAMgeye yAvavita brahmacarya dhAraNa karI je satputratA dA~vI che, te advitIya ane alokika che. potAnA janmadAyaka, pAlaka ane adhyApaka tarIke upakArI pitAnA moTA RNumAMthI apa aMze paNa mukta thavAnI icchA rAkhanArA kAi paNa A putrane A prasaMga manana karavA jevA che. ArDamA prakaraNumAM mahAbaLavAna zAMtanue sasAranA tyAga karI potAnA AtmAnA ulhAranA mArga grahaNa karelA che. dareka manuSyA aneka vastuone icche che ane pUrvanA sukRtathI te sarva temane maLavAne pUrNa salava hAya che; paraMtu te vastu prApta thavA paryaMta manuSyA pAtAnI icchAne sthira rAkhatA nathI. AvA vicArane avalakha zAMtanue peAtAnuM mahAvI saMsAranA tyAga karavAmAM kAravyuM hatuM. te vicArane aMte e mahArAjAe ciMtavyuM hatuM ke, " ArAgya, dhana, vyavahAra Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha, jJAna, vidyA, kaLA athavA koI paNa prakAranuM aizvarya prApta karavA mATe meM mArA manane ghaNIvAra athaDAvyuM che. have te manane temAMthI AkarSa parama tattvamAMhe laI javuM joIe." AvA virakta vicAra darzAvI zAMtanue pitAnI pazcima vayanI sArthaktA karavAne te prasaMga vAcakane saMganA raMgamAM magna kare che. - navamA prakaraNamAM aMbA, aMbikA ane aMbAlikAe traNa rAjakanyAnA haraNano mukhya prasaMga laI temAM vividha jAtanA bedhaka prasaMge darzAvyA che. te pachI- dazamA prakaraNamAM viSayI vicitravIryanI naThArI sthitine prasaMga ghaNA vairAgyapaSaka che. viSayanA ati sevanathI viSayI AtmAnI kevI naThArI sthiti thAya che, te upara vicitravIryanuM pUrNa daSTAMta A sthaLe manana karavA jevuM che. vicitravIryanI naThArI sthiti joI tenA vIrabaMdhu gAMgeye je vacane ugAryA che. te sarvadA smaraNIya ane AdaraNIya che. agIyAramA prakaraNamAM pAMDa ane kuMtInA prasaMge je camatkArI mudrikAne vega thaI Avyo che, te upara vidyAdharapationuM ramaNIyakathAnaka che. te cAlatA prasaMgane addabhuta rasanuM sAruM darzana karAve che. bAramA prakaraNamAM rAjA pAMDu ane mahArANI kuMtInuM pitAnA kuTuMba pratye je pravartana batAvyuM che, te dareka AryakuTuMbe grahaNa karavA yogya che. "saMpathI vartavAmAM keTaluM sukha che ane kusaMpathI vartavAmAM keTaluM duHkha che," enaitika sUtrano prabhAva A sthaLe bedhanIya che. teramA prakaraNamAM kaMsa ane tenI strI jIvayazAnI avAMtara kathA darzAvavAmAM AvI che. te prasaMge vasudevanA sahavAsamAM rahelA kaMsanA sadvicAra ane jarAsaMdhanI durAcArI putrI chavayazAnA samAgamamAM rahelA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsanA vicAra upara satsaMga ane kusaMganuM svarUpa Abehuba darzAvavAmAM AvyuM che. keLavaNI vagaranI strI kevI naThArA vicAra ane AcAravALI thAya che, te upara chavayazAnuM caritra daSTAMtarUpa che. te uparathI AryagRhapati ane gRhiNIne dhaDa levA cogya zikSaNa maLe che. cAdamA prakaraNamAM kRSNanA caritrano AraMbha karavAmAM Avyo che. kadi mANasa kusaMgane laIne durAcAramAM paDI jAya, paNa je te sArA saMganA prabhAvathI sadAcArane sevaka banI jAya che tenI pazcima avasthA sukha tathA satkIttinI saMpAdaka thAya che. e nItibodha A sthaLe Apyo che. paMdaramA prakaraNamAM pAMDanI utpattino prasaMga che ane te pachI soLamA prakaraNamAM pAMDa ane kauranI vaccenA vairabIjanI sthApanA darzAvavAmAM AvI che. A sthaLe pAMDunA caritramAM nItina prakAza ghaNe uttama prakAre darzAvavAmAM Avyo che. dhRtarASTra rAjyamathI potAnA putra kauravo ane pAMDavonI vacce bhedabuddhi rAkhI paNa samadaSTi pAMDunA hRdayamAM evI bhedabuddhi pragaTa thaI nahi. e khyAna A sthaLe ghaNuMja manana karavA gya che ane pramANika purUSane AnaMdadAyaka thaI paDe tevuM che. sattaramA prakaraNamAM gurUlAbhane prasaMge vidyAbhyAsa karavAmAM kevA sAdhano joIe, tene mATe daza sAdhanonI je gaNanA karavAmAM AvI che, te abhyAsIone ane abhyAsamAM sahAyabhUta thanAra mAbApoe manana karavA jevI che. gurU, pustaka, nivAsa, sahAya, ane bhajana-e pAMca bAhyasAdhana ane Arogya, buddhi, vinaya, Udyama ane zAstraprIti-e pAMca aMtaraMga sAdhana-e daza prakAranA sAdhananI uttama paddhati darzAvI e prasaMgane ramaNIya banAvyuM che. mahAvIra arjune pitAnA abhyAsamAM e sAdhane kevI rIte meLavyA hatA. te viSaya vAMcanAra abhyAsIone ghaNeja AnaMda Ape che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * aDhAramA prakaraNamAM gurUbhaktino mahimA eTale badhe cittAkarSaka che, ke je vAMcavAthI vAcakanuM hRdaya bhaktinA pravAhamAM taryA kare che. droNuMcAryanI mRttikAnI pratimA sthApI tenI samakSa kirAtaputra ekalave karelA dhanuvidyAno abhyAsa, ane te abhyAsamAM tenuM sAphalya e prasaMga Astika gurU bhakta purUSone umaMgadAyaka thaI paDe che. e uparathI bhAvanAne mahimA siddha thAya che, arihaMta prabhunI pratimA sanmukha uttama bhAvane bhAvanArA bhAvika bhakto uttama phaLa meLavI zake-e vAtane sArI puSTi maLe che ane zuddha bhAvathI je je kriyA karavAmAM Ave te saphaLa thayA vinA rahetI nathI e sAtvika siddhAMta paNa siddha thAya che. ogaNIzamA prakaraNamAM kumAraparIkSAno prasaMga che. temAM arjuna, karNa ane duryodhananA vIratvanI parIkSAnI vArtA vIrarasane AvirbhAva karI prAcIna paddhatinuM uttama darzana karAve che. prAcIna Aryajane pitAnA putrone vidyA-kaLAnI unnati sapAdana karavAne kevA prayatna karatA hatA e vAtanuM paNa pUrNa nirIkSaNa A prasaMge thAya che. vazamA prakaraNamAM rAdhAvedhane prasaMga Ave che. tenI aMdara ane nanI dhanurvidyAnI pravINatAnI parAkASTA darzAvI che. mahAvIra ane rAdhAvedha karI bhAratanI vIra prajAne cakti karI nAkhI hatI. te vakhate potAnA priya ziSyanI phatteha joI gurU droNAcAryanA hRdayamAM je AnaMda uddabhavyA hatA, te AnaMda pUrvanA gurUziSyano apUrva namune che. sarvatra bacanvita rivyAputrAtpara gaya" A mahAvAkya A sthaLe akSare akSara satya thAya che. 1 ekavIzamA prakaraNamAM kaupadInA pUrvabhavanI vArtAne prasaMga Ave che, je prastuta prasaMgane ghaNI sArI puSTi Ape che. "kaipadI pUrvabhavamAM zukamAlikA hatI. zukamAlikA sAdhvIonA sahavAsamAM rahI dharma Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 dhAriNI banI hatI ane AtApanA jevA ugnatapa karavAne te sama thai hatI, paNa teNIe pAMca purUSoe sevelI kArTa gaNikAne joi sakAma buddhi karI, tethI teNIne draupadInA bhavamAM pAMca purUSonI patnI thavu paDayuM ?" e prasaMga sakAmamuddhithI dharma kArya karanArane sArUM zikSaNu Ape che. khAvIzamA prakaraNamAM nAradamuninA upadezane prasaMga che. A upadeza sAMsArika nItine lagatA heAvAthI gRhasthAne ghaNA upayogI che. temAM khAsa karIne strIjAtine uddezIne tenuM kathana kharekhara manana karavA jevu che. jAtinA rAgamAM rakta thayelA purUSo nIyakRtya karanArA, durAcArane sevanArA ane pApamuddhine dharanArA thAya che, te upar nArade Apelu zrISeNu rAjA ane tenA baMne putrAnuM dRSTAMta ati sukhedhaka ane smaraNIya che. vagara kaLAelI strI dhruvI ama cAya che, ane kuLavAelI strI kevI uttama thAya che ? ' te upayAgI sAra nAradanA upadezamAMthI navanItarUpe nIkaLe che. A prasaMge nAradanA upadeza jo ke pAMDavAnA hitanI khAtara che, tathApi te uparathI te sanuM hita sAdhya karI zakAya tevA vAcakAne khAdha maLI zake che. . trevIzamA prakaraNamAM strIone anukaraNa karavA yeAgya prabhAvatInuM caritra vAcakAnA hRdayane satIdharmanA prodha Ape che. te pachI cAvIza ane pacIzamA prakaraNamAM yudhiSThiranA rAjyAbhiSeka tathA zakuni te duryodhananI prapacavArtAnA prasaMga vAcAnA hRdayane vyavahArApayAgI vividha zikSA ApI tRpta kare che. te pachI vidura ane dhRtarASTra meLApa thAya che ane jugAranI vArtAnA prasaMga nIkaLatAM mahAna vidurajI dhRtarASTrane naLAkhyAna kahI saMbhaLAve che. ane te prasaMga chavIzamAM prakaraNamAM pUrNa thAya che. naLAkhyAnamAMthI vAcA dhArmika ane naitika zikSaNa sArI rIte meLavI zake che. sasvaraSNu, vanavAsa, kapaTasa de, Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avanavAsanI viTaMbaNuM, abhayadAna ane jIvitadAna, duryodhanane baLApe, cetavaNI, vanavAsamAM vijya, kamaLanuM phUla ane apakAra pratye upakAra-e satyAvIzathI, chatrIza prakaraNa sudhInA prasaMge vividha bedhane prakAza karanArA ane hRdayamAM rasane pUranArA che. temAM khAsa karIne apakArane badale upakAra karavAno mahAguNa dharmavIra yudhiSTiranA caritramAMthI prakAzita thavAne prasaMga ati subodhaka ane nItiSika che. tenI sAthe vacamAM vacamAM arjuna ane bhImasenanI brAtRbhaktinuM pUrNa darzana thAya che. laghujana gurUjananuM kevuM mAna rAkhatA, e prAcIna prava'rtanano dekhAva te sthaLe ghaNe hRdayavedhaka cItaryo che. - sADatrIzamA prakaraNamAM dharmArAdhananA prabhAvane camatkArIka prasaMga che. pAMDavo jyAre duryodhananA upadravothI muMjhAyA, tyAre temaNe dharmanuM zaraNa lIdhuM hatuM ane tethI saudharma devalekavAsI eka devatAe AvI temanuM rakSaNa karyuM hatuM. A prasaMga AhatadharmanA AstikAne manoraMjaka thaI paDe te che. te pachI ADatrIzamA prakaraNamAM virATarAjAnA sALA kIcakano duSTa IrAdAnA duSTa phaLane prasaMga Ave che. zILavatI draupadInA zIlanuM saMrakSaNa ane kuzIla kIcakane prApta thayela kaTuphaLa uttama prakAranA britika bedhane darzAve che. parastrIne kudaSTithI avalokana karanArA unmatta yuvAnone A prasaMga kharekhara zikSaNIya che. tyArabAda ogaNacALIzamA prakaraNamAM virATapuramAM vasatA pAMDane prakAza jAhera thAya che. ane te pachInA cALIzamA prakaraNamAM viduranA vairAgyanuM subodhaka varNana ApaviAmAM AveluM che. A asAra saMsAranA svarUpa upara vivekI vidure patAnA je virakta vicAro darzAvyA che, te bhavATavImAM bhamanArA jIvone kharekhara vicAraNIya che, durAgrahI duryodhane jyAre viduranA vacane mAnya karyA nahi, tyAre viduranA prabuddha hRdayamAM kharekhare nirveda pragaTa thaI Avyo hato. te vakhate te mahAnubhAve je hRdayanA nidamaya uddagAra Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 pragaTa karelA che, te yathArtha rIte zAMtarasanA poSaka che. te sAthe duryodhananA durAgraha uparathI prahAvAsI manuSyo te prasaMge ghaNuM badha meLavI zake tema che. ektALIzamAM prakaraNathI kurUkSetranA mahAyuddhane AraMbha thAya che. te prasaMga vartamAnakALe dezAbhimAna ane dharmAbhimAnamAM nirmAlya gaNuti jenaprajAne sArI rIte manana karavA jevo che. eja prasaMga vIrarasane uttejaka hovAthI vAcakonA hadaya vIrarasamAM magna thaI jAya che. bhAratabhUmi upara A mahAyuddhanA je bIje yuddha prasaMga thayela nathI. bhAratanA seMkaDe zuravIroe e mahAyuddhamAM potAnA prANa arpaNa karyA hatA. chevaTe pratApI pAMDavono vijaya thayo hate. satkarma ane nItinuM phaLa pAMDavone maLyuM ane pApI duryodhana Akhare tenA duSTakarmanuM phaLa pAse hate. nIti ane anItine badha A sthaLe sAre maLe che. te pachI cumALIzamA prakaraNamAM jarAsaMdha ane kRSNane prasaMga Ave che. A sthaLe kRSNa batAvele pAMDavono apUrva sneha sAruM darzana Ape che. arjunanA sArathi thaI temaNe yuddhanA vikaTa prasaMge pAMDavone je hRdayathI sahAya ApelI e sneha-saMbaMdhano divya prabhAva saMbaMdha dharAvanArAone uttama zikSaNa levA yogya che. pUrvakALe AryaprajAmAM ke neha saMbaMdha hato, te pUrNa rIte bodhanIya che. pIstALIzamA prakaraNamAM nItimAna yudhiSira vijayavAna thaI hastinApuranA mahArAjA bane che. te samaye yudhiSThiranA dharmarAjyane prasaMga vAcakenA hRdayane apUrva AnaMda Ape te che. dharma, nIti ane pramANiktAthI vartanAra purUSano pariNAme jaya thayA vinA raheto nathI, e vAta yudhiSThiranA caritra uparathI siddha thAya che. pUrva karmanA yemathI yudhiSThira aneka Apattione bhaktA thayA hatA, paNa Akhare tenI pavitra manovRtti ane sadAcAramAM pravRtti saphaLa thayA vinA rahI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 nahi. tenI sampravRttio yudhiSThirane mukhya vijaya ApI bhAratavarSanI rAjadhAnI upara ArUDha karyo ane tenI dharmakIrtine caMdrikAnI jema daze dizAmAM prakAzita karI hatI. te pachI beMtALIzamAM prakaraNamAM rAjarSi bhISmanA caritrane chelle prakAza Ave che. mahAtmA bhISmapitAmahanA jIvana uparathI ghaNuM zikSaNa meLavI zakAya che. te sarvamAM tenuM vAvAjIvita brahmacarya purUSajIvananI uttamatAnI parAkASTA sUcave che. mahAnubhAva bhISmapitAmahe potAnA vIra jIvanane dIpAvI dhArmika jIvananI unnati kevI rIte karI che, te dareka bhavi manuSya manana karavA jevI che. A leka ane paralakA bhayane paNa bhaya ApanAra bhISmanA jIvananI bhAvanA bhAvavAthI bhavI AtmAne tenA bhavijIvananI unnatine mArga sugamatAthI prApta thAya che. tenA jIvanamAMthI satya, daDhatA, Teka, sAhasa, hiMmata ane bairya vigere ghaNuM uttama guNe darzana Ape che. te sAthe pAlaNapoSaNanA mahAna upakArane mAna ApavAno uttama guNa bhISmanA jIvananuM udaya zikhara che. bhISmane pAMDavo atipriya hatA, te chatAM pite jenuM anna khAya che, evA duryodhananI teNe tana, mana ane dhanathI zuddha rIte sahAya karI hatI. e tenI kRtajJatAne mahAna guNa sthaLe sarvane zikSaNIya che. te pachI suDatALIza ane aDatAlIzamA prakaraNamAM zrInemi prabhunA nirmaLa caritranuM khyAna ApeluM che, jemAMthI satI rAjImatinuM cAritra vAMcanArI bahenane bedhadAyaka che. mahAna rAjakuLamAM ucharelI rAjimati pitAnA nirdhArita pati nemikumAranI sAthe vivAhita thavAnI IcchA rAkhI rahelI, paNa karmavege e lAbhamAM aMtarAya Ave, to paNa e satIe viSaya bhogane mATe bIjA patinI sAthe vivAhita thavA iza karI nahi ane mAtra mana ane vacanathI varelA e patine bhajI A asAra saMsArano tyAga karavA te tatpara thaI hatI. Akhare te mahAsatI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teja prabhune hAthe dIkSita thaI vipakAriNI thaI hatI ane teNIe pitAnA AtmAne uddhAra karyo hate. A teNInuM jIvana Arya zrAvikA henane kevuM baMdhanIya che? te pachI ogaNapacAsamA prakaraNamAM draupadI haraNa ane kRSNanA kApana prasaMga Ave che. koIpaNa pitAnA AtmAnanA svabhAvanI ke baLanI upahAsyarUpe parIkSA karavAthI kevuM pariNAma Ave che e A prasaMge kharekhara dRSTAMta rUpa che. pAMDavo kRSNanA baLanI parIkSA karavA jatAM kaNanA kopanA bhoga thaI paDyA hatA. te uparathI "kAInI upahAsvarUpe parIkSA karavI nahIM.' e nItibaMdha prApta thAya che ane e badhAne prakAza karanAra A prasaMga kharekhara vicAravA jevo che. pacAsamA prakaraNamAM suvarNamaya dvArikA nagarIne nAza ane kRSNa jevA samartha vAsudevanuM jaMgalamAM pAradhine hAthe maraNae banAva karmanI adbhuta zaktine pradazita kare che. ane te uparathI karmanI zakti joI koIe abhimAna ke gumAna rAkhavuM na joIe.' e prabodha grahaNa karavA yogya che. suvarNamaya dvArikA nagarIne dAha ane samartha mahAvIra kRSNane jaMgalamAM kAla-e udayAstanA prabhAvanuM darzana A prasaMge sArI rIte thAya che ane te janasamAjane uttama bodha Ape che. chevaTanA ekAvana ane bAvanamAM prakaraNamAM dharmaghoSa munino samAgama, temaNe Apele pAMDane pratibodha ane pAMDavonuM nirvANa evA bedhanIya prasaMge Ave che. mahA muni dharmaSe baLabhadrane vRtAMta kahI pAMDavonA hRdayamAM pratibaMdhane pravAha reDyo hato. te mahAnubhAve pazcimavayamAM AvelA pAMDavone je vacane kahyAM hatAM, te dareka saMsArasAgaranA kAMThA upara AvelA vRddhone vicArIne manana karavA yogya che. mahAtmA dharmaghoSe pAMDene jaNAvyuM hatuM ke, "have tamAre tamArA baMdha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 baLabhadrane anusaravuM joIe. rAma ane kRSNa svIkArelA mArgane anusarI tame tamAruM pazcima jIvana sArthaka karo. tame yuddha karI zatrae saMhAra karI rAjya meLavyuM ane rAjyanA nirUpama sukhane upabhoga karyo. have tamAre A saMsAramAM upabhoga karavA yogya kaI paNa vastu avazeSa rahI nathI. kevaLa tamAre ata sukha bhogavavAnuM raheluM che. mATe have tvarA karo. vRthA kAlakSepa karavo yogya nathI. kAraNa ke, kALane vizvAsa kare nahIM. te tamane acAnaka AvI AkrAMta karI leze. kRSNa jevA samartha purUSane paNa teNe acAnaka pakaDyA hatA." A upadeza vacano sAMbhaLI pAMDa nA hRdayamAM je bhAvanA pragaTa thaI hatI, te bhAvanAnuM darzana te sthaLe sArI rIte prakAzita karavAmAM AvyuM che. te pachI pAMDanA nirvANanuM varNana vAcakone zAMtarasanA pravAhamAM magna kare che. ane tyAM A prabodhaka graMtha paripUrNa thAya che. - bhAratavarSanA yuddhavIra ane dharmavIra pratApI pAMDenA caritrathI graMthita thayele A graMtha sarva jaina prajAne AghaMta vAMcavA gya che. graMthanA vividha prasaMgemAMthI vyavahAra kuzalatA, vinayAdika guNa, cAturya, dharma ane nItinA ta meLavI zakAya che. dharma tathA nItibedhathI bharapUra ane vIrarasanuM tAdazya citra ApanArA A graMthamAM prAcIna ane arvAcIna vicAronI tulanA karI temanuM he pAdeya rUpe sArI rIte samarthana karyuM che. dareka prasaMgane rasika banAvavA prayatna karyo che. ane vAcakenA hRdayapaTa upara saddaguNanA saMskAra mudrita thaI rahe tevI janA karavAmAM AvI che. lIprakAzaka, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iaa nAnAka 35lAnA 60 mAnAra tathA 48 mInATana ghaDIenA mATe lATe amAre tyA jaramanAthI AvI pahoMce che, traNa pAyAnI ghaDInI kIMmata rUA. be ane pAMca pAyAnI kIMmata rUA traNa. samayano samayano sa upayoga. upayoga rA, meghajIbhAI temanA mAtuzrI jevI bAI temanA bhAI lAlajI ane ane temanI dIkarI sarasvatI temanI dIkarI navala Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abo mAtRdevo bhavaH Krishna Press Bombay 2. prAtaH smaraNIya-ciravadanIya mAtuzrI-jevalIbAi. je mAtAe peAte bhInamAM sUi mane sUkAmAM sUvADayA hAya, jevadanIya mAtAe mArA hajAro deSA ane vAMkeAnI upekSA karI satata snehAmRtanuM pAna karAvyu hoya temanA upakArAneA badalA mArA jevA pAmara putra zI rIte vALI zake? upakArane badalo teA dUra rahyA, e upakArAnI sakhyA ane svarUpa vicAratAM paNa AtmA gadgad thai jAya che ! hajI paNa jee mArA duHkhamAM zAMti-himmata-dhairya ane dRDha tAnA dhruva tArA samAna prakAzI rahyAM che; temanAM karakamaLamAM sa'pU bhakti ane zraddhA pUrvaka A graMtha apa karavAmAM huM kAMi vizeSa nathI karatA. RNI cheArU medhajI. c 06-0 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90a~-05 0 jha000 =0+--x0x09 huM mArAM pUjya mAtuzrInuM ujamaNuM che che. zrI kacchI jaina bALAzramanA vyavasthApaka joga che muka naLIA. mahAzaya ! | mArA parama pUjya mAtuzrI jevalIbAIe navapadanI * tapazcaryA karI ane te nivina samApta thaI tyAre te kiRyAnI ughApanA athe mAre kaMika zAsanasevA karavI ema ? A mArAM mAtuzrI taraphathI sUcavavAmAM AvyuM. jainazAsana che athavA jenadharmanI ughApanA te thavI ja joIe, paNa ja je te vartamAnakALe zI rIte karavI ? e prazna mArA aMta- 2 ramAM ubha. atyAranI ghaNIkharI kriyAomAM meM che jeyuM che ke maheTe bhAge ADabara ke bAhya dekhAva sivAya che huM bhAgyeja kaI sAtvikatA ke dhArmikatA hoya che. ujamaNa che A nimitte jamaNavAre karavA, mAtra nAmanA meLavavA dezanA hajAre rUpIyA barabAda karavA emAM mane upayogitA ke | dhAmiktA na lAgI. kharuM jotAM navapadanI kriyA e eka ja 9 rIte jJAnavRddhinI ja kriyA che. meM A vAta mArAM pUjya " mAtuzrI pAse vinayapUrvaka raju karI. vizeSamAM meM eka A nimitte rU. ekahajAra kharcavAnI tatparatA darzAvI. A mArAM mAtuzrI ekadama sammata thayAM temaNe jamaNu- vAra pAchaLarUpIyA kharcI nAMkhavA tarapha abhAva batAvyo. * chevaTe ema TharyuM ke te rakama amAre kacchI jaina bALAzra- Y che? manA vyavasthApakane arpaNa karavI ane tenI sarata ( nIce pramANe rAkhavIO0 ~500 000 = 0x0x08 = = OO Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90x0x0~0000 ~: 009 6 (1) e rakama-ekahajAra rUpiyAnuM je vyAja Ave che temAMthI eka mArAM mAtuzrI jelIbAinI tapasyA che A nimitte dara besatuM varase ane bIjuM mahArA pUjya pi- 5 6 tAzrInI saMvatsarI nimitte jeTha suda 3 ne dina kacchI jaina na bALAzramanA vidyArthIone miSTAnna bhejana karAvavuM. (2) mArAM mAtuzrI jevalIbAinI eka eila - peInTIMga chabI kacchI jaina bALAzramamAM rAkhavI ane te ja chabI nIce nIcenA bhAvanA vAkya mUkavAH4 "gaM. sva. bAI jevalIbAi, te zA hIrajI muLa jInI vidhavA." navapadanI kriyA nimitte ujamaNuM na ja karatAM, ujamaNuM mATe kADhelI rakama rU. 1000) A 8 che bALAzramane temanA putra meghajI hIrajI bukaselara taraphathI arpaNa karavAmAM AvyA. che (3) upara kahelI chabI ane tenI nIcenA zabda $ bALAzramanI hayAtI sudhI akhaMDa rahe. je mArI A yojanA ane zarate Apa sAhebane che. temaja bALAzramanA vyavasthApakene pasaMda hoya to te viSe che che mane khabara ApavA maherabAnI karaze ane rUA. eka che 1 hajAranI rakama mArI pAsethI maMgAvI leze. A patranI noMdha ApanI mInITabukamAM thAya ema huM IcchuM chuM. sevaka, pAyadhunI | meghajI hIrajI bukaselara ! ( tA. 7-8-19rara nA vade vIrama 8000 +000 ~50008 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama. prakaraNa. viSaya. 1 rAjakanyAnA sAMsArika abhigrahu........ 2 zikArI zAMtanuM.... 3 Azrama vAsinI 4 rAtrI viyAga .... .... 10 kanyA haraNu citrapaTa 11 camatkArI mudrikA 12 garbhagAyana 13 sa ane jIvayazA 14 kRSNa ane kasa..... 15 pAMDavAtpatti 16 vairamIja ja 5 satyavatI 6 pitA ane putra vacce yuddha 7 bhISmanI pitRbhakti 8 zAMtanune saMsAra tyAga ... 0800 ..... .... .... .... .... .... 17 gulAla 18 gurUbhaktinA mahimA 19 kumAra parIkSA.... .... .... 0800 .... 6000 .... 9900 .... .... 0.00 1300 .... .... .... .... .... .... see .... .... .... .... 1080 0004 .... 80.0 .... .... .... .... .... 1830 .... 6004 .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... pu. 1 7-11 11-17 17-24 2528 28 41 41--20 60-6H 66-74 75-87 22-02. 99-106 107-126 126-158 158-162 169-187 187-199 200-209 209-227 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 rAdhAvedha 21 dropadI pUrva bhava.... 22 nAradApadeza 4044 23 arjuna tIrtha yAtrA 24 rAjyAbhiSeka 6004 25 mAmeA ane bhANeja 26 naLAkhyAna 27 sarvasva haraNu 28 29 30 6600 41 yuddhArabha 42 mahAyuddha .... 6000 ..... ... .... 4 6000 .... .... .... 0000 .... 6060 9000 vanavAsa .... kapaTasa deza vanavAsanI viTaMbaNA 31 abhayadAna ane jIvitadAna 32. duryodhananA baLApA 33 cetavaNI 34 vanavAsamAM vijaya 36 35 kamaLanuM phula . apakAra pratye upakAra 37 dhorAdhananA prabhAva 38 duSTa IrAdAnuM duSTa phaLa 39 kaurava kapaTa ane pAMDava prakAza..... 40 vidura vairAgya 0000 .... .... .... .... .... .... 0000 .... .... 1000 .... .... 0000 .... 9100 .... 0000 .... .... .... .... ... .... .... 800. 01.0 228-237 238248 248-254 255-281 282-289 290-308 308-352 352-369 369-382 382-392 393-409 **** 410-437 437-444 444-458 459-481 481-500 500-514 514-533 134-554 554-572 573-595 Gee .... 1904 .... .... .... .... 0800 .... 6000 0000 6860 8000 .... 8000 9000 .... .... .... .... 595-622 622-644 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 25 : " 43 mahAyuddha (cAlu) * * * 644-679 ja jarAsaMgha ane kRSNa vAsudeva ..... 679-692 45 hastinApurapati yudhiSThira . . 60698 46 rAjarSi bhIma... ... ... ... 698-709 47 neminAthanuM nirmaLa caritra ..... ... 710-715 48 neminAthanuM nirmaLa caritra (cAlu).... 715-724 49 dvapadI haraNa ane kRSNa ke... ... ... 725-736 50 kRSNa viyAga . . 736-746 51 dharmaghoSa muni. . . . 746-75ra para pAMDava nirvANa ane upasaMhAra .... ... 75-765 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have pachI bahAra paDanArA pustakanuM lIsTa. +0 (1) jena satImaMDaLa bhAga 1-2-3-4-5-6 (2) zrI caMdarAjAnuM caritra. (3) zrI jayAnaMdakevalI caritra. (4) zrI caMdakevalI cAratra. (5) mAMDavagaDhanA pethaDa kumAranuM caritra. ( 6) suzIlakRta Adarza rAmAyaNa. (7) jenadharma pahelI paDI. (8) jena dharma bIjI cepaDI. (9) ga zAstra bhASAMtara. (10) satI zIyaLavatI. (11) adUbhuta sudraSTAMtamAlA. (12) zrI nAracaMdra jyotiSI bhAga 1-2 (13) bhadrabAhu saMhitA. (14) zrAddha vidhI bhASAMtara. (15) zrI bharatezvara bAhubalI vRtti. ( 16 ) zrImad rAjacaMdra ( 17 ) medhamAlA. (18) zrAvaka pharaja naM. 2 A mahAna graMthe uMcAmAM uMcA kAgale upara chApavAmAM Avaze. ane tenI zobhAmAM kaI paNa rItanI khAmI na rahe tevA prayatna karavAmAM kacAza rAkhavAmAM Avaze nahiM. A tamAma graMthe rela 16 pejI sAIjamAM bahAra paDaze. * rahevAnuM sthala- zeTha meracha bhImAne mAla lI. sevaka, cethe dAdara, divAnakhAnAmAM meghajI hIrajI bukaselara mAMDavI, kAthAbajAra muMbaI) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 jaina dharmanAM uttamottama cuMTI kADhelAM pustakanuM sUcipatra. (silakamAM nakale ghaNaja thoDI che.) kIMmata. 1-8-0 1-400 4-0-0 3-8-0 0-12-0 nAma. 1 A te vIradharma ke vaNIkadharma? ... 2 Atmasiddhi zAstra ... ****** 3 adhyAtma tattva leka prakAza 4 uttama kumAra (vela) sacitra ... 5 upamiti bhava prapaMca kathA bhASAMtara .. 6 kAnaDa kaThIyAre athavA sAcI TekanI gebI phateha. 7 giranAra mAhAsya ... . 8 caMdarAjAne rAsa artha sahita .. - jaina rAmAyaNa sacitra .. *** 10 jene mahAbhArata sacitra ... 11 jenadharma pra. pi. bhA. 1-2-3-4. 12 jenadharma pra. pa. bhA. 1-2-3-4 nA artha.. 13 jaina siddhAMta sAgara ... *** 14 jenazALA upayogI garabAvaLI sa. 15 jena mArga prAraMbha pithI bhA. 1-2. .. 16 jena mArga pravezikA bhA. 1-2-3 . 17 jene mArga pahelI paDI, bIjI cepaDI. 18 jaina sati Adarza jIvanamALA sacitra ... 1-8-1 2-8-0 4-0-0 1-4-0 mwdh 3-0-0 0-4-0 0-4-0 0-12 ... 1-8-0 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ' - 1-8-0 0-8-0 24 tane citAmANa ********* . 1-8-0 2-8-0 0-1000 19 jenA lagna vidhi tathA jaina gIta saMgraha .... 20 jaina kathAsaMgraha * * * 21 jaina sAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAni. 22 jaina stuti saMgraha sacitra 23 tapAgacchIya paMca pratikramaNa sUtravidhi sahita 24 tattva ciMtAmaNi 1-0-0 25 tIrthAvalI pravAsa .. 26 tIrtha kara caritra sacitra ... 27 devasarAI pratikramaNa vidhi sahita 28 dAnavIra ratnapAla sacitra 29 dharma bindu ( bhASAMtara) 2-0-0 30 dhajAzAlIbhadrane rAsa . 31 pradyumra caritra... 32 pArasamaNi yAne hRdaya teja 33 pravRtti-nivRtti .. 34 paMcapratikramaNa artha sahita 35 premathI mukita ... 0-8-0 36 pativratA satio AvRtti trIjI sacitra 3-0-0 37 zrI bhajana pada dahana ... 008-0 38 bhAmAzAha cAtra ... .. 39 bhAvanA zataka paM. mu. zrI ratnacaMdrajIta 1-8-0 40 zrI mahAvIra jIvana vistAra sacitra *.. 2-0-0 41 mekSamAlA (zrImaddarAjacaMdrakRta) ... ... 42 zrI malayAsuMdarI caritra(sacitra).. .... * 2-8-0 43 zrI mahAvIrabhakta maNIbhakatathA ratnamAlA (sacitra) . 1-844 mRtyunA moMmAM athavA amRtalAla zeDanuM aThavADIyuM . 1-7-0 2-0-0 2-0-0 2-00 *.. 2-0-0 * 8-12-0 che Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9 1-4-0 0-12-0 3-0-0 10-0 . 1-4-0 . ra80 1-8-0 2-8-0 . 1-8-0 0-4-0 45 ratnasena ratnamaMjarIne rAsa 46 rAja prazna ... ... 47 lAlana jena Atma vATikA 48 rAjakumArI sudarzana yAne samaLIvihAra sacitra 49 rasika sudhArasa stavana saMgraha .. 5. vyAkhyAna saMgraha ' ... *** 51 vividha pUjA saMgraha bhA. 1-2-3 4 para vardhamAna dezanA bhASAMtara * * 53 vacanAmRta 54 zatruMjaya mAhAsya (saMpUrNa) bhASAMtara sahita... 55 zAsana devIno pravAsa ane gRhastha dharma nirUpaNa 56 zuddhapayoga (paMDita lAlana kRta) * * 57 samAdhI zataka ane samatA zataka - 58 zrIpAla rAjAno sacitra rAsa artha sahita ... 59 sajajAyamAlA bhA. 1-2-3-4 dareka bhAganA 60 sUrIzvara ane samrATa akabara ... 61 satidharma patisevA ane sati samAja 62 sarasa sacitra stavanAvALI 63 samasaditya kevalI yAne puNya prabhAva sacitra 64 hari vikrama caritra ***** 65 zrAvaka pharaja sacitra .. 66 AcArya sUri buddhisAgarajI kRta karmayoga 67 AcArya sUri bu. Ama pradipta ... 68 " yoga dipaka ... *** 69 " dhAtu pratimA lekha saMgraha (3-8-0 2 - -0. 21ra-0 N S $ 2-0=0 $ 3-00 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 01 72 53 30 zrImada devacaMdra bhAga. 1 bhA. 2 vibhAga 1 le "" bhA 2 vibhAga 2 jo kam prakRti ... rAyacaka jaina zAstramAlAhvArA prakAzita graMthonI sUci ', "" "" "" 74 purUSArthasiddhayupAya ( bhASA TIkA ) 75 paMcAstikAya sa MskRta (bhASA TIkA)... 76 nAnAva (bhASA TIkA sahita) 77 saptabhaMgItaraMgiNI (bhASA TIkA) 078 bRhadravya saMgraha Tu dravyAnuyAgatarka NA 80 syAdvAdamajarI "" ... "" "" ... ... ... ... ... 81 gAmatasAra (jIvakAMDa) 82 labdhisAra 83 paramAtmaprakAza (bhASATIkA sahita)... 84 pravacanAra bhASA TIkA ... 85 samayasAra bhASA TIkA ... ... ... ... 8.8 600 ... ... : : : :: ... ... ... ... 1-0-0 2-00 4-00 1-0-0 2-0-0 2-00 4-00 ... 2-6-0 1-8-0 3-0-0 3-0-0 4-8-0 ... ... : : ... ... ... ... ... ... ... 50=0 38-0 3-8-0 3-6-0 ... 86 vivekavilAsa yAne strI purUSanA sAcA salAhakAra--strI purUSomAM lAkSaNika bhedo darzAvanAra zazaka, mRga, vRSabha ane azva e cAra purUSonA tathA padminI, hastinI citriNI ane zakhinI e cAra strIonI suMdara kheAdhaka ane sucaka ATha citrA sAthe muLakartA zrI AcArya zrI jInadattasUri mahArAja. ) graMthanI lokapriyatA--Tuka mudatamAMja A ati upayogI graMthanI traNa traNa AvRtti hAtheAhAtha upaDI gai che, ane eTalu chatAM leAkAnI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 mAMgaNuM cAluja rahI che, amee leka lAgaNIne mAna ApI A vakhate khAsa AvRtti taiyAra karAvI che ane jamAnAne anukULa citro sAthe eka bALaka paNa vAMcI ane vicArI zake evI zailI pUrvaka-saMvAdanA rUpamAM A caturtha AvRttinI yojanA karI che. graMtha chapAIne bahAra paDI cukyo che, ane amane saMpUrNa vizvAsa che ke ekAda pakhavADIAmAM tenI samasta nakale khapI javI joIe. graMthakartA ane ane dezakALa-trImAna AcArya zrI chanadattasUri gujarAtanA sAhitya itihAsamAM prasiddha che. temaNe lagabhaga teramA saikAmAM ke je vakhate sAhityane abhyAsa prAyaH lupta ane zuSka prAyaH thaI gaye hite, te vakhate kevaLa upakAra karavAnI buddhithI ekaja graMthamAM sakaLa zAstranA sArabhUta tatta, siddhAMta ane vyavahAre samajAvavA mATe viveka vilAsanI racanA karI hatI. AcArya zrI tatvajJAnathI laI vAstu zAstra ane sAmudrika zAstra Adi lagabhaga saghaLA viSayonuM adbhuta jJAna dharAvatA hatA, ane e jJAnano niSkarSaja A graMthamAM temaNe nIcavI nAMkhyo che. viSayanI vAnagI-parama pAraMgata AcAryazrIe saMsArane ane : dharmane koIpaNa viSaya e nathI rahevA dIdho ke je graMthamAM potAnA asAdhAraNa buddhi baLathI na carco hoya ! zukanazAstra, vaidakazAstra, RtucaryA, ratizAstra, jotiSa zAstra, sAmudrikazAstra, darzanazAstra, dharmazAstra, nItizAstra Adi anekAneka viSane A graMthamAM ati nipuNatA pUrvaka samAveza thaI jAya che. dAkhalA tarIke ekaja vAnagI basa thaze. strI kevI paraNavI?--kanyAnAM lakSaNa ane parIkSA kevI strIne tyAga karavo ? strIonI prasannatA zI rIte prApta karavI ? strInI prIti rAkhavAnuM prajana, gaMdha ane keza uparathI nArI parIkSA, strIo sAthe cuMbana karavuM, strIno prema kayAre chuTe ? rAma vinAnA strInA lakSaNa, makaTa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 samAna mana, kAmAtura lakSaNa, kAmapriya strI pAse ducchA karavAnu pi Ama, pati paradeza hoya tyAre kulIna strIe kevI rIte vartavuM? rajasvalA vakhatanI pharajo, garbhAdhAna vidhi, udaramAM garbha vRddhinA niyamA, janma sama yanA nakSatrAnI asara tevIja rIte purUSanA lakSaNA tathA kanyA viSe paNa eja pramANe aneka pramANeA ApI vivecana karavAmAM Avyu` che. . graMthanI navI zailI--A caturtha AvRtti ame savAdanA rUpamAM taiyAra karAvI che. ane tethI dareka vAMcanAra jANe ke A mahArAjanI pAse esI peAtAnA mananI gupta zaMkAonuM samAdhAna karatA heAya evA bhAsa thayA kare che, viveka vilAsa e eka gurjara sAhityanu mhATu gaurava che; sAhitya bhaMDAranu eka aNumAluM ratna che. vyakti mAtrA sajjanamitra che. strI purUSanA salAhakAra che. graMthanI nakale khalAsa thavA AvI che . mATe vahelA teja pahelA, citrA ane khIjA AkarSAnA pramANamAM za. 2-8-0 nI kImata kaI khIsAtamAM nathI. TIkITa vagara javAma ApavAmAM AvatA nathI. lakhA:-meghajI hIrajI bukaselara, tA. 3.--48 tathA 60 mInITanI retInI dhaDIALa (ghaDI) nA meTA jaththA amAre tyAM AvelA che, ghaDI na.1 nI kimata rU. 2-0-0 pesTamAM mAlavAmAM AvatI nathI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - cauda svapna Mo prasiddha kartA nA kAmasarsa meghajI karI to bukaselarsIya N paE Aje muMbaI S OF THE bhArTanara ri !' ,lif*li[ ' ,IIIIIIIIIf ullllllllll| a Y kSamA e vIranuM mUSaNa - kSamA e dhAma zAninuM kSamA e guNa dharIneExdAra sudhArI A jIvalejo ACEN DREA COS OF TIRTA dasa dA bAmapAnaratyAzI TIRIHANA va FOURTES che I@Adi SiET DISla kopI rAITa jaina mahAbhArata yAne pAMDava caritra (sacitra.) - " @33 prakaraNa 1 luM rAjakanyAne sAMsArika abhigraha, eka suMdara rAjabALA mahelanA eka bhAgamAM pitAnI samAna vayanI sakhIo sAthe ramatI hatI. teNunuM vaya bAlyA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) jaina mahAbhArata, ane covananI saMdhimAM hatuM. teNue laghuvayamAMja strIkeLavaNI saMpAdana karI hatI. je sakhIo tenI sAthe ramatI hatI, te paNa tenI sahAdhyAyinI hatI. keTalIeka dAsIe chatAM sadguNane laI te rAjabALAnI sakhIpadane yugya thaI gaI hatI. sarvamAM maneramA nAme eka dAsI teNanI vizeSa prItipAtra sakhI thaI hatI. suzIla ane saguNane laIne maneramA e rAjakumArInI Asa ane rahasya sakhI banI hatI. vividha jAtanI vArtAo ane kIDAo karI pitAne samaya pasAra karatI hatI. te sAthe teo dhArmika, sAMsArika ane naitika viSayo upara vivecanapUrvaka sArI sArI carcAo karatI, ane tethI AtmAne anupama AnaMda ApatI hatI. A samaye eka bIjAne paraspara puchavA mAMDayuM ke, ApaNe kevA varane varavuM joIe? teo mAMhethI keTalIeke vidvAna, keIe baLavAna, keIe svarUpavAna, koIe udAra, keIe dhArmika ane keIe sarvaguNasaMpanna ema judA judA guNavALA patine pasaMda karavA mAMDyA. chevaTe caturamati - neramAe rAjaputrIne puchyuM ke, "sakhI, tane ke pati pasaMda che?" rAjabALA maMdamaMda hasatI belI-"bahena, mane sarvaguNasaMpanna pati pasaMda che, paNa je mArI AjJAne tAbe rahe tevA patine varavA mArI IcchA che." te sAMbhaLI maneramA hasI paDI. ane te hasatI hasatI belI-priya bahena, e vAta asaMbhavita che. kAraNake, tuM rAjakanyA che ane tane Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakanyAnA sAMsArika abhigraha. (3) je varaze te rAjaputra haze, kyA rAjaputra tArI AvI icchAne tAbe thaze ? eka sAmAnya purUSa paNa strInI AjJAne AdhIna rahetA nathI, tA sattAdhIza thayelA rAjaputra tArI AjJA pramANe vatta vAnu` zI rItekabula karaze ? mhena, AvA Agraha rAkhIza nahIM. jo tu evA Agraha rAkhIza tA tAre cAvavita kuMvArAja rahevu paDaze. " yAvavita kuMvArA rahevu paDe te vadhAre zreSTa che, paNa svacchaMdI svAmIne anusarI cAlavuM paDe te zreSTha nathI." rAjabALAe AkSepa karI kahyu . " tArI AjJAne ullu dhana nahIM karanArA ane sadA tArIja AjJAne AdhIna rahenArA kayA avanIpatinA putra tane prApta thaze ? " manAramAe moDamAM ane mazkarImAM kahyuM. ,, dara sadA svataMga rahI srIne tRNavat gaNanAra ane svaccha de vattI aneka durAcAra sevanAra pati, kadi svarUpamAM kAmadeva samAna heAya ke, mahAn samRddhi ane sattAnA mAlika hAya tepaNa te zA kAmanA ? tevA patinI patnI thavA karatAM cAvajIvita kumArIvrata pALavu vadhAre uttama che. '" rAjaputrIe uMce svare AkSepa sahita jaNAvyuM. A pramANe temane vArtAlApa thatA hatA, tevAmAM eka dAsIe AvI khabara ApyA ke, * mahArAjA A taraph pAre che. A khakhara sAMbhaLatAMja bIjI dAsIe sakhIe ? Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) jaina mahAbhArata. mahelanA bIjA bhAgamAM cAlI gaI ane rAjakumArI ekAkinI tyAMja ubhI rahI. pitAne AvatAM sAMbhaLI rAjakumArI sAmI AvI ane vinayathI pitAne praNAma karI ubhI rahI. vinIta ane praNata putrIne joI hRdayamAM AnaMda pAmate putrIvatsala mahArAjA rAjabALAne bheTI utkaMgamAM laI eka suzobhita Asana upara beThe. pavitra premane dhAraNa karanAro mahArAjA maMdahAsya karate bolya-beTA ! Aje tane kAMI puchavAnuM che. jo ke, tArA jevI kulIna kanyAne mArA e praznane uttara ApatAM svAbhAvika rIte lajajA utpanna thAya tevuM che, tathApi tAre mArA praznane yegya khulAso Apa paDaze. kAraNake, tArA strIjIvanane badhe AdhAra e khulAsA upara che. vaLI nItizAstra lakhe che ke, "AhAra ane vyavahAramAM lajajA cheDe te sukhI thAya che." pUjya ane upakArI pitAjI, ApanA jevA saMtAnazubhecchaka pitA pitAnI saMtatinA zreyane mATe sarvadA tatpara hoya, emAM kAMI Azcarya nathI. pitAnI saMtatinuM kevI rIte zreya thAya? e savicAra ApanA hRdayamAM sadA mpharyA kare che ane tevI ja dhAraNAthI Apane prazna utpanna thayela haze. he pUjya pitA, khuzIthI puche, huM yathAzakti tene uttara ApIza. " rAjabALAe lajajA ane namratAthI jaNAvyuM. putrInAM AvAM vinIta vacane sAMbhaLI hada Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakanyAnA sAMsArika abhigraha. ( 5 ) 66 rcamAM prasanna thayelA mahArAjAe kahyuM vase, tArU anupama rUpa ane sarvottama jJAna joIne tAre mATe kevA pati zeAdhavA ? te viSe mane vicAra thai paDyo che. chevaTe ' evA ni ya upara Avye chuM ke, jevA patine tuM IcchatI hA, tevA patinI sAthe tArA vivAha karavA. mATe tArI jevI IcchA hAya, te pradarzita kara." pitAnA A vacanAe rAjakumArInA hRdayamAM vizeSa lajjA utpanna karI hatI, tathApi te catura kanyA kSaNavAra vicAra karI melI--" pUjya pitA, e praznanA uttaramAM eTalu ja kahevAnu che ke, keLavaNI pAmelI kanyAonA vicArA kevA heAya te Apa sArI rIte jANeA che. piti svarUpavAt, samRddhivAn ane atizaya vidvAna hAya, chatAM te peAtAnI vivAhita strIne tRNavat gaNI teNInA vacananuM - hU dhana kare ane pote akArya karavA tatpara thAya, ane viduSI vanitA tene aTakAvavA prayatna kare, te vakhate paNa te tene anAdara kare te tevA pati strIne zA kAmanA che? ATalA uparathI Apa mArA hRdayanI icchA jANI zakaze. " rAjaputrInAM A vacana uparathI mahArAjAe nizcaya karyo ke, " A rAjaputrI tenI AjJAnuM ullaMghana kare nahIM tevA patine varavAnI IcchA rAkhe che." rAjakanyAnA AvA sAMsArika abhigraha joi mahArAjA potAnA hRdayamAM atizaya prasanna thayA ane teNe pAtAnI putrInAM hRdayathI vakhANa karyA. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) jaina mahAbhArata. priya vAcakavRMda, A rAjaputrI ane rAjA kANu che ? tenI jijJAsA tamArA hRdayamAM utpanna thai haze. vAcakanI jijJAsA pUrNa karavI e lekhakanA mukhya dharma che. je zajakhALA che, te ga MdharvonI rAjadhAnI ratnapura nagaranA rAjA jantunI putrI che. rAjA jantu vidyAdharAnA mahArAjA che. te rAjakumArInuM nAma gaMgAmArI che. gAMgA e kharekhara gaMgAja che. teNInI jJAna tathA dharmanI kIrtti gaMgAnadInA jevI ujjavaLa che. teNI khAlyavayathI sArI keLavaNI laI eka viduSI rAjakanyA thai che. jevI te keLavaNI pAmelI che, tevI te dhama ne paNa pAmelI che. gaMgAkumArI potAnI samAnavayanI sakhIo sAthe vividha prakArano vArtAvinAda karatI hatI, tevAmAM je mahArAjA AvyA, te teNInA pitA jahuM rAjA hatA. jahuM rAjAne gagA ekanI eka putrI hatI. teNe petAnI putrI gaMgAne sArI keLavaNI ApI eka viduSI bALA anAvI hatI. gaMgAkumArInI yAgyavaya joI teNInA patine mATe ciMtAtura rahetA jantu rAjA potAnI putrInI pati viSenI IcchA jANavAne mATe tyAM AvyA hatA. priya vAMcanAra, AA prasaMga tAre ghaNA khAdhanIya che. pU kALe A bhUmi upara kevuM pravartta na cAlatu hatu ? tenu A sa MpUrNa hRSTAMta che. pavitra ane potAnI prajAnA zubhecchaka pitAe peAtAnA satAnAnA vivAha saMbaMdha ghaTita rIte karatA hatA. A. kanyA ceAgya varane mApatA ane Aya varanA samadha ceAgya kanyAnI sAthe karatA hatA. tethI jaina prajA soDAnA mahu,Asu Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikArI zAMtanu. ( 7 ) khane prApta karI peAtAnA zrAvakasa'sArane zobhAvatI hatI. khAsa karIne kanyAnA saMbaMdha ghaNA dIrgha vicArathI karavAmAM AvatA hatA. dhArmika ane sAMsArika keLavaNI pAmelI kanyA peAtAnI icchAnusAra patine prApta karI sarva prakAranAM sAMsArika sukha saMpAdana karatI hatI. gaMdha pati jantu rAjAnI jema dareka jainajanaka peAtAnI putrInI saMmati lai svayaMvara AcaratA ane teja peAtAnA kharA pitRdharma samajatA hatA. priya vAMcanAra, A uttama prakAranI prAcIna paddhatInA vicAra karI tArI maneAvRttine tevI sudhAraNA tarapha lai jaje ane vattamAnakALe je vivAha sama dhanA hAnikAraka rivAja pracalita che tene dhikkAra. peAtAnA lADakavAyA saMtAnane lAkaDe mAMkaDuM joDyAnI jema anucita soMbaMdhamAM joDI kajoDAnA mahAkaSTane ApanArAM mAmApA kevAM adhama che? tenA vicAra karI te tarapha anAdara batAvaje. prakaraNa 2 jI. zikArI zAMtanu. eka ghATuM jaMgala vividha jAtanA vRkSAthI sudyeAbhita che. navapavita vRkSeAnI zreNI peAtAnI zItaLa chAyAthI pRthvIne zItaLa karI rahI che. zIta, mada ane sugaMdhI pavana Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (| ) jaina mahAbhArata te vanamAM vicaranArAM prANIone ati AnaMda Ape che. vividha prakAranAM pakSIe temAM vividha svaranuM saMgIta karI rahyAM che. vacce vacce AvelA nAnAmoTA parvatAmAMthI kudaratI jharaNAnI nAnI nAnI ritAe vahyA kare che. AvA ramaNIya vanamAM eka tejasvI purUSa gheADesvAra thaI karatA hatA. te tArUNyanA tejathI cakacakata hatA. tenA mukhacaMdra upara ramaNIya rAjateja jhaLakI rahyuM hatuM. tenA hAthamAM dhanuSya ane pRSTa upara khANeAthI bharapUra bhAthu Avelu hatu. eka tarapha ratnajaDita myAnavALu tIkSNa khage laTakatu hatu. te eka hAthe lagAmane kheMcI peAtAnA ati capaLa azvane niyamamAM rAkhavA prayatna karatA hatA, tathApi te capaLa azva tenI yaMtraNAne AdhIna thatA na hatA, mAvA capaLa azva upara te-ciMtAthI rahyo hato, tathApi te mRgayAnA mahAvyasanamAM magna hatA. ' kAI paNa zikArI prANI prApta thAya' evI apavitra dhAraNAthI te vananI AsapAsanA pradezamAM potAnI krUra STi pheravatA hatA. zikAranA saMtApakArI kukamAMthI prerAeleA ane mahA pApakamAM paramAnada mAnanArA, e zikArI rAjA azvanI gatine AdhIna thai AgaLa cAlyA, tyAM eka hariNanuM joDu vinAdathI nRtya karatuM tenA jovAmAM AvyuM. te prANahara rAjAne jotAMja hiraNI cikata thaI tyAMthI nAsavA lAgI. peAtAnI priyAne nAsatI joI tenA pati hiraN paNa tenI pAchaLa nAThA. harijInuM zarIra kAMika zithila hatuM, tethI te utAvaLA doDI . Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikArI zAMtanu. (9) zakayA nahi, te paNa pAtAnA priya prANanI rakSA karavAne te hiraNInI pAchaLa kudatA kudatA nAsavA lAgyA. hiraNI ane huriNa te vananI aMdara AvelA kAI khAgamAM adRzya thaI gayAM. pAchaLa lAgelA zikArI rAjAe teAne joyAM nahi, eTale teNe ati prayatna karI potAnA azva ubhA rAkhyA. zAMta thai niyamamAM AvelA azvane lai teNe eka suMdara vATikAmAM praveza karyA. ane thoDe dUra jaI te azva uparathI utaryo. vAMcanAra, A mahArAjA kANu che ? te tamAre ALakhavAnI jarUra che. te bhAratavarSanI mukhya rAjadhAnI hastinApurInA mahArAjA che. e nagarI hAla dillInA nAmathI eLakhAya che. e nagarInA mayUrAsana upara aneka parAkramI rAjAA thaI gayelA che. e mayUrAsana upara Aya rAjAonI pachI keTalAeka anAya rAjAe paNa ArUDha thayelA che. nAbhirAjAnA putra Adya tItha kara zrIRSabhadeva bhagavAne sA putrA thayA hatA, temAM kara nAme eka parAkramI putra thayelA, jenAthI AryAvartta upara kAravavaMza prakhyAta thayelA che. kurUne hastI nAme parAkramI ane dAnavIra putra thayA. tenA nAmathI e hastinApurI prakhyAta thayela che. hastinApura bhAratavaSa mAM suzAlita ane ramaNIya nagara che. tene kratA eka gaganacuMbI killA ane te killAnI karatI eka samudra samAna khAI mA* velI che te khAImAM bhareluM jaLa evu tA nirmaLa hatu ke tenI aMdara killAnu pratibiMba paDatu, te jANe te killA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) jaina mahAbhArata khAinA agAdha jaLamAM peAtAnu sAMya jotA hAyanI ! tevA dekhAya che. te hastirAjAnA vaMzamAM lakSAvividha rAjAe utpanna thayA pachI iMdranA avatAra jevA anatavIya nAme rAjA thayA hatA. tene kRtavaya nAme putra thayA ane tenA putra subhUma thayA. subhrama peAtAnA ugrapuNyanA prabhAvathI cakravattI thayA, ane teNe jamadagninA putra parazurAmanI sAthe yuddha karyuM hatuM. te pachI keTalAeka mahAvIra narapatie e kuLamAM thayA hatA. te pachI anukrame A rAjA thayA hatA. zAMtanu zAMtavRttivALA, tejasvI ane pratApI hatA. jyArathI hasti nApuranA mayUrAsana upara e ArUDha thayA, tyArathI bhAratavarSInI Arya prajA sarva rIte sukhI hatI. teNe anyAyanA aMkurAnu mULamAMthI chedana karI nyAyarUpa kalpavRkSanuM sArU pASaNa karyuM hatuM. tenA nyAyI rAjyamAM sa` prajA svadharma mAM vanArI, catura ane sArAsArane jANanArI hatI. te sAthe te dharma, artha ane kAmane nirAbAdhapaNe pALanArI hatI. rAjA zAMtanu pavitra, vivekI ane nItimAn hatA, te chatAM tene mRgayA ramavAnuM durvyasana lAgu paDayu hatuM. rAjA zAMtanu saguNasaMpanna chatAM zikArI hAvAthI tenI dhArmika prajA tene joie tevu' mAna ApatI nahatI. mRgayAnA malIna vyasanathI tenA bIjA ujavaLa zuSNeA AcchAdita thaI gayA hatA. manuSya game tevA guNI hAya, zAMta ane vivekI hAya, tathApi jo tenAmAM kAi paNa dasane praveza karyo te te nirguNI thai jAya che. sadguNarUpI zItaLa chAyAmAM eThelA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzramavAsinI. . (11) manuSyanI upara je durAcAra ke duvyasananI saMtApakArI chAyA paDe te te zItaLa chAyA badalAIne saMtApaka chAyA thaI jAya che. mahArAjA zAMtanunA saMbaMdhamAM paNa tevI rIte banyuM hatuM. zAMtanu sarvarIte saddaguNuM hatuM, te chatAM zikAranA durbasane tene durguNa banAvI dIdho hate. e zikAranA durvyasane tenI satkIrtinI suzobhita bhIMta upara maSane kucaDe lagADa hatA. vAMcanAra, A zAMtanunA caritra uparathI uttama bela grahaNa karaje. hamezAM durvyasanathI dUra rahI tArA mAnavajIvanane niSkalaMka rAkhaje. jenuM jIvana keIpaNa durAcAra ke duvyuM sanathI malina thayeluM che, tenuM jIvana manuSya jIvana nathI paNa pazu jIvana che. mAnavajIvanarUpI amUlya ratnane hamezAM saguNenA DAbaDAmAM rAkhI tenI yatanA karavAnI che. koI paNa durAcAre ke durvyasanarUpI luMTArAo te amUlya ratnane harI, malina na kare tene mATe dareka bhavi AtmAe pUrNa sAvadhAnI rAkhavAnI che. prakaraNa 3 ju. AzramavAsinI. mRgayAnA durvyasanamAM magna thayele zAMtanu rAjA pelA adazya thaI gayelA hariNanA jeDAne zodhatA zodhate vanamAM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) jaina mahAbhArata. AgaLa cAlyA. tyAM eka suMdara vATikA levAmAM AvI. tenI aMdara praveza karatAM eka ati vizALa ane divya Azrama tenA jovAmAM AvyeA. te AzramanA AMgaNAmAM praveza karatAM eka suMdara rUpavatI ramaNI tenI dRSTie paDI. te khALAnu zarIra tapasyAnA prabhAvathI kRza thai gayu hatu. tathApi tenu svAbhAvika lAvaNya jhaLakI rahyuM hatuM. teNInA zarIra upara kAi jAtanA zrRMgAra na hatA, tathApi teNInA svAbhAvika sauMdaya thI te zrRMgAramaya dekhAtI hatI. te ramaNInI pAse teNInA samAna vayanI eka suMdara sakhI teNInI paricaya karatI ubhI hatI. te ramaNIne joI zikArI zAMtanune jANe A suMdara apUrva zikAra maLyA hAya, tema tenA manamAM Anada utpanna thai AvyA. te AzramanI adbhuta racanA jotA jotA teNInI pAse Avye. tapasvi tarUNInI miSTa te rAjAnI upara paDI. zAMta ane tejasvI AkRti joi te akhaLA sabhramathI beThI thaI, ane teNIe tenI AgatAsvAgatA karavA mAMDI, ane tene eka Asana ApI te upara besavAne kahyu. rAjAnI manoraMjaka AkRti ane kulInatAnu teja joi te tapasvinI mALAnA hRdayamAM svAbhAvika rIte tenI tarapha prema utpanna thayA. rAjAe Asana svIkAryA pachI te suMdarI peAtAnA ceAnya Asana upara beThI. te su MdarInuM sudara vadana joI premamagna thayelA zAMtanue vinayathI puchyuM, " bhadre, prAta:kALanA praphullita kamaLanA jevu A tArU sukA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzramavAsinI. (14) maLa zarIra kayA bhAgyazALI daMpatinA udarathI utpanna thayeluM che? he mane?! AvI suMdara AkRti ke je ramaNIya rAja bhuvanamAM vasavAne lAyaka che, te AkRtine AvI AzramavA sinI kema karI che?" rAjAnA A praznane sAMbhaLI te bALAe pitAnI sakhIne samazyA karI eTale te belI-vIramaNi, vidyAdharapati ratanapuranA rAjA jahunI A putrI che. teNInuM nAma gaMgA che. te vidyAvilAsI rAjAe A potAnI putrIne vidyAvilAsI banAvI che. eka vakhate putrIvatsala janha rAjAe putrIne yogya thayelI joI kaI teNIne egya pati meLavavAne mATe tenI saMmati lIdhI. eTale A viduSI rAjakumArIe pitA'nA pitAnI samakSa jaNAvyuM ke "je mArI AjJAnuM ullaMghana na kare nahIM tevA patinI mane IcchA che." putrInI A IcchA pUrNa karavAne tenA vidvAna pitAe aneka rUpavAnuM tathA guNa vAna purUSe teDAvyA, paNa kaI purUSa teNInI sAthe tevI zarate paraNavA taiyAra thaye nahI. jyAre ghaNuM svataMtra vicAranA purU e evI zarate A bALAne svIkAra karyo nahIM, eTale nirAza thaI teNIe nizcaya karyo ke, je tevI zarata karanAra keI purUSa na maLe te mAre thAvajajIvita kumArIvrata rAkhavuM.' AvA nizcaya yathI pitAnI AjJA laI ahIM AzramavAsa karyo che. ane chetAnI dhAraNA saphaLa thAya tevA hetuthI te ahiM ahari jinezvaranI pUjA karatI beThI che. he mahAnubhAva! e jinabhaga Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) jaina mahAbhArata. vatanI pUjA Aje saphaLa thaI che. kAraNa ke, gaI kAle A rAjakumArInA pitA jantu rAjA ahIM AvyA hatA. temaNe AvI jaNAvyuM hatu ke, "putrI ! teM dhAraNa karelA zubhatratanA mAhAtmyathI tArA manAratha pUrNa thavAnI saMdhi AvI che. AvatI kAle hastinApuranA rAjA zAMtanu kAI riNanA joDAnI pAchaLa lAgI ahIM Avaze, te tArA aMgIkAra karaze." mahArAjA, ame ane sakhIe Aje ApanI rAhu jotI beThI hatI, eTalAmAM Apa acAnaka AvyA che. have A mArI sakhInA manAtha pUrNa thayA che. sakhI manAramAnAM A vacanA sAMbhaLI zAMtanu prasanna thaine gaMgAkumArI pratye khelyuMA--mRgAkSI, tArA jevI suMdara rAjakumArInuM darzana karAvanAra pelA mRga mAro bahu upakArI thayA che. A jagatamAM sarva leAkeA lakSmInI cAhanA kare che. paNa lakSmI kAinI cAhanA karatI nathI. huM mArA AtmAne pUruM bhAgyavAn gaNuM chuM. kAraNa ke, tuM pAte ApA Apa lakSmI mArI cAhanA kare che. huM bhadre, huM tArI pavitra zaratane Adara yukta mAnya karU chuM. jema rAgIne tenA roga zAMta karanAra vaidyanA edha priya ane hitakAraka lAge, tema mArA zuddhabhAva pramANe tArAM vacana mane tevAMja priya ane hitakArI lAge che. e tArA pavitra vacananuM ullaMdhana huM kadi paNa karanAra nathI. kadAca daivayeAge karmanA baLathI mArAthI tArA vacananuM ullaMdhana thaI jAya te tAre mane tyAga karavArUpa daMDa karavA. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzramavAsinI. (15) A pramANe zAMtanu rAjA harSamaya vacana kahetA hatA, tyAM tenI pAchaLa AveluM tenuM sainya ane vidyApati janDa rAjA paNa tyAM AvI pahoMcyo. pitAnA pitAne Avate joI rAjabALA gaMgAkumArI lajijata thaI dUra ubhI rahI ane teNIe maneramAne sUcanA karI eTale teNue te sarva vRttAMta jahu rAjAne kahI saMbhaLAvyuM. sakhInA mukhathI sarva vRttAMta sAMbhaLI ane baMnenI paraspara prItinuM avalokana karI prasanna thayelA jahu rAjAe moTA utsavathI teone tyAMja vivAha karyo. jahu rAjA vivAhatsava karI potAnI priya putrIne premathI bheTI potAnA nagaramAM cAlyA gaye, zikArI zAMtanu rAjA gaMgAsuMdarInuM pANigrahaNa karI potAnA sainya sAthe teNIne pitAnI rAjadhAnI hastinApuramAM lAvyo. ane e AzramavAsinI ramaNane rAjamahelanI nivAsinI banAvI, pite tene 7nI sAthe zRMgArarasane suMdara AnaMda anubhavavA lAgyuM. viduSI gaMgAsuMdarIe zAMtanu rAjAnA rAjasaMsArane dIpA vyA hate. manavAMchita patine prApta karanArI kAMtAe pitAnI IcchAnusAra saMsAra sukha bhogave che. ane paraspara guNenuM anukaraNa karI eka bIjAnA dene dUra karavAne samartha thAya che. pitAne pati zAMtanu rAjA sarva rIte sadguNa chatAM mRgayAnA duvyasanamAM Asakta che. A viSe gaMgAkumArI pratidina vicAra karatI ane potAnA patine te durvyasanathI mukta Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) . jaina mahAbhArata.. karavAnI dhAraNuM rAkhatI hatI. priya vAcaka bahene, A upadeza prasaMgane tamArA hRdayamAM vicAra karaje. pUrvakALe A Aryadeza upara kevI strIo vasatI hatI te viSe manana karI tamArI vartamAnakALanI sthitine vimarSa karaje. ane tamArI prAcIna ane arvAcIna sthitinI tulanA karaje. prA. cIna Arya ramaNumAM jJAna, hiMmata ane saddaguNo hatA, ane tethI karIne teo je ucca sthiti jogavatI hatI, te jyAre manana karI vicAraze, tyAre tamArA zarIra romAMcita thaI jaze ane tamArA pavitra hRdayamAM pUrvanI zuddha bhAvanA jAgrata thaI Avaze. pUrve gaMgAkumArInI jema dareka AryabALA pitAnA manamAM daDha rahetI ane pote dhArelI dhAraNuM saphaLa karavAne svAtmArpaNa karatI hatI. virabALA gaMgAsuMdarIe pitAne niyama daDhatAthI pALe hate. "je potAnI IcchA pramANe gya pati maLe teja vivAhita thavuM, nahiM te vAva jIva kumArIvrata dhAraNa karIvananA AzramamAM vAsa karo." AvI mahA pratijJA lenArI ane te pramANe vartanArI Arya bALAne hajAro dhanyavAda ghaTe che. AvI hiMmatavALI Arya nArInA guNanuM smaraNa karI te pramANe vartavAne Aye zrAvikAoe sadA tatpara rahevuM joIe. vAMcanArI bahene, tame tamArI pUrvanI hiMmata dhAraNa karaje. "dIkarI ne gAya dere tyAM jAya " e nirmAlya kahevatane anusarI cAlaze nahiM. tamArA svAthI mAbApe kadi tamAre vikraya karavAne Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAzIviyoga. ( 17. anucita vRddhapatine ApavA taiyAra thAya, te vakhate tame Arya bALa gaMgAkumArInuM smaraNa karI tenI asAdhAraNa hiMmata tamArA hRdayamAM dhAraNa karajo. tamAre zuddha abhiprAya tamArA pitAnI AgaLa zarama choDI jAhera karajo athavA keInI dvArA jAhera karAvaje. priya bhagInIo! jyAre tamArAmAM pUrvanI mahAna hiMmata Avaze, tyAreja tamAre udaya thaze. ane pUrvakALe je satkIrti Arya satI zrAvikA ee saMpAdana karelI che, tevI satkIrti tamane prApta thaze. sakIrti eja zrAvikA jIvananuM AbhUSaNa che. -- @-- prakaraNa 4thuM. rAjJIviyoga. hastinApuranA mahArAjA zAMtanunA aMtaHpuramAM gaMgA devI rAjyabhava bhagavatI hatI. aneka dAsa dAsIe tenI sevA karavAne hAjara hatAM. te mahArANInI AjJA aMtaHpuramAM sArI rIte pravartatI hatI, A rAjya ane sattAne vaibhava prApta thayA chatAM te mahAdevI dharmathI vimukha thaI na hatI. teNanI pavitra manavRttimAM dhArmikazraddhA acaLa rahI hatI. anukrame keTaloka samaya vityA pachI gaMgAsuMdarI sagarbhA thaI. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) jena mahAbhArata. garbhanA prabhAvathI tenuM svarUpa vizeSa tejomaya dekhAvA lAgyuM. tejasvI sUryanA karatAM paNa tenI kAMti adhika dedIpyamAna dekhAtI hatI. garbhanA apUrva tejathI teNIne sumerU parvata eka nAnA daDA jevo ane samudra gAyanA pagalA je bhAsavA lAgyuM. eka divase rAjA zAMtanu dharmAsana uparathI vAsagRhamAM AvatuM hatuM, tyAM eka dAsIe deDatAM AvI vadhAmaNI ApI ke "mahArAjA, mahArANI gaMgAdevIe eka tejasvI putrane janma Apyo che." A vadhAmaNuM sAMbhaLatAM zAMtanu sAnaMdahRdaya thaI gayuM. teNe tarata AjJA karI putrane janmatsava karAvyuM. hastinApuranI rAjyabhakta prajAe rAjakumAranA janmotsavamAM bhAga laI hadayane ati umaMga darzAvyuM. mahArAjAe aMtaHpuramAM AvI putranA mukhanuM darzana karyuM. pitAnA ugratejathI bIjA svarUpavAna janene citravat karAvanArA tejasvI putrane joI te hRdayamAM ati prasanna thayA. anukame AzAca nivRtta thayA pachI zAMtanue pitAnI priyA gaMgAdevInA nAmathI putranuM nAma gAMgeya pADyuM. pachI gAgeyakumAra zukalapakSanA caMdranI jema anukrame gaMgAdevInA stananuM pAna karatA vRddhi pAmavA lAge. durvyasana e mAnavajIvanane malina karanAra vajalepa che. jyAM sudhI pApakarmane udaya hAya, tyAM sudhI vajalepa rUpa durvyasana kadi paNa naSTa thatuM nathI. mAnavaAtmA aneka rIte duvyasananAM mahAka bhegave che, tathApi tene tyAga karI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANIviyoga. (19) zakatA nathI. zAMtanu rAjA gaMgA jevI pavitra patnIne pati thayuM hatuM, tathApi tenA hRdayathI mRgayAnuM vyasana dvara thayuM na hatuM. eka vakhata mRgayAmAM gADha prItivALe zAMtanu rAjA mRgayA ramavA javAne tatpara thaI pitAnI priyA gaMgAdevI pAse AvyuM. te vakhate pavitrahudayA gaMgA pitAnA ullaMgamAM rAjakumAra gAMgeyane laI ramADatI hatI. patine mRgayA ramavA sajaja thayelA joI guNavatI gaMgAdevIe aMjaLi joDI kahyuM, "he prajapriya prANapati! A samaye bhAratabhUmi upara ApanA jevo kaI narapati nathI. A5 aneka uttama guNethI bharapUra che, te chatAM jema caMdrane viSe kalaMka che, tema Apane viSe paNa A mRgayA ramavAnuM durvyasanarUpa kalaMka che; tene Ape tyAga kare joIe. prANanAtha ! aparAdhIne zikSA karavI ane niraparAdhInuM rakSaNa karavuM, e Apane rAjadharma che. je pazuoe nirbhaya sthaLa jANune vanane viSe vAsa karela che, evA niraparAdhI mRgane mAravAthI Apa rAjadharmanuM ullaMghana kare che ane tethI Apane avazya pApa lAge che. mATe e mRgayAnA durAcArane dUra karI de. ane svadharma yuddha karma karavAmAM pravRtta thAo. A mArI prArthanA Apane mAnya karavI joIze. vaLI Apa mArI pAse vivAha vakhate vacanathI baMdhAyA che, mATe tamArAthI kaI prakAre tenuM ullaMghana thaI zakaze nahiM. tema chatAM mArI A prArthanA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) jaina mahAbhArata.. mAnya karaze nahi, te ApanA vacanane bhaMga thaze ane mArA hRdayamAM kheda thaze. have je Apane gya lAge te kare." . mahArANI gaMgAnAM A vacana sAMbhaLI satya pratijJa mahArAjA hadayamAM jarA pazcAttApa karI tyA-bhadra! tArA vacane yathArtha che. vaLI huM sArI rIte samaju chuM ke, mRgayA e durvyasana che ane emAM aparimita pApa che; tathApi zuM karUM! e durvyasana mArAthI mukI zakAtuM nathI. priye! tArI sAthenI pUrvanI pratijJA mane sArI rIte yAda che; tathApi A durvyasana mArI te pratijJAnuM ullaMghana karAve che." A pramANe kahI pitAnI pUrva pratijJAnuM ullaMghana karI rAjA zAMtanu gayA ramavAne nIkaLI paDyA. pratijJAbhaMgathI pitAnuM apamAna thavAthI gaMgAdevIne ghaNuM mAThuM lAgyuM. teNunA hRdayamAM pazcAttApa ane kheda pragaTa thaye. tarata te rAjaramaNe potAnA bALaputra gAMgeyane laIne pitAnA pitAnA ratnapura nagaramAM cAlI AvI ane piyaramAM rahI potAnA putranuM pAlana-poSaNa karavA lAgI. zikArI zAMtanuM mRgayA ramI darabAramAM AvyuM, tyAM teNe pitAnI priya rANI gaMgAdevI tathA rAjakumAra gAMgeyane joyAM nahi. ramaNa tathA rAjaputrathI zUnya evuM rAjabhuvana joI zAMtanu zekAtura thaI gayA. teNe pitAnAM dAsa dAsIone belAvIne puchyuM, tyAre temaNe kahyuM, "Apa jyAre vanamAM mRgayA ramavA gayA, pachI rANuM sAheba rAjakumArane sAthe Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAzIviyoga. (21) laI potAnA pitAnA nagara ratnapura tarapha jatAM rahyAM. " A khabara sAMbhaLatAMja zAMtanunA hRdayamAM vizeSa zeka thaI AvyuM. tene priyA ane putrane viraha duHsaha thaI paDaye. jema samudrane viSe taraMga upara tarI AvyA jAya, tema tenA hudayamAM priyA ane putranA smaraNarUpa vividha prakAranA saMka9pavikalpa uThavA lAgyA. te virahAtura thaI ciMtavavA lAge"are mArI sAthvI prANapriyA ane hAla putra gAMgeya kyAM gayAM? temanA mukhanuM AnaMdakAraka darzana mane kyAre thaze ? e manaharaNI mUrtio have mArA jevAmAM kyAre Avaze ? temane viraha mArAthI zI rIte sahana thaze? ahA! pativratAomAM mukhya gaNanIya evI e strIratnanuM vacana meM vyasanane vaza thaI mAnya karyuM nahi ? eTaluM ja nahiM paNa meM mArA vacanane bhaMga karI mArA rAja jIvanane dUSita karyuM. tethI ja mAre A pazcAttApanA sAgaramAM DUbavuM paDayuM." A pramANe zikArI zAMtanu zokamagna thaI keTalAeka samaya sudhI pitAnA zUnya rAjabhuvanamAM rahyo hate. zmazAna vairAgyanI jema te rAjAne keTalAka divasa sudhI mRgayA tarapha abhAva rahyo, paNa pachI te pAcho te vyasanamAM magna thaye hate. priyA ane putranA virahakanuM vismaraNa karI te pAcho mRgayAnA durvyasanane sevavA lAgyA. manuSya jyAre vyasanane vaza thaI jAya che, tyAre te sarva prakAranA sukha duHkhane bhulI jAya che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) jaina mahAbhArata. te eka divase mahArAjA zAMtanunA darabAramAM kaI pAradhi Avyo ane teNe mahArAjAne khabara ApyA ke, "svAmI, hastinApurathI dUra eka suMdara saritA AvelI che, te saritAnI pAse eka moTuM vana che, tenI aMdara vividha jAtanAM zikArI prANIo ane mRgalAe vicaryA kare che, tethI mRgayA karavAne vAste te sAruM ThekANuM che. je Apa te sthAne mRgayA mATe padhAre te ApanuM mana prasanna thayA vinA raheze nahiM, tyAM rahelA vanapazue evA matta thayelA che ke, jeonA pracaMDa zabdathI AkhuM vana gAjI rahyuM che." pAradhinA A vacana jANe eka vadhAmaNI rUpa haya, tema sAMbhaLI zikArI zAMtanu khuzI thaI gayo. tarataja pitAnI zikAsenA sAthe laI te zikAra karavAne sajaja thaye. te pAradhine te vana dekhADavA potAnI sAthe laI rAjA zAMtanu zikAranA parivAra sahita te tarapha cAlyuM. te vanamAM jatAM vAgho, Dukakaro ane unmatta thayelA vananA pADAo tenA jevAmAM AvyA. te jotAMja rAjAnA zikArI hRdayamAM utsAha AvI gayo. tatkALa teNe vananI cotarapha pAza naMkhAvyo. ane pachI dhanuSyanA TaMkAra karavAnI mANasene AjJA karI. zikAranuM zikSaNa ApI zikSita karelA zvAnane mRgalAnI pAchaLa cheDI mukayA. teo te mRgalAonI pAchaLa doDavA lAgyA ane pitAnI sAthenA gheDesvArene deDAvavA lAgyA. AthI vanapazuo bhayabhita thaI jyAM tyAM nAsavA lAgyAM, paNa nAzIne jAya kayAM? jyAM tyAM pele pAza ADe Ave Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANIviyoga. (23) tethI ati vyAkuLa thaIne jALamAM paDavA lAgyA. pazuonA baMdhanI sAthe rAjA zAMtanune paNa karmanA ghera baMdha thavA lAgyA. mRgalA meTI moTI chalaMga mArI kudatA kudatA nAzavA mAMDyA, javAno mArga maLe nahiM eTale phAMsAmAM aTakI paDavA lAgyA. sasalA potAnA prANanA rakSaNane arthe deDatA deDatA saMtAvAnI jagyA zodhatA phare, paNa Akhara nAilAja thaIne te phAMsAmAM sapaDAI javA lAgyA. te sivAya vanahastio, mahiSe ane siMhanI sthiti paNa tevI dayAjanaka thaI paDI; tathApi nirdaya zAMtanuM te pApaddhimAM parAyaNa banI potAnI priyAne ane putrane bhulI gaye. ahA! dulyasananI kevI prabaLatA che! priya vAMcanAra ! tamAre A prasaMgamAMthI uttama bodha levAne che. durvyasana mAnavahRdayane kevuM dUra banAve che? temAM Asakta thayele mANasa potAnA premasthAnane tathA kartavyane taddana bhulI jAya che, tethI tamAre kadi paNa durvyasanamAM Asakta na thavuM; eja A prasaMgane bodha che. priya vAMcanArI baheno! A uparathI tamAre paNa juduM ja zikSaNa levAnuM che. potAnI pratijJAna bhaMga thAya ke pitAnuM apamAna thAya, teve sthAne sannArIe pitAnI Teka rAkhavI joIe. kadi pati durvyasanI hoya te tene sudhAravA prayatna kare e uttama strIne dharma che. tema karatAM kadi te pati sudhare nahIM, te bIjI hiMmata bharelI rIte tene sudhAravAnA upAye levA joIe. kAraNake, patinA jIvananI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) jaina mahAbhArata. sudhAraNe strIoe karavI joIe ane strI jIvananI sudhAraNA patie karavI joIe. pavitra gaMgAdevI e mahAvratane jANanArI hatI. pitAnA pati zAMtanu zikAranA duvyasanathI mukta thAya, tevA hetuthI e bALA putrane laI dUra rahI hatI. potAnA tathA putranA viyegathI patinuM hRdaya sudharaze, evI dhAraNAthI ja teNIe e upAya karyo hato. AvuM asAdhAraNuM sAhasa dharanArI pUrvanI AryastrIone hajAravAra dhanyavAda ghaTe che. pote patithI niyukta thaI hatI, tathApi e pati upara teNIne asAdhAraNa prema hatuM. kAraNake, pati durgaNI ke durvyasanI hoya to paNa strIe tenI tarapha pitAne pavitra prema rAkhavo joIe." A mahAsUtra gaMgAdevI sArI rIte zIkhI hatI ane bIjI strIone te zikSaNane anusaravAne sArI rIte upadezatI hatI. AjakAla alpamati ajJAnI strIo potAnA patine durguNI athavA pitAne tAbe rahenAre je tenI upara virakta thAya che. ane tenAthI rIsAI aneka rIte tene pajave che. te strIo akulIna ane adhama samajavI. tevI strIne lIdhe ja AryasaMsAra vagevAya che, paNa tema na thavuM joIe. dareka AryabALAe gaMgAdevIne suzikSaNane anusaravuM joIe. patine kevI rIte sanmArge lAva? e mahAsUtra jevuM gaMgAdevIne vidita hatuM, tema dareka sannArIne vidita hovuM joIe. temAMja AryastrIne tathA AryasaMsArano udaya tathA utkarSa che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavatI. (25) prakaraN 5yuM. satyavatI. prAta:kALanA samaya hatA. nabhAmaNa peAtAnA bALikaraNAne jagat upara prasAratA hatA. yamunAnaDhInA kRSNavaNI jaLa upara sUrya nI zvetaprabhA paDatI tethI keAI vilakSaNa zeAbhA prApta thatI hatI. tIra upara AvelAM zreNIbadha vRkSA peAtAnI chAyAthI AcchAdita karelA yamunA nadInA jaLanI kRSNa prabhAne vadhAratA hatA. A vakhate eka khalAsI yamunAnA tIra upara pharatA hatA. teNe vanacaranA jevA veSa dhAraNa karyA hatA. gheADIvAra pharyA pachI teNe vizrAMti levAnA vicAra karyA. tyAM eka nava pallavita thayeluM azokavRkSa tenI dRSTie paDayuM. te chAyAdAra vRkSane joi khalAsI tenI zItaLa chAyA nIce AvI beThA, eTalAmAM keSTha ni ya mANasa AkAzamArgethI AvIne eka suMdara bALakane jamIna upara mukI cAhyA gayA. A dekhAva joI te mALakanI pAse AvyA, tene jotAMja tene atizaya Azcarya thayuM. je tejasvI khALikA hatI. tenI suMdara mUrtti joI khalAsI hRdayamAM Ana N pAmI vicAravA lAgyA. ahA ! A su Mdara putrIratna ketu haze ? A putrIratna kAi bhAgyavAn daMpatIthI utpanna thayeluM lAge che. tenI tejasvI AkRtI saiAbhAgyanI saMpUrNatA sUcavI Ape che. A khALikA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 26 ) jaina mahAbhArata. "" 66 game te jAtanI hAya, tepaNa mAre tA mahAna lAbha thayA che. huM ni:saMtAna chuM. mArA vanAzramane A khALikA dIpAvaze ane mArUM vAMjhIyApaNAnu meheNa bhAMgaze. " A pramANe vicArI te khalAsI te bALikAne lai harSabhera potAnA Azrama tarapha cAlyA, tevAmAM AkAzamAMthI akSya vANI pragaTa thai. ratnapura nagaramAM ratnAMgada nAme rAjA che. tene ratnavatI nAme rANI che. temanI A putrI che. tenA koi zatru A rAjaputrInuM haraNa karI ahiM mukI cAlyA gayA che. mATe he nAvika! tuM A putrIratnane lai jai enu sArI rIte pAla na-pASaNa karaje. e rAjakumArIne hastinApuranA zAMtanu rAjA paraNaze." A pramANe gaganiMgarA sAMbhaLI te nAvika sAnadAzcaya thaI gayA. pachI te mALikAne lai khalAzI peAtAnI strInI pAse AvyeA. ene sarva vRttAMta jaNAvI te sudara putrI teNIne pAlana-pASaNa karavAne soMpI dIdhI. ane nAvika 6 patIe te khALikAnuM nAma satyavatI pADayuM. rAjakuTuMbathI viyukta thayelI satyavatI nAvikanA kuTuMbamAM ucharI moTI thai. jo ke teNInA malyavayanA Ara bha nAvikakuLamAM thayA hatA, tathApi pUrvasaMskAranA baLathI teNInAmAM uttama prakAranA sadguNeA dAkhala thavA lAgyA. te hamezAM mAtApitAnA vacanane mAna ApatI, satya vacana belatI, sadAcAra para prIti rAkhatI ane sanI sAthe haLImaLIne cAlatI hatI. satyavatI hamezAM peAtAnA kuLadharma ne anusarI cAlatI ane mAtApitAnI sevAbhakti karatI hatI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavatI. (ra7) anukrame satyavatIe bAlyavayathI mukta thaI vaivanavayamAM praveza karyo. teNInA svAbhAvika saMdaryamAM tArUNyavayane laIne vadhAre thavA lAgyo. zarIranA dareka avayava vikasvara thavA lAgyA. mukhacaMdrapara vizeSa zelA prApta thaI. nayananI vizALatA vadhavA lAgI. ane nitaMba tathA kaTibhAga judAja svarUpane dhAraNa karavA lAgyA. satyavatI hamezAM khalAsIonI. putrIonI sAthe yamunAnA tIra upara ramatI hatI. koIvAra madhura svare mane hara gIta gAtI, ane keIvAra samAnavAyanI sakhIonI sAthe yamunAnA ramaNIya tIra upara rAsaDA letI hatI. satyavatInuM adbhuta saMdarya joI bIjA nAvike A zcarya pAmatA hatA. A bALA rAja mehelane lAyaka che." ema kahI teNInI ramaNIyatAnI prazaMsA karatA hatA. jema jema satyavatI moTI thatI hatI, tema tema tenA nAvikapitAne teNInA patine mATe ciMtA thatI hatI. paNa te vakhate AkAzavANunuM smaraNa thatAM tenA ciMtAtura hRdayamAM jarA dhIraja AvatI hatI. "taruNavayanI putrI patigraha javA ne egya che." AvuM jANatAM chatAM paNa te satyavatIne piSaka pitA khalAzI pitAnI putrI satyavatInA viyegathI bhaya pAmate hate. putrInA vAtsalyathI te sadA satyavatInI sAthe ja rahevAnI IcchA dhAraNa karate. tathApi te IcchA janavyavahArathI virUddha jANuM tatkALa tene zithila karato hate. satyavatIe potAnA suzIla svabhAvathI ghaNuM nAvika Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) jaina mahAbhArata, kuTuMbanA hadaya AkarSyA hatA. bALakathI te vRddha sudhI tamAma leke teNInI sAthe snehathI vartatA hatA. keTalAeka mugdha nAvike satyavatIne eka mAnavI devI tarIke mAnatA ane teNInuM darzana karI pitAne kRtArtha thayelA samajatA hatA. jyAre satyavatI yamunAne tIre pharavA nIkaLe, tyAre lekenA TeLeTeLAM maLI tene utkaMThAthI avakatA ane hRdayamAM prasanna thatA hatA. prakaraNa 6 ThuM. pitA ane putra vacce yuddha. rAjA zAMtanu zikAranA rasamAM magna thaI te jaMgalamAM pharato hato. teNe nAMkhelA pAsAthI vanapazuo bhayabhita thaI gayA hatA. rAjAe kSaNavAramAM badhA vanane khaLabhaLAvI nAMkhyuM. te vakhate maMdarAcaLathI mathana karelA samudranA je AbhAsa thaI rahyo. A vakhate vananA eka pradezamAMthI "rAjana, A kAma karavuM tane egya nathI. A davani pragaTa thaye. tenA pratidhvanithI araNyane pradeza gAjI uThaye. pitAne aTakAvanAre Avo mAnavadhvani sAMbhaLI rAjA cakita thaI gaye. ane te cAre tarapha jevA lAge, tevAmAM eka tarapha kAmadevanA je eka suMdara kumAra tenA jovAmAM AvyuM. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA ane putra vacce yuddha. | (29) tenA zarIra upara rAjateja jhaLakI rahyuM hatuM. hAthamAM teNe dhanuSya dhAraNa karyuM hatuM. tenA dareka avayavamAM vIradharmane tIvra pravAha vahetuM hatuM. jANe te vananuM rakSaNa karavAne sAkSAt dhanurveda AvyA hoya te te dekhAtuM hatuM. te tarUNa kumArane joI rAjAe kahyuM. "A jaMgalamAM pharanArA mRgalAone huM zikAra karuM chuM, tene aTakAva karavAnI tAre zI jarUra che?" te tarUNa purUSe prathama vinayathI jaNAvyuM. rAjeA vananA prANIo bhayane jANatA nathI. pite keIne upadrava athavA bhaya karatA nathI. evA niHzaMka ane niraparAdhI vanaprANIone mAravA te gya nathI. kAraNake, tamArA jevA zreSTha purUSa te evA prANuonuM rakSaNa kare che. jema ApaNo jIva ApaNane priya che, tema sarva prANuone pitApitAne jIva priya hoya che. mATe potAnA jIvanI jema sarva jIvonI rakSA karavI joIe, e sarva purUSane sAmAnya dharma che." te tarUNanAM AvAM vacana sAMbhaLI zikArI zAMtanu te vAta sAbIta karavAnI IcchAthI belya"are tarUNa nara! mRgayA zabdanA artha nI tane khabaraja nathI. A jagamAM sthAvara ane jaMgama evA beja padArtho che. te banne padArtho hamezAM upayogamAM levAnA che. temane upayoga karavAthI kAMI hiMsA kahevAtI nathI. jema ke sthAvara padArtha upara nizAna mArIe chIe, tema jaMgama padArtha upara nizAna mAravAmAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) jaina mahAbhArata , zI hiMsA thAya ? jo tame temAM hiMsA mAnatA hA teA tame mUrkha che, ema mAre kahevuM joie. he bALaka ! kAI dhatte - zikAra karavAmAM pApa che ' ema samajAvI tane bhamAvye lAge che. tethI tuM A pramANe ake che. have tu chAnAmAnA bezI rahI mArI zikAra karavAnI caturAi tA jo ? je kharekharA kSatrie hAya temane zikArarUpa khela ati priya hAya che. ane teone zikAranA svAda paramAnaMda utpanna kare che. " rAjA zAMtanunAM AvAM anucita vacano sAMbhaLI te tarUNa purUSanA hRdayamAM tenI tarapha tiraskAra utpanna thayA ane te AkSepa karI khelyA--" rAjA ! tamane dhanu ranu mithyAbhimAna che. jo tamAre jagamapadArtha upara nizAna mAratAM zIkhavu hAya tA A sthaLa mukI bIje sthaLe jai zIkho. A pavitra sthAnamAM evuM dhAra kRtya nahIM thAya. pahelAM prANIone yuktithI gherI lai pachI teone mAravA e tA ghAra nRtya kahevAya. e kAMi mRgayAramaNa kahevAya nahIM. je pazuthI vanamAM sarva prakAre potAnA jIvanu rakSaNa karavAnI chuTa hAya, te ThekANe tamArUM cAturya pragaTa karavuM joIe. " tarUNe AvAM AkSepa sahita vacane kahyAM, tApaNu rAjAe mAnyuM nahIM. ane te zikAra karavAne taiyAra thayA, eTale te tarUNlR lAla netra karI rASathI ANye-are nirdaya ! tane dhikkAra che ane tArI A vRddhAvasthAne paNa dhikkAra che. tu dhanurdhArI thai A bIcArA niraparAdhI jIvAne mAravA zu Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA ane putra vacce yuddha. (31) taiyAra thaye che? e te nIca vyAdha lekenuM kAma che. AvuM nIca kAma karavAthI tane kema lajajA AvatI nathI ? tuM dharmane mukI adharmamAM pravRtti karavA taiyAra thayuM che, tenuM phaLa tane hamaNAM ja maLaze. A pramANe kahI te vIra tarUNe eka bANa mArI rAjAnA rathanI dhvajAne chedI nAMkhI. AvI rIte te rAjA zAMtanune paNa mArI zakata, paraMtu tema teNe karyuM nahIM, kAraNake, te vivekI ane dhamI tarUNa samajate hato ke, "eka sAdhAraNa sUkSma prANIne paNa mAravuM yogya nathI, te sarvottama je manuSyaprANI, temAM vaLI pRthvI pati rAjA, ene sahasA vicAra karyA vagara mAre, e ghaNuM nirdaya kRtya che. ema te sarvathA karavuM nahIM, tathApi tene parakama te batAvavuM joIe." ema vicArI dhanuSyapara bANa caDAvI svapramehanA maMtrane prayoga karI teNe sArathi upara ghA karyo. tenA te mAMtrikabANathI sArathi mUchita thaIne paDI gayuM. te tarUNa purUSanuM AvuM parAkrama joI tathA tene hAthathI pitAne parAbhava thate joI rAjA zAMtanue tenA para krodhathI bANanI vRSTi karavA mAMDI. jema pavana vRkSone mULamAMthI ukheDI nAkhe tema te vIra tarUNa rAjAnI bAvRSTine chedavA lAgyuM. te vakhate rAjAnA bIjA mANasee jema hariNe siMhane gherI le tema tene gherI lIdhuM. ane pratyeka mANase pitAnI zakti pramANe tenI para bANone mAro calAvavA mAMDa. AvuM adharma yuddha joI te tarUNe potAnI hAthacAlAkIthI evuM parAkrama batAvyuM ke, kSaNamAM teNe badhA ddhA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 32 ) jaina mahAbhArata. ene ghAyala karI asvastha karI dIdhA. tenuM AvuM pracaMDa parAkrama joI rAjA zAMtanu vizeSa krodhe bharAyA ane jevAmAM te tarUNanA saMhAra karavA dhanuSyapara bANa caDAvA jatAhatA, " tevAmAM te lakSavedhI vIre eka bANa mArI rAjAnA dhanuSyanI DhorI tADI nAMkhI. " tenu Avu sAhasa joI jema siMhanA parAkramathI gajeMdra AkuLavyAkuLa thAya, tema zAMtanurAjA A kuLavyAkuLa thai gayA. ane tenA mukha upara apAra glAni AvI gai. ,, A badhA khela gaMgAkumArI potAnA mahela upara ubhI ubhI jotI hatI. peAtAnA putranA adbhuta parAkramathI e kSatriyANI hRdayamAM prasanna thai, paNa ati kaleza vadhavAnI zaMkA lAvI te vIraputrI mahela uparathI utarI raNabhUmimAM AvI ubhI rahI. teNIe AvI . peAtAnA vIraputrane kahyuM,- beTA ! zAMta thA. jenI sAthe tu abhimAnI thai yuddha kare che, te tArA pUjya pitA thAya che. kulIna putra pitAnA parAbhava na karavA joie. vIramAtAnAM vacana sAMbhaLI te tarUNa Azcarya pAmI bAlyA--" mAtA ! A zu' khele che ? ApaNe vanavAsI chIe ane A teA rAjA che. te mArA pitA zI rIte thAya ?" gaMgAe gAravatA darzAvIne kahyuM,--vatsa, e tArA pitA zAMtanu rAjA che. tuM kAMi vanavAsIne putra nathI, paNa rAjAnA putra che. A tArA pitAne zikAra karavAnu` bhAre vya Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T I S to= jaina mahAbhArata karI rahI hatI ... eka | Glo COCOCIC 'tevAmAM te lakSa vedhI vIre eka bANa mArI rAvajAnA dhanuSyanI dorI toDI nAMkhI." (pRSTa 32), 00 0 0 0 0 200 = Krishna Press, Bomb.y 2, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA ane putra vacce yuddha. ( 33 ) sana che. emanuM hRdaya byasanane AdhIna thai gayu che. tAro janma thayA pachI e rAjA mArI mAgaLa lIdhelI pratijJAnA bhaMga karI mRgayA ramavA taiyAra thayA hatA. meM temane ghaNI yuktithI samajAvyA, te chatAM temaNe vyasanAMdha thaI mArUM vacana mAnya karyuM nahIM ane te mRgayA karavAne cAlyA gayA. tethI mane ghaNI rIsa caDI. te divasathI tane sAthe laine A mArA pitAne ghera AvI rahI chuM. nItizAstramAM lakhyuM che ke, " jo pati strInuM rakSaNa kare nahIM teA strIe peAtAnA pitAne ghera jai rahevuM. "" mAtAnAM A vacana sAMbhaLI gaMgAkumAra uMce svare matsyeA--" mAtuzrI ! je mAjIsa ucita karma mukI anucita ka kare, te mukI kahevAya che. te AvA kukamI purUSane pitA kahevA, te mane cAgya lAgatu nathI. evAne te kaTTo zatru samajavA; kAraNake, je prANIonI huM aniza rakSA karU chu, tevAM niraparAdhI prANIone je mAravAne taiyAra thayA, te pitA zAne ? evAM ghAtakI karma karanArA pitA rAjA hoya ke pachI game te hAya, tene zikSA karyA vinA huM kardi rahenAra nathI. " putranAM AvAM vacane sAMbhaLI ane tene atizaya krodhAvezamAM AvelA joi vinayavatI gagAsuMdarI peAtAnA pati zAMtanu rAjA pAse AvI. teNI e hAtha joDI rAjAne 3 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) jaina mahAbhArata. namratApUrvaka kahevA lAgI "rAja! Apane pitAnA putra upara nirdaya thavuM egya nathI. A Apane putra che. pitA putranuM AvuM bhayaMkara yuddha je mArA jevI strI jAtinuM dharyuM rahetuM nathI. kadi A muzkabALakane aparAdha thaye heya, te Apa kSamA karavA gya che." acAnaka pitAnI priyA patnI gaMgAne joI ane teNInAM AvAM madhura vacano sAMbhaLI rAjA zAMtanune potAnI pUrva vArtA smaraNamAM AvI. prathama te te stabdha banI gaye. pachI ratha uparathI utarI potAnI priyA tathA putranI pAse AvyA. temane joI teNe pitAnuM tuTeluM dhanuSya nIce nAMkhI dIdhuM, ane netramAMthI haSAzrunI dhArA cAlI. teNe gya rIte potAnI patnInuM AzvAsana karyuM. pachI premathI putranI pAse bheTavAne javAnI IcchA karI, eTale te vIraputra pitAnI bhAvanA jANI gaye. tarataja te pitAnuM dhanuSya nIce nAkhI pitAnA pitAne maLe. pitA ane putranI bheTa thatAM paraspara AnaMda upaje. rAjAnuM premALa hRdaya bharAI AvyuM. pitAnA namra thayelA putrane chAtI sAthe dAbI amRtanI vRSTithI jema deva prasanna thAya, tema putra zarIranA sukhasparzathI rAjA zAMtanu atizaya prasanna thaI gaye. pitA putrane paraspara prema joI gaMgAdevI harSita thaI gaI. rAjAe AnaMdAzru sahita gaMgAdevIne kahyuM, "priyA! A divya rUpavAna putrane haju mUcha paNa AvI nathI, te Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA ane putra vacce yuddha. (35) chatAM teNe mane je parAkrama batAvyuM che, te joIne huM vismaya pAmyo chuM. ATalI nAnI vaya chatAM te A vanamAM kema Avye? A parAkramI zI rIte thaye? ane tenuM pratipAlana te zI rIte karyuM? e badhI kalpanAo mArA hRdayane zakita kare che." patinA A praznane sAMbhaLI gaMgA sAnaMdavadane belI"prANanAtha ! Apa zikAre gayA pachI huM A bALakane teDI pitAne ghera AvI hatI. e bALakane pAMca varSa te tenA mosALI A vidyAdharonA usaMgamAM ramatAM ramatAM gayA che. bAlyavayathI te vidyAdharanA bALakamAM jude ja dekhAI AvatuM hatuM. mAre bhAI pavanavega ke je tene sAme thAya che ane je sarva vidyAmAM kuzaLa che, teNe khaMtathI A bALakane vidyAbhyAsa karAvyuM che. e tIvrabuddhi bALaka potAnA mAmA pAse thoDA divasamAM ja saMpUrNa zAstrane pAragAmI thaye che. temAM khAsa karIne dhanurvidyAmAM te e kuzaLa banyuM che ke, tene gurU ane mAme pavanavega tethI ati Azcarya pAmI jatA hatA. tenA vidyAbhyAsanI AgaLa badhA vidyAdhare tRNanI mAphaka dekhAtA, ane te mesALamAM rahI ati vineda karavA lAgyA. jema jema tenuM vaya vadhatuM gayuM, tema tema tenAmAM vidyA ane baLane mada AvavA lAge. tethI te tenA mAmAnA kuTuMbIonI sAthe kajIe karavA lAgyo. chokarAne kajIAkhara jANe "rakhene ke tene maheNuM mAre ke, A keno chokaro che ? evA bhayathI meM tyAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAdhI prANI te upara jaLI tenA (36). , jena mahAbhArata. rahevuM yogya vicAryuM nahIM. pachI ene sAthe laIne jyAM ApanI sAthe mAruM pANigrahaNa thayuM hatuM, A te sthaLe AvIne huM rahI chuM. ane ahIM zrI jinezvaranI pUjA kya karuM chuM. A sthaLe keTalAeka cAraNazramaNa munie AvyA kare che, temanI pAse A tamAre putra dharma sAMbhaLavA jAya che. te uttama sahavAsathI tenI dayAdharma upara vizeSa prIti thaI che. tethI jIvahiMsAnI vAta sAMbhaLI tenA netramAM azrunI dhArA cAle che. vaLI te upadezathI A kumAre "keIe niraparAdhI prANIne vadha kare nahIM." evI pitAnI ANa manAvI che. tethI A aThyAvIza gAunuM vana banAvIne temAM niraparAdhI prANIonuM te pAlana kare che. enA bhayathI kaI paNa zikArI A vanamAM AvI zakato nathI. A tamAre dayAdhamI putre A jaMgalamAM e dayAdharma pravartAvyuM che ke, vAgha vagere hiMsaka prANIo paNa gAya vagere garIba prANuone kadi paNa mAratA nathI. he prANanAtha! A tamArA ahiMsAvratane dhAraNa karanAra putranuM tamAre sarva prakAre rakSaNa karavuM joIe." pavitra priyA ! AjathI tArA vacana pramANe huM zikArano tyAga karuM chuM. have A viraputrane sAthe laI mArA rAjadvArane alaMkRta kara. tArA jevI pavitra patninA AgamanathI huM mArA bhAgyane udaya thaye samajuM chuM. tArA jevI gRhalakSmIthI mArA rAjyanI atula zaMbha thaze." zAMtanue premanA AvezamAM kahyuM. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA ane putra vacce yuddha. ( 37 ) re " prANanAtha ! have mArUM mana virakta thayuM che. mATe huM A upAdhiyukta sa MsAramAMthI mukta thavAne icchuM chuM. ane mArUM avaziSTajIvana jinApAsanA karavAmAMja nigama na karavAnI mArI icchA che. mATe Apa ApanA A cAgya putrane laI rAjadhAnImAM jAo. te putra ApanI rAyarAnA dhuraMdhara svAmI thaze. " gaMgAdevIe virakta bhAvathI jaNAvyuM. ATalu kahI teNIe peAtAnA putrane kahyu. vatsa ! tuM A tArA pitAnI AjJAmAM rahI manavAMchita sukha bhogava. A zAMtanu jevA pitA tArA vinA bIjAne maLavA dula bha che. ane tArA jevA AjJAkArI putra bIjA pitAne maLavA 6labha che. jema caMdra potAnA putra budhanI sAthe zeAbhe che, tema tu A tArA pitAnI sAthe zaiAbhA pAma--e mArI AzISa che. "pUjya jananI ! jayArathI huM samajaNA thayA, tyArathI tamArA vinA bIjA koIne jANato nathI. mArAM mAtApitA tameja che. tamArI sevA vinA eka divasa paNa khAlI kema jAya ? huM tamane prAnA pUrvaka kahu chu ke, tamAre tamArA caraNakamaLathI mane dUra karavA na joie ane mAtRviMga mArAthI sahana thavAnA paNa nathI. mAtA ! Ama A bALakanA tyAga kareA nahIM. huM * mAtuzrI ' ema kahI kAne belAvIza ? ApanA pavitra dana vinA mArA hRdayamAM zAMti kema utpanna thAya ? Apa putravatsala mAtA thaI mArA jevA niraparAdhI bALaka upara AvI nirdayatA kema kareA che ? " 6 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) jene mahAbhArata A pramANe kahI rAjakumAra rUdana karate mAtAnA caraNamAM pa. putranI mAtRbhakti joI gaMgAdevI paNa sAthuvadanA thaI gaI. teNue putrane beThe karI tenAM azru laDyAM. pavitra gaMgA gaddagadda kaMThe belI-hAlA putra! tArA jevA parAkramI ane dhairyadhara putrane A pramANe nehAdhIna rahevuM yogya na kahevAya. mArA jevI kSatriyANInA udaramAMthI utpanna thaI Ave kAyara kema thAya che? ame strI jAti paNa pitAnuM mana vALavAne samartha thaIe chIe, te tuM purUSa chatAM pitAnuM mana kema vALI zakato nathI ? tArA jevA mAtRbhakta ane AjJA pALaka putrane mArA vacananuM ullaMghana karavuM jeIe nahIM. bhAI! hiMmata rAkha, tAre A tArA vRddha pitAnI sAmuM joI jema temane sukha thAya tema karavuM joIe. mArI mane vRtti have dharma tarapha AkarSAI che. temAM tuM aMtarAya zAmATe kare che? tArA pitAnI sAthe jaIne temane rAjakAryamAM sahAyatA kara. tArA je sujJa putra je vRddha pitAnI sahAyatA nahIM kare te bIje kaNa karaze ? vatsa tuM mArI AjJAne anusarI tArA pitAnI sAthe jA. tArA pitAne pyAra tArI upara eTale badhe thaze ke jethI tane mAruM smaraNa kadI paNa thaze nahIM. A pramANe mAtAnA yuktipUrvaka vacanethI gaMgAkumAra gAMgeyanA hRdayamAM bedha utpanna thaye; tathApi mAtRsnehane laIne te kAMI paNa bolI zake nahIM. kSaNavAra stabdha thaI gaye; paraMtu te buddhimAna putre dIrgha vicAra karI mAtAnI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA ane putra vacce yuddha. (39) AjJA mAnya karI ane mAtAne sAzravadane sASTAMga praNAma karI pitAnI sAthe javAne te taiyAra thaye. A vakhate rAjA zAMtanunI sthiti vilakSaNa thaI gaI. te deve tathA denA sainyamAM sapaDAe hoya te dekhAvA lAge. "purA sAthe Avaze." e rUpa harSanA taraMge ane bIjI tarapha "gaMgA jevI nirmaLa premavatI patnIne tyAga thaze." e rU5 zekanA taraMgo rAjA zAMtanune eka bIjA tarapha kheMcavA lAgyA. te baMne taraMgo tene deve tathA daityenA saina nyarUpa thaI paDyA. tenA hRdayamAM baMne bhAva pragaTa thayA. te baMne bhAvathI rAja kSaNavAra putra sAme ane kSaNavAra gaMgA sAme jovA lAgyuM. te samaye tenA nayanamAMthI harSa tathA zekanAM azru vahevA lAgyAM. rAjAnI AvI ubhaya sthiti joI pavitra gaMgAdevIne duHkha thayuM, tathApi e sAhasavatI suMdarIe mananuM samAdhAna karI pitA ane putrane samajAvI vidAya karyA. baMne pitAputra devInA vacanane mAna ApI hastinApura tarapha cAlyA. Akhare pitAputranA yuddhamAM pitAno vijaya thaye. pavitra gaMgAdevI teja sthaLe saMsArathI virakata thaI AhaMta upAsanA karavA lAgI. priya vAMcanAra ! A cAlatA prasaMgamAMthI tame uttama bedha aMgIkAra karaje. sadaguNI gaMgAdevInI patibhakita kevI apUrva hatI? te sAthe AryamAtA pitAnA saMtAnanuM parAkrama joI kevI prasanna thatI? e gaMgAdevIe potAnA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA ane mArI te nirbhaya thI aTaka (40) jaina mahAbhArata. mehela para rahI joyelA putra gAMgeyanA parAkrama uparathI sAbIta thAya che. pitAnA putra pitAnI AgaLa pitAnuM bhAre parAkrama batAvyuM, te joI gaMgAdevI hRdayamAM prasanna thaI gaI hatI, paNa pitA ane putranI vacce yuddha thAya, e nItidharmanI virUddha che, evuM dhArI tenuM samAdhAna karavAne raNakSetramAM AvI hatI. Arya kSatriyANuM nirbhaya thaI raNakSetramAM AvatI ane bhAre hiMmata dharI cAlatA yuddhane aTakAvI zakatI, e vAta gaMgAdevInA pravartana uparathI siddha thAya che. vAMcanArI bahene! pUrvanuM A tamAruM sAhasa ane hiMmata kevAM hatAM ? tene vicAra karaje. pavitra gaMgAdevIe raNamAM AvI pitA putranA yuddhane aTakAva karI, pitAnI patibhakita kevI darzAvI hatI ? ane potAnA putrane pitRbhaktine mATe ke upadeza Ape hate ? pitAnA pati zAMtanue patnIne anAdara karyo hato, ane jethI pitAne pitRgRhamAM AvIne vasavuM paDayuM hatuM. te chatAM teNInA hRdayamAM pati tarapha jarA paNa abhAva thayo na hato. temAM tevI ne tevI patibhakita rahI hatI. e kharekhara AryastrIone zikSaNarUpa che. pati durgaNI ke kapI hoya che, te chatAM tenI tarapha pUjyabhAva rAkhe e satI strIne dharma che. e vAta gaM gAdevI pitAnA pravartanathI siddha kare che, te tamAre sarva rIte anukaraNIya che. A zivAya gAMgeyanI mAtRbhakti ane A zAMti pAruM kevuM apUrva hatuM ? te sarva Arya bALAone zIkhavA gya che. rAjA zAMtanu mRgayAnA durvyasanamAM Asa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. ( 41 ) kta hatA, tathApi te peAtAnI priyAnuM zuddha pravartta na joI e duOsanathI mukta thayA hatA. e paNa Aya purUSone dhaDA levA ceAgya che. pUrva Arya prajAnI A uttama pravRttinuM ApaNe anukaraNa karavAnuM che. vamAnakALe ApaNI pravRtti taddana viparIta banI gaI che. patnImAM patibhakti nathI. patimAM strI tarapha pavitra prema nathI. putra mAtRbhaktithI rahita che ane pUrva nA sAhasa, hi'mata, vinaya, viveka ane dhairya vagere sad guNeA hAla kavacitaja jovAmAM Ave che. eja pUrNa apazeAsanI vAta che ane ApaNI avanatinuM kAraNa paNa teja che. --****-- prakaraNa 7 muM. bhISmanI pitRbhakti, yamunAnaDhI peAtAnA kRSNa tara'gothI nRtya karI rahI che. tIra upara AvelA vRkSeA peAtAnA puSpApahArathI e pavitra nidanA jaLanI pUjA kare che. vRkSAe apa Na karelA puSpApahAra lai yamunA potAnA pati samudrane bheTavA jAya che, teNInA suMdara taTa upara aneka nokAe paDelI che. nirmaLa hRdayanA nAvikA pAtapotAnI nAvikAne lai yamunAnI sapATIpara sahela karavAne nIkaLI paDyA hatA. kAI yAtrALue A pArathI pelIpAra javAne nAvArohaNa karatA hatA. caDAvelA saDhavALA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4ra) jene mahAbhArata. seMkaDe nAva yamunAnA pravAha upara cAlatA hatA. te jANe jaMgama paTabhavana hoya, tevA te zreNubaMdha dekhAtA hatA. A vakhate eka suMdarabaLA eka nAnI nAvikAmAM besI yamunA nadInA tIra upara pharavA nIkaLI hatI. teNInA anupama saMdaryathI e nAvikAnI divya zobhA dekhAtI hatI. jANe svarganI devI samudra mArge mRtyu lekamAM AvI pAchI svargamAM jatI hoya te tene dekhAva thaI rahyo hato. e suMdara bALAthI suzobhIta evI te nAvikA yamunAnA pravAha upara vahetI vahetI tIra upara AvI. te nAyikAmAM beThelI nAvikabALA pitAnI capaLa daSTithI cAre tarapha jotI hatI. teNInA netranI zobhA cakita thayelI hariNInA jevI dekhAtI hatI. maMdamaMda hasatI te bALA yamunAnA tIranI kudratI bhA nIrakhatI hatI ane hadayamAM aneka prakAranA saMkalpa-vikajo karatI hatI. tenuM anupama saMdarya joI taTa upara rahelA leke aneka jAtanA tarka-vitarka karatA hatA ane teNInA divyadarzanathI pitAnA netranuM sAphalya mAnatA hatA. A vakhate eka tejasvI purUSa te sthaLe AvI caDyo. yamunA nadInA taTapara ubhe rahI te sarItAnuM saudarya avalokata. hate. tevAmAM nAva upara caDI tIra para AvelI te suMdara bALA te tejasvI purUSanA jovAmAM AvI. te ramaNInuM anupama saMdarya joI te tejasvI purUSa stabdha thaI gayo. tenA merema viSaya vikAranI vijaLI prasarI gaI. zRMgAravAra madane Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. ( 43 ) tenA vikArI hRdayane vIdhI nAMkhyuM. te vora nara virtuLa thai te anupama aMganA upara Asakta thai gayA. tenI manevRtti e ramaNIne saMpAdana karavAmAM Atura banI gaI. vAMcanAra ! A prasaMga tamArA jANavAmAM che, tathApi navala kathAnI paddhatIne laIne tene taTamAM rAkhyA che, tethI tamArI AgaLa tenu spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che. je suMdarI yamunAne kAMThe nAvamAM esI pharavA nIkaLI che, te satyavatI che. satyavatInA vRttAMta tamArA jANavAmAM che. te ratnapuranA rAjA ratnAMgadanI putrI che. te rAjaputrI chatAM eka khalAsIne ghera ucharI che. je tejasvI purUSa te sthaLe AvI caDyo che, te hastiInApuranA rAjA zAMtanu che. rAjA zAMtanu potAnA putra gAMgeyane lai rAjadhAnImAM AvyA hatA ane gaMgAdevI virakta thaI pitRgRhamAM rahI hatI. te pachI zAMtanu potAnA putra gAMgeyane yuvarAja pada ApI, ane rAjyanI lagAma tene soMpI pote paryaTana karavA nIkaLyo che. aTana karatA karatA zAMtanu A vakhate yamunAne kAMThe AvI caDyo che. ahIM nAvikaputrI satyavatI tenA jovAmAM AvatAM te mAhinInA mAhamAM magna thaI gayA che. satyavatInA sAMye tenA hRdayane AkaSI lIdhu che. HH rAjA zAMtanu mohita thai satyavatInI pAse Avye. vinayapUrvaka satyavatIne kahyuM, "suMdarI ! tuM keAnI putrI che ? ane tArU nAma zuM che ? jo tane harakata na heAya te mane tArI hoDImAM esArI pelepAra laI jA. "" Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) jaina mahAbhArata, rAjAnI AvI mAMgaNI sAMbhaLI satyavatIe namratAthI kahyuM-"bhadra! A yamunA kinAre rahenAra eka mAchInA saradAranI huM kanyA chuM. mAruM nAma satyavatI che. mArApitA je mane AjJA Ape te huM tamane A hoDImAM besArI pele pAra pahoMcADuM. kemake huM pitAnI AjJA ullaMghana karatI nathI." satyavatInAM A vacane sAMbhaLI rAjA zAMtanu teNInA pitAnI pAse gayA. nAvike rAjAne joI tene ghaNe satkAra karyo. ane te vinayathI bolyA-"mahArAjA! ApanA darzane nathI mane mahAna lAbha thAya che. Apa mAre ghera AvyA, e mArAM ahobhAgya che. ApanA A dAsane kAMI sevA karavAnI AjJA kare." nAvikanI AvI namratA joI maravaza thayelA zAMtanue lajajA cheDI tene jaNAvyuM "je tame mArI kAMI paNa sevA karavAne IcchatA ho te tamArI putrI satyavatIne paraNavAnI huM IcchA rAkhuM chuM. mArI IcchA tamAre pUrNa karavI joIe. " nAvike hRdayamAM prasanna thaIne jaNAvyuM, "mahArAjA ! ApanA jevA pRthvI pati yAcakanI yAcanA bhaMga karavAne kaNa samartha che? huM ApamahArAjAnI yAcanA mAnya karavAne khuzI chuM, paraMtu te vAta mArA hAthamAM nathI. mArI putrIe svayaMvara varavAno nizcaya karyo che, tethI teNInI para mArI sattA nathI. vaLI Apane e kanyA ApavAmAM bIjI paNa aDacaNa che. ApanA putra gAMgeyanI vIrakIti AkhA jagatamAM vi Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanA pitRbhakti. (45) khyAta thaI che. evA parAkramI putrane mukIne mArI putrIne je putra thAya tene tamArAthI rAjya apAya nahIM, e kAraNathI huM mArI putrIne du:khI karavA cAhata nathI. tema vaLI rAjAnA aMtaHpuramAM rahevuM, e baMdIkhAnAnI mAphaka che. kadi tyAM du:kha jogavavuM paDe te bhagavAya, paNa tenA udarathI putranI utpatti thaI chatAM te putra je rAjya bhegavavAne gya na thAya te, te maMda bhAgyavatI strIne putranI prAptithI tathA rAjAne paraNAvavAthI phaLa zuM? Apane gAMgeya je parAkramI putra che, tethI mArI putrInA putrane rAjyapadanI prApti te thAya ja nahIM. AvI aneka aDacaNone laIne Apane putrI ApavI e vicAravA jevuM che. mATe Apa kRpA karI keI. bIjI kanyAne zedha kare. Apa mahArAjAne game teTalI kanyAo maLI zakaze. ApanA jevA pRthvI patine keI nA kahenAra nathI. Ape mArA jevA garIba upara A prasaMge. kSamA karavI joIe." nAvikanAM AvAM vacane sAMbhaLI jema dhanurdharane pitAnuM nizAna cukavAthI kheda thAya, tema rAjA zAMtanune manamAM kheda thaye ane pitAnI yAcanA niSphaLa thaI, tethI te ati dukhI thaye. nyAyI zAMtanu rAjAe te vakhate potAnA manamAM vicAra karyo ke, "A nAvike je vAta kahI, te satya che. enI putrIno putra gAdInazIna na thAya te pachI mane paraNAvavAnuM phaLa zuM ? tema vaLI AkAzane prakAza karavAne sUrya vinA bIje kaI samartha nathI, tema mAruM rAjya saMbhALavAmAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (46 ) gAMgeya vinA bIjo fAi samatha nathI. gAMgeya jevA parAkramI ane kaLAnidhi kumArane mukI mArAthI khIjAne rAjya kema apAya ? tema vaLI mArUM hRdaya A ramaNI upara Asakta thayu che. e kanyAratnane meLavavAnI mArI prabaLa icchA che. have mAre zuM karavuM ? huM teA ubhaya saMkaTamAM paDayA.'' A pramANe vicAra karI zikAra nahIM maLavAthI nirAza thayelA zikArInI jema zAMtanurAjA nirAza thaI potAnA nagara tarapha pAchA vaLyA. zAMtanu peAtAnI rAjadhAnImAM AvyuM, paNa te suMdara nAvikakanyA meLavavAne aneka saMkalpa-vikalpa karatA aharniza ciMtAtura ane vihnala mane potAnA rAjamehelamAM rahevA lAgyA. zAMtanu haMmezAM te ramaNInAja vicAra karatA ane teNIne meLavavAnI ciMtAmAM sadA zokAtura rahetA hatA. snAna, khAna, pAna ane zayana vagere badhI kriyA te zUnyahRdaye karatA ane tethI mukha upara glAni dhAraNa karatA hatA. A pramANe ghaNA kALa cAlyA pachI eka vakhate pitRbhakta gAMgece peAtAnA hRdayamAM vicAra karyA--" pitAjI ghaNA vakhata thayAM ci MtAtura rahe che, tenuM zuM kAraNa haze ? mArAthI kAMi bhula teA nahIM thaI hAya ? koi bIjA parijane temanI AjJAnuM ullaMghana karyu haze ? ke mArAM mAtuzrInuM temane smaraNa thayuM haze ? A mAMheluM kAI paNa kAraNa hovuM joie. te zivAya pitAnI AvI zUnya sthiti thAya nahI. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. (47) pitAnA e hadayane bhAva mAre jANa joIe. jyAM sudhI pitA du:khI hoya, tyAMsudhI mArA manane cena paDaze nahIM. je huM pote temane du:khanuM kAraNa puchIza to teo sAcI vAta kaheze nahIM. mATe emanI sAthe aharniza rahenArA ane pharanArA pradhAnone puchavAthI pitAne hRdayagatabhAva jANavAmAM Avaze. te jANyA pachI mArAthI je bane te prayatna karI mAre pitAne sukhI karavA joIe. kAraNake, pitAnI IcchA pUrNa karavI e putranI pavitra pharaja che." A pramANe vicAra karI gAMgeye te vAta ekAMtamAM rAjAnA khAsa pradhAnane puchI, eTale temAM nAvikakanyA satyavatInI badhI vAta gAMgeyane jaNAvI. e vArtA jANa taja pitRbhakta gAMgeya yamunAnA tAra upara pilA nAvika saradAranI pAse gaye. gAMgeya je parAkramI rAjaputra pitAne tyAM AveluM jANuM nAvikarAje tenuM egya sanmAna karyuM. gAMgeye vinayathI nAvikane kahyuM, bhadra ! tamArI kanyAne mATe zAMtanu jevA mahArAjAe yAcanA karI ane te yAcanAne tame bhaMga karyo, e sAruM karyuM nahIM. e mahArAjA keInI pAse yAcanA karavA jAya tevA nathI. rAjaputranA A vacana sAMbhaLI nAvika ati prasanna thaIne be-rAjaputra! tamArA tIrtharUpa zAMtanu rAjAnI yAcanA bhaMga karavAnuM mane paNa gya lAgyuM nathI, tathApi Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) jaina mahAbhArata. vyavahArane laine mAre tema karavu paDayuM che. te sAMbhaLe. vIraputra ! A saMsAramAM eka upara khIjI strI karavI e vyavahAramAM du:kha jhArI lIdhA jevuM che. kAraNake, zAkayone potapAtAmAM banAva hAtA nathI, e duniyAnA sAdhAraNa niyama che. zAkaya upara putrIne ApavAthI te putrI du:khI thAya che. temAM vaLI jene prathama eka strI putravatI hoya tene puna: putrI ApavI te kAma dIkarIne kuvAmAM nAMkhavA jevu thAya che. rAjaputra ! tamArA pitAnA saMsAra paNa tevA che. tame emanI prathamanI strInAM putra che; mATe tamArAthI mArI putrIne jo hareka prakAranI pIDA thAya te tenAthI sahana thAya nahiM. je vanamAM siMha jAgrata hoya te vanamAM hariNA ni yapaNe rahI zake niha. tema tame rAjya upara hA tyAMsudhI mArI putrI ke tenI prajAne kAi prakAre sukha thavAnA sa Mbhava nathI. rAjaputra ! tame evA samartha che ke, jo koi daridrI upara kRpA karI teA te kSaNamAM dhanADhya thai jAya ane jo koI dhanADhya upara kApa karo tA te paLamAM daridrI thai jAya, evI rIte sarva prakAranuM hita tathA ahita karavAnuM jema tamArA hAthamAM che, tema mArI putrInA uttarathI utpanna thayelI prajA te bhalene sArI hAya, topaNa tenuM sArU ke narasuM karavu e tamArAja hAthamAM che. tethI e mArI putro tathA teno prajA cAvajIva parAdhIna rahe. parAdhIna rahevAthI te kaDhi paNa sukhI thAya nahi. saddaguNI rAjaputra ! jema meATI nadI samudra vinA bIjA koIne maLI zake nahi, tema tamArI rA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. (49) jyalakSmI tamArA sivAya bIjAne maLI zakavAne saMbhavaja nathI. jema caMdra AkAzane mukI bIje jAya nahiM, tema rAjyalakSmI tamane mukIne bIjAnA hAthamAM janAra nathI. tamArA nItipaNAne lIdhe prajAnI jeTalI tamArI para prIti che, teTalI bIjA keInA upara paNa thanAra nathI. e badhAM kAraNone vicAra karatAM mArI putrInI saMtatine rAjyalakSamI koI kALe paNa prApta thAya nahiM, tyAre putrI zA sArU ApavI? vaLI he rAjakumAra ! mane mArI putrI upara eTale badhe pyAra che ke-"eNIne AkhA janma sudhI du:khamAM nAMkhu, te tethI mane maraNa tulya duHkha thAya ane te mArA hRdayamAM zalyanI jema khaTakayA kare." nAvikanAM AvAM vacana sAMbhaLI gAMgeya zuddha hRdayathI be- bhAgyavAna nAvikarAja ! tame je vicAra jaNAve che, te badhA bhula bharelA che. AvA tuccha vicAra hRdayamAM na lAvavA joIe. tamAre amArA kuLanI sAme jovuM joIe. bIjA kuLanI paddhatI uparathI amArA kuLa viSe vicAra kare nathI. jema haMsanI tathA kAgaDAnI barAbarI thAya nahiM, tema amArA kurUvaMzIonI tathA bIjA rAjavaMzIonI barAbarI thAya nahiM. amArA kurUvaMzamAM kaI strIe pitAnI zakyane du:kha dIdhuM evuM Aja sudhImAM mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI, tema bIjA koInA paNa sAMbhaLavAmAM AvyuM nahiM heya. mArA pitAnI sAthe tamArI putrI satya Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 10 ) vatInuM lagna thayAthI te mAre mArI mAtuzrI gaMgAtulya thaI cukayAM, ema mAre mAnavu joie. mArI mAtA gaMgAnI sAthe mArA eTale adhika saMbaMdha rahyo ke teNInA udarathI me janma dhAraNa karyAM che, paNa pitAnI tarapha daSTi karatAM anenI sAthe mArA sarakhA sabadha kahevAya. jo mArA pitAnI prIti satyavatI upara adhika thaze te te mAre mArA mAtuzrI gaMgAnA karatAM paNa adhika mAnavI joie. kAraNa ke mAtAnA saMbaMdha karatAM pitAnA saMbaMdha adhika heAya che. mATe mArA pitA sAthe e saMkha dha joDAyA pachI jo satyavatInA udarathI kAi putranI utpatti thAya tA mAre tene sagA bhrAtAja mAnavA joie ane te samayane paNa mAre dhanya mAnavA joie ke je samayane viSe huM mArA bIjA bhAIne jovA bhAgyazALI thAuM. evA samaya kAI mahAbhAgyazALIneja prApta thAya che. bhadra nAvika ! tame mArA taraphanI ciMtA rAkhaze nahiM. huM pratijJA pUrvaka kahuM chuM ke, tamArI putrI satyavatIneA mArA pitAnI sAthe dAMpatya saMbaMdha thayA pachI teNIne huM mArI mAtA karatAM paNa adhika mAnanAra chuM; eTaluM ja nahIM paNa mArI mAtA karatAM temane vadhAre sukhI karIza. mArA pitA zAMtanune khIjI strI karavAnA abhiprAya evA che ke, jema e cakra vinA ratha zeAbhatA nathI, tema e putrA vinA mArA saMsAra ze|bhatA nathI. mATe jo mAre bIjo putra thAya te huM saMtuSTa thAuM ane mArA putra je gAMgeya te sabhrAtA thAya. AvA abhiprAyathIja mArA pitA puna: vivAhita thavAne Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. (49) Icche che. mATe A zubhakArya karavAmAM tamAre kAi paNa zakA lAvavI nahi. rAjya maLavA viSe je tamane mATI zaMkA che, te paNa tamArA hRdayathI dUra karo, tenI khAtrI mATe tamArI pAse evI pratijJA karUM chuM, ke jo satyavatInA putra thAya te khacIta rAjya padavI teneja maLaze. huM rAjya uparathI mArA haka uThAvI laiza. satyavatInA uttarathI utpanna thayelA mArA bIjA bhAIne rAjya Apu ane hAthamAM dhanuSya ANu laI tenI rakSA karU tAja huM zAMtanu rAjAnA kharA putra gAMgeya, nAvikarAja ! A mArI pratijJA upara pratIti rAkhajo. satyavatInI prAptithI mArA pitAne je prasannatA thaze, tethI ema samajIza ke mArI para daiva prasanna thayA tathA mane samagra pRthvInuM rAjya maLyu. vIraputra gAMgeye jyAre AvAM ga MbhIra ane udAra vacanA kahyAM, te sAMbhaLI satyavatInA pAlaka pitA nAvika vismaya pAmI gayA. gAMgeyanA A gaiArava bharelAM udAra vacana sAMbhaLavAne AkAzamAM devAe paNa peAtAnA vimAnA ubhAM rAkhyAM, ane te ekAgracitte sAMbhaLavA lAgyA. nAvika, zAMtanu kumAra gAMgeyanA hRdayanI niLatA ane anupama pitRbhakti joi prasanna thaIne elke--"rAjaputra ! tamane pUrNa dhanyavAda ghaTe che. tame kharekharA pitRbhakta putra che. pitAnI upara putranI prIti evIja hAvI joie, tamane pitAnuM rAjya prApta thayA chatAM khAsa pitAne saMtuSTa karavA mATe tenI upekSA rAkheA che, e tamArA meTA guNu kahevAya. kAraNa ke keTalAeka rAjaputrA rAjya meLavavAne Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (para) jaina mahAbhAratamATe mahApApa Acare che. hastinApuranA jevuM vizALa rAjya prApta thayA chatAM pitAnA sukhanI khAtara tene anAdara kare che, ethI tame Arya kulIna patramAM mukhya gaNavA lAyaka che. rAjaputra ! tame je vAta kahI, te badhI satya che ane tamArI vAta upara mane pUrNa pratIti Ave che. te paNa mArA manamAM eka bIjI zaMkA utpanna thAya che. kadi tame pote udAratAthI rAjya choDavA ubhA thayA che, paNa tevI rIte tamArI saMtati vate e vAta saMbhavatI nathI. kAraNa ke, tame pite jevA zaktimAna che, tevI ja tamArI prajA thavAne saMbhava che. kAraNa ke, prAye karIne putra pitAnA jeja thAya che. te e tamAre zUravIra putra utpanna thavAthI te potAnI marajI pramANe game tema karI zake.siMhano putrasiMhanA je parAkamI hoya che. evA siMhanA bALa jevA tamArA kumAranI AgaLa mArI putrInA putranuM zuM cAlI zake? je ke huM sArI rIte samajuM chuM ke, tamArI saMtati tamArA jevI sadaguNI hevI joIe, tethI tenAthI anIti thavAnI nathI, tathApi kAlane prabhAva vilakSaNa che. koI vakhate sArA mANasanI buddhimAM paNa phera paDI jAya che ane tethI arthane anartha thaI jAya che. te kadi kaI vakhate tamArA putrane rAjyaharaNa karavAnI IcchA thAya te te kSaNavAramAM laI le. tenI sAme mArA a5 zakti bhANejanuM zuM jora cAle? AvA AvA aneka vicAra karavAthI tamArA pitAne putrI ApavAnI utkaMThA mane thatI nathI." Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. nAvikanAM A tArkike enirsisAMbhArI, khef yamAM camakI gaye. tarata te uMce svare bolyo "bhadra vika! A tamAre abhiprAya kutakarUpa che. tenuM huM pratijJAthI khaMDana karUM chuM." ATaluM kahI gAMgeya gagana tarapha joI gajenAthI bolyA-"he devatAo! A vAtamAM tamane huM sAkSI rAkhuM chuM. AjathI huM mArI pApavAsanAne tyAga karuM chuM. je vratanA AcaraNathI svarga tathA mokSanI prApti thAya che, evA brahmacaryane huM AjathI dhAraNa karUM chuM." e vrata akhaMDa dhAraNa karavAthI mArA pitAnI IcchA pUrNa thaze ane A nAvikanI putrI ni:zaMka raheze. bhadra nAvikarAja! A mArI pratijJA acaLa mAnajo. have tamAre manamAM jarA paNa brAMti rAkhavI nahIM, tamArI putrIne putra thayAthI te svataMga rAjyAdhikArI thaze, ane mane paramArthanI prApti thaze. A mahAvrata huM Ajeja grahaNa karuM chuM ema nathI, paNa pUrve cAraNa munioe mane kaheluM che ke, cAra vratamAM paheluM ane cothuM vrata sarvotkRSTa che. te vrata pitAnA hitanI IcchA karanArA purUSe avazya dhAraNa karavAM joIe. e mahAnubhAva munione upadeza sAMbhaLI te mAMheluM paheluM ahiMsAvrata to meM te samayathI ja dhAraNa kareluM che ane Aje mArA bhAgyodayane lIdhe hAla brahmacaryavrata levAnuM mane kAraNa maLyuM che tethI pitAne dhanya samajuM chuM. vaLI AjathI vipattimAM paDelA prANanuM kalyANa karavAnuM trIjuM vrata grahaNa karuM chuM. ane je pitAnI sevA karavAne huM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) jaina mahAbhArata. tatpara rahuM chuM, te paropakAra nathI, paNa huM mArA svAbhAvika "" dharma samaju chu. gAMgeyanI AvI gauravatAvALI bhAre pratijJA sAMbhaLI AkAzamAM rahelA devatAee tenI para puSpanI vRSTi karI ane mukhamAMthI dhanya dhanya evI vANI uccArI. gAMgeyanI deDha pratijJA ane apUrva pitRbhakti joi prasanna thayelA devatAe uMcezvare melyA--"dharmavIra gaMgAtanaya ! tamane dhanya che ane tamArA pitA zAMtanune paNa dhanya che, ke jenA gharamAM tamArA jevA amUlya putraratnanI utpatti thaI che. gRhasthAvAsamAM AvAM duSkara tratA grahaNa karanAra tamArA jevA kAI purUSa Aja dina sudhImAM thayA na hatA. tame pitAnI bhaktine lai AvuM bhImabhayaMkara vrata grahaNa karyuM... mATe AjathI leAkamAM bhISma evA nAmathI tamArI prakhyAti thaze. jema sa` guNAnuM mULa parAkrama che, tema sa tratAnu mULa brahmacarya vrata che. ahiMsA brahmacarya ane pitRbhakti-- A traNa amUlya guNA tamArAmAM che, mATe tamane pUrNa dhanyavAda ghaTe che. he gaMgAputraM bhISma ! e tamArAM vrata saphaLa thAo ane kadi paNa e vratanA bhaMga na thAo ' eve amArA tamane AzIrvAda che. ' A pramANe kahI devatAe svarga mAM cAlyA gayA. ane te joi nAvika hRdayamAM sAna MdAzcarya thai gayA. te vakhate nAvike peAtAnI putrI satyavatIne khelAvI utsa'gamAM besADI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. (55) ane ghaNo pyAra karI tene dekhatAM gAMgeyane kahyuM! "vIraputra! potAnA pitAnI IcchA pUrNa karavA AvuM bhISma brahmacarya vrata dhAraNa karanAra tamArA je purUSa keI nathI. tamArI A bhISmapratijJA joI mane meTe harSa utpanna thAya che. have mArA manamAM koI jAtanI zaMkA rahI nathI. A bALA mArI rasa kanyA nathI, paNa rAjakanyA che. te ratnapura nagaranA rAjA ratnAMgadanI putrI che. huM tene poSaka ane pALaka pitA chuM. utpAdaka nathI." ema kahI teNe teNIne badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. pachI vizeSamAM jaNAvyuM ke, A kanyAratna mArA gharamAM hoya evI mArI gyatA kayAMthI? tema chatAM koI pUrva puNyanA prabhAve mAre e kanyAnI sAthe pitAputrIrUpa saMbaMdha thaye che, jethI rAjamaNi zAMtanunI sAthe zvasura jAmAtAne ane tamArI sAthe mAtAmaha dauhitrane saMbaMdha che. have mArA jevo dhanya purUSa koNa che? je ke A satyavatInA pati tamArA pitA zAMtanu rAjA thaze, evI mane AkAza vANuthI khabara hatI, tathApi ATalI badhI je meM AnAkAnI karI, te mAtra tamArI zraddhA jevA sArUM. tenI mane kSamA karaje. he rAjaputra! AjathI huM A kanyA tamArA pitAne ApuM chuM. havethI enA sukha duHkhanA jANanAra tameja che. A satyavatI mane prANa karatAM paNa priya che, tene viyega huM kema sahana karI zakIza? ATaluM kahetAMja nAvikanA netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. kSaNavAre haiye dhAraNa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 16 ) karI nAvike peAtAnI pASita putrI satyavatInA hAtha jhAlI bhISmane soMpI. te vakhate teNe gaddagadda svare kahyuM " vatse! tu have hastinApuranA mahArAjAnI rANI ane A dharmavIra bhISmakumAranI mAtA thai che. beTA ! A khalAsI pitA upara prema rAkhaje, ane teM mArI jhuMpaDImAM rahI je kAMi sadAcAra ne saddaguNeA prApta karyA che, tene rAja mahelamAM rahI dIpAvaje ane koI phAivAra A garIba mAtApitAne maLavA Avajo" ATalu kahetAMja nAvikanA netramAMthI puna: azrudhArA cAlavA lAgI. pavitra gAMgeya satyavatInA caraNamAM namana karI kholyA "mAtA ! A ratha taiyAra che. temAM eseA. " satyavatI mAtApitAne premathI praNAma karI rathamAM beThI. pachI gAMgeya rathane calAvI hastinApuramAM AvI pahoMcyA. rAjA zAMtanue A vRttAMta devatAnA mukhathI pehelAM sAMbhaLyeA hatA. tethI te rAha joI beThA hatA. tyAM pitRbhakta gAMgeya temanI pAse AnyA ane te kanyA pAtAnA pitAne apa Na karI. ceAgIzvara svAtmAnA anubhavathI jema paramAnaMdamAM magna thai jAya, tema rAjA satyavatIne joi AnaMdamAM magna thai gayA. teNe premane vaza thaI prathama peAtAnA putra bhISmane AliMgana ApyuM. pachI peAtAnA AjJAMkita putra gAMgeyane utsagamAM besArI zAMtanue harSoMnA AvezamAM kahyu, " vatsa ! A jagatamAM pitAnI AjJA mAnya karanArA suputrA kavacitaja hAya che. temAM paNa yathArtha Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. (57) AjJAne pALanArA te kaIkaja haze. tyAre pitAnA manane bhAva jANuM tenI IcchA pUrNa karanAre tArA je virala putra kaI bhAgye ja nIkaLe che. chIpamAM jema metI nIpaje tema gaMgAnA udarathI tuM utpanna thayo che. he priyaputra! huM tane hRdayathI AzIrvAda ApuM chuM. ke, "tArUM sahastra varSanuM AyuSya thAo." "he vatsa! tuM vIrakIrtine saMpAdana karI ApaNu kurUvaMzamAM dhvajAnI peThe ucca padavI prApta karIza." pitAnA A AzIrvAda laI bhISma hadayamAM harSa pAmyo. pachI zAMtanue zubha muhUrta joI satyavatInI sAthe vidhithI lagna karyuM. pitAnI manaHkAmanA pUrNa karavAthI gAravadhArI gAMgeyanI pitRbhakita jagamAM prasarI gaI ane bhAratavarSanI prajA uMce svare gAMgeyanuM pavitra yazogAna karavA lAgI. priya vAMcanAra! A prakaraNanA dareka prasaMganuM puna: avalokana kare. temAMthI tamane ghaNe bodha prApta thaze. rAjA zAMtanue yamunAnA tIra upara satyavatIne puchyuM ke, "zuM. darI ! mane tArA nAvamAM tuM besArI yamunAnI pelI pAra laI jaIza?" A vakhate suzIlA satyavatIe svataMtratA cheDI vinayathI jaNAvyuM ke "je mArA pitA AjJA Ape te huM tamane A hoDImAM besArI pelI pAra pahoMcADuM. huM pitAnI AjJA ulaMghana karatI nathI." A ke uttara? kulIna vanitA kadipaNa svataMtra thavA IcchatI nathI. te hamezAM vaDi. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 58 ) lanI AjJAne anusare che. vilanI AjJA vagara kAMipaNa kArya svataMga thaIne karavu nahI, e mahAsUtra A akhaLAene sarvadA smaraNIya che. dareka Aya heMnee ane mAtAe e vAta lakSamAM rAkhavAnI che, rAjA zAMtanu satyavatIne joI temAM mAhita thaye hatA. peAte eka sarva sattAdhArI rAjA hatA. tenI AjJA yamunA nadInA badhAsthaLa upara cAlatI hatI. tenI pAse nAvika eka garIkha ane sAdhAraNa mANasa hatA. jo di rAjA zAMtanu peAtAnI sattAnA baLathI nAvika pAsethI satyavatIne khaLAtkAre levA dhAre teA laI zake tema hatu, tathApi nAvike tenI yAcanAnA nyAyanI yukitathI anAdara karyAM, tApaNu nItimAnlR zAMtanue peAtAnI sattAnA durUpayoga karyA nahi. e kevI pavitra nyAyavRtti ? rAjAe satyavatI taraphanI peAtAnI utkaMThA dabAvI rAkhI, paNa te mahAnubhAva anItinA mArge cAlye nahiM. A sattAdhIzonI nIti pUrva kALe kevI hatI ? AvA sattAdhIze pUrve A bhUmine alaMkRta karatA hatA. vartamAnakALe viparIta pravRtti karanArA sattAdhIzoe A vAta lakSamAM rAkhavAnI che. je sAdhAraNa sattAdhArI zeTha potAnA AzritA taraph anIti karavA ubhA thAya che, temane A prasaMga uparathI sArA Adha levAne che. satyavatInA pitA eka khalAsI che, chatAM te rAjA zAMtanune jaNAve che ke, "mahArAjA! ApanI yAcanA mAnya kara Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISmanI pitRbhakti. (59) vAne huM khuza chuM; paraMtu te vAta mArA hAthamAM nathI. mArI putrIe svayaMvara varavAno nizcaya karyo che." A tenA vicAra kevA praDha hatA ? te vicAravAnuM che. eka khalAsI jevI jAtane pitA paNa pitAnI putrInI IcchA pramANe vartavAne taiyAra thAya che. putrIne parataMga karI jyAM tyAM-jevA tevA varanI sAthe varAvA Icchato nathI. zAMtanu jevA mahAn purUSanI mAgaNuM paNa teNe putrInI IcchA vagara mAnya na karI. A vAta vartamAnakALe lAkaDe mAMkaDuM joDanArA ane kajoDAnuM mahAkaSTa utpanna karAvanArA pitAoe dhyAnamAM rAkhavAnI che. "gya vayamAM AvelI ane keLavaNI ApI viduSI kare. lI kanyAne egya varane ApavI joIe ane putrInA saMsArane sarva rIte sudhAre joIe." A paddhatI sarva gRhasthane AdaraNIya che. te sAthe vaLI zokya upara putrI ApavAthI putrIne keTaluM duHkha thAya che? e vAta paNa nAvi kanA mukhamAMthI siddha thAya che. eka garIba sthitinA sAdhAraNa nAvike te viSe zAMtanu rAjAne kevAM vacane kahyAM che? te tamAre manana karavA gya che. pitA zAMtanunI ciMtA joI pitRbhakata gAMgeye je A turatA batAvI che ane pitAnI IcchA pUrNa karavAne je prayatna karyo che, te sarva Aryaputrone sadA smaraNIya che. Aryaputra gAMgeye nAvikanI sAthe je vAtacIta karI che. te satpatranA dharmanI parAkASThA che. pitAnA pitA mane vAMchita pUrNa Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. karI sukhI rahe, e mahAkArya karavAne dharmavIra gAMgeye cAvajIvita brahmacarya dhAraNa karI je satputratA darzAvI che, te alAkika che. A saputrAmAM kevI pitRbhakita hatI ? tene mATe gAMgeyanuM udAharaNa advitIya che. A uparathI dareka Aya putra pitRbhakitanA divyapATha zIkhavAnA che. peAtAnA utpAdaka, pAlaka ane adhyApaka upakArI pitAnA moTA RNa mAMthI putra RtteipaNu mukata thatA nathI. tethI dareka mA putre gAMgeyanu anukaraNa karavAnuM che. gAMgeyanA hRdayamAM je pitRbhakita hatI, tevI pitRbhakita dareka kulIna putrAnA hRdayamAM hAvI joie. pitRbhakitathI aMkita evA satpurUSAnu jIvanaja caritArtha che. te zivAyanu jIvana te mAnavajIvana nathI paNa pazujIvana che. ( $ ) - prakaraNa 8 muM. zAMtanunA saMsAratyAga. satyavatI hastinApuranA rAjyanI mahArANI banI hatI. rAjA zAMtanu teNInA upara ati pyAra dhAraNa karatA hatA. pavitra gAMgeya satyavatIne peAtAnI mAtAthI paNa adhika mAnatA hatA. satyavatI paNa tene peAtAnA Arasa putravat mAnatI hatI. rAjA zAMtanu hamezAM peAtAnA putra gAMgeye karelA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtanune saMsAratyAga. (61) mahAn upakAranuM smaraNa karI tenA upara ati sneha dhAraNa karatA hatA. rUpanidhAna satyavatIe peAtAnA sadguNlRAthI ane svarUpathI zAMtanunA hRdayane AkaSI lIdhu hatu. dha, artha ane kAma e traNa purUSArtha mAMhelA kAma purUSA sAkSAt mUrtimAna potAnA sarva vaibhava jANe rAjAne arpaNa karatA hAya, ema rAjAne bhAsavA lAgyuM. zAMtanu ane satyava tInA saMsAra pavitra premathI pUrNa hatA. anukrame satyavAdinI satyavatI sagarbhA thaI. pUrNa samaya thatAM teNIe eka putrane janma ApyA. e khakhara jANI rAjA zAMtanunA AnaMdamAM akathanIya vRddhi thaI. pavitra gAMgeya paNa pAte samrAtA thayA evuM dhArI hRdayamAM atyaMta prasanna thayA. zaiAca nivRtta thayA pachI rAjAe putranu nAma citrAMgada pADayuM, e bALaka evA tejasvI dekhAvA lAgyA ke tenI sAme eka najara karI keAI joI zakatuM nahIM. bhaviSyamAM vIya vAn thanA2 khALaka adbhuta kAMtine dhAraNa kare che. te pachI keTaleka samaye satyavatIe bIjA putrane janma - pyA. jANe kAIdeva kurUvaMzanA vistAra karavA pRthvIpara avataryA hAya tevA te kAMtivaDe dedIpyamAna dekhAvA lAgyA. rAjA zAMtanu bIjA putranI vadhAmaNI sAMbhaLI atyaMta AnaMdamaya thaI gayA. hastinApuranI prajA zAMtanune traNa putrIthI bhAgyavAt mAnavA lAgI. rAjA zAMtanue zubha divase te satyavatInA bIjA putranu nAma vicitravIya pADayuM. citrAMgada ane vicitravIrya e baMne putrAnI joDathI satyavatI saiAbhAgyathI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (62) zveta mahAbhArata. suzobhita dekhAvA lAgI. anukrame te kha Mne bhAie ucharI moTA thayA, jema jema te vayamAM vadhatA gayA, tema tema teo guNamAM paNu vadhatA gayA. e sadguNI rAjakumArA pAtAnA jyeSTa badhu gAMgeyane eka viDela tarIke gaNutA ane temanI AjJA uDAvatA hatA. AvA sadguNI khaMdhue tarapha gAMgeyane svamamAM paNa ' te sAvakAbhAI che ' evA bhAsa thatA na hatA. te temanI upara saheAdara baMdhunA jevI prIti rAkhatA hatA. putravatsala rAjA peAtAnA :putrAne utsaMgamAM besADI hamezAM vinAda karAvatA ane jJAnageASTImAM joDatA hatA. jevI rIte temanAmAM uttama keLavaNInAM bIja rApAya tevI rIte temanA kumaLA manamAM sArA sArA zikSaNIya edha ApatA hatA. ema karatAM teo zikSaNanI ceAgyatAne pAmyA hatA. ane temanA paraspara bhrAtRsneha joi rAjA zAMtanune hRdayamAM pUrNa satASa prApta thayA hatA. (6 eka vakhate vivekI zAMtanunA jANavAmAM AvyuM ke, have A zarIranu AyuSya alpa che. alpa samayamAM A jIvananA a`ta AvavA che " AthI teNe vicAra karyo ke, " meM A saMsAranA agaNita uttama vaibhava bhAgavyA che. A AtmA zikAranI pApaddhinA bhAktA paNa cirakAla thaye che. viSayarUpa viSavRkSanA phaLa meLavavAne A AtmAe ati prayatna karyo che. have pazcima vayamAM e AtmAnA uddhAranA mA` mAre grahaNa karavA joie. manuSye aneka vastuone Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtanunA saMsAratyAga. ( 63 ) icche che, ane pUrva sukRtathI te sarva temane maLavAnA pU saMbhava hAya che; para Mtu te vastu prApta thavA pa ta manuSyA peAtAnI IcchAne sthira rAkhatA nathI. rAkhe che te tenA vega joie tevA prakhaLa hAtA nathI ane kavacit vega pramaLa hAya che, teA dhAreluM phaLa prApta thaze ke kema ? e saMzayane vAravAra sevyA karavAthI te pramaLavega divasamAM sekaDAvAra khaDita thayA kare che. me evI rIte ghaNIvAra icchA karI ane pUrva sukRtanA khaLathI te IcchAe pUrNa paNa karI che. Arogya, dhana, vyavahArasukha, jJAna, vidyA, kaLA athavA keIpaNa prakAranuM aizvarya prApta karavA mATe meM mArA manane ghaNIvAra athaDAvyuM che. have te manane temAMthI AkaSI parama tattvamAMhe lai javu joIe. have A tadharma nA paramatattvamAM joie teTaluM apUrva dravya raheluM che, te prApta karavA mATe mAre pramaLa IcchA, zraddhA ane ekatA dhAraNa karavI joie. ane AdhyAtmika sAdhanA meLavavAnA mahAn prayatna karI A jIvanane uMcI sthitimAM mukavu joIe, eja mArUM. kharekhar katta bya che. " AveA vicAra karI rAjA zAMtanu dharma dhyAnamAM - rata thai rahyo. jevuM pAtAnuM pUrvajIvana vyavahAra mA mAM Asakta hatuM, tevuM dharma mArgomAM Asakta karyuM. te mahAnubhAve peAtAnI maneAvRtti vaza karI tene paramAtmAnA divya prakAzamAM joDI dIdhI ane sarva prakAranI AleAkanI vAsanAomAMthI mukta thai te zubha dhyAnamAM tatpara rahyo. teja sthitimAM zAMtanunA AtmA paraleAkavAsI thai gayA. pavitra pitR Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64). jaina mahAbhArata bhakta bhISma sArI rIte pitAnI uttarakriyA karI. satyu mAtApitA jIvatAM jema temanI sevA karavAmAM tatpara rahe che, tema teone svargavAsa thayA pachI paNa uttarakriyArUpa sevA karI potAnI pavitra pharaja bajAve che. satyapratijJa gAMgeye pitAnA mAtAmaha nAvikanI pAse je pratijJA karI hatI, tene yAda karI potAnA laghubhAI citrAMgadane hastinApuranI rAjyagAdI upara besAryA. vinIta citrAMgade vivekathI pitAnA jyeSTa baMdhu bhISmane rAjyasana para besavAne jaNAvyuM, paNa daDhapratijJa bhIme te vAta mAnya karI na hatI. citrAMgada rAjyasana para beThA pachI grISmaRtunA sUryanI jema tenI kAMti prakAzavA lAgI. gAdInazIna thayA pachI citrAMgadane pitAnA bAhubaLanuM abhimAna AvyuM hatuM. tethI te pitAnA je virodhI rAjA hatA, temanI sAthe ekale yuddha karate ane temAM vijaya meLavate hate. ghaNuM yuddhanA prasaMgamAM jyAre te vijayI thavA mAMDe eTale tenAmAM baLane garva vizeSa thaye. ane tethI te potAne mahA parAkramI samajavA lAgyuM. "mAre bIjA keInI madadanI jarUra nathI " AvuM dhArI te keIpaNa vakhate bhISmanI sahAya lete nahIM. abhimAna e caMcaLa vastu che. kaI paNa vyakitanI aMdara e sthira rahetuM nathI. abhimAnanA uMcA zikhara para caDelA mANasanuM Akhare patana thAya che. eka vakhate ane Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtanune saMsAratyAga. (65) bhimAnI rAjA citrAMgadanI upara nIlAMgada rAjA caDI AvyuM. caMdra ane rAhunI jema nIlAMgada ane citrAMgadanI vacce yuddha thayuM. chevaTe kapaTI nIlAMgade kapaTathI citrAMgadane gherI lIdho. ane tene sarvasva saMhAra karavA mAMDyo. pachI kapaTI nIlAMgada citrAMgadane mArI tenuM mastaka laI gaye. A vRttAMta bhIkhanA jANavAmAM AvyuM. tatkALa bhISmane krodha utpanna thaye, teNe nIlAMgada upara caDAI karI ane tene parAbhava karI saMhAra karyo ane potAnA bhAI citrAMgadanuM mastaka laI AvyuM. bhImanA A bhayaMkara parAkamanA sarva sthaLe vakhANa thayAM. - citrAMgadanuM mRtyu thavAthI hRdayamAM zoka karatAM bhIme pitAnA bIjA nAnA bhAI vicitravIryane premathI gAdI upara besAryo ane te tenI madadamAM raho. jema hAthI pAse 2. helA hAthInA baccAne kaI parAbhava karI zake nahIM, tema bhISmanI pAse rahenArA vicitravIryane kaI parAbhava karI zake nahIM. vicitravIryane svabhAva ati namra tathA vinayayukta hatA, tethI bhISmane tenI upara sneha raheto hate. vicitravIrya hamezAM vinIta raheto ane bhISmanI salAha laI pitAne rAjakArabhAra calAvato hato. A vicitravIrya hastinApuranI rAjadhAnIne mahArAjA thaye hatuM, paNa tene koI yogya rAjakanyAnI sAthe vivAha saMbadha na hatA. AthI bhrAtRpremI bhIma tene gya evI koI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaita mahAbhArata. ( 6 ) rAjakanyAnI zodha karatA hatA. " peAtAnA bhAI vicitravIrya kAi rAjakanyA sAthe vivAhita thAya ane e rAjada patI sarva rIte sukhI thAya '' ema bhISma peAtAnA pavitra hRdayamAM bhAvyA karatA hatA. te satata peAtAnA adhunA uDDayane IcchatA hatA. vicitravIya paNa bhISma tarapha pUjyabhAva rAkhatA ane tene pitA samAna rAkhatA hatA. bhISmanI sahAyatAthI vicitravIryanuM rAjya niSkaMTaka thayu hatu, ane tenI sarva prajA vicitravI` upara prema rAkhatI tathA pUrNa rIte rAjabhakta banI hatI. rAjA aneprajAnI ekatA vicitravIyanA nyAyI rAjyamAM dekhAtI ane tethI AkhA bhAratavarSamAM sarva sthaLe vicitravIyanI satkItti pUrNa caMdranI cAMdanInI jema caLakI rahI hatI. prakaraNa 9 muM. kanyAharaNa. ramaNIya ane vicitra racanAthI suAAbhita evA manahara ma'Dapa racavAmAM AvyeA che. maMDapanI madhya bhAge sudara veSane dhAraNa karI narapatie zreNIbaMdha beThA che. temanA sihAsano suMdara nakasIdAra kArIgarIthI manane AkarSe che. manA hara veSane dhAraNa karanArA rApatie potapotAnA rUpanA garva karI rahyA che. temanA hRdaya upara metIenA suMdara hAra Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyAharaNa. . (67) zebhI rahyA che. keI mUchapara hAtha nAMkhyA kare che, keI kasabI rUmAlathI vAraMvAra mukha luMchayA kare che, keI teramAM mukhamudrane maraDe che, koI potAnA aMga para rahelA suMdara vastrAbharaNe joyA kare che, koI garvathI akkaDa thaI beThA che, keI tapasvInI peThe dhyAna dharI hasI rahyA che, kaI pitAnA kuLanuM smaraNa karI kulamada dhAraNa kare che, keI potAnA atula baLaneja vicAra kare che, koI abhimAnanA AvezamAM AvI pitAne sarvotkRSTa mAne che, koI potAnA saMdarya upara vizvAsa rAkhI nizciMta thaI beThA che, keI pitAnA kadrupane lIdhe bhAgyane saMbhAre che, ane kaI paraspara vArtAlApa karI potapotAnI baDAI mAre che. A badhe dekhAva eka taraka ubhelA eka vIrapurUSa jue che, te beThelA rAjAonI vividha ceSTA joIne potAnA manamAM hase che. A vakhate traNa suMdara bALAo AvI te manahara maMDapamAM dAkhala thaI. temanI AsapAsa samRdhivALe parivAra parivRta thaIne rahela hatA. te ramaNaenA saMdaryanA prakAzathI badho maMDapa prakAzI rahyo hato, temanA divya prakAzathI tyAM beThelA rAjAo jhAMkhA paDI gayA hatA. te suMdarIone jotAMja badhA rAjasamAja cakita thaI gayuM ane vividha jatanAM mane ratha karavA lAgyo. temanI mane vRtti te bALAenA avalokanathI Atura thaI gaI. ane temane prApta karavAnA aneka saMka9pa-vikalapa karavA lAgI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) jaina mahAbhArata. e traNa rAjakanyAo maMDapamAM dAkhala thayA pachI temanI sakhIo te pratyeka rAjavaMzInA kuLa, guNa, vigerene ItihAsa kahevA lAgI. pele vIra nara je eka tarapha ubhe hate. te badhuM muMge moDhe sAMbhaLatuM hatuM ane pitAnI dhAraNA saphaLa karavAne lAga jete hate. | vAMcanAra ! A prakaraNanA AraMbhathI acaMbAmAM paDyA haze; tethI A sthaLe tenuM spaSTIkaraNa karavuM joIe. jenI pAse pavitra bhAgIrathI nadI vahe che, evI kAzIpurInA rAjAne aMbA, aMbikA ane aMbAlikA nAme traNa kanyAo che. te sujJa rAjAe potAnI putrIone egya vara maLe tevA hetuthI eka svayaMvara maMDapa racele che. te maMDapamAM dezadezanA narapatio AvI hAjara thayelA che. kAzIpatie badhA rAjAone svayaMvaramAM AvavAnuM AmaMtraNa ApyuM hatuM, paNa hastinApuranA rAjA vicitravIryane AmaMtraNa A yuM na hatuM. je purUSa eka tarapha ubhe ubhe rAjAonI ceSTA joI hasate hatuM, te ApaNe vIranara gAMgeya che. potAnA priya baMdhu vicitravIryane svayaMvaranuM AmaMtraNa ApyuM nathI, e vAta dUtanA mukhethI sAMbhaLI parAkramI gAMgeya kAzIrAjAnI traNe kanyAnuM haraNa karavAne te svayaMvara maMDapamAM AvyA hatA. rAjakanyAo svayaMvara maMDapamAM dAkhala thaI ane temanI sakhIoe rAjAonA vaMza guNanuM varNana karavA mAMDyuM, te vakhate mahAvIra bhISma te kanyAone haravAne lAga jete ubhA hatA. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyAharaNa A vakhate parAkramI bhIme te kanyAnuM haraNa karavAne nizcaya karyo, tarata te mahAvIra kanyAonI najadIka AvyuM ane te zUravIre badhA rAjAonA dekhatAM te traNe kanyAone laI svayaMvaranA maMDapa pAse rAkhelA rathamAM besArI pitAnA nagara tarapha cAlavAnI taiyArI karI. svayaMvararUpa meTA samudranuM maMthana karI bhISma pitAnuM kArya siddha karI lIdhuM, te samaye te kamaLa rAjakanyAo rathamAM beThI ati bhaya pAmavA lAgI. temane bhaya pAmatI joI vIra bhIme zAMtvana karavAne kahyuM, "rAjakanyAo! tame jarA paNa bhaya pAmaze nahIM. huM tamAre hitecchuM . mAruM nAma bhISma che. huM - stinApuranA svargavAsI zAMtanu rAjAno putra chuM. mAro laghu bhAI vicitravIrya moTA dezanA adhipati che, te e saduguNa ane parAkramI che ke, A ekaThA thayelA badhA rAjAo tenI pAse tRNa samAna che. tame traNe bALAo e kAma svarUpI mahArAjAnI priyapatnIo thaI hastinApuranA mahArAjyano upabhega karaze. huM e rAjAne jyeSTha bhrAtA chuM, tenA mATe ja huM tamane ahIMthI laI jAuM chuM." bhISmanA AvA zAMtvana bharelA zabdo sAMbhaLI te rAjakanyAo nirbhaya thaI AnaMda pAmI. "ApanA vacana ame mastakapara caDAvIe chIe." ema kahI te traNe kanyAe khuzIthI bhISmane Azrita thaI. bhISmanA vacana upara temane pUrNa vizvAsa besI gaye. A vakhate parAkramI bhIme vicAra karyo-cAra athavA luMTArAnI peThe chaLa karI harI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) jaina mahAbhArata. * laI nAzI javuM e zUra purUSanuM lakSaNa nathI, paraMtu peAtAnu sAmarthya batAvI medAnamAM badhAnI AMkhAmAM raja nAMkhI laI javuM eja kSatriyanuM kAma che. " Ama vicArI hAthamAM dhanu bya laI parAkramI bhISme svayaMvaranA badhA rAjAone garja nAthI kahyuM--" he parAkramI rAjAe ! tamArI samakSa huM A traNa rAjakanyAonuM haraNa karU chu, e kRtya tamArAthI sahana thaI zakavAnuM nathI, ema huM samajuM chuM. A vakhate jo tamArAmAM zakti hoya teA Ayudha laIne mArI sAthe yuddha karo. huM sarvAMnA anAdAra karI--sane mAthe paga daIne cAlyA jAuM chuM. tene aTakAva karyA vagara kAyaranI peThe bezI rahevu te zUra purUSane ucita nathI. mATe tamArA mAMhe kAI kharA zUravIra purUSa hAya teNe mArI sAme yuddha karavA taiyAra thavuM. huM A kanyAone kAMi cArIthI lai jatA nathI, paNa mArA khaLavI thI lai jAuM chuM...." bhISmanAM AvAM cAnaka utpanna karanArAM vacaneA sAMbhaLI tyAM beThelA sarva rAjAe sahana karI zakayA nahIM. teo samudranI peThe garjanA karI ubhA thayA. temanI garjanAthI pRthvI ane gagana gAjI uThyAM, te bhayaMkara zabdothI sarva dizAe vyApta thaI gaI. teo anukrame bhISmanI sAme yuddha karavA taiyAra thayA. temane ekI sAthe dhasI AvatA joi bhISma dhanuSya bANu lai sAme AbyA. bhISmanA bhayaMkara rASa joI keTalAeka tA tyAMthI nAsavA lAgyA; paNa bhIDa ghaNI hatI. tethI temanAthI nAzI zakAyuM nahIM. te garadImAM rahelA rAjAonA kaMThamAM rahelA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyAharaNa. ( 71 ) amUlya meAtIonA hArA cAddhAonA aMganA sparzathI 6carAI jai cUrA thaI pRthvIpara paDyAM; tethI raNabhUmi zebhavA lAgI. jANe bhISmanA uvala vIra tejarUpa caMdanathI te lipta thai hAya tema dekhAvA lAgI. meATI bhIDamAM ghasAtA rAjAonA mAjIma dhathI utpanna thatA agnivaDe temanA vastro maLavA lAgyAM. ati pratApI bhISmanA tejamAM sarva rAjA majAI jaI bhayabhIta thaI kaMpavA lAgyA; tethI temanA mugaTa pRthvIpara paDI gayA. keTalAeka ebhAna avasthAmAM AvI paDyA, kAI yuddha karavAnI AkAMkSAthI Ayudha sajja karI ubhA rahyA, keAI parAkramanA abhimAnathI potAnA aMgapara akhtara paheravA lAgyA, ane keAinAM zarIra rAmAMcita thaI gayA. pachI bhISmanA adbhuta parAkramathI bhaya pAmatA rAjAA kAzIrAjAne sAthe laI bhISmanI pAse AvyA, ane tene kahevA lAgyA-- huM kSagiyakuLabhUSaNa gAMgeya ! tArA jevA nItimAna purUSane AvA anyAya karavA yeAgya nathI. A svayavaramAMthI aghaTita rIte rAjakanyAonuM haraNa karatAM tane manamAM kema bhaya lAgatA nathI ? zu' tArA manamAM ema che ke bIjo keAi zUravIra kSatriya A pRthvI upara nathI ! teM kareluM apakRtya pAparUpa che, tema chatAM jo e pApakarmI tuM karIza te A amArA dhanuSya tArA gurUrUpa thaIne tIkSNakhANuvaDe tane prAyazcita ApyA vinA raheze nahIM. ,, Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAM AvAM ja kahyuM che ke che tema (72) jaina mahAbhArata. rAjAonAM AvAM vacana sAMbhaLI bhIme ati gaMbhIratAthI kahyuM, rAjAo! tame je kahyuM, te sarva satya che. ane e nyAya che, paraMtu kanyA tathA pRthvI be vastu sarvane sAdhAraNa che. jenAmAM adhika parAkrama hoya te laI jAya che. tema chatAM tame parAkrama vinA A kanyAone maphata levA dhAre che, mATe tamane dhikkAra che. jema daridrI dravya vinA ratane levA dhAre, tema A tamArUM niMdavAyegya pravartana che. AvA pravartanathI tame pote mazkarInA pAtra thayA che. vaLI parAkamarUpI dhana kharyA vinA A kanyArUpI rana laI javA mAge che, mATe tame coranI peThe aparAdhI che, evA aparAdhIone mAre daMDa Apa joIe. bhISmanAM AvAM vacana sAMbhaLI te rAjAo ke dhAtura thaI bhISma upara dhasI AvyA. te vakhate parAkramI bhIme bAvaDe te rAjAonI dhvajAo teDI nAMkhI. tethI vizeSa kodha karI rAjAoe bhISmanA rathane gherI laI tenI para tIkSaNa bANane mAra calAvA mAMDe. bhISmane parAbhava jarA paNa thaze nahIM. ulaTuM temanA bANanI bhaSmanA ratha upara chatrI thaI gaI, ane tenI chAyA thaI. pachI siMha jema hariNane gaNakAre nahIM, tema bhaSma te badhAne tuccha gaNavA lAge. sarva rAjAo ahaMkAra lAvI evA uddhata thayA ke, temanA taraphathI hajAre bANanI vRSTi bhISmanA ratha upara thavA mAMDI ane tene bhayaMkara dekhAva thaI rahyo. A vakhate rathamAM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyAharaNa. (73) beThelI rAjakanyAo bhayabhIta thai gaI ane teo manamAM pazcAttApa karavA lAgI. "are! ame kevI bhAgyahIna chIe amAre mATe A hajArA mANasAnA nAza thaze ane ame atabhrastatAbhraSTa thaIzuM. A samartha ane ekaThA maLelA agaNita rAjAe kyAM ane jene mAtra peAtAnI bhujAnIja sahAya che evA bhISmanuM parAkrama kayAM ? jo e vIra purUSanA dehAMta thayA teA amArA sarva manoratho niSphaLa thaze." AvI ciMtAthI utarI gayelI rAjakanyAnI mukhamudrA joi bhISme peAtAnuM parAkrama pragaTa karyuM. bhISma potAnA nAmathI aMkita evA aparimita khANeA evI cAlAkIthI mAravA lAgyA ke jethI sarva rAjAe meTA sadehamAM AvI paDayA. te vakhate aMtarIkSamAM rahelA devatAo Azcaya pAmI peAtAnA mastaka dhuNAvA lAgyA. bhISmanA mANeAthI rAjAnA zarIrapara paDelA ghA jANe tenA yazanA AMka lakhyA hoya, tevA dekhAvA lAgyA. bhISmarUpI grISmaRRtunA sUrye potAnA khANurUpa kirAthI kSatriyarUpa nakSatrAne evI rIte AcchAdana karyA' ke jethI teo kicitmAtra paNa dekhAvA lAgyA nahi. mAtra te vakhate raNurUpa AkAzamAMthI kAzI rAjArUpI zukranisteja thaI thADA gheADA dekhAvA lAgyA. bhISmanu AvuM prabaLa parAkrama joI traNe rAjakanyAe prasanna thai ane tee lajjA cheDI jAnhavInA joravALA putranI sAme jovA lAgI. teonI Ana Mdita sukhamudrA joi bhISmane parama saMtASa prApta thayA, pachI bhISma Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) jaina mahAbhArata kAzIrAjanI pAse AvI be -"rAjedra! tamArA manamAM bha rAkhaze nahiM. kSatrionI evIja pravRtti che. A tamArI patrionuM haraNa meM mArA bhAI vicitravIryane mATe kareluM che. have tame temAM saMmata thAo ane A traNe putrIene tenI sAthe vivAhita karI sukhI kare. bhISmanuM parAkrama joI saMtuSTa thaelA kAzIrAjAe te vAta mAnya karI ane ati AdarathI te traNe kanyAo bhISmane seMpI, jethI bhISma hRdayamAM harSa pAmate traNe rAjaramaNIone laI hastinApuramAM AvyuM, pachI temanuM pitAnA laghu bhrAtA vicitravIryanI. sAthe mahatsava pUrvaka lagna karyuM. rAjA vicitravIrya pitAnA jyeSTa baMdhunuM A kRtya joI hadayamAM prasanna thayA ane teNe potAnA pUjya baMdhune hRdayathI upakAra mAnyo. kAzIrAjAnI traNe putrIo ke jANe zRMgArarasanI pUtaLIo kartAe banAvI hoya, tema rAjA vicitravIryanA aMta:puramAM alaMkArarUpa thaI paDI. aMbA, aMbikA ane aMbAlikA-e traNa rANIonA zRMgArarasane svAda levAne vicitravIrya sadA tatpara rahevA lAge. ane viSayarasamAM tallIna thaI te zRMgArasanA mahAsAgarane uchALavA lAgyA. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrapaTa. (75) prakaraNa 10 muM. citrapaTa, bhagavAn gaganamaNi potAne ratha arUNa sArathinI pAse pazcima tarapha lAvatA hatA. divasanA cothA paherane praveza thaI cukyA hatA. udyogI leka nivRttinA samayanI rAha jotA hatA. munijane pratilekhanA karI pitAnI svAdhyAya dhyAnanI kriyA samApta karavAnI dhAraNA karatA hatA, rAtribhejananuM mahAvrata dharanArA zrAvake bhejana levA mATe taiyArI karatA hatA, ane Astika upAsake sAyaMkALanI upAsanA karavAne umaMga dhAraNa karatA hatA. A samaye be purUSe hastinApuranI bajAramAM pharavA nIkaLyA hatA, te rAjavaMzI purUSe hovAthI temane praNAma karavAnI lAlasAthI hajAro loko temanAM darzana karavAne utsuka thaI ubhA hatA. te baMne purUSamAM eka vRddha hatuM ane bIje kizoravayane hate. vRddha purUSanA zarIrane bAMdhe majabuta hate. vayevRddha chatAM te parAkramamAM tarUNa hatuM ane tenI AkRti bhavya ane zUravIratAne sUcavatI hatI. tenA lalATa upara brahmacaryanuM tIvra teja prakAzI rahyuM hatuM. bIjA kizora purUSanI AkRti ghaNuja suMdara hatI ane tenAmAM vinaya, dhairya, zorya ane utsAhanAM mahAna guNa dekhAI AvatA hatA. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) jaina mahAbhArata. A vakhate kAI eka pravAsI purUSa temanA mArga mAM eka suMdara citrapaTa lai ubhA hatA. tene jotAMja te ane vIrapurUSA kutUhalathI tenI pAse AvyA. pravAsInA hAthamAM raheluM suMdara citrapaTa joi temane vadhAre Azcaya thayuM. te citrapaTamAM eka suMdara mALAnu manahara citra citareluM hatuM. catura citrakAre tecaturAnA citramAM peAtAnu adbhuta cAtu darzAvyuM hatu. te citrane jotAMja vRddha purUSanA karatAM te tarUNa purUSane vadhAre Azcarya thayuM, ane te sAthe tenA hRda camAM vikArane prathama praveza paNa thaI gayA. priya vAMcanAra ! A ane purUSone ALakhavAnI tArA hRdayamAM prakhaLa icchA pragaTa thai haze. sAMbhaLa, teo kANu che ? te ba Mne purUSAmAM je vRddha che, te cAlatI vAttAnA nAyaka bhISma ane tenI sAthe je tarUNa puruSa che, te vicitravIrya nI bIjI strI akhAlikAnA putra pAMDu che. kAzIrAjAnI traNe putrIone paraNyA pachI rAjA vicitravIya temanA zrRMgAramAM ati Asakta thai gayA hatA. te eTalAbadhA Asakta thaI gayA ke jema rAhu sUrya tathA caMdranA grAsa kare che, tema vicitravIryanAzarIramAM utpanna thayelA kAmadeve dharma tathA anA grAsa karyo hatA. kAminIonI kAmakrIDAmAM tallIna thayelA vicitravIya rAjakAja sarva bhulI gayA hatA. 'vicAravAna puruSe kAmanuM sevana atizaya na karavu joie' e nIti jANatA chatAM kAmI vicitravIrya tenu vAra vAra sevana karatA hatA. atizaya kAma Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrapaTa. (77) karavAthI rAjA vicitravIrya ni La thai gayA, ane tenI sa zakti kSINa thaI gaI. vicitravIyanI AvI sthiti joi tenA zubhecchaka aMdhu bhISme tene ghaNA badha ApyA hatA. tene potAnA laghubaMdhune kAmAsakta joi mahAnubhAva gAMgeye kahyu. ke ' bhAi AvI rIte kAmadevane vaza thavuM tAre ceAgya nathI. jema maNimAM kIDA utpanna thai te maNine kRSita karI nAMkhe che, tema A viSayAsakti tArI svacchatAne kRSita karI nAMkhe che. khaMdhu ! vicAra kara. jyAre anaMga-- agarahita kAmadeve tane jItI lIdhA teA pachI mahAn aMgavALA baLavAn purUSone tuM kema jItI zakIza ? madananA puSpamaya mANu tArAthI sahana na thayA, te pachI tArA mahAn zatruonA leAhamaya khANu tuM kema sahana karI zakIza ? khaLa vagaranI akhaLAoe jyAre tArA AveA parAbhava karyA, te pachI jyAre ati baLavAna zatrue AvI tArI sAme AvI ubhA raheze tyAre tuM zuM karI zakIza ? " - '' mahAbAhu bhISma A pramANe peAtAnA baMdhu vicitravi ne Adha ApatA hatA, te vakhate tenI mAtA satyavatI tyAM AvI. teNI paNa peAtAnA putrane ati dubaLa joi elI " vatsa ! prathama tArI strIonA mukhacaMdra joi huM ati mAnaMda pAmatI hatI ke temanAthI sa Mtati thaze te huM joIza, paNa jayAre tane ati kAmathI kSINa thayelA jouM chuM, tyAre huM tenI ciMtAthIja kSINa thatI jAuM chuM. kAraNake, jananIe Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 78 ) jaina mahAbhArata. nA evA svabhAva hAya che ke peAtAnA putrane AnaMdita joi peAte AnaMDhamAM rahe che ane putrane du:khI joi peAte du:khI rahe che. he putra ! bIjI badhI kSatriyANIo karatAM huM mane vizeSa dhanya samajuM chuM ke, tArA jevA mAre vIraputra thayA che, tethI kharekhara huM vIraprazna mAtA gaNAuM chuM, paNa mArA e abhimAnanu te chedana karyuM che. he bhAI ! tArUM prathamanuM khaLa tathA sauMdarya joi jevA mane Ana Mda thatA tevuM hAla tArUM vyasana joi mane du:kha thAya che. ApaNA kurUvaMzamAM tArA jevA kAI purUSa thayA nathI. te tArUM gaiArava tuM zA mATe hIna kare che ? have mAre tane eTalu ja kahevAnu ke, jethI huM tathA A tArA mATA bhAI bhISma AnaMda pAmIe evu AcaraNu kara. ,, peAtAnA jyeSTa madhu bhISma tathA mAtA satyavatInAM AvA upadezathI vicitravIya zaramAI gayA ane tenA ata:karaNamAM te upadeze sArI asara karI. te divasathI te dhama, artha ane kAma--e traNa purUSArtha upara samAnavRtti rAkhI vatta vA lAgyA hatA. sadAcAramAM vatA evA vicitravIrya nI traNe strIe anukrame sagarbhA thaI hatI. prathama maMbikAe eka putranA janma ApyA. satyavatIe tathA bhISme tenu nAma dhRtarASTra pADayuM hatuM. pUrvaka nA sacitathI te putra janmAMya thayA hatA. te pachI keTaleka divase bIjI strI akhAlikAne putra thayA hatA; tene janmathI pAMDu nAmanA roga hAvAthI tenu Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrapaTa. (79) nAma pAMDu pADavAmAM AvyuM. trIjI strI aMbAne eka putra thayo te vidvAna ane saddaguNa thaze " evuM dhArI bhISmapitAe tenuM nAma vidara pADayuM hatuM. vicitravIryane ghera jyAre A traNe putrane janma thaye, tyAre tenA rAjyamAMthI kRpaNatA, cerI, vyabhicAra vagere niMdya kRtyane nAza thaI gaye hato, temaja ativRSTi anAvRSTi vigere utpAta paNa nimULa thaI gayA hatA. dhRtarASTra, pAMDu ane vidura-e traNa putre thayA pachI vicitravIrya punaH viSayAsakta thayela hatuM. tenI manevRtti viSaya tarapha prabaLatAthI pravatI hatI. viSayanI lAlasA je tenAmAM mAtA satyavatI tathA jayeSTa baMdhu bhISmanA upadezathI De kALa supta rahelI hatI, te pAchI jAgrata thaI hatI ane tethI te pAche viSayene pUrNa rAgI banyA hatA. eka tarapha tenI rAjakIya jAhojalAlI vRddhi pAmatI hatI, tyAre bIjI tarapha tenI vRtti viSaya tarapha atizaya vRddhi pAmI hatI. A viSayavRddhithI tenA viSayI vadhumAM kSaya roganI utpatti thaI AvI ane tethI te zarIramAM taddana kSINa thaI gayo hato. tenI para khAMsI, zvAsa tathA bIje paNa kSaya rigane parivAra amala calAvavA lAgyA. ane thoDA divasamAM e pariNAma AvyuM ke, vicitravIrya kSayarogathI mRtyune vaza thaI gaye. kAmAsaktinuM kayuphaLa teNe cAkhyuM ane viSacAMdhakAramAM tene pralaya thaI gaye. jema sUryanA asta thavAthI ja che pralayanuM phaLa te rogathI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (80) sarva sthaLe aMdhakAra thaI jAya, tema vicitravIrya nA maraNathI sarva dizAe nisteja dekhAvA lAgI. A vakhate satyavatIe je vilApa ane je zAka pradarzita karyA hatA, te avanIya hatA. aMkhA, abAlikA ane akhikA--e traNa strIoe paNa bhAre Akra Mda karyuM hatu. vicitravIrya nA maraNa pachI tenA traNa putrAnI vyavasthA temanA kAkA bhISma upara AvI paDI. mahAvIra bhISme te nAnA bALakAne keLavaNI ApI suzikSita banAvyA ane yuddhakaLAnI sArI tAlIma ApI hatI. bhISmanA parAkramathI hastinApuranA rAjya upara kAi zatru rAjA AvI zakayA nahIM. bhISme te traNe putrAne samagra vidyAmAM kuzaLa karyA, paNa temAM pAMDukumAra ghaNA cAlAka nIkaLyeA ane sarva prakAranA uttama guNNAnA te pAtra banyA. dhRtarASTra sarva bhAIomAM meATa hatA, tathApi te peAtAnA madhyama bhAi pAMDune vadhAre mAna ApatA hatA. : jyAre te traNe bhAIo lAyaka thayA, tyAre vIra bhISme potAnA bhatrIjA dhRtarASTrane kahyuM ke, A traNe bhAiomAM tu mATe che, mATe A hastinApuranI rAjyagAdI upara ArUDha thA. ' kAkAnAM A vacana sAMbhaLI dhRtarASTre kahyu hatu ke, pUjya kAkA ! huM aMdha hAvAthI rAjya karavAne lAyaka nathI, mATe A pAMDune rAjyAsana upara besArA. jema divasa sUryathI zAlA pAme che, tema ApaNI rAjyalakSmI A pAMDuthI zeAbhA pAmaze. pAMDu rAjya karavAne samarthA che. " tr Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrapaTa (81) dhRtarASTranAM AvAM vacanA sAMbhaLI tenA ati AgrahathI vicArI bhISme pAMDune rAjyAsanapara besAryA ane hastinApuranA vizALa rAjyamAM tenI AjJA pravattovI. pAMDu rAjyakArya mAM nipuNa thayA hatA, tethI tenI satkItti traNe leAkamAM vyApi gai. pAMDunA rAjyakArabhAra bhISma tathA dhRtarASTra calAvatA hatA, tethI pAMDune kAi jAtane zrama paDatA nahatA, teNe keTalAkaeka adhamI rAjAone vaza karyA hatA. keTalAeka divasa pachI gAMdhAra dezanA rAjA sukhalanA putra zakuni peAtAnI ATha vhenAne teDI hastinApuramAM AbyA hatA, ane teNe ratinA jevI te suMdarIone bhISmane prArthanA karI dhRtarASTrano sAthe paraNAvI hatI. te lagnamahAtsava moTI dhAmadhUmathI hastinApuramAM thayA hatA. cr dhRtarASTra vivAhita thayA pachI bhISmane vicAra thaye| ke, " have kAi paNa ceAgya kanyA maLe te pAMDunA vivAha karavA. '' hastinApuranI mahArANI thavAne lAyaka koi uttama rAjakanyAnI zeAdha karavAne bhISmanI pravRtti hatI. evAmAM te pAtAnA bhatrIjA pAMDu kumArane laI hastinApuramAM pheravA nIkaLyA ane tyAM acAnaka A citrapaTTavALA pravAsI tenA jovAmAM Avye che. citramAM citarelI anupama divya su MdarIne joi bhISme vicAra karyo ke, " A kAi divya suMdarI pAMDune lAyaka che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) jaina mahAbhArata. A anupama aMganA je pAMDune prApta thAya te bahu sArI vAta bane" AvA vicArathI bhame te pravAsIne puchayuM, bhadra, A kamalavadanI kaI suMdarabALAnuM citra che? rUpathI sarva divya kanyAone jItanAra ane lAvaNyathI dedIpyamAna A bALA kenI putrI che? ane A citra laI tuM zA mATe phare che?" bhISmanAM AvAM vacana sAMbhaLI te pravAsI maMdahAsya karI be -"AyuSya, yamunA nadInA taTa upara mathurA nAmanI nagarI che. temAM thadu nAme eka mahAparAkramI rAjA thaI gayA che. tenA vaMzajo hAla te nagaramAM rAjya kare che. yadurAjAne zUra nAme putra thayA hatA. te paNa ghaNo ja viryavAna rAjA hatA. tene zeri ane suvIra nAme be putra thayA hatA. te putre sarva rIte guNavAna ane lAyaka thayA eTale zura rAjA zarine rAjyapada ane suvIrane yuvarAjapada ApI dIkSA laI vanamAM tapazcaryA karavA gaye hate. eka vakhate zari pitAnA nAnAbhAI suvIrane mathurAnuM rAjya ApI kuzAvata dezamAM pharavA nIkaLyA. tyAM te deza uttama jANI teNe temAM zairyapura nAme eka uttama nagara vasAvyuM ane temAM pote vAsa karIne rahyo hate. thoDA vakhatamAM tenI nyAyavRttithI e rAjya ghaNuM AbAda thayuM ane tenI aMdara vasanArI prajAe ghaNI samRddhivAn thaI hatI. zarine te rAjyamAM ghaNA putra thayA hatA. temAM aMdhakavRSNi mukhya hatuM. rAjA zarie kuzAvartadezanA rAjya upara Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrapaTa. " (83) aMdhakavRSNine besAryo pachI pote saMsArathI virakta thaI supratiSThita nAmanA muninI pAse dIkSA laI cAritradharma pALI mekSe gaye hate. ahiM mathurAmAM suvIra rAjAe pitAnuM rAjya sArI rIte jamAvyuM hatuM. tene bhejavRSNi vagere ghaNu putra thayA hatA. keTalAka vakhata pachI suvIra pitAnuM rAjya bhejavRzizune saMpI siMdhudezamAM pharavA nIkaLyo ane tyAM siMdhu nadIne tIre pitAnA nAmathI suvIrapura nAme zahera vasAvI rahyo hate. te vIrarAjA bAga, bagIcA, vana, kUvA, tathA taLAva pramukha manane AnaMda ApanArAM sthaLane viSe vicarI sukhopabheganuM rahasya lete paNa temAM Asakta thaye nahiM. mathurA nagarImAM rahelA bhejavRSNine ugrasena nAme eka parAkramI putra thayA ane aMdhakavRSNine sudharmAcaraNuM subhadrA nAmanI strIthI daza digapALanA jevA daza putra thayA. te putranA samudravijya, abhya, stimita, sAgara, hiMmatavAna, acaLa, dharaNa, pUraNa, abhicaMdra ane vasudeva evA nAma pADayAM hatAM. te daza putra upara kuMtI nAme eka suMdara kanyA thaI. te putrInuM janmalagna joI mahAna tirvettAoe kahyuM hatuM ke, "A kanyA cakravatI putrane janma ApanArI thaze.". yeSionA A vacane sAMbhaLI rAjA aMdhakavRSNi ghaNe harSita thaye ane te te prasaMge teNIne janma mahotsava karI ghaNuM dAna Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) jaina mahAbhArata ApyAM hatAM. kuMtIe pitAnA pitRgRhamAM sArI keLavaNuM lIdhI che. te eka suMdara rAjazrAvikA banI che. tenI nAnI vayamAMthI uttama guNone dhAraNa karanArI thaI, AthI teNInA mAtApitAne bhAre harSa thayA che. te saguNa bALAnuM lokoe pRthA evuM nAma paNa pADeluM che. e bALA bALacaMdranI kaLAnI jema divase divase vadhavA mAMDI te lagabhaga yuvAva sthAmAM AvI pahoMcI, tyAre tenI mAtAne teNInA varane mATe ciMtA utpanna thaI. eka vakhate rAjabALA kuMtI pitAnA pitAnA utsagamAM ramatI hatI, tyAre rAjA aMdhakavRSNie pitAnA vaDA putra samudravijyane bolAvIne kahyuM ke, "varA, A tArI bahenane egya evo pati kayAre maLaze? huM tenI " ciMtAthI Atura chuM." pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI catura samudravijaye jaNAvyuM ke, "pitAjI, ciMtA karavAnuM kAMI kAraNa nathI. je tamArI IcchA hoya te tenA gya varane zodhI kahADe tevA bAhoza mANasone daze dizAomAM mekalAve jethI A mArI viduSI henane uttama, buddhimAna, svarUpavAna ane kulIna varanI prApti thAya. kadi ApaNe teNIne mATe svayaMvara karIe te tethI paNa varanI prApti thAya tathApi svayaMvaramAM maLelA hajAre rAjAomAMthI ekane pasaMda karI kanyA varavAthI bIjA badhA rAjAone apamAna karavA jevuM thAya che, te eka jAtane doSa kahevAya; temaja tethI laDAI ke kalaha paNa utpanna thAya che. te chatAM je ema karavAnI ApanI IcchA hoya te huM Apane saMmata thatuM nathI." . Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrapaTa. (85) kumAra samudravijyane A mata thavAthI rAjA aMdhakavRSNie te mArga lIdhe nahiM. pachI mane bolAvI rAjAe kahyuM ke, "tuM dezodeza jaI A kanyAne gya evA koI patinI zodha kara." rAjAnI AvI AjJA thavAthI meM A paTa upara te rAjakanyAnuM citra kahADyuM ane A citrapaTa sAthe laI te kArya karavA mATe huM pite pravAsa karavA bAhara nIkaLI paDe chuM. dezadeza pharatA pharate ahiM AvI pahoMcyo chuM. ahiM AvyA ane thoDAka divasa thayA che. A nagarInA rAjA pAMDunI satkIrti mArA sAMbhaLavAmAM AvI che. Aje A temane pratyakSa joI huM ghaNe harSita thayo chuM. have mAro manoratha pUrNa thayo ema huM mAnuM chuM. Apa mahAnubhAva temanA vaDila che, e paNa mArA jANavAmAM che. mArI ApanI pAse eTalIja vinaMti che ke, A rAjakanyAnuM lagna pAMDu rAjAnI sAthe kare. jemAM sugaMdhI mAlatInA puSpathI bhramara zobhAne pAme che, tema e rAjakanyAthI pAMDu rAjA zobhA pAmaze. vaLI amArI rAjakanyA kuMtIne eka mAdrI nAme nAnI bahena che. te suMdara bALA upara cedI dezanA rAjA damaSane ghaNo prema thayo che, paNa meTI dIkarInuM lagna thayA pahelAM nAnI dIkarIne paraNAvavI e aghaTita che, ema jANuM amArA rAjAe te putrIne paraNAvI nathI. mATe tame kRpA karI amArI IcchA pUrNa kare." pravAsInA AvA vacana sAMbhaLI bhISma, hadayamAM ati Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (86) jaina mahAbhArata. prasanna thaI gayA. pitAne mane ratha prayatna karyA sivAya siddha thaye ema jANI te potAne kRtArtha mAnavA lAge. citrapaTa upara ALekhelI te rAjakanyAnI suMdara chabI joI pAMDurAjA paNa hRdayamAM ati AnaMda pAmI gayuM hatuM. te ramaNaya rAjaramaNInuM citra pAMDu rAjAnA cittarUpI paTane viSe kAmadevarUpa citrakAre prathamaja ALekhI rAkhyuM hatuM. yadyapi te bhAvapaNe vRtigocara hatuM, paNa dravyapaNe dRSTigocara nahi hovAthI tenAmAM AturatA rahelI hatI, te Aje sarva rIte zAMta thaI gaI hatI. pAMDunI manovRtti kuMtInA kAMtasvarUpane prApta karavAnI prabaLa IcchA dharavA lAgI. tenA aMgamAM anaMga vyApI gaye. tathApi viDila bhISmanI maryAdA rAkhavAne teNe kaI jAtanI bAhyaceSTA darzAvI nahiM. priya vAMcanAra, A prakaraNamAMthI tAre be prakArane bedha levAne che. vicitravIrya je baLavAna rAjA viSayanA ati sevanathI kSaya rogane bhegI thaI paDyuM hatuM. e uparathI samajavAnuM ke, viSaya sevana kevuM viparIta che? viSayAsakitathI manuSyanI jIMdagIno aMta AvI jAya che. niregI, baLavAna ane taMdurasta manuSyo viSayarUpa agninA sevanathI mINanI jema gaLI jAya che. e viSarUpa viSanA vegathI vicitravIrya je samartha rAjA kSINa thaI gaye, te sAMpratakALanAM sAmAnya manuSyanA zA hAla thAya ! AthI dareka sujJa manuSya gRhavAsamAM rahIne paNa viSaya sevananI maryAdA rAkhavI joIe, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camatkArI mudrikA. aniyamapaNe sevelo viSayAgni mAnava zarIrarUpa zuSka vRkSane dahana karI nAMkhe che. viSayarUpa agnikuMDamAM homAe mAnava AtmA dagdha thaI durgatinA khADAmAM AvI paDe che. tethI e viSarUpa viSAmAMthI dUra rahevuM joIe. * bIje be kuMtInA mAtApitAnA pravartAne uparathI levAno che. mAtApitAe potAnI putrI kuMtIne mATe cagya vara zodhavAnI ane tene strIkeLavaNuM AkhyAnI kevI kALajI rAkhI hatI. pitAnI putrIne sarvaguNa saMpanna karyA pachI koI rogya varane ApavA mATe ke prayatna karyo hate? e Arya mAbApoe kharekhara lakSamAM rAkhavAnuM che. suzikSita kanyA eka saddaguNa ane vidvAna varane prApta kare e kharekhara prazaMsanIya che. pUrve A dezamAM e uttama rIti pravartatI hatI, tethI Arya jena prajA sarva rIte sukhI hatI. ane gRhAvAsanuM saMpUrNa sukha bhegAvavAne te bhAgyazALI banatI hatI. ----- -- ------- prakaraNa 11 muM. camatkArI mudrikA. eka suMdara rAja mehelamAM be ramaNIo beThI hatI. tenI AsapAsa keI trIjuM mANasa na hatuM. temAMthI eka ramaNa pitAnA daryathI divya kanyAne parAbhava karanArI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (88) jaina mahAbhArata. hatI. bIjI svarUpavAna hatI paNa tenAthI nyUna hatI. tathApi pelI ramaNanA lAvaNyanI prabhA tenA para paDatI, tethI te vizeSa suzobhita dekhAtI hatI. teo baMne potapotAnI IcchAo pradarzita karatI hatI. teomAM je ati suMdara ramaNI hatI teNae ciMtAtura vadane bIjIne kahyuM, "sakhI, mArA manoratha siddha thavAmAM mane meTI zaMkA utpanna thaI che. have huM nirAza thaI mArA jIvanane aMta lAvavA IcchuM chuM." priya rAjakumArI! evuM sAhasa karavuM Apane egya nathI, Apa vidvAna thaI AtmahatyA karavA taiyAra thAo, e sarva rIte aghaTita che." sakhIe ciMtAturavadane uttara Ape. je pitA mane yogya varane ApavA khaMtIlA che, ta. thApi mArA hitanI khAtara temaNe potAnA vicAra pheravyA e mane yogya lAgyuM nahiM. pitA tana, mana dhanathI mArUM hita Icche che, paNa tethI mAruM ahita thavAnuM che. e vAtathI sujJa pitA taddana ajJAta che. have mAre zuM karavuM ane ke upAya le ?rAjakumArIe zakAzru lAvIne kahyuM. priya sakhI, evuM zuM banyuM che?" teNue ItijArIthI jaNAvyuM. rAjakumArI belI-sakhI, gaIkAle hastinApuranA mahArAja pAMDunA guNa sAMbhaLI, huM te pavitra rAjApara mehita thaI gaI chuM ane e dharmavIra mahArAjAnI patnI chevAne meM nizcaya karyo che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camatkArI mudrikA. (89) sakhI--e mahArAjAnA guNA te zI rIte sAMbhaLyAM rAjakumArI--je purUSa mArUM citrapaTa lai videzamAM gayA hatA, te hastinApuramAM jai caDayA. tyAM te rAjyanA adhipati pAMDurAjA peAtAnA vaDIla kAkA bhISmanI sAthe tene acAnaka maLI gayA. mArI suMdara pratimA joI pAMDurAjAe mane varavAnI icchA karI ane te vAta tenA kAkA bhImane ceAgya lAgavAthI kAraka nAmaneA eka purUSa peAtAnA taraphathI mArA pitAnI pAse mArA sa dha karavAne mATe mekaOA. teNe sabhA vacce pitAzrIne vArtA jAhera karI, paNa mArA dubhoMgye pitAzrIne te vAta gamI nahIM. temaNe kArakane kahyuM ke, * AvatI kAle tamane javAba maLaze. ' sakhI, jo karma pra tikULa hAya tA dhArelu kArya naSTa thai jAya che ane kama anukULa hAya tA dhAreluM kArya saphaLa thAya che. khIje divase pitAzrI nityane samaye sabhAmAM AvI hAjara thayA. te vakhate temaNe mArA citrapaTanA citrakAra pelA pravAsIne khelAvIne kahyuM ke, " pAMDurAjA reAgI che, mATe huM tene mArI putrI ApavAnA nathI. A vAta te AvelA mANasane jaNAvI de. " pitAnI AjJAthI teNe kArakane te vAta kahI eTale kAraka nirAza thai hastinApura cAlyA gayA che. sakhI, AthI mane ghaNI ciMtA thAya che. AjanA divasa tA mAMDa mAMDa ni gamana karyo che. have rAtre zuM thaze ? te kAMi kahI zakAtu nathI. jema sUya vinA A kamaLa karamAI javA taiyAra thayA "" Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) jaina mahAbhArata. che, tema mananA saMtApathI A mAruM zarIra nisteja thaI gayuM che. te kerike jyArathI pAMDurAjAnA guNenuM varNana mArI samakSa kahI batAvyuM che, tyArathI temanA premapAzamAM paDI chuM. karake mane kahyuM hatuM ke, pAMDu rAjA caMdranA jevA zitaLa che, paNa mane te ethI ulaTuM lAge che. je pAMDu rAjA caMdranA jevA zItaLa hoya te te mArA hRdayamAM agninA karatAM paNa vadhAre tApa kema kare che? vaLI mAre kAMI paNa aparAdha na chatAM krUra kAmadeva pitAnA bANe karI mane atyaMta pIDA kare che ane pAMDu rAjAe potAnA saMdaryathI tene tiraskAra karyo che, te chatAM tene lagAra paNa kaleza karatuM nathI. je kAmadeve pAMDu rAjAne pitAnA bANee karIne vidhyA hoya te temane ATalA divasa sudhI mAruM smaraNa kema na thAya? ne je smaraNa thatuM hoya te teo ahiM AvyA vinA kema rahe? have huM nirAza thaI chuM. maraNa vinA mAre bIjo koI Azraya nathI. rAjakumArI kuMtInAM A vacana sAMbhaLI teNInI sakhIe teNInA hRdayanuM zAMtvana karavAne kahyuM, "priya sakhI, ATale badhe kheda karavAnuM kAMI kAraNa nathI. je vastu prApta thavA gya na hoya, te paNa udyame karI prApta thAya che, mATe zeka kare cheDI de. huM kaI e upAya zodhI kADhIza ke, tAre pati pAMDu dUra chatAM tatkALa pAse AvI ubhuM raheze." ATaluM kahI te caturA pitAnI kAmapIDita sakhIne zIta Page #128 -------------------------------------------------------------------------- Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RARARARARARARARARARAR! cahaTaRsPEES ss ss sTa jaina mahAbhArata mahArASTra phora-pajI hIrajI bukasetara, vAyunI muMbai te bALAne potAnA utsa`gamAM lai vastranA cheDAthI teNIne pavana karavA lAgyA. ( pRSTa 91) RARARARARARARARARIRARARARARARARA vvvvvvvvvverovere Kri. hna Press, Bombay 4, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camatkArI mudrikA, ( 91 ) tr LApacAra karavA vRkSeAnA navapallavA levAne dUra gai, te vakhate virahAtura ku MtIe vicAra karyA ke, * A samaya deha tyAga karavAne sArA che. ' Ave! vicAra karI te sAhasI suMdarI peAtAnA vastranA kaccha mArI azekavRkSa nIce ubhI rahI khelI--" ahIM vasanArA saM vanadevatAo, tame mArI sarva vAta sAMbhaLeA, janmAMtaramAM mArA pati pAMDurAjA thAjo " A pramANe kahI teNIe vRkSanI zAkhA sAthe pAza mAMthI gaLAmAM ghAlyA. A vakhate eka divya purUSa hAthamAM khar3e lai doDatA doDatA teNInA pAse AvI ubhA rahyo, " muzke sAhasa kara nahIM ATalethI kAMi kArya pUrNa thavAnu nathI. te viSe AgaLa vicAra karavAnA che. " ema kahI teNe gaLAmAMthI pAza kahADI nAkhyA ane te khALAne peAtAnA utsaMga mAM lai vastranA cheDAthI teNIne pavana karavA lAgyA. kuMtI kSaNavAra mUchita thaI gai. kSaNavAre mUrchA utarI ane ceta nA AvI tyAre te pote koI purUSanA utsaMgamAM paDI che, evuM jANavAmAM Avyu. saMcetanA kuMtI acAnaka cAMkIne belI--" are A mane utsaMgamAM lai pavana karanArA purUSa kANu che ? huM vidhi tane dhikkAra che. mAre pAMDu pati chatAM ane huM tenI pativratA strI chatAM A koI anya purUSane sparza thayA. mArA pavitra pAtitratyane kANe kalaMkita karyuM. " ATaluM kahI teNIe te purUSa sAmuM joyu tyAM hRdayamAM pAMDunA AbhAsa thayA. tarata teNIe vicAyu are ! huM svamAmAM chuM ke jAgrata chuM. pelA kArake jevuM pAMDurAjAnA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9ra) jaina mahAbhArata. svarUpanuM varNana karyuM hatuM, tevuM ja A svarUpa dekhAya che, paNa A mATe tarka vyartha che. zuM jagatamAM eka AkRtinA jevI bIjI AkRti thatI nathI ? vaLI kahyuM che ke jenuM mana jemAM Asakta thayuM hoya, te tevuM ja dekhe che." mane paNa temaja thayuM. kayAM pAMDu! ane kayAM A sthaLa ! AvI rIte acAnaka mArI IcchA kayAMthI pUrNa thAya ? tathApi mane Azcarya lAge che ke, mArA hRdayamAM mane saMtAparUpa agnine dAha thaI rahyo hato, te jANe acAnaka zAMta thaI gayo hoya tema dekhAya che. Icchita padArthanI prApti thayA vinA mananuM samAdhAna thatuM nathI ane mananuM samAdhAna thayA vinA padAthenI IcchA jatI nathI. mATe Icchita padArthanI prApti eja mananuM samAdhAna che. e bannenI vacamAM aMtarAya nathI. tyAre ekane bhAva ane bIjAne abhAva saMbhave nahIM. ahiM mArA mananuM samAdhAna to bhAvarUpe dekhAya che ane Icchita padArthanI prApti te thaI nathI, mATe te abhAva rUpe che. vaLI eka padArthane viSe eka samaye bhAvAbhAva hoya nahIM. ne A te pratyakSa dekhAya che, e AzcaryanI vAta che. je Aja pAMDa rAjA hoya te ema banI zake, paNa te kyAMthI hoya! te mahAnubhAvane atre AvavAnI kalapanA zA uparathI thAya! paNa kadAca kAtAlIya nyAyavat ema paNa banI jAya che. tyAre zuM mArI tIvra prItirUpa AkarSaNazakti ja emane ahiM teDI lAvI haze! manamAM paNa Aja pAMDu rAjA che evo nizcaya zA uparathI thAya? jo ke A purUSanA aMga sparzathI mane AnaMda Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camatkArI mudrikA. (93) thayA jevuM lAgyuM, teApaNu A tarka mArA kharA thAya evu bhAgya kyAMthI ? A pramANe rAjakumArI ku tI aneka tarka karatI hatI, tyAM teNInI STi te purUSanA hAthanA kaDA upara paDI. tyAM te upara ' pAMDu rAjA' evA akSarA teNInA vAMcavAmAM AvyA. te vAMcatAMja jANe zAkanI mUrchAmAMthI uThIne harSoMnI mUrchAmAM AvI gai hAya ! ema snehane vaza thai stabdha banI gaI, teNInA netramAMthI premAzrunI dhArA cAlavA lAgI. A vakhate te tejasvI purUSe kahyuM, "sukumAri, zAMta thA, AvA Akroza zAmATe kare che? tuM jene mATe adhIrI thai du:khI thAya che ane te jene tArA premanI dorI sAthe mAMdhI lIdhele che, te huM poteja pAMDu` rAjA chuM. tArA niLa guNu sAMbhaLI tathA tArA citrapaTa upara smRti maneAhara rUpa joI mArU mana haraNu thai gayuM che. dhanu ra kAmadevanI sahAyatAthI ati utkaMThA dhAraNa karI huM A tArA nagaramAM Avye chuM." A pramANe rAjakumArI kuMtI ane pAMDu rAjA premarasamAM magna thatAM hatAM, tyAM pelI sakhI tyAM AvI caDI, acAnaka pAMDune joi te camakI gai. kSaNavAre keTalAeka cinha uparathI 'A pAMDu rAjA che.' ema jANI te sAna davadanA thaI gaI, teNIe vilakSaNa sthitimAM paDelI kuMtIne joI kahyu, "he rAjakanyA, A mahArAjA pAMDu tamAre ghera parANA thaI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (94). jene mahAbhArata. padhAryA che, mATe sAvadhAna thaI te mahAnubhAvanuM Atikare." huM satkAra karavAmAM samajatI nathI, mATe tuM jayegya satkAra kara." kuMtIe jarA lajajAthI spaSTa rIte kahyuM. AvA uttama atithi ke je tArA hadayanA Asana upara virAjita thavAne gyA che, temane tArI sAthe saMbaMdha joDyA sivAya mArAthI satkAra zI rIte thAya?" sakhIe vakrokitathI jaNAvyuM. "je ghaTe tevo saMbaMdha jeDa e nehInuM kAma che. ane mArA hadayanI tathA premanI sattA kene AdhIna karavI? e vicAra paNa tArA jevI sakhIe karavAne che" kuMtIe pitAnA hRdayane bhAva darzAvIne kahyuM. kuMtInAM A vAkya tenI sakhI samajI gaI pachI tarata te caturAe rAjAnI saMmati laI tyAM baMnene gAMdharva vidhithI vivAha saMbaMdha joDI dIdhuM. pachI teNe AnaMdita vadane belI-"mahAnubhAva, jeNe pitAnA ujajaLa yazathI A traNe lokane pUrNa karelA che ane eka kSamArUpa cakra tathA bIjuM divijaya karavArUpa caka jeNe dhAraNa kareluM che evA zrI zAMtinAthaprabhu je kuLamAM utpanna thayelA che, te ja kuLamAM A rAjakumArIne janma thayelo che, ane tame paNa pitAnA guNothI traNe lekane vaza karanArA che, tethI A rAjakumArIe tamArI upara pitAne nirmaLa prema dhAraNa kare che. tethI a Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camatkArI mudrikA. ( 5) mArA yAdavapati mahArAjAnI saMmati meLavyA vinA meM A tamAre vivAha saMbaMdha joDyo che. tethI have jema A rAjakumArIne mane ratha pUrNa thAya te tamAre yatna kare." ATaluM kahI kAMI kAryane miSa karI temane ekAMta stha Lane lAbha ApavAne te sakhI tyAMthI cAlI gaI ekAMta rahelI aMganAne joI anaMge pitAnuM dhanuSya taiyAra karyuM. teo baMne zRMgAranA mahAsAgaramAM magna thaI gayA. kamanIya kAMtA kuMtIe maMdahAsya karI prazna karyo, "svAminAtha, A nagaramAM mArA pitAnA rAjamahelanI aMdara Apane praveza zI rIte thaye ? ane mArA hRdayane prema ApanA jANavAmAM zI rIte Avyo ? mArA bhAgyanA udayanI preraNA zI rIte thaI?" kuMtInA A patranA pAMDue premathI uttara Ape. "priyA, citrapaTa upara tArI pratimA joI tArI para vizeSa rAgI banI gaye hate. tArA pavitra premanuM patibiMba tyArathI ja mArA hRdayadarpaNamAM paDayuM hatuM. mArA hadayanA vicAra iMgita uparathI jANuM mArA viDila kAkA bhIme kerakane tArA pitAnI pAse mokalyA hatA. devayoge tArA pitAe mane regI TharAvI karakane nirAza karI pAchA meka. meM karakane ekAMte bolAvIne puchayuM, tyAre kerake tArA zuddha premanuM svarUpa mArI AgaLa jaNAvyuM, te uparathI mArA hRdayamAM tArI tarapha vizeSa rAgodaya utpanna thayA ane mArA zarIrane kAmadeva vizeSa pIDA ApavA lAgyA. kAmadeva Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene mahAbhArata nA prabhAvathI tane prApta karavAnI mArI utkaMThA vizeSa jAgrata thaI. mane koIpaNa sthaLe cena paDavA na lAgyuM. kSaNamAM bAgamAM jaI ubho rahuM, kSaNamAM palaMga para suuM, kSaNamAM puSpazadhyApara ALoTuM, kSaNamAM jaLasiMcita paMkho lauM, kSaNavAra aMga upara caMdana copaDuM, kSaNamAM prakAzamAM ubhe rahuM ane kSaNamAM sarevaranA tIrapara jaI zIta, maMda ane sugaMdhI pavana lauM--evA aneka upAya karyA te paNa mAre tApa za nahi. pachI kaMTALIne huM eka puSpanA bagIcAmAM gaye. tyAM AsapAsa pharatA hatA, tevAmAM kheranA vRkSa sAthe khIlAthI jaDele eka mANasa mArA jevAmAM AvyuM. tenA zarIramAM mArelA lokhaMDanA khIlAethI te mahApIDa pAmate hate, te ghaNe svarUpavAnuM hatuM tenI evI dayAjanaka sthiti joI huM tenI pAse gayA ane meM tenA zarIramAMthI lokhaMDanA khIlA kahADI nAMkhyAM, tyAre jema kApI nAMkheluM vRkSa nIce paDI jAya tema te pRthvI para paDI gaye. pachI tenI para zItaLa jaLa chAMTayuM eTale te sAvadhAna thayuM. meM tene puchayuM, "bhadra, tuM koNa che ? ane tArI AvI dazA keNe karI hatI ? " mArA puchavAthI te vinayathI be -"he paropakArI purUSa, tame mArA jIvanane uddhAra karyo che. mArA bhAgyathI ja tamAruM A sthaLe Agamana thayeluM che. mAruM vRttAMta sAMbhaLo-"vaitADhya parvata upara hemapura nAme eka nagara che. te nagarane huM rAjA chuM. mAruM nAma vizAlAkSa che. ghaNAM vidyAdharanA rAjAone meM vaza karelA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camatkArI mudrikA. (97) che. eka vakhate huM... pRthvImAM paryaTana karavAne nIkaLyA. pharatAM krUratAM A mAganI samIpe AvI pahoMcyA. eTalAmAM mane vidyAdharAnA rAjA jANI mArA keTalAeka duzmanA kANu jANe kayAMthI ahiM mArI pAchaLa AvI pahoMcyA. mane ekalA joi temaNe mane khaLAtkAre pakaDI lIdhA ane A jhADanI sAthe khIlAthI jaDI dIdhA tethI mArI AvI durdazA thaI hatI. tame mArA prANadAtA thai mane mukta karyA che. jo ke tamArA badalA mArAthI vALI zakAya tema nathI, te chatAM huM ApanA tAbedAra chuM, je icchatA hai| te AjJA kare. te kA karavAne huM tatpara chuM. ?? te vidyAdharapatinAM AvAM vacana sAMbhaLI meM tene kahyuM, " bhadre ! pApakAra karavA e dareka uttama manuSyanA dhama che, tame tamArA rAjyamAM jaI tamArI prajAnu' sArI rIte pAlana pASaNa karazeA, tenAthI vadhAre sArU mane zuM che, ke je hu tamArI pAse mAguM ? " mArAM AvAM vacana sAMbhaLI, te vidyAdhara khuzI thaI eklyA--"mahAnubhAva ! tamArI uttama vRtti joi huM hRdayamAM atizaya prasanna thayA chu, tathApi tamArUM kAMI paNa kArya karavAnI mArA hRdayamAM utkaMThA thAya che, te tame dUra karI. vaLI tamArI mukhamudrA uparathI dekhAya che ke, tame ciMtAtura che. te jo kRpA karI tame tamArI ciMtA mArI AgaLa pragaTa Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) jaina mahAbhArata karazeA, te huM mArI zakita pramANe tamArI ci MtA dUra 27 karI zakIza. he priyA ! te vidyAdharapatinAM AvAM vacanA sAMbhaLI me mArA badhA vRttAMta tenI AgaLa nivedana karyA. te sAMbhaLI teNe AnaMdapUrvaka jaNAvyuM-" mahArAjA ! mArI pAse eka camatkArI mudrikA che, te mane mArA vaMzaparaMparAthI maLI che. te huM Apane Aje aNu karU chuM. e mudrikAmAM evA camatkrarI guNu che ke, jo e AMgaLImAM dhAraNa karI hoya te tenAthI icchita kAya nI siddhi thAya che. vaLI A divya mudrikA dhAraNa karavAthI adRzya thaI javAya che, kAine vaza karI devAya che, lAgela ghA rUjhI jAya che, jhera utarI jAya che, jhera caDatuM nathI, ane puSpanI peThe AkAzamAM cAlyA javAya che. ityAdi ghaNA guNA tenI aMdara rahelA che. vaLI temAM eka bIjo evA guNa che ke, tamArI je putrasaMtati thaze, teo eka bIjA upara ati prIti rAkhaze. " A pramANe kahI te vidyAdhara patie Agraha karIne te camatkArI mudrikA mane arpaNa karI ane te peAtAne sthAne cAlyeA gayA. huM priyA ! pachI e mudrikA me mArI aMgulImAM dhAraNa karI pachI tarata tenA prabhAvathI huM tArA ramaNIya mahelamAM dAkhala thaye chuM. jo huM A vakhate ahiM AvI pahoMcyA na hate te tu A mahelanA bagIcAmAM gaLe phAMsA khAi jIvananA aMta lAvate. paNa pUrva kanA prabhAvathI badhI sArI vAta banI gai." Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhagepana. (9) pAMDanA mukhathI A badhI vArtA sAMbhaLI kuMtI sAnadAzcarya thaI gaI. teNIe te camatkArI mudrikA jevAne pAMDunA hAthane grahaNa karyo ane tenuM sUkSma rIte avakana karI potAnA patine samAgama karAvanAra te mudrikAno teNIe hRdayathI upakAra mAnyo. prakaraNuM 12 muM. garbha gopana. kuMtInI mAtA subhadrA uttama prakAranI mAtA hatI. mAtA tarIkenA jevA guNe joIe te badhA guNe tenAmAM prApta thayA hatA. teNIe sArI khaMta dharI pitAnI putrI kuMtIne keLavaNI ApI hatI. te sAthe te bhaviSyamAM eka uttama prakAranI gRhiNI bane evI tAlima ApavAmAM tatpara rahetI hatI. kuMtI kaI yogya patine prApta thAya ane te bhaviSyamAM pUrNa sukhI thAya " eja dhAraNa subhadrAnA suMdara hRdayamAM hatI. teNe kuMtIne mATe navanavA manoratha dhAraNa karatI ane te kevI rIte saphaLa thAya ? tenA saMkalpa-vikalpa karyA karatI hatI. eka vakhate subhadrA pitAnI putrI kuMtIne zokAtura joI hRdayamAM vicAra karavA lAgI ke, "kuMtI je hamezAM prasannamukhA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jaina mahAbhArata. rahenArI che, te hAla zakAtura kema dekhAya che? zuM tene vivAhita thavAnI utkaMThA thatI haze? athavA zuM kaI purUSa teNanA zILane bhaMga karavA prayatna karyo haze? athavA ke rAjakIya manuSya teNInA manane dubhavyuM haze? AmAMthI koIpaNa kAraNa banyA vagara kuMtI zokAtura thAya nahIM. teNuM hRdayane zoka mArI AgaLa pragaTa karatI nathI. A viSe kaI paNa yuktithI teNanA zokanuM kAraNa jANavuM joIe." AvuM vicArI putrIvatsala subhadrAe te vAta teNInI sakhI pAsethI jANavAne nizcaya karyo. teNIe kuMtInI sakhIne bolAvIne puchayuM, "bhadra ! mArI putrI kuMtIne cahere phikko kema paDI gaye che? teNIne mukhacaMdra nisteja kema dekhAya che ? tenuM zuM kAraNa che? te tuM sAcesAcuM kahI de. Aja ghaNA divasa thayA kuMtI mArI pAse AvatI nathI, te chAnI rahI zakAtura rahe che, ane pitAnA zokane pragaTa karavAne zaramAya che. A viSe tArA jANavAmAM je kAMI hoya te mArI AgaLa pragaTa kara. subhadrAnAM AvAM vacana sAMbhaLI kuMtInI catura sakhIe vicAryuM ke, "have satya vAta pragaTa karavAnI jarUra che. je vArtA banI che. te kalaMkti nathI. rAjakumArI kuMtinuM cAri. tra nirmaLa che. vaLI te vAta pragaTa karavAthI kuMtI tenA patine saMga prApta karI zakaze. teNe gAMdharvavidhithI je patine varI che, te pati tene yAjajIvita rahevAne che. te sivAya bIjA patine te kadi paNa pasaMda karavAnI nathI." Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gagApana. ( 101 ) A pramANe hRdayamAM vicArI sakhIe subhadrAne kahyu, "bhatri ! ApanI samakSa huM sAcesAcu kahevAnI IcchA rAkhuM che. rAjakumArI kuMtI hastinApuranA rAjA pAMDune gAMdha vidhithI varyAM che. rAjA pAMDu koi camatkArI mudrikAnA prabhAvathI A sthaLe gupta rIte AvyA hatA. tenI sAthe rAjaku mArInA pavitra saMbaMdha joDAyA che. rAjA pAMDu eka rAtri rAjakumArInA mahelamAM rahI pAchA peAtAnI rAjadhAnImAM cAlyA gayA. te pachI kuMtI sagarbhA thayAM. temanI sagarbhAvasthA ame gupta rIte rAkhI hatI. catura kuMtIe peAtAnA garbhanI khakhara keAIne paDavA dIdhI nahIM. kuMtInA gabha prabhAvika hatA. tenA prabhAvathI kuMtIkumArInA zarIramAM parAkramanA prAdurbhAva thayA hatA. te iMdrane paNa tRNusamAna gaNatA hatA. tenAmAM udAratA bhAre AvirbhUta thaI hatI. nava mAsa pUrA thayA eTale temaNe sUryanA jevA tejasvI eka kumArane janma ApyA. te vakhate te tejasvI garbhanA avalekanathI temane ghaNA Anada thayA hatA, paNa guptapaNAne laIne temanA manamAM zAka paNa thayA hatA. paNa te prasiddha rIte vivAhita thayA nathI ane Ama putranA janma thAya e leAkivarUddha lAgavAthI temaNe mArI salAha laine te tejasvI bALaka tyajI devAnA vicAra karyA, paNa te putranu sAMDhaya ane tenA aMga upara dekhAtA parAkrama, dAya ane sAmrAjya prAptinA lakSaNA joi e putranA tyAga karavAnuM mana thAya nahIM, paNa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jaina mahAbhArata, chevaTe laMkApavAdanA bhayathI te putrane tyAga karavAne nizcaya temaNe karyo. maNi kuMDala vagere vividha AbhUSaNe paherAvI e bALaputrane eka peTImAM nAMkhI te peTI nadImAM vahetI karI hatI. tethI rAjakumArI kuMtIne ghaNe zeka thaye hate. evA ratna jevA putranA viyogathI keIne paNa kheda thayA vinA rahe nahIM. tyArathI rAjakumArI ciMtAtura rahyA kare che. ane tethI temanA zarIra upara glAni AvI gaI che. sakhInA mukhathI A vRttAMta sAMbhaLI subhadrA vicAramAM paDI ane have zuM karavuM? " tene mATe hRdayamAM muMjhAvA lAgI, teNIe te vAta rAjAne jaNAvI. te vAta sAMbhaLI rAjA prathama to vicAramAM paDe, paNa chevaTe teNe nizcaya karyo ke, "je thayuM te ThIka thayuM che. hastinApurane pAMDurAjA kulIna kSatrIya che, tethI te kuMtIne mATe egya che." AvuM vicArI teNe pitAnA dhara nAmanA putrane belAvI badhI vArtA kahI, ane tenI sAthe kuMtIne hastinApura mokalAvI dIdhI. dharaNe pitAnI sAthe moTe rasAle lIdhuM hatuM. ghaDA hAthI, ratha ane bIjI meTI rayAsata laI te hastinApuranI pAse AvyuM. rAjA pAMDue tathA bhIme tene gya satkAra karyo. ane nagaranI bAhara medAnamAM tene utaravAne jagA ApI. tyAM rahI zubha divase rAjakumAra dharaNe maTI dhAmadhUmathI pitAnI bahena kuMtIne pAMDurAjAnI sAthe paraNAvI. vivAha maMgaLa vakhate dharaNe se hAthIo, eka hajAra ghoDA ane bIje gya Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhapana. (103) dAya samarpaNa karyo. jyAre vivAha mahotsava pUrNa thaye eTale dharaNe pAMDunI AjJA laI pitAne nagara cAlyA gaye. rAjApAMDu kuMtIne mahArANI pada ApI pitAnA rAjyamAM grahavAsanuM sukha jogavavA lAgyuM. tene nAno bhAI vidura devakarAjAnI putrI kumudatIne pararyo hate. kumuda vatI suzIlA hatI, teNInI sAthe rahI vidura uttama prakAranuM sukha bhegavate hate dhRtarASTra, pAMDu ane vidura traNe baMdhu vacce ghaNe saMpa hatuM. teo potAnA vaDila kAkA bhISmanI salAha pramANe cAlatA hatA. pratApI pAMDunuM rAjya sarva rIte yazasvI nIvaDayuM hatuM. tenA pratApI rAjyanI jAhojahAlI bhAratavarSa upara vikhyAta thaI hatI. pAMDu je rAjakAryamAM nipuNa hatuM, te te rAjalakSamIne upabhega karavAmAM paNa nipuNa hatA. te ghaNuMvAra pitAnA baMdhuonI sAthe aMta:pura sahita vasaMtaRtune vihAra karavAne udyAnamAM jate ane tyAM vividha prakAranI kIDA karI potAnA rasika AtmAne AnaMda ApatuM hatuM. teNe pitAnA kAkA bhISmanI sahAyathI bhAratavarSa upara divijaya karyo hate. tene pratApa eTale badhA hatuM ke, jethI te jagatamAM "pratApI pAMDu" evA upanAmathI oLakhAtuM hatuM. mahArANu kuMto paNa potAnA sadaguNothI sarva pRthvInA rAjakuTuMbamAM sArI khyAti pAmI hatI. te dhArmika ane sAMsArika kAryomAM sAre bhAga letI ane janasamUhanA upakArI kAryane anumodana ApatI hatI. kuMtI kharekhara pati Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (104) jaina mahAbhArata. vratA hatI. dareka kArya patinI AjJA meLavIne karatI ane te aharniza pati sevAmAM tatpara rahetI hatI. patine pitAnuM sarvasva gaNuM te tarapha pUjyabhAva rAkhI vartAtI,ane patinI marajI saMpAdana karavAmAM ja potAnA jIvananuM sArthakaya mAnatI hatI. te sAthe te rAjamahiSI ghaNuM udAra hatI. dIna tathA du:khI janane Azraya ApatI ane sadA tevAM kAryamAM tana, mana, dhanathI pravartatI hatI. AthI hastinApuranI prajAmAM te ghaNuM mAnanIya ane vaMdanIya thaI hatI. sarva loko tene dIdvAriNI devI tarIke mAnatA ane tenAM darzana thavAthI pitAne pavitra thayelA samajatA hatA. - rAjA pAMDu ane mahArANuM kuMtIne rAja saMsAra suzebhita banyA hatA. teo baMne rAjadaMpatI dharma tathA bIjA satkarmamAM utsAhathI sAthe bhAga letAM ane sadA paropakAra karavAnuM mahAvrata dhAraNa karatAM hatAM. te pavitra daMpatIne divya prema temanA rAjakuTuMbamAM prakAzI nIkaLyA hatA. pAMDu svataMtra mahArAjA hate; tathApi te pitAnA baMdhu patarASTra ane vidura tarapha sAre bhAva rAkhatA hatA. tevI ja rIte kuMtI mahArANI hatI, tathApi pitAnI jeThANI gAMdhArI ane derANI kumudatI tarapha gya rIte vartatI hatI. teo baMne potAnA upakArI bhISmane pitA samAna gaNatA ane sarvadA tenI AjJAne mAna ApatA hatA. AvA temanA sadavartanathI sarva rAjakuTuMba te daMpatI upara ati prema dhAraNa karatuM ane lekamAM temanuM mAna vadhAratuM hatuM. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhagepana (15) priya vAMcanAra ! A prasaMgane baMdha paNa manana karavA je che. pAMDu ane tenI mahArANuM kuMtI potAnA kuTuMba tarapha jevI rIte varyA che, tevI rIte vartavAnuM zikSaNa dareka kuTuMba grahaNa karavuM joIe. AjakAla bhAIomAM ane temanI strIomAM je kuTuMba kaleza jevAmAM Ave che, tethI keTalI hAni thAya che, tene vicAra A prasaMge karavAnuM che. eka pitAnA putra vivAhita thayA pachI potapotAnI strIne AdhIna thaI kusaMpanAM bIja Ape che, e naThArAmAM naThArUM kuprava na che. sadara baMdhuone neha ghATe have joIe, temanI strIoe sadA saMpathI vartavuM joIe, je teomAM kusaMpa rUpI mahAna agni pragaTa thaye te teo badhAne sAtheja vinAza thaI javAne. kusaMparUpI viSavRkSa jyAM Aje pita thayuM, tyAM tenA viSamaya phaLanI eTalI badhI kharAba asara thAya che ke, tethI sarvane meTI hAni thAya che, ane tene svAda lenArUM sarva kuTuMba duHsthitimAM AvI paDe che. sujJa rAjA pAMDu ane viduSI mahArANuM kuMtI kusaMpanA naThArA svarUpane jANatAM hatAM, tethI teo potAnA rAjakuTuMbamAM sArI rIte saMpathI vartatAM hatAM. vartamAnakALe keTalAeka utkRkhala yuvAne pote svataMtra thavAne pitAnA vaDilene anAdara kare che ane potAnA pUjya vaDilanI AjJA tathA maryAdAnuM ullaMghana karavA ubhA thAya che, teone chevaTe ati pazcAttApa karavAno vakhata Ave Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) jaina mahAbhAratache. sujJa mahArAjA pAMDu e vAtane sArI rIte jANatuM hatuM, tethI te potAnA vaDIla kAkA bhISmanI AjJA pramANe sadA vartato ane temanI dareka AjJAne mAna hatuM. tenI vaDila bhISma tarapha eTalI badhI pUjya ane mAnabuddhi hatI ke, te temane pitAnA pUjya pitA samAna gaNate ane temaNe ApelA zikSaNathI temane pUjya gurU tarIke mAnI sarvadA temanI sevA karato, eTaluM ja nahIM paNa sadA temanA mahAna upakAranuM smaraNa karI temane atizaya AbhAra mAnate hate. AvI uttama rIta sarvane dhAraNa karavA gya che ane te pramANe pravartana karavA sadA tatpara rahevAnuM che. saMpa, vaDilanI AjJAnuM pAlana ane bIjAnA upakAranuM smaraNa e traNa bAbatane uttama bodha A prakaraNamAMthI prApta karavAnuM che, ane te prApta karavAthI ja mAnavajIvananI saMpUrNa sArthaktA thavAnI che. priya vAcakavRMda! jo tame A uttama prakaraNane sAra grahaNa karaze ane te pramANe vartavA hRdayamAM nizcaya karaze, te tame tamArA jIvanamAM dhArmika ane sAMsArika baMne prakAranI unnati saMpAdana karavAne bhAgyazALI thaze. e uttama prava na tamane tamArI sarva prakAranI unnatinuM uMcuM zikhara batAvaze ane chevaTe sadagatinA adhikArI banAvI A duHkhamaya saMsAranA mahA mArgamAMthI mukta thavAne uttama upAya prApta karAvaze. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane jIvayazA. (107) prakaraNa 13 muM. kaMsa ane jIvayazA. samRddhivALA rAjamahelamAM eka parAkramI rAjA siMhAsana para beThe hato. tenI AkRti ane kRti baMne bhayaMkara hatAM. te pitAnI AjJA paLAvAne mahAna Agraha dhAraNa karatuM hatuM. tenI AjJA hajAre rAjAe mastakathI grahaNa karatA hatA. tenA sarva sevake tenAthI kaMpAyamAna thatA hatA. tenA vikarALa svarUpane jotAMja zatruo kaMpI cAlatA ane satvara tene tAbe thatA hatA. A ugra nRpati uMcA vicAramAM magna thayo hate. bIjAne parAbhava kare, eja tenuM mahAvrata hatuM. ane tene mATe ja te sadA manana karyA karatuM hatuM, paNa A vakhate te eka bIjA vicAramAMja utarI paDaye hato. tene eka suMdara rUpavatI putrI utpanna thaI hatI. paNa tenAmAM keTalAeka naThAza cinha hatA. te cinho uparathI rAjAnA jANavAmAM AvyuM hatuM ke, "A kanyA pitAne tathA potAnA zvasura kuLano nAza karanArI thaze." AthI tene kayAM ApavI ? ane tenuM zuM karavuM ? tene mATe te ciMtAmagna thaye hate. vAMcanAra! A ciMtA karanAra parAkramI rAjA te Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) jaina mahAbhArata, rAjagRhI nagarIne rAjA jarAsaMgha che. jarAsaMghe pitAnA parAkramathI ghaNuM rAjAone vaza karelA che. sarva yAdanA khaMDiA rAjAo tenI AjJA mastaka para caDAve che. tene je putrInI ciMtA thatI hatI, tenuM nAma jIvayazA che. jIvayazA jevI seMdaryavatI hatI tevI guNavatI na hatI. teNInAmAM tArUNyanI sAthe ja bIjA durgaNe praviSTa thayA hatA. te madirApAna vizeSa karatI ane temAMja manmatta rahetI hatI. madyapAnanA durguNethI teNInAmAM viSaya vikAra paNa utpanna thatuM hatuM. A pitAnI putrI jIvayA saMbaMdhI vicAra karavAmAMja rAjA jarAsaMgha sadA ciMtAtura rahetA ane A vakhate paNa te teja ciMtAmAM nimagna thayA hatA. rAjA jarAsaMgha potAnA rAja mehelamAM upara pramANe ciMtA karate hatA, tyAM dvArapALe AvI vijJapti karI ke, mahArAjA ! rAjA samudravijaye koI eka tarUNa purUSane sAthe laI Apane maLavA AvyA che. AjJA hoya te praveza karAvuM." dvArapALanAM A vacana sAMbhaLI rAjA jarAsaMgha sAnaMdAzcarya thaI gaye. pitAnI putrI jIvayazA saMbaMdhI tenI ciMtA naSTa thaI gaI ane rAjA samudravijayane maLavAnI utkaMThA utpanna thaI AvI. teNe utkaMThAthI dvArapALane kahyuM, temane satvara praveza karAva." rAjAnI AjJA thatAM ja dvArapALe te baMnene praveza karAvyuM. temaNe vinayathI rAjA jarAsaMghane praNAma karyo. jarAsaMgha temanA praNAmane mAna ApI bo - Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane jIvayazA. ( 109 ) huM bhadre ! mArA kaTTA zatru siMharatha rAjAnuM zuM thayu? ane A tamArI sAthe Avela tarUNa purUSa kANu che ? '' samudravijaye vinayathI kahyu, " rAjeMdra ! Ape AjJA karI hatI ke, siMhapura nagaranA rAjA siMharathane AMdhI pakaDI lAvavA; kAraNa ke te ApanI AjJA mAnatA na hatA. te uparathI tenI sAthe yuddha karavA javAne taiyAra thayA, te vakhate mArA bhAI vAsudeve AvI kahyuM ke jyAM sudhI huM tamArA AjJAkArI agresara chuM, tyAM sudhI yuddha karavA mATe tamAre peAtAne javAnI zI jarUra che? A pramANe kahI vasedeve ghaNeA Agraha karyA eTale me tene javAnI AjJA ApI. pachI vasudeve jai siMhapura nagarane gherA ghAlyo. bannenI vacce meTuM yuddha thayu. chevaTe si harathe vasudevanA sainyanA parAbhava karavA mAMDayA, te vakhate tenA priya sArathIe nIce utarI peAtAnA bAhuvaDe si'harathanA rathane cuNu karI nAMkhyA, ane jema vAghane pakaDI pAMjarAmAM ghAle, tema ene khAMdhI te vasudevanI pAse lai gayA. pachI vasudeva ApanA kaTTA zatru siMharathane pakaDI-madhI mArI pAse lAnce ane huM tene ApanI pAse lAvyeA chuM. have Apane yAgya lAge te zikSA kareA. je vasudevanA sArathie parAkrama karI siMhaeNratha rAjAne pakaDayA hatA, teja A tarUNa purUSa che. tenuM nAma kaMsa che, ane te mArA bhAi vasudevanI pAse rahI tenA prItipAtra banyA che. 77 kaMsanA parAkramanI vAta sAMbhaLI jarAsaMdha tenI upara Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (110) jaina mahAbhArata. ati prasanna thaI gayo. teNe pitAnA hRdayamAM vicAra karyo ke, "A purUSa rAjaputrI jIvayazAne sarva rIte lAyaka che, paNa tenuM kuLa kevuM haze? te jANavuM joIe." AvuM vicArI jarAsaMghe samudravijayane puchayuM, "A tarUNa purUSa kyAM rahe che ane tenuM kuLa kevuM che?" samudravijaye kaMsanuM zubha karavAnI IcchA rAkhI kahyuM, "mahArAja! subhadra nAmano eka vaNika yamunA nadInA kinAre zaucakriyA karavAne gaye hate. tevAmAM eka kAMsAnI peTI jaLapravAhamAM vahetI AvatI hatI. te joI subhadra te peTI bAhara kADhI ane te pitAne ghera lAvyuM. peTI ughADI jotAM temAM caMdranA jevA mukhavALo eka tejasvI bALaka dIThe. tenI pAse ugrasenanA nAmathI aMkita karelI eka mudrikA paNa jovAmAM AvI. ane tenI sAthe eka patrikA hatI. te patrikA vAcI joI. temAM lakhyuM hatuM ke, "ugrasenanI strI dhAriNI garbhavatI thavAthI teNIne pitAnA svAmInuM mAMsa bhakSaNa karavAnI IcchA thaI. tyAre buddhimAna evA pradhAnee koI paNa yuktithI ene mane ratha pUrNa karyo. nava mAsa thayA pachI piSamAsanI kRSNa caturdazIe viSTikaraNamAM putrane prasava thaye, tyAre prathama thayelA dehada uparathI e tejasvI putra pitAne verI thaze ema jANuM tene piTamAM ghAlIne dhAriNI rANIe teja divase potAnA svAminuM rakSaNa thavA nimitte te peTIne yamunAnA agAdha jaLamAM vahetI mukI dIdhI." A pramANe patrikA vAMcI te subhadra tene ugrasenane putra dhArI ucherI meTa karyo. jyAre te tarUNa ke hatIpaNa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane chavayazA. (111) vayamAM AvyA tyAre subhadra vaNike pitAnA kaMsa putrane vasudevanI sevA karavA mokalya, teja A kaMsa che. teNe potAnA sevA guNathI vasudevanI sArI prIti meLavI che. kAMsAnI peTImAMthI e nIkaLe, te uparathI subhadra vaNike tenuM nAma kaMsa pADeluM che. jyAre te nAnA hatA, tyAre te e capaLa hatuM ke bIjA chokarAnI sAthe aharniza kajIyA karyA karate hato. jyArathI vasudevanI pAse rahela che, tyArathI te ghaNe namra thaye che. ane te ugrasenane putra hovAthI vasudeva tene rAjaputra tarIke mAne che. samudravijayanAM AvAM vacana sAMbhaLI jarAsaMgha khuzI thaye ane teNe samudravijayane kahyuM ke, mArI putrI jIvayazA huM A kaMsanI sAthe paraNAvIza. kAraNa meM pratijJA karI hatI ke, "je purUSa mArA zatru siMharathane bAMdhI lAve tenI sAthe rAjaputrI jIvayazAne paraNAvavI. " A mArI pratijJA huM satya karIza. kAraNa ke, meTA lokenI pratijJA keIpaNa vakhate asatya thatI nathI. pachI tarataja jarAsaMghe meTI dhAmadhumathI rAjaputrI jIva zAne kaMsanI sAthe paraNAvI dIdhI. A vakhate keda karelA siMharatha rAjAe jarAsaMghanI sAme rUdana karI mAphI mAgI, tyAre jarAsaMghe kRpA karI tene choDI mukyo ane rAjya pAchuM ApyuM. pachI samudravijaya jarAsaMghanI AjJA laI potAnA nagaramAM AvyA. kaMsa pitAnI priyA jIva zAnI sAthe viSaya vilAsa Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke, kata che, teNe ura levuM che te kAlI vahete (112) jaina mahAbhArata. karate potAnA sAsarAnA darabAramAM rahyo hate. manmatta thayelI chavayazA kaMsane bhajatI hatI, tathApi teNanI manevRtti vyabhicArathI nivRtta thaI na hatI. viSayathI atRpta evI jIvaza hRdayamAM kuvikalpa karyA karatI hatI. eka vakhate kaMse pitAnA sAsarA jarAsaMghane kahyuM ke, mathurAne rAjA ugrasena ke je mArA pitA che, teNe mane mArI nAMkhavAne peTImAM ghAlI vahete karyo hate, mATe mAre tenuM vera levuM che. te tame mane mathurAnuM rAjya ApavAnuM vacana Apa te huM mArA pitA ugrasenane parAbhava karI tenuM rAjya paDAvI lauM. jarAsaMghe te vAta kabula karI ane pitAnA jamAI kaMsane madada karavA keTaluM eka sainya ApyuM. kaMse jIvayazAne sAthe laI moTA sainya sAthe mathurA upara caDAI karI. te vAta jANe ugrasena paNa moTuM sainya laI tenI sAme yuddha karavAne AvyuM. pitA ane putranI vacce tyAM bhayaMkara laDAI thaI. Akhare parAkramI kase ugrasenane harAvI pakaDI keda karyo. pachI tene eka kASTanA pAMjarAmAM pUrI dIdho. ane tenA 5gamAM leDhAnI majabuta beDIo nAMkhI dIdhI. ugrasenanI AvI, sthiti thaI te paNa te pitAnA putranA parAbhavathI vizeSa krodha, nahIM karatAM hRdayamAM saMtoSa mAnI besI rahyo. kaMsa pitAne keda karI mathurAnI gAdI upara beThe ane te rAjyamAM pitAnI ANa pravartAvI. kaMse prathama te pitAne hAnapaNanA pAlana piSaNane upakAra smaraNa karI pelA subhadra vaNikane zairyapura Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane avayazA. (113) mAMthI belAvyuM ane tene pitAnA nagaramAM rAkhI tenI baradAsa karI. - ahiM rAjA samudravijaya kaMsanuM hita karI pitAnI rAjadhAnI zaryapuramAM lAvyA, tyAM lokonA ToLeToLAM tenI pAse pharIyAda karavA AvavA lAgyA. nItimAna samudravijaye lokone pharIyAda karavAnuM kAraNa puchayuM, eTale teoe jaNAvyuM -"mahArAjA! tamArA jevA nItimAna rAjA. rAjya karatA chatAM ame bahu du:khI chIe. ApanA nAnAbhAI vasudeva ghaNuM suMdara svarUpavALA che. teonuM ramaNIya rUpa joI amArI strIo tenI para mohita thaI pitapotAnAM gharabAra mukI tenI pAchaLa rakhaDyA kare che. teonAM hRdaya vasudevamAM evAM lagna thaI gayAM che ke, te mehita mahilAo amArI kAMIpaNa vAta kAne dharatI nathI. teonuM mana gRhakAryamAM lAgatuM nathI. he mahArAjA! A mahAkaNamAMthI amAruM rakSaNa kare. e mahAduHkha amArAthI sahana thatuM nathI. ame sajIva chatAM nirjIva jevAM thaI gayA chIe." lekanA mukhathI AvI pharIyAda sAMbhaLI rAjA samudravijaye kahyuM, "prajAva! tamArA kaSTanI vAta sAMbhaLI huM dila. gIra thayo chuM. sarva prakAre bhejanA karI huM tamArA hempanuM nivAraNa karIza." A pramANe kahI sarSane AzvAsana ApI samudravijaye potAnA baMdhu vasudevane pAse belA. tene Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 114 ) jaina mahAbhArata. peAtAnA utsaMgamAM besArI kahyuM, "vatsa ! tuM svecchA pramANe vavAthI ati duLa thai gayA che. tArI duba La AkRti joi mArU hRdaya khaLe che. have tuM mAhera pharavuM cheADI dai svasthAnamAM rahe, ane aneka jAtanI kasarata karI tArA zarIrane sudhArApara lAva, ethI tArA zarIramAM baLa Avaze. te sAthe gharamAM rahI navI navI kaLAonA abhyAsa kara. tathA je pUrve tu dhanuve dAdi bhaNelA che, tene saMbhALa. " rAjA samudravijayanAM AvAM vacanathI vasudevanA hRdaya upara tenI sArI asara thai ane te rAjAnI AjJA pramANe vavAne ekaja sthaLamAM rahyo. eka vakhate kAI suMdara dAsI hAthamAM sugaMdhI caMdana lai rAjA samudravijaya pAse jatI hatI. teNIne zivArANIe rAjA samudravijayane caMdananuM lepana karavA mokalI hatI. te dAsI vasudevanA mehela AgaLa thai pasAra thai eTale vasudeve mazkarIthI teNInI pAsethI te vilepana chInavI lIdhu tyAre dAsI krodha karI elI-"rAjaputra ! mahArAjA samudravijaye tamane eka sthaLe rahevAnI Asanakeda ApI tathApi tame tamArI kuTeva cheDI nahIM. " dAsInAM A vacana sAMbhaLI vasudeve Azcarya pAmI puchyuM ke, " dAsI ! tu kharekharU kahe, rAjA samudravijaye mane A ekaja sthaLe zAmATe rAkhyA che?" pachIdAsIe badhI vAta kahI saMbhaLAvI eTale vasudevane rIsa caDI ane teja rAtre te mehelamAMthI chupI rote cAlyeA gaye. rAjAne e vAtanI jANa thavAthI teNe ghaNA mANasane tenI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane vayazA. (115) zidha karavAne mokalyA. teo zodhatA zodhatA daravAjA pAse AvyA, tyAM eka citAbhasmane Dhagalo temanA jevAmAM AvyA. evAmAM rAjA samudravijaya paNa tyAM AvI pahoMcyA. teNe citAbhasmane Dhagalo joI aneka tarka-vitarka karavA mAMDyA. tevAmAM bhIMta upara eka kAgaLa coDelo jovAmAM AvyuM. temAM nIce pramANe lakheluM hatuM:-- - je chokarAne vAste tenA vaDilene badhA leke temanI naThArI cAla viSe Thapako Ape, evA chokarAne A duniyAmAM rahevuM yogya nathI. apakIrtivALA purUSanuM mRtyuja kalyANa rUpa che. jenA AcaraNathI vaDilene uga thAya, tenuM nivAraNa karavAne e zivAya bIjo koI paNa upAya nathI, e vicAra karI ane ghaNe pazcAttApa karI ahiM citA racIne vasudeve pitAnA prANa tyAga karyo che." AvuM lakhela vAcI pitAne baMdhu vasudeva nAza pAme, evuM jANI rAjA samudravijaya mUchita thaI pRthvI para paDI gayA. ane temaNe uMce svare vilApa karyo. e khabara jANuM sarva prajAoe paNa hRdayathI zeka pradarzita karyo. vasudevanI mAtA subhadrA potAnA putranA zekathI jhurIjharIne mRtyu pAmI. mAtA ane putranA viyegathI AkhuM zahera zekAtura thaI gayuM. tene keTalAka samaya vItI gayA pachI vasudevanA maraNanI vAta sAMbhaLI mathurAmAM rahelA kaMsane bhAre zoka theye hate. vasudeva pitAne pALaka ane piSaka pitA hate. ethI kaMsanI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 116 ) jaina mahAbhArata. ,, lAgaNI vizeSa dukhANI hatI ane teNe keTalAka divasa sudhI vasudevanA maraNanA zAka pAnyA hatA. eka vakhate kaMsa pA tAnI rANI jIvayazAnI sAthe aMta:puramAM beThA hato. viSayanI vApikArUpa jIvayazA kaMsanI sAthe svAthI sneha dhAraNa karatI hatI. teNInA matta hRdayamAM aneka tarkavitarka thayA karatA hatA. A vakhate eka dUte AvI khabara ApyA ke, " kASTha mANasa Apane maLavAnI icchA rAkhe che, "se praveza karAvAnI AjJA ApI eTale te purUSa kaMsanI pAse AvI praNAma karI kahyuM ke, "mahArAjA ! huM Apane eka vadhAmaNI ApavA Avyo chuM. " se IMtejArIthI kaMse puchyu, " evI zI vadhAmaNI che? jaladI kahe " dUte AnaMda pUrNAMka kahyuM, mahArAjA ! huM samudravijaya rAjAne dUta chuM. rAjA samudravijaye kahevarAvyuM che ke, " tamArA pALaka pitA ane mArA nAnA bhAi vasudeva ke jene ApaNe mRtyu pAmelA jANatA hatA, te jIvatA che ane ariSTapuranA rAjA rUdhiranI rAhiNI nAmanI kanyAne svayaMvaramAM varI amAre tyAM Avela che. " kRtanA A vacana sAMbhaLI mathurApati kasa ghaNeAja Anada pAmyA ane teNe te tane sArI sArI vastuo inAmamAM ApI. pachI tene puchyu ke " mArA pALaka pitA vasudeva zI rIte pragaTa thayA ? ane tee svayaMvaramAM rAhiNIne zI rIte vayo ? e vRttAMta mane sAMbhaLAva. kasanA AvAM vacanA sAMbhaLI te dUta beklyA--vasudevanA maraNanA nizcaya karI amArA rAjA samudravijaya ghaNeA vakhata zAkAtura rahetA ra "" Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane jIvayazA. ( 117 ) "" hatA. eka vakhate kAi nimittie AvI temane kahyu ke rAjeMdra ! zAka kaza nahIM. tamArA bhAI vasudeva hajI jIvatA che. " nimittiAnA A vacana sAMbhaLatAMja samudravijaya sAna dAzcarya thai gayA. ane temanA hRdayanA zAka jarA zamI gayA. tevAmAM ariSTapuranA rAjA rUdhira taraphathI tenI putrI rAhiNInA svayaMvaranuM AmaMtraNa Apyu. rAjA samudravijaya peAtAnA bhAio sahita te svayaMvaranA utsava jovAne aSTipuramAM ANye. te kanyAnI prAptine mATe nahIM, paNa petAnA bhAI vasudevanA viyeAgathI thayelA du:khane nivAraNa karavA mATe ALyA hatA. te prasaMge jarAsaMgha vagere moTA moTA rAjAe AvyA hatA. jyAre svayaMvaranA samaya thayeA eTale rAjAe uttama pozAka paherI pAtapAtAne ceAgya evA Asana upara AvIne beThA. rAjA samudravijaya paNa te kaiAtuka jovAne eka mAsana upara AvIne beThA. sarva rAjasamAja AvI rahyA pachI rAjakanyA rAhiNI pAtAnI dAsIonA parivAra sAthe maDapamAM dAkhala thai. te rAjakhALA peAtAnA kaTAkSathI sarva rAjamaDaLane avaleAkavA lAgI. rAjakumArI rAhiNInA mukhacaMdrane joi sarva rAjAe nA vadanarUpI kumuda praphullita thavA lAgyAM, ane tene varavAnI umadA AzAo bAMdhavA lAgyA. anukrame sarAjAonA guNu, rUpa, kuLa tathA rAjyasamRddhi vagerenu vRttAMta rAhiNIne tenI sakhI sa MbhaLAvavA lAgI. badhuM sAMbhaLyA pachI ane eka vAra sarva rAjAonA mukha joyA pachI mRgAkSI rAhiNIe Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 118 ) jaina mahAbhArata. k phIvAra koi rAjAnA mukha tarapha peAtAnI draSTi karI nahIM. suvarNa nA si'hAsana upara beThelA rAjAomAM kAi paNa rAjA te ramaNIne rUcikara lAgyA nahIM. pachI teNIe bIjA leAkeA tarapha dRSTi karI, tyAM eka mRdaMga vagADanArA purUSa tenA jovAmAM AvyA, teNI te muda gavAdaka gadhava upara mAhita thai gai. rAjakumArInI maneAvRtti jANI te gaMdha mRdaMga vagADavAnuM peAtAnuM cAturya pragaTa karavA lAgyA. vAdyakaLAmAM tenuM ak bhUta pAMDitya joi tatkALa rAjakanyAe kaMThamAM varamALA ArApita karI. te joi badhA rAjAe vismaya pAmI gayA ane te rAjakanyAnuM anucita AcaraNa joi krodhAtura thai gayA. keTalAeka kreAdhAvezamAM elI uThyA ke, " are! A duSTAe zu kIdhuM? A mRdaMga vagADanArA halakA ane kurUpe purUSa ke je kAInI gaNatrImAM nahIM tenAja gaLAmAM varamALA nAMkhI dIdhI. " ityAdi ghaNAM vacaneA kahI teo kAlAhala karavA lAgyA. kSaNavAre te mRdaMgInI sAthe yuddha karavAnI jarAsaMghe AjJA karI eTale badhA rAjAe yuddha karavA tatpara thai gayA ane badhAe ekalA mRdaMgInI upara dhasI AvyA. te vakhate rUdhira rAjAe kahyuM ke, "have game te karA paNa kAMI vaLavAnuM nathI. mArI putrI rAhiNIne je va gamyA te kharA, temAM kAMi paNa pheraphAra thavAnA nathI, " (ra A pramANe kahI rAjA te mRda MgInI tarapheNamAM thayuM. peAtAnI sAme zatruo ghaNA hatA, teA paNa rAjA rUdhira tema Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane chavayazA. (119) nAthI Daryo nahi. ane pote yuddha karavA tatpara thaye. pelA mRdaMgIe vicAryuM ke, ghaNuonI sAthe yuddha karatAM A ekalA rUdhirarAjAne parAbhava thaze. evuM vicArI mRdaMgI paNa yuddha karavA taiyAra thaI gayA. te vakhate AkAzamAM rahelA vidyAdhare e mRdaMgIne besavAne eka ratha Ape. te rathamAM besI mRdaMgIe vidyAdharee Apela divya zastro laI evuM te yuddha karyuM ke, jema sUryanA prakAzathI tArAo nisteja thaI jAya, tema badhA rAjAe nisteja thaI gayA. pachI jarAsaMghanI AjJAthI rAjA samudravijaye gAMdharvane parAbhava karavA yuddha karavA mAMDayuM, chevaTe mRdaMgI gAMdharvanA parAkramathI rAjAonuM sainya haThI gayuM ane rAjA samudravijaya paNa, kSebha pAmI gaye. A eka mRdaMgI gAMdharva chatAM kSatriyanA jevuM baLa dhAraNa kare che, ema hadayamAM vismaya pAmelA samudravijaye kedha karI potAnA dhanuSya upara bANa caDAvyuM. tevAmAM te mRdaMgInuM bANa AvI samudravijayanA pagamAM paDayuM, tenI aMdara A pramANe akSare lakhelA hatA. jeNe pitAnuM zarIra citAmAM bALI nAMkhyuM evuM kapaTa darzAvI je tamArA nagaramAMthI nAzI gaye, teja vasudeva tamArA caraNakamaLane vaMdanA kare che." A akSaro vAMcatAMja samudravijaya sAnaMdAzcarya thaI gayA ane tarata tenA netromAM AnaMdAzra bharAI AvyAM. te rathamAMthI utarI mRdaMgInI pAse Avyo. eTale vasudeva romAMcita zarIre pitAnuM prathamanuM rUpa dhAraNa karI meTA bhAIne pagamAM 5 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) jaina mahAbhArata. Dyo. tenA netramAMthI nIkaLatAM AnaMdAzranA pravAhathI teNuM baMdhunA caraNakamaLane siMcana karavA lAgyo. rAjA samudravijya tene beThe karI bheTI paDyo. teNe gadagada kaMThe kahyuM, "vatsa! ATalA divasa tuM kayAM rahyo hate?" vasudeve kahyuM "vaDila baMdhu! ApanI kRpAthI huM mAre veSa badalI chupI rIte sva chaMdapaNe pRthivImAM jyAM tyAM pharate ho ." A pramANe baMne bhAIone meLApa jeI, rAjA rUdhiranA jANavAmAM A vyuM ke, A mRdaMgI gAMdharva nathI, paNa rAjA samudravijayane nAne bhAI che, tethI tenA hRdayamAM atizaya AnaMda utpanna thaI AvyuM. A vakhate rAjakumArI rohiNIne je AnaMda thayuM hatuM, te avarNanIya hate. pachI caMdra ane rohiNInA vivAhanI jema vasudeva tathA rahiNIne vivAha thayo. caMdranI jema rezahiNInI prAptithI vasudevane atyaMta harSa utpanna thaye. pachI rAjA samudravijaye vasudevane potAnI nagarImAM AvavAne kahyuM, eTale vasudeve jaNAvyuM ke, "jayeSTha baMdhu! hAla mArAthI ApaNA nagaramAM AvI zakAya tema nathI. kAraNa ke, lAMbe vakhata dezATana karatAM mane bIjI ghaNI strIo prApta thaI che. jemAM rAjakanyAo, gAMdharva kanyAo ane vidyAdhanI kanyAo ghaNuM che. te badhIne sAthe teDI huM rAjadhAnImAM AvIza." A pramANe kahI vasudeva uttara dizA tarapha gayA ane rAjA samudravijaya potAnA parivAra sAthe svarAjadhAnImAM AvyA. pachI keTaleka divase vasudeva maNijaDitra vimAnamAM besI AkAzamAge pitAnI rAjadhAnImAM AvyA. rAjA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane jIvayazA. ( 11 ) samudravijaye.mATA ADa barathI temanA pravezeAtsava karyo hatA." he mathurAdhipati kaMsarAjA! A pramANe tamArA pALaka ane poSaka upakArI vasudevanA vRttAMta banyA che, te Apane vidita karavAne huM Avyo chuM. phtanA mukhathI A vRttAMta sAMbhaLI kaMsa hRdayamAM ha pAmyA ane pachI tarataja te vasudevane maLavAne taiyAra thayA. mathurApati kesa rAjagRhanagaramAM AvI vasudevane maLyA ane tyAM keTalAka divasa rahI rAjA samudravijayanI AjJA meLavI vasudevane peAtAnI rAjadhAnI mathurAmAM lAvyA ane meTA ADaMbarathI tenA pravezeAtsava karyo. kaMsane peAtAnA kAkA devakarAjAnI putrI devakI nAme hatI, tenI sAthe tyAM vasudevane vivAha karyA ane te prasa Mge mathurAnagarImAM meoTI dhAmadhuma karavAmAM AvI. 6 kaMsanI strI jIvayazA ke je madirApAna karavAmAM mazagula hatI. te eka vakhate peAtAnA mahelamAM beThI hatI, tyAM kAi dAsIe AvI khabara ApyA ke, koI pavitra muni gocarIe AvyA che. ' unmatta jIvayazA tatkALa te muninI pAse AvI, tyAM teNe te munine oLakhI lIdhA. te muni kaMsanA bhAi aimatA hatA. te vairAgyathI dIkSA laI cAlI nIkaLyA hatA. unmatta jIvayazA madyapAna karI keza chuTA sukI ane peAtAnI nAbhi tathA stanama`DaLane darzAvatI muninI pAse ubhI rahI. teNIe madanavikAra pragaTa karI kahyuM, " priya Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 122 ) ,, dIyarajI ! tamArI vhena devakInA lagnanA utsava cAle che, tethI cAleA ApaNe sAthe nRtya karIye. "ema kahI te unmatta abaLA aImata munine gaLAmAM hAtha nAMkhI vaLagI paDI. teNInA AvA durAcArathI munine krodha caDhayo ane teNe kahyu, " are nija durAcArI strI ! dUra rahe. mane cheDI de. jenA vivAhanA samAraMbhamAM tuM unmatta thai nAcavA kudavAnI cAhanA kare che, teNInA sAtamA garbha tArA patine ghAta karaze. " muninA A vacana sAMbhaLI teNIe tenuM gaLu mukI dIdhuM. pachI te muni bhikSA lIdhA vinA emane ema cAlyA gayA. ane te muninAM vacana sAMbhaLavAnI asarathI jIvayazAnA mada utarI gayA. rANI jIvayazAe A vAta potAnA pati kaMsane kahI, tethI ka Msane du:kha utpanna thayuM. peAtAnA mRtyunI vAta sAMbhaLI kAne du:kha na thAya ? pachI chaLabhedane jANanArA kaMse khIje divase vasudevane ekAMtamAM elAvIne kahyuM, he upakArI mitra, huM tamArI pAse eka mAgaNI karU chuM ke, ' mArI vhena devakInA sAtaga mane Apajo. jemanuM huM pAlanapeASaNa karIza.' niSkapaTa hRdayanA vasudeve te vAta peAtAnI strI devakIne kahI, " priye! ApaNane maLabhadra vigere khIjA ghaNAM putrA che, tArA udarathI thayelA sAtagabha tArA bhAine ApavAmAM kAMI harakata nathI. kasa peAtAnA bhANejonu sArI rIte pAlanapeASaNa karaze. " patibhaktA devakIe patinA vacanane mAna ApI te vAta kabula karI. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane jIvayazA, ( 123 ) pachI anukrame devakIne prajA thavA lAgI ane te prajA vasudeva ka Msane ApavA lAgyA. nirdaya kase te badhAnA nAza karI dIdho. devakInA cha saMtAnanA nAza karyA tyAMsudhI vasudeva tathA devakIne e vAtanI khabara paDI nahi. kAraNake teone kasa kahetA hatA ke, e khaLakAne mArA aMta:puramAM lai jai huM temanu pAlana pASaNa karUM chuM. paraMtu mathurAmAMnI prajAmAM evI vAta prasarI ke kase devakInA cha gabhenA nAza karyo. e vAta cAlatI cAlatI vasudeva tathA devakInA kAne AvI, tethI temanA hRdayamAM atyaMta duHkha thai AvyuM ane pachI temaNe havethI je prajA thAya tene gupta rIte rAkhavI, evA nizcaya karyo. krUraka kasa potAnA bhANejonA nAza karavAthI mathurAnI prajAmAM ghaNA vageAvAtA hatA, leAkeA tene hRdayathI atizaya dhikkAratA hatA. paceMdriya manuSya prANInA vadha karavAthI kasa nisteja thai gayA hatA. tenA mastakapara kALacakra bhamatuM hatuM. bALahatyAnA ghAra pApe tene gherI lIdhe hatA. tenI unmata srI jIvayazA paNa tevIja pApabuddhi dhAraNa karanArI hatI. e krUra hRdayanA rAjadaMpatIthI mathurAnI prajAmAM hAhAkAra vattoi rahyo hatA. dareka zerIe ane maMdire kaMsanA karaka nIja vAtto thatI hatI. keTalAeka vRddha ane vidvAna leAkeA kahetA hatA ke, alpa samayamAM kaMsa kALane AdhIna thaze. ' Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata, ( 124 ) sadguddhi vasudeva ane devakI have pachInA pAtAnA ga nI rakSA karavA mATe aneka prakAranI ceAjanA karatA hatA. devakInI menevRtti kaMsanA krUraka thI bhayabhIta thatI hatI ane sadA tene mATe ciMtAtura rahetI hatI. kubuddhi kase peAtAnA svArthane mATe nirdoSa bhANejonA prANanA nAza karyA hatA; tathApi tenA Atura hRdayamAM kALanA bhaya lAgatA hatA. tene ghaNIvAra kuvamo AvatAM ane tethI te bhayabhIta thai jAgI uThatA hatA. koivAra te bhAna vagaranA thai yadvAtaDhA elatA ane pote karelA ghAra pApanA pazcAttApa karatA hatA. ghaNIvAra te pAtAnI rANI jIvayazAnI upara krodhAtura thatA ane tene mAravA dhasI AvatA hatA. kAI phAI vAra te mane pApI daMpatInI vacce mahAna kalahu utpanna thatA ane chevaTe mAMDa mAMDa tenuM samAdhAna thatu hatu. mathurAnI sarva prajA kaMsarAjA taraphe anAdara darzAvatI ane tenA niMdanIya AcaraNane vAraMvAra dhikkAratI hatI. priya vAMcanAra! A pApI kasanA caritra uparathI tAre ghaNuM zIkhavAnuM che. dareka manuSyamAM sumati ane kumati ane pragaTa thAya che. zAstra ane satsaMgane sevana karanAra manuSya sadA sumatinA dhAraka ane kumati nivAraka thAya che. jyAM sudhI e uttama saMganI sevA karanArI rahe che, tyAMsudhI tenAmAM sadA sumati sthira rahe che ane jyAre te kusa MgInA saMgI bane che, tyAre tenAmAM kumati utpanna thAya che. jyAMsudhI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMsa ane jIvayA. ( 125 ) kaMsa vasudevanA sArA saMgamAM rahyo, tyAMsudhI te sArI mativALe rahyo ane jyAre te jarAsaMghanA tathA tenI putrI jIvayazAnA samAgamamAM AvyA, tyAre tenAmAM kubuddhi utpanna thaI hatI ane tethI te krUra tathA hiMsaka banI gayA hatA. te kusaMgane laIne teNe potAnA cha bhANejoneA ghAta karyA hatA. A ghAra pApathI te mathurAnI sarva prajAmAM akAre thai paDayA hatA. teNe peAtAnA jIvanane ni MdanIya banAvyu hatu. vaLI je je manuSya mahA pApanA karanAra thAya che, te manuSya pAtAnA pApakarmanA baLathI mRtyunI pAse Ave che. jema ati ugra puNya karavAthI tenA zubha phaLa A leAkamAM sadya maLe che, tevI rIte ati ugra pApa karavAthI tenA kaTuphaLa paNa A leAkamAM sagha maLe che. evIja rIte pApI kasanA prasaMgamAM paNu ana vAnu che. e mahApApI paNa have kALanA grAsa thavAne adhi kArI anyA che. kaMsanI strI jIvayazA ke je keLavaNI vinAnI ane du - sanane sevanArI strI hAvAthI te ka MsanA saMsArane malIna karanArI thaI paDI hatI. tevI ajJAna ane du sanI srInA sevanathI purUSanuM jIvana galita thai jAya che. ka Msane je AlahatyA karavAnI kubuddhi utpanna thai hatI, te paNa te naThArI zrInA prasaMgathIja thaI hatI. te uparathI dareka sunna manuSya ghaNA epa levAnA che. strIjAtine sanmArge doravAnA prayatna karavA joI e. khAlyavayathIja teNInI saMbhALa rAkhavI joi Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1rada ) jaina mahAbhArata. e. je strI jAtine keLavaNI vagaranI rAkhavAmAM Ave te a5 samayamAM ja teNInA abuddha hRdayamAM durAcAra tathA durvyasanano praveza thaI jAya che. durAcAriNI tathA duzIlA strI potAne tathA pitAnA saMgIne durgatimAM pADe che. te viSe jIva zAnuM malina cAritra daSTAMta rUpa che. durvyasanamAM AvI paDelI aMganA ubhayakulane kalaMkita kare che ane teNune saMsAra tenA kuTuMbane du:kharUpa thaI paDe che. mATe sarva bhavi manuSya pitAnI strIsaMtatine bAlyavayathI keLavaNIrUpa kalpalatAnI Azrita karavI che, jethI te sadgaNuM, sadAcArI ane suzIla banI A -saMsAranA mArgane sudhAravAnuM mukhya sAdhana thaI paDe. - - makarANuM 14 muM kRSNa ane kaMsa. yamunA nadIne kAMThe AvelA eka gAmaDAmAM eka vizALagRhamAM ardharAtre kaI daMpatI vAtovinoda karatA hatA. teomAM je purUSa hatuM, te gAmane adhipati hatA ane strI temanI rANI hatI. A vakhate te strI sagarbhA hatI. prasavane pUrNa samaya thaI gayuM hatuM. kSaNamAM ja teNInA udaramAMthI prasUti thavAnI hatI. te catura strI potAnA patine prasava thavAnI ja vAta karatI hatI. "putra avataraze ke putrI" ema Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kaMsa. ( 127) ane strI purUSa pitAnA hRdayane prazna karatA hatA. A vakhate eka purUSe " dvAra ughADe " e dhvani karyo. te dhvani sAMbhaLatAMja strI purUSa camakI gayAM. AvA rAtrine samaye koNa AvyuM haze?" ema teo vicAramAM paDyA. purUSe itejArIthI beThA thaI pitAnA gRhanuM dvAra ughADayuM, tevAmAM jenA baMne hAthamAM eka nAnuM tejasvI bALaka che evA eka purUSane temaNe joye. tene jotAM ja te purUSe tene oLakhI lIdho. teNe AnaMdanA AvezamAM kahyuM, "mitra! tame atyAre kyAMthI? A bALaka konuM che ane tene ahiM kema lAvyA che?" tenA prazna uparathI te purUSe pitAne sarva vRttAMta tene kahI saMbhaLA. priya vAcakavRMda! A prasaMga tamArA samajavAmAM Abe nahIM hoya. tethI tenuM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che. yamunA nadIne kAMThe AveluM gAma te gokuLa che. te mathurAnagarIthI traNakeza upara AveluM che. je strI purUSa hatA, te naMda tathA tenI strI yazodA che. naMda gokuLane rAjA che ane yazodA tenI rANuM che. te naMda vasudevane parama mitra che. A vabate je purUSa hAthamAM bALaka laIne tenI pAse AvyuM che, te vasudeva pitAnI strI devakIne sAtame garbha je kRSNa tene laI naMdane ghera AvyuM che. jyAre kaMse devakInA cha garbha mArI nAMkhyA tethI A sAtamA garbhanuM rakSaNa karavA vasudevane ardharAtre kuLamAM AvavuM paDayuM che. A sAtame garbha kRta Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) jaina mahAbhArata. paNa jyAre devakInA garbhamAM AvyuM tyAre devakIe sAta moTA svapro joyAM hatAM. teNue jyAre e sAta svamAnI. vAta pitAnA pati vasudevane kahI, tyAre vidvAna vasudeve utsAhathI devakIne kahyuM hatuM ke, "A svamA uparathI jaNAya che ke, tAre A garbha bharatAne mATe rAjA thaze." patiniAM AvAM vacane sAMbhaLI devakIne bhAre kheda thayo. kAraNake pitAne kUra brAtA kaMsa AvA uttama garbhane paNa nAza karaze. AthI trAsa pAmatI devakIe potAnA pati vasudevane AjIjI karI vinaMtI karI ke, "prANanAtha! keI paNa yuktithI mArA A prabhAvika garbhanuM rakSaNa kare." te vakhate vasudeve pitAnI priyAne kahyuM hatuM ke, "prANezvarI ! tuM nizcita rahe. A tArA sAtamA garbhanuM kesarUpa rAkSasathI huM rakSaNa karIza. ahiMthI traNakeza upara gokuLa gAma che. te gAmane rAjA naMda mAre parama mitra che. amArA bannemAM kAMI paNa bheda nathI. tene yazedA nAme eka sadgaNa rANuM che. mATe A garbhamAMthI thayelA putrane huM tenI pAse laI jaIne enuM rakSaNa karAvIza." patinAM AvAM AzvAsana bharelAM vacana sAMbhaLI devakIe pitAnA sAtamA garbhanI sArI rIte saMbhALa karI hatI. nava mAsa pUrNa thayA pachI zrAvaNa mAsanI kRSNa aSTamIne divase devakIe putrane janma Ape. e putra ghaNe tejasvI dekhAyuM hatuM, tenuM vakSasthaLa zrIvatsanA cinhathI aMkita hatuM. tenA zarIra upara bIjA paNa evA zubha cinhA hatA ke je tenA ardhacakravatI paNAne sUcavatA hatA. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kaMsa. (129) A vakhate kaMsanA rakSapALe devakInA sUtikAgrahanI rakSA karatA hatA. te badhA bharatA patinA pUrvabhavanA mitro je devatAo hatA, tenA prabhAvathI nidrAdhIna thaI gayA hatA. te vakhate devakIe potAnA pati vasudevane jAgrata karI putra Ape. tene laI vasudeva gekuLa tarapha cAlato thayo. te samace sarva dizAo tejomaya dIsavA lAgI. devatAoe te bALaka upara puSpanI vRSTi karI ane chatra cAmara dhAraNa karyo. vasudeva e prabhAvika putrane laI daravAjA pAse AvyA, tyAM pAMjarAmAM pUrelA ugrasene vasudevane che. teNe pUchayuM, "bhadra! netrane sukha ApanAruM A zuM che ? te mane kRpA karI kahe." vasudeve maMdahAsya karatAM kahyuM, "baMdhu ! A bALaka tane kedakhAnAmAMthI mukta karanAro che." te sAMbhaLI aMtaramAM A naMda pAmelA ugrasene kahyuM, bhAI! huM tamAre mATe upakAra mAnuM chuM. mArA jevAmAM evuM adbhuta AvyuM che ke, AjathI, huM kedakhAnAmAMthI chuTaye e mane nizcaya thaI gaye che. A pramANe ugrasenane dhIraja ApI vasudeva tyAMthI AgaLa cAlyuM, tyAM pANInA pUrathI paripUrNa evI yamunA nadI tenA jevAmAM AvI, paNa putranA prabhAvathI vasudeva ni:zaMka thaI yamunA nadI utarI gayo hate. ane te pachI te A vakhate gekuLamAM AvI pahoMcyuM hatuM. gokuLapati naMda AnaMdathI pitAnA mitra vasudevane bALaka laI gharamAM yazadAne ApavA jatA hatA, tyAM khabara maLI ke, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) jaina mahAbhArata. yazadAe eka divya kanyAne janma Ape." vasudeva te kanyAne laI pitAne putra yazodAne ApI satvara pitAne ghera AvyuM. ane te putrI devakIne seMpI te bALikA uMce svare rUdana karavA lAgI. teNInA rUdanano zabda sAMbhaLI kaMsanA rakSapALe jAgrata thaI gayA ane te putrIne kaMsanI pAse teDI gayA. te suMdara bAlikAne joI kaMse vicAra karyo ke, " mArAthI badhA zatruo bhayabhIta thaI nAzI jAya che evuM mArUM atula parAkrama che, tethI mane A durbaLa kanyA zuM karavAnI che? mUrkha munio dvA taddhA belanArA che, temanA vacana upara ze vizvAsa rAkhave?" A pramANe vicArI te bAlikAnuM nAka kApI tene pAchI ApI dIdhI. ahiM naMdanA gokuLamAM vasudevane putra caMdranI jema vadhavA lAgyA. caMdranA udayathI jema udayagiri ramaNuya lAge che, tema naMdanA putrathI gokuLa ati ramaNIya dekhAvA lAgyuM, tenuM ati mahararUpa joIne naMda tathA yazodAne ati AnaMda utpanna thaye. te putranA zarIrane varNa kRSNa hovAthI naMde vicAra karI tenuM nAma kRNu pADyuM. e suMdara kumArane gekuLanI gopIo utsaMgamAM besADI ramADavA lAgI. jema iMdrANunA hastAdakathI naMdanavanamAM kalpavRkSa vRddhi pAme, tema yazodAnA pAlaNapoSaNathI kRSNa gokuLamAM vRddhi pAmavA lAgyA. eka gopInA khoLAmAMthI bIjInA khoLAmAM jAya ane ekanA hAthathI bIjInA hAthamAM jAya, evI rIte ramADatAM tenI upara gopIone ghaNe prema thayo. kaI kaI vakhata Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuni nAme che te prakAre tene karI kuSaNane kRSNa ane kasa. (131) devakI paNa mathurAthI gokuLamAM AvatI ane kRSNane pitAnA stananuM snehathI pAna karAvatI ane ati harSathI lADa laDAvine bolAvatI hatI. eka divase pUtanA ane zani nAme be vidyAdharIo pUrvanuM vaira samaraNa karI kRSNane mAravA gokuLamAM AvI ane ghaNuM prakAre tene mAravAno yatna karyo, paNa temAM teo niSphaLa thaI ane aMte daivayege teo baMne maraNane zaraNa thaI gaI. je nirdoSa sAdhujanane mAravAne yatna kare che, teo pote ja nAza pAmI jAya che. kRSNa anukrame kizoravayamAM AvyuM, tyAre te gopAMganAonA gharamAM jaI dUdha tathA dahIMnA gorasa corI cerIne khAvA lAgyA. ema karatAM khAtAM bace ane lAga Ave te te DhaLI nAMkhato hato. te AvA aneka upadra karato topaNa uSNatAne karanArA sUryanI jema te keIne apriya lAgato nahiM. ema karatAM jyAre kRSNa sAta ATha varSano thaye, tyAre jema caMpAnA puSpanI khuzabo daze dizAone sugaMdhi Ape tema tenI kIttInI khuzabo cAre tarapha prasarI gaI. tenA kaMThano avAja ghaNe madhura hovAthI jyAre te gAyana gAto tyAre tenI para badhA mohita thaI jatAM ane tenI tarapha apAra prema dhAraNa karatA hatA. kRSNanI AvI addabhuta lIlA sAMbhaLI vasudevanA manamAM zaMkA utpanna thaI ke rakhene kaMsa eno ghAta kare "tethI teNe tenuM rakSaNa karavAne potAnA moTA dIkarA baLabhadrane tyAM mokalAvI dIdho. kRSNane khabara na hatI ke baLadevA mAre bhAI che, to paNa pUrvabhavanA saMbaMdhathI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13ra) jaina mahAbhAratakRSNane tenI para ghaNe prema thavA lAgyA. baLadeva sarva kaLAemAM pravINa hate. kRSNa thaDA divasa baLadeva pAsethI badhI kaLAe zIkhI gayo hato. tethI zikSaka ane baMdhu-e be saMbaMdha baLadevanI sAthe kRSNanA thayA hatA. ema karatAM keTalAeka divaso vityA pachI kRSNane vanavayamAM praveza thaye. tenA ramaNIya vapu upara tArUNa vayanI zobhA pUrNa rIte prakAza nIkaLI. kRSNanuM suMdara rUpa joI gokuLanI gopIkAe kAmadevane vaza thavA lAgI ane teo kRSNanI pUrNa rAgI banI tenI pAse AvI ramaNa karavA lAgI. keTalIeka gopIkAo romAMcita thaI kRSNanA khabhA upara caMdana dravyathI vicitra prakAranA citro kahADavA lAgI. keI mayUrapIcha laI tenA mugaTamAM ghAlavA lAgI. keI kaMpAyamAna thatI navIna puSpanA gajarA laI hadaya upara AropavA lAgI. keI vakhate badhI pi kAo ekaThI thaI kRSNanI AsapAsa ubhI rahI vilAsathI nRtya karavA lAgI ane kaI gAyana karavA lAgI. AvI aneka ceSTAo karI gemikAo gokulamAM kRSNanI sAthe AnaMda utsava karatI hatI. gopikAonI sAthe kIDA karato kRSNa kAmazAstramAM e te nipuNa thayo ke pitAnuM pAMDitya pitAnA zikSakane batAvavA lAgyo. tene jayeSTha baMdhu baLadevakRSNanI rakSA karato hato ane tenI sAthe rahI rAtri divasa nirgamana karato hato. A arasAmAM zairyapuranA mahArAjA samudravijayanI paTarANI zivAdevIne rAja mehelamAM zayana karatAM kArtika mAsanI dvAdazInA prAta:kALe garbhane sUcavanArAM cAda svanAM AvyAM, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kasa. (133) mahAdevIe e svanAMnI vAta potAnA prANanAtha samudravijaya rAjAne kahI. evAmAM tikazAstrane jANanAra kepTakI nAme mahA vidvAna tyAM AvI caDaye ane tenI sAthe cAraNazramaNa paNa tyAM AvyA. rAjA samudravijaye svapnanuM vRttAMta teone kahI saMbhaLAvyuM, te uparathI teo tyA"rAjana ! tamArA mahArANI zivAdevI tIrthakaranI mAtA thaze evuM A svapnAM uparathI jaNAya che. tamAro putra lokettara parAkramI ane traNa bhuvananuM rakSaNa karavAmAM samartha thaze." temanA AvAM vacana sAMbhaLI rAjA samudravijaya tathA zivAdevIne atizaya harSa utpanna thayuM. pachI temaNe teone ati satkAra karI vidAya karyA hatA. garbhanA prabhAvathI zivAdevInuM saMdarya atizaya vizeSa prakAzavA lAgyuM. rAjA samudravijayano pratidina utkarSa thavA lAgyuM. ane tenI satkIrti deza dezamAM prasarI gaI. anukrame garbhanA mAsa pUrA thavAthI zrAvaNa mAsanI zukala paMcamIne divase citrA nakSatrane caMdra thatAM ane sarva zubha graho lagnane jotAM zivAdevIe eka tejasvI putrane janma Apyo. tyAre iMdroe AvI temane snA tretsava karyo. devatAoe ratnonI vRSTi karI. te putranA prabhAvathI je prANuone svapnamAM paNa sukhane anubhava thayelo nahi, te prANuo paNa yathArtha sukhane davA lAgyA. rAjA samudravijaye kedIone kArAgRhamAMthI mukta karyA ane garIba prANuone ghaNuM dravya vaheMcI ApyuM. AkhuM zeryapura nagara dhana dhAnyathI paripUrNa thaI gayuM, te Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134) jena mahAbhArata. putranA janma vakhate sarva ariSTono nAza thaya hatuM, tethI vicakSaNa pitA samudravijaye te putranuM nAma ariSTanemi pADayuM ane ghaNA divasa sudhI zairyapuramAM tene utsava cAle. putranA janmadivasathI devatAo nAnA prakArathI tenI sevA karavA lAgyA, yAdavo temanuM pAlana karavA lAgyA ane dhAtrIo ati AnaMdathI ariSTanemIne ucheravA lAgI. A mahotsava prasaMge mathurAmAMthI kaMsa paNa tyAM AvyuM hatuM, teNe pUrve je kanyAnuM nAka kApyuM hatuM, te kanyA tyAM kaMsanA jovAmAM AvI, tyAre pelA muninA vAkyanuM smaraNa thaI AvavAthI tene bahu kaSTa utpanna thayuM. te hRdayamAM bhaya pAmavA lAgyA. mRtyuthI bhaya pAmele kaMsa zoryapuramAMthI mathurAmAM AvyuM. tyAM teNe eka vidvAna joSIne bolAvIne puchayuM, joSIjI! pUrve munie mane je kaheluM che, te satya thaze ke nahIM? te mane yathArtha kahe." joSIe jJAnathI avalokana karI kahyuM, "rAjana, munionAM vacana kadI paNa asatya thatAM nathI. tamArI bahena devakIne sAtame garbha tamAre pUrNa zatru che. te hajI jIvato che, paNa huM jANatA nathI ke te kayAM che ? tenA rahevAnA ThekANunI tamane khabara paDe evo upAya huM jANuM chuM, te sAMbhaLe--te upAyathI tamane jaNAI Avaze ke "e mAre zatru che... tamAre zatru zyAma che. te ghaNe parAkamI che. tenuM zarIra puSTa che. te maTI garjanA karanAra che. tamArA darabAramAM jANe sAkSAta ahaMkAra hoya, te je ariSTa nAmane baLada ane lekene pIDA karanAra kezI nA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kaMsa. * (135) mane je ghaDe che, e baMnene puSTa kathA matta karIne mathurAnagarInI bAhera cheDI muke. siMha jema harine lIlAmAtramAM mArI nAMkhe, tema je te baMnene lIlAmAtramAM mArI nAMkhe te tamAre ghAtaka zatru samaje. bIjA leke jene sparza paNa karI zake nahIM evuM tamAruM je sAraMga nAmanuM dhanuSya che, tene je caDAvI zake te tamAre prANahAraka zatru samaja. e kRtya karavAthI te lekamAM sAraMgapANi evA nAmathI prakhyAta thaze. tamArI sabhAmAM cANura nAmane mATe malla che. te ghaNe parAkramI chatAM tene je mArI nAMkhe te tamAre nAzakAraka zatru samaja. vaLI tamArI pAse pottara tathA caMpaka nAmanA je be madonmatta hastio che, teonA je prANa leze te tamAre kaTTo zatru samaja. yamunA nadIne viSe kAleya nAmane eka mahAsarpa rahe che, tenuM je damana karaze te tamArA prANavAyune nAza karaze." joSInA AvAM vacana sAMbhaLI kaMsa kaMpAyamAna thaI gayuM ane tenA hRdayamAM mRtyune mahAbhaya utpanna thaI AvyuM. pachI tarataja teNe potAnA maMtrIone beMlAvIne kahyuM ke "ariSTa, baLada, kezI ghaDe, ane padyottara tathA caMpaka hAthI e badhAne sAre kherAka ApI puSTa kare che, bIjA keInAthI tene parAbhava thaI zake nahIM. ane teo pitAnI sAme AvelAne jItI lIe." kaMsanI AvI AjJA thatAM tenA maMtrIoe te pramANe badhI pejanA karIne kaMsane tenA khabara AvyA. gekuLamAM aharniza AnaMdetsava thaI rahyo che. zarada Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136) jaina mahAbhArata. RtunI rAtre nirmaLa caMdra prakAzI rahyo che. te vakhate gekaLanI gopIo kRSNanI sAthe aneka prakAranI gammate karI rahI che. nAce che. gAya che, vAjitre vagADe che, rame che, hase che ane sAmasAmI tALIo lIe che. ema aneka prakAranA khela karI rahI che. e samaye kRSNa ane gepIe rAsakrIDA kare che. temanA aMga upara pUrNa caMdramAne prakAza paDe che. bIjI keTalIeka gepIo potapotAnA khetare tathA pazuonuM rakSaNa karI rahI che. vividha prakAranAM puSpo khIlI rahyAM che. vanamAM vicaratA gajendronA kuMbhasthaLamAMthI madanA jharaNa jharI rahyA che. AvI suMdara vAtamAM kRSNa rAtrine samaye gopIonI sAthe nAnA prakAranI kIDA kare che ane divase gopIonA chokarAonI sAthe vRdAvanamAM gAyone carAve che. eka samaye kRSNa yamunA nadInA tIra upara pharatA hatA, tyAM pelA ariSTa tathA kezI baMne duSTa pazuo gokuLamAM AvI caDyAM. temaNe AvI tyAM aneka prakAranA upadrava karavA mAMDyA. ane sarva gokuLavAsIone ati herAna karI mukyAM. gokuLanI prajAne ati AkuLavyAkuLa thatI joI naMdarAjAne kheda thavA mAMDyo ane tene kRSNanI bhAre ciMtA thavA lAgI. A vRttAMta gopIoe AvI kRSNane jaNAvyuM eTale kRSNa gokuLamAM AvI pahoMce. te ariSTa vRSabhanI sAme yuddha karavAne ubhe rahyo, eTale ariSTa potAnA tINa zRMgano prahAra karavA kRSNa upara dhasI AvyuM. kRSNa tenA zIMgaDA pakaDI tenI para muSTine e prahAra karyo ke jethI te ariSTa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kaMsa. (137) prANarahita thaI pRthvI upara paDI gayo. te vakhate pIoe jaya jaya zabdothI te sthaLane gajAvI mukayuM. pachI kRSNa kezI ghoDAnI sAme yuddha karavAne gayA. bhayaMkara zabda karI kezInI sAme ubhA rahyA eTale kezI pitAnI kharIo vaDe bhUmine bedate khaMkhArA karate kRSNanI sAme caDhI Avyo. kRSNa tenI sAme thaI yamadaMDana jevA potAnA hAtha tenA mukhamAM ghAlI jIrNa vastranI jema tene ubhene ubhe cIrI nAMkhe. te vakhate gopa ane gopIo ati AnaMda pAmI kRSNanI stuti karavA lAgyA. ane gokuLapatinaMdarAjA hRdayamAM ati AnaMda pAmyA. ariSTa tathA kezI e baMne pazuone kRSNa nAza karyo.' e vAta kaMsanA jANavAmAM AvI. kaMse vicAryuM ke, muninI vANuM anyathA thavAnI nathI. jarUra mAre zatru kRSNa che ane te mAro ghAta karaze. " AvuM vicArI kaMse potAnA bRhaspati nAmanA maMtrIne bolAvIne kahyuM ke, maMtrirAja ! mArA zatrune nAza thAya, te upAya batAve. catura buddhivALA bRhaspati maMtrIe vicAra karI kahyuM, "rAjedra! tamArA zatru kRSNane mAravAne eka upAya che, te sAMbhaLe. tame dhanuryAgane mahotsava karI sarva kSatriya rAjAne belA ane tenI sAthe evuM kahevarAve che, je mArA sAraMga nAmanA dhanuSyane caDAvaze, tene huM mArI satyabhAmA nAmanI bahena paraNAvIza. ema karavA sArU eka sabhAmaMDapanI racanA karI ane te prasaMge tamArA zatrune paNa teDuM mokalAve. tamAre zatru te pra Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (138) jaina mahAbhAratasaMge maMDapamAM Avaze. te vakhate maMDapanA dvAra AgaLa parAkramI ddhAone hAthamAM zastro ApI pahere bharavA ubhA rAkhavA. jyAre tamAre zatru maMDapamAM Ave ke tarata tene pakaDI ThAra mArI nAMkhave ." maMtrI bRhaspatie batAvele A upAya sAMbhaLI kaMsa hadayamAM ghaNe khuzI thaye ane teNe te pejanA karavAne maMtrIne AjJA karI. pachI maMtrIe te pramANe sarva goThavaNa karavA mAMDI. svayaMvaranA maMDapanI suMdara racanA karI dezadezanA rAjAone teDAM mekalAvI lAvyA. A vRttAMta sAMbhaLI baLadevane meTe bhAI anAdaSTi zoryapuramAMthI mathurA tarapha javA nIkaLyo. rastAmAM gekuLa AvyuM, tyAM potAnA bhAInA premathI eka rAtri tyAM rahyo. bIje divase savAra thatAMja baLadevanI AjJAthI kRSNane sAthe laI te mathurA tarapha javA nIkaLyo. kRSNa ane anAdaSTi theDA vakhatamAM mathurAmAM AvI pahoMcyA. ane lAgalAja muktAphaLethI suzobhita tathA aneka puSpothI vyApta evA dhanumaMDapa, nI pAse AvyA. tyAM sarva dezanA rAjAo potapotAnI yegyatA pramANe uMcA siMhAsana upara bIrAjelA jovAmAM AvyA. madhyabhAge vidhithI pUjelA dhanuSyanI paNachanI pAse divyarUpane dhAraNa karanArI satyabhAmAM beThelI jovAmAM AvI. jyAre kRSNa maMDapamAM dAkhala thayA tyAre satyabhAmAM tenA suMdara svarUpane kaTAkSathI nIrakhavA lAgI. tene nIrakha Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kasa. (139) tAMja satyabhAmA mehita thaI gaI ane hadayathI tene cAhavA lAgI. rAjA kaMsanI AjJA thatAMja kaliMga, baMga, kAzmIra ane kAra vagere dezanA rAjAe dhanuSyanI pAse AvyA ane. tene caDAvavA lAgyA te paNa kAMI vaLyuM nahIM. dhanuSyane caDAvavuM te eka tarapha rahyuM, paNa teo dhanuSyane DagAvI paNa zakayA nahIM. tethI zaramAIne pAchA potapotAne Asane jaI besavA lAgyA. ema sarva rAjAo anukrame eka pachI eka potapotAnuM baLa ajamAvI cukyA, paNa keInAthI kAMI thayuM nahIM. pachI anAdaSTi "zuM pRthvImAM kaI kSatriya nathI?" ema kahI hAsya karato uThI dhanuSya caDAvavA gaye. teNe baLathI dhanuSyane thoDuM uMcu karyuM, paNa vadhAre baLa karatAM pote nIce paDI gaye ane tenI chAtI upara dhanuSya paDI gayuM. te vakhate tene mugaTa bhAMgI gaye. matIonA hAra tuTI gayA ane vastro astavyasta thaI gayA. te joI badhA rAjAoe ane satyabhAmAnI sakhIoe hAsya karyuM. pachI te mAMDamAMDa dhanuSya nIcethI chuTI. lajita thaI pitAne Asane jaI beTho. tyAre sarvanA manamAM thayuM ke, kaI dhanuSyane caDAvanAra nathI. A vakhate 5rAkamI kRSNa ubhuM thaye. ane te dhanuSyanI pAse AvyA. jema pRthvI uparathI puSpa upADI le tema kRSNa lIlAmAtramAM dhanakhya upADI caDAvyuM ane tenA kaTakA karI nAMkhyA kRSNanuM A parAkrama joI sarva rAjAo manamAM vismaya pAmI gayA. ane paraspara kahevA lAgyA ke, "AvA nAnI vayanA bALakamAM ATaluM badhuM baLa kayAMthI haze ?" te joI badhA lajija Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 140 ) jaina mahAbhArata, ta thaI gayA. satyabhAmA kRSNanuM khaLa joI peAtAne kRtArtha mAnavA lAgI. taTastha leAkeA kRSNanuM AvuM camatkArI maLa joi tenI prazaMsA karavA lAgyA. A vakhate pApI ka se vicAra karyA ke, " kRSNe dhanuSya caDAvyuM, mATe tene satyabhAmA ApavI joize, ane tethI zatru kAyama raheze; tethI tene ahaja ThAra karavA ceAgya che, " AvuM vicArI kase peAtAnA pradhAneAne sAna karI eTale teoe peAkAra karIne kahyu, "are bhAi ! A dhanuSya caDAvanArane jaldI mArI nAMkheA evI rAjAnI AjJA che. je prakAre jene lAga phAve tevI rIte A tarUNa upara haleA karI, emAM DhIla karaze! nahIM. ene tarata pakaDI lIe; ahIMthI khAhera javA dezeA nahIM. jo A tarUNa hAthamAMthI nIkaLI jaze to sarvanI upara kaMsa rAjA kA pAyamAna thaze. jIe to kharA ? AjakAlanA koi khaMDato chekarA dhanuSya uThAvavA AvyA che. evA e dhanuSya caDAjyAthI zuM pratijJA pUrI thai jANI tene rAjakanyA ApavI ? e kema bane ! badhuM yAgyatA pramANeja thAya che. AvA rakhaDatA mANase| AvA meTA svayaMvaramAM AvI badhA kSatriya kulIna rAjAonuM mAna utArI peAtAnu kArya karI jAya te sArUM nathI, mATe ene to ThAra mArIja nAMkhavA joie, ' AvAM te ma`trinAM vAkayA sAMbhaLI jema ziyALanA nAdathI siMha bhaya pAmato nathI, tema kAMIpaNa bhaya pAmyA vinA :plu peAtAne sthAneja sAMbhaLato ubhA rahyo hato. pachI dvArapALe! kRSNanI upara tUTI paDavAno vicAra kare che, eTalAmAM dd Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM ane kaMsa. (141) to siMhanI peThe phALa bhArata ane anAdaSTine AgaLa karate kRSNa kesanA sinyane tiraskAra karI bAhara nIkaLI - Dyo. "ApaNe zatru nAzI jAya che, tene pakaDI pakaDe ema bolI kaMsanA subhaTe kRSNanI sAme AvyA. temAMnA koIne lAta, koIne muSTi ane koIne koI mArato anAdaSTinI sAthe kRSNa maMDapanI bAhera AvyuM. tene anAdaSTie potAnA rathamAM besArI gokuLamAM pahoMcato karyo. ane pote zairyapuramAM gaye. A khabara sAMbhaLI kaMsa gabharAye ane pitAnuM mRtyu pAse AvyuM ema jANe ati ciMtA karavA lAgyuM. tenI prakRtimAM pheraphAra thaI gayA. te vipattine pAse AvatI jevA lAgyA. tenuM citta ThekANe rahyuM nahIM. rAjyanI vyavasthA barAbara kare nahiM. A vakhate zatrunA mahAbhayamAM magna thayelA kase kRSNane mAravAne saMketa karI mallayuddhane akhADo karavAno samA raMbha karyo. te samaye teNe meTA ADaMbarathI badhA rAjA. ene AmaMtraNa mokalAvyA. kaMsanA AmaMtraNane mAna ApavAne rAjAe te akheDAmAM hAjara thayA. A badhuM joI vasudeve balabhadrane jANa karI ke, kaMsa kRSNane mAravAnA aneka upAya karyA kare che, temane A mallayuddha karavAne upAya karyo che; mATe tamAre sAvaceta rahevuM. te sivAya rAjA samudravijaya, bIjA sarve bhAIo tathA nehIone vasudeve kahI rAkhyuM ke, sarvee maLIne kRSNanI rakSA karavI joIe. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 142 ) have dezadezanA rAjAe te sabhAmaDapamAM AvavA lAgyA. kasanA anucarA temane yAgya Asane besADavA lAgyA. te sabhAmaMDapamAM kaMsa paNa eka uMcA Asana upara beThA. iMdranI AsapAsa jema daza dikpAle hAjara hoya che, tema kaMse daza dazAne peAtAnI pAse hAjara rAkhyA hatA. te prasaMge rAjA samudravijaya tathA temanA bIjA bhAIe AvyA hatA, kaMse temane amUlya Asana upara besADayA.' kRSNe mayuddha jovAnI icchA potAnA meATA bhAi alasadranI AgaLa jaNAvI eTale balabhadre vicAra karyo ke, " jo ke pitAnA kahevA pramANe tyAM javuM bhaya bhareluM che, te paNa A samaya kRSNane lAbhakArI che. keAI prakAre hAni thavAnI nathI, tethI tyAM avazya javu joie. " AvuM vicArI khalabhadra kRSNane sAthe laine yazodAnI pAse AvyA. ane te eNyeA--mAtAjI! amane jaladI snAna karAveA. amAre mathurAnagarImAM javuM che. vaLI tyAM javAnI ghaNI utAvaLa che," tyAre yoAdAe kahyuM " hamaNAM mane phUrasada nathI." A sAMbhaLI baLabhadrane atikrodha caDayA. teNe krodhAvezamAM kahyuM,- mare dAsI ! tu ati garviSTa thai gai che. tu jANatI nathI ke ame kANu chae. ATalA badhA ahaMkAra kema rAkhe che ? " A pramANe kahI baLabhadra kRSNane kheMcI lai yamunAne kInAre AvI snAna karI te tIranI pAse eka vRkSanI nIce AvI ubhA rahyo. A vakhate kRSNanA mukha upara glAni AvelI joi baLadeve puchyu, " bhAI ! tamArA mukha upara glAni kema AvI gai ,, Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kaMsa. (143) che? tame udAsa kema dekhAo che?tyAre kRSaNe kahyuM, moTA bhAI! tame mArI mAtAne dAsI kahI bolAvI te mArAthI kema khamAya mAtAno tiraskAra joIne kayA putrane zokana thAya? evuM sAMbhaLI hiNaputra baLadeva kRSNanA mukha upara hAtha pheravI ane tene chAtI sAthe dAbI belya-"bhAI! yazodA tArI kharI mAtA nathI, tema naMda paNa tAre pitA nathI. tArI kharI mAtA te devakI che. je koI samaye tane stanapAna karAvavA Ave che. ane jene devatAo paNa mAna Ape che e vasudeva tAro kharo pitA che. ane rAjA samudravijaya tArA pitAne vaDe bhAI che. tyAre kRSNa AzcaryathI puchayuM, "zuM tame mArA sagA bhAI thAo ?" baLabhadre kahyuM, huM tAre oramAna bhAI chuM. ApaNuM ekaja kuTuMba che. sarva baLavAna cAdave ApaNuM bhAIo che. vaLI tane joIne vidvAna joSI ee kaheluM che ke, "kRSNa bharatAddhapati thaze. e vAtano vicAra karatAM tArA jevA uttama purUSane janma A gekuLamAM thAya? jema marUsthaLamAM AMbAnA vRkSanI utpatti thatI nathI, tema puNyavAna purUSanI utpatti agya sthaLamAM thatI nathI. tArA kharA mAta pitAe je tAro tyAga kare che, te tArA hitane mATe kare che. e hakIkata sarva yAdave jANe che." baLadevanA mukhamAMthI A vRttAMta sAMbhaLI kRSNane ati Azcarya utpanna thayuM. teNe iMtejArIthI puchayuM. moTA bhAI ! mAre mAthe evuM zuM bhaya hatuM, ke mane mArA pitAe goku Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) jaina mahAbhArata. LamAM chupa rAkhe? ane A gevALIAno sahavAsa karA ? pachI gya samaya jANI baLadeve kaMsanI badhI hakIkata kRSNane vistArathI kahI saMbhaLAvI. temAM potAnA cha bhAI ene vadha sAMbhaLI kRSNa ati kopAyamAna thaIne be - "he siddho, he gaMdha, he vidyAdhare! huM patijJA karuM chuM te tame eka citte sAMbhaLe. sarva rAjAonA dekhatAM je huM duSTa kaMsane saMhAra na karUM te te che garbhonI hatyA mane lAge. have huM e duSTane kadi choDanAra nathI. e vAtamAM tame sarva AkAzagAmI devatAo sAkSI che." kRSNanI AvI patijJA sAMbhaLI baLadeva ati prasanna thaI kRSNane AliMgana daI belya---"vatsa! dhanya che. te kharekhara yAdavakuLamAM dIpaka thayela che. jema AkAzane vize sarva nakSatramAM caMdrazebhAne pAme che. tema tuM sarva rAjAomAM zobhAne pAmaze." A pramANe kahI baLadeva kRSNane yamunAnA kinArA upara teDI gaye ane tyAM temaNe snAna karAvA mADayuM. A vakhate yamunA nadImAM rahele ghera viSadhArI kAlIyanAga deDIne kRSNane karaDavA AvyuM. te samaye tyAM rahelA loko hAhAkAra karavA lAgyA ane kahevA lAgyA ke, "A kRSNa bALaka che, tene A kALarUpa sarpa daMza karyA vinA raheze ja nahiM. ane A baLadevanuM baLa A kALarUpa nAganI AgaLa zuM cAlavAnuM hatuM?" A pramANe te leke zoka karatA hatA, eTalAmAM te teNe kRSNanA paganI AMgaLImAM uparAuparI DaMkha mArIne viSanI javALAonuM vamana karavA mAMDayuM, paraMtu te badhuM ni:satva thaI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kasa. (145) gayuM ane kaNe tenuM gaLuM jhAlI lIdhuM ane tenI pITha upara te caDI beThe. kRSNanuM adbhuta kRtya jevAne dee AkAzamAM pitAnA vimAne ubhA rAkhyA. ane evA durdamanAganuM kRSNa sahajamAM damana karyuM, te joI teo kRSNanI kIrti gAvA lAgyA. pachI kRSNa nAganI kukSimAM eDIne mAra eTale mAryo ke jethI te maMda paDI gaye. ane tenA mukhamAMthI viSanuM vamana thaI gayuM. mRtaprAya thaI gayelA te nAgane dayAthI choDI daI kRSNa kInArA upara AvyA tyAM tapasyA karatA RSioe kRSNanI bhAre prazaMsA karI. - baLadeva tathA kRSNa bane bhAIe abhuta kAma karI AgaLa cAlyA. mathurAmAM AvatAM temane joI tyAMnA leke bahu prasanna thaI gayA ane premadaSTithI temane nirakhavA lAgyA. baMnebhAI mallayuddhanA maMDapa pAse AvyA, tyAM kaMsanA hukamathI madenmatta ane kura evA padyottara tathA caMpaka nAmanA be hAthIone kRSNa tathA baLadevanI sAme cheDI mukavAmAM AvyA. temAM pottara kRSNanI sAme ane caMpaka baLabhadranI sAme thaye. gajazikSAmAM catura evA kRSNa paTvottarane keTalIka vAra kriIDA karAvI pachI tenA jaMtuzaLa pakaDI muSTinA prahArathI ja tenA prANanuM haraNa karI lIdhuM. temaja baLabhadde paNa caMpaka hAthInA prANa siMhanI jema kuMbhasthaLa vidArI harI lIdhA. pachI baMne bhAIo jemAM sukomaLa retI pAtharelI che evI madhyabhUmimAM dAkhala thayA. A vakhate tyAM beThelA 10 , Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) jaina mahAbhArata. (6 leAkeA kRSNane uddezIne kahevA lAgyA- A kRSNeja kezIne mAryA che, eNeja ariSTanuM damana kayu che, kAleyanAganuM damana karanAra paNa eja che ane hamaNA eNe ApaNI najare madAnmatta hastIne mArI nAMkhyA. eja naMdanA putra che ane eja gepAnu AbhUSaNa che." A pramANe leke paraspara vArtA karatA hatA. tevAmAM kRSNa ane baLadeva sabhAma'DapamAM praveza karI eka suMdara si'huAsanapara ArUDha thai gayA. A vakhate khaLadeve kRSNane kahyuM- bhAi ! jenA kAnamAM divya ku DaLa jhaLakI rahyAM che ane je amUlya uMcA siMhAsanapara eThelA che, eja ka'sa tArA zatru che. eNeja tArA cha bhAIAne mAryA che. A si hAsana upara je khIrAjyA che, te tArA pitAnA vaDA bhAI samudravijaya rAjA che, tenI pAse je e purUSo beThelA che, temAM je pahelA che, te tArA pitA vasudeva che ane tenI pAse akrura vagere mukhya yAdavA beThelA che. bhAi kRSNa ! A vakhate tAre parAkrama batAvI ApaNA saMbaMdhIone AnaMdita karavA joie. kRSNane joi hRdayamAM AnaMda pAmI rAjA samudravijaye vasudevane kahyuM, "bhAI ! Aje mane sarva devatAe prasanna thayA che. A tArA putra traNa leAkanu AbhUSaNarUpa che, tene joi huM mArA hRdayamAM AnaMda pAmu chu. ane mArA AtmAne dhanya mAnuM chuM. "" kRSNane jotAM jANe pratyakSa kALa joyA hAya, tema mathurApati kaMsa bhayabhIta thaI gayA. teNe arhaspati matrIne kahyuM, " maMtrIzvara ! A kRSNa mArA zatru che, te chatAM vasudeve dagA karI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane sa. (147) tenuM rakSaNa karyuM, e mATI AzcaryanI vAta che. vasudeva mAre hitakArI chatAM ahitakArI thayA che, paNa tethI zu thayu ? jyAM sudhI A mArA cANura tathA muSTika e malle jIvatA che, tyAM sudhI mArU zuM ahita thavAnu che? zu have ApaNA hAthamAMthI te jIvatA javAnA che ? " kaMsanAM AvAM vacana sAMbhaLI maMtrIe kahyuM, " mahArAjA ! Ape kahyu te satya che, tathApi jainamuninAM vacana vyartha kema thaze ? mATe Ape nibhaya rahevu na joIe. A sanmukha beThelA zatruno parAjaya karavAmAM have vilaMba na karavA joie. ' HH A pramANe vAtacita thatI hatI, tevAmAM kaMsanA izArAthI cANu ane muSTika ane akhADAnI bhUmimAM AvI hAjara thayA. jemaNe potAnA aMga upara caMdananu lepana kareluM che, jemaNe majabUta vAkacheTA mArelA che ane jenA zarIra pASANanA jevA samra ane ThIMgaNA che, evA te ane mallAne joi sabhyaleAkeA Azcaya pAmI gayA. cANura kRSNanI sAme kaTAkSa pheravatA else--" huM sabhAmAM bIrAjelA kSatrie ! tamArAmAM je zuravIra kSatriya hoya te amArI sAthe kustI karavA AvI jAya. jee A vakhate gupa cupa rahI nIcuM joi bezI rahe te nAlAyaka kahevAya. tevI rIte bezI rahevu te keAI paNa kSatriyane ucita nathI. " cAranAM AvAM kSitrayeAne tiraskAra karanArAM vacana sAMbhaLI kRSNa siMhanI jema si'hAsana uparathI beThA thayA ane te uMce Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 148 ) jaina mahAbhArata, svare ANye-"are duSTa! sUra kSatriAmAM mahAzUravIra, baLavAnAmAM baLavAna ane tArA zarIrane kSaNamAM cuNuM karanAra huM tArI sAme yuddha karavAne tatpara chuM. are mUkha ! A sa`nA dekhatAM huM tArA A puSTa zarIranA e bhAga karI nAMkhIza. are adhama ! me paNa lIdhu che ke mArA badhA pratipakSIone mArI nAMkhavA, te tu ekle zA hisAbamAM che ? tuM sAvadhAna thA; have tu mArA paMjhAmAMthI kide chuTavAnA nathI. " kRSNanAM A vAM vacana sAMbhaLI cANura netra lAla karI khelyuM -'are bALage pALa! tu ATalA badhA ga zA mATe kare che ? tu bALaka mArI AgaLa kANu mAtra che ? kyAM tArU zarIra ane kyAM mArU zarIra ? are mugdha bALaka ! zu tane tArI jIva priya nathI lAgatA ? tu hamaNAMja mArI zaktirUpI agnijvALAmAM baLIne bhasma thaI jaiza. tArA komaLa zarIra upara muSTinA prahAra karatAM mane dayA upaje che. mArI bagalamAM tane dAkhIza te tu mAkhaNanI peThe pIlAi jaIza. are mUrkha ! vicAra kara. mArA baLarUpa dAvAnaLamAM amastA zA mATe paDI maravAne taiyAra thayA che ??" A pramANe kahI cANu pAtAnA khabhA ThAkayA ane te garjanA karI kRSNa upara dhasI Avye. te joi prekSaka leAkeA hAhAkAra karavA lAgyA ane ce svare kahevA lAgyA--" are bhAIe ! mATe anyAya thAya che, A Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kaMsa ( 149 ) camarAja jevA mallu kayAM! ane A sukumAra bAlaka kyAM! A baMnenuM yuddha nItipUrvaka kahevAya nahiM. " leAkeAnAM AvAM vacaneA sAMbhaLI kaMse kahyuM, " A prajA kevI duSTa che ? ame e khAlakane yuddha karavA kayAM elAbyA hatA ? e gokuLamAM dUdha-dahIMthI madonmatta thaIne peAtAnu khala ajamAvavA Avye che ane ame zA mATe mArIe ? " kasanA AvAM kaThAra vacanA sAMbhaLI sarva leAkeA chAnA thai rahyA. pachI kRSNe cANurane kahyuM, "are malu! tuM ATalI badhI khaDAjI zA mATe mAre che? potAnI prazaMsA pAtAnI meLe karavI e ceAgya nathI. bIjAe praza MsA kare te ceAgya kahevAya. teM bAlyavayathI mal vidyAnA abhyAsa karyo che, e badhA loko jANe che ane hu eka gAvALIAnA chokarA chu, e paNa adhAne vidita che. paNa yAda rAkhaje ke, hamaNAMja A leAkA jove tema vaTALIcAthI AkaDAnA rUnI jema A kRSNa tane urADI nAMkhaze, " A pramANe kahI kRSNe cANuranI peThe peAtAnA khabhA DhAyA ane te uchaLIne malunI sAme ubheA rahyo. ane akheDAnI bhUmimAM masuddha karavA lAgyA. teonu mayuddhanuM cAtu joIne sarva rAjAe cikata thai gayA. cANurathI kRSNanuM cAtu vizeSa joi zakita hRdayavALA samudravijaya vagerene apAra haSa thayA, keTalIeka strIe ke je kRSNanA maLane mATe zakti hatI, teo kRSNanuM adbhuta gAya joI cikata thai gaI. kaMsa ati bhayabhIta thavA lAgyA. teonA kudavAthI pRthvI kaMpavA lAgI. jema pRthvI kaMpavA lAgI tenI sAthe Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (150 ) jaina mahAbhArata ' ' kaMsanuM hRdaya paNu kaMpavA lAgyu. kSaNavAre cAh baLahIna thai gayA. te joI kaMse muSTikane isArA karyo, eTale muSTika kRSNanI upara dhAyA. tene joI baLadeva ati kepAyamAna thai ubhA thayA. ' are duSTa ! mArI sAme AvI jA tArA hAthanI khujaLI humaNA maTADI nAkhu ' ema kahI siMhanA jevA nAda karI teNe mAtha bhIDI yuddha karavAnuM zarU karyuM. evI rIte be mayuddha thavA lAgyAM. eTalAmAM josamAM AvI gayelA cANure kRSNanA hRdaya upara jora karIne eka muSTi mArI ke jethI kRSNa mUti thaI pRthvI upara paDI gayA. tenI sAtheja tenA sabaMdhIenA netramAMthI azru paNa paDyAM. uccAsanapara beThelA kasa khuzI thayA. ane teNe bIjA matlAne ' mAre mArA ' ema uzkeraNI karavA mAMDI. pachI jenA kALa najIka AvelA che. evA kasa pAte maryAdA sukI beThA thayA ane kRSNanI sAme AvI jema tema bakavA lAgyA. kRSNane paDelA joI cANura tenI para bIjI suSTinA prahAra karavA AvatA hatA, tevAmAM te vIra khaLabhadra muSTikane paDatA mukI cANuranI sAthe yuddha karavA AvyA. tevAmAM te kRSNe paNa mUchomAMthI mukta thai beThA thayA. tenI sAthe yAdavAnA manoratha paNa beThA thayA. jema megha nivRtti pAmyA pachI ghuvaDa pakSI sUryanA tejane joI zakatA nathI, tema kaMsa kRSNanA tejanI sAme STi karI zakayA nahIM. pachI kRSNe ati krodhamAM AvI evA tA cANurane muSTinA prahAra karyo ke te prahAranI sAtheja tenA prANa nIkaLI gayA. A vakhate kALaca Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNe ane kasa. A ( 151 ) kuthI gherAele kaMsa ca svare peAtAnA caDhDhAe pratye elcA--" subhaTA! zuM jue che ? A cANane mAranArane pakaDA. e duSTane jIvatA cheDazeA nahIM. je kAi bIjo enI madada karanArA hoya, tene paNa pakaDA. khIhIzeA nahi. jema cArane zikSA karAya che, tema cAranI sahAyatA karanArane paNa zikSA karavI joie. '' kaMsanAM AvAM vacana sAMbhaLI kRSNe kyuM, " are duSTa ! tuM geTa zu` make che ? tArA duSTa karmAnuM phaLa tane hamaNAMja A sabhAmAM maLaze, are adhama! te' mArA tarata janmelA bhAine zilA upara pachADI mAryAM hatA, e vAta bhu tuM bhulI gayA ? te zuM ghAra kRtyanu phaLa tane Ajeja maLavAnu che. " pramANe kahI kRSNe kasane lAta mArI tene mugaTa nIce nAMkhI dIdhA. ane keza pakaDI tene siMhAsana uparathI nIce pADI dIdhA. te vakhate kaMsa jamIna upara paDI pasInAthI bhIMjAI gayA. tenA netrAmAMthI azrudhArA cAlavA lAgI ane zarIra tharathara kaMpI cAlyu'. A samaye * mArA mArA ' ema pAkAra karatA kaMsanA zastradhArI subhaTa beThA thayA ane temaNe kRSNane gherI lIdheA, eTalAmAM muSTikane mArI baLadeva AvI te cAddhAonA saMhAra karavA lAgyA. kRSNe te mRtaprAya thayelA kaMsanI chAtImAM lAta mArI tene yamapurImAM paheAMcADI dIdhA. kRSNanA bhayathI kaMse jarAsaMghanu sainya peAtAnI pAse rAkhyu hatu. te kRSNanI upara mAravAne tuTI paDayu. te joine samudravijayanuM sainya jarAsaMdhanA sainya upara tuTI paDayuM. ' Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15ra) jaina mahAbhArata. baMne sinyanI vacce tumula yuddha thayuM. chevaTe jarAsaMghanA anAtha sainyane samudravijayanA sainya nasADI mukayuM. pachI rAjAo ane yAdave tyAMthI uThIne pitApitAne sthAne cA lyA gayA. anAdaSTi ghaNe khuzI thaI baLadeva ane kRSNa baMnene potAnA rathamAM besADI vasudevane ghera laI gaye. tyAM bIjA yAda paNa ekaThA thayA. pitAnA badhA kuTuMbIone jeI kRSNa ati AnaMda pAme. mathurAnA leke TeLe TeLAM maLIne kRSNane premathI nirakhavA lAgyA. vasudeve AnaMdamagna thaI potAnA parAkramI putrane hRdayanI sAthe AliMgana karyuM. kRSNa paNa pitAnA pitAne premasahita page paDe. tene uThADI putravatsala vasudeve usaMgamAM besADe. pachI kRSNa samudravijayane sASTAMga praNAma karyA. jethI prasanna thaI teNe kRSNanA mastaka para hAtha rAkhI AzIrvAda ApyA. pachI kRSNa pitAnI mAtA devakInA caraNamAM AvI namI paDe. devakIe pitAnA putrane premAliMgana ApyuM. ane te putravatsala mAtAnA stanamAMthI dUdhanI dhArAo chuTavA lAgI. teNuM pitAnA putranuM parAkrama sAMbhaLI pitAnA AtmAne dhanya mAnavA lAgI. sarva sthaLe AnaMdetsava thaI gayo. ' kaMsanuM mRtyu thayA pachI mathurAnuM rAjya ugrasenane ApyuM. teNe potAnI putrI satyabhAmA kRSNane paraNAvI dIdhI. kAraNa ke, kRNe sAraMga dhanuSya caDAvIne svayaMvaranI pratijJA pUrNa karI hatI. kRSNa pachI vidhipUrvaka satyabhAmAnuM pANigrahaNa karyuM hatuM. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kaMsa. (153) kaMsanA mRtyunA khabara sAMbhaLI tenI mukhya patnI jIvayazA potAnI badhI zakyonI sAthe ati vilApa karavA lAgI. te vakhate ugrasena vageree AvI kaMsanA zabane agni saMskAra karyo. paraMtu jIvayazAe enI kriyA karI nahIM. kAraNa ke, te vakhate te belI hatI ke, "mAre siMhanA je parAkramI pitA jarAsaMgha jyAre A mathurA nagarIne ghere ghAlaze, tyAre A harinA jevA yAdave kayAM nAzI janAra che. ane baLarAma tathA kRSNa te kyAMthI jIvatA raheze ? mATe huM temanI uttarakriyA sAthe ja mArA prANapriya kaMsanI uttara kriyA karIza." chavayazAnI A pratijJA sAMbhaLI ugrasene ati kapayukta vacane teNune tiraskAra karyo eTale jIvayazA tarata tyAMthI nIkaLI jaI potAnA bApane ghera gaI ane teNe sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyA. AthI ugrasene badhA yAdavane ekaThA karI kahyuM ke, jarAsaMgha have ApaNe mATe vairI thaye che, tene zuM upAya karavo?" tyAre badhAe kahyuM ke, "ApaNe bhaviSyavettA kauTukine puchIjeIe." te uparathI temaNe kaiTukine puchyuM eTale jyotiSavettA kaiTukie kahyuM, "A rAma ane kRSNa bane A bharatArthanA svAmI thavAnA che. paraMtu hareka manuSyane utkarSa the e kSetra tathA kALanI upara AdhAra rAkhe che. hamaNA tame pazcima dizAmAM samudranA kinArA upara potAnA parivArasahita jAo. je sthaLane viSe kRSNanI patnI satyabhAmA be bhAgyazALI putrane janma Ape tyAM tamAre potAnI rAjadhAnI karavI. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (154) jena mahAbhArata, ema karavAthI tamArA sarva manoratha pUrNa thaze." kaiTukinAM A vacane sarva yAdavee mAnya karyA ane tene sAro satkAra karI tene vidAya karyA. pachI yAdanI sarva prajAe pazcima tarapha javAne prasthAna karyuM. temane nIkaLatAM sArA zakune thayA, jethI teo badhA AnaMdita thaI gayA. anukrame ratAmAM nadIo, parvate tathA araNyanuM ullaMghana karatAM teo pazcima kinAre AvI pahoMcyA. tyAM satyabhAmAe marUbhUmimAM jema kalpavRkSanI utpatti thAya tema be putrone janma Ape. tyAM kRNe samudranA adhiSThAyakane prasanna karavA aThThama tapa karyuM, tyAre samudrane adhipati ati saMtuSTa thaI potAnI sAthe amUlya ratna lAvyuM ane teNe te ratna kRSNane bheTa karyA. te be -mahAnubhAva ! tamArI AjJAne mAnya karavA taiyAra chuM. ane havethI tame mane pitAne sevaka karI jANaje." kRNe kahyuM, "he deva ! mAre A sthaLe eka racanA karavI che, tethI eka uttama sthaLa zodhI Apa." kRSNanA kahevAthI te sthaLe te devatAe eka uttama sthaLa zodhI ApyuM, pachI pAMcajanya nAme zaMkha tathA kastubha nAme maNi kRSNane arpaNa karI te deva tyAMja aMtardhAna thaI gayuM. pachI iMdranI AjJAthI kubere AvI eka aherAtramAM te sthaLe dvArakA nAmanI uttama nagarI racI ApI. te nagarIne vajInA je majabuta kile karyo. te e te uMco thayo ke jANe gagananI sAthe vAta karate hoya ! tenI dIvAle maNi tathA mANekathI jaDI lIdhI. naga Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kaMsa. (155) rInI aMdara vividha prakAranA anupama bhAvALA nivAsa dhAmanI racanA karI. nagarI taiyAra thaI rahyA pachI kuberanI AjJAthI bIjA yakSadevee sADAtraNa divasa sudhI temAM ratnonI vRSTi karI. nagarInI AsapAsa naMdanavanathI suMdara evA asaMkhya bagIcAo banAvyA; jethI dvArakAnagarI avarNanIya zobhAne prApta thaI. sarva racanA taiyAra thaI rahyA pachI rAjA samudravijaye te nagarIpara meTI dhAmadhUmathI kRSNane rAjyAbhiSeka karyo. jema iMdrapurImAM idranI sattA nIce sarva deva AnaMdapUrvaka kIDA kare, tema kRSNanI sattA nIce sarva yAda nAnA prakAranI kIDAo vinedathI karavA lAgyA. vAva, kUvA, taLAva, bAga, vana tathA parvata vagere gaMmatanA sthaLamAM kRSNa, baLadeva tathA ariSTanemi vagere IcchApUrvaka krIDA karavAne arthe vicAravA lAgyA. puravAsio kRSNanA nItirAjyamAM AnaMdathI vasavA lAgyA. keTaloka kALa vItyA pachI kuMtIne putrane prasava thaye. e vArtA sAMbhaLI rAjA samudravijaye karakane bheTa laIne pAMDurAjAnI rAjadhAnImAM mokalyA hatA. keraka kuMtIne maLe, tyAre kuMtIe pitAnA pitRkuLanA kuzaLa samAcAra puchayA, te uparathI karake prathamathI mAMDIne dvArakA vasAvI, tyAMsudhIne badhe vRttAMta kuMtIne kahI saMbhaLAvyA hatA, je sAMbhaLI pAMDupatnI hRdayamAM atizaya saMtuSTa thaI hatI. potAnA piyarane praDha utkarSa sAMbhaLI kaI kulIna kAMtA khuzI na thAya? pachI kuMtIe te kerekane bhAre satkAra karyo ane pitAnA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) jaina mahAbhArata. pitRgRhanA saMbaMdhIone AzISa sahita zubha samAcAra kahevarAvI vidAya karyo hate. priya vAMcanAra! A prakaraNamAM kRSNa ane kaMsanuM caritra tame vAMcI joyuM che. kRSNa ane kaMsa e baMne A prakaraNanA nAyaka che. te uparathI ghaNe bodha grahaNa karavAnuM che. kaMsa pitAnI ajJAna strI jIvayazAnA prasaMgathI kUra, ghAtakI ane nirdaya banI gayela hatuM. te sAthe kRtana ane svAthI thaye hate, vasudeva tene parama upakArI hatuM, te chatAM pitAnA bacAva karavAnA svArthathI teNe pitAnA bhANejane ghAta karyo ane pitAnA upakArI vasudevane atizaya duHkhI karyo. te uparAMta potAnA pUjya pitA ugrasenane kASTanA pAMjarAmAM pUryo hate. AthI te pratidina mahApApamAM magna thate gaye ane chevaTe e pApanA prabhAvathI tene kRSNane hAthe maravuM paDyuM. vaLI kaMsanA salAhakAre naThArA temaja khuzAmatIyA hatA. AthI kaMsa anitine mAge derAI gaye hate. * naThArA pAzavAne rAjAne ke gRhasthane anItimAM utArI pAyamAla kare che e nItinA sUtra upara kaMsanuM pUrNa daSTAMta che. anItimAna kaMsanI Akhare evIja gati thaI. te A lokamAM apayaza laI palekamAM nArakInI pIDAne pAtra banyuM hatuM. jevI rIte kaMsanuM caritra anItimaya hatuM, tevuM ja kRSNanuM caritra nItimaya hatuM. je kRNe tArUNya vayamAM Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kasa. (157) . gApAMganAomAM Asakta thaI peAtAnA jIvanane kalaMkita karyuM" na heAta te| tenuM sarvajIvana divya jIvananI samAna thAta. tathApi amuka vaya pachInI tenI avasthA nItimaya banI hatI. parAkrama tathA nItinA khaLathI te bhAratavaSa upara prakhyAta thai gayA che. geApIenI krIDAmAM te Asakta thaye hatA, tathApi tenI nItinI nirmALatA akhaMDita rahI hatI. caiAvanavaya pachI tenI maneAvRtti badalAi gai hatI. bhaviSyamAM thanArA bharatAnA Adhipatyane laine tenAmAM uMcI mahattA ArUDha thai hatI. kRSNa paropakArI ane kRtajJa hato. teNe sajanane pIDA karAra kasane mArI pAtAnA kuTuMbane sukhI karyu hatu. ugrasenane kASTa paMjaramAMthI mukta karI teNe potAnI kRtajJatA darzAvI ApI hatI. te zivAya je je lA kAe pAtAne tathA peAtAnA kuTuMbane vipattinA vakhatamAM sahAya karelI te badhAnA pratyupakAra kRSNe sArI rIte karyo hatA. kRSNanA caritra uparathI dareka manuSye kRtajJatAnA mahAbedha levAnA che. ane tenA jevuM nItikhaLa paNa saMpAdana karavAnuM che. kaMsanI avanatinuM kAraNa jema tenA durAcAra hatA, tema kRSNanI unnatinu kAraNa tenA sadAcAra hatA. kadi mANasa kusaMgane laIne yauvanavayanA madathI durAcAramAM paDI jAya, paNa jo kAI saMganA prabhAvathI te sadAcArane sevaka ane te te pachInI avasthAmAM sukha tathA satkItti saMpAdana kare che. ane e zikSaNa kRSNanA caritra uparathI sArI rIte meLavI zakAya che. AjakAla ghaNAM leAkeA sadAcA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) jaina mahAbhArata. rathI vimukha banI aneka prakAranA ko bhagave che, paNa teo te viSeno pazcAtApa karI punaHsadAcArane sevatA nathI, eja tenI mahAna ajJAnatA che. evI ajJAnatA kadi paNa na rAkhavI joIe. prakaraNa 15 muM. pAMDavatpatti. pAMDu rAjAnA aMtaHpuramAM kuMtIe sArI khyAti meLavI hatI. teNIe hastinApuranI prajAmAM pitAnA saguNane suvAsa prasArI dIdho hato. potAnI keLavaNIrUpa kapalatAnA mAdhura phaLane svAda teNuM ghaNuM prItithI letI hatI. te sAthe te ghaNI dhArmikavRttinI hatI. teNInI manavRttimAM AhaMtu dhamanI zraddhA daDha hatI. te hamezAM dharmarUpa kalpavRkSanA phaLanI prApti thavAnI IcchA karatI hatI. kuMtIe nAzikaya nagamAM zrI caMdraprabhasvAmInuM eka devAlaya baMdhAvI, tenI aMdara vividha prakAranA maNie jaDAvI ghaNuM suMdara zobhA karI hatI. maNienA prakAzathI te jinAlayamAMthI aMdhakAra dUra thaI jatuM, dIpake te mAtra zebhAne arthe karavA paDatA hatA. Astika hRdayanI kuMti te devasthAnanI prakhyAti thavA sArUM te jina pratimAnI punaH punaH AvIne pUjA karatI ane tenI prabhAvanA vadhAratI hatI. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDatpatti. (159) eka vakhate kuMti sAyaMkALanI Avazyaka kriyA karI sukhe sutI hatI, tyAM tene eka svapna AvyuM. temAM jANe tephAnI vAyu naMdanavanamAMthI eka kalpavRkSa ukheDI ANane teNanA khoLAmAM nAMkhI gaye. svanimukata thayA pachI pavitra kuMtie e svapnAnI vAta pitAnA svAmIne nivedana karI. vivekI ane vidvAna pAMDue svapnAne vicAra karI kuMtine kahyuM, "priyA ! pavananA je meTe parAkramI, baLavAnamAM ziremaNi ane jagane sukha ApanAra eka putra tamArA udaramAM utpanna thaze." patinA A vacane sAMbhaLI kuti hRdayamAM prasanna thaI gaI ane tenuM zarIra romAMcita thayuM. pachI teNIne garbha raho. udaragata garbhanA prabhAvathI kuMtine evuM thavA lAgyuM ke, jANe huM parvatane thaDamAMthI ukheDI nAkhuM, teNInA zarIramAM paNa evuM parAkrama pragaTa thayuM ke, teNuM kaThina hIrAne pAkelA kapUranA kaNanI peThe masaLI nAMkhatI hatI. - jyAre samaya thaye eTale zubhadivase zairavaNa kuMtie eka baLavAna putrane janma Ape. jyAre e tejasvI ane prabaLa putrane janma thaye, tyAre AkAzavANuM thaI ke, "e bALaka vijayI, vajadehI, mahAbaLavAnuM ane moTA bhAInI AjJAne pALanAre thaze. temaja badhA lokone bAMdhava, jJAnI ane anukrame siddhapadane pAmaze." A pramANe AkAzavANI thayA pachI enA janmathI AnaMdane pAmI devatAoe A kAzamAM mahotsava karyo. A khabara sAMbhaLI pAMDurAjAe naga Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) jaina mahAbhArata. ramAM putrane janmotsava karAvyuM. te parAkramI putranI bhayaMkara AkRti joI vidvAna pAMDue tenuM bhIma evuM nAma pADayuM e bhIma tenA moTA bhAI yudhiSThirane anuja baMdhu thayo. bhIma nAnapaNathI ghaNo baliSTa ane cAlAka hatuM. tenA me rema caMcaLatA prasarI rahI hatI. jyAre te garbhamAM hatuM tyAre pavane kalpavRkSa ukheDI kuMtinA usaMgamAM nAMkheluM, te uparathI ke tene pavanatanaya paNa kahetA hatA. yudhiSTira ane bhIma baMne bhAIone pAlana karavA sArU pAMDue pAMca dhAtrIo rAkhI hatI. teo siMhanA bALakanI jema pratidina zArIrika baLamAM vRddhi pAmatA hatA. bhImane jaTharAgni eTale badhe pradIpta hato ke te vAraMvAra stanapAna sAthe khAvAnuM lete ane tethI tene AhAra baLiSTa thaI gayo hate. kaI kaI vArate tenI mAtAe ApeluM bhejana te chInavI lete ane te thoDuM hoya te rIsAI jato hate. eka samaye sarva RturAja vasaMtaRtu AvI. vAsaMtI latAe praphullita thaI rahI. caLakatI caMdrikA rAtrine suzabhita karavA lAgI. AmravRkSe navapallavita thaI pavananI preraNAthI nRtya karavA lAgyA. komaLa svaranI kokilAe paMcamasvarathI vasaMtanI ramaNIyatAmAM vadhAro karavA lAgI. navIna latAonA aMkurArUpa astro dhAraNa karanAra, puSparUpa zastrothI sajaja thanAra, navapallavarUpa yoddhAone sAthe rAkhanAra ane vilAsI janane sahAya karanAra kAmadevarUpa mahAvIra vanabhUmirUpa raNakSetramAM caDavA lAgyuM. te vakhate kekila tathA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDavatpatti. (11) bhramara pramukha vividha prakAranAM pakSIonA nAdarUpa duMdubhinA nAda thaI rahyA hatA. A jagapara vijaya meLavavA pitAnA mitra vasaMtane sAthe laI e puSpadhanvA jyAM tyAM digavijaya karI rahyo hato. - A samaye pAMDurAja potAnI priyA kuMtI tathA cha mAsanA bhImakumArane sAthe laI vasaMta vihAra karavAne vanamAM gayA. te baMne daMpatI AnaMda sahita vanakIDA karavA lAgyAM. parvatanI guphAomAM jaI ane zikhara upara caDI vananI 2magya racanAone nirakhavA lAgyAM. zIta, maMda ane sugaMdhI pavananI lahera letAM te daMpatI potAnA bALakumAra bhImane teDI eka zikhara para AvelA vRkSa nIce jaI beThA. kuMtI pitAnA bALaputrane khoLAmAM laI AnaMda pUrvaka ramADatI hatI. te ramaNuM vAraMvAra bALakane halAvatI hulAvatI kahetI ke, "A kurUvaMzamaMDapa ane mArA netrasudhAraka lADakavAyA putrane joI jaI tathA ramADI ramADI mane tRptija thatI nathI." pachI e caMcaLa kumArane cuMbana karatI kuMtIe potAnA utsaMgamAM puSpanI zA karI te para bhImane suvarAvyuM. ane pachI zItaLa pavananI herathI pote paNa nidrAvaza thaI gaI. pAMDurAjA pitAnI priyAne prasanna karavAne latAkuMjamAM vicarI caMbelI vagere suvAsita pupe vINuM tene pAra karIne lAvyuM. teNe kuMtIne jAgrata karI ati harSathI te hAra kuMtInA kaMThamAM Arepita karyo. pitAne mATe premI patihAra guMthIne lAvyA, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) jaina mahAbhArata. tethI te peAtAne dhanya mAnI AnaMdanA AvezamAM eDI thai. te vakhate utsaMgamAM puSpazayyA para sUtelA putrane bhulI gaI ane teNI patine hAthe hArathI alaMkRta thai, tyAM utsaMgamAMzrI uchaLIne bhIma nIce paDIgayA. paDatAMja tyAM AvelI uMDI paryaMtanI khINamAM gagaDI paDayA. te joi ku tI hAhAkAra karavA lAgI. ane AkuLa-vyAkuLa thai gai. utsaMgamAMthI uchaLelA bhIma gagaDatA gagaDatA ane gAlATI khAtA khAtA 5vatanA thaDamAM jaI paDayo. te joI pionI jema kudatA rAjAnA anucaro bhImane bacAvavA tenI pAchaLa tuTI paDayAM ane nIce jaIne jhAlI lIdheA. ahiM kutI peAtAnA putra jIvatA rahevAnI AzA mukI vilApa karavA lAgI. te joI pAMDurAjA paNa gAbhA banI gayA. ane da MpatI rUdana karatA 5chavADe utaryo, te vakhate curNa thaI gayelI zilAone joi kuMtIe pAMDune kahyuM " prANapriya ! A zilAo kANe cu cuNa karI nAMkhI haze ? zuM ApaNeA kumAra A zilAo upara paDI gagaDI paDatAM kuMdAi gayA haze? A joi Azcaya sAthe mahAciMtA utpanna thAya che. zuM mArA putrane cuMNu karavAnA pApathI A zilAe cuNu` teA nahIM thai hoya ? " pAMDue paNa zakita hRdaye uttara ApyA--"priyA ! mane paNa eja zakA thAya che. AvuM kAma thavu' ghaNuM dudha Ta che. AvI kiThana zilAone curNa karavI e kAma kAMi jevuM tevu N nathI. kAi zatrue AvIne te Ama nahIM karyuM hoya ? zuM haze. kAMi paNa khabara paDatI nathI. "> "" Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDatpatti. (163) A pramANe baMne daMpatI vicAra karatA zekAtura thatA hatA, eTalAmAM te tenA anucarone harSathI deDatA AvatA joI rAjA Azcarya pAmyuM. teoe bhImane akSaya zarIre rAjAnI pAse mu. rAjAe putrane sanehathI teDI kuMtIne Ape. putrane surakSita joI kuMtI AnaMda pAmI. ane akSata rahelA putrane utsaMgamAM laI cuMbana karavA lAgI. anucaree sAnaMdAzcarya thaI kahyuM, "mahArAjA! ApanA kumAra parvatanA zikhara uparathI gagaDatAM nIce paDayA tepaNa tenA aMgane lagAre paNa IjA thaI nathI. eTaluM ja nahIM paNa bIjuM eka adbhuta thayuM che te tamane jovAmAM Avaze. have kRpA karI je sthaLe A bALaka paDyuM hatuM, te ThekANe padhArI ju." evuM sAMbhaLatAM rAjA tathA kuMtI atitvarAthI jyAM bhIma paDaye hatuM tyAM AvyA. tyAM juve che te je je zilAnI u. para bhIma paDaye hatuM, te te cUrNa thaI gayelI dIThAmAM AvI. tema chatAM bhIma surakSita ane AnaMdapUrvaka khelate dekhAye. te joI baMne daMpatI sAnaMdAzcarya thaI gayA. bhImanA aMganA prahArathI keTalIeka zilAo cUrNa thaI gayelI, ema pAkI khAtrI thavAthI pAMDu ane kuMtI pramoda sahita AnaMdayukta thaI gayA. pitAnA mAbApane joI hAtha uMcA karI bhIma nAcavA ane kudavA lAgyo. kemaLa hRdayA kuMtI kumArane teDI cuMbana laI chAtI sAthe dAbavA lAgI. pachI premapUrvaka stanapAna karAvyuM. baMne pati patnI ghaNu rAjI thayA. kuMtIe Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (164 ) jaina mahAbhArata. premI patine prazna karyA--" prANanAtha A parvatanI zilA ati kaThina chatAM A sukumAra bALakanA aMga prahAra thatAM kema cUrNa thaI gaI ?" pAMDue prema hAsya karatAM uttara mApyA-prANapriyA ! A putranA janma samaye 'A bALaka vajradeha. che' evI AkAzavANI thai hatI, te zu tuM nathI jANatI? mATe vajranA pravAhathI gametevI kaThina zilAe cU thai jAya temAM navAi zI ? ApaNe khINanA rastAmAM je zilAe cU thayelI joi hatI, te paNa A bALakanI bALalI lA jANavI. " patinAM A vacana sAMbhaLI kuMtIne khaLakapara vadhAre premanA ubharA AvyA. kumArane rAjA pAsethI teDI puna: cuMbana ane AliMgana karavA lAgI. pachI paryaMtanA zikhara uparanA je je ThekANethI bhIma paDayA hatA ane 5DatAM paDatAM je je ThekANe athaDAyeA hateA te badhA sthaLenI te premI daMpatIe puSpa tathA akSatAthI pUjA karI. pachI ane daMpatIe maLiSTa bALakane teDI pAchA peAtAnI rAjadhAnImAM AvyA. ane tyAM temaNe Anadotsava karyA, ,, 2 keTaleAka samaya vityA pachI eka divase kuMtIe svamAmAM airAvatapara beThelA iMdrane avavekayo. teNIe jAgrata thai te svamanuM vRttAnta pAMDurAjAne kahyuM. rAjA pAMDu taramAM AnaMda dharI bence -- priyA ! A svamanA prabhAvathI tane iMdranA jevA parAkramI putra thaze . " te sAMbhaLI AnaMda pAmelI ku MtIne garbha rahyo. te ganA prabhAvathI kuMtIne dhanuSya cAra ,, Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDavotpatti. (165) Na karI samudra pariNita pRthvIne viSe thatA sarva upadravana nAza karavAne dehada utpanna thaye. prANuta karanAra yamane paNa zikSA karavAnI umeda te dhAraNa karavA lAgI. evA aneka marane kalpatI kuMtIe nava mAsa pUrNa thayA pachI eka tejasvI putrane janma Apyo. te samaye gaganagirA pragaTa thaI ke, "A putra jayeSTa baMdhunI bhakti karanAra, mahAna dhanurdhara, mahAvIra, nItimAnuM ane AnaMdI thaze. ane anukrame cAritra laIne mekSa pAmaze." te samaye devatAoe AkAzamAM duMdubhinAda karyA. divya apsarAoe aMgamAM umaMga dharI nRtya karyuM. ane kiMmaree sukaThathI mane hara gAyana gAyAM. putrajanmathI harSa pAmelA pAMDurAjAe hastinApuramAM putra janmane mahatsava karyo. e bALakanA guNe sahastrA nanA jevA hovAthI tenuM nAma ane pADayuM. svamamAM iMdranuM darzana thavAthI kuMtIne garbha rahele tethI iMdraputra paNa kahevA lAgyA. bALaka arjuna ghaNe tejasvI, cAlaka ane caMcaLa hatuM. tenuM lalATa vizALa ane aSTamInA caMdranI jema caLakatuM hatuM tenI mukhamudrA upara sadA mRduhAsya kurI rahyuM hatuM. netra, nAsikA ane haTha ghaNAM namaNAM hatA. bALa arjuna na anukrame baLa ane buddhimAM caDI Ate thatuM hatuM. pAMDune madra (madharAsa) dezanA rAjAnI mAdrI nAme eka bIjI rANI hatI. te sagarbhA thaI hatI. pUrNa samaya thatAM teNae yugala putrane janma Apyo. te samaye AkAza vANuM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) jaina mahAbhArata thaI ke, "e baMne putre sAtvika, zUravIra, siddha ane gurU priya thaze." pAMDue te putromAMnA ekanuM nAma nakuLa ane bIjAnuM nAma sahadeva pADayuM. kuMtInA traNa putra ane mAdrInA be putro maLI pAMDune pAMca putra thayA. e pAMca putro pAMca pAMDavanA nAmathI jagamAM vikhyAta thayA. pAMce pAMDanI satkIrti bAlyavayathI ja AkhA jagatamAM prasarI gaI. AthI teo jagamAM prabhAvika pAMDa kahevAyA. rAjA ane kuMtI pitAnA pAMca putrone joI hadayamAM AnaMda pAmatA ane temane managamatA lADa laDAvatA hatA. hastinApuranI bajAramAM manahara vAhanapara virAjIta thaI vicaratA e pAMce pAMDavone joI sarvaprajA pramodathI pUrNa thatI hatI ane te pAMce pAMDavonA ovAraNA letI hatI. rAjA pAMDue temane bAlyavayathI suzikSaNa ApavAnI yejanA karI hatI. jyAM sudhI temanI vaya nAnI hatI, tyAM sudhImAM temanI mAtA kuMtIe temane namratAnA guNe zIkhavADyA hatA. badhA bhAIo saM5thI vartatA ane pitAnA moTA bhAI yudhiSThiranI AjJAne mAna ApatA hatA. teone bAlyavayathI ja dharmanuM zikSaNa ApavAmAM AvyuM hatuM. pratidina prabhAta vahelA uThI teo mAtApitAne vaMdana karatA ane pachI zuddha thaI prabhu bhakti karatA hatA. vaDilanI AjJA mAnavI, dareka moTAne mAna ApavuM, asatya bolavuM nahIM, chaLa-kapaTa rAkhavuM nahIM, sarvane vinaya kare, viveka rAkhe ane bIjAne Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDavAtpatti. (167) upakAra karavA tatpara thavu, e uttama guNNA pAMDavAne khAlyavayathIja zIkhavADavAmAM AvyA hatA. AvA uttama guNAne dhAraNa karatA ane vidyA meLavavAmAM AnaMdI thatA e pAMDavAne joi rAjA pAMDu ane mahArANI kuMtI hRdayamAM prasanna thatA hatA ane peAtAnA AtmAne dhanya mAnatA hatA. priya vAMcanAra! A prasaMga uparathI dareka gRhasthane keTaleA khAdha levAnA che ? tenA vicAra karaje. jema rAjA pAMDu ane kuMtIe peAtAnA putrAne khAlyavayathIja suzikSita khanAvyA hatA, tevI rIte dareka gRhasthe peAtAnI mALaprajAne suzikSita manAvavI joie. mAtAnA utsaMgamAMthI khALaka je guNA meLave che, tevA guNA mATI pAThazALAomAMthI paNa memeLavI zakAtA nathI. khAlyavayamAM je zikSaNa hRdayapara ArUDha thAya che, te zikSaNa yAvajravita TakI rahe che ane uttarAttara khIjA guNAne vadhAre che. A uttama paddhatI jANanArA pAMDu ane kuMtIe peAtAnA pAMce putrAne khalyavayathIja keTaluM eka zikSaNa ApI suzikSita banAvyA hatA. AjakAla keTalAeka kuTu bAmAM tethI viparIta pravartta na cAle che. ajJAna mAbApA potAnI bALaprajAne sudhAravA bedarakAra rahe che. keTalAeka mALakone tathA khALikAene lADathI meDhe caDAvI durguNI banAve che. keTalAeka bALake tAAnI, mastIkhAra, ALasu, bahubelA, amaryAdI, uzRMkhala, juDAlA, cAra ane lakgA ane che, tenu kAraNa mAtra tenA mAbApAnI te Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) jaina mahAbhArata. manI taraphanI bedarakArI che. saMtatinA mAhamAM magna thayelA mAbApe temane lADamAM ucherI anItinA mArgonA pathika banAve che. paNa tema na thavuM joie. evA ajJAna mAbApe temanI prajAnA hitakArI nathI, paNa ahitakArI che. mAbApanA du kSathI durAcArI ane durvyasanI thaI gayelI prajA mAkhare ghaNI du:kha bhAgave che ane te vakhate pazcAtApa karI peAtAnA anupakArI mAbApane dhikkAre che. tethI dareka kuTuMbI gRhasthe pAMDu rAjAnI jema peAtAnA bALakone sArU zikSaNa ApI sadguNAthI suzeAbhita karavA. ane te viSe pAMDu rAjAnA dAkhalA lai te pramANe pravartavuM. pUrvakALe pAMDu rAjAnA jevA hujArA pitA ane kuMtInA jevI hajArA mAtA A AryAvartta upara vidyamAna hatI. temanA suzikSita satAnA vidvAna, dhIra, vIra ane maheApakArI anI A A bhUsine dIpAvatA hatA. ane svadeza bhUminI sevA karavAne te pUrNa adhikArI thatA hatA. eTalu ja nahIM paNa te samaye dhamarmAbhimAna, kulAbhimAna, dezAbhimAna ane svAbhimAna putAthI pratyeka janamAM prakAzI rahyA hatA. evA samaya puna: mA bhArata upara kyAre prApta thaze ? e praznanA uttaramAM eTalu ja kahevAnuM ke jyAre pAMDu ane ku MtInI jema pratyeka mAbApe| pAtAnI prajAne khAlyavayathI suzikSita manAvaze, tyAreja ApaNane pUrvanA pavitra samaya prApta thaze. jainazAsanapati ! mA amArA maneAtha saphaLa karA. []] Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varakhIja. (169) prakaraNa 16 muM. vaikhIja. jyAre pAMDupatnI kuMtInA garbhamAM bhIma AvyA hatA, te vakhate dhRtarASTranI strI gAMdhArIne paNa garbha rahyo hatA. e garbha evA duSTa hatA ke, trIza mahinA sudhI tenA prasava thacA nahi. trIsa mAsa sudhI vadhelA garbhathI gAMdhArInu peTa gALA jevaDu mADhu thai gayuM. jyAre gAMdhArIne garbha vedanA bhAre thavA lAgI tyAre teNI ghaNA kleza pAmI vicAra karavA lAgI--" meM pUrva janmane viSe mahApApa karyuM che ke jenA uDDayathI huM A leAkamAM narakanA du:khanA anubhava karUM chuM. eka tA mArI pahelA kuMtIne putra thayA, e mATu du:kha. vaLI ghaNA kALa sudhI prasava na thatAM garbha emane ema rahyo che, teTalAmAM teA kuMtIne khIjo garbha rahyo ane tenA prasava paNa thavAnI taiyArI che, paNa hajI mArA chuTakAro thatA nathI; mATe huM mATI nirbhAgI chuM. '" A pramANe ciMtA karatI gAMdhArI peAtAnuM peTa phuTavA lAgI, tethI adhuro garbha nIkaLI gayA. mAMsanA gALA jevA eka piMDa pRthvIpara paDelA teNInA jovAmAM AvyA. tatkALa te AMkhamAM azru lAvI pazcAttApa karavA lAgI. " are nirdaya daiva ! te' A zuM karyuM ? tuM mane pUnA kayA vairathI du:kha Ape che ? have A mAMsanA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 170 ) ,, A "" gALAne laIne huM zuM karUM ? tene teA bAhera phekI dauM pramANe vicArI gAMdhArI te gALAne mAhera phekavA taiyAra thai, tyAM teNInI vRddha dAsI AvI caDI. teNIe kara joDI gAMdhArIne kahyu, " svAminI ! AvuM kAma karavu tamane yAgya nathI. A ratnanA jevA garbha enA kane lIdheja tamArA udarathI adhure divase paDI gayA che. temAM kAInA dASa nathI. sarva prakAranI hAni tathA lAla ka vaDe karIneja thAya che. tethI tene phekI devA megya nathI. " dAsInAM AvAM vacana sAMbhaLI gAMdhArInA hRdayamAM kuMtI tarapha mAtsarya bhAva utpanna thaI A. milanahRdayA gAMdhArI dAsI pratye khelI--" dAsI ! huM mA rAjyanA rAjAnI patnI thai nahIM, tethI huM ghaNuM du:kha pAmI, paNa meM mArA manamAM AzA rAkhI hatI ke, mane prathama putraratna prApta thaze te te putra rAjyayeAgya hAvAthI huM rAjamAtA thaiza. eTalAmAM mArA durbhAgye ku tIne yudhiSThira putra thayA ane vaLI bIjo putra prasava thavAnA samaya pAse Avye che. e saMbhAratA mane ghaNu ja du:kha thAya che. e mahAkhedathI peTa kuTatA A garbha madhurA paDI gayA, A mArA nRtyanuM mULa mane maLyuM che. jevAM karma karyA hAya tevI buddhi thAya e vAtane mane yathArtha anubhava thayA che. have mAre zuM karavuM ? te kahe." vRddha ane zANI dAsI zAMta svare melI--Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varakhIja. ( 171 ) tamAre tamArI derANI kuMtInI sAthe AvuM mAtsarya karavu ghaTatuM nathI. kAraNa ke, teNInA pUrva kama evA baLavAna che ke tene devatAo paNa pheravI zake tema nathI teA manuSya zAhisAamAM ! jema hajArI gAyAnA TALAmAMthI vatsa peAtAnI mAne ALakhI le che, tema pUrva janmanA kama potAnA kartAne eLakhI le che, mATe tamAre vRthA khedgha zAmATe karavA ? jevA saMcita haiAya tevA phaLanI prapti thAya che. evA vicAra karI kAInA dveSa na karatAM dharmAcaraNa karavu yeAgya che. tamArI kerANI kuMtIne dharma upara kevA rAga che ? je sadA dhakRtya kare che, tenI sarva kAmanAo pUrNa thAya che. tethI jo tamAre Icchita kArya nI siddhi karavI hoya te jema vRkSanA phaLanA abhilASI tenA kayArAmAM jaLasi cana sArI rIte kare che, tema tamAre zraddhArUpa jaLanuM si Mcana karavuM ke jethI tame dharmarUpa kalpavRkSanA mana icchita phaLane prApta karaze. svAminI ! tamAre kAMi paNa ciMtA karavI nahIM. tamArA putra yudhiSThiranA jevAja thaze. e ga trIza mAsa sudhI peTamAM rahyo temAM kAMi Azcarya pAmavAnuM nathI; kAraNake keTalAeka garbha khAra bAra varSa sudhI paNa uttaramAM rahe che. AvA vicAra karI cittane sthira rAkhI have A putra jema jIvatA rahe ane vRddhi pAme evA upAya karavA joie. " vRddha dAsInAM AvAM vacana sAMbhaLI gAMdhArI dharmAnurAgiNI thai. pachI dAsIoe rUne ghImAM khALI temAM te ga Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (172 ) jaina mahAbhArata. ne vIMTI tene eka suvarNanA pAtramAM mukIne eka bAjue yanathI rAkhyA. pachI jema meghanA uttakathI vRkSanI vRddhi thAya tema te garbha dina dina pratye vRddhi pAmavA lAgyA. je divase gAMdhArIe putrane janma ApyA hatA, teja divase traNa paheAra pachI kuMtIe bhImane janma ApyA hatA. ema te ane eka ja divase janmyA hatA. paNa tenA bhAgya bhinna bhinna thayA hatA. kAraNake, gAMdhArIne jyAre putra janmyA, tyAre lagnanA kuyAga hatA ane kuMtIne zubha lagnamAM putra prasava thayeA hateA. samaSTi pAMDurAjAe ane putrAnA samAna rIte janmAtsava karyAM hatA. dhRtarASTre peAtAnA putranu nAma durgaMdhana pADayuM hatuM. bhIma ane duryodhana sAtheja ucharyA hatA. ane sAtheja 2matA hatA. parAkramI bhIma ramatAM ramatAM duryodhanane paga AlI me cIne pADI nAMkhatA hatA. dhRtarASTrane gAMdhArI zivAya bIjI sAta patnI hatI. teone duryodhananA janma pachI anukrame bIjA navANuM putrA thayA hatA. teonAM nAma A pramANe che. duryodhana, du:zAsana, du:saha, du:zala, raNuzrAMta, zamAca, vidya, sarvasaha, anuviMda, subhIma, sukhADuM, du:pradharSaNa, duSa - Nu, sugAtra, du:kaNuM, duHzravA, vairavaza, vikI, dIrdha dezI, sulAcana, upacitra, vicitra, cAcitra, zarAsana, duMda, du:pragAhaiM, yuyutsu, vikaTa, uSNu nAbha, sunAbha, nada, upanadaka, citrakhANu, citravAM, suvarmA, vimAcana, ayAmAhu, mahAbAhu Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairabIja. (173) zrutavAna, pAcana, bhImabAha, mahAbala, suSeNa, paMDita, zretAyudha, suvIya, daMDadhAra, mahedara, citrAyudha, niSagI, pAza, vRMdAraka, zatrujya, zakrasaha, satyasaMdha, susaha, sudarzana, citrasena, senAnI, duparAjya, parAjita, kuMDazAyI, vizAlAkSa, jaya, daddhahasta, suhasta, vAtavega, savarcasa, Adityaketu, bahAzI, nibaMdha, pramAdI, kavaca, raNazAMDa, kuMDadhAra, dhanurdhara, ugraratha, bhImaratha, zUrabAha, alAlupa, abhaya, vaidrakarma, daDharatha, anAdhaSya, kuMDabhedI, virAjI, dIrghalecana, pramatha pramAdI, dIgholApa, vIryavAna, dIghabAhu, mahAvRkSA, daDhavRkSA, sulakSa Na, kanaka, kAMcana, sudhvaja, subhuja ane virajA. A dhRtarASTranA so putre se keranA nAmathI paNa jagamAM oLakhAya che. e sarva putre sarva kaLAomAM ati catura, zastra tathA astra vidyAmAM nipuNa, raNasaMgrAmamAM pravINa, mahAparAkramI, zUravIra ane garvana parvate hoya tevA thayA. pAMca pAMDa ane se kaure hamezAM sAthe kIDA karatA ane sAthe ja rahetA hatA. duryodhana jyAre yogyavayane che, tyAre dhRtarASTranA hadayamAM vikAra utpanna thayuM hatuM, tathApi nyAyavRttine anusarI e vikAra dAbI dete hate. eka vakhate pAMDurAjA sabhA bharI beThA hatA. temAM dhRtarASTra, bhISma, vidura ane badhA kumAre hAjara hatA, A vakhate keTalAeka daivajJa leke te sabhAmAM AvyA hatA. te va Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 174 ) jaina mahAbhArata. khate dhRtarASTre sanI samakSa daivajJAne puchyuM, " he nimittana vidvAnA! pUrve AkAzavANI thai che, te pramANe yudhiSThira te pRthvIpati thaze, e vAta ni:sa Mdeha che; paraMtu enA pachI mArA putra duryodhana rAjyapada pAmaze ke nahIM ? te kupA karI mane jaNAvA. A praznathatAMja pRthvI kapAyamAna thavA lAgI, AkAzathI tArAo kharavA lAgyA, nirthAta zabdo pragaTa thavA lAgyA. zIyALA asagalika zabdo kahADavA lAgyA ane sUrya maMDaLa vAdaLathI gherAi gayuM. AvA apazukanA thatAM joi te vidvAna nimittiyAe te vAta sarvAMnI samakSa kahI zakayA nahIM. pachI temaNe chAnI rIte vidurane kahyuM, "vidurajI ! A prazna vakhate thaelA azubha dekhAveAthI jaNAya che ke, dhRtarASTranA putra duryodhana moTA rAjA tA thaze ane bIjA sarAjAne vaza karI leze. tathApi te svakuLanA vinAza karanArI thaze ane khIjA snehIonA dhAta karanArA thaze." joSIonA A vacana pachI vidurajIe khullI rIte kahyA, " mhATAbhAI ! A joSIe kahe che ke, tamArA putra rAjA thaze emAM saMzaya nathI, pRthvInA samagra rAjAene chatI mahArAjAdhirAjapada pAmaze. para'tu ApaNA kuLanA tathA bIjA ghaNAM leAkeAnA vidhvaMsa karanAro thaze. " viduranAM AvAM ka kaThAra vacanA sAMbhaLI pAtAnA kuLanI kuzaLatA icchanArA dhRtarASTre pharIthI puchyuM, daivajJa purUSA! e ariSTanI zAMti kema thAya ? ane amArUM kula surakSita zAthI rahe ? tenA upAya mane kahI saM Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairabI ja. (175) bhaLAve. dhRtarASTranA A praznano uttara joSIoe chAnI rIte vidurane kahyo. eTale vidure spaSTatAthI kahyuM, baMdhu dhRtarASTra! je tame potAnA kuLanI kuzaLatA cAhatA ho te e putrane tyAga karavo joIe. kuLanuM nikaMdana karanAre putra zA kAmane ? te te vairI kahevAya. je kuMDaLe paheravAthI kAnane pIDA thAya te kuMDaLAne tarata kADhI nAMkhavA joIe. nItizAstramAM lakhe che ke, "ekano tyAga karavAthI je AkhA kuLanI rakSA thatI hoya te tene tyaja joIe. kuLane tyAga karyothI je AkhA gAmanI rakSA thatI hoya te te kuLane mukI devuM joIe. eka gAmane tyAga karavAthI AkhA dezanuM rakSaNa thatuM hoya te te gAmane svIkAra kare na joIe ane sarvane tyAga karavAthI je pitAnuM rakSaNa thatuM hoya te tema avazya karavuM joIe." AvA nItizAstrane anusarI ApaNuM kuLanI rakSA karavA sArU eka duryodhanane tyAga karavAmAM kAMI doSa nathI. viduranAM AvAM vacana sAMbhaLI putrapremI dhRtarASTra mana dhAraNa karI rahyo. e vAta tene rUcikara na lAgI. te vakhate samabuddhi pAMDurAjA be -"vidura ! e vadhAre paDatI vAta che. je putrathI kuLane kSaya thato hoya te pachI kuLanI vRddhi karanAra kone kahe ? sUryane udaya thavAthI je AkAzamAM aMdhakAra rahetuM hoya te AkAzane prakAza karanAra bIjA kone kahe? e putra duryodhana ghaNuM mAnatAothI utpanna thAya che, mATe puNyavAja have joIe. jo ke tene Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 176 ) jaina mahAbhArata. janma trIza mAse thayA che, paNa te yudhiSThira prathama garbhA vAsamAM AvyA che, mATe te jyeSTa hAvAthI uttamaja che. e moTA rAjAdhirAja thavA joie. ane enAthIja kuLanI Hddhi thaze. yudhiSThiranA janma prathama thavAthI yadyapi te rAjyAdhikArI prathama thaze kharo, paNa enI pAchaLa duryodhanaja rAjA thavAnA saMbhava che. mAre te yudhiSThira ane duryodhana vacce kAMi paNa bhinna bhAva nathI. " pAMDunA AvAM pramANika vacano sAMbhaLI sarva sabhA stabdha banI gai. koinAthI kAMi paNa khelAyuM nahIM. pachI pAMDue yogya rIte satkAra karI joSIone vidAya karyo ane sabhA visarjana thai gai. save potapeAtAne sthAne cAlyA gayA. viduranA kaTu vacanathI kacavAelA dhRtarASTranuM hRdaya pAMDunA pavitra vacane sAMbhaLI zAMta thayuM hatuM. tathApi prathamathIja vikAra pAmelI tenI buddhimAM pachI pratidina vizeSa vikArA utpanna thayA hatA. peAtAnA putrA ane pAMDavAmAM tene bhedabuddhi utpanna thai hatI ane rAjyanA malina leAbhanI AchI AchI chAyA tenI manovRttipara paDatI hatI. te pachI gAMdhArIne du:zalyA nAmanI putrI thai hatI. te yogya vayanI thayAthI teNIne si'dezanA rAjA jayadrathanI sAthe paraNAvI hatI, ane tethI dhRtarASTre peAtAnA pakSamAM eka sArA sabazrInA vadhArA karyA hatA. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairabIja, (177) kALanA prabhAvathI dhRtarASTranA se putra ane pAMDunA pAMca putro anukrame meTA thayA. tArUNya vayanA AraMbhamAM ja teo evA baLavAnuM thayA ke, teo traNa lokanuM telana karavAne paNa samartha thaI zake. te ene pAMce bhAIo hastinApuranI bajAramAM, udyAnamAM ane bIjA ramaNIya pradezamAM yatheccha rIte vicaratA hatA. teone temanA zikSakoe sArA suzikSita banAvyA hatA. nitya prAta:kALe vahelA uThIne tene o anukrame bhIma, dhRtarASTra, pAMDu, vidura, satyavatI, aMbikA, aMbAlikA, aMbA, gAMdhArI ane kuMtIne vaMdana karatA ane tethI teo sarvane hAlA lAgatA hatA. sarvanA vRddha vaDila bhISma badhA putrone samadaSTithI jotA hatA. duryodhana ane tenA navANuM bhAIe pAMDanI sAthe sarakhI rIte zikSita thayA hatA, tathApi pAMDenA jevI temanI manevRtti na hatI. pAMDavonA hRdayamAM je bhAvanA hatI, tevI bhAvanA duryodhana ane tenA baMdhuomAM na hatI. pAMce pAMDa bALapaNathI ja jinabhakta hatA. teo zuddhabhAvathI ahaMtanI pratimAnI ArAdhanA karatA hatA. ane rAtri divasa paMca parameSTInuM smaraNa karyA karatA hatA. se keronA hRdayamAM pAMDa nI buddhinI chAyA paNa na hatI. temaja temanA jevI dharmaprIti na hatI. pAMDa ane kare ramata gamatamAM sAthe bhAga letA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 108 ) jaina mahAbhArata. hatA. pratyeka vIra pAtapeAtAnu ala ajamAvavAne vividha prakAranA khela khelatA hatA. koivAra hoDa bakIne sAthe doDatA, kAivAra gaMgAnA kInArApara kudakA mAratA, kAIvAra jalamAM pezIne krIDA karatA, kAivAra yamunA nadInA taTa upara ubhA rahI bhusakA mAratA, kAivAra kustI karatA ane kAivAra retImAM vividha jAtanI kasaratA karatA hatA. A badhI ramatAmAM bhIma sarvoparI thatA ane dareka ramatamAM te bIjA sarvAMne mahAta karatA hatA. tathApi te sarva bhAionI upara yudhiSThira samAna prema rAkhatA hatA. temAM paNa duryodhana upara tenI vi zeSa prIti hatI. yapi bhImanI adhA bhAie upara prIti tA hatI, teA paNa enI krIDA evI hatI ke, du:zAsana vagerene ijA thayA vinA rahetI nahIM. ane tethI tee bhImanI tarapha anAdaravALI dRSTie jotA hatA. bhayaMkara parAkramI bhIma ramatA ramatA karavAne lIlAmAtramAM bagalamAM ghAlIne cAMpatA, tethI teo zvAsanA rAdha thavAthI mRtatulya thaI jatA. kAi samaye tenI sAthe evI tA Takkara letA ke te manA mAthA paNa phuTI jatA hatA. keAi vakhata bhIma paganI pheTamAM lai evI rIte doDatA ke jethI kAravAnA nAka tathA lalATamAMthI rUdhiranI dhArA cAlatI hatI. kAivAra kAravA phaLa levAne vRkSa upara caDhyA hoya, te vakhate bhIma te vRkSane ukheDI doDatA hatA ane tethI teo pAkelA phaLAnI jema jamIna upara paDatA ane tethI pIDAtA hatA. AvI rIte aneka prakAre bhIma temane du:kha ApatA, tathApi tenA hRdayamAM - Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairabI ja. (179) jarA paNa dveSabhAva na hato, te badhuM snehathI karate hate. AthI tenA vaDile tenI upara kedha karatA na hatA. " bhImanI A baLavatI ceSTAe duryodhananA hadayamAM vairanuM bIja Arepita karyuM. tethI duryodhana IrSyALu thaI gaye. pAMDa ane keranI vacce moTuM vira thavAnuM kAraNa paNa tyAM thIja prAdurbhata thayuM hatuM. bhImanA parAkramanI lekamAM kIrti vadhI, tyArathI duryodhananA manamAM vAvelA ISyarUpa bIjane phaNage kuTa. ane tethI te pAMDavo tarapha aniSTa daSTie jevA lAge. eka vakhate jenA hRdayamAM ISyarUpa agninI javALA dhamadhamI rahI che, evA duryodhane bhImane garvathI kahyuM. "are bhIma ! tuM mArA nAnA bhAIone zA mATe kheda Ape che? je tArI bhujAmAM kharaja thatI hoya te mArI sAthe AvI jA." duryodhananAM AvAM garva bharelAM vacana sAMbhaLI bhIma zAMtithI be -"baMdhu ! AvAM vacane belavA e tamane ghaTatuM nathI. tamArA bhAIo e amArA bhAIo che. huM koI zreSabuddhithI tamane duHkha ApatuM nathI. tema jANI joIne paNa du:kha detuM nathI. e te mArI sahaja ramata che. jenuM jevuM - rIra tevI ja tenI ramata hoya che. jema hAthI vanamAM ramatAM sahaja mAtramAM vRkSane ukheDI nAMkhe che. ethI kAMI hAthIne vRkSa upara dveSa nathI, paNa tenI sahaja ramata che. tema mAre mATe paNa tamAre jANI levuM. tamAre mArI upara Ama kopa Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata, ( 180 ) ,, karavA joie nahIM. tema chatAM jo tame keApa karI gayAge kAMI karazo to te tamArUM moTuM avicArI kRtya kahevAze. evuM chatAM paNa tame kahyuM ke, " jo tamArI bhujAmAM kharaja thatI hAya tA mArI sAme AvI jA. " e vacana ghaNuM ayeAgya che. tathApi tamArA e vacananA uttara hu Apu chuM ke, ' jo tamArI IcchA hAya tA ha' sAme AvavAne taiyAra chuM. " paNa jema madonmatta hAthInA kuMbhasthaLanI kharaja eraMDanA jhADane ghasavAthI nAza pAmatI nathI, tema mArI bhujAonI kharaja tamArI sAme thayAthI maTavAnI nathI, tema chatAM tamArA bahumAM parAkrama hAya tA tame mArI sAme taiyAra thai jAo. huM haMmezA mayuddha karavAne taiyAraja chuM; paraMtu sAme AvyA pahelAM tame tamArA baLanA sArI rIte vicAra karajo, " A bhImanAM A vacanA gavI durgaMdhanane rUmyA nahi. te tatkALa kamara kasIne taiyAra thayA. A yAgya kRtya joI vivekI yudhiSThire baMne bhAione yuddha na karavA viSe upadeza karyo, to paNa koie peAtAnA Agraha mukayA nahi. ane mayuddha thavAnI taiyArI thai. te jovA aneka chekarAe AvI ekaThA thaI gherA karIne ubhA rahyA. pachI duryodhana ane bhImanuM madbhuyuddha cAlyuM. teo khaMnemAMthI koI paNa mallayuddhanI kaLA zIkhyA na hatA, tathApi svAbhAvika maLane laIne temanAmAM e kaLA pragaTa thaI AvI. thoDIvAra yuddha karatAM du:zAsananA caherA z2Iko paDI gayA ane arjunanAM mukha upara AnadanAM aMkura pragaTa thayA. baLavAna bhIme ati capaLatAthI durdhA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - vairabIja. (101) dhananA zarIra upara evA muSTi prahAra karavA mADayAM ke jethI duryodhana ati baLahIna thaI gayA. ane glAni pAmI pitAnA bhAIone maLe, tyAre bhIma paNa pitAnA bhAIonI pAse gaye. bhImanA aMga upara coTelI raja yudhiSThira - tAnA dupaTTAthI khaMkheravA lAgyuM, ane zarIra dAbavA lAge ane nakI tathA sahadeva potAnA dupaTTAthI pavana karavA lAgyA. cAre pAMDavone potAnA baMdhu bhImanuM Ama AzvAsana karatAM joI duryodhana hRdayamAM dagdha thaI gaye ane ekAMtamAM jaI potAne malina hadayamAM A pramANe duSTa vicAra karavA lAgyA-"ahA! ke svArtha che! A jagamAM je parAkramI purUSa hoya che, te potAnuM ardharAjya haraNa karanArane paNa joI zaktA nathI. te A je samagra rAjyane haraNa karanAra yudhiSThira tenI upara mAre prema kayAMthI rahe! mATe jema roganI utpatti thatAMja leke tene auSadhathI nimULa kare che, tema kaI paNa yuktithI yudhiSThirane nirmULa karo jeIe. paNa jema parAkramI tathA nItimAn rAjAne parAbhava tho azakya che. tema jyAMsudhI bhIma ane arjuna yudhiSTiranI pAse che, tyAMsudhI koI prakAre huM tene parAbhava karavAne samartha thavAne nathI. e baMne vIra yudhiSThiranI be bhujAo jevA che. teone prathama nAza kare joIe. e baMnemAM paNa bhIma ghaNe parAkramI che, mATe ene te vahele ja yamapurImAM pahoMcate kare joIe. bhImane nAza thavAthI staMbha vagaranA gharanI jema yudhiSThiranuM mahatva rahI zakavAnuM nathI." Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (182) jena mahAbhArata. A pramANe duryodhana ekAMte aneka duSTa vicAre pitA nA manamAM karavA lAgyA. pachI saMketa karI bhImane mAravAne lAga jevA lAgyo. eka vakhate badhA bhAIo gaMgAnA tAra upara ramavA gayA. parAkramI bhIma teomAM kIDA ane bhejanamAM sarvoparI thatuM hatuM. kIDA karatAM karatAM bhIma zramita thaI gaMgAnA. zItaLa pavananI heramAM suI gayo. tene gADha niMdrA AvI gaI. te vakhate kuvicArI duryodhane bhImane nidrAdhIna I velAethI badhI jaLamAM pheMkI dIdhe, teja te jAgrata thaI gaye ane kAcA sUtranA taMtunI jema velAnA baMdhane teDI gaMgAjaLamAM snAna karI madanmatta hAthInI peThe bAhera A. ane Ama keNe karyuM tenI khabara paDI nahiM tethI cupa rahe. vaLI pharIvAra kaI prasaMge tevAja sthaLamAM bhIma nidrAdhIna thaye, tyAre duSTa duryodhane tenA aMga upara jherI sarpa nAMkhyA. sarpoe dhAvezathI bhImanA aMga upara daMza mAryA, paNa te vaja dehI vIranI tvacA vIMdhAI nahiM. pachI jyAre jAgrata thaye, tyAre te badhA kura sarpone tiraskAra karI pitAnA aMga uparathI ghasaDIne teNe dUra pheMkI dIdhA. vaLI koI prasaMge bheLA hRdayanA bhImanA bhejanamAM duryodhane ati ugra viSa nAMkhI dIdhuM. paNa bhImane tethI ulaTuM ja thayuM. puSTikAraka rasAyaNanI jema te viSajanathI bhImanA zarIrane vizeSa puSTi maLI. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairabI ja. (183 ) AvA AvA duryodhane aneka mAraNa prayoga karyA, paNa puNyavaMta bhImane tenAthI kAMIpaNa thayuM nahi. pitAnA baMdhu duryodhane pitAne mATe AvA mAraNa prayoga karyA che, e vAta bhImanA jANavAmAM AvI hatI, tathApi te bheLA dilanA bhIme e vidathI karate haze ema vicArI duryodhananI upara kAMI paNa rIsa karI nahiM ane te kSamA karI rahyo. AnuM nAmaja mahattA kahevAya che. bIjA pitAne apakAra kare, te chatAM te tarapha upekSA rAkhI tene kSamA ApavI e dIvya guNa che. e dIvya guNa pAMDunA vacalA putra bhImanI aMdara rahelo hato. ane tenuM vyavahArika cAritra Akhare ujavala kahevAyuM hatuM. priya vAMcanAra ! A prakaraNane dhArmika ane naitika prabhAva zo che? tene vicAra karaje. kera ane pAMDenI vacce je verabIja vavANuM che, tenA kAraNanuM spaSTIkaraNa tArA hRdayamAM thaI gayuM haze, tathApi tArA vyavahAramArgamAM tenuM punaH smaraNa karAvA te viSe vizeSa kahevAnI jarUra che. je mANasa bhaviSyamAM naThAro thavAnuM hoya, tenI prakRtinI chApa tenA hadaya upara bAlyavayamAMthI ja paDe che. tathApi je te para uttama zikSaNanuM siMcana karavAmAM AvyuM hoya te te cheDe ghaNe aMze paNa te prakRtinI sudhAraNA thaI zake che. evuM zikSaNa ApavuM, e mAbApane svAdhIna che. je mAtA pitA pitAnI saMtatine saguNuM banAvavAne khaMtIlA hoya Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata, (184) teA teo saMtAnane khalyavayathIja sudhAravA utsAhI rahe che. paNa jo teo pAteja sadguNNAnA pAtra pUrNa rIte anyA na hAya ane temanAmAM mAnasika chupA doSa rahelA hoya te teo saMtatinI sudhAraNA tarapha upekSA rAkhanArA thAya che ane tethI temanI saMtati dvASapAtra banatI jAya che. A prakaraNanA nAyaka duryodhananA prasaMgamAM tema banyu hatu. jyAre durgaMdhana yAgyavayanA thayA eTale tenA pitA dhRtarASTranA hRdayamAM rAjyalAbhanA vikAra utpanna thayA ane tethI teNe sabhA vacce jozIone khelAvIne puchyu hatu. je vAta vidure khullI rIte jaNAvI. eTale dhRtarASTranA rAjya lAbha vRddhi pAmyA ane tenA e. kuvicAranI chAyA duryodhananA hRdayamAM paDI, jethI pAMDavA tarapha tene dveSanI lAgaNI thavA lAgI. duryodhana jyAre ga mAM hatA tyArathIja tenI mAtA gAMdhArInA hRdayamAM viparIta vicAra sphuryo hatA; 'kuMtIne mArI pehelAM putra thayA te rAjyanA adhikArI thaze,' AvA kuvicArathI gAMdhArInu hRdaya irSyALu thayuM hatuM ane pira NAme te malina vicAranI chAyA ga`gata duryodhana upara jANe paDI hAya, tema duryodhananA vicAro pazu tevAja thayA hatA. gAMdhArI ane dhRtarASTranA kuvicAro jema duryodhanane vArasAmAM maLyA ane tethI Akhare te peAtAnA bhAI pAMDavA Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairabIja. (185) upara dveSa karanAro thaye ane zreSabuddhithI teNe bhImane mAravAnAM aneka upAye karyA hatA. A uparathI dareka mAbApoe ghaNuM zikSaNa levAnuM che. je mAbApa potAnI saMtati tarapha upekSA rAkhI pitAnA vikArI vicAro hadayamAM pragaTa kare athavA jAhera kare te te vicAronA pratibiMba saMtAnamAM paDe che ane tethI saMtAne naThArA thAya che ane Akhare tenuM naThAruM pariNAma Ave che. bIjuM koI paNa kulIna putre duryodhananI jema potAnA bhAIe tarapha naThArI vRtti rAkhavI na joIe. kuTuMba tathA kuTuMbie tarapha zuddha prema rAkhI vartavuM e kulIna ane saguNa putrane dharma che. eka pitAnA ane ekaja lehInA baMdhuo saMpathI varte te kuTuMba sArI sthitimAM Ave che ane temane sarva sthaLe vijaya thAya che. A duHkhamaya saMsAramAM bhAIomAM saMpa eja sukha che ane e sukhathI saMsAra asAra chatAM sAravALe gaNAya che. saMpa ane udAratAthI vartanArA manuSya Aleka tathA parekane sukhe sAdhI zake che. kAraNa ke, saMpa rAkhavAthI phleza thato nathI ane jyAre saMpane abhAva hoya, tyAre hRdayamAM Arta tathA vaidra yAna utpanna thAya che ane tethI te naThArI gatinA pAtra bane che. sukha ane nivRttie dharma karaNImAM upayogI che ane te sadA saMpanI aMdara rahela che. tethI dareka kuTuMbioe saMpa rAkhI vartavuM joIe ane duryodhananI jema kusaMpa karavAnI IcchA na karavI joIe. A prasaMgamAM jevuM duryodhananuM naThAruM pravartana tyAga karavA egya che, tevuM bhImanuM pravartana Ada ati bhArata Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186) jaina mahAbhArata, vAyegya che. bhImanuM hRdaya pavitra hatuM. te balanA vegathI ramatIyALa hatuM, paNa tenI badhI ramate nirdoSa hatI. duryodhane tenA prANa haravAne aneka prayogo karyA hatA, tathApi bheLA dilanA bhIme tene kSamA ApI hatI. te sAthe tenA hRdayanI nirmalatA sadA sarakhI ja rahI hatI. enuM nAma uttama vRtti kahevAya che. evI uttama vRtti dhAraNa karanArA kulIna putre ubhaya lekamAM yazasvI nIvaDe che. tethI dareka kulIna putre bhImanA te uttama guNanuM anukaraNa karavuM joIe. - A prakaraNamAM sarvathI vadhAre prazaMsanIya zikSaNa pAMDunA caritra uparathI levAnuM che. joSIlokenA kahevAthI vidure dhRtarASTrane duryodhanane tyAga karavAnuM kahyuM ane tethI putrapremI dhRtarASTranuM dila udAsa thayuM, te vakhate pAMDue je vacane kahyA che, te kharekhara dareka kuTuMbIe pitAnA kalejAmAM katarI rAkhavA gya che. dhRtarASTra rAjyamAM lubdha banI pitAnA duryodhana vagere putra ane pAMca pAMDavonI vacce bhedabuddhi rAkhI, paNa samadaSTi pAMDunA hRdayamAM e bhedabuddhi pragaTa thaI na hatI. yudhiSThira ane duryodhana upara pAMDue. samadaSTi rAkhI hatI. tene pavitra sneha e baMne putra upara samAna hatuM. pAMDune A divya guNa sarva gRhasthoe grahaNa karavA gya che. pAMDunA jevI pavitra manovRtti dhAraNa karanAra kuTuMbI gRhastha pitAnA saMsAramAM sukhI thAya che. pAMDunA pavitra caritra uparathI eja bedha grahaNa karavA gya che. sAMpratakALe pAMDunA jevA pavitra purUSe ghaNu thoDA che. ghaNuM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gulAbha. (187) kuTuMbamAM kusaMpa, pakSapAta ne IrSAnA aga jovAmAM Ave che. vivAhita thayelA ghaNuM purUSe pitAnA vaDilanuM mAna rAkhatA nathI, eTaluM ja nahi paNa temanI tarapha tiraskAranI daSTie juve che. vaDilopArjita milakatamAM vAMdhA uThAvI athavA ajJAna strIone pakSa karI aneka sahodara baMdhuo sAmasAmA laDe che. ane vakhate temAMthI paraspara eka bIjAnI hatyA paNa banI jAya che. keTalAka te kusaMpathI vaira vadhArI aneka jAtanA vAMdhA uThAvI nyAyAsana AgaLa jAya che ane tyAM hajAro rUpIAne vyaya karI pote khuvAra thAya che ane bIjAne khuvAra kare che. pUrvakALe AvI naThArI pravRtti na hatI. ghaNuM kuTuMbanA nAyake pAMDunI jema samadaSTi rAkhanArA ane saM5thI vartanArA hatA. tethI udayanI abhilASA rAkhanArA gRhasthoe tana, mana ane dhanathI pAMDunA caritrane vAMcI te pramANe vartavAne prayatna kare, ke jethI vartamAnakALane saMsAra prAcIna saMsAranA svarUne prApta karI zakaze. - (c)(c) - prakaraNa 17 muM. gurUlAbha. hastinApuranI bAheranA vizALa medAnamAM kaI vRddha purUSa bIjA tarUNa purUSane sAthe laI cAlyA Avate hate. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) jaina mahAbhArata. vRddha purUSanI AkRti jarA jINuM chatAM bhavya ane baLavAna dekhAtI hatI, tenA badhA avaye rUSTa puSTa ane majabuta hatA. mukhane cehere zAMta chatAM tenI aMdara ugratA dekhAtI hatI. tenA lalATa upara vIravidyAne prauDha prakAza caLakate hatuM. tenI sAthe bIje tarUNa purUSa temane vinaya sAcavI cAlyA AvatuM hatuM. tenA vinaya pravartanathI te jANe tene putra athavA ziSya hoya tema te dekhAtuM hatuM. ' A vRddha ane tarUNa AgaLa cAlyA. tyAM eka kuvA upara ubheluM rAjakumAranuM moTuM TeLuM temanA jevAmAM AvyuM. te baMne tyAM gayA ane joyuM te tyAM te rAjaputre kuvAmAMthI kAMIka padArtha kADhavAnI bhAre mahenata karatA hatA. teo ghaNe zrama karatA paNa temane icchita padArtha kuvAmAMthI bAhera nIkaLatuM na hatuM. temane A bhAre zrama je te vRddha purUSane dayA upajI ane te be-"vatsa ! A kuvAnI aMdara tamAruM zuM paDayuM che? teo belyA mahArAja ! ame ahIM daDAnI ramata ramatA hatA, tyAM acAnaka amAre daDe A kuvAmAM paDI gayA che. tene bAhara kADhavA ame ghaNe zrama karIe chIe paNa te nIkaLato nathI." rAjaputranA A vacana sAMbhaLI te vRddha hasI paDe ane be -"rAja putra! tame kSatriya kumAra cho. temaja dhanurvidyAmAM pravINa cho, te chatAM ati prayAsa karatAM paNa daDe kuvAmAMthI bAhara nIkaLyo nahiM, e maTI zaramanI vAta kahevAya! have juo, eka kSaNamAM daDe bAhara nIkaLe che ke nahiM?" A pramANe kahI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU lAbha. (129) te vRddha purUSe keTalIeka saLIe hAthamAM lai tene maMtrI 'A saLIe tamArA IMDA lAvI Apaze ' ema kahI temAMthI eka saLI kuvAmAM nAMkhI. te saLIe mANunI peThe te daDA vIdhI lIdhA. pachI bIjI saLI kuvAmAM nAMkhI, te prathamanI saLIne jaine coMTI. e rIte keTalIeka saLIe nAMkhI te vRdhdhe daDAne bAhera kADhayA. tenuM A adbhuta kRtya joi sa rAjaputro vismita thai gayA. temaNe te vRddhane hAtha joDIne kahyu, " mahAnubhAva! ame dhanurvidyAnA aneka AcAryA joyA che; paraMtu ApanA jevA koi amArA jovAmAM AvyA nathI. ApanI addabhuta kRti joine ame sarve saMtuSTa thayA chIe. he dhanurvidyAvizArada mahAzaya ! ame ApanA dAsa chIe. kAMi paNa icchA hoya te| kRpA karI AjJA kare. ApanI AjJA pALavAne ame tatpara chIe. " te vRddhe prasanna thai khelyA" vatsA ! tame kuvaMzanA khALaka che. tethI tamArAmAM Ave vinaya hAya temAM kAMi Azcarya nathI. tamArI vidyAupara prIti joi huM tamane hRdayathI AzISa ApuM chuM ke, tame tamArA kurUva'zanA AbhUSaNarUpa thAo. tamArA aMta:karaNamAM sadA saddabuddhi raheA. ame tamane tamArA lakSaNa uparathI ALakhI lIdhA che. kurUva'zanA bALakeA kevA joie ? e badhAM lakSaNA tamArAmAM svata: prApta thayAM che. ghaNA dUrathI cAlyA AvatA evA amAne tamArA vinayanA darzanathI zAMti maLI che; paraMtu tamArA dhanuve danA AcAya kANu che, tenA darzI na karavAnI mane ghaNI IcchA thaI che. kAraNa ke, teo mArA saMbadhI thAya che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) jaina mahAbhArata. ghaNA divasa thayAM amAre meLApa thayuM nathI. je temane meLApa tame karAve te huM ghaNo prasanna thaIza. tame temanA ziSya che, tethI temane joIne paNa huM ati AnaMda pAmyo chuM." - te vRddhanI AvI vANuM sAMbhaLI rAjaputre hadayamAM prasanna thayA. te rAjaputre te vRddhane sAthe laIne cAlatA thayA. te vakhate badhA rAjakumAremAM te vRddhanI daSTi ajuna upara paDI. arjunane tenA lakSaNe uparathI dhanurvedane adhikArI je te vRdhe arjunane hAtha pakaDa hato. | sarva rAjaputro te vRddhane eka vizALa grahanI pAse laI gayA. aMdara gayA tyAM temAM rahela eka tejasvI purUSa te vRddhane joI Asana uparathI uThI sAme AvyuM. teNe ati snehathI te vRddhane Adara-satkAra karyo. baMne paraspara maLatAM temanA netramAMthI AnaMdanA azu kharI paDyAM. gRhapatie te AvelA vRddhanA caraNamAM sASTAMga praNAma karyo. vRdhe tene beThe karI premathI AliMgana ApyuM. pachI te vRddhane siMhAsana para besArI te -"mahAnubhAva! Aje huM mArA AtmAne pUrNa bhAgyazALI mAnuM chuM. ke je Apa mAre ghare padhAryA. ApanA caraNethI mAruM ghara pavitra thayuM che. A AkhA barSamAM AjanA divasane huM dhanya samajuM chuM, ke je divase sAkSAt sarasvatIne avatAra Apa mAre ghera paNa A vyA." pachI te vRddhanI sAthe Avele tarUNa purUSa pelA gRhapatinA caraNamAM paDe. vRdhe te purUSanI oLakhANa Apa Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU lAbha. (11) vAne te tarUNane kahyuM, "vatsa! A kRpAcArya che. teo hastinApuramAM sArI pratiSThA pAmyA che. viduranI salAhathI ane bhISmanI saMmatithI pAMDunA pAMca putra ane dhRtarASTranA so putre A AcAryanA Azraya nIce abhyAsa karavAnuM rahelA che. A badhA rAjaputronA te zikSAgurU thayelA che. vaLI A kRpAcArya sarva vidyAomAM kuzaLa ane mahA dhanurdhArI che. svargavAsI zAMtanu rAjAne tenI para bhAre prema hate. te vRdhe kRpAcAryanI oLakhANa karAvI ethI te tarUNa ghaNe khuzI thayo ane teNe kRpAcAryane puchayuM, "mahAnubhAva ! A rAjakumAroe ApanI pAsethI zo ze abhyAsa karyo che. ane A sarvamAM vizeSa buddhimAna keNa che "? tarUNanA mukhathI A prazna sAMbhaLI kRpAcArya bolyAbhadra! A rAjakumArone temanA vaDilee mane sarva prakAranI sattA ApI svAdhIna karyA che. teone prathama kayAkaraNa - bdazAstra, nyAya ane arthazAstrane abhyAsa karAvI pachI huM dhanurvedanuM adhyayana karAvuM chuM. A rAjaputranI sAthe bIjA paNa keTalAka dezanA rAjaputre mArI pAse dhanurvidyA zIkhe che. A badhAmAM karavo ane pAMDa agresara che. te sarvamAM arjuna pehele naMbare che. te pachI eka sAmAnya gRhasthane cheka bIje naMbare che. tenuM nAma karyuM che. te A tamArI sAme ubhe che. te tarUNa purUSe prazna karyo-"tamArI pAThazALAmAM rA ethI deza mahAnuM mAM vizeSa Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (192 ) jaina mahAbhArata. jakumArAja dAkhala thAya che, te chatAM temAM A sAmAnya gra hasthanA che.karA zI rIte dAkhala thayA ? "9 kRpAcArya bAlyA--" A nagaramAM pavitra AcAravALA eka vizvakarmA nAme atithi rahetA hatA. tene rAdhA nAme eka suMdara strI hatI, tenA A kaNa nAme eka putra che. te ghaNuMA sAtvika tathA udAra ane zUravIra che. te kuLamAM sAmAnya che, tApaNa uttama leAkeAnI sAthe tene maitrI che. A ka khAlyavayathI nizAna pADavAmAM pravINa thayA, eTale dhanuvedanI kaLA zIkhavAnI tenI IcchA thai. te mArI pAse Avye ane mane sASTAMga praNAma karI dhanurveda zIkhavAnI potAnI IcchA mArI samIpa pragaTa karI. tenI vinItavRtti ane sArI cAlAkI joI me tene mArI pAse abhyAsa karAvAne rAkhyA che. mArA badhA ziSyeAmAM pAMDuputra arjuna sarvoparI che ane A kaNa tenI tulanA karI zake tevA che. A pramANe kRpAcAya ane te tarUNanI vacce vAtacIta thatI hatI. tevAmAM rAjaputrAe kRpAcAryane puchyu, " mahAzaya ! Apa samartha vidvAna che, te chatAM A vRddha purUSane namaskAra karavAnuM kAraNa zu' ? A mahAnubhAva kANu che ? ane te Apane paNa vaMdanIya zI rIte thayA che ? " 66 rAjaputrAnA A prazna sAMbhaLI kRpAcAya melyA- 1tsa ! A vRddha purUSanu nAma drANuAcAya che. te jAte brAhmaNa che, e sarva kaLAmAM pravINa che. emaNe samagra dhanurve Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gulAla. ( 193) danuM adhyayana karyu che. emanI sAthe je A tarUNa purUSa che, te emanA azvatthAmA nAme putra che e paNa pitAnA jeveAja sadguNI ane vidvAna che. "" gurU kRpAcAryanA mukhathI A vANI sAMbhaLI te rAjaputrA ati harSa pAmyA. pachI te peAtAnA gurUne ane droNAcA aene vaMdanA karI teo tAtAne sthAne cAlyA gayA. kR pAcArye droNAcArya tu ati sanmAna karyuM. teNe droNAcAya ne keTalAka divasa peAtAne ghera rahevAnI prArthanA karI. kRpAcAnA ati cyAgrahathI te vAta droNAcAye mAnya karI. eka divase ekAMta sthaLe kRpAcArye droNAcAya ne puchyu mahAzaya ! ApanI pAse mAre eka prArthanA karavAnI che tenA Apa bhaMga karazeAmAM. A jagamAM ApanA jevA dhanuvedanA AcAya dula bha che ane A rAjaputrAnI buddhi paNa asAdhAraNa che. emane dhanurvidyA bhaNAvavAne ApanA jevA AcAya nI jarUra che. mATe Apa emane e vidyAnA abhyAsa karAvA; evI mArI vinaMti che. A badhA rAjaputrA vidyAdAna devAne cAgya che. yogya ziSyane jo vidyAdAna karyuM hoya te tethI traNaleAkamAM sArI kIrtti prasare che. vaLI nItizAstramAM kahevata che ke, ' jo ghaNuM puNya hAya teA bIja vAvavAne sArU kSetra ane vidyAdAna karavAne supAtra maLI Ave che' emane me ATalA divasa bhaNAvIne ApanA upadezane ceAgya karelA 13 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) jaina mahAbhArata. che. kaLIcunAthI sApha karI rAkhelI divAlanI upara citareluM citra jema dIpI nIkaLe che, tema A rAjaputrone ApelI tamArI vidyA jaladI dIpI nIkaLaze. kRpAcAryanI A prArthanA dayALu droNAcArya aMgIkAra karI ane jenI prArthanA saphaLa thayelI che, e kRpAcArya tethI khuzI thaI bhISmanI pAse gaye. ane tene athathI iti sudhI droNAcAryanuM sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. aMtaramAM AnaMda pAmelA bhISmapitAmahe te sAMbhaLI tarata droNAcAryane pitAnI pAse bolAvyA ane ati AnaMdapUrvaka suvarNanA Asana upara besAryA. pachI vividha prakAre temanuM AzvAsana karI bhISmapitAmaha belyA "mahAnubhAva! Apa dhanurvidyAmAM bhAratavarSamAM prakhyAta che. te sAthe papakAra karavAmAM ApanI manavRtti utsuka che ane Apa vidyAdAna karavAnA abhilASI che, tethI A sarva rAjaputrane ati premathI, AnaMdathI tathA aMta:karaNapUrvaka utkRSTa vidyAbhyAsa karAve." bhISmanAM A vacano droNAcArye mAnya karyA. pachI bhIme badhA rAjaputrone belAvI droNAcAryane svAdhIna karyA ane kahyuM ke, "tamAre gurUbhaktipUrvaka A mahAzayanI pAse dhanurvidyAne abhyAsa kara."bhISmanI AjJAthI te badhA rAjapu droNAcAryane svAdhIna thayA. variSTagurU droNAcArya temane dhanurvidyAnI niyata karelI pAThazALAmAM laI gayA. ane tyAM temane zastra astranI mahAvidyAne AraMbha karAvyuM. supA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUlAbha. (195). tra ane sabuddhivALA rAjakumAre droNAcAryanI pAse eka mahAvidyAnuM zikSaNa levA lAgyA. temanA hRdayamAM gurUnA vighAsaMskAra prakAzita thavA lAgyA. jema gharSaNanA saMskArathI mANikyanI zobhA vRddhi pAme, tema droNAcAryanI zikSAthI zaja putrenI buddhi vRddhi pAmavA lAgI. vidyAbhyAsa karavAnAM daza sAdhane hoya che. temane ane yaMtara ane bAhya evA be bheda che. gurU, pustaka, nivAsa, sahAya tathA bhejana-e pAMca bAhya sAdhano che. ane Arogya, buddhi, vinaya, udyama ane zAstrAnurAga-e pAMca aMtasadhane che. e badhA sAdhanonI sahAya kare ane pAMDene pUrNa hatI. vidyAgurU droNAcAryane prema sarva rAjaputranI upara sarakho hatA. temaja sarva rAjaputrane prema droNAcAryanI upara sarakho hate. samadaSTi droNAcArya sarvane sarakhI rIte vidyAbhyAsa karAvatA hatA; te paNa jema meghanI vRSTi sarva sthaLe thAya che, paraMtu jaLa saMcaya te koI sthAnamAM thAya che ane koI sthAnamAM nathI thatuM, tema keTalAeka rAjaputrane viSe buddhinI nyUnatA ane keTalAekane viSe adhikatA prakAzavA lAgI. sarvathI adhika vidyAbhyAsa karanAra ajuna ekaja thaye. kAraNa ke, te je buddhimAna hatuM, teja gurUne vinaya karanAre hate. gurUnA caraNenuM saMvAhana, gurUcaraNekanuM pAna ane gurUnI vividha prakAranI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) jaina mahAbhArata, sevA jevI rIte arjuna karate tevI rIte koI bIje karanAra, na hatA, tethI arjunanI buddhi nirmaLa thaI hatI. arjunane atyaMta vinaya joI droNAcArya tenI upara ati prasanna rahetA.. ane arjuna upara pUrNa prema dhAraNa karatA hatA. jema jaLanA siMcanathI latA vRddhi pAmI phaLadAyaka thAya che, tema gurUbha tine vazathI droNAcArya arjunanI buddhinI evI te vRddhi karI ke, bhaviSyamAM bhArata saMgrAmamAM tene pUrNa vijyarUpa phaLa prApta thaze. jema AMbAnA vRkSane mera te ghaNe Ave che, paNa phaLa teTalA thatA nathI, tema droNAcAryane zive ghaNA hatA, paNa badhA suzikSita thayA nahiM. yApi kaNe vidyAne ane bhyAsa karavAmAM bAkI rAkhyuM nahiM, tathApi te ajunathI cheDe aMze nyUna rahyo hate. keIvAra droNAcArya potAnA ziSyanI parIkSA karatA tyAre sthAvara tathA jaMgama nizAne mAravAnI arjunanI pravINatA vadhI jatI. tenI tulanA koI paNa rAjaputra karI zako nahIM, AthI karNa tene atizaya dveSa karate, paNa tene koI upAya cAlatuM nahIM. arjunanI namratA ane gurUbhakti joI droNAcArya tenI para sarvathI adhika saMtuSTa rahetA ane tenI upara pitAnA putrathI paNa adhika pyAra rAkhatA. ziSyapriya droNAcArya ghaNIvAra arjunane eTale sudhI kahetA hatA ke, "priya ana! huM tane dhanurvidyAmAM evA vidvAna karIza ke tArI barAbarI karanAra A jagatamAM bIje. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUlAbha. (197 ) keI nIkaLaze nahIM. tuM ekaleja dhanurdhArIomAM ziromaNi kahevAIza." gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI arjuna temane " tathAtuM" kahI namaskAra karate. ajuna upara AvI gurUnI atyaMta kRpA ane tenuM aparimita cAturya joI duSTa duryodhana hRdayamAM atizaya dagdha thatuM hatuM. ane te sadaguNuM pAMDavonI sAthe mAtsaryathI vartate hate. temAM vaLI kahyuM ane duryodhanane mitrAI thaI eTale arjunanI sAthe cheSa thavAmAM kAMI khAmI rahI nahIM. tathApi arjuna zuddhabhAvathI temanI sAthe vartate hate. duryodhana ane karNane gurUbhAI jANI teonI tarapha vizeSa prema darzAvate hate. - priya vAMcanAra! A guphalAbhanA prakaraNamAMthI tamAre keTa eka bedha levAne che. prathama te dareka vidyAbhyAsIe gurUbhaktinA pavitra pATha zIkhavAnA che. e pavitra pATha A prakaraNa uparathI prApta karI zakAya tema che. te sAthe dareka mAbApoe pitAnA putrane vidyAgurUnI pAse mokalavA joIe. temane gurUbhakti pUrvaka sAruM jJAna apAvavuM joIe--e paNa A prasaMga uparathI bedhanIya che. suzikSita vidura ane bhISma keLavaNInA mAhAbhyane pUrNa rIte samajanArA hatA, tethI temache potAnA putrane vidyAdAna meLavavAne kRpAcArya tathA draNacAryane sepyA hatA. rAjavaibhava bhegavanArA rAjaputra pitAnA rAjakuLanuM abhimAna choDI daI kRpAcArya ane droNAcArya jevA sAmAnya brAhmaNonI pAse vidyA zIkhatA ane vidyA me Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198 ) jaina mahAbhArata. , vavAne temanI sarva prakAranI sevA karatA. e prAcIna kALanI paddhatI kevI uttama hatI ? pUrvakALe vidyA ane vidyAgurUnuM kevuM mAna hatuM ! rAjaputrA paNa eka sAmAnya gurUnI sevA karavAne tatpara thatA ane vidyAgurUnI yAgya vaiyAvacca karI jJAna saMpAdana karatA hatA. A pUrvanI pavitra paddhati atyAre pralaya pAmI gai che. AjakAla koIkaja ziSyamAM gurUbhakti haze, vidyAgurU tarapha dveSa rAkhanArA, temanuM upahAsya karanArA ane jo te zikSA kare te temanI upara vaira rAkhanArA evA se'kaDA ziSyA vamAnakALe jovAmAM Ave che. tethI sarva sujJa abhyAsIee droNAcArya tarapha arjunanI bhaktinA dAkhaleA grahaNa karavA, ane ' gurUbhakti vinA jJAna saphaLa thatuM nathI ' evu hRdayamAM dhArI gurUbhakti karavAne sadA tatpara rahevuM. aju na sa` rAjaputrAmAM pehele na mare ALye, tenu kAraNa tenI gurUbhakti ane vinaya hatA. vinIta zi jyamAM ArApita karelI vidyA tarata saphaLa thAya che. AjakAla svabhASA ane parabhASAnA sArA abhyAsIe temanA zrama pramANe phaLa meLavI zakatA nathI, tenu kAraNa paNu gurUbhakitanI khAmI che. mAsika vetana (pagAra) laI vidyAbhyAsa karAvanArA gurUe upara prAya: karIne ziSyAnA bhaktibhAva AchA rahe che, teo temane eka prakAre sevaka gaNe che, tethI teonA hRdayamAM gurUbhaktibhAva pragaTa thatA nathI. eTale temane karelA zramanA badalA joie tevA maLatA nathI. tevAAe aju nanA dAkhalA lai sadA gurUkita rAkhavI joie. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gulAla. (19) A prakaraNamAM vidyAbhyAsa karavAmAM je daza sAdhanA gaNAvyAM che, te upara dareka gRhasthe vicAra karavAnA che. jo peAtAnI saMtatine suzikSita manAvavI hoya to tene mATe grehupAMtee e daza sAdhana pUrA pADavA joie, temAM je pAMca prakAranA mAhya sAdhanA che, te abhyAsInA vhAlIne pUrA pADavAnA che, ane je pAMca prakAranA aMtaraMga sAdhanA che, tene ceAga abhyAsIe peAtAne karavAnA che. pUrvakALe e daza sAdhanAne mATe mAkhApA ghaNI kALajI rAkhatA ane tethI temanI prajA vidyA tathA kalA meLavavAne pUrNa bhAgyazALI thatI hatI. AjakAla gurU, pustaka, nivAsa, sahAya ane bheAjana-e pAMca khAheranA sAdhanA purA pADavAne aneka puNyavAna AtmAe pragaTa thayA che, ane thAya che, paNa AreAgya, buddhi, vinaya, udyama ane zAsrAnurAga e pAMca aMtara`ga sAdhanAnI ghaNI khAmI che. buddhi hAya tyAM vinaya ane udyamanA abhAva jovAmAM Ave che. ane vinaya, udyama ane zAstrAnurAga hAya tyAM buddhinA abhAva hAya che. sarva prakAranA yAga kavacitaja jovAmAM Ave che. jo e pAMca aMtaraga sAdhanAthI saMpanna hoya te te arjunanI jema vidyA ane tenuM sAphalya ubhaya saMpAdana karI zake che. tethI dareka abhyAsIe e pAMca aMtaraga sAdhanA meLavavAne sadA ujamALa thavAnuM che. ane A uttama prakaraNamAMthI eja sukhAdhaka zikSaNa levAnI jarUra che. AzA rAkhavAmAM Ave che ke, dareka vAcakA e bedha grahaNa karavAne sadA tatpara raheze ane khIjAne grahaNa karAvavA tathA anumaidavA utsAha dharaze. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (200 ) jaina mahAlArata. prakaraNa 18 mu. gurUbhakitano mahimA. gurUbhakta arjuna eka vakhate dhanuSya dhAraNa karI puSpakaraDaka nAmanA vanamAM krIDA karavAne gayA hatA. tyAM te aneka prakAranI nizAnakhAjInA khela karatA e vanamAM svataMga vihAra karatA hatA. vanamAM ramaNIya pradezAnuM avaleAkana karatA ane kudratanI alaiAkika zAbhAne nirakhatA vIra arjuna e vanamAM vicaratA hatA, tyAM eka zvAna tenA jovAmAM AvyuM. te zvAnanu N mukha khaNeAthI vIMdhAyelu hatu. te addabhuta kRtya joi arjuna hRdayamAM ati vismaya pAmI gayA. te peAtAnA hRdayamAM vicAra karavA lAgyA--" ahA ! A zvAnanA mukha mAM pANAnuM jALa kevI rIte geAThavyuM che ! AvA nipuN pa rAkramI purUSa A jaMgalamAM kANu haze ? zu droNAcAya sithAya A jagamAM bIjA dhanura haze ? * bahuratnA vasudharA ' e kahevata A dekhAva sAbIta karI Ape che." A pramANe vicAra karatA ane hRdayamAM Azcarya pAmatA arjuna AgaLa cAlyA, tyAM eka dhanu ra purUSa tenA jovAmAM AvyA. e lakSavedhI purUSanI cAlAkI joi arjunane nizcaya thayA ke, A kAi catura ane dhanurvidyAnA pUrNa abhyAsI lAge che. ane tenI pAse jaIne puchyu, " bhadra! tuM kANu che ? " te purUSe uttara ApyA--mahAnubhAva ! huM tamane mArUM Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUbhaktine mahimA. (21) vRttAMta kahuM, te sAMbhaLa-"ahiM A vananI najIka rUdrapallI nAme eka nAnuM gAma che. temAM hiraNyadhanuSa nAme eka kaLI rahe che. tene huM eklava nAme putra chuM. evI rIte huM puliMdakuLamAM utpanna thaye chuM. astravidyAmAM nipuNa, mahAdhanurdhara tathA vikhyAta dhanaMjaya nAme jene ziSya saM. bhaLAya che, te droNAcArya mArA gurU che." che te dhanurdhara purUSane AvA vacana sAMbhaLI arjunanA mukha uparathI teja uDI gayuM. tenA manamAM ati kheda utpanna thaI AvyuM. teNe pitAnA manamAM vicAryuM ke, "A eka koLI jAtinA purUSane dhanya che, ke jenI upara droNAcAryo ATalI badhI kRpA karI che. mArAthI A purUSa caDhIAta che. AnI upara gurUnI kRpA paNa adhika hevI joIe. meM gurUnI sevA ghaNuM karI te chatAM mane AnA jeTalI vidyA prApta thaI nathI te mATe mane dhikkAra che. Aja divasa sudhI karele mAro prayAsa badhe vyartha che. arjunane A kheda IrSyAthIna hato, paNa spardhAthI hatuM. tenA manamAM pazcAttApa utpanna thaye ane netre mAM khedAzru AvI gayAM." AvI sthitimAM ane tyAMthI pAchA pharI droNAcAryanI pAse AvyA ane teNe khinnavadane gurUne namaskAra karyo. pitAnA priya ziSya arjunanuM mukha udAsa joI droNacAra puchayuM, "vatsa divasanA caMdranI jema tuM nisteja kema dekhAya che? zuM keIe tArI AjJAne bhaMga karyo che? athavA zuM keIe tAruM apamAna karyuM Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) jaina mahAbhArata. che? je hoya te kahe. huM tene zikSA karavAne samartha . je mANase tArA hRdayane paritama karelu che, te mANusa upara yamarAja kopAyamAna thai cukayA che. tene daza karavAne takSaka nAga tatpara thayA che ane tenIpara vajrA paDavAnA samaya Avye che, e ni:saMzaya vAta che. ,, droNAcAryanAM AvAM vacana sAMbhaLI arjuna maMda svare elyA-" gurU mahArAja! ApanA zivAya bIjo kANu mArA tiraskAra karavAne samartha che ! kesarInA tiraskAra kesarI zivAya mane koNa karI zake ? ApanI kRpAthI mArAmAM paNa evuM parAkrama pragaTa thayuM che ke, kAi paNa mArA parAbhava karavAne samartha nathI; paraMtu eka vAtathI mane kheda thayA che. eka vakhate Apa svamukhathI evuM vacana khelyA hatA ke, * A jagamAM tuM advitIya dhanura thaiza. ' e tamArUM vAkaya me' pratyakSa mithyA thayelu joyu, ethI mane atyaMta kheda thAya che. " 9 " e zI rIte mane te vAta savistara kahI saMbhaLAva droNAcArye iMtejArIthI puchyu, " mahArAja ! Aje huM dhanuSyamANu laine vanamAM pharavA gayA hatA, tyAM jaMgalamAM rahenAra koi eka ApanA ziSya mArA jovAmAM AvyeA. te dhanurvidyAmAM evA te nipuNa che ke huM tenI AgaLa kaMIpaNa hiMsAkhamAM nathI. enA parAkramanI AgaLa mArUM parAkrama tuccha che. bhadra ! tArI vAta sAMbhaLI mane Azcarya thAya che. "7 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUbhaktine mahimA. (23) tArAthI adhika parAkramI kaI mAre ziSya nathI." droNAcArya cakti thaIne kahyuM. "je Apa mArI sAthe vanamAM cAle te huM Apane pratyakSa batAvuM" ane kheda sahita jaNAvyuM. pachI droNAcA "cAle ApaNe jaIe" ema kahyuM ane teo baMne taiyAra thaI te vanamAM gayA. pelo ekalava pitAnI cAlAkIthI vividha prakAre nizAnabAjI ramate hate. eka vRkSanI ethe rahI temaNe chUpI rIte tenuM cApacAturya joyuM. te joI droNAcArya hadayamAM ati Azcarya pAmI gayA. pachI baMne pragaTa thaI te bANAvaLI kaLInI pAse gayA. droNAcAIne pratyakSa joI te eklava temanA caraNamAM paDe. droNAcArye tene beThe karI AliMgana ApI pAse besADIne puchayuM, "vatsa ! AvI adbhuta dhanurvidyA tuM tenI pAse zIkhe che? tArI dhanurvidyAnI kaLA joI huM atizaya AnaMdita thayo chuM." ekalave prasannavadane jaNAvyuM-"he mahAnubhAva! tame pote ja mArA gurU che. mahAdhanurdhara jagadgurU droNAcAryane huM ziSya chuM. mAruM A dhanurvidyAnuM kauzalya ApanI prasAdI che." ekalavanAM AvAM vacana sAMbhaLI droNAcArya AzcaryathI belyA- "are kirAta! satya kahe. asatya bhASaNa karavAmAM kAMI sAra nathI. meM tane keI samaye paNa vidyAbhyAsa karAvyuM nathI. tema chatAM tuM mAruM nAma kema lIye che"! ekalavA utsAhathI belya-gurU mahArAja! Apane mArI vAta AzcaryakArI lAge che, e kharUM che. mAruM vRttAMta sAMbhaLe. eka divase meM ApanI pAse AvI ati vinayathI zA zikhya kAvanAM AvAM satya kahe. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) jaina mahAbhArata. prAthanA karI ke, " svAmI! Apa mane dhanurvidyAnA abhyAsa karAvA. te vakhate Ape mane kahyu` ke, " huM tane dhanurvidyAnA abhyAsa karAvIza nahIM. " Ape zA kAraNathI mane nA kahI, te kAMi mArA samajavAmAM AvyuM nathI. pachI huM nirAza thai ghera AvyA. ane meM' vicAra karyo ke, have zuM karavuM ? << gurU vinA vidyA prApta thavAnI nahIM, " ane huM hInajAtino hAvAthI mArA kAI gurU te thavAnA nathI; tyAre huM dhanurvidyA kema zIkhIza. " A pramANe hRdayamAM ati kheda karatAM mArA manamAM sphurI AvyuM ke, " A jagamAM bhAvaja phaLadAyaka thAya che. mATe gurU droNAcAya nI pratimA karI temanI bhakti karavAthI mArI icchA pUrNa thaze. " Avu vicArI me mRttikAvaDe ApanI pratimA banAvI tenI sthApanA karI tene sAkSAt gurU mAnI huM svata: dhanurvidyAnA abhyAsa karavA lAgyA, hamezAM vidyAnuM adhyayana karatAM pahelAM Apa gurUnI pratimAnI pUjA karU chuM. te pUjA pratimA buddhithI nahIM paNa sAkSAt gurUmuddhithI karU chuM. he mahAnubhAva ! ApanA caraNakamaLane dhanya che ke jemanA prabhAvathI mArA jevA buddhihIna ane nIcakuLanA mANasa paNa dhanurvidyAmAM AvA nipuNa thayA. A sUrya utkraya pAmIne jagatnA adha kArano nAza kare che, paNa mArA gurU te smaraNa mAtrathI ajJAnarUpa aMdhakArano nAza kare che. ema sUrya thI paNa ati samartha je A tame mArA gurU che, temane huM sahastravAra praNAma karU chuM. A pramANe kahI te ekalava droNAcAya tathA ,, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E8%88-8 Zhang Zong 88888Hao Zong Hui yd Hillia ' " . Meng KWSi WYuan Shu Bi Chi Bi KSi Jie W&Wang Wang WWBi Huan Nai Nai Nai Nai Nai Nai Gong Gong Gong Gong Zhi Jie Yuan Bi Wang Wang Wang Wang Wei Xin Wang Wang Ou Ma Wang Wang Zhi Wang Bi Wang Wang Wang Nai Nai Nai Nai Nai Qu WWWMa Bi Wang Wang WWWXi Xi &Si Si Si Si Si Si Ze Bi Chi Bi Bu Juan a ill L. 13:40 gluld als UR 4HK$t? ? Al> 1." (22 31 ) Ge Duan Ge Se Ge Nu Dong Dong Dong Dong Dong Dong Dong Dong Dong Dong Dong Dong Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guHbhaktinA mahimA. ( 205 ) 6 arjunane pAte sthApelI * gurUpratimAnI pAse lai gayA. je jotAMja teo sAna dAzrvaya thai gayA. droNAcArya tathA arju - nane khAtrI thaI ke, enI vAta satya che. padmAsana karI uttama vedikA upara besArelI ane caelI vagere pupothI pUjelI e gurUnI sudara pratimA joI arju na AnaMda pAmI gayA. te potAnA gurUnI pratimAne trinayathI vAraMvAra namaskAra karavA lAgyA. A samaye droNAcArya hRdayamAM vicAra karyo ke, arjunanI upara prema dekhADavAnA A kharekhare| samaya che ' Avu vicArI droNAcAye ekalavane kahyu, "priya ziSya, jo tuM mane tArA sAcA gurU mAnatA hA tA je ATalI dhanurvidyA teM saMpAdana karI che, tenI gurUdakSiNA mane Apa. " ekalave AnaMdathI kahyuM, kRpAnidhAna ! kahA, huM Apane zu zudikSaNA Apu? kaheA te mArI pAse je saMpatti che, te Apu. kaheA tA mArU mastaka ApuM ane kaheA tA bIjI je kAMI Apa icchatA hA te mApuM. ApanA anugrahanA badalA vALavA A jagamAM ke, je Apane ApIne huM kRtArtha thAuM. " vatsa ! huM bIjuM kAMI IcchatA nathI, tArA hAthanA aMguThA mane kApI Apa " droNAcAye mukhamudrA pheravIne kahyuM. gurUnA A vacana sAMbhaLatAMja ekalave harSathI pAtAnA khaDDathI aMguTho kApI zurUne arpaNa karyA. ane te khelyA " gurUmahArAja ! mArA dhannAgsa ke phAi padArtha mArA jovAmAM AvatA nathI ? '' Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (206 ) jaina mahAbhArata. Ape mArI pAsethI gurUdakSiNA mAgI lIdhI. ekalavanI AvI gurUbhakti joi te samaye devatAoe AkAzamAMthI tenIpara puSpanI vRSTi karI, tyAre droNAcAya ati vismaya pAmI tene premathI AliMgana ApI elyA " he vatsa ! tArI anupama gurUbhakti joi huM tArI upara ati prasanna thayA cheM. mATe tane varadAna Apu chuM ke, "tAre aMguTho nathI tepaNa tAre hAthe nizAna kadipaNu vyartha javAnuM nathI. tuM mAtra AMgaLIethI dhanuSya khe cavAne samartha thaiza. " AvuM varadAna ApI gurU droNAcArya arjunane sAthe lai tyAMthI pAchA pharyA. ,, ,, mAmAM cAlatA arjune droNAcArya ne prazna karyA. zurUmahArAja ! A kALInI ApanI upara AvI bhakti ane zraddhA chatAM Ape tene na bhaNAbyA, tenuM zuM kAraNa droNAcArye kahyuM, "vatsa arjuna ! meM tane prathamathIja vacana ApyuM hatuM ke, tArA vinA khIjA kAine mArI samagra vidyA bhaNAvavAnA nathI; mATeja me tene bhaNAvavAnI nA kahI. joke te ekalava mArA pUrNa bhakta che. teNe mArI AjJA pramANe mane gurUdakSiNA ApI tathApi tenI upekSA karavAnu kAraNa e che ke, A jagamAM mArA ziSyeAmAM zastra tathA astravi thAmAM tArA karatAM bIjo kAi adhika thAya nahIM. gurUnA A vacanA arjunane sudhA samAna lAgyA. teNe peAtAnA manamAM vicAyu : ke, " gurU droNAcAryanI prIti mArI upara ghaNI che. ? d' Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUbhaktine mahimA. (27) A gurUne mArI para eTale upakAra thayo che ke, temane huM mArA prANa arpaNa karuM paNa huM temane anuNa thaI zake nahIM. gurUnI AvI prasannatA meLavanAra mArA AtmAne dhanya che." arjunanI A manebhAvanA droNAcArya jANuM lIdhI. ane tethI teo tenI para vadhAre prema batAvavA lAgyA. gurU ane ziSya baMne paraspara abhedarUpe vartatA hatA. gurUne ajuna upara je vAtsalyarasa hatuM, te arjunane droNAcArya upara bhaktirasa hate. vAtsalya ane bhakti baMne rasanA pravAha eka bIjA upara vahana thatA hatA. ane tethI teo baMne paraspara potAnA kartavyamAM paripUrNa rahetA hatA. priya vAMcanAra! A gurUbhaktinA prakaraNamAMthI tamAre ghaNuM zIkhavAnuM che. dravya ane bhAva e baMne vastumAM bhAva vastu kevI prabala ane hadayavedhaka che? e vAta ekalavanA pavitra caritra uparathI siddha thAya che. bhAva vastuthI gurUnI bhakti karanAra ekalavanA kAryanI siddhi kevI camatkAra bharelI thaI hatI? bhaktibhAvane prabhAva ekalavanA vRttAMtamAM pratyakSa jevAmAM Ave che. pUrve AryaprajAmAM AvI addabhuta gurUbhakti hatI. gurUbhakta ajuna paNa tevI gurUbhakti dhAraNa karanAre dharmavIra hatuM. e gurUbhakta ane pRthvI para dhanurvidyAmAM anupama ane advitIya thaye hate. - pUrve arjuna ane ekalava jevA gurUbhakta ziSya hatA, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (208) jene mahAbhArata. tevA ziSya upara pavitra prema dhAraNa karanArA droNa jevo gurUo paNa hatA. teo ekavacanI ane bhakata upara apUrva prema dhAraNa karanArA hatA. droNAcArye potAnA ziSya arju nane zastravidyAmAM advitIya karavAnuM vacana Apela, te vacanane satya karavAne teNe ekalavanA hAthane aMguThAthI khaMDita karyo hatuM. jo ke uttama gurUe AvuM aghaTita kArya na karavuM joIe tathApi dIrghadazI droNAcAryo mAtra vacananI khAtara tema karyuM hatuM. tema vaLI ekalava arjunanA je uttama kuLane pAtra na hato, tethI tevA anucita pAtrane ucca vidyAmAM caDate kare, e paNa droNAcAryane yogya lAgyuM nahIM hoya. A pUrvanI AvI bhAvamaya gurUbhakti ke je ekalava jevA eka keLImAM rahetI hatI. tevI bhakti dareka Arya vidyAthIe dhAraNa karavI joIe. eka mRttikAnI gurUpratimAnI bhaktithI ekalava dhanurvidyAmAM pravINa banI gayuM hatuM, te jeo pratyakSa gurUnI sevA bhakti kare tene zI nyUnatA rahe ? A uparathI mUrtipUjAne prabhAva paNa siddha thAya che. arahiMta prabhunI pratimA sanmukha uttama bhAvanA bhAvavAmAM Ave ane te bhAvanA sAthe temanI sevA pUjA karavAmAM Ave te tenuM uttama phaLa maLe temAM zuM Azcarya ? dareka bhavimanuSya hamezAM smaraNamAM rAkhavuM ke, zuddha bhAvathI je je kriyA karavAmAM Ave, te saphaLa thayA vinA rahetI nathI. A jagamAM bhAva e divya vastu che. tene Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA (29) prabhAva ane mahimA indriothI agocara che. bhAvanA siddhine mahAprayoga pUrvakALe Arya prajAmAM pravartate hate. ane tethI AryaprajA kAyika, vAcika ane mAnasika baLa prApta karI jJAna, dharma ane nItinI unnati saMpAdana karatI hatI. vartamAnakALe te unnatino abhAva che, tenuM kAraNa bhAvanI zuddhi nathI teja che. prakaraNa 19 muM kumAra parIkSA. te vividha prakAranI kArIgarIthI ramaNIya ane jAtajAtanA citrothI vicitra e eka vizALa maMDapa ubhuM karavAmAM Avye hato. tenI aMdara rAjakIya vastuo goThavelI hatI. suvarNamaya siMhAsano zreNIbaMdha goThavavAmAM AvyA hatA. madhya bhAge eka vizALa cogAna rAkhyuM hatuM. maMDapanI AsapAsa jAtajAtanA nizAne goThavI rAkhyA hatA. eka tarapha vividha prakAranA hathI Aro ane eka tarapha kasarata karavAnA sAdhane mukavAmAM AvyA hatA. maMDapanI AjubAju nAnA. taMbuo ane vAvaTA ubhA karelA hatA. majabuta daranA baMdhathI ane sAMkaLethI judI judI bhUminI maryAdA karelI hatI. - 14 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (210). jaina mahAbhArata. A maMDapamAM hajAre leke zreNIbaMdha AvatA hatA. keI suMdara veSa paherI kaituka jovAne umaMga darzAvatA hatA. koI rAjabhaktinA utsAhamAM jANe pitAne Icchita vastu prApta thavAnI hoya tema amaMda AnaMda dhAraNa karatA hatA. vRddha, tarUNa ane bALa sarvene sarakho umaMga hatuM. keTalAeka potAnA gagana sudhI uMcA mahele upara caDI e maMDapanI racanA jotA hatA. AkAzamAM devatAo potAnA vimAnapara besI e ramaNIya dekhAva jevAne ekaThA thatA hatA. priya vAMcanAra ! A prasaMga cAlatI vArtAnA pravAhamAM ati ramaNIya che. A suMdara maMDapa droNAcAryanI AjJAthI pAMDurAjAe ubhe karAvela che. tenI aMdara Aje rAjakumArenI parIkSA thavAnI che. pAMca pAMDavo ane so koroe dviNiAcAryanI pAse sarva prakAranI yuddhavidyAne abhyAsa pUrNa karyo-eTale droNAcArye e vAta pAMDurAjAne jaNAvI ane kahyuM hatuM ke, "A rAjakumArane meM je vidyA zIkhavI che, tenI parIkSA thavI joIe." A pramANe droNAcAryanA kahevAthI hastinApurapati pAMDue sarva rAjakumAronI jAhera parIkSA levAne vicAra karyo hato, ane tethI teNe A suMdara maMDapanI racanA karAvI hatI. droNAcAryanI yuddha pAThazALAmAM te rAjakumAroe judA judA prakAranI yuddhakaLA meLavI hatI. amukata ane karamukta evA zastronI kaLA sarva kumAre zIkhyA hatA. bhIma ane Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA. (ra11) duryodhana gadAyuddhamAM pravINa banyA hatA. mahAvIra arjuna zastra ane astra baMne vidyAne pAragAmI thayuM hatuM. te uparAMta rAdhAvedhanI sUkSmakaLA droNAcArye eka ajunane ja zIkhavI hatI, kAraNa te kaLA zIkhavAne arjuna zivAya kaI bIjo rAjakumAra adhikArI dekhAyo na hato. rAdhAvedhanI kaLAne adhikArI koNa che? te jANavAne droNAcArye arjunanI kharekharI kaseTa karI hatI. eka vakhate droNAcArya sarva rAjakumArone vanamAM laI gayA hatA. koI anucaranA hAthe eka tADanA jhADa upara eka merapIMcha 2khAvI droNAcArya badhA ziSyone sAthe laI te vRkSa samIpa gayA hatA. pachI droNAcArye sarva rAjaputrone AjJA karI ke, "A jhADanI Toca upara rahela merapIMchane vadhe" gurUnI AjJA thatAMja badhA ziSya eka pachI eka tene vIMdhavAne udyAga karavA lAgyA, paraMtu keI pUrNa rIte e pIMchane vIMdhI zakayuM nahIM. ane te jhADa upara jevA lAgyA te joI gurUe kahyuM. "rAjaputra, tame upara zuM juo cho?" rAjaputra tyA-" upara merapIMchane joIe chIe ane nIce Apane tathA bIjA A bAMdhavone joIe chIe." temanuM A vacana sAMbhaLI droNAcArye vicAra karyo ke, "A rAjaputramAM rAdhAvedhanI kaLA jANavAne koI paNa adhikArI nathI," . pachI gurUe arjunane puchyuM. "vatsa ana! A merapIchamAM tuM zuM joI rahyo che? ane uttara Ape-"gurUjI? huM merapIMchane tathA tenI madhyanA cihane joI rahyo chuM." Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jene mahAbhArata. arjunanA A vacana sAMbhaLI droNAcArya prasanna thaI gayA. ane temaNe potAnA manamAM nizcaya karyo ke, "rAdhAvedhana upadeza karavA lAyaka ajuna ekaja che." tyArapachI eka vakhate droNAcArya snAna karavAne gaMgAnA tIra upara gayA. sAthe arjuna vagere badhA rAjaputrane laI gayA hatA. droNAcAye jalamAM DubakI mArI tevAmAM eka manmatta moTA De AvI droNAcAryane guMTaNanI nIcenA bhAga pakaDaye. pote tenAthI chuTA thavAne samartha hatA, te paNa potAnA ziSyanI parIkSA karavAne temaNe pokAra karIne kahyuM ke ziSyo mane A jaLacara prANathI choDAve. evuM sAMbhaLI temanA badhA ziSya mahAmahe vicAra karavA lAgyA ke, "have zuM karavuM? A agAdha jaLamAM pezI e kUra prANuthI gurUne choDAvavA koNa samartha thavAne che?" evuM vicArI keTalAeka rAjaputroe e jaLacara prANune mAravAne yatna karyo, paNa kAMI vaLyuM nahIM. badhA udAsa thaIne jovA lAgyA. eTalAmAM vIra arjuna pAse AvyuM. teNe avalaMbathI eka bANa caDAvI tAkIne jhuMDane evo mAryo ke, tenA zarIranA be bhAga thaI gayA. ane te maraNa pAme. pachI gurU tenAthI mukta - thaIne bahera AvyA. ane arjunanI upara ati prasanna thayA. pachI temaNe arjunane sarva rIte yogya jANuM rAdhAvedhane upadeza karyo. te kaLA ane sArI rIte grahaNa karI lIdhI. jema amRtane lAbha thavAthI IMdra tejasvI thAya Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA. (213) tema rAdhAvedhanI kaLAne lAbha thavAthI vIraana ati, tejasvI dekhAvA lAgyA. A pramANe arjuna ane bIjA rAjaputrAe droNAcArya pAse je kAMI abhyAsa karyo hato, tenI jAhera parIkSA karavAne Aje maMDapa bAMdhavAmAM AvyuM hatuM. rAjA pAMDunI AjJA thatAM bhIma, vidara, dhatarASTra ane bIjA sabhya gRhastha te maMDapamAM AvavA lAgyA. te maMDapanI khAta pUjA kriANucAye karAvI hatI. jyAM maMDapa karavAmAM AvyA hatA, tenI pAse najIkamAM jalAzayano yoga rAkhyuM hatuM. maMDapanI aMdara eka tarapha rAjakumArane mATe beThaka rAkhavAmAM AvI hatI. rANIone besavAne khAsa judI beThaka banAvI hatI. eka bAju bIjA rAjAone ane gRhastha prekSakone besavAnI goThavaNa karI hatI. madhya bhAge rAjAne besavA mATe ucuM suzobhita siMhAsana mukavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge khAsa AmaMtraNa karI keTalAeka rAjAone, sAmaMtane ane prajAnA agresane bolAvavAmAM AvyA hatA. hastinApuranI sarva prajA A dabadabA bharelo darabAra jevAne ulaTathI AvatI hatI. - jyAre niyata karela samaya thaye eTale bhISma ane dhRtarASTra vagere vaDilene sAthe laI pAMDurAjA te maMDapamAM AvI ucca Asane beThe. gAMdhArI, kuMtI ane satyavatI pramukha rAjamAtAo ane rANuo potAnA kumArenuM parA Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra14) jaina mahAbhArata. kama jevAne pitapotAnI beThako upara AvI beThI. badhuM yathArtha rIte sajaja thayA pachI droNAcArya ane kRpAcArya pitAnA zine sAthe laI sabhAmAM padhAryA. ane pitape-- tAnA Asana upara beThA. sabhAsthAna saMpUrNa bharAyA pachI droNAcArya meghanA jevA gaMbhIra svarathI balyA-"he rAjakumAre! Aje tamArI parIkSAne mAMgalika divasa che. tamee. AjasudhImAM je je kaLAo ane astrazastramAM pravINatA meLavI che te batAvavAne Aja tame tatpara thAo ane badhA. prekSakone AnaMda Ape." gurU droNAcAryanI AjJA thatAM ja sarva rAjaputra taiyAra thaI gayA. keI manmatta hAthI upara bezI dhanurvidyAnI kuzaLatA batAvavA lAgyA. keI bhAthAmAMthI bANa kADhI sabhAjane cakita thAya tevI rIte nizAne uDADavA lAgyA. keI tvarAthI AkAzamAM uparA uparI bANavRSTi karavA lAgyA. keI sAthamAM bezI evuM yuddha cAturya batAvavA lAgyA ke je joI sarva sabhyajane Azcarya pAmI gayA. keI virakumAra gadAyuddhamAM potAnuM pAMDitya darzAvA lAge ke azvakaLAmAM kuzaLatA dekhADavA lAgyA. ane keI asi pheravavAmAM nipuNatA prasiddha karavA lAge. AvI rIte jene jeTalI vidyA AvaDatI hatI, teNe teTalI prasiddha karI batAvI. A pramANe kumAranuM parAkrama joI badhA leke temane dhanyavAda ApavA lAgyA. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - --- kumAra parIkSA. (215) bIjA sarva kumAranI parikSA thaI rahyA pachI droNAcArya tenI kaLAkuzaLatA batAvavAne AjJA karI eTale yudhiSTira parIkSA ApavAne beThe thaye. te vakhate ke tenI tarapha daSTi karI kahevA lAgyA-"juo A ApaNu mahArAjA pAMDune jyeSTha putra che. eNe potAnA vinayaguNathI traNa bhuvanane vaza karyuM che. te badhA parAkramIomAM AbhUSaNarUpa che. enI nyAya karavAnI rIti apUrva che. te sAthe satyavAdi ane pavitra che" A pramANe lekanA mukhathI jayeSTha putranI stuti sAMbhaLI pAMDurAjA hRdayamAM khuzI the. pachI yudhiSThire rathamAM besI evuM parAkrama karyuM ke, je joIne sarva sabhAsade sAnadAzcarya thaI gayA. A pramANe yudhiSThire parIkSA ApyA pachI duryodhana ane bhIma gadAyuddhanI parIkSA ApavAne taiyAra thayA. temaNe te kaLAmAM pitAnuM atula pAMDitya batAvavA mAMDayuM. gadAyuddhamAM bhramaNa karatA teo caMdra sUryanI peThe dekhAvA lA gyA. te baMne vIrenuM yuddha joIne AkAzanAM devatAo paNa Azcarya pAmI gayA, te rAjAo ane bIjA prekSake Azcarya pAme temAM zuM kahevuM? te vakhate keTalAeka duryodhananI, ane keTalAeka bhImanI prazaMsA karavA lAgyA. temAM bhImanI prazaMsA karanAra mATe bhAga thaye. AthI IrSALu duryodhanane ghaNe kheda thayo. teNe krodhAvezamAM AvI bhImanI upara gadAne prahAra karyo. badhA loko vicAramAM paDyAM paNa bhIme tenI kAMI paNa paravA na karI ane pote duryodhana upara gadA prahAra e karyo ke, jANe tethI duryodhananA prANa palAyana thaI jAya. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (216) jaina mahAbhArata. te vakhate duryodhana pAchA sAme thayA. eka khIjAnA prANa le tevu zoya temanAmAM pragaTa thayu, eTale drANuAcAye temane samajAvI zAMta karyAM. joke bhImanA hRdayamAM leza paNa dveSa na hatA, paNa jyAre duryodhananA hRdayanA bhAva viparIta jovAmAM AbyA, eTale pratyakSa kALa heAya tema kradhAtura thai gayA. jANe krodhAgninA dhumADA hoya tema tenA mastakanA kesa ane rAmAMca ubhA thai gayA, ane hATha kapavA lAgyA. bhImanI bhayaMkara mUtti joi jema kalpAMta kALanA pavanathI udayAcaLa tathA himAcaLa parvatA peAtAnA sthAnAthI bhraSTa thaI jAya tema duryodhana ane bhImanA krodhanA jozathI sarva sabhyo pAtAtAnA sthAnAne mukI sabhAnA madhya bhAgamAM doDI AvyA. A vakhate droNAcAye vicAyuM ke, AnuM pariNAma naThArUM Avaze, tethI temaNe peAtAnA putra azvatthAmAne AjJA karI ke, "va tsa! A baMne vIrapurUSonA yuddhanI samApti kara. nahIM to teAnuM gadAyuddha mAkhA sabhAmaMDapane kSaNavAramAM curNa karI nAMkhaze. " pitAnI AjJA thatAM azvatthAmAe uThI te anene samajAvI judA karyo ane ThaMDA karI potapotAne sthAnake esAryo. A vakhate mATA ghAra zabdAvaLA raNavAdya vAgatA hatA ane leAkeAnA kAlAhala thatA hatA. te badhAne zAMta karI droNAcAya uMce svare melyA--" sarva kSatriyavIrA ane sabhya gRhasthA ! bIjA kumArAnI parIkSA pUrNa thaI che, have tamAre mArA sa`thI zreSTa moTA ziSya arjunanuM cAturya jovuM joie. e mahAvIrane huM mArA putrathI adhika cAhuM chuM. e mane mArA rr Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA. (217) prANathI paNa priya che. e vIra samagra astrazastranI mahAvidyAni sAgara che. enI kaLA joI tamane Azcarya sahita AnaMda utpanna thayA vinA raheze nahIM." droNAcArya A pramANe bolyA eTale vIra ane potAnI kaLAonI parIkSA ApavAne ubhe thayo. teNe baMne bAju bANenA bhAthA bAMdhelA hatA. hAthamAM paMjhA nAMkhelA hatA. zarIra upara lehamaya ba khtara paheryuM hatuM. te mahAvIra yuddhanI sarva sAmagrI laI sabhA vacce AvI ubhe rahyo. te vakhate e raNavIra iMdranA erAvatanI jema zobhavA lAgyuM. tene jotAMja sabhAsthita leka kahevA lAgyA-" A rAjakumAra droNAcAryano priya ziSya traNa bhuvanamAM te ekaja vIra che. te sarva astravettAomAM agresara che. kurUvaMzane AbhUSaNa che. traNa bhuvanane rakSaNa karavA samartha che. te nyAyane samudra, kItino bhaMDAra ane utsAhano Akara che." lokanA A vacana sAMbhaLI strI samAjamAM beThelI kuMtIne harSanAM AMsu AvI gayAM. pAMDu, bhISma, vidura ane dhRtarASTranA zarIra romAMcita thaI gayA. raNavIra ajune pitAnuM kAma zarU karyuM. sthiralakSya, caLalakSya, sthalalakSya ane laghulakSya vigerenI kriyAmAM teNe evI pravINatA batAvI ke, te joI sarva prekSako sAnaMdAzcarya thaI gayA. ajunanA hAthathI sarva lakSa acuka bhedAtA joI tenA sarva zatruonA mana bhayabhIta thaI gayA. arjuna pitAnI kaLAo darzAvatA evI capaLatA karavA lAgyo ke, kSaNamAM hasva, kSaNamAM dIrgha, kSaNamAM pRthvI para ane kSaNamAM AkAzamAM che ema sarvane bhAsavA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) jaina mahAbhArata lAgyuM, te anya stra ane varUNAstra vagere divya aAnuM evuM pAMDitya pragaTa karavA lAgyuM ke, te joI pAMDupramukha sarva zreSTa purUSe arjunane jaya jayakAra bolavA lAgyA ane bIjA prekSakonA mukhethI vAhavAhanA dhvani nIkaLavA lAgyA. ATale mahAzrama karatAM paNa ajunane dekhAva suMdara dekhAte hatuM. tenuM mukha pUrNimAnA caMdra jevuM caLakatuM hatuM. te joI sabhya sAnaMdAzcarya thaI gayA hatA. - rAdhAvedha zivAyanI badhI kaLAo ane sabhA samakSa karI batAvI. te joI sarva prekSake tenI bhAre prazaMsA karavA lAgyA. arjunanI prazaMsA sarvane rUcikara lAgI paNa te sAMbhaLI gAMdhArI nisteja thaI gaI. teNInA mukha upara zyAmatA chavAI rahI. tema te vAta duryodhanane paNa gamI nahiM. arjunanI stuti sAMbhaLI duryodhananA mukhamAMthI krodhanI zikhAe nIkaLavA lAgI. duryodhananA mitra karNane paNa e prazaMsAnA vacane tIkSaNa bANanA jevA lAgyA hatA. bIjA keTalAeka duryodhananA bhAIo paNa khaLabhaLI lAgyA hatA. ane karelA dhanuSyanA TaMkArathI bhayabhIta thayelA teo te vakhate kAMI paNa karI zakayA na hatA. arjunanI addabhuta kaLAo joI gaganamAM rahelA devatAo paNa vismaya pAmI gayA hatA. caka, prAsa, gadA, ane khIMga vagere zonI ati nipuNatA ane je batAvI hatI, tene camatkAra sarvanA cittamAM citrita thaI gayuM hatuM. ane pitAnI zastra tathA astra vidyAnI nipuNatA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA. (219 ) batAvI parIkSA prasAra karI, tyAM tarataja kaNvIra beThe thayeA. teNe si`hunA jevI garjanA karI. tenI bhayaMkara ga nAthI badhA maMDapa gAjI uThayeA. te vIre paNa peAtAnu evu vIrya darzAvyuM ke je joine khadhA prekSakA cakita thai gayA. te pachI AkAzAdi paMcamahAbhUta jema droNAcAya ne AvaraNa karIne rahe, tema pAMca pAMDavA drANAcAya ne AvaraNa karIne rahyA. ane jema tArAgaNa caMdrane AvaraNa kare tema azvatthAmA tathA navANuM kaiAravA durgaMdhanane AvaraNa karIne rahyA. A vakhate vikarALa mukhAkRtine dhAraNa karatA, karNa yuddhanI sAmagrI sAthe lai sabhA samakSa kRpAcArya tathA droNAcAya ne namaskAra karI ati gava thI AvyeA-sarva sabhAjanA, kAie ema na samajavuM ke, jagatmAM eka arjunaja mahAparAkramI che. have tamAre mArU parAkrama paNa joi levu. " A pramANe kahI prathama ane je je kaLAe khatAvI hatI, te badhI yathArtha tenA jevIja athavA tenAthI kAMi adhika teNe batAvI. te joi duryodhana ati harSa pAmI tene dRDha AliMgana ApI khelyA- vIra karNa, A jagamAM tu ekaja vIra che. tu ekaja dhanurvidyAnA pAragAmI che. zatruonA gane haranArA he vIra, tuM mArA ati priya mitra che. A jagamAM mAre tArAthI IjuM kAMi adhika nathI. mArUM rAjya, mArA prANu, tathA A sa kurU kuLanI badhI saMpatti e sa tArU ja che. peAtAnA mitra duryodhananA AvA vacana sAMbhaLI karNe kahyu, " priyasamA, tamArI mArI tarapha uttama prIti joi huM khuzI 66 '' Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rara0) jene mahAbhArata. thAuM chuM. tathApi mAre tamane eTalI prArthanA karavAnI che ke, tamArI mArI tarapha je prIti che, te tamAre aMta paryata nabhAvavI. je prIti yAjajIvita pratibaddha rahe teja kharekharI prIti kahevAya." duryodhana be -mitravarya karyuM, te viSe tuM nizciMta raheje. ApaNI mitrI yAjajIvita nAza pAmavAnI nathI. huM tArI maitrIne sadA nabhAvIza. evuM huM tane vacana ApuM chuM.' duryodhananA A vacane sAMbhaLI karNa garjanA karI be-mitrarAja, have huM nizcita thaye chuM. have mAre kahevuM joIe ke, arjunanI prazaMsA thatI joI mArA aMtaHkaraNamAM e tApa thaye che ke e tApa arjunanI sAthe yuddha karyA sivAya zAMta thaze nahiM. karNanA A vacane sAMbhaLI arjuna krodhAvezamAM AvI gaye. teNe siMhavat garjanA karI kahyuM. " karNa, tArA A bolavA uparathI jaNAya che ke, tane tArI pitAnI strIonA netramAMthI azunI dhArAo vahana karAvavAnI IcchA thaI che. mArA yazarUpI samudramAM tuM zA mATe DubI mare che?" arjunanA A zabdo sAMbhaLI karNane bhAre krodha utpanna thaye. te rAtA netra karI belya-"are arjuna, zaradarUtunA meghanI jema vRthA garjanA zAmATe kare che? tArA vacana sAMbhaLIne huM ahI javAne nathI. tArAmAM hiMmata hoya te AvI jA. hamaNAja huM tArA aMhakArarUpa parvatane toDI pADIza." karNanA A vacane sAMbhaLatAMja arjuna reSAvezamAM AvI Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA. ( 1 ) ga. pachI droNAcAryanI AjJA laI hAthamAM dhanuSya bANa. sajaja karI ane karNanI sAme yuddha karavA taiyAra thaI gayA. ane baMnenI vacce yuddhane AraMbha thaI cukyuM. A samaye te baMne mahAvIrenuM yuddha jevAne AkAzamAM devatAonA. vimAnanI zreNIo hArabaMdha jAmI gaI. kaI arjunanI. ane kaI karNanI prazaMsA karavA lAgyA. A baMne vIrenuM yuddha joI kuMtI mahAciMtAtura thaI gaI. A vakhate kRpAcAye karNane kahyuM, "he karNa, jema merU parvatamAMthI kalpavRkSanI utpatti thAya che, tema pAMDurAjAthI ajunane janma thaye che. jema chIpamAMthI matI nIpaje che, tema kuMtInA udarathI arju nanI utpatti thaI che. ethI A arjuna jagatmasiddha kuLavAnA vIra che. paNa tuM tenA je kulavAna nathI. tuM kayA mAtApitAthI utpanna thaye che? te kahe. tArA jevA ajJAta kuLavIranI sAthe arjunanuM yuddha heya nahIM. A sarve sAMbhaLatA tArUM kuLa prasiddha karyA pachI arjunanI sAthe tArUM yuddha thaI zakaze." kRpAcAryanAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhane AkSepathI kahyuM, "kRpAcAryajI, koI mANasa prakhyAta kuLathI ke mAtApitAthI maheTAI pAmato nathI. heTAI te guNathI ja prApta thAya che. juone kamaLanI utpatti kAdavathI thAya che. tathApi te sugaMdha zobhA vagerenA guNothI te lekene priya thAya che. tevI rIte kaI purUSa nIca kuLamAM utpanna thaye heya, chatAM je te parAkramI thAya to tene mATe samajo. kulIna. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 222 ) "" mANasa chatAM guNurahita hAya tA te zA kAmanA ? te anupayeAgI che. mATe A karNa mahA zUravIra ane parAkramI che, tethI a nanI sAthe yuddha karavAne cAgya che. tema chatAM kadi tame ema kahezA ke, ka rAjA nathI ke rAjaputra nathI, tethI te arjunanI sAme yuddha karavAneyAgya nathI. te huM Aje tene aMgadezanA rAjyanA abhiSeka karU chuM. ATaluM kahI duryodhane teja vakhate tene rAjyAbhiSeka karyA. tIrthaMka maMgAvI purArhuitane elAvI rAjyAbhiSekanA sarva vidhi sapAdana karavAmAM AvyeA. duryodhananuM A kRtya joi kaNuM hRdayamAM prasanna thaI gayo. ane te AnaMdapUrvaka AhvAmitra duryodhana, tame mArIpara bhAre upakAra karyAM. A tamArA RNamAMthI huM kayAre mukta thaIza ? tamArA mATe huM mArA prANa arpaNa karUM, tathApi tamArA anuNI thai zake tema nathI." duryodhane kaNa ne mAliMgana ApI kahyuM, " priya mitra, enA badalAmAM huM eTaluM ja mAgI laUM chuM ke, jyAMsudhI ApaNe jIvIe tyAMsudhI kAie mitrA" tADavI nahIM. ' kaNe te vAtane pUrNa anumedana Apyu. pachI rAjyAbhiSeka thayelA karNa arjunanI sAme yuddha karavAne sajja thai gayA. A vakhate kaNanA pitA vizvakarmA atyaMta harSa pAmI ka ne AliMgana ApavA AvyeA. te dekhAva joi sa sabhyajanAne nizcaya thaye ke, 8 karNa sAra thinA putra che ' e vAta sAcI che. te samaye bhIme ganA karI kaNa ne kahyu, " are sArathiputra, A dhanuSya cheADI de kr Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA. (223) ane hAthamAM lagAma le. aMgadezanuM rAjya karavAne tArAmAM zakti nathI. ziyALa vanane adhirAja thAya ja nahIM. tethI tuM arjunanI sAthe yuddha karavAne lAyaka nathI. A vakhate karNane pitA vizvakarmA sArathi bolI uThyo. "sabhya gRhastha, A karNane mATe je tamane kulInatAnI zaMkA che, te beTI che. A vIraputra mArA kuLamAM utpanna thayela nathI; paNa te devayoge acAnaka mArA hAthamAM AvI gayuM che. meM mAtra putravat tenuM pAlanapoSaNa kareluM che. eka vakhate huM prAta:kALe gaMgAmAM snAna karavA gayA hatA. tyAM gaMgAnA pUramAM vegathI vahetI eka peTI mArA jovAmAM AvI. te laI huM ghera gaye. evAmAM te ughADIne meM joyuM, tyAM tenI aMdara ati tejasvI ALaka dekhA. teNe pitAnA kAnamAM suMdara kuMDalo peheryA hatA. te bALakane laI meM mArI saMtAnarahita strIne Ape ane kahyuM ke, "tuM saMtAna vagaranI che, mATe A bALakane putravat gaNuM tenuM pAlana-poSaNa kara." te ja vakhate mArI sIe mane jaNAvyuM ke, tene eka parAkramI putranI prApti thaze." mArI strInA mukhathI A vacana sAMbhaLI huM dhaNe khuzI thaye hate. A bALaka peTImAM pitAnA kAna nIce hAtha mukIne sUtA hatA, tethI zubha divase tenuM kaNa evuM nAma pADeluM che. tenI prApti vakhate svamamAM sUryanuM darzana thavAthI ene leko sUryaputra paNa kahe che. bALapaNathI ja enA lakSaNe asAdhAraNa dekhAtA hatA. te joI huM tarka karate ke A bALakane janma kaI meTA kuLamAM thayele Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) jena mahAbhAratahave joIe, ane atyAre tenA parAkramathI e vAta sAcI paNa manAya che. te uparathI "A sArathinA kuLamAM utpanna thayelo che. evuM mAnI eno tiraskAra kare egya nathI." sArathi vizvakarmAnA A vacana sAMbhaLI badhA sabhAsado Azcarya pAmI gayA. ane paraspara vicAra karavA lAgyA. A vakhate mahAnubhAvA kuMtI pitAnA hRdayamAM AnaMdasahita vicAra karavA lAgI--"ahA! karmanI gati kevI vicitra che. mArA janmane dhanya che ke, meM mArA putrane yuvAna vayane jIvate je. peTImAM nAMkhatI vakhate meM ene kuMDaLe piherAvyA hatA. huM mahAbhAgyavatI chuM ke, mAre arjuna tathA karNanA jevA parAkramI putra che. have A gupta vAto mAre pAMDene kahevI joIe. paNa koI prasaMge jaNAvIza." A pramANe kuMtI hRdayamAM vicAra karatI anupama AnaMda anubhavavA lAgI. mahAvIra karNa pite sArathinA kuLane nathI paNa kAI uttama kuLano che, evuM dhArI arjunanI sAme yuddha karavAmAM vizeSa utsAhita the. teja vakhate duryodhana belI ukyo-"karNa uttama jAtine che, e vAta siddha thaI che. te chatAM kadi te game te jAtane haya, paNa meM ene aMgadezane rAjyAbhiSeka kare che. kadi A vAta jene rucatI na hoya teNe hAthamAM dhanuSya bANa laI taiyAra thaI javuM." duryodhananA A vacane sAMbhaLI pAMce pAMDava krodhAtura thaI gayA. temanI mukhamudrA upara viryane ullAsa dekhAvA lAge. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata go, pha, paTala bAdazANa, koI paNa mArA ziSyoe yuddha karavuM nahIM." (pRSTha 225) Krishna Press, Bombay 2. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA. ( 2257 ' A vakhate DAhyA pAMDu rAjAe, droNAcAryane kahyu, " mahuAnubhAva, A maMDapanI racanA karavAnA hetu mAtra kumAronI parIkSA levAnA che. A prasaMge vaira buddhithI paraspara yuddha thavuM na joIe. mATe Apa kRpA karI A kalahane zAMta kare kAraNake, A sarve kumAreAnA Apa gurU che. " " "" pAMDunA kahevAthI droNAcArye e hAtha uMcA karIne kahyu - kAi paNa mArA ziSyAe yuddha karavuM nahI. " gurUnA A vacanA sAMbhaLatAMja te koravA ane pAMDavA zAMta thaI gayA. ane te pachI parIkSA samApta karavAmAM AvI. rAja pAMDue AjJA karI sabhA visarjana karI, visarjana thayA pachI pratApI pAMDu rAjA dhRtarASTra, kRpAcAya, droNAcArya ane bhISmane sAthe lai peAtAnA darabAramAM AvyeA. leAkA paNa kArme aju nanI, kAi kaNa nI ane keAi duryodhananI prazaMsA karatA karatA pAtapeAtAne ghera cAlyA gayA. rAjamehelamAM AvyA pachI kumAreAnI parIkSAthI prasanna thayelA pAMDue droNAcAya ne hRdayathI abhinaMdana ApyuM ane temanA mATA AbhAra mAnyA hatA. priya vAcakavRMda, A kumAraparIkSAnA viSaya uparathI tAre ghaNuM jovAnuM ane ghaNuM meLavavAnu che. pUrvakALe abhyAsa karelI vidyAnI parIkSA kevA uttama prakAre thatI hatI? rAjakuLanA bALakAnI paNa parIkSA levAmAM AvatI hatI. 15 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (226). jaina mahAbhArata. dareka abhyAsI piotapotAnA viSayanI parIkSA ApavAne utsAha dharate ane parIkSAmAM sArI rIte utaravAnI abhilASA rAkhatuM hatuM. prAcIna Aryo pitAnI saMtatine vidyAdAna ApavAmAM ane tenI parIkSA karavAmAM ke utsAha ane khaMta rAkhatA, te pUrNa daSTAMta A prasaMga uparathI prakAzita thAya che. abhyAsa karelI vidyA tathA kaLAnuM parIkSaNa karavAne meTA maMDapa nAMkhavAmAM AvatA ane te samayane eka vivAhanA jevo gaNa ujavatA hatA. te prasaMga mATe khAsa AmaMtraNe karavAmAM AvatA ane dabadabA bharelA bhavya meLAvaDA karavAmAM AvatA hatA. Aje ApaNe e AnaMdathI tadana vimukha chIe. vartamAnakALanI kSullaka parIkSAomAM baLAtkAra ane anAda2nuM ja darzana thAya che. mAtra AjIvikAne arthe ja parIkSAnI sArthakatA mAnavAmAM Ave che. tema chatAM te parIkSA Akhare kIMmata vagaranI nirmAlya thaI paDI che. koIpaNa vidyA athavA kaLAnI parIkSA ApI zuSka padavIne saMpAdana karI ghaNu leke mAtra svArtha sAdhaka bane che. dezasevA, dharmAbhimAna ke kulAbhimAnane bhulI javAmAM Ave che. ane poSavargane anAdara jovAmAM Ave che. AvI laghuvRtti pUrvakALe na hatI. te vakhate sarvanI parArthamAMja svArtha buddhi hatI. tethI sarva vijoe tathA vidvAnoe pUrvanI te pavitra paddhatine anusaravA prayatna karavo joIe. ane pitAnI saMtatine arjuna ane karNanI jema vidyA-kaLAmAM pravINa lAke mana bhuve che. AthI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra parIkSA. (227 } banAvavI joIe. pUrvakALe bhAratavarSanI je jAhojahAlI pRthvInI sapATI upara vikhyAta hatI, tenuM kAraNa te vakhate vidyAkaLAnI unnati hatI. bhAratIprajAnuM kaLAkauzalya sarva Itara dezamAM prazaMsaniya thayuM hatuM ane tene laIne bhArati prajA sarva sthaLe pUjAtI hatI. vartamAnakALe te vAta tadana bhulI javAmAM AvI che. bhAratavarSanuM kaLAkaizalya adhama sthitie pahoMcyuM che. videzIya vastuo upara AdhAra rAkhanAcI vartamAnakALanI AryaprajA pramAdanA mahAsAgaramAM magna thaI paDI che. vizeSa apazoSanI vAta e che ke, bhAratanI zAstranI mahAvidyA te taddana vilupta thaI che. dhanavedanI vArtAne te koI jANatuM ja nathI. mAtra tenuM nAma smaraNa raheluM che. e mahAvidyA bhAratamAMthI taddana asta thaI gaI che. arjuna, karNa ane duryodhananA vIratvanI vAta mAtra pustakamAM ja rahI che. e mahAvIrenAM caritra kevAM camatkArI che ane teo potAnA parAkamathI A jagat upara kevI nAmanA rAkhI gayA che ? e vicAra Arya kSatrionA dareka yuvake karavAnuM che, zAsanadevatA te samaya puna: kayAre prApta karAvaze? Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 228 ) prakaraNa 20 muM. jaina mahAbhArata. rAdhAvedha. eka bhavya maMDapano AjubAjI hArI leAkeA ekaDA thayA hatA. e maDaya ghaNA vistIrNa hatA. tenI aMdara vividha prakAranI suMdara racanA racavAmAM AvI hatI. maMDapanI aMdara suvarNa tathA ratnajaDita suMdara mAsanA zreNIbadha goThavavAmAM AvyA hatA. dareka Asana nIce ratnajaDita pAdapITha mukavAmAM AvyA hatA. cAre bAju vividha prakAranAM maMgaLamaya tAraNA AMdhelAM hatAM. ratna tathA mANikyanA sta MbheAnI zreNI upara moTA moTA ratnamaya ArIsA ane manAra jaka citrA bAMdhelA hatA. maMDapanI jamIna nIlamaNInA jevI prakAzatI hatI. keTalAeka nIlamaNInA sta MbheAnI upara rAkhelA devAMganAenA uttama citrA prekSakAnA hRdayane Aka[tA hatA. maMDapanI madhyabhAge " eka suvarNanA meTA staMbha ubhA karavAmAM AvyeA hateA. te pRthvInA madhya bhAge AvelA merU pa tanA jevA dekhAtA hatA. tenI vAma ane dakSiNa bAju cAracAra cakropharI rahyAM hatAM. te suvarNa staMbha upara agra bhAge ratnamaya putaLI / adhamukha karI jANe te maDapanI racanAne nirakhatI hAya, tema dekhAtI hatI. staMbhanI nIce devatAone Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdhAvedha. (229) sthApita karavAne je sthAna rAkheluM hatuM, tenI pAse eka dhanuSya mukavAmAM AvyuM hatu, A manohara maMDapa jovAne hajArA leAkA ulaTabhera AvatA hatA. tenI ramaNIya racanA joi save cakita thaI jatA. ane * A vizvakarmAnI kRti che ' ema mAnatA hatA, kSaNavAramAM te e suMdara maMDapanI aMdara moTA moTA rAjAe, ane rAjakumAro suMdara veSa dhAraNa karI AvavA lAgyA. ratnajaDita mugaTA, kuMDaLA ane vajraAbharaNAnI kAMtithI maMDapanI cAre tarapha prakAza thai rahyo. e prakAzanA prabhAvathI maMDapanI zAlAmAM vizeSa vadhArA thai gayA hatA. parAkramathI prakAzamAna evA e vIra purUSAthI e bhavya maMDapa cikAra bharAi rahyo hatA. A vakhate eka vIra purUSa zAkAtura thai ubhA hatA. te potAnA manamAM vicAra karatA hatA- are me mATa sAhasa karyuM. meM karelI pratijJA maneja vighnarUpa thai gai. AvA cAgya pAtrA mArA mananI icchA zI rIte pUrI karaze? ane jyAMsudhI mArI pratijJAneA nirvAha na thAya, tyAMsudhI mArAthI kAMIpaNa banI zake nahIM. " A pramANe te ciMtA karatA hatA, tevAmAM eka suMdara bALA hujArA dAsIenI sAthe e ma`DapamAM dAkhala thai. e suMdarInu adbhuta rUpa hatu. teNIe pAtAnA suvarNa vaNI zarIra upara caMdananA lepa karyAM hatA. svabhAvathI rakta evA teNInA heAThane tAMbu Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) jena mahAbhArata. lanA rAgathI vizeSa ramaNIyatA prApta thaI hatI. kapola upara patrane AkAre kastUrInAM citra pADelAM hatAM. maratakanI kezaveNI upara vividha prakAranA pupinI racanA karelI hatI. ratnamaya zirobhUSaNathI tenA mastakane meDa jANe sUryayukta hoya tevo. dekhAte hate. kAnamAM kuMDaLa, kaMThamAM metInA hAra, bhujAmAM bAjubaMdha, hAthamAM suvarNa kaMkaNuM, AMgaLIomAM mudrikA, keDamAM kaTimekhaLA, caraNamAM nupUra, ane AMgaLIomAM vIMchIA-ema sarvAge alaMkArethI bharapUra evI e bhavya bALAe hajAre dAsIonI sAthe e maMDapamAM praveza karyo. te ramaNIya bALAne jotAM ja pelA zokAtura purUSanI ciMtAmAM vadhAre thaI gaye. teNe uDethI vizvAsa mu. chevaTe karmanI sthitinuM avalaMbana karI zakamAMthI mukta thaI e purUSa pitAnA Asana upara beThe. | vAMcanAra, A prasaMga uparathI tArA jANavAmAM thoDuM ghaNuM AvyuM haze, tathApituM taddana ni:zaMka thaI A vRttAMtanuM svarUpa samajI zake tema nathI. tethI tenuM udghATana karavAnI jarUra che. je A maMDapanuM varNana karavAmAM AvyuM, te kAMpityapuranA rAjA drupade pitAnI putrI raipadIne mATe svayaMvarane maMDapa racele che. rAjA drupade evI pratijJA karI che ke, "bhAratavarSane je kaMI purUSa rAdhAvedha karI zake, tene huM mArI putrI drapadIne paraNAvIza" e pratijJAne laIne teNe kAMpilyapuranI bAhera A mahAnuM maMDapa racAvelo che. te maMDapanI vacce suvarNanA staMbhanuM je varNana karyuM. te rAdhAvedha Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdhAvedha. (231), nuM sthAna che. A prasaMge teNe bhAratanA sarva nRpatione netaryA che. temAM khAsa karIne hastinApurapati pAMDu rAjAnI pAse eka dUta meka hatuM. ane tene pAMce pAMDe tathA rAjakumArenI sAthe AvavAnuM AmaMtraNa ApyuM hatuM. A uparathI pratApi pAMDurAjA meTA rasAlA sAthe hastinApurathI AvyA hatuM. bhISma, dhRtarASTra vigere vRdhdho ane kuMtI tathA mAdrI - gere rANuMone pAMDurAjAe potAnI sAthe lIdhAM hatAM. dhRtarAche paNa pitAnA se putrane ane strIone sAthe lIdhI hatI. pAMDunI A moTI svArI garjanA karatA hAthI, ghoDA, ane ddhAonI sAthe cAlatI jyAre kAMpilyapuranI najIka AvI tyAre pada rAjAe ghaNuM dhAmadhumathI tenuM sAmaiyuM karyuM hatuM. rastAmAM paNa jyAM jayAM e svArI AvatI, tyAM rahelA khaMDIA rAjAo tene bhAre satkAra karatA hatA. ane uttama prakAranI bheTe arpaNa karatA hatA. jyAre pAMDurAjA drupada rAjAnI rAjadhAnI kAMpilyapuranI najIka AvyA eTale teNe moTA utsAhathI tenuM sAmaiyuM karI pote sAme gayA hatA, ane baMne rAjAo ghaNuM premathI bheTyA hatA. Aje rAdhAvedhanA svayaMvarane divasa hata aneka dezanA rAjAo AvI e mahAmaMDapamAM hAjara thayA hatA. jyAre pAMDurAjA potAnA pAMca pAMDane laI te maMDapamAM AvyuM, te vakhate divya pozAkamAM dabadabA sAthe AvelA pAMce pAMDavene joI rAjA drupadane pote karelA rAdhAvedhanA paNane mATe Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra3ra) jaina mahAbhArata. ciMtA thaI paDI hatI. je purUSa maMDapa vacce zokAtura thaye hate. te drupada rAjA hatA. jyAre pAMca pAMDavo tenA jevAmAM AvyA, tyAre tene rAdhAvedhanI viSama pratijJA thaI paDI hatI. kAraNa ke, tene ciMtavyuM hatuM ke, "je meM AvI viSama pratijJA na karI hota te huM mArI putrI padI A pAMDavene Apata" A mahAciMtAmAM rAjA drupada magna thaI gaye. hate ane tethI ja te zekAtura banyA hatA. maMDapamAM sarva rAjasamAja bharAI rahyA pachI je suMdara mALA AvI hatI, teja drupada rAjAnI putrI draupadI hatI, rAdhAvedha karI mane ke pati prApta thaze," e vicAramAM rAjabALA magna thaI rahI hatI. - jyAre te rAjaputrI padI svayaMvaramaMDapamAM AvI tyAre drupadarAjAne putra dhRSTadyumna ke je padIne baMdhu thAya te uMcA hAtha karIne be -"sabhAjane, Apa sarva sAvathAna thaIne mAruM vacana sAMbhaLe. je kaI kSatriyavIra A divya dhanuSyane caDAvI rAdhAvedha karaze tene A mArI bahena padI varaze." eTaluM kahI dhRSTadyumna pitAne Asane beThe eTale sarva rAjAo vividha prakAranI ceSTAo karavA lAgyA. maneharA dropadInI daSTi te samaye pAMDurAjAnA pAMca putronI upara paDI. temanuM adbhuta rUpa ane mane hara AkRti joI rAjabALA mehita thaI gaI. eTalAmAM pitAnI pratijJA maraNamAM AvavAthI teNInuM dhairya DagI gayuM. zibikAmAMthI Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdhAvedha. (ra33). nIce utarI gajeMdranA jevI ramaNIya gatithI cAlatI e catarAne joI sarva rAjAo madanAra thaI gayA. ane te strIratnanI prApti karavA mATe divya dhanuSya uThAvavA lAgyA. je je rAjA te divyadhanuSya uThAvavA Avato, tene pratihAriNI tenA kuLa-vaMzanA caritra uparathI oLakhAvatI hatI. prathama hastizIrSanagarane rAja damadata dhanuSya uThAvavA uryo. te samaye chIMka thavAthI te pAcho jaI pitAnA Asana upara beTho. tene pratihAriNIe hasatA hasatA oLakhAvyA. te pachI mathurApurIne rAjA dhanuSya levA AvyA. tenI te badhAe hAsyathI avajJA karI eTale te potAnA maMca upara jaIne beThe. te pachI virATadezano rAjA u. paNa te te stabdha banIne cAlyo gaye. tyArabAda naMdIpura rAjA zalya garjanA karato Avyo. paNa te te divya dhanuSyanA dUrathI darzana karI cAlyo gaye. A vakhate jarAsaMghano putra sahadeva ubhuM thayuM. te dhanuSyanI pAse AvI kSaNavAra vicAra karI pAcho haTI gayA. te pachI cedI dezane rAjA zizupALa deDate deDate Abe, paNa tene udyoga niphaLa thavAthI te pAcho cAlyo gayo. A vakhate gavI duryodhane preraNA karI eTale tene mitra karNa dhanuSya caDAvavAnI abhilASA karate dhanuSyanI pAse AvyA. karNane jotAMja rAjaputrI dvapadI zyAmamukhA thaI gaI, teNe e hadayamAM ciMtavyuM ke, "A karNa sArathine putra che. ane tema chatAM te dhanurdhArIomAM agresara saMbhaLAya che. je kadi te rAdhAvedha karaze, te mAre zuM karavuM? tevA nIca kuLanA purUSanI sAthe mAre vivAha thAya te cogya nathI." AvuM vicArI teNIe hRdayamAM kuLadevatAnI Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234 ) jaina mahAbhArata. r prArthanA karI ke, " he kuLadevatA, kAi rAjaputra zivAya mArA anya bhI na thAya, tevA anugraha karaze. " dropadInI AvI ciMtA jANI pratihAriNI kheAlI--" rAjaputrI, ciMtA karaze nahIM. e kaNa rAdhAvedhanI kriyA jANatA nathI. pratihAriNInAM A vacanA sAMbhaLI draupadIne jarA AzvAsana maLyu. pachI bIjA keTalAeka rAjAe niSphaLa thayA pachI mAnI duryodhana rAdhAvedha karavAne sajja thayA. jyAre te dhanuSyanI pAse AvyA, tyAre tenI mAtA gAMdhArI ati harSita thaI pachI jyAre te niSphaLa thayA eTale gAMdhArI vilakhI thaI gaI. bhagadatta, azvatthAmA, bhUrizravA, zaizya, jayadratha mahA sena ane mArUdatta vagere rAjAo rAdhAvedhanA mahAvidyAne jANatA na hatA. tethI te rAdhA putaLIne jotAM ubhAja rahyAM. te sarva rAjAonuM varNana karyA pachI pratihAriNI pAMDavAne uddezIne belI-sakhI; jo, A kurUvaMzanA ala'kArarUpa, zUravIra chatAM saddaguNI ane jANe zAMtarasanI pratyakSa mUtti hoya, evA A pAMDunA jayeSThaputra yudhiSThara beThA che, tenI bAjue je bhavyAkRti beThelA che, te tenA nAnA bhAi bhIma chete ghaNA parAkramI ane pavitra hRdayanA che. tenA nAnA bhAi arjuna tenI pAse beThelA che. varlDa mAnakALe enA jevA AkhI pRthvImAM koi dhanuvidyAmAM nipuNa nathI. tenuM amegha khANu kadipaNu lakSa cukatu nathI. vaLI eNe evI teA gurUsevA karI che ke tene vaza thaine gurUe emane rAdhAvedhanA abhyAsa paNa karAvye Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdhAvedha. ( 235 ) che. priya sakhI, jo; e mahAvIra arjuna A vakhate rAdhAvedha karavAne taiyAra paNa thayA che. mane khAtrI che ke e jarUra rAdhAvedha karaze. pratihAriNInA A vacana dropadmIne komatarUpa thai paDyA. te rAjakhALA hRdayamAM atizaya Ana Mda pAmI gai. eTalAmAM teA vIraarjuna baddhaparikara thai rAdhAvedha karavA dhanuSyanI pAse AvyA. arjunane taiyAra thayelA joi koi AnaMdapUrvaka joi rahyA, kAi vismaya pAmyA, kAi krodhamukta thayA ane kAi udAsI thai rahyA. vIrarasa mUtti arjune dhanuSyanI prArthanA karI, pradakSiNA dai ane jyeSTa adhunI AjJA lai dhanuSya uDAvyuM. mA vakhate parAkramI bhIma jANe ceAkI karatA hAya tema hAthamAM gadA lai arjunanI mAsapAsa kravA lAgyA. ku MtI putrane sajja thayelA joi hRdayamAM AnaMda pAmavA lAgI ane iSyALu gAMdhArI hRdayamAM piratApa dhAravA lAgI. dhanajayanuM suMdara svarUpoi dropadI mAhita thai pAtAnI mana:kAmanA pUrNa karavA hRdayamAM kuLadevInI prArthanA karavA lAgI. evAmAM arjune te divya dhanuSyane dhAraNa karyuM. pAMDu, dhRtarASTra, ane bhISma vagerenI dRSTi utsuka thai arjuna upara paDI. bIjA sa sabhyA paNa vijayanI AzA rAkhI arjuna tarapha ekI najare jovA lAgyA. AkAzamAM vaimAnika devatAo ane devIe paNa arjuna tarapha peAtAnI divyaDhaSTi prasAravA lAgyA. tyAM AvelI vimAnAnI zreNI jANe puSpavADI khIlI hAya, tema Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 236 ) dekhAvA lAgI. vIra arjuna hAthamAM dhanuSya lai rAdhAvedhanA staMbhanI pAse mAgye. te sta Mbha nIce eka telanA kuMDa karelA hatA. temAM rAdhA nAmanI putaLInuM pratibiMba uparathI paDatu hatu. mahAvIra arjuna te pratibi ane DAbI AMkhe jotA hatA. mukha nIcuM rAkhI hAthamAM dhanuSya bANu rAkhI pachI teNe sAvadhAna thai uparanA nizAna tarapha khANanI yojanA karI. sarva sabhAsadonA hajArA netrA arjunanI upara lakSa thayA. eTalAmAM draupadmInA kaTAkSa, k tInI prasannatA ane pAMDurAjAnA AnaMda e sanI sAthe arjune dhanuSyanuM AkaSa Nu karyuM. te vakhate khANanA je ni thayA. teNe AkhA vizvane zabdAdvaita karI dIdhuM. pRthvI DhAlAcamAna thai. diggajo trAsa pAmyA ane vizva badhira thai gayuM. evAmAM sa` pratipakSI rAjAonA hRdaya sAthe arjune rAdhAnA vAmacakSune bhedI nAMkhyuM. sarvatra jaya zabdo prasarI gayA, ane devatAoe arjunanI upara puSpavRSTi karI. te vakhate pAMDu ane ku tIne eTalA Anada thayA ke, je brahmAMDamAM paNa zamAi zakayA nahIM. ane pAMDavAnI kIrti traNa bhuvasamAM prasarI gai. prasannahRdayA pAMcAlI prItimaya banI gaI. teNIe hRdayamAM ciMtavyuM ke, * rAdhAvedha karanAra " arjuna che, tathApi huM pAMce pAMDavAnI patnI thAuM teA vadhAre sArUM, " AvI icchA karI, paraMtu leAkinaMdAnI zaMkA karatI dropadIe eka arjunanA kaMThamAM varamALA Arepita karI. ekaja mA : ,, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdhAvedha, (237 ) LAnA prabhAvathI pAMce pAMDavonA gaLAmAM ekeka mALA Are. pita dekhAI. draupadI saMbhrAMta thaI gaI. te vakhate AkAzamAM adazya vANI pragaTa thaI ke " he rAjakanyA, teM ghaNuM sAruM karyuM. e vAtamAM koI zaMkA karaze nahIM. tuM pAMca purUSanI patnI thayA chatAM zuddha pativratA kahevAIza." - rAjA drupada zaMkti thaye. teNe manamAM vicAryuM ke, eka putrI pAMca pAMDane kema apAya ? ema karavAthI jagatamAM huM upahAsyane pAtra thaIza." rAjA drupada te ciMtAja karato rahyo ane sarva sabhya joe arjunanA vIratvanI prazaMsA karavA mAMDI. pratipakSI enI mukhamudrA upara zyAmatA prasarI gaI. duSTamati duryodhana khinnavadana thaI gaye. taTastha purUSanA mukhathI arjunanI stutinA zabdo pragaTa thavA mAMDyA. droNAcArya potAnA priya ziSyanI phateha joI hRdayamAM atyaMta AnaMda pAmyA. pitAne zrama saphaLa thayele jANu, gurU droNAcArya jIvananI sArthakatA mAnavA lAgyA. rAdhAvedhanI mahAvidyAno prabhAva sarva sthaLe prasarI gaye. - (c)ma Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (238 ) jaina mahAbhArata. prakaraNa 21muM. drApadI pUrva bhava. arjune rAdhAvedha karyA. sarva sthaLe tenI praza sA prasarI gai. pAMDurAjA ane kuMtI AnaMdamagna thai gayAM. rAjakumArI dropadInA manoratha pUrNa thayA. pAMDavAnA adbhuta prabhAva pragaTa thayA. paNa pAMce pAMDavAnA kaDamAM varamAla AreApita thavAthI rAjA drIpada ciMtAtura thayeA. janasamUhamAM e vAta ni'DhApAtra thaze, evI zakAthI draupada rAjAnA AnaMda aMtarhuita thayA hatA. keTalAeka vRddha sabhAsadone paNa e lAka virUddha vArtA rUcikara lAgatI na hatI. eka kulIna kanyA pAMca patienI patnI thAya, e vAta sane asaMbhavata lAgatI hatI. A vakhate AkAzamAMthI eka mahAtmA AvatA sanA jovAmAM AvyA. kSaNavAramAM te te nIce utarI ubhA rahyA. temanA zarIra upara saMyamanuM teja prakAzI rahyu hatu. te zamakrama vagerethI yukta hatA. temanA sa'yamI zarIranI kAMtithI dvizA prakAzita thaI rahI hatI. temane jotAMja sanA -jANavAmAM AvyuM ke, * A mahAmuni cAraNa zramaNa che.' temane AvelA jANI drupada vagere rAjAe uttA thayA. ane -ati AdarathI temane eka uMcA siMhAsanapara besAya. : Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ driaupadI pUrvabhava (ra39) sarvajoe temane mastaka namAvI vaMdanA karI. sarva samAja zAMta thayA pachI te mahAnubhAve dezanA ApI. te dezanAmAMthI nIce pramANe sAra sarva rAjAoe aMgIkAra karyo uttamakuLamAM janma, saMpattionI prApti, paramapriya samAgama, paraMparAnuM sukha, ane satkIni-e pUrvanA puNyavRkSanA madhura phaLa che. rAjA thaIne je dharmajJa na thAya te tene rAjya narakane arthe prApta thayeluM samajavuM. ane je rAjA dharmajJa hoya to tene tenuM rAjya Aleka tathA parakamAM sune arthe thAya che." A pramANe e mahAnubhAvanI dezanAne sAra grahaNa karI sarva nRpatio ati harSita thaI gayA. dezanA samApta thayA pachI janArdane (viSNue) te mahA munine prazna karyo"munivara, A rAjaputrI draupadIne pAMca pati kema thayA haze ? te kRpA karI kaho." | muni cAraNazramaNa bolyA-"bhadra, pAMcAlIne pAMca pati thavA ja joIe" kAraNa ke, e teNInA pUrva janmanuM bhavitavya che, te sAMbhaLe-pUrve caMpA nAmanI nagarImAM emadeva, emabhUmi ane semadatta nAme traNa brAhmaNa rahetA hatA. teone anukrame nAgazrI,bhUtazrI ane yakSazrI nAme traNa strIo hatI. te traNe dhanADhaya hatA. temane paraspara sArI prIti hatI. te traNe hamezAM potapotAnI strIo sAthe ekane ghera maLIne jojana karatA hatA. temaNe kAyamane mATe Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) jaina mahAbhArata evI vyavasthA karI rAkhI hatI. eka vakhate somadevane ghera bhajana karavAno vAro Avyo, eTale tenI strI nAgazrIe uttama prakAranI rasavatI banAvI. jAtajAtanA pakavAnna ane zAka karyA. temAM bhulathI kaI kaDavI tuMbaDInuM zAka paNa uttama prakArane mazAle bheLavIne karyuM hatuM. catura nAgazrIe zAka kevuM thayuM che e jANavAne te tuMbaDInA zAkamAM thoDuM laI cAkhI joyuM. tyAre te tene kaDavuM lAgyuM. te zAkamAM vividha jAtane mazAle nAkhI je zrama ane vyaya karyo, te vyartha thavAthI nAgazrIne kheda thaye. pachI teNIe te zAka koI bhIkhArIne ApI devAne nizcaya karI eka tarapha juduM rAkhyuM ane pachI bIjI mIThI tuMbaDI lAvI temAM sAro masAlo bhenavI bIjuM banAvyuM. pachI badhAne bhejana karavA bolAvyAM. traNe daMpatioe AvI rIte bhejana karyuM. pachI teo hamezanA niyama pramANe pitApitAne ghera vidAya thayA. A vakhate dharma cheSa nAme eka caturgAnI muni te nagaranI bahera AvyA hatA. temane dharmaci nAmano zibe mAsakSamaNane pAraNe nAgazrIne ghera bhikSA levA AvyuM. lebhI nAgazrIe vicAra karyo ke, "peluM kaDavI tuMbaDInuM zAka vyartha paDayuM che, te A munine ApuM te vadhAre sArUM. kAraNa ke, temAM uttama prakArane mazAle bharyo che, te vyartha na jAya. AvuM vicArI nAgazrIe te zAka dharmarUci munine harAvyuM. pavitra muni te apUrva zAka jANuM jyAM potAnA samiNa vicAra karo ane Apu te vyartha Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padI pUrvabhava. (241) gurU dharmaghoSamuni beThA hatA, tyAM AvI temane batAvyuM. gurUe zAkanI vAsa laIne ziSyane kahyuM ke, "A zAkane svAda mRtyune karanAra che. mATe tene keI zuddha bhUmimAM paraThavI Apa. gurUnI AvI AjJA thatAM te ziSya te zAka laIne bAhara nIkaLyA. rastAmAM cAlatAM te zAkanA pAtramAMthI DuM zAka DhaLI paDayuM. tyAM keTalIeka kIDIe hatI, te marI gaI. te joI vidvAna ane dayALu ziSya vicAra karyo ke, jyAre ATalA thaDA zAkathI ATalI kIDIo marI gaI te te paraDavAthI te sthAne ghaNI kIDIone nAza thaI jaze. tenA karatAM mArA ekanuM ja maraNa thAya te vadhAre sArUM, kemake, tethI keTI ivene bacAva thaze." AvuM vicArI te ziSya netra mIMcIne te badhuM zAka khAI gaye. pachI devagurUne namaskAra tathA parAparvana karI AtmasamAdhimAM rahI teNe zAkanA prabhAvathI prANa tyAga karyo. te sarvArthasiddhi nAmanA pAMca anuttara vimAnamAM devatApaNe unna thaye. A tarapha te dharmarUci muninA gurU dharmaghoSamunine vicAra thaye ke, "ghaNIvAra thaI te paNa haju ziSya kema na Avyo tenuM zuM kAraNa?" A pramANe temaNe bIjA ziSyone temanI zodha karavAne mokalyA. tapAsa karatAM eka ThekANe te ziSyanuM prANahita thaI paDeluM zarIra temanA jevAmAM AvyuM. te joI teo kheda pAmyA. mRta thaI paDelA dharmarUcinA rajoharaNa - Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24ra) jaina mahAbhArata. gere dharmanA upakaraNuM laI teo pAchA gurU pAse AvyA ane temaNe gurUne sarva vRttAMta kahyo. te sAMbhaLI caNAnI tharmaSamunie avadhijJAnathI jANI lIdhuM ke, "e sarva kartavya nAgazrInuM che." pachI gurUe te vAta pitAnA ziSyane kahI saMbhaLAvI. ziSyoe karNopakarNa te vArtA calAvI. tethI gAmamAM tenI carcA thatAM anukrame te vAta nAgazrInA pati semadattanA jANavAmAM AvI. semadatta nAgazrIne pApINuM thArI potAnA gharanI bahera kADhI mukI. temaja lekee paNa teNane bhAre tiraskAra karyo. nAgazrInA zarIramAM roganI ma hapIDA usanna thaIregiNI chatAM te nAgazrInI koIe sAravAra karI nahIM. chevaTe ati duHkhI thaI teNIe pitAnA prANa tyAga karyo. mRtyu pAmIne nAgazrI chaThThI narake gaI. tyAM ati vedanA bhegavI pAchI magharamabhyanI yonimAM AvI. tyAMthI punaH sAtamI narake upta thaI. tyAMthI punaH magaramasyanI yonimAM AvI pAchI sAtamI narake gaI. evI rIte te pApiNa strI babe vAra sAte narakamAM gaI pachI pR thvIkAya vagere pAMce sthAvaramAM vAraMvAra uptanna thaI temAM vana spatikAyamAM vizeSa vAra avatarI. pachI aneka prakAranI tiryaMca nimAM avatarI ane ativedanA bhegavI anaMtakALa saMsAra bhramaNa karI anukrame karmonI laghutA prApta karI caMpaka nAmanI nagarImAM sAgaradananI subhadrA nAmanI zrInA udaramAMthI zukamALikA nAme putrI thaine avatarI. zukamALikA jyAre puSTha vayanI thaI, tyAre teNInAmAM ka Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draupadI pUrvabhava. (243) nyAnA sarva uttama lakSaNe pragaTa thayA. eja nagaranA jinadatta nAmanA nagarazeThanI bhadrA nAmanI strInA udarathI sAgara nAme eka putra thayA hatA. jyAre te yuvAna thayo tyAre tenAmAM batrIsa lakSaNe pragaTa thayA hatA. eka vakhate jinadatta zeThe zukamAlikAne dIThI. teNunuM abhuta saMdarya joI te cakti thaI gaye. teNe pitAnA manamAM nizcaya karyo ke, "mArA putra sAgarane lAyaka Aja kanyA che." A nizcaya karI teNe lAgavagathI te kanyAnuM tenA pitA sAgaradana pAse mAgu karyuM. te vakhate sAgaradatta jaNA vyuM e kanyA mane ghaNuM khArI che, enA vinA mArAthI eka kSaNa paNa rahI zakAya tema nathI tethI je sAgara mAro gharajamAI thaI rahe te enI sAthe huM e mArI putrIne paraNAvuM" nagarazeTha jinadatte te viSe potAnA putranI saMmati lIdhI, putra kaMI be nahIM paNa tenA manane Azaya-jinadattanA jANavAmAM AvyuM. pachI teNe sAgaradattanI pAse te vAta karI. e pramANe TharAva thayA pachI zubha divase sAgara ane zukamAlikA baMnene vivAha thaye, rAtre vadhuvara sAgaradattanA gharamAM palaMga para sUtAM. paraMtu pUrva karmane anusAre zukamAlikAnA aMgane sparza sAgarane aMgArA jevA lAge. keTalAka vakhata gayA pachI zukamAlika nidrAdhIna thaI gaI. tyAre sAgara zasyAmAMthI uThI pitAne ghera cAlyo gaye. evAmAM zukamAlikA jAgrata thaI juve che te zayyAmAM pitAne svAmI Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (244) jaina mahAbhAratajovAmAM AvyuM nahIM. teNIe duHkha pAmI rUdana karavA mAM DayuM. te sAMbhaLI tenI mAtA ane dAsIo jAgI uThI. temache te vAta sAMbhaLI zukamAlikAne dhIraja ApI-bahena. rUdana karIza nahIM. prAtakALe tAro pati tane pAcho lAvI ApaNuM" pachI tenI mAtA subhadrAe te vAta sAgaradattane kahI. prAta:kALe sAgaradatta jinadattane ghera gaye. teNe jinadattane kahyuM, "tamAre putra chAnI rIte nAzI AvyuM tenuM zuM kAraNa? A pramANe karavuM te gya na kahevAya. * jinadatta pitAnA putra sAgarane Thapako ApavA mAMDaye, eTale sAgara bolyA"pitAjI, huM kadi paNa tyAM javAnuM nathI. tyAM javA karatAM agnimAM baLI maravuM te vadhAre sAruM che." ATaluM kahI teNe zukamAlikAnA aMganA dAhanI vAta jaNAvI. sAgaradate ghera AvI pitAnI putrIne kahyuM, " putrI, sAgara tAre viSe virakta thaI gayela che. have te koI kALe mAnavAne nathI; mATe have tAre vAte kaI bIjA patine zodhIza ane tenI sAthe tene puna: vivAhita karIza." A pramANe sAgaradatta pitAnI putrIne samajAvI zAMta karI. . eka divase eka tarUNa ane puSTa zarIravALe malina purUSa sAgaradattanI najare paDaze. sAgaradatta tene ghera teDI lAvyuM. tene snAna karAvI uttama vastro paherAvIne kahyuM ke, A mArI putrI huM tArI sAthe paraNAvuM chuM, mATe tuM tene parapaNa ahIM mAre ghera rahI AnaMda bhagava. A mArI sarva Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draupadI pUrvabhava. saMpatine mAleka paNa tuM ja che, A pramANe kahI prasanna thayeliA te purUSanI sAthe zukamAlikAne paraNAvI. pachI tene gherajamAI karIne rAkhe. rAtre jyAre varavadhu aMtaHpuramAM suvAne gayA, tyAre sAgaranI jema te purUSane zukamAlikAnA aMgane saMga aMgArAnA je lAgyuM. temaja te potAne prathama viSa paherI tyAMthI nAzI gaye, te vakhate zukamAlikA pUrvanI piThe revA lAgI. A vakhate tenA pitAe AvI kahyuM, "putrI, vAraMvAra Ama thayA kare che, te uparathI jaNAya che ke, tArA pUrvakarmano viparIta vipAka che. have tAre patinI AzA mukI devI joIe ane dAnapuNya tathA dharmAcaraNa karavAmAM pravRtta thavuM joIe."pitAnA A vacane zukamAlikone rUcikara lAgyA. tatkALa teNue pitAnI manavRtti zubhakarma karavAmAM jeDI dIdhI. ane te mana, vacana ane kAyAnA vegathI zubhakarma karavA lAgI. eka divase ge pAlikA nAme keTalIeka sAdhvIe te nagaramAM AvI caDI. dharmavatI zakamAlikAe prItithI azana pAnavaDe teonI sevA karI. pavitra sAdhvIoe tene dharmane upadeza karyo. sAdhvIonA dharmopadezathI zukamAlikA dharmaparAyaNa thaI. te cotha, chaTha tathA AThama vagere vividha prakAranA tapa karavA lAgI. chevaTe te sAdhvIonI sAthe vihAra karI cAlI nIkaLI. mArgamAM AvatAM zukamAlikAe sAdhvIone kahyuM ke, mAre sUrya tarapha daSTi karI AtApanA karavAnI che. sAdhvIoe tene kahyuM ke, "te AtApanA vasatinI bAhera thAya Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra46) jaina mahAbhArata che, mATe te strI jAtine yogya nathI." sAdhvIonAM AvAM vacana sAMbhaLI zakumAlikAe te AtApanA karavAne vanamAM gaI. jevAmAM e mahA tapasyAne samAraMbha karatI hatI, tevAmAM eka pAMca purUSoe sevelI gaNikA tenA jevAmAM AvI. te eka purUSanA ullaMgamAM beThI, bIjAnA ullaMgamAM tenAM caraNa hatA, trIjo purUSa tene alaMkAra paherAvate hate, cothe. purUSa teNunI para chatra dharI ubhe rahyo hato. ane paMcame. purUSa tene paMkhe nAMkhate hate. jenI bheganI IcchA pUrNa thaI nathI, evI zukamAlikA A vArAMganAne vilAsa joI mAhita thaI gaI. teja vakhate teNIe nidAna karyuM ke, "huM je tapa karuM chuM, tenA prabhAvathI mane pAMca bhattara prApta thAo" AvuM nidAna karI zukamAlikAe AtApanA tapa karavA mAMDe. te ekAkinI abaLA ATha mAsa sudhI saMlekhanA vrata karatI karatI acAnaka kALadharmane pAmI gaI. ane sadha nAme devalokamAM navapalyopama AyuSyavALI devI thaI. he janArdana, te zukamAlikAja A padI thaine avatarelI che. tethI tene A bhave pAMca patione vega thayela che. prAcIna nidAnanA yogathI teNIne pAMca pationI prApti thAya temAM zuM Azcarya ?" ATaluM kahI te muni tyAMthI AkAzamAge cAlyA gayA. sarva sabhyane A vRttAMta sAMbhaLI Azcarya pAmI gayA. - priya vAMcanAra, A prasaMga tArI mavRtimAM sthApita karI tene vicAra karaje. pUrva karmanI sattA kevI prabaLa che? Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draupadI pUrva bhava. (247 ) te ene karelA karma kadipaNa bhogavyA vinA vinaSTa thatA nathI, khyAlamAM rAkhaje. dareka prANI karelA pApAcaraNanuM kaTuphaLa meLave che. nAgazrIe kapaTathI kaDavI tuMbaDInuM zAka munine ApyuM, tethI teNIne tenuM kaTuphaLa bhogavavuM paDayuM hatuM. keIpaNu prANI tarapha evI halakI vRtti rAkhavI e mahApApa che. svAtmAne paramAtmAmAM bheda rAkhavA e pApamuddhi che. bIjAne nAza karavAnA athavA hAni karavAnA je upAya ceAjavAmAM Ave te peAtAneja bhAgavavA paDe che. uttama AtmAe kardi paNa evA kukama karavA na joie. parahitamAM Atmahita raheluM che, e vAta zAsrasiddha che ane tene mAna ApI vavuM eja uttama manuSyano dharma che. anyanuM azubha ciMtavanAra ane temAM tana, mana ane dhanathI bhAga lenArA aneka manuSye vedanAnA bhAktA banyA che ane mane che. te upara A prasaMge nAgazrInuM pUrNa daSTAMta che. A prakaraNa uparathI khIjI eka vAta paNa zikSaNa levA yeAgya che. te e che ke, keAi paNa puNya karma sakAma buddhithI karavuM nahIM. niSkAma vRttithI karavuM, sakAma buddhie kareluM zubhaka adharUpa thai paDe che. zukamAlikA pavitra sAdhvIonA saMgamAM rahI dharma dhAriNI khanI hatI ane AtApanA jevA ugra tapa karavAne te samartha thaI hatI. paNa teNIe pAMca purUSAe sevelI gaNikAne joi sakAmabuddhi karI, ane tevuM naThArUM niyANuM bAMdhyuM, AthI te uttama tapasyAnuM zubha phaLa meLavI zakI nahIM. dropadInA bhavamAM teNIne pAMca purUSonI patnI thavuM Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (248 ) paDayuM. A uparathI samajavAnuM che ke, koI paNa dhArmika kArya sakAmabuddhithI karavuM na joIe. je kIrtidAna karanAra che, tenA karatAM guptadAnanA kattAe uttama phaLa meLavI zake che. "jo mane putra thAya te huM prabhunI amuka prakAranI bhakti karIza. athavA jo mane vyApAramAM lAbha maLe te temAMthI amuka dravya vAparI devapUjA karIza" AvI dhAraNA karI zubhakarma karanArAe peAtAnA zubhakama nuM phaLa gumAve che. prabhubhakti karavAmAM ke sevA karavAmAM svArtha buddhi rAkhanArA sakAmI bhakatA peAtAnuM puNya naSTa kare che ane kSudra phaLa meLavI aneka prakAranA karmAMnA baMdha bAMdhe che, tethI keAi paNa bhatijIve kAmanAnI dhAraNA karI kAMi paNa zubha karavAnuM nathI. paNa A anaMta sasAramAMthI mukata thavAnI IcchA rAkhIneja te kRtya karavAnuM che. te viSe paMca pationI patnI thayelI draupadInuM dRSTAMta pirapUrNa che. sa vi AtmAoe e dRSTAMta hRdayamAM sthApita karI pravavuM joie. -9 --- prakaraNa 22 muM. nAradeApadeza. hastinApuramAM pAMDu rAjAnA darabAramAM Ana dAva thaI rahyo hatA. mahAvIra arjuna rAdhAvedha karI draupadIne paraNI peAtAnI rAjadhAnImAM lAvyeA hateA. drupada rAjAe vivAhAtsa Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAradopadeza. (249 ) vamAM mahAn dhanano vyaya karyA hatA. te prasa Mge hastinApuranuM adhuM rAjakuTuMba sArUM sanmAna pAmyuM hatuM. dropadInA maMgalika dAyajAmAM drupadarAjAe mATI udAratA darzAvI hatI. pAMDavAnI jAnamAM keTalAeka chatrapati rAjAe AvyA hatA. ane temaNe umaMgathI temAM sArI bhAga lIdhe| hatA. pAMDavAnI mATI jAna ThAThamAThathI hastinApuramAM AvI hatI, pAMDurAjAe svajana maMDaLa tathA rAjamaMDaLanI sAthe nagara praveza karyAM hatA. te prasa Mge su Mdara hastinApurane ghaNuM zaNagAravAmAM AvyuM hatuM. cATe ane zerIe zerIe dhvajA, patAkA ane tAraNAnI zreNI bAMdhavAmAM AvI hatI. vAjIMtrAnA nAdathI gagana ane AkAza gAjI rahyAM hatAM. jAnamAM AvelA rAjAone pAMDurAjAe sArA satkAra karI peAtAnI rAjadhAnImAM rAyAM hatA, teone keTalAeka divasa sudhI rAkhI pachI yAgya satkAra karI sarvane ati A darathI vidyAya karyAM hatA. eka kRSNa zivAya badhA rAjAe pAMDunI rajA lai potapAtAnI rAjadhAnImAM cAlyA gayA hatA. dvArakApati kRSNane pAMDurAjAe Agraha karI rokayA hatA. kRSNe tarphe pAMce pAMDavA pUjaya buddhi rAkhatA hatA. kRSNanI sAthe teo maitrIthI paNa vatA hatA. udyAnamAM, jaLAzayamAM ane bIjA vihAra karatA sthAnAmAM kRSNane sAthe lai pAMce pAMDavA vividha prakAranI krIDA karatA hatA, temAM savathI arjuna ane kRSNanI vacce gADha maitrI thai hatI. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (250) eka vakhate pAMce pAMDavA kRSNanI sAthe ekAMte bezI vividha prakAranI dhArmika geASTI karatA hatA. kRSNa temane upadezavANI saMbhaLAvI parama AnaMda pamADatA hatA. tevAmAM AkAzamArge nAradamuni AvI caDyA. netrane AnaMda ApanArI e mahAmuninI mUtti joi sarva AnaMda pAmI gayA. temane jotAMja kRSNa ane pAMDavA beThA thayA. ane munine ceAgya sanmAna karI Asana upara besADyA. paraspara kuzaLazAtA pUchyA pachI vidvAn nArada madhura vANIthI nIce pramANe bAlyA-- vIraputrA, tamArA vivAharUpa maMgaLane sAMbhaLI mane ati AnaMda prApta thayA che. tathApi tamane mAre eka upadezavArtA kahevAnI che, te tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLe!~~~ " A saMsAramAM strInA mAha viSama che. ramaNInA mohamAM magna thaI aneka purUSo adhama dazAne pAmelA che. mahilA e zatrurUpa meghane ullAsa karanArI varSARtu che. baMdhuonA sneharUpI vRkSane dahana karavAne dAvAnaLanI javALA jevI che, ane saMkha dhIonA aMta:karaNarUpa saritAnA pravAhane tADanArI TekarI che, evI strIjAtimAM purUSe ati Asakti rAkhavI na joie. purUSane parAdhIna karanArI kAMtA AkhA kuTu ane saMhAra karavAmAM kAraNabhUta thAya che. te viSe eka pUrvanI kathA prakhyAta che, te eka citte sAvadhAna thaIne sAMbhaLeA. A bharatakhaMDamAM ratnapura nAme eka nagara che. te nagara ghaNuM samRddhivALu che. temAM eka zrISeNu nAme rAjA thayA hatA. te nyAyI ane parAkramI hatA. tene abhiniditA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAradopadeza. (251) ane ziprinaMditA nAme be rANIo hatI. teomAM abhinaMditAne caMdra ane sUryanA jevA be tejasvI putre thayA. teomAM ceSTa kumAranuM nAma idrupeNa ane bIjA kumAranuM nAma biMduSaNa hatuM. teo baMne abhyAsa karIne sArA vidvAn thayA. jyAre teo vanavayane prApta thayA, eTale zrISeNa rAjAe koI suMdara rAjakumArIonI sAthe temane vivAha karyo. te nagaramAM anaMgasenA nAme eka vezyA rahetI hatI. e vArAMganA potAnA anupama saMdaryathI tarUNa purUSanA hRdayane AkarSatI hatI. e suMdara vezyAnI upara zrISeNa rAjAnA baMne putra Asakta thayA. eka strI upara baMnene rAga hovAthI teonA hRdayamAM paraspara dveSa utpanna thaye ane tethI teo haMmezAM anya kalaha karavA lAgyA. A vAta rAjA zrISeNanA jANavAmAM AvI eTale eka vakhate rAjAe baMne putrane bolAvIne kahyuM-"vatsa, niMdya kuLane ucita evuM tame A zuM karavA mAMDayuM che ? eka adhama vezyAne mATe tame baMne sahedara baMdhuo kalaha karo e kAMI sAruM na kahevAya. vArAMganAo thoDA lAbhane mATe ekane mukI bIjAnuM sevana kare che. tene viSe AvI prIti karavI te zuM tamArA jevA kulIna kumArane gya che? te vezyAnA hRdayamAM kadi paNa prema hete nathI. te kaI paNa purUSa upara Addha thatI nathI. te hamezAM marUdezanI bhUminI jema kerI rahe che. evI adhama strI jAti upara ko buddhi Page #295 -------------------------------------------------------------------------- Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArapadeza. ( 253 ) nAradanA AvA hitakArI upadeza sAMbhaLI pAMDavA hRdayamAM khuzI thayA. te vakhate kRSNe pAMDavAnu hita karavAne te vAtane anumedana Apyu. eTale pAMce pAMDavAe te muninI vANIno aMgIkAra karyA. nAradamuni tethI prasanna thai pAMDavAne AzIvAda ApI AkAzamArge cAlyA gayA. te pachI kRSNa keTalAeka divasa sudhI hastiAnApuramAM rahI pAMDurAjAnI rajA lai dvArakA tarapha vidAya thayA hatA. premI vAcakavRMda, A laghu prakaraNamAMthI nAradanA upadveSa grahaNa karavA jevA che. strIjAtine mATe nArade je kathana kahelu che, te yathArtha che, strIjAtinI ugratA ane tarapha baLavAna che. jo te keLavaNI pAmI videSI ane te te pitRkuLa tathA zvasura kuLa, ubhaya kuLanA uddhAra karanArI thAya che. prAcIna pativratA satIoe bhAratavaSa upara je kIrti gajAvI che, te avaNuM nIya che. teja strIjAti jo keLavaNI vagaranI ajJAna avasthAmAM rahe che te te durAcArane sevanArI ane ubhayakuLane kalaMkita karanArI thai paDe che. evIja strojAtinA rAgamAM rakta thayelA purUSo nIca kRtya karanArA, durAcArane sevanArA ane pApamuddhi dharanArA thAya che. tene mATe nArada munie Apelu zrISeNa rAjA ane tenA ane putrAnu daSTAMta manana karavA ceAgya che. e dRSTAMta uparathI teA jaNAya che ane samajAya che ke, game tevA snehI, saheAdara hAya paNa jo eka rAmAmAM Asakta thayA hAya te pariNAme temane ghAta thayA vinA rahetA nathI. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (254) jaina mahAbhArata. nArade A upadeza pAMDavAne temanA hitanI khAtara ApyA hatA. jo ke pAMce pAMDavA keLavAelA ane saddaguNI che. temaja temanI strI dropadI keLavaNI pAmelI kulIna kAMtA che, tathApi strI prakRtimAM ghaNI sAvadhAna rAkhavAnI jarUra hAvAthI nArade karelI sUcanA kharekhara upayeAgI hatI. nAra6nAM upadeza vacane dareka viAtmAne manana karavAne ceAgya che. nAradanI nirmaLa vANImAM je zikSaNa rahelu che, te saMsArI jIvane tenA jIvanamAM ati upayAgI che. strIjAti jevI uttama che, tevIja te kaniSTa che, tenI uttamatA ane kaniSTatA keLavaNI upara AdhAra rAkhe che. pAMce pAMDavA ekaja patnInA pati thayA, e vyavahAra virUddha vArtA che. evA prasaMgamAM jo ubhaya pakSamAM keLavaNI ke saddaguNane abhAva hAya tA temAMthI viparIta pariNAma AvavAnA saMbhava che. AvA dIdha vicAra karIneja pAMDavAnA hitecchu nArade tyAM AvIne upa deza ApcA hatA. dvIpadInA prasaMgamAM kevI rIte vartavu joie ? e paNa sUcanA nAradanA mukhamAMthI nIkaLI hatI. ane te sUcanA kharekharI pAMDavAne hitakArI hatI. e sUcanA pramANe jo pAMDavAnu' pravartta'na na thAya te temAMthI mahAn hAni thavAnA saMbhava che. kAraNa ke, aganA e sarva ananuM mULa che. A jagamAM je je anartha anelA che, ane che ane banavAnA che, te khadhAnuM mULa kAraNa srIja jovAmAM Avaze. tethI dareka gRhastha manuSye A nAradanA upadezane viSe pUrNa dhyAna ApavAnu che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrtha yAtrA. (255 ) prakaraNuM 23muM. arjuna tI yAtrA. eka tarUNa purUSa jaMgalamAM pharatA hatA. vividha prakAranA vRkSeA, latAo ane kuMjonI ramaNIyatA joi tenu nayanayugaLa prasanna thatu hatu. pakSIonA svaramAdhurya thI tenA zravaNu tRpta thatA hatA. puSpita vRkSAnA sugadha tenI ghrANe driyane sukha ApatA hatA, ane zIta, mada ane sugadhi pavana tenI sparzendriyane AnaMjjita karatA hatA, ane zIta, maMda ane sugaMdhi pavana tenI sparzendriyane mAnadita karatA hatA. Ama sarva sukhakArI chatAM vaLI kAI ThekANe siMhu vagere zikArI prANIonA bhayaMkara zabdo sAMbhaLavAmAM AvatA hatA. tApe te nirbhIya thaI karatA hatA. tenAmAM parAkramanA prabhAva anupama hatA, tethI tenA dRDha hRdayamAM jarApaNa bhaya lAgatA nahIM. pharatAM pharatAM eka ramaNIya pahADa tenA jovAmAM Avyo. jANe pRthvInA zirAratna hAya tevA te adbhuta paryaMta joI te para caDavAnI tenI icchA thai. te vIra purUSa girirAjanI kudrutI zAbhAnu avaleAkana karatA karatA te upara caDayA. upara caDatAM eka suMdara zikhara tenA jovAmAM AvyuM. zikharanI unnati AkAza sudhI prasarI rahelI hatI. zikharanI sapATI upara jatAM eka dhruvimAna jevuM ramaNIya jinAlaya tenA jovAmAM AvyuM. jinAlayanI Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (256) jaina mahAbhAratadivAle caMdrakAMta maNiothI prakAzatI hatI, tenA kiraNe daze dizAomAM prasarI rahelA hatA. tenA dvAranilamaNiothI maMDita hatA. ane sarva staMbhe suvarNamaya hatAM. uparanA pradezamAM kanakamaya kalazo jhaLakI rahyA hatA. AvuM suMdara jinAlaya je che te Astika purUSe temAM praveza karyo. jinAlayanI AsapAsa vividha vRkSothI paripUrNa eka bagIce hate ane tenI pAse ratnamaya pagathI AvALI eka vApikA hatI. te vIra purUSa bagIcAmAM pharI te vApikAmAM utaryo. vApikAnA suMdara ane svaccha jaLamAM teNe nAna ryuM. snAna karI zuddha thaI te jinAlayanA aMtadvAramAM peThe. aMdara jatAM teNe yugAdi prabhunI manohara pratimA avalekI zuddha bhA. vathI pratimAne vaMdanA karI te nIce pramANe stuti kAvya belyA "nA nAmikjhakSInara ranirAkAra | jayAzeSajagaduHkha nidAghajaLadAgama " // 1 // "nAbhi rAjAnA kuLa rUpI kSIrasamudramAM caMdra samAna ane jagatanA samagra du:kharUpa grISmakALamAM vaSarUtu samAna evA he prabhu, tame jaya pAme." 1 A pramANe stuti karI pradakSiNA karI te musAphara bahera AvyA. vAMcanArane A vIra purUSane oLakhavAnI IcchA thaI haze. e vIra purUSa te pratApI pAMDakumAra ane hate. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrthayAtrA. (257) arjuna rAdhAvedha karI cAra baMdhuo sAthe ghaNuM dhAmadhumathI padIne paraNe pitAnI rAjadhAnImAM AvyuM hatuM. ghaNuM AnaMdathI draupadInI sAthe pAMce pAMDa vilAsasukha bhegavatA hatA. nArada upadeza pramANe maryAdAthI dareka baMdhu drapadInI pAse jatA hatA. satI padI pitAnA niyamathI vartatI ane anukrame pAMce pAMDane vArA pharatI aMtaHpuramAM bolAvatI hatI. te sadgaNuM satI pAMce patine anukULa rahetI ane sarvanI sAthe samabhAve vartatI hatI. keTalAka samaya gayA pachI teNune pAMca pAMDathI eka eka putra thaye hate. pavitra pAMcAlI pAMca putravatI thaI gRhasthAvAsanuM uttama sukha meLavatI hatI. teNInA pAMca putranA judA judA nAma pADyAM hatAM, tathApi sAmAnya rIte leke temane pAMcAlanA nAmathI oLakhatA hatA. e tejasvI bALake lokapAlanA jevA dekhAtA hatA. eka vakhate zaratune praveza thaye. AkAza ane jaLAzaye nirmaLatAthI zobhavA lAgyA. kSetrabhUmi dhAnyasaM. panna thaI pAMDanA sabhAgyanI jema khIlI rahI hatI. te manahara tumAM pAMce pAMDa vividha prakAranI kIDAo karI anupama AnaMda anubhavatA hatA. eka samaye zaratunI zebhA joI potAnA rAjame helamAM vizrAMta thayelA arjunane kaI anucare khabara ApyA 19 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (258) jene mahAbhArata. ke, dakSiNa dizAmAMthI AvelA cora leke zaheranI gAyane harI gayA. ane tene keLAhaLa AkhA nagaramAM thaI rahyo che. A vAta sAMbhaLatAMja dayALu arjunane hRdayamAM kene Aveza utpanna thaI AvyuM. tatkALa te potAnA vidyAgurUnI pAse AvyuM. tene gurUnI samakSa pratikSA karI ke, "sarva prajAnA hitane arthe huM nagaranI sarva gAyane pAchI vALyA vinA nagara praveza karIza nahIM. e kArya karatAM kadi prANa jAya te paNa huM pAche haThIza nahIM. " AvI pratijJA karI te pitAnAM dhanuSya bANa levAne draupadInA aMtaHpuramAM utAvaLe gaye. tyAM padI dharmarAjAnI sAthe palaMga para sUtA hatA. nAradanI maryAdAne bhaMga karI arjuna aMdara gaye. pitAnA dhanuSya bANa laI je tarapha gAyanuM haraNa thayuM hatuM, te tarapha te rathArUDha thaI deDa, vIra ajuna kSaNavAramAM pilA cAra lokone pakaDI temane mArathI mRtaprAya karI gAyane chInavI laI pAcho nagara samIpe AvyuM. gAyane joI gopaleke ati AnaMda pAmyA. ane temaNe arjunanI stuti karI. ane nArade kahelI maryAdA bhaMga thavAthI pitAnA mahelamAM gaye nahIM. bAhera rahIne teNe eka anucarane mekalI yudhiSThira, pAMDu tathA kuMtI vagerene kahevarAvyuM ke-" kuruvaMzanI zuddhine mATe nAradamunie kahelI maryAdAne mArAthI bhaMga thaI gaye che. ane ethI bAra varSa sudhI tIrthATana karavAne javuM evI zikSA paNa e munie TharAvI che, tene mAnya ka Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrthayAtrA. (259), karIne huM tIrthayAtrA karavA jAuM chuM. muninA vacanane yathArtha karavuM e mAre dharma che, mATe mane tIrthATana karavAnI AjJA Ape. ane mArA hRdayamAM rahelA tamArA caraNakamaLa mArA sarva pravAsane viSe vinine dUra karanArA thAya, evo anugraha kare. " anucaranA mukhathI A vacana sAMbhaLI pAMDu vagere sarve parivAra nagaranI bAhera jyAM arjuna ubhe hato, tyAM A e. putravatsala pAMDurAjA arjunane hAtha jhAlI khinnavadane belyA-"vatsa, teM prajAnI gAye pAchI vALI--e kRtya ghaNuM sAruM karyuM. ApaNA kSatrione evuM kRtya haMmezAM karavuM joIe, paraMtu A samaye tIrthayAtrA karavA javuM e tane - gya nathI. kAraNake, tArI vaya haju nAnI che, je ke nAradamu. ninI AjJAne tArAthI bhaMga thaye che kharo, paNa te paroapakAra arthe hovAthI koI prakAre temAM bAdha thavAne saMbhava nathI. ? A kuMtIe putrapremamAM magna thaI kahyuM, " putra A tArA pitA kahe che te yathArtha che. A tAro samaya tIrthayAtrAne nathI. putra yogya vayamAM AvyA pachI tene pitA rAjyabhAra tenI upara mukI tIrthayAtrA karavA nIkaLe e ApaNuM keravavaMzane rIvAja che. mATe tuM ahIM rahe ane tArA pitAne tIrthATana karavA javA de. tArA javAthI ame ane A tArA baMdhuo ane drapadI zakAtura thaIzuM" yudhiSThire kahyuM, bhAI arjuna, A vaDile je kahe che, te tAre mAnya karavuM Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * (260 jaina mahAbhArata joIe. je putra vaDilanA vacananuM ullaMghana karI pitAnA kA ne AraMbha kare che, te kArya nirvidane thatuM nathI. vaLI te je maryAdAne bhaMga karyo che, te prajAnA kArya mATe karyo che, prajAnuM rakSaNa karavuM, e ApaNo dharma che. ane te dharma kara ratAM kAMI paNa deSa thaI jAya te te deSa gaNAtuM nathI. te pachI pavitra hRdayavALA bhame paNa arjunane keTalAka bhrAtrane darzAvanArAM vacane kahyAM hatAM. - svajananAM A vacane sAMbhaLI arjuna zairyathI be -"pUjya vaDile ane svajane, A vakhate Apa sane vane AvA prema darzAvanArA vacane kahevA na joIe. huM kAMI karuM chuM, te mArA kartavyane anusarIne karuM chuM. jyAruM mArA je eka kSatriya kumAra pratijJAne bhaMga karI te pramANe varte nahIM te pachI bIjA sAmAnya manuSya zI rIte varte che dareka bALa, yuvAna ke vRddha kSatriya dharma che ke, teNe kadi paNa pratijJAne bhaMga kare nahIM. mATe Apa sarvane mArI taraphanA premane laIne AvA adhIra vacane bolavA na joIe. mArA zuddha kartavyanI ADe AvavuM, te Apane ghaTatuM nathI. mArI e pratijJA pUrNa ja thavI joIe. mATe tame kRpA karI rekavAne upAya na karatAM mane tIrthATana karavAnI AjJA A pijethI mArI IcchA pUrNa thAya ane nArada muninuM vacana paNa satya thAya." ajananAM A vacanane pratyuttara kaI taraphathI maLe Page #304 -------------------------------------------------------------------------- Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana mahAbhArata EL - Do.za. medha) phIra) bukasedara' mukhaI na 8, videzanI navIna kaLA ane lakSmI saMpAdana karI vahelA padhArajo." ( pRSTa 261 ) Krishna Press, Bombay 2, Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajuna tIrthayAtrA. (261) nahIM. badhA mana dharIne besI rahyA. chevaTe dharmavIra yudhiSThire arjunanuM A kRtya yaMgya jANune AjJA ApI. pachI arjuna badhA kuTuMbionI AjJA laI mAtApitAnA caraNamAM vaMdanA karI cAlI nIkaLyuM hatuM. cAlatI vakhate te daDhapratijJa mahAvIra pitAnI priyA dvipadIne maLyuM hatuM. satI dropadIe arjunanA viyegane mATe pitAnA hRdayane zeka pradarzita karyo hate. dharmavIra dhanaMjaye potAnI priyAne keTalAM eka premanAM vacane kahI samajAvI zAMta karI hatI. patiprANA draupadIe arjunanI daDhatA joI maMdasvare jaNAvyuM"prANanAtha, Apa jANe che ke, pavitra premanuM svarUpa divya che. premI priyAne priyatamanuM maLavuM, e sukhanI sImA che. ane priyatamano viyoga e du:khanI sImA che. ApanA vi gathI mArA hRdayamAM je bhAva utpanna thayo che, te kathana karyA karatAM Apane svata: nivedana thaze. paraMtu Apane kartAvya tarapha daDha nizcaya joIne mArAthI bIlakula nA kahevAtI nathI. tethI huM Apane prasannatAthI rajA ApuM chuM ane "Apane pravAsa sukhakArI thAo " evI aMtaranI AzISa ApuM chuM. A prasaMge Apane eTalI vinaMtI karavAnI che ke, A dAsIne kadi paNa bhulI jaze nahIM. tene ApanA manomaMdiramAM sadA sthAna Apaje. ane videzanI navIna kaLA ane lakSamI saMpAdana karI vahelA padhArajo." dvapachInAM A vacana sAMbhaLI hadayamAM prasanna thayelo Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (radara) jaina mahAbhArata arjuna tyAMthI cAlI nIkaLyA hatA. te Aje A ramaNIya girinA jinAlayamAM AvI caDyo che. e mahAvIra vApikAmAM snAna karI jinAlayamAM praveza karI AdizvaraprabhunI stuti karI bAhara nIkaLI AgaLa cAlyA. thoDe dUra jatA eka maravAne taiyAra thayela purUSa ane tenI pAse ubhI ubhI AjIjI karI manAvatI eka strI te baMne arjunanA jovAmAM AvyAM. dharmavIra arjuna e daMpatInI pAse gaye. dayALu ajuna te. purUSa pratye be -"bhadra, tuM ke, che? A strI konI che? AvuM nirguNa purUSanA jevuM kRtya kema kare che? A durlabha mAnavajIvanane tyAga zA mATe kare paDe che? A vAta pragaTa karavAmAM koI aDacaNa na hoya to mane kahe. mArAthI banatA prayatna karI huM tane duHkhamAMthI mukta karIza." - arjunanI bhavya AkRti ane parAkramI mudrA joI te ; purUSa vinayapUrvaka bolyA-"bhadra, ApanI mukhamudrA sUcavI Ape che ke, Apa kaI popakArI purUSa che. ApathI gupta rAkhavA gya kAMI che ja nahIM. jyAre ApanA jevA paraduHkha i bhaMjana purUSanI AgaLa gupta vAta rAkhIe te pachI konI. ' pAse duHkhanI vAta pragaTa karavI ? ApanI AgaLa mArA. duHkhanI vArtA kahevAmAM mane zaMkA Ave che. kAraNa ke, Apa . paNa duHkhI che, ema dekhAo che. Apane A pravAsa kaI duHkhane laIne thayele heya, ema jaNAya che. duHkhI mANasane vizeSa duHkhI karavA e mane gya lAgatuM nathI." Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrtha yAtrA. (263) arjuna uMce svare klyA--" bhadra, evI zaMkA karIza nahIM. huM karUvaMzanA purUSa chuM. AkhA jagatnI rakSA karavA mATeja kurUva Mze niyama lIdheA che. prANApaNu karIne paNa zaraNAgatanI rakSA karavI e amArA kuLadhama che. Aveza nizcaya karI tu mArI AgaLa sAce sAcu kahI Apa. huM tArA du:khanA aMta ANIza e vAta ni:saMzaya jANaje." arjunanAM AvAM AzvAsana bharelAM vacanA sAMbhaLI te purUSa pratIti lAvI elyA--"kSatriyamaNi ! tyAre mArI hakIkata sAMbhaLe-A caityanI dakSiNa dizA tarapha ratnapura nAme nagara che. tyAM cadrAvatasa nAme eka rAjA thai gayA che. te rAjAne kanakasu darI nAme paTarANI hatI, temane kruDa nAme huM putra chuM. mAre prabhAvatI nAme eka hena che. jyAre ha* cAgya vayanA thayA, tyAre mArA sujJa mAtApitAe mane vidyAkaLA zIkhavAne gurUne ghera mukayA haeNtA. alpa samayamAM gurU pAsethI sa'pUrNa vidyAkaLA zIkhI gayA. caivanayamAM AvatAM mArAM pitAe car3hApiDa rAjAnI putrI ca MdrAnanA sAthe mArA vi vAha karyo. ane mArI mhena prabhAvatIne hiraNyapuranA rAjA hemAMgadanI sAthe paraNAvI, mArA pitAe paNa amArA kuLapara'parAnI vidyA mane zIkhavI. ane mane saguNasaMpanna khanAvyA. pachI keTalAka samaya vItyA pachI mArA pitA caMdrAvata se svargavAsa karyAM, tyArapachI mArA rAjyanA anubhavI matrIoe vicAra karI mane rAjyAsana upara besAryAM. huM mArA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (264) jaina mahAbhArata. pitAne pagale cAlI nItithI rAjya karatA hatA, tevAmAM vidhutavega nAmane eka mAre pitrAI bhAI vidyAdharanuM moTuM sainya ekaThuM karI mArI upara caDI AvyuM. tenI sAthe mAre bhAre yuddha thayuM. chevaTe e baLavAna vidyutavege mane harAvyuM. ane mAruM rAjapATa khuMcI laI mane nagaranI bAhara kADhI mukyo. ghaNe du:khI thaI A jaMgalamAM nAzI Avyo chuM. pachavADe A mArI strI caMdrAnanA paNa ahIM AvI pahoMcI che. rAjyathI bhraSTa thatAM mane ghaNuM du:kha lAgyuM, tethI huM A tmaghAta karavAne taiyAra thaye chuM, ane A mArI pavitra strI mane tema karatAM aTakAve che. jenuM sarvasva vinaSTa thaI gayeluM che e huM A jagamAM jIvana dhAravAne Icchate nathI." te purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI ane be-"vighAdhara, A viparIta udyoga choDI de. AtmahatyA karavAmAM dezita thavAya che. jIvate mANasa puna: bhadra meLavI zake che. huM pAMDune madhyama putra arjuna chuM. huM tane A duHkhamAMthI mukta karI sukhI karIza. tArI gayelI rAjyalakSamI pAchI tAre svAdhIna karIza." arjunanA AvA dharmayukta vacane sAMbhaLI maNicaMDa prasanna thaIne bolyA- "mahAnubhAva, tamArAthI sarva vAta banI zake, evI mane khAtrI thAya che. kAraNake, tame dhanuvidyAmAM advitIya che. tamArUM yazagAna mArA sAMbhaLavAmAM ghaNIvAra AvyuM che. tathApi mAre tamane kahevuM joIe ke amArI jAta vidyAdharanI che. ane vidyAdharanI vidyA lettara Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrtha yAtrA. (265 ) che. te divyavidyAnA prabhAvathI vidyAdharA manuSyeAnI kAI paNa vidyAthI sAdhya thai zakatA nathI. je manuSyA temanA karatAM adhika vidyAvAna hoya, teja temane jItI zake che. vidyAdhare alpa vidyAvALAethI kaTTipaNa jItAtA nathI. mATe amArA kuLakramanI vidyA mane prApta thai che. tenuM tame adhyayana karI yeA. e vidyA sAdhya thavAthI tame mArA sarva zatruone rahelAithI jItI zakazo." maNicaDanAM A vacane sAMbhaLI vIra arjune te vAta mAnya karI. pachI teNe peAtAnI strIne teNInA pitAne ghera mAkalAvI. vidyAdharAnI sarva vidyA arjunane zIkhaDAvI, arjune hRdayane nizcala karI padmAsana vALI ane nAsAgra dRSTi rAkhI vidyAmaMtranI UpAsanA karI. tenA vrattane bhaMga karavAne vyAda nAmanA devatAe aneka prakAranA rUpa vidhruvI arjunane calita karavA mAMDayA, tathApi vIra arjuna peAtAnA niyamathI calAyamAna thayA nahIM, cha mAse teNe vidyAdharanI mahA vidyAne sAdhya karI lIdhI. chevaTe vidyAnI adhiSThAtrI devIoe pratyakSa thaine arjunane kahyuM ke, " vIraputra tArI DhaDhatA joi ame tArI upara prasanna thayela chIe. icchita vara mAgI le." arjune " jyAre huM tamArU' smaraNa karUM tyAre tamAre mArI pAse hAjara thavuM " evA icchita vara mAgye, te devIe tathAstu kahI adRzya thaI gaI. A pramANe sarva vidyA sAdhya karI vIra arjuna ane Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata.. (REE) mAMDa prakAzita thai rahyAM hatA, tevAmAM AkAzamAMthI e vimAno utaryAM. teomAM beThelA gAMdharva nIce utarI dhana jaya ane maNicUDane praNAma karavA lAgyA. pachI temaNe suga Mdhi jAvaDe te baMnene snAna karAvyuM. divya ca Mdanano lepa karI, temane suMdara vastrAlaMkAra dhAraNa karAvyA. pachI keAI chatra ane cAmara lai temanI pAse ubhA rahyA. keTalAeka vAdya vagADavA lAgyA. kAI gIta gAvA lAgyA ane keAi aneka prakAranA magaLa kArya karavA lAgyA. vIra arjuna ane maNicUDa gadha vAnA AvA upacArathI ( Azu ! ) ema sa Mbhrama pAmI vi cAra karatA hatA, eTalAmAM tA maNicuDanI priyA caDhDhAnanA tyAM AvI pahoMcI, pachI maNicuDa, cadrAnanA ane arjuna te vimAnAmAM ezI vAdya gIta sAthe vidyudvegane jItavAne vaitA!Dhayagiri upara AvyA. tyAM rahelA ratnapura zaheranA daravAjA pAse ubhA rahI temaNe eka sa MdezA kahI vidyurvaMganI pAse eka dUta mokalyA. te vidyutaveganI pAse AvI kahyuM,--mahA bahu pAMDuputra a ne kahevarAvyuM che ke, " mArA mitra maNicuDanuM rAjya je te chInavI lIdhuM che, te jo jIvavAnI AzA hoya tA pAchuM ApI de. ane tuM tAre ThekANe cAlyA jA. nahiM teA tenu pariNAma kharAba Avaze. tema chatAM jo yuddha karavAnI icchA hAya to sAme AvI jA. paNa yAda rA khaje ke, mArU amodha khaNu paheleja sapATe tArA mastakane harI leze ane te pachI tArA sabaMdhIenI khabara leze. " dUtanAM A vacano sAMbhaLatAMja vidyutavega krodhAtura thai gayA. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrthayAtrA. (27) teNe garjanA karI dUtane kahyuM, "jA tArA svAmI ajunane kahe ke, tAruM abhimAna manuSya upara cAle, vilAdhara upara na cAle. mArI sAthe yuddha karavAnI IcchA kare che, te sutA siMhane jagADavA jevuM che. te ajuna mArA bhujA baLarUpa IdhanamAM agnirUpa thaI jaze." A mArA vacane tArA dhanaMjayane saMbhaLAvaje. dUte jaI vidyutaveganA teja vacane arjunane saMbhaLAvyA pAMDukumAra kepathI prajavalita thaI maNicuDanuM sainya laI vidyutavega upara caDI Ave. baMnenI vacce bhayaMkara yuddha thayuM.vidyutavege arjunane Azrita thayelA maNicuDanA sainyane e trAsa Ape che, jethI te sainya daze dizAmAM vikharAI javA lAgyuM. ane meTuM bhaMgANa paDayuM. eTalAmAM arjunanA tINa bANethI vidyutavega vIMdhAvA lAgyA. ane tarata vIratva cheDI prANanI rakSA karavAne te palAyana thaI gaye. vidyutaveganA anucare arjunane zaraNa thayA. pachI arjune maNicuDane sAthe laI ratnapuramAM praveza karyo. nagaravAsIoe arjunane bhAre satkAra karyo. ane meTA utsavathI maNicuDane ratnapuranA rAjyasana upara besAce. vaDile pArjita rAjyane prApta karI maNicuDahadayamAM ati AnaMda pAmyuM ane te arjunane moTo upakAra mAnavA. lAge. arjuna pitAnuM kartavya pUrNa karI maNicuDanI AjJA laI vimAna para bezI tIrthATana karavA nIkaLe. puna: aSTApada parvata AvyA. tyAM rahelA suMdara cityamAM AvI vApikAmAM snAna karI AdinAtha prabhunI aSTaprakArI pUjA karI pachI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (268) jaina mahAbhArata. zuddha bhAvanAthI prabhunI stuti karI jinAlayanI racanAnuM vAraMvAra avalokana karI baheranA bhAgamAM Ave tyAM jANe dharmanI mUrti hoya tevA eka munine ekAMta sthaLe dhyAna karatAM joyA. ane temane namaskAra karI pAse beThe. te vakhate, te dayALu muni dhyAnamukta thayA. arjunane pUrNa adhikArI jANa munie dharmadezanA ApI. dezanAmAM jaNAvyuM ke - jenAthI AtmAnuM kalyANa thAya te dharma ane evA dharmane je jANe che, te kharekhara vidvAna gaNAya che. jeNe pUrva janmamAM dharma ArAdhyuM hoya, teja A bhavamAM dharmArAdhana kare che. he arjuna, tArI dharma upara zraddhA ane prIti hovAthI anukrame tane mekSalakSmI prApta thaze." muninI AvI upadezagirA sAMbhaLI vIra arjuna hRdayamAM ghaNe prasanna thayA. pachI te mahAnubhAvane vaMdana karI vimAnamAM besI AgaLa cAlyA. rastAmAM je jinAlaya ane jinezvaro Ave temane namaskAra kare arjuna bAra varSa sudhI pharyo. jyAre pitAnA niyamane avadhi pUrNa thaye eTale ghaNA va batane potAnA kuTuMbane viyega dUra karavAne te hastinApura javAne vimAna mArge cAlyA. hastinApurathI thoDe dura AvatAM ane mArganI aM. dara keIna ArkaMda zabda sAMbhaLe. parepakArI arjuna te zabda sAMbhaLI tenI zodha karavAne potAnA kezara nAmanA dUtane meka. caturamati kezara tenI tapAsa karI pAche Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrthayAtrA (269) AvyuM. ane teNe arjunane kahyuM, "mahAvIra, ahiM hira yapura nAme eka nagara che. temAM hemAMgada nAme rAjA che. tene prabhAvatI nAme paTarANI che. te ramaNuM ghaNuM ja svarUpavAna che. te rANInuM pAchalI rAtre keI haraNa karI cAlatA thayo. rANIe "Aryaputra mArUM rakSaNa kare" evo pokAra karavA mAMDyuM. tene karUNa svara sAMbhaLI rAjA jAgI uThaze. hAthamAM na laI tenI pAchaLa deDa. teNe durathI ghaNA zabda kya topaNa e cora hAthamAM AvyA nahi. rAjA nirAza thaI ubhe rahyo. teNe tyAM rahI potAnA sainikone bolAvyA. ane hukama karyo ke, "jyAM hoya tyAMthI te corane pakaDI lAve." sainike e ghaNe prayAsa karyo, te paNa kaThekANe corano patta lAge nahi. ema karatAM sUryanA prakAzamAM zodha karate e priyAvirahI rAjA AgaLa cAlatuM hatuM, tevAmAM rANunI kezave nI mALAo ane temAMthI vikharAI gayelA puSpo pRthvIpara paDelA rAjAnA jovAmAM AvyA. rAjA tene anusAre ahiM Ave che. pitAnI priyAne zodha na lAgavAthI AkaMda karate ahiM tahIM bhamyA kare che." kezaradutanI A vAta sAMbhaLI ane vicAryuM ke, e prabhAvatI te mArA mitra maNicuDa vidyAdharanI bahena haze. kadi tenI bahena na hoya game te hoya paNa mAre tene dharmanI bahena mAnavI joIe. ane tene du:kharUpa samudramAMthI mukta karI. tenApati hemAMgadane sukhI kare joIe. AvuM vicArI ane Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (270) jene mahAbhArata. ne kezarane kahyuM, "kezara, tuM e duHkhI rAjAnI pAse jA. ane tene dhIraja ApI kahe ke, "rAjA, keIprakAre kheda karaze nahI. pAMDukumAra ane tamArI strIne lAvI Apaze. ane tamArA kaTTA zatrune zikSA karaze." arjunanA kahevAthI kezara himAMgada rAjA pAse AvyA ane teNe dhIraja ApI. ajuM ne kahyuM hatuM te badhuM kahI saMbhaLAvyuM. rAjA hemAMgadane zAMta karI kezara ajuna pAse AvyA pachI je tarapha prabhAvatInuM haraNa thayuM hatuM, te tarapha vIra arjuna dhanuSyadhArI thaI vivAdharI vidyAnA prabhAvathI AkAzamArge cAlyuM. ane arjunanA parAkramane jANanAra rAjA hemAMgada pitAnA kAryanI siddhine vizvAsa rAkhI tyAMja ubhe rahyo. eTalAmAM eka gheDezvAre AvI rAjA hemAMgadane kahyuM, mahArAjA A tarapha cAle tyAM rahelA eka vyaSi Apane AzIrvAda Ape che. ApanAM rANI prabhAvatI tyAM puSpa viNe che." A khabara sAMbhaLatAM rAjA ghaNo khuzI thayA. ane te RSinA AzramamAM gayo. rAjA pitAnI priyAne joI hRdayamAM AnaMdita thaI teNIne maLavA jatuM hatuM, tevAmAM kaI sarSe AvI rANIne daMza mAryo. rANuM prabhAvatI "he, prANanAtha, he Aryaputra" ema buma pADatI viSanA vegathI mUchita thaI gaI ane priyAnA mehathI rAjA hemAMgada paNa mUchita thaI gayA. baMne daMpatI - bhAnarahita thaI bhUmi para paDI gayAM. te dekhAva joI bIjA leke paNa atizaya kheda pAmI gayA. dayALu lekae zIpacAra Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrthayAtrA. ( 71). karyo, tethI rAjA te sAvadha the. paNa sarpanA ugraviSathI A kAMta thayelI prabhAvatI mUchamAMthI mukta thaI nahIM. mahilAmAM mahita thayelA hemAMgada rAjAe rANune utkaMgamAM laI karUNasvare e vilApa karyo ke je sAMbhaLI vananA pazu pakSio paNa jANe rUdana karatAM hoya, tema dekhAvA lAgyAM. rAjAne ati AkaMda je tenA anucaroe paNa bhAre vilApa karyo. jyAre rAjAe ati zokane vaza thaI vizeSa AkaMda karavA mAMDyuM, eTale tenA catura anucaroe prArthanA karI kahyuM, "mahArAja, kSamA karo ApanA jevA sujJa purUSane ema karavuM egya nathI. jene saMga che, teno avazya viyoga thAya che." anucaree potAnA mahArAjAne ghaNuM bairya ApyuM tathApi rAjA hemAMgadane zoka zamyo nahi. tene priyAnA premane prANu ApavAno nizcaya karyo. priyAnA viyegathI viThThala thayelA rAjAe agnimAM baLI maravAne citA saMcita karI. rAjAne A Aveza je rAjabhakta anucare paNa tenI sAthe dagdha thavAne taiyAra thayA. priyavirahI rAjA priyAnA zabane utsagamAM laI citAmAM beThe. tenI pAse bIjI citA karI tenA anucare paNa maravAne taiyAra thayA. evAmAM citAmAM agni saLagAvavAmAM AvyuM, tyAM acAnaka vIra arjuna prabhAvatIne laI vimAnasahita AkAzamArge AvI pahoMce. citAgnine dhumADe ane lekene hAhAkAra thate sAMbhaLI Azcarya pAmelA ane puchayuM, "leke, A zuM che? rAjA ane Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra72) jaina mahAbhArata tenA anucare citAgnimAM zA mATe praveza kare che?" lokoe prabhAvatInA sarpa daMzanI ane tenI pAchaLa maravAne taiyAra thayelA rAjAnI sarva hakIkta nivedana karI. te sAMbhaLatAMja ane prabhAvatI rANI rAjAne arpaNa karI ane tene citAgnimAMthI bAhara kADha. rAjA, prabhAvatIne joI prasanna thaye ane bIjA anucare paNa sAnaMdAzcarya thaI bAhera nIkalyA. ane jaLa chAMTIne te citAgni bujA ane te zabarUpe thayelI prabhAvatInI pAse AvyA. tevAmAM ekatrima prabhAvatI citAmAMthI chuTA keze nAzI gaI. ane sarva prekSake addabhuta rasamAM magna thaI gayA. rAjA hemAMgada satya prabhAvatInI sAthe e to magna thaI gaye ke jANe amRtanA sAgaramAM magna thaI gayA hoya ? eTalAmAM kezara vidyAre himAMgada rAjAne kahyuM, "rAje, tamArI prabhAvatI rANIne kaI vidyAdhara haraNa karI laI gayuM hatuM, tenI pAsethI cheDAvIne pAchI lAvanAra A pAMDuputra dhanaMjya che." kezaranA A vacana sAMbhaLI rAjA hemAMgade kahyuM, "vidyAdhara, AvuM kAma e paropakArI purUSa vinA thavuM kaThaNa che. huM dhanaMjayane mATe AbhArI thaye chuM." A pramANe kahI te rAjA arjunane bheTI paDyo. ane arjunane meTA uMcA Asana upara besArI pitAnI priyAne sarva vRttAMta puchaye. ajunanI AjJAthI kezara vidyAdhare prabhAvatInA haraNanuM sarva vRttAMta kahevA mAMDayuM:-mahArAjA, vairyapuranA meghanAda Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrthayAtrA. (273) rAjAe tamArA mehelamAMthI rAtre prabhAvatInuM haraNa karyuM hatuM. te rANIne hemakUTa parvata upara laI gayuM hatuM. te upara Idra nAme eka udyAna che. temAM prabhAvatIne besArI teNe kahyuM-"rANuM, amArI pAse manuSya eka kIDAnI jIta che. tevA kIDA rUpa hemAMgada rAjAnI sAthe rahevAthI tane zuM sukha maLavAnuM hatuM? je tuM mane pati tarIke svIkArIza, te tuM A vairyapuranI mahArANuM thaI parama sukha prApta karIza. mArI pAse rahevAthI aneka vidyAdharo ane vidyAdharIo tArI vividha prakAre sevA karaze. ane ApaNuM baMne IMdra tathA iMdrANanI jema aharniza sukhavilAsa bheLavIzuM. vaLI huM tane amArI divya vidyAo zIkhavIza ke jethI tuM AkAzagAminI vidyAdharI thaIza. ane ghaNA lokomAM pUjanIya thaIza." | meghanAde AvAM AvAM aneka vacane kahI tamArA rANI prabhAvatIne lalacAvA mAMDyAM, te paNa e satI jarA paNa DagyA nahIM. temaNe reSAvezathI meghanAdane kahyuM, "pApI, tuM ATalI badhI caturAI zA mATe kare che? A tArAM vacane uparathI jaNAya che ke, mRtyu tArI samIpa AvyuM che. mArA priya svAmI pAse tuM koI hisAbamAMja nathI. tenI sAthe yuddha karavAmAM IMdra paNa kAyara thaI jAya che. ane pApI, mArA svAmInA kharUpI dIpakamAM tArA jevA hajAro 18 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 274 ) jaina mahAbhArata. pataMgIA baLIne bhasma thai gayelA che. mane bhAse che ke, tArI paNa tevIja vale thavAnI, " he rAjA, A pramANe prabhAvatI meghanAda vidyAdharane kahetA hatA, tyAM mArA svAmI vIra arjuna acAnaka AvI paheAMcyA. temaNe uMce svare meghanAdane kahyu, " are adhama, A prabhAvatI kANu che ? tenA tuM vicAra kara. e. hemAMgada rAjAnI patnI, maNirDa vidyAdharanI mhena ane A dhana jyanI dharmasiMganI che. e satIne teNInA pati zivAya bIjA kAithI spardhA karI zakAya tema nathI. AvI pavitra satIne tu harI lAvyA tenA badaleA tane maLyA vinA raheze nahIM. jo tu tene khaLAtkAre sparza karIza teA tu vidyAdhara chatAM vidyArahita thai jaiza. kAraNake, epavitra satI upara tArI khIlakula sattA nathI. e parastrI che.enAthI dUra rahevuM sArUM che. * , arjunanA A vacaneA sAMbhaLI prabhAvatIe peAtAnA manamAM vicAryuM ke, " A kAi mArA bhAi maNicUDanA mitra che ane tethI te mane sahAya karavA AvyA che. " Avu vicArI prabhAvatIe arjunane kahyu, " bhAi, tame mArA dharma badhu che. tamArA jevA dharmabaMdhu prApta karI huM mArA AtmAne dhanya mAnuM chuM. tame mane A saTamAMtho mukta karavAne AvI pahAMcyA, e mArA pUrNa bhAgya che. " ATalu kahI prabhAvatIe hRdayamAM kuLadevIenI prArthanA karI eTale te devIoe vijaya ApavAne arjunanA zarIramAM praveza Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIthaeNyAtrA. (275) karyAM. pachI arju ne meghanAdane tiraskAranAM vacanA kahyAM, jethI meghanAda hAthamAM khar3e lai arjunanI sAme caDI Avye tene AvatA joi arjuna paNa sAmeA AvyeA. baMnenI vacce bhayakara yuddha cAlyuM. vIra arjune potAnA khathI meghanAdanA ane abhA teADI pADyA, tethI te mUchita thaine pRthvI para paDI gayA. te paDyA pachI arjunane dayA AvI. dayALu arjune potAnA vajrathI tene vAyu nAMkhI sAvadhAna karyAM. arjunanI AvI dayALuvRtti joi meghanAde pAMDuputra arjunane ALakhI lIdhe. tarata te dIna thaIne AyeA-- mahAvIra, tamane me eLakhyA che. A kALe traNa leAkanI rakSA karavAne pAMDaveAja samartha che. tema paNa tame dhana jaya advitIya che. tamArI vIra kAnti bhAratavarSamAM cAre tarapha vikhyAta che. sAkSAt yamarAjane paNa zikSA karanAra evA tamArI AgaLa huM keNu mAtra ? huM vIraputra, tamArAthI parAbhava pAmatAM mane ghaNe lAbha thayeA che. tame mane parastrInA saMgarUpa mahApApamAM paDate bacAvyA che. huM tamArA yAvajravita AbhArI thaye chuM. jhuvethI tamArI pAse pratijJA lauM chuM ke, " kaI pazu samaye huM parastrInA saMganI icchA paNu karanAra nathI. zIlavratanA uttama guNune dhAraNa karI huM mArA jIvanane atasudhI ujavaLa rAkhIza. zIlarUpI kalpavRkSanI zItaLa chAyAnA Azraya karanA2 manuSya kardi paNu du:khI thatA nathI. evA pavitra zIlagugune huM methI bhulle gayeA hata!. Aje tamArA pramAthI e digdha Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 276 ) guNa dhAraNa karavAno mahAn lAbha mane prApta thayA che. mahAvIra, A tamArI dha mhena prabhAvatIne sukhethI laI jAo. tame tenA pati hemAMgada rAjAnI pAse satvara jAe. kAraNake, me tenI pAse pratAriNI vidyA mAkalI che. teNIe katrima prabhAvatInuM rUpa banAvI rAjAne mAhita karyA che. jo vilaMba thaze. tA rAjA hemAMgada prANarahita thai jaze. meghanAdanAM A vacane sAMbhaLatAMja mArA svAmI arjuna satya prabhAvatIne laI vi mAnamAM besI tamArI pAse AvyA che. meghanAda zaramAine potAne sthAne cAlyA gayA che. " A pramANe kezara pAsethI pratAvatInA sarva vRttAMta sAMbhaLI rAjA hemAMgada ati prasanna thayA. te aju nano moTo AbhAra mAnI tene sAthe lai priyAsahita potAnA hiraNyapuramAM AvyA. tyAM dhanaMjayane uMcA Asana upara besArI te namratAthI AA vIra dhana jaya. tame mArA prANadAtA che. tame karelA upakAranA badalA mArAthI kAi rIte vaLI zake tema nathI. paraMtu mArI eka prArthanA iM ke, ' tame A mArA rAjyane aMgIkAra karo. huM tamAro sevaka thaine rahuM. prItithI meLavelA mArA prANa tathA bhujabaLathI sapAdana karelI A rAjayalakSmIne svIkArI mane kRtA tha kare. "" hemAMgadanI AvI anupama kRtajJatA joi ma na pasanna thaine belyA." bhadre A tamArUM rAjya svarga tulya hAya tA paNa mAre tenuM pratyeAjana nathI, tame pAteja svastha thaIne tamArA rAjyanuM rakSaNa karA. 29 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrthayAtrA. (277) A pramANe arjuna ane hemAMgada vacce vAtacita thatI hatI, tevAmAM prabhAvatIne baMdhu maNicaMDa pitAnuM sainya laIne tyAM AvI pahoMcyA. teo badhA paraspara premathI maLyAM. prabhAvatIe potAnA baMdhu maNicuDanI AgaLa ane karelA mahAna upakArane vRttAMta kahI saMbhaLAvyA. je sAMbhaLI maNicaDa pitAnA mitra arjunane umaMgathI bheTI paDyo. vIra ane na ane maNicuDa keTalAka divasa sudhI hemAMgadanA rAjyamAM sAthe rahyA ane temaNe AnaMdathI divasa nigamana karyA. eka vakhate rAjA hemAMgada pitAnA mahelamAM ane ane maNicuDanI sAthe vArtAvida karatA hatA, tevAmAM dvArapALe arjunane khabara ApyA ke, "kaI purUSa hastinApura thI AvyuM che ane te vIra dhanaMjayane maLavAnI IcchA rAkhe che." dvArapALanA A vacana sAMbhaLI ane utsuka thaI te purUSane satvare praveza karavAnI AjJA karI. dvArapALa te purUSane arjunanI samIpa teDI lAvyA. te purUSa sarvane sabhyatAthI praNAma karI belyA-"vIramaNi, rAjakumAra, mahArAjA pAMDu vRddhAvasthAe pahoMcyA che. tethI Apane maLavA bolAve che. tamArA virahathI kuMtI mAtA paNa rAta divasa netramAMthI azrudhArA pADyAM kare che. yudhiSThira vagere tamArA baMdhuo paNa tamane maLavAne utsuka thaI rahyA che. " te purUSanA A vacana sAMbhaLI vIra ane pitAnA kuTuMbane maLavAne utkaMThita thaI gaye. potAnI tIthaTananI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (278) jaina mahAbhArata pratijJA paNa pUrNa thavA AvI che, evuM vicArI te mahAbAhue te purUSane kahyuM, "bhadra tuM AgaLathI jA. ane mArA AvavAnA khabara mArA mAtApitAne tathA mArA baMdhuone nivedana kara. zatruMjaya tIrthanI pavitra yAtrA karI huM hastinApuramAM jaladI AvuM chuM." arjunanAM A vacane sAMbhaLI ane potAnuM Agamana sArthaka thaeluM jANI te purUSa khuzI thate arjunanI AjJA. laI vegathI hastinApura tarapha ravAne thaye. pratApI ane rAjA hemAMgadanI rajA laI pitAnA mitra maNicuDanI sAthe vimAnamAM bezI saiArASTra dezamAM AvelA zatruMjaya tIrtha pratye vidAya thaye hato. vAMcanAra, A vara arjunanA caritramAMthI ane te samayane anusarI varNavelA bIjA prasaMgamAMthI gyazikSaNa grahaNa karaje. vIra ane pitAnI tIrthayAtrAmAM je kAryo karelA che, te sarva gRhasthAvAsIoe anukaraNa karavA gya che. pUrvakALe rAjA ane rAjakumAra prajApAlana kevI rIte karatA hatA? te arjunanA gerakSaNanA caritra uparathI dekhAI Ave che. prajAnI gAyane pAchI lAvavAmAM ane je parAkrama batAvyuM che, te kharekhara manana karavA gya che. pavitra purUSanI samakSa je pratijJA levAmAM AvatI ane pavitra purUSanA mukhathI je upadezavacane kahevAmAM AvatA. che te pramANe vartavAne prAcIna AryapurUSa kevA daDha hatA? tenuM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM vIra ane pUrvakALa evA arjuna tI arjuna tIrthayAtrA. (ra79) pUrNa daSTAMta ana piteja bane che. nAradamunie je ni yama kathana karyo hato, te niyamane ane paropakAra mATe bhaMga karyo, tathApi te vIrapurUSa te pratijJA pALavAne bAra varSa vanavAsa karavA nIkaLI paDe hate. vaDilee ghaNuM samajAvyuM te chatAM vIra ajuna potAnA niyamane vaLagI rahyo, e tenA jIvananuM ujajaLa caritra che. pUrvakALe evA aneka daDhapratijJa purUSa Ahuta prajAmAM utpanna thatA hatA. jyAre ajuna tIrthATana karavA taiyAra thaye ane pitAnI priyA dvipadInI AjJA meLavavA AvyA te vakhate draupadIe je prema darzAvyo hato, te adbhuta hatuM. potAne patine dIrdhakALaviga thavAne che, te chatAM mahAnubhAva padIe potAnA pati arjunane vidAyagiri vakhate je vacane kahyAM hatAM, te sarva sujJa zrAvikAone smaraNIya che. "svAmI A dAsIne kadipaNuM bhulaze nahIM, tene ApanA mane maMdiramAM sadA sthAna Apaje." AvAM pavitra premanAM vacane pUrvakALe priyAnA mukhamAMthI pragaTa thatAM hatAM. A zikSaNa dareka Arya strIne grahaNa karavA jevuM che. patibhaktibhAvanA dhAraNa karavI e bhavi bhAminIne dharma che. bIjI eka vAta te vakhate draupadInA mukhamAMthI nIkaLI hatI. te dareka dezAbhimAnane jAgrata karanArI che. satI saiyadIe arjunane cAlatI vakhate kahyuM hatuM ke, " svAmI, Apa videzanI navIna kaLA ane navIna lakSamI saMpAdana karI vahelA padhA Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (280) jaina mahAbhArata. rajo." A strInA A kevA uttama udagAra che? ane kevuM dezAbhimAna che? pUrvakALe dezATana athavA tIrthATana karavA jatAM pitAnA patine Arya strI navIna kaLA ane navIna lakSmI saMpAdana karavAnI bhalAmaNa karatI e tene AcAra svadezabhUminI unnati sUcavanAre che. videzIyakaLA ane lakSmI svadezamAM lAvavI e tene uttama hetu kharekhara prazaMsanIya che. vartamAnakALe je vAta ApaNuM strIo taddana bhulI gaI che. pUrvanA jevI svadezabhakti jAgrata karavI e dareka AryastrIne mukhya dharma che. zAsanadevatA te samayanI yogyatA ApaNAmAM prApta kare, eja aMtaranI abhilASA che. ane pitAnA tIrthATananA pravAsamAM vidyAdhara maNicaDane upakAra karyo ane tenI sAthe maitrI saMbaMdha joDyoe tenI ucca vRtti sarvane grahaNa karavA gya che. parepakAra vRtti rAkhavI e sarvottama vrata che ane e vratanA prabhAvathI mAnavajIvananI pUrNa sArthakatA thAya che. prAcIna mahAvIre mRtyune zaraNa thayelA che, tathApi temanA pavitra nAma je ItihAsanA pRSTa upara Aropita thayelAM che, tenuM kAraNa temanI parepakAravRttio hatI. A nAzavaMta zarIrathI je zAzvata yaza: zarIra meLavavuM hoya te paropakAranuM mahAvrata AcaravuM. vIra arjuna e mahAvratane upAsaka hate. ane tethI ja tenuM yazogAna bhArataprajAmAM gavAya che. teNe karela maNicaMDa ane tenI bahena prabhAvatIne mahepakAra sarva Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna tIrthayAtrA. (281). AryavIrane smaraNya ane anukaraNIya che. vAcake e paNa A prakaraNamAMthI teja sAra levAne che. je pitAnAmAM asAdhAraNa zakti hoya te anya AtmAne kevI rIte upakAra thAya ane paropakArathI pitAnuM jIvana zI rIte sArthaka thAya? e bAbata pUrNa lakSa rAkhI temAM tana, mana, ane dhanathI prayatna karI joIe. pUrvakALe e guNa Arya prajAmAM sarvottama gaNAtuM hatuM. ane sarva AryaprajA bALathI te vRddha paryata parepakAra karavAmAM ja pravRtta thatI hatI. priyavAcaka bahene, tamAre paNa A prakaraNamAMthI prabhAvatInuM caritra anukaraNIya che. meghanAda vidyAre prabhAvatIne ghaNuM lalacAvI hatI, tathApi te mahAnubhAvoe potAnA pativratanI daDhatA choDI na hatI. teNIe eTale sudhI kahyuM hatuM ke, " kada idra Ave to paNa huM mArA priyapatinA karatAM adhika mAnatI nathI. mArA patinI AgaLa idra paNa nirmAlaya che." AvI asAdhAraNa patibhakti dareka zrAvikoe dhAraNa karavI joIe. tana, mana ane dhanathI pati sevA karavI ane patinI pavitra AjJAne mAnya karavI e satI zrAvikAone dharma che. pUrvakALe zrAvaka prajAmAM prabhAvatI jevI aneka zrAvikAo pragaTa thatI hatI ane A bhAratavarSa upara AhaMta dharmadhAraka zrAvaka saMsAra prakAzI nIkaLatuM hatuM. - (c) Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (282) jaina mahAbhArata. prakaraNa 28muM. rAjyAbhiSeka. hastinApuranI aMdara Anadotsava thai rahyo che. samagra prajA rAjabhaktinA rasamAM rasika banI rasAnubhAva karI rahI hatI. ghera ghera AkhALathI vRddha sudhI sarva Anadamagna thaI rahyu che. devA, patAkA ane tAraNeAthI sarva nagara alaMkRta karavAmAM AvyuM che. videzamAMthI Ama Mtrita karelA rAjAe hastinApuramAM AvatA jAya che. vividha prakAranA saMgItA ane nATako thai rahyAM che. pAMDurAjAnA rAjamehela vAji MtrA, ane mAMgalya gItAnA nAdathI gAjI rahyo che. zerIe zerIe prajAjanA pAtAnA gRhadvAra AgaLa svastika karI pUrNa kuMbha AreApita karyA che. tarUNA ane tarUNIo navaragita veSa peherI vilAsapUrvaka vicare che. ane darekanA mukhamAMthI " pratApI pAMDavAnA vijya thAe" evA zabdo nIkaLe che. vAMcanAra, A prasa'gane vaNa na uparathoja jANI zakaze. tathApi temane vizeSa vicAra karavAnA zrama na paDe tethI tenu spaSTIkaraNa karavu joie. vIra arjuna jyAre potAnA mitra hemAMgaDhanI rAjadhAnI hiraNyapuramAM hatA, tyAre je purUSa hastinApurathI tene khelavAne AvyA hatA. tene vidAya karI arjuna pAcha Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyAbhiSeka. (283 ) LathI maNicaDane sAthe laI zatrujya tIrtha upara AvyuM hatuM. tyAM atibhaktithI jinezvarIne namaskAra karI ane pitAnA priya saMbaMdhI kRSNane maLavAne dvArakAmAM Avyo hate. arjunane kRNe ghaNA premathI tenuM atithya karyuM, ane keTalA eka divasa rAkhI kRSNa potAnI bahena subhadrAne arjunanI sAthe paraNAvI hatI. te vivAha prasaMge kRSNa hAthI, ghoDA, ratha, maNi ane mANikya vagere uttama vastuo arjunane bheTa karI hatI. keTaleka vakhata kRSNa sAthe AnaMdathI rahyA pachI arjuna kRSNanI rajA laI pitAnI priyA subhadrAnI sAthe vimAnamAM bezI hastinApuramAM Avyo hato. te vakhate tenI sAthe maNicaDa ane hemAMgada ane becanuM moTuM sainya sAthe hatuM. evA moTA rasAlAthI arjuna hastinApuramAM AvatAM tene jovAne leke zreNubaMdha bAhara nIkaLyA hatA. pAMDurAjA, kuMtI ane tenA baMdhuo arjunanA AvavAnA khabara sAMbhaLI ulaTabhera doDI AvyA ane sarve arjunane premathI bheTI paDyA hatA. vIra ane vaDIlonA caraNakamalamAM vaMdanA karI ane sarvane kuzaLa vArtA puchI hatI. arjunane jevAne hajAro leke hastinApuranI bajAramAM ane rAjadvAramAM ekaThA thayA hatA. sarva prajAjanane ane rAjakIya vargane maLI ane pitAnA rAjagRhamAM gaye hate. ane pitAnA mitra maNicuDa ane hemAMgadanI sarvane mUlAkAta karAvI. pachI sarva pitApitAne sthAne cAlyA gayA. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 284 ) jaina mahAbhArata. bIje divase vicakSaNa pAMDurAjAe peAtAnA pAMce putrA ne pAse . elAvI A pramANe kahyuM hatu--" putrA, have huM vRddha thayA chuM. mArA sarva keza upara zvetaraMga AvI gayA che. have mane mArI jarAvasthA baLAtkAre dharmakA mAM prere che. viSayasukha mane apriya lAge che. jayAMsudhI vRddhAvasthAe mArA zarIrane pUrepUruM AkrAMta karyuM nathI, tyAMsudhI dhArmikakA karavAmAM ane AtmasAdhana sa MpAdana karavAmAM mArI manevRtti utsuka thai che. zAstramAM ane leAkamAM vRddhAvasthAnuM svarUpa kevu vikaTa che ? te mArA sAMbhaLavAmAM ane jovAmAM Avyu che, tenuM smaraNa karatAM mane kaMpArI chuTe che. jarAvasthAmAM gAtra saMkucita thaI jAya che, gati maMda paDI jAya che, dAMta zithila thaI bhraSTa thaI jAya che, STinisteja thAya che, svarUpa hAsya karavA lAyaka banI jAya che, nidvaita thayelA mukhamAMthI lALa gaLyA kare che, iMdriyA zithila thai jAya che, smRti nyUna thai jAya che, vicAraza kta haNAI jAya che, zarIra mAMhelI sapta dhAtue ni`La thai jAya che, ane vividha prakAranA rAgA *sana kare che. AvI jarAvasthAe paravaza paDelA purUSa svajanAne apriya thAya che. putra! vRddha pitAnI avajJA kare che, ane strI vAraMvAra apamAna kare che. he putrA, jyAMsudhI AvI vRdvAvasthA na AvI hoya, tyAMsudhI purUSe dha kAya mAM pravRtti karavI joie. ane pachI jyAre evI avasthA prApta thAya, tyAre hRdayane sAMsArika bhAvathI mukta karI Atmika vastumAM Arepita karavuM ane zubhadhyAnanI dhAraNA karavI. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyAbhiSeka. (285) vatso, huM paNa have tevI sthitimAM AvavAne taiyAra thayo chuM. tethI A sarvaguNasaMpanna yudhiSThirane mAthe rAjyabhA2 mukI nivRttimArgane huM pathika banuM te vadhAre sArUM. mAruM hRdaya have dharmakArya karavAne Atura thaI rahyuM che. tame badhA mane temAM pravRtti karavAne anumodana Apo. A vakhate bhISma, dhRtarASTra ane vidura vagere hAjara hatA. teo pAMDurAjAne A zubha vicAra jANIne belyA. "pAMDurAjA tame ghaNo sAro vicAra karyo. yudhiSThira sarva rIte lAyaka che. je te rAjA thaze te bhAratabhUmi rAjanvatI thaze." arjuna ane bhIma belI uDyA-"pitAjI; ApanuM kahevuM satya che. amArA vaDila baMdhu dharma rAjyane lAyaka che. je Apa mukhathI bole che, te sarva amane mAnya che, tema chatAM koI ApanI kahelI vAta mAnya nahIM kare te tenA mastaka upara amArA tIkSaNa bANenI vRSTi thaze." putranAM AvAM vacane sAMbhaLI pAMDurAjA prasanna thayA hatA. tatkALa teNe yudhiSThirane rAjyAbhiSeka karavA sarva sAmagrI ekaThI karavAnI AjJA karI hatI ane temanI AjJAthI hastinApuramAM moTI taiyArIo thaI rahI hatI. e uparathI Aje yudhiSThirane rAjyAbhiSeka karavAne divasa hate. hastinApuramAM AnaMda utsava thaI rahyo hate. sarva prajA potAnA navA rAjAne namana karavAne utsuka banI hatI. je prasaMganuM varNana upara karavAmAM AvyuM che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (286 ) jaina mahAbhArata. jyAre rAjyAbhiSekanA samaya thaye eTale addabhuta ma NijaDita deva vimAna jevA taiyAra karelA eka maMDapanI ada2 kumAra yudhiSThirane alaMkRta karI lAvavAmAM AvyA. zubha lagnanA samaya thayeA eTale eka uttama bhadrapITha upara svajanA, nagarajano ane bAheranA rAjAonI vacce yudhiSThirane besA ravAmAM AvyA. te vakhate vidvAna brAhmaNeAe rAjyAbhiSekane vidhi karavA mAMDayA. vidhi thai rahyA pachI ceAgya lagne puraiAhitane AgaLa karI samagra rAjAee suvarNa kaLasamAM lAvelA tI jaLavaDe dharmarAjAne rAjyAbhiSeka karyo. te pachI gAMgeya, vidura, durgaMdhana, bhIma tathA arjuna vagere janAe te pavitra jaLathI rAjyAbhiSeka karyo. te prasaMge - TvIjana ane yAcaka leAkeAne manavAMchita dAna ApavAmAM AvyAM. dAnathI sa MtuSTa thayelA te leAkeAe uMce svare stuti karavA mAMDI. jema navIna megha sarva sthaLe vRSTi kare che, tema navA rAjA yudhiSThire suvarNu, maNi tathA mANikaya vagerenI sa cAcakA upara vRSTi karavA mAMDI. nRtya, gIta ane vAghAnA dhva niethI gagana zabdAdvaita banI gayuM. sva yudhiSThira rAjA siMhAsanapara eDA pachI sa rAjAe!e tenI pAse uttama prakAranI bheTa mukI. sugaMdhI puSpAnI mALAe yudhiSThirane peherAvavAmAM AvI. caMdranA jevA ni - La kuMDaLA kAnamAM dhAraNa karAvyA. muktAphaLanA maneAhura hAra kaMThamAM Aropita karyAM. bAhu upara bAjubaMdha bAMdhavAmAM A vyA. manahara mudrikAe AMgaLIe mAM peherAvavAmAM AvI. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyAbhiSeka. (287) suvarNanI kaTimekhaLa kaTI upara Arepita karI. ane bIjA divya alaMkare tathA utkRSTa vastro rAjA yudhiSThirane paherAvyA. sarva rAjamaMDaLa yudhiSThiranA caraNanI sevA karatuM tenI AsapAsa ubhuM rahyuM. arjunanA IzArAthI tenA mitra maNicuDe pitAnI vidyAnA baLathI te rAjyAbhiSekanA maMDapane badalAvI nAMkhe. mAnuSI zebhA maTIne divya zobhA thaI gaI. iMdranI sudharmAsabhAnI sAthe te hariphAI karavA lAge. maMDapanI cAre tarapha sphaTika maNionI dIvAlomAM AkAzanuM pratibiMba paDavAthI dIvAla ane AkAzamAM aMtarAya dekhAte nahote, tethI maMDapamAM AvanAra leke aMdhanI jema hAtha pheravatA Ama tema pharatA hatA. jamIna upara nIlamaNio jaDelA hevAthI te para cAlanAra lokone jalanI bhrAMti thatI hatI. maMDapanA uparanA bhAgamAM bAMdhelA vividha raMganA caMdaravAnA pratibiMba jamIna para paDatA, tethI jANe pRthvI para caMdaravA bAMdhyA hoya, te dekhAva thaI rahyo hate. AvA manahara maMDa5mAM siMhAsana para beThelA navA rAjA yudhiSThira sudharmA sabhAmAM beThelA iMdranA jevA dekhAtA hatA. tenI AgaLa mAMDaLika rAjAe potAnA mugaTa namAvI namana karatA hatA. saci, sAmaMte. parajane ane jAnapade hastI, azva, ratha vigerenI umadA bheTe navA rAjAne devA jatA hatA. te samaye yudhiSThira rAjAnI pAse evA mATe ubhA rahelA tenA cAra baMdhue jANe tenI sevA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) jaina mahAbhArata. karavAne cAra digpALa athavA zyAma, dAma, bheda ane daMDa. e cAra upAya pratyakSa thaI AvyA hoya tema dekhAtA hatA. rAjA rAjyAsanapara virAjita thayAM, eTale temanA pratApa samudra valayAMkita adhI pRthvI upara pharavAne nIkaLyo hatA. rAjyAbhiSikta thayA pachI pratApI yudhiSThire potAnA darabAramAMthI svArI kADhI. te vakhate anupama azvonI kharIAthI uDelI rajane lIdhe badhuM AkAza chavAi rahyuM hatu. te rajane svArInA madonmatta gaje dronA madanA jharaNAoe zAMta karI dIdhI hatI. svArI vakhate badhA yAddhAoe peAtAnA mastakapara mayUrapicchanA chatrA dhAraNa karyAM hatAM. A dukhadakhA bharelI pAMDavenI svArI jovAne hastinApuranI sarva prajA ulaTabhera jovA AvI hatI. tee pAtAnA pratApI navA rAjAne umaMgathI vadhAvatI hatI. svArI nagaramAM phrI darabAramAM AvI ane te vakhate yudhiSTire madhura bhASaNa karI potAnI prajAne abhaya vacana ApyuM hatuM. A samaye bharAelA darabAra samakSa gurUnI AjJAthI ane sarva baMdhuenI icchAthI sarve e maLIne duryodhanane iMdraprasthanA rAjyanA abhiSeka karyA hatA. temaja dhRtarASTranA bIjA putrAne eka eka dezanI sattA mApIne sa MtuSTa karyA hatA. jethI sarva sthaLe vijaya dhvani sAthe salAha zAMti prasarI rahI hatI. pachI kRSNa vagere je rAjAone A zubha prasaMge Ama traNa karI khelAvyA hatA, temane yathAyAgya satkAra karI pAtapeAtAne sthAne vidAya karavAmAM AvyA hatA. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyAbhiSeka (289) have hastinApuranA mahArAjA yudhiSThira kahevAyA. pratApI pAMDurAjAnI satkIrtimAM yudhiSThire maTe vadhAro karyo hate. rAjyanA judAjudA khAtAomAM sArI yojanA karI hatI. dharmarAjAe dharma ane nItine anusarI hastinApuranI sarva prajAnuM raMjana karavA mAMDayuM ane Ahuta dharmanI meTI prabhAvanA vadhAravA mAMDI. bALakathI vRddha sudhInI sarva prajA dharmarAjane devavata mAnatI hatI. pitAnA uttama guNethI Ine paNa jItI lenAra, jenA caraNakamaLa lakSmIe sevelA che, ane jenI satkIrti daze dizAomAM prasarelI che, evA navIna mahArAjA yudhiSThire hastinApuranA vizALa rAjyane sArI rIte vIsAvI dIdhuM. tenI bhAre prazaMsA jagatamAM prasarI gaI. ane sarva ke tene aMtaranI AzI ApavA lAgyA. rAjA upara prajAnI proti caMdrikAnI jema vadhavA lAgI. bhAratavarSanA rAjAomAM yudhiSThira agragaNya thaI paDe. tevA nItirAjyamAM sarva prajA dharma, artha, kAma ane mekSa nirAbAdhapaNe sAdhavA lAgI. kalaha, kusaMpa, kaleza ane kaSTa prajAjanamAMthI dUra thaI gayAM. sarva prajA nItirAjyanA prabhAvathI rAgadeSarahita thaI saMpattinA vilAse bhogavavA lAgI. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) jaina mahAbhArata. prakaraNa 25 muM. mA ane bhANeja. zUnya mahelamAM eka baLavAna purUSa ciMtAtura thaI beThe hato. tenA mukha uparanuM teja ciMtAthI grasta thaI gayuM hatuM. keI paNa mANasanI sAthe te bolato nahoto. sarva prakAranA bhoga ane vilAso tene apriya thaI paDayA hatA. tenI samRddhimAM hajAro dAsadAsIo vidyamAna chatAM te keInI pAsethI kArya karAvavAnI apekSA rAkhato na hate. te purUSanI evI sthiti joI eka bIjo purUSa tenI pAse AvyA. te purUSe AvI tene madhura ane maMda svarathI kahyuM-"vatsa, prAtaHkALanA caMdranI jema tArUM mukha nisteja kema dekhAya che? tuM eka mahAna samRddhivALA rAjyane svAmI che te chatAM tane zenI ciMtA rahe che? tArUM hadayabaLa kayAM gayuM ? tArA manamAM je ciMtA hoya te mArI AgaLa jaNAva. tArI ciMtAne laI tArA maMtrIo, sAmate, hajurIo ane sevake udAsa rahe che." te purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI te -"mAmA, have mArA jIvanano aMta AvavAnuM che. kAraNake, jenA zatru enI caDatI hoya, tene jIvavuM te maravA jevuM che. pAMDe mArA baMdhuo chatAM mArA manamAM tene viSe zatrubhAva Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmo ane bhANeja. (291) utpanna thavAthI, teo mArA mRyunuM mULa kAraNa thaI paDyuM! che. teonI samRddhi ane unnati eTalI badhI vRddhi pAmatI jAya che ke jethI mArA hRdayamAM IrSArUpa agnijavALA paNa vadhatI jAya che. temanA mahelamAM dIpakanI jema maNienI paMktio prakAza karI rahI che. temanI rAjasabhAnI AgaLa InI sudharmA sabhA lajA pAmI jAya che. temanA nidhi vyathI paripUrNa che. jema sUrya sarva rasAyaNane AkarSaNa karI tenI jALavRSTithI AkhA vizvane prasanna kare che, tema yudhiSThira pRthvInI sarva saMpattione ekaThI karI sarva prajAne prasanna karI rahyo che. vIra yudhiSThire divijaya karI moTI kIrti meLavI che. teNe pitAnA cAre baMdhuone cAre dizAomAM mokalI vIrakIrti saMpAdana karI che. kuMtIe jemane prasthAnamaMgaLa kareluM che evA te cAre bhAIoe potAnA jayeSTa baMdhu yudhiSThirane digavijayanuM bhAre mAna - pAvyuM che. e mAnathI pakumAra yudhiSThira garvamAM AvI gayo che. bhImasene pitAnA parAkramathI pUrva dizA jItI che. te dezamAM AvelA kAmarU dezanI rAjadhalakSamI teNe kSaNavAramAM vAdhIna karI lIdhI che. te zivAya mahAvIra bhIme aMga, baMga kaliMga ane kAmarU dezamAM pitAnA baMdhu yudhiSThiranI sattA be sADI che. ane gaMgAsAgaranA saMgama upara yazastaMbha AropI dIdhA che. vIra ane dakSiNamAM draviDa, mahArASTra, karNATaka, lATa, bheTa ane telaMga zivAya sarva dezapara jIta meLavI tyAMnA rAjAone vaza karI laI te mahAvIre dakSiNa samudranA Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (292 ) jaina mahAbhArata. kinArA upara dha rAjanuM yazeAgAna karAvyu hatu. nakuLe pazci ma dizAmAM jai saiArASTra dezane tAbe karyo ane pachI prabhAsakSetramAM AvI tyAM snAna karI zrI caMdraprabhaprabhunI ATha prakAranI tathA sattara prakAranI pUjA karI te sthaLe dhama kArtti nA prabhAva vadhAryuM. zUravIra sahadeva uttara dizAmAM vijaya karavAne gayA hatA. kAMTheAja tathA nepALa pramukha meATA meATA dezone jItI teNe himAlaya sudhI yudhiSThiranI satkItti phelAvI. tyAM rahelA keTalAeka adhI rAjAonu utthApana karI dharmi rAjAonuM sthApana karyu ane hIrA, mANeka tathA suvarNa vagere anagaLa dravya sAthe lai te peAtAnI rAjadhAnImAM pAche. AnyA hatA. mAmA, A pramANe cAre dizAomAM pAMDavAe mATe vijya meLaLyeA che. ane temanI jAheAjahAlI A jagamAM sArI rIte thaI che. AvI temanI mahAzita mArAthI joi zakAtI nathI, mArU hRdaya atyaMta dugdha thayA kare che. mArI ma navRtti ciMtAthI Atura thai gai che, vizeSamAM vaLI arju - nanI patnI subhadrAe zubha muhUrto eka su Mdara putrane janma ApyA che. te vIra khALakanuM nAma abhimanyu pADavAmAM AvyuM che, anya saMpattinI sAthe A putrasattie temanA bhAgyanI mahAn vRddhi karelI che. A badhAnA vicAra karatAM mArAM hRdayamAM atizaya zAka thAya che. e pAMDavAnI paDatI kayAre thAya ? ane temane mahAn hAni zI rIte thAya? eja vicAra mArA hRdayamAM sphuryA kare che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmA ane bhANeja. ( 293 ) mAmAe peAtAnA bhANejane dhIraja ApavAne kahyuM-- bhAI, zA mATe ciMtA kare che ? te pAMDavA tArA bhAio che, temanA udaya e tArAja udaya che. yudhiSThire digvijaya karI je kIrtti meLavI che, te karavAnIja kIrtti che. temAM kurUva'zanA sarva saMtAneAnI zAbhA vadhI che, te viSe ciMtA karI temanu azubha ci MtavavuM, te cegya nathI. priya vAMcanAra, A prasaMga varNanane anusA2e tArA jANavAmAM AvI gayA haze. je purUSa ciMtAtura thai beThA ha te, te iMdraprasthanA rAjA dudhana che. duryodhana pAMDaveAnI unnati joI zakatA nathI. vizeSamAM vaLI durgaMdhananuM rAjasabhAmAM bhAre apamAna thayuM hatu. AthI tenA aMtaramAM vizeSa iSAM AvI hatI. tene ati ciMtAtura joi tenA mAmeA zakunI samajAvavAne AbyA hatA, ane te viSeja mAmA bhANejanI A vakhate mazalata cAlatI hatI. durgaMdhanane A vakhate vizeSa irSyA thavAnu kAraNa samaLa hatu. jyAre cAre pAMDavA dvigajiya karIne hastinApuramAM AvyA tenA utsAhathI ane arjunane ghera kumAra abhimanyunA janma thavAnA hathI rAjA yudhiSThire eka jinacaitya aMdhAvyu hatu ane temAM seALamA tIthaMkara zrI zAMtinAtha bhagavAnanI sthApanA karI hatI. e maneAhara jinAlayane suvaNa - tu zikhara karAvyuM hatuM. iMdra nIlamaNinI racanAvALI tenI bhUmI karI hatI. mANikyanA dvAra karI te upara vividha ratne Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra94) jaina mahAbhArata nA tAraNe laTakAvI dIdhA hatA. vizvamAM advitIya evA e citya upara dhvajAropaNa karavAne yudhiSThira rAjAe moTe utsava karyo hate. e mahatsava prasaMge dUto mekalIne moTA moTA rAjAone AmaMtraNa karyo hato. nakuLane dvArakAmAM kRSNane belAvavA moka ane duryodhanane IMdraprasthamAMthI belAvavA sahadevane meka hate. sarva rAjAo amulya bheTe. laI hastinApuramAM AvyA hatA. pUrva dezanA rAjAo mahAna ddhAone bheTamAM lAvyA hatA. dakSiNa dezanA rAjAo hIrA, vairya ane mANikaya ratnanI kIMmatI bheTe lAvyA hatA, pazcima dezanA rAjAo divya vastrAbharaNe laI AvyA hatA ane uttaranA rAjAo pitAnA dezamAM je je uttama vastuo, utpanna thatI hatI tenA upahAra lAvyA hatA . vividha dezanA rAjAe ekaThA thavAthI hastinApura manuSyamaya , hastimaya, azvamaya ane lakSmImaya banI rahyuM hatuM. zubha muharta sAmateo lAvelA tIrtha jalavaDe cetyanI sthApanA karavAne prAraMbha karavAmAM AvyuM hatuM. te vakhate snAtrajaLamAM vividha prakAranI auSadhIo nAMkhI kaI UMce svare snAna maMtre belatA hatA ane keTalAeka cosaTha devaja daMDa laI jina pratimAne snAna karAvatA hatA. sugaMdhI dhupanA dhumADAthI - kAza vyApI gayuM hatuM, amara, darpaNa, dadhipAtra ane dhRtapAtra hAthamAM laIe vidhinI pavitra kiyA cAlatI hatI. save sAmagrI taiyAra thayA pachI zubha lagna zrI buddhisAgarAcArye Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmeA ane bhANeja. (295) rAjA yudhiSThiranI pAse dhvajArApaNu karAvyuM hatuM. te kALe vAjitrAnA dhvani ane vijya dhvanithI gaganamaMDala gAjI rahyuM hatuM. A pramANe khvAjArApaNa kriyA pUrNa thayA pachI hastinApurapati yudhiSThira taraphathI rAjA samudravijya, kRSNa ane bIjA Amatrita rAjAone uttama prakAranI bheTA ApavAmAM AvI hatI. te pachI yudhiSThire peAtAnA adhu duryodhanane premathI Agraha karI peAtAnA mehelamAM rAkhyA hatA. duryodhanane pAMDavAnI upara gupta rIte irSyA hatI, tathApi uparathI sneha darzAvA te potAnA mAmA zakuninI sAthe hastinApuramAM keTalAeka divasa rahyo hatA. eka vakhate arjunanA mitra maNicuDe racelI yudhiSTi. ranI dvivya sabhAmAM duryodhane praveza karyA. temAM nIlamaNiethI pRthvInI racanA evI karI hatI ke, temAM pesatAMja duryodhanane sthaLane ThekANe jaLanI bhrAMti thai, tethI te va uMcA laine cAlavA lAgyA. duryodhananI A bhrAMti joI badhA lAke hasavA lAgyA. eTalu ja nahIM paNa temAM AgaLa jatAM jaLanA heAjanI evI racanA karI hatI ke, tyAM tene jaLane adale sthaLanA bhrama thayA eTale teNe uMcA lIdhelAM vastro cheDI dIdhAM, te badhAM bhIMjAI gayAM. te joI bhImane khaDakhaDa hasavuM Avyu. te vakhate zAMtamUrtti yudhiSThire duryodhanane khIjA kerAM vastro peheravA ApyAM. te lai teNe peheryAM te Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (296) jaina mahAbhArata. kharA paNa bhImanA hasavAthI tene bhAre apamAna lAgyuM. tenA manamAM atizaya krodha utpanna thaye paNa te vakhate teNe te manamAM ja dabAvI rAkhe. tyAMthI AgaLa jatAM eka ThekANe pRthvInI evI racanA karavAmAM AvI hatI ke, tyAM khADA chatAM te sapATa jovAmAM AvI. tethI duryodhane tenI aMdara nirbhayapaNe cAlavA mAMDayuM, tevAmAM te khADAmAM athaDAIne nIce paDI gayuM. te vakhate arjunane hasavuM AvI gayuM, te vaLI adhurAmAM purUM thayuM, eTalethIja na aTakatAM vaLI AgaLa cAlatAM eka ThekANe evuM cAturya karavAmAM AveluM ke, sarakhI divAla chatAM temAM daravAje jovAmAM Ave, temAMthI duryodhana nIkaLavA gayA, tyAM tenuM mastaka aphaLAyuM. vaLI eka ThekANe daravAje chatAM jANe ADI divAla hoya tevI yejanA karelI hatI. te sapATa divAla dhArI duryodhana pAcho haThyo ane muMjhAI gaye. A vakhate nakula ane sahadeve vadhAre paDatuM hAsya karyuM. AvA bhAre apamAnathI duryodhanane bhAre roSa caDyo hate. tenI mukhamudrA uparathI te jANuM laI tenuM mana zAMta karavAne yudhiSThira rAjAe tene ati Adara satkAra karyo hate. tathApi duryodhananA hRdayamAM je reSAgni prajavalita thaI rahyo hato, te taddana zAMta thaye na hatuM. te keTalAeka divasa ciMtAturapaNe hastinApuramAM rahI pitAnA iMdrapastha tarapha vidAya thayA hatA. A samaye tene te vAta smaraNa AvavAthI te vizeSa ciMtA karatuM hatuM ane pAMDanuM aniSTa kevI rIte thAya? Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAme ane bhANeja. (297) tevA kuvicAra bAMdhate hate. te vakhate tene mA zakuni AvI tene zAMta karavAne pAMDavone dveSa na karavAne upadeza Apate hate. tathApi duryodhanane pitAnA pUrvApamAnanuM smaraNa thavAthI mAmAne upadeza hadayArUDha thatuM na hatuM. duryodhane potAnA phodhAvezanA vacane pragaTa karyA hatAM, tathApi zakuni punaH punaH pitAnA vicAre tenI AgaLa pragaTa karatA hatA. pitAnA bhANejane zAMta karavAne zakunie vizeSamAM jaNAvyuM, "bhAI duryodhana, nAhaka IrSArUpI agni javALAmAM tuM zAmATe dagdha thAya che? pAMDavone je rAjya maLyuM che, te tenA pitA taraphathI maLyuM che. pitAnI saMpattine vArasa putraja thAya che. tene paNa tArA pitAne hisso maLelo che. emAM kAMI adhika nyUnatA che ja nahIM. tema chatAM temanI vizeSa AbAdI thaI, te temanA puNyane prabhAva che. te temanA jeTaluM pUrvajanmamAM puNya karyuM nathI tethI tane temanA jevI saMpatti kyAMthI maLe ane te na maLavAthI je ciMtA karavI, te paNa mUrkhatA kahevAya. tema vaLI tenI upara kodha kare paNa ucita nathI. kemake, eoe tAre kAMI aparAdha karyo nathI. tAre te ulaTa harSa dhAraNa kare joIe. kAraNa ke tArA baMdhu pAMDee divijaya karyo e mAna tane paNa che. diNviya karanArA pAMDa jenA baMdhu che, raNamAM ajeya e duHzAsana jeve tAre sahedara baMdhu che, potAnA prANa devAne paNa tatpara evA pratApI karNanA je tAre mitra che Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (298) jaina mahAbhArata. ane sarva zUravIrane yuddhamAM kaMpAvanAra, ane niraMtara tArI sahAyatA karanAra huM tAre mA chuM. evuM chatAM tAre zeka zA mATe karavo joIe? mAmAnAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhana AkSepa karI be-"mAmA, tame game teTaluM kahe te paNa mArA manane zAMti maLatI nathI. pAMDane utkarSa mArAthI sahana thatuM nathI. mAre te kaI paNa rIte temane parAbhava karavo joIe. teo jItAyA eTale mAre AkhI pRthvI mane jItAyA jevuM thaze. e vinA mane bIjuM kAMI sUjhatuM nathI." zani duryodhanane dabAvavAnI IcchAthI bele-"bhAgineya duryodhana, AvI durmati tane kema thaI che? tuM tArA hRdayamAM dIrdha vicAra kara. pratApI pAMDe iMdrathI paNa jItI zakAya nahIM, tevA baLavAna che. temane pratApa AkhI pRthvI upara prasarI rahyo che. temanA krodhanI AgaLa samudra paNa kaMpAyamAna thAya che. siMhanA nAdathI gajendronI jema te pAMDonI garjanAthI mahAna ddhAonA samUha paNa vIkharAI jAya che. vIra arjunanA tIkSaNa bANe zatruonA vakSasthaLane chedI nAkhe tevAM che. yamarAjanA jevI kRSNakAMtine dhAraNa karanAra nakuLa ane sahadeva bane A jagatane dujeya che, bhayaMkara krodhane dhAraNa karanAra bhImanI vAta to karavI ja nahiM. te eka AkhA jagatane pralaya karavAne samartha che. evA baLavAna pAMDenA kRNa vagere saMbaMdhio che. priya bhANeja, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmA ane bhANeja. (29) tArA baMdhu pAMDavA AvA parAkramI chatAM temane parAbhava karavAnA eka upAya che. ' jijJAsAthI Atura thayelA duryodhana vacamAM khelI uThyo mAmA, e zeA upAya che ? te mane satvara kaheA. e jANavAnI icchA mArA hRdayane AkuLavyAkuLa karI nAMkhe che." zakunie sAna Mdavane kahyuM. bhadra duryodhana, sAMbhaLa-- mArI pAse jugAra ramavAnA devatAi pAzA che. te pAzAthI je huM dhArU teja thai zake che. yudhiSThirane pAzA ramavAnA zeAMkha che. te jugAra ramavAnI kaLA jANatA nathI, te paNa te rama tA vAne ghaNA iMtejAra che. mATe jo yudhiSThirane pAzA ramavA - lAvIzuM teA te tarata Avaze. jyAre te ApaNI sAthe jugAra ramavA mAMDaze eTale ApaNe aneka yuktithI tene phasAvIzu. have tuM kAI prakAre kheda karIza nahIM. A vAta ApaNe tArA pitA dhRtarASTrane kahIe. kAraNake, A viSe tene puchavu joIe. "mArA pitAne A vAta kahevAne huM asama chuM. mATe tame poteja tene kahI sabhaLAvA. " duryodhane zaktihRdaye kahyuM. ,, '' A pramANe mazalata karI ane mAmA bhANeja iMdrapra sthanA rAjamehelamAM rahelA dhRtarASTranI pAse AvyA. ane temane vaMdanA karI. A vakhate duryodhane peAtAnA mukhamAMthI ni:zvAsa kADhavA mAMDayA. ni:zvAsane dhvani sAMbhaLI adha dhRtarASTra melyA- vatsa, tArA mukhamAMthI ni:zvAsanA dhvani Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (300). jena mahAbhArata. kema thAya che? zuM hastinApuramAM keIe tAruM apamAna karyuM? jANI joIne agnimAM praveza karanAre ane sarpanA mastakaparathI maNi kahADavAnI IcchA karanAre e keNa purUSa che? vatsa, tane thayelA duHkha viSe meM ghaNe vicAra karyo, paNa tenuM kAraNa mArA jANavAmAM AvatuM nathI. tArA bAMdhave tArI AjJAmAM tatpara rahe che. sarva rAjAe tArA hukamane tAbe che. tArI rAjadhAnI IMdrapra nagarI alakApurInA jevI che. diya strIone paNa tiraskAra kare tevI adbhuta rUpavALI ramaNIo tArA aMta:puramAM rahelI che. dinnene paNa parAbhava kare evA tArA hAthio che. tArA azvo divya azvonI spardhA karanAra che. lakSamI pratyakSapaNe tArA gharamAM vAsa karIne rahelI che. tArA darabAramAM ranA parvato che. tArA mehele divyavimAnanA jevA suMdara che. bIjA paNa tArA badhA vaibhava viSe vicAra karatAM mane tArA duHkhanuM kAraNa kAMI paNa mAluma paDatuM nathI. putra, je satya vAta haya, te mArI AgaLa jaNAva." pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhana vairya rAkhI be -"pitAjI! tame kahI te badhI ApanA caraNarajanI saMpatti che. A5 putravatsala pitAnI AgaLa mAre je sAcI vAta che, te kahevI joIe. tamArA kahevA pramANe mAre koI prakAranI nyUnatA nathI, tathApi jyArathI meM pAMDenI lakSmI joI che, tyArathI mane mArI lakSmI tRNa samAna bhAsI che. jyAM sudhI mahAsAgara je na hoya, tyAM sudhI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmA ane bhANeja. (31) saritA meTI lAge che, jyAM sudhI sUryodaya thaye nathI, tyAM sudhI dIpaka moTo dekhAya che. tevI rIte jyAM sudhI meM pAMDanI lakSmI avakI na hatI, tyAM sudhI mane mArI lakSmI. adhika lAgatI hatI. paNa jyAre pAMDanI samRddhi mArA, jevAmAM AvI, tyAre mane mArI samRddhi a5 ane tuccha lAgI che. ethI mane ghaNe saMtApa thAya che. kAraNake, je zUravIra pitAnI bhujAonA baLa upara AdhAra rAkhe che, tenAthI bIjAnuM baLa sahana thaI zakatuM nathI. mATe je ke, ApazuM lakSmI bIjA sarve varNonA karatAM adhika che, te paNa pAMDuputranI lakSmI AgaLa te dhumADAthI malina thayelA vastranI peThe malina che. te joIne kRSNapakSanA caMdranI kaLAnI jema huM pratidina kSINa thato jAuM chuM. ane jema te ja pakSamAM divasAnuM divasa aMdhakAranI vRddhi thatI jAya che tema mArA pratipakSIo puSTa thatAM jAya che. vaLI jema hemaMtaRtu pragaTa thavAthI sUrya malina thaI jAya che. tema mAre sarva pratApa pAMDavo ane pAMDavonA mahimA AgaLa malina thatuM jAya che. jema uSNakALamAM sarva jalAza jaLarahita dekhAya che, tema A samaye pAMDavonA rAjya sivAya ApaNu rAjyasahita badhAM rAje nisteja dekhAya che. temanA bhavya bhUvane aneka prakAranA ratnathI evA prakAzamAna thaI rahyAM che ke, je. mane jotAMja iMdranuM mana paNa tene prApta karavA lAlacu thaI jAya che. pAMDenA aizvarye devatAonA ekavaryane paNa dUra karI mukayuM che. te bIjA mAnuSI aizvaryanI zI vAta karavI?bhAratanA Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) jaina mahAbhArata. rAjAo devatAothI bihotA nathI, paNa pAMDavethI bIve che. teo temaja parabrahma karI mAne che. bhAratavarSane vIra rAjAo pitAnA maNijaDita mugaTasahita mastakevaDe yudhiSThiranA caraNamAM namaskAra karI tenI raja sparze che. rAjadhAnImAM pharavA nIkaLelA yudhiSThirane jevA coTAmAM ubhA rahelA loko evI utkaMThA rAkhe che ke, "rAjA yudhiSThira ApaNu tarapha kaTAkSathI kayAre joze" pitAjI, AvI pAMDanI unnati joI mArUM hRdaya dagdha thAya che. ane mArA dharmanI gAMTha tuTI jAya che. ( duryodhananAM A vacane dhRtarASTrane rUTyAM nahiM. putranI kubuddhi joIe vRddhanuM hRdaya dahana thavA lAgyuM. teNe khinnavadane jaNAvyuM, "duSTa putra, tane ane tArA vicArane dhikkAra che. pitAnA baMdhuonI unnati joI AnaMdita thavuM te eka tarapha rahyuM, paNa ulaTuM saMtapta thavuM e maTI zaramanI vAta che. darAzaya tuM vicAra kara. pAMDa upara AvI ISA karavI yukta nathI. e tArA baMdhuo che. te kAMI ApaNAthI judA nathI. AvI duSTa buddhi tane kema utpanna thaI ? jyAre sUryodaya thAya, tyAre kamaLane praphulita thavuM paDe che tema na thatA ulaTA karamAI jAya e meTI AzcaryanI vAta kahevAya! tema pAMDanI saMpatti joIne ApaNuM mana vikAzane pAmavuM je Ie. tema na thatAM ulaTuM Sayukta thAya enA karatAM viparIta bIjuM zuM che? tArete ema mAnavuM joIe. ke, pAMDanI unnati che, te mArIja unnati che. temanI saMpatti te mArIja saMpati che. tuM cheSa karIza tethI kAMI temane hAni thavAnI nathI. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAma ane bhANeja. (33) tuja du:kharUpadAvAnaLamAM banyA karaze. vasaMtaRtunI saMpatti joIne jema kAmadeva prasanna thAya che, teMma pAMDanI saMpatti jeane tane AnaMda kema thatuM nathI? jema caMdranA udayathIMsamudranI vRddhi thatI jAya che, tema saMbaMdhIone udaya thatAM ApaNuM manane ullAsa thavo joIe. jemane vaibhava joIne tane AnaMda the joIe, tema nahIM thatAM paNa ulaTuM du:kha thAya che. te mane sAruM cinha bhAsatuM nathI. cAMdanI khIlI hoya te samaye ke purUSa kahe che ke mane te aMdhakAra joIe. tenA je bIja mUDha keNa kahevAya? dhRtarASTranAM AvA vacane sAMbhaLI duSTa duryodhana jarA manamAM saMkocAye. tathApi te pitAnI ISyane ubhare bAhera lAvI yuktithI belya-"pitAjI, mane pAMDanI rAjyalakSamI joIne dveSa thatuM nathI, paNa temaNe sabhA vacce je mArUM hAsya karyuM te mArA aMtaramAM sAle che. te vAta mArAthI kahevAze nahIM. A mAre mAme zakuni tamane kaheze. ema karI teNe zakuni sAme joyuM. eTale zakunie duryodhana upara thaelA hAsyanI badhI vAta kahI saMbhaLAvI. je sAMbhaLI dhRtarASTra vicAramAM paDe. tevAmAM duryodhana belI uTha. "pUjya pitA mArUM upahAsya thayA pachI meM e nizcarya karyo che ke, pAMDa nI saMpatti tathA draupadIne huM haraNa karI lauM teja jIvuM. nahIM te mAre maravuM ucita che. kAraNake, sata duHkhamAM rahI jIvavuM e zuM jIvavuM kahevAya ? tevuM jIvavuM maraNatulya che. caMdrane udaya vAdaLAothI DhaMkAI jAya, te pachI caMdrodaya Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (304 ) jaina mahAbhArata. hA thavAmAM phaLa zu ? patAne teADI nAMkhanAra ane vananA vicchedya karanAra kezarI siMhanI gatinA bhaMga thAya ane te thIethI tiraskAra pAme teA pachI tenuM jIvana zA kAmanuM! pUjyapitA, vicAra karA. tamArA putranuM bhAre apamAna thayu che. putranuM apamAna e pitAnuM ja apamAna che. 29 duryodhananAM AvAM Aveza bharelAM vacane sAMbhaLI dhRtarASTra zAMta thaIne eklyA- putra, tuM kahe che te vAta kadI banI haze, paNa je huM pAMDavAnI sAthe vaira karUM te jagamAM mArI lAja jAya. ane mArA yazanA nAza thaI jAya. kAraNake saMbaMdhionI sAthe kaleza karavA e anucita che. tArI jema pAMDavo paNa mArAja putra kahevAya. tArAmAM AvI kubuddhi utpanna thaI che, te kurUkuLamAM kalaMkanA aMkura utpanna thayA che. pAMDavAnI sAthe kalaha thavAthI sa leAkA mane dhikkAraze, tethI A durAgraha tu cheDI de. ahaMkAranA tyAga karI tArA daiva upara bha MsA rAkha. vaLI eTaluM yAda rAkhaje ke, pAMDavA ghaNA parAkramI che. teo sarvanA madane toDanArA che. moTA moTA vIra purUSA paNa temanI AgaLa TakI zake tema nathI. temanI sAthe yuddha karanArA yamapurImAMja vAsa kare che. ,, - dhRtarASTranAM A vacane sAMbhaLI tenA sALA zakuni vacamAM khelyA--" mahArAja, jo tamArI IcchA hAya te pAMDavAnI lakSmIne haraNa karavAnA eka upAya huM jANuM chuM. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAme ane bhANeja. (305) te upAya evA che ke, temAM kAIne mANu lAge nahiM, yuddha karavu paDe nahIM ane leAkamAM apakIrtti thAya nahIM. e upAya e che ke, jugAra ramIne pAMDavAnI sarva saMpatti harI levI. mArI pAse pAzA nAMkhavAnI evI kaLA che ke, jethI hu' manacchita dAva pADI zakuM chuM ane yudhiSThira jugAra ramI jANatA nathI, tethI jugAranI yuktithI pAMDavAnu sarvasva haraNa karI levAmAM kAMi paNa harakata nathI. e kAma sArI rIte pAra paDaze. '' '' mAmAnA A vicArane anumAdana ApavA durgaMdhana AyeA pUjya pitA, mArA mAmA zakuni je vAta kahe che, te ThIka che. ema karavAthI jo tame AjJA Ape te te sarva vAta thaI zake 77 huM viduranI AjJAmAM vastu chuM, vidurajI hastinApurathI AvyA pachI A viSe tenI salAha laI ene uttara ApIza. " dhRtarASTre hRdayamAM vicAra karI kahyuM. huM " tamAre haju vicAra karavA che. tenu pariNAma kANu jANe. kevu' Avaze! paraMtu huM nizcayathI jaNAvuM chuM ke jo tame mArA matane anumodana nahIM Ape! te huM avazya mArA prANanA tyAga karIza. mArA maraNa pachI tamane jema sArU lAge tema karajo, ane vidura kAkAnI AjJAmAM sArIrIte rahejo. A badhuM rAjya tamArU che" duryodhane krodhanA AvezathI kahyu 20 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (306 ) jaina mahAbhArata. duryodhananAM AvAM kodhAvezanAM vacanA sAMbhaLI dhRtarASTrane tenopara dayA AvI. teNe duryodhananA mastakapara hAtha pheravatAM kahyu, " beTA uzkerAi jA nahIM. dhIraja rAkha. huM enA upAya samaya Ave karIza, jethI tArA manAratha pUrNa thaze. " dhRtarASTranAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhananA krUra hRda yamAM jarA zAMti thaI. tatkALa te pitAnI rajA laI potAnA mAmAnA ekAMtagRhamAM AnyA. tyAM mAmA bhANeja dhRtarAbyUnA anumAdanathI hRdayamAM prasanna thai pAMDavAnuM ahita karavAne aneka prakAranA kutarko karavA lAgyA. priya vAMcanAra, A sthaLe duryodhanane mATe tAre ghaNA vicAra karavAnA che. pAtAnA kAkAnA dIkarAe ke je potAnA khaMdhu thAya, temanu ahita karavAne duryodhane je pravRtti karavA mAMDI che, te teneja ahita karanArI thai paDaze. koi paNa prANInuM ahita ci MtavavuM, e pApanu kAraNarUpa che. te je ekaja geAtranA, ekaja pitAmahanAM putrA che, teonuM ahita ciMtavavu, e kevuM pApa kahevAya ? kASTha paNa sujJa manuSye durgaMdhananA jevI kumuddhi karavI na joIe. samAna gotranA sarva khaMdhue ekaja pitAnA putrA che. teo ekaja vaMzanA hAvAthI ekaja lehInA kahevAya che. tevA pitrAi adhuomAM jyAre kalahu utpanna thAya che, tyAre samajavu` ke, e kuLa naSTa thavAnuM--avanatipara Ava Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAme ane bhANeja. ( 307). vAnuM. je kuLamAM saMpa che, te unnatinI nizAnI che. ane jyAM kuLamAM kusaMpa tathA kalaha paraspara utpanna thAya che, te avanati-athavA paDatInuM cinha che. jenA hRdayamAM pitAnA sagAtrajana upara IrSyA utpanna thaI, te kulAMgAra kahevAya che. evA adhama ane kulAMgAra purUSathIja bhAratabhUmi parAdhInatAnuM mahAkaSTa bhegave che. dhRtarASTrane putra duryodhana te kulAMga thayuM hatuM. tenA hRdayamAMthI baMdhu premane nAza thayA hatA. ISya ane dveSathI tenA hadayamAM aMdhakAra vyApI gayuM hatuM, ane tethI te aMdha banI bhaviSyamAM tha. nArI potAnI avanatinA mArgane pathika banyuM hatuM. dareka manuSyanA hRdayamAM kumati ane sumati bane rahelAM che. sumati saMpattinuM kAraNa che. ane kumati vipattinuM kAraNa che. duryodhanane vipattinuM kAraNa kumati thaI hatI. je tene bhaviSyamAM kaSTadAyaka thaI paDaze. keI paNa sujJa purUSe duryodhananA jevI malina buddhi karavI na joIe. bIjAne utkarSa joI hRdayamAM khuzI thavuM joIe. ISya ane dveSa e nikAcita karmane baMdha karAve che. vaLI A prasaMge naThArI sabatanuM phaLa kevuM viparIta thAya che ? te paNa jovAnuM che. duryodhanane potAnA mAmA zakuninI naThArI sebata thaI hatI. zakuni jugAranA durthazanamAM Asakta hatA, ane tethI teNe potAnA bhANeja duryodhanane pAMDanI sAthe jugAra ramavAnI kuyukti batAvI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) jaina mahAbhArata, hatI. kadi koI durgaNI ke durvyasanI pitAne saMbaMdhI hoya te paNa tenI saMgata karavI na joIe. tevAothI sarvadA dUra rahevuM vadhAre sAruM che. zakuninI naThArI sebatathI duryodhananI kubaddhimAM vadhAro thaye hato, ane tene naThAruM kAma karavAmAM uttejana maLyuM hatuM. sujJa purUSe kadi paNa tevI naThArI sabatamAM paDavuM nahIM. kusaMga tathA kusuMgIne saMga mANasane kumAge prere che ane tethI pariNAme mahAvipatti bhegavavI paDe che. priya vAMcanAra, A prakaraNamAMthI bodha laI tArA jIvanane sanmAnusArI banAvaje. sarvathA kusaMga tathA kusaMgIne tyAga karI zuddha mAganusArI thaje, jethI tuM A leka tathA paralakanuM zreya sAdhI zakIza, dhRtarASTre duryodhanane prathama je bedha Ape hatA, te bedhane tArA hRdayamAM sthApita karI baMdhavarganI sAthe saMpa tathA niSpakSapAtathI vaje. --A(c)ma-- prakaraNa 26muM. naLAkhyAna. eka praDha vayane purUSa mane hara sabhAmAM beThe che. te sabhAnuM sthAna ghaNuM suMdara hatuM. vividha prakAranI kArIgarIthI tene ghaNuM ramaNIya banAvavAmAM AvyuM hatuM tenI aMdara Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna (39) eka hajAra thAMbhalAo rahelA hatA. dareka staMbha upara divya kanyAonI pratimAo goThavelI hatI. tenI maNimaya divAla upara cittane AkarSe tevAM camatkArI citro kAlyAM hatAM. staMbhenI vacce karelI kamAne ane tenI nIce rAkhelA navaraMgita paDadAo ghaNA suMdara dekhAtA hatA. AvI divya sabhA vacce te purUSa kSaNavAra beThe, tevAmAM bIjo eka vRddha purUSa AvyuM, te vRddha AvatAM ja pele proDha purUSa beThe tha. baMne premathI bheTI paDyA, ane paraspara kuzaLavArtA puchavA lAgyA. te pachI pelA AvelA proDha purUSe vRddhanI pAse te ramaNIya sabhAsthAnanI prazaMsA karI ane te viSe thayele potAnA hRdayane saMtoSa pragaTa karyo. praDha purUSa saMtuSTa thaI prazna karyo-"baMdhu, tame mane kema bolAvyA che? A suMdara sabhAsthAna jevAne te nathI belA? je te mATe belA hoya te A sabhAsthAna joI mane pUrNa saMtoSa thAya che. Idraprastha jevI rAjadhAnImAM AvA manenaDara sthAnanI jarUra hatI, te tame pUrI pADI che. kaho, e zivAya mane AmaMtraNa karavAne bIje hetu zuM che?" vRddha purUSe uttara Ape-"bhAI, tane bolAvavAnuM mukhya kAraNa bIjuM che. A sabhAsthAna batAvavAnuM kAraNa te gaNe che. sAMpratakALe e kaleza ubhe thaye che ke jemAM tamArA jevA vicakSaNa mANasanI salAhanI jarUra che. tethI tamArI upayogI salAha levA mATe ja meM tamane A Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (310) jaina mahAbhArata. sthaLe lAvela che. ema kahI teNe sarva vRttAMta vistArathI kahI saMbhaLAvyuM. | vAMcanAra, adhIrA thazo nahIM. tamArI sanmukha sarva prakAranuM spaSTIkaraNa karIe chIe. gayA prakaraNamAM tame vAMcyuM che ke, duSTa duryodhane pitAnA pitA dhRtarASTra AgaLa pAMDavinI sabhAmAM je pitAnuM apamAna thayuM ane tethI pitAne je pAMDa tarapha dveSabuddhi thaI, te badhI vAta nivedana karI che. putramohane laIne dhRtarASTranA vicAramAM je vikRti thaI che, te paNa tamArA dhyAnamAM che. dhRtarASTre prathama te duryodhanane pAMDa tarapha dveSabuddhi na karavAne kahyuM hatuM paNa pAchaLathI jyAre duryodhane potAnA maraNa thavAnA sudhInA AgrahI vicAre jaNAvyA, eTale dhRtarASTra gaMbhIra vicAramAM paDyo hate ane tethI teNe putranA vicArane anumodanA ApyuM hatuM. duryodhananA mAmA zakunie batAvelI vrata ramavAnI yukti je ke tene pasaMda paDI na hatI, tathApI putramamatvane AdhIna thayela dhRtarASTra temAM taTastha rahyo hate. pachI dhRtarASTra uttama kArIgarone bolAvI eka ramaNIya sabhAsthAna rahyuM hatuM. sabhAsthAna taiyAra thayA pachI teNe salAha levAne potAnA bhAI vidurane bolAvyo hate. je moDha purUSa sabhAsthAnamAM AvI beThe hatuM, te hastinApurathI Avele vidura hatuM. je vRddha purUSa AvI vidurane bheTI paDyo, te dhRtarASTra hato. baMne bhAIo maLyA pachI dhRtarANe duryodhananA apamAnane ane pAMDanA zreSane sarva Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. ( 311 ) vRttAMta viduranI AgaLa jaNAvyeA. te sAMbhaLI vidvAna vidura vicAramAM paDayA. viduranA mananAM Avyu ke, dhRtarASTranA hRdayamAM vikAra utpanna thayA che, mATe A vakhate tene kharekharUM kahIne samajAvavA joie. Ama dhArI vidura meklyA--bhAI dhRtarASTra tame je vAta kahI, te mane ceAgya lAgI nathI. AvI anucita salAha ApanArA, tamArA matrIone mAre zuM kahevuM? teo kharekharA mUrkha zirAmaNI lAge che. A tamArA putra duryodhana mahAna anatha karanArA che. te ApaNA kAravakuLa rUpa vanane viSe dAvAnala rUpa utpanna thayA che. jugAra ramI pAMDavAne parAbhUta karAvavAnA tenA kuvicAra koI rIte prasa'zApAtra nathI. pUrve AvA durAcaraNathI ghaNA leAkA mahA vipatti pAmyA che. dyUta krIDAthI naLa kRkhara mApattinA bhAga thaI paDayA hatA, temanu AkhyAna sAMbhaLavA jevuM che, te eka citte sAMbhaLeA.--" "kAzaLa dezanI rAjadhAnI kAsalA nagarImAM niSadha rAjA rAjya karatA hatA, tene naLa ane kubera nAme be putrA thayA hatA, ane catura ane buddhimAna hatA. eka vakhate kAi te AvI khabara ApyA ke, "vidarbha dezamAM AvelA kuDinapuranA rAjA bhImarathane divya rUpavatI damayaMtI nAme kanyA che. teNInA adbhuta rUpa ane guNA joI rAjA bhImathe cAgya varanI zeAdha karavA mAMDI, paNa kAi ceAgya rAjakumAra nahiM maLavAthI, teNe svaya vara racelA che, temAM AvavAne huM A Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 312 ) maMtraNa ApavA AvyA chuM. "kRtanAM A vacana sAMbhaLI rAjA niSadha khuzI thayA. ane te potAnA rAjakumAro ane meTu sainya sAthe lai kuDinapuramAM AvyA. te prasa Mge aneka rAjAo ekaThA thayA hatA, jyAM niSadharAjAnA utArA hatA, tyAM leAkAnI bhIDa ghaNI thatI hatI, kAraNa ke naLakumAra ati sudara hAvAthI leAkeA tene jovA AvatA ane 'A kumAra dama'tIne yAgya che ' ema khelatA hatA. jyAre svayaMvaranA divasa AvyA, tyAre sarva rAjAe hRdayA bharelA pozAka paherI svayaMvara maMDapamAM AvyA. kAzaLa dezapati niSadharAjA peAtAnA be tejasvI putrAne lai eka ramaNIya maMcaka upara virAjamAna thayA. nakSatrAmAM caMdranI jema naLakumAra savathI adhika tejasvI dekhAvA lAgyA. naLanA ugra tejavALA svarUpe bIjA sarva rAjAone nisteja karI dIdhA. te vakhate jANe sAkSAt lakSmI heAya tevI damayaMtI uttama alakArA dhAraNa karI sakhIonA piravAra sAthe maMDapamAM dAkhala thaI. rAjakumArInuM ramaNIya rUpa joI prekSaka rAjAe cikata thaI gayA ane teNInI upara potAnI AzAlatA pallavita karavA lAgyA. sudara rUpavatI 6mayaMtIne tenI catura sahacarIe magadha, aMga, baMga, kaliMga, kuMkaNa, lATa, bhrUNu ane kAMmAja dezanA mahipatione temanA vaMzaguNa sAthe ALakhAvyA. te pachI teNIe niSadharAjAne batAvI tenA vazaguNAnu varNana karI rAjakumAra naLane oLakhAvyuM. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (313) naLanuM adbhuta rUpa joI rAjaramaNI damayaMtI tenI para mehita thaI gaI. mehanA AvezathI damayaMtIe haMsalInI peThe gamana karI naLakumAranA kamaLa kaMThamAM varamALA ApaNuM karI. bIjA rAjAonI AzAlatA satvara viccheda pAmI gaI ane svayaMvaranI samApti thaI gaI. rAjakumArI gya patine varI te joI hRdayamAM prasanna thayelA rAjA bhImarathe zubha divase damayaMtIne naLanI sAthe vivAha karyo. vivAha saMskArathI pavitra thayelAM baMne daMpati pavitra premamAM joDAyAM. te prasaMge udAra bhImaratha rAjAe hAthI, ghoDA, ratha ane amulya jAtinA aneka ratnanI bheTa karI, zubha divase niSadharAjA vevAInI AjJA laI putra sahita vadhune laI pitAnI rAjadhAnI kuMDinapura tarapha ravAne thaye. prayANa vakhate putrIvatsala pitAe potAnI putrI damayaMtIne zikSaNarUpe A pramANe kahyuM, priyaputrI, tuM zANI ane sadguNI duhitA che, tane eTalI ja zikhAmaNa ApavI che ke, mahA vipattinA samayamAM paNa tuM tArA patine anusaraje. pati taraphanA premamAM paMcamAtra paNa nyunatA rAkhIza nahIM. strIone te pati eja paramezvara che. te pramANe tAre avazya vartavuM ane sArI rIte pativrata pALavuM. A pramANe satIdharmanI saMkSipta zikSA smaraNamAM rAkhI pravartana karavAthI mAre mane ratha pUrNa thaze." pitAnAM A zikSaNa vacana sAMbhaLI ane tene mAnya karI pachI damayaMtI naLa Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (314) jaina mahAbhArata. rAjAnA rathamAM ArUDha thaI. bIjA sarve pitAnA mArge cAlatA thayA. ratha cAlyA pachI mArgamAM naLakumAre damayaMtInI sAthe vida vArtA karavA mAMDI. keTaleka mArga vyatikrAMta karyA pachI sUryAsta thaI gaye. rAtrinuM aMdhakAra cAremera prasarI gayuM. A vakhate naLe pitAnI priyAne kahyuM. "prANupriyA, A mArgamAM navapallavita ane kusumita vRkSanI zobhA darzanIya che, paNa ghera aMdhakAranA baLathI te jevAne lAbha maLatuM nathI." patinAM A vacana sAMbhaLI patipremI damayaMtIe pitAnA lalATanuM AmarSaNa karyuM, eTale tenA prabhAvathI sUryanA je prakAza thaI gaye. niSadharAjAnA badhA mANase Azcarya pAmI gayA ane bhayabhita thaI gayA. te vakhate kaI eka mAnuSAkRti naLakumAranA jovAmAM AvI. Azcarya pAmelA naLe kahyuM, "priyA, A tArA lalATamAM zuM che? ane A je pelI mAnuSAkRti dekhAya che, te zuM haze?"damayaMtI belI "prANanAtha, e mahAmuninI AkRti che. te janmanA brahmacArI muni che. pUrve A vanane viSe vicaranArA hAthIoe e munine parvata jANI temanA zarIranI sAthe pitAnI pITha ghasI hatI, tethI te muninA dhyAnane bhaMga thaye. vaLI hAthIonA gaMDasthala upara rahelA madamAM lubdha thaI AvelA bhamarAo te munine AkuLavyAkuLa kare che," damayaMtInAM AvA vacane sAMbhaLI naLe te muni tarapha pitAne Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (315 ) ratha haMkAvya. baMne strI purUSa nIce utarI muninA caraNamAM namI paDyAM. bhramarAothI pIDAtA munine joI te daMpatInA hadayamAM dayA udita thaI. ane tethI temaNe muninA te upadravane zAMta karyo. te vakhate munie temane dharmane upadeza. ApyA. upadeza ApyA pachI munie naLarAjAne kahyuM. "rAjakumAra, A tArI strI damayaMtIe pUrvabhavane viSe covIza, tIrthakarenA uddeze karI vividha prakAranA tapa AcarelA che tathA annadAna ane ratnadAna ApelAM che, te sivAya bIjA. paNa ghaNAM sukRta karelAM che, tethI ene sUryanA tejane paNa tiraskAra kare tevuM lalATabhUSaNa A janmane viSe prApta thayeluM che. rAjaputra teM paNa pUrve uttama prakAranA tapa tathA dharma AcarelA che tethI A pavitra damayaMtI tane prApta thaI che, ane. AgAmI bhavane viSe paNa tane sarva sukhasaMpatti prApta thaze." | muninAM A vacane sAMbhaLI aMtaramAM AnaMda pAmatAM te daMpati temane vaMdanA karI tyAMthI AgaLa cAlyA. avicchinna pramANe cAlatAM teo anukrame kuMDinapuramAM AvI pahoMcyA. te nagaranI rAjabhakta prajAe pitAnA rAjA ane vadhusahita rAjakumArane ati ADaMbarathI pravezatsava karyo. nagaranI suMdara zobhA ane prajAnI prItI joI damayaMtI ghaNI khuzI thaI. leke damayaMtInuM mane hara ane divyarUpa joI atizaya AnaMda pAmyA ane niSadharAjAne pUrNa bhAgyavAna mAnavA lAgyA. rAjAniSadha lekarAjya karavAne tatpara che. ane Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (316) jaina mahAbhArata. rAjakumAranaLa, damayaMtI sAthe zRMgArarAjyamAM Asakta thaye. ramaNane rasamAM rasika banele naLakumAra aharniza viThyavilAsa bhegavavA lAgyA. ema karatAM keTaleka kALa vati gaye. tyAre niSadharAjAne vRddhAvasthA prApta thaI pachI teNe pitAnA maMtrionI salAha laI naLakumArane rAjyapada ApyuM ane nAnA kumAra kUbarane yuvarAjapada ApyuM. rAjyadhurAne tyAga karI niSadharAjA cAritra laI vanamAM tapa karavAne cAlI nIkaLe. niSedharAjA gayA pachI naLe kuMDinapuramAM potAnI sattA besArI ane dharma tathA nItithI rAjyataMtra calAvavA mAMDayuM. naLanI rAjyapaddhatI evI te uttama thaI ke, tethI sarva prajA naLa tarapha ati prema dhAraNa karavA lAgI, naLarAjAnI satkIti bhAratavarSamAM cAre tarapha prasarI gaI ane tenA rAjyanI jADejalAlI vizeSa vRddhi pAmavA lAgI. jema iMdranA Adhipatyane sarva devatAo mAna Ape che. tema naLanA Adhipatyane sarva rAjAo mAnya karavA lAgyA. evA parAkramI naLe ardha pRthvImAM pitAnI sattAne prasAra karI mu. naLarAjAne nAno bhAI kabara pitAnA jayeSTa baMdhunI sattA ane sukha joI zake nahIM. tenA malina hRdayamAM na bane mATe kuvicAre ukhanna thayA. IrSyA ane dveSathI te hRdayamAM baLavA lAge. mRgayA, AhAra, vyavahAra ane rAjanItimAM pravartatI naLarAjAonI sarva kriyAomAM te chidra Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (317) jete hatA. koI paNa rIte naLane parAbhava thAya, evuM dhArate ane naLanuM sarvasva harI pate rAjyapada meLavavAnI tajavIja karato hato. catura naLarAjAe keTalAeka pravartana thI kuberanI manavRti jANe lIdhI hatI. te chatAM koIpaNa vakhata tene na darzAvatAM pote sarva sahana karI tenI sAthe ni tye nehavat krIDA karato hate. eka vakhate baMdha mekSane jANanAra naLarAjA ane kubasa baMne vineda mATe jugAra ramavA beThA. te samaye devage evuM banyuM ke, naLa catura chatAM tenA pAzA avaLA paDavA lAgyAM ane kuberanA dAva savaLA thavA lAgyA. dUtarUpI viSa vRkSanuM ugra teja naLanA hRdayamAM prasarI gayuM ane te aMdha thaI eka pachI eka vastu hAravA lAgyA. nagara, gAma, kSetra ane bIjI keTalIeka saMpatti naLarAjA hArI gaye. kRSNapakSanA caMdranI jema naLanI sarva saMpatti kSINa thaI gaI. A. vAtanI sarva sthaLe carcA cAlI ane tenI rAgI prajA ati. zeka karavA lAgI. naLarAja hAryA pachI ciMtAyukta thaI gaye. tathApi " hAryo jugArI bamaNuM rame" e rItine anusarI naLa vadhAre ramavA lAgyA. ane taddana saMpattirahita thaI gaye, A vakhate sujJa damayaMtI tyAM AvI ane teNIe naLane kahyuM, svAmInAtha, Apa zuM AdarI beThA che ? A dhRtaramaNa zreSTha kahevAtuM nathI. ApanA jevA uttama purUSa jyAre AvA kAma karaze, tyAre lokonuM pAlana koNa karaze? mahArAja, Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (318) jaina mahAbhArata. A anarthane AraMbha thayo che. ApanA lAbhamAM eke pAze paDato nathI. pratipakSInA pAzA vijayI thAya che. Apa sarva sva hArI cukyA che, have virAma pAme. A tamArA bhAI kuberane rAjyapATapI gho, nahIM te te baLAtkAre ApaNane nagaranI bAhara kADhI mukaze. svAminAtha, have bahu thaI, ATalethIja virata thAo." damayaMtInAM A vacane naLe mAnyA nahIM. ulaTa te vizeSa ramavA lAgyA. vidhAtA pratikuLa thAya, tyAre manuSyanI buddhine nAza thaI jAya che. naLarAjA sarvasva hArI beTho. chevaTe te potAnA zarIra uparanAM vastrAbhUSaNe paNa gumAvI beThe. jayalakSmIne prApta karI kubara garvathI garjanA karavA lAgyuM. teNe naLa pAsethI sarvasva grahaNa karI lIdhuM, te vakhate prajAmAM hAhAkAra vartAI rahyo, kapaTI kubare naLane kahyuM, "bhAI, have nagarI choDI cAlyA jAe, A rAjya tamane pitAe ApyuM hatuM, have te rAjya mane pAzAe ApyuM che, tame vaDilepArjita milkatanA mAlika thaI beThA hatA, huM te have pArjita mIlakata mAlika thaye chuM." naLe uMce svare kahyuM, "bhAI kubera, ATale badho ahaMkAra zAmATe kare che? rAjyanuM aizvarya prApta thayuM, e zuM mATI vAta che? jene bhujAbaLa che, tene rAjyalakSmI ghaNuM che. kadI tuM mane rahevAnuM kahe, te paNa huM kSaNavAra paNa vAsa karanAra nathI." ema kahI naLarAjA vastrabhera cAlI nIkaLe ane Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (319) tenI pAchaLa damayaMtIe cAlavA mAMDayuM, te vakhate kubara -"suMdarI, tame kayAM jAo cho? tamane meM jItI lIdhAM che, tethI tamArAthI naLanI pAchaLa javAze nahIM. tamane eka gAma ApuM, temAM tame rahI divasa nirgamana kare. tamAre naLanI sAthe have bIlakula saMbaMdha nathI." kubaranAM A zabdo sAMbhaLI damayaMtInA netramAMthI azrudhArA cAlI. te namramukhI thaI ubhI rahI. A vakhate tyAM AvelA nagarajanee kubarane kahyuM, "dhutta, A kAma karavuM egya nathI. tuM damayaMtIne zA mATe reke che? e jayeSTa brAtRnI patni tAre mAtA tulya gaNAya. je tArAmAM yogyatA hoya te A damayaMtIne rathamAM besADI naLarAjAnI sAthe mekalI de. ema karavAthI tAro apakIrti nahIM thAya. je tuM AvuM anucita kArya karIza te ame sarva prajA A tArA rAjyane choDI cAlyA jaIzuM" nagarajanene Ave Aveza joI kubara mana. mAM bhaya pAmyA. pachI damayaMtIne rathamAM besADI naLarAjAnI sAthe vidAya karavA mAMDI. A vakhate naLe kahyuM, "kubera, amAre tArA rathanuM kAMI prajana nathI."patinAM A vacana sAMbhanI damayaMtI rathamAMthI utarI gaI. pachI baMne rAjadaMpatI page cAlavA lAgyA. A vakhate nagaranI sarva prajA pokAra karavA lAgI. sarva prANIo paNa mImI evA zabdo pikArI damayaMtIne rekI rAkhavAnI prArthanA karatA hoya tema dekhAvA lAgyA. nagarastrIo uMce svare vilApa karI naLada Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) jaina mahAbhArata mayaMtIne duHkhI karanAra vidhAtAne upAlaMbha ApavA lAgI. kuMDinapuramAM sthaLe sthaLe naLadamayaMtInA viyegane zoka prasa rI gaye. sahanazILa naLarAjAe cAlatI vakhate zaka karatI prajAne dhIraja ApI ane temane samajAvIne pAchI vALI. pachI naLarAjA ane damayaMtI pitAnI rAjadhAnIne cheDI ane raNyamAM cAlI nIkaLyA hatA. sUryanA ugra tApamAM teo udhADe page cAlatA ane aneka prakAranI vipattio bhogavatAM hatAM. damayaMtInA caraNamAM tINa kAMTA bhAMgatA, tathApi te patibhaktA bhamI sahana karatI hatI ane patinI sevA bhakita karatI hatI. diI mArge cAlatI damayaMtIne gAtra upara pagI thaI Avate, tyAre naLa niSkapaTa buddhivaDe pitAnA vastra thI tene vAyu nAMkhate hate. keI ghATI chAyAvALA vRkSa nIce naLa damayaMtIne vizrAMti Apate ane koI sarovaramAMthI kamalapatrane daDIo karI temAM jaLa lAvI Apate hate. keIvAra vizrAMti thavA naLarAjAnA caraNane damayaMtI bhaktibhAvathI cAMpatI ane padvavathI pavana nAMkhI tenA mArgazramane dura karatI hatI. cAlatAM cAlatAM jyAM sUrya asta thatuM, tyAM teo vizrAMta thaI rAtri nirgamana karatAM hatAM. eka divase te baMne daMpati prAta:kALe uThI cAlatAM thayA, thoDe dura jatAM eka aTavI AvI. te aTavI hiMsaka prANIothI ghaNI bhayaMkara hatI. temAM AgaLa cAlatAM eka vistIrNa saritA jovAmAM AvI. te sarItAnA tIra upara Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. ( 321 ) AvI hAtha, paga tathA sukha dheAi temaNe te siratAnA zIta chaLa jaLanuM pAna karyuM. pachI keAi latAgRhamAM praveza karI eka sukAmaLa zilA upara patrAnI zayyA karI temAM ane daMpatIe zayana karavAnA vicAra karyo. ane premI priyA ane priya 5raspara bhujalatAe ribaddha karIne sui gayAM. te vakhate temaNe paMcaparameSTInu smaraNa karyuM. eka vastupara sUtelAM te premI kheDAmAMthI damayaMtI nidrAdhIna thai gai. naLa te jAgrata hatA. pU karyAnA yAgathI naLe sutA sutA hRdayamAM vicAryuM --"are A ! mArI prANa priyA, ke jeNIe kadi paNa AvuM kaSTa veThayu' nathI, te mArI sAthe kema nabhI zakaze ? viSama bhUmimAM teNI zI rIte cAlI zakaze ? vaLI mAre lAMkhI musApharI karavI che. icchAnusAra musApharI karanArA purUSAne jo sAthe hAya tA te tene vighnarUpa thAya che, tethI A prANapriyAne sUtI mukI huM ekalA cAlyA jAuM. te prAtaHkALe jAta thaI tenA piyaramAM athavA khIje kAI sthaLe cAlI jaze." AvuM vicArI naLa teNInA bhujapAzamAMthI peAtAnA bhujane haLave haLave mukta karavA lAgyA. te vakhate nidrAdhIna thayelI nArIne joi naLa maMda svare khelyuMA--" mukhya, tuM tArA liganamAMthI A naLane choDI de. jene potAnA pati upara pUrNa vizvAsa che tethI je nizcita thaIne nidrA kare che, je premarUpI amRtane vadhAranArI che 21 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) jaina mahAbhArata. ane jeNanA hadayamAM sadA patibhakti rahelI che, evI A niraparAdhI prANu priyAne vanamAM tyajavAne kavicAra karanAra ane kuLane kalaMka lagADanAra naLane te choDI de he bALa, mArA jevA mahApApIne sparza karI tuM paNa pApiNa thaiza." A pramANe belatA na LarAjAe pitAne hAtha tenA karabaMdhamAMthI dhIme dhIme tANI lIdhA. pachI baMnenI zayyA vacce eka vastrane saMbaMdha hatuM, tene khathI teDI nAMkhI, pachI teNe nidrAvaza thayelI damayaMtIne saMbodhIne kahyuM, "prANezvarI, meM tArA ghaNA aparAdha karyo to paNa teM mane cheDe nahIM. paNa tuM niraparAdhI chatAM huM tane choDuM chuM. mAre tane choDavAnuM kAraNa e che ke, huM tane mArA duHkhasamudramAM buDADavAne IcchatA nathI. prANavalUbhe, have huM jAuM chuM tuM ekalI che, tathApi tAruM parama zILavrata tArI rakSA karaze. pitAne ghera tArI yegya baradAsa thaze." A pramANe kahI naLe pitAnA rUdhiravaDe tene NInA vastranA cheDA upara nIce pramANe akSare lakhyA. prANapriye, je tAre vaidarbha dezamAM javuM hoya te A vaDavRkSanI DAbI taraphane sidha mArga tuM grahaNa karaje. ane kezalApurI javuM hoya te je mArge jatAM palAza vRkSe khIlI rahyA che, jyAM zuka pakSIone madhura svara saMbhaLAya che, tenI dakSiNa bhaNune mArga Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna ( 323 ) le je. te vanavAsI popaTaDA tArI duHkhadAyaka atrasthA jANI tane sIdhA mArga batAvaze. "" A pramANe lakhI naLarAjA priyAne sutI mukI tyAMthI prasAra thai gayA. te vakhate vAravAra sAbhruvadane priyAnA sthanaLane joyA karatA hatA. AgaLa cAlatAM dhumADAnA samUhane vadhAratA ane bhayaMkara meTAM vRkSeAnI ghaTAvALA eka ratna garbhita parvata naLanA jovAmAM AvyeA. naLe te upara STi karI, tyAM uparanA vRkSeAmAM devAgni lAgelA hatA. temAMthI pralayabaLanA agninA jevI javALAe nIkaLatI hatI. te dAvAnaLathI saghaLuM vana kSaNa mAtramAM prajavalita thaI gayuM. te vakhate dugdha thayelA jIvajaMtuonA AkraMda naLarAjAnA sAMbhaLamAM ANye. tevAmAM jANe keAi manuSyanA AkraMda hAya, tevA eka AkraMda naLane zravaNugAcara thayA. te sAMbhaLI naLarAjA tenI pAse gayA. " huM ikSvAku kuLamaNu naLarAjA, A dAvAgnithI mArUM zarIra dugdha thatu jAya che. sATe enAthI mArUM rakSaNa kara. " A zabdo sAMbhaLI naLe Azcaya pAmI cAre tarapha jovA mAMDayuM, tyAM eka rAk" DAmAM rahelA sarpane joyA. naLa cikata thai khelyA-" mArU nAma, mArA vaMza ane AvI manuSyabhASA e badhAnuM jJAna tane kayAMthI prApta thayuM? " te nAga mAnavavANIthI bence" mahAtmA naLa, huM pUrva janmane viSe manuSya hato, mane te janmamAM avadhijJAnanA saMskAra thaye hato; tethI A 2 "" Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3ra4 ) jaina mahAbhArata 22. janmamAM paNa mane manuSyabhASA AvaDe che. pUrva janmanuM niaudha jJAna paNa mane A bhavamAM sAtheja che. mATe sAMbhare che. huM bhulyeA nathI. e adhijJAnanA prabhAvathI huM A carAcara vizvane joi zakuM chuM, to pachI tArU' nAma, ThAma, vaMza ane narabhASA jANuvAmAM bahu Azcaryano vAta zI che ? huM naLa rAjA, have A agnithI mArI rakSA kara. huM tArA upakArano adalA vALIza. nAganA AvA vacano sAMbhaLI dayALu naLa rAjAe jyAM nAga maLato hato, te velI pAse jai peAtAnu vasa te upara nAkhyu, tatkALa nAga te vasane vaLagI rahyo. jevA te vaLagyA tevAja tene naLe upara kheMcI lIdheA. pachI naLe tene zItaLa jagyAmAM mukatA hatA,tevAmAM nAge naLa rAjAnA hAtha upara DaMza mAryo. eTale naLa rAjAe hAtha tarADI nAgane cheDI dIdhe| ane te mAnce--" he nAga, vAha, dhanya che ? te. pratyupakAra sAro karyo. je tamane dUdha pAine uchere, teneja tame DaMza mArI e tamArA jAtivabhAva che. " naLa A pramANe khelatA hatA, tevAmAM teA te sarpanA viSanA prabhAvathI naLa rAjA bhIlranA jevA kALA thaI gayA. ane tenA aMga vAMkA thavAthI te kUkhaDA anI gayA. kRkhaDApaNuM prApta thavAthI vicakSaNa naLa rAjAnA hRdayamAM verAgya bhAvanA pragaTa thai AvI ane te peAtAnA jIvitamAM pazu nirapekSa thaI gA hatA. A vakhate te nAga potAnu nAganuM rUpa cheADI divya rUpa dhAraNa karI naLanI sAme ubhe ,, Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. ( 325 ) rahyo ane eyeA-- rAjana, zAmATe ciMtA kare che ? je sape tArUM hita karyuM che, tevu hita bIjo kANu karaze ? huM tArA pitA niSadha chu pUrve vrata aMgIkAra karI, tapa AcarI ane anazana laI huM brahma nAmanA pAMcamA devalAkamAM devatA thayA chuM. tArA jugAra ramavAnA durvyasanane avadhijJAnathI jANI huM nAgarUpe ahIM AvyA chuM. hAla ahIM te je je camatkAra joyA, te same mArI mAyAvaDe utpanna karyAM hatAM. meM tane DaMza mArI je A virUpa karyo che, tethI tuM anupalakSya thaI gayA. jethI tAre have zatruone bhaya na rahyo. " he vatsa, hajI tAre bhAganika kama khAkI che, tethI hAla tAre saMsArathI virakata thavu cagya nathI. jyAre tAre pratrA levAnA samaya Avaze, tyAre huM AvIne tane sUcanA ApIza. A zrIphaLa ane peTI ke vastuo tu grahaNa kara. enenI sArI rIte rakSA karaze. jyAre tane pUrvarUpa grahaNa karavAnI icchA thAya, eTale A zrIk Lane bhedI nAMkhaje, temAMthI dinya vastro nIkaLaze, te peherI leje, jethI tuM tArA pUrvarUpamAM AvI jaiza. ane A peTI ughADaje eTale temAMthI muktAphaLanA hAra vagere uttama ala'kArA nIkaLaze. tene tuM dhAraNa karI leje." A pramANe kahI teNe jaNAvyuM, he vatsa, tuM A vanamAM zA mATe kare che! tuM kahe, tyAM huM tane laI jAuM. devarUpa pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI naLa AvyeA-- pitAjI mane susamArapura Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) jaina mahAbhArata na laI jAo. " evu khelatAMja te deve naLane susamArepuranA daravAjA AgaLa ubhA rAkhyA. naLe nagara tarapha joyu, tyAM nagaramAM sarva janane keAlAhaLa karatAM sAMbhaLyAM. ane te sAthe hAthI tathA gheADAonAM moTA zabdo sabhaLAvA lAgyA. ~ A zuM haze ' ema naLarAjA vicAra karatA hatA, tevAmAM eka unmatta hAthI tAphAna karatA AvatA tenA jovAmAM AvyA. hajArA lekA tene pakaDavAne prayatna karatA hatA; paNa te gajeMdra kAine vaza thatA na hatA. A vakhate tenI pAchaLa AvatA dRSipaNuM rAjAe uMcA hAtha karIne kahyu, je purUSa A unmatta hAthIne vaza karaze, tene huM mArI lakSmI ApI daiza. " A zabdo sAMbhaLatAMja naLa tene pakaDavAne pAchaLa doDayA. A kUkhaDA zuM karavAnA hatA ? ema kahI leAkeA hasavA lAgyA, ane keTalAeka tene sAhasa karatAM aTakAvavA lAgyA, tApaNa siMhu jema hAthI upara jaI paDe, tema naLa te hAthInI upara jai paDayeA. naLane pAse AvelA joI hAthI tenI upara dhasyA. naLe hAthIne puche pakaDI pheravyA ane tene khedita karI potAnuM vastra tenI upara ph karyuM. hAthI vastrane levA gayA eTale naLa tenA kubhasthaLa upara ane caraNavaDe prahAra karatA tenI gardana upara caDI beThA. te samaye khIjA mahAvatAe pAchaLathI AvI. aMkuza ane baMdhana naLane ApyA. eTale naLe tene kuzanA prahArathI tathA baMdhanathI vaza karI lIdhA. te vakhate leAkeAnA kALAhaLa zAMta paDelA joi rAnta daSipaNe eka Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. 66 ( 320 ) mehela caDI uttama ratnAnI mALA hAthIpara caDelA kUbaDAnA kaMThamAM Aropita karI. leAkeA jayadhvani karavA lAgyA. ane te kukhaDAne dhanyavAda ApavA lAgyA. hAthIne tene sthAne bAMdhI ane tenI uparathI utarI te mukhaDA daSipaNuM rAjA pAse gayA. rAjAe prasanna thai meATI bheTa ApI, te kukhaDAne potAnI pAse rAkhyA. rAjAe mukhaDAne puchyu, " bhAI tame gazikSAmAM AvuM prAvINya kayAMthI meLavyu che? " tamArUM nAma zuM che ane tamArI janmabhUmi kayAM che ? kubaDAe uttara ApyA. rAjA, mArI janmabhUmi kozalApurI che. huM naLarAjAnA rasAie chuM. e rAjAe mane ceAgya jANI, badhI kaLAo zIkhavI che. je pAka naLarAjA anAvI jANe che, tevA pAka huM paNa temanI kRpAthI anAvI jANuM chuM. naLa ane mArA vinA khIjo kAI yathA pAkazAstra jANutA nathI. kUkhara nAmanA pAtAnA bhAInI sAthe jugAra ramatAM naLarAjA :sastra hArI gayA che. te peAtAnI strIne lai vanamAM gayA che. te kAMi mRtyu pAmyA haze ema lAge che. naLarAjA vanamAM cAlyA gayA. eTale huM paNa tyAMthI cAlI nIkaLyo chuM. mara kaLAhIna che, tethI meM tene Azraya na karyo. naLarAjAnuM mRtyu thayuM haze, evuM jANI dRSipaNuM rAjAe ghaNA zAka karyo ane teNe naLa rAjAnu khetakRtya karyu .... pachI rAjA draSiNe te kRkhaDAne peAtAnI pAkazALAnA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (328) jaina mahAbhArata. uparI banAvyuM. kUbaDAe sUryanA tApamAM pAtra dharI tevaDe svAdiSTa rasoI banAvI ApI. tenI AvI camatkArI svAdiSTa rasoI jamI rAjAe tene uMcA pizAka sAthe pAMcase gAma InAmamAM ApyAM. ane te sAthe eka lAkha senA meha ApI. kUbaDAe pAMcaso gAma zivAya rAjAnuM ApeluM sarva aMgIkAra karyuM. pachI rAjAe kubaDAne kahyuM ke, tamArA manamAM je IcchA hoya te mArI pAsethI mAgI le. kUbaDAe prasanna thaIne kahyuM, "jyAM sudhI tamArA rAjyanI sImA che, tyAM sudhImAM jeTalA leke vasatA heya, teo savamAMthI jugAra, madha, ane mRgayA e traNa durvyasanene parityAga kara." dadhipaNuM rAjAe mahAharSathI te vAta aMgIkAra karI ane pitAnI prajAmAM e traNa vyasame karavAno sarvane manAI karI. dadhipaNuM rAjAnA AzramamAM rahetAM kUbaDAne ghaNAM varSa thayAM. eka vakhate te kUbaDo keI saritAne tIre AvelA keI vRkSanI zItaLa chAyAmAM beThe hatuM, tevAmAM keI brAhmaNe tene joIne nIce pramANe kahyuM - "A jagatamAM jeTalA nirdaya, nile jaja ane durAtmA jIva che, teo sarvamAM naLa agresara che. kAraNake, teNe pitAnI vizvAsI pativratA strIne mahAra vanamAM sUtI rajhaLatI melI che." : : : A brAhmaNanAM A vacane sAMbhaLI kUbaDAnA netramAMthI Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. . (329) azrujaLa varasavA lAgyAM. kUbaDe te brAhmaNane puchayuM ke, tuM keNa che? ane kyAMthI Ave che? brAhmaNa be ke, huM kuMDinapurathI AvuM chuM. ane tyAMthI meM naLanI kathA sAMbhaLI che. kUbaDe kahyuM, naLa rAjAe damayaMtIne tyAga karyo, tyAM sudhInI vAta meM sAMbhaLI che, pachI zuM thayuM? te huM jANato nathI, mATe mane kahI saMbhaLAva. brAhmaNa be -te kathA sAMbhaLa. naLa rAjA damayaMtIne sUtI mukI cAlyA gayA pachI teNane evuM svapna AvyuM ke, "jANe te AMbAnA vRkSa upara caDI che. te vRkSa upara rahelA patra, puSpa, meranI aMdara bhamarA guMjArava karI rahyA che. tevAmAM keI hAthIe AvI te AMbAnA vRkSane ukheDI nAMkhyuM. ane damayaMtI tenA uparathI paDI gaI." AvA svamAnI sAthe ja jAgrata thaI gaI ane bhayabhIta thaI naLane cAre tarapha jovA lAgI. keI paNa sthaLe naLane je nahIM, eTale teNe aneka prakAranA saMkalpa vikalpa karatI vilApa karavA lAgI. jyAre naLarAjA na A navI maLe eTale teNe potAne AvelA svamAnI vAta vicAravA lAgI ke, je meM AmravRkSa joyuM, te mAre nAtha naLa rAjA, puSpa phalAdi te rAjya, ane e rAjyane upaga e phaLAsvAda, bhramarAdi te svajana, hAthIe vRkSane ukheDI nAMkhyuM, te mArA priya patine kUbare rAjyabhraMza karyo. ane vRkSa uparathI huM paddha gaI, te mArA priyathI mAre viyAga thaze." A mArA du:khasUcaka svama uparathI mane nizcaya thAya che ke, have mAre prANavallabha mane maLa durlabha che. pachI teNe Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 330 ) jaina mahAbhArata. 66 mUrchA pAmI gaI. chevaTe zAkathI vihvaLa thatI kramaya tIe pelA rUdhiranA akSaro vAMcyA, te uparathI teNIe vicAryu ke,. patirahita strIone vasavAne pitAnu gharaja uttama che. pati vinA sAsarIAmAM rahevAthI leAkane dAja thAya che. " AvuM vicArI damayaMtIe pIera javAnoja mArga grahaNa karyA. cAlatAM cAlatAM tIvra kAMTAthI teNInA caraNa ghAyala thatA jAya che. hiMsaka prANIonA bhaya karazo teNInA zravaNane du:khI karI rahyA che. koI koI hiMsaka vikarALa prA NIe teNInI najare paDatAM paNa teNInA satIdharmAMnA prabhAvathI tee dUra nAzI jatAM hatAM. gheADe dUra jatAM azvaratha sAthe keTalAeka vaNajhArAno sa mUha jatA teNInA jovAmAM AvyA. te joi damaya tI hRdayamAM prasanna thaI. tevAmAM cAra leke AvI te samudAyane luTavA lAgyA. te joi damayaMtIe garjanA karI eTale si haNunA zabdathI jema haraNeA nAzI jAya, tema te sarva cAra nAzI gayA. te joi Azcaya pAmI te vaNajhArA leAkeA damayatInI pAse AvyA. temaNe puchyuM " kalyANI, tu kANu. che ? ane AvI prabhAvika chatAM A ghAra ja galamAM kema bhame. che ? " damayaMtIe temanI AgaLa potAno sarva vRttAMta ni vedana karyA. pavitrakIrtti naLarAjAnI tene strI taNI te leAkAe teNIno bhAre Adara karyo ane vaNujhArAnA nAyake teNIne mhena samAna gaNI pAtAnI sAthe rAkhI, evAmAM varSo Page #376 -------------------------------------------------------------------------- Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata J.P.Patel are rAkSasa, prathama tuM mArU vacana sAMbhaLI le, pachI je tArI ka icchAmAM Ave te karaje, huM arihaMta prabhunI upAsikA chuM. (pRSTha 331) Krishna Press, Bombay 2. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 331 ) rUtu AvI. vaNajhArA leAkeAe vikaTa mAne laIne eka sthaLe paDAva karyA. damayaMtIne temanI sAthe tyAM lAMbe kALa rahevu ceAgya lAgyu nahIM, tethI te temanA kAphalAmAMthI gupta rIte cAlI nIkaLI, gheADe dUra jatAM eka vikarALa rAkSasa teNInA jovAmAM AvyA. te bhayaMkara rAkSase damayaMtIne kahyuM, are bhAmInI, tu ekalI kyAM jAya che ? mane ghaNI kSudhA lAgI che, tethI huM tane khAI jaIza. damayaMtI hiMmata lAvIne elI are rAkSasa, prathama tuM mArUM vacana sAMbhaLI le, pachI je tArI icchAmAM Ave te karaje, huM arihata prabhunI upAsikA chuM. mane mRtyuno bhaya cheja nahIM. huM haMmezAM pavitra rahenArI chuM, mATe tuM mane sparza karIza nahIM. jo tu mane khaLAtkAre sparza karIza to tu khaLIne bhasma thai jaiza, damayaMtInAM AvAM dhamakI bharelAM vacano sAMbhaLI te rAkSasa hRdayamAM bhaya pAmIne elyA--" kalyANI, huM tArA satvathI prasanna thayA chuM. mATe kahe, huM tArU zuM hita karU ? " damayaMtIe kahyuM, bhadra, jo tu mArIpara prasanna thayA hoya te kahe, " mane mArA priya patino kyAre meLApa thaze ? " te rAkSase avadhijJAne joine kahyu, bhadre, tane tArA patino meLApa khAra varSe thaze ane te tArA pitAne ghera thaze, tethI jo tArI icchA hAya to huM tane tArA pitAne ghera pahoMcADI daU', " damayaMtIe kahyuM, bhAI huM to khIjAnI sAthe mAre pIyara jaIza, tAre jyAM javu hAya, tyAM naLAkhyAna. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33ra) jena mahAbhArata. sukhethI jA. tAruM kalyANa thAo." pachI rAkSasa potAnuM divya svarUpe pragaTa karI ane te rU5 damayaMtIne batAvI cAlyA gaye. damayaMtI bAra varSa pachI patinA samAgamanI AzA bAMdhI rahevA lAgI. "jyAMsudhI patino samAgama na thAya, tyAMsudhI bheganA kaI paNa padArtha bhegavavA nahIM." e teNue abhigraha dhAraNa karyo. - damayaMtI tyAMthI AgaLa cAlI, tyAM eka vRkSonI ghaTAvALI guphA AvI, varSAda caDI AvavAthI teNIe temAM vizrAMti lIdhI. tyAM zAMtinAthanI pratimA banAvI tenI pratidina pUjA karatI te tyAM rahevA lAgI. ane paMcaparameSTinamaskAranA maMtrane uccAra karatI AtmasAdhana karavA lAgI. A tarapha pelA vaNajhArAe damayaMtInI zedha karavA mAMDI. teNanI zodhamAM pharate pharate te je guphAmAM damayaMtI rahI hatI, te guphAmAM AvI caDyo. damayaMtIne prabhunI bhakti karatI joI te hadayamAM prasanna thaI gayo. pachI teNIe vaNajhArA sAthe keTalIeka vAtacita karI tene jaina dharmane bedha karyo. vaNajAre AnaMdathI jaina dharma aMgIkAra karyo. ane te damayaMtIne potAnA gurU rUpa mAnavA lAgyuM. A vakhate bhayaMkara megha AkAzamAM caDI AvyuM. tenI muzaLadhAra vRSTithI te vanamAM rahenArA tApase AkuLavyAkuLa thaI gayA. te vakhate dayALa damayaMtIe temane dhIraja ApI ane kahyuM, he tapa Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (333) svie, bhaya pAmaze nahIM. huM tamane bacAvIza. pachI tenuM hAthamAM STikA laI eka kuMDa tarapha rAkhI bolI-je meM niSkapaTapaNe arihaMta bhagavAnanI bhakita karI heya ane huM sarala svabhAvA satI heu te A meghavRSTi A kuMDamAMja thajo." satInAM A vacane thatAM ja te meghavRSTi kuMDamAMja thavA lAgI ane sarva vanavAsI tApase sukhI thaI gayA. satIne A divya prabhAva joI teo Azcarya pAmI gayA. pachI teo damayaMtIne vanadevIrUpa jANuM tenI bhakti karavA lAgyA ane damayaMtAe kahelA dharmanA anusArI thayA. te sthaLe vaNajhArAoe eka suMdara nagara vasAvyuM. tyAM jinAlaya karAvI temAM soLamA tIrthakara zrI zAMtinAthanI mUrti sthApita karI. pachI tyAM rahIne te pAMcase tApase samyagadaSTi thaI gayA, tethI te puranuM nAma tApasapura rAkhyuM. eka vakhate te tApasapuranI pAse AvelA eka parvatanA zikhara upara udyota jevAmAM AvyuM. te u. tane joI damayaMtI vagere tyAM gayAM, tevAmAM tyAM siMhakezarI nAmanA eka tejasvI muni temanA jevAmAM AvyA. munie temane dharmadezanA ApI. te dezanA sAMbhaLI sarva tApasanA patie sAdhuvrata grahaNa karavAnI IcchA batAvI eTale te munie jaNAvyuM ke, ahiM yazobhadrasUri mArA gurU che, temanI pAse tame vrata grahaNa kare. siMhakezarInI kizora avasthA joI te kuLapatie prazna karyo Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 334 ) jaina mahAbhArata. 66 66 bhagavAna, tame AvI tarUNa avasthAmAM zAmATe dIkSA lIdhI che ? te vAtamAM mane meATA vismaya thAya che." siMhaeNke zarI melyA bhadra, kAzalAnagarImAM naLa nAme eka rAjA hatA, tene mukhara nAmanA bhAi, je hAla tyAM rAjya kare che, tenA siMhakezarI nAme huM putra . zR MgArapurInA kezarI nAmanA rAjAnI putrIne paraNI huM mArA nagara tarapha jatA hatA, mArga mAM jatAM A zAbhAyamAna parva tane joi huM ahiM vizrA ma levA utaryA. bhAgyadayathI A yazobhadrasUri mane ahiM maLyA. temaNe mane saMsAranI anityatA viSe dezanA ApI. te dezanA sAMbhaLyA pachI me temane prazna karyo ke, " bhagavan mArI AyuSya keTalI che ? '' temaNe uttara ApyA. " bhadra tArI AyuSya mAtra pAMca divasanI che. " te sAMbhaLI huM bhayabhIta thaI gayA. temaNe mane kahyuM " bhadra zAmATe ciM tA kare che ? mAtra eka divasa vrata grahaNa karavAthI janmamaraNunA bhaya TaLe che, teA pAMca divasamAM ghaNuM thai zakaze. tuM vrata grahaNa kara. " temanAM A vacana sAMbhaLI me mArI adhu satI nAmanI strInA tyAga karI zurU samIpe pAMca mahAvratanA maMgIkAra karyo. emanI AjJA laI A zikhara upara nivAsa karI kAyAtsaga dhyAne rahetAM mArAM sa ghAti karmo nAza pAmI gayAM. ane mane kevavajJAna utpanna thai AvyuM. ATaluM kahI teo pAchA potAnA dhyAnamAM beThA. teo cAganirodha karI jeTalAM bAkI adhAtI ka hatAM te sa nA uccheda ,, re 77 * Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna (331) : karI tee paramapadane prApta thayA. puNyavAna devatAoe temanA pavitra zarIrane agni saMskAra karyA. pachI pelA kuLapatie yazeAbhadrasUri pAse vratagrahaNa karyuM. te vakhate vaidI kramayatIe paNa cAritra levA sUrine prArthanA karI. gurUe kahyuM, " bhadre hAla tuM cAritra grahaNa karIza kharo, paNa hajI tAre A saMsAranA bhogavaibhava bhogavavA khAkI che; tethI tAre hamaNA dIkSA levI yeAgya nathI. " ema kahI temaNe damayaMtInA pUrva janmanI kathA kahI--pUrva janmane viSe naLa rAjA memaNu nAme rAjA hatA. tu' vIramatI nAme tenI rANI hatI. eka vakhate tame mane senAsahita mRgayA ramavAne jatAM hatAM. AgaLa jatAM eka muni tamArA jovAmAM AvyA. te muni tamArI sAme AvatA hatA, paNu tamArI senAnA mANasoe tamAne apazukana thaze, ema jANI te muninA tiraskAra karI sAmA AvatA aTakAvyA. tene khAra kalAka sudhI ubhA rAkhyA pachI tamAne karUNA AvavAthI tezAMtamuninI tamAe sabhALa lIdhI :eTale te muni prasanna thai gayA. khAra kalAka sudhI tiraskArathI aTakAvI ubhA rAkhelA, te muninA hRdayamAM kaleza utpanna thayA hatA. te doSathI tameA strIpurUSane mara varSa sudhI viyeAga raheze. AvRttAMta sAMbhaLI damayaMtI, vaNujhArA ane badhA tApasA Azcaya pAmI gayA. pachI te yazAbhadrasUrine tApasapuramAM lAvyA. tyAM temaNe zAMtijinezvaranA caityanI prati Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata ( 336 ) STA karI ane purajanAne zuddha dezanA ApI. te zukAmAM rahI jinApAsanA karatI vaidmabhIne sAta varSa vIti gayA. eka vakhate kAi purUSe guphAnA dvAra AvIne kahyuM ke, " bhadre tArA patine meM ahiM najIka' joyelA che ! " ATaluM kahI te purUSa tyAMthI cAlI nIkaLyo. damayatI te sukha samAcAra sAMbhaLI tenI pAchaLa doDI paNa te purUSa adazya thaI gayA. pAchaLa jatAM damaya tIne jaMgalamAM ghaNuM du:kha lAgavavuM paDayu hatu, te pAtAnI guphAnA mArgane bhulI gaI. mane AgaLa cAlI, tyAM eka nizAcarIe Trumaya ja gaI. ane ,, e damayaMtIne kahyu` ke--" are strI, tu N AgaLa jaiza nahi, huM tArUM bhakSaNa karIza. " nizAcarInA AvA zabdo sAMbhaLI damayaMtI bhayabhIta thaI gaI. pachI teNIe hiMmata lAvIne kahyuM, " jo naLa zivAya bIjA purUSa upara mArI prIti thaI na hAya, arihaMtadeva, susAdhu gurU ane jaina dharmanA tattvAmAM mArI AstA hAya tA A nizAcarI dUra thai jajo. damaya - tInA A vacanAthI te nizAcarI parAkramahIna thaI teNIne namaskAra karI tyAMthI AgaLa cAlI gaI " satIonA 5rAkramanuM ulla ghana kANu karI zake ? ". tyAMthI damayaMtI AgaLa cAlI, tyAMthI te tRSAthI pIDita thai. teNIe cAre tarapha jaLAzaya zodhavA mAMDayuM, tevAmAM eka nirjaLa jaLAzaya jovAmAM AvyuM. tyAM teNIe kahyuM, ke, " jo mArUM zILa nI`La hoya teA A jaLAzayamAM ' Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkhyAna, naLAkhyAna, (337) zItaLa, madhura ane sugaMdhI jaLa thaI jajo" tatkALa jaLanA dhodhathI te jaLAzaya pUrNa bharAI gayuM. temAM te nAna ane jaLapAna karI vizrAMta thaI. ahIM vizrAMta thaI beThelI damayaMtIe keTalAeka paMthijanonA jovAmAM AvI. teNue pathikonI AgaLa pitAnA duHkhanI vAta kahI, eTale teo dayAthI tene pitAnI sAthe laI acalapura nAmanA eka nagaramAM sImADA sudhI laI gayA, tene eka vApikAnI pAse besADI teo cAlyA gayA. vApikA upara beThelI te suMdara ramaNane joI jaLa bharavA AvelI yuvatie vicAramAM paDI. temAM keTalIeka rAjAnI dAsIo hatI. teoe rAjagRhamAM jaI te acalapuranA rAja hatuparNanI rANI caMdrayazAnI pAse te damayaMtInI vAta kahI. dayALu rANIe tene aMtaHpuramAM lAvavAnI AjJA karI. sarva strIo jyAM damayaMtI beThI hatI tyAM AvI, ane tene mAnasahita aMta:puramAM caMdrayazAnI pAse laI gaI. damayaMtI ane caMdrayazA sAthe maLyA eTale temanA manamAM paraspara zaMkA upanna thaI. damayaMtIe jANyuM ke, "A caMdrayazA mArI mAtA puSpadaMtAnI bahena te nahiM hoya?" caMdrayazAe vicAryuM ke, "mArI bahena puSpadaMtAnI putrI A damayaMtI te nahiM hoya"? temanA hRdayamAM AvI zaMkAo - utpanna thaI paNa teno nirNaya kAI thaye nahiMdamayaMtI mAtRtulya sneha lAvI caMdrayAnA caraNamAM namI paDI. caMdrayazAe tene 22 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (338) jaina mahAbhArata. uThADI hRdaya sAthe cAMpI ane kahyuM ke, "vatsa, tuM mArI putrI caMdravatInI sakhI thA, ane tuM koNa che? te mane kahe." pachI damayaMtIe pitAno vRttAMta yukti pUrvaka kahI saMbhaLAvyuM, pachI caMdrayazAe tene sadAvrata ApavAnuM kAma sepyuM, je kAma damayaMtI sArI rIte banAvavA lAgI. eka vakhate caMdravatInA AbhUSaNone cAranArA eka cerane bAMdhI rAjAnA dUto vadhasthAna upara laI jatA hatA. damayaMtIe dayA lAvI pitAnA prabhAvathI e carane chaDI mukAvyuM hatuM. e khabara jANuM rAjA rUtuparNa Azcarya pAmI damayaMtInI pAse AvyuM, tyAre damayaMtIe dharmane bodha ApI rAjAnI pAsethI e corane choDAvI mukyuM hatuM. te care AvI damayaMtIne upakAra mAnyuM eTale damayaMtIe tene puchyuM ke, "tuM koNa che? cere uttara Ape. kalyANI, tApasapuranA vasaMta nAmanA sAthe patine piMgala nAme huM dAsa chuM. huM daivayoge AvA naThArAM karma karavAmAM paDI gaye ane tame te durAcAramAMthI mAro uddhAra karyo. tamAre mArI upara A mahAna upakAra thaye che. e upakAramAMthI huM kayAre mukta thaIza." ATaluM kahI teNe tApasapuranA sAthe patinI vAta kahI. te pavitra mAtA, tamArA javAthI duHkha pAmelA sArtha patie anekane tyAga karyo hato. yazobhadrasUrie upadeza ApI tene anedaka grahaNa karAvyuM. te pachI te keTalIeka bheTe laI kezalApuranA rAjA kubaranI pAse gaye hate. teNe sAme pizAka ApI te sAthe patinuM vasaMtazrIzekharanAma te pachI eka AropInA rAjA Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. ( 339 ) ApI ane keTalAeka rAjacinhA apI tene vasa MtapuramAM vidyAya karyAM hatA. mAtA, have mane yAgya evI zikSA A-- pe." tenAM A vacana sAMbhaLI damaya MtIe kahyu, ke, he piMgala! cAritra grahaNa kara, tethI tArA AtmAnA uddhAra thaze pi gaLe te vAta mAnya karI tevAmAM tyAM AvI caDelA kAI e munienI pAse teNe cAritra grahaNa karyuM . 66 eka vakhate kAi harimitra nAmanA brAhmaNa jyAM damayaMtI rahelI che, evA acaLapuramAM AvyA. te aMtaHpuramAM caMdrayazA rANInI pAse AvyA. caMdrayazA teNe AdarathI puchavA lAgI "mahArAja, mArI mhena ane vidarbha dezanI paTarANI puSpadaMtI khuzImAM che?" harimitra beyeA-- rAjArANI te khuzImAM che, paNa emanA jamAI ane putrI--naLadamayaMtI vanavAsa gayelAM che, tethI te ciMtAtura rahe che ane temanI zodha karavAne aneka prakAranA prayatno kare che." A sAMbhaLI caMdrayazA saMbhrAMta thai kholI--are, e zuM thayu? te vRttAMta mane vistArathI kahe. zAmATe naLa damayaMtIne vanavAsa karave paDyo?" harimitra vicAra karI lyeA--< devI, naLarAjAnA vRttAMtanI sane khakhara che, te zuM tameAne khakhara nathI? naLarAjA peAtAnA bhAi kRmaranI sAthe jugAra ramI sarvasva hArI nagara cheDI vanamAM gayA che. vaLI AgaLa jai teNe damayaMtInA tyAga karyo che. baMnenI AjasudhI kAMipaNa khabara saMbhaLAtI nathI, tethI bhImaka rAjAe peAtAnI putrI tathA jamAi Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) jaina mahAbhAratanI zedha karavA mane eka che. adyApI huM temane patta meLavI zakya nathI." harimitranAM A vacana sAMbhaLI rAjA ane rASTra baMne mUchita thaI gayAM. kSaNavAre sAvadhAna thaI, teo vilApa karavA lAgyAM. harimitre temane samajAvIne zAMta karyo. pachI harimitra bhejanane samaya thaye, eTale jyAM damayaMtI sadAvrata ApatI hatI, tyAM gaye. teNe damayaMtIne oLakhI eTale te harSabhera deDI teNanA caraNamAM paDyo. ane be -"ahA! Aje huM kRtArtha thaye. pRthvI para sarva sthaLe zodha karo te paNa jenAM darzana thayA na hatAM, te pavitra damayaMtI Aje pratyakSa thaI." A pramANe kahI harimitra caMdrayazA rANInI pAse deDI Ave ane teNe sAnaMdavadane kahyuM "devI, jaya thAo, satI damayaMtI tamArA gharamAM che ane te sadAvrata Ape che." te sudhAsamAna vacana sAMbhaLI caMdrayazA sadAvratanA sthAnamAM AvI ane harSathI damayaMtIne bheTI paDI. ATalA divasa sudhI teNue damayaMtIne oLakhI nahIM, tene mATe kSamA mAgI ghaNe apazaSa karyo. pachI teNIe puchayuM ke, naLarAjAe tAre zAmATe parityAga karyo ane sUryane paNa tiraskAra kare tevuM tArUM lalATe tilaka kayAM che? pachI damayaMtIe potAnAM AMgabAM jaLamAM boLI lalATa upara ghasyA eTale te tilaka sUryanI jema prakAzamAna thaI gayuM. tIvra tejathI sarve aMjAI gayAM. pachI damayaMtIne hAtha jhAlI caMdrayazA tene rAjagRhamAM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (341) teDI gaI. tyAM jaI tene snAna karAvI alaMkRta karI, pachI rAjAnI pAse lai gai. tyAM damayaMtIe rAjAno pAse beranu sarva vRttAMta nivedana karyuM. pachI rAjAe teNInA du:khI hRdayane zAMta karyuM te vakhate damayaMtInA lalATanu tIvra teja joI rAjA ghaNA Azcarya pAmI gayA. A vakhate AkAzamArge eka devatA AvI damayaMtIne praNAma karI khalye -- pavitra devI, hu pUrva nA piMgaLa nAmanA cAra chuM. tame mane mRtyumAMthI ugAryAM hatA. ane mane uttama prakAranA pratidha ApyA hatA. tamArIpAsethI pratiyuddha thai, huM tApasapuramAM gayA hatA. tyAM zmazAnamAM jai huM kAceAtsage rahyo hatA. tevAmAM eka citA saLagatI mArA jovAmAM AvI te vadhatI vadhatI kAryotsage rahelA evA mArA zarIranI pAse AvI. kSaNavAramAM tenAthI mArUM zarIra dugdha thai gayuM . tathApi huM dharma dhyAnathI bhraSTa thayA nahIM. te huM piMgaLa samAdhi maraNa pAmI devatA thayA chuM. tamArA pUrvanA upadezathIja mArI A sthiti thai che. huM tamArA pUrNa AbhArI chuM. tamAre sattA vijaya thAo." A pramANe kahI damayaMtInA sthAna upara suvarNa vRSTi karI te devatA peAtAne sthAne cAlyA gaceA. pachI pelA hiramitra brAhmaNe daSipaNuM rAjAne kahyuM. * rAjana, kRpA karI damayaMtIne pitRgRhamAM javAnI AjJA Ape. kAraNa ke, tenI mAtA puSpadaMtI ane pitA vida rAjA teNIne mATe ghaNA zoka kare che. rimitra * Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 342 ) jaina mahAbhArata. amara nA kahevA uparathI rAjA dadhipaNe damayaMtIne rajA ApI. damayaMtI mAtApitA samAna evA dRSipaNuM ane caMdrayazAne premathI praNAma karI harimitranI sAthe meATI senA laI vide dezamAM AvI. damayaMtInA AvavAnA sAMbhaLI vida rAjAe damayaMtInu moTI dhAmadhUmathI sAmaiyu karyuM ane nagaramAM mATA utsava probyA. mAtApitA premAzru lAvI peAtAnI priya putrIne premathI maLyAM. rANI pupadaMtI duhitAne dubaLI joi rUdana karavA lAgI ane vAravAra teNIne chAtI sAthe dAkhavA lAgI. rAjAe sAta divasa sudhI gurUdevanI pUjAnA mahAtsava karAvyeA. damayaMtIe petAnA sarva vRttAMta mAtApitAne kahI saMbhaLAvyeA. viThThalarAjAe teNInA hRdayane AzvAsana ApyuM ane peAtAnA rA jyamAM rahIne vratadAna karavAne sUcanA ApI. peAtAnI putrInI zodha karanAra harimitra brAhmaNane rAjAe pAMcaseA gAma inAmamAM ApyAM. ane puna: jaNAvyuM ke, jo naLarAjAnI zeAdha karI lAvazeA, teA huM tamane mArUM ardhuM rAjya ApIza. eka divase susamArapurathI kAi te AvI bhImakarAjAne kahyu, " mahArAjA, hAlamAM naLarAjAnA kAi rasAie dadhipaNa rAjAne tyAM rahyo che, te sU pAka rasavatInI badhI kriyA jANe che. ane te kahe che ke, mArA upAdhyAya naLarAjA che ane teNe mane A kriyA zIkhavI che. " dUtanAM A vacana tyAM rahelI damayaMtInA sAMbhaLavAmAM AvyAM. te vakhate teNI e ,, Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (343 ) lajjA cheDI peAtAnA pitAne kahyuM. pitAjI A tanA vacana upara vicAra karavAnA che. sUrya pAka rasAI naLarAjA ja jANe che. mATe je tenA raseAyAne nAme rahela haze, te naLarAjA peAtAnuM rUpa badalAvIne rahelA haze. te raseAie kANu che ? kevI rasAi kare che? ane tenuM rUpa kevu che? vagere sarva vRttAMta ApaNe jANavu joie. vaidarabhInA A vicArane anusarI rAjA bhImake eka catura dUtane samajAvI susamApura mAkalyA. te anucara anukrame susamApura pAhAMcyA. tyAM jai puchatA te jayAM kRkhaDA rahetA hatA. tyAM AnyA. kRkhaDAnI AkRti joIneja te te manamAM vicAryuM ke, damayaMtIne khATA bhrama thayA che. AvA kurUpI naLarAjA haiAya ja nahiM. te divya murtti kyAM ? ane A kUkhaDA kyAM ! kyAM sarasavanA dANA ane kyAM merU parvata ! kyAM khajavA ! ane kayAM sUraja ! A pramANe anucare vicAryuM", tathApi AzAne anusarI te kubaDA pAse gayA. ane damayaMtIe tene kahevAnA e leAka zIkhavelA hatA, te ANye.--te zlAka sAMbhaLatAMja kUbaDArUpI naLane damayaMtInuM smaraNa thai AvyuM ane tethI tenA netramAMthI azrudhArA cAlavA mAMDI, pachI kRkhaDA te brAhmaNane vina Mti karI peAtAnA sthAnamAM lai gayA, tyAM tenA ceAgya satkAra karI peAte banAvelI madhura rasAIthI te viprane bhejana karAvyuM. ane pachI rAjA taraphathI je peAtAne kIMmatI pAzAka maLyA hatA, te teNe harimitrane ApI dIdhA. pachI iimatra te kukhaDAnI rajA laI DinapuramAM Avye Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (344) jaina mahAbhArata. : ane teNe unmatta hAthIne vaza karavAnI, raseAinA svAdanI ane rAjAnI prItinI te badhI kUbaDAnI vAta damayaMtIne kahI saMbhaLAvI. te uparathI damaya tIne khAtrI thaI ke, e sukhaDoja naLa rAjA che. ' pachI teNIe peAtAnA pitAne te vAta yuktithI jaNAvI. pachI vidyarAjAe damayaMtInA pharIvAra svayaMvara karavAnA nizcaya karyo. ane te prasaMge dadhipaNa rAjAne lAvavAthI tenI sAthe kUkhaDA Avaze eTale khAtrI thaze, AvA vicAra paNa karyA. AvA vicAranI sAthe teNe damayaMtInA svayaMvaranA Arabha karyo ane te prasage dadhi. paNa rAjAne khelAvAne eka khAsa dUta mokalyA. te jai dadhipaNa rAjAne parivArasahita vidu rAjA taraphathI AmatraNa karyuM. damayaMtInA pharIvAra svayaMvara thAya che, e vAta sAMbhaLI kUbaDArUpe rahelA naLarAjA Azcaya pAmI gayA. svayaMvaranA divasa najIka hatA, tethI tyAM satvara zI rIte paheAMcAze, evA vicAramAM paDelA dadhipaNuM ne kRSNaDe hIMmata ApI ke, " jo mane sArathi karo tA, huM prAta:kALe tamane ThaMDInapura pahAMcADuM. " mAthI rAjA khuzI thA ane pachI kUkhaDAnI icchA pramANe azva joDI ratha taiyAra karyA. rAjA dadhipaNu chatradhara, sthagIdhara, be cAmaradhArI ane kUmaDA--ema cha jaNA rathamAM ArUDha thayA. kUkhaDe vegathI rathane calAvyeA. mArgomAM jAtAM eka beDAnuM vRkSa AvyuM, te vRkSa upara ghaNAM phaLa hatAM. A vRkSa upara keTalAM phaLa che ? ,, Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (345) ema kUbaDAne puchayuM, eTale teNe kahyuM ke, jyAre ApaNe kArya siddha karIne pAchA vaLIzuM, tyAre huM tamane kahIza, rAjAe kahyuM, "e vidyA te mArAmAM che," kubaDe uMce svare be, "jo tame e vidyA jANatA ho te hamaNAM ja A phaLanI saMkhyA kahI Ape." rAjAe tarataja kahyuM ke, "A vRkSa upara aDhAra hajAra phaLa lAgelAM che " kUbaDe rathane ubhe rAkhI muSTine ghA karI te badhAM phaLa nIce pADyAM. ane gayAM te te aDhAra hajAra barAbara thayAM hatAM pachI rAjAe kUbaDA pAsethI azvavidyA zIkhI, kubaDAne gaNita vidyA zIkhavI. pachI kUbaDe te rathane vegathI haMkAryo, te prAtaHkALe kuDinapurane daravAje AvI pahoMce. A rAtre vaidabhI ne svama AvyuM hatuM, teNIe svaprAnI vAta pitAnA pitAne jaNAvI, eTale vidarbharAjAe te svamAne gUDhArtha samajAvyuM. je sAMbhaLI damayaMtI harSa pAmI hatI. - keSTha maMgaLa nAmanA dUtanA kahevAthI rAjA vidarbhe dadhipaNuM rAjAne satkAra karyo ane tene ati ramaNIya utArAmAM utAre Ape. rAjA dadhiparNane utAre vidarbharAjA gaye. te pelA kUbaDAne maLe. kUbaDAne joI vidarbharAjAe dadhiparNane kahyuM, "A kUbaDe mANasa sUryapAka rasoI kare che, te mane jamADe." rAjA vidarbhapatinA kahevAthI dadhipaNe kUbaDAnI pAse sUrya pAka raseI taiyAra karAvI. te rase Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (346) jaina mahAbhArata. jamI prasanna thayelA vidarbharAjAe chupI rIte eka thALa damayaMtIne bhojana karavA mATe mokalAvyuM. te rasoI jamI damayaM. tane khAtrI thaI ke "A kUbaDo eja naLarAjA che." pachI teNe pitAnI sanmukhate kUbaDAne bolAvyA. pachI damayaMtIe kahyuM, ke, A kUbaDe mArA zarIrane sparza kare te mane khAtrI thAya" sarvanI samakSa teNe damayaMtIne aMgane sparza karyo. eTale teNInuM zarIra romAMcita thaI gayuM. te uparathI tene pUrNa pratIti AvI, pachI te kUbaDAne ekAMta laI gaI. ane pitAne pavitra prema darzAvyA. damayaMtInI zuddha prIti joI peluM nAge Apela zrIphaLa ane peTI tarata bahAra kahAvyAM ane temAMthI vastrAbhUSaNa laI teNe dhAraNa karyA, eTale te potAnA mULarUpamAM AvI gaye, potAnA patine pratyakSa joI damayaMtI tenA kaMThamAM vaLagI paDI. premanA baMdhathI baMdhadhAelAM e daMpatI ghaNIvAra sudhI mukatA thayAM nahi. pachI naLarAjA pitAne mULarUpe bAhera AvyuM, tene joI rAjA bhImaratha tene snehathI bheTI paDe. pachInaLane rAjayasiMhAsana para besADI bhImaratharAjAe aMjaLi joDI kahyuM-"he nRpazreSTa, A rAjayalakSamI ane amArA prANa-e badhuM tamArUM che." pachI dadhiparNarAjAe naLanI kSamA mAgI. ane tenI pratye ghaNe prema darzAvyuM. te samaye pele dhanadeva sArthavAha ghaNI bheTa laIne bhImaratharAjAne jevAne AvyuM. te sArthavAhane elakhI damayaMtIe tene pUrva upakAra saMbhArI potAnA baMdhunI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna, (347) jema bhImaratharAjAnI pAse tenuM bhAre sanmAna karAvyuM. pachI damayaMtIe caMdrayazA, hatuparNa, caMdravatI ane vasaMta zrI zekhara vagere sarva pitAnA pUrvopakArIone kuMDinapuramAM teDAvyA. ane temanI bhAre AgatAsvAgatA karI potAnI kRtajJatA darzAvI. eka divase prAta:kALe bhImaratharAjA sabhA bharIne beTho hato, tevAmAM AkAzamAMthI koI deva Avyo. teNe aMjali jeDI damayaMtIne kahyuM -"bha, huM tApapuranA tApane svAmI chuM. tamArA pratibodhathI meM cAritra lIdhuM hatuM. te mahAvratane pALI mRtyu pAmI dharma devalokamAM amRtazrIkezara nAme huM devatA thaye chuM. A badhe tamArA pratibedhane ja prabhAva che." ATaluM kahI tyAM sAta keTI suvarNanI vRSTi karI pitAne sthAne cAlato thayo. pachI sarva rAjAoe maLI naLane tyAM rAjayAbhiSeka karyo. pachI tyAM jeTalA rAjAo hatA, temaNe potapotAnA rAjayamAMthI senAo maMgAvI, pachI zubha divase sarva senAone laI naLarAja kezalApura tarapha cAle. jayAre te ayodhyAnA vanamAM AvyuM, tyAM kuberanA jANavAmAM AvyuM ke-" naLarAjA meTI senA sAthe caDI AvyA che. " AthI kUba bhayabhIta thaI gaye. pachI naLe kUbarane dUta mokalAvI kahevarAvyuM ke-"he kapaTI kubera, pharIvAra mArI sAthe jugAra rama. tArI lakSmI te mArI thaze athavA mArI lamI te tArI thaze." naLarAjAnA AvA pachI zubha kAraNe patalA eka karyo paNa Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenA karI ane viparIta thaze. (348) jaina mahAbhArata. saMdezAthI jenI buddhi viparIta thayelI che evA kUbare te vAta kabula karI ane pote naLanI pAse jugAra ramavAne AvyuM. jenA puNyakarma udaya AvelA che, evA naLarAjAe kuberanI sarva samRddhi jItI lIdhI. ane pite pAcho kezala dezane mahArAjA banI gaye. padaya thavAne hoya tyAre sarva kriyA siddha thAya che." nitikuzaLa naLarAjAe potAnI rAjasattA svAdhIna karI ane sarva dezamAM pitAnI AjJA pravartAvI. kubara duSTa buddhivALe hatuM, paNa pitAne baMdhu dhArIne tene puna: yuvarAja padavI ApI pitAnI rAjadhAnImAM rAkhyuM hatuM. pratApI naLarAjAe niSkaTaka rAjaya calAvI bhAratavarSa upara bhAre kIrti meLavI. bhAratanA aneka rAjAo bheTa laI tene zaraNe AvyA hatA.naLadamayaMtI e rAjadaMpatInuM pavitra nAma traNa lekamAM vikhyAta thaI gayuM hatuM. nirmaLa ane dayAsAgara naLarAjAe A bharatAnuM rAjaya hajAra varSa jogavyuM hatuM. ane pitAnI prajAne durvyasanathI dUra rAkhI hatI. - rAjyabhava bhegavatA evA naLarAjAnI pAse eka vakhate tenA pitA niSadhane jIva ke je devagatine pAmya hate, te AvI kahevA lAge -"he rAjA, tArA jiyaganI avadhi AvI rahI che. huM tAre pUrva pitA tArA upakArane mATe tene sUcanA ApavAne Avyo chuM." devatAnA A vacana sAMbhaLI naLarAjAne tatkALa saMsAra uparathI vairAgya Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. * (349) utpanna thaI AvyuM. pachI bIje divase pitAnA puSkaLa nAmanA putrane rAjayAbhiSeka karI naLarAjAe damayaMtI sahita jinasene nAmanA AcAryanI pAse cAritra dhAraNa karyuM. aMte anazanavrata laI samAdhimaraNa prApta karI naLane jIva kaberanAme deva thaye ane damayaMtIne jIva devI rUpe utpanna thaI te kubera devanI ja strI thaI hatI. A vidura kahe che-he dhRtarASTra! A naLagbaranA AkhyAna uparathI tamAre vicAra kare joIe. kubare jugAra ramIne pRthvI jItI, te paNa tene aMta sudhI sthira rahI nahi. ane naLa jugAra ramI pRthvIne hArI ghaNe duHkhI thaye hatuM. A daSTAMta uparathI eTaluM samajavAnuM che ke, jugAra jevAM nIca kAma sajajanene lajijata karanArA ane duHkha ApanArA che. jema jugAra ramavAmAM aMte kUbarane ja na thaye, tema tamArA putrane paNa aMte jaya nahi thAya. kadi jugAra ramIne tamArA putra pAMDa pAsethI pRthvI jItI leze nahi te tamArA putromAM athavA tamArA pakSamAM e kANu vIra purUSa che ke, je teonI pAsethI baLAtkAre pRthvI laI zake ? je koI e samartha pAMDenI sAthe kalaha karaze, temane pAMDa. kSaNavAramAM mArI nAMkhaze. kadi dharmarAjA satyavAdI hovAthI jugAra ramatAM pRthvI hArI jAya te ApI de, paNa bhIma ane arjuna jIvatAM tamArA putra pAse pRthvI rahe, evuM mane bhAsatuM nathI. chevaTe pAMDa baLAtkAre pRthvI laI leze. ane Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 350 ) leAkeAmAM tamArUM hAsya thaze. eTaluja nahi paNa iMdraprastha paNa tamArA putrane hAtha nahi rahe. mATe bhAi dhRtarASTra, tamArA putrAne samajAvA ane jugAranA apavitra kArya mAMthI nivRtta karI. ' vidure A pramANe dhRtarASTrane sAce-sAcuM kahyuM, paNa kumati dhRtarASTre te mAnyuM nahi. ane pAte potAnA Atrahane vaLagI rahyo. pachI vidura hRdayamAM kheda pAmI tyAMthI uDI gayA. ane tarata hastinApuramAM cAlyA mAnyeA. vAMcanAra, A vistI prakaraNamAMthI grAhya khAdha keTalA che ? tenA tuM vicAra karaje. jema durAgrahI dhRtarASTre petAnA hitakArI adhu viduranAM vacana mAnyAM nahIM, jethI 5riNAme tenA putrA du:khI thaze. tevI rIte je durAgrahI purUSa hAya, te kadi paNa potAnA durAgraha cheDatA nathI. durAgraha ane durvyasana e mANasane pAyamAlInA paMtha upara lAve che, durvya sananA yAga thavA, e pUrvanA milana kanuM phaLa che, te malina karmInA adhikAramAM aMjAi gayeleA mANasa peAtAnuM hitAhita joi zakatA nathI. jo te sArI keLavaNI pAmyA hAya athavA tenAM puNyA prakhaLa hAya te tene koi hitakArI purUSano upadeza prakAza ApI tenA hRdayanA aMdhakArane dUra kare che. paNa jyAM sudhI te malina purUSanA hRdayamAM durAgrahanI graMthi paDI gaI hAya, tyAM sudhI tene kAI paNa prakAranA upadeza lAgatA nathI. durAgrahI dhRtarASTrane temaja thayuM hatuM. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLAkhyAna. (351) hitakArI vire naLAkhyAna saMbhaLAvyuM ane jugAranA ducaeNsananI aniSTatA siddha karI ApI, te paNa malinabuddhi dhRtarASTra samaje nahIM. teNe pitAne durAgraha choDe nahIM. jenuM pariNAma kevuM viparIta Avaze ? te have pachI jovAnuM che. je mANasa anItithI udaya ane unnati prApta kare che, te mANasane te udaya ane unnati TakI zakatI nathI. e viSe naLarAjAnA bhAI kUbaranuM pUrNa daSTAMta che. kubere jevI unnati meLavI hatI, tevI Akhare tenI avanati thaI hatI. rAjyArUDha thayele kRbara pAcho eja raste rAjyabhraSTa thayuM hatuM. te uparathI dareka bhavi prANIe zIkhavAnuM che ke, "anItine mAge unnati meLavavA prayatna kare nahIM." vAMcanArI bahene, vidure kahelA naLAkhyAna uparathI tamAre paNa keTaloka bedha levAno che. temAM khAsa karIne satI damayaMtInuM caritra anukaraNIya che. satI damayaMtI jema patAnA priya patinI pAchaLa jaI tenA dukhanI bhAgIyaNa banI hatI, tema dareka sadaguNa zrAvikAe patinA sukhaduHkhanI bhAgIyaNuM thavuM joIe. damayaMtInA je zuddha prema pati upara dhAraNa karanArI zrAvikAo Aleka tathA paralekamAM satkIrti meLave che. ane pitAnA strI jIvanane sArthaka kare che. patibhaktA damayaMtI jema Akhare du:khamAMthI mukta thaI patinI sAthe rAjyamahiSI banI hatI, tema che ke strI, satI ane patibhaktA rahe che, te sarva rIte sukhI thAya che. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (upara) jaina mahAbhArata. satI dharmane prabhAva divya che. te dharmanA prabhAvathI damayaMtI nI jema aneka prakAranA aMtarA dUra thaI jAya che. ane Akhare te vijayavati thaI A lokamAM ane paralokamAM saMpUrNa sukha meLave che. prakaraNa 27 muM. sarvasva haraNa eka ramaNIya mahelamAM yudhiSThira rAjA pitAnA bhAIonI sAthe beThe hate. temanI vacce vividha prakAranA vArtAlApa thatA hatA. vArtAlApanA prasaMgamAM paraspara upahAsya thatA, paNa maryAdAne bhaMga thatuM na hatuM. nAnAmoTAthI maryAdA akhaMDita sacavAtI hatI. A vakhate bhIma sarvanI vacce be -"baMdhuo, ApaNuM vidura kAkA IndraprasthamAM A vyA che ane kAMIka navIna vAta lAvyA che, je sarvanI IcchA hoya te ApaNe temanI pAse jaIne puchIe." "IMdraprastha e ApaNuM baMdhuonuM rAjya che, temAM kAMI navIna thAya, e ApaNA gharamAM thayeluM gaNAya ane je te sAruM hoya te A paNe khuzI thavAnuM che." yudhiSThire niSpakSapAtathI zuddha hadaye jaNAvyuM. ajuna umaMga lAvI belI uThyo "moTAbhAI iMdraprasthanI bIjI koI navIna vArtA nathI. mArA sAMbhaLavAmAM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasva haraNa . (353) AvyuM che ke, duryodhane eka divya sabhA racAyelI che ane temAM ApaNuM dhRtarASTra kAkAe ghaNu IcchA batAvI che." "duryodhana game tevI sabhA banAve, paNa ApaNA jevI alaikika sabhA bane nahIM. temAM tenuM je upahAsya thayuM che, tevuM kadipaNa banavuM nathI." bhIme garva lAvIne kahyuM. duryodhane racelI sabhA uttama heya te ApaNe vadhAre khuzI thavAnuM che. kAraNa ke, tenI samRddhine je vadhAre, te ApaNuM samRddhino vadhAre che. ApaNe ekaja pitAnA putre chIe." yudhiSThire pitAnA samadaSTivALA vicAro jaNAvIne kahyuM. A pramANe vAtacita thatI hatI, tevAmAM dvArapALe AvI khabara ApyA ke, "kaI purUSa iMdraprasthathI AvyuM che, ane te Apa sarvane maLavA Icche che." yudhiSThiranI AjJA thavAthI tene aMdara praveza karAvyuM. sarvane praNAma karI te be -"idraprasthanA mahArAjA duryodhane eka suMdara sabhA banAvelI che, te jovAne Apa sarvane AmaMtraNa karavAne mane meka che, te Apa sarva kRpA karI padhAre." A purUSa jayadratha hatuM. tene oLakhI yudhiSThire ghaNuM mAna ApyuM. ane sahakuTuMba iMdraprasthamAM AvavAnI potAnI IcchA darzAvI. pachI yudhiSThira pitAnA nAnAbhAI ane dvipadInI sAthe iMdraprastha javA taiyAra thayo. meTA ADaMbarathI pAMDenI svArI iMdraprastha tarapha ravAne thaI. "jyadratha pAMDane laI iMdraprastha 23 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (354) jaina mahAbhArata. mAM Ave che" e vArtA sAMbhaLI duryodhana hRdayamAM khuzI thaye. ane pitAnI durdhAraNa saphaLa thavAnI pUrNa AzA tenA hRdayamAM baMdhAvyuM. jyAre yudhiSThiranI svArI idraprastha samIpa AvI, tyAre duryodhana tene levA sArUM sAme AvyuM. paraspara premathI duryodhana ane pAMDave maLyA. pachI AgaLa yudhiSThira ane pAchaLa duryodhana ema mAnasahita anu. kame iMdraprasthamAM AvyA. duryodhane pAMDane pura pravezane utsava meTI dhAmadhumathI karA. yudhiSThire AvI pitAnA kAkA dhRtarASTranA caraNamAM vaMdanA karI. dhRtarASTra tene AzISa ApI. chaLabhedanI vAta keInA jANavAmAM AvI nahIM. pAMDa ane kaurenI vacce ghATe saMpa sarvajanane dekhAye. yudhiSThira pitAnA baMdhuo sAthe ghaNuM divasa sudhI iMdraprasthamAM rahyo. jyAre yudhiSThira ghaNa divasa sudhI hastinApuramAM na AvyuM, eTale bhISma vagere vaDile paNa iMdraprasthamAM AvyA hatA. duryodhane pAMDavone pitAnI ramaNIya sabhA ane bIjA je je darzanIya sthaLe hatA, te batAvyA. je joI pAMDe hRdayamAM prasanna thatA hatA. eka vakhate duryodhane prathamathI karelA saMketa pramANe pitAnI addabhuta sabhAmAM jugArIone goThavI rAkhyA hatA. pachI te yuktithI te sabhAmAM jugArapara prItivALA yudhiSThirane laI gaye. tyAM jugAra ramanArA lokee vinayathI yudhiSThirane kahyuM, "mahArAja Apa paNa jugAra rame te amane vadhAre AnaMda thAya." te vakhate Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasva haraNuM. (355 ) (6 ,, duryodhana anumodana ApatAM kheLye mATAbhAI, A lekanu kahevu`. Apane mAnya karavuM joie, " durgaMdhananAM A vacanA sAMbhaLI yudhiSThiranuM hRdaya pIgaLAi gayuM. tatkALa 'bahu sArU huM te mAnya karU chu,' ema kahI yudhiSThira temanI sAthe jIgAra ramavAne beThA. ane duryodhana paNa tenI sAme AvIne beThA. yudhiSThiranI pAse tenA baMdhue beThA ane sAkhaLa vagere duSTA duryodhana tarapha beThA, ramata zarU thaI. paraspara pAsAo nAMkhavA mAMDayAM. eka pakSavALA e kahe teA khIjI pakSavALA traNa kahe. eka pakSanA cAra kahetA bIjI taraphanA daza kahe, ema paraspara pAzAnA khela thavA mAMDayAM, prathama Ara MbhamAM mAtra krIDAne mATe sopArI ane pAnanI hADa mAMDI, paNa AgaLa jyAre dyutanA khela vadhavA mAMDayA ane mAjI rasapara AvI, tyAre AMganIomAM paherelI suvaNu mudrikA paraspara hArajItamAM mAMDI. jenA dAva pAMsarI paDe tenI jIta thAya, ne vakhate pAse eThelAe AnaMdathI hAsya kare. te jugAranI ramatamAM evA Asakta thai gayA ke, khAna, pAna, ane tAMbUla vagere kriAAne visarI gayA. ' A rAtri che ke divasa ' tenuM paNa kAine bhAna rahyuM nahIM. paraspara jugAranA aMdhakAramAM sarva madha banI gayA. jyAMsudhI pramANIkapaNe ramatA hatA, tyAMsudhImAM tA koivAra yudhiSThiranA ane keAivAra duryodhananA jaya thAya; e pramANikatAnI ramata ghaNIvAra rahI nahIM. zakunie peAtAnI kuTilatA darzAvA mAMDI. zakuninA upadezathI durgaMdhana dAvapecamAM ramavA lAgyA. vAravAra tenA vijaya thavA mAM Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 356 ) jaina mahAbhArata. 66 '" DayA. ane yudhiSThiranI hAra thavA mAMDI. kuTilapaNAnI ramatazrI yudhiSThira pAtAMnA aMga uparanAM uttama vastro bhUSaNa prathama hArI gayA. te joi kaNu ane zarkAne khuzI thayA. pachI yudhiSThire rAjabha'DAranA dAva mAMDayA. kSaNamAM te paNa hArI gayA. tethI bIjA cAra pAMDavAnA mukha upara glAni AvI gai ane pratipakSIonA mana praphullita thai gayA. hAryAM jugArI bamaNu rame e kahevata pramANe yudhiSThire pachI hAthI, gheADA ane ravi gere vastue paNamAM mukI. A vakhate bhISma vagere elI uThayA yudhiSThira basa karo. " jyAMsudhI krIDAne arthe paraspara nugAra ramAtA hatA, tyAMsudhI ThIka hatuM. paNa have te tame unmata thai rAjyapATa hAravAnI bhAjI laI beThA, te sArUM nathI. jo tamArA jevA vikhyAta ane vicakSaNa purUSa jugAra ramavAmAM rAjyapATa hArI besaze te pachI sUrya mAM aMdhakAra dekhAvuM joie. jo sarva leAkeA durvyasanane vaza thai rahe te pachI zreSTa guNAnuM zuM kAma che ? vaLI eka pAtramAM amRta ane era e kAI sthaLe ekaThAM joyAM che ? mATe tamAre jugArarUpa agnithI nivRtta thavuM joIe, nahIM te kSaNamAM tamArI pAyamAlI thaze. jarA juvA, A tamArU sadguNarUpI vasra ghutarUpa dAvAnaLamAM dugdha thaI jAya che. viDaleAe AvI zIkhAmaNa ApI yudhiSThirane samajAte vAta tenA hRdayamAM utarI nahiM. yudhiSThira jevA purUSa paNa peAtAnuM hita samajyA nahi. " jyAre ka byA, paNa DAhyo Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasva haraNa. (357) pratikULa thAya che, tyAre vicakSaNapurUnI buddhi paNa viparIta thAya che." viparIta buddhivALe yudhiSThira rAjyanI tamAma raheyAzata hArI gaye. pachI ratnonI khANe, nagara, gAma ane jeTalI potAnI pRthvI hatI, te sarva teNe heDamAM mukayuM. A vakhate sabhyanee tene ema karatAM aTakAvavA mAMDe, paNa te aTaka nahi. tyAre sarva sabhyoe kahyuM ke, yudhiSTira pitAnI pRthvI hoDamAM muke che. kadApi duryodhana te jItI le te pRthvI duryodhananA tAbAmAM kayAM sudhI rahe? tenI avadhi TharAvavI joIe. sabhAjanenAM A vacana sAMbhaLI karNa bolI uTha-" paNumAM mukelI yudhiSThiranI pRthvI je duryodhana jItI le te enA tAbAmAM e pRthvI bAra varSa sudhI rahe" sabhyae te TharAvane anamedana ApyuM. tarataja pAzA nAMkhavAmAM AvyA ane yudhiSThira rAjA badhI pRthvI hArI beThe. have jyAre tenI pAse kAMI paNa rahyuM nahi, tyAre potAnA priyabaMdhuone paNamAM mukI yudhiSTira belya-"je huM A dAvamAM hAruM te mArA baMdhuo duryodhananA dAsa thaI rahe?" yudhiSThira e paNamAM paNa hArI gaye. tatkALa te lekamAM hAhAkAra thaI rahyo. pachI yudhiSThire potAnI jAtane heDamAM mukI. bhISma vagere tene vAratA hatA, tathApi ghatAMdhakAramAM AvRta thaI gayelA yudhiSThire te mAnyuM nahi. ane potAnI jAtane paNa hArI gaye. A vakhate yudhiSThira bAvare banI gayo. tenI mukhamudrA zokAtura thaI gaI te va Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (358) khate kapaTI zakuni belyeA.yudhiSThira, jo tAre tArAM AmAne cheDAvavA hoya te dropadIne paNa paNamAM mUkI tene pAchA jItI le." mu MjhAI gayelA yudhiSThire tema karyuM . dropadIne paNa paNamAM mUkI te vakhate leAkeAe A svara karavA mAMDayeA. tevAmAM te zani vagere harSa thI pAkAra karavA lAgyA-- " dvIpadIne jItI lIdhI." te sAMbhaLatAMja leAkeA stabdha ane mUchita thai gayA, ane pAMDavA mRtavata thai gayA. A vakhate pracaDa svarUpa dhAraNa karanArA durgaMdhane peAtAnA sevakAne AjJA karI ke " pAMDavAnu sarvasva ApaNe svAdhIna kare. " e sAMbhaLatAMja nAkarAe pAMDavAnI samRddhi japta karavA mAMDI. kAravA Ana Mdita thai vividha prakAranI AjJAe karavA lAgyA. pachI duryodhane peAtAnA bhAi du:zAsanane AjJA karI ke, pAMDavAnA aMga uparathI vastro utArI le. " te AjJA thatAMja sadAcArI pAMDavAnA peAtAnA kIMmatI vastrAbharaNeA peAtAnI jAte utArI du:zAsanane svAdhIna karyA. ane peAte phATalatuTala sAmAnya vastro paheryAM. ane tee nIcu mukha karI besI rahyA. ATaluM karI maMdabuddhi duryodhana rahyo nahiM, teNe duSTabuddhithI du:zAsanane bIjI AjJA karI. " bhAI duHzAsana, dropadIne ahi' sabhAmAM teDI lAva " jyeSTa bhrAtAnI AjJA thatAM du:zAsana jyAM draupadI hatI tyAM Avyo ane teNe Ugra vacanathI dropadIne kahyu, "bhAbhI, cAla, tane sabhAmAM khelAve che. tArA kubuddhi patie jugAramAM tane hArI beThA che. tu have mArA jyeSTamaM durgaMdhananA tAbAmAM AvI chuM. jo tuM mArI ,, Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasva haraNa (359) AjJA nahiM mAne te huM tane baLAtkAre sabhAmAM laI jaIza." du:zAsananAM A vacana sAMbhaLI draupadI dInavadanA thaI gaI. te karUNa svare bolI--"priya dIyarajI, A vakhate mArAthI sabhAmAM AvI zakAya tema nathI. huM hAla rajasvalA thaI chuM ane tethI meM eka vastra paheryuM che. vaLI huM tamane puchuM chuM ke, mArA pati yudhiSThira rAjA pitAnI jAtane hArI gayA che ke nahiM? je teo pitAne paMDane hArI beThA hoya te te pote parataMtra thayA gaNAya. ane jyAre te parataMtra thayA tyAre bIjA keI upara emane dAva zI rIte lAge? teo mane paNamAM zI rIte mukI zake! sUryodaya thayA pachI caMdrane dekhAva hoya te paNa te caMdra nizApati kema kahevAya? draupadInA A vacana Upara duHzAsane dhyAna ApyuM nahiM. ne kola karIne be - padI ! tuM vAcAla che, te huM jANuM chuM. tAre vAcApaNuM tajI have AgaLa cAlavuM che ke nahIM ? tuM mane khoTI rIte samajAve che, paNa huM te mAnavAne nathI." "dIyarajI, jarA nyAyathI vicAre" drapadIe vacamAM kahyuM. te sAMbhaLatAMja duHzAsana reSamAM bharAye ane tarataja teNe dvaipadIne eTale jhAlI bAhera ANuM. kaMpAyamAna thatI drapadI bolI "are A ze kepa! are pApI tuM karava kuLamAM pApavRkSa lAge che. huM rajasvalA chatAM mane gurU, pitA, pati ane vaDIlanI samakSa sabhAmAM laI jAya che." ATaluM kahI padanaMdinI rUdana karavA lAgI. teNue pharI Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) jaina mahAbhArata. vAra uMce svare kahyuM, "pApI duHzAsana, AvuM anucita kArya kara nahIM. A satIne zA mATe pIDe che? mArA pati zivAya keIe mArUM mukha joyuM nathI ane Aje mArUM sarva zarIra mArA zvasura vagere vaDIle joze e ke julama? are durAtmA, tuM A parastrIne sparza kema kare che? karma sAkSI bhagavAna eka kSaNamAM tane bhasma karI nAMkhaze." dvapadI A pramANe rUdana karatI belatI hatI ane duSTa duHzAsana teNune sabhA tarapha tANI jatuM hatuM. te dekhAva joI leke duHzAsanane dhikkAravA lAgyA, zApa ApavA lAgyA, ane gALo devA lAgyA. keTalAeka te kahevA lAgyA ke, "are! jugAra ramatA pelA yudhiSThiranI buddhi ane jJAnane kema lepa thaI gaye hate? teNe pitAnI strInI kevI naThArI sthiti karI? AvI pavitra satinA kevA naThArAM hAla thAya che?" A pramANe lokenA pokAra vacce ekavastra jeNe peheryuM che ane jenA netramAMthI jaLadhArA chuTe che evI draupadIne duSTa du:zAsana sabhAmAM tANI lAvyA. drapadInI AvI sthiti joI pAMDave lajajAthI adhomukha karI rahyA. pavitra bhISma vagere zaramAI gayA. ane temaNe lAjathI potAnA mukha vastrathI DhAMkI dIdhAM. sarva sabhA stabdha banI gaI. - A vakhate dvipadI tarapha daSTi karI prIti dhAraNa karate duryodhana be -"bha, have tArI ane mArI paraspara prIti thaze. Aja sudhI tAre pAMce pAMDenuM mana rAkhavuM Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasva haraNa. - (361) paDatuM, e mahAvijJa have dUra thaI gayuM. tAre have mane ekaneja prasanna karavAne che." ATaluM kahI te dujhe pitAnI jAMga uparathI vasa uMcuM laI dvipadIne zAna karI samajAvyuM ke, " ahIM AvI tuM mArA ullaMgamAM besa." | durmati duryodhananuM AvuM asahya kRtya joI draSadasutA 2ktanetrA thaI belI-" are kurUkuLamAM kALakUTa duryodhana, jarA vicAra kara. tArAmAM je A preraNA thaI che, te mRtyu taraphathI thaI che. alpa samayamAM tArA mastaka para kALane ugra daMDa paDaze. ahIM je kaI mAre saMbaMdhI ke priya hoya, te tAre A anartha sahana karI zake ? ane tArUM ane A tArA nAnAbhAInuM jIvana na rahe?" ATaluM kahI pachI taipadIe sabhAjanane udezIne kahyuM, "sabhAjane, tame joyuM te kahe ke, yudhiSThirarAjA prathama potAnI jAta hAryA che ke mane hArI gayA pachI pote hAryA che ?" dropadInAM A vacane sAMbhaLI sabhAjano stabdha banI gayA. tevAmAM karNa uMce svare -"dvapadI, tAre pati yudhiSThira rAjya vagere sarvasva hAryo che, temAM tuM paNa AvI gaI, te tane eka vastrabhera ane rajasvalA chatAM sabhAmAM lAvavAmAM AvI temAM zuM deSa che? tuM tArA manamAM satIpaNAne phAMke rAkhatI hatI, te paNa anucita che. kAraNake, strI mAtrane ekaja pati hoya che, evuM leka prasiddha che, ane tuM te pAMca pativALI che, tethI vezyA jevI che." karNanAM AvAM durvacana sAMbhaLI sabhAja tuM tArA manamAM strI mAtra ekaja tivALI che, tethI Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (362) jaina mahAbhArata. none ghaNe kodha AvyuM, paNa duryodhananA bhayathI keI belyuM nahiM. pachI duryodhane sAbhimAna thaI kahyuM, " duHzAsana, - padIe karelA praznane keIe Uttara Apa nahiM, mATe te uparathI ApaNe jANavuM ke, draupadI paNa paNumAM harAI cukI che. mATe teNIe je mAnavALuM vastra paheryuM che, te utArI laI ane teNIne jIrNa vastra paherAvI, jyAM ApaNI dAsIo rahe che, tyAM kalAve." duryodhananI AvI AjJA thatAM duSTa duHzAsane draupadInA aMga uparathI vastra kheMcavA mAMDyuM. te vakhate satI draupadI uMce svare rUdana karavA lAgI ane "ke mArI rakSA karo" ema pikAra karavA lAgI. duSTa duHzAsane teNInuM rUdana ane pikAra nahIM gaNatAM teNInA aMgaparathI vastra tANuM lIdhuM. jevuM eNe tANuM lIdhuM tevuM ja bIjuM vastra tenA aMgapara pahereluM jaNAyuM. pachI duzAsane te vastra kheMcyuM, tyAM trIjuM vastra aMgapara jovAmAM AvyuM. duzAsana jema jema te ramaNanA aMga uparathI vastra kheMcavA lAgyA, tema tema navAM navAM vastro padInA aMga upara thatAM gayAM. sarva sabhyane te joI Azcarya pAmI gayA. kairanI eka abaLA upara AvI amaryAda joI, bhIma krodhAvezamAM AvI gaye. tenA netra upara raktatA chavAI gaI, zarIra romAMcita thaI gayuM ane kaMpavA lAgyuM. te mahAvIra bhUmipara bhujadaMDane pachADI garjanAthI be -"sabhyajane, A satI drapadIne jeNe keza pakaDI vaDilenI sabhAmAM kheMcI Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasva haraNa. (363) ANuM che, tenI bhujAne je huM jaDathI ukheDI nAMkhuM ane tenA vakSasthaLanA rUdhirathI je he pRthvIne na siMcuM ane jeNe sabhA vacce te satIne pitAnA urU batAvyA che, tenA urUne jo cUrNa na karUM te huM pAMDurAjAne putra nahIM" bhImanI AvI bhAre pratijJA sarva sabhAsAgara kSebha pAmI gaye. A vakhate pramANika ziromaNi vidure zoka dhAraNa karI dhRtarASTrane kahyuM "bhAI dhRtarASTra, meM tamane duryodhananA janma vakhate kahyuM hatuM, ke A putra durAtmA thaze. te kairavakuLane nAza karavAmAM dhumaketu je thaze. Akhare emaja thayuM. bhAI tArI buddhi paNa mane lina thaI gaI. ane kaira, tame A caMDALanA jevAM nIca karma karavA kema taiyAra thayA cho ? pitAnA AtmArUpa evA bhAIone jugArathI jItavA, vaDilanI sabhAmAM strIne keza pakaDI lAvavI, tenA aMga uparathI varSa kheMcavA, A tamArA kukarmane dhikkAra che. pitAnI satI strInA zarIra uparathI vastra kheMceluM joI bhImasena jevA baLavAnuM nathI te kema sahana thAya? pitAnI strIne parAbhava pakSIo paNa sahana karI zakatA nathI to bhujA baLavALA vIra purUSe kema sahana karI zake? e bhIma sarvane nAza karavAne samartha che. tuM A kalahamAM zA mATe upekSA rAkhe che? tAre te AvA nIca duryodhanane ThAra mAro joIe. kadi ema na kara te A duSTa putrane AvA nIca karma karatAM aTakAvavuM joIe." ATalu Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (364 ) jaina mahAbhArata. kahI samaDhaSTi vidura kSaNavAra vicAramAM paDayeA. te dI vicAra karI kheDyeA--"bhAI dhRtarASTra, have kAi paNa upAyathI A sageAtra kalaha zamAvI devA joie. je thayuM te kharUM. bhAvinI AgaLa koinI sattA cAlatI nathI. A pAMDavA TrApadI sahita bAra varSa sudhI vanavAsa kare, teTaleA vanavAsa bhAgavyA pachI pAchA AvI rAjyanA upabhAga kare. me je A vyavasthA kahI che, te tAre kabula karavI paDaze, jo tu e vyavasthA pramANe nahi' mAne te tArA kAravakuLanA Aja sa hAra thayA jANaje. ,, viduranAM AvAM vacanA sAMbhaLI dhRtarASTra bhayathI kaMpI cAlyeA. teNe hRdayamAM rAkha lAvIne duryodhanane kahyuM " are pApI ka caMDALa, nila ja duryodhana, tane dhikkAra che. tu AvA naThArA karma thI dUra rahetA nathI, te tArU naThArU bhaviSya sUcave che. A tArA saMbaMdhI pAMDavAne ane drApaDhIne cheDI de. nahi' te A mArU' tIkSNa khaDu tArA mastakane cheThThI nAMkhaze. are durAcArI, tArA jevA kubuddhi putra kaurava kuLamAM kayAMthI usanna thayA ? kulAMgAra, te mArA kauravakuLane kalaMkita karyuM: " ,, pitAnAM AvAM krodha bharelAM vacanA sAMbhaLI duryodhana zAMta thai gayA. te bhISma vagerenI salAha laI drIvicAra karI khelyA--" pitA zAMta thAo. tamArI AjJA pramANe pAMDavAne ane dropadIne cheDI mukuM chuM, paNa mArI eka Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasva haraNa (35) vAta sAMbhaLo-ghatamAM hArelA pAMDave bAra varSa sudhI vanavAsa rahe paNa tyAra pachI eka varSa gupta rahe. je chellA guma rahevAnA varSamAM teonuM gupta sthaLa mArA jANavAmAM Ave te pharIvAra teo pAchA bAra varSa vanavAsa bhegave."duryodhanane A TharAva dhRtarASTra, droNAcArya, bhISmapitA vigerenI AjJAthI pAMDAe mAnya karyo. te samaye dhRtarASTra ane droNAcAryanA kahevAthI duryodhane pAMDane paheravAne sArAM vastro ApyAM. pachI pAMDe gurUjanane praNAma karI vanavAsa karavAne iMdraprasthanI bAhara nIkaLyA. te vakhate bhISma vigere vaDilajane keTalAkamArga sudhI temane vaTAvavAne AvyA. pachI yudhiSThire AgrahathI temane pAchA vAnyA. pAMDane jatAM joI lekenA netramAM azrudhArA cAlavA lAgI ane teo duryodhananI niMdA karavA lAgyA. jyAM sudhI pAMDa dekhAyA, tyAM sudhI premI ke uMce sthAne caDI temane jovA lAgyA ane temanAM punardezanane . mATe ISTadevanI prArthanA karavA lAgyA. priyavAcakavRMda, tame pAMDavonI unnati ane avanati pratyakSa joI che. te sAthe duryodhananA durAcAranuM avalokana paNa tame karyuM che. A uparathI manuSyane zuM zikSaNa levAnuM che? tene tame vicAra karaje. prathama te karmanI adabhuta zaktine mATe manana karajo. je avarNanIya zakti AkhA vizvaneM aoNdayanA cakamAM bhramaNa karAve che, jenI sattA AgaLa koI paNa divya zakti paNa cAlI zakatI nathI, pAMDe jevA sa sAranuM avale parathI manubene nA tame vicAra Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (366) jaina mahAbhArata. martha purUSane paNa e zaktie vanavAsa karAvyuM. padI jevI satIne paNa sabhA vacce nimaryAda karI dIdhI. hastinApurano mahArAjA yudhiSThira Aje vanabhUmimAM bhaTakavA taiyAra thayo che. chatra, cAmara ane chaDInI rAjyalakSamI duryodhananI sevA karavAne taiyAra thaI che. ane aMdha dhRtarASTra eka mahArAjAnA pitA banI bahu mAna pAme che, e badhe prabhAva karma zaktine ja che. sukhIAe sukhane garva karavA nathI ane duHkhIAe nirAza thavAnuM kAraNa nathI. kAraNa ke, karmanI addabhuta zakti sukhIne duHkhI ane du:khIne sukhI kare che. vaLI A vRttAMta uparathI durvyasanamAMthI dUra rahevAne bIje bodha levAno che. jugAranA durvyasananA rogathI yudhiSThira je samartha purUSa adhamadazAne pAmyA che. dutarUpI dAvAnaLamAM yudhiSThiranI rAjyalakSmIne hema thaI gaye che. dhUta rUpI viSa caDavAthI yudhiSThiranA pratiSThA prANa nAza pAmI gayA che. te sAthe tenA baMdhuo ane satI dropadI paNa e vyasananA bhAga thaI paDyAM che. pratApI vira yudhiSThiranuM ugra teja ane zairya ghutarUpI luMTArAe luMTI lIdhuM che. tenI satI ane pavitra patnI draupadIne teNe adhama avasthAmAM mukelI che. jugArarUpI kUra rAkSase pAMDane pAyamAla karyo che. A uparathI samajavAnuM ke, keIpaNa manuSya durvyasana sevavuM na joIe. duvyasanathI manuSya sarvadA duHkhaja pAme che. je manuSya duvyasananA paMjhAmAM sapaDAya che, te yAjajIvita du:khI thayA kare Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasva haraNa. (367) che. jyAM sudhI e paMjhAmAMthI mukta na thAya, tyAM sudhI tene AtmA sukhAnubhava karI zakto nathI. vaLI A prasaMge eka uttama bedha grahaNa karavA jevuM che. sarva baMdhuomAM yudhiSThiranI kevI maryAdA hatI? sarve tenI AjJAmAM kevI rIte vartatA hatA ? ane sarvanI upara tenI kevI sattA hatI ? e spaSTa rIte jaNAI Ave che. kadi yudhiSThira potAnI rAjyalakSamI, ane potAnI jAta paNamAM muke ane te hArI jAya che te tema karavAne svataMtra che. paNa teNe jugAranA paNamAM potAnA baMdhuone ane potAnI strI padIne mukyAM ane te hArI gayA, to paNa temaNe yudhiSThirane kAMI paNa kahyuM na hatuM. ane pitAnA vaDile karyuM, te pramANa che. ema dhArI teo duryodhanane tAbe thavAne taiyAra thayA hatA. AnuM nAma ja kharekharI vaDila bhakti kahevAya che. pitAne vaDila yukta athavA ayukta je kAMI kare, tene mAna ApI te pramANe vartavuM, e meTAmAM moTo guNa che. satI dvipadInA keza pakaDI du:zAsana teNIne sabhAmAM laI gayo ane teNInA zarIra uparathI vastra kheMcyAM ane teNInI lajajA lIdhI, tathApi potAnA pati teNune jugAramAM hArI gayA che,"ema jANanArI drapadIe koI jAtanI AnAkAnI karI na hatI. satI drapadI potAnA satIdharmanA prabhAvathI game te karI zake tevI hatI, tathApi te patinA kAryane anusarI duSTa duHzAsanane tAbe thaI hatI. pitAnI upara bhAre julama thaye, Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (368) jena mahAbhAratatathApi teNInA hRdayamAM pati upara abhAva ke dveSa utpanna thaye na hatuM. patie je kAma karyuM, tene teNIe svIkArI lIdhuM hatuM. A dropadInuM caritra dareka zrAvikAne anukaraNa karavA gya che. teNInA jevI uttama patibhakti dhAraNa karanArI zrAvikA pUrve AryadezamAM thatI hatI, tethI te kALe Arya jenaprajA udaya kALamAM rahelI hatI. AjakAla tevI jenayuvatIo jovAmAM AvatI nathI. je pati sarva rIte sukha Ape teja te patibhaktA rahe che. paNa daivayege je pati dukhadAyaka thaI paDe te vartamAnakALanI vanitAe pati tarapha virakta thaI jAya che. keTalIeka adhama abaLAo te duHsthitimAM AvI paDelA patine dhikkAre che, tenI sAme kaTuvacane kADhe che ane kSaNe kSaNe tenuM apamAna kare che. AvI rIte vartanArI strIo A lokamAM du:khI thaI paralekamAM durgatinuM pAtra bane che. temaNe A draupadInA caritranuM manana karavuM jeIe ane te pramANe vartavA ujamALa thavuM joIe. jeo navIna vidyAnA saMskArathI sudharelA thaI svataMtra rIte cAlavA taiyAra thAya che, ane uUkhala thaI pitAnA vaDilene anAdara kare che, temaNe pAMDanuM saccaritra vAMcI temAMthI uttama zikSaNa levAnuM che. arjuna, bhIma, nakuLa ane sahadeva pitAnA STa baMdhu yudhiSThiranI kevI maryAdA rAkhatA hatA? yudhiSThira jugAramAM sarvane hArI beThA, tathApi teo vaDilanA kAmane mAna ApI duryodhananI sevA karavAne taiyAra Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) rahyA hatA, ane te pUrNa parAkramI chatAM viMDala baMdhunI sAthe vanavAsa leAgavavAne taiyAra thayA hatA. AnuM nAmaja kharekharI vaDilabhakti kahevAya. prAcInakALe te bhaktinA prabhAva vizeSa hatA. tethI A jainaprajA sa Mpa, saMpatti ane sukhanI bhAgavanArI thatI hatI. vartamAnakALanI navIna prajA jyAre e guNu saMpAdana karaze tyAreja temanA udaya thaze. zAsanadevatA sarva jaina saMtAneAne tevI satbuddhi Ape. ---- prakaraNa 28 muM. vanavAsa. vanavAsa. pAMDaveA vanavAsa javA iMdraprasthamAMthI nIkaLI hastinA puramAM AvyA hatA. temaNe pAtapeAtAnA astro ane zo sAthe rAkhyA hatA. pAMDu, dhRtarASTra, bhISma, ane droNu vagera viDelA ghaNe dUra sudhI temane vaLAvavAne AvyA hatA. pAMDaveAnA premane laIne temanA netrAmAMthI azrudhArA cAlatI hatI. vRddha kuMtI putrapremamAM magna banI temanI pAchaLa javA taiyAra thaI. teNI vRddhAvasthAne laine cAlavAne asamartha hatI, tethI dAsInA hAthajhAlI ubhI ubhI azrudhArA varSAvatI hatI. te putravatsalA mAtA peAtAnA putrAne hRdayathI AzISa ApatI 24 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 370 ) jaina mahAbhArata. hatI ane vanamAM prANIone temanI rakSA karavAne bhalAmaNa ApatI hatI. nagarajano potAnA pitArUpa yudhiSThiranA viyAga thatA joi AkraMda karatA temanI pAchaLa AvatA hatA. peAtAnA mahArAjAnA uttama guNNAnu smaraNa karI tee atizAka dhAraNa karatA hatA ane duSTa duryodhana upara krodha karI tenA duSTakane dhikkAratA hatA. haeNstinApurathI cAlI pratApI pAMDavA kAmyaka vanamAM AvyA, tyAM eka pracaMDa rAkSase AvI dropadInI pAse mATI bhayaMkara garjanA karI, e gaja nA sAMbhaLatAMja dvApadIe moTI cIsa pADI eTale baLavAna bhIme AvI eka gadAnA prahArathI tenA prANa harI lIdhA. te joi sajana Azcarya pAmI gayA hatA. A pracaMDa rAkSasa duryodhananA mitra hatA. tenu nAma kizmIra hatuM. duryodhananuM hita karavAne te pAMDavAnu aniSTa karavA AvyA hatA, paNa tyAM te tenuM ja aniSTa thayuM hatuM. leAkeAnA -AgrahathI ane bhImasenanA kahevAthI yudhiSThire te vanamAM vAsa karyA hatA. ane tyAMthI sa anuyAyI leAkeAne vidAya karavAnI teNe dhAraNA rAkhI hatI. te sthaLe bhUmi zayyApara rAtriSAMsa karI prAta:kALe bhAjana samaye bhAjananI IcchA thatAM teo sAmagrI vinA ciMtAtura anyA hatA, te vakhate vIra arjune AhArane AharaNa karanArI vidyAnuM smaraNa karyuM, eTale sa sAmagrI prApta thai gai. catura dropadIe rasavatI Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsa. ( 371 ) karI sarvajanAne leAjana karAvyuM. pachI potAnA sa MbadhionI sAthe yudhiSThire te sthaLe vividha vArtAnA sukhathI divasa niga mana karyAM hatA. bIje divase prAta:kALa thayA, tevAmAM vida kumAra brUpradyumna utAvaLA utAvaLA AvI paheAMcyA. te pAMDavAne maLI jyAM peAtAnI bDena dropaddI hatI, tyAM AvI praNAma karI - jaLi joDI bAhyeA-- priyamhena, amArA gupta anucarA hustinApuramAM ryo kare che. teoe AvI tamArA vanavAsanuM vRttAMta pitAne jaNAvyuM, tethI zokAtura thayelA pitAe tamArI khabara levAne mane ahiM mokalyA che. priyamhena, jo tamArA pationI icchA haiAya te ha. ekalAja svarganA rAjyane jItI zakuM teA pachI duryodhana kANu mAtra? kadi te vAta tamAre na karavI hAyatA, jyAMsudhI tamArA pati vanavAsa kare, tyAMsudhI tame mApaNA pitAne ghera rahevA cAle." peAtAnA premI khaMdhu dhRSTadyumnanAM AvAM vacane sAMbhaLI draupadI namratAthI melI--" priya bhAi, satya pratijJa yudhiSThira rAjA duryodhananA vadha karavAnI nA pADe che, nahIM te bhIma ane arjuna tene jIvatA kema revA Dhe! nyAyamArge cAlanArA yudhiSThirane e vAta anucita lAge che. priya aMdhu, tame mane pitAne ghera vasavAnuM kaheA che, paNa patinI sahacAriNI thavu, e strInA mukhya dharma che. pati vanavAsa kare ane patnIpitAnA rAjamehelamAM vase --evu kAma kulina Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (372) jaina mahAbhAratakAMtA kema Acare pAMDanA padathI pavitra thayelA vanamAM temanI sAthe rahevuM, e mane sAruM lAge che. ApaNuM pitAne kahejo ke, tamArI duhitA svadharma pramANe vartavAmAM sukha mAne che. je tamArI IcchA hoya te A tamArA pAMce bhANejene pitAne ghera laI jAo." pitAnI bhaginInAM AvAM vacana sAMbhaLI dhRSTadyumna kAMI vizeSa bolI zake nahIM. tenA netramAM azru AvI gayAM, ane te zokAtura banI gaye. pachI yudhiSThiranI AjJA laI potAnA pAMca bhANejane laI te potAne nI rAjadhAnI tarapha ravAne thaye. putranA viyogathI vaidabhane du:kha lAgyuM hatuM. dhRSTadyumna gayA pachI bIje divase pAMDavo kAmyakavanamAM rahyA hatA, tyAM kaI anucare AvI khabara ApyA ke, dvArakApati kRSNa Apane maLavA Ave che. pAMDe AnaMda pAmI beThA thayA. tyAM zyAmakumAra kRSNa AvI temane maLyA. pAMDae kRSNane namaskAra karyA. pAMDavene maLI kRSNa tarataja tyAM - helAM kutInI pAse AvyA ane teNe temanA caraNakamaLamAM vaM. danA karI. vRddha kuMtIe hRdayathI AzISa ApI. save AnaMdapUrvaka beThA thayA. pachI kRSNa yudhiSThirane kahyuM, "rAjana, duSTa, duryodhane tamane kapaTathI jugAramAM harAvyA-e vAta mArA sAMbhaLavAmAM AvI hatI. duryodhanane A kukarmamAM uttejana A panAra karNa ane zakuni e be mukhya hatA, e vAta mArA jANavAmAM AvI che. te vakhate huM pAse na hato, eTalI dila Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsa. (373) gIrI che. je huM pAse hate te A vAta banavA na pAmate. rAhu hamezAM caMdrane grahaNa kare che, paNa je tenI pAse budha hoya to te grahaNa karI zakato nathI. A bhIma ane arjuna te samaye mAtra tamArA bhayathI kAMI belI zakyA nahIM hoya, nahIM to teo teja samaye duryodhanane vadha karata. haju paNa tamArA zatrune mAravAnuM kAma muzkela nathI, paraMtu tamArI satya pratijJAna nirvAha amane baMdhanarUpa thaI paDyo che. rAjA, juo A satI draupadI mane joI rUve che. du:zAsane e bIcArInI adhama sthiti karI, e vAta teNunA hRdayamAM mane joI sAMbharI AvI che. te paNa tamAro ja anyAya che. A satInuM rUdana pratyakSa joI mAre kodhAgni duryodhanane dahana karavA taiyAra thayo che. A mahAsatIne te lokoe je tiraskAra karyo che, tenuM phaLa temane huM satvara ApIza." kRSNanAM AvAM vacana sAMbhaLI zAMtamUrti ane satyavattI yudhiSTira vinayathI belyA-"mahArAja, Apa vAsudeva che. je samaye Apane kodha utpanna thaye, te samaye ApanI sAme ubhe rahevAne IMdra paNa samartha nathI, to duryodhana zA hisAbamAM? tema vaLI mArA bhAIo paNa ApanA prabhAvathI duryodhanane parAbhava karavAne samartha che, paraMtu satya dharma pramANe vartavAmAM AgrahI evA mane e vAta rUcikara lAgI nahIM. meM teja jugAra ramavAmAM bhAga lIdho ane tene aMge je meM satya karAra karyo, teno nAza mArAthI zI rIte thAya? je evI pra Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (374) jaina mahAbhArata. tijJA toDavAmAM Ave te pachI temAM mArI apakIrti thAya. apakita thavAnA karatAM maravuM vadhAre sAruM che. jenuM jIvana niSkalaMka ane satyathI pavitra che, teja purUSa jIvana vALe che, ema huM mAnuM chuM. mArA saMbaMdhIone paNa mArI satya pratijJAnA nirvAhane arthe meM A samaye vArI rAkhyA che." - yudhiSThiranAM AvAM dharma ane nIti bharelAM vacane sAMbhaLI kRSNano kodha zAMta thaI gayo. pachI ahIMthI prayANa karavAnI IcchA rAkhanArA yudhiSThire pitAnA sarva saMbaMdhiene maLavAno vicAra karyo. prathama te pitAnA baMdhuone sAthe laI jyAM vRddha bhISmapitAmaha beThA hatA, tyAM Avyo. yudhiSThira temane namaskAra karI vinayathI belyA-"dAdA, tame amArA moTA gurU cho. ame tamArA mAvajIvita AbhArI chIe. daina vAge amAre vanavAsa karavAno prasaMga Ave che, mATe vyasanane dUra karanArI ane paramArthane darzAvatI koI paNa gya zikSA Ape. ApanI yogya zikSA amone upayogI thaI paDaze." yudhiSThiranAM AvAM vacana sAMbhaLI bhISmapitA prasanna thaIne betyA-"priya pAMDave, A jagatamAM jeTalA prANI che, te sarva tArA uttama guNane vaza thaI rahyA che. tArA je sujJa purUSa A dhUtanA durvyasanamAM sapaDAI gaye, e vAta AzcaryakArI che, paNa bhAvinI prabaLatA AgaLa keInuM cAlatuM nathI. have je banyuM te kharUM. vanavAsamAM rahIne tAre Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsa. ( 375) ghaNI sAvacetI rAkhavAnI che. tame badhA bhAio soMpathI 1`jo. kiM paNa kusaMpa karazo nahIM. " sapanA prabhAvathI tame A vanavAsanI vipattine sukhe sahana karI zakzo." vatsa A samaye tu amane ahIMthI vidAya karavAnI IcchA rAkhe che, paNa te amane rUcikara lAgatu nathI. jyAre tuM rAjamadiramAM rahetA, tyAre amAne uttama bheAjana jamADIne jamatA, tA atyAre vananA madhura phaLAdika amane mukI eka* * leA jamavAnI icchA rAkhe che, te tArA jevA gurUbhakta putrane ghaTe nahIM. tethI tAre amene vanavAsamAM sAthe lai javA joie. "" bhISmanAM AvAM vacana sAMbhaLI yudhiSThire temanA caraNamAM mastaka mukI ane aneka rIte prArthanA karI temane vanamAM sAthe AvatA aTakAvyA. pachI bhISme temane nIce pramANe edha ApyA-- he vatsa ! A jagamAM rAjAne pAMca prakAranA pratibhU grahaNa karavA yAgya che. dAna, ceAgyajJAna, satpAtrane parigraha, sukRta ane suprabhutva evAM enAM nAma che. je rAjA peAtAne vaza rahenArA e pAMca pratibhune grahaNa kare che, te rAjA a vaya ne prApta kare che. A jagatamAM kAma krodha vagere cha sAta vyasana, ajJAnatA ane asatya--e panara cArA che. e 5naramAnA eka eka cAra rAjyalakSmIne haraNa karavAvALe che, je rAjA peAtAnu kalyANa icchatA hAya, teNe upara kahelA Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (376) jaina mahAbhArata. pAMca pratibhU grahaNa karavA ane panara cirono nigraha kare vasa yudhiSThira, e panara cAramAMthI jugArarUpa cAre tArA rAjyanuM kevI rIte haraNa karyuM, te te najare joyuM che. tethI have pharIvAra e cArene mAna Apate nahIM. temane nAza karavAne niraMtara prayatna karaje. tArA manane hamezAM sAvadhAna rAkhaje ane vanavAsanI avadhi pUrNa thAya tyAre satvara pAchA pharaje. A mATe upadeza tArA hRdayamAM sthApita karaje." bhISma ATaluM kahI tyAMthI rAjadhAnI tarapha pAchA pharyA hatA. pachI yudhiSThira droNAcArya pAse AvyA ane temanI pAse hita zikSAnI prArthanA karI. droNAcArye pAMDa tarapha prema batAvI kahyuM, ziSya yudhiSTira, satya, dharma, nIti ane vinayathI tuM pUrNa che. huM to pAMDe ane kare-baMnene gurU chuM. temAM tamArA vIra baMdhu arjunane meM prItithI sarvanA karatAM adhika vidyA zIkhavI che. je e vidyAne niraMtara abhyAsa rAkhe te yuddhamAM paNa jItI zake. te vIra baMdhunI sahAyathI tuM sarva ThekANe vijya meLavIza. vanamAM vikaTamArgamAM tamArUM kalyANa thAo. ane nirvine vanavAsI pUrNa karI tame satvara pAchA phare. mArA upavAsI netrane tamArA darzana rUpI pAraNuM veheluM thAya tevuM kare. pachI kRpAcAryuM paNa temane zikSaNa sAthe AzISa ApI hatI. baMne gurUo pAMDanA vigathI manamAM kheda pAmI pAchA vaLyA. pachI yudhiSThira ane pAMDave potAnA kAkA dhRtarASTranI rajA Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsa. (377 ) levA AvyA. yudhiSThire potAnA aMdhakAkAne praNAma karI kahyuM, tAta, ame tamane praNAma karIe chIe. amArI upara kRpAdaSTi rAkhaje ane baMdhu duryodhanane amArA taraphane eka saMdezo kaheje. te e ke, "he bhrAta daryodhana, ApaNuM karavALanI jema meTAi vadhe, tevI rIte vartI prajAnuM pAlana karaje ane ApaNA vikhyAta vaDilonI satkIrti ne hAni na pahoMce evI rIte pravartana karaje." pAMDanI AvI namratA joI ane pitAnA putra dudhananI dubuddhi jANI dhRtarASTra kAMI paNa uttara Ape nahIM. te lajajA pAmI pitAnA nagara tarapha cAlyA gaye, - pachI yudhiSTira pitAnI mAtA satyavatInI pAse rajA levA AvyuM. satyavatI yudhiSThira vagere pAMDene jotAMja mUchita thaI gaI, ane tenuM hRdaya zokathI bhedAI gayuM. - juvAre sAvadhAna thaI teNIe gadgad kaThe potAnA putrane hadayathI AzISa ApI. bIjI paNa strIoe te pramANe karyuM pachI sarva strIsamAja tyAMthI pAchA pharyo hate. pachI yudhiSThire prajAjananI rajA lIdhI. pitAnA nItimAm rAjAnA viyogathI du:khI thaela prajAjane "mahArAja, tamArI vanayAtrA saphaLa thAo. ame ApanI chAyArUpa chIe, paraMtu jyAre Apa amane sAthe AvavAnI nA kahe che, tyAre ame nirUpAya thaI pAchA pharIe chIe." ATaluM kahI prajAjana zekAtura thaI pAchA pharyA. prajAjanane vidAya Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 378 ) karyA pachI yudhiSThira baMdhusahita potAnA pitA pAMDu ane viduranI pAse AbyA. yudhiSThire vidurane kahyuM, " pUjya kAkA, ame vanavAsa jaie chIe. mArAM mAtApitAnA mana amArA viyogathI ati du:khI che, mATe upadezathI temanA manane zAMta ane sthira karajo. jo ApanI sa Mmati heAya te mArA mAtApitAne sAthe levA mArI icchA che. tema vaLI mArI prajAnI jevI prIti mArA pitA pAMDu upara che, tevI dhIme dhIme mAre viSe paNa karAvajo. ' yudhiSTiranAM AvAM vacana sAMbhaLI vicakSaNa vidura A pramANe elyA---"vatsa yudhiSThira, durgaMdhananu hRdaya tamArI upara iSyAMvALu thai rahyu che, mATe sarve kuTuMbane sAthe lai vanamAM javu, e mane yAgya lAgatu nathI; mATe pAMDune rAjyamAM rAkhI jAo. ane tamArI mAtA kuMtIne sAthe laI jAo. kArachu ke, dhIravIra pAMDu tamArA viyogane sahana karI zakaze paNa A kuMtI teA kSaNamAtra paNa tamArA viyoga sahana karI zakaraze nahIM. " A pramANe viduranAM vacana sAMbhaLI yudhiSThire te vAta mAnya karI pachI yudhiSThire pAMDu pitAne namaskAra karI temanI rajA lIdhI. te vakhate pitRbhakta yudhiSThiranA netrAmAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. A samaye putrAthI viyAga na thayA e huM ane patithI viyeAga thayA, e zeka--ema kuMtI harSa tathA zAkavALI thai gai. te vakhate vyavahArakuzaLa vidre dhIraja ApatAM kahyuM, " vatsa vananA vikaTa mAga mAM sAva ,, Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vitavAsa. (379) dhAna rahejo. jyAM jAo, tyAM khAvAmAM pIvAmAM, cAlavAmAM ane nidrAmAM ema sarva prakAranI kriyAmAM pramAdarahita prava je. A tamArAM tIrtharUpa kutImAtAnI bhakti karaje. ane teNInA vacanane anusaraje." - viduranI A zikSA yudhiSThire vaMdana sAthe svIkArI. pachI pAMDu gada kaMThe belyA-"vatsa, tArA jevA AjJAkArI putra vinA huM ekale zI rIte rahI zakIza. hAlA vicAra kara. vaLI vananI bhayaMkara bhUmimAM tuM kuTuMba sAthe laI zI rIte karI zakIza. vanabhUmimAM kuTuMbane nirvAha kare e tane muzkela paDaze, mATe A mArI ratnamaya aMguThI tuM sAthe laI jA. e camatkArI mudrikA tArA du:khane dUra karanArI thaI paDaze." ATaluM kahI putrapremI pAMDurAjAe pitAnI ratnamaya mudrikA yudhiSThiranA hAthamAM paherAvI. pachI teNe potAnI pavitra patnI kuMtIne kahyuM, "devI, A putrarUpa pAtranuM rakSaNa karaje. kAraNa ke, saMtAnane sarvadA mAnuM ja zaraNa hoya che." - pitAnAM A vacane yudhiSThire aMgIkAra karyA pachI teNe pitAnI apara mAtA mAdrIne kahyuM, "mAtA, tame A amArA viyegI pitAnI sevA kare ane jema temane amAruM smaraNa na thAya, tevI rIte vartI temanA hRdayane saMtoSa Apaje." yudhiSTiranAM AvAM pitRbhaktinAM vacana sAMbhaLI mAdrI hRdayamAM prasanna thaI pitAnA putra nakuLa ane sahadeva pratye belI-"putra, tame zuddha hRdayathI A jyeSTa baMdhunI sevA Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata (380) karajo. ane A kutIne mArI samAna jANI tenI AjJA uDAvajo ane tenI bhakti karajo. A pramANe vividha prakAranI zikSA ApI ane paraspara pavitra prema darzAvI pAMDu, vidura, mAdrI vagere sarva rAjaparivAra tyAMthI pAchA pharyA hatA. sa`ne vidAya karyA pachI yudhiSThira peAtAnA aMdhuonI sAthe tyAMthI AgaLa cAlyA hatA. tenI sAthe mAtra kRSNa ane keTalAeka prajAjane aziSTa rahyA hatA. tenI maneAvRttimAM peAtAnA vaDileAnI zikSAnuM smaraNa thayA karatuM hatuM. priya vAMcanAra, ahiMthI pratApI pAMDavAnA vanavAsanA Ara Mbha thAya che, e vAta dhyAnamAM rAkhaje, vanavAsamAM jatI vakhate pAMDavAnA pramukha yudhiSThire kevA ziSTAcAra karyAM hatA. pUrva kALe A putrAmAM evA ziSTAcAra cAlatA hatA. sa kArya viDelanI AjJAthIja thatu hatu. vinIta ane gurUbhakta yudhiSThiranI tarapha gurUjananI ane leAkeAnI kevI prIti hatI ? te yudhiSThiranA prayANa vakhate pratyakSa dekhAi AvI hatI. yudhiSThira mAtRbhakta, pitRbhakta, gurUbhakta ane leAkabhakta hatA. vinayanA mahAn guNathI teNe sarva janone vaza karI lIdhA hatA. tethI tenI tarapha sarva jano sArI bhAvanA rAkhatA hatA. ane tenI para AzIvAdanI vRSTi karatA hatA. vAMcanAra, jo tamAre jIvananA mArga sudhAravA hAya, A kSaNika jIvanane badale cirasthAyI yaza rAkhavu' hAya ane Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsa. ( 381 ) ciMtAmaNi samAna mAnavadehanuM phaLa meLavavu hAya, te A putra yudhiSThiranI pavitra paddhatinu anukaraNa karajo. tenA jevA pavitra guNA dhAraNa karajo. ane tenI jema sadAcAranu sevana karajo. vaLI A samaye eka bIjI vAta paNa yAda rAkhavAnI che ke, yudhiSThire jyAre peAtAnA pUjya bhISmane zikSA ApavAnI prArthanA karI te vakhate dayALu bhISme je zikSAnAM vacanA kahelAM che, te sadA manana karavA yAgya che. teoe khAsa panara cArane nAza karavAne mATe je yudhiSThirane sUcanA ApelI che, te hRdayamAM smaraNIya che. yudhiSThira jevA sadguNI putra jugAranA kru sanamAM Asakta thaI dusthitimAM AvI paDyo, e vAta tenA smaraNamAM rAkhavAne vidvAn bhISmapitAmahe te viSenuM sArU vivecana karyu hatu ane pavitra yudhiSThire te vaDilanI zikSA peAtAnA hRdayamAM sthApita karI hatI. yudhiSThira sarvaguNa saMpanna hatA, te chatAM tenAmAM jugAranuM durvya sana rahelu hatu ane te durvyasananuM kaTu phaLa tene cAkhavu paDayuM hatuM. paNa jyAre bhISmapitAmahe te viSenA uttama bedha ApyA, tyAre te mahAnubhAve, te vyasananA sarvathA tyAga karyA hatA. AjakAla svata tratAne icchanArA ucchva khala tarUNA jo kAi du`sanamAM paDI jAya che ane te vyasanathI temane ghaNI hAni thAya che. te chatAM teo e vyasananA tyAga karI Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 382 ) jaina mahAbhArata. zakatA nathI. ane peAtAne thatI hAninA vicAra karatA nathI. tevA unmatta yuvakone kadi kArya vaDilajana ke hitecchujana zikhAmaNa ApavA Ave te teo temanA anAdara kare che. ane pete svata MtratAthI vartavA tatpara thAya che. tevAoe A satyavIra yudhiSThiranA pravarttanane anusaravuM joie ane tema karI peAtAnA durAcAranA tyAga karavA joie. maraNuM 29muM. kapaTasa deza eka suMdara saritA vhetI hatI. tenA ramaNIya tIra upara ghATI chAyAvALAM vRkSeA zreNIbaMdha ubhAM che. vividha -jAtanA pakSIo madhura svara karI rahyA che. sugaMdhI puSpA upara bhramarAo guMjArava karI rahyA che. A sthaLe eka suMdara jinAlaya ubhuM che. te vimAnanA jevuM dekhAya che. bhAratanI zilpakaLA tenA upara khIlI rahI che. cAre tarapha uttama prakAranI kArIgarI prakAzI rahI che. caityanI upara AvelA dhvajadaMDa gagananI sAthe vAtA kare che. tenA darzanane mATe aneka yAtrALuo AvA kare che. tenI aMdara thatA ghaTanA TaMkArAnA pratidhvani saritAnA tIra upara paDe che. A vakhate eka purUSa te sthaLe AvI caDayA. te lAMbI Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasaMdeza. (383) musApharI karIne zAMta thaI gayA hatA. tenA zarIrane bAMdhe majabuta hatuM. tenA lalATa upara caMdananuM tilaka hatuM. tenI AkRti upara te brAhmaNa hoya te dekhAto hato. - te purUSe AvI A suMdara caityamAM praveza karyo. te prathama prabhunAM darzana karI cAre tarapha pharavA lAgyA. tevAmAM ke eka bIjo purUSa tenA jevAmAM AvyuM. te purUSane joI A zAMta thayela purUSa tenI pAse AvyuM, ane teNe namratAthI puchayuM, bhadra, tame keNa che? ane A sthaLe kema AvyA cho?" te purUSe uttara Ape-"dvArakApati kRSNane dUta chuM ane ahiM jinapUjA karavA mATe Avyo chuM" te purUSe itejArIthI puchayuM. "tuM dvArakApati kRSNane dUta ahiM kayAMthI? tArA svAmI kRSNa ane pAMDave kyAM che? ane A jinAlaya konuM che?" kRSNanA dUte zuddha hRdayathI kahyuM, "bhadra, yudhiSThira vagere pAMDe ahiM nAzikanagaramAM AvyA che. A medAvarIne tIre zrIcaMdraprabhaprabhunuM caitya che. A caityamAM pAMDave, temanI mAtA, phatI ane kRSNa sarve A jinAlayamAM AvI caMdraprabhaprabhunI pUjA kare che ane A sthaLe rahe che. tame koNa che? ane ahiM kema AvyA che ? kRSNadUtanA A vacana sAMbhaLI te purUSa be -"bhAI mAruM nAma purecana che. huM hastinApuranA navA rAjA duryodhanane purehita chuM. amArA rAjA duryodhane pAMDene eka saMdeze kahevAne mane meMkaryo che. pAMDanA pramukha yudhiSThira kayAM che ? te mane kRpA karI batAve." Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (384) jaina mahAbhArata. purohita purocananAM AvAM vacana sAMbhaLI te kRSNadUta tene nAzikanagaramAM laI gaye. ane yudhiSThiranI pAse tenA khabara pahoMcADayA. vivekI yudhiSThire tatkALa purohita purecanane pitAnI pAse bolAvyo ane tene duryodhananI kuzaLavArtA puchI AvavAnuM kAraNa puchayuM. purecana yudhiSThirane praNAma karI -"rAjana, tamArA baMdhu duryodhane mAre mukhe A pramANe kahevarAvyuM che -Na baMdhu yudhiSThira, tame mahApurUmAM agresara che ane huM anAryomAM agresara chuM. tame guNIomAM agragAmI che ane huM nirguNIomAM agragAmI chuM. tame sajajanemAM prakAzamAna che. ane huM durjanamAM prakAzamAna chuM. tame buddhiomAM agraNI che ane huM dubuddhiomAM agraNuM chuM. tame kRta nA zikhara che ane huM kRtanene zikhara chuM. tame uttamemAM ratna che, te huM adhamamAM ratna chuM. mATe he bhAI, vivekarahita thaI meM tamArA anavadhi apakAra karyA che. he dayAnidhi, mArA e apakAnA aparAdhanI tamAre kSamA karavI joIe. kAraNake, tame meTA cho. moTAe nAnAne kSamA ApavI egya che. tethI tame mArA aparAdha bhUlI jaI vanavAsamAMthI pAchA vaLo ane A tamArI rAjadhAnI hastinApuramAM AvI nivAsa kare ane tame sukhe tamArA rAjyanI samRddhine upabhega karo. meM tamArA aparAdha karyo, tethI Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTasaMdeha. (385) mArA mastakapara sa prajAenI ane vaDalAnI pastALa rUpI raja paDI che. te kRpA karI AvI mArA mastakanI rajane dUra karA. havethI huM... tamArI mAjJAne niraMtara mArA mastakapara dhAraNa karIza. kide tamAre tamArU satyavrata rAkhavu hoya te paNa jema muni pharatA pharatA svadezamAM AvI caDe che, tema tame tamArA gAma tarapha AvI tamArA pavitra caraNakamaLane dhAraNa kare. huM A ! jo tame tamArA laghubaMdhu sahita ahiM hastiInApuramAM AvIne rahezeA te huM tamArA sarvAMnI IcchA pramANe sevA karIza. " rAjana, A pramANe tamArA laghukha duryodhanane mArI sAthe kahevarAvyuM che. jo Apa hastinApura Avaze| tA huM paNa tamArI sAthe rahIza, duryodhananA AvA sa MdezA purAhita purAcane o, te sAMbhaLI kRSNa vagere badhA khuzI thai gayA ane pAMDavAne sukha thavAnI AzA dhAraNa karavA lAgyA. HH mArA bhAI duryodhananA AvA uttama vicAra jANI huM khuzI thayA chuM. amAre duryodhananI sAthe kAMi paNa dveSa nathI. " kRSNe utsAhathI purAhitane kahyuM. pachI tarataja yudhiSThiranI AjJAthI sarva prakAranI taiyArI thavA mAMDI anevivi dha prakAranAM vAhano joDI badhA kATle hastinApura javAne taiyAra thayA. te kADhyA anukrame cAlanA hastiInApuranI najIka AnyA. yudhiSThiranA AvavAnA khabara sAMbhaLI hastinApuranI 25 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (386) jaina mahAbhArata. prajA vividha prakAranA najarANuM laI temanI sAme AvI. yudhiSThire potAnA kAphalA sAthe vAraNAvata nAmanA hastinApuranA parAmAM praveza karyo. tyAM eka suMdara mahela temanA jevAmAM Avyo. purahita purecane temAM yudhiSThirane utAre karAvyuM ane te mahelanI suMdara racanA temane batAvI. dubuddhi duryodhana paNa tyAM sAme AvyuM ane teNe u. ttama prakAre yudhiSThiranA Atithyane mATe goThavaNa karI. yudhiSTira vagere sarva mI jamAnene je je vastunI jarUra paDe te te vastu duryodhana temane pahoMcADavA lAgyA. yudhiSThirane ane bIjA rAjAone duryodhane sevA baradAsathI evA prasanna karyA ke, teo pitApitAnA havaibhavane paNa bhulI gayA. yudhiSTira pitAnA baMdhuo ane kuMtI mAtA sAthe te sthaLe zAMta mane vAsa karI rahyo. pitAnA saMbaMdhI pAMDanuM AvuM sukha joI kRSNa pitAnI rAjadhAnI dvArikAmAM javAne taiyAra thayA. te samaye pitAnI mAtAne maLavA utkaMThita thayelI subhadrAne jeI yudhi. SThire kRSNanI sAthe tene dvArakAmAM mokalI ane bIjA je yudhiSThirane maLavA mATe tyAM AvyA hatA, temane yudhiSThire potapotAnA sthAnamAM vidAya karyA hatA. eka samaye satyavatI yudhiSThira pitAnA kuTuMbathI prarivRta thaI mahelanA vizALa bhAgamAM beThe hato. duryodhananI AvI uttama vRttinI prazaMsA thatI hatI. vanavAsanI vipatti na thatAM AvA AvA rAjasukhanI prAptithI teo Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTa deha, (387) badhA AnaMdamaya banI gayA hatA. A vakhate eka purUSa AvI temanI samakSa ubhuM rahyuM. teNe yudhiSThirane praNAma karyo ane namratAthI jaNAvyuM, "mahArAja Apane kAMI ekAMte kahevAnuM che " te purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI yudhiSThira pitAnA kuTuMbamAMthI jude thaI te purUSane laI eka tarapha AvyuM. te purUSe yudhiSThirane kahyuM " mahArAja huM priyaMvada nAme vidurane dUta chuM. tamArA pUjya kAkA vidure tamane kahevarAvyuM che ke, "je mahelamAM tame utaryA che, te mehela banAvaTa che. tenI aMdara zaNa, tela, ane ghAsanI yejanA karelI che. tamane teDavAne kapaTa saMdeza laI je purecana purohitane meka che, te AvatI kRSNa caturdazIne divase te mahelane Aga lagADavAnuM che. ane te yuktithI duryodhana tamAre nAza karavAne Icche che. A vAta ame kAnekAna sAMbhaLI che. tethI te sAcI che. mATe tame pramAdamAM rahezo nahIM. vaLI A gharamAMthI suraMga karI te mAge bAhera javAne mArga karavAne mATe eka zunaka nAmane catura mANasa vidure mArI sAthe mokale che. te suraMga khodavAmAM pravINa che." ATaluM kahI te priyaMvada yudhiSThirane praNAma karI tyAMthI vidura pAse cAlya Avye. - hitakArI vidarano saMdezo sAMbhaLI yudhiSThirane dudhana upara krodha caDe. pachI teNe te badhI vAta pitAnA baMdhuone jaNAvI. pachI temaNe te kapaTa mehelanI tapAsa Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 388 ) ' karavA mAMDI, tyAM temane mAluma paDayuM ke, 8 A mehela zatrunA anAvelA che. 'pachI yudhiSThire te viSe potAnA bhAIonA mata lIdhA. te vakhate parAkramI bhIma bolI uThayA." mATA bhAi AjJA Ape te huM e kapaTI duryodhananA hRdayane cIrI nAMkhuM: " arjuna, nakula ane sahadeve te vAtane anumodana Apyu. yudhiSThire sarvAMne zAMta karIne kahyuM, " baMdhue, sAhasa karA nahIM. tema karavAthI mArI satya pratijJAne hAni paheAMcaze. mArA vicAra evA thAya che ke, A vakhate ApaNe ahiM ja rahevuM. jyAre kRSNapakSanI caturdazInA divasa Ave, tyAre ahiM thI gupta rIte suraMgane mAge nIkaLI javuM. hiMdura kAkAnA zunaka nAmanA eka mANasanI pAse meM suraMganI ceAjanA taiyAra karAvI che. jyAre mehela maLI jaze, eTale pApI duryodhana jANaze ke, pAMDavA khaLI mulA. tethI te pachI ApaNI zodha pharI karaze nahIM, jethI ApaNe bAra varSa sudhI sukhe vanavAsa karIza." yudhiSThire potAnA yogya mata jAhera karyA, tevAmAM pelA sura`ga khAdanAra zunaka tyAM Avye ane teNe bhImasenanI zayyAthI mAMDIne khAhera dUra sudhI taiyAra karelI suraMga yudhiSThirane batAvI, pachI te viduranI pAse cAlyeA gayA. pAMDavAne te mehelamAM vasavAnA avizvAsa thai gayA che, tathApi uparathI teo vizvAsa batAvatA hatA. tr mA Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTa de. (389) vAna bhImasena pharavA javAne miSe azvArUDha thaI suraMga kyAM nIkaLe che ane tene sidhe mAMga kevI rIte jaDaze." e sarvane nizcaya karate hate. nakuLa ane sahadeva kuMtI tathA dvipadIne suraMgamArge cAlavAne abhyAsa tathA paricaya karAvatAM hatAM. - devayoge evuM banyuM ke, koI vRddhA strI pitAnA pAMca putro ane eka putravadhu sAthe te mehelamAM AvI caDI. kuMtIe teNIne bahena samAna gaNa mAna ApyuM. ane premathI pitAne tyAM rAkhI. mArganA zramathI thAkI gayelI te vRddhA pitAnA pAMca putra ane vadhu sAthe te rAtrivAsa tyAM rahI. te divasa kRSNacaturdazIne hato. e vAta kuMtInA dhyAnamAM na rahI. kRSNacaturdazIne divasa jANI yudhiSThira potAnA kuTuMba sAthe suraMgane mArge cAlI nIkaLyA ane eka bhIma te mahelanA daravAjAmAM guptapaNe ubhe rahyo. barAbara samaya thaye, eTale pele purecana te dvAra AgaLa AvyuM ane teNe tyAMthI Aga lagADI. AvuM duSTa karma joI bhImane bhAre kodha utpanna thayuM. teNe te duSTa purocanane dvAranI pachavADethI AvI pakaDI lIdhA. ane muSTine prahAra karI tenA prANa lIdhA. pachI tene baLatA agnimAM nAMkhI parAkramI bhIma jyAMthI suraMga hatI, tyAMthI cAlI potAnA saMbaMdhIone jaI maLe. yudhiSThira vagere sarva suraMga mA thaI bIje Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 390 ) IMDe nIkaLI gayA. pachavADe te mahela agnimAM bhasma thaI gayeA. sarva leAkeA tene maLatA joi pAMDavAne mATe kalpAMta karavA lAgyA ane duryodhana tathA pureAhitane gALe ApavA lAgyA. suraMgamAge nIkaLI pAMDavAnu kuTuba AgaLa cAlyu, tyAM vikaTa mArga AvyA. dropadInA kAmaLacaraNamAM sAyanI jema kAMTAo bhAMgatA hatA ane teNIne mahAvedanA thatI hatI. koi koi vAra teA rUdhiranI evI dhArAo cAlatI ke jANe tepara alatAnA raMga hoya, tevA te dekhAtA hatA. kAmaLacaraNA ku tI paNa mArganI vedanAthI pIDita thai hatI. ane vanamArganI ativedanA bhAgavatI hatI. ema karatAM kuMtI ane dropadI mAge AgaLa cAlyAM, tyAM mArga nA parizramathI pRthvIpara DhaLI paDayAM. A vakhate dayALu dharma rAjAe peAtAnA hRdayamAM ghaNA apASa karyo" are deva, tane dhikkAra che ke te A mArA rAjakuTuMba upara AvI vipatti pADI. A vakhate sUrya nA ugratApa tape che. ane pAchaLa rAjyanA mahAbhaya che. Ave samaye A mAtA ane strInI AvI sthiti thai. have zuM karavuM ? " A pramANe yudhiSThira ciMtAtura thaI zeAka karatA hatA, te vakhate bhIma elI uThayA-- moTAbhAi, apazeASa karI nahIM. huM mArA baLano upayoga karIza. " A pramANe kahI, kuMtIne DAbA khabhA upara ane aupadIne jamaNA khabhA << Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **** * jaina mahAbhArata J.P.Patel *** -rishna Press, Bombay 2 magha, MO beMka belA, raba che. ka. kuMtIne DAbA khabhA upara ane draupadIne jamaNA khabhA upara besADI bhImasena AgaLa cAlye. (pRSTa 390) ************************ Page #439 -------------------------------------------------------------------------- Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTasa deha. upara besADI bhImasena AgaLa cAlyA. thoDe cAlatAM nakuLa ane sahadeva ane zrAMta thaI besI gayA. eTale bhIme temane peAtAnI pITha pAchaLa esArI dvIdhA. vaLI thADe cAlatAM arjuna ane yudhiSThira paNa thAkI gayA. eTale temane teNe pITha pAchaLa besADI dIdhA. baLavAn bhIma sa ne nAkAtulya thaI mahAvegathI AgaLa cAlye ane te rAtri mAga mAMja prasAra karI dvIdhI. gaganarmANanA udaya thayA, eTale kAI uttama jaLAzayavALu ekAMta sthaLa joI, teoe tyAM paDAva karyA. ane save zAMta thai kheThA. ( 391 ) ( priya vAMcanAra, A prasaMga ATalethIja pUrNa kara vAmAM Ave che, tathApi tenI uparathI kAMi paNa sAra levAne prayatna karaje. prathama te viduranI kuTuMba prItinA dAkhaleA grahaNa karaje. duSTa duryodhane banAvaTI mehela racI temAM pAMDavAne maLavAne cAjanA karI hatI. paNa kuTuMbapremI vidure te khabara meLavI pAMDavAne cetavaNI ApI temanA bacAva karyo hatA. eka kuTuMbIjana peAtAnA kuTubIenA nAza karavA Icche che, tyAre bIjo kuTuMbI temane bacAvavAnI ceAjanA kare che. ekaja khadarInA vRkSamAMthI thayelA kAMTA keTalA vAMkA DAya che ane keTalAka sIdhA haiAya che. dareka uttama manuSye viduranA jevA kuTuMbaprema rAkhavA joie. kuTuMbapremI purUSa sarva rIte vijayI ane sukhI thAya che. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata ( 392 ) bIjI zikSaNa pureAcananA pApI caritra uparathI levAnu che. pApI purocana pAMDavAne lalacAvI banAvaTI mehelamAM laI gayA hatA ane te mehelane saLagAvI pAMDavakuTu ane nAza pamADavA te taiyAra thayA hatA, paNa Akhare baLavAna bhImane hAthe tenAja nAza thaI gayA. anyanuM aniSTa ciMtavanArA ane karanArA pApIonA nAza thAya che. khAde te paDe ' e gujarI kahevata kharekhara mahAvAkaya rUpa che. trIjI zikSaNa bhImanA mahAna caritra uparathI levAnu che. rAtre suraMgamAMthI prasAra thayelA peAtAnA baMdhuo, mAtA ane strIne khaMbhA upara upADI laI janAra kuTuMbavatsala bhImane pUrNa dhanyavAda ghaTe che. A uttama kA`thI bhIme peAtAnA aLanA ane zaktinA kharekharA sadupayeAga karelA che. AvA kuTuMbapremI ane kuTuMbavatsala purUSanuM jIvana kharekhara prazaM sanIya che. evA jIvanArA purUSoja jIve che, bAkInA jIvatAM chatAM mRtatulya che. kuTuMbabhakta bhImasenanuM jIvana tevuM hatu ane tethI teNe peAtAnA jIvanamAM pariNAme uttama sukha meLavyu hatu. bhImanI peThe khIjAoe paNa te guNa dhAraNa karavA joie. bhImanA pavitra caritra uparathI eja kharekharU zikSaNa levAnu che ane te zikSaNathI hRdayane suzikSita karI A asAra saMsAramAM pravatta na karavAnuM che. evA zikSaNathI suzikSita thayelA ane evA pravanathI pavitra thayelA purUconuM jIvanaja A jagatmAM praza'sanIya ane yazasvI che. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNa. (34) prakaraNa 30 muM. vanavAsanI viTaMbaNA ane heDaMbA pati bhIma. eka bhayaMkara jaMgalamAM hiMsaka prANuonA krUra zabdo thaI rahyA che. cAre tarapha bhayanuM rAjaya pravRtta che. vikarALa kALanI mahAsenA cAre tarapha pharI rahI che. vRkSenA kuMja, parvatanI guphAo ane khINamAMthI bhayaMkara prANuonA prativani saMbhaLAya che. A vakhate eka pracaMDa purUSa te jaMgalamAM bhame che. tenuM hRdaya tevA bhayaMkara pradezamAM paNa niSkapa che. sAhasanuM ugra teja tenA vizALa lalATa upara caLake che. te purUSa ghaNu vAra bhamI eka chAyAdAra vRkSa nIce kSaNavAra vizrAMta thaye. tevAmAM sArasa pakSIone madhura vani tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM. te uparathI teNe jANyuM ke, "A sthaLe sarevara haze." tarata beThe thaI te zabdane anusAre cAlyA. tyAM eka suMdara saravara daSTie paDayuM. keTalAeka patrakuTa (palIA) karI temAMnI jaLa bharI te pAcho pharyo. te pitAne sthAne AvI juve che, tyAM potAnA sarva sAthIo suI gayelA tenA jevAmAM AvyA. temAM eka purUSane udezI te nIce pramANe be - ahA ! je purUSa ratnajaDita palaMga para pete hato, te A vananI kaThera bhUmimAM sute che. ratnajaDita Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 394 ) siMhAsana upara virAjita thanAra A pavitra purUSanI kevI sthiti thai che ! jenI sanmukha madhura gItanA gAyanA thatA, te Aje zrRMgALa vagere vanapazuonA nAda sAMbhaLe che, jenA zarIra para caMdana ane kasturInA lepa thatA, te Aje A mAnI rajathI chavAi rahyo che. " A pramANe manamAM ciMtavatAM te purUSanI draSTi tyAM sutelA bIjA purUSa upara paDI. tene joI teNe ciMtavyu, ahA ! A vIra purUSa paNa kevI sthitimAM AvI paDyo che ? vaimAnamAM bezI AkAzagamana karanArA A vIra nara kaMgALanI jema paDayA che. are ! tenI pAse A be purUSone paDelA joi mArA manamAM dayA utpanna thAya che. A ba Mne vIra mArI geAdamAM khelanArA ane manavAMchita padArtha meLavanArA hatA, te Aje A adhAra araNyamAM nidrAvaza thai paDelA che. ahA ! kama nI gati kevI vicitra che ! tyAMthI AgaLa dRSTi karI, tyAM e strIe bhUmizayyA para paDelI tenA jovAmAM AvI. tene joi te sakheda thai citavavA lAgyA-- ahA ! A parApurUSa kramI pAMca putrAnI mAtA ane mA pAMca pationI patnI kevI TvIna thai sutelI che ? are A rAjaramaNI mAthI avasthA anubhave--e kevI DhIlagIrI ! are kovaLI ! tAro zakti addabhuta che. tu sarva jIvAtmAne astodayanA tIvra ca kramAM nAMkhI zake che. AvA uttama rAjakuLanA piravArane te AvI adhamadazAe pahoMcADyAM che. A hRdayavedhaka banAva mArI daSTie joi zakAto nathI. " '' Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNuM. ( 395). A pramANe ciMtavI, e vIra purUSa avIra ane adhIranI jema rUdana karavA lAgyuM. tenA rUdananA vanine prati dhvani jaMgalamAM cAre tarapha prasarI gaye. kSaNavAra rUdana karI te purUSe eka dizA tarapha daSTi nAMkhI, tyAM eka bhayaMkara rUpavALI, pILA netravALI ane lAMbA kezane dhAraNa karanArI adbhuta strI tenA jevAmAM AvI. te A purUSanI najIka jema. jema AvatI gaI, tema tema tenAmAM vizeSa sAMdarya pragaTa thavA mAMDyuM. kSaNamAM pAchuM, teNInuM rUpa bhayaMkara thaI gayuM. vaLI pAchuM kSaNamAM suMdara thaI gayuM. A adbhuta dekhAva joI te purUSa hadayamAM vizeSa AnaMda pAmI gaye. jayAre te abhuta abaLA najIka AvI, eTale te purUSe nirbhaya thaI puchyuM, "suMdarI, tuM keNa che? kSaNamAM bhayaMkara ane kSaNamAM suMdara svarUpa dhAraNa kare che. e zuM che? - te strI belI--" subhaga, huM rAkSasI chuM. A vana mArA bhAInuM che. A vanamAM koI paNa manuSya praveza karI zakatuM nathI. manuSya game te zUravIra ane parAkramI heya, topaNa je ahIM Ave to mAre bhAI rAkSasa tenuM bhakSaNa karI jAya che. huM te mArA rAkSasa baMdhunI sAthe rahe chuM. hamaNuM mAre bhAI nidrAmAMthI jAgrata thaye, tyAre teNe mane kahyuM ke,-"bahena, ahIM ke manuSyanI gaMdha Ave che, mATe ATalAmAM jaIne tapAsa kara. je ke manuSya mAlama paDe to tene ahIM lAva. huM tenuM bhakSaNa karIza. mane ghaNuM. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (396). jaina mahAbhArata. divasa thayAM kSudhA lAgI che."baMdhunA AvAM vacana sAMbhaLI, huM ahIM AvI. tyAM meM tamane sarvane ahIM joyA. A nidrAvaza thayelA manuSyane levAnI IcchA huM karatI hatI. tyAM tamArUM suMdara rUpa joI mane moha utpanna thayo. A vakhate huM mArA bhAIne Adeza bhulI gaI chuM ane kAmanA AvezathI vyApta thaI gaI chuM, tethI huM mAruM bhayaMkararUpa cheDatI ane suMdara rUpa dhAraNa karatI tArI pAse AvI chuM. he mahAvIra, tuM mArI upara anugraha karI mAruM pANigrahaNa kara. A kArya satvare karavAnuM che. je vilaMba thaze to mAro bhAI ahIM Avaze. jyAM sudhI te AvI na pahoMce, tyAM sudhI A zubha kAma karI le. je tame mArA prANanAtha thaze ane mane sAthe rAkhaze to rAkSasa te zuM paNa bIjuM koI paNa tamArI samIpa TakI zakaze nahIM." te adbhuta strInAM AvAM vacana sAMbhaLI te purUSa vicAramAM paDI gayA. tenA hRdayamAM aneka saMkalpa vikalapa thavA lAgyA. priya vAcakavRMda, A cAlatI vAta tamArA samajavAmAM DI ghaNuM AvI haze. tathApi tenuM vizeSa spaSTIkaraNa karavAnI AvazyakatA che. je purUSa bhayaMkara jaMgalamAM bhamato hato, te bhImasena hatuM. jyAre kuMtI, drapadI vagere sarva parivAra zAMta thaI gayuM ane bhImasena tene upADI cAlyuM, te pachI te rAjakuTuMba kaI chAyAdAra vRkSa nIce beThuM hatuM. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNa. (37) rAtrinA vizeSa zramathI zAMta thayelA te kuTuMbane ane phaLAdi lAvI dIdhAM. sarva sAthe bezI tene AhAra karyo. pachI tRSAtura thayelA e sarvane mATe bhIma jaLAzaya zodhavA nIkaLyo hato. te paDIyA bharI jaLa lAvyuM, tyAM sarva zrAMta. thaI suI gayAM hatAM. jemane joI bhIme atizaya zoka pragaTa karyo hato. te prasaMganuM varNana upara karavAmAM AvyuM che. te vakhate je abhuta rUpavatI strI AvI hatI, te heDaMbA rAkSasI che. heDaMbAne heba nAme eka bhAI che, je te vanamAM rahe che. tenA uparathI e vananuM nAma paNa heDaMbavana kahevAya che. heDaMbA potAnA bhAI he. banI AjJAthI te zAMta thaI gayelA yudhiSThiranA kuTuMbane levAne AvI hatI. tyAM bhImanuM pracaMDarUpa joI te meha pAmI gaI hatI. jyAre teNIe bhImanI sAthe para NavAnI pitAnI IcchA batAvI tyAre bhIma dIrgha vicAra karI A pramANe belyo-"sugAtrI, tArA jevI pragarbhA strI mahApuNyathI ja labhya thAya che. tevI strI pote ApoApa AvI mane varavAnuM kahe che, e ghaNI uttama vAta che. tathApi tuM eka mArI vAta sAMbhaLa-je A cAra purUSe sutA che, te mArA cAra dayALu bhAIo che. A vRddhA mArI mAtA che. ane A yuvati amArA pAMcenI prANavallabhA che. A eka sahacAriNIe ame pAMcene kRtArtha karyA che. AvI kulIna ane suMdara satI strIne cheDI bIjI strInuM grahaNa kema thAya ? Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (398) jaina mahAbhArata kalpavRkSanI suMdara latAne tyAga karI eraMDAnA vRkSa pAse koNa jAya? pitAnI pAse maNi chatAM keDIne grahaNa karavAnI IcchA koNa kare? jeone ugra bhujadaMDa hoya, teone bIjAnI sahAyatAnI apekSA karavI, e temane lAjavA jevuM che. vaLI huM mArA jyeSTa baMdhunI AjJAne AdhIna chuM. tethI mArAthI tArI vinaMti mAnya thaI zake nahIM. kulIna Arya putra hamezAM vaDilanI AjJAne AdhIna hoya che." bhIme AvI rIte kahyuM, tathApimadanAtura rAkSasI dIna thaIne bolI--"mahArAja, huM tamAre zaraNe AvI chuM. mAro tame tyAga karaze, te paNa huM yAjajIva sudhI tamArUM dhyAna karIza. Ape dayA lAvI mAre aMgIkAra kare joIe. vaLI mArI pAse cAkSasI nAme eka vidyA che, te Apa grahaNa kare. e vidyAnA baLathI aMdhakAramAM paNa prakAza thAya che." ATaluM kahI te rAkSasIe bhImane cAkSusI vidyA ApI. cAkSusI vidyA prApta thavAthI bhImasenane sarva sthaLe prakAza dIsavA lAgyA. - A pramANe heDaMbA ane bhImasena ubhAM UbhAM vArtAlApa karatAM hatAM, tyAM caraNanA AghAtathI pRthvIne kaM. pAvate ane yamarAjanI jema sarvane trAsa Apate heDaMba rAkSasa AvI pahoMce. teNe AvI heDaMbAne kahyuM-"he pApi, duSTA, tane dhikkAra che. mane kSudhAturane mukI ahIM AvI kAmAtura thaI gaI. prathama mArA jaTharAgnimAM tane ja iMdha Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNu. (39) narUpa karIza ane tyAra pachI A pApI purUSane hamIza" A pramANe kahI te rAkSasa heDaMbAne mAravA deDyo. te vakhate parAkamI bhIma belyA-"rAkSasa, A tArI niraparAdhI bahenane zA mATe mAre che? huM je tenI upekSA karUM, to mane strIhatyA lAge mATe ene mArIza nahIM. je tArAmAM baLano garva hoya to zastra laIne mArI sAme AvI jA." bhImanAM AvAM vacana sAMbhaLI heDaMbAne choDI daI te rAkSasa bhImane mAravAne dhasI AvyuM. bhImasena paNa eka meTuM vRkSa ukheDI tenI sAme dharyo. bhImasene vRkSane prathama prahAra karyo. te prahArathI heDaMba kSaNavAra mUchita thaye. paNa pAche sAvadhAna thaI mAyA racI teNe meTI cIsa pADI. tenA vanithI yudhiSThira vagere sarva nidrAmAMthI jA. gI uThyA. prathama kuMtI jAgrata thaI tyAM teNue pitAnI pAse ubhelI heDaMbAne joI "tuM keNa che?" ema teNIne puchayuM ekale heDaMbAe potAne sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te baMne mAnuSI ane rAkSasI strI vArtAlApa karatI hatI, tevAmAM to kUra rAkSase pracaMDa prahArathI bhImane mUrzita karI nAMkhe De bAe bhImane batAvyuM te joI kuMtI pakAra karatI mUrzita thaI kSaNavAre sAvadhAna thaI vilApa karavA lAgI, tevAmAM vIra bhImasena mUchamAMthI sAvadhAna thaI beThe thaye ane heDaMbanI sAthe yuddha karavA deDyo. A vakhate yudhiSTira, arjuna, nakula ane sahadeva jAgrata thaI bhImanI pAse AvyA. yudhiSThire bhImane kahyuM "baMdhu, A tAre ripughAtaka mahAvIra arjuna tArI pAse hale che, tene yuddha karavAde. tuM vizrAMti le." yeSTa baMdhu Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (400 ) jaina mahAbhArata, "C nA AvAM vacana sAMbhaLI bhImasena AhvA-- jyeSTha adhura tamArI amRtamaya dRSTithI mArU mana praphullita thaI gayu che. have mAre kAinI madada joitI nathI. A tamArA nAnA bhAituM sAmarthya jIveA. tamArA badhA dekhatAM huM A krUra rAkSasane mArI nAMkhIza. A duSTa rAkSasanA bhayathI A vanamAM kAi manuSya praveza karI zakatuM nathI, paNa have tamArI kRpAnA prabhAvathI manuSyA paNa A vanamAM praveza karaze." A pramANe kahI bhImasena heDa ba upara tuTI paDyo. baMnenuM bhaya kara yuddha cAlyu. muAmuSTi ane kezAkezi cAlI. jyalakSmI DeAlAyamAna thavA lAgI, heDa kha yuddhamAM caDIAto thavA lAgyA. tenA caraNanI rajathI AkAza chavAI gayuM. bhImanI jarA ni latA ane heDa banI prakhaLatA joi yudhiSThire arjunane kahyu, "bhAI arjuna, taiyAra thai jA. jo vilaMba karIza tA have bhImanA ghAta thai jaze ane kSaNamAM A jagat nisa thai jaze. jo, A madonmatta rAkSasa tArA vaDA bhAIne bhujAmAM lai ma na kare che. ubhA ubhA zu jIve che ?" A pramANe yudhiSThira adhIrA thai arjunane kaheto hato, tevAmAM to parAkramI bhImasene te rAkSasane potAnI bhujAvaDe grIvAthI pakaDI pazunI jema mArI nAMkhyA. AthI yudhiSTira rAmAMcita thai khuzI thai gayA. te harSa thI zatrudhAtaka peAtAnA bhAI bhImasenanA zarIra uparathI raja khaMkheravA lAgyA. ane arjuna, nakula ane sahadeva bhImanA pasInAvALA dehane vAyu Dha.vA lAgyA. pachI bhIma kSaNavAra vizrAMti levA ekAMte beThA, Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ------ - jaina mahAbhArata tevAmAM parAkramI bhImasene te rAkSasane potAnI bhujAvaDe grIvAthI pakaDI pazunI jema mArI nAkhyA. (pRSTa 400) 11219 go U paTela bhAda rishna Press Bombay 2, Page #451 -------------------------------------------------------------------------- Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNu (41) eTale drapadI tenI pAse AnaMdapUrvaka gaI ane teNIe pitAnA vijayI patine AliMgana ApyuM. kAmazaka ane baMdhaviyegane zeka e baMne zekathI Atura evI heDaMbAne. bhImasene zAMti ApI. bhIma upara Asakta thayelI heDaMbAe zuzraSA ane adhikamAna e be vidhithI kuMtInuM tathA pa. dInuM mana pitAne vaza karI lIdhuM hatuM. tethI heDaMbA sarvanA. manane gamI gaI hatI. rAtrI vItyA pachI prAta:kALe pAMDa tyAMthI AgaLa cAlyA. hatA. bhImasena yudhiSThiranI bhujA jhAlI AgaLa cAlato. hato. arjuna sarvanI pAchaLa cAlato hato ane kuMtI tathA draupadIne pITha upara besADI heDaMbA bhIma tathA arjunanI vacce cAlatI hatI. thoDe jatAM heDaMbAe AkAza mArge cAlavAM. mAMDyuM. AgaLa jatAM kuMtIne ati tRSA lAgI. te sthaLe tapAsa karI paNa koI ThekANe jaLa maLyuM nahIM. ati tRSAtura thayelI kuMtIne mUcha AvI gaI. A samaye eka dizA tarapha ane devyo ane bIjI tarapha bhIma deDyo. kuMtInI AvI avasthA. je yudhiSThira zokAtura thaI gayA. mAtRbhakta yudhiSTiranA netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. eTalAmAM bhIma ane arjuna jaLa vagara pAchA AvyA ane mAtAnI viparIta sthiti joI zeka karavA lAgyA. A vakhate heDaMbAe. kamaLapatrane daDIo karI, temAM zItaLa jaLa bharI lAvI kuMtIne pAyuM. jaLanA pravezathI dhIre dhIre kuMtI mUcha rahita thaI. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) jaina mahAbhArata. kuMtIne pAtAM vadheluM jaLa theDuM thoDuM pI pitAe tRSA TALI. pAMca pAMDavoe heDaMbAne upakAra mAnI tene kahevA lAgyA ke, "te amArI mAtAne prANu ugAryo." te sthaLethI pAMDa AgaLa cAlyA. tyAM rAtri paDI. devage pAMDa AgaLa cAlyA gayA. ane dvipadI pAchaLa rahI gaI. tevAmAM eka pracaMDa siMha dvipadInA jovAmAM AvyuM, kura AkRtivALe siMha draupadInI pAse AvyuM, eTale dvipadI stabdha thaI kaMpavA lAgI. ane teja sthAne vairya dharIne ubhI rahI. teNue rekhA karI ANa dIdhI ke, "je yudhiSThiranuM satyabaLa hoya te A siMha A rekhAnI ANa tarapha AvI na zake." ATaluM kahI teNIe siMhane kahyuM, "he zALa mArA svAmie kaI divasa paNa satyarekhA oLaMgI na heya te tuM paNa A satyarekhA oLaMgIza nahiM." A pramANe draupadInA vacananA prabhAvathI te zArduLa tyAMja sthira thaI ubho rahyo. parI te vikarALa siMhanA bhayathI mukta thaI AgaLa cAlI paNa pAMDave te dUra nIkaLI gayA. ane dropadI pAchaLa rahI gaI. AgaLa jatAM eka bhayaMkara sarpa dvapadIne daMza mAravA sAme AvyuM tene joI satI draupadI siMhanI jema ANa daIne belI--"je meM mana vacana ane kAyAthI mArA pAMce pati tarapha kadApi kapaTa na karyuM hoya te he sarpa, tuM ahiMthI bIje sthaLe cAlyA jA" drapadInAM A vacanethI te sarSa Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNuM. (43) tyAMthI bIje sthaLe cAlyo gayo. rAtrinI pravRtti thavAthI aMdhakAra sarva sthaLe vyApI gayuM hatuM. patiothI vikhuTI paDelI drapadI bhayaMkara rAtri prasAra karavAnI manamAM ciMtA karatI hatI. A vakhate heDaMbA aMjaLi joDI satInI AgaLa AvI ubhI rahI. heDaMbAne joI satInA manamAM AzvAsana maLyuM. heDaMbAe vinayathI kahyuM, "bhadra, tamArA viyegathI pAMce pAMDe zokAtura thaI rahyA che. temaNe tamArI ghaNI zodha karI paNa koI sthAne tamAre patte maLe nahIM. Akhare temanA netromAMthI azrudhArA cAlI rahI che, evA tamArA patio prANa tyAga karavAne ukta thayA che. mAtA kuMtI paNa putranuM duHkha joI temanI sAthe prANa tyAga karavA sajaja thayAM che. "te sarvanI AvI sthiti joI huM ghaNI pRthvIne oLaMgI tamArI pAse AvI pahoMcI chuM. have mArI pITha upara ArUDha thaI tamArA pationA prANanI rakSA mATe satvara cAlo." A pramANe heDaMbA padIne pitAnI pITha upara besADI jyAM pAMDa ane kuMtI zokAtura thaI paDayAM hatAM, tyAM AvI pahoMcI. padI sahita heDaMbAne je kuMtI ane pAMDave prasanna thayA ane temaNe heDaMbAne hRdayathI upakAra mAnya. heDaMbAnA apAra upakAramAM AkAMta thayelI kuMtIe kahyuM, "bahena hiDaMbA ! tuM rAkSasI nathI, paNa devI che. te amArA upara je upakAra karyo che, tene badale amArI A sthitimAM kaIpaNa rIte vALI zakAya tema nathI. tathApi tuM kahe ke, tAre Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (404) jena mahAbhArata. pratyupakAra zuM karIe?" heDaMbA samitavadane belI- mAtA, tame sarva jagane upakAra karanArA pAMDanI mAtA che. tamArA jevI mAnavadevI pAse huM rAkSasI keNa mAtra! mArA jevI tuccha rAkSasI tamAre ze upakAra karI zake? daridri hoya te cakavatIne zo upakAra karI zake ? paraMtu mahAjananI evI rIti che ke, jeoe pUrve kaze paNa upakAra na karyo hoya, te paNa teo temane upakAraja kare che. caMdranI kAMtIne koIe upakAra karyo nathI, te chatAM te kAMti sarva lokone prakAza ApI AnaMda unna kare che. devI, je tame mArI upara prasanna thayA ho te, tamArI pAse mArI eTalIja mAgaNI che ke, je divasathI meM tamArA putra bhImasenane joyA che, te divasathI meM mArA manathI temane svAmI tarIke legyA che. mATe e vIra purUSanI sAthe mAruM pANigrahaNa karAvI ane dAsI karI levAne anugraha kare." heDaMbAnAM A vacana sAMbhaLI kuMtIe padInI sAme joyuM. pitAnI pUjaya sAsunI mane vRtti jANI drapadI heDaMbAnA mahAna upakAranuM smaraNa karI belI--"bahena heDaMbA, tAre pratyupakAra huM mArA prANavaDe karavAne taiyAra chuM, te pachI tArI sAthe svAmInA sukhane ardhaardha vaheMcI levuM, emAM upakAranI zI meTI vAta che ? " dvipadInI AvI saMmati jANe kuMtI pitAnI putravadhu draupadIne sAthe laI bhImasenanI pAse AvI ane bhImanI IcchA nahi chatAM ati Agraha karI heDa bAnI sAthe pANagrahaNa karAvyuM. mAprAyikanI heDa Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNuM. (405). bAe potAnI mAyAyika vidyAnA baLathI te sthaLe eka suMdara bagIco vikaryo ane tenI aMdara vividha prakAranA krIDAnA sthaLe unna karyA. ane temAM rahI teNIe bhImanI sAthe viSayabhoga bhegavavA mAMDyA. anukrame heDaMbA te sthaLane viSe garbhiNuM thaI. te sthaLe keTalAeka divasa rahI tyAMthI pAMDee AgaLa prayANa karyuM hatuM. AgaLa prayANa karatAM pAMDa eka suMdara nagarInI pAse AvI pahoMcyA. te nagarInuM nAma ekacakA hatuM. te nagarI pAse AvelA eka vanamAM AvatA eka mahAmuni temanA jevAmAM AvyA. jANe sAkSAt cAritra hoya, tevA te mahAmuni eka suvarNa kamaLa upara bezI uttama dharmopadeza ApatA hatA. caMdranI jema te pavitra muninA darzanathI pAMce pAMDane AlhAda thaye ane temane mahAzrama zAMta thaI gayA. temaNe utsuka hadayathI munine vaMdanA karI ane temanI bhaktibhAvathI stuti karI temanI sanmukha beThA. pAMDavone joI parSadAmAM beThelA sabhyajane "A keNa haze" ema sAnaMdAzcarya thaI gayA. ane pAMDavenI pracaMDa mUrtione vAraMvAra jevA lAgyA. te vakhate te jJAnI munie pAMDavone uddezI nIce pramANe upadeza Ape- "A saMsAramAM jeTalA purUSArtha che, temAM "dharma* e cUDAmaNi che ane sarva prANI upara je dayA che, te dharmanA Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (406) jaina mahAbhArata. tilaka sarakhI che. varSAkALamAM meghamALA jema vanazreNIne nUtanatA Ape che, tema zuddha dayA rAjyalakSamIne nUtanapaNuM pamADe che. jIvadayA e divya guNa che, te sarva roga tathA sarva anarthane nAza kare che. ane te AyuSyanI vRddhinuM amUlya kAraNa che." munirAjanI A dezanAe bhImapatnI heDaMbAnA hadayamAM sArI asara karI. te rAkSasIe tyArapachI niraparAdhI jInI hiMsA na karavAne daDha niyama grahaNa karyo. munidezanA sAMbhaLI pavitra thayelI kuMtIe te samaye pitAno saMzaya dUra karavAne aMjaLi joDI kahyuM "mahAmuni, A mArA putra vipattinA sAgarane kyAre utaraze?" kuMtIne A prazna sAMbhaLI jJAnI muni prasannavadane belyA-" bhadra, tArA putra puNyathI pavitra che. teo anukrame nirUpama bhakti ane muktinA pAtra thaze. keTalAka samaya pachI tArA putrane puna: rAjyalakSmI prApta thaze. A tAre jayeSTha putra yudhiSTira duSTane zikSA karanAro ane Ahata dharmanI prabhAvanAne vadhAranAre thaze. chevaTe pAMca putro anukrame saMyamane ArAdhI, karmane nimULa karI pAMcamI gatine saMpAdana karaze." - mahAmuninI AvI bhaviSya vANuM sAMbhaLI kuMtI ane pAMce pAMDe hRdayamAM prasanna thaI gayA. tevAmAM te mahAtmA muni tyAMthI vihAra karI bIje sthaLe cAlyA gayA. ane muni gayA pachI sarva sabhA visarjana thaI gaI. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNuM. (47) A samaye dharmavIra yudhiSTire pitAnI bhrAtRpatnI heDaMbAne kahyuM bhadra, tuM niSkAraNa paropakAriNI che. tArI sahAyathI ame e vanamAM vikaTa mArgane ullaMghana karyo che. ame have keTalAeka divasa A ekacakAnagarImAM rahIzuM. tuM tArA baMdhu heDaMbanA sthAnamAM jA, ane tArA bhAInI saMpattinuM rakSaNa kara. tyAM rahIne amArA baMdhu bhImathI rahele garbharUpa nidhAna je tArA udaramAM che, tenI rakSA karavA mATe yatna kara. jyAre ame tArUM smaraNa karIe, tyAre tuM amArI pAse prApta thaze." potAnA ceSTa yudhiSThiranAM A vacana heDaMbAe mAnya karyA. pachI sarvanI AjJA laI te pavitra rAkSasI pitAnA heDaMbavanamAM AvI, ane tyAM rahI zrI vItarAgaprabhunI sevAmAM tatpara rahevA lAgI. pAMce pAMDavoe viprane veSa laI pitAnA kuTuMba sAthe ekacakAnagarImAM praveza karyo hate. | vAMcanAra, pAMDavonA vanavAsanA kaSTane darzAvanAre A prasaMga tAre bedhanIya che. temAMthI gya zikSaNa meLavavAnuM che. prathama te astodayanA cakanI sattA kevI prabaLa che? ane e cakrane gati ApanAra karmanI prakRtie kevI sattAyukta che, te paNa vicAravAnuM che. hastinApura jevI ramaNIya rAjadhAnIne mahArAjA yudhiSTira, pitAnA rAjakuTuMbanI sAthe vanamAM kevAM kaSTa bhogave che ? teja rAjyanI mahArANI draupadI. ane rAjamAtA kuMtAnI kevI dayAjanaka sthiti che? A badhe prabhAva karmane che. karmanI AgaLa kaI paNa vyakita baLavAnuM nathI. tenI mahAsattAmAM sarvane AkrAMta thavuM paDe che. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49 ) jaina mahAbhArata. pratApa, gaiArava, baLa, ugratA, sattA, vikrama, ane hiMmata e sarva utkRSTa guNA paNa karmanI AgaLa niLa che. tethI sa nevicAra karavA joie ke, 'jevI rIte naThArAM karmonA baMdha na thAya tevI rIte pravarttana karavuM. ' azubha ka azubha phaLa Ape che ane zubha ka zubha phaLa Ape che. khIjuM mA prasa Mge bhImanI kuTu abhakti kharekhara zikSaNa levA ceAgya che. vanamAM du:khI thayelA sarva kuTuMbane potAnI pITha upara esADI parAkramI bhIme vanamArgane udghaghana karyo hatA. A mahat kArya thI bhImanu zArIrIka baLa kRtArtha thayuM hatu. je purUSa potAnI zaktinA upayAga kuTuMbane sahAya ApavAmAM kare che, te purUSanuM jIvana sarva rIte upayAgI gaNAya che. dareka sama kuTuMbIe A vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che. je potAnI sarva zaktinA upayAga kuTuMbabhaktimAM ke parApakAramAM kare che, te AlAkamAM satkIttinuM pAtra banI paraleAkamAM satinuM pAtra thAya che. trIjI ahiM heDaMbAnI parApakAra vRttinuM avaleAkana karavAnu che. rAkSasa kuLamAM janmelI ane adhama kArya thIja peAtAnA nirvAha karanArI heDaMbA eka pavitra pAMDavapatnI thai gai, tenuM kAraNa teNInI popakAravRtti ane viDila bhakti ja hatI. heDa'khAe dropadI ane kuMtInI bhAre sevAbhakti karI hatI. temane prANAMta kaSTamAMthI paNa macAvI hatI, te uttama vRttine laine heDaMbA eka pavitra zrAvikA anI gaI Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsanI viTaMbaNA. (49) hatI. je manuSyamAM paropakAravRtti ane sevA--bhakti karavAnA guNa hAya che, te manuSya uttama sthitine prApta kare che. A uparAMta temAMthI eka bIjI vAta zikSaNIya che. rAkSasI heDa khA je uttama jIvanamAM AvI hatI, te satsaMganA paNu prabhAva che. heDa khAne jyArathI pAMDavAnA pavitra kuTuMbane satsaMga thaye, tyArathIja tenI maneAvRttimAM sudhAraNA thatI AvatI hatI, ekacakrAnagarInA udyAnamAM muninA samAgama, temanA mukhathI upadezanuM zravaNu ane ahiMsAvratanuM grahaNa e sarva sadAcAranA yAga heDa bAne je thayA hatA, tenu kAraNa pAMDavAnA uttama kuTuMbanA samAgama hatA. satsaMga e divya guNa che ane tenAthI adhama jana paNa uttama banI jAya che; tethI sarva vijanoe sadA satsaMga karavA. ama ane durAcArane sevanArA rAkSasakuLamAM janmelI, ane adhama sahavAsamAM ucharelI heDaMbA pAMDavakuTuMbanA satsaMgathI gurUbhakatA parApAkaraNI, dhamiNI ane vratadhAriNI zrAvikA thai, e satsaMganA kevA prabhAva ? AvA divya guNane dhAraNa karanArA prANIe A vizva upara mAnavajIvananI sArthakatA karavA samartha thAya che. tethI prAcIna jainAcAryA kahe che ke, satsaMga e bhavatApane zamAvavAmAM megharUpa che, sarva prakAranA vAMchita ApavAmAM kalpavRkSa che ane ajJAnathI aMdha thayelAne divyAMjana che. .. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (410) jaina mahAbhArata prakaraNa 31 muM. abhayadAna ane jIvitadAna. eka vizALa gRhamAM be bALake AnaMdathI nirdoSa bALakIDA karatA hatA. zikSAnI nAnI nAnI vArtAo eka bIjAne kahetA hatA, ane te vArtAne sAra potAnA mugdha hRdayamAM utAratA hatA. kSaNe kSaNe navI navI zaMkAo karI pAchA potAnA mugdha vicArathI te zaMkAonuM samAdhAna pitAnI meLe ja karatA hatA. temAMthI eka bALaka uThIne gharamAM gayuM. ane kSaNavAre pAchuM AvI pelA bIjA bALakanI sAme zekAtura cahere ubhuM rahyuM. dAdara-kema bahena, tuM gharamAM jaI zakAtura cahere pAchI kema AvI? gA-bhAI, huM ApaNuM pitAzrIne vaMdana karavA gaI hatI, tyAM teo zokAtura thaI beThA hatA. temanA netramAMthI azrudhArA cAlatI hatI. hamezAM jyAre huM temane vaMdana karavA jAuM chuM, tyAre teo mane hasate mukhe bolAve che ane utsaMgamAM besADI ramADe che. paNa Aje te teo koI belyA. nahIM ane mane joIne ulaTA vadhAre zokAtura dekhAyA. AthI mAruM hRdaya zokAtura thaI gayuM ane mArA mukha upara glAni AvI gaI che. priya bhAI, ApaNuM pitAzrI zAmATe Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane jIvatadAna. (411) zakAtura haze ? pitAne zokAtura joI kayuM saMtAna zokAtura na thAya mAta pitAne sukhe sukhI ane duHkhe du:khI rahenArA bALake uttama gaNAya che. dAmodara--hena tArI vAta sAMbhaLI mane paNa ciMtA thAya che ke, ApaNA pujya pitA zA mATe rokAtura haze ? iSTadeva temanA zakane dUra kare. gaMgA-bhAI, mane eka vAtanI zaMkA thAya che ke, keTalAeka divasa thayA ApaNA gharamAM pelA sAta mI jamAna AvyA che, temane laIne te ApaNuM pitAne zeka thata nahIM hoya? gaMgA-are nA bhAI, e vAta tadRna asaMbhavita che. teo badhA ghaNuM sArA mANasa che. teo evA mAyALu ane premI che ke, temanA jevA keI bIjA cheDA haze. teo ApaNuM mAbApane potAnI samAna gaNe che ane ApaNane potAnA karA mAphaka rAkhe che. temanAthI pitA zAtura thAya e. vAta te kadipaNa bane nahIM. dAmodara-hena, e kharI vAta che. temanA svabhAva ghaNuM uttama ane zAMta che. temanAthI pitA zekAtura thAya, e vAta te huM paNa mAnato nathI. - gaMgA-cAle, tyAre ApaNe mAtA pAse jaIe ane temane te vAta puchIe. pachI gaMgA ane dAmodara baMne bhAI bahena mAtAnI Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene (412) jaina mahAbhArata. pAse AvyA. temanI mAtAnuM nAma sAvitrI hatuM. te pavitra pahadayanI pativratA strI hatI. teNInA hRdayamAM jJAnakaLAnI sArI chAyA paDI hatI, tethI te hamezAM mana, vacana ane kiAyAnI zuddhathI pitAnA dharmamAM vartatI hatI. gaMgA ane dAdara jyAre pitAnI mAtA sAvitrInI pAse AvyAM, tyAre te paNa zakAtura thaI athupAta karatI temanA jevAmAM AvI. mAtAne zokAtura joI baMne bALake zokAtura thaI gayAM. ane temanA netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. dAdara ane gaMgA-mAtA, zAmATe rU cho? amArA pitA paNa Aje zokAtura che. evuM zuM kAraNa banyuM che ke, jethI Apa pUjya mAtApitA Ave apAra zaka kare che. jo ke, ame bALaka Apane zoka dUra karavAne samartha nathI, tapApi te jANavAnI amArI icchA che. sAvitrIbeTA, tamAre e ciMtA zAmATe karavI joIe. e zekanI vAta kahI tamArA kumaLA hRdayane duHkha ApavAnI mArI IcchA nathI. jevuM ApaNuM bhAgya haze, tevuM banaze. A pramANe sAvitrI potAnA baMne bALakone kahetI hatI, tyAM tene pati devazarmA zeka karate tyAM AvyuM. devazarmA ane tenI strI sAvitrI paraspara maLatAM vadhAre zekAtura thaI gayAM. teo A zaka karatAM hatAM, tyAM pelA mIja Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane jIvitadAna. (413) mAna mAMhelI eka strI tyAM AvIne ubhI rahI. te daMpatIne zokAtura , te stabdha banI gaI. vAMcanAra, A prasaMgane spaSTa rIte jANavAnI tArI IcchA. thaI haze, ane tene mATe tArA hRdayamAM tarka-vitarka thayA. karatA haze. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che, te spaSTa rIte dhyAna daIne sAMbhaLaje. pratApI pAMDene ApaNe eka cakAnagarImAM mukelA che. te pachI temanI zI gati thaI? te jANuvAthI uparane saMbaMdha spaSTa rIte samajAze. heDaMbAnA gayA pachI pAMDavoe brAhmaNane veza dhAraNa. karI ecakAnagarImAM praveza karyo hate. tenagarInA rAjamA mAM jatAM temane devazarmA nAme eka brAhmaNa maLe hate. te brAhmaNa ghaNo pavitra ane mAyALu hatuM. te pitAnI zakti pramANe hamezAM kaI atithi Ave, tene satkAra karate. hatA. pAMDanA kuTuMbane jotAM ja te ghaNe prasanna thayA hatA, ane temane ghaNe Agraha karI te potAne ghera laI gaye hato. zAMta svarUpa yudhiSThirane teNe vinaMti karI ke "mahAnubhAva, A mArUM ghara, A mArI strI ane A mArA putra ane putrI tamArAja che. A gharamAM rahI tame mArA gharane ane kuTuMbane pavitra karo." devazarmAnI AvI madhuravANI sAMbhaLI yudhiSTira pitAnA kuTuMba sAthe tene ghera rahyA hatA. pAMDe. uparathI brAhmaNane AcAra pALatA hatA, paNa aMdara teo parama AhaMta hatA. kuMtI ane draupadIe tenA gharamAM rahI te Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (414). jaina mahAbhArata brAhmaNanI strI sAvitrInI sArI prIti meLavI hatI. jANe ekaja kuTuMbanA hoya tevI rIte teo badhA vartatA hatA. dAdara ane gaMgA e brAhmaNanA putra ane putrI hatA. teo paNa pAMDane ane kuMtI tathA draupadIne potAnA vaDila heya tema mAnatAM hatAM. kuMtI ane draupadI. dAmodara ane gaMgAne pitAnA saMtAnanI jema gaNatA hatA. mAyALu ane premI evA devazarmAnA gharamAM rahI ane tenA kuTuMbanA sahavAsathI pAMDave pitAnA rAjyasukhane paNa visarI gayA hatA. ane tyAM pUrNa saMtoSathI rahetA hatA. Aje devazarmA ane tenI strI sAvitrI zokAtura thaI gayAM che. temanA hRdayamAM bhAre saMtApa pragaTa thayuM che. jyAre devazarmA ane tenI strI bahuzeka karatAM hatAM, te vakhate je strI AvI hatI, te kuMtI hatI. te joI kuMtInA hRdayamAM dayA AvI ane teNue devazarmAne puchyuM, "bhAI devazarmA, tame strI purUSa Aje ATale badhe zoka kema kare che? Avo mahAzaka utpanna thavAnuM zuM kAraNa che? te kRpA karI jaNAve." kuMtInAM AvAM vacana sAMbhaLI devazarmA bolya- devI, A ekacakAnagarImAM pUrve eka vakhate pASANavRSTi thavA lAgI ane te pachI pralayakALanA je varasAda varasavA lAge. AthI sarva puravAsio AkuLa-vyAkuLa thaI gayA. varasAdanI sAthe vRkSone jaDamULamAMthI ukheDI nAkhe te pracaMDa pavana vAvA lAgyA. te pavananA rAsavATAthI sarva leke bhayabhIta thaI akaLAI gayA. strIo potAnA patine ane Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane jIvatadAna. (415) '' ALakA mAbApane vaLagI paDyAM. sajanA e ariSTa dUra karavAne potapotAnA iSTadevanuM smaraNa karavA lAgyA. pachI rAjA ane sarva leAkeA ekaThA thai aMjiga joDI uMce svare mAlyA~~ kAi rAkSasa athavA yakSa A nagarI upara kApa pAmyA hAya te amArI upara dayA karo. " rAjA ane leAkeAnI AvI pokArapUrvaka prArthanA sAMbhaLI eka krura rAkSasa AkAzamArge pragaTa thayA. kRSNavarNa ane pILA netravALA e rAkSasane joi leAkeA bhayAkuLa thaI kaMpavA lAgyA. ane namra thaI te rAkSasa pratye khelyA---- mahAbhAga, tame keANu che ? keAI deva che ke dAnava che ? smA purInA saMhAra zA mATe karI che ? mahAtmA purUSa pApakArane mATe pAte duHkhI thAya che, paNa bIjAne du:kha ApatA nathI. " leAkeAnAM AvAM vacana sAMbhaLI te AkAzamAM Avye - huM aka nAme vidyAdharAnA rAjA chuM. me aneka du:sAdhya vidyAe sAdhya karI che. te vidyAonu kaiAtuka jovAne A nagarIne saMhAra karavAnI mArI dhAraNA che. mATe tame sarve pAtapeAtAnA iSTadevanI ArAdhanA karI lye. have thADA vakhatamAM zilAonI vRSTithI tame cujju thaI joA " te makarAkSasanAM AvAM vacana sAMbhaLI leAkA dIna thaine tyA-- huM vidyAdharAdhIza, mAtra vidyAnuM kautuka jovA A nagarInA saMhAra karavA yAgya nathI. krIDAne mATe manohara mehela tADI pADavA, e sArUM kAma na kahevAya. bhasmane mATe caMdanavanane bALI nAMkhavu, te ayogya kahevAya. 99 66 66 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (416 ) jaina mahAbhArata. AvI pApa buddhi dUra karo. A nagarInA saMhArane badale tamAre je kAMi sevA karAvavAnI hAya, te amane kaheA. " leAkeAnI AvI DhIna vANI sAMbhaLI makarAkSasa kSA~~ " puravAsIe, tamArA prANanuM rakSaNa karavAnA mAtra ekaja upAya che. jo tamAre mArI kRpA saMpAdana karavI hAya te bhairava nAmanA araNyamAM mAre mATe eka prAsAda nirmANa karA ane temAM nitye keTalAeka upahAra sAthe eka manuSyanu aLidAna mokalAvA. jo ema nahIM kare to tamArA vinAza thai jaze. " te rAkSasanAM AvAM vacana sAMbhaLI leAkAe te vAta kabula karI. pachI bhairava nAmanA araNyamAM eka prAsAda karAvyA ane temAM akarAkSasanI mUtti sthApana karI. temAM pratidina manuSyanu maLidAna ApavAnI goThavaNa karI. he kuMtI mAtA, te divasathI te akarAkSasane hamezAM eka maNa bhAta ane eka mANasanu maLidAna, vArA prAmANe mAkalavAmAM Ave che. Aje te krUra rAkSasanuM aLidAna thavAnA mArA vAraM AvyA che. rAjAnI AjJAthI huM Aje aLidAnarUpa thaI bhairavavanamAM javAnA chuM. AthI A mArUM kuTuba zAkAtura anI gayuM che ane te kuTuMbanA viyeAgathI huM paNa dIlagIra thAuM chuM. huM te bhayaMkara rAkSasanA bhakSa thavA javAno chuM, evuM dhArI A mArI pavitra strI mane vAraMvAra kahe che ke, " svAmInAtha, tamArA vinA mArUM jIvana zA kAmanuM che. apatyavALI chatAM tamArA vinA parAbhava pAmIza; mATe e vidyAdharanuM aLidAna thavA mane javA de. kulIna strInA evA Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe mAtApitA *tamArA abhayadAna ane vitadAna. (417 } dharma che ke, potAnA prANa tyAga karI patinA prANanI rakSA karavI. svAmInAtha, tamArI sAthe rahI meM sArA sArA padArtho bhakSaNa karyA. sArA sukhavilAsa bhogavyA, ane A. putra tathA putrInA mukha joyAM. have mAre koI sukhanI IcchA. nathI; te mRtyune bhaya zA mATe hoya ? he nAtha, tame AnaMdamAM rahI A putra putrInI rakSA kare ane mane saubhAgya sAthe mRtyu pAmavA de." devazarmA A pramANe kuMtIne kahetA hatA, te sAMbhaLI tenI putrI gaMgA bolI uThI-"he mAtApitA, tame baMne Arogya rahe. huM te rAkSasanA mukhamAM jAuM chuM. tamArA. jIvavAthI A mAro bhAI paNa ucharI jaze. A mArI mAtA. ka95 sudhI jIvI tamArI sevA karaze. huM putrI hovAthI aMte pArakI thApaNuM chuM. tamAre jayAre tyAre paNa mane bIjAne ghera mekalavI paDaze. te karatAM kuTuMbanA jIvanane mATe mAruM maraNa thAya te te yukta che." A pramANe kahI gaMgA rUdana karavA lAgI. tevAmAM dAmodara belI u-"pUjya mAtApitA, ane bahena, tame kaI reze nahIM. te rAkSasane huM mArI nAMkhIza. ane ApaNA kuTuMbane bacAva karIza." A pramANe kahI te uce svare rovA lAgyA. pitAnA baMne bALakenuM rUdana I devazarmA ane sAvitrI paNa rUdana karavA. lAgyAM. devazarmAnA badhA kuTuMba upara mahAna zekanI malina 27 Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (418 ) jaina mahAbhArata. chAyA prasarI rahI. ane daze dizAo zUnya thaI gaI. A vakhate jenA hRdayamAM dayAnA sAgara uchaLI rahyo che, evI kuMtI devazarmA pratye khelI--dvijavaya, ciMtA karo nahI. A tamArA bALaputranA mukhamAMthI je vANI nIkaLI che, te satya thaze. e krUra rAkSasa svayameva mRtyu pAmI jaze, emAM kAi jAtanA saMzaya rAkhaze nahI. tamArUM kuTuMba kuzaLa raheze. bhadra, mArAje pAMca putrA che, te baLavAna ane yuddhamAM kuzaLa che. teAmAMthI ekane tamArI vatI huM rAkSasanI pAse mokalIza. mArA baLavAn putra te rAkSasane avazya mAraze ane mAkhA nagarane maraNanA du:khamAMthI mukta karaze. " kuMtInA AvAM vacana sAMbhaLI devazarmA hasIne elyeA. 66 mAtA, e jagatUzatru rAkSasa ApaNu brAhmaNathI haNAya tevA nathI. tenA ugra parAkramanI tamane khabara nathI. te sUryo sta samaye A nagarImAM Ave che, te vakhate jANe bIjo sU udita thayA hAya, evA tenA tejanA prabhAva che. mAtA, evA ugra rAkSasanI pAse tamArA putrane zAmATe mokalavA joie ? camanA dAsa thavA huMja tenI pAse jaIza, ' devazarmAnAM A vacana sAMbhaLI kuMtI tene dhIraja ApI jyAM bhIma hatA, tyAM AvI. ane tenI AgaLa teNIe te devazarmAnI kahelI badhI vAta kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI bhImasena uThI jayAM devazarmAnuM kuTuMba beThuM hatuM, tyAM Avye bhImasene uMce svare devazarmAne kahyu, " bhAi, amArI Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che jIvate rahI thAya. mArA jevA abhayadAna ane jIvitadAna. (419) putravatI mAtA tamAre paNa mAnya che. te mAtA sarvanI upara dayA karanArI che, tethI tamAruM duHkha joI te bahu du:khI thAya che. tethI mArI mAtAe kahyuM che ke, "je rAkSasathI devazarmAnA kuTuMbanuM rakSaNa karaze, teja mAre putra." mATe huM mArI mAtAnI dhAraNuM pUrNa karavA tatpara thaye chuM. tame AnaMdamAM rahe. te rAkSasanI pAse huM javAne chuM." | devazarmAe khinnavadane jaNAvyuM, "baMdhu, mArA prANanI rakSA karavA tamArA jevA brAhmaNane mekalI. huM jIvate rahe, e kAma mArAthI na thAya. mArA jevA brAhmaNane badale tamAre jevA tejasvI brAhmaNane nAza thAya, e iMdranIlamaNinuM mardana karI kAcane saMgraha karavA jevuM che. he mahAtmA, A tArI bhujA joI zatruo bhayabhIta thatA haze paNa e baka te bakaja che. tene saMhAra kare bahu muzkela che. tamArI bhujArUpI baMdhanamAM je e baka AvI jAya te kevaLI bhagavAne kahelA vacana saMzayavALA thAya. eka divase jANe bIje sUrya hoya tevA tejasvI koI kevaLI bhagavAna A na garInI bAhera rahelA parvatanA zikhara upara AvyA hatA. te khabara jANa sarva puravAsIo temane vaMdana karavAne gayA. te karUNAvaMta bhagavAne sarvane dharmopadeza Ape. temanA upadezarUpa amRtanA pAnathI sarva loke harSa pAmyA. te vakhate lokee temane puchyuM ke, " bhagavAna A bakarAkSasane koI divasa upadrava nAza thaze ke nahiM?" te sAMbhaLI kevaLI jevA tejavI Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata (420) bhagavAna belyA-" puravAsio, ghutamAM parAbhava pAmI. pAMDe hastinApurathI nIkaLI jyAre A nagarI AvI caDaze, tyAre A ekacakAnagarI nirupadrava thaze." A pramANe kahI te kevaLI bhagavAna tyAMthI vihAra karI gayA. te kevaLInAM A vacana sAMbhaLI leke "pAMDa kyAre Avaze" ema tenI rAha jovA lAgyA. pachI temAMthI keTalAeka "pAMDe hastinApuramAMthI nIkaLyA ke nahIM," e jANavAne kuLadevInI prArthanA karI hastinApurane raste cAlyA. mAge jatAM koI eka musAphara temane sAme maLe. leoe utkaMThAthI te musApharane puchayuM ke, "bhadra A mArga, ne viSe kaI paNa sthaLe pAMDava saMbaMdhI kAMI paNa vArtA te sAMbhaLI che?" musAphare kahyuM, huM jyAre vAraNAvatamAM A vyA tyAre tyAMnA rahevAsIoe rUdana karatA mane jaNAvyuM, "bhAI, duryodhananA vacanathI lAkSAgRhamAM vAsa karanArA pAMDu patra tIvra agninA vegathI dahana thaI gayA. te samaye temanA vaphAdAra sevake paNa te sthaLe citA karI baLI muvA." A khabara sAMbhaLI mArA manamAM paNa apAra duHkha utpanna thayuM. musApharanAM A vacana sAMbhaLI te leke AkaMda karatA pAchA pharyA. pitAnI rakSAne mATe nirAza thaelA loko ane tyAre te duSTa rAkSasanA mane ratha pUrA kare che. ane vArA pramANe Atmabhoga ApyA kare che. AthI mane ema lAge che ke, kevaLInI vANImAM paNa pheraphAra thaI gaye. bhAI, Aje te rA Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane jIvitadAna. (421) kSasane maratha pUrNa karavAne mAre vAre AvyA che. huM paNa kuLadevInuM smaraNa karI tyAM javAne tamArI AjJA mAMguM chuM. A pramANe kahI te devazarmA brAhmaNa potAnA kuTuMbane laI kuLadevatAne namaskAra karavA gaye. pachavADe kuMtIe bhImasenane kahyuM, "vatsa, tArA jevA samartha putra chatAM huM eka paNa brAhmaNane abhayadAna ApavAne samartha na thaI, e kevI dIlagIrInI vAta? je samartha purUSa sarva prANuonA rakSaNa mATe abhayadAnarUpa DaMke bajAve che, te purUSane pUrNa dhanyavAda ghaTe che. je purUSa vipattirUpa mahAnadImAM paDelA upakArI purUSane nakAvat thaI tAranAra thatuM nathI, te purUSanuM jIvana vyartha che. putra, devazarmA ApaNe pUrNa upakArI che. tenA upakArane badale ApavAno A samaya che. je ApaNe A avasara cukIzuM, te pachI ApaNe dhikkArane pAtra thaIzuM, mATe tuM pite balidAnarUpa thaI te rAkSasane sthAne jA ane tyAM jaIne kevaLIbhagavAnanuM vacana satya " thAya tema kara." mAtAnI AjJA thatAM mAtRbhakta bhImasena satvara taiyAra thaye. mAtAnA caraNamAM vaMdanA karI eka maNa bhAtane upahAra laI, jayAM suMdara chAyAdAra vRkSe rahelA che, evA bakarAkSasanA vanamAM javAne nIkaLe. vananI ramaNIyatA jete jete bhImasena cAlatuM hatuM, tyAM kei eka purUSa tenA jevAmAM AvyuM. bhImasene te purUSane puchayuM, "bhaka A ati ucca prAsAda Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata, kone che? tuM koNa che? ane jyAM rahe che? bakarAkSasanuM baLidAna kayAM mukAya che ?"te purUSe uttara Ape "je A mahela che, te bakarAkSasano che. te ekacakAnagarInA lokoe tene mATe baMdhAvI Ape che. te sthaLe te rAkSasane balidAna apAya che, ane je purUSa baLidAnarUpe Ave , te A zilA upara bese che. huM puravAsionI AjJAthI A mahelanI rakSA karuM chuM. mAhAtmana, tamane joI mane vicAra thAya che ke, tamArA jevI pracaMDa AkRtine dhAraNa karanAre ke purUSa ahIM balidAna thavA AvyuM nathI. maraNane mATe AvelA keIpaNa tamArI jema harSita mukhavALo mArA jevAmAM AvyuM nathI." " A pramANe bhImasena ane te purUSa vAtacita karatA hatA, tevAmAM "AgaLa cAla AgaLa cAla" e bhayaMkara zabda akasmAta sAMbhaLavAmAM Avye. te sAMbhaLI pelA rakSake bhImasenane kahyuM, "bhadrA e rAkSasa Ave che. huM have ahiMthI dUra thaI jAuM chuM" ema kahI te rakSaka adazya thaI gaye. rAkSasane Avate joI hRdayamAM nirbhaya e bhIma pelI vadhazilA upara palaMganI jema ni:zaMkapaNe lAMbo thaIne sUte tevA mAM bakarAkSasa pizAca pretanI sAthe tenI pAse AvI pahai. teNe bhayAnaka mukhakarI bhImasenanI sAme joyuM. bhImanI bhayaMkara AkRti joI rAkSasa pitAnA manamAM vicAra karavA lAgya-"A puSTa ane meTA peTavALa majabuta purUSa ke je A zilA upara samA paNa nathI. te balidAna Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane jIvitadAna. (423) mAM maLavAthI Aje ghaNA divasanA sudhAtura evA mArA saM. baMdhIo mArI sAthe tRpta thaze." AvuM ciMtavI hRdayamAM prasanna thatA rAkSase bhImanA zarIra upara bacakuM bharyuM. vajanA jevA bhImanA zarIrane kAMI thayuM nahiM. ane bakarAkSasanA dAMta paDI gayA. AthI te ghaNe vismaya pAmI gaye. pachI teNe potAnA nakha vaDe bhImanA zarIrane vidAraNa karavA mAMDayuM. paNa zarIrane kAMIpaNa thaI zakayuM nahiM ane tenA tIvra nakha tuTI paDyA. A joI bakarAkSasa Azcarya pAmI gaye. teNe potAnA parivArane kahyuM, "Aja sudhImAM meM A keImajabuta purUSa je nathI. mATe ene upADI ApaNA sthAnamAM laI cAle, tyAM thI enA zarIranA kaTakA karI ApaNe bhakSaNa karIzuM" rAkSasanI AvI AjJAthI teoe bhImanA sthala zarIrane upADyuM, paNa tenA bhArathI teonA mukhamAMthI rUdhiranuM vamana thaI gayuM ane teo pRthvI upara athaDAI paDyA. pachI bakarAkSasa ghaNuM baLa karI bhImane upADI mAMDa mAMDa potAnA sthAnamAM laI gaye hate. ahiM devazarmA ISTadevanI prArthanA karI sAthuvAdane pitAnA kuTuMbanI chelI bheTa laI rUdana karate karate daravAjA pAse AvyuM, tyAM upahAranuM gADu tenA jevAmAM AvyuM nahIM. tethI AkuLa-vyAkuLa thaI rAkSasanA vana tarapha deDyo. teNe vadhasthAnanI zilA upara joyuM, tyAM tenI pAse eka gadA paDelI ane tenI AsapAsa keTa Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAlArata. (424) lAMeka pagalAM paDelAM joyAM. te vakhate pele devaLa nAme rakSaka tenA jovAmAM mAnyo, eTale tene puchyu, "bhadra, ahI rAkSasa Avyo hatA ke nahi ? tathA tenA bhakSa mATe koI manuSya AvyuM hatuM ke nahIM? rakSake kahyu, " bhAi, kAi majabUta sthUla zarIravALA purUSa AvyA hatA. te AvI ni bhaya thai A zilA upara sUI gayA hatA. eTalAmAM rAkSasa AvI te parvata jevA prauDha purUSane upADI laI gayA che. have teA tenA kaTakekaTakA karI bhakSaNa karI gayA haze. aLidAnanA vadhyaveSa tA te paherelA che, te uparathI lAge che ke, te parApakArI mahAna purUSe tAre badale prANa tyAga karyAM haze. rakSakanAM AvAM vacana sAMbhaLI devazarmA ghaNA dilagIra thai gayA. teNe uMce svare kahyuM,--"are bhAi, te pApakArane mATe prANadAna ApyuM, te ghaNuM sAhasa karyuM. mahAbAhu, mArI upara moTA upakAranuM RNa caDAvI tuM rAkSasane ghera gayA, e bahu khATuM thayuM. khaMdhu, tArA prANa kIMmatI hatA. tu ekalA mA vizvanA prANa bacAvavAne samartha hatA. te mArA ekalAnA prANanI rakSA zA mATe karI? have mArA prANanI rakSA karavAnu` zu` prayAjana che? are me ghAsanA bhUSaNane mATe eka mahAn amUlya maNi gumAvyA. "" A pramANe zAka karatA devazarmAe tyAM AvI caDelA kAI mANasanI sAthe kuMtIne te khabara pahoMcaDAvyA. A khabara sAMbhaLatAMja zokAtura thayelI kuMtI peAtAnA cAra putrA Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane vitadAna. (425 ) ane draupadIne lai jayAM devazarmA hatA; tyAM AvI. sa pAMDavakuTuMba annupAta karI vilApa karavA lAgyu. devazarmAe zAkAturavadane gadgad ka The yudhiSThirane jaNAvyuM,-"mahArAja, tame vizvanI rakSA karavAne samartha che. tamArA bhAi mArA prANanI rakSA karavA mATe rAkSasanA bhAga thaI paDayA. teNe bahu khAtu kAma karyuM. huM mArA iSTadevane namaskAra karavA gayA, te avakAzanA lAbha laine dayALu purUSa cAlI nIkaLyo ane teNe mArA kSudra prANane mATe peAtAnA amUlya jIvananA bhAga ApyA. jo ' iSTadevane namaskAra karavA gayA na heAta tA A banAva anata nahIM. " t devazarmAnI AvI khinnatA joi yudhiSThira melyuMA-- mahArAja, tame pazcAttApapUrvaka ciMtA karaze nahIM. mArA bhAIne te rAkSasa kAMi paNa karI zakaze nahIM. mArA bhAInA parAbhava karI zake tevuM rAkSasamAM sAmarthya nathI. aMdhakAra zu sUrya ne dakhAvI zake ? mArA bhAinI pracaMDa bhujAmAM eka akarAkSasa bagalAnI jema dabAine mRtyu pAmI jaze. " A pramANe yudhiSThira devazarmAne kahetA hatA, tyAM AkAzamAMthI dhvani karatu eka mATu mastaka temanI pAse pRthvIpara paDayuM. tenA AghAtathI bhUkaMpa thavA lAgyA. sarve saMbhrAMta thaI tene jovA lAgyA, tyAM mastaka upara bhImanA jevAM cinha jovAmAM AvyAM. A bhImanuMja mastaka che ' ema khAtrI thavAthI yudhiSThira vagere sarva pAMDavakuTuba ce Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46). jaina mahAbhAratasvare rUdana karavA lAgyuM. kuMtI ane padI mUchita thaI pRthvI para paDI gayAM. baMdhupremI yudhiSThire uce svare vilApa karatAM kahyuM "are ! A zo julama thaye ? mAre parAkramI vIrabaMdhu ke jeNe heDaMbarAkSasane kSaNamAM mArI nAMkhyuM hatuM, te A bakarAkSasathI kema parAbhava pAmyA haze ? are baMdhu! tAre upakAra amArAthI kadipaNa bhulAya tema nathI. te amane vanamAM khAMdha upara caDAvI moTI sahAya ApelI che. tArA vinA amane A du:khI avasthAmAM keNa sahAya karaze ? A vanavAsarUpa mahAsAgaramAM tuM amAre vahANarUpa hate." A pramANe yudhiSTira vilApa karato hato, tevAmAM kuMtI ane dvipadI mUchamAMthI mukta thaI karUNa svare vilApa karavA lAgyAM. pachI patinA maraNathI vihaLa thayelI drapadIe patinI sAthe sahagamana karavAne citA racavA mAMDI. tenI sAthe yudhiSThira vagere pAMDavo ane kuMtI paNa maravAne taiyAra thayAM. "A badhAnA maraNane heta huMja chuM ema vicArI devazarmA brAhmaNa paNa maravAne zaraNa thavA taiyAra thaye. A vakhate acAnaka parvatanI guphAmAMthI bhayaMkara zabda sAMbhaLavAmAM AvyuM. te sAMbhaLI yudhiSThiranA manamAM zaMkA thaI ke, te bakarAkSasa bhImane saMhAra karI amane mAravA Ave che. tethI yudhiSThire arjunane taiyAra thavAnI AjJA karI. sarva pAMDavaku TuMba ane pele devazarmA cakti thaI cAre dizAomAM jovA lAgyA. A vakhate tyAM AvelI sAvitrI potAnA patinI sAthe citA khaDakatI hatI, teNune devazarmAe kahyuM--"priye, Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane vitAna (427 ) A sarva utpAtanuM kAraNa huM chuM. A pavitra kuTuMbanA eka saMbaMdhIne mArAthI aDhazyapaNe mArI nAMkhyA paNa A lAkonuM maraNa mArAthI pratyakSapaNe joi zakAze nahIM. kAMtA huM mRtyune zaraNa thAuM athavA A rAkSasanI sAme jai tenA bhAga thai paDe. " 6 " devazarmA A pramANe sAvitrIne kahetA hatA, tevAmAM tA bhImasena garjanA karatA te sthaLe pragaTa thai gayeA. bhImane jotAMja save rezamAMcita thai mahAna Mda pAmI gayA. te vakhate yudhiSThira AnadanA AvezamAM khAlI uce--are te adhama rAkSasanI zI prakhaLatA hAya, ke je mArA baLavAn bhAIne mArI zake ? ame pAMce bhAInA pratyekanA janma vakhate AkAzavANI thai hatI ke, * A pAMcenA ajaya thaze.' zuM e AkAzavANI mithyA thAya ? A pAMce bhAie pAMcamI gatine prApta thaze, ' ema jJAnImunioe paNa amArA mATe bhaviSyavANI kahelI che, e zu vRthA thaI zake?" vIra yudhiSThira A pramANe kahetA hatA, tyAM bhIma AvI tenAM caraNamAM namI paDyo. ane bIjA bhAIAne teNe AliMgana karyuM. sarva bhrAtAe ati prItithI paraspara maLyA ane paraspara kuzaLa samAcAra puchI aMtaramAM AnaMdita thavA lAgyA. arjunanA puchavAthI bhImasene peAtAnI sarva hakIkata sarvane kahI sa MbhaLAvI. A vakhate bhImasene peAtAnA kuTuMkhamAM draupadIne joi nahI, eTale teNe Ama STi pheravavA Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 428 ) mAMDI, tyAM ghaNe dUra jyAM citA khaDakelI hatI, tyAM drapadIne ubhI rahelI joi, bhImasena tvarAthI tyAM gayA. eTale dropadI sabhramathI rAkSasane AveleA jANI krodha karI elI--" are adhama rAkSasa, tuM mArAthI dUra rahe. te A putra bhImasenane mArI nAMkhela che, tethI huM tArU mukha jovAne icchatI nathI. tArA jevA adhama AtmAne na jovA, eTalA sArU ja me mArAM netrA mIthyA che. je hAthe te mArA prANanAthanA vadha karyA che, te hAthanA mane sparzI karIza nahI. jyArathI mArA svAmI mRtyu pAmyA che, tyArathI huM' paNa marelIja chuM. are durAtmA, tu marelIne mAravA zuM AvyA che ? huM have mArA prANanAthanI pAchaLa jAuM chuM. tuM sparzI karI mArA pavitra aMgane milana karIza nahI. dropadInAM AvAM vacana sAMbhaLI bhIme vicAyuM ke, " A ramaNI mane zatru AvelA jANI belI che. enI bhrAMti dUra karavAne mAre belavuM joie. " AvuM vicArI bhImasena madhura svare ANyeA--" bhadre, kAMipaNa bhaya rAkhIza nahiM. huM rAkSasanA kSaya karanAra tArA priyatama chuM. " A vacana sAMbhaLatAMja dropadIe potAnAM netra ughADyAM. tyAM peluM ma staka adRzya thayeluM joyu ane bhImasenane AgaLa ubhele joyA. te jotAMja pAMDavaramaNI atyaMta prasanna thaI gaI. teNIe manamAM vicAryuM -" are, mArA prANanAtha tA mArAgya che. ane pelu mastaka tA mAyAvI hatuM. meM durbhAgyAe Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane vitadAna. ( 429 ) mArA patinuM aniSTa dhAryuM. " A pramANe ciMtavI ane manamAM lajjA pAmI prasannavadanA drApadIe peAtAnA patine mAliMgana ApyuM. peAtAnI priya suMdarInA aliganathI bhImasenanA yuddhaparizrama dUra thai gayA. evAmAM bakAsuranA vadhathI devatAoe AkAzamAM vijyavAjA vagADyAM. te nAda bhImasenanA sAMbhaLavAmAM AvyA. devatAonA vAdyonA ni sAMbhaLI ekacakrAnagarInA rAjAe anumAna karyuM ke, nizce akarAkSasa maraNa pAmyA. e khuzAlI AkhI nagarImAM pravattI rahI. pachI rAjA puravAsio sahita vividha prakAranA mAMgalya padArtho lai jyAM pAMDavA rahelA hatA, tyAM ANye. bhImasena, yudhiSTira vagere pAMDavA ekatra thai beThA. rAjA, pradhAna ane nagarInI prajAe AvI pAMDavAnI AgaLa bheTa dharI ane temaNe vinayathI kahyuM,-- mahAtmA, Aja tame sarva prajAnA kuTu ene maraNathI ugAryA che. A nagarInI sarva prajAne moTuM abhayadAna ApI tame tamArA mAnava jIvanane kRtArtha karyuM che. " rAjAe kahyu, " mahAtmA, A ekacakrAnagarInI prajAnA prANadAnanuM sadAvrata mAMDI apAra puNya mAMdhanArA evA tamArU sadA kalyANa thAe. " pachI rAjAe ku tIne uddezIne kahyu, " jyArathI A bhAgyavatImAtA, A nagarImAM AvyAM che, tyArathI mArI prajAmAM gheraghera AnaMda vartAi rahyo che. temAM vaLI makarAkSasane yamarAjane ghera pahAMcADyo, tethI sarva prajAmAM adhikAnaMda pravatyo che. A tamArA upakAranI sAthe A devazarmA ane sAvitrInA upa "" "" Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) jaina mahAbhAratakAra paNa ame mAnIe chIe. ke, jeoe tamArA jevA popakArI atithine ghera rAkhI sarva prajAne uddhAra karAvyuM che. A vakhate yudhiSThire bhImanI sAme AMgaLI karIne kahyuM, mahArAjA ane prajAjane, A mArA bhAI bhImasene bakarAkSasane mArI tamAro upakAra karyo che, mATe tene dhanyavAda Ape." te vakhate leke netramAM harSAzra lAvI bhImasenane jevAne ubhA thayA. temaNe aMjaLi jeDI bhImasenane kahyuM, mahAnubhAva, e pracaMDa rAkSasane Ape zI rIte mAryo? te vRttAMta sAMbhaLavAnI amArI icchA che" lekenAM A vacane sAMbhaLI bhImasene vicAryuM ke, "mArA parAkramanI vAta huM mArA mukhe kahyuM, te egya na kahevAya, temAM mArI laghutA che." A pramANe vicArI bhIma kAI be nahiM, tevAmAM eka tarUNa ane eka vRddha, evA be purUSa AkAzamAMthI utarI paDavAnI sanmukha ubhA rahyA. teomAM je vRddha hatuM, te yudhiSThira pratye belyA-"mahAtmA, bakarAkSasane dubuddha nAme maMtrI chuM ane A yuvAna purUSa te mahAbaLa nAme bakarAkSasane putra che. je vakhate bakarAkSasa marAye, te vakhate te laMkApurImAM hatuM. jyAre te laMkAthI pAcho Avyo ane pitAnA pitAne mRtyu pAmele je, tyAre teNe mane puchayuM ke, "mArA pitAne keNe vadha karyo?" te vakhate meM tene kahyuM ke, "mahAbaLa, tArA pitAe nityanA bhakSa mATe kaI majabuta ane baLavAna purUSane lAvavA amane AjJA karI ke, "A purUSane ApaNuM sthAna upara lAve." Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane jIvitadhana. (431) tenI AjJAthI ame te majabUta purUSane mAMDamAMDa sthAna upara Aryo hate. pachI te purUSa mahAkrodha karI che ke, are duSTa, niraparAdhIne nAza karanArA evA tArUM AyuSya A janA divasanuM che. huM tane kahuM chuM ke, tuM mArI para prahAra karI te purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI te rAkSase tenA vaja sama aMga upara ane prahAra karyo. khaphanA te so kaTakA thaI gayA ane te purUSa akSata rahyo. pachI teNe potAnA atula aLathI bakarAkSasa upara muSTino ghA karyo. ekaja ghAe te parvatanI jema tuTI paDyo. he vatsa, tArA pitAnA maraNathI nAyaka vagaranuM badhu sainya AkuLa vyAkuLa thaI gayuM. te samaye "kapaTathI te purUSanA kuLane huM saMhAra karoza' evuM dhArI meM eka sumAya nAmanA rAkSasane meka. te mArI AjJAthI kAryasiddhi karavA gaye. eTalAmAM te bakAsura sAvadhAna thaI beThe thaye. ane teNe krodhathI potAnI bhujAvaDe te purUSane nIce nAMkhe ane te tenA vakSasthaLa upara caDI beThe. tene mRtaprAya thayele jANI bakAsure garjanA karI. te joI mAruM mana praphullita thaI gayuM. te vakhate pelA sumAyarAkSase te purUSanuM katrima mastaka tyAM nAMkhyuM. ane tArA pitAnuM parAkama vadhatuM cAlyuM. A vakhate pele mRtaprAya thaI paDele purUSa beTho thayo ane bakarAkSasane geLAMTa khavarAvI tenI chAtI upara caDI beThe. ane te muSTi ugAmI be"are duSTa, tArA pagamAM eka kAMTo vAge che, te tane . Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (432) jaina mahAbhArata kevuM duHkha thAya che te tuM lokenA prANa haraNa kara vAnuM mahApApa karatAM kema vicArato nathI ? rAvaNe AhaMtadharmathI pavitra karelA kuLane tuM kukarmathI kalaMkita kare che, tathApi je tuM AjathI A duSTa karma karavuM tyajI de, to huM tane abhaya karUM" te purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI tAre pitA vadhAre krodhAyamAna thaI be-"mUDha, tuM mane zuM upadeza Ape che? huM Aje kuTuMba sudhAtura chuM. mATe hamaNAM tAruM bhakSaNa karI pachI tArA sarva praznano uttara ApIza" AvAM svAmI bakarAkSasanAM vacana sAMbhaLI te purUSe kahyuM, "durAcArI, have tArA ISTadevanuM smaraNa karI le. mAMsa ane mane dirAne sevanArA prANune kadipaNu kalyANa saMpatti thatI nathI." A pramANe kahI te purUSe vajAnA jevI muSTine prahA2 karyo, jethI tenuM mastaka bhedatAM te mRtyune vaza thaI gayA. pele sumAyarAkSasa pitAnI vidyAthI thayeluM vartamAna jANuM tatkALa vegathI mArI pAse AvyA. teNe AvI tamAre badho vRttAMta jaNAvyuM. pachI A bakarAkSasano putra mahAbaLa pitAnA pitAnuM vaira levAne ahIM Ave che. ahIM AvatAM meM tene mArgamAM samajAvyuM che ke, "e baLavAna purUSanI sAthe vaira karavuM yevya nathI. tuM bhaktithI tArI kuLadevInI pUjA karI prazna puchI nizcaya karI le." pachI teNe kuLadevInI upAsanA karI eTale te devIe prasanna thaI tene je kahyuM che, te A mahAbaLa piteja tamane kaheze." Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane vitadAna. (433) ( A pramANe kahI te dubuddhi vAgavyApArathI virAma pApe, eTale mahAbaLa vinayathI yudhiSThira pratye bemahAnubhAva, ArAdhanA karI prasanna karelAM mArAM devIe mane pratyakSa thaIne kahyuM ke, "vatsa, tuM kodhano tyAga karI kSamAnuM sevana kara. ane sabhAva dhAraNa karI pAMDanI pAse jaI teonuM zAMtvana kara. e pAMDa vIra purUSa che. teo mahA baLavAna ane zatruonA samUhane nAza karanAra che. emane prasanna karavAthI tene bhakti ane mukti baMne prApta thaze. tArA maranAra pitAne paNa meM kahyuM hatuM ke, te kadi paNa pAMDano pratipakSI thaIza nahIM. je tuM bhaktithI teonI sevA karIza to kalpavRkSanI jema tane manavAMchita phaLanI prApti thaze. ane je tuM temane pratipakSI thaIza to teo tane viSavRkSa tulya thaze. je tAre pitA manuSyavadhano niyama choDI devA tatpara thaye hota to bhImasena tene mAratA nahIM. paNa je banavAnuM hatuM te banyuM. have tuM namra thaI pAMDavone pitA tulya jANI namaskAra kara. teo tane putravat mAnI tArUM hita karaze. sapurUSe kadi vairI zaraNe Ave to paNa tenuM hita kare che. A pramANe devInA upadezathI jenA hRdayamAM Apa pAMDa tarapha bhakti utpanna thayelI che, e huM bakAsurano putra mahAbaLa Apane zaraNe Avyo chuM. pachI dubuddhi maMtrIe kahyuM, "mahAnubhAva, A kumAra upara dayA karI tame enuM rakSaNa kare." A vAta sAMbhaLI sarva puravAsIo Azcarya pAmI gayA ane 28 Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (434) jena mahAbhArata. bhImasenane dhanyavAda ApavA lAgyA. A vakhate sarvanA sAMbhaLatAM bhImasena be -"mahAbaLa, tuM A mArASTa baMdhu yudhiSThirane page lAga. ane AjathI manuSya hiMsAno tyAga kara." bhImanAM AvAM vacana sAMbhaLI mahAbaLa manuSyavadha nahIM karavAno niyama laI yudhiSThira rAjAne caraNe lAge. ahiMsAMdrata levAthI prasanna thayelA yudhiSThire mahAbaLane tenA pitAnA rAjya upara sthApana karyo. A sarva vRttAMta sAMbhaLI ekacakAnagarInA rAjAne ane sarva prajAne nizcaya thayo ke, "jeonI satkIni daze dizAomAM nRtya karI rahI che, evA A mahAna purUSe te pAMDaja che." pachI rAe ane prajAe pAMDavono ekacakAnagarImAM moTA utsava sAthe praveza karAvyuM. te prasaMge ekacakAnagarInI sarva prajAe pitAne abhayadAna ApanAra pAMDavonA pravezotsavamAM meTe bhAga lIdho hato ane AkhI nagarIne dhajA, patAkA, toraNa ane svastikathI zaNagArI hatI. nagaranI ramaNIo ulaTabhera pAMDanA pavitra darzana karavAnuM zreNIbaMdha AvI hatI. ane "A nagaranI prajAne jIvitadAna ApI abhaya karanAra ane bakarAkSasano vadha karanAra Aja zreSTha purUSa che." ema kahI bhImasenane premasahita nirakhatI hatI. ekacakAnagarIne rAjA meTI dhAmadhUmathI pAMDene potAnA darabAramAM laI gaye hato. dharmavIra yudhiSThire pAMca cha divasa rAkhI bakAsuranA putra mahAbaLane pachI pitAnA rAjyamAM meka hato. pratApI Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayadAna ane jIvitadAna. (435) pAMDa keTalAeka divasa sudhI ekacakAnagarInA adhipatinA darabAramAM rahyA hatA. jyAM temanI bhAre AgatA-svAgatA thaI hatI. priya vAMcanAra, A abhayadAnanuM upayogI prakaraNa tArA hRdayamAM sadA sthApita karaje. temAM AvelA traNa prasaMge to khAsa manana karavA gya che. prathamadevazarmA brAhmaNanA kuTuMbanI prIti sarva rIte anukaraNa karavA gya che. je kuTuMbamAM atithi satkAra thAya che, teja kuTuMba uttama gaNAya che. mehemAnonI AgatA-svAgatA karanArA kuTuMbathIja khAnadAnI ane kulInatA prakAzita thAya che. koI paNa snehI ke saMbaMdhI mIjamAna AvavAthI hRdayamAM prasanna thanAre ane tenI baradAsa karavAmAMja pitAnA gRhAvAsane saphaLa mAnanAre gRhastha satkIni ane puNyanuM pAtra bane che. e mahAna guNane dhAraNa karavAthI aneka jainakuTuMbe prazaMsApAtra thayelAM che, ane thAya che. vartamAnakALe tevuM Atithya karanArAM ghaNuM zeDAM kuTuMba hoya che. mIjamAna AvavAthI rAjI thanArA ane tene satkAra karI prasanna thanArA jaina gRhastha cheDA levAmAM Ave che. keTalAeka te mIjamAnane dekhI manamAM kacavAya che ane A kyAMthI Avya" ema mAnI tenI tarapha upekSA ane anAdara kare che. pitAne ghera sArI saMpatti chatAM mahemAnane eka veTha tarIke mAnanArA ghaNuM gRhastha pitAnA gRhavAsane niMdApAtra banAve che. keTalAka to " kyAre AvyA ane kayAre Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata (436 ) jaze ?' evA praznA karI vAtacitamAMja anAdara darzAve che. AvuM pravartta na gRhavAsane anucita che. ane tethI gRhastha zrAvaka pAtAnI pratiSThAne ane puNyane hAni pahoMcADe che. jene ghera atithi satkAra thAya che, teja gRha svarga samAna gaNAya che. tethI dareka zrAvaka gRhasthe tana, mana ane dhanathI atithi satkAra karavA joie. atithi satkArane mATe devazamoMnA kuTuMbanA dAkhalA kharekhara levA yogya che. pUrva kALe evA parANAgata karanArA ghaNA Arya kuLA bhAratabhUmi upara vasatA hatA. zuddha hRdayathI karelA atithisatkAra kadi paNa vya jatA nathI. devazarmAnA pavitra Atithya guNanA prabhAva tene jIvitadAna ApanAra thaI paDyo hatA. tenA prANanI rakSA karavA mATe bhIma AtmabhAga ApavAne taiyAra thayA hatA. bIjo prasaMga kuMtInI preraNAthI bhIme ApelA vitadAnanA che. kuMtInA jevI A jaina mAtAe pUrvakALe A bhUmine alaMkRta karatI hatI. jee bIjAne abhayadAna ke jIvitadAna ApavAne peAtAnA putrAne AjJA karatI hatI. hAlanA jevI bhIrU ane nAhiMmata srIenA jevI teo na hatI. pAtAnA saMtAneAne bhIrU ane nAhIMmata banAvanArI ane pApakAranA anAdara karanArI strIe saMsAranI unnati karI zakatI nathI. tethI dareka zrAvaka ramaNIe kuMtInA jevA uttama guNA dhAraNa karavA joIe. teja prasa'gamAM ApaNe mAtRbhakta bhImasenane paNa dhanyavAda ApavA joie, mAtA Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhanane baLApo. (437) kuMtInI AjJAthI devazarmAne prANa bacAvavA bakarAkSasanuM baLidAna thanAra bhImane pUrNa sAbAzI ghaTe che. bIjAne jIvitadAna ApanAra bhImanA jevA Aryaputre have A duniyAmAM kayAre utpanna thaze ? AvA Atmabhoga ApanArA AryonA saMtAnathI ja A bhAratabhUmi alaMkRta thayelI hatI. vartamAnakALanA jainonA saMtAnee e zikSA grahaNa karavA jevI che. kAraNa ke svArtha tathA AtmAne bhega ApI parepakAra karanArA bhavyAtmAo puNyAnubaMdhI puNya bAMdhe che ane uttarottara sthAnArohaNanA kamathI mekSa sudhI pahoMce che. prakaraNa 3ra muM. duryodhanano baLApo. A rAjamahelanA eka bhAgamAM duryodhana zokAtura thaIne beThe hate. tenI malina mukhamudrAnI AsapAsa ciMtAnI chAyA prasarI rahI hatI. te kSaNe kSaNe kuvicArenI mALA pitAnA hadayamAM pheravyA karatuM hatuM. tenI dhAraNA niSphaLa thavAthI te kSaNamAM nirAza thate ane kSaNamAM pAcha kuvicAranA baLathI AzA bAMdhI pretsAhita thato hato. A vakhate tene mAme zakuni AvI caDyo. kairavapatine ciMtAtura jeI tenA manamAM aneka tarka-vitarka thavA Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (438) jaina mahAbhAratalAgyA. pitAnA bhANejanI ciMtAe tene paNa ciMtAtura banAvI dIdhuM. zakuni pAse AvyA. tyAM sudhI zekAMdha thayelA duryodhananI daSTi tene joI zakI nahIM. zakuni pAse beThe tepaNa duryodhananA daSTi viSayamAM te Ave nahIM. zakunie praNAma karyo, te paNa vyartha the. ciMtAtura duryodhane tene svIkAra karyo nahIM duryodhana ciMtA ane zekavyApta che, evuM jANI zakunie "mahArAja, daSTi kare" ema uMce svare kahyuM. A zabda sAMbhaLatAMja duryodhananI daSTi tenI tarapha AkarSANI. pitAnA mAmAne pAse beThelA joI kairavapati camakI gayuM ane jANe zaramAyA hoya tema dekhAye. "zuM mAme. zakuni ?" ema saMbhrama pAmI duryodhane sAvadhAnIthI kahyuM ane potAnI gaphalatane mATe tenI kSamA mAgI. zakunie kahyuM, rAje, kema ciMtAtura dekhAya che? tane zI Adhi-vyAdhi utpanna thaI che? dAvAnaLanI javALAe karI dagdha thayelA parvatanA jevuM tAruM zarIra zuSka kema thaI gayuM che? tArI AvI sthiti joI mane kaleza thAya che, mATe ema. thavAnuM kAraNa zuM che? te kahe. "duryodhana ciMtAtara cahere belyo--"mAmA, tamArA jevA buddhimAna hIMmatadAra mAmAnI mATe sahAya che, te paNa mArA sarva AraMbha niSphaLa thAya che. vidhAtA jyAre pratikULa thAya, tyAre manuSyanA maneratha vyartha thAya che. mArA duzmana pAMDe haju jIvatA che. temane viSa amRtanA kegaLA jevuM thayuM che. lAkSAgRhanI badhI Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhanane baLApa. (439) janA niSphaLa thaI che. heDaba, baka ane kIrsira jevA vIrane temaNe mArI nAMkhyA ane tethI temanI kIrtine ke lekyamAM vAgI rahyo che. e pratApI pAMDavono nAza karavAne je je upAye karyA. te badhA vRthA thaI paDyA che. pUjya mAtula, te viSenI mArA manamAM zaMkA thayA kare che. rakhene teo vanavAsamAMthI pAchA AvI A hastinApuranA rAjyane AnaMda bhagave. A mahAciMtA mArA hRdayane dagdha kare che. mATe tenA bhAre zekarUpa vyAdhine nAza karavAmAM tame vaidha thAo. - duryodhananAM AvAM vacano sAMbhaLI zakunie tene hIMmata ApavA kahyuM, "rAjana, pAMDe yamapurImAM pahoMcyA che, ema tuM jANI leje. have teonuM tArI para kAMI paNa cAlavAnuM nathI. tuM sArvabhauma rAjA kyAM ! ane bhikSuka sarakhA e pAMDa kyAM ? kayAM khata ! ane kayAM sUrya ! tArI pAse rAjya ane je sattA che, tenA semAbhAganuM rAjya ke sattA yudhiSThiranI pAse nathI. atyAre tArA pratApanA kiraNe cAre tarapha prakAzI nIkaLyA che. yudhiSThiranI AjJAne mAnanArA rAjAe hamaNuM tArI AjJAne AdhIna che. tArA darabAramAM airAvatanA jevA hastIo che. sUryanA azva jevA ave che, yuddhamAM cAlI zake tevA majabuta ratho che ane zUravIra tathA zastrAstramAM pravINa evuM asaMkhya pAyadaLa che. AvI mahAna saMpatti tArA vinA bIjA kone che? tuM rAjAdhirAja che ane pAMDa rAjyabhraSTa che. tuM gayukta che ane pAMDa bhega Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (440) jaina mahAbhArata. rahita thayelA che. tuM moTA piravAravALA che ane pAMDavA rivAra rahita che. A vakhate jo tuM pAMDavAne jo teA, teonI durdazA joi sAyaMkALe vanaspatinI jema tArUM mukha prakSanna thaze. jo pAMDavA tArI saMpatti jIve teA temanA manamAM kheda thayA vinA raheze nahIM. kAraNake, mAnavaMta purUSa vipattimAM pratipakSionI saMpatti jIve, teA temane jIvatAM chatAM maraNathI paNa adhika duHkha lAge che. satyavattI yudhiSThirane teA tArA rAjyanI apekSA nathI, paraMtu jo bhImasena ane arjuna tArI sAthe yuddha karaze, teA jANaje ke, A pRthvI apAMDavI thai jaze. " A pramANe zakuni duryodhanane kahetA hatA, tyAM duHzAsana ane kaNuM AvI caDayA. temaNe zakuninA vacanane TakA ApyA. zakuninAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhananu mana jarA zAMta thai gayu, tathApi pAMDavA tarapha tenA kuvicAro utpanna thatA baMdha thayA nahIM. pAMDavAne kaSTa ApavAnA, temanA prANano nAza karavAnA ane temane aneka rIte herAna karavAnA kuvicArothI durgaMdhananu hRdaya vyApta thai gayuM hatuM. evA kuvicArAthI prerAelA duryodhana jarA AzvAsana pAmIne AvyeA--" mAmA, tamArAM vacaneAe mArA hRdayamAM hIMmatanA pUNa prakAza pADacA che; tathApi jyAMsudhI pAMDavA pRthvIpara jIvatA phare che, tyAMsudhI huM mArA manane asaMtuSTa jANuM chuM. pAMDavAnA pratApa jyAMsudhI bhAratavaSa mAM prasarI rahyo che, Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhanane baLApa. (441) tyAM sudhI mAre aMtarAtmA upAdhithI mukta thavAne nathI. have koI paNa upAye e pAMDavene nAza karI mArA rAjyane niSkaTaka kare." zanie utsAhathI jaNAvyuM, "rAjana, kaI vAtanI ciMtA rAkhaze nahIM. huM, A du:zAsana ane karNa koI paNa yuktithI A pRthvIne pAMDava vagaranI karIzuM." A vakhate duHzAsana be -" STa baMdhu, zAmATe ciMtA rAkhe che. ApaNA hAthamAM AveluM A mahAna rAjya have kadi paNa pAMDa bhegavavAnA nathI. sarva maMtrIo, sAmaMta ane hastinApuranI prajA ApaNI pUrNa rAgI banI che. sarva leke yudhiSThiranA rAjyane bhulI gayA che. ApaNuM satkIrti bhAratanA cAre khuNAmAM gavAya che. kadi pAMDe vanavAsa pUrNa karI puna: rAjyamAM Ave te paNa kaI maMtrijana ke prajAjana tenI para prIti dhAraNa karaze nahIM. kAraNake, ApanI rAjanItivaDe sarva pradhAnamaMDaLa ane prajAmaMDaLa vazIbhUta thaI gayela che." | duHzAsananAM A vacana sAMbhaLI duryodhana kSaNavAra TaTAra thaye; paNa pachI tarataja pAMDanI satkIni tathA kSemakuzaLatAnI vAta yAda AvavAthI te bolI uTha-"bhAI duHzAsana, tame mArA hRdayane zAMta karavAne mAre utkarSa ane pAMDane apakarSa kahe che, paNa pAMDe vanavAsamAM pitAnI phIrti vadhAratA jAya che. ApaNe karelA lAkSAgRhanA Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) jena mahAbhArata pragamAMthI bacIne pAMDa ekacakAnagarImAM gayA hatA, tyAM temaNe bakarAkSasane mArI tyAMnA lekene abhayadAna-jIvitadAna ApI bhAre kIrti saMpAdana karI che. ane temanuM yazogAna devatAo paNa kare che. ekacakAnagarInA rAjAe ane prajAe ati Adara ApI temane nagara pravezatsava bhAre dhAmadhumathI ujavyuM hatuM. A sAMbhaLI mAruM hRdaya dagdha thaI jAya che ane A samRddhivAnuM rAjya cirakALa bhegavavAmAM nirAza thaI jAya che." | duryodhananAM A vacane sAMbhaLI vacamAM kazuM bolI uTha- rAje, zAmATe ciMtA kare che ? pAMDene pratApa tamArA pratApanI AgaLa tuccha che. pAMDe game teTalI kIrti meLave, paNa jyAM sudhI teo sAdhanasaMpanna thayA nathI, tyAM sudhI te kIrti zA kAmanI che? keI nirdhana mANasa kadi svabhAve sAre hoya, ane tethI tenI prazaMsA thAya, paNa jyAM sudhI tenI pAse dravya nathI, tyAMsudhI te prazaMsA zA kAmanI che? tevI lukhI prazaMsAthI kAMI nirdhana dhanavAna thatuM nathI. tevI rIte pAMDave game teTalI sakIrti meLave, paNa jyAM sudhI temanI pAse rAjyasattA nathI, tyAMsudhI. e pAMDenI kIrti nakAmI che." - karNanAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhananA hRdayane kSaNa. vAra AzvAsana maLyuM, paNa tenA aMtaraMgamAM je pAMDane baLApa hatuM, te zAMta thayo nahiM. viSa prAga tathA lAkSA Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhanano baLApe. (443) gRha prayoganI vyarthatA ane heDaMba, kImira ane bakarAkSasane nAza e badhA banAve sAMbhaLI duryodhananuM mana pAMDethI bhayabhIta thayuM hatuM. pAMDanA pratApe tenA gheryane viccheda karI nAMkhyuM hatuM, paNa zakuni, duHzAsana ane karNanI uzkeraNathI duryodhana pAche sateja thayo hato ane pAMDavene niIva karavA navanavA upAye javAnI taiyArI karato ha. priya vAcakavRMda, A laghu prakaraNamAMthI vizeSa bedha maLI zakavAne saMbhava nathI. kAraNake, A prakaraNamAM te duryodhananA baLApAne ja citAra che. te sAthe zakuni, duHzAsana ane karNa jevA duSTa purUSanA kuvicArane AvirbhAva che. tathApi tenI aMdara eTalo sAra te nIkaLaze ke, duryodhananA jevA vicAra na karavA joIe. pitAnA baMdhu enI upara AvI vairabuddhi na rAkhavI joIe. ekaja pitAnA putrane nAza karavA upAya ja ane sarvadA tenuM ja ahita ciMtavavuM, e mahApApanuM kAraNa che. A durAcAra uttama jIvoe kadipaNa sevo na joIe. duryodhana pAMDavenI kIrti sAMbhaLIne hRdayamAM dagdha thatuM hatuM ane pAMDavothI bhaya pAmI pite namra thavAne IrAde rAkhatA hato, paNa duHzAsana, zakuni ane karNanA kuvicAree tene utsAhita karyo hato. je teo tene utsAhita karavAne pravaryA na hatA te duryodhana Akhare pAMDavonA pratApathI bhaya pAmI vairabhAvane zithila karata. paNa zakuni, du:zAsana Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (444) ane kahyuM jevA duSTa pAzavAneAe tene vadhAre carcA hatA. naThArA pAzavAnA peAtAnA svAmIne ke zeThane nukazAnI kare che, tenuM A pUrNa daSTAMta che. tethI sujJa svAmIe ke zeThe peAtAnI pAse sArA pAzavAnA rAkhavA joIe. sArA pAzavAneA rAkhavAthI sArI salAha maLeche ane tethI temanA svAmI ke zeTha sArI rIte sukhI thAya che. Akhare duryodhananI sa`patti ane sukha tenA naThArA salAhakArothIja vinAza pAmaze. A vAta sa vyavahArIAe ane zeTha zrImAe maraNumAM rAkhavA jevI che. ane A prakaraNamAMthI eja sarvottama sAra grahaNa karavAnA che. saMpatti, vaibhavavilAsa ane sukha cirakAla TakI rahevAnu kAraNa sArI salAha ane sArA sahavAsaja che. == prakaraNa 33 muM. cetavaNI. eka tarNa purUSa vikaTamAgamAM cAlyA jatA hatA. teNe pathikanA jevA veSa paheryAM hatA. hAthamAM khar3a dhAraNa karyuM. hatu. tenA veSa udbhaTa hatA, paNa tenA svabhAva udbhaTa na hatA. mArge cAlatAM tenA hRdayamAM aneka vicArA udbhavatA hatA, gheADe dUra jatAM eka chAyAdAra vRkSa tenA jovAmAM Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetavaNI. (445) AvyuM. te vRkSane joi tene vizrAMti levAnI IcchA thaI. te kSaNavAra vizrAMti levA beThA. tevAmAM kAI khInne musAphara tyAMthI prasAra thatA tenA jovAmAM AnyA. tene joi vizrAMta thayelA te tarUNa purUSa khuzI thayA. te tarUNe namratAthI pelA susApharane puchyuM. "bhAi, ahIMthI dvaitavana keTaleka dUra che ? ane tyAM javAnA kayA rastA che ? " te zANA ane saddaguNI musAkrUre tene namratAthI kahyuM--bhadra, have ahIMthI dvaitavana najIka che. jo tamane vizrAMti maLI hAya te have satvara cAlavA mAMDA. pachI jo sUryAsta thaze te A vikaTamArgamAM javu muzkela thai paDaze. kAraNake, ahiMthI dvaitavananA AraMbha thAya che. te vana ghaNu ja bhayaMkara che. zAla, vyAghra, varU, ane sarpa vagere bhayaMkara prANIe temAM vase che. vividha prakAranA pakSIenA kAlAhala tyAM thayA kare che. jevuM te bhayaMkara che, tevuM ramaNIya paNa che. caMpaka, nAgakezara AMkhA, mazAka, rAyaNu vagere suMdara madhura phaLavALA vRkSAnI ghaTA tyAM chavAi rahelI che. aneka pAradhiozikAra karavAne tyAM pharyA kare che. vividha tapane AcaranArA tApasAnA svAdhyAya dhvani thayA kare che. tarUNe puna: prazna karyo, " bhAi, tame kyAMthI Ave che ? jo tame dvaitavanamAMthI AvatA ho teA tyAM kAi musApha tamArA jovAmAM AvyA ? teomAM pAMca purUSA ane be strIe che, " musAphare Azcarya pAmI kahyu, " bhAI, ha te dvaitavanamAMthIja AvuM chuM. tamArA kahevA pramANe kAi pAMca Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. -(446 ) purUSo ane be strIo te vanamAM AvIne rahyAM che. jyAre teo dvaitavanamAM AvatAM hatAM, tyAre mAre temanA mArge sAtha thaye hatA. teomAM eka vRddha strI che, ane bIjI tarUNa strI che. mAmAM te bane . strIo ghaNIja zrAMta thai jatI hatI. te pAMca purUSomAM eka majabuta bAMdhAnA purUSa che, te baMne strIone dha upara caDAvI cAlatA hatA. haM temanA dekhAva joI Azcarya pAmatA hato. gheADe dUra jatAM sUryAsta thaye eTale te baLavAn purUSe evA camatkAra karyo ke, je joi huM mArA manamAM atizaya Azcaya pAmI gayA. jyAre sUryAsta thayA, tyAre sarva sthaLe ghATu aMdhakAra vyApI gayuM. gADha aMdhakArane laIne ame badhA AkuLa-vyAkuLa thaI gayA. te vakhate te majabuta purUSe cAkSuSI vidyAnA prabhAvathI sarva sthaLe prakAza karI dIdheA. meM sAna MdAzcarya thai te purUSo mAMhelA eka purUSane puchyuM, eTale mane teNe kahyuM ke, heDaMbA nAmanI rAkSasI pAsethI A vidyA saMpAdana karavAmAM AvI che. pachI te te vidyAnA prakAze cAlI dvaitavananA madhyabhAgamAM AvyA. teomAM eka jayeSTa purUSa hatA, tenA AgrahathI huM be divasa tyAM rahyo hatA. bhadra, te pavitra kuTuba dvaitavananA madhya bhAge adyApi rahelu che. teemAM je zarIre majabuta purUSa che, te vanamAMthI AhAra lAvI temanA nirvAha kare che. eka purUSa valkala vastro khanAvI sarva kuTuMbane vastro pUrA pADe che. eka purUSa khAkharA vagerenA patrA lai tenA paDIA banAvI sane pAtra pUre che. eka purUSa hAthamAM dhanuSyabANa rAkhI te pavitra Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetavaNI. (447) kuTuMbanI rakSA kare che. teomAM je vRddha mAtA che, te peAtAnA kuTuMbanA kalyANunI IcchA rAkhI zrIzAMta prabhunA caraNa kamaLanuM nira tara smaraNa kare che ane pa McaparameSTinA dhyA namAMja peAtAnA divasa nimana kare che. ane je tarUNa strI che, te gRhakArya mAM tatpara rahe che ane zuddha hRdayathI e pAMce purUSonI sevA kare che. bhadra, AvI rIte e kuTuMbane dvaitavanamAM sukhe raheluM joine huM AvuM chuM. " ATaluM kahI te musAphara tyAMthI javAne taiyAra thayA. pelA tarUNa purUSe zubha samAcAra ApanAra te musApharanA hRdayathI upakAra mAnyo. ,, : priya vAMcanAra, vAttonA saMbaMdhane laIne cAlatA prasaMga tamArA samajavAmAM AvyeA haze, tathApi spaSTIkaraNa karavAnI AvazyaktA che, je tarUNa purUSa hatA. te ivadure pAMDavAnI khabara kADhavAne mekalele priyaMvada nAmanA anucara hatA. priyaMvada tevA kArya mAM ghaNA pravINa hatA. ' pAMDavA dvaitavanamAM gayA che, evA khakhara sAMbhaLI priyaMvada A dvaitavanane mAge Avye hatA. rastAmAM tene pAMDavAnA kuTuMbanI khabara jANanArA keAI musAphara maLI gayA hatA. musAphare je khabara ApyA te yathA hatA. jyAre bhImasene makarAkSasane mAryA ane ekacakrAnagarImAM temanuM bhAre sanmAna thayuM, te vakhate yudhiSTire peAtAnA khaene jaNAvyuM hatuM ke, " ApaNI kIrttinA kAlAhula sarva sthaLe thai jaze ane tethI ApaNe jAheramAM AvI jaizu, lAkSAgRhamAMthI ApaNe jIvatA rahyA chIe, e Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (448) jaina mahAbhArata. vAta jyAre duryodhananA jANavAmAM Avaze, tyAre duryodhana ahIM AvIne kAMI paNa upadrava karyA vinA raheze nahIM, " yudhiSThiranA mA vicArane sava baMdhuoe TakA ApyA. pachI pAMDavA te ekacakrA nagarImAMthI cAlI nIkaLyA hatA. rastAmAM kuMtI ane dropadIne bhAre kaSTa paDayAM hatAM. jemAMthI bhImasene temanA uddhAra karyA hatA, je vAta pelA musA priyaMvadanI pAse jaNAvI hatI. tyAMthI nIkaLIne pAMDavA dvaitavanamAM AvI vasyA che ane tyAM rahI pAtanI rAjadhAnInA sukhane paNa visarI gayA che.. * madhyAhnanA samaya hatA. gaganamiNa peAtAnA ratha laI AkAzanA madhya bhAge AvyA hatA. vanabhUminA chAyAdAra vRkSA vizvanA prANIonA upakAra karatA hatAM. ravitApathI tapelA pazu pakSIo vRkSonI zItaLa chAyAne Azraya karatA hatA. A samaye pAMDavakuTuMba dvaitavananA suMdara AzramamAM sAthe maLI beThuM hatu. cAra pAMDavA jyeSTa yudhiSThiranI sabhAvathI sevA karatA hatA. bhImasena tenA caraNa cAMpatA hatA. ane drIpaTTI kuMtInA caraNa cAMpatI hatI. sahadeva vastranuM chatra karI tene chAyA karatA hatA. nakuLa cAmara lai vA DhALatA hatA. ane arjuna hAthamAM dhanuSya laI sanI rakSA karatA hatA. saM kuTu khavividha prakAranI dharma vAtto karI vanavAsamAM paNa rAjadhAnAnA jevA lAbha meLavatu hatuM. A vakhate pelA viduranA anucara priyaMvada dUrathI A Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cevataNI. (49) vate hatA. tenI upara dhanaMjayanI daSTi paDI. ane tene barAbara oLakhI zake nahIM. teNe yudhiSTirane kahyuM, yeSTa baMdhu, juo kaI A musAphara ApaNI tarapha Ave che. yudhiSThire tene jotAMja oLakhI lIdho. ane jaNAvyuM, "bhAI ajuna, A te ApaNe priyaMvada dUta Ave che." te sAMbhaLatAMja sarvee tenI tarapha daSTi prasArI. ajuna hudayamAM AnaMda pAmate tenI sAme gaye. tene premathI maLI jayAM yudhiSThira beThA hatA tyAM lAvyA. yudhiSThira vagere sarva pAMDe ubhA thaI tene prItithI daDha AliMgana ApI maLyA.. sahadeve dharmarAjAnI AgaLa tene yogya Asana ApyuM.priyaMvada sarvane praNAma karI tenI upara beTho. yudhiSThire prasanna vadane priyaMvadane puchayuM, "he priya, amArA pitA, amArA pUjya kAkA vidura, amArA parama pUjya gurU droNAcArya, amArA hitaciMtaka vaDila bhISmapitAmaha, putravatsala dhRtarASTra kAkA, upakArI gurU kRpAcArya ane amArI pUjya mAtAe sarve AnaMdamAM che ke ? vaLI jenI sarva abhilASA pUrNa thaI che" e amAre baMdhu duryodhana kuzaLa che? lAkSAgRha bAnyA pachI zuM zuM thayuM? ane ame A sthaLe chie. e vAta tArA jANavAmAM zI rIte AvI?" yudhiSThiranAM AvAM vacana sAMbhaLI priyaMvada - mahArAja, ApanA vinA ApanA hitecchuo ane A zrite ghaNuM dukhI thayA che. teo sarve mAtra zarIrathI jIve Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (450) jaina mahAbhArata. che. jyAre lAkSAgRhamAM agni lAge tyAre leke " are pAMDa baLe che evuM dhArI zakAtura thaI te agni elDavavAne deDyA hatA. te agni elDavavAmAM jeTaluM jaLa vaparAyuM, tenA karatAM bamaNuM jaLa temanA netramAMthI paDyuM hatuM. te vakhate huM paNa udAsIna vRttithI beThe hate. eTalAmAM tamArA jevA puSTa zarIravALA pAMca purUSa ane be strIo lake e aMdarathI muelA bAhera kheMcI kADhyAM. te dagdha thayelAne joI lekee nizcaya karyo ke, A pAMDave ja che. A vakhate jo ke mane te nizcaya hatuM ke, tame Arogya che, tema chatAM teonuM zekavaddhana rUdana sAMbhaLI mAruM bairya rahyuM nahi. tame suraMga mAge nIkaLyA haze," evI mane khAtrI hatI, jyAre meM te marelAM muDadA joyAM, eTale mArA manamAM dhIraja rahI nahIM. meM te vAta hastinApuramAM jaIne sarva rAjakuTuMbane jaNAvI. te vakhate duryodhana zivAya sarva leke zakAtura banI gayA. vidure ane pAMDurAjAe mane ekAMte kharI vAta puchavA mAMDI, tyAre meM temane dagdha thayelA muDa dAnI vAta karI eTale teo mUchita thaI gayA. ane pachI uce svare rUdana karavA lAgyA. AthI rAjakuLamAM bhAre hAhAkAra thaI gaye. satyavatI vagere mAtAo paNa bhAre AkaMda karavA lAgI. , rAje, A vakhate gaMgAnA pravAhanI jema sarva bhU mine pavitra karatI bakarAkSasane vadha karavAthI utpanna thayelI Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetavaNI. (451 ) tamArI satkIrttirupI dUtI hastinApuramAM AvI paheAMcI. te vAta jAhera thatAM ApaNA snehIo ane nagaravAsIonA mukha upara sudhA prasarI gaI ane zatruonA mukha upara maSI DhaLI gai. te vakhate duryodhanane je ciMtA ane zeka thaI AbyA te akathanIya hatA. tene zakuni, du:zAsana ane karNe keTalIka dhIraja ApI tyAre mAMDamAMDa tenA manane zAMti vaLI hatI. mahArAja, A vakhate kadAcit duryodhana zakuninI sa"matithI A dvaitavanamAM Ave ane tamane upadrava kare evI zaMkA lAvI tamane cetavaNI ApavAne vidurajIe mane A sthaLe mAkaLyA che. tamArA dvaitavananA nivAsanI vAta eka musAphare mane mA'mAM kahI hatI. keAi eka dUta ekacakrAnagarIthI hastinApuramAM AbyA hatA. teNe tame dvaitavanamAM che, evA khabara ApyA hatA. tethI vicakSaNa vidurajIe mane A sthaLe mekave che. te krUte akarAkSasanA vadhanI ane ekacakrAnagarInI prajAne jIvitadAna ApavAnI tamArI satkItti hastinApuramAM phelAvI hatI. vaLI leAkeAmAM evuM paNa kahevAya che ke, je nagaramAM pAMDava rahe che, tyAM ativRSTi, anAvRSTi vagere upadmavA thatA nathI, koine vyAdhi thatA nathI, akALa mRtyu thatuM nathI, paracakranA bhaya thatA nathI ane dukALa tathA mahAmArI AvatA nathI. jyAM pAMDavA hoya tyAM sarva prajA sukhasa patti ane Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4para) jaina mahAbhArata. AnaMda bhagave che. kadi pAMDave vanamAM jAya, te te vana paNa navapallavatathA phaLaphUlathI samRddhimAna thAya che. ane gAya ane vyAgha, siMha ane haraNa eka sAthe krIDA kare che. mahAnubhAva, huM jyAre A vanane mArge AvatuM hatuM, te vakhate A vananA vRkSone tathA paraspara vaira choDI pharatA jAnavane dekhAva joI mane khAtrI thaI hatI ke, A vanamAM pAMDa avazya levA joIe. yudhiSThire kahyuM, priyaMvada, ete ThIka; paNa duryodhana kevuM rAjya calAve che? dezanuM kevI rIte pratipAlana kare che? bhISma ane droNu vagerenI tenI upara kevI prIti che? duryodhanane teo kaIvAra anyAya karatAM vAre che ke nahiM ? - yudhiSThiranA A praznane sAMbhaLI priyaMvada be - mahArAja, ApanI nyAyakIrtinI prazaMsA sAMbhaLI duryodhana pitAnI kIrti vadhAravAne nItithI rAjya calAve che. pitA jema putranuM pAlana kare tema te prajAnuM pAlana karavAmAM tatpara rahe che. anyAyI purUSone zikSA Ape che. ane paraspara virodha na Ave, tevI rIte dharma, artha ane kAmane seve che. prajA tenA nivartanathI prasanna thaI tenI sAthe sArI rIte varte che. lAkSAgRhamAM tamArA mRtyunA khabara sAMbhaLyA pachI bhISma vageree duryodhanane Azraya lIdho che. duryodhana paNa dAna ane vinayathI temane sAre satkAra kare che. teonI teNe Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetavaNI (453) eTalI prIti meLavI che ke, kadi duryodhanane mATe prANa devA paDe to paNa teo prANa ApavAne taiyAra thaI jAya che. bhISma ane droNAcAryane vaza karI temanA pratApathI duryodhana ema samaje che ke, huM cakravattI samAna rAjAdhirAja chuM. AvuM chatAM paNa te tamArAthI bhaya pAmate rahe che. keI anavRkSanuM nAma le tyAM tene arjunanA vIra parAkramanuM smaraNa thaI Ave che ane vRka (varU) nuM nAma le tyAM vRkedaranuM parAkrama sAMbharI Ave che. ane tethI bhayAtura thaI hadayamAM kaMpI uThe che. arjuna ane bhImanuM nAma sAMbhaLatAM duryodhana ane tenI strI bhAnumatI gADhanidrAmAMthI paNa jAgrata thaI jAya che." priyaMvadanA mukhathI A badho vRttAMta sAMbhaLI yudhiSTira be "priyaMvada, tArA mukhathI sarva upagI vRttAMta sAMbhaLI ame khuzI thayA chIe. vidurakAkAe tane mokalI amArI saMbhALa lIdhI,tene mATe temane hadayathI ame upakAra mAnIe chIe. tArA samAgamathI Aja divasa amAre utsavatulya thaye che." priyaMvada namratAthI be -" mahArAja, have mane AjJA Apo. huM satvara jaIne ciMtA ane zokathI AkuLa -vyAkuLa thayelA vidurajI ane bIjA kuTuMbIone tamArI kuzaLa vAta kahI AnaMdita karuM." yudhiSThira bolyA-"priyaMvada, tuM satvara jA. A prasaMge tane rokavAnI amArI IcchA nathI. amArA paramapUjaya Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -(454) jaina mahAbhAratabhISmapitAmaha ane vidurane kaheje ke, tamArA putra pAMDavoe -tamane daMDavat praNAma kahelA che. amAre Apatti samaya. jANI nehane laI tame manamAM kAMI ochuM lAvaze nahIM. tama sarakhA vaDilenI kRpAthI amArA pratipakSIo prabaLa nahIM thaI zake." A pramANe kahI yudhiSThire tene vidAya thavAnI AjJA ApI. A vakhate padI belI-priyaMvada, duSTa duryodhane kapaTa karIne pRthvI jItI lIdhI. mArA kezanuM AkarSaNa karyuM ane vanavAsa dIdhe; paNa e zatru haju tRpta thatuM nathI. A badho doSa mArA svAmI pAMDane ja che. duSTa du:zAsane AvuM bhAre apamAna karyuM, te chatAM teo je sahana karIne besI rahyA. A viSe prathama te kutImAtAne zaramAvAnuM che, kAraNake, temanA udaramAMthI AvA putro kema utpanna thayA, ke jeo zatrue ApelA kaSTane muMge moDhe sahana kare che. dropadInA AvAM vacane sAMbhaLI kuMtI belI-padI, teM kahyuM te satya che. zatru AvI AvI mahApIDA Ape che. te chatAM dharmaputra yudhiSThira tene sahana kare che. mArA bhIma ane arjuna AvuM sahana karI zake tevA nathI, paNa vaDila baMdhunI AjJAne AdhIna thaI teo sahana kare che. A pramANe draupadIne kahI kuMtI yudhiSThira pratye belI-"putra,have vicAra kara. tAre ATale badhe kSamAguNa rAkha gya nathI. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetavaNI. (455) A tArA rAjakumAra baMdhuonI sthiti jo. temanA zarIra upara rAjapAzAkane adale valkalanA pozAka rahelA che. sukemaLazayyA upara sunArI A draupadI hastinApuranI mahArANI che. te bicArI Aje bhUminI kaThera zayyA upara suve che. ane A hu ku tI ke je rAjamAtA chuM, tenI kevI sthiti che ? tenA OM vicAra kara. A vaibhavane bhagavanArU tArU rAjakuTuMba vanamAM bhikSukanI jema peAtAnA nirvAha kare che, te joI tane lajjA kema AvatI nathI ? " kuMtInA A vacanA sAMbhaLI yudhiSThira kAMI melyA nahIM, eTale dropadI tene cAnaka caDAvA uMce svare melI--" svAmInAtha, Apa tApasanI jema zAMta thaine kema besI rahyA che ? uThA, sajja thAe. ane Ayudha upara STi karI. jo tame tamArI pratijJAnA bhaMganI zaMkA rAkhatA haiA tA bhIma ane arjunane AjJA Ape." A 99 dropadInAM AvAM anukUla ane peAtAne saMmata evA vacanA sAMbhaLI bhImasena vacamAM prAtsAhita thaI khelI uThayA. " moTAbhAi, tamArI AjJA eja mAre ba MdhanarUpa che. zivadha evI tamArI AjJAne laine me zatruone mAryA nahIM, paNa jo have ahiM Avaze, teA tenA unmAda huM sahana karIza nahIM. viDala, have be hAtha joDI huM tamArI kRpA mAgu chuM. jo huti zatrue ahiM Avaze, te te samaye hava tame mArA viDela nathI ane huM tamArA Aukti Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (456) jene mahAbhArata nathI. hastinApuranA sAmrAjyanA gava parvata upara beThelA duryodhanane lIlAmAtramAM jItI laI nIce DhALI pADIza." bhImanA A vacanane ane Teke Ape ane sarve eka saMmata thayA. . A vakhate dIrghavicArI ane satya pratijJa yudhiSThira zAMta svare belyA-"vAha dhanya che ! kSatrionA vaMzajone vacana AvA ja joIe. paraMtu mArA anurodhathI ApaNe thoDA varSa vanavAsa bhogavavAne che. koIpaNa utpAta karyA vinA rahe te bahu sArUM. vanavAsanI avadhi pUrNa thaze eTale mArI satya pratijJA pUrNa thaI raheze. pachI tamArI IcchA Ave tema karaje. vIryanA samudrarUpa evA tamArA pAra kenAthI laI zakAze ? te vakhate bhayaMkara yuddhamAM duHzAsana sahita duryodhanane padInA kezakarSaNane badale Apaje." ' yudhiSThiranA A vacane sAMbhaLI sarva bhAIe vaDila baMdhunI AjJAne tAbe thayA. ane potapotAnA uddhata vicAre mUlatavI rAkhI yudhiSThiranI pratijJAne mAna ApyuM. temanuM AvuM pravartana joI satyapratijJa yudhiSThira hRdayamAM prasanna thaI vaye ane potAnA anuja baMdhuonA vinayanI teNe prazaMsA karI. vidurane vizvAsu dUta priyaMvada tyAMthI vidAya thaI hastinApura tarapha cAlyo gayo. ane pachI pAMDee tyAMthI bIje sthaLe javAne nizcaya karyo hate. . priya vAMcanAra, A prakaraNamAMthI paNa divya guNa saMpA Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetavaNI (457 dana karavAno prayatna karaje. pAMDavone cetavaNuM ApavAnuM mahAna kArya viduranI kuTuMba vyaktine darzAvI Ape che. patAnA bhatrIjAo tarapha tenI zuddha prIti kharekhara grahaNa karavA rogya che. temanA pratipakSI duryodhananA rAjyamAM rahIne paNa vidura sarvadA pAMDanuM hita ciMtavatuM hatuM ane tene mATe pUrNa kALajI rAkhatA hatA. te kArya atyaMta prazaMsA karavA cAgya hatuM. te vaLI bIjI zikSA priyaMvada jevA vaphAdAra ane vizvAsI data pAsethI paNa grahaNa karavA gya che. pramANiktA, zuddha vRtti ane svAmibhaktinA je uttama guNe sevakamAM havA joIe ane tevA sadgaNuM sevake pitAnI pavitra pharaja bajAvI potAnA sevakapaNAnA jIvanane sArthaka kare che ane tethI te ubhayalokamAM sarva rIte yazasvI nIvaDe che. priyaMvade pitAne je sevakadharma bajAvyo che, te sarva rIte prazaMsanIya ane anukaraNIya hate te dharma bIjA sarva sevakoe bajAva joIe. je sevake pitAnA pAlaka svAmI tarapha priyaMvadanA je sevadharma bajAvatA nathI, teo A lokamAM niMdApAtra banI paralokamAM nArakI pIDAne bhoktA bane che. tethI jo jeone sevakanI sthitimAM rahevAne prasaMga Ave, te temaNe priyaMvadanA je pitAne pavitra sevakadharma bajAva. eja priyaMvadanA caritramAMthI grahaNa karavAnuM che. trIjuM zikSaNa yudhiSThiranA anuja baMdhuo pAsethI Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) jaina mahAbhArata. zIkhavAnu che. jyAre priyaMvade pAMDavAne cetavaNI ApI ane duryodhana dvaitavanamAM AvI temane du:kha ApavAnA che, evA khabara ApyA, te uparathI dvApadInA hRdayamAM peAtAne karela pUrvopakAranuM smaraNa thavAthI atizaya rASa utpanna thayA ane tethI teNIe yudhiSThira tarapha keTalAMeka AkSepanA vacane kahyAM ane temAM kuMtIe pUrNa rIte puSTi ApI, AthI bhIma arjuna uzkerAI gayA ane temaNe duryodhanano sadya parAbhava karavAnA AvezavALAM vacana kahyAM. te chatAM jyAre yudhiSThire peAtAnI pratijJAneA bhaMga na karavAnI icchA batAvI, te vakhate tenA AjJAMkita baMdhuoe tarata yudhiSThiranI icchAne mAna Apyu hatu ane viDela madhunA vacanA saMgIkAra karyAM hatA. A kevI Dila bhakti! kevu baMdhu gaurava ! dareka manuSye tevIja rIte viDaleAnI AjJAmAM vattavu joie. pUrva kALe A putra tevI rIte viDilanI AjJAmAM vatA hatA, ane DilanA vacanane pUrNa mAna ApatA hatA. Aja kAla tevuM pravartta na cAlatu nathI. vamAna kALanA tarUNA uddhata anI viDalAnuM apamAna kare che, ane svataMtra rIte vavA prayatna kare che. tevA purUSoe A yudhiSThiranA anuja baMdhuonA dAkhalA grahaNa karavA joie. jyAMsudhI e puvocAra prApta thaze nahIM, tyAMsudhI A kuTue uMcI sthi-timAM Avaze nahI. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (459) prakaraNa 34 muM. vanavAsamAM vijaya. eka ramaNIya parvata jANe pRthvInA AdhAra staMbha hAya tevA ubhA che. vividha vRkSAthI paripUrNa vana, jaLapU sarAvara ane niLa jaLathI vahetI nadIethI te vyApta che. jharaNAnA dhvanithI ane nadIonA gheghura zabdothI te garjanA karI rahyo che. vRkSeA upara manahara ane miSTa phaLe lacI rahyAM che. sarva RtuomAM vananI racanA ghaNI suMdara lAge che. apsarAonA yUthA potAnA priyatameAnI sAthe tyAM vividha lIlA karI rahyA che. A parvatanI pAse bIjo eka parvata AvelA che. e paNa vividha prakAranI vanalIlAthI paripUrNa che. temAM AvelAM chAyAdAra vRkSA nIce besavAthI sUrya nA kiraNA paNa jANe caMdranA kiraNeA hAya, tevA zItaLa lAge che. e parvatamAM bIjA keTalAeka divya dekhAvA dvIpI rahelA che. kAraNa ke, te devatAonu krIDAsthAna che, svaga pati iMdra potAnI priyA iMdrANIne laine te parvata upara niraMtara AvyA kare che, ane tyAM vividha prakAranI divya krIDA kare che. khecI jyAre kheDha pAme che, tyAre e parvatanA vRkSeAnI zItaLa chAyAmAM AvI peAtAnA bheda dUra kare che. eka tejasvI purUSa pharatA pharatA te pava ta upara AvI cakyo hatA. pava tanI ramaNIya racanA jotA ane tethI hRdaya Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. mAM prasanna thate te purUSa AgaLa cAlatuM hatuM. tyAM eka suMdara jinAlaya tenA jevAmAM AvyuM. te vimAnanA jevuM manehara maMdira joI te tejasvI purUSe temAM praveza karyo. praveza karatAM tenI jamaNI tarapha caMdrakAMtamaNinA pagathIAvALI eka vAva dIThI. tenI aMdara ati suMdara kamaLa prakRlita thayelAM hatAM. te purUSe temAM praveza karI snAna karyuM ane te kamaLapuSpa laIne bahera AvyuM. pachI jinAlayamAM jaI te kamaLapuSpathI jinapratimAnI pUjA karI ane pachI uttama bhAvanA bhAvI stavanavaDe prabhunI stuti karI. tyArapachI maMdiranI bAhera eka pavitra bhUmi upara besI te vidyAmaMtranuM parAvartana karavA lAgyA. zuddhabhAvathI vidyopAsanA karatAM te puruSanI AgaLa te vidyAnA devatA pragaTa thayA ane te madhura svare belyA-"bhadra, tArI bhakti joI ame prasanna thayA chIe. zI AjJA che te amane jaNAva." devatAnAM A vacana sAMbhaLI te tejasvI purUSe kahyuM, "mahArAja, jyAre huM mArA pratipakSIonuM mathana karUM, te vakhate je tamArUM maraNa karUM te tame mane sahAya karavA saravara Avaje." A pramANe kahI te vIra purUSa tyAMthI bAhara nIkaLe. ane A manahara girirAjano zobhA jevAne cAre tarapha pharavA lAgyA. priya vAcakavRMdI navalakathAnI paddhatithI lakhAyelA A prakaraNane hArda tamArA samajavAmAM na AvyA hoya te te A pramANe che-jyAre priyaMvada pAMDene cetavaNI ApI cAle Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. gaye, te pachI yudhiSTiranI salAhathI teo tavana choDI cAlyA gayA hatA ane prathama varNavelA parvata upara AvI vasyA hatA. prakaraNanA AraMbhamAM je parvatanuM varNana karavAmAM AvyuM che, te gaMdhamAdana parvata che. te ramaNuMya giri upara pAMDa vAsa karIne rahyA hatA. tenI pAse je bIjA. parvatanuM varNana kareluM che, te ikIla nAme parvata che. IMdra pitAnI iMdrANI sAthe e parvata upara AvI niraMtara kIDA, kare che, te uparathI tenuM nAma idrakIla paDeluM che. je tejasvI purUSa te parvata upara AvyA che, te ApaNuM kathAne vara nAyaka ajuna che. jyAre pAMDave gaMdhamAdana upara vasyA, tyAre ane yudhiSThirane kahyuM ke, "A iMdrakIla parvata khecarI vidyAnuM ArAdhana karavA mATe eka uttama sthAna che. pUrve tamArI AjJAthI huM e sthaLe vidyA sAdhavAne AvyuM hatuM. je tamArI AjJA hoya te huM pAcho tyAM jaI te vidyAnuM punarAvartana karUM" arjunanAM AvAM vacana sAMbhaLI yudhiSThire tene tema karavAnI AjJA ApI hatI, tethI arjuna Aje A sthaLe AvyuM hatuM. ane jinapUjA karI te khecarI vidyA sAdhI hatI, ane tenA adhiSThAyaka devatA pAsethI tenuM varadAna paNa meLavyuM hatuM. je prasaMga vAcakonA jANavAmAM che. khecarI vidyAnA adhiSThAyaka devatA pAsethI varapradAna prApta karI hadayamAM AnaMda pAmate arjuna iMdrakala parvatanA ramagya pradezamAM pharate hate. girirAjanI suMdara zebhAne A valekate vIra arjuna eka naMdanavana jevA ramaNIya vanamAM Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) jaina mahAbhArata. AvyuM. ane vananI lamIne jete jete tyAM cAre tarapha pharavA lAgyuM. A vakhate pADAnA je madenmatta eka pracaMDa varAha bANathI ghAyala thayele arjunanA jovAmAM AvyA. bANathI ghAyala thayela hatuM te chatAM te arjunanI sanmukha ghurI karatuM AvatuM hatuM. A varAha mAre nAza karavA Ave che" evuM dhArI ane pitAnuM dhanuSya saMbhALyuM. pachI te varAhanA prANamArgane rUMdhana karanArUM eka tIkSaNa bANa tene lakSIne cheDyuM. varAha paNa prANadAna karI kRtArtha thaye. pachI arjuna varAhanA zarIramAMthI bANa kheMcI levAne tenI pAse gaye, tevAmAM koI kaThera daSTivALe bhila te tarapha deDI Avate arjunanA jovAmAM AvyuM. te bilanI AkRti bhayaMkara hatI. tenA hAthamAM caDAveluM dhanuSya hatuM. ane tene je hatuM, te paNa teNe varAhanA zarIramAMthI pitAnuM suvarNanA pukhaDAvALuM bANa kADhavA mAMDayuM. te vakhate bhale AvI uMce svare kahyuM, "saimya! je tuM kADhe che, te mArUM bANa che. pArakI vastunI corI karavI te tArA jevA sajajanane ghaTita nathI. bhadra! tArA dekhAva uparathI tAre A cAra zreSTa lAge che, paNa tArA kRtyamAM vyabhicAra jaNAya che. tArA jevI puNyamUrti AvuM corInuM kAma kare te atyaMta anucita che. mahAtmAo pitAnA prANa tyAga kare che, paNa AvuM malina karma karatA nathI. satpaSe sadAcArathI zikSA mAgIne nirvAha kare che, paNa AvA anAcArathI prApta thayelI saMpattine zreSTha gaNatA nathI. he sAmya! tethI vanamAM pazuo Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (63) nA rUdhirane prAzana karanAruM ane mukha upara viSathI lIMpAeluM A mArUM bANa tAre levuM yogya nathI. bhadra! huM tane oLakhuM chuM, tuM kurUvaMzamAM caMdra rUpa che. A bhayaMkara varAha tAro nAza karavA Avate hate. ema jANuM meM enuM nivAraNa karyuM che. e mArA upakAranA badalAmAM A mArUM ratnamaya bANa kADhavAno prayatna zAmATe kare che? tArA zatrune mArI te rUpa dravyathI kharIda karela tuM mArA mitra thaIza, evI mArI AzA te have dUra thaI ane tene badale have tuM mAre zatrutha. jyAre tArA jevA kulIna purU Ave avaLe mArge cAlavA taiyAra thAya te pachI sAmAnya manuSyanI zI vAta karavI? tema chatAM je A bANuM levAnI tArI IcchA hoya te tArI matratAnI IcchAthI huM tane te bANa ApIza. mArI AgaLa prArthanA karI mAgI le. mAre e niyama che ke, athIonI prArthanAne bhaMga kadipaNa kare nahiM. temAM paNa tArA jevA athIe mahApuNyavaDe paNa maLavA durlabha che. je tuM haTha karIne A bANa levAnI IcchA rAkhIza te tArUM tevuM sAmaai nathI ke tuM mane jItIne e bANa laI jaIza. bhIlUnAM AvAM vacana sAMbhaLI arjunanA manamAM jarA cAnaka AvI ane te gaMbharatAthI belyA-"are kirAta! A tArUM bAlavuM sarva asatya che, tema chatAM tuM satyanA jevuM kahe che. A bANa tAruM nathI paNa mAruM che. mAruM bANa kheMcI lauM chuM, temAM tAre lAMbI lAMbI vAta karI mArI niMdA tathA upahAsya karavAnuM zuM kAraNa che? jene sajajanenI Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (464) jaina mahAbhArata. maryAdAnA lepa kare emAM Azcarya nathI. tu mane vAraMvAra kahe che ke, 'tuM cArI karIza nahi... ' ane tu pote krUracitta vALA thAya che, ema pragaTapaNe tu amitra chatAM AvAM mRtya karI mArA mitra zI rIte thaiza ? nIca mANasanI sAthe sArA mANasane mitrAcAra zAnA hAya ? sUryane ane aMdhakArane kadipaNa mitratA hoya nahi.te je mane ducana kahyA che, tethI huM mArA manamAM kSeAbha pAmatA nathI, kAraNa zIyALanA belavAthI siddhane ze| kSeAbha thAya? A khANa mArUM che ane te hu khe`cI lauM chu. jenI bhujAmAM sAmarthya hAya, te sAme Avo ubhA rahe. are kirAta ! tu nareMdra nathI, devedra nathI ke becaMdra nathI, tethI tArI sAme thatAM mArA dhanuSyane lajjA thAya che. ' arjunanAM AvAM vacaneA sAMbhaLI bhIla rASAtura thaIne khelyA are sAmya ! mithyA vivAda zAmATe kare che ? sa game teTalu jora pachADe paNa te garUDane zuM karI zake ? tu tArU zUravIrapaNuM have DIza nahiM, " ATalu kahI bhIle arjunanI sAme peAtAnuM khANu saMdhAyuM. pachI arjune paNa varAhunA rUdhIrathI rakata thayelu peAtAnuM mANu sAmu sadhADI taiyAra karyuM. arjuna ane zikSanI vacce jANe pralayakALa AvyeA hAya, tevuM tumula yuddha pratye bhinnunI mATI senA ekaThI thaI arjunanI upara tuTI paDI. vIra mane sAme evA mANu mukayA ke jethI te sainya kayAM jaNAyuM nahIM. te avyavasthita thaI chinna bhinna * gayu, te kAMI thaI gayuM. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H-16 15 14 ------ jana mahAbhArata : = = = = === = = === = == 3 - -- - cho .Zla 0 vIra ajAna lAga joI te bhIlane pagamAMtho jhAlI ane lIlAtho mAthA upara che 4 pheravI aka zilA upara paTakavA jAya che, (paSTa 465) che 3 -04-04 - 2 =09 Exka karo Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (465) jyAre kirAta sainya parAbhava pAmyuM, tyAre te bhillane bhAre krodha utpanna thaye. teNe potAnuM yuddhakauzalya arjunane batAvyuM. te baMne vIrenuM mahAyuddha jevAne macArIo vimAnamAM bezI AkAzamAM ekaThA thaI gayA. te vakhate AkAzanI zobhA eka sarovaranA jevI dekhAtI hatI. temAM devatAo rUpI kamaLa khIlI rahyAM hatAM. vIra arjuna je bANa mukato tene te bhIlla ardhamAgethI khaMDita karato hato. AthI akaLAIne ane tenA puMjane pragaTa karatuM anya stra bANa choDayuM. te bANanA prabhAvathI sarva sthaLe agni prasAra thaI gaye. tene zamAvavAne bhille varUNAstra sAmuM mukyuM. AthI bhillane zastrAstramAM durnivAryadhArI arjuna muSTAmuSTi yuddha karavAne pravaryo. kaLAnidhi bhalla paNa te muSTiyuddha karavAne sAme Avyo. madathI unmatta thayelA te baMne vIra bhujAonuM AsphAlana karavA lAgyA. jANe parvata phATyo hoya, tevA tenA vani thavA lAgyA. jema madenmatta gajeMdro potAnA daMtezaLathI yuddha kare tema bhIla ane arjuna bhujAothI ghera yuddha karavA lAgyA. A pramANe ghaNIvAra yuddha cAlyA pachI vIra ane lAga joI te bhIlane paga. mAMthI jhAlI ane lIlAthI mAthA upara peravI eka zilA upara paTakavA jAya che, tevAmAM te bhIla divyarUma dhAraNa karI arjunanI sanmukha ubhe rahyo. te divya mUrtine joI ajuna vismaya pAmI gaye. ane kSaNavAra te stabdha Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (466 ) thai umeA rahyo. arjunane ati vismaya pAmelA joI te divya purUSa vinayathI elye--" bhadra, tArU parAkrama jovAne meM A mAyA racI hatI. tArA adbhuta parAkramathI huM saMtuSTa thayA chuM. tArI je icchA hoya te mAgI le. hu vizAlAkSanA candrazekhara nAme putra chuM. mArI pAse ghaNI vidyAe sAdhya che. zatrue pIDelA mArA eka mitranA kAma mATe huM tArI pAse AvyeA chuM." tenAM AvAM vacana sAMbhaLI arjune kahyu', " caMdrazekhara, jyAre mAre jarUra paDaze, tyAre huM tamArA varadAnano upayoga karIza, paraMtu tamAre mArI zI sahAya levI che? te kaheA. " ,, arjunanAM AvAM udAra vacano sAMbhaLI caMdrazekhara prasannavadane ANye.--" mahAvIra, ahiMthI najIka vaitADhyapavaMta upara rathanupUra nAme nagara che. te nagaramAM vidyutprabha nAme eka parAkramI rAjA thai gayA che. te rAjAne iMdra ane vidyungAlI nAme be putrA thayA. rAjA vidyutprale iMdrane rAyapada ane vidyummAlIne yuvarAjapada ApI A saMsArathI virakta thaI dvIkSA grahaNa karo. saMyamanA uttama mArgone sAdhI te pavitra rAjA meAkSa mArgano adhikArI thayA. te pachI IMdra ane vidyummAlI ane bhAio rathanupUra nagaranuM rAjya calAvavA lAgyA. nItimAna iMdre peAtAnA rAjagRhamAM iMdranA jevI saMpatti vadhArI. tenI sa Mpattine vadhatI joI leAkeA tene iMdratulya gaNavA lAgyA. iMdre peAtAnA rAjyano kArabhAra Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (467) pitAnA bhAI vinmAlIne seMpI dIdhuM. rAjAnI A kRpAne lAbha laI vidyummAlI uddhata thaI duSkarma karavA lAgyuM. teNe prajAnI suMdara strIonuM haraNa karI temanI lAja luMTavA mAMDI. ane te nagaravAsIone paNa bhAre duHkha ApavA lAgyuM. vinmAlIne A bhAre julama jeI prajAe rAjA IMdranI pAse pharIyAda karI. lekenI pharIyAda sAMbhaLI Idra vidyummAlIne ekAMte belAvI anIti na karavAnI zikhAmaNa ApI, tathApi durmada ane viSayalubdha vidyumbhAlIe tenI zikhAmaNa mAnI nahiM, paNa ulaTe te iMdra upara krodhAtura thaI nagaranI bAhara nIkaLyo. nagara bAhara nIkaLI teNe e vicAra karyo ke, "keIpaNa upAyathI iMdrane mArI nAMkhe." pachI kapaTI vidyummAlI suvarNapuranA rahevAsI ane kharaddaSaNanA vaMzamAM utapanna thayelA nivAta kacava nAmanA rAkSasenI sAthe maLyo ane temanI maitrI karI. e rAkSase yamarAjathI paNa nirbhaya che ane ghaNuM baLavAna che. tema vaLI lekamAM temano eTalo badho trAsa che ke, sarva loke teone kALaketanA nAmathI oLakhe che. vaLI eka tALavAmAM ane eka hAthamAM, ema teonA aMganA be bhAgamAM ekaja phere sAthe vadhe toja e mare tema che, tethI temane tAtAlava paNa kahe che. durAcArI vidyummAlI te rAkSasonI madada laI iMdranI nagarI upara vAraMvAra ghere ghAlI niraMtara bhaya batAve che. iMdra te baMdhunA bhayathI sadA bhayabhIta rahe che. te haMmezAM pitAnA nagaranA daravAjA baMdha karI rahyA kare che. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (468) jaina mahAbhArata. eka vakhate pitAnA zatrurUpa baMdhunA bhayathI kaMTALI gayelA IMdrarAjAe buddha nAmanA eka bhaviSyavettAne teDAvIne puchayuM ke, "mahArAja, A durnivAra ane durjana evA mArA zatruone kyAre nAza thaze"? idrano A prazna sAMbhaLI budhe kahyuM, "rAjA, tamArA zatruone arjuna jItI zakaze. tamArA pracaMDa zatruone jItavAnuM sAmarthya bIjA koInAmAM nathI. A traNa lekamAM arjunanA jevo koI dhanurdhArI nathI. te vIra arjuna hAla becaravidyAne prasanna karavA iMdrakala parvata upara rahela che. tyAM jaI e pArthanI prArthanA kare. e vIranara ghaNe namra ane paropakArI che, tethI te tamArI prArthanA premathI sAMbhaLaze."bhaviSyavAdI joSInAM AvAM vacana sAMbhaLI IrAjA prasanna thayA ane pachI teNe mane lAvIne kahyuM, mitra caMdrazekhara, tuM popakArI arjunanI pAse jA ane temane ahIM lAvI mArA khedane dUra kara. e mahAvIra mArA zatruone kSaNamAM mArI nAMkhaze ane mAruM rAjya niSka Taka raheze. he sakhA! tArA vinA bIjAthI vIra dhanaMjaya ahIM Avaze nahIM. kAraNake, arjunanI sAthe pitAnA saMbaMdhane laIne tAre maitrI che. eka vakhate tAre pitA vizAlAkSa baMdhAeluM hatuM, tene pAMDue choDAvyo hato. tethI tuM ane nanI pAse jA ane tene vinaMti karI ahIM lAva. tArA ane temanA pitAnA saMbaMdhane laIne tAre tenI sAthe tarata maitrI thaI jaze.". Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (469) mArA mitra rAjA iMdranA vacana sAMbhaLI huM tamane khelAvavA AnyA chuM. tame tyAM AvI iMdranA zatruone parAbhava karI tenA pitRonA rAjayamAM tene nirbhaya kare. tamArI AMgaLImAM je zeAbhAyamAna mudrikA che, te mArA pitA vizAlAkSa ane tamArA pitA pAMDurAjAnI paraspara prIti viSenI sAkSI bhUta che. teonI paraspara maitrI thayA pachI mArA pitA vizAlAkSe peAtAnI upara jeNe mATeA upakAra karyAM che, evA tamArA pitA pAMDurAjAne kahyuM hatuM ke, A mudrikAnA prabhAvathI ghA rUjhavAnA ane AkAzagamananA guNa prApta thAya che. tethI hAla je A tamArU zarIra ghAyala thayeluM che, tene A mu drikAnA jaLathI snAna karAveA, eTale te vraNarahita thai jaze." caMdrazekharanAM A vacanA sAMbhaLI arjuna Azcaya pAmI gayA ane teNe jANyuM ke, jenI sAthe meM hamaNAM vAdavivAda karyA, te caMdrazekhara te mAre jyeSTa aMdhu samAna che. pachI arjune prasanna thai caMdrazekharane AliMgana karyuM' ane kahyu, bhadra, tu mAre yudhiSThira samAna che. yudhiSThiranI jema tArI AjJA mAre zirasAvadya che. mane e pUvAtanuM smaraNa Ave che. ame jyAre vanavAsa karavA nIkaLyA, tyAre mArA pAMDu pitAe A mudrikA dhama rAjAne ApI kahyuM hatuM ke, putra, A mudrikA mane mArA mitra vizAlAkSe maitrImAM bheTa tarIke ApI che, e mudrikA prabhAvavALI che, tene tu sadA pAse rAkhaje, A mudrikA amArA pAMce aMemAMthI jenI tenI pAse rahetI hatI. jyAre huM A tarapha ekalA tr "" 46 Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (470 ) jaina mahAbhArata. pharavA nIkaLyA, tyAre mArA pUjya yudhiSThire mane paherAvI che. kAraNa nAnAbhAi upara moTAbhAInA ati prema hAya che, pAMDu ane vizAlAkSane jevA paraspara sneha hatA, tevA snehuM A paNa temanA putrAmAM paNa thavA joIe." A pramANe kahI arjuna caMdrazekharanI sAthe rathamAM beThA ane azvone pavanavege calAvavA lAgyA. AkAzamArge dara jatAM vaitADhya paryaMta dekhAyA eTale caMdrazekhare anane kahyu, " paropakArI vIra, bhAratabhUmirUpI strInA sImatarUpe A vaitADhaya pa`ta dekhAya che. e paryaMtanA vistAra pacAza ceAjana ane uMcAI pacIza ceAjana che. e parvata upara vidyAdharIonA vRMtrya tamArA yazanuM gAyana kare che. A rUpAne giri, tamArA yazanA jevA kevA ujavaLa zobhe che? jyAre ApaNe A pava ta upara daza ceojana sudhI jaizu' eTale padegtanI pAse daza ceAjana vistAravALI e vanapaktio Avaze. ApaNe vegathI temAMnI dakSiNa dizA bhaNI AvyA chIe. have kSaNamAM rathanupUra nagara Avaze, tyAM iMdrarAjA tamane maLavAne utsuka thaI beThA haze. A DAkhA hAtha bhaNInA je rastA jAya che, te rastA talatAlava zatrue je nagaramAM rahe che, te bhaNI jAya che. " mana utsAhathI khelI uchyo. " caMdrazekhara, zatruonA mukha joyA vagara iMdra rAjAnuM mukha jovAnI mArI icchA nathI. mATe te diza tarapha ratha hAMka. huM jANuM ke, mArA zatruo keTalA che ?" Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (471) caMdrazekhara manamAM harSa lAvIne bolyA-"vIra dhanaMjaya, hamaNAM tyAM javAnuM zuM prayajana che? tame sahAya vagaranA ekalA che ane zatruo lakSAvadhi che. zatruonI evI bhayaMkara senAmAM tamAre ekalA javuM e mane gya lAgatuM nathI. kadi tema karavAthI mArA mane ratha vyartha thaI jAya. hamaNAM te iMdra pAse cAle. IMdranI meTa senAnI sahAya laI pachI tame zatruo para caDAI karaje.ane utsAhathI kahyuM. "mitra caMdrazekhara, senAnI sahAya zA mATe levI joIe ? siMha jyAre unmatta gaje dronA kuMbhasthaLa upara besI tene vadha kare che, tyAre tene kenI sahAya hoya che?" arjunanA A vacane sAMbhaLI caMdrazekhara hRdayamAM khuzI thaI gaye. ane teNe jyAM kAlaketu rAkSase rahetA hatA, te dizA tarapha pitAne ratha hAM. ratha jyAre najIka Ave eTale tene joI sarva zatruo pitAnA zastrAstro laI sajaja thaI gayA. temaNe caMdrazekhara jene sArathi che, evA arjunane rathamAM beThele je. temaNe ekatra maLI nizcaya karyo ke, "arjunane hAthe ApaNuM mRtyu che, evuM joSI ke pAsethI jANa iMdra arjunane meka che, paNa ApaNe mAyA athavA kapaTa karI keI paNa prakAre e zatrune mArI nAMkhave." A nizcaya karI teo arjunanA ratha upara tuTI paDyA. te vakhate senAmAM duMdubhi vagere raNavAdya vAgavA lAgyA. asaMkhya bANenI vRSTi karI sUryane AcchAdita karI dIdho.vIra ane pitAnA bhANethI Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (472) jaina mahAbhArata sarvanA bANene kApavA mAMDyA. jaLamAM, sthaLamAM ane A kAzamAM rahI jema jema teo yuddha karavA lAgyA. tema tema arjuna ratha upara rahI teonI sAthe yuddha karavA lAgyA. 5rAkramI ane pitAnuM yuddhacAturya evuM batAvyuM ke, teo badhA cakti thaI gayA. arjunanI A chaTA joI caMdrazekhara ghaNuMja AnaMda pAme. bANAvaLI arjune evI cAlAkIthI temanA bANane kApavA mAMDayA che, jethI teo sarvane ema bhAsyuM ke, "ApaNuM pratyekanI sAme arjuna yuddha kare che ATalI vAra sudhI ane haju temanA bANane kAkhyA hatA temane mAryA na hatA. pachI zatruoe ekadama lAga joI arjunanI upara pracaMDa bANane mAre calAve. A vakhate ane caMdrazekharane kahyuM. "mitra, A zatruo praDhabuddhi, yuddhanipuNa ane durjaya che. mATe rathane raNabhUmithI jarA pAcho haThAva" ajunanAM A vacana sAMbhaLI caMdrazekhara jarA kheda pAmyuM ane te khinnavadane be --"ane, tamArA jevA vIranaranA mukhamAMthI AvuM vacana nIkaLavuM na joIe. A ratha iMdrarAjAnA zatruone vadha karavAmAM kuzaLa che. raNabhUmimAM pAchA haThavAne abhyAsa A rathanA cae kadi paNa pUrve karyo nathI. teNe hamezAM AgaLa cAlavAne ja abhyAsa karyo che. A samaye tamArA sarakho raNavIra purUSa kahe che ke rathane pAcho haThAva" te uparathI huM jANuM chuM ke, zatruonuM bhAgya prabaLa che." Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (473). - caMdrazekharanA A vacane sAMbhaLI ane Agraha karI kahyuM, mitra caMdrazekhara, huM kAMI thaDA paNa vizrAmanI IcchA rAkhato nathI, paNa yuddhakaLAnI sagavaDatAnI khAtara tAre ema karavuM paDaze. tArA manamAM kaI jAtanI zaMkA lAvIza nahIM. huM tane hAtha joDI kahuM chuM ke, "rathane jarA pAche haThAva " arjunano Avo Agraha joI caMdrazekhare rathane pAchA haThADayo. te joI zatruo muche hAtha daI garjanA karavA lAgyA. ane tarata rathanI AgaLa dhasI AvyA. pachI ane pitAnA droNu gurUe ApelA maMtranuM smaraNa karI zatruonA prANane haNanArA aneka bANa utpanna karanArA bANe choDavA lAge. jema aMgArAmAMthI hajAre taNakhA uDe, tema ajunanA eka eka bANamAMthI hajAre bANa utpanna thavA lAgyA. jeTalA zatru hatA, teTalA bANa thaI tALavuM ane hAthanuM sAthe vedhana karI temanA prANene sAthe laI AgaLa jaI pRthvI para paDavA lAgyAM. tenI sAthe ja mRtyu pAmelA zatruonA parvata jevAM mastake pRthvI para paDavA lAgyAM. A vakhate vIra arjunanA mastaka para AkAzamAMthI puSpavRSTi thavA lAgI. ajunanuM adabhuta parAkrama joI AkAzamAM devatAonA duMdubhi vAgavA mAMDyAM. A vakhate tenA sArathi caMdrazekharanuM mukha praphullita thaI gayuM. te prasannavadane arjuna pratye be"mahAbAhu dhanaMjaya, tamane sAbAza che. tame lIlA mAtramAM zatruone jItI lIdhA che." Ama kahI te arjunane praNAma karI bheTI paDe. A samaye AnaMdasAgaramAM magna thate Idra Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (474) jaina mahAbhArata. rAjA vimAnamAM bezI AkAzamArge AvatA hatA. caMdrazekhare Sita thaI teNe arjunane batAvI kahyu, " mahAvIra, jIA, A vidyAdharapati IdrarAjA peAtAnA parivAra sAthe vimAnamAM ezI ahiM Ave che. eTalAmAM vimAna pAse Avyu, eTale arjuna ratha uparathI utarI tenI pAse gayA, IMdre arjunane peAtAnA vimAnamAM laI AliMgana ApI arSAsana upara besADyo ane aMjali joDI kahyuM,--" vIra arjuna, tane dhanya che. tArA upakAranA badalA mArAthI vALI zakAya tema nathI, tArI stuti jeTalI karIe teTalI gheADI che. A mArU rAjya ane mArA prANa tAre AdhIna che. te zivAya ha tArA bIjo pratyupakAra zA karUM ? he mahAvIra, tArA jevA pApakArI vIra purUSanA darzana karavAne mArA nagaranI prajA Atura che, mATe mArI sAthe rathanupUra nagaramAM cAla. tyAM mArI vidyAdhara prajA mAMgaLakAraka AcArA karI tArI stuti karaze ane tArAM pavitra dana karI AnaMda pAmaze. " IMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI arjuna namratAthI meLye--" mahArAja, ApanI AjJA mAnya karavAne huM khuzI chuM. kAraNake, Apa mAre pitA tulya che; paraMtu A tamArA zatruonI rAjadhAnI jovAnI mArI icchA che. tema ahiM eka siddAyatanakUTa nAme prasiddha sthaLa che, je jovAnI mArI pUrNa abhilASA che. " arjunanA Ama kahevAthI iMdra arjunane vimAnamAM besADI te zatruenI rAjadhAnImAM laI gayA. te nagarInI dazA joI prasanna thayelA iMdra hRdayamAM saMtuSTa thaI khelyA--mahAvIra, jo, A ,, Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (475) nagarInI teM kevI dazA karI che? te zatruo zabarUpe bhUmi upara paDelA che. atyAre temanA mastaka para chatrane badale gIdha pakSIonI chAyA thAya che. raNabhUminI raja tene caMdana thayeluM che ane rUdhira kezara thayeluM che. zatruonA zabane temanI strIonI jema zivAo (zIyALaNIo) maLe che, pachI suMghe che ane te pachI nakhathI vidIrNa karI lADa kare che. je, A vidyumbhALI jevo mAro baLavAna bhAI tArA tIkSaNa bANathI prANarahita thaI bhUmipara paDe che. tene joI mane ghaNuM pIDA thAya che. paNa Akhare teNe kusaMgInA saMganuM naThArUM phaLa meLavyuM che. vIra arjuna, je, A temanuM suvarNa grahavALuM suvarNapura che. mAre bhAI vidyumbhAlI ane kALaketu vagere ahiM rahIne mane niraMtara upadrava karatA hatA. juo, A zatruonI strI chuTA keza mukIne hRdaya kuTatI rUve che. ane svAmInA zabane nirakhI nirakhI karUNAmaya rUdana kare che. bhadra arjuna, A zekamaya dekhAva jevAthI vadhAre kheda thAya tevuM che. cAlo, have ApaNe siddhAyatana upara jaIe. tyAM manane atizaya AnaMda ApanAra AhaMta maMdira che. tenAM darzana karI AtmAne pavitra karIe. e pachI Ide pitAnuM vimAna siddhAyatana tarapha haMkAryuM. vimAna te sthaLe AvI paheMcyuM, eTale teo vimAnamAMthI nIce utaryA ane pUrNa zraddhAthI tyAM rahelA zAzvata tIrthakara zrI vaddhamAnaprabhune vaMdanA karavA lAgyA. Astika ane tyAM snAna karI Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 476 ) pavitra thai prabhunI zAzvata pratimAnI pUjA karI. pachI keTalAka divasa sudhI e pavitra kriyA karavAne arjuna te sthaLe vAsa karI rahyo hatA. tyAM vAsa karI uttama prakAranI bhAvanA bhAvI vIra arjuna vimAnamAM besIne IMdranI rAjadhAnImAM AvyuM. IMdranI AjJAthI rathanupUra nagaranI sarva prajAe arjunane pravezeAtsava meATI dhAmadhUmathI ujanmyA hatA. te prasaMge vividha prakAranA zrRMgArAthI chaMdrarAjAnI rAjadhAnI zaNagAravAmAM AvI hatI. pAMDavavIra arjuna leAkeAnI ulaTabhera vadhAmaNI aMgIkAra karatA rAjadvAramAM AbyA. iMdranI rANIe dvAramAM praveza karatAM arjunanI Arati utArI hatI. ane bIjI capaLanetrA strIoe tenI stuti karI hatI. indre arjunane sihAsanapara besADayA. pachI vArAMganAee nRtya gItanA AraMbha karI tene prasanna karyA hatA. vIra arjuna iMdrarAjAnA AgrahathI keTalAka divasa sudhI te rAjadhAnImAM rahyo hatA. " iMdre arjuna peAtAnA putrAmAM jyeSTha putra samAna che. " evI sarva sthaLe ANu pheravI jAhera karyuM hatuM. arjuna tyAM rahI IMdranA putrAnI sAthe potAnA nhAnA bhAionI jema vatA hatA. ane temane aneka prakAre AnaMda pamADatA hatA. keAIvAra arjuna nagaramAM pharavA nIkaLatA, tyAre nagaranI strIe tenA suMdara rUpane joine mAhita thatI hatI, ane kAmAtura banI jatI hatI. tathApi jitendriya Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. (477) arjuna tenI icchA karatA nahAtA. keTalIka kAmAtura kAminIe to tenI pAse AvI prArthanA karatI ke bhadra, 'tuM amArA svAmI thA. ' paNa arjuna te vAtane anAdara karato ane peAtAnA priya baMdhuonA du:khanI ciMtA karato hato. te nagaranA vAsI citrAMgada, vicitrAMga ane citrasena vagere ekasA khecara arjunane jovA sArU AvyA hatA ane teoe arjunanI dhanurvidyAnI praviNatA jema tene peAtAnA gurU thavAnI prArthanA karI hatI. pachI vIra a ne tene peAtAnI dhanurvidyA zIkhavI hatI. dhanurvidyAmAM pravINa thayelA khecarAe aju nane gurUdakSiNAmAM peAtAnuM sarvasva ApavA mAMDayuM, tyAre arjune ati AgrahathI temane nivAryA hatA. arjunanA AvA Agraha joi te khecarIe nizcaya karyo hatA ke, jyAre jarUra paDe tyAre arjunane gurUdakSiNAmAM prANadAna karavuM. AthI arjuna ane khecAnI vacce gADha maitrI baMdhAi hatI. sa'gItamAM pravINa evA citrAMgada ga dhave saMgItavaDe arjunanI ArAdhanA karI, tethI te citrAMgadyanI upara arjunanI vizeSa prIti thaI hatI. vIra arjuna A pramANe ghaNu` mitrakhaLa vadhArI iMdranA rAjyamAM keTalAka divasa sudhI rahyo hatA. eka vakhate tene pAtAnA khaMdhuonuM smaraNa thai AvatAM tenuM hRdaya utsuka thaI gayuM. tatkAla teNe potAnA baMdhuonI pAse javAne iMdranI AjJA mAgI. iMdra arjunanA premamAM eTalA badhA adhAI Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (478) jaina mahAbhArata. gayA hatA, ke te arjunane AjJA ApatAM dilagIra thai gayA. tathApi peAtAnA vanavAsI kuTuMbane maLavAne utkaMThita thayelA arjunane tene rajA ApavAnI jarUra paDI. arjuna jyAre tyAMthI javAne taiyAra thayA, tyAre rAjA iMdra ane bIjA vidyAdharAnA netrAmAMthI azrunI dhArA cAlavA lAgI. teoe premathI gadgadita svare arjunane AzISa ApI. arjuna keTalAeka premI vidyAdharAthI parivRta thai vimAnamAM bezI cAlavAne taiyAra thayA. rAjA iMdra ane khIjA vidyAdharA tene vaLAvavAne sAthe cAlyA. dha vIra arjuna sarva vidyAdhareAne sAthe lai tyAMthI sametazikhara tI mAM AvyeA. A taprAsAdothI pavitra evA e tIrthanI yAtrA karI. arjune te prasaMge mArgamAM AvatAM bIjA tIrthAne paNa abhivaMdana karyuM hatu. tyAMthI keTalAeka vidyAdharAne laI te mahAvIra gaMdhamAdana paryaMta upara AvyA. becarAe agAuthI AvI tenA pavitra kuTuMbane khabara ApyA. tethI badhAMne atizaya Ana Mda utpanna thayA hatA. putravatsala mAtA ku MtIne te vakhate je ha utpanna thayA hatA, te avarNanIya hatA. te mahAdevInA zarIra upara AnadanA AvezathI rAmAvaLI ubhI thaI gaI hatI. dharmapriya yudhiSThira paNa peAtAnA baMdhuonI sAthe arjunanI lakSmIne ninimeSa hRSTie joi hRdayamAM ati AnaMda pAmI gayA. pAtAnA patinA divya vaibhava joI drupadana MdinInu mukhakamaLa praphullita thaI gayuM hatuM. vaDilabhakta ana vimAnamAMthI utarI pAtAnI mAtAnA caraNamAM paDyo. pavitra Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAsamAM vijaya. ( 479 ) kuMtIe arjunanA mastakapara caMdranA sarakhA zItaLa kara pheravI tene Ana MdanA azruthI snAna karAvyuM. ane ba Mne hAthe tene hRdayamAM cAMpI tenA mastakane premathI vAra vAra suMghavA mAMDayu'. pachI arjune peAtAnA jyeSTamaM yudhiSThirane ane bhI mane namaskAra karyAM. nakuLa ane sahadeve arju nane praNAma karyA. pAMDavakuTuMba paraspara maLI Ana MdasAgaramAM taravA lAgyu. pachI pArthanI AjJA lai khecA yudhiSThirarAjAne namaskAra karI page lAgyA. patipremI drupadanadinI lajjAnA tyAga karI peAtAnA vijayIpatine vAra MvAra nirakhatI hatI. pachI yudhiSThire khecarAnI sAthe keTaleAeka vArtAlApa karyo. ane temane vizrAMtI ApI kahyuM ke, " priya vidyAdharA, jyAre ame smaraNa karIe, tyAre tame Avajo. " A pramANe kahI temane prItipUrvaka vidAya karyA hatA. vidyAdharA vidAya thayA pachI peAtAnA premI baMdhuonI pAse vIra arjune peAtAnA badhA vRttAMta athathI te iti sudhI kahI saMbhaLAvyeA. je sAMbhaLI te ghaNuM| AnaMda pAmyA ane temaNe arjunane dhanyavAda ApyA hatA. priya vAMcanAra, A prasaMgamAMthI je bedha levA cegya hAya, tene tuM poteja vicAra karI leje. pratApI pAMDaveAnA caritramAM pade pade Adha rahelA che. evA dharma vIrAnuM caritra jagatane edhanIyaja che. vIra arjuna potAnA kuTu ane uddhAra karavAne iMdrakIla parvata upara peAtAnI pUvidyAnuM Avattana Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (480) jaina mahAbhArata karavAne AvyA hatA. pUrvakALe dareka purUSo potAnA kuTuMbanI bhakti karavAmAM tatpara rahetA hatA ane tenA avAMtara prasaMge paropakAra karatA hatA. vIraane pitAnuM kArya siddha karyuM hatuM, paNa caMdrazekharanA kahevAthI iMdrarAjAnI sahAya karavAne te taiyAra thayA hate. kAraNa ke, caMdrazekharanA pitAnI sAthe pitAnA pitA pAMDuno saMbaMdha hate. pitAne saMbaMdha jALavavAne teNe iMdrarAjAnA bhayaMkara duzmanI upara caDAI karI ane temAM vijaya meLavI pitAnA saMbaMdhInA saMbaMdhanuM kArya siddha karI ApyuM hatuM. A uparathI jaNAI Ave che ke, pUrvakALe AryapurUSe pitAnA vaDilane saMbaMdha kevI rIte jALavatA hatA? ane te saMbaMdha jALavavAne kevuM sAhasa uThAvatA hatA? AjakAla te pravRtti viparIta rIte cAle che. pitAnA saMbaMdhIone mAna ApanArA viralA putraja utpanna thAya che. eTaluM ja nahIM paNa keTalAeka te pUrvanA nAtAne nabhAvI paNa zaktA nathI. A pravartana niMdavA lAyaka che. viraane jema pitAnA saMbaMdhane laIne caMdrazekharanA mitra iMdrarAjAne upakAra karyo hato, tevI rIte dareka sujJa manuSya karavuM joIe. - ahiM pratyupakAra karavAnA pravartanane mATe paNa gha. zikSaNa meLavavAnuM che. arjunanA upakArathI prasanna thayela che arjunanI upara ceSTa putranA jevI daSTi karI tenA upakArane badale sArI rIte ApavA prayatna karyo hate. upakAra Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM phula. (481) ane pratyupakAranI nIti pUrvakALe sArI rIte prakAzita thatI hatI. dareka Aryaputra upakArane badale ApavAnI IcchA rAkhate ane jyAM sudhI pratyupakAra na thayA hoya, tyAM sudhI pitAnA AtmAne asaMtuSTa mAnate hate. AjakAla e nItinuM pravartana joIe tevuM thatuM nathI. upakArane pratyupakAra karavAne badale apakAra karanArA ghaNuM adhama jane ubhA thAya che. kadi kaI kulIna hoya che ane pakAra nathI karatA, paNa pratyupakAra karavAnI umadI IcchA dhAraNuM karanAro bhAgye ja nIkaLe che. bIjAnA upakArane bhulI janArA ghaNA manuSya jovAmAM Ave che. temaNe A ajunanuM caritra manana karI vicAra kare joIe ane arjunanA tathA Indra rAjAnA jevA uttama guNane anusaravA prayatna karI joIe. prakaraNa 35 muM kamaLanuM phula. A eka bhayaMkara saritA ghughavATa karatI cAlI jAya che. monuM pUra paripUrNa che, tenA agAdha jaLamAM vividha prakAranA kaLajatuo pharI rahyAM che, tenA tIra upara eka kuTuMba zokAtura thaI raheluM che, kuTuMbane nAyaka sarvane dhIraja Ape Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) jaina mahAbhArata. che, tathApi kAinA hRdayane AzvAsana maLatu nathI. chevaTe du:khI thayelA kuTu MbamAMthI eka purUSa kahyuM ke, "bhAI, zAmATe ApaNe du:khI thaie chIe ? jo tamArI AjJA hoya te huM mArI vidyAnuM maraNa karUM." "AvA najIvA kAya mAM vidyAnu smaraNa karavuM yegya nathI. " kuTuMba nAyake dIrgha vicAra karI tene uttara ApyA. te pachI sanI sa Mmati lai kuTuMbapa tie netra mIMcI koi iSTanu smaraNa karyuM, tevAmAM eka praca'Da zarIravALI suMdara strI eka nAnA bALakanI sAthe pragaTa thai ubhI rahI, te strIne jotAMja sarva Azcarya pAmI gayA. teno sAthe AvelA adbhuta khALakane joi badhA Ana Mdita thaI gayA ane premanI draSTithI te sukumAra bALakanu avaleAkana karavA lAgyA. jANe te khaLaka potAnA kuTu aneA hoya tema te dekhAyA ane tenI tarapha tenA aMtaranI lAgaNI svAbhAvika rIte AkoNI. hRdayamAM AnaMda pAmato kuTu khapati te strI pratye khelye. bhadre, kAipaNa kArya siddha karavAne tArUM smaraNa karavAmAM AvyuM che. tuM prathamathIja amArI upakAraNI che. A suMdara ALaka jANe amArA kuTu banA hoya tevA dekhAya che. tenI sukumAra mUrtti jotAMja amArAmAM tene mATe kuTuMbavAtsaphyu pragaTa thAya che, tenu zuM kAraNa che ? te kuTu khasvAmInA A prazna sAMbhaLI te strI lajjAyukta thaine bAlI--" mahAnulAva, e putra tamArA kuTuMbanAja che. jayAre huM prathama tamArA Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM phula. (483) kuTuMbamAM sAmela hatI, te vakhate mArI sagarbhA sthiti thaI hatI. ApanI AjJAthI jyAre huM mArA bhrAtRgRhamAM gaI tyAM mArA udaramAMthI A kumArano janma thaye che. e tamArA parAkamI baMdhune putra che. te strInAM A vacana sAMbhaLI te kuTuMbapati atizaya AnaMda pAmI gaye, ane teNe te kumArane urasaMgamAM laI pitAnA hRdaya sAthe dAkhe ane tenA kamaLa mukha upara cuMbana karavA mAMDayuM. priya jJAnAbhilASI vAcakavRMda, A vArtAnA prasaMgane mATe tamArA hRdayamAM jijJAsA utpanna thaI haze, te tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che, te sAvadhAna thaIne manana karaje.. saguNI gurUbhaktA drapadI arjunane maLyA pachI vizeSa harSita thaI hatI. pitAnA pati arjunanA vanavAsanA vijayanI vArtA sAMbhaLI e viduSIbAbA vanavAsanA du:khane bhulI gaI hatI. eka vakhate draupadI gaMdhamAdana parvatanA Azrama sthAnamAM beThI hatI, tevAmAM eka kamaLanuM puSpa pavanathI uDIne tenA usaMgamAM AvI paDyuM. suMdara pAMkhaDIvALuM ane sugaMdhathI manahara e kamaLanuM puSpa joI pAMDavaramaNI hadayamAM atyaMta prasanna thaI ane te pAnI manaharabhA nirakhavA lAgI. A vakhate te sthaLe pAMDa beThA hatA, dvipadInA hAthamAM kamaLanuM puSpa je che te tenA mukhanI sAthe sarakhAvavAnI bhAvanA bhAvatA hatA. kamaLamAM parAga che ane Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (484) dropadInA mukhakamaLamAM parAga nathI, tethI teo drIpadInA sukhane kamaLathI vizeSa mAnavA lAgyA, kamaLapuSpanI ramaNIcatA joi dvApadIne tenI upara vizeSa meha thayA ane tevAM bIjA kamaLA meLavavAnI teNInA aMtaramAM IcchA utpanna thai. tatkALa te mAhita ramaNIe peAtAnA pati bhImasenane prArthanA karI ke, "prANanAtha, mane AvAM khIjA ghaNAM kamaLA lAvI ApeA. " peAtAnI pativratA patnInI te prArthanA pUrNa karavAne bhImasena utsAhita thayA ane potAnI priyapatnInA manAratha pUrNa karavAmAM peAtAnI kRtArthatA mAnavA lAgyA. baLavAna bhIma tarata ubhA thayA ane peAtAnA Dila baMdhu yudhiSThiranI AjJA laIne je dizAmAMthI kamaLapuSponI sugaMdha AvatI hatI, te dizA tarapha te cAlatA thayA. keTalAka pradeza ullu dhana karI AgaLa cAlyo. tyAM kamaLapuSpAthI bharapUra eka sarovara tenA jovAmAM AvyuM, A sarAvara AgaLa AvatAM bhImane vilaMba thayA hatA. kAraNake, tenI zeAdhamAM te vanamAM ghaNIvAra bhamyA hatA. jyAre bhImane pAchA AvatAM vAra lAgI eTale yudhiSThiranA manamAM ciMtA utpanna thaI ane tethI te bhImanI pAchaLa javAne taiyAra thayA. daivayeAge A vakhate keTalAeka dunimitto thayA, tethI bhImanI ciMtAmAM vadhAreza thayeA. pachI te peAtAnA kuTu ane sAthe lai bhImasenanI pAchaLa zeAdhavA nIkaLyA hatA, yudhiSThira parivAra sAthe pharatA pharatA eka mATI nadI AgaLa AvI paheAMcyA hatA. prathama je nadIne Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM phala. ' (485) tIre kuTuMba kalyuM hatuM, te yudhiSThiranuM kuTuMba hatuM, te bhayaMkara nadIne utarI AgaLa javA vicAra karatuM hatuM, paNa e dustara nadI temanAthI ullaMghana karI zakAya tevI na hatI, A vakhate te kuTuMba mAMhelA je eka purUSe vidyAnuM baLa levA vicAra karyo hate. te arjuna hatuM, paNa AvA sAmAnya kAryamAM vidyAne upaga na kara, ema je kuTuMba patie kahyuM hatuM, te kahenAra yudhiSThira hate. pachI kuTuMbanAyaka yudhiSThire je ISTanuM samaraNa karyuM hatuM, tenA smaraNamAtrathI heDaMbA tyAM AvI hAjara thaI hatI, tenI sAthe je kumAra hate, te tenA pati bhImasenane putra hate. heDaMbA sagarbhA thaIne pitAnA bhAI heDaMbanA vanamAM gaI hatI. tyAM teNe eka suMdara putrane janma Ape hato. bhImasenanA putrane joIne pAMDanA manamAM svAbhAvika rIte sneha utpanna thaye hato. je vAta prathama darzAvavAmAM AvelI che. bhImane putra tenA mAmAnA sthAnamAM rahI sarva vidyAmAM pravINa banI gaye hato. tene bAlyavayamAMthI sarva prakAranI keLavaNI ApI hatI. tenI sujJa ane dhArmika mAtAe e kumAranuM nAma ghaTatkaca pADayuM hatuM. te keTalIeka kaLAo zIkhyA hatA ane keTalIeka kaLA zIkhate hate. jyAre heDaMbAe "A putra tamArA bhAI bhImasenane che ema kahyuM tyArathI pAMDa tene ati premathI ramADatA hatA. heDaMbA pragaTa thayA pachI yudhiSThire tene te nadI ulaM Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (486) jaina mahAbhArata. ghana karI bhImasenane zodhavAnI vArtA kahI, eTale heDaMbAe potAnI vidyAnuM baLa temanI AgaLa pragaTa karyuM, eTalAmAM teja sthaLanA agrabhAge praphullita kamaLavALuM sarevara ane temAM rahI kamaLanA puSpone grahaNa karato bhImasena temanA jovAmAM AvyuM. sarve atyaMta AnaMdita thaI bhImasenane avalokavA lAgyAM. pachI potAnA kAryanI siddhi thayelI joI yudhiSThire heDaMbAne tenA kumAra sAthe svasthAnamAM javAnI AjJA ApI, ane bhImasenanA kumAranI rakSA karavAne mATe bhalAmaNa karI. pitAnA jyeSTanI AjJAthI heDaMbA pitAnA bALaputra ghaTelkacane laI potAnA baMdhu heDaMbanA vanamAM cAlI gaI. virabhImasena te sarovaramAMthI kamaLanA puSpa laI bAhera AvyuM ane teNe te suMdara kamaLa potAnA baMdhu one batAvyAM. je joI pAMDe ghaNAja khuzI thaI gayA. jyAre bhImasene te kamaLe padIne ApyAM, te vakhate kaeNpadInuM jamaNuM netra pharakayuM, AthI teNInA manamAM kamala pu. penA darzanathI harSa thavAne badale zeka utpanna thaye, te pachI zokAtura dvipadIe jyAre bhImasenanI sAme joyuM, tyAre teNInuM jamaNuM aMga puna: skurAyamAna thayuM, AthI teNInA manamAM bhAre ciMtA utpanna thaI. pachI bhImasena drapadIne AnaMda ApavAne tyAMthI vananI ramaNIya bhUmimAM pharavAne laI gaye. tenI sAthe arjuna, nakula ane sahadeva paNa gayA. tyAM cAre baMdhuoe maLI vividha prakAranI vanakIDA karI, tethI ApadInuM mana harSita thaI gayuM ane te du Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM phula. (487) nimattanI vAta taddana bhUlI gaI. eka vakhate draupadIne pAchI kamaLapuSponI IcchA thaI, tethI teNue potAnA priya pati bhImasenane kamaLapuSpa lAvavAne mekalyA. vIra bhImasena te sarevaramAM paDe ane tarato tarato jyAM kamaLAkara khIlI rahela che te sthAne Avye. tyAM teNe jaLamAM taravAnI aneka prakAranI krIDA karI. bhImanA bhAre zarIranA avagAhanathI te sarevaranuM jaLa kSebha pAmI gayuM. pachI baLavAn bhIme kamaLanA khIlelA puSpone cuMTavA mAMDayA ane tene te kinArA para pheMkavA lAgyA. tyAM ekaThA thayelA kamaLapune drupadanaMdinI vINI vINuM ekatra karavA lAgI ane tethI te potAne maneratha saphaLa thayela jANuM hRdayamAM ati AnaMda pAmavA lAgI. A vakhate yudhiSThira vagere sarva rAjakuTuMba sarevaranA tIra upara AvI te bhImasenanI jaLakrIDA ane padInI krIDA jetuM hatuM. A vakhate bhImasene akasmAta DubakI mArI ane te jaLanI aMdara UMDe cAlyA gaye. ghaNIvAra thaI te paNa te bAhera Ave nahiM. tyAre tIra upara beThelA yudhiSThira vagere satvaraciMtAtura thaI gayA. prANanAthanA darzana karavAne Atura evI padI AkuLa-vyAkuLa thaI gaI. ane kuMtI paNa udAsa thaI putra mukhane jevA Atura banI gaI. ghaNIvAra thaI tepaNa bhIma jaLanI bahAra AvyuM nahiM. eTale kuMtI ane dvipadIe AjaMda karavA mAMDayuM. sarvatra hAhAkAra thaI Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (488) jaina mahAbhArata. hyo. te vakhate putravatsala mAtA kuMtI uMce svare bolI- arjuna, deDa deDa sahAya kara. tArA bhAI bhImane kaI grAha pakaDI gaye lAge che. mAtAnAM A vacana sAMbhaLatAM ja vIra ane ubhe thaye ane satvara teNe jaLamAM praveza karyo. te paNa bhImanI jema aMdaraja rahyo. ghaNIvAra thaI te paNa bahera Ave nahiM. jyAre bhIma ane arjuna baMne aMdara rahyA, eTale baMdhu premI nakaLe tarata jaLanI aMdara jhaMpalAvyuM. nakuLane paDyA ghaNIvAra thaI eTale sarvanA hRdaya vizeSa ciMtAtura thayAM. te samaye zorya dhAraNa karI sahadeva jaLamAM kudI paDe. sahadeva paNa ghaNIvAra sudhI bAhera AvyuM nahi. eTale variSTa yudhiSThirane bhAre ciMtA thaI paDI. teNe kuMtImAtAne jaNAvyuM, "mAtA, have zuM karavuM? cAre baMdhuo jaLamAM kema adazya thaI gayA? A zuM haze? tame baMnene ekalA tIra upara mukI mAre jaLamAM javuM, te jokhama bhareluM che. huM ubhaya rIte saMkaTamAM AvI paDe." yudhiSThiranA AvAM vacana sAMbhaLI kuMtI rUdana karatI belI-"vatsa, tuM tArA baMdhuonI zodha karavA jAya ane temane jaLanA saMkaTamAMthI mukta kara. amArI kazI ciMtA karIza nahiM. amArI hRdayarUpI guphAmAM paMcaparameSTirUpa siMha sadA virAjamAna che. e baLavAna siMhane joI vipattirUpI hAthIenA yUtha daze dizAmAM nAzI jaze. ane te baLavAna siMhane tuM paNa tArI hRdayaguphAmAM rAkhaje. A sUrya asta thayA Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM" ahInuM smaraNa putrane hada vilaMba kamaLanuM phula. (489) pahelAM tuM tArA baMdhuonI zodha karI jaladI pAcho Ava ane amane sanAtha karI ciMtAgninI pracaMDa jvALAmAMthI mukta kara. jyAM sudhI A gaganamaNi asta thayA nathI, tyAMsudhI ame tArA AvavAnI rAha joI amArA prANa dhAraNa karI zuM." kuMtInI A AjJA dakSa yudhiSThire aMgIkAra karI ane te paMcaparameSTInuM smaraNa karatAM beThe thaI jaLanI aMdara gaye. kuMtIe pitAnA priyaputrane hRdayathI AzISa ApI. yudhiSThira paNa tarata pAcho Avyo nahiM. tene vilaMba thaye, eTale kuMtI ane drapadI ati zokAtura thaI pokAra karavA lAgI. temanA ArtanAdathI ganapradeza gAjI uThyo. jANe te pavitra strIone karUNAjanaka dekhAva joI zaka na hiya, tema sUrya astagiripara ArUDha thaye ane alpa samacamAM te te asta thaI gayA. sUryAsta thayA pachI kuMtI ane draupadI vadhAre ciMtA tura thaI gayAM. temanA hRdaya zokathI AkuLa-vyAkuLa thaI gayAM. "have zuM karavuM? kayAM javuM ane kenuM zaraNa levuM ? ema digamUDha thaI rUdana karavA lAgI. kSaNavAra mUcha ane kSaNavAra vilApa karatI kuMtI ane draupadI vanapazuone paNa revarAvatI hatI. temanI A vakhatanI dayAjanaka sthiti joI avAcaka prANuo paNa dukhI thaI jatAM hatAM. - kuMtIe karUNusvare kahyuM vatsa, "A tamArI putravatsala mAtAne ane A tamArI prema priyAne darzana ApI Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (490). jaina mahAbhArata. AnaMdita kare. A ghera rAtre tamArA sivAya amArI rakSA keNa karaze?" drapadIe pikAra karI kahyuM "prANanAtha, tame mane tyajIne kayAM cAlyA gayA? pAMce pati vinA A dIna strI zI rIte rAtri nirgamana karaze ? tame ApelI A puSpamALa haju karamAI gaI nathI. hajI tevIne tevI che. eTalAmAM te tame cAlyA gayA. ane mane A dazAmAM mukI ?" drapadIne pikAra sAMbhaLI kuMtI teNIne dhIraja ApavAne belI-padI, hadayamAM dhairya rAkha, uMce svare raIza nahiM, tArA patie haju kuzaLakSema che. jJAni munioe kahyuM che ke, "teo. vipattine pAra pAmI pharI rAjyavaibhava pAmaze" have ApaNe teonA rakSaNa mATe kAMIpaNa upAya karavo joIe. vipatti rUpa vRkSanA aMkurane chedana karavAvALo mAtra eka dharmaja che. je ApaNe A samaye zuddha bhAvathI dharmArAdhanA karIzuM te ApaNuM mane ratha siddha thaze" kuMtInA A vicAra sAMbhaLI aupadInA hadayamA jarA hiMmata Avo ane te maMdasvare belI - pUjaya mAtA, tame kaho che, te yathArtha che. A samaye dharma zivAya keI gati nathI. paNa A badhA utpAtanuM kAraNa huM pite chuM. mArA aparAdhathI mArA pationI upara Apatti AvI paDI che. ethI mane kaleza thAya che. A aparAdhinI drapadInuM jIvana have nakAmuM che. tamArA putra bhImasenane kamalapuSpa lAvavAne meM je na kahyuM hota to A anartha utpanna na thAta. A vicAra karatAM mane ghaNeja kaleza prApta thAya che ane mAruM hRdaya dazya thaI jAya che.' Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM kula. - kuMtIe AzvAsana ApavAne kahyuM, dvipadI, tAre AmAM kAMI deSa nathI. je bhAvi banavAnuM hoya te kadi paNa aTakAvI zakAtuM nathI. karmanI gati akhkhalita che. have ApaNe niSkapaTa dharmAcaraNa karavuM egya che. ( A pramANe sAsU ane vahu vArtAlApa karatAM hatAM, tyAM nizApati udita thaye. jANe te e du:khI abaLAnA zekAzrane potAnA kiraNarUpI vastrathI luM chate heya tema dekhAvA lAge. te vakhate kamaLa jANe temane duHkha ApavAthI zaramAyA hoya, tema plAna thaI gayA. ane kumudagaNa jANe pitAnA virodhI kamaLAnuM naThAruM kArya joI khuzI thayA hoya, tema vikasita thavA lAgyA. " dharmavatI kuMtI A vakhate prArthanA karavA lAgI-- je mArA iSTadeva arihaMta hoya ane sAdhu mArA, gurU hoya te sarva samyagadazI devatAo mArA putranA vizna dUra kare." A pramANe kahI paMcaparameSTInuM smaraNu karatI kuMtIe be bhuja prasArI kAryotsarga karyo. te joI TripadI belI-"he devatAo, kinAre ane becare, A caMdranA jevuM ula mArUM zILa hoya te mArA priya pationI sarva Apatti dUra karavAmAM sahAya kare." A pramANe kahI zrI jinabhagavaMtanuM dhyAna karatI draupadI kItsarga sthita thaI. A baMne satIone. kAyetsage rahelI je vananA prANIo potAnuM paraspara vaira Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (492) jaina mahAbhArata cheDI jaLapAnane tyAga karI te baMne abaLAonI AsapAsa vRkSanI peThe stabdha thaI ubhA rahyA. krUra rAkSaso paNa jANe prANAyAma ke dhyAna karatA hoya tema hiMsAne parihAra karI temanI pAse sthira thaI gayA. temanI A sthitine mAMja rAtri vyatIta thaI gaI ane temanA duSkarmanI jema aMdhakAra naSTa thaI gayuM. jANe puNyanA prabhAvane AraMbha thayA hoya tema sUryanA tejane prabhAva prakAzita thaye. ane pAMDanA viyege jJAna thaI gayele caMdra asta pAme. A vakhate zuddha ghaMTikAnA zabdothI karNane priya lAgatuM eka suMdara vimAna sarovaramAMthI pragaTa thayuM. suvarNanA staMbhavALuM ane amUlya maNiratnathI jaDeluM te vimAna prakAza karatuM bahera AvyuM ane jyAM kuMtI ane draupadI kAnsa rahyAM hatAM, te sthaLe ubhuM rahyuM. te vimAnamAMthI vipattinA mahAsAgarane tarI gayelA pAMDe nIce utarI dhyAnastha mAtAnA caraNamAM paDyA. temanI sAthe eka divya mUrti yuvAna devatA AvyuM hatuM. teNe kuMtIne aMjaLi joDI kahyuM, pavitra vRddhamAtA, tAruM dharmArAdhana saphaLa thayuM che. -have A kAryotsargane pAra, A tArA putro namra thaI tArA caraNapara pitAnA mastaka namAvI rahyA che." - A samaye kuMtI kAryotsargavratanuM visarjana karI jAgrata thaI. te sAnaMdavadanA thaI pitAnA putranA sarvAga upara hastakamaLa sparza karavA lAgI. pachIteNIe draupadIne hAtha jhAlI Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jaina mahAbhArata ..... 20 = 0000 UF.Patel . * pavitra vRddha mAtA, tArU N dhArAdhana saphaLa thayu che, have kAyA sa` pAra, A tArA putrA namra thai tArA caraNapara petAnAM mastaka namAvI rahyAM che. Krishna Press, Bombay 2. (pRSTa 492) 100000 Page #547 -------------------------------------------------------------------------- Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM phula. (44) teNIne dhyAnAvasthAmAMthI jAgrata karI. zikArI prANIo pachI jaLapAna karI potapotAne sthAne cAlyA gayAM. draupadI pitAnA pAMce patione joI ati AnaMda pAmI ane dharmanA prabhAvane hRdayathI prazaMsavA lAgI. pAMDavakuTuMba svastha thaI zAMtisukhane anubhavavA lAgyuM ane paraspara premamaya daSTie. avelekavA lAgyuM. putranA darzanathI jenuM hRdaya prakulita. thayeluM che, evI kuMtIe pitAnA putranI divya kathA devatAne puchI eTale te devatA prakuTilatavadane kahevA lAge che. kalyANI, DIvAra pahelAM iMdra pitAnA vimAnamAM bezI kevaLImunine vaMdanA karavA AkAzamArge jatA hatA. jyAre te. vimAna A sthaLe AvyuM, eTale tenI gati maMda thaI gaI. vimAnanA veganI gati tatkALa maMda thavAthI iMdrane kepautpanna thayA. are! kayA mukha purUSe mArA vimAnanI gati maMda. karI ? je te mArI daSTie paDaze te huM tenA mastaka upara vajane prahAra karIza." A pramANe kahI teNe pitAnA hAthamAM vaja lIdhuM ane AsapAsa cAre tarapha jevA mAMDyuM paNa. kaI purUSa tenA jevAmAM AvyuM nahiM. kSaNavAre nIce. daSTi karI tyAM tame baMne kAsage rahelA tenA jevAmAM AvyAM. nirUpAdhi samAdhimAM rahelA tamene sAkSAta joI iMdranA hRdayamAM AnaMda utpanna thaye. ane teNe prasana daSTithI mane kahyuM "vatsa, A pavitra ramaNae putra ane patinA viyegathI duHkhI thaI A samAdhisthAne rahelI che. temanA samAdhinA prabhAvathI A vimAnanI gati Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) jaina mahAbhArata. khalita thai che. A pavitra ramaNIe devatAone paNa mAnya che. teo manemAMthI eka pratApI pAMDavAnI mAtA kuMtI che. ane bIjI pAMDavAnI sami strI dropadI che. A kuMtInu samyakava rUpI ratna ghaNuM prakAzita che. tenA tejathI vipatti rUpa aMdhakAra dUra thaI jAya che. temaNe je A kAyAtsa dhyAna kareluM che te sarva tItha kareAe eka samaye Azraya kareluM ane sarva pAparUpa a MdhakArane nAza karanArU mAnasika tIrtha che. vaLI A TrIpaDhI zILavatanA mahAna tejathI prakAzita che. mATe tu satvara jaI pAMDavAnA vipattinA kAdavamAMthI uddhAra kara. eTale A baMne mahAsatIenA manoratha pUrNa thaze. vatsa, samudranuM jANe saheAdara hoya, tevuM A sareAvara pAtALapati nAgendra che. jo keAi A sarovaranuM mathana kare to te nAgedra sahana karI zakato nathI. dropadIe kautukathI peAtAnA pati bhImasenanI pAse kamaLapuSpanI prArthanA karI ane tethI bhImasene te kamaLa levAne A sAvaramAM praveza karyo hato. bhImasene sekaDA kamaLapuSpa levA mAMDyA ane jaLanu bhAre mathana karyuM, tethI nIce kApa pAmelA nAgadeve bhImasenane AkaSI harI lIdheA. pachavADe tenI zeAdhane mATe tenA cAre baMdhue anukrame gayA, teene paNa nAgade vAe nAgapAzanu badhana karI keda karyA. pachI temane nAge'TUnI pAse lai javAmAM AvyA che. he deva, mATe tuM satvara nAge jhanI pAse jA ane temane ApattimAMthI mukta ko Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM kula (45) nAge, "A pAMDa putra che" ema jANaze to temane ati satkAra karaze." mAtA kuMtI, A pramANe mArA svAmI IdranI AjJA thavAthI huM pAtALamAM nAgendranA sthAnamAM gayA. te vakhate daDha nAgapAzathI baMdhAelA lajita thaI adhamukha karI beThelA ane zekAthutho netra bharatA tamArA putre mArA jevAmAM AvyA. te samaye nAgarakSakoe nAgarAjane kahyuM ke, "deva, A keAI manuSyae ApaNA sarevaranuM mathana kareluM che. temaNe pADAnI jema sarovaranuM jaLa DALI nAMkhI ghaNu kamaLapupane mULathI ukheDI nAMkhyA che." rakSakAnI A prArthanA sAMbhaLI nAgendra pAMDenI sAme joyuM. temane jotAM ja te stabdha thaI gayo ane te manamAM vicAra karavA lAgyuM ke, AvA baLavAna purUSa koNa haze?" A vakhate huM lAga joIne belya-"nAge, tame A purUSone mATe kAMI vicAra karaze nahI. traNe lokamAM jemanI kIrti prakhyAta che, te A pAMDe che. temAMthI koIe tamAro aparAdha karyo nathI, evuM jANI amArA svAmI Ike temane baMdhanamukta karavA mATe tamArI pAse mane meka che. A tamArA sevakoe duSTabuddhithI mAtra jaLakrIDA karanArA A Ayudharahita pAMDavone kapaTathI bAMdhI lIdhA che. A parAkramI pAMDane mATe egya kartavya zuM che? e kartavya tame pote jANe che." mArA A vacana sAMbhaLI saMtuSTa thayelA nA jai tarata tamArA Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) jene mahAbhArataputrIne pAzabaMdhanamAMthI mukta karyA ane potAnA sarakhAkhIjA Asana upara besADI temane bhAre satkAra karyo. je sevake temane bAMdhIne lAvyA hatA, temane nAge apamAna karI kADhI mukyA. pachI nAge che, "A yudhiSThira, A arjuna, A bhIma ema anukrame sarvane oLakhI yudhiSThirane premathI AliMgana karI kahyuM - "kSamAzILa yudhiSThira rAjA, mArA sevake e je tamAro aparAdha karyo che, te tame kSamA karavA gya cho. kAraNa kadi pAmarejanathI ajANatAM avajJA thAya te mahAtmA purUSe tenA upara kodha karatA nathI. vachanAga vagere sthAvara ane sarpa vagere jaMgama ema baMne prakAranA viSane dUra karanArI A maNimALA huM tamane bheTa ApuM chuM." A pramANe kahI nAge eka prakAzita maNimALA yudhiSThirane arpaNa karI ane dropadIne kaNabhUSaNa mATe eka nIlakamaLa ApyuM ane te sAthe jaNAvyuM ke, "jyAM sudhI teNInA pAMca patie kalyANavaMta haze tyAM sudhI A kamaLa vikasita raheze. ane je te patione akSema haze to A kamaLa glAni pAmaze." ATaluM kahyA pachI nAge yudhiSThiranI prazaMsA karatAM jaNAvyuM "dharmarAja, tamArA baMdhu bhImasene ane ane kIrsira vagere rAkSasane nAza karyo, e ati adbhuta kArya karyuM che. temanA e adbhuta caritranuM gAna amArI nAgAMganAe hIMDaLe hIMcatAM hIMcatAM gAya che. bha, tame pAMca pAMDavo A pAtALamAM rahI amArA sthAnane pavitra karo." Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM pula. (497) nAgendranAM A vacano sAMbhaLI dharmAMrAja yudhiSThira vinayathI eoA--nAgapati, tamArA prema ane satkAra joI ame prasanna thayA chIe. hAla amArAthI ahiM vAsa thaI zake tema nathI. kAraNake, amArI mAtA kuMtI ane patnI dropadI amArA viyogathI du:khI thaI prANasaMkaTamAM paDyAM haze. jyAre teo amane jIvatA joze, tyAre temanA hRdayane zAMti maLaze. mATe tame kAi paNa upAye amAne satvara vahelA vidAya karA, yudhiSThirano AvA Agraha joi nAgapatie temano satkAra karI vidAya karyAM. ane pote ghaNe dUra temane vaLAvavAne pAchaLa AvyA. A vakhate dayALu yudhiSThire nAgarAjane kahyuM "pAtA Lapati, ApanI pAse eka mArI vinati che. tameAe sarevaranA rakSakAne amAre mATe dUra karyo che, temane kRpA karI pAchA tamArI sevAmAM rAkhA. amArA nimitte teone kaSTa thAya, te ceogya na kahevAya. '" yudhiSThiranI A vANI sAMbhaLI nAgadeva elyA--"dharma rAja, e rakSakAmAM caMdracUDa mukhya che. jyAre bhAratamAM karNa ane arjunanu yuddha thaze, te vakhate teo ajunane sahAya karaze. tyArapachI tene huM mArI sevAmAM rAkhIza. " nAgarAjanAM A vacano yudhiSThire mAnya kathA. pachI yudhiSThira nAgapatine praNAma karI tyAMthI vidAya thayA. he devI, pachI tamArA puNyanA prabhAve IMdranI AjJAthI A tamArA pAMca putrAne laI huM ahiM Avye che. ATaluM kAma to me' iMdranI AjJAthI karyu che. have huM pote tamArI 99 32 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (498) jaina mahAbhArata. sevA karavAne IcchuM chuM. je tamArI IcchA hoya to A vimAnamAM bese. jyAM tamAre javuM haze, tyAM huM laI jaIza." kuMtIe namratAthI kahyuM-"deva, tame mAre mahAn upakAra karyo che. tamArA prabhAvathI A mArA putranA mukhanuM mane darzana thayuM che. have je tamane egya lAge to amane sarvane ahiMthI vimAnamAM besADI tavanamAM laI jAo. ame sarva ahiMthI tyAM javAne Icchie chIe." kuMtInI AvI mAMgaNuM te devatAe AnaMdathI aMgIkAra karI ane pite pachI pAMDavakuTuMbane vimAnamAM besADI vAyuvegathI dvaitavanamAM laI gayA hatA. pachI te deva pAMDavonI AjJA laI je sthaLethI pite Avyo hato, tyAM cAlyA gaye. have pAMDa AnaMdathI vaitavanamAM rahyA hatA. Ama tema vanamAM pharatAM temane pAMca varSa vItI gayAM hatAM. yudhiSThira rAjA pitAnA kuTuMba sAthe tyAM rahI sukhavihAra karatA hatA. nAgarAje ApelI divya maNimALA yudhiSThire pitAnA kaMThamAM paherI hatI. ane peluM kamaLanuM camatkArI pupa yudhiSThire satI draupadIne tenA karNabhUSaNamAM dhAraNa karAvyuM hatuM. sarva pAMDe potAnI mAtAnI ane priyAnI samAdhinA adabhuta prabhAvanuM vAraMvAra smaraNa karI AtavanamAM AnaMdane anubha vatA sukhe kALa nirgamana karatA hatA. ane vidyAdharapati indra ane nAgapatinAgaeNdranI prItinuM vAraMvAra smaraNa karatA hatA priya vAMcanAra, A camatkArI prakaraNamAMthIsAra Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLanuM kula. (49), laI tuM tArA vAMcananuM phaLa saMpAdana karaje. keI paNa jAtanI prabaLa IcchA karavI te prathama deSa che ane te IcchAne uttejana ApavuM, e bIje deSa che. vidvAna ane vicakSaNa mANasa paNa kaIvAre tevI prabaLa IcchAne AdhIna thaI jAya che ane tethI tene pachI bhAre kaSTa zoSavuM paDe che. draupadI viduSI ane DAhI hatI. te chatAM kamaLa puSpane mATe tenAmAM prabaLa IcchA utpanna thaI ane tethI teNIe te meLavavAne bhImane Agraha karyo. jethI karIne temane bhAre zoka karavAne vakhata Avye hate. A uparathI sarva baMdhuo ane bahenee ghaNeja vicAra karavAnuM che. koI paNa padArtha upara prabaLa IcchA karavI na joIe. prabaLa IcchAne vega mANasane aMdha banAvI de che ane tenI mUchamAM AvI paDele manuSya atyaMta duHkhI thAya che. A prasaMgamAMthI sarva vAMcake bedha grahaNa karavAne che. bIjI zikSA dhArmika prabhAvanI che. satIkuMtI ane - padIe karelA dharmArAdhanathI temane mahAna lAbha thaye hate. AvA vipattinA vakhatamAM muMjhAIne duHkhI thanArA mANasoe jyAre kaI paNa upAya upalabdha thAya nahIM, tyAre dharmanuM zaraNa karavuM joIe. zuddha hRdayathI kareluM dharmArAdhana kadipaNa niSkaLa thatuM nathI. asahAyane sahAya karanAra ane azaraNane zaraNa ApanAra dharma ja che, dharmanA divya prabhAva AgaLa kaIpaNa vipatti ke vine TakI zakatAM nathI. kuMtI ane drapadIe jyAre dharmanuM zaraNa lIdhuM ane kAryotsarganA mahA Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata (500) dhyAnamAM te pravRtta thaI, tyAre iMdranuM vimAna khalita thaI gayuM ane tethI tene te baMne mahAsatIonI vipattine dAMte karavI paDI. te baMne satIonA divya prabhAvathI pAMce pAMDa kuzaLakSema pAchA AvyA hatA. dharmane A uttama prabhAta jANI sarva bhavya prANuoe sarvadA dharmArAdhana karavuM? jethI A leka ane paraloka baMnemAM teo uttama kalyA, prApta karI zake. --@ jIjIprakaraNa 36 muM. apakAra pratye upakAra, dvaitavananA zAMta AzramamAM pAMDavo potAnA kuTuMba sAI rahyA hatA. nitya dhArmika AcAra-vicAranI vArtAo ka vAmAM ane vananA ramaNIya pradeza jevAmAM temanokALa vyatI thatuM hatuM. eka vakhate dropadI potAnA AzramanI bAhera pharatI hatI. teNInA hRdayamAM aneka vicAre taraMganI jema utpA thaI vilIna thatA hatA. kSaNamAM AkAza tarapha, kSaNamAM va zebhA tarapha ane kSaNamAM parvata tarapha teNInI capaLa prasaratI hatI. A vakhate eka ramaNuM dUrathI tenA jevA AvI. te ramaNInA zarIra upara rAjate ja caLakratuM hatuM. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAra pratye upakAra. (101) AvI suMdara hatI, te chatAM A vakhate ghaNI namra dekhAtI hatI. tenA saMdarya upara zekanI chAyA prasarI rahI hatI. teNInI vyamudrA bhayabhIta ane AkuLa-vyAkuLa dekhAtI hatI. A tane dUrathI jotAMja draupadI vicAramAM paDI. jyAM sudhI e kara hatI, tyAM sudhI teNanI mukhAkRti barAbara oLakhAtI na hatI. tethI dvipadInA hRdayamAM aneka vikalpa thavA lAgyA. jema jema te najIka AvI, tema tema jANe pUrva paricita hAya tema drapadIne dekhAvA lAgyuM. jyAre te pAse AvI eTale padIe vicAryuM--"are! A te duryodhananI strI bhAnumatI! ahiM kyAMthI? rakhene mane saMbhrama te nahiM maye heca? hastinApuranI mahArANI thayelI bhAnumatI khA jaMgalamAM Ave? draupadIe barAbara lakSa ApIne joyuM te tene khAtrI thaI ke, "A te nizcaya bhAnumatIja che." pachI sadguNI drapadI tenI sAme gaI ane tene saMbhramathI maLIne puchayuM, "bahena bhAnumati, tame ahIM kayAMthI? tame ekalA che ke, tamArI sAthe kaI che?"padInA A praznanano uttara bhAnumatI ApI zakI nahIM. teNInA mukha upara glAni yApI gaI. ane netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. bhAnu matInI AvI sthiti je drapadInA hRdayamAM dayA AvI ane tene hAtha jhAlI tene pitAnA AzramamAM lAvI. bhAnupatIe kuMtI ane yudhiSThirane vaMdanA karI. bhAnumatIne Ama acAnaka je pAMDa ane kuMtI Azcarya pAmI gayAM. katIe saMbhramathI tene ekalA ahiM AvavAnuM kAraNa Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (502). jaina mahAbhArata puchayuM. te kAraNa jANavAne yudhiSThira paNa utkaMThita thaI gaye. bhA numatI kAMI paNa belI zakI nahIM. te gadgadita thaI gaI. teNe plAna vadanA thaI yudhiSThirane kheLa pAtharI page lAgavA mAMDa tenI AvI sthiti joI dayALu dharmarAjA madhura svare bellA -"vatsa, tane mahAbhaya thavAnuM kAraNa zuM che? tuM ati nirbhaya chuM. A tArUM kuTuMba che, je vAta banI hoya te sa tvara kahe " dharmarAjanI A vANuM sAMbhaLI bhAnumatI AkraMda karI revA lAgI. te vakhate vadhuvatsalA kuMtIe teNI hRdayanI sAthe dAbI AzvAsana ApyuM ane teNInA netranI AMsu luM chayA. kSaNavAre zAMta thaI bhAnumati gadgad kI belI-"deva, huM ApanI pAse mArA bhartAranI bhikSA mAM gavA AvI chuM." "zuM mArA duryodhana vagere baMdhuo kaI zi pattimAM AvI paDyAM che?" yudhiSThire utkaMThAthI bhAnumatI puchyuM, bhAnumatI AzvAsita thaI belI " kRpA tamArA baMdhu duryodhana cheDA vakhata pahelAM gAyanA chaMdo jevA pitAnA baMdhuonI sAthe A dvaitavanamAM AvyA hatA keTalIkavAra vanamAM pharyA pachI pitAne utaravAne mATe ke yegya jagyA zodhavAne dUtane AjJA karI. dUta AsapAsa tapAsa karI pAcho Avyo. ane teNe potAnA svAmI duryo dhanane kahyuM-"deva, A vananI pAse eka bIjuM suMdara vana che te vanamAM eka ramaNIya mahela che. te ApaNA mahelathI 5 vadhAre mane hara che. meM temAM praveza karavA mAMDe, paNa tyA rahelA rakSakae mane temAM pesavA dIdhuM nahIM. dUtanAM A Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAra pratye upakAra. ( 503) vacana sAMbhaLI tamArA baMdhu duryodhane krodhathI AjJA karI ke, ApaNI senAne laIne tyAM jAA ane te rakSakAnA vadha karI te mahela ApaNe kamaje karo. tamArA khaMdhunI AjJAthI te dUta mATI senA laI tyAM gayA ane teNe rakSakAnA nigraha karI te suMdara mahela svAdhIna karI lIdheA. pachI tamArA madhue AvI te mahelamAM vAsa karyA. iMdra jema naMdana vanamAM krIDA kare, tema tamArA madhue te mahelamAM rahI vananI aMdara krIDA karavA mAMDI. phAivAra te peAtAnA parivAra sAthe pata upara jaI vividha prakAranI krIDA karatA ane phAivAra jaLAzayamAM jai jalakrIDA karatA hatA. kevaLa krIDA karIne te zAMta thayA nahIM, paNa te vanamAM keTalAeka pradezeAne temaNe bhAMga phADa karI khagADI nAMkhyA hatA. eka vakhate tamArA adhu parivAra sAthe te suMdara mahelamAM beThA hatA, tevAmAM AkAza mArge hajArA vimAnA AvI caDayAM. te vamAnemAM hajAregame subhaTa beThelA hatA ane te bhayaMkara ga nA karatA hatA. teoe nIce AvI tamArA madhunA sainikAne kahyu, " are sainikA, anItine mAge cAlanArA tamArA svAmI duryodhana kayAM che? tene khamara ApA ke, A vananA svAmI citrAMgaDha tenI zodha kare che. ane tene pakaDavAne mATe A vidyAdharAnI mATI senA AvelI che." teonA AvAM vacaneA sAMbhaLI ane temanI meATI senA joi tamArA aMdhu, karNa ane khIjA kAravA kSeAbha pAmI gayA. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa04). jaina mahAbhArata keTalAeka sAmaMta rAjAo jeo tamArA bhAInI sAthe AvyA hatA, te hadayamAM bhayabhIta thaI gayA. ane keTalAeka te tyAMthI palAyana paNa thaI gayA. pachI vidyAdharanI ane tamArA bhAInI baMne senAe sAmasAmI yuddha karavAne tatpara thaI. baMnenI vacce ghaNuM tumula yuddha cAlyA pachI vidyAdharanI senAe tamArA bhAI duryodhananI senAne nAza karI dIdhe, te samaye somadatta, kaliMga, bhagadatta jyadratha, vizalya, bhUrizravA, citrasena, vaharbala, suzarmA ane kRtavarmA vagere bIjA aneka rAjAo te vidyAdharanI sAthe yuddha karavA pravRtta thayA. teonI sAme vidyAre potAnA parAkramathI tuTI paDayA. topaNa te parAkramI rAjAo pAchA haThyA nahIM. pachI vidyAdharee mehanAstrane prayoga karI te rAjAone bebhAna karI dIdhA. temanA hAthamAMthI zastro paDI javA lAgyAM. ane teo kAyara thaI gayA. A vakhate pracaMDa garjanA karate karNa vidyAdharenI sAme yuddha karavA AvyA. kaNe pitAnI yuddhakaLA teone darzAvavA mAMDI, te vakhate vidyAdharapati paNa pitAnI yuddhakaLA batAvavA lAge. baMnenI vacce romaharSaNa yuddha pravaryuM. chevaTe vidyAdhara patie karNanA marmasthaLamAM evuM eka bANa mAryuM ke, jethI karNane tyAMthI nAzI javuM paDayuM. jayAre karNa parAjita thaye, eTale tamArA bhAI duryodhana zakuni vagerene laI duMdubhi vagaDAvI yuddha karavA AvyA. duryodhanane yuddha karavA Avele jANI vidhAdhara pati tenI sAme AvyuM. prathama te tamArA baMdhue vidyAdharapatine ane tenI senAne parAbhUta Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAra pratye upakAra. ( 105 ) karyA hatA. paNa pAchaLathI vidyAdharA lAga joi tenI upara dhasI AvyA ane zvAna jema varAhune gherI le, tema temaNe tamArA bhAi duryodhanane gherI lIdhA. pachI teee ati parAkrama karI duryodhanane baMdhusahita pakaDI bAMdhI lIdhA ane temanA pagamAM lAhu zrRMkhalAvALI beDI nAMkhI japta karyA. A pramANe temane keda karI vidyAdharapati te mahelamAM rahyo che. pachI teNe anucarone mAkalI hastinApuranI rAjayalakSmI huMraNa karI lIdhI. A vakhate patinI pIDA jANI hRdayamAM kheda pAmI huM rAjadhAnImAMthI mahera nIkaLI raNabhUmimAM AvI. meM tamArA madhunA ghaNA mitrAne temane cheDAvI lAvavA vinaMtI karI, paNa te badhA lajjAthI nIcuM mukha karI ubhA thaI rahyA. vaLI keAI kAivAra te vidyAdhara pati vidyAdharAmAM tamArA khaMdhu duryodhanane baMdhana sAthe lAvI sarvAMnI samakSa kahe che ke, " jee A duryodhananA kharekharA mitra ke samadhIA hAya teo AvI tene cheDAvA. " A dekhAvathI mArA hRdayamAM bhAre zAka utpanna thAya che. tamArA baMdhuonA mitrA tathA saMbaMdhIe mAMhethI kAipaNa tene cheDAvavAne samartha thaI zakatuM nathI. "" A vakhate duryodhananA baMdhanathI hRdayamAM kheda pAmI ane dhRtarASTrane rAjya soMpI bhISmapitA, drANAcAya ane kRpAcArya A dvaitavanamAM AvelA che. huM rAjadhAnImAMthI mahera nIkaLI patinA a MdhanathI du:kha pAmatI temanI pAse Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) jene mahAbhArata. AvI uMce svare rUdana karavA lAgI. mArA rUdanathI bhISmapitAne hRdayamAM ati dayA AvI ane te gadgad thaIne belyA-"vatsa, tuM reIza nahiM. jevI bhavitavyatA hoya, tema bane che. tArA bhartArane mATe kAMI paNa ciMtA karIza nahiM. tuM pAMDenI pAse jA ane temane vinaMtI kara. tArA patine e baMdhanamAMthI mukta karavAne pAMDaja samartha che. temanI pAse javAmAM tuM kAMI paNa zaMkA rAkhIza nahiM. sAdhu purUSe. pitAne apakAra karanAra purUSa upara paNa upakAra kare che." dayALu bhISmanAM AvAM vacana sAMbhaLI huM tamArI pAse AvI chuM. ane ApanI pAse mArA patinI bhikSA mAguM chuM. he deva, A kArya satvara karavA taiyAra thAo. kAraNa ke, te khecarapati hamaNA pitAnA nagaramAM javAnuM che. pachI Apane gya lAge tema kare. karavakuLamAM Apa gaganamaNi che. tamArA anujabaMdhuo baMdhanamAM rahe e tamArI hAni che. kAraNa ke Apa ekaja pitAnA putro che." bhAnumatInAM AvAM vacana sAMbhaLI dropadIne hAtha dAbI bhImasena bolI uTha-devI drapadI, te sAMbhaLyuM ke? tArA kezane grahaNa karavAnA phaLane AraMbha tamArA dekhatAMja thavA mAMDe. jeo nirarthaka vaira kare che, temane daiva utAvaLeja phaLa Ape che. je samaye teoe tArA kezanuM grahaNa karyuM, te vakhate huM duryodhanane zikSA karavA utsuka thayuM hatuM, paNa te kALe AvI yudhiSThire mane vArI Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAra pratye upakAra. (507) rAkhyuM hatuM. moTAbhAInI AjJA zirvAdya che, evuM jANI huM te vakhate gama khAI gaye hate. have A vakhate zatruo vipattimAM sapaDAyA che, temane vipattimukta karavA Arya yudhiSThira AjJA karaze te ethI ApaNuM zuM zreya thavAnuM che. huM ema dhAruM chuM ke, hamaNuM udAsIna vRttivALA dharmarAjA zatruone mukta karavAnI AjJA Apaze nahiM, kAraNa ke, 6ryodhana je IrAdAthI A daitavanamAM AvyuM che, te IrAde ApaNe priyaMvada yudhiSThirane nivedana karI gayA che. te vAta teo saMbhAryA vagara raheze nahiM." bhImasene AvAM vacano kahyA, te paNa apakArane badale upakAra karavAnA svabhAvavALA yudhiSThire bhAnumatIne kahyuM; "vatsa, nizciMta thA. huM mArA bhAIne choDAvIza, e vAta ni:saMzaya jANaje. teNe game te aparAdha karyo che, te paNa te mAre baMdhu che. tene baMdhana thayuM, e jANe mane ghaNe kaleza thAya che." A pramANe bhAnumatIne AzvAsana ApI Arya yudhiSThire bhImasena ane draupadInA dekhatAM arjunane kahyuM-"bhAI arjuna, keI duSTa khecare ApaNAM bhAI duryodhanane bAMdhI lIdho che, tene satvara jaI choDAva." yudhiSTiranI AvI AjJA thatAM bhImasena gaMbhIratAthI be -"Arya, tame A zuM kahe che, ApaNuM apriya jue che ke zuM ? deve ApaNuM hita karyuM te paNa tame sahana karI zakatA nathI ? jhera ApyuM, jaLamAM DubADyA ane kapaTa jugArathI priyAne jItI sabhA vacce keza pakaDyA ItyAdi e lokoe ApaNe aneka prakAre apakAra karyo che, kacara Apa viDiranI jema A che Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) jaina mahAbhArata. te kema vIsarI gayA?" bhImanAM AvAM vacane sAMbhaLI yudhiSTira zAMta svare belya--"vatsa bhImasena, nAnAbhAI upara je koI Apatti Ave che te Apatti mane ja AvI ema jANavuM. saMpurUSe potAnA jane upara Apatti AvelI joI upekSA karatA nathI. sUrya pratidina kamaLanI Apatti prAta:kALe haraNa kare che. vaLI pitAnA tranI aheniza rakSA karavI e kulIna purUSane dharma che. prAcIna RSioe gotraghAtI purUSane akulIna kahelA che. megha potAnI pAse rahe. nArI vijaLInA agnine jaLanI jema cheDI na detAM sadA tenuM rakSaNa kare che. caMdra pUrNimAe pUrNa kaLAvAnuM thaI sUryane asta jue che, te paNa jyAre amAvAsyAne divase te kSINa thaI pitAnI pAse Ave che, tyAre sUrya caMdra upara upakAraja kare che. duryodhana vagere se kare ane ApaNe pAMca pAMDave paraspara vAda bhale karIe, paNa je kaI pratipakSI ubhuM thAya te tenI sAmAM ApaNe ekasane pAMca bhAIo chIe, ema mAnavAnuM che. mATe kuLadharmane vicAra karI ane juna duryodhanane baMdhamukta karavA jAya. vaLI baMdhu upara upakAra karavAne A vakhata pharI kyAMthI maLaze." yudhiSThiranI AvI AjJA thatAM ane AjJAdhIna thaI gayo. te vakhate ane ekAMte besI vidyA dvArA pelA khecarapatiIMdranI prArthanA karI. te samaye idravidyAnA baLathI te vAta jANe vidyAdharanI meTa senA sAthe caMdrazekharane arjuna Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAra pratye upakAra. (You). pAse meAkalye. caMdrazekhara meATu' sainya lai vimAnamAM ezI khecarAnI moTI senA sAthe arjuna pAse AvI hAjara thayA, ane teNe arju nane namaskAra karyo, eTalAmAM teA vidyAdharAnA hajArA vimAnA dvaitavanamAMthI te mAge pasAra thatAM jovAmAM AvyAM. ane temAM mATI senA vacce a dhanathI keda karelA durgAdhana paNa jovAmAM AvyeA. tene jotAMja arjuna vidyAdharAnI senA lai temanA sAme ANye. arjunanA senApatie pelA vidyAdharapatine kahyuM " ubhA raheA, ubhA raheA. duryodhananA baMdhu ane tamArA zatru tamArI sAme yuddha karavA Ave che. " A vacanA becarapatine viSa jevAM ane duryodhanane amRtanA jevAM lAgyAM. tarataja te vidyAdharA duryodhanane nahIM cheDavAnA Agraha rAkhI arjuna ane tenI senA sAthe yuddha karavA taiyAra thayA. prathama AgaLa rahelI senAonI vacce yuddha cAlyuM. te vakhate vIr arjune peAtAnI samIpa zatruee madhelA duryodhanane joyA. duryodhana arjunane joI bheda pAmI gayA. tenA malina mukha upara vizeSa malinatA prasarI gai. teNe hRdayamAM ciMtavyuM ke, " A vakhate mRtyu Ave te vadhAre sArUM 97 A arjuna mane ba MdhanamAMthI choDAve, e mArA hRdayamAM mane bhedanArU ane mRtyuthI paNa adhika du:khadAyaka thaze. A samaye khecarapati citrAMgade AvI joyuM, tyAM duryodhananI sAmenA bhAgamAM arjunane ubhelA joyA. arjunane jotAMja teNe AjJA karI yuddha aTakAvyuM ane pote jaI arjunanA Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (510) jaina mahAbhArata. caraNakamaLamAM vaMdana karavA lAgyuM. vara ane tene beThe karI daDha AliMgana ApyuM. pachI citrAMgadanamratApUrvaka ane nanI pAse Asana upara beThe. ane puchyuM-mitra citrAMgada, A vRttAMta kema banyuM? te mane kahe. citrAMgada vinayathI bolya-"vIrakumAra, tamene vidAya karI huM mArI nagarI tarapha jatuM hatuM, tyAM mane mArgamAM nAradamuni mAnyA. meM nAradane vaMdanA karI. nArada mArA mastaka para hAtha pheravI prema batAvI belyA-"citrAMgada, ATalA divasa tuM kyAM hato ? Aje tane joI mAruM mana prasanna thayuM che." meM nArada munine namratAthI kahyuM-"muninAtha, huM AdinAtha prabhune vaMdanAkaravA Ikala parvata upara gayA hatA. tyAM meM arjuna ane kirAtanA vijayane ke lAhala sAMbhaLyo. pachI te jovAne huM rathanupUra nagaramAM gaye. tyAM tene jotAMja huM vismaya pAmI gayA ane mArA baMdhuone paNa visarI gaye. pachI arjunanI sAthe maitrI thaI ane teNe tyAM rahI mane dhanurvidyA zIkhavI. mArI sAthe bIjA seMkaDo vidyAdhare te vidyA zIkhavAne tenA ziSyo thayA. e sarvamAM arjunanI mArA upara vizeSa prIti thaI. vIra a na amAre tyAM ghaNA divasa rahI pachI pitAnA baMdhuone maLavA sArU gayA che. have huM temanI AjJA laI mArI nagarI tarapha jAuM chuM." A pramANe mArUM vRttAMta sAMbhaLI nAradamuni belyA ke, "citrAMgada, pitAnA saMbaMdhIone sAthe laI dudhana tamArA gurU arjunane dvaitavanamAM mAravA Ave che. je Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAra pratye upakAra. (511) teo arjunane mAraze to pachI gurUbhaktine laIne tamane bhAre zeka utpanna thaze. mATe tuM hamaNAM ja tene pratIkAra karavA vicAra kara." A pramANe nAradamuni mane kahetA hatA, tevAmAM ja mArA be anucaroe AvI khabara ApyA ke, "AtavananI aMdara AvelA ApaNA kelivanamAM duryodhane A vIne bahu upadrava karyo che. teNe ApaNuM mahelane dabAvI temAM utAro karyo che ane ghaNA prakAranI bhAMga-pheDa karI che. sugaMdhI puSpAe puSita thayelA vRkSone teNe mULamAMthI ukheDI nAMkhyA che. ame tene aTakAvavA gayA to paNa teNe mAnyuM nahIM ane baLAtkAra karI ApaNA rakSakone mArI kADhI mukyA che. ame AkAzamAge uDI Apane A samAcAra kahevA AvyA chIe," A pramANe prathama nAradanI ane pachI anucarAnI vArtA sAMbhaLI huM koSAtura thaI temanI upara caDI Avyo ane meM te duryodhanane harAvI keda karyo che. A samaye ane kahyuM, "mitra citrAMgada, mArA jyeSTa baMdhu yudhiSThiranI AjJAthI mAre duryodhanane choDAve che. duryodhananI strI bhAnumatie kheLo pAtharI vinaMti karI tethI dayALu dharmarAjAe tene choDAvavAnI AjJA karI che." A badhI vAta sAMbhaLI duryodhanane ghaNIja zarama lAgI hatI. te vakhate tene manamAM evuM lAgyuM ke, AthI maravuM e darajaje sAruM che. citrAMgade arjunane kahyuM, "vara kumAra, tamArA pUjya baMdhu yudhiSThiranI AjJA mAre zirasAvaMdha che." pachI teNe Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 112 ) jaina mahAbhArata. yudhiSThirane namaskAra karavAnuM kabula karAvI dhinane cheDI mukayA. pachI citrAMgada arju na ane duryodhanane sAthe lai ghaTi kAnA zabdothI madhura evA vimAnamAM bezI yudhiSThiranI pAse AvyA. yudhiSThira, ku MtI ane dropadI vimAnapara beThelA duryo dhana sahita annu nane joi Anandva pAmyAM. te vakhate te ajunane tejasvI ane potAnA svAmI duryodhanane nisteja joi bhAnumatInA hRdayamAM harSa ane zAka khaMne pragaTa thayA hatA. badhAe yudhiSThiranI pAse AvI vaMdanA karI, paNa duryo dhana vaMdanA na karavAno nizcaya karI ubhA rahyo hato. citrAMgade duryodhananA hAtha jhAlI yudhiSThiranI pAse ubhA rAkhyA, paNa te dumatie yudhiSThirane vaMdanA karI nahIM. jema sajjana peAtAnI sajjanatA batAvyA vinA rahetA nathI, tema duja na potAnI durjanatA batAvyA vinA rahetA nathI. kuMtIe duryodhanane joi ati AnaMda sAthe tRNu tathA akSatathI vadhAvI lIdhA. ane tene AzIrvAda ApyA. dharmarAjAe duryodhananA satkAra karI prItithI tene AliMgana Apyu. temaNe madhura svare kahyu, " vatsa, tejasvI evA caMdra ane sUryane paNa prasaMgApAta rAhunA baMdIgRhamAM vAsa karavA paDe che, paraMtu temanA e vAstavika parAbhava nathI. tema A vidyAdharArthI tArA alpa paNu parAbhava thayA nathI ema tuM mAnaje. have tu hastinApuramAM sattara jA. kAraNa ke, tArA khIjA sa adhue anAtha hAine ati du:kha pAmatA haeNze. " A pramANe kahI tenA Adara-satkAra karI yudhiSTire duryodhanane tenA Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ - apakAra pratye upakAra. ( 513) baMdhu sahita hastinApuramAM meka. duryodhana zyAma sukha, karI tyAMthI cAlI nIkaLyo. marUdezamAM vRSTinuM jaLa jema sthira rahetuM nathI, tema dubuddhi purUSa upara karela upakAra tenA mAnamAM sthira raheto nathI. tyAra pachI dharmarAjAe upakAra mAnI citrAMgada ane caMdrazekharane vidAya karyA hatA. pachI pote patAnA kuTuMba sAthe te sthaLe AnaMdavArtA karatA rahyA hatA. priya vAMcanAra, A ramaNIya prasaMgamAM tAre jeTale bedha levAnuM hoya, teTale laI leje. apakArane badale upakAra karavAne mahAguNa A sthaLe prApta thAya tema che. dharmavIra yudhiSThiranI kevI vizALa udAratA ! tenuM kevuM upakArI pavitra hRdaya ! tene mATe tAre bahuja manana karavAnuM che. je tAre tArA manuSya jIvanane kRtArtha karavAnuM hoya te teja udAratA grahaNa karI tArA jIvanane ujavaLa banAvaje. tuM eka bIje paNa mahAna guNa avAMtara lAbha rUpe grahaNa karaje. te guNa ajuna ane bhImasenanI bhrAtRbhaktine che. bhImasene duryodhananA avaguNo saMbhArI tenI upara upakAra karavAnI potAnI ane nicchA pragaTa karI hatI, paNa Akhare tene potAnA vaDila baMdhune mAna ApavuM paDayuM hatuM ane tenI AjJAvirUddha vartavAne teNe jarA paNa hIMmata karI na hatI. pachI mauna dharI besI rahyo hate. eja gurUjanane mahAna vinaya kahevAya che. pUrvakALe laghujana gurUjananuM evuM mAna rAkhavAne pravRtti karate * 33 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 114) jaina mahAbhArata. hatA. evI pravRtti vatta mAnakALe citaja jovAmAM Ave che, eja ApaNI avanatinuM mukhya kAraNa che. tethI ApaNe pUrvInA e mahAna guNane grahaNa karI unnatinA mahAt mA grahaNa karavA joie. enA eja ApaNe A putra chIe. jo ApaNAmAM gurUjananA vinaya karavAnA ane apakArane khadale upakAra karavAnA mahAna guNu saMpAdita hAya, te ApaNe pUrvanI unnati ke jAheAjalAlI meLavavAne pUrNa bhAgyavAn thaie. -@> prakaraNa 37 mu. dharmArAdhananA prabhAva. eka praca'Da purUSa pIDAto sImaLAnA jhADa nIce paDayA che, tenA mukha upara bhAre glAni prasarI gai che. hRdaya thAyanaLathI dagdha thayA kare che. vAraMvAra mukhamAMthI nizvAsa nAMkhe che ane kSaNe kSaNe ' arere ' evA pAkAra karyA kare che. tenA ane pagamAM bhAre pIDA thAya che. aneka sevake tenI sevA mATe hAjara rahyA che. keAI tene pavana nAMkhe che, kAi tenA zarIrane paMpALe che ane kAi tenA paga cAMpe che. A vakhate kAi bIjo purUSa tenI pAse AvyA. tenI AkRti bhavya ane pracaMDa hatI, tenA mukha upara zUravIratAnu Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana mahAbhArata 4 . ? - * kiM.ra meday: 9 'karelara go/u. paTela mArA eka pracaMDa purUSa pIDAtA sImaLAnA jhADa nIce paDayo che, tenA mukha upara bhAre glAni pasarI gai che. (pRSTa pa14) Krishna Press, Bombay 2, Page #571 -------------------------------------------------------------------------- Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamarAdhanane prabhAva. (15) mahAteja prasarI rahyuM hatuM. te AvI te AjArI mANasanI pAse ubhe rahyo ane praNAma karI tenI sAme rahelA Asana upara beThe. tene jotAM ja te palaMga para paDelA duHkhI mANasanA netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. jyAre tene bahu duHkha lAgyuM, eTale te Avela purUSa zAMtvana karate be -"deva, zA mATe kheda kare che? jaya ane parAjaya devAdhIna che. raNabhUmimAM ghaNA zUravIra purUSe kadi jaya pAme che ane kadi 5rAjaya pAme che. tamane tamArA zatrue baMdhanamAMthI mukta karyA, temAM eoe ze upakAra karyo che? teo hAla tamArI prajA che. jyAre teo tamArI bhUmimAM rahe che, tyAre temaNe tamane choDAvavA joIe, te teonI pharaja che. he baMdhu, tamAre te viSenI kAMIpaNa ciMtA rAkhavI nahIM. baMdhana thayAnI ane baMdhanamukta thayAnI vAta tamAre saMbhAravI ja nahIM. vipattinA smaraNathIja mANasane kSaNe kSaNe duHkha thAya che." AvAM te purUSanAM vacana sAMbhaLI te duHkhI mANasanA manane zAMti maLI. tathApi te maMdasvare be baMdhu, tArA vacanee mArA hRdayanA dAhane samAve che. tathApi mArA hRdayamAMthI te parAbhavanuM smaraNa jatuM nathI. have nagaramAM AvavAnI mArI IcchA nathI, huM ahIMja rahIne mArUM jIvana pUrNa karIza. " ". - pelA purUSe zAMtatAthI kahyuM, "mahArAja, A tamAre vicAra prazaMsanIya nathI. tamArA vinA tamAre baMdhuvaMga Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 516) jaina mahAbhArata ane prajA varga du:khI thaze. je potAnA ekathI bIjA ghaNuMene duHkha thatuM hoya te, teNe potAne Agraha cheDI de. joIe. durAgraha atizaya du:khakAraka thAya che." te purUSanA A vicArane bIjA ghaNAoe anamedana ApyuM ane tethI pelA paDelA purUSanA vicAra pharI gayA, ane te tyAMthI nagara tarapha ravAne thaye. caraNanI pIThAthI pAMgaLo thaI gayele te purUSa tenA saMbaMdhIonA hAthane Teke laI mAMDamAMDa nagaramAM AvI pahoMce. nagaramAM AvyA pachI paNa te zUnya thaIne paDI rahetA hatA. keI jAtanI ramata gamata tene rUcikara lAgatI na hatI. A divasa ciMtAmAM magna thaI saMkalpa-vikalpa karyA karato hate. | vAMcanAra, cAlatA prasaMgane laIne tamArA hadayamAM A vAtanuM spaSTIkaraNa thaI gayuM haze, tathASi vizeSa spaSTa karavAne tene paddhavita karavuM yogya dhArIe chIe. - jyAre citrAMgade yudhiSThiranI AjJAthI duryodhanane baMdhanamAMthI cheDI mukyA hatA, tyAre te pAMDethI zaramAIne tyAMthI potAnI rAjadhAnI hastinApura tarapha ravAne thaye, paNa ghaNA divasanA beDInA baMdhanathI tenA paga sujhI gayA - hatA, tethI te cAlI zake nahIM. tene cAlatAM caraNamAM bhAre pIDA thatI hatI. duHzAsana ane bIjA keTalAeka potAnA mANasonA hAthane Teke laI te mAMDamAMDa ardha paMthe AvI pahoMce, tyAM eka sImaLAnuM jhADa AvyuM, Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhanane prabhAva (517) tenI nIce vizrAMti levAne duHzAsane duryodhanane besADe hate.. je purUSa sImaLAnA vRkSa nIce paDe hato. ane atizaya ciMtA tathA zoka karato hato, te duryodhana hato. te vakhate je bIjo purUSa AvyuM te karNa hato. karNanA jANavAmAM AvyuM ke, duryodhanano parAbhava karI vidyAdharoe tene bAMdhe ane yudhiSThire tene choDA. AthI te ghaNo lajita thaI ciMtAtura thaye che ane hastinApuramAM nahiM AvavAno nizcaya karI beThe che. tethI karNa tene zAMtvana karavA AvyA hato. pachI kaNe samajAvI zAMta karyo hato ane tene kahyuM hastinApuramAM lAvyA hatA. - eka vakhate pAMDavo ciMtAmAMthI mukta thaI haitavanamAM beThA hatA. yudhiSThira ane karelA parAkanI prazaMsA karatA hatA. A vakhate nAradamuni akasmAtu AvI caDayA. nAradanI pavitra mUrti joI pAMDe ubhA thayA. ane temane Adara-satkAra karo Asana upara besADayA. paraspara kuzaLavAttA puchayA pachI bhImasene kahyuM. "munIMdra, Apa kyAMthI padhAro che?" nArada bolyA-bhImasena, tame duSTa duryodhanane baMdhanamAMthI mukta karI tene nagaramAM meka, e vRttAMta sAMbhaLI huM ahiM Avyo chuM. bhImasene ketukathI puchayuM, "munirAja, duryodhana ahiMthI zI rIte ga? ane te hAla kayAM che? e vAta je ApanA jANavAmAM hoya to kahe" nArada bolyA Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) jaina mahAbhArata. -"pAMDave, jyAre te duryodhana ahiMthI chuTIne gaye, tyAre pagamAM beDIo ghAlelI tenA kApA paDelA, tethI tene cAlatAM bhAre pIDA thatI hatI. tene laIne krodhAtura thato te duHzAsananA skaMdha upara potAnI bhujA mukI mAMDamAMDa cAlato hate. ardhamAge jatAM eka sImaLAnuM vRkSa AvyuM, tyAM te DhIle thaIne paDaye, A vakhate tenuM sarva vRttAMta sAMbhaLI karNa AvyuM ane teNe keTalAeka vacane kahI samajAvI zAMta karyo, tathApi te lajita thaI pitAnA nagaramAM nahIM javAno nizcaya karI tyAM beThe. pachI karNa vageree tene ghaNuM samajAvyuM, tyAre te mAMDamAMDa hastinApuramAM gaye hate. te tamArA upakArane bhUlI jaI ulaTa dveSa karavA tatpara thayo che. hastinApuranI piLe piLe ane zerIe zerIe duryodhane e Dhare pITAvyuM che ke, "pAMDene zastrathI, astrathI, maMtrathI, taMtrathI je kaI sAta rAtrimAM mArI nAMkhaze, tene duryodhana pitAnuM ardharAjya Apaze." A DhaDhe sAMbhaLI purocana purohitanA bhAIe e kAma karavAne mAthe lIdhuM che. teNe duryodhananI samIpa jaIne kahyuM ke, "meM kayA nAmanI eka rAkSasInI upAsanA karelI che. te kRtyA je krodha kare te A samagra pRthvIne bhakSaNa karI jAya tevI che. tenI pAse pAMDavo te kaNa mAtra che? tamAruM ISTa karavAne huM temane sAtame divase mArI nAMkhIza. vaLI te pAMDee mArA bhAI purecanane pUrve vadha karela che, tethI teo mArA zatru che. A pramANe kahI te brAhmaNa hAla kRtyonuM sAdhana Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAMrAdhananA prabhAva. (519 ) kare che. tame sAvadhAna rahejo, huM tamane cetavaNI ApavAne khAsa AvelA cheM. ,, nAradanAM AvAM vacanA sAMbhaLI yudhiSThire kahyu-- " maharSi, Ape cetavaNI ApI, te mATe ame Apane upakAra mAnIe chIe. ka yAge hAla amArI upara evAne evA upadrave Ave che. duti durgaMdhana upakArano badalA apakAramAM ApavAne sadA tatpara rahe che. hamaNA tenA manevI jayadrathanI pAse teNe amArI upara mahAna upadrava karAvye hatA, paNa ApanA jevA prabhAvika purUSonA prabhAvathI ane dharmanA ArAdhanathI ame te upadravamAMthI mukta thayA hatA. nArade IMtejArIthI puchyu, " vaLI jayadrathe zA upadrava karyA hatA ? tenI mane jijJAsA che. " 66 yudhiSThire kahyu, " duryodhanane baMdhanamAMthI mukta karyo pachI ame sa pAMDavA jA bUkrIDA karavAne vanamAM gayA hatA. A samayanA lAga joi jayadratha kapaTa karI TrIpaTTIne harI gayA. patiprANA draupadIe te vakhate amArA darekanA nAma pAkArI AkraMda karavA mAMDayu, te mArA bhAI bhImasena ane arjunanA sAMbhaLavAmAM AvyuM. te vakhate amArA dayALu mAtA kuMtI AzramamAM hatAM. temaNe jayadrathane eLakhyA hato, tethI tene mAravA taiyAra thayelA bhImArju nane kuMtie vinati karI kahyuM ke, * e jayadrathane jIvathI mArazeA nahIM. kAraNa ke, tene mAravAthI du:zalA vidhavA thaze. ' mAtAnu e ? Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para0) jaina mahAbhArata. vacana mAnya karI bhIma ane arjuna jayadrathanI pAchaLa vegathI daDavA gayA. jyAM AgaLa gayA tyAM jayadratha meTI senAne vyuha racI temanI sAme yuddha karavAne ubhe rahyo. baLavAna bhImasene potAnI ugra gadA prahAra karI jayadrathanI senAne nAza karyo. temAMthI keTalAeka jIvatA nAzI gayA. pachI vIra ane AvI jayadrathane pakaDe ane tenAja vastrathI tene majabUta bAMdhI lIdho. pachI bhImasene arjunanA bhAthAmAMthI eka bANa laI tevaDe jayadrathanA mastaka upara pAMca zikhA karI ane dropadIne pitAnI bhujAmAM laI lIdhI. A vakhate bhImasene kahyuM ke, "are adhama, kuMtI mAtAnI AjJAthI tane ahiMthI jIvato mukuM chuM." te vakhate jayadratha lajajAthI namra mukha karI be -"he garviSTa vRkedara, te vivekane cheka dUra karI mArI A dazA karI che, paNa mArI A pAMce zikhA tamArA pAMca bhAIonA mRtyunI kAraNarUpa dhUmaketu rU5 thaze." ATaluM kahI jayadratha tyAMthI cAlyo gaye hate." yudhiSThiranA mukhathI A vRttAMta sAMbhaLI nAradamuni kheda pAmI ane upakArane badale apakAra karanAra duSTa duryodhananA AcaraNane dhikkArI tyAMthI cAlyA gayA hatA. nAradanA mukhathI kRtyA rAkSasInA AvavAnA khabara sAMbhaLI bhImasena potAnI pracaMDagadA uMcI karI bolya- jyeSTa baMdhu, je kRtya Avaze te A gadAthI tenA sahastra khaDa karI huM tamArI rakSA karIza." yudhiSThire hAsya karIne Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhanane prabhAva (21) kahyuM, "bhIma, tuM satya kahe che, paNa je e kRtyA tArI daSTigocara thaze, to tuM tenuM khaMDana karI zakIza. paNa e rAkSasajAti aneka prakAranA chaLa-kapaTane jANanArI hAI adazya rahI upadrava kare che. mATe tene dUra karavAne upAya dharmArAdhana che. dharmanA ArAdhanathI karmarUpI dUte nAMkhelI vipattio nAza pAmI jAya che. tethI ApaNe A vakhate dharmArAdhana karavAnI jarUra che. dharmanI sahAyathI ApaNe sarva rIte nirAbAdha rahI zakIzuM." yudhiSThiranA AvA zIkhAmaNanA vacana sAMbhaLI sarva paDavee dharmArAdhana karavAno nizcaya karyo. teo khAna, pAna ane nidrA vagerene tyAga karI nirjana sthAnamAM gayA. tyAM judA judA bezI indriyane vaza karI utkaTikA Asana upara beThA ane mananI sthiratA dhAraNa karI sAta divasa sudhI paMcaparameSThInuM dhyAna karavA lAgyA. vIraajuna eka page kAryotsarga dhyAne rahI navakArarUpa mahAmaMtrane jApa karavA lAgyuM. tenI sAthe bhImasena, nakuLa, sahadeva, kuMtI. ane yudhiSThira Adara sahita dharmArAdhanA karavA lAgyAM. A pramANe dharmakriyA karatAM temane cha divasa vyatIta thaI gayA. sAtame divase kRtyane bhaya thavAne che, evuM jANuM zastrAstra pAse rAkhI ekAgramane dharmadhyAna karatA hatA. AvI sthitimAM rahI pAMDavakuTuMba dhyAnamAM rakta thayuM hatuM, tevAmAM sAtame divase dhumrAkAra je dhULane samudAya Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para2) jaina mahAbhArata AkAzamAM uDate jovAmAM AvyuM. kSaNavAre tenI pAchaLa ativegathI deDatI maTI azvasenA dekhANI. temAMthI ke-- TalAeka svAre pAMDanI pAse AvI kahevA lAgyA. "vana- - care, tame A sthaLane cheDI bIje ThekANe jAo, ahiM dhamAvataMsa mahArAjA AvIne vAsa karavAnA che." AvA tenAM darvacana sAMbhaLI bIjA te zAMta rahyA, paNa asahanazIla bhImasena te vacane sahana karI zake nahIM. te zAMtine dUra karI dhyAnamAMthI jAgrata thaI ubhe thaI be -"du, tame koNa che? tamArAmAMthI keInI upara kALe kaTAkSa karela dekhAya che. takSakanAganA mastakane maNi baLAtkAre haraNa karavA ke purUSa IcchA kare che? ame ahIM sukhe beThA chIe, tene kADhI mukanAra keNa che? amAruM ahiM vAsasthAna che, tethI ame tamane ja kADhI mukIe chIe." A. pramANe kahI bhImasene teone gaLe jhAlI dUra pheMkavA mAMDayA. pachI te senA sajaja thaI pAchI AvI ane teNe pAMDene gherI lIdhA. "A duSTae ahIM AvI ApaNu tapane bhaMga karyo," evuM dhArI tapanA tejathI prakAzita thayelA pAMDee pitApitAnA hathiyAra laI yuddhanI taiyArI karI. kSaNavAramAM temaNe zastrone meM mAro calAvI te senAne nAza karavA mAMDaye, pAMDavonA prahArathI bhaya pAmI badhA. sainike tyAMthI palAyana karI gayA. pAMDe temanI pAchaLa. pAchaLa deDatA gayA. - ahiM AzramamAM rahelA cha divasanAM upavAsI Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhanane prabhAva. (para3) kuMtI ane draupadI ciMtAtura thaI gayA. tevAmAM kaI rAjacinhane dhAraNa karanArA purUSe temanA AzramamAM praveza karyo. te praviSTa thayelA para purUSane joI pAMDa pAse na havAthI baMne satIo bhayabhIta thaI jinezvaranuM smaraNa karavA lAgI. eTalAmAM te rAjaveSadhArI purUSa potAnI be bhujA prasArI padIne baLAtkAre pakaDI azva upara besArI ane pote bIjA azvapara bezI vegathI cAlyuM. A samaye satI draupadIe uMce svare AkaMda karavA mAMDayuM, te senAnI pAchaLa gayelA pAMDenA sAMbhaLavAmAM AvyuM. tatkALa teo senAne pIcho choDI daI draupadInuM haraNa karanAra te purUSanI pAchaLa deDayA. pAMDave AvI pahoMce eTalAmAM te purUSa padIne laI pitAnA vegavALA azvathI senAmAM Avato rahyo. amArI priyAnuM haraNa karI tuM kayAM jAya che?" ema kahI ane tenI upara bANavRSTi karavA mAMDI. pAMce pAMDa yuddha karatA tenI najIka AvyA, tyAM te te purUSa dropadInA upara cAbukanA prahAra karavA lAgyo, evAmAM akasmAt pAMDane sakhta tRSA lAgI. tRSAthI piDIta evA dharmarAjAe pitAnA baMdhuone kahyuM, "va, mane tRSAnI ati pIDA thAya che, mATe ATalAmAM kaI sthaLe jaLa che? tenI zodha karo. mane keTalIka sUcanAthI lAge che ke, ahiM kaI ThekANe najIka jaLAzaya hovuM joIe. A draupadIne cAra vilaMba kare che, eTalA vakhatamAM tame jaLa laI Ave. huM tRSArahita thayA pachI e zatrune yamapurImAM pahoMcADI priyA Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa24) jena mahAbhArata. dvipadIne pAchI lAvIza." yudhiSThiranAM AvAM vacane sAMbhaLI nakuLa ane sahadeva utAvaLA sarovara zedhavAne gayA. tyAM jatAM vividha pakSIonA madhura svarathI gajita thayeluM ane kamaLAkarathI vibhUSita evuM suMdara eka sarovara temanA jevAmAM AvyuM. nakuLa ane sahadeva baMne bhAIoe temAMthI IcchA pramANe jaLapAna karyuM. pachI kamaLapatranA daDIA karI ane temAM jaLa bharI teo pAMca-cha DagalAM AgaLa cAlyA, tevAmAM temane mUcha AvavAthI teo pRthvI para DhaLI paDyAM. ahiM jaLa lAvatAM vilaMba thavAthI rAjA yudhiSThirane ciMtA thaI pachI temanI tapAsa karavAne arjunane pAchaLa mekalyA. ane te sarovaranI najIka AvI joyuM, tyAM nakuLa ane sahadeva baMnene mUchita thayelA joyA. teNe hRdayathI pitAnA bhrAtAone zoka karyo. pachI teNe vicAryuM ke, jayeSTa baMdhu tRSAthI AkuLa-vyAkuLa thatA haze mATe temane prathama jaLapAna karAvI A baMdhuonI mUchone upAya karIza." AvuM ciMtavI arjuna sarovaramAMthI jaLapAna karI yudhiSThirane mATe pAtramAM jaLa laI thoDe dura cAlyA. tyAM te paNa mUchita thaIne pRthvI upara DhaLI paDaye. arjunane AvatAM vilaMba thavAthI yudhiSThire bhImasenane te mAge tapAsa karavA meka, bhImasene sarovaranA taTa upara pitAnA traNe baMdhuene muchita thayelA joyA. te jotAM ja tenA netramAMthI azra dhArA vahevA lAgI. ane te atizaya vilApa karavA lAgyA. Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e temAM dharmArAdhanane prabhAva. (para5) teNe paNa ciMtavyuM ke " yeSTa baMdhu yudhiSThiranI tRSA dUra karyA pachI huM mArA baMdhuonI vipatine pratikAra karIza." ema hRdayamAM ciMtavI bhImasene jaLapAna karI eka patranA pAtramAM jaLa laI cAlyA. DuM cAlyA pachI tenI paNa tevI ja sthiti thaI - jyAre bhImasenane AvatAM vilaMba thaI, eTale rAjA yudhiSThira vadhAre phikaramAM paDe. pachI pote jAte sarva baMdhu enI tapAsa karavAne jaLAzaya tarapha AvyuM te sthaLe AvI joyuM, tyAM pitAnA cAre baMdhuo muchita thaI pRthvI para paDelA tenA jevAmAM AvyA. te jotAMja yudhiSThiranA hRdayamAM bhAre zeka utpanna thaI AvyuM. netramAMthI azrudhArA vahana thavA mAMDI, zekAtura yudhiSThira AkaMda karate be -"mArA priya baMdhuo, A tamArI zI dazA thai ? tame mane ekalAne cheDI kema cAlyA gayA? cAra samudrothI veSTita evI pRthvInA pradezanI jema tame cAra baMdhuothI veSTita e huM zatrune alaMgha hatA. vatsa bhImasena, mAre tyAga karI tuM bharanidrAmAM kema sUte che? tArA jevA parAkramI vIre Ama karavuM yegya nathI. hajI tuM tArI gadAe karI duryodhananA urUne bhaMga karyo nathI ane duHzAsananA urasthaLane bhevuM nathI ! pracaMDa evA heDaMba, kImIra ane baka jevAne nAza karanArUM tAruM parAkrama kayAM gayuM ? vatsa ajuna, tuM mArA prANunI sAthe rahenAra chatAM huM jIvatAM tArI AvI avasthA ( jovAmAM badhue Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa26) jaina mahAbhArata. kema thaI? talatAlava jevA pracaMDa zatruone mRtyunI sAthe AliMgana karAvanAra tArA gAMDIva dhanuSyane te kema tyAga karyo? vahAlA bhAI! zatruonI upara parAkrama karavAnuM visarI jaI tuM Ama kema sUtA che? vhAlA baMdhuo, ApaNI prANa priyAnuM koI zatruo haraNa karyuM che, tenI pAsethI tene choDAvyA vagara tamane ghera nidrA kema AvI che? have ApaNuM bAra varSanI Apatti pUrNa thavA AvI che. meTA samudrane tarI have gempaMdamAM kema buDe che? he vatsa nakuLa ane sahadeva, tamArI A dazA joI mArUM hadaya vidIrNa thaI jAya che. vanavAsanI avadhi pUrNa thatAM jyAre huM nagarImAM jaIza, tyAre mAdrI mAtAne zo uttara ApIza?" A pramANe yudhiSThira vilApa karatuM hatuM, tyAM ekAeka keIeka bhinna AvyuM ane teNe yudhiSThirane kahyuM, "are kAyara purUSa, A tArA baMdhuone vilApa karate ahiM beThe che, paNa tArI priyAnI te saMbhALa le? tene kaI purUSa tenA vastra utArIne cAbukanA ghA kare che, ane te bicArI prANanAtha, prANanAtha" ema pikAra kare che. A tArA baMdhue te A saMrevaranA zItaLa pavananA sparzathI beThA thaze, paNa te bIcArI abaLAnI rakSA karavA jA. strInuM rakSaNa na karavuM, e purUSane moTuM kalaMka che." te bhillanAM AvAM vacana sAMbhaLI yudhiSThira pitAnI tRSA zAMta karavAne sarevaramAMthI jaLanuM pAna karI te sthaLe utAvaLe jatA hatA, tevAmAM te akasmAta mUrthita Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhane prabhAva. na (para7 } thaI pitAnA cAra baMdhuonI joDe pRthvI para paDI gaye. A vakhatane dekhAva jevAne AkAzamAM devatAo ekatra thaI ubhA hatA. ane vananAM pazupakSIo jANe pAMDanI sthitine zeka karatAM hoya tema pitAne cAre tyajI daI temanI AsapAsa stabdha thaIne ubhA rahyA hatA. keTalIka vAra thayA pachI pAMDa mUcha rahita thayA, teo beThA thaIne juve che, tyAM pavitrahadayA drapadI ratnamALA sahita kamalanA patranA daDIyAmAM jaLa bharI tenI upara siMcana karatI temanA jevAmAM AvI. tenI pAse kuMtI ubhI rahI potAnA vastranA pallavathI temane vAyu DhaLatI hatI ane pitAnA netramAMthI azrudhArA vaSavatI hatI. pachI jyAre pAMDa pRthvI uparathI beThA thayA, eTale harSita thayelI kuMtIe temanA zarIra uparathI raja khaMkherI nAMkhI. pAMDa e sarva dizA tarapha jevA mAMDayuM paNa kaI bIje purUSa je nahI, eTale temaNe dvipadIne puchayuM, "priyA, tAruM haraNa karanAra pApiziromaNi te purUSa kayAM gaye? ane tuM A kamaLapatranA daDIyAmAM ratnamALA nAMkhI tenA jaLathI amane siMcana kema kare che?" dropadI saMbhrAMta thaIne bolI svAmInAtha, tame jyAre pANI pIvAne ahiM AvyA, te samaye meM mane haranAra purUSane ke senAne joI nahIM. te ke hatuM ane zuM thayuM? tenA paNa mane khabara paDI nahIM. vanamAM huM ekalI dekhAvA lAgI. vananAM bhayaMkara prANuonA zabda mArA sAMbhaLavAmAM AvavA lAgyA. pachI huM bhayabhIta thaIne Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa28) jaina mahAbhArata, araNyamAM Amatema pharavA lAgI. tevAmAM koI dayALu bhillA mArI pAse AvyuM. tenA hAthamAM dhanuSyabANa hatAM ane te zarIre vRddha dekhAte hato. teNe mane kahyuM,-"vatsa, tuM zA mATe A bhayaMkara jaMgalamAM bhame che? tuM mArI sAthe Ava. mRtaprAya thaI paDelA tArA patiene huM dekhADuM." A pramANe kahI te bhila mane ahiM lAvyA ane pachI mAtA kuMtIne paNa te ahIM lAvyuM. ame jyAre ahiM tamane mUrzita thayelA joyA eTale amArA hRdayamAM bhAre zeka utpanna thaye ane ame azrudhArA varSothI revA lAgyAM. eTalAmAM sahasA eka bhayaMkara zabda amArA sAMbhaLavAmAM Avyo. thoDI vAre pILAnetravALI, pIMgaLa keza dhAraNa karanArI ane zyAmavarNA keIeka rAkSasI AkAzamAge tvarAthI AvatI amArA jevAmAM AvI. tenI bhayaMkara AkRti joI ame e nizcaya karyo ke, "Aja kRtyA haze. tene jotAMja amArAM zarIra kaMpAyamAna thavA lAgyAM. A vakhate te dayALu bhilla amArUM hita karavAne udyoga karavA tyAMthI adazya thaI gaye. tevAmAM kRtyA pAse AvI tamene mUchita paDelA joI te kRtyo pitAnI sAthe AvelI piMgalA nAmanI rAkSasI pratye belI -"he piMgaLA, te durAtmA brAhmaNe A maraNa pAmelA pAMDane mAravAne mane zA mATe mokalI haze, mATe A pAMDavenuM maraNa katrima che ke satya che? tene tuM tapAsa kara." pitAnI svAmInInI AvI AjJA thatAM te piMgaLA tamane jevA sArU AvI. A vakhate pele dayALu bhilla pragaTa Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhanane prabhAva. (para9) thaIne bolyA "piMgaLe, AvA muDadAne sparza kare te tane maMgaLakartA nathI. A purUSe A sarovaranA viSarUpa jaLanuM pAna karI maraNa pAmyA che. je teo jIvatA hatA te potAnA vipakSIone kSaya karavA nizcaya parAkrama karata. vaLI tuM vicAra kara ke, kutarI zIyALa vagere nIca zvA pade muDadA upara bese che ane tenuM mAMsa khAya che; paNa siMhavadhu. kadipaNa tevuM kAma karatI nathI, te to jIvatA hAthInA kuMbha sthaLa upara jaI bese che." te bhillanAM AvAM vacana sAMbhaLI. te tarata pAchI pharI ane te vAta pitAnI svAminI kRtyAne jaNAvI. te samaye kRtyA pitAne phasAvanArA brAhmaNa tarapha tene nAza karavA pAchI pharI. duSTa purUSe karelo prayoga te duSTa purUne ja nAza kare che. te kRtyA gayA pachI huM ane kuMtI. baMne jaNao ApanI pAse AvI rUdana karavA lAgI. te samaye mane pelA nAgarAjanuM vacana sAMbharI AvyuM. pachI meM tarataja kuMtImAtAne kahyuM, "devI, mArA karNAbhAraNanA kamaLa prakullita che, mATe A tamArA putrane prANaviyegA thaye nathI: mAtra teo kaI vipattinA vamaLathI mUchita thayA che. have temanI mUcha nAza pAme e kaI upAya ApaNe karI joIe." A vakhate pelA dayALa bhIle AvIne mane kahyuM, "bha, tuM zAmATe ciMtA kare che? A tArA pati yudhiSTiranA kaMThamAM rahelI ratnamALA le ane tene sarovaranA jaLamAM bALI te jaLanuM temanI upara siMcana kara." bhillanAM AvAM 34. ' . . . Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbhArata. jaina mahAbhArata. vacanathI meM te ratnamALA laI tenA sparzavALA jaLathI tamArI upara siMcana karyuM, eTale tame satvara sacetana thayA ane amArA mane ratha saphaLa thayA. "te upakArI bhinna hamaNAM kyAM gaye che!" yudhiSThire utsAhathI puchayuM. "te bhila hamaNAM sudhI ahiM hatuM, atyAre kayAM gaye, e mane khabara nathI."apadIe AsapAsa joIne kahyuM. A vakhate pAMDee te bhillane zodhavAne AsapAsa jevA mAMDayuM, tyAM te sarovara, vRkSa ke koI paNa levAmAM na AvyuM. thoDIvAre suvarNa jevI kAMtivALe eka divya purUSa yudhiSThiranA jovAmAM AvyuM. te divya purUSa prasanna thaIne be -"rAjana, tame ekAgracitte je dharmArAdhana karyuM hatuM tene A prabhAva che. huM dharmAvalaMsa nAme sadharma devakane nivAsI devatA chuM. sadharmapati iMdranI mArI upara atyaMta prIti che. huM sarva dhAmikenuM pratipAlana karanAro chuM. tamArA jevA dhamarAdhaka tapasvI jananI upara kRtyA rAkSasInI pIDA thanArI che, evuM avadhijJAnathI jANI, tene nAza karavA huM A sthaLe Ave hatuM. je senA tamArA jovAmAM AvI hatI, te meM vimuvI hatI. tamArI priyA dvaupadInA zarIra para je A cAbukane mAra dekhAtuM hatuM te peTe hate. tene te pavitra ramaNanI kamaLapupe pUjA thatI hatI. tamArI priyAnuM haraNa paNa meM ja karyuM hatuM. A suMdara sarovaranA jaLane viSarUpa paNa meMja karyuM hatuM. ane jilla paNa huM ja thaye hate. saMprati tamo Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhanane prabhAva. (531) tamArUM dukRtya bhegavI chuTyA che. tamArA tapanA prabhAvathI tamArUM aniSTa nivRtta thayuM che. have mane mArA svargalokamAM javAnI AjJA Apa. huM sarvadA tamAre sahAyaka chuM, ema mAnajo." A pramANe kahI te deva tyAMthI pitAnA dhAmamAM cAlyA gaye. te samaye sUrya paNa asta thaI gayo ane rAtri rUpI strI akAzarUpI thALamAM nakSatrarUpa akSata bharI ane caMdrarUpI dadhi laI jANe mahAtmA purUSane vadhAvavA AvI hoya, tema dekhAvA lAgI. te vakhate pAMDavakuTuMba nizAsayanuM dhArmika kRtya karI pitAnA AzramamAM vizrAMta thaI gayuM. bIje divase prAta:kALa pragaTa thaye. gaganamaNinAM kiraNathI samagravizva jANe rUkhyamaya banyuM hoya, tema dekhAvA lAgyuM. Aje pavitra pAMDavakuTuMbane sAta divasanA mahAvratanuM pAraNuM hatuM. drapadIe phaLa, dhAnya ane vananA managamatA bhaThya padArtho maMgAvI tenI navIna rasabharI rasavatI utAvaLathI banAvI. samaya thayo eTale pAMDe bhejana karavA beThA. putravatsalA kuMtIe sarvane bhejana pIrasavA mAMDayuM. A vakhate pAMDanA hRdayamAM svAbhAvika rIte vicAra thaye ke, "A vakhate je kaI satpAtra atithi prApta thAya, te ApaNuM bhAgyanI anukULatA samajavI. je purUSane Ave samaye tape. maya satpAtra prApta thAya, to te puNyavAna purUSa gaNAya che. nyAyapArjita dravyane bIjanI jema sukSetre vAparanArA purUne pUrNa dhanyavAda che." Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa3ra) jaina mahAbhArata. pAMDavenI A ciMtA ciMtAmaNinI prabhArUpa thaI teja kALe kaI pavitra cAritradhArI tapasvI muni mAsakSapaNane pAraNe pharatA pharatA tyAM AvI caDyA. temanuM nAma sucaritasUri hatuM. lakattara guNavALA te munine sanmukha AvatA joI pAMDavo atyaMta prasanna thaI gayA. jema tRSAturane amRta jaLa maLe tema teone Icchita vega maLavAthI AnaMda thaI gaye. teoe vicAryuM "ahA ! ApaNA puNyane prabhAva ke uttama! kayAM A hiMsaka prANIonA saMcAravALI bhUmI ! ane kyAM A puNyathI paNa durlabha evA munirAja ! marUdezamAM kalpavRkSanI jema A vanamAM ApaNane munirAjane meLApa thaye che." A pramANe vicArI pAMDe pitA potAnA bhejananA pAtra laI muni sanmukha ubhA rahyA, ane vinayathI A pramANe betyA-"prabhu, Ajane divasa suprabhAta che. Aje amAruM puNyarUpI vRkSa puSita thayuM. tamee amArA A parNakuTInA AMgaNane pavitra karyuM che. mahArAja, A zuddhAhAra grahaNa karo ane amArI upara anugraha kare." pAMDenI bhaktibhAvavALI A prArthanA sAMbhaLI ane te zuddha prAsuka AhAra jANe munivare te bhikSA grahaNa karI, A vakhate AkAzamAM devatAoe duMdubhine nAda karyo. ane te sthaLe suvarNa, puSpa tathA sugaMdhI jaLanI vRSTi karI. ke eka deva AkAzamArga saMcAra karate uMce svare nIce pramANe Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhanane prabhAva (pa33) he pAMDave, tame karelA satpAtradAnanA prabhAvathI tamane satvare saMpatti prApta thaze." pavitra muni zuddha bhikSA laI dharmalAbhanI AzISa ApI tyAMthI cAlyA gayA. pachI pAMDuputrae pavitra bhAvanA bhAvatAM puNyamaya pAraNuM karyuM. ane pachI teo keTalAka divasa sudhI te dvaitavanamAM sukhe rahyA hatA. priya vaMcanAra, A prakaraNamAM kevaLa dharmane ja prabhAva varNave che. pAMDave jyAre duryodhane karelA upadravathI muMjhAyA, tyAre temaNe dharmanuM ja zaraNa lIdhuM hatuM. temaNe ekaniSThAthI ane kharI Teka rAkhI sAta divasa sudhI dharmArAdhana karyuM, tenA prabhAvathI ja teo kRtyA rAkSasInA duSTa paMjhAmAMthI bacyA hatA. sadharma devalokamAM prabhAvika devatA pAMDavinA dharmAcaraNathI AkarSAI AvyuM hatuM ane teNe aneka yukti karI kRtyAnA ghora bhayamAMthI pAMDavonI rakSA karI hatI. vAMcanAra, A uparathI tArA hRdayane dharmanA ArAdhanamAM jeDI deje. dharmane prabhAva camatkArI, divya ane adabhuta che. AhaMta dharmanA zaraNane saMpAdana karanArA AtmAonuM kadipaNa aniSTa thatuM nathI. kadi karmavege teo vipattinA mahAsAgaramAM magna thAya, tepaNa dharmanuM divyanAva temane temAMthI tArI le che. pUrvakALanA ItihAsamAM evA dharmanA seMkaDe camatkAro jovAmAM Ave che. aneka dharmavIro vipattine vidArI saMpattinA pAtra banelA che. temanuM yazagAna adyApi bhAratanI jenaprajA potAnA sajhAyedhyAnamAM kare che. Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 534) jaina mahAbhArata. prakaraNa 38 muM. duSTa irAdAnuM duSTa phaLa. eka maneAhara ma MdiramAM tarUNa purUSa hIMDALA upara beThA beThA hIMcakA letA hatA. teNe su Mdara rAjapAzAka pahe hatA. tenA dvAra AgaLa aneka mANasA tene maLavAnI rAhu joi ubhA hatA. aneka adhikArIe peAtAnA kAryanI siddhi karavAne tenI upAsanA karavAne AvatA hatA. Aje teNe AjJA karI peAtAnA dvAra AgaLa sarvanA avarAdha karAvyA hatA. koipaNa mANasa Aje tenI mulAkAta karI zake tema na hatuM. te Aje koI gaMbhIra vicAramAM paDyo hatA. tethI teNe aMdara AvavAnI sarva janane aTakAyata karI hatI. tenI manovRtti malina mArga tarapha dvArAyalI hatI. kuvicAronA jALathI tenuM hRdaya bharapUra thai gayuM hatu. te sAthe madananA vikArAe tene gherI lIdhA hatA. vizvane avanati ApanAreza madana peAtAnu puSpamaya dhanuSya sajja karI tenI AgaLa ubheA hato. teNe tarata peAtAnI eka vizvAsu dAsIne lAvavAne sevakane AjJA karI eTale te dAsI tenI AgaLa maMdamaMda madhura hAsya karatI AvI. te purUSe dAsIne peAtAnA hIMDALAnI pAse besADI ane kahyuM, " priya dAsI, hamaNAM navIna khabara zuM che ? " dAsI ajaLI joDI khelI--sAheba, hAlamAM ApaNA mahArAjAnA darabAramAM kAi pAMca purUSA Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa irAdAnuM duSTa phaLa. (35) ane eka strI navAM dAkhala thayA che. keI eka brAhmaNa pitAnA aMgapara bAra tilaka karI, hAthanI AMgaLIomAM darbhanI pavitrio paherI suMdara yajJopavIta dhAraNa karI ane caMdranA jevA vetAMbara vastro paherI ApaNuM mahArAjAnI pAse Avyo hato. teNe mahArAjAnI mulAkAta laI jaNAvyuM ke, "mArUM nAma kaMka che ane huM hastinApuranA rAjA yudhiSTiane priya purohita chuM. pAMDee jugAramAM rAjyane hArI vanavAsa karyo, tethI huM tyAMthI chuTe thaI ahiM AvyuM .' te brAhmaNanA AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe tene potAnI pAse rAkhyA che. ane tenI suvarNa puSpathI pUjA karI pitAnI rAjasabhAne tene mukhya salAhakAra sabhAsad nIme che. te pachI eka pracaMDa purUSa hAthamAM kahe che ane ra laI rAjAnI najare caDyo, eTale rAjAe tene belA. teNe rAjAne kahyuM ke, huM valava nAme yudhiSThira rAjAne raseIo hato. ane dharmarAjAnA malasamudAyamAM huM zreSTha gaNAto hato. pAMDane vanavAsa thayA pachI sarva kaLAomAM kuzaLa gaNAtA evA ApanI pAse huM Avyo chuM."tenA AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke, "tArI AkRti raIApaNane egya nathI. tArI baLavAn bhujAo jotAM te AkhI pRthvInuM rakSaNa karavAne samartha jaNAya che. te chatAM je tArI IcchA hoya to tane huM pAkazALAmAM rAkhIza." A pramANe kahI te rAjAe tene potAnI pAkazALAne adhipati banAvyo che. te pachI Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (536) jaina mahAbhArata zarIra upara kaMcukI dhAraNa karI, mastaka para kezane aDe vALI, kAnamAM kuMDaLa paherI, ane netramAM aMjana AMjI purUSa chatAM strIne veSe koI purUSa rAjAne maLavA AvyA. te paMDha purUSane joI rAjAe vicAryuM ke, "A strI nRtya tathA gAyanamAM kuzaLa haze, mATe A aMtaHpurane lAyaka che. " AvuM vicArI teNe puchyuM ke, "bha, tuM stronA je dekhAya che, paNa tArA zarIra upara stana vagerene dekhAva jovAmAM AvatuM nathI. vaLI tArI AkRti evI che ke, "tuM strI che ke purUSa che, e vAtane nirNaya kare muzkela thaI paDe che." rAjAnA puchavA uparathI teNe kahyuM ke, "rAjana ! huM strI nathI tema purUSa paNa nathI, huM te vRhanaTa nAmane paMDha chuM. nRtya, gIta ane vAgha-e traNe viSayanuM rahasya huM jANuM chuM. mArA e guNane laI pAMDakumAra yudhiSThire potAnA aMta:puramAM mAre niyoga karyo hato, paNa temane vanavAsa thavAthI huM mukta thaI pharyA karuM chuM." tenA AvA vacana sAMbhaLI ApaNuM -dayALa rAjAe rAjakumArI uttarAne abhyAsa karavAne mATe tene niyoga karyo che. ane rAjaputrI uttarAne tene svAdhIna karyA che. mahArAjAe tene mATe rAjamahelathI uttara tarapha eka nATyazALA bAMdhI ApI che. te pachI hAthamAM cAbuka laI eka capaLa azvane khelAvite ane azvane vicitra cAla zIkhavate ke purUSa AvyuM. te rAjAnI daSTie paDatAM tene bolAvI puchayuM, tyAre teNe Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa IrAdAnuM duSTa phaLa. (37) kahyuM ke, mAruM nAma taMtipALe che ane huM pAMDavapati yudhiSTirane tyAM azvonI parIkSA karanAra tarIke nokara hato. "amuka ghaDe kyA dezane che, keTalA varSane che ane tenI vahanazakti kevI che " e badhA azvalakSaNone huM sArI rIte jANuM chuM ane te sAthe azvonA roganI cikitsA paNa karuM ." AvA tenAM vacane sAMbhaLI ane tenI AkRti uparathI tenA cAtucenuM anumAna karI rAjAe tene pitAnI azvazALAne uparI banAve che. te pachI adhuM vastra paherI, bAkInA ardhA vastro keDa bAMdhI ane hAthamAM meTI pekhikA laI kaI bharavADanA je pracaMDa purUSa Avyo. tene dUrathI joI rAjAe bolAvyo ane puchayuM ke, "tuM koNa che?" teNe uttara ApyA-"rAjeMdra! mAruM nAma graMthika che. yudhiSThirarAjAnA gAyenA vaMdane huM rakSaka, pAlaka ane cikitsaka chuM. pazuonI sarva prakAranI parIkSA karavAmAM huM pravINa chuM. yudhiSThiranI zALAmAM pratyeka vADAmAM eka eka lAkha gAye hatI. teonA rakSakene huM svAmI hato." AvAM tenAM vacana sAMbhaLI rAjAe tene pitAnI zALAmAM nIme che ane sarvapAlane adhipati karyo che. te purUSe hIMDALAne halAvatAM halAvatAM kahyuM, "maneame, e vAta te mArA jANavAmAM che, paNa je rAjAnA aMtaHpuramAM eka suMdarI AvelI che, je sairaprIne nAme oLakhAya che. te koNa che? tenuM mane hara saMdarya joI mAruM mana AkuLa Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 538 ) vyAkuLa thai gayuM che. te strI vaza thAya tevI che ke nahIM ? e mAre jANavAnuM che, huM ghaNIvAra premathI teNInI sAme jouM chuM, paNa e ramaNI peAtAnA kAmaLa kaTAkSeA mArI tarapha phUM katI nathI. e bALAnuM rUpa kAmadevanI srI ratithI paNa adhika che. teNInA zarIranI suMdaratA mArA manane AkarSaNa karyA kare che, tethI tAre game te upAya karI mane e suMdarInA ceAvanavayane svAda cakhADavA. huM tane uttama prakAranAM AbhUSaNaiAthI prasanna karIza. "" tr te purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI te catura dAsI belI rAjakumAra, Ape batAvelA A kAryathI huM... prasanna thaI chuM. ApanuM kArya saphaLa karavAne A dAsI hAjara che. e saira zrI game tevI pavitra haze, teApaNu huM tene bhraSTa karI ApanI pAse hAjara karIza. e ramaNI have ApanIja che, ema nizcayathI jANajo. teNInA nava yovananA rasanA bhaktA thavAne Apa bhAgyazALI thaI cukayA che. " mA pramANe kahI te sudara dAsI te purUSane vinayathI praNAma karI potAnuM kArya karavAne cAlI gai hatI. vAMcanArane A prasaMge jANavAnI tIvra IcchA thaI haze. tethI A sthaLe tenuM spaSTIkaraNa karavuM ceAgya che. parAkramI ane puNyavaMta pAMDavA dvaitavanane cheDI virATanagaramAM AvyA hatA. mArgomAM mAvatAM eka AmravRkSa nIce vizrAMta thayA. te vakhate yudhiSThire teone jaNAvyuM hatu Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa IrAdAnuM duSTa phaLa. (39) ke, " vanavAsanI avadhinAM bAra varSa vItI gayAM che. have teramA varSamAM praveza thayo che, tethI A varSa ApaNe gupta rIte prasAra karavAnuM che. guptavAsa karavAne mATe ApaNe ke rAjAnI sevAvRtti svIkAravI paDaze. mATe tamAre badhAe ghaNuM sAvadhAnIthI vartavAnuM che. svAmI ane sevakane dharma tamAre jANa joIe. bIjAnI tAbedArI uThAvavI e ghaNuM jokhama bhareluM che. tame e vRtti svIkArI barAbara vartaje. rAjarIti pramANe vartI kAma, krodha tathA lebhane tyAga karaje. rAjAnI ane rAjAnA priyajananI manavRtti sAcavaje. temanI anukULatA sAcavI svakartavya bajAvavAne tatpara raheje." A. pramANe keTalAeka baMdha ApI yudhiSThire temane judA judA veSa dharI judI judI sevAmAM rahevAnI sUcanA ApI hatI. pachI jaya, jayaMta, vijaya, jayasena ane jayabaLa evAM sAMketika nAma pADI paraspara oLakhavAnI yuti darzAvI hatI pAMDee jyAre virArnagaramAM praveza karyo, tyAre tyAMnA smazAnamAM AvelA eka zamaDInA vRkSa upara temaNe pitAnA hithI Are mukyA hatA ane kuMtI mAtAne kaI eka gupta gRhamAM rAkhavAmAM AvyAM hatAM. A pramANe uttama prakAranI goThavaNa karI pAMDe vividha prakAranA veSa dhAraNa karI virATa rAjAnA darabAramAM sevAdharmathI rahelA hatA. je purUSa hIMDoLA upara hIMcate hate. te virATarA . jAne sALA kIcaka hate. virATa rAjAnI rANe sudeNA te. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (540) jaina mahAbhArata. kIcakanI bahena thatI hatI. sudeNuM mAnItI rANuM hevAthI rAjAnI AgaLa kIcakanuM bahu mAna hatuM ane dareka rAjakIya bAbatamAM kIcakanI salAha levAmAM AvatI, tethI ghaNA leke kacakanI ozIyALa bhogavatA ane potAnA kAryanI siddhi karavAne kIcakane ghera AMTA pherA khAtA hatA. rAjAne mAnele sALo kIcaka svataMtra ane rajoguNI hatuM, te sAthe tenAmAM keTalAeka durgaNe rahelA hatA. * virATapatinA darabAramAM yudhiSThira kaMka nAme purehita thaI rahyo hate. bhImasena vallava nAme rasoDAne uparI banyA hate. arjuna vRhannaTanAme baMDala banI javAnAmAM saMgIta vidyAne zikSaka banyA hatA. nakuLa azvazALAne adhikArI thayo hato ane sahadeva rAjAnA gevRMdane uparI banyA hatA. pavitra hRdayA satI dvipadI sudRSNanI pAse sairadhI nAme dAsI thaIne rahI hatI. eka vakhate kIcaka pitAnI bahena sudRSNanI pAse aMta:puramAM gayele, tyAM suMdara aMgavALI saradhI tenA jevAmAM AvI eTale te teNInI upara mehita thaye hate. Aje te hIMDoLA upara besI tene meLavavAno vicAra karate hato. pitAne te duSTa IrAde pAra pADavAne teNe pitAnI vizvAsu dAsIne bolAvI hatI. dAsI kIcakane rAjI rAkhavA te kAma karavAnI hIMmata dharI tyAMthI prasAra thaI hatI. vAMcanAra, te prasaMga tArA jANavAmAM che. eka vakhate sudRSNa ane seraMdhI sAthe bezI vArtA Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa irAdAnuM duSTa phaLa. (541) lApa karatAM hatAM. vArtA prasaMge sudRSNAe saraMdhone puchayuM, " zubhe, tuM mArI pAse dAsI thaIne rahelI chuM, paNa tArA zarIranI AkRti jotAM mane lAge che ke, tuM ke uttama ku LamAM janmelI chuM. tethI tArA kuLanI ane nivAsanI kharI hakIkata jANavAnI mArI IcchA che. " saradhI namravadane belI-"devI, huM hastinApuranA rAjA pAMDunI paTarANuM dvapadInI mAlinI nAme dAsI chuM. mane loke saraMdhI paNa kahe che. mahArANI padI mArI upara pUrNa vizvAsa rAkhatAM hatAM. ane huM dAsI chatAM teo eka Ama sakhInI jema mArI sAthe vartatAM hatAM. dvArakApati kRSNanA mahArANI satyabhAmAM paNa mArI upara ati prema rAkhatAM hatAM. huM evA uttama rAjakuLamAM ucharelI chuM, tethI mArI AkRti kulInatAne sUcave che." saraMdhrI-padInAM AvAM vacana sAMbhaLI sudeSNanA manane khAtrI thaI ke, "A kaI pavitra strI dekhAya che. mATe tene sArI rIte rAkhavI gya che." AvuM vicArI sudeSNa prema darzAvatI belI-"bha, tuM kaI jAtanI ciMtA rAkhIza nahiM. huM tane padInI mAphaka mArA aMtaHpuramAM rAkhIza. paNa eTalI vAta yAda rAkhaje ke, rAjA jyAre aMtaHpuramAM padhAre, tyAre tuM mArI bIjI dAsIonI sAthe ubhI rahIza nahiM. kAraNa ke, rAjA tArA saMdaryathI mehita thaI vakhate amAro tyAga kare." sudeNanA AvA vacane sAMbhaLI dvipadIe kahyuM, "devI, e vAtanI tame ciMtA karaze nahiM. mAre pAMca gaMdharva patie che, te hamezAM gupta rahIne mArI Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 142 ) jaina mahAbhArata. ,, rakSA karyA kare che. jo keAI purUSa mArI upara kudRSTi kare tA te tenA jIvitane levA taiyAra thAya che. vidyAnA prabhAvathI te mArA patie haMmezAM mArI AsapAsa sarva sthaLe saMcAra kare che. tenA baLanI AgaLa siMha sarakhAnI paNa gaNunA nahi, teA pachI rAjA kANu mAtra che ! " saira dhrInAM AvAM vacana sAMbhaLI sudekhzA prasanna thai khelI--" bhadra, jo ema hAya tA tAre mATe huM nizciMta chuM. A mArI rAjyalakSmI tArIja che, ema tu samajaje. ane icchA thAya te ni:zaka thai mane jaNAvaje. " A pramANe sudeAnA vacanathI dnApadInA hRdayamAM vizeSa hiMmata AvI ane tyArathI te tana, manathI mahArANI sudeAnI AjJA uThAvavA tatpara thatI hatI ane A tadharmanI upAsanA karI peAtAnA pavitra zILanuM rakSaNa karatI hatI. eka vakhate draupadI aMta:puranA mahelamAM peAtAnA ka vyathI nivRtta thaIne ekalI eDI hatI. tevAmAM kIcake mekalelI pelI kruti dAsI tyAM hasatI hasatI AvI. teNI sarIne namana karI dInatA darzAvI belI--" sara zrI, mAjakAla darabAramAM cAre tarapha tamArI prazaMsA ghaNI sAMbhaLavAmAM Ave che. vaLI jagamAM tamArU pativratApaNuM prakhyAta che, te vAta mArA jANavAmAM che, tathApi tamane eka gupta vAta kahevAne AvI chuM. te tame dhyAna daIne sAMbhaLaze. ApaNAM mahArANI sudeAdevInA sageA bhAi kIcaka che, Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa irAdAnuM duSTa phaLa, (543) te tamArA jANavAmAM che? te ghaNe suMdara ane rasika purUSa che. Aje koI eka kAraNathI ekAeka te kIcakanuM zarIra asvastha thayuM che. koIpaNa upAye karI te svastha thata nathI. huM dhAruM chuM ke, tamArA komaLa hAthanA sparzathI tenI vyathA zAMta thaI jaze. kAraNa ke, tame pativratA che. pativratAnA prabhAvathI sarva prakAranA deSa zAMta thaI jAya che. mATe tame utAvaLAM e kIcakanI pAse cAle ane tamArA sparzarUpa amRtarase karI kIcakanA tApane zAMta kare, ethI devI sudRSNA ane rAjA tamArI upara ghaNuM prasanna thaze." te dUtInAM AvAM-uparathI madhura, paNa aMdarathI kapaTa bharelAM-vacane sAMbhaLI pavitrahadayA draupadIne bhAre krodha utpanna thaI A . te ramaNuM reSAtura thaIne belI-"he caturadvatI, viSathI mizrita miSTAnnanA jevAM A tArAM vacane sAMbhaLatAM te madhura lAge che, paraMtu te pariNAme bhayaMkara che. je A tArA vacana pramANe AcaraNa karyuM hoya te avazya zIlarUpI prANune saMhAra thAya. are kapaTI dAsI, je tAre kIcaka mArA hAthane sparza karavA Icche che, to te maravAnI ja IcchA kare che, ema tuM jANaje. siMhaNanA paMjAnA sparzanI IcchA karanAra zIyALa zuM jIve che? dAsI, tuM jANe che ke, huM ekAkI chuM, paNa ema nathI. mArI sAthe mArA pAMca gaMdharva patie gupta rIte rahelA che. je teo A vAta jANaze, te tArA kIcakanA prANane aMta AvI jaze." A Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (544) jaina mahAbhArata. pramANe zUravIra sairIe gaLe pakaDI te dUtine tiraskAra karI kADhI mukI. dUtI vilakSa ane nirAza thaI tyAMthI hRdayamAM duHkha pAmatI kIcaka pAse AvI ane sarva vAta tene nivedana karI. duSTa kIcaka eTalethI aTaka nahi. te pachI teNe aneka yuktio karo tathA dravyanI bhAre lAlaca batAvI padIne bheLavavA mAMDI paNa satI draupadI tenA malina pAzamAM AvI nahiM. bIje divase kAmI kIcaka lAga joI ekAMtamAM dropadInI pAse Avyo. jema kamalinIne hAthI pakaDe tema teNe padIne baLAtkAre pakaDI. baLavatI ane zIlanA tejathI jAjavalyamAna draupadI tenA karapAzamAMthI mukta thaI rAjasabhA tarapha nAzI gaI. eTale te duSTa kIcake pAchaLa deDI teNInA baraDAmAM lAto prahAra karyo. dInavadanI ane sAzramukhI sairadhI tethI pakAra karatI virATarAjA pAse AvI ane uMce svare pokAra karavA lAgI "mahArAjA, mArI rakSA karo. Apa anyAyarUpa dAvAnaLane zAMta karavAmAM meghasamAna che. ane duSTone zAsana karanArA che. are ! jene Azraye jaI rahyA ane tenAthI ja AvuM mahAbhaya prApta thAya te pachI konI zaraNe javuM? he dharAdhIza, tamArA nokaro mahA anyAya kare che. A tamArA sevaka ane saMbaMdhI kIcake mane lAtone prahAra karyo che. A vakhate je mArA pAMca gaMdharvapatio hAjara hota to A lAtenA prahAra karanArane zikSA karata. huM nirapa Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dura IrAdAnuM duSTa phaLa. (51) rAdhI pativratA chuM. mAre parAbhava karavAne keIpaNa pApI. samartha nathI." padInuM AkaMda sAMbhaLI bhImasena deDI Avyo ane te bhayaMkara krodha karI kicakane vadha karavA taiyAra thaye. paNa kaMkarUpe rahelA yudhiSThire tene zAne karI aTakAvyuM hatuM. ' - virATarAjA nyAyI hatuM, paNa rAjyakArabhAramAM catura vallava-kIcakane te kAMI paNa kahI zake nahIM. saraghInI pharI prasanna thainI stabdha thaI besI rahyo. jyAre virATapati. sera , be nahiM eTale kaMkapurohita-yudhiSThira asaMtuSTa thaI gayuM. teNe udAsInabhAvathI dropadIne kahyuM, "bha, tuM kahe. che ke, mAre pAMca gaMdharvapatio che ane te keine anyAya sahana karI zake tevA nathI, te te temanI pAse zA mATe jAtI nathI ? je tuM temanI pAse jaIza, te tArI upara anyAya. karanAra kIcakane te dagdha karI deze." kaMkapurohite A pramANe, udAsIna vRttithI zikhAmaNa ApI, te sairabrIe hRdayathI svIkArI. rAjA kAMIpaNa be nahiM. te muMge muMge rAjasabhAmAMthI uThI rAjagRhamAM cAlyA gayA. te divase rAtre sairedhI keI na jANe tema haLave haLave pagalA bharatI pAkazALAmAM jyAM bhIma hatuM, tyAM tenI pAse, AvI. te vakhate bhImasena nAsikAne vani karate mahAsukhe. sute hate. padIe pagane aMguTha dAbI tene dhIme dhIme 35 * Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) * jaina mahAbhArata. jagADo. jAgrata thayelA bhImasene potAnI pAse azrudhArA varSAvatI draupadIne dIThI. bhImasena hRdayamAM kacavAIne be priyA Ama zokAtura thaI zAmATe rUve che?" dvaipadI jarA AkSepa karI belI-"prANanAtha, jANe kazuM jANatA na he, tema zuM pucho cho ? duSTa kIcake mArI tarapha je vartaNuka karI che, te zuM tame nathI jANatA? sarvanA dekhatAM A svasArI prANapriyAne teNe e tiraskAra karyo che, ke je koI ? strIne paNa banyuM nahiM hoya. te paNa tame mAne che ke ame jIvIe chIe ! svAmI, huM mAnuM chuM ke, tamAruM zarya, satva, ahaMkAra ane pracaMDa bhujAne pratApa-e sarva tamArI rAjyalakSmInI sAtheja gayA. nahIM te pitAnA dekhatAM priyAne koI tiraskAra kare, te paMkhI paNa sahana karI zakatAM nathI, te zUra ane mAnI purUSa kema sahana karI zake ?" padInAM AvAM AkSepa vacane sAMbhaLI bhImasena cAnaka lAvIne beTse-devI, e durAtmA kIcakane aparAdha huM atyAra sudhI kema sahana karUM ? meM te te vakhate ja kIcakane saMhAra karyo heta. paNa Arya yudhiSThire bhrakuTInI saMjJAthI mane aTakAvyuM hatuM. tathApi have je prAta:kALe e kIcakane yamarAjane dAsa na karUM, te mArA purUSArthanI tuM niMdA karaje. he zILavatI, te kAmI kIcaka tane bheLavavA sArU savAre pharI prayatna karaze. te jyAre tArI prArthanA kare, Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa irAdAnuM duSTa phaLa: (547) tyAre tuM tenuM kahevuM mAnya karaje. kAraNa ke mastyane mAravAnI IcchAvALAe tene pakaDavAnA kAMTA upara prathama mAMsa nAkhavuM joie. te kIcakanuM vacana mAnya karI madhyarAtre aju nanI nATyazALAmAM kIcakanI sAthe krIDA karavAnA sa keta karaje,huM prathamathI tArA veSa paherI tyAM jaine besIza ane jyAre e Avaze eTale daMDha Ali'gana karavAnA miSa karI tenA prANane harI laIza." vAvanAmadhArI bhImasenanAM AvAM vacana sAMbhaLI dropadI prasanna thaI peAtAnA sthAna pratye cAlI gai. bIje divase saira zrI suMdara veSa dhAraNa karI virATapatinA bhAgamAM AvelA eka suMdara sarAvaranA daravAjA AgaLa ubhI rahI. A vakhate kAmI kIcaka te mAge prasAra thatA hatA. teNe sAMDha thI suzAbhita evI saraprIne te sthaLe avaleAkI. tene jotAMja kIcaka sta Mbhita thaI gayA. jANe satInA avaleAkanathI thayelA pApe tene gherI lIdheA hAya, tema te dekhAvA lAgyA. tenA aMgamAM kAmavikAra pragaTa thaI AvyeA. tenA agamAM pasInA AvI gayA. ane romAMca pragaTa thai AvyAM. dropadI paNa hAvabhAvathI tenI sAmu jovA lAgI. dropadInI mAnasika icchA dekhAvAthI kIcaka khuzI thayA ane tenI pAse AvI dInatAthI A pramANe elyA--" suMdarI, tArA. hRdayanA bhAva jANI huM' prasanna thayA chuM. have kRpA karI mArI prArthanAnA aMgIkAra kara. " dropadIe madhura svare kahyu, " Aje madhyarAtre huM nATyazALAmAM AvIne rahIza. tame teja samaye tyAM jarUra Avajo. " dropadInI A vANI tene . Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 548 ) jaina mahAbhArata. amRtasamAna lAgI. ane te manamAM malakAtA malakAtA tyAMthI cAlyA gaye. jyAre madhyarAtrine samaya thaye eTale bhImasena kapaTathI nA veza dhAraNa karI nATyazALAmAM AvIne beThe. gADha aMdhakAra vyApI gayuM hatu. te samaye samayanI rAha joi rahelA kIcaka suMdara peAzAka paherI nATayazALAmAM mAnyA. tene AvelA jANI bhImasene mAtra huMkAra zabda karyA. te zabda sAMbhaLI TrIpadIne AvelI jANI kIcaka kAmAtura thai Avye--" devI saira dhrI, Ava. tArA himamaya khADuMrUpI kamaLataMtue kAmanA satApathI pIDita evA mArA zarI rane AliMgana karI zAMta kara." kIcakanA A zabdo sAMbhaLI maLavAnlR bhImasena kIcakanI pAse AvyA ane teNe tene evA jorathI AliMgana karI dabAvyA ke, tenA prANa tarata mAhera nIkaLI gayA. pachI hAtha, paga ane mastaka vagere ekatra karI mAMsanA piMDarUpa kIcakanA dehane bhImasene khAhera phekI dIdhA. pachI pote potAnI pAkazALAmAM AvI suI gayA. kIcakane bIjA seA bhAio hatA. prAta:kALe peAtAnA jayeSTa madhunA mRtadehane paDelA jANI teee mATe AkraMda karavA mAMDayA. ane tenA zatrunI zeAdha cAre tarapha karavA mAMDI. paNa temane koi zatrunA patto maLyA nahIM. pachI temaNe ekatra thai vicAra karyo ke, " ApaNA khaMdhu kIcakanI sera'thrI dAsInI upara prIti hatI. tethI teNInA pAMca gaMdha Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa IrAdAnuM duSTa phaLa. (549) patioe tene mAryo haze, e ni:saMzaya che. paNa te gaMdharvo gupta saMcArI che, mATe te ApaNane maLI zakaze nahIM. tethI te sairabrIne citAgnimAM hemI daI ApaNuM vairane badale vALe." AvuM vicAro teo jyAM mAninI-sidhI hatI, tyAM AvyA ane teNIne baLAtkAre AkarSaNa karavA mAMDI. te vakhate saraMdhroe uMce svare pikAra karavA mAMDe-"he jaya, he jayaMta, he vijaya, he jayasena ane he jayabaLa, tame game tyAM huM paNa mAruM rakSaNa kare. citAgnimAM homavA sArU A ducho mane pakaDI laI jAya che." A pikAra pAkazALAmAM rahelA bhImasene sAMbhaLe. tarata te smazAna tarapha deDI gaye. smazAnanA mArgamAM jatAM kIcakanA baMdhuonI pAse AvI teNe kahyuM, "kIcake! tame baLAtkArathI A strIne kayAM laI jAo che? enuM rakSaNa karavAne samartha e koI nAmane ke purUSa paNa kaI ThekANe ja haze." tenA AvAM vacana sAMbhaLI kIcake belyA-"he vallava, A strI amArA bhAI kIcakanA mRtyune hetu che. tenA vinA amArA bhAIne koNe mAryo, te ame jANatA nathI. jyAre koI zatru amArA jANavAmAM AvatuM nathI, tyAre A strIne citAmAM nAkhI amArUM vaira zAMta karIzuM ?" bhImasene kahyuM, "tamArA bhAIe parastrInI sAthe ramaNa karavAnI IcchA karI meTa anyAya karyo che. mATe tenuM phaLa te pAme che. tame A strI hatyA karI bIjuM pApa zAmATe kare che ? tenuM phaLa tamane prApta thayA vinA raheze nahIM." kIcakAe krodhathI kahyuM, Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (550) jaina mahAbhArata. "ame A strIne citAgnimAM nAMkhIe chIe; jenI bhujAmAM khaLa hoya te AvI tenI rakSA kare; kIcakAnA A vacana sAMbhaLatAMja bhImasena gAjI uThayA. tarata tyAM raheluM eka mATuM vRkSa ukheDI te vaDe teNe kIcakeAne prahAra karyo, te ekaja prahArathI sAe kIcakA mRtyu pAmI pRthvI upara DhaLI paDyA. ane sairadhIne chuTI karI tene sthAne mAkalAvI bhImasena peAtAnI pAkazALAmAM AvI hAjara thai gayA. A khabara leAkeAmAM phelAi rAjadvArasudhI AvI. kIcakAnA jhulamathI kaMTALelI virATanagaranI prajA te vAta sAMbhaLI khuzI thai. mahArANI sudeSNA te mAThA khabara sAMbhaLI rUdana ane pAkAra karatI rAjA pAse AvI kahevA lAgI--" A putra, tamArA mArI upara prema che, e vAta satya nathI. mAtra ADuMkhara che. tamArA sevakAe mArA bhAIone mArI nAMkhyA, chatAM e vAta tame manapara letA nathI. mArA mATAbhAI kIcakane mAranAra zatrunA patto nathI, paNa A se| baMdhuone mAranAra tamArI pAkazALAnA uparI varteva che. jo tame e vAvane nahIM mArA tA huM. prANaghAta karIza. " sudeAnAM AvAM vacanA sAMbhaLI virATapati tenA netranA azru peAtAne hAthe luchI teNIne zAMta karI meklyA-- devI, tArA baMdhuenA anartha tArA premane laIne huM sahana karatA hatA. paNa AjA maLavAna purUSo zuM sahana kare ? tathApi tArA vacanane mAna ApI huM vadhruvane zikSA karU, paNa e baLavAna vIra ekalA ApaNI senAnA nAza kare tevA che. tApaNuM tenA vadha Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTa irAdAnuM duSTa kaLa (551) karavA mATe me eka upAya zeAdhyA che, te sAMbhaLa. hAla duryodhana rAjAnA vRSapara nAmanA eka zreSTa marTI hasti nApurathI ApaNA nagaramAM AvyA che. teNe aneka mayuddhamAM vijaya meLavyeA che. tenI sAthe ApaNe vAvane mayuddha karavA prerIzu, vAvane mayuddha karavAnA abhyAsa nathI, tethI mayuddhamAM pravINa evA vRSaka ra tene harAvI mArI nAkhaze. " A pramANe mRduvacane kahI virATa rAjAe sudeSDAne zAMta karI aMta:puramAM mokalI hatI. eka divasa virATapatie darabAra bharI temAM duryodhananA rAjamakSu vRSakarane khelAvye. vRSakapUre kahyuM, " tamArA rAjyamAM jo kAi mArI sAthe yuddha kare tevA purUSa hAya te tene khelAvA. '" te vakhate rAjAe te vAta vicAra upara mukI. pachI teNe pAkazALAmAMthI vadhruvane khelAvI puchayuM. vallava--bhImasene te vAta khuzIthI kabula karI, eTale rAjAe bIje divase madyakustI karavAnA akheDA taiyAra karAvyA. ane peAtAnA sarva parivArane lAvyA. matrie, sAmato ane umarAvA AvI te akheDAnA ma`DapamAM hAjara thayA. madhyabhAge AvelA eka ucca siMhAsana upara virATapati virAjamAna thayA. dhama vagere pAMDavA bhImasenane mATe nizciMta thai sabhAmAM AvI hAjara thayA. jyAre sabhAmaMDapa pUrNa rIte cIkAra bharAI gayA, tyAre caMdra jevA ujjaLa pozAka dhAraNa karI, caMdananA lepa karI ane puSpamALA paherI jANe sahyAdri ane vidhyAdri Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra ) jaina cAbhArata. pava tA Aya, tevA vRSakara ane dhruva raMgabhUmimAM hAjara thayA. te vakhate leAkeA chAnuM chAnuM kahevA lAgyA ke, "mA vadhruva mavidyAthI ajJAta che ane vRSakara mavidyAno jJAtA che. ethI A baMnenuM mayuddha karAvavAmAM virATarAjAe nyAya karyA nathI. peAtAnA sALAe kIcakAno vadha karanAra A vadhu vane mArI nakhAvavAnI rAjAe A yukti karelI lAge che." A pramANe sarva sabhyalAke virATarAjAnI niMdA karatA hatA. maNI tarapha ane vIramallA yuddha karavAne sajja thayA. parvatonI guphAone paNa vidyINuM kare tevA ane maleAnA bhujATa kAra thavA lAgyA, teTa kAravathI badhu vizva badhira thaI gayuM. pRthvIne kapAvatA te ane paraspara tALeATA pADI vividha prakAranI racanA karI kuMDALe paDI Amatema pharava lAgyA. baLavAna bhIma vRSakane eka kSaNamAM mAravAne samartha hato, paNa leAkeAne tamAsA batAvavA sArU teNe vRSakaparanI sAthe keTalIeka ramata karavA mAMDI. temAM vadhuvane ane vRSaka ne seMkaDovAra jaya parAjaya thayA. ghaNIvAra kustI calAvyA pachI parAkramI bhImasene vRSaka rane peAtAnA dAvapecamAM ANyA ane tene evI rIte dAkhyA ke, te kSaNamAM prANa rahita thai pRthvIpara paDI gayA. vallavanA A mahAna vijaya joI virATarAjA ane bIjA prekSakAnA zarIra rAmAMcita thai gayAM, leAkeAnA mATA kAlAhula thai paDyo, ane sunI tALIonA ni thavA lAgyA. A vakhate virATapa Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (papa3) tie pitAnI pAse rahelI sudeNane kahyuM, "priyA, jeyuM! A valava ke baLavAnuM che? AnA je vIra sahAyakAraka ApaNane koI maLanAra nathI. mATe mArI jematuM paNa enI upara prasanna thA." rAjAnAM AvAM vacane sudeNAe aMgIkAra karyA. sarva sabhyajIe valavane sAbAzInA zabdothI vadhAvI lIdhe. gupta veze rahelA tenA cAre baMdhuo aMtaramAM atizaya khuzI thayA. patiprANa dvaipadI pitAnA patine vijaya joI hadayamAM atizaya AnaMda pAmI gaI. "vallavane vijaya, valavane vijya" ema belate sarva samAja visajaina thaI gaye. priya vAMcanAra, A prakaraNamAMthI manoraMjaka baMdha grahaNa karaje. "je ke potAnA hRdayamAM duSTa IrAde rAkhe, tene kadi paNa duSTa phaLa maLyA vinA rahetuM nathI." A uttama nItisUtra A prakaraNamAMthI zikSaNIya che. kIcakane tenI kubu ddhinuM kaTu phaLa prApta thayA vinA rahyuM nahiM. te sAthe tenA kubuddhi baMdhuo paNa tenI pApabuddhinA bhaMga thaI paDyA. satI draupadInA zILanuM sArI rIte rakSaNa thayuM. zILavatI suMdarI je potAnA zILavratamAM daDha hoya te tene parAbhava karavAne kaIpaNa samartha nathI. zILanA divya prabhAva AgaLa kaI paNa zakti cAlI zakatI nathI. satI strInA zILanI rakSA karavA mATe kadi ke mAnava AtmA na maLe te Akhare tenA adhiSThAyaka devatAone hAjara thavuM paDe che. Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 554 ) jaina mahAbhArata, zILavratanA AvA mahimA jANI dareka strIe peAtAnA zILanuM rakSaNa karavuM joie. zILavatI satIonI satkIrtti bhAratanA ujjavaLa itihAsamAM suvarNAkSare lakhAelI che. priya vAMcanAra, jo tAre jIvanane dhArmika tathA sAMsArika unnati tarapha laI javu hAya te tuM tArA zILaratnane sAcavaje. zILatratane pALanArA A vIrA paranArI sahAdaranI uttama padavI prApta karI AlAka tathA paraleAkamAM sat khyAti ane sadagati prApta karI gayA che. temanA nidha nAmane bhAratIprajA potAnA dharmanI kriyAmAM smare che. tethI dareka Arya jaina madhue peAtAnA zILaRtanuM rakSaNa karI peAtAnA zrAvaka dharmane dIpAvavA joie. parastrIne mAtA ane mhenanI dRSTie jovI joie, kAraNa ke, kudRSTithI avalAkana karanArA unmatta yuvAnane kIcakanI jema kaTuphaLa bhegavavuM paDe che. e kuka nA yAgathI A lAkamAM dehAMta zikSA ane paraleAkamAM nArakInI zikSA bhAgavavI paDe che. tethI sarva suna purUSoe tevA durAcArathI dUra rahevu ceAgya che. prakaraNa 39 muM. kaiArava kapaTa ane pAMDava prakAza prAta:kALanA samaya hateA. sUrya potAnA prakAzathI vizvane prakAzamaya karI dIdhu hatu. udyogI prajA Agrata thaI Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaurava kapaTa ane pAMDava prakAza. (555) umaMgathI udyoganA raMgamAM pravartI hatI. A vakhate virATa pati prAtaHkALanI sarva kriyA karI rAjakAryamAM magna thavAnI taiyArI karate hato. tevAmAM eka anucare AvI khabara ApyA ke, "mahArAja, dvAra AgaLa keTalAeka govALa leke AvyA che ane te Apane maLavA Icche che." anucaranAM A vacana sAMbhaLI virATarAjA saMbhrAMta thaI gaye. teNe tarata gevALone samakSa lAvavAnI AjJA karI. rAjAnI AjJAthI te anucara gavALane rAjAnI samakSa laI gaye. teo rAjAne praNAma karI betyA-" mahArAjA, duryodhanane pakSapAtI suzarmArAja puSkaLa sainya laI caDI AvyA che. te amArI upara bANanI vRSTi karI dakSiNa dizA bhaNInI sarva gAyane harI laI jAya che, mATe he pRthvI pati, Apa kSatriya dharmane anusarI gAyone pAchI vALavA vegathI deDo." govALanI A pharIAda sAMbhaLI virATarAjA camakI gaye. "prANa jatAM paNa gAyanuM rakSaNa karavuM, "e teNe nizcaya karyo kAraNa ke, kSatriyavIra gAya, kavi, brAhmaNa, bALaka ane strIonuM rakSaNa karavAmAM potAnA prANane paNa tRNatulya gaNe che. "jAo, huM tamArI gAyanI vAra karavA AvuM chuM." A pramANe kahI gevALAne AzvAsana ApI vidAya karI rAjAe senAne sajja karavAnI AjJA ApI. te ja vakhate eka dUte AvI khabara ApyA ke, "mahArAja, hastinApurane rAjA duryodhanA meTI senA laI nagaranA sImADA upara Ave che. ane tenI sAthe droNAcArya vagere meTA meTA ddhAo AvelA che. Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jaina mahAbhArata A khabara sAMbhaLI virATapati uzkerAye ane satvara yuddha karavAne taiyAra thaye. A vakhate te arjuna zivAya cAre pAMDa virATarAjAnA sainyamAM AvyA hatA. kAraNa ke, je ajuna strIne veSa choDI ane gAMDIva dhanuSya laI sAthe Ave te sarva vAta khullI thaI jAya. A samaye sahadeva zamIvRkSa uparathI zastrAstra laI AvyuM. pite pitAnAM laI bAkInAM teone ApyAM hatAM. virATarAjA azva sainya laI nagaranI bAhara nIkaLe. te vakhate AkAzamAM evI dhuLa uDI ke, sUryodaya chatAM cAre tarapha aMdhakAra vyApI gayuM. virATarAjAnA raNavAdyane dhavani suzarmAnA kAnamAM AvyuM tethI tenI dhAka ughaDI gaI. tarata te dhenuonA chaMdane pachavADe rAkhI virATarAjAnI sAme ubhe rahyo. baMne senAonA vIra purUSanA bANenA prahArarupa mahA yuddha pravRtta thayuM. kSaNamAM te rUdhiranI nadIo vahevA lAgI. tenI aMdara paDelA vIrenAM mAthAM jANe kAcabA heya, tevA dekhAvA lAgyA. ane hAtha paga matsyarUpe dekhAvA lAgyA. kapAI paDelA zUravIrenA hAthanA paMjhAe kamaLapuSpanA jevA jaNAvA lAgyA. tumula saMgrAma jAmyA pachI vizaTarAjAnI senAe e dhasAre karyo ke, samudranI laherethI jema nadInI lahera haTI jAya, tema suzarmArAjAnI senA haThI gaI. pachI pitAnI khAsa senA laI suzarmA pote yuddha karavA sAme AvyuM. jANe zatrurUpa tRNane bALavAne dAvAnaLa hoya, tema Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArava kapaTa ane pAMDava prakAza. (557) te dekhAvA lAgyuM. tenA tIvra zonI javALAe karI virATarAjAnA sainIke pakSInI jema bhayabhIta thaI Akroza karI nAsavA lAgyA. bAkInA keTalAeka vIre haiye pakaDI suzamanI sAme yuddha karavA TakI rahyA, te samaye baMne senAnA vIromAMthI koIne paNa nAza na thayA. ane baMnenI vacce tumula saMgrAma pravarte. ekane vijya thAya, tenA upara puSpavRSTi thatI eTale bIjAo te sahana na karI vijaya meLavatA hatA. ane devatAonI puSpavRSTi saMpAdana karatA hatA. parvatanA zikhara jevA ratha upara bezI virATa ane suzarmAe evuM yuddha karyuM ke jethI paraspara temanA zastrotathA a khuTI gayA. pachI temaNe ratha uparathI utarI mallayuddha karavA mAMDayuM. chevaTe baLavAna suzarmAe virATarAjAne marmasthaLamAM mahAsa karI pakaDI bAMdhI lIdhA ane tene potAnA rathamAM keda karI besADa. virATarAjAne keda karele joI kaMka nAmadhArI yudhidire bhImasenane bolAvIne kahyuM, "vatsa, ApaNe A virATa rAjAnA AzramamAM rahI teramuM varSa prasAra karyuM che, mATe te upakArano badalAmAM tuM parAkrama karI A virATarAjAne choDAva. kAraNake, anupakArI purUSa paNa je saMkaTamAM AvyuM hoya, te tene uddhAra karavo joIe, te sarva rIte upakAra karanAra A virATarAjAne choDAve temAM zuM kahevuM?" yudhiSThiranI AvI AjJA thatAM bhImasena potAnI bhujAe saja karI ane be baMdhuone sAthe laI tarata suzarmAnI sAme deDa. jANe jaMgama parvata haiya, tevA bhImasenane Avate joI suzarmAnA Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (558) jaina mahAbhArata vIrA bhayabhIta thaI palAyamAna thavA lAgyA. jema iMdra vaje karI patane cu kare tema bhImasene gadA mArI suzarmAnA rathane curNa karI nAMkhyA. ane te vakhate suzarmAne jIvatA sukayA. pachI peAtAnA upakArI virATarAjAne zatrunA khaMdhanamAMthI mukta karI ane peAtAno svAmibhaktinA guNNAe badha karI tenA ratha upara besADI dIdhA. bhImanu AvuM addabhuta caritra joI virATapati manamAM ati Anada pAmyA . ane teNe ciMtavyu ke " ahA ! zuM A kAi devatAe pRthvIpara avatAra dhAraNa karI pragaTa thayA che ! jo A samatha purUSA mArI sahAyatAmAM na heAta tA krUra zatrue mane hatA nAtA karI zveta, mane A suzorUpI megha mArA yazarUpI caMdrane AcchiAdita karI nAMkhata, paNa vajJavarUpI vAyue suzarmArUpI meghanu nivAraNa karI mArA yazarUpa caMdranuM sArI rIte rakSaNa karyuM, " A pramANe vicArI virATarAjAe cAre pAMDavAne kahyuM, "huM kaMka, he vAva, huM titipAla ane hai graMthika ! A rAjya, A lakSmI ane A mArUM AyuSya--e sarva AjathI tamArUM che. tame mArA pUrNa upakArI che. tamArI bhujAnA parAkrama rUpI pATIyAvaDe karI mArI kItti suzarmArUpI vipattinA samudrane tarI pAraMgata thai che." rAjAnI AvI stuti sAMbhaLI te pAMDavAe kahyu, " rAjan, ameAe je zatrune jItyA, e tamArAja prabhAva che. prAta:kALe arUNa aMdhakArano nAza kare che, te sUrya nA kiraNeAnAja prabhAva che. '" A pramANe kahI sarva ceAtAonI sa MbhAvanA karI sarva gAyAne pAchI vALI Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaurava kapaTa ane pAMDava prakAza, (559) ekatra karI ane senAnI meAkhare rAkhI ane pete virATarAjAnI AgaLa cAlI cAre pAMDavA sava leAkeAne Azcaya utpanna karatA virATa nagarImAM javAne nInyA. 66 cr rAjA virATa pAtAnI nagarImAM AvI rAjadvAramAM gayA, tyAM rANI sudeSDA ciMtAtura thai beThelI tenA jovAmAM AvI. sudaiSNAne dInavadanA joi virATapati klyA-- priyA, tArU mukha prAta:kALanA caMdranI jema nisteja kema thayuM che ? mArA priyakumAra uttara kema dekhAtA nathI? te kayAM gayA che?" sudeSDA dIrgha ni:zvAsa nAMkhI lI--" svAmInAtha, tame dakSiNa dizAnI gAyAne pAchI vALavA senA sahita gayA pachI bIjA keTalAeka ghAyala thayelA gAvALA ahi pokAra karatA AvyA hatA. uttarakumAre temane ghAyala thavAnuM kAraNu puchyuM, eTale temaNe jaglRAvyuM ke, " uttara dizA bhaNI duryodhane kaNa, du:zAsana, ane bhISmapitA sahita moTu sainya lAvI amArI gAyAnu haraNa karyuM che. amee temanI sAme yuddha karavA mAMDayuM, paNa temaNe tIkSNa khANAnA prahArathI amane ghAyala karI nasADI mukayA che. ameA mAMDa mAMDa jIvatA AvyA chIe. keTalAeka tA gAyAnI rakSA karavA mATe prAgurahita thayA che. amArI pAlana karelI gAyA te gAvALAnA zakhanI AsapAsa vIMTAIne ubhI che. " gAvALAnAM AvAM vacanathI kumAre tyAM javAne mArI AjJA mAgI, tyAre me tene kahyuM ke, "rAjakumAra, tu kSatriya putra che, A samaye tane Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene mahAbhUrata. rogya lAge tema kara," te vakhate tamAre kumAre krodhanA AvezathI be -"mAtA, mane AjJA Ape. karNa, tathA droNAcArya ane bhISmAdika sAthe Avele duryodhana mArI zI gaNatrImAM che? huM ekale chatAM paNa e sarvane parAbhava karIza. paNa mAre eka sArathi joIe. uttama prakAranA cAlAka sArathi vinA yuddhamAM jaya thaI zakatuM nathI. vizvane dahana karanAra agni pavana vinA pradIpta thatA nathI."uttarakumAranI A ciMtA jANuM mArI pAse rahenArI sadhI dAsIe kumArane kahyuM, "rAjakumAra, tamArI bahena uttarAne saMgIta kaLA zIkhavanAra je vRhannaTa che, te sarva sArathiomAM ziromaNi che. pAMDenA rAjyamAM keTayavadhi ane hAMkate meM tene je che." saraMdhInA A vacana sAMbhaLI uttamaku mAranA manamAM zaMkA AvI ke, vRhanna, napuMsaka che, tenAthI e kArya kema thaze ? tathApi teNe saira dhInA vacana uparathI vRhatraTa-arjunane sArathi karyo. pachI potAnA hathIyAre laI uttarakumAra ekale zatruonI sAme yuddha karavAne gaye che." sudeNAnI AvI vANuM sAMbhaLI putravatsala virATarAjA yuddhane mATe ekalA gayelA putrane zeka karavA lAgyo. "arere! ghaNuM anucita thayuM. kayAM mAre asahAya putra! ane kayAM kerevAnI baLavAna senA! e bhayaMkara yuddharUpI agnimAM mArA kumArane avazya hema thaI gaye haze. have huM zuM karIza?" Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaurava kapaTa ane pAMDava prakAza, (51) "" A pramANe virATarAjAnA ati vilApa sAMbhaLI mAlinI-- sara'dhI rAjAne dhIraja ApavAne khelI--" mahArAjA, jo - hannaTanI sahAya hAya tA tamArA kumArane koi jAtanA bhaya nathI. " A vakhate kaeN kapurAhita AvyA, ane teNe rAjAne zAka karatA joi ane tenuM kAraNa jANIne kahyu, " rAjeMdra, jarApaNa bhaya rAkhazo nahi, bRhannaTa tamArA putrane sahAya karI vijaya apAze. " kakanA vacanathI rAjAnA hRdayamAM vizeSa dhaiya AvyuM. A pramANe rAjA dhaiya nu avalakhana karI rahyo che. tathApi putranA viSayamAM te zaMkAzIla thatA hatA. eTalAmAM eka kRta doDatA Avye ane te utsAhita thai metyA--" mahArAjA, ApanA rAjakumAra vijayaM meLavI AvyA che. " A vadhAmaNInI vANI sAMbhaLatAMja rAjAnA hRdayamAM harSa nA ubharA AvI gayA. ane zarIra zamAMcita thaI gayuM. teja vakhate rAjakumAra uttara vRhannaTanI sAthe AvyeA ane rAjAnA caraNamAM paDyo. putrane beThA karI rAjAe DhaDhAliMgana kayuM. ane kevI rItevijaya meLavye ?? e vRttAMta puchyA. uttarakumAra aMjali joDI khelye-- " pitAjI, A srI veSadhArI vRnnaTanI pUrI sahAyathI me vijaya meLavyeA che. e SaDe nathI paNa sAkSAt jayarUpa vIra purUSa che. " A vANI sAMbhaLatAMja rAjA ati vismaya pAmI elyeA " rAjaputra, te kevI rIte banyuM ? te vistArathI kahe " kumAra AnaMda pUrvaka melyA-- pitAjI, kAi tr ,, 36 Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbhArata. (52) jaina mahAbhArata. paNa yogya sArathi na maLavAthI huM tene sArathi karI laI gaye hato. jyAre huM raNabhUmimAM gaye, tyAM koranI meTI senA siMhanAda karI AkAzane gajAvI mukatI hatI. te vakhate pralacakALanA je dekhAva thaI rahyo hate. jyAM raNabhUmine mokhare AvyuM, tyAM bhISmapitAmaha, droNAcArya, duryodhana, karNa ane zakuni vagere mahAvIre mArA jevAmAM AvyA. temane jatAMja mAruM satva ane dhairya cAlyuM gayuM. parAkrama aparAkrama thaI gayuM ane teja nisteja thaI gayuM. huM mArA zastrone paNa bhulI gaye." te vakhate meM adhIra thaIne vRhannaTane kahyuM -"vRhannaTa, A kairavanI senAne mahAsAgara mArAthI joI zakAto nathI. A mahAsAgara mArA zastrarUpa kaLazothI zuSka thanAra nathI. tethI huM ahiMthI palAyana karavAne IcchuM chuM" ATaluM kahI huM palAyana karavA taiyAra thaye, tyAre vRhavaTe mane pakaDIne kahyuM, "rAjaputra" tuM virATarAjAne putra thaI Ama kare che, te tene ghaTita nathI. zatrunuM sainya je palA cana karavuM, e zUra purUSane apakItinuM kAraNarUpa che. A tAre prANa tuM palAyana karIza te paNa koI divasa javAne che, te tevA nAzavaMta prANane mATe zAzvatayaza kema saMpAdana na kare ? tuM palAyana karIne je apakIrti prApta karIza, te tArA pitAne maraNa paryata zalyanI jema duHkha Apaze. ane pachI agati Apaze. mATe tuM pairya rAkhI besI rahe. huM tane sarva prakAranI sahAya karIza. mAtra gAne haravAmAM parAkramI Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaurava kapaTa ane pAMDava prakAza (563) evA A zatruone jyAMsudhI huM jItI lau, tyAMsudhI tu mAza sArathi thaIne rahe. " A pramANe kahI teNe mane sArathi banAvyA ane pote srIveSano tyAga karI yuddha karavA tatpara thayA. jANe mUrtimAna dhanurveda hoya ane sAkSAta mUrtti mAn vIrarasa hAya, evI tenI divya mUrtti joI huM ci MtavavA lAgyA ke, " A kAi srIveSadhArI vidyAdhara haze. " huM tA tenI vIramUrtti joI cakti thai gayA. eTalAmAM te teNe rAjAnA mastaka ane vakSasthaLarUpa pASANune chedavAnu jANe TAMkaNuM hAya ? tevuM TaMkAra zabda karatuM dhanuSya vagADayuM. te vakhate sAmA ubhelA droNAcAya bhISmapitAmaha vagere sAvadhAna thai paraspara kahevA lAgyA ke, " jue, A te sAmA vIraarjuna che ! ! arjuna vinA AvI dhairya soMpatti kAnI hoya ? " mAvA temanA vacana sAMbhaLI huM tadna ni:zaMka ane ni thayA. pachI mArA manamAM * A pAMDava arjuna che. ' evI zaMkA prApta thai. sAMpratakALe bhAratabhUmimAM pAMDavA jevA bIjA cAddhA che nahi. tethI A pAMDavaja srIveSa dhAraNa karI ajJAtavAsa karavAne AvelA haze. " AvuM meM mAnI lIdhuM. pachI huM pUrNa dhaiya prApta karI arjunanI icchA pramANe rathanA azva calAvavA lAgyA. eka tarapha ekalA arjuna ane eka tarapha kATayavidha zUravIrA paNa tArA jema udaya pAmelA sUrya ne sahana karI zakatA nathI, tema asaMkhya zatrue arjunane sahana karI zakyA nahi. pachI arjune evI cAlAkIthI khANA cheDavA ya ,, Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) - jene mahAbhArata. mAMDayA ke, meM te tenuM bANa saMdhAna ja joyuM; paraMtu bANa keTalA cheDayAM, te te mArA jANavAmAM AvyA nahiM. kSaNavAramAM vIra ane jANe sUryane tApa nivAravAne mATe hoya, tema bANane staMbha rahita AkAzamAM maMDapa karI dIdhe. - truonA zarIrarUpI gulAbadAnImAMthI rUdhira rU5 gulAbajaLa ITAvA mAMDayA. zatruonA rUdhiranI nadIo upara kIrtirUpI strIne saMcAra karavA mATe vIra ane bANene setu racI dIdhe. devAMganA sAthe samAgamanI IcchA karanArA zatruonA kabaMdhe harSathI nRtya karavA lAgyA. pachI vIra arjunanI bANa vRSTithI AkuLavyAkuLa thayelA droNAcArya ane bhISmapitAmaha yuddhane mekharethI yuddha cheDIne cAlyA gayA. ane bAkInA vIre te zaramAIne tyAMthI palAyana karI gayA. jyAre potAnI sene parAsta thaI tyAre duryodhana cakita thaI gayuM. pachI pitAnI lAja rAkhavAne karNane yuddha karavAnI AjJA karI pite luMTArAnI jema gAyenA samudAyane laI hastinApura tarapha ravAne thayo. pAchaLa karNa ane arjunanI vacce tumulayuddha pravaryuM. ghaNIvAra sudhI te baMne vIrenA jaya parAjayane nizcaya thaye nahiM. yuddha karatAM karatAM te baMnenA mastaka ughADAM thaI gayAM ane keza chuTA thaI gayA. gaganagAmI bANe evA uchALyA ke temane AkAzamAM meTe Dhagale thaI gayA. temanuM tumulayuha jevAne aMtarIkSamAM AvelA kautukI devatAo paNa nAzI -javAne vicAra karavA lAgyA. pachI ane karNanA karatAM Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaurava kapaTa ane pAMDava prakAza. (55) bamaNAM bANe cheDavA mAMDayA, tethI karNane sArathi AkuLa vyAkuLa thaI gaye. teNe aMjali jeDI karNane kahyuM "he svAmI, duryodhana rAjA gAyane samudAya laI nIkaLI gayA che. te have tame zAmATe AtmAne kaleza Apo cho? hajI tamAre tamArA mitra duryodhananA ghaNA kartavya AcaravAnA che." sArathinA A vacane kaNe gaNakAryA nahi ane pAchA haThavAnI IcchA darzAvI nahiM eTale arjunanA bANethI muMjhAyelA sArathi svataMtrapaNe baLAtkAre rathane raNabhUminI bahAra eka bAjue dUra laI gayA. pachI kahyuM paNa prANanI AzAe 2NabhUmimAMthI nIkaLI gaye. A vakhate ane mane kahyuM, "rAja kumAra rathane mahAvegathI calAve. durAtmA duryodhana gAyone laI mArI AgaLathI cAlyA jAya che te sthaLe A rathane utAvaLe laI jAo." arjunanI AvI AjJAthI meM vegavaDe duryodhananI pAchaLa ratha haMkAryo. "pAchaLa arjuna Ave che " evuM joI duryodhananA sainike jema pavanathI rU uDI jAya tema uDI palAcana karavA lAgyA. pachI duryodhana raNabhUmIne dhuraMdhara thaI gAyane pAchaLa rAkhI arjunanI sAme yuddha karavA ubhe rahyo. A mAre bhAI che." ema jANI dayALu ane prathama tenI sAme sAdhAraNa bANe calAvyA. paNa duryodhana pitAnI zakita pramANe arjunane tIvra bANe mAravA lAgyA. tathApi duryodhananA bANa arjunanA bANathI adhika sAmarthyavAna thayA nahiM. gaje game tevI garjanA kare te paNa te meghanI Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. garjanAne jItI zakato nathI. pachI ane pitAnA bANethI duryodhananI dhvajAne daMDa teDI pADa tathApi duryodhane pitAnuM hita na jANu arjuna upara vegathI bANa mAravA mAMDayA. arjunanA hRdayamAM to dayA sthira rahI hatI. pachI ajune prasthApana vidyAnuM smaraNa karI prANaghAta na karanArA ane zIvra nidrA utpanna karanArA bANe cheDyAM. eTale aMdhakAranI laherI pravRtta thaI ane duryodhananA sainikanA ne nidrAthI gherAvA lAgyA. ane senA sahita duryodhananA hAthamAMthI zastrAstro pRthvI para paDavA lAgyA. prasthApananA astrathI duryodhana pitAnI dhvajAne Azraya karI nidrAdhIna thaye, pachI ane mArI pAse tenA aMga uparathI uttarIya vastra haraNa karAvyuM pachI arjune dayAthI pitAnA mehanAstrane upasaMhAra karyo eTale sarva senAmAM citanya prApta thayuM. duryodhana te hajI netrAMdha je thaI gaye hatuM. te vakhate pitAne vAchaDAne maLavA utsuka thayelI gAyane vALI vIra arjuna pAchA pharyo. pitAjI, teja A vIra nara ke jeNe ApaNI gAye pAchI vALI mane vijaya kIrti apAvI. mane pAchA pharatA ane A vAta Apane kahevAnI nA kahI hatI. tathApi A mArI jIhA evuM mithyA kahevAne samartha thaI nahiM. kAraNa pitAnI zakti uparAMta mithyAvAda karavAthI mANasa lekamAM upahAsa pAme che. hariNe karelo siMhane parAbhava keNa satya mAne? pUjya pitAjI, mane ApanA caraNanuM darzana karavA Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rava kapaTa ane pAMDava prakAza. (pa67) makalI, te arjuna pAchA strISa paherI nATayazALA tarapha gaye che." rAjakumAranAM avAM amRta samAna vacano sAMbhaLI virATarAjAnuM mukhakamaLa praphullita thaI gayuM. pachI teNe eka anucarane nATyazALAmAMthI arjunane pitAnI pAse bolAvavA meka. ajuna nATyazALAmAMthI AvyA eTale virATapati AnaMdAzravarSAvate ane romAMcita thate tenI sAme gaye. ane ati AnaMdanA AvezathI te strIveSadhArI arjunane bheTI paDe. "vIra ajuna, tame pAMDava che. AvA parAkramI chatAM tame A strIveSa kema dhAraNa karyo che? have tamAre strIveSano tyAga kare joIe." A pramANe kahI virATarAjAe tene strISa utArI lIdho ane uttama alaMkAravALAM suMdara purUSano rAjaveSa paherAvI tene potAnI sAthe siMhAsana upara besADe. pachI premAzrusahita virATapati vinayathI be - "vIra putra, sarva divasa karatAM Aja divasa mAre maMgaLamaya che. tArA jevA vIra purUSanuM Agamana Aje amRtamaya muhUrtarUpa thayuM che. he vIramaNi, tuM kirITI che. tene have e divya mUrtithI huM jou chuM. Aje tArA AgamanarUpa amRta karI tuM mAre uttama rAjyAbhiSeka kare che. tArA jevA vijayI vIranA sparzathI mAro Akho deza zatrurahita thayela che. A kaMka, vallava, taMtipAla ane graMthika jeoe veSa badalI mArI sevA karI che, temane huM yAjajIvita chuM thaye chuM. temAM Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) jaina mahAbhArata. mArA putranA jIvananI rakSA karI tuM te| mArA jIvananA jIvana thayeA cheM. ,, virATapatinA AvA vacana sAMbhaLI arjuna hAsya karI AlyA--"rAjana, zatruonA vijaya karavA, e pAMDuputrAnA akhaMDa svabhAva che. " virATarAjA Ana MdathI khelI uDayA-- "tyAre tame pAte arjuna kharA, e vAta siddha thaI. kahA bAkInA cAra pAMDavAnI kevI rIte vAto che.?" virATarAjAnI ati jijJAsA jANI arjuna pAMDavatva prakAza karavAnI icchAthI bAhyA--"jene zatru vaga thI jarApaNa bhaya nathI. evA A kaMkapureAhita, te mArA jyeSTa baMdhu yudhiSThira che. zatrurUpI vallIne dahana karavAmAM dAvAnaLa samAna A dhruva mArA priya baMdhu bhImasena che. A tatipALa te zatruonA kuLane kuLarahita karanAra yathAtha nAmavALA nakuLa che. zatruonI pAse sevA karAvanArA A graMthika, te mAro bhAi sahadeva che. ane devI sudeSNAne khuzI karanArI A mAlinI athavA saradhI te DhApadI che." arjunanI A vANI virATapatine karNa mAM amRtajevI lAgI. te sAna dAzcaya thai pAMce pAMDaveAnI pUjA karavA lAgyA. pachI uttama vastro tathA suvarNAlaMkArAthI pAMDavAne alaMkRta karI virATarAjAe suva nAsi'hAsanapara besADI pote aMjali joDI agrabhAve eDA. rAjA gAj kaMThe melyA--devA, me kadi ajJAnatAnA vacanathI tamArI pratye apriya bhASaNa karyuM... hAya, te mana Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra prakAra, kaurava kapaTa ane pAMDava prA. mAM lAvaze nahIM. A satI dropadIne dAsI tarIke gaNI devI sudeSNue kAMI agya vartana karyuM hoya tene mATe teNIne kSamA Apaze. mahAnubhAva pAMDave, Aje mArA bhAgyane ane mArA rAjyane kharekhara udaya thayuM che. Aje huM kharebare dhArmika ane puNyanI lamIne prApta karanAra thaye chuM. tamArA prasAdarUpa amRte karI siMcAelI ane tamArA pratA parUpa sUryo karI tapAelI A mArI saMpattirUpa vallI navapabrivita thaI zobhe che. mArI kIrtirUpI latA duryodhana vagere zagurUpI dAvAnaLathI dagdha thaI hatI, paNa tamArA khAnA mahimArUpa jaLe karI pAchI aMkurita thaI che. tamArA jevA vIre e mArA darabAramAM vAsa karavAthI huM sarva rAjAomAM ziromaNi thaye chuM. je prathamathI ja jAyuM hatuM ke, mArA rAjagRhamAM paDe che, te huM tamArI sevAbhakita karI mArA jIvanane vizeSa kRtArtha karata. paNa tame pAMDenI sevAbhakti karavAnuM mAruM mahAbhAgya kayAMthI hoya? mahAvIre, A rAjya ane jIvita tamee mane ApyuM che, have enA karatAM huM tamane bIjI zI bheTa karUM? paNa A vIra ane mArI uttarA kanyAne saMgItakaLA zIkhavI che te kanyA A arjunane bheTa karIza. paraMtu jo tame prasanna thaI e vAta aMgIkAra karazo te te banavAnI che." virATarAjanA A vacana sAMbhaLI pitAnA jayeSTa baMdhunA sAMbhaLatAM arjuna be -"deva, tamArI uttarA kanyA mArI ziSyA thaI mATe te mATe kenyA tulya che. paNa je Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 570) ,, Apa potAnI kanyA kuvaMzamAM ApavAnI icchA rAkhatA hA tA subhadrAnA putra abhimanyune te kanyA Apo. " arju nanI A premagabhita vANI sAMbhaLI virATarAjAe te vAta aMgIkAra karI. tene yudhiSThira vageree anumedana ApyuM. jyAre virATarAjAnA darabAramAM duryodhane mAkalelA vRSakaparamavru bhIme mArI nAMkhyA hatA. te vAta durgaMdhananA jANavAmAM AvavAthI durgaMdhana droNa, bhISma vagerene sAthe lai moTA sainyasahita virATanagaramAM caDI AvyeA hatA. jyAre teNe prayANa karyuM, tyAre ghaNA apazukana thayA hatA; paNa mAnI duryodhana tene avagaNI cANyA hatA, ane tyAM AvI gAyAne harI pAMDavAne pragaTa karavAnI teNe dhAraNA rAkhI hatI. dakSiNa ane uttaradizAnA gAnigraha karI teNe pAMDavAne pragaTa karyA hatA. ethI A samaye karavAe kapaTa karI pAMDavAne prakAzamAM ANyA hatA. AthI kAravakapaTa ane pAMDavaprakAza kharekhara thayA hatA. A jyAre virATarAjAe AgrahapUrvaka peAtAnI icchA atAvI tyAre yudhiSThire subhadrA, abhimanyu ane kRSNane elAvavA dvArakAmAM eka dUtane mAkalyA hatA. vratanA kahevAthI kRSNa, subhadrA, abhimanyu ane peAtAnA bIjo parivAra laI virATanI rAjadhAnImAM AvyA hatA. virATapatie ghaNAM utsAhathI temanA satkAra karyAM hatA. subhadrA, peAtAnA pAMca pAMcALaputrAne sAthe lAvI hatI. subhadrA, abhimanyu ane kRSNa Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaurava kapaTa ane pAMDava prakAza. (571) vagere kutInA caraNamAM namyA hatA ane paraspara maLI ati AnaMda pAmyA hatA. te vakhate temanA meLApane je AnaMda ubhA hatA, te avarNanIya hate. pachI zubha divase virATarAjAe potAnI kumArI uttarAnA vivAhane divasa nakkI karyo. te uttama prasaMge virATanagarane sArI rIte zaNagAravAmAM AvyuM ane rAjamahelane ati ramaNIya banAvavAmAM AvyuM. te mahotsavamAM abhimanyune uttama prakAre suzobhita karI vivAhamaMDapamAM lAvavAmAM AvyA hatA. jenI sAthe pAMDa ane kRSNane parivAra moTA ADaMbarathI cAlyuM hatuM. vividha prakAranA vAjiMtra ane mAMgalyagItothI gaganamaMDaLa gAjI uThayuM hatuM. virATakumArI uttarA ane pAMDavakumAra abhimanyune vivAhane saMbaMdha jevAne aMtarIkSamAM devatAo paNa AvyA hatA. vivAhanI samApti vakhate virATarAjAe uttama prakAranA amUlya ratnanA AbhUSaNe, vastrAlaMkAre, ane hAthI, ghoDA tathA rathanA samudAye paherAmaNamAM ApyA hatA, vivAhatsava pUrNa thayA pachI pAMDe ane yAdavoe paraspara prema karI AnaMdamaya, amRtamaya, kalyANamaya, krIDAmaya, utsAhamaya ane ketuka zebhAmaya evA keTalAeka divasa virATanagaramAM rahI nirgamana karyA hatA. priya vAMcanAra, A prakaraNamAM keTaloka bhAga vRttAMtathI bharapUra che. mATe temAMthI lo bodha maLI zake tema nathI. te Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) jaina mahAbhArata, chatAM paNa eka laghu edha temAMthI meLavavA jevA che, te e che ke " kapaTI duryodhane gAyAne haravAnI yuktithI virATanagaramAMthI pAMDavAne pragaTa karavA prayatna karyo hato. pAMDavA peAtAnA vanavAsanuM teramuM varSa gupta rIte rahevAnI icchAthI virATanagaramAM rahyA hatA, paNa jyAre peAtAne Azraya ApanAra virATarAjAnI upara suzarmA ane duryodhananI caDAi thai ane gAyAne pAchI vALavAnA svadharma ne majAvavA virATarAjAne tathA uttamakumArane temanI sAme laDAi karavA javuM paDayuM. A vipattine vakhate pAMDavAe temane pUrNa sahAya ApI--e kharekhara temanI kRtajJatA prakAzI rahI hatI. Akhare temaNe peAtAnuM parAkrama atAvI virATarAjAne satkIrtti apAvI hatI. je upakAra virATarAjAe pAMDavAnA pragaTa thavA vakhate mAnyA hato. Azraya ApanAra taraphe kRtajJatA rAkhavAnA mahAna guNu A prakaraNamAMthI zIkhavAnA che. koipaNu mANusa ApaNune vipattimAM Azraya Ape, te tarapha sadA kRtajJatA rAkhavI joie. je mANasa kRtajJatAnA uttama guNa bhulI jAya che, te mANasa pApanA bhAkatA thaI adhamatinA adhikArI bane che. eTalu ja nahiM paNa mA leAkamAM aneka prakAranI lokaniMdAnA pAtra bane che. tethI sarva vijranAe kRtajJatAnA guNu dhAraNa karavA joie. Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viduravairAgya. ( 573) prakaraNa 40 muM. viduravairAgya. eka prADha vayanA purUSa zAMtajIvanamAM ekalA beThA beThA vicAra karato hato. tenI mukhamudrA upara vairAgyanI chAyA prasarI rahI hatI. jANe A saMsAranI Adhi upAdhithI kaMTALI gayeA hAya, tevA te dekhAto hato. tenA pavitra hRdayamAM aneka bhAvanAe pragaTa thatI hatI. A nazvara jagat uparathI teno mAnasika meha dUra thaI gayA hato. ghaNA ghaNA vicAra karyA pachI te peAtAnA hRdayamAM A pramANe citavavA lAgyA --" A saMpatti vipattirUpa che. prabhutva Adhinu' utpAdaka che ane viSayasukha viSarUpa che, jene mATe putra pitAne, pitA putrane, mitra mitrane, AMdhava AMdhavane, paraspara nirdaya thaIne haNe che. pApathI utpanna thayelI ane pApane prasavanArI duSTanI saMpatti dhikkAravA ceAgya che. viSalatA viSe utpanna kare che, ane amRtalatA amruta utpanna kare che. jevI latA tevAMja phaLa utpanna thAya che. saMpattirUpa cAMDALIne AliMgana karI mahApApI thayelA duryodhana vagere dharmarUpa yudhiSThirane sparzI karavA mATe paNa adhikArI nathI. viSayAnA saMgarUpa kAdavathI je manohara kharaDAyelA che evA dudhanArdika AnaMda yukta thaI muktirUpa srInu sevana kema karaze ? adharUpa cAMDALanA sparzathI malina thayelA kAravAne raNabhUmimAM maraNa pAmatAM Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (574) jena mahAbhArata. jevAnI huM IcchA karato nathI. sAMpratakALe A mArA jIvanane bIjA pavitra mArga upara laI javuM joIe. jyAM viparIta kAryo banatAM hoya, tevA sthaLano tyAga karavo egya che." A pramANe te dhraDha purUSa ciMtavato hato, tevAmAM kaI purUSa khabara ApyA ke, "vizvakIni nAmanA kaI jJAnI muni nagaranI bAhera udhAnamAM padhAryA che." A vacana tenA suvicArane uttejaka thayuM ane tRSAturane amRta jaLanA pAnarUpa thayuM. tenA aMgamAM romAMca thaI AvyAM ane te AnaMda udadhimAM taravA lAge. pachI te tarata taiyAra thaI tyAMthI uThI udyAnamAM AvelA te mahAnubhAvavaMdanA karavA AvyA. pavitra muninA darzanathI ja te paramAnaMdano anubhava karavA lAgyA. | vAMcanAra, je A prasaMgane buddhibaLathI vicAra karaze te jANI zakaze. tathApi ahiM spaSTIkaraNa karavAnI AvazyaktA che. je praDha purUSa zAMtabhuvanamAM besI vicAra kare che te vidara che. A vakhate viduranA hRdayamAM vairAgyabhAvanA pragaTa thaI hatI. kAraNa ke, te kera ane pAMDavonI vacce samAna dhAnI Icchato hato. paNa duryodhane te vAta mAnya karI na hatI. tethI kaMTALI viduranuM hRdaya A saMsAra uparathI vi. 2kata thaI gayuM hatuM. AvI uttama bhAvanA bhAvatI vakhateja jainamuni vizvakInA AgamananA khabara teNe jANyA hatA. tethI te khuzI thaye hateA. tarataja e munine vaMdanA karavA Avyo hato. . . Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura rAvya. (pa75) virATanagaramAM abhimanyu ane uttarAne vivAha thayA pachI kRSNa pitAnA parama sanehI pAMDavakuTuMbane dvArakAmAM laI gayA hatA. tyAM kRSNa zuddha hRdayathI temane bhAre satkAra karyo hato. satI dvapadI jyAre satyabhAmAne maLI, tyAre teNunA hRdayamAM apAra harSa utpanna thaye hato. kAraNa ke, temanI vacce prathamathI ja saneha baMdhana thayeluM hatuM. temane sakhIbhAva paraspara saMmilita thaye hate. dvapadI ane satyabhAmAM sAthe maLI beThAM hatAM. te vakhate satyabhAmAe dropadIne puchayuM, ke "sakhI, tAre mATe mane ati Azcarya utpanna thAya che. mArA jevI strI eka paNa patinuM ArAdhana karI zakatI nathI, te tuM pAMce pationuM ArAdhana kema karI zake che? vividha prakRtinA purUSane sAdhya karavA, e ghaNuM muzkela che." satyabhAmAnAM A vacana sAMbhaLI drapadIe kahyuM sakhI, mane mArI mAtAe keLavaNuM ApatAM patine vaza karavAne mahAmaMtra zIkhavyuM che. huM hamezAM mana, vacana ane kAyAthI patiomAM tallIna rahuM chuM. mArA pationI rUcine anusarIne huM cAluM chuM. pationA bhajana pachI bhejana karuM chuM. temanA zayana pachI zayana karuM chuM ane temanI pahelAM jAgrata thAuM chuM. te pAMce patiomAMthI je kaI bAherathI Ave, tyAre huM tene ati Adara ApuM chuM ane teo je vAta kahe, te huM dhyAna daIne namratApUrvaka sAMbhaLuM chuM. teonA Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata ( 5 ) zarIranI sevA huM pote karUM chuM. huM te pAMcemAMthI kAinAthI bhinnabhAva rAkhatI nathI. mArA AvA pravartI nathI te pAMce patie mane peAtAnA prANa karatAM paNa priya mAne che. ' HH pAMDavakuTuba jyAre dvArakAmAM AvyuM, tyAre samudravijaya vagere daza dazA AvI kuMtInA caraNamAM namyA hatA, pavitra kuMtIe peAtAnA bhAione AzISa ApI hatI. pAMDavA paNa peAtAnA pUjya mAmAnA caraNamAM namI paDayA hatA. paraspara kuzaLatA puchyA pachI dazAhoe kahyu ke, " pUrve arjuna jyAre tItha yAtrA prasaMge ahi' Avela te vakhate amee temane subhadrA ApI hatI. te vakhate la kSmIvatI, vegavatI, vijayA ane rati-evA nAmanI cAra kanyAe avaziSTa rahI hatI. te A vakhate tame cAra pAMDavAne ame ApIe chIe." temanuM A vacana sudhiSThire mAnya karyuM hatuM. pachI te cAre kanyAonA cAra pAMDavAnI sAthe dvArakAmAM vivAhAtsava karavAmAM AvyA hatA. pachI bhIma ane arjunanI preraNAthI kRSNe samAdhAnI karavAne mATe drupadarAjAnA eka purAhitane duryodhananI pAse mAkalyA hatA. te purAhita ghaNA catura ane vaktA hatA. te purohita hastinApuramAM jai mATI sabhA bharI beThelA duryAdhananI pAse AvyeA hatA. tyAM te duryodhananI bhAre jAheAjalAlI joi cakita thai gayA hatA. teNe sabhAmAM beThelA duryo dhanane kahyu hatu ke, " rAjana, tamArA khaM pAMDavAe Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura vairAgya. (577). bAra varSa vanavAsa ane eka varSa ajJAtavAsa karI pitAnI pratijJA pUrI karI che. have tamArA peNa baMdhu yudhiSThira tamAruM mukhakamaLa jevAne Atura che. tamArA viyegathI temanA, manamAM ghaNe kaleza rahyA kare che. have te tamArA AmaMtraNanI rAha joI rahyA che. kAraNa ke, meTA purUSe AmaMtraNanA ape. kSaka hoya che. hAla teo dvArakAmAM pitAnA parivAra sAthe rahelA che. have tamAre pitAnA baMdhuone hastinApuramAM belAvI levA te gyA che. kAraNa ke tame bane badhu che. tamAzAmAM vinA kAraNe virodha tha na joIe. baMdhu nimitte vera utpanna karI baMdhunI saMpatti haraNa karavAnI IcchA karanAra lubdha ane adhama baMdhu kahevAya che. jo tame evA lubdha thaI dharmarAjAne hastinApuramAM nahiM teDAve te tenA baMdhue baLAtkAre temane hastinApuramAM lAvaze. ane evI rIte AvelA pAMDa tamArA kalyANanA hetu nahIM thAya. kAraNa ke, teo potAnA sAmarthyathI tamArA bhAganI ane potAnA bhAganI saMpUrNa bhUmine dabAvI leze. ane te vakhate tamAre yuddhamAM utaravuM paDaze. jethI tamAre mRtyu pAmavAne prasaMga Avaze. athavA A rAjyasaMpattine tyAga karI tamAre temanI jema vanamAM rajhaLavuM paDaze." purehita dUtanI A vANI sAMbhaLatAM ja duryodhana a-- tizaya krodhAtura thaI gaye hatuM. tenA adhara kaMpavA lAgyA. ane netra lAlacoLa thaI gayA. te vakhate teNe krodhAvezathI" 37. Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (578) jaina mahAbhArata. purahitane kahyuM ke, "tArI kaThera vANI mane ghaNIja apriya lAge che. mArA bhuja staMbhane viSe sthApita thayelI bhUmine nIce utAranAra koNa che? e tArA pAMDa mArI AgaLa koNa mAtra che? sUryanI AgaLa caMdranI gaNatrI nathI te pachI nakSatranI zI gaNanA heAya? tema mArI Agala kRSNanI paNa gaNanA nathI te pachI pAMDa zA hIsAbamAM che? je pAMDa kRSNanI sahAyathI garva dharatA hoya te te kRSNa mArA jevA siMhanI AgaLa zIyALa che. " duryodhananAM AvAM vacana sAMbhaLI te vAcALa brAhmaNa uzkerAIne be "are duryodhana ! lakSamIne pUrNa upabhaMga karanArA kRSNanI sAthe tAre utkarSa ke jenAra che? sU nI AgaLa khotanI spardhAne zabda keNa sAMbhaLe che? samartha kRSNanA krodhAgnimAM ariSTAsura, kezI ane cANura vagere ddhAonI AhUtI karyA pachI chevaTe kaMsAdikanI pUrNAhUti thayelI che, e kRSNanI AgaLa tuM keNa che? temanI vAta te eka tarapha rahI paNa pratApI pAMDane paNa sahana karanAra keNuM che? tapa, zAsrAdhyayana, ane IdriyanigrahathI yukta evA yudhiSThirarUpa meghamAMthI utpanna thayelA vidyutAgni zatru enI seMkaDo strIonA azrujaLanA pUrathI paNa zAMta thanAra nathI. heDaMba, kImIra, baka ane kIcaka vagerenA prANane haranAra bhImasena yuddhabhUmimAM kenuM sarvasva nahIM hare ? vidyAdharenA vRdamAM jenI vIrakIrti gavAya che, te ane AgaLa Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura vairAgya. (pa79) kaNuM TakI zakanAra che? vaLI kAla savAranIja vAta, teM virATarAjAnI gAye haraNa karI, chatAM tArI pAsethI kevaLa gAyeja pAchI vALI lIdhI ema nathI; paNa pitAnA bANothI tamArA zastrone ane vastrone te arjune AkarSaNa karyA hatAM, te samaye tAruM baLa kayAM gayuM hatuM ? nakuLa ane sahadeva zAMta che, te chatAM zatrune ane zatrusenAne nAza karavAmAM kevaLa yematulya che. mATe he duryodhana! tuM pAMDavone vaMdana karI temanI bhUmi pachI temane samarpaNa karIza teja tAruM kalyANa thaze." purohitanAM AvAM kaThera vacane sAMbhaLI duryodhanane bhAre krodha caDI AvyuM hatuM. te samaye teNe keTalAeka tiraskA2nAM vacane kahI te purohitane gaLe pakaDI sabhAnI bAhera kADhI mukyA hatA. che. te vidvAna ane vaktA purohita tyAMthI utAvaLe kArakAmAM AvyuM hatuM. ane teNe te badhe vRttAMta pAMDanA sAMbhaLatAM kRSNane kahI saMbhaLAvyuM hatuM. te sAthe duryodhananI jAhojalAlI ane tenI uttama prakAranI rAjyapaddhatI viSe paNa keTaluM eka vivecana kahI batAvyuM hatuM. purohitanA mukhathI A badhe vRttAMta sAMbhaLI kRSNa pAMDavenI AgaLa pitAnA vicAra jAhera karyA hatA. temAM jaNAvyuM hatuM ke, A kArya daMDa vinA siddha thavAnuM nathI. duryodhananI prakRti mArA jANavAmAM che. vaLI mAre kahevuM joIe ke, duryodhananA hRdayamAM yuddhano utsAha sAre che. teNe nizcaya Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (580) jaina mahAbhArataH karyo che ke, rakSetramAM zatruonuM bAhubaLa joyA zivAya je pRthvI ApI devI, te zUra purUSane zarama bharelu che. jee bAhubaLIyA hAya, teo khIjAe jItelI sapattine icchatA nathI. siMha pAte zikAra karelA gajeMdranoja mAhAra kare che." kRSNanA A vacanAthI bhIma, arjuna, nakuLa ane sahadeva uzkerAi gayA hatA. pachI zAMta yudhiSThira eTaluM bAlyA hatA ke, 'avadha karavAne mArUM mana pravRtta thatuM nathI. para`tu te kA` daiveja batAvyu, te have zuM karavuM? pachI yudhiSThire yuddhanI taiyArI karavAnI AjJA ApI hatI. A vakhate dhRtarASTranA prakhyAta sArathi saMjaya viSTi karavA mATe yudhiSThiranI pAse AvyeA hateA. teNe yudhiSThiranI AgaLa dhRtarASTranAM vacanA kahyAM hatAM. temAM dhRtarASTre jaNAvyuM hatuM ke, " mArA putra durmati durgaMdhana mArUM kahyuM mAnate nathI. tenI paDatI dazA AvI hAya tema lAge che. mATe vatsa yudhiSThira, tu vivekapUrvaka vicAra karI khaMdhuonI sAthe viza dhanA tyAga karavA prayatna karaje." dhRtarASTranA A sadeze sajayanA mukhathI sAMbhaLI yudhiSThire tene kahyuM hatuM. " A sajaya! vRddhapitA dhRtarASTrane mArA namaskAra karI nivedana karaje ke, khAMdhavAnA vadha na thAya tene mATe mArU hRdaya prayatna karyA kare che, paNa tamArA duryodhananI evI pravRtti che ke, e kAM thayA vinA raheze nahIM. kadi huM zAMta thaI pRthvInA tyAga karIza, paNa jeonuM parAkrama anivAya che evA mArA bhIma cr Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura vairAgya. (581.) sena vagere baMdhuonI mArI sAthe ekatA rahenAra nathI mATe te baMdhuonI sAthe vicAra karI je sarvane megya lAgaze te karIzuM." zAMta yudhiSThire saMjayane A pramANe kahyuM, tevAmAM bhImasena AvezathI bolI uTha--saMjya! duryodhananI sAthe ame saMdhi karavAnA nathI. kAraNa ke, ghaNu vakhata sudhI ame rAha joI te chatAM tene yuddha karavAne utsAha prApta thayela che, te e yuddhanA utsAhamAM seMkaDo zatruonA kabaMdhenuM tAMDava nRtya dRSTie paDaze te vakhate huM duryodhananI jaMghAne bhedI, temaja duHzAsananI bhujAnuM chedana karI yuddha sAgarane pAragAmI thaIza. te pachI arjuna, sahadeva ane nakule paNa potAnI yudhecchA pradarzita karI hatI. te sarva sAMbhaLI saMjaya hastinApuramAM AvyuM hatuM. tyAM jaI teNe duryodhana vagerenA sAMbhaLatAM dhRtarASTrane badhI vAta jaNAvI hatI. ane chevaTe kahyuM hatuM ke, "pAMDane pRthvIne svIkAra karyA vinA saMdhi ISTa nathI. tame temane pRthvI arpaNa karI chatAM paNa te pAMDa saMdhi karavAnI IcchA karatA nathI. dvapadInA kezakaSarNane pratikAra karavA sArU ughukta evA te pAMDe tamArA prANanI sAthe pRthvIne svIkAra karaze."saMjayanAM A vacane sAMbhaLI duryodhana atireSAtura thaI be -"are saMjaya! tane AvI vaSTi karavAnuM kAma koNe seMgyuM hatuM? tuM pAMDanI sAthe maLI gaye lAge che. paNa tene khabara nathI ke A mArA khIrUpI rAkSasanA pAMce pAMDe prathama prANAhuti thaI jaze. mArA bAhurUpI vajaguhAthI rakSaNa Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (582) jaina mahAbhArata thayelI pRthvInuM haraNa karanAra keNa che ? A durAtmA saMjaya pAMDavonA pakSamAM rahI ApaNI niMdA kare che, mATe ene ApaNe zatru samajo." A pramANe saMjayanI avajJA karI duryodhana sabhAmAMthI uThI gaye hatuM ane pachI teNe kurUkSetramAM prayANa karavAnI taiyArIo karavA AjJA karI hatI. bIje divase duryodhananI vRtti joI kulakSaya thavAnI zaMkA karanAra dhRtarASTra vidurane ekAMte belAvI "kuLanuM kalyANa kevI rIte thAya? " e vAta puchI hatI. DAhyA vidure vicAra karI pitAnA baMdhu dhRtarASTrane kahyuM ke, "bhAI dhRtarASTra te jJAnacakSue bhaviSya joyuM nahIM, tenuM A pari. NAma che. A vairarUpI vRkSanuM mULa tuM ja che. kAraNa ke, te janmatAM ja durAtmA duryodhanane tyAga karyo nahIM, te vakhate mArI vANI tane apriya lAgI hatI. je purUSa potAnA AMgaNamAM vadhelA viSavRkSanuM chedana karatA nathI, teja purUSa e viSavRkSanA ge bhaviSyamAM thanArA pitAnA kuLakSayanI upekSA kare che. jema varSARtumAM nadInA meTA taraMge nadInA tIrane nAza karanAra thaI kalamanA samUha sAthe sarva nadIne kAdavavALI kare che, tema je purUSa potAnA putrone anyAya pravRttimAM parAyaNa kare che, te pitAnA kuLanA nAzanuM ja kAraNa thAya che. anyAyathI dharmabhraSTa thayelA purUSane kadi saMpatti maLI te paNa te saMpatti nAzavaMta jANavI. varSArAtumAM mRttikAo vyApta thayeluM pANI jema haMsee sevana karavA yaMgya nathI, tema adhamavaDe vyAsa Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura vairAgya. (583) thayelI saMpatti sAdhupurUSane bhegavavA gya nathI. adharma purUSanI pAse saMpatti niraMtara rahelI hoya, te paNa hAthamAM rahelA dipakanI kAMtinA sarakhI te purUSathI dUraja rahe che. dharma ane karma e baMne jene uttama prakAre cAle che, te purUSanA vaMzane viSe lakSamIrUpa vallI navapalavita thaI suzebhita thAya che. rAjAonI saMpatti e dharmarUpa kalpavRkSanA pallava che, zatrune ya e tene puchyuM che, ane sukhasaMpadAnI prApti e tenA phaLa che. je samaye dharmarUpI sUrya udaya pAmavAne thAya che, te samaye vairione parAbhUti rUpI rAtri kSaya pAmatI jAya che. je purUSanI pAse dhama rUpI cekIdAra niraMtara jAgrata rahe che, tene vyasanarUpa bhayaMkara cera zuM karanAra che? AvA dharmane lubdha purUSe oLakhI zakatA nathI. jema adekhAne keInI sAthe maitrI thatI nathI, tema bhI purUSane dharma prApta thatuM nathI. dharma ane lebha e baMne eka sthaLe vAsa karI zakatA nathI. lobha e nyAyarUpa parvatane chedana karavAmAM vajI rUpa che ane kIrtirUpI kamalane saMkeca karavAmAM caMdra samAna che. e mATe moTA purUe lebhane tyAga kare, joIe." Avo vicAra tArA lebhI putra duryodhananA hRdayamAM kadipaNa AvavAne nathI. have mRtyune grAsabhUta thavA taiyAra thayelA tArA putra duryodhanane tenA niMdaAgrahathI nivAraNa kara ane ApaNA kuLanI rakSA kara." viduranAM AvAM bedhaka vacane dhRtarASTra sAMbhaLI rahyo hate. ghaNIvAra vicAra karyA pachI karI zakatA ane kArtirUpee lAla Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 584 ) jaina mahAbhArata dhRtarASTre A pramANe kahyuM hatu--" bhAI vidura ! nizrva Agraha rUpI rAgathI pIDAelA mArA putra duryodhanane AvI vANI rUpa pathya kANu kaheze ? A tArI vANI prathama kAnane atikaTuM lAge che. paraMtu pariNAme hitakArI che. teM e duryodhanane hajAravAra Adha karyAM che, te chatAM e durAgrahI pizAca koipaNa prakAre samajaNu letA nathI. mATe ApaNe ane ekavAra duryodhana pAse jaIe ane tene sArI rIte samajAvIe. chevaTanuM ApaNuM kartavya ApaNe majAvIe." amArA dhRtarASTranA A vicArane vidure saMmati ApI hatI. pachI te ane duryodhana pAse gayA hatA. ane temaNe A pramANe kahyuM " vatsa ! hRdayamAM je vAtsalya che, te tane bedha karavA mATe baLAtkAre preraNA kare che. tene laIne amAre kahevu paDe che. bhAi ! tu have lAMbA vicAra karI amArA vacanane mAna Apaje. tu jo amArA vacananA leApa karIza te tArI sa Mpatti sthira rahenArI nathI, ema samajaje. pAMDavA tArA bhAio che. tArI pRthvI upara temanA pUrNa haka che. pAMDavAnA bAhudaDanA parAkrumane manamAM lAvI sAMpratakALe pAMDavAne pRthvI devAnA je tArA satya karAra che, te pramANe vatta vAvicAra karaje. jo tu tArA karArane teADavA tatpara thaIza te tane temAM mATI hAni thaze. pAMDavAnu khADusAmarthya kevuM che, te gaMdharAja citrAMgadanA ane gAgrahaNa nimitte thayelA yuddhane viSe te pratyakSa anu Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura vairAgya. (585) bhaveluM che. dayALu ane yudhiSThiranI AjJAthI tane baMdhanamukta karyo hato, e vAta tane sAMbhare che? vaLI dharmarAjAne ghaNA divasathI dharmane anusaranArI rAjyalakSamIne samAgama thaye nathI, te have dharmaja tene sahAya karI te lakSmIne samAgama karAvaze. agni jema tRNane bALI nAMkhe che, tema che. menI sahAyavALe purUSa zatruonA samudAyane saMhAra kare che. mATe he vatsa! durAgraha choDI daI A pRthvI pAMDene arpaNa kara. dharma jenuM AyuSya che evI kIrtine tuM kSayadivasa thaIza nahiM" pitAnA vaDilenAM A vacana duryodha nane rUAM nahIM. tenA IrSyALu hRdayamAM krodha vyApI gaye. ane tatkALa uMce svare be hata-"tAta! kSatrinA dharmane tame kema jANatA nathI? kaye kSatriya hastagata thayelI pRthvI bIjAne arpaNa karaze ? je kSatriya bhayathI pRthvI bIjAne arpaNa kare, tenA bAhanI kIrti malina thAya che. kadAcit zatru taraphathI bhaya prApta thAya chatAM je nirbhaya rahe teja nirbhaya kahevAya ane je tevI sthitimAM rAjya bhagave, teja rAjya bhagavyuM kahevAya. tame zAmATe bIvo che? mAre parAkramarUpa agni jyAre A badhA jagatane grAsa karavA tatpara che, tyAre e agnithI e pAMDave daggaja thayA samajaje. mArA nirbhaya manane utsAha Ape. Ama bhayathI vihela evA vRddha pralApe karI mane vAraMvAra duHkha deze nahIM." duryodhananAM AvAM vacana sAMbhaLI dhRtarASTra ane vidura tyAMthI uThIne cAlatA thayA hatA. teo kAMI paNa bolyA na hatA. Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 586) jaina mahAbhArata te pachI viduranA hadayamAM vairAgyabhAvanA pragaTa thaI AvI hatI. ane tene laIne vidurane A asAra saMsAra upara abhAva AvI gayuM hatuM. te prasaMga vAMcanArane vidita che. virakta thayelA vidara muni vizvakIrtine vaMdanA karI AgaLa beThe te vakhate te mahAmunie A saMsArarUpa mahAtApane nAza karavAmAM amRta sarakhI dharmadezanA nIce pramANe ApavA mAMDI gurUnA vacanarUpI jaLe karI siMcana karelA A de. hanA manarUpa kSetrane viSe puNyarUpI bIja aMkurita thAya che. gurUnI vANurUpa amRta kaSAyaSTi rUpa sapiNane viSathI vyAkuLa thayelA hRdayamAM parama zAMtine Ape che. mATe tevI gurUvANuM zravaNa karavAne abhyAsa rAkhe. ane hRdayathI kaSAyane tyAga karavA prayatna karo. kaSAyarUpa meghanI vRSTie karI vivekarUpa kamaLone nAza thavAthI manarUpa vApikAne viSe dharmarUpI haMsa rahI zakatuM nathI. kaSAyarUpa madhanA svAdathI jeonuM citta viparIta thayeluM che, evA purUSe pitAnA baMdhuene paNa mAravAnI IcchA kare che. kaSAyarUpI nadInuM pUra bhAgyarUpa vRkSenuM mULamAMthI ucachedana karI prANIone nyAyarUpa dvIpamAMthI laIne vipattirUpa samudramAM nAkhe che. kaSAyarUpI svataMtra cera je mArgamAM maLe nahIM te manuSya yatheccha rIte sanAtanapurImAM sukhe jaI zake che. je manuSya puyarUpa amRta sarovaranI madhya bhAge rahe che, teja purUSa kAyarUpa Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura vairAgya. (587) dAvAnaLamAMthI mukta thAya che. are ! ajJAnI jIva A sa sArarUpa araNyane viSe kaSAyarUpa jaLathI siMcana thayelAM ane prANane haraNa karanArAM viSavRkSeAnuM sevana kare che. " ATaluM kahI te munie viduranI sAme joine kahyuM. * hai vidura ! sAMpratakALe tArA sa` dhIrUpa kaSAyanA tejathI yukta evA grISmaRRtunA tApathI tArA AtmA tapI gayelA che. tene tuM zamarUpa amRtathI zAMta kara, tArUM mana A saMsArathI udvigna thayeluM che, evuM avadhijJAnathI jANI huM dUrathI Avyo chuM. have je saMpAdana karavA yAgya hoya tene tuM saMpAdana kara.' A jagamAM bhivatavyatA sarvane saMhAra karanArI rAkSasI che. te tArA kuLanA kSaya karyA vinA rahenArI nathI, ' muni vizvakIrttinI A dezanA sAMbhaLI vidure ubhA thai aLi joDIne kahyu, " muninAtha, A saMsArarUpa sAgaramAM tame dvIpabhUmi che. sarva jagatanA jIvAne kalyANarUpa jIvanane ApavAmAM megharUpa evA tamArA dana karI mArA mane A saMsAranA tIvra saMtApanA tyAga karyo che. have kRpA karI mane muktimArga mAM pAtheyarUpa evuM mahAvrata ApavA kRpA karo. " viduranI A prArthanA aMgIkAra karI te mahAmunie kahyu.-"bhadra vidura ! tuM kASThanA paNa pratimaMdha rAkhIza nahIM. pariNAme tArI madicchA pUrNa thaze. " muninA A vacana sAMbhaLI vidura temane premabhaktithI vaMdanA karI puna: hasti Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 588 ) nApuramAM AvyA. ane tyAM jayeSTha baMdhu dhRtarASTranI tathA pAMDurAjAnI AjJA laI temanA rakSaNane mATe mAdrone bhalA maNu karI pharI te muni pAse AvyA. tyAM sarva sAghanI nivRtti karI te mahAmuninI pAse teNe cAritra grahaNa karyuM. ane vAyunI jema pratibaddha thai te pRthvI upara vihAra karavA pravAM hatA. aneka prakAranA vrata, tapa ane niyama pALI vidurajI yathArtha rAjarSi thayA hatA. ahiM dvArikA pati kRSNa keTalAeka rasAlA sAthe durgAdhanane samajAvavA hastinApura AvyA hatA. temaNe duryodhananI samakSa dhRtarASTrane kahyu ke, kAravakuLanA kSaya na thAya, tevA irAdAthI tamArA eka saMbaMdhI tarIke huM pAMDavAnA dUta thaI kahevA Avye chu. jo duryodhana mArA vacana upara dhyAna Ape te huM kahuM, pachI dhRtarASTre kRSNane kahevAne jaNAvyu eTale kRSNa khelyA. bhAi duryodhana! jo tuM pAMDavAne pRthvInA thADA bhAga paNa ApavAnI icchA nahIM kare teA pAMDavA tArA prANu sAthe pRthvI levAnI icchA rAkhe che. tethI tAre ghaNA vi cAra karavAnA che. vaLI kadAcit tuM pAMDavAne jItIne samagra pRthvInuM rAjya karIza, tathApi temAM kAMI kalyANa nathI. svajana vagaranI saMpatti zA kAmanI che ? pAMDavAmAM dhabaLa vadhAre che, tethI aMte temanA vijaya thavAnA, e vAta nizce karI mAnaje. duryodhana ! tane vadhAre kahevAnuM nathI. bhIma, arjuna, nakuLa ane sahadeva----e cArane kuzasthaLa, vRSasthaLa, mArkadI Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura vairAgya. ( 189 ) ane vArUNAvata--e cAragAma ApavAnA che ane eka gAma zAMtamUrtti yudhiSThirane ApavAnu che. eTaluM ApavAthI e pAMDavA mArA vacanathI tArI sAthe sa`dhi karaze. kAraNake, sajjana purUSA kuLakSaya thatA joI alpalAbhathI paNa saMtASa mAne che. ATaluM jo tuM nahIM mAne tA sarva jagatane DubAvanAra samudranI maryAdAnA jevA tArI senAmAM pAMDavarUpa samudranA setu kANu thanAra che ? arthAt kAI nathI." ; kRSNanAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhana karyuMnI sAme joi pAMDavAne kAMIpaNu ApavuM nahi..." evI sUcanA karI eklyA--gAviMda! tame pAMDavAnu eTalu badhuM baLa mAnA che, paraMtu eTaluM khaLa pAMDavAmAM hoya, evuM mane lAgatu nathI. Aja sudhI pAMDavAne meM jIvatA mukayA che, paNa jo have pAMDavA peAtAnA mahumade karI eka paNa gAma levAnI vAta karaze teA te siddha thanAra nathI. jo te pAtAnA bAhubaLanuM chevaTa jovAnI icchA rAkhatA hAya to temaNe satvara krurUkSetranI yuddhabhUmimAM AvavuM" A pramANe kahI duryodhane eka tarapha jaI kaNa nI sAthe masalata karI ke, "A vaSTi karanAra kRSNaneja bAMdhI levA " A masalata sakinA jANu. vAmAM AvatAM teNe te vAta kRSNane sUcavI ApI. pachI jyAre duryodhana ane karNe masalata karI AvyA eTale kRSNe krAdhAvezathI kahyuM. "hAmelA agni temAM hAma karanArane zuM nathI khALatA? upakAra karanArA purUSa upara kumati purUSa apa Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa90) jena mahAbhArata. kAra kare che. duryodhana mAre mATe game te vicAre paNa tenAthI mane zuM thavAnuM hatuM ? siMha svastha thaIne beThA hoya, te paNa zIyALa tene parAbhava karI zakatuM nathI. atyAre kevaLa dayAne laIne huM duryodhanane nAza karavA IcchatuM nathI. pAMDavone bhayaMkara dhaja tene nAzakartA thAo. bhale duryodhana kurUkSetramAM jaI pAMDanI bhujAbaLane svAda cAkhe. huM ahiM utAvaLa karI AvyuM hatuM. pAMDane te yuddhane pUrNa utsAha che." ATaluM kahI kRSNa kodhathI tAmravarNa thaI tyAMthI cAlI nIkaLyA. te samaye droNAcArya, bhISma, dhRtarASTra vagere paNa sabhAmAMthI uThI kRSNane zAMtvana karavAne pachavADe gayA ane temane hAtha jhAlI keTalAeka zabdothI temanA reSAtura hRdayane zAMta karyuM hatuM. pachI kRSNa rathamAM bethI temanI sAthe pAMDurAjAne maLavA vidurane ghera gayA hatA. rastAmAM sAthe AvelA karNane kRNe yudhiSThiranI sAthe sneha rAkhavA ghaNuM samajAvyuM hatuM. tene kahyuM hatuM ke, tuM kuMtIne putra che, mATe pAMDe tArA baMdhuo che, temanI sAthe tAre rahevuM joIe. ane tArA baMdhuone dveSa karanAra duryodhananI sAthe tAre sahavAsa karavo gya nathI. jyAre huM ahiM AvavA nIkaLe tyAre kuMtIe mane ekAMte kahyuM hatuM ke, karNane kahejo ke, tuM mAre putra che. rAdhAdAsIe tArUM putravat pAlana karyuM, tethI tuM rAdheya kahevAya che. mATe tuM pAMDane sahadara baMdhu thaI tenI sAthe virodha rAkhe che, te tane yegya na kahevAya. kuMtIne A va * * * Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadura vairAgya. (palA ) cana kRSNanA mukhethI sAMbhaLI kaNe uttara Apyo ke, "geviMda ! Apa kaho cho te satya che, paNa meM duryodhanane yAva jajIvita maitrI rAkhavAnuM vacana ApyuM che, tethI duryodhana mane kadi prANadAna karavAnI AjJA kare to paNa mAre te mAnya ka ravI joIe. A vakhate je huM chuTIne pAMDa tarapha AvuM te mArA jIvanane kalaMka lAge ane huM jagatamAM kharekhara kRtanI kahevAuM. he kRSNa, tame mArI mAtA kuMtIne mArI vaMdanA kahIne kahejo ke, "tamArA cAra putranuM AyuSya huM haNanAra nathI. mAtra mAruM mana koI kAraNane laIne bALapaNathI ja arjunane jItavAnI IcchA rAkhe che. ane yuddhamAM tene mAravAnI IrachA paNa kare che. vaLI kahe che ke, he mAtA! chevaTe tArA pAMca putre bAkI rahevAnA che. je ajunanuM mRtyu thaze te huM pAMcame gaNAIza ane mAruM mRtyu thaze te arjuna pAMcame gaNaze." kaNe Apele mAtAne saMdeze sAMbhaLI kRSNa prasanna thayA ne tene premathI AliMgana karI mArgamAMthI ja pAchavidAya karyo. te pachI kRSNa jyAM pAMDurAjA rahelA che, evA vi duranA maMdiramAM AvyA hatA. kRSNane joI pAMDurAjA ghaNe khuzI thaye hate. pachI kRSNa duryodhananA durvacane pAMDune kahI saMbhaLAvyAM, eTale pAMDurAjAnA hRdayamAM kaira upara bhAre krodha utpanna thaI AvyuM. te krodhAvezathI be-kaNa !. tame kuMtIputrane mArIvatI A pramANe kaheje-"jo tamAre Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (592). jaina mahAbhArata. mArAthI janma thayo hoya te tame jarApaNa bhayabhIta thaze nahIM. jo ke pitAnA baMdhuone viSe prema kartavya che; tathApi je te baMdhue sarvasvane nAza karavAne tatpara thAya to teone viSe prema karavo na joIe. je kSatriya pite jIvatAM chatAM zatruo bhUminuM haraNa kare, te kSatriya kahevAtuM nathI. jenA kaMTha uparanI yALa toDI nAMkhI che, e siMha zuM siMha che? mATe vatsa! tame yuddha samaye zAMtine parityAga karI suhane mahatsAha mAnI zatruo harelI pRthvIne kIrtinI sAthe pAchI . priyakRSNa! bIjuM zuM kahuM ? tamArA jevA yuddhanipuNa vIranI sahAyathI mArA pAMDane kadipaNa parAbhava thanAra nathI." pAMDunA A vacane sAMbhaLI kRSNa prasanna thayA ane temaNe anumodana ApI kahyuM ke, "pAMDurAjA! tamArA patro tamArA viyAgathI Atura che. mATe mArI sAthe dvArakAmAM Ave." pAMDue premapUrvaka jaNAvyuM, "hari ! tamArI sahAyathI have mArA putrane vijaya meLavI rAjayasaMpattine prApta thayelA pAMDavene huM pharI jovAnI IcchA rAkhuM chuM" mATe tame utAvaLA dvArakAmAM jaI temane yuddhanA utsAhamAM prere ane te tamArA saMbaMdhIone pharI temanI sAmrAjya saMpatti Ape." - pAMDanA A vacana sAMbhaLI kRSNa tyAMthI rathamAM bezI vidAya thayA hatA. te pavanavegI avALA ratha vaDe satvara dvArakAmAM AvI pahoMcyA hatA. tyAM AvI temaNe pAMDavonI AgaLa hastinApurane sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo hate. Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidura vairAgya. (53) te uparathI yudhiSThiranI AjJAthI pAMDee kurukSetranA yuddhanI moTI taiyArI karavA mAMDI hatI. yuddhane mATe moTA moTA ra sajajakaravAne pravINa sUtrakAre, lehakAra ane bIjA kArigarone lAvavAmAM AvyA hatA. bhAratanA mahAyuddhanI moTI taiyArI karavAmAM AvI hatI. - A tarapha maharSi vidura cAritra dhAraNa karI AtmasAdhana karavAne bhArata upara vicAratA hatA. pAMDava ane kairavanA yuddhanI taiyArInI vArtA sAMbhaLI te mahAnubhAvanA hRdayamAM kheda thaye hatuM, tathApi karmanI sattAnA svarUpane jANanArA te rAjagI te tarapha udAsIna bhAva rAkhI vartatA hatA. temanA hRdayamAM samatArasane divya prabhAva vahana thatuM hatuM. tethI teo pAMDava ane kaurava baMnene eka sAmAnya jatunI daSTithI samabhAve vilokatA hatA. - priya vAMcanAra! A prakaraNamAM aneka viSaye carcavAmAM AvyA che. te chatAM temAM viduranI vairAgyanI pradhAnatA rAkha vAmAM AvI che. te bodha levA gya che. A saMsAranuM svarUpa kevuM Adhi upAdhithI paripUrNa che? e viduranA suvicAra kharekhara manana karavA gya che. vidure potAnA sneha saMbaMdhane laIne kaironuM hita karavA mahAna prayatna karyo hate. kAraNa ke, yuddhamAM aneka prANIonI hiMsA thavAthI ghaNe adharma thaze AvuM teo dhAratA hatA, paNa jyAre 38 Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa94) jaina mahAbhArata. durAgrahI duryodhane te vAta na mAnI tyAre tenA Astika hRdayamAM vairAgyabhAvanA pragaTa thaI hatI. dareka gRhastha viduranI e bhAvanA bhAvavA yogya che. gRhavAsamAM rahelo gRhastha jyAre aneka prakAranI sAMsArika upAdhimAM AvI paDe che. tyAre tenuM hadaya sarva prakAre virakta ane udAsI thAya che. Ave prasaMge pUrvanA Arya jane saMsAramAMthI mukta thavA nigraMtha mArgane anusaravA cAritra grahaNa karatA hatA. AjakAlanA a9pamati ke saMsArathI kaMTALI AtmaghAta karavA taiyAra thAya che. A malina mArga sarvathA tyAga karavA gya che. e mArge prayANa karanAre AtmaghAtI AtmA narakanI pIDAne prApta kare che. temaNe A AryavIra viduranI pavitra paddhatIne aMgIkA karavAnI che. bIje zikSaNIya viSaya duryodhananA kadAgraha uparathI le. vAne che. pUjya vaDilee ane bIjA saMbaMdhIoe ghaNuM vaSTi karI tene samajAvavAmAM Ave, to paNa e durAgrahI durmati samaje nahIM. tenA malina hRdayamAM suvicAra utpanna tho nahIM. Akhare tenA pApI vicArathI moTA rAjavaMzano kuLakSaya thaze ane ekaja pitAnA putra tenA durAgrahanA bhega thaI paDaze. baMdhuone hAtheja baMdhuonA rUdhiranI nadIothI kurUkSetranI bhUmi tRpta thaze. ane bhArata upara aneka AtmAenA prANanI AhUtio thaze. AvuM ati viparIta kArya thavAnuM jANatAM chatAM paNa duryodhana ekane be thaye nahIM. A Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhAraMbha. (595) uparathI vAMcanAre bedha levAne che ke, duryodhananA je durAgraha kadipaNa dhAraNa kare na joIe. sujJa manuSya koI prasaMge Agraha rAkha paNa durAgraha na rAkha. je Agraha. rAkhavuM hoya te dezonnati, dharmonnati ane kulennati karavAne Agraha rAkhe, paNa koI jAtanI avanati thavAne Agraha rAkhe nahIM. prakaraNa 41 muM. yuddhAraMbha eka rAjamahelamAM vidhavA strI beThI beThI ciMtA karatI hatI. tenAmAMthI saibhAgya zobhA dUra thaI hatI. paNa teNInA zarIranI svAbhAvika zabhA dUra thaI na hatI. tathApi patinA viyegathI ane vilAsanA abhAvathI te zobhA nisteja dekhAtI hatI. teNInA hRdayamAM pUrvanA vaibhavanuM ane pUrvanA vilAsanuM maraNa thayA karatuM hatuM, AthI teNInI mukha mudrA ciMtAtura dekhAtI hatI. A vakhate eka prauDha vayane parAkramI purUSa tyAM AvI caDyo. tenA zarIra upara tejasvI rAjaveSa prakAzI rahyo hato. tenA mukha upara garvanuM ugra teja jhaLakI rahyuM hatuM. A purUSa AvI te vidhavAnA mukha sAme kSaNavAra joI rahyo hato. tenuM avalokana prema bhareluM ane vAtsalyathI paripUrNa hatuM. vi Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa96). jaina mahAbhAratadhavAnA mukha upara ciMtAnI chAyA chavAyelI joI te purUSa paNa ciMtAtura thaI gaye. te zokathI maMda thayelA svarathI be -"putrI! tuM zA mATe ciMtA kare che? je ke vaidhavyane laIne tuM yAjajIvita du:khI che. e vAta mArA jANavAmAM che, tathApi AjanI ciMtAthI tArI mukhamudrA vizeSa gherAyalI dekhAya che. tArI sadAkALanI ciMtAmAM Aje kAMIka vadhAre thayelo che. varlsa! je kAMI paNa lajajAkArI na hoya te tArI ciMtAnuM kAraNa jANavAnI mArI IcchA che." tenAM AvAM vacana sAMbhaLI te du:khI vidhavA namratAthI maMdasvare belI-pitAjI! jyArathI mArA durbhAgye mane vaidhavya ApyuM che, tyArathI mArA hRdayamAM ciMtAe sadAne mATe vAsa kare che. evI eka kSaNa paNa nathI gaI ke jemAM huM ciMtAthI mukta thaI sukhe rahI houM. temAM Aje mArI ci tAmAM vadhAre thavAnuM eka moTuM kAraNa banyuM che, te huM A pane nivedana karUM chuM. "Aje keTalAka vepArIo ratnakaM. bala laI ApaNA darabAramAM vecavA AvyA hatA. te uttama vastu kharIdavAnI IcchAthI mArI mAtAe temane aMtaHpuramAM bolAvyA. ratnakaMbalanI zobhA joI te mAla kharIda karavAnI mArI IcchA thaI. meM temane mAla tenA pramANunuM mUlya ApI kharIdavAnI mAgaNI karI, tyAre te vepArIonA mukha upara glAni AvI gaI. meM jyAre temane glAni thavAnuM kAraNa puchayuM, eTale teo belyA ke, "rAjaputrI! Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAla mArAmArI e kAjadhAnImAM meLavavAnI yuddhAraMbha. (57) pUrve A mAla dvArakAnA lekee tame je mUlya kahyuM, tenAthI AThagaNuM mUlya mA hato, tathApi amoe temane te mAla Ape na hato. te karatAM vadhAre mUlya meLavavAnI AzAthI ame A mAla A rAjadhAnImAM lAvyA chIe. paNa jyAre Apa rAjakumArI ochA mUlyathI amArA A kIMmatI mAlanI mAgaNI kare che, tethI amane bhAre kheda utpanna thAya che." pitAjI! pachI dvArakAnuM nAma sAMbhaLI meM temane puchayuM. he vyApArIo! zuM A prativAsudevanI rAjadhAnInA karatAM te dvArakA zreSTha che? pachI temaNe kahyuM ke, "rAjaputrI ! dvArakAnagarInI zI vAta? e mahAnagarI devatAoe nirmANa karelI che, te nagarInI badhI racanA suvarNamaya che. tenA uMcA keTa upara megha AvI vizrAMti kare che. rAtre te nagarInI suvarNa maya caMdrazALAo upara AvelA caMdra patavaNI thaI jAya che. tenI pAse AvelA samudranA tIra upara vihAra karate pavana pitAnI zItaLa herethI yadukumArenA zarIranA parasevAnA biMduonuM pAna kare che. jANe dvArakAnagarInA adbhuta ratnarAzine grahaNa karavA Icchato hoya tema samudra tenI AsapAsa veSTita thaI te nagarInI sevA kare che. e dvArakAnagarImAM iMdranA garvane tuccha karanAra yAdavapati mahArAjA samudravijaya maTI samRddhivALuM rAjya kare che. teno laghubaMdhu vasudeva e to parAkramI che ke, devAMganAo jenA guNonuM yazogAna sadA karyA kare che. te vasudevane caMdra ane sUryanA jevA be parAkramI putra che. temAM moTe putra baLadeva A jagatamAM baLavAna Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbhArata. (598) jaina mahAbhArata. tarIke prakhyAta che. nAnA putranuM nAma kRSNa che, tene bAhavaibhava zatruone upabhoga karavA che. gopAMganAonA parivArathI parivRta thayelA e kRSNanI lIlA yamunAnadI sArI rIte jANe che. tenAM parAkramarUpa bhairava hAthamAM zakti laI A pRthvIne kaMpAyamAna karI nRtya kare che. te mahAvIre potAnA parAkramathI mathurApati kaMsane ghAta karI potAnI vIrakIrti digaMta sudhI pahoMcADI che. rAjA samudravijaya pitAnA bhrAtRputra te kRSNanI saMmatithI pitAnuM rAjya calAve che. rAjaputrI ! zuM tame dvArakApati kRSNanI kIrti nathI sAMbhaLI? A jagatamAM koI paNa manuSya kRSNanA pavitra nAmathI ajJAta nathI."he pUjya pitA ! AvI rIte te vepArIoe mArA zatrunI prazaMsA karI te sAMbhaLI mane ghaNuM du:kha lAgyuM che, mane mArA pUrva vaibhavanuM smaraNa thaI AvyuM che. mArA sibhAgyane luMTanArA ane mArI sarva saMpattirUpa latAne dahana karavAmAM dAvAnaLa rUpa thayelA e kRSNanuM nAma sAMbhaLatAM mAruM hRdaya kaMpAyamAna thayuM che. mArA meremamAM zreSanA aMkuro pharI rahyA che. ane huM pUrNa kodhAvezamAM AvI gaI chuM. paNa zuM karuM? huM abaLA thaI, mArI pAse zuM sAdhana che ke, jethI huM mArA svargavAsI patinuM vaira lauM? AthI A vakhate huM ati ciMtAtura thaI rahI chuM ane mUDha banI gaI chuM. tamArA jevA prativAsudeva pitAnI putrI thaI A pramANe duHkhI thAuM, e tamane paNa lajajAkArI che." pitAnI vidhavA putrInAM A vacana sAMbhaLI te praDha purUSa Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yudvAra bha. ( 599 ) ekadama uzkerAI gayA. tenA netrAmAM lAlAza AvI gai. ane tenuM vIra hRdaya krodhAkrAMta banI gayuM. te krodhanA pUrNa AvezathI AhyA--"putrI! nizciMta thA. huM tArA vairInA vinAza karI zAMta thaiza ane vairInI strIne tArI jema zAkAtura karAvI teNInA netrAmAMthI azrudhArA varSAvIza. " pitAnAM A vacanA te vidhavAnA zeAkAnaLane bujhAvavA jarA upayukta thayAM. tenI ci'tArUpI tIvra jvAlA jarA mada paDI gaI. 29 vAMcanAra ! tamArA hRdayamAM A prasaMge jijJAsA utpanna thaI haze. tamArI jijJAsA tama karavAne e prasaMganuM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che. je vidhavA strI che te rAjagRhanagarInA rAjA jarAsaMdhanI putrI jIvayazA che. te mathurAnA rAjA kaMsanI strI thAya che. kRSNe kaMsane mAryA pachI te vidhavA thaI pitAne ghera rahI che. jIvayazA duHzIlA ane vairadhAriNI nitA che. dvArakAnA vepArIoe peAtAnA mAla vecavAne prasa Mge dvArakAnI prajAnI samRddhi ane kRSNanI jAheAjalAlI vaNavI, te sAMbhaLI te ci MtA ane zAkathI vyApta thai gai hatI. kAraNake, peAtAnA patine mAranAra kRSNanI unnati tenAthI sahana thai kI nahIM. je prADha purUSa teNInI pAse AvyeA hateA, te rAjagRhanagarInA mahArAjA jarAsaMgha che. jarAsaMgha prativAsudeva hAvAthI te kRSNavAsudevanA dveSI che. vAsudeva ane prativAsudevane svAbhAvika vaira hAya che. temAM paNa pAtAnA jamAI kaMsane mAranAra kRSNa upara tene vizeSa vera utpanna thavAnuM te sakhaLa kAraNa che. Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (620) jaina mahAbhArata. potAnI vidhavA putrI jIvayazAnAM vacana sAMbhaLI ja rAsaMghanA manamAM prathamathI dhamadhamI rahelo krodhAnaLa ekadama prajvalita thaI gaye. AjasudhI jarAsaMgha ema jANatuM hatuM ke, yAda pUrvanA upadravamAM baLIne bhasma thaI gayA che; tenI sAthe kRSNa ane rAma paNa dagdha thayelA che; tethI te sAta thaIne beThA hatA. kRNe jarAsaMgha na jANe tema gupta rIte jaI dvArakAmAM rAjadhAnI jamAvI che, e vAtathI jarAsaMgha taddana ajJAta hatuM. tenI vidhavA putrI jIvayazA paNa te vAta jANatI na hatI. jyAre dvArakAnA vepArIo acAnaka AvI caDyA ane temaNe kRSNanI samRddhinuM varNana karyuM, tethI ja rAsaMgha ane tenI vidhavA putrI jIvayazAe kRSNa vidyamAna che, evI vAta jANI hatI. ane te jANavAthI teo krodhanA AvezamAM AvI gayAM hatAM. pitAnI putrI jIva zAne dhIraja ApI rAjagRhapati jarAsaMgha tarata sabhAsthAnamAM Avyo hate. pachI teNe pitAnA maMtrionI salAha laI eka sazoka nAmanA potAnA dUtane belA hatA. sazoka dUta rAjanItine jANanAre, rAjapaddhatImAM pravINa bane ane uttama prakArane vaktA hatA. rAjasabhAmAM kevI rIte javuM joIe, kema belavuM joIe ane kema vartavuM joIee sarva bAbatamAM sazoka ghaNe huzIyAra hate. jarAsaMghe sazakane bolAvI tene sarva hakIkta jaNAvI kRSNanI pAse dvArakAmAM mokalyA. caturamati sazeka Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhAraMbha. ( 601) nitya prayANa karate anukrame dvArakAnagarImAM AvI pahoMce. suvarNamaya mahelathI dekhAtI ane gaganacuMbI killAthI pari veSTita dvArakAnagarI tenA jevAmAM AvI. tenI AsapAsa rahelA ratnAkaranA taraMge ghughavATa zabda karI rahyA hatA. je sAMbhaLI saka azaka thaI gayA hatA. dUta nagarInI racanA nirakhate nirakhate rAjA samudravijayanA darabAramAM AvyuM ane teNe tarata rAjAnI mulAkAta lIdhI. kRNa, baLabhadra, vasudeva vagere yAdathI parivRta thaI beThelA rAjA samudravijayane praNAma karI sazoka uMce svare be -" dvArakApati ! jeNe pitAnA mAhAsyathI merU parvatane paNa tiraskAra karela che ane iMdranA jevI jenI kIrti che evA rAjagRhanagarInA mahArAjA jarAsaMghe Apane kahevAne mATe mane meka che. teNe kahevarAvyuM che ke, gAyanuM dUdha pI ati puSTa thayelA je rAma ane kRSNa nAme be unmatta chekarAo tamArA rAjyamAM che, temaNe mArA ' jamAI kaMsane mAre che. jyAre e banAva banya, tyAre mArI vidhavA thayelI putrI jIvayazAe atirUdana karavA mAMDayuM hatuM. te sAMbhaLI huM maTI senA laI temanI sAthe yuddha karavA taiyAra thatA hatA; paNa mArA kALa nAmanA putre mane aTakAbe ane pite tamArI pAchaLa caDI AvyuM hatuM, te vakhata te tamArA unmatta chokarAo nAzI eka parvatamAM bharAI gayA. mAre putra pachavADe deDyo. tevAmAM eka senAne Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (62 ) jaina mahAbhArata. ke, '' mATA paDAva tenA jovAmAM AvyeA. jyAM tenI pAse jAya, tyAM senAne badale citA saLagatI jovAmAM AvI. mAre kAlaputra tenI AgaLa gayA tyAM eka vRddha strI yAdaveAnA nAma laI rUdana karatI tene sAmI maLI. mArA putra teNIne rAvAnu kAraNa puchyuM, tyAre te DeAzIe kahyuM kALa nAmanA i jarAsaMghanA putranA bhayathI rAjA samudravijaya, vasudeva, khaLarAma, kRSNa ane bIjA yAdavAe A judIjudI citAgnimAM praveza karyAM che. huM kRSNanI mhena chuM ane mArA vicAra paNa citAgnimAM praveza karavAnA che. " te vRddhAnAM AvAM vacana sAMbhaLI alpa buddhivALA mArA putra vicAra karyo ke, "mArA pitA jarAsaMghanI AgaLa me evI pratijJA karI che ke, yAdavA game tyAM gayA haze, tepaNa teone hu tamArI pAse lAvyA vinA rahIza nahi. mATe teone agnimAMthI paNa mAre pakaDavA joie. " AvuM vicArI e mUrkha putra tenA sainikAe vAye tApaNa te kRSNanI citAgnimAM praveza karI dagdha thaI gayA. pachI mArA zokAtura nikAe pAchA pharI mane te vRttAMta jaNAvyeA. putranA mRtyuthI mane ghaNA zAka thayA hatA, paNa mArA sarva yAdavazatruo agnimAM bhasma thayA, e vAta jANI meM mArA manane zAMti vALI hatI. ane mArI vidhavA putrI jIvayazA paNa peAtAnu vera vaLyu., ema jANI peAtAnA svargavAsI patine jalAMjila ApI sukhI thaIhatI. paNa pAchA dvArakAnA vepArIone mukhe kRSNanI jAheA Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhAra bha ( 103 ) jalAlI sAMbhaLI mane ane mArI putrIne bhAre zAka tathA krodha thayA che. tame haju chavA che, e vAta jANI mArA krodhAgni puna: prajavalita thayA che, te tamArI AhUti ApyA vinA zAMta thaze nahI. je vRddhasrIe mArA kALa putrane sAvI agnimAM mAnyA che, te kAi yAdavAnI devI hAvI joie. yAdavAnA kapaTathI e kAma anelu che. tenu phaLa sa yAdavAne maLyA vinA raheze nahI'. para Mtu mArI putrIne vidhavA karanAra evA maLarAma ane kRSNane jo tame mane aNu karaze te tamArA yAdavakuLanu thoDe ghaNe aMze paNa kalyANa thaze. " A sa MdezA kahevA sArU svAmI jarAsa Mghe mane mAkahyA che. mATe rAjan! potAnA kuLanuM kalyANa thavA sArU tame e gopanA putrAne jarAsaMghane soMpI do. je kArya karavAthI ghaNA lAbha thatA hAya, tevuM kAma sujJa purUSe karavu joie. mahArAja jarAsaMgha samartha che tenI AjJA tamAre mastaka para dhAraNa karavA yAgya che. jo tame enI mAjJAne mAnya nahIM karo tA tamAre ghaNu ja zaiAcavu' paDaze. " dUtanAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA samudravijaye kahyuM. " dUta ! tArA prabhunI A vANI yuktithI suMdara che. peAtAnA mitravagI rAjAonA AzrayamAM jai rahenArA aparAdhIone mitravargI rAjA pAsethI mAgavA e kSatriyavaMzamAM utpanna thayelA rAjAone cagya nathI, paraMtu tArA svAmI jarAsaMgha jo mitratAthI teone mArI pAsethI mAgatA hAya tA rAma Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (604) jaina mahAbhArata. kRSNane seMpI devAmAM kAMI paNa harakata nathI. kAraNa ke, je mArI pAse che te sarva mArA mitranuM ja che, ema huM samajuM chuM; paNa tAro svAmI sajajanatAne tyAga karI baLAtkAre rAmakRSNane mAge che e te atyaMta agya che. vaLI bALahatyA karanAra ane uddhata evA kaMsane rAmakRSNa vadha karyo tenuM tArA svAmIne zAmATe cheTuM lAge che? kAraNake, rAjAoe pApI purUSane avazya zAsana karavuM joIe. rAmakRSNane gepanA chokarA kahI apamAna karanAra ane bhujAnA baLathI durmada thayele jarAsaMgha rAmakRSNane mAravAnI IcchA kare che, paraMtu e gepabALakanuM sAmarthya te jANatA nathI. jyAM sudhI vRkSa baLIne bhasma thayuM nathI, tyAM sudhI te vRkSa agnine pratApa zI rIte jANe. jema duSTa uMdara vagerene nAza karanArA sarSanI niMdA karI tenA parAbhavanI IcchA karanAre deDako potAnA jIvanI hAni kare che, tema tAre svAmI jarAsaMgha maraNa pAmelA kaMsane pitAnA AyuSyanI jaLAMjali ApavAnI IcchA kare che. jamAI kaMsa ane putra kALa e baMne yamarAjanA atithi thavA je mAge thaIne gayelA che. te ja mAge thaIne javAnI tAre prabhu IcchA rAkhe che. " rAjA samudravijayanAM AvAM vacana sAMbhaLI te catura dUta sazeka jarA uMce svarethI be -"rAjana ! AjasudhI jarAsaMghanI AjJA tame potAnA mastakane viSe puSpavata dhAraNa karI che. Aje mRtyukALa pAse AvatAM jema kiDI Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuhAra. (605) pAMkhane dhAraNa kare tema tamane A ahaMkAra rUpa navIna aMkura kyAMthI prApta thaye? jo tame A gopabALakanA sAmaaithI garva karatA ho te tema karaze nahiM. kAraNa ghuvaDa pakSI, aMdhakArane Azraya karI sUryodaya thAya tyAMsudhI ja sukha pAme che. yAdavapati ! vicAra kare. mArA svAmInA kALaputrathI bhaya pAmI tame jyAre mathurA patine choDI nAzI gayA hatA, te vakhate e baMne paputrae tamArI rakSA karI hatI? mahA samartha jarAsaMghanI AgaLa tame ane rAmakRSNa zI gaNatrImAM che ? jarAsaMgha rUpI dAvAgni yuddhabhUmirUpa ane rayane viSe tame dazAha rUpI meTA vRkSane bALI nAkhaze, paraMtu rAmakRSNa rUpa kAMTAvALA vRkSane bALavA mATe te te atyaMta pradIptaja thaze. he rAjA ! vaLI bIjI paNa eka vAta vicAravA jevI che. sAMpratakALe karavapati duryodhana pitAnA zatruone nAza karavAnI IcchAthI agIyAra alaihiNI sainya sAthe jarAsaM. ghane AvI maLe che, ethI hamaNAM te e jarAsaMgha IdrathI paNa jItI zakAya tema nathI. samudra sarvakALa dustaraja che, te. je grISma RtunA vegathI tophAnI thaye hoya te pachI tenI zI vAta karavI? temAM vaLI mArA svAmI jarAsaMghane duryodhana mitra che. tenA zatru pAMDavone tame pakSa karyo che, e tame bIje aparAdha karyo che. jayAM sudhI e jarAsaMgha tamArA e bIjA aparAdhane manamAM nathI lAvate, tyAM sudhI e baMne ge Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) jaina mahAbhArata. paputrAne arpaNa karI tame tenI prasannatA sa'pAdana karo. hajI paNa tame jAgrata thAe ane tamArA hitanA vicAra karo. tamArA moTA yAdavakuLano kSaya karAvaze nahI. e baMne karAne varAthI soMpI dyo. kRtanAM AvAM uddhRta vacana sAMbhaLI kRSNanI mukhamudrA krodhathI rakta thaI gaI. te AvezathI e--" are ! tuM vadhAre vAcALa dekhAya che. tArA svAmInA sadezA uparAMta lavAnI sAro hiMmata lAge che? tArA prabhu mane gepa kahe che, te kharekhara che. huM yathArtha gopaja che. 'khala purUSa pAsethI ' no ' eTale pRthvIne harI ' p' eTale pAlana kare, te + goLa ' kahevAya che. huM paNa tArA prabhunA tevAja geApa chuM. mArI AgaLa adha bharatapati jarAsaMgha zA hisAbamAM che. dAvAnaLanI AgaLa ghAsanI gaMjI zI gaNatrImAM hAya? jayaprAptinuM kAraNu kevaLa khaLaja che, kAMi ghaNuM sainya nathI. ekaja vaTALIe rUnA moTA rAzine uDADI zake che. mALahatyA karanArA kaMsane jarAsa ghe pakSapAta karyo, tethI zuM thavAnu che? skruSTa kaMsanA pakSapAtI jarAsaMghe mAre paNa zAsana karavAne ceAgya thayA. anyAya karanArA kAravAne Azraya ApanAre tArA svAmI paNa anyAyIja che. huM anyAyane sahana karI zakatA nathI. ame te anyAyI karavAne mAravA mATe yuddhanI taiyArI karIe chIe. jo tArA prabhune temAM sAmela thavu hoya tA te sAme Ave ane tenA mananA hetu pUrNa kare. jema d Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddAra bha. (107) kASTanA samudAya agninA utsAhane mATeja thAya che, tema jItruonA samudAya zUra purUSane hu ne mATeja thAya che, huM dUta ! cAda rAkhaje ke, jyAre yuddhabhUmirUpa AkAzamAM huM bhayaMkara vAyurUpa pravIza, tyAre tArA prabhu meghanI jema vidhvaMsa pAmI jaze, tArA svAmIne kahuM je ke, te peAtAnA sasainya sahita yuddhabhUmimAM satkara Ave, eTale ghaNA divasathI upavAsI evA mArA kha'ne pAraNuM thAya. "" kRSNe A pramANe kahI te dUtane vidAya karyA. pachI peAte A vRttAMta pAMDavAne jaNAvyA, eTale vIra pAMDavA jarAsa - ghane jItavAnu kAma paNa pAteja karavA mATe icchA karatAM ati harSa pAmyA hatA. pavitra kuMtImAtAnA hAthanuM maMgala tilaka karI pAMDavAe zubha lagne yuddhanuM prasthAnuM karyuM hatuM. virATa ane drupada vagere keTalAeka rAjAe potapAtAnI senA lai peAtAnA saMbaMdhI pAMDavAne sahAya karavA rAjyadvArane viSe AvI hAjara thayA hatA. devakInA hAthanuM maMgaLa tilaka karI kRSNe peAtAnA aneka sItra rAjAonI sAthe dvArakAmAMthI bAhara nIkaLI prasthAna karyuM hatuM. tenI pAchaLa samudravijaya rAjA, vasudeva, aLarAma vagere yAdavenA parivAra sAthe prayANa karI mAhera nIkaLyA hatA. te samaye mayUrapicchanuM chatra dhAraNa karI peAtAnA dehanA sAMDha thI sane mAhita karatA ane yAdavakumAzanA piravArathI pavRita thayelA zrInemikumAra Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) jaina mahAbhArata rathamAM bezI yuddha karavA bAhara nIkaLyA hatA. te kALe duMdubhinA zabda thatA hatA. zItaLa ane jarahita pavana vAto hate. madathI unmatta banelA gaje garjanA karatA hatA. caMcaLa suraMge haNahaNATa karI pitAne yudhdhatsAha darzAvatA hatA. pavitra mitranA aMtaHkaraNanI jema dharmarAjanI ane kRNanI senA ekatra thaI gaI. gaMgArUpa yAdava senA ane yamunArUpa pAMDavasenA ekatra thaI yuddharUpI sAgaramAM maLavAne nIkaLI hatI. te samaye uDelI suvarNabhUminI raje AkAzane suvarNamaya banAvI dIdhuM hatuM. hastIonA samudAyanA madataraMgothI paMkita thayelI rastAnI suvarNabhUmi jaMbuse siMcana karelA merU parvatanI jema zobhatI hatI. UTe, pADAe ane khaccare yuvatI sAmagrI laI zreNubaMdha nIkaLatA hatA. rAjastrIo zarIra upara burakhA paherI mIyAnAmAM bezI cAlatI hatI. vArAMganAo azva upara ArUDha thaI yuddhanA pari vArane zRMgArita karatI hatI. jayalakSamInA AkarSaNa mATe jANe hAthanI AMgaLIo halAvatI hoya tevI davAo pharakatI hatI. tejasvI hathI Are upara paDatA sUryanAM kiraNe daze dizAone caLakAvatA hatA. ane vIra yoddhAonA siM. hanAdathI badhuM vizva gAjI rahyuM hatuM. - sarva senAe bahera AvI ucA taMbamAM paDAva karyo, tethI jAne bIjuM nagara vaseluM hoya, te dekhAva thaI rahyo hate. A samaye eka vizALa taMbumAM beThelA yudhiSThiranI Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhAra ba. ' 66 pAse AvI eka dvArapALe vina Mti karI ke, "mahArAjA! madrAsanA rAjA zailya ApaNA taMbunA dvAra AgaLa AvI ubhA che ane te Apane maLavAnI utkaMThA rAkhe che." dvArapA LanAM A vacana sAMbhaLI yudhiSThire tene praveza karAvAnI AjJA karI eTale dvArapALa zaityarAjAne laI aMdara AvyA. mahA, rAjA yudhiSThira pAtAnA kha Mdhuo sAthe madrapati zaityane levA e cAra DagalA sAme AvyeA. rAjA zailya pAMDupatnI mAdrIne saheAdara bhAi hatA. tethI te nakuLa ane sahadevanA sagA mAmA thatA hatA. yudhiSThire peAtAnA mAtulane yAgya Asana upara besAryAM ane tene kuTu khanI kuzaLavArtA puchI. pachI zailya vinayathI elyA. sarva jagatanA kalyANa karanAsa tamArA jevA jenA bhANeja che tenuM sadA kalyANaja che. jagane kalyANa karanArI kuMtI ane mAdrI mArI mhenA che, tethI huM mArA AtmAne dhanya mAnu chu. dha rAjA! A vakhate huM tamane je kAMI kahevA Avye chuM te mane lajjA kare nevuM che. tathApi tame nyAyI hovAthI te sAMbhaLavAne yogya che. " pUrva tame yuddhane viSe AmatraNa karavA sArU dUta mAkaLyA hatA. paraMtu te kRtanA AvyA pahelAM duryodhane peAtAnI sahAyatA karavAne keTalAeka bhaktivALA vacanAthI mane kahevarAvyuM hatuM, te uparathI meM tene kahevarAvyuM che ke huM tane sahAya karavA AvIza. ' huM vacanathI tenI sAthe baMdhAI gayA pachI tamArA dUta AvyA, eTale mane ghaNeA vicAra thaI saM 32 ( $$ ) Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) jena mahAbhArata. paDyo. kAraNake, tame mArA bhANeja che. have mAre mAruM vacana anyathA karavuM e mane yogya lAgatuM nathI. je purUSanI vANuM uccAra thayA pramANe nirvAha karatI nathI te purUSa sarva rIte niMdanIya che. he rAjana ! A pramANe mAruM satya vRtAMta tamane kahevA mATe ja huM ahiM Avyo chuM." - nyAyI dharmarAjA utsAhathI belyA-"mAmA ! tamAruM kahevuM yathArtha che. mArI jema duryodhana paNa tamAre bhANe jaja che. mATe temAM koIpaNa lajajA pAmaze nahi. satvara tamArI senA laI duryodhananI pAse jAo. duryodhana tamArI sahAyathI bhale utkarSa pAme." dharmarAjanAM AvAM vacano sAMbhaLI zalya tyAMthI uThI AgaLa cAlyA, tyAM tenI pAchaLa nakula ane sahadeva cAlyA ane thoDe dUra jaI teo zailya pratye bolyA-"mAmA ! tame je vAta kahI, te sarvarIte agya che. keI prasaMge jJAtA purUnI buddhi paNa meha pAmI jAya che. A tamArI pratijJA bhAre paDatI che. e pratijJAnA bhArathI amArI mAdrI mAtA lajajAne bhAre karI evA namra thaI jaze ke, lekamAM potAnuM mastaka kevI rIte uMcu karaze? ane bhImasene kairAne mAratA chatAM tame tene Azraya karanArA thayA che, evA tamArA duryazathI malIna thayelA amArA mu. khane ame yudhiSThirane kevI rIte dekhADI zakIzuM ? mAmA ! tame vicAra kare. A tamArA bhANejane pakSa choDI tame vipakSamAM sAmela thAo che, e tamArI kIrtine malina kara Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddAraMbha. (11) nAruM che."nakuLa ane sahadevanAM AvAM vacana sAMbhaLI zilya vicAra karI bolya-"he vatsa nakuLa ane sahadeva! tame kaho che te yogya che, paNa huM mArA vacanane nirvAha karyA vagara hIza nahi, te chatAM tamArI je IcchA hoya te mArI A gaLa jaNa. zailyanI A vANuM zravaNa karI nakuLa ane sahadeva belyA-"mAmA ! je amArI IcchA tamAre pUrNa karavI hoya te karNane yuddha karavAne utsAha tame bhaMga karajo." zaitye potAnA bhANejanI A vANI mAnya karI ane pote tyAMthI cAlatA thayA. bIje divase pAMDavonI senA prayANa karI kurUkSetramAM AvI pugI hatI. sarasvatI nadInI pAse yudhiSThira ane kRSNa paDAva nAkhyA hatA. kRSNanA moTA taMbU upara garUDanA cinhavALa dhavajadaMDa caDAvavAmAM AvyuM. capaLa ghoDAo ane vicitra jhUle tathA aMbADIvALA hAthIo parvato hoya tevA dekhAvA lAgyA. raNavIra mahAna yoddhAo pitAnA zastrane tIkSaNa karavAnI taiyArI karavA lAgyA. adhone haNahaNATathI, gajendronI gajenAthI ane zUravIronA zera-bakorathI sarasvatIne taTa gAjI rahyo hato. kRSNa ane pAMDavonI senAnA senike vividha prakArane rAtsAha darzAvatA hatA. ANI tarapha garvane dhAraNa karanAre jarAsaMgha maTI senA laI karane pakSa karavAne ane jamAI kaMsanuM vaira levAne kurukSetramAM caDI AvyA hatA. azvo, gajendro, raze ane Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jaina mahAbhArata. dila sainikanI caturaMga enAthI parivRta thayelA jarAsaMghe raNavAdya vagADavAnI AjJA karI hatI. prAta:kALe gaganamaNi udaya pAmatAM teNe yuddhanA prabhAtIyAM vagaDAvyAM ane kauravinA agresara ddhAonI sAthe maLI prayANa karyuM hatuM. maMdarAcaLavaDe kSobhita thayelA samudranI jema tenI senAne mahAna kolAhala cAre tarapha prasarato hate. . A vakhate jarAsaMgha sarvanA samAja vacce bezI nIce. pramANe be -vIra duryodhana vagere rAjAo ane subhaTa! Aje ApaNe eka kartavya bajAvavAnuM che. ApaNuM ane ApaNuM mitranA meTA zatruonI upara ApaNe mAhA vijaya meLavavAne che. mATe sarvee tana, mana ane dhanathI yuddhane utsAha dhAraNa karo ane zatruonA mastakethI raNabhUmine AcchAdita karI devI. meM te mArI bhujAnA baLathI pratijJA karI che ke, AvatI kAle prAtaHkALe huM pAMDava rahita bhUmaMDaLa karI mArA mitra duryodhananA rAjyane niSkaTaka karIza." jarAsaMghanuM AvuM bhASaNa sAMbhaLI duryodhana aMjaLi jeDI be -"rAjedra! tamArI adabhUta zaktine. mane pUrNa vizvAsa che. zUravIra purUSamAM ratarUpa evA tame jyAre yuddhabhUmimAM prApta thAo, tyAre anyanI vAta te eka tarapha rahI, paNa pAkazAsana e iMdra paNa te tamArI AgaLa kazA hisAbamAM nathI. he mahAvIra! tamArA jevA mitranI sahAyathI pAMDene huM vinAza karI caMdranA je ujavaLa yaza Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhArA (613) ,, sa'pAdana karIza. eTaluM ja nahIM paNa tamArA zatru kRSNane mArI A jaMgamAM yazanA paTahune vagaDAvIza. jyAMsudhI A kurUkSetramAM pAMDava ane kAravanuM mahAyuddha pUrNa thAya, tyAMsudhI A sainyamAM tamArI hAjarI raheze te huM tamArA upakAra mAnIza. " durgaMdhananAM A vacanene jarAsa thai pratijJA lai anumAina ApyuM. pachI duryodhane bhISmapitA, droNAcAya ane karNa pramukha aneka caiAhAnI sAme joine kahyu-- "mahAvIrA ! have kSaNavAra pachI yuddhanA AraMbha thaze. e yuddharUpI agAdha samudra taravAne mATe tamArA bAhudaDa seturUpa thaze evI hu` AzA rAkhu chuM. je kAryane viSe purUSo eka cittavALA thai saMpathI utsAha dhAraNa kare che, te kArya ati duSkara hAya tApaNu shela' thAya che. kAraNake caMdra, vasa'ta ane malaya pavane sahAya karelA kAmadeva meATA munivaronA cittane paNa mathana karI zake che. huM paNa tamArA bAhubaLanA parAkramathI zatruone jItI zakIza. huM tamArA prabaLa pakSathI zatruonA mahAsAgarane sukhe tarI jaiza. pakSipati garUDa paNa peAtAnA pakSe karI AkAzarUpa samudrane tarI jAya che. zatruonA zastrarUpa jaLanA si'canane zoSaNa karanAra tamArA bahurUpa tApe karI mArI kIrttirUpI grISmalatA nira'tara vikAza pAmI praphullita raheze. sAMpratakALe mAre tamane eTalu kahevAnu che ke, mArA zraddhALu mitra jarAsa Mghe pAMDavAnI sAthe prathama yuddha karavAnI icchA batAvI che, mATe hAla te mahAvIra Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (614) jaina mahAbhArata. yuddha karavA tatpara thayA che, te vIramitrane sahAya ApavAne mATe tamAre sajja thaI taiyAra rahevuM. te zivAya A prasa Mge mAre tamArI eka salAha levAnI che ke, ApaNA A mahAna saMgrAmamAM senAdhipatinI uttama paDhavI kAne ApavI ? te viSe tamArI zI saMmati che ? te mArI AgaLa pragaTa karaze. vaLI ApaNA sainyamAM atirathi, mahArathi ane arathi keTalA che ? te mAre jANavu che, te tame kaheA. " duryodhananAM AvAM vacana sAMbhaLI bhISma klyA--"rAjana ! A tuM zuM khele che? sa dhanurdhArIAnu rahasya tArA jANavAmAM che; tethI tAre amArI sa'mati levAnI jarUra nathI. tathApi mAre mArA abhiprAya ApavA joIe. atithi ane mahArathi evA keTalAeka ceAddhAe ApaNI senAmAM che, paraMtu A ka athi che evuM mane bhAse che. kAraNa ke, te yuddhabhUmine viSe kRpALu ane pramAdI che. " bhISmanAM A vacanA kaNa nA kaNa mAM viSarUpa thaI paDyAM. tenA hRdayamAM krodhAnaLa pragaTa thai AvyeA. tarata te beThA thai uMce svare ehyA--" jyAMsudhI A bhISmapitAmaha yuddhane viSe atirathi thai rahyA hoya, tyAMsudhI pAMDavAnI sAthe yuddha karavA huM dhanuSya dhAraNa karanAra nathI. '" A pramANe kahI kahyuM krodhAtura thaI tyAMthI uDIne cAlavA lAgyA. te vakhate bhISmapitAmahe duryodhanane kahyu, " rAjan ! A kaNuM ga karI cAlye jAya chetethI tuM kheda pAmIza nahIM. jo huM dhanuSya Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhAra bha. (615) dhAraNa kare te pachI karNanuM zuM prayojana che? ane jo huM dhanuSyadhArI na thAuM te karNathI zuM thavAnuM che?" bhISmanAM A vacana sAMbhaLI duryodhana be -"he pitAmaha! karNane mArI senAnuM Adhipatya ApavAnI mArI IcchA hatI. je e mahAna pada tame pote svIkAre te pachI mAre koI bIjAne vinavavAnI jarUra nathI. mATe huM prArthanA karUM chuM ke, mArA yuddhane bhAra ane agresarapaNuM tame pote ja aMgIkAra kare. zeSanAga zivAya A mahImaMDaLane dhAraNa karavAne bIje keNa samartha thAya ?" duryodhananI A vANI bhISma aMgIkAra karI eTale duryodhane bhISmapitAmahane senAdhipatipaNAne abhiSeka karyo hate. A tarapha rAjA yudhiSThira yuddhanI taiyArI karavAnI AjJA karI. pitAnA taMbumAM beThA hatA. tyAM eka baMdI AvI ubhe rahyo. dvArapALe dharmarAjAne khabara ApyA, eTale teNe praveza karavAnI AjJA karI. te baMdI vinayathI vaMdana karI be - "rAjana ! pitAnA anupama sAmarthyathI zatruonA maMDaLane jitanAra mahAvIra duryodhanane huM baMdI chuM. teNe mAre mukhe kahevarAvyuM che ke, huM duryodhana tamane pRthvIne bhAga nahI ApanAre chuM. tame pRthvInA bhAganI sAthe mArI kIrtine bhAga mAge che, paNa jyAM sudhI karavapati duryodhana bhujadaMDa dhAraNa kare che, tyAM sudhI tamAre evI koI jAtanI AzA rAkhavI nahIM. AvatI kAle prAtaHsamaye bhISmapitAmahanA se Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 116 ) jaina mahAbhArata. nAdhipatya nIce jarAsaMgha sahita moTA yuddhanA samAraMbha thAze. te vakhate tame bhISmapitAmahane AgaLa karI raNabhUmimAM AvelA evA mane joze. mATe jo tamArA aMta:karaNamAM khaLanA ane dhaiya nA kAMipaNa utkarSa hAya, sarva bhUmInA vaibha vanA upabhAganI IcchA hAya, vIrezane nAza karavA mATe siddha thanArUM bAhubaLa hoya ane yuddha bhUmimAM TakI zakavAnuM atula sAmarthya hAya tA tame tamArA ane kRSNanA sainya sAthe yuddhabhUmimAM mArI sanmukha ubhA rahejo. " ,, dInAM AvAM vacana sAMbhaLI yudhiSTira elyeA--. - TvIrAja ! tArA prabhue je kahevarAvyuM te sAMbhaLI mane saMttASa thayA che. have tuM mArIvatI tArA svAmIne kaheje ke, te jevA A utsAha batAvyA che tevA utsAha tu Akhara sudhI rAkhaje. A tArA vicArane sarvadA sthira rAkhaje. prAta:kALe tArI pahelAM yuddhabhUmimAM hAjara thaIza. jo yuddha karavA na AvuM te rAjavratane dhAraNa karanArA huM mArA vratathI bhraSTa thaye ema tuM samajaje. " A pramANe kahI dharmarAjAe e badIne zirapAva ApI vidAya karyAM hatA. maMdI gayA pachI sudhiSThire e vAta peAtAnA pUrNa snehI kRSNane jaNAvI ane te sAthe prArthanA karI ke, "tame amArA snehane laIne kauravAnI sAthe prathama saMgrAma karo. " yudhiSThiranI A prArthanA sAMbhaLI kRSNe elyA--vIra sudhizira ! tamArA A zatru tuccha mAtra che. tamArA zatrurUpa rUne Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhAraMbha. dahana karavAmAM tame mane zA mATe bhAgIdAra kare che? tamAre temAM koInI sahAya levAnI jarUra nathI. tame pAMDavo tamArA pitA pAMDunA parAkramanA vArasa che ane tamAre pratApa A jagamAM grISma trAkunA sUryanI jema tape che. tathApi tame mane prArthanA pUrvaka yuddhanuM AmaMtraNa kare che, tethI huM vIra arjunane sArathI thaI dhanurdhArI ddhAonI daSTine sArathipaNAthI saMtuSTa karIza." kRSNanI A vANuM yudhiSThire mAnya karI ane pachI yuddha karavAnI AjJA ApI. teNe potAnA sAmaMta rAjAonI saMmatithI dupadarAjAnA putra dhRSTadyumnane bolAvI senAne adhipati banAvyuM. bIje divase prAta:kALe raNavIra rAjAo sainikanA samudAya laI yuddha karavAne nIkaLI paDyA hatA. zUravIre kesarIA vastra paherI bAhara nIkaLyA. te vastro jANe temanA kodharUpI agninI javALA hoya tevA dekhAvA lAgyA. keTalAeka vIree kaMThamAM navIna mALAo dhAraNa karI hatI. te jANe vijayala mInI varamALA hoya tevI dekhAtI hatI. vIra strIoe pitAnA pationuM vijayakalyANa IcchI temanA lalATamAM vijaya tilaka karyA hatAM. keTalIeka vIrabALA potAnA patine kahevA lAgI "prANanAtha! huM vIra kanyA chuM ane vIravadhu chuM, mATe tamAre mane akhaMDa virapatnInuM mahApada ApavuM. arthAt je tame yuddhamAM parAkrama karI vijaya meLavaze te huM Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) jaina mahAbhArata jagamAM vIrapatnI kahevAIza. huM tamane mArA aMtaranI AzISa ApuM chuM ke, tame raNamAM tamArA zatruonI STine bhayabhIta karI ane tamArA prabhunI dRSTi tamArIpara AnaMda yukta thaI vizrAMti pAmeA, " koi vIra ramaNIe peAtAnA vIrapatine kahyu` ke--" tamArA khaIthI bhedAelA gajeMdronA gaMDasthaLamAMthI nIkaLatA meAtIonI mALA mane arpaNa karajo, jethI huM tamArI vIrakIrttine varNa na karanArI thAuM." phAi vIrabALAe peAtAnA patine jaNAvyuM. ke--" prANeza ! tame zatruone jItI ghAyala thaIne Avaze, te huM tamane Dha AliMgana ApI tamArA ghAnI vyathAne zAMta karIza. ' A vakhate keTalAeka vIreza paraspara kahevA lAgyA, ke " ApaNe zatruone jarajara karI yuddharUpa raMgamaMDapane viSe ApaNA svAmInI jayalakSmInA svayaMvara karAvIzuM. " te samaye yuddha mATe utAvaLa karanArA keTalAeka vIza gaja, azva, ratha ane pedalane sajja karavAmAM sabhrama pAmavA lAgyA. hastIe peAtAnA pagane viSe rahelI suvarNanI zrRMkhalA khaDakhaDAvI peAtAnA mhAvatAne jagADatA hatA. avA haNahaNATa karI peAtAnA svArIne taiyArI karavAnI sUcanA ApatA hatA. zUravIrA zarIrapara dhAraNa karelA khatarAne yuddhanA utsAhathI rAmAMcanI puSTivare taMga karatA hatA. A samaye pAMce pAMDavA nAnA prakAranA Ayudho dhAraNa karI jANe zatru Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhAra bha (619) enA pralayakALanA megha heAya tevA dekhAvA lAgyA. te pAMca pAMDavA jANe pAMca IMdro hoya, tema yuddhanA sAdhanAthI bharelA ratha upara ArUDha thayA ane temanI AsapAsa devAnI jema keTalAeka Ama rAjAe vIMTAI vaLyA hatA. jyAre pAMDavasenArUpe bhagIrathInA dhodha kurUkSetra sAgara tarapha vaLyA te vakhate maNicaDa, sahasrAkSa, cadrApIDa, mahAbaLa, ane citrAMgada vigere vidyAdharAnA rAjAe zreNIaMdha vimAna lai AvI maLyA. temaNe yudhiSThirane namana karI jaNAvyuM, "deva! pUrve tamArA khaee aneka prakAranAM kAma karI amArA jIvitane kharIdI lIdhuM che. mATe ame tamArI sevA karavAne hAjara thayA chIe." A pramANe kahI teo pAMDavasenArUpa siratAmAM maLI gayA. evAmAM heDa khAnA putra ghaTAtkaca AvI peAtAnA pitA bhIma ane kAkAne vaMdana karI ubhA rahyo. A samaye azvonA haNahaNATathI, hastIonI garjanAthI, vIrAnA siMhanAdathI ane rathAnA gaDagaDATathI yukta evA yuddhanA vAjiMtrAnA nAda svarga tathA bhUminA saMpuTane phADatA hatA, sa leAkeAnI kaNe driyane luTatA hatA, patAnI guphAone vidAratA hatA, samudrane kSeAbha karatA hatA ane pRthvIne ka MpAvatA hatA. A vakhate sUkSma jema makara rAzimAM AvI himanA nAzane mATe uttara dizAmAM gamana kare, tema dharmarAjA zatruonA nAzane mATe rathamAM ezI raNabhUmimAM gamana karavA lAgyA. pAMDavAnA senA samudAya Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (620) dhRSTadyumrane AgaLa karI yuddhabhUmi tarapha cAlavA lAgyuM. pRthvI uparathI uDelI raja AkAzanA sarva pradezamAM prasarI gaI. tenAthI sava sthaLe aMdhakAra thai gayuM, paNa vidyAdharAnA vimenAe sarva tarapha sA| prakAza pADI dIdhA. jyAre pAMDavasenA raNabhUminA madhya bhAgamAM vyUhathI goThavAI gaI, tyAre duryodhananI senAmAM za`khanA nAda thayA. zaMkhanA nAda sAMbhaLI sarva ceAddhAo sajja thaI gayA ane yuddhanA AraMbhanI ane pAtapAtAnA senApatinI AjJAnI rAha joI ubhA rahyA. AkAzamAM devatAe pAMDavA ane kAravAnuM mahAyuddha jovAne zreNIbaMdha vimAne ubhA rAkhI sthira thayA hatA. eka tarapha cAraNa bhATA yuddhotsAhane vadhAranArA vIra kAvyA khelatA hatA. priya vAMcanAra ! A yuddhanA prasaMgamAMthI tane joie tevA Adha maLI zakaze nahIM, tathApi tArA hRdayamAM pUrvakALanA A vIrAnI keTalI mahattA hatI ? tenA vicAra karaje ane pUrvanI vIratA ane sAMpratakALanI nIrmAlyatAnA tAla karI pUrvanI bhAvanA bhAvaje. jo ke yuddhano prasaMga hiMsAno che, tathApi A bhUminI gAravatA jALavavAnA te eka praza sanIya guNa che. jo e guNa mA jagat upara na hAta tA Arya prajAnuM anItimAMthI rakSaNa thAta nahi. duryodhana jevA durAcArI adhama narane zikSAnI jarUra che. ane tevA purUSo rAjyAdhipati thai beThA heAya te tene mATe yuddha sivAya bIjo upAya nathI. sattA e divya zakti che, ane te zaktinA jo Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhAra bha (621 ) durUpayoga thAya te| pachI tene dabAvanArI khIjI pramaLa zaktinI AvazyakatA che. pAMDavajyeSTha yudhiSThira Arhuta dharmanA upAsaka hatA. te sAthe zAMta ane dayALu hatA. tevA pavitra purUSane yuddha karavAnA prasaMga duryodhananI duSTa sattAthIja prApta thayA hatA. jo ke duryodhana prajA upara sArUM rAjya calAvatA hatA; tathApi te kuTuMbanA dveSI, abhimAnI, kRtaghnI ane naThArA salAhakAronI salAhathI cAlanArA hatA, tethIja tenI sattA chInavI levAne nyAyI yudhiSThiranI icchA thaI hatI. jo teNe pAMDavAne mAtra pAMca gAma ApyAM hAta, arjune karelA aMdhamuktanA upakAranA te kRtajJa thayA hota ane mahAn samartha kRSNanI STine teNe mAna Apyu hota te tene AvA yuddha prasaMga na Avata. vaLI jyAre abhimAnI jarAsaMgha tarapha joIe te te paNa kharekharA duSTa buddhino hateA ema mAlUma paDe che. jagat upara mahA anIti karanArA peAtAnA jamAi kaMsane mAranAra kRSNa upara teNe zAmATe dveSa karavA joie ? kadi peAtAno saheAdara baMdhu paNa jo ati anIti karanArA hAya tA sujJa purUSa teno pakSa karatA nathI. A pramANe anItine mArge cAlanArA duryodhana ane jarAsaMdhanI naThArI sattA dukhAvavAnI jarUra hatI ane tethI temanA duSkRtyoe pAMDava ane kRSNane temane zikSA karavAnI preraNA karI hatI. mATeja A yuddhanA samAraMbha thayelA hatA. Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (darara ) jene mahAbhArata. A vAMcanAra!A uparathI tamAre kharekhara bodha levAne che. kadi tamane sattA prApta thAya te tene tamAre durUpayoga ane nItinA mArganuM ulaMghana na karavuM. vaLI vartamAnakALe A jagatamAM arvAcIna leke jaina prajA ke je ahiMsakapanaNAthI aMkita che, tene bhIrU ane nirmAlya kahI vaDe che. te kalaMka dUra karavAne temaNe potAnA hRdayamAM A pUrvanA caritra uparathI dezAbhimAna ane dharmAbhimAna rAkhavuM joIe. jema pUrve deza ane dharmane mATe jenA prajA potAnA prANane arpaNa karatI tema tamAre tene mATe prANArpaNa karavA tatpara thavuM joIe. prAcIna kALathI jaina prA zUravIra, dezAbhimAnI ane dharmAbhimAnI che ane teja prajAnA tame saMtAne che ema dhArI tamArA hRdayamAM dezabhakita ane dharmabhakti sadA jAgrata rAkhavI joIe.' prakaraNa 42 muM. mahAyuddha, kurUkSetranI vizALa bhUmimAM pAMDava-kairavanI baMne senA ekaThI thaI. sarva yoddhAonA aMgamAM yuddhane utsAha remeroma vyApI gaye. A vakhate baMne senAnA vIree nyAya Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha. (ra3) yuddha karavAne mATe TharAva karyo ke, "je ddhAnA hAthamAM zastra na hoya ane je strI hoya, tenI para mAre kara nahIM." A TharAvane sarva vIree abhinaMdana ApyuM. pachI pAMDava senApati dhRSTadyumnanA ratha AgaLa arjuna ane bhIma pitAnA ratha lAvI ubhA rahyA. te samaye arjunanA sArathi kRSaNe karavonI senAnA vIra nAyakone oLakhAvavA arjunane kahyuM, "ju, A tALanA cinhavALI vajAthI ane veta raMganA ghoDAthI yukta evA ratha upara zatruonA garvane damana karavAmAM samartha evA gaMgAputra bhISmapitAmaha che. kaLazanA cinhavALI dhajAvALA ane rAtA ghaDAo joDelA ratha upara droNAcArya che. kamaMDalanA cinhathI aMkita ane caMdananA jevI kAMtivALA azvaratha upara kapAcArya dhanurvidyArUpa latAnA kaMdarUpa thaI ubhA che. jenI dhajA upara nAganuM cinha che ane jenA nIlavarNA gheDA che e A duryodhana dhanurdhArA thaI sajaja thayela che. jALanA cinhavALI vajAvALo ane jenA rathane pILA varNanA azva joDelA che, e A dRSTa dazAsana sanmukha ubhe che. jenA rathane vAhI dezanA ghaDA joDelA che ane dhvajA upara pADanuM cinha che e A duSTa zani che. jenI vajA upara siMhanA pucchanuM cinha che ane jenA AkAzavarNa ghaDA che evA A azvatthAmA che. jenI vajA upara haLanA cAsanuM cinha che ane jenA jAMbavaNI azva che e A zalya che. te sivAya vividha jAtanI vajAvALA ane vividha vargo ghaDAvALA A jyadratha, bhUrizravA, Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) jaina mahAbhArata. ane bhagadata sajaja thaI ubhA che. he vIra arjuna! A vIra samUharUpa samudrane gAMDIvarUpa vahANumAM bezI tuM utarI jA. tAre temAM kenI sahAya levAnI jarUra nathI." * kRSNanAM AvAM vacana sAMbhaLI ane khinnavadane -"kRSNa! A sarva mArA saMbaMdhIo che. keImArA gurUo, ke mArA bAMdhe ane koI mArA prANunehIo che. teone haNavAne mAruM aMta:karaNa utsAha dhAraNa karatuM nathI. AvA saMbaMdhIonA vadharUpa, pApanuM bIja evuM rAjya ane sAmarthya zA kAmanuM che? je bhISmapitAmahane kheLe mArA deharUpa latAne kayAre che. te upakArI gurU upara mArAM bANa zI rIte paDe? A droNAcArya ke jeNe pitAnA putra azvatthAmAthI paNa mane vadhAre rAkhyo che ane prItithI dhanurveda zIkhavyuM che evA gurU upara huM zI rIte prahAra karuM? game tema kare te paNa eka pitAnA putra bAMdha te bAMdhave ja che. temanI upara bANone mAro calAvavAne A mAruM gAMDIva dhanuSya lajijata thAya che." - arjunanI AvI vANuM sAMbhaLI kRSNa tenA hRdayamAM utsAha lAvavAne belyA-"arjuna! tuM vIraputra thaI AvA kSAtradharma virUddha vacane kema bele che? tArA vIra hRdayamAM kRpAne Ave na aMkura kyAMthI utpanna thaye? he arjuna! kadi gurU heya, pitA haya, putra hoya athavA bAMdhava hoya, paNa je te Ayudha dhAraNa karI ApaNe pratispadhI thaye Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha (625) hoya te tenI upara niHzaMkapaNe prahAra kare, evuM kSatrienuM vrata che. ApaNA baMdhue jyAM sudhI ApaNane parAbhava karavAnI IcchA na kare tyAM sudhI bAMdhane bAMdhave jANavA, paNa jyAre teo ApaNe parAbhava karavAnI IcchAthI zastra laIne sAmA thAya, tyAre bAhubaLanA mahAvratane dhAraNa karanArA vIra purUSe tene ziraccheda kare gya che. agni jema, karasparzane sahana karatuM nathI ane siMha jema zikArI prANuMenA zabdane sahana karato nathI, tema kSatriyavIra zatruonA prahArane sahana karatuM nathI. he arjuna ! tethI tArA jevA kSatriyavIre AvA kAyara vicAra lAvavA na joIe. sarva jagatamAM ekaja dhanurdhArI evA tArA jevA baMdhu chatAM tArA vaDila baMdhu yudhiSThiranI rAjyalakSamIne zatrue AkarSaNa kare che, e tane meTI lajajA che. mATe tuM dayA choDI hAthamAM dhanuSya laI yuddha karavA taiyAra thA ane A pRthvInuM Adhipatya tArA baMdhu yudhiSThirane Apa. vIra arjuna ! A kairAne temaNe karelA duSTa karmothI ja mRtyakALa samIpa Avyo che. tuM te temanA mRtyune mATe kevaLa nimitta rUpaja thaIza. mATe tuM dhanuSya upara paNaca caDAvI taiyAra thaI jA." kRSNanAM AvAM vacana sAMbhaLI ane potAnA vicAro pheravI dIdhA. zastra laIne sAme AvanAranI sAthe yuddha karavuM, e kSatrionuM kartavya che, A nizcaya karI vIra arjuna hAthamAM dhanuSya laI yuddha karavA taiyAra thaI gayA. Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) jaina mahAbhArata have pAMDa ane kairAnA sainike dhanuSyanA TaMkAra karI siMhanAda karavA lAgyA. zaMkho ane raNavAdyonA zabdothI gagana gAjI rahyuM. pavitra dharmarAjAe rathamAMthI nIce utarI page cAlI bhISmapitA, kRpAcArya ane droNAcAryane vaMdana karyuM. temaNe tene vijayadAyaka AzIrvAda Ape. teo lajajAthI namra thaI tyA-"vatsa! tAre mATe amArUM vAsalya kadi paNa nAza pAmyuM nathI. temaja tArI bhakti paNa amArI upara avicaLa che. paraMtu zuM karIe? keree amene sevAthI vaza karI lIdhA che. temanI sevA evI prabaLa che ke, ame temane tyAga karavAne utsAha dhAraNa karI zakatA nathI. ame e dravyanA lAbhathI ane sevAnI lAlacathI A deha vikaya karI dIdho che, paNa tame khAtrI rAkhaje ke yuddhane viSe tamAre vijaya thavAnuM che. kAraNa ke tamArA pakSamAM dharma ane nyAya e be saMcAra kare che. bhISma vagerenA A vacana sAMbhaLI yudhiSThira pAcho pitAnA rathamAM beThA. pachI tarata ja baMne senApationI AjJAthI yuddhanuM kArya zarU thayuM te samaye sarva dizAonA aMta bhAgane jANe ekatra karatA hoya ane AkAzane geLAkAra banAvatA hoya, tevA bANe zatruonA raktanuM bhajana karavAne AkAzamAM saMcAra karavA lAgyAM. bANanI pAMkhanA avAjathI gagana maMDaLa gAjI uThayuM. bANenA paraspara gharSaNathI utpanna thayelA agnimAMthI taNakhAnI vRSTi thavA lAgI. rathI rathInI sAthe, vidyAdhara vidyAdharanI sAthe, khadhArI khadhArInI sAthe, svAra svAranI sAthe Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) mahAyuddha ane mahAvata mahAvatanI sAthe ema paraspara ThaMdvayuddha pravartAvA lAgyuM. ddhAonA pAdaprahArathI ane rathanA cakavegathI utpanna thayelI raja "A sUryanA kiraNarUpI bA vIrenA upara na paDe" te mATe ja jANe hoya, tema sUryane AcchAdita karavA lAgI. manmatta gajeMdro ane capala ane sAmasAmA AvI athaDAvA lAgyA. rAnI paMkita vAyue kaMpacamAna karelI vajAonA vastrAcaLathI jANe zatruonA rathane bolAvatI hoya, ema saMcAra karavA lAgI. uMcA kezavALA ane zairyathI rakta netravALA pAyadaLanA subhaTe jANe camakiMkara hoya, tema cAre tarapha yuddha karavAne saMcAra karatA hatA. pAMDavonI senAne adhipati dhRSTadyumna ane keranI senAno svAmI bhISma e baMne pitapotAnI senAnA sarva yoddhAone sUcanA ApI yuddha karAvatA hatA. pAMDava senAnA mahAvIra uttara kumAra, abhimanyu ane draupadInA pAMca pAMcAle yuddhane utsAha, kSAtradharma, vIravrata ane zairya dhAraNa karI raNabhUmimAM ghumatA hatA. teonA tIkSaNa bANenA mArAthI kairavasenAnA subhaTe siMhathI zRMgALanI jema palAyana karI jatA hatA. A vakhate ratha upara beThelA madra (madharAza) nA rAjA zalya ane hAthI para beThelA virATarAjAnA uttarakumAranuM - yaMkara yuddha cAlyuM. teo kAna sudhI dhanuSya kheMcI kheMcIne bANanI vRSTi karatA hatA. temanuM yuddha AkAzamAM rahelI de Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbharata. ( 628) vAMganAo kautuka ane bhayathI jotI hatI. kSaNavAramAM uttarakumAre ANNAnA varasAda varSAvI zalyane AcchAdiMta karI dIdhA, pachI zaye evuM jora khatAvyuM ke jenA khANAnA prahArathI iMdra jema vajrathI patane pADe tema uttarakumArane peAtAnI zaktithI pADI dIdhA hatA. A vakhate pAMDavasenAmAM hAhAkAra thai rahyo. pachI dharmarAjAnA dhanurdhArI yAdvAe karavAnA senApati bhISmanI sAme yuddha karavA lAgyA. vIraNa bhISme pralayakALanA meghanI dhArAvRSTi jevA bANeAthI sarva dizAene AcchAdita karI dvIdhI. AthI keTalAkanA rathA mAnanI sAthe bhAMgI gayA. keTalAkanI dhvajAe parAkramanI sAthe tuTI paDI ane keTalAkanI dhanu tA thaiyanI sAthe dhvasta thai gaI. keTalAka subhaTAnA prANanI sAthe avA palAyana karI gayA, kavacA chinnabhinna thai gayA, chatrA bhAMgI paDayA ane sArathie mUrjita thai gayA. bhISmapitAmahe A pramANe pAMDavAnI senAne mAkuLavyAkuLa karI dIdhI. pachI bhISmanA parAkramathI utsAhita thayelA dhRSTadyumna paNa karavAnI senAnA mahAna saMhAra karyo. A vakhate kurUkSetranI bhUmimAM zANitanI sari tA cAlI. te nadIomAM vALa zevALa anyA, vIrapurUSonA sukha kamaLa thayA, rathA nAkA thaI, hAtha paga matsya thayA, zveta chatrA pAyaNIe thai, vajAe taTavRkSa banI ane gajedro pa ta thayA hatA. kurUkSetranI raNabhUmi dhvajamaya, dhanuSyamaya, chatramaya, azvamaya, gajamaya, vImaya ane rthamaya dekhAvA lAgI. vIraratna bhIme ghaNIvAra yuddha karyA pachI dayAvarDa Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = mahAyuddha. (29) pitAnA dhanuSyanI paNa utArI eTale kaurava tathA pAMDanA sainikoe yuddha karavuM baMdha karyuM hatuM. virATapatinA rAjakumAre uttaranuM mRtyu thavAthI hRdayamAM kheda pAmatA pAMDe pitAnI chAvaNImAM AvyA, ane tethI AnaMda pAmatA kora paNa pitAnA zibiramAM pAchA pharyA hatA. pitAnA putra uttarakumAranA mRtyuthI netramAM azru lAvI zoka karatI suSNanA khabara jANuM yudhiSThira tenI pAse gayA ane teNune zAMtvana karavA nIce pramANe chelyA-"kalyANa sudeNA! tame virapatnI thaI A zaka kare te anucita che. tamArA uttarakumAre tamane vIramAtA kahelI che. ane tamArA putranA parAkramathI cakita thayelA subhaTee tamane dhanyavAda Ape che. vaLI huM tamArI pAse pratijJA karUM chuM ke, tamArA putrane mAranAra zelyanuM vaira na lauM te mAre yuddhAraMbha. niSphaLa thAo. je mArI A pratijJA asatya Thare te tame mane kadi paNa satyapratijJa mAnaze nahIM." A pramANe sudeNane AzvAsana ApI dharmarAjAe pitAnA ghAyala thayelA sainikone vAtsalyathI sArAM InAme ApyAM hatAM ane temanA ghAnuM duHkha nivRtta karavAne ASadhepacAra karAvyA hatA. mahAvIra bhISmapitAe sAta divasa sudhI yuddha karyuM hatuM ane zatrupakSanA aneka rAjAonA senyane mAratAM chatAM paNa dayALupaNe pitAnA sainyanuM rakSaNa karyuM hatuM. ha Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata ( 130 ) stinApuramAM rahelA gAMdhArI sahita dhRtarASTrane udAra saMjaya divase divase je yuddhaprakAra ane, tenu avaleAkana karI rAtre tenA vRttAMta kahetA hatA. AThame divase bhISmapitAmaha yudhdha karavAne caDyA hatA, paNa te divase temaNe joie tevA mArA calAvye na te hatA. phakta keTalAeka vIrAnA hAthanI AMgaLIe kApI hatI, jethI te vIrA dhanuSya caDAvAnuM kAma karavAne azakta banI gayA hatA. te divase pariNAme pAMDavAnA vIrAe kAraveAnA pakSanA vIrAnI meATI saMkhyA mArI hatI, tethI pAMDhavA hRdayamAM Ana Mdita thayA hatA. jyAre sUrya astAcaLa tarapha pAchA pharyA eTale baMne pakSanA vIrA yudhdhathI virAma pAmI pAtapeAtAnI chAvaNImAM pAchA pharyA hatA. teja rAtre peAtAnI senAnA meATA sa`hAra thayelA jANI bhISma upara zaMkA lAvI duryodhana bhISmanI pAse AvI elyA--" pUjya tAta ! amAne tamArA dhanurdhArIpaNAnA mukhya AdhAra che. ane tamAre AdhAre pAMDavAnA nAza mATe A yuddhAra bha thayA che. tamArI sahAya vinA pAMDavAnA parAbhava karavAne kANu samartha che ? AjanA yuddhamAM mArA jANuvAmAM AvyuM che ke tame pAMDavAnA pakSa karI che. Aje mArA sulaTAnA moTA saMhAra thaye te chatAM tame temanI upekSA karI che. e mATe jo tameAne pAMDavA priya hAya ane temane rAjya devAnI tamArI icchA hAya te tame humaNAMja tamArA hAthe mArA vadha karI. " Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha. (31) | duryodhananAM AvAM vacano sAMbhaLI bhISmapitA bolyA vatsa! AvI tuccha vANune uccAra kema kare che? e pAM DanA baMdhupaNA mATe je ke mAruM citta temane vize vAtsalyabhAva dhAraNa kare che, tathApi meM mAruM jIvita tAre mATe vecI dIdhuM che tethI huM pAMDanuM vAtsalya cheDIne yuddha karUM chuM, tathApi mAre tane kahevuM joIe ke, je sainyamAM arjuna dhanuSyadhArI ubhuM rahe, te sainyanI sAthe yuddha karatAM avAya jaya prApta thavAnI mane zaMkA che. tathApi janmathI abhyAsa karelA nirdoSa yudhathI huM prAta:kALe pRthvIne zUrarahita karIza." bhISmanAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhana hRdayamAM khuzI thate pitAnI chAvaNImAM AvyuM hatuM. navame divase bhISmapitAmaha yudhdhane mekhare AvI ubhA rahyA hatA. temaNe pitAnA bANenI vRSTithI gaganane evuM AcchAdita karI dIdhuM ke, prAta:kALanA sUryanA rakta kiraNe kurUkSetranI bhUmine prakAzita karI zakayA nahIM. bhayaMkara bhIme bANene mAre e calAvyuM ke jethI pAMDanA keTalAeka vIro dhvajadaMDanI pAchaLa ane rathanI nIce saMtAI gayA hatA. te divase bhISmanA bhayaMkara prahAranI sAme pAMDava senA TakI zakI nahIM. keTalAeka subhaTee kurUkSetranI pavitra bhUmimAM pitAnA prANa arpaNa karI dIdhA. bhayathI yudhane pratibaMdha karavAnI jANe IcchA karatA hoya, tema sUrya asta girimAM adazya thaI gaye. te vakhate chaDIdAra yudhdhane ni Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 632) jaina mahAbhArata. dhi karavAnI AjJA uMce svare kahevA lAgyA. pitAnA vijayathI praphullita thatA karo ane parAbhavathI khinna thatA pAMDa potapotAnI chAvaNImAM pAchA pharyA. che. A divase rAtre dharmarAjA kRSNa vagere pitAnA snehI sabhAjanene bolAvI vicAra karavA beThe. teNe sarva pradhAna vIrAnI AgaLa jaNAvyuM ke, "jyAM sudhI bhISmapitAmaha yudhabhUmimAM dhanuSyane TaMkAra kare che, tyAM sudhI ApaNane vijaya prApta tha dUra che. vijayanI vAta te eka tarapha rahI paNa jIvavAnI AzA rAkhavI muzkela che. A vakhate ApaNe ke yatna karavo joIe ? tene mATe tame vicAra karIne ja . ApaNAmAMthI bhISmapitAmahane kaNa kevI rIte mAraze ? emAM mArUM citta zaMkita thaI gayuM che." - A vakhate kRSNa belyA-"rAjana! AjanA yuddhamAM jyAre bhISmapitAmahe ApaNI senAne saMhAra karavA mAMDyo, tyAre mArA bAhu tene mAravAne utsAha dhAraNa karatA hatA, paNa ane segana ApI mArA utsAhane nirodha karyo hate. je tamArI IcchA hoya ane tamArI AjJA hoya te huM AvatI kAle prAta:kALe A bhUmine gAMgeya vagaranI karI dauM. " . kRSNanAM AvAM vacana sAMbhaLI yudhiSThire kahyuM, "kRSNa! tamArI zakti AgaLa idra paNa TakI zake tema nathI, te pachI bhISmanI zI vAta karavI? paNa jemanA ullaMgarUpa palaMgane Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha, ( 633) viSe lADa pAmelA mArA bhAI bhImasena ane ane te upakArI vaDilane zI rIte mAre.? tethI bhISmapitAmahanA vadhane kaI bIjo upAya kahe ke je upAye e bhISma jItAIne mAtra nAmathI avazeSa rahe." | kRSNa vicAra karIne kahyuM, "rAjan ! bhISmane vadha karavA mATe mane eka upAya sujhI AvyuM che, te tame sAMbhaLe. mahAvIra bhISmapitA strI, dIna, bhIrU, caMdra ane hathI Ara vagaranA mANasa upara potAnA bANa nAMkhatA nathI, mATe prAta:kALe drupadarAjAnA khaMDha putra zikhaMDIne AgaLa karI tamAre tenI pAchaLa rahevuM. bhISma zikhaMDIne caMdra dhArI tenI sAme bANa nAMkhaze nahIM, eTale zikhaMDI karNa paryata dhanuSya kheMcI chaDelA bANethI ni:saMzaya temane vadha karI nAkhaze." - kuNe darzAvele A upAya sarvane pasaMda paDyo ane tene abhinaMdana ApI sarve potapotAnA sthAnamAM cAlyA gayA. | dazame divase prAta:kALe yudhano AraMbha thaye. zikhaMDIne AgaLa karI pAMDe bhImane vadha karavAnI IcchAthI raNabhUmimAM AvyA. parapara bANanI vRSTi thavA lAgI. mahAvIra bhImapitAe prathama potAnA baLathI pAMDavasenAne A kuLa vyAkuLa karI dIdhI. keTalAeka vare bhISmanA bhayathI raNabhUmimAMthI palAyana karI gayA. jyAre pAMDavonI senA parAbhUta thaI eTale bhIma arjuna vagerenI preraNAthI zikhaMDIne ratha raNabhUminA mekharA upara AgaLa lAvavAmAM A Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) jene mahAbhAsta. che. zikhaMDIne joI ranA sainike tenA para bANane mAre karavA lAgyA, eTale tenA ratha pAchaLa rahelA bhIma ane ane te bANonA mArAne nivRtta karI dIdhe. jyAre bhISma pitAnI sAme zikhaMDIne je, eTale tene paMDha dhArI temaNe potAnA bANe cheDatAM baMdha karyo, paraMtu zikhaMDIe pitAnA tIkSaNa bANe bhISmanI upara cAlatA karyA. bhISma potAnI pratijJAne nirvAha karavAne ubhA ubhA zikhaMDInA bANa sahana karavA lAgyA. A samayane lAga jaI pAMDava senAne adhipati dhRSTadyumna ane bIjA ddhAo cAre tarapha bANanI vRSTI karI bhISma pitAmahane AcchAdita karavA lAgyA. A vakhate bIjAnA bANane bhAre prahAra te joI bhISma puna: pitAnA dhanuSyapara bANa caDAvI yuddha karavA sajaja thaI gaye. te sAthe duryodhana tathA duzAsana vagere paNa ativegathI tIkSaNa bANonIvRSTi karavA lAgyA. ane yuddhane meTe jaga macI gaye. A bhayaMkara dekhAva joI zrIkRSNa arjunane kahyuM, "vIra arjuna! zatruoe nAza karelI tArI senAnI upekSA tuM kema kare che? have A zikhaMDInI pAchaLa rahI kauravonI saMpattirUpa latAnA mUlarUpa evA bhISmapitAnuM unmelana karI nAkha." 1. kRSNanI AjJA thatAMja arjuna zikhaMDInA ratha upara caDI beThA ane tenI pAchaLa rahI bhISma upara bANenI vRSTi Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - mahAyuddha. (35) karavA lAge. bhImasena vagere ubhA rahI bhIkhanI rakSA karavAne AvatA duryodhana vagerenA bANene nAza karI temane vikherI nAkhyA pachI ane zikhaMDInI pAchaLa rahI bhI mapitA upara bANene samudAya choDavA mAMDe. e bANene vega ane tene cheDavAnI cAlAkI joI bhIme potAnA sArathIne kahyuM, "sArathi ! A bANe ghaNAM marmabhedaka che. tema vaLI kayAMthI Ave che, te jovAmAM AvatuM nathI. AvI cAlAkIvALAM A bANe zikhaMDInA nathI, paNa arjunanA lAge che. vIra arjuna zivAya bIjA koInuM AvuM hastalAghava hoyaja nahIM. mArA vatsa arjunane A dhanurvidyAne anu bhava lenAre A mAro aMtarAtmA mRtyudazAmAM paNa AnaMda pAme che." bhISmapitA A pramANe pitAnA sArathine kahetA hatA, tevAmAM akasmAta AkAzavANuM utpanna thaI ke he gAMgeya ! tArA gurUe uccArelI vANIne tuM visarIza nahIM." A vANI sAMbhaLI duryodhane bhISmane puchayuM, "tAtI koI khecara AkAza vANathI tamane gurUnI vANuM smaraNamAM rAkhavAnI sUcanA kare che. te zuM che?" bhISma smaraNa karIne bolyA-"vatsa! duryodhana!ha bAlyAvasthAmAM mArA mazALamAM rahetuM hatuM. tevAmAM eka vakhate kaI cAraNazramaNamuni AvI caDyA temane huM mAtAnI sAthe vaMdanA karavA gaye. te samaye kRpALu evA cAraNamunie Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) jaina mahAbhArata. mane sAdhudharma ane zrAvakadharma saMbhaLAvyuM. e samaye te munivara pAsethI prApta thayeluM dharmanuM rahasya mArA hRdayane priya thayuM ane sarva prANI mAtranI kalyANa karavAnI IcchA mArAmAM utpanna thaI. pachI te divasathI meM ahiMsAdharmane svIkAra karyo. ane tyArathI huM sarva prANI mAtrane AtmasamAna jeuM chuM, satya vANuM besuM , paradravyathI vimukha rahe chuM; meM enI IcchAne sarva thA tyAga karyo che ane parigrahane nigraha karyo che. evI rIte e muninA upadezathI anAcArathI vimukha dharmane viSe tatpara, ane zravaNa karelA dharmane viSe ekAgrabuddhi karanAra haM sarva AzravathI virAma pAmyA. zrI arihaMta devanI pUjA, gurUnI upAsanA, tapa, svAdhyAya, saMyama ane dAna karI mArA ghaNuM karmo chuTI gayA ane huM te SaT karmanuM AcaraNa karavA lAgyuM. pachI pavanavega nA minA mArA mAmAe mane sarva kaLAo zIkhavI hatI. eka vakhate trikALajJa municaMdra nAmanA jJAnI muni AvI caDyA. huM mArA mAmAnI sAthe temane vaMdana karavA gaye. vaMdanA karyA pachI meM e munivarane aMjaLi jeDI puchayuM ke, meharUpa aMdhakArane nAza karavAmAM sUrya samAna e sarva saMyama mane kayAre prApta thaze ? munie mArA praznane A pramANe uttara Apyo-"bhadra! tAre satyavatI nAme eka kaniSTa mAtA prApta thaze. teNanA putranA saMbaMdhathI tuM ghaNe kALa grahavAsamAM rahIza. kAraNa ke, tArA jevA vicAra dharAvanArA purUSe bIjAonA kArya karavAmAM svArtha mAne che, e mATe Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha. ( 637) tuM tArA pitAnI prItIne arthe yAvajjIvita brahmacarya vrata dhAraNa karI gRhAvAsamAM rahIza ane tethI tu A jagamAM devavrata evA nAmathI vikhyAta thaIza. anukrame tuM kurUgAtramAM pitAmaha nAma dhAraNa karI zatruthI pIDita evA duryodha nanI vatI zatruo sAthe yudhdha karI duryodhananA RNuthI mukta thaiza. te pachI bhadragumAcAya nAmanA mArA ziSyanI samIpe tu zradhdhAthI bhAvazalyano tyAga karI dravyazalyathI utpanna thayelI du:sahu pIDAne sahana karanAra thai eka varSa nuM AyuSya bAkI rahetAM ekAgracitte dIkSA grahaNa karIza. te pravajyAnu uttama prakAre ArAdhana karI eka varSane aMte jyAMthI adha: patana thatu nathI evA svaga leAkamAM sukhe gamana karIza. '" he duryodhana ! A pramANe mane kahI te muni tyAMthI vihAra karI cAlyA gayA ane huM tyArathI Aja sudhI te vANIno anubhava karatA AvuM chuM. e khecA mArA sAdharmi, eka gurUnI pAse vrata lenArA, svAdhyAyI, samAna vayavALA ane catura che, mATe teo A samaye adazya vANIthI mane gurUnI vANInuM smaraNa karAve che. : bhISma duryodhanane A pramANe vAta kahetA hatA, teTalAmAM te arjunanA tIkSNa khANAthI temanuM zarIra pUruM thaI gayuM. rAmerAma khANA vyApI gayA. tarata te netra mIMcI, mUrchA pAmI rathanA madhya bhAgamAM paDI gayA ane temanA hAtha mAMthI dhanuSya galita thai gayu. A vakhate jANe brahmacArI bhISmanI AvI duravasthA jovAne asamartha hAya, tevA sU Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (638 ) peAtAnA sarva sva rUpa kiraNAno tyAga karI dvIpAMtaramAM cAhyA gayA. A samaye " huM tAta! huM tAta ! '" ema AkraMda karatA kAravA ane pAMDavAe potapotAnI senAno nirodha karI dIdhA. ane baMne senAemAM bhISmanA viyAgano zeka prasarI gayA. eTalAmAM bhISmapitAmahanA sAdharmika bhAIe jee prathama tenA mAmAne ghera rahyA hatA, tee bhiSmapi tAmahanI pAse AvI AnaMdathI temane tenI pAsenA paMtanI guhAmAM bhadraguptAcAryanI samIpe lai gayA hatA. ahIM hastinApuramAM sajayanA mukhathI e vRttAMta sAMbhaLI dhRtarASTra zAkathI azrupAta karatA jyAM bhiSmapitAmahu hatA tyAM AvyA. kauravA ane pAMDavA paNa e viDalanA zAkathI azrupAta karatAM bhiSmanI pAse AvyA ane aneka upacAra karI temane mUrchAmAMthI saceta karyo. jAgrata thayelA bhISme kaiAravA ane pAMDavAnI tarapha amRtamaya draSTithI avAlAna karyuM. pachI temaNe maMdamaMda zabdothI kAravA tathA pAMDavAne kahyuM --"vatsA ! mArA mastakane AdhAra nathI, tethI mArI grIvAmAM ativedanA thAya che." pitAmahatu` mA vacana sAMbhaLI karavAe temanA mastaka nIce kemaLa ozikAM lAvI mukayAM te bhISmane rUcikara thayA nahIM eTale temaNe arjunanI sAme joyu, te uparathI mane temano abhiprAya jANI ka patra khANanA ezikAM karI dIdhA, jethI bhiSmapitAmaha prasanna thai gayA. A vakhate yudhiSThira bhISmapitAmahunA za rIrane papALIne eklyA--" he tAta ! A tamAne khANAnA Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha. ( 639). zalya lAgelA che, te mArA cittane du:khita kare che; te jo tameA AjJA karo teA huM tamArA zarIrane ni:zasya karI tenA ghA rUjhAvu. kAraNa ke mArA hAthamAM ghAne rUjhavanArI eka muddhikA che, jenA jaLanA si McanathI game tevA ghA paNu rUma jAya che. peAtAnA nAmathI aMkita evA mANeAvaDe tamane du:kha ApanAra A putra arjuna zaramAI namra mukha karI rahyo che. pUjyapitA ! e arjunanuM du:kha dUra karavA tame prasanna thAo ane tamArA zarIrane ni:zalya karavAnI AjJA ApeA." dharmarAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI bhIma khAlyA---- vatsa ! "C A dravya zakya mane du:kha utpanna karatA nathI, paNa vyathAne utpanna karanArA mArA bhAva zA che. teonA A bhadraguNAcAya zuddha upadeza karI uddhAra karaze. A pugAdi zarIra ahirAtmA eja AtmA che evI je purUSamAM buddhi rahelI che, te purUSaneja A dravya zalye karI du:kha thAya che, pazu huM vatsa ! mane te bAhya zarIrane bheda karanArA A khANa zaklyA aMtaraMga bhAgamAM duSkarma karI thanArA manA bheda karavAmAM sahAya kare che." A pramANe kahI bhISme kRSNanI sAme hRSTi karI avaleAkana karyuM. puna: temaNe jaNuAvyu, " vatsa! A samaye mane bahu tRSA lAgI che, mATe tame pANI lAvI mArI tRSAne zAMta karo.' bhISmanAM AvAM vacana sAMbhaLatAMja duryodhane svaccha ane sugaMdhI pANI lAvI bhISmanI AgaLa thayuM. bhISme te pANI levAnI nA kahI ane jaNAvyuM-- Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (40) " vatsa ! je pANI pazupikSioe pIdhuM na heAya ane je pANInA sUrya nA kiraNAe sparza karyA na heAya, tevu` pANI pIvA mATe mArU hRdaya icchA kare che." bhISmanI A mAgaNI pUrNa thavI azakaya che, ' ema dhArI kAravA vicAramAM paDI gayA. te vakhate bhISme arjunanI sAme joyu, eTale pitAmahano abhiprAya jANI arjune peAtAnA gAMDIva dhanuSya upara varUNAstra caDAvyuM ane kRSNanI dRSTinA pAtathI pavitra evA adha:sthaLamAM te khANa mArI pRthvIne chidra pADI dIdhuM. tarata e pRthvInA chidramAMthI jANe arjunanI kIrtti hAya tevI svaccha jaLanI dhArA nIkaLI. temAMthI jaLa laI arjuna bhISmapitAnI pAse lAvyeA. tRSAtura bhISme te jaLanuM pAna karI sa MtuSTa thai gayA. ane te madhura vANIthI elyA--" vatsa arjuna ! te. A svaccha ane zItaLa jaLathI mane AnaMda ApyA che. ' tuM tArA baMdhuonI sAthe vijayI thA.' evI mArA hRdayanI AzISa che." A pramANe arjunane kahI bhISme durvAdhanane kahyuM--"vatsa duryodhana ! ApaNu kAravakuLa bhAratavamAM zreSTha gaNAya che. mATA puNyanA yAgathI e kAravakuLamAM janma thAya che. AvA kAravakuLamAM tArA janma thayA che. tethI tAre tArA baMdhuekamAM sa`pathI vattavu joie. namratA ane nyAya e e guNNAnA tu svIkAra kara. namratA ane nyAyathI purUSa satkIrtti dhAraNa kare che. A tArA kha yuAne temanuM rAjya pAchuM soMpI tu nyAyI thA. tArA nyAyavanathI jagatmAM sArI kIrtti prasaraze ane sarva leAkeA Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyuddha (641) tane abhinaMdana Apaze. e pAMDavone temanuM rAjya arpaNa karI tAre IMdraprasthamAM rahevuM joIe. tema chatAM je tuM temanI sAthe saMdhi nahIM kare te tAre ghaNuM du:kha sahana karavuM paDaze. te ghaNIvAra A bhImasena ane arjunanuM sAmarthya joyuM che. e vIrapurUSenI AgaLa tAre sarva rIte namra thavuM joIe. te atyAre ja A vIra arjunanuM baLa joyuM che. ' mArA mastaka upara teNe bANamaya ozIkA banAvI pAtADaLamAMthI svaca cha jaLa kheMcI kADhayuM. AvA samartha purUSanI ! sAthe tAre vairabhAva TakI zakaze nahIM. mATe tuM A tArA dharmabaMdhu yudhiSThirane saMpatti arpaNa kara. ane A bhayaMkara saMgrAmamAM thanArA kuLane kSayanuM rakSaNa kara." . bhISmapitAmahanI A vANuM duryodhanane rUci nahIM. tenA hRdayamAM kheda vRddhi pAme. pachI te dhIme dhIme bhISma-- pitA pratye bele---"pUjya pitAmaha! nakhanA agrabhAga upara rehe eTalI paNa bhUmi pAMDavone ApavAnI mArI IcchA nathI." duryodhananAM AvAM vacano sAMbhaLI bhISma ke pAyamAna thaI gayA. temaNe "bhavitavyatA baLavatI che." ema jANI hRdayamAMthI uDe nivAsa muko. pachI temaNe kRSNane uddezIne kahyuM--"he hari! tame A bharatAddhanA pati thaI arihaMta devanA zAsanane vividha prakAre saMpAdana karo." . . ATaluM kahI temanA hadayanI bhAvanA pariNAma pAmI gaI. A "yuddha karma pApa yukata che" evuM temanA jANuvAmAM 41 Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 642 ) jaina mahAbhArata AMkhyuM. pachI teo pravRttinA vicAramAMthI nivRtta thaI samatA rUpa amRtanA svAda karavA lAgyA ane tatkALa zrI bhadraguptAcArya nI pAse temaNe cAritra grahaNu karyuM. mahAvIrabhISma have yAgavIra anI gayA. temanI yuddha pravRtti bIjI tarapha vaLI gai. te dharma vIre jJAnacakrathI vividha prakAranA mithyAtvano nAza karavA mAMDyo, samatA rUpa zaktithI rAga ane dveSarUpa meTA gajeMdrone bhedavA mAMDyA. niyamane viSe nahIM rahelA iMdriya rUpa aveAne dhyAnarUpa bhAlAthI kramavA lAgyA. kSamAdika bANeAe karI kodhAdika vIrAnA samudAyano ghAta karavA lAgyA. temaNe sa` aMgamAM zraddhArUpI kavaca dhAraNa karyuM' ane saMyamanA zasro grahaNa karyA. A pramANe sajja thai bhISmapitAe mAhurAjAnI sAthe yuddha karavAno AraMbha karyo. bhISmanI AvI vRtti joi prasanna thayelA pAMDavA ane kAravAe bhISma munine vaMdanA karI potapAtAnA AvAsa pratye cAlyA gayA hatA. bhISma jevA mahAvIra jyAre virakta thaI gayA, eTale duryodhanane bhAre kheda thaI AvyeA. tenAM netrA ciMtAthI sakA cita thaI gayAM. A vakhate droNAcArye Adhanane kahyu, "rAjana ! mahAdhaiya vAna evA tane A zu thayu che.?. zA ne dUra karanArI A ciMtA tane kayAMthI prApta thaI che ? zAMtanu rAjAthI gaMgAne viSe utpanna thayelA bhISmapitAmahano zeka Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha.. . (643) zAmATe karavuM joIe? e mahAvIra bhISmapitAe bahAranA zatruonI jema have aMtaranA zatruo upara parAkrama karyuM che. e samatArUpa mahAna rAjyasattAne prApta thayelA che. bhISmapitAmaha vinA have yuddhamAM zuM thaze ? evI zaMkA tuM lAvIza nahIM. bhIma ane arjunathI rakSaNa thayelA yudhiSThirane huM parAjita karI tArA hAthamAM seMpIza." droNAcAryanA AvA bhASaNathI duryodhana puna: utsAhita thaI gaye ane pachI teNe droNAcAryane pitAnI senAnA adhipati banAvyA ane pote tyAMthI raNabhUmimAM zaurya darzAvate upasthita thaye hate. vAMcanAra ! A prasaMgamAMthI kharekhara bedha grahaNa karaje ane pUrvanA nyAyayuddhane tArA hRdayamAM vicAra karaje. pUrvakAle yuddhanA prasaMgamAM paNa AyodhAe nItinuM rakSaNa karatA hatA. strI, naMpusaka, ghAyala ane hathiyAra vinAnA mANasanI sAme koI paNa dharma yuddha karavA taiyAra thatuM na hatuM. e pUrvanIti sarva rIte prazaMsApAtra gaNAtI hatI. AjakAla e nItinuM gaurava rahyuM nathI. va. mAnakALanA adhama purU chaLa-kapaTa karI bIjAnA prANane nAza kare che. zAMtapaNe sutelA azastra manuSyane vadha karavAne AjakAlanA kSudra manuSya pravarte che. evI adhama nIti pUrvakALe pravartatI na hatI. mahAvIra bhIme zikhaMDInI sAme prahAra na karyo ane pite maraNAMta pIDA sahana karI. e temanA prava Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (644 ). jaina mahAbhArata. rtanane pUrNa dhanyavAda ghaTe che. chevaTe e mahAvIra meharA jAnI sAthe yuddha karavA pratye ane teNe pitAnA vIrajIvanane cAritramaya banAvyuM hatuM. vAMcanAra! e prAtaHsmaraNIya vIranuM sadA yazagAna karI tArA hRdayamAM uttama bhAvanA bhAvyA karaje; jethI tAruM jIvana AtmakalyANane saMpAdana karavA adhikArI thaze. -- (c) -~prakaraNa 43 muM. mahAyuddha-cAlu. Aje yuddhane agiyArame divasa che. duryodhana droNAcAryane senApati banAvI kurUkSetranI raNabhUmimAM AvyA che. vIra droNAcArya ravasenAnI bhUha racanA kare che. te joI duryodhana saMtuSTa thaI raNabhUminA agra bhAge utsAhita thaI ubhe che. : sAmI tarapha pAMDe pitAnA sainikene laI sajaja thayA che. bhISmapitAmahanI dazA joI temanA hRdayamAM kheda thAya che. tathApi bhISmapitAmahane raNabhUmimAMthI dUra thayelA joI teo aMtaramAM vijayanI AzA rAkhe che. kSaNavAra pachI baMne senApationI AjJA thatAM yudhane samAraMbha thaye. prathama gaje dronA samudAyanuM mahAyudha pravatyuM hatuM. te sAthe baMne senAnA vIrenA bANe AkAzamArge Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu. (645) chuTavA lAgyAM. kSaNavAramAM te raNabhUmimAM baMne pakSanA vIrenA mastakethI bhUmi AcchAdita thaI gaI ane temanA kabaMdha nRtya karavA lAgyA. gaje konA mastakethI gaganapradeza chavAI gaye. temanI su jANe vIra purUSane bhAthA hoya tevI dekhAvA lAgI. keI gajendra pitAnIpara besanAra vIranuM mRtyu thavAthI nArAja thaI zatrune mAravA taiyAra thatuM hatuM. paraspara yodhdhAonA gaje konuM daMtAdaMti yuddha jeI AkAzamAM rahelA devatAone vizeSa ketuka thatuM hatuM. yudhdha pravRtta thayA pachI dhanurvedanA mahAna gurU draNacArya arjunanI sAme yuddha karavA AvyA. temanI vacce bhayaMkara yuddha cAlavA lAgyuM. arjunanI zastravidyAmAM pravI NatA joI droNAcAryane vicAra thaI paDyo ke, A arjuna nanI dhanuSyakaLA mArA karatAM adhika che, te uparathI jaNAya che ke arjunane viSe dhanurvidyAnA zikSaNamAM ke bIjA gurUne saMskAra che. droNAcAryanI keTalIeka zakti joI ane vicAra karyo ke, "A gurUe mane emanI pAse che teTalI saMpUrNa dhanuSyakaLA zIkhavI nathI." A pramANe droNAcArya ane arjunanuM yuddha cAlyA pachI baMne pakSamAM kaIne jaya parAjaya na thavAthI jayalakSamI zaMkAmAM paDI ane sUrya asta pAme. ethI yudhanI kriyA samApta karavAmAM AvI ane baMne pakSanA vare jyanAda karatA karatA pitAnA AvA sasthAnamAM cAlyA gayA hatA. Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene mahAbhArata. A rAtre duryodhananI AjJAthI saMzataka nAme trigarta. dezane rAjA arjunanI pAse AvI A pramANe be - vIra arjuna ! tuM mahAvIra che, te chatAM joIe tevuM tAruM parAkrama raNabhUmimAM kema dekhAtuM nathI ? tArUM atula bhujAbaLa zUravIra purUnA jovAmAM AvuM nathI. mATe jo tuM khAsa yuddhabhUminI bahAra jude yudhdha kare te tArUM sAmarthya dekhAI Ave. mATe AvatI kAle prabhAte kurUkSetranI bhUmithI bIje ThekANe AvI amArI sAthe yudhdha kare te ame tane jANIe ke "tuM mahAparAkramI dhe che khare." A saMzatakanAM AvAM vacana sAMbhaLI ane khuzI thaIne be -"zvare! je tamArI evI IcchA hoya to huM kurUkSetranI bhUminI bahAra tamArI sAthe yuddha karavA AvIza. tame mane game tyAM belAvaze te paNa vIrenA prANanuM AsvAdana karavAne tRSita evA mArA prANa tamArA ane kairAnA raktarUpa madAnuM pAna karI tRpta thavAne samartha thaze." arjunanI A vANI sAMbhaLI saMzataka umaMgathI duryodhana pAse doDatuM AvyuM ane teNe te vAta duryodhanane jaNAvI, je sAMbhaLI duryodhana khuzI thaye hate. bIje divase eTale bArame divase prAta:kALe yuddhane AraMbha thaye. droNAcArye duryodhana pAse pratijJA karI hatI ke, "huM yudhiSThirane pakaDI tane arpaNa karIza." A pratijJAthI zaMkA pAmelA ane dhRSTadyumna, bhImasena ane nakuLa vagerene Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha-cAlu. (647) yudhiSThiranA rakSaNa mATe niyukta karI pote sazakSaka vagere rAjAonI sAthe yudhdha karavA kurUkSetranI bahAra gayA hatA. sUrya nA kiraNA jema dizAmaDaLane AcchAdana kare tema droNAcAya nA ANNA pAMDavAnI senAne AcchAdana karavA lAgyA. droNAcArya nI sAthe bhagadatta rAjA supratIka nAmanA hAthI - para caDI pAchaLa rahI mahAna yudhdha karatA hatA. tenA supratIka nAmanA hAthInI garjanAthI sainyanA avA pRthvI upara paDatA hatA. te mahAna madonmatta supratIka hAthInA bhayathI bIjA hAthIe citkAra zabda karI nAsatA hatA. bhagadatta rAjAnI supratIka hAthInA manathI pAMDavAnI senAnA AkraMda zabda dUrathI arjunanA sAMbhaLavAmAM AvyeA. eTale arjuna mAratA bAkI rahelA suzasaka rAjAone cheDI kAMdha thai bhaga4ttanI sAme yudhdha karavA doDI AvyA. arjunane joi bhagadatte potAnA supratIka hAthI tenI tarapha preryA. pachI vIra arjune krodhathI evuM ANu cheDayu ke, tenA prahArathI supratIkanI su DhanA be bhAga thaI gayA. pachI bhagadatta rASathI te ghAyala gajedrane arjunanI upara huMkAryA. bhagadattanuM AvuM anupama zorya joi AkAzamAMthI tenI upara puSpavRSTi paDavA lAgI. te puSpavRSTi paDatAM pahelAM teA arjunanA khANeAnI vRSTi tenI upara zarU thai gai. te mANavRSTie supratIka gajanA prANanI sAthe bhagadattanA prANa paNa DurI lIdhA hatA. bhagadattanA maraNathI kAravasenAmAM hAhAkAra thaI gayA Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (248 ) jaina mahAbhArata. ane te vakhate sUrya paNa astAcaLa tarapha vaLI gayA. sUryAsta thatAMja ane senAmAM yuddhano nirodha karavAmAM Avye ane sarve pAtapAtAnI chAvaNImAM cAlyA gayA hatA. "" ', A rAtre pAMDavAnA eka bAtamIdAre AvI khakhara ApyA ke, "bhagadattanA vadhathI krodhAyamAna thayelA droNAcArya dha rAjAne pakaDavA mATe AvatI kAle cakravyUhanI racanA karavAnA che. AvA gupta khabara sAMbhaLI pAMDavavIrA peAtAnI sabhA bharI vicAra karavA beThA ke, " ApaNAmAM cakravyUhanA bheda keANa karI zakaze ? " A vakhate arjunano putra abhimaLyuM elye pUjya pitAe ! pUrve jyAre tame hastinApurathI vanavAsa karavA nIkaLI paDayA, tyAre huM dvArakAmAM rahyo hatA. te vakhate me te sthaLe "cakravyUhamAM kevIrIte praveza karavA " e vAta sArI rIte sAMbhaLI hatI, paraMtu " cakravyUhanI bahAra kevI rIte nIkaLavuM ? e mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. " "9 ' - A vakhate bhImasena bolyeA-- " rAjakumAra rAjakumAra abhimanyu ! cakravyUhanI bahAra kevI rIte paDavuM ? " e zaMkA tuM rAkhIza nahIM. prAta:kALe tArA pitA arjuna jyAre sazasakAne laine bIje ThekANe jaze, tyAre ame cAre bhAIo cavyUhane ThekANe rahenArA kAravAne baLAtkAre bhedI cakravyUhamAMthI bahAra paDavA tane mArgI karI ApIzuM. " AhvA nizcaya karI pAMDavA ane sarva sabhAsado pAtapeAtAne AvAse zayana karavAne cAlyA gayA hatA. Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu terame divase sUryanA kiraNe vizvane prakAza karavA sajja thayAM, te vakhate kurukSetranI bhUmimAM baMne pakSanA sanike yuddha karavAne sajaja thaI gayAM. mahAvIra arjuna, bhImasena vagerene dharmarAjA tathA abhimanyunuM rakSaNa karavA nijI pote saMzatakane jItavA bIje sthaLe cAlyA gaye hate.. - ahIM yuddhabhUmimAM droNAcArye yudhiSThirane pakaDI levA mATe saMsAracakranI jema durbheda evA cakabUhanI racanA karI. A vakhate vIrakumAra abhimanyu jemAM agresara che, evA pAMDe potAnA dhanurdhArI rAjAo sAthe yuddhabhUmimAM upasthita thayA. cAre taraphathI suvarNanA pukhaDAvALA bANa chuTavA lAgyA. zarIranA siMhanAda thavA lAgyA ane ghAyala thayelA vIrenA agamAMthI rUdhiranI dhArAo vahevA lAgI. tyAra pachI cAre pAMDe abhimanyune AgaLa karI mahAzoryathI jema samudra kalpAMtakALe jagane buDADavA pravRtta thAya, tema teo zatrusenAne saMhAra karavA pravRtta thayA. pAMca yama jema kamene jItavA pravarte, tema abhimanyu ane cAra pAMDa maLI pace droNAcArya rUpa karmane jItavA pravaryA ane saMsAracakanA jevA durbheda cakravyuhane bhedavA taTapara thayA. te samaye saMyamI purUSa kSamA vagere daza prakAranA yatidharmathI jema krodhAdika cAra kaSAyane rodhana kare, tema ja yadratha daza prakAre bANa rUpa daza yatidharmo karI cAra pAMDava rUpa cAra kaSAyanuM zodhana karavA lAgyuM. Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 50 ) jaina mahAbhArata. A vakhate vIrakumAra abhimanyue dhAyamAna thaI pizAcanA vivara jevA bhayaMkara cakravyUhamAM praveza karyo, jema samudra sa` patAne DubAve tema ekalA abhimanyue cakravyUhamAM potAnA khANusAgaranI aMdara kATyavRdhi zatruone DubAvI dIdhA. te samaye rAjakumAra abhimanyunuM parAkrama joI zalya, ka, kRpAcArya, azvatthAmA, kRtavarmA ane duryodhana hRdayamAM dahana thavA lAgyA. teo e bALakanuM atula baLa sahana karI zakayA nahIM. tevAmAM kaN abhimanyunA dhanuSyaneteADI nAMkhyuM. kRpAcArye tenA sArathine mAryA. kRtavarmAe tenA rathane caNu karI nAMkhyA. pachI abhimanyu hAthamAM DhAla taravAra laI pedala thai yudhdha karavA lAgyA. A samaye azvatthAmAe potAnA mANuthI abhimanyunA agni jevA khaGgane khaMDita karI nAMkhyuM. pachI abhimanyu hAthamAM cakra lai aneka rAjAnA mastakAne dhaDathI judA karavA lAgyA. te pachI gadAnA prahArathI teNe du:zAsananA putranA paryaMta jevA rathane tADI nAMkhyA. jyAre abhimanyue A kAma karyuM, eTale karNa tathA kRpAcA vagere mahArathie lajjAnA tyAga karI tenI para prahAra karavAne tuTI paDyA. temanA bahu mArathI te baLavIra jainuM mUla chedAi gayuM che evA vRkSanI jema bhUmitaLa upara paDI gayA. jyAre abhimanyu nIce paDaye eTale jayadratha AvI peAtAnA khaDuMthI paDelApara pATunI jema abhimanyunA mastakane chedI nAMkhyuM ane te sAceja peAtAnI kIrtirUpa latAne paNa chedI nAMkhI. A samaye Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha-cAlu. (51) abhimanyunA zeryakarmane ane jayadrathanA dui karmane avalekana karanArA devatAonA mukhane viSe "sAdhusAdhu evA zabdanI sAthe hAhA zabdanuM mizraNa thayuM hatuM. A vakhate ajunanA putra abhimanyunA ziryathI saMtuSTa thayela sUrya tenI para puSpavRSTi karavA mATe puSpalevAne astAcaLanA araNyamAM cAlate thaye. saMgrAmanI sarva kiyA samApta karavAmAM AvI. abhimanyunA maraNathI pAMDenI chAvaNImAM hAhAkAra thaI rahyo hato. sarvanA AkaMda zabdathI gaganataLa gAjI rahyuM hatuM. A vakhate vIra ane saMzaHkene mArI potAnA putrane vijayavRttAMta sAMbhaLavA utsuka thaI pitAnA zibiramAM AvatuM hatuM, tyAM mArgamAM zibiranA aMtaHpuramAMthI AkaMda zabda tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM. keIpaNa vIrapurUSa yudhakathA sAMbhaLate tenA jevAmAM AvyuM nahIM. azvonA mukha AgaLa ghAsa nI nathI ane hAthIone piMDadAna ApatA nathI, hajAre ke chatAM chAvaNuM zUnya jevI dekhAtI hatI. A badho dekhAva joI ajunanA hRdayamAM saMzatakanA vijyathI utpanna thayelA AnaMdane badale zeka utpanna thaI gaye. - ajuna zekAtura thaI yudhiSThiranA taMbu AgaLa Ave. pitAnA jyeSTa baMdhune puchatAM teNe rUdana karatAM karatAM abhi manyunA mAThA khabara ApyA je sAMbhaLI arjuna zephasAgaramAM magna thaI gayA. kSaNavAre te mahAvIre dhairyane prApta karI abhimanyunA maraNanuM vRttAMta yudhiSThirane puchayuM, eTale Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( para) jene mahAbhArata. teNe arjunane te vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. arjunane putrane maraNane zeka te thaye hato, paNa te sAthe abhimanyue karelA parAkramathI tenA hRdayamAM pUrNa saMtoSa thayo hato. te mahAvIra pitAnA hRdayamAM dhairya prApta karI pitAnI strI subhadrAnI pAse AvI madhura vacanothI tene zAMta karavA mAMDI. "priyA ! zAMta thA, A tArI putravadhu gaNiI che. tene je putra thaze te ApaNe tene utsAha ApanAre thaze. tene ApaNe abhimanyu rUpa jANI saMtoSa mAnI le." arjunanAM AvAM vacanothI jyAre subhadrAne zAMti maLI nahIM, eTale ane subhadrA samakSa pratijJA karI ke, "kAle sUra ryane asta thayAM pahelAM tArA putranA zatru jayadrathane huM na mArUM te namAM praveza karIza." pachI pAMDavoe abhimanyunI uttarakriyA karI ane "yuddhane viSe ziSyavRtti dhAraNa karI ajuna vicArazIla thaI ubhe rahyo, paNa pAchaLathI jyAre droNAcArye potAnA bANe agninI zikhAnI jema choDavA mAMDyAM eTale ajune paNa pitAnA tIvra bANanI vRSTi zarU karI. prathama ane droNAcAryane pra dakSiNA karI temaNe racelA zakaTayUhamAM bhayaMkara araNayanI jema praveza karyo. zakaTabUhamAM rahelA rAjAo arjunanI upara bANane varasAda varasAvavA lAgyA, paNa jyAre ane nanA bANene pracaMDa mAre cAlyA, tyAre teo ghAyunA vegane jema vRkSe sahana karI zake nahIM, tema tene sahana karI Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha-cAlu. (653) zakayA nahIM. putrazeAkarUpa agniIthI tRpta thayelA ajunanA hRdayanA tApane zatruonA prANurUpa jalanu si Mcana maLavA lAgyuM. aneka zatruone sahAra karI arjune zakaTavyUhamAM peAtAnA devadatta zaMkha vagADayeA. je sAMbhaLI yudhiSThira vagerene vijayanI AzA jAgrata thai AvI. jyAre arjune kAravasenAnA mahAn parAbhava karyo, te joI duryodhananA krodhAgni pradIpta thayA ane satvara te arjunanI sAme yuddha karavAne AvyA. arjuna ane duryodhananI vacce, ghaNIvAra bhayaMkara yudhdha cAlyuM. chevaTe nadInA vega jema setune vidyAraNa karI samudra tarapha jAya, tema arjuna duryodhananA vegane ullaMghana karI yudhdhabhUmimAM AgaLa cAlyeA. tyAra pachI kRSNe jenA sArathI che evA arjuna jayadrathanI zAya karavA lAgyA. ghaNIvAra zodhatAM jayadratha hAtha lAgyA nahIM, eTale bIjA sAmA yuddha karavA AvatA rAjAone te prahAra karavA lAgyA. arjunane devadattazakha ghaNIvAra sudhI nahIM sAMbhaLavAthI yudhiSThiranA manamAM zaMkA AvI ane tethI teNe arjunanI khabara levAne potAnA vizvAsu mitra sAtyakIne mekaklyA. sAyakIe peAtAnI cAlAkIthI kaTavyUhamAM preveza karyA ane sAmA thayelA keTalAeka rAjAonA parAjaya karyA. te joi bhUzrivA sAtyakInI sAme Avye ane teNe sAtyakInA nirodha karyo. ahiM bhUzrivA ane sAtmakInI vacce bhayaMkara yuddha thayuM. teo ane paraspara rathanA bhaga thavAthI hAthamAM DhAla taravAra lai yudhdha karavA lAgyA. J Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. ( 154 ) A tarapha droNAcArya yudhiSThirane pakaDavAne zakaTabyU hamAM yuktithI yudhdha karatA hatA. temaNe samudrane jema maMdarAcaLa mathana kare, tema pAMDavasenAnuM bhAre mathana karavA mAMDayuM. AthI pAMDavasainikeAmAM meTA kAlAhala thai rahyo hatA. 99. zakaTavyUhamAM AvelA sAtyakInu mastaka chedavAne bhUri zravAnA hAtha sajja thayA, te vakhate kRSNe arjunane kahyu - manu na! jo A sAtyakI tAre mATe mare che, mATe eka khAzuthI bhUrizravAnA hAtha kApI nAMkha ane tene bacAvI le. A pramANe kRSNa khelatA hatA, tevAmAM sUrya astAcaLa upara AvavA lAgyA. A vakhate arjunanI pratijJA yAda karI kAravA khuzI thavA lAgyA. jayadratha maryA nathI, tethI arjunane adezamAM praveza karavA paDaze" Avu vicAratAM kAravAnA hRdayamAM ati Anada thaI AvyA. A vakhate pAMDavA bhAre ciMtAtura thaI gayA. arjunanI gheAra pratijJA yAda karI te ciMtAgnithI dugdha thavA lAgyA. zrIkRSNunA kahevAthI arjune bhUrizravAnA dakSiNa kara kApI nAMkhyA ane tethI te arjunanI niMdA karatA peAtAnA ratha pAchA pheravI cAlatA thayA. tevAmAM teNe vicAryuM ke, huve A AtmAnA nAza karavA ceAgya che." Avu vicArI te petAnA prANavAyune cAMgAbhyAse brahmadvArAe karI nAza karavAnI IcchA karatA hatA, tevAmAM sAtyakIe AvI tene svecchAthI vadha karI nAMkhyA. Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu A tarapha devadatta zaMkhane nAda nahIM sAMbhaLavAthI ciM. tAtura thayelA yudhiSThire arjunanI saMbhALa levA pitAnA anujabaMdhu bhImasenane mekalyo. bhImasena dvAone saMhAra karatA karatA zakaTayUhamAM pesI gayo. tene aTakAva karavAne karNa sAme AvyA. tyAM bhImasena ane karNanI vacce bhayaMkara yuddha pravarlDa, bhImasene jorathI gadA mAro karNanA rathane bhAMgI nAkhe. pachI karNa bIjA rathamAM besI bhImasenanI senAne saMhAra karavA lAgyA. senAne parAbhUta karI kaNe bhImasena upara bANane evo varasAda varasAvyo ke jethI bhImasena mUchita thaIne pRthvI para paDI gaye. pachI karNa bhImasenane paDate mukI arjunanI tarapha vaLe hate. kaNe prathama pratijJA karI hatI ke, "kuMtInA putramAM arjunane je mAre vadha karavo ethI teNe mUchita thayelA bhImasenane mAravAne prayatna karyo na hate. A tarapha arjuna sUryAstane samaya najIka jANI pitAnI pratijJA pUrNa karavA jayadrathane saciMta thaI zodhavA lAgyA. zakaTabUhanI racanAmAM ghumatA ane madhyabhAge kSita thaI rahelA jayadrathane che. tene jotAMja dhanaMjayanAM netra kedhathI rAtAM thaI gayAM, tenA zarIra upara remekama thaI Avye ane adhara kaMpavA lAgyA. tejasvI ane AgaLa A te chatAM jayadratha tenI sAme Avyo ane te samayanI sanmukha jema daNa dedIpyamAna thAya, tema te kodhathI detI. Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (65) pyamAna thai gayA. te kALe dizAone AcchAdana karanArU, AkAzamAM rahelA devatAone tathA pakSIone bhaya ApanArU ane pRthvIne AkuLa-vyAkuLa karanArUM arjuna ane jayadrathanuM gheAra yuddha pravasyuM. vividha prakAranA zastro, khANeAe karelA aMdhakAramAM prakAza ApavA lAgyA. ghaNIvAra mANuyuddha cAlyA pachI arjune jayadrathanA khANeAne chedavA mAMDyAM ane chevaTe duryodhana vagerenI rakSA chatAM arjune eka tIkSNa khANuthI jeyadrathanA mastakane chedI nAkhyuM. e mastakanA chedanathI sUryAsta pahelAM e vIra arjunanI pratijJA pUrNa thai ane abhimanyunA vairanA mahAna pratikAra thayA. mastaka juduM paDyAM pachI tenuM kakha dha raktanI dhArAothI vyApta thaI bhUmi upara kSaNa vAra nRtya karI paDI gayuM. "arjuna jayadrathanA vadha karIne paNa adyApi cAddhAone mAre che" evuM jANI te jANe sanA karUNAbadhu hAya evA sUrya sadhyAnA adheAbhAgane viSe satthara gamana karI gayA. yuddhanI prakriyAnA nirodha karavAmAM AvyA. A cauda divasanA yuddhamAM pAMDavAe kAravAnI sAta akSohiNI senAnA saMhAra karyA hatA. arjune jayadrathane mAryA ane peAtAnI pratijJA pUrNa karI, e khakhara jANI droNAcAya ne bhAre krodha utpanna thai AvyA ane tethI temaNe te dise rAtre paNa yuddha karavAnI AjJA ApI. kAravAnA cAddhA kRSNarAtrimAM yuddha karavAne taiyAra thayA ane raNavAdya vAgavA mAMDyAM. te vakhate jANe rAjAonA saMhAra karavAne kAlikA AvI hoya, tevI te kRSNarAtri bhAsavA lAgI. zyAma Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha-cAlu (657) varNavALA aMdhakArarUpa rAkSase te raNabhUmine vyApta karI dIdhI; tathApi ddhAonA zastronA paraspara saMghadde karI utpanna thayelA agnithI prakAza paDatuM hatuM. koranI senAne yuddha karavA sajaja thayelI joI pAMDava senA paNa sAme taiyAra thaI gaI ane baMnenI vacce bhayaMkara yuddha pravaryuM. A samaye bhImane putra ghaTeca raNabhUmimAM yuddha karavA Avyo. tenA bhayaMkara nAdathI bhUmiMane aMtarIkSamAM rahelA devatAo gAjI uThyA. teNe AvI kairavasenAmAM moTuM bhaMgANuM pADyuM ane kerasenikone AkuLa-vyAkuLa karI dIdhA. bhayaMkara rAtrimAM vRkSo ane pASANenI vRSTi karavA mAMDI ane tenA caraNanA prahArathI bhUkaMpa thavA lAgyA. teNe aneka prakAranuM mAyAyuddha karavA mAMDayuM. tenA mAyAyuddhathI dIpakanI AgaLa jema aMdhakAra palAyana kare, tema karenA ddhAo palAyana karavA lAgyA. mukhamAMthI agninI javALA pragaTa karatA ghaTenkaca yuddhabhUmimAM nRtya karavA lAgyuM. teNe vRkSe tathA pASANenA prahArathI keTalAeka ratha, hAthIe, azva ane dila yoddhAone nAza karI dIdhuM. ghaTekacanuM AvuM addabhuta parAkrama joI pAMDe harSa pAmI gayA. ekalA ghaTatkace kSaNavAramAM te karavasenAne avyavasthita karI dIdhI ane te senAmAM aneka zatruone saMhAra thaI gaye. A dekhAva joI vikarNa tenI sAme deDI Avyo. jANe mUttimatI jayazrI hoya tevI eka divyazakti ke je tene Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. devatAoe ApelI ane je ghaNA divasa thayAM arjunane vadha karavAne rAkhelI hatI, te laIne karNa ghaTotkacanI sAme AvyuM. teNe potAnA ugrabaLathI e zakti ghaTecanI upara pheMkI, jethI ghaTeca mRtaprAya thaI pRthvI upara paDI gaye. ghaTelkacanA paDavAthI kevasenA harSita thaI ane temane navuM jIvana prApta thayuM. A vakhate pAMDavonI senAmAM zeka prasarI gaye ane hAhAkAra vartAI rahyo hate. ema karatAM cAra pahAra sudhI yuddhanA utsAhane avalokana karI jANe zAMta thaI hoya, tevI rAtri virata thaI gaI. vizva upara arUNodayanI raktaprabhA prasarI gaI. prAtaHkALa thatAMja samartha vIra droNAcArye virATarAjA ane drupadarAjA e baMnene ghAta karyo hate. AthI sUryanA udayanI sAthe droNAcAryanA parAkramano udaya thaye. droNAcArya eTalethI ja virAma pAmyA nahiM, paNa teo samudranA jaLanuM prAzana karanArA agatya muninI jema pAMDavasenAnuM prAzana karavAne tatpara thayA. droNAcAryarUpI navIna megha bANarUpa jaLanI vRSTi karatAM zUravIra purUSanA deharUpa sarovarane temanA prANurUpa haMsee tyAga karavA mAMDayo hate. droNAcAryo jyAre pAMDavasenAmAM bhAre kera vartAvyuM, tyAre senApati dhRSTadyumna kodhAtura thaI temanI sAme yuddha karavA ubhe rahyo. dhRSTadyumna ane droNAcArya baMnenI vacce tumula yuddha pravatyuM. gIdha pakSInI pAMkhe nI jema hajAro bANe chuTavA lAgyAM. A baMne mahAvIrenuM yuddha Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mahAyuddha-cAlu. (659) joI divya aprasarAo temanA aMgane saMga karavAnI IcchA rAkhI rAha joI ubhI hatI. mahAvIra droNAcArye potAnA bANene samUha eTale badho vadhAryo ke, AkAzamAge tene aMdhakAra vyApI gayo ane tenA maMDapanI chAyAmAM dhRSTadyumna haMkAI gayo hate. A samaye mALavA dezanA rAjAne azvatthAmA nAmane hAthI ke je yuddhane viSe kALa sarakhe hAI pAMDanI senAne saMhAra karate hate. tene pAMDavapakSanI senAe mArI nAMkhe. te vakhate "azvatthAmA marAye" ema pAMDavonA sainikoe pikAra karI kelAhaLa karavA mAMDe. e kolAhaLa sAMbhaLI droNAcArye jANyuM ke, "mAre putra azvatthAmA marA" tethI pite sakheda thaI gayA, paNa temanA manamAM te viSe zaMkA hatI. paraMtu kRSNanA AgrahathI satyavAdI yudhiSThire paNa kahyuM ke, "azvatthAmA haNAya " eTale droNAcAryane yudhiSTiranI vANumAM vizvAsa hevAthI te vAta mAnI ane tarata ja temaNe sarva hathiAne tyAga karI dIdhuM. te vakhate yudhiSThire pitAnA upakArI gurUne jaNAvyuM ke, "azvatthAmA nAmane hAthI marAye che, tamAro putra marAye nathI." te kALe droNAcArye yudhiSThirane upAlaMbha pUrvaka kahyuM ke, "rAjana! teM tArA satyavratane parityAga karyo te khoTuM karyuM. " droNAcArya A pramANe kahetA hatA, tevAmAM AkAzavANI pragaTa thaI-"he brahmA ! tuM kedhane tyAga karI zAMtirUpa sudhAsa Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene mahAbhArata mudramAM snAna kara ane A yuddhanA zidradhyAnane tyAga karI zubhadhyAna kara tethI brahmalekanA sukhanI saMpatti tArA AvavAnA mArganI rAha jue che." A adazya vANI. sAMbhaLI jJAnI droNAcArye pitAnA hRdayamAM ciMtavyuM ke, "A saMsArarUpa araNya bhayaMkara che ane krodha vagere kaSAye. AtmajJAnane haraNa karanArA cAra che." A pramANe ciMtavI temaNe paMcaparameSThIrUpa maMtranuM smaraNa karatAM zrI arihaMta bhagavAnanuM zubhadhyAna karyuM ane teoe zubhadhyAna rUpa ye sAdhana karI brAdvArane bheda karI brahma nAmanA pAMcamA devalokamAM gamana karyuM. A vakhate dhRSTadyumna AvI nathI temanA mastakanuM chedana karI lIdhuM. A samaye kera ane temanA sainike glAni pAmI gayA ane eka mahAna yoddhAnA viyogathI netromAM azru lAvI rUdana karavA lAgyA ane pAMDenI senAne viSe AnaMdane kSIra samudra uchaLI cAlyuM. A vakhate potAnA pUjya pitA draNAcAryanuM mRtyu sAMbhaLI tene putra azvatthAmA pAMDanI senA upara dhAI Avyo. teNe prathama uMce svare jaNAvyuM-"A pAMDavonI senAmAM je vIre mArA pitAne vadha karyo hoya, kiMvA je vare karAvyuM hoya, temaja jeNe anumodana ApyuM hoya, je vIe mArA pitAne vadha je hoya ane sAMbhaLe hoya, te sarve vIrene A mArA bANe mArA krodharUpa agnine viSe havana karI pachI pAMDenI pUrNAhuti karaze." A Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu. ( 661 ) pramANe kahI azvatthAmAe bANeAnA evA varSAda varSAvye ke jethI AkAza rUpa samudra chaLakI rahyo hatA. pralayakALanA meghanA jevI tenI khANavRSTithI pAMDavasenAnA seMkaDA sainike prANarahita thavA lAgyA. pAMDavAnA sainyarUpa jaLane azvatthAmArUpa praca'Da grISmanA sUrya potAnA bANurUpa kiraNAthI zeSaNa karavA lAgyA. jyAre azvatthAmAe pAMDavasenAmAM trAsa vartAvavA mAMDayeA eTale vIra arjuna tenI sAme AvI yuddha karavA sajja thayA. arjunanAM dedIpyamAna khANA vAyu jema dhumasane nivRtta kare, tema azvatthAmAnI khANakriyAne nivRtta karavA lAgyAM. te vakhate azvatthAmA vadhAre rASita thayA ane teNe pralayakALanA agninI jevuM nArAyaNIya nAmanA bhayaMkara astranA prayAga karI te astra arjunanI upara yu. te bhayaMkara asrane joi kRSNe uMce svare jaNAvyuM ke, " zUravIrA! tame zastra, astra ane rathanA tyAga karI A ane mastaka namAvI praNAma kareA eTale te masra tatkALa zAMta thaze. " kRSNanAM AvAM vacana sAMbhaLI sa vIrAe te pramANe karyuM ;, paNa ekalA bhIme tema karyuM nahi. te mahAvIre jaNAvyu ke, iMdranA dhanuSyane paNa dhuLanA rajakaNa jevA gaNanArA huM e masrane namavAnA nathI. te vakhate kRSNa ane arjune bhImane baLAtkAre samajAvI zasronA tyAga karAvI te ane namana karAvyuM. " jyAre pAtAnu nArAyaNIya astra asrane niSphaLa thayuM eTale azvatthAmAe bIjI Agneya a Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. pAMDavasenA upara pheMkayuM. te astranA prabhAvathI pAMDava senA dagdha thavA lAgI. eTale ane brahmAstra choDI tene zAMta karI dIdhuM. AthI azvatthAmAne bhAre krodha utpanna thaI AvyuM ane pitAnA astronI niSphaLatA thavAthI tenA manamAM glAni utpanna thaI AvI. A vakhate ke devatAe uMcesvare kahyuM, he dvijaputra! tuM zAMta thA. A arjuna ane kRSNa pUrvajanme evuM tapa karyuM che ke, jethI temanAmAM divya parAkrama prApta thayuM che, mATe temane deva paNa jItavAne samartha nathI." devanI A vANI sAMbhaLI azvatthAmA vicAramAM paDaye. tevAmAM sUrya astAcaLa upara ArUDha thaI gayA eTale bAra paheranuM yuddha karI zrota thayelI baMne senA potapotAnA zibira pratye cAlI gaI. te rAtre kauravapati duryodhane droNAcAryanA maraNathI kheda pAmI pitAnI senAnuM Adhipatya karNane ApyuM. have tenI AzArUpa vallIne AzrayarUpa eka karNa ja rahyo hato. bIje divase prAtaHkALe baMne pakSanI senA kurUkSetranA vizALa medAnamAM AvI. A yuddhane seLa divasa hato. mahAvIra karNa kevasenAnI mekhare cAlatuM hatuM. pAMDavasenAne adhipati dhRSTadyumna te senAnA agrabhAge raheluM hatuM. jema pUrva ane pazcima samudrane saMgama thAya, tema baMne pakSanA vIro yuddhabhUmimAM ekaThI thayA. senApationI AjJAthI temanI vacce bhayaMkara yuddha cAlavA lAgyuM. kSaNavAramAM te aneka Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu. (63) subhaTa, azvo ane gaje drone meTo saMhAra thaI gayA. mahAvIra karNa pitAnA pracaMDa baLathI pAMDavasenA sAthe yuddha karavA lAgyuM. te potAnuM samagra baLa ajamAvavAne sajaja thaI yuddha karate hate. te pitAnA baLathI pAMDavasenAne chinnabhinna karavA lAgyA. karNa dhanuSanI paNacane karNa paryata AkarSaNa karI bANonI bhayaMkara vRSTi karatA hatA. A samaye tenI sAthe ja duHzAsana paNa mahAyuddha karate hate. duHzAsananI sAme bhImasena AvI yuddha karate hate. te baMne virene e bhayaMkara saMgrAma pratye ke, je joIne AkAzanA prekSaka devatAo paNa kaMpI cAlyA hatA. kSaNavAra yuddha karyA pachI bhImasene du:zAsananA sArathi sahita rathane bhAMgI nAMkhe ane draupadInA vastranA haraNanuM smaraNa karI utpanna thayelA kodhathI bhImasena ratha uparathI utaryo ane teNe duHzAsanane kheMcI pRthvI upara pADI nAMkhe. pachI uce svare kahyuM, "are karmacAMDALa ! satI drapadInA vastrane kheMcanAre tAre ye hAtha? te mane batAva! " A pramANe kahI bhImasene dazAsananA bAhane cheDanI jema samULe ukheDI nAMkhyuM ane tenA zarIranA kaTake kaTakA karI nAMkhyA. duHzAsanane vadha thatAM jANe vIra purUSane vadha jevAne nArAja thaye heya tema sUrya astagirimAM aMtahita thaI gaye. te vakhate bhImasenanA bhayathI kairavasenA hAhAkAra karatI palAyana karI gaI. A vakhate virabALA drapadI pitAnA pati bhImasenanI pAse deDI AvI hatI. vIra Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | mahAbhArata, jaina mahAbhArata. bhImasene pitAnI priyAnuM AliMgana karI potAne hAthe teNanA kezane sparza karyo ane du:zAsananA vadhane vRttAMta AnaMdapUrvaka kahI saMbhaLAvyuM, je sAMbhaLI dvipadIe AnaMda sahita patine abhinaMdana ApyuM hatuM. sUryAsta thayA pachI karavasenA khinna thaI pitAnI chAvaNImAM AvI hatI. duryodhana pitAnA varabaMdhunA vadhathI zakAtura thaI paTabhuvanamAM beThA hatA. te vakhate kaNe AvI dilAso ApavA duryodhanane kahyuM, "rAjana ! pAMDavasenAnuM mastaka anAja che. je tenuM chedana karavAmAM Ave te pachI te pAMDava senA zabanA jevI thaI jaze. paNa arjunane je vijaya thAya che, te tenA sArathinI cAlAkI che. te mane ikanA sArathi mAtalInA je zalya sArathi Apa ke jethI huM arjunane parAbhava karuM. ane tenA prANa laI tamArA baMdhuzekanI nivRtti karUM." karNanAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhane madradezanA rAjA zilyane bolAvI kahyuM ke, "he zalya! tuM A karNane sArathi thA." duryodhananAM AvAM vacana sAMbhaLI zakya rIsa karIne bolyA "duryodhana ! tuM A zuM bele che? kayAM sUtaputra karNa ane kyAM he rAjA ! rAjahaMsane kAgaDAnuM dAsapaNuM karavA jevuM A tAruM vacana upahAsya karavA cogya che. zalyanAM AvAM vacana sAMbhaLI duryodhane kahyuM ke, zalya! meM tane mitra dhArIne kahyuM che. mitranA kAmamAM gyAyegyane vicAra karavAnuM nathI, mATe tAre karNanuM sArathIpaNuM svIkAravuM joIe. mitranA vi Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu. ( 665 ) jayamAM bhAga levA e mitranuM katta bya che." zalye vicAra karI kahyu, "duryodhana ! jo tu mane mitra tarIke kahetA hAya tA e kAno aMgIkAra karIza, paNa yuddha vakhate mArAM uccArelAM vacanA kaNe sahana karavAM paDaze. " zalyaneA A TharAva kaNe mAnya karyA. pachI kaNe pratijJA karI ke--< prAtaHkALe A bhUmine arjuna vagaranI na karU to huM agnimAM praveza karIza." kaNa nI A pratijJA sAMbhaLI duryodhana vagere pAtapAtAnA sthAnamAM cAlyA gayA hatA. bIje divase yuddhanA sattarame divasa hatA. sUrya urduvigira upara ArUDha thayA, te vakhate ane senAnA zUravIrA paNa kurUkSetranI bhUmi upara ArUDha thayA hatA. baMnenI vacce bhayaMkara sa`grAma pravRtta thayA. A vakhate karNe zalyane kahyu ke ' vIra arjuna kayAM che ? ' zakya AkSe--" karyuM ! tArA mastaka upara kAna nathI, hRdayamAM viveka nathI, ane cittamAM caitanya nathI. kAraNake jo e badhA hota to tuM arjunane mAravAnI pratijJA zA mATe kare ? yuddhamAM arjunanA vijetA koi paNa purUSa nathI. " zalyanAM AvAM vacana sAMbhaLI ka krodhathI khelyA-zalya ! mlecchanA jevI vRttivALA jemAM leAkeA vase che, evA madrade zamAM rahenArA tu sArAM vacana kayAMthI mAlI zake ? temAM paNa tu tA evA leAkeAnA rAjA che. tethI tArA mukhamAMthI te AvuMja bhASaNa nIkaLavu joIe. tane mArA parAkramanI Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. khabara nathI. je ajuna mArI daSTie paDe te huM mArUM sAmarthya batAvuM." A vacana sAMbhaLatAM zalya pharIthI be --" kA . pataMga jema dIpakane bhakSaNa karavAnI icchA kare che. tema tuM arjunane mAravAnI IcchA kare che. paNa chevaTa. pataMganI jema tArI sthIti thaze. je, A arjuna. keranI senAne saMhAra karate Ave che." I zalyanI AvI vANI sAMbhaLI karNa krodhAtura thaI ga. pachI krodhAvezamAM te arjunanI sAme Avyo ane teNe pitAnA tIkSaNa bANethI pAMDenI senAmAM hajAre vIrene saMhAra karavA mAMDayo. evAmAM dharmarAjA karNanI sAme AvyA. karNa yudhiSThirane jotAM ja tenI sAme yuddha karavA lAgya, karNa ane yudhiSThiranuM yuddha jevAne AkAzamAge khecanI zreNI bhegI thaI gaI ane te vIrayuddhane kautukathI jovA lAgI. kaNe kSaNavAramAM pitAnA bANethI yudhiSThirane AcchAdita karI dIdhA. eTale kRSNa arjunane kahyuM, "vIra arjuna! tArA je anujabaMdhu chatAM tAre jyeSTa baMdhu prANasaMzayamAM AvI paDe, e tAruM parakama lajajAspada che. tuM kuMtInA udarathI utpanna thaze. tenA karatAM tAre ThekANe kanyA utpanna thaI heta te te kanyAne pati dharmarAjAnI rakSA karata." kRSNanAM A vacanee arjunane uzkeryo ane tarata ja te. mahAvIra pracaMDa yuddha karavAmAM e tatpara banI gayuM ke, Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha-cAlu (667) teNe prathama jhapATe bANa mArI mahArathI vRSasenane yamapurImAM pahoMcADI dIdho. vRSasenane vadha thatAMja karNane bhAre krodha utpanna thaI Ave. tarata teNe arjuna upara vegathI deTa kADhI. tene jotAMja zrI kRSNa arjunane cetavaNI ApI eTale ane karNanI sAme pitAne ratha vegathI calA vyA. arjunane sAme Avela joI kaNe koIthI rakta netra karI belyo-"arjuna! tuM ema jANe che ke," A jagatatamAM huM eka ja vIra chuM, paNa mArI AgaLa tAre e garva rahevAne nathI. meM bIjA aneka virene vadha karyo che, paNa tAro vadha karyA vinA huM mArA sAmarthya vaDe saMteSa pAmate nathI. have je tArAmAM sAmarthya heya te tArUM gAMDIva dhanuSya kuMDalAkAra karI sajaja kara." karNane A vacana sAMbhaLI vIra arjuna be -"rAdheya! magarUra thA nahIM. uttama purUSe AtmaprazaMsA karatA nathI. tArAmAM keTaluM sAmarthya che, tenI parIkSA ahiM mArI pAse thavAnI che." A pramANe baMne paraspara bhASaNa karI yudhAraMbha karavA lAgyA. temanA dhanuSyanA TaMkAra zabdathI traNa bhuvana kaMpI cAlyAM ane pracaMDa zabda karatAM bANe paraspara agni javALA vaSAvatA chuTavA mAMDayAM. kaNe pracaMDa kodhamAM AvI bANavRSTi karavA mAMDI ke jethI arjuna ratha, sArathi ane dhvajadaMDa sAthe AcchAdita thaI gaye. kSaNavAre vIraane pitAnA tIkSaNa bANethI karNanA bANamaMDapane vicchinna karI nAMkhe. pachI aMgadezanA pati kaNe pannaga nAmanA astrane. Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (668 ) HH ta prayAga karI khANAne choDavA mAMDayAM. temAMthI nIkaLelA bhaya kara soe badhI dizAone AcchAdita karI dIdhI. tyAra pachI pannagAstrane sahAra karavA arjune garUDAstro nAMkhyA. jethI e pannagAstro vinaSTa thai gayA hatA. pachI kaNe adha kArAe~ phekayu, te arjunane viSe laya pAmI gayuM ane ghaTotkacanA varSe karI zakti paNa nIkaLI gaI. eTale teNe nizcaya karyo ke, " manathI mArA dehanA laya thavAnA, kAravAnA bhAgyanA bhaga thavAnA ane pAMDaveAne sa'patti prApta thavAnI. " AvA nizcayathI kaNa peAtAnAmAM jeTaluM sAmarthya hatuM tenAthI yuddha karavA lAgyA. ghaNIvAra AvuM mahAyudhdha thayA pachI chevaTe karNanA ratha jema anyAyamAM dharma buDe, tema pRthvIne viSe nimagna thai gayA. ajJAnamAM nimagna thayelA vivekane jema dubudhdhi purUSa udhdhAra karavA samartha thatA nathI, tema sArathInI kaLAmAM nipuNa evA zakya azvAne prerI rathanA udhdhAra karavA samatha thayA nahIM. pachI ka pAte ratha uparathI utaryA ane te rathane bahAra kADhavA prayatna karavA lAgyA, te vakhate arjune khANAnI vRSTi karavA mAMDI. eTale karNe kahyu ke, " majju na ! tuM kSatriyadharma nuM ullaMghana kema kare che ? uttama kSatriya vIrA yudhdha nahIM karanAranI sAme prahAra karatA nathI. A vakhate zaye kahyu, " kahyuM ! AvI dInavANIkhelI tu tArA kuLane lajAve che. '" A vakhate kRSNe paNa kaNa ne kahyuM, " karNa ! abhimanyune adhama thI vadha karI tuM dharma zAstranu rahasya bhUlI gayA lAge che." kaNane A pramANe kahI kRSNe 46 Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu. ( 119 ) arjunane uzkeryA eTale arjune kodha karI kaNa upara evu khANa mAryuM ke jethI karNanuM mastaka chedAine kurUkSetrane viSe AkAzamAM uDayuM. caMpApati kanuM mastaka kuMDaLa sAthe evu uchaLyuM ke jANe AkAzamAM saMcAra karanArA sUrya nA tejanA gALA hAya, tevu dekhAvA lAgyuM. te vakhate tenu kakha dha " meM mArUM mastaka duryodhana mitrane arpaNa karyuM ane mArA badhu pAMDavAne pRthvI arpaNa karI. " ema jANI khuzI thatu hAya tema nAcavA lAgyu. ,, kaNu nA maraNuthI pAMDavAnI senAmAM AnaMdarUpa cadranA udaya thayA ane kAravasenAnA mukhakamaLA sakAca pAmavA lAgyAM, teTalAmAMja yuddhanI samAptine sUcavatA sUrya kSitijamAM nimagna thaI gayA. te rAtre ka nA mastakanA kuMDaLA lai bhImasena potAnA aMdhuonI sAthe khuzI thatA kuMtImAtAnA caraNamAM AvyA ane teNe potAnI mAtAne ka nA vadhanI vadhAmaNI ApI. te sAMbhaLatAMja kutInA netramAMthI azrudhArA cAlI eTale yudhiSThira vinayathI AhyA--" mAtA ! mAre mAnadane adale zAkAtura kema thAo che ? tamArA vIraputra arjuna rUpa agastya karNa rUpa mahAsamudranA ghuMTaDA karI gayA, e tamAre AnaMda mAnavAnA che. A vakhate zAkAzru kema varSAvA che ? kuMtI rUdana karatI khelI--" putrA ! e karNe pAMDurAjAnA prathama putra ane tamArA saheAdara khaMdhu hatA. e kahyuM ne Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (670) jaina mahAbhArata. janmatAMja tenA kAnamAM kuMDaLa nAMkhI meM koI kAraNathI tyajI dIdhuM hatuM. * pAMDee pitAnI mAtAne karNane tyAga karavAnuM kAraNa puchayuM, tethI te mAtA zaramAIne kahI zakayA nahIM eTale zrI kRSNa pAMDanA kAnamAM e vRttAMta jaNAvyuM hatuM. jyAre pitAne bhAI hate, e vAta pAMDanA jANavAmAM AvI eTale hadayamAM bhAre zeka thaye ane e vRttAMtathI potAne ajJAta rAkhanAra kRSNane temaNe Thapako ApyA ane kahyuM ke "kRSNa! A bhrAtRhatyA amArI pAse zAmATe karAvI? amArA A mahA pAtakanI zuddhi kayAM thaze ? pachI kRSNa keTale eka bedha ApI pAMDanA hRdayane zAMta karyA hatAM ane pite pUrve karNane samajAvavA gayela e vAta pAMDenI AgaLa kahI saMbhaLAvI hatI. pachI pAMDee hRdayamAM zAMti dharI karNanI uttarakriyA karI hatI. te rAtre pAMDavoe DIvAra vizrAMti lIdhA pachI nAgakumAra devatAone jeyA hatA. temaNe pAMDavone kahyuM ke pUrve ame tamArUM baMdhana karyuM hatuM, te vakhate iMdranA ArAdhaka deve tamArA khabara nAgendrane ApyA. eTale teNe kodhathI amane tenA dvAramAM praveza karatAM aTakAvyA hatA, ane AjJA karI hatI ke, "yuddhane viSe karNane parAjaya karanAra arjunanI eo sahAyatA karaze, tyAra pachI temaNe mArA dvArane viSe praveza kare tenI AvI AjJA pramANe amee A jAtakanI mArI pAse ane potAne ApI pADI zuddhi kayAM thI mATe karAvo ke " Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAluM. (71) sAMpratakALe karNanA rathane be cake pRthvImAM nimagna karI arjunane sahAyatA karI hatI. have tame prAta:kALe parivAra sahita duryodhanane mArI yuddha samudranA pArane pAmaze. amo ApanI AjJA laI svasthAne jaIe chIe. nAgonAM A vacana sAMbhaLI dharmarAjAe temane satkAra karyo hate, pachI teo pitAne sthAne cAlyA gayA hatA. teja rAtre karNanA zekathI vihala banI gayelA duryodhanane azvatthAmAe AvI keTalAeka dhIrajanAM vacane kahI tenAmAM navIna yudhdhatsAha utpanna karyo hate. jethI duryodhana prAta:kALe yuddha karavAnI tvarA karate ane navI navI vijayanI AzA bAMdhate AkhI rAta jAgrata rahyo hate. . Aje bhAratanA mahAyuddhane chelo divasa che. aDhAramAM divasane prAtaHkALa yudharUpa yajJanI pUrNAhUtine mATe prakAzita thaye che. pAMDa ane karavAnI avaziSTa senA potAnA prANanuM chelluM balidAna ApavAne kurukSetramAM AvI che. raNabhUmi raNavAdyothI gAjI rahI che, ane cAre tarapha zUravIrenA siMhanAda thaI rahyA che. karavapati duryodhana zalyanA Adhipatya nIce pitAnI senAne rAkhI yudhabhUmimAM AvyuM hatuM. A tarapha pAMDa paNa potAnI senArUpa saritAne kurukSetrarUpa samudramAM vahana karAvatA hatA. zrIkRSNanI uzkeraNIthI dharmarAjAe sAyara Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (672). jaina mahAbhArata kALa pahelAM zalyane mAravAnI pratijJA karI yuddhano AraMbha karyo hate. prathama zalya ane yudhiSThiranI vacce bhAre yudhdha pravaryuM, temAM zilya pitAnAM pracaMDa bANethI yudhiSThirane mUchita karI dIdhuM hatuM. jyAre yudhiSThira mUrSita thaIne paDe, eTale arjuna vagere pAMDavavIe yuddhano pravAha pracalita rAkhI karavasenAnuM bhAre mathana karyuM hatuM. pachI dharmarAjAe sAvadha thaI pitAnI ameghazaktithI zalyane prANarahita karI dIdhuM hatuM. jethI pAMDavasenAmAM bhAre jayaSaNa thaI hatI. - jyAre pitAne senApati zalya maraNa pAmIne bhUtala upara paDaze. te khabara jANe duryodhana atyaMta reSAtura thaI gaye. tenA netramAM ratAza prakAzI nIkaLI ane haTha atizaya kaMpavA lAgyA. A vakhate duryodhana,zakunimAmA vagere pitAne badhe parivAra laI raNabhUmimAM AvyuM hatuM. duryodhane grISmaRtunA samayanI jema potAne pratApAnaLa prajvalita karyo ane te pAMDavasenA upara maraNIo thaI tuTI paDayo. tenA Akharane tApa sahana karavAne kaI paNa vIra samartha thaI zako nahiM. duSTa zakuni potAnA bhANejanuM hita karavAne yudhamAM sAmela thaye. teNe prathama sahadevanI sAme yuddha karavA mAMDyuM. Akhare sahadeve bANa rUpa pAzAe karI pAzakIDAmAM kuzaLa evA zakunine harAvI dIdhuM ane tenA prANarUpa paNane grahaNa karI lIdhuM. jyAre zakuni kurUkSetramAM zaba thaIne paDaze, tyAre duryodhanane hRdayamAM e AghAta thaye ke te Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu (63) kSaNavAra mUchita thaI gayuM hatuM. pachI tarataja jANe bhaye uThAvyo hoya tema beThe thai raNabhUmimAMthI deDI gaye ane hRdayamAM AkuLa-vyAkuLa thaI gayuM hatuM. duryodhananA bhAgavAthI karava sainya nAyaka vagaranuM thaI gayuM ane sarve ciMtAtura thaI gayA hatA. kRpAcArya, kRtavarmA ane azvatthAmAM duryodhananI zodha karavA lAgyA, paNa temaNe duryodhanane koI sthAne je nahiM, eTale teo paNa hRdayamAM bhayabhIta thaI gayA hatA. pAMDa paNa duryodhananI zodha karavAne mATe sainya sAthe tenAM pagalAne anusAre pharatA pharatA eka sarovara pAse AvyAM. te sarovara vyAsa sarovaranA nAmathI oLakhAtuM hatuM. pelAM kRpAcArya vagere traNe jaNa "duryodhana A sarovamAM pesI gaye che, evuM dhArI tenA tIra upara tenI rakSA karavAne beThA hatA jyAre pAMDene sainya sAthe te sthaLe AvatA joyA. eTale teo eka vRkSanI polamAM saMtAI gayA. keI vanacare "A sarovaramAM duryodhana pesI gaye che" evA khabara ApyAM eTale te pAMDavee pitAnA sainyathI te sarovarane gherI meM sthaLe paDAva nAMkhyuM hatuM. A vakhate yudhiSThira sarovaranA kAMThA upara rahI duryo. dhanane saMbhaLAvavA be -"are durAcArI! kSatriya thaIne Ama zuM saMtAya che? pitAnA kuLane nAhaka saMhAra karAvI Ama zIyALanI jema saMtAI rahyo che, tethI te badhA karava.. Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbhArata ( 674) jaina mahAbhArata. kuLane kalaMkita karyuM che. sarvane saMhAra karAvI have tuM tArA zudraprANanI rakSA karavA pANImAM pisI gayA che, e tArA jIvitane dhikkAra che. are pApI! tuM game tyAM jaIza te paNa ame tane choDavAnA nathI. " dharmarAjAnI AvI kaThera vANI sAMbhaLI te duryodhana bhImanI sAthe gadAyuddha karavAno nizcaya karI jaLanI bahAra nIkaLe hate. pachI duryodhane bhImasenanI sAthe gadAyuddha karavAne pitAne vicAra jAhera karyo ane te vAta pAMDee kabula karI. temanA e ThaMdvayuddhamAM yudhiSThira vagere sabhAsade nImAyA ane kurUkSetranI raNabhUmine viSe temanA gadAyuddhane samAraMbha thaye. jyAre temanA gadAyuddhanI pravRtti thaI, tyAre AkAzamAM devatAo, becaro ane vidyAre vimAnenI zreNIthI ubhA rahyA hatA. duryodhana ane bhImasena pitApitAnI gadAne sahastra prakAre AsapAsa bhramaNa karAvavA lAgyA. pralayakALanA maMDaLAkAra thayelA pavane bhUmitaLathI upADI AkAzamAM uDADelA jANe parvate hAya, evA gadArUpa mahAvRkSane dhAraNa karanArA e duryodhana ane bhImasena citravicitra maMgaLAkAra gatie saMcAra karatA hatA. pachI teo sAmasAmA siMhanAda karI gadA laI dhasI AvyA. bemAMthI eke AgaLa karelA potAnA pagane bIje AkarSaNa karI tene potAnI pachavADe kheMcI pite AgaLa jate, tyAre bIje bAhuparAkramanA atazayathI ati duHsahapaNe bIjAnA aMga upara dhasI pa Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha-cAlu. (675) tAnI gadAe tenI gadA prahAra karI tenA hAthamAMthI te gadA nIce pADate hate. pachI teo baMnee parasparanA zarIrane bhIDI gadA prahAra karavA lAgyA. temanI gadAonA prahArathI utpanna thayelA nAde "A jagata zuM phATI jAya che evI sarvanA manamAM zaMkA utpanna karI hatI. baMne mahAvIrenuM gadAyuddha pracaMDa baLathI pravartAvA lAgyuM. jayalakSmI karamAM vijayamALa dhAraNa karI ghaNuM vakhata sudhI stabdha thaI ubhI rahI hatI. duryodhane potAnA samagra baLathI bhImasenanI upara e gadA prahAra karyo ke jethI bhImasenanAM netra bhamI gayAM ane tene cakI AvI gaI. pachI bhImasene pitAnA baLathI duryodhananA hRdayamAM gadAne e prahAra karyo ke jethI tene kAMI duHkhane anubhava kare paDa. pachI gadAyuddhamAM pravINa evA duryodhane bhImasenanA mastaka upara ghaNuM jorathI gadAne prahAra karyo, jethI bhImasenanuM vA jevuM zarIra paNa kaMpI. cAlyuM hatuM. A vakhate ane kRSNane kahyuM ke, "hari ! bhISmapitAmaha, droNAcArya, karNa, zalya ane jayadratha vagerene vadha karyA chatAM ane sAMpratakALe amArA dekhatAM chatAM amArA vitarUpa A bhImasenane duryodhana prahAra kare che, e bahu asahya che." A vakhate kRSNa kahyuM, "arjuna! tuM kahe che te satya che. A duryodhana bhImasenathI parAbhava pAmavAne nathI. A durjaya duryodhanane bhImasena je sAthaLa upara gadA prahAra kare Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 676 ) jaina mahAbhArata. "" tA tene parAbhava thavA sulabha che. kRSNanA A vacana uparathI arjune bhImasenane saMketa karI samajAvyu, eTale aLavAn bhImasene duryodhananA mastakane viSe eka gaDhAne ghA karyo, eTale duyodhana esI gayA. pachI te satvara bhImasenane mAravAne beThA thatA hatA. tevAmAM bhImasene tenA urU upara gadAnA khIje ghA karyA, jethI mastakamAM leAhIluhANa thayelA duryodhana pRthvI upara paDI gayA. te vakhate devatAoe bhImasenanI upara puSpanI vRSTi karI. pIDAthI netrAne mIMcatA duryodhana bhUmi upara paDyo paDyo taraphaDIyAM mAratA hatA. te vakhate bhImasene AvI peAtAnA caraNathI duryodhananA mugaTane cU karI nAMkhyA. A samaye tyAM rahelA khaLabhadrane gussA caDI AvyeA. temaNe ubhA thaine kahyuM, " A bhImasenanu ka kSatriyAne ni davA lAyaka che. AvuM kama mlecchane hAthe paNa khanatuM nathI. A zatrunA mugaTane bhImasena caraNuvaDe cUrNa kare che, e anyAyane huM sahana karI zakatA nathI. huM pApI purUSone zAsana karanArA chuM. A mArU muzaLa kApe karI pAMca pAMDavAne tatkALa anyAyanu phaLa dekhAData, paraMtu pAMDavAnA khaMdhu dhame mane aTakAvyA che. tathApi AjathI huM pAMDavAnu sukha jovAnA nathI. " AvAM vacane belI khaLabhadra rASAtura thaI peAtAnA taMbu taraph cAlyA gayA ane te samaye sU paNa dvIpAMtara tarapha cAlyA gayA. sUryAsta thayA pachI duryodhanane tevIja sthitimAM tyAM Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyuddha cAlu. (677) rAkhI zrIkRSNa pAMce pAMDane laIne potAnI chAvaNImAM AvyA hatA. pachI dhRSTadyumna ane zikhaMDIne chAvaNInI rakSA karavAnI AjJA karI pAMDa tyAMthI kRSNa sAthe javA nIkaLyA hatA. ahIM duryodhana urUnA bhaMgathI pRthvI para paDa hate. te taraphaDIyA mArI mahAduHkha bhegavate hate. te vakhate kRtavarmA, kRpAcArya ane azvatthAmA e traNe duryodhananI pAse AvI tene dhIraja ApavA lAgyAM. "mahArAja! tane ame dhanyavAda ApIe chIe. AvI naThArI sthitimAM AvyA chatAM te dInatA karI nathI ane zatrune namana karavAnI IcchA rAkhI nathI. rAjana! tArA hRdayamAM zAMti rAkhaje. tuM jIvatAM ja ame pAMDavonI sAthe yuddha karI temane vadha karavAnI IcchA rAkhIe chIe, ane pAMDanAM mastaka kApI lAvI tane je batAvIe teja ame tArA anRNa chIe." temanAM A vacane sAMbhaLI duryodhana potAnI vedanAne visarI gaye ane teNe keTalAeka madhura zabdathI te traNene upakAra mAnya hatuM. teNe chevaTe kahyuM hatuM ke, "mitro! have tame pAMDanI chAvaNImAM satvara jAo ane temanA mastakane chedI mane utAvaLe batAve. kAraNa ke mAre prANu ghaNIvAra zarIramAM rahevA mATe IcchA karato nathI." duryodhananAM A vacane sAMbhaLI azvatthAmA kRtavarmA ane kRpAcAryane sAthe laI pAMDanI sAme yuddha karavA gaye hatuM. temaNe ghaNIvAra yuddha Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (678) jaina mahAbhArata karI dhRSTadyumna ane zikhaMDIne vadha karI pAMDavasenAne chinna bhinna karI nAMkhI hatI. te samaye zibiranI rakSA karavAne nimelA drapadInA pAMca putra ke jeo pAMcAlanA nAmathI oLakhAya che, teo azvatthAmAnI upara caDI AvyA hatA. azvatthAmAe pitAnA tIkSaNa bANenI temanA upara vRSTi karavA mAMDI ane Akhare teNe potAnAM bANethI dropadInA pAMca putrane mArI nAMkhyA hatA. temanAM pAMce mastake chedI. laI kRtavarmA, kRpAcArya ane azvatthAmA jyAM duryodhana mAtra zvAse avazeSa rahele hatA tyAM AvyA ane du:khI hAlatamAM paDelA duryodhanane zItaLa jaLanA siMcanathI saceta karI te pAMce mastake tenI AgaLa dharI sthApita karyA hatAM. pachI temaNe kahyuM ke, "rAjA duryodhana ! amAe pAMce pAMDavenAM mastaka chedI tArI AgaLa mukyAM che tenuM tuM avalokana kara." duryodhane pitAnA maMdanetre avalakahyuM, tyAM pAMDavAnAM mastaka tenA jevAmAM na AvyAM, paNa pAMce pAMcAlanAM mukha jovAmAM AvyAM. eTale tenuM mukha zyAma thaI gayuM ane te maMdasvare be - mUrkhA! tamane dhikkAra che. tamArU A parAkrama niMdanIya che. tame e A dudhapAna karanArA pAMca dvipadInA bALaputrone mAryA che." ATaluM kahI te vizeSa mUcha pAmI gaye ane kSaNavAramAM teNe pitAnA prANa tyAga karI dIdhuM. vAMcanAra ! ahIM bhAratanuM mahAyuddha samApta thayuM che. pApI Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jara ) - P - jaina mahAbhArata I = - OLD JUTUo UUUUUTO DrIte = = = I - 1 ra = | ke, pA.paMka,cha dIrajI akabara, duryodhane pitAnA maMda netra avalokayuM, tyAM pAMDavenAM mastaka tenA jevAmAM na AvyAM paNa pAMce pAMcALanAM mukha jovAmAM AvyAM (pRSTa 678 ) Krishna Press, Bombay 2. Page #737 -------------------------------------------------------------------------- Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAsaMdha ane kRSNa vAsudeva. (679) duryodhana Akhare tene duSTa karmanuM phaLa pAme che. duSTa kama karanAra ane durAcArane sevanAra purUSa Akhare AvI sthiti pAme che, e bedha tAre grahaNa karavAnuM che. pratApI pAMDane vijaya thaye, e temanA satkarmanuM ane nyAyanuM phaLa che. azvatthAmA bALahatyAnuM niMdhakarma karI pitAnA sahacArI kRtavarmA ane kRpAcAryanI sAthe tyAMthI namramukhe cAlyA gaye hate. nivakArya karanAro karyo purUSa pitAnuM mukha batAvI zake ? prakaraNa 44 muM. jarAsaMgha ane kRSNavAsudeva. duryodhana marA ane azvatthAmA, kRtavarmA ane kRpAcArya pAMca pAMcAlene vadha karI cAlyA gayA. A badhI vAta saMjaye hastinApuramAM jaI dhRtarASTra ane gAMdhArIne kahI hatI. tethI e baMne daMpatI ati zeka dharI mUchita thayAM hatAM. DIvAre sAvadhAna thaI temaNe duryodhanane vilApa karyo hate. A tarapha kRSNanI sAthe gayelA pAMDee duryodhananA urUbhaMgathI nAkhuza thayelA baLabhadrane samajAvI zAMta karyA. te vakhate sAtyakie AvI pAMca pAMcAlonA vadhanI vAta kahI, tethI temane bhAre du:kha thayuM. temaja aMta:puramAM draupadIe Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jaina mahAbhArata. uce svare AkraMda karI mukayuM hatuM. A samaye catubuddhi kRNe temane sArI rIte bodha ApI zAMta karyA hatA. - prAta:kALe zrIkRSNa ane pAMDa potAnA kAkA dhRtarATrane zoka dUra karAvavA temanI pAse gayA hatA. temaNe gAMdhArI sahita dhRtarASTranA caraNamAM namana karyuM. te vakhate dhRtarASTra vimukha thaIne beThA eTale kRSNa temane kahyuM, rAjana ! A pAMDuputra zuM tamArA putre nathI? temanI pitRbhakti pAMDunA jevI ja tamArI upara che. duryodhana vagerene vadha thaye, e temane temanA durAcAranuM phaLa maLyuM che. te vAta tamArA jANavAmAM che. A pAMca pAMDavoe phakta pAMca gAma laI saMdhi karavAnI IcchA karI hatI, paNa tamArA durAgrahI duryodhane e vAta mAnya karI na hatI tethI tamAre A tamArA putrane aparAdhI gaNavA na joIe " kRSNanAM AvAM vacanethI dhRtarASTra ane gAMdhArI zAMta thayAM hatAM. pachI temaNe pAMDavonA pRSTa upara hAtha mukI kahyuM ke, "amArA putrae tamAre je aparAdha karyo, te temanA daivane aparAdha che, amArA putrane aparAdha nathI." A pramANe kahI temaNe pAMDavone AliMgana karI zuddha neha darzAvyuM hatuM. te pachI gAMdhArI duryodhananI strI bhAnu matI vagere vadhuone laI kurUkSetranA smazAnamAM potAnA pu. triAnA mukhAvelokana karavAne gaI hatI. maraNa pAmelA rAjAenI ane bIjA mahAna zUravIranI bIjI paNa strIo te sthaLe AvI hatI. te sarvenA AkaMdathI bhUmi ane aMtarI Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAmadha ane kRSNavAsudeva. ( 681 ) kSanA bhAga gAjI rahyA hatA. duryodhananI mAtA gAMdhArI, tenI strI bhAnumatI ane jayadrathanIstrI du:zalAe kurUkSetranI bhUmi mAM bhAre vilApa karyA hatA. temanA vilApathI sarva kudaratanI racanA jANe zUnya thaI hAya, tema dekhAtI hatI. A sanA vilApamAM bharizravAnI strIee paNa peAtAnA vilApanA 1dhArA karI sane vizeSa zAkamaya karyAM hatAM. A samaye yudhiSThire potAnA mitra sAtyakine pAMDurAjAnI pAse mAkalyeA ane tenI sAthe kahevarAvyu ke " kurUkSetranuM yuddha pUrNa thayu che ane tamArA pratApathI ame vijayI thayA chIe. paNa jayAMsudhI ApaNA snehI kRSNanA zatru jarAsaMgha jIvatA che, tyAMsudhI tene mAryA vinA ame AvIzu nahIM. mATe jyAMsudhI ame na AvIe tyAMsudhI amArI rAha joi tame hastinApuranI prajAnu pAlana karo." sAtyakinI sAthe A pramANe sa MdezA kahevarAvI pAMDavA jarAsaMghanI sAthe yuddha karavAne taiyAra thayA hatA. A samaye jarAsaMghanA sAmaka nAmanA dUte AvI kuSNane kahyuM, "kRSNa ! traNa khaMDanA adhipati jarAsaMgha jyAMsudhI vijayI che, tyAMsudhI tuM kAravAnA saMhAra karI ga karIza nahIM. mahAvIra jarAsaMgha peAtAnA jamAi kaMsa ane peAtAnA mitra duryodhananu vera levA atizaya utsuka che. teNe tane kahyu che ke kurUkSetranI bhUmi rUdhiranA tara MgothI vyAsa ane aDhAra ajJAhiNI senAthI AcchAdita che, tethI kurUkSetranA tyAga karI Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (682) jaina mahAbhArata.. sanapallI gAmamAM tAro ane amAro saMgrAma thaze. tyAM paNa sarasvatI nadIne pravAha ApaNu yuddhano sAkSI thaze." - semakanAM AvAM vacana sAMbhaLI kRSNa dUtane kahyuM, "haju ame yudhane mATe kSudhAtura chIe. yudhdha rUpa bhejana karavA mATe A tAruM Ama traNa ane khuzakAraka che. kaMsa ane kAronA trAsathI haju mArA bAhane tRpti thaI nathI, mATe. tArA svAmI jarAsaMghane yuddha karavA mATe sanapallI gAmamAM mokalaje. ame tyAM AvyAja ema jANaje." - kRSNane A saMdezo semake jarAsaMghanI AgaLa akSare. akSararUpe kahyuM hatuM. pachI jarAsaMghe kRSNa, ariSTanemi, ajuna ane bhIma vagerenI hAlata viSe pUchavAthI samaya dUta te sarvanA svarUpanuM ane parAkramanuM yathArtha rIte varNana karI batAvyuM hatuM. jyAre semake kRSNa ane pAMDanA utkarSanuM varNana karI batAvyuM, te sAMbhaLI jarAsaMgha nAkhuza thayA hatA, ane teNe te vakhate maka tane keTalAeka garvanAM vacano. kahyAM hatAM ane pachI tarataja te prayANa karI sanapallI gAmapAse vahana thatI sarasvatIne tIre jayaghoSaNA karAvate moTA sainya sAthe AvyuM hatuM. jyAre jarAsaMgha raNabhUmimAM AvyuM eTale kRSNane dUtee khabara ApyA, tethI teo paNa pAMDa nI sAthe te sthaLe caDI AvyA hatA. vasudeve pUrve vaitADhya. parvata upara saMcAra karI hajAre upakArathI je khecarane mitra karyA hatA, te khecare kRSNane sahAya karavAne raNabhUmimAM AvyA hatA. Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAsadha ane kRSNuvAsudeva. ( 283) keTalAeka khecare jarAsaMghanA pakSamAM javAthI, te vAta kRSNanA jANavAmAM AvatAM temaNe pradyumna ane sAMba nAmanA peAtAnA putrAnI sAthe vasudevane temanA parAjaya karavAne meka lyA hatA. A samaye ariSTanemi zatruonA AyudhAnA samudAyanA ghAta karanArI, merU parvatane viSe utpanna thayelI ane devatAoe peAtAnA bAhune viSe pUrva baMdhana karelI evI maheSadhI vAsudevanA bAhune viSe peAtAne hAthe bAMdhI. tyArapachI vAsudeva vijayayAtrA karavA nIkaLyeA hatA. A samaye iMdrane mAli sArathi AvI bhagavAn ariSTanemi pratye AkSyA--" bhagavAn ! Ape yuddha karavAnI icchA karI te jANI amArA svAmI IMdre Apane mATe A ratha ane vajramaya ca lai mane mAyA che. " prabhu mAtali sArathinI prAnA aMgIkAra karI yudhdha karavAne te ratha upara ArUDha thayA hatA. te vakhate kRSNa ane arjuna zaMkhanA nAda karI temane prAtsAhita karavAne cAraNa bhATanuM kAma karatA hatA. A kALe ane senA ekatra maLI bhayaMkara yuddha karatI hatI. jarAsaMghe potAnI senAne cakravyUhane AkAre goThavI raNabhUmimAM sajaja karI hatI. pachI dakSiNa bhAgamAM nemi ane vAma bhAgamAM arjuna rahI temaNe te cakravyUhanA bheda karyAM hatA. A vakhate rUnI nAmanA jarAsaMghanA mitra nemi d' Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 684) jaina mahAbhArata. prabhunI sAme AvyuM hatuM, paNa sUryanI AgaLa khotanI jema tenuM parAkrama prabhu AgaLa vyartha thayuM hatuM. te kALe bIjA lakSAvadhi rAjAo nemi sAme yuddha karavA AvyA, paNa dayALu prabhue temane vadha karavAnI IcchA na karatAM potAnA divya zaMkhane vagADa hatuM. jene zabda sAMbhaLI te vararAjAonA hAthamAMthI hathiyAro nIce paDI gayAM hatAM. te samaane lAga joI baLabhadrane bhAI anAdaSTi AgaLa AvyA ane te bhayaMkara yuddha karate hate. zatruoe potAnA bANenI vRSTithI tene AcchAdita karI dIdho. eTale arjuna tathA bhImasena vacce AvyA hatA ane temaNe pitAnA atula baLathI zatruonA pakSane nirbaLa karI dIdho hato. tenI pAcha baja sahadeva ane nakuLa AvI lAgyA ane temaNe paNa pitAnI mahAna zakti darzAvI jarAsaMghanA pakSakArI rAjAeno ghANa vALI nAMkhyuM hatuM. keTalAeka nAsIne potAnA hiraNyanAbha nAmanA senApatine zaraNe AvyA hatA. A vakhate baLavAna bhImasene hiraNyanAbhane belAvI bhAre yuddha karyuM ane Akhare tene nAza karyo hate. hiraNyanAbhane vadha thayA pachI sUrya asta pAmatAM yuddhakriyA virAma pAmI ane tethI yAda ane temanA svAmI samudravijaya rAjA khuzI thayA hatA. temaNe bhImane hRdayathI abhinaMdana ApyuM hatuM.' bIje divase prAta:kALe pitAnA senApati hiracanA-bhanA maraNathI kedhAtura thayele jarAsaMgha raNabhUmimAM caDI Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAsaMdha ane kRSNa vAsudeva (685) AvyuM hatuM. tenI sAthe tene mitra zizupALa paNa pitAne parivAra laI AvyA hate.. - abhimAnI zizupALa kRSNanI sAme yuddhAtadrA bolavA lAge. je sAMbhaLI kRSNane bhAre roSa utpanna thayela hatuM. te baMne varenI vacce tumula yudadha pravaryuM ane Akhare kRSNavAsudeve potAnA khathI tene kaMsanA jevI gatie pahoMcADI diIdho hate. pitAnA mitra zizupALane vadha joI ati parAkamI jarAsaMgha kedha pAmI sarasvatInA tIranI raNabhUmimAM AvyuM hatuM. teNe prathama pitAnA dUta samakane puchI raNabhUmimAM sAmA AvelA samudravijaya vagere dhAone oLakhI lIdhA hatA. pachI jarAsaMghe pitAnuM atula parAkrama evI rIte darzAvyuM ke jethI tamAma yAdavasenAne bhAre uchera thaI gayuM hatuM. rUdhiranI nadIo, asthionA DhagalAo, hAthI gheDAnI pALa ane kabaMdhonA nRtya je jarAsaMgha pitAnA mananAM harSa pAmyuM hatuM. A samaye iMdranA sArathi mAtalie nemiprabhune kahyuM"deva! A raNabhUmimAM tamArA sinyane jarAsaMghe mathana kareluM che. tamArA sivAya badhA mahAvIre bebhAna thaIne paDelA che. mATe A vakhate tamAre upekSA karavI na joIe. jo ke A yudhanuM karma sAvadya che, te paNa i mekalelA A rathane yuddha karI kRtArtha karo. A ratha upara besI yuddha karavAmAM vijayaja prApta thAya che." Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (686) jaina mahAbhArata. mAtalinAM A vacana sAMbhaLI nemikamAre hiMsAtmaka cuddha karyuM nahIM. paNa pitAnA dhanuSyanA TaMkAra sAthe zaMkhane nAda karyo hato. tene nAda sAMbhaLI jarAsaMghanA pakSanA rAjavI mUchita thaI pRthvI para paDI gayA hatA. te vakhate sArathi mAtali punaH bo -mahArAja ! tamArAmAM jyAre AvuM mahAparAkrama che, tyAre tame zAmATe jarAsaMghanI upekSA kare che ?" prabhue uttara Ape sArathi! jo ke A jarAsaMgha zatru che ane mArAthI vadhya che, te paNa ahiMsAdharmane AcaraNa karanArA mArA jevA purUSe te vadha karavA gya nathI. huM mArA baMdhu kRSNanA AgrahathI A yudhdhabhUmimAM Avyo chuM. ahIM AvavAnI mArI IcchA na hatI. yudhdhamAM viSNue prativiSNune vadha kare e sarva ThekANe niyama che, te niyama hamaNAM ja tArA jevAmAM Avaze." mAtali ane nemikumAra A pramANe vAta karatA hatA, tyAM jarAsaMgha pitAnA ogaNotera putranI sAthe kRSNanI upara kriodha karI caDI AvyA hatA. jarAsaMghanA adhyAvIza putra te ekalA baLarAmanI sAme ubhA rahyA hatA. temane baLarAme pitAnA haLa ane muzaLathI kSaNavAramAM curNa karI nAMkhyA hatA, jyAre baLarAme pitAnA aThayAvIza putrone vadha karyo, eTale jarAsaMghe te vaira levAne baLarAmanA vakSa:sthaLamAM gadAne e prahAra karyo che, jethI tenA mukhamAMthI rUdhiranuM Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAsaMdha ane kRSNavAsudeva. . (687) vamana thaI gayuM ane tethI yAdavasenAmAM hAhAkAra thaI gayo. A vakhate ane AvI jarAsaMghane pitAnA bANenA prahArathI haTAvI dIdhuM hatuM. tevAmAM kRSNa AgaLa AvyA ane teNe pitAnA astrone e mAro calAvyo ke jethI jarAsaMghanA avazeSa rahelA ektALIza putrone saMhAra thaI gayo hato. pitAnA badhA putranA saMhArathI jarAsaMghanA hRdayamAM krodhAgni pragaTa thaI Avyo ane krodhathI eNane kaMpAvate kRSNanI sAme maraNIyo thaIne Avyo hato. teNe kRSNane kahyuM ke, "have tAre kALa Ave che. tArA bacAva mATe je upagI zastra heya te grahaNa kara. mArI putrI chavAyazAnI pratijJA have huM pUrI karIza." A pramANe kahI teNe bANene bhayaMkara mAre calAvyuM hatuM. rAma ane rAvaNanA yudhane jonArA devatAone pUrve je rasa AvyuM hatuM, te rasa A jarAsaMgha ane kRSNanA yuddhamAM prApta thayo hate. ghaNIvAra yuddha karyA pachI jarAsaMghe smaraNa karI eka divya cakra hAthamAM prApta karyuM ane te cakra teNe kuSNanI upara cheDayuM. te vakhate baLarAme ane yAdavasenApati anAvRSTie te cakra upara aneka prahAra karavA mAMDayA hatA. chevaTe anAvRSTie parighane ghA karI te cakrane niSphaLa karI dIdhuM. paNa te pAchuM AgaLa cAlyuM hatuM. te cakrane niSphaLa karavAne samudravijaya rAjAe ane bhImasene paNa bhAre prayatna karyo hate. tathApi e tejasvI caka apratihata thaI kRSNanI Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (88) jaina mahAbhArataAgaLa AvyuM hatuM. A vakhate sarva yAdavavI zakAtura thaI gayA hatA. paNa chevaTe e caka kRSNanI AgaLa AvI ziSyanI jema temanA caraNamAM namI paDayuM hatuM. te dekhAva joI yAdavavI harSita thayA hatA. pachI kRNe te cakra hAthamAM laI jarAsaMghane kahyuM, "rAjedra ! vicAra kara. tAruM mukeluM A caka mArI AgaLa namra thayuM che. have e mArUMja hathiyAra banI tAro vadha karaze. mATe tArUM deva pratikULa che. je tArUM hita IcchatA hoya te tuM magadha dezamAM pAchA jA ane mArI AjJAthI tArA samRddhivALA dezanuM rAjya kara." kRSNanAM A vacana sAMbhaLI te mAnI jarAsaMghe kAMI paNa vicAra karyo nahIM. te ulaTe reSAviSTa thaI kRSNa pratye be are ! tuM vAcAla zA che, ane A loDhAnA kaTakA rU5 cakrathI madonmatta thayA che. paNa e tAro garva asthinA kaTakAne prApta karanArA zvAnanA jevuM che. paNa tethI tArUM hita zuM thavAnuM che?" jarAsaMghanAM A vacane kRSNane karNamAM kaThora lAgyAM ane tethI teNe peluM caka lIlAo karI jarAsaMghanI sAme cheDayuM. agninI javALAone varSAvatuM te cakra jarAsaMghanI pAse AvyuM ane teNe kamaLanA nALanI jema jarAsaMghanuM mastaka chedI nAkhyuM hatuM. "vAsudeva prativAsudevane mAre che." A niyamane smaraNa karI prasanna thayelA devatAoe kRSNanI upara puSpanI vRSTi karI hatI. peluM tejasvI cakra jarAsaMghane nAza karI pAchuM pharyuM ane teNe kRSNanA hAthane atizaya alaMkRta karyo hate. vicArajInAM A vacana samRddhinA Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurava ane zrIkRSNa vAsudeva (89) jarAsaMghanA maraNathI tenA pakSanA rAjAe nisteja thaI gayA ane teo kRSNane zaraNa thayA hatA. pachI teoe samayavattI' jarAsa'dhanA putra sahadevane tyAM lAvI kRSNunA utsaMgamAM besADayA hatA. pachI dayALu kRSNe magadha dezanA rAjya upara sahadevane rAjyAbhiSeka karyo hatA. jarAsa ghanA vadha thayA pachI kRSNu, baLabhadra ane nemIkumAra e tripuTInI jagatamAM bhAre prazaMsA thai hatI. sa yAdavAe te vIra tripuTInI maMgalArati karI pUjA karI hatI. pachI iMdrane sArathi mAtali khuzI thaI prabhunI AjJA laI svargamAM cAlyA gayA hatA ane te yAdavapati kRSNa, khaLabhadra ane nemikumAranI kIttine sAthe lai gayA hatA. rAjA samudravijayanI AjJAthI maraNa pAmelA yAdavAnI uttarakriyA karavAmAM AvI hatI. ane sava vIrasamAja sarasvatIne tIre kRSNa tathA nemikumAranI vijayakIrtti phelAvI temanuM yazeAgAna karatA pAta peAtAnA sthAne cAlyA gayA hatA. A vakhate vasudeva pradyumna ane sAMmakumArane sAthe lai samudravijaya rAjAnA caraNamAM namI paDayA hatA. temane kRSNa tathA khaLabhadra vagere anukrame vaMdanA karatA hatA. te vakhate khecare paNa AvI kRSNane vaMdanA karI bolyA ke, "zrI kRSNu! tame navamA vAsudeva thayA che. tethI ame tamArI AjJArUpa mALAne mastakapara dhAraNa karavA IcchIe chIe. 39. 44 Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (690) jaina mahAbhArata. A pramANe kahI temaNe kRSNanI AgaLa amUlya ratnAnI bheTa dharI hatI. zrIkRSNe potAne te sthaLe AnaMda thaye hatA, tethI te sthaLane AnaMdapuranA nAmathI prakhyAta karyuM hatuM. iMdranI upamAvALA zrIkRSNe pachI sa yAdaveAne laI bharatanA traNa khaDAne vaza karavA prayANa karyuM hatu. je dezane viSe parvata sarakhI keATIzilA e nAmanI eka zIlA che, te dezamAM zrIkRSNe AvyA hatA. uMcAImAM, gherAvAmAM ane laMbAimAM eka ceAjana pramANavALI te zilAne kRSNe uMcI karI ane uchALI peAtAnA vAsudeva paNAnA baLanI parIkSA ApI hatI. te vakhate devatAoe temanI upara puSpanI vRSTi karI hatI. anukrame SaTdbeMDa digvijaya karI kRSNa potAnI rAjadhAnI dvArakAmAM pAchA pharyA hatA. te vakhate zaNagArelI dvArakAnagarImAM leAkAe ati ulaTathI temanA pravezeAtsava karyA hatA. te pachI rAjA samudravijya, vasudeva, khaLabhadra, pAMca pAMDavA, mukhya yAdavA, rAjakumArA, sALa hajAra rAjAo, bharatAddha mAM vAsa karanArA devatAe, vasudeve jItI svAdhIna karelA khecarA--teo save maLI zrIkRSNane uMcA siMhAsanapara besADI vAsudevapaNAnA mahAna rAjyAbhiSeka karyo hatA; jemAM mAgAdi tIrthonAM jaLa lAvavAmAM AvyAM hatAM. te samaye zivAdevI, rAhiNI ane devakI vagere kRSNamAtAe Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAsaMdha ane zrIkRSNa vAsudeva. (691) tathA kuMtI vagere sAbhAgyavatI strIoe maMgaLa gIta gAyAM hatAM. A rAjyAbhiSekanA mahAtsava jovAne AkAzamAM aneka devatAo ekatra thayA hatA ane temaNe uMce svare kRSNuvAsudevanI jayaghASaNA karI hatI. kRSNanA rAjyAbhiSeka thayA pachI te prasa Mge AvelA aneka sa MbaMdhI ane snehI rAjAAne kRSNe sArI sArI bheTA ApI vidAya karyo hatA. A priya vAMcanAra ! A prasaMga paNa yudhdhanA hovAthI temAMthI vizeSa edha maLI zake tema nathI, tathApi dvIae vicAra karI temAMthI kAMi paNa bAdha meLavavA prayatna karaje. navamA vAsudeva kRSNe prativAsudeva jarAsaMghane jItyA, e vAta te zAsrathI nizcayaja che. tathApi prativAsudeva svabhAve udhdhata ane kuzILa hAya che, tethI tene vAsudevanI zikSA sahana karavI paDe che. kAi paNa mANasa kuzIla ke durAcArI thAya che, te tene zikSA karanAra koi paNa samartha vyakti pragaTa thayA vinA rahetI nathI. tethI dareka manuSye kuzIla ke durAcArI thavuM na joie. eja edha A prasaMgamAMthI grAhya che. bIjo prasaMga sneha-saMbaMdhane lagatA che. kRSNe pAMDaveAnI upara peAtAnA pUrNa sneha darzAvyA hatA. arjunanA sArathi thai temaNe yudhdhanA vikaTa prasa Mge pAMDavAne hRdayathI sahAya ApI hatI. te upakAra tathA saMbaMdha dhyAnamAM rAkhI pAMDavAe jarAsa'dhanA yudhdhamAM temane sahAya ApI - Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (62). jaina mahAbhArata, tAne pUrNa sneha darzAvyuM hatuM. dareka manuSya te sneha rAkhavo joIe. sneha-saMbaMdha paraspara vadhAravAthI vRddhi pAme che ane ghaTADavAthI ghaTI jAya che. pUrvakALe sneha saMbaMdhane prabhAva divya hate. kRSNa ane pAMDavenA je sneha-saMbaMdha dareka kuTuMba dhAraNa karatuM hatuM. vipattinA vakhatamAM sahAya karavI, zatrune zatru gaNavA, mitrane mitra gaNavA eja prAcIna snehanuM svarUpa hatuM. dareka kuTuMbamAM evA neha vilAsa pragaTa dekhAte hate. duryodhananI sAthe aneka saMbadhIoe ane mitrae pitAnA prANu arpaNa karyA hatA. jarAsaMghanA saMbaMdhathI zizupALa raNabhUmimAM sUte hate. sneha-saMbaMdhanuM AvuM uttama svarUpa pUrvakALe Arya jaina prajAmAM prakAzI rahyuM hatuM. vartamAnakALe te sneha-saMbaMdha Arya saine prajAmAM jevAmAM AvatuM nathI, e ApaNI avanatinuM agra cinha che. sarva prajA svArthI banI gaI che. pitAne bacAva thata hoya te sahedara baMdhunuM paNa ahita karavA pravRtti karavAmAM vilaMba thatuM nathI. mAthe AvI paDelI vipattine bhegavavAne ekalAne ja rahevuM paDe che. tene zuddha hRdayathI sahAya ApanArA viralA che. A durAcAra mULamAMthI uchera karavAnI pUrNa AvazyakatA che. == Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastinApurapati yudhiSThira ( 93). prakaraNa 45 muM. hastinApurapati yudhiSTira. hastinApuranI rAjadhAnI AnaMda utsavathI bharapUra thaI gaI hatI. sthAne sthAne rAjyabhakta prajA pitAnA ghara zaNagArI ati umaMga darzAvatI hatI. aneka dezanA narapatio pAMDava pati yudhiSThirane bheTa dharavA AvyA hatA. dvArakApati zrI kRNe pitAnA parivAra sAthe te sthaLe AvI pAMDenA saM. baMdhane batAvI Ape hate. Aje mahArAjA yudhiSThirane rAjyAbhiSeka karavAne divasa hate. kurUkSetranuM yudhdha samApta thayA pachI A zAMtimaya utsava ujavavAne sarva prajA tatpara banI gaI hatI. nyAyamUrti dharmarAjAnA rAjyAbhiSekanA khabara bhAratanA cAre khuNAmAM prasarI rahevAthI bhAratIprajA atyaMta harSita thaI hatI. pAMDanA prabhAvathI ane yudhiSThiranI dhArmikavRttithI bhArata prajAnI sAthe ghaNA bhUpatio paNa e utsavamAM bhAga levAne utsuka thayA hatA. mahArAjA yudhiSThire paNa pitAnA pUjaya saMbaMdhI zrIkRSNanI salAhathI bhAratanA ghaNA prakhyAta rAjAone AmaMtraNe mokalAvyAM hatAM. je AmaMtraNane mAna ApI ghaNA rAjAe A prasaMge hastinApuramAM pAMDavonuM Atithya levAne AvI pahoMcyA hatA. Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (694) * jaina mahAbhArata. hastinApuramAM sarva prajAe potapotAnA grahane viSe dhvajA, patAkA ane teraNonI adbhuta racanA karI hatI. te jevAne AvelA videzI leke zreNIbaMdha nIkaLatA hatA. hAthIo, gheDAo ane rathanI bhIDathI rAjamArga sAMkaDe thaI gayuM hatuM. rAjadvAramAM suMdara zobhA karavAmAM AvI hatI. matIonA svastika ane puSpAdikanAM tAraNe racavAmAM AvyAM hatAM. rAjamahela upara caDelI vijA pavanathI calAyamAna thatI jANe lokone belAvatI hoya tevI dekhAtI hatI. cekamAM jANe mUrtimAna mane raMga hoya tevA kezaranA jaLane chaMTakAva karavAmAM Avye hato. A samaye pAMDurAjA pitAnA putrane rAjyAbhiSeka karavA ati utsAha dharI kArya karatA hatA. temaNe aMta:puranI sairaMdhIonI pAse tailAdika sugaMdhI padArthanuM lepana karAvI yudhiSThiranA zarIra para caMdanano aMgarAga karAvyuM hatuM. putravatsalA mAtA kuMtI pitAnA putra yudhiSThirane vividha jAtanA alaMkAra paherAvI nIrakhatI hatI. pachI dharmarAjAne uttama zaNagArelA gajendra upara besADI meTI svArI sAthe nagaramAM pheravyuM hatuM. te svArImAM pAMDavonI rAjyasamRdhi iMdranA vaibhavane anusaratI hatI. gajenA upara beThelA yudhiSThirane strIo nIrakhatI hatI ane metI, puSpa tathA dhANIthI vadhAvatI hatI. gekha upara caDelI hariNAkSI strIonA samudAye vadhAvela dharmarAjA pratyeka AMgaNAmAM, pratyeka Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastinApurapati yudhiSTira. (695) maMcakamAM ane pratyeka grahane viSe prajAe samarpaNa karelA mAMgalika upacArene grahaNa karate karate darabAramAM AvyuM. tenA agrabhAge pAMDurAjA, baMne bAju kRSNa vagere ane pRSTa bhAgamAM bhImasena vagere baMdhuo cAlatA hatA. svArI darabAramAM AvI eTale dharmarAjAe rAjyagrahamAM praveza karyo. te vakhate kuMtIe AvI dahIM, durvA ane akSata vagerethI dharmarAjAnuM maMgaLa kRtya karyuM hatuM. jyAre barAbara zubha muhUrtamAM praveza thaye eTale zrI kRSNa ane pAMDurAjAe yudhiSThirane rAjayasiMhAsana upara besAryo. te samaye maMgaLa vAdyonA zabda ane jayadhvanithI rAjadvAra gAjI uThayuM hatuM. siMhAsana para virAjita thayelA dharmarAjAne te vakhate bIjA rAjAo taraphathI najarANuM ane bheTa dharavAmAM AvI hatI. pUrve samudranA adhiSThAyaka devoe Apelo ratnajaDita mugaTa zrIkRSNa yudhiSThiranA mastaka upara Arepita karyo. te pachI vividha prakAranA pozAke temane ApavAmAM AvyA hatA. pachI te vizALa maMDapamAM meTI sabhA bharavAmAM AvI hatI ane vArAMganAenuM nRtya thavA mAMDayuM hatuM. jyAre ajAtazatru yudhiSThira hastinApura (dillI) nA siMhAsana para beThA, te divase ati AnaMda pAmelA prajAlekee vAjItranA nAda sAthe tathA saMgItanA sura sAthe badhI. rAtri jAgaraNa karI mahAna utsava karyo hate. Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mahAbhArata. ( 96) jaina mahAbhArata. mahArAjA yudhiSThire rAjyAdhirUDha thaI nIti ane dhamethI prajApAlana karavA mAMDayuM. teo mAtapitAnI bhaktipUrvaka rAjanIti calAvatA hatA. uttama nItivALA pramANika maMjiene nImI rAjyane kArobAra sArI rIte calAvatA hatA. jevI rIte kuMtI ane pAMDunI teo bhakti karatA, tevIja rIte gAMdhArI ane dhRtarASTranI paNa AdarapUrvaka bhakti karatA hatA. sarva rAjakuTuMba upara temane samAnabhAva hatuM. tenA pratApI rAjyamAM ahiMsA dharmanI uttama pravRtti thaI hatI. vimAnanA jevAM racelAM jinAlamAM pUjAbhakti thatI hatI. parvanA pavitra divasomAM rAjyanI samRddhithI suzobhita evA dhArmika utsava thatA hatA. caturvidha saMgha pitapitAnA dharma pramANe vatI sadAcArathI cAlatuM hatuM. mahArAjA yudhiSThire dIna ane anAtha lenA bhejanane mATe uttama prakAranAM sadAvrate bAMdhyAM hatAM, sarva prakAranI keLavaNI ApavAne moTAM moTAM jJAnAla ane kaLAlaye sthApita karyA hatAM. mahArAjA pite aMtaramAM AsthA dhAraNa karI jinezvaranA cetyAdikanI yAtrAo karate ane karAvate hate. mahArAjA yudhiSThire pitAnI dinacaryAmAM dhArmika ane sAMsArika kAryonI vyavasthA karI hatI ane te pramANe te niyamathI vartI hatuM. tenA dharma rAjyamAM kaI paNa prajAjana duHkhI ne hate. mikyAtva, asatya, chaLa-kapaTa, daMbha, ADaMbara ane bIjA durAcAre prajAmAMthI naSTa thaI gayA hatA.' Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastinApupati yudhiSThira. (697) . yudhiSThiranuM AvuM dharmarAjya joI tenA saMbaMdhIo ghaNAja khuzI thatA hatA. dvArakApati kRSNa tene abhinaMdana ApI prasanna thatA hatA. zrIkRSNa keTaleka vakhata yudhiSThiranI rAjadhAnImAM rahI pachI pitAnA parivAra sAthe dvArakAmAM gayA hatA. potAnI rAjadhAnImAM jatI vakhate kRSaNe "dharma rAjA ! A bhUmimAM tame vijayI thAo" evI AzISa ApI hatI. - pAMDava ane karavAnuM mahAyuddha samApta thayA pachI bhAratabhUmimAM ghaNe kALa zAMti rahI hatI. bhAratIprajA pAMDanA prabhAvathI prasanna thaI temanuM yazagAna karatI hatI. pratApI pAMDanuM ane kRSNa vAsudevanuM rAjya bhAratanI sarva prajAne sukhadAyaka thaI paDayuM hatuM. sarva sthaLe zAMti, sukha, udaya, samRddhi ane saMpanuM rAjya cAlatuM hatuM. bAMdhava sahita pAMDuputra dharmarAjAe potAnA rAjyamAM nyAyarUpa vRkSanuM Aro paNa karI tene sucaritarUpa jaLanA siMcanathI vRddhi pamADayuM hatuM, je vRkSamAMthI puNya ane yaza rUpa be phaLa prApta thayAM hatAM. - priya vAMcanAra ! A yudhiSThiranA dharmarAjyane prasaMga vAMcI tArA hRdayane apUrva AnaMda utpanna thaye haze. dharma, nIti ane pramANikatAthI vartanAra purUSane pariNAme jaya thAya che, e vAta A yudhiSThiranA caritra uparathI siddha thAya che. pUrva karmanA ge yudhiSThire ava Apattione anubhava Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) jaina mahAbhArata karyo hato, paNa Akhare tenI pavitra manavRtti ane sadA cAramAM pravRtti saphaLa thayA vinA rahI nahIM. tenI sampravRttio tene vijaya ApI bhAratavarSanI mukhya rAjadhAnI upara ArUDha. karyo ane tenI caMdrikA jevI ujvala kIrtine daze dizAmAM prakAzita karI, eTaluM ja nahIM paNa tenA jIvita pachI tenuM amara nAma A jagat upara rAkhI yAvacaMdradivAkara tenuM yazogAna bhAratIya prajAnI pAse karAvaze. A uparathI vAMcanArI tuM keTale badhe uttama bedha meLavI zakIza?tene vicAra karaje. je tArA pavitra hadayamAM e bedhane sthApita karIza. te tuM tArA jIvananA mArgane sArI rIte sudhArI zakIza. kadi Arya yudhiSThiranA jevI tArAmAM zakti na hoya te tuM nAsIpAsa thaIza nahIM. chevaTe evI pavitra bhAvanA bhAvIne tArA AtmAne puNyane baMdha karAvaje. - (c)eka-- prakaraNuM 46 muM. rAjarSibhISma. . vividha prakAranAM vRkSothI virAjita evA parvatanI guhAmAM eka mahAmuni beThA che. parvatanI AsapAsa aneka jAtanA kudaratI dekhAve najare paDe che. te sthaLanI AsapAsa zAMti prasarI rahI che. tene dareka pradeza muni dharmanA pavitra Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi bhISma paramANuothI prasarI gayuM che. keI paNa prANuM te sthaLe . hiMsA, vaira ke dveSane dhAraNa karI zakatuM nathI. siMhanI kezavALa pakaDI kapinuM bALaka rame che. mugdha mRga vyAdhranA usaMgamAM beThe che. varU ane zvAnanAM baccAM sAthe krIDA kare che. pakSionA samAja vacce beThe beThe bAjapakSI zabda karato AnaMda batAve che. A sthaLe beThelA muninI AsapAsa bIjA gItArtha munio beThelA che ane teo trikaraNa zuddhithI te mahAmuninI sevA kare che. te mahAnubhAva tRNazApara sutA che, ane sadA AtmadhyAna kare che. "dehathI AtmA bhinna che" e nizcaya karI e mahAtmA ekAgracitte tenuM ja manana kare che. temanA dakSiNa bhAgamAM jANe saMsArane bhaMga karavAne mudagara hoya tevuM rajoharaNa paDeluM che, temanI sAme devatAo ane khecare AvI vaMdanA karatA ubhA che. - A vakhate eka tejasvI purUSa azva upara caDI tyAM AvyuM. teNe uttama prakArane rAjapozAka dhAraNa karela hatuM. tene hAthamAM vijayacinha tarIke eka kharuM raheluM hatuM, tenI sAthe ghaNA lekene parivAra AvatuM hatuM. jyAre te mahApu rUSa muninA guhAdvAra pAse AvyA eTale te azva uparathI utarI gayo ane pitAnA sainikone ane azvane tyAM rAkhI pite eka khAdikane tyAga karI muni pAse Avyo. teNe prema ane bhaktipUrvaka te munine vaMdanA karI. tenI sAthe A Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (700) jene mahAbhArata. velA bIjA mukhya purUSoe paNa e mahA munine vaMdanA karI hatI. vaMdanA karatAM karatAM te tejasvI purUSanAM netramAMthI azru dhArA cAlavA lAgI ane gadagadita svare teNe munine sukhazAtA puchI hatI. | vAMcanArane A banAva apUrva lAgaze, paNa jyAre te vicAra karaze tyAre tenI mane vRttimAM A vRttAMtane prakAza paDyA vinA raheze nahIM, tathApi lekhaka pitAnuM kartavya samajI ahIM tenuM spaSTIkaraNa karavA gya dhAre che. je mahAmuni parvatanI zuhAmAM rahelA che, te ApaNuM kathAnA eka prakhyAta nAyaka bhISmapitAmaha hatA. te mahAvIra kurUkSetranA yuddhamAMthI nivRtta thaI bhadraguptAcArya pAse dIkSita thaI A sthaLe rahelA che. temaNe manebhAvanAnA baLathI cA ritra letAMja adhyAtmajJAnane saMpAdana karyuM hatuM. tethI A neka gItArtho tenI sevAbhakti karavAne tyAM hAjara rahyA hatA. je tejasvI ane rAjaveSadhArI purUSa meTA parivAra sAthe te sthaLe Avyo hato, te hastinApurane mahArAjA yudhiSThira rAjyAsanapara virAjita thayA pachI potAnA pUrvopakArI pitAmahane vaMdanA karavAne AvyuM che. tenI sAthe bhImasena vagere tenA baMdhuo ane mukhya mukhya puravAsIo AvelA che. mahArAjA duryodhana paMcakalyANika nAmanA azva upara besIne te sthaLe AvyuM hatuM. jyAre teNe te rAjarSinA AzramamAM praveza karavA mAMDyo, tyAre teNe mugaTa, chatra, Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjiSa bhISma. ( 71 ) upAna, khar3a mane be cAmarAnA tyAga karyAM hatA. teNe uttarAsaMga karI traNa pradakSiNA karI te bhISmamunine vaMdanA karI hatI. bhImasena vagere pAMDavAe paNa te mahAnubhAvane bhaktithI vaMdanA karI hatI. peAtAnA upakArI pitAmahanA pUrva sneha tathA upakAra yAda karI pAMDavAnA netrAmAMthI azrudhArA cAlI hatI. jyAre yudhiSThira ane pAMDavA mahAmuni bhISmane vadanA karI AgaLa ubhA rahyA, tyAre mahAnubhAva bhISmamunie nAsAgra STi karI temane avalAyA hatA. peAtAnA pUrva saMbaMdhI pAMDavAne joi svAbhAvika rIte temanA hRdayamAM sneha AvI gayA ane tethI temaNe janmathI dhanuSyanA ceAge kaThaNa thayelA peAtAnA hAthane te pAMDavAnA pRSTha bhAga upara vAravAra pheravavA lAgyA. A samaye pitRbhakta yudhiSThira vinayathI yukta thaI che. aMjaLI joDI mahAnubhAva bhISma pratye khelyA--" prabhu ! Aje ApanA pavitra danathI mAre| pApI AtmA pavitra thayeA che. huM A saMsArasAgaramAM magna thai gayA chuM. me rA jyalakSmIne mATe mArA sagAtra enA nAza karyo che. tRSNAnA vega rUpa cAre mArA viveka rUpa nidhi cArI lIdhe che. jo mArA e vivekarUpa nidhina cArAyA hota te huM rAjyane mATe sarva madhavAnA nAza zAmATe karU? khaMdhuonA nAzathI meLavelI A rAjyalakSmIne dhikkAra che. huM pitA ! sAMpratakALe tame paraleAkane viSe prasthAna karavA taiyAra thayA che. Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) jaina mahAbhArata. huve chevaTe prasanna thaine amane upadeza ApeA. tamArA upadmazathI kuLakSayanA mahApApamAMthI huM mukta thaI zakIza. tame amArA prathamathIja upakArI che. pUrve tamArA rAjyadharmanA upadezathI ame sarIte sukhI thayA hatA ane huve A vakhate AtmadharmanA upadezathI amane niSpApa ane pavitra karA. tame amArA sAMsArika ane dhArmika ane jIvananA upakArI che." 46 dharmarAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI bhISmamuni prasanna thaine olyA---- yudhiSTira! meM jetane pUrve upadeza ApyA hatA, tevA upadeza have muni rUpe mArAthI ApI zakAya tema nathI. kAraNake te atha ane kAmanA upadeza hatA. mArA sunisvarUpane ghaTe tevA huM tane dharma tathA meAkSanA upadeza huM.. ApuM, te tu ekacitte zravaNu karaje ane tArA hRdayamAM te sthApita karaje. bhadra yudhiSThira ! ApaNA Arha zAstramAM dAna, zILa, tapa ane .bhAva--evA cAra prakAranA dharma kahelA che. te caturvidha dharma cAre varNana kalyANakAraka thAya che. temAM dAna e svarga tathA meAkSanuM khIjarUpa che. e dAnanA traNa prakAra paDe che. mRtyutho bhaya pAmelA evA prANIone abhaya ApavuM e abhayadAna pahelA prakA2mAM Ave che. bIjuM jJAna dAna che. e dAnamAM tattvArthasiddhine ApanArA AgamAneA abhyAsa karAvavAtu che. mIjAnA aMtaranuM ajJAna rUpa aMdhakArane Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja bhISma. (1903) dUra karanArU jJAnanuM dAna sava dAnAmAM uttama dAna che." e dAnanA divya prabhAvathI aneka AtmAe meAkSagAmI thayelA che. e jJAnadAnamAM abhyAsI sAdhue ane gRhasthAne pUrNa sahAya ApavAthI jJAnAvaraNIya kama dUra thaI aneka puNya kharUMdhAya che. kAraNake jJAnanA dAnane pAmelA ,AtmA jJAnarUpa dIpake karI aMtaraMga evA ajJAnasamUhane khaMDana karI zake che ane tethI sAdhuonA sacama siddhipadane prApta karI zake che. trIjuM pAtradAna kahevAya che. emAM supAtrane anna tathA vastra vagere upayAgI vastunuM dAna karavAmAM Ave che. e dAnathI paNu anyane saMtASita karavAthI agaNita puNya khaMdhAya che. A traNa prakAranAM dAna A vANIthI pragaTa thayelAM che ane tenA utkRSTa pra bhAva mahAtmA tIthaMkarAe prarUpelA che. huM yudhiSThira ! saMpatti, saiAbhAgya, ArAgya, AjJA, aizva, guNAnnati ane ceAgyatA--e sarve dAnarUpa kalpavRkSanA pallavA che. bhadra ! dharmanA bIjo prakAra zILa che. dezathI ane sathI virati thavI e zILanu yathArtha svarUpa che. e zILanA prabhAvathI aneka purUSo ane strIe A saMsArasamudranA taranArA thayelA che. pApe karI puSTa thayelA purUSo kadi ai!dAya guNane laIne dAna te ApI zake che, paNa uttama prakAranuM zILata pAlana kAryakaja samartha karavAne thAya che. Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni mahAbhArata hAI yudhiSThira ! dharmane trIjo prakAra tapa che. bAhya ane AMtaratapa maLIne te tapanA bAra prakAra che. karmanA marmanuM chedana karanArAM sAdhanAmAM tapa e mukhya sAdhana che. e tapa kikakAryomAM paNa purUSanA manorathanI siddhi karavA mATe samartha thAya che. jayadratha cakravyuhamAM je parAkrama batAvyuM hatuM, te tenA tapane prabhAva hate. pUrve teNe sakAma tapa karI e varadAna meLavyuM hatuM. jo ke teNe tamAre vadha karavAnI IcchA karI hatI, paNa tamArA prabaLa puNyanA prabhAvathI devatAe tene tevuM varadAna ApavA nA kahI hatI. bhAI yudhiSThira ! have tane cothA bhAvadharma viSe kahuM, te tuM ekacitte sAMbhaLaje. jene siddharasanI upamA apAya che e bhAvadharma atyaMta durlabha che. e bhAvadharmane laIneja dAna, zILa ane tapadhama kalyANakArI thAya che. karmane nAza karI mane prApta karavAmAM bhAvadharma eka mukhya sAdhana che. bhAvadharmanI prApti thayA vinA cAritradharmanuM phaLa maLI zakatuM nathI; tethI mokSanI IcchAvALA purUSe e bhAvadharma aMgIkAra kare joIe. bhAI yudhiSThira ! A pramANe dAna, zILa, tapa ane bhAva e cAra prakAranA dharmanuM svarUpa meM tane saMbhaLAvyuM che. tuM have artha tathA kAma e be purUSArthane dUra karI dharma ane mokSanuM ArAdhana kara. e baMne purUSArthanI upAsanAthI tuM yuddha saMbaMdhI sarva pApamAMthI mukta thaIza. ane tArA jIvana Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi bhISma. (705) nane cheDe sarva rIte sArthaka thaI tane AtmajJAnane saMpAdaka thaze. bhISmamuninI A vANI sAMbhaLI yudhiSThira AnaMdita thaI gaye ane teNe hRdayathI e rAjarSine uttama bedha aMgIkAra karyo hate. A vakhate bhadraguptAye bhISmamunine kahyuM, "mahAbhAga! have tamAre aMtasamaya najIka AveluM che. mATe gArAdhana kare." gurUnI AvI AjJAne anusarI bhISmamunie gArAdhana karavA mAMDayuM. ATha prakAranA jJAnAcAramAM mane kAMI paNa aticAra prApta thayA hoya, te sarva aticArene huM zuddha cittathI niMdu chuM ane ATha prakAranA darzanAcArane viSe utpanna thayelA saMpUrNa aticArene huM samAhitacitte niMdu chuM. pAMca samiti ane traNa gupti e ATha. pravacananI mAtAomAM je mane koI aticAra thayA hoya, temane huM tyAga karuM chuM. bAra prakAranA tapamAM lAgelA aticArane huM gahuM chuM. meM pairyathI je kAMI vAyagopana karyuM hoya, karAvyuM hoya ane anumadhuM hoya, e traNa prakA, ranA durAtmapaNane huM mana, vacana ane kAyAthI niMdu chuM. sUkSama ane bAdara jIvanA bhedarUpa sthAvara tathA trasa jIvene viSe karelA vividha prANAtipAtane huM niMdu chuM. hAsya, lAbha, bhaya ane krodha-eoe karI je meM bIjAone pIDA karI hoya ane koI mRSAvAda be hAu tenI huM gae karuM . Aja sudhImAM apa athavA vizeSa bIjAonI vastuone 45 Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (706) jaina mahAbhArata. meM grahaNa karI heya, tiryaMca, manuSya ane deva saMbaMdhI annahAcaryanuM sevana karyuM hoya, dhana-dhAnya ane pazu vigere sarva vastu upara mUcho karI hAya, ane rAtribhUjana karyuM hoya te sarvane mana, vacana ane kAyAe karI huM niMdu chuM. A samaye huM caturvidha AhArane tyAga karuM chuM. sUtra ane arthe karI cAra mahAvratAne ekAgracitta pharI parAvartana karI ujavaLa karuM . durbhASaNa tathA dravyanA apaharaNathI meM je lekone Aja paryata pIDA karI hoya, te mArA aparAdha sAMpratakALe kSamA kare. devapaNAmAM, nArakIpaNumAM, manuSyapaNAmAM ane tiyacapaNamAM meM deva, nArakI, manuSya ke tiryae du:khI karyA hoya te te mArA sarva aparAdha kSamA karo. lakSmI, rUpa, mitrasaMga, jIvita, vana ane baLa e sarve vAyue kaMpAvelA samudranA taraMga jevA capaLa che. rega, mRtyu, jarA, janma ane dInatA vigere dukhethI vyApta evA A zarIrane jainadharmanuM ja zaraNa che. te sivAya bIjuM kaI zaraNuM nathI. A saMsAramAM jIva ekaleja janme che, ekaleja maraNa pAme che ane pitAnA kRtakarmone bhegave che. A jIva zarIrathI bhinna che. temaja jeTalI pidgalika vastuo che, tethI A jIva bhinna che, evuM chatAM ajJa purUSa temAM vRthA mehane pAme che. carabI, rUdhira, viSTA, mUtra, mAMsa ane asiyathI ane pavitra e A deha che. temAM sujJa purUSa meha pAmate nathI. mUlya ApIne vecAtI lIdhela parNakUTInA jevuM A zarIra Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjiSa bhISma. (707 ) GAPROOM lAlana-pAlana kareluM A vinazvara zarIra dharmanA Azraya karaze tyAre cheDI devA ceAgya che; kAraNa ke tene mRtyu avazya prApta thavAnuM che. e mATe buddhimAna purUSe tevIrIte maraNa pAmavu ke, je rIte phrI phrI janma prApta thAya nahI. ane mRtyu paNa prApta thAya nahI. e mATe sAMpratakALe arihaMta bhagavate samasta siddho, guNAthI utkRSTa evA sAdhuo ane arihaMtabhASita dha e cAranuM mane zaraNa thAo. adhunA samasta sAdhue eja mArA madhue che, dharma eja mAro svAmI che ane gurU eja mArA pitA che. e vinA karmInA badhe karI prApta thayelu bhavipaNa temAM peAtAnuM ke pArakuM evu N mAre kAi nathI. vaLI saMsArasamudrane viSe nAkA rUpa evA pUrve thayelA, AgaLa thanArA ane vattamAnakALe jeo vidyamAna che evA zAzvata arihaMtAne mArA niraMtara namaskAra che. te zivAya sidhdhA, AcAryo, upAdhyAyeA ane sarva sAdhuone mArI vaMdanA che. have huM sAvadyayeAga tathA bAhya ane aMtaraMga upAdhinA tyAga karU chuM. samAdhinA ceAge karI cAra prakAranA AhAranuM pratyAkhyAna karU chuM ane A chevaTanA zvAsa vakhate mArA zarIranA paNa tyAga karUM chuM. ,, A pramANe kahI mahAmuni bhISme potAnA gurU tathA bIjA sAdhusAdhvIonI kSamA mAgI ane peAte zAMta thaI rahyA. te vakhate yudhiSThire temanI pAse potAnA pUrvopakAra pragaTa karI temanI kSamA mAgI hatI. pachI arjune temanA zarI 2para lagAvelA khANAne mATe aksAsa karI kSamA mAgI hatI. Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (708) jaina mahAbhArata. pachI bhISmamunie pharIvAra te pAMDavAnA pRSTa upara peAtAnA hAtha mukayA hatA. tyArapachI te mahAnubhAva zukaladhyAna dhyAtA thakA saMsArasamudrane pAra pAmanArA AtmasvarUpane jANI ane paMcaparameSonA AtmA ane peAtAnA AtmAnu ekatva vicArI dhyAna karatAM temanI nAsikAnA zvAsavAyu adha thayA ane tarataja teo prANarahita thaI acyuta nAmanA khAramA devalAkamAM prApta thayA hatA. te pachI azrupAta karatA devatAe, khecarIe ane pAMDavAe e mahAmuninA dehanA caMdananA sugaMdhI kASThAthI saMskAra karyA hatA. pachI temanA gurU zrIbhadragusAcA pAMDavAne medha karI tyAMthI bIje vihAra karI cAlI nIkaLyA hatA. pachI devA, khecarA ane gAMdharvo te bhISmamuninA guNagrAmane gAtA gAtA svasthAne cAlyA gayA ane pAMDavA e upakArI pitAmahanuM smaraNa ane zAka karatA hastinApuramAM AvyA hatA. priya vAMcanAra ! A leAkamAM vIrakIrtti sapAdana karI paraleAkamAM devapadavI prApta karanAra mahAtmA bhISmapitAmahanA jIvananA vicAra,karI temAMthI uttama Adha grahaNa karaje. e mahAnubhAve potAnA vIra jIvanane dIpAvI dhArmika jIvananI unnati karI che. dareka bhavi manuSye evI unnati karavI joIe. A leAka ane paraleAkanA bhayane paNa bhaya ApanAra bhISmanA jIvananI bhAvanA bhAvavA jevI che. tenA jIvanamAMthI satya, hRDhatA, Teka, sAhasa, hiMmata, ane dhaiya vagere Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi bhISma. (79) ghaNuM guNe zikSaNIya che. te sAthe pAlaka-paSakanA mahAna upakArane mAna ApavAno uttama guNa bhISmanA jIvananuM udayazikhara che. pAMDave pitAne ati priya hatA, te chatAM piote jenuM anna khAya che ane je pitAne pAlaka-paSaka che, evA duryodhananI sahAya karavA teo pAMDanI sAme AvyA hatA. A mahAna guNane laI bhISma pitAnA yaza zarIrane A jagatu upara kAyama mukI gayA che. vartamAnakALe jeo pitAnA pAlaka-Sika ane jeo pitAnA annadAtA tathA AzrayadAtA che, temanI tarapha upakArane badale apakAra karavAnI vRttivALA arthAt jenuM khAya tenuM ja khodanArA baLa purUSenuM jIvana dhikkArane pAtra che. tevA purUSoe A bhImanA jIvanamAMthI uttama bodha laI potAnA jIvanane samAge daravuM joIe. evA evA durgaNa purU nA uddhAra karavAmAM ja AvA lekhakanI sArthakatA che. - mahAnubhAva bhISmanuM sthaLa zarIra adazya thayuM che. tathApi temanuM yaza:zarIra yAvacaMdradivAkara sudhI A bhArata bhUmimAM raheluM che. bhAratIya prajA e mahAnubhAvanA guNene sadAkALa gAyA karatI AvI che, vatta mAnakALe gAya che ane bhaviSyamAM gAze. vIra zAsananA prabhAvika devatA evA prabhAvika purUnAM caritra vAMcavAnI, sAMbhaLavAnI ane manana karavAnI jaina prajAne sadAkALa preraNA kare. - - Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 710 ) jaina mahAbhArata. prakaraNa 47 muM. neminAthanuM nirmaLa caritra. suvaNu mayI dvArikAnagarImAM mahArAjA kRSNu rAjyasaMpattinuM mahAsukha sa`pAdana karatA hatA. dhArmika ane sAMsArika pravRttithI peAtAnA jIvananA pravAha vahana karatA hatA. rAjA samudravijayanI AjJAne anusarI prajAvamAM peAtAnA prabhAva darzAvatA hatA. zrIkRSNanI adbhuta lIlA bhAratI prajA umaMgathI gAtI hatI. e bhaviSyanA jinezvaranuM camatkArIka caritra joi leAkeA camatkAra pAmI jatA hatA. eka vakhate pavitra carita kRSNa potAnA AvAsagRhamAM beThA hatA, tevAmAM keTalAeka temanA mitrA AvyA. kRSNe temane Adara ApI besAryA. vAtacita karatAM temaNe kRSNane kahyu, mahArAja ! ApanA baMdhu nemikumAranI maneAvRtti judAja prakAranI thai gai che. ApaNA koka nAmanA te e khabara mahArAjA yudhiSThirane ApyA che. " kAka lRte yudhiSThi rane kevA khabara ApyA te vRttAMta kaheA. " kRSNe iMtejArIthI puchyu. teo vinayathI melyA--" mahArAja ! kAMka ta ahiMthI hastinApura gayA hatA. teNe yudhiSThirane khakhara ApyA ke, rAjAsamudravijayanA putra nemikumAra kAinI sAthe "" Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAthanuM nirmaLa caritra. ( 711 ) p cr krIDA karatA nathI ane sadA zAMtacitta ekAMtamAM rahe che. peAtAnA putranI AvI vRtti joI zivAdevIe samudrarAjAne kahyuM ke, " svAmI ! naimikumAra sadA zAMta rahe che. kAipaNa strInI sAthe khelatA nathI, tema keAInI sAthe ramatA nathI. putranuM evu' caritra joi mArA manamAM ciMtA rahe che. tethI koI paNa yuktithI nemikumAranA vivAha karAveA. " zivAdevInAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA samudravijaye nemikumArane ekAMte khelAvIne puchyuM--"putra ! tu amArA manane prasanna karavAne vivAha kara. tane vivAhita thayelA jovAne ame ghaNA Atura chIe. " pitAnAM A vacana sAMbhaLI nemikumAre kahyuM ke, "pitAjI ! kaipaNa strI adyApi mAre vivAha karavAne ceAgya nathI, mATe vivAha karavAnI mArI icchA nathI, ' A vakhate zivAdevIe AvIne kahyuM, "vatsa ! jo tArI icchA heya teA ugrasena rAjAnI putrI rAjImatI nAme suMdara kanyA che. tenI sAthe tArA vivAha karavA ceAgya che. " mAtApitAnAM AvA Agraha joi nemikumAra khelyA--" huM tamArI AjJAne tAbe thai e vAta aMgIkAra karIza; paraMtu te vAta anavAne kAi cAgya kALa joIe. tevA samaya Ave tyAMsudhI tame rAha juveA. " kumAranAM A vacana sAMbhaLI teo te vakhate kAMi olyA nahIM. eka vakhate evu banyuM ke zrIkRSNa sabhAmAM beThA hatA, tevAmAM eka pracaMDa dhvani sAMbhaLavAmAM AvyuM. te Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jaina mahAbhArata. vani sAMbhaLatAM ja sarva sabhyajana mUchita thaI gayA. te vakhate cAkaNa nAmane eka purUSa tyAM Avyo ane teNe kRSNane kahyuM, "mahArAja ! nemikumAra keTalAeka kumA. ronA TeLA sAthe tamArI AyudhazALAmAM dAkhala thayA ane temaNe tamArA pAMcajanya zaMkhane nAda karyo. meM temane ghaNuM vAya, topaNa te rahyA nahIM. pachI huM tamane kahevA Avyo chuM." te sAMbhaLI kRSNa vicAramAM paDyA, tyAM nemiku mAra sabhAmAM AvyA. kRSNa nemikumArane pUchayuM, "bhAI ! e mArA zaMkhane meTA parAkramI purUSe levAne paNa samartha thayA nathI, te tame zI rIte samartha thayA? mATe mAre tamArI bhujAnuM parAkrama jevuM che." nemikumArane e vAta karI pachI kRSNa - righanA je pitAne bAhu ADe dharI rAkhe. parAkramI nemikumAre kamaLanA nALanI jema tene namAvI dIdhuM. pachI jyAre nemikumAre pitAne hAtha ADe dharyo tyAre zrIkRSNa tene namAvI zakayA nahIM. pitAnA baMdhunuM AvuM atula parAkrama joI kRNe temanI bhAre prazaMsA karI hatI. pachI kRSNanA manamAM zaMkA AvavAthI teNe baLabhadrane te vAta jaNAvI eTale baLabhadre kahyuM ke, nemikumAra ApaNA rAjyanI IcchA karatA nathI. teo kaI mahAtmA thavAnA che. temanA janma vakhate temanI mAtA zivAdevIe caMda svamAM joyAM hatAM, te vakhate eka vidvAna joSIe temanuM uttama bhaviSya kahyuM hatuM." Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAthanuM nirmaLa caritra. (713) : A pramANe kRSNa ane baLarAma vAtacita karatA hatA, tevAmAM AkAzavANa thaI ke, "nemikumAra ekavIzamA tIrthakara thaze. teo tamArA rAjyane grahaNa karaze nahIM" te pachI kRSNa temanI upara ati sneha darzAvatA ane temanI sAthe ja rahetA hatA. kRSNa nemikumArane saMsAramAM Asakta karavAne aneka prakAranI janAe karI, te paNa nemikumAra zuddha rahyA hatA. rAjA samudravijayanA kahevAthI kRSNa pitAnI strIone nemikumArane mAhita karavA AjJA karI ane te strIoe ghaNe prayatna karyo, te chatAM nemikumAra vikArI thayA na hatA. eka vakhate kRSNa nemikumArane laI raivatagirimAM gayA. te prasaMge nagaravAsIo ane aneka strIone sAthe rAkhyAM hatAM. tyAM suMdara ramaNIo yatheccha prakAre vilAsa karatI hatI. te paNa jitendriya nemikumAra calAyamAna thayA nahIM. kRSNanI satyabhAmA, vigere strIoe nemikumArane calAyamAna karavA bhAre prayatna karyo hato, te badhe e tarUNa cagInI pAse vRthA thayo hate. A vakhate rAjA samudravijya ane zivAdevI te sthaLe AvI pahoMcyAM. mAtA zivAdevIe pitAnA putrane ati Agraha karI vivAha karavAnI vAta aMgIkAra karAvI hatI ane pachI teo badhAM dvArakAmAM AvyAM hatAM. rAjA samudravijaye ugrasenane ghera tenI putrI rAmatinuM mAthuM karyuM ane teNe te vAta umaMgathI kabula karI hatI. Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 714 ) jaina mahAbhArata. pachI koSTika nAmanA joSIe lagnanA divasa nakkI karI ApyA, te pachI temanA vivAhanI dhAmadhuma dvArakAmAM zarU thai hatI. Apa parivAra sahita te prasage padhAro. mA pramANe kahI te kArake rAjA yudhiSThirane ku kumapatrikA sanI samakSa vAMcI saMbhaLAvI hatI. temAM rAjA yudhiSThirane ku MtI mAtA sAthe parivAra sahita AvavAne AmatraNa karyuM hatu. te kAraka Aje ApaNI dvArakAnagarImAM AvyA che ane te kaDu che ke, hastinApurapati yudhiSThira rAjA thADA 'divasamAM mahIM AvI pahoMcaze. A pramANe te yAdava mitrAnA mukhathI badhA vRttAMta jANI kRSNa hRdayamAM khuzI thayA hatA. peAtAne priya pAMDavone samAgama thaze, e vAta jANI temanA hRdayamAM AnaMdanA aMkura sphurI rahyA hatA. A vakhate eka dUte AvI khakhara ApyA ke, " hastinApurapati dharma rAjA peAtAnI mAtA kuMtI sAthe parivAra sahita Ave che." A khabara sAMbhaLatAMja kRSNanA AnaMdasAgara uchaLI gayA. tarataja te yAdavapati mATI svArI sAthe pAMDavAnI sAme gayA. ane temane Adara-mAnapUrvaka nagarapraveza karAvyeA. nemikumAranA vivAhama'gaLathI suzobhita evA rAjA samudravijayanA darabAramAM pAMDavAe praveza karyo. zivAdevI ku MtInA caraNamAM namana karI ane temane snehathI AliMgana karI melyAM-- mAtA ! naimikumAranuM "L Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAthanuM nirmaLa caritra. 715) vivAha saMbaMdhI mAMgalika kRtya tamAre ja karavAnuM che." zidevInAM A vacana kuMtIne karNamAM amRta tulya lAgyAM hatAM. pachI tarataja teNIe vivAhamAMgalyane AraMbha karyo hate. prakaraNa 48 muM. neminAthanuM nirmaLa caritra-cAlu. satI rAjImatI. eka navaraMgita rAjamahelamAM suMdara bALA zRMgAra dhAraNa karI ubhI che. tenI AgaLa strIone samUha mAMgalya vastu hAthamAM laI te bALAne vivAha mAMgalya kare che. koI tenA lalATa upara tilaka kare che, ke tenA zarIra upara pIThIne raMga sudhAre che, koI tene AbhUSaNenI zobhAmAM va dhAre kare che ane keI teNInuM upahAsya karatI tenI sAthe vArtAlApa kare che. A vakhate mAMgalyanA vAjiMtrono dhvani teNInA sAMbhaLavAmAM AvyuM. te vani sAMbhaLatAM ja te bALA saMbhramathI pitAnA mahelanA gekha pAse AvI ubhI rahI. teNanI sAthe tenI sakhIo paNa tyAM AvI ubhI rahI. sakhIothI parivRta thayelI te bALA vAjiMtrenA dhvani sAthe AvatA te varaghaDAne jevA utsuka thaI hatI. Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (716) jaina mahAbhArata. te varaghoDo tyAMsudhI Avyo nahIM. vivAha mATe caDI Avele vara pAcho gayo ane varaghoDAne badhe sAtha vIMkhAI verAI gayo. A vakhate keIe AvI khabara ApyA ke, "paraNavAne AvanAre vara pAche game che ane te vairAgya upajavAthI paraNuvAnI nA kahe che. vivAhanuM badhuM kAma baMdha raheze." A khabara sAMbhaLatAM ja te gekha upara ubhelI bALA jANe vAghAta thayo hoya ema mUchita thaI pRthvI para paDI gaI ane tenI sakhIo ane dAsIo AkuLa-vyAkuLa banI gaI - vAMcanAra! A prastuta prasaMgane anumAnathI jANI zakAze. tathApi tenuM vivecana karavAnI jarUra che. je bALAne strIo mAMgalyazRMgAra dharAvatI hatI ane pachI je vAjiMtrane dhvani sAMbhaLI gekha upara parivAra sAthe AvI hatI, te u. grasenanI putrI rAjImatI hatI. tenI sAthe vivAha karavAne samudravijayarAjAnA nemikumAre aMgIkAra karyuM hatuM, teone varagheDa vivAha karavAne ugrasenanA mahelamAM AvatuM hatuM. je jovA mATe rAjImatI kanyA umaMgathI gokha upara AvI hatI. varaghoDe jyAre zvasuragRhanI najIka Ave, tyAM keTalAM eka prANIone dIna ane karUNa svara nemikumAranA sAMbhaLavAmAM AvyuM, te sAMbhaLatAMja nemikumAre potAnI pAse rahelA eka sevakane tenI tapAsa karavA mokalyA. sevaka tapAsa karIne AvyuM ane teNe nemikumArane jaNAvyuM ke, "A Page #776 -------------------------------------------------------------------------- Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - t oE 06 0 000 jaina mahAbhArata E U T jemAM kasAIo prANIonI hiMsA kare che. evA vivAhanA utsavanA mAre jarUra nathI. ( pRSTha 717 ) -00 -00 = = - U = nee 500 Krishna Press Bombay 2. Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAthanuM nirmaLa caritra (717) janA vivAha nimitte vivAhanuM khANuM taiyAra thAya che, ane temAM mAMDavI ane jAnaiyAnA bhejanane mATe pazuone mATe saMhAra thAya che, te pazuone A vani saMbhaLAya che." sevakanAM A vacana sAMbhaLatAMja nemikumAre pitAne ratha pAcho vaLAvyuM ane te pazuhiMsAne aTakAva karI te uparathI vairAgyabhAvanA pragaTa thatAM pote saMyama levAne utsuka thaI cAlatA thayA. te samaye samudravijaya, zrIkRSNa, baLabhadra ane bIjA yAdava tathA zivAdevI, kato vigere strIo pitapatAnA vAhanane tyAga karI varaghaDAmAMthI judAM paDI nemikamAranI pAchaLa gayAM. temaNe "kumAra AvA utsAhathI zAmATe vimukha thAo cho?" ema kahI temane samajAvavA mAMDyA. te vakhate mahAnubhAva nemikumAre temane kahyuM, "jemAM kasAIe prANIonI hiMsA kare che, evA vivAhanA utsavanI mAre jarUra nathI. kasAIothI pariveSThita evA te prANIone joI mAre jIvAtmA paNa karmarUpI zatruoe veSTita che" ema mArA jevAmAM AvyuM che. mATe e zatruothI AtmAne mukta karavAne huM AgaLa yatna karuM chuM. vaLI jJAnAvaraNIya vagere ATha karmoe mane gherI lIdhuM che. tethI mAre prathama e karmonI sAme pagalAM levAnA che. mane yAda Ave che ke, e karmorapI bhayaMkara zatruoe mane ghaNIvAra du:khI karyo che. naraka, tiryaMca ane manuSyanA bhavamAM teoe mArI puMTha pakaDI mane rIbA Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (718) jena mahAbhArata. vyA che. eeeja mane samudramAM DubADele ane sthaLa mArgamAM luMTyo che. have mane nizcaya thayo che ke, e mArA lAMbA vakhatanA zatruonuM huM vaira lauM ane temanuM mULamAMthI uche. dana karI nAkhuM." neminAM AvAM nizcita vacano sAMbhaLI zrIkRSNa ane zivAdevIe zoka sahita temane ghaNuMe samajAvyA, tathApi e mahAnubhAve pitAno nizcaya phera nahIM. chevaTe teo zAMtithI belyA-"mAtA! tamArI A prIti amArA jevA putrane nahIM bhAsatA duHkhane dekhADe che, kAraNa ke parAdhIna e A jIva baMdhanarUpa duHkha samudAyane sahana kare che, paNa jyAre te jIva svataMtra thAya tyAre e du:khanA samudAyano zuM nathI tyAga karata? mATe svataMtra thaIne karmabaMdhanathI mukta thavuM sAruM che. svataMtratAthI jeonuM mana saMteSI che, evA saMyamI purUSane je sukha prApta thAya che, te sukha lene viSe laMpaTa evA bhUpatine ane deveMdrane paNa prApta thatuM nathI. citArUpa vALAe yukta e A grahavAsarUpa dAvAnaLa che. temAMthI huM bAhera paDI asaMgatArUpa vApikAne viSe snAna karI AtmAne zAMti ApuM chuM. zamatArUpI nadInuM pUra te nadInA pravAhanI bAhera dUra deza paryata prasAra pAmyuM chatAM te nadInA tIra upara rahenArA viSaya rU5 gAmaDAone saMpUrNa nAza kare che. mATe purUSe e samatAne saMpAdana karavA tatpara thavuM joIe. je zamatArUpI strI purUSane prApta thAya che, te pu. Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAthanuM nirmaLa caritra. (719 } rUSane paramAnaMda kadipaNa nAza pAmatuM nathI. mATe AnaMdanA samudAyane ApanArI e zamatArUpa strIne varavA mATe huM ughupta thayo chuM. " nemikumAranAM A vacana sAMbhaLI kRSNa, samudravijaya, zivAdevI ane bIjA yAdavane nizcaya thayuM ke, A nemikumAra have gRhAvAsamAM AvavAnA nathI" pachI teoe premanA vazathI rUdana karavA mAMDayuM hatuM. zrI nemikumAra te te mehanI senAne mathana karI pitAne ratha AgaLa calAvI cAritrarUpI mahArAjAnA darabAramAM dAkhala thaI gayA. te vakhate lokAMtika devatAoe AvI temane sUcavyuM ke, "prabhu! tame sarva jagatanA jIvane hitakAraka evA tIrthanI pravRtti karo." pachI nemi prabhue sAMvatsarika dAna ApavAne AraMbha karyo. je dAnane pravAha akhalitapaNe eka varSa paryatA cA hate. ahIM kumArI rAjImatI nemikumAra cAlyA gayA e vAta sAMbhaLI mUchita thaI hatI. pachI jyAre te sAvadhAna thaI eTale tene zAMta karavAne kuMtI ane padI vigere AvyA hatA. rAmatInuM duHkha joI teo badhA dukhI thayA. sakhI. ee karelA zItopacArathI svastha thaI sajImatI belI are daiva! teM A zuM karyuM ? huM prathamathI ja viSayabhegathI vimukha hatI. te mane nemivarane dekhADI bhegane viSe sanmukha zA mATe karI? A mizvara mane prApta thavAnA nathI" Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (720) jaina mahAbhArata. e vAta me agAuthI jANI hatI. he svAmi naimikumAra ! tamArA jevA pavitra purUSanI sAthe mArA jevI durbhAgInA cAga kyAMthI thAya ? tame mArA Ama acAnaka tyAga kare, e ceAgya na kahevAya. caMdra potAne kalaMkita karanAra mRgane tyajI detA nathI. traNa leAkanA manArathane pUrNa karanArA evA tame A mRtyu leAkamAM vasanArI nA tyAga karanArA kema thayA ? he nAtha ! have mArA aMga upara rahelA AbhUSaNe mAre zA kAmanAM che? kAraNa ke tenu premathI avaleAkana karanArA tame judA paDyA che. he svAmI! tame mArA tyAga karyo, paNa huM tamane cheDanArI nathI. mATe sa` prakAre tamAkuMja za 27 raNa che. A vakhate teNInI sakhIee bIjA varane varavA mATe rAjImatIne kahevA mAMDayuM, eTale satI rAjImatI krodhAtura thaIne melI--" sakhIe ! mArI mAgaLa evuM anucita bhASaNa karazeA nahI. huM nemizvara vinA bIjA kAine varavAnI nathI. mArAM pUjya mAtApitAe mane vAgyAnathI jenI sAthe joDI che, teja mArUM zaraNu che. kardi te svAmI mArA bheAgasukhanA bho thayA nahIM, tA have eja nemivara mArA vratanA bho thaze. '" rAjImatInI AvI nizcita vANI sAMbhaLI tenI sakhIe. ane tenA saMbadhIe kAMi paNa khelI zakayA na hatA. Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAthanuM nirmaLa caritra. " (721) A tarapha nemikumAra zrAvaNa zukalaSaSThIne divase cAritra laI cAlI nIkaLyA hatA. teo revatagirinA sahassAmra vanamAM AvIne rahyA hatA. te samaye temane mana:paryavajJAna prApta thayuM hatuM. jethI nArakInA jIne kSaNavAra sukha thayuM hatuM. jyAre mahAnubhAva nemiprabhu svataH dIkSita thayA, tyAre te manI sAthe bIjA hajAre rAjAoe pravrajajA prahaNa karI hatI. A vakhate iMdra, kRSNa ane pAMDa vageree AvI temane vaMdanA karI hatI. teo vaMdanA karI potapotAnA sthAnamAM cAlyA gayA hatA. nemiprabhue gokuLane viSe rahelA varadata rAjAnA gharamAM nirdoSa annathI pAraNuM karyuM hatuM. je vakhate devAtAeAe tenA gharamAM ratnanI vRSTi ane celekSepa karI duMdubhinA nAda kya hatA. te pachI te mahAnubhAva sarva janane upakAra karavAne pRthvImAM vihAra karatA hatA. keTalAka vihAra karI pAchA teo sahasAgra vanamAM AvyA hatA. ane tyAM Azvina mAsanI amAvAsyAne divase temane kevaLajJAna utpanna thayuM hatuM. te vakhate idroe AvI temanuM samavasaraNa racyuM hatuM. jemAM te mahAnubhAve virAjita thaI uttama dezanA ApI hatI. eka vakhate zrIkRSNa dvArakAmAM nemiprabhunA guNenuM smaraNa karatAM pitAnI sabhAmAM beThA hatA. tevAmAM revatagirinA bagIcAnA mALIoe AvI khabara ApyA ke, "neminAtha. Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (722 ) jaina mahAbhArata. "" prabhu tIthaMkara thayA che. A khabara sAMbhaLI kRSNe potAnA kuTuMbanAM tamAma manuSyA ane pAMDavAne lai temane vaMdana karavAne raivatagiri para AvyA ane bhaktithI samavasaramAM beThelA prabhune vaMdanA karI hatI. A samaye satI rAjImatI paNa potAnA svAmIne pUjyabhAvathI vaMdanA karavAne AvI hatI. vizvApakArI prabhue te vakhate nIce pramANe dezanA ApI hatI:-- " bhavyA ! A jagamAM sarva prANIonu AyuSya pavane hulAvelA kamaLapatranA jevu caMcaLa che. saMpatti zILa rUpa nadInA veganA ghAta karanArI che. yovana saMdhyAkALanA vAdaLanA jevu kSaNika che. zarIra vipattirUpa rogAnu madira che. strI, putra, mitra vigere sarva parivAra ati du:kha utpanna karanArA che. tethI A asAra sa MsAramAM jJAna, samyakattva ane cAritra eja sArarUpa che. jIva, ajIvavigere tattvanA samyagajJAnathI vicAra karanArA jIva tyAga karavA yogya nAzavaMta vastunA tyAga karI ane grahaNa karavA yogya AtmavastunA svIkAra karI mukta thai zake che. ghaNuM karIne prANIne iMdrAdi kanI paNa sapatti sulabha che, paraMtu siddhisukhanA nidhirUpa samyakattva ati durlabha che. keTalAeka purUSone pUrvanAM ghaNAM karma nAza pAmavAthI cAritra prApta thAya che, te mATe sukhAnu kAraNa evA cAritranI pAse ciMtAmaNI rana paNa tuccha che, tethI vivekI purUSAe peAtAnA manarUpa mayUranA harSoMne mATe Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAthanu nirmaLa caritra. ( 723 ) A saMsArarUpa dAvAnaLanI javALAonA nAza karavAne sacamarUpa navIna meghanA Azraya karavA ceAgya che. ,, cubhunI A dezanA sAMbhaLI varadatta vigere e hajAra rAjAoe prabhunI pAse prajA grahaNa karI hatI. pachI peAtAnI upara pUrvanA ATha bhavathI prItivALI evI satI rAjImatIne temaNe dIkSA ApI hatI. ugrasena vigere dazArha rAjAoe temanI pAsethI zrAvakadhama aMgIkAra karyA hatA. ane rAhiNI, devakI vigere strIoe zrAvikAvrata grahaNa karyuM hatuM. prabhu A pramANe caturvidha saMghanI sthApanA karI tyAMthI vihAra karI khIje sthaLe cAlyA gayA hatA. iMdrAdika devatAe, kRSNa ane pAMDavA paNu potapotAne sthAne ravAnA thayA hatA. zrIkRSNa peAtAnA kuTuMba sAthe dvArakAmAM gayA ane pAMDavA peAtAnA kuTuMba sAthe hastinApuramAM AvyA hatA. priya vAMcanAra ! A pAMDava caritranA mukhya viSayamAM bhagavaMta zrIneminAthaprabhunA caritrano avAMtara viSaya Ave leA che. e mahAnubhAva prabhunuM caritra sarva sthaLe prakhyAta che, tathApi tevA mahAtmAonAM caritrA puna: puna: avagAhana karavAthI vAcaka ane zrotA anene vizeSa lAbha thAya che. tethI A sthaLe zraMthanA prasa`gane laine te ciratra ApavAmAM AveluM che. e caritramAMthI je khAdha levA cAgya hoya, te tuM tArI meLe svata: vicArI grahaNa karI leje. bhagavAna nemiprabhunI Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dha hatIbhAvanA kevI enuM eka, (724) jene mahAbhArata manavRtti kevI daDha hatI. temanI jiteMdriyatA, temanI bhega. tarapha vimukhatA ane virAgyabhAvanA kevI prabaLa che, ene tuM kSaNavAra vicAra karaje. kadi evA mahAtmAonuM anukaraNa ApaNuM jevA pAmara prANuothI sarvarIte na thaI zake, paraMtu temanA pravartananI hRdayamAM bhAvanA bhAvyA vinA rahIza. nahIM. e bhAvanA paNa tArA jIvanane sudhAravA ghaNIja upayegI thaI paDaze. | vAMcanArI bahene! tamAre paNa A prasaMgamAM satI rAjImatInuM caritra manana karavA gya che. satI rAjImatI eka rAjakuLamAM ucharelI hatI. viSayabheganAM sarva sAdhano tene sulabha hatAM, tathApi nemikumAranI sAthe. pitAno vivAha na thaye, te paNa e mahAnubhAvAe. viSaya bhegane mATe bIje vicAra karyo nahIM. eTaluM ja nahIM paNa phakta vANuthI varelA e patinuM zaraNa laI A asAra saMsArano tyAga karavA tatpara thaI ane Akhare teja prabhune hAthe dIkSita thaI ane vihAra karI vipariNuM thaI pitAnA AtmAnI uddhAriNI thaI hatI. A pavitra satInA jIvana uparathI sarva zrAvikA bahene e uttama bodha grahaNa karavAne che ane sadA te satI rAmatInA caritranI bhavya bhAvanA bhAvavAnI che. Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aupadI haraNa ane kRSNakApa. (725) prakaraNa 49 muM. draupadI haraNa ane kRSNakapa. pUrva samudra pitAnA taraMgathI uchaLI rahyo che. aneka jaLacare te taraMganI sAthe uchaLI nRtya kare che. tIra upara aneka jAtanAM pakSIo zreNubaMdha beThAM che. aneka vanacaranAM bALake samudranA tIra para paDelAM asthinAM ramakaDAM zodhatAM phare che. vividha AkRtinAM vahANe saDha caDAvI jaLamArge pasAra thatAM jovAmAM Ave che. A pUrva samudranA tIra upara pAMca pAMDavo zekAtura thaI beThA hatA. temanA mukha upara pUrNa glAni prasarI rahI hatI. temanuM mahAna parAkrama pratihata thaI gayuM hatuM. pAMce baMdhuo paraspara mukhAvalokana karI ni:zvAsa nAMkhatA hatA. ane duHkhamAMthI mukta thavAnA aneka upAye manamAM ciMtavatA hatA. A vakhate jANe temanA mananI pIDA jANatA hoya tema zrIkRSNa pitAnA alpa parivAra sAthe te sthaLe AvI caDyA. kRSNane jotAM jANe prANa AvyA hoya, tema pAMDe beThA thayA ane satvara premanA AvezathI kRSNane maLavA deDI AvyA. zrIkRSNa paNa potAnA saMbaMdhI pAMDane joI hRdayamAM sAnaMdAzcarya thaI gayA. pAMDanA mukha upara glAni joI kRSNa Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 726 ) jaina mahAbhArata. AlyA--" pAMDavA ! tamArI mukhamudrA upara glAni kema phrekhAya che ? Ama piravAra rahita samudrakAMThe AvavAnuM zuM praceAjana che ?" pAMDavAe kahyuM, " mahArAja ! amAne zAka thavAtuM kAraNa Apa sArI rIte jANA che te chatAM prazna kema kare che ? " kRSNe kahyu, "bhadra ! tamArI mAtA kuMtIe mane je vAta kahI che, te mArA jANavAmAM che. te zivAya kadi bIjI koI kAraNa hAya te jANavAne mATe meM prazna karyo che. " pAMDavAe kahyu, " mahAzaya ! amArA zAkanu kAraNa teja che. keAi durAcArI purUSa akasmAta dropadIne harI gayA che. ame ghaNI zeAdha karI, tApaNa te cAra tathA drApInA patto lAgatA nathI. tenI zeAdhane mATe ame bhamIbhamIne A samudrunA tIra upara zrAMta thai beThA hatA. A vakhate Apane samAgama amAne vizrAMti ApanArA thaI paDyo che. 29 kRSNe premapUrvaka kahyuM, pAMDavA ! tamArA jevA pratApI ane parAkramI purUSonI hAjarImAM padInuM haraNa thayuM e mane ghaNuMja Azcarya thayuM che. si MhanI hAjarImAM tenI guhAmAM pesI zRgALa cArI karI jAya, tevAja A banAva anyA che. "te zI rIte anyu che ?" e mane vAravAra Azcaya thayA kare che. mATe tame te hakIkata kahI saMbhaLAveA. " eka vakhate rAjamaMdiranI agAzI upara dha rAjA sAthe dropadI sukhe sutA hatA. tevAmAM kAi purUSe gupta rIte akasmAt teNInuM haraNa karyuM .. prAta:kALe dharmarAjAe jA Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draupadI haraNa ane kRSNakepa. (727) gIne joyuM, tyAM dvipadI jovAmAM AvI nahIM. pachI ame ghaNu zodha karI paNa keI ThekANe teNIne ane tene harI janAra cerane patto lAgyuM nahIM. pachI jyAre ame ati duHkhathI muMjhAyA tyAre kuMtI mAtAne ApanI pAse mokalyAM hatAM. pachI te vAta kuMtIe Apane kahI haze." pAMDanAM A vacana sAMbhaLI kRNe kahyuM, "bhadra! kuM tIe mane khabara ApyA pahelAM dropadInA haraNanI vAta nArada, munie kahI hatI. ane tethI huM A sthaLe zodha karavA nIka chuM." "nArade Apane te cAra patta Ape che ke nahI?" pAMDee prazna karyo. kRSNa belyA-nArade mane AvIne kahyuM che ke, "dhAtakI khaMDamAM amarakaMkA nAme nagarI che. te nagarInA rAjA pavanAbhanA gharamAM draupadInA. jevI keI strI tenA jevAmAM AvI che." nAradanA mukhathI A khabara sAMbhaLI meM kuMtIne tamArI pAse mekalyAM hatAM ane temane kahyuM hatuM ke, "pUrva dizAnA samudrane tIre tame pAMDene mokalaje. te sthaLe huM pAMDane maLIza ane tyAM dvipadIne patte lAgaze." tame kuMtImAtAnA kahevAthI A raste AvyA haze. ahiM ApaNe meLApa thaye e sAruM thayuM. have huM draupadIne meLavavAno upAya karIza." A pramANe kahI kRSNa te samudrane kAMThe rahI aSamata5 karyuM, eTale tyAM te samudrana adhiSThAyaka lavaNanidhipati pragaTa thayA. teNe AvI kRSNane kahyuM ke, "mane AjJA Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) jaina mahAbhArata. Ape. mAre zuM karavAnuM che?" kRSNa te devane padInA haraNanI vAta kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI lavaNanidhipati aMjali jeDI be -"mahArAja! meM jJAnanA baLathI - padInA haraNanI mULa vAta jANI lIdhI che." te sAMbhaLe eka vakhate nAradamuni AkAzamArge drapadInA maMdiramAM AvI caDyA hatA, te vakhate draupadI gRhakAryamAM Asakta hovAthI temane kAMI AdaramAna ApI zakI nahIM, tethI nArada muni krodhAtura thaI dhAtakIkhaMDamAM AvelA amarakaMkAnagarInA rAjA padmanAbhanI AgaLa te draupadInA seMdaryanuM varNana karyuM, te uparathI mehita thayelA padmanAbhe padInuM haraNa karyuM che." te devanI A vAta sAMbhaLI kRSNa ane pAMDavo cakita thaI gayA. pachI te devatAe kahyuM ke, "je tamArI AjJA hoya te te padmanAbhane sainya sahita samudramAM pheMkI daI dvipadIne lAvI tamane arpaNa karUM."kRNe kahyuM, "deva! tame tema karavAne samartha che. paNa jo e kAma tamAre hAthe thAya te amane yaza maLe nahIM. mATe pAMca pAMDa ane huM-ame chae jaNane A samudranuM ullaMghana karAvI dhAtakIkhaMDamAM laI jAo ." kRSNanI AvI vANI sAMbhaLI te prabhAvika deve te cha jaNane temanA ratha sahita amarakaMkA nagarInI pAse pahoMcADI dIdhA. tyAM jaI kRNe pitAnA dArUka sArathine padyanAbhanI pAse kahevA meka. teNe AvI padmanAbhane kahyuM ke, pratApI kRSNa ane pAMDe tArI nagarInI bAhera AvelA che. tuM temanI pAse AvI drapadIne saMpI de, nahIM te yuddha karavA Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvapadI haraNa ane kRSNake, (729 ) taiyAra thA." mAnI padmanAbhe dArUkane uttara Apyo ke, "tArA kRSNa ane pAMDavone kaheje ke, teo yuddha karavAne taiyAra thAya. huM temane kSaNamAtramAM grAsa karI jaIza." dArUke AvI te khabara kRSNane kahyA. tevAmAM te moTI senA saja karI padmanAbha temanI sAme caDI Avyo. tene Avate je pAMca pAMDave krodhAtura thaI tenI sAme yuddha kara vAne AvyA. te vakhate kRSNa pAMDene jaNAvyuM ke, "tame padmanAbhanI sAthe yuddha karavA samartha nahIM thAo. mATe huM ja tenI sAthe yuddha karUM." kRSNanAM A vacanathI pAMDee kahyuM, "mahArAja e padmanAbhane ame kSaNamAM harAvI zakIzuM. temAM Apane parizrama levAnI jarUra nathI. samudranA jaLane zeSaNa karanAra vaDavAnaLanI pAse TAMkInA jaLanuM zoSaNa karAvavuM te yaMgya nathI. e kSudra padmanAbha ane zuM karavAne hate ?" A pramANe kahI pAMDe tenI sAme yuddha karavAne taiyAra thaI gayA. teonI vacce thoDIvAra mATe bhayaMkara saMgrAma cAlyo. pachI padmanAbha pitAnI jAte AvyuM ane teNe bANane e pracaMDa mAre calAvyuM ke jethI pAMDa tene sahana karI zakayA nahIM ane jarjara thaI kRSNanA zaraNe AvyA. temaNe kRSNane kahyuM, "hari! padmanAbhane jItavAne ame samartha nathI. tame vAsudevaja samartha che." pAMDanA A vacana sAMbhaLI kRSNa padmanAbhanI sAme yuddha karavA AvyA. samartha viSNue prathama te pitAnA pAMcajanya Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (730) jena mahAbhArata. zaMkhane nAda karyo. e zaMkhanA nAdathI ja padmanAbhanI senAne. tRtIyAMza nAza pAmI gaye. pachI temaNe dhanuSyane TaMkAra karyo, tyAM eka tRtIyAMza nAza pAmI gaye. AthI padmanAbha gabharAI gaye ane bAkI rahelA sinyane laI te pitAnI nagarImAM nAzIne pesI gaye. jyAre padmanAbha nAzI gaye eTale kRSNa tene bhaya pamADavAne nArasiMhasvarUpa dhAraNa karyuM ane te bha yaMkara svarUpe pitAnA caraNanA ghAtathI pRthvIne kaMpAyamAna karavA mAMDI. A samaye padmanAbhanI rAjadhAnI amarakaMkA nagarIne majabata kInhetuTI paDyo. rAjamaMdire ane prajAvarganI meTI havelIo jamInadosta thaI ane lekamAM hAhAkAra vartAI rahyo. keTalAeka leke mUchita thaI gayA, keTalAeka daTAI gayA ane keTalAeka bebhAna thaI gayA. A vakhate 5dhanAbhe pitAnA aMta:puramAM pavitratAthI rahelI dvipadIne vinaMtipUrvaka kahyuM, "devI ! mAre aparAdha kSamA kara ane A kRSNathI mArI rakSA kara." A pramANe kahI te draupadInA caraNamAM namI paDyo. te vakhate dropadIe padmanAbhane kahyuM, "padmanAbha! je tuM strIveSa dhAraNa karI ane mane AgaLa karI kRSNanA zaraNe jaIza, te tArA prANanuM rakSaNa thaze. nahIM te tAro vinAza thaI jaze." padInAM A vacana padmanAbhe mAnya karyA ane tarata ja strIveSa dhAraNa karI padIne AgaLa. dharI nArasiMharUpa kRSNanI pAse AvyA. kRSNa padmanAbhane hai padI sAthe strIveSe Avela jeI prasanna thayA ane potAnuM nRsiMharUpa tyAga karI zAMta thaIne belyA-"padmanAbha ! Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draupadI haraNa ane kRSNapa. (731) have tuM nirbhaya che, paNa te padInuM zA mATe haraNa karyuM? ane te kevI rIte karyuM? te vRttAMta mane kahI saMbhaLAva." kRSNanA AvAM vacana sAMbhaLI padmanAbha lyo-mahAnubhAva! eka vakhate nAradamunie AvI mArI pAse TrepadInA svarUpanuM bhAre varNana karyuM, te uparathI mohita thaI huM hastinApuramAM AvyuM hatuM. tyAM avasthApinI vidyAne pragaTa karI huM dvipadIne harI lAvyuM hatuM. padI mArA maMdiramAM AvI jAgrata thayAM te vakhate te saMbhramita thayAM hatAM. pachI mAravRttAMta sAMbhaLI teo vicAramAM paDyAM hatAM. meM temane mAre pati tarike svIkAra karavA ghaNe Agraha karyo, tyAre temaNe dIrghavicAra karI mane kahyuM ke, "rAjana ! AjathI cha mAsa sudhImAM mAre kaIpaNa saMbaMdhI A sthaLe nahIM Ave te pachI huM tArA vacanano svIkAra karIza." te pachI thoDAja divasa pachI tame ahIM AvI gayA. e mahAsatinuM zILa akhaMDita che ane te kharekhara bhAratavarSanI devI che." padmanAbhanAM AvAM vacana sAMbhaLI kRSNa ane pAMDave prasanna thayA ane te pachI teo draupadIne laIne tyAMthI pAchA vaLyA hatA. A samaye caMpAnagarImAM puSpabhaTraka nAmanA udyAnamAM munisuvrata nAmanA tIrthaMkaranuM samavasaraNa thayuM hatuM. te samavasaraNamAM kapila nAme vAsudeva temanI dezanA sAMbhaLatuM hatuM. jyAre zrIkRSNa padmanAbhane jItavA pAMcajanya Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (732) jaina mahAbhArata. zaMkhane nAda karyo hato, te nAda sAMbhaLI kapilavAsudeve munisuvrataprabhune prazna karyo ke, "bhagavad ! mArA jevA zaMkhanA je A nAda kyAM thAya che?" te vakhate bhagavaMte padmanAbha ane kRSNane vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM hatuM. bhagavaMtanA mukhathI e vRttAMta sAMbhaLI kapile puna: prazna karyo "bhaga vana ! A khaMDamAM AvelA kRSNavAsudevane satkAra karavAnI mArI IcchA thAya che." bhagavate kahyuM, "vAsudeva! tIrthakara, cakavattI, vAsudeva ane prativAsudeva-eone paraspara saMgama thavo, e prakAra kadi paNa thatuM nathI, pUrve thaye nathI ane bhaviSyamAM kadi paNa thanAra nathI. tema chatAM je tArI IcchA hoya te ahIMthI kRSNa jAya, tyAre tenA rathanI dhvajAnuM tuM avelekana kara." prabhunA A vacana sAMbhaLI kapilavAsudeve dUrathI kRSNanA rathane je. ane "mAre tamane satkAra che evA akSarene uccAra karatAM zaMkhane nAda karyo. te nAda sAMbhaLI kRSNa "tamArUM prema bhareluM svAgata amane prApta thayuM che " evA akSarene uccAratAM zaMkhane sAme vani karyo. te pachI kapilavAsudeva tyAMthI padmanAbhanI rAjadhAnI amarakaMkA nagarImAM gaye hatuM ane tyAM teNe anya dvIpamAMthI strInuM haraNa karanAra panAbhanA anyAyane mATe tene padabhraSTa karyo hate. ane tenA rAjayAsana upara tenA putrane besADI tene hadapAra karyo hate. - kRSNa ane pAMDa dvipadIne laI judA judA rathamAM Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draupadI haraNu ane kRSNakApa. cr ( 733) jatA hatA, mAge yudhiSThire dropadIne puchyuM ke, " devI ! tame padmanAbhane cha mAsanA vAyade zA AdhAre ApyA hatA ? di ame cha mAsa sudhImAM na AvI paheAMcate te tame pachI zuM karate ? " satIe kahyuM, svAmI ! te vakhate meM mArA manamAM ciMtavyu hatu ke, " eka mAsamAM mArA pati ahI AvI mane nahIM laI jAya teA pachI anazanavrata lai maraNa pAmIza. " satInA A uttara sAMbhaLI jyeSTha pAMDava yudhiSThira hRdayamAM prasanna thayA hatA. zrIkRSNa pAMDavA sAthe je pramANe AvyA hatA, te pramANe samudrane utarI tenA tIra upara mAnyA hatA. te vakhate kRSNe pAMDavAne kahyuM ke, " mAre A lavaNusamudranA patinI sAthe keTalIeka vAtacita karavI che, te vAtacita karI huM AvuM tyAMsudhImAM tame A gaMgAnadvIne utarI cAlatA thAe. " kRSNanI AvI AjJAthI pAMDavA suvarNanI nAkAmAM besI sADIbAsaTha ceAjana vistINu evI gaMgAnadIne utarI gayA hatA. gaMgAne utaryA pachI pAMDavAne kRSNanuM sAmarthya jovAnI icchA thai eTale temaNe kRSNane levA sAnAnI nakA mekalI nahIM. A taraph kRSNe samudranA adhiSThAyakane maLI gagAtIre AvyA, tyAM pAMDavAe suvarNa nAkA mAkalelI jovAmAM na AvI eTale kRSNe eka hAthamAM ratha rAkhI ane khIje hAthe tarI gaMgAnadIne utarI gayA. temanu A sAmarthya joi pAMDavA cakti thai gayA. kRSNe jyAre nAkA na mokalavAnu kAraNa puchyu, eTale pAMDavAe je yathArtha hatu te kahyuM. te uparathI kRSNane pAMDavA Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (734 ) jaina mahAbhArata. "" upara krodhacaDI AvyA. te tAmranayana karI elyA- pAMDavA ! tame mArUM sAmarthya ghaNIvAra joyuM che, te chatAM sAMpratakALe jo jovuM hAya teA jIveA. " ema kahI kRSNe leAhudaDano ghA karI pAMDavAnA ratha bhAMgI nAkhyA ane kahyuM ke, " pAMDavA ! jo tame mArI pRthvI para vAsa karaze te kuTuMba sahita tamArI senA nAza pAmaze. " A pramANe kahI kRSNa dvArakAmAM cAlyA gayA. ane pAMDavA hastinApura tarapha AvyA hatA. pAMDavAe pAtAnAM mAtApitA pAMDu ane kuMtIne kRSNanA kApanI vArto kahI, te sAMbhaLI temane manamAM khedya utpanna thayA hatA. pachI pAMDue pAtAnI strI kuMtIne kRSNane zAMtvana karavA tenI pAse meAkalI hatI. priya vAMcanAra ! A dvApadInA haraNanA prasaMga edhanIya che. viSayI padmanAbha nAradanA kahevAthI draupadmIne harI lAgye, e teNe avicArI kAma karyuM hatuM ane tenA avicAranu tene phaLa paNa anubhavavuM paDayuM hatuM. durAcArI purUSane tenA durAcAranuM phaLa maLyA vinA rahetuM nathI. e kharekharA medha A sthaLe grahaNIya che. satI dropadI padmanAbhanA gharamAM rahyAM hatAM, tathApi te peAtAnuM zILa sAcavI zakayAM hatAM. teNIe padmanAbhane samajAvI rAkhyA hatA. jo di satIe Apele vAyado pUrA thatAM sudhImAM pAMDavAmAMthI kAi paNa sInI saMbhALa levA na jai zakayu' hAta tApaNu e satI peAtAnu zILa gumAvata nahIM; kAraNa ke teNIe prathamathIja anazana Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draupadI haraNa ane kRSNakopa. (73pa) vata karI maraNane zaraNa thavAne nizcaya karyo hate. dhanya che e pavitra satIne pUrvakALe bhAratabhUmi upara AvI pavitra jena satIo pragaTatI hatI. vAMcanArI bahenee A vAta lakSamAM rAkhI pitAnA zILa tarapha akhaMDabhAva dhAraNa kare joIe. temaNe pitAnI manovRttimAM draupadInA pavitra zILanI bhAvanA bhAvavI joIe. vAMcanAra! A prakaraNamAMthI eka khAsa badha levAyegya pAMDa upara thayelA kRSNanA krodhane che. keIpaNa pitAnA AptajananA svabhAvanI ke baLanI upahAsya rUpe kadipaNuM parIkSA karavI nahIM. evI parikSA karavAthI vakhate pitAnA hitakArI manuSyanA hRdayamAM potAnA snehIjana tarapha paNa abhAva utpanna thaI Ave che. pAMDee kRSNanA baLanI parIkSA karavAne gaMgAnadI utaravA nakA mekalI nahIM, temAMthI kRSNa jevA meTA mANasane paNa krodha utpanna thayuM hatuM, te bIjA sAmAnya manuSyanI zI vAta karavI? A uparathI sarva manuye kharekhara bedha levAne che. hRdayanI svAbhAvika rIte evI ISaNa utpanna na thAya, tene mATe sadA sAvacetI rAkhavI joIe. game te uttama ane guNI manuSya hoya te paNa kaI vAra krodhAdika kaSAyane vaza thaI jatAM vAra lAgatI nathI. kaSAyanI evI prabaLatA joIne ApaNuM mahA purUe temane sarvathA tyAga karavAnuM kaheluM che. e kaSAyanI utpattinuM Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (736) jaina mahAbhArata. mULa kAraNa strI, vAdavivAda, upahAsya ane parIkSA karavAnuM ketuka ja che. evAM kAraNe utpanna na thAya, tene mATe sadA sAvadhAnI rAkhavAnI AvazyaktA che. - -- prakaraNa 50 muM. kRSNaviyAga. kRSNanA kopathI pAMDavoe hastinApurane tyAga karyo hatuM ane teo kRSNanI IcchAthI dakSiNa samudranA tIra upara pAMDamathurA nAme eka nagarI vasAvI temAM rahyA hatA. zrIkRSNa hastinApuranA siMhAsana upara abhimanyuthI uttarAne viSe utpanna thayelA parIkSitane abhiSeka karyo hate. pAMDumathurA nagarImAM rahelA pAMDavone sAMbhaLavAmAM AvyuM ke dvArakA nagarIne dAha thaI gaye, tethI teo hadayamAM ati du:kha pAmatA hatA ane te khabara jANavAne mATe ati utsuka thaI rahyA hatA. . pratApI pAMDenI vRtti A vakhate dhArmika kAryomAM vizeSa pravRtta thaI hatI. teo AhaMtadharmanI upAsanA karavAne sadA tatpara rahetA hatA. dIna, anAtha ane duHkhI janane Azraya ApatA hatA. sadA popakAra ane dAna ApavAmAM teo tatpara rahetA hatA. temanAM mAtApitA Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa viga. (737) pAMDurAjA ane kuMtI pitAnA hRdayamAM A saMsAranI asAratAnuM ciMtavana karatAM ane zrInemidhara bhagavaMtanA jevI pavitra vRttinI bhAvanA bhAvatAM hatAM. eka vakhate kRSNanA pUrva snehanuM smaraNa karI hRdayamAM paritApatA pAMDa pitAnA mahelanA eka bhAgamAM beThA hatA. temanI sAme ucca Asana upara dharmarAjA bIrAjyA hatA. teo sarvanuM sAMtvana karatA hatA ane vividha prakAranI upadezanI vArtAo karatA hatA. A vakhate dvArapALe AvI khabara ApyA ke "keI tejasvI kumAra Apane maLavA mATe Avela che ane te ApanI pAse satvara AvavAnI IcchA rAkhe che." dvArapALanAM A vacana sAMbhaLI yudhiSThire tene praveza karAvavAnI AjJA ApI eTale dvArapALe te purUSane aMdara praveza karAvyuM. te purUSane jotAMja pAMDe ubhA thayA ane tene premathI maLI ucca Asana upara besAryo hate. dharmarAjA neha darzAvatA belyA-"bhrAta jarAkumAra! tamArA mukha upara zyAmatA kema prasarI gaI che? dvArakAnI zI khabara che? ApaNA snehIo ane saMbaMdhIo khuzImAM te che?yudhiSThire jyAre A pramANe puchayuM, eTale jerAkumAra khinna vadane bolyA "bhrAtajyAre neaibhagavAna vihAra karatA AvI caDyA hatA tyAre kRSNa pitAnA kuTuMbane laIne temane vaMdanA karavA gayA hatA. te vakhate devakIe prabhune puchayuM ke "bhagavad mArA gharane viSe kRSNanA jevA 47 Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (738) jaina mahAbhArata svarUpavALA cha sAdhuo AvyA hatA, tenuM zuM kAraNa haze?" prabhue dhyAna karI kahyuM, "devI! pUrve mahilapurane viSe nAga nAmanA sArathine sulasA nAme strI hatI. teNIe saMtati thavAne mATe harigameSidevanI ArAdhanA karI hatI. te deve prasanna thaIne sulasAne kahyuM ke-"tane putra thaze paNa te jIvavAnA nathI ane vasudevanI strI devakIne cha putra jIvanArA chatAM kaMsa tene mAravAnuM che, te tenA putrone huM tArI pAse AkarSaNa karI lAvIza ane tArA putrane tenI pAse laI jaIza." A pramANe kahI te deva tamArA cha putrane utpatti vakhate ja sulasA pAse laI gayo hate, ane sulasAnA putra tamArI pAse lAvyA hatA. e vAta tamArA samajavAmAM AvI nathI. e tamArA cha putra sulasAne ghera jIvyA hatA ane meM temane dIkSA ApI che. teo chevaTe mekSagAmI che. tethI tame je kRSNanA jevA cha munie joyA hatA. te tamArA putra che." prabhunI A vANI sAMbhaLI devakInA stanamAMthI dUdhanI dhArA chuTI hatI. pachI teNIe pitAnA kRSNa vigere putranI sAthe temane vaMdanA karI hatI. che. A vakhate kRSNa nemiprabhune puchayuM ke-"bhagavana A mArI dvArakAnagarIno kSaya ane mAruM mRtyu svata: thaze ke kaI bIjAthI thaze ? " kRSNanAM A vacana sAMbhaLI prabhu tyA-"kRSNa! A tamArI suvarNamaya dvArakAnagarIne kSaya pAyana nAmanA rUSithI thaze ane tamArA snehayukta baMdhu Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa viyoga. ( 739 ) jarAkumArathI tamArA vadha thaze." prabhunAM A vacana sAMbhaLI kRSNa ane bIjA sabhAsado Azcaya pAmI gayA. te vakhate huM tyAM padAmAM beThelA hatA. mane uddezIne badhAe kahevA lAgyA ke "A jarAkumAra bhrAtRdhAtI thaze, mATe tene dhikkAra che." pachI "mArAthI mArA bhAi kRSNanA ghAta na thAya" evuM vicArI hAthamAM dhanuSya laIne huM jaMgalamAM cAlye gayA hatA. kRSNu pAtAnI kui kuMtI ke je tamArI mAtA, temane laI dvArakAmAM gayA hatA. dvaipAyana muninA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke, " tene hAthe dvArakAnA DhADu thavAnA che. " tethI te SaSThatapa karatA ane brahmacaryane pALatA vanamAM cAlyA gayA hatA. kRSNe vicAra karyo ke, kuLanA kSaya ane nagarInA dAhanuM kAraNu madirA che, tethI temaNe kaba nAmanA parvata upara kAdaMbarI nAmanI guphAmAM rahenArA madyotpAdaka sarva leAkeAne tenA tyAga karAvyeA hatA. jyAre madirAno pracAra baMdha karyo, eTale tenA rasathI sarva kuMDa ubharAI gayA hatA. A samaye baLadevano siddhArtha nAmanA sArathi AvI -baLadevane kahevA lAgyA-deva! jo tamArI AjJA hAya tA 9 dIkSA lauM. kAraNa ke dvArakAnagarInA dAha mArAthI joi zakAze nahI', khaLadeve tene dIkSA levAnI AjJA ApI ane jaNA ke" huM jo koi Apatti vakhate mAddha pAmu, tA AvIne snehathI mane pratibAdha karaje." siddhArthe te vAta kabula karI Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (740 ) naimizvara prabhu pAse AvI dIkSA lIdhI ane te cha mAsika tapa karI svaMge gayA hatA. he rAjA yudhiSThira ! * kRSNanA vadha mAre hAthe na thAya " evI dhAraNAthI huM dhanuSya lai ekalA vanamAM cAhyA gayA. hatA. huM bhIlanA jevI vRttithI AjIvikA calAvatA vanamAM Amatema pharatA hatA. < eka vakhate me' hiraNa dhArIne eka vRkSa nIce khANu. cheDayuM. pachI huM te khANa pAchuM levAne te sthaLe gayA. tyAM evA zabda utpanna thayA ke, "ahA ! A sukhe sutelA nira parAdhi mANasane kayA nirdaya purUSe pagamAM prahAra karyo ? A bANu mAranAra purUSa jo peAtAnAM nAma-gAtra jaNAvaze. tA huM tenA khANanu pratisaMdhAna karIza." A vANI sAMbhaLI A tA haraNane badale koi manuSyanA vadha thaI gayA' ema. zAka karatA huM tenI pAse doDI Avye, tyAM me' kRSNane joyA eTale mArA manamAM atizaya kheda utpanna thayA. me uMce svare jaNAvyuM, " kRSNa ! vasudevanI jarAdevIthI utpanna. thayelA jarAkumAra nAme tamAro badhu chuM. me ghAtakIe. hiraNanA bhramathI tamArA vadha karyAM che ane nemibhagavAnanI vANI satya thaI che. " ATaluM kahI huM mUrchA pAmI gayA ane kRSNanI AgaLa meM ghaNuA zeka karyA hatA. HH bhrAta yudhiSTira! pachI meM kRSNane puchyuM ke pUjya khaMdhu !! huM ghaNA divasa thayAM tamArA vadha mAre hAthe na thAya, evI dhAra Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNe viyeAga. ( 741 ) NAthI vanamAM vanacara thai bhamuM chuM. mArI e dhAraNA te A vakhate niSphaLa thaI che. mArA javA pachI dvArakAnI zI sthiti thai ? te mane jaNAveA. ApaNA pUjya vaDilA kuzaLa che ke nahIM ? kRSNe maMda svare kahyuM, " baMdhu jarAkumAra ! bhagavAna " nemiprabhue dvAraka!nA dAhanI vAta kahyA pachI sarva puravAsIee madirAnA tyAga karI dIdhA hatA. evI rIte cha mAsa vItyA pachI kada avananA rakSaka mALI AvI kahevA lAgyA ke, deva! mApanI AjJAthI ka'avananImaMdirAnA tyAga karavAmAM AnyA che, te chatAM koi eka purUSa AvI temAMthI madirA lai gayA ane teNe dvArakAmAM AvI zAMkhakumArane tenA najarANA karyo. jethI zAMkhakumAra lalacAIne bIjA kumAreAnI sAthe te kada avanamAM AvyA hatA ane temaNe yatheccha prakAre malaprAzana karyuM. pachI madirAthI unmatta thai ekAMta sthaLe tapasyA karatA evA dvaipAyanane khIjanyeA che, jethI dvaipAyanamuni kepa karIne dvArakAnuM dahana karavA AvyA che, me tene najare joyA che, tethI huM Apane khakhara karavA Avye chuM " mALInAM AvAM vacana sAMbhaLI huM khaLarAmane lai te muninA krodhane zAMta karavA tenI pAse vanamAM gayA hatA. meM te krodhI munine namratAthI sAMtvana karavA mAMDayA, paNa te kASTha rIte zAMta thayA nahIM ane teNe kahyuM ke, " he kRSNa ! tuM ane khaLarAma zivAya dvArakAnA sarva leAkeAnA nAza thai jaze. " pachI me tene sAMtvana karavA prayatna karavA mAMDayA. paNa amArA e sarva prayatna niSphaLa thayA pachI ame dvArakAmAM AvI leAkeAnI Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74ra) jena mahAbhArata. AgaLa te vAta pragaTa karI ane sarva kene dharmArAdhana karavAnI salAha ApI. A vakhate kRpALu nemizvaraprabhu tyAM AvI caDyA ane temaNe potAnA mAtApitAne, pradyumna vagere rAjakumArane, rUkamaNi vigere mArI strIone ane maraNanA bhayathI AkuLa-vyAkuLa evA dvArakAvAsI lekene dIkSA ApI hatI. te vakhate meM temane dvArakAne vadha kayAre thaze? evuM puchyuM, eTale temaNe "AjathI bAra varSe dvArakAne nAza thaze" ema kahyuM hatuM. pachI teo tyAMthI vihAra karI cAlyA gayA hatA. te pachI chaTha ane caturtha tapa karanArA evA dvArakAvAsI lokone agIyAra varSa nIkaLI gayAM hatAM. jyAre bAramuM varSa purUM thavA AvyuM, eTale dvaipAyana muni naSTa thaye haze evuM dhArI te leke pramAdamAM paDyA ane madirAnuM sevana karavA lAgyA ane A vakhate dvArakAmAM - aneka utapAta thavA lAgyA. tevAmAM kaI purUSe AvI amArA dekhatAM kAcho pUrI dvArakAmAM agni pragaTa karyo, ane tenA dhumADAthI badhI nagarI vyAsa thaI gaI. jyAre te agnie bhayaMkara rUpe pragaTayuM, eTale huM ane baLadeva vasudeva, devakI, rohiNI vigerene rathamAM besArI nagarInI bahAra kADhavA prayatna karavA lAgyA, paNa devage ghaNe prayatna karyA chatAM te rathanA ghaDAo AgaLa cAlyA nahIM. te vakhate ke purUSa : nagarInA daravAjA baMdha karI dIdhA. baLabhadde mahAn yatna karI te daravAjo ughA, paNa te ratha tyAMja bhAMgI paDe. te vakhate AkAzamAM rahI te purUSe jaNAvyuM ke "kRSNa! mAtA Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * kRSNa viga. (743) pitAnA rakSaNa mATe vRthA prayatna zA mATe kare che? huM kaipAyanamuni kepa karI nagarIsaha vartamAna sarvane bALavA Avyo chuM. nagaravAsIoe Aja sudhI jinapUjA ane tapasyA karelI tethI mAruM badhI cAlyuM na hatuM paNa have teo pramAdamAM paDyA che, tethI mane avakAza prApta thaye che. tame baMne ekalA bAhara nIkaLI jAo. tamArA mAtApitAne bacAva thAya tema nathI. te muninAM A vacana sAMbhaLI mAtApitAe amane bahAra nIkaLavAnuM kahyuM ane pite paMcaparameSThInuM dhyAna dharI sarva pratye mithyA duSkRtya ApI ane khamAvI e muninA kapALamAM AhutirUpa thaI gayA ane ame adhama putre mAtapitAne cheDI bahAra nIkaLI gayA hatA. bhAI jarAkumAra ! te vakhate dahana thatAM dvArakAvAsIoe je Azabda karyo che, tenuM smaraNa thatAM atyAre paNa mane mahAzaka utpanna thAya che. pachI meM ghaNe aphasesa karavA mAMDyo eTale baLarAme mane zAMta karyo. ane nemizvara bhagavAnanA upadezanuM mane smaraNa karAvyuM hatuM. pachI ame bhasmIbhUta thayelI dvArakAne cheDI pAMDavonI nagarImAM javA nIkaLyA, tyAM mArgamAM hastika95nagaranA upavanamAM AvI caDyA, tyAM mane ghaNI sudhA lAgI. baLabhadra mAre mATe bhejana lAvavAne taiyAra thayA, eTale meM tene kahyuM, "bhAI ! A hastikalpanagaramAM dhRtarASTrane acchadaMta nAmane putra rAjya kare che. te kadi tamane pAMDavonA pakSapAtI dhArI kAMI aniSTa karavA Ave te tame siMhanAda karaje. eTale te Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (744) jaina mahAbhArata. sAMbhaLI huM tamArI sahAya karavA doDI AvIza." mArI sUcanA dhyAnamAM rAkhI khaLabhadratyAM gayA. tyAM tenA siMhanAda sAMbhaLI tenI sahAya karavA doDI gayA. tyAM baMdha karelA daravAjAne paganA prahArathI tADI nAMkhI nagaramAM peThA. tyAM hAthInA aMdhananA sta Mbha lai acchajjatanI senA upara prahAra karatA baLabhadrane meM avaleAkayeA. pachI jyAre hAthamAM parigha laI huM tenI sAme gayA eTale acchadata mArAthI bhaya pAmI mAre zaraNa thaI gayA. pachI tenI pAsethI vividha jAtanAM bheAjana lai ame ane pAchA vanamAM AvyA. bhAjana jamI rahyA pachI ame kaiAzAMba nAmanA jaMgalamAM AvyA. tyAM karatAM mane tRSA lAgI, khaLabhadra mAre mATe jaLa zeAdhavA gayA, pachI huM pItAMbara ADhI jarA ADA thai beThe, tyAM te harijInI brAMtithI mane khANa mAryuM. he rAjaputra! A pramANe mArI kathA tane kahI saMbhaLAvI. huM yudhiSThira rAjA ! kRSNanA mukhathI dvArakAnA dahananI vAta sAMbhaLI te vakhate ghaNuA aphsAsa thayA hatA. pachI kRSNe mane zAMta karIne kahyuM ke-" bhAi jarAkumAra! have kSaNavAramAM mArUM mRtyu thavAnu che. huM zrInemizvaraprabhunA caraNakamaLanu dhyAna karU chu. tu vilApa cheADI A mArA kAntubhamaNi lai pAMDavAnI pAse cAlyA jA. jo tuM ahIM rahIza tA mArA ghAta karanAra evA tane khaLabhadra mArI nAMkhaze. " kRSNanAM AvAM vacana sAMbhaLI huM mArUM khANu kRSNanA pagamAMthI bahAra kheMcI ane kaustubhamaNi laIne tamArI pAse Avye chu, Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa viga. (745) jarAkumAranA mukhathI dvArakAnA dAhane ane kRSNanA kALadharmane vRttAMta sAMbhaLI pAMDa zekagrasta thaI gayA hatA. temanA hRdayamAM zoka thayA pachI tarataja zrutajJAna utpanna thaI AvyuM hatuM. e pavitra jJAnanA prabhAvathI temanI manevRttimAM vairAgyabhAvanA pragaTa thaI AvI. tatkALa teo A saMsAranI asAratA vicAravA lAgyA ane te saddavicArathI hRdayamAM saMyamanI bhAvanA bhAvavA lAgyA. pAMDanA hRdayamAM evo viveka utpanna thayo ke je viveke temanA zokane nAza karI cittavRttimAM rahelA cAritrarUpa mahArAjAne batAvyo hite. e cAritrarUpa mahArAjAne yatidharma ane zrAvakadharma. rUpI be kumAre hatA. samyagajJAna, darzana ane cAritrarUpa pradhAne hatA. ane tenI samIpa saMteSa vagere vaphAdAra sevake hAjara rahetA hatA. virakta thayelA pAMDee pachI jarAkumArane upakAra mAnI pite saMyama levAno nizcaya karyo hate. - priya vAMcanAra ! dvArakA jevI suvaNa maya nagarIne nAza ane kRSNanA jevA baLavAna vAsudevanuM eka pAradhine hAthe jaMgalamAM maraNa-e banAva uparathI tane ghaNuM badhuM maLI zake tema che. karmanI zakti kevI adbhuta che? rAjAne raMka ane raMkane rAjA karanAra karmanI AgaLa keInuM sAmarthya cAlatuM nathI. AvI karmanI gati ane zakita joI koIe abhimAna ke gumAna rAkhavAnuM nathI. A jagatamAM udaya Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (746) jaina mahAbhArata. ane astanuM mahAna addabhUta cakra pharyA kare che. je vyakti udayazikhara para AvI, te astanA zikhara para javAnI ja. suvarNamaya dvArakA dAha ane mahAsamartha vira kRSNane jaMgalamAM kALa, e udayAstane prabhAva pUrNa rIte darzAvI Ape che. prakaraNa 51 muM. - dharmadhaSamuni. eka pavitra sthAnamAM mahA muni beThA beThA svAdhyAya dhyAna kare che. temanI zAMtamudrA prekSakenA hRdayamAM zAMtinuM siMcana karI rahI che. temanA zAMta prabhAvathI AsapAsa sarva prANIo nirvera thaI rahelA che. jANe sarva sthaLe zAMtinuM sAmrAjya pravartatuM hoya te dekhAva thaI rahyo che. e mahA muninA hRdayamAM utpanna thatA vicAramAM AtmaciMtana, vi pakAra ane karUNAnI ja kuraNa thaI rahI che. adhyAtmajJAnanI prabhA temanA pariNAmane prakAzita karI rahI che. jJAna, darzana ane cAritra e traNa divya ratnonI kAMtithI te kamanIya banI gayA che. A samaye temanI parSadAmAM pAMca purUSoe praveza karyo. te pAMce purUSanI prakRtimAM rUpAMtara thaI gayuM che. vIrarasane dabAvI zAMtarase temanI para vijaya meLavyuM che. temanA Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmoSa muni. . (747) mana:pariNAma satva guNanuM poSaNa karI rahyA che. te purUe. AvI e mahA munine vaMdanA karI ane vinaya darzAvI temanI samIpe beThA. te purUSanI pracaMDa AkRti ane manevRtti joI te mahAnubhAve temane oLakhI lIdhA ane temanA mananI bhAvanA jANI lIdhI. | vAMcanAra ! pAMcanI saMkhyA uparathI ane cAlatA prasaMgathI te pAMce purUSane oLakhI zakyA haze, paNa pelA mahAmunine oLakhI zakyA nahIM ho. te mahA muMnidharmaghoSa nAme prakhyAta munIzvara hatA. pAMDanA caritra sAthe e mahA muninuM caritra prakhyAta che. temanA nirmaLa tapanuM ane temanA zuddha cAritranuM yazogAna bhAratIya prajA karatI hatI. jyAre jarAkumAre kRSNanA dehane vinAza ane dvArakAne sarva saMbaMdhI sahita dehanI vArtA karI tyAre pAMDa hadayamAM vairAgya pAmI e mahAmunine zaraNe AvyA hatA. vaLI jarAkumAre kRSNanI badhI hakIkta kahI hatI. paNa baLabhadranuM pachavADe zuM banyuM ? e jANavAnI temanI prabaLa icchA pragaTa thaI hatI. e IcchA pUrNa karavAnI paNa teonI AkAMkSA hatI. pAMDavee mahAmuni dharmaghoSasUrine vaMdanA karI tarataja prazna karyo. "bhagavan! dvArakApati kRSNa paMcatvane pAmyA ane dvArakAnagarInuM dahana thayuM. e vAta jarAkumAre amene kahI che, paNa pachavADe baLabhadranI zI gati thaI ? e amArA jANavAmAM AvyuM nathI. mATe Apa jJAnadaSTithI avalokI e Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (748) jaina mahAbhArata. vRttAMta amane jaNAve. je vRttAMta sAMbhaLI amArI vairAgyabhAvanA puSTa thaze." pAMDene A prazna sAMbhaLI mahAjJAnI dharmaghoSamuni bolyA- "rAjan ! kRSNane mRtyu pamADI jarAkumAra cAlyA gaye, te pachI baLabhadra jaLa laI kRSNanI pAse AvyA hatA. teNe kRSNane jAgrata karavA mAMDayA, ghaNu uce zabdothI lAvyA, paNa jyAre temane kAMI paNa uttara maLe nahIM eTale temaNe oDheluM vastra kheMcyuM, tyAM kRSNanuM acetana zarIra jovAmAM AvyuM. caraNa upara bANanA ghAnuM rUdhira najare paDayuM. te joI teo ghaNA sazoka thaI Azcarya pAmI gayA. "madAMdha ane pAtakI evA kayA purUSe A mArA parAkamI baMdhune vadha karyo haze ?" evuM ciMtavatAM te kSaNavAra mUchita thaI gayA. ghaNuvAre sAvadhAna thaI temaNe potAnA baMdhunA pUrva premanuM smaraNa karI e vilApa karyo ke, jethI te sthaLe sthAvara jaMgama padArtho paNa rUdana karavA lAgyA. ema karatAM zokanA AvezathI teo gAMDA banI gayA ane kRSNa jIvatA che, evuM mAnI tenA zabane skaMdha upara laI jaMgalamAM pharavA nIkaLyA. ema pharatAM pharatAM cha mAsa vItI gayA. ema karatAM varSARtu AvI. eka vakhate pharatA pharatA baLarAma kaI parvatane mAge AvI caDyA. te raste parvatanI zilA sAthe aphaLAI curNa thayelA rathane sudhAravA beThelo ke purUSa temanA jevAmAM AvyuM. tene joI baLabhadra Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaghoSa muni. (749) kahyuM, "are mUrkha ! A pramANe cUrNa thaI gayela ratha sAre thavAne nathI, tuM vRthA zrama zAmATe kare che?" teNe uttara A "bhAI ! A tAre baMdhuM maraNa pAmyA che, te chatAM tene tuM jIvate dhAre che te A mAre ratha pAcho sAre thaI kema nahIM cAle?" baLadeve tene kahyuM, tuM mUrkha lAge che. mAre baMdhu marI gayeja nathI. te pachI AgaLa cAlatAM zilA upara bIja vAvI kamaLa ugADanAra, dAvAnaLamAM dagdha thayelA vRkSane siMcana karI pallavita karanAra ane mArela gAyanA zabanA mukhamAM durvAnA grAsa ApanAra, purUSe tenA jevAmAM AvyA. hatA. baLabhadde temane vRthA zrama karatA joI kahyuM hatuM, te uparathI teoe temane sAmAM vacano kahyAM hatAM. te chatAM baLa bhadre temane mUrkha ja gaNI kADhyA hatA. pachI thoDe jatAM baLa bhadranA manamAM vicAra thaye ke, "zuM A mArA baMdhunuM maraNa satya haze?" tevAmAM eka divyamUrti deva AvI temanI sAme ubhe rahyo. ane te be -baLabhadra! huM tamAre sArathi siddhArtha chuM. tapanA prabhAvathI huM AvA devasvarUpane pAme chuM. tame pUrve mane prArthanA karI hatI ke " he siddhArtha ! jyAre huM dAnamAM AvI paDuM, tyAre mAre uddhAra karaje." e tamArI prArthanAnuM smaraNa karI huM ahIM Avyo chuM. rastAmAM tamane je je dekhA jovAmAM AvyA, te dekhAve mArA vikalA hatA. ane te tamane bodha ApavA mATeja vipharcA hatA. "bhadra! pUrve mizvara bhagavAne jarAkumArathI kRSNanuM mRtyu kahyuM hatuM, te pramANe thayeluM che. AhaMta Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina mahAbhArata. (75) vANI kadi paNa mithyA thatI nathI. A tamArA skaMdha uparathI kRSNanA zakhane cheDI do ane anarthane karanArA evA A mAhamAMthI tamArA AtmAne mukta karI. mAhaja A saMsAranu kAraNa che. " siddhArtha nAM A vacanAe khaLabhadranA hRdaya upara sArI asara karI. tatkALa teNe vinayapUrvaka jaNAvyuM, "baMdhu siddhArtha ! te avasare AvI mArA AtmAnA uddhAra karyo che ane mane meharUpa dAvAnaLamAMthI khacAvyeA che. have mAre zu karavu ? tene mATe salAha Apa. " siddhArtha prasanna thai elyA--khaLabhadra ! traNa lekanA kalpavRkSa ane du:khanI mahA pIDAmAMthI mukta karAvanArA neminAtha prabhunuM zaraNu co. ane kalyANarUpa amRtanI vRSTi mATe varSARtu jevI jainadIkSA nemizvara pAse lai zAzvata sukhasoMpattinA upabhoga karo." siddhArthanI A salAha baLabhadre mAnya karI, pachI te deva tyAMthI peAtAnA sthAnamAM cAlyA gayA hatA. ', jenA hRdayamAM samatAnI chAyA prasarI rahI che ane mAharUpa milana aMdhakAra nAza pAmeluM che evA khaLabhadra sayama levA utsuka thai tyAMthI AgaLa cAlyA. tyAM vidhAdhara nAme eka muni temanA jovAmAM AvyA. A munine baLabhadrane Adha ApavA mATe nemizvara prabhue mAkalyA hatA. munine jotAMja khaLabhadre temane vaDhanA karI. muni dharma lAbhanI AzISa ApI khelyA--bhadra ! jagatanA kalyANakArI zrInemizvaraprabhunI AjJAthI huM tane pratimAdha karavA Avyo chuM. aLabhadra! have tamArA A samaya puNyanI puSTine mATe ceAgya che. Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadeva muni. (751) tamAruM jIvana tamAre nivRttimArgamAM joDavuM joIe. tamArI manavRttimAM have adhyAtma dharmarUpa caMdrane prakAza pADa joIe. tame have cAritramArganI ArAdhanA karo." vidyAdhara muninAM A vacane sAMbhaLI baLabhadra sarva sAvadha karmathI vi. rata thavAne tatpara thayA ane temaNe te muni pAse adhyAtma vidyAnuM rahasya jANuM cAritradharma aMgIkAra karyo. teo bhAratanA ghaNA pradezamAM vihAra karI dharmarUpa amRtarasanA zAMta taravaDe lekenI upara ati upakAra karavA lAgyA. eka tarapha nemizvara bhagavAna ane bIjI tarapha baLabhadra ema te baMne sUrya ane caMdranI jema vihAra karatAM sarva lokone pratibodha ApavA lAgyA hatA. baLabhadranuM A pramANe vRttAMta kahI mahAmuni dharma ghe jaNAvyuM ke, "he pAMDavo. have tamAre paNa tamArA baMdhu baLabhadrane anusaravuM joIe. rAma ane kRSNa svIkArelA mArgane anusarI tame tamAruM pazcima jIvana sArthaka kare. tame yuddha karI zatruone nAza karyo. pachI rAjya karyuM ane nirUpama sukhane upabhega karyo. have tamAre A saMsAramAM upabhaMga karavA gya kaI paNa vastu avazeSa rahI nathI. kevaLa tamAre advaita sukha jogavavAnuM raheluM che. mATe have tvarA kare. vRthA kALakSepa karavo gya nathI. kAraNa ke kALane vizvAsa kare nahIM te tamane acAnaka AvI AkAMta karI leze. kRSNa jevA samartha purUSane paNa teNe acAnaka pakaDyA hatA.' Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (kapara ) jena mahAbhArata. - munivarya dharmaghoSasUrine A upadeza sAMbhaLI pAMDavinA vairAgyamAM akasmAta vRddhi thaI gaI. temane saMyamane utsAha caMdranA prakAzathI samudranI jema vadhavA lAge ane mana:pariNAmamAM akasmAta pheraphAra thaI gayuM hatuM. pachI tatkALa te mahAvIree mahAnubhAvane vaMdanA karI ane temanA upadezanI bhAvanA bhAvatA bhAvatA tyAMthI puna: potAnI nagarI tarapha vidAya thayA hatA. -Acha- prakaraNa para muM. - pAMDavanirvANa ane upasaMhAra parama zAMti sudhAsAgara zrIdharmaghoSamunivaranA upadezathI pAMDenA hRdayamAM saMyama levAnI pavitra dhAraNuM pragaTa thaI hatI. have temaNe potAnA jIvanane sanmArgane sAthI banAvyuM hatuM. teo rAjyamAM AvI AI dharmanA sAtakSetramAM potAnI rAjyalakSamIne upabhoga karavA lAgyA. amAtha-nirAdhAra ane du:khI janane uddhAra karavA mAMDyo. parama udAratAthI dAnadharma karI teo khare. kharA dAnavIra banyA hatA. chAtrazALA, jJAnazALA ane dharmazALAnI uttama bhejanA karI temaNe potAnA dravyane upayogI karyuM hatuM. daridra purUSane suvarNa mudrAnAM dAna karI Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDava nirvANa ane upasaMhAra. (753) pitAnI asAdhAraNa udAratA darzAvI hatI. sAta kSetramAM asaMkhya dhana vAvIne durgatirUpa aMdha kRpamAMthI pitAne uddhAra karavA tatpara thayA hatA. A pramANe sukRtonI zreNI para ArUDha thaI pAMDee potAnA rAjya upara jarAkumArane besAryo hato ane pote sarvopAdhithI mukta thaI cAritrArAdhana para tatpara thayA hatA. te samaye temaNe hRdayamAM dayA lAvI kArAgRhamAM paDelA kedIone mukta karyA hatA. pachI satI dvapadIne sAthe laI airAvata jevA gajendro upara caDI pAMDa suvarNavRSTi karatA karatA dIkSA levAne nagaranI bAhara nIkaLyA hatA. hajAro loko temanAM darzana karI temanI vRttine dhanyavAda ApatA hatA. temanI pAchaLa temanA sAmaMte ane sacive temanA e sukRtane anudana karatA cAlatA hatA. jANe mUrtimAna paMcamahAvrata hoya tevA te pAMDenI sAthe mUrtimatI kriyAnA jevI sati draupadI cAritraratnanA alaMkArane dhAraNa karavAne utsuka thaI zobhatI hatI. - pAMDe ane dvipadI nagaranI bahAra nIkaLI dharmaghoSamunInA caraNa samIpe AvyA hatA. teo gajeMdra uparathI nIce utarI ane rAjacinhane parityAga karI te mahA muninI samIpe vinIta thaI ubhA rahyA. temaNe vinIta vANIthI munine prArthanA karI, "svAmina! tamArA hastasparzathI amArA mastakane pavitra kare. ane dIkSAnuM mahAdAna ApI amane kRtArtha kare." A pramANe kahetAM ja temanAM zarIra 48, Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (754). jaina mahAbhArata. romAMcita thaI gayAM ane temanAM netromAMthI AnaMdAzra cAlavA lAgyAM. pAMDavene A vAtetsAha ane pavitra bhAvanA jANI mahAmuni hRdayamAM prasanna thaI gayAM ane hRdayathI temane abhinaMdana ApavA lAgyA. - zubha muhUrta mahAmuni dharma gheSasUrie drapadI sahita pAMDane dIkSA ApI. pachI pradhAne ane purajane temane vaMdanA karI haLave haLave pitAnA sthAnamAM cAlatA thayA. ane pachI pAMDe gurU pAse kiyAkramane abhyAsa karI zarIramAM paNa niHspRha thaI pRthak pRthaka dezamAM vihAra karI gayA hatA. satI dropadI pravattinInA parivAramAM sAmila thaI vihAra karatI hatI. dharmavIra pAMDanAM cAritrajIvanane AraMbha asAdhArahyuM hatuM. zamarUpa sudhAnuM prAzana karI teo tRpta thayA hatA. iMdriyarUpa duSTa ane temaNe vazIbhUta karyA hatA. Alasya, pramAda vigere durgane temaNe dUrathI ja tyAga karyo hate. nidrArUpa nArInA mukhakamaLanuM teo avalokana karatA na hatA. teo sadA dvAdazAMgInuM adhyayana karatA ane tenuM ja manana karatA hatA. raseMdranA saMskArathI jema lehadhAtu suva paNane pAme che, tema pAMDa zrutarUpa saMskAra karI uttama prakAranI gItArthatAne prApta thayA hatA. satI drapadI paNa pra varsinInA caraNakamaLanI upAsanA karatI anukrame tapa, jJAna ane vivekanI parama sthitine pAmI hatI. maharSi pAMDe Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDava nirvANa ane upasaMhAra. (55) pitAnA pUrva parAkramane kamarUpa zatruone vijaya karavA pragaTa karatA hatA. teo uttama prakAranA duSkara abhigrahavaDe utkRSTa tapa AcaratA hatA. - '. zrImAn parAkramI dharmarAjAe pitAnA AtmAmAM zAMtirUpa himasamudAyane e udaya karyo ke jethI teNe mahAmeharU5 grISmaRtune AraMbha vyartha karI dIdhuM hatuM. e rAjarSinA cittarUpa aMtaHpurane tAbe karavA caDI AvelA kAmAdika aMtaraMga zatruo tenI zAMtirUpa vizALa khAInI aMdara DubI gayA hatA. mahA parAkramI bhImamuni e kharekhara bhImamuni banyA hatA. tenuM mahAbaLa pUrve jema bAhA zatruene dula thayuM hatuM, te sAMpratakALe mehAdika zatruone dudha thayuM hatuM. pUrve je bhIma bhayaMkara gadAe sava zatru ene nAza karanAre hatuM, te bhIma atyAre mahAmuni thaI kSamArUpa gadA laI kAmAdika zatruone nAza karanAre thaye hate. pUrve je mahAvIra ane pitAnA gAMDIva dhanuSyathI rAdhAvedha karI padIne hastagata karI hatI. Aje te anagAra arjuna prazamarUpa gAMDIva laI zamatArUpa rAdhAne vedha karI paramAnaMdanI saMpattine hastagata karavA taiyAra thayehate naSphaLa ane sahadeva taparUpa samudrathI utpanna thayelA zamarUpa amRta vaDe saMpUrNa tRpta thayA hatA. - A pramANe dharmavIra pAMDenuM cAritrajIvana prasAra thatuM hatuM. temanI manovRtti ekAgratA dhAraNa karI paMcapara Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7pa6) jaina mahAbhArata. meSTinuM ciMtavana karatI hatI. temaNe pitAnA manane sarva pravRttimAMthI nivRtta karI AhaMta tattvanI upAsanAmAM lagna karyuM hatuM. teo atula mane baLa dhAraNa karI du:sAdhya abhigraha karatA hatA. bhAlAnI aNu upara rahe teTaluM anna AhAramAM levAno bhImamunie abhigraha karyo hato. ane evA abhigrahane pAra pADavAne te samartha thayA hatA. evA evA duSkara abhigraha dhAraNa karatA te pAMDa pRthvI upara vihAra karatA hatA ane dharmopadeza ApI bhAratavarSanI sarva jene prajA upara bhAre upakAra karatA hatA. A pramANe ghaNAM varSe prasAra karI pRthvI para vihAra. karatA pAMDa eka vakhate kaI ramaNIya parvata pAse AvI caDyA hatA. e parvatanA pradezanI AsapAsa vividha vRkSonI ghaTA AvI rahI hatI. maMda, zItaLa ane sugaMdhI pavana vAte hate. te pradezanI samIpe eka ramaNIya bhAga dekhAte hate. parvatanA jharaNuonI banelI eka suMdara saritA tenI pAse vahetI hatI. eka tarapha siMha, mRga ane sasalAM sAthe rahI kIDA karatAM hatAM. keI paNa pazu ke pakSI krUratA ke vairabhAvavALuM jovAmAM AvatuM na hatuM. sarva sthaLe zAMti prasarI rahI hatI. A ramaNIya pradeza joI prasanna thayelA pAMDe tyAMthI pasAra thayA, tyAM potAnA upakArIgurUzrIdharma, zeSamuni temanA jovAmAM AvyA. e zAMta mUrtinuM darzana Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ===R0 = wwwxx inanana+=0= che jaina mahAbhArata A - - - - - - - - - - 1. dU , te kha - "A ramaNIya pradeza joI prasanna thayelA pAMDavo tyAMthI pasAra thayAM, tyAM potAnA ? che upakArI gurU zrI dharma dhoSa munI temanAM jovAmAM AvyA." (pRSTa 756) ke Krishna Pros, Bombay 2. Page #819 -------------------------------------------------------------------------- Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDava nirvANu ane upasaMhAra. (7pa7 ) thatAMja pAMDavamunionA hadayamAM anahada AnaMda utpanna thaI Avyo, temanAM aMgomAMcita thaI gayAM ane netromAMthI AnaMdAzrunIdhArAo cAlI. gurUbhaktithI bhAvita thayelA pAMDavamunie ulaTa lAvI gurUnA caraNakamaLamAM namI paDyA ane pachI vidhithI temaNe gurUne vaMdanA karI. gurUe temane harSathI beThA karyA ane potAnuM ziSyavAtsalya darzAvyuM. paraspara sukhazAtA puchayA pachI gurUe amRtamaya vANIthI temane dezanA ApI te dezanArUpa amRtadhArAne pAMDavoe premathI pitAnA hRdayakamaLamAM jhIlI lIdhI. pachI vismaya pAmelA pAMDavoe vinayathI prazna karyo"bhagavAna ! A ramaNIya pradeza joI ame sAnaMdAzcarya thayA chIe. svabhAve kUra evA prANIo A sthaLe nira ane zAMta thaI rahelA che. temaja A pradezane avakatA apAra zAMti ane hRdayanI prasannatA utpanna thAya che. tenuM zuM kAraNa haze ? e tamArA Agamanane prabhAva che athavA kaI bIjuM alaukika kAraNa che?" pitAnA priya ziSyone A prazna sAMbhaLI gurUe pitAnI pavitra girA pragaTa karI. bhadra! pUrve mahAnubhAvabaLabhadramuni vihAra karatAM A sthaLe AvyA hatA. te mahAmunie A sthaLe mAsakSamaNa vratane AraMbha karyo hate. tapasyAnA prabhAvathI e mahAmuninA suMdara zarIrane viSe vizeSa saMdarya pragaTa thaI AvyuM hatuM. A samaye keI suMdara strI nAnA bALaka sAthe AvelA kuvA upara jaLa bharavAne AvI hatI. tenuM A suMdara munine joI Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (758) jena mahAbhArata. mohita thaI gaI. mohathI bebhAna thayelI te bhAminIe. ghaDAnA kAMThA upara nAkhavA taiyAra karelI rajaju potAnA bALakanA gaLAmAM nAMkhI dIdhI ane tene kUvAmAM utAravA lAgI, tevAmAM baLabhadramuninI daSTi te upara paDI eTale teo te strInI pAse AvyA ane teNIne pratibaMdha ApI potAnA rUpanI niMdA karatA pAchA pharyA hatA. A vakhate mahAmuni baLabhadde e abhigraha karyo ke, "vananA kASThanA bhArA haraNa karanArA purUe ApeluM annAdika maLe te huM pAraNuM karIza, anyathA nahIM." temane A duSkara abhigraha Akhare pUrNa thaye hatuM ane te mahA munie teja prakAre pAraNuM karyuM hatuM. pachI te kASTavAhI purUe e tejasvI baLabhadranI vArtAnagaramAM jaIrAjAone jaNAvI. te sAMbhaLI rAjAoe ciMtavyuM ke "e purUSa tapasyA karI mahAna parakama meLavI ApaNuM rAjya grahaNa karavAnI IcchA kare che, mATe tene vadha kare joIe." AvuM ciMtavI te rAjAe zastrAstra dhAraNa karI ane vAhana para ArUDha thaI baLabhadramunine mAravA dhasI AvyA. A vakhate baLabhadrane pUrvopakArI siddhArtha deva tyAM AgaLa pragaTa thayo ane teNe hajAre siMhanA rUpa vikuvI te rAjAone bhayabhIta karI dIdhA. temanI senA citravata thaI gaI. pachI teoe AvI baLabhakamuninA caraNamAM vaMdanA karI, tyArathI baLabhadramuninuM narasiMha" evuM nAma lekamAM vikhyAta thayuM hatuM. te pachI A sthaLe keTalAeka tiryaMca prANIoe baLabhadvamuninI Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDava nirvANa ane upasaMhAra. (959) dezanA sAMbhaLI hatI. dezanAnA zravaNathI te puNyavaMta prANIoe te muni pAsethI judAM judAM vrata aMgIkAra karyA hatAM. te baLabhadra munine ke pUrva saMbaMdhI hariNarUpe thaI A vanamAM rahetA hatA. te hamezAM te mahAmuninI dezanA sAMbhaLavA Avate ane te saMketathI kASTanA bhArAvALAone batAvI munine mATe AhArane vega karI ApatuM hatuM. baLabhadramuni te harinI pAchaLa jaI kAchavAhI leke pAsethI bhikSA grahaNa karatA hatA. eka vakhate te hariNa rathakAranI pAse baLabhadramunine laI gaye. munine jotAM ja te rathakAra prasanna thaye ane pitAnA AhAramAMthI ati bhakti vaDe munine pratilAbhita karyA hatA. te rathakArane apratima zuddha bhAva joI te hariNa pitAnA hRdayamAM tevA bhAva bhAvavA lAgyuM. eka tarapha baLabhadra jevA pAtra, bIjI tarapha rathakAra je bhAvika dAtA ane trIjI tarapha hariNanI bhAvanA-AvA uttama tripuTInA pega vakhate tyAM AveluM eka mahAna vRkSa tuTI paDyuM ane tethI te traNenuM tyAM maraNa thayuM. teo traNe brahmadevalokamAM samAna saMpattivALA devatA thayA hatA. ( A pramANe ati camatkArI evA baLabhadramuninA divya sAmarthyathI A vana adyApi zAMta ane nirvira prANuMothI yukta che. te mahAmuni baLabhadranI kalyANarUpa akSaya kIrtine phelAve che. " zrImAna dharmaghoSamuninA mukhathI A vRttAMta sAMbhaLI Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 760 ) jaina mahAbhArata. pavitra pAMDavamunie Azcaya pAmI gayA. ane tee kheda karavA lAgyA- ahA ! ame kevA nirbhAgI ! ke evA parama pavitra ane tapasvI khaLabhadramuninAM amAre dana thayAM nahIM. aizvaya thI alakuta evA e anagAra zizamaNine ame vaMdanA karI zakayA nahI. jaganuM kalyANa karanArA e mahAnubhAva amArA STimArgamAM AvyA nahIM ane temanI dezanAe sAbhaLI nahIM, eja amArUM alpa puNya che. mATe have sAMpratakALe zrInemIzvaraprabhunA caraNakamaLanI vaMdanA thAya teA ApaNA sa pAtakane jaLAMjaLinu dAna thaze ane ApaNa' vratagrahaNa paNa kRtArtha thAya. paNa e parama pavitra zaileAkayauddhAraka prabhu kayAM vicaratAM haze ? e ApaNe jANatA nathI." pAMDavAnI A dhAraNA jANanArA ane peAtAnA jJAnathI traileAkayanuM avaleAkana karanArA te dharma ghASa munivara khelyA--bhadra ! sAMpratakALe zrInemiprabhu Aya deza, anAya deza ane madhya dezane viSe anukrame vihAra karI vividha prakAranA prANIone kheAdha karI adhunA peAtAnA nirvANa samaya najIka jANI raivatagiri upara virAjita thayA che." munizvaranAM A vacana sAMbhaLI pAMDavAe kahyuM, " gure ! jo zrI nemIzvaraprabhunuM satvara nirvANa thanAra che, te Apa paNa kRpA karI amArI sAthe vihAra kare ane amArI sAtheja e jagatpatinA caraNanAM dana kare. " pAMDavamunionI mA prAnA svIkArI munIzvara dharma ghASamunie pAMDavAnI sAthe tyAMthI vihAra karyo hatA. vihAra karatAM teoe Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDava nirvANa ane upasaMhAra, (761) mArgamAM AvelA hastika95nagaramAM praveza karyo. tyAM pAMDa e mAsakSamaNanuM pAraNuM karatAM e abhigraha grahaNa karyo ke, "A nagarathI raivatagiri bAra yeAjana dUra che, mATe savAre gamana karI sAyaMkALa paryatamAM tyAM pahoMcavuM ane pachI amAro pAraNavidhi thAo." A pramANe abhigraha laI teo vitagirine mArge cAlyA. tevAmAM jenuM mukha plAna thayeluM che evA keI cAraNamuni AvI caDayA, temaNe dharmazeSamunine vaMdanA karI kahyuM ke, "traNekanA mahopakArI prabhu namIzvarabhagavAna raivatagiripara AvyA hatA. tyAM devatAoe samavasaraNa racyuM hatuM, te samavasaraNamAM virAjita thayelA prabhue dharmadezanA ApI aneka AtmAene dharma pamADa. pachI bhagavAna sahastra varSanuM AyuSya pUrNa thatAM paramAnaMdamaya ane nirAbAdha evA nirvANapadavIne prApta thAya che. te vakhate pradyumna tathA sAMba vigere kumAre, rathanemi vigere temanA bhAIe, rukimaNuM vigere kRSNanI ATha strIo, rAjamatI vigere ghaNuM sAdhvIo ane bIjAmunivare paNa teja kALe mokSapadane pAmyA che. nemIzvara prabhunI mAtA zivAdevI, samudravijaya vigere dazAhe devatvane pAmyA che, iMdrAdika devatAoe prabhunA pavitra zarIranI uttarakriyA karI che. pachI i prabhunA agnisaMskArathI pavitra evI ratnazilAne viSe zrInemiprabhunA maMdiranuM nirmANa karyuM, temAM te prabhunI pratimAnuM sthApana karI vAraMvAra temanI Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76ra) jena mahAbhArata, vaMdanA karI che ane te pachI devatAo, rAjAo ane bIjA lokonA samUha potapotAne sthAne cAlyA gayA che." vidyAcAraNa muninI AvI vANI sAMbhaLI pAMDanA hadayamAM zekamaya dazA pragaTa thaI AvI. teo belyA ke zrIbaLabhadramuni ane nemibhagavAnanAM darzana thayAM nahI, tethI amArAM viparIta bhAgya che. je purUSe e nemiprabhunA hastakamaLathI dIkSAdAna pAmyA che ane temanI vANu sudhAnuM pAna karyuM che, teonAM pUrNa sabhAgya che ane temane janma saphaLa che. amAruM A taparUpa vRkSa je prabhunI vANurUpa amRta siMcana thayuM hota te e mahAvRkSamAMthI amane mekSarUpa phaLa prApta thAta. paNa bhAgyazUnya purUnA maratha saphaLa thatA nathI. amee prabhunAM darzana karyA pachI pAraNuM karavAne je abhigraha lIdhe che, te abhigraha amAre dhAraNa karavAne che. have e abhigraha AgaLa aMgIkAra karI ahIM najIka AvelA siddhAcaLagirine viSe ArehaNa karI amArA manamAM je abhiSTa kartavya che, tene ame pUrNa karIzuM; kAraNake A pavitragiri upara pUrve puMDarIka pramukha keTIgame munio potAnAM sarva karmono nAza karI mekSane prApta thayelA che." A vicAra karI mahA muni pAMDa e mahAtIrthamAM AvyA hatA. temanI sAthe mahAmuni dharmaghoSasUri paNa te sthaLe padhAryA hatA. pavitra rAjarSi pAMDave e tIrtharAjanA zikhara upara ArUDha thayA ane tyAM potAnA upakArI gurU Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDava nirvANa ane upasaMhAra. (73) dharma ghASasUrinI pAse ArAdhanavidhithI anazanannatanA aM gIkAra karI te zuddha dhyAnamAM magna thayA hatA. A vakhate pivatra pAMDavA jaganA sarva jIvAne svAtmatulya avalAkana karatA, sAmyarUpa samudramAM magna thatA, zAMta ata:karaNane dhAraNa karatA, dhyAna, samAdhinA baMdha prabaMdhanI maitrIthI sthira buddhine vahana karatA te pAMDavA jANe meAkSamadira para Aza haNa karavAnI nisaraNI hAya tevI kSapakazreNI para ArUDha thaI akhila padArthonA avaleAkanane ApanAra kevaLajJAnane prApta thayA hatA. te vakhate temaNe deva, manuSya ane asurAdikane zuddha dharmopadeza ApI eka mutta mAtra dazamayAgane sevana karanArA te pAMDavA kSaNavAra ayega guNasthAnamAM vizrAMti lai akSaya sukhavALA muktipadane dharma ghASamuni sAthe prApta. thayA hatA. te pachI pAtAnA pAMDavapatione uddezI gamana karanArI ane nirmaLa anazanavratathI pavitra thayelI satI padI zuddha dhyAnanA yAgathI vilaya pAmI atula sa'pattivALA brahmadevalAkamAM gai hatI. A vakhate devatAee kalpavRkSanAM kASThe lAvI te mahAnubhAvAnA mRtazarIrane agnisaMskAra karyAM hatA. pachI te sthaLe pAMDavAnA nirvANane mahAtsava mahAna utsAhathI karavAmAM AvyeA hatA. bhAratavarSanA mahAna yuddhavIra ane dharmavIra pratApI pAMDavA A jagatamAM akSaya kIrtti prasarAvI ane peAtAnu nAma amara karI siddhagirinA mahAtIrtha mAM nirvANa pAmyA che. temanI Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (764) jaina mahAbhArata. dharmakIrtine pavitra sthaMbha siddhagiri upara temanI divya kIttine sUcave che. e prAtaHsmaraNIya mahAnubhAva pAMDavonA caritrane bhAratIya prajA adyApi gAya che ane tatsamAna thavAnI bhAvanA bhAvI AtmakalyANa kare che. e pAMDavacaritranI grathanA vividharUpe guMthavAmAM AvI che. temAMthI vyavahAranuM kauzalya maLe che. zabdajJAna saMpAdita thAya che, vinayAdi guNa prApta thAya che, vANunuM cAturya upalabdha thAya che ane aikyane abhayadAna karanAra dharma paNa meLavI zakAya che. abhuta tejasvI evA zrIne mIzvara bhagavAna, baLabhadra, vAsudeva, prativAsudeva, pAMDava, karava, bhISmapitAmaha, karNa, droNAcArya vigere ghaNA mahAvIranA parAkramarUpa AbhUSaNothI alaMkRta evuM e caritra sarva jaina bALakoe, tarUNoe, vRddhoe ane bALa, tarUNa tathA vRddha zrAvikAoe manana karavA gya, 'zravaNa karavA gya ane paThana karavA gya che. yAvatsaMsAratApAdinikarabhidUrA vAjinAnAM munIMdraprajJAkAntAvagADhA vidhurayati sUdhAdI(kAdarpamUdrAm / tAvannirnidrakA-svarakamalakalAM pUSpadazrAMtamamyAM, vizvaM vidvahirephArpitamahimamahAkAvyametaddhinotu // 2 // A saMsAranA tAparUpI parvatane nAza karavAmAM vA sarakhI ane munivaronI buddhirUpa strIoe snAna karavA avagAhana karelI zrI jinavANurUpa vApikA jyAM sudhI amR Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDava nirvANa ane upasaMhAra (75) tavApikAnI garva mudrAne tiraskAra kare che, tyAMsudhI te jinavANIrUpa vApikAne viSe vidvAnarUpa bhamarAoe jene mahimA pragaTa karyo che evI suvarNakamaLanI kaLAne dhAraNa karanAra A pAMDavacaritrarUpa mahAkAvyane A jagat yathecchapaNe sevana karI tRpti pAme. arthAta jyAMsudhI jinavANuM A jagatamAM vidyamAna rahe tyAM sudhI A pAMDavacaritra vidyamAna rahe ane jaina vidvAne yatheccha rIte tene lAbha prApta kare. samAM . A Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgraha. mahAna graMtha pUjA bhAga 1-2-3-4-5-6 ( sacitra ) agAuthI DIpojhITa za. 1 meAkalI grAhaka thanAra prasethI kiMmata rUA. rAA pAchaLathI kiMmata rUA. rA Aja sudhImAM pujA saMgrahanI dhaNI copaDIo chapAI prasiddha thayelI che, paNa te cApaDIomAM pujA bhaNAvavAnI vidhi pukhta sAthe nahIM jaNAvelI hAvAthI ghaNA bhAione pujAe bhaNAvavAnI agavaDA paDe che; te agavaDA dura karavAnA sakhAthI ame badhI pujAenI vidhi dareka pujAnI pahelAM dAkhala karI che tethI pujA bhaNAvavAvALAne zI aDacaNa paDe nahIM, tema pAtAnI meLe pustakamAM joine sAmAna vigere meLavI zake. A brukanA } bhAga pADavAmAM AvyA che. pahelA bhAgamAM--cAra jAtanAM snAtra vidhi sAthe 1 paDita zrI viravijayakRta 2 zrI devapAla kavikRta 3 paMDita zrI devacaMdrakRta. 4 paMDita zrI rUpavijayajIkRta. pujAmAM paMcakalyANakanIpujA, pistAsIza AgamatI pujA, navANuM prakArI pujA, khArabhRttanI pujA ane cAsaprakAranI pujA, e rIte dAkhala karavAmAM AvyuM che. bIjA bhAgamAM--paMDita zrI rUpavijyakRta pujAe, temAM paMcakalyANakanI pujA, paMcajJAnanI pujA, vizasthAnakanI pujA, ane pistAlIza AgamanI pujA, zrI devavijayakRta aSTaprakArI pujA, uttamavi yakRta aSTaprakArI pujA. e rIte pujAe dAkhala karavAmAM AvelI che. trIjA bhAgamAM--zrI vijyalakSmIsariSkRta vIzasthAnakanI pujA, zrI salacaMdajIkRta sattarabhedI pujA, ekavizaprakArI pujA. zromada movijayakRta navapadanI pujA, zrI padmavijayajIkRta navapadanI pujA, dharmAMcadraSkRta na dIzvaradIpanI pujA ane paMDita zrI dIpavijayajIkRta aSTApadanI pujA, tathA paMDita zrI uttamavijayajI kRta paMcatIrthInI pujA acaLa Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchanA AcArya zrI medharAja munikRta sattara bhedI pujA e rIte pujA dAkhala karavAmAM AvelI che. cothA bhAgamAM--zrImad AtmArAmajIkRta purjAo. temAM aTaprakArI pujA, navapadanI pujA, sattarabhedI pujA, vizasthAnakanI pujA. zrI kuMvaravijayajIkRta aSTaprakArI, zrI muddhisAgarajI mahArAjanI banAvelI vAstu pujA, paMDita zrIvIravijayajIkRta aSTaprakArI pujAnA duhA madrIse abhiSeka, jina nava Mga pujAnA duhA, Arati, maMgaLadIvA maMgaLacAra vigere. bhAga pAMcamAmAM--zrI rAjendra sUrIzvarakRta, zrI haMsaviyajIkRta zrIvallabhavijayajIkRta tathA nAnA mahAna dAdA jInadattasUrizvarajInI pujA Avaze. chaThThA bhAgamAM--amadAvAda ane pATaNanA derA upAzraya vigerenI vigata darzAvavAmAM AvI che. kapAya che !! chapAya che !! chapAya che !! uttama kumAra caritra--sacitra. koM--prabhAvaka zrI jInaha sUri vicita agAuthI grAhaka thanAra pAsethI kiMmata rUA. 15 pAchaLathI rU. 2) agAuthI grAhaka thanArane eka zrImaMta taraphathI lAlanaAtmavATikAnA jainadhama sabaMdhInI tamAma mAhitI ApanArA uttamottama graMtha 305 pAnAnA bheTa ApavAmAM Avaze. A mahAna camatkArI purUSanuM jIvana caritra amArA taraphathI sa'vata 1979 nA poSa mAsamAM prasiddha thaze. A graMtha lagabhaga khasA pRSTanA thavA saMbhava che. grAhaka thanAre agAuthI purepurI kiMmata bheTanI mukAlaI peAtAnuM nAma rajIsTara karAvI levuM. Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chapAya che! chapAya che!! aDhAramAM saikAnA mahAna purUSa pati mehavijayajI kRta. chapAya che!!! ratnapALa vyavahArIyA yAne dAnavIra ratnapALa-sacitra. A mahAna camatkArIka vepArInuM jIvana caritra amArA taraphathI hAlamAM sacitra chapAya che. graMthamAM AvatA judA judA viSayo khAsa vAMcavA lAyaka che. A graMthanAM agAuthI grAhaka thanArane eka sadagRhastha taraphathI ki`mata rUA. 15 nu " jaina tirthAMvaLI pravAsanu pustaka" bheTa ApavAmAM Avaze. A bheTanA pustaka khalAsa thai rahyA pachI jIvavicAra, navatatva, daMDaka saMghayaNInA artha sahita zuM bheTa ApavAmAM Avaze. A baMne graM thA thai rahyA pachI bheTa ApavAnu khanI zakaze nahI. mAtra nAma rajIsTara karIne kupana ApavAmAM Avaze. pAchaLathI A navA chapAtA graMthanI kiMmata rUA. be rAkhavAmAM Avaze. graMtha sa. 1979nA pASamAM bahAra paDaze, graMtha bahAra paDyA pachI darekane patrathI graMtha lai javA sucanA karavAmAM Avaze. graMtha Azare 200 pRSTanA thaze ane te ghaNAja rasIka, akkala ane buddhi ApanAza thaze. agAuthI grAhaka thanAra pAsethI kiMmata rUA. 15 rokaDA levAmAM Avaze. mesarsa meghajI hIrajI, jaina mukaselara. pAyadhunI naM. 566, muMbaI. Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na India.. na.nA mArAmArI ko kAraNamAha. jagI purepano sAco salAhakAve. | - li be Do. > (c) ( | ( za SUTCH - lege (U = ja daI" - (gunarjanI " " elak che pan-"36) rajA megha ra ) koNaT, TETnI naMbaI.