Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006418/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sighdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhuNaM eso paMca namukakAro savva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvesi paDhamaM havaI maMgalaM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BHAGAVATI Seke SHRI tlvgoei : 4 SUTRA zrI bhagavatI sUtra : bhAga bhAga-4 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ephphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphph 8dddddddddddddddddog a jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAjaviracitayA anagAradharmAmRtavarSiNyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkataM hindii-gurjr-bhaassaa'nuvaadshitmshrii-bhgvtiisuutrm| BHAGAVATI SUTRAM (caturtho bhAgaH) niyojakaH saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAnipaNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzakaH rAjakoTanivAsI zreSThizrI-zAmajIbhAI-velajIbhAI-vIrANI tathA kaDavIbAI-vIrANI smAraka TrasTa-pradatta-dravyasAhAyyena a. bhA. zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa prathamA-AvRttiH vIra- saMvat vikrama-savat isavIsan prati 1200 2489 2019 achhooooooooooooooooooooooooooooo mUlyam-rU0 35-0-0 phiphphphphphphkkkkkkkkkkkunyj Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnu zrI ma. sA. 3. sthAnavAsI na zAsIddhAra samiti, hai. gaThiyA vA 2 / , zrIna &ir pAse, za , (saurASTra). Published by: Shri Akhil Bharat s. s. Jain Shastroddhara Samiti, Garedia Kuva Road, RAJKOT, (Saurashtra), W. Ry, India. ye nAma kecidiha naH prathayantyavajJAM, jAnanti te kimapi tAn prati naiSa yatnaH / utpatsyate'sti mama ko'pi samAnadharmA, kAlo hyayaM niravadhivipulA ca pRthvI // 1 // harigItacchandaH LA karate avajJA jo hamArI yatna nA unake liye / jo jAnate haiM tattva kucha phira yatna nA unake liye // janamegA mujhasA vyakti koI tatva isase pAyagA / hai kAla niravadhi vipula pRthvI dhyAna meM yaha lAyagA // 1 // bhUyaH 3. 34300 prathama AvRttiH prata 1200 vIra saMvat H 2489 vikrama saMvat 2019 IsavIsan 1963 : mudra: maNilAla chaganalAla zAha navaprabhAta prinTIMga presa, ghI in 3, amahavAha. zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgandha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa--jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyudgata--najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana--koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra--upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAre mahotsava ane cAra pratipadA--ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sandhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAt sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) mahikAzveta-zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta-cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya DhaMka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA caahie| (2) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya-- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba-taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai| (14) mala-mUtra--sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai| zmazAna--isa bhUmi ke cAroM tarapha 100-100 hAtha taka asvAdhyAya hotA (16) candragrahaNa-jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (17) sUryagrahaNa-jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata-najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| patana-koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra-upAzraya ke andara athavA 100-100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA-ASAr3hI pUrNimA (bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA (skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. 6 dUsare 7 8 8 zrI bhagavatIsUtra bhAga 4 veM DI viSayAnuprabhAi 1 pAMcaveM zata 2 sUrya sva3pA ni3pA 3 rAtrIhivasa De sva3pa prA ni3pA 4 RtuvizeSAhi he sva3pa DA ni3pA savA samudra ke sva3pa prA ni3pA n 10 11 viSaya pAMvezatA pahalA zA zrI bhagavatI sUtra : 4 zo DI saMgrahArya gAthA dUsarA za zeA viSayoM ke vivara vAyu De sva3pa prA ni3pA joghnAhi dravya prA ni3pae savA samudra ke viSNubha prA nipA tIsarA uddezA anya tIrthoM mithyAjJAna pane DA ni3pA nairAhoM jAyuSya prAnipA yaturtha za 12 yauthe uze se viSayoM vivarA 13 chadmasthoM se zahazravA DA ni3pA chadmastha ThevalI aihAsAhi ni3pA 14 15 harinaigabhiSideva DI zakti prA ni3pA 16 atimukta anagAra se sva3pa DA ni3pA 17 mahAvIra svAmI De prati ho hevoM zrI ziSyaviSaya vavyatA ni3pae 18 nausaMyata svarUpa prA ni3pA 18 hevoM DI bhASA DA ni3pA pAnA naM. ~ a b 28 1 1 4 18 27 34 35 43 48 40 57 u 8 & m on m 62 64 68 74 77 82 80 92 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. 20 21 22 23 24 25 26 27 viSaya ThevalI chadmastha De svarUpa prA ni3pA prabhASA Desva3pa prA nipA ThevalI Deyarama prarbha prA ni3pA ThevalI prAzIta bhanovayana prAni3pA 41 42 43 anuttara hevasaMjandhI praznottara ThevalI jJAna sva3pa prA ni3pA ke ThevalI hastAhi nyAsa prA ni3pA yaus pUrvadharaDI zakti prA ni3pAe pAMthavA za 28 cAMyave uze se viSayoM kA ni3pA 29 chadmastha siddhayabhAva prA ni3pA 30 jevaMbhUta aura anevaMbhUta veghnA De viSaya meM anyatIrtha pro mata prA ni3pA 31 Dulara aura tIrtha'ra Ahi De vattavyatA prAni3pA 32 chaThe uze ke viSayoM kA vivara 33 rbha aMdha ke svarUpa prA nipA 34 guhapati ko bhAMDa aura agniprAya De sva3pa DA ni3pAe upa pu3SaDI dhanurviSaya DiyAA ni3pA u janyabhatavAhiyoM bhatA ni3pA 37 nairathioM DI viDurva viSaya prA ni3pA 38 sAdhA'rbhAhi AhAra Ahi De svarUpa prA ni3pae 38 jAyArya aura upAdhyAya DA siddhigamana kA ni3pae 40 bhRSAvAhi durbhajandhA ni3pA chaThThA zrI bhagavatI sUtra : 4 sAtavAM uddeza sAtave haiza se viSayoM kA vivara parabhAzu-puchGgala De sva3pa prA ni3pA paramAzudra jAhi De viSayameM asidharA jAhi nipA pAnA naM. 93 96 101 103 106 110 111 113 115 116 117 122 125 126 131 141 147 148 940 154 944 157 159 163 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 166 170 178 44 parabhAzu-puGgalAhiDe vibhAga hA ni3pArA 45 parabhAzu-pudralaDe paraspara meM sparzanA hA ni3pArA 46 parabhAzu-pudraloM AhiDI sthiti mevaM antarachAlA ni3pArA pudrata dravya he satya mahatva chA ni3pArA 48 nairayiSThoM usasurabhAra ATiMDo aura seDendriyAhi cho mAraMbha anArambha AhilA ni3pAza 48 hetu sva3pa DA ni3vArA 47 187 193 201 AThavAM ziSTha 207 50 AThaveM zaDe viSaya DA vivaraNa 51 pugata svastha jhA ni3pArA 52 jIvI vRddhihAimAhiDA ni3pArA 208 227 navavAM ziSTa 242 43 navave zaDe viSayoM DA vivaraNa 54 rAgRha nagara sva3pa hA ni3pArA 55 prAza aura andhakAra sva3pa DA ni3pArA 56 nairathi mAhichavoM sabhayAhi jJAnachA ni3pArA 57 pApityIya sthavira aura mahAvIra svAbhI lA saMvAha 58 devalo sva3pa hA ni3pArA 243 246 2pa0 254 261 savAM ziSTha 58 yandra sva3pa hA ni3pAza 263 chaThe zataka ke pahalA udezaka 60 pahale zeLe viSaya kA saMkSipta vivaraNa 61 haize viSaya saMgrAhacha gAthA 62 vehanA nirbharA De sva3pa chA ni3pArA 63 sADe sva3dha chA ni3pArA 64 vehanA aura nirbharA De sAhayartha hA ni3pArA 268 269 270 280 284 zrI. bhagavatI sUtra:4 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. dUsarA udezaka 65 AhAra ke sva3pa hA ni3pArA 286 tIsarA zaTa 286 66 tIsare TaizeLe viSayoM kA vivaraNa 67 bhahArbha aura matparbha sva35 chA ni3parA 68 varbha hA ni3pArA 68 rbha pudrata upayaya kA ni3pArA 70 rbha me aura unachI sthiti kA ni3pArA 71 vevI satya mahatvakA jthana ra89 ra7 299 u07 33ra yauthA aziSTha 72 yauthe deza ke viSayoM saMkSipta viSaya vivaraNa 73 va Desapradeza aura pradeza sva31 jA ni3pArA 74 pratyAjyAnAdisva35 chA ni3pArA 33pa uu7 u63 pAMyave deza 75 pAMyave deza ke viSayoM kA saMkSipta vivaraNa 76 tabhasTAya sva3pa hA ni3pArA 77 rAzi sva35 hA ni3pArA 78 loDAnti heva De vibhAna AhiDA ni3parA u70 37ra u87 u86 ||sbhaat // zrI. bhagavatI sUtra:4 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcave zataka ke uddezo kI saMgrahArya gAthA pAMcamAM zatakanA pahelA uddezakanA prAra bha ceAthA zatakamAM lesyAonuM nirUpaNa karAyuM che. have A pAMcamAM zatakamAM, e lezyAethI cukta je jIvA che temanuM nirUpaNa karavAmAM Avyu che. A zatakamAM dasa uddezake che. te dase uddezakeAmAM AvatA viSayane " aMta ravi" ityAdi. gAthAmAM saMgraha karavAmAM AvyA che A gAthAnA atha nIce mujaba che. capAnagarImAM indrabhUti gautame sUnA viSayamAM je prazno karyAM che, tenuM mahAvIra prabhue pAMcamAM zatakanA pahelA uddezakamAM samAdhAna karyuM che. khIjA uddezakamAM vAyu viSayaka praznanuM samAdhAna karAyuM che. trIjA uddezakamAM jAlagranthi kAnA udAharaNathI vivakSita atha viSayaka niNya prakaTa karyo che. cAthA uddezakamAM zabda vize pUchAyelAM praznonA uttarAnuM pratipAdana karAyu che. pAMcamAM uddezakamAM chadmasthanI vaktavyatAnuM pratipAdana karAyu che, chaTThA uddezakamAM AyunI alpatA dIrghatA AdinuM kathana karAyu che. sAtamAM uddezakamAM pudgalAnAM kapananA vicAra karAyA che, AThamAM uddezakamAM ninda nAmanA aNugAre padArthonA vicAra karyAM che. navamAM uddezakamAM rAjagRha nagara viSe ane dasamAM uddezakamAM caMpA nagarImAM pUchAyelA candra viSayaka praznonuM samAdhAna karyuM' che. A prakAranA gAthAne vistRta atha thAya che. sUrya ke svarUpa kA nirUpaNa 66 seLa jArenuM tena samaLyuM " ItyAdi sUtrA--( seLa jADheLa tenuM samAM) te kALe ane te samaye, ( caMpA nAma nacarI hosthA ) capA nAme nagarI hatI. ( vaLo) tenuM varNana karavu, (lIle na caMvAda racI ghuLamare nAma cennAhothA) tecaMpA nagarImAM pUrNabhadra nAmanuM eka caitya hatuM. vaLo) tenuM varguna karavuM. ( sAmIsamorate ) tyAM mahAvIra svAmI padhAryA. ( jJAva sA pattiyA) pariSada peAtAne sthAne pAchI pharI, tyAM sudhInuM varNana karavuM. ( teNaM jAheLa tenuM samaE) te kALe ane te samaye ( samaLasa maLavo mahAvIrasa) zramaNu bhagavAna mahAvIranA (nenuM aMtevAsI phaMsU nAma baLare noyamanojJeLa jJAna yaM vacArIo) jayeSTha tevAsI (ziSya) indrabhUti nAmanA aNugAra hatA. tee gautama geAtranA hatA, 'yAvat' temaNe mahAvIra prabhune A pramANe pUchyuM-(RvuddoveM maMtte ! pIve sUriyA ddIna pAINasuggaccha pAINa dAhiNamAgacchaMti, dAhiNa -pAINamugaccha dAhiNa -paDINamAga smRti ) hebhadanta ! ja budvIpa nAmanA dvIpamAM be sUrya che. tee izAnakANumAM udaya pAmIne agnIkeNumAM asta pAme che? athavA agnikANamAM udaya pAmI naiRtya koNamAM asta pAme che ? ( rUAddiLa-hILamucha koLa-gurLamA-tti) athavA naiRtya kANumAM udaya pAmIne vAyavyakANumAM asta pAme che? ( parIkha --ddInamuLajI karISi vALamAM chaMtti) athavA vAyakANamAM udaya pAmIne izAna kANumAM asta pAme che, ( tA goyamA ! navurIyeLa rItesuriyA TIvI vALamujI nAva uddIpALamAnajhaMti) hA, gautama ! e ja pramANe sUcanA zrI bhagavatI sUtra : 4 1 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udaya ane asta thatA rahe che-jabudrIpa nAmanA dvIpamAM sUrya IzAnamA udaya pAmIne (cAvatU) IzAnamAM asta pAme che TIkA kk ra 66 << 66 << sUtrakAre A sUtra dvArA sUryanI vaktavyatAnuM pratipAdana karyuM che ( seLa vADheLa tenaM samAM) te kALe ane te samaye, " sa~vA gAma nathI. hoTyA " caMpA nAme eka nagarI hatI. vaLago '' tenuM varNana aupapAtika sUtramAM karyA pramANe samajavuM. sIlejaM cavANu " te caMpA nagarImAM puNNabhadde NAmaM ceie hothA " pUrNabhadra nAme caitya ( antarAyatana) hatuM (vaLo ) te caityanuM varNana paNa aupapAtikasUtramAM karyAM mujakha samajavu 2 sAmINamolaDhe tyAM mahAvIrasvAmInuM samavasaraNa thayuM.' jAva parisA diyA ?' prabhune dharmopadeza sAMbhaLavAne mATe pariSada nIkaLI. dhamepadeza sAMbhaLIne piraSada. ( jena samUha ) vikharAI gaI. ( jJAya ) paTTathI uparanA bhASA grahaNa karAyA che " aaaN jAheAM tenuM samAM " te kALe ane te samaye 8 samaLasa mAvo mAtraNa beDhe aMtevAsI " zramaNa bhagavAna mahA vIranA jyeSTha aMtevAsI paTTaziSya-" saMmUdde nAma aLavAre 'indrabhUtinAmanA aNagAra hatA. noyaLonnenuM " te gautama gAtranA hatA. (6 jAva evaM yAsI . temaNe vadaNA namaskAra karIne mahAvIra prabhune A pramANe puchyu napurIne nAM mate ! have ''he bhadanta ! ja budvIpa nAmanA dvIpamAM 'sUriyA e sUryo ( jabudvIpamAM e sUryo ane e candramA che, evuM siddhAntanu kathana che, tethI ahI ; sUriyA padmanA pratyeAga kyA che 8 karIna-- vALavAda " IzAna kANumAM uddaya pAmIne ( * TvITvIna ' eTale uttara dizA * prAcIna ' eTale pUrvadizA, te bannenI vaccenA izAna koNamAM) " vALaTrALimAnaoti " agnikeNumAM ( pUrva ane dakSiNa vaccenA khUNAmAM) zuM. asta pAme che ? athavA " Adba-Limu%0 " zuM agnikeNumAM udaya pAmIne " TrAddiLa vakILamAotti " naiRRtya keNamAM (dakSiNe ane pazcima vaccenA khUNAmAM ) asta pAme che? athavA vAhinInamuche ? naiRtya kANamAM udaya pAmIne vaTvInamuILamAAti " zuM vAyavya kANumAM asta pAme che athavA pILa, uddInamucha '' zu' vAyavya keNamAM udaya pAmIne "" 99 ,, ' ,, '' 6: 66 d thrISi vALamAA,tti " izAnakaNamAM asta pAme che ? d. "" A praznonA hakAramAM javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke- hUMtA, che-ja budvIpamAM e sUryo che. te vaccenA khUNAmAM ) udaya pAmIne zothamA ! " hA, gautama ! evuM ja mane IzAnakeNumAM ( pUrva ane uttara dizA zrI bhagavatI sUtra : 4 ~ Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra" yAvata "sarInaSphaLaHITdati" kramazaH IzAnaka paryantanA kSetramAM asta pAme che. ahIM "kAva" (yAvat padathI nIcenA pUrvokta pAThano samAveza karAve che. "gAvIne phrijamAna chatA, navIna khimuArA rakSiA kalInInmaagcchtH, dakSiNa pratIcInamudgatya pratIcInamudIcInaM AgacchataH, pratIcIna udIcI ramatta uttaradizAnI pAse je pradeza che tene (3IvIra) ane pUrva dizAnI pAsenA pradezane (vIna) kahevAmAM Avela che. uttara ane pUrva dizA vacce IzAnakeNa che, pUrva ane dakSiNa dizA vacce agnikoNa che, dakSiNa ane pazcima vacce naiRtya keNu che ane pazcima ane uttara dizA vacce vAyavya keNu che. ( amuka samaye sUrya uge che ane amuka samaye sUrya Athame che, A pramANe sUryanA udaya ane asta viSenuM je kathana che, te kathana sUryane dekhanArA manuSyanI apekSAe karavAmAM Avela che, ema samajavuM. kAraNa ke sama sta bhUmaMDaLa upara sUryodaya ane sUryAsta thavAne keI niyata samaya nathI. je barAbara vicAra karavAmAM Aveto ane sUryo lokenI samakSa sadA upasthita (mojudI ja rahe che. paraMtu jyAre koI AvAraka ( AcchAdita karanArU) dravya sUryonI ADe AvI jAya che, tyAre amuka dezanA lake temane dekhI zakatA nathI. tethI teonI dRSTie (sUrya asta pAmI gaye,) e vyavahAra thAya che. paNa jyAre te Ava raka dravya tyAMthI dUra thaI jAya che tyAre te leke tene dekhI zake che, ane kahe che ke (sUrya udaya thaI gaye.) A rIte ( uparyukta sUrya adRzya thaIne pharIthI jyAre dazakanI najare paDe che tyAre teo kahe che ke (sUryano udaya thayo) ane pahelAM dazya hoya e sUrya jyAre dazakathI adRzya bane tyAre darzake kahe che ke (sUrya asta pAmyA.) sUryanA udaya-astane A vyavahAra tenA darzakonI apekSAe ja karAyo che ema samajavuM. ane tethI ja tene aniyata samaja, kahyuM paNa che-samaya samaya para jema jema sUrya AkAzamAM AgaLane AgaLa gamana kare che, tema tema te tarapha paNa rAtri thatI jAya che, e vAta satya che ArIte je sUryanI gati upara ja tenA udaya ane asta thavAne vyavahAra nirbhara hoya, te manuSyanI dRSTie temane udaya ane asta thavAnI vAte aniyamita ja che. | (sUrya cAre dizAmAM gamana kare che-AkAzamAM sUrya samasta dizAomAM phare che,) A vAta mULasUtra dvArA prakaTa karI che. A kathana dvArA lokonI nIcenI mAnyatAonuM khaMDana karavAmAM AvyuM che( sUrya pazcima samudramAM pravezIne pAtAlamAM gamana karIne pUrva samudramAM udaya pAme che.) A mAnyatAnuM e sUtradvAra khaMDana karAyuM che, kAraNa ke sUryanI gati cAra dizAmAM thAya che evuM pUrvokta sUtradvArA pratipAdana karavAmAM AvyuM che. sUpa zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtrI divasake svarUpa kAnirUpaNa kALAM mare ! " ItyAdi sUtrArtha-(kayA maMte! naMguThThI vIve rAhaLa viru) he bhadanta! jyAre jaMbUDhIpanA dakSiNamAM divasa hoya che, ( tathA naM 3ra vi vize mA ) tyAre uttarArdhamAM paNa zuM divasa hoya che ? ane (3 s divase bhavai, tayANa jaMbUhIve dIve maMdarassa pavvayassa purathimapaJcatthimeNaM rAI havA) jyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya che, tyAre ja bUdvIpamAM sumeru parvatanI uttara dizA tarapha ane pazcima dizA tarapha zuM rAtri hoya che (haMtA, jogamA !- vAchai iIre vIve vALi vi rivare kAra pArka mava) hA, gautama! evuM ja bane che jyAre jaMbudvipa nAmanA dakSiNArdhamAM divasa heya che tyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya che, (yAvata ) ane tyAre sumeru parva tanI uttara ane pazcima dizAmAM rAtri hoya che. (jayAnuM maMte ! napurI rIte bhAraNa ghavAraNa purimeoi mavad) he bhadanta! jyAre jaMbudvIpanA maMdara parvatanI pUrva dizAmAM divasa hoya che, (sayA pathimena vi vivare majas tyAre pazcima dizAmAM paNa divasa hoya che ane jayAne vasthimAM divase bhavai, tayANa' jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttaradAhiNaNaM rAI bhavai ?" jyAre pazcimadizAmAM divasa hoya che, tyAre jabUdvIpanA maMdara parvatanI uttara dakSiNa dizAmAM zuM rAtri hoya che? (daMtA joyA ) hA, gautama ! evuM ja bane che, "kAcA purI karI paeNvarapuri viSe va aa mArka" jyAre jaMbudvIpanA maMdara parvatanI pUrva dizAmAM divasa hoya che, tyAre pazcima dizAmAM paNa divasa hoya che (yAva) ane tyAre maMdara parvatanI uttara dakSiNa dizAmAM rAtri hoya che, (jayAbaM mare ! naMpuTTI have vANiLa - sae advArasamuhutte divase bhavai, tayANa uttaraDDhe vi ukkosae advArasamuhatte dighaNe avA!) he bhadanta ! jyAre jaMbudvIpanA dakSiNArdhamAM vadhAremAM vadhAre aDhAra muhUrtane divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa zuM vadhAre 18 aDhAra muhUrtanAM ja divasa hoya che ! ane (navA sattA zoSaNa aTTAmudatta rile mA, tayANa jaMbuddIve maMdarassa purathimapaJcasthimeNaM jahanniyo dubAlasamuhattA rAI bhavaI ?) jayAre uttarArdhamAM sauthI moTo divasa 18 aDhAra muhUrtane thAya che, tyAre zuM jaMbudvIpanA maMdara parvatanI pUrva pazcima dizAmAM sauthI nAnI bAra muhatenI rAtri thAya che ! "raMta jamA karAI maMjurI rIte kAra suzAstrakuttA sAra mavada) hA gaMtama ! jyAre jaMbudvIpanA dakSiNArdhamAM meTAmAM moTo divasa 18 aDhAra muhUrtane thAya che, tyAre uttarArdhamAM paNa moTAmAM moTe divasa 18 aDhAra muhurta thAya che, ane tyAre maMdira parvatanI pUrva tathA pazcime zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnAmAM nAnI rAtri 12 bAra muhUrtanI thAya che. (jayANaM jaMbuhIve dIve maMdarassa purathime ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavaI tayANa jaMbuddIve dIve paccasthimeNa vi ukkoseNa aTThArasamuhutte divase bhavai 1) he bhadanta! jyAre jaMbudvIpa nAmanA dvIpanA maMdara parvatanI pUrva dizA tarapha lAMbAmAM lAMbe 18 aDhAra muhUrtane divasa thAya che, tyAre jaMbUdvIpamAM pazcima dizA tarapha paNa zuM lAMbAmAM lAMbe 18aDhAra muhUrtane divasa thAya che ane (navA paccasthime Na ukkosie advArasamuhu divase bhavai, tayANa bhaMte jaMbuhIve hIre re duvA&mudattA =Ava sArpha avara !) jyAre pazcima dizAmAM lAMbAmAM lAMbe divasa 18 aDhAra muhUrtate hoya che, tyAre zuM jaMbudvIpanA uttarArdhamAM nAnAmAM nAnI rAtri 1rabAra muhUrtanI hoya che? (haMtA, zoca ! jamavAra) hA, gautama! jaMbudvIpanA uttarArdhamAM TUMkAmAM TUMkI 12 bAra muhUrtanI rAtri hoya che, tyAM sudhInuM samasta kathana satya che. (vA mete ! vIre pIve ag rasAttANatare divase bhavai, tayA Na usare advArasamuhuttANatare divase bhavai) bhadanta! jyAre jaMbudvIpanA dakSiNArdhamAM 18 aDhAramuhUrtathI TUMke divasa thAya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa divasa 18 aDhAra muhUrta karatAM TUMke divasa thAya che? ane(kayA kADhuM mArA kuttAto vivare mA, tathA f idhurIne sarve maMdarassa pavvayassa purathime Na' paccatthime NasAiregA duvAlasamuhuttA rAI bhaI) jyAre uttarArdhamAM 18 aDhAra muhUrta karatAM TUMke divasa thAya che, tyAre zuM jabUdvIpanA maMdara parvatanI pUrva ane pazcima tarapha bAra muhUrta karatAM paNa lAMbI rAtri thAya che? (dUtA ! cA naM baMdIre tIre rAva rAI mAra) hA, gautama! evuM bane che-jyAre jambudvIpamAMthI zarUkarIne bAra muhUrta karatAM lAMbI rAtri thAya che tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. ( navA naM mane ! saMvarI dIve maMdarassa pavvayassa putthimeNa advArasamuhuttANatare divase bhavai, tayA gaM paristhamAM mAsamahULatare divase mAruM) he bhadanta ! jyAre je bUDhIpa nAmanA dvIpanA maMdara parvatanI pUrvAdizA tarapha aDhAra muharta karatAM ke divasa zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che, tyAre zu madara patanI pazcima dizAmAM paNa aDhAra muhUta karatAM TUMkA divasa thAya che ? ane ( gayALa vasthine ' aTThAlamukuALa'tare vile bhavai tayA Na jaMbuddIve dIve maMdaramsa pavvayassa uttaradAhiNe saairegduvaalsmudduttA mayar ?) jyAre pazcima dizAmAM aDhAra muhUta karatAM TUMkA divasa thAya che, tyAre zu' jamUdrIpa nAmanA dvIpanA maMdara parvatanI uttara dakSiNa tarapha khAra murhuta karatAM lAMbI rAtrI thAya che ? (tA, jocamA ! lAya mavada ) hA, gautama evuM mane che. ahIM uparokta khAra murhuta karatAM lAMkhI rAtrI thAya che, tyAM sudhInuM kathana grahaNu karavu. ( va paLa meLaokSAcana) eja rIte eja kramathI divasanuM pramANu echu. karavu joie ane rAtrinuM pramANa vadhAravuM' joie jyAre (lattarasamudutte vite tela muddattA rAr3e mavad) jyAre sattara muhUta'nA dvivasa thAya tyAre tera (13) muhUtanI rAtri thAya che. (sattata mukuLa're vile pALA, serasamuduttArA, sosamudUtte vile, colamukunnA rArka, solTaramukuttALatare vile, sArUnA vapasamuduttA ) jyAre sattara muhUrta karatAM pazu kaMIka TUMka divasa thAya che, tyAre tera (tera) muta karatAM kaMika vadhAre samayanI rAtri thAya che, jyAre sALa muddata nA divasa thAya che, tyAre cauda muddatanI rAtri thAya che, jayAre sALa muddata karatAM paNa kaMika echA samayanA divasa hAya che tyAre cauda muhUtathI kaMIka vadhAre samayanI rAtri thAya che. ( jaLaralamukutte vize jaLasamuduttA rAtlR ) jyAre 15 paMdara murhutanA divasa thAya che, tyAre paMdara muhUrtanI rAtri thAya che. ( vaLarAmudvaitALa'to vize mAnA jaLasamu uttA rADuM) jyAre paMdara muhUtathI kaIka TUMkA divasa hAya che, tyAre rAtri paMdaramudbhUta thI kaiMka lAMbI hoya che, (pottamudutta citte, soila munnArAr)jyAre 14cauda muhUta nA divasa thAya che, tyAre 16sALa murhutanI rAtri thAya che. ( colamudduttALatare vise, sALA hasamu uttA ph ) jyAre divasa cauda muhUta karatAM kaMIka TUMkA thAya che, tyAre rAtri sALa muphta karatAM zrI bhagavatI sUtra : 4 6 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMIka lAMbI thAya che. (teramukutte vize sattarasamuduttA rA) jayAre 13 tera muhUrtane divasa thAya che, tyAre 17sattara muhUrtanI rAtri thAya che. (te samuttara rika, sArA sattara mudatta sArdu) jyAre divasa 13tera muhUrta karatAM thoDo Trake hoya che, tyAre rAtri sattara muhUrta karatAM thoDI lAMbI hoya che. (jJA jabahIve dIve dAhiNaDaDhe jahaNNae duvAlasamuhatte divase bhavai, tayANa utaraDDhe vi jayANaM uttaraDDhe tayANaM jaMbuddIve dIve maMdarassa purathimapaccatthimeNaM ukkosiyo advArasa mukuttA 1 mavaDu) he bhadanta ! jyAre jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM dakSiNArdhamAM TUMkAmAM TUMka bAra muhUrtane divasa thAya che, tyAre uttarArdhamAM paNa zuM ema ja bane che? ane jyAre uttarArdhamAM evuM bane, tyAre zuM jaMbudvIpanA maMdara parvatanI pUrva pazcima dizAmAM lAMbAmAM lAMbI 18 aDhAra muhUrtanI rAtri hoya che ? (hRAA nomAM! va vavAda vAva rAlpha ava) he gautama! evuM ja bane che. (18 aDhAra muhUrtanI rAtri thAya che, tyAM sudhInuM samasta kathana ahIM grahaNa kadavuM joIe, (navA mate ! vUphIne have mAtra traNa puOiM jahannae duvAlasamuhutte disase bhavada, tayA Na paJcatthime Na vi, jayANa paJcathimeNaM vi tayANaM jabuddIve dIve maMdaramsa pabbayassa uttara dAhiNeNaM ukkosiyA advArasa. kuar mAra) he bhadanta ! jyAre jaMbudvipa nAmanA dvIpamAM maMdara parvatanI pUrva dizA tarapha TUMkAmAM TUMka 12 bAra muhUrtane divasa thAya che, tyAre zuM pazcima tarapha evuM bane che, ane jyAre pazcima tarapha evuM bane che tyAre zuM jaMbudvIpane maMdara parvatanI uttara dakSiNa dizA tarapha lAMbAmAM lAMbI 18 aDhAra muhUrtanI rAtri hoya che? (haMtA joyA ! =Ava pAmava) hA, gautama! evuM ja bane che-(lAMbAmAM lAMbI 18 aDhAra muhUrtanI rAtri hoya che,) tyAM sudhInuM samasta kathana grahaNa karavuM. TIkArtha-sUrya cAre dizAomAM bhramaNa kare che. paNa tene prakAza prati niyata dizAomAM ja paDe che, tethI rAtri divasanI vyavasthAnuM kSetrabheda dvArA pratipAdana karavAne mATe sUtrakAra kahe che-(jJA ja mate !) ItyAdi gautamasvAmI mahAvIra prabhune pUche che ke-he bhadratA jyAre (sjIve che) jabIpa nAmanA dvIpamAM (madhya kabUdvIpamAM) (raLi) dakSiNArdhamAM ( dakSiNa dibhAgamAM paNa "vivAre sava'' divasa thAya che? "tayA" tyAre "3aa vi) zuM uttarArdhamAM paNa ( vire avara) divasa thAya che, ane tyAre navI vIve) madhya jabUdvIpamAM AvelA (marasa aMdavIra) maMdira (sumeru) parvatanI (puthimavArithame) pUrva ane pazcima dizAmAM (pUrva pazcima dibhAgamAM ) zuM (Arka mavarU) rAtri hoya che ? gautama svAmInA praznanuM tAtparya evuM che ke-pahelA sUtramAM evuM batAvavAmAM AvyuM che ke sUrya cAre dizAomAM bhramaNa kare che. ethI to evuM mAnavAne kAraNe maLe che ke tene prakAza sadA sarvatra phelAteja rahe che. AvuM hovA chatAM kaI jagyAe divasa ane kaI jagyAe rAtrI thavAnuM kAraNa zuM che? kharekhara te badhI jagyAe divasaja have joIe. te tenuM samAdhAna nIce pramANe karavAmAM AvyuM che-sUrya zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAre dizAmAM gati karatA rahe che, chatAM paNa tene prakAza maryAdita che-eTale ke sUryanA prakAza amuka hada sudhIja jAya che-te hada karatAM AgaLa jate nathI, te kAraNe rAtri ane divasa thAyA kare che. jeTalI hadamAM jyAM sudhI sUryanA prakAza raheche, teTalI hadamAM tyAMsudhI divasa rahe che, ane prakAzavihIna sthAnamAM rAtri hAya che eja vAtane kSetra vibhAgapUrNAMka A sUtra dvArA prakaTa karavAmAM Avela che. gautamasvAmI mahAvIra prabhune pUche che ke (jyAre jabudvIpanA dakSiNA ane uttarAdhamAM divasa haiAyache, tyAre zu pUrva ane pazcima bhAgamAM rAtri hoya che ?) A praznonA mahAvIra prabhu evA uttara Ape che ke ( daMtA nocamAM ! ) hA, gautama ! ( yALa') jyAre ('yuddIne rove ) jaMbudrIpa nAmanA madhya jakhUdvIpanA (yAnihUtaeN vi) dakSiNA mAM ''trise''divasa hoya che,tyAre (jJAna rad ga ) yAvat rAtrI hAya che. ahI yAvata padathI (mati tA sasarAEvi) ityAdi pAThanA saoNMgraha thayA che. uttarAmAM paNa divasa hAya che, tyAre jammUdvIpamAM AvelA madarapavatanI pUrva ane pazcima dizAmAM rAtri hoya che. (jJAva rASTre mavarlR) mAM je (nava) padma AvyuM che tenA dvArA je sUtrapATha grahaNa karavAnA che, te grahaNa karIne uparanA javAba pUre pUrA lakhyA che) A praneAttaranuM tAtparya e che ke ja'bUdvIpanA dakSiNAmAM paNa divasa hoya che. ane jyAre uttarArdhamAM divasa hAya che, tyAre sumeru parvatanI pUrva ane pazcima dizA tarapha rAtri hAya che. jammUDhIpamAM sUryane sadbhAva (e sUyaeNnuM astitva) batAvyu che, te kAraNe ja praznAttara sUtramAM eka sAthe e dizAomAM-dakSiNAdha ane uttarA mAMdivasa kahyo che. dakSiNAya eTale dakSiNa digvibhAga, ane uttarAdha eTale uttaradigvibhAga. ahIM (a) zabda kharAkhara ardha bhAganA arthAMmAM vaparAyA nathI; paNa amuka bhAganA amAM ja vaparAyA che. A rIte dakSiNA eTale dakSizu krizAne amuka bhAga ane uttarAdha eTale uttara dizAnA amuka bhAga samajavu' joie. ( uttarA ane dakSiNAmAM divasa thAya che, A kathananA artha A pramANe samajavA joie-(dakSiNa dizAmAM AvelA amuka bhAgamAM zrI bhagavatI sUtra : 4 8 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ene uttara dizAmAM AvelA amuka bhAgamAM divasa thAya che. ) A rIte uttara dizAnA amuka bhAgamAM ane dakSiNa dizAnA amuka bhAgamAM divasa thAya che, ema mAnavAmAM Ave teA ja pUrva pazcimamAM rAtri hoya che, ema mAnI zakAya. jo saMpUrNa dakSiNA ane sa'pUrNa uttarA mAM divasa hoya che ema mAnavAmAM Ave, te pUrva ane pazcimamAM rAtri hovAnI vAta asaMgata manI jAya che. te kAraNe ( adha) zabdane ahIM amuka bhAganA ja vAcaka gaNela che ema samajavuM. have pachInA kathanamAM jyAM jyAM uttarA, dakSiNA Adi zabdonA prayAga thayA heAya tyAM tyAM te dizAnA sapUrNa adha bhAga samajavAne adale amuka bhAga ja samajavA--samasta uttarakhaDa ke samasta dakSiNukhaMDa samajavA joIe nahIM. have gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke (cALa' maLe ! ) hai zAnta ! jyAre ( na yuddIne TIne) jamUdrIpamAM (malla pAcamsa) mA~dara ( sumeru ) parvatanI ( duranthine na ) pUrva dizAmAM ( pUrva digmAgamA ) ( vise avara) divasa hAya che, ( sacALa) tyAre ( thimeLaSi) zuM pazcima divibhAgamAM paNa ( vile maTM ) divasa hAya che ? ( naya) ane jyAre (jJayimeLa vize ) pazcima digvibhAgamA divasa hoya che, tyAre zu laghuIne TvIne "jabudvIpanA " maMtrapanacasta uttaCAni na gADuM mavad ? " maMdara paryaMtanA uttarA ane dakSiNAmAM rAtri hAya che ? 66 ,, mahAvIra prabhu tene A pramANe javA Ape che-8 r'tA joyamA! gautama ! U~cALa' navuddIne lIdhe maraNa pusthimena' vize matrapha, nAya rAphe mavara) jyAre ja mUThThIpamAM pUrva digvibhAgamAM divasa hoya che tyAre pazcima digvibhAgamAM paNa divasa hAyache. ane tyAre uttaraDhigbhAgamAM ane dakSiNa dvibhAgamAM rAtrihAyache. sUryanI tenA maDaLAmAM gatinI vizeSatAne lIdheja divasa ane rAtrinA pramANamAM vadha-ghaTa thAya che, e vAta prakaTa karavAne sUtrakAra kahe che ke--( gayA La mate) ItyAdi gautamanA prazna-( lacALa' mane ! ) he bhaddanta ! jyAre (laghurIverIye ) ja khUdvIpanAmanA dvIpanA ( phiLadne) dakSiNAmAM (rajjolara ) vadhAremAM vadhAre pramANuvALA (anuArasamu ne vile mavad) aDhAra murhutanA divasa thAya che, ( yA na unnatU vi. ) tyAre uttarAmAM paNa(znottara duAlamukutte vimale magar ) vadhAremAM vadhAre lAM 18 muhUrtInA divasa thAya che, ( A rIte e sUnA sadbhAvathI bannemAM dakSiNAya ane uttarA mAMjyAre sauthI mATe divasa thAya che) tyAre zu' (la uddIne pIve ) jamUdrIpamAM (maiNa payasa purasthima-pazcimeLa) madara parvatanI pUrva ane pazcima dizAmAM (naLiyA ) sauthI ochA pramANavALI (TUMkAmAM TUMkI )( kuvAsasupA) khAra suhUtanI ( maLa) rAtri thAya che ? e ghaTI jeTalA samayanuM zrI bhagavatI sUtra : 4 2 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka muhUrta bane che. A rIte 18 aDhAra muhUrta pramANavALA divasamAM 36 chatrIsa ghaDIe hoya che, ane 12 bAra muhUrtanI 24 covIsa ghaDIe thAya che, (1 ghaDI eTale 24 vIsa miniTa eka muhUrta eTale 28 aThayAvIsa miniTa samajavI) praznakAra e jANavA mAge che ke (jyAre dakSiNa ane uttarabhAgamAM 18 aDhAra muhUrtano divasa hoya che, tyAre zu pUrva ane pazcima bhAgamAM bAra muhanI rAtri hoya che) mahAvIra prabhu te praznanuM A pramANe samAdhAna kare che-(EtA jovA !) hA, gautama! evuM ja bane che-(vA jaM sAva TuvADharaputtA rASTra mAra) jyAre jaMbUdvIpanA dakSiNArdhamAM 18 aDhAra muhUrtAne divasa thAya che, tyAre jabUdvIpamAM maMdara parvatanI pUrva ane pazcima dizAmAM 12 bAra muhUrtanI rAtri thAya che. ahIM (kAva TuvADhasamuhurA) sAthe je (nava) pada AvyuM che, tenA dvArA nIcenA pUrva kathita pAThane grahaNa karavAmAM AvyuM che-(zrI rakSi , usao STAdazamuhUrtA divaso bhavati, tadA uttarAdhe pi utkRSToTAdaza muhato divaso bhavati yadA ca uttarArdhe utkRSTo'STAdazamuhUrto bhavati, tadA jabUhIpe dvIpe, mandaraparvatasya tyAzcime) ItyAdi pUrvokata pAThane saMgraha thaye che. have bIjI jagyA viSe eja prazna gautamasvAmI pUche che-( jJAna pare) he bhadanta! jyAre (4tUhIre tIre ) jabudvIpanA (maMDANa patra ) maMdara parvatanI (putyine) pUrva dizAmAM (3osaNa) vadhAremAM vadhAre pramANa vALe ( lAMbAmAM lAMbe ) (zAhamuddatta vize matada) 18 aDhAra muhUrtane divasa thAya che, (rayA baM) tyAre (kabUlAve rove) jambudvIpanI (msthim ji) pazcima dizAmAM paNa (hotA) vadhAremAM vadhAre pramANavALa ( apre vivare mavara) zuM 18 aDhAra muhUrtane divasa thAya che ? ane e pramANe (jayAbaM) jayAre (pAthiga) pazcimamAM (3ora) vadhAremAM vadhAre pramANuvALA ( gaThThA samuhure rivaNe mava) 18 aDhAra muhUtane divasa thAya che, tyAre zuM (kayurIre lI) jaMbudvIpa nAmanA dvIpanI (uttara) uttara di. zAmAM (vasulAtattA rASTra mA) ane dakSiNa dizAmAM ochAmAM ochA pramANa vALI 12 bAra muhartAnI rAtri thAya che ? (ahIM "yAvata' padathI) (Lei kavacivA) pAThano samAveza karAyo che). uttara-(dutA, navamA ! nAva mava6) hA, gautama! evuM ja bane che, ahIM (rAva) padathI praznamAM AveluM samasta kathana grahaNa karAyuM che. A sUtranAM saMdarbhamAM nIcenI vAta samajavA jevI che-sUryanA kula 184. eka coryAsI maMDaLa che. temAMnA 65 pAMsaTha jaMbUDhIpamAM che ane bAkInA 11ekaso ogaNIsa lavaNasamudramAM che. sUryanI gati dvArA jyAre sarvAbhyantara maMDaLamAM sthiti thAya che, tyAre 18 aDhAra muhartAne ( 14 kalAka ra4 miniTana) divasa thAya che. A divasa lAMbAmAM lAMbA hoya che. tenuM kAraNa e che ke pUrvokta kathana anusAra sUryanA 184 eka ceryAsI maMDaLamAMthI bAdamaMDaLamAM gati dvArA sUryanI sthiti hoya che, tyAre divasanuM pramANu TUMkAmAM kuM hoya che...tyAre divasa 12 bAra muhUtane (9 nava kalAka 36 chatrIsa zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miniTane thAya che. anukrame eka maMDaLathI bIjA maDaLa sudhI javAmAM sUryane cAra paLa karatAM saheja ocho samaya lAge che A rIte gaNatarI karatAM bIjA maMDaLathI laIne sabhyantara maMDaLa sudhI eTale ke 183 ekasevyAsI maMDaLamAM tathA sarvamaMDaLanI gaNanA anusAra 184 ekasa ceryAsI maMDaLamAM AvatAM 6 cha muhUrtane samaya vadhI jAya che. (6 cha muhUrta eTale 12 bAra ghaDine athavA 4 cAra kalAka 48 aDatAlIsa miniTane samaya vadhI jAya che.) A rIte eka maMDaLathI bIjA maMDaLa sudhI javAmAM 1 ekamuhUrta (2 be ghaDi) nA 122 ekase bAvIsa bhAga bhAga pramANa - cAra paLathI saheja ochA pramANane-divasa vadhI jAya cheA rIte sabhyantara maMDaLa sudhI sUrya paho ce tyAre 18 muhUtane (14 kalAka 24 miniTane) divasa thAya che, ane bAra muhurtanI rAtri thAya che, kAraNa ke divasa-rAta 30 muhUrtana thAya che. A rIte 18 muhUrtane divasa ane 12 muhUrtanI rAtri maLIne 30 suharta nA dinarAta thAya che. te vAtane dhyAnamAM rAkhIne ja sUtrakAre kahyuM che ke (3 joI arasapura vire mara) lAMbAmAM lAMbA 18 mahurtane divasa thAya che.) upara e vAta samajAvI dIdhI che ke (dakSiNAdha) Adi" zabdamAM "adha eTale barAbara adhabhAga samajavAne badale dakSiNAdi kriznAgo ja samajavA joIe. jo ke A vAtanuM hetupUrvaka AgaLa pratipAdana karAI gayuM che, te paNa A viSayanuM ahIM vadhu spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che-jyAre dakSiNa ane uttaramAM sauthI moTo divasa 18 mahIne (14 kalAka 24 miniTane ) hoya che, tyAre paNa jaMbudvIpanA dakSiNa ane uttara bhAgamAM 2, bhAga pramANa kSetra ja prakAza yukta rahe che. ane pUrva ane pazcimamAM , bhAga pramANa kSetra tyAre prakAza rahita rahe che. tethI tyAM rAtri hoya che te A rIte bane che-sUrya eka maMDaLamAM 60 muhurta sudhI (48 kalAka sudhI rahe che. eTale ke be divasamAM sUrya eka maMDaLane pasAra kare che. meTAmAM moTA divasanuM pramANa 18muhurtanuM kahyuM che. te aDhAra sAThane 10 dasavaDe bhAgI je 6 bhAgAkAra Ave tenA 3 gaNArUpa che ( 58 = 60 + 20 x 3) eTale ke 1 + 3 = 28 jyAre 18 muhUrtane divasa hoya che, tyAre 12 muhUtenI rAtri hoya che. te 12muhUrta, re re nI barAbara che. athavA 60 nA 10mAM bhAganA be gaNuM jeTaluM che. kahevAnuM tAtparya e che ke 48 = 60 + 10 + 3 ane 12 = 60 + 10 x 2 sauthI moTA divase prakAzayukta kSetra merunA AyAma ( laMbAI)nI apekSAe 9486 nava hajAra cAra chayAsI, cajana che. A tApakSetra ( prakAzayukata sthAna) merunA parighanA pramANa karatAM je mAM bhAga pramANa che. meruno parigha 316ra3 ekatrIsa hajAra chase trevIsa zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janathI saheja ochuM che. ekatrIsa hajAra chase trevIsa 31623 ne navaDe gaNavAthI 9486 nava hajAra cArase chayAsI jana pramANa kSetra AvI jAya che. lavaNuM samudra tarapha sauthI moTA divase 94868 cesANu hajAra AThase aDasaTha jana pramANu tApekSetra hoya che. te A pramANe bane che-jaba hIpanA parighanuM pramANa 316228 traNa lAkha seLa hajAra base aThayAvIsa ejanathI saheja ochuM eTale ke 316227 jana 3 kesa, 128 dhanuSa ane 13 AMgaLathI saheja vadhAre che. tene 2 bhAga karavAthI. (eTale ke tene huM vaDe guNavAthI) 94868 jananuM tApakSetra thAya che. TUMkamAM mUkI 12 bAra muhuta pramANa vALI rAtrinA kSetranuM pramANa paNa eja pramANe samajavuM temAM phakata ATale pheraphAra kara marunA paridhinA pramANanA re gaNuM karavA. eTale je saMkhyA Ave eTalA janapramANa rAtrikSetra samajavuM. merune parigha 31323 ekatrIsa hajAra traNase tevIsa ejanathI saheja ocho che. te 346rara ne 3 vaDe guNavAthI 6624 janapramANa rAtrikSetra Ave che. eja merunuM sauthI ochuM rAtrikSetra che. e ja pramANe lavaNasamudranA rAtrikSetranuM pramANa kADhavA mATe tenA paridhinA pramANane 10 dasavaDe bhAgI be vaDe guNavuM joIe. eTale te paridhinA kara gaNa karavA joIe. Ama karavAthI je pariNAmarUpa saMkhyA Ave, eTalA jana pramANa lavaNasamudranuM rAtrikSetra samajavuM. jabahIpane paridhi 316228traNa lAkha soLahajAra base aThayAvIsa ejanathI saheja ocho che. tene ke bhAga karavAthI tene dasa vaDe bhAgI, bhAgAkArane vaDe gaNavAthI) 63245 pejana Ave che. tene lavaNasamudranA rAtrinA yajana pramANe samajavuM ahIM je pratipAdana karavAmAM AveluM tenA dvArA e vAta spaSTa thAya che ke jayAre koI paNa kSetranuM tApakSetra jANavuM hoya tyAre te kSetranA paridhinA pramANamAM 10 dasame bhAga Apa joIe. ane bhAga phaLane traNa gaNuM ane bamaNA karavA joIe. traNa gaNuM karavAthI je saMkhyA Ave eTalA jana parimita prakAza kSetra, ane bamaNuM karavAthI je saMkhyA Ave teTaluM rAtrI kSetra samajavuM joIe. tathA jyAre divasa tathA rAtrinA kALanI laMbAI athavA ochAI (TUMkApaNuM) jANavI hoya tyAre sUrya je maMDaLamAM jeTalAM muhUrta sudhI rahetuM hoya teTalA muhUrtane 10 dasathI bhAgavAthI ane eka bhAgane bamaNuM karavAthI rAtrinI laMbAI athavA ochAI jANI zakAya che, ane Avela te bhAgane traNa gaNA karavAthI divasanI laMbAI ke TUMkApaNuM jANI zakAya che A pramANane sacoTa khyAla Ave te mATe sUtrakAra kahe che dhAre ke sUrya eka maMDaLamAM 60 sAITha mahata sudhI (be divasa) rahe che. have te samaya daramiyAna rAtrinuM pramANa keTaluM hovuM joIe, te jANavAno upAya nIce pramANe che 60 sAITha ne 10 dasa vaDe bhAgI, bhAgAkArane 2 be vaDe guNavAthI (60 4 karavAthI) rAtrinuM jaghanya pramANu 12 muhUtanuM zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave che. ane 61 vaDe bhAgI, bhAgAkArane 2 bevaDe guNavAthI (60 x karavAthI) divasanuM utkRSTa pramANa 18 aDhAra muhUrtanuM Ave che. samasta kathananuM tAtparya e che ke jyAM sudhI sUrya 60 sAITha muhUrta parvata eka maMDaLamAM rahe che, tyAMsudhI rAtrinuM pramANa para bAvana muhUrtanuM ane divasanuM pramANa 58 aThThAvana muhUrtanuM rahe che. jyAre divasa sauthI nAne thAya che (1ra bAra muhUrtane thAya che, tyAre tApakSetranuM pramANa upara darzAvyA pramANenA rAtrikSetra jeTaluM thAya che, ane rAtrikSetranuM pramANa AgaLa kahelA tApakSetra jeTaluM thAya che ema samajavuM. AyAma (laMbAI) nI apekSAe te jaMbudvIpanI vaccenuM tApakSetra 45000 pistALIsa hajAra jana che, tathA lava samudranuM tApakSetra 33333 tetrIsa hajAra traNase tetrIsa jana che. te banane tApa kSetrane saravALe karavAthI 78333 aThatera hajAra traNase tetrIsa rojana pramANa tApakSetra zAma che. have gautama svAmInAM bIjAM prazno ane mahAvIra prabhu dvArA apAye che uttare nIce ApavAmAM Ave che-(kacALa maM!) he bhadanta! jyAre (4 - dIre thI ) jaMbudvIpa nAmanA dvIpanA (hi) dakSiNAmAM (dakSiNadigvibhAgamAM) (maraNamUhurAgata) 18aDhAramuhUrta karatAM cAra paLanUna pramANane "vivare ma" divasa thAya che, "tacA " tyAre " "uttaradivibhAgamAM paNa zuM samuhurAitare sivAre mAru 18 aDhAra muhUrta karatAM kacAra paLa nyUna pramANane divasa thAya che ? (ane sUryonuM astitva hovAthI AvuM banI zake che, ane jyAre AvuM bane che " tathA" tyAre zuM "ja je rIte jaMbadvIpa nAmanA kapamAM "maMA caNa" "purikone vAbhi pUrvadignibhAgamAM ane pazcimadigyabhAgamAM "sAvi dulAsattA nA mavara" 18aDhAra muharta ane cAra paLanI rAtri thAya che? uttara-"haMtA jozamA! '' hA, gautama! evuM bane che. "T . kAra rara mArajyAre jaMbudvIpamAM 18 aDhAra muhUrta karatAM 4 cAra paLe paLa nyUna samayane divasa thAya che, tyAre uttaramAM paNa eTaluM ja lAMbe divasa thAya che. ane jyAre uttaramAM 18 aDhAra muhurtathI 4 cAra paLa na samayane divasa thAya che, tyAre jabUdvIpamAM maMdara parvatanA pUrva ane pazcima dimAgamAM 12 bAra muhUrta ane 4 cAra paLanI rAtri thAya che. have gautama svAmI eja vAta bIjI rIte mahAvIra prabhune pUche che- are! " he bhadanta! jyAre (gaMjUrI thI) jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM (maMda paNa pu0i) maMdara parvatanA pUrva dibhAgamAM (bArasamuduttAvaMtare aDhAra muhUrtathI sehaja nyUna pramANuvALA ( zivaNe maka) divasa thAya che, zrI bhagavatI sUtra : 4 13 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA baM" tyAre "pra"i pazcima dikSAgamAM paNa zuM "mage saduttAI re divase mA " aDhAra muhartAthI saheja nyUna pramANuvALe divasa thAya che? "tathA " A rIte jyAre pUrva ane pazcima dimbhAgamAM aDhAra muhUrta karatAM saheja e che kALa pramANa vALe divasa thAya che, tyAre "s have vIre" jabUdvIpa nAmanA dvIpama "mArA pravAsa" maMdara parvatanA kALei" uttara ane dakSiNa dibhAgamAM "artiaa suvAisamudraNA kAra mAra?" zuM bAra muharta karatAM paNa saheja adhika kALapramANa vALI rAtri thAya che. uttara-"tA, joyA ! nAtha marA" hA, gautama ! evuM ja bane che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che--jayAre sUrya 183 ekaso tyAsImAM sabhyantara maMDaLamAMthI nIkaLIne tenI pAse rahelA 182 ekasa bAsImAM maMDaLa para saMcAra ( gati) kare che tyAre dinamAna ( divasanuM kALapramANe) pUrUM 18 aDhAra muhUrtanuM hotuM nathI. paNa 1 deDha miniTa cAra 4-10 sekaMDa nyUna rahe che. eTale ke te divasanuM pramANa 18 aDhAra muhUrta karatAM lagabhaga 4 cAra paLa nyUna hoya che. aDhAra muhUrtavALa na hovAne kAraNe te divasane mATe "aSTAdazamuhUrtAnantara " zabdano prayoga karAve che evo aDhAra muhUrta karatAM TUMke divasa, 18 aDhAra muhUrtavALA divasa pachI ja Ave che. kahevAnuM tAtparya e che ke 18 aDhAra muhUrtane divasa thayA pachI turata ja divasanI laMbAI ghaTavA mAMDe che. ane "r wittonA suvAsamuduttA mava" rAtri bAra muhUrta karatAM saheja vadhAre kALa pramANavALI thAya che (12 bAra muhUrta ane 4 cAra paLathI sehaja eAchA kALa pramANa vALI rAtri thAya che ? AvuM je kahevAmAM AvyuM che tenuM kAraNa e che ke te samaye rAtrinuM pramANa nA deDha miniTa 4-10nA 61sekaMDa vadhI jAya chedivasa ane rAtrinuM pramANa 3 trIsa muhUrtanuM hoya che, e vAta te pahelAM prakaTa karAI gaI che. eTale kSaNa bhAga divasamAM ghaTatuM jAya che, eTale ja kSaNe bhAga rAtrimAM vadhatuM jAya che, kahevAnuM tAtparya e che ke jyAre sUrya bahAranA maMDaLamAMthI Abhyantara maMDaLanI tarapha jAya che, tyAre 15 miniTa ane 4-10 sekaMDa pramANa samaya, sUryanA pratyeka maMDaLanI taraphanA gamanathI vadhI jAya che, ane rAtrino eTalo ja samaya ghaTatuM jAya che, tethI ulaTa, jyAre sUrya Abhyantara maMDaLamAMthI bahAranA maMDaLa tarapha jAya che, tyAre pratyeka maMDaLanI tarapha sUryanA gamana samaye rAtri deDha 15 miniTa 4-1 -21 sekaMDa vadhe che ane divasa eTalAja pramANamAM ghaTato rahe che. jyAre divasa lAMbo thAya che, tyAre rAtri TUMkI thAya che, ane jyAre rAtri lAMbI thAya che tyAre divasa TUMke thAya che. e ja vAta sUtrakAre nIcenA sUtrapATha dvArA samajAvI che. "hitamAravA vALA trimAjicara mavataH" have AviSayane upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che ke "g gu ja meLa" pUrvokta kama pramANe divasanA kALa pramANa ghaTe tyAre rAtrinuM kALa pramANa vadhe che. eja vAta nIcenAM sUtro dvArA sUtrakAra spaSTa kare che-(sara zrI bhagavatI sUtra : 4 14 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samuhu vize mArU, te samuduttA nA majarU" jyAre 17 sattara muhUrtane divasa thAya che, tyAre 13 tera muhUrtanI rAtri thAya che. tAtparya e che ke jyAre sUrya sabhyantara maMDaLanA 182 mA maMDaLathI mAMDIne pratyeka maMDaLa para vilemara (burjamarUpe)bahAra saMcAra karate karato 31ekatrIsamAM maMDaLArdhamAM (maMTaLanA adha bhAgamAM) pahoMce che. tyAre pratyeka maMDaLe cAra, cAra paLapramANa samaya ghaTatA ghaTatA eka muhUrta pramANa samaya ghaTI jaIne, sattara muhurtane divasa thAya che, ane rAtrinA kALa pramANamAM eka muhUrtane kALa vadhI javAthI tera muDUtanI rAtri thAya che. e ja pramANe "sattAmuhurAgatare vivAre savAre terA-muhurA "jyAre sattara muhUrtathI saheja e che pramANa vALA divasa thAya che, tyAre 13 muhUrtathI saheja vadhu pramANavALI rAtri thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAre sUrya pUrvokta 182mAM maMDaLathI satata vilemarUpe vyutkrame bahAranA pratyeka maMDaLa tarapha saMcAra karatA karate karamAM maMDaLArdha para Ave che, tyAre dinamAna uparyukta 17 muhUrtavALA divasa karatAM ja muddata jeTaluM (1miniTa ne 4-1 -61 sekaMDa) ghaTI jAya che. A muddata eTale ghaTADA cAra paLa karatAM saheja ochA samaya jeTaluM hoya che. A rIte jyAre surya 32mAM maMDaLArdhamAM saMcAraNa kare che. tyAre dinamAna 17muhUrta karatAM cAra paLathI saheja ochuM nyUna thaI jAya che. ane dinamAnamAM jeTale ghaTADe thAya che teTale rAtrimAnamAM vadhAro thAya che. "sAphareM terasamuhutA " eTale ke rAtrimAnamAM cAra paLathI saheja ochA samaye jeTaluM vadhAre thavAthI rAtrimAna teramukta ane cAra paLathI saheja nyUna pramANa vaLuM thAya che. soDhasamuhu vize vokta mujuttA rA' jyAre 16 muhUrtane divasa thAya che tyAre 10cauDha muhUrtanI rAtri thAya che. A pramANe kahevAnuM kAraNa e che ke jyAre sUrya 18 aDhAramAM maMDaLathI vile makame cAlate cAlato 61 ekasaTha mAM maMDaLa para saMcAra kare che, tyAre 17 sattara muhUrtanA dinamAnamAM eka muhUrtane ghaTADe thavAthI 16 seLa muhUrtano divasa thAya che, ane 13 tera muhUrtanA rAtrimAnamAM eka muhUrtanI vRddhi thaIne 14 cauda muhUrtanI rAtri bane che. " eja rIte "Dha mudutA'tere vize, sArA varasa muddattA rA" jyare 1 La muhUrta karatAM saheja ochA pramANavALA divasa thAya che, tyAre 14 coda muhUrta karatAM eTalAM ja vadhu pramANa vALI rAtri thAya che. A pramANe kahevAnuM kAraNa nIce pramANe che. jyAre sUrya 182 ekasabAsImAM maMDaLathI vile-kame cAlate cAlato darabAsaThamAM maMDaLa para saMcAra kare che tyAre seLa muhartavALA dinamAnamAM cAra paLa karatAM saheja ocho ghaTADe thaI zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che ane rAtrimAnamAM cArapaLa karatADA ochA samayane vadhAre thAya che tethI dinamAna 16 seLa muhUrtane badale 16 seLa muhUrtathI upara darzAvelA pramANa jeTaluM ochuM thAya che, ane rAtrimAna 14 caeNda muhUrtane badale 14 cauda muhUrta karatAM upara darzAvelA pramANa jeTaluM vadhAre thAya che. eja pramANe "varaNamudu viNe, guLarasamuduttA " jyAre 15. paMdara muhUrtane divasa thAya che, tyAre 15 paMdara muhUrtanI rAtri thAya che. A kathanane kAraNe nIce pramANe che, pUrvokta rIte jyAre sUrya 182 eka bAsImAM maMDaLathI vimarkame cAlatA cAlatA 92 bANumAM maMDaLa para Ave che. tyAre AgaLa kahelA 16 soLa muhUrtanA divasamAM 1 eka mahAna ghaTADe thaIne 15 paMdara muddatane divasa thAya che, ane pahelAM rAtrinuM je 14 cauda muhurtanuM pramANa hatuM temAM 1 eka muhUrtanI vRddhi thaIne 15 paMdara muhUrta pramANa bane che. eja pramANe ( guLasa mudattAvaMtare vire, sAjA pAmudattA ) jyare 15paMdara muhUrta karatAM saheja ochA pramANuvALe divasa thAya che, tyAre 15 paMdara muhUrta karatAM eTalA ja adhika pramANavALI rAtri thAya che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che pUrvokta rIte vilamakame saMcaraNa karate sUrya jyAre lakhANamAM maMDaLathI 93trANumAM maMDaLamAM gamana karavA mAMDe che tyAre dinamAnamAM cAra paLathI saheja ochA samaya jeTalo ghaTADe thaI jAya che ane rAtrimAnamAM cAra paLathI saheja ochA samayane vadhAro thaI jAya che. te kAraNe kahyuM che ke jyAre dinamAna 15 paMdara muhurta karatAM saheja ochA pramANavALuM thAya che tyAre rAtrimAna 15 paMdara muhurta karatAM saheja vadhAre pramANuvALuM thAya che. eja pramANe " muje rivare soDhasamudUra rA" jyAre 14 cauda muha tane divasa thAya che tyAre 16 seLa muddatanI rAtri thAya che. sUrya jyAre 122 eka bAvIsamAM maMDaLa para saMcaraNa kare che tyAre A pramANe bane che, ema samajavuM eja pramANe "vottamuhurA tare sAphA sojA muduttA rASTra jayAre cauda muhUrta karatAM saheja ochA pramANuvALe divasa thAya che, tyAre 16 seLa muhUrta karatAM eTalAM ja vadhAre pramANa vALI rAtri thAya che Akathana sUryanA 123 ekase tevIsamAM maMDaLamAM saMcaraNanI apekSAe karavAmAM AvyuM che, ema samajavuM. tathA (terasa muduviNe, sattaramuduttA vA) jyAre tera 13 muhUrtane divasa thAya che tyAre 17 sattara muhUrtanI rAtri thAya che. A kathanasUryane 15ra ekaso bAvanamAM maMDaLanA ardha bhAgamAM saMcaraNanI ape kSAe karAyuM che. tathA "sa mudattAtare divase mApha sAphA sattA mutti aa mavarU" jyAre 13 tera muhUrta karatAM zeDA ochA pramANavALA (lagabhaga 4 cAra paLa jeTale ochA pramANane divasa thAya che, tyAre 17 sattara murta karatAM ja vadhu pramANavALI rAtri thAya che. A kathana sUryanA 153 ekase tepana mAM maMDaLanA ardhabhAgamAM saMcaraNanI apekSAe karAyuM che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke "sayA' gaMguThThI ve " jyAre jambudvIpa nAmanA dvIpamAM "hALa TuvAjharamuddatta mitraz, tayA vatana vi zrI bhagavatI sUtra : 4 16 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seLa muddharta karatAM eTalAM ja vadhAre pramANa vALI rAtri thAya che Akathana sUryanA 123 ekase tevIsamAM maMDaLamAM saMcaraNanI apekSAe karavAmAM AvyuM che, ema samajavuM. tathA (terasa mudunivaNe, sattANamuduar J) jyAre tera 13 muhUrtane divasa thAya che tyAre 17 sattara muddatanI rAtri thAya che. A kathana sUryane 15ra ekaso bAvanamAM maMDaLanA adha bhAgamAM saMcaraNanI ape kSAe karAyuM che. tathA "tata mukuLatare vize mArR sArU sattaraNa muttara jIruM marU" jyAre 13 tera muhUrta karatAM thoDA ochA pramANavALA (lagabhaga 4 cAra paLa jeTale ochA pramANano divasa thAya che, tyAre 17 sattara murta karatAM ja vadhu pramANuvALI rAtri thAya che. A kathana sUryanA 153 ekaso tepana mAM maMDaLanA ardhabhAgamAM saMcaraNanI apekSAe karAyuM che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke "gayA #vI sIve " jyAre jambudvIpa nAmanA dviIpamAM "vAhaNa kaviA TuvADhamuddatta vimavarU, tathA ratA vi dakSiNArdhamAM (dakSiNa diggAgamAM ) TUMkAmAM TUMka 12 bAra muhUtane divasa thAya che, tyAre uttarArdhamAM paNa TUMkAmAM TUMke (uttara dimAgamAM paNa ) 12 muhUrtane divasa thAya che, kAraNa ke jambudvIpamAM be sUrya che. A rIte jayAre jabUdvIpanA uttara ane dakSiNa dibhAgamAM bAra muhUrtanAM TUMkAmAM TU ke divasa thAya che, tyAre " tathA naM 4 TUrI karIne mArA pravAsaNa kuriyanavALAM zoNiyA cAraNamudattA rA mavarU? " zuM jaMbudvIpanA maMdara parvatanI pUrva pazcimanA vibhAgamAM lAMbAmAM lAMbI 18 aDhAra murtanI rAtri thAya che ? mahAvIra prabhu tene A pramANe uttara Ape che-"heMtA, mA! ga nA thaa"hA, gautama! e ja pramANe kahevuM joIe. "jAva ma" 18 aDhAra muhUrtanI rAtri thAya che, tyAM sudhInuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. ahIM (lAla) (ya.va) padathI " vahu je dhIre nirdha" ItyAdi pUrvokata samasta pATha grahaNa karavuM joIe. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke "kacALa mare! " he bhadata! jayAre " bUrI rI" jabUdvIpa nAmanA dvIpamAM "mArA pravacanamAM maMdara parvatanI "pulvimena" pUrva dizAmAM "kannara kuvAmuhu vimA nanAmAM nAne divasa 12 bAra muhUtane thAya che, "tayA prazasthi vi" tyAre pazcimamAM paNa nAnAmAM nA 12 bAra muddatane divasa thAya che. ane (nAnuM vasthimeLa vi.) jyAre pazcima bhAgamAM nAnAmAM nAne 12 bAra muhUrtane divasa hoya che, (rAja) tyAre "bUdI vIvejabUdvIpamAM "mAraNa pravAha sattAhii" maMdara parvatanI uttara ane dakSiNa dizAmAM "koriyA" lAMbAmAM lAbI "zadvAramuMgar rA mavada" rAtri zuM 18 aDhAra muhUrtanI hoya che? zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara--"daMtA joya! jAva chuM aaz" hA, gautama! e pramANe ja bane che. ahIM paNa "nA" padathI pUrvapakSamAM kahele samasta sUtrapATha grahaNa kare joIe. A banane praznottararUpa sUtronuM tAtparya nIce pramANe che. sUrya 183 ekasocyAsImAM sabhyantara maMDaLathI zarU karIne vilemakame saMcaraNa karatA karatA pratyeka maMDaLamAM thaIne bahAra Ave che ane sarve maMDaLamAMthI saMcaraNa karIne bAhya 183 ekasocyAsI maMDaLa sudhI pahoMce che, tyAre pUrvokata 18 aDhAra muhUrtanA dina mAnamAM pratyeka maMDaLe cAra paLathI saheja ochA pramA. zunA samayane ghaTADo thato jAya che. A rIte utkRSTa dinamAnamAM (lAMbAmAM lAMbA divasanA mApamAM) 6 cha muhUtane ghaTADe thavAthI dinamAna 12 muhUrtanuM thAya che, ane jaghanya bAra mukta pramANu rAtrimAnamAM 6 cha muhUrtane vadhAre thaIne rAtrimAna 18 aDhAra muhUrta thaI jAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke sarvabAhya 183 ekasacyAsImAM maMDaLa para jyAre sUryanuM saMcaraNa thAya che, tyAre bAra muhUrtavALe divasa ane 18 aDhAra muhUrtavALI rAtri thAya che. RtuvizeSAdi ke svarUpa kA nirUpaNa Rtu vizeSa AdinI vaktavyatA - navA mare! =vadare ve" ItyAdi sUtrArtha-" jarA i mate ! dave rIre vAlA paDhane samA patrikA) he bhadanta ! jyAre jambudvIpa nAmanA madhya jabUdvIpamAM dakSiNAdhamAM varSARtune prathama samaya Ave che eTale ke prAraMbha thAya che. "tayA ja ratara vi nArAja tame samag vikAra" tyAre uttarArdhamAM paNa varSo Rtune prAraMbha thAya che, "yAM rata vi vAtALa paDhane ramaNa parivara=" ane jyAre uttarArdhamAM paNa prAraMbha thAya che, ( tavALuM navu vIve, maMs dhvayassa puratthima-paccatthimeNaM aNaMtarapurakkhaDe samaya si vAsANaM paDhame samae vahivatra jharu) tyAre jabUdvIpanA maMdara parvatanI pUrva ane pazcima dizAmAM "anantara puraskRta samayamAM" (pahelAnA samaya karatAM keIpaNa prakAranA pheraphAra vinAnA samayamAM uparokta samaye ja varSARtune prAraMbha thAya che? "haMtA goyamA ! jayANa jaMbuddIve dIve madAsa pavvayassa dAhiNaDDhe vAsANa paDhame zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ramaNa parivaja, tA jAva vijJaghA, gautama ! evuM ja bane che jyAre jambudvIpanA dakSiNArdhamAM varSAne prAraMbha thAya che tyAre uttarArdhamAM paNa varSAne prAraMbha thAya che, ane tyAre maMdara parvatanI pUrva ane pazcima dizAmAM paNa varSAne prAraMbha thAya che. "nA mate ! vaMdIre vIve rasa pavvayassa purathimeNa paDhame samae paDivajjai, tayANa paccatthimeNa vi vAsaNaM tame samag parivarapha" he bhadanta! jyAre jabUdIpa nAmanA dvIpanA maMdira parvatanI pUrva dizAmAM varSAne prAraMbha thAya che, tyAre zuM pazcima dizAmAM paNa varSano prAraMbha thAya che? ane "nA naM parithameLavi vALuM ne umaNa vina" jyAre pazcima digvibhAgamAM paNa varSARtune prAraMbha thAya che, " tayA Na jAva madarassa pavvayassa uttaradAhiNeNa aNatarapacchAkaDasamayasi thANA vaDhabe ramaNa sivane mArU?tyAre jaMbudvIpanA maMdara parvatanA uttara ane dakSiNa digvibhAgamAM paNa eja samaye ( anaMtara pazcAdbhUta samayamAM varSA Rtuno prAraMbha thAya che? "tA, vocamA ! kayA maMdIre tIre saMta vaDhavacaraNa purathimeo gvaM jeva karavAcaa jAva pagivajo mAruM) hA, gautama ! evuM ja bane che jyAre jaMbudvIpamAM maMdara (meru) parvatanI pUrva dizAmAM varSa tune prAraMbha thAya che, tyAre pazcimamAM paNa varSAne prAraMbha thaI jAya che, ane tyAre ja prathama samayamAM ja- merunI uttara dakSiNe paNa varSAne prAraMbha thaI jAya che. (gva nahIM tamag" mijAvo maLi vANA, sa vi vAva DhicAra vize mAcivo) jevI rIte varSARtunA prathama samaya viSe praznottara kahevAmAM AvyA che, evI ja rIte varasAdanA prAraMbhanI prathama avalikA viSe paNa praznottare kahevA joIe. (bALapaNa ri, thoLa vi, vena , mukuLa vi ahorakSaNa vi, pakkheNa vi. mAseNa vi, uNA vi, e e siM savvesi jahA samayassa miTAvo taddA mALavavo) eja rIte AnapAna (ucchavAsa nizvAsakALo, staka (sAta prANarUpa kALo lava (sAta staka eTale kALa) muhUrta 77 satera lava pramANu kALa ), aherAtri ( divasarAta ke, pakSa (pakhavADiyuM), mAsa ane tunI apekSAe paNa varSanA prathama samayanA jevAM ja praznottare kahevA zrI bhagavatI sUtra : 4 19 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe. (navA maMte ! purI rI detA ne ramaNa vinnar) he bhada ta! jyAre jaMbudvIpa nAmanA madhya jabUdvIpamAM dakSiNArdhamAM hemaMtaRtune prathama samaya ( prAraMbha) hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa zuM hemantaRtune prathama samaya hoya che ? ane jayAre jaMbudvIpamAM hemantatune prathama samaya hoya che, tyAre jabUdIpanA maMdara parvatanI pUrva ane pazcima dizAmAM paNa zuM hemantane prathama samaya hoya che ? ItyAdi. (kadeva vAtALa mirAvo taheva hemaMtANaM vi, gimhANa vi bhANiyambo, jAva uUNa evaM tiNi vi, ee hiM tI kADhavA maLavadattA) he gautama ! varSARtunA viSayamAM je pramANe spaSTIkaraNa upara karavAmAM AvyuM che, e ja pramANe hemanta ane grISmaRtunA viSayamAM paNa spaSTIkaraNa samajavuM. jevI rIte varSARtunA prathama samayathI laIne taparyantanA praznottare ApyA che, evI ja rIte hemanta ane grISmanA prathama samaya, AvalikA AdithI Rtu paryantanA prathama samaya AdinuM kathana eka sarakhuM samajavuM. e badhAnA kula 30 trIsa AlApaka kahevA joIe (jayA Na bhate ! jabuddIve dIve maMdarassa pavvayassa dAhiNaDhe paDhame ayaNe rivAjA, tathA uttara vi rame vacane vija) he bhadanta! jyAre jabUdvIpa nAmanA dvipamAM maMdara parvatanA dakSiNArdhamAM prathama ayana hoya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa prathama ayana ja hoya che ? ( na samag i abhilAvo, taheva ayaNeNa vi bhANiyavvo, jAva aNaMtarapacchAkaDasamayaMsi paDhame ane pahaau ava) he gautama ! samayanA viSayamAM je abhilApa kahyo che, e ja abhilApa ayananA viSayamAM paNa samaje. (anantara pazcA&ta samayamAM prathama ayana thAya che,) tyAM sudhInuM samasta kathana samayanA abhilApa pramANe ja kahevuM joIe. (vALane misrAvo, tA saMvarenn vi bhANiyavyo jueNa vi, vAsasaeNa vi, vAsasahasseNa vi, vAsasayasa. phleza vi, purAri, judA vi, tuhika vi) jevI rIte ayananA viSayamAM A abhilApa kahevAmAM AvyuM che, evI rIte saMvatsara (varSa), yuga, varSazata, varSasahastra, varSazata sahasA (lAkha varSa) pUrvAga (84ryAsI lAkha varSa) zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva (84coryAsI lAkha pUrvAga) truTitAMga (turiyeLa vi, ghauM puSya, puje, turicaMne, tugi, 3, 9, bAvo, va, hUhUyo, dUhU, 3rapA karaje, jaavje naliNaMge, naliNe atthaNiuraMge atthaNiure, auaMge, aue, NauaMge, Naue, caliyaMge, cUlie, sIsapahelige sIsapaheliyA, paliovabheNa sAgarovameNa vi, bhANiyabyo) truTita, aTaTAMga, aTa,avavAMga, avava, hahukAMga, haka, utpalAMga, utpala, dhrAMga, padma, nalinAMga, nalina, arthanipurAMga, arthanapura, ayutAMga, ayuta, nayutAMga, nayuta, prayutAMga, prayuta, cUlikAMga, cUlikA, zISaprahelikAMga, zIrSaprahelikA, palyopama ane sAgaropama, e badhAMne viSayamAM paNa eja prakAranA abhilApa kahevA joIe. (mate ! puddI hI hiLadde patamA zopinA vahiva, jo vatara vi paDhamAM gogiro vahivajha6) he bhadanta ! jayAre jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM dakSiNAmAM prathama avasarpiNI kALa hoya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNI kALa hoya che? ( kathA naM 4tara vi paDhamAM zokadivALI pariva73,) jayAre uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNI kALa hoya che, ( tayA NaM jabuddIve dIve maMdarassa pavvayassa purathimeNaM paccatthimeNa Nevatthi oszikhI, nevatiya uiLI, navadipa tarazaMzAhe pachAta ramADato) jayAre jabUdvIpa nAmanA dvIpamAM maMdara parvatanI pUrva ane pazcime avasarpiNI kALa hete nathI, utsarpiNI kALa hotuM nathI te te he zramaNa ! Ayuzmana ! tyAM zuM avasthita kALa kahyo che ? (daMtA, kocamA ! te vera jAva karavAcavuM jAva samaNAuso ! jahA osappiNIe AlAvago bhaNio, evaM utsappiNIe vibhaannicanno) hA, gautama ! emaja bane che. pUrva pakSa pramANe ja samasta kathana thavuM joIe. he zramaNa ! AyuSmana ! paryantanuM samasta kathana grahaNa karavuM. utsapi. NInA viSayamAM paNa avasarpiNuM pramANeja kahevuM joIe. TakAtha- kALanuM nirUpaNa cAlI rahyuM che. tethI tenA bhAgarUpa hatu, ayana AdinuM A sUtra dvArA sUtrakAra nirUpaNa kare che-(kacALe mare !) ItyAdi gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke-(nayAmAM yurove vIve) he bhadana! jyAre jaMbudvipa nAmanA dvIpamAM (hAdina) dakSiNArdhamAM-meru parvatanA dakSiNa dibhAgamAM (rANALa) cAra mAsa pramANe varSARtuna (paDhame samag ) prathama samaya (vivaja) hoya che, eTale ke varSARtune prAraMbha thAya che, (racAnuM) tyAre ( 3ttara vi) zuM uttarArdhamAM paNa (meruparvatanA uttara digvibhAgamAM paNa ) (vAsANaM paDhame nA kinArU) cAra mAsanA pramANa vALI varSAbatane prathama samaya hoya che? aTale ke varSARtune prAraMbha thAya che ? ane je uttarArdhamAM varSARtune prAraMbha thato hoya te ( pudI vIve) jaMbudvIpanAmanAM dvIpamAM (AraNa kacaraNa) maMdira (meru) parvatanA (pucimAjI cina' ) pUrva ane pazcima divibhAgamAM ( anaMtapure samasa) anantara puraskRta samaye- jemAM aMtara nathI e je purovata samaya che, e samaye) eTale ke eja samaye (varALa) zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSARtune ( ramaNa vahivatta ?) prathama samaya hoya che? eTale ke jyAre jaMbudvIpanA dakSiNa ane uttara bhAgamAM varSARtune prAraMbha thAya che, eja samaye zuM maMdarAcalanA pUrva ane pazcima bhAgamAM paNa varSARtune AraMbha thAya che? mahAvIra prabhu javAba Ape che-(daMtA, mA !) hA, gautama! evuM ja bane che-(varALa) jayAre (jJapurI ) jambudvIpa nAmanA dvIpamAM (am) dakSiNArdhamAM (vALa) varSARtune (paDhane samA hijasa) prathama samaya hoya che, ( taheva rAva iva ) tyAre uttarArdhamAM paNa varSo Rtune prathama samaya hoya che ane jayAre ja bUdvIpanA uttarArdhamAM varSAkAlane prAraMbha thAya che, tyAre ja bUdvIpanA maMdara parvatanA pUrva ane pazcima bhAgamAM paNa vaSane prAraMbha thAya che. 'kAva" padathI saMgraha karAyelA sUtrapAThane artha paNa ahIM ApI dIdhuM che. (anantara puraskRta samaya) eTale ke bilakula pheraphAra vinAne samaya tAtparya e che ke jaMbudvIpanA dakSiNArdha ane uttarArdhamAM varSARtunA prAraMbhane je samaya che. e ja samaye madaranA pUrva ane pazcima bhAgamAM paNa varSARtune prAraMbha thAya che. have gautama svAmI A viSayamAM ja bIjI rIte prazna pUche che-( kALa are !) he bhadanta ! jyAre (purI rIte) jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM (maM patraNa ) maMdara parvatanA (purithame baM) pUrva bhAgamAM (vArA mag) varSARtune prathama samaya (vika) hoya che, (tarA) tyAre vasthinuM vi" pazcima bhAgamAM paNa "vArA " zuM varSARtune "paDhaze samag idavasa" prathama samaya hoya che? ane "kAra maMca pavvayassa uttaradAhiNeNaM tarapacchAkaDasamayaMsi vAsANa paDhame samae paDivajjai ?" jyAre uttarArdhamAM varSAkALane prAraMbha thAya che, tyAre maMdara parvatanA uttara ane dakSiNa bhAgamAM paNa zuM varSAkALane prathama samayeya che? (iArapUchaza ?i anaMtara pazcAdbhUta samayanuM tAtparya nIce pramANe samajavuM sUtranA prArabhe je samaya batAvyA che, tenAthI pheraphAra vinAnA samaye eTale ke pUrvokta samaye ja. tAtparya e che ke pUrva ane pazcimamAM varSone je prathama samaya hoya che, e ja prathama samaya zuM utarArdha ane dakSiNAmAM hoya che? hUMtA joyA ! " hA, gautama! evuM ja bane che-"cA of je rI" jyAre jaMbudvIpanA "vaca" maMdara parvatanA "duraane pUrva bhAgamAM varSARtune prathama samaya hoya che, "ga vera davArecaraMgAya parivane avarU" tyAMthI zarU karIne praznasUtramAM Avate samasta zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha grahaNa kare. samasta uttara sUtrane bhAvArtha nIce pramANe che-jaMbUdvIpamAM meru parvatanA pUrva ane pazcima bhAgamAM varSAkALane je prathama hoya che, e ja prathama samaye dakSiNArdha ane uttarArdhamAM paNa varSAne prAraMbha thatuM hoya che. temanA varSAkALanA prAraMbha samayamAM aMtara nathI "gvuM tamag emajAvo maLio vAsA, tA mADhicANa vi. mALiyeravo) samayanI apekSAe varSAkALane je AlApaka (praznottara) upara ApavAmAM AvyA che, e avalikAnI apekSAe paNa varSAkALa viSayaka AlApaka kahevuM joIe. asaMkhyAta samayanI eka AvalikA thAya che. AvalikAnI apekSAe A pramANe AlApaka banaze-(kA mate ! juve hAphijha vAlA paDhamAM mAtra riyA vikArU, to kahuDha vi, kathA karaDha vANAM paDhamAM varayaa paDivajjai, tayANa jaMbuddIve dIve maMdarassa purathimapaccatthimeNa' aNa'tara parakkhaDasamayasi vAsANa' paDhamA AvaliyA paDivajjai ?) hatA, goyamA ! jAra vivAra) ItyAdi eja pramANe (bAvAjUna vi) AnaprANanI ape. thAe paNa samayanA AlApaka je ja AlApaka kahevuM joIe. ucchavAsa niHzvAsa kALarUpa te AnaprANa hoya che. tenuM svarUpa uparyukta AvalikAnA AlApakanA svarUpa jevuM ja samajI levuM eja pramANe (thoLa vi) stokanI apekSAe paNa e ja AlApaka kahevo. sAta prANarUpa kALane staka kahe che. (ga veba vi) lavanI apekSAe paNa eja AlApaka kahevuM joIe sAta stakane eka lava bane che. 77 satyotera lavanuM eka muhUrta bane che. (dattA vi. muhUrtanI apekSAe paNa evo ja AlApaka kahevuM joIe. "ahona zi, vALa va, mALa zi, ujaLAri) e ja pramANe dinarAtrinI apekSAe, pakhavADiyAnI apekSAe, mAsanI apekSAe. ane RtunI apekSAe paNa evAja AlApa (praznottara) kahevA joIe. (30trIsa muhUrtane rAtridivasa thAya che, paMdara dinarAtanuM pakhavADiyuM thAya che ane be pakhavADiyAne mAsa thAya che. be mAsanI eka chata thAya che. have eja vAtane upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che ke ( guuM sahiM kahyuM tamArA mijAvo to mALiyo ) AvalikAthI laIne Rtu paryantanA alApa ( praznottare ) samayanA alApaka pramANe ja kahevA joIe. A rIte samayathI Rtu paryantanA 10 dasa AlApa banaze. have gautama svAmI hemaMtaRtunA viSayamAM prabhune prazna kare che (kAyA mane ! purI thI detALa para samara jhara) he bhadanta ! jyAre A zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbudvIpamAM dakSiNArdhamAM hemantaRtune (ziyALAne ) prathama samaya hoya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa hemantaRtune prathama samaya hoya che? ane jyAre jabUdvIpanA uttarArdhamAM hemantane prathama hoya tyAre zuM jambudvIpamAM maMdarAcala (meru) parvatanA pUrva ane pazcima bhAgamAM paNa hematano prathama samaya hoya che? mahAvIra prabhu tene A pramANe uttara Ape che-he gautama ! pahelAM dakSiNArdha ane uttarArdhanA viSayamAM varSAkALane anulakSIne jevuM kathana karavAmAM AvyuM che, ane pUrva ane pazcima dikSAganA viSayamAM jevuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, evuM ja pratipAdana ahIM hemantaRtunI apekSAe karavuM joIe A rIte varSARtunA AraMbhane anulakSIne je AlApaka AgaLa Ape che, e ja AlApaka hemantaRtunA AraMbhanA samayane anulakSIne paNa banaze. tathA jaMbudvIpanA meru parvatanA pUrva bhAgamAM jyAre hemantane prathama samaya hoya che tyAre pazcima bhAgamAM paNa hemantane prathama samaya hoya che ane tyAre uttarArdha ane dakSiNArdhamAM paNa hemantane prathama samaya hoya che. ItyAdi samasta kathana ahIM hemantakALanI apekSAe grahaNa karavuM joIe. (vaM niSphaLa jIva mALigo kAra kaM) eja pramANe grISmaRtunI apekSAe paNa samayathI laIne Rtu paryantanA AlApake kahevA joIe. ahIM (Ava) padayI (bAvaDhivASi, bAnamALAmaNAmAM, to hetA, DharetApi, muhUrtanAgari, bahoLAI, vA imANenApa ) A sUtrapAThane saMgraha karavAmAM Avyo che. (rva vi) ArIte-pUrvokta rIta pramANe varSA, hemanta ane grISma, e traNe RtuonA (tI kADhAva mALiyaghA) kula 30 alAke kahevA joIe. kahevAnuM tAtparya e che ke pratyekanA prathama samaya, AvalikA, Ana pANa, teka, lava, muhUrta, dinarAtri, pakSa, mAsa ane RtunI apekSAe dasa, dasa AlApaka banaze. - have sUtrakAra ayana AdinuM patipAdana karavAne mATe nIcenAM sUtro kahe che (jANaM mate !) he bhadanta ! mAre puro vIve ) jaMbudvIpanAmanA dviIpanAM (Arata pavAra phALi68) maMdarAcala parvatanA dakSiNArdhamAM (vme aca) pathama ayana (zrAvaNa mAsathI zarU karIne cha mAsa paryantanA samayanuM dakSiNayana) thAya che, (tai) tyAre (4ttara vi) uttarArdhamAM paNa che ) zuM prathama ayana (dakSiNAyana) thAya che? ane jayAre uttarArdhamAM prathama ayana thAya che, tyAre jaMbudvIpanA meru parvatanI pUrva ane pazcimanA digabhAgamAM paNa zuM dakSiNAyana puraskRta uttarAyaNa hoya che ? kahevAnuM tAtparya e che ke dakSiNettara bhAgamAM dakSiNAyana AraMbha thavA avyavahita uttarakALe pUrva pazcima vibhAgamAM zuM uttarAyaNane AraMbha thaI jAya che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 24 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara- (nag Ngi) ItyAdi. he gautama ! samayanI apekSAo jevA AlApakanuM upara pratipAdana karavAmAM AvyuM che, ( tara) eja prakArane AlApaka (baLA ) ayananI apekSAe (dakSiNAyana Adi vize ). (mALiyo) kahe joIe. (vAtra maitarapachArAmacari) anantara pazcAhUta samayamAM (pa ane) paheluM ayana (pazivajIne marU) thAya che, ahIM sudhInuM samasta kathana karavuM joIe. ahIM (kAva) (thAvat ) parathI nIce sUtrapATha grahaNa karAve che-(vaMjUrI mAvajaya pUrvanirdha kSiAcanA bhakAlAvyavahitottarakAle eva uttarAyaNAra bho bhavati, evaM jalbUdvIpe maMdarAcalasya pUrvapazcimAdhai yadA uttarAyaNAraMbho bhavati tadA jajbUdvIpe mandarAcalasya dkssinnottrAdhe uttarAyaNamAvyavaditapUrvavAhe pava kSikAyanAmo mavati ) A uttara vAkyanuM tAtparya evuM che ke-jaMbudvipamAM mandarAcalanA dakSiNottara dikSAgamAM jyAre dakSiNAyanane AraMbha thAya che, te samaye jabUdvIpamAM maMdarAcalanA pUrva pazcima dimAgamAM dakSiNAyananA avyavahita uttara kALamAMja uttarAyaNane AraMbha thaI jAya che. e ja pramANe jyAre jaMbudvIpamAM maMdarAcalanA pUrva pazcimamAM- pUrva pazcima dibhAgamAM uttarAyaNane AraMbha thAya che, tyAre jabUdIpamAM maMdarAcalanA dakSiNettarArdhamAM-dakSiNa ane uttara dibhAgamAM uttarAyaNanA AraMbha kALathI avyavahita pUrvakALamAM ja dakSiNAyanane AraMbha thAya che. - have mahAvIra prabhu keTalAka na pUchAyelA praznonA samAdhAna nimitte kahe che ke (ii saLanuM mizrAvo) ItyAdi. he gautama ! (acaLAM) ayana (dakSiNAdi ayana) nA viSayamAM je AlApaka upara kahevAmAM AvyuM che, (sA) eja prakArane AlApaka (saMvadareka vi mALiao) saMvatsarane anulakSIne paNa kahevuM joIe. ayananA AlApaka je ja AlApaka saMvatsaranI apekSAe paNa kahevuM joIe. ( vi) yuganI apekSAe paNa e ja AlApaka banAvI le. ( pAMca saMvatsarane eka yuga bane che). tathA (vArasAi vi, vArasA vi, vArasathANe , puLa vi) zatavarSa, sahasavarSa lAkha varSa pUrvAga ane pUrvanI apekSAe paNa eja prakAranA AlApake banAvI levA joIe, (pUrvaga 84 coryAsI lAkha varSanuM bane che, ane 84coryAsI lAkhapUrvAnuM pUrva bane che) tathA eja pramANe (turicoLa vi) truTitAMga, ane (suvicaLavi,) truTitane anulakSIne paNa evAja AlApake kahevA jaIe aMte sUtrane upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che ke (U pudgo , pura) uparakta rIta pramANe ja pUrvAga, pUrva. (turicane, suSira) truTitAMga, truTita, zrI bhagavatI sUtra : 4 25 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1aMge, 43) aTaTAMga, aTaTa. ( vayo, vyavave ) avavAMga, avava, ( dUrdUthaze, pa) hUhUkAMga, hUka, (vrutte, vDhe ) utpalAMga, utpala, ( vaze, parame) padmAMga, padma, ( jJattiLane, mahine ) nalinAMga, nalina, ( aLiya, atyanii) anipUrAMga, anipUra, " bako, zrad '' ayutAMga, ayuta, ra " vadhaze, 99 paue prayutAMga, pradyuta, " nathI, na " nayutAMga, nayuta, vRttiyo, vRddhi " cUlikAMga, cUlikA, (saurapadesTiyo, sIttapadeDhiyA ) zISaprahelikAMga ane zISa prahelikAnA viSayamAM paNa AlApaka samajavA. '' zISa prahelikAnA kula akAnI sakhyA nIce pramANe che-75826325307301024115797356975696406218, 96684, 8080, 183296 A pramANe AMkaDA lakhIne tenA para 140 ekaseA cAlIsa zUnya caDAvI. A rIte zISa prahelikAnA kula aMkAnI saMkhyA 194 ekasAtheArANu thAya che. A rIte zISa prahelikA 194 eksepcArANu AMkaDAnI sakhyA che. ( pattibovameLa, sarotrameLavi) palleSama ane sAgarepama kALanI apekSAe paNa evA ja alApakA kahevA joie have gautama svAmI avasarpiNI ane utsarpiNI kALanA viSayamAM prazno pUche che-"nacALA mate ! '' he bhadanta ! jyAre ( laghuddIne rIle ) jabuTTIpa nAmanA madhya ja budvIpamAM ( nirlR ) dakSiNAmAM (14mA savinI ) prathama avasarpiNI (paDhivajJa6) kALa hAya che ( A avasarpiNI kALamAM padArthonA temanA svarUpanI apekSAe athavA svabhAvanI apekSAe hAsa thatA rahe che-eTale ke te kALane svabhAva ja evA che ke temAM pratyeka padArthanuM pariNamana utsarpiNI kALanI apekSAe hAseAnmukha hAya che, tenA 6 cha bheda hAya che) ke jyAre avasarpiNI kALanA pahelA bhAganA dakSiNAmAM prAra'bha thAya che. (sacALa') tyAre ( uttaradaava,) uttarAmAM paNa ( 14mA osavaLI vijJa6) avasarpiNI kALanA paheleA bhAga zu' zarU thaI jAya che ? A rIte jyAre(pattadUte vi ) uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNInA prAra'bha thAya che, ( tayALa' ) tyAre( laghuddIne TIne) jamUdrIpamAM (maMrsa padmacarsa ) maMdara parvatanA ( puyimeLa' sthimeLa') pUrva ane pazcima bhAgamAM ( nevRci otavaLI navasthi pAvaLI) avasarpiNIkALa paNa hAte nathI ane utsarpiNIkALa paNa hAtA nathI, A rIte tyAM e khanne kALanuM astitva nahIM hAvAthI zu ( satya ) tyAM, samaLAvato) he zramaNa AyuSman ! ( dADhe avidyut vaLaze ) avasthita kALa kahele! che? gautama svAmInA te praznanA prabhu A pramANe svIkArAtmaka uttara Ape che--( T'ttA noyamA ! ) hA, gautama ! evuM ja bane che. dakSiNA aneuttarAdha zrI bhagavatI sUtra : 4 26 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivAya anyatra kSetromAM kALanuM parivartana thatuM nathI. (te jaiva kadAcavuM java samaNAuso ! jahA osappiNIe AlAvao bhaNi mo, evaM utsappiNIe vi mALiyo) prazna sUtramAM AveluM samasta kathana ahIM uttara sUtra paNa kahevuM joIe. ahIM "kavi padathI praznasUtramAM ApeluM samasta kathana ahIM uttara sUtramAM paNa kahevuM joIe ahi banAva parathI prasUtramAM kaheluM "zramaNa ayugmanA paryantane samasta kathana grahaNa karAyuM che. avasarpiNInA viSayamAM je AlApaka upara kahA che, e ja AlApaka utsarpiNInA viSayamAM paNa kaheve sU lavaNa samudra ke svarUpa kA nirUpaNa -lavaNa samudrAdinI vizeSa vaktavyatA -(4Le ja maMte ! samude ) ItyAdi- sUtrArtha-(davA mare! samude cA vori-vALa mu .) hebhadanta! lavaNa samudramAM sUrya IzAna dizAmAM udaya pAmIne zuM agni dizA tarapha jAya che ? (Ava yurIvaNa vAvavA mAyA) he gautama! jaMbudvIpamAM sUryonA viSayamAM jevI prarUpaNuM karavAmAM AvI che, evIja saMpUrNa prarUpaNa ahIM paNa karavI joIe, (navaraM) paNa te varNana karatAM A vAnamAM nIce pramANe pheraphAra samaja (umarAvo mo vecavo) ahIM A pramANe AlApaka banavuM joIe (4ache mure phinaTe vize mAr) he bhadanta! jayAre lavaNasamudranA dakSiNArdhamAM divasa thAya che (saMva vAva-tALAM DhavANamude juriyaTdavasthime tAruM mArU, pg mijhA jevuM ) tyAre tenA uttarArdhamAM paNa zuM divasa thAya che? ItyAdi je kathana jaMbudvIpanI vaktavyatAmAM pahelAM karAyuM che, e samasta kathana ahIM grahaNa karavuM joIe. ( lavaNa samudranA pUrva pazcima bhAgamAM rAtri thAya che, " tyAM sudhI te kathana thavuM joIe. (gayA mane ! sTAra sALi padamAM ouiLI parivAra) he bhadanta ! jyAre lavaNa samudranA dakSiNArdhamAM prathama avasarpiNakALa hoya che, (tavALa vattA ghaDhamAM uiLI pavitra jharU) tyAre tenA uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNakALa hoya cha. (jayANaM uttaraDDhe paDhamA osappiNI paDivajjai-tayANa lavaNa samudde purathi mapharithameLe tevI sosALI nevariya vALI) ane jyAre uttarArdhamAM prathama avasarpiNI hoya che, tyAre zuM lavaNa samudranA pUrva ane pazcima bhAgamAM avasarviNakALa paNa heta nathI ane utsapiNIkALa paNa hete nathI? (kuMtA, mA ! ) hA, gautama! evuM ja bane che, ahIM paNa prazna sUtranuM "utsarpiNakALa hato nathI" tyAM sudhInuM samasta kathana grahaNa karavuM joIe. (ghAra mate ! vIve TUriyA vIra-pALamuvai. ?) he bhadantA ghAtakIkhaMDa dvIpamAM zuM sUryonA IzAna dizAmAM udaya pAmIne agni dizA zrI bhagavatI sUtra : 4 2IS Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarapha jAya che? ( deva naMdIvarA karavA-maLiyA-sava dhAracaraMjIra vi mALiyA) he gautama! sUryanA viSayamAM jevuM varNana jaMbudvIpanI ape. kSAe karAyuM che, evuM ja saMpUrNa varNana ahIM ghAtakIkhaMDanI apekSAe karavuM joIe. (rA') paNa te varNana karatAM A varNanamAM nIce pramANe aMtara che-(rUme mijAvevi sarve karAvA mALiyAvA) dhAtakIkhaMDa viSayara sUtrapATha bolatI vakhate samasta AlApaka A pramANe kahevuM joIe( navA mate ! ghAyarUraM? vIve vAhidde vire mA, tathA uttara vi) he bhadanta! jyAre dhAtakIkhaMDa nAmanA dvIpanA dakSiNArdhamAM divasa thAya che, tyAre tenA uttarAdhamA paNa divasa thAya che. (navA varaha vi tayAdhAra vIre, maMdALa pannA kuthine te mava) ane jyAre tenA uttarArdhamAM paNa divasa thAya che, tyAre zuM dhAtakIkhaMDa dvIpanA maMdara parvatane pUrva ane pazcima bhAgamAM rAtri thAya che? (daMtA, zocamA! vaM catra lAla pAchuM mAru) hA, gautama! evuM ja bane che, (pUrva pazcima bhAgamAM rAtri thAya che) tyAM sudhInuM praznasUtranuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM joIe. ( jayANaM bhaMte ! dhAyaisaMDe dIve maMdarANaM pavvayANaM purathimeNaM divase bhavai, tayANaM prajavani ) he bhadanta ! jyAre dhAtakIkhaMDa dviIpanA maMdana parvatanA pUrva bhAgamAM divasa thAya che. (gayA vasthine ja vi rivaNe mavA, tathA pAca ke hIre medAna para kareluM rALeiof rASTra mArU?) A rIte jyAre dhAtakIkhaMDa dvIpanA maMdara parvatanI pazcima dizAmAM divasa thAya che, tyAre zuM dhAtakIkhaMDa dvIpanA maMdara parvatanA uttara ane dakSiNa dibhAgamAM rAtri thAya che? (daMtA, joyA! lAva mava) hA. gautama ! evuM ja bane che. ahIM paNa ( rAtri thAya che.) tyAM sudhInuM praznasUtranuM samasta kathana grahaNa karavuM ( gg mizana jevA kAva) A rIte samasta vaktavya A prakAranA Apake dvArA samajI levuM. (kArba aMte tALa paDhamAM oui, vacAi uttara?) he bhadanta! dhAtakIkhaMDa dvIpanA dakSiNamAM jyAre prathama avasarpiNI kALa hoya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNI kALa hoya che ? ( navA uttara vi tathA dhAre tIve mA zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payA pusthimAvathimeLa nathi koviLI jAva tamAro ) ane jyAre uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNI kALa hoya che, tyAre dhAtakIkhaMDa dvIpanA maMdara parvatanI pUrva ane pazcimamAM zuM avasarpiNI kALa hete nathI ane zuM utsarpiNI kALa paNa hotuM nathI ? ( tA, norA ! jAva samajAvo) hA, gautama evuM ja bane che, ahIM (avasarpiNuM utsarpiNukALa hetA nathI.) tyAM sudhInuM praznasUtranuM kathana grahaNa karavuM joIe. (nahIM jhavaNamukSa vAvavA taNA to vi mALicavA) je pramANe lavaNasamudranI vaktavyo ApI che evI ja kAledadhinI paNa vaktavyatA samajavI. (navaraM jAva ttAmaM mALiyA) kAledadhinA AlApakamAM lavabasamudranI jagyAe kAledadhi zabdano prayoga kare joIe. (gaaiMtarapura. ranuM te ! jUriyA kArivALamavAra) he bhadanta! zuM abhyantara puSkarAdhamAM sUryodaya izAnadizAmAM udaya pAmIne agni dizA tarapha jAya che? (jaheva dhAiyasaMkhassa vattabdhayA taheva abhitarapurakkharaddhassa vi bhANiyavA) he gautama! dhAtakIkhaMDanI je prakAranI vaktavyatAnuM AgaLa pratipAdana karAyuM che-eja pramANe Abhyantara puSkarArdhanI vaktavyatA paNa kahevI joIe. (navara abhilAvobhANiyavyo, tayANa abhitarapukkharaddhe madarANaM purathimapaccatthimeNaM nevasthi ropaNI nevasthi kauiLI, navaTriNaoi tathAje ontte ramanArato) vizeSatA e che ke dhAtakI khaMDane badale abhyattara puSkarAI padane prayoga karIne AlApaka kahevA joIe. (abhyaH puSkarArdhamAM maMdara parvatanA pUrva pazcima dibhAgamAM avasarpiNI ane utsarpiNI kALa letA nathI, tethI tyAM kALa avasthita kahyuM che, tyAM sudhInuM samasta kathana grahaNa karavuM. (revaM maMte ! zeva mate! ji) he bhadanta ! Apa devAnupriye A viSayamAM je pratipAdana karyuM te yathArtha che. ApanI vAta sarvathA satya che,) Ama kahIne gautama svAmI temane sthAne besI gayA. TIkarthaA sUtradvArA zAstrakAre lavaNasamudra AdinI vaktavyatAnuM prati pAdana karyuM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke (zraNane samude ) he bhadanta! lavaNa samudramAM (jUriyA) be sUryo (sIri-jJALapuche- ) udIci prAcIna dizAnI vaccenA pUrva ane uttara dizAnI vaccenA IzAnakeNamAM udaya pAmIne, prAcIna (pUrva) ane dakSiNanI vaccenA agnikeNamAM zuM asta pAme che? ItyAdi je prazno jabUdvIpanA prakaraNamAM AvyA che, e prazno ahIM paNa grahaNa karavA joIe. uttara-(veva = cUravarata vattatra maLiyA) he gautama ! jevI rIte jabUdvIpanA 177 ekarasatera sUtrarUpa prakaraNamAM jaMbudvIpa saMbaMdhI varNana karavAmAM AvyuM che, (sava pannA) e samasta varNana (parisiyA ) pUvarNarUpe (sTara murala vi mALicaDyA) lavaNasamudranA viSayamAM paNa samajI levuM. ane je bUTa dvIpanA prakaraNamAM kahevAmAM Avela sUtra pramANe ja (ja-kAvIta - zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsa kSiLabU zAna chataH ) thI zarU karIne (torInovIcItam 3tsya kavIrI prAcIna vAchataH ) ahIM sudhInA pUrva pakSane (praznasUtrane) Azaya samajIne (hanta goyamA ! lavaNasamudde sUryo udIciprAcInam udgatya yAvat udiicibAvana chataH) ItyAdi bhagavAna mahAvIra dvArA apAyele uttara samajI levuM joIe. kahevAnuM tAtparya nIce pramANe che-gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke (he bhadanta! lavaNamudramAM be sUryo IzAnakeNamAM udaya pAmIne zuM agnikoNamAM asta pAme che? agnikeNamAM udaya pAmIne naiRtya koNamAM zuM asta pAme che? narutya keNamAM ugIne zuM vAyagramAM asta pAme che ? vAya. vyamAM ugIne zuM IzAnamAM asta pAme che ? uttara-hA, gautama ! e pramANe ja bane che, ( fmaDhAvo zramo co) jambudvIpanA prakaraNamAM je AlApa ApyA che te jaMbudvIpanI apekSAe kahelA che, ahIM je AlApake kahevAnA che te lavaNasamudranI apekSAe kahevAze, eTalI ja AlApakemAM vizeSatA rahelI che. eja vAtane spaSTa karavA mATe sUtrakAre nIcenA praznottararUpa AlApaka mUkyo che-(GrA mate varamude ) he bhadanta! jyAre lavaNasamudramAM (rALa) dakSiNArdhamAM "rivaredivasa thAya che, (saM reva rAva) tyAre zuM uttarArdhamAM paNa divasa thAya che? ane jyAre uttarArdhamAM paNa divasa thAya che, ( tALa') tyAre (savAramu) lavaNasamudramAM (pusthima-variyame jIruM mA?) pUrva ane pazcima bhAgamAM zuM rAtri thAya che ? (gg of afmAve necara) A prakAranA praznottaro dvArA lavaNa samudranA viSayamAM samasta varNana jaMbUdvIpanA varNana pramANe ja karavuM joIe. have gautama svAmI mahAvIra prabhune prazna kare che ke lavaNasamudramAM avaavasarpiNa ane utsapiNIkALa hoya che ke nahIM- (Aii mate !) he bhadata! jyAre (savAray) lavaNasamudranA (hi ) dakSiNa digvibhAgamAM (vaDhamAM rogilI vahIvajha3) avasarpiNI kALane prathaNa bhAga hoya, che, (tai) tyAre (sattaraDha vi) uttarArdhamA paNa ( patramAM goSinI vavajJA) zu avasapiriNakALano prathama bhAga hoya che? A rIte (jayA) jyAre (3ttara) uttarArdhamAM (vaDhamAM govuiLa padArU ) avasarpiNIne prathama bhAga hoya che,( tathA ) tyAre (hevAlamude ) lavaNasamudranA (purathama rathine nevaratha zoSinI, nevadhi vauiLI) pUrva ane pazcimabhAgamAM zuM avasarpiNI ane utsarpiNI kALa hotA nathI ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe cheke-(daMtA, joyA nathi karaNauiLa) hA gItama! evuM ja bane che. ahIM "yAvat " parathI prazna sUtranuM samasta kathana levAmAM AvyuM che. eTale ke lavaNasamudranA pUrva pazcima bhAgamAM utsarpiNI avasarpiNI kALa hotA nathI, tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. zrI bhagavatI sUtra : 4 30 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have dhAtakIkhaMDanA viSayamAM evA ja prazno gautama dvArA pUchavAmAM Ave che prazna-( dhAradi mate !) he bhadanta ! dhAtakIkhaMDa (ve) dvIpamAM (TUriyA) be sUryo (rIvirAjapura) ItyAdi IzAnakeNamAM udaya pAmIne zuM agnikoNamAM asta pAme che? A prakAranA je pazno jaMbudvIpanA viSayamAM pUchavAmAM AvyA che, e badhAM prazno ahIM pUchavA joIe. (3Ira pAna) (eTale uttara ane pUrva vaccenI dizA athavA IzAnakeNa.) utara-(pheva purIvara vatta zvacA maLacA, tadeva dhArApharsaTaNa vi mAcitrA) he gautama ! A praznanA uttaramAM jaMbudvIpa saMbaMdhI praznanenA jevA uttaro AgaLa ApyA che, evA ja uttaro ahIM ApavA joIe. ane jabUdvIpanA prakaraNamAM je alAke (prattaro" ApavAmAM AvyA che, e saghaLA AlApa ahIM paNa dhAtakIkhaMDa viSe kahevA joIe (nava) paranta vizeSatA eTalI ja che ke (bhef) e alApakemAM jyAM lavaNasamudra zabda Ave che tyAM dhAtakIkhaMDa dvIpa' zabdanA (mii) abhilApano prayoga karIne sarve zAstrAva mALiyA) sUryodaya ane sUryAsta saMbaMdhI saghaLA AlApake kahevA joIe. prazna-(vALa) he bhadanta! jayAre (pAra kI ) dhAtakIkhaMDa dvIpanA vize mava6) dakSiNArdhamA divasa thAya che, tathA rattara ji) tyAre zuM uttarArdhamA paNa divasa thAya che ? ane "nA" jyAre "kurAhU li Aire mana) utarArdhamAM divasa thAya che (tathALa) tyAre (dhArA rI) dhAtakIkhaMDa dvipamAM (rAmAM ghavacA) mandara parvatanA (pucinapasthi pAruM mana ?) pUrva ane pazcima bhAgamAM paNa zuM rAtri thAya che? uttara-"daMtA, zocanA! " hA, gautama ! evuM ja bane che, " jAva tAruM mA" jyAre dhAtakIkhaMDanA uttarArdha ane dakSiNArdhamAM rAtrI thAya che. tyAre temAM AvelA maMdira parvatanA ane pazcima dimbhAgamAM rAtri thAya che. prazna-"nA mate !" he bhadanta ! jyAre "dhADU rI" dhAtakIkhaMDa dvIpamAM "maMAmAM pagalA puridhame divase mArU" maMdara parvatanA pUrva dimbhAgamAM divasa thAya che, tyAre (padarithamene ura viSe mava?) zuM pazcima dibhAgamAM paNa divasa thAya che? ane "nA" jyAre " go hi zivase mava" pazcima divabhAgamAM divasa thAya che. "tathAbaM" tyAre pAra vI" dhAtakIkhaMDa dvIpanA "vAreviALei mAruM mA?" uttara ane dakSiNa dibhAgamAM zuM rAtri thAya che? zrI bhagavatI sUtra : 4 31 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-"daMtA, mA! " hA, gautama! "jJAva mA" jyAre dhAta. kIkhaMDanA maMdira parvatanI pUrva ane pazcima divasa hoya che tyAre tenA uttara ane dakSiNa divabhAgamAM rAtri hoya che. u gNa mistravena cira " A rIte dhAtakIkhaMDa dviIpa viSenuM samasta kathana pUrvokta AlApa dvArA samajI levuM. have dhAtakIkhaMDa dvIpamAM avasarpiNI utsarpiNI kALa hoya che ke nahIM, te jANavA mATe gautama svAmI nIceno prazna pUche che-" navALAM mare! " he bhadanta ! jyAre " rAhaLa dhAtakIkhaMDanA dakSiNArdhamAM "pamA zoSijI" avasarpiNI kALane prathama bhAga cAlatuM hoya che, "tayA" tyAra (vattAtre vi, ) zuM uttarArdhamAM paNa avasarpiNI kALane prathama bhAga cAlate hoya che? ane (navA) jyAre "sattA ItyAdi... uttarArdhamAM avasarpiNIne prathama bhAga hoya che, "racA " tyAre "pAyA vIdhAtakIkhaMDa dviIpamAM be maMvi pdavA" maMdara parvatane "pumi- prathaof " pUrva ane pazcima bhAgamAM "nathi bouiLI nathi kauiLI?" zuM avasapiNI kALa paNa hotuM nathI, ane utsarpiNI kALa paNa hete nathI? uttara--"phuar, mocamA ! " hA, gautama ! evuM ja bane che-"jAya rasthi kaviLI tyAM avasarpiNI ane utsarpiNI kALa hotuM nathI" tyAM sudhInuM prazna sUtramAM AvatuM samasta kathana grahaNa karavuM-tyAM te sadA samAna kALa avasthitakALa hoya che-have keTalAka anukta (na pUchAyelA ) praznonuM mahAvIra prabhu nIce pramANe samAdhAna kare che-(kA 4vaLasamuda vattajayA) he gautama! lavaNa samudranA viSayamAM AgaLa je prakAranuM pratipAdana karAyuM che, eja prakAranuM prati pAdana (Tola mALiyA) kAledadhinA viSayamAM paNa karAvavuM joIe. (vAM) te vaktavyatA ane kAledadhinI vaktavyatAmAM phakta ATale ja pheraphAra kare joIe-lavaNasamudranA AlApake (praznottara sUtro) mAM jyAM lavaNa samudra padane pravega karAya che, tyAM kAledadhinA AlApakamAM kAledadhi padane prayoga karavo joIe. e ja vAta (jAsrota nA mALA) sUtrapATha dvArA sUtrakAre prakaTa karI che. have gautama svAmI abhyantara puSkarArthanA viSayamAM prabhune nIcenA prazno pUche che- (hiMmatanapurAvA mete !) he bhadanta ! abhyantara puSkarAI dvIpa mAM (ricA) be sUryo (ArIji vALamuvAjI ) ItyAdi uttara ane pUrvanI vacce AvelI dizAmAMthI eTale ke IzAna koNamAMthI udaya pAmIne zuM agni kaNamAM (pUrva ane dakSiNa vacce agni keNa heAya che) asta pAme che? eja prakAranA bIjA je prazno jaMbudviIpa AdinA viSe AgaLa AvI gayA che, e badhA prazno ahIM pUchavA joIe. zrI bhagavatI sUtra : 4 3 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara--(Ava ghAyasaMdaraNa vattAyA tava mitarapura# mALicaDyA) dhAtakIkhaMDanA viSayamAM je prakAranuM varNana AgaLa karavAmAM AvyuM che, evuM ja varNana Abhyantara puSkarAInA viSayamAM paNa ahIM karavuM joIe. te banene AlApakamAM bhAvanI apekSAe koI paNa pheraphAra nathI paNa je zAbdika pheraphAra che. te nIce pramANe samaja-(navA mijAvo mAvo ) dhAtakIkhaMDanA AlApakamAM jyAM (dhAtakIkhaMDa) padane prayoga karyo che, tyAM (Abhyantara puSkarAI) padane prayoga karavo joIe. puSkarAI viSayaka chelle AlApaka A pramANe banaze. (va, vastu matta!kSiArthe prathama vijJaLImAsa, tadA uttarArdhe'pi prathamA avasarpiNI bhavati, yadA ca uttarArdhe'pi avasarpiNI mavati) he bhadanta! jayAre Abhyantara puSkarAInA dakSiNArdhamAM avasarpiNa kALane pramatha bhAga cAlatuM hoya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa avapiNIne prathama bhAga cAlato hoya che ane jyAre uttarArdhamAM avasarpiNI kALa cAlato hoya che (tathA') tyAre (hiMmatapual') Abhyantara puSkarArthanA (mA') maMdara parvatanA (purasthima-vathime nevaritha koviLI ne ripiLI) pUrva ane pazcima digbAgamAM zuM avasarpiNa kALa paNa hatuM nathI, ane ane utsarpiNI kALa paNa hete nathI? e praznane uttara mahAvIra prabhu nIce pramANe Ape che-hRtA, jovA ! nAgA samajAvo) he gautama ! evuM bane che jyAre Abhyantara puSkarAnA dakSiNArdhamAM prathama avasarpiNI kALa hoya che. tyAre uttarArdhamAM prathama avasarpiNI hoya che. jyAre uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNa hoya che, tyAre abhyanara puSkarAnA maMdira parvatanA pUrva ane pazcima digabhAgomAM avasarpiNIkALa paNa hete nathI, ane utsarpiNI kALa paNa cheto nathI. paNa he zramaNa Ayu mana gautamatyAM te kALa avasthita-sadA samAna kALa ja kahyo che. ane mahAvIra prabhunAM vacanane pramANa bhUta mAnIne temAM potAnI zraddhA prakaTa karatA gautama svAmI kahe che-(relve maMte ! revaM aMte ri) he bhadanta ! Ape kahayA pramANe ja che ApanI vAta sarvathA pramANabhUta che. he bhadanta A viSayamAM Ape je pratipAdana karyuM te yathArtha ja che. A pramANe kahIne bhagavAnane vadaNA namaskAra karIne teo temane sthAne besI gayA chesu. kA jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtranI priyadarzinI vyAkhyAnA pAMcamAM zatakane pahele uddeze samApta thayela che 5-1 ) zrI bhagavatI sUtra : 4 33 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUsare udeze kA viSayoM ke vivaraNa -pAMcamA zatakane bIjo udezaka prAraMbha- A uddezakamAM je viSayanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, temanuM saMkSipta varNana A pramANe che-rAchagRha nagaramAM mahAvIrasvAmInuM Agamana-gautama svAmIne pratyeka dizAnI apekSAe ISapurAvAta ( snigdhavAyu), paccavAta, mandavAta ane mahAvAtanA vizenA prazno ane prabhudvArA te prakAnA uttare. dvIpa ane samudranI vacce vAtA vAyunuM parasparathI viparIta prakAranuM nirUpaNa. vAyu vAvAnA kAraNanuM nirUpaNa, vAyuonI paddhatisaranI gati, vAyuonI uttara kriyAnuM nirUpaNa kartA vAyukumAra Adi dvArA vAyukAyanuM udIraNa thAya che, evuM kathana. vAyukAyanA zvAsaprazvAsa levAnA prazranettare. vAyukAyanA pharI pharIne mara. thanuM ane vAyukAryamAM ja vAraMvAra tenA janma levA saMbaMdhI prazranettaranuM kathana skRSTa apRSTa vAyunA maraNa viSe praka. pRSTavAyunuM ja maraNa thAya che e uttara, vAyu zarIrathI yukta thaIne nIkaLe che ke zarIra rahita nIkaLe che, e prazna. ane prakArathI yukata thaIne nIkaLe che evo uttara Adina, kukamAsa ane madirAnA paramANu kenAM zarIra che? e prazna. judI judI daSTie vicAra karatAM teo vanaspatikAya, agnikAya ane aSkAyanAM zarIra che, evA uttara. leha, tAMbu, kalAI, zIzuM, pASANa ane kASTanA paramANu, kenAM zarIra che? e prazna. judI judI daSTie vicAra karatAM temanA paramANu pRthvIkAya ane agnikAyanAM zarIra che, e javAba asthi dagdhAsthi, ( baLelAM hADakAM), carma, dagdhacama, chaMga ( ziMgaDuM), dagdhaga. khura (prANIonI kharI) dagdhapura na kha ane dagdhanakhanA paramANu kenAM zarIra che? e prazna. judI judI dRSTie vicAra karatA temanA paramANu trasakAya ane agnikAyanAM zarIra che, evA uttara, aMgAra, kSAraka (rAkha), busa (bhUsuM ) ane gemaya (chANa), e kenAM zarIra che? e prazna. temanAM zarIra eke. ndriyathI paMcendriya paryantanA jIvana ane agnikAyanAM che, e uttara. lavaNa samudranA cakravAla viSkabha Adi viSe praznottara, lekasthiti paryanta-ane vihAra zrI bhagavatI sUtra : 4 34 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAyuM ke svarUpamAnirUpaNa (Ayaddei nare) ItyAdi. sUtrArtha-(rAdhei nore vAva va vavANI) rAjagRha nagaramAM bhagavAnanuM samavasaraNa thayuM. (yAva8) gautama svAmIe A pramANe pUchyuM-(garidhavi mane ! fi gvAyA vA vAyA, vAyA vAyaMti ?) he bhadanta! zuM ISapuravAta (snigdhAvayu), pathyavAta, maMdavAta ane mahAvAta e badhA prakArano vAyu vAya che kharo? (dUtAM thi) hA, gautama ! e badhA prakArane vAyu vAya che. ( atthiNaM bhate ! purathimeNaM IsiMpurevAyA, patthAvAyA, maMdA vAyA, mahAvAyA jAti) he bhadanta ! pUrva dizAmAM ISatparovAta, pacyavAta, maMdavAta ane mahAvAta, e badhA prakAranA vAyu vAya che kharAM ? (daMtA 3pasthi) hA gautama vAyA che (pUrva 0i, moi, uttaramAM uttarapurathio, rANipuramAM, rAhanavavasthif, uttaraparavariyAM') eja pramANe pazcima dizAmAM, dakSiNa dizAmAM uttara dizAmAM, IzAna keNamAM agnikezumAM, naiRtyakoNamAM, ane vAyavya kezumAMe badhA prakAranI havA vAya che, ema samajavuM. (gayA aMte lipuvAcA purathimeNaM patthAvAyA, maMdAvAyA, mahAvAyA vAyaMti, tayANaM paccatthimeNa IsiMpu vAyA, garAnuM prathimAM phrarSigvAyA tathA purithameLa vi) he bhadanta ! jyAre pUrva dizAmAM ISapurAvAta, pathyavAta, maMdavAta ane mahAvAta vAtA hoya che tyAre zuM pazcima dizAmAM paNa ISatpare vAta Adi vAyuo vAtA hoya che? ane jyAre pazcima dizAmAM ISatparovAta Adi vAyu vAtA hoya che tyAre zuM pUrva dizAmAM paNa e ja vAyu vAtA hoya che? (hatA, goyamA ! jayANa purathimeNa' tayANa paJcatthimeNa vi, IsiMpurevAyA. jayANa paJcatthimeNa vi IsiMpurevAyA tayANaM purathimeNa vi IsiMpurevAyA evaM vizvAsu vivilApu) hA, gautama! jyAre pUrva dizAmAM ISapuravAta Adi vAyu vAya che, tyAre pazcimamAM paNa eja badhA vAyu vAya che, ane jyAre pazcima dizAmAM ISatparovAta Adi vAyu vAtA hoya che tyAre pUrva dizAmAM paNa ISapuravAta adi vAyuovAtA hoya che. bAkInI dizA ane vidizAomAM te vAyunA vahananA viSayamAM paNa eja pramANe samajavuM. zrI bhagavatI sUtra : 4 35 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zarithai mate ! TIviravA hipuravAvA.) he bhadanta ! dvIpamAM ISa~vAta Adi vAyu hoya che kharA ? (daMtA, thi) hA, gautama ! te vAyuo dviIpamAM paNa hoya che. (gathi mate ! sAmu hiMgvAya?) he bhadanta ! samudramAM ISapuravAta Adi vAyuo hoya che? kharAM? (daMtA nathi ) hA" gautama ! samudramAM paNa te vAyuo hoya che. (gacALa pare ! vIvizvayA hiM - vAyA. tayANa sAmuhayA vi IsiM purevAyA. jayANa sAmuddayA IsiMpure vAyA. tayANa vidattA vi hipure vAcA. ?) he bhadanta ! jyAre dviIpanA ISatparovAta Adi vAyuo ja vAtA hoya che, tyAre zuM samudramAM paNa ISapurAvAta Adi vAyuAja vAtA hoya che ane jyAre samudramAM ISatparovAta Adi vAyu vAtA hoya che, tyAre zuM dvIpamAM paNa ISapuravAta Adi vAyuo ja vAtA hoya che? (camA ! jo chULa sama) he gautama! evuM banatuM nathI. (jaLa are! evaM vuccai, jayANaM dIviccayA IptiparevAyA, No Na tayA sAmuddayA IsiMpure. vAyA, jayANa sAmudayo IsiMpure vAyA No NatayA dIviccayA IsiMpure vaayaa|) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke jyAre dvIpanAM ISatparevAta Adi vAyu vAtA hoya che, tyAre samudranA ISapurAvAta Adi vAyu vAtA nathI, ane jyAre samudranA ISatparovAta Adi vAyu vAtA hoya che, tyAre dvIpanA ISatparovAta Adi vAyu vAtA nathI ? (camA ! sesi vAcALa asamAvi. ccAseNaM lavaNe samudde vela nAikkamai se teNaTeNaM-jAva vAyA vAyeti ) 8 gautama! te banenA vAyuo ( dvIpa ane samudranA vAyuo) sAthe vAtA nathI. paNa judA judA vAya che. jyAre ja budvIpanA iSapurAvAta Adi vAyu vAya che, tyAre samudranA ISatparovAta Adi vAyu vAtA nathI ane jyAre samudranA ISatpara vAta Adi vAyu vAtA hoya che, tyAre dvIpanA ISatparovAta Adi vAyu vAtA nathI. A rIte vAyue eka bIjAthI vipa. rIta rIte vAtA hoya che-tethI teo lavaNasamudranI velAnuM ullaMghana karatA nathI. te kAraNe he gautama! meM evuM kahyuM che ke te vAyuo pUrvakathita paddhatithI vAya che, (bathi mare! kSipujevAcA, thAvAyA, maMvAvAyA, mAvAyA vAti) he bhadanta ! ISatparovAta, paccavAta, maMdavAta ane mahAvAta vAyu zrI bhagavatI sUtra : 4 36 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Si enuM astitva che ke nahIM ? (phntA Rsthi) hA, gautama ! te ISatpurAvAta Adi vAyuonuM astitva che.( cALa maMte ! phesivAyA, nAva vayaMti) he bhadanta ! te iSatpurAvAta Adi vAyuo kayAre vAya che ? (poyamA ! U~cA' vAcApa zrA ci rIcA, tathALa kRtipurecA, nAva yAyapatti) he gautama ! jyAre vAyukAya tenA svabhAva anusAra gati kare che, tyAre ipurAvAta Adi vAyue vAya che ? ( atyinuM aMte ! rUlipuPage #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adine mATe hitakAraka vAyu, "maMA " maMdavAyu (dhIre dhIre vAte vAyu mAvAyA" ane mahAvAta (ghaNu vegathI vAte vAyu), e cAra prakAranA vAyu "jAti" vAya che? mahAvIra prabhu te praznano uttara ApatA kahe che "hatA, mA! " hA, gautama! e cAre prakAranA vAyu vAya che. prazna-(sthimAM aMte !) he bhadanta ! zuM e vAta saMbhavita che ke (pura0i) sumeru parvatanA pUrva digyAgamAM (hiMgvAcA, thAvAcA, mAvAyA jAti!) ISapurovAta (nicchavAyu) pathyavAna, maMdavAta ane mahAvAta vAya che? uttara-( dUtA, asthi ) hA gautama! sumerunA pUrva bhAgatAM e cAre prakAranA vAyu vAya che. jevI rIte sumerunA pUrvadivabhAgamAM ISatparovAta Adi cAre prakAranA vAyu vAya che, evI rIte sumerunA pazcima diggAgamAM paNa e cAre prakAranA vAyuo vAya che (vALina', vaga vApurathimeLa', rALi purathimeNa', dAhiNapaccatthimeNa uttarapaccatthimeNa vi IsiMpurevAyA, vAyaMti) eja pramANe sumerunA dakSiNa digbAgamAM, uttaradimAgamAM, IzAna koNamAM, agnikeNumAM, naiRtya keNamAM ane vAyavya keNamAM paNa ISapure vAta Adi cAre vAyu vAya che, A rIte cAre dizAomAM (IzAna Adi khUNAomAM) ISatparovAta, paththavAta, maMdavAta ane mahAvAta vAya che, evuM sUtrakAre A sUtradvArA pratipAdana karyuM che. prazna-( kayA aMte !) he bhadanta ! je samaye "pucimena" pUrva dizAmAM hiMpuravAcA " ISatparovAta "vathAtrAcA" pacyavAta. "maMAvAyA, 'manTavAta, ane "mahArAjA" mahAvAta "vArthati" vAya che, "tayA" te samaye "prajathi " pazcima dizAmAM paNa "phusipurecA" ItyAdi) zuM ISapurAvAta, pacyavAta, mandavAta ane mahAvAta vAyu vAtA hoya che ? ane "nA" je samaye " ji" pazcima dizAmAM siMgvAjA" ISatpara vAta Adi vAyu vAtA hoya che, "tathA " tyAre "purithameLa "i pUrva dizAmAM paNa ISapurAvAta Adi cAre prakAranA vAyuo ja zuM vAtA hoya che? A praznano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"heMtA, zocamA! " hA, gautama ! evuM ja bane che. kathAnuM purasthii " ItyAdi) jyAre pUrva dizAmAM ISatparovAta Adi vAyu vAtA hoya che, "tAraM vasthir f" pazcima dizAmAM paNa ISapuravAta Adi vAyuo ja vAtA hoya che. ane "nacALuM prathimeoi vi ligvAcA " jyAre pazcima dizAmAM ISatyu vAta Adi vAyu vAtA hoya che, "tayANaM pusthii vi rivAjA" zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre pUrva dizAmAM pazuIpurAvAta Adi vAyue ja vAtA hAyache. " ya. vijJAsu nizviAsu '' eja pramANe uttara dakSiNa Adi dizAomAM ane IzAna Adi vidizAemAM paNa iSatpurAvA Adi cAre prakAranA vAyue vAya che ema samajavuM have vAyunAsvarUpane jANavAne mATe gautama svAmI khIjI rIte prazno pUche che. prazna-asthiLa maa" he bhaddanta ! zuM e vAta sa`bhavita che ke " phIvi ccagA " TrUpsa ( dvIpa saMbaMdhI ) ( rUpUiravAyA ) iSatpurAvAta Adi cAre prakAranA vAyuo vAtA hAya che ? mahAvIra prabhu A rIte tene svIkArAtmaka uttara Ape che dutA, zothamA " hA, gautama ! dvIpa saMbadhI ibapurAvAta Adi vAyu vAtA hAya che. samu prazna-( asthiLa mate ) he bhadanta ! zu'e vAta sa`bhavita che ke " aa sipuravAyA '' samudra sa'badhI iSapure vAta Adi vAyue vAya che ? uttara-' ttA, jJasthi '" hA gautama! e vAta saMbhavita che ke samudra saMbaMdhI IpurAvAta Adi vAyue vAtA hAya che. prazna-ddha nayALa mate ! " he bhadanta ! je samaye " phIviSNuyo ai rAyA. >> dvIpa saMbaMdhI ISapurAvAta Adi vAyue vAtA hoya che, ( tayALa ) te samaye "sAmudyA vikRttiyevAyA, ' zuM samudra sa''zrI iSatpurAvAta Adi vAyue vAtA DhAya che kharAM ? ane "nayALa" jayAre " sAmudyAsi revaayaa samudra saMbaMdhI iSasurAvAta Adi vAyue vAtA hoya che, ( tayALa") tyAre TIviSA vikRti revAyA, " dvIpasaMbaMdhI paNa iSatpure vAta Adi vAyue zuM vAtA hAya che kharAM? zd uttara-8 no phLanne samaru " he gautama ! A artha samatha nathI. eTale ke evI vAta sa bhavI zakatA nathI. have tenuM kAraNa jANavAne mATe gautamasvAmI nIce pramANe prazna pUche che-" e veLaDheLa mate jJa vruSNa " ItyAdi he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke jyAre ja'bUdvIpanA iSapurovAta Adi vAyue vAtA hAya che, tyAre samudranA iSatpurAvAta Adi vAyue vAtA nathI. ane jyAre samudranA iSatpurAvAta Adi vAyue vAtA hoya che tyAre ja khUdvIpanA SipurAvAta AdivAyuo vAtA nathI? gautamasvAmInA te praznanuM mahAvIraprabhu A pramANe samA dhAna kare che-"vocamA ! " he gautama ! asi'' vAcALa brannamannavina pAmeLa vaLe samudde veja' nAma le teLaDheLa nAva vAyA vAta " te vAyuone paraspara zrI bhagavatI sUtra : 4 39 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viparyayarUpe viparIta rIte cAlavAne svabhAva hovAne kAraNe, bane vAyu (dvIpanA vAyuo ane samudranA vAyuo) eka sAthe vAta nathI, paNa judA judA vAya che. je samaye dvIpanA vAyuo vAtA hoya che. te samaye samudranA vAyu vAtA nathI, ane jyAre samudranA vAyuo vAtA hoya che, tyAre dvIpanA vAyuo vAtA nathI. tenuM kAraNa e che ke garama RtumAM je kaMDa vAyu vAte hoya che, te samudra taraphathI Ave che, tethI te samaye jyAre samudrane ThaDe pavana vAte heya che tyAre garama pavana vAta nathI. ane ziyALAmAM je usNa vAyu vAte hoya che te dvIpapradeza taraphathI AvatuM hoya che, te kAraNe jyAre dvIpane uSNavAyu vAte hoya che, tyAre samudrane zIta vAyu vAta nathI. samudranI je havA AvatI hoya che, te ThaMDI hoya che, ane dvIpanI je havA AvatI hoya che te garama hoya che A rIteDhIpanI havAmAM ane samadranI havAmAM paraspara virodha hoya che te kAraNe ane upamaI ane upamaka svabhAva hovAne kAraNe e bane jagyAnA (samudranI ane dvIpanI) ISatpare vAta Adi vAyuo eka sAthe vAta nathI. tathA bIjuM kAraNa e che ke te vAyuo lavaNasamudranI velAnuM ullaMghana karatI nathI, kAraNa ke e vAtadravyanuM sAmarthya evuM ja hoya che tathA veLAno svabhAva paNa e ja hoya che. "te teoi =Ava vAyA vAyaMti " he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke te vAyuo eka sAthe vAtA nathI, paNa upareta paddhatithI ja vAtA hoya che. ahIM "jAva" padathI praznasUtramAM Avate pUrvokta samasta sUtrapATha grahaNa karAya che. have vAyu zA kAraNe vAya che ? te sUtrakAra darzAve che. nIcenAM sUtro dvArA vAyunI gatinA traNa kAraNenuM sUtrakAre pratipAdana karyuM che. "thiri mase! hRttiyvAyA, sthAvAyA, mAvAyA, mahAvAyA vAcati ?" he bhadanta! iSapurAvAta, pacyavAta, mandavAta, ne mahAvAta e cAre vAyuo zuM thAya che kharAM? (ahIM evI AzaMkA na karavI joIe ke A sUtra te AgaLa AvI gayuM che. ane ahIM pharIthI eja sUtra kahevAthI punarukti doSa lAge che. kAraNa ke pahelAM je sUtra kahevAmAM AvyuM che, te prastAvanArUpe kahyuM che, ane ahIM e sUtra e vAyuonI gatinA traNa kAraNe batAvavAne nimitte kahevAmAM AveluM che tethI bhinnAthabhidhAyatA ( judA judA hetuo) hevAne kAraNe ahIM punarukti deSa lAgavAne saMbhava nathI ) mahAvIra prabhu tene uttara ApatA kahe che--hRtA, bariya) hA. gautama! pUrvokta ISapuravAyu Adi vAyu vAya che. prazna-(cAi maMte ! siMpujAcA, nAva vAri) he bhadata! te ISa; vAta Adi vAyuo kyAre thAya che? ( ahIM (nava) padathI paththavAta, mandavAta ane mahAvAta, e traNa vAyuo grahaNa karavA joIe). zrI bhagavatI sUtra : 4 40 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAyuonA vahananA pahelA kAraNanuM pratipAdana karavAne mATe mahAvIra prabhu gautama svAmIne javAba Ape che ke (nomA) he gautama! (yaof vAghANa) jyAre vAyukAya (kAciM) svabhAva anusAra (citta) gati kare che, (tair) tyAre (siMgvAyA, lAcaMti) InduvAta Adi vAyuo vAya che. ahIM "jAva" padathI bAkInAM traNa vAyuo grahaNa karAyA che. A rIte sUtrakAre te vAyuonA vahanamAM (cAlavAmAM) vAyukAyanI svAbhAvika gatirUpa prathama kAraNanuM pratidAna karyuM che. have vAyuonI gatinuM bIjuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI nIcenA prazno pUche che(bariyaoi mane ! saMvAcA,) he bhadanta! te ISatparovAta Adi vAyuo zuM vAtA hoya che? uttara-( haMtA, 0i) hA, gautama ! te vAyu vAtA hoya che. prazna-(cAkhe mare! phreniMpuravAjA, vAjaMti) he bhadanta ! ISapurAvAta AdivAyuo kayAre thAya che? eTale ke te vAyuonA vahananuM bIjuM kayuM kAraNa che? uttara-(vA) jyAre ( rASacANa uttarariAM rica, tathALa' siMpuravAyA rAva rAti) he gautama! jyAre vAyukAya, uttara dvikiya zarIranA AzrayabhUta gatikriyA kare che-eTale ke vAyukAyanuM mULa zarIra te audArika zarIra hoya che. ane vikriya zarIra tenuM uttara zarIra hoya che te uttara zarIranI apekSAe je vAyukAyanI gamanakriyA thAya che tenuM nAma ja uttara kriyA che. jyAre vAyukAya te uttara kriyA kare che, tyAre ISapuravAta Adi vAyuo vAya che. A rIte ISapurAvAta AdinA vahananuM bIjuM kAraNa vAyukAyanuM uttara vikiya zarIra gaNAyuM che. have vAyuonA vahananuM trIjuM kAraNa batAvavA mATe sUtrakAre nIcenA praznottare ApyA che-(tha i maMte ! phreniMgvAyA ) he bhadanta ! InduvAta Adi vAyuo zuM vAtA hoya che? uttara-( hRA, ripa) hA, gautama ! ISapuravAta, paththavAta Adi vAyuo vAya che. prazna- cA are! IMfigvAcA.) he bhadanta ! iSapUravAta Adi vAyuo jyAre vAya che? eTale ke te vAyuo zA kAraNe thAya che ? che te vAyuonA vahananuM trIjuM kAraNa batAvavAmAM Ave che. (jo) gautama! (kapALa) jyAre (vA mArA) vAyukumAra ane (jAvakumArago). vAyakamArIo ( 3Lo vA khAsa vA) pitAnA prayojanane mATe athavA anyanA prajanane mATe athavA (tasumarAsa) ubhayanA (pitAnA ane anyanA ) anAja) prayojanane mATe (vAyAyaM karIti ) vAyukAyanI udIraNuM kare che. tathA tyAre (hiMgvAcA) ISatparovAta (jJAna vAghara) pazcAtava, zrI bhagavatI sUtra : 4 41 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mantravAta ane mahAvAta vAya che. A rIte purAvAta, pathyavAta, mandevAta ane mahAvAta e cAre vAyunA vahanamAM ( cAlavAmAM ) vAyukAyanI svAbhAvika gatine paheluM kAraNa batAvyu' che, vaikriya zarIrAzrita gatikriyAne khIju kAraNa gaNAvyuM che, ane vAyukumArIe pAtAnA, paranA, ke ubhayanA pratyeAjana nimitte vAyukAyanI je udIraNA kare che, tene trIjuM kAraNa gaNAvyu che. prazna-(vAladAyALa'maMte !) Ge bhaddanta ! vAyukAya jIvA (vAkadAca'cela )vAyukAyane ja (AmaMtti) zvAsarUpe aMdara le che, (jaLamaMti ) ane ahAra nizvAsa rUpe iMDe che kharAM? ane (lrakRti vAnIsabaMti vA) bahAra zvAsa rUpe grahaNa kare che ane bahAra ni:zvAsa rUpe cheDe che kharAM ? praznanuM tAtparya e che ke vAyukAya jIve| zu' zvAseAvAsamAM vAyukAyane ja le che ane bahAra kADhe che? --uttara-(jJAvala taddA cAritrahAyAnecavA) he gautama ! je rIte skandAddezakanA vAyuprakaraNamAM A viSe cAra AlApaka kahyA che, eja pramANe ahIM paNa cAra AlApaka samajavA bhagavatIsUtranA bIjA zatakamAM pahelA uddezakanA vAyuprakaraNamAM e cAra AlApa ( pranettA ) ApyA che. te cAra alApakAmAMnA pahelA alApakanuM praznasUtra teA upara ApI devAmAM AvyuM che. have khIjA, trIjA ane ceAthA AzApakA bAkI rahe che. temAMnA khIja AlApaka A pramANe che-(vAirn mate ! vAkAAtra anasayala laghutto udAittA uddAittA tattheva bhujjo bhujjo pavvAyAi 1) ( iMtA, goyamA jAva pavvAyAi) De bhadanta ! vAyukAya jIvA vAyukAyamAM ja aneka lAkha vAra marIne vAra' vAra eja vAyukAyamAM zu' utpanna thAya che ? tenA javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che--hA, gautama ! evuM ja ane che-vAyukAyA vAyukAyamAM ja utpanna thAya che, aneka lAkha vAra marIne vAraMvAra vAyukAyamAM ja utpanna thAya che. have trIjo AlApaka ApavAmAM Ave che(juduM vATTu)A sUtrapATha dvArA trIjo AlApaka prakaTa karyo che, te AlApakamAM e khatAvyu che ke vAyukAya jIva tenI jAtinA athavA anya jAtinA jIva sAthe Takkara lAgavAthI athavA stra ane para banne jAtinA jIvA sAthe Takkara lAgavAthI, athavA zastrakrikane sparza thavAthI marI jAya che. te mAkhA AlApaka nIce pramANe che-(se maLe ! phri pudde vA, javudde kAr ) ( goyamA ! pudde uddAra,no gaddedAra) trIjA mAlApakanA bhAvArtha upara ApI dIdhA che. cAthe alApaka nIce pramANe che-(semaa! f* sasII nilamA asarIrI nikkhamai ? ) ( goyamA ! siya sarIrI nikkhamai, siya asarIrI nilamada ) vAyukAya jIva marIne jyAre dvitIya gatimAM jAya che tyAre zu' zarIra sahita jAya che ke zarI2 rahita jAya che ? tene uttara ApatA prabhu kahe che " huM gautama te tyAM zarIra sahita paNa jAya che ane zarIra rahita pazu jAya che ! sU. 1 // zrI bhagavatI sUtra : 4 42 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ odanAdi dravyakAnirUpaNa eAdanAdi dravya vizeSanI vaktavyatA" bahu mate ! bo " ItyAdisUtrArtha- ( bada mane ! boLe, kuSmA, surA of f at tti uttara sivA ?) he bhadanta ! eAdana (bhAta ) kubhASa ane madirA Adi drane kyA nA zarIra kahevAya che ? (yamAM !) he gautama ! (goLa, kummAse surAe ya je ghaNe vve ee Na puvvabhAvapannavarNa paDucca vaNassai jIva sara) edana, kulamASa ane madirA jyAM sudhI ghana padArtha rUpe ( kaThaNa dravyarUpe ) rahe che, tyAM sudhI pUrvabhAva prajJApana nayanI apekSAe vanaspati jIvanA zarIra che ( tamo uchA saMstharimiyA, vANijJAmiyA, kALikanna siyA, agaNiseviyA, agaNipariNAmiyA, agaNijIva sarIrA ti vattavya siyA) ane jyAre temane mUsaLa (sAMbeluM) Adi zastro vaDe khAMDavAmAM Ave cheeTale ke AkuTuna (khAMDavAnI kriyA ) dvArA pUrva paryAvathI rahita karavAmAM Ave che, zastro dvArA temanuM pariNamana karavAmAM Ave che, agni dvArA raMdhAya che, agni dvArA garama pANImAM bAphavAmAM Ave che, agni dvArA pANInI varALathI rAMdhIne DhIlA pADavAmAM Ave che, ane agni dvArA agni jevAM UNa karavAmAM Ave che, tyAre eja padArthone agnikAya (agnijIva) nA zarIra kahevAmAM Ave che. (surAeya je dave dave ee NaM puvvabhAvapannavaNaM paDucca aaujiivsriiraato pachI sAcA nAka vicaratA 6 varSAriyA ) madirAmAM je pravAhI dravya che te pUrvabhAva prajJApanA nayanI apekSAe aSkAya jIvanuM zarIra che. ane jyAre te drava (pravAhI) padArthane zastra AdithI khAMDavAmAM Ave che ane agnidvArA prApta karavA paryantanI uparokta kriyAo karavAmAM Ave che, tyAre te judA ja prakArane raMga dhAraNa kare che, ane tyAre tene agnikAya jIvanuM zarIra kahevAmAM Ave che (ahaNaM bhate ! aye. taMbe, sIsae ta ue, ubale, kasaTriyA ee NaM ki sarIrA tti vattara dizA?) he bhadanta ! letuM, tAMbuM, kalAI, sIsuM, baLelo paththara cuna ane kasaddiyA ( kiTTa) e padArthone konAM zarIra kahyA che? (joyA! aye tabe, taue, sIsae, ukle kasahiya e e NaM puvvabhAvapannavaNaM paDucca puDhavI jIva sarIrI, tao pacchA satthAiyA jAva agaNijIva sarorA i vattavya siyA) he gautama ! tuM, tAMbu, kalAI, sIsuM, cune ane kATane pUrva prajJApana nayanI apekSAe pRthvIkAyika jIvanAM zarIra kahyAM che, tyAra bAda zastradvArA temane khAMDavAmAM Ave tathA agnidvArA uparokta kriyAo karavAmAM Ave tyAre temane anikAyika jIvanAM zarIra kahe che ( na mare! baTTI, agiche, me, mAne, rome, mANAme, hiM, hiMsAme, re, vuraNAme, jANe, zrI bhagavatI sUtra : 4 43 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navasAme, ra La khrisIdvattatraM ttiyA ? ) he bhadanta ! hADakAM, baLelAM hADakAM, cama, khaLeluM cama, rAma, khaLelA rAma, zIMgaDAM, khaLelAM zIMgaDAM, kharI, khaLelI kharI, nakha khaLelA nakha, e padArthone kayA jIvanA zarIra kahyA che ? ( nocamA ! duM, mme, rome, sitte, sure, rahe v + talavALagI. ya sattA, aTriznAme, cazmAme, romannAme,rome,-siyana,-vu, salAAme, v NaM puvvabhAvapannatraNaM paDucca, tasapANajIvasarIrA, tao pacchA satyAIyA, jAva nifttA vattatraM vicA) he gautama ! hADakA, cama, rAma, ziMgaDAM, kharI ane nakhane trasajIvanAM zarIra kahyAM che, dagdhahADakAM, dagdhacama, dagdharAma, dugdhaziMgaDAM. dugdhakharI ane dugdhanakhane pUrvabhAva prajJApana nayanI apekSAe trasajIvanAM zarIra kahyAM che, parantu jyAre e padArthone zasradi dvArA phUTavAmAM Ave che athavA agnidvArA uparIkta judI judI kriyA karavAmA Ave che tyAre temane agnikAya jIvanAM zarIra kahevAmAM Ave che (mad maMtre ! EAhe sahi, mule, tomara, " na'tra sIrAr vantra' siyA ?) he bhadanta ! agAra, rAkha, bheMsu, ane chANune kacA jIvAnAM zarIra kahyAM che? (poyamAM ! kuMDhe, brAh, mule, tomar ee putrabhAvapannatraNa paDucca egiMdiya jIva sarorapyayogapariNAmiyA vi jAva pavidiyajIva sarIrapayoga variNAmiyA vi, tao pacchA satthAiyA jAva ninIya sarIrA rU vAva' siyA) he gautama ! aMgAra, rAkha, bhUsuM, ane chANu pUrvabhAva prajJApana nayanI apekSAe ekendriya jIvanAM zarIra paNa kahevAya che ane pacendriya pantanA jIvanA zarIra paNa kahevAya che ane jyAre zastrAdi dvArA athavA agnidvArA temanuM judI judI rIte pariNamana karavAmAM Ave che, tyAre temane agnikAya jIvanAM zarIra kahI zakAya che TIkA - vAyukAyanI nirUpaNA karyAM pachI, have sUtrakAra vanaspatikAya AdikanuM zarIranI apekSAe nirUpaNa kare che. te mATe sUkAre nIcenA praznottara ApyA che gautama svAmIneA prazna-- 66 aha mate ! oLe, yummAle, surA ( bhAta ), kulattha, ane surA ( madirA ) CQ ja " e saghaLAM dravye (gni sArvattavapiyA ? ) kayAM jIvanAM zarIra kahevAya che? uttara- " jocamA ! " he gautama ! 56 koLe, cummAle, purANa ca Adana, kulattha ane madirAmAM be prakAranAM dravye! hAya che- ghanadravya ane pravAhIdravya eTale ke AdanAdi padArtha ghanadravya ane drava ( pravAhI ) dravya vALAM hAya che madirAmAM geALa vagere ghanadravyeA hAya che ane pravAhIrUpa pANI paNa hAya che tethI temAM " ne thaLe ve" je dhanadravya che, te pUrvabhAva prajJApanA nayanI apekSAe " vaNarasai sarIrA " vanaspati jIvanAM zarIra kahevAya che pUrvabhAva prajJApanA vastunI atIta paryAyanuM ( pahelAMnI paryAyanuM ) nirUpaNa kare che. " to vA ''tyAra bAda jyAre te AdanAdika dravyane " sasthAA mUsaLa, khAMDiyA, khAMDaNI, parALa Adi zastro-sAdhane dvArA khAMDavAmAM Ave che ane temane paryAyAntarita karavAmAM Ave che, eTale ke pahelAMnI paryAyathI rahita banAvIne bIjI paryAyathI yukta karavAmAM Ave che, tyAre teo " sathanimiyA '' zastra pariNAmita thaI jAya che--sva para thavA Adana ' 66 "" "" puvvabhAvapannavarNa paDucca dd zrI bhagavatI sUtra : 4 y, 44 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ubhayanA zasro dvArA pahelAnI avasthAmAMthI trIjI avasthAmAM AvI jAya che, jyAre temane * baLijJAniyA " agnidvArA pakAvavAmAM Ave che temanAM pahelAMnA varSoMthI rahita karavAmAM Ave che, aLibhUliyA " agnidvArA ukaLatA pANImAM bAphavAmAM Ave che- temanA pUrva svabhAvamAMthI anya svabhAvamAM lAvavAmAM Ave che, " baLi-vaiviyA " agnidvArA varALathI pakAvavAmAM Ave che, ane " dhvani vajJamiyA " agnidvArA agni jevAM ja USNu karavAmAM Ave che, tyAre *'aninIvarsarIA 6 vasantra ttiyA " temane agni jIvanAM zarIra kahI zakAya che (6 ,, ' pUrva bhAva prajJApanA ' vastunI atIta paryAyanuM nirUpaNa karanArI hAya che. tA te mAnyatA anusAra edanAki drazya jyAre phAtarAthI yukta, aparipakava (rAMdhyA vinAnA ) dhAnyarUpe hoya che, tyAre te avasthAmAM te vanaspatikAyanAM zarIrarUpa hAya che, kAraNa ke te tenI pUrvAvasthAmAM vanaspatikAya rUpe rahyuM hatuM ane jayAre khAMDaNiyA AdimAM nAkhIne mUzaLa Adi vaDe tene khAMDavAmAM Ave che, ane tyAra bAda sApha karIne jyAre tene agni para pakAvavAmAM Ave che, tyAre tene agnikAya jIvanuM zarIra kahI zakAya che athavA ahIM sUtramAM AvelA zastra padmathI sarvatra agnine ja grahaNa karela che. 16 66 ,, surAe ya surA (midarA) mAM '" A ne le" je pravAhI dravyeA che, FFI " te saghaLAM pravAhI dravya punavAnAM pattuH '' pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe eTale ke pUrva paryAyanI apekSAe pahelAM " AkanIvasarIyA " apakAyanAM zarIra hatAM, ema kahI zakAya che. to vajjA " tyAra bAda jyAre saMsthA " zastro dvArA- svakAya Adi zasro dvArA- tene pU` paryAyathI rahita karAya che, jAva cAvat zaapariNAmita kAya Adi zasro dvArA khIjI paryAyavALA banAvI devAya che, tathA agnidvArA agnipariNAmita pantanI avasthAmAM lAvavAmAM Ave che, tyAre " agaNikAyasarIrAi vattabvaM siyA " temane agnikAyanAM zarIra kahI zakAya che. tr '', << ,, 66 * 6: che, ,, '' " prazna- dU La mate !" he bhAnta ! ye, ve, takal sIlar kaTTiyA leATTu, tAMbu, kalAI, sIsa, paththara, TTi leADhA AdinA kATa, "j La" e badhAM padArtho ja sara" kathA jIvAnAM zarIra gaNAya che ? uttara-noyamA !" he gautama ! * ane, tathai, tapa, sIlar gaLe, diyA" lATTu, tAMbu, kalAi, sIsu, paththara ane kATa, na... " e saghaLA padArtho "" puvvabhAvapannatraNa pUrvAvasthAnI apekSAe jIvanAM zarIra che. " to varcchA" svaza, parazastra ane ubhayazastra dvArA (C ' puTTIlIvanITM '' pRthvIkAya tyAra bAda jyAre temane " 'satthAiyA temanI paryAyathI rahita karavAmAM Ave ' zrI bhagavatI sUtra : 4 45 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, "vAra zaninIya rIta" ene zastra pariNAmita Adi uparokta vizeSaNathI yukta karAya che, tyAre "niro1 no 2 varavaM niyA" temane agnikAya jIvanAM zarIra kahI zakAya che. A kathananuM tAtparya evuM che ke tuM, tAMbuM Adi padArtho mULa ekendriya pRthvIkAya rUpa hoya che, kAraNa ke teo pRthvImAM ja utpanna thAya che. paNa jyAre temane khANamAMthI kADhIne agnidvArA gALavAmAM Ave che, tyAre teo agnikAya jIvanA zarIra rUpe pariNamI jAya che, kAraNa ke tyAre teo saghaLI rIte agni jevAM ja banI gayAM hoya che. tyAra bAda jyAre temanA judA judA AkAre banAvavAmAM Ave che ane pharI te ghana svarUpamAM AvI jAya che, tyAre pharIthI temane pRthvIkAya jIvanAM zarIra kahI zakAya che. padArthono e svabhAva hoya che ke jevuM nimitta maLe evI paryAyavALAM teo banI jAya che. e vAtane dhyAnamAM rAkhIne uparata kathana karavAmAM AvyuM che. jyAre padArthane agninuM nimitta maLe che, ane te kAraNe jyAre padArtha bilakula egaLI jaIne agni jevo ja banI jAya che, tyAre tene agnikAya rUpa ja mAnavAmAM Ave che. prazna- " ahai mare! he bhadanta ! "bI, ajJAme " hADakuM, baLevuM hADakuM, "janma, makasa" cAmaDuM baLeluM cAmaDuM "me, zemaraNAme, " vALa ane baLelA vALa, "fze, siMghama' zigaDuM ane baLeluM ziMgaDuM, "hure, kuNAme " kharI, baLelI kharI, "nave RasnnA" nakha ane baLelo nakha, gT " e saghaLA padArtho " sarI?" kyA jInAM zarIra che? uttara- "jo !he gautama! "g " te "TrI, me, roze, tti, sure, na" hADakuM, cAmaDuM, vALa, ziMgaDuM, kharI ane nakha "sattAna nIva sIrA" trasa jIva zarIra che, paraMtu "maTrikzAme, " baLeluM hADakuM, "ma sAme baLeluM cAmaDuM, "rIma jJA" baLelA vALa, "jiM, hu jhukAme " baLeluM ziMgaDuM, baLelI kharI ane baLelo nakha, " g " e padArtho "pudaghamAyAjhALa pUrvAvasthAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te ttAvALanI sIratrasa prANIonAM zarIra che, paraMtu "tAM pUchA" tyAra bAda jyAre teo "vArphA" zaAdi dvArA temanI pUrva paryAyathI rahita thaIne bIjI paryAyamAM AvI jAya che ane agnidvArA tapIne rAkharUpe pariNamI jAya che, tyAre "ji vadava tathA" temane agni jIvanAM zarIra kahevAmAM Ave che. prazna- "maMte! " he bhadanta ! "zuM ?' javAlA ane dhumADAthI rahita dagdha Idhana, "chANi" rAkha, "mu" bhUsuM, "no" gebara ( chANa), "g of" e padArtho "jiM karIer" kayA jIvonAM zarIra che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 46 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( nidha- uparokta padArthomAMnA bhUsAne tathA gAyane bhUtapUrva prajJApanAnayanI apekSAe dagdhAvasthAvALA levAmAM AvyA che je ema na karavAmAM Ave te have pachI AvatA dhyAmita Adi vizeSaNe temanI sAthe susa gata thaI zakatA nathI) uttara- "zomAM! " he gautama ! " je" aMgAre, "chAvi " rAkha, "a" bhUsu ane "mA" chANa "gg " te saghaLA padArtho judAmAthAjhavAM pahura" pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe (pUrvAvasthAnI apekSAo). jiMpicakArI pariNAmiyA vi" ekendriya jIve dvArA temanA vyApAra (pravRtti thI zarIrarUpe pariNati pAmela ja che eTale ke ekendriya jIvana zarIra che. " vi" zabda ahIM samuccayArthaka che. tenA dvArA e prakaTa karavAmAM AvyuM che ke teo "vAva paMracanArIraqyoriNAniyA mi paMcendriya paryantanA jIvanamAM paNa zarIra che. ahIM " gora '' (yAvat padathI kIndriya, Indriya ane caturindriya jInAM paNa zarIra che evuM samajAvavAmAM AvyuM che. ahIM je jagyAe jeTalI IndriyavALA jIvanA zarIra kahevAnuM saMbhavita hoya eTalI indriyavALA jIvanAM zarIra kahevAM joIe eTale ke "te badhAne dvIndriya jIvo dvArA temanAM zarIra rUpe pariNAvavAmAM AvyA che " A arthane saMbaMdha uparokta aMgAra Adi samasta pade sAthe je joIe nahIM. paNa jyAM e vAta ghaTAvI zakAya tyAMja e saMbaMdha batAvavuM joIe. kAraNa ke aMgAra, rAkha ane bhUrAmAM pUrvAvasthAnI apekSAe prindriya jIvanA zarIra rUpe hevAnuM zakya nathI. eTale ke pUrvAvasthAmAM aMgAra, rAkha, ane bhUsuM tIndriya jInAM zarIrarUpa na hatA, paNa ekendriya jInAM zarIrarUpa hatA. e vAta A pramANe samajI zakAya che aMgAre tenI pUrvAvasthAmAM IbdhanarUpa ekendriya jIvanuM zarIra hatuM, kAraNa ke te IzvanamAMthI ja te aMgAro banyA hoya che. te kAraNe pUrvAvasthAnI apekSAe tene ekendriya jIvanA zarIra rUpa kahI zakAya che. tathA bhUsu paNa tenI pUrvaparyAyamAM ekendri zarIra rUpa harita yava, ghauM Adi svarUpavALuM hovAthI ekendriya zarIrarUpa kahI zakAya che, kAraNa ke temAMthI ja tenI utpatti thAya che gemaya (chANo tenI tRNAdirUpa pUrvAvasthAmAM rahevAne kAraNe ekendriyanuM zarIra te saMbhavI zake che, paNa tene dvIndriya jIvanA zarIra tarIke kevI rIte mAnI zakAya ? te te zaMkAnuM A rIte samAdhAna karI zakAya -gAya Adi jAnavara jyAre lIluM ghAsa care che tyAre te ghAsa upara hIndriyajI (sparzendriya ane rasanendriyavALA jI) paNa rahelA hoya che. tethI te ghAsa caratI vakhate te jAnavare dvArA te ghAsanI sAthe sAthe te dvIndriya jIvonuM paNa bhakSaNa thaI jAya che. jevI rIte lIluM ghAsa Adi te chANarUpe pariName che, evI ja rIte te dvIndriya jIvo paNa chANarUpe parIName che. te kAraNe chANane pUrvabhAvaprajJApanA (pUrvAvasthA) nI apekSAe kandriya jIvonAM zarIrarUpa paNa kahI zakAya che. e ja rIte te gamaya teIndriya jInA zarIra rUpa paNa che, evuM pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe kahI zakAya che. "tamo pachA" tyAra bAda jyAre temane "sarathA " sva, para, ane ubhayarUpa zrI bhagavatI sUtra : 4 47 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zastro dvArA temanI pUrvaparyAyathI rahita karavAmAM Ave che. ane uparokta anya kriyAo dvArA temanuM bIja paryAyamAM pariNamana karavAmAM Ave che tyAre " agirA 2 varada vicA" temane agnikAyanAM zarIra paNa kahI zakAya che. lavaNa samudranI vaktavratA 4anLa maMte ! samu" ItyAdi TIkArtha-"DhavA mate samu va vavavAru vidyumef gym? " he bhadanta ! lavaNasamudrane cakavAla viSka (parigha) keTale kahyo che? "ghauM neyavvaM jAva logadiI logANubhAve, sevaM bhate ! sevaM bhaMte ! tti bhagavaM jAva viharaha" leka sthiti, lokAnubhAva paryanta AgaLa kahevA pramANa anusAra A kathana samajavuM he bhadanta ! A viSayamAM Ape je pratipAdana karyuM te pramANabhUta che. he bhadanta ! ApanI vAta sarvathA satya che, A pramANe kahIne mahAvIra prabhune vaMdanA-namaskAra karIne gautama svAmI temanI jagyAe besI gayA. lavaNa samudra ke kkima kA nirUpaNa TakA-uparanA prakaraNamAM sUtrakAre pRthvIkAya, vanaspatikAya AdinA zarIra viSenA temanA vicAro prakaTa karyA che. have A sUtra dvArA teo jaLakAyarU5 lavaNasamudranuM nirUpaNa kare che gotama svAmI mahAvIra prabhune pUche che "vaLAM mate mare" he bhadanta ! lavaNasamudrane "gharAvAvikadi devarU vor? " cakavala viSkabha keTale kahyo che ? eTale ke lavaNasamudrane paridha keTaluM che ? (gaLAkAra maMDaLane vibha) paridha kahe che. "parva jeThAM" vAbhigama sUtramAM ApeluM lavaNasamudrasUtra A praznanA uttararUpe grahaNa karavuM joIe. te sUtramAM kahyA anusAra kathana ahIM paNa samajavuM. A viSayamAM te "lavaNasamudra" sUtra kayAM sudhI grahaNa karavuM ? (sAra ro6i DholAjI mAre) lekasthiti ane lekanubhava paryanta te sUtra grahaNa karavuM. ahIM je "kAva (yAvatu) " pada vaparAyuM che, tenA dvArA nIcenA sUtrapATha grahaNa karAve che- varU rikavevenuM vocamA ! so koyANayasArUM jaaa% vikkhabheNa pannarasasayasahassAI, ekkAsIyaM ca sahassAI saya ca igNayAle vivibhUi gvef qje) vaLI te sUtrapAThane ane nIce pramANe praznottara ApyA che.(4mphA maMte! DhavAtamure raMgUrI vIve no udaLI) ( jemA ! kanTrI vIre mArA! vAyu karatA vavaTTI) ItyAdi-have te sUtrapAThane bhAvArtha ApavAmAM Ave che. prazna-"he bhadanta lavaNasamudrane gherA (paridha) keTale kahyo che!" uttara--he gautama! tene cakravAla viSkabha (paridha) be lAkha ejana kahyo che. ane tene parikSepa paMdara lAkha, ekyAsI hajAra, ekaso ogaNa cAlIsa (1581139) yojanathI saheja nyUna kahyo che. prazna--he bhadanta ! lavaNasamudra jaMbUdvIpane kema bharI dete nathI? eTale zrI bhagavatI sUtra : 4 48 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke lavaNasamudra jaMbudvIpane tene pANImAM kema DubADI detuM nathI ? uttara--he gautama! ATalA vistIrNa lavaNasamudra dvArA jaMbUdvIpane DubADI devAtuM nathI tenuM kAraNa e che ke jaMbudvIpamAM AvelA bharata ane airAvata kSetramAM ahaMta, cakravati Adi mahApuruSe utpanna thAya che. temanA prabhAvane lIdhe lavaNasamudra jaMbudvIpane DubADI zakato nathI. tyAra bAda prabhue gautama svAmIne e vAta samajAvI ke he gautama ! evA prakAranI sthiti ane loka prabhAva che, te kAraNe paNa lavaNasamudra jaMbudvIpane DubAvI zako nathI. have jIvAbhigama sUtranI trIjI pratipatti dvArA pratipAdana vaktavyatAnuM saMkSiptamAM nirUpaNa karavAmAM Ave che. prazna--(sTane maMte ! samude jiM kig Tom ?) lava samudrane AkAra ke rahyo che ? uttara-(jomar !) he gautama (tiya vaMTaNa, navA vaMTALasaMkiNa, farm saMkaTiNa, rAdhAMDhira, vicArayaMDhALamaMtrita paum) lavaNasamudrane AkAra gotIrtha jeva, chIpane saMpuTa je, ghaDAnA kandha jeva, valabhInA je ane valayanA je geLa kahyo che-tIrtha eTale jaLAzayamAM gAyone utaravAne mArga athavA te kramazaH nIce jatA mArgane tIrtha kahe che. prazna-(vaLe' mate ! samude devacaM vAvikrame ? gi varijave ? veva raheluM ke caM ta va ? pam ?) he bhadanta ! lavaNa samadrano cakravAla vibha keTaluM che ? parikSepa (pariva) keTale che uddhava keTale che? use keTaluM che? ane sarvAca keTale kahyo che? uttara-(noramA !) ( rAvaLo samude ho vocAsacAraHI vakravAra vizvamAM) lavaNasamudrane cakravAla virSAbha be lAkha ejanane che, (TrtsajoyaNasayasahassAI, ekAsIti' ca sahassAI saya ca iguNayAle kicivisesUNe paribaM) tene parikSepa (parigha) paMdara lAkha, ekyAsI hajAra, eka ogaNa cAlIsa (1583139) janathI saheja ocho che, (ga soyaotNasiM uThaveheNa, solasajoyaNasahassAi usseheNa, sattarasajoyaNasahassAI savvaggeNa gum) teno udde eka hajAra ejanane che, tene use soLa hajAra janane che ane tene sarvocca sattara hajAra yojana che. prazna-(vhA' maMte !DhavANamu gaMdhulIvaM tI no 3thI, ne vaLI no vera T reTTa ) he bhadanta ! lavaNasamudra nAmane samudra ke je ja bU zrI bhagavatI sUtra : 4 48 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dviIpane cAre taraphathI keTanI jema gherIne paDele che, te zA kAraNe tene DubAvI zakato nathI ? zA kAraNe tene pIDita karI zakato nathI ! ane zA kAraNe tene jaLamaya karI zakato nathI? uttara-(bhecamA) he gautama ! (iqIve have mAiku arahaMta - TTi javA, vAyuvA vALa, vijJANA, samA, kamaLo, sArA, sAviyA, maNuyA, pagaiviNIyA, pagaha uvasaMtA, pagaha payaNukohamANamAyAlobhA, miumahavasaMpannA, allINA, bhaddayA, viNIyA, tesiNa paNihae lavaNe samudde jaMbUhIvaM vIraM to udara, no veva i gomAM rUri) jaMbUdvIpa nAmanA dvIpanA bharata ane carAvata kSetramAM arihaMta, cakavati', baLadeva, vAsudeva, cAraNamuni vighaghara, zramaNa, zramaNIo, zrAvaka, zrAvikAo ane evA manuSya rahe che ke jeo svabhAve bhadra, vinIta ane zAMta hoya che, svabhAvataH ja jemanA dha, mAna, mAyA, lobha Adi kaSA pAtaLA paDyA hoya che jeo mArdava bhAvathI yukta, jitendriya, bhadra ane namra hoya che. evAM ahaMta AdinA prabhAvathI lavaNasamudra jaMbudvIpane DubAvI zakatA nathI, athavA te kaI paNa prakAranA utpAta dvArA tene pIDI zakatuM nathI, athavA tene jaLamaya karI zakate nathI. vaLI tenuM bIju kAraNa A pramANe batAvyuM che- (maduttAM ja joyaHT ! ) ropri srotAjumA) he gautama! vaLI lekanI sthiti ja evA prakAranI che ke lavaNasamudra jaMbudvIpane DubAvI zakato nathI, vyathA pahoMcADI zakato nathI ke jaLamaya karI zakato nathI. kAraNa ke lekane eve prabhAva che. tethI (i = saMbUtInaM tI' no udaLIrU no veai go re) lavaNasamudra jambudvIpane DubAvI zakatA nathI, pIDita karI zakato nathI. A pramANe ahIM sudhIne samasta pATha grahaNa kare joIe che sU-3 / pAMcamA zatakane bIje uddezaka samAsa / anya tIrthiko ke mithyAjJAna ane kA nirUpaNa pAMcamA zatakane trIjo uddezaka prAraMbha trIjA uddezakanA viSayanuM saMkSipta varNana gautamane prazna-anyatIthikanA matAnusAra jAgrathikAna dRSTAnta dvArA e mAnyatA svIkAravAmAM AvI che ke eka samaye eka jIva AlokanA ane paralekanA, e banne lekanA AyunuM saMvedana kare che," zuM temanI te mAnyatA sAcI che? bhagavAna dvArA A pramANe pratyuttara-"temanI te mAnyatA mithyAtva mUlaka che." jude jude samaye jIva bane AyuonuM vedana kare che, evuM pratipAdana. " jenuM narakamAM je gamana thAya che, te nairayika AyuSya sahitatAnuM thAya che ke nairayika AyuSya rahitanA javAnuM thAya che?" e prazna. 2 "nairayika AyuSyavALA jIvanuM ja narakamAM gamana thAya che, tenAthI rahita jInuM narakamAM gamana thatuM nathI, " evA uttaranuM pratipAdana. zrI bhagavatI sUtra : 4 50 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A AyunuM upArjana jIva kayAM kare che? e prazna. ane pUrva bhavamAM ja jIva A AyunuM upArjana kare che," e uttara vaimAnika paryantanA badhAM jIvane anulakSIne yoni ane AyuSyanA saMbaMdhamAM vicAra, (gAAiyA mete !) ItyAdi ! sUtrArtha--( ina sthirA mate ! havApharavaMti, mAtaMti, gov/vaMti, ga pati ) he bhadanta ! anyatIrthika (anya matavAdIo) evuM kahe che, evuM bhASaNa kare che, evuM jaNAve che ane evI prarUpaNa kare che ke (se jahA nAmae jAlagaDhiyA siyA, ANupubbiMgaDhiyA, aNaMtaragaDhiyA, para para DhiyA, aofmaumDhicA ) keI eka jALajhazvika haya, jemAM kamavAra gAMTha vALelI hoya, jene eka pachI eka ema aMtara vinA gUMthelI hoya, parasparamAM gUMthelI hoya evI jALagrathikA jevI rIte (amarattA, annamanamAriyA, annamatra racAMmAcittAbannamannaghattA nira) arasparasamAM gAMThe lAgI javAthI vistIrNa thaI jAya che, paraspara bhArathI yukta thaI jAya che, ApasamAM vistIrNa ane bhAravALI thaI jAya che, ApasamAM samudAyavALI thaI jAya che, (vameva vIvA vahuAgAyu, pahUruM bAvacAI, bAjupurva DhiyAruM jJAna vita) evI ja rIte, aneka jIvonA hajAre Ayuo aneka hajAra bhavomAM paraspara kama kamathI saMbaddha thAya che, Ama thavAthI (je vi ii nIve naM ramagi ao bAvacAruM parisaMve) eka chavA paNa eka samaye be AyuonuM vedana kare che-be Ayuone anubhava kare che. () te be Ayuo nIce pramANe che-( rUmavidyAvace , pAmavA urthara) (1) A bhava saMbadhI Ayu ane (2) parabhava saMbaMdha Ayu (f samaya ihamaviyAuyaM paDisaMvedei, ta samaya parabhaviyAuyaM paDisa vedei) . je samaye A bhava saMbaMdha Ayune anubhava karatA hoya che, tyAre parabhava saMbaMdhI Ayune paNa anubhava karatA hoya che. (kAra re ja mareg) he bhadanta ! temanI te mAnyatA zuM sAcI che?-zuM e pramANe ja bane che? ( goyamA ! ja NaM te annautthiyA ta ceva parabhaviyA uya ca je te evamAhaMsataM mirajhA) he gautama ! anyatIthikoe " tyAre parabhava saMbaMdhI Ayune paNa anubhava karate heAya che" tyAM sudhInuM je pUrvokta kathana kahyuM che, te mithyA kahyuM che. (puLa nocanA ! vArUNAni kAra ghavAmi) he gautama! huM te evuM kahuM chuM, yAvat evI prarUpaNA karuM chuM ke (jJa nAma kADhoDiyA sirA) keI eka jALagranzikA hAya, (nAva namanArUttA niti) te jALagraMthikAnuM uparyukta samasta varNana "granthio anya samudAyarUpe rahelI hoya, tyAM sudhInuM varNana ahIM grahaNa karavuM. (pAmeva inameNa vasta AjJAraphatehiM rAcaraghA kAjupuri DhiyAruM jJAna niti) eja pramANe pratyeka jIvanA aneka hajAra bhava aneka hajAra Ayukarma sAthe kramazaH gUMthAyelA rahe che. ( ni ca " nIve samagT fi sAthe vahive) zrI bhagavatI sUtra : 4 51 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte gUMthAyelA rahevA chatAM pazu eka jIva eka samaye eka ja AyukamanuM vedana karatuM nathI. ( rUmavicArayaM vA paramavicAro vA) kAMte te A bhavanA AyunuM vedana kare che, athavA parabhavanA AyunuM vedana kare che. ( samaya ihabhaviyAuyaM paDisaMvedei, no ta samaya parabhaviyAuya paDisavedeha) 2 samaye jIva A bhavanA Ayune bhegavate hoya che, te samaye parabhavanA Ayune bhagavate nathI ane (samaye pAmavAvarga parive) jyAre para bhavanA Ayune bhegavate hoya che, (ne saM' samartha rUmavidyArtha pavitA tyAre AbhavanA Ayune bhegavate nathI ( rUmaviyAvaraNa zikSaNa no paramavicAro variraMve) A bhavanA Ayune bhegavavAne mATe parabhavanA Ayane bhegavavAnI AvazyakatA nathI, (paramavivAharaNa parivegaLAi no rUA marivAraa parisarera) ane parabhavanA Ayune bhegavavAne mATe A bhavanA Ayune bhogavavAnI AvazyakatA nathI (ga vastu ne nIce nuM samag ja kAra rivera) A rIte eka jIva eka samaye eka ayu karmanuM vedana kare che, (taMga rumavicAra" vA vamavicAracaM) kAMte te AbhAvanA AyunuM vedana kare che, kAMte parabhavanA AyunuM vedana kare che- bannene ekasAthe eka samaye bhogavI zakatuM nathI. TIkAtha-lavaNasamudra AdinA viSayamAM je pratipAdana karavAmAM AvyuM che te kevaLajJAnathI yukta prabhudvArA karAyela hovAthI sarvathA satya ane pramANa bhUta che parantu mithyAjJAnI dvArA je pratipAdana karavAmAM Ave che te temanI chadmasthatAne kAraNe asatya paNa hoI zake che. e vAta sUtrakAre A sUtra dvArA prakaTa karI che. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke- "(anadhiyA mare! gvarayaMti) he bhadanta ! mithyAdRSTi, anyatIthike (anya matavAdIo) evuM kahe che, (aa mAAMti) evuM bhASaNa kare che-vizeSarUpe kahe che, (g gorti evuM samajAve che, (ga Thati) ane evI prarUpaNa kare che ke- (nAma kADhaDhiyA) koI eka jALagranthikA hAya, ( ahIM (3) pada dRSTAnta pradarzanane mATe mUkayuM che ane (nAma) pada vAyAlaMkAra rUpe vaparAyuM che. mAchalAMne pakaDavA mATe jALa nAmanuM sAdhana vaparAya che. tenA dvArA mAchImAre mAchalAM pakaDe che. temAM aneka gaThe vaDe guMthAyelI jALI hoya che. A rIte jALInA jevuM mAchalAM pakaDavAnuM je sAdhana hoya che tene jALagranthikA kahe che ) (rAjuputri kiyA) jemAM anukrame gAMTha vALavAmAM AvelI hoya, (je gAMTha temAM pahelI vALavI joIe te pahelI vALI hoya ane je chelalI vALavI joIe te chevI vALI hoya, A kamathI jemAM gAMTha vALelI hoya zrI bhagavatI sUtra : 4 para Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI jALagranthikAnuM ahIM dRSTAnta ApyuM che.) ( baLa'taranaDhiyA ) jemAM paraspara grathita gAMTho hAya, ( je jALagranthikA sauthI pahelAM guMthelI gAThAnI sAthe pAsenI gAMThAthI gaMThAyelI che, ane pachI pAsenI gAMThe sAthe tenI pachInI gAMThA vaDe gAMThAyelI hAya, evI jALane parasparamathita jALa kahe che ) ( namanaDhiyA ) eka gAMThanI sAthe bIjI gAMDa, ane bIjI gAMThanI sAthe trIjI gAMTha, ane trIjI gAMThanI sAthe ceAthI gAMTha evI rIte paraspara jemAM gAMThAnI gUMthaNI hAya, ( annamantracattA) A rItanI gAMTha vaDe guMthAyelI te jALamranzikAne jyAre jaLAzayamAM nAkhavAmAM Ave che tyAre te vistRta thaI jAya che--phelAI jAya che, ( annamama cittAya ) te jALa mAchalAMnA bhArathI tUTI jatI nathI kAraNake badhuM vajana eka bIjI sAthe gaMThAyelI gAMTha vahecAI jAya che. A rIte samAna bhAra vALI te jALagranthikA banI jAya che. A rIte vistAravALI ane samAnabhAra vALI te jALagraMthikA (bannamanvayakattA vidyuGga ) anyAnya eka samudAyarUpa padArtha banI jAya che. emAM jeTalI gAMTha AdicIjo hAyache, te paraspara sahayAga bhAvathI rahe che asahayAga bhAvathI rahetI nathI. te kAraNe te jALagranthikA eka samudRAyarUpa padArtha banI jAya che. ahI' sudhI te sUtrakAre dRSTAMtanuM spaSTIkaraNa karyuM" che. have sUtrakAra te dRSTAntane jIvanA aneka bhavA sAthe ghaTAvavAne mATe nIce pramANe pratipAdana kare che (jJame1) jAlagranthikAnA dRSTAnta anusAra-eka ja jALanAM paraspara alaga alaga rIte saMbaddha aneka gAMThAnI jema, ( jUne nIrALa) aneka jIvAnA (dUDuM bAlacasa RArUM ) aneka hajAra Ayue ( ghannunu bAga phlaRmu) aneka hajAra devAdika janmarUpa AdhArAmAM eTale ke pratyeka jIvamAM kramazaH pravRtta thayelA devAdika saMbaMdhI janmasahastromAM (hajArA janmamAM ) AdheyarUpe rahIne parasparamAM kramazaH saMbaddha rahe che. kahevAnuM tAtpa e che ke-jevI rIte eka jALagraMthIkAmAM hajAreA gAMThA eka khIjI sAthe saMbaddha rahe che, eja pramANe pratyeka jIvanA aneka hajAra devAdika bhAveAnI sAthe aneka hajAra Ayue sabaddha rahyA kare che. A prakAranA kathana dvArA anyatIthikA (anyamata vAdIo) evu pratipAdana kare che ke eka jIva eka ja samaye aneka Ayuenu vedana kare che. sUtrakAre je (vaTTupu bAjJAnakSettu) tathA ( vadureM bAcalamsArUM ) nA prayAga karyAM che, tenuM kAraNa nIce pramANe che " AyuenA svAmIrUpa jIva che ane temanA aneka hAra janma thatA haiAya che. " ' (bAjIputri gaDhiyArM jJAna vikRti) A sUtrapATha dvArA sUtrakAre e prakaTa karyuM che ke eka eka jIvanI sAthe ( pratyeka jIvanI sAthe ) aneka zrI bhagavatI sUtra : 4 d 53 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAmAM eka eka karIne hajAre Akarma kramazaH grathita (gUMthAyelA saMbaddha) che. ahIM uparokta dRSTAnta dvArA pratipAdita aneka hajAra devAdika bhavemAM karmamudranI apekSAe bhArepaNuM samajavuM joIe. anyatIthikanI mAnyatA anusAra uparyukta AyuonA vedanathI kaI rIte che te sUtrakAra prakaTa kare che -(je hi ja zI) aneka jInI to vAta ja zI karavI ! paranta eka ja jIva (je samagi) eka ja samaye (eTale ke eka sAthe) (lo AkAruM) be AyuonuM (phisara) vedana kare che (eTale ke be Ayuo bhegave che) () dvArA e spaSTa karavAmAM AvyuM che ke te jIva kayA kayA be AyuenuM eka sA vedana kare che.( rUriyAthe paramavicAracaM) te jIva eka sAthe AbhavanA AyunuM ane parabhavanA AyunuM vedana kare che. (anya tIthikanI mAnyatA evI che ke eka jIva eka samaye eka sAthe A bhavanA bhumAna AyunuM ane para bhavanA AyunuM vedana kare che) (samaye mavilAyaM parivare) je samaye jIva A bhavanA AyunuM vedana kare che, ( 4 samai paramavizvayaM e samaye para bhavanA AyunuM paNa vedana kare che-eTale ke te banne AyunuM vedana karavAnA judA judA samaya hotA nathI. A rIte anyatIthikonI mAnyatA prakaTa karIne gautama svAmI mahAvIra prabhune prazna kare che ke tame mane ! ve') he bhadanta ! zuM anya tIthikanuM e prakAranuM kathana satya che ? have gautama svAmInA praznano mahAvIra prabhu dvArA apAyele uttara sUtrakAra prakaTa kare che- (= = te kannasthiyA, veva paramavivaMa) anyatIthikanuM "parabhavanA AyunuM paNa vedana kare che" paryantanuM je kathana che. tene vagADa naM miThThA ) te samasta kathana mithyA che. kahevAnuM tAtparya e che ke anyamUthikenI uparyukta mAnyatA bilakula beTI che. temanA kathana ne mithyA kahevAnuM kAraNa have sUtrakAra prakaTa kare che. anya tIthie aneka jIvonAM aneka Ayune jAgranzikA jevAM kahyAM che te temane ApaNe pUchavuM naIe ke te Ayuo egya jIva pradezanI sAthe saMbaddha che ke asaMbaddha che? je te Ayuo jIvapradezanI sAthe saMbaddha che ema kahevAmAM Ave te te vAta saMbhavita nathI, kAraNa ke A prakAranI mAnyatAmAM judA judA ja nA Ayuene jAlagranthikAnI jema kalpavAnuM saMbhavI zakatuM nathI. kAraNa ke Ayuo judA judA jI sAthe saMbaddhita che-judA judA cha sAthe saMbaddhita hovA chatAM paNa je te Ayuone jAgranzikA jevI mAnavAmAM Ave te, te saMbaddhatvanI avizeSatA hovAthI jene paNa jALagranTika jevA kAvA paDaze-A rIte jIvane jALagranzikA jevA ka5vAmAM Ave te sarve jemAM zrI bhagavatI sUtra : 4 54 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanA samasta AyuonA saMvedana thavAnI Apatti uddabhavavAthI pita pitAnA samasta bhavanA saMvedana thavAne prasaMga prApta thaze-tathA eka jIvanI utpatti thatA sarve jIvanI utpatti mAnavI paDaze. A kathananuM tAtparya e che ke jevI rIte eka jALamAM hajAro graMthi (gAMTha) saMbaddhita rahyA kare che eja pramANe eka jIvanI sAthe tenA hajAre bhAre hajAro Ayuo saMba drita rahe che, evI anyatIthiMkenI mAnyatA che. temanI A mAnyatAnuM khaMDana karavA mATe nIcenI dalIla karavAmAM AvI che-hajAro Ayuone jAlagranzikA sAthe sarakhAvI zakAya nahIM kAraNa ke hajAro bhane mATe kAraNabhUta hajAre Ayue pRthak pRthak (alaga alaga) rIte pratyeka jIvanI sAthe saMbaddhita rahe che, ekaja jIvanI sAthe jALagranthikAnI jema saMbaddhita rahetA nathI. A rIte alaga alaga rUpa aneka jIvonI sAthe saMbaddhita hovAne kAraNe temane jAlarAnzikA samAna mAnI zakAya nahIM. bhinna bhinna sAthe saMbaddhita hovA chatAM paNa je Ayuone jALagranthiko sAthe sarakhAvavAmAM Ave te AyuonI sAthe jene saMbaMdha che evA jIne paNa jALazvikA samAna mAnavA joIe. ane je te jIvane jaLagranzikA samAna eka mAnavAmAM Ave te samasta jene paNa temanA bhinna bhinna AyuonA eka sAthe ja upakatA mAnavA paDaze. A rIte eka ja upabhoktA hovAthI temanAmAM aneka bhavonI u5tti paNa eka ja sAthe thavAne prasaMga prApta thaze. eka jIvanuM maraNa thatAM, samasta jInuM maraNa, ane eka jIvanI utpatti thatA, samasta jIvonI utpatti thavAnI vAta mAnavAne prasaMga prApta thaze. sAdhAraNa vanaspati kAya jIvamAM jevuM bane che, (sAdhAraNa vanaspatikAyamAM rahelA jIvomAM ekanI utpatti thAya tyAre samastanI utpatti thAya che, ekanuM maraNa thAya tyAre samastanuM maraNa thAya che, evI mAnyatA che) evuM ahIM paNa bane che tema mAnavAnI Apatti e prakAranI mAnyatAthI te uddabhavaze. (eTale ke badhA jIvene je jALagranthikAnI jema eka mAnavAmAM Ave te upara kahyA pramANenI Apatti uddabhavavAne prasaMga prApta thaze.) je evuM mAnavAmAM Ave ke "samasta ayuo jIvapradezamAM A saMbaddhita che" te e prakAranI mAnyatAthI te "Ayukamane AdhAre devAdike mAM janma thAya che,) evuM kathana paNa zakaya banI zakatuM nathI. A rIte zrI bhagavatI sUtra : 4 55 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatIrthi kenI AyuomAM jALagranthikAnI kalpanA bilakula asatya (jUThI) kare che. vaLI evuM je kahevAmAM AvyuM che ke (zno jIva ina ramathena de vAyunI gharaveracati) (eka jIva eka samaye be AyuonuM vedana kare che) te kathana paNa asatya che, kAraNa ke e kathanane satya mAnavAthI evuM mAnavuM paDaze ke eka ja jIva eka ja samaye be bhava kare che. te kAraNe eka ja samaye be Ayuonu saMvedana karavAnI vAta paNa mithyA che. have A viSayamAM mahAvIra prabhu pitAnI zI mAnyatA che te prakaTa kare che(mahuM puja vocamA ! ghamarUvAmi, nAva jaNa) he gautama ! huM evuM kahuM chuM, evuM bhASaNa karuM chuM, evuM samajAvuM chuM ane evI prarUpaNuM karuM chuM ke- te nahIM RAmag siiDiyA ricA) dhAre ke koI eka jAgrathikA che eTale ke eka sAMkaLa che-(kAraNa ke ahI siddhAnta pakSa jAgranzikA padathI eja sAMkaLarUpa artha vivakSita thayA che) (kAva kAmanavattA viTTa) te sAMkaLa jevI rIte (kAvata) parasparamAM samudAyarUpe rahelI hoya che, (vAva) te sAMkaLanI jema (kAraNa) pratyeka jIvanA (anya tIthikonI mAnyatA anusAra aneka jIvanA nahIM) ( bhASAnahiM ) aneka hajAra bhavanI sAthe (aneka prakAranA devAdika bhavanI sAthe ke je bhUtakALamAM thaI cUkyA che. ane kramazaH ja je thayA che, ane je temanA kALanI apekSAe astitva viziSTa hatA ) ( vahiM AcaraNAruM ) aneka hajAra Ayuo " kALupura gaDhiyAruM gAya viTTuti " Anu pUvI rUpe grathita pratibaddha che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-eka jIvanA vartamAnathI laIne bhUtakALamAM jeTalA bhava thaI cUkyA che, e saghaLA bhavenA AyuSya parasparamAM-eka bhavanA Ayu sAthe bIjA bhavanuM Ayu, bIjA bhavanA Ayu sAthe trIjA bhavanuM Ayu ItyAdi krame- pratyeka jIvana pratyeka bhavanA AyunI sAthe eTaleke bhUtakALanA samasta bhavonAM Ayuo atyAra sudhInA vartamAna bhavanA AyunI sAthe-sAMkaLani kaDIonI jema saMbaddhita che. evuM nathI ke eka jIvanA eka bhavanI sAthe ja pahelAM bhAnA badhAM Ayue saMbaddhita hoya tethI ja "g va ca nI " eka jIva ( ramagui) eka samaye (g bhASacaM) eka ja AyunuM ( risaMve ) vedana kare che-e AyaonuM ke vadhAre AyuonuM vedana karatuM nathI. "tUnA maracA rA, vamavicAra) eka samaye eka jIva kAMto A bhava saMbaMdhI (vartamAna bhavanA ) Ayune bhegave che, athavAta parabhava saMbaMdhI Ayune bhagave che A kathananuM tAtparya evuM che ke parabhavamAM bhegavavA gya Ayu ke jene maya jIve vartamAna bhavamAM baLei che, tene jIva parabhavamAM jaIe bhegave che. "jaM samaya ihabhaviyAuyaM paDisaMvedei, no ta samaya parabhaviyAuyaM paDisavereDa) zrI bhagavatI sUtra : 4 56 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI jyAre jIva A bhavanA Ayune bhogavatA hAya che. tyAre te parabhavanA Ayune bhAgavatA nathI, ane (ga' samaya. pavidyAlaya' DisaMve, no sa samaya maniyAtha' dasavar ) jyAre jIva parabhavanA Ayune bhAgavatA hAya che, tyAre A bhavanA Ayune bhAgavatA nathI. eja vAtane vadhAre daDha karavAne mATe sUtrakAre khIjI rIte eja vAta samajAvI che-(dUrphe maniyAcarana parisaMveyaNAe no parabhaviyAjyaM paDisaverei, parabhaviyAjyAsa paDisaveyaNAe no zivAlaya' saMve6) jIva jyAre AbhavanA AyunuM vedana karatA hAya che, tyAre parabhavanA AyunuM vedana karatA nathI, ane jyAre jIva parabhava saMkha'dhI AyunuM pratisa Mvedana kare che, tyAre Abhava saM.dhI AyunuM prativedana ( anubhava ) karatA nathI. huM gautama A rIte " ne lIdhe " eka jIva (poLa samAM) eka samaye (i = hila vere) ekaja Ayune legave che ( tajJA-jhumaviyAya. vAviyAca' ) kAMtA jIva Abhava sa'badhI Ayune bhAgave che, athavA teA parabhava saMbaMdhI Ayune bhAgave che. parantu banne Ayuone eka sAthe bhAgavatA nathI // sU. 1 // vairayikAThi koM ke AyuSya kA nirUpaNa nArakAnA AyuSyanI vaktavyatA-- ( nIveLa` maMte ) ityAdi sUtrA--( nIneLa mate ! ne vijnebhu karajJattar ) he bhadanta ! je jIva narakamAM utpanna thavAne cAgya hAya che (le naM ji sAinsamar? nirAlaC saMmad ) te jIva ahIMthI narakAyunA baMdha AMdhIne tyAM utpanna thAya che ? athavA teA narakAyune baMdha bAMdhyAvinA tyAM utpanna thAya che ? (yamA ! sAcce saMmaDu, so nirAye samara ) he gautama ! narakAyune aMdha bAMdhIne ja tyAM jAya che. narakAsunA baMdha mAMdhyA vinA jIva tyAM utpanna thateA nayI. (a naM maMnne! Avudi' ke, phi' samALe ?) he bhadanta ! te jIve narakamAM utpanna thavA cegya AyunA badha kayAM bAMdhyuM, ane te AyuSmaMdha bAMdhavA cegya AcaraNa teNe kayAM karyuM` ? ( zocamA ! me mane kahe, pume mane zrI bhagavatI sUtra : 4 57 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samALe ) he gautama ! te jIve narakamAM utpanna thavA caiAgya Ayune khaMdha pUrvabhavamAM mAMce ane te madha bAMdhanArUM AcaraNa paNa pUrvabhavamAM ja karyu" ( va lAva nemAniyALa pheMTo ) A pramANe ja vaimAnika deve pantanuM thana karavuM joIe. (le mULa mane ! na' maMtri goLivijJattav te samAya vakaph ! ) he bhaTTa ! je jIva je cenimAM utpanna thavAne cAMgya hAya che, eja ceAninA AyuSyanA aMdha zuM te khAMdhe che? (tA ) jemake (necAlaya' havA khAva sevAcavA) narakamAM utpana thavA yAgya jIva zu narakAyunA madha bAMdhe che, (cAvatA) devagatimAM utpanna thavA caiAgya jIva zuM devagitanA badha khAMdhe che? ( dutA, nocamA !) hA, gautama (nena' maviznoni vAttaC te samAya pakare, ta'jahA neraiyAjya vA tiri-maNu devAuyaM vA, neraiyAjyaM pakaremANe sattaviha 6) je jIva jeceAnimAM utpanna thavAne cAgya hoya che, te jIva te caiAninA AyunA badha bAMdhe che. narakamAM javAne yAgya jIva narakAyunA badha bAMdhe che, tiya cagatimAM javAne pAtra jIva tiryaMcAyuneA baMdha khAMdhe che, manuSyagatimAM javAne ceAgya jIva manuSya Ayune khaMdha bAMdhe che, ane devagatimAM javA ceAgya jIva devAyunA khaMdha bAMdhe che. jo jIva narakAyunA madha madheche, te te sAta narakAmAMthI koI eka narakamAM ja javAne ceAgya AyuneA khadha madheche.- ( sa'jJA - rayaNappabhA puDhatrI, neraiyAjyaM vA jAva ahesattamA puDhavi neraiyAjyaM vA tirikkha joNiyA uyaM pakaremANe paMcaviha pakarei-ta jahA- egeMdiyatirikkhajoNiyA ugra vA meTro saththo mALiyo, manuAEAca yutri' vAkaya varjha) kAMteA te jIva pahelI ratnaprabhA pRthvI-naraka-nA Ayune madha khAMdhe che, kAMtA zrIjI narakanA AyunA madha bAMdhe che e rIte sAtamI naraka paryantanI kAI paNa eka narakanA Ayune madha khAMdhe che. aja pramANe jo te jIva paoNMcendriya tiya ca pantanA pAMca prakAranA tiya cAmAMthI kei pazu eka prakAranA ti"camAM ja javAne cAya AyunA badha bAMdhe che. kAMtA te jIva ekendriya tiya "camAM javA cogya AyunA aMdha kare che, kAMtA dvIndriya tiya camAM, kAMte teindriya tiyacamAM, kAMtA caturindriya tiya camAM ane kAMtA pacendriya tiya cAM javAnA yAgya Ayune te jIva madha kare che. jo te jIva manuSyagatimAM javAne cegya AyunA khadha kare chetA e prakAranA manuSyeAmAMthI kAi paNa eka prakAranA manuSyanA AyunA baMdha kare che. jo te jIvadevAyune adha kare che, tA cAra prakAranA devAmAMthI kAI paNa eka prakAnA devAyunA khaMdha kare che, ( kSetra mate ! sevaM mate ! tti) he bhadanta ! ApanI vAta sathA satya che. he bhadanta ! A viSayamAM Ape je pratipAdana karyuM te yathArtha ja che. " A pramANe kahIne gautama svAmI temane sthAne besI gayA. TIkA--AyunA adhikAra cAlI rahyo che. tethI Ayu saMbaMdhI vizeSa vaktavyatA prakaTa karavAne mATe sUtrakAra nIcenA praznottara Ape che gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che- -- huM bhudanta ! " ( je bhavie nemu vijJatta) je jIva nArakAmAM janma levAne lAyaka che, (aLa ji sASaNa saMmara, nirAkaNa saMmar ?) te jIva zuM A bhayamAMthI AyuSya yukta thaIne narakamAM saMkramaNa kare che, athavA nirAyuSka thaIne narakamAM jAya che ? " zrI bhagavatI sUtra : 4 58 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmInA praznane bhAvArtha nIce pramANe che-je jIva gRhIta bhavamAMthI marIne narakamAM jAya che te jIva narakAyune baMdha karIne ja narakamAM jaze, ke narakAyune baMdha karyA vinA narakamAM jaze ? gautama svAmInA A praznanuM samAdhAna karatA mahAvIra prabhu temane kahe che-"noramA ! he gautama (sa3 saMvama, no nirAyaNa saMvama) narakamAM javAne cagya jIva narakAyune bAMdha karIne ja narakamAM jAya che, narakAsune baMdha karyA vinA te jIva narakamAM jato nathI A kathananuM tAtparya e che ke prANAtipAta Adi karmonA AsanuM sevana karavAthI, jIva narakAyune baMdha bAMdhIne narakagatimAM utpanna thatuM hoya che. prazna (2 mate ! kAkag huM he hiM samAi) he bhadanta ! narakane gya pApakarma janita te Ayune baMdha jIve kayA bhavamAM karyo ? tathA te prakAranA Ayune baMdha karAvanArUM pApakarmanuM AcaraNa paNa teNe kyAM (kaI paryAyamAM) karyuM? uttara-(jo mA !) he gautama ! (purime Ave che, rimema samavLe) narakAyune ye pApakarmane baMdha, ane te pApakarmanA kAraNabhUta AcaraNa vizenuM samAcaraNa te jIve pUrvabhavamAM ja karyuM hoya che. ahIM narakAyuM sivAyane bhava ja "pUrvabhava" padathI gRhIta thayela che. e pUrvabhava. manuSya ne athavA tiryaMcane hoya che. kAraNa ke manuSya ane tiryaMcanimAM ja janma pAmIne jIvanarakane yogya Ayukamane baMdha kare che, ane te AyunA baMdhane gya pApAcaraNa karato hoya che devabhavamAM janmele jIva narakAyune baMdha karatuM nathI, te kAraNe tyAMthI marIne jIva sIdhe narakamAM ja nathI. paNa manuSya gatimAM athavA to tiryaMca gatimAM ja jAya che te kAraNe narakAya sivAyane pUrvabhava manuSyane athavA te tiryaMcane hoya che tema samajavuM. | (gvaM nAva temaja revA raMDo ) e ja pramANe vimAnIka deva paryantanA jInA 23 danDaka rUpa AlApaka samajavA. ane manuSya, tiryaMca ane bhavanapati Adi devAmAM janma apAvavAne yogya AyuSyabandhanA kAraNarUpa zubha, azubha karmonuM upArjana Adi paNa te te jInA pUrvabhava anusAra thAya che ema samajavuM. prazna(se - maMte! je na maraNa goviM vAriNa, tamAzaM ) he bhadanta ! zuM e vAta nizcita che ke je jIva je yonimAM utpanna thavAne yogya hoya che, te jIva te yonine gya AyunA kAraNabhUta zubhAzubha kamane baMdha kare che? (vaMkA-racAracuM lAva revAra vA?) jema ke narakamAM utpanna thavA yogya jIva narakAyune, tiryaMcamAM utpanna thavA egya jIva tiryaMca Ayune, manuSyamAM utpanna thanAra jIva manuSya Ayune ane devAmAM utpanna thavA gya jIva devAyune baMdha kare che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 59 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM yAvat padathI tiryaMca ane manuSya AyunuM grahaNa thayuM che. uttara-(daMtA, yama !) hA, gautama! evuM ja bane che- maNig go ivavavAira-te tamAruM pUruM) je jIva je nimAM utpanna thavAne yogya Ayune baMdha kare che te jIva te yoninA Ayune baMdha kare che. (raMja-ne cAra vA, tiri-sevA vA) je te narakamAM javAne yogya hoya te narakAyune baMdha kare che, ane je tiryaMca, manuSya athavA devagatimAM javAne gyA hoya te tiryaMca, manuSya athavA devagatine baMdha kare chekahevAnuM tAtparya e che ke jIva, nairayika, tiryaMca gati. manuSyagati ane devagatimAM javAne gya AyunA prayojaka karmone pUrvabhavamAM ja upArjita kare che. eTale ke je bhavamAMthI jIva A gatiyomAM javAnuM hoya che, eja bhavamAM te jIva naraka Adi gatimAM javAne gya karmanuM upArjana kare che. ( 32 mALe ravi ) narakagatinA Ayune baMdha bAMdhate jIva narakagatimAM javAne cagya karmone baMdha sAta prakAre kare che, ane e rIte te jIva sAta narakene yogya karmanuM upArjana kare che (saMka-vacaqmA puSi cAra vA nAva e sAmA puSi ne rUMvADAM vA) te jIva, pahelI ratnaprabhA pRthvI (naraka) thI laIne sAtamI naraka paryantanI gati (nI) ne yogya AyakarmanA kAraNabhUta prANAtipAta Adi azubha karmonuM upArjana kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke je jIva mahA AraMbha ane maha parigrahavALe hoya che, tathA je jIva paMcendriyano vadha karanAra, rAtadina hiMsA karanAra asatya bolanAra. corI karanAra, ane sAvadya kAryomAM pravRtta rahenAra hoya che, e jIva narakAyune baMdha karIne narakamAM jAya che-ratnaprabhA Adi sAta narake che. je narakamAM javAne gya Ayune baMdha jIve bAMdhe hoya che. te narakamAM jIva marIne utpanna thAya che. je te jIve pahelI narakamAM javAne gya Ayune baMdha tenA savadyAgathI karyo haze te te jIva pahelI zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakamAM jazebIjI. trIjI cethI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI narakamAM javAne viSe paNa ema ja samajavuM. eja pramANe sUtrakAre kahyuM che ke "ravi pAra" " rijisaLiyA yaM paramAne vaMzava paje" A sUtradvArA sUtrakAre e samajAvyuM che ke je jIve "kAcA taicathona'' mAyAcArI (kapaTa) asatya vacana, beTA tela, khoTAM mApa Adi azubha ku dvArA tiryaMcAyune baMdha karyo che, te jIva marIne pAMca prakAranA tiya"comAMthI koI paNa eka prakAranA tiryaMca tarIke utpanna thAya che. eTale ke jIva jyAre pUrva bhavane cheDIne tiryaMcagatimAM javAne yogya Ayune baMdha kare che tyAre phira ripiAtroLiyArAM nA melo so mALicavo" te ekendri tirthaya nimAM paNa jaI zake che, kIndriya tiyacanimAM paNa jaI zake che, trIndriya tiyonimAM paNa jaI zake che, caturindriya tiryacanimAM paNa jaI zake che ane paMcendriya tiryacanimAM paNa jaI zake che. kahevAnuM tAtparya e che ke pAMca prakAranI tiryacanimAMnI je tiryacanimAM javAne cagya Ayano baMdha jIve pUrva bhavamAM bAMdhe haze, te prakAranI tiryaMcanimAM jIva utpanna thaze. je ekendriya tirya, nimA utpanna thavAne yogya Ayune baMdha jIve pUrvabhavamAM karyo haze, te te jIva marIne ekendriya tiryaMca nimAM utpanna thaze. eja pramANe dvIndriya tiryaMcamAM utpanna thavA gya Ayukarmane baMdha karyo haze ( temAM utpanna thavA gya kAryonuM sevana karyuM haze) te jIva kIndriya tiyAmAM (kRmi Adi mAM ) janma leze. je jIve teIndriya tiryaMcomAM utpanna thavAne yogya Ayakarmano baMdha karyo haze, to te jIva marIne teIndriya tiryamAM (kIDI vagere teIndriya tiyAmAM) janma leze je te jIve cauIndriya tiyAmAM utpanna thavAne yogya AyukarmanA kAraNabhUta kAryonuM sevana karyuM haze te jIva te bhavanA AyuSyane pUruM karIne bhramara Adi cauIndriya mAM utpanna thaze. je jIve saMsI athavA asaMjJI pacendriya tiryamAM utpanna thavAne yogya paMcendriya tiryaMcAyune baMdha karyo haze, te te jIva paMcendriya tiryAmAM janma leze. eja pramANe "manuSAra suvi6" manuSpAyunA paNa be prakAra che zrI bhagavatI sUtra : 4 61 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) saMmUchima manuSpAyu ane (2) garbhaja manuSyAyu. je jIve che AraMbha ane ocho parigraha karyo haze, ane je bhadrikatA, vinItatA, dayA, ane amatsaratA Adi guNene kAraNe manuSpAyune baMdha karyo haze te e jIva manuSyagatimAM utpanna thaze. je teNe saMbhUmi manuSyomAM utpanna thavAne gya AyukarmanA kAraNubhUta kAryonuM sevana karyuM haze te te saMmUchima manuSyamAM janma dhAraNa karaze. je jIve garbhaja manuSyomAM utpanna thavAne gya Ayukamane baMdha karyo haze, te te garbhaja manuSyamAM utpanna thaze. "revAvacaM vavi" devAyunA cAra prakAra kahyA che-(1) bhavanapati (2) vAvyantara (3) jyotirSika ane (4) vaimAnika. je jIve sarAga samyakatva-sarAga saMyama, saMyamAM saMyama (deza viratI) akAma nijerA (bAlata5) Adi kAraNene prabhAve devAyune baMdha karyo haze, te te devagatimAM utpanna thaze. uparokta cAra prakAranI devagatimAMthI je devagatimAM javAne gya Ayukarma baMdha jIve karyo haze, te prakAranI devagatimAM te jIva utpanna thaze. uddezakane aMte gautama svAmI mahAvIra prabhunA vacanane pramANabhUta mAnIne temanAM vacanAmAM atyaMta zraddhA prakaTa karatA kahe che ke-" ' mane ! pare ! tti he bhadanta! Apa devAnupriyanI vAta sarvathA satya che. A viSayamAM Ape je pratipAdana karyuM te yathArtha che. A pramANe kahIne, mahAvIra prabhane vaMdaNA namaskAra karIne teo temane sthAne besI gayA. e sU. 25 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta 'bhagavatIsUtra nI priyadarzinI vyAkhyAno pAMcamAM zatakane trIjo uddezaka samApta che 1-3 che cothe udeze ke viSayoM kA vivaraNa pAMcamAM zatakane uddezaka prAraMbha- A udezakane saMkSipta sArAMza nIce pramANe che- gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "chadhastha manuSya zaMkha, zRMga, zaMkhikA, kharamukhI pitA, pariparitA, Dhela, paTaha, bhaMbhAraMbha, bherI, jhAlara, dubhI Adi vAdyonA nAda sAMbhaLe che ke nathI sAMbhaLate ? prabhu javAba Ape che- " hA, sAMbhaLe che. " prazna- "tata (taMtuvAdyone avAja ), vitata (Dhela vagereno avAja) dhana (karatALa Adine avAja ). zuSira (vAMsaLI Adi no avAja ) Adi prakAranA avAjane je te sAMbhaLe che te pRchAvasthAmAM sAMbhaLe che ke aspRchAvasthAmAM sAMbhaLe che ?" uttara-"pRSNAvasthAmAM ja sAMbhaLe che. " prazna-"pAsene nAda (AvAja) sAMbhaLe che ke gharano avAja sAMbhaLe che? uttara-"manuSya Indriya gecara thayelA zabdane saraLe che, ane zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalI bhagavAna samasta zabdone sAMbhaLe che, " kevalI bhagavAnanA jJAnamAM amitatA (sImA rahitatA) hevAthI temanA jJAnamAM mita, amitanI sarva jJatA che, evuM pratipAdana sarvaprabhumAM hAsya ane utsuktAne abhAva hoya che, paNa chadmasthamAM tene abhAva hete nathI. hAsya ane utsukatAnuM kAraNa mohanIyakarma che, ane mehanIyakarmane abhAva hoya te hAsya ane utsukatAne paNa abhAva rahe che, ItyAdi viSayanuM pratipAdana. prazna--"hAsya Adi vaDe keTalI karma prakRtine baMdha karAya che? uttara-- "sAta athavA ATha karmaprakRtine baMdha karAya che. chAsthanI nidrA Adi vizenA prazno ane temanA uttara paNa A uddezakamAM ApelA che. nidrA lenAra chathI laIne vaimAnika paryantanA jIvamAM sAta ATha karmaprakRtine baMdha karAya che. evuM pratipAdana. prazna--"zakanA dUta hariNagameSIe strInA garbhanI adalA badalI kevI rIte karI? uttara- "nidrArA garbhane bahAra kADhIne, teNe tene bIjA garbhA zayamAM mUkIne" nakhanA agrabhAga dvArA athavA romapa dvArA garbhane praveza karAvavA viSenI zaMkAne svIkArAtmaka (hakAra vAcaka) uttara. te garbhane kaI paNa prakAranI pIDA na pahoMce evI rIte, tenuM atizaya sUkamarUpa banAvIne saMharaNa thAya che ane bIjA garbhamAM tene mUkavAmAM Ave che, evuM pratipAdana. atimuktaka zramaNanAM vRttAntanuM pratipAdana mahAvIra svAmInI pAse AvelA be denA vRttAntanuM kathana, tathA bhagavAnanA 700 zi dvArA siddhapada prApta karaze evuM pratipAdana, mahAvIra ane gautama vacce te devonA saMbaMdhamAM AvelA vArtAlApanuM kathana, "deva saMyata heya che ke asaMyata hoya che ? " " deva saMyata hoya che, " evuM pratipAdana. tenI viziSTa bhASA ardhamAgadhI hoya che. kevalI bhagavAna nA aMta karaNane jANe che, evuM kathana, chaThThastha zravaNa dvArA athavA pramANa dvArA paraMparA rUpe jInA aMtaH karaNane jANe che, evuM pratipAdana, kevalI bhagavAnanA zrAvaka ane zrAvikA enuM kathana. tyAra bAda pratyakSa, anumAna upamAna ane Agama, e pramANenuM kathana kevalI bhagavAna caramakarma ane carama nija rAne jANe che. ane dekhe che evuM kathana tathA teo praNIta mana vacanane dhAraNa kare che, evuM kathana kevalI bhagavAnanA mana vacananuM jJAna keI kaI vaimAnikane thAya che ane kaI keI ne thatuM nathI evuM pratipAdana. mAyI mithyAdaSTi ane amApImithyA daSTinA bhedathI, anantarapapannaka ane para. papapatrakanA bhedathI, paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI, tathA upayukata ane anupayukatanA bhedathI vimAnika devonuM nirUpaNa. vaLI A uddezakamAM evuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke anuttara vimAnavAsI devo temanA sthAne rahIne A lekamAM rahelA kevalI bhagavAnanI sAthe saMbhASaNa kare che ane temanA dvArA karavAmAM AvatI dharmakathAnuM zravaNa kare che. anuttara vimAnavAsI de zrI bhagavatI sUtra : 4 43 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazAntamoha vALA hoya che, udIrNa mehavALA ke kSINamehavALA hotA nathI kevalI bhagavAnanuM jJAna indriyathI atIta hoya che. sAga, saddavyatA AdinuM kathana, zrutakevalInI sahastra ghaTAdi nirmANa karavAnI zaktinuM kathana. chadmasthoM ke zabdazravaNa kAnirUpaNa chaghastha manuSya-kevalInuM vizeSa varNana- "chaLa mate ! cAIi sUvAtha-(43mathe mata! magNe) he bhadantA ! zuM chadmastha manuSya (zAhidanamALADuM sAruM ?) vAjiMtro Adi vagADavAthI utpanna thatA zabdone sAMbhaLe che ? (saMvahA) jevAM ke (saMtavALa vA, nirAzi vA, saMvidhAni thA, kharamuhosadANi vA, parisariyAsadANi vA, paNava sadANi vA parahasadANi vA, bhabhAsadANi vA, horaMbha sahANi vA, bherIkSadANi vA, jhallarI sadANi vA, du'dubhisadANi vA, tathAniva vitavAni vA ghariLavA, phuvArA vA) zaMkhano nAda raNaziMgAne nAda, nAnA zaMkhane nAda,kharamukhIne nAda, pitAne nAda, pari paritAne nAda Dhelane nAda, paDaghamane nAda, bhaMbhAne nAda, hAraMbhane nAda, bherInAda, nagArAne nAta, tata, vitata, ghana ane zuSira e cAre prakAranA zabdane zuM chadmastha manuSya sAMbhaLe che? haMsA jamA ! matheE magNe mAhikamAnarchuM sAruM kuLa6) hA, gautama,! chadmastha manuSya vAjitre Adi vagADavAthI utpanna thatA zabdone sAMbhaLe che. (raM vAha) jevAke ( gNasAIna vA, surapALa vA) zaMkhanAdathI laIne zuSiraparyantanA saghaLA ivanine te sAMbhaLe che. (tAjuM maMte # puThThAruM kuLa, puruM suDa?) he bhadanta ! chadmastha manuSya te zabdone pRSTa sthitimAM hoya tyAre sAMbhaLe che, ke apRSTa sithatimAM hoya tyAre sAMbhaLe che? (toya ! puThThA kudRAruM yugeTTa jJAva taiiyA hiM su) he gautama! chazvAstha manuSya te zabdane spaSTa thAya tyAre ja zrI bhagavatI sUtra : 4 14 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLe che, aspRSTa hoya tyAre sAMbhaLatA nathI. spaSTa thAya tyAre e dizAomAMthI AvatA zabdane te sAMbhaLe che. (35the mare! jiM bhAratayAruM sAruM purU, variyAruM sAruM suDa ) he bhadanta ! chadmastha manuSya najIkanA zabdone sAMbhaLe che, dUranA zabdone sAMbhaLatA nathI. kakSA bhaMte ! chaumatthe maNusse AragayAiM sahAI suNei, No pAragayAiM sahAI saNe) he bhadanta! jema chaghastha manuSya najIkanA zabdone sAMbhaLe che, daranA zabdane sAMbhaLato nathI, (tahA maMta ! jevI majuNe vAgayAruM saTTArUM sun, mo vAcA sadA muLa?) tema zuM kevalI manuSya paNa najIkanA zabdone sAMbhaLe che aneranA zabdone sAMbhaLato nathI ? (joya! vI gaM gAjacaM ca varadaM vA padAghahamawittaruM sadaM jJAna pAta) he gautama! kevalI te najIkanA zabda ne dUranA zabdone, ane temanI vaccenA zabdone paNa jANe che ane dekhe che. (je La maMte! zera kaoi ra vA jAva pAsa) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke kevaLI manuSya pAsenA, dUranA, vaccenA ane Adi antathI rahita zabdone jANe dekhe che ? (goyamA ! kevalI NaM, purathimeNaM miyaM pi jANai, amiyaM pi jANai, evaM dAhiNe NaM pacatthimeNaM uttareNaM ur3e ahe miyaM pijANai, amiyaM pi jANai, samvaM jANai kevalI, savvaM pAsai kevalI, sabao jANai pAsai, sabakAlaM saba bhAve jANai kevalI, savabhAve pAsai kevalI, aNaMte gANe kevalissa aNaMte dasaNe kevalissa, nivvuDe nANe kevalissa,nivvuDe daMsaNe kevalissa-se teNadveNaM jAva pAsai he gautama! kevalI manuSya pUrva dizAnI mita vastune paNa jANe che ane amita vastune paNa jANe che. e ja pramANe te pazcima dizAnI, uttara dizAnI, dakSiNa dizAnI, UrdhvadizAnI, ane adizAnI mita ane amita sarva vastuone jANe che. kevalI sarvasva jANe che ane dekhe che badhI taraphathI jANe che ane dekhe che. samasta kALamAM samasta padArthone (bhAne) kevalI jANe che ane samasta padArthone kevalI dekhe che. kevalIbhagavAnanuM jJAna anaMta hoya che. temanuM darzana gaNa anaMta hoya che. temanuM jJAna AvaraNa rahita hoya che, temanuM darzana paNa AvaraNa rahita hoya che. he gautama! te kAraNe meM pUrvokta kathana karyuM che. TIkAtha-A uddezakamAM sUtrakAra chadmastha manuSyanuM ane kevalI manuSyanuM nirUpaNa karyuM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna kare che ke (43mavi mate mag ) he bhadanta ! chadmastha manuSya (bhAvikamAnAruM sArUM gurU) vAdyane vagADavAthI utpanna thatA dhvanine sAMbhaLe che kharA ? Dhela nagArA Adi para DaDI TIpavAthI avAja nIkaLe che. zaMkha Adi vAdyamAM mukha vaDe havA zrI bhagavatI sUtra : 4 65 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharavAthI ivani nIkaLe che. tabalA para hAtha pachADavAthI vani nIkaLe che. judAM judAM vAjiMtromAMthI judA judA prakArane davani nIkaLe che. jema ke Dhela para DAMDI TIpavAthI "dhama dhama" avAja nIkaLe che. eja vAta ( kAdavamAna zAna RLoti) pada dvArA spaSTa karavAmAM Avela che- "raMgagr" A pada dvArA keTalAMka vAjiMtronA dhvaninAM nAma ApavAmAM AvyAM che (saMdarAzi vA) mukhavaDe zaMkhane phUMka mAravAthI je vani nIkaLe che tene zaMkhanAda kahe che. (siMgarALa vA) mRgAdinA ziMgaDAmAM jyAre mukhavaDe jorathI havA bharavAmAM Ave che, tyAre temAMthI je avAja nIkaLe che. tene "ziganAda" kahe che. tene vagADanArA loke pahelAM temAM chidra pADI de che ane pachI tene vAjiMtra tarIke upayoga kare che. (saMghiyaNadA ivA) nAnA zaMkhane vagADavAthI ja nIkaLe che tene "zaMkhikAzabda" kahe che. (musadAzi pA) kharamukhI nAmanA vAjiMtranA avAjane "kharamukhInAda" kahe che. (pacAsadAji vA) maTI khara mukhIne "pitA" kahe che. te pitAnA avAjane "pitanAda kahe che. (rivari. rALi) pariparitA nAmanuM vAjiMtra hoya che tenA dhvanIne parittAnAda kahe che te vAjIMtrane suvaranA cAmaDAthI maDhyuM hoya che. (paLavaNani vA) Dhela vagADavAthI je avAja nIkaLe che. tene "paNavanAda" kahe che. (jarA ) paDaghama vagADavAthI je avAja nIkaLe che tene "paTahanAda" kahe che.(maMmatAni 3) nagArAnA avAjane "bhaMbhAnAda " kahe che. (homAni jA ) horabha nAmanuM vAjiMtra heya che. tene lagADavAthI dhvani nIkaLe che tene merInAda " kahe che. (mIrAzi vA) lerI nAmanA vAjiMtranA avAjane "bherInAda " kahe che. (kSIrani vA) gaLAkAranI jhAlara (ghaMTa) sAmAnya rIte kAMsAnI bane che. tene vagADavAthI je avAja nIkaLe che. tene "jhallarInAda" kahe che, (sumira ji vA) devanA nagArAne duMdubhi kahe che. sAmAnya nagArAnA karatAM te moTuM hoya che. tenA vinine "duMdubhinAda" kahe che (tArA) viNa Adi tArathI yukta vAjiMtronA vinine "tata " kahe che Dhela AdinA nAdane " vitata" kahe che kAMsA, karatALa AdinA vanine ghana " kahe che ane vAMsaLI Adi vAdyonAM vanine "zUSira' kahe che uparokta badhA prakAranA vinine zuM chadmastha manuSya sAMbhaLe che? gautamanA e praznano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che, "tA joyama" hA, gautama! (3i magNe mAre mANAruM sAruM kuTTa) chadrastha manuSya vAMjitrone vagADavAthI thatAM vanine sAMbhaLe che "raM jhahA" che kayA kayA devanine sAMbhaLe che te spaSTa karatA prabhu kahe che ke (saMvarALi vA kAra musirA ivA) zrI bhagavatI sUtra : 4 66 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA Urva ane adhe dizAmAM phelAvA mAMDe che. e alane jyAre kAna sAthe athaDAya tyAre ja avAja saMbhaLAya che. mATe ja "chae dizAmAMthI AvatA zabdane te sAMbhaLe che, " evuM pratipAdana karAyuM che. prazna- (imarathe mate ! majUre) he bhadanta ! chavAstha manuSya (ji. bAjavA sAruM kuLa, vAyAruM sAruM yune?) zuM pAsenA zabdone sAMbhaLe che ke dUranA zabdone sAMbhaLe che ? uttara (jo mA! AvA sAruM vaLe) he gautama ! chaTvastha zrotA IndriyanI najIkanA zabdone-kaNendriya dvArA zravaNa karI zakAya eTale aMtarethI AvatA zabdone sAMbhaLe che, paNa indriyanA viSayabhUta kSetrathI dUranA zabdone sAMbhaLato nathI prazna- ( i maMte ! kAmadhe mam) he bhadanta ! je rIte chazvastha manuSya (gAthA sAruM su ) pAsethI AvatA zabdone sAMbhaLe che paNa (Lo vAyAruM sAruM pura) dUranA zabdone sAMbhaLato nathI, " tagmate " eja pramANe, he bhadata ! (vahI magNe) "kevalI bhagavAna" ( mALA sAruM sura) zuM pAsenA zabdone ja sAMbhaLe che ane ( pAyAruM sAruM che 6) darathI AvatA (ayogya pradezamAMthI AvatA) zabdone sAMbhaLatA nathI? uttara- (vahI mAthuM vA vA vA jAva paNa) he gautama! kevalajJAnI manuSya indriyanI najIkamAM rahelA ane IndriyathI dUra rahelA zabdane yathA (vakUDhaitiyaM sahaM jJAna, vAsa6) atyaMta dUravartI zabdone ane atyaMta nikaTavartI zabdane pitAnA kevaLajJAna dvArA jANe che. ane dekhe che kevaLajJAnano svabhAva ja evo che ke e jJAna dvArA kevI samasta viSayane spaSTarUpe jANI zake che. tathA kevalI bhagavAna kevaLa darzanathI samasta viSayane spaSTa rIte khe che. have tenuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI nIce prazna pUche che( se keNadveNaM ta ceva kevalINaM AragayAI vA pAragayaM vo jAva pAsaI ) . bhadata ! Apa zA kAraNe evuM kaho cho ke kevaLI bhagavAna dUranA ane pAsenA zabdane kevaLajJAna dvArA jANe che ane kevaLadarzana dvArA dekhe che? uttara- "goramA " he gautama! ( jevI kuriame mitha ja nA anice ja kALa ) kevalI bhagavAna, kevaLajJAnanA prabhAvathI pUrvadizAnA pari mita-gAma nagara Adine paNa jANe che ane parimita anata athavA asaMkhyAta samasta jIva achavAdika padArthone paNa jANe che, "gha" eja zrI bhagavatI sUtra : 4 17 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe (vAhii, pvasthii, uttaLa, sudRDha, ama' ri :jarU, amirca di kALa ) teo dakSiNa dizAmAM, uttara dizAmAM, pazcima dizAmAM, urva lekamAM ane adhalekamAM-sarvatra-padArthone paNa jANe che ane dekhe che, eTaluM ja nahIM paNa aparimita padArthone paNa jANe che ane dekhe che. (sarva kAr devI. savaM pAsa varI ) kAraNa ke siddhAMtanI evI mAnyatA che ke kevalI bhagavAna kevaLajJAna vaDe samasta rUpI, arUpI padArthone temanI anaMta paryAye sahita jANe che, ane kevaLadarzana vaDe samasta rUpI ane arUpI dravyane temanI anaMta paryAye sahita dekhe che. (saMdarano kALarU ghAsara) kevalI bhagavAna sarva prakAre dravyAdikanA samasta pradezane-je je dravyanA jeTalA jeTalA pradeze che te saghaLA pradezone jANe che ane dekhe che (davAruM navamA jJA varI) tethI kevalI bhagavAna sarvakALa-bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALamAM-jIva, ajIva Adi samasta padArthone jANe che ane (savamA pAsa) teo samasta bhAvene dekhe che. kAraNa ke te vAte nA variSTha ) kevalI bhagavAnanuM jJAna anaMta padArthone jANatuM hovAthI anaMta hoya che ( mate saLe devasTiAra) anaMta arthone prakaTa karanArUM hovAne kAraNe temanuM kevaLadarzana paNa anaMta hoya che. (niraguDe nA phevarita) jJAnAvaraNIya karmono sarvathA kSaya thavAthI temanuM te jJAna AvaraNa rahita hoya che. ( rivyu raLe varirasa ) darzanAvaraNIya karmane sarvathA kSaya thavAthI temanuM darzana paNa anaMta hoya che (se tenAM jAva pANarU ) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke kevalI bhagavAna pAsenA zabdone paNa jANe dekhe che ane dUranA zabdone paNa jANe che, dekhe che. te sU1 / chadmasthakevalI ke hAsAdi nirUpaNa chA ane kevalInA hAsyAdinuM nirUpaNa mathe mete ! " ItyAdi ! sUtrArtha- ( rUma mete ! ghA rasurApass an) he bhadanta! zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chadmastha manuSya hase che kharo ? ane kaI paNa vastu levAne mATe te utkaMThA kare che khare ? (haMtA joyamAM ! daseka vA, varaNuyANaka7 vA) hA gautama ! chavAstha manuSya hase che paNa khare ane kaI Icchata vastu meLavavAne mATe utkaMThA paNa kare che. (kALuM mane ! cha3mathe maLu jJa 3NuthAkA, tathALe ghaTI fka phakara vA sucANA vA) he bhadanta ! jevI rIte chAstha manuSya hase che ane Icchita vastunI prApti mATe utsuka hoya che, evI rIte zu kevalI bhagavAna paNa hase che ane utsukatA seve che kharAM? (jo ! je phaLa jama) he gautama ! evuM banatuM nathI. (2 ne maMte! kAtra no viTI = vA kasuvAvA ) he bhadata ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke chavAstha manuSyanI jema kevalI bhagavAna hasatA nathI ane kaI vastu mATe utsukatA paNa rAkhatA nathI ? (jayamAM ! navA jarittamohass vibhag go hRtti 343thAcaMtti va) he gautama ! jIve cAritramohanIya karmanA udayathI hase che ane utsukatAvALA hoya che. ( te naM dila vadhi-le teni =Ava-no tA vevI hazeSa vA sucArU vA) paNa te cAritramehanIya karmane kevalI bhagavAnane te sarvathA kSaya thaI gayela hoya che, te kAraNe teo hasatA paNa nathI ane koI vastu mATe utkRti paNa hotA nathI. (trIje je maMte ! hukamo vA sucanA vA wvacalI caMpaNa?) he bhadanta ! hasato ane utkaMThA karato jIva keTalI karmaprakRtino baMdha bAMdhe che? (noramA ! sAMdhA vA avivaMra vA) he gautama hasate ane utkaMThita jIva sAta ke ATha karma prakRtine baMdha bAMdhe che. (nera matte ! pharamAne sucanA ApaghaNI vaMdha) he bhadantA hasate ane utkaMThAvALe nAraka jIva keTalI karmaprakRtine baMdha bAMdhe che? (goyamA ! sattaviha baMdhae vA aDhaviha baMdhae vA, evaM jAva vemANie-pohattaehi jIvicArano vicapano) he gautama! hasate athavA utkaMThAva cho nAraka jIva sAta ke ATha karmaprakRtine baMdha bAMdhe che. e ja pramANe vaimAnika paryantanA viSayamAM samajavuM. bahuvacanavALA sUtromAM jIva ane ekendriyane cheDI daIne traNa bhuga samajavA. (43mathe i mate ! magNe nidAdukA nA pacaDhA= =aa ?) he bhadanta ! zuM chavAstha manuSya nidrA le che? tathA zuM te ubhe paNa nidrA le che ? (haMtA goyamA ! nidAejja vA, payalAejja vA-jahA hasejjavA tahA-NavaraM darisaNAvaraNijjassa kammassa udaeNaM nihAyati vA pacalAyaMti vA-te NaM kevalissa nsthizaf reva) hAM, gautama! te nidrA le che tathA te ubhA ubhA paNa nidrA le che. je rIte chAstha manuSya ane kevalI bhagavAnanA hAsya ane utkaMThA vizenA praznotara pahelAM ApavAmAM AvyA che, e ja pramANe te bannenA nidrAnA viSayamAM paNa praznottaro samajI levA. temAM phakata eTalI vizeSatA vAnamAM rAkhavI chadmastha jIva darzanAvaraNIya karmanA udayane lIdhe nidrA lete hoya che, paNa kevalI bhagavAnanA darzanAvaraNIya karmane bilakula kSaya thaI gayela hoya che te kAraNe temanAmAM nidrA ke pracalAne antarbhAva hoya che. bIja samasta zrI bhagavatI sUtra : 4 69 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathana AgaLanA kathana pramANe ja samajavuM. (maMte riphAyanALe jA jAya che 8 vAgmatavAlIgo vaMghaTTa?) he bhadanta nidrA lete jIva athavA ubhA ubhA nidrA lete jIva keTalI karma prakRtine baMdha bAMdhe che. (goyamA ! sattavihabadhae vA avihabaMdhae vA-evaM jAva vemANie, pohattiesa naMizivano niyamaMno) he gautama ! nidrA lete athavA pracalAyukta jIva sAta prakAranA karmaprakRtiyone athavA ATha prakAranI karmaprakRti ne baMdha bAMdhe che. vaimAnike paryantanA viSayamAM paNa A pramANe ja samajavuM. bahuvacanavALAM sUtromAM jIva ane ekendriyane choDIne traNa bhaMga jANavA. TIkArtha-chadmastha manuSya ane kevalI bhagavAna viSe thoDAM vadhu praznottara A sUtramAM ApavAmAM AvyAM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune prazna pUche che ke " 43mAM mare! " he bhadantA chadmastha manuSya (gNeka vA, lakSaNas ft) zuM hase che kharo? zuM te kaI vastune mATe utsuktA seve che kharo? keIpaNa Icchita vastunI prApti mATe jhaMkhavuM tenuM nAma utsukatA athavA utkaMThA che. mahAvIra prabhu tene A pramANe javAba Ape che (hRtA joyamar!) hA, gautama! (sujJa vA kuMthAga vA) chadmastha manuSya hase paNa che ane utsukatAvALo paNa hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke Icchita vastu prApta karavAne mATe te Atura hoya che. prazna-( jANe maMte ! 43the magNe dunna, vasuthApaka) he bhadanta ! jevI rIte chaghastha manuSya hase che ane utkaMThita hoya che. ( tALa jevI di thA, uSNuyAga vA) e ja pramANe zuM kevaLajJAnI bhagavAna hase che athavA utsukatAvALA hoya che? uttara-(camA jo kuLa sama) he gatama! evuM banatuM nathI. prazna-(je LaLa mate ! jAva to rakSA jevI duka7 vA karavA jA) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke kevaLajJAnI bhagavAna hasatA paNa nathI ane utkaMThita paNa hotA nathI. gautama svAmInA praznanuM samAdhAna karatA mahAvIra prabhu kahe ke ( jogama! jaM gaM jIvA carittamohaNijjassa kammassa udaeNaM hasaMti vA ussuyAyati vA ) gautama ! tuM e vAtane barAbara samajI le ke hasatA athavA te utsukatAvALA jIvanA cAritra mohanIya karmane udaya hoya che. cAritramehanIya karmanI ja eka prakRti hAsya che, te prakRtinA udayamAM ja evuM bane che. kevalI bhagavAna nanuM te cAritramehanIyakarma udayamAM nathI, kAraNa ke tene te kyAranoya sadaMtara nAza thaI gayo hoya che. tyAra bAda jJAnAvaraNIya Adi kamane kSaya thAya che. A rIte (2 of gasTirara raci) kevalI bhagavAnanA cAritramohanIya kamane kSaya thaI gaye hovAthI teo hasatA paNa nathI ane kaI vastune mATe zrI bhagavatI sUtra : 4 SO Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkaMThA paNa karatA nathI. (re teNaLa kAra no ii tA devI ) uparokata vAta ja A sUtra dvArA samajAvavAmAM AvI che. have gautama svAmI prabhune jIvana karmabandhana viSe nIce prazna pUche che prazna-(vIveof mate humALe vA sucanAne vA rU 5vyo dhaM?) he bhadanta ! hasate athavA utsuktAvALe jIva keTalI karmaprakRtine baMdha bAMdhe che ? uttara-(voyamAravivadha vA viThThadhA rA-parva nAa mALi) he gautama ! e saMsArI jIva sAta prakAranAM kamene baMdha che che. athavA ATha prakAranAM karmone baMdha bAMdhe che. vaimAnike paryantanA nA viSayamAM A pramANe ja samajavuM. have nArakanA viSayamAM gautamasvAmI prazna pUche che ke tene grot soLa vA kucamA vA kapaDI raMdhara ?) he bhadanta hasate tathA ukaMDita nAraka jIva keTalI karma prakRtine baMdha bAMdhe che? uttara-(jo mA ! sattavidhA ghA kavidha va ) e nAraka jIva sAta athavA ATha prakAranAM karmone baMdha bAMdhe che. zaMkAnarakamAM te niraMtara dasa prakAranI kSetra Adi vedanA bhagavatI paDatI hoya che. tyAM te hAsya athavA utsuktAnI saMbhAvanA ja hotI nathI. te nAraka jIva hAsya ane utsukatAnI apekSAe sAta athavA ATha prakAranAM karmone baMdha bAMdhe che, e vAta kevI rIte saMbhavI zake ? samAdhAna-tIrthaMkara prabhunA janmakalyANaka, dIkSA kalyANaka, kevaLajJAne tpattikakalyANaka, vagere mAMgalika prasaMge nAraka jImAM paNa hAsya ane utsukatAnA bhAva saMbhavI zake che, te prakAranI zakayatAne anulakSIne kahevAmAM AvyuM che. (vaM jJAva vejAInA) eja pramANe (jIva ane nAraphanA praznotta pramANe) vaimAnika deve sudhInA 23 daMDako viSenA praznottare! paNa samajI levA joIe. paNa te praznottaramAM samuccaya jIva ane nArakanA AlApako ( praznottare) ne samAveza kare nahIM samuccaya jIvane AdhAra laIne 25 AlApo thAya che. paNa temAMthI jIva ane nArakanA be AlApaka te upara ApavAmAM AvyA che. bAkInA bhavanapati AdinA AlApa nIce pramANe che-(mavAvarU mate ! haramAne vA sucanAne vA mItro baMdha? joyA ! sattavidhA vA badravidhA vA) ItyAdi. zaMkA-mULa sUtramAM te samasta saMsArI jInA hAsya ane utsuktAnA viSayamAM AlApaka (praznottara) ApavAmAM Avela che. samasta jIvamAM te pRthvIkAya vagere ekendriya jIvone paNa samAveza thAya che paNa temanAmAM te hAsya ane utsukatA saMbhavI zakatA nathI te temAM zuM asaMgatatA nathI lAgatI? samAdhAna-evI zaMkA ahIM karavI joIe nahI, kAraNa ke (kRthirAjo jo vAyuvanaspatikAyajIvAnAmapi pUrvabhavikahAsAdipariNAmagrahaNena hAsAdi zrI bhagavatI sUtra : 4 71 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMmavAra) pRthvIkAya, jaLakAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAya, e ekendriya jIvomAM paNa pita pitanI pUrva paryAya (pUrvabhava) nI apekSAe hAsyAdi pariNAmo saMbhavI zake che. kahevAnuM tAtparya e che ke vartamAnamAM ekendriyarUpe bhavadhAraNa karelA chamAM hAsya Adi vRttio saMbhavI zakatI nathI, paNa te badhAM ja temanI pUrvabhavanI kaI paryAyamAM avazya hAsyAdi pariNAmavALA haze ja A rIte pUrvabhAva prajJApana nayanI apekSAe temanAmAM hAsyAdi pariNAma ghaTAvI zakAya che. e dRSTie vicAra kavevAmAM Ave te uparokta sUtrapAThamAM koI asaMgatatA dekhAze nahI (16 ghaNI) pRthaka satramAM (bahuvacanavALAM sUtromAM) jemake-" navA maMte ! mALA nA ussuyamANA vA, kai kammapayaDio baMdhati 1 goyamA ! sattavihabadhagA vA aviha vaMzanA jA" ityAdi sUtromAM-" govejiricavAno niyamaM" jIva ane ekendriya sivAyanA traNa bhaMga samajavA. ane jIva padane tathA pRthvIkAyadinA ekendriya padene choDI daIne, e sivAyanA nAraka Adi 19 padamAM traNa bhaMga kahevA joIe. tathA jIva padane ane pRthvIkAya Adi padamAM bahu vacanavALe eka ja bhaMga kahevuM joIe, kAraNa ke jIvonI saMkhyA ghaNI ja hovAthI temanA ekathI vadhAre bhaMga banatA nathI. te bhaMga A prakArane che (jIvAH khalu bhadanta ! hasanto vA, utsukAyamAnA vA katikarmaprakRtIH baghnaMti ? nautama! pavitA , kavidhavA ) A rIte bahuvacanavALo eka ja bhaMga ahIM bane che. paNa nArakAdikamAM traNa bhaMga bane che. temane pahele bhaMga A pramANe che. (sarve iva savijhavavA) bIjo bhaMga A pramANe che- ( sadavidharmavadhADha sadavipakrarmava ) trIjo bhaMga A pramANe che-"uttavidhawEvadhA karNavirAma vA . kahevAnuM tAtparya e che ke samasta nArakAdi prathama bhaMganI apekSAe sAta prakAranA karmono baMdha bAMdhe che, bIjA bhaMganI apekSAe ghaNu nArakAdi cha sAta prakAranAM karmone baMdha bAMdhe che ane keTalAka ATha prakAranAM karmone baMdha bAMdhe che trIjA bhaMganI apekSAe ghaNu nAraka Adi je sAta prakAranAM karmone baMdha bAMdhatA hoya che ane ghaNuM nArakAdi jo ATha prakAranAM karmone baMdha bAMdhatA hoya che. chaghastha ane kevalInA viSayamAM vizeSa vAta prakaTa karavAnA hetuthI sUtrakAra ( 99the maMte majutte) ItyAdi sUtro kahe che. prazna-he bhadanta ! chadmastha manuSya (nirAka7 vA) nidrA le che kharo ? (uthApana vA) zuM te pracalA ( ubhA ubhA nidrA) le che kharo? zAstramAM nidrAnA pAMca prakAra kahyA che-(1) nidrA (2) nidrAnidrA (3) pracalA () pralApracalA ane (5) tyAddhi. A sUtramAM nidrA ane pracalAnI apekSAe gautama svAmIe prazna pUcha che. uttara-(joyA!) he gautama ! "huM nirAzakara vA yA 'hA, zrI bhagavatI sUtra : 4 7ra Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' chadmasthamanuSya nidrA paNa le che ane pracalA paNa le che. chadmastha karatAM kevalI bhagavAnamAM zI viziSTA hAya che te sUtrAre naTTA kSena nA taphA ItyAdi sUtrapATha dvArA prakaTa karyu che. jevI rIte chadmastha ane kevalInA hAsyAkinA viSayamA praznottarA A sUtramAM AgaLa ApavAmAM AvelA che, eja pramANe te bannenI nidrA vagerenA viSayamAM paNa praznottara samajI levA " navaruM " paNa pahelAnAM praznottarI karatAM A praznottAmAM je viziSTatA che te nIcenA sUtramAM batAvavAmAM AvI che-( siLAvaLijJakSa jammata karlRAM niyaMtti, caDhAyaMti nA ke na vahi nasthi-anna taeN caitra) nidrA ane pracalA Ava bhAnuM kAraNa danAvaraNIya karmanA udaya gaNAya che, tethI tene nidrA athavA pracalA Ave che. paNa kevaLajJAnInA darzanAvaraNIyakama nA sathA kSaya thaI gaye hAya che. tethI tenA abhAve kevalI bhagavAnamAM nidrA ane pracalAnA abhAva hAya che. khAkInuM samasta kathana AgaLa mujama samajavuM. gautamasvAmIne praznajhIna aMte ! niAcamALe vA vacaDhAyamALe vA jamavanaTI baMdhaduM ?) he bhaddanta ! nidrA leteA tathA praghalAyukta jIva karmAMnI keTalI prakRtiyAnA baMdha bAMdhe che ? mahAvIra prabhu te praznanA uttara ApatA kahe che-( poyamA !) hai gautama (sattaviESanA aduniEpaN vA ) evA jIva kanI sAta prakRtiyAnA baMdha bAMdhe che athavA ATha prakRtiyAnA khaMdha bAMdhe che. ( thayuM lAya temALiya ) jIvAbhilApanI jema ( jIva viSayaka praznottarAnI jema ) ja nArAthI vaimAnika devA pantanA AlApake! (praznottarA ) samajI levA. mahuvacanamAM je vizeSatA che te darzAvavAne mATe sUtrakAra kahe che ke (jAttignIne naicinano tiyamaMto) jIva viSayaka ahuvacanavALA AlApaka sUtreAmAM jIvapada ane ekendriya pRthvIkAyAdi viSayaka padane cheDI daIne traNa bhaMga samajavA joie. kAraNa ke jIva tathA pRthvIkAya vagerenA jIvAnI sakhyA ghaNI meATI che. tethI eka vacanavALA bhaMga ahIM sa'bhavI zakatA nathI. tyAM te sAta prakAranA madhaka tathA ATha prakAranA madhaka" evA eka ja laga sabhave che. nAraka Adi 19 padomAM traNa bhaMga saMbhavI zake che A viSayanuM spaSTIkaraNa pAchaLa karavAmAM AveluM che // sU 2 5 zrI bhagavatI sUtra : 4 73 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harinaigamiSideva kI zakti kA nirUpaNa zakranA kRta hiraNegameSI devanuM vaktavya (harinuM maMte ! ) ItyAdi. sUtrArtha InaM mane! riLanamelI sapUva thAnama samALe ni namAo janma sArU ) he bhadanta ! zakendrane dUta evA hariNagameSI nAmanA deva jyAre strInA garbhanuM saharaNa kare che tyAre zu te tene eka garbhAzayamAMthI kADhIne bIjA garbhAzayamAM mUkI de che ? ( nononi sAk) athavA garbhAzayamAMthI gane bahAra kADhIne zu' te tene ce ni dvArA khIjI strInA garbhAzayamAM mUkI de che ? ( noLIyo mAr ) athavA garbhAzayamAMthI garbhane ceAni dvArA bahAra kADhIne bIjI strInA garbhAzayamAM mUkI de che? ( noLiyo noLi` sAphpha, ) athavA ceni dvArA garbha ne bahAra kADhIne tene khIjI strInI ceAnidvArA tenA garbhAzayamAM mUkI de che ? ( goyanta no gabbo pama sAkara no namo noni sApha, noLiyo noLi_sApha) he gautama ! harigregameSI deva eka garbhAzayamAMthI gane laIne khIjA garbhAzayamAM tene mUkateA nathI, te garbhAzayamAMthI gane kADhIne ceAnidvArA tene bIjI strInA garbhAzayamAM mUkatA nathI ane te yAnidvArA garbhane bahAra kADhIne nidvArA ja tene bIjI strInA garbhAzayamAM mUkatA nathI, paNa ( vAmusiya pAmuddhiya ga mAvAmeLa abAvAnuM noLiyo maiM sApha ) garbhane kAi paNa jAtanI pIDA na thAya evI rIte tenA hAthathI sparza karIne, ceAnimArga dvArA tene kAi paNa prakAranI pIDA paheAMcADacA vinA ahAra kADhIne, khIjA garbhAzayamAM mUkI de che. ( pamULamaMta ! riLanamesI sannAsa nAM pUNa thImnasisivA romavRtti nA sAttirvA nIttirthA) he bhaddanta ! zakranA dUta hiraNe. gameSIdeva strInA garbhane nakhAnA agrabhAgamAM athavA rAmeAnA chidradvAramAM rAkhavAne tathA tyAMthI tene bahAra kADhavAne zaktimAna hAya che kharA ? ( daMtA pasU no ceva of tassa ganbhassa kiMci vi AbAdd vA, vibAhUM vA utpAjjA chabicchedaM puNa karejjA, e suhumaM ca NaM- sAharejja vA nIrejja vA ) | zrI bhagavatI sUtra : 4 74 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama ! te deva A pramANe karavAne samartha hAya che. te deva garbhane saheja paNa pIDA thavA detA nathI, te zarIrane paNa IMte nathI. te tene sUkSma karIne aMdara mUke che ane bahAra kADhe che. TIkA"--kevaLInuM prakaraNa cAlatuM hAvAthI kevalI bhagavAna mahAvIranA gantara sakramaNane anulakSIne A sUtradvArA sUtrakAra garbhasra haraNanA viSayamAM praznottarI dvArA spaSTIkaraNa kare che. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke ( harIAM maMte ! phaLanamelI sapUtra ) he bhadanta ! indranA hariNagameSI nAmanA kRtamAM zuM evI zakti rahelI che ke te ( sthaLa=ma') eka strInA gane ( sajIva pudgalapiMDarUpa bhrUNane) tenA garbhAzayamAMthI kADhIne bIjI strInA garbhozayamAM mUkI zake che ? eja vAta ( saMmALe di' gAtro jnma sApha ) A sUtradvArA prakaTa karavAmAM AvI che. hiraNegamethI devane zakranA dUta kahevAnuM kAraNa e che ke te zakendrane adhIna hAya che. zakendranI AjJAthI ja te deva garbhanuM saharaNa kare che. garbhanuM saharaNa vu' eTale eka strInA garbhAzayamAMthI tene uThAvi laIne khIjI strInA garbhAzayamAM tene mUkI devA. nigameSI devane mATe ahIM aupacArika rIte hari ' padmanA prayAga karyAM che-kharI rIte te te IndranA dUta ja che. A viSayamAM sUtrakAre ahI catubha'gI (cAra vaikalpika prazno) prakaTa karela che. te catubhaMgInA pahelA bhaMga tA upara khatAvavAmAM AvyA che. have khIjo bhaMga (vaikalpika prazna ) batAvavAmAM Ave che. ( namAo noni sAph ) zu te eka garbhAzayamAMthI gane uThAvI laine yonidvArA tene khIjA garbhAzayamAM gADhavI de che ? " have trIjo bhaMga prakaTa karavAmAM Ave che- ( goLIgo gama' brAha6 ) zuM te ceAnidvArA garbhane bahAra kADhIne tene khIjI strInA garbhAzayamAM mUkI Dhe che ? eTale ke te garbhane sIdheA khIjI skrInA garbhAzayamAM pahoMcADI zake che ke nahI' e jANavAnA A praznanA Azaya che. cAtheA bhaMga A pramANe che- (noLiyo noLi sApha ) zuM te deva cenidvArA eka strInA garbhAzayamAMthI garbhane bahAra kADhIne bIjI srInI cenidvArA tene tenA garbhAzayamAM mUke che ? praznakAranA praznanuM tAtparya e che ke zu te haraNegameSI deva prathama strInA garbhAzayamAMthI pakaDIne tenI cenimAMthI galane bahAra kADhe che ane pachI bIjI strInA ceAnidvArA te garbhane tenA garbhAzayamAM mUkI de che ? 66 praznonA uttara ApatAM mahAvIra prabhu kahe che ke " noyamA ! " he gotama ! " no gamAno nam' sa rar " te haraNegameSI deva prathama strInA garbhAzayamAM tene pahoMcADatA nathI. A rIte pahelA bhaganA (vaikalpika praznaneA) prabhudvArA nakAramAM javAma apAyA che. somAo nahiM brApha '' te eka gAM zayamAMthI gA~ne uThAvI laI ne ceAnidvArA tene bIjI strInA garbhAzayamAM sattA zrI bhagavatI sUtra : 4 75 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. A rIte khIjA bhagane! paNa nakArAtmaka javAba maLe che. " no noLiyo noni sApha' te ceAnidvArA garbhane bahAra kADhIne ceAnidvArA bIjA garbhAzayamAM tene sUkatA nathI. A rIte ceAthA bhaMganA paNa nakArAtmaka javAba maLyA che. paNa " vAmuttiya pAmuliyantrAvADheLavavA, nonamo nama sApha " te tenA hAtha vaDe garbhanA speza karI karIne, tene kAi paNu prakAranI pIDA na pahoMce evI rIte, ceAnidvArA garbhane bahAra kADhIne bIjI strInA garbhAzayamAM tene mUke che. A rIte trIjA bhaMganA ahIM svIkAra thayA che. ceAnidvArA garbhanA sahurajInI je vAta ahI prakaTa karavAmAM AvI che te kavyavahAra anusAra karavAmAM Avela che. garbhanuM hiraNegameSI devavarDa kevI rIte saharaNa thAya che e batAvyA pachI te devanuM sAmarthya keTalu che te khatAvavAne mATe sUkAre nIcenA praznAttara ApyA che, gautama svAmInA prazna--" vamULama Mte ! phaLemesa+lAsapUrNa phathI janma sAtti`tti roya 'tti sAttiv ? " he bhadanta ! zu zakendranA kRta harigregameSI devamAM, strInA garbhane nakhAgramArga dvArA athavA romachidra dvArA a Mdara praveza karAvI devAnuM ane nakhAgramA dvArA athavA rAmachidra dvAra tene bahAra kADhI zakavAnuM sAmarthya che kharU ? "" ki mahAvIra prabhu te praznanA javAkha ApatA kahe che. "tA pamU hA gautama ! te ema karavAne samartha che. paNa garbhAzayamAMthI garbhane bahAra kADhatI vakhate " no ceva NaM gabbhassa kiM ci vi AbAha vA vivAha vA upAejjA " te deva te garbhane saheja paNa pIDA thavA detA nathI. * AkhAdhA ' eTale thADI pIDAM ane " nyAmAdhA " eTale adhika pIDA, eTalu ja nahI paNa no cevachaviche. puLa renA " te samaye te garbhanA zarIranuM chedana paNa karatA nathI. te pachI e garbhanuM saharaNa kevI rIte zakaya ane che, e vAta prakaTa karavAne mATe nIcenuM sUtra ApyuM che- " sunnuma va La' jJAna mauna vA' eTaluM sUkSma saharaNa ane nirharaNa hoya che ke garbhanA zarIranuM chedana karavAnI jarUra ja rahetI nathI kAraNa ke evuM karavAnuM sAmAthya ravAmAM hAya che ja temanuM te sAmarthya akalpanIya hAya che. te deva te garbhane banI zake teTalA sUkSma banAvIne garbhAzayamAMthI bahAra kADhe che. are tene bIjA garbhAzayamAM mUkI de che. A kriyA thAya tyAre garbhane saheja paNa pIDA thatI nathI sUka zrI bhagavatI sUtra : 4 76 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atimuska anagAra ke svarUpa kA niapaNa atimukta aNagAranI vaktavyatA-- "te ja tenuM samag" ItyAdi sUtrArtha- ( tenuM che te ) te kALe ane te samaye (samAna mAgo mahAvIrarasa tejArI) zramaNa bhagavAna mahAvIranA ziSya (are nA') atimukta nAmanA eka aNagAra hatA. ( kumAra ) teo kumArazramaNa hatA. eTale ke bAlyAvasthAmAM ja temaNe dIkSA lIdhI hatI (pAchu maraNa jAga viLa) teo bhadrika prakRtivALA hatA ane vinIta paryantanA guNothI yukta hatA. (ta se kamure mAsamaNe jayA sAruM mAri jayaMti nimiMri) have eka divasa evuM banyuM ke bhAre vara. sAda varasI rahyA pachI ( varasAda baMdha thaze tyare) te atimuktaka nAmanA bALamuni (kaavha-rANAyA vahiA saMghaTripa virANa) bagalamAM rajeharaNa ane hAthamAM prAtrane laIne zarIra citAnI nivRtti mATe bahAra gayA. ( timu kumAramaNe vaphAM mANaM' pAsa6) tyAM te atimuktaka bAlamunie vahetuM pANI joyu. (sittA madiyApa & dhaMdha6) vahetA pANIne joIne temaNe tene ADI mATInI pALa bAdhI. ( aMdhittA jAviyA meM, jAviyA ne nAvio viva NAvamaya paDigagahagaM udagaMsi ka pavvAhamANe pavvAhamANe abhiramai) pALa bAMdhIne pANImAM temanuM pAtra mUkayuM ane "A mArI nAvaDI che" ema kahetAM nAvikanI jema pitAnI pAtrane nAvaDI jevuM mAnIne pANImAM tarAvavA mAMDayuM. A rIte pitAnA pAtrane ( ta va therA kahyuM ne tamane majAvaM magvAre tene vAchaMti) A rIte pANImAM pitAnA pAtrane tarAvatA te atimuktaka bALamunine sthavirAe joyA teo jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjatA hatAM tyAM AvyAM. (3vAchittA ghauM racAtI ) tyAM jaIne temaNe mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUcha- (gi vastu revAzudiyAmAM aMtevAsI ahamutte NAbhaM kumArasamaNe, se NaM bhate ! aimutte kumArasamaNe kAhi mA vageThuiM sikiar =Ava taM hira) he devAnuM priya ! atimuktaka nAmanA je bALamuni ApanA ziSya che, te he bhadanta ! keTalA bha karIne siddha paha pAmaze ane samasta duHkhanA antata thaze ? zrI bhagavatI sUtra : 4 99 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (bajo ! maE aMtevAsI amutte gAma kumArane jamaNa jJAva viLINa) he A ! mArA ziSya atimuktaka nAmanA je bALazramaNa che, teo bhadrika prakRtivALA che ane vinIta paryantanA guNothI yukta che. (i kAmo mamaLe meLAM reva marALAM raNajikSaNi, kAra aMte phipha) te bALamunI atimuktaka A bhavamAM ja siddhapadane prApta karaze ane samasta duHkhane aMta karaze. (ta mA' bako ! tame mutta kumAraNamAM hI, niMre, hire, nAde, amane) he A ! tame te atimuktaka bAlazramaNanI avahelanA na karazo, anAra nA karaze, niMdA na karaze ane kaI paNa prakAre temanuM apamAna karaze nahIM. ( tume TevaUdiyA ! mukata kumAramAM triA saMgiNDaha, agilAe uvagiNhaha, agilAe bhatteNaM, pANeNaM, viNaeNaM veyAvaDiyaM joi) he devAnupriye ! tame sau te atimuktaka bAlazramaNane kaI paNa prakArane saMkeca rAkhyA vinA zraddhApUrvaka apanAe, tame zraddhApUrvaka tenI saMbhALa rAkho, prasanna citte tenA sahAyaka bane, ane AhAra, pANI ane vinayathI temanI sArAmAM sArI rIte sevA kare. (amuvi kumArapALe baMtare re, aMtimagi veva) kAraNa ke te bAlazravaNa atimukta samasta duHkhothI mukta thavAnA che, teo caramazarIrI che (A bhavamAM ja mokSa prApta karavAnA che. (taeNaM te therA bhagavaMto samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM evaM vuttA samANA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdaMti, namasaMti, aimuttaM kumArasamaNaM agilAe saMgiNhaMti, jAva veyAvaDiyaM kareMti ) zramaNa bhagavAna mahAvIranA A prakAranAM vacana sAMbhaLIne te sthavira bhagavAne e zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA karI, namaskAra karyo. tyAda bAda temaNe zramaNakumAra muktakane vinA saMkoce-zraddhA ane prasannatA pUrvaka apanAkhyA ane teo temane sahAya karavA lAgyA. AhAra, pANI, vinaya Adi vaDe teo temanI sevA karavA lAgyA. TakAtha-pahelAMnA prakaraNamAM trizalA devInA zarIramAMthI mahAvIranA garbhanuM saMharaNa karavAne viSaya spaSTa karAve che. havenA prakaraNamAM eja mahA vIra prabhunA eka aMtevAsI atimuktakanuM vRttAnta ApavAmAM AvyuM che. "seLa jAi tei samag" te kALe ane te samaye "samajaNa mAro mahAvIra bArI" zramaNa bhagavAna mahAvIranA ziSya " are jAna kumAra " atimuktaka nAmanA eka bAlazramaNa hatA. "TTrUma nAza jiLI teo bhadrika svabhAvanA ane vinIta parya-tanA guNothI yukta hatA. temaNe 6 varSanI umareja dIkSA aMgIkAra karI hatI. tethI temane kamAra zramaNa kahelA che. kahyuM paNa che ke "varito padArU nirja rokaLa tArani " " ninya pravacana para zraddhA rAkhIne atimuktaka kumAre cha varSanI umare dIkSA lIdhI. " A vAtane Azcaryajanaka mAnavAnuM kAraNa e che ke ATha varSa karatAM ochI umare dIkSA ApavAne siddhAMtamAM niSedha karAve che. have sUtrakAra atimuktaka bAlazramaNanA guNonuM varNana karatA kahe che"rAmara kAra viLo" teo savabhAve bhadrika-saraLa svabhAvanA hatA ane zrI bhagavatI sUtra : 4 78 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayI hatA. ahIM "gAva" (yAvata ) parathI nIcenAM vizeSaNe grahaNa karavAmAM AvyAM che. " pagai uvasaMte, pagaipayaNukohamANamAyAlohe, miumadavasaMpanne, AlINe, mA" teo svabhAve upazAnta hatA, temanAmAM kodha, mAna, mAyA, lebha kaSAye ghaNAM ja a85 pramANamAM hatA, teo atyaMta mArdavayukata hatA, "hIra" teo guru mahArAjanA Azrita hatA ane tethI atyaMta saraLa svabhAvanA hatA. "tALuM re bazmu kumArasama annA cArUM" te atimukataka nAmanA bAlazramaNa kei eka samaye mArUtti rivacanALafe" mUzaLadhAra varasAda paDI gayA pachI (varasAda baMdha thayA bAda) "jaya hijAdU-racALamAcArU vahiyA saMpadri vihAra" teo temanI bagalamAM rajoharaNa dhAraNa karIne ane hAthamAM pAtra laIne zaucakriyA karavAne mATe (jhADe pharavAne mATe) bahAra nIkaLyA. "tain kumArasamaNe vAduvaM vAmA ghAsa" jatAM jatAM rastAmAM temaNe eka sthAne varasAdanA pANInA pravAhane vahete je. "sittA makriyAI vaMdha" vahetA pANInI dhArAne joIne temaNe pANI rokavAne mATe mATI vaDe pALa bAMdhI "vaMdhita jayAre riyA ne, NAviovi va NAvamaya paDiggahaNaM udagaMsi ka pavvAhamANe pavvAhamANe abhiramaha" pANInA pravAha ADI pALa bAMdhIne pANImAM potAnA pAtrane taratuM mUkIne bolI uThayA, "A mArI naukA che, A mArI naukA che." A rIte manamAM kapanA karatAM karatAM teo nAvikanI jema potAnA pAtrarUpI nAvaDIne pANImAM tarAvatA tarAvatA kIDA karavA lAgyA. kahevAnuM tAtparya e che ke jema keI nAvika tenI nAvaDIne jaLapravAhamAM tarAve che, evI rIte bAlamuni atimuktaka paNa temanA pAtrane vAraMvAra pANImAM mUkIne tene tarAvavAnI kIDAmAM magna thaI gayA. "te therA ajavuM" A prakAranI kIDA karatA bAlamuni atimuktakane sthaviro joI gayA. "deva mavi na mahAvIre tene vALati " temanI te kiDA joIne teo jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA tyAM gayA. "ughAjhira" tyAM jaIne temaNe atimuktakanI ThekaDI uDAvatA, p vacArI" bhagavAna mahAvIrane A pramANe prazna karyo-"gvaM vahu levANuMviyA ghavArI amutte gAma kumAra " he bhadanta ! Apa devAnupriyane atimukataka bAlamuni nAmane je ziSya che, te atyAre bALako jevI ceSTA karI rahyo che. te ame ApanI pAsethI e jANavAnI IMtejArI rAkhIye chIe zrI bhagavatI sUtra : 4 79 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' 66 " se NaM bhate ! aimutte kumArasamaNe karahiM bhavagAhaNehiM sijjhihii " De bhadanta ! te atimuktaka nAmanA khAlamuni keTalA bhava karIne mekSe jaze ? 'nAva aMta're"i ane samasta duHkhAneA aMtakartA thaze ? ahI "jJAva" (cAva+) " yuAiri, muzihi, parinikvAdi, sandukkhANaM A padAnA samAveza thayelA samajavA kahevAnuM tAtpaya e che ke peAtAnA pAtrane naukA samAna gaNIne sacita pANImAM tarAvatI vakhate te khAlamuni bhUlI gayA hatA ke peAte zramaNa che. zramaNAvasthAmAM AvI khAlaceSTAo karI zakAtI nathI. kSamaNe teA peAtAnI pratyeka pravRttimAM jatanA pUrNAMka vartavuM paDe che te dezayukta pravRtti karI zakateA nathI. teNe yatnAcAra pUrvaka bahu ja sabhALapUrvaka vartavuM' paDe che. bALakAnI jema krIDA karavAmAM magna thayelA atimukatakamAM te samaye zramaNatAnA abhAva hatA. e vAtane anulakSIne virAe mahAvIra prabhune uparAMkata prazna pUchyA, > mahAvIra prabhue te sthavirAne zA uttara Apyo te sUtrakAra prakaTa kare che - " ajjo tti samaNaM bhagava mahAvIre se there evaM vayAsI " zramaNa bhagavAna mahAvIra te sthavirezane evA uttara ApyA ke 'taM vahu aghno mama' aMtevAsI anutte nAma' mArasamane varkhallR jJAnaviLIl" huM A ! mAre khAlazramaNa, atimuktaka nAmanA ziSya bhadrika prakRtivALA zreSTha svabhAvavALA che ane te vinaya, mAva Adi guNAthI yukata che. ahI jAva (cAvata) padmathI atimuktakanA nIcenA guNNAnA ullekha thayA che-zAnta strabhAva, krodha, mAna, mAyA, leAbha Adi kaSAyAnI alpatA, svabhAvanI saraLatA vagere. se aimutte kumArasamaNe imeNaM cetra bhatragahaNeNa iiha" te khAlazramaNa atimuktaka A bhavamAM ja samasta duHkhAne sathA aMta lAvI deze. A sUtramAM sUtrapATha grahaNa karave joie-" vrudhdhihi, ICALa' " eTale ke yuddha thaze, mukta thaze ane samasta karmanA AtyaMtika kSaya karIne samasta duHkhAnA atakartA thaze, "( sijhihii jAva aMta siddhapada pAmaze ane jAva " padathI nIcenA parinizrvA,i sag muciddi, zrI bhagavatI sUtra : 4 dd 80 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ta' mALa' bano! tume amutte mAsamaLIos, ni, visajja, NE, gavamannad ' teA he AryoM ! je evu' mahAna padma prApta karavAnA che evA khAlazramaNa atimuktakanI ghaNA karazeA nahI, tene anAdara karazeA nahI, tene kuSita karaze nahI, tenI niMdA karaze nahI ane tenu apamAna paNu karaze! nahI. ( avahelanA karavI eTale jAti, kULa AdinA sama khUllu karIne ghRNA karavI, kaThora zabdo khelavAthI anAdara thAya che, hAtha, mukha AdithI aniSTa ceSTA karIne athavA mAM macakaiADIne vAta karavAthI koI paNa vyakti kApAyamAna thAya che. janasamudAya samakSa kAinA doSo jAhera karavAthI tenI nidA (garhA) thaI gaNAya che. ceAgya sanmAna nahI karavAthI apamAna karyuM. gaNAya. A rIte te khAlamuni sAthe tevA prakAranA vartAva na rAkhavA joIe. e vAta mahAvIra prabhue sthavirAne samajAvI che ) "6 6. 66 tubbhe NaM devANupiyA ! Aimutta kumArasamaNa agilAra paMgiNgaha " De devAnupriyA ! tamAre atimuktaka zramaNakumArane prasannacitta apanAvavA joie ane tenI sabhALa rAkhavI joie. " anichAvchatrameLan " prasannacitte yathA Agya tenI sevA karavI joie. agalAe bhatte pANeNa viNaeNa veyAvaDiyaM ja '" prasannatAthI AhAra, pANI lAvI ApIne tathA vinaya bhAvathI tamAre tenI vaiyAvaca ( sevA ) karavI joie. kAraNa ke " mutteLa kumArasamaLe zatajate cetra 'ttimalarIzicaiva " A mAlazramaNu atimuktaka tenA bhavanuM' chendrana karanArA che. ane A tenA a Mtima bhava che. kahevAnu tAtparya e che ke vartamAna manuSya paryAyanuM je zarIra temaNe dhAraNa karyuM che, te cheDayA pachI anAdi saMbaMdhavALA taijasa ane kAmaNu zarIranI prApti temane thavAnI nathI. je antima zarIra hAya che te niyamathI ja bhavacchedaka heAya che, paNa je bhavacchedaka hoya che te antima zarIra hAya paNa kharU ane na paNa heAya. eja vAta "duttaramavevi saMmati ' padadvArA vyakta thai che. 'taLa te thavA samaLeLa bhagavayA mahAvIreNa evaM vRttA samANA samaNa bhagavaM mahAvIra vaMdati namasaMti " jyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre te sthavira bhagavAnAne A pramANe samajAvyuM, tyAre temaNe AnaMdita thaIne zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdanA karI ane namaskAra karyo. vaMdanA namaskAra karIne aimuttaM kumArasapaNaM agilAe saMgi. kRtti nAva vecAvadiya reti " temaNe khAlazramaNa atimuktakane zraddhA ane prasannatA pUrNAMka apanAvyA, prasannacitta temanI sabhALa rAkhavA mAMDI, prasanna citta AhAra, pANI Adi lAvI ApIne vinayabhAvathI temanu vaiyAvratya (sevA) karavA mAMDI / sU. 4 // zrI bhagavatI sUtra : 4 81 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra svAmI ke prati do devoM kI ziSyaviSayaka vaskavyatA nirUpaNa mahAvIra prabhunA ziSya vize be devane mahAvIra prabhu sAthe vArtAlApatenuM ne tenuM sama " ItyAdi -- sUtrArtha-(te jANe tenuM samagi) te kALe ane te samaye (magsuzo qrgo) mahAzuka nAmanA devalokamAMthI, (mAro mahAvibhAga) mahAsvarga sAtamA devalekanA mahAvimAnamAMthI to revA phitiyA nAka mAgumAvA samarasa mAvo maThThAvIsa tiraM pAvayA) mahA addhiyukta ane mahAprabhAvazALI be deve zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse prakaTa thayA. (taeNa' te devA samaNa bhagavauM mahAvIra maNasA ceva vaMdati namasati-maNasAceva cAa vAjapanuM puti) temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane manathI ja vaMdanA karI, manathI ja namaskAra karyo, ane manathI ja A prakArano prazna pUcha-( [ mo ! revAzudigyA tevANiyAruM likizahUiMti, jJAva aMta hiMti?) he devAnupriya ! ApanA keTalA se ziSya siddhapada pAmaze ane samasta dukhanA aMtartA banaze ? (ta vamaLa mA mahAvIre te re mArA pudde tehiM tenA mAtA eka ruma AcAnAM vALa vAnara) jyAre te bane devoe manathI ja upara pramANe prazna zramaNa bhagavAna mahAvIrane pUchaye, tyAre mahAvIra prabhue temane manathI ja A pramANe uttara Ape-(gvaM sahu devANupiyA ! mama satta aMtevAsisayAI sijjhihiMti jAva aMta kare'hiti ) he devAnupriye ! mArA sAta ziSya siddhapada prApta karaze ane samasta honA aMtartA thaze. (te revA mAvA mahAvIre mArA puTeNa maNasA ceva imaM eyArUva vAgaraNa vAgariyA samANA hatudra jAva hiyayA samaNa bhagava mahAvIra vadati namasaMti vaMdittA namaMsittA maNaso ceva sussUsamANA maMranA miyNA vAva kuvAsaMti ) jyAre te deve dvArA manathI ja pUchAyelA praznane zramaNa bhagavAna mahAvIre manathI ja uttara Ape tyAre te bane devo atizaya saMteSa pAmyA, temanAM hadaya AnaMdathI nAcI uThayAM. zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIranI stuti karI, vaMdanA karI ane namaskAra kya. vaMdanA namaskAra karIne manathI ja bhagavAnanI zuzraSA karatAM ane bhagavAnane namaskAra karatAM teo mahAvIra prabhu samakSa besI gayA, ane temanI paryuM. pAsanA karavA lAgI gayA (te vALaM tenuM samagi) te kALe ane te samaye (samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeThe aMtevAsI iMdabhUi NAbhaM aNagAre jAva adrsAmate kaa nAgU vAva vira) zramaNa bhagavAna mahAvIranA mukhya ziSya indrabhUti nAmanA aNagAra, temanAthI bahu dUra paNa nahI ane bahu najIka paNa nahIM evA sthAne ubhaDaka beThA hatA ( tai tarasa majAno joyaa unsariyA varamALA meyare kathi jJAva samu kikathA) jyAre te bhagavAna gautamanuM dhyAna saMpUrNa thayuM, tyAre temanA manamAM A prakArane AdhyAtmika vicAra thaye. (ga vastu che evA maNirUtiyA gAya mAjumA samAraNa mALo RNAvIza tiruM pAujhayA) zramaNa bhagavAna mahAvIranI samIpe mahAddhi ane temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIranI stuti karI, vaMdanA karI ane namaskAra karyo. vaMdanA namaskAra karIne manathI ja bhagavAnanI zuzraSA karatAM ane bhagavAnane namaskAra karatAM teo mahAvIra prabhu samakSa besI gayA, ane temanI paryuM. pAsanA karavA lAgI gayA (te jAheoi te samai) te kALe ane te samaye (samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeThe aMtevAsI iMdabhUi NAbhaM aNagAre jAva adara. sAmete paDyuM kALuM nAva vihA) zramaNa bhagavAna mahAvIranA mukhya ziSya indrabhUti nAmanA aNagAra, temanAthI bahu dUra paNa nahI ane bahu najIka paNuM nahIM evA sthAne ubhaDaka beThA hatA ( tALuM taraNa mAgo gogala prALa ricANa varamALA mevA azaritha kAva samue if nathai ) jyAre te bhagavAna gautamanuM dhyAna saMpUrNa thayuM, tyAre temanA manamAM A prakArane AdhyAtmika vicAra thaye. (vaM haju to tevA phitiyA jhAva mahAsumA tamArA magaja mahAvIra ati pArUmalA) zramaNa bhagavAna mahAvIranI samIpe mahAddhi ane mahA prabhAvayukta be deve prakaTa thayA che. ( no vahu karuM te ve kAma kayarAo kappAo vA, saggAo vAvimANAo vA kassa vA atthassa adAe iha havva AgayA ta gacchAmi Na bhagavauM mahAvIra vadAmi, namasAmi, jAva pajjuvAsAmi) huM A devene oLakhatA nathI teo kyA kapamAMthI, kayA devalemAMthI, kayA vimAnamAMthI, kayA kAraNe atyAre ahIM AvyA che, te huM jANato nathI. huM bhagavAna mahAvIra pAse jauM, temane vaMdana karUM, temane namaskAra karuM, tenI zuzraSA karUM, ( rUmarchuM 4 of gyAsAruM vAnaranAruM puchAtAmi tti kaM pahera) ane A prakAranA A prazno temane pUchuM, e temaNe vicAra karyo. ( saMhittA kahRANa va) e prakArane vicAra karIne teo temanI utthAnazaktithI uThyA. (kAva neva tamane evuM mahatvare kAra vajuvAra) ane jyAM mahAvIra prabhu virAjamAna hatA, tyAM AvyA ane vaMdaNa, namaskAra karIne temanI paryApAsanA karavA lAgyA, ( joyA! tamane majAvaM nomaM parva zrI bhagavatI sUtra : 4 83 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vANI) "he gautama !" evuM saMbodhana karIne zramaNa bhagavAna mahAvIre gautama bhagavAnane A pramANe kahyuM-"ze jUoi tava rathamA ! vadamaannsm imeyArUve ajjhathie jAva-jeNeva mama aMtie teNeva havva Agae ) he gautama ! dhyAnanI samApti thatA tArA manamAM A prakArane AdhyAtmika vicAra Avyo hato (upara te vicAra darzAvyuM che,) ane te kAraNe ja te turata ja mArI pAse AvyA che. (se pUi navamA ! bahU samar7) he gautama! mArI vAta kharI che ne? (kuMtA ariya-tta chA i no mA !) "he bhadanta ! ApanI vAta sAcI che. " te he gautama! tuM te deve pAse jA. (gu re revA mAruM iyAvA vALA vArkiMti ) te deve ja tArA e praznonA tane javAba Apaze. ( tane mAtra joyame samamoi mAvA mahAviirenn abmaNunAe samANe bhagava vadaha, namasai, vadittA namaMsittA jeNeva te tevA teNeva pAtha jamanApa) tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjJA laIne, bhagavAna gautame temane vaMdaNuM namaskAra karyA. vaMdaNa namaskAra karIne teo te banane devene maLavA javAnI taiyArI karavA lAgyA. (tALa te tevA mA" cama ghakAma vAsaMti ) te bane dee bhagavAna gautamane pitAnI pAse AvatA joyA (AsittA) temane potAnI tarapha AvatA joIne (Tra nA duciyA vimeva badamuti ) temane ghaNuM ja harSa thaye, temane hRdaya AnaMdathI nAcI uThayAM, ane teo temanA sthAnethI turata ja UbhA thayA (sattA vigAmeva vajuvAjIMti) UbhA thaIne turata ja teo gautamanI sAme gayA. (pAkichattA teva mAvaM poyame tene 3 vAri) e rIte sAme pagale cAlIne te bane deve jyAM bhagavAna gautama virAjamAna hatA, tyAM AvI pahoMcyA. (kAchittA jAva ganaMhisA pUrva vavANI) tyAM jaIne bhagavAna gautamane vaMdaNuM namaskAra karIne temaNe A pramANe kahyuM-(gve bhaMte ! amhe mahAsukkAo kappAo mahAsaggAo mahAvimANAo do devA maha dizA vAva pAmyA ) he bhadanta ! mahAaddhi AdithI yukta evAM ame be deva mahAzuka nAmanA sAtamAM devalokanA mahAsvarga nAmanA mahAvimAnamAMthI ahIM AvyA chIe. (ane mAdhe mahAvIra vA nAmo) ahIM AvIne ame zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA karI ane namaskAra karyA, ( vaMhitA namatA mArA jevA mAruM racavA vArArUM puchAma) vaMdaNuM namaskAra karIne ame manathI ja temane A prakAranA prazno pUchyA hatA-($ mane ! vevANuvicA', tevA sArUM lijJiphiMti, nAva naM rahUiti) he bhadanta ! Apa devAnupriyanA keTalA se zive siddhapada pAmaze ane samasta duHkhe ne aMta karaze ? (tapi samaLe mAve mahAvIre kaei mArA kuTuM, ja maLatA veva maM cAvaM vAnara vALA) ame manathI ja pUchelA praznano zramaNa bhagavAna mahAvIre manathI ja A pramANe uttara Apyo zrI bhagavatI sUtra : 4 84 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( evaM khalu devANupiyA ! mama satta atevAsisayAI jAva aMta karehiti ) u devAnupriye! ! mArA 700 ziSyeA siddhapada pAmaze ane samasta duHkhAno ata karaze. ' ( taLa chelR samaLAM maLayA mahAvIreLa maLazA eva puTTheNaM maNasA cetra imaM eyArUvaM vAgaraNa' vagariyA samANA samaNaM bhagava' mahAvIra va dAmo namasAmo, vadittA, namaH sittA jAva pajjuvAsAmo tikaTTu bhagavaM goyama vadati, namasati, vadittA namaMsittA jAmeva disi pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA ) . cr A A rIte amArA dvArA manathI ja pUchAyelA praznono uttara zramaNa bhagavAna mahAvIre manathI ja dIdhA. pachI ame zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA karI, namaskAra karyAM. vaMdA namaskAra karIne ame temanI payu pAsanA karI. " pramANe kahIne te banne deveAe bhagavAna gautamane daNA vaNA namaskAra karIne teo je dizAmAMthI praphaTa thayA hatA eja dizAmAM pAchAM cAlyA gayA. namaskAra karyo. ** 66 TIkA"--AgaLanA prakaraNamAM mahAvIra prabhunA ziSya mAlazramaNa atimuktakanI aMtima zarIratAnuM pratipAdana karAyuM che. bhagatrAna mahAvIranA khIjA' ziSyAnI atima zarIratAnuM pratipAdana A sUtramAM karavAmAM Avela che. e devenA praznonA javAba rUpe sUtrakAre bhagavAnanA 700 ziSyA siddhapada pAmaze, evuM khatAvyu che. " teLa jADheLa tenuM samad aaN " te kALe ane te samaye mAyunAmo vAgo" mahAzukra nAmanA sAtamA devaleAkanA mahA saggAo mA trimALAo '' mahAravarga nAmanA mahAvimAnamAMthI " to levA miiDhayA 15 mAnumAMnA ' mahARddhiyukta, mahAdyutiyukta mahAbaLavALa, mahAyazasvI ane mahAprabhAvazALI e devA ha samaNassa bhagavao mahAvIrassa atiyaM pAunbhUyA zramaNu bhagavAna mahAvIranI pAse AvyA. ( 'jJA' padathI grahaNu karAyelA zabdono samAveza karIne a matAnyA che) " saphLa te tevA samaLa maLava' mahAvIra maLanA caitra laiMti nama'sati" temaNe tyAM AvIne manathI ja zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdA namaskAra karyAM. vaMdA namaskAranA traNa bheda che--(1) mAnasika, (2) kAyika ane (3) vAcika. te banne devae bhagavAnane mAnasika vaMdA namaskAra karyAM, vAcika ke kAyika vaRRNA namaskAra karyo nahIM. maLatA ceva kuma cA vALarAM puSkati " temaNe bhagavAna mahAvIrane je kaMI pUchyuM hatuM te manathI ja pUchyuM. kahevAnuM tAtpa e che ke bhagavAna mahAvIra pAse prakaTa thayA pachI temaNe temane prakaTa rIte (vANI dvArA) kaMI paNa na pUchyuM', paNa manathI ja A prakArano prazna pUchaye-" phaLa mane ! sevAjuvicAnI a sevAlilacAEsinnitlRiti ? " he bhadanta ! Apa devAnupriyanA keTalA sA ziSya siddhapada pAmaze ? ( praznane vyAkaraNa kahevAnuM kAraNa e che ke tenA dvArA praznakartA pAtAnA abhiprAyanuM spaSTIkaraNa meLavI zake che. ) ' jJAna aa iitta ? " ane samarata duHkhAno aMta karaze ? " ahI ,, jAva (cAvata) padathI 'moyante monti, pariniyinti, sarvadulAnAM 66 ,, zrI bhagavatI sUtra : 4 85 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArI mAnalAnAM " A padonA samAveza karAyA che. jo ke siddhapadanI prApti karanArA jIva kevaLa jJAnarUpa anaMta jJAnanA svAmI banelA ja hAya che, samasta karmoMmAMthI chuTakAro paNa meLave che, te bilakula zAnta thaI jAya che, tenA zArIrika ane mAnasika satApAne paNa sathA kSaya thaI jAya che; tA pachI, " yuddha thaze, upazAnta thaze, samasta du:khAnA sarvathA nAza karaze '- ItyAdi padAnI zI AvazyakatA che? sUtrakAra tene khulAse A pramANe kare che. anya keTalAka siddhAntakAroe siddhapaddha pAmelA AtmAne paNa jJAnahIna matAnyeA che, keTalAka siddhAntakArAe tene tyAM azAnta batAvye che, jIvAne sukhadu:kha devAthI tene tyAM zAnti ane sukha maLatAM nathI, evu paNa keTalAka siddhAntakArAe batAvyuM che. e samasta mAnyatAonuM khaMDana karavAne mATe uparakta padonA A sUtramAM samAveza karavAmAM Avye che. ,, devee manathI ja pUchelA praznane mahAvIra prabhu jANI gayA. kAraNa ke teo kevaLajJAnI hatA. kevaLajJAnI bIjAnA maneAgata bhAvene jANI zake che. " sarjA samaLe maLavuM mahAvIre hiM riM maLalAvu " te khanne devA dvArA jyAre bhagavAna mahAvIrane uparAkta prazna mAnasika rIte pUchAyA, tyAre tesiM devANaM maNasA ceva imaM eyArUvaM vAgaraNaM vAgarei " mahAvIra prabhue manathI ja temanA praznanuM samAdhAna karatA A prakAranA uttara temane ApyA. zakA-bhagavAnane jo kAI indriya hAtI nathI, teA temane mana paNa hAya nahI', kAraNa ke temanuM jJAna indriyAtIta hAya che. te ahI` zA mATe evu kahevAmAM AvyuM che ke " bhagavAne manathI ja temane uttara dvIdhA ! '" 66 samAdhAna- mana prabhunA Atma rUpe hoya che. jo ke tyAM dravyamananuM astitva hAya che paNa bhAva manane abhAve te kAryakArI hAtuM nathI. tethI bhagavAna dravyamananAM pudgalAne grahaNa karIne uttara Ape che, evuM A viSayamAM samajavu, prabhue je manathI uttara dIdhA te have prakaTa karavAmAM Ave che. * khalu devANupiyA ! mama satta aMtevAsisayAI sijjhihiti, jAva aMtaM kare hi ti temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIranI stuti karI, vaMdanA karI ane namaskAra karyAM. vaMdanA namaskAra karIne manathI ja bhagavAnanI zuzruSA karatAM ane bhagavAnane namaskAra karatAM te mahAvIra prabhu samakSa besI gayA, ane temanI paryuM. pAsanA karavA lAgI gayA (tenuM jADheLa tejaM samAM) te kALe ane te samaye ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTThe aMtevAsI iMdabhUha NAbhaM aNagAre jAva aduursAmate kaDha` jJAnU, nAva vijja) zramaNa bhagavAna mahAvIranA mukhya ziSya indrabhUti nAmanA aNugAra, temanAthI bahu dUra paNa nahI ane bahu najIka paNu nahI' evA sthAne ubhaDaka beThA hatA (taLa tANa mo goyamalla zALa tAir vadamAnasa meyA2e aAsthit gAya samuiiMjJasthA) jyAre te bhagavAna gautamanuM dhyAna sauMpUrNa thayuM, tyAre temanA manamAM A prakArane AdhyAtmika vicAra thayA. ( tra' hajI to phaitrA mahitiyA gAya mAnumAnA samanasa mayo mahAvIraAE 'tiya' pAtramUyA) zramaNa bhagavAna mahAvIranI samIpe mahARddhi ane zrI bhagavatI sUtra : 4 dd 86 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namasa~ti ) temaNe aMtaHkaraNa pUrNAMka zramaNa bhagavAnanAM guNagAna gAyAM, temaNe temane vaMdaNA ane namaskAra karyo. ( yaMttA namaMtrittA ) vaMdaNA namaskAra karyo pachI ( maLatA cetra muskUlamALA namasamALA amimuddAnAnanuvAsatti ) te baMne devA manathI ja bhagavAnanI stuti karatA, manathI ja bhagavAnane vaMdA karatA anne hAtha joDIne bhagavAna mahAvIranI samIpe besI gayA ane temanI sevA karavA lAgyA. tyArabAda zuM banyuM te sUtrakAra prakaTa kare che-( tenaM jAhena tena amAM) te kALe ane te samaye (samaLasa mAtrabo mahAkIma netre aMtenAthI mUrU nAma banAre ) zramaNu bhagavAna mahAvIranA mukhya IndrabhUti nAmanA aNugAra 'nAva asUra sAma te kaTuM nAnU nA vi" bhagavAnathI khahu dUra paNu nahIM ane ahu najIka paNa nahIM tevA ucita sthAne, banne chUTAne U'cI rAkhIne ( ubhaDaka Asane ) dhyAnAvasthAmAM beThA hatA. (ahIM ' nAva ' ( yAvata) padmathI pahelA zatakanA sAtamAM sUtramAM AvatuM samasta varSoMna aheNu karavAnuM che. ) (tapaNaM tassa bhagavaA gogramassa jhANaMtariyAe baTTamANassa ImeyArUve ajjhatthie nAva samugnisthA ) jyAre bhagavAna gautame temanuM pahelu dhyAna pUrU karyu" tyAre temanA manamAM A prakAranA AdhyAtmika vicAra AyeA. ( cAnAntarikSA ) eTale dhyAnanA viccheda karavAM te kriyA. eTale ke zarU karelA prAraMbhika dhyAnanI samApti thavI tenuM nAma dAnAntarikA' che. ahI''jJAna ' ( paryanta ) padathI a`kalpa ( vicAra ) padanAM nIcenAM vizeSaNeAnA samAveza karAyeA che... cintita, kalpita, prArthita maneAgata. " ( gautama svAmInA manamAM zA vicAra thaye te prakaTa karatA sUtrakAra kahe che- ( evaM khalu do devA mahaiDhiyA jaoNva mahANubhAgA samaNassa bhagavao mahAvIrarasa aitiya pAsamUca ) mA be mahARddhi, mahAghati, mahAteja, mahAyaza, mahAbala ane mahAprabhAtra saMpanna devA zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse prakaTa thayA che. (ta no lahu ahaM te tene nAgAma) hu temane oLakhatA nathI. 8 tharAo kappAo vA, saggAo vA, vimaNAo vA kassa vA atyAsa aThThAra ihaM havvaM " tee kayA devalekamAMthI kayA devaleAkanA kayA vibhAgamAMthI, kayA vimAnamAMthI, ane zA kAraNe atyAre ahIM AvelA che? "ta' cchAmi naM maLaye mahAvIra' vAmi namaMsAmi nAva pannunnAnAmi '' te huM bhagavAna mahAvIranI pAse jauM ane temane vadaNA namaskAra karUM, ane temanI sevAbhakti karIne, ane " rRmArUM ca aaN cAranArUM vALAnuM puchinnani temane A prakAranA (mArA manamAM uddabhavelA) prazno pUchIza. " vAi " manamAM A prakArane AgayA zrI bhagavatI sUtra : 4 87 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane mahAprabhAva saMpanna devA zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse prakaTa thayA che. (4 no kahuM te tere nAma) temane oLakhatA nathI. " jAgo kappAo vA, saggAo vA, vimaNAo vA kassa vA atthassa aThAe ihaM havvaM AghA" teo kayA devalokamAMthI kyA devakanA kayA vibhAgamAMthI, kayA vimAnamAMthI, ane zA kAraNe atyAre ahIM AvelA che ? "tuM chAmi vi mA mAvIda vaMTAIma namaMtAI nAva pasgvANAma" te bhagavAna mahAvIranI pAse jauM ane temane vaMdaNA namaskAra karUM, ane temanI sevAbhakti karIne, ane "imAruM = of gvAvAjhuM vAtAruM zudi8ANAma" temane A prakAranA (mArA manamAM uddabhavelA) prazno pUchIza. "phira" manamAM A prakArane vicAra karIne "vAra phara" teo temanI utthAna zaktithI UThayA. "jJAna negetra tamane mAve maThThAvIre jJAgha vajuvAvarU" UThIne jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA tyAM gayA. tyAM jaIne temaNe vaMdaNuM namaskAra karyo ane bhagavAnanI parya pAsanA karI. ahIM "nA" (paryata) padathI gatinA ATalAM vizeSaNa grahaNa karavAmAM AvyAM che. " acavalayA, atvarayA asaMbhamayA gatyA " tyAre bhagavAna gautama svAmInA mane gata vicArone samajI gayA. "jo mAru! mane maLavuM jaNAvIne maLavuM joyaf g4 vANI " "he gautama! evuM madhuruM saMbodhana karIne zramaNa bhagavAna mahAvIre gautama svAmIne A pramANe kahyuM-"re pUrva tara joya! jJAtariyA vAdamALA rUmevA kare akasathig jAva keva magaM gaMtig tene duranA dhyAna samApta thatAM gautamasvAmInA hRdayamAM je vicAra Avyo hato, te mahAvIraprabhue gautamasvAmIne akSarazaH (eka paNa akSaranA pheraphAra vinA) kahI saMbhaLAvyuM ane tyArabAda temane pUchayuM, "he gautama ! tArUM prathama dhyAna samApta thatAMnI sAthe ja tArA manamAM A prakArane AdhyAtmika vicAra utpanna thaye hatuM ke "A bane deve keNa che? kayA devalekamAMthI AvyA che? zA mATe AvyA che ?" te jANavAne mATe tuM turata ja mArI pAse cAlyA Ave che. "se i mocamA ! sama?" he gautama ! mArI vAta sAcI che ne? (ahIM vAkayamAM "da" padane prAga vAkayane alaMkRta karavAne mATe ja karAyA che ema samajavuM.) "haMtA "i "hA, bhadanta ! ApanI vAta bilakula sAcI che." tyArabAda mahAvIra prabhue gautamane A pramANe salAha ApI i mchAMi TocamA !" he gautama ! tuM te devenI pAse jA. "g tevA pANI vALA vAri " te deve ja tArA A praznone zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAba tane Apaze. "majaM joyame tamane mArA mahAvIre amaTag samALe" jayAre bhagavAna mahAvIre gautama svAmIne A pramANe AjJA karI, tyAre gautama svAmIe "samAM maLavuM mahAvIra' vaMta namaMtara zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA namaskAra kya. vaMdaNa namaskAra karIne "Lela te triA tene gharetha maLAjyAM te banne deve birAjamAna hatA, tyAM javAne taiyAra thayA. raNa te tevA mA joya ghasiAmAnuM pAri" te devoe bhagavAna gautamane temanI tarapha AvavAnI taiyArI karatAM joyA. "ifsattA" te joIne " sAva hica hippAne muti" temanA manamAM atyaMta harSa ane saMteSa thaye. teo temanI jagyAethI UbhA thayA, "daSkriA " uThIne "jaag" tarata ja "gujarAti " teo temanI pAse javA mATe upaDayA "vavuvAchittA keLava meLavaM goyame tene vAvAjhaMti" teo sAme pagale cAlIne jyAM bhagavAna gautama virAjamAna hatA tyAM AvI pahoMcyA. "kAchinna" tyAM jaIne "rAva maMpittA paraM vANI" temaNe temane vaMdaNA namaskAra karyA. tyArabAda temaNe gautama svAmIne A pramANe kahyuM - "ga dju mare ! " he bhadanta ! "ade magg%ALo jaLAzo maglargo mahAvibhAgo madruDhiyA kAra pAmyA ame bane mahA Rddhi saMpanna de chIe. mahA zuka nAmanA sAtamAM devakanA mahA vimAnamAMthI amAruM ahIM Agamana thayuM che. (ahIM "gAya" padathI mahAdyuti mahA baLa, mahA yaza ane mahA prabhAva Adi guNavALA te deve hatA, tema samajavuM) "tapur 1 samAM mAve mahAvIra saMtAno mAmo " ahIM AvIne ame zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNu karI ane namaskAra karyA. "attiA nalittA" vaMdaNuM namaskAra karIne "manA jeva" ame manathIja "sumAruM hAhavAruM kALAruM puchAma zramaNa bhagavAna mahAvIrane A pramANe prazna pUchaye hate-"vaphaLa aMte! vajuttiyALa tevANiyA sikiAMti jAva taMriEiti" "he bhadata! Apa devAnupriyanA keTalA se. ziSya siddhapada pAmaze ane samasta duHkhane nAza karaze ? " "tavi mane maLavuM maDhAvIre ahiM maLApu" amArA dvArA manathIja jemane te prazno pUchyA hatA tevA zramaNa bhagavAna mahAvIre "vA maLatA vi" amane manathI ja " g r vALa vALaA pramANe javAba ApyA. " have vaju vALuniyA ! mana hara sevAkisacArUM raM je hiMti" he devAnupriye ! mArA 700 ziSya siddha thaze, buddha thaze, mukta zrI bhagavatI sUtra : 4 89 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaze ane samasta karmone saMpUrNa kSaya karIne mokSadhAmanuM anaMta sukha bhogavaze. " taeNa amheM maNasA ceva puDhega maNasA ceva ima eyArUvaM vAgaraNa vAgariyA samALA" A rIte amArA dvArA manathI ja pUchAyelA ane bhagavAna mahAvIra dvArA manathI ja ApavAmAM AvelA uttara sAMbhaLIne, "samana mArUM mahAvIra " ame zramaNu bhagavAna mahAvIrane "vaMtAno sAmo" vaMdaNuM karI ane namaskAra karyA. "vaMhittA jJAva vasulAsAmo" vaMdaNA namaskAra karIne ame temanI sevAbhakti karI." A pramANe kahIne te banne dee " mama no raMti namati" bhagavAna gotamane vaMdaNa karI ane namaskAra karyA. "i'vittA nahi rAmena phiniM pADayA sAme ritti vadivA" vaMdaNu namaskAra karIne, je dizAmAMthI AvyA hatA te dizAmAM pAchA cAlyA gayA. | sU. 5 che. naisayatake svarUpa kA nirUpaNa ne saMyata vaktavyatA" maM! ri ma " phrencAri- sUtrArtha-(maMte! tti mAM nome samaI mAva mahAvIra paMdara namaMta) he bhadanta !" evuM saMbodhana karIne bhagavAna gautame zramaNa bhagavAne mahAvIrane vaMdaNA karI ane namaskAra karyA. (kAra ghava vavANI) tyAra bAda temaNe temane A pramANe pUchyuM-(kaivAnuM mane ! saMjayA ri vatta ?) he bhadanta? de saMyata hoya che ema kahI zakAya kharuM? ( joyA kuLa samare) he gautama ! e pramANe kahI zakAya nahIM (kadama vALane vALa ) devene saMyata kahevA e to temanA para eka prakArane AkSepa karyo kahevAya. levAnuM mane saMjayA tti vattaravaM !) he bhadanta! de asaMvata hoya che, ema kahI zakAya kharUM ? (cama ! jo rUje sama) he gautama! ema kahevuM te paNa yogya nathI ( nivALame) devane asaMta kahevA ene eka prakAranuM niSphara vacana gaNAya, (revA mete ! sAcA saMcA ura vattaa siyA?) he bhadanta ! deve saMyatAsaMyata hoya che, ema kahI zakAya kharuM ? (camA ! jo phaLa kama ) he gautama! ema kahevuM te paNa gya nathI, (arabUcamevaM revAnuM) kAraNa ke devene mATe te asatya kalpanA gaNAya. te di NA na mare! tevA kRtivAda siyA?) te he bhadanta dene mATe kayA vizeSaNane prayoga karavo joIe ? ( joyAtevA no saMgAthA Du attatra siyA) he gautama ! devene "no saMyata" kahevA joIe, zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAnA adhikAra cAlatA heAvAthI, sUtrakAra A sUtramAM devAnuM TIkA vizeSa nirUpaNa karavA mATe nIcenA praznottarI prakaTa kare che-- 16 67 aMte ! tti mAtra nocame ''huM bhaddanta ! '' evuM mAnapUrvaka saepana karIne bhagavAna gautama" "kSamaLa' manava mahAvIra' va r namaNa" zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA kare che ane pAMce aMge namAvIne praNAma kare che. jAva thavAnI ' tyAra bAda teo mahAvIra prabhune nIce pramANa prazno pUche che-- prazna--8 phevALa maLe ! salacAdvatta-* ttiyA ? " he bhadanta ! devA sayata hAya che, ema kahI zakAya kharU ? 46 uttara: " goyamAM ! huM gautama ! NA iNDe samaha DhavAmAM A vAta sa bhavI zakatI nathI. sayamanuM pAlana karanArane ja sacata kahevAya che, devA saMyamanuM pAlana karI zakatA nathI. kAraNa ke cAthA guNasthAnathI AgaLa vadhavAnI ceAgyatA ja temanAmAM hAtI nathI. ( gamavAnameya) devAne sacata kahevA e te temanAmAM je guNunuM astitva nathI, te guNunuM AropaNa karavA jevuM che. prazna-( maMte ! haivAnuM prasaMnayA tti vattatraM siyA ) he bhadanta ! je devone sayata kahI zakAtA na hAya, teA zuM temane asayata kahI zakAya kharA ? ( devezamAM ceAthA guNusthAna sudhI rahevAnI yAgyatA hoya che. ane te guNasthAna sudhI ja asa yatA vasthA rahe che tethI gautama svAmI A prakAranA prazna kare che) uttara--( poSamA ! nophaLao samaTe) he gautama ! devAne asayata paNa kahI zakAya nahIM (niTra vacaLameca, devA asayata hoya che, ema kahevuM te paNa cagya nathI kAraNa ke e prakAranA niSThura ( kaThAra ) vacanenA prayAga devAne mATe karavA te ucita na gaNAya. prazna--( dhruvALa aMte ! saMyAsaMjJA tti ttavaMnniyA ? ) huM badanta ! devAne sayatA saMyata (sayata ane asayata e bannenA mizraNavALA )kahI zakAya kharAM? kahevA e te temanAmAM je guNanuM astitva nathI, te guNunuM AreApaNu karavA jevuM che. prazna-( maMtte ! daivAnuM asaMjJA tti vattavuM vicA) he bhadanta ! jo devone sayata kahI zakAtA na hAya, te zuM temane asayata kahI zakAya kharA ? (devezamAM ceAthA guNasthAna sudhI rahevAnI yAgyatA hoya che. ane te guNusthAna sudhI ja asayatA vasthA rahe che tethI gautama svAmI A prakAranA prazna kare che) uttara--( nocamA ! nolDe sama>=) Ge gautama ! devAne asayata paNa kahI zakAya nahIM (nir ura vacaLameca, devA asayata hoya che, ema kahevu te paNa ceAgya nathI kAraNa ke e prakAranA niSThura ( kaThAra ) vacaneAnA prayAga DhavAne mATe karavA te ucita na gaNAya. prazna--( devAnaM aMte ! saMgacAsaMjJA tti vattavaMNiyA ? ) " he bhadanta ! devAne sayatA saMyata (sayata ane asayata e mannenA mizraNavALA )kahI zakAya kharAM? zrI bhagavatI sUtra : 4 91 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-(mocamA jo sama) devene saMyatA saMta kahevA e vAta paNa barAbara nathI, (amUme revA) kAraNa ke evuM kathana te asaMbhavita kalpanA karavA jevuM gaNAya (pAMcamAM guNasthAne pahoMcelA zrAvakane ja saMyatA-saMyata kahI zakAya che-devamAM to cothA guNasthAnathI AgaLa javAnI cogyatA nathI tene A prakAranA zabda prayogane asatya kaha5nA je kahyuM che) prazna--(se ra aa maMte ! tevA ti vattAva fNayA ?) he bhadanta! je devone saMyata kahI zakAya nahIM, asaMyata kahI zakAya nahIM, saMyatA saMyata kahI zakAya nahIM, te temane kevA kahI zakAya ? (devo saMyata hatA nathI," evuM prakaTa karavAne mATe bIjA kayA zabdane pravega karI zakAya ?) uttara-"rocaka! "he gautama (vALa no saMgA rata ratta rivA) de saMyata hetA nathI, e vAtane darzAvavA mATe "no saMyata" zabdane prayoga karavo joIe. je ke " no saMvara" ane "saMta" A bane pade samAnAthI lAge che chatAM devone asaMyatane badale ne saMyata kahevAnuM kAraNa nIce pramANe che-jema "mRta' zabdane badale "paraleka gata" zabdamAM kamaLatA jaNAya che kaTheratA jaNAtI nathI. e ja pramANe asaMvatane badale ne saMyatane prayoga karavAthI kamaLatA jaNAya che. "asaMyata kahevAmAM kaTheratA jaNAya chesU.6I | devoM kI bhASA kA nirUpaNa devo kI bhASADI devenI bhASAnuM varNana "revA mete ! carANa mArA mAtaMti?" ItyAdi. sUtrArtha-(renA maMte ! paNa mArA mAsaMti ?) he bhadanta ! deve kayI bhASA bole che? (jarA vA mAsA mAlikajhamALI vivighaTTa ) athavA devalokamAM je bhASAo belAya che, te bhASAomAMthI kaI bhASAne vadhAre mahatvanI ANAya cha 1 (devANaM addhamAgahAe bhAsAe bhAsaMti, sA vi ya NaM addha mAgahA bhAsA mAsikAnALo vi4i6) he gautama! devo ardha nAgadhI bhASA bole che, ane tyAM je bhASAo bolAya che temAM ardhamAgadhI ja vizeSa mahattvanI gaNAya che. Takartha-devone adhikAra cAlatuM hovAthI, sUtrakAre A sUtradvArA devenI bhASAnuM pratipAdana karyuM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke navA mate ! cANa mArA mAtaMti ?) he bhadanta! deva kaI bhASA bole che ! ane ( patta hA mArA mAsikanamALI vaNitNa ?) leke dvArA ( athavA temanA dvArA) bolAtI kaI bhASAne deve vizeSa mahattvanI mAne che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 91 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautamanA praznanA javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-goyamA !"he gautama! (revA gaDhamAhA mAsA mAsaMti) deve ardhamAgadhI bhASA bole che bhASAnA cha bheda nIce pramANe che-prAkRta, saMskRta, saurasenI mAgadhI, pazAcI, ane apabhraMza. temAM chaThThI abhraMza bhASAnA deza bheda anusAra aneka bheda paDe che. A cha prakAranI bhASAomAMnI je bhASAmAM mAgadhI ane prAkRta bhASAnuM saMmizraNa thayeluM che, e bhASAne ardhamAgadhI bhASA kahe che. "ardhamAgadhI" nI vyutpatti A pramANe thAya che-ardha+mAgaghI=ardhamAgadhI (aa vi ca cha mAjA mAtA mAsignamALA visisa) te ardha mAgadhI bhASAne ja leko dvArA vadhAre upayoga thatuM hoya che, tethI tene devalokamAM viziSTha mAnavAmAM Ave che. ardhamAgadha bhASAmAMja bhagavAne potAnA haya bhAvane prakaTa karelA che e bhASAmAM ja upadeza Ape che. tethI viziSTa bhASAnuM mahatva maLyuM che sa 7 || kevalI chadmasthake svarUpa kA nirUpaNa kevalI ane chAsthanI vizeSa vaktavyatA-- "devI no mare " ItyAdi. (kevalINaM bhate! aMtakara aMtimasarIriyaM vA jANai pAsai) he bhadanta! kevalI bhagavAna annakarane athavA antima zarIravALA (carama zarIrI) jIvane zuM jANe che ane dekhe che kharA ! (haMsA joyakoNa jANa6) he gautama ! kevalI bhagavAna caramazarIrI jIvane jANe che ane dekhe che. ( Teri mane ! strI nAM vA vaMtimariyaM vA kALA gs, tahANa cha umatthe vi aMtakara vA AMtimasarIriyaM vA jANai pAsai ?) he bhadanta! jevI rIte kevalI bhagavAna akhtara athavA caramazarIradhArIne jANI-dekhI zake che. evI ja rIte zuM chasthajJAnI manuSya aMtakara athavA aMtima zarIradhArIne jANI-dekhI zake che? ( jogamALa phaLa maTe) he gautama ! evuM saMbhavI zakatuM nathI (rokavA kALa paNa mAnato va ) paNa te sAMbhaLIne athavA pramANe dvArA aMtakara athavA aMtima zarIravALAne jANI zake che ane dekhI zake che- (te vi vorA ?) "he bhadanta ! sAMbhaLIne chadmastha aMtakarane aMtima zarIradhArIne jANI zake che. A kathanane bhAvArtha zuM che? (sodavA chai devarirasa vA, vaDhisArAkSa vA, vaDhivicANa vA, jevli uvAsagassa vA, kevali uAsiyAe vA, tapakkhiyassa vA, tappakkhiyasAvagarasa vA, tappakkhiyasAviyAe vA, tappakkhiyauvAgasagassa vA, tappakkhiuvAsiyAe zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA, te huM sorA ) sAMbhaLIne chAratha manuSya aMtakarane ene aMtima zarIra vALAne jANI-dekhI zake che, e kathananuM tAtparya A pramANe che-kevalI bhagananI samIpe, kevalI bhagavAnanA zrAvakanI samIpe, kevalI bhagavAnanI zrAvikAnI samIpe, kevalInA upAsakanI samIpa, kevalInI upAsikAnI samIpa, kevalInA pakSavALAnI samIpa, kevaLInA pakSanA zrAvakanI samIpa, kevaLInA pakSanI zrAvi kAnI samIpa, kevalInA pakSanA upAsakanI samIpa, athavA kevalInA pakSanI upAsikAnI samIpa, aMtakara ane aMtima zarIravALAnuM varNana sAMbhaLIne te tene jANa-dekhI zake che-(se raM gorA ) " sAMbhaLIne jANe-dekhe che" nuM A pramANe tAtparya che-- TIkAtha-A sUtra dvArA sUtrakAra chastha manuSya karatAM kevalI bhagavAnamAM je viziSTatA rahelI che tenuM pratipAdana kare che gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke (vaNI kare. aMtara kA, simAciM vA kALa jANa?) he bhadanta! kevalI bhagavAna aMtakarane (samasta duHkhanA anta karanArane) ane caramazarIradhArIne ( chelo bhava karIne siddhapada pAmanAra jIvana-carama zarIradhArI kahe che ) zuM kevalajJAna dvArA jANe che? athavA zuM teo kevaLadarzana dvArA tene dekhe che? - siddhAMtanI mAnyatA anusAra kevaLajJAnI bhagavAna traNe lokanA cara ane acara, samasta trikALavatI padArthone temanI anaMta paryAye sahita jANe che. te A prakArano prazna zA mATe karavAmAM AvyuM haze? A prakAranuM samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe che ke keTalAka anya siddhAnta kAro evuM koI jJAna hovAnI vAta ja mAnya karatA nathI. vaLI evuM koI jJAna hoya te paNa manuSyane e jJAnanI prApti thavAnI vAta teo mAnatA nathI, ane kadAca manuSyane te jJAnanI prApti thatI hoya to paNa te jJAna parimita hovAnuM teo mAne che tenI aparimitatAno svIkAra karatA nathI, te e badhI mAnyatAonuM khaMDana karavAnA hetuthI A prazna ahIM pUcho che. A praznottara dvArA e vAtanuM pratipAdana karAyuM che ke evuM jJAna astitva dharAve che, eTaluM ja nahIM paNa manuSya te jJAna prApta karI zake che ane te jJAna aparimita (amaryAdita) hoya che e ja vAtanuM mahAvIra prabhunA nIcenA javAba dvArA pratipAdana karAyuM che-"haMtA joyA! " zrI bhagavatI sUtra : 4 94 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA, gautama! kevaLajJAnI pitAnA kevaLa jJAna vaDe ane kevaLa darzana vaDe duHkhAntara ane carama zarIradhArI jIvane jANI zake che, ane dekhI zake che, kAraNa ke te prakAranA jJAnamAM e sAmarthya raheluM hoya che. have gautamasvAmI mahAvIra prabhune bIjo prazna kare che-"jallA mare! vara tara' vA vaMtikArIrie nArU va pAvara" he bhadanta ! jevI rIte kevaLajJAnI kevaLa jJAna ane kevaLa darzananA prabhAvathI antakara tathA carama zarIradhArI jIvane jANI zake che ane dekhI zake che, " cha3maLe ja aMtara vA simAri vA jALa pAsa" evI rIte zuM chaddastha manuSya paNa pitAnA jJAna dvArA (11 mAM ane bAramAM guNasthAnavatI jIvanI apekSAe avadhimanaH paryaya jJAna dvArA) aMtakara ane carama zarIradhArI jIvane jANI zake che ane dekhI zake che? (je jIva pitAnA cAlu bhavanA zarIrane cheDIne pharIthI navuM zarIra dhAraNa karato nathI, eTale ke mokSe jAya che, tene carama zarIrI kahe che.) mahAvIra prabhu gautamasvAmIne A pramANe javAba Ape che-"joyA! jo ke sama " he gautama ! e pramANe banatuM nathI. chavastha manuSya antakara ane carama zarIrI jIvane pitAnA jJAna dvArA te sAkSAt rUpe spaSTa vizadarUpe jANI zakatuM nathI ane dekhI zakatuM nathI. paraMtu "sogA bahu THE THLa vAsAMbhaLIne athavA Agama Adi pramANe vaDe te tene jANI zakavAne ane dekhI zakavAne samartha banI zake che kharo. " sAMbhaLIne tene jANI-dekhI zake che " A kathananI vadhAre spaSTatA karAvavA mATe gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke "te jiM tuM to " he bhadanta " chadmastha sAMbhaLIne temane jANI-dekhI zake che" e kathananuM tAtparya zuM che ? mahAvIra prabhu tenuM tAtparya samajAvatA kahe che ke "tAravI gati va) " A jIva aMtakara ane carama zarIrI che," evuM kevalI bhagavAnane sukhe sAMbhaLIne chavAstha jIva aMtakara ane carama zarIrI jIvane jANI-dekhI zake che. devajI sAvacaraNa vA" athavA kevalI bhagavAnanA zrAvakanAM vacano sAMbhaLIne, chadmastha manuSya antakara athavA carama zarIrI jIvane jANuM-dekhI zake che. kahevAnuM tAtparya e che ke-je jIva chastha hoya che, te kevalI bhagavAnanAM vacano zravaNa karavAne mATe temanI pAse jAya che ane temanI vANI sAMbhaLe che. tethI evA chadmastha jIvane kevalIna zrAvaka kahevAya che. te kevaLI bhagavAnanI vANInuM zravaNa karatAM amuka jIvane uddezIne bhagavAne kahelAM A prakAranAM vacano sAMbhaLe che-"A jIva antaka ane carama zarIrI che. " A prakAranAM vacana kevalI bhagavAne svamukhe sAMbhaLIne te zrAvaka paNa antakarane jANa thAya che. evA zrAvakanA vacanone sAMbhaLIne paNa chaghastha jIva annakarane jANI zake che. e ja pramANe AgaLa paNa samajI levuM. ri rAjiyA vA" kevalI bhagavAnanI zrAvikAnAM vacano sAMbhaLIne "jevI savAraNa nA" kevalI bhagavAnanA upAsakanAM vacano sAMbhaLIne, zrI bhagavatI sUtra : 4 95 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "chI rajAriyA " kevalInI upAsikAnAM vacano sAMbhaLIne paNa chavAstha jIva annakarane jANI zake che. (je jIva kevalInAM vacana sAMbhaLavAne tatpara hete nathI, paNa temanI upAsanA karato hoya che, evA jIvane kevalIno upAsaka kahe che.) "taravigatavAra vA, tapasthira nAvicAg a " eja pramANe svayaM buddhanA zrAvakanA, svayaMbuddhanI zrAvikAnA, "taravAM kapAsanA jA, tAritrayavArA vA " svayaM buddhanA upAsakanA athavA svayaMbuddhanI upAsikAnA vacanone sAMbhaLIne paNa chadmastha jIva antakara athavA carama zarIrI jIvane jANI-dekhI zake che. kahevAnuM tAtparya e che ke uparokta badhAM ja e vAtane kevalI bhagavAna pAsethI jANe che. pachI temanA dvArA je chadmastha jIvane te vAta kahevAmAM Ave, te te jANI zake che ke amuka jIva aMtakara athavA carama zarIradhArI che. uparanA sUtramAM "sodavA (zravA)" padathI kevalI bhagavAnanAM sAmAnya vacanane ja grahaNa karavuM-Agama pramANarUpa temanuM vacana grahaNa karavuM joIe nahIM. kAraNa ke have pachInA prakaraNamAM pramANunuM pratipAdana karavAmAM Avaze, AgamanuM varNana paNa temAM karAze. "zruvA" ( sAMbhaLIne) pada dvArA Agama 35 vacanane grahaNa karavAthI asaMgatatA UbhI thavAno saMbhava raheze. tethI ATalI sUcanA dhyAnamAM levI. sU. 8 che pramANa ke svarUpa kAnirUpaNa " maLe" ItyAdi sUtrArtha-(te itta ?) he bhadanta "pramANa padano zuM artha thAya che? (pALe vadi qu " he gautama ! pramANanA cAra prakAra che. (saMka) te cAra prakAro nIce pramANe che-( rajaNe, bAjumALe, zova ne, zrI bhagavatI sUtra : 4 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame ) (1) pratyakSa, (2) anumAna (3) upamAna ane (4) Agama (jJA aNuogadAre tahA NeyvvaM pamANaM, jAva - " teNa para' no attAgame, no aNa tarAgame, ( 'vanne) anuyAga dvAramAM pramANa viSe je pramANe vivecana karavAmAM AvyuM che, e ja pramANe ahIM paNu samajavu. huM taina par` no AgamAgama no anantarAma:, vaqALamaH ''te vivecanano A sUtrapATha sudhInA bhAga A viSayamAM grahaNa karavA joie ,, TIkA .. pramANa ' padmanA bhAvArtha samajavAnI icchAvALA gautamasvAmI mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che-"sekasa mALe " he bhadanta ! pramANa eTale zuM? teno javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke " vamALe inviDhe vaLatte '' huM, gautama ! pramANa cAra prakAranA kahyAM che-"teM naphA ' te cAra prakAre A pramANe che-" ta va ve, anumALe, bombe, bALame " pratyakSa anumAna, upamAna ane Agama. jenA dvArA AkhI vastune yathArtha rIte jANI tathA " indriyAnindriyanimitta: dezataH saMvyAvahArikaH " A sUtra anusAra pAMca indriyA ane mananI sahAyatAthI utpanna thayeluM jJAna jo ke saiddhAntika mAnyatA pramANe parAkSa che, te paNa aMzataH ( eka dezathI) padArthone spaSTa jANI zakatuM hAvAthI tene vikala pratyakSa kahyuM che. have anumAna pramANunA arthanI spaSTatA karavAmAM Ave che-- anu + mAna = anumAna. anu eTale pAchaLathI ane mAna eTale jJAna thavuM. kahevAnuM tAtparya e che ke " je jJAna sAdhyanI sAthe Atapreta thayelAM cihnonAM darzana temaja vyApti ( paTTAnA sapUrNapaNe vicAra ) nA smaraNa vagere thayA bAda thAya che, evA jJAnane anumAna kahe che, jyAre anumAna karanAra vyakti koi sthaLe avicchinna dhUmraserane dekhe che tyAre tarata ja tene A prakAranI vyAptinuM smaraNa thai Ave che ke " jyAM dhumADA hoya tyAM agni hAya che, " ane sAdhyanI sAthe Atapreta thayelA te cihna dvArA tene evuM zrI bhagavatI sUtra : 4 97 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAna thAya che ke "ahIM dhumADo hovAthI agni hovI ja joIe." te anumAna karanArI vyaktine parekSa arthamAM AvuM je jJAna thAya che, tenuM nAma ja anumAna che. eja vAta "saMpUrNapaNe padArthane je nizcayAtmaka vicAra tene anumAna kahe che," A vAkya dvArA darzAvavAmAM Avela che. athavA A vicArajanya je anubhava hoya che tene anumAna kahe che. vivecaka A viSane vadhu spaSTa karavA mATe kahe che ke-rasoDA AdimAM vAraMvAra agni ane dhumADAnuM sAhacarya dekhIne te banenI vyAptine grahaNa karI zakanAra ke eka purUSa parvatAdi padArtharUpa AdhAra vizeSamAM dhumADArUpI cihane joIne "phira cALo dhUma" vahaninuM vyApya (agni upara vyApya thatI vastu) dhumADe hoya che. e prakAre vyAptinuM smaraNa thatAM ja evuM je jJAna thAya che ke "hiM racAza dhUmavAnuM kAca parvataH" "A parvata agninA vyApya dhumADAthI yukta che, je e ja anumAna jJAna che. eja jJAna vyAsi viziSTa ane dhUmanI viziSTatAne jANanAruM che, A rIte padArthane saMpUrNapaNe nizcayAtmaka vicAra karanArU je nAna tene ja anumAna kahe che. athavA A prakAranA vicArathI "A parvata agnivALe che" evI je anubhUti thAya che, enuM nAma ja anumAna che. jenA dvArA sAzyane AdhAre padArthane grahaNa karavAmAM Ave che, tene upamAna pramANu kahe che. tene sAdu pracalijJAna paNa kahevAya che. athavA jenA dvArA padArthane upamita karavAmAM Ave che tenuM nAma upamA che. te upamA ja aupacyuM che. have upamAna pramANunA viSayamAM vadhAre spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che. eka mANase jaMgalamAM rahenAra bhIla jevI kaI vyaktine pUchyuM ke rojha kevuM hoya che?" javAba maLyo ke "rojha gAyanA jevuM hoya che." have A pramANe sAMbhaLIne te purUSa jaMgalamAM gaye. tyAM jaIne teNe gAyanA jevuM jAnavara jeyuM. tene jotAM ja teNe pahelAM sAMbhaLeluM A vAkya tene yAda AvyuM- "rejha gAya jevuM hoya che. tethI gAya jevA prANIne jotAM ja te samajI gaye ke A prANI ja rejha che. A sAdRzya pratyabhijJAna athavA upamAna pramANanuM eka suMdara dRSTAMta gaNuM zakAya. kahevAnuM tAtparya e che ke rejhanA zarIramAM tene je gesAzya (gAyanA zarIra sAthe sarakhApaNuM) nuM darzana thAya che te upamAna che. athavA A gosAdazyanuM darzana thatAM atideza vAkyarthanA samaraNa dvArA "navo vaca lAva" evI je tene upamiti thaI, tenuM janaka upamAna che. zrI bhagavatI sUtra : 4 98 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharonI paraMparAthI je pramANu cAlyuM Ave che tene Agama kahe che. tenuM bIjuM nAma zabda pramANa paNa che. have sUtrakAra AgamanA svarUpane samajAve che-pratyakSanA be prakAra che. (1) Indriya pratyakSa (2) Indriya pratyakSa. Indriya pratyakSanA pAMca prakAra nIce pramANe che-(1) zrotrendriya pratyakSa, (2) cakSu indriya pratyakSa, (3) ghANendriya pratyakSa, (4) rasanendriya pratyakSa, ane (5) sparzendriya pratyakSa. zrotrendriyathI (kAna vaDe) je zabdanuM jJAna thAya che tene zrotrendriya pratyakSa kahe che. e ja pramANe cakSu Indriya vagere pratyakSonA viSayamAM paNa samajavuM. neIndriya pratyakSanA traNa prakAra che-(1) avadhi jJAna, mana paryaya jJAna ane (3) kevaLa jJAna. kaI paNa indriyanI madada vinA thatA jJAnane neIndriya pratyakSa kahe che. uparanAM traNe pratyakSe IndriyonI sahAyatAnI apekSA rAkhatA nathI. te te mAtra AtmAnI sahAyatAthI ja utpanna thAya che. anumAna traNa prakAranA hoya che-(1) pUrvavat (2) zeSavat (3) dRSTa sAmyavat pUrve prApta karelAM asAdhAraNa cihno dvArA pitA Adine pitAnA putra dinuM je jJAna thAya che, te pUrvavat anumAna che. zeSavatu anumAnanA be prakAra che-(1) kAryarUpa cihna vaDe kAraNanuM anumAna, (2) kAraNarUpa ciha vaDe kAryanuM anumAna vyApti ane pratyakSa dvArA kAryanI upalabdhipUrvaka kAraNanuM je anumAna thAya che, tenuM nAma ja zeSavat kAryaliMga kAraNanumAna che e vAtane eka dRSTAMta dvArA sUtrakAra samajAve che kekArava (merane avAja) sAMbhaLIne, merane joyA vinA paNa manuSya e vAta jANI zake che ke te avAja karanAra pakSI mora ja che. "jyAM jyAM kekArava saMbhaLAya che, tyAM tyAM mayUra hoya che, " A rIte mAra ane kekAravanI vyAsine pahelAM grahaNa karIne, keI paNa sthaLe e vANunuM zravaNa thatAMnI sAthe ja mera levAnuM je anumAna thAya che, eja zeSavane pahele bheda kAryaliMga kAraNanumAna che. kekAravanuM kAraNa mayUra, ane mayUranuM kAryo kekArava che. A rIte parokSabhUta (najara samakSa na hoya evA) mayUranuM anumAtA zrI bhagavatI sUtra : 4 99 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (anumAna karanAra vyakti) ne je jJAna thAya che, te tenI (mayUranI) vANuMrUpa kArya dvArA ja utpanna thAya che. e ja pramANe parvatamAM dhumADAne joIne pakSabhUta (apratyakSa) agninuM je jJAna thAya che, ane nadImAM dhULa AdinAM mizraNavALe jaLapravAha vRddhi pAmate joIne, dekhanAra evuM je anumAna kare che ke uparanA pradezamAM kaI sthaLe vRSTi thaI che, e saghaLAM kAraNanumAnanAM daSTAMta che. A anumAna karanArane pratyakSa rIte vRSTinuM darzana thatuM hatuM nathI, te paNa te vRSTinuM kArya eTale ke malina jaLavALuM pUra joIne tene parokSa padArthanuM bhAna thAya che. uparanA pradezamAM thayelA varasAdane teNe je hete nathI chatAM upara batAvyuM te pramANe te vRSTinA kArya dvArA tene te vRSTinuM jJAna thAya che. kAraNaliMga kAryAnumAnanuM dRSTAMta A pramANe che-kIDIone temanA iMDAM laIne cAlI jatI joIne evuM je anumAna karavAmAM Ave che ke varasAda thaze, te kAraNaliMgaka kAryAnumAna gaNAya che. eka padArthanA svarUpanuM nirIkSaNa karIne e ja prakAranA svarUpavALA bIjA padArtho paNa A prakAranAM ja che evuM je jJAna thAya che e prakAranA anumAnane dRSTa sAmyavat anumAna kahe che. jemake chedana kriyAmAM kuhADI Adi karaNa (sAdhana) ne upayoga thate joIne e ja prakAranI kriyAomAM tathA bIjI kriyAomAM anya adRSTa (na dekhAtAM) padArthane karaNa mAnIne tenA astitvanuM anumAna karavuM, te A prakAranA anumAnanuM dRSTAMta che. kahevAnuM tAtparya e che ke "karaNa (sAdhana) vinA kiyA thaI zakatI nathI. " jemake "devadattA kuhADI vaDe lAkaDuM kApe che. " te ahIM lAkaDA kApavAnI je kriyA thAya che, te kuhADI rUpa karaNa vaDe thAya che. tethI temAM asAdhAraNa kAraNa rUpa karaNa kuhADI che-devadatta nathI, kAraNa ke lAkaDAM kApavAnI kriyA kuhADI vaDe ja thatI hoya che. tethI eka jagyAe kriyAne karaNa sAdhya joIne bIjI rUpAdi pratyakSa rUpa kiyAomAM karaNa sAdhyatAnuM je anumAna karavAmAM Ave che, tenuM nAma ja duSTa sAdhamyavat anumAna" che. eka kArdApaNa eMsI ratI jeTalA vajanane hoya che. te enA jevA bIjA je kaI padArtho hoya tene kASapaNa mAnI levAmAM Ave, te te prakAranA anumAnane paNa dRSTasAdhamyava anumAnakahI zakAya che. zrI bhagavatI sUtra : 4 100 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upamAnanuM varNana te A sUtramAM pahelAM karavAmAM AvyuM che. have AgamanuM varNana karavAmAM Ave che-Agama be prakAranA che (1) laukika Agama ane (2) lokettara Agama. mahAbhArata Adi granthane laukika AgamamAM samAveza thAya che. gaNipiTaka rUpa je bAra aMga (AcArAMgathI dRSTivAda sudhInA bAra Agama zA) che, temane lokottara AgamamAM samAveza thAya che. athavA AgamanA A prakAza traNa prakAre paNa paDe che-sUtra, artha ane sUtrArtha. e sivAya bIjI rIte paNa AgamanA traNa bheda paDe che-(1) AtmAgama, (2) anantarAgama ane (3) paramparAgama. arthanI apekSAe jinane AtmAgama, gaNadharane anantarAgama ane gaNadharanA ziSyone paraMparAgama kahelA che. sUtranI apekSAe gaNadharane AtmA gama, gaNadharonA zine anantarAgama ane gaNadharanA ziSyonA ziSyone paraMparAgama kahelA che. A samasta kathanane svIkAra karIne mahAvIra prabhu gautama svAmIne javAba Ape che ke "ka bagvAre cAvaM jamA" anuyoga dvAramAM pramANa viSe je nirUpaNu karavAmAM AvyuM che, te samasta ahIM A A praznano uttara rUpe grahaNa karavuM A viSayanuM pratipAdana anugadvAra sUtramAM se phri naM lavAjamALe " ItyAdi 215 mAM sUtrathI zarU karIne "re vi tamam" A 219 mAM sUtra sudhI karavAmAM Avela che. "jAva te ja to gAme, no patarAne paraMparAne " A sUtra paryAnuM samasta kathana grahaNa karavuM joIe. gaNadharanA ziSyane sUtranI apekSAe anantarAgama ane arthanI apekSAe paraMparAgama kahelA che. te kAraNe gaNadharanA je ziSyanA ziSya che. teo AtmAgama paNa nathI, anantarAgama paNa nathI, paNa paraMparAgama che e A sUtrapAThane Azaya che. e sU. 9 che kevalI ke carama karma kA nirUpaNa "jevI maM! " ItyAdi- sUtrArtha- jevAM mate ! rima vA miLikA vA kALarU T?) he bhadanta! kevalI bhagavAna antima karmane athavA antima nijerAne jANI zake che ane dekhI zake che? (haMtA joyA ! kAna , vahAluM re ! kevalI carimakamma vA, jahANa atakareNaM vA, AlAvago tahA carimakammeNa vi carimanijjareNa vi aparisesio Neyavo.) hA, gautama! bhagavAna antima nijarane jANe che ane dekhe che. huM bhadanta ! je rIte kevalI bhagavAna antima kamane athavA antima nirjazane jANe dekhe che, e ja pramANe zuM chadmastha manuSya paNa antima kamane athavA atima nirjarAne jANI dekhI zake che? A praznane javAba ApatA prabhu kahe che ke " aMtakarane anulakSI je pramANe praznottare pahelAM ApavAmAM AvelA che, e ja pramANe caramakarma (antima kama) ane carama nirjarAnA viSayamAM paNa prakAre samajI levAM." zrI bhagavatI sUtra : 4 101 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAtha-sUtrakAra A sUtra dvArA kevalI ane chadmastha viSe vizeSa vivecana kare che. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che-(varI nuM maM! gharamai jA rAmaLikA vA jALa pAsa6? ) he bhadanta ! kevaLajJAnI zuM antima kamane athavA atima nirjarAne jANI-dekhI zake che? praznanuM tAtparya nIce pramANe che-kevaLajJAnI, lezInA antima samaye jene anubhava karAya che evA antima karmane athavA zalezIne atima samaye AmapradezamAMthI karmone sarvathA khaMkherI nAkhavArUpa je antima nirjarA thatI hoya che tene zuM jANI dekhI zake che? te praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(daMtA joyA ! nANarU vig) hA gautama ! kevaLajJAnI jIva carama karmAdikane jANe che anedekhe che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune bIjo prazna pUche che-(gallAM' maMte ! vaNI miksa vA minikA DA) he bhadanta ! jevI rIte kevaLajJAnI carama karmane athavA carama nirjarAne jANe dekhe che, e ja pramANe zuM cha0 manuSya paNa carama kamane athavA carama nirjarAne jANe dekhe che ? uttara-(nA aMtared mArA tathA ramiLa ni, ravinara ura rilerigo beyano) he gautama! pUrvokta aMtakara AdinA viSayamAM je pramANe AlApake (praznottare ) ApavAmAM AvyA che, e ja pramANe caramakarma ane caramanirjarAnA viSayamAM paNa samasta praznottaro samajI levA. eTale ke (jJAI mare! ghaniSNa vA vaNima nijhara) vA vALarU pAna, tahANaM chaumattho vi carikammaM vA carimanijjara bA jANai pAsaha ? No iNaTe samaDhe soccA jANai pAsai, pamANao vA, se ki ta soccA ? soccANa keva. hiraNa nA hitAvaraNa zA) thI zarU karIne (Ava tAjita 3ghAsiyA vA) ahIM sudhInA badhAM praznottaro grahaNa karavA joIe. A praznottareno bhAvArtha nIce pramANe che. prazna-he bhadanta ! jevI rIte kevalI bhagavAna carama kama athavA carama nijarane jANI dekhI zake che, evI rIte zuM chavAstha manuSya paNa carama karmane athavA carama nirjarAne jANI dekhI zake che? uttara he gautama! evuM banI zakatuM nathI. chAstha manuSya kevaLa nAnInI jema spaSTa rUpe bIjA keInI sahAyatA vinA carama karmane athavA carama nirjarAne jANuM dekhI zakatuM nathI. paNa te zravaNa karIne athavA te Agama pramANane AdhAre carama karyAdine jANI dekhI zake che. prazna-"zravaNa karIne jANe che, " A kathananuM tAtparya zuM che ? uttara-he gautama! kevalI bhagavAnanAM vacana sAMbhaLIne, athavA kevalI bhagavAna dvArA jemane te bAbatanI mAhitI maLI che evA kevalI bhagavAnanA zrAvaka, zrAvikA Adine mukhe e vAta sAMbhaLIne chaTvastha manuSya carama kamane athavA carama nijAne jANI dekhI zake che. chadmastha manuSya kone kene mukhethI e vAta sAMbhaLe che, te AgaLanA sUtra AThamAM batAvyuM che. e sU. 10 || s zrI bhagavatI sUtra : 4 10ra Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalI praNIta manovacA kA nirUpaNa "vI ja mare!" ItyAdi sUtrArtha-devI i mese! ghaNI mar Raa vaDuM vAparanA?) he bhadantA kevaLajJAnI prabhuta-prakRSTa mana ane vacanane zuM dhAraNa kare che? (tA parezA) hA, gautama! kevaLajJAnI prakRSTa mana ane vacanane dhAraNa kare che. (aa bhaMte ! kevalI paNIya maNaM vA vaI vA dhArejjA, taNa vemANiya devA jANaMti, vAta ) he bhadanta ! kevaLajJAnI je prakRSTa mana athavA vacanane dhAraNa kare che, tene zuM vaimAnika deva jANe dekhe che ? ( zoca ! mAthA nAti, pArvati, rathe kALati, na ghAti) he gautama keTalAka vaimAnika deve te jANe che ane dekhe che, tathA keTalAka vaimAnika devo te jANatA nathI ane dekhatA nathI(te jAva = sari?) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke keTalAka vaimAnika deve te jANe-dekhe che ane keTalAka te jANatA-dekhatA nathI ? (joyA !) he gautama! (mALiyA suvigA guttAsaMg-momirajhaviTTI 3vavA ra mA viTTI vAvajha 2) vaimAnika denA A pramANe be prakAro che (1) mAyimithyAdRSTi rUpe utpanna thayelA ane (2) amAyi samyaga dRSTi rUpe utpanna thayelA vaimAnika devo. ( tacamAM ne te mAjhAhiddI 313nna te na jALati na jAvaMti) te bannemAMnA mAyi mithyA dRSTi vaimAnika de kevaLajJAnInA prakRSTa mana athavA vacanane jANatA nathI ane dekhatA nathI. (tAtha te mAruM viTTI / te ja jAti pati) paNa amAyi samyagdaSTi vaimAnika devo kevaLajJAnInA prakRSTa mana ane vacanane jANe che ane dekhe che. (tatthaNa je te amAi sammadiTrI ubavannagA te Na jANaMti pAsaMti, se i gva gujArU-mAruM pariThThI nAva pAsati ?) "he bhadanta ! jeo amAyi samyagra dRSTi paryAya rUpe utpanna thayelA che evA vaimAnika devo kevaLa jJAnInA prakRSTa mana ane vacanane jANa-dekhI zake che," evuM Apa zA kAraNe kahe che ? (jo mA mArI mUrio Tuthir nuttA) he gautama ! amAthI samyagra dRSTi be prakAranA kahyA che-(vitarovavajhant , vavavavava ) (1) anantare papannaka ane (2) parampare papannaka (ta batAvavA na bALati, 7 ghAsati ) temAMthI je anantaropapannaka samyagdare vaimAniko che, teo kevaLajJAnInA prakRTa mana ane vacanane jANatA nathI ane dekhatA nathI. ( jovA jJALa'tti) paNa paraMparapapannaka samyagdaSTi vaimAnike tene jANe che ane dekhe che. (te deLAM mate ! gvaM yuva-paraMparovavajhA nava jAti?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke anantapannaka samyagdaSTi 50 28 zrI bhagavatI sUtra : 4 103 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maimAnike tene jANatA-dekhatA nathI, paNa paraMparA5pannaka samyagdaSTi vaimAnike tene jANe che ane dekhe che? ( jogamA ! parovavajhaTI suvi paurat) he gautama! paraMpapapannaka samyagdaSTi vaimAnike nA be prakAra che-(Tgatta ca, pattAza) (1) paryAptataka ane (2) aparyApaka. ( pattA jJAti, avakanA smti) paraMpara55nnaka sabhyadRSTi paryAptataka vaimAnike te jANe che, paNa paraMpare55nnaka samyagdaSTi aparyAptaka vaimAnike te jANatA nathI. (gva vavavattA saTaSattA) eja pramANe jeo upayogathI yukta che, teo jANe che, paNa jeo upayogathI rahita che, teo jANatA nathI. eTale ke amAdhi samyagdaSTi paraMparapapannaka ane paryAptaka, e traNenA paNa upayoga yukta ane upayoga rahita evA be bheda paDavA joIe. (tathaLa je te karatAM te sAtti pAutti). temAMthI je upaga yukta che teo ja kevaLI bhagavAnane prakRSTa mana ane vacanane jANe che ane dekhe che. (je tef R reva) he gautama ! te kAraNe meM upara mujaba kahyuM che. TIkAI-kevaLajJAnInuM vivecana cAlI rahyuM che, tethI sUtrakAra temane viSe je vizeSa nirUpaNa karavAnuM che te A sUtra dvArA prakaTa kare che. gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke (jevI marepIcaM maf at vA vAregA ?) he bhadanta ! kevaLajJAnI zuM zubha pariNAma rUpa pariNitithI prakRSTa mana ane vacanane upayogamAM lAve che? mahAvIra prabhu tene uttara ApatA kahe che--hRta pAna) hA, gautama! kevaLajJAnI prakRSTa mana ane vacanane avazya upayoga kare che. prazna-(kA mate ! mAM vA, va6 vA dhArekanA, te ja veniyA sevA gaMti jAvaMti?) he bhadanta ! kevaLajJAnI je prakRSTa mana ane vacanane upayoga kare che, tene zuM vaimAnika deve temanA jJAna dvArA jANI zake che ane dekhI zake che kharAM ? uttara-(noramA !) he gautama ! kevaLajJAnInA prakRNa mana ane vacanane badhAM vaimAnika deve jANatA nathI, paNa (sthAcA jJAti jAti) keTalAka vaimAnika deva jANe che ane dekhe che, (atherA ja jJAti na vAsaMti) paranta keTalAka vimAnike kevalInA prakRNa mana, vacanane jANatA nathI ane dekhatA nathI. prazna--(se La vAva = guiti) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke samasta vimAnika de kevalInA prakucha mana ane vacanane jANatA nathI ? joyA! jALiyA vihA pamttA" he gautama! vaimAnikano be prakAra kahyA che. "tanA" te be prakAro A pramANe che. zrI bhagavatI sUtra : 4 104 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( mAimicchAdiTThI uvavannagA ya, amAI sammadiTThI ubavannagA ya ) (1) mAyI mithyA dRSTiyAmAM utpanna thayelA vaimAnika devA. (ra) amAyI samyak dRSTiyAmAM utpanna thayelA vaimAnika deveA. je jIvA anAdi kALathI mAyA ane mithyASTi rUpa kuvAsanAthI yukta rahelA hAya che, evAM keTalAka jIvA vaimAnika devAmAM mAyI mithyASTi rUpe utpanna thAya che. ane je jIvA sadAcaraNu janya zubha bhAvanAthI bhAvita hoya che ane mAyArahita hoya che, tee vaimAnikamAM amAyI samyakdaSTi rUpe utpanna thAya che. " sasthaLa ne te mAAiThThiI gavannA, te La vALa`tti, na pAsa`tti " A banne prakAranA vaimAnikamAMnA mAyI micchAdaSTi vaimAnika veza kevaLajJAnInA prakRSTa mana ane vacanane jANutA nathI ane dekhatA nathI, ( satyanaM e te amArUM sammati patravannA ityAdi ) paNa amAyI samyak dRSTirUpe utpanna thayelA. vaimAnika devA kevaLajJAnInA prakRSTa mana ane vacanane jANe che ane dekhe che. have tenuM kAraNa jANavAne mATe gautama svAmI mahAvIra prabhune A prazna pUche che ( se dekhateena' E vucara-jhamArUM sammI jJAna sati? ) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke amAyI samyak dRSTi vaimAnika devA ja devaLajJAnInA prakRSTa mana ane vacanane jANI zake che ane dekhI zake che? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che- noyamA ! " he gautama ! ( amArUM sammatiTrI tuvijJAittA ) amAyI samyagdaSTi vaimAnika devAnA paNa be bheda paDe che- anaMta ovavAnA ca, paraMparovavannago ya ,, (1) anantarApapannaka ane (2) paramparApapatraka. temAnA anantarApannaka sabhyaSTi vaimAnika devA teA kevaLajJAnInA prakRSTa mana ane vacanane jANatA nathI paNa paramparApapannaka samyagdaSTi vaimAnikA ja kaivalInA prakRSTa mana ane vacanane jANI zake che. e ja vAta tattha Na anaMtazevavannagA na jAnaMti paraMparovatrannagA jANaMti " A mUla dvArA matAvI che. gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che he bhadanta ! zA kAraNe pacemparAyapannaka samyagdaSTi vaimAnikA ja kevalInA prakRSTa mana ane vacanane jANI zake che? 66 ke '' gautamanA A praznanA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"vocamA ! " he gautama ! va MvarovavantanA duviA paLattA ' para pApapannaka samyagdaSTi vaimAnikAnA be prakAra kahyA che-( va sanA cAvajJatA ca) (1) paryAptaka ane (2) aparyAptaka. 'tasthaLa vajJattamA jJAnaMti, avajJattarA ne nAmaMti '' paryAptaka para pApapannaka vaimAnika devA ja kevalInA prakRSTa mana ane vacanane jANI zake che, aparyAptaka jANI zakatA nathI, kAraNa ke jANavAnuM kAma mananI madadathI zrI bhagavatI sUtra : 4 105 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. ane aparyAptaka avasthAmAM mananuM astitvaja hAtuM nathI tathA bIjI dhyAnamAM levA jevI vAta e che ke vaimAnika devAmAMthI keTalAka upayega yukta hAya che ane keTalAka upayoga rahita haiAya che. tasthaLa ne te 33tA te jJAnaMti, sati'' temAMthI je vaimAnika devA upayogathI yukta hoya che, tee ja kevalInA prakRSTa mana ane vacatane jANI zake che ane dekhI zake che, pazu jemanA upayoga te tarapha lAgele ja nathI, evA upayegarahita vaimAnika deve tene jANI zakatA nathI ane dekhI zakatA nathI. " le tenaTrena' tacetra ' huM gautama ! te kAraNe me evu kahyu che ke keTalAka vaimAnika deve kevalInA prakRSTa mana ane vacanane jANI-dekhI zake che ane keTalAka jANI dekhI zakatA nathI. A samasta kathananuM tAtparya e che ke amAyI sampaSTi vaimAnika devA ja kevaLajJAnInA prakRSTa mana ane vacanane jANI dekhI zake che. badhAM amAyI samyagdaSTi vaimAnike tene jANatA nathI paNu para pApapannaka sabhyasmruSTi vaimAnika devA ja tene jANe che. anuttara devasaMbandhI praznottara emAMthI paNa je paryApta paramparApapannaka samyagdaSTi vaimAnika devA che, te ja kevaLajJAnInA prakRSTa mana ane vacanane jANe che, aparyAptaka jANutA nathI. paryAptakeAmAMthI paNa upayukta ( upayegayukta ) ja tene jAlluM che, anupayukta ( upayoga rahita ) tene jAgutA nathI. A rIte badhAM vaimAnikA te jANatA-dekhatA nathI paNa keTalAka vaimAnikA ja tene jANe-dekhe che, A vAtanuM pratipAdana karavAma AvyuM che " su 11 // 66 - pamULamaMte ! " ItyAdi-- sUtrA-- (pamU La maLe ! anuttarovavADhyA tevA tatha yA cetra samALA kuLa mahinA saddhi mahAyaM vAsahAva vA kottara ?) he bhadanta ! anuttara vimAnavAsI deva zuM peAtAne sthAne rahIne ja ahI rahelA kevaLa jJAnI sAthe AlApa athavA salApa karI zake che ? ( phtA mU ) hA, gautama ! te e pramANe karavAne samatha che. (se LaTrena nAva pamULa anuttarovavAdyA devA gAva ttaN ?) huM bhainta ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke anuttara vimAnavAsI deva temanA vimAnamAM rahIne ja ahIM rahelA phevaLajJAnI sAthe AlApa athavA salApa karI zake che ? ( noyamA ! nona' anuttonavA thA devA tastha gayA caiva samANA aTTha vA, heraMbA, pasiNaM vA kAraNaM vA, vAgaraNa' vA pucchati, taNa ihagae kevalI aTTha vA jAva vAgaraNaM vA bAgarei, se teNaTTeNa0) he gautama ! peAtAne sthAne rahIne aNuttara vimAnavAsI devA je artha, je zrI bhagavatI sUtra : 4 106 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatu, je prazna, je kAraNa ane je vyAkaraNa ( vizeSa spaSTIkaraNa ) viSe prazna kare che, te artha, hetu, prakSa, kAraNa ane vyAkaraNane ahIM rahelA kevalI bhagavAna uttara Ape che. te kAraNe he gautama ! meM uparokta kathana karyuM che. (jaNa bhaMte ! ihagae ceva kevalI arddha vA jAva vAgarei, ta Na laghuttavivAdRA revA taraka yA na mAnA jJAti vAsaMti ?) he bhadanta! ahIM rahelA kevaLI je arthane, je hetune, je praznane, je kAraNane ane je vyAkaraNane uttara Ape che, te uttara zuM anuttara vimAna vAsI de temanA vimAnamAM rahIne ja jANI dekhI zake che? ( daMtA, jJAti vAsaMti) hA, gautama! teo te jANI le che ane dekhI le che. ( je je vAva vAsaMti ) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke teo temane sthAne rahIne ja te uttarene jANa dekhI zake che (jo mA tesiM gaM devANa aNatAo maNodavvavaggaNAo laDhAo pattAo, abhisamannAgayAo maoNri-re temAM 66 5 lohI sApha pAraMti) he gautama! te deve e anaMta madravya vaNAo prApta karelI hoya che, tethI ahIM rahelA kevaLI je kahe che, tene teo tyAM rahIne paNa jANI zake che ane dekhI zake che. TIkAryuM-A sUtra dvArA sUtrakAre kevaLajJAnI viSe vizeSa vivecana karyuM che. gautama svAmInA A praznathI te vivecana zarU thAya che ( va aaN mate aNuttarovavAiyA devA tattha gayA ceva samANA iha gaeNa kevAlaNA saddhi AlAvAMvA iAtra gA raNa?) he bhadata ! anuttara vimAnamAM je deve rahe che, teo temane sthAne rahIne ja zuM madhyalekamAM (A manuSya lekamAM ) rahelA kevaLI bhagavAnanI sAthe AlApa saMlApa karI zakavAne samartha che kharAM ? ( anuttara vimAnavAsI de UrvakamAM vase che ane kevalI paramAtmA manuSyalekamAM vase che te zuM manuSyalokamAM rahelA kevaLI bhagavAna sAthe keTalAya rAja pramANa dara rahelA aNuttara vimAnavAsI deve vArtAlApa karI zakavAne zaktimAna hoya che kharAM? je vAtacItamAM eka vAra belavAmAM Ave tene AlApa kahe che, je vAtacItamAM vAraMvAra bolAvamAM Ave te vAtacItane saMlApa kahe che) gautama svAmInA praznano uttara ApatA prabhu kahe che- (daMtA namU) he gautama! teo tema karavAne samartha hoya che teo temane sthAne rahIne ja manuSya temAM rahelA kevalI bhagavAna sAthe vArtAlApa karI zakavAne zaktimAna heya che. tenuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI pUche che- (sekreLanuM vma gaM gaNuttavivArUcA jevA kAra #g ?) he bhadanta ! te anuttara vimAna vAsI de evuM zA kAraNe karI zake che? ahIM ( jJAva) ( paryata ) para dvArA A sUtrapATha grahaNa karavAmAM AvyA che-(tatra tAva karatA jana jasTisa vArtha kArAva ghA saMskAra vA) eTale ke te Urtha lekavAsI ( anuttara vimAnavAsI ) deve temane vimAnamAM rahIne ja A manuSya lekamAM rahelA kevalI bhagavAnanI sAthe AlApa saMlApa karI zakavAne samartha hoya che, tenuM kAraNa zuM che ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che- (nonA !) he gautama! zrI bhagavatI sUtra : 4 107 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( f sattAvALA revA tathA netra samAja) anuttara vimAnavAsI de temane sthAne rahIne ja je (dra vA, sevA, ri vA, rAjulA). artha, hetu, kAraNa, prazna athavA vyAkaraNa ( vizeSa spaSTIkaraNa ) (puchatti) nA viSayamAM prazna pUche che, ( te ja bak vA kAra vArAM vAM rUmg devI ghAre) te arthathI vyAkaraNa paryanta praznone A manuSya lekamAM rahelA kevaLI bhagavAna uttara Ape che- "tenagro " te kAraNe, he gautama! meM evuM kahyuM che ke anuttara vimAnavAsI de temanAM vimAnamAM rahIne ja A lekamAM rahelA kevaLI bhagavAnanI sAthe vArtAlApa karI zakavAne samartha hoya che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune bIjo prazna pUche che ke-( La mate ! Tu ka vahI ga ghA lAza vAha) he bhadanta ! A manuSya lekamAM rahelA kevaLI bhagavAna, temane te artha. hetuM, kAraNa prazna athavA vyAkaraNa ( vizeSa spaSTIkaraNa ) ne je javAba Ape che, ( puttarovavAra tirA) te artha Adine zuM anuttara vimAnavAsI de (tasthanyA samALA kAri jAvaMti?) temane sthAne rahIne ja jANI zake che ane dekhI zake che? uttara- (aa gALati vAsaMti) hA, gautama! temanA vimAnAvAsamAM rahIne ja teo tene jANI zake che ene dekhI zake che. prazna-(se jAva saMti) he bhadanta ! zA kAraNe teo temane sthAne rahIne, A manuSya lekamAM rahelA kevalI bhagavAna dvArA apAyelA temanA praznAdinA uttare jANu-dekhI zake che? uttara- (ramA) he gautama ! (teri naM devA maLatA HorA vALAo dvArA pattAzo amitaoriAthA mayaMti) te dee anaMta manedravya vargaNAo prApta karelI hoya che, sAmAnya rIte avadhijJAna dvArA manodravya vargaNue prApta thatI hoya che ane abhisamanvAgata ( vizeSa pramANamAM prApta ) thatI hoya che. ahIM evI zaMkA na uThAvavI joIe ke pramANane abhAva hovAthI anuttara vimAnavAsI devenuM avadhijJAna madravya vagaNuM enuM grAhaka ( grahaNa karanAra ) kevI rIte hoI zake? tenuM kAraNa samajAvatA sUtrakAra kahe che temanuM avadhijJAna saMbhinna lekanADIne viSaya karanAruM hoya che tethI te manadravyavargINAonuM grAhaka hoI zake che. chatAM koI evI zaMkA uddhave ke-bhale temanuM avadhijJAna saMbhinna lekanADIne viSaya karanAruM hAya, te paNa te mana dravya vargoNAone, samarthaka pramANane abhAva hovAne kAraNe viSaya kare che ( vyakta kare che) ema kevI rIte mAnI zakAya ? te te zaMkAnuM samAdhAna nIce pramANe che- (saMgamaLo mA jorAtri cAra voTano ri) A pramANa anusAra leka ane palyopamanA zrI bhagavatI sUtra : 4 108 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyAmAM bhAgane jANanArA sAmAnya avadhijJAnane je madravya vargaNane jANanAruM kahevAmAM Ave che te vAta Apo Apa siddha thaI jAya che ke temanuM saMbhinna lekanADIne viSaya karanAruM je viziSTa avadhijJAna che te mane dravya vargaNAnuM grAhaka kema na hoI zake? avazya te tenuM grAhaka haze (je seLa = i grg devazrI jJAva jAta utta) he gautama! te kAraNe A lakamAM rahelA kevaLI bhagavAna je arthanuM, je hetunuM, je kAraNanuM, je praznanuM ane je vyAkaraNanuM pratipAdana kare che, te badhuM anuttara vimAnavAsI temane sthAne rahIne ja jANI zake che ane dekhI zake che. II sU. 12 In (anuttarovavArUcAnuM maMte !) ItyAdi sUtrArtha- (sattarovavArathI ja mate ! revA ika iLamA, varamorA, dhImog ?) he bhadanta ! anuttara vimAnavAsI deve udIrNa mehavALA hoya che? (josama ! jo rimohA, yavatamohA, Lo strIno) he gautama ! anuttara vimAnavAsI de udIrNa mahavALA paNa nathI, kSINa mehavALA paNa nathI, paNa upazAnta mahavALA hoya che TIkAtha- sUtrakAre A sUtra dvArA anuttara vimAnavAsI devAnuM vizeSa nirUpaNa karyuM che. A sUtramAM e vAtanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke anuttara vimAnavAsI devo upazAnta mahavALA hoya che gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna kare che ke anuttara vimAnavAsI deve udIrNa mehavALA hoya che, ke upazAta mehavALA hoya che, ke kSINa mehavALA hoya che ? mahAvIra prabhu tene javAba ApatA kahe che- (canA!) he gautama ! (jo variinohA) teo udIrNa mehavALA nathI, (no vImo) kSINa mehavALA paNa nathI, (3varohA) paNa upazAnta mahavALA hoya che. teo udIrNa mehavALA hotA nathI kAraNa ke temanAmAM maithunane bilakula abhAva hoya che. tethI ja temane upazAta mehavALA kahyA che. temane sarvathA upazAnta mohavALA e kAraNe kahyA nathI ke temane upazamazreNI hitI nathI temanAmAM kSapaka zreNIne abhAva hoya che tethI temane kSINa mehavALA paNa kahyA nathI. zrI bhagavatI sUtra : 4 109 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalI ke jJAnake svarUpa kA nirUpaNa "vahI on aMte 'ItyAdi sUtrArtha--(devazI nuM maM? ! gALe haM jALa6, meg?) he bhadantA kevaLajJAnI zuM indri dvArA jANe che ane dekhe che? (nomAM La rana) he gautama! e vAta sAcI nathI. (se jene kevalI Na AyANe hiM na jANai na pAsai !) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke kevaLajJAnI indriya dvArA jANatA nathI ane dekhatA nathI? | (jogama!) he gautama ! (vI na ume ja niyaMtti jJAnarU, amane nA, sAva nivu vaMne vAra tenio ) kevaLajJAnI pUrva dizAmAM parimita rUpe (maryAdita rUpe) paNa jANe che ane aparimita rUpe paNa jANe che. teo chae dizAomAM parimita ane aparimita rUpe jANe che temanuM darzana AvaraNa rahita levAthI pUrNa hoya che. he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke kevaLajJAnI indri dvArA jANatA-dekhatA nathI. TIkAI-A sUtramAM sUtrakAra e vAtanuM pratipAdana kare che ke kevaLajJAnI indri dvArA jANatA-dekhatA nathI. gautama svAmIne prazna-(vI mate ! 3yArdi kALak vAta??) he bhadanta! kevaLI bhagavAna AdAne dvArA ( jenA dvArA viSayane grahaNa karavAmAM Ave che evI indriyo dvArA ) zuM viSayane jANe che ane dekhe che? mahAvIra prabhune uttara- (no rULa samag) he gautama! ema baneluM nathI. kevaLajJAnI indri dvArA viSayane jANatA nathI. tenuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI pUche che ke (ze La paNa je jayAre ha jJAna, ) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke kevaLajJAnI indriyo dvArA padArthone jANatA dekhatA nathI ? uttara- (nomA!) he gautama ! ( strI nuM purathi niyaMpi jJALa, mi vi kALajuM) kevaLajJAnI pUrva dizAmAM parimita viSayane paNa jANe che ane aparimita viSayane paNa jANe che. e ja pramANe pazcima, uttara, dakSiNa Urtha ane dizAmAM paNa teo parimita ane aparimita viSayane jANe che. (Ara nivRke raMge vari ) kAraNa ke kevaLI bhagavAna AvaraNa zrI bhagavatI sUtra : 4 110 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahita darzananA dhAraka hoya che. (je teT0) te kAraNe he gautama! kevaLa jJAna ane kevaLa darzanathI yukta evA kevaLI bhagavAna cakSu Adi IndriyanI sahAyatA vinA paNa samasta padArthone jANI-dekhI zake che. A sUTa 14 kevalI ke hastAdi nyAsakA nirUpaNa (vavI baM are!) ItyAdi sUtrArtha- ( devI mAM mate ! garika samari ne mAnANapaNe hA , pacaMtA, ka vAM, zoNittA viru) he bhadanta! kevaLI vartamAna samaye je AkAza pradezamAM hAtha, pagabhujAo, ghuMTaNo ane jAMghane avagAhita karIne rahe che (pabhUNa bhaMte ! kevalI seyakAlaMsi vi, tesu ceva AgAmapaesesu hatya' vA, sAva bhoria vi jiniM?) eja AkAza pradezamAM, bhaviSya kALamAM paNa zuM teo hAtha, paga Adine avagAhita karIne rahI zakavAne samartha che kharuM? (joyo ! jo rUTe tama) he gautama ! e vAta barAbara nathI (je. keNaTUTheNa bhaMte ! evaM vuccai, kevalI assiM samayaMsi jesu AgAsapaesesu jAva cidui-No Na pabhU kevalo seyakAlaMsi vi tesu ceva AgAsapaesesu hatyaM vA jAva ritti) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke kevaLI A samaye ja AkAza pradezamAM hAtha, paga Adine avagAhita karIne rahe che, eja AkAza pradezamAM bhaviSyamAM hAtha, paga Adine avagAhita karIne rahevAne samartha nathI ? (jo ! devarirasa ja vIDiya- jJAna - savAre vAre savAraM bhavaMti, calovakaraNadvayAe ya Na kevalI asti samayaMsi jesu AgAsaparasesu hatya vA jAva cii, No NaM pabhU kevalI seyakAlaMsI vi tesu ceva hatthaM vA jAva ritti) he gautama ! kevaLInuM dravya vIryapradhAna gavALuM hoya che. te kAraNe temanA hAtha vagere upakaraNe caMcaLa hoya che. A rIte teo caMcaLa upakaraNavALA hovAne kAraNe A vartamAna samaye je AkAza pradezamAM hAtha, paga Adine avagahita karIne rahe che, eja AkAza pradezamAM bhaviSyakALe hAtha, paga Adine avagAhita karIne rahevAne zaktimAna hotA nathI. (je tenAM cama! gharva guru devInuM rila jJAva drittara) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke vartamAna samaye kevaLI je AkAza pradezamAM hAtha, paga Adine avagAhita karIne rahe che, eja AkAza pradezomAM bhaviSyakALe hAtha, paga Adine avagAhita karIne rahI zakavAne kevaLI samartha hatA nathI. zrI bhagavatI sUtra : 4 111 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkArtha-kevaLInuM prakaraNa cAlI rahyuM che. tethI sUtrakAra A sUtra dvArA kevaLInA viSayamAM vizeSa vaktavyatAnuM pratipAdana kare che. gautama svAmIne prazna-devI mAM mete !) he bhadata ! kevaLajJAnI (pinna samasa) vartamAnakALe ( nesu zaTINapaNelu) je AkAza pradezamAM (phatha vA, pAraM vA, sAduM , 3 zoNittA) hAtha, paga, bhujA, ghuMTaNa ane jAMghane avagAhita karIne (aaN vi) rahe che, (vahI) eja kevalajJAnI (seca si ) bhaviSya kALamAM paNa (dhruI vA jAva zI hitA) hAtha, paga Adine avagAhitakarIne (te re mArA ghare) eja AkAza pradezamAM (jiTriNa umU ?) rahevAne zuM samartha hoya che kharAM? ahIM (vAva) (vAva) padathI (aa vA, vADuM vA, 1 vA) A sUtrapAThane grahaNa karavAne che. mahAvIra prabhune uttara-(joyA ! jA rUATe rama) he gautama evuM banI zakatuM nathI. tenuM kAraNa jANavAne mATe gautama svAmIne pUche che-(je La maMte ! nAva lohitA no vijhuirA) he bhadanta ! zA kAraNe evuM banI zakatuM nathI ! uttara-(noma) he gautama ! (sTiAra vf variya vano - sayA rasTAruM savAranA avaMti) kevalI, vIryAntarAya karmane sarvathA kSaya thavAthI utpanna thayela zaktirUpa vIryanI pradhAnatAvALA, mAnasa AdinI pravRttithI sata jIvadravya rUpa hoya che. tethI temane "vIryasega sadravya" tarIke oLakhAvyA che. vIryane sadbhAva hovA chatAM paNa je vyApAra ( pravRtti) rUpa ane AtmAmAM abhAva hoya te jIvanuM halanacalana thaI zakatuM nathI. tethI evA vyApArane darzAvavAne mATe "sagA" ne saddhavyanA vizeSaNa tarIke prayoga karAve che. tathA (sat caracA) mAM je (aa) para AveluM che, te e prakaTa kare che ke jIvadravya sadA sattA viziSTa hoya che. evAM chavadravya rUpa te kevalI hoya che. athavA vIryapradhAna evAM mAnasa AdinA vyApAra rUpa yogathI yukta Atmadravya rUpa te kevalI hoya che tethI temane (vIroga sUca) kahyA che. athavA mana AdinI vargaNAothI teo yukta hoya che, tethI adravya che ane vIryapradhAna gavALA hevAthI vIrya sAga adravya che. Ama havAne kAraNe temanA hAtha, paga Adi aMge sarvadA eka ja sthAne rahevAne samartha hatA nathI. (rovaradraya ca aaN vahI hira samari gAgAsANA hara" vA vAva vi6) tethI asthira hastAdika upakaraNuvALA hovAne kAraNe kevaLa zrI bhagavatI sUtra : 4 112 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI vartamAna samaye je AkAza pradezamAM hAtha, paga Adine avagAhita karIne bhaviSyamAM rahevAne samartha hotA nathI. je sUtrapadane artha ahIM ApyuM nathI, te sUtrArthamAM vAMcI le. A sUtranuM tAtparya nIce pramANe cheje AkAza pradezomAM kevalInA hAtha, paga Adi aMge vartamAna samaye jevAmAM Ave che, eja AkAza pradezamAM te aMge bhaviSyamAM paNa haze ja evuM kahI zakAya nahIM, kAraNa ke temanAM te aMge caMcaLa che tethI teo bIjo AkAzapradezamAM paNa avagAhita thaI zake che. e sUtra 15 II caMdaDa pUrvaghara kI zakti kA nirUpaNa (mULa aMte ! ) ItyAdi sUtrArtha-(mULa maMte volapuvA pA pAsara, vAgo parasada, kaDAo kaDasahassa, rahAo rahasaharasaM, chattAo chattasahassaM daMDAo daMDasahassaM abhinivruttA vahetA ) he bhadanta! cAda pUrvadhArI manuSya-zrutakevaLI-eka ghaDAmAMthI hajAra ghaDAnuM eka hajAra vastramAMthI hajAra vastranuM eka caTAImAMthI hajAra caTAInuM, eka rathamAMthI hajAra rathanuM, eka chatramAMthI hajAra chatranuM ane eka daMDamAMthI hajAra daMDanuM nirmANa karI batAvavAne zuM samartha hoya che ? (ta pama) hA, gautama ! te tema karavAne samartha hoya che. (je de rAvapurvI kAra ravI ) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kaho che ke cauda pUrvadhArI-kutakevalI-e pramANe karI batAvavAne samartha hoya che? (goyamA! cauddasapubbissa aNatAI davAI ukkariyAbheeNaM bhijjamANAI laddhAI pattAi abhisamaNNAgayAi bhavaMti, se teNaTreNa jAva uvara settae) he gautama ! cauda pUrvadhArI eka prakAranI labdhi dvArA utsarikA Adi bhede vALAM anaMta dravyone labdha karI le che. prApta karI le che, vizeSa rUpe meLavI le che. te kAraNe meM evuM kahyuM che ke cauda pUrvadhArI eka ghaDAmAMthI hajAra ghaDAnuM, eka vamAMthI hajAra vastranuM ItyAdi pUrvokta samasta vastuonuM nirmANa karI batAvavAne samartha hoya che. (te maMte ! maMte! tti) he bhadanta ! Ape je kahyuM te sarvathA satya che. temAM zaMkAne sthAna ja nathI, ema kahIne mahAvIra prabhune vaMdaNa namaskAra karIne gautama svAmI temane sthAne besI gayA. TIkAI--kevalInuM prakaraNa cAlI rahyuM che. tethI A sUtramAM sUtrakAra zrata kevalInuM nirUpaNa kare che gautama gaNadhara mahAvIra prabhune e prazna kare che ke (jUnuM te ! para puzI) he bhadanta ! cauda pUrvadhArI zrutakevalI zuM A pramANe karI batAvavAne samartha hoya che ?-( ghaNAgo ghaNA') eka ghaDAmAMthI hajAre ghaDAo, (javAbo vasa) eka vastramAMthI hajAre vastra, (Aro pA') zrI bhagavatI sUtra : 4 113 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka caTAImAMthI hajAro caTAIo ( rAmo ra e ) eka rathamAMthI hajAro ratha, (4ttAvo ittaramAM) eka chatramAMthI hajAre chatra, (laMgo saMsara) ane eka daMDamAMthI hajAro daMDanuM (minivattA) nirmANa karIne (3varA) zuM batAvI zakavAne teo samartha che kharAM? uttara-(haMsA pama) he gautama ! teo tema karI zakavAne samartha che. teo eka ghaDAmAMthI hajAre ghaDAnuM nirmANa karI zake che. zrutakevaLIne zratajJAnanA prabhAvathI evI labdhinI prApti thAya che ke teo eka ghaDAnI madadathI hajAra ghaDAonuM nirmANa karI batAvavAne samartha hoya che have tenuM kAraNa jANavAne mATe gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke ( LamAM janma raktaputrI vAva kavareraNa?) he bhadanta ! cauda pUrva dhArI zrutakevalI eka ghaDAmAMthI hajAro ghaDAnuM nirmANa kevI rIte karI batAve che? uttara--( jogama!) he gautama! (23 puSTivarU of Io"tAruM vAruM ukkariyAbheeNaM bhijjamANAIladdhAI pattAI abhisamaNNAgayAi' bhavati ) yoha pUrvadhArI zrutakevalIne zrutajJAnanA prabhAvathI eka evI viziSTa labdhinI prApti thaI jAya che ke jenA dvArA te anaMta pudgala dravyane pahelethI ja prApta karavA yogya banAvI le che, tyArabAda tene grahaNa paNa karI le che, ane tyArabAda temane ghaDA, vastra, daMDa, chatra, ratha Adi rUpe pariNamAve che. te pugala dravyanA utsarikA Adi pAMca bheda che. zrutakevaLI jyAre tenI A labdhine upayoga kare che tyAre eka ghaDAmAMthI hajAre ghaDAnuM nirmANa karatA hoya evuM lekane dekhAya che. jevI rIte teo AhAraka zarIranuM nirmANa karatA hoya che, e ja pramANe AvuM paNa karI zake che. eTale ke hajAre ghaDA paNa banAvI zake che. pudgalanA pAMca prakAra nIce pramANe che-(1) khaMDa, (2) pratara () cUrNikA, () anutarikA ane (5) utkarikA. DhephAnI jema je pudgalanA khaMDa khaMDa thaI jAya che, evA pudgalane khaMDa pudgala kahe che. abhrapaTalanI jema je pudgala vera vikhera thaI jAya che tene pratara pudgala kahe che. tala AdinA cUrNanI jema je pudgalanA cUre cUrA thaI zake che te pugalane cUrNikA pudgala kahe che. kUvA, taLAva AdinA kinArAnI mATI phATI jatI hoya che te prakAranA pudgalane anutarika pudagala kahe che. je pudgala eraMDAnA bIja jevuM hoya che tene utkarikA pudagala kahe che. A rIte pudagalanA pAMca prakAra hovA chatAM paNa tenA cAra prakArane cheDI daIne ahIM phakta utkarikA pudgalanI ja vAta karavAmAM Ave che. zrI bhagavatI sUtra : 4 114 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM kAraNa nIce pramANe che- utsarikA pudgala ja dhaDA, vastra Adi rUpa pariNamI zake che. bAkInA cAre prakAranAM pudagalo e rIte pariNamI zakatA nathI. have viSayane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che-(se te vi nA 3vara) he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke zrata kevaLI eka ghaDAmAMthI hajAra ghaDAnuM nirmANa karI batAvavAne samartha hoya che. mahAvIra prabhunAM vacanamAM apAra zraddhA vyakta karatAM gautama gaNadhara kahe che-(revaM kaMse ! te mane utta) he bhadanta ! A viSayamAM je kahyuM te sarvathA satya che. Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te yathArtha ja che. sU. 1dA | pAMcamA zatakane cothe uddezaka samApta. * 5-4 in pAMca udeze ke viSayoM kA nirUpaNa -pAMcamA zatakano pAMcamo uddezaka- A udezakamAM je viSayonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che tene saMkSipta sAra"phakta saMyama levAthI ja siddhapadanI prApti thAya che kharI? e prazna ane tene nakArAtmaka uttara tathA te mATe pahelA zatakanA cethA uddezakane AdhAre pratipAdana karmabaMdhanA krama pramANe ja karmanuM vedanA thAya che, evI anya matavAdIenI mAnyatA che. e mAnyatAne mithyAtvanuM pratipAdana keTalAka jIvone karmabaMdhanA kamAnasAra vedanAnubhava thAya che, ane keTalAka jIvane karmabaMdhanA viparIta kame paNa vedanAne anubhava thAya che evA svasiddhAMtanuM pratipAdana eja vAtanuM anukrame " mUtavettA" ane " ane mUtaranA >> dvArA prati pAdana karAyuM che. nArakothI laIne vaimAniko paryantanA 24 daMDakomAMthI A vedanA prakAra samajI levuM. kulakaranI saMkhyAnuM kathana, tIrthakarenA mAtApitA ane ziSyAnuM nirUpaNa, cakravartIonI mAtAo tathA strIratnanuM kathana, baLadeva ane vasudevenA mAtApitAnuM tathA zatrubhUta pratinArAyaNanuM nirUpaNa, samavAya sUtra ane vihAra. zrI bhagavatI sUtra : 4 115 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chadmastha ke siddhayabhAvakA nirUpaNa chasthanA siddhayabhAvanI vaktavyatA- jIlthai mate ! " ItyAdi- sUtrArtha - "cha3mAM mate ! makhUNe tauca maii sAsaghaM sama jevAM saMgame " he bhadanta ! chadmastha manuSya vItelA anaMta, zAzvata samayamAM zuM saMyamamAtranA prabhAvathI ja ddhipada pAmyA che kharAM ? "kahA jamaNA ja ju. le kAjAvA tathA necavA nAva bamazutti rattaraM ziyA" he gautama ! A viSayanuM pahelA zatakanA cethA uddezakamAM je AlApako (praznottara) dvArA pratipAdana karAyuM che, te AlApako ahIM paNa grahaNa karavA. "amaratu" paryantanuM samasta kathana A viSaya saMbaMdhamAM grahaNa karavuM joIe. TIkAthe-cothA uddezakanA aMtima sUtramAM cauda pUrva dhArI-zrutakevalInI mahAnubhAvatAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. evA te zrutakevalI paNa je chavastha ja hoya te teo koIpaNa prakAre siddhapada prApta karI zaktA nathI. e ja vAtanuM sUtrakAra A sUtra dvArA pratipAdana kare che. gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke "paramathe naM matte mare" he bhadanta ! chaghara manuSya "tamavid sArAM mAM ' anaMta, zAzvata samayamAM vItelA, ( vyatIta thaI gayelA aMtarahita nitya samayamAM) "vAre saMgame," phakta saMyamathI ja siddhapada pAmyA che kharA? A praznane uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"vDhamA jas mAvA tA thavA jJAna jhamaghu tti vattAtra ziyA" he gautama! pahelA zatakanA cothA uddezakamAM je prakAranA AlApako ( praznottara) ApavAmAM AvyA che, te prakAranA AlApako ahIM paNa grahaNa karI levA. tyAM evuM saMdagaheleche che kekabavavikamaene AmiryAdhi che, sAbaripakakSA kriziSTasaMsamAbatAva...AMthIkhALeSTha mAsa kAma nathI. te A viSayane anulakSIne ahIM paNa e pramANe samajavuM. "basthati sattAva siyAA pada paryantane samasta sUtrapATha ahIM-grahaNa karI le. kahevAnuM tAtparya e che ke " utpanna jJAnAdikone dhAraNa karanArA kevaLIne >> "pUrNajJAnI" kahI zakAya che, " A sUtrapATha paryantanuM samasta kathana ahIM grahaNa karI levuM. A vAtanuM pahelA zatakanA cothA uddezakamAM pratipAdita thaI gayuM che, chatAM paNa ahIM tene pharIthI ulalekha karavAnuM kAraNa zuM che ? je viSayanuM nirUpaNa cAlI rahyuM che, tenI sAthe A viSayane je saMbaMdha rahe che te prakaTa karavAne mATe Ama karAyuM che. A sUtranI zarU AtamAM ja te viziSTa saMbaMdha batAvavAmAM Ave che. e sU. 1 . * aR | zrI bhagavatI sUtra : 4 116 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaMbhUta aura anevaMbhUta veThanA ke viSaya meM anyatIrthi ko ke mata kA nirUpaNa anyatIthi ka vaktavyatA-- " aLathiyA nuM maMte ! ityAdi sUtrAtha--( aLa ciyALa`mate ! 'jJAti nA vetti ) he bhadanta ! anya matavAdIe A pramANe kahe che ane prarUpaNA kare che ke " same vALA, sa2e mUcA, have nIvA, sane sattA, tra' mU' tecana' veve'ti, che tameya mate ! gha? '' samasta prANIo, samasta bhUtA, samasta jIve ane samasta sattvA karma badhanA kramAnusAra vedanAnA anubhava kare che. huM bhadanta ! zu temanI te mAnyatA sAcI che? " goyamA ! gaLa' te aLathiyA la' Apatti nAva veleti, ne te vamA'tu, micchA te vanAg '' huM. gautama ! anya matavAdIe evuM je kahe che ke samasta prANIe, bhUtA, jIvA ane sattvA karma baMdhanA kramAnusAra ja vedanAne anubhava kare che, te mithyA kahe che "aha puNa goyamA ! evaM AikkhAmi jAva parUvemi, atyegaiyA pANA bhUyA, jIvA, sattA, evaM bhUya' veyaNa veyati atthegayApANA jIvA, sattA aNeva bhUyaM veyaNaM vedeti" he gautama ! huM te evuM kahuM chuM, evI prajJApanA karUM chuM ane evI prarUpaNA karUM chuM ke keTalAka prAjI, keTalAka bhuta, keTalAka sattvA ane keTalAka jIveA temanA karma baMdhanA kramAnusAra karmonuM vedana kare che ane keTalAka prANa, bhUta, jIva ane satyekama madhanA kramAnusAra nahIM paNa enA karatAM judA ja prakAre vedanAnA anubhava kare che. kahevAnuM tAtpa e che ke jevA kamanA adha hAya e anusAra keTalAka jIvA vedanAnA anubhava kare che, paNa keTalAka jIve evA paNa hAya che ke jeo kRtaka baMdha anusAra vedanAne anubhava karatA nathI. " se keLaseLa mate ! tramunnara, atyenA caitra nAcatra ' he bhadanta ! Apa zA kAraNe jIva ane save ka 'dha anusAra zrI bhagavatI sUtra : 4 evu kahe che ke keTalAka prANu, bhUta, vedanAneA anubhava kare che ane keTalAka 117 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANuM, bhUta, jIva ane sa kRta karmabaMdha anusAra vedanAne anubhava karatA nathI ? "noramA je vALA, mUyA, navA, jA jaarHi dhA verAM tti, te pALa, mUcA, lIlA, sattA mAM vecaT veti" he gautama! je prANa, bhUta, jIva ane sa jevA karmo karyA hoya che, te pramANe vedanA bhegave che, e prANa, bhUta, jIva ane sattva evaMbhUta vedanA (karmabaMdha anusAranI vedanA) bhagave che. tathA (ne pALA mUyA, govA, sattA =1 jAmA, na ta veT veti, te vALA, mUcA, navA, sattA re reti) je prANu, bhUta, jIva ane satra jevA karmo karyA hoya che te anusAra vedanA bhogavatA nathI, te prANa, bhUta, jIva ane sattva "anevaMbhUta vedanA" ( kamabaMdha anusAranI vedanA nahI paNa enAM karatAM bhinna prakAranI e vedanA) bhegave che. e mAnyatA zuM barAbara che? te te taheva." he gautama ! te kAraNe meM uparokta kathana karyuM che. gyA mete ! priyaMmUyaM veganuM veti, baLavaM mUrva vecaT veri?" he bhadanta! nArako zuM karmabaMdha anusAra vedanA bhagave che, ke karma baMdha karatAM bhinna prakAranI vedanA bhegave che ? "yamAM ! nephA i mAM fpa veca' veti, kaLAmAM pi veba reti" he gautama ! nArako karmabaMdha anusAranI vedanA paNa bhegave che ane karmabaMdhathI judA prakAranI vedanA paNa bhagave che. "te pheLaoi ta rea?" he bhadata ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke nArako evuM bhUta vedanAnuM paNa vedana kare che ane anevaMdabhUta vedanAnuM paNa vedana kare che. " ne baM ne rUcA nA kampA, taddA vecave ti, te baMne nevA eva bhUya veyaNa vedeti, jega neraiyA jahA kaDAkammA No tahA veyaNa vedeti, teNa ne cA baLavaMpUrva yAM vepaeNri-le tenar"." je nAraka che temaNe karelAM karmo anusAra vedanA bhagave che, te nArako evaMbhUta vedanA bhagave che, ane je nArako karelAM karma anusAra vedanA bhegavatA nathI, te nArako anevabhUta vedanA bhagave che, evuM kahevAmAM Ave che. he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke keTalAka nArako evaMbhUta vedanA bheLave che ane keTalAka anevabhUta vedanA bhogave che. "gvaM jJAva mALiyA" vimAniko paryantanA viSayamAM paNa zrI bhagavatI sUtra : 4 118 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama ja samajavuM. . saMjJAmaMtjha' neca~* :' prakAranuM kathana karAyuM che tema samajavu', sa sArI jIvAnA viSayamAM A TIkA--kama badhanA vedananA viSayamAM anya matavAdIonI je mAnyatA che tenuM khaMDana karIne svasiddhAMtanI mAnyatAnuM A sUtramAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che-- va avaMti jJAna evu' vizeSa kathana che ke " satre pALA, gautama gaNadharanA prazna'" baLakathiyA na maMte ! parUveMti " he bhadanta ! anya matavAdIe evu' kahe che, kare che, evI prajJApanA kare che ane evI prarUpaNA kare satre mUyA, sabve nauvA, save sattA '' " samasta prANu, jIveA ane samasta sattvA evabhUta vedanA ja ( kama dha anusAranI vedanA bhAgave che. " hai meca mate ! va'te he bhadanta temanI te mAnyatA zuM kharAkhara che ? samasta bhUta samasta (6 '' evabhUta vedanA A padanA bhAvArtha nIce pramANe che--jIva dvArA jevuM kama karavAmAM Ave che ane jevA tene baMdha ( kA~baMdha ) adhAya che, te anusAra udayakALamAM asAtA AphrirUpe je tenuM vedana karavu paDe che ( tenuM phaLa bhAgavavu paDe che), enuM nAma ja " evabhUta vedanA " che. lekamAM paNa evI mAnyatA che ke "je jevu kare tevuM phaLa pAme " ( khADA khAde te paDe, vAve tevu' laNe) jIva jevu kama kare che tevu phaLa tene cAkhavu paDe che. A vAtane anulakSIne anya matavAdIonI je ekAnta mAnyatA che tene viSe gautama svAmIe mahAvIra prabhune A prazna pUchyA che. jo ke vicAra karavAmAM Ave tA sAmAnya rIte evuM ja khanatuM lAge che, paNa evI aikAntika mAnyatA kharAmara na gaNAya. kAraNa ke mRtakanA aMdhAnusAra kuLa jIva bhAgavate paNa nathI-jo A ka baMdhamAM utkarSa, apa Nu, saMkramaNa Adi avasthAe vidyamAna hAya te! A ekAntika mAnyatA TakI zakatI nathI. tethI syAdvAdanA siddhAMta pramANe te mAnya thayelI e vAta nakkI che ke jIva eva bhUta vedanAnuM paNa vedana kare che ane anevabhUta vedanAnuM paNa vedana kare che. e ja vAtanu mahAvIra prabhu dvArA apAyelA uttaramAM pratipAdana karAyu che. " goyamA ! ja NaM te aNNautthiyA evaM AikkhaMti jAva vedeti " he gautama ! te anya matavAdI evuM je kahe che, evI je prajJApanA kare che ane evI je prarUpaNA kare che ke 'samasta prANu, bhUta, jIva ane sattva evabhUta vedanAnu vedana kare che"--je prakAranA karmAM karyAM hAya ( jevA kakha dha khAMdhyA hAya) te prakAranI vedanA bhAgave che-" netemA su temaNe A pramANe je kahyuM che, "micchA te mAtru " te mithyA kahyuM che. kahevAnu tAtparya e che ke temanI te mAnyatA sAcI nathI. ,, mahAvIra prabhunA A uttara sAMbhaLIne gautama svAmIe kahyuM- huM badanta ! e emanI mAnyatA mithyA hAya, te mA khAkhatamAM ApanI mAnyatA zI che ? ,, mahAvIra prabhu kahe che-'Urphe ghuLanoyamAM ! vabAphvAminAva temi hai gautama ! A viSayamAM huM te evu kahu chu, evI prarUpaNA zrI bhagavatI sUtra : 4 119 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '; karUM chuM ke ( ( ahIM 8 jAva * " padmathI maLe '' ane prajJAvacAmi '' padonA samA veza karAyeA che) " pratyeAcA pALA, mUcA, novA, sattA hatra mUca vecana' vaiyati " keTalAka prANa, bhUta, jIva ane satta evabhUta vedanAnuM (je prakAranA kamanA madha khAMceA DAya evI asAtA rUpa vedanAtuM) vedana kare che, tathA " asthA cA pANA, bhUyA, jIvA sattA aNeva bhUya veyaNaM veyaMti " keTalAka prANa, bhUta, jIva ane sattva aneva bhUta vedanAnuM ( je kamanA karmonA baMdha bAMdhyA hAya evI asAtA Adi rUpa vedanAnuM) vedana kare che. ( arthenA vALAmUcA nIvAsattA aLeva'mUrca vecaLa vecatta) keTalA prANa bhUta jIva ane sattvA ane vaMbhUta vedanAnuM vedana kare che. (ka baMdha anusAranI vedanAnuM vedana karatA nathI paNu tenAM karatAM judA ja prakAranI vedanAnuM vedana kare che. ) kahevAnu' tAtparya e che ke keTalAka jIvA evAM paNu hAya che ke jee jevAM kama karyo hAya ene anurUpa vedanA bhAgavatA nathI, paNa judA ja prakAranI vedanA bhAgave che. AgamamAM karmInI sthitinA ghAta, karmonA rasane ghAta AdinuM pratipAdana karAyeluM hAvAthI A vAtane samarthana maLe che. prazna-8 te veLaaLa' maMte ! va yudgharU prathaeNLA- ta' cetra kampArevala '/ huM bhanta! Apa zA kAraNe evuM kaheA cho ke keTalAka prANa, bhUta, jIva ane sattva jevAM ka karyA... hAya tene anurUpa vedanA bhogave che ane keTalAka prANu, bhUta, jIva ane sattva karelAM kamane anurUpa vedanAnuM vedana karatA nathI paNa tenAM karatAM judA ja prakAranI vedanAnuM vedana kare che ? gautama svAmIne tenuM kAraNu khatAvatAM mahAvIra prabhu A pramANe kahe che-- " noyamA! " ne naeN vALA, mUyA lIyA, sattA nA vaDA mA, sahA vecana' vaiyaMti " he gautama ! keTalAka prANa, bhUta, jIva ane satra dvArA je prakAranA karmanA baMdha baMdhAyeA hAya che, tene anurUpa vedanAnu` vedana karAtuM heya che. eTale ke kaSAya, cega AdinI maMdatA Adi kAraNeA pramANe je krame temaNe karmAnuM upArjana karyuM hoya che, te kramAnusAra ja teo vedanAnA anu bhava kare che. A prakAre vedanAnuM je vedana thAya che ene ja eva'bhUta vedanAnu vedana thayeluM gaNavAmAM Ave che. e ja vAta " a + vALA, mUcA, lIyA, sattA evaMbhUyaM veyaNaM veyaMti " A sUtrapATha dvArA prakaTa karavAmAM AvI che. tathA "te naM vALA, mUcA, lIyA, sattA nA thA rammA no taddA vecaLa nevaMti " je prANu, bhUta, jIva ane sattva, temaNe je krame karmonA baMdha bAMdhye hAya, te kramAnusAra vedanAneA anubhava karatA nathI paNa evAM prANa, bhUta, jIva ane satva aneva bhUta vedanAnu vedana kare che, ema kahevAya che. eja vAta sUtrakAre 16 te La vALA, mUcA, vA, sattA baLevamUca vecana neti'' A sUtrapATha dvArA darzAvI che. A rIte keTalAka jIvo temaNe karelAM kane anurUpa vedanAnuM vedana kare che, je kramathI kama nu' upArjana karAyuM hAya eja krame tenuM phaLa bhAgavavu joie, evo koI niyama nathI. jo evo niyama haivAnuM mAnavAmAM Ave te kamane bhAgavAmAM je pheraphAra thAya che te thaIzake nahIM. tethI e vAta svIkAravI ja paDaze ke je prakAre karmanuM upArjana karAyuM hAya. e ja zrI bhagavatI sUtra : 4 120 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAre te samasta karmonuM vedana paNa nathI thatuM. lAMbA kALa sudhI davA gya kamane je baMdha baMdhAyo hoya tenuM vetana ceDA kALa sudhI thatuM hoya evuM paNa jovA maLe che je A vAtane mAnavAmAM na Ave to A yukamane je vacce. thI ja kSaya thaI javAnA dAkhalA jovA maLe che-eTale ke lAMbA kALa paryanta bhogavavA gya Ayune je baMdha bAMdhyuM hoya che te viSabhakSaNa, gaLe phAse, agnisnAna Adi kAraNethI vaccethI ja tUTI jAya che, jene kameta kahe che, te saMbhavI zakata nahIM. koI evI dalIla kare ke jIvanuM akAlamaraNa thatuM ja nathI, je maraNa thAya che te kAlamaraNa ja hoya che, te e vAta paNa barAbara nathI. jevI rIte dIpakamAM tela, vATa Adi sAmagrI puratA pramANamAM hoya chatAM paNa pavanane eka ja jhapATe tene bujhavI zakavAne samartha hoya che. evI rIte viSabhakSaNa Adi akALa mRtyunA kAraNe paNa AyunI samApti vaccethI ja karI zakavAne samartha hoya che. je akAlamaraNa thatAM na hatI te, mAMdagIne vakhate tene dUra karavAnA ilAja loko zA mATe karata! matathI bacavAne mATe te loko te IlAe karatA hoya che. akAlamaraNanuM tAtparya e ja che ke jeTalA varSanA AyuSyane upabhoga karavA yogya karma baMdha bAMdhyuM hoya eTalAM varSa sudhI te AyuSyane upabhegA karavAne badale tene e kadama upabhegA karI le. jevI rIte ghaDiyALane ATha divasa cAle eTalI cAvI dIdhI hoya ane te cAvI koI kAraNane lIdhe be divasamAM ja khalAsa thaI jAya, te te ghaDiyALa kharAba thaI gaI che ema mAnavAmAM Ave che-pUrA samaya pahelAM ja tenI cAvI khalAsa thaI jAya che, e ja pramANe 60 varSanA samayamAM krame krame upabhoga karavA yogya karmane je kramathI viparIta prakAre 2-4 divasamAM ja bhogavI laIne Ayune samApta karavAmAM Ave che evA maraNane akAlamaraNa kahe che, ane evuM bane che paNa kharuM. je A pramANe banatuM jovAmAM AvatuM hoya te e vAta paNa mAnavI ja paDaze ke je prakAre jIve karmane baMdha bAMdhe che, e ja prakAre te tenuM vedana karatuM paNa nathI. e ja pramANe mahAsaMgrAma AdimAM je lAkha jIvone eka sAthe saMhAra thAya che, te paNa jo akAlamaraNa na hoya te thAta nahIM athavA anevaMbhUta vedanAne je mAnavAmAM na Ave te evI vAta saMbhavI zake nahIM. A daSTAMto dvArA e vAta siddha thAya che ke keTalAka jIva evaMdabhUta vedanAne anubhava kare che ane keTalAka jIve anevaMbhUta vedanAne paNa anubhava kare che. tethI evaMbhUta vedanAno ja athavA te enevaMbhUta vedanAne ja jIva anubhava kare che evI aikAMntika mAnyatA TakI zakatI nathI. "je te ja zrI bhagavatI sUtra : 4 121 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taheva" he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke anyamatavAdIonI "jIva evaMbhUta vedanAnuM vedana kare che (kRta kamabaMdha anusAra vedanAnuM vedana kare che)" evI akAntika mAnyatA mithyA che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke "vaizALa maM! pas mAM veca caMti, kALeyaMmUthe vevi ri?" he bhadanta! nAraka jIve evaMbhUta vedanAnuM vedana kare che ke anevaMbhUta vedanAnuM vedana kare che ? uttara-"noramA ! neraNA purva mUvaeN ji vecana vecaMti, vaMpUrva vi cAM caMti" he gautama ! nAraka che evaMbhUta vedanAnuM paNa vedana kare che ane anevaMbhUta vedanAnuM paNa vedana kare che. prazna-(se i d re ) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che? uttara-(royanAne jevA naEUR EUR pannA taddA vevi vaicaMti) he gautama ! nAraka jIvoe jevA prakAranA karmo karyA hoya tene anurUpa vedanAnuM vedana kahe che athavA jevA karmo upAjIta karyA hoya tene anurUpa vedanAnuM vedana kare che athavA temaNe je prakArane karmabaMdha bAMdhyo hoya te anusAra vedanAne anubhava kare che, (te rUcA mUvaeN veti"kAla saukarika kasAInI mAphaka te nArako evabhUta vedanAne bhogave che, evuM kahevAmAM Ave che paraMtu tene naM nejA) je nAraka jIvo (kahA vALo tA veco vecaMti) temaNe karelAM karmone anurUpa vedanAnuM vedana (zreNika rAjAnI mAphaka) karatA paNa nathI, (te i nerA ahama yeca caMtti ) te nArako anevaMbhUta vedanAnuM vedana kare che, ema kahevAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke temaNe jevA karmo karyA hoya, evI vedanAne anubhava tevo karatA nathI, paNa ethI judA ja prakAranI vedanAne paNa anubhava kare che. tethI teo anevabhUta vedanAne paNa bhagave che, evuM mAnI zakAya che. tenAM .) he gautama ! nAraka charonA kamavedana bAbatanuM uparokta kathana meM A kAraNe karyuM che. (ga nava vemALiyA) eja pramANe vaimAniko paryantanA 24 daMDakomAM samajavuM. e ja vAtanuM (saMsAra kaMI jovuM) eTale ke sakala saMsArI jIvInuM jANavuM ema sUtrakAre pratipAdana karyuM che. sU rA kulakara aura tIrthakara Adi ke vaka ttatA kA nirUpaNa kulakara-tIrthakara AdinI vaktavyatA- is vi maMte ! " ItyAdi- sutrArtha-(vaM rIvenuM mate ! vIve mAvAre rumIre soGiLI jas ykA thA ?) he bhadanta ! A jaMbudvipanA bhAratavarSamAM A ava zrI bhagavatI sUtra : 4 122 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarpiNIkALamAM keTalA kulakara thayA che? (jo !) he gautama! (satta, parva veva tirathacarAcaro, vicare) sAta kulakara thayA che. e ja pramANe tIrthaMkaranI mAtAo, temanA pitA, (4mAM lirikSaNo, vaSTimAro, sthira, jevA, vAsudevA vAsudeva mAyaro, piyaro, ee siM paDisattU jahA samavAe nAma parivADIe tahA jevA) temanI prathama ziSyAo, cakravatinI mAtAo, temanAM strIratna, baLadeva, vAsudeva, vAsudevonI mAtAo ane temanA pratizatrarUpa prativAsadevo. A badhAnuM samavAyAMga sUtramAM nAmanA prakaraNamAM je rIte varNana karyuM che, e ja pramANe ahIM samajI levuM. (revaM are ! revaM te! ri nAra virapha) he bhadanta! ApanI vAta bilakula satya che. Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te yathArtha che. A pramANe kahIne, mahAvIra prabhune vaMdaNu namaskAra karIne gautama svAmI pitAne sthAne jaIne besI gayA. TIkArya-sUtramAM (saMsAramaMDaruM necara') evuM kahyuM che saMsAra cakapUrvamAM te kulakara, tIrthakara Adine paNa samAveza thAya che. tethI sUtrakAre A sUtramAM e saunuM pratipAdana karyuM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke-( gaMgudIre mati! re mArahevAre rUmI ravinA samAgha 4rn ghoghA ?) he bhagavAna jaMbadvIpamAM AvelA A bharatakSetramAM cAlu avasarpiNa kALamAM keTalA kalakara thayA che? avasarpiNI kALanuM pramANa dasa koTAkoTi-sAgaropamanuM kahyuM che. A kALamAM jIvonA AyuSya, zarIra AdinuM pramANa uttarottara ghaTatuM jAya che. A dasa koTAkoTI sAgaropama pramANavALA, tathA hAsamukha kAla svarUpavALA, avasarpiNImAM ja (avasarpiNInA trIjA ArAmAM) kulakara thaI gayA che. tethI ja gautama gaNadhare A prakArane prazna pUchaye che. tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"oca ! satta" he gautama! sAta kulakara thayA che. temanA nAma A pramANe che-(1) vimalavAhana, (2) cakSuSmAna, (3) yazemAna, (4) abhicandra, (5) prasenajita, (6) marudeva ane, nAbhi te sAta kulakaranI pitnIonAM nAma A pramANe che-(1) candrayazA, (3) candrakAntA (3) surUpa, (4) pratirUpA, (5) cakSukAntA, (6) zrIkAntA ane (7) marUdevI. eja pramANe A avasarpiNa kALamAM ahIM trASabhadevathI mahAvIra svAmI paryantanA 24 tIrthaMkara thaI gayA che. te covIsa tIrthakaronI mAtAonAM nAma anukrame A pramANe che-(1) marudevI, (2) vijayA, (3) senA, (4) siddhArthA, (5) maMgalA, (6) susImA, (7) pRthvI, (8) lakSmaNa, (9) rAmA, (10) nandA, (11) viSNu, (12) jayA, (13) zyAmA, (14) suyazA, (15) sutrata , (16) acirA, (17) zrI, (18) devI, (19) prabhAvatI, (20) padmA, (21) vA, (22) zivA, (23) vAmA ane (24) trizalA covIsa tIrthakaronA pitAnAM nAma nIce pramANe che- (1) nAbhi, (2) jItazatru, (3) chatArI, (4) saMvara (5) megha, (6) dhara, (7) pratiSTha. (8) mahAsena, (9) sugrIva, (10) dRDharatha, (11) viSNu, (12) zrI bhagavatI sUtra : 4 123 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasupUjya, (13) kRtavarmA, (14) siMhasena, (15) bhAnu (16) vizvasena, (17) sUra, (18) sudarzana, (19) kuMbha, (20) sumitra, (21) vijaya, (22) samudravijaya, (23) azvasena ane (2) siddhArtha " "paDhamAM rilIjha" 24 tIrthakarenI prathama ziSyAonAM nAma anukame ApavAmAM Ave che-(1) brAhmI, (2) phAgu, (3) zyAmA, (4) ajItA, (5) kAzyapI, (6) ratI, (7) samA, (8) sumanA, (9) vAruNI (10) sulatA, (11) dhAraNI, (12) dharaNI, (13) dharaNidharA, (14) prathama zivA, (15) zucI, (16) RjukA, (17) rakSI, (18) banyuvatI. (19) puSpavatI, (20) AryA, (21) amilA, (22) yakSiNI,(23) puSpacUlA, (24) Arya candanA. (caMdanabALA) " rahimAcaro" bAra cakravatinI mAtAonAM nAma anakame ApavAmAM AvyA che-(1) sumaMgalA, (2) yazomatI, (3) bhadrA, (4) sahadevI, (5) acirA, (6) zrI, (7) devI, (8) tArA, (9) jevAlA, (10) mera, (11) vaprA ane (12) culazuM. * sthirathai" have bAra cakravatinI bAra rANIonAM nAma ApavAmAM Ave che-(1) subhadrA, (2) bhadrA, (3) sunaMdA, (4) jayA, (5) vijyA, (6) kRSNazrI, (7) zarazrI, (8) padmazrI, (9) vasundhara, (10) devI, (11) lImIvatI, ane (12) kurumatI. vavA, vAsudevA, vAva mAro viro" nava baLadevanAM nAma nIce pramANe che--(1) acala, (2) vijaya, (3) bhadra, (4) suprabha, (5) sudarzana, (6) AnaMda, (7) nandana, (8) padma ane (9) rAma nava vAsudevonA nAma nIce pramANe che--(1) tripRSTha, (2) dvipUrNa, (3) svayaMbhU, (4) puruSottama; (5) puruSasiMha, (6) puruSapuMDarIka, (7) datta (8) nArAyaNa, (9) kRSNa. vAsudevonI nava mAtAonAM nAma nIce mujaba che -(1) mRgAvatI, (2) umA, (3 pRthvI, (4) sItA, (5) ammA , (6) lakSmIvatI, (7) zeSavatI, (8) keyI ane (3) devakI vAsudevonA pitAnAM nAma nIce pramANe che -(1) prajApati, (2) brahmA, (3) sema, (4) rUdra, (5) ziva, (6) mahAziva, (7) agnizikha, (8) dazaratha ane (9) vasudeva. (ee siM paDIsattU jahA samavAe nAma parivADIe tahA NeyavvA) A nava vAsudevonA zatrurUpa prativAsudevonAM nAma A pramANe che - (1) azvagrIva, (2) tAraka, (3) meraka, (4) madhukaiTabha, (5) nizuMbha (6) bali, (7) prabharAja, (8) rAvaNa ane (9) jarAsaMgha. A nAmanI paripATI samavAyAMga sUtramAM je pramANe ApavAmAM AvelI che, e ja pramANe ahIM ApavAmAM Avela che. ( ramavANa nA parivAra tA naiyadanA) A sUtra dvArA e ja vAta samajAvavAmAM AvI che. (he maM! che te ! tti nAva vira) mahAvIra prabhunA vacanemAM asIma zraddhA prakaTa karatAM gautama svAmI kahe che-"he bhadanta ! A viSayanuM zrI bhagavatI sUtra : 4 124 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ape je pratipAdana karyuM te sarvathA satya che. ApanI vAta yathArtha che. A pramANe kahIne zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA namaskAra karIne, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA gautama svAmI temane sthAne jaIne besI gayA. sU. 3 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "bhagavatIsUtra nI priyarzinI vyAkhyAna pAMcamAM zatakane pAMcamA uddezaka samApta . pa-pa che chaThe udeze ke viSayoM kA vivaraNa chaThThA uddezAne praraMbha chaThThA uddezane saMkSipta sArAMza nIce pramANe che. hiMsA, mRSAvAda, sacitta vastunuM dAna, AdinA kAraNe jIvonuM AyuSya ka bane che evuM pratipAdana karyuM che. tathA "sacitta vastunuM dAna" eTale ke zramaNa ane brAhmaNane aprAsuka (deSayukta) vastunuM dAna devuM, e artha ahIM grahaNa karAya che evuM kathana karyuM che. jIvonA dIrdhAyuSyatAnA kAraNa tarIke ahiMsA, satya ane zramaNa ane brAhmaNane ucita acinta vastunuM dAna gaNavAmAM AveluM che, evuM pratipAdana. zubha dIrdhAyuSyatA ane azubha dIrdhAyuSyatAnA hetu kayA che, tenuM pratiprAdana. mATInAM vAsaNe Adi vecanAra gRhapati ane tene kharIda karanAra vyApArInI karma baMdhanA hetubhUta kriyAomAM cAra prakAranA vikalpanuM kathana, agnikAyamAM mahA kriyA Adi rUpatAnuM pratipAdana, dhanurdhArI puruSa ane dhanuSanA karmabaMdhanI hetuta kiyAdinuM nirUpaNa, anya tIrthikonI mAnyatAnA mithyAtvanuM kathana chavAbhigamasUtra pramANe siddhAMta mAnyatAnuM pratipAdana, AdhAkarma Adi dethI yukta AhAra lenAra sAdhune zI hAni thAya che ? tenuM kathana, kitakRta, sthApita, kAntArabhakta, dubhikSabhakta, vAlikAbhakta, galAnabhakta, zayyAtarapiMDa, rAjapiMDa Adine grahaNa karyA pachI AcanA ane pratikramaNa nahIM karanAra sAdhune kAladharmanI prApti thayA bAda virAdhanAne, tathA AlecanA ane pratikramaNa karanAra sAdhune kALadharmanI prApti thatAM ArAdhanAnuM pratipAdana, AcArya upAdhyAyane siddhi prApta thAya che ane asatya bhASaNa karanArane karmabaMdha baMdhAya che tenuM nirUpaNa, zrI bhagavatI sUtra : 4 125 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma baMdha ke svarUpa kA nirUpaNa kavizeSanI vaktavyatA-- (6 naM mate ! ) ityAdi sUtrA---- La' mane ! nIvA jhavaNavattAC karmAM vAre'ti ? ) he bhagavAna jIva kayA kayA kAraNeAthI alpAyuSyanA baMdha kare che ? ( noyamAM !) hai gautama ! ( sidi TALea ) traNa sthAna eTale kAraNeAne lIdhe jIva alpAyuSyatAnA nimitta rUpa karmAMnA baMdha kare che. ( taMjJA) te tratru sthAnarUpa kAraNeA nIce pramANe che. (pANeaDvA ettA, musavattA, tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA aphAsueNaM, annesanijJeLa asana pAna vAma-sAmeLa paDIDhAmettA) prANi hiMsA karIne, asatya elIne, ane niraticArapUrvaka saMyamanuM pAlana karanAra zramaNa ane mAhanane aprAsuka, ( doSayukta ) ka2e nahIM evA cAra prakAranA AhAra-azana, pAna, khAdya ane svAdya-vaheArAvIne (va' vahu nIvA aAvathattAtma 'tti) A rIte jIvA alpAyuSya upArjana karavAnA kanA baMdha bAMdhyA kare che. ( phAAM mate ! naukA DrIhAyattApa janma' parlRtti ? ) he bhadanta ! jIvA kayA kAraNeAne lIdhe dIrghAyuSkatA (lAMkhA samayanuM AyuSya ) nA kAraNabhUta kA baMdha bAMdhe che ? ( nheM DhALeai ) huM gotama ! traNa kAraNanuM sevana karavAthI jIvA dIrghAyuSyapaNAnA kAraNabhUta kane madha khAMdhe che. (saMjJA) te traNa kAraNeA A pramANe che-( no pALe trAjJA, no musa' vattA, sAva samaLavA, mALavA, jAsu-nikaneLa asaLa-pALa-brAma-sAmeLa kAmettA-tra'. vachu jhIyA rIkSAcattA gamma vatteti) 1 jIvonI hiMsA nahIM karIne, 2 juThThuM' nahIM khelIne, ane 3 niraticArapUrvaka sayamanuM pAlana karanAra zramaNane ane mAhanene doSarahita, kalpanIya ezana, pAna, khAdya ane svAdya e cAre prakA nA AhArA vaheArAvIne jIve dIrgha AyuSyapaNAnA kamanA madha bAMdhe che. ( durgaM mate ! nInA asumarIhAsayattArama`vati ? ) huM bhainta ! jIvA kayA kayA kAraNeAthI azubha dIrghAyuSya karmonA adha kare che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 ( nocamA ! vALe trAjJA, musavattA, tArA kamaLa vA, mAnaM vA, phIjillA, mitita, vasitA, dvittA, amAjinnA, arenAM zramanuiI, 126 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apIikAraNa asaNa-pANa-khAima-sAimeNa paDilAbhetA, evaM khalu jIvA asubhrIphA vattA pati) he gautama ! jIvonI hiMsA karIne, asatya belIne, niraticArapUrvaka saMyamanuM sevana karanAra sAdhu athavA mAhananI avahelanA karIne, tirarakAra karIne, apamAna karIne, anAdara karIne, temanuM sanmAna na karIne, tathA amanejha athavA aprItinA kAraNarUpa azana, pAna, khAdya ke svAdya AhAra temane vaharAvIne, jIvo azubha dIghAyuSyanA karmane baMdha kare che. ( rUi mate ! navA sumarIhAthattA - vati ? ) he bhadanta ! cha kayA kayA kAraNone lIdhe zubhadIrdhAyuSya karAvanAra karmane baMdha kare che? (jomAM! no kAvattA, no muiArUttA, taNAvaM samaMvA, mA vA, vAdittA, namasittA, jAva pajjupAsittA, anna yareNa maNNuNeNaM pIikAraeNaM asaNa pApa tAraNAme vAMDhAmerA, jIvA guma dArUnA naM je ti) he gautama! jIvonI hiMsA nahIM karavAthI, asatya nahIM bolavAthI, nirati. cArapUrvaka saMyamanuM pAlana karanAra zramaNa ane mAhanane vaMdaNa karIne, temane namaskAra karIne, temanI sevA karIne, tathA azana, pAna, khAdya athavA svAdya e cAre prakArane mane jJa ane prItikara AhAra vaherAvIne jIve zubha dIrdhAyuSyanA kAraNarUpa karmane baMdha bAMdhe che. TIkArtha-pAMcamAM uddezakamAM jenI karmavedanAnuM pratipAdana karyuM che. have A chaThThA uddezAmAM sUtrakAra karmabaMdhanAM kAraNenuM pratipAdana kare che. gautama svAmIne prazna-( navA ja mate ! pADacattA janma pati ?" he bhadanta! kayA kAraNathI jIvo apAyuSyane baMdha kare che? kahevAnuM tAtparya e che ke jIvone alpAyuSyanI prApti thavAmAM kayA kayA karmo kAraNabhUta bane che? mahAvIra svAmI kahe che ke (jo mA ! tihiM TALahiM) he gautama ! traNa kAraNone lIdhe ja apAyuSyapaNAno baMdha kare che. (raMga) te traNa kAraNe A pramANe che(viLe zarUvAttA ) jIvahiMsA karIne, (mui vattA) asatya belIne, tathA (tahAsaM sama kA mA vA kANu bokhinnene asara-kAna-vArUnArU hisTAmed1 ) zuddha saMyamanuM pAlana karanArA zramaNane mAhanane hiMsA na kare, hiMsA na kare evo upadeza ApanAra mAhana kahevAya che. aprAsuka (deSayukta), ane aSaNIya (kape nahI tevo) azana, pAna, khAdya ane svAdarUpa cAra prakArano AhAra vaherAvIne, jIvo atpA yuSya karmane baMdha kare che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che - pUrvabhavamAM jIvahiMsA, asatya vacana Adi uparokta kAraNe mujabanuM vartana karanAra jIva cAlu bhavamAM apAyuSya bhagave che-dIrdhAyuSya bhagavate nathI kAraNa ke evo jIva pUrvabhavamAM karelAM karmone lIdhe alpAyune baMdha kare che. jIvahiMsAne apAyunA baMdhanuM sauthI paheluM kAraNa gaNyuM che, tenuM kAraNa zuM haze ? jyAre jIva hiMsAkamamAM pravRtta thAya che, tyAre te dvArA zrI bhagavatI sUtra : 4 1ra7 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonuM akAlamaraNa thAya che. "hatyArAo vaDe adhika pramANamAM jenuM akAlamaraNa karAya che," evuM paMDite kahe che. A rIte te jIvone akALe vadha kare che, tethI te pite alpAyu meLave che. apAyuSyanuM bIjuM kAraNa mRSAvAdane gaNAvyuM che, kAraNa ke asatya balavAne pravRtta thayele mANasa satya te kadI chela ja nathI. tenA mRSAvAdanI jALamAM phasAyelo jIva keTalIka vakhata pitAnA prANa gumAvI bese che mRSAvAdI mANasa potAnA jUThANAnI jALamAM bIjA lekene phasAvIne temanuM dhana paNa paDAvI le che, temanI niMdA karIne temane beAbarU kare che. A prakAranuM bIjA sAthe na AcaravA gya AcaraNa karIne, tenAM kukRtya dvArA temanA akAla mRtyunuM kAraNa bane che. A badhI bAbatone dhyAnamAM rAkhIne bhagavAne mRSAvAdane paNa ape. yuSyanA baMdhanuM kAraNa kahyuM che. vaLI saMyamI munine aprasuka, akalpanIya AhAra vaharAvanAra paNa alpAyune baMdha kare che kAraNa ke tenA te kRtyathI pite temanA nAnA dhyAnamAM bAdhaka bane che, ane temanA saMyamane virAdhaka bane che. A sUtramAM hiMsA ane jUTha e pado ApyA che te corI vi. pApanA upalakSaka che. eTale ke corI Adi duSkRtya karanArA paNa apAyuM bAMdhe che. A kathanano e paNa artha thAya che ke AvA prakAranA kAma karanArA je gatine baMdha kare che tyAMnI jeTalI utkRSTa Ayu hoya che teTalA Ayuno baMdha karanAra thato nathI, te alpAyuno ja baMdha kare che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune bIjo prazna pUche che ke ( go mare navA hAkacattANa vaE pari?) he bhadanta! kyA kyA kAraNone lIdhe ja ghiyuSyane baMdha kare che ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(noramA ! tihiM hiM) he gautama! traNa kAraNenuM AcaraNa karIne, cha dIrdhAyuSyane baMdha kare che. (raMga) te traNa kAraNe A pramANe che-( no mArUttA, no puNe vattA, tahArUna samaNaM vA, mAhaNaM vA, phAsuesaNijjeNaM asaNa, pANa, khAima sAimeNaM mittA, paraM navA kAyadA # pati ) nI hiMsA nahIM zrI bhagavatI sUtra : 4 128 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAthI (ahiMsAthI , asatya nahIM bolavAthI (satya bolavAthI), ane niraticArabaddha saMyamanI ArAdhanA karanAra zravaNa mAhanane prAsuka-doSarahita, kapanIya azana pAna, khAdya ane svAdya e cAre prakAranA AhAranuM dAna devAthI. jIva dIrdhAyunI prApti karAvanArA karmane baMdha kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke hiMsA nahI karanAra, satya bolanAra ane saMyamanA ArAdhaka sAdhane nirdoSa AhAra-pANI vahorAvanAra devA igatine baMdha bAMdhIne tyAM sAgaropamAM Adi dIrdhakALanA AyuSyane bhoktA bane che. zabha ane azubhanA bhedathI dIrdhAyu be prakAranA che. tethI te banne prakAranA AyuSyanI prAptinuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI nIce pramANe prazna pUche che - (s of mare! navA makumalIhAucaraNa thaH pati ?) he bhadanta ! azubha karmathI prApta thavA vALA e dIghayuSyane baMdha jIva kayA kyA kAra ne lIdhe kare che ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(joyA! je gAvapatta naraMvaghuttA,) he gautama ! jIvonI hiMsA karIne, mRSAvAda (asatya vANI) belIne saDhAvaM samai vA, mANavi vA, phaDhira, niMvItA, vizittA, kattA, 3ufmar, AUTcare, amagovi, avIrUurf asA-pALa-vAyuma-sAmeoi pavirAmasA,) tathA zuddha saMyamanuM pAlana karanAra zramaNa mAhaNanI (je pote hiMsAthI nivRtta thayela che ane bIjAne hiMsA na karavAne upadeza Ape che ane je brahmacarya tathA bIjA anuSThAnuM pAlana kare che tene mAhana kahe che) avahelanA kare che, temano anAdara kare che, temanI niMdA kare che. temane tiraskAra kare che, temanuM apamAna kare che tathA cAre prakAranA AhAramAMthI kaI eka amaneza, apratikAraka azana athavA pAna athavA khAdya athavA svAdya AhAra temane vahevarAve che, e jIva azubha dIrdhAyuno baMdha kare zrI bhagavatI sUtra : 4 129 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. evA prakAranA AyuSyamAM tene dukhe ja bhegavavA paDe che, lAMbA samaya sudhI tene sukhanAM darzana paNa thatA nathI, tethI evA dIrdhAyune azubha kahela che. (koI paNa mANasanA janma, karma ane marmane jAhera karavAthI tenI avahelanA thAya che. kharAba zabdo bolIne keinA doSe khUlA pADavAthI tene anAdara thAya che. hAtha, mukha Adine vikRta karavAthI athavA meM macakoDIne keInI sAthe vAta karavAthI tenuM apamAna thAya che, gurujano pAse temanA doSa prakaTa karavAthI temane tiraskAra thAya che, vaMdaNuM, namaskAra Adi na karavAthI athavA temane UbhA thaIne mAna nahIM ApavAthI temanuM apamAna thAya che.) zramaNa sAthe A prakAranuM vartana karanAra che azubha dIrdhAyune baMdha kare che. ke ahIM evI zaMkA kare ke pahelAM evuM pratipAdana karAyuM che ke A saghaLAM kAraNone lIdhe ja apAyune baMdha kare che, e ja kAraNone lIdhe che azubha dIrdhAyune baMdha bAMdhe che evuM paNa pratipAdana kevI rIte karI zakAya? A zaMkAnuM samAdhAna karatAM sUtrakAra samajAve che ke evA ja uparokta baMne prakAranA Ayune baMdha karI zake che je te azubha dIrdhAyune baMdha kare che, tenAM pApakarmonA udayathI tene sukhazAntinI prApti thaI zakatI nathI. ane je te alpAyune baMdha kare che temAM paNa te kuzala anuSThAnonuM sevana lAMbA samaya sudhI karI zaktA nathI. A rIte uparokta ane prakAranA AyuSyanI prAptithI jIva potAnA jIvanane saphaLa karI zakatuM nathI. tethI e prakAranA dukRtyenuM sevana na karavAmAM ja jIvanuM hita raheluM che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune vadhu eka prazna pUche che-(#go mahe! jIvA samavINAvAttApu kyuM ri?) bhadanta ! cho kayA kayA kAraNene lIdhe zubha dIrdhAyu karAvanAra karmane baMdha kare che ? uttara-(zeramA ) he gautama! (no nA maphavAttA, no musaMvaphattA, ) ja zubha dIrdhAyune baMdha nIcenAM kAraNone lIdhe kare che. (zubha dIrdhAyune baMdha bAMdhanAra jIvanuM jIvana aMzataH saMyama athavA sakaLa saMyamanI adhika samaya sudhI ArAdhanA karavAmAM vyatIta thAya che ) (1) jIvahiMsA nahIM karavAthI, (2) mRSAvAdane tyAga karavAthI-(evuM satya paNa na bolavuM ke je jIvone duHkhakara, apriya ane kaThera lAge) ane niraticArazuddha saMyamanI ArAdhanA karanAra munine athavA zramaNa mAhaNane bhaktibhAvapUrvaka prAsuka-nirdoSa, kalpanIya AhAra, pANa Adi vastunuM dAna devAthI jIva zubhadIrdhAyune baMdha kare che. eja vAta (caMdriA , hirA, sAva vaguNittA, navo magohit zrI bhagavatI sUtra : 4 130 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaphAnagi Asa --lA-sArUi kijAmetA,) A sUtrapATha dvArA prakaTa karavAmAM Avela che. ahIM "mane" ane "prItikAraka", e be vizeSaNane AhAra sAthe je prayAga kare che te e vAtane Teko Ape che ke saMyamI munine je AhAra vaherAvavAmAM Ave te nirdoSa have joIe ane temanI saMyamayAtrAne nirvAhaka hovuM joIe. saMyamayAtrAmAM bAdhaka thAya e sadeSa, akathya AhAra saMyamIne vaherAvavo joIe nahIM. kAraNa ke te prakAranA AhAranuM dAna, dAtA tathA gRhItA (lenAra) bannenuM ahita kare che. saMyamIjanene temane yogya je AhArAdi vastuo ApavAmAM Ave te bahu ja bhaktibhAvapUrvaka ApavI joIe ane te AhArAdi nirdoSa hevA joIe. temanA guNe pratye dAtAne anurAga have joIe. ane temane pratye apAra zraddhA hovI joIe. dAna daIne dAtAe potAnI jAtane bhAgyazALI mAnavI joIe. dAna denAranA manamAM dAna grahaNa karanAra tarapha IrSyAdi bhAva na hovA joIe. eja vAta (4rittA nasittA lAve ghagvANittA) A pada dvArA samajAvavAmAM AvI che. kAraNa ke saMyamInA guNe pratye anurAga heya te ja temane vaMdaNa, namaskAra Adi karavAmAM Ave che. A prakAranI kriyAo karavAthI jIva zubha karmone baMdha kare che ane tenA azubha karmone nirodha thAya che. te kAraNe te zubha dIrdhAyune badha kare che. A sUtramAM cAra sUtrane samAveza thayela che. (1) alpAyu viSayaka sUtra (2) dIrdhAyu viSayaka sUtra (3) azubha dIrdhAyu viSayaka sUtra ane (4) zubha dIrdhAyu viSayaka sUtra. sU. 1 / gRhapati ko mAMDa aura agnikAyake svarUpanA nirUpaNa gRhapatinAM upakaraNe ane agninakAyanI vyaktavyatA- (jAhU vadatta maMte !) ItyAdi- sUtrArtha-( varaNa - mate ! aMdaM vivijaLanA maMuM aas) he bhadanta ! mATInAM vAsaNe vecanAra koI eka gRhasthanAM-vyApArInAM vAsaNa koI mANasa carI jAya, ane ( tarasa mate teM maMchuM narenamALaNa 4i mA. bhiyA kiriyA kajjai, pariggahiyA, mAyAvattiyA, apaccakkhANakiriyA, micchA vattiyA?) te gRhastha tenA vAsaNanI zedha kare te che tene (zodha karanAra gRhasthane) AraMbhikI kriyA lAge che ke pArigrahika ke mAyApratyayikI lAge che, ke apratyAkhyAnikI kriyA ke mithyAdarzana pratyayikI kriyA lAge che ? (joyA! amithA zithiA kana, pariNiyA, mAyAvattA, kAdavavALA ziyA, micchAvALa ziriyA sara , phira no ) he gautama! zodha zrI bhagavatI sUtra : 4 131 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanAra gRhasthane AraMbhikI kiyA, pArigrahika kriyA, mAyA pratyayikI kiyA ane apratyAkhyAnikI kriyA, A cAra kiyA lAge che, tene mithyAdarzana pratyayikI kriyA lAge che paNa kharI ane nathI paNa lAgatI. (mAre mare amisamannAi mArU, tamo reca pachI savvAmo tAgo vacagruM maati ) paNa jyAre khovAyeluM vAsaNa tene jaDI jAya che, tyArabAda tenI A pAMce kiyAo pratanuM (ghaNuM ja ochA pramANavALI) thaI jAya che. ( gAhAvaissaNa bhaMte ! bhaI vikkiNamANarasa kaie bhaDe sAijejA ? bhAMDeya se aNuvaNIe siyA, gAhAvaissaNaM bhate ! tAo bhaMDAo ki Ara bhiyA kiriyA kaujai, jAva micchAdasaNa kiriyo kAjai, kaiyarasa vA tAo bhaDAo kiM bhaarmithA ziriyA zA kAra mirajhAavividha vAnarU?) he bhadanta ! koI eka grAhake vAsaNa vecanAra vyApArIne vAsaNa kharIdavAne mATe bAnuM ApI dIdhuM hoya, paNa kharIdanAra te vAsaNane pitAne ghera laI gayo na hoya, te zuM vAsaNe vecanAra vyApArIne te vAsaNane nimitte zuM AraMbhikI kriyAthI laIne mithyAdarzana pratyayikI paryantanI kriyAo lAge che ke nathI lAgatI? ane te vAsaNo kharIdavA mATe bAnu ApI janAra grAhakane kayI kayI kriyAo lAge che? zuM tene AraMbhikI kriyA Adi pace kiyA lAge che ke nathI lAgatI ? (goyamA ! gAhAvaissa tAo bhaDAo Ara bhiyA kiriyA kajjai, jAva apaccakkhANa kiriyA, micchAdasaNavattiyA kiriyA siya kajjai, siya no kajai) he gautama ! te vAsaNe vecanAra gRhasthane te vAsaNane kAraNe AraMbhikI kriyAthI apratyAkhyAnikI paryantanI cAra kiyAo lAge che, paNa pAMcamI je mithyAdarzana pratyavikI kriyA che, te tene lAge che paNa kharI ane nathI paNa lAgatI. ( rUkSa tArI patro vacanu mayaMti) te vAsaNe kharIdanAra mANasane te kiyAo bahu ja ochA pramANamAM lAge che. zrI bhagavatI sUtra : 4 132 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jAvala na maLe! moDha. vivizvaLamALaNa gAtra maya che gaLArasiyA, kaiyarasa NaM bhate ! tAo bhaMDAo ki AraMbhiyA kiriyA kajjai jAtra micchAdaMsaNavattayA kiriyA kajjai, gAhAvaissa vA tAo bhaDAo ki AraMbhiyA, kiriyA nar, nAva micchAT saLavattiyA jiriyA r ?) he bhadanta ! vAsaNA vecanAra vyApArInA te vAsaNA jyAre temane kharIda karanAra grAhakane tyAM paheAMcI jAya che, tyAre te kharIdanAra grAhakane te vAsaNAne kAraNe zuM Ara'bhikI kriyAthI laIne mithyAdarzana pratyayikI paryantanI pAMce kriyAe lAge che ? ke nathI lAgatI ? ane te vAsaNA vecanAra vyApArIne paNa zuM te vAsAne nimitte Ara'bhikIthI laI mithyAna pratyayikI pantanI adhI kriyAe lAge che ke nathI lAgatI ? ( goyamA ?) hai gautama ! ( caNa tAbo makAno heTrioAbo cattAri kiriyAo kajjaMti, micchAda saNavattiyA kiriyA bhayaNAe, gAhAvairasa NaM tAo savALo nu mati ) vAsaNo kharIdanAra vyaktine Ara'bhikIthI laIne apratyAkhyAnikI pantanI cAra kriyA lAge che. tathA tene mithyAdarzana pratyayikI kriyA lAge che paNa kharI ane nathI pazu lAgatI. jo te kharIdanAra vyakti mithyAdRSTi rAya aa tene mitha cAdana pratyayikI kriyA lAge che, paNa jo te mithyAdRSTi na hoya eTale ke samyakdRSTi hoya te tene mithyAdarzana pratyayikI kriyA lAgatI nathI. te vAsaNe vecanAra vyApArIne te te pAMce kriyA e bahu ja nyUna thaI jAya che. ( gAhAvaissa NaM bhate ! bhaDe jAva dhaNe ya se aNuvaNIe siyA ) De bhadanta ! ghara dhaNI peAtAnAM vAsaNA khIjI koi vyaktine vecI de paNa kharIdanAranI pAsethI jo te vAsaNonI kImata tene cukavavAmAM na Ave te Ara bhikI Adi kriyAo keAne lAge che ? ( E vinA maDhe vaLAvatA khecatra') vAsaNo laI janArane je kriyAe lAgavAnA upara ullekha karAyA che eja pramANe ahIM samajI levuM. ( cauttho AlAvago dhaNe ya se uvaNIe siyA, jahA paDhamo AlAvago bhaDeya se aNuvaNI siyA tahA yavvo, paDhama cautthANaM ekkonamo, bitiyataiyANaM ekko 7mo ) he gautama ! vAsaNo lai javAnA viSayamAM jevo ceAtheA AlApaka kahe. vAmAM AvyeA che. evo ja AlApaka, ghara dhaNIne vAsaNeAnI kIMmata maLe nahIM tyAM sudhI ahIM paNa grahaNa karavo joie. pahelA ane bIjA AlApakane zrI bhagavatI sUtra : 4 133 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha sarakhe che ane bIjA ane trIjA AlApakane bhAvArtha paNa sarakhe che ema samajavuM. (agaNikAe NaM bhate ! ahuNojjalie samANe mahAkammatarAe ceva, mahAkiriya mAtA-mAtA ceka avarU?) he bhadanta ! A samaye ja pragaTAvavAmAM Avela agnikAya zuM mahAkarmabaMdhanuM, mahA pAparUpa kriyAnuM, mahA AsravanuM ane mahA vedanAnuM nimitta bane che? (jaLa samA vaNikanA mitra mayaMti hRdamu, mujhumuMha, chAcidamuetathA e ja agnikAya jyAre samaya vyatIta thatAM kame krame e che prajavalita thavA mAMDe che-eTale ke olavAI javA lAge che, ane Akhare aMgAra rUpe banI upara uparathI ela. vAI jaIne chevaTe rAkha rUpe pariNamI ( banI ) jAya che. (to pachI AvathawtarANa , variyANa jeva, vaLatarA veva mAru?) tyAre zuM eja agnikAya apa kamabaMdhanuM, alpa pAparUpa kriyAnuM, a5 AsravanuM ane alpa vedanAnuM nimitta bane che. (daMtA, zocamA ! bALijANa bahujurikha samAne va) hA, gautama! evuM ja bane che-atyAre ja prajvalita karela-pragaTAvele-agnikAya mahAkamabaMdhathI laIne mahAdanA paryantanuM nimitta bane che ane olavAte agnikAya a5 karmabaMdhathI laIne alpa vedanA paryatanuM nimitta bane che? TIkArtha-sUtrakAre pahelAM karmabaMdhanI kAraNabhUta kriyAonuM nirUpaNa karyuM che. have tenI sAthe jemane saMbaMdha che evI kriyAonA judA judA bhedenuM nirUpaNa A sUtra dvArA kare che- gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke-"jaNAvaraNa maMre ! maMI vikSiNamALa4 zera aMka " he bhadanta! kaI eka mATInAM vAsaNuM vecanAra vyaktinAM vAsaNone bIje kaI mANasa carI jAya, te "mare! maMs veNamALA ta" pitAnAM corAyelAM vAsaNonI zodha karatA te vyApArIne " bAraMmiyA jiyA ?" zuM AraMbhikI kriyA lAge che? "vAhiyA" zuM parigrahika kiyA lAge che? "mAyAvattiyA" zuM mAyApratyayikI kriyA lAge che? "gAdavajaarLA" zuM apratyAkhyAnikI kriyA lAge che? 'mizAlAvariyA' ke zuM tene mithyAdarzana pratyayikI kriyA lAge che? kriyAnA pAMca prakAra che -(1) AraMbha janya kriyAne "AraMbhikI kiyA" kahe che. (2) parigraha janya kriyAne "parigrahakI kiyA kahe che, (3) mAyA janya kriyAne "mAyA pratyayikI kriyA kahe che, (4) apratyAkhyAna janya kriyAne apratyAkhyAnikI kiyA" kahe che ane (5) mithyAdarzana janya kriyAne "micyA darzana pratyayikI kiyA" kahe che. A pAMce kriyAo karmabaMdhanI kAraNabhUta kriyAo gaNAya che. jyAre keI vyaktinAM vAsaNe cerAya che, tyAre te vyakti pitAnA gumAvelAM vAsaNenI zodha kare che. gautama svAmI mahAvIra prabhu pAse e spaSTIkaraNa karAvavA mAge che ke cerAyelAM vAsaNonI tapAsa karanAra te vyaktine AraMbhikI Adi pAMce kriyAomAMthI kaI kaI kiyAo lAge che ? gautama svAmInA A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe chezrI bhagavatI sUtra : 4 134 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poyamA ! " he gautama ! " AmiyA phririyA napha' peAtAnAM vAsaNonI zeSa karanAra te vyaktine Ara'bhikI kriyA lAge che, eja pramANe tene " ftnAAi, mAyAvattiyA, alpa cALiyA " parigrahikI kriyA, mAyA pratyayikI kriyA ane apratyAkhyAnikI kriyA paNa lAge che. paNa micchAda saNa kiriyA siyala haiM, lica no zUnnarU ''mithyAdarzana pratyayikI kriyA tene lAgI pazu zake che ane nathI paNa lAgI zakatI. 61 kahevAnuM tAtpa e che ke te manuSya AraMbha, parigraha, mAyA ane apratyAkhyAnavALA hoya che, te badhAM kAraNeAne lIdhe te kriyA kare che, te badhAM kAraNe. ne nimitte thatI kriyAone bhAgI ane che. samyagdarzananI prApti thayA pachI paNa A nimittone lIdhe thatI kriyAonA saba`dha te tenI sAthe raheze ja, kAraNa ke AraMbha, parigraha, mAyA ane apratyAkhyAnanI sthitimAM paNa samyagdana tA thaI jatu hAya che. e bhAvane vyakta karavAne mATe sUtrakAre kahyuM che ke " mithyAdarzana pratyayikI kriyA tene lAgI paNa zake che, ane nathI paNa lAgI zakatI. " tenuM kAraNa A pramANe che jo te vyakti samyagdarzanathI yukta hAya te tene pahelI cAra ja kriyAe lAge che, micchAdana pratyayikI kriyA lAgatI nathI. paNa jo te vyakti mithyAdarzanavALI ( mithyAsRSTi ) hAya teA tene mithyAdana pratyayikI kriyA pazu lAge che, eTale ke tene pAMce pAMca kriyA lAge che. hava kriyAnA viSayamAM ja thADhI vizeSatAnuM pratipAdana karavAne mATe sUtrakA2 nIcenAM praznottarI Ape che-- ' 66 ad te make misamannAhad mantrarphe ' te vAsaNA vecanAra vyaktine jo vAsaNonI zeAdha karatAM karatAM te vAsaNo pAchA maLI jAya, te tao seya vacchA saththAo tAko canuphe mati " tyArabAda tenI ArabhikI Adi pAMce kriyAo zA kAraNe alpa mAtrAvALI banI jAya che te samajAvavAmAM Ave che. jyAre te vAsaNAnA vyApArI peAtAnAM khAvAyelAM vAsaNeAnI zeAdha kara vAmAM lIna thaI jAya che, tyAre tapAsa karavAnI pravRttimAM magna hovAne kAraNe Ara'bhikI Adi kriyAe adhika pramANamAM thatI rahe che. paNa jyAre ceArAcelAM vAsaNA tene pAchAM maLI jAya che, tyAre te temanI zodha karavAnI pravR ttimAMthI nivRtta thaI jAya che. evI paristhitimAM tenI ArabhikI Adi pAMce kriyA adhika mAtrAmAM rahetI nathI, paNa alpa mAtrAvALI banI jAya che. te kAraNe ahIM evuM kahyuM che ke " tAmo savvAlo caNudde mati " te badhI kriyA alpa anI jAya che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune khIjo nAsa aaN mate ! maDhe viviALamAla maTe te vAsaNAnA vyApArIne koi eka grAhake vAsaNA kharIdavA mATe AnuM ApeluM hAya-tenI pUrepUrI kiMmata cukavI na hAya, " maDheca le anuvIpaLa HH zrI bhagavatI sUtra : 4 prazna pUche che--' nxsArUnenA " huM lajjata ! ,, 135 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivA" vAsaNe te grAhakane tyAM pahoMcyA na hoya paNa te vyApArIne tyAMja paDelAM hoya, evI paristhitimAM "nATTAvAra na mate ! to maMaro ja Ara'bhiMyA kiriyA kajjai, jAva micchAdasaNavattiyA kiriyA kajjaI" zaMta vAsaNanA vyApArIne ja te vAsaNanA nimittathI AraMbhikI Adi pAMce kiyA lAge che? kahevAnuM tAtparya e che ke vAsaNe vecanArane vAsaNonI purepurI kiMmata maLI nathI, mAnA peTe nAnI sarakhI rakama ja maLI che. vAsaNa vyApArInI dukAnamAM ja paDyAM che-grAhaka te vAsane pitAne ghera laI gaye nathI. A prakAranI paristhitimAM zuM te vyApArIne te vAsaNane kAraNe Are bhikI.pArirahikI, mAyAprayikI, apratyAkhyAnikI ane mithyAdarzana pratyavikI kriyA lAge che ke nathI lAgatI? "kAyassa vA tAo bhaDAo ki Ara bhiyA kiriyA kajjai-jAva micchaasaMsaLavattiyA viriyA vakajharU?" athavA te vAsaNa kharIdanAra mANasane te vAsane kAraNe AraMbhikI kriyAthI laIne mithyAdarzana pratyayikI kiyA paryantanI kiyAe lAgaze? gautama svAmInA A praznano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che - "jo mA " he gautama ! "jAvaraNa tA mahAzo zAmiyA ricA garu gAra vavavavAAicA yajJavAsaNe vecanAra te gRhasthane te vAsaNone lIdhe AraMbhikI, pArigrahikI, mAyA pratyayikI ane apratyAkhyAnikI kiyA lAgaze. paraMtu "mirachADhaMsAvattiyA vizvariyA siya jJa, no sx" paNa tene mithyAdarzana pratyayikI kriyA lAge paNa kharI ane na paNa lAge. je te vyApArI samyagdaSTi haze te tene mithyAdazana pratyayikI kriyA lAgaze nahIM, paNa je te mithyAdaSTi haze te tene te kriyA lAgaze. parantu "jaNa tAro jaLAgo mavaMti" te vAsaNo kharIdanAra mANasane te pAMce kiyAe alpa mAtrAmAM lAgaze. kAraNa ke teNe te vAsaNane te vyApArIne tyAMthI hajI sudhI te vAsaNe pitAne tyAM pahoMcADayA nathI te kAraNe te kriyAomAM je AdhatA hovI joIe te AvatI nathI. vAsaNe vecanArane te kriyAo adhika pramANamAM lAgavAnuM kAraNa e che ke te vAsaNa hajI sudhI tene tyAM ja-tene AdhIna paDelAM che. tethI te vAsaNone nimitte te kriyAomAM gurutA ApoApa AvI jAya che. - have gautama svAmI mahAvIra prabhune trIjo prazna pUche che ke- Tigvasa baM mare! maM viSamAraNa vAva maM ca se 3vaLI ziyA" he bhadanta! jyAre vAsaNa kharIdanAra te vAsaNane te vyApArIne tyAMthI pitAnetyAM laI jAya che. te vAsaNane pitAne AdhIna karI le che-tyAre "jarUrala je te zamaNA jiriyA jharU ? vAva micchAvittiyA jiriyA ? " te vAsaNe pitAne tyAM laI janAra mANasane vAsaNane nimitte AraMbhikIthI zrI bhagavatI sUtra : 4 136 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIne mithyAdarzana pratyayikI paryantanI kriyAo lAge che? athavA "jAnavara vA tAo bhaMDAo kiM Ara bhiyA kiriyA kajjai jAva micchAdasaNavattiyA kariyA kA?" te vAsaNa vecanAra vyApArIne te vAsaNone nimitta AraMbhikIthI laI nemithyAdarzana pratyayikI paryantanI kriyAo lAgaze ke nahi lAge? gautama svAmInA A praznonuM samAdhAna karatA mahAvIra prabhu kahe che - jo mA " he gautama! "zaraNa tArA maMDaLo deDhiAmo rattAri virijAo #gaMti" te vAsaNa kharIdIne laI janAra vyaktine te vAsaNone nimite AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayikI ane apratyAkhyAnikI, kriyAo lAgaze ja, parantu "micchADhaMsAvariyA vizvariyA " tene mithyAdarzana pratyayikI kiyA lAgI zake paNa kharI ane na paNa lAgI zake. kAraNa ke je te kharIdanAra vyakti mithyAdaSTi haze, te tene mithyAdarzana pratyayikI kiyA lAgaze ja; paNa je te samyagdaSTi haze te tene mithyAdarzana pratyavikI kriyA nahIM lAge. vAsaNa vecanArane te kiyAo lAgaze ke nahIM, tene khulAso mahAvIra prabhu A pramANe kare che-"jAvara naM tAro zvAro vaca mari" te vyApArIne te te pAMce kiyAe alpa mAtramAM ja lAgatI raheze. kAraNa ke have vAsaNa para tenuM svAmitva raheluM nathI, te vAsaNa para have te kharI. danAranuM svAmitva thaI gayuM che. tethI te vAsaNonA vyApArInI te vAsaNone nimitte thatI AraMbhikI Adi kriyAo alpa mAtrAvALI thaI jaze, paranta te vAsaNa kharIdanAranuM te vAsaNa para svAmitva thaI javAne kAraNe, tenI te kriyAo guru mAtrAvALI thaI jaze. A bane sUtro dvArA vAsaNonA na anupanata,(na laIgayela) upanIta (laI gayela) bhedanuM pratipAdana karAyuM che. eTale ke vAsaNe bAnuM daine kharIdavA chatAM grAhaka pitAne tyAM laI gaye na hoya yA e kriyAo kone lAge che, ane te vAsaNe grAhaka tene tyAM laI jAya tyArabAda te kiyAe kone lAge che, tenuM pratipAdana karAyuM che. have zautama svAmI mahAvIra prabhune trIjo prazna A pramANe pUche che - "hAvarA mate ! mare jJAna gha ca che gajuvo vicA?" he bhadanta! kaI vyakti bAnAnI rakama ApIne vAsaNo vecanAra pAsethI vAsaNa pitAne tyAM laI jAya, paNa te vAsaNanA mUlyanA paisA cukave nahIM, te evI pari. sthitimAM AraMbhikI Adi kriyAo kone lAgaze? kharIdanArane ke vecanArane ? uttara--( jogama!) he gautama ! (caM pi maMDe kavaLI necara jo zAstrAvo) bhAMDopanItanA viSayamAM-vAsaNo grAhaka dvArA tene tyAM laI javAnA viSayamAM je ceAtho AlApaka kahevAmAM Ave che, te ahI paNa grahaNa karavo joIe. te AlApakane sUtrapATha nIce pramANe che (gAhAvaissa ga bhaMte ! bhaMDe vikkiNamANasa kaie bhaDe sAijjejjA dhaNe ya se aNuvaNIe siyA kaiyAsa Na bhaMte ! tAo dhaNAo kiM Ara bhiyA kiriyA kajjai ? gAhAvaissaNa tAo dhaNAo kiM Ara bhiyA kiriyA kajjai ? goyamA ! kaiyassa too dhaNAo hedillAo catvAri kiriyAo kajjati micchAdasaNavattiyA zrI bhagavatI sUtra : 4 137 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fthA mALA, gAjarUraHi sAo sAmo vayajurva mA ti) gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "he bhadanta ! vAsaNanA vyApArIne vAsaNa kharIdanAra vyakti kharIdelAM vAsaNo mATe bAnAnI rakama Ape che, paNa kharIdelAM vAsaNanI pUrepUrI kiMmata cukavatA nathI, evI paristhitimAM te dhananA nimittathI te vAsaNa kharIdanAra vyaktine AraMbhikI Adi kriyAo lAge che ? athavA te te vAsaNa vecanAra vyaktine te dhananA nimittathI Ara. bhikI kriyAo lAgaze ? te bannemAMthI kone te kriyAo lAgaze? teno javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke " kharIdanArane to Ara. bhikI Adi cAre kriyAo lAgaze. tene mithyAdarzana pratyayikI kriyA lAgI zake paNa kharI ane lAgI na paNa zake. vAsaNa vecanAra vyakti ke jeNe vAsaNa vecI dIdhAM che, tenI te cAre kiyA te dhananA nimittathI guru mAtrAvALI nahIM thAya paNa alpa mAtrAvALI ja raheze. Ama banavAnuM kAraNa e che ke hajI sudhI dhana (te vAsaNanI kiMmata jeTalI rakama) kharIdanAra vyaktine tyAM ja paDeluM che, vecanAra pAse AvyuM nathI. tethI te dhana para hajI kharIdanAranI mAlikI rahelI che-vecanAranI mAlikI thaI nathI. A rIte vAsa nI kImata rUpa dhana kharIdanAranI pAse ja raheluM hovAthI, te dhanane nimitte lAgatI AraMbhikI Adi kiyAo adhika mAtrAmAM kharIdanArane ja lAgaze, vecanArane lAgaze nahIM. tethI ja ahIM evuM kahyuM che ke vecanArane te kriyAo alpa mAtrAmAM lAgaze. (dhaNe ya se uvaNIe siyA, jahA paDhamo AlAyago, bhaMDeya se aNuvaNIe liyA tA necaro) jyAre kharIda karanAra vyakti pAsethI te vAsaNe vecanAra vyaktine tenAM vAsaNonI kImata maLI jAya che, tyAre dhana nimittaka AraMbhikI kriyAo kone lAge che? kharIdanArane lAge che ke vecanArane ? te A praznanA javAbamAM mahAvIra prabhu kahe che ke anupanIta (na laI javAmAM AvelAM) vAsaNonA viSayamAM je AlApaka (praznottare) ApavAmAM Avela che e ja AlApaka ahIM paNa samajavo. te AlApaka nIce pramANe che-(jahAvAda ja maMte ! bhaMDaM vivikaNamANassa kaie bhaMDa sAijjejjA, dhaNe ya se uvaNIe siyA, gAhAvaissa Na bhate ! tAo dhaNAo ki AraMbhiyA kiriyA kajjai ? 5 kaiya zrI bhagavatI sUtra : 4 138 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasa vA tAo dhaNAo ki AraMbhiyA kiriyA kajjai 1 5 goyamA ! gAhAvaisa tAo dhaNAo AraMbhiyA 4 micchA saNavattiyA kiriyA siya kajjai. liya no gar, vacaraNa La tAbo sAmo pacatlR mati) A sUtrapAThanA bhAva nIce pramANe che--jyAre kharIdelAM vAsaNeAnuM mUlya vecanAra vyApArIne maLI jAya che, tyAre te dhananimittaka kriyA ( Ara'bhikI, pArigrahikI, mAyA pratyayikI ane apratyAkhyAnikI kriyAe te vAsaNu vecanAra vyaktine ja adhika pramANamAM lAge che ane tene mithyAdarzana nimittanI kriyA lAgI paNa zake che ane nathI paNa lAgI zakatI. parantu kharIdanAra vyaktine te dhananimittaka Ara'bhikI Adi kriyAe alpa mAtramAM ja lAgaze, kAraNa ke teNe vAsaNlRAnI pUrepUrI kiMmata te vAsaNanAM vecanArane bharapAi karI dIdhI hAya che. have uparanA kathananA upasa`hAra karatA sUtrakAra kahe che-(vaDhama paDathALa' jo no, vidyutapALa, jo mo) pahelA je anupanIta ( na laI javAyelAM) dhana viSene AlApaka che te upanIta ( laI javAyelAM ) vAsaNA viSenA ceAthAAlApaka jevA che ema samajavuM. tathA upanIta dhana viSayaka je bIjo AlApaka che, te anupanIta vAsaNA viSenA trIjA AlApaka jeve che, ema samajavuM A samasta vAta upayukta vistArapUrvaka samajAvavAmAM AvI che. kriyAne adhikAra cAlatA haiAvAthI have sUtrakAra agnikAyane kriyA lAge ke nahIM e vAtanuM nirUpaNa karavA nIcenA praznottarAnuM pratipAdana kare che. gautama svAmInA prazna- (maniSThAimaMte ! bahuLo hidu samALe mahAkmmtraae cetra, maddA kiriyatarAeceva mahAsavatarAe mahAveyaNatarAe cetra bhavai ! ) De bhadanta ! kadAcit tatkAla prajvalita thayela agnikAya, elavAI rahelAM agni karatAM vadhAre mahAna jJAnAvaraNa Aki khaMdhanuM kAraNa hAvAthI zuM mahAkramatara che ? praznanuM tAtparya evuM che ke je agni TharavA mAMDela che tenI te vAta ja judI che ! parantu je agni tatkALa prajvalita thayela hoya ane jenI javALA nIkaLatI hAya, te agni zu adhika pramANamAM jJAnAvaraNa Adi karma baMdhanA hetabhUta khane che kharI ? gautama svAmInA A prazna ThIka che kAraNa ke 'dbhAvanAsUtra' nA tevIsamA padmanA bIjA uddezAmAM ekendriya agnikAya jIvA khadhanAmAM paNa jaghanyatA ane utkRSTatA bhagavAne kahI che. athavA saMgI jIvemAM tenA nimittathI utkRSTa jJAnAvaraNa Adi karmAMnA baMdha karAtA hAya che--tethI jJAnAvaraNa Adi karmabaMdha rUpa kAryaMne mATe agni prajavalita karavAnI kriyA kAraNabhUta bane che kharI ? A rIte ahIM kAya mAM kAraNane upacAra karIne agnikA ne ja mahAkama tararUpa kahevAmAM Avela che. jo ke agnikAya pAte te ekendriya jIvarUpa che, ane te paNa kamadhathI yukta hAya che, tathA tene utkRSTarUpe kaneA khaMdha paNa aMdhAya che, paNa ahIM sattI paMcendriya jIvane laIne kahevAmAM Ave che. tethI ahI' praznanA Azaya eTaleA ja che ke agnikAyane prajavalita karanAra vyakti zuM mahAna ka`badha bAMdhe che kharA ? zrI bhagavatI sUtra : 4 139 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja pramANe (mahAcitarAya, masavatarAya, mAretarAca) mahA kriyAvALe, mahA AsavavALe ane mahA vedanAvALA hoya che ke nahi? agnine mahAkiyatara kahevAnuM kAraNa e che ke jyAre pracaMDa agni lAge tyAre te mahAna aniSTanuM paNa kAraNa bane che. pracaMDa AgamAM nagaranAM nagare baLIne khAkha thaI javAnA dAkhalA paNa bane che. tene mahA Asava rUpa kahevAnuM kAraNa e che ke tenA dvArA ghaNI ja meTI mAtrAmAM navIna karmane baMdha karAto hoya che. tene mahA vedanatara kahevAnuM kAraNa e che ke A prakAranI kriyAthI jIva je karmane baMdha bAMdhe che, te karmabaMdhane kAraNe AgaLa jatAM tene mahAna vedanA bhogavavI paDe che. athavA zarIranI sAthe jyAre agnikAyane saMsarga thAya che, tyAre jIvane ghaNuM ja bhAre vedanA thAya che. A rIte te agnikAya paraspara saMdhAtita thavAne lIdhe pitAne mATe ane bIjAne mATe mahAvedanAnuM kAraNa banI jAya che tethI ja tene mahAvedanatara kahela che. - have gotama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke-(vaLa paNa samag vofasjhama) jyAre te agnikAya uttarottara olavAvA mAMDe che. eTale ke jyAre te krame krame tenA tejathI rahita thavA mAMDe che, ane (zani#AhanamacaMti) chevaTe (huM mU) dhakadhatI javALAthI rahita banIne aMgAra rUpa banI jAya che, (mumukamUra) tuSAgni je banI jAya che. (upara rAkha vaLI jAya paNa aMdara prajavalita hoya evI sthitimAM AvI jAya che) (jhariyA) ane chevaTe rAkharUpa banI jAya che, ( to pachI ag8w tarAeceva, appakiriyatagae cetra, appAsavatarAe cetra, appaveyaNa tarAe ceva bhavA) tyAre te zuM kamabhAva, kriyAbhAva, AsravAbhAva ane vedanAbhAvane mATe hoya che ? gautama svAmInA praznano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che (daMtA ! agi of agg=ADhiNa ramA te veva) hA, ! tatkALa prajvalita thaye ani mahA phiyatara, mahA Asavatara ane mahA vedanatara hoya che. eTale ke te agni mahAna aniSTarUpa che. mahA AsavarUpa che ane mahA vedanAne mATe kAraNarUpa che. paNa jyAre agnikAya tenA tejathI rahita thavA mAMDe che, ane Akhare aMgArarUpa, tuSAgnirUpa ane rAparUpa thaI jAya che tyAre te karmanA abhAva, kriyAnA abhAva, AmravanA abhAva ane vedanAnA abhAva mATe hoya che. A sUtramAM agnikAyanI aMgArarUpa avasthAmAM ane tuSAgnirUpa avasthAmAM alpa zabda e chApaNuM darzAve che ane kSArikabhUta eTale bhasmIbhUta avasthAmAM a5 zabda abhAva darzAve che. kAraNa ke te avasthAmAM karmabaMdhane sadabhAva rahetuM nathI. te sU. 2 / zrI bhagavatI sUtra : 4 140 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purUSa kI dhanurviSayaka kriyA kA nirUpaNa dhanuSavALA puruSanI vaktavyatA- " rise mare ! ' ityAdi. sUtrArtha-(purise mate ! ghay marrida) he bhadanta ! keI eka puruSa dhanuSyane grahaNa kare, (14 mustittA huM jANurU) tene grahaNa karyA pachI bANane grahaNa kare, (vmuvattA hA hA) dhanuSya ane bANane grahaNa karIne te keI sthaLe jaIne besI jAya DizA) tyAM besIne (AyacannArAcaM re ) te dhanuSya para bANa caDAvavAne mATe te dhanuSyane kAna sudhI kheMce, (kacara kaNNAyaya usu karittA u vehAyasaM uvihie samANe jAI tattha, pANAI, bhUyAi', jIvAI, sattAI abhihaNai, vattai. leseha, saMghAei, saMgha, paritAvei, kilAmei, ThANAo ThANa saMkAmei-jIviyAo vavarovei, taeNaM bha'te ! se purise kaha kirie) dhanuSyane kAna sudhI kheMcIne tenA para bANa caDAve che, ane te bANane uMce AkAzamAM cheDe che. A rIte dhanuSya dvArA AkAzamAM pheMkAyeluM bANa tenA mArgamAM AvatAM samasta prANane, bhUtane, jIvana ane sane haNa nAkhe che, temanAM zarIrane saMkucita karI nAkhe che, eka bIjAthI dUra rahelA evA te ane eka bIjA sAthe athaDAvI mAre che, temane eka bIjA sAthe meLavI de che, temanAM aMgopAMgane sparza kare che, temane pIDA pahoMcADe che, temane maraNa jevI sthitimAM mUkI de che, eka sthAnathI bIje sthAne temane pahoMcADI de che ane temanAM prANa harI le che, te he bhadanta ! e purUSa keTalI kriyAthI yukta gaNAya che (noramA ! jAvaM naM re puSiNe dhanuM rAmu, ghaNuM rAmuNittA, nAva vazvi, tAvaM 2 [ re rUriye vAcA jJAva vALAvAcariyANa paM ricArdi puz ) he gautama ! jyAre te purUSa dhanuSya tathA bANane uThAvIne, bANane AkAzamAM cheDavA paryantanI kriyA kare che, tyAre te purUSa kAyikIthI laIne prANAtipAtikI sudhInI pAMce kiyAethI spaSTa hoya che. zrI bhagavatI sUtra: 4 141 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jesi pi yaNa jIvANa' sarIrehiMdhaNu nivvattie te vi yaNa jIvA kaiyAMe, vAva paMhiM kirivAhiM puTTa) tathA je jIvanAM zarIrathI dhanuSya banyuM hoya che, te paNa kAyikI Adi pace kriyAothI pRSTa hoya che. (gha dhanuSa paMcahi kiriyAhi', jIvA paMcahi, hArU pacahi usu paMcahi sare pattaNe phale brAnna paMcahiM) A rIte dhanupRSTha pAMce kriyAothI dhanuSyanI derI-pratyaMcA, pAMce kriyAothI, snAyu pace kiyAothI, bANa pAMce kriyAothI, zara, patra, phala ane snAyu, e badhAM pAMce kiyAethI pRSTa hoya che. TIkartha-kriyAnuM prakaraNa cAlI rahyuM che. dhanurdhara hiMsaka jIvahiMsA karavAne lIdhe kamarabaMdha vizeSa baMdhe che. e ja vAtanuM sUtrakAre A sUtra dvArA pratipAdana karyuM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke-(kurite i mare! ghaNuM pAmuNa) he bhadanta ! kaI eka purUSa jIvene mAravA mATe dhanuSa dhAraNa kare che, (ghaNuM pAmuNittA) dhanuSa dhAraNa karIne (hasuM pAkuru) te bANane paNa grahaNa kare che, (3NuM pAmukatA) bANane grahaNa karIne (DhALa TA). te sthAna para jaIne besI jAya che eTale ke dhanuSamAMthI bANa choDavA mATe je viziSTa prakAranA Asane besavuM joIe evAM Asane bese che, (kA didA) Asane besIne (3mAcacavAnAcAM kahuM re) bANane cheDavA mATe te dhanuSane kAna sudhI kheMce che ane tenI derI para bANa caDAvIne (hasuM jhU vida3) tene AkAzamAM UMce pheMke che. (taNa je kahuM chuM rehA trihiNa samAne) A rIte AkAzamAM UMce choDavAmAM AveluM te bANa "nA tatha nAruM, mUAruM nagAruM, sattArUM magarU" tenI tarapha AvatAM (tenA mArgamAM AvatAM) prANone, jIne, bhUtene ane ane mArI nAkhe che, " a >> te temanAM zarIrane saMkucita karI nAkhe che, "se" judAM judAM rahelA jIne ekatra karI nAkhe che, "saMghA" te bANa temane eka bIjA sAthe athaDAvI mAre che, (saMghara) temanA aMge pagane sparza kare che, (pitA) te bANa tene comerathI pIDA pahoMcADe che, ( mera) mAraNAntika dazA jevI temanI dazA karI nAkhe che, "rAjI hAii saMme?" temane eka sthaLethI bIje sthaLe pahoMcADI de che, "goviyALo vAro rU" ane ane temane prANarahita banAvI nAkhe che. "tapaLa mane ! te pu iiiraNa?" evI sthitimAM te purUSane keTalI kriyAthI yukta gaNave joIe? kahevAnuM tAtparya e che ke A rIte bANa dvArA te chAnAM prANene nAza karanAra te dhanurdhara keTalI kriyA janya karmane baMdha kare che ? gautama svAmInA A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"noramA ! " he gautama! "jJAnaM ra je kuri dham zrI bhagavatI sUtra : 4 142 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 varAmula' jyAre te dhanurdhArI dhanuSyane uThAve che, ane khANane grahaNa karIne jyAre dhanuSadhArI dhanuSamAMthI khANa cheDavA mATe Asane besI jAya che, ane e rIte besIne " mAcajJAyataM joti " dhanuSa para khANu caDAvavA mATe dhanuSya peAtAnA kAna sudhI kheMce che ane tenA para khANu caDAvIne khANane AkAzamAM UMce phUMke che. " tAva' jana se purise AcAra nAva vALAnAdiriyA i kiriyApuDhe '' tyAM sudhImAM te purUSa kAyikI, AdhikaraNakI, pAdreSikI, pAritApanikI ane prANAtipAtikI, e pAMca prakAranI kriyAethI pRSTa thayele gaNAya che. eTale ke te pAMce prakAranI kriyAe janya karmonA baMdha karanAra te ane che, evuM siddhAMtamAM kahelu che. ,, " jesi piyaNa' jIvANa' sarIrehiM dhaNuM nivvattie, te vi yaNaM jIvA jAcAra jJAnoduM jiriyAd puTTe " tathA je vanaspatikAyika Adi jIvAnAM kASThAddhi zarIrA dvArA dhanuSa baneluM hAya che, te vanaspatikAyika Adi jIvA kAyikithI laIne prANAtipAtikI paryaMntanI pAMce kriyAethI spRSTa bane che eTale ke e kriyAe dvArA je pApanA baMdha karAya che, te pApanA khAMdhanAra adhaka teo paNa bane che. kahevAnu tAtpa e che ke dhanurdhArI tA kAyikI Adi pAMce kriyAjanya pApanA adha karanAra khane ja che. eTaluM ja nahIM paNu te dhanuSyanA nirmANamAM jeje jIvA kAraNabhUta banelA hoya te jIvA paNa e pAMce kriyAjanya kama`kha dhanA baMdha karanAra bane che. '" va dhanuttu vahi jiriyA,' '' daDa guNAdikanA samUharUpa je dhanuSa che, tenA pRSTha bhAgane dhanu: pRSTha kahe che. te dhanuHpRSTha paNa pAMca kriyAethI dRSTa thAya che, tathA paMdu' hA, 'cihna, rajU va', sare, vAge, re, ddA. phi'" dhanuSanI DhArI (pratyaMcA) pAMce kriyAothI yukta hoya che, khANu paNa pAMce kriyAothI yukta hoya che. mANunA mULa bhAga (patraNa) paNa pAMca kriyAothI yukta hoya che, snAyu (khANune bAMdhavAnI cAmaDAnI vAgharI-dorI) paNa pAMce kriyAothI yukta hAya che. kahevAnu tAtparya e che ke dhanuSa tathA khANanA pratyeka aMga kAyikI Adi pAMce kriyAonA kAraNarUpa hAvAthI, temanI utpatti je je jIvAnAM zarIrAmAMthI thai hoya che te te jIvA paNa temane kAraNe pApanA baMdha kare che. " rIvA zakA--dhanurdhArI purUSa jyAre khANane pheMkavAnI kriyA kare tyAre tenA zarIrathI ja te kriyAo karavAnI pravRtti thatI hAya che. tethI dhanurdhArIne ja kAyikIthI prANAtipAtikI paryantanI pApakriyA janya ka`baMdha sabhavI zake che. paNa dhanuSa banAvanAra vyaktine tathA dhanuSanu jemAMthI nirmANa thAya che e vanaspatikAya Adi jIveAne te pAMce kriyA janya kAMdha kevI rIte sabhavI zake ? dhanuSamAMthI khANa cheADatI vakhate, dhanuSa khanavAmAM kAraNabhUta je jIvAnA zrI bhagavatI sUtra : 4 143 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra che, te te te vakhate acetana hovAthI pravRttihIna hoya che. vyApAra rahita (pravRtti rahita) zarIra mAtrathI ja je karmabaMdha thavAnuM mAnavAmAM Ave te siddho dvArA paNa karmabaMdha baMdhAvAne prasaMga prApta thaze. kAraNa ke temaNe je zarIra choDI dIdhAM che te zarIre paNa saMsAramAM prANAtipAta AdinA kAraNabhUta banatAM jovAmAM Ave che. samAdhAna-evI zaMkA vyAjabI nathI. kAraNa ke je karmabaMdha karAya che te avirata pariNAmethI karAya che. dhanuSa para caDAvIne bANa cheDanAra purUSanI jema dhanuSa AdinuM nirmANa karanAra zarIravALA mAM paNa avirata pariNAmanI samAnatA hovAthI temane paNa pApakarmane baMdha saMbhavI zake che. siddhAdikane e prakArane karmabaMdha saMbhavI zakato nathI kAraNa ke temanAmAM avirata pariNAme sadA abhAva ja rahe che. te sU. 3 "ka naM rajU " ItyAdi- sUtrArtha-"duM ja che rajU TettA mArittA samarivattA, ahe vIsasAe paccovayamANe jAI pANAI jAva jIviyAo vavarovei tAva ca Na se puri kririNa?" he bhadanta ! jyAre te ja bANa tenI gurutAthI, tenA bharathI, tenI gurutA tathA saMbhAratA e banethI yukta hovAne kAraNe nIcenI dizAe svAbhAvika rIte paDavA mAMDe tyAre te tenA mArgamAM AvatAM prANane, bhUtane, jIne ane sattane prANathI rahita karI nAkhavA parvatanI kriyAo kare che evI paristhitimAM te dhanurdhArIne keTalI kriyAothI yukta mAna joIe? "goyamA ! jAva' ca se usu apaNo jAva vavarovei, tAvaca se purise dArUvANa gAva rahiM kririyANi pu" he gautama! jyAM sudhI te bANa tenI gustA Adi kAraNe jamIna para pAchuM pharatuM hoya ane tenA mArgamAM AvatAM jInAM prANa harI le tyAM sudhI te purUSa kAyikI kiyAthI laIne pahelI cAra kiyAo kare che-te cAra kiyAjanya karmabaMdha te kare che. "je siM ki ja raMgIlA Na sarIrehi dhaNa nivvattie, te vi jIvA cauhi, kiriyA hi dhaNupuDThe cauhi kiriyA hiM, jIvA cauhi,-hArUM cauhi,usU paMcahi,sare,patte phale, hArU pacahi) tathA je jInAM zarIramAMthI te dhanuSa banyuM hoya te jIvo paNa cAra kriyA othI pRSTa thAya che, dhanuSane pRSTha bhAga paNa cAra kriyAothI pRSTa thAya che. dhanuSanI dorI paNa cAra kriyAothI pRSTa hoya che. dhanuSane bAMdhelI cAmaDAnI derI paNa cAra kiyAethI pRSTa heya che. bANa pAMca kiyAethI pRSTa hoya che. bANane mULa bhAga, bANane agra bhAga, ane bANane bAMdhavAnI cAmaDAnI dorI pAMce kiyAothI pRSTa hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 4 144 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jevi ya se jIvA ahe paccovayamANassa ubagahe vaIti, vi ya NaM te jIvA vAcA kADha jaMghahiM kririyAdri ) tathA je jIve nIce paDatAM te bANanA sahAyaka bane che te jIve paNa kAyikI Adi pAMce kiyAethI pUrNa thAya che. TIkArtha-pahelAMnA sUtramAM bANa pheMkavAnI kriyA karanAra kyI kayI kriyAo janya karmabaMdha che, te vAtanuM nirUpaNa karAyuM che. have eja viSayane anulakSIne vizeSa nirUpaNa karavA mATe sUtrakAra nIcenA praznottara Ape chegautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke ( f se rajU paLe gurUyattAe gurUsaMbhAriyatAe ahe vIsasAe paccovayamANe jAi' pANoi jApa nIvizALa vayove) UMce AkAzamAM pheMkavAmAM AveluM te bANa jyAre tenI pitAnI ja gurutAthI, tenA pitAnA ja bhArathI, ane guptA saMbhAratAnA guNathI yukta hevAne kAraNe svAbhAvika rIte ja nIce AvavA mAMDe che, tyAre tenA mArgamAM AvatAM prANIone, bhUtane, jIne ane sattAne saMhAra kare che, temanAM zarIrane saMkucita karIne goLa geLA jevuM karI nAkhe che, pitAnI sAthe ja temane cipakAvI nAkhe che, eka bIjAnAM zarIrane athaDAvI, mAre che, eka bIjAnAM zarIrane paraspara cipakAvI nAkhe che, temanAM aMga ane upAMgone sparza kare che, tene ghaNI ja pIDA pahoMcADe che, mAraNatika dazA jevI temanI dazA karI nAkhe che, temane eka jagyAethI bIjI jagyAe pahoMcADI de che, ane temanAM prANene harI laIne temane jIvana rahita karI nAkhe che ( rAva = f se kurise zarU zigi) A prakAranI paristhitimAM te bANa cheDanAra puruSa keTalI kiyAe janya pApakarmane baMdhaka bane che ? gautama svAmInA A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che - (goyamA ! jAva' ca Na' se usU appaNo guruyattAe jAva vavarovei ) 3 gautama! te bANa tenI gurutA, tene bhAra ane tenI guptA saMbhAratAne kAraNe svabhAvika rIte ja nIcenI dizAmAM paDatAM paDatAM tenA mArgamAM AvatAM prANIo, jIve, bhUta ane sattane saMhAra karatuM hoya, ane temane prANa rahita karavA paryantanI uparokta saghaLI kriyAo karatuM hoya, tyAre te bANa phekanAra dhanurdhara kAyika kiyAthI zarU karIne cAra kriyAothI pRSTa thAya che prANAtipAtikI kriyAthI te pRSTa thato nathI. eTale ke prANAtipAtikI kiyA janya karmabaMdha te karato nathI-bAkInI cAre kriyAjanya karmabaMdha kare che- (evaM jesi pi ya Na jIvANa sarIrehi dhaNU nivvattie, te vi jIvA ghauM viriyA) eja pramANe je vanaspatikAya Adi jAnI zarIramAMthI te dhanuSa banyuM hoya che, te jIvo paNa kAyikI Adi cAra kiyAjanya karma baMdha kare che. (pazupu ra3hiM) dhanupRSTa paNa cAra kiyAethI, (nIvA ) dhanuSanI derI paNa cAra kiyAothI (chaThThA jarUddei) ane dhanuSane bAMdhavAnI cAmaDAnI derI paNa kAyikI Adi cAra kiyA ethI spesTa bane che-eTale zrI bhagavatI sUtra : 4 145 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke pAMcamI prANAtipAtikI kriyAthI chUTa thatAM nathI paNa e sivAyanI cAra ThiyAothI pRSTa thAya che. paranta (33 paMThuiM) zara, patra, phala ane nAyunA samudAya rUpa bANa pAMce kriyAothI pRSTa bane che daMDa, pratyaMcA (derI ) AdinA samudAya rUpa je dhanuSa hoya che tenA uparanA bhAgane dhanupRSTha kahe che. dhanuSanI derIne bAMdhavA mATenI cAmaDAnI je derI hoya che tene snAyu kahe che. ISa (bANa) zara, patra, phala ane snAyu samudAya rUpa hoya che. jyAre bANanA zara, patra Adi aMge tenI sahAgata avasthAmAM hoya che tyAre teo paNa pAMce kriyAothI pRSTa thAya che, ema samajavuM joIe. jo ke dhanurdhArI puruSa kAyikI kriyAthI mAMDIne prANAtipAtikI paryAnI pAMce kiyAonuM nimitta bane che, chatAM paNa te prANAtipAtikI sivAyanI cAra kriyAothI ja spaSTa thAya che evuM je kahevAmAM AvyuM che tenuM kAraNa nIce pramANe che-bANa jyAre jamIna tarapha pAchuM pharatuM hoya che tyAre tenA dvArA je jIvane saMhAra thAya che, te pravRttimAM te puruSa sAkSAt rUpe pravRtta hetuM nathI. paNa te pravRttimAM sAkSAt rUpe te bANa ja pravRtta hoya che tethI prANAtipAtikI kriyAthI te spaSTa thatuM nathI paNa bANa pRSTa thAya che. kAyakI Adi cAra kriyAomAM teo mAtra nimittarUpa hovAnI apekSAe paNa temane te kriyA karanAra gaNyA che-tethI temane cAra kriyA dvArA pRSTa kahyA che. A vAtane eka dRSTAnta dvArA samajAvavAmAM Ave che-kASTha kApavAnI kriyAmAM sAdhakatama karaNa ( sAdhana) kuhADI hoya che, devadatta Adi vyakti nahIM. devadatta Adi te mAtra sAdhaka ja hoya che. kAraNa ke lAkaDAM phADavAnI kriyA te kuhADI vaDe thatI hoya che, devadatta vaDe nahIM-kAraNa ke te pravRtti sAkSAta rUpe te kuhADI ja kare che. e ja pramANe ahIM paNa je prANihiMsA rUpa kyiA thatI hoya che temAM mukhya karaNa (sAdhana rUpa te bANa ja che, dhanudharI Adi mukhya kAraNarUpa nathI. teo te phakta sAdhaka ja che bANane calAvanAra che. bANe ja tyAM vAgIne te prANIone vadha karyo che-tethI te vadha bANa Adi dvArA thayela manAya che, dhanurdhArI Adi dvArA thayela manAtuM nathI. tethI ja zrI bhagavatI sUtra : 4 146 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanurdhArI, dhanuSa Adine cAra kriyAothI pRSTa kahevAmAM AvelAM che-eja vAta sUtrakAra (vALatAcavamUta rANa-patraNa-4-ranAsu-vIrALAM sAta vacAcAM pravRttavA - 40 thiA ) A kathana dvArA spaSTa rIte samajAvI che. A sUtrane bhAvArtha paNa upara AvI gayuM che (je vi che jIva gadde jovacAra sAthe vadaMti) he gautama ! je je nIce utaratA te bANane sahAyabhUta thAya che, (te vi ja gaM govA vA iiaa igg) te jIvo paNa kAyikIthI zarU karIne prANAtipAtikI paryantanI pAMca kriyAothI pRSTa thAya che-eTale ke te che paNa te pAMce kriyAo janya kamabaMdha rakanAra bane che. sU. 4 anyamatavAdiyoM ke mata kA nirUpaNa anyatIthikAnuM matavyanuM nirUpaNa (thicA mate !) ItyAdi- svArtha - ( bauLathiyAM te pUrva dhArUti, pavaeNtti) he bhadanta ! anyatIrthike ( anya matavALAo) evuM kahe che. evI prajJApanA ane evI prarUpaNa kare che ke (2 nA nAma suvar ne the jJA, jarA nA nAmI arajI phattA sigA ) jevI rIte koI yuvAna puruSa koI yuvatInA hAthane pitAnA hAthamAM pakaDIne ubhe hoya, athavA jevI rIte cakanI nAbhi ArAothI vyApta haya, (havAmeva) eja pramANe (nAva cattAra naMda goLa vADuM mArU che #gvarogha majurohiM, A manuSyalaka paNa cAra, pAMcaso jana parvata manuSyathI khIcokhIca bharelo che, ( vameva mate ! paraM?) he bhadanta! evuM kevI rIte saMbhavI zake che? (jomAM ! naM ja te amarasthita jAva majuhiM je te ghavamAhaMdu-mirajhA te pramAdaMluM) he gautama! anya matavAdIo evuM je kahe che ke manuSyaleka cAra, pAMcase jana sudhI manu thI khIcakhIca bharelo che, te temanuM kathana asatya che. (A puLa jovA ! evaM AikkhAmi, jAva evAmeva cattAri paMcajoyaNasayAI bahusamAinne riyaloe naiguI) he gautama! huM to evuM kahuM chuM ke nArakaleka cAra, pAMca jana paryanta nArakethI khIcakhIca bharela che TakArtha- mithyA prarUpaNAnuM khaMDana karIne sUtrakAra A sUtra dvArA samyaka prarUpaNAnuM pratipAdana kare che. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che- Tom vicALa aMte ! paraM mAghasthati nAva ti) he bhadanta ! anyatIthike evuM kahe che, evuM bhAMkhe che ( vizeSa kathana kare che ) evI prajJApanA kare zrI bhagavatI sUtra : 4 147 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane evI prarUpaNA kare che ke (te naphAnAma sutra, suvALe tyeLa sthe enDre ) jevI rIte kAI yuvAna tenA hAtha vaDe kAi yuvatIne hAtha pakaDIne ulleA rahe che, eTale ke cuvatInA hAthamAM peAtAnA hAtha milAvIne tene peAtAnA bhujapAzamAM jakaDI le tyAre te yuvAna ane yuvatI ekakArarUpe pratibhAsita thAya che, tathA ( varasa vA nAmI karavA kattAliyA ) jevI rIte paiDAnI nAbhi ( cakranI vaccenA bhAgamAM raheluM kASTha vizeSa ) nI sAthe paiDAnA ArA saMlagna ( joDAyelA ) rahe che, (havAmeya ) eja pramANe ( cattAri 56 noyananayAnuM samALe manuyorka nussehi ) cArasAthI pAMcase ceAjana pantanA manuSyaleAkA manudhyeAthI khIcAkhIca bharelA che eTale ke eTalA manuSyaleka manuSyAthI sapUrNa AcchAdita che. ( te ! vaM) te huM bhainta | zuM temanuM te kathana sAcuM' che ? jJeya' mahAvIra prabhu temane eveA javAba Ape che ke ( poyamA ! ) huM gautama ! ( jaM NaM te aNNautthiyA jAva maNusse hi je te evamAha su micchA ve etramAha su ) anya matavAdIo evu je kahe che ke manuSya leAka cArathI pAMcase caiAjana sudhI manuSyAthI khIcAkhIca bharelA che, evuM temanuM kathana mithyA ( asatya) che. kAraNa ke temanuM te kathana samyakRjJAna anusAra nathI, paNu vibhagajJAna pUrNAMkanuM ja che. ( ma ' kuLa no camA ! tra bAphavAmi vAmetra gAya cattari paMca jJocanasacAdu' vastusamAne nicajo neti' ) te gautama ! huM teA evuM kahuM chuM ke upara kahyA pramANenA cArathI pAMcase yAjana sudhInA nArakaleAka nAraka jIvAthI khIcokhIca bharelA che. || sU. 5 // nairayikoM kI vikurvaNA ke viSaya kA nirUpaNa ( neyALa' maDhe ! ) ityAdi-- sUtrA-(necALa' mate ! di' LasuM pamU vi'jitta, pu utta mU trisandhisad ? ) he bhadraMnta ! nAraka jIvA eka ja Ayudha zastra AdinI vidhruNA karI zake che, ke aneka Ayudha AdinI vidhruva NA karI zake che ? (jJAnovAminame bajAvo taddA taiyo jJAnAise) huM gautama ! A viSayane anulakSIne jIvAbhigama sUtramAM jeve AlApaka kahelA che, evA ja AlApaka (vrudyiAne ) A pada sudhI ahIM paNa grahaNa karave. TIkA"- uparanA sUtramAM nArakAnA ullekha thayA che. tethI temane anulakSIne sUtrakAra A sUtradvArA vizeSa nirUpaNu kare che-gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke ( neTcALa mate di' hAnna mUvikatti, pukurrA mu vittira ) he bhadanta ! eka nAraka jIva eka ja Ayudha vizeSanI vidhruva NA zrI bhagavatI sUtra : 4 148 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' 99 ,, (6 karI zake che-eTale ke vikriyAzakti dvArA eka ja AyudharUpe peAtAnA zarIrane paramAvI zake che, athavA aneka AyudhA zasrorUpe peAtAnA zarIrane piraNa bhAvI zake che ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che- (hA nIvAmitame AhAvo taddA taiyo jJAnavrudiyAse) he gautama ! A viSayamAM jeve lApaka jIvAbhigama sUtramAM Apele che, evA ja AlApaka ahIM paNu grahaNa karaveA. te AlApaka duradhyAsa padma panta ja grahaNa karavA joie. te AlApaka nIce pramANe che ? (joyanA ! narsa ni vajju vivitsar pugi pimU vijavvittie, egataM vintramANA, egaM mahaM mogagararUvaM vA, musuDhirUvaM vA, ityAdi evaM puhuttaM vidyamANA moggaravANi vA, musuDhi rUtrANi vA " De gautama ! nAraka jIva eka rUNanI vidhruNA paNa karI zake che ane aneka rUpAnI vikuvA pazu karI zake che, jyAre te eka rUpanI vikuNA kare che tyAre kAM te eka ghaNAja vizALa magadaLanA rUpanI zastravizeSanI vikuNA kare che. athavA te musa'DhI Adi ekeka rUpanI vidhruNA kare che. jyAre te aneka rUpe)nI trikA kare che tyAre aneka magadaLAnAM rUpAnI athavA te aneka musa'DhI AdinAM rUpAnI vikuNA kare che. saMvanAnuM, no asaMvegnArUM " te saMkhyAta rUpeAnI ja vikuNA karI che, asaMkhyAta rUpAnI viNA karI zakatA nathI. O saMddhArM sArUMtrikaTiMgati, dhindittA annamannasahAya amidaLamALA taiyaLa phoreMti, 34, tri N, vADha pAsa, kuma, hasuM, nivrutta khaMDa, tighna, tula, TumAM, vudyiAsa " te vikruvitarUpe saMbaddha ( eka bIjA sAthe joDAyelAM) hoya che, asaMbaddha hAtAM nathI. AvAM vaikriyarUpAnI vikA karIne te nAraka jIvA eka khIntanA zarIrane pIDA pahAMcADe che, paraspara laDe che, tethI temane ghaNI pIDA thAya che. tene je vedanA thAya che te eTalI badhI tIvra hAya che ke te vedanAne ujjavaLa kahI che-sukhanA azamAtranA paNa abhAvavALI te vedanA hoya che. atyanta duSTa pariNAmeAnA prakane lIdhe te vedanA vipula hoya che, te vedanA keTalI thatI haze-eTale ke tenuM pramANa keTaluM haze, te kahI zakAya tema nathI. te vedanA pragADha-atyanta tIvra hAya che ane pratisamaya asamAdhijanaka hoya che. te vedanA pratyeka aMgane du:kha dAyaka thaI paDe che, tethI tene kaza ( kaThera ) kahI che. vaLI te aniSTa ane glAnijanaka hAvAthI tene lIMbaDAnA rasa jevI kaTuka kaDavI kahelI che. tenuM vaNaeNna sAMbhaLavAthI athavA nAma sAMbhaLavAthI paNa cittamAM duHkha utpanna karanArI heAvAthI tene atyaMta kaDhAra kahI che. cittamAM vikSepa pedA karanAra hovAthI tene niSThura kahI che ane AtmAnA pratyeka pradezamAM nyApelI hAvAthI tene caDa ( ugra ) kahI che. tathA tIvra, asukharUpa ane du:khapUrvaka sahana karavA cAgya heAvAthI te vedanAne ' duHsaDu' kahelI che. 5 sU. 6 / / zrI bhagavatI sUtra : 4 149 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarmAdi AhAra Adi ke svarUpa kA nirUpaNa AdhAkarmAdi-AhAra vaktavyatA- ( bAhA khaM) ItyAdisUtrArtha-( kATTAnna aTaSe tti maLa vahArettA maMvara ) je sAdhu tenA manamAM evuM samaje che ke AdhAkarma nirdoSa che, ( eTale ke aprAsUka AhArane paNa je nirdoSa gaNe che ) ( 2 tarata kALarasa kADhoDire vADha vad sthita e sAdhu je AdhAkarma Adi sthAna viSayaka AlecanA ane pratikramaNa karyA vinA mAre che te sAdhu dvArA saMyamanI ArAdhanA thatI nathI. je vaM taraNa kApta mADhoparite vAruM jIre vAritra takSNa goLA-i meLa nevacaM) paNa je te AdhAkarma Adi sthAna viSayaka AlocanA ane pratikramaNa karIne mare, te evA jIva dvArA saMyamanI ArAdhanA thAya che. A AlApakethI e vAta samajavI joIe ke ( krIyA paisA ApIne sAdhune mATe kharIdavAmAM Avela AhAradika, (vizaM) amuka sthApita AhAra sAdhunA nAmathI sAdhune mATe ja rAkhI mUkela AhArAdika sAmagrI, ( ra ) racita AhAra-lADu Adi banAvavA mATenA curamAM Adine sAdhune mATe alaga rAkhI mUkIne pAchaLathI temAMthI banAvavAmAM Avela lADu vagere AhAra, (#AtAma) jaMgalamAM musApharone mATe taiyAra karavAmAM AveluM bhejana, (ramamAM ) duSkALanA vakhatamAM dIna-duHkhine mATe AdhAkarmAdikamAM adoSatA rahelI che, evuM AgamamAM pratipAdana karAyuM che. tethI te prakAranA AhAramAM nirdoSatAnI kalpanA karavI ane eja khyAlathI te AhArane pitAnA upayogamAM le, athavA e AhAra bIjA sAdhuone Apa ke apAva, evA AhAranuM sabhAnI samakSa nirdoSa AhAra rUpe pratipAdana karavuM, A badhI kiyAe siddhAMta virUddhanI hovAthI mithyAtva Adi. rUpa che. tethI tenA dvArA jJAnAdi kenI virAdhanA thAya che, e vAta dIvA jevI spaSTa che. kahevAnuM tAtparya e che ke AdhAkarma AhAra sadeSa che tene nirdoSa samaje te viparIta mAnyatA che. mithyAtvanA udayathI ja evI bhAvanA jIvanI aMdara utpanna thAya che. jyAM mithyAtvane udaya hoya tyAM samya darzanane abhAva hovAthI rAmyapha jJAnAdikane paNa abhAva hoya che. tethI kuta cAritrarUpa dharmanuM nirdoSa rIte pAlana karavA mATe AdhAkarma Adi AhAra kadI paNa levuM joIe nahIM. tene tyAga karIne zruta caritrarUpa dhamane ujavaLa kare jaie. A pramANe karavAthI ja sAdhu ArAdhaka banI zake che. e sU. 7 zrI bhagavatI sUtra : 4 150 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra rA4i) he gautama! A viSayamAM paNa rAjapiMDa paryantanA pUrvokta upara kahyA pramANe ja samajavuM. (mAhA tti bannanannA magyzakattA mavA re gaeN tara?) he bhadanta ! " AdhAkarma nirdoSa che," ema kahIne parasparane-eka bIjAne AhAra apAvanArane zuM ArAdhanA thAya che? (gvaM pi tava kAva sAvavi') he gautama! Ane javAba paNa rAjapiMDa paryantanA pUrvokta javAba pramANe ja samaja. mANArma ci 3Lavane tti vaha jaNa majjhe pannavaittA bhavai, se NaM tassa jAva asthi ArAhaNA ?-jAva raaygi ) he bhadanta ! " AdhAkamAM nirdoSa che, " evuM aneka manuSya samakSa prajJApanA karanAra sAdhune zuM ArAdhaka kahI zakAya che? he gautama! A viSayamAM paNa " rAjapiMDa " paryantanuM pUrvokta kathana grahaNa karavuM joIe. TIkAI-uparanA sUtramAM je vedanAne ullekha karAyela che, te vedanA jJAnAdikanI ArAdhanAne abhAve thAya che, tethI sUtrakAra A sUtra dvArA ArAdhana ane anArAdhanAnuM svarUpa batAve che-( bhallAmAM aLavaje tti mAM tti mA ) je jIva athavA sAdhu " AdhAkarmadi deSa yukta AhAraAdhAkarmAdikamAM aSatA rahelI che, evuM AgamamAM pratipAdana karAyuM che. tethI te prakAranA AhAramAM nirdoSatAnI kalpanA karavI ane eja khyAlathI te AhArane pitAnA upayogamAM le, athavA e AhAra bIjA sAdhuone Apa ke apAvavo, evA AhAranuM sabhAnI samakSa nirdoSa AhAra rUpe pratipAdana karavuM, A badhI kiyAo siddhAMta virUddhanI hovAthI mithyAtva Adi. 35 che. tethI tenA dvArA jJAnAdikanI virAdhanA thAya che, e vAta dIvA jevI spaSTa che. kahevAnuM tAtparya e che ke AdhAkarma AhAra sadeSa che tene nirdoSa samaja te viparIta mAnyatA che. mithyAtvanA udayathI ja evI bhAvanA jIvanI aMdara utpanna thAya che. jyAM mithyAtvane udaya hoya tyAM samyaga darzanane abhAva hovAthI rAmyapha jJAnAdikane paNa abhAva hoya che. tethI zuta cAritrarUpa dharmanuM nirdoSa rIte pAlana karavA mATe AdhAkarma Adi AhAra kadI paNa levuM joIe nahIM. tene tyAga karIne zruta caritrarUpa dharmane ujavaLa karavuM joIe. A pramANe karavAthI ja sAdhu ArAdhaka banI zake che, e sU. 7 zrI bhagavatI sUtra : 4 151 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamavALA sAdhune vahorAvavA mATe ja banAvavAmAM Avela lADu agara tene bhUke curamuM Adi padArtha-eTale ke lADunA pacakhANa vALAne cUramuM karIne Ape ane curamAnA pacakhANa vALAne lADu banAvIne Ape ( ghaMsAramatta ) vanamAM pathikanA nirvAha mATe taiyAra karela bhejana, ( Turijhama duSkALamAM garIbaloka ane pIDitone ApavA mATe banAveluM bhojana ( jizamatta ) vAdaLAM chavAyelAM hoya ane varasAda varasate hoya tyAre anAtha dIna jAne mATe athavA relapIDite mATe banAveluM bhejana, ( jahAjamAM ) gaNIne mATe banAveluM bhojana, (rajJAcaravivuM zayyAtara piMDa ( vasatidAtAnuM bhejana ) ( rA4i ) rAjAne mATe banAveluM bhojana, A badhA AhAranA viSayamAM paNa AdhAkarmane anavadya nirdoSa kahenAra viSe-eTale ke A prakAranA deSayukta AhArane nirdoSa AhAra kahenArane viSe-paNa upara kahyA pramANenA AlApaka ( praznottaro ) jAte ja banAvI levA. athavA te jAte ja samajI levA joIe. kahevAnuM tAtparya e che ke kItakRta bhejana-sAdhune nimitte kharIdAeluM bhejana-aka9panIya hovA chatAM paNa tene nirdoSa mAnanAro zramaNa je te sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA mare, te tene zrata cAritrarUpa dharmanI ArAdhanA thatI nathI, paraMtu virAdhanA ja thAya che. paNa je te zramaNa te sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karIne mare che, to tenA matacArirUpa dharmanI ArAdhanA thAya che, virAdhanA thatI nathI eja pramANe sthApita AhAra ( sAdhune nimitte jude rAkhI mUkele AhAra ) thI laIne rAjapiMDa paryantanA AhAranA viSayamAM paNa AlApa banAvI levA joIe. A rIte deSayukta AhArane nirdoSa mAnIne temAM mana lagADanAra sAdhumAM anArAdhakatAnuM sUtrakAra dvArA pratipAdana karavAmAM AvyuM che. AgamamAM je AhArene sadoSa hovAne kAraNe munijane mATe akaya kahelA che, evA AhArone nirdoSa mAnIne konA samUha pAse temane nirdoSa AhAra tarIke batAvIne, te prakAranA AhArane pitAne mATe upagamAM laIne, te sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA maranAra sAdhunA zratacAritra rUpa dharmanI ArAdhanA thatI nathI paNa virAdhanA ja thAya che eja vAta ( ga me aNNAje bahujaNassa mAjhe bhAsittA sayameva paribhujittA bhavai se NaM tassa ThANassa jJAna gathi taraNa ArALA) A sUtra dvArA prakaTa karavAmAM Avela che. paNa je te sthAnanI (te deSanA kAraNethI) AcanA ane pratikramaNa karIne maraNa pAme che, tenA zrata cAritrarUpa dharmanI ArAdhanA thAya che, virAdhanA thatI nathI. ( fpa ta va rAva sAvaMDuM) A sUtrapATha dvArA uparyukta vAta ja samajAvavAmAM AvI che. kItakRta AhArathI laIne rAjapiMDa paryaratanA AhArane anulakSIne paNa A prakAranA AlApake ja grahaNa karavA uparyukta kathanathI satrakAre e vAta samajAvI che ke je sAdhu AdhAkarma AhArane eTale ke deSayukta ane akala AhArane nirdoSa samajIne tene pitAnA upayogamAM le, zrI bhagavatI sUtra : 4 15ra Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tyArabAda te sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karatA nathI ane tyAra bAda mRtyu pAme, te te zrata cAritrarUpa dharmanA ArAdhaka gaNAto nathI, paNa je te tenI AlecanA ane pratikramaNa karIne kAla kare, to tene te dharmane ArAdhaka mAnavAmAM Ave che. (mahuvAmaM Avaze) deSayukta akaya AhArane nirdoSa AhAra mAnIne (kannara anuvAvarUttA mArU che je taraNa?) je sAdhu parasparamAM te AhAranI Apa-le kare, te sAdhu zuM zrata cAritrarUpa dharmane ArAdhaka gaNAya che ke nathI gaNate ? (Arca ra tadR rAya ) he gautama ! AdhAkama AhArane nirdoSa AhAra samajanAra sAdhunA viSayamAM je AlApaka Apelo che, te ja AlApaka A viSayamAM paNa samajI le. (zItaRta) thI laIne "rAjapiMDa" paryantane samasta kathana ahIM grahaNa karavuM joIe. te prakAranA doSayukta AhArane nirdoSa kahIne eka bIjAne ApanAra ke apAvanAra puruSa je te sthAnanI AlocanA ane pratikamaNa karyA vinA kAla kare pAme che. tene zrata cAritrarUpa dhamane ArAdhaka mAnI zakAya nahIM, paNa je te sthAnanI AlecanA ane pratikramaNa karIne nirdoSa banI gayA pachI kAlakare pAme te tene te dharmane ArAdhaka mAnI zakAya che. e ja pramANe (mAvajanmanuM kAva tti nAma pannavA mA, te je tarata jJAva thi bArAkha) "AdhAkarma AhAra anavadya (nirdoSa) che," e pramANe ghaNA lokenI samIpe sabhAmAM prarUpaNa karanAra vyakti, je te sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA kAla kare che te zrata cAritrarUpa dharmane ArAdhaka manAtA nathI, paNa je te vyakti te sthAnanI AlocanA ane pratikamaNa karIne mare te tenAthI dharmanI ArAdhanA thAya che. A prakAranuM kathana kItakRta ( sAdhune nimitta kharIdelo AhAra) thI laIne rAjapiMDa paryantanA pade samajI levA joIe, AdhAkarmAdikamAM adeSatA rahelI che, evuM AgamamAM pratipAdana karAyuM che. tethI te prakAranA AhAramAM nirdoSatAnI kalpanA karavI ane eja khyAlathI te AhArane pitAnA upagamAM le, athavA e AhAra bIjA sAdhuone Ape ke apAva, evA AhAranuM sabhAnI samakSa nirdoSa AhAra rUpe pratipAdana karavuM, A badhI kiyAe siddhAMta virUddhanI hovAthI mithyAtva Adi. rUpa che. tethI tenA dvArA jJAnAdikenI virAdhanA thAya che, e vAta dIvA jevI spaSTa che. kahevAnuM tAtparya e che ke AdhAkarma AhAra sadeSa che tene nirdoSa samaja te viparIta mAnyatA che. mithyAtvanA udayathI ja evI bhAvanA jIvanI aMdara utpanna thAya che. jyAM mithyAtvane udaya hoya tyAM sAmya darzanane abhAva havAthI rAmyapha jJAnAdikane paNa abhAva hoya che. tethI kuta cAritrarUpa dharmanuM nidaoNSa rIte pAlana karavA mATe AdhAkarma Adi AhAra kadI paNa le joIe nahIM. tene tyAga karIne zrata caritrarUpa dhamane ujavaLa kare joIe. A pramANe karavAthI ja sAdhu ArAdhaka banI zake che. sU. 7 / zrI bhagavatI sUtra : 4 153 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya aura upAghyAya kA siddhigamana kA nirUpaNa AcAya upAdhyAya vaktavyatA-- ( gAyariya kakSAnaM mane ! ) ityAAMda sUtrA--( cinnAAM mate ! sannitti gaLe vijANu saMttimaanne, agilA uvagiNhamANe kaihiM bhavaggahaNehi sijjhai jAva aMta karei ) he bhadanta ! ziSyagaNane AnaMdapUrvaka ( kheda rahita bhAvathI ) sUtreAnA artha samajAvanAra, prasannatApUrvaka temane AtmakalyANanA mArgamAM sahAyatA denAra AcAya ane upAdhyAya keTalA bhatra dhAraNa karIne siddhapada pAme che, ane samasta du:khAnA aMtakartA ane che? ( poyamA! arthe meLavo maLeLa sijjhai, atyegaie docNaM bhavagagahaNeNaM sijjJai, taccaM puNa bhavaggahaNaM NAikamai ) he gautama ! keDhalAka AcAyo, upAdhyAye eka bhavamAM ja siddhapada pAme che, keTalAka AcAryo ane upAdhyAye be bhava karIne siddhapada pAme che, trIjA bhava mAtra teA dareke dareka AcAya ane upAdhyAya siddhapada avazya pAme che. TIkA--sabhAmAM AdhAkama Adi padArthanuM pratipAdana sAmAnya rIte te AcAryo, upAdhyAyeA Adi jJAnI loko ja kare che te evA jJAnI leke keTalA bhava karIne siddhapada pAme che te A sUtramAM samajAvavAmAM Avela che. gautama svAmInA prazna-( ci mALa aMte ! ) huM bhAnta AcAya ke je sUtranA artha samajAve che, ane upAdhyAya ke jee sUtra zikhave che, ( vilacatti nAM niSThA saMnimALe ) jee ziSyagaNune peAtAnA viSayamAM adAnamAM ane sUtradAnamAM kAi paNa prakAranA kheda vinA apanAve e-eTale ke jeo ziSyagaNane AnaMdapUrvaka sUtra zikhave che-tenA atha samajAve che, tathA (nihArvatine ) je temane AnaMdapUrvaka Atma kalyANanA mArgomAM sahAyatA Ape che, (rDA" mALe, sArU nAva gata harU ? ) tevA AcAryAM ane upAdhyAyeA keTalA bhavA karIne siddhapada prApta kare che, yuddha ane che, mukta bane che ane samasta karmonA sathA kSaya karIne samasta du:khAnA aMta kare che? A praznanA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(nocamA) he gautama ! (sthata tetra maMtranaLeLa) keTalAka AcArye upAdhyAye evA paNa hoya che ke teo eja bhava pUrA karIne sidhdhapada pAme che. kAraNa ke teo carama zarIradhArI hAya che. ( atyaM TrongeAM magaLeAM) keTalAka AcA ane upAdhyAyeA be bhava karIne (nniAr ) siddhapada pAme che. " AdhAkarmAdvi niravadya che" A prakAranI prarUpaNA karanAra AcAya athavA upAdhyAya temanA uttara kSuNNAnI virAdhanA karatA hAya che. kAraNe temane pharIthI manuSya bhava dhAraNa karavA paDe che, tyArabAda tee siddhapada prApta kare che. tethI evA AcAya zrI bhagavatI sUtra : 4 154 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane upAdhyAyane be bhava karIne siddhapada maLe che, ema kahyuM che (ta mAi jerUma) teo traNa bhavanuM ullaMghana karatA nathI. eTale ke traNa bhava karIne te avazya siddhapada prApta kare che A pramANe kahevAnuM kAraNa e che ke cAritradhArI manuSya vartamAna bhavanuM AyuSya pUruM karIne devagatimAM utpanna thAya che. devabhavamAMthI siddhapadanI prApti thatI nathI-tethI devagatinA AyuSyane pUrU karIne te jIva manuSyagatimAM janma le che. ane manuSya bhavamAM cAritranI nirdoSa ArAdhanA karIne te jIva siddhapadanI prApti kare che. A rIte vartamAna bhavamAM manuSyagati, bIjA bhavamAM devagati ane trIjA bhavamAM pharIthI manavyagati prApta karIne cAritranI nirdoSa ArAdhanA karIne te siddhapada pAme che. mATe ja (tRtIyaM mavakavi RAtimati ) A pramANe kaheluM che. || sU. 8 | mRSAvAdike karmabandha kA nirUpaNa mRSAvAda viSe vaktavyatA- (of maMte) ItyAdi- sUtrArtha -(3 of saMte je sTioi mUoot kadamathALeoi adamavA , taraNa kati?) he bhadanta ! je manuSya jUThA ane avi. ghamAna abhyAkhyAna AkSepa-ALa ( khoya doSAropaNa) dvArA bIjAne dUSita kare che, te mANasa kyA prakAranAM karmone baMdha kare che? (camA !) he gautama ! (jeNaM paraM alieNaM asaMtavayaNeNaM abhakkhANeNaM abbhakkhAi, tassa NaM tahappagArA ceva kammA kajati, jattheva NaM abhisamAganchai, tatthetra NaM paDisaMvedai, to se parajhA ) je manuSya anya mANasane jUDA ane avidyamAna abhyAkhyAna dvArA dUSita kare che, te eka prakAranA ( abhyAkhyAna phaLavALA) karmone baMdha kare che. te jyAM jAya che-je gatimAM jAya che tyAM tene vipAka (karmajanya phaLa) bhagave che. (sevaM maMte ! setti mate ! ) "he bhadanta ! A viSayamAM Ape je pratipAdana karyuM te barAbara che. ApanI vAta yathArtha che. e pramANe kahIne, vaMdaNa namaskAra karIne gautama svAmI temanI jagyAe besI gayA. TIkAtha-pUrva sUtramAM anya vyakti upara karavAmAM velA upakAranuM phaLa batAvavAmAM AvyuM che. have A sUtra dvArA sUtrakAra anyane karAtA abhyAkhyAna ALanA phaLanuM pratipAdana kare che. gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke tene of maMte ) he bhadanta ! je manuSya (paraM') bIjI koI vyaktine (Dhiui) asatya vacana dvArA "samUuri madamAtAneof jamavallAtathA zrI bhagavatI sUtra : 4 155 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avidyamAna abhyAkhyAna-ALa dvArA dUSita kare che, te (gur #i #snaMti) te kayA prakAranAM karmone baMdha kare che ? dhAre ke koI mANasa brahmacaryanuM pAlana karato hoya chatAM ema kahevAmAM Ave ke " A mANase brahmacarya vrata pALyuM nathI " te e prakAranAM vacanane asatya vacana eTale ke beTuM ALa kahevAya. keI mANase cerI karI na hoya chatAM tenA para carIne khoTe ALapa mukavAmAM Ave te avidyamAna doSanuM AropaNa karyuM kahevAya. A prakAre koI mANasa upara khoTA doSanuM AropaNa ALa karavuM tenuM nAma ja abhyAkhyAna che. keTalIka vyaktio duSTa hetathI nirdoSa mANasa upara khoTuM doSAropaNa kare che. A prakAranuM juThuM doSAropaNa karanAra vyakti kayA prakArane karmabaMdha kare che e prazna karanAra jANavA mAge che. mahAvIra prabhu tene javAba ApatA kahe che "jonat! " he gautama! (je naM 4 Dhigi matavacaLa zaramAvALaf garamAvo) je manuSya asatya ane avidyamAna evA abhyAkhyAna (asatya daSAropaNa) dvArA anyane dUSita kare che, (taNa taHI reva naMti ) te manuSya abhyAkhyAna phaLavALAM karmone baMdha kare che. tathA e manuSya (gadheva aaN kamimAjha ) tyAM jAya che ttava vahive tyAM tenA phaLane bhegave che. eTale ke A prakAranI pravRttithI eja prakAranA phaLavALAM karmone baMdha karIne jIva je gatimAM janma le che, e gatimAM tenA vipAkarUpa duHkhAdikane anubhava kare che. "to te pachI re" ane tene anubhava karyA pachI ja tenI nirjarA kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke "nAmu kSItte rAme " A siddhAMta anusAra ahIM e prakaTa karavAmAM AvyuM che ke jIva je azubha pravRtti dvArA dukhaprada karmone baMdha kare che, tenuM phaLa avazya bhagave che. kadAca vartamAna bhavamAM te phaLane pUrepUruM bhegavI na le, te jeTaluM phaLa bhegavavAnuM bAkI rahe teTaluM phaLa jyAM janma dhAraNa kare tyAM bhagave ja che. A rIte tenuM vedana karatAM karatAM te kyAreka e karmonI nirjarA paNa karI nAkhe che. mahAvIra prabhunAM vacanomAM saMpUrNa zraddhA prakaTa karatAM gautama svAmI kahe che-"revaM maMte ! he bhadanta! ApanI vAta bilakula satya che. A viSayamAM Ape je pratipAdana karyuM te yathArtha che. evuM kahIne mahAvIra prabhune vaMdaNa namaskAra karIne teo temane sthAne besI gayA. e sUtra 9 | jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "bhagavatIsUtranI prameyacandrikA vyAkhyAne pAMcamAM zatakane chaThTho uddezaka samAsa, pa-6 . zrI bhagavatI sUtra : 4 156 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtave uddezaka ke viSayoM kA vivaraNa pAMcamA zatakanA sAtamAM uddezAnA sakSepa sArAMza-- uddezakanI zarUAtamAM paramANu pudgala ane pudgala smudhAnuM nirUpaNuM thayuM che, prazna-paramANu pudUgalanuM kapana thAya che? zuM temanuM te te bhAvarUpe pariNamana thAya che ? uttara--kayAreka te kaSita thAya che, kayAreka te te bhAvarUpe te piraNue che.kyAreka te kapita nathI paNa thatuM ane te te bhAva rUpe pariNamatuM paNa nathI. e ja pramANe dvipradezika ska MdhanA bhAgeAnA kaMpana ane aka pana viSayaka prazno, tripradezika skaMdhanA bhAgeAnA kapana ane aka'pana viSayaka prazno, asaMkhyAta pradezika skadhanA bhAgeAnA ane anatapradezika skadha pantanA skandhAnA bhAgeAnA kapana ane aka'pana viSayaka prazno pUchavAmAM AvyA che, ane te praznonA javAba ApavAmAM AvelA che. prazna-paramANu pudgaleAnuM talavAra AdinI dhArathI chedana bhedana thAya che ke nahi ? uttara~~nathI thatuM. eja pramANe dvidezikathI laine anata pradezika pantanA kAnuM talavAranI dhAra Adi dvArA chedana bhedana thAya che kharUM, evA prazna ane " thAya che paNa kharUM ane nathI paNa thatuM, " evA uttara. agni puSkara savaka nAmanA megha, ane gaMgAdi mahA nadIemAM paramANu Adi pudgalAnA dahana, AdrIbhavana (bhIMjavAnI kriyA) ane pratiskhalana kharI paDavAM viSayaka prazno ane tenA uttarAnuM pratipAdana. '' paramANu pudgalA sahita, madhya sahita ane pradeza sahita DAya che ke nahIM? " evA prazna ane " nathI hAtAM, ' evA uttara. dd prazna--dvipradezika, tripradezika Adi kA zuM adha rahita che? madhya sahita che ? pradeza sahita che ? uttara--ddhipradezika ane catuSpadezika Adi samaskandha, sukhyAta pradezika, asa MkhyAta pradezika ane anata pradezika pa ntanA skandhA adha sahita hAya che, madhya rahita hAya che ane pradeza sahita hAya che, evuM kathana, tathA viSama maMdezavALA tripradezika, pacapradezika, ane anaMta pradezika pantanA skandhA adharahita hAya che, madhya sahita hAya che ane pradeza sahita hAya che evuM pratipAdana. paramANu enA paramANuonI sAthe paraspara spa thavA viSenA nava vikalpAnuM kathana. tathA dvipradezikAthI laine anaMta pradezikA pantanA sAthe sparzanA viSayamAM, tathA dvipradezikanI paramANu pudgalathI laine anaMta pradezikA pantanA sAthe spanA viSayamAM eja pramANe tripradezikanI paramANu pudUgalathI zarU karIne anaMta pradezike| paryantanA sAthe spardhAnA viSayamAM, tathA anaMta pradezika pantanAnI paramANu pudgaleAthI zarU karIne anaMta pradezikA pantanAnI sAthe spardhAnA viSayamAM praznottarAnuM kathana A uddezakamAM Ave che. prazna--paramANu puddagalanI kALanI apekSAe keTalI sthiti hoya che ? uttara-jaghanya echAmAM AchI eka samayanI ane vadhAremAM vadhAre asa`khyAta kALanI sthiti hAya che. zrI bhagavatI sUtra : 4 157 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna----eka pradezAvagADha sakapa pudgalanI kALanI apekSAe keTalI sthiti hoya che ? uttara--jaghanya eka samayanI ane utkRSTa vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asakhyAtamAM bhAga pramANu sthiti hAya che, e ja pramANe asakhyAta paryantanA pradezAvagADha pudgalanI sthiti viSayaka praznottarAnuM kathana. prazna--eka pradezAvagADha niSkapa pudgalanI kALanI apekSAe keTalI sthiti hAya che ? uttara-jaghanya eka samaya ane utkRSTa asakhyAta samayanI sthiti che. ekaguNu kALavALA pudgalanI sthitine vicAra, anaMtaguNu kALavALA puTTugalanI varNa, gaMdha, rasa, sparzavALA pudgalanI, sUkSma pariNAmavALA pud galanI, khAdara pariNAmavALA pudgalanI, ane zabda rUpe parimita thayela pudgalanI kALanI apekSAe keTalI sthiti hAya che tenuM pratipAdana, azabda rUpe parimita thayelA pudgalanI sthitinA vicAra, tyAramAda paramANu pud galanA dvipradezika skandhanA ane ananta pradezika pantanA skandhAnA antara kAlanA prazna ane jaghanya eka samaya, ane utkRSTa asakhyAtakALa, ane ana'takALanA antarakALa che evA uttara. eka pradezAvagADha saMpa pudgalathI laine asakhyAta pradezAtragADha pa ntanA pudgalanA antarakALanA vicAra, eka pradezAvagADha niSkapa pudgalathI laIne asaMkhyAta pradezAvagADha pantanA pudgalanA antara kALaneA vicAra, varNAdi rUpe, zabda rUpe, tathA azabda rUpe pariNamatA purdUgalanA antara kALanA vicAra, ItyAdinuM A uddezAmAM pratipAdana karyuM che. pudgala dravyanA bhedarUpa dra sthAnAyu, kSetra sthAnAyu, avagAhanA sthAnAyu ane bhAva sthAnAyunA alpa ane bahutvanA vicAra, nArakAnA AraMbha parigrahanA vicAra, asurakumArAnA Ara.bha parigrahane vicAra, pRthvIkAya AdikAnA AraMbhanA vicAra. zarIra, kama, bhavana, deva, devI ityAdi parigraha tathA Asana, zayana, bhAMDa, mAtra, upakaraNa Adi parigraheAnuM asurakumAra sevana kare che, eve! uttara. ekendriyathI laIne pacendriya paryantanA jIvAnAM parigraha kayA kayA hoya che, tenuM kathana. tathA vAnabhyantarAthI jyAtiSaka paryaMtanA deva ane vaimAnika devAnA TaTaka, phUTa, vApI vagere prakAranA parigrahanuM pratipAdana. tyArabAda pAMca hetuonuM ane pAMca ahetuonuM pratipAdana, zrI bhagavatI sUtra : 4 158 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramANu - pugalake svarUpa kAnirUpaNa paramANu pudgalane vizeSa khulAso "paramANu pa vi mate ! " ityAdi sUtrArtha-(paramANu potaof maMte ! gya, verU, gAva naM 4 mA varinA? he bhadanta ! zuM paramANu pula sAmAnya rUpe kare che? vizeSa rUpe kaMpe che kharuM? zuM te ullepaNa-avakSepaNa, nIce AvavuM Adi bhAva rUpe pariName che? (goyamA! siya eyai, veyai jAva pariNanai, siya No eyai jAva No pariNamaI) he gautama ! kayAreka paramANu pudgala kaMpita thAya che, kayAreka vizeSa kapita paNa thAya che, ane kayAreka te te bhAvarUpe pariName che, kyAreka te kaMpita thatuM nathI, vizeSa kaMpita thatuM nathI ane te bhAvarUpe pariNamatuM paNa nathI. (gamtti mane ! be ghaca, jJAva vanimarU?) he bhadanta ! be pradeza vALa skandha zuM kaMpita thAya che? ane te te bhAvarUpe pariName che? (nonI vira cA, rAka vALamA) he gautama! kayAreka te kaMpita thAya che ane te bhAvarUpe pariName che, (dira Lo ca, nava no parigama) kayAreka te kaMpita paNa thatuM nathI ane te te bhAvarUpe pariNamata paNa nathI. (uttara re dArU, sica teNe no praya) kayAreka tene eka deza (bhAga) kapita thAya che, ane eka deza kaMpita thato nathI. (ticqgi of maMte ! varU0) he bhadanta ! zuM traNa pradezavALo aMdha kaMpe che kharo? (joma sica , hira no , upara teNe dArU, no teNe zarU) he gautama! te kare che paNa khare ane nathI paNa kaMpata-kyAreka tene eka deza ja kaMpe che ane kayAreka eka deza paNa kapato nathI. ( siya re pacarU, no phelA caMti) kayAreka tene eka deza kaMpe che ane aneka deza kaMpatA nathI, (ziva tA caMti, no teNe cira) kayAreka tenA aneka deza kaMpe che, eka deza kaMpatuM nathI. (ghaDavA iof mate! vaMdhe 6) he bhadanta ! cAra pradezevALo skaMdha kare che khare? (nona ! eyai, siya no eyai, siya dese eyaha No dese eyai, siya dese eyai, No desA eyaMti, siya desA eyati no dese payai, siya desA eyati No desA eyati) zrI bhagavatI sUtra : 4 159 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM gautama ! cAra pradezAvALA dha ka2e paNa che ane nathI paNa ka'pate. kayAreka tenA eka deza kaMpe che ane eka deza kapatA nathI, kayAreka eka deza pe che ane aneka deza kaDapatA nathI, kayAreka aneka deza kaMpe che ane eka deza ka*patA nathI, kayAreka aneka deza kape che ane aneka deza kaMpattA nathI. (nanhA cakavarNano sahA paMcatto-tA jJAtra ataso) cAra prade zevALA skadha vize je pramANe kahevAmAM AvyuM che te pramANe pAMca pradeze vALA skaMdhanA viSe paNa samajavuM, ane anaMta pradezeAvALA skaMdha pantanA viSayamAM paNa eja pramANenuM kathana grahaNu karavuM, TIkA"--chaThThA uddezAne aMte karma pudgalenuM vedana thayA pachI niza thavAnI vAta karI che. te nirA calana svarUpavALI hAya che. te te prasaMgane anulakSIne A uddezAmAM pudgalAnA calananuM sUtrakAre nirUpaNa karyuM che. * gautama svAmIne prazna- ' rmALuvo DheLa mate ! ca, vecara, nAya sa sa mAtra nimarU ? " he bhadanta ! paramANu pudgala sAmAnya ane vizeSa rUpe kaMpe che kharU? zuM paramANu pudgala te te bhAvarUpe pariName che kharU? eTale ke te paramANu puddala utzepaNu, avakSepaNu, AkuMcana, prasaraNa Adi bhAvarUpe pariName che kharU? ahIM 'jJAva ( cAlata) padathI " paruti, pa datte, zrutti, uddIpati ' A kriyApadone grahaNa karavAnA che. tene bhAvAtha A pramANe che-" rati" zuM te pudgala paramANu eka jagyAethI bIjI jagyAe jAya che kharUM ? " svaa 'zuM te pudgala paramANu gheADA pramANamAM cAle che ? athavA khIjA pradezapara jaIne phrI pAtAne sthAne pAchuM AvI jAya che ? varlRle' zuM te badhI dizAomAM saMcAra (gamana) kare che ? athavA padArthontarane sparze che. kharU? vruti" te pRthvImAM ghusI jAya che kharU? athavA kSubhita kare che kharU ? TrIti ' zuM te pArthantaramAM maLI jAya che. kharU ? gautama svAmInA praznanA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(oyamAM ! vica tharU vecara, jJAna LamaTM ) he gautama ! pudgala paramANu kayAreka sAmAnya vizeSa ane rUpe paNa cAle che, kAraNa ke sarva pudgaleAmAM kaMpana thavAnI kriyA thatI nathI, kAi kAi vakhate ja thAya che. tethI e kriyA kayAreka thAya che, evuM A sUtrapAThamAM sUtrakAre pratipAdana karyuM che. paramANu pudgalamAM ejana (kaMpana) Adi kriyAe kayAreka ja thAya che, te tenA dvArA e vAtanuM Ape|Apa pratipAdana thai jAya che ke te te bhAvarUpe pudgala paramANunuM pariNamana paNa kayAreka ja thatuM haiAya che. sAmAnya rUpe kaMpavuM tenuM nAma ejata' che ane vizeSarUpe ka pavu. tenuM nAma ' gejana ' che. (laya no thaph, gAya no jaLama6) te pudgala parama! kayAreka nathI paNa kaMpatu, ane te bhAvarUpe kayAreka te pariNamatu paNa nathI. A pramANe eka pudgala paramANu vizenA praznonuM spaSTI karaNa meLavIne have gautama svAmI e pradezavALA skaMdhanA viSayamAM prazna pUche che--( Tuttirna mate! vadhe carnArtha LamarU ? ) he bhadanta e prade zrI bhagavatI sUtra : 4 160 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAvALe skaMdha kape che kharA ? ahIM (cAvat ) (jJAva ) padathI upara pramANenA sUtrapATha grahaNa karAyA che. mahAvIra prabhu javAba Ape che-( zocamA ! siya carU nA nimar ) he gautama ! e pradezeAvALA pudgala skadha kAi koI vakhata ja kaSita thAya che ane te te bhAvarUpe pariNamita thAya che tathA (siyA carnAtra Lo varanamar ) kAi kAi vakhata te pita thate. nathI ane parimita thatA nathI. (niyatene carU siya teNe no carce) he gautama ! te be pradezeAvALA pudgala skadhane eka deza ( bhAga) kaSita thAya che ane eka bhAga kapita thateA nathI. gautama svAmI pUche che ( tittvasid aaN mate ! vaye car ?) he bhadanta ! traNa pradezavALA pudgala kandha zu kapita thAya che kharo ? mahAvIra prabhu javAba Ape che (piya rU, liya no carU ) he gautama ! traNa pradezAvALA pudgala kanya kayAreka kape che paNa kharA ane kayAreka nathI paNa kapatA. (vica taise rU no tene rU ! kayAreka te skandhane eka bhAga kapita thAya che ane eka bhAga krapita thatA nathI. (siya jaise Dvar no phesA 'tti ) kayAreka evu paNa mane che ke te traNa pradezAvALA skandhanA eka bhAga kaMpita thAya che ane be bhAga ka`pita thatA nathI. ( siya temA 'tti no phaile carU ) kayAreka evuM paNa mane che ke jyAre tenA be bhAga kapita thAya che ane eka bhAga kaSita thatA nathI. have gautama svAmI cAra pradezeAvALA pula skandhane viSe prazna pUche che ( 2'vpatti na aMte ! vadhe caD?) he bhadanta ! zuM cAra pradezAvALA put gala skandha pita thAya che kharA ? tene javAma ApatA mahAvIra prabhu kahe che-( nomayA ! siya carU siya no carce) he gautama ! te kayAreka kRSita thAya che ane kayAreka nathI thatA. (sica rele rU no Trele r ) kayAreka te skandhanA eka bhAga kapita thAya che ane eka bhAga kaSita thatA nathI. ( pica taise yarU no resA 'ti) kayAreka tene eka ja bhAga kaMpita thAya che ane tenA aneka bhAga eTale ke traNa bhAga kAMpita thatA nathI. ( piya zailA pati no tene 'tti ) kayAreka tenA traNa bhAga rUpa deza kaSita thAya che ane eka bhAga rUpa deza ka'pita thatA nathI. (Niya tesAMtino relA tti) kayAreka tenA pahelA e bhAga kaeNpita thAya che ane bAkInA be bhAga ka pata thatA nathI. (nanhA 23LaNaso taddA paMcapattiko taddAnAva baLa'tapattino ) je pramANe cAra pradezeAvALA pudgala skandhA viSe upara kahyA mujabanuM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che eTale ke tenA viSe jevA AlApaka ApavAmAM AvelA che evA ja AlApaka pAMca pradezeAvALA pudgala skandhA viSe samajI levA zrI bhagavatI sUtra : 4 161 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane eja pramANe che, sAta, ATha, nava, daza, saMkhyAta, asaMkhyAta ane ananta paryAnA pradezevALA pula skandha viSe paNa AlApa samajI levA. A sUtrane bhAvArtha nIce pramANe che-paramANupudgalano eka bhAga hovAthI tene viSe be vikalpa (bhaMga) thAya che-(1) paramANupula kayAreka kepita thAya che (2) te kayAreka kaMpita thatuM nathI. A prakAranA be bhaMga (vikala) thAya che e pradezevALA putalaskandanA be bhAga thavAthI traNa vikalpa thAya che. (1) tenuM kyAreka kaMpana thavuM, (2) tenuM kyAreka kaMpana na thavuM, (3) kayAreka tenA eka bhAganuM kaMpana thavuM ane eka bhAganuM kaMpana na thavuM. - traNa pradezavALA skandamAM nIce pramANe pAMca vikalpa saMbhavI zake che. temAM pahelAM te traNa vikalpa te be pradezavALA skandha pramANe ja samajavA. kAraNa ke traNa pradezavALA skalpanA eka bhAgamAM eka paramANu ane bIjA bhAgamAM be paramANu haze. tethI be paramANu rUpa je bIjo bhAga che tene te prakAranA pariNAmavALo hovAthI eka bhAga rUpe gaNI levAmAM AveluM che. tethI be pradezAvALA skandhanA jevA ja tripadezI kalpanA paNa traNa vikalpa thaze. je traNa vikalpa upara batAvavAmAM AvyA che. cothe vikalpa A pramANe thaze. "eka bhAganuM kaMpana thavuM ane be bhAganuM kaMpana na thavuM. " pAMcama vikalpa-"be bhAganuM kaMpana thavuM ane eka bhAganuM kaMpana na thavuM." A rIte tripradeza pula kalpanA pAMca vikalpa bane che. cAra pradezavALA pudgala skalpanA cha vika9pa bane che. temAMnA pAMca vika te tripradezI skandhanA pAMca vikalpa anusAra ja samajI levA. chaThTho vikalpa A pramANe che-"cAra pradezavALA skandanA be bhAganuM kaMpana thAya che ane be bhAganuM kaMpana thatuM nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke cAra pradezavALA skandhanA 4 bhAga thaze, "temAMthI be paramANu rUpa be bhAganuM kaMpana tathA be paramANu rUpa be bhAgenuM akaMpana, " A rIte chaThTho vikalpa banI jAya che. tyArabAda pAMca pradezavALA, cha pradezAvALA, sAta pradezevALA, ATha pradezavALA, nava pradezevALa, daza pradezevALA, saMkhyAta pradezevALA, asaMkhyAta pradezAvALA ane anaMta pradezevALA pudgala skandhanA cAra pradezavALA pala skandha jevo ja che, cha, vikalpe saMbhavI zake che ema samajavuM. tenA karatAM vadhAre vikalpanI saMbhAvanA nathI. A rIte paramANu pudgalanA be bhAga ( vikalpa), dvidezI skandhanA traNa bhaMga, tripradezI skalpanA pAMca bhaMga, cAra pradezI skalpanA cha bhaMga, pAMca pradezI skandhanA, cha pradezIskaMdhanA, sAta pradezIsakaMdhanA, ATha pradezIskadhanA nava pradezI kanvanA ane dasa pradezI kalpanA paNa cha, cha bhaMga ja samajavA. A rIte 10 pradezI skandha paryantanA kula 52 (bAvana) bhaMga thAya che. saMkhyAta zrI bhagavatI sUtra : 4 162 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradezI skandhanA cha bhaMga, asaMkhyAta pradezI skandhanA cha bhaga, sUkSma anata pradezika ane sthUla anata pradezika skandhanA pazu cha cha bhaMga samajavA. A rIte kula 76 bhaMga bane che. ( 10 pradezika skandha paryantanA para bhaga ane AkInA cAranA 24 bhaMga maLIne kula 76 bhaMga ane che. ! sU. 1 // paramANupudgala Adi ke viSayameM asidharA Adi kA nirUpaNa paramANu pudgala vagerenA viSayamAM asidhArA AdinI vaktavyatA---- paramANu pohe nAM mate ! " ityAdi-- 66 sutrA "" 66 --" paramANu pAgale NaM bhaMte ! asidhAraM vA khuradhAra vA ogaadegA ? " he bhadanta ! paramANu pudgala talavAranI dhAra upara athavA annAnI dhAra upara rahI zake che kharuM ? " hatA, ogAjA hA gautama ! paramANlR pula taHvAranI dhAra upara athavA asranI dhAra upara rahI zake che. se sabhya chinnenA vA minnenA vA ? " he bhadanta ! zu' te paramANu pula tenA dvArA chedAya che kharUM, bhedAya che kharUM ? ( nocamA ! ) he gautama ! ( no phaLaTTe sama) evuM khanI zakatuM nathI, (no vadhu tatha satvama, vaeNnAva savaeNgna pattiyo ) kAraNa ke te paramANu para zasranI asara thai zaltI nathI, asakhyAta pantanA pradezAvALA skandhAnA viSayamAM paNa A pramANe ja samajavuM. (anaMtapAra sie Na bhaMte ! khadhe asidhAra vA khuradhAra vA ogAhejjA ? ) De bhadanta ! anata pradezAvALA je kadha hAya che te zuM talannAranI dhAra upara athavA asrAnI dhAra para rahI zake che kharA ? ( haiMsA onAdenA) hA, gautama ! te talavAranI dhAra upara athavA asrAnI dhAra upara rahI zake che. (se nuM tatha chinnenA vA mikjhennA vA?) hai bhanta ! tyAM rahele te anata pradezI dha zuM chedAya che khare, bhedAya che kharA ? (noyamA ! pratye na hilanenavA miAAvA arthe no chingengavA no minne vA) koI anaMta pradezI pudgala skadha evA hoya che ke je chedAI zake che ane kaI anaMta pradezI pudgala skadha evA hAya che ke je chedAI paNa zakatA nathI ane bhedAI paNa zakatA nathI. ( va niAyAsa mA majJeLa dnatraya' AiyAna mALiyantra ) eja pramANe anata pradezovALA pula dha agnikAyanI vacce rahI zake che ane te maLI zake che. A kathananuM tANa nIce pramANe che-jevI rIte anaMta pradezI skaMdha talavAra athavA annAnI dhAra upara rahI zake che ane dAi bhedAi zake che, eja pramANe te agnikAyanI aMdara praveza karIne khaLI zake che. te anaMta pradezI kandha agnikAyamAM rahIne chedAtA s zrI bhagavatI sUtra : 4 163 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedato nathI paNa baLI jAya che. eTalI ja agnimAM praveza karanAra anaMta pradezI skadhamAM viziSTatA che. (gvaM puravAsaMvadArakSa mAmeru mA~ joii afhuM 3nTesiyA ) e ja pramANe "te paramANu pula, asaMkhyAta pradezI pudgala skandha ane anaMta pradezI pudgala skaMdha puSkara saMvata nAmanA mahA meghanI aMdara pravezI zake che kharo ? " e prazna pUchavo joIe ane "hA. te tyAM praveza karI zake che, " evo tene uttara samajavo joIe. ane tyAM pravezIne te cheda-bhedA nathI paNa bhIMjAya che," evuM kathana paNa grahaNa karavuM joIe. (ghauM naMniNa mArA diloyaM zudaa gogA, tate vinir AvajjejjA, udagAvattaM vA udgabiduvA ogAhejjA, se NaM tattha pariyAvajjejjA) eja pramANe e vAta samajI levI ke anaMta pradezI skandha gaMgA mahA nadInA pravAhamAM AvI zake che ane tenA pravAha sAthe vahI zake che, tathA eja pramANe te pANInA vamaLamAM athavA to tenA jaLakaNamAM pravezIne nAza pAmI zake che. TIkAtha-pulanuM prakaraNa cAlI rahyuM che. tethI sUtrakAre A sUtramAM yuddha lanA vize vizeSa vaktavyanuM pratipAdana karavA mATe praznottara ApyA che. gautamasvAmI mahAvIra prabhune e pazna pUche che ke " varamALA potaof mare! sidhAra' vA huradhA' vA konA ? " he bhadanta ! paramANu padvala che talavAranI dhAra upara athavA astrAnI dhAra upara rahI zake che kharuM? A prazna pUchavA pAchaLano Azaya e che ke paramANu yudva avibhAgI hoya che. te eTaluM badhuM sUkSama hoya che ke cakSu Indriya dvArA te tene joI zakAtuM nathI. lokamAM badhe te paramANu yudralo rahelAM che. mahAvIra prabhu gotama gaNadharane e javAba Ape che ke "tA, gojha" hA, gautama ! pula paramANuM talavAranI dhAra upara athavA astrAnI dhAra upara rahI zake che. kAraNa ke lekanA pratyeka pradezamAM je tenuM astitva hoya, te talavAranI dhAra upara athavA astrAnI dhAra upara te kema na hoya! lokamAM sarvatra rahelA pudgala paramANuonuM astitva talavAranI athavA astrAnI dhAra upara paNa avazya hAya ja. mahAvIra prabhune te javAba sAMbhaLIne gautama svAmIne evI AzaMkA thAya che ke talavAra athavA astrAnI dhAra upara rahelA pula paramANunuM chedana bhedana thatuM haze ke nahIM? tene samAdhAna mATe teo mahAvIra prabhune A prazna pUche che-"mate ! tI chinnekanA vA mittejanA vo? " he bhadanta ! je te pudgala-paramANu tyAM rahetuM hoya, te talavAra athavA ajJAnI tIrNa dhArathI tenuM chedana-bhedana paNa thatuM haze ? (kaI paNa vastunA be TukaDA thavA tenuM nAma chedana che. paNa phakta cirAI javuM, tene bhedana kahe che.) mahAvIra prabhu temane A pramANe javAba Ape che-"jo rUdde samad " he gautama! evuM saMbhavI zakatuM nathI. kAraNa ke "no vasu tatha rahyuM " ane prabhAva te pakala para paDI zakatuM nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke zastramAM evI tAkAta nathI ke te pula paramANunI aMdara praveza karIne tenA be TukaDA karI zake athavA cIrI zake. jo zastra tenA TukaDA karI zake che te muddala zrI bhagavatI sUtra : 4 164 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramANune pudgala paramANu kahI zakAya ja nahIM. "ga =Ara a nnaparigo" asaMkhyAta pradezI skandha paryantanA viSayamAM paNa e pramANe ja samajavuM. eTale ke paramANu pulathI laIne asaMkhyAta paryantanA pradezovALA skandhanuM zo dvArA chedana-bhedana thaI zakatuM nathI. ahIM paryanta (yAt) padathI be pradezavALA skadhathI laIne saMkhyAta pradezovALA skandha sudhInA jeTalA pradezavALA kaLe che temane grahaNa karavAnA che. prazna-"adiaguagi maMte ! haM vidhAre vA vudhAra lA gokA ?" he bhadanta ! anaMta pradezovALe skandha zuM talavAranI dhAra upara athavA astrAnI dhAra upara rahI zake che? uttara-"daMta zonA hA, gautama ! te tyAM rahI zake che. anaMta pradezovALe pudgala kaMdha je talavAranI dhAra upara athavA astrAnI dhAra upara rahI zake che, te "re mate ! sAthe karelA vA mitte ?" zuM te tenA dvArA chedAya-bhedAya che khare? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"thengNa chine 4 vA mitte 7 vAje anaMta pradeza skaMdha sthUla rUpe pariNamana pAme che, to te chedAya che ane bhedAya che, paranta arajIphA no chine 4 vA no mitte rA" je anaMta pradezI sakaMdhanuM sUma rUpe pariNamana thAya che, tenuM talavAra athavA astrAnI dhArAthI chedanabhedana thaI zakatuM nathI. "gvaM zALAcaraNa mA~ mAM tahaM nA fNAvAra mALiya" eja pramANe anaMta pradezI kaMdha jyAre agninI aMdara praveza kare che, tyAre tenuM tyAM chedana-bhedana thatuM nathI, paNa te tyAM agnimAM baLI jAya che, evuM samajavuM. A kathananuM tAtparya e che ke jevI rIte talavAranI dhAra para avagAhanA karavA viSene anaMta pradeza skaMdhano AlApaka kahyo che, eja prakArane agnikAyanI aMdara praveza karavA viSene anaMta pradezI skaMdhane AlApaka samaja. paNa asidhAra Adi upara rahetA anaMta pradezI kaMdhanuM je chedana-bhedana thavAnI vAta karI che tene badale agnimAM praveza karanAra anaMta pradeza skaMdhanA javalananI vAta karavI joIe kAraNa ke agni dvArA tenuM chedana-bhedana thaI zakatuM nathI paNa te temAM baLI zake che. te AlApaka (praznottaro ) A prakAranA banAvI zakAya-"anaMtapusiT i mare! rIMche ! anivAraNa mA~ maLa jJA??" "daMtA, zoka' "re baM laMvArU mahAku makarNama -huM kasTreliyA " eja pramANe e vAta samajI levI ke jyAre ke eka anaMta pradezI audha ke je sthUlAkAra parimita thayela che, puSkara saMvartaka nAmanA mahAmeghanI vacce praveza kare che zrI bhagavatI sUtra : 4 165 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thita micela " nI 66 tyAre te tyAM chedAtA-bhedyAtA nathI, paNa te tyAM bhIMjavAya che. asidhAra Aphri upara avagAhita anata pradezI skaMdhanuM chedana-bhedana thAya che, tyAre uparokta mahAmeghamAM praveza karanAra anata pradezI koMdha bhIMjavAya che, eTalIja A kathanamAM viziSTatA che. " a LAt mAnaAtapahisoca dvavyaM A NekanA tanuiM viniyAca' zrAvakannenA " eja pramANe jyAre kAi eka sthUla papiraNAmavALA anaMta pradezI skadha jyAre ga`gA-mahA nadInA pravAhamAM paDI jAya che, tyAre te tyAM pratiskhalita thAya che ema samajavu' tethI ja jagyAe " vinidhAnta' " A padane prayoga karAve che. evaM udagAvattaM vA udagabiMdu vA ogAhejja se Na tattha pariyAvajjejja " eja pramANe jyAre anaMta pradezavALA skandha pANInA vamaLamAM paDI jAya che athavA pANInA biMdumAM paDI jAya che, tyAre te tyAM nAza pAmI jAya che. A viSayanA paNa praznottarA pahelAnA praznottarI pramANe ja samajI levA. ahIM agnikAyanI aMdara praveza karavA viSenA praznottara rUpa AlApaY=AthI laIne pANInA biMdumAM praveza karavA viSenA AlApakAmAM skUla pariAmavALA anaMta pradezI skandhanA ja dahana thavAnI, bhIMjAvAnI, pratiskhalana thavAnI ane naSTa thavAnI vAta sUtrakAre kahI che ema samajavu. sUkSma pariNAmavALA anata pradezI skandhane A vAta lAgu paDatI nathI, kAraNa ke te dahanathI laIne vinAza paryaMtanA dharmothI rahita hAya che. // sU. 25 paramANu - pudgalAdi ke vibhAgakA nirUpaNa paramANupudgala AdinA vibhAganuM kathana varamAvo heLa' aMte ! tti paDhe" ItyAdi sUtrAtha -paramANuvo DheLa mate ! 'i nADTa, samaze, sapte, svAdu gaLaGU, amo, avajJe ?) he bhadanta ! paramANu rUpa pula zuM adha bhAga sahita hAya che ? zu madhyabhAga sahita hAya che ? zu' pradeza sahita hAya che ? athavA te adha bhAga vanAnuM hAya che ? madhya bhAga vinAnuMhAya che ? ke pradezathI rahita hAya che? " 6. " nocanA ! " he gautama ! aLadraDhe, samo, traNe, jo sajja, no samaDyuM, jo sapanne) paramANu rUpa pudgala adha bhAga sahita heAtuM nathI, madhya bhAga sahita paNa hotuM nathI ane pradezothI yukta paNa hAtu nathI. e ja kAraNe tene abhAgathI rahita, madhyabhAgathI rahita ane pradezothI paNa rahita bha 60 zrI bhagavatI sUtra : 4 166 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA kaheluM che. ( duvvasid O maMte ! saMdhe kri samadde, savarNo, udAhu aNaDDhe, amaLe, apaNe ) he bhadanta ! e pradezovALA pula skandha zu ( adhasahita) samadhya ane sapradeza hAya che? athavA te adha bhAgathI rahita, madhya bhAgathI rahita ane pradezothI rahita hAya che ? " nocamAM ? " hai gautama ! ( patra, zramapte, sase, jo maLadve, no samA no a5e) e pradezovALA kanyabhAgathI yukta hoya che, pradezothI yukta hAya che, paNu madhyabhAgathI rahita hAya che tethI te abhAga sahita, madhyabhAga rahita ane pradezovALA kahule che. ( tipattiLa mate ! vaSe pukhta ) he bhadanta ! traNa pradezovALA skandhane viSe paNa huM e ja vAta jANavA mAguM chuM. " goyamA ! " he gautama ! (aLaDhe, samo, sapte, jo sagarDjha, jo samajJe, no traNe ) tripradezI pudgala skandha ardha bhAgathI rahita, madhyabhAgathI yukta ane pradezothI yukta hoya che. te kAraNe tene abhAgathI rahita, madhyabhAga sahita ane pradezo sahita kahela che. ( jJa| duSitro, taddA ne samA te mALiyavA) dvipradezI skandhanA viSe je vAta kahevAmAM AvelI che, eja vAta samapradezovALA skanyAnA viSayamAM paNu samajavI. (GevilamA senaTTA tivRttio taddA mALiyA ) paNa je viSama pradezovALA skandhA che temanA viSenuM samasta kathana tripradezI pudgala skandhAnA viSayamAM pahelA kahyA mujabanuM kathana samajavuM. (saMvaeNnarasid na maLe ! liye, saga, pukhkhA ) he bhadanta ! sa`khyAta pradezovALA pula skanya DhavA hoya che ? zuM te adha bhAga rahita hoya che? madhyabhAga sahita hAya che? ane pradezothI yukta hAya che ? ( noyamA! siya saJaDhe, samaLye, sapte, ziyALa che, samo, sapaNe ) he gautama ! sakhyAta pradezovALA pudgala skandha kayAreka adha sahita hAya che, madhyabhAgathI rahita hAya che ane pradeza sahita hAya che. paNa te kayAreka adha bhAgathI rahita, madhyabhAga sahita ane pradeza sahita hAya che. ( jahA saMkhejjapaesio tahA asaMkhejjapaesio bi anaMta zrI bhagavatI sUtra : 4 167 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pattio vi) sa MkhyAta pradezI kanyanA viSayamAM je kathana karavAmAM AvyuM che, evu ja kathana asaMkhyAta pradezI skandhanA viSayamAM tathA anaMta pradezI skandhanA viSayamAM samajI levu TIkA"--paramANu pudgalanuM prakaraNa cAlI rahyuM che. tethI tenu vizeSa nirUpaNu karavAne mATe sUtrakAre nIcenA praznottarA ApyA che-- gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke paramANupoga ke na mare ! ja sagarte, samai, sapte ' he bhadanta ! je paramANu pudgala DhAya che, te zuM tenA adha bhAga sahita hAya che, ke adha bhAgathI rahita hAya che ? madhyabhAga sahita hAya che ke madhyabhAgathI rahita hAya che ? pradeza sahita hAya che, ke pradeza rahita hAya che ? eja vAta kalADu baLabUDhe, samo, apase athavA A nakAravAcaka (niSedhavALA) sUtrapATha dvArA vyakta karavAmAM Avela che. ahIM pradeza eTale paramANunA eka bhAga eve! a grahaNa karavA. mahAvIra prabhu gautama svAmInA praznane A pramANe javAba Ape che " nocamA ! " huMautama! " LaDU, samo, a5e " puddala nira'za ( avibhAgI ) hAvAne kAraNe ana ( adha bhAgathI rahita) amadhya (madhyabhAgathI rahita) ane apradeza (pradeza rahita) hAya che. tethI ja te "nA saba''" paramANu pudgala ardha bhAgathI yukta hotuM nathI, " no samo' madhyabhAgathI yukta hAtu' nathI, ' no savaa '' ane pradeza sahita paNa hAtu nathI. have gautama svAmI dvidezI pudgala skandhanA viSayamAM paNa paramANu puddala jevA ja prazna kare che--' dur La... aMte ! vadhe di' sAdde, zramo, savo ? " he bhadanta ! e pradezovALeA puddala skandha zuM adha bhAgathI yukta hAya che ? madhyabhAgathI yukta heAya che? pradezathI yukta hoya che ? hu athavA zraddhe, samagye, ApaNe ? " te zuM adha bhAgathI rahita hoya che ? madhyabhAgathI rahita hAya che? ane pradezathI rahita hoya che? paramANu udAhu ' dd << 6: zrI bhagavatI sUtra : 4 dd 66 uttara--< noyamA " he gautama ! " samata, savaSle, samajJe " dvidezI kanya samapradezavALe! hAvAthI-sama saMkhyaka pradezavALA hAvAthI adha bhAgathI yukta tA hAya che, paNa viSamatAthI rahita hAvAne kAraNe te madhyabhAgathI yukta hAtA nathI-madhyabhAMgathI rahita hAya che, ane pradeza sahita haiAya che. " no aTTu, kho samajJe, jo vase " tethI ja be pradezovALA skandhane adha bhAgathI rahita kahyo nathI, madhyabhAgathI yukta kahyo nathI ane azasahita hAvAthI pradeza rahita kahyo nathI. have gautama svAmI traNa pradezovALA skandhanA viSayamAM prazna pUche che-" tittvaflakLa aMte! srave pucchA " huM bhanta ! traNa pradezovALA skandha zu asahita che ? madhyasahita che? "utAddo " athavA ardhuM bhAga rahita che ? madhyabhAga pradeza rahita che ? pradeza sahita che ? rahita che ane '' uttara--" noyamA ! " he gautama ! " aLa, samargo lavaNyuM " tride 168 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zika pudgala skandha arahita, madhyasahita ane pradeza sahita heya che. kahevAnuM tAtparya e che ke tripradezika skandha viSama pradezavALe! hAya che, tethI tenA sarakhA bhAga thaI zakatA nathI. kAraNa ke paramANu dravya kha`Dita thatuM nathI. tethI tene ana ( adha rahita ) kaheluM che. tathA te viSama pradezavALA hAya che. tethI tene madhyayukta kahela che, ane pradezayukta heAvAthI tene sapradeza kahela che te kAraNe ja tene viSe "no saDhe, no samo, no galse" adha bhAgathI yukta hAtA nathI, madhyabhAgathI rahita hateA nathI, ane pradezathI rahita haiAte nathI, evA khulAsA karavAmAM Avela che. have A viSayane upasa'hAra-sArAMza-karatA sUtrakAra kahe che-" nA supavitro taddA ne samA te mALiyantrA'he gautama ! dvipradezika skandhanA viSayamAM je prakAranu' pratipAdana karavAmAM AvyuM che, e ja prakAranuM pratipAdana samapradezavALA pula skandhAnA viSayamAM paNa samajI levu. cAra pradezavALA, cha pradezavALA, ATha pradezovALA ane dasa pradezovALA pudgala skandhAne sama pradezavALA pula skandhA kahe che. "ne vizvamAM te naphA tivamitro taphA bhANiyavvA " tathA viSama pradezavALA skandhAnI sAtA ( adha sahita hovu' te ) Atui pratipAdana tripradezika pudgala skandhAnI sAdhatA AdinA uparyukta kathana mujaba samajavuM. pAMca, sAta ane nava pradezovALA skandhAne viSama pradezovALA skandha kahe che. gautama svAmIne prazna-" saMlennavasiLa' mate! ye hiM sagadve " he bhadanta ! sakhyAta pradezovALA skandha zuM sA ( adha sahita ) samadhya ane srapradeza hAya che? athavA anadha, amadhya ane pradeza rahita hAya che ? pucchA mahAvIra prabhunA javAkha--' goyamA ! " he gautama ! sica sagadde, amangve, savao '' sakhyAta pradezika skandha kayAreka asahita, madhyarahita ane pradeza sahita hoya che. ane '* siya Laddhe samajJe, sapte '' kayAreka adha rahita, madhyasahita ane pradeza sahita hAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke je saMkhyAta pradezika skenca samapradezavALA hAya che, te a`sahita, madhya rahita ane pradeza sahita hAya che. parantu je sakhyAta pradezika undha viSama pradeAvALA haiAya che, te arahita, madhyasahita ane pradeza sahita hAya che. "nadA saleka varNano taphA asaMlendrasiJo vi, aLataravRttio vi'' sakhyAta pradezovALA skandhane sAtA AdinA viSayamAM je prakAranuM samana karavAmAM AvyuM che, eja prakAranuM pratipAdana asaMkhyAta pradezovALA skandhAnA viSayamAM paNa samajI levuM. // sUtra 3 // zrI bhagavatI sUtra : 4 169 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramANu-pulake paraspara maeNsparzanAkAnirUpaNa paramANupudgala AdinI arasaparasanA sparzaviSenuM kathana. "paramANuvALa maMte ! " ItyAdi- sUtrArtha-(paramANupoDheNaM maMte ! he bhadata ! eka paramANuphaddala (4mANupuruM maLe ) ke bIjA paramANu pulane sparza kare che, ) te potAnA eka dezathI (bhAgathI) tenA eka dezane sparza kare che? athavA (teNe kuru) pitAnA eka dezathI tenA aneka dezone sparza kare che? athavA (seLa na pura) pitAnA eka dezathI tenA AkhA bhAgane sparza kare che? athavA (rehi re 6) pitAnA aneka dezothI (bhAgothI) tenA eka dezane sparza kare che? (re uttara) athavA potAnA aneka bhAgethI tenA aneka bhAgane sparza kare che? (veba revaM varU, haveLa teNe , saravemAM sarva kaas) athavA pitAnA badhA bhAgothI tenA eka bhAgane sparza kare che ? athavA pitAnA badhA bhAgethI tenA aneka bhAgone sparza kare che ? athavA pitAnA badhA bhAgothI tenA badhA bhAgone sparza kare che? "voyamAma che gautama ! (jo ke rela ) te paramANupula potAnA eka bhAgathI bIjA paramANu yudalanA eka bhAgane sparza karatuM nathI, (so saM ges) pitAne eka bhAgathI tenA aneka bhAgone sparza karatuM nathI, ' sarva ra6) potAnA eka bhAgathI tenA badhA bhAgone sparza karatuM nathI, (je te revaM pura) pitAnA aneka bhAgothI tenA eka bhAgane sparza karatuM nathI, (no reDuiM re ) pitAnA aneka bhAgothI tene aneka bhAgane sparza karatuM nathI, ( no sehiM sarSa kutarU) pitAnA eka bhAgathI tenA badhA bhAgone sparza karatuM nathI, (no vef i gaz) pitAnA samasta bhAgethI tenA eka bhAgane sparza karatuM nathI, (jo re kara) pitAnA samarata bhAgothI tenA aneka bhAgane sparza karatuM nathI, (a wtara) paratu pitAnA samasta bhAgothI tenA samasta bhAgane sparza kare che. (evaM paramANupogale duppaesiyaM phusamANe sattamaNavamehi phusai) me| pramANe dvipradeza (be pradezovALa) pudgala skalpane sparza karatuM paramANu pakUla, sAtamA ane navamAM vikalpa anusAra tene sparza kare che. (gharamANu to rivAri guNamAne chirdi vihiM ? ) tathA tripradezI muddala zrI bhagavatI sUtra : 4 17) Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyane sparza karatuM paramANu pula, chellAM traNa eTale ke sAtamA, AThamAM ane navamAM vikalpanI apekSA anusAra tene sparza kare che. (gaNA pAse ritti kulAriyo gvaM juveyaro nAva ar'taparigo) paramANu pula je rIte tripradezI pahala skane sparza kare che eja rIte anaMta paryantanA pradezovALA pula skandhAne sparza kare che-eTale ke te temane sparza paNa sAta, ATha ane navamAM vikalpa anusAra kare che ema samajavuM. (duSkagat [ maMte ! rAdhe mAgu tom tamAne puchA) he bhadata ! dvipra. dezI skandha paramANu pulane kevI rIte sparza kare che? jo mA !) he gautama! (tarUcanahiM purU) dvidezI sakaLe trIjA ane navamAM vikalpa anusAra paramANu yuddhalane sparza kare che. (suvaNelo duSati pUravALe pamaracAttavamekiM vara) eka TipradezI anya bIjA dvidezI skandhane sparza kare te pahelA, trIjA, sAtamAM ane navamAM vikalpa anusAra sparza kare che. (kuvgNaso figuae samonA rUpica parachAI ca siddhi dArU) DhipradezI skandha jyAre tripradeza skandhano sparza kare che, tyAre pahelAM traNa vika anusAra ane chellA traNa vikalpa anusAra tene sparza kare che. ( rikSA tihiM viEiyavaM) vaccenA traNa vikalpa anusAra, dvidezI skanI tripradezI skandha sAthe sparzanA thatI nathI, ema samajavuM. (gesio jahA tippaesiyaM phusAvio evaM phusAveyadhvo Ava aNatapaesiya) videzI kanya je paddhati anusAra tripradezI kalpane sparza kare che, eja paddhati pramANe te anaMta pradezI skandha paryantanA skandhane paNa sparza kare. che. ema samajavuM. (tivaNag maMte! have mALoDha maLe pu) bhadanta ! traNa pradezavALe tripradezika skandha paramApadravane kevI rIte rAza kare che ? ( saca, cha navameEi Ha3) he bhadanta ! tripradezika skanya je paramANu yuddha sparza kare te trIjA, chaThThA, ane navamAM vikalpa anusAra tra teno sparza kare che. (siligo suvafca mA 4auLuM, raud. , , sattA, nAhiM kala) tripradezika skandha dvidezika Adhune sparza kare te pahelA, trIjA, cothA, chaThThA, sAtamAM ane navamAM vikalpa anusAra kare che. ( ripAliko ripasighaM samALo samu vi TALamu lapha, tipaesio tipaesiya phusAvio evaM tipaesio jAva aNatAesieNa sNjodivo kaa faq gva lAva thato mALavavo) raki tripradezI skandha bIjA tripradezI skandane sparza kare to te sparza na vikalpa ane sAra kare che. je rIte eka tripradezI skandha bIjA tripradezI rakalpano sparza kare che, eja rIte te tripradezI skadha ane te pradezika payaMtanA skardhana sparza kare che. cAra pradezovALo dha paNa eja pramANe tathA paMcapradezika Adi skanya paNa e ja pramANe paramANupula Adine sparza kare che, ema samajavuM. TIkAtha-paramANu pulanuM nirUpaNa cAlI rahyuM che. tethI A sUtramAM tene sparza kevI rIte thAya che te sUtrakAre batAvyuM che- gautama svAmIne prazna-(1) "vmajuvoja mate ! paramANu zrI bhagavatI sUtra : 4 171 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ikamANe jiM revaM punarU?" " he bhadanta ! jyAre eka paramANu pukala bIjA paramANu yudalane sparza kare che, tyAre te zuM patanA eka bhAgathI tene eka bhAgano sparza kare che ke nathI karato ? (1) athavA "remAM re purU?" te pitAnA eka bhAgathI tenA aneka bhAgone sparza kare che ? (2) athavA " je sadave ? ' e paramANu zuM potAnA eka bhAgathI bIjA paramANunA samasta bhAgone sparza kare che ke nathI karato ? (3) A rIte pahelAM traNa vikalpa taiyAra thayA te traNa vikalpamAM eka pa2mANunA eka deza (bhAga) sAthe bIjA paramANunA eka deza, aneka dezo ane samasta dezano sparza thAya che ke nahIM, evA prazno pUchavAmAM Ave che. have bIjA vikalpa nIce pramANe che-"huM re Fa? rehiM teNe puruM ? rese huM taH ? " he bhadaMta! jyAre eka pudgalaparamANu bIjA pudgalaparamANuno sparza kare tyAre zuM te pitAnA ghaNA bhAgothI tenA eka bhAgane sparza kare che ? athavA potAnA ghaNA bhAgothI tenA ghaNA bhAgane sparza kare che ? athavA pitAnA ghaNA bhAgethI tenA samasta bhAgane sparza kare che? A rIte eka pula paramANunA ghaNe bhAgethI bIjA pula paramANunA eka, athavA ghaNA samasta bhAgone sparza thAya che ke nahIM evA traNa viklapa thayA. have samasta pula paramANunA sparzane uddezIne bIjA traNa vikalpa ApavAmAM Ave che- re , sarave re , sarvemAM sarva sa6? jyAre eka pula paramANu bIjA dvala paramANune sparza kare che, tyAre zuM te pitAnA samarata bhAgothI tenA eka bhAgane sparza kare che ? athavA pitAnA samasta bhAgothI tenA ghaNe bhAgone sparza kare che? athavA pitAnA samasta bhAgethI tene samasta bhAgane sparza kare che? A rIte kula nava vikalponuM pratipAdana karAyuM che. ".dezazabdanI sAthe deza, ghaNA deza ane samasta dezane anukrame ejIne pahelAM traNa vika banAvyA che, "ghaNA deza" A pada sAthe bIjA paramANu yudralanA eka deza, ghaNA deze ane samasta dezane yejIne bIjA traNa vikalpa banAvyA che. eka paramANunA "samasta deze " A zabda sAthe bIjA paramANunA eka deza, ghaNA dezo ane samasta dezone anukrame javAthI trIjA traNa vika banAvavAmAM AvyA che. have gautama svAmInA praznono mahAvIra prabhu zo javAba Ape che te batAvavAmAM Ave che-"noramA ! re revaM kuvaru" he gautama! jyAre eka paramANu pula bIjA paramANu pukalane sparza kare che, tyAre te pitAnA eka bhAgathI tenA eka bhAgano sparza karatuM nathI, "jo re re THpha" ane te potAnA eka bhAgathI tenA ghaNA bhAgane saparza paNa karatuM nathI, "jo tenuM rU" ane te pitAnA eka dezathI tenA samasta dezone paNa sparza karatuM nathI, "jo huM revaM gurUte pitAnA ghaNuM zrI bhagavatI sUtra : 4 17ra Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' No dese hi dese phusai bhAgeA vaDe tenA eka bhAganA sparza karatuM nathI, te peAtAnA aneka bhAgonA sparza paNa karatuM nathI, " no vattehi mantra sar " te peAtAnA aneka bhAgethI te samasta paramANu pudgalane paNu sparza karatu nathI, jo sayeLa tela kuvarU " te potAnA samasta bhAgethI tenA eka bhAgane sparza karatu nathI, " no savena' phele dusajja " athavA te Akhe Akhu' para mANu' tenA ghaNuA bhAgeAnA paNa sparza karatuM nathI, " saddeLa sajja chusapha " pazu te Akhe AkhuM paramANu pudgala bIjA Akhe AkhA paramANu pudgalane sparza kare che. "" "" A samasta kathananA bhAvArtha nIce pramANe che--eka paramANu yuddhala jyAre khIjA paramANu pudgalanA sparza kare tyAre kai paddhati anusAra te sparza thateA hAya che, e vAta jANavAne mATe gautama svAmIe nava vaikalpika prazno mahAvIra prabhune pUchyA che. ane mahAvIra prabhue te nava vikAmAMnA ATha vikAnA asvIkArakaryAM che. paNa navamA vikalpanA svIkAra karyAM che. eTale ke A paddhati anusAra te bannenA sparzanuM pratipAdana karyuM che-"jyAre eka paramANupudgala khIjA paramANupudgalanA spaza kare che, tyAre te Akhe AkhuM paramANupudgala khIjA Akhe AkhA paramANupudgalanA sparzI kare che" have A prakAranA pratipAdananuM kAraNu samajAvatAM sUtrakAra kahe che ke paramANu niraMza ( avibhAgI ) hAya che. tenA deza ( bhAga ) hAtA ja nathI tethI tenA eka bhAga athavA aneka bhAge sAthe khIjA paramANunA eka bhAga, aneka bhAga ke samasta bhAgeAnI spardhAnAnI vAta ja saMbhavI zakatI nathI. e ja pramANe samasta paramANu pudgala sAthe khIjA paramANu pudgalanA eka bhAga athavA aneka bhAgAnA sparza paNa saMbhavI zakatA nathI. A rIte pahelAM ATha vikalpAnA svIkAra thaI zake nahIM. samasta paramANu pudgala sAthe samasta paramANu pudgalanA sparza ja saMbhavI zake che. " A rIte navamAM vikalpanA ja svIkAra karavAmAM Avye che. 66 .. " evaM paramANupoggale dupparasiyaM phulamANe sattama, navamehi phubai ' jyAre paramANu pudgala dvipadezika skandhanA sparza kare che, tyAre sAtamAM ane navamAM vikalpa anusAra tenA sparza kare che. sAtame vikalpa A pramANe che " sarve pheza smruti " navamA vikalpa A pramANe che-" sarveLa sarva jUtti " eTale ke pudgala paramANunA samasta bhAga pradezika skandhanA eka bhAgane spa kare che, athavA samasta bhAgAnA sparza kare che. tenuM kAraNa nIce pramANe che. dvipradezika skandha pudgala paramANu karatAM skUla piraNAmavALA hoya che; tethI te AkAzanA e pradezamAM rahI zake che. pudgalanuM paramANu jeTalA sthAnane zake che eTalA sthAnane pradeza kahe che. jyAre dvipradezika skandhane eka pudgalanuM paramANu sparze che. tyAre te tenA eka deza (bhAga ) ne ja peAtAnA samasta bhAgathI sparze che. kAraNa ke paramANupudgala AkAzanA eka pradezamAM ja rahI zake che. te tenA spa karavAne mATe e pradezamAM vibhakta thai zakatu nathI, zrI bhagavatI sUtra : 4 173 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te kAraNe AkAzamAM be pradezomAM rahelA dvipradezika skandanA eka bhAgano ja sparza samasta paramANu pukala dvArA thaI zake che. paNa jyAre eja dviadezika skandha sUkSmarUpe pariNamita thavAne kAraNe AkAzanA ekaja pradezamAM rahela hoya che. tyAre samasta paramANu paDhala dvArA tenA (dvipradezika skalpanA ) tenA samasta bhAgane sparza thaI zake che-tethI ja "sarvemAM sarva pruratamAM A navame vika95 svIkAravAmAM AvyuM che. paramANu pite eka pradezI hoya che. ane dvipradezika rakalpa paNa AkAzano eka ja pradeza rekIne raheluM hoya che, tethI A vAta zakya bane che. "parama guNo che taifsarca. mA imahiM rihiM jyAre pudgala paramANu tripradezika skandane sparza kare che. tyAre te tene sparza chelA traNa vika9pa (sAta, ATha, ane navamAM vikala) anusAra kare che. tenuM kAraNa nIce pramANe che-jayAre tripradezika anya sthUla pariNAmavALo hoya che, tyAre te AkAzanA traNa pradezamAM rahele hoya che. evI paristhitimAM mukla paramANu ke je AkAzanA eka ja pradezamAM rahela hoya che, te pitAnA samasta bhAga vaDe tenA eka ja dezane sparza karI zake che. paNa kyAre AkAzanA eka ja pradezamAM sUkSma pariNAme pariNamita thaI javAne kAraNe te tripradezika skalpanA be pradeza rahelA hoya che ane eka pradeza anyatra rahele hoya che tyAre eka AkAza pradezamAM rahelA te be pradezone te paramANunA samasta bhAga vaDe sparza thAya che. tethI ja "saLa re pUrAti" A kathananuM pratipAdana thAya che. ane jyAre tripradezika rakanya sUkSama pariNAme pariNamIne AkAzanA eka pradezamAM raheluM hoya che, tyAre te pula paramANu pitAnA samasta bhAgathI te AkhA tripradezika skane sparza kare che. A rIte "sarve sarva kRti" A navamAM vikalpanuM paNa pratipAdana thaI jAya che. " jahA paramANupoggale tippaesiyaM phusAvio evaM phusAveyabvo jAva tAligo" je rIte eka paramANu pula tripradezika ekadhane sparza kare che, e ja rIte cAra pradezikathI laIne ananta pradezI skandha paryAnA ane sparza kare che eTale ke temanI sAthe paramANu pudgalane sparza sAta, ATha ane navamAM vikalpa anusAra ja thAya che. ahIM "cAva" (paryanta) padathI cAra pradezika, pAMca pradezika, cha pradezika, sAta pradezika, ATha pradezika, nava pradezika, daza pradezika, saMkhyAta pradezika ane asaMkhyAta pradezika skone grahaNa karavAmAM AvelA che. have gautama svAmI kripradezika skanI sparzanA vize nIceno prazna pUche che-"sucguru mate ! parvo paramaingon4 vALe puar" he bhadanta ! have huM e jANavA mAguM chuM ke dvidezika ska paramANu pudgalane sparza kevI rIte kare che? zuM te pitAnA eka deza (bhAga) dvArA paramANu pulanA eka dezane sparza kare che, ke aneka dezane zrI bhagavatI sUtra : 4 174 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sparza kare che, samasta paramANu pulane sparza kare che ? athavA te pitAnA aneka deze dvArA paramANu yudralanA eka dezane sparza kare che, ke aneka dezane sparza kare che. ke samasta paramANu yuddagalane sparza kare che ! athavA te pitAnA aneka deze dvArA paramANu yugalanA eka dezane sparza kara che, ke aneka dezano sparza kare che, ke samasta paramANu pulane sparza kare che? athavA te tenA samasta bhAgo dvArA paramANu yugalanA eka dezano sparza kare che ke aneka dezane sparza kare che ? ke samasta paramANu pudgalane sparza kare che? gautama svAmIne A praznane uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che " tAvahiM he gautama ! dvipradezI skandha trIjA ane navamAM vika95 anusAra paramANu yugalane sparza kare che trIjo vikalpa A pramANe che-"zera kartha sthAti" dvidezI skandha tene eka dezathI samasta pudgala paramANune sparza kare che. navame vikalpa A pramANe che-"sarve sarva Rtti" DhipradezI skandha tenA samasta bhAgothI samasta paramANu pudgalane sparza kare che. jyAre dvipradezI kanya sthUla pariNAmavALo hoya che, tyAre te AkAzanA be pradezamAM rahelo hoya che. tyAre te tenA eka deza dvArA paramANu yugalane saMpUrNa rIte sparza kare che. paNa jyAre te dvidezI skandha sUrma pariNAma vALa hoya che, tyAre eka AkAza pradezamAM rahI zake che. evI paristhitimAM te tenA samasta deza vaDe samasta paramANupudgalane sparza kare che A rIte trIjA ane navamAM vikapanuM pratipAdana karI zakAya che "ducvaNiko sughagvicaM tamALo ghaDhama, tarUca, rattama, vahiM " eka dvipradezI ska bIjA dvidezI skandane sparza pahelA, trIjA, sAtamAM ane navamAM vikalpa anasAra kare che. pahelo vikalpa A pramANe che-" pitAnA eka dezathI tenA eka dezane te sparza kare che. trIjo vikalpa A pramANe che-"te pitAnA eka dezathI tene samasta dezane sparza kare che. " sAtama vikalapa A pramANe che-te pitAnA samasta bhAgothI tenA samasta bhAgone sparza kare che " have A cAra vika9panuM pratipAdana karavAmAM Ave che -dhArA ke koI eka uidezI skandha AkAzanA be pradezomAM rahe che bIje dvidezI skandha paNa AkAzanA be pradezomAM raheluM che evI paristhitimAM pahele dvipraderI skI zrI bhagavatI sUtra : 4 175 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSpapasio tippa tenA eka bhAga dvArA ja bIjA dvidezI skandhanA eka bhAganA sparza karaze. A rIte pahelA vikalpanuM pratipAdana karI zakAze. have trIjA vikalpanuM pratipAdana A rIte thaI zake-dhArA ke keAi eka dvipradezI skandha AkAzanA e pradezeAmAM raheleA che, ane khIjo dvipradezI skandha sUkSma pariNAme pariNamIne AkAzanA eka pradezamAM rahele che. te evI paristhitimAM pahelA dvidezI skandha tenA eka bhAga vaDe ja bIjA dvipradezI skandhanA samasta bhAgAnA sparza karaze. " sarvena dezaM rAti '' A sAtamAM vikalpanuM pratipAdana A pramANe karI zakAya-dhArA ke kAI eka dvidezI skandha sUkSma pariNAme pariNamIne AAzanA eka pradezamAM rahelA che. ane bIjo dvipradezI skandha AkAzanA e pradezeAmAM rahelA che. te evI paristhatimAM pahelA dvipradezI skandhanA samasta bhAgA khIjA dvipradezI skandhanA eka ja bhAganA sparza karaze. have " sarvena sarve vruti " A navamAM vikalpanuM tAtpa nIce pramANe che-dhArA ke koI eka dvipradezI skandha sUkSma pariNamanavALA thaIne AkAzanA eka ja pradezamAM rahelA che. te e paristhitimAM pahelA dvipradezI kanyanA samarata deze bIjA dvipradezI skandhanA samasta dezAnA sparzI karaze. siya' phusamANo Aillaehi ya, pacchillaehiM ya tihiM phusai " jyAre dvipradezI skandha tripradezI skandhanA sparza kare che, tyAre zarUAtanA traNa ane chellA traNa vikalpe anusAra ja spa kare che. eTale ke te potAnA eka dezathI tenA eka dezane aneka dezeAnA ane samasta dezenA sparza kare che. tathA peAtAnA samasta dezeAthI tenA eka dezanA, aneka dezeAnA ane samasta dezenA sparza kare che. A rIte pahelAM traNa ane chellA traNa vikalpe svikAravAmAM AvyA che. parantu " manninadi' sidi* viSTittehendra" vaccenA traNa vika penA niSedha ( asvIkAra) karavAmAM Avye che, eTale ke dvipradezI kanya tenA aneka dezo vaDe tripradezI skandhanA eka dezane, aneka dezane athavA samasta dezAnA sparza karatA nathI. " vruttio nA tikSaya vigo patra lAvecano nAva gatasirca" dvidezI kanya je rIte tripradezI skandhanA sparzI kare che, eja rIte anaMta pradezI pantanA skandhAnA paNu spardhA kare che. ahIM paryanta ( cAyata ) padathI cArathI daza pradezeAvALA skandhA, sakhyAta pradezI skandhA ane asakhyAta pradezI kanyA grahaNa karavAmAM AvyA che. A rIte cAra pradezevALA skandhathI laine anaMta pradezAvALA skandha pa ntanA skandhAnI dvipradezI kanha sAthenI spanAnA viSayamAM AlApakA samajI levA te AlApakAnAM javAkhAnAM sUtramAM pahelAM traNa ane chellAM traNa vizvapAnA ja svIkAra karavA joie. have tripradezi kandhAnI spardhAnA viSe gautama svAmI prazna pUche che-" tiSvasid aaN mate ! saMdhe paramANupo ja samALa puchA tripradezI skandha paramANu pudgalanI sAthe kevI rIte sparza kare che? zuM te potAnA eka dezathI tenA eka dezane paza kare che ? ItyAdi navA prazno ahIM pUchavA joie. ', zrI bhagavatI sUtra : 4 176 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmInA A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che , cha, vavahiM " tripradezI skandha trIjA chaThThA ane navamA vikalpa anusAra ja pudgala paramANune sparza kare che. trIjo vikalpa A pramANe che te pitAnA eka dezathI samasta pudgala paramANuno sparza kare che. " cho vikalpa "te pitAnA ghaNA dezathI samasta pugala paramANune sparza kare che. 1 navame vika9pa-" te pitAnA samasta dezothI samasta pudgala paramAthano sparza kare che ? A traNe vikalpa dvArA sparza thavAnA kAraNenuM spachI. karaNa paNa upara pramANe ja samajavuM. "tipaesio duzAsiya phusamANe paDhamaeNaM, taieNaM, ca rattha, cha? sattama, rAdi da" videzI skandha dvidezI audhane sparza pahelA, trIjA, thA. chaThThA, sAtamAM ane navamAM vikalpa anusAra kare che. eTale ke tripradezI dhe tenA eka deza dvArA dvipradezI eka skadhanA eka dezane sparza kare che, potAnA eka deza vaDe tenA samasta dezano sparza kare che, potAnA ghaNA dezo vaDe tenA eka dezano saparza kare che. pAnAnA ghaNA deze vaDe tenA samasta no sparza kare che, potAnA samasta deza vaDe tenA eka dezane sparza kare che, ane pitAnA samasta dezo vaDe tenA samasta dezone saparza kare che. "tipariyA tivANAM mALo savefza kALe" jyAre tripradezI skandha bIjA tripradezI kanyane sparza kare che, tyAre samasta vikalpo dvArA-nave nava vikalpa dvArA sparza kare che. "nA tivAhizo utAvatAM kaviyo, paraM tigNasilo jAva tavANiof saMkocAvo" jevI rIte tripradezI audha bIjA tripradezI skandane sparza kare che, eja rIte anaMta prAdezika parvatanA ka sAthe paNa sparza kare che. eTale ke cAra pradezavALAthI laIne anaMta pradezI paryantanA skandha sAthe tene sparza nave nava vikalpa anusAra thAya che ema samajavuM. "tApasizo vaM jAva ar'tAriNI mAna tripradezI skandhane pudgala paramANuthI anaMta pradezI skandha parva. ntanA skandha sAthe je vikalpa anusAra sparza thAya che, e ja vikalpa anamAra cAra pradezathI laIne anaMta pradezI paryantanA skalpone sparza padrala paramANuthI laIne anaMta pradezI paryantanA jIdhe sAthe thAya che tema samajavuM. A rIte capradezika Adi skandhanA sparzane viSaya tripradezika skandhanA spazananA viSaya jevo ja che tema samajavuM. | sU. 4 zrI bhagavatI sUtra : 4 177 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramANu-pudralo Adi kI sthiti evuM antarakAra kAnirUpaNa paramANu pudgala AdinI sthiti ane antarakALanuM nirUpaNa- paramANu ponLa mane ! " ItyAdi- sUtrArtha--(vmaig te ! kADhazo vari ?) he bhadata! paramANu pudgala kALanI apekSAe keTale samaya rahe che? eTale ke tenI sthiti keTalA kALanI rahe che ? "ocamA ! gr sAthe koNe avinna karuM chu kara araveriyo " he gautama ! paramANu pulanI sthiti (eka paryAyamAM rahevAne kALa) ochAmAM ochI eka samayanI ane vadhAremAM vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALanI che. anaMta pradezika skandha paryantanA samasta skanI sthiti paNa eTalI ja samajavI. ggoDhe ! vo se tagni vA kALa, zani jA traNe aso di' gho?) he bhadanta ! AkAzanA eka pradezamAM raheluM paddala e ja sthAnamAM athavA bIjA keI sthAnamAM kayAM sudhI sakepa rahe che ? (nomAM!) gautama ! (TomT gifmAM, rojIM saM. nimA pathaM kAva karaMveangonDha) AkAzanA eka pradezamAM raheluM pula ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga sudhI sakaM5 rahe che. e ja pramANe AkAzanA asaMkhyAta paryantanA pradezamAM rahelA pula viSe paNa samajavuM. (gvalo maMte! vaLa niraNa jAro varavara Tro) he bhadanta ! AkAzanA eka pradezanI avagAhanAvALuM pudgala kALanI apekSAe keTalA samaya sudhI niSkapa rahe che? (noramA !) he gautama ! (so i samaca, 3o basa 78AruMgi navaghaNo) AkAzanA eka pradezamAM raheluM pudgala kALanI apekSAe ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI niSkapa rahe che. AkAzanA be, traNa ane asaMkhyAta paryAnA pradezomAM rahelA pulanA viSayamAM paNa e ja pramANe samajavuM. zrI bhagavatI sUtra : 4 178 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( muLarAjaC mate ! poDhe hrAhako vaSi hoya ? )hai bhadanta ! je pudgalamAM kRSNaguNune eka ja aMza rahelA hoya che, te pudgala kALanI apekSAe keTalA samaya sudhI evuM ja rahe che? (zoyamA! phLa ' samaya, uznose asaMkhejjakAlaM - evaM jAva anaMtaguNakAlae-evaM-vaNNa-gaMdha-rasa - phAsa - jAva aNaM guNalukkhe, evaM suhumapariNae poggale, evaM bAdarapariNae poggale ) De gautama ! je pudgalamAM kALAzanA guNunA eka aMza raheleA haiAya che, evuM pula echAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI evuM ne evuM rahe che. ana'tagaNA pantanA kRSNavarNavALA pulanA viSayamAM paNa e ja pramANe samajavuMvarNa, gaMdha, rasa ane sparzavALA pudgalanA viSayamAM paNa ema ja samajavuM, anaMtagaNuA pantanA rUkSa (lUkhApaNuM) guNavALA pudgalanA viSayamAM, sUkSmarUpe paGgimelA pudgalanA viSayamAM ane sthUla ( khAdara ) rUpe pariNamelA pudgalanA viSayamAM paNa e ja pramANe samajavuM. ( sarvAranAM mate ! posevAo jevarivaropha ? ) huM lainta ! zabdarUpe pariNameluM pudgala te sthitimAM keTale samaya rahe che ? (poyamA ! ) he gautama ! ( meLa' hA' samaya koleLagAdiyAdkSaNa lagnamALa sanabarnahAvAnuLAOC) zabdarUpe pariNameluM pudgala echAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AlikAnA asakhyAtamAM bhAganA kALa sudhI enI e sthitimAM rahe che. kRSNaguNanA eka aMzavALuM pudgala jeTalA samaya sudhI e sthitimAM rahe che, eTalA ja samaya azabdarUpe pari humeluM pudgala paNa enI e sthitimAM rahe che. ( jamAnujorATaNa naM aMte ! atarAstro kSetravirokk)hai bhadanta ! je paramANue peAtAnI paramANu paryAyane cheDI daIne skandha paryAya dhAraNa karI lIdhI hoya, ane pharI pAchuM te e ja paramANu rUpa paryAyane dhAraNa kare, to temAM kALanI apekSAe keTaluM aMtara paDe che? (gocamAM ! zrI bhagavatI sUtra : 4 109 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agori gii samajaM vaseLa karavejha ) he gautama ! te aMtara (viraha kALa) ochAmAM ochuM eka samayanuM ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAtakALanuM hoya che. (duppaesiyasa Na bhate ! khaMdhassa aMtara' kAlaA kevaccira' hoi ?) bhadanta! je kaI dvipradezI skandha pitAnI dvipradezI skanda rUpa paryAyane cheDI daIne bIjA keI skandha rUpa paryAyane dhAraNa kare, ane tyArabAda pharIthI dvipradezI skandha rUpa paryAyane dhAraNa kare, te temAM kALanI apekSAe keTaluM aMtara paDe che? ( navA !) he gautama! (p samartha, koNeof aria vAa-u6 vAva anaMtapurama ) dvidezI skane pitAnI te pUrva paryAyane dhAraNa karavAmAM ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre anaMtakALa lAge che. anaMta pradezI paryantanA skandhanA aMtarakALa ( viraha kALa) nA viSayamAM paNa eja pramANe samajavuM. (usuaoDhaNa naM aMte! jo jarA caraNa 4 mo vAri ??) he bhadanta ! eka pradezanI avagA hanAvALA sakaMpa pula skandhane, pitAnI e ja sakaMpa paryAyane pharIthI dhAraNa karatA kALanI apekSAe keTaluM aMtara paDe che ? (joya!) he gautama! jahaNNeNa ega samayaM ukkoseNa asaMkhenjakAla-eva jAva asaMkhejjapaesogADhe) eka pradezamAM rahelA sakaMpa pula skalpane pitAnI e ja sakaM paryAya pharI dhAraNa karavAmAM ochAmAM ochA eka samaya ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa lAge che. e ja pramANe AkAzanA asaMkhyAta paryantanA pradezomAM rahelA padrala skandhanA aMtarakALa (virahakALa) viSe paNa samajavuM. (prapoDharU of ma! pArasa nicara tara' devadiva do?) he bhadanta ! eka pradezanI avagAhanAvALA niSkapa pulane, pitAnI nikaMpa paryAyane tyAga karyA pachI pharIthI e ja niSkarSa paryAya dhAraNa karavAmAM kALanI apekSAe keTaluM aMtara paDe che? (joyA!) he gautama ! (kaLef gm mayaM koNe mAvaDhiyA zA mA-gvaM jJAva gaspggonA) eka pradezanI avagAhanAvALA niSkapa paryAyano tyAga karyA pachI pharIthI e ja niSkapa paryAya dhAraNa karavAmAM ochAmAM ochA eka samayanuM ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM zrI bhagavatI sUtra : 4 180 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga pramANu kALanuM aMtara paDe che. asaMkhyAta paryantanA pradezonI avagAhanA vALA niSkapa pulanA aMtarakALa ( virahAkALa) nA viSayamAM paNa e ja pramANe samajavuM. (Ai dha, rasa, jANa, sukuma Liya, vAra variyA [ pa siM je saMpULa; te ceva aMtara' maLacara) varNa, gaMdha, rasa, sparza, sUma pariNamana ane sthUla pariNamana Adi viSayamAM pulane je sthiti kALa kahevAmAM Ave che, e ja aMtarakALa paNa samajo. (lavaLiyAra mate ! tAraNa tAM amo vira ro?) he bhadanta ! zabdarUpe pariNamelA pulane, zabdarUpa paryAyane cheDIne pharIthI zabdarUpa paryAyamAM AvavAne virahakALa, kALanI apekSAe keTaluM che ? ( ma!) he gautama! (soi ni mAM 3%oleja mAM ) zabdarUpe pariNAmelA pudgalane zabda paryAya cheDayA pachI pharIthI e ja zabda paryAya dhAraNa karavAno viraha. kALa ochAmAM ocho eka samaya ane adhikamAM adhika asaMkhyAta kALano hoya che (garicaraNa mate ! TDhae arreo doDa ) he bhadanta ! azabda rUpe pariNamelA pulane virahakALa keTala Aya che ? (joyAof ri samartha lorevoi vAsTica averanAmA ) he gautama ! azabda rUpe pariNamelI pudgalane aMtara (viraha) kALa, kALanI apekSAe ochAmAM ocho eka samaya pramANa ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa hoya che. TIkArtha-pulanuM nirUpaNa cAlI rahyuM che. A sUtramAM sUtrakAre temanA dravya, kSetra ane bhAvano vicAra kALanI apekSAe kareluM che. pahelAM dravyane vicAra karavAmAM Ave che. e ja viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune nIce pramANe prazna pUche che-"paramANu jAhef maMthAjo devi cho ?) he bhadanta ! paramANu pula pitAnA e ja svarUpamAM kALanI apekSAe keTalA samaya sudhI rahe che? praznanuM tAtparya nIce pramANe che-je paramANu pudgala sakanvarUpa paryAyane dhAraNa na kare, ane pitAnA paramANa rUpamAM ja rahe, te te paramANu te paramANu rUpe keTalA kALa paryanta rahI zake che? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che( joyA ! naham i gm , koNe kavera phAruM " he gautama! paramANu pudgala tenA e ja svarUpamAM ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI rahe che. tyArabAda te paramANu rUpe rahI zakatuM nathI paNa te avazya kalparUpa paryAyamAM pariNamita thaI jAya che. " jJAva aoita parimo" anaMta pradezI skandha paryantanA kape viSe paNa e ja pramANe samajavuM. eTale ke prizIthI laIne anaMta pradezI paryAnA ko pitA potAnI asala paryAyamAM ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI rahI zake che. tyArabAda anya paryAyamAM parimita thaI jAya che. ahIM cA" (paryanta) padadhI dvidezIthI dakSa pradezI parvatanA ska, tathA saMkhyAta pradeza ane asaMkhyAta pradezI audhe grahaNa karavAmAM AvyA che. zrI bhagavatI sUtraH 4 181 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have kSetrane anulakSIne nirUpaNa karavAmAM Ave che-" pozADhe naM mI! poLanne haiye tannivA TALe baLami vA TALe hrAho vannira' hodda ?" he bhadanta ! AkAzanA eka pradezanI avagAhanA karIne raheluM pudgala jyAM te raheluM hAya che e ja sthAnamAM athavA te sivAyanA khIjA kAI sthAnamAM, keTalA kALa sudhI sapa rahe che ? A praznanuM tAtparya nIce pramANe che-- pudgala paramANu jyAre sakaMpa hAya che tyAre ja tenA dvArA skandhanuM nirmANu thAya che. A kriyA thayA vinA skandhanuM nirmANa thatuM nathI. pudgala banne prakAranI sthitimAM rahe che-(1) sakapa sthitimAM ane (ra) niSkapa sthitimAM. bhale game te prakAranuM pudgala haiAya, paNa kaMpana Adi kriyAothI yukta thaIneja te peAtAnI paryAyamAMthI khIjI paryAyamAM AvI zake che tethI ja gautama svAmIe prabhune evA prazna pUchayeA che ke te pudgala bhale tenA sthAnamAM raheluM hoya athavA tA kAI khIjA sthAnamAM raheluM hAya, paNa jo te ejanAdi kaMpana Adi kriyA karatuM heAya teA keTalA kALa sudhI kare che ? "L ,, tenA javAkha ApatA mahAvIra prabhu kahe che toyamA ! huM gautama ! gaLeLa mAM samaya jotAM bAraciyAd asalejharU mALe " eka pradezamAM raheluM pudgala, ochAmAM echA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asAtamAM bhAga pramANe kALa sudhI saMpita avasthAmAM rahe che. asakhyAta samayeAnI eka AvalikA thAya che. te AvalikAne asakhyAta vaDe bhAgavAthI AvalikAne asaMkhyAtamA bhAga ane che. vadhAremAM vadhAre eTalA bhAga pramANa ( AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa) kALa sudhI, AkAzanA eka pradezamAM raheluM pudgala kALanI apekSAe sakapa kaheluM che. pudgalAnuM kupana Akasmika hAya che. tethI kaMpana rahita ( niSkapa ) pudgala jevI rIte asaMkhyAta kALa panta niSkapa avasthAmAM rahe che, tevI rIte leAnuM saMpa avasthAmAM rahevAnuM asakhyAta kALa sudhI khanI zakatuM nathI. tethI pudgalanI sakapa avasthAmAM rahevAnI kALa maryAdA AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa kahI che. '- TyuM nAva..asaMle valovADhe " e ja pramANe AkAzanA asakhyAta pantanA pradezeAmAM raheluM puddala AchAmAM echA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANu kALa sudhI sakapa avasthAmAM rahe che, tyAramAda te kaMpananI kriyAthI rahita banI jAya che. alAkAkAzanA ja anaMta pradeza hAya che, leAkAkAzanA anaMta pradeza haiAtA nathI. lAkAkAzanA tA asaMkhyAta pradezA ja kahyA che. tethI ja ahIM asa khyAta pradezeAmAM avagAhita pudgala ", A prakAranuM kathana karyu. che. t ahIM cAvat " ( paryanta ) padathI be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava ane dasa pradezAvagADha pudgaleA tathA sakhyAta pradezAvagADha leAne grahaNa karavAmAM AvyA che. 66 have gautama svAmI evA prazna kare che ke- " koLADhe na mare! pogale niree kAlao kevacicara hoi " he bhadanta eka pradezanI ava gADunAvALu -AkAzanA eka pradezamAM raheluM pudgala keTalA samaya sudhI niSkapa ( kaMpana rahita ) avasthAmAM rahe che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 182 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ukkA seNa uttara----" noyamA ! "he gautama ! " ne vaza samaya, asaMtulana mANa... ?" AkAzanA eka pradezamAM raheluM niSka pa puddala AchAmAM echu' eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asakhyAta kALa sudhI niSkapa avasthAmAM rahe che. eTalA samaya pachI te sapa avasthAvALuM banI jAya che " evaM jAva asaMkhejjapae sogADhe " e ja pramANe asaMkhyAta paryantanA AkAzanA pradezamAM rahelu niSkapa puThUtra paNa echAmAM echA eka samaya sudhI ane adhikamAM adhika asaMkhyAta kALa sudhI niSkapa avasthAmAM rahe che. tyArabAda te pudgala nilkaya avasthAne cheDIne sakapa avasthA dhAraNa kare che. ahIM paNa ' cAtram ' ( paryanta ) padathI dvipradezAvagADha (AkAzanA e pradethAmAM rahelA) niSkapa putttAthI laine sakhyAta pradezAvagADha niSkapa puzalene grahaNa karavAmAM AvyA che, * have gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke " eggunnkaaltuLa" mane ! poDhe dAhako rivara poTT ? '' he bhadanta ! je pudgala para mANumAM kRSNavarNanA eka guNa-eka aMza-rahelA hAya che, te pudgala paramANu keTalA samaya sudhI kRSNavarNenA eka azathI ja cukta rahe che ? tenA javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-- poyamA ! narbheLa mAM samaya', kannosena' anna le ' jAha` ' huM gautama ! je pula paramANumAM kRSNava nA eka ja aMza hoya che, eTale ke je pud galamAM kRSNutA echAmAM ochA pramANamAM hAya che, te paramAN puddagala tenI enI e sthitimAM AchAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta mALa sudhI rahe che. tyArabAda temAM kRSNutAnuM pramANa vadhI jaze. 'tha' lAva baLa samuLarupa " je pudgalamAM kRSNaguNunA anaMta aMza rahelA hAya che, te pudgala paNa echAmAM ochuM eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI enI e sthitimAM rahI zake che. ahIM jAya? * zrI bhagavatI sUtra : 4 183 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padathI kaSNaguNanA bethI laIne asa khyAta aMza paryantanA pudgale grahaNa karavAmAM AvyA che. :~ga aur, dha, re, i =Ava zatagurjaze" e ja pramANe varNanA ekathI anaMta aMzavALA, gaMdhanA ekathI anaMta aMza. vALA, rasanA ekathI anaMta aMzavALA, sparzanA ekrathI anaMta aMzavALA pagale paNa ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI pitapotAnI e ja avasthAmAM rahe che. rUkSatAnA anaMta paryantanA azovALa pudagala paNa ochAmAM ochA eka samaya sudhI tenI asala ava sthAmAM ja rahI zake che. dhAro ke koI pudagalamAM pILAza Adi varNane eka aMza hele hoya, to te mudagala ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asara khyAta kALa sudhI pILAza Adi varNanA eka ja aMzavALuM raheze. tyArabAda tenA te varNanA aMza avazya vadhaze. gaMdha, rasa, sparza Adina viSayamAM paNa ema ja samajavuM. "g ydumAriNapa pomche " eja pramANe sUkSmarUpe pariNameluM pudgala paNa ochAmAM ochuM eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI e ja sthitimAM rahe che. "gi aufpaLA jo " e ja pramANe sthUlarUpe pariNameluM pudgala paNa jadhanya eka samaya paryanta ane adhikamAM adhika asaMkhyAta kALa paryata eja avasthAmAM rahe che. gautama svAmIne prazna-"saranago mate ! pAna vAMDho rivara cho?" he bhadanta ! zabdarUpe pariNameluM pudgala e ja zabdarUpa pariNatimAM keTalA kALa sudhI rahe che? mahAvIra prabhune uttara-"noramA !" gaomi gii mAM " he gautama! zabdarUpe pariNameluM pudgala e ja zabdarUpa pariNatimAM ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre "kAriyANa " AvalikAnA asaMkhyAta bhAga pramANa kALa sudhI rahe che. "tarariANa gujkhavAhi" azabda rUpe pariNamelA yugalane eja avasthAmAM rahevAne kALa kRSNaguNanA eka aMzavALA pudgalanA kALa pramANe samaja. eTale ke azabda rUpe pari. meluM pugala ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaM. khyAta kALa sudhI e ja avasthAmAM rahe che. gautama svAmIne prazra-"paramagmg of mate ! jAo pari44 ho?" he bhadanta ! paramANu yugalanuM aMtara kALanI apekSAe keTaluM hoya che. A praznanuM tAtparya nIce pramANe che-oI eka paramANu yudgala potAnA svabhAva rUpa paramANutvane (paramANu paryAya ) tyAga karIne skandha 35 paryAyane dhAraNa karI le, ane tyArabAda pharIthI paramANutva rUpa svabhAvamAM (paryAyamAM) AvI jAya, te paramANu paryAyane tyAga karyA pachI pharIthI eja paramANu paryAyamAM AvavAne mATe tene keTale samaya lAge che? athavA te keTalA kALanuM aMtara paDe che ? kALanA A aMtarane virahakALa paNa kahe che. zrI bhagavatI sUtra : 4 184 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-"ocanA ! " he gautama! "nALe je samaye, zolene asaMhe jA " tema thavAmAM ochAmAM ochuM eka samayanuM ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALanuM aMtara paDe che. eTale ke je kaI paramANu pitAnI paramANu paryAyane tyAga karIne kanvarUpa paryAyane dhAraNa kare, ane tyArabAda pharI paramANu rUpa paryAyane dhAraNa kare, te e rIte mULa paryAyamAM AvatA tene ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa lAgaze. gautama svAmIne prazna-"suvicaraNa mate ! paNa aMtara jAgo tidina ho " he bhadanta ! dvipradezI skandhane aMtarakALa ( virahAkALa) keTale hoya che eTale ke kaI dvipradezI skandha potAnI te avasthAne tyAga karIne hipradezI skanvarUpe pariName che. tyArabAda pharIthI te dvidezI skandha35 paryAyamAM AvI jAya che. te potAnI mULa paryAyane choDayA pachI pharIthI e ja paryAyamAM AvatA tene keTalA kALanuM aMtara paDe che? mahAvIra prabhune uttara-"joyA ! so i mAMkoNe sattAruM " he gautama! tema thavAmAM jaghanya eka samayanuM ane adhikamAM adhika anaMta kALanuM aMtara paDe che. "gvaM jAva anaMta parivo" tripradezI skanyathI laIne anaMta pradezika paryantanA skana aMtarakALa paNa DhipradezI skadhanA aMtarakALa pramANe ja samaja. prazna-egapaesogADhassa NaM bhaMte ! poggalarasa seyassa aMtara kAlao kevaJcira' cho? he bhadanta ! AkAzanA eka pradezanI avagAhanA karIne rahelA sakaMpa padagalane aMtarakALa keTalo che ? A praznanuM tAtparya nIce pramANe che koI eka sakaMpa pudagala AkAzanA eka pradezamAM raheluM hoya, te tenI sakaMpa avasthAne parityAga karIne niSkapa avasthA dhAraNa kare, pharIthI niSpaka avasthAne tyAga karIne sakaMpa avasthA dhAraNa kare, te sakapa avasthAne tyAga karI pharIthI sakaMpa avasthAmAM AvatA tene keTalo kALa lAge che? uttara-"noramA !" he gautama! " suv pT samAM, koNe kAraM vera jANuM " eka pradezanI avagAhanAvALA sakaMpa pulane virahakALa ochAmAM ochA eka samayane ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAtakALano hoya che. "gs rAva a nnapakSonA" be pradezanI avagAhanAvALA saka skandha padralathI laIne asaMkhyAta pradezanI avagAhanAvALA sakaMpa pudagala skAnA virALa viSe paNa e ja pramANe samajavuM. temane virahakALa paNa jaghanya eka samayano ane utkRSTa asaMkhyAtakALane samaja. prazna"gnvuTDhAra naM maM! panDharasa nicaraNa saMta kADho zazira horu ?" he bhadanta ! AkAzanA eka pradezanI avagAhanA karIne rahelA nipa pudagalano aMtarakALa (virahakALa) keTalo hoya che? eTale niSkapa avasthAne tyAga karyA pachI pharIthI niSkapa avasthAmAM AvatA tene zrI bhagavatI sUtra : 4 185 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTale samaya lAge che? uttara-zeramA gagof r samacaM, vorena sAvajhiyag - mA) he gautama ! eka pradezanI avagAhanAvALA niSkapa pugala skandhane virahakALa ochAmAM ocho eka samayane ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa kALane che. (g1 jAva . gui) e ja pramANe be pradezonI avagAhanAvALA niSkapa pudagala skandhAthI laIne asaMkhyAta paryAnA pradezanI avagAhanAvALA niSkapa pugala skandhanA aMtarakALa vize paNa samajavuM. (va, gha, ca, cha, sura pariNaya, bAyara pariNayANa ee siM jaMceva saciTThaNA ta ceva aMtarapi bhANiyanvaM ) temanA varNa, gaMdha, rasa, sparza tathA sUkSama pariNamana, sthUla pariNamana Adine je saMsthiti kALa kahevAmAM AvyA che, e ja temane aMtarakALa (virahAkALa) paNa samaja. kahevAnuM tAtparya e che ke kRSNa Adi guNanA eka adi aMzavALA pudgalene je sthitikALa AgaLa kahyo che, eja aMtarakALa ahIM traNa kare. te aMtarakALa jaghanya eka samayano ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAtakALane samajavo. prazna-(gvarAyaNa mate ! pArakara aMtara jAo vini' ho?) he bhadanta ! je pudgala skandha zabdarUpe pariName hoya che, te mudagala skandhane aMtarakALa keTaluM hoya che ? uttara-(mocamA ! kahaor gri samaya, kazo vAI) he gautama ! zabdarUpe pariNamelA pudgala skandhane aMtarakALa ochAmAM oche eka samayane ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALane heAya che. prazna-(kasavALacaraNa naM aMte ! vo tAM zAstro variM ho) he bhadanta ! azabda rUpe pariNamelA pudgala saMkalpane aMtarakALa keTaluM hoya che? uttara-(AmA ! ni mAM, pakSone AciANa - kSetra mA) he gautama! azabdarUpe pariNamelA pudgala skane aMtarakALa ochAmAM ochA eka samayane ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyA tamAM bhAga pramANa hoya che. A sU. 5 zrI bhagavatI sUtra : 4 186 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala dravya ke alpa bahutva kA nirUpaNa - pudgala dravyanA alpabahatvanuM nirUpaNa - (acarasa mate ) rAri sUtrArtha-(AyarA je mane ! sAvacaraNa TrAnA rathag oLarLa. dvANAuyassa bhAvaDANAuyassa kayare kayare hiMto jAva visesAhiyA 1) bhadanta' dravya sthAnAyuSka, kSetrasthAnAyuSka, avagAhanA sthAnAyuSka ane bhAva sthAnAyuSka, e cAramAMthI kayuM konA karatAM alpa che? kayuM kenA karatAM adhika che? kayuM tenI barAbara che ? ane kayuM kenAthI vizeSAdhika che ? (rA!) he gautama! (sadavo r[, mngmThThANa ilekajhALe, vaddAnA bannakuLa, mAvAnA ) sauthI alya kSetrasthAnAyuSka che. tenA karatAM asaMkhyAtagaNuM avagAhanA sthAnAyuSka che. avagAhanA sthAnAyuSka karatAM asaMkhyAtagaNuM dravya kathAnAyuSka hoya che ane dravyasthAnAyuSka karatAM asaMkhyAtagaNuM bhAva sthAnAyuSka hoya che. (roNA ) ItyAdi. kSetra, avagAhanA, dravya ane bhAvAyuSkanI alpatA athavA adhikatA nIce pramANe che-kSetrasthAnAyuSka sauthI TUMkuM che. bAkInA traNe kSetra sthAnAyuSkathI asaMkhyAtagaNa che. TIkAtha-sUtrakAre A sUtramAM pudgala dravyanA alpa bahatvanuM pratipAdana karyuM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna kare che ke ( 4 ja mi ! zaziAvaraNa heraDrAirata) he bhadanta ! dravyasthAnAyuSka, kSetra sthAnAyuSka, (boriALAkaraNa) avagAhanA sthAnAyuSka ane (mAvAtharA) bhAva sthAnAyuSka, e cAremAMnuM (care jaya hiMto rAva vinAviA) karyuM kenA karatAM vizeSAdhika che? pagalA rUpa dravyanA paramANu, DhipradezI skanya Adi je bhede che temane dravyasthAna kahe che. temanI je Ayu-sthiti hoya che tene dravyasthAnAyuSka kahe che. athavA pudgala rUpa dravyanuM paramANutva Adi rUpe je avasthAna che tene dravyasthAna kahe che, ane A dvavyasthAna rUpa zrI bhagavatI sUtra : 4 187 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je AyuM che, tene dravya sthAnAyuSka kahe che. eka, be, Adi pradeza dvArA pudgala dvArA je je AkAza pradezanI avagAhanA karAya che te pradezane kSetra sthAne kahe che. te kSetrasthAnanI je sthiti (AyukALa) tene kSetra sthAnAyuSka kahe che. athavA AkAzanA eka be Adi pradezamAM je pulanuM rahevAnuM sthAna hoya che, tene kSetrasthAna kahe che. te kSetrasthAna rUpa je Ayu che tene kSetra sthAnAyuSka kahe che. pugale AkAzanA je niyata pariNAmavALAM pradezamAM rahe che, te pradezane avagAhanA sthAne kahe che. te avagAhanA sthAnarUpa je Ayu che, tene avagAhanA sthAnAyuSka kahe che. tathA pudagalonuM je zyAmava Adi rUpe avasthAna che, tenuM nAma bhAvasthAnAyuSka che. "cA " padathI je pada grahaNa karAyAM che, te padene samAveza karavAthI A prakArano prazna banaze-he bhadata ! dravya sthAnAyuSka Adi cAramAMthI kayuM ke nA karatAM alpa che? kayuM kenA karatAM adhika che? kayuM konI barAbara che ane kahyuM ke nA karatAM vizeSAdhika che? mahAvIra prabhu A praznano javAba ApatA kahe che-"noramA !che. gautama ! (thore zeThThANA35) kSetra sthAnAyuSka sauthI alpa pramANanuM hoya che. (mobALA3ra venagune) kSetra sthAnAyuSka karatAM avagAhanA sthAnAyuSka karatAM avagAhanA sthAnAyuSka asaMkhyAtagaNuM hoya che. (vadra - Gsigrn) avagAhanA sthAnAyuSka karatAM dravya sthAnAyuSka asaMkhyAtagaNuM hoya che (mAvALA3Na a jJaTLe) dravyasthAnAyuSka karatAM bhAva kathAnAyuSka asaMkhyAtagaNuM hoya che. e ja vAtanuM pratipAdana karavA mATe nIcenI saMgrahagAthA ApavAmAM AvI che-( vattont , ) ItyAdi. arthanI spaSTatA sUtrArthamAM ja karelI che. A kSetra sthAnAyuSka Adi cArenI alpatA tathA adhikatAnuM pratipAdana karavA mATe nIcenI gAthAo ApavAmAM AvelI che- jeroja dave tathA vettADakuttAgo" ItyAdi. A gAthAo dvArA e samajAvavAmAM AvyuM che ke kSetrasthAnAyuSka, avagAhanA sthAnAyuSka, dravyathAnAyuSka ane bhAvasthAnAyuSka, e cAremAM kSetrasthAnAyuSka sauthI TUMkuM che, bAkInA traNa tenA karatAM asaMkhyAta gaNuM che, e vAta kevI rIte samajI zakAya che? te teno javAba ApatA sutra kAra kahe che-kSetra amUrta hoya che, te kAraNe tene keI AkAra te hote nathI; AkAra nahI hovAthI baMdhananA kAraNarUpa neha (cIkAza) Adi je. guNa hoya che temane paNa temAM abhAva hoya che. te kAraNe pradUgale tyAM lAMbA kALa sudhI rahI zakatAM nathI. tethI ja kSetrAvasthAna kALa alpa kaho che. have avagAhanAyunI adhikatAnuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAre A gAthA kahI che-(vnar ) ItyAdi, zrI bhagavatI sUtra : 4 188 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A gAthAnA pUrvArdha dvArA e darzAvavAmAM AvyuM che ke kSetrAva sthAna kALa karatAM avagAhanA kALa adhika che ane uttarArdhamAM e batAvyuM che ke avagAhana kALa karatAM kSetrAvasthAna kALa adhika nathI. A pramANe kevI rIte banI zake che ? A praznanuM samAdhAna karavAne mATe nIcenI kathA ApI che-(morgvavA, radvA piADavAMDhAya na 3 bojaEAcho tAttisagaDhI ne rU) A gAthAne bhAvArtha nIce pramANe che-padralene kSetrAvasthAna kALa-amuka kSetramAM niyata rUpe rahevAne kALa-avagAhanAthI ane kiyArahitapaNAthI avabaddha che. eTale ke pula amuka sthaLamAM niyatarUpe tyAre ja rahI zake che ke jyAre te amuka avagAhanAvALuM hoya ane bilakula viDiya hoya. tethI pudgalenuM ekatra avasthAna avagAhanA ane niSkriyatAne kAdhIna hoya che. paraMtu avagAhanAkALa kSetrAvasthAnakALa mAtramAM ja saMbaddha nathI, tyAre pulanI koI paNa prakAranI avagAhanA thAya che ane te prala pite ja jyAre niSkiya hoya che, tyAre ja pulonuM kSetra sthAna niyata hoya che, ane je evuM na bane te temanuM te kSetramAM avasthAna saMbhavI zakatuM nathI A rIte punuM kSetrAvasthAna, avagAhanA ane niSkayatAnI sAthe saMbaddha hovAthI-eTale ke te bannene AdhIna hovAthI e vAta siddha thAya che ke avagAhanAkALa kSetrAvasthAna kALanI sAthe niyata te nathI, kAraNa ke kSetrAvasthAna kALanA abhAvamAM paNa avagAhanA kALane sadbhAva saMbhavI zake che. A viSayane upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che (mahA rasthaSULaratha , ItyAdi, te kSetramAM athavA bIjA kSetramAM enI eja avagAhanA kAyama rahe che te kAraNe kSetrAvasthAna kALa karatAM avagAhanA kALa asaMkhyAtagaNa hoya che. have dravyAyuSkanI adhikatAnuM pratipAdana karavAmAM Ave che - "-vizour " ItyAdi ! AkuMcana ane prasaraNa dvArA avagAhanAnI nivRtti thaI gayA pachI paNa pahelA jeTalA dravyanuM avasthAna ( astitva) hatuM. eTalA ja dravyonuM avasthAna rahe che. te avagAhanAnI nivRtti thaI gayA bAda paNa dravyanI nivRtti thatI nathI, paraMtu dravyanI nivRtti thayA pachI avagAhanAnI nivRtti te avazya thAya ja che. te kAraNe dravya sthAnAyuSyane avagAhanA sthAnAyuSka karatAM asaMkhyAtagaNuM kaheluM che. kahevAnuM tAtparya e che ke saMkucana athavA prasaraNane laIne dravyamAM jyAre pahelAnI avagAhanA rahetI nathI, tyAre paNa dravya te jaTala pahelAM hatuM eTaluM ja lAMbAkALa paryata avasthita (vidyamAna) rahe che A rIte avagAhanAnuM astitva na rahevA chatAM paNa dravyonuM astitva te rahe che ja-dravyonI nivRtti thatI nathI. paraMtu evuM bane che ke jyAre dravyamAM amuka AkAranI nivRtti thaI jAya che tyAre avagAhanAnI nivRtti to avazya thaI ja jAya che. eja vAtanuM A gAthA dvArA pratipAdana karavAmAM AvyuM che -"saMdhAra mecamo vAItyAdi, zrI bhagavatI sUtra : 4 189 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre saMgharSa athavA bheda dvArA dravya sa kSipta thaI jAya che, ane saMkSipta thavAne kAraNe jyAre te tenA pUrvanA AkAra karatAM anya AkAranuM thaI jAya che, tyAre te dravyamAMthI pUrvanI avagAhanAno (AkArane ) vinAza avazya thaI ja jAya che. temAM ja mAtra zaMkAne sthAna ja nathI A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che- pula skanya je avagAhanAmAM pahelAM raheluM hoya, te avagAhanAne saMgharSa dvArA (eTale ke bIjA pudgala skandha sAthe teno saMgharSa karIne) athavA bheda dvArA-(eTale ke tenA TukaDe TukaDA karI nAkhIne ) saMkSipta karI nAkhIne tenuM anya AkAramAM parivartana karavAmAM Ave tyAre avagAhanA vinAza thavA chatAM paNa dravyano vinAza thato nathI. e ja kAraNe avagAhanA sthAnAyuSka karatAM dravya sthAnAyuSkane asa khyAtagaNuM kahyuM che. kadAca aDI ke evI zaMkA uThAve ke pUrva-kapa saMgharSa dvArA saMkSipta thaI jAya che. evI vAta saMbhavita nathI, te te zaMkA asthAne che. kAraNa ke saMghAta (saMgharSa) kriyA dvArA skanya sUkSamatara (vadhAre sUma) rUpe paNa pariName che, evuM kathana sAMbhaLavAmAM Ave che. have avagAhanA nAza thavAnA kAraNe batAvavAmAM Ave che. "zoriddhA , ItyAdi. dravyamAM saMkucana prasaraNane sadbhAva hovAne kAraNe avagAhanAkALa anithata rUpe saMbaddha che-niyata rUpe saMbaddha nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAre dravyamAM saMkucana ane prasaraNa thAya che tyAre temAM pUrvanI avagAhanA rahetI nathI. tethI te temAM aniyata rUpe saMbaddhita darzAvI che. hA, dravyamAM jyAM sudhI saMkucana-prasaraNa thatuM nathI, tyAM sudhI temAM pUrva avagAhanA saMbaddhita rahe che. tethI je rIte saMkucana prasaraNanA abhAvamAM avagAhanA dravyanI sAthe saMbaddhita rahe che, eja rIte dravya saMkucana prasaraNa mAtrathI ja saMbaddhita rahetuM nathI, kAraNa ke saMkucana prasaraNa na thatuM hoya tyAre paNa dravya te zrI bhagavatI sUtra : 4 190 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meAjUda rahe ja che. A viSayanuM vadhAre spaSTikaraNa karavA mATe TIkAkAra kahe -avagAhanA dravyamAM aniyata rUpe kevI rIte saMbaddha che, tenuM spaSTikaraNa nIce pramANe karI zakAya-dravyamAM saMkucana ane prasaraNanA abhAva hoya tyAre ja avagAhanA thAya che-temanA sadbhAva heAya tyAre thatI nathI. A rIte dravyamAM avagAhanA aniyamita hovAne kAraNe tenI sAthe aniyata rUpe saMbaddha che, evuM kahevAmAM AvyuM che. jevI rIte zitapA' (sIsamanuM lAkaDuM) vRkSanI sAthe niyata rUpe saMbaddha nathI ane vyApaka rUpe paNa saMbaddha nathI, kAraNa ke evA koi niyama nathI ke jayAM jyAM vRkSatva hAya tyAM tyAM ' zisapAtva' pazu hAvuM ja joie, vRkSahna heAya tyAM sIsamapaNu hAya paNa kharUM ane na paNa hAya, e ja rIte evA pazu niyama nathI ke jyAM jyAM draSa hAya tyAM tyAM avagAhanA paNa hoya ja. hA, evuM avazya jovA maLe che ke jyAM jyAM sIsamapaNu hAya che tyAM tyAM vRkSatra te avazya hAya che eja rIte jyAM jyAM avagAhanA hoya che tyAM tyAM dravya paNa avazya heAya che. A pramANe dravyanI ane atragAhanAnI parasparamA viSama vyApti ja sabhavI zake che-samavyApti sa'bhavatI nathI. dravya vyApaka che ane avagAhanA vyApya che. vyApaka hAya tyAre vyApya avazya hAya ja evA niyama nathI. paNa vyApyu hAya tyAre vyApaka te avazya hoya che. A rIte dravya ane avagAhanAnuM eka sAthe astitva hAvAnI vAta niyata nathI paNa aniyata che, ema samajavuM. La 3 vva saMzoyaviddocamittanmi saMkaa " A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-jevI rIte dravyanI sAthe avagAhanA aniyata rUpe sabaddhita che, evI rIte avagAhanAnI sAthe dravya aniyata rUpe sabaddhita nathI, te te tenI sAthe niyata rUpe sabaddhita che jayAM avagAhanA haze tyAM niyamathI ja dravya paNa haze, tethI dravya avagAhanAnuM vyApaka banI jAya che. jevI rIte vRkSatvanA abhAva hAya te sIsamanA paNa abhAva ja hAya che, paNu siyamatvanA abhAva hoya te vRkSatvanA abhAva hAya evuM banI zakatuM nathI, eja rIte jyAre sakucana prasaraNu dvArA avagAhanA rUpa vyApya dharmanI nivRtti thai jAya che tyAre vyApaka dharma rUpa dravyanI nivRtti thatI nathI, dravya te e paristhitimAM paNa meAjUda rahe che. te kAraNe avagAhanA sthAnAyuSya karatAM (4 zrI bhagavatI sUtra : 4 191 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sthAnAyuSkane asaMkhyAtagaNuM kahyuM che. A gAthAne sArAMza nIce pramANe che-saMcana ane prasaraNano abhAva hoya tyAre avagAhanA dravyamAM niyatarUpe saMbaddha rahe che. jevI rIte vRkSamAM khadiratva (khera nAmAnA vRkSanuM tatva) hoya che, te pramANe A vastu paNa thAya che. jyAre dravyamAM saMkucana ane prasaraNane abhAva rahe che, tyAre dravyamAM avagAhanA sadUbhAva rahe che, ane temane sadUbhAva hoya tyAre avagAhanAne abhAva rahe che. A rIte dravyamAM avagAhanA aniyata rUpe saMbaddha che. dravyamAM enA karatAM viparItatA hoya che-bhale dravyanuM saMkucana prasaraNa thatuM hoya, chatAM paNa te (dravya) niyatarUpe avagAhanA sAthe saMbaddha hotuM nathI. jevI rIte khadiratvamAM vRkSatva saMgaddha hoya che evI ja rIte saMkucana-prasaraNa dvArA avagAhanAne nAza thaI gayA pachI paNa dravyane nAza thato nathI. tethI ja evuM kahevAmAM AvyuM che ke avagAhanAmAM dravya niyatapaNe saMbaddha hetuM nathI. e ja vAtane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che-" tAralya ka" ItyAdi. avagAhanA rahe ke na rahe, chatAM paNa dravya te rahe ja che. te kAraNe avagAhanA kALa karatAM dravya sthAnAyu kALa asaMkhyAtagaNe kahyo che. have bhAvAyuSkanI adhikatAnuM pratipAdana karavA mATe nIcenI gAthA ApI che saMghAme vA" ItyAdi. A gAthAno bhAvArtha nIce pramANe che-saMghAta (saMgharSa) athavA bheda hAra dravyane vinAza thavA chatAM paNa paryAnuM astitva te rahe ja che. jevI rIte dhoIne sApha karavAmAM AvelA vastramAM zukalAdi guNane sadabhAva rahe che eja pramANe dravyanI nivRtti thavA chatAM paNa paryAyonuM astitva te rahe ja che. je samasta guNenI nivRttine svIkAra karavAmAM Ave te dravyanI paNa sattA rahI zakatI nathI, ane avagAhanA paNa rahI zakatI nathI. A kathanathI e vAta siddha thAya che ke paryAyAnuM astitva cirakALa (dIrghakALa) sudhI rahe che. A prakAranA kathananuM kAraNa zuM che, tenuM nIcenI gAthA dvArA pratipAdana karAyuM che. "laMvAra meca vaSANu " ItyAdi. A gAthAnuM tAtparya nIce pramANe che-saMghAta (saMgharSa) ane bheda, A be dharmo dvArA je baMdha-saMbaMdha thAya che tenuM anusaraNa karanArI dravyA (dravyAya) hoya che, kAraNa ke te dravyoddhA saMdhAtAdinA abhAvamAM ja saMbhavI zake che, paNa jyAre saMghAtAdine sadbhAva hoya che tyAre saMbhavI zakathI nathI. guNakAla phakta saMghAta ane bhedanA kALane adhIna hAta nathI, kAraNa ke saMghAta Adine sadubhAva hovA chatAM paNa guNanI anuvRtti jovAmAM Ave che. have A viSayane upasaMhAra karatA "kag tatha ratha ' tathA "jA bane toDyuM ane vi ricAgni temaja "mava sara ItyAdi gAthA dvArA sUtrakAra kahe che - zrI bhagavatI sUtra : 4 192 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A gAthAonuM tAtparya kevaLa eTaluM ja che ke dravyAvasthAnamAM, kSetrAvasthAnamAM tathA avagAhanAvasthAmAM enI eja paryAye rahe che, te kAraNe bhAvasthAnAyaka asaMkhyAtagaNuM che. dravyane vinAza thavA chatAM paNa guna astitva rahe che. te AvuM kathana anekAntarUpa che, kAraNa ke guNemAM vipariNAma (badalavuM) paNa thAya che. guNenI vipariNatimAM dravyanA svabhAvamAM pariNamana thatuM nathI. bAkInI gAthAono artha saraLa che. sU. 6 nairayika ke asurakumAra Ardiko ke aura ekendriyAdi ko ke AraMbha | anArambha Adi kA nirUpaNa nArake, asura kumArAdi deve ane ekendriyAdi jIvonA AraMbha anAraMbha AdinuM nirUpaNuM- "reraNA le ! " ItyAdi sUtrArtha-(ArA mate! %i nAmA, harijahA, hatAThuM larivmA, varihA ?) he bhadanta ! nAraka che zuM AraMbha ane parigrahavALA hoya che? athavA AraMbha ane parigraha vinAnA hoya che ? (joya!) he gautama! (aa rAmA, parihA, jo gAma no paringi) nAraka che AraMbha ane parigrahavALA hoya che, teo AraMbha ane parigrahavinAnA hatA nathI. (je LaQM nA gaThThiA ) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke nAraka jIvo AraMbha ane parigrahavALA che, ane AraMbha-parigraha vinAnA nathI? (noramA ! cALa puavArtha samAra mati, jAva taravAyuM samAti) he gautama ! nAraka che pRthvIkAyathI laIne trasakAya paryantano samAraMbha kare che, (ArA parimAphiyA mayaMti, mA hi avaMti, jittA 5 nittamavivAraM vAruM mAphiyA mati-le tef temaNe zarIrane parigraha karelo hoya che, teo karmone parigraha karatA hoya che, vaLI teo sacitta, acitta ane mizra (sacittAcitta) dravyane paNa parigraha karatA hoya che. tethI temane AraMbha ane parigrahavALA kahyA che. (surajU maer maMta! f sAmA puchA ?) he bhadanta ! asurakumAra deve zuM AraMbha ane parigrahavALA hoya che? athavA AraMbha ane parigraha vinAnA hoya che? (mocanA ! turanA vAraMma,pariNAdA, gaLAmA no vanig) he gautama! asurakumAra deve AraMbha ane parigrahavALA hoya che, teo AraMbha ane pari zrI bhagavatI sUtra : 4 193 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahathI rahita hotA nathI. ( i ?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke asurakumAre AraMbha ane parigrahathI yukta che, tenAthI rahita nathI ? (nomAM!) gautama! (bakuranArAdi gavivArtha samAraMbhAti, jJAva sAthaM samAraMmati ) asurakumAra deve pRthvIkAyathI laIne trasakAya paryantanA jIvana samAraMbha kare che. (ar pariphicA mavatti, gramphiyA mati) temanA vaDe zarIra parigrahIta hoya che, karma parigrahIta hoya che, temanA parivAhiyA mati) ane bhavano parigrahIta hoya che. (sevA, revIno, majurA, mag zI, rijinoLiyA sirijhoLI cho varasAcA avaMtti) vaLI teo deva. devIo, manuSya, strIo, tiya ane tiryaMcaNIone paNa parigraha kare kare che. (kAraNa, saMcaLa, maMtto , vALA parimAhica maryAti) teo Asana. zayana, bhAMDa (ratnamaya pAtra), amatra (suvarNamaya pAtra) ane upakaraNone parigraha kare che. (nittAvittamohiyAruM vyAruM pariNAruM mayaMti) sacitta, acitta ane mizra dravya temanAthI grahaNa karAya che. (je te oi tahera parva jAya bicakumAra) he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke asurakumAra deva AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che, teo AraMbha ane parigrahathI rahita nathI. svanitakumAra paryantanA deva viSe paNa eja pramANe samajavuM. (gvi dA nephA) jema nAraka jIvone AraMbha ane parigrahathI yukta kahelA che, eja pramANe ekendriya jIne paNa AraMbha ane parigrahathI yukta samajavA. (riyA marekri sAmA parivaNa?) he bhadantA be indriya jIva zuM AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che? ( saMva nA gar mrivAjA mayaMti) he gautama ! be indriya jIvonA viSayamAM paNa pUrvokta kathana grahaNa karavuM. "temaNe zarIra parigrIhata karelAM hoya che," A kathana paryantana samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. (kAphijhiyA-mamarolart variyAphiyA mati, parva vAva viiracA) bahArathI temanA vaDe bhAMDa, amatra. ane upakaraNono parigraha karAya che. caturindriya paryantanA jIvonA viSayamAM paNuM A pramANe ja samajavuM. (vici-ririlajhoLiyA re ! hiM zrI bhagavatI sUtra : 4 194 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sariphiyA) he bhadanta ! zuM paMcendriya tiryae AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che ? (4 veva nAva mAM pariNiyA avaMti) he gautama ! A viSayamAM paNa pUrvokta samasta kathana grahaNa karavuM. "temanA vaDe karma pari. grahIta hoya che, ahIM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. (4, ST, sevA, riharI, mArA pariddhiA mayaMti) paMcendriya ti vaDe Teka (parvata), kuTa (parvatanA zikhare), zila (muMDa parvata), zikharI (zikharavALe parvata) ane prAmAra (ceDA thaDA mUkelA parvata) Adi sthAnene parigraha karavAmAM Ave che. (44, tharA, viru, gu, jenA parivA mavati) jaLa, sthaLa, bila (dara), guphA ane parvatane chetarIne banAvelAM ghare, Adi sthAnone temanA vaDe parigraha karavAmAM Ave che. (kannara, nijhara, vastra, pazu, ravivA paricita avaMti) ujharo (parvata uparathI nIce paDatAM jharaNue), nijhare, (sAmAnya jharaNuo) cila (kAdava mizrita jaLAzaye), palavale (pokharA cheDA pANIvALAM khAbociyAo), ane khetaravALAM sthAnone pitAne AdhIna karIne teo tyAM rahe che. (mADha, tArA, 2, navamo, vAva, puarLI, rIci, gujAliyA, sarA, sarapatiyAo, sarasarapaMtiyAo, milapatiyAo pariggahiyAo avaMtti ) teo kUvA, taLAva, draha (meTAM jaLAzaya), nadI, vAva (cokhaNIyuM jaLAzaya), puSkiriNI (gaLAkAranI vAva), dIdhiMkA (lAMbu pahoLuM jaLAzaya), gujalikI, (vAMkuMcUkuM jaLAzaya), sarovaro, sarovaranI hAramALAo, sarAvaronI paraMparArUpa paMkti, nALAo vagere sthAnane pitAne tyAM AdhIna karIne tyAM rahetA hoya che. (mAyAmu jJAna, vAMgaLAvaUTI vAsA, thANo, Garo mati) ArAma sthAne udyAna, kAnane, vane, vanakhaMDe, vanarAjI vagere sthaLone parigraha paNa teo karatA hoya che. (AnA, adADhA, risa, hA, punA, pariNiyA mAM ti) prAkAra (keTa) aTTAlikA (aTArI), carika ( mArga vizeSa) dvAra, puradvAra, A badhAM rathAnene parigraha teo karatA hoya che. (sAya, ghara, saraLa, Dhe, bAvaLA parici mati ) prAsAda zrI bhagavatI sUtra : 4 195 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rAjamahela), ghara, zaraNa (paNuM gRha), layana (parvatanI aMdara ketarIne banAvelAM ghara ) ApaNu (dukAna) Adine parigraha paNa teo karatA hoya che. (hiMgAsatta, tija, vara, 2, 23mupha, mAva6, paziyA mavaMta) teo zRMgATaka, trika ( jyAM traNa rastA maLatA hoya evuM sthAna ), ceka, catarmukha (cAra kAravALuM sthAna ) ane rAjamArgane parigraha karatA hoya che. (as, , kALa, , jiTTi, thirNi, sAya, saMmALiyAo-siphicAlo mavati ) teo gADAM, ratha, yAna, yuga (ghaMsarI), gilI (hAthIne hoddo yA DelI), thillI (bagI), zibikA, skandamAnikA Adi vAhane parigraha karatA hoya che. (Dho, zrAd, DupuyA, pariNiyA mayaMti) tAva, loDhAnI kaDAhI, karachalI Adine teo parigraha kare che, (mavA pariNiyA mayaMti) teo bhavanene parigraha kare che.) revA, revIo, majuEA, magIgo, sivinoLiyA, tirikkhajoNiNIo, AsaNa, sayaNa, khaMDa, bhaMDa, sacitAcittAmIsiyAI davvAiM primdizA mannati) deva, devIo, manuSya, mAnavastrIo tiyaca, tiryaMcaNIo, Asana, zayana (zA), khaMDa, bhAMDa, sacitta, acitta ane mizra dra vagere temanA vaDe parigrahIta karAya che. (je seba ) he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke pAMcendriya tiryaMca AraMbha ane parigrahavALAM che. (naET nirikaaoLiyA tA manuSA vize mALicaDyA) paMcendriya tiryaMne AraMbha ane parigrahavALA sAbita karavA mATe je vAta upara kahevAmAM AvI che, eja vAta manuSyane AraMbha ane parigrahavALA sAbita karavA mATe kahevI joIe. ( vALamaMtara jora kALiyA kaI mAvANI tA ne davA) vANumaMtara, tiSika ane vaimAnikane bhAvanavAsI devAnI jemaja AraMbha ane pari. grahathI yukta samajavA. TIkAI-A pahelAMnA prakaraNamAM AyunuM nirUpaNa karAyuM che. have svakAra nArakAdi AyuSyamAna chanA AraMbha Adi viSayanA prazno pUchIne covIsa daMDakane anulakSIne A prakAranuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke cALe mare ! di nAmA sari. WI[, tuM aLAmA vinA!) he bhadanta 1 nAraka cha zu AraMbha (AraMbhAtmaka kriyA) ane parigrahathI yukta che ke teo AraMbha ane parigrahathI rahita che? A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke - " mA ! " he gautama! (nerA sAraMmA-sariNA, ne bAramA jo arajaNa) nAraka cha AraMbhAtmaka kriyAothI ane parigrahathI yukta che. tethI teo anAraMbhI ane aparigrahI nathI. tenuM kAraNa jANavAnI jIjJAsAthI prabhune evo prazna pUche che ke (se re jAva apariNA ?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke nArake AraMbha ane parigrahathI rahita rahetA nathI? mahAvIra prabhu kahe che-"noramA !" he gautama ! (necA o gejisiAM sAmati, gava sAcuM mAmati ) nAraka che pRthvIkAyane zrI bhagavatI sUtra : 4 196 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AraMbha kare che ane trasakAya paryantanA jIvane AraMbha kare che. eTale ke AratyenA pratyAkhyAna te karatA nathI, te kAraNe teo sArI hoya che. ahIM "nA" (paryata) padathI "aSkAya, tejaskAya, vAyukAya" vagerene grahaNa karavAmAM AvyA che. ( parimAriyA mavati ) te nArakI dvArA zarIra kriya zarIra-parigrahIta karAyA hoya che. eTale ke teo zarIrane parigraha karatA hoya che. ( mahA mati) temanA dvArA karma paNa parigrahIta karAyA hoya che. (harittAvira mIsiyA vA vAhiyAruM mavati) teo sacitta (jIva sahitanA), acitta, (jIva rahitanA) ane mizra (sacittA citta) dravyane parigraha karatA hoya che. kAraNa ke temanAmAM te dravyanI viratirUpa tyAga te hete nathI. (gaLe teva) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke nAraka cha AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che, teo AraMbha ane parigrahathI rahita letA nathI. have nIcenA praznottaro dvArA sUtrakAra asurakumAronA AraMbha AdinuM nirUpaNa kare che- gautama svAmIne pra-(phuvakumAra aMte! jiM sArA puSa ) he bhadanta ! zuM asurakumAra deva AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che? ke teo AraMbha ane parigrahathI rahita hoya che? mahAvIra prabhu kahe che-"noramahe gautama ! (asuramA nAma pariNA) asurakumAra AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che, (je - mA je parimANa) AraMbha ane parigrahathI rahita letA nathI. gautama svAmI tenuM kAraNuM jANavA mATe mahAvIra prabhune nIce prazna pUche che( se haLa ) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke asurakumAre AraMbha ane parigrahathI yukta hoya cheAraMbha ane parigrahathI rahita hatA nathI? praznanuM samAdhAna karatAM mahAvIra prabhu kahe che-"camA !" he gautama! (basu mArA pustavizArca samAraMmati, nAva tarAcaM samArakaMti) asurakumAra deve pRthvIkAyane AraMbha kare che ane trasakAya paryantanA jIne AraMbha kare che. ahIM "jAva" (paryanta) padathI apUkAya, tejaskAya, vAyukAya, vanaspatikAya" vagere padene saMgraha karavAmAM Avyo tethI cha kAyanA AraMbha karavAvALA kahevAya che. (ant fjAhirA mayaMti) asurakumAra vaDe zarIrane-taijasa, kAmaNa ane vaikriya zarIrane-parigraha karAya che. eTale ke teo e traNe zarIrane dhAraNa karatA hoya che. (pariyiA mari ) temanA vaDe kama parigrahIta thayelAM hoya che-jJAnAvaraNa Adi karmothI teo mukta hoya che. ( mavA ghaomhivA mari ) bhavane paragrahIta hoya che. (havA, relIgo, puraNa, jANIgo, rivarala roLiyA, siriyogiLIgI zrI bhagavatI sUtra : 4 197 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNiyA mati) teo deva, devIo, mANase, sIe, tiryaMca eninA cha ane tiryaMcaNIone parigraha karatA hoya che. (Asana, saraLa, maMdaDamarovALA parici mati) teo Asana, zayyA, bhAMDa (ratnamaya pAtra) amatra (suvarNamaya pAtra), upakaraNa (vimAna, AbhUSaNe vagere) vagere vastu ene parigraha kare che, (virAttinIsiyAruM sAruM vAhiyAruM mati) deva Adi sacitta, kanakakuMDala Adi acitta ane alaMkAra dhAraNa karelA de Adi mizra (sacittAcitta) dravyane parigraha kare che. (je tei tA) he gautama! te kAraNe asurakumAra deve AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che, teo anAraMbhI ane aparigrahI hotA nathI ( kAra niyamari) nAgakumAra thI laIne svanitakumAra paryantanA devene paNa asurakumAronI jema ja AraMbha ane parigrahathI yukta samajavA, ahIM "nA" (paryata) padathI nAgakumAra Adi ATha bhavanapati devane grahaNa karavAmA AvelA che. (riyA kA diyA ) ekendriya pRthvI Adi vanaspati paryantanA jIvone paNa nArakanI jemaja AraMbha ane parigrahathI yukta samajavA, kAraNa ke teo anAraMbhI ane aparigrahI hotA nathI. (jerUMDhiyA mare ! haM sAraMma saparing?) he bhadanta ! zuM dvIndriya I AraMbha ane parigrahathI yukta che? ke teo AraMbha ane parigrahathI rahita hoya che ? (saMva kAra vIrA pati. kriyA avaMti) he gautama! kandriya jIve paNa nArakanI jema AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che. teo AraMbha ane parigrahathI rahita hotA nathI. teo paNa audArika, taijasa ane kAmaNa e traNa zarIravALAM hoya che. teo pRthvI kAyathI trasakAya paryantane AraMbha kare che. (vAhiniyA aMkamIvALA paripahu avaMti) jevI rIte manuSya vaDe banAvAyelAM ghara Adine temanAM AzrayasthAnerUpa mAnIne temanAM upakaraNarUpa gaNavAmAM Ave che, eja rIte prindriya cha vaDe banAvAyelAM ghara Adine paNa temanA rakSaka hovAne kAraNe temanA upakaraNarUpa gaNavAmAM Ave che. (ghauM nA vicA) caturindriya ane paNa dviIndriya nI jemaja AraMbha ane parigrahathI yukta che. ahIM "cAyatta' padathI teIndriya ane grahaNa karavAmAM AvyA che. have gautama svAmI paMcendriya tiryaMconA viSayamAM prazna pUche che- (vihitikaNanoLiyALa maM!) ityAdi. he bhadanta ! pacendriya tiryaMca zrI bhagavatI sUtra : 4 198 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ninA je pazu, pakSI Adi che hoya che teo zuM AraMbha ane pari grahathI rahita hoya che? mahAvIra prabhu kahe che-(sava jJAva kramANi mati) he gautama ! ahIM paNa pUrvokta samasta kathana grahaNa karavuM. "temanA dvArA karmo parigrahIta karAyelAM hoya che, " ahIM sudhIne pUrvokta pATha ahIM grahaNa kare joIe. ahIM "vAvara" (paryanta) padathI nIcene sUtrapATha grahaNa karAya che paMcendriya tiryacaninA cha AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che. teo AraMbha ane parigraha vinAnA nathI. he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che? he gautama ! teo pRthvIkAyathI laIne trasakAya paryantanA javAno samAraMbha kare che. temanA dvArA zarIra paNa parigrahIta karAyelAM hoya che." (4, jUna, lesa, lig, mArAM pariciA arvati) paMcendriya tirtha e dvArA aMka (TAMkIo dvArA kApelA parvate), phUTa (parvatanAM zikhare), zila (muMDa parvata), zikharI ( zikherovALAM parvate), prAgRbhAra ( saheja saheja DhaLatA pradeza) parigrahIta thayelAM hoya che. eTale ke teo e sthAna para rahe che ane te sthAnene teo pitAnAM mAne che. (, thaDha, , guNa, jenA pariNA mavati) jaLamArga, sthaLamArga, uMdara vi. nA dara, guphAo, layana (parvatene chetarIne banAvelAM gharo) Adi sthAne ne teo parigraha kare che. eTale ke te sthAne pitAnAM mAnIne temAM vasavATa kare che. ane te sthAne para temane mamatA baMdhAI hoya che. (3SAda, nijhara vijha, paruM, ravi pariciA mayaMti) avajhara (pavatanI aMdarathI nIce utaratAM jharaNu), nirgara (jamInamAMthI vahetAM jharaNu), cihnaka-cikhela (kAdava mizrita pANIvALuM jaLAzaya-khAbociyuM), palavala athavA pokhara (gheDA pANIvALuM jaLAzaya, talAvaDI), vampI (khetarovALAM athavA kinArAvALA sthAne) Adi sthAnamAM paMcendriya tiya rahetA hoya che. tethI teo te sthAne parigraha kare che, ema kahevAmAM AvyuM che. (, taer, 6, nAgo vAvi, puriLI, divA, gunADhiyA, hA, sarasiyAgo, sarahadavaMtikAgo, ritiyAo piriyA pati) kuvA, taLAve, sarovaro, nadIo Adi sthAna para paMcendriya tiyaca jIvenAM rahe. ThANe hoya che. tethI te sthAne ne teo parigraha kare che, ema kahevAmAM AvyuM che. cAra khUNAvALA jaLAzayane vApI (vAva) kahe che. goLAkAranA jaLAzayane puSkariNI kahe che. lAMbuM paDeluM je jaLAzaya hoya che tene dIdhikA kahe che. vAMkAMcUMkA jaLAzayane zuM jAlikA kahe che. sAmAnya taLAvane sara kahe che. evAM saravarenI zreNiyAne sarapati kahe che. sarovaranI paramparAthI je sarapaMktio bane che. temane sasa sarapakti kahe che. jaLAzayamAMthI pANI zrI bhagavatI sUtra : 4 199 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAra kADhavA mATe je nALAe mUkelAM hoya che temane bilapaMkti kahe che. A badhAM sthAne para cendriya tiya rahetAM hoya che. tethI temanA dvArA temane parigraha karAya che, ema kahevAmAM AvyuM che. (kAro[sanvarLanA vana ghauMs sLA parimAhirA mAM ti) je sthAne velA, vakSe, phaLa ane phalethI samRddha hoya che, jyAM yuvAna daMpati Adi krIDA karatA hoya che, evI vATikAone ArAmagRhe kahe che. puSpAdithI suzobhita vRkSavALAM sthAne udyAna (bAga) kahe che. nagaranI najIka AvelA vRkSonA samuhathI yukta sthAnane kAnana kahe che. tyAM utsava ujavavA mATe leke ekaThAM thatAM hoya che. naga rathI dUra AvelA jaMgalanA pradezane vana kahe che. je sthAna para ekaja jAtanAM vRkSane samUha hoya che evA sthAnane vanakhaMDa kahe che. aneka jAtanAM vRkSonI hAre jayAM hoya che evA sthAnane vanarAjI kahe che. uparyukta saghaLAM sthAne para paMcendriya tiya rahetAM hoya che. tethI te sthAne temanA paristhAnAM sthAne kahyAM che. (rAmaparApUna lApha, pariNAmo gamhiyAro avaMti). devakula (vyantara devasthAna vizeSa), Azrama (tApasanuM nivAsthAna ) prapA (pazALA), sUpa (tarA), khAtikA (uparathI vistIrNa ane nIcethI sAMkaDI vizALa kuvA jevI hoya che tene khAtikA kahe che), parakhAtikA (killAnI cAre bAju pANIthI bharelI khAI-te upara ane nIce sarakhI pahoLI hoya che), Adi sthAnene teo parigraha kare che. (vAra, gADha, za, jAra, ropu parijafjA mari) prAkAra (keTa), aTTAlikA (aTArI-killAnI upara AveluM Azraya sthAna) carikA (prAsAdathI koTa sudhIne raste), dvAra (daravAjA-gharamAM praveza karavAne mAga) gepura (nagaramAM praveza karavAnA daravAjA) Adi sthAne teo parigraha kare che. (pArAya, ghara, vANa, lekha, bAvaLA parivANiyA mayaMti) prAsAda (rAjamahela), gRha (sAmAnya ghara), zaraNu (parNakuTIra ), layaNa (parvatane kotarIne banAveluM ghara ), ApaNu (dukAne bajAra) Adi sthAnene teo parigraha kare che. (rvivANA, hitA, ra31, , jammu, mahApaNo pariciA mavati) zigaDAnA AkAranA jyAM traNa rastA maLatA hoya tevA mArgane muMgATaka kahe che. catuSka eTale jyAM cAra rastA maLatA hoya evuM sthAna catvara eTale jyAM aneka mArge maLatA hoya evuM sthAna athavA ceka. caturmukha eTale cAra kArovALuM sthAna. mahApatha eTale jamArga. uparyukta badhAM sthAnene paMcendriya tiya parigraha kare che. (s, 26, jJAna, gunA, ziI, thiNI, sI, daMbhALiyA vAhiyA mo patti) zakaTa-baLada vaDe kheMcAtuM gADuM, gheDAothI kheMcAte ratha, yAna (nauka) gili (puruSe khaMbhA upara jene upADIne cAle che evI nAnI zrI bhagavatI sUtra : 4 2OO Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlakhI ), yugma ( siMhaladvIpamAM vaparAtuM eka vAhana), thili ( gheADAgADI ) zikhikA ( zIkharanA jevA AkArathI AcchAdita vAhana athavA meATI pAlakhI ), svandvamAnikA ( myAne ) Adi vAhanAnA tee parigraha karatA hoya che ( srophI) lADhAnA tAvaDA, (sro kAr) leADhAnI kaDAhI, (judachuca) kaDachI AdinA paNa te parigraha kare che. ( mavaLA aaiaai mavatti) etiyacA dvArA bhavanene paNa parigraha karAtA hoya che. (tetrA, phevIko, manusA, manunnIo, tivimoLiyA, tiviloginIo para phicAlo mati ) eja pramANe deva, devIe, manuSyA, manuSya jAtinI e, tiyA, tiya 'caNIe, Adi pazu temanA vaDe parigrahIta hoya che. ( bAhvaLa, ghamaLa, sama ma`Da, sattiAvizva nIticArUM luTArUM piiAr mati) Asana, zayana (zayyA ), staMbha, bha'Da ( upakaraNa ), sacitta, acitta, ane mizra drabyAnA paNa temanAthI parigraha karAya che. ( le tenadenaM ) ityAdi. huM gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke paMcendriya tiya ca ceAnInA jIve AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che, te mAra'bha ane parigrahathI rahita haiAtA nathI. (nanhA sivilanoLiyA jJA manusA vi mALiyavA) pacendriyAnI jema manuSyA paNa khArabha ane parigrahathI yukta DAya che. manuSye| AraMbha ane parigrahathI rahita hAtA nathI, ema samajavu. (55 vALamaMtara, loDsa, vemaLiyA nA malaLavAthI saddA taiyanyA) bhavanapati devAnI jema vAnabhyantara dhruvA, jyAtiSI devA, ane vaimAnika vAne paNa Arabha ane parigrahathI yukta samajavA, kAraNa ke teo paNa pRthvIkAyathI laine, sacitta, acitta ane mizra paryantanA drabyAnA parigraha karatA heAya che. sU. 7 hetu ke svarUpa kA nirUpaNa zrI bhagavatI sUtra : 4 hatuvaktavyatA-- "paMca heU paNNattA " ityAdi-- sUtrA--( pa McadevaLajJA) hetu pAMca kahyA che. (sa'jJA) te A 201 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe che--(heka bALaklR) eka hetu eTale ke hetumAM vartImAna puruSa e che ke je hetune jANe che. khIjo hetu e che ke je (heka' pasara) hetune dekhe che. trIjo hetu e che ke je (Dhela' punnara) hetu upara sArI rIte zraddhA rAkhe che. cAthA hetu e che ke je (he' misamAna ik) hetunI sArI rIte prApti kare che. pAMcamA hetu e che ke je (heka' samathamAM marU) hetuyukta chadmastha maraNane prApta kare che. (4 ( 5 phaijha jLattA ) hetu pAMca kahyA che ( ta'nanhA ) te A pramANe che--( devaLA bALaklR) " eka hetu ( athavA hetumAM vartamAna puruSa) e che ke je hetu dvArA jANe che, " (gAva dezaLA isamanthamALa' maraD ) tyAMthI zarU karIne " je hetu dvArA chadmastha maraNane prApta kare che te pAMcame hetu che, " tyAM sudhInuM samasta kathana grahaNa karavuM. (ca hai vaLattA) hetu pAMca kahyA che. ( taMjJA) te nIce pramANe che--( ka" na nALajja ) "je hetune jANatA nathI, " tyAMthI zarU karIne (jJAva annAnamAM macchu ) ajJAna maraNu prApta kare che" tyAM sudhInA pAMca hetu samajavA. (padma hai vaLattA ) hetu pAMca kahyA che. (vanA) te A pramANe che-( chanALa bALaklR ) je hatu dvArA jANutA nathI, " ahIMthI laIne ( nAva phekaLA trALamAM mada) "hetu dvArA ajJAna maraNu prApta kare che, " tyAM sudhInA pAMca hetu samajavA. ( j hejha vaLattA, ta'nA) nIce pramANe pAMca ahetu kahyA che-( mahela gALa6, bhAga d3 himaranuM maraD ) " je ahetune jANe che, " ahIMthI zarU karIne " je ahetuvALuM kevalamaraNa pAme che," tyAM sudhInA pAMca ahetu samajavA. (12 ahe vaLattA, tanA) nIce pramANe pAMca ahetu kahyA che( phejhaLA jJALA, nAva zaheraLA devahimarAM madda) je ahetu dvArA jANe che, ahIMthI zarU karIne " je ahetu dvArA kailimaraNa pAme che, " tyAM sudhInA pAMca hetu samajavA. (paeNca de vattA, ta'nA ) pAMca ahetu kahyA che, te A pramANe che--( aphera na gALatlR, nAva gadde chakanatthamAM mam ) ahetune jANatA nathI, " ahIMthI zarU karIne " je ahetu chadmasthamaraNa prAma "" 63 zrI bhagavatI sUtra : 4 202 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che, " tyAM sudhInA pAMca ahetu samajavA. ( va'2 ahevattA) pAMca ahetu kahyA che, ( taMjJA ) te A pramANe che( ahe'LA na nAgara, gAya aheuNA cha umatthamaraNaM marai ) " je ahetu dvArA jANatA nathI, " ahIthI zarU karIne " je ahetu dvArA chadmasthamaraNa prApta kare che, " tyAM sudhInA pAMca ahetu samajavA. ( kSetre aMte ! sevaM mate ! tti ) hai bhadanta ! ApanuM kathana sathA satya che. Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM che temAM zaMkAne mATe avakAza ja nathI. A pramANe kahIne gautama svAmI peAtAne sthAne besI gayA. TIkA chadmasthAvasthAnI apekSAe nAraka Adi jIve, hetu dvArA vyavahAra karanAra hAvAthI temane peAtAne ja heturUpe kahevAmAM Ave che. tethI hetunA bhedo darzAvavAne mATe sUtrakAre A prakaraNanA prAra'bha karyo che ( vaj he vaLattA ) hetu pAMca batAvyA che, ( saMjJA) je A pramANe che-( deva jAi, he pAsai, he bujnai, heu' abhisamAgacchara, heu chamatyamaraNaM marai ) A sUtramAM hetumAM vartamAna puruSane ja heturUpe darzAvavAmAM Avela che, kAraNa ke te hetu jJAnathI abhinna hAya che. kahevAnuM tAtpaya` e che ke piraNAma ane pariNAmImAM athavA guNa ane guNImAM amuka rIte abheda mAnavAmAM Ave che. " hatu sAdhyanI sAthe avinAbhAvI DAya che" eTale ke hetu sAdhya vinA saMbhavI zakatA ja nathI--evuM hetunuM jJAna jJAnI AtmAthI bhinna heAtuM nathI, kAraNa ke jJAna AtmAnA guNa che. A rIte hetu jJAnathI abhinna hAvAne kAraNe, jJAnI puruSane potAne ja ahI' heturUpe prakaTa karavAmAM Avela che. te hetu kriyAnA bhedathI pAMca prakAranA hAya che, je prakAre A pramANe che (phela' bALa6) je hetune peAtAnA sAdhyanI sAthe avinAbhAvarUpe jANe che, eTale ke te vyakti e vAtane jANe che ke hetu sAdhyanA vinA sa MbhavatA nathI-hetu sAdhyanA vyApya hAya che-te pAtAnA sAdhyanA nizcaya karAvanAro hAya che. samyagraMSTa hAvAne kAraNe je A rIte hetune vizeSarUpe sArI rIte jANe che. eja vAtane ( gheluM jJATM ) dvArA pradarzita karavAmAM AvI che. kahevAnuM tAtpaya e che ke A pAMca prakAranA je hetu che eTale ke A pAMca prakAranA hetu. emAM vamAna je puruSa che, te samyagdRSTi hAya che, evuM samajavuM ( mithyAdRSTinuM varNana have pachI karavAmAM Avaze, atyAre teA sabhyaSTinuM ja vaNuna cAlI rahyuM che, ema samajavuM. (heluM gha6) je hetune peAtAnA zrI bhagavatI sUtra : 4 203 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhyanI sAthe avinAbhAvarUpe sAmAnya rIte dekhe che te hetune bIjo bheda che. ( gujja) hetu pitAnA sAdhyanI sAthe avinAbhAvarUpe rahIne ja heta rUpe prakaTa thAya che, evI je zraddhA rAkhe che, tene hetune trIjo bheda kahyo che. ahIM "g ' dhAtune "samyapha zraddhA karavI " evo artha karavAno che. ( 4 mirAchA) sAdhyanI siddhimAM tene upaga karavAthI je tene prApta karI le che, A ceAthe hetu che. (he jIvanarathama nara) adhyavasAya Adi hatu ke je maraNanA kAraNa hoya che, tenA saMbaMdhathI chadmasthamaraNane paNa hatarUpe prakaTa karyuM che. je A prakAranA heturUpa chaghasthamaraNane prApta kare che, tene pAMcamo hetu kahyo che. kevalimaraNane ahIM hitamAM samAveza karavAmAM A nathI, kAraNa ke te ahetuka hoya che. tathA ajJAnamaraNane paNa hetumAM samAveza karAyo nathI, kAraNa ke ajJAnIe-mithyASTie -evuM maraNa prApta kare che. chaghasthamaraNa samyajJAnIo pAme che. ajJAnamaraNanuM pratipAdana AgaLa karavAmAM Avaze. A rIte chamasthamaraNane pAMcame hetu karyo che. have sUtrakAra bIjI rIte hetuonuM pratipAdana kare che-( paurat ) he gautama ! hetu pAMca kahyAM che, (naMdA) jevAM ke (3LA jarU, gAva jevA madhamAM mara) anumAnatthApaka hetu dvArA je anumeya padArthane sAdhyane samyagdaSTi hovAthI jANe che, te pahele hetu che. e ja pramANe je hetu dvArA sAmAnya rUpe sAdhyane dekhe che, te bIje hetu che. e ja pramANe je heta dvArA tenA sAdhyA para zraddhA rAkhe che, te trIjo hetu che. hetu dvArA je sAdhyArthIne prApta kare che te e hetu che. ane akevalI hovAne kAraNe je prazasta adhyavasAya AdirUpa hetu dvArA sthamaraNa mare che, te pAMcamo hetu che, have mithyASTine anulakSIne pAMca prakAranA hetuonuM pratipAdana karavAmAM Ave che-(Gra guttA) kriyAnA bhedathI pAMca hetu kahyA che, (raMgA) je A pramANe che-(6nAgarUkAva kannAimAM maravuM) mithyAdaSTi puruSaneja ahIM hetupada dvArA grahaNa karavAmAM AvyA che kAraNa ke te hetu dvArA vyavahAra karanAre hoya che. (detuM jJAnAri ) mAM je "na" ne prayoga kutsA (nindA ) nA arthamAM karAyela che. micchAdRSTi jIva hetane sArI rIte jANata nathI paNa viparIta rIte jANe che kahevAnuM tAtparya e che ke sAdhyanI sAthe avinAbhAva saMbaMdha dharAvanAra hetune ja sAce hetu kahe che. kahyuM paNa che ke ( nAkhyavinAmavitvera nizcita deaH) anyatIrthike je pramANe mAne che te pramANe hetu trirUpayukta ke pAMca rUpayukata nathI. tethI mithyASTi jIva hetunAM sAcA svarUpathI ajJAta hoya che ane hetunuM je vAstavika svarUpa hetuM nathI, tene vAstavika svarUpa rUpe svIkAre che bIje hetu e che ke je hetune samyaka rUpe dekhate nathI-asamyapha rUpe dekhe che. trIjo heta e che ke je samyaka rUpe hetanI zraddhA karatuM nathI-eTale ke te asamyaka rUpe hetunI zraddhA kare che. cothe heta e che ke je samyaka rUpe hetune pitAnA sAdhyanI sAthe prApta thayela paNa mAnato nathI eTale ke asakhya rUpe prApta thayela mAne che. aprazasta zrI bhagavatI sUtra : 4 204 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyavyavasAya Adi hetu sahita ajJAna maraNa maravuM te pAMcamo hetu che. A prakAranuM maraNa samyagdAnI marate nathI, paNa mithyASTi ja AvuM maraNa (ajJAna maraNa) prApta kare che. have sUtrakAra mithyAdaSTine anulakSIne bIjI rIte hetuonuM pratipAdana kare che. (vaMja = gumttA) hetu pAMca kahyAM che, (saMha) je A pramANe che-hevALa vALarU, 3 kaLA jALamavi mara) ahIM paNa "ra" ne prayoga kutsA (niMdA) nA arthamAM thayo che. tethI je asamyaka rUpe sAdhane hetu dvArA jANe che, asamyak rUpe sAdhyane hetu dvArA dekhe che, je asamyaka rUpe sAdhyanI hetu dvArA zraddhA kare che, je asabhya rUpe sAdhyane hetu dvArA prApta kare che, ane je aprazasta hetuthI yukta ajJAna-maraNane prApta kare che, evA pAMca hetu samajavA. hetuothI viparIta evA ahetuonuM sUtrakAra have pratipAdana kare che-vaMra de paumttA) he gautama pAMca ahetu kahyA che, ( saMgael ) je A pramANe che, ahIM kevalI bhagavAnane ahetu rUpe grahaNa karavAmAM AvyA che, kAraNa ke teo pratyakSAtmaka jJAnavALA hovAthI ahetu vyavahArI hoya che. eTale ke teo hetu dvArA pitAno vyavahAra calAvatA nathI. kiyAbhedanI apekSAe ahetunA pAMca prakAra kahyA che-kevalI bhagavAna sarvajJa hoya che. tethI teo anumAnano AdhAra rAkhyA vinA ja dhUmAdikane ahetu rUpe jANe che, ahetu rUpe ja teo dhUmAdikanuM avalokana kare che, ahetu rUpe teo dhUmAdikanI zraddhA kare che, ahetu rUpe ja teo dhUmAdikane prApta kare che, ane kaI paNa jAtanA hetu vinA ja, anupama AyuSyavALA hovAthI teo kevalimaraNa prApta kare che. kaI paNa prabaLa nimitta dvArA temanuM AyuSya vaccethI chedA, bhedAtuM nathI, tethI bhayaMkaramAM bhayaMkara maraNanAM nimitto maLavA chatAM, pUrNa AyuSya bhegavyA pahelAM temanuM maraNa thatuM nathI. te kAraNe kevalimaraNane nihetuka kahyuM che. A rIte pUrvokta pAMca prakAranA kevalIne ahetu rUpe prakaTa karavAmAM Avela che. - have sUtrakAra ahetuonuM bIjI rIte pratipAdana kare che-( paMgha pattA) pAMca ahetu kahyA che, jevAM ke (ba) jJAnarU, jJAva kakaLA krAmiNe mArU) kevaLI bhagavAna kevaLajJAnI hoya che. tethI teo samasta vastuone (phuratAmaDhavavatta) hAthamAM rahelA AmaLAMnI jema pratyakSa jJAna dvArA spaSTa rUpe jANe che. A rIte jANavAmAM teo heturUpe koIpaNa vastuno upacoga karatA nathI, tethI temane ahetu rUpe ja mAnavAmAM Avela che. tathA teo samasta vastuonuM avalokana koI paNa hetunI sahAyatA vinA ja kare che. dhUmAdika hetuonI zraddhA ahetu bhAve ja temane thatI hoya che. tathA dhUmAdika hetuone teo ahetu rUpe ja prApta kare che. upakamane abhAva hovAthI teo kevalimaraNa prApta kare che, kAraNa ke kevalimaraNa nihetuka ja hoya che. have sUtrakAra vyatireka dvArA pAMca ahetuonuM pratipAdana kare che-te pAMca ahetuo A pramANe che-( ja jJAna, jAvA de cha3marathama zrI bhagavatI sUtra : 4 205 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mag) ahita dvArA vyavahAra karanAranA jJAnAdikanA bhedathI pAMca prakAra che dhUmAdika lakSaNe ja anumAnanA prAdurbhAvaka (prakaTa karanAra) che," evI ekAnta (eka taraphI) mAnyatAne teo mAnatA nathI. A rIte jeo temane sarvathA ahetubhA jANatA nathI paNa evuM kaMIka aMze jANe che, A ahe tune pahele prakAra samaja. A pramANe mAnavAnuM kAraNa e che ke ahIM "a"ne alapaniSedhArthaka tarIke prayoga karavAmAM AvyuM che. avadhijJAnavALo ja evuM jANI zake che. avadhijJAna Adi kSApazamika jJAna che, te kAraNe te pUrNajJAna nathI. pUrNa jJAna te mAtra kevaLajJAna ja che. kevaLajJAna sivAyanA jJAnane aMzataH jJAnarUpa kahela che. tethI avadhijJAnI Adi dhUmAdikane sarvathA ahetubhAva rUpe jANatA nathI paNa thoDe aMze ja ahetubhAva rUpe jANe che. e ja rIte teo tene sarvathA aheturUpe dekhatA (avakatA) nathI, paNa thoDe aMze ja ahetu bhAvarUpe temane dekhe che, e ja pramANe teo temane sarvathA aheturUpe pitAnI zraddhAne viSaya banAvatA nathI paNa De aMze ja pitAnI zraddhAno viSaya banAve che, tathA De aMze ja aheturUpe teo temane prApta kare che. sarvathA aheturUpe prApta karatA nathI. jo ke upakamanA kAraNarUpa adhyavasAya AdinA abhAve teo ahesumaraNa mare che, chatAM paNa temanA te maraNane kevalimaraNa kahevAmAM AvatuM nathI paNa chadmastha maraNa ja kahevAya che, kAraNa ke teo kevaLajJAnI hotA nathI paNa idharatha ja hoya che. vaLI temanA maraNane ajJAna maraNa paNa kahI zakAya nahIM. sUtrakAra bIjI rIte ahetuonuM pratipAdana kare che-(jra aka itta) pAMca ahetu kahyA che, te nIce pramANe che-( 3 = gA, gAva zasm kamarathama mara) ahIM badhA vAkyomAM "ra" alpArthaka che. eno artha paNa pUrvokta sUtronI jema samaja. avadhijJAna Adi kSApazamika jJAna che pUrNa jJAna nathI. tethI avadhijJAna AdithI yukta AtmA sAdhyane aheta dvArA jANato nathI-eTale ke jANe che. ane te A rIte theDe aMze ja jANe zrI bhagavatI sUtra : 4 206 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, saMpUrNa rIte jANatuM nathI, e artha ahIM grahaNa kare. e ja pramANe pachInAM traNa padane artha paNa samaja, teo chadmasthamaraNa mare che, kAraNa ke teo avadhijJAna Adi jJAnavALA hoya che. tethI upakamanA kAraNane abhAve temanuM maraNa chadrastha maraNa gaNAya che. vaLI teo ajJAnI mithyASTi hotA nathI tethI temanA maraNane ajJAna maraNa kahI zakAya nahIM. teo kevaLajJAnI hatA nathI temane maraNane kevalimaraNa paNa kahetA nathI. bhagavAnanI A prakAranI dezanA sAMbhaLIne gautama svAmIe kahyuM "le ane ItyAdi. he bhadanta ApanI vAta satya che. Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te yathArtha che. A pramANe kahIne gautama svAmI mahAvIra prabhune vaMdaNuM namaskAra karIne temane sthAne besI gayA. e sUtra 8 | jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "bhagavatIsUtranI prameyacandrikA vyAkhyAne pAMcamAM zatakane sAtame uddezaka samApta . pa-7 che ATharve udezaka ke viSaya kA vivaraNa - pAMcamAM zatakanA AThamA uddezakano AraMbha - pAMcamAM zatakanA AThamAM uddezakanA viSayonuM saMkSIpta vivaraNa mahAvIra prabhunA ziSya nArada-putra ane nigraMthI-putra vacce yuddhanA viSayamAM saMvAda. nArada-putranI sAthe nircathI putranI vistArapUrvaka carcA thAya che. carcAno viSaya e che ke zuM samasta pudgala sArdha (ardhabhAga yukta) che? madhyabhAga yukta che? pradeza yukta che? aMte nArada-putra dvArA nigraMthI putranA kathanane svIkAra karavAmAM Ave che, evuM pratipAdana. pulanI sArdhatA Adi viSe jANavAnI nArada-putranI jijJAsA ane nirca thI putra dvArA A viSayamAM temane je vAta samajAvavAmAM AvI hatI tenuM varNana. palenI alaga alaga rUpe apekSAkRta nyUnAdhikatA, nircathI-putra pAse nArada-putranI kSamAyAcanA, jIvanI vRddhi, hAsa ane yathAvasthAna (avasthiti) viSe gautamane prazna ane te praznanuM samAdhAna, nArakothI laIne vimAnika deve viSenA pUrvokata praznonuM pratipAdana, siddhonI vRddhi hAsa ane sthiratA viSe vicAra, jIvonI sarva kALamAM avasthitinuM kathana. nArakonI vRddhi ane hA ma ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga sudhI, tathA avasathAna 24 muhUrta sudhI hovAnuM kathana. e ja pramANe sAte naraka saMbaMdhI vizeSatAnuM kathana, asurakumAra, ekendriya, dvindriya trIndriya, caturindriya, saMmUchima, garbhAja, vAnavantara, jotiSika, saudharma, izAna AdinA devenI vRddhi, hAsa ane sthiratAnI vicAraNA, e ja pramANe siddho viSe paNa vicAraNA, jI zuM upacaya sahita hoya che ? ane jo zuM apacaya sahita hoya che ? evo prazna " nirUpacaya ane nirapacayarUpa hoya che," e uttara. siddho viSe paNa eja prakAranI vicAraNuM, kALanI apekSAe jIvamAtrane lAgu paDatI A prakAranI bAbatonI vicAraNA. zrI bhagavatI sUtra : 4 207 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgalake svarUpamAnirUpaNa pudgala vktvytaa"te kyAre temAM namai " ItyAdi- svArtha--(teoi #Ahe te mauot) te kALe ane te samaye (sAya. ittAmaM nacare phoghA) rAjagRha nAme nagara hatuM. (jhAva nA pavicA) pariSada pAchI pharI tyAM sudhI samasta sUtrapATha ahIM grahaNa karavo. ( tene kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI gArayaputte NAma thanAre rUma nava viru) te kALe ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhunA nArada-putra aNagAra nAmanA ziSya hatA. teo bhadra prakRtivALA hatA, (yAvat ) tapa ane saMyama pUrvaka vicAratA hatA (tenuM zALa teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva aMtevAmI niyaMThIputte NAmaM aNagAre pUjArUmag vAva vi ) te kALe ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA nibaLI putra aNagAra nAmanA bIjA paNa eka ziSya hatA. teo paNa prati bhaddha Adi guNavALA hatA ane tapa ane saMyama pUrvaka vicaratA hatA. (taeNa se niyaMThIputte aNagAre jeNAmeva nArayaputte aNagAre, teNAmeva uvAgacchada, vaghAchittA tArApura khaTI ud vAsI) tyArabAda (pariSada vikharAyA pachI) jyAM nAradaputra aNagAra virAjamAna hatAM tyAM nigraMthIputra aNagAra AvyA. tyAM AvIne temaNe nAradaputra aNagArane A pramANe pUchayuM(svvpogglaa te ajjo ! kiM saaDDhA, samajjhA, sapaesA, udAhu aNaDDhA, amA, mANA?) he Arya ! ApanA matAnusAra zuM samasta pudgale ardhabhAga sahita, madhyabhAga sahita ane pradeza sahita che? athavA ardhabhAga rahita, madhyabhAga rahita ane pradeza rahita che? (gano tti nAzag aNagAre niyaMThiputtaM agaNAraM evaM vayAsI-savve puggalA me ajjo ! sa aDDhA, samakSA, sANasA, Lo aDhA, amAsA, kapAsA) "he Arya ! " evuM saMbodhana karIne nAradaputra aNagAre nircathIputra aNagArane evuM kahyuM ke mArI mAnyatA anusAra samasta puli ardhabhAga sahita madhyabhAga sahita ane pradeza sahita hoya che, teo adhabhAga rahita, madhyabhAga rahita ane zrI bhagavatI sUtra : 4 208 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradeza rahita hotA nathI. ( agi te niyaMtriputte ujare ane parva vacArI ) tyAre te nigraMthIputra aNagAre nAradaputra aNagArane A pramANe pUchayuM-( zarU te karo! nava vorA kaDhA, samakA, saTH, Lo aDha, amarajJA, pauT) he Arya ! je ApanI mAnyatA mujaba samasta padralo ardhabhAga sahita hoya, madhyabhAga sahita hoya, pradeza sahita hoya, ardhabhAga rahita na hoya, madhyabhAga rahita na hoya ane pradeza rahita na hoya, (kiM davvAdeseNa ajjo savva pogalA sa aDDhA, samajjJA, sapaesA, No aNaDDhA, bhamajjhA, apaesA, khettAdeseNa ajjo ! savva poggalA sa aDDhA, thcev| jANe Ajano ! reva mAvale so ! ?) te he Arya ! Apa zuM dravyanI apekSAe evI mAnyatA dharAve che eTale ke zuM Apa dravyanI apekSAe evuM kahe che ke samasta pula ardhabhAga, madhyabhAga ane pradeza sahita hoya che, artha, madhya ane pradezathI rahita nathI? athavA he Arya ! Apa zuM kSetranI apekSA e evuM kahe che ke samasta pakala ardhabhAga AdithI yukta che? athavA he Arya ! Apa zuM kALanI apekSAe pUrvokta mAnyatA dharAve che? athavA Apa bhAvanI apekSAe e prakAranI mAnyatA dharAve che ? (ta nArApure bAre niyaTipu mArAM parva varANI) tyAre nAradaputra aNagAre nigraMthI putra aNagArane A pramANe kahyuM ( davvAdeseNa vi me ajjo! savvapuggalA, saaDUDhA, samajhA, sapaesA, No aNaDhA, amajjhA, apaesA khettAdeseNa vi, kAlAdeseNa vi, bhAvAdeseNa vi ga va) he Arya! amArI mAnyatA mujaba dravyanI apekSAe paNa samasta padgala ardhabhAga sahita, madhyabhAga sahita ane pradeza sahita che, ardhabhAga, madhyabhAga ane pradezathI rahita nathI kSetranI apekSAe, kALanI apekSAe ane bhAvanI apekSAe paNa ame samasta pulane upara kahyA pramANe ardhabhAga AdithI yukta che ema mAnIe chIe. (ta te niyaMtripure kALAre nArayputtN aNagAraM evaM vayAso-jaiNa he ajjo ! vvAdeseNa savva poggalA sa aDhA, umarA, mANasA, jo kaDhA, umarA, kApavA-paDyuM te paramANu zrI bhagavatI sUtra : 4 209 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapaesa, poDhe va sa pUchhe, maLye, sapte, no baLaDhe, mo, aNye ) nArada. putra aNugAranuM A prakAranuM kathana sAMbhaLIne, nigraMthIputra aNugAre temane A pramANe kahyuM-he A ! ApanI mAnyatA anusAra jo dravyanI apekSAe samasta pudgaleAne abhAga, madhyabhAga ane pradezathI yukta mAnavAmAM Ave ane temane ardha bhAga, madhyabhAga ane pradezathI rahita mAnavAmAM na Ave, te eka paramANu pudgala ke je abhAga, madhyabhAga ane pradeza rahita che, tene paNa abhAga sahita, madhyabhAga sahita ane pradeza sahita mAnaveA paDaze, tene abhAga rahita, madhyabhAga rahita ane pradeza rahita mAnI zakAze nahIM eja pramANe (naphaLa ano! vettA?meLavi saboLacA sapraTThA, samajJA, va' te vaghyo te va pozaNe sadUDhe, samo, sapte) he Aya! jo kSetranI apekSAe paNa samasta pudgalene abhAga sahita, madhyabhAga sahita ane pradeza sahita mAnavAmAM Ave, te pudgala paramANu ke je AkAzanA eka pradezamAM rahela hoya che tene paNa abhAga, madhyabhAga ane pradezathI yukta mAnavuM paDaze, tene ana, amadhya ane dezI mAnI zakAze nahIM. (naphaLa ano! jAhAremena bhagavorA sadA, samajJA, mallA) he Aya! je kALanI apekSAe samasta pueAne adhabhAga, madhyabhAga ane pradezathI yukta mAnavAmAM Ave, ( va te vAlamaryAdA vizeDhe sahake, bhramanne) te eka samayanI sthitivALA pulane paNu abhAga, madhyabhAga ane pradezathI yukta mAnavuM paDaze. (jJa'no ! mAvAmAM kakaro hA saaDDhA, samajjhA, sapaemA evaM te egaguNakAlae vi poggale saaiDhe, samajhe, sapaNe te ce) huM A ! jo bhAvanI apekSAe samasta pudgalene ardhabhAga sahita ane pradeza sahita mAnavAmAM Ave, te kRSNaguNanA eka aza vALA pudgalane paNu abhAga sahita, madhyabhAga sahita ane pradeza sahita mAnavuM paDaze. tene adha bhAga rahita, madhyabhAga rahita ane pradeza rahita mAnI zakAze nahIM ( tela' na manarU, so na tti-vATelAM vi savva omA pagA, sutrA, sapta, no aGUDhA, amannA, aNNA-ya. vejJajAha AvAleseLa vita na niSThA) ane jo tamArI mAnyatA anusAra evuM na zrI bhagavatI sUtra : 4 210 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya, te Apa evuM je kaho cho ke " dravyanI apekSAe samasta pudgala ardhabhAga sahita, madhyabhAga sahita ane pradeza sahita che, ardhabhAga rahita; madhyabhAga rahita ane pradeza rahita nathI." eja pramANe kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe paNa Apa pUrvokta mAnyatAja dharAve che, ApanI te mAnyatA asatya siddha thAya che. (taof se nAthapu mAre niyaMtripuraM manoraM ga vayAsI-No khalu devANuppiyA ! eyama8 jANAmo, pAsAmo, jaiNa devANuppiyA No gilAeMti parikahittae, ta icchAmi Na devANuppiyANaM atie eyamaDhe soccA niSNa jJAnattara) nicethIputra aNagAranuM A prakAranuM yuktiyukta (dalIlathI ane pramANe dvArA samajAvavAmAM Avela) kathana sAMbhaLIne nAradaputra aNugAre temane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! ame A arthane (viSayane) jA nathI ane dekhe nathI. te Apa je A viSayane adhika spaSTatApUrvaka samajAvavAnI kRpA karo (Apane ema karavAmAM koI takalIpha na hoya te) to huM ApanI pAse A viSayane sAMbhaLIne, tathA samajIne tene hadayamAM utAravA mAguM chuM. (taNa te niyaMtripure nAre nArApu vALA parva kAsI) tyAre nircathIputra aNagAre nAradaputra aNagArane A pramANe hyu-davvAdesaNa vi me ajjo ! savve poggalA sapaesA vi apaesA ghi) Aya ! amArI mAnyatA mujaba (mArI samajaNa pramANe) dravyanI apekSAe samasta pula pradeza sahita paNa hoya che ane pradeza rahita paNa hoya che. kAraNa ke (barA) dravya anaMta hoya che. (ttAka ri, ' jeva-jA ja , mavALa va va ) kSetranI apekSAe paNa evuM ja che, kALanI apekSAe ane bhAvanI apekSAe paNa evuM ja che. tene zvo sAre che ttio niyama ghaNe) je pudgala dravyanI apekSAe pradeza rahita hoya che, te niyamathI ja kSetranI apekSAe paNa pradeza rahita hoya che, (Aro , agNe) ane kALanI apekSAe te pradeza sahita hoya paNa che ane nathI paNa hotuM. A rIte kALanI apekSAe pradeza yukatatAne vikalape svIkAra karyo che. e ja pramANe (mAvo) bhAvanI apekSAe paNa ( ziva BJgNe uttara bhANe) pradeza yukatatAne vikalpe svIkAra karavAmAM AvyuM che. zrI bhagavatI sUtra : 4 211 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne ttao aTuse re vo hica pavNe hica mavgNe) je pula kSetranI apekSAe pradeza rahita hoya che, te dravyanI apekSAe pradeza sahita paNa hoI zake che ane pradeza rahita paNa hoI zake che. (4o macANa, mAvo maLag, ghA ro Dhago) kALanI apekSAe ahIM vikape pradeza. yaktatA samajavI, bhAvanI apekSAe paNa vikalpa pradeza yukatatA samajavI. je pramANe kSetrane anulakSIne kahevAmAM AvyuM che, eja pramANe kALanI apesAe ane (mAvo) bhAvanI apekSAe paNa kahevuM joIe. (je havaLo sapaese se khetao siya sapaese siya apaese-eva kAlo bhAvao vi )2 padrala dravyanI apekSAe pradezayukata hoya che, te kSetranI apekSAe pradezayukta paNa hoI zake che ane pradeza rahita paNa hoI zake che. kALanI apekSAe tathA bhAvanI apekSA e paNa ema ja samajavuM. (je uttama rUpare re sUtro niyamA sapaese, kAlao bhayaNAe, bhAvao bhayaNAe-jahA davyao tahA kAlo mAro vi) je pudgala kSetranI apekSAe pradeza sahita hoya che, te pradezanI apekSAe paNa avazya pradeza sahita hoya che, paNa kALa ane bhAvanI apekSAe pradezayukata paNa hoI zake che ane pradeza rahita paNa hoI zake che. dravyanI apekSAe je pramANe kahevAmAM AvyuM che, eja pramANe kALa ane bhAvanI apekSAe paNa samajavuM. (ge fNa of maMte ! poDhAmAM sUvAdesennN khettAdeseNaM kAlAdeseNaM bhAvAdeseNaM sapaesANaM apaesANaM kayare kayarehito jAva visAyiA vA) he bhadanta ! dravyanI apekSAe, kSetranI apekSAe, kALanI apekSAe ane bhAvanI apekSAe pradezayukata ane pradeza rahita evA A pulamAMthI kayAM pula kenA karatAM vadhAre che? (yAvatu) kayAM pulo kenA karatAM vizeSAdhika che ? ( nAjaagar !) he nAradaputra ! (sagovA vALA bhASAmAM prANA) je pagale bhAvanI apekSAe pradeza rahita che. te pale sauthI ochAM che (ArANamAM gajhaTLA ) kALanI ape. kSAe je pule pradeza rahita che, teo tenA karatAM asaMkhyAta gaNA che. (hAre aApaNA malerALA) dravyanI apekSAe je pule pradeza rahita zrI bhagavatI sUtra : 4 212 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, teo kALanI apekSAe pradeza rahita pulo karatAM asaMkhyAta gaNe che. (vettAnuM sapanA lakajharLA) kSetranI apekSAe je pudgale pradeza rahita che, teo tenA karatAM paNa asaMkhya gaNe che. (verA veva rAjulA have saTLA) tathA je pule kSetranI apekSAe pradezayukata che. teo tenAM karatAM paNa asaMkhyAta gaNe che. (davA sattA visAphiyA) dravyanI apekSAe je pudgalene pradezayukata kahyAM che, teo te pule karatAM thoDAM vizeSAdhika che. (Asa sANasA sAcA) kALanI apekSAe je padrane pradezayukata kahyAM che, teo pUrvokata vizeSAdhika pule karatAM paNa vizeSAdhika hoya che. (mAreof agga vizeSAviA) tathA bhAvanI ape. thAe je padrale pradezakatA hoya che, teo pUrvokata vizeSAdhika pale karatAM paNa vizeSAdhika hoya che. (taof se nAthapuje mAre niyaMtti vaLA pada ) tyArabAda nAradaputra aNagAre nigraMthI putra aNagArane vaMdaNA karI ane temane namaskAra karyo, (jaMpittA ramavA gharo ba6 sabhya vigara makAno mujho sAme tAmittA saMmeoi tatratA macaroi mAremALe viru ) vaMdaNA namaskAra karIne pitAnA dvArA karAyelA arthane mATe temaNe vinayapUrvaka, vAraMvAra temanI kSamA mAgI. kSamA mAgIne, saMyama ane tapathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA teo temane sthAne virAjamAna thaI gayA. TIkartha-sAtamAM uddezakamAM pudranI sthiti AdinuM nirUpaNa kALa dikanI apekSAe karavAmAM AvyuM che, have A AThamAM uddezakamAM temanuM nirUpaNa pradezonI apekSAe karavAmAM Ave che -(te kALe te samaur) te kALe ane te samaye (sAhaii nAma na hRsthA) rAjaguDa nAme nagara hatuM. (nAva jinA vaNiyA) pariSada svarathAne pAchI gaI tyAM sudhInuM varNana ahI grahaNa karavuM. ahIM "yavat " (nA) padathI nIceno sUtrapATha grahaNa karavAno che "rAjagRha nagaramAM mahAvIra prabhu padhAryA. dharmopadeza sAMbhaLavA paripada temanI pAse gaI. dharmopadeza sAMbhaLIne pariSada vikharAI gaI, A prakArano saMbaMdha samajI lo (teja vase te samag ) te kALe ane te samaye (samarasa majAvo mAvIsa matevAjI ( capu te jameM khAre pArU mA vAva virU) zramaNa bhagavAna mahAvIranA nAradaputra aNagAra nAmanA eka ziSya hatA. teo bhadrika prakRtivALA ( saraLa svabhAvanA ) hatA nIce darzAvyA pramANenA guNothI yukta evAM te muni saMyama ane tapathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. (lAla) padathI ahIM (vaparA-ttA, vajhana nodhamAnakhAyAmaH, madrevarAja, mArI mazaH viniH) A pAThano saMgraha karAya che. A pAThane bhAvArtha nIce pramANe che-teo svabhAvathI ja upazAta hatA, svabhAvathI ja temanAmAM krodha, mAna, mAyA ane lebha 35 kaSAye atyaMta maMda hatA. eTale ke kaSAyano udaya thavAnuM nimitta maLe tyAre paNa temanAmAM krodhAdi bhAvane tIvra rUpe udaya thato nahIM, paNa ati zrI bhagavatI sUtra : 4 213 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaya maMdarUpe udaya thato ane turata ja e bhAve zAnta paDI jatA teo atyaMta kamaLa bhAvathI yukata hatA. gurUnuM temanA pratye anuzAsana na hovA chatAM paNa teo atyaMta bhadra pariNAmI ja rahetA hatA tathA teo sadA vinayaguNathI yukata hatA. ( teof wADheoi teNaM Namo samAna mAtra mahAvizva sevAthI niyaMtriputte nAmaM kare pan mA kAra viru " te kALe ane te samaye mahAvIra prabhunA eka bIjA paNa ziSya hatA temanuM nAma nithIputra aNagAra hatuM. teo paNa prakRtibhadrathI vinIti paryantanA guNothI yukata hatA. ahIM paNa "nava" padathI uparyukta prakRti-upazAnta Adi vizeSaNa grahaNa karavAmAM AvyAM che. (tapo se nicaMdaytta 3LA re nenAva rAyapure mAre tejAmeva vAcharu) pariSada vikharAyA pachI niyathIputra aNagAra, jyAM nAradaputra aNagAra beThA hatA, tyAM AvyA ( kavArikattA) tyAM AvIne (tArApuraM vAra ve vayA) temaNe nAradaputra aNagArane A pramANe pUchayuM-(savATA se no ! u ra ara, namaka, ghara hatA kAThu kADhA, jamavA, kapA ?) he Arya! Apa zuM evuM mAne che ke samasta mudrale ardhabhAga sahita che? madhyabhAga sahita che? ane pradeza sahita che? ardhabhAga rahita nathI, madhyabhAga rahita nathI ane pradeza rahita nathI? nircathI putra aNagArane A prakArano prazna sAMbhaLIne nAradaputra aNagAre ( tti) he Arya ! evuM saMbodhana karIne (niyaMtti ana nAraM parva vavANI) temane (nirgathIputra aNagArane ) A pramANe kahyuM - (dara vorA che as ! ma gaDha samajjA, sattA no jaLakuMDhA, amakSA, ) he Aryo. ame to evuM mAnIe chIe ke samasta padrava ardhabhAga sahita che, madhyabhAga sahita che ane pradeza sahita che, teo ardhabhAgathI rahita nathI, madhyabhAgathI rahita nathI ane pradezathI rahita paNa nathI. nAradaputra aNagAranI A prakAranI mAnyatA (kalpanA) sAMbhaLIne nithIputra aNagAre temane A pramANe pUchayuM-(rUoi te mAno Hva vorA sagaDhA, samA, sArasA, go kADhI, kakSA, mANasA) he Arya ! je ApanI mAnyatA anusAra evuM ja mAnavAmAM Ave ke samasta pulo ardhabhAga sahita che, madhyabhAga sahita che, ane pradezothI yukta che, tathA teo ardhabhAga, madhyabhAga ane pradezothI rahita nathI, te ( vAta mA ! lava poggalA sa aDDhA, samajhA, sapaesA, No agaDDhA, amajjhA, apaesA) huM ApanI pAsethI e jANavA mAguM chuM ke ApanI te mAnyatA kyA AdhAra para avalaMbita che? Apa dravyanI apekSAe e prakAranI mAnyatA dharAve zrI bhagavatI sUtra : 4 214 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, athavA kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe evuM mAne che ? je Apa ema kahetA ho ke dravyanI apekSAe ame paNa ema ja kahIye chIe ke samasta pudgala ardhabhAgathI, madhyabhAgathI ane pradezathI yukta hoya che, ane bhAga, madhyabhAga ane pradezathI rahita hotA nathI. e ja pramANe eka pradezanI avagAhanA Adi rUpa kSetranI apekSAe Apa e pramANe kahetA he, to ame ApanI e mAnyatA sAthe paNa saMmata chIe. eTale ke kSetranI apezAe ame paNa ema ja mAnIe chIe ke samasta putale sArdha (ardhabhAga sahita) samadhya ane saMpradeza che, anardha, amadhya ane pradeza rahita nathI. tathA eka Adi samayamAM avasthita havA rUpa kALanI apekSAe tathA kRSNatAnA eka Adi aMzarUpa bhAvanI apekSAe ame te emaja samajIye chIe ke samasta pudgala ardhabhAga, madhyabhAga ane pradezathI yukta hoya che, amadhya, anartha ane pradeza rahita hotA nathI. eja vAta nircathIputre " vAreavi zako!" ItyAdi sUtrethI laIne "mAtAnuM mo saMva" ItyAdi satra sudhI temane praznarUpe pUchI che. (vAna vi jJo! navoDhA maDhA, samajjA, savANA, no gaDha, amaial, gaNA ) A sUtrathI laIne (mavAre vi gvaMa) A sUtra sudhInA sUtro dvArA temanA dvArA svIkRta karAyelA maMtavyane uttara rUpe jANI lIdhA pachI nircathIputra aNagAre temanI mAnyatAne svIkAra karavAmAM zI muzkelI che te darzAvavA mATe kahyuM-(garva che ! rUAre poTA, 8 aDhA, samaka, satta esA, No aNaDdA, amajjhA, apaesA, evaM te paramANupoggale vi saaDDhe, hamaNe rAhaNe, no , amANe, garapaNe ) he Arya ! je ApanI mAnyatA anusAra dravyanI apekSAe samasta ane ardhabhAgathI yukta, madhyabhAgathI yukta ane pradezothI yukta mAnavAmAM Ave, ane temane anartha amadhya ane pradezathI rahita mAnavAmAM na Ave, to paramANu ke je pudgala dravyanuM sauthI sUkSama ane avibhAjya aMga che, tene paNa pudgala dravya hovAne kAraNe sAI, samadhya ane pradeza mAnavuM paDaze, paraMtu siddhAntanI mAnyatA anu. sAra te paramANune anaI, amedhya ane pradeza hita mAnavAmAM Avela che. ( pradeza rahita eTale ke be, traNa Adi pradeza vinAnuM ) (di mo tti savATA sa baDhA, samA, saMpAsA) ane je kSetranI apekSAe evuM mAnavAmAM Ave ke samasta pulo ardhabhAga, madhyabhAga ane pradezothI yukta hoya che, te AkAzanA eka pradezanI avagAhanA karIne rahelA palane paNa sAdha, samadhya ane pradezothI yukta mAnavuM paDaze, tene anardha, amadhya ane pradezathI rahita mAnI zakAze nahIM. e ja pramANe (aNo! zrI bhagavatI sUtra : 4 215 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlAdeseNaM savvapoggalA sa aDaDhA, samajjhA, sapaesA-No aNaDDhA, amajjhA, gan) he Arya ! je kALanI apekSAe (eka Adi samayanI sthitivALA padranI apekSAe) evuM mAnavAmAM Ave che ke samasta mudrale sAdha, samadhya ane sapradeza che, te (Ana samaNi vi joke , samako, saTaNe taM) ekaja samayanI sthitivALAM pudgalene paNa sArdha, samadhya ane saMpradeza mAnavA paDaze, temane anaI, amadhya ane apradeza kahI zakAze nahIM. tathA (jaiNaM ajjo ! bhAvAdeseNaM savva geggalA sa aDDA, samajha', saparasA ) 3 Arya ! je bhAvanI apekSAe (kRSNatA AdinA eka ezanI apekSAe) samasta pudgalene sArdha, samadhya ane pradeza mAnavAmAM Ave, anartha amadhya ane apradeza mAnavAmAM na Ave te (vuiM te TwArA ja jo 4 bara, rana, saYgNe saMva ) kRSNatAnA eka guNavALA pulane paNa kRSNa varNanA eka aMzavALA pulane paNa sArdha, samadhya ane saMpradeza mAnavuM paze. tene paNa anaI, amadhya ane apradeza mAnI zakaze nahIM. ( ja te guM mavarU) jo Apa ema kahetA ho ke evuM te banI zake nahIM, te ( va vava ) Apa evuM je kaho cho ke (trAseja vi sAva pADhA sajA , sama', saTUsAM, jo baLA , amarajJA, ) dravyanI apekSAe paNa samasta pale sArdha, samadhya ane saMpradeza che, anaI, amadhya ane apradeza nathI, (gvaM zAstramAvAsaLa vi) kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe paNa evuM ja che,) (raM jaM mirajhA) tamArI te mAnyatA kheTI che, kAraNa ke tame tenuM pratipAdana viparIta rIte karyuM che. nirgathI putra aNagAranuM A yutiyukata ( yogya pramANe dvArA sAbita karAyeluM) kathana sAMbhaLIne (te nArapure sAre) nAradaputra aNagAre (nicaM. gii tari gvaM tvacAna) nircathIputra aNugArane A pramANe kahyuM vANugiyA ! maTuM gALAmAM jaNAmo) he devAnupriya ! Ape A viSa ane je artha samajAvyo che, te arthane Aja sudhI huM jANato na hato ane Ape je prakAre te viSayane samajAvyo te prakAre huM tene samajato na hato. te (ALe sevAnucvA DhAti ritti) je Apa devAnupriyane A viSayanuM vizeSa pratipAdana karavAmAM kaI takalIpha jevuM na lAge te (tta chAmi je vAcAM prathama moravA niSa jJAjittara) huM Apa devAnupriyanI pAse A arthane (mudranA viSayane) zravaNa karavA mAguM chuM. zravaNa karIne tene hadayamAM utAravA mAguM chuM-eTale ke A viSaya para vicAra karIne huM tene samajavA mAguM chuM. (taLuM che ridipure maLavAre rAyapuraM gaLA gharSa vayANI) nAradaputra aNugAranI A prakAranI abhilASA jANane, nirgathI zrI bhagavatI sUtra : 4 216 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putra aNugAre temane A pramANe kahyuM ( yuvAsena vime baggo ! ane zerA sarasA vi aNNA vichaLatA) huM Aya ! huM te evuM mAnuM chu ke dravyanI apekSAe samasta pudgala pradezayukta paNa che ane pradeza rahita paNa che, kAraNa ke tee anata che. keAI ahI evI zakA batAve ke ahIM tA pudgalAnI sAtA-anatA AdinuM varNana cAlI rahyuM che, te mULa viSayane choDIne ahIM Apa sapradezatA ane apradezatAnI carcA karavI tene zuM viSayAMtara na kahevAya ? te A prakAranI zakA asthAne che, kAraNa ke jyAM sudhI pradeza yukatatA ane pradeza rahitatAnuM nirUpaNu karavAmAM nahI Ave tyAM sudhI sAdhatva, anava, samadhyatva AdinuM nirUpaNa karI zakAze nahIM. temanuM nirUpaNa karavAne mATe A nirUpaNu karavAnuM Avazyaka banyuM che. sapradezatvanA nirUpaNuthI sAtva ane samadhyatvanA ane apradezatmanA nirUpaNuthI anadhatva ane amadhyatvanA saMgraha (samAveza) thai jAya che. tathA ananta " anaMta zabdanA prayAga saMpradeza ane apradeza pudgaleAnuM parimANu jANavA mATe karAye che. ( vettArRleLavi va veva) kSetranI apekSAe paNa samasta pudgala pradeza yukta paNa che ane pradeza rahita pazu che, kAraNa ke tee anaMta che. (jjAphulena vi mATeseLa vidyuM ceva) kALanI apekSAe paNa samasta puddale sapradeza paNa che ane apradeza paNa che, kAraNa ke teo anata che. 66 have sUtrakAra (ne rUkhyo se se letto niyama banne) A sUtra dvArA e vAta prakaTa kare che ke je pudgala dravyanI apekSAe pradeza rahita hAya che, te pudgala kSetranI apekSAe paNa avazya pradeza rahita hAya che, paraMtu ( hADago viya prapaNe vica banne) kALanI apekSAe te kayAreka pradezayukata paNa hAya che ane kayAreka pradeza rahita paNa hAya che, ( mAvo siya ajJe siya banne) tathA bhAvanI apekSAe paNa te kayAreka pradezayukata hAya che. ane kayAreka pradeza rahita heAya che. kahevAnuM tAtpa e che ke je pudgala paramANu dravyanI apekSAe pradezeAthI rahita hAya che, te kSetranI apekSAe paNa niyamathI ja apradeza (pradezarahita) hAya che, kAraNa ke te pudgalaparamANu kSetranA eka ja pradezamAM rahela hoya che. jo te AkAzanA be, traNa Adi pradezamAM raheluM hAya, te te pradezeAthI rahita hAtuM nathI. ane jo kALanI apekSAe te eka samayanI sthitivALuM hAya tA te pradezeAthI rahita hAya che, paNa jo te aneka samayanI sthitivALuM hAya teA te pradezayukata hAya che. eja pramANe je te kRSNavaNuM AdinA eka aMzavALu hoya te! te pradeza rahita hoya che, paNa kRSNava AdinA aneka azAvALuM hAya tA te pradezayukata hAya che. have sUtrakAra kSetranI apekSAe apradeza (pradeza rahita ) pudgalanuM nirRpaNa kare che ne lettao vase, ke yugo brica prapaNe Siya gaNe) zrI bhagavatI sUtra : 4 217 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 pudgala kSetranI apekSAe pradeza rahita hAya che, te dravyanI apekSA e pradezayukata paNa hoi zake che ane pradeza rahitapaNu hAI zake che. jemake e, traNa Adi aNuothI banelA skandha jyAre AkAzanA eka pradezamAM rahele hAya che, tyAre te kSetranI apekSAe eka pradezavALA hAya che, parantu dravyanI ape kSAe te pradezavALA hAya che, kAraNu ke te yaNuka ( e aNuthI banele ) skaMdha che, paNa jyAre te che, traNa Adi aNuone banelA skandha AkAzanA aneka pradezonI avagAhanA karIne rahelA hAya che, tyAre tene te pradezeAnI apekSAe aneka pradezavALA mAnavAmAM Ave che. eja pramANe jyAre pudgalanuM eka paramANu AkAzanA eka pradezanI avagAhanA karIne raheluM hAya che, tyAre e Adi pradeza nA abhAva hAvAne lIdhe tene apradezI ( pradeza rahita) ja kahevAya che. A rIte e vAta sAbita thaI jAya che ke je e Adi aNuvALuM pudgala kSetranI apekSAe kSetranA eka pradezamAM rahevAne kAraNe apradezI hAya che, te dravyanI apekSAe sadezI ( pradezayukta) paNa hoI zake che ane pradezI ( pradezAthI rahita ) pazu hoI zake che. e AdivALu pudgala dravyanI apekSAe pradezI che mane paramANu dravyanI apekSAe apradezI che. paraMtu (DhADho macaLA9) kALanI apekSAe sapradezal ( pradezayukatatA ) vikalpe svIkAravAmAM AvyuM che. eTale ke je pudgala kSetranI apekSAe apradezI haze. AkAzanA eka pradezanI avagAhanA vALuM haze. te jo aneka samayanI sthiti vALuM haze teA pradezeAthI yukata haze, paNa jo eka samayanI sthitivALu' haze teA pradezeAthI rahita haze. ( va mAtrao macaLA6) eja pramANe je pula kSetranI apekSAe apradezI hAya che ( eTale ke eka pradezanI avagAhanAvALuM che) ane jo te aneka guNNAnA aneka aMzeAvALu hoya che, te tene prade zaiAthI yukata mAnavAmAM Ave che, paraMtu jo te eka pradezanI avagAhanAvALuM hovA chatAM paNa kRSNAdi vanA eka ja aMzavALuM haze teA tene apradezI ( pradezathI rahita ) mAnavu' paDaze. (nA lekho va Ano mAvo) je rIte kSetrane anulakSIne apradezatvanuM pratipAdana karAyuM che eja rIte kALa ane bhAvanI apekSAe paNa apradezatvanuM pratipAdana karI levuM. zrI bhagavatI sUtra : 4 218 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemake ( ca: dArutaH gaddeza:-samasthitiSThaH sa dravyataH kadAcit sapradezaH dUca jIlAviratye rirthAtadAvA ) je pudgala kALanI apekSAe apradezI hAya che,eTale ke eka samayanI sthitivALu hAya che, te dravyanI apekSAe pradezI paNa he.i zake che ane apradezI paNa hAI zake che hrayaNuka (e aNuvALA) Adipula skaMdha jo eka samayanI sthitivALA hAya te te apradezI hAya che, paraMtu dravyanI apekSAe teA tee pradezothI yukata ja hAya che. e ja pramANe eka samayanI sthi tivALuM je paramANu hAya che te kALanI apekSAe paNa apradezI hoya che. aneka dravyanI apekSa e paNa pradezI hAya che. je pudgala bhAvanI apekSAe apradezI hAya che (eTale ke kRSNavarNa AdinA eka ja aMzavALuM hoya che), te dravyanI apekSAe kayAreka sapradeza paNa hAya che ane kayAreka apradeza paNa hoya che-drayaNuka mAdi skaMdha jyAre eka guNunA eka azavALA hoya che tyAre temane bhAvanI apekSAe apradezI mAnavAmAM Ave che, paNa teo dravyanI apekSAe tA pradezayukata ja hAya che, ane jyAre paramANu e guNunA eka aMzavALuM hAya che tyAre bhAvanI apekSAe paNa te apradezI hAya che ane dravyanI apekSAe paNa apradezI ja hoya che. (ne vaDyo sapaNe hai hettao siya sapaDye niya apase) je pudgala dravyanI apekSAe sapradezI hAya che, te pudgala kSetranI apekSAe sapradezI paNa hAI zake che ane apradezI paNa hAi zake che. jemake kAI e aNuvALA skaMdha AkAzanA e pradezeAnI avaga hanA karIne rahelA hAya, tA e sthitimAM te dravyanI apekSAe paNa pradezayukataja hAya che ane kSetranI apekSAe paNa pradezayukata hAya che. paNa o e aNuvALeA skaMdha AkAza rUpa kSetranA eka ja pradezanI avagAhanA karIne rahelA hAya, te te pradezathI rahita ja haze. ( eAho mAvo vi) eja pramANe je pudgala dravyanI apekSAe pradezayukta hAya che, te kALanI apekSAe pradezayukata paNa hAI zake che ane pradeza rahita paNa hoI zake che. jemake koi eka e aNuvALA skaMdha ke je dravyanI apekSAe sapradezI che, te jo be, traNa Adi samayanI sthitivALA hAya te te kALanI apekSAe paNa pradezAthI yukta hoya che. paNa jo te kadha eka ja samayanI sthitivALA hAya tA te dravyanI ape kSAe sapradezI havA chatAM kALanI apekSAe apradezI hAya che, e Adi aNuvALA je pudgala skaMdha bhAvanI apekSAe kRSNavaNu AdinA be, traNa Adi azAvALA hAya che, te dravyanI apekSAe paNa sapradezI che ane bhAvanI apekSAe paNa sapradezI che, paNa jo temAM kRSNutAneA eka ja aMza hoya teA te dravyanI apekSAe sapradaeNzI hAvA chatAM kALanI apekSAe apradezI hAya che. ( je khettao sapae se, se davvao niyamA sapaese, kAlao bhayaNAe, bhAvao macAra) je pudgala kSetranI apekSAe pradezayukta hAya che, te dravyanI apekSAe paNa avazya pradezayukata hoya che, paNa kALa ane bhAvanI apekSAe temAM vikalpe pradezayuktatA khatAvavAmAM AvI che. o jemake e Adi aNuvALA je pudgala dha AkAzanA be Adi prade zeAnI avagAhanA karIne rahelA hAya che, tene kSetranI apekSAe pradezayukata zrI bhagavatI sUtra : 4 219 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyo che. eka pudgala paramANu te be Adi pradezonI avagAhanAvALuM hotuM ja nathI. tethI e vAta siddha thAya che ke evuM pula (be Adi paramaNavALo pudgala skaMdha) dravyanI apekSAe paNa avazya sapradeza (pradezayukata) haze, te apradeza heI zakatuM nathI. tathA kALa ane bhAvanI apekSAe paNa sapradeza ( pradezayukta) haze, te apradeza hoI zakatuM nathI. tathA kALa ane bhAvanI apekSAe paNa sapradezava ane apradezavane vikape svIkAra karavAmAM Avyo che. eTale ke be, traNa Adi aNuothI banele je pudgala skaMdha be, traNa Adi pradezonI avagAhanAvALe hoya ane je te eka samayanI sthitivALe hoya, te te kALanI apekSAe te apradezI ja gaNAya che, paNa je te be traNa Adi samayanI sthitivALe haze te tene sapradezI gaNAze, A rIte kSetranI apekSAe pradezayukta pulamAM kALanI apekSAe pradezayukatatA hoya che paNa kharI ane nathI paNa hatI. eja pramANe je pudgala kSetranI apekSAe pradezayukta hoya che, te je bhAvanI apekSAe kRSNatA AdinA eka aMza. vALuM hoya te tene apradezI mAnavuM paDaze, paNa je kRSNatA AdinA be, traNa Adi aMzavALuM hoya te tene sapradezI mAnavuM paDaze. A rIte kSetranI apekSAe sapradezI padralamAM bhAvanI apekSAe sapradezatva ane apradezatvano vikape svIkAra karyo che. (kA rAgo taha vADhano mAro ri) dravyanI apekSAe je pramANe sapradezava ane apradezatvanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, e ja pramANe kALa ane bhAvanI apekSAe paNa pulanA saMpradeza ane apradezatvanuM pratipAdana karavuM joIe. vaLI je kALanI apekSAe sapradeza hoya che, te dravya, kSetra ane bhAvanI apekSAe sapradeza paNa hoI zake che. je pula bhAvanI apekSAe sapradeza hoya che, te dravya, kALa ane kSetranI apesAe banne prakAranA hoI zake che, - have sUtrakAra dravyAdikanI apekSAe te sapradeza ane apradeza pulanI alpatA ane adhiktA vizenuM kathana kare che-(gusa mate ! pAchA ibAdeseNaM khettAdeseNa, kAlAdeseNa', bhAvAdeseNa sapaesANa' apaesANa kayare to sAva vireNAphiyA vA ) nAradaputra aNagAra nignathIputra aNagArane pUche che ke he bhadanta ! dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe je palene zrI bhagavatI sUtra : 4 220 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapradeza ane apradeza kahyA che, temAMnA kyAM kayAM pule kayAM kayAM yuddha karatAM a5 (eAchAM) che? kyAM kyAM pule kayAM kyAM pudra karatAM vadhAre che? kayAM kayAM pule kayAM kyAM pudgalenI barAbara (tulya) che? ane kayAM kyAM pule kyAM kayAM pale karatAM vizeSAdhika che ? nAradaputranA A praznane uttara ApatAM nircathIputre kahyuM ke "nAthaputtA '' he nAradaputra ! (saMvattho vAhI mAtrAmAM mANasA, vAMDhAmAM mAtA assTr) bhAvanI apekSAe je pudgalene apradezI (pradeza rahita) kahyA che, te pule sauthI ochAM che, ane kALanI apekSAe jemane apradezI kahyAM che, evAM putale temanAM karatAM asaMkhyAta gaNA vadhAre che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che-je pula je samaye je varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMghAta, bheda, sUphamatva, bAdaratva (sthULatA) AdirUpa pariNAmantara pAmela hoya che, te pulane te apekSAe te samaye kALanI apekSAe pradezarahita kahyuM che, kAraNa ke te pulamAM te badhAM pariNAme eka samaye thatAM hoya che, A sivAyanAM bIjAM pariNAme paNa heya che. te pratyeka pariNAme vicAra karatAM, pratyeka pudgala kALanI apekSAe apradezI kahevAya che. te kAraNe bhAvanI apekSAe je pudgalene apradezI kahelAM che te padrale karatAM kALanI apekSAe apradezI pudgale asaMkhyAta gaNuM heya che. A thananI vizeSa spaSTatA karatA sUtrakAra kahe che-putalanI aMdara pratyeka samaye pariNamana thayA kare che. evo eka paNa samaya nathI ke jyAre temAM pariNamana thata na hoya. evI paristhitimAM eka samaye pulamAM je pariNamana thatuM hoya che, te sAmayika pariNamananI apekSAe te pulane apradezI mAnavAmAM AvyuM che. e ja pramANe bhAvanI apekSAe eka samayamAM thayelA pariNamananI apekSAe apradezI banelAM bhinna bhinna pule aneka prakAranAM pariNamane eka ja samayamAM kALanI apekSAe karatAM rahe che-pariNamana eka prakAranuM te hata nathI, aneka prakAranAM aneka pariNamana thatAM hoya che. tethI eka ja samayamAM saMpAdita thanArAM e badhAM pariNamane te apradezI pudgala kare che. A rIte bhAvanI apekSAe apradezI pale karatAM kALanI apekSAe amadezI padale asaMkhyAta gaNu che, e vAta siddha thaI jAya che. tethI ja sarakAre zrI bhagavatI sUtra : 4 221 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe kahyuM che-( jAhera vALa kApaNA zaierri) A kathanane bhAvArtha e che ke dravyanI apekSAe apradezI pudgala asaMkhya gaNuM vadhAre che, kAraNa ke dravyamAM guNanI adhikatA rahelI hoya che. tathA dravyamAM kRSNatA AdinA bethI laIne ananta paryantanA guNa (aMza) hoya che, temAM kRSNatA Adine eka aMza te alpa ja rahe che. rAi javagg TLA" kSetranI apekSAe apradezI mudrale uparyukta padalo karatAM asaMkhyAtagaNuM che. tenuM kAraNa nIce pramANe che-kSetra ke je kAkAzarUpa AkAza che tenA pradeze asaMkhyAta che. ahIM evuM sama, javuM joIe ke pudgala paramANu dravyanI apekSAe apradeza che, AkAzanA eka pradezamAM raheluM pudgala kSetranI apekSAe apradeza che, eka samayanI sthitivALuM pudgala kALanI apekSAe apradeza che, ane kaI paNa varNAdinA eka guNa (aMza) vALuM putala bhAvanI apekSAe apradeza che. bhAvanI apekSAe apradezI pule sauthI ochAM che, ema kahevAnuM kAraNa e che ke pudgalamAM zyAmatA AdinA bethI laIne anaMta paryaMtanA aMzenI bahulatA rahe che. paNa zyAmatA AdinA eka aMza ( guNa) nI alpatA rahe che. te kAraNe bhAvanI apekSAe apradezI mudrale sauthI ochAM kahyAM che. temanA karatAM kALanI apekSAe apradezI pudgale asaMkhyAtagaNI che, temAM pariNAmonI bAhulyatA kAraNabhUta che. te pule karatAM paNa dravya ane kSetranI apekSAe apradezI pule asaMkhyAtagaNu che, kAraNa ke dravyamAM guNonuM bAhulya hoya che ane kSetra pradeza asaMkhyAta hoya che. tathA (ttAmAM reva sAkSA 1Ne jJaTri) kSetranI apekSAe sapradezI putale asaMkhyAtagaNu che, AvuM je kahevAmAM AvyuM che tenuM tAtparya nIce pramANe che-eka pradezanI avagAhanAvALAM pudrane kSetranI apekSAe apradezI kahyAM che. evA apradezI mudrale sivAyanAM bIjAM badhAM pulo AkAzanA be, traNa Adi pradezonI avagAha. nAvALA che, te samadezI gaNAya che. kSetranI apekSAe AvA saMpradezI pule apradezI yuddha karatAM asaMkhyAtagaNu che, kAraNa ke teo vadhAre avagAhana zrI bhagavatI sUtra : 4 222 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnavALAM hoya che. ( nAmeLa sapaaA vizleSAdyiA, kAhAkSeseLa savasA viseAi, mAvAnelena' grUpaNNA viselAAi ) dravyanI apekSAe sapradezI purdUgaleA, kSetranI apekSAe srapradezI puddagale karatAM vizeSAdhika che kALanI apekSAe sapradezI pueA dravyanI apekSAe sapradezI pudgaleA karatAM vizeSAdhika che, ane bhAvanI apekSAe sapradezI pudgaleA kALanI apekSAe sapradezI pudgaleA karatAM vizeSAdhika che. A pramANe je kahyuM che tenuM kAraNa e che ke-pudgala paramANu rUpa je apradezI yuddhaaA che, te pramANamAM ochAM che, ane be, traNa Adi pradezAvALA je pudgala kanyA che te pramANamAM vizeSAdhika che. eka samayanI sthitivALA pudgaleA karatAM be, traNa Adi samayanI sthitivALAM pudgala skandhA vizeSAdhika che. kRSNutA AdinA eka AdinA pudgaleA karatAM kRSNutA AdinA be, traNa Adi zavALA pueA vizeSAdhika che. ( sarvAM ke nAyaputte aLavAre nica'jhivrutta aLagA thaivatarmalak ni thIputra aNagArane zrImukhe sapradezI ane apradezI pudgalAne viSe A pramANe spaSTIkaraNu sAMbhaLIne, nAradaputra aNugAre temane vadaNA karI, namaskAra karyo. " yaMtrittA, narmaSTiTM, " vaMdA namaskAra karIne " cama samAM viLaLa munnora vAmerU " potAnA dvArA pratipAdita asatya anya aparAdhane mATe vinayapUrvaka vAra vAra kSamA mAgI. " svAminnA saMkrameLa taNA bALa mAremALe virar " kSamA mAgIne teo tapa ane sayamathI AtmAne bhAvita karavA lAgI gayA. tt d A sUtrokta apahtva ane ahutvane spaSTa rUpe samajAvavA mATe gAthAo TIkAmAM ApI che, tenA artha nIce mujaba che-- moruM aa vadhua' ItyAdi. 6 dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe huM ( A gAthAo dvArA ) sapradeza ane apradeza pulanA alpatva mahutvanuM pratipAdana karavA mAguM chuM, duvveNa paramANU dravyanI apekSAe eka pudgala paramANu apradezI ( pradezeAthI rahita ) che. kSetranI apekSAe AkAzanA eka pradezamAM raheluM pudgala apradezI che. kALanI apekSAe eka samayanI sthitivALu pudgala apradezI che. 8 mATenaM aNNA ' ityAdi. varNAdi kAnA eka guNu ( aMza ) thI yukata je pudgalA hoya che, te bhAvanI apekSAe apradezI che. bhAvanI apekSAe apradezI pudgalA ja sauthI ochAM DAya che. kAraNa ke sAmAnya rIte dravyamAM guNNAnI ( varNAdinA aMzAnI ) adhikatA hAya che, eTale ke kRSNatA Adi vaNunA be, traNa Adi aMzevALA pudgala ochA pramANamAM hAya che. te kAraNe bhAvanI apekSAe apradezI pudgalA sauthI ochAM kahyAM che. e ja vAta tathAca dravye prAyeNa dvayAdiguNa hAjA anantanuLAkAntA mamti" A sUtra dvArA samajAvavAmAM AvI che. (6 8 patto hAlAjJeLa 'ItyAdi. zrI bhagavatI sUtra : 4 223 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanI apekSAe je palene apradezI kahyAM che, temanAM karatAM kALanI apekSAe apradezI kahelAM pula asaMkhyAtagaNuM che. tenuM kAraNa zuM che? pariNAmanA bAhulyane kAraNe evuM bane che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che--je pula je samaye je varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMghAta, bheda, sUphamatva ane sthULatva Adi rUpa pariNAmAstarane pAmeluM hoya che, te muddala te samaye te apekSAe kALanI daSTie apradezI kahevAya che. A pariNAmamAM te eka sabhyanI sthitivALuM hoya che, e keTalAka AcAryone mata che. vaLI ATalAM ja pariNAma hoya che, evuM paNa nathI. pariNAma te ghaNuM hoya che. te kAraNe jyAre pudgala pratyeka pariNAmane prApta kare che, tyAre eka samayavALA kALanI apekSAe temanAmAM apradezatA saMbhavI zake che. te kAraNe kALanI bhAvanI apekSAe je pudgalene apradezI kahyAM che, temanAM karatAM kALanI apekSAe apradezI kahelAM pudgale asaMkhyAtagaNa che. tenuM kAraNa zuM che? pariNAmanA bAhulyane kAraNe evuM bane che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-je putala je samaye je varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMghAta, bheda, sUphamatva ane sthULatva Adi rUpa pariNAmantarane pAmeluM hoya che, te pula te samaye te apekSAe kALanI dRSTie apradezI kahevAya che. A pariNAmamAM te eka samayanI sthitivALuM hoya che, evA keTalAka AcAryone mata che. vaLI ATalAM ja pariNAma hoya che, evuM paNa nathI; pariNAma te ghaNuM hoya che. te kAraNe jyAre pula pratyeka pariNAmane prApta kare che, tyAre eka samayavALA kALanI apekSAe temanAmAM apradezatA saMbhavI zake che. te kAraNe kALanI eka rAzi thaI jAya che. guNasthAnaka rAzi anaMta hevAne kAraNe kALanI ape. kSAe apradeza pudgala rAzi anaMta thaI jAya che. "gvaMtA mAvami" ItyAdi. A pramANe ekathI laIne anaMta guNa sthAnavartI varNAdi rUpa pariNAmane vicAra karatAM kALanI apekSAe apradezika pudgalamanAya che. e ja pramANe dravyamAM paNa A pramANe ja-bhAva pariNAmakata-vyAkhyAna samajavuM. mera ho" ItyAdi. dravya pariNAmanI jema ja, kSetranI apekSAe eka pradezamAM rahelA Adi pudagala bhedamAM sthAnAntara gamananI apekSAe kAlA pradeza (kALanI apekSAe apradezI) pudgalenI jema kSetra ane avagAhanA AdithI paNa apradeza ,dUgalanI mAgaNI karavI joIe, te A pramANe che - saMzora vijoyaM vi" tyAdi. je rIte avagAhanAnA saMkeca ane vikAcanI apekSAe kAlA pradeza pudagale che, e ja pramANe sUma, bAdara, sthira, zabda mana ane kadi pari. NAmanI apekSAe kAlA pradeza pudgalo che. gvuM che navo " ItyAdi. A rIte A samaye pudagalenuM je sarva pariNAma hoya che, te te sarva pariNAmane anulakSIne te muddagalenuM kALa dvArA apradezava mAnavAmAM Ave che. zrI bhagavatI sUtra : 4 224 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadagaLa vA" ItyAdi dravyanI apekSAe anaMta pradezavALA skandha sauthI ochAM che. ane e ja pradeza pradezArthanI apekSAe anaMtagaNa che. (paramANupoggalA davvaTThayAe, paesaTTayAe aNataguNA, saMkhejjapaesiyA rahevA vayApa vejJaTri) paramANu pudgala dravyartha ane pradezArthanI apekSAe anaMtagaNa che. tathA saMkhyAta pradezavALA je skandha che, teo dravyA karatAM saMkhyAtagaNu che. ( teceva paesaTTayAe asaMkhejmaguNA asaMkhejjapaesiyA khaMdhA davvaTTayAe asNsenaguNA tereka paracA saMarLa ) ane eja saMkhyAta pradezavALA skandha pradezArthanI apekSAe asaMkhyAta gaNu che. asaMkhyAta pradezavALA ska dravyarthanI apekSAe asaMkhyAta gaNu che ane pradezArthanI apekSAe paNa asaMkhyAta gaNuM che. upara kahyA pramANe saMkhyAta pradezavALA skAnA ANa saMkhyAmAM bhAgamAM rahe che ane asaMkhyAta pradezavALA skandhAnA Azu asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahe che. utta avaMtaLiyA" ItyAdi zetranI apekSAe je pulo apradezI che, teo dravyanI apekSAe apradezI palo karatAM asaMkhyAta gaNAM che, evuM siddhAMtamAM kahyuM che. kAraNa ke te saghaLA aNu kSetranI apekSAe apradeza (pradeza rahita) hoya che. suvicAraNa" ItyAdi. pradezanI vRddhi pAmelAM dvipradezika Adi sthAnamAM paNa kSetranI ape. kSAe apradeza pulanI eka eka rAzi ja thatI hoya che. (etto khettAese NaM ceva sapaesiyA asaMkhaguNA, egapaesogADhe mottuM sesA. TITEMyA ) eka pradezanI avagAhanAvALA pudra sivAyanAM patale ke je AkAzanA be, traNa Adi pradezonI avagAhanA karIne rahetAM hoya che, temanI apekSAe trAdezathI ja saMpradezika pudgale asaMkhyAtagaNI che. (te puNa dupaesogAhaNAiyA savvapoggalA sesA, te ya .asaMkhejjaguNA avaLagADu) ahI AkAzanA be, traNa Adi pradezamAM rahelAM pudralene je asaMkhyAtagaNu kahyA che tenuM kAraNa e che ke avagAhanA sthAna asaMkhyAtagaNu che. (davveNa hoMti etto sapaesA poggalA bisegAhiyA kAleNa ya bhAveNa ya emeva bhave visesAhiyA bhAvAiyAvuDhI asaMsaguNiyA jaM apaesANaM, to sappae zrI bhagavatI sUtra : 4 225. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ riyAmAM tenA vizeSaparivuDhI) dravyanI apekSAe je pudgalo sapradezI che, teo temanA karatAM kSetranI apekSAe sapradeza yugalo karatAM) vizeSAdhika hoya che. e ja pramANe kALanI apekSAe ane bhAvanI apekSAe paNa vizeSAdhikatA samajavI. je kAraNe apradezanI bhAvAdika vRddhi asaMkhyAtagaNI thAya che, te kAraNe sapradezikanI kSetrAdivRddhi vizeSAdhika thAya che. (ALe kALe vaDha) ItyAdi pratyeka sthAne bhAvAdika apradezonI jeTalA pramANamAM vRddhi thAya che, eTalA ja pramANamAM bhAvAdika sapradezanI hAni thAya che. (savA vettArUi dAstA phrAyat jamaNo, teM rica pherAnaM varilaa meansi ) athavA kSetrAdi apradezanI kamaza: jeTalI hAni thAya che, eTalI ja kSetrAdi saMpradezanI parivRddhi thAya che. (Athe ja to 2 ) ItyAdi. bhAvAdikanI apekSAe kamazaH apradezanA aMka eka hajAra, be hajAra, pAMca hajAra ane dasa hajAra che. (Ava paMjaLavaghu bALaka,) ItyAdi 90 hajAra, 95 hajAra, 98 hajAra ane 9 hajAra, A pramANe kamazaH sapradeza pudgalAnA aMka che. (AuiM huM mAM) ItyAdi yathA saMbhava A rAzione arthopanaya kare ane cittamAM e. daDha vizvAsa rAkha ke zrI jinendra bhagavAne A rAzione anaMta kahI che. dhAro ke sapradeza ane apradeza pudgale ekaMdare eka lAkha che. temAMthI pUrvokta eka hajAra, Adi cAra aMka bhAva, kALa, dravya ane kSetranI apekSAe apradezI pudgalena che. ane 9000 Adi aMka sapradeza pudgalenA che. vaLI bhAvanI apekSAe apradezI karatAM kALanI apekSAe apradezamAM je eka hajAranI vRddhi thAya che, eja eka hajAranI bhAvanI apekSAe sapradezI karatAM kALanI apekSAe sapradezamAM hAni thAya che. e ja pramANe bhAvA-pradeze karatAM dravya-pradezamAM pAMca hajAra, ane kSetrapradezamAM dasa hajAra je vadhe che, te pradezamAM ghaTe che. A vAtane samajAvavA mATe saMskRta TIkAmAM kaTho ApavAmAM AvyuM che te joI samajI levuM ke sUtra 1. zrI bhagavatI sUtra : 4 226 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIvIke vRddhihArU Adi kA nirUpaNa jIvanI vRddhi, hAsa AdinuM nirUpaNa- "mete ! tti mA joyame" ItyAdi sUtrArtha -"mere rasa moM jogame tema kavi vANI" "he bhadanta !" evuM saMbodhana karIne gautama svAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane A pramANe pUchayuM-(vIrA mate ! vaheMti, phrAti gaThThiyA?) he bhadanta ! jImAM zuM vadhAre thAya che, ghaTADo thAya che, athavA to temanI saMkhyA eTalIne eTalI ja rahe che? (noramA ! nIvALo vadaMti, hRAAMti aricA) he gautama ! jIvo vadhatAM nathI, ghaTatAM paNa nathI, paNa teo avasthita rahe che. (nerA aMte ! ja va8 ti, jJAti, avariyA ?) he bhadanta ! zuM nArake vadhe che? ke ghaTe che? ke avasthita rahe che? (vocama!) he gautama! (jorarUthA vaati zi, TrAcaMti vi avaTiyA vi) nArake vRddhi paNa pAme che, ghaTe paNa che ane avasthita paNa rahe che. eTale ke vRddhi vagara rahe che. (vA ne rUcA ' nAva jALiyA) vRddhi ane hAninA viSayamAM nArakena viSayamAM je pramANe kahyuM che, e ja pramANe vimAnike paryantanA viSayamAM paNa samajavuM. ( siddhA mate ! puchA) he bhadanta ! siddhomAM vadhAre thAya che, ke teo avasthita rahe che? (jo nA!!) he gautama ! (sidA vaDhaMti, jo gvaMti, jAciA zi) siddho vRddhi te pAme che paNa teo ghaTatA nathI ane avasthita paNa rahe che. (kIvA are! vAcaM vADha vadiyA?) he bhadanta ! jI keTalA kALa sudhI avasthita rahe che ? (sArdu) he gautama! A saghaLA kALa paryanta avasthita rahe che. (naiyA mete ! vADha vari? he bhadanta! nArake keTalA kALa sudhI vRddhi pAme che? (camA !) he gautama ! (gi mAM rajA bAvajhiyA mahaM kAmai, va gyaMti vA ) nArake ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga sudhI vadhe che, temane ghaTavAne kALa paNa A pramANe ja samajo. ( tevAmAM te ! jarAM 8 avagiyA ?) he bhadanta! nArake keTalA kALa sudhI avasthita rahe che? zrI bhagavatI sUtra : 4 227 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (AyamA ! ) he gautama ! ( jJoLa' haLa samaya' koleLa' cavIla mudguru ) nAraka! echAmAM AchA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cAvIsa muhUta sudhI avasthita rahe che. (tra' sattatu viputhvInu vaDhati phAyati, mALiyanA navara aTTapru DUma bALasaM) A rIte sAte narakeAmAM nArA vadhe che, ghaTe che evuM kahevuM joie. pazu avasthAna kALamAM A pramANe viziSTatA che. ( taM jahA - rayaNa pabhAe aDayAlIsaM muhuttA, sakarappabhAe caudasarAI diyANaM va luyaaare mAsaM paMkappabhAe do mAsA, dhUmappabhAe cattAri mAsA, tamAe aTTha mAsA, tamatamATcAraNamAlA ) jemake ratnaprabhA pRthvImAM 48 mudbhutanA, zakarA pRthvImAM 14 rAtri dinane, vAlukA prabhAmAM 1 mAsanA, dhUmaprabhAmAM 4 mAsanA, tamaprabhAmAM 8 mAsanA ane tamanamAprabhAmAM 12 mAsanA avasthAna kALa che. ( asuramArAvivati, phAcatti, nA reDyA ) jevI rIte nArakeAnI vRddhi ane hAsanA viSayamAM kahevAmAM Avyu che eja pramANe asura kumAranI vRddhi ane hAsa viSe paNa samajavuM. ( thavA gaLAM ha samaya dho. meLa TacattAra mukuttA va' saviAdri) asurakumAza ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre 48 muhUrto sudhI avasthita rahe che. eja pramANe dase bhavanapatie viSe samajavuM. ( egiMdiyA vaiti vi, hAyaMtivi avaTThiyA vi, ee hiM tihiM vi jahaNeNaM " samaya', prosena AAvahiyA asaMver mAn) ekendriya jIvA vadhe che paNa kharAM, ghaTe che paNa kharAM ane avasthita paNa rahe che. temane vRddhi, hAni ( hAsa ) ane avasthAna kALa, echAmAM oche eka samayanA ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asakhyAtamAM bhAga jeTalA che. ( veviyA-tti yiAva ti, hAyati, taheva avaTThiyA, jahaNeNa eka samaya, ukoseNaM do atomuhuttA, eva para vicA) dvIndriya ane trIndriya jIvA paNa eja pramANe vadhe che ane ghaTe che ane temanA avasthAna kALa AchAmAM oche eka samayane ane vadhAremAM vadhAre e antamuhUta' sudhInA kahyo che. eja pramANe caturindriya ntanA jIva| viSe samajavuM. zrI bhagavatI sUtra : 4 228 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( avasesA savve vaDUDhati, hAyati, taheva / avaTThiyANaM NANattaM imaM tA) bAkInA badhAM jIvanI vRddhi ane hAsanA viSayamAM paNa AgaLa kahyA pramANe samajavuM. temanA avasthAna kALamAM je bheda che, te nIce pramANe che (saMmucchimapaci diyA tirikkhajANiyANaM do aMtomuttA, ganbhavatiyANaM cavIsa muhuttA, samucchima maNussANaM avAlIla muhuvA, gambhavatiyamaNusANaM cauvAsaM muhuttA, vANamatara-joisa-sohammI-sANesu advacattAlIsa muhuttA, saNaMkumAre aTArasarAiMdiyAi', cattAlIsayamuhuttA, mAhide cauvIsa rAiMdiyAiM vIsaya mahattA, baMbhaloe paMcavattAlosa rAi diyAI, laMtae nauI rAIdiyAi, mahAsuke sadi rAidiyasaya, sahassAre do rAIdiyasayAI, ANayapANayANaM saMkhejjamAsA, AraNa'ccuyANaM saMkhejjAI vAsAI) je tiryaMca saMmUrNima paMcendriya che, temane avasthAna kALa be antamahane che. garbhaja tiryaMcane avasthAna kALa 48muhUrtone che. 24muhUrtane che. je manuSya saMmUrNima janmavALAM che, temane avasthAna kALa ene garbha janmavALA manuSyane avasthAna kALa 24 muhUtonA che. vAna vyaMtara, patiSika, saudharma ane IzAnanA devane avasthAna kALa 48 muhUrtane che. sanahamAra devalokanA devene avasthAna kALa 18 rAtri-dina ane 40 mahane che. mahendra devalokamAM 24 rAtri-dina ane 20 muhUrtane, brahmalokamAM 45 rAtri-dinane, lAMtakamAM 90 rAtri-dinano, mahAzaka devalekamAM 12 rAtridinane, sahastrAra devalokamAM 200rAtri-dinane, Anata ane prANata devalokamAM saMkhyAta mahinAone ane AraNa tathA azruta devalekemAM saMkhyAta varSone avasthAna kALa che. ( nAnuM) e ja pramANe raiveyaka devone, tathA (vikAra, jaina, jayaMta kapAsiyA tenA vAraNArR ) vijaya, vairyata jyanta ane aparAjItanA devane avasthAna kALa paNa asaMkhyAta hajAra varSane samaja. ( siddha vaDhiovamaraNa saMsAra mA) sarvArtha siddhamAM ravAno avasthAna kALa palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa hoya che. (g bhAbhiyavya bAiTati, hAyati, jahaNNeNaM eka samayaM ukoseNaM AvaliyAe asaM zrI bhagavatI sUtra : 4 229 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # mAAM) ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre Ava. likAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa kALa sudhI teo vadhe che ane ghaTe che. ema samajavuM. (AvariyA = maLicaM) tathA temano avasthAna kALa AgaLa kahyA pramANe ja samajo. ( siddhALa mare! jegharuM dhAruM vaddhati) he bhadanta! siddha paramAtmA keTalA kALa sudhI vadhe che ? (joyA! kagvi zole pa samacA) he gautama ! siddha paramAtmA ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre ATha samaya sudhI vadhe che. (jaragaM jADha aAdiyA) he bhadanta ! siddha paramAtmA keTalA kALa sudhI avasthita rahe che ? (no!) he gautama! (semi u mAM raNose ) he gautama! siddha paramAtmA ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre che mAsa sudhI avasthita rahe che. TIkArtha-pUrva prakaraNamAM pudgalenuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. pahale cho upara upakAra karanArA hoya che, tethI have sUtrakAra e pale dvArA jemanA upara upakAra karavAmAM Ave che evA jInuM nirUpaNa kare che. (mo! tti maLavuM jone samaja nAka vaM vAsI) "he bhadanta !" e rIte saMbadhana karIne bhagavAna gautama, zramaNa bhagavAna mahAvIrane A pramANe prazna pUche che (jALa ! zuM vaati, jJAti, avaDhiyA ? he bhadanta ! zuM enI saMkhyA vadhe che? ke temanI saMkhyA ghaTe che? athavA zuM vRddhi ane hAsa ( hAni) ne abhAva hovAthI temanI saMkhyA eTalIne eTalI ja rahe che ? eTale ke temanAmAM zuM bilakula vadhaghaTa thatI nathI? mahAvIra prabhu A praznane javAba ApatA kahe che-( joyA kInA #ti, jo jJAti, mavAi ) he gautama! jInI saMkhyA vadhatI paNa nathI, ghaTatI paNa nathI, paNa avasthita ( jeTalI che eTalI ja ) rahe che. A rIte sAmAnya jIvamAM vRddhi, hAninA abhAvanuM pratipAdana karIne have sUtrakAra judA judA paryAyamAM utpanna thayelAM chanA viSayamAM eja vAtanuM vizeSa pratipAdana karavAne mATe sarakAra nIcenAM praznottare Ape che- zrI bhagavatI sUtra : 4 230 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmIne prazna-(nararUcAdi mate ! #i vaati, avagi?) he bhadanta ! Ape chamAM vRddhi hAninA abhAvanuM pratipAdana karIne temanAmAM je avasthitatA ( saMkhyAmAM vadhaghaTa na thavI te) prakaTa karI che te huM barAbara samajI gaye; paNa have huM ApanI pAsethI e jANavA mAguM chuM ke zuM nAraka jenI saMkhyA vadhe che kharI? athavA zuM temanI saMkhyA ghaTe che kharI? athavA zuM temanI saMkhyA eTalIne eTalI ja rahe che ? A praznanuM samAdhAna karavA mahAvIra prabhu kahe che-(vocamA !)he gautama ! (navA vaDhati , phAcara fa ayiA vi) nAraka jIve vadhe che paNa kharAM, ghaTe che paNa kharAM, ane jeTalAM hoya teTalA paNa rahe che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che-kaI jI pUrva bhavamAM naraka gatimAM javA egya prANAtipAta Adi kukRtya dvArA naraka gatine badha karatAM hoya che, ane teo marIne naraka gatimAM nArakanI paryAye utpanna thaI jAya che. A pramANe banavAthI nArakanI saMkhyA vadhI jAya che. je nAraka che nirakagatine yogya prANAtipAta Adi karmonI, temane bheLavIne nirjara karI nAkhe che, teo te paryAyamAMthI chUTI jAya che. A rIte nArakamAM ghaTADe thAya che. ane keTalIka vakhata evuM paNa bane che ke jeTalAM nAraka jIve hatAM eTalA ja rahe che, temAM vadhAro ke ghaTADe thatuM nathI, A rIte tema nAmAM avasthitatA samajavI. "kA ne cA gvaM gAya mALiyA" vaimAnika paryAnI devAnI vRddhi, hAni ane avasthitinA viSayamAM paNa A pramANeja samajavuM. eTale ke teonI saMkhyA kayAreka vadhe che, kayAreka ghaTe che, ane kayAreka jeTalI hoya eTalI paNa rahe che. ahIM "gAva" (paryanta) padathI 22 daMDaka dvArA pratipAdita karavA egya bhavanapatithI laIne tiSika parya. ntanA dene grahaNa karavAmAM AvyA che. have siddha paramAtmAo viSe gautama svAmI prazna pUche che rikA mate! puchA" he bhadanta ! zuM siddha paramAtmAnI saMkhyAmAM vRddhi thAya che? athavA zuM temanI saMkhyA ghaTe che? athavA zuM temanI saMkhyA eTalIne eTalI ja rahe che? uttara-"noramA !" he gautama ! siddhA vaati, jo TrAyaMti, avakiyA philma siddha paramAtmAomAM vadhAro thAya che, temanI saMkhyAmAM ghaTADe thatuM nathI. tathA temanI saMkhyAmAM vadhaghaTane abhAva paNa rahe che. sidadha paramAtmA omAM vRddhi thavAnuM kAraNa nIce pramANe che- keTalAka che ke je pUrvabhavamAM sidhdha hotAM nathI, teo tapasyA Adi dvArA samasta kone kSaya karIne sidhdhapadane prApta karatA hoya che. A rIte siddha paramAtmAnI vRdhdhi thatI hoya che. je AtmAo eka vAra siddhapadane prApta karI le che, teo pharIthI saMsAramAM AvatA nathI, A rIte sidhdha para mAtmAnI saMkhyA ghaTatI nathI. tathA virahakALanI apekSAe teonI saMkhyA eTalIne eTalI ja rahe che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune pharIthI pUche che ke ke (nIvALuM maMre ! zrI bhagavatI sUtra : 4 231 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vize ja TriA?) he bhadanta ! Ape pahelAM evuM kahyuM ke jo yathA. vasthita rahe che, eTale ke temanI saMkhyAmAM vadhAre ghaTADo thatuM nathI, te huM ApanI pAsethI e jANavA mAguM chuM ke teo keTalA kALa sudhI e pramANe vRddhi hAsa vinAnI sthitimAM rahe che? uttara-"da " he gautama ! A badhA kALamAM avasithata rahe che temanI saMkhyAmAM vadhAro ke ghaTADo thatuM nathI. prazna - nepharA mate ! devacaM zaruM vaati ?) he bhadanta ! nAraka cha keTalA kALa sudhI vadhe che? uttara-"canA !" he gautama ! (u mAM 3#ore bAvariyA zakAra mATe ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAta bhAga pramANu kALa sudhI nAraka cha vadhe che. "gi pAcaMti nA " eja pramANe temanI saMkhyA ghaTavAne kALa paNa samaja. prazna-(negA mete ! vAcaM vADha madirA) he bhadanta! nArakajI keTalA kALa sudhI avasthita rahe che ? eTale ke vRddhi ke hAninI abhAvAvasthAmAM teo keTalA kALa sudhI rahe che? uttara-(nomAkagoLe gf sAcuM koNe vAvI munnA) he gautama ! nArako ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre 24 suharta sudhI avarita rahe che. tenuM kAraNa e che ke ratnaprabhA Adi sAte narakamAM 12 muhurta sudhI keI na nAraka jIva utpanna thatuM nathI, ane kaI paNa jIva tyAMthI marIne bIjI gatimAM utpanna thatuM nathI. A rIte vadhAremAM vadhAre bAra muhUrta sudhI tyAM nAraka chamAM vadhAre ke ghaTADo thata nathI. tathA bIjAM 12 muhurta sudhImAM jeTalAM nAraka che utpanna thAya che, eTalAM ja nAraka che tyAMthI maraNa pAme che. A pramANe banatuM hevAne kAraNe 24 madda sudhI nAraka jIvanuM pramANa eka sarakhuM ja rahetuM hovAthI nAraka chamAM vRddhi ane hAnine abhAva rahe che. ( harahu vi puDhavI, vaDhaMti, kAti mALiyA) A rIte badhAM nArakAnI vRddhi ane hAni thatI hoya che. eTale ke ratnaprabhA Adi sAte pRthvIomAM nAraka jIvanI vRddhi ane hAnita thAya che ema samajavuM. (navara gathripaNuM rame bALae ) paNa avasthAna kALamAM nIce pramANe taphAvata che. (rayA-mANa putravIra jayAhIna muhurA) ratnaprabhA pRthvImAM nAraka chene avasthAna kALa 48 muhUrtane che, tenuM tAtparya A pramANe che-ratnaprabhA Adi pRthvIomAM (narakamAM) utpAda, maraNa ane virahakALa 24 muhUrtane kaho che. ( vyutkrAnti padamAM eTale ke prajJApanA sUtramAM vyakAnti nAmanA padamAM A pramANu ApeluM che) te ratnaprabhA Adi pRthvI zrI bhagavatI sUtra : 4 23ra Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM te naraka jemAM te 24 muhUrta pramANa upAda kALa ane udvartanA kALa, e banne sarakhI saMkhyAone bhegI karavAthI-24 muhUrtathI bamaNuM 48 mahartine avasthAna kALa thAya che. tathA je viraha kALa che te dareka padamAM avasthAna kALa karatAM ardhI thAya che, A vAta jAte ja samajI levI. (sAravmAra varasAviyA) zarkarA prabhA nAmanI bIjI pRtrImAM nAkara ane avasthAna kALa 14 rAta-divasa che. (vAsudAmANa mArsa, jaMpUmANa ho mAsa, dhumadAmApa vArimAsA, tamaiNa kamANA, tanatamA vArasANa) vAlakA prabhA nAmanI trIjI pRvImAM nArakene avasthAna kALa eka mAsane che, pakaprabhA nAmanI cethI pRthvImAM avasthAna kALa be mAsano che, dhUmaprabhA nAmanI pAMcamI pRthvImAM cAra mAsane, tamAraprabhA nAmanI chaThThI pRthvImAM ATha mAsa ane tamastamaprabhA nAmanI sAtamI pRthvImAM bAra mAsane avasthAna kALa kaho che. (avasthAna kALa eTale je samaye vRddhi ke hAnine abhAva rahetA hoya evo kALa) (parva mayurakumAra gi vaDhati, dANaMti, netA ) jevI rIte nAraka mAM vadhAre ane ghaTADo thAya che, evI ja rIte asarakamAromAM (bhavanapati Adi asurakumAremAM) paNa vadhAre ghaTADo thayA kare che, ema samajavuM. (avadiyA soLevi ggha sama, roga maTTAttAtrI TdattA) asurakumArane avasthAna kALa ochAmAM ocho eka samayane ane vadhAremAM vadhAre 48 muhUrta sudhI hoya che "rva ravi " A rIte nAgakumArathI laIne svanitakumAra paryantanA devamAM vadhAro ghaTADo thayA kare che. temane avasthAna kALa ochAmAM ochA eka samayane ane vadhAremAM vadhAre 48 muhUrtane samaja. (affvizALa vaDhati vi phAti vi) ekendriya jIvonI saMkhyA vadhe paNa che ane ghaTe paNa che. kahevAnuM tAtparya e che ke ekendriya jIvomAM virahakALa hete nathI, chatAM paNa aneka ane te paryAyamAM utpAda hovAthI ane DAM jIvonuM maraNa thavAthI te ekendriya ja vadhe paNa che, evuM kahe. vAmAM AvyuM che. tathA aneka ekendriya jInuM maraNa thavAthI ane thoDA ekendriya jIvone utpAda thavAthI temanI saMkhyA ghaTe paNa che evuM kahyuM che. tathA "kriyAvi " evuM je kahevAmAM AvyuM che tenuM tAtparya e che ke jyAre utpAda ane maraNa samAna pramANamAM thAya che, tyAre teo avasthita (hAni athavA vRddhinA abhAvavALA) paNa rahe che. (ug huM phivi kag. mi p samAM, zona sAvaDhivANa basaMvejharUmA) ekendriya nI vRddhi, hAni ane avasthitine kALa ochAmAM ochA eka samaya ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che. tenuM kAraNa e che ke tyArabAda yathAyogya vRddhi vagere thatuM nathI. (reNiyA vaDhati, hRAAMti taheva) kIndriya ane trIndriya che paNa ekendriya jIvanI jemaja vRdhdhi pAme che ane hAsa (hAni) pAme che. paraMtu (lavaNiyA gaoLe gharamAM, ro zrI bhagavatI sUtra : 4 233 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ho samuhurA) temane avasthAna kALa ochAmAM ocho eka samayane ane vadhAremAM vadhAre be aMtamuhUrtane hoya che. eka aMtamuhUrta virahakALanuM che ane bIjuM aMtamuhUrta samAna saMkhyAtavALAnA utpAdana ane maraNanA samayarUpa che. jeTalA jIve te paryAyayamAM utpanna thAya che, eTalAM ja jIve te paryAyamAMthI maraNa pAme che, evuM te kathananuM tAtparya che. "gvaM vari hirA" kIndriya ane trIndriya jIvanI jemaja caturindriya che paNa vRdhdhi pAme che ane hAsa pAme che. temane avasthAna kALa paNa ochAmAM ocho eka samayane ane vadhAremAM vadhAre be amuhUrtane hoya che. (savA save vaDhaMti hAjaMti tava) ekendriya ane vikalendriya jI sivAyanAM, paMcendriya jIvothI laIne sarvArthasiddha paryantanA jIve, caturindriya jIvanI jemaja vadhe che ane ghaTe che, paraMtu temanA avasthAna kALamAM nIce pramANe taphAvata hoya che. (saMkuminiritiniLiyAmAM rahe te muduttA) saMmUchima janmavALA paMcendriya tiryaMcAne avasthAna kALa be antarmuhUrta che. temAMnuM paheluM eka akhtamuhUta virahakALanuM che ane bIjI antarmuhUrta samAna saMkhyAvALAonA utpAdana ane maraNanA samayarUpa che. (janmavatiyA vAvI mattA) garbha-janmavALAM paMcendriya tiyAne avasthAna kALa 24 muhUrtane che. (saMkurimapuranA apvattAsaM mudattA) saMmUchima janmavALA manuSyone avasthAna kALa 48 muhUrtane che. (AmavAtacamapurA gharanI dattA) tathA garbha janmavALA manuSyone avasthAna kALa 24 mutane che. (vAinaMtarajhorosALanuM avattAzrIyaM murA) vanavyaMtara, tiSika, saudharma ane izAna devalokamAM 48 muhUrtane avasthAna kALa che. (saMvumAre kaTAsarAphuvicAruM pattAzrIjamuhu ) sanakumAra devalokamAM 18 rAtri-divasa ane 40 muhUrtane avasthAna kALa che. (mAhire rAhRrivAruM vIca muhurA) mAhendra devalokamAM 24 rAtri-divasa ane 20 muhUrtane avasthAna kALa che. (vaMDhoNa jaMttI sAvicAruM') brahmaleka nAmanA devalokamAM 45 rAtri-divasane avasthAna kALa che. (4ta6 nar vAruM, ricA) lAntaka devalekamAM 90 rAtri-divasane avasthAna kALa che. (mAsu TTi ricaracaM) mahAzuka devalokamAM 160 rAtri-divasane avasthAna kALa che. (sAsare vo vicA ) sahastrAra devalokamAM 200 rAtri-divasane avasthAna kALa che. (zALavavAnA saMketa mAtA) AnataprANuta devalokamAM zrI bhagavatI sUtra : 4 234 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyAta mAsane avasthAna kALa che. saMkhyAta mAsarUpa virahakALamAM ahIM dviguNitA ( bamaNuM) thavA chatAM paNa saMkhyAtamAM ja Ave che evuM samajavuM. (garabaSgyAna saMgAruM vAvAjhuM) AraNa ane azruta devalokamAM saMkhyAta varSone avasthAna kALa che. ahIM paNa saMkhyAta varSarUpa virahakALamAM dviguNitA thavA chatAM paNa tene saMkhyAta rUpa ja jANavuM joIe. " g verA ) AraNa ane azruta devalokanA devenI jema vecakavAsI devene avasthAna kALa paNa saMkhyAta varSane samaja. ke nava priyakavAsI devAmAMnA nIcenA traNa veyakamAM saMkhyAta varSazatene, madhyanA traNa vikemAM saMkhyAta hajAra varSano, ane sauthI uparanA traNa raiveyakomAM saMkhyAta lAkha varSane viraha kALa kahyo che. e badhA kALane dviguNita karavA chatAM paNa temAM saMkhyAta varSanA kALane kaI virodha saMmata nathI. tathA (vinaya, verAta, jayaMta, mAniyA malekanA vAyarasAruM) vijaya, vijayanta, yanta ane aparAjIta devalamAM paNa asaMkhyAta hajAra varSane avasthAna kALa che. vijayAdikamAM virahakALa asaMkhyAta rUpa che, tene bamaNuM karavA chatAM paNa te saMkhyAta rUpaja Ave che, tethI tyAM saMkhyAta varSa pramANu avasthAna kALa hoya che, ema kahevAmAM kaI vAdha AvatuM nathI (HvakRddhi pustrioma saMjJAmA) evuM je kahyuM che ke sarvArthasiddhamAM palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa avasthAna kALa che, te te paNa virahakALane bamaNa karavA chatAM saMkhyAta bhAga rUpa ja rahe che. eTale ke tyAM paNa virahakALa pApamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa che, dviguNita avasthApanna thaI javA chatAM paNa temAM saMkhyAmAM bhAgane ja vyavahAra thaze, tethI avasthita kALa pApamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa che, ema kahevAmAM kaI bAdha (vadhe) AvatuM nathI (gvaM mALiyA vararaMti hAyati jahaNNega' ekkaM samaya unakoseNa AvaliyAe asaMkhejjai bhAgaM) 64yukta devalekamAM ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANu kALa sudhI vRddhi ane hAsa (hAni, ghaTADe thayA kare che. "zavaDriyAnuM 6 maLithe " temane avasthAna kALa pahelA kahyA pramANe samaja. vaLI gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke (siddhALa mate ! vAha vADha vaDha ta ?) he bhadanta ! siddha paramAtamAo keTalA kALa sudhI vadhe che? uttara-(noramA !he gautama! (nahaomi Q samaya 3jazole" basamayA) siddha paramAtmA jaghanyanI apekSAe (ochAmAM ochA) eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre ATha samaya sudhI vadhe che. prazna- vAra mAM bATriyA ?) he bhadanta ! siddha paramAtmAno avasthAna kALa keTaluM che ? tene javAba mahAvIra prabhu kahe che-(hoLa zrI bhagavatI sUtra : 4 235 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoLa kadanA) he gautama ! teo ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha mAsa sudhI vRddhi ane hAninI abhAvAvasthAmAM rahe che-eTale ke temane avasthAna kALa ochAmAM ochA eka sabhyane ane vadhAremAM vadhAre cha mAsa sudhIne samaja. e sUtra 2 "govALa te! " ItyAdi- sutrArtha--( jIvA' maMte ! jiM vavacA, vAvavA, sorI, rAvarA, nivaracaniyArA) he bhadanta ! zuM che upacaya (vRddhi) yukata hoya che ke apacaya ( hAsa) yukata hoya che? athavA zuM teo upacaya ane apacaya, e banethI yukta hoya che athavA teo upacaya ane apacayathI rahita hoya che ? (noramA ! vIvA no hovAthI, no pAvarA, no rovara sAvacayA, niruvacayaniravacayA, egidiyA taiyapaye, sesA jIvA ca uhi payehi mALicaravA) he gautama ! je upacayathI yukata hotA nathI, apacayathI yukta paNa letA nathI, upacaya ane apacaya e banethI paNa yukta nathI, paNa teo upacaya ane apacaya e bannethI rahita hoya che. ekendriya jInuM trIjA pada dvArA ane bAkInA chAnuM cAre pada dvArA kathana karavuM joIe. (vivALa chuTakA) he bhadanta ! siddha paramAtmAo viSe paNa huM eja pUchavA mAguM chuM-"zuM teo upacayathI yukta che?" ItyAdi cAre pUrvokta prazno ahIM grahaNa karavA (noramA ! siddha , ne sAvacA, no rovara nAvarA, nivavA niravanA) he gautama! siddha paramAtmAo upacayathI yukta che, apacayathI yukta nathI, sepacaya ane sApacaya paNa nathI, teo nirUpacaya ane nirapacaya che. (nIvALa' aMte ! devacaM aa nivAraunAvavA) he bhadanta ! ja keTalA kALa sudhI upacaya ane apacayathI rahita hoya che? (yamA ! lava tuMhe gautama ! teo badhA kALa paryakta upacaya ane apacayathI rahita hoya che. (rerAzaM aMte ! jea #AruM sovarayA) he bhadanta! nAraka cha keTalA kALa sudhI upacaya yukata hoya che? (joyA! kagi gva mAM tenuM mAsTicANa saMverUmA) he gautama ! nArake ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANu kALa sudhI upacaya yukata hoya che. (varUdaM AruM kAvavA ?) he bhadanta ! nAraka jIvo keTalA kALa sudhI apacaya sahita hoya che ? ) he gautama! upacaya yukatatAnA kALanuM zrI bhagavatI sUtra : 4 236 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 je pramANu ApyuM che eja apacaya yukatatAnuM paNa pramANa samajavuM. (caitraca. hAruM' sonayasAvaSayA ? he bhadanta ! nAraka jIvA keTalA kALa sudhI upacaya ane apacayavALAM hoya che ? ( traM caiva ) he gautama ! eneA kALa paNa upacaya cukatatAnA kALa pramANe samajavA. ( va Aha' nivaraca nivattayA ! ) he bhadanta ! nArako keTalA kALa sudhI upacaya ane apacayathI rahita rahe che ? (poSamA ! noLa samaya' joseLa vArasamuDhuM| ) huM gautama ! nAraka jIvA echAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre khAra muhUta sudhI upacaya ane apacayathI rahita rahe che. ( patti'niyA savve sovacayA sAvacyA savbaddha, sesA savve sovacayA vi, sAvacyA vi, sovacayasAvacyA vi, jahaNeNa ekka samayaM ukkoseNaM AvaliyAe asa khenarmaLa ) samasta ekendriya jIveA sakALe sApacaya ane sApacaya rahe che. khAkInA samasta jIvAmAM upacaya yukatatA, apacaya yukatatA, ane upacaya apacaya yukatatAne kALa ochAmAM oche. eka samaya ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asakhyAtamAM bhAga pramANa kahyo che. (atRirtta vaya 'tijJAho mALiyo ) avasthitAmAM vyutkrAMtikALa kahevA joie. (vidyALa' mane ! gadya' zAja ghovaSayA ? ) he bhadanta ! siddha paramAtmAe keTalA kALa sudhI upacayavALA rahe che ? goyamA ! goLa 'samaya' joseLa' adukhamA ) he gautama ! tee echAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre ATha samaya sudhI upacaya yukata rahe che. ( vaca' hrAsa nihavaSaya-nivaSayA ? he bhaddanta ! siddha paramAtmA keTalA kALa sudhI upacaya-apacayathI rahita rahe che ? naLena krU'samaya', 'jole immAcA) hai gautama ! siddha paramAtmAe echAmAM echA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha mAsa sudhI upacaya-apacayathI rahita rahe che. ( sevaM mate ! sevaM te !) he bhadanta ! ApanI vAta sAcI che. he bhadanta ! Ape A viSayanuM je pratipAdana karyu che te yathArtha che. TIkAtha--sUtrakAra jIvAnA viSayamAM anya prakAre nirUpaNa karavA mATe nIcenA praznottara rUpa kathana kare che-gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke zrI bhagavatI sUtra : 4 237 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (nIvAmAM aMte ! jiM lovarayA sAvavA?) he bhadanta ! zuM jIvo upacayavALAM hoya che? athavA zuM teo apacayavALAM hoya che ? (upacaya eTale vRddhi ane apacaya eTale hAni pahelAM jeTalAM ja hoya temAM navAM jIvanI utpattine kAraNe saMkhyAnI je vRddhi thAya che tene upacaya kahe che. ane jInAM maraNa thavAne kAraNe jIvonI mULa saMkhyAmAM je ghaTADo thAya che tene apacaya kahe che.) "rovarayA sAvavA?" athavA zuM teo upacaya-apacaya bannethI yukta hoya che? (eTale ke vRddhi ane hAni banethI eka sAthe yukta hoya che?) athavA (nivanivarayA) zuM jIve upacayaapacaya banethI rahita hoya che ? (eTale ke vRddhi-hAni banethI rahita hoya che) gautama svAmIe upara batAvyA pramANenA cAra prazno mahAvIra prabhune paDyA che. have sUtrakAra te cAre praznonuM daSTAMte dvArA pratipAdana kare che. tolamApa laIne mUkI rAkhelA dhAnyAdinA rAzimAM (DhagalAmAM) bIjI dhAnyarAzi nAkhI devAthI jevI rIte mULa dhAnyarAzinA vajanamAM vadhAre thAya che, tevI rIte nizcita saMkhyAnI jIvarAzimAM zuM bIjI navI utpanna thayelI jIvarAzine vadhAre thavAnI te mULa saMkhyAmAM vRddhi thAya che kharI? A pahele prazna che. bIjo prazna A pramANe che-jevI rIte dhAnyanI rAzimAMthI thoDuM dhAnya laI levAthI dhAnyanI rAzinA vajanamAM ghaTADo thAya che, evI rIte nizcita jIvarAzimAMthI keTalAka jIvo nIkaLI javAthI athavA anya paryAyamAM cAlyA javAthI zuM temanI saMkhyAmAM ghaTADo thAya che khare? trIjo prazna A pramANe che-ekI sAthe bIjAM ja pedA thaIne te jIvarAzimAM AvI maLavAthI ane marIne temAMthI nIkaLI javAne kAraNe jIvasaMkhyAmAM ekI sAthe vRddhi ane hAni bane thAya che kharAM ? e prazna-athavA utpatti ane maraNanA abhAve zuM upacaya-apacaya jevuM kAMI paNa hotuM nathI? gautama svAmInA A praznone uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"joyA" he gautama! (vA no rovarayA) jI upacayathI yukata hotA nathI, kAraNa ke anutpanna jInI tyAM utpatti thavAne abhAva che. jIvarAzine tyAre ja upacaya yukata mAnI zakAya ke jyAre temAM bIjAM navAM utpanna thayelAM che AvIne maLI jAya. paraMtu ghaTapaTAdi (ghaDA, vastra Adi) nI jema jIvonI navI utpatti te thatI nathI, tethI jIvarAzi jeTalI che, eTalI ja rahe che. zrI bhagavatI sUtra : 4 238 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvarAzine vadhAre thavAnI te mULa saMkhyAmAM vRddhi thAya che kharI? A pahelo prazna che. bIjo prazna A pramANe che-jevI rIte dhAnyanI rAzimAMthI DuM dhAnya laI levAthI dhAnyanI rAzinA vajanamAM ghaTADo thAya che, evI rIte nizcita jIvarAzimAMthI keTalAka jI nIkaLI javAthI athavA anya paryAyamAM cAlyA javAthI zuM temanI saMkhyAmAM ghaTADo thAya che kharo? trIjo prazna A pramANe che-ekI sAthe bIjA ja pidA thaIne te jIvarAzimAM AvI maLavAthI ane marIne temAMthI nIkaLI javAne kAraNe jIvasaMkhyAmAM ekI sAthe vRddhi ane hAni bane thAya che kharAM? e prazna-athavA utpatti ane maraNanA abhAve zuM upacaya-apacaya jevuM kAMI paNa hotuM nathI ? gautama svAmInA A praznone uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"joyA!" he gautama ! (vA no rovAyA) cha upacayathI yukata hotA nathI, kAraNuM ke anutpanna jInI tyAM utpatti thavAne abhAva che. jIvarAzine tyAre ja upacaya yukata mAnI zakAya ke jyAre temAM bIjAM navAM utpanna thayelAM che AvIne maLI jAya. paraMtu ghaTapaTAdi (ghaDA, vastra Adi) nI jema jIvenI navI utpatti te thatI nathI, tethI jIvarAzi jeTalI che, eTalI ja rahe che. "jo vAvavA" jIvarAzi apacaya (hAni) thI yukta paNa hotI nathI, kAraNa ke jIvarAzimAMthI kaI paNa jIva kadI paNa ajIvarUpe pariNamata nathI. je te avarUpe pariNamata hata te jIvarAzimAM apacaya (saMkhyAmAM ghaTADe) thato hota. (jo hovAthalAvavA) evuM paNa banatuM nathI ke eka taraphathI navIna jIvo utpanna thaIne temAM maLI jatAM hoya ane bIjI taraphathI eTalAM ja che temAMthI nIkaLI jaIne anyarUpe pariNamana pAmatA hoya. A rIte vRddhi ane hAnine abhAva hovAthI jIvarAzi upacaya-apacaya banethI yukata paNa nathI. paraMtu te "navarA-naravA " upacaya-apacaya te banethI rahita hoya che. navIna vRddhi ane hAnine abhAva hovAthI jIvonI saMkhyAmAM vadhAro ke ghaTADe saMbhava nathI tethI yathAvasthitaja rahe che. zaMkA-upacaya vRddhirUpa hoya che ane apacaya hAnirUpa hoya che. A rIte upacaya ane apacayanA be bhaMga (vika) te banI jAya che. paNa ekI sAthe upacaya ane apacaya yukatatAno je niSedha karAve che ane zrI bhagavatI sUtra : 4 239 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upacaya-apacaya rahitatAne avasthita rUpe je svIkAra karAya che, e kathana te eka ja prakAranuM lAge che. A prakAranA kathanathI zuM punarUkita doSa lAgatuM nathI ? uttara-zaMkA karanAra uparyukata kathanane bhAva samajyA nathI, trIjA bhaMgamAM je kathana karavAmAM AvyuM che te niSedhane lakSyamAM laIne karavAmAM AvyuM che. ane cothA bhaMgamAM ( vika9pamAM) je kathana karavAmAM AvyuM che, te vidhine lakSyamAM laIne karavAmAM AvyuM che. e dRSTie vicAra karavAthI e bane bhege vacceno bheda dekhAI Avaze. bane kathanamAM ekArthatA havA chatAM paNa kathana karavAnI zailImAM bhinnatA ja rahelI che. tethI te kathanamAM punarUkita deSane abhAva ja rahe che. risA sAcA " ekendriya nuM kathana trIjA padane AdhAre karavuM joIe eTale ke upacaya-apacaya banethI yukata ekendriya jIne samajavA. kAraNa ke ekI sAthe utpAda (utpatti) ane uddhavartana (nAza) thatuM hovAthI ekendriya mAM vRddhi ane hAnine sadbhAva rahe che. bAkInA traNe bhaMga ekendriya jIvone lAgu paDatA nathI. eTale ke (rovarayA, satarA, niravana-niravavA) A traNa bhaMga temane lAgu paDatA nathI, kAraNa ke ekendrimAM pratyekane utpAda, udvartana ane temane virahane abhAva che. (senA vavA javahiM ri imALiyAvA) dvAdriyathI laIne vimAnika de paryantanA che ke je 19 daMDakamAM che, temane cAre bhaMga lAgu paDe che. A kathananuM tAtparya e che ke ekendrinA pAMca daMDake sivAyanA bAkInA 19 daMDakanA jIvone sepacayAdi cAre bhaMga lAgu paDI zake che. gautama svAmIne prazna-" viddhAnaM puchA" he bhadanta ! siddha che zuM upacaya yukta hoya che? athavA apacaya yukta hoya che ? athavA upacaya apa caya banethI yukata hoya che ? athavA upacaya-apacaya banethI rahita hoya che ? uttaro mA ! " he gautama ! (siddha vorA, La sAvaja, Lo varacanAvarA, nivAsa-nivavA ) siddhomAM vRddhi thatI hovAthI teo upacaya cukata hoya che, kAraNa ke karmono kSaya karIne keTalAka jIvo siddhAvasthA prApta karanAre jIva pharIthI saMsAramAM janma leto nathI. te kAraNe siddhonI saMkhyAmAM ghaTADo thato nathI. ( no sAvajayA, na ghA soyaangvayA) A be bhegone siddhiomAM abhAva hoya che. siddhapade pahoMcelA jIva saMsAramAM pharI janma lete nathI, te kAraNe tene apacaya yukata kahI zakAya nahIM. vaLI teo eka sAthe upacaya-apacaya banethI yukata hotA nathI, te kAraNe trIjA bhaMgane paNa temanAmAM niSedha karyo che. temane pahelo ane ce bhaMga lAgu paDe che, eTale ke teo upacayathI yukata hoya che ane upacaya-apacayathI rahita hoya che. prazna-" jIjJA mare ! ap waa nivAra-navajA?" he he bhadanta ! keTalA kALa sudhI upacaya-apacayathI rahita rahe che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 240 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara( nocamA ! ) he gautama ! " sadraM "sakALa paryanta jIvA upacaya-apacayathI rahita rahe che. kAraNa ke temanuM avasthAna ( astitva ) badhA kALamAM hAya che. prazna--( ne cALa. mate ! kSetraca aa' sovaSayA ? ) he bhadanta ! nAraka jIvA keTalA kALa sudhI upacayavALA rahe che ? uttara---" nothamAM ! " he gautama ! ( narlRoLa' dharma samaya thorena bAhricA ane lagnamALa ) nArake echAmAM echA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asakhyAtamAM bhAga pramANa kALa sudhI upacaya cuta rahe che. vaca' dAruM lAvavA'' he bhadanta ! nAraka jIvA keTalA kALa sudhI apacaya yukta rahe che ? tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che--chyuM evu ka nAraka jIvA ochAmAM echA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asakhyAtamAM bhAga pramANa kALa sudhI apacaya cukata rahe che. prazna-( jevarDsa' jAha' sovaSaya-sAcA ? ) he bhaddanta ! nArakI keTalA kALa sudhI upacaya-apacaya bannethI yukata rahe che ? uttara-- traM caiva "huM gautama! nAraka jIvAnA upacaya-apacaya bannethI ekI sAthe yukta rahevAnA kALa paNaupacaya cukata rahevAnA kALa pramANe ja samajave. eTale ke tenA echAmAM oche. eka samayane ane vadhAremAM vadhAre AvalikAnA asa`khyAtamAM bhAga pramANa kALa samajavA. ( vaca' vAha' nivaSaya-nizvayA ? " he bhaddanta ! nArakeA keTalA kALa sudhI upacaya-apacayathI rahita hAya che ? uttara--( noyamA ! naLeLa' ' samaya, joseLa vArasamuduttA ) he gautama ! nArakI echAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre khAra muhUta sudhI upacaya-apacayathI rahita haiAya che. ( nitiyA save sozavayA sAcA savada ) tathA samasta ekendriya jIvA badhA kALamAM upacaya apacaya sahita hoya che. (tetrA have lokapayA tri, sAvayA vi, socayaAvayA vi, niSaya-niyA vi) bAkInA badhAM jIvA (ekendriya sivAyanA badhAM jIvA ) upacayavALAM pazu hoya che, apacayavALAM pazu hAya che, upacaya-apacaya anethI paNa eka sAthe yukata hoya che, ane upacaya-apacaya annethI rahita paNa hoya che. temane upacaya AdithI yukata athatrA rahita rahevAnA kALa 'jahaNeNaM' ekka samaya " AchAmAM Ache. eka samayanA ane (cholena' jJAnakriyAt gatavejJa mALa ) vadhAremAM vadhAre AlikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANu kahyo che. paraMtu ( gaTTuETMtAno mAni cakyo ) nirUpacaya-nirapacaya rUpa avasthAnAmAM vyutkrAnti kALa-virahu kALakahevA joie. eTale ke ekendriyanA pAMca daDako sivAyanA bAkInA 19 daDakAmAM (dvIndriyAthI vaimAnikA ntanA 19 daDakAmAM ) viraha-kALane AdhAre avasthitra samajavuM, 66 zrI bhagavatI sUtra : 4 241 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmI mahAvIra prabhune pharIthI pUche che ke ( siddhA aMte! devaphaa #AruM rovAyA ?) he bhadanta ! siddho keTalA kALa sudhI upacayathI yukata rahe che ? uttara-(joyA. kahaLe re yamAM u rjA bamaNA) he gautama! siddha che echAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre ATha samaya sudhI upacaya yukata rahe che. prazna--(vA vADha nivA -niravajayA?) he bhadanta ! siddha jIve keTalA kALa sudhI upacaya-apacayathI rahita hoya che? uttara-(ami gva mAM, kolejuM chANA) he gautama! siddha che ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha mAsa sudhI vRddhi ane hAninI abhAvavasthA rUpa cothA bhaMgamAM batAvyA pramANenI sthitivALA rahe che. A rIte mahAvIra prabhu dvArA yathArtharUpe pratipAdita karAyelA viSayane sAMbhaLIne gautama svAmI temAM potAnI zradhdhA prakaTa karatA kahe che- aMte ! te maMte ! " he bhadanta ! Apa devAnupriye je kahyuM te sarvathA satya ja che. he bhadanta ! Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM, te yathArtha ja che. sU. 3 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta 'bhagavatIsUtranI prameyayandrikA vyAkhyAne pAMcamAM zatakane AThame uddezaka samApta che 5-8 che navarve udezaka ke viSayoM kA vivaraNa pAMcamA zatakanA navamAM uddezakane prAraMbha navamAM uddezakamAM AvatA viSayanuM saMkSipta vivaraNa " rAjagRha nAmanuM nagara kaI vastu che?" evo prazna. " pRthvi Adine rAjagRha nagara kahI zakAya che," e uttara ane tenA kAraNeno ullekha prazna-zuM divase prakAza ane aMdhakAra thAya che? uttara-hA, thAya che, temAM anukrame zubha pula ane azubha pulonuM pariNAma kAraNuM rUpa che, evuM kathana. prazna--nAraka jIne tyAM (narakamAM) zuM prakAza hoya che? athavA uttara-aMdhakAra ja hoya che, prakAza hoto nathI. prazna-evuM kema bane che? uttara-azubha pulonuM pariNAma ja tene mATe kAraNabhUta che. asurakumArane tyAM prakAza hoya che, evuM kathana. ekendriya pRthvIkAya zrI bhagavatI sUtra : 4 242 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdithI laIne trIndriya parvatanA jIvananAM raheThANamAM aMdhakAra ja hoya che, prakAza hotuM nathI. caturindrijIne prakAza paNa maLe che ane aMdhakAra paNa maLe che. e ja pramANe manuSya paryaMtanA viSayamAM samajavuM. asura kumAranI jema ja samasta bhavanapati devo, vAnavyantara deva, vaimAnika deve vagerene prakAzane sadUbhAva hoya che, aMdhakArane abhAva hoya che. prazna-naraka nivAsI nArakane samaya Adi kALanuM jJAna hoya che ke nahi ? uttara-temane samayanuM jJAna hetuM nathI. tenuM kAraNa zuM che? kALanuM jJAna A maryalakamAM ja hoya che evuM pratipAdana. paMcendriya tiryaMca paryantanA jIvonA viSayamAM paNa A pramANe ja samajavuM. manubene samaya Adi kALanuM jJAna hoya che evuM kathana. devane samaya Adi kALanuM jJAna hotuM nathI, evuM kathana. pArthApatya sthaviro ane mahAvIra prabhune saMvAda-asaMkhya lekamAM anaMta rAtri-divasanA viSayamAM pArzvanAthanA vacananI pramANutAnuM pratipAdana. pArthApatya sthavirene mahAvIra prabhunI sarvajJatA jANavA maLe che. yAmacatuSyane badale pAMcayAmane svIkAra-siddhatvanI prApti-devala kenI gaNatarI saMgraha-gAthA-vihAra, rAjagRhanagara ke svarUpa kA nirUpaNa rAjagRhanagaranA svarUpanuM nirUpaNuM- te ja samag' ItyAdi sUtrArtha- te vAna teja samagi') te kALe ane te samaye (Aya. tti nA') rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. (nAra parva vacAtI) gautama svAmIe mahAvIra prabhune vaMdaNa namaskAra Adi karIne, rAjagRha nagara viSe A pramANe pUchayuM-(hiM huM mare! najara rAzihuM ri vaghuvaMr, %i putrI nacara rAzika ri javuvara, zAka nAM racahiM ri para?) he bhadanta! A je rAjagRha nagara che te zI vastu che? eTale ke rAjagRha nagara evuM nAma konuM che ? zuM pRthvInuM nAma rAjagRha nagara che ? athavA apUkAyA (jaLa) nuM nAma rAjagRha nagara che? (vAva varSa nA yajuvara niM. diya tirikkhajoNiyANa vattavyayA tahA bhANiyavyA-jAva sacittAcitta-mIsiyAI sunnA racAM sAcA ti pavu ?) vanaspatikAya paryantanA kAne zuM rAjagRha nagara kahe che? zrI bhagavatI sUtra : 4 243 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ejaneAvezakamAM 'pa'cendriya tiya cAnA parigrahanuM jevu. varNana karyuM. che, evuM ja varNana ahIM paNa karavuM joIe. ( yAvata ) sacitta, acitta ane mizra drabyAnuM nAma zu' rAjagRha nagara che ? ( noyamA ! punrI vinayara' rAyamiha ti paccara, jAva sacittAcittamIsiyAI davvAI nayara rAyagiha ti navunnara) he gautama ! pRthvine paNa rAjagRha nagara kahI zakAya che, sacitta dravya, acitta dravya, ane mizra dravya paryantanA upayukta samasta drabyAne paNa rAjagRha nagara kahI zakAya che. (se tenagi) 3 bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ? nocamA ! putrI nIvaD ca anIvArtha, Naya rAyagiha ti paccai jAva cittAcittamIsiyAI davvAI jIvAi ya ajIvAi ya nayara rAyaniha.' tivruSNa ) he gautama! pRthvI chavarUpa paNa che, athavarUpa paNu che, tathA sacitta, ane mizrarUpa je dravyA che tee paNa jIva ajIvarUpa che. te kAraNe temane rAjagRha nagara rUpe kahI zakAya che, kAraNa ke rAjagRha nagara peAte ja jIva ajIvarUpa che. (te seLaDheLa 4 caitra) 3 gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che. TIkA"--A pahelAMnA prakaraNamAM evuM kahevAmAM AvyuM che ke samasta vastu upacaya apacayarUpa che. tenA anusaMdhAnamAM ahIM rAjagRha nagara AdinA svarUpanuM nirUpaNa karavAne mATe sUtrakAre A navame uddezaka zarU karyo che-- ( seLa thAyeLa teLa' samaLa' ) te kALe ane te samaye (rAzidda' nAma nacar hosthA) rAjagRha nAme nagara hatuM. (jJAva vaMcAsI ) te nagaramAM virA jamAna zramaNu bhagavAna mahAvIrane temanA ziSya gautama svAmIe vadA namaskAra karIne A pramANe prazna pUchayA-- kr (kiMtu mate ! nacara rAzidda' tti vatucar ? ) he bhadanta ! 'rAjagRha" evA zabda dvArA Apa kone rAjagRhe nagara kaheA che ? eTale ke rAjagRha nagara evuM je nAma che, te kayA padAnuM nAma che? (fr` putrI nara rAni tti mukhvak ?) zuM ahIM je pRthvI che tenuM nAma rAjagRha nagara che ? athavA ( bhAra nacara' rAtad' tti vadhucar ?) zuM ahIM je jaLa che dd zrI bhagavatI sUtra : 4 244 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM nAma rAjagRha nagara che? "jAva varaNarU" zuM ahIM je vanaspati che tenuM nAma rAjagRha nagara che? ahIM "jAva" (paryata) padathI "seka: vAyu vA ghorate" A sUtrapATha grahaNa karaze. eTale ke ahIM je teja che, athavA je vAyu che tenuM nAma zuM rAjagRha nagara che? "jJa jiMliya-tithi-voLiyAnuM vaktavayA tathA mAcivA " ejaddezakamAM (pAMcamAM zatakanA sAtamAM uddezakamAM) je rIte paMcendriya ticenA parigrahanI vaktavyatAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. e ja pramANe ahIM paNa samasta kathanane grahaNa karavuM joIe. tyAM ema kahevAmAM AvyuM che ke "daM, kU, heDA, gige, TmA rivAhiyA" paMcendriya tiya TaMka (parvata), phaTa (zikhara), zaila (muMDa parvata), zikharI ( zikharayukta parvata), prArabhAra (zeDa thoDA mUkelA parvate ) Adi grahaNa karAyAM che. ahIM rAjagRha nagarane viSe A prakAranA prazno grahaNa karavA joIe. rAjagRha nagara zuM TUMka (parvata) rUpa che ? athavA zuM kUTa (parvatanA zikhara ) rUpa che? athavA zuM zaila ( zikharavALA parvata) rUpa che? athavA zikharI rUpa che? athavA prAbhAAdi rUpa che? (vAva vijJAnnittamotIyA gAuM navA rAhu ti ugoN ? athavA zuM rAjagRha nagara sacitta dravya (sajIva padArtha), acitta dravya (ajIva padArtha), mizrita dravya (sajIvAjIva padArtha) ItyAdi padArtharUpa che? ahIM "jJAna" (paryanta) padathI "jaLa, sthaLa, bila, guhA, layana, ujhara, nijhara, cikhala, patrala, vINa, agaDa, taLAva, hada, nadI, vApI, puSkariNI dIkvika, Asana, zayana, staMbha, bhAMDa." ahIM sudhI sUtrapATha grahaNa karAye che. A badhAM padonA artha pAMcamAM zatakanA sAtamAM uddezakanA TIkAryamAM ApavAmAM AvyA che. A rAjagRha nagara kayA padArtha rUpa che," A praznano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"joyA!" he gautama ! (puvI ri najara rAjika tti gua6) ahIMnI je pRthvI che tene "rAjagRha nagara" A nAme oLakhI zakAya che, kAraNa ke pRthvI AdinA samUha vinA rAjagRha nagara ja saMbhavI zakatuM nathI. tethI pRthvI Adine je samudAya che tene rAjagRha nagara rUpe oLakhavAmAM kaI paNa bAdha Avato nathI. (nAra virAjittanasipAchuM udagAruM tAra ca ini javuja) eja kAraNe evuM paNa kahI zakAya che ke ahIM jeTalAM sacitta dravya che, acitta dravya che, ane mizra dravya che, te badhAM rAjagRha nagara rUpa che athavA rAjagRha nagara e samasta dravyo rUpa che. ahIM "jAva" (vAva) padathI uparyukta samasta pATha grahaNa karavAmAM AvyuM che. have gautama svAmI A prakArane vyavahAra karavAnuM kAraNa jANa vAne mATe mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che-"he che ?" he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ? eTale ke rAjagRha nagarane pRthvI, jaLa, teja Adi rUpe Apa zA kAraNe oLakhAve che ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"jo !" he gautama! "gDhavI nA ja aNIvAra ratha na ni parUbara" rAjagRha nagara chavAiva svabhAvazrI bhagavatI sUtra : 4 245 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAI che. e vAta prasiddha che. A rAjagRha nagara magadha dezamAM Avela eka pradeza che. te pradeza jIvAjIva svabhAvarUpa che. tethI jIvAjIva svabhAva 35 pRthvI rAjagRha nagara che, evuM kahevAmAM koI paNa prakArano bAdha (vAMdho) saMbhavI zakate nathI. tathA (vAva vistAvittanI vicAruM vAruM, jIva ca jIrA 2 naca rAzi ti vasudA) sacitta dravya, acitta dravya ane mizra dravya paNa jIvAjIva svabhAva rUpa che. te saghaLAM dravya paNa rAjagRha nagaramAM rahelAM che, te kAraNe te dravyane rAjagRha nagara rUpa kahevAmAM koI bAdhA naDatI nathI. e vAta te pahelAM prakaTa karavAmAM AvI gayelI che ke rAjagRha nagara magadha dezanI aMdara AvelA eka pradeza rUpa che, ane te madeza jIva ajIva svabhAva rUpa che. " te ja re" he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke " rAjagRha nagara pRthvI Adi rUpa ja che," A rIte kahI zakAya che. ahIM paNa "nA" padathI " TaMkathI bhAMDa paryantane" pATha grahaNa karAve che. * sUtra 1 ! prakAza aura alpakAra ke svarUpa kA nirUpaNa prakAza ane aMdhakAranI vaktavyatA- jUne mare! " ItyAdi- sUtrArtha-(se pUof maMricA karajo, jIruM dhAre?) he bhadanta ! zu divase prakAza ane rAtre aMdhakAra hoya che? (daMtA joyA! kAla aMdhAre) hA, gautama ! divase prakAza ane rAtre aMdhakAra hoya che. (2 or ) he bhadanta ! evuM zA kAraNe thAya che? ( zocamAM riyA guma poggalA, subhe poggalapariNAme, rAI asubhA poggalA, asubhe poggalapariNAme) he gautama ! divase zubha muhUla hoya che ane zubha pula pariNAma hoya che, rAtre azubha pula hoya che ane azubha pula pariNAma hoya che. (je teja) te kAraNe evuM bane che (phuvA maM! famoNa pAra ?) he bhadanta! nAraka chanAM raheDAmAM zuM prakAza hoya che ke aMdhakAra hoya che? (nonA!) he gautama ! (naiyA hazora aMdhAre) nAraka chAnAM raheThANamAM makAza hote nathI, tyAM aMdhakAra ja hoya che. (te keLane?) he bhadanta ! zrI bhagavatI sUtra : 4 246 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM evuM kema hoya che ? (noramA !) he gautama ! (nerucAi sumAM posTa aNume vAriNAme) nArakanA nivAsa sthAnemAM azubha pulo hoya che ane azubha pula pariNAma ja hoya che. (je tenaTUi') te kAraNe tyAM aMdhakAra ja hoya che. (sukumArA mate vijJANa aMdhAre ? ) he bhadanta! asurakumArenAM nivAsa sthAnamAM zuM prakAza hoya che, ke aMdhakAra hoya che? (camA !) he gautama! (kayurakumANaof sjhora Lo baMdhAre) asurakumArenAM nivAsa sthAnamAM prakAza ja hoya che, tyAM aMdhakAra hoto nathI. (re jena?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che? (noramA !) he gautama! (sukumAra sumA porI, sume posTarinAme) asurakumAranAM nivAsa sthAnomAM zubha pula hoya che ane te pulonuM pariNAma zubha hoya che. (je teni') he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che. (vAva pUrva kAra caLayA) he gautama ! svanitakumAra de paryantanA viSayamAM paNa A pramANe ja samajavuM (purivAjA nAga teNiyA netA) pRthvIkAyika ekendrithI laIne trIndriya paryantanA jIvonA viSayamAM paNa nAraka jIva pramANe ja samajavuM. (23aai maMte ! diM 36nA aMdhAre) he bhadanta ! caturindriya jIne zuM prakAza maLe che ke aMdhakAra maLe che ? ( !) he gautama! (3no ri baMdhayAre vi) tyAM prakAza paNa hoya che ane aMdhakAra paNa hoya che. (je dekha ) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che ? (loyamA !) he gautama! rivicAi sumAyumAM ja porar, humAyumeya posTapariNAme) caturindriya jIvonAM pule zubha ane azubha hoya che, te pulanuM zubha ane azubha pula pariNAma hoya che. ( tenAM ) te kAraNe meM evuM kahyuM che. (pa) nAva majuNA, vALanaMtA-norata, mALiyA nA amukumAra) manuSyone paNa caturidra je pramANe ja prakAza ane aMdhakAra bane maLe che. vanavyantara, jatiSika ane vaimAnikanA nivAsasthAnemAM paNa asurakumAranI jema prakAza samaja. zrI bhagavatI sUtra : 4 247 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkArtha-pulene adhikAra cAlI rahyo che, tethI sUtrakAra pulanuM vizeSa nirUpaNa karavAne mATe nIcenA praznottara Ape che- gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "hai gui ! hilA koi pAruM aMdhAre?) he bhadanta ! e vAta te nizcita ja che ne ke divase prakAza ane rAtre aMdhakAra hoya che ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-( haMsA jovA ! jAva aMdhakAra) hA, gautama! e vAta te nizcita che ke divase prakAza ane rAtre aMdhakAra hoya che. tenuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI pUche che ke "baLa? " he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke divase prakAza ane rAtre aMdhakAra hoya che? mahAvIra prabhu kahe che-"noramA !" he gautama ! (Triya kuma poTA, tune posTapariNAme) divase zubha pule hoya che ane zubha pula pariNAma hoya che. eTale ke sUryanAM kirANenA saMparkamI pudgala pariNAma zubha hoya che, "gaNumAM jonArA, kapure poDhANAme " rAtre azubha pula hoya che, ane sUryanAM kiraNene abhAve pudagala pariNAma paNa azubha hoya che. "ze tenA he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke divase prakAza ane rAtre aMdhakAra hoya che, e vAta nizcita che. have gautama svAmI nArakanA viSayamAM prazna pUche che-(rerAzA' mare ! kiM puro thayA ?) he bhadanta ! nAraka jIne tyAM prakAza rahe che, ke aMdhakAra rahe che? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che- " jojanA ! " he gautama! (necANaM no kakaro aMdhAre) nAraka jInAM nivAsamAM prakAza hotuM nathI paNa aMdhakAra ja hoya che? prazna-"je de ?he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke nArakenA nivAsasthAnamAM (narakema) prakAza hoto nathI, aMdhakAra ja hoya che. uttara-" joyA! " he gautama! (naiyA jamumAM poDhA, sume TojADhavari ) nAraka jIvonA nivAsasthAnonAM pula azubha hoya che, ane te kSetrane pulanuM pariNamana paNa azubha ja hoya che, kAraNa ke te pulemAM zabhatAnuM prajanana karanAra sUryanAM kiraNene abhAva hoya che. A pramANe banavAnuM kAraNa e che ke jyotiSa maMDaLa madhyalekamAM ja che, urvalokamAM ke alokamAM tiSa maMDaLa nathI. "se tenaDre" te kAraNe meM evuM kahyuM che ke nAraka kSetramAM aMdhakAra ja rahe che, prakAza hete nathI. have gautama svAmI asurakumAronA viSayamAM paNa e ja prazna pUche che (thANAmALa mare! virogha pare) he bhadanta! asurakumAronAM nivAsasthAnemAM zuM prakAza rahe che ke aMdhakAra rahe che ? uttara-"ghocamA!"he gautama ! (zakumAra 34ao, jo pAsa) zrI bhagavatI sUtra : 4 248 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asurakumAronAM nivAsasthAnomAM prakAza ja hoya che, tyAM aMdhakAra hoto nathI. prazna--"ze jenAM " bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che? mahAvIra prabhu tene javAba Ape che-(noramA ! sumavi supa vorA, mu posTapariNAme) he gautama! asurakumArene nivAsamAM je padrale hoya che te zubha hoya che ane tyAM zubha pudgala pariNAma hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke asurakumAranAM nivAsasthAne prakAzayukta hoya che. tethI temanAM paddala zubha hoya che. te kAraNe tyAM prakAza ja rahe che, aMdhakAra rahetuM nathI. je teja >> he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke asurakumAronAM AzrayasthAnamAM prakAza ja hoya che, tyAM aMdhakAra hete nathI. (gvaM jAva iLiyakumAra) eja pramANe nAgakumAra, suvarNakumAra, vighukumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikamAra, dikukamAra, vAyukumAra ane jananitakamAnAM bhavane, vimAno Adi AzrayasthAnamAM paNa prakAza ja rahe che, tyAM bilakula aMdhakAra hoto nathI, kAraNa ke temanAM te AzrayasthAno prakAzayukata hoya che. (gDhavA jAva teriyA nA terA) pRthvIkAyikathI teIndriya paryantanA jInAM AzrayasthAne nAraka chAnAM AzrayasthAnanI jema aMdhakAra yukta ja hoya che, tyAM prakAza hoto nathI. ahIM "sa" (paryanta) padathI aSkAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAya Adi ekendriya jIvone tathA hIndriya jIvane grahaNa karavAmAM AvyA che. jo ke pRthvIkAyathI teIndriya paryantanA jInAM kSetramAM sUryanAM kiraNe paDatAM hoya che, paNa temane cakSuIndriya khetI nathI, tethI te dRzya vastune teo joI zakatA nathI. A rIte zubha pudgale dvArA je zubha pariNamana thAya che tene lAbha teo laI zakatA nathI. tethI temanAmAM te azubha pudgalene ja sadabhAva rahe che. te kAraNe temanAM kSetrane aMdhakAra yukta ja batAvyuM che. have gautama svAmI caturindriya jIvonA viSayamAM A pramANe prazna pUche che-( javara racA mate ( 3 no saMcAre?) he bhadanta ! caturindriya jInAM AzrayasthAnamAM prakAza hoya che, ke aMdhakAra hoya che? mahAvIra prabhu kahe che-(koi vi aMdhAre vi) he gautama! temanAM Azraya sthAnamAM prakAza paNa hoya che ane aMdhakAra paNa hoya che. je jIne sparzana (cAmaDI), rasanA (jIbha), ghANa (nAka), ane cakSu hoya che, temane caturindriya jI kahe che. teo kyAreka prakAza sahita paNa hoya che ane kayAreka aMdhakAra sahita paNa hoya che. - have tenuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI A prakArane prazna pUche che-"he Laoi" he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke caturindriya jIne prakAza maLe che paNa kharo ane aMdhakAra paNa maLe che? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke " mA" che tamA zrI bhagavatI sUtra : 4 249 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (raviMciAi sumAbumAra porahA ame s sumera vAriNAme) caturindriya chanAM muddala zubha paNa hoya che ane azubha paNa hoya che. tethI jyAre temane sUryanAM kiraNone saMparka thAya che, tyAre te pule temane dazya padArthanuM jJAna karAvavAmAM kAraNabhUta bane che. tethI evAM padralene zubha kahyAM che. paNa jyAre sUryanAM kiraNe temane saMparka thatuM nathI, tyAre te pule dRzya vastunuM jJAna karAvI zakatAM nathI, tethI temane azubha kahyAM che. ane te kArache ja ahIM palene pariNamanane zubha ane azubha bane rUpe prakaTa karavAmAM AvyuM che. "ze tenar" he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke caturindriya jIvo prakAza yukta paNa hoya che ane aMdhakAra yukta paNa hoya che. "parva jAva majuvALa" caturindriya nI jema manuSya paryantane jIve kayAreka prakAza cuta ane kyAreka aMdhakAra yukata hoya che. ahIM "nA" (paryata) padathI paMcendriya tiryaMca Adi ne grahaNa karavAnA che. (jALAMtara koSa, vemALiyA-nA sumAra) jevI rIte asurakumAranAM, AzrayasthAnane prakAza yukta ja darzAvavAmAM AvyAM che, evI ja rIte vAna vyantara, tiSika ane vimAnika devInAM AzrayasthAnane paNa prakAza yuktaja samajavA. aMdhakAra yukta samajavA nahIM. kAraNa ke temane rahevAnAM vimAna Adi AzrayasthAne bhAsvara (prakAza yuktatA) svabhAvavALAM ja hoya che. tethI tyAM aMdhakAranuM nAma paNa hotuM nathI, che sUtra 2 narayika Adi jIvoM ke samayAdi jJAna kA nirUpaNa nArakAdi nA samayajJAnanI vaktavyatA- zathi mare" ItyAdi sUtrArtha--( basthi maM! vecAI tatyAyAnuM parva padmAvatanAsamavAra vA, bAvaDhicAra vA vAva dilIpha vA kavinoda vA?) he bhadanta! naraka sthAnamAM gayelA nAraka cha dvArA evuM kevI rIte jANI zakAya che (44) ke A samaya che, A AvalikA che, A avasarpiNI kALa che, A utsarpiNI kALa che? ( sukha ) he gautama! evuM banatuM nathI. eTale ke nAraka ne samayAdinuM jJAna (bhAna) hetuM nathI. (re keNaTheNaM jAva samayAi vA, AvaliyAi vA, osappiNIi vA, utsappiNIi vA) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke naraka gatimAM gayelA nAraka ane samaya, AvalikA, avasarpiNI kALa, utsapiNuM kALa AdinuM jJAna hetuM nathI ? (jovA!) he gautama! ( seviMga, rUha sesiMgama, ru zrI bhagavatI sUtra : 4 250 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tesi evaM pannAyae-tajahA-samayAi vA, jAva ussappiNIi vA, se teNaTheNa jAva no evaM pannAyae-tajahA-samayAi vA jAva ussapiNoi vA-evaM jAva pacidiya tirivAranoLiyA ) te samayAdikanuM mApa A manuSya lekamAM ja hoya che. tenuM pramANa paNa A manuSya lekamAM ja hoya che. ahIM (A manuSyalakamAM) tene A pramANe jANavAmAM Ave che - jemake "A samaya che, A AvalikA che, (kAvata) A utsarpiNI kALa che." he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke nAraka jIva A pramANe jANatA nathI ke "A samaya che, (yAvata ) A utsarpiNI kALa che. " paMce. ndriya tiryaMca paryaMtanA jInA viSayamAM paNa A pramANe ja samajavuM. ( atthiNaM bhaMte ! maNussANa iha gayANa evaM pannAyae-jahA-samayAivA, jAva varabliLI vA?) he bhadanta ! A manuSya lokamAM rahelAM manuSyone zuM kALanuM jJAna hoya che? zuM teo samayathI laIne utsarpiNI kALa parvatanA kALane jANe che ? (aa ci) hA, gautama! teo te jANe che. (se che ) he bhadanta! Apa zA kAraNe evuM kahe che? (jogamA !) he gautama ! (ha tehi mALa, ruda tetti pamA parva pAca-saMjJA-jamavAra vA, nAva rANadiqLIdulAre tenar) A manuSyalokamAM ja te samayAdinuM mApa hoya che, ahIM temanuM pramANa hoya che, ane ahIM ja (A manuSyalokamAM ja) temane samayAdi rUpe oLakhavAmAM Ave che. jemake "A samaya che, (yAvata) A utsarpiNI kALa che. he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che. (vALamaMtA, zoSa, jemALiyAE kA ne cA) jevI rIte samaya AdinuM jJAna nArakane hetuM nathI, evI ja rIte vAtavyantara de, tiSika de ane vaimAnika devane paNa samayAdikanuM jJAna hotuM nathI tema samajavuM. TIkArya-dravya hevAne kAraNe jevI rIte pulanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, evI rIte kALa paNa dravya hevAthI, sUtrakAra pulanuM nirUpaNa karyA pachI A sUtramAM kALadravyanuM nirUpaNa kare che-gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke ( kathi mete ! ne rUcA tathA parva jJAcA) he bhadanta! zuM e vAta saMbhavita che ke narakagatimAM rahelAM nAraka jIvo dvArA e jANI zakAya che ke (tamAru vA, gAjiyAphra vA, jJAva zaafogrI vA kagiLIrU vA?) A samaya che, A asaMkhyAta samayethI banelI AvalikA che, (kAvata) A dasa keDIkeDI sAgara pramANa avasarpiNI kALa che, A dasa kaDAkoDI sAgara pramANu utsarpiNI kALa che? A praznanuM tAtparya nIce pramANe che-zuM nAraka jIvone kALanA judA judA vibhAgonuM jJAna hoya che? A samaya padArtha che" A pramANe samajIne zuM nArako dvArA samayane jANavAmAM Ave che ? " A AvalikA che," evuM jJAna nArakone hoya che kharuM ? " A avasarpiNI kALa che, A utsapiNa kALa che," evuM samajavAnuM jJAna zuM nArakane ya che kharuM? zrI bhagavatI sUtra : 4 251 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM "jAva" (yAvatu) padathI "AnaprANa, teka, lava, muhUrta, ahorAtra, pakSa, mAsa, Rtu. ayana, saMvatsara, yuga, varSazata, varSa sahastra, pUrvAga, pUrva, truTitAMga, truTita, aTaTAMga, aTaTa, avavAMga, avara, halakAMga, hatuka, utpalAMka, utpala, padmANa, padma, nalinAMga, nalina, arthanipurAMga, artha nipura, ayutAga, amRta, nayutAMga, nayuta, prayutAMga, prayuta, cUlikAMga, cUlikA, zIrSa prahelikAMga, zIrSa prahelikA, popama, sAgaropama." A padene grahaNa karavAmAM AvyAM che. A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"jo phuTra sama" he gautama! evuM banI zakatuM nathI, kAraNa ke naraka gatimAM rahelA nAraka che samaya Adine jANavAne kaI paNa rIte samartha nathI. mahAvIra prabhuno A prakArano javAba sAMbhaLIne gautama svAmI tene kAraNa jANavAnA uddezathI A pramANe prazna pUche che-(re che ramacA thA, mAvattiyAra vA, goviLI vA, viLI jA ?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke naraka gatimAM rahelAM nAraka ja samaya, AvalikA. avasarpiNI kALa, utsarpiNI kALa ItyAdine jANa zakatA nathI ? eTale ke "A samaya padArtha che " e rIte samayane, " A AvalikA che " e rUpe AvalikAne, "A avasarpiNI kALa che " e rUpe avasarpiNI kALane, " A utsarpiNI kALa che" e rUpe utsarpiNI kALane nArake jANI zakatA nathI, evuM Apa zA kAraNe kahe che ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"cA" he gautama! (iha tesi mANaM, ii tesiM pamANaM, iha tesiM evaM paNNAyae-tajahA-samayAi vA, jAva osappiNIi vA-se teNaTheNa jAva no evaM pannAyae-tajahA-samayAi vA, jAra rUniLI vA) A manuSya lekamAM ja te samayAdika padArthonuM mAna (mApa-pariNAma) hoya che, kAraNa ke samayAdikonuM jJAna sUrya AdinI gati dvArA thAya che. sUryanI gati phakta manuSya lekamAM ja hoya che, tenI bahAranAM narakAdi kSetramAM tene abhAva hoya che. te kAraNe manuSya lokamAM ja te samayAdikenuM jJAna saMbhavI zake che, naraka kSetramAM tenuM jJAna saMbhavI zakatuM nathI. A rIte A manuSya lekamAM ja samayAdikanuM prakarSa rUpe ( sUmarUpe) mAna (jJAna) hoya che. temAM muhUrtane mAna kahe che, mAna karatAM lava sUkSma hoya che, tene pramANa kahe che. lava karatAM sUkSma hovAthI lavanI apekSAe stokane pramANu kahe che. stoka karatAM lava sthaLa hoya che, tethI stakanI apekSAe tene mAna kahe che, A pramANe samaya sudhI samajavuM. A rIte "A samaya che" ( yAvata) " A utsarpiNI kALa che " evuM samayAdinuM jJAna to manuSya lekamAM ja saMbhavI zake che. he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke naraka gatimAM rahelAM nAraka jI dvArA samayathI laIne utsarpiNI kALa paryantanA kALa dravyane bilakula jANI zakAtAM nathI. (have sAva vaMviMcitirivA zrI bhagavatI sUtra : 4 upara Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noLiyA) nAraka nI jemaja paMcendriya tiryaMca paryantanA jIvene paNa samayAdi padArthonuM jJAna hetuM nathI. jo ke te paMcendriya tiryaMca ja manuSya lekamAM rahe che, paNa temanAmAM samayAdikane jANI zakavAnI gyatA hotI nathI. ahIM "jAva" (paryata) padathI e prakaTa karavAmAM AvyuM che ke bhavanapati, ekendriya, dvIndriya, teIndriya ane caturindriya jIne paNa samayAdikenuM jJAna hotuM nathI. tathA je che A manuSyalakanI bahAranAM kSetramAM rahe che temane paNa samayAdi konuM jJAna hotuM nathI. kAraNa ke manuSya. leka sivAyanAM anya kSetramAM samayAdika kALane abhAva hoya che, te kAraNe tyAM samayAdi rUpe vyavahAra thatuM nathI. have gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke (thii aMte ! majurA hRmavi ga ghArA) he bhadanta ! manuSya lekamAM rahelAM manujo dvArA zuM e jANI zakAya che "raMgake "samacArU vA" "A samaya che," "kAva karaNadignIphTa vA?" (yAvat ) "utsarpiNI kALa che?" eTale ke manuSyalekamAM rahelAM manuSya zuM samaya, AvalikA, avasarpiNI kALa Adi kALadravyane jANI zakavAne zuM samartha hoya che? uttara- dUtA gathi" hA, gautama ! teo samayAdika padArthane jANI zakavAne zaktimAna hoya che. gautama svAmI tenuM kAraNa jANavAne mATe pUche che ke "a " he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke manuSya samayAdikane jANI zake che? uttara-" mA !" he gautama! ( phu tesiM mAi, rU5 resiM pamAd, gvaM patrAcA) A manuSyalokamAM te samayAdikanuM mAna (pramANa) hoya che, A manuSyalokamAM te samayAdikenuM pramANu ( sUmasAna ) hoya che. te kAraNe manuSya jANI zake che ke "ramavA vA" A samaya che, "vAva vadiLo " yAvat "A utsapiNuM che." ahIM "yAvat ' padathI AvalikAthI laIne avasarpiNI paryantanA padano saMgraha karAya che. "te vi" he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke A manuSyaleTamAM rahelAM manuSyone samayAdika padArthonuM jJAna hoya che. (vANamaMtarakorU-mALiyA nA nerarUca) vAvyantara, tiSika ane vaimAnika devane paNa nArakanI jema samayAdi kenuM jJAna hotuM nathI, kAraNa ke teo manuSyalakanI bahAranAM kSetramAM rahe che. jo ke keTalAka bhavanapati, vAnacantara ane jatiSika de manuSya lekamAM rahe che, paNa temanI saMkhyA ghaNI cheDI che ane temanAmAM kALane vyavahAra thatuM nathI, tathA bIjA bhavanapati Adi devenI saMkhyA temanAM karatAM ghaNu ja vadhAre che. A rIte bahutAnI apekSAe evuM kahevAmAM AvyuM che 2 bhavanapati, vAnavyanta, tiSika vagere devene samayAdi kenuM jJAna hotuM nathI. e sUtra 3 zrI bhagavatI sUtra : 4 253 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArthApatyaya sthavira aura mahAvIra svAmI kA saMvAda pArthApatya (pArzvanAthanA praziSyo ) vira sAthe mahAvIra prabhune saMvAda- "teof oi tevi Revi" ItyAdi sUtrArtha-(se jene te ramai) te kALe ane te samaye (pAsAvaccijjA therA bhagavato jeNeva samaNe bhagavauM mahAvIre teNeva uvAgacchati ) zrI pArzvanAthanA ziSya bhagavaMte jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA tyAM AvyA (3vAchittA ) tyAM AvIne temaNe (samANa mAvo mahAvIrarasa kAphUraNAmaMte hidattA) zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse yathocita sthAne besIne (pUrva vavANI) A pramANe kahyuM-(se mate ! sAMje Dho ran mkriyA kavi , vA, vasaMti vA, 3 kinaNaMti vA) he bhadanta ! asaMkhyAta pradezavALA A lekamAM zuM anaMta rAtri-divasa utpanna thayA che? utpanna thAya che? ane bhaviSyamAM utpanna thaze? (vigi Raa, jAti vA, vichinnati vA) naSTa thayA che? naSTa thAya che? ane naSTa thaze? (pittA rAi diyA upajjisu vA ? upajji tivA ? utpajjisvati vA ? vigacchi su vA ? vijArisRti vA? vichinnati jJA?) athavA parimita rAtridivasa utpanna thayA che ? utapanna thAya che ? utpanna thaze ? naSTa thayA che? naSTa thAya che ? ane naSTa thaze? (daMta karo a ne Dhora aitA rAjuM risA, taM reva) hA, Arya ! asaMkhyAta pradezavALA A lekamAM anaMta rAtridivasa utpanna thayA che, utpanna thAya che ane utpanna thaze, ityAdi samasta pUrvokata kathana ahIM grahaNa karavuM. (se dekhaoi =Ara viniti ?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kaho che ke asaMkhyAta pradezavALA A lekamAM anaMta rAtridivasa utpanna thayA che, (yAvata) naSTa thaze? ( moi me karo are kAyA pupisAvALigoi sAsaeloe buie, aNAdIe, aNavadagge paritte parivuDe heDhA vitthinne, majjhe, sakhitte, upi visAle, ahe paliyakasa Thie majjhe varavairaviggahie, uppi saddhapuraMvArIkA) he Arya ! e vAta nizcita che ke loko dvArA jemanAM vacanone pramANabhUta mAnavAmAM AvatAM evAM ahaMta bhagavAna pArzvanAtha lekane zAzvata ane anAdi kahyo che, parimita kahyo che, alakathI gherAyele kahyo che, tathA tenA nIcenA bhAgane vistIrNa ane vaccenA bhAgane saMkIrNa (sAMkaDo) kahyo che. temaNe A lokane uparanA bhAgamAM vizALa, nIce palaMga nA AkAra ane vacce uttama vajInA jevA AkArano ane uparathI urva. mukhavALA mRdaMganA jevA AkArane kahyo che. (tesiNaM sAsayaMsi logaMsi aNAdiyasi aNavadaggaMsi parisi parivuDaMsi hevApravipichasi majjhe saMvittaM si, upi visAlasi, ahe paliyaMka saMTiya si. zrI bhagavatI sUtra : 4 254 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ majhe varavaraviggahiyaMsi, uppi uddhamuiMgAkArasaThiyasi aNatA jIvaghaNA upajjittA upajjittA nilIyati-paritA jIvaghaNA uppajjittA utpajjittA niloyaMti) A prakAranA zAzvata, anAdi, anaMta, parimita, parivRta, (aleAkathI gherAyela ), nIcethI vistISNu, madhyamAM saMkINa', uparathI vizALa, nIce palaM ganA AkAra jevA, vacce uttama vanA jevA ane uparathI umukhavALA mRda'ganA AkAra jevA A lAkamAM anaMta jIvaghana ( jIvarAzi) utpanna thaI thaine nAza pAmyA kare che, tathA niyata (parimita) jIvaghana utpanna thaI thaIne naSTa thayA kare che. (se jUna mUtra, unne vira, raLa, trIver Droi, vora, ne hoya te sTopa) evA te leka bhavana sattA dhanA ceAgathI sadbhUta rUpa che, utpAda dha yukata che, ane vyaya dharmothI yukta che, paryAyAntarAne prApta karanArA che. ajIvA dvArA te leAkanA nizcaya karI zakAya che, ane praka nizcaya karI zakAya che. te kAraNe tenuM nAma < leAka ' paDayuM che. kAraNa ke jovo alau roja " A vyutpatti anusAra A vAta pramANu dvAza nizcita celI che-pramANeA dvArA te vAtanuM pratipAdana karAyuM che. ( 'zA maLava') hai, bhagavan ! (se tenaTena' lagno ! N pukhta, asaMvette taceva) ( te kAraNe meM evuM kahyuM che ke asakhyAta pradezavALA A leAkamAM anaMta rAtriditrasa utpanna thayA che ityAdi ( ahIM pUrvokta samasta kathana grahaNa karavuM. ) A ! 66 ( tappabhiGgaM caNaM te pAsAvaccejjA therA bhagavaMto bhramaNa bhagava' mahAvIra sanmammU-savvasurisImijJAnaMti ) te divasathI te pArzvanAtha bhagavAnanA ziSya sthavira bhagavatAe zramaNa bhagavAna mahAvIrane " sajJa ane sadezI cha rUpe mAnya karyA. ( tAM te therA mAla to amAM mAtra mahAvIra vayaMti, narmasati, vattA namaMtrittA va' vacAlI) tyArakhAda te sthavira bhagavaMtAe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vadaNA karI ane namaskAra karyAM. vaMdA namaskAra karIne temaNe temane A pramANe kahyuM-( rUAmi naM mate ! tuma 'tir zrApannAmAno dhammALo camacAduM ghaTiAma dharma vasaMgitAnuMvittiv ) he bhadanta ! mai ApanI pAse ja cAtuma dhamane khale pratikramaNa sahita pAMca mahA zrI bhagavatI sUtra : 4 255 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratarUpa dharmane dhAraNa karavA mAgIye chIe. ( mAttu levAnuNviyA! mA viMyaM re ) hai devAnupriyA ! Apane je rIte sukha upaje tema kare. paNu AvA kAmamAM vilaMba karavA joie nahIM. ( tAM te pAmrAjiSanA thA bhagavaMtA jAva caramehi' ullAsa nissA sehi siddhA jAba saJcadukkhappa hoNA-atthe cA phevahoNu satravannA) tyArabAda te pArzvanAthanA ziSya sthavira bhagavate paMcamahAvrata rUpa dharmane dhAraNa karIne salekhanA Adi dvArA karmonA kSaya karIne samasta duHkhathI rahita banI gayA eTale ke keTalAka siddhapadane pAmyA. ane temAMthI keTalAka sthavira bhagavate devalAkamAM gayA. TIkA--kALa dravyane adhikAra cAlI rahyo hAvAthI rAtridivasa rUpa kALa vizeSanu' sUtrakAre A sUtra dvArA nirUpaNu kayu che. pArzvanAthanA ziSyA vira bhagavatA ane bhagavAna mahAvIranA savAda dvArA A sUtramAM tenu nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. ( tenaM kADheLa tenuM samAM) te kALe ane te samaye ( pAlAvaXinA tharA maLatratA)pArzvanAtha bhagavAnanA ziSyAnA ziSya sthavira bhagavaMtA " meLeya samaLe mAtra mahAvIre ? jyAM zramaNu bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA, " temena kamAvati " tyAM AvyA. " 3[[[[cchattA '' tyAM AvIne ( samaLasa mAvalo mahAvIrasa nUrasAmaMte jhivA patra vayAsI ) teo zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse ucita sthAne besI gayA, ane tyAra bAda temaNe temane A pramANe prazna pUchA-( le mUrchA maTe ! saMvege jora naMtA rA yiA vighna mu aa, unnati vA, dhvavijJakSati vA) he bhadanta ! asaMkhyAta pradezAvALA, cauda rAjUnI UMcAivALA A leAkamAM zu' anata rAtrivisa utpanna thayA che e vAta nizcita che ? zu' anata rAtridivasa utpanna thAya che! zuM bhaviSyamAM paNa anata rAtridivasa utpanna thaze ? ( vijjitu thA, niSTha'ti vA, vicchinna'tti vA ) . eja pramANe zuM anaMta rAtridivasa naSTa thayA che ? naSTa thAya che ? ane bhaviSyamAM paNa naSTa thaze ? tathA ( navA rASTra yA sannipu yathA, ujjaiti vA, sattpattinaAEti nA ? ) zu A leAkamAM parita ( asaMkhyAta ) rAtridivasa utpanna thayA che ? utpanna thAya che ane bhaviSyamAM pazu utpanna thavAnA che ? ( vinacchitu vA, viccheti vA, vitjhala'ti vA ?) zuM A lAkamAM asakhyAta rAtridivasa naSTa thayA che ? naSTa thAya che ane naSTa thaze ? have sUtrakAra A praznanA Azaya samajAvatA kahe che-jo leAka asa khyAta pradezAvALA hAya, teA temAM anaMta rAtridivasa rUpa Adheya kevI rIte samAI zake ? kAraNa ke leAka rUpa AdhAra ke je asaMkhyAta pradezezavALA che te tenA Adheya ( AdhAra lenArI vastu) karatAM svalpa ( ghaNeA ja nAnA ) che, ane Adheya anaMta hovAne kAraNe AdhAra karatAM vizALa che. laghurUpa AdhAramAM vizALa Aya rahI zake nahIM. jevI rIte ardho zera samAvI zake evA pAtramAM zerane samAvI zakAya nahIM, te asakhyAta pradezavALA AdhA ramAM anaMta pradezavALA Adheya padArtha kevI rIte samAvI zakAya! tathA je rAtridivasa niyata parimANavALAM hoya te anaMta kevI rIte hAI zake che? kAraNu ke anaMta ane niyata parimANA tA eka khIjAnA virodhI pariNAme che. zrI bhagavatI sUtra : 4 256 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanA praznane mahAvIra prabhue A pramANe javAba Apo- daMtA arajo ane Dhoi, nAraMci te reva) he Aryo ! e te nizcita che ke A leka asaMkhyAta pradezovALo che ane temAM anaMta parimANamAM ( pramANamAM) rAtri divasa thaI gayAM che, thAya che ane bhaviSyamAM paNa thatAM raheze tathA A lekamAM anaMta rAtri divasa naSTa thaI gayAM che, naSTa thAya che ane naSTa thatAM raheze. ItyAdi samasta kathana pUrvokta kathana pramANe ja samajavuM. eTale ke A asaMkhyAta pradezovALA lekamAM asaMkhyAta aneka rAtri divasa utpanna thAya che ane utpanna thaze, tathA A lokamAM asaMkhyAta rAtri divasa naSTa thayAM che, naSTa thAya che, ane naSTa thavAnI che, temAM Azcarya pAmavAnuM keI kAraNa nathI. jevI rIte eka ja ghara rUpa AdhAramAM hajAro dIpakenA prakAzane samAveza thaI jAya che, e ja rIte asaMkhyAta pradezevALA A leka rUpa nAnA sarakhA ASAramAM paNa e ja svabhAva hovAthI anaMta jIvono samAveza paNa thaI zake che. athavA jevI rIte eka kUTavArAlAmAM ghaNAM ja mANasane samAveza thaI zake che, e ja pramANe asaMkhyAta pradezevALA A lekamAM paNa anaMta jIvene samAveza thaI jAya che. te jIve eka ja samayAdirUpa kALamAM anaMtanI saMkhyAmAM upanna thAya che ane nAza paNa pAme che. A samayAdi rUpa kALa sAdhAraNa vanaspatikAyanI avasthAmAM rahelA anaMta jemanA pratyeka (dareka) jIvamAM tathA pratyeka vanaspatikAyanI avasthAmAM rahelA niyata pariNAmavALA-asaMkhyAta jemAMnA pratyeka jIvamAMpratyeka zarIramAM rahe che, kAraNa ke te samayAdi rUpa kALa jIvonI sthitirUpa (paryAyarUpI che. Ama hovAthI rAtadina rUpa kALamAM paNa anaMtatA ane parItatAne vyavahAra zakaya bane che. tethI asaMkhayAta pradezavALA lekamAM paNa anaMta tridinanI sthiti mAnavAmAM koI vAMdho (khA) Avato nathI. eja vAtane sUtrakAre ahIM praznottararUpe spaSTa karI che-(se jemAM vAvavidisaMti vA?) sthavira bhagavAna mahAvIrane pUche che ke Apa zA kAraNe evuM kahe che ke asaMkhyAta pradezavALA lekamAM anaMta rAtridivasa utpanna thayAM che, vartamAnamAM saMkhyAta utpanna thAya che, ane bhaviSyamAM paNa utpanna thatAM raheze ? eja pramANe rAtridina naSTa thayAM che, naSTa thAya che, ane naSTa thaze ? tathA A asaMkhyAta pradezavALA lekamAM parIta ( niyata) rAtridivasa utpanna thayAM che, utpanna thAya che ane utpanna thaze? e ja pramANe tyAM parIta rAtridivase naSTa thayAM che, naSTa thAya che ane naSTa thaze ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(te jULa ane ! pAse karA kurisAvALIuoi RAraNa DhoNa ) he A ! ApanA gurU ahaMta pArzvanAtha ke jeone purUSo dvArA grAhA-upAdeya mAnavAmAM AvelA che, temaNe A lokane zAzvata (nitya kAyamane mATe jenuM astitva rahevAnuM zrI bhagavatI sUtra : 4 2pa7 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che e ) kahyo che. (pArzvanAthanAM vacanane leke pramANabhUta gaNatA tethI temane mATe puruSa grAhya athavA purupAdeya vizeSaNa vaparAyuM che.) utpattinI kSaNathI laIne jyAM sudhI padArtha naSTa na thAya, tyAM sudhI paNa padArthane sthAyI mAnavAmAM Ave che, paraMtu A leka e pramANe sthAyI nathI. A leka te ( zArI, jIva, paritti parive) anAdi che. je padArtha anAdi hoya che te prAbhAvanI jema sAnta ( aMtayukata ) paNa hoI zake che, paraMtu A leka to anaMta (aMtarahita) che-eTale ke avinAzI che, ane pradezonI apekSAe te parimita che ane asaMkhyAta pradezovALe che. A kathana dvArA e vAtanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke lekamAM asaMkhyAtatA (asaMkhya pradezAtmakatA) te pArzvanAtha bhagavAne paNa svIkArelI che. tathA A leka alAkathI gherAyeluM che. ( derA visthine banne saMvitti vRSi vivAre) nIcenA bhAgamAM te vistRta che, kAraNa ke nIcethI te sAta rAju pramANa che, vaccethI tene vistAra eka rAju pramANa hovAthI vaccethI te saMkIrNa che, tene uparane bhAga vizALa che kAraNa ke brAlekane vistAra pAMca rAjano che. eja vAtane sUtrakAra daSTAMtathI samajAve che (a ricaMnnati) vistRta hovAne lIdhe nIcethI tene AkAra palaMganA jevuM che, (anne varavavigie) madhyamAM saMkIrNa (sAMkaDa ) hovAthI tenA madhya bhAganA AkAra uttama vajAnA je che. ( 3 saddhapurasaMgi ) tenA uparanA bhAgane AkAra urdhvamukhe rahelA DhelanA je che, tirachA meDhe paDelA Dhela je te AkAra nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke be zakerAnA nIcenA bhAgene eka bIjA sAthe joDI devAthI jevo AkAra bane che, e ja A lekane AkAra che. A pramANe je zarAvasaMpuTa ( be zakarAne samUha ) bane che tene nIce bhAga vistRta, madhyano bhAga saMkIrNa ane uparane bhAga vistRta hoya che. (tasi ca Na sAsayasi logasi aNAdiyasI aNavadaggaMsi parittAsi parivuDaMsi) A prakAranA zAzvata, anAdi, anaMta, parimita (asakhyAta pradezAtmaka ) ane alakathI gherAyelA, (aa visthine, ma, saMvitti, ji visarjari ) nIcenA bhAgamAM vistRta, vaccethI saMkIrNa ane uparathI vistRta evA, (pade paliya'kasaMThiyAsi, majjhe varavairavigaha si, upi uddhamuiMgAkArasaMThiyAMsi ) nIcethI palaMganA AkAranA, vaccethI uttama vajInA AkAranA ane uparathI urdhvamukhe rAkhelA mRdaMganA AkAranA A lekamAM "zAMtA navaghaNA" anaMta jIvaghana "zikAttA yunnittA " utpanna thaIne "niTIcaMti" naSTa thayAM kare che. ahIM je "anaMta nIvara" zabdane prayoga karavAmAM AvyuM che te zrI bhagavatI sUtra : 4 258 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUkSmAddhi sAdhAraNa zarIrAne anulakSIne athavA jIvasantatinI sapa vasAnatAne anulakSIne karAyela che. tathA jIva jJAnAdika anata pAMcAnA samudAya rUpa che, athavA asakhyAta pradezAnA eka piMjarArUpa che, tethI tene " jIvaghana " kahela che. ( vattA lIva2nA ingillA ujJittA niIyaMtti ) parIta-asakhyAtapratyeka zarIranI apekSAe asakhyAta jIvaghana, athavA atIta anAgata sAntatAnI apekSAe sakSipta jIvaghana utpanna thaI thaIne naSTa thayAM kare che. A kAraNu asaMkhyAta pradezAvALA leAkamAM anaMta rAtridivasane samAveza thaI jAya che, e vAta siddha thaI jAya che. kAraNa ke ana ta ane parIta evAM jIveAnA saMbadhathI kALavizeSane paNa ana'ta ane parIta rUpe svIkArI zakAya che. A rIte " asaMkhyAta pradezavALA A leAkamAM anaMta ane asakhyAta rAtridivaseAnA samAveza kevI rIte thaI zake evI je virodhAtmaka zakA batAvavAmAM AvI che, tenuM paNa samAdhAna thaI jAya che. have sUtrakAra svarUpanI apekSAe leAkanuM pratipAdana kare che ke mULa mUtrakacchane, viSa, nila, anIveai' sTora, povAra " jyAM vAravAra jIvadhana utpanna thaI thaIne nAza thayA kare che eve. A leka bhavanadhama thI yukta hovAne kAraNe sadbhUta svarUpa che. paNa asadbhUta-svarUpa nathI. eTale ke dravyanuM lakSaNa utpAda, vyaya ane dhrauvyAtmaka manAya che. leAka paNa eka dravya che, tethI te paNa utpAda, vyaya ane dhrauvyanA lakSaNavALA che. eja vAta sUtrakAre " mULa vaste vid' ityAddhi pado dvArA prakaTa karI che. ' bhUta' padathI sUtrakAre leAkamAM dhrauvya dharma prakaTa karyo che je paTTAtha anutpanna hoya che tene paNa naiyAyika matAnusAra bhUta-dhavALA kahyo che, jemake AkAzane naiyAyika mata pramANe bhUtadhavALu kahyuM che. paraMtu leAkapadArtha AkAzanA jevA bhUtadhavALA nathI, te te sune ''utpattidhavALA ( utpAda dharmavALA ) che. utpAda dha vALe padArtha ghaTAbhAva ( ghaTapraghnasAbhAva) nI jema anizvara paNa hoI zake che, paraMtu A lAkapadAya" evA nathI, A leka te " vijJaz '" vinAza ( vyaya ) dhavALA che. vinAza dharmayukta padArtha niranvaya paNa hAi zake che ( bauddha matanI A prakAranI mAnyatA che.) paraMtu A leAka niranthaya vinAzathI yukta zrI bhagavatI sUtra : 4 259 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, "ring ) A leka vinAza dharmavALe hovA chatAM paNa potAnA mULa rUpamAMthI nAza pAmate nathI, paNa anya paryAne (paryAyAtane prApta karate rahe che. niravayanAza dharmavALo padArtha to pitAnA mULa rUpamAMthI paNa naSTa thaI jAya che. A rIte mULa rUpane nAza pAmyA pachI anya paryAya prApta karavAnI vAta ja saMbhavI zakatI nathI A leka te paryAyAntarone prApta karate rahe che, tethI te niranvayanAza dharmavALe nathI. A prakArane leka che ene nizcaya kevI rIte karI zakAya che? sUtrakAra have eja praznanuM nIcenAM sUtro dvArA samAdhAna kare che. ( vIveTTi DhokaDuM parokSa) sattAne dhAraNa karanArA-dhrauvyarUpa (upAda dharmavALAM,) vinAza dharmavALA, pariNamanazIla ane lokathI abhinna evAM ajIva pagalathI tathA jIvothI A lekane nizcaya karI zakAya che, tathA A leka bhUtAdi dharmavALe che e prakarSarUpe nizcaya karI zakAya che. tethI tenuM "loka" evuM nAma sArthaka che. eja vAtanuM pratipAdana karatA sUtrakAra kahe che-"je Dhor jo " jene pramANu dvArA vivekI zakAya (joI zakAya) che, tenuM nAma ja leka che. A leka gaganane (AkAzane) paMcAstikAya rUpa eka khaMDa che. "kahe Aya! A vAta satya che ne ? A pramANe pArzvanAtha bhagavAnanA leka-svarUpanuM pratipAdana karanArAM vacanane yAda karAvIne jyAre bhagavAna mahAvIre pitAnAM vacananuM samarthana karyuM, tyAre sthaviroe kahyuM "hUMtA mAva" hA, bhagavAna ! evuM ja che. eTale ke lokanA svarUpanuM Ape je pratipAdana karyuM che te sarvathA satya che. tyAre mahAvIra prabhue temane kahyuM-(tenaTrena akajho! ghaDyuM gujaru, sa nna teva) he A ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke asaMkhyAta pradezavALA lekamAM anaMta ane asaMkhyAta rAtridivasa utpanna thayAM che, utpanna thAya che ane bhaviSyamAM paNa utpanna thaze, ItyAdi samasta pUrvokta kathana ahIM grahaNa karavuM "tapabhiI ca Na te pAsAbaccejjA therA bhagavato samaNa bhagava' mahAvIra tanna sadAritI ri pa mijhAti" A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIrane mukhethI lekaviSayaka satya pratipAdanane sAMbhaLIne te pArthApatyaya (pArzvanAthanA praziSya ) sthaviree zramaNa bhagavAna mahAvIrane sarvajJa ane sarvadarzI rUpe nizcita karyA-tyArathI teo temane sarvajJa ane sarvadarzI mAnavA lAgyA. "tA te therA mAvaMto paLa mA maThThAvI vaMti, ramaM saMti" tyArabAda te sthavira bhagavaMtoe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNuM karI eTale ke guNonI stuti karI, ane tyArabAda pAMca aMge jhukAvIne temaNe temane namaskAra karyo. "raMhitA nasittA parva vAva" vaMdaNuM namaskAra karIne temaNe temane A pramANe kahyuM-(rUchAma nuM maM! tuma ti vAra tamAro dhamAko vaMcamacAruM sAdimAM dhama vAsarikA viraha) he bhadanta ! ame cAra yAmayukta (cAra mahAvratavALA) dharmane badale, ApanI samakSa paMca mahAvratane ane pratikramaNa yukta dhamane dhAraNa karavA mAgIe chIe. Adi zrI bhagavatI sUtra : 4 260 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina (AdinAtha bhagavAna) ane antima jina (mahAvIra bhagavAna) ne niyamathI ja pratikramaNa yukta dharma avazya karavA yogya che, e sivAyanA 22 tIrthakarone kayAreka kAraNasara ja pratikramaNa sahita AcaravA gya che. kahyuM paNa che - "sapaDikamaNo dhammo purimassa ya pacchimassa ya jiNarasa / pazcimanA unALa vALanAra parika ?" pratikamaNa sahita dhama pahelA jana tathA chellA ane bhagavAnane grAhya thAya che ane madhyama jInane kaI paNa kAraNa hoya teja pratikramaNa karAya che. jyAre te sthaviree A pramANe karyuM tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre temane kahyuM-(gAI tivArivA! ghaDi' koNa) he devAnupriye! Apane jema sukha upaje tema kare, paNa AvA kAmamAM vilaMba kare joIe nahIM. (taLa te jAvitti thara mAro rAva rAme ivarAhaniraH hiM kinnA ) tyArabAda paMcamahAvatarUpa dharmanI saMyama pUrvaka ArAdhanA karIne te pArzvanAtha bhagavAnanA keTalAka ziSya sthavira bhagavate (yAvatuM) aMtima zvAsothI siddhapadane pAmyA. " nAka haravaTuacqNI" (yAvatuM) teo samasta duHkhothI rahita thaI gayA, tathA keTalAka sthavira evA paNa hatA ke jemanAM zubha karma avaziSTa (bAkI) hatAM. evA sthavire devalokamAM devaparyAye utpanna thayA. ahIM pahelA "rAvata" padathI "saMlekhanA Adi karIne " ItyAdi pATha grahaNa karAya che, ane bIjA "vAva" padathI "zuddhA, gal, parinirvAhA" A pATha grahaNa karAya che. e sUtra 4 devaloka ke svarUpanA nirUpaNa devalokanI vaktavyatA - "viThThIItyAdi- sutrArtha- viM maM! rAjA bannattA) he bhadanta ! devalakanA prakAra keTalA che? (joyAracaiihA vastronA pannA) he gautama! devaloka cAra prakAranAM kahyAM che. (taMka) te cAra prakAre A pramANe che - (avaLavANI, vALamaMtara, gohacavemALa eg) (1) bhavanavAsI, (2) vanavyantara, (3) tiSika ane (4) vaimAnika e bhedathI (mAkANI - vidA pannA) bhavanavAsI de dasa prakAranA kahyA che, (vAtA viNA ) vAna vyakti ATha prakAranA kahyA che, ( koriyA paMjavihA) jyotiSika deve pAMca prakAranA kahyA che ane (mALiyA kuvA) vaimAnika deve be prakAranA cha (kimiya rAyagiha ti ya ujjoe adhayAra samae ya, pAsa tivAsi pucchA kavi trio ) A udezamAM jenuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. e zrI bhagavatI sUtra : 4 261 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayanI saMgraha gAthAno artha A pramANe thAya che-"rAjagRha nagara ka padArtha che? divase prakAza ane rAtre aMdhakAra kema hoya che? samaya AdirUpa kALanuM jJAna kayA jIvone hoya che ane kayA ne hotuM nathI ? rAtri ane divasa viSayaka zrI pArzvanAtha jinendranA praziSyanA prazna ? devaka saMbaMdhI prazna >> ATalA viSayanuM A udezakamAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. sevaM are ! maM!i ri" he bhadanta ! ApanI vAta sarvathA satya che, Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te yathArtha ja che. TakAtha-pUrva prakaraNanuM aMtima vAkya "devalokamAM utpanna thayA che evuM che. tethI devakanA svarUpanuM nirUpaNa karavAne mATe sUtrakAre nIcenA praznottara ApyA che gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che-(vALa mare! devo mttA ?) he bhadanta ! devaleka keTalA prakAranA kahyAM che? - uttaravahI raviNa taNo " he gautama devaloka cAra prakAranAM kahyAM che. te cAra prakAre A pramANe che-(1) bhavanavAsI, (2) vAvyantara, (3) tiSika ane (4) vaimAnika. bhavanavAsI devAnA nIce pramANe dasa prakAra che-(1) asurakumAra, (2). nAgakumAra, (3) suvarNakumAra (4) vighukumAra (5) agnikumAra (6) dvIpakumAra (7) udadhikumAra, (8) dizAkumAra (9) pavanakumAra (10) svanitakumAra. vANavyantara devenA ATha prakAra che-(1) pizAca (2) bhUta (3) yakSa (4) rAkSasa (5) kinara (6) kipuruSa (7) mahAraga (8) gaMdharva. tiSika denAM pAMca prakAra A pramANe che-(1) sUrya, (2) candra, (3) graha, (4) nakSatra ane (5) tArAo. vaimAnika denA be prakAra che-(1) kalpapapana, (2) kalpAtIta. bAkInAM padone artha sUtrAthamAM ApI dIdhuM che. saMgahagAthAne artha cAra prakAranAM kahyAM che. te cAra prakAre A pramANe che-(1) bhavanavAsI, (2) vanavyantara, (3) tiSika ane (4) vaimAnika. bhavanavAsI devonA nIce pramANe dasa prakAra che-(1) asurakumAra, (2) nAgakumAra, (3) suvarNakumAra (4) vighukumAra (5) agnikumAra (6) dvIpakumAra (7) udadhikumAra, (8) dizAkumAra (9) pavanakumAra (10) svanitakumAra. vANavyantara devenA ATha prakAra che-(1) pizAca (2) bhUta (3) yakSa (4) rAkSasa (5) kinara (6) kipuruSa (7) mahAraga (8) gaMdharva. " tiSika denAM pAMca prakAra A pramANe che-(1) sUrya, (2) candra, (3) graha, (4) nakSatra ane (5) tArAo. vaimAnika denA be prakAra che-(1) kalpapapana, (2) kalpAtIta. khAdInAM padeno artha vagAthamAM ApI dIdhuM che. saMgrahagAthAne a zrI bhagavatI sUtra : 4 262 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa sUtrArthamAM ApI dIdhuM che. sUtrane ane gautama svAmI mahAvIra prabhune kahe che he bhadanta ! Apa devAnupriya dvArA A viSayanuM je pratiprAdana karavAmAM AvyuM che te sarvathA satya ja che! he bhadanta ! te sarvathA satya ane yathArtha che. A pramANe kahIne bhagavAna mahAvIrane vaMdaNa namaskAra karIne, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA gautama svAmI pitAne sthAne virAjamAna thaI gayA. e sUtra 5 che jenAcArya zrI bAsIlAlajI mahArAja kRta "bhagavatIsUtranI prameyacandrikA vyAkhyAno pAMcamAM zatakane navame uderAka sabhAsa che 5-9 candrake svarUpakA nirUpaNa pAMcamA zatakane dasamo uddezaka- candranI vaktavyatA- tef of ai Hai" ItyAdi sUtrArtha-(te zAhe te mauf nAma nagarI) te kALe ane te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI. (ka mizno udevo tA necaro vo vi navaraMhimA mALicaDyA) je pramANe pahele uddezaka kahevAmAM AvyuM che, e ja pramANe A uddezaka paNa samaja. paNa vizeSatA ja che ke, eTalI A uddezakamAM "sUryanI jagyAe "candramA ' kahevuM joIe. TIkA-navamAM uddezakanA chellA sUtramAM devenuM kathana karavAmAM AvyuM che. candramAM paNa tiSika deva gaNAya che. tethI sUtrakAre A sUtramAM candramAnuM nirUpaNa nIcenA praznottaro dvArA karyuM che- te je te pramagi" te kALe ane te samaye " nAma navarI thA' caMpA nAme nagarI hatI "s vDhamiNo vAgo taer necavo go vi" je rIte pahelA uddezakanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, e ja pramANe A dasamAM uddezakanuM paNa pratipAdana karavuM joIe. "navAM vaMtikA mALiyadavA" ahIM phakta eTalI ja vizeSatA che ke pAMcamAM zatakanA pahelA uddezakamAM je AlApa ApyA che, te AlApathyamAM "sUryane badale "candramA zabda vAparIne praznottaronuM kathana thavuM joIe. candra viSayaka AlApakenI racanA A prakAranI thaze-(tamina thAje tasmin samaye caMpA nAma nagarI Asota, varNakaH tasyAM caMpAyAM nagaryA pUrNabhadra nA vaghAnaM vAlIta vara) ItyAdi. te kALe ane te samaye caMpA nAme zrI bhagavatI sUtra : 4 263 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagarI hatI. te nagarInuM varNana aupapAtika sUtramAMthI jANI levuM. te nagarImAM pUrNa bhadra nAme udyAna hatuM. te udyAnanuM varNana paNa aupapAtika sUtramAMthI jANI levuM. zramaNa bhagavAna mahAvIra vihAra karatAM karatAM e udhAnamAM padhAryA. dharmopadeza sAMbhaLavAne leAkeA tyAM ekaThAM thayA. prabhue zrutacAritra rUpa dhA upadeza dvIdhe. upadeza sAMbhaLIne leAkeA pAtapeAtAne sthAne pAchA pharyAM. te kALe ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA mukhya ziSya IndrabhUti aNugAra hatA. tee gautama geAtranA hatA. ahIM gautamanA guNAnuM varNana grahaNa karavuM. gautama svAmIe mahAvIra prabhune A pramANe pUchyuM-he bhadanta ! ja'mUThThIpa nAmanA A dvIpamAM e candramA che. tee zuM pUrva ane uttara dizAnI vaccenA izAna kANamAMthI udaya pAmIne pUrva ane dakSiNa dizAnI vaccenA agnikeNumAM asta pAme che? athavA agnikANamAMthI udaya pAmIne naiRtya NumAM asta pAme che ? athavA naiRtya keNumAMthI udaya pAmIne vAyavya koNamAM asta pAme che ? athavA vAyavya kANumAMthI udaya pAmIne izAna NumAM asta pAme che? uttara--hA, gautama ! evuM ja bane che. " jabUdvIpa nAmanA dvIpamAM e candramA izAna kANumAM udaya pAmIne agni kANumAM asta pAme che, tyAMthI zarU karIne izAna kANumAM asta pAme che. " tyAM sudhInuM pUrvokta samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. prazna--he bhadanta ! jyAre ja khUdvIpanA dakSiNAmAM rAtri hoya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa rAtri hoya che? ane jyAre uttarA mAM rAtri hoya che, tyAre zuM jabudvIpamAM maMdara parvatanI pUrva-pazcima dizAmAM divasa hAya che ? uttara--hA, gautama ! jyAre jamUdrIpanA dakSiNAmAM rAtri hoya che tyAre uttarArdhamAM paNa rAtri hAya che, ane jyAre uttarArdhamAM rAtri hAya che, tyAre jamUdrIpamAM maMdara parvatanI pUrva-pazcima dizAmAM divasa heAya che. prazna--he bhadanta ! jyAre jamUdrIpamAM mandara parvatanI pUrva dizAmAM rAtri hAya che, tyAre zuM pazcima dizAmAM paNa zatri hAya che? ane jyAre mandara parvatanI pazcima dizAmAM rAtri hoya che, tyAre zuM jakhUdvIpamAM madara patanI uttara ane dakSiNa dizAmAM divasa hoya che ? uttara--hA, gautama ! jyAre jadvIpamAM mandara parvatanI pUrva dizAmAM rAtri hAya che, tyAre pazcima dizAmAM paNa rAtri hAya che, ane jyAre pazcimamAM rAtri hoya che, tyAre uttara dakSiNa dizAmAM divasa heAya che. prazna-3 bhadanta ! jyAre jamUdrIpanA dakSiNA'mAM paNa 18 muhUtanIja rAtri hAya che ? ane jyAre uttarArdhamAM vadhAremAM vadhAre 18 muhUrtanI ja rAtri DhAya che, tyAre mandara paryaMtanI pUrva-pazcima dizAmAM zuM TukAmAM Tuka 12 mudvaitanA divasa thAya che ? uttara----hA, gautama ! e pramANe ja mane che. ( ahIM praznokta kathanaja maheNu karavuM. re zrI bhagavatI sUtra : 4 264 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna--hai bhainta ! jyAre jamUdrIpamAM mandara parvatanI pUrva-pazcima dizAmAM lAMbAmAM lAMkhI 18 muhUrtanI rAtri hAya che, tyAre zuM uttara dakSiNa dizAmAM TuMkAmAM TuMkA 12 mudbhanA divasa hAya che ? uttara--hA, gautama ! jyAre pUrva-pazcimamAM lAMkhAmAM lAMbI 18 muhUra tanI rAtri hoya che, tyAre uttara-dakSiNamAM TuMkAmAM TuMkA 12 muhUta nA divasa hAya che. ityAdi samasta viSayanuM kathana pahelA uddezamAM kahyA pramANe samajavuM. prazna--he bhadanta ! jyAre jamUdrIpamAM dakSiNAmAM varSARtune prathama samaya hAya che, tyAre zuM uttarA mAM paNa varSARtunA prathama samaya hoya che ? ane jyAre uttarArdhamAM varSAnA prathama samaya hAya che, tyAre mandara parvatanI pUrva-pazcima dizAmAM avyavahita ( AMtarA rahita ) uttara kALamAM zuM varSAne prathama samaya hAya che? uttara--hA, gautama ! jyAre jamUdrIpanA dakSiNAmAM varSAnA prathama samaya hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa varSonA prathama samaya hoya che, ane jyAre uttarAmAM varSAneA prathama samaya hAya che, tyAre mandara parvatanI pUrva pazcima dizAmAM avyavahita uttarakALamAM varSonA prathama samaya hoya che. prazna-he bhadanta ! jyAre jamUdrIpamAM mandara parvatanI pUrva dizAmAM varSAnA prathama samaya hAya che, tyAre zuM pazcima dizAmAM paNa varSonA prathama samaya hAya che ? ane jyAre pazcimamAM varSAnA prathama samaya hoya che, tyAre zuM mandara parvatanI uttara dakSiNa dizAmAM anantara pazcAtkRta ( tyArabAdanA samayamAM) samayamAM avyavahita ( AMtarA rahita ) pUrvakALamAM varSoMnA prathama samaya hAya che ? uttara--hA, gautama ! jyAre ja'dvIpamAM mandara paryaMtanI pUrva dizAmAM mAMnA prathama samaya hoya che, tyAre pazcimamAM paNa varSanA prathama samaya hoya che ane jyAre pazcimamAMrSAnA prathama samaya hoya che, tyAre mandara parvatanI uttara dakSiNu dizAmAM anantara ( tyArakhAinA samayamAM ) samayamAM varSAne prathama samaya hoya che. jevI rIte samayanI apekSAe varSoMne A AlApaka ( praznottara rUpa sUtra ) kahyo che, eja pramANe AvalikA, AnaprANa, ztAka, lava, muhUta, rAtri-divasa, pakSa, mAsa ane RtuonI apekSAe paNa varSonA AlApaka kahevA joie. prazna-he bhadanta ! jamUdrupa nAmanA dvIpamAM dakSiNa dizAmAM jyAre hemanta RtunA prathama samayanA prAraMbha thAya tyAre zuM uttaramAM paNa hemanta RtunA prathama samayanA prArabha thAya che ? ane jyAre uttaramAM hemanta RtunA prathama samayanA prAraMbha thAya che, tyAre ja drIpamAM mandara parvatanI pUrva pazcima dizAmAM zuM ( tyArabAdanA samayamAM ) hemanta RtunA prAraMbha thAya che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 265 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara--che gautama! varSonA AlApa jevAM ja hemantanA AlApake paNa samajavA. eja pramANe zrIbhagaDatu saMbaMdhI AlApake paNa samajavA. tathA varSARtunA samaya, AvalikA AdinI apekSAo jevA AlApake kahA che evAM AlApake hemanta ane grISmanA samayathI Rtu parvatanA kALane analakSIne kahevA joIe. A rIte A traNe RtuonuM kathana ekasarakhuM samajavuM. traNe RtunA ekaMdara 30 AlApaka bane che. prazna-he bhadanta ! jambudvIpanA mandara parvatanA dakSiNAmAM jyAre pahelA ayananI zarUAta thAya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa pahelA ayananI zarUAta thAya che? uttara-he gautama! samayanA viSe jema kahevAmAM AvyuM che tema aya. nanA viSayamAM paNa samajavuM. ane te kathana " janatA pazcAdbhutama kathai varadaM vrati mati " ahIM sudhI ja grahaNa karavuM. jevI rIte ayana viSenA AlApake kahyA che e ja pramANe saMvatsara viSenA AlApake paNa kahevA joIe. e ja pramANe yuga, varSasahastra, pUrva, pUrva, truTitA, truTita, aTaTA, aTaka, avavA, avava, hahukA, hahaka, utpalA, utpala, pa, padma, nalinA, nalina, arthanipurA, artha nipUra, ayutA, ayuta, nayutA, nayuta, prayutA, prayuta, cUlikA, cUlikA, zIrSa prahelikA. zIrSa pahelikA, pApama ane sAgaropamanA viSayamAM paNa AlApaka kahevA joIe. prazna--he bhadata ! jyAre jambudvIpanA dakSiNArdhamAM prathama avasarpiNI zarU thAya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNI zarU thAya che ? ane jyAre uttarArdhamAM paNa avasarpiNI zarU thAya che, tyAre zuM jambudvIpamAM mandara parvatanI pUrva-pazcima dizAmAM utsarpiNI paNa hotI nathI ane avasarpiNI hotI nathI ? te he bhadanta ! he dIrghajIvana ! zuM tyAM avasthita kALa kahyo che ? uttara-hA, gautama ! evuM ja che. eTale ke praznasUtra pramANe ja ahIM samasta kathana samajavuM. je prakAre avasarpiNInA viSayamAM AlApaka kahyo che, e ja pramANe utsarpiNInA viSayamAM paNa AlApaka samajavo. tathA candranA viSayamAM trIje AlApaka A pramANe che - prazna-he bhadanta ! lavaNa samudramAM be candramA IzAna keNamAM udaya pAmIne zuM agnikeNamAM jAya che? agnikeNamAM udaya pAmIne zuM nitya keNamAM jAya che ? naiRtya keNamAM udaya pAmIne zuM vAyavya koNamAM jAya che? vAyavya koNamAM udaya pAmIne zuM IzAna keNamAM jAya che? (lavaNa zakamAM cAra candramAM che. temAMthI pratidina tyAM be bhAgamAM be candra udaya pAme che, te kAraNe sutrapAThamAM be candra' kahyA che. ) zrI bhagavatI sUtra : 4 266 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara--he gautama ! jaMbUdvIpanA viSayamAM je vaktavyatA kahI che, eja pramANenI pUrepUrI vaktavyatA lavaNu samudranA viSayamAM paNa samajavI. vizeSatA eTalI ja che ke tyAM sUtrapAThamAM AvatA 'jamUdrIpane ? badale ahIM ' lavaNu samudra ' samajave. jemake-" he bhadanta ! jyAre latraNasamudranA dakSiNA mAM divasa hAya che." ityAdi samasta kathana e pramANe ja kahevuM. " tyAre lavaNu samudramAM pUrva-pazcime rAtri hoya che, " paryaMtanuM kathana ahIM grahaNa karavuM. A prakAranA AlApakA dvArA A viSaya sAthe sabaMdha rAkhatA praznottare ahIM kahevA joie. prazna--he bhadanta ! lavaNu samudranA dakSiNAmAM jyAre prathama avasarpiNI kALa hAya che, tyAre uttarAdhaOmAM paNa prathama avasarpiNI kALa hAya che, ane uttarA mAM prathama avasarpaNI kALa hAya che, tyAre lavaNa samudranI pUrva ane pazcimamAM avasarpiNI kALa paNa hAtA nathI ane urpiNI kALa paNa hAtA nathI. te zu tyAM avasthita kALa kahyo che ? uttara--hA, gautama ! tyAM e pramANe ja che. ( huM zramaNa AyuSman ! pantanuM samasta pUrvokta kathana ahIM grahaNa karavuM. ) prazna-he bhadanta ! dhAtakI khaMDamAM khAra candramA zu' izAna kANumAM udaya pAmIne agni kANumAM jAya che ? agni kANumAM udaya pAmIne zu naiRtya kANumAM jAya che ? naiRtyamAM udaya pAmIne zuM vAyavyamAM jAya che ? vAyavya kANamAM udaya pAmIne zuM IzAna kANumAM jAya che ? uttara--hA, gautama ! A viSayamAM ja khUdrIpanI vaktavyatA jevI ja vaktavyatA samajavI. te vaktavyatAmAM ' jamUddIpanI ' jagyAe 'ghAtakIkhaMDa ' padma mUkavAthI dhAtakIkhaMDa viSenA praznottaro taiyAra thaze. jemake-" he bhadanta ! jyAre dhAtakI khaDanA dakSiNAmAM rAtri hAya che, tyAre zuM uttarArdhamAM paNa rAtri hAya che ? ane jyAre uttarArdhamAM rAtri hAya che, tyAre ghAtakIkhaMDa dvIpamAM mandara parvatanI pUrva-pazcime zuM divasa hAya che ? 2 uttara--hA, gautama ! evuMja mane che. eTale ke praznamAM kahyA pramANe ja samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. prazna--hai bhadanta ! dhAtakIkhaDa dvIpanA e mandara patAnI pUrva dizAmAM jyAre rAtri hAya che, tyAre zuM pazcimamAM paNa rAtri hAya che ? ane jyAre pazcimamAM rAtri hAya che, tyAre zu dhAtakIkhaMDa dvIpanA mandara parvatAni uttara ane dakSiNa dizAmAM divasa hAya che ? uttara--hA, gautama ! e pramANe ja hoya che. eTale ke " uttara dakSiNu dizAmAM divasa DAya che, tyAM sudhInuM samasta kathana ahIM grahaNu karavuM. "" he bhadanta ! jyAre dhAtakIkhaMDa dvIpanA dakSiNAmAM prathama avasarpiNI DAya che, tyAre zuM uttarA mAM paNa prathama avasarpiNI hoya che ? ane utta rASTramAM prathama avasarpiNI hoya che, tyAre mandara parvatonI pUrva-pazcima dizAmAM avasarpiNI paNa hAtI nathI ane utsarpiNI paNa hAtI nathI, te he kSamaNuyudhman ! zuM tyAM avasthita kALa kahyo che zrI bhagavatI sUtra : 4 267 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-hA, gautama ! evuM ja che. zramaNAyumna paryantanuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. lavaNa samudranI A vaktavyatA pramANe ja kAledanI vaktavyatA paNa samajavI. vizeSatA eTalI ja che ke sUtrapAThamAM lavaNa samudrane badale "kAleda' zabdane praga kare. prazna-he bhadanta ! Abhyantara puSkarAImAM be candramAM zuM IzAna koNa mAMthI udaya pAmIne agni koNamAM jAya che? agni keNamAM udaya pAmIne zuM yamAM jAya che ? naiRtyamAM udaya pAmIne zuM vAyavya koNamAM jAya che? zuM vAyavyamAM udaya pAmIne IzAnamAM jAya che? uttara-he gautama! A viSayane anulakSIne dhAtakIkhaMDanA viSayamAM je pramANe kahyuM che, e ja pramANe Abhyatara puSkarArthanA saMbaMdhamAM paNa samajavuM. A kathanamAM vizeSatA eTalI ja che ke "dhAtakIkhaMDa' zabdane praveza karyo che tene badale ahIM "Abhyanara puSkarAI " zabdane praga kara. A pramANe pheraphAra karIne praznottare banAvavA joIe. kayAM sudhI te kathanane grahaNa karavuM, te batAvavA mATe sUtrakAra kahe che-" Abhyantara puSkarArdhamAM mandara parvatanI pUrva-pazcima dizAmAM avasarpiNI kALa heta nathI ane utsarpiNI kALa paNa hete nathI, kAraNa ke tyAM avasthita kALa kahyo che," ahIM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. sUtramAM bahuvacanane pravega thayele hevAthI e vAtanuM pratipAdana thAya che ke lavaNu samudramAM cAra sUrya ane cAra candramAM che, tathA dhAtakI khaMDamAM bAra sUrya ane bAra candramAM che. e sUtra 1 che jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtranI prameyacadrikA vyAkhyAnA pAMcamA zatakane dazama uddezaka samApta apa-10 pahale udezeke viSayanA saMkSipta vivaraNa chA zatakano prAraMbha zataka-6 uddezaka-1 chaTThA zatakanA uddezakamAM je viSayanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, tenuM saMkSipta varNana nIce pramANe che-sauthI pahelAM temAM "vecana-sAhAra" Adi gAthA kahI che. A gAthAmAM dasa uddezAomAM je dasa viSayanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, te viSaye kahyA che. te dasa viSayo nIce pramANe che. (1) vedanA, (2) AhAra, (3) mahAva, (4) sapradeza, (5) tamaskAya, (6) bhavya, (7) zAli, (8) pRthvI, (9) karma ane (10) anyatIrthika. revanA karAra" nAmanA pahelA uddezakamAM e prazna pUche ke rae mahAdanAvALA hoya che, teo zuM mahAni jarAvALA hoya che ke nathI hotA ? tathA jeo mahAnirjarAvALA hoya che, teo mahAvedanAvALA ya che ke nathI hotA? A praznane uttara Ape che tathA evuM pratipAdana zrI bhagavatI sUtra : 4 268 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyuM che ke mahAvedanAvALA ane alpa vedanAvALA karatAM prazasta nirjarAvALA zreSTha che. chaThTho ane sAtamI pRthvI (narakA) nA nArakanI mahAvedanAnuM kathana, mahAvedanAvALA nArake!mAM zramaNa nigra zaiAnI apekSAe alpa nirjarAyukta kathana, kamarAgathI rakta ane (khajanarAga) pataMga rAgathI rakta ane milana vajranu' dRSTAMta, nArakeAnA pApakama cikaNA hAya che ane te kAraNe te kani dhAi nAkhavAnu` kA` ghaNu ja kaThina hoya che, A viSayanA pratipAdana mATe eraNanuM dRSTAMta, zramaNa nigraMthenA karmanA kSaya kevI rIte thAya che te khatAvavA mATe sUkA tRNapuMjanuM. agninuM, jaLabindunu ane tapAvelI lAkha'DanI kaDAhInuM dRSTAMta. mana, vacana, ane kama, e cAra prakAranAM karaNenuM kathana. nArakA ane paMcendriya jIveAnAM te cAra karaNenu' pratipAdana ekendriya jIvAne kAya ane krarUpa e karaNa hoya che evuM kathana, vikalendriya jIvAne vacana, kAya ane kamarUpa traNa karaNa hAya che evuM kathana. nAraka jIvAne karaNa dvArA azAtA vedanA, asurakumArAMthI stanitakumAra pantanA devAne karaNa dvArA zAtA vedanA, pRthvikAcA, audArika zarIravALA ane devAnA viSayamAM A mAmata (karaNa ) nI carcA. mahAvedanA mahAnirjarA, mahAvedanA alpa nirjarA, alpa vedanA mahAnirjarA, alpa vedanA alpanirjarA, ItyAdinuM kathana. pratimAdhArI muni AmAM mahAvedanA mahAnirjarA, chaThThI ane sAtamI narakanA nArakAmAM mahAvedanA ane aneirA, zailezIkaraNa cegavALA aNugArAmAM alpa vedanA ane mahAnirjarA, anuttara papAtika devezamAM alpa vedanA ane alpanija rA thAya che evuM kathana. gautama dvArA bhagavAnanAM vacanAne svIkAra, sa'graha gAthA, uddezakanI samApti. uddeze ke viSaya saMgrAhaka gAthA saMgrahagAthA-- vecana 1, AA 2, dADhI 7, puthI 8, kamma 9, mAsUve re, ca sapala 4, samucAra 1, maNi phca, annautthi 10, dasa chaTThagammie // 1 // A chaThThA zatakamAM nIce pramANe dasa uddezake che-(1) vedanA (2) AhAra, (3) mahAAsava, (4) sapradeza, (5) tamaskAya, (6) bhavya, (7) zAlI, (8) pRthvi, (9) ka` ane (10) anyayUthika vaktavyatA, TIkA"--vicitra avALA pAMcamAM zatakanI vyAkhyA pUrI thaI. have chaThThA zatakanI zarUAta thAya che. A zatakamAM vividha viSayAnuM pratipAdana thayuM che chaThThA zatakanA dasa uddezaka che. dase uddezakamAM kayA kayA viSayanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, e uparyukta saMgraha gAthAmAM kahyuM che. pahelA uddezakanuM vedanA' che, kAraNa ke temAM mahAvedanA, mahAnirjarA vagere viSayAnuM pratipAdana karavAmAM Avyu che. bIjA uddezAne ( AhAr uddezaka ' kahyo che, kAraNa zrI bhagavatI sUtra : 4 269 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke temAMAhAra vagerenuM vaNuna karAyu che. trIjA uddezakane 'mahA ' uddezeA * kahyo che, kAraNa ke AsavavALA jIvA karainA uddeza ' kahyo che, kAraNa ke ' * " * ?" che e matAvyuM che. tamaskAya saMbaMdhI arthInuM vivecana karanAra pAMcamA udde zAnuM nAma tamaskAya uddezA ' che. je jIva manuSya rUpe athavA nAraka rUpe utpanna thavAne cAgya heAya che, tene bhavya kahe che. chaThThA uddezAmAM te bhavyanu pratipAdana karyuM che, tethI tene bhagna uddezaka ' kahyo che. sAtamA uddezAmAM zAli ( eka jAtanA ceAkhA) Adi dhAnyanuM varNana karyuM che. tethI tene zAli uddezaka ' kahyo che. ADamAM uddezAmAM ratnaprabhA Adi pRthviAnuM nirU paNa karyuM" che tethI tene pRthvi uddezaka kahyA che. navamAM uddezakamAM kA~baMdhanu varNana karyuM" che, tethI tene pha uddezaka kahyo che. dazamAM uddezAmAM anya tIthikAnI vaktavyatAnuM nirUpaNa karyuM che tethI tene 'anyayUyika uddezaka kahyo che. A prakAranA dasa uddezA A chaThThA zatakamAM che. 6 ' A Asava uddezAmAM e vAtanuM pratipAdana thayuM che ke mahA adha karatA haiAya che. cethA u zAne sapradeza uddezAmAM jIva pradeza sahita che ke pradezarahita zrI bhagavatI sUtra : 4 A vedanA nirjarAke svarUpa kAnirUpaNa vedanA-nija rA-vasravaktavyatA-- 66 se NUNaM bhaMte ! ityAdi. sUtrA--( se mULa mate ! ne mAleyaLe se madAvecaLe, mAvacaLasa ca aLavegasa ca te seva ne je jIva mahAvedanAvALA hAya che te zu mahAni jIva mahAnija rAvALA hAya che te zu' mahAvedanAvALA hAya che ? tathA mahA vedanAvALA ane apavedanAvALA jIvAnI apekSAe zu` e jIva uttama che ke je prazasta nirjarAvALA hoya che ? ( 'ttA noyamA ! ne mahAvecane va caitra) hA, gautama ! evu ja bane che. " je mahAvedanAvALA hAya che " tyAMthI laine samasta praznokta kathana ahIM grahaNu karavu. (haThThI-sattamAsu aaN maTe ! ghuvIyu necA mahAvecanA ?) he bhadanta ! chaThThI ane sAtamI narakanA nArake| zu* mahAvedanAvALA hAya che ? ( tA mAnecaLA ) hA, gautama ! chaThThI ane sAtamI narakanA nArakA mahAvedanAvALA hoya che. (seLa aMze ! ramato niyehiMto mahAniGgarattarA mahAniore be mahAningare che sasthani rAC ?) he bhadanta ! rAvALA hAya che ? tathA je 200 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhadanta ! zuM chaThThI ane sAtamI narakanA nAraka zramaNa nirca karatAM mahA nirjarAvALA hoya che? (jayamA ! no rUkhe na ) he gautama ! evuM hatuM nathI. eTale ke teo zramaNa nirca karatAM mahA nirjarAvALA detA nathI. ( se keNaDhaNa' bhaMte ! evaM vuccai ? je mahAveyaNe jAva pasatthanijjarAe) 3 bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke "je mahAvedanAvALA hoya che" (yAvata) "prazasta nirjarAvALA hoya che?) (goyamA ! se jahAnAmae duve vatthA siyA, ege vatthe kaddamarAgaratte, ege vatye khaMjaNarAgaratte, ee siM the goyamA ! doNhaM vatthANaM kayare vatthe duddhoyatarAe veva, tulAmaNa jesa) he gautama ! dhAro ke be vastra che, temAMnuM eka vastra kIcaDathI kharaDAyeluM che ane bIjuM vastra ( khaMjana rAgathI raMgeluM ) pataMga raMgathI, te he gautama! te banne vastramAMthI kayA vaane chevAmAM vadhAre muzkelI paDaze ? ane kayA vastraparanA DAgha dUra karavAmAM vadhAre muzkelI paDaze ? (surizmANa ) ane kayA vastrapara citrAlekhana Adi karavuM vadhAre muzkela thaze? tathA (4) vA vaye sudrotanarg veva, suvAkaranA jeva, sunitA ?) kayuM vastra dhevAmAM vadhAre saraLatA raheze ? kayA vastra uparanA DAgha kADhavA saraLa paDaze? kayA vaapara citrAlekhana Adi karavuM saraLa thaI paDaze? vAre vadhe jamatta ne vAre vAthe saMkaLA ). eTale ke he gautama ! kIcaDathI kharaDAyelA ane khaMjana rAgathI raMgelA vastromAMthI kayuM vastra zodhya (muzkelIthI joI zakAya evuM ) haze, ane kayuM vastra suzadhya (saraLatAthI sApha karI zakAya evuM ) haze? (mAvaM tathaof je se vatthe kaddamarAgarate, se NaM bhaMte ! vatthe duddhoyatarAe ceva, duvAmatarAe theva, TurijhmatarANa reva) he bhagavAna! te bane vastromAMthI je vastra kIcaDathI kharaDAyeluM haze, te muzkelIthI gheI zakAya tevuM, muzkelIthI DAgha dUra karAya tevuM ane muzkelIthI citrAlekhana karI zakAya evuM haze. (havAme joyA! neraiyANaM pAvAI kammAI gADhokayAI, cikkaNIkayAI, siliTThIkayAI, khilIbhUyAI avaMti) he gautama ! eja pramANe nArakenAM pApa kama gADhI kRta ( dRDhatAthI saMbaddha) cIkaNA, zliSTIkRta (ekamekathI alaga na karI zakAya tevA) ane khilIbhUta (bhagavyA vinA jeno nAza na thaI zake tevA) hoya che. (saMdagaaddhN pi ya NaM te veyaNa veemANA No mahAnijjarA, No mahApajjavasANA bhavati) zrI bhagavatI sUtra : 4 271 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te kAraNe bhayaMkaramAM bhayaMkara vedane bhegavavA chatAM teo mahA nijerAvALA hatA nathI ane paryAvasAnavALA (sarvathA karmathI rahita) paNa hetA nathI. " se jahA vA kei purise ahiMgaraNiM AuDemANe mahayA2 saddeNaM, mahayA2, ghoseNaM, mahayAra, paraMparAghAeNa No saMcAei tIse ahigaraNIe kei ahAbAyare poggale risAritA >> dhAro ke kaI eka mANasa jora jorathI hAMkArA paDakArA karatA karate, ane bhayaMkara zabda belate bolato hathoDA vaDe eraNa upara niraMtara ghA karyA kare, te paNa te mANasa eraNanA sthUla pugalone temAMthI bahAra kADhIne temane nAza karavAne zaktimAna thatuM nathI, "gvAva cakA! joraiyaann pAbAI kammAI gADhIkayAI jAva No mahApajjavasANAI bhavati" sekasa pramANe che gautama ! nAraka jIvanamAM je pApakarmo hoya che te gADhIkRta (daDhatAthI vaLagelAM) heya che, tethI teo mahAnirjarAvALA hotA nathI ane te karmone sarvathA nAza karavAne teo samartha hotA nathI. (tatha che je vadhe khaMjaNarAgaratte se NaM vatthe suddhoyatarAe ceva, suvAmatarAe ceva, suparikammatarAe ceva-evAmeva goyamA ! samaNANaM nigaMthANaM ahAbAyarAI kammAI siDhilIkayAI nidriyAI kaDAI vippariNAmiyAI khippAmeva viddhatthAiM bhavati ) jevI rIte khaMjana rAgathI kharaDAyeluM vastra saraLatAthI joI zakAya tevuM saraLatAthI DAgha dUra karI zakAya evuM ane saraLatAthI citrAlekhana Adi karI zakAya tevuM hoya che, eja pramANe he gautama ! zramaNa nircanthanA je sthUlatara skandharUpa karma hoya che, te zithilIkRta hoya che-eTale ke vipAkavALA hoya che. tethI te karmono jaladIthI nAza thaI jatuM hoya che. (nAva tAva vi te vecact verUmAbA, mAnikAra mAnavAtA mari) jeTalI teTalI paNa-eTale ke nAnI sarakhI paNa vedanAne bhegavatA te zramaNa nigraMtho mahAnirjaravALA ane mahAparyavasAnavALA (karmone anta karanArA) hoya che. (2 kA nAma kei purise sukkaM taNahatthaya jAyateya si pakkhivejjA-se guNaM goyamA ! se sukke taNahatthae jAyateyaMsi pakkhitte samANe khippAmeva masamasAvijjai) zrI bhagavatI sUtra : 4 27ra Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama! kaI puruSa keI sUkA ghAsanA pULAne agnimAM nAkhI de te te sUkA ghAsane pULe agnimAM nAkhatAnI sAthe ja baLI jAya che ke nahIM? (hRtA mamatAvikar) hA, te turata ja baLI jAya che. (gvAmeva jogamA ! manA nimathALuM gAvAyAruM mAruM nAva mAnavatAnA mayaMti) he gautama! eja pramANe zramaNa nirNanA sthUlatara skalparUpa karma baLI jAya che, te kAraNe teo mahAnirjarAvALA ane mahA paryAvasAnavALA hoya che. (te vaThThA nAmae kei purise tattaMsi ayakavallusi udagaciMdu jAva hotA viddhaMsa Agacchai) jema keI puruSa tapAvelI lAlaceLa jevI kaDAhI para pANInuM TIpuM nAkhe, te te TIpuM turata ja naSTa thaI jAya che ke nahIM? "hA, prabhu! te turata ja naSTa thaI jAya che." (vAva jovA ! samaMA nirithA mahAvajhavALA mavati) he gautama! e ja pramANe zramaNa nirca thanAM sthUlatara skalparUpa karma jaldI naSTa thaI jAya che, te kAraNe teo mahA nijerAvALA ane mahA paryavasAnavALA hoya che. tene je mALe re mahAnijhare jAva parisarA) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke je mahAvedanAvALe heya che te mahAnirjarAvALA hoya che, (yAvatuM) te prazasta nirjarAvALo hoya che. TakAtha-sUtrakAre A sUtra dvArA mahAvedanA ane mahAnirjarAnuM svarUpa phaLanI apekSAe nirUpaNa karyuM che - gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke jUoi aMte ! je maLe te mAna che, je mahAni kare te mALe) he bhadanta! je jIva mahAvedanAvALe hoya che, te zuM mahAnirjarAvALe hoya che? praznane bhAvArtha nIce pramANe che- je jIva upasarga AdithI janita viziSTa duvALe heya te zuM viziSTa karmakSayarUpa nirjarAvALA hoya che? A prakAranI vedanA ane nirA vacce zuM avinAbhAva saMbaMdha che? e vAta jANavAne mATe ja A prazna pUchavAmAM AvyuM che ke "je mahAni jarAvALA hoya te zuM mahAvedanAvALe hoya che?" bIjo prazna A pramANe pUche che zrI bhagavatI sUtra : 4 ra73 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,, ' mAvacaLala cavavecaLaAE ca seva ne pannasthanirALu " mahAvedanAthI yukta ( atyaMta duHkhathI yukta) jIva alpavedanAthI yukta jIvamAMthI zuM e jIva uttama hAya che ke je kalcANAnukha dhI nija rAvALA hAya che ? gautama svAmInA praznanA javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-" tA nocamA ! " hA, gautama ! (maiM mAvaLe parva ceva tti ) e vAta sAcI che ke je jIva mahAveDhanAvALA hAya che, te mahAnirjarAvALA hAya che. A pahelA praznanA uttara che. Avi SayamAM bhagavAna mahAvIre sahana karelA mahA upasargAnuM dRSTAMta ApI zakAya. khIjA praznanA uttara-mahAvedanAvALA ane alpavedanAvALA jIvAnI apekSAe prazasta-nirjarAvALA (kalyANAnubaMdhI nirAvALA) jIva zreSTha hoya che. ahIM paNa upasarga ane anupasa avasthAne AdhAre mahAvIra prabhunuM udAharaNa ApI zakAya tema che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune trIjo prazna pUche che ( TTi prattamAmu aaN mate ! puvIyu nephyA mAtreyaLa ?) he bhadanta ! chaThThI ane sAtamI narakAmAM rahenArA nAraka jIvA zu' mahAvedanAvALA hoya che? uttara---' `tA mahAvecanA " huM gautama ! tee avasya mahAvedanAvALA hAya che. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che-( te+ mate ! samaLeoi nipaMthe hiMto mAnikaLatA ? ) zuM chaThThI ane sAtamI narakamAM rahenArA nAro zramaNanigraMthA karatAM mahAnirjarAvALA haiAya che ? A prakAranA prazna urdUbhavavAnuM kAraNa e che ke gautama svAmInA pahelA praznanA javAkhamAM mahAvIra prabhue kahyuM hatuM ke " je jIva mahAvedanAvALe DhAya che te mahAnija rAvALA hAya che " je nAraka jIvA chaThThI ane sAtamI narakamAM hAya che tee mahAvedanAvALA hAya che. ane uparyukta javAbanA AdhAre te temane mahAnirjarAvALA paNa kahI zakAya ! te zu tee zramaNa nizcacA karatAM mahAnirjarAvALA hAya che? gautama svAmInA A praznanuM samAdhAna karatA mahAvIra prabhu kahe che, ( goyamA ! no phaLadre amadre) he gautama ! evuM manatuM nathI. mahAvedanAvALA zramaNa-nigraMthanI vAta ja zu' karavI ! eTale ke mahAveDhanAvALA zramaNanigra thA tA nArake! karatAM mahAnirjarAvALA hoya che ja. eTaluM ja nahI paNu alpa vedanAvALA zramaNa-nic thA paNa chaThThI ane sAtamI narakanA nArakA karatAM mahA nija rAvALA hAya che-te nArakAmAM zramaNa nigra thA karatAM maDhAnija rAyuktatA sabhavI zakatI nathI. tenuM kAraNa jANavAnI jIjJAsAthI gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che-- ( se keNaTuNaM bhaMte ! evaM vuJcai je mahAveyaNe nAva pasatyanijjarAe ? ) huM badanta ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke je mahAveDhanAvALe hAya che te mahAnirjarAvALA DeAya che, ane je mahAnirjarAvALA hAya che te mahAvedanAvALA hAya che, tathA mahAvedanAvALA ane alpavedanAvALA jIvAnI apezrAe prazasta nirjarAvALo jIva zreSTha hAya che ? zrI bhagavatI sUtra : 4 204 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 kriyA tenA javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-" nocamA ! " he gautama ! (le. naTTA nAma! ruve vathA vicA) jemake keAi e vasra hAya. ( o the mAtte ) temAMnuM eka vasra kamarAgathI rakta hAya-eTale ke kIcaDathI milina thayeluM hAya. ane khIjuM 'i yatye gaLAA" khIjuM vajra khajanarA gathI rakta hAya-eTale ke pataMga ra'gathI raMgAyelu' eTale milana thayeluM hAya. ( e e siM NaM goyamA ! donhaM vatthArNa kayare vatthe duddhoyatarAe ceva ) gautama ! te ane vastromAMthI kayuM vajra dudhI tataraka " haze-eTale ke kayA vajrane dhAvAnuM vadhAre muzkela khanaze ? " duvAmatarAe 'durvAmataraka eTale ke jenA uparathI DAgha kADhavA muzkela paDe tevuM haze ? " suvimmatarANa " gruparika taraka haze-eTale ke jemAM citrAlekhana ane bhagakaraNAdi rUpa ( vizeSa prakAranI racanA karavA rUpa kiyA ) karavAmAM muzkelI paDaze ? A traNe vizeSaNeA dvArA evA vastramAM duvicASyatA ( tenI saphAI karavAmAM muzkelI ) prakaTa karI che. tathA (care vA vaghe sugrIvattAra caina ) karyu vajra sudhItataraka haze-eTale ke kayA vajrane sApha karavAmAM saraLatA raheze ! ''suvAmatarAt ceva " kayA vajraparathI saraLatAthI DAgha dUra karI zakAze ? suparikammatarAe caiva " yA vaSa upara citrAlekhana ane vizeSa prakAranI racanA karavI sugama thaI paDaze ? praznanA bhAvArtha e che ke " ne vA ke vaghe mAtte, ne vA se yatve vananAnatte " eka vastra ke je kIcaDathI kharaDAyeluM che ane khIjuM vajra ke je pataMga raMgathI kharaDAyeluM che, temAMthI kayuM vajra duHAAdhya ( muzkelIthI saphAI karI zakAya tevuM) haze ane kayuM prutheAdhya (sugamatAthI saphrAI karI zakAya tevu.) haze ? 44 gAtama svAmIe kahyuM " maLayaM" huM prabhA ! "tatya aaN ne te valye maLatte" te bannemAMthI je vastra kIcaDathI kharaDAyeluM haze (te nAM mate ! vaghe yuddhotarAj ceya) te vastra duSkRtatara ( dhAvAmAM muzkela haze, ( dudAmatarAdlena) durvAmataraka (DAgha kADhavA muzkela paDe evu') haze, ane "dumitarAC Y duparika taraka ( citrAlekhana Adi karavAmAM muzkelI paDe evu ) haze. gautamanA A prakAranA javAba sAMbhaLIne mahAvIra prabhu temane kahe che-" vAmeva nocamA !" hai gautama ! eja pramANe neraiyANa' pAvAi kammAi jIveAnAM je pApakarmo hAya che, te kamanA ( kIcaDanA ) gADha raMgathI kharaDAcelA vastranI jema gADhIkRta hAya che. jema sUtaLI vaDe seAyAnA samudAyane khUba majabUtIthI bAMdhI devAmAM Ave che, tema pAparUpa krama AtmapradezeAnI sAthe atyanta dRDhatAthI samRddha hoya che, evAM pApakarmIne gADhIkRta 66 2, nAraka zatrunI pApakarma kahe che. nAraka jIvAnAM pApakarmo evA gADhIkRta hAya che. huM vighnajevI rIte cIkaNI mATInA banelA piMDa tenI cIkAzane kAraNe NIyAI ' ,, zrI bhagavatI sUtra : 4 275 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dudha banI jAya che, e ja pramANe je karmo sUkSmakarmonA rasanI sAthe paraspara gADha saMbaMdha thavAne kAraNe durbhedya banI jAya che, evAM karmone cIkaNuM pApakarmo kahe che. nAraka chanAM pApakarmo evAM cIkaNAM hoya che. "sikriIjacAr" jevI rIte leDhAnA tArathI majabUta bAMdhIne agnimAM tapAvelI laDhanI saLIo eka bIjI sAthe cUMTI jAya che ane temane pachI judI pADI zakAtI nathI-eTale ke je pApakarmo nidhata hoya che tene sliTTIkata pApakarmo kahe che. nAraka chAnAM pApakarmo evAM liSTIkRta hoya che. - hiI macAruM je karmone bhogavyA vinA-bIjA kaI paNa upAyathI nAza thatuM nathI, evAM nikAcita karmone khilIbhUta kahe che. nArakanAM karmo evAM khilIbhUta heya che. " agnisa taptalohamudgarakuTTita sUcIkalApavat piNDIbhUtAni bhavati " uparyukta vAta ja A lIMTIo dvArA samajAvI che-jema leDhAnI sene agnimAM khUba tapAvI tapAvIne temanA para leDhAnA ghaNane ghA mArI mArIne temane eka piMDarUpa banAvI devAmAM Ave che, evI ja rIte je karmo ekamekanI sAthe maLI jaIne piMDarUpa banI jAya che, evAM karmone nikAcita athavA khilIbhUta kahevAmAM Ave che. uparyukta cAra vizeSaNa dvArA e samajAvavAmAM AvyuM che ke nArakenAM pApakarmo duvidhya hoya che te kAraNe temane ahIM melAmAM melA vastra jevAM kahyAM che. "vAva" te pApakarmo malinamAM malina vastranI jema duvidhya hoya che. have sUtrakAra nIcenA sUtra dvArA e vAta prakaTa kare che ke nAraka jInAM pApakarmo upara kahyA pramANe duvidhya hovAne lIdhe temane atyanta vedanA karAvavAmAM kAraNabhUta bane che. (saMvADha te vecaLa veNamAnA no mahAnijhA, no mAnavatAnA mavati) he gautama! A kAraNe te nAraka jI atyaMta deDhIbhUta (bhayaMkaramAM bhayaMkara ) vedanAne bhogavavA chatAM paNa viziSTa karmakSayarUpa nirjarAvALA detA nathI, ane teo karmathI sarvathA rahita hotA nathI. A sUtra dvArA sUtrakAre e vAta prakaTa karI che ke nArakamAM mahAnirjarAno abhAva hoya che, te kAraNe mahAnirjarAnA phaLa svarUpa nirvANano paNa abhAva hoya che. sUtrakAre A kathana dvArA e siddhAntanuM pratipAdana karyuM che ke "co mAnA re mAriraH " je mahAvedanAvALA hoya che te mahAni jarAvALA hoya che. evuM je pahelA kahevAmAM AvyuM che te viziSTa AtmAne anulakSIne ja kahevAmAM AvyuM che, kilaSTa karmovALA nArakAdi jIvane A kathana lAgu paDatuM nathI. e ja pramANe "je mahAnirjarAvALo hoya che, te mahAvedanAvALA hoya che. " A kathana paNa prAyika sAmAnyataH samajavuM, kAraNa ke agikevalI mahAnirjarAvALA hovA chatAM paNa mahAvedanAvALA nathI-paNa hatA. kahevAnuM tAtparya e che ke e keI niyama saMbhavI zakatuM nathI ke jyAM jyAM mahA zrI bhagavatI sUtra : 4 276 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarAyuktatA hoya tyAM tyAM mahAdanAyuktatatA paNa hovI ja joIe, kAraNa ke kaI kaI agi-kevalI evA paNa hoya che ke je mahAnirjarAvALA hovA chatAM kyAreka mahAvedanAvALA hotA nathI. have sUtrakAra bIjAM daSTAnta dvArA pUrvokta vAtanuM vadhAre spaSTIkaraNa 4re cha-" se jahA vA kei purise ahigaraNiM AuDemANe mahayA2 saddeNaM " jemake koI puruSa (luhAra) ghaNuM jorathI hoMkArA ane paDakArA karate karato eraNa para ghaNanA prahAra kare-athavA te te evA jorathI eraNa para hazeDAnA prahAra kare ke tene AghAtathI ghaNe bhAre vani thatuM hoya, "mA 2 ghare A rIte ghaNo eraNa para prahAra karatI vakhate tenA mukhamAMthI e vani nIkaLatuM hoya ke je ghaNe bhayaMkara lAgatuM hoya-athavA eraNa para ghaNano ghA paDavAthI tyAM avAjane pratidhvani uThato hoya evI rIte te eraNa para ghaNunA ghA mArate hoya "mAra paraMparAghANao" A pramANe lagAtAra eraNa para jorathI ghA mAravA chatAM paNa (no saMgApurU tIre ahi TLI de gaddAvAra pAse pariNAdittara) te eraNanA sthUla pudgalene (leDhAnA kAne) tenAthI alaga pADIne temane nAza karavAne te zaktimAna thatuM nathI. "ghaNAme vocamA" he gautama ! eja pramANe te nuM vAva mArUM" nAraka jIvanAM je pAparUpa karmo heAya che "jAtIyA nAva che rAvaNAbAruM avaMti" te gADhIkRta hoya che, tethI te nAraka jI mahAparyAvasAnavALA (karmone sarvathA nAza karanArA) hetA nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke jevI rIte eraNa upara ghaNu vaDe ghaNA jorathI vAraMvAra ghA mAravA chatAM eraNanAM sthULa pudgalene eraNamAMthI alaga pADIne temane nAza karI zakAte nathI, evI ja rIte nAraka jIvenAM pApakarmo ke je AtmapradezanI sAthe daDha. tara rUpe saMbaddha hoya che, je cIkaNuM hoya che, je ekamekanI sAthe zliSTIkRta (sajajaDa rIte cUMTelA) hoya che ane je nikAcita athavA khilIbhUta (daDha rUpe AtmAmAM lAgelA) hoya che, ane je pApakarmone kAraNe nAraka je bhayaMkaramAM bhayaMkara vedanAne bhegavatA hoya che, evA te nAraka che mahAnirjarAvALA ane mahAparyavasAnavALA (karmone sadaMtara kSaya karanAra) hetA nathI. sUtramAM vaparAyelAM "gADhIkRta" Adi cAra vizeSaNa dvArA e samajAvavAmAM Avela che ke te nAraka jIvonAM pApakarmo duSparizATanIya (jene kSaya mahA muzkelIe karI zakAya tevAM) hoya che. khaMjana rAgathI rakta evA vastranA viSayamAM je prazna mahAvIra prabhu dvArA pUchavAmAM AvyA hatA. tenA javAbarUpe gautama svAmI kahe che( mAM ! tattha je se vatthe khaMjaNarAgaratte se Na vatthaM sudhoyatarAe ceva, suvAmatagae ceva, parizvataraNa jeva) he prabhe, je vastrane khaMjanarAgathI (pataMgarAgathI) raMgeluM hoya che-eTale ke kaImarAga (kIcaDa) ane pataMgarAgathI raMgelA vastromAMthI je vastra pataMgarAgathI raMgeluM hoya che te sudhautataraka (sugamatAthI zrI bhagavatI sUtra : 4 277 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAI zakAya evuM) hAya che, suvAmyataraka ( sugamatAthI DAgha dUra karI zakAya tevuM) haiAya che, ane suparika taraka ( saraLatAthI citrAlekhana, viziSTa racanA Adi karI zakAya tevuM) DAya che. have A dRSTAntane AdhAre zramaNu nimra". cenA krAMne paNa khaMjanarAgathI raMgelA vastranI jema suvizeAdhya batAvavAne mATe mahAvIra prabhu kahe che-" vAmeva goyamA ! " eja pramANe he gautama ! ( samaNANaM niggaMdhANaM ahAvAyarAI kammAI siDhilokayAI, niTThiyAI kayAI, vipaLiAniyA nAmena citthArU maLatti) zramaNa nigra thAnAM je sthUla karmAM hAya che, te zithilIkRta haiAya che, niti-dRDha DAya che, te kAraNe temanA jaldI nAza thaI jAya che. kahevAnuM tAtpaya e che ke zramaNa nigraMthAnA AtmA samyagdarzanathI yukta hAya che. tethI temanAM kama mithyArdaSTienI jema AtmAnI sAthe gADhIkRta (dRDha rUpe saMbaddha ) hotAM nathI. paNa temanA kamAM tA. khaMjana rAgathI raMgelA vastranI jema zithila Adi vizeSaNAvALAM hAya che. jevI rIte kha'janarAgathI raMgelA vastrane dheAtAnI sAthe ja tenA raMga sugamatAthI dUra karI zakAya che, kAraNa ke te raga tenA pradezamAM adhika rUpe sa'sakta hAtA nathI, eja pramANe zramaNa nigra^thAnA kama paNa samyagdarzananA prabhAvathI sthitighAta, rasaghAta AdirUpe vipariNAmane prApta karatAM rahe che te kAraNe te karmo sattAthI rahita manIne jaldIthI kapAyelA vRkSanI jema AtmAthI alaga thaI jAya che. A vizeSaNA dvArA sUtrakAre eja vAta prakaTa karI che ke temanAM te zithilIkRta karmo suvizeAdhya hAya che. eja kAraNe zramaNu nigraMtha ( jJavaya' sAvaDhya vite vecaLa' veCALA mAni jJarA mahAjJavallALA mati) ochI ke vadhAre, game te prakAranI veda nAne bhAgavatA hoya chatAM paNu mahAnirjarAvALA ane mahApa vasAnavALA ( karmanA sathA anta karanArA ) hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke samyagdarzananI prApti thaI gayA pachI temane padArthanuM yathArtha jJAna prApta thaI zakatuM hAya che, te kAraNe alpa athavA mahAvedanAnuM vedana karavA chatAM paNa te e paristhitimAM rAgadveSa rUpa kaluSita pariNAmavALA khanatA nathI, kAraNa ke temane te yathArtha rUpe samajAvA lAge che ke je banavAnuM hatuM eja khanI rahyuM che. mArA dvArA huSa athavA zAka karavAthI temAM kaI paNa pharaka paDI zake tema nathI. ema karavAthI ulTA kaneA vadhu baMdha khaMdhAze. te kAraNe teo temanA para AvI paDela duHkhane athavA thADI ke vadhAre vedanAne samatAbhAve sahana karyo kare che. emanA AtmAmAM evI pAkI zraddhA badhAyelI rahe che ke 46 na khanavA lAyaka keAi vAta manatI nathI ane je kaMi bane che te khanavAne lAyaka hAvAthI ja banyA kare che. " te evI paristhitimAM akaLAI javu athavA samatAvRttine tyAga karavA te bilakula ucita nathI. A prakArane rAgadveSa rahitanA samatAbhAva rAkhavAthI AtmAmAM navIna karmanA adha thatA nathI ane sacita karmonI nirjarA thatI rahe che ane ante eve jIva samasta memanA kSaya karIne mekSa pAmI zake che. zrI bhagavatI sUtra : 4 208 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have sUtrakAra eja vAtanI dRSTAMte dvArA puSTi kare che-"he nA nAma 6 gNe su sAthacaM nAcatecaMta racivavekanA" he gautama ! koI purUSa sUkA ghAsanA pULAne prajavalita agnimAM nAkhe to "jULa vocamA ! re sakke taNahatthae jAyateyasi pakkhitte samANe khippAmeva mamamasAvijjai " hai gautama ! zuM te sUkA ghAsane pULo jotajotAmAM te prajavalita AgamAM baLI ja nathI? "daMtA masamavanara" hA, prabho ! te jarUra baLI jAya che. gaomeva jovA !" he gautama! eja pramANe "samAja nithALa zramaNa nicenA "avAcArUM janmA" asAra karma bhAva pUnANAnA mati >> zithilIkRta, niSThita ane vipariNAmita thaine jaldI naSTa thaI jAya che. bhale teo DI vedanA bhegavatA hoya ke vadhAre vedanA bhegavatA hoya, paNa aMte mahAnirjarAvALA banIne samasta karmono kSaya karI nAkhe che. * eja vAtane bIjA dRSTAnta dvArA vadhAre puSTi ApavA mATe mahAvIra svAmI gautama svAmIne kahe che-"se nA nAma che; puri he gautama ! ke eka purUSa "tavaMti avaskuti" atizaya tapAvelA leDhAnA tAvaDA upara "vA vivuM" pANInuM TIpuM nAkhe, te he gautama ! zuM te pANInuM TIpuM nAza nahIM pAme? tene javAba ApatA gautama svAmI mahAvIra prabhune kahe che "he bhadanta ! te TIpuM turata ja avazya nAza pAmaze. vAva rogamA he gautama! eja pramANe "samanA nirif" zramaNa nigraMthanA "kAva mAnavatAnA mavati " sthUla pagale asAra ka zithilIkata, niSThita ane vipariNAmita thaIne turaMta ja sarvathA naSTa thai jAya che. teo bhale theDI vedanA bhagave ke vadhAre vedanA bhegave, paNa teo ane mahAnirjarAvALA banIne samasta karmonA vidavasa (nAza) taja, bane che. have mahAvIra prabhu A viSayane upasaMhAra karatA gautama svAmIne kahe che-(je teni' je mAne che mahAni kare, jAva parathanijhara) he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke je mahAvedanAvALA hoya che, te mahAnirjarAvALA heya che ane mahAnirjarAvALA hoya che, te mahAdanAvALA hoya che. paNa mahAdanAvALA ane mahAnirjarAvALAnI apekSAe prazasta nija rAvALe jIva uttama hoya che. e sUtra 1 zrI bhagavatI sUtra : 4 279 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNa ke svarUpa kA nirUpaNa jIvakaraNa vaktavyatA-- 66 6 viSeLa' mate ' ityAdi-- sUtrA-----( x viSeLa' aMte! ne vaLatte ?) he bhadanta ! karaNa keTalAM prakAranAM kahyAM che ? ( nocamA ! ) huM gotama ! ( navrudhdhidde dara vaLaze ) karaNa cAra prakAranAM kahyAM che. (saMjJA) te cAra prakAra A pramANe che-( maLajo vArane, pAcane kammarane ) manakaraNa, vacanakaraNa, kAyakaraNa ane kama karaNa. (merayALa aMte ! nAduM raLe paLanne ?) hai bhainta ! nAraka jIveAnAM keTalA karaNa kahyAM che ? ( nocamA ! cava, vAtte) he gautama ! nArakAnAM cAra karaNa kahyAM che. (tajJA) jevAM ke (maLaraLe, vaLe, AyadaLe, janmaze) manakaraNa, vacanakaraNa, kAyakaraNa ane kakaraNa. ( ciciALa' santhesi zanide Arane vaLatte) samasta pa'cendriya jIvAnAM cAra karaNa kahyAM che ( niniyAna tuviSenAcArane jammarane ca ) ekendriya jIveAnAM e karaNa kahyA che-(1) kAyakaraNa ane (2) kama karaNa ( vigere ciALattivid-vALe, yAcArane, vAmbazarane ) vikalendriyene traNa karaNa hAya che--(1) vacanakaraNa, (2) kAyakaraNa ane karma karaNa. ( neraiyANa bhaMte! kiM karaNao asAyaM veyaNaM veyaMti, akaraNao asAyaM vecana ve'tti ?) he bhadanta ! nAraka jIvA zuM karaNathI azAtAvedanAnuM vedana kare che, ke akaraNathI azAtAvedanAnuM vedana kare che ? ( nocamA ! )huM gautama ! ( neraiyANa karaNao asAya' veyaNa' veyati, no akaraNao assAya' veyaNaM veyati ) nAraka jIvA karaNathI azAtA vedanAnuM vedana kare che, teo akaraNathI azAtA vedanAnuM vedana karatA nathI. ( te Tvena ) he bhaddanta ! evu' Apa zA kAraNe kaheA che ! ( nocamA !) he gautama ! AcALa cakviphe jarane patte ) nAraka jIvAnAM cAra karaNa kahyA che, (ta'jJA) jevAM ke ( maLe vaLe, jAcayUro, jamaNe) manakaraNu, vacanakaraNa, kAyakaraNa ane kamakaraNa, ( ihaceeNaM cauvviNaM asubheNaM karaNeya neraiyA karaNao AsAya veyaNaM veca'ti, no akaLone senaTrena) A cAra prakAranAM azubha darAthI nAraka jIvA azAtAvedanAnuM vedana kare che. tethI teo karaNathI azAtAvedanAnuM vedana kare che, akaraNathI azAtAvedanAnuM vedana karatA nathI. he gautama ! te kAraNe me evuM kahyuM che. ( mumArALa' vi Lo, anDaravaJo ?) he bhainta ! asurakumAre zu karaNathI zAtAvedanAnuM vedana kare che, ke akaraNathI zAtAvedanAnuM vedana kare zrI bhagavatI sUtra : 4 280 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che? (royanA ! zo, jo jaLo) he gautama! karaNathI zAtA vedanAnuM vedana kare che, teo akaraNathI zAtavedanAnuM vedana karatA nathI. (se deja vi) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ? (noramA ! bahupakumAra ra3diva jaLa pauT) he gautama! asurakumAronAM cAra prakAranAM karaNa kahyAM che, (saMjJA) jevAM ke (mALe, vacaLa, jAvA, mULe) mana karaNa, vacanakaraNa, kAyakaraNa ane kamakaraNa. (sume zaraNe asurakumAranuM vaLago sAcaM vecaLuM veti) te zubha karaNathI asurakumAre zAtA vedanAnuM vedana kare che. te kAraNe teo karaNethI zAtavedanAnuM vedana kare che. ( kho) akaraNathI zAtA vedanAnuM vedana karatA nathI. ( tAva thaLa mArA') svanitakumAra parvatanA devanA viSayamAM paNa ema ja samajavuM. (gDhavINA gvAva puchA) he bhadanta ! pRthvIkAya jI karaNathI zAtA vedanA ane azAtavedanAnuM vedana kare che, ke akaraNathI zAtavedanA ane azAtAvedanAnuM vedana kare che? (Navara-icceeNaM subhA'sumeNaM karaNeNaM puDhavikka'iyA karaNao vemAyAe veyaNaM veyaMti, no vero ) he gautama! pRthvIkAya che zubhAzubha karaNathI ja kayAreka zAtavedanAnuM vedana kare che ane kayAreka azAtavedanAnuM vedana kare che, akaraNathI teo tenuM vedana karatA nathI, eTalI ja ahIM vizeSatA che. (kociya sArA sarve sumAku ne vecANa seva sumeLa sAcaM) samasta audArika zarIravALA che zubha ane azubharUpa karaNathI ja bane prakAranI vedanAnuM vedana kare che. deva zubhakaraNathI phakta zAtA vedanAne ja anubhava kare che. TIkArtha-AgalA prakaraNamAM jIvonI vedanAnuM kathana karavAmAM AvyuM che. te vedanA karaNa dvArA thatI hoya che. te kAraNe sUtrakAra A sUtramAM karaNanuM nirUpaNa kare che. gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche ke "hari mane 4 ?" he bhadata ! karaNa keTalAM prakAranAM kahyAM che ? ( sukha ane darakhane anubhava karavAmAM je nimittarUpa hoya che, tene karaNa kahe che.) mahAvIra prabhu tene javAba ApatA kahe che-"jo mA ! ravivAre ja guLa" he gautama ! karaNa cAra prakAranAM hoya che, "raMga" jevAM ke"mavALa" manakaraNa, "vaphA " vacanakaraNa, "vAcA " kAyakaraNa ane "ja " kamakaraNa. karmonA baMdhana ane temanA saMkramaNa AdimAM nimittabhUta (kAraNarUpa) je jIvanuM vIrya vizeSa che tene karmakaraNa kahe che gautama svAmIne prazna-( ne cA maMre ! vide karaze pUur ?) he bhadanta ! nAraka jIvanAM keTalAM karaNa hoya che ? eTale ke pUrvokta cAre cAra kAraNa hoya che, ke tethI ochAM karaNe hoya che? mahAvIra prabhu tene javAba ApatA kahe che-"vaditta paur " he gautama! nArakenAM cAra kAraNa hoya che, "ka" jevAM ke (maLazaLa, varu , caLa, marI) manakaraNa, vacanakaraNa, kAyakaraNa ane kamakaraNa. zrI bhagavatI sUtra : 4 281 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A cAre kAraNe nAraka jIvomAM jovAmAM Ave che. "gar e ja pramANe ( vaMciMtriA vejiM variSade che paur ) samasta paMcendriya jIvone saMjJI paMcendriya jIne-mana, vacana, kAya ane kamarUpa cAre karaNe hoya che. eTale ke tiryaninA saMjJI paMcendriya jIvothI laIne manuSya paryantanA samasta paMcendriya che mana, vacana, kAya ane karmarUpa cAre karaNavALA hoya che. (ttiriyALa duvihe cAraNe maLe che) ekendriya jIvone be ja kAraNa hoya che-(1) kAyakaraNa ane (2) kamakaraNa. ( ziin'rivALe tivide varALa, jALa, ) vikalendriya jIvone ( dvindriya, trIndriya ane caturindriya jIvone) traNa kAraNa hoya che-(1) vacana karaNa, (2) kAyakaraNa ane (3) karmakaraNa prazna-bane rUAnuM maMte! jiM karAve vecaMti, lakavAno aatLa vecati?he bhadanta ! nAraka jIvo narake mAM je azAtavedanAnuM vedana kare che, te zuM mana, vacana, kAya ane karmarUpa kaNe vaDe azubhAtmaka azAtAnuM vedana kare che, ke akaraNathI (karaNa vinA ja) azAtA vedanAnuM vedana kare che? uttara- " jojanA !" he gautama ! (jorAvALuM jaLa jaNAve iti) nArako narakonI aMdara je azubhAmaka azAtAnuM vedana kare che. te mana, vacana, kAya Adi karaze dvArA ja kare che, karaNa vinA teo tenuM vedana karatA nathI. prazna-"se naLa " he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke nAraka jIvo karaNa dvArA ja azAtAvedanAnuM vedana kare che, karaNa vinA teo tenuM vedana karatA nathI ? uttara-"rocamA ! " he gautama ! ( rUcALa vihe che GUAre ) meM AgaLa kahyuM te pramANe nAraka chavAmAM manakaraNa, vacanakaraNa, kAyakaraNa ane kamakaraNa, e cAra prakAranAM karaNa hoya che. (rUpe raviNaM tume vALo nephA vakha ko kArca caLe revaMti) e cAra prakAranAM azubha karaNe dvArA teo azAtA vedanAne anubhava kare che, "jo bakarAmo" teo akaraNathI (karaNe vinA) te vedanAne anubhava karatA nathI. te teni" he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke nAraka jIvo karaNathI ja azAtA vedanAne anubhava kare che, kAraNa vinA teo azAtA vedanAne anubhava karatA nathI. have gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke-(kArakumAra f$ rAgo vAgo ?) he bhadanta ! zuM asurakumAra devo karaNa dvArA ja zAtA-sukharUpa-vedanAne anubhava kare che, ke akaraNa dvArA (karaNa vinA ) ja sukharUpa zatAvedanAne anubhava kare che ? uttara-"ocamA !" he gautama! (kALI no mAvo) asura zrI bhagavatI sUtra : 4 282 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAre karaNa dvArA ja zAtavedanAnuM vedana kare che, teo karaNa vinA tenuM vedana karatA nathI. tenuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI A prakArane prazna pUche che. "he LanaM. " he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ? - uttara--jovA!" he gautama ! " (kurakumAra ravi guttatta " asurakumArene nIce pramANe cAra karaNe hoya che -( mALe, vALa, jAya che, tejhara) manakaraNa, vacanakaraNa kAyakaraNa ane karmakaraNa. (icceeNa subheNa karaNeNa asurakumArAga' karaNao sAyaM beyaNa veya'ti ) A zubha karaNethI yukta hovAne kAraNe teo karaNa dvArA ja sukharUpa zAtA. vedanAne anubhava kare che, "jo kokaraNa vinA teo teno anubhava karatA nathI. (gii nAra ghanicaJArAnaM ) e ja pramANe (asurakumAronI jemaja ) nitakumAra parvatanA devo paNa cAra karaNa dvArA ja anubhava kare che. eTale ke asurakumAra, nAgakumAra suvarNakumAra, vikumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dizAkumAra, pavanakumAra, ane svanitakumAra, e bhavanapati devo paNa cAra karaNe vaDe ja sukharUpa zAtavedanAnuM vedana kare che. teo akaraNa dvArA sAtavedanAne anubhava karatA nathI. (gyAcAd gwAme puchA) he bhadanta ! pRthvIkAya jIvonA viSayamAM paNa huM eja prakArane prazna pUchavA mAguM chuM-zuM pRthvIkAya jIvo karaNa dvArA zAtavedanA ane azAtA vedanAne anubhava kare che, ke akaraNa dvArA tene anubhava kare che? A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu temanA viSayamAM keTalIka vizeSatAnuM pratipAdana kare che-(navAM rUi gumAsumeLa jaLanuM puvIcA zALago vedAcA vecanuM veri) he gautama! je pRthvIkAyika ekendriya jIvo che teo uparyukta zabhAzabha kara vaDe kayAreka duHkharUpa azAtA vedanAne anubhava kare che, teo karaNa vinA zAtavedanA ane azAtavedanAne anubhava karatA nathI. A rIte pRthvIkAryomAM vikalpa zAtA vedanA ane azAtA vedanAnA vedananuM pratipAdana karAyuM che. (borjiyasaranA ve sumANume vaimAcAra) jeTalA dArika zarIravALA jIvo che, (eTale ke ekendriyathI laIne samasta paMcendriya manuSya ane tiya) teo zubha ane azubha karaNa dvArA vikalpa zAtA vedanA ane azAtA vedanAne anubhava kare che eTale ke kayAreka zAtavedanAne anubhava kare che ane kayAreka azAtA vedanAno anubhava kare che. tevA same sAcuM " devo zubha karaNa vaDe sukharUpa zAtA vedanAne ja anubhava kare che. teo duHkharUpa azAtA vedanAne anubhava karatA nathI. e sUtra 2 che zrI bhagavatI sUtra : 4 283 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veThanArUOMADUkSa8%DahakSa84narUpaNa vedanA ane nirjarAmAM sAhacarya vaktavyatA-- jIvA mate! ItyAdi sutrArtha---(lIvALuM maMte ! je kadAcaLa mArijJA, mAyA acqnijhara1, vecanA mArinanA, vavecanA nijhA?) he bhadanta ! je jIva mahAdanAvALA hoya teo zuM mahAnirjarAvALA hoya che athavA je jIva mahAdanAvALA hoya teo zuM alpanijerAvALA hoya che? tathA je jIva alpavedanAvALA hoya teo zuM mahAnirjarAvALA hoya che? athavA je jIva apavedanAvALA hoya teo zuM alpanirAvALA hoya che? (sthA vIvA mavecaLa mahAnijhara1 mALA nigarA, thenavA navA apacaTI mAnijhara, bhatherathA vA gayA zanivAra) he gautama ! keTalAka jIva evA hoya che ke je mahAvedanAvALA hoya che ane mahAnirjarAvALA hoya che, keTalAka jIva evAM hoya che ke je mahAdanAvALA hoya che ane alpanirjarAvALA hoya che. keTalAka jIva evAM hoya che ke je alpavedanAvALe hoya che ane mahAnirjarAvALA hoya che. ane keTalAka jIva evA heya che ke je alpavedanAvALA hoya che ane alpanijerAvALA hoya che. (keLa0) he bhadanta ! evuM Apa zA kAraNe kahe che ! (yamAM !) he gautama! (variyAvara mAre mAthe mahAnino, chadri paramANu paDhavIsa neraiyA mahAveyaNA appanijjarA, selesi paDibannae aNagAre appaveyaNe mAri, anuttarovavArUcA revA tathA dhvaninnA ) pratimA dhAraNa karI nAre aNagAra mahAvedanAvALe ane mahAnijArAvALo hoya che, chaThThI ane sAtamI narakanA nArako mahAvedanAvALA ane a5nirjarAvALA hoya che. zelezI avasthA prApta karanAra aNagAra alpavedanAvALA ane mahAnirjarAvALe hoya che, ane anuttara vimAnavAsI devo alpavedanAvALA ane alpanirjarAvALA hoya che. (revaM kaMse ! sevaM aMte ttihe bhadanta ! Ape kahyA pramANe ja che. ApanI vAta satya ane yathArtha che. A pramANe kahIne vaMdaNa namaskAra karIne gautama svAmI temane sthAne besI gayA. TIkAI-vedanA ane nirAne adhikAra cAlI rahyo che. tethI sUtrakAre A sUtramAM te banenA sAhacaryanuM pratipAdana karyuM che. A viSayamAM gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke (jIvA mate ! vi mAvaLA zrI bhagavatI sUtra : 4 284 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnikAra?) bhadanta! zuM evAM paNa jIva hoya che ke je mahAdanA. vALA hovA chatAM mahAnirjarAvALA hoya che athavA (kAcA bagnijhara) je mahAvedanAvALA hovA chatAM alpanirAvALA hoya che? athavA (gavesat mahAnijhara) je alpanija rAvALA hovA chatAM mahAnirjarAvALA hoya che ? athavA (bara ) je alpavedanAvALA hovA chatAM anijarAvALA hoya che ? gautama svAmIe A pramANe cAra prazno mahAvIra prabhune pUchayA che. gautama svAmInA praznonA javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-- jo mA !" he gautama ! (rimApavA bAre mAre mAni kare) pratimA dhArI aNagAra mahAvedanAnuM paNa vedana karatA hoya che ane mahAnija, rAvA (atizaya nirjarA karanAre) paNa hoya che. (givattAyu purI ne magvecA avanijhara) chaThThI ane sAtamI narakamAM rahenArA nArako tyAM mahAdanA bhegavatA hoya che. chatAM paNa teo apanijarAvALA ja hoya che, kAraNa ke tyAM temanA azubha karmone ja udaya lagAtAra cAlyA kare che. (resiM kivannag mAre vecaLa mAnikAre) zailezI avasthA (caudamuM guNasthAna prApta karanAra kevaLajJAnI aNagAra alpavedanAvALe hovA chatAM mahAnirjarAvALA hoya che. (anuttarovavArUcA sevA sadanA nijhara) tathA je devo anuttara vimAnamAM rahe che, teo apavedanAvALA hoya che ane apanirjarAvALA hoya che. A prakAranuM pratipAdana mahAvIra prabhune zrImukhe sAMbhaLIne gautama svAmI temanA vacanamAM pitAnI zraddhA prakaTa karatA kahe che-(24 maM! re ! tti) he bhadanta! Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te sarvathA satya che. A pramANe kahIne vaMdaNa namaskAra karIne teo temane sthAne besI gayA. A uddezakanA viSayone saMgraha karanArI gAthA-- | (vecane ra je mahAivaraNa 2 aziLa, paraNujA mAya nauvA) A gAthA dvArA e vAta batAvavAmAM AvI che ke A udezakamAM mahAvedanA, kardamAga ane khaMjana rAgathI raMgeluM vasa, eraNa, ghAsane paLe, loDhAne garama tAvaDe, karaNa, mahAvedanA ane nirjarAnuM sAhacarya e. badhA viSayonuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. sutra 3 che jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "bhagavatIsUtranI prameyacandrikA vyAkhyAne chaThThA zatakane pahale uzAka samApta che 6-1 che zrI bhagavatI sUtra : 4 285 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAra ke svarUpa kA nirUpaNa chaThThA zatakanA khIo uddezaka "rAzinuM nagara nAva va cArI" ityAdi~~ tr 66 sUtrA"--( Aniha. nAra' jJAna thayuM vacArI-aAvelo jo avaLApa, so savvo neyavvo) rAjagRha nagara " thI laine A pramANe AlyAM " tyAM sudhInuM prajJApanA sUtranA AhAra uddezakanuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. (evare ! evamale vi) hai bhainta ! ApanI vAta tadna sAcI che. inta ! A viSayanuM Ape je pratipAdana karyuM che te yathArtha ja che. TIkAtha~-pahelA uddezakamAM je jIvomAM vedanAyuktatAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che te jIvo AhAraka ( AhAra lenArA ) paNa hA ya che, te kAraNe sUtrakAre A khIjA uddezakamAM temanA AhAranuM nirUpaNa karyu che. ( rAzi nayara jAva evaM vayAsI- AhAruddesao jo pannavaNAe so savve neyavvo ) te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. tyAM mahAvIra svAmI padhAryAM. dharmopadeza zravaNa karavAne pariSadA potapeAtAne sthAnethI nIkaLI, ane dharmopadeza sAMbhaLIne pariSadA vikharAI gaI. tyArakhAda zramaNa bhagavAna mahAvIranA pradhAna ziSya gautama gotrIya indrabhUti (gautama svAmI) ke je dharmopadeza sAMbhaLavAnI tIvra jijJAsAvALA hatA, temaNe mahAvIra prabhune dyaNA namaskAra karIne A pramANe pUchyuM-ityAdi uddezaka ke jenuM prajJApanA sUtranA 28 mAM padmamAM pratipAdana karAyuM che te samasta kathana ahIM grahaNa karavuM', uddezakane ante gautama svAmI mahAvIra prabhunA kathanamAM peAtAnA vizvAsa prakaTa karatAM kahe che tevuM maMte ! seva maMte ! tti " he bhadanta ! ApanA dvArA A viSayanuM je pratipAdana karAyu chete sathA satya ane yathA ja che. prA aa chaThThA zatakanA khIje uddezaka samApta tIsare uddeze ke viSayoM kA vivaraNa chaThThA zatakanA trIjo uddezaka-- A uddezakanA viSayanuM sa`kSipta vivaraNu-- A uddezakanI zarUAtamAM A uddezakamAM je viSayanuM pratipAdana karAyuM che te viSayane prakaTa karanArI e sa`graha gAthAo ApI che-te gAthAomAM praznarUpe e prakaTa karavAmAM Avyu` che ke-mahAkavALA jIvo zu' sarva prakAre kama pudUgalAnA khadha kare che ? zuM te sarva prakAre kama pudgalAnA caya kare che ? zuM te sarva prakAre karma puddagalAnA upacaya kare che ? zuM te jIveAnAM karma pudgala niratara khadhAtAM rahe che ? zuM temanA kama`puTTugalanA niraMtara caya thatA rahe che ? zu` temanAM kama pudgalAnA nira'tara upacaya thayA kare che ? te mahAkavALA jIvanA bAhya zarIrarUpa AtmA zuM kutsitarUpe, kutsita vaNathI, kutsita dudha Adi rUpe, azubha rUpe, ane aniSTa rUpe vAraMvAra parizumita thayA zrI bhagavatI sUtra : 4 286 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che? gautama svAmInA A praznone prabhu hakAramAM (svIkArAtmaka) javAba Ape che tenuM kAraNa zuM che? kAraNanuM pratipAdana karavA mATe ahata (vaparAyA vinAnA) dhoyelA ane sALa upara taiyAra karelA navA vasanuM udAharaNa. alpakamavALA jIvanAM karmapula zuM sarva prakAre bhedane prApta kare che? eTale ke alaga thaI jAya che ? zuM alpakarmavALA jIvanAM karmayuddala sara prakAre parividhvasta (bilakula naSTa) thaI jAya che ? te alpakarmavALA jIvane bAhAzarIra rUpa AtmA zuM suMdara rUpe, zubharUpe, (yAvata) ISTarUpe ane sukha rUpe vAraMvAra parimita thayA kare che ? A praznone prabhu dvArA svIkArAtmaka uttara-tenuM kAraNa jANavAnI gautamanI jijJAsA-kAraNanuM pratipAdana karavA mATe parasevAthI kAdavathI, melathI ane dhULathI melA thayelA ane pANIthI svaccha karAya che, tevuM dRSTAnta. prazna-vastramAM pulono upacaya prayAgathI thAya che ke svabhAvathI thAya che? uttara-ane prakAre thAya che. prazna-jIvamAM karma pudgalene upacaya pragathI thAya che ke svabhAvathI thAya che? uttara-jIvamAM kamapudgalene upacaya pragathI ja thAya che, svabhAvathI thato nathI. jIvanA traNa prakAranA praveganuM kathana-paMcendriya jIvomAM manaprayoga, vacanaprAga ane kAyapraga, A traNa prayogathI karmano upacaya thAya che evuM kathana. pRthvikAyika jIvothI laIne vanaspati kAyika paryantanA jIvanamAM kAyaprogathI ja kamane upacaya thAya che evuM pratipAdana. vikalendriya jIvomAM vacanaprayoga ane kAyamayegathI ane devomAM manapaga Adi traNe prayogathI karma pudgalene upacaya thAya che evuM kathana. vastramAM thate palepacaya zuM sAdi sAnta (Adi sahita ane anta sahita) hoya che? ke sAdi ananta hoya che ke anAdi sAnta hoya che? ke anAdi anaMta hoya che? uttara-vastramAM pudralepacaya sAdi sAnta ja hoya che. prazna-vastra sAdi santa che? ke sAdi anaMta che? athavA anAdi sAta che? ke anAdi ananta che ? uttara-vastra sAdi sAnta ja che. vastranI jema ja jIvanA viSayamAM prazno-nAra, tiryo manuSya ane devo sAda sAnta ja che, siddha sAdi anaMta che, bhavya jIva anAdi sAntA che ane abhivya jIva anAdi anaMta che, evo uttara jJAnAvaraNathI laIne antarAya paryantanI ATha karmaprakRtienI abAdhAkAla sahita banyasthitinuM pratipAdana, strI, puruSa, napuMsaka Adi jIvoe karmanA bAMdhanAra hovAthI temanuM kathana. je cha strI, puruSa ke napuMsaka hotA nathI, teo karmonA baMdhaka hoya che paNa kharAM ane nathI paNa hatA. strI AdikAmAM kyAreka AyuSyakarmanA baMdhakatvanuM ane kayAreka adhikatvanuM kathana. zrI bhagavatI sUtra : 4 287 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayatAsayata AdikAmAM kamabandha thavA viSenA praznottaraza. tyArabAda samyagdRSTi, mithyAdRSTi, samyagUmithyAdaSTi, sattI, asaMgI, nA asa'nI bhasiddhika, abhavasiddhika, ne bhavasiddhika, nA abhavasiddhika, cakSunI, acakSu zanI, avadhidazanI, kevaladezanI, paryApta, aparyAsa, nA paryApta, nA aparyApta, bhASaka, abhASaka, patti, apatti, nA paritta, nA aparita, matijJAnI, zrutajJAnI, mana:paryaM yajJAnI, kevalajJAnI, matijJAnI, zrutaajJAnI, avadhijJAnI, maneAceAgI, kAyayeAgI, ayAgI, sAkarApayegI, nirAkArApayeAgI, AhAraka, anADAraka, sUkSma, bAdara, ne sUkSma, ne bAdara, carama ane acarama, e badhAnA krama banyanA vicAra. ante zrI, puruSa ane napuMsaka ane vedavALAnA apamahatvanuM kathana. 66 bahukamma " ItyAdi-- saMgrahagAthA--(1) bahukama, (2) vastrapudgala prayAgathI ke svabhAvathI, (3) sAdika, (4) kamasthiti, (5) zrI, (6) saMyata, (7) samyagdRSTi, (8) saMgI, bhavya, darzana, paryApta, bhASaka, patti, jJAna, ceAga, upayAga, AhAraka, sUkSma, carama, khaMdha, (9) alpamahatva. TIkA--mIjA uddezakamAM AhAranI apekSAe pudgaleAnuM nirUpaNa karavAmAM Avyu che. have eja pudgalAnuM adhAdikanI apekSAe nirUpaNa karavAne mATe sUtrakAre A uddezakanI zarUAtamAM e sagrahagAthAo ApI che. te gAthAo A uddezakamAM AvatA viSayane prakaTa kare che. pahelI gAthA ItyAdi. khIjI gAthA " maviz" ItyAdi che. " bahukama A padathI praznarUpe e prakaTa karavAmAM AvyuM che ke je jIvanAM kama ghaNAM ja che evo ahukamajIva zuM sarva prakAre kamanA khadha kare che ? ItyAdi. 46 bahukamma ?? 66 vatya-poLa-goLA pIpalA ca " A pada dvArA praznarUpe e prakaTa karavAmAM Avyu che ke jevI rIte vastramAM pudgala prayAgadvArA ane svAbhAvika rIte baMdhAya che, eja pramANe zu jIvonAM karma pudgala paNa prayAga ane svabhAvathI khadhAya che ? ityAdi. "7 "C ' jJAtriH " A pada dvArA praznarUpe e prakaTa karavAmAM AvyuM che ke jema vastramAM sAdi ( Adi yukta ) pudgalenA caya thAya che, tema zuM jIvomAM paNa sAti ka`pudgalAnA caya thAya che. "" 66 39 dik " A pada dvArA kamanI sthitinuM pratipAdana karavAmAM Avyu che. ,, itthI mA padma dvArA e prakaTa karavAmAM Avyu ke zuM strI athavA zrI bhagavatI sUtra : 4 288 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSa Adi jIvo karmane baMdha kare che? ItyAdi. "saMjJA" A padathI saMyata AdinuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. "saddhiI " A pada e prakaTa kare che ke samyagadaSTi Adi koNa che? "sI" saMjJI, "maNipa" bhavya, "adarzanI, "vaphA" paryApaka, "mA bhASaka, "ra" "nA" jJAnI, "kone" gI, "kAgonASS " upagI, AhAraka, " saphUma, rima" sUma, carama A badhAM pade e batAve che ke te badhAne anulakSIne "vadheya" baMdhaviSayaka nirUpaNa A uddezakamAM karAyuM che. " va" A pada e prakaTa kare che ke A uddezakamAM strI Adi karmabaMdhaka jIvomAM keNu vadhAre che ane keNa alapa pramANamAM che. A rIte temanA alpabadutvanuM A uddezakamAM pratipAdana karAyuM che. mahAkarma aura alpakarma ke svarUpa kA nirUpaNa mahAkarma ane apakarma vaktavyatA- "jUi aMte ! " ItyAdi sUtrArtha-se pUi maMte ! mahAma, mAiirayara, mAsavaraNa, mAveynnss, savvao poggalA vajhaMti, savao pogyalA cijati, savao pogAlA kavinaMti) he bhadanta ! zuM e vAta nizcita che ke je jIra mahAkama vALa hoya, mahAkiyAvALA paNa hoya che, mahAAAvavALo hoya che ane mahAkarmavALA hoya che, te badhI dizAomAMthI karmapulone baMdha karate rahe che? zuM te badhI dizAomAM karma pudgalene caya karate heya che? zuM tene badhI dizAomAMthI karma pulone upacaya thato hoya che ? (sayA mAM poggalA bajhati, sayAsamiyaM poggalA cijaMti, sayA samiyaM poggalA uvacijaMti, sayA mamiyaM ca NaM tassa AyA duruvattAe duvaNNattAe dugaMdhattAe, durassattAe, duphA. zrI bhagavatI sUtra : 4 289 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAe aNiTTattAe akaMta, appiya-asubha, amaNunna amaNAmacAe aNivvacchiyalAe, abhijjhiyattAe ahattae, jo udghaDhattAe, dukkhattAe, no suhattAe bhujjora mad ) zu eve jIva nitya niratara pudgaleAnA khadha karatA rahe che? zuM te nira'tara puaAnA caya karyo kare che ? zuM niraMtara tenAM pudgaleAnA upacaya thatA rahe che ? tenA AtmA-zarIrarUpa bAhya AtmA-zuM niraMtara kurUpe kharAkha vaNurUpe, dudharUpe, kharAkha rasarUpe, kharAkha sparzarUpe, anirUpe, akAntarUpe, apriyarUpe, amanAmarUpe, ( amane jJarUpe ), anIpsitarUpe, abhipsitarUpe, jaghanyarUpe, anurUpe, duHkharUpe ane asukharUpe vAravAra pariNamana pAmyA kare che? ( kuMtA gocamA ! mAmallu taM caitra) hA, gautama ! mahAkama vALA jIvanI evI ja dazA thAya che. ( 3 meLadaLa ) he bhadata ! evuM Apa zA kAraNe kaheA che ? ( sai navA nAmae arrea ahayassa vo dhos vA taMtuggayarasa vA ANuputrI paribhujja - mANassa savvao poggalA bajjhati, savvao poggalA cijjaMti, jAva pariNamaMti, te meLamULa ) he gautama ! jemake koi eka navIna ( vAparyAM vinAnuM ) vajra hAya, athavA evu vastra hAya ke jene paherIne sAph karavAmAM AvyuM. hAya, athavA evu' vastra hAya ke jene sALa Adi upara tANAvANAthI vaNIne taiyAra karavAmAM Avyu hAya. evAM te vasrane jema jema paheravAnA upayAgamAM levAmAM Ave tema tema te vadhArene vadhAre malina thatuM jAya che eTale ke badhI dizAmAMthI pudgaleA AvI AvIne tenI upara cATatAM rahe che, tenA upara jamA thatAM rahe che, ( yAvata ) te pudgalA temAM paryAyAntarA ( eka paryAyamAMthI bIjI paryAyamAM pariNamana pAmatAM rahe che, te kAraNe kALAntare te vastra maseAtAnA jevu malina thai jAya che. he gautama ! te kAraNe mahAkama AdithI yukta jIvanA viSayamAM meM upara pramANe kahyuM che. ( maiM mULa maLe ! avakSmaNa, bhavvajicitta, gvADaDalavAsa, vecarea savvao poggalA viddhasaMti, savvao poggalA parividdhaMsati, sayA samiyaM zrI bhagavatI sUtra : 4 290 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poggalA bhijjaMti, sayA samiyaM poggalA chijjaMti, viddhassati, parividdha sati) he bhadanta? zuM e nizcita che ke je jIva alpakarmavALa, apakiyA. vALo, alpaAsavavALo ane alpavedanAvALe heya tenAM putale badhI taraphathI alaga thaI jAya che? badhI taraphathI chinna thaI jAya che? badhI taraphathI naSTa thaI jAya che ? badhI taraphathI sarvarUpe naSTa thaI jAya che? zuM tenA te pudgalo sadA niraMtara tenAthI alaga thatAM rahe che? zuM te pudgale sadA nirantara chedAtA rahe che? zuM tenAM te pula sadA nirantara naSTa thatA rahe che? zuM tenAM te padrale sadA nirantara sarvarUpe naSTa thatAM rahe che? (tathA samicaM taraNa kAcA kAvattAg gahyuM necavuM) ane tene AtmA bAhAzarIrarUpa AtmA za nirantara eTale ke jyAM sudhI zarIranuM astitva rahe tyAM sudhI surUpa, suvarNa (ahIM prazasta varNa Adi samajavA) Adi rUpe, (jAva sudAra no dupaNa akora gharaLamaMti?) ane kAntathI laIne sukha paryantanA rUpe ane akharUpe vAraMvAra pariNamita thayA kare che ? (daMtA camalAva rUpiLama'tti) hA, gautama ! tene AtmA te rUpe vAraMvAra pariNamana pAmyA kare che. (se ) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ? ( nA nAmae vatthassa jalliyarasa vA, pakiyarasa vA, mailliyassa vA, ra illiyassa vA, ANupuvvIe parikammijjamANassa sudeNaM vAriNA dhovvemANassa savvao poggalA bhijjaMti jANa pariNamaMti, reLa) he gautama! kaI eka vastra zarIranA parasevAthI yukta hoya, jenA upara bhInI mATI lAgI hoya (kAdavathI je kharaDAyeluM hoya) jenA upara dhULanI raja jamA thayelI hoya, evAM vastrane dhIme dhIme sApha karavAthI, ane zuddha pANImAM dhovAthI te sApha thaI jAya che-eTale ke tene vaLagelAM malina mudrale temAMthI taddana alaga thaI jAya che, ane te vastra zuddharUpe pariNamana pAme che he gautama ! te kAraNe meM apakama AdithI yukata jInA viSayamAM pUrvokta kathana karyuM che. TIkAI-mahAkamAM, a5kama AdithI yukta jIvonA duHkha, sukha Adi baMdhanA bhedonuM sUtrakAra A sUtradvArA nirUpaNa kare che-gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke "je ghana ane ! " he bhadanta ! zuM e vAta nizcita che ke "mahAvaraNa" je jIvanAM karmanI sthiti vagere bahu ja vadhAre hoya che evA mahAkarmavALA jIvanA-eTale ke adhika sthitivALA, adhika anubhAgavALA ane adhika pradezavALA karmathI yukta jIva ke jenI mAiiracaraNa jaNAvaraNa" kAyikI Adi kriyAo ghaNu ja vadhAre pramANamAM ane te kAraNe je karmabaMdhanA kAraNarUpa mahAmithyAtva, mahAAraMbha, mahAparigraha AdimAM phasAyeluM hoya che, "mA " ane je mahAdAha javara AdithI janita vyathAthI (pIDAthI) bhayaMkara vedanAne anubhava karate hoya che, evo jIva "azvo najArA annati" zuM samasta dizAomAMthI athavA samasta AtmapradezathI pula eTale ke kama paramANuonA saMkalana rUpa baMdha kare che khare ? " avaLo ghora rikari za evo jIva samasta dizAomAMthI athavA samasta AtmapradezathI karma vagaNarUpa pulane caya kare zrI bhagavatI sUtra : 4 291 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che? "sAlo poDhA kavannati" zuM e jIva samasta dizAomAMthI karmavarganuM rUpa pulane upacaya kare che? (annati, vinaMti, sAvinaMti) A traNe kriyAone e paNa artha thAya che ke prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza A cAra prakAranA baMdhanI apekSAe "vajJari " evo prazna karAve che. karmabandhana thayA pachI karmomAM dasa prakAranI avasthAo thAya che, temAMnI eka nidhatta avasthA che, ane te nidhatta avasthAne anulakSIne "jinnati" evo prazna pUche che, ane nikAcana avasthAne anulakSIne "Dhavacinnatti" evo prazna pUche che. "sAtamIcaM vorTA vati" A prazna pUchavA pAcha Lane heta evo che ke " jIvo samajavA rannati" zuM jIva pratyeka samaye karmano baMdha kare che? sUtramAM je "saniyaM" pada ApavAmAM AvyuM che te e vAtane dUra karavAne mATe ApavAmAM AvyuM che ke nirantaratAne abhAva hovA chatAM leke "sadA" padane upayoga karatA hoya che. ahIM te sUtrakAra ema batAvavA mAge che ke jIva sadA (haMmezA) nirantara ( vyavadhAna paDayA vinA) karmone baMdha kare che. praznakAra e jANavA mAge che ke mahAkarma AdithI yukta jIva zuM sadA niraMtara karmona baMdha kara rahe che? jyAM sudhI te saMsAradazAmAM eja sthitivALA rahe tyAM sudhI te eka paNa e samaya vyatIta karatuM nathI ke jayAre tenA dvArA karmabaMdha baMdhAte na heya. karmabaMdha thaI gayA pachI (sayA niyaM poDha jinnati ) te jIvanA baMdhadazAne pAmelAM karmavargaNArUpa mudrale zuM niraMtara caya ane (ca ramI voDhA vavinaMti ) upacayarUpa avasthAmAM AvatAM rahe che ? (AcA mAM jaLa taraNa kAyA) je mahAkarma Adi vizeSaNovALA jIvanAM karmapula nirantara baMdhadazAne prApta karatAM rahetAM hoya che, te jIvane AtmA bAhya zarIra rUpa AtmA-(travattA, vaLatA) kurUpatAthI ane durvaNatAthI (kharAba varNathI) zuM yukta thato rahe che ? A praznane bhAvArtha e che ke evAM karmabaMdhanAdipa bhArathI adhika vajanadAra banelA jIvanuM zarIra zuM kharAba rUpavALuM, (sudhA ) durgaMdhavALuM, (durasANa) kharAba rasavALuM (kuarat). kharAba sparzavALuM (karkaza, kaThera Adi sparzavALuM) thAya che kharuM? (ji. ) zuM evA jIvane koI paNa cAhatuM nathI ? (anta, gagiya, asama, samajutra, zAmaLAmApa rijhavattA) zuM te suMdara hote nathI? zuM kaIpaNa tenA para prema rAkhatuM nathI ? zuM keInA manane te gamatuM nathI ? zuM kaI paNa vyakti evA jIvane manathI paNa kadI yAda karatI nathI? (miyittA adattAda, no kaDhA, surAttApa no sunnA munno muko raLamA) evI sthitine prApta karavAne zuM keIne paNa lobha thatuM nathI ? zuM te sarva prakAre adhama dazAmAM ja rahe che? zuM kadI paNa tenI unnati thatI nathI ? zuM sadA tene dukhe ja sahana karavA paDe che? zuM tene kadI paNa sukhane bhAsamAtra paNa thatuM nathI? A prakAre ja zuM te sadA pariNamita thatuM rahe che? zrI bhagavatI sUtra : 4 ra9ra Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A praznanuM tAtparya eTaluM ja che ke mahAkarma AdithI yukta jIvanuM zarIra zuM kuvarNa, kurUpa AdithI yukta hoya che? mahAvIra prabhu tene javAba ApatA kahe che-(daMtA nocamA ! mAmaraNa naM reva) hA, gautama ! mahAkarmavALA jIvanI evIja dazA hoya che. eTale ke jIva mahAkamavALe, mahAkiyAvALe, mahAAsaravALe ane mahAvedanAvALa hoya che, e jIva samasta dizAomAMthI-AtmapradezamAMthI karmane baMdha kare che, ItyAdi kathana ahIM grahaNa karavuM. (je DrejI) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kaho che ke je jIva mahAkarmavALo hoya che, mahAkiyAvALA hoya che, mahAAsaravALe hAya che ane mahAdanAvALe hoya che, e jIva karmabaMdha karato rahe che? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"joyA! he gautama! (se jahA nAmae vattharasa ahayassa vA dhoyassa vA, taMtugayassa vA aNupuvvIe mijamAirasa sadA vorA vati, saMva vorA jirnAti, jJAna ofmaMti-le tenag ) jemake keI eka vastra hoya, tene bilakula upagamAM lIdhuM na hoya-eTale ke te bilakula navuM hoya, athavA tene upayoga karyA pachI tene peIne bilakula svaracha kareluM hoya, athavA tene sALa uparathI tAjuM ja utAreluM hoya, evuM te vastra jyAre vAraMvAra paheravAnA kAmamAM AvatuM rahe che athavA bIjA upayogamAM AvatuM rahe che tyAre dhIre dhIre tenA upara samasta dizAomAMthI malina paTUlo AvI AvIne coMTI jAya che tenA upara temano caya (jamAva) thatuM rahe che, ane upacaya thato rahe che. te vastra kALAntare eTaluM badhuM malina thaI jAya che ke te mAtA jevuM dekhAya che, temAMthI durgadha nIkaLatI hoya che, tene spazadimAM paNa bhinnatA dekhAya che. ahIM "cAvata" padathI ( pudgalA upacIyante, sadA samitaM pudgalAH badhyante, sadA samitaM pudgalAzcIyante ) ItyAdi sUtrapAThane grahaNa karavAmAM AvyA che. have sUtrano upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che ke he gautama! upara kahyA pramANenA kAraNe meM evuM kahyuM che ke mahAkarmavALe, mahAphiyAvALA, mahAAvavALe ane mahAvedanAvALe jIva samasta dizAomAMthI kamaMpula bAMdhato rahe che, kamaMpulane caya ane upacaya karatA rahe che, ane tene bAthazarIrarUpa AtmA duHkharUpe-nahIM ke sukha rUpe-kSaNe kSaNe pariNamate rahe che " vadhyane, vIvane, sAjI " A traNa kriyApadane pravega karIne sUtrakAre vastra ane putalenA saMbaMdhane uttarottara prakarSa batAvyA che. have gautama svAmI alpakarmAdithI yukta jIvanuM svarUpa jANavAne mATe mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che(se ! , gagkirizaNa, baQAnava bacANa karavo Twaa minnati) he bhadanta ! zrI bhagavatI sUtra : 4 299 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM e vAta te nizcita che ke je jIva alpakarmavALA hoya che-eTale ke kamanI alpa sthitivALe, karmanA alpa anubhAgavALo ane karmanA apa pradezavALa hoya che, tathA a9pa kriyAvALo (kAyika Adi thoDI kriyAovALa) hoya che, a5 AstravavALo (karmabaMdhanA kAraNa rUpa mithyAtva jenAmAM ochuM che evI hoya che, ane a5 vedanAvALo ( javara vagerethI janita pIDA bhAgye ja jogavanAra) hoya che, evAM jIvanA karma paramANuo zuM samasta dizAomAMthI athavA samasta AtmapradezomAMthI "mA" bhedatAM rahe che? eTale ke pahelAM je kAraNe temane baMdha paDatuM hatuM te kAraNe nahIM rahevAthI temanuM bhedana thavA mAMDe che kharuM? A praznanuM tAtparya A pramANe che-mahAkarmaAdithI yukta hoya evI sthitimAM jIvanI sAthe je sthiti, anubhAga AdinI apekSAe gADha Adi rUpe karma pudgalene je baMdha thata hatA, te apakarma AdithI yukta jIvane zuM thatuM nathI ? enuM nAma ja temanuM bhedana che. eja vAta gautama svAmIe mahAvIra prabhune A prazna dvArA pUchI che. (vastro pokADhA chinnati ? ) zuM te pulanuM sarvathA chedana thAya che ? eTale ke-jyAre te karma pudra zithila Adi avasthAmAM apasthiti, anubhAga AdithI yukta thaIne te AmAmAM baMdhAya che-jamA thAya che-te e vAta nakakI ja che ke teonuM dhIre dhIre chedana thatuM raheze-teo dhIre dhIre naSTa thatAM raheze. e ja vAta gautama svAmIe A praznarUpe pUchI che. (savamo pAchA viddhavaMti) zuM te kamapula jIvanA AtmapradezamAMthI kharI paDe che kharAM? A praznane bhAvArtha nIce pramANe che-kapalenuM dhIre dhIre naSTa thavuM eTale ke nirjarA thavI, paNa tene e artha nathI thatuM ke te karma pudgale te AtmAmAMthI bilakula pitAnA mULa rUpamAMthI naSTa thaI jAya che, kAraNa ke dravyane te kadI nAza ja thato nathI. eTale "te jIvanA pradezamAMthI adhaH patita thaI jAya che." A kathananuM tAtparya evuM samajavuM ke teo tyAM alpamAtrAmAM akama. 35 paryAyamAM AvI javA mAMDe che, Ama thatAM thatAM eka samaya eve paNa zrI bhagavatI sUtra : 4 294 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave che ke jyAre te karma pudgale sarvathA akarmaparyAyarUpe te AtmAmAM rahevA lAge che. e ja siddhAntanI vAta (zvo pomAruM pavidyuti) A sUtra dvArA prakaTa karI che. gautama svAmIe prazna dvArA e ja vAta prabhune pUchI che, (sayA mi mArA mitra ti) he bhadanta ! alpakarma AdithI yukta jIvanAM karma pudra zuM sadA nirantara bhedAtAM rahe che ? ( navA samidaM voThA chinnati) zuM tenA karmayudrale sadA nirantara chedAtAM rahe che? (viddhati parividgakhaMti) zuM tenAM karma palonuM A prakAranA prazno pUchavAnI AvazyakatA e che ke pakti praznomAM karma pudgalenuM nirantara bhedana, chedana Adi thavAnI vAta pUchavAmAM AvI nathI. chedana, bhedana Adi nirantara thayA kare che ke nahIM, te jANavAne mATe (sayAmi vADhA minnati) ItyAdi prazno pUchavAmAM AvyA che. ( rajA. mAM ja je tarU gAyA guNavattA paka' ne gaM) alpakama AdithI yukta jIvane AtmA-bAhyAzarIra rUpa AtmA zuM kSaNe kSaNe surUpatA, suvarNayuktatA, sugaMdhayuktatA, surasatA, ane susparzatA rUpe pariNamate rahe che? tathA zuM tevA jIvane AtmA ISTarUpe, kAntarUpe, priyarUpe, zubharUpe, mane zarUpe, mane marUpe, ItirUpe, punaH prApta karavAnI lAlaca thAya evI rIte, unnatarUpe nahIM ke adhamarUpe ) sukharUpe ( nahIM ke duHkharUpe) pariNamate rahe che ? A praznane bhAvArtha nIce pramANe che-je jIva apakarmavALe, alpa kriyAvALa, alpaAsavavALe ane alpavedanAvALo hoya che, tenuM zarIra zuM suMdara rUpa, varNa AdithI yukta hoya che ? tathA zuM te bIjAne ISTa, priya Adi thaI paDe che? mahAvIra prabhu tene javAba ApatA kahe che-(kuMtA vocamA ! lAva para ) hA, gautama ! alpakarma AdithI yukta jIvanAM karmayuddhanA viSayamAM evuM ja bane che. ahIM praznokata samasta kathanane svIkAra thaye che tema samajavuM eTale ke evAM jIvonAM karma pulonuM chedana, bhedana, vidhvaMsa Adi thayA kare che ane temane AtmA-bAhA zarIra rUpa AtmA-surUpatA AdithI yukta hoya che. temane AtmA sukharUpe pariName che, tyAM sudhInuM samasta kathana grahaNa karavuM te keLa " he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che? A praznane uttara ApatAM mahAvIra prabhu nIcenuM daSTAMta Ape che - (noramA ! he kA nAma gharatha briANa vA, vaMcita vA) he gautama kaI eka vastrane zarIrane mela, paraseve vagere lAgelAM hoya, athavA tenA upara tAjI bhInI mATI lAgI hoya, "masjira vA, TTiyarata kA athavA tenA upara dhULanA rajakaNe caeNTayAM hoya, evAM vastrane jayAre "mAnuqdavI ridinanamALA" vAraMvAra dhoIne sApha karavAmAM Ave che-eTale ke soDA jevA kSArayukta pANIthI tene mela dUra karavAmAM Ave che, (aof rArin zajomALaNI ane nirmaLa pANImAM jyAre tene tAravavAmAM Ave che, tyAre zrI bhagavatI sUtra : 4 295 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "gs manDhA miti " te vastrane vaLagelAM melanA putra vacamAMthI alaga thaI jAya che, "kAva vALamapha" ane te vastra taddana svaccha thaI jAya che. ahIM "cAva" padathI"sarvataH purAH uchAne, sarvataH pudrA: vidAyane sarvataH pudgalAH parividhvasyante, sadA samitaM pudgarA bhidyante, sadAsamitaM pudgala zchidhante, sadAsamitaM pudgalAH vidhaMsante, parividhaMsante, sadA samitaM ca tasya vastrasya AtmA sutA " ItyAdi pUrvokata sUtrapATha ahIM grahaNa karavAmAM Avyo che. te tena " he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke apakarmathI alpavedanA paryantanA vizeSaNavALA jIvanA karma pulanuM chedana, bhedana Adi thayA kare che ane temane AtmA surUpatA yukta bane che ane ITa, kAnta, priya Adi rUpe pariNamate rahe che. e AtmA dukharUpe pariNamata nathI. bhAvArtha-A sUtramAM zuddha vastra ane azuddha vastranA dRSTAnDa dvArA sUtrakAre e vAta samajAvI che ke jema zuddha vastra meluM thaI jAya che, teja pramANe mahAkarma AdithI yukta jIva paNa vega ane kaSAyothI yukta hovAne kAraNe karmarUpa pariNamanane yogya pudgala dravyanuM-kAzmaNa vargaNAonuM samasta dizAomAMthI (Atmapradeza dvArA) AkarSaNa karatA rahe che ane karmabaMdha bAMdhato rahe che, tenuM zarIra paNa azubharUpe pariNamatuM rahe che-eTale ke tenI mAnasika vAcanika ane kAyika kriyAo azubha rUpe ja cAlatI rahe che. te kAraNe te pratyeka samaye karmone baMdha karato rahe che. evAM jIvane sUtrakAre azuddha vastranI upamA ApI che. jevI rIte vastra pahelAM zuddha hatuM, e ja pramANe jIva (AtmA) paNa mULa te zuddha ja hatA. jevI rIte vapara dhIre dhIre raja, mela Adi jamA thavAthI vastra malina thaI jAya che, evI ja rIte zuddha AtmA paNa rAga 2Sa Adine kAraNe karmabaMdhana AdithI jakaDAte rahe che. anAdi kALathI potAnI ja bhalathI te ajJAnI banIne para padAthomAM Asakta bane che. tethI maLa je zuddha hate e AtmA krame krame azuddha ane abuddha bane che. jevI rIte malina vastrane dhoIne zuddha karI zakAya che e ja pramANe pitAnA puruSArthathI karmarUpI malane joI joIne AtmA paNa tenA mULa zuddha svarUpamAM AvI zake che. jema malina vAne sApha karavAnI prakriyA dvArA mULa rUpamAM lAvI zakAya che, evI ja rIte AtmA paNa zuddha thaI zake che. v sUtra 1 zrI bhagavatI sUtra : 4 296 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva ke karma kA nirUpaNa jIvakarmavatavyatA(vtthss NaM bhaMte / ) ityAdi sUtrArtha-(vastha4 i mate ! jovo kiM purANA vIrA ) he bhadanta ! vastranAM pudgalene je upacaya thAya che te zuM prAgathI thAya che, ke svAbhAvika rUpe thAya che? (camA !) he gautama ! ( jaar vi vIrA vi) pragathI-puruSa prayanathI paNa thAya che ane svAbhAvika rUpe paNa thAya che. ( jahA gaM bhaMte ! vatthassa NaM poggalovacaye payogasA vi vIsasA vi, tahANaM jIvAdi morang jiM corANA vItarA) he bhadanta ! jema vastranAM pudrane upacaya prayogathI paNa thAya che ane svAbhAvika rUpe paNa thAya che? ( jogama! jovA no vINa) he gautama ! jenAM karmane upacaya prayogathI ja thAya che, svAbhAvika rUpe thatA nathI. (moi.) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kaho cho ke jIvone kamane je upacaya thAya che te progathI ja thAya che, svAbhAvika rUpe thatuM nathI ? (!) he gautama ! (kaatLa sivize gone gutta taMg) jInAM nIce pramANe traNa prayoga kahyA che-(maLagone, ghagvone, vAda oge, icceeNaM tiviheNaM paogeNaM jIvANaM kammovacaye paogasA No vIsasA) manaHprAga, vacanaprayoga ane kAyaproga, A traNa prakAranA prayogathI ( vyApArethI-pravRttiothI) jIne kamane upacaya thato hoya che. te kAraNe meM evuM kahyuM che ke jene karmane upacaya pragathI thAya che, svAbhAvika rUpe thatuM nathI. (gharSa paMviMci tiviSe kone mALicave) eja pramANe samasta paMcendriya jInA traNa prakAranA prayAga samajavA. (putravIvAra videof gva nAva varaNArUcA ) pRthvIkAyika chene eka ja prakArane praga-kAyaDga hoya che. vanaspatikAya paryantanA viSayamAM paNa eja pramANe samajavuM. (viOMivicAi suvi zo Tv ) dvIndriyathI caturindriya paryAnA vikasendriya ane be pravega kahyA che. (raMga) jevAM ke zrI bhagavatI sUtra : 4 297 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (, jAgone 2 )(1) vacana prayoga ane (2) kAyapraga. ( gri suviLe paLo jovA mora Lo vINA) A be prayogathI vikalendriya jIne kamane upacaya thAya che. tethI svAbhAvika rUpe temane kamane upacaya thata nathI. (je teja kAca no vIsA) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke jIne prayogathI karmane upacaya thAya che, svAbhAvika rUpe thatuM nathI. (g so poLo-nAra mALiyA) A rIte je jIvanA je prayoga hoya, te prayogathI te jIva karmane upacaya kare che. vaimAnika deva paryantanA jIvonA viSayamAM paNa ema ja samajavuM. TIkArtha-sUtrakAre A sUtramAM varunA pula pacayanA dRSTAnta dvArA jIva ane karma pudgalenA upacayanuM pratipAdana karyuM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke (vastha = aMte ! poSADhovara viM potAnA valaNa?) he bhadanta! vastranA putalene je upacaya (jamAvaTa, vRddhi) thAya che, te zuM prayogathI (puruSa prayatnathI) thAya che, ke svAbhAvika rIte thAya che? eTale ke puruSa prayana vinA thAya che ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(jemA ! potAnA vi jIranA vi) he gautama ! vastranAM pulane je upacaya thAya che te prayogathI puruSAdinI pravRttithI) paNa thAya che ane svAbhAvika rIte paNa thAya che, eTale ke puruSAdinI pravRtti vinA paNa thAya che. gautama svAmI jInAM pApacayanA viSayamAM e prazna kare che ke (ka maMDe ! vatathagADhora manasA vi vIsA vi) he bhadanta ! jevI rIte vanAM pudgalene upacaya prAgathI paNa thAya che ane prAga vinA svAbhAvika rIte paNa thAya che, ( tahaLe navA varaNa I vorA dhAraNA) e ja pramANe zuM jInAM pulene upacaya progathI paNa thAya che ane svAbhAvika rIte (prAga vinA) paNa thAya che ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(joyA!) he gautama! (jagANA no varasA) jIvAne kamane je upacaya thAya che te prayogathI (puruSAdinA vyApArathI ) ja thAya che, svAbhAvika rIte thatuM nathI. je svabhAvathI ja jIne karma pudgalene upacaya thAya che ema mAnavAmAM Ave te agi jIne paNa karmabaMdha thavAnI vAta svIkAravI paDaze. tenuM kAraNa jANavA mATe gautama svAmI pUche che ke teNe jeneoi) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke jene karmane upacaya pragathI ja thAya che, svabhAvathI thato nathI? uttara--( TocamA !) he gautama! (nIvALuM sivi jamone ijA ) jInA traNa prakAranA pravega kahyA che-"saMgahA" je A pramANe che - (mAvaje, varane, vAvAjho)-(1) manaprayoga-mAnasika zubhAzubha cintana Adi vicAra, (2) vacanaprayoga-zabdoccAraNa Adi rUpa vyApAra, ane (3) kAyapraga-zArIrika ceSTA, mArapITa Adi rU5 zArIri vyApAra (icceeNaM tiviheNa paogeNa jIvANa kammovacae paogasA No vIsasA) ! zrI bhagavatI sUtra : 4 298 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa prakAranA prayogathI jIvone karmopacaya thAya che. tethI A karmopacayanA ( kamabaMdhanA) kAraNa rUpa jIvanA e trividha pravega gaNAya che. tethI ja evuM kahyuM che ke kapacaya prAgathI ja thAya che, svabhAvathI thato nathI. (gvuM nahiM paMviDhiyALa tivi kone mALiya) eja pramANe badhAM paMce. ndriya jIvonAM paNuM eja traNa prayoga hoya che. (puDhIyALa vide go ) pRthvIkAyika jIvane eka kAmapravega ja hoya che. teo te prayoga dvArA ja karmopacaya kare che. (gvaM nAva vArasArRALa) e ja pramANe apUkAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAya, e ekenidraya jIne paNa phakta eka ja praga-kAyaprayoga hoya che, ane teo kAyaprayogathI ja kamepacaya karatA rahe che. (vivicAI suvi pote itta ) tIndriya, trIndriya ane caturindriya, e vikalandriya, jInA be paga hoya che. "raMDA" jevAM ke (varUpo, jAyago)-(1) vacanapravega ane kAyaprayAga. ( rUoi duSii vmoneoi movara yojanA, so vIsA) te be prakAranA prayogothI vikasendriya jIvo karmopacaya kare che. tethI temane karmopacaya prayogathI ja thAya che, prayAga vinA ( svAbhAvika rIte) thatuM nathI. (se nAva no varasA) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke jIne je karmopacaya thAya che te pracAga dvArA thAya che, svAbhAvika rIte (proga vinA) thato nathI. (rva nag no jamono nAra remALiyA) eja pramANe je jIvanA je prayoga hoya che te prayoga dvArA ja te karmopacaya kare che-karmabaMdha kare che. eTale ke mAnasika, kAyika athavA vAcika, je prakArane jIvane pravega (vyApAra) hoya te prakAranA prAga dvArA jIva karmane baMdha karate rahe che. e ja pramANe vaimAnika deve parvatanA cha viSe samajavuM. ahIM "yAvat ) padathI nAra, asurakumAre, vanavyantare ane tiSika devone grahaNa karavAmAM AvyA che. sUtra 2 // karma pudgala ke upacaya kA nirUpaNa (vastha4 mate !) ItyAdi- sUtrAtha-(vatharasa i mate ! poDhovara sApha, sAvalig, sAd isjhavaSiNa baLArUNa sagavatig, gaLApha kanavalig) he bhadanta ! vastranAM phalene je upacaya thAya che, te zuM Adi (Adiyukta) sAnta (antayukta) hoya che? ke sAdi anaMta heya che? ke anAdi sAnta hoya che? ke anAdi anaMta hoya che ? | (moya !) he gautama ! (vastha vaITovANa sArU lAgavANa, nA zrI bhagavatI sUtra : 4 299 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcchu bAvatti, no aLA sapatti, LA aLAC avanatti5) vastranAM pudgalAnA je upacaya thAya che te sAdi sAnta heAya che, sAdi anaMta hAtA nathI anAdi sAnta hotA nathI ane anAdi anaMta paNa hAtA nathI. (jJaddALa mane ! arera poglovacaye sAie sapajjavasie, jo sAie apajjavasie, jo aNAie apangavatti, tALa govALa' mAovaSar pujjA ) he bhaddanta ! jevI rIte vastranAM pudgaleAnA upacaya sAdi sAnta hAya che, sADhi anata hotA nathI, anAdi sAnta hotA nathI ane anAdi anaMta hAtA nathI, eja pramANe zuM jIvAnAM puleAne upacaya paNa sAdi sAnta hAya che? zuM te sAdi ananta, anAdi sAnta ane anAdi anaMta hAtA nathI ? (noyamA !) he gautama ! (athaeNtta kUcALa jhoyAna movarsACsavattip ) he gautama ! keTalAka jIve evAM hAya che ke temanA karmApacaya sAdi sAnta hAya che, ( arthenacALa aLArUC_sajJalik) keTalAka jIveAnA karmopacaya anAdi sAnta hAya che, ( sthAnaM gaLAphaC avajJattiv ) keTalAka jIvAnA karmopacaya anAdi anaMta hAya che, (no cevaLa govALa mAtraSaNa sArUC annatti) paNa evA kAi paNa jIva nathI ke jene picaya sAdi ane anaMta hAya. ( se keLaDheLa'0) he bhadanta ! evuM Apa zA kAraNe kaheA che ? ( gocanA ! ) gautama ! ( ciAnavicaraNa mmovaSar sAra sava( jJasik ) ayyapathika baMdhakaneA-11 mAM, AramAM ane teramAM sthAnava jIvanA karmopacaya sAdi ane sAnta hoya che. ( masiddhicasovaSa gaLAkusannattir ) bhavasiddhika jIvanA karmopacaya anAdi sAnta hoya che. ( amalindriyapta movaSar baLArUC avanattip) abhayasiddhika jIvanA karmIcaya anAdi anaMta hAya che. (se te3LanoyamA! vaghunnarU) hai gautama ! te kAraNe me evu kahyu che ke ( artheyALanIyALa) keTalAka jIvAnA ( mova26 ) kopacaya ( jJA. no caitra na nIvALa* janmotra sArgha ajJatti6) sAdi sAnta hAya che, keTalAka jIvAnA karmAMpacaya anAdi santi hoya che ane keTalAka jIvAneA karmAMpacaya anAdi anaMta hAya che. paraMtu eka paNa evA jIva nathI hotA ke jenA kaaupacaya sAdi anaMta hAya. (vacce na mate tri sANasa sid2kamaLo) he bhadanta ! vA sADhi ( AdithI yukta ) sAnta ( antathI yukta ) che, ke sAdi anaMta che ? athavA anAdi sAnta che, ke anAdi anaMta che ? zuM vastrane A cAre bhaga ( vikalpA ) lAgu paDe che ? ( (noyamA ! vathe sArU savajJatti, bannettA titriviGilephecannA)& gautama ! vastra Adi sAnta che, bAkInA traNe bhaganA asvIkAra thayA samajave eTale ke vastra sAdi anaMta nathI, anAdi sAnta nathI ane anAdi anaMta nathI. ( jahANaM bhaMte ! vatthe sAie sapajjavasie, No sAie apajjavasie, jo aAie sapajjavasie, No aNAie apajjavasie - tahANaM jIvANaM kiM sAiyA spnaliyA ? rakamano pucchA) he bhadanta ! jema vastra_sAdi sAnta che, te sAdi anaMta nathI, te anAdi sAnta nathI ane anAdi anaMta paNa nathI. eja pramANe zu jIve paNa sAdi sAnta che ? zuM jIvA sAdi anaMta, anAdi sAnta ane anAdi anaMta nathI ? zrI bhagavatI sUtra : 4 300 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zocamA ! ) he gautama ! (astheA sAcA savajJalicA, vAri vi mALicavA ) keTalAka jIvo sAdi sAnta hAya che, keTalAka jIvo sAdi anaMta hAya che, keTalAka jIvA anAdi sAnta hAya che ane keTalAka jIvo anAdi anaMta hoya che. A rIte ahIM cAre bhaMga (vikalpe ) kahevA joie. ( le keLaaLa' ?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evu' kaheA che ? ( goyamA ! neraiyA tirikkhajoNiyA maNussA devA gaimAgaI paDucca sAiyA sapajjavasiyA, siddhA gaI paDucca sAiyA apajjavAsayA, bhavasiddhiyA laddhiM paDucca aNAiyA sapajjavasiyA, abhavasiddhiyA saMsAraM paDucca aNAiyA apajjavasiyA le teLaTUDena' ) he gautama ! nArakA, tiya cA, manuSyA ane devagatinA jIvAne nAraka mADhi gatimAM AvavAne kAraNe sAdika kahyA che ane nAraka Ai gatimAMthI teo nIkaLavAnA heAvAthI temane sAnta kahyA che. siddha jIva siddha gatinI apekSAe sAdi anaMta che, bhasiddhika jIva labdhinI apekSAe anAdi sAnta che ane abhavasiddhika jIva saMsAranI apekSAe anAdi anata che. huM gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che. TIkA jIvAnAM kapudgaleApacayanI sAdi sAntatA AdinuM sUtrakAre vajranAM pudgalepacayanA dRSTAnta dvArA A sUtramAM nirUpaNa karyu che, ane jIvAnAM ka pudralApacayamAM rahelI vizeSatAnuM A sUtramAM nirUpaNa karyuM che. gautama svAmInA prazna-(vatyakSa naM mate ! vohotravadhu sAca sara hunnarazipa ?) he bhadanta ! vasranAM pudgalene upacaya ( vRddhi, jamAva ) zu sAdi sAnta hAya che ? athavA ( sAra eNpannatti ? ) sAdi anaMta hAya che? athavA ( baLAi savajJattiv ?) anAdi sAnta hoya che ? , athavA ( aLarUNa gavajJakSiNa ?) anAdi anaMta hAya che ? ( sAdi eTale Adi ( prAraMbha ) sahita ane ' sapasita athavA sAnta' eTale anta sahita, ( apa vasita 'eTale anta rahita ) ahIM vasanAM pulA pacayane anulakSIne gautama svAmIe upara mujaba cAra prazno mahAvIra prabhune pUchyA che. have tenA javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-- zrI bhagavatI sUtra : 4 301 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (joyamA ! varadAna of vorATovaca sArU sAvalig) he gautama! vastranAM putrane upacaya (vRddhi) sAdi sAnta hoya che. (je sArA apAvagi ) te sAdI anaMta hoto nathI. ( Lo agg ) te sAdi anaMta hoto nathI, ( je kaLArUNa sapAvara) te anAdi sAnta hete nathI, (jo gaLAphA jAnavara) te anAdi anaMta paNa hotuM nathI. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-vasane palepacaya prAraMbhathI yukta hoya che, tethI tene sAdi kahyo che. bhaviSyamAM tene nAza thato hoya che, tethI tene sAnta kahyo che. tene prAraMbha thayA pachI te zAzvata (nitya) rUpe rahetA nathI tethI tene sAdi anaMta kahyo nathI. te putralepane anAdi sAnta e kAraNe kahyuM nathI ke vastramAM te pudgalapacayano prAraMbha thayela che. tene anAdi anaMta kahyuM nathI kAraNa ke te prAraMbha sahita ane anta sahita che. autama svAmI have bIjo prazna pUche che-(sgri maMte ! varasa vanA vara sAkSara sAravA) he bhadanta ! jema vastranAM pudgalene upacaya sAdi sAnta hoya che, (jo tArUNa avanavaNa) sAdi anaMta hotuM nathI, (no sArU rAvala) anAdi sAnta hote nathI, ane (Lo mANA - kAvali) anAdi anaMta hotI nathI, (tahALuM nIvALa blovavA purA) eja pramANe nA karmopacaya (karmabaMdha) viSe paNa huM eja jANavA mAguM chuM ke zuM ane karmopacaya sAdi sAta hoya che? zuM te sAdi anaMta hete nathI? zuM te anAdi sAnta hete nathI? zuM te anAdi anaMta hete nathI? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"jo mA " he gautama! vastranAM pagale pacaya karatAM jInA karmabaMdhamAM nIce pramANe vizeSatA che- (gadheyA nIvA vagovavA aigg saTjhavakipa) keTalAka che evAM hoya che ke temane karmopacaya (karmabaMdha) sAdi ane sAnta hoya che. jo ke zrI bhagavatI sUtra : 4 30ra Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAntanI dRSTie taiA samasta jIveAnA karmApacayane ( ka`badhane ) anAdi kahyo che, kAraNa ke ka'kha'dhane sAddhi (prAraMbha yukta) mAnavAmAM aneka mAdhA rahela che. sauthI meATI khAdhA te e naDe che ke karmAMdhane jo sAdi (prArabha sahita ) mAnavAmAM Ave te e ka`badha thayA pahelAM jIvane bilakula siddha samAna mAnavA paDaze ane jo e vAta mAnI levAmAM Ave te e sthitimAM kama 'dha kevI rIte sabhavI zake ? kAraNa ke karmabaMdhanA kAraNarUpa mithyAtva ane aviratine te temanAmAM abhAva hAya che. chatAM pazu " tyAM kamabaMdha thAya che, " evuM kahevAmAM Ave te siddhomAM pazu ka baMdha svIkAravA paDe; paNa evuM banatuM nathI tethI sAmAnya rIte evI mAnyatA che ke jIrAnI sAthe karmonA baMdha anAdikALathI astitva dharAve che. paraMtu ahIM je karma baMdhane 'sAdi'kahevAmAM Avele che te keAI kama prakRtinA badhanI apekSAe ja kahela che. jema ke je jIvane AgalA guNasthAnAmAM je kama prakRtinA baMdha hAtA nathI, te jItra o pachInA gurusthAnA para caDe che te tene te prakRtinA khaMdha thai jAya che, te dRSTie te baMdhane sAdi mAnavAmAM Avela che. jyAre jIva te sthAnathI nIce utarI jAya che tyAre te prakRtinA khadha tene chUTI jAya che, tethI tene anta AvI jAya che, te kAraNe te karmAMdha sAdri ane sAnta hoya che. A vAtane dhyAnamAM rAkhIne keTalAka jIvonA karma baMdharUpa suMdUgalApacayane sAdi sAnta kahela che A viSayanuM sUtrakAre pahelAM vadhAre spaSTIkaraNa kareluM che, tethI ahIM tenuM vadhu piSTapeSaNa karyuM nathI. e ja kAraNe ( artheyALuM gIvALa jovavad sAhnavajJapti) keTalAka jIvone sAdi sAnta kahyA che. ( banthenacALa nIvALa aLAZpa sajJattiv ) keTalAka jIvo evAM hAya che ke jemane kakha dharUpa pudagalApacaya anAdi hovA chatAM sAnta ( prAraMbha sahita ) hAya che. evAM jIve ( antarAtmAe ) samyagdaSTi hoya che. ( sthaLacALa kALACgavajJasik) keTalAMka jIvA evA hAya che ke jemanA kama badha rUpa pudgalApacaya anAddi ane anaMta hoya che. evAM jIvo abhavya zreNinA hAya che. paraMtu ( no ceva huM nIvAnuM moTarasAra vajJakSiNa ) kAI paNa jIva evAM hAtA nathI ke jemanA karmAMpacaya sAdi ane anata hAya, kAraNa ke A prakAranI mAnyatAnA svIkArathI muktinA abhAvane svIkA zrI bhagavatI sUtra : 4 303 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra paDaze. have A viSayanA vadhAre spaSTIkaraNane mATe gautama svAmI mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che - (a mi ?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke keTalAka jIvone karmopacaya sAdi sAnta hoya che, keTalAka jIvone karmopacaya anAdi sAta hoya che ane keTalAka jIvone kapacaya anAdi anaMta hoya che, paNa keI paNa jIvane karmopacaya sAdi anaMta hete nathI ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(jocamA !) he gautama! (phariyAvahiyavaMya moDANa sArUNa sapanavasira) je karmabaMdha yogane kAraNe ja thAya che, kaSAyane kAraNe thatuM nathI, evAM karmabaMdhane "aryApathika baMdha " kahe che. e prakAranA aryApathika karmane baMdha karanAra jIvane karmopacaya sAdi ane sAta hoya che. jemake-agiyAra, bAra ane teramAM guNa sthAne rahelo jIva A prakAranuM hoya che, eTale ke te jIvane karmopacaya sAdi ane sAnta hoya che. tene sAdi kahevAnuM kAraNa e che ke jIva A karmabaMdha nIcenAM guNasthAnamAM rahe tyAre bAMdhate nathI, kAraNa ke nIcenAM guNasthAnamAM kaSAyane sadUbhAva rahe che tethI abaddha pUrva (pUrve nahIM baMdhAcele) hevAne kAraNe A karma baMdhane sAdi (prAraMbha yukta) kahyo che. aAgI avasthAmAM eTale ke caudamAM guNasthAne caDI javAthI athavA zreNithI nIce utaratA tene baMdha chUTI jAya che, te kAraNe tene sAnta (anta sahita) mAne che. karmabaMdhane jyAre vicAra karavAmAM Ave tyAre e vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke (no paripatA chuM anumail vAcazo hari) prakRtibaMdha ane pradezabaMdha e bane baMdha yogathI thAya che, ane sthitibaMdha tathA anubhAgabaMdha kaSAyathI thAya che. A rIte karmabaMdhanAM mukhya be kAraNa che - (1) vega ane (2) kaSAya. je karmabaMdha gamanAgamana Adi kriyAone kAraNe thAya che te kamabaMdhane aryApathika karmabaMdha kahe che, ane evAM karmane bAMdhanAra jIvane airyApathika baMdhaka kahyo che. dasamAM guNasthAna sudhI ja kaSAyane sadbhAva kahyo che, tyAra pachInAM guNasthAnamAM kaSAyano abhAva hoya che paNa yogane sabhAva hoya che. agiyAramAM guNasthAnamAM kaSAya bilakula upazAnta rahe che. tethI tyAM te nahIM jevI ja hoya che. tyAM je karma prakRtine baMdha thaze te apUrva haze. eja zrI bhagavatI sUtra : 4 304 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe bAramAM guNasthAnamAM paNa kaSAyenI kSINatA thaI javAne kAraNe je karmabaMdha thaze te paNa apUrva ja haze ane yoganimittaka ja haze eTale ke zarIrajanya ke vANIjanya ja haze. A kAraNe A kamabaMdhamAM sAditA (prAraMbha yukatatA) batAvI che. ane jyAre e ja AtmA teramAM guNasthAnethI caudamAM guNasthAne caDI jaze, athavA agiyAramAM guNasthAnethI nIcenI zreNinA guNa sthAne utarI jaze, tyAre te bAMdhelA karmane aMta AvI jaze. te kAraNe temAM saparyavasitatA ( sAntatA-anta yutatA ) batAvI che. te kAraNe evuM kahyuM che ke "keTalAka jIvone karmabaMdha sAdi ane sAnta hoya che. " (masiddhiyakSa jovA gaLAphara sAvalig) je jIvane eka bhavamAM athavA aneka bhavamAM siddhinI prApti thavAnI hoya evA jIvane "bhavasiddhika kahe che. bhavasiddhika-bhavya-jIvane je karmopacaya hoya che te anAdi hovA chatAM paNa sAnta (anta sahita) hoya che. tenuM kAraNa e che ke jyAM sudhI tenA AtmAmAM samyagdarzana guNa prakaTa thayo nathI tyAM sudhI kamabaMdha anAvi che, paNa samyagdarzana prakaTa thatAM ja cAritranI prApti thaI javAthI tene te karmana) nAza karIne te kSe jAya che, te kAraNe te jIvane karmabaMdha anAdi hovA chatAM paNa sAta (anta sahita ) kahyo che. (amarasiddhiyakSa jovA maLar. Eg 1pakAvati) je jIvane kaI paNa bhavamAM mekSanI prApti thatI nathI evAM abhavya jIvane karmabaMdha (karmopacaya) anAdi hovA chatAM anaMta kahyo che. (se teNaTheNaM goyamA ! evaM buncai atthegaiyANaM jIvANaM kammovacae sAie0 No je je vAvavA sAphA anavasira) he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke keTalAka jIvone karmopacaya sAdi sAnta keya che, keTalAkane anAdi, sAnta hoya che ane keTalAkane anAdi anaMta hoya che, paraMtu keI paNa jIvano kapacaya sAdi ane anaMta hote nathI. autama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke huM vadhe ne ! raviMda rANA kAvali, vAmano ) he bhadanta ! zuM vastra sAdi sAta hoya che? ke sAdi anaMta hoya che? ke anAdi sAta heAya che? ke anAdi anaMta hoya che? vastranA viSe A prakAranA cAra bhaMga (vika) gautama svAmIe mahAvIra prabhune pUchayA. tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(7ocamA !) he gautama ! (Athe paNa sagavatig ) vastra sAdi sAnta hoya che, (kavolA sinni fa kiradA) te sAdi anaMta hotuM nathI, anAdi sAnta hetu nathI ane anAdi anaMta paNa hatuM nathI. A rIte bAkInA traNa vikalane nakArAtmaka javAba Ape che have e ja dRSTAntane AdhAre gautama svAmI nA viSayamAM nIcenA prazna pUche che- (mate ! vaLe sArU sarajJavanig) he bhadanta ! jema Ape vastrane sAdi ane sAnta kahyuM che, (no sArUNa avajavalig ) sAdi anaMta kahyuM nathI, (Lo baLArUpa sajasjhavavigha) anAdi sAta kahyuM nathI, ane (no kaLArUpa zrI bhagavatI sUtra : 4 305 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnavara) anAdi anaMta kahyuM nathI, (taNA navA rUcA variyA, jarUino puchA) eja pramANe zuM che paNa mAtra sAdi sAnta ja che? zuM teo sAdi anaMta nathI ? zuM teo anAdi sAnta nathI? zuM teo anAdi anaMta nathI ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhue kahyuM-(joyA!) jenA viSayamAM evI vAta nathI. (sArU sArUyA sajjavaliyA ) keTalAka jI evAM hoya che ke je sAdi sAnta hoya che, ( rAri vi mALiyakavA) keTalAka jIve evAM hoya che ke je sAdi anaMta hoya che, keTalAka jIva evA paNa hoya che ke je anAdi sAnta hoya che, ane keTalAka jIvo evA hoya che ke je anAdi anaMta hoya che. have chonA viSayamAM A prakAranuM pratipAdana sAMbhaLIne tenuM kAraNa jANavAnI jIjJAsAthI gautama svAmI mahAvIra prabhune A pramANe pUche che- ( i ) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke keTalAka jIve sAdi sAnta hoya che, keTalAka sAdi anaMta hoya che, keTalAka anAdi sAnta hoya che, ane keTalAka anAdi anaMta hoya che? uttara-(camA ! ne vijivanA , majurata sevA mArUM padudA sArA sArAvaricA) he gautama ! nAraka, tiryAnika, manuSya ane deva, e naraka Adi gatimAM AvavAnI apekSAe sAdi che ane naraka Adi gati. omAMthI nIkaLavAnI apekSAe sAnta che. te siddha ghaNuM ghaNuja sAphavA kAnavariyA) siddha ne siddha gatinI apekSAe sAdi anaMta mAnavAmAM AvelA che. (mAsiddhiA trei padura ajANyA sajasjhavaNajA) bhAvasiddhika bhavya jIne labdhinI apekSAe anAdi sAnta kahyA che, kAraNa ke bhava siddhika jInI bhavyatva-labdhi siddhapada prApta karatA ja dUra thaI jAya che, te rIte vicAra karatA temane anAdi sAnta kahyA che. ( jamavasiddhiyA saMsAruM vaDurava aA aAvariyA) je abhavya ja hoya che teo kadi paNa saMsArane tarI jaI zakatA nathI, te kAraNe saMsAranI apekSAe temane anAdi anaMta kA che. (te of) he gautama ! uparyukta kAraNe meM evuM kahyuM che ke keTalAka ja sAdi sAnta hoya che, ItyAdi. jo ke sAI apajjavasiyA siddhA na ya nAma tIyakAlammi, Asi kayAvi suNNA siddhi siddhehi siddhaMte // 1 // ahIM koIne evI zaMkA uddabhavI zake ke Apa siddha jIne siddha gatinI apekSAe sAdi anaMta kevI rIte kahe che ? kAraNa ke siddhAntamAM zrI bhagavatI sUtra : 4 306 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evuM kahyu` che ke bhUtakALamAM kadI paNa siddhagati siddha jIvAthI rahita rahI nathI. A siddhAntanA kathana anusAra te siddha jIvAmAM siddha gatinI apekSAe anAdi anaMtatA ja ghaTAvI zakAya che--sAdi ana tatA ghaTAvI zakAtI nathI. samAdhAna -siddhAntanA A kathana pramANe jo ke siddhomAM siddhagatinI apekSAe sAdi anaMtatA ghaTAvI zakAtI nathI, paNa jevI rIte kALane anAdi mAnyA che ane te kAraNe te kALanA pariNamana rUpa rAta ane divasa pazu anAdi siddha thAya che, kAraNa ke kALa kadra paNa rAta ane divasathI rahita rahyo nathI. chatAM paNu utpattinI apekSAe jema rAtri divasane sADhi kahevAmAM Ave che, eja pramANe navina siddha jIvenI utpattinI apekSAe siddha jIvAne sAdi ane anaMta kahyA che. kahyuM paNa che ke-- " savva sAi sarIraM na ya nAmA''imaya dehabhAvo / kAlANAittaNao jahA va rAI diyAINaM // 1 // " " savvo sAI siddho na yAdimo vijjai tahA ta ca / siddhi siddhAya sayA nidiTThA rohapucchAe // 2 // "} 99 bhAvA --kALa anAdi che, te kAraNe evuM kAI paNu zarIra sa`bhavI zakatuM nathI ke je sauthI paheluM hAya! chatAM paNa " zarIra sAdi che, " evu' kahevAmAM Ave che. rAtadivasa viSe paNa evuM ja samajavu. eTale ke koipaNa rAtridivasa evAM nathI ke jene sauthI pahelA mAnI zakAya ! chatAM paNa rAtri divasane sAdi kahelAM che. eja pramANe briddhi kAi paNa samaye siddhothI rahita hAtI nathI. te kAraNe evA nizcaya karI zakAtA nathI ke amuka jIva sauthI paheleA siddha thayA che. chatAM paNa utpattinI apekSAe siddhone sAtti anata kahyA che. eja kAraNe rAhaka aNugAranA praznomAM siddhi ane siddhane anAdi prakaTa karela che. / / sUtra 3 || karma ke bheda aura unakI sthiti kA nirUpaNa kama sthiti vaktavyatA-- " jaLa mate ! mavAdIyo " ItyAdi-- sUtrAya --( jaLa mate ! macaDDIgo vaLattAo) he bhadanta ! kamaprakRtie keTalA prakAranI kahI che ? ( vocamA ! TU macaDDIbo vaLattAzo) zrI bhagavatI sUtra : 4 300 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitama! kamaprakRtio ATha kahI che ( saMjJA) te ATha prakAra nIce pramANe che. ( bAnAvarajinsa, risAvALA vAva zaMtarArtha) jJAnAvaraNIya, darzanA varaNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, gotra ane antarAya. (bALavALanasa chuM mate ! mUrata varUca jAruM caMddhi FUttA ?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karmanI baMdha sthiti keTalA kALa parvatanI kahI che? (noma !) he gautama! (HoLe tomuhuraM voLe vIsa sarovarajovATo -tinniA vArasadAruM bAvA) jJAnAvaraNIya kamanI baMdhasthiti jaghanyanI apekSAe (ochAmAM ochI) antarmuhUrtanI ane utkRSTanI ape. mA ( vadhAremAM vadhAre) trIsa sAgaropama keDAkeDI kALanI kahI che. tathA tene AbAdhAkALa ( karmabaMdha thayA pachI kama udayamAM na Ave tyAM sudhIno kALa) traNa hajAra varSano kahyo che. (vALiyA ivanio) tathA AdhAkALa sivAyanI je karma sthiti che tene karmaniSeka kahe che. (gvaM ritir ) eja pramANe darzanAvaraNIya karmanA viSayamAM paNa samajavuM. (to macAvazoLe ja jANAvaLa) vedanIya karmanI jaghanya sthiti akaSAya AtmAnI apekSAe be samayanI che ane utkRSTa sthiti jJAnAvaraNIya karmanA jeTalI ja-trIsa keDADI sAgaropamanI che. (roLiE Homi aMtamuhUrta soLe sattariNAmovamoDhADI) mehanIya karmanI baMdhasthiti ochAmAM ochI antarmuhUtanI ane vadhAremAM vadhAre 70 keDIkeDI sAgaropanI che. ( patta 2 vAra sAra - vadULiyA janma6i nileza ) tene AbAdhakAla 7000 varSa che. te AbAdhakALa sivAyanI je kamasthiti che te tene karmaniSeka (kamavedanAne kALa) che. (AugaM jahaNNeNa aMtomuhuttaM ukoseNaM tettIsa sAgarovamANi puvvakoDitibhAgo sAvA, bAvAdULiyA vaAdira nirNayo ) AyukamanI sthiti ochAmAM ochI antarmuhUrtanI ane vadhAremAM vadhAre 33 sAgaropamanI che, ane tene AbAdhakALa pUrva keTinA trIjA bhAga jeTale che, te AbAdhakALa sivAyanI je karma sthiti che, te tene karmaniSeka (kamavedanane kALa) che. (nAma-goyANaM jahaNgeNaM aTThamuhuttA, ukkoseNa vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo zrI bhagavatI sUtra : 4 308 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doNi ya vAsasahassANi abAhA, abAhUNiyA kammaTTiI kammaniseo aMtarAiyaM kahA jALavaLigaM) nAmakarma ane gotrakamanI sthiti ochAmAM ochI ATha mahartAnI ane vadhAremAM vadhAre 20 kaDAkoDI sAgaropamanI che. temane AbAdhakALa be hajAra varSane che, A AbAdhakALa sivAyanI je kamasthiti che te tene karmaniSeka kALa che. aMtarAya kamanI jaghanya, utkRSTa Adi sthitinA viSayamAM jJAnAvaraNIya karma pramANe ja samajavuM. TIkAtha-pahelAnA sUtramAM karmopacayane (karmabaMdhane) sAdi sAnta kahe e karmabaMdhane anulakSIne sUtrakAra A sUtra dvArA karmanA prakAranI ane temanI sthitinI prarUpaNa karI rahyA che-A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke ( rUo mete ! vaDIlo ghaomttAgora) he bhadanta ! karmanA keTalA bheda kahyA che? uttara-(jo !) he gautama ! (z ErgaNIo somttAgo) kamanA ATha prakAra kahyA che (taMgadA) te ATha prakAre nIce pramANe che " janAvarabinna, rikSAvALAnaM, nAva caMtAcaM" jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, gotra ane antarAya. have gautama svAmI te karmonI baMdhasthiti Adi viSe prazna pUche che(nALAnavaraLikanarA ' maMte! jhamarasa 1 jAruM vaMdira gora?) he he bhadanta! jJAnAvaraNIya karmanI baMdhasthiti keTalA kALanI kahI che? uttara-(bocanA!) he gautama ! (Tavori gharomudutta 3oseLa tIrSa sAvaromorArI) jJAnAvaraNIya karmanI baMdhasthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrtanI che ane adhikamAM adhika trIsa sAgaropama koDAkeDI kALathI che. (tini ca vAraHlArUM gAvANA, bAvAhULiyA meTrira vanigo) tene AbAdhakALa traNa hajAra varSane che, ane te AbAdhakALathI rahita te karmanI je sthiti che, te tene niSekakALa (vedanakALa) che. abAdhAkALanuM tAtparya nIce pramANe che-kamanA udayane bAdhA kahe che. A bAdhAnA abhAvane abAdhA kahe che. kamane baMdha thayA pachI te karma jyAM sudhI udayamAM AvatuM nathI tyAM sudhInA kALane te karmane akhAdhAkALa kahe che, eTale ke kamanA baMdha ane udayanI vacce je kALa che tene abA. dhAkALa kahe che. karmane baMdha thayA pachI karma turata ja e ja samaye udayamAM AvatuM nathI, paNa keTalAka kALa pachI ja te udayamAM Ave che. keTalA kALa pachI te karma udayamAM Ave che te zAstrakAroe nirdhArita karI batAveluM che. akhAdhAkALane artha A pramANe batAvyo che- " temaNe karmane baMdha thaI gayA pachI paNa jeTalA samaya sudhI kama udayamAM AvatuM nathI teTalA samayane te karmane abAdhAkALa kahe che." jemake jJAnAvaraNIya kamanI utkRSTa (adhikamAM adhika) sthiti trIsa sAgaropama kaDAkaDI kALanI kahI che, temAM abAdhAkALa traNa hajAra varSane kahyo che. siddhAntamAM evuM kahyuM che ke "jeTalA keDAcheDI sAgaropamanI karma sthiti zrI bhagavatI sUtra : 4 309 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAya che, eTalAM seA varSanA tene akhAdhAkALa hAya che. ' A hiMsAma pramANe jJAnAvaraNIya karmInI utkRSTa sthiti trIsa sAgaropama koDAkoDInI che, tethI teTalA seA varSanA eTale ke trIsaseA (traNa hajAra) varSanA tenA agA yAkALa hoya che. utkRSTa sthiti laine je A kama khaMdhAI jAya che, te traNa hajAra varSa pachI te tenuM mULa devA mAMDe che, traNa hajAra varSa sudhI tA te phakta rastAmAM ja raheze. trIsa kaDAkADI sAgaropamamAMthI akhAdhAkALanA A traNa hajAra varSa bAda karatAM je kALa bAkI rahe che tene kaniSeka ( ka vedanakALa ) kahe che. A kaniSekamAM anubhava ( vedana ) karavAne nimitte kadalikAnI eka prakAranI khAsa racanA thAya che kahevAnuM tAtparya e che ke udaya cAgya kadalikAnI je racanA thAya che tenuM nAma kamyUniSeka che. udayanA prathama samayamAM kadalikAnA adhika mAtrAmAM niSeka thAya che, tyAramA khIjA samayamAM vizeSahIna kadalikAnA niSeka thAya che, trIje samaye paNa vizeSahIna cayahIna-ka dalikonA niSeka thAya che, A rIte vizeSahIna ka dalikonA niSeka utkRSTa sthinivALAM ka-daliko panta thayA kare che. kahyuM paNa che-- kr mottUNa sagamabAhaM paDhamAi foss bahuyaraM davvaM / se se visesahINaM jo ukosaMti savvAsi // " // bhAvAya --AThe prakAranAM karma jyAre madhAI cuke che, ane pAtapeAtAnA akhAdhAkALa pachI jyAre teo udayamAM AvavA mAMDe che, tyAre te karmonA vedanAceAgya dalikonI niSeka racanA thAya che, eTale ke karmAnubhavanA prathama samayathI laIne baddha karmonAM likomAMthI vedavAyeAgya DhalakonA niSeka thAya che. temAM udayanA prathama samaye temAMnA adhika dalikonA niSeka thAya che, tyArabAda eka eka samaya pramANavALI dvitIya Adi sthitimAM kramazaH dvitIya, tRtIya Adi samayemAM vizeSa hIna vizeSahIna kaCdalikonA niSeka thAya che, ane te niSeka khaddhakama sthitinA antima samaya panta thAya che. akhAdhA sivA yanI A dalika niSeka vidhi Ayukama sivAyanA sAta karmanA viSayamAM ja samajavI. AyukamAM paNa niSeka te thAya cheja, paNa tyAM te niSeka Ayuka khadhanA prathama samayathI ja zarU thai jAya che, AyukanI niSeka racanAmAM akhAdhAkALa pUro thavAnI AvazyakatA rahetI nathI. jo ke yukanA paNu akhAdhAkALa hoya che, paNa Ayuka*nA A niSeka vakhate akhAdhAkALane khAda karavAnI jarUra rahetI nathI tenuM kAraNa nIce pramANe che-- Ayukamane khaMdha thayA pachI prathama samaye ja AyukamanAM ghaNAM ja adhika dalikAnA niSeka thavAnA prAraMbha thaI jAya che--eTale ke prathama samayamAM ja AyukamanAM ghaNAM dalikAnA niSeka thaI jAya che, ane tyArabAda dvitIya, tRtIya Adi samayAmAM teA uttarAttara vizeSane vizeSa hIna niSeka thatA rahe che, ane A niSeka antima like paryanta vadhu ne vadhu hIna thatA rahe che. zrI bhagavatI sUtra : 4 310 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte jJAnAvaraNIya karmane baMdha thayA pachI paNa traNa hajAra varSa sudhI te avedyamAna avasthAmAM ja rahe che ane tyArabAda te udayamAM Ave che. A rIte teno vedanakALa trIsa keDIkeDI sAgaropama karatAM traNa hajAra varSa nyUna (e ) che. kahevAnuM tAtparya e che ke kamanI sthitinA be prakAra che-(1) karmarUpe rahevAnI sthiti ane (2) anubhavavA (davA) gya kamarUpa banavAnI sthiti. ahIM je ochAmAM ochI ke vadhAremAM vadhAre karma sthiti kahI che, te kamarUpe rahenArI karmasthiti kahI che, ane jyAre abAdhAkALa pUro thayA pachI kama udayamAM AvavA lAgI jAya che tyAranI sthitine anubhavayogya karma sthiti kahI che. karmanI sthitimAMthI abAdhAkALa bAda karatA je sthiti bAkI rahe che eja anubhavAgya karma sthiti che ema samajavuM. keI keI AcArya evuM kahe che ke "traNa hajAra varSa akhAdhAkALa, ane trIsa sAgaropama kaDAkeDI pramANa bAdhAkALa, e banene saravALe karavAthI je pramANa Ave che te karmasthitikALa che, tathA abAdhAkALa sivA. yane je bAdhAkALa che, te karmaniSeka kALa che.'' eja pramANe bIjA kone AbAdhakALa paNa samajavuM joIe Aya. karmane nikakALa (vedanakALa) 33 sAgaropamane kahyo che, tathA tene AbAdhAkALa pUrvakeTinA trIjA bhAga pramANa che. pUrvakeTine trIjo bhAga tetrIsa lAkha tetrIsa hajAra traNaso tetrIsa (3333333) pUrva ane tevIsa lAkha bAvana hajAra (2352000) kaTivarSa pramANa che. | (gvaM rikSAvaLikanuM) jJAtAvaraNIya karmanI sthiti pramANe ja daza. nAvaraNIya karmanI paNa sthiti samajavI. (vejiM jJami o , 3ole naphA jAnAvaLi) vedanIya kAmanI ochAmAM ochI sthiti be samayanI ane vadhAremAM vadhAre sthiti jJAnAvaraNaya karmanA jeTalI ja (trIsa kaDAkaDI sAgaropamanI) che. ahIM je vedanIya karmanI jaghanya (ochAmAM ochI) sthiti be samayanI kahI che te mAtra yogane kAraNe thanArA baMdhane anulakSIne kahI che-eTale ke evI paristhitimAM vedanIya karmanI jaghanya sthiti be samayanI hoya che-eka samayamAM te baMdhAya che ane bIje samaye tenuM vedanA thAya che. (vecanAra gagy) vAha, nAma povALa mamattA) A kathana pramANe vedanIya karmanI je bAra muhUrtanI jaghanya sthiti kahI che te kaSAya yukta jIvonI apekSAe ja samajavI, kAraNa ke kapAyayukta jInA vedanIya kamane je jaghanya sthiti baMdha thAya che, te bAra muhUrtane hoya che, vedanIya karmane utkRSTa sthitikALa trIsa sAgaropama koDA keDI karatAM traNa hajAra varSa e che hoya che. ( moninna jaLevi saMtomukutta, zrI bhagavatI sUtra : 4 311 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gjoi sattarinArolamagrorI) mohanIya karmanI jaghanya baMdhasthiti antamuhUrtanI ane utkRSTa baMdhasthiti 70 kaDAkaDI sAgaropamanI che. teno AbAdhakALa 7000 varSa che. utkRSTa sthitimAMthI akhAdhAkALane bAda karavAthI jeTaluM kALa bAkI rahe teTalo mohanIya karmane karmaniSeka kALa ( kama vedanakALa) samaja (kaasi vaMto[dutta, thoLa terI kolamani) AyukarmanI jaghanya sthiti attamuhUrtanI che ane utkRSTa sthiti 33 sAgarepamanI che. (puawori vimAno garA) tene abAdhAkALa pUrva keTinA trIjA bhAga pramANa che. (ucAkULiyA smagri-niSetro) abAdhAkALa sivAyanI je kamasthiti che, te A kamane niSeka kALa samaja. pUvakeTinA trIjA bhAganuM pramANa A sUtramAM ja abAdhAkALanuM varNana karatI vakhate ApI dIdheluM che. (nAmajoyA nahamoi muduttA uznone vIse sAravamohAjohIzo) nAmakarma ane trikarmanI jaghanya sthiti ATha muhUrtanI che ane utkRSTa sthiti vIsa sAgaropama keDAcheDInI che. (roUiT 2 vArasaENAIm avAEURT) banene AkhAdhakALa be hajAra varSa che. (pravAhULiyA janmadri mnigo) temanI vIsa sAgaropamanI utkRSTa sthitimAMthI 2000 varSa pramANa abAdhAkALa bAda karatAM eTale kALa bAkI rahe teTale temane avasthAna kALa-karma niSeka kALa samaja. (utarArU jALavaLajJa') antarAya karmanI sthiti, abAdhAkALa avasthAna kALa Adi jJAnAvaraNIya karma pramANe ja samajavA. sUtra 4 | kamabandhaka vaktavyatA"jALavaLiE maMte ! " ItyAdi- sUtrArtha-(bAbAvaLigaM gaM aMte ! u rUthI vaMdharU, kuraNo vaMdha, napuMsago vaMgharU?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karma zuM strI bAMdhe che ke puruSa bAMdhe che? ke napusaka bAMdhe che ? athavA-( zorUrathI, bopurisa, jonapura viMdha) jJAnAvaraNIya karma zuM strI bAMdhatI nathI? purUSa bAdha nathI? napuMsaka bAMdhate nathI ? (joyA! rUthI vi varU, puri ki vaMdha, nag a vi vaMdha) he gautama! strI paNa jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che, purUSa paNa jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che. ane napuMsaka paNa jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che. (mothI, nokurisa, nonapuMsago para vaiva, ziva no vaMdha) tathA je jIva "ne strI hoya che strI hatI nathI, "ne purUSa" hoya che- purUSa hota zrI bhagavatI sUtra : 4 312 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, ne napuMsaka " hoya che napuMsaka heto nathI, te jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che paNa kharo ane nathI paNa bAMdhate. (lAvavajJALo satta HginhIzo) Ayukarma sivAyanA bAkInAM sAte karmonA viSayamAM paNa A prakAranuM kathana ja samajavuM. (AugaM NaM bhaMte ! kammaM kiM itthI baMdhai, puriso baMdhai, napuMsao badhai, puchA) he bhadanta ! Ayukarmane baMdha zuM strI kare che? purUSa kare che? napuMsaka kare che? A pramANe pahelAMnI jevAM ja prazno ahIM samajavA. (goyamA ! itthI siya badhai, siya ko badhai evaM tinni vi bhANiyavA) gautama ! Ayukamane baMdha strI kare paNa che ane nathI paNa karatI. purUSa ane napuMsakanA viSayamAM paNa evuM ja kathana thavuM joIe. (ArathI, je purisa, monapuMsago dharU) ne strI-strI na hoya e jIva, no purUSaparUSa na hoya e jIva ane ne napuMsaka-napuMsaka na hoya e jIva Ayukamane baMdha karatA nathI. ( nAnAvarabinne i mete ! ( saMjJA jaMgha, anaMje baMdhai, saMjayAsaMjae badhaha, Ne saMjaya, No asaMjaya, No sajayAsae baMdha ) he bhadanta ! zuM saMyata jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che ? zuM asaMyata jIva te kama bAMdhe che? zuM saMyatAsaMgata jIva te karma bAMdhe che? athavA za ne saMyata jIva te karma bAMdhe che ? ne asaMyata jIva te kama bAMdhe che ? zuM ne saMyatAsaMyata jIva te karma baMdhe che? (joyA!) he gautama ! ( saMjJA zira vaMdhara sica no raMga, aisg baMdhai, saMjayAsaMjae vi badhai, No saMjaya, No asaMjaya No saMjayAsaMjae Na badhaha) jJAnAvaraNIya karma saMyata jIva badhe paNa che ane nathI paNa bAMdhate, paNa asaMyata jIva tathA saMyatAsaMyata java bAMdhe che, ne saMyata, ne asaMyata ane ne saMyatAsaMyata che jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nathI. (eca AugavajAo satta vi, Auge hedillA tiNNi bhayaNAe, uvarille Na raMdhara ) Ayukama sivAyanI sAte karma prakRtionA viSayamAM paNa A pramA. Ne ja samajavuM. AyukarmanA viSayamAM evuM samajavuM ke je jIva saMyata hoya, asaMyata hoya, athavA to saMyatAsaMyata hoya te Ayukarma bAMdhe che paNa khare ane nathI paNa bAMdhato. paraMtu je jIva ne saMyata hoya, ne asaMyata zrI bhagavatI sUtra : 4 313 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAya, athavA teA ne sayatAsayata hoya, teo Ayukama mAMdhatA nathI. bAnAvaraniA naM mate ! f' sammoi 5'paD, miRoi vAMdhar, sambhAmiviTI vadharU ? ) he bhadanta ! zuM jJAnAvaraNIya kama samyagdaSTi jIva khAMdhe che ? ke mithyAdRSTi jIva khAMdhe che? ke samyagmithyAdRSTi jIva khAMdhe che ? (jJeyamA ! ) OM gautama ! ( sIi niya varU, priya no pa, miniTo padhara, sammAniRviTrIya dhar)huM gautama ! samyagdaSTi jIva kayAreka jJAnAvaraNIya kama khAMdhe che ane kayAreka nathI bAMdhatA, paraMtu mithyArdaSTi jIva athavA tA samyak mithyAdaSTi jIva tA jJAnAvaraNIya kama khAMdhe che ja. ( evaM AugavajjAo satta vi, Aue heTThillA do bhayaNoe, smmaamitiIna vaSar ) Ayukama sivAyanA sAte kabaMdha viSe A pramANe ja samajavuM. AyukamanA aMdha viSe nIce pramANe samajavuM--je jIva samyagdRSTi DAya che athavA teA mithyASTi hAya che te Ayukrama'nA 'dha kayAreka khAMdhe che ane kayAreka nathI khAMdhatA. paraMtu je jIva samyak mithyArdaSTi hAya che te sukama nA khadha karatA nathI. ( NANAvara NijjaM NaM bhate ! kammaM kiM sannI baMdhai, asanno baMdhai, No sanno, no sanno vadharU ?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karmanA adha zuM sa ii jIva khAMdhe che ? ke asaMgI jIva khAMdhe che? athavA je nA sanI hAya che te bAMdhe che ? ke je nA asI DAya te khAMdhe che ? (nocamA ! ( sannI lica vadha6, ttiya no thAMdhara, basanno vadha, no sannI, no prasannI na vadharU ) sagI jIva jJAnAvaraNIya kramanA baMdha kare paNa che ane nathI paNa karatA, asanI jIva jJAnAvaraNIya karmonA baMdha kare che, paNa nA sa'nI ane ne asa'nI jIveA jJAnAvaraNIya karmAMnA baMdha karatA nathI. ( evaM veyaNijjA vajjAo cha kammappayaDIo, veyaNijjaM heTThillA do baMdha ti, he macaLAva, AgaLa' pheTrA yo macaLA, riddhe na vadha6 ) A prakAranuM kathana vedanIya ane Ayukama sivAyanI cha ka prakRtinA viSayamAM paNa samajavuM. sanI jIvA vedanIya karmanA adha kare che, asa'nI jIvA vedanIya zrI bhagavatI sUtra : 4 314 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmane baMdha kare che, paraMtu ne saMjJI ane ne A saMjJI ja vedanIya karmane baMdha kare paNa che ane nathI paNa karatA. Ayukamane baMdha saMjJI tathA asaMzI cha kare paNa che ane nathI paNa karatA, paraMtu ne saMsI jI Ayukamane. baMdha karatA nathI. (TUTamiz of mate zakhsa ji mAsiddhi papha, mArittig vaMdha?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karma bhavasiddhika (bhavya jIva) bAMdhe che ke abhavayidrika ( abhavya jIva) bAMdhe che athavA (bo mAsiddhiA, kamara. kSitti dharU?) je jIva ne bhavasiddhika hoya che te bAMdhe che ke je jIva ne abhAvasiddhika hoya che te bAMdhe che ? (goyamA ! bhavasiddhie bhayaNAe, abhavasiddhie badhai, No bhavasiddhie No amarasiddhiA vaMdha) he gautama ! je jIva bhavasiddhika hoya che te jJAnAvaraNIya karma bAMdhe paNa che ane nathI paNa bAMdhate, paNa je jIva abhavasiddhika hoya che te te A kama bAMdhe ja che. ne bhavasiddhika ane ne abhavasiddhika ja jJAnAvaraNIya kama bAMdhatA nathI. (evaM AugavajjAo satta vi, AgaM hedilA do bhayaNAe, ubarille na jaMdha4) Ayakarma sivAyanA sAte karmonA baMdha viSe paNa A pramANe ja samajavuM, bhavasiddhika ane abhavasiddhika cha Ayukamene baMdha kare paNa che ane nathI paNa karatA. paNa ne bhavasiddhika che ane no abhAvasiddhika ja Ayukarmane baMdha karatA nathI. (NANAvaraNijjaNaM bhAte ! kamma ki cakkhudasaNI badhai ? abakkhudasaNI paMpa mohinaLI baMdha? vaDhaLI raMdharu?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya kamane baMdha zuM cakSu-darzanavALo jIva kare che ? ke acakSu-darzanavALo jIva kare che? ke avadhi-darzanavALo chava kare che? ke kevaLa darzanavALo chava kare che? (rikSA tiAi marig, 33aai na vaMdha, gheLavavA satta ji) he gautama ! cakSudarzanI, acakSudazanI ane avadhidarzanI jJAnAvaraNIya kane baMdha kare che paNa kharAM ane nathI paNa karatA. paraMtu kevala darzanavALA zrI bhagavatI sUtra : 4 315 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha karate nathI vedanIya karma sivAyanA sAta karmo bAMdhavAnA viSayamAM paNa A pramANe ja samajavuM. (vejijJa dikSA tigni vaMdhati, vaDhaLa mANa) vedanIya kamane baMdha cakSudarzanI, acakSudarzanI ane avadhijJAnI jIve te kare che, paNa kevaladarzanavALo jIva vedanIya karmane baMdha kare paNa che ane nathI paNa karate. NaNAvaraNijja bhate ! kammaM ki pajjatta pro badhai, appajattao badhai, No kAttaya, jo sattaramo vaMdharU?) he bhadanta! jJAnAvaraNIya karmazuM paryAptaka jIva bAdhe che ? ke aparyAptaka jIva bAMdhe che ke ne paryAptaka jIva bAMdhe che? ke ne aparyApaka jIva bAMdhe che ? (noramA !) he gautama ! (vajhA mayaorg, lavakAro raMdhA, no gharanA-Lo patto laMdhara) paryAptaka jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che ane nathI paNa bAMdhate, paNa aparyAptaka jIva te jJAnAvaraNIya karma badhe ja che. ne paryAptaka ane ne aparyAptaka ja jJAnAvaraNIya karmane baMdha karatA nathI. (gvuM 3 vaDagAmo sara ) Ayukarma sivAyanAM sAte karmabaMdhanA viSayamAM paNa A pramANe ja samajavuM. (mArAM dilhI ho mALA, 3raNe jaMpa ) Ayukamane baMdha paryAptaka ane aparyApaka je kare paNa che ane nathI paNa karatA. paraMtu ne paryAptaka ane ne aparyApaka jIvo Ayukamane baMdha karatA nathI. (nAvaLiss of mete ! pa jiM mArA jaMgha, amArA saMvaru?) he bhadanta ! zuM bhASaka jIva jJAnAvaraNIya kamane baMdha kare che? ke abhASaka jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha kare che? (jemAM!) he gautama ! (vo ki macaTIT) te banne vikape te karmane baMdha kare che eTale ke bhASaka ane abhASaka ja jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che paNa kharAM ane nathI paNa bAMdhatA. (gvaM veLAva gAmo satta vi) vedanIya karma sivAyanA sAte karmabaMdhanA viSayamAM paNa te pramANe ja samaja. ( ve imANa ghadhae) vedanIya karmane baMdha bhASaka jIva kare che, (samAM paNa mayag) paraMtu abhASaka jIva vedanIya karmane baMdha kare paNa kharo ane nathI paNa karo. zrI bhagavatI sUtra : 4 316 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jALararLasi of a ! f ntte raMdharU, agni vaMdha, mo pittaLo varase vaMzarU?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karmane baMdha paritta (pratyeka zarIravALe jIva, athavA jeno saMsAra parirU-maryAdita che e bhavya jIva) kare che ? ke aparitta jIva kare che? ke ne parita jIva kare che? ke ne aparitta jIva kare che ? (jocamA ) he gautama ! (rije macaLA, ratta vaMdha, jo pitta Lo arije vaMdha3) je paritta jIva che te jJAnAvaraNIya karmane baMdha vikape kare che-eTale ke e jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che paNa khare ane nathI paNa bAMdhate, aparitta jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha kare che, paraMtu ne paritta jIvo ane na aparitta jIva jJAnAvaraNIya karmano baMdha karatA nathI. (gvuM jarUnas=A so ghara vacano ) Ayukarma sivAyanI sAte karmaprakRtino baMdha karavAnA viSayamAM paNa eja pramANe samajavuM (mArca vizva vi, carito mAnA, no paritta nA pitto na vaMdhaz) paritta ane aparita jI Ayukamane baMdha bAMdhe che paNa kharAM ane nathI paNa bAMdhatA, paraMtu je ne parita ane ne aparigna jIve che teo Ayukarmane baMdha karatA nathI. (NANAvaraNijja gaM bhaMte ! kiM kamma abhiNiyohiyaNANI baMdhai, suyaNANI, vodinALI, mArajhavALI, gaMdha?) he bhadanta ! zuM jJAnAvaraNIya kamane baMdha AbhinibaMdhijJAnI (matijJAnavALo) jIva kare che ? ke zratajJAnI kare che? ke avadhijJAnavALe jIva kare che? ke mana:paryayajJAnavALo jIva kare che? ke kevaLajJAnavALe jIva kare che ? (joyA! phedikSA rattAri bANa, devaDhaLAI = vaMdha) he gautama! matijJAnavALe, zrutajJAnavALA, avadhijJAnavALe ane mana:paryayajJAnavALo jIva vikalpa jJAnAvaraNIya karmane baMdha kare che. eTale ke teo te karmane baMdha badhe paNa che ane nathI paNa bAMdhatA. paraMtu kevaLajJAnI jIva jJAnAvaraNIya kamane baMdha karatA nathI. (Artha venijhavajJAna 7 vi ) vedanIya kAma sivAyanI sAte kamaprakRtinA karmabaMdhanA viSayamAM paNa e ja pramANe samajavuM. zrI bhagavatI sUtra : 4 317 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( vecannei dikSA rattara vaMdhati, vastrALa mALA) vedanIya karmane baMdha pahelA cAra prakAranA jIvoeTale ke kSApazamika matijJAna, zratajJAna, avadhijJAna ane mana paryayajJAnavALA jI kare che, paNa kevaLajJAnI jIva vedanIya karmane baMdha kare paNa che ane nathI paNa karate. (NANAvaraNijja Na bhaMte ! kammaM mii annANI badhai, suya annANI jaMpA, vimA annAkhI raMdha?) he bhadanta ! zuM jJAnAvaraNIya karma mati ajJAnavALo jIva bAMdhe che? ke mRta ajJAnavALo jIva bAMdhe che ke vilaMga ajJAnavALo jIva bAMdhe che? (goyamA! AugavajjAo saca vi badhati, Auga bhayaNAe ) gautama! Ayukarma sivAyanA sAte karmone baMdha A traNa ajJAnavALA che. bAMdhe che, tathA teo Ayukarmane baMdha vikalape bAMdhe che. (ALAbhii mate ! muM jiM mAgoLI vaMdha, vacano vadha, jAcoLI vaMdha, janonI vaMdha?) he bhadata ! jJAnAvaraNIya karmane baMdha managavALA jIva kare che? ke vacana gavALA kare che? ke kAyayogavALA cha kare che? ke garahita cha kare che ? (goyamA ! heDillA tinnI bhayaNAe, ajogI na badhai, evaM veyaNijjavajjAo satta vi, veyaNijja heDillA tiNi baMdhati ajogI na badhai) 3 gautama! managI, vacanayogI ane kAyagI jIve jJAnAvaraNIya karmane baMdha vikalpa kare che ane agI jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha karatA nathI. vedanIya karma sivAyanI sAte kamaprakRtinA baMdha viSe paNa eja pramANe samajavuM. vedanIya kamane baMdha managI, vacanagI ane kAyamI jIva kare che, paraMtu agI jIva tene baMdha karatA nathI. (NANAvaraNijja Na bhaMte ! kammaM kiM sAgArova utte badhai ? aNAgArovautte vaMdha?) he bhadanta ! zuM sAkAra upagavALe jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha kare che? ke anAkAra upagavALe jIva te karmane baMdha kare che? (vi mayANa) he gautama ! sAkAra upayogavALe ane anAkAra upagavALe jIva AThe karmone baMdha vikalpa bAMdhe che. (NANAvaraNijje Na bhaMte ! kammaM kiM AhArae badhai, ANAhArae badha 1) he bhadanta ! zuM jJAnAvaraNIya karmane baMdha AhAraka jIva kare che? ke anAhAraka chava kare che? zrI bhagavatI sUtra : 4 318 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra marig) he gautama ! te banne prakAranA jIva jJAnAvaraNIya kamane baMdha vikalape kare che. (gvaM rebinarasjhALe chave) eja pramANe te baMne prakAranA ja vedanIya ane Ayukarma sivAyanA cha karmone baMdha vikalpa kare che. (vecana gaNA vaMdha) AhAraka jIva vedanIya karmane baMdha kare che, (MIkSANa macANa) paNa anAhAraka jIva vika9pe tene baMdha kare che-eTale ke anAhAraka jIva vedanIya karmane baMdha kare che paNa kharo ane nathI paNa karato. (3 nAraNa macANa mariAraNA vaMdha) AhAra jIva Ayukamane baMdha vikalpa kare che, paNa anAhAraka jIva tene baMdha karatA nathI. (NANAvaraNijja NaM bhaMte ! kammaM kiM suhume badhai, bAyare badhai, No hama je vAyare dharU ?) he bhadanta ! zuM jJAnAvaraNIya karmane baMdha sUkSama jIva kare che? ke bAdara (dhULa) jIva kare che? athavA no sUkSma jIva kare che? ke ne bAdara chava kare che? (goyamA ! suhume baMdhai, bAyare bhayaNAe, No suhuma No bAyare na badhai) he gautama ! jJAnAvaraNIya kamane baMdha sUkSama jIva kare che, bAdara chava te kamane baMdha vikalpa kare che, paNa ne sUkSma ane te bAdara jIve tene baMdha karatA nathI. (have ba3IvajJAjho satta jIva, mAyaNa mukune, vAyare macaTIg, no sadara Lo vAre na raMdhara) eja pramANe te jI Ayukarma sivAyanA sAte karmone baMdha kare che tema samajavuM. sUkSama ane bAdara jI Ayukamane baMdha kare che paraMtu nosUkSma ane nAbAdara chavo Ayukama ne baMdha karatA nathI. (NANAvaraNijja NaM bhaMte ! kammaM kiM carime badhai, acarime badhai ?) he bhadanta ! zuM carama zarIrI jIva jJAnAvaraNIya kamane baMdha kare che? ke acarama zarIrI jIva kare che ? (joyAghara va maLag) he gautama! e jIva AThe karma prakRtine baMdha vikalpa kare che. TIkAtha-A sUtramAM sUtrakAre jJAnAvaraNIya ATha karmonA baMdhanuM nirakaryuM che. sauthI pahelAM sUtrakAra strI Adi dvAranuM kathana praznottare dvArA kare che. - gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "jaNAvALA mate ! ' kri dRzyo dharU?" he bhadata ! AtmAnA jJAnagurunuM AvaraNa karavAnA svabhAvavALa jJAnAvaraNIya karmane baMdha keNa kare che? zuM A karmane baMdha strI kare che? athavA "puriyo raMdharU" puruSa kare che? athavA nageLo dharU?" napuMsaka kare che ? athavA jJAnAvaraNIya karmane baMdha zuM e jIva kare che ke je "Lo rUthI" strI nathI ? " puri" puruSa nathI ? "Lo naI go" ane napuMsaka nathI ? gautama svAmInA A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che - (aa !) he gautama (phathI ri dharu, purito viMdha, navuMno rivA) jJAnAvaraNIya karmano baMdha strI paNa kare athavA puruSa paNa kare ane napuMsaka paNa kare che traNe davALA jIvo A karmane baMdha kare che-"jJAnAvaraNIya karmane baMdha strI paNa kare che, puruSa paNa kare che ane napuMsaka paNa kare che." paraMtu evuM avazya bane che ke je jIva (MothI, nopuli, nonapuMsago viya dharU, lava vaMzag) zrI bhagavatI sUtra : 4 319 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hoya che"--I hete nathI, "ne puruSa heya che"-puruSa hite nathI, ane "ne napuMsaka hoya che"--napuMsaka hetuM nathI te (viya vaMdhA, rira Lo vaMdha) kyAreka A kamane baMdha kare che ane kayAreka nathI karate. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che-je jIva vedanAnA udayathI rahita hoya che. eTale ke apAMga nAmakarmanA udayathI strInA zarIramAM strIne AkAra, puruSanA zarIramAM puruSane AkAra ane napuMsakanA zarIramAM napuMsakane AkAra bhale baneluM hoya, paraMtu veda saMbaMdhI pariNati te AtmAmAM na hoya te evA jIvane vediyathI rahita mAnavAmAM Ave che, ane evA jIvane ja ahIM bane strI, ne puruSa ane te napuMsaka" rUpe batAvavAmAM Avyo che. e jIva navamAM anivRtti bAdara ane dazamAM sUkSma sAMparAya, e be guNasthAmAM rahetA hoya che. A be guNasthAnevALa ne , ne puruSa ane ne napuMsaka jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che, kAraNa ke tene sAta athavA te cha prakAranA karmone baMdhaka (bAMdhanAra) kahyo che. paraMtu agiyAramAM guNasthAnathI laIne agI kevalI nAmanA caudamAM guNasthAna sudhInA jIva ne sIne puruSa ane ne napuMsaka hovA chatAM paNa jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nathI kAraNa ke te jIne eka ja prakAranA karmanAsAtAdanIya karmonA baMdhaka kahyA che te kAraNe evuM kahyuM che ke "ne strI, ne puruSa ane napuMsaka jJAnAvaraNIya kamane baMdha kayAreka kare che ane kayAreka karatA nathI. " (gvuM kAkAjhAgo satta mago ) e ja pramANe je jIva no strI. ne puruSa ane ne napuMsaka hoya che te Ayukarma sivAyanA bAkInA sAte kane baMdha kayAreka bAMdhe che ane kyAreka bAMdhatA nathI. paraMtu je strI, puruSa ane napuMsaka vedavALA ja che teo Ayukarma sivAyanA (darzanAvaraNIya Adi) sAte karmone baMdha kare ja che. gautama svAmI AyunA baMdha vize mahAvIra prabhune prazna pUche che ( AugaM NaM bhaMte ! kammaM ki itthI baMdhai, puriso baMdhai, napusao baMdhai, puchA) he bhadanta ! Ayukamane baMdha keNa kare che ? zuM strI Ayukamane baMdha kare che? ke puruSa Ayukarmane baMdha kare che ? ke napuMsaka tene baMdha kare che ? A prakAranA gautamanA praznane javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che - noramA ! " he gautama ! ( rUthvI upara raMdharU, sica no baMdha) strI Ayu. kamane baMdha kayAreka kare che ane kayAreka nathI paNa karatI, (gvaM titrI vi mALiyAvA) eja pramANe puruSa ane napuMsakanA viSe paNa samajavuM. eTale ke puruSa Ayukamane baMdha kare che paNa khare ane nathI paNa karate, napuMsaka paNa Ayukamane baMdha kayAreka kare che ane kyAreka karatuM nathI. tenuM tAtparya e che ke-eka bhavamAM Ayukama jIva eka ja vAre bAMdhe che, tethI jyAre Ayukamane baMdha thavAne samaya Ave che tyAre ja jIva Ayukarmane baMdha kare che, ane jyAre baMdhano samaya hoto nathI tyAre jIva Ayukamane baMdha karato nathI. eja bhAvane anulakSIne "siya baMdha, viya zrI bhagavatI sUtra : 4 320 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no vaSar " evuM kathana karavAmAM AvyuM che. tathA je jIva na strI vedavALe che, na puruSa vedavALA che ane na napuMsaka veDhavALA che-eTale ke je jIveAnAM karmonI sattAmAMthI strI ADhi vedonA udaya nIkaLI gayA che-te vedeAnA badhAnI nyumbitti ( viccheda ) je jIvAne thai gai che, evAM te nivRttimAdara saaeparAya Adi guNusthAnakavALA jIve zrI Adi vedathI rahita thaine AcukamanA madhanA viccheda thaI javAnA kAraNe, AyukamanA aMdha karatA nathI. kAraNa ke nivRttikhAdara Adi guNasthAnAmAM AyukanA viccheda thaI jatA hoya che. have sUtrakAra chaThThA sayatadvArane anulakSIne nIce pramANe praznottarI dvArA kama baMdhanuM nirUpaNa kare che-gautama svAmI mahAvIra prabhune eve prazna pUche che 3 ( NANAvaraNijjaM NaM bhate ! kamma ki saMjae baMdhai, asaMjae saMjayA saMjae carU !) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karmAMnA baMdha kayA jIva kare che ? zuM soMyata jIva jJAnAvaraNIya kramanA badha kare che ? ke asayata jInna jJAnAvaraNIya kanA baMdha kare che? ke sayatAsayata jIva jJAnAvaraNIya karmonA boMdha kare che? athavA-( nonaMnaya-noasaMya nothaMnacAsaMga maMSar ) je jIvanA sayata che, ne asayata che ane nA sayatAsayata che, te zuM jJAnAvaraNIya kramanA adha kare che ? uttara--" nothaLA ! " he gautama ! ( aMga lica 'dha, siya no vaSar ) sayata jIvajJAnAvaraNIya karmonA baMdha kayAreka kare che ane kayAreka nathI karatA. A kathananuM tAtpaya nIce pramANe che-je jIva sAmAyika, chedepasthApa nIya, parihAra vizuddhi ane sUkSma sAMparAya Adi cAra sayamamAM rahenAra hAya che, te jJAnAvaraNIya karmAMnA badha kare che, paNa je yathAkhyAta saMyamavALA jIva hAya che te upazAnta meha Adi guNasthAnAmAM rahenArI hAvAthI jJAnAvaraNIya karmonA adha karatA nathI. eja vAtane anulakSIne " saMjae siya 526, ziyaLo vadharU " evuM kahevAmAM AvyuM che. " alasarvadhar' 'asaMyamI mithyAdRSTi Adi jIva jJAnAvaraNIya kramanA adha kare che, (sa`gacAla'naz vid) tathA sayatAsayata jIva eTale ke dezivarativALe pAMcamAM guNasthAne rahelA jIva-paNa jJAnAvaraNIya kamanA adha kare che. tathA ( no saMnaya, jo asaMgaya, no saMyAsaMgar na vadharU ) ne sayata, nA asayata ane nA sayatAsayata jIvA jJAnAvaraNIya katA baMdha karatA nathI-eTale ke jemanA sayamAdi bhAva niSiddha che evAM siddha jIvA jJAnAvaraNIya kama nA baMdha karatA nathI kAraNa ke tyAM kama`baMdhanAM kAraNaneAja abhAva hAya che. (A Avavo satta nei) eja pramANe sayata, asayata ane sayatAsayata jIvA kama prakRtienA bAMdha kayAreka khAMdhe che ane kayAreka bAMdhatA nathI, asayata jIva Ayukama sivAyanI sAte kama prakRtinA madha bAMdhe che. e ja pramANe pAMcamAM guNasthAne rahelA jIvanA viSayamAM paNa samajavuM. paraMtu ( Avo daidvijJAtiLi mayaLAva) pahelA traNa prakAranA jIvA eTale ke sayata, asayata ane sayatAsayata jIvI Ayukane adha vikalpe kare zrI bhagavatI sUtra : 4 321 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che-eTale ke jyAre AyukanA badhA samaya hoya che tyAre tee Ayu. karmonA 'dha kare che, paNa jyAre tenA baMdhanA samaya na hoya tyAre teA tenA baMdha karatA nathI. "hari, na vaSar " tathA je " nA sayata, ne asaM yata ane nA sayatAsaMyata siddha jIvA che tee Ayukama'nA khadha karatA nathI, have sUtrakAra sAtamAM dRSTidvAranI apekSAe nIce pramANe prarUpaNA kare che-gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke-(bAbAvaLiSma naM maMte ! maMji sammaCiI kaMvara ) he bhainta ! zuM samyagdRSTi jItra jJAnAvaraNIya karmonA badha kare che? athavA nizchati sa~par " mithyAdaSTi bAMdhe che ? athavA sama mirjIThThiI yaMtrar '' samyag mithyArdaSTi bAMdhe che? 66 "6 uttara--" toya ! " he gautama ! (sammatiThThI lica yaMtrarU, siya no baMdha ) sabhyaSTi jIva jJAnAvaraNIya karmAMnA baMdha bAMdhe che paNa kharA ane nathI paNa khAMdhatA. A kathananuM tApa nIce pramANe che-sabhyazveSTi e prakA2nA hAya che-vItarAga samyadRSTi ane vItarAga bhinna samyagdaSTi. A banne prakAranA samyadRSTi jIvAmAnA vItarAga bhinna samyagdaSTi jIva teA jJAnAvaraNIya kanA baMdha kare che, paNa vItarAga samyagdaSTi jIva jJAnAvaraNIya kanA adha karatA nathI. te te mAtra zAtAvedanIya kanA ja baMdha kare che. te kAraNe evuM kahyuM che ke je samyagdaSTi jIva avItarAga che--eTale ke sarAga samyagdaSTi che, te teA jJAnAvaraNIya kA khadha kare che, paNa je samyagdaSTi vItarAga jIva hAya che te jJAnAvaraNIya kaAA baMdha karatA nathI. ( micchAviTTo traMtha, chammAmicchATThiI vaSar )paraMtu mithyAdRSTi jIva tathA mizradRSTi jIva jJAnAvaraNIya karmAMnA baMdha kare che. ( traMbAvaLano satta tri) A dvAramAM smAyukama sivAyanA sAte karmAMnA baMdha bAMdhavA vaSenuM samasta kathana jJAnAvaraNIya karmAMnA kathana pramANe ja samajavuM. eTale ke samyagdaSTi jIva Apyu. kama sivAyanA sAte karmanA madha bAMdhe paNa che ane nathI paNa khAMdhatA, tathA mithyArdaSTi jIva ane mizraoSTi jIva ANukama sivAyanA sAte karmonA madha kare ja che. paNu ( AAvat aTviTTA to macaLANa ) AyukA aMdha pahelA e prakAranA jIvA eTale ke samyagdaSTi ane mithyAdRSTi jIvA vikalpe bAMdhe che, eTale ke jyAre Ayune adha bAMdhavAnA samaya thAya che, tyAre teo te kamanA adha mAMdhe che, paNa jyAre te adha bAMdhavAnA samaya hAtA nathI tyAre teo te baMdha bAMdhatA nathI. ane ( sattamAAmaTTiI na oSar ) samyag mithyAdRSTi ( mizradRSTi) jIva AyukA badha bAMdhatA nathI tenuM tAtpa A pramANe che-apUrvakaraNa Adi guNasthAnamAM raheaA samyagdaSTi jItra Ayu. kanA baMdha karatA nathI, paNa te sivAyanA je sabhyadRSTi hAya che teo AyunA aMdhakALe AyukamanA adha bAMdhe che paNa te sivAyanA kALe tee Ayuka bAMdhatA nathI. mithyAdaSTi paNa evuM ja kare che, tathA samyag mithyA zrI bhagavatI sUtra : 4 322 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTi jIva AyukanA khadha karatA nathI tenuM kAraNa e che ke tenA AyunA madhanA adhyavasAya sthAnane abhAva rahe che. ,, have gautamasvAmI AThamAM sajJI Adi baMdhadvArane anulakSIne mahAvIraprabhune evA prazna pUche che ke ( nALAva'nilluM namate ! janma ni sannI vadharU ?) he bhadanta ! zuM saMsI jIva jJAnAvaraNIya kama khAMdhe che ? " satro noMdharU ? " ke asaMjJI jIva jJAnAvaraNIya krama khadhe che ? athavA (no sanno no sannI dharU ? ) je jIva nA saMjJI che-eTale ke sannI nathI, ane neA asannI che eTale ke asaMjJI nathI--evA jIva zuM te karmAMnA baMdha kare che ? uttara-ddha nocanA ! "he gautama ! ( sannIsiya "parU, siya no paMr saMgI chatra ( mana:paryeSThi sahitanA jIva ) kayAreka jJAnAvaraNIya karmonA baMdha kare che ane kayAreka karatA nathI. jo sa'nI jIva avItarAga hAya te! te jJAnAvaraNIya karmAMnA baMdha kare che, paNa je te vItarAga haiya tA jJAnAvaraNIya karmonA baMdha karatA nathI. eja kAraNe evuM kahyuM che ke " saMjJI jIva kayAreka jJAnAvaraNIya karmanA baMdha kare che ane kayAreka karatA " asannI baMdhai nathI. " asI jIva ( mana:paryAptithI rahita jIva ) jJAnAvaraNIya karmonA baMdha kare che. (no sannI no prasannI 6 saMpar), paraMtu je jIva nA saMjJI hAya che athavA tenA asanI hAya che-eTale ke kevaLajJAnI athavA siddha jIva, evA jIvane karmabaMdhanAM kAraNeAnA abhAva hAvAthI te jJAnAvaraNIya karmAMnA adha karatA nathI. ( i anikaRISS S[< nAo cha mayaTImo )sa'nI Adi chavAnA vedanIyakama ane Ayukama sivAyanA cha krarmAMnA khaMdhanuM kathana jJAnAvaraNIya karmabaMdhanA kathana pramANe ja samajavuM. eTale sattI jIva vedanIya ane Ayukama sivAyanI cha karmIprakRticenA baMdha kyAreka khAMdhe che ane kayAreka bAMdhatA nathI, asaMgI jIva te cha ka prakRtiyAnA baMdha khAdhe ja che, paNa nA saMjJI ane nA asaMjJI ( kevalI bhagavAna ane siddha paramAtmA ) te cha ka prakRtiyAnA baMdha karatA nathI, kAraNa ke tyAM khaMdhanA kAraNane ja abhAva hAya che. (veninga gherIlA no thapatti) pahelA e prakAranA jIvA eTale ke sanI ane asI jIve vedanIya karmonA baMdha kare che. paNa je ayeAgasiddha caudamAM guNasthAnavI jIva DAya che te vedanIya karmonA baMdha karatA nathI. e sivAyanA badhAM jIvA vedanIya kamanA adha kare che. 8 varale bhayaNAe tathA nA sa'nI ane nA asaMgI jIvA vedanIya kamanA madha vikalpe kare che, eTale ke kayAreka kara che ane kyAreka karatA nathI. " sayeAgi kaivalI teramAM gurusthAnavALA jIva, ayAgi dhruvalI codamAM guNasthAnavALA jIva, tathA siddha bhagavAna jIvAne nA satnI ane nA asanI kahyA che. jo jItra sayegi kevalI avasthAvALA hAya te te phakta zAtAvedanIya karmAMnA khadha kare che, ane jo te aAgi kevalI athavA te siddha paramAtmA rUpa avasthAvALA hAya te te "" 95 A zrI bhagavatI sUtra : 4 323 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdanIya karmane baMdha karatA nathI. tethI ja ahIM evuM kahyuM che ke "ne saMjJI ane ne asaMzI" vikalpa vedanIya karmane baMdha kare che. AvA dillA ro macANa ) saMjJI ane asaMjJI ja Ayukarmane baMdha bAMdhe che paNa kharAM, ane nathI paNa bAMdhatA, kAraNa ke Ayukarmane baMdha eka antamuharta kALamAM ja thAya che. "3Arira raMdhA" ne saMjJI ane ne asaMzI rUpa kevalI bhagavAna ane siddha paramAtmA Ayukamane baMdha karatA nathI, have sUtrakAra bhavasiddhika baMdha dvArane anulakSIne nIcenI prakSaNa kare che--gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke - (ALAvALA je aMte ! kyAM # mAsiddhiA dhaMdharU?) he bhadata ! jJAnAvaraNIya karma karyo jIva bAMdhe che? bhavasiddhika jIva zuM jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che? athavA "maviiA vadha?" zuM Abhavasiddhika jIva A karma bAMdhe che ? athavA (Lo mAhitti, no amaraNi japa?) je jIva na bhavasiddhika ane na abhavasiddhika hoya che, te A karma bAMdhe che? A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"mAsiddhi athANa" bhavasiddhika jIva jJAnAvaraNIya karma vikapi bAMdhe che-eTale ke kayAreka bAMdhe che ane kayAreka bAMdho nathI. tenuM kAraNa nIce pramANe che- bhavasiddhika jIva be prakAranA hoya che-(1) vItarAga bhavasiddhika ane (2) avatarAga bhavasiddhika. temane vItarAga bhAvasiddhika jIva te karmane baMdha karatuM nathI, paNa avItarAga bhavasiddhika jIva tene baMdha kare che. agiyAramAM, bAramAM ane temAM guNasthAnane jIva vItarAga bhavasiddhika hoya che paNa cArathI dasa sudhInA guNasthAne rahele jIva avatarAga bhavasiddhika hoya che. te vAtane dhyAnamAM rAkhIne ahIM evuM kahyuM che ke "bhavasiddhika jIva vikalpa jJAnAvaraNIya karmane baMdha bAMdhe che. paraMtu "mAhibriNa vaMg" abhavasiddhika (abhavya) jIva te jJAnAvaraNIya karmane baMdha kare ja che. (jo mAlibriA mo jamavAdri 7 vaMdha) ne bhavasiddhika (bhavya na hoya e jIva) ane ne abhAvasiddhika (abhavya na hoya evuM jIva) jIva-A baMne prakA2nA pariNAmika bhAvathI rahita evA siddha paramAtmA rUpa jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha karatA nathI. "gvaM jAnava jJALo latta vi " A jInA AyuSyakarma sivAyanA sAte karmonA baMdhanuM kathana jJAnAvaraNIya karmanA kathana pramANe ja samajavuM eTale ke bhAvasiddhika jIva Ayukama sivAyanA sAte karmone baMdha vikalpa kare che, abhAvasiddhika jIva te sAte karmone baM dha avazya kare che, ane no bhavasiddhika ane ne abhAvasiddhika cha Ayukarma sivA. yanA sAte karmone baMdha karatA nathI, kAraNa ke te jIvomAM e karmane baMdha karavAnAM kAraNe abhAva hoya che. (zArAM dilsA che mALA) bhavasiddhika ane abhAvasiddhika che zrI bhagavatI sUtra : 4 324 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ayukamane baMdha vikalpa kare che. eTale ke teo tene baMdha kare paNa che ane nathI paNa karatA. tenuM kAraNa e che ke gRhIta bhavamAM jIvane Ayukamane baMdha eka ja vAra potAnA baMdhakALamAM baMdhAya che, abaMdhakALamAM e baMdha baMdhAtuM nathI. "3AriNe na vaMdha" ne bhavasiddhika ane ne abhAvasiddhika evAM siddha paramAtmA Ayukarmane baMdha karatA nathI. have gautamasvAmI-darzanaviSaya baMdhadvArane anulakSIne nIce prazna pUche che ke (TrLAvaLis i aMte ! 45 4i raghuvaMsaLI vaMdha, bAghuvaMLo baMdha, zohilanI ghaMgharU, vAMsaLI vaMdha?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karma zuM cakSu darzanavALe jIva bAMdhe che? ke acakSu darzanavALe jIva bAMdhe che ? ke avadhi darzanavALo jIva bAMdhe che? ke kevaLa darzanavALe jIva bAMdhe che? A cAramAMthI kayA darzanavALo jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che? uttara-"noramA !" he gautama! "ri ri imANa" cakSu darzanavALe jIva. acakSa darzanavALe jIva ane avadhi darzanavALo jIva jJAnAvaraNIya karma vikalpa bAMdhe che-eTale ke bAMdhe che paNa kharAM ane nathI paNa bAMdhatA. je A dazAvALA jIvo sarAga hoya te teo jJAnAvaraNIya karmane baMdha avazya bAMdhe che, paNa je te chavastha vItarAga agiyAramAM ane bAramAM guNasthAnavALo hoya to te jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nathI, kAraNa ke chadmastha vItarAgane te vedanIya karma ja baMdhAya che. te kAraNe evuM kahyuM che ke " pahelA traNa dazanavALo jIva jJAnAvaraNIya karma vika9pe bAMdhe che." " savAre 7 vaMdhap" paraMtu kevaLa darzanI jIva-eTale ke bhavastha soga kevalI ane ayoga kevalI athavA te siddha jIva-jJAnAvaraNIya karmano baMdha karatuM nathI, kAraNa ke evA jIvane baMdhanAM kAraNe ja sarvathA abhAva hoya che (ga veja navakAro para vi) darzanArane anulakSIne vedanIya kama sivAyanI sAte karma prakRtinA baMdhanuM samasta kathana jJAnAvaraNIya karmanA kathana pramANe ja samajavuM. eTale ke darzanAvaraNIya Adi bIjA cha karmono baMdha paNa cakSa darzanI, acakSu darzanI ane avadhi darzanI jIva kayAreka kare che ane kyAreka karatA nathI. paraMtu je bhavastha kevala darzanI athavA to siddha kevala dazanI jIva hoya che te te darzanAvaraNIya Adi cha karmone baMdha karatuM nathI. (recaraLa kriyA viUiA jaMI ti) veDhanIya kamane baMdha cakSudarzanI, acalsa - darzanI ane avadhidarzanI jIva kare che, te jIve bhale sarAga hoya ke chavastha vItarAga hoya paNa teo vedanIya karmano baMdha avazya kare che. paraMtu deva gaLo macaUIT" kevaladarzanI jIva vikalpa vedanIya karmane baMdha kare che. A kathanano bhAva nIce pramANe che-kevaladarzanI java je agI kevalI hoya athavA to siddha paramAtmA hoya te te vedanIya kamane baMdha karato nathI, paNa saga kevalI hoya te te vedanIya kamane baMdha kare che. zrI bhagavatI sUtra : 4 325 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have paryAptaka viSayakabaMdhadvAranI apekSAe gautamasvAmI nIce pramANe prazna pUche (bAbAvaLiss i maMte ! janma vizva patto vaMgharU? patto gaMdha? jo puttamo-Lo patto gaMdharU ? " he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karmane baMdha zuM paryApaka jIva kare che ke aparyAptaka jIva kare che ? ke neparyApaka jIva kare che? ke na aparyApaka jIva kare che? uttara-"o mA ! " he gautama! "ghanattara macaLaNa" paryAptaka jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha vikalpa kare che, eTale ke kayAreka kare che ane kayAreka karato nathI. paryAptaka-traNa zarIra ane cha paryAptione yogya muddala paramANuone grahaNa karanAro jIva-je sarAga hoya te jJAnAvaraNIya karmane baMdha avazya kare che, paNa je te paryAptaka jIva vItarAga hoya to te jJAnAvaraNIya karmane baMdha karatuM nathI. tethI ja "teo vikalpa kare che evuM kahyuM che. " sattA dharU" tathA je jIva aparyAptaka hoya che te te jJAnAvaraNIya karmane baMdha avazya kare che. (gopAttara Lo apaDatta6 2 dharU ) paNa je jIva no paryAptakanI kaTimAM hoya che, ane aparyAptakanI kaTimAM hoya che, e siddha jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha karatA ja nathI (gvaM maLavAno sara vi) paryAptaka dvAranI apekSAe Ayukama sivAyanA sAte karmabaMdhanuM kathana jJAnAvaraNIya karmanA kathana pramANe ja samajavuM eTale ke Ayukama sivAyanA sAte karmone baMdha paryAptaka jIva bAMdhe che paNa kharA ane nathI paNa bAMdhate. aparyAptaka jIva te te Ayukarma sivAyanA sAte kamene baMdha avazya bAMdhe ja che. ane je na paryAptaka ane na aparyAptaka hoya che. eTale ke siddha jIva hoya che te Ayukarma sivAyanA sAte karmone baMdha karate nathI. (gAu TriA to mAgi ) paryApaka ane aparyAptaka jIva Ayukarma vikalpe bAMdhe che-eTale ke kayAreka bAMdhe che ane kayAreka bAMdhatA nathI. teo AyukarmanA baMdhakALe ja Ayukamane baMdha kare che, abaMdha kALe karatA nathI. " vAriNe na vaMdha" je jIva siddha hoya che-eTale ke na pasaka ane na aparyApaka hoya che teo Ayukamane baMdha karatA nathI. have bhASakaviSayakabaMdhadvArane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune nIce pramANe prazna pUche che-(bAvaLijJa i mate ! naM 4 mAsa caMghara? amArA ghag?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karmabhASaka jIva bAMdhe che? ke abhASaka jIva bAMdhe che ? mahAvIra prabhu tene. javAba ApatA kahe che-"ro vi macaLarg >> hai gautama! bhASAdhivALo bhASaka java tathA bhASAdhi vinAne abhASika jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che paNa khare ane nathI paNa bAMdhate. bhASaka je sarAga hoya te te jJAnAvaraNIya karma avazya bAMdhe che, paNa je te zrI bhagavatI sUtra : 4 326 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga hoya te jJAnAvaraNIya karma bAMdho nathI. e ja pramANe agI jIva ane siddha jIva abhASaka hoya che. teo jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nathI. tathA pRthvIkAya Adi jIva jyAre vigraha gatimAM rahetA hoya che, tyAre temane paNa abhASaka gaNavAmAM Ave che. paNa teo jJAnAvaraNIya karma avazya bAMdhatA hoya che. te kAraNe ja evuM kahyuM che ke "bhASaka ane abhASaka vikalpe jJAnA. varaNIya karma bAMdhe che. " (pUrva veLA kAmo sara vi) bhASaka tathA abhASaka nA vedanIya karma sivAyanA sAte karmabaMdhanuM kathana jJAnAvaraNIya karma pramANe samajavuM. eTale ke vedanIya karma sivAyanA sAte karmone baMdha bhASaka ane abhASaka jIve bAMdhe paNa che ane nathI paNa bAMdhatA. (vevaLikanuM mANA raMdhara) vedanIya karmabhASaka jIva bAMdhe che, kAraNa ke soni avasthA. vALa bhASaka (bhASAlabdhivALe ava) paNa zAtA vedanIyane baMdha kare che. rANag mALA abhASaka jIva vedanIya karma vikalpa bAMdhe che. eTale ke kayAreka bAMdhe che ane kayAreka bAMdhate nathI A kathanane bhAva nIce pramANe che-abhASaka aAgI ane siddha paramAtmAo vedanIya karmano baMdha karatA nathI, paNa vigraha gatimAM rahelA pRthvIkAya Adi ja vedanIya karmane baMdha kare che. have parIta dvAranI apekSAe gautama svAmI mahAvIra prabhune nIce prazna pUche che-(bAbAvaLi mate ' jiM ghara ? karinne raM ? jo patta-Lo vitta vadha?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya karma zuM parIta ( pratyeka zarIravALA vanaspatikAya jIva athavA alpa saMsAravALe java) jIva bAMdhe che? ke aparIta jIva bAMdhe che? ke naparIta jIva bAMdhe che ? ke no aparIta jIva bAMdhe che? tene ja vAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(vocamA! ritti mathA) he gautama! parIta jIva ( pratyeka zarIravALe vanaspatikAyika jIva athavA alpa saMsAravALe jIva) jJAnAvaraNIya karmane baMdha vikalpa kare che. A kathanane bhAva nIce pramANe che--je parIta jIva carAga hoya te jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che, paNa je te parata java vItarAga hoya, te te jJAnAvaraNIya karma bAMdho nathI. "ttei gaMdharU" sAdhAraNa vanaspatikAya rUpa jIva athavA jene saMsAra anaMta hoya che e jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe ja che. ( jovarira-jogavatti dharU) paraMtu parita ane na aparIta e siddha jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha karatA nathI. ( gve mAnavajAgo sara vi HerIo) parIta dvAranI apekSAe Ayukama sivAyanI sAte karma. prakRtinA baMdhanuM samasta kathana jJAnAvaraNIya karmanA kathana pramANe ja samajavuM. eTale ke parIta jIva Ayukarma sivAyanI darzanAvaraNIya Adi sAte kama prakRtine baMdha vikape bAMdhe che, apIrata jIva te te karmone baMdha avazya bAMdhe che, paNa na parata ane na aparIta rUpa siddha jIva te karmone baMdha zrI bhagavatI sUtra : 4 3ra7 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI karatA nathI. ( -Lavo riztotra mayAr )parIta ane aparIta jIve. AyukA aMdha vikalpe khAMdhe che. pratyeka kAyavALe parIta jIva ane sAdhAraNa kAyavALA aparIta jIva, athavA alpa sasAravALe parIta jIva ane anata saMsAravALA aparIta jIva, e banne prakAranA jIva AyunA aMdhakALe ja Ayuka nA baMdha kare che paNa AyunA akhaMdhakALe ANukane adha karatA nathI, te kAraNe " vikalpe kabaMdha '' kahyo che. paraMtu ( no tti no caritto na caSarU) nAparIta ane nAaparIta eve siddha jIva Apyu. karmonA baMdha karatA nathI. have gotamasvAmI jJAnaviSayakaRdhadrArane anulakSIne nIcenA prazna pUche che ( NANAvaraNijjaM khalu bhaMte! kamma ki AbhiNitrohiyaNANI baMdhai ? suyaNANI, oAiLI, maLa vaLAnI, devaLALI dharphe ?) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya ka kayA jJAnavALA jIva khAMdhe che ? zuM AbhiniAdhika jJAnI ( matijJAnI ) jIva khAdhe che ? ke zrutajJAnI chatra khAMdhe che ? ke avadhijJAnI jIva khAMdhe che ? ke mana:paryaM yajJAnI jIva khAMdhe che ? ke kevaLajJAnI jIva khAMdhe che ? tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke (nocamA ! ) hai gautama ! ( phaiTviTTA pannA i mayaLAva) pahelA cAra prakAranA jIvA-matijJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI ane manaHpa yajJAnI jIvA jJAnAvaraNIya kama nA khUMdha vikalpe kare che-eTale ke teo jJAnAvaraNIya kama kayAreka khAMdhe che ane kayAreka khAMdhatA nathI. jyAre tee sarAga avasthAvALA hoya che tyAre te jJAnA varaNIya ka` khAMdhe che, paraMtu jyAre vItarAga avasthAvALA hoya che, tyAre teo jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nathI. te kAraNe ahIM " vikalpe kama bAMdhe che" evuM kahyuM che. ( jevaTaLALI na yaMtra) paraMtu kevaLajJAnI AtmA te jJAnAvaraNIya kama bAMdhatA ja nathI, kAraNa ke jJAnAvaraNIya karmonA sathA vinAza thavAthI teA kevaLajJAna prApta thatuM hoya che. ( va vaiyanimnavalano satta vi) vedanIya kama sivAyanI sAte ka`prakRtiyAnA krama badha viSenuM kathana jJAnAvaraNIya karmonA kathana pramANe ja samajavuM. eTale ke vedanIya kama sivAyanA sAte karyo matijJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI ane manaHpa yajJAnI kayAreka khAMdhe che ane kayAreka khAMdhatA nathI jyAre tee sarAga avasthAvALA hAya che tyAre kare che paNa vItarAga avasthAvALA hoya tyAre karatA nathI. kevaLajJAnI AtmA te temanA baMdha karateA ja nathI. ( veLiGaGga phrenritjhA yazAri caMpatti) vedanIya karmonA baMdha pahelA cAra jJAnavALA chatra kare che, kAraNa ke chadmasthAne zAtAvedanIyane ane azAtAvedanIyanA baMdha hAya che, paNa vIta. rAgeAne mAtra zAtAvedanIyanA ja gaMdha hAya che. ( jevaDhaLAnI macAv ) kevaLajJAnI jIva vedanIya manA baMdha vikalpe khAMdhe che. Ama kahevAnuM kAraNu e zrI bhagavatI sUtra : 4 328 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke jyAre kevaLajJAnI jIva teramAM guNasthAne rahe che, tyAre te te zAtA. vedanIya kamane baMdha kare ja che, paNa jayAre te caudamAM guNasthAne virAjamAna thaI jAya che athavA te siddhapadane prApta karI le che, tyAre te vedanIya karma bAMdhate nathI. have ajJAnaviSayakabaMdhakAranI apekSAe gautamasvAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke (bALavikaf i mare ! di marU kALI , suva trALa caMdha, virmA annALI raMdharU?) he bhadanta ! ajJAnInI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te kaye ajJAnI jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che? zuM mati ajJAnI bAMdhe che ke zrata ajJAnI bAMdhe che? ke vibhaMga ajJAnI bAMdhe che ? (jenuM avadhijJAna mithyAtvanA saMbaMdhathI viparIta baneluM hoya evA jIvana vibhaMga ajJAnI kahe che.) tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(nomAM) he gautama ! (ArajavajJAna satta vi jayaMti) mati ajJAnI Adi jI Ayukarma sivAyanA sAte karmone baMdha bAMdhe che. paraMtu gAvAM macaLarg) ajJAnI ja Ayukarmane baMdha vikalape kare che. teo AyukarmanA baMdhakALe Ayune baMdha kare che. akALe teo tene baMdha karatA nathI. have gaviSayakabaMdhadvAranI apekSAe gautamasvAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke-LAnAvarajijJa of mare ! maM imaLano raMdharU? vacanonI vaMdhA? jANojI 4'dharU? 3NonI vaMdha?) gadvAranI daSTie vicAra karatA kayA gavALo jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che ? zuM mane yogavALe jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che ? ke vacanagALo jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che? ke kAyayogavALe jIva bAMdhe che ke ayogI jIva ( A traNe bhegamAMthI eka paNa vega na hoya evo jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(mocamA !) he gautama! (driSTA riSi mApa) pahelA traNa cogavALA jI-managa, vacanayegI ane kAyamI jI jJAnAvaraNIya karmane baMdha vikalpa kare che eTale ke kayAreka teo tene baMdha kare che ane kyAreka nathI karatA. A kathanane bhAva nIce pramANe che-mana, vacana ane kAyAgavALAM che jyAM sudhI agiyAramAM, bAramAM ane temAM gurusthAnamAM rahelA hoya che, tyAM sudhI teo jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nathI, paNa te guNasthAne karatAM nIcenA guNasthAnamAM rahelA jJAnAvaraNIya karma avazya bAMdhe che. e vAta prakaTa karavAne mATe "vika bAMdhe che," evuM kathana karyuM che. ayogI kevalI ane siddha jIva A yugothI rahita thaI javAne kAraNe jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA nathI. (pa reNikanA jJAza satta vi) vedanIya karma sivAyanA sAte karmanA baMdha viSenuM kathana jJAnAvaraNIya karmanA kathana pramANe ja samajavuM. eTale ke mana, vacana ane kAyayegavALA jI vedanIya karma sivAyanA sAte kane baMdha kayAreka kare che ane kayAreka karatA nathI, tathA agI che A sAte zrI bhagavatI sUtra : 4 3ra9 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka prakRtiyAnA baMdha kadI paNa karatA nathI. (venina haiTvisTA vapati ) vedanIya karmonA baMdha traNe cAgavALA jIvA kare che, kAraNa ke traNe cAgavALA jIvene vedanIya karmAMnA kha'dhaka mAnavAmAM AvelA che, ( jJonI noMdha ) paNa acAgI chatra vedanIya karmAMnA baMdha karatA nathI, kAraNa ke ayeAgI jIvane koI paNa kramanA baMdha thatA nathI. have gautama svAmI upayeAga dvArane anulakSIne jJAnAvaraNIya Adi karmonA ba'dhanA viSayamAM mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che ( Fr. varaNijja N NaM bhaMte ! kamma kiM sAgArovautte badhai ? aNAgArovautte badhai ? ) he bhadanta ! jJAnAvaraNIya kramanA baMdha kayA prakAranA upayogavALA jIva kare che ? zuM sAkAra upayAgavALA chatra ( jJAnApayeAgavALA jIva danApayeAgavALe jIva) tenA adha kare che ? uttara--( goyamA ! Udgamuvi macaLAt ) he gautama ! te khanne prakAranA jIvA AThe karmonA baMdha vikalpe kare che kayAreka kare che ane kayAreka karatA nathI A viSayamAM nIce pramaNe spaSTIkaraNa karI zakAya-sayAga ane ayAga e khannenA sAkAra ane anAkAra e banne prakAranA upayoga hoya che. sUryeAga jIva eTale ke ceAmayukta jIva e banne upayegAmAM jJAnAvaraNIya Adi AThe kama prakRtiyAne yathAyogya baMdha kare che, paNa je jIveA ceAgathI rahita haiAya che, teo jJAnAvaraNIya Adi kaprakRtiyAne! dha karatA nathI. have AhAraka dvArane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke--' nAgAraniSna' nuM aMte ! meM `i gaphAraN yannarU ? gaLAdAraQ ='dhar?) he bhaddanta ! jJAnAvaraNIya krama zu AhAraka jIva khAMdhe che ? ke anAhAraka jIva khAMdhe che ? tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che( nocamA ! to vi mathaLAC ) he gautama ! AhAraka ane anAhAraka jIva jJAnAvaraNIya kanA baMdha vikalpe kare che eTale ke kayAreka kare che ane kayAreka karatA nathI. je AhAraka jIva vItarAga cAya te te jJAnAvaraNIya ka'nA baMdha karatA nathI, pazu jo te sarAga hoya te jJAnAvaraNIya karmanA dha avazya kare che. tethI ja evuM kahyuM che AhAraka jIva vikalpe jJAnAvaraNIya kanA baMdha kare che. " je samaye kevalI bhagavAna samuddhAta kare che tyAre tee anAhAraka hAya che, ane vigraha gatimAM rahelA jIva anAhAraka rAya che. anAhAraka samrudhAtagata kevalI bhagavAna jJAnAvaraNIya karmAMnA baMdha karatA nathI, paNa vigraDa gatiALe atAhAraka jIva jJAnAvaraNIya karmAMnA baMdha kare che. tethI ja evu kahyuM che ke ke '' (6 anAhAraka vikalpe jJAnAvaraNIya kramanA dha kare che. ( va leninnA AsavavajJAnlR icchuM ) AhAraka ane anAhAraka jIvAnA vedanIya ane Ayu zrI bhagavatI sUtra : 4 330 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma sivAyanA cha kamabaMdhonuM kathana jJAnAvaraNIya kamanA kathana pramANe ja samajavuM. eTale ke Ayukarma sivAyanA cha karmone baMdha AhAraka ane anAhAraka cha vikalpa bAMdhe che-bAMdhe che paNa kharAM ane nathI paNa bAMdhatA. (vecaLamAM bhAraNa vaMdha3) vedanIya kama AhAraka jIva bAMdhe che. AnuM kAraNa e che ke agI sivAyanA saghaLA jIvone vedanIya karmanA baMdhaka mAnavAmAM AvelA che. (uThThAra macaTg) anAhAraka jIva vedanIya karma vika bAMdhe che-A kathanane bhAva nIce pramANe che- vigraha gativALo anahAraka jIva ane samuddhAtagata kevalI te vedanIya karmane baMdha kare che, paraMtu agI jIva tathA siddha paramAtmA vedanIya karmane baMdha karatA nathI. (3Na bahANa macAra) AhAraka jIva AyukarmanA baMdha vikape kare che-eTale ke AyukamanA baMdhakALe te Ayukamane baMdha kare che, paNa abaMdhakALe teo Ayukamane baMdha karatA nathI. (zALAdArU no vaMdha) anAhAraka jIva eTale ke samuddaghAtagata kevalI ane vigraha gativALA ja ayukarmano baMdha karatA nathI, kAraNa ke A avasthAmAM temane AyukarmanA abaka mAnavAmAM AvelA che. have gautama svAmI sUkSamatArane anulakSIne mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke (nAnAvaran i mate ! # %i sudRne dha?) he bhadanta ! sUkSyadvAranI apekSAe vicAra karatA ke jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che? zuM sUkamanAmakarmanA udayavALe jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che ? ke " vAra baMdha 2) bAdara ( sthaLa ) nAmakarmanA udayavALo jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che? athavA ( jo vAre vaMdharU ) je jIva na sUkSma ane na bAdara hoya che, teo jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che ? uttara-(joyA!) he gautama! (kudume vaMdha) sUma jIva jJAnAvaraNIya karmane baMdha kare che, (vAyare mayANa) bAdara (dhULa) jIva te karmane baMdha kare che paNa khare ane nathI paNa karatA. vItarAga bAdara chava te kamane baMdha karUM nathI, paNa sarAga bAdara jIva tene baMdha kare che. (je kuduma, jo vAyare vaMdharU) siddha jIva ke je sUphama paNa nathI ane bAdara paNa nathI, te jJAnAvaraNIya karmane baMdha karatA nathI, kAraNa ke siddha jIva kaI paNa karmane baMdha karatA nathI. (aa gAvAvano satta vi) A dvAranI apekSAe Ayukama sivAyanI sAte karmaprakRtinAM baMdhanuM kathana jJAnAvaraNIya karmanA kathana pramANe ja samajavuM eTale ke Ayukarma sivAyanA darzanAvaraNIya Adi sAte karmo paNa sUkSma jIve bAMdhe che, bAdara che te sAte karmo vikape bAMdhe che, ane je ja sUkama ke bAdara nathI evA siddhagatinA che temane baMdha karatA nathI. (Agg ggme vAre acaLA) Ayukamane baMdha sUkSma ane bAdara che. vikalpa bAMdhe che. eTale ke teo AyunA baMdhakALe Ayune baMdha kare che, zrI bhagavatI sUtra : 4 331 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa akhaMdhakALe AyunA baMdha karatA nathI. ( gotrunnuma jovAyare na vadharU) siddha jIva paNu AyunA baMdha karatA nathI. have gautama svAmI caramaDhArane anulakSIne mahAvIra prabhune eve prazna pUche che ke ( bALavibhinna La maMDhe! maMdi vime madha, aDmi para ?) huM bhainta ! caramadvAranI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te jJAnAvaraNIya Adi karmAM kANu bAMdhe che ? zu carama jIva ( antima bhava karIne mokSe janAra chatra) jJAnAvaraNIya kanA baMdha kare che ? varaNIya kramanA baMdha kare che ? acarama jIva sonA uttara--(hocamA !) he gotama ! (aTa ve macaLAva) carama jIva ane acarama jIva AThe kama prakRtiyenA baMdha kare che-eTale ke te krama prakRtiyAnA baMdha kare che paNu kharAM ane nathI paNu karatA The je jIvanA bhava antima hAya tene carama jIva kahe che, ane jene antima bhava kadI paNa thavAnA nathI tene acarama jIva kahe che. acarama pa alabhya saMsArIne mATe paNa vaparAya che, ane siddha jIvene mATe paNa vapa rAya che. kAraNa ke siddhapada prApta karyAM pachI temane caramabhavanA abhAva hAya che. A banne prakAranA jIvAmAMthI je carama jIva che-atyAre ja jenA antima bhava cAlu nathI, te te yathA saMbhava AThe karmanA baMdha kare che, paNa je carama jIva ayeAgI che-jenA antima bhava atyAre ja cAlu che te tA phAI paNa kramanA baMdha karatA nathI. eja pramANe acarama padane abhavya sasArI jIvanI apekSAe prayAga karavAmAM Ave tyAre te prakAranA jIva ( alabhya sasArI chatra ) AThe prakAranA karmAnA baMdha kare che, paNa acarama paDhanA prayAga siddha jIvane mATe karavAmAM Ave, tyAre teo koi paNa kama ne baMdha karatA nathI. te kAraNe "teo vikalpe AThe karmAMnA baMdha kare che" evuM kathana karyuM che. / sUrU pa|| vedaka vIja ke alpa bahutva kA kathana veDhavALA jIvAnI alpatA ane bahutAnuM nirUpaNu-- 56 tti La mate ! '' ityA--i-- (6 sUtrA ...( 6 6 vi La aMte ! nIvALa thI vecALa, pu ivecavALa, navuM. vagaveyagANaM, aveyagANa ya kayare kayarehiMto appA vA, bahuyA vA, tulhA vA, viSenAdyiAnA ? ) he bhadanta ! zrI vedaka, purUSa veka, napusaka vedaka ane aneka jIveAmAMthI kayA kayA jIvA kayA kayA jIvA karatAM alpa che? kayA yA jIvA kayA kyA jIvA karatAM adhika che ? kayA kayA jIvA kayA kayA jIveAnI apekSAe samAna che ? ane kayA kayA jIve kayA kayA jIvA karatAM vizeSAdhika che 1 (goyamA ! samvatthovA jIvA purisaveyagA, isthiveyagA saMkhejjaguNA, aveSagA zrI bhagavatI sUtra : 4 332 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLavALA, aiaTit) purUSa vedavALA jI sauthI ochAM che. strI vedavALA che temanA karatAM saMkhyAtagaNu che, divALA anaMta. gaNe che, napuMsaka vedhavALA ja paNa anaMtagaNu che. ( aaiN vejiM payANaM apabahagAI uccAreyavAI jAva samvatthovA jIvA acarimA, carimA aNaMta TLA, te mane ! se mare! ri) A badhA padenuM a5 mahatva kahevuM joIe sauthI ochAM acarama jIve che ane carama ja anaMtagaNuM che, aDI sudhInuM samasta kathana karavuM joIe. he bhadanta ! ApanI vAta sAcI ja che. he bhadata ! A viSayanuM Ape je pratipAdana karyuM te yathArtha ja che. A pramANe kahIne gautama svAmI temane sthAne besI gayA. TIkAI-karma ane vedane adhikAra cAlI rahyo che. sUtrakAra A sUtra dvArA vedaka (judA judA vevALA) nI alpa-bahutAnuM pratipAdana kare che. gautama svAmI A viSayane anulakSIne e prazna pUche che ke-( 1 Li bhaMte / jIvANaM itthIveyagANaM, purisaveyagANe, napuMsagaveyagANaM aveyagANa ya kayare hiMto nA vA, yaduvA vA, tuccha vA vAhiyA vA ?) he bhadanta ! A zrI vedaka, purUSa vedaka, napuMsaka vedaka, ane avedaka-anivRtti bAdara sUkama sAparAya Adi guNasthAnavata che ane siddha jemAMthI kayA kayA kyA kayA ja karatAM ochAM che? kayA che kyA karatAM adhika che? kayA che kayA jIvonI barAbara che ? ane kayA cho kayA jI karatAM vizeSAdhika che? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke (noramA !) he gautama ! (AdavathoNA navA purA ) purUSa vedavALA che sauthI ochAM che. (thirevA unALA) strI vedavALA jIvo temanA karatAM saMkhyAtagaNA che, kAraNa ke deva, purUSa, ane tiryaMcarUpa pulliMga (narajAti) karatAM te jAtinI strIo anukrame batrIsagaNa, satyAvIzagI ane traNagaNI heya che. eTale ke devo karatAM devIo batrIsagaNI che, mANasa karatAM strIo satyAvIzagaNuM che, ane tiya"ca nara karatAM tiryaMca mAdA (nArI jAti ) traNagaNI hoya che. te kAraNe purUSa vedavALA jenA pramANa karatAM strI veda vALA jInuM pramANa saMkhyAtagaNuM kahyuM che. (arecA tALA) anivRtti bAdara sUkrama saM5rAya Adi guNasthAnavatI jIva tathA siddha jIvanI saMkhyA strI-vedivALA jIvo karatAM anaMta gaNI che. (napuMsavecAta maLatANA) adaka jIvo karatAM napuMsaka vedavALA jIva paNa anaMtagaNu che, kAraNa ke siddhothI anaMtagaNa anaMtakAvika che. che. (gg sahaM javA MHdujAruM vArevAkuM) pUrvokta saMyatathI laIne carama parvatanA 14 dvAranuM alepa bahutva temanA bhedanI apekSAe kahevuM joIe. te A pramANe kahI zakAya (e e siNaM bhaMte ! saMjayANaM asaMjayANaM, saMjayAsaMjayANaM No saMjaya No asaMjaya No saMjayAsaMjayANaM kayare kayarehiMto appA vA, bahuyA vA, tullA vA, zrI bhagavatI sUtra : 4 333 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ visAphirA vA) he bhadanta ! saMyata, asaMyata, saMyatAsaMyata, ne saMyata, ne. asaMyata ane ne saMyatAsaMyata mAMthI kayA jI konA karatAM alA che ? kayA cho kenA karatAM adhika che? kayA jIvo kayA che jeTalAM ja che? kayA jI kayA jI karatAM vizeSAdhika che ? uttara-(noramA !) he gautama ! (hAtho vA saMkayA) saMyata jIva sauthI ochAM che, (saMjJA saMjayA veTTT) saMta jIvo karatAM saMyatAsaMyata cha saMkhyAtagaNu che. ( noraMjJA-grras-Lo saMthAlayA thaiALA) saMyatAsaMyata cha karatAM saMyata, no asaMyata ane no saMdhatAsaMyata anaMtagaNu che, (kAMgAM maLatanujA) temanA karatAM paNa asaMyata jIve anaMtagaNu che, ItyAdi samasta kathana prajJApanA sUtra anusAra ja karavuM joIe. A rIte carama ane acarama nA a5 baDutvanA kathana paryantanuM caude dvAranuM kathana karavuM. jemake (jJAAravAnA kArarinA, carimA aiTwA) acarama (abhavya) ane carama (antima bhAva karIne siddhapada prApta karanAra) chamAMthI carama cha acarama cha karatAM anaMtagaNuM che, kAraNa ke abhavya jIva karatAM siddha jIva siddhAMtamAM anaMtagaNa kahyA che. jeTalAM siddha che eTalAM ja carama jIva che, kAraNa ke jeTalAM jIve bhUtakALamAM siddhapada pAmI cUkayA che, eTalAM ja jIvo bhaviSyakALamAM paNa siddhapada pAmaze. sUtrane upasaMhAra karatA gautama svAmI mahAvIra prabhunAM vacanene svIkAra karatA kahe che- mare! levaM maMte (ra) he bhadanta ! Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te sarvathA satya che. he bhadanta! Apa je kahe che te yathArtha ja che. sU. 6 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtranI prameyacadrikA vyAkhyAnA chaThThA zatakane trIjo uddezaka samApta 6-3 zrI bhagavatI sUtra : 4 334 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothe - akSakSa SayoM saMkSisa viSaya vivaraNa chaThThA zatakanA cAthA uddezaka chaThThA zatakanA cAthA uddezakanA viSayanuM sa'kSipta vivaraNu prazna--eka jIva kALanI apekSAe pradezeA sahita che ke pradezeAthI rahita che ? uttara--niyamathI ja jIva pradezAthI yukta che, pradezeAthI rahita nathI. prazna eka nAraka jIva zuM kALanI apekSAe pradeza sahita che ke pradezathI rahita che ? ucara--kayAreka te pradezeAthI yukta che ane kayAreka pradezathI rahita che. prazna--aneka ( saghaLA ) jIva kALanI apekSAe pradezAthI yukta che ke pradezeAthI rahita che ? uttara--niyamathI ja teo badhAM dezAthI yukta che. prazna--aneka ( saghaLA ) nAraka jIva kALanI apekSAe mahezayukta che ke pradeza rahita che ? uttara- adhAM nAraka jIva kayAreka pradezeAthI yukta hoya che, ane kayAreka keTalAka nAraka jIva pradezAthI yukta hAya che" tathA kAika nAraka jIva pradezeAthI rahita che, athavA keTalAka nAraka chatra pradezeAthI yukta che ane keTalAka nAraka jIva pradezothI rahita che. e ja pramANe stanitakumArA pantanA viSe samajavuM. pRthvIkAyika AdithI laine vanaspatikAya paryantanA jIvAnA kALanI apekSAe sapradeza ane apradezatvanI carcA, khAkInA vikalendriya ( dvIndri yathI caturindriya sudhInA jIvA) thI laIne siddha sudhInA jIveAnA sapradezava ane apradezatvanA nArakAnA sapradezata ane apradeza,vanI jema vicAra, kALanI apekSAe AhAraka jIvAmAM sapradezatva Adi traNa bhaMga ( vikalpa) thAya che, anAhArakAnA kALanI apekSAe sapradeza Adi 6 bhaMga thAya che, siddha chavAnA kALanI apekSAe traNa bhaga, bhavasiddhika jIvAnA ane abhavasiddhika zrI bhagavatI sUtra : 4 335 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chanA kALanI apekSAe sAmAnya jIvanI jema be bhaMga ane traNa bhaMga, ne bhavasiddhika ane ne abhAvasiddhika jInA traNa bhaMga, saMsI nA tathA asaMjJI jIna kALanI apekSAe traNa bhaMga, nAraka, deva, manuSya ane asaMsI ane 6 bhaMga, ane te saMjJI ane ne asaMjJI chanA kALanI apekSAe traNa bhaMga thAya che evuM kathana. sAmAnya jIvanI jema vezyAvALA jIna eka bhaMga thAya che evuM kathana, kRSNa vezyAvALA, nIla vezyAvALA, kApota lezyAvALA, teje lezyAvALA, pava lephsAvALA ane zukala lezyAvALA nI sAthe tathA te vezyA ethI rahita chanI sAthe, tathA samyagnadRSTi, mithyASTi, samyagra mithyASTi, saMyata, asayata, saMyatAsaMyata, ne saMyata, ne asaMyata, ane te saMyatAsaMyata nI sAthe, kaSAyayukta (koSa, mAna, mAyA, lebhathI yukta) jInI sAthe tathA kaSAya rahita chanI sAthe, aughikajJAna (Abhinibodhika jJAna) kRtajJAna, avadhijJAna, mana:paryayajJAna, ane kevaLajJAnanI sAthe, audhika ajJAna (mati ajJAna), kRta ajJAna ane visaMgajJAna ( viparIta jJAna) A traNa ajJAnanI sAthe, sagI, maneyegI, vacanagI ane kAyegInI sAthe tathA agIonI sAthe, sAkAra upagavALA ane anAkAra upagavALA sAthe, saveda (strI vedaka, purUSa vedaka ane napuMsaka vedaka) sAthe tathA darahita jInI sAthe, sazarIrI (audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kAma zarIravALA) jenI sAthe ane azarIrI jIvonI sAthe, AhAra paryAmi, zarIra paryApti, Indriya paryApti, AnaprANa paryApti, bhASA paryApti ane manaparyAmi, A badhA nI sAthe kALanI apekSAe sapradeza ane apradezatvane vicAra saMgrahagAthA-temAM sapradezatva, AhAraka, bhavya, saMsI, lezyA, daSTi, saMvata, kaSAya, yoga, upaga, veda, zarIra ane paryApti, e dvAra che evuM kathana. jenI pratyAkhyAnI. apratyAkhyAnI, ane pratyAkhyAna-pratyAkhyAnItAnuM pratipAdana, eja pramANe nArakathI laIne caturindri, paMcendriya tiryaMca ane manuSyanA pratyAkhyAnAdinuM kathana. prazna-jIne pratyAkhyAna apratyAkhyAna AdinuM jJAna hoya che kharuM? uttara-paMcendriyane tenuM jJAna hoya che, te sivAyanA jIne tenuM jJAna hotuM nathI evuM kathana. prazna-zuM jIva pratyAkhyAna, apratyAkhyAna Adi kare che ? uttara-hA kare che. prazna-zuM pratyAkhyAna ane apratyAkhyAna AdithI Ayune baMdha thAya che? uttara-hA, thAya che. A viSenA cAra daMDaka, gautama dvArA tenuM samarthana. zrI bhagavatI sUtra : 4 33 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva ke sapradeza aura apradeza ke svarUpakA nirUpaNa jIvanA sapradezatya ane apradezatvanuM nirUpaNa-- nIce na maLe! ItyAdi sUtrA ( nIcenuM aMte ! jAjAonuM ApaNe a5e ? ! he bhadanta ! zuM jItra kALanI apekSAe pradezasahita che ke pradezarahita che ? ( noyamA ! niyamAM sattve ) hai gautama ! jIva niyamathI ja pradezarahita che. ( neDthaLa mate ! jAhArasena' ki sapte avajJe ?) he bhadanta ! nAra jIva zuM kALanI apekSAe sapradezI che ke apradezI che ? ( goyanA ! priya saraNe siya ajJe) ke gautama ! nAraka jIva kALanI ape kSAe kayAreka sapradezI che ane kayAreka apradezI che. i gAya uttaa) eja pramANe siddha pantanA jIva kayAreka sapra dezI che ane kayAreka apradezI che. ( ( nIvALa' aMte ! jAchApheleLa sattA aNNA ) he bhadanta ! samasta jIvA kALanI apekSAe sapradezI che ke apradezI che ? (royanA !) hai gautama ! samasta jIve kALanI apekSAe (niyamA sapte ) niyamathI ja sapradezI che. ( mecA ' maMte ! jAjAremena' sirasA avalA ?) he bhadanta | samasta nAraka jIvA zuM kALanI apekSAe pradezasahita che ke pradezarahita che ? (jocamA !) he gautama ! (ghue visAyonA sattA, gaThyA sava esA ya apaese, ajJA - saesA ya apaesAya evaM asurakumArA jAva thnniymunnArA ) samasta nAraka jIvA paNu kALanI apekSAe pradezasahita che. athavA zrI bhagavatI sUtra : 4 337 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka nAraka jIveA pradezasahita che ane keIka nAraka jIva pradezarahita che. athavA keTalAka nAraka jIve pradezasahita che ane keTalAka nAraka jIveA pradezarahita che. eja pramANe asurakumAzathI laine stanitakumAra paryantanA viSayamAM samajavuM. ( puDhaviAcA La' aMte ! ' sattA aNNA) he bhadanta ! pRthvikAyika jIvA zuM pradezasahita che ke pradezarahita che ? ( goyamA !) he gautama ! ( sattA vi. aNNA vi) pRthvIkAyika jIvA pradezasahita paNa che ane pradezarahita paNa che. ( traM jJAva vaLaraNA leSA nA nephyA tA, nAva siddhA) e ja pramANe vanaspatikAya sudhInA jIvA viSe samajavuM je pramANe nAraka jIvAnA viSayamAM kahyu che, eja pramANe siddhajIvA pantanA khAkInA viSayamAM pazu samajavuM. ( jAphAvALa` lIva-nicitrano ttiyamo ) jIva ane ekendriya sivAyanA AhAraka jIvAnA traNa bha`ga ( vikalpa ) thAya che. gaLAvALa zrIva-nicivanA karmanA E mALiyanA (1) savamA vA, (2) aNyA gA (2) avA-salle cArlse ca, (4) gA-sapaNe ya, apanA ya, (1) ahavA-sapaesA ya apae se ya ( 6 ) ahavA sapaesA ya apaesA ya - siddhehiM tiya mo, masiddhiyA bhramanniDhiyA nahA oaai) jIva ane ekendriya sivAyanA anAhAraka jIveAnA nIce pramANe 6 bhaMga samajavA-(1) keTalAka anAhAraka jIvA pradezasahita hAya che. (ra) keTalAka anAhAraka jIvA pradezarahita hoya che. (3) athavA kAika anAhAraka jIva pradezasahita hAya che ane koIka anAhAraka pradezarahita hAya che. (4) kAIka anAhAraka jIva pradezasahita hAya che ane keTalAka anAhAraka jIvA pradezarahita haiAya che. (5) keTalAka anAhAraka jIvA pradezasahita hAya che ane koIka nAraka jIva pradezarahita hoya che (6) keTalAka anAhAraka jIvA pradezasahita hoya che ane keTalAka anAhAraka jIvA pradezarahita hAya che, siddha jIAAnA traNa bhaMga ( vikalpa ) thAya che. sAmAnya jIvAnI jema bhavasiddhika ( bhavya jIva ) ane abhavasiddhika (abhavya jIva) nA viSayamAM paNa samajavuM. zrI bhagavatI sUtra : 4 338 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( no malindriyano amanavidhiya gauravasiddha d' ttiyama'no)nA bhavasiddhika, nA abhavasiddhika ane siddha jIveAnA traNa bhaMga thAya che. (lunnIi zIvo tiyamo)sa'nI chaveAmAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che. ( abhraMzauti niyiMgano sauthama'no ekendriya sivAyanA asaMjJI jIvAmAM traNa bhaMga thAya che. ( meca, deva, manudde maLo ) nAraka deva ane manuSyAM mAM cha bhaga thAya che. (nosaLI noagnilIyamanusikre,ittiyamo ) nA sa'jJI, neA asa'jJI, jIva, manuSya ane siddhomAM traNa bhaMga thAya che. ( sahelA navA zoyiA) sAmAnya jIvAnI jema ja lephsAvALA jIveAnA viSayamAM paNa samajavuM. ( chhelA, naujaGellA, jA'heNA, nA gaddAro) kRSNa lesyAvALA, nIla lezyAvALA ane kApAta lezyAvALA jIveAnA viSayamAM AhAraka jIve pramANe samajavuM. (navara nana avicAo ) pazu temAM eTalI ja vizeSatA che ke je jIvanI je lezyA hAya che, te jIvanI te lephsA kahevI joie. ( terajherannA nIyamo niyama'no, nagara' puvidhAjI ANuvaLatanuM imA ) teolezyAmAM jIvAdika tratru bhaga thAya che ema samajavuM. paNa temAM e vizeSatA che ke pRthvikAyikAmAM, asUkAyikAmAM ane vanaspati kAyiAmAM cha bhaga thAya che. ( pa Gemsa sudhaojJArnIyAo tiyamo) padma lezyAmAM ane zukala lezyAmAM jIvAdika traNa bhaga thAya che. ( jesei nIza-siddhadi' ttiyamo ) agresyAvALAmAM (lezthAthI rahita jIveAmAM ) jIva ane siddhomAM traNa bhaMga thAya che. ( manuttu chama'nA ) manuSyeAmAM cha bhaga thAya che. ( sammagiIniIAo niyama'no) samyakdRSTi jIvAmAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che. ( vitti'nnuima'nA ) vikalendriya jIveAmAM cha bhaMga thAya che. ( micchACiIhi' nizrciyano ttiyamo ) ekendriya sivAyanA mithyAdRSTiemAM traNa bhaMga thAya che. ( sAmiiiTri,i chamaMLo ) sak mithyAdRSTi jIvAmAM cha bhaMga thAya che. ( saMjJapha nIvADyo ttiyama'no) sayAmAM zrI bhagavatI sUtra : 4 339 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAdika traNa bhaMga thAya che. (avaMhiM siMvicavAno tira) asaMyata jemAM ekendriya varjita traNa bhaMga thAya che. (laMkA saMkaf ttAM kIvALo) saMyatAsaMyata jIvamAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che. ( jo zaMkara, no saMgA, go saMsAraMga kova hihiM niyamo ne saMyata, ne asaMyata, no saMyatAsaMyata jIvasiddhomAM traNa bhaMga thAya che. (sArU jIvALo tijano) kaSAyayukta jIvamAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che. (nigi amA) ekendriya jIvomAM eka bhaMga thAya che-traNa bhaMga thatA nathI. (zodajaNAdiM jIva-paricavajo niyama che ane ekendriya sivAyanA krodha kaSAyavALA jIvomAM traNa bhaMga thAya. (hiM Imo ) devAmAM cha bhaMga thAya che. (bhALa sArUM mAyAvasArUM nIra gfiuttavano niyama) mAna kaSAyavALAmAM ane mAthA kaSAyavALAmAM jIva ane ekendriya varjita traNa bhaMga thAya che. (je-te ramA ) nAraka ane dezamAM cha bhaMga thAya che. ( ma huM nIva-gfiricavAno niyama ) jIva ane ekendriya sivAyanA lebhakaSAyavALA jemAM traNa bhaMga thAya che, (Ana maMgA) ane nArakamAM cha bhaMga thAya che. (mAruM jIvana uM, siei tivamaro) kaSAya rahita mAM, manuSyamAM ane siddhomAM traNa bhaMga thAya che. (coddhiALe AmiLiyohizALa kuvALe navA vicamo) audhika jJAnamAM-Abhinidhika jJAnamAM ane zrutajJAnamAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che, (vi#ivihiM iramA ) vikalendrimAM cha bhaMga thAya che. (zoLio maLav==ALa, vALa nIvArU niramaLo) audhika jJAnamAM, mana:paryaya jJAnamAM ane kevaLa jJAnamAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che. (hira kALe magbaLe sukALa, piivagato rAmajo ) odhika ajJAnamAM, mati ajJAnamAM ane kRta ajJAnamAM ekendriya varjita traNa bhaMga thAya che. (vimaLAbe navo niyamano) virbhAgajJAnamAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che. (saroja 4 gohilo) bikanI jema sagInA viSayamAM samajavuM. (manojhi, vayoni, noDuiM nIvo niyama) manegI, zrI bhagavatI sUtra : 4 340 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanagI ane kAyagImAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che (nava-jA koLI iiaa ) vizeSatA eTalI ja che ke ekendriya jIva kAyayogavALA ja hoya che, tethI temAM eka ja bhaMga thAya che, vadhAre bhaMga thatA nathI. (akoLI ja ahesA) agI jIvanA viSayamAM alezyAvALA ja pramA. che ja samajavuM. (vArevAra, aAjarovarahiM nA pavitra niyamo) sAkAra upagavALA ane anAkAra upayogavALA mAM jIva ekendriya vajita traNa bhaMga thAya che. (sarecaTI , sigr aaruM ) vedavALA jIvomAM viSayamAM kaSAyayukta jIvo pramANe ja samajavuM. (rUthiyA-puri vecA-nag veco, navAphaLo utamo ) strI vedavALa, puruSa vedavALI ane napuMsaka divALA jIvamAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che. ( navara-navuM gharavihu ) temAM eTalI ja vizeSatA che ke napuMsaka divALA ekendriyamAM adhika bhaMga thatA nathI, paNa eka ja bhaMga thAya che. (ayaTI sgi mANA ) darahita jIvanA viSayamAM kaSAya rahita je pramANe ja samajavuM. (sArI nA jozo) zarIravALA jInA viSayamAM sAmAnya jIvonA kathana pramA zenuM ja kathana samajavuM. (morAjhi-ve vicAre nava iniMhicAno siMcamo) audArika zarIravALAmAM ane vaikriya zarIravALAmAM jIva ekendriya vajita traNa bhaMga thAya che. (mAtarI nIva magusu mar) AhAraka zarIramAM, jIva ane manuSyanA cha bhaMga thAya che. (tejo inag hiat) taijasa ane kArmaLa zarIravALA jInA viSayamAM audhikanA jevuM ja kathana samajavuM. (ahiM nava viddhi tivamo ) azarIrI jIva ane siddhomAM traNa bhaMga thAya che. (bAkAra vatI, taravaDA, phucipakaraNa, bALajANakArI nava jiMciyAno niyama) AhAra paryAptimAM, zarIra paryA. simAM, Indriya paryAptimAM ane zvAsocchavAsa paryAptimAM jIva ane ekendriya vajIta traNa bhaMga thAya che. (mArAmArI rI) bhASA paryAptimAM ane mane paryAmimAM saMjJI pramANe ja samajavuM. (bahAra mArI kahA zAkhANA) ahArA apasivALA jInA viSayamAM anAhAraka che zrI bhagavatI sUtra : 4 341 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevuM ja samajavuM. (4 kapa jhINa, rica apakArI gaNavAmAM mArI nava jiMniyAno niyamo ) zarIra paryAptithI rahita, Indriya paryAtithI rahita, ane zvAse chUvAsa paryAptithI rahita jIvamAM jIva ane ekendriya sivAyanA traNa bhaMga thAya che. (nera, reva, majuraddei kadamar) nArake, deve ane manuSyamAM cha bhaMga thAya che. saMgrahagAthA- sAravA nANA-maviya-sari-senA-riddi saMgA-jaNAyA" rLe nona-none vera vara-jattI 2 | sapradeza, AhAraka, bhavya, saMjJI, lezyA, dRSTi, saMyata, kaSAya, jJAna, ga, upaga, veda, zarIra ane paryAyi. TIkArtha- AgalA uddezakamAM jIvanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. A udezakamAM paNa sUtrakAra bIjI rIte jIvanuM nirUpaNa karI rahyA che temAM gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "vI maMte ! jANe ji sAre jANe! " he bhadanta ! zuM kALanI apekSAe jIva pradeza sahita che ke pradeza rahita che ? uttara-(mocamA !) he gautama! jIva (niyama saphe) niyamathI ja pradeza sahita che. kahevAnuM tAtparya e che ke je kALanI apekSAe jIvana sapradezatva ane apradezatvane vicAra karavAmAM Ave, te te niyamathI ja kALanI apekSAe pradeza sahita che, pradeza rahita nathI e vAta jiddha thAya che. kAraNa ke jIva anAdi kALane che ane anaMta samayanI tenI sthiti che, te kAraNe te pradeza sahita che. je jIva evo na hAya-eTale ke je te eka samayanI sthitivALe heya te te pradeza rahita hoI zake che. be traNa Adi samayanI sthitivALA jIva apradezI heta nathI, kAraNa ke be Adi samayanI sthitivALe te kALanI apekSAe pradezayukata ja hoya che. kahyuM paNa che ke jo rasa " ItyAdi. je jIva je bhavanA prathama samayamAM raheluM hoya che, te jIva apradezI (pradeza rahita) kahevAya che, ane je jIva prathama samaya sivAyanA samayamAM eTale ke bIjA, trIjA Adi samayamAM raheluM hoya che, te jIva kALanI apekSAe sapradezI (pradeza sahita) kahevAya che. A rIte saMpradezatva ane apradezatvanuM svarUpa A gAthAmAM batAvavAmAM AvyuM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke tene aMte ! vADhaof HugNe zag ?) he bhadanta ! eka nAraka jIva zuM kALanI apekSAe pradezayukta che ke pradeza rahita che? uttara-(nomA!) he gautama! (vira ravaNe ziva avNe) eka nAraka jIva kayAreka kALanI apekSAe sapradeza hoya che ane kayAreka aAdeza hoya che. eTale ke je nAraka jIvane utpanna thayAne hajI pahele ja samaya zrI bhagavatI sUtra : 4 34ra Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayA che te nAraka jIva kALanI apekSAe pradeza rahita che, paNa jyAre eja nAraka jIvane utpanna thayAne be, traNa Adi samayeA vyatIta thaI jAya che, tyAre te kALanI apekSAe pradezayukta kahevAya che. ( vaM jJAna siddhe) nAraka jIvanI jema ja siddha pantanA jIva paNa kayAreka apradeza hAya che. ahIM ' " jAba ( paryanta ) padathI asura kumAra Adi bhavanapatinA dasa, pRthvIkAyika Adi sthAvAnA pAMca, vikalendriyanA traNa ( dvIndriya, trIndriya ane caturindriya e traNa ) paMcAndraya tiya canuM eka, manuSyanuM eka, jayAtiSikanuM eka ane vaimAnikanuM eka ema 22 daDakAne grahaNu karavAmAM AvyA che. A sivAyanA nAraka ane siddha e e daDakanI vAta teA upara kahevAmAM AvI che. gotama svAmIne prazna-( nIvAnaM aMte ! vhArAvetenuM isattA ? apannA) huM badanta ! samasta jIvA kALanI apekSAe sapradeza che ke apradeza che ? uttara--(goyamA ! nayanA sapannA) he gautama ! samasta jIvA kALanI apekSAe niyamathIja sapradeza che, apradeza ( pradeza rahita ) nathI kAraNa ke samasta jIva anAdi che ane anatakALanI sthitivALA che. "" have gautama svAmI samasta nAraka jIvAnI apekSAe mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke (necALa mane ! jAhApheana phri saaA, garavatA ? he bhadanta ! samasta nArajIvA zuM kALanI apekSAe sapradeza che ? ke apradeza che ? uttara--( nocamA ! ) he gautama ! ( ( savve vi tAva hojjA sapaesA ) samasta nAraka jIve paNa sapradeza che. " samasta nAraka jIvA sapradeza che, ema kahevAnu kAraNa e che ke utpAda viraha kALamAM pUrvotpanna ( pahelAM utpanna thayelA ) nAraka jIvAnI sakhyA asaMkhyAta pramANumAM rahyA kare che. A rIte pahelA bhaMga ( vikalpa ) thAya che. " samasta nAraka jIvA sapradeza che. " khIo bhaMga A pramANe thAya che-( aA savattA ca ApaNe ca) che. ' kAraNa ke pUrvotpanna asaMkhyAta nArakAmAM kAi naveA jIva utpanna thaIne AvI maLe che, tyAre te AvanAra chatra prathama samayanI apekSAe apradeza hAya che ane samasta nArake sapradeza hAya che. prathama laMgamAM te samasta nArakAne sapradeza kahyA che pazu A khInna bhaMgamAM samasta nArakeAne sapradeza kahyA nathI paNa adhikAMza nAraka jIvAne ja sapradeza kahyA che ane kAIka nAraka jIvane apradeza paNa kahyA che. A pramANe je kahevAmAM AvyuM che tenuM kAraNa nIce pramANe che-- narakAmAM pUrvotpanna jeTalA nArakA che teo tA che. trazU Adi sama ceAthI tyAM rahelA heAvAne kAraNe sapradezI che, paNa tyAM je kAI navA nAraka jIva utpanna thayeaA hAya che tene utpanna thayAne prathama samaya ja cAlatA hAya che tethI te apradeza che. trIjo bha`ga A pramANe che ( aA savaCA ca apahmA ya) keTalAka nAraka jIve| sapradeza che ane keTalAka nAraka jIvA apradeza che. kAraNa ke zrI bhagavatI sUtra : 4 343 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvotpanna jeTalAM nAraka jIve che teo te be, traNa Adi samayathI tyAM utpanna thaI rahyA che, teo badhA eka samayanI sthitivALA paNa hoya che, tethI teo apradeza che. A kathanane bhAvArtha e che ke jeTalAM nAraka che pahelethI ja nArakAvasthAmAM AvI gayelA che teo badhAMsapradeza che, paNa je jInI nArakAvasthAne hajI prAraMbha ja thayela che-eTale ke je nArakenI nArakAvasthA prAraMbha thayAne prathama samaya ja cAlI rahyo che, evAM je nArake che teo apradeza che. A rIte tyAM adhikAMza che sapradeza che ane adhikAMza jI apradeza che. | (gva masukumA jAva bicakumAra) nArakonA jevuM ja kathana asurakumArothI svanitakumAra sudhInA deve viSe samajavuM. bhavanapati devanA asurakumAra Adi 10 bheda che. nAraka chanA sapradezatva ane apradezatva viSenA uparyukta je traNa bhaMga ( vikalpa) kahyA che, eja pramANe asurakumArethI laIne svanitakumAre sudhInA dasa bhavanapati denA sapradezava ane apradezatva viSenA paNa traNa bhaMga samajavA e traNa bhaMga nIce pramANe che - pahele bhaMga- samasta bhavanapati deve sapradeza che." bIjo bhaMga A pramANe che-"badhAM bhavanapati deve sapradeza nathI, paNa adhikAMza saMpradeza che ane keIka apradeza che. " dasa bhavanapatinA nAma-(1) asurakumAra (2) nAgakumAra (3) suparNa kumAra (4) vidyukumAra (5) agnikumAra (6) dIpakumAra (7) udadhikumAra (8) dikumAra (9) vAyukumAra (10) svanitakumAra. - have gautama svAmI pRthvIkAyika jInA sapradezava ane apradezavanA viSayamAM mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke (pundravijayA mare ! zi sAputA, sArasA ?) he bhadata ! pRthvIkAyika cha sapradeza che ke apradeza che? uttara--(jayamAM!) he gautama ! pRthvIkAyika che (savANA vi agger vi) sapradeza paNa hoya che ane apradeza paNa hoya che. kAraNa ke pRthvIkAmAM pUrvotpanna jIva paNa aneka hoya che ane navA utpanna thanArA jIvo paNa aneka hoya che. tethI pUrvotpanna jIvonI apekSAe pRthvIkAvikane sapradeza kAA che, ane upadyamAna pRthvIkAyikenI apekSAe temane apradeza zrI bhagavatI sUtra : 4 u44 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyAM che. te kAraNa evuM kahyuM che ke "pRthvIkAyike sapradeza paNa che ane apradeza paNa che." (gha nA vararUjArUSA) pRthvIkAyika jIvanA jevuM ja kathana aprakAyika, tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika jIvanA viSayamAM paNa samajavuM. eTale ke jema pRthvIkAyika jemAM keTalAka sapradeza hoya che ane keTalAka apradeza hoya che, tema apUkAvika AdimAM paNa keTalAka jIve sapradeza hoya che ane keTalAka apradeza hoya che. A rIte ahIM badhAM ekendriya jIvamAM utpatti-maraNanA virahanA abhAve eka ja bhaMga sapradezavALe thAya che ema samajavuM. (senA nA nerA tA vAva Dhi) bAkIne ( kandriyathI laIne siddha paryantanA ) nA sapradezava ane apradezanuM kathana nArakanA kathana pramANe ja samajavuM. nArakanA sapradezatvanuM kathana traNa AlApako (abhilApa) dvArA AgaLa ApavAmAM AvyuM che. eTale ke pahele bhaMga sapradeza. bIje bhaMga apradeza ane trIjo bhaMga pradezaapradeza, A prakAranA traNa bhaMga samajavA. eTale ke (1) dvIndriyathI laIne siddha paryantanA badhA jIva paNa kyAreka pradezayukta hoya che. (2) kayAre keTalAka jI sapradeza hoya che ane kaMIka jIva apradeza hoya che. ane kayAreka aneka sapradeza hoya che ane aneka apradeza hoya che. tenuM kAraNa e che ke A paryAyamAM e saune viraha saMbhavita che. A rIte temanA traNa bhaMga ( vikalpa) samajavA. ahIM "bhAva" (paryanta) padathI tendriya, caturindriya, paMcendriya tirya manuSya, vAna vyaMtara, tiSika ane vaimAnikane grahaNa karavAmAM AvyA che. (bAlALA nIra gifricavAno niyama ) eka jIva padane ane ekendriyanA pAMca padane cheDIne bAkInA AhAraka jInA traNa bhaMga thAya che. jIva padane choDavAnuM kAraNa e che ke jIva niyamathI ja sapradeza hoya che. tethI jIvamAM eka ja bhaMga che-jIvane sapradezI kahevAnuM kAraNa e che ke jIva anAdi che ane tenI sthiti anaMtakALanI hoya che. ekendriyanA pAMca padene choDavAnuM kAraNa e che ke ekendriya jImAM utpatti ane maraNanA virahano abhAva rahe che, te kAraNe temane (sarA vi jarA avi) e eka ja bhaMga-trIjo bhaMga ja bane che. te kAraNe sUtrakAre evuM kahyuM che ke ( krisa maMtra45) eka jIva padane ane ekendriyane choDIne bAkInA AhAraka jInA traNa bhaMga thAya che. te traNa bhaMga nIce pramANe che (1) AhAraka cha sapradeza hoya che. (2) (yazA bA) keTalAka pUrvotpanna AhAraka cha sapradeza hoya che ane koIka na utpanna thayelo AhAraka jIva apradeza heya che. (3) "sA ) keTalAka prapanna AhAraka cha sapradeza hoya che ane keTalAka navA utpanna thatA AhAraka che apradeza hoya che. (siddhArvavatra 2 va ) siddha jIva ane hAraka hoya che, te kAraNe uparyukata AhAraka mAM temane samAveza thata nathI. A viSayanuM vizeSa spaSTIkaraNa nIce pramANe che- zrI bhagavatI sUtra : 4 345 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAraka ane AdhAre be daMDaka kahyA che. eka daMDaka eka AhAraka jIvanI apekSAe kahyuM che ane bIjuM daMDaka aneka AhAraka jInI ape. kSAe kahyuM che. te banne daMDaka nIce batAvyA pramANe che-AhAraka jIvanI apekSAe prathama daMDaka A pramANe che-(AraNa naM aMte ! nave jANe jiM sapaNe jANe vocamA ! hA saYpaNe uttara kApaze ) ItyAdi. gautama svAmIne prazna-he bhadanta ! AhAraka jIva kALanI apekSAe sapradeza che ke apradeza che? uttara-he gautama! kyAreka te pradeza hoya che ane kayAreka e ja apradeza hoya che. jIva jyAre vigraha gatimAM athavA kevali samudaghAtamAM anAhAraka thaIne pharIthI AhAraka avasthAmAM Ave che, tyAre AhAraka avasthA prApta karavAnA prathama samaye te apradeza hoya che, ane jyAre eja jIva be vaga Adi samaya sudhI eja avasthAmAM rahe che, tyAre te pradeza hoya che. uparyukta ekatva viSayaka abhilApa ( AlApaka) samasta sAdi bhAvene ja lAgu paDe che ema samajavuM, anAdi bhAvamAM te (niyama sapaNe utta) AhAraka avasthAvALo pUrvotpanna jIva niyamathI ja saMpradeza che ema samajavuM. bahatva (bahuvacana) viSayaka abhilApa nIce pramANe che-(bahAravA bhaMte ! jIvA kAlAeseNaM ki sapaesA, apaesA 1 goyamA ! sapaesA vi kaggNA vi ri) gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke he bhadanta ! AhAraka cha kALanI apekSAe sapradeza che ke apradeza che? teno javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"he gautama ! aneka AhAraka cha sapradeza paNa hoya che ane apradeza paNa hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke pUrve panna jeTalAM AhAraka jIve che teo te sapradeza che, paNa vigrahagatimAMthI nIkaLIne jyAre aneka che AhAraka avasthAvALo bane che, tyAre teo prathama samaye apradeza hoya che, kAraNa ke prathama samaye teo anAhAraka rahetA nathI-AhAraka ja hoya che. e ja pramANe pRthvIkAya zrI bhagavatI sUtra : 4 346 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdinA viSayamAM paNa samajavuM. eTale ke je AhAraka che pRthvIkAya Adi ekendriya avasthAvALA hoya che, teo pUrvotpannarUpe saMpradeza hoya che, paNa vigraha gatimAMthI nIkaLIne jyAre teo AhAraka rUpe ekendriya ava sthAvALA bane che, tyAre prathama samaye AhAraka hovAne kAraNe teo apradeza hoya che. nAraka Adi nA viSayamAM A pramANe traNa vikalpa (bhaMga) samajavA-(AravA vi ne rUca navA zAstrArja jiM sApta kapAsA ?) (cama ! sa va tAva TrokanA navAsA, avA-sANA 2 vaghaNA ya, javA-savANI 2 kapAsA 2) gautamasvAmIne prazna-"he bhadanta ! AhAraka nAraka che kALanI apekSAe sapradezaka ke apradeza che ? " tene uttara ApatAM mahAvIra prabhu kahe che-"he gautama ! AhAraka avarathAvALA jeTalAM pUrvotpanna nAraka jIve che teo badhAM sapradeza che. athavA temanAmAMthI keTalAka sapradeza che ane kaIka apradeza che. athavA keTalAka sapradeza che. ane keTalAka apradeza che. e ja vAtane dhyAnamAM rAkhIne sUtrakAre kahyuM che ke " Argii nI vaMciva ko ricamaM ?" eka jIvapadane choDIne tathA ekendriyanAM pAMca padone choDIne bAkInA AhAraka jInA traNa bhaMga kahyA che." e ja pramANe anAhAraka jIvana paNa ekavacana ane bahuvacananI vivakSAthI daMDaka kahevA joIe. bahuvacanavALA daMDakamAM (aneka anAhAraka jI viSenA bIjA daMDakamAM ) zI vizeSatA che te sUtrakAre mULa sUtrapAThamAM AgaLa batAvyuM che, ahIM te ekavadaMDakanA AlApaka viSe nIce pramANe spaSTatA karavAmAM Ave che. vigrahagatimAM rahele jIva, samudughAta kevalI, ayogI ane siddha anAhAraka hoya che. teo jyAre anAhAraka avasthAnA prathama samayamAM rahelA hoya che, tyAre te apradeza ja kahevAya che, paNa jyAre teo te avasthAnA, bIjA, trIjA Adi samayamAM rahelA hoya che, tyAre te pradeza kahevAya che have sUtrakAra anAhAraka jInA bahatvadaMDakamAM je vizeSatA rahelI che te prakraTa karatA kahe che-"akhANA lIva - jiMricavA mALicaDyA" eka jIva padane ane ekendriya pRthvIkAya Adi pAMca padane cheDIne bAkInA anAhArakonA be bhaMga (vikalpa) thAya che. jIva padamAM ane ekendriya padamAM " vAha ca" "sapradeza paNa hoya che ane apradeza paNa hoya che " evo eka ja bhaMga thAya che. kAraNa ke tyAM vigraha gatimAM rahelA cha dvitIya Adi samayavALA hovAne kAraNe sapradeza hoya che, ane aneka jIva prathama samayamAM vartamAna havAne lIdhe apradeza hoya che. alapatara bhavanapatione tathA zrInidraya Adi kone upAda thAya che, tethI teomAM eka, be Adi anAhAraka hoya che. te kAraNe ahIM nIce pramANe che bhaMga ( vikalpa thAya che-(6) ggg vA, (2) rANA vA (rU) kuvA-sANe 2 3 pAse , (4) kavA-sapaNe pAsA 2 (1) ahavA-pANA 2 - gNe ca, (6) ahajA-gNA 2 vAra " A cha bhaMgamAMthI pahele ane bIjo bhaMga bahuvacanAta che, ane trIje, eka vacana vALe che. ce ane zrI bhagavatI sUtra : 4 347 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke pAMcamA bhaga ekavacana ane bahuvacananA saMcAgathI banela che. ane chaThTho bhaga bahuvacanavALA che. " satradezaya atravezaya * evA ekavacanardezaka bhaMga ahI' saMbhavita nathI kAraNa ke ahI bahuvacananA adhikAra cAlI rahyo che. 'livrutlRi niya maLo " siddhomAM traNa bhaMga thAya che (1) kayAreka samarata siddha sapradeza hAya che,(2) kayAreka aneka siddhasapradeza haiAya che ane keAika siddha apradeza hAya che. (3) kyAreka aneka siddha sapradeza hAya che ane aneka siddha apradeza hAya che, A rItesiddha padane anulakSIne traNa bhAga thAya che. ahIM je sapradeza pada che te bahuvacanamAM ja vaparAyuM che tema samajavuM. "malindviyA, amatikriyA, nahA oAi " bhasiddhika ( bhanya ) abhavasiddhika ( abhavya ) e banne jIvanA viSayamAM sAmAnya jIva jevuM ja kathana samajavu, eTale ke sAmAnya jIvanA daDakanA jevAM ja bhavasiddhikanA e daDaka ane abhavasiddhikanA e daDaka samajavA. temAMnA ekavacanavALA abhilApa batAve che ke kAika bhavya jIva ane kAIka abhavya jIva niyamathI sapradeza hAya che, mahuvacanavALA abhilApa e batAve che ke aneka bhavya jIvA ane aneka abhavya jIvA sapradeza athavA athavA apradeza hoya che. tAraka AphrikomAM koIka lakhyuM athavA abhavya jIva saMpradeza athavA apradeza hoya che. aneka bhavya athavA aneka alabhya vA sapradezaja hAya che. nairayika AdikomAM je aneka bhavya athavA anya jIva che, te traNa bhaMga vALA hAya che-(2) kayAreka badhAM sapradeza ja hoya che, (2) kayAreka aneka sapradeza hoya che ane kAIka apradeza ja hAya che, (3) kayAreka aneka sapra deza hAya che ane kayAreka aneka apradeza heAya che. tathA ekendriya pRthvIkAya Adi jIvAmAM je nya athavA abhavya jIveA hAya che teo " sapradeza ane apradeza hAya che." A rIte temane eka ja raMgavALA kahyA che. ahI bhavya abhavyanA prakaraNamAM siddhanA samAveza karavA joIe nahIM, kAraNa ke siddhamAM bhavya ane anya e mane vizeSaNNA sabhavI zakatAja nathI. no asiddhiya, no samakSiddhica-jhIva siak ttiyamo " nA bhavasiddhika, nA abhayasiddhika jIva ane siddhomAM traNa bhaMga thAya che. A kathananuM' tAtpaya e che ke " bhavya nahI, abhavya nahIM " evAM vizeSaNeAvALAM jIvAdika e da'Daka kahevA joIe. temane lAgu paDatA ekatva viSayaka abhilApa A pramANe che - " No bhavasiddhiya No abhavasiddhieNaM bhaMte! jIve kiM sapaese apae se 1" gotamasvAmI ahI evA prazna kare che ke "he bhadanta ! je jIva na bhavasiddhika ane na abhayasiddhika che, te zuM sapradeza hAya che ke apradeza hAya che ? tenA javAba ApatAM mahAvIraprabhu kahe che " goyamA ! " hai gautama ! "siya sattva, lica ApaNe '" evA jItra kayAreka sapradeza hAya che ane kayAreka '' - zrI bhagavatI sUtra : 4 348 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apradeza hoya che. e ja pramANe bahuvacanavALA daMDakano abhizApa paNa kahe joIe. A bahuvacanavALA daMDakamAM traNa bhaMga thAya che. te traNa bhaMga nIce pramANe che-(Lo mAsiddhi no masiddhicAi maMte ! navA viM sAkSA vaNasA ?) "camA ! irSe sArA 2, cavA pradeza ijha gorA 2, yaduvaH sarerAza vAH karI rU! ) A viSayamAM gautama svAmI e prazna pUche che ke he bhadanta ! na bhavya ane na abhavya evA ja zuM sapradeza hoya che ke apradeza hoya che? A praznanA uttara rUpe mahAvIra prabhue nIce pramANe traNa bhaMga ( vika5) kahyA che- (1) evAM badhAM ja kAM te pradeza hoya che, (2) athavA aneka sapradeza hoya che ane keIka apradeza hoya che, (3) athavA aneka saMpradeza hoya che ane aneka apradeza hoya che. (sIf sIvAra riyama) saMjJI jIvamAM jIvAdika traNa bhaMga thAya che. eTale ke saMjJI jemAM je ekava ane bahuta viSayaka be daMDaka che, temAMnA bahatva viSayaka bIjA daMDakamAM, jIvAdika pademAM traNa bhaMga thAya che. te traNa bhaMga nIce pramANe samajavA-(1) be traNa Adi samayanI sthiti vALA pUrvotpanna saMjJI jIvenI apekSAe saMjJI je pradeza hoya che. (2) ane utpAda viraha bAda jyAre eka jIvanI utpatti thAya che, tyAre tenI prathama samayanI sthitidazAmAM aneka saMsI cha sapradeza hoya che paNa eka ja saMsI jIva apradeza hoya che. (3) tathA jyAre aneka saMjJI jIvana utpattinA samayanI prathamatA rahe che, tyAre aneka saMjJI jIva saMpradeza hoya che ane aneka saMsI je apradeza hoya che. A prakAranA traNa bhaMga ahIM bane che, eja pramANe badhAM padomAM samajavuM paraMtu A be daMDakamAM ekendriya, vikendriya ane siddhano samAveza karave nahIM, kAraNa ke temane "saMjJI' vizeSaNa lAgu paDatuM nathI. "arajIf gT ricaya ricamaM strIkAyika Adi ekendriya sivAyanA asaMsI jIvomAM bahuvacanavALA bIjA daMDa. kamAM traNe bhaMga thAya che, ema samajavuM. e traNe bhaMge upara batAvyA pramANe ( saMjJI jInA traNa bhaMga pramANe) samajavA. ekendriya ane temAM samAveza nahIM karavAnuM kAraNa e che ke pRthvIkAya Adi ekedriya jIvomAM "kA laherA" e eka ja bhaMga thAya che tenuM kAraNa e che ke te pRthvIkAya Adi kemAM aneka nI utpattinA prathama samaye apradeza hoya che, tethI tyAM pUrvotpanna aneka sapradeza hoya che ane utpamAna (utpanna thatA) aneka ja apradeza hoya che, ema samajavuM. "oraNa-re majuhiM karamaronAraka, deva ane manuSyamAM cha bhaMga thAya che--asaMjJI jIvo paNa pahelI narakamAM, bhavanapati devomAM ane vAvyantara devAmAM utpanna thAya che. tethI saMjJI hovA chatAM paNa pahelI narakanA nArakene, bhavanapati devene ane vAnavyantara devene zrI bhagavatI sUtra : 4 349 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhavIya asaMjJI jIvonA utpAdananI apekSAe-eTale ke asaMzI jIva ahIM utpanna thAya che evA bhUtapUrva prajJApana nayanI apekSAe-bhUtapUrva gatine dhyAnamAM rAkhIne-eTale ke teo AgaLanA bhAvamAM asaMzI hatA e vAtane mAnIne, asaMjJI mAnI levAmAM Ave che. tathA nAraka AdimAM asaMjJItva kayAreka hoya che, tethI temAM ekatva bahatvanI saMbhAvanAthI nIce pramANe cha bhaMga thAya che. (2) vA vA (2) ghA vA (rU) sArA kArya, (4) saphA"nna karAya (1) kAzri makaradhdha, (6) sara karo. A cha bhaMgomAMne pahele ane bIjo bhaMga bahuvacanAta che, ane bAkInA cAra bhaMga ekavacana ane bahuvacananA saMyogathI banyA che. "phara, Teva, maguhuM " mAM nAraka padathI pahelI narakanA nArakane ja grahaNa karavA, bIjI, trIjI Adi nArakene grahaNa karavA joIe nahIM. devapadathI bhavanapati deva tathA vAna. vyantane ja grahaNa karavA-tiSika ane vaimAnike nahIM, tathA ahIM siddha jIvane paNa grahaNa karavAnA nathI, kAraNa ke temanAmAM asaMjJItvane abhAva hoya che. (jo sannI, jo nI majuthavihiM niyamano) ne saMjJI, ne asaMjJI e vizeSaNavALA ekatva bahu viSayaka be daMDake mAMnA mahatva viSayaka bIjA daMDakamAM jIva pada, manuSya pada ane siddhamAM pata traNa bhaMga thAya che-- (2) sarve sAzA (2) vaDhava sarerA lAza, (3) vavA nakazA, paNa ) kAraNa ke ahIM pUrvotpanna aneka rahe che ane utpadyamAna keI ekAdi rahe che. ne saMjJI, ne asaMjJI viSayaka ekatva ane bahatva darzana be daMDakomAM jIva, manuSya ane siddha e traNa pade ja hoya che, nAka Adi pada hotAM nathI, kAraNa ke nAraka AdimAM ne saMjJI ane no asaMjJI vizeSaNa saMbhavatA nathI. tenA ja lohiyA" lezyAvALA jInA sapradezatva AdinuM kathana sAmAnya jIvonA sapradezatva AdinA kathana pramANe ja samajavuM A kathananuM tAtparya e che ke vezyAvALA jInA ekatva bahatva viSayaka be daMDakomAM jIva ane nAraka Adi jIvanuM vaktavya sAmAnya jIvenA vaktavya pramANe ja thAya che, kAraNa ke jema jIvatva anAdi che tema salezyatA anAdi che. ekatva viSayaka lezyA daMDakamAM "niyamathI ja kaIka jIva saMpradeza heAya che, ' e eka ja bhaMga che. bahatva daMDakamAM " niyamathI pUrvotpanna salezya jIva saMpradeza hoya che. A rIte sAmAnya jIvonA daMDakamAM koI taphAvata nathI. A vezyA daMDakamAM mAtra " siddha ' padane grahaNa karavuM nahIM, kAraNa ke siddha ja lezyA rahita hoya che. "vhassA, nIrAheNA, vAhera karyuM gaThThA " kRSNa lezyAvALA, nIla vezyAvALA, kapita lezyAvALA ane nAraka Adi jamAMnA pratyeka vezyAvALA jIvanuM kathana AhAraka jIvAdikanI jema ekatva ane bahuta viSayaka be daMDaka dvArA karavuM joIe, AhAraka chanA sapradezatva AdinuM pratipAdana AgaLa AvI gayuM che. zrI bhagavatI sUtra : 4 350 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu viSayaka daMDamAM A pramANe traNa bhaMga thAya che-"rSe sarerA vavA sajezara re," "ghava samA rava " jIva ane ekendriyamAM " sakarA " e eka ja bhaMga thAya che. "nA raNa thi thAya " ahIM vizeSatA eTalI ja ke je nAraka Adi jIvonI lezyA hoya che, te nArakAdi nA sapradeza AdinuM ahIM pratipAdana karavuM joIe. tiSika ane vaimAnika devamAM kRSNa, nIla ane kApita lezyAo hotI nathI, tathA siddha chamAM te che vezyAomAMnI eka paNa lehyA hetI nathI. te kAraNe ahIM temane grahaNa karavA joIe nahIM. (terasTeraNA jIvAphUlo timo ) te lezyAvALA jInA bahuta viSayaka bIjA daMDakamAM jIvAdika padomAM A pramANe traNa bhaMga hoya che. (1) parve zA (2) vavaH sarerA para kare, (3) vaDhuvaH samA : pahADa azA che paNa temAM nArake, tejaskAya, vAyukAya, vikalendriya ane siddhone samAveza thato nathI, kAraNa ke temane tejalezyA hetI nathI, tathA siddhone te eka paNa lehyA hotI nathI. (nAra yuddhavizagvahu nA vaLavuM gionA tejalezyAmAM je vizeSatA che te A pramANe che-pRthvIkAyi kimAM, aprakAyikAmAM ane vanaspati kAyikamAM 6 bhaMga thAya che, kAraNa ke A pRthvIkAyAdikemAM tejalezyAvALA eka, be Adika pUrvotpanna deva tathA utpadhamAna deva paNa hoI zake che, te kAraNe tyAM sapradezanuM ekatva anebadutva saMbha vita che. ahIM anADAraka jIvAdikanA cha bhaMganA jevAM ja cha aMge samajavA. temAMnA pahelA be bhaMga bahuvacanAnta che ane bIjuM eka vacanAnta che. bAkInA traNa bhaMga ekavacana ane bahuvacananA saMgathI banyA che. te cha bhaMga A pramANe che-(2) upveTa vA, (2) ArA vA, (3) zastra pradeza (4) sarerA gharesA (1) zAstra arerA (6) sarerAze re ) ( gNa-surANa kathArUgo timo) padhalezyA ane zukala lezyAnA bahatva viSayaka daMDakamAM jIvAdika pademAM pUrvokta traNa bhaMga ja thAya che. ahIM paMcendriya tiryaMce, manuSya ane vaimAniketane ja grahaNa karavA, paraMta nAraka Adine graDaNa karavA joIe nahIM, kAraNa ke temanAmAM A be lezyAo hotI nathI. (lazkepehiM lIva itayamo, magp rame ) lezyarahita jIva ane siddhomAM traNa ja bhaMga thAya che. (2) sarve karA: (2) thavA saphA: kAkA, (rU) 7thavA to A bAhya) manuSyomAM anAhAraka prakaraNanI jema 6 bhaMga thAya che. ahIM alekyA saMbaMdhI ekatva bahuta viSayaka be daMDakamAM jIva, manuSya ane zrI bhagavatI sUtra : 4 351 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhine ja grahaNa karavA nArakAdikane grahaNa karavA joIe nahIM, kAraNa ke teo lezyAthI rahita hotA nathI. lehyAthI rahita jIva ane siddhamAM sAmAnya jIvAdinI jema ja traNa bhaMga samajavA, paraMtu manuSyamAM cha bhaMga samajavA, kAraNa ke alezya avasthAne pAmI cukelA athavA pAmI rahyA hoya evAM eka, be Adi manuSyane sadbhAva hoI zake che ane te kAraNe sapradezanuM ane apradezanuM ekatva ane bahuta saMbhavI zake che. | (AmavihiM kI vAru tayamaMno vi4iripa3 jI maMm) samyakdaSTi janA ekatva viSayaka ane bahutva viSayaka be daMDakamAMnA bakutva viSayaka dAkamAM jIvAdika pademAM sAmAnya jIvAdikanA jevAM ja traNa bhaMga samajavA, kAraNa ke vikasendrimAM ekAdi sAsAdana samyakdaSTi jIva pUrvotpanna rUpe ane ha5dyamAna rUpe vidyamAna hoya che. te kAraNe te jIvamAM sapradezana ane apradezanuM ekatva ane bahuva saMbhavI zake che. paraMtu A samyagdaSTi dvAramAM ekendriya pRthvIkAya Adi kene grahaNa karavAnA nathI, kAraNa ke teomAM samyagu darzanano abhAva hoya che. vaLI samyagU darzananI prAptinA prathama samayamAM A daMDakamAM apradezatva che ane pachInA be, traNa Adi samayemAM sapradezava che ema samajavuM. (mirajIThThiIfhaM jiricavAno timo) ekendriya sivAyanA mithyA. daSTinA be daMDakemAMnA bahatva viSayaka bIjA daMDakamAM traNa bhaMga che. ekendriya pademAM traNa bhaMga thatA nathI kAraNa ke tyAM te pUrvotpanna ane utpadyamAna jI ghaNuM hoya che, te kAraNe ( sa aa 31 zAstra ) A eka ja bhaMga thAya che. tathA mithyASTinA bIjA daMDakamAM sAmAnya jIvAdikanI jema je traNa bhaMga kahyA che tenuM kAraNa e che ke tyAM mithyAtvanI jemaNe prApti karI che evAM che te aneka hoya che ane samyaktvathI bhraSTa thaIne mithyAtva prApta karanArA cho to eka, be Adi ja hoya che. A mithyAdaSTi dvAramAM siddhane paNa samAveza karavAnuM nathI kAraNa ke siddha jIvamAM mithyAtva hatuM ja nathI. (samAmi dvihiM kamaLA) samyam mithyAdRSTinA baDutva viSayaka bIjA daMDakamAM cha bhaMga thAya che. tenuM kAraNa e che ke samagU mithyASTi avasthA jemaNe pahelethI ja prApta karelI hoya evAM che ane e avasthAne prApta karI rahyA hoya evAM cha badhAM hatA nathI, paNa eka, be Adi jI ja hoya che. tethI A samyaga mithyAdRSTi dvAramAM cha bhaMga kahyA che. A dvAramAM ekendri, vikalendriya ane siddhone samAveza thato nathI, kAraNa ke teomAM samyaga mithyAdaSTi rUpa mizra avasthA hatI nathI. (saMpahiM javA phulo uttama) saMyata vizeSaNavALA be deDakomAMnA mahatva viSayaka bIjA daMDakamAM jIvAdika padomAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che, tenuM kAraNa e che ke saMyamane pahelAM prApta karI lIdhuM hoya evAM saMyama pratipannaka (saMyamI) zrI bhagavatI sUtra : 4 upara Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvA tA ghaNA ja hoya che, pazu sayamane prApta karI rahyA hoya evAM sayama pratipadyamAna jIvAtA eka, e Adija hoya che. A dvAramAM jIva ane manuSya padane ja grahaNa karavA, kAraNa ke e jIve ja sa yata hAI zake che. nAraka AdinA A dvAramAM samAveza thatA nathI kAraNa ke temAM saMyamanA abhAva hAya che. (asaMgati, tticitrano ttiyamo) asayata dvAramAM asayata sabaMdhI ekatva ane bahu viSayaka e daDakAmAMnA ahutva viSayaka bIjA da'DakamAM ekendriyanA pRthvIkAya Adi pAMca pado sivAyanA jIvAdi padomAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che, kAraNa ke pahelethI ja asa'yata avasthAmAM hAya evAM jIve teA ghaNA ja hAya che, paNa saMyata Aphri avasthAmAMthI patana pAmIne asayata avasthA pAmI rahyAM hAya evAM jIvA te eka, be Adija sabhavI zake che. ahIM ekendriyanA pAMca padane grahaNa karavAnA niSedha karavAnu kAraNa e che ke te jIvAmAM traNa bhaMga thatA nathI, para`tu (saMdezAma atazaya) A eka ja bhaMga thAya che. kAraNa ke te paryAyamAM badhAM ja jIvA dvitIyAdi samayAmAM asayama avasthAvALA hAya che ane te khadhAM jIvA prathama samayamAM paNa asaMyama avasthAvALA ja hAya che. A kAraNe ekendriya viSayaka eka ja bha'ga. asayatane anulakSIne kahyo che. A dvAramAM siddhA samAveza thatA nathI kAraNa ke teemAM asayata avasthA hatI ja nathI. ( saMgayAsaMgatti niyamolIyALo) sayatA saMyaMta dvAramAM-sayatA sayata saMbadhI ekatva bahutva viSayaka e daDakAmAMnA bahutva viSayaka khIjA da DakamAM jIvAdika padomAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. kAraNa ke dezivaratirUpa cAritrane prApta karanArA jIvA te koIja hoya che. A dvAramAM jIva, paMcendriya tiya ca ane manuSya ATalAM padonA ja prayAga karave. A sivAyanA nAraka deva AdimAM A avasthA sabhavI zakatI ja nathI. ( gotaMtraya-noasaMgaca-nosaM yAsaM canIya siddipattiyamo) nA sayata, nA asayata ane nA sayatAsayata padma viziSTa jIva ane siddha sabaMdhI ekatva bahutva viSayaka e daDakAmAMnA maDhutva viSayaka khIjA daDakamAM jIvAddhi padomAM pUrvokta rIta pramANenA ja pUrvokta traNa bhAga thAya che, A dvAramAM phakta jIva pada ane siddha padanA ja prayAga thAya che, manuSya, nAraka Adi padone dvAramAM grahaNa karavAnA niSedha karyAM che kAraNa ke temanAmAM nA sayata Adi avasthAmAM heAtI nathI, te kAraNe ahI' ( lIva khrivruti' ) A pramANe kahyuM che. (sajalA isIvAko ttiyamo) sakaSAya dvAramAM sakaSAya zabdayukta e daDakomAMnA maDhutva viSayaka khIjA daMDakamAM jIvAdika padomAM pUrvokta traNa bhaga ja rahyA che, kAraNa ke kaSAyavALA jIvA huMmezA najare paDatAM hAya che. te kAraNe te kaSAyavALA ve! sapradeza hoya che, A pahele| bhaMga che. tathA upadmAma zreNIthI patana pAmIne SAyayukta avasthA prApta karanAra jIva tA zrI bhagavatI sUtra : 4 353 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 koika ja hAya che, tethI (1: pravezArthI pravezAstra ) ghaNA sapradeza hAya che ane koIka apradeza hAya che, evA khIjo bhaMga khane che. tathA : saphezAzva nA aDhezAna " aneka sapradeza hAya che ane aneka apradeza hAya che, evA trIjo bhaMga ane che. nAraka jIveAnA kaSAyasahita kheDutva daMDakamAM AgaLa jenuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che evAM ja traNa bhaga samajavA. A kaSAyadvAramAM ( zikSu- amana ) ekendriya padomAM eTale ke kaSAyasahita pRthvIkAya AdikonA bahutva viSayaka 'DakamAM aneka bhaMga thatA nathI, paNa eka ja bhaMga thAya che. te eka bhaMga A pramANe che. samavezAya apradezAzva " jo ke pahelAM pRthvIkAya Adi padomAM A bha'ga kahevAmAM AvI gayA che, chatAM paNa te bhaMgane ahI je pharIthI kahevAmAM AvyA che te kaSAya avasthAne anulakSIne kahevAmAM Avela che, pahelAM kaSAya avasthAne anulakSIne A bhaMga kahyo na hatA. ekendriya jIvAmAM sakaSAya pUrvepanna jIva pazu aneka hAya che ane utpadyamAna jIvA paNa aneka hAya che. A dvAramAM siddhone samAveza thatA nathI kAraNa ke teo kaSAyavALA hAtA nathI. ( johnajalAdino ni'citrajJo cimano ) krodhakaSAya padmavALA bahuviSayaka daMDakamAM jIva padmane tathA pRthvIkAya mAdi pAMca ekendriyAne cheDIne te sivAyanA nAraka, manuSya Adi padamAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. ahI' paNa siddhone grahaNu karavA joie nahI', kAraNa ke temanAmAM krodhakaSAyanA abhAva hAya che. krodhakaSAyavALA jIva pa6mAM ane pRthvIkAya Adi ekendriya padAmAM ( patraozAstra anaizAstra ) evA eka ja bhAMga thAya che jo ahI koI ne evI zakA thAya ke kaSAyayukta jIvanA hamaNAM ja Ape traNa bhaMga kahyA che, teA ahIM krodhakaSAyavALA jIva ane pRthvIkAya Adi ekendriya jIvAnA eka ja bhAMga kahevAnuM kAraNa zu che ? te tenuM samAdhAna A pramANe samajavuMupazama zreNIthI patana pAmanAra jIvAmAM kaSAyavALA kAika jIva ( ekAdi jIva ) tA hAya che, te kAraNe kaSAya dvAramAM jIva paTTamAM traNu bhaMga kahyA che paraMtu mAna, mAyA ane lAbhamAMthI nivRtta thaIne krodhakaSAyamAM pravRtta thatA hAya che. vaLI mAnAdi pratyeka kaSAyAvALA karatAM krodhakaSAyavALAnI rAzi ana'ta kahelI che. te kAraNe krodhakaSAyavALA ekAda jIvanI prApti thatI nathI paNu evAM te aneka jIva hAya che. te kAraNe ahI traNa bhaMga kahyA nathI paNa eka ja bhaMga kahyo che. (veriM chamA ) para'tu krodhakaSAyavALA devanA bahutva viSayaka phreMDakamAM cha bhaMga kahyA che. asurakumAra Adi dasa bhavanapati dezamAM vAnabhyantara devAmAM, vaitiSika dezamAM ane vaimAnika devAmAM A tera deva padya vAcyadevemAM krodhakaSAyanA udayavALA devA AchAM hAya che. te kAraNe ekatva ane khaDutvamAM apradezala ane apradezatvane sabhava hAvAne kAraNe ahI pUrvokta cha bhaMga thAya che. zrI bhagavatI sUtra : 4 354 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | (mAkhaNa-mAyAvatAruM vIra paricivanno timo) mAnakaSAyavALAmAM mAyAkaSAyavALAmAM bahatva viSayaka bIjA daMDakamAM jIvapadane ane pRthvImaya Adi pAMca ekendriya padone cheDIne pUrvokta traNa bhaMga thAya che. jIvapadamAM ane pRthvIkAya Adi pAMca ekenidraya padomAM krAdhakaSAyavALA jIvonA jeja ( narezAzva bajeza) A eka bhaMga thAya che, paraMtu ( hiM jamA ) mAnakaSAyavALA ane mAyAkaSAyavALA je nArake ane deve hoya che temanA bIjA daMDakamAM cha bhaMga thAya che. kAraNa ke mAna ane mAyAkaSAyavALA deva ane nAramAM mAna ane mAyAnA udayavALA deva ane nArake ochAM hoya che. (maNA phlava oriphicavAno niyama) lebhakaSAyavALAnA bahatva viSayaka bIjA daMDakamAM jIvapadane ane pRthvIkAya Adi pAMca ekendriya padane choDIne krodhakaSAyavALAnA jevAM ja pUrvokta traNa bhaMga thAya che. paraMtu jIva ane ekendriyamAM eka ja bhaMga thAya che (gp, imaMm) lobhavALA nAraka jImAM bahatvaviSayaka bIjA daMDakamAM pUrvokta cha bhaMga thAya che, kAraNa ke bhakaSAyavALA nArakamAM lebhanA udayavALA nAraka ja ochAM hoya che tethI tyAM cha bhaMga thAya che. kahyuM paNa che-"onA" ItyAdi. krodha, mAna ane mAyAmAM devonA cha bhaMga thAya che, tathA mAna, mAyA ane lebhamAM nArakAnA cha bhaMga thAya che. dezamAM lebha adhika hoya che ane nArakamAM krodha adhika hoya che. (mAruM jIva magf fNahiM niyamo) akaSAya saMbaMdhI bahutva daMDakamAM jIva padamAM, manuSya padamAM ane siddha padamAM traNa bhaMga thAya che. nAzaka AdimAM traNa bhaMga thatA nathI, kAraNa ke temanAmAM kaSAya rahitatA saMbhavita nathI. (phiriLe, nAmiLiyohiyALe, sucanALe gavAro niyama) audhika jJAnamAM-mati Adi bhedarahita sAmAnya jJAnamAM, Abhinidhika jJAnamAM (mati jJAnamAM) ane zruta jJAnamAM bahuta viSayaka bIjA daMDakamAM jIvAdika padamAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. kAraNa ke sAmAnya jJAnavALA tathA mati ane zata jJAnavALA ja sarvadA maLI Ave che, te kAraNe temanAmAM samadezava saMbhavI zakavAne kAraNe (sarve karAra) A prathama bhaMga, tathA mi. jJAnathI nivRtta thaIne mAtra matijJAna Adi prApta karanAra, tathA mati ajJAnane abhAve mati jJAnane prApta karanArA, zrata ajJAnane abhAve mRta jJAnane prApta karanAre kaI ekAda jIva te hoya che. tethI (zavaH sazAstra, rirAya) A bIjo bhaMga paNa saMbhavI zake che, ane (patra sAhya rahA ar) A trIjo bhaMga paNa banI zake che, paraMtu (viDhivighauM zrI bhagavatI sUtra : 4 355 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIdamA) vikalendriya jIvamAM cha bhaMga thAya che. kAraNa ke dvIndriya, trIndriya ane caturindriya rU5 vikalendriya jIvomAM sAsAdana samyaktva hevAne lIdhe ekAda abhinibodhika jJAnavALA jIvanI saMbhavitatA hoI zake che. tethI ahIM pUrvokta cha bhaMga kahyA che. A dvAramAM pRthvIkAya Adi pAMca ekendriya pane tathA siddhapadano samAveza karavAno nathI, kAraNa ke vikasendriyamAM teonI gaNatarI thatI nathI. (golphinALe, maLavAvALa, vALa nIvArU ti maMnt) avadhi jJAnamAM, mana paryayajJAnamAM ane kevaLajJAnamAM bahu viSayaka bIjA daMDakamAM jIvAdi padomAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. paraMtu avadhijJAnanA ekatva ane bahatva daMDakamAM pRthvIkAya Adi pAMca ekendriya padene, vikalendriyane ane siddhapadane samAveza kare nahIM, tathA mana:paryayajJAnanA bane daMDakamAM jIva ane manuSyane ja grahaNa karavA, nAraka, pRthvIkAya Adi kAne grahaNa karavAnA nathI, kAraNa ke temanAmAM mana:paryAya jJAna hotuM nathI, kevaLajJAnanA bane daMDakamAM jIva, manuSya ane siddha, A padone ja prayoga kare, nArakAdine praga kara nahIM, kAraNa ke nArakAdikamAM kevaLa jJAna hetuM nathI. tethI ja evuM kahyuM che ke te viSe = garika utta) (zolphira annALe, rU maLe, piicavano timo) audhika ajJAnamAM, mati ajJAnamAM ane zrata ajJAnamAM ekendriya sivAyanA jIvAdika pademAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. kAraNa ke mati Adi ajJAnathI avizeSita thayelA sAmAnya ajJAnavALA che, mati ajJAnavALA jIvo ane zrata ajJAnavALA che. sarvadA mejUda hoya che. te kAraNe ( sagharA) A pahelo bhaMga banI zake che tathA jyAre avasthita jIvo sivAyanA bIjA ja jJAnane choDIne mati ajJAna Adi rUpe pariNamita thAya che tyAre temAM evAM jIva ekAdi hoya che, te kAraNe (hayA hatA. ra4 kalerA) A bIje bhaMga paNa banI zake che. ane bhAvanA sAtha vaNavaH mAtra) A trIjo bhaMga banI jAya che. A kAramAM pRthvIkAya Adi ekendriya jIvone grahaNa nahIM karavAnuM kAraNa e che ke ekendrimAM traNa bhaMga thatA nathI paNa ( za zaza ) A ekaja bhaMga thAya che. vaLI A dvAramAM siddha padane paNa prayoga kare joIe nahIM kAraNa ke temane mati ajJAnanI prApti saMbhavI zakatI nathI. (vALAne rIvAro ricamaM) vibhaMga jJAna saMbaMdhI mahatva viSayaka bIjA daMDakamAM jIvAdika pademAM pUrvokta traNa bhaMga thAya te (viparIta jJAnane vilaMga jJAna kahe che) mati ajJAna AdinA traNa bhAga thavA viSe je spaSTIkaraNa upara karyuM che, te spaSTIkaraNa vibhaMga jJAnanA traNa bhaMga mATe paNa samajavuM. A dvAramAM pRthvIkAya Adi pAMca ekendriya padene, vikalendriya padane ane siddha padane praga kara joIe nahIM kAraNa ke temanAmAM vilaMga jJAna hetuM nathI. zrI bhagavatI sUtra : 4 3pa6 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (saMgo kahA mahi) je rIte auvika (sAmAnya) jIvAdikanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che e ja rIte jIvAdikanA bane daMDakomAM paNa sayegInuM pratipAdana karavuM joIe. temanA ekatva viSayaka daMDakamAM A pramANe abhilApa bane che - (sajogI jIvo niyamAt sapradezaH, nairayikAdistu sayogI sapradeyaH apradezo vA) sagI jIva niyamathI ja sapradeza che, paraMtu sagI nArakAdi jIva sapradeza paNa hoya ane apradeza paNa hoya che" bahatva viSayaka daMDakamAM (vAvo nIvAH saco: gs, naciketu sojina) ( sa saka, javaH rAzA prA kAca, vava vavanA caMdavaH zAzva) evuM kathana samajavuM ke aneka sagI jIva saMpradeza ja hoya che, paraMtu je sagI nAraka Adi jIve che teo traNa bhaMgavALA hoya che. pahelA bhaMgamAM samasta sagI nAraka Adi cha sapradeza hoya che. bIjA bhaMgamAM keTalAka sagI nAraka Adi cha sapradeza hoya che ane keTalAka sagI nAra, Adi jIva apradeza paNa hoya che trIjA bhaMgamAM samasta pUrvotpanna nAraka Adi cha sapradeza hoya che ane keTalAka utpadyamAna sagI nAraka Adi ja apradeza paNa hoya che. paranta pRthvIkAya Adi ekendriya sagI jIvo ( vadava sAhya vAva trAzca) A eka ja aMgavALA hoya che. teo traNa bhaMgavALA hitA nathI. vaLI A dvAramAM siddhapadane paNa prayoga karavo joIe nahIM, kAraNa ke siddha jIvamAM sagItA saMbhavI zaktI nathI, (maja roji, vacA , vAyanA inavArU utacama) manogavALA eTale ke traNe vegavALI saMjJI jIvomAM, vacana gavALA eTale ke ekendriya sivAyanA jIvomAM, ane kaSAyogavALA mAM eTale ke samarata ekendriya Adika jemAM traNa bhaMga thAya che A mogI Adi jI nuM avasthAna ( astitva) sadA rahe che te kAraNe temane anulakSIne (sarve parezA) A. prathama bhaMga banI jAya che. tathA amanoyogI Adi avasthAne parityAga karIne jyAre ja maneyegI Adi rUpe upadyamAna thAya evI che tyAre avasthAvALe ekAdi jIva paNa maLI Ave che, tethI ( vaghuvaH sakA gH 3riAzca) A bIjo bhaMga paNa banI zake che, ane (sATha arerA) A trIjo bhaMga paNa banI zake che ( nAra zAyaroLI riyA tenuM amacaM) ahIM vizeSatA e che ke kAyayogavALA ekendriya jIvamAM traNa bhaMga thatA nathI, paraMtu (sArtha ja zAzva) A eka ja bhaMga thAya che. A mana, vacana ane kAyAganA daMDakamAM yathAyogya jIvAdika padene ja prayoga tha joIe. ahIM siddhapadane prayoga kare joIe nahIM kAraNa ke siddhomAM kaI paNa yogano abhAva hoya che. (gopI vahU gajerA) lephyu rahita enA jevuM ja kathana agI jInA viSayamAM samajavuM. A kathananu tAtparya nIce pramANe che-lesthArahita janA bahuta viSayaka daMDakamAM jIva ane siddhapadamAM traNa bhaMga, manuSyomAM zrI bhagavatI sUtra : 4 357 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha bhaMga kahyA che, e ja pramANe agInA viSayamAM paNa ahIM samajavuM te cha bhaMga AgaLa kahevAmAM AvyA che. (kAnArovavatta bAvahiM kIva jiricavajho tiramano) jIvapada ane e kendriya pRthvIkAya Adi pAMca pade sivAyanA sAkAra upayogavALA ane anAkAra upagavALA nAraka Adi jIvomAM bahatva viSayaka bIjA daMDakamAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. jIvapadamAM ane ekendriya padomAM (sATha ga zAra) A eka ja bhaMga thAya che. sAkAra upayogamAMthI anAkAra upagamAM ane anAkAra upagamAMthI sAkAra upayogamAM AvavAnA prathama samaye apradezatA ane dvitIya Adi samayamAM sapradezatA samajavI. siddhomAM je ke eka samayopogitA che, chatAM paNa sAkAra upayoga ane anAkAra upaganI vAraMvAra prApti thavAne kAraNe temanAmAM sapradezatA ane temanI eka vAraMvAra prApti thavAne kAraNe apradezatA che, ema samajavuM. A A kathananuM tAtparya e che ke bahuva viSayaka bIjA daMDakamAM vAraMvAra prApta evA sAkAra upagavALA aneka siddha jIvane anulakSIne (reza) e prathama bhaMga bane che. tathA jemane vAraMvAra sAkAra upaganI prApti thaI che evAM aneka siddha jIvone tathA jene eka ja vAra sAkAra upaganI prApti thaI che evA eka siddha jIvane anulakSIne bIjo bhaMga A pramANe bane che. (vAva sarerA, ghA karAya) tathA jemane eka vAra sAkAra upaganI prApti thaI che evA aneka sAkAra upagavALA jene anulakSIne trIjo bhaMga A pramANe samaja-(vavA pazAca vahasa karo) anAkAra upayoga dvAramAM paNa traNa bhaMga eja pramANe thAya che. eTale ke vAraMvAra prApta anAkAra upagavALA aneka jIvane anulakSIne anAkAra upagamAM prathama bhaMga, tathA eja vAraMvAra prApta anAkAra upagavALA aneka jIvane ane eka vAra prApta anAkAra upagavALA eka jIvane anulakSIne bIje bhaMga, tathA vAraMvAra prApta anAkAra upagavALAnI ane eka vAra prApta anAkAra upagavALAnI anekatAne anulakSIne trIjo bhaMga thAya che. (aa ca hA satAruM) savedaka ivenuM kathana kaSAyayukta jInA kathana pramANe ja samajavuM. jema kaSAyayukata jInA bahuta viSayaka bIjA daMDakamAM jIvAdika pademAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. ane ekendriyamAM eka bhaMga samajo. ahIM savedaka jIvomAM je traNa bhaMga karI che te nIce pramANe samajavA pahele bhaMga saMvedaka avasthA jemaNe prApta karelI che evAM aneka jIne anulakSIne bane che. zreNithI bhraSTa thaine savedaka avasthA prApta karanArA keIka jIvane anulakSIne bIjo bhaMga bane che, ane evAM aneka jIvane anulakSIne trIjo bhaMga bane che, ema samajavuM. (vecA-purivevA-navuM , nIvAro vimo ) strIvedamAM zrI bhagavatI sUtra : 4 358 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSavedamAM ane napuMsaka-vedvAramAM jIvAdika padomAM traNa bhaMga che. jayAre eka veDhamAMthI bIjA vedamAM saMkramaNa thAya che, tyAre prathama samaye apradeza ane dvitIya Adi samAmAM sapradezatva samajIne AgaLa khatAvyA pramANenA traNa bhaMga samajavA. napuMsaka vaidakanA ane i'DakAmAM te ekendriyamAM ekaja bhaMga thAya che. (amaca) pada e khatAve che ke ahIM ekendriyAmAM aneka bhaMgA thatA nathI, paNa (satravezAtmya apravezazva) A eka ja bhaMga thAya che. strIveda daDakAmAM, ane purUSaveda daDakAmAM deva, pacendriya tiya`ca ane nuSye A traNa padmAnA ja prayAga karavA. napuMsaka vaidyanA banne daDakAmAM devapadane jatuM karIne poMcendriya tiryaMca ane manuSyane ja prayoga karave. siddhapadanA prayAga traNe vedezamAMthI eka paNa vedanA 'DakamAM karavA joie nahIM, kAraNu ke siddho vedarahita hoya che. ( vecavA naaA alAdde) jIva, manuSya ane siddha A traNa padmomAM ja avedakatAne anulakSIne akaSAyavALA jIvonI jema traNa bhaMga thAya che. ( sarIrI nA srooi) sAmAnya jIva daMDakanI jema sazarIrInA banne daDakAmAM jIvapadamAM sapradezatAnuM ja kathana karavu joie, apradezatAnuM kathana karavu'joie nahIM, kAraNa ke sazarIratA anAdi kALathI hAya che. nAraka AdimAM te ahutva viSayaka khIjA daMDakamAM traNa bhaMga thAya che. paNa pRthvIkAya Adi ekendriya jIveAmAM te mAtra trIje bhAMga ja thAya che, orAkriya-veka ndriya sIAnAM gautra civallo niyama ) audArika zarIravALAmAM ane vaikriya. zarIravALAmAM jIvapada ane ekendriyane cheDIne pUrvokta traNa bhaga thAya che. audArika ane vaikriya zarIravALA jIvAnA bahutva daDakamAM jIvapamAM tathA pAMce ekendriya padaeNmAM ( satraazAstra pherAzaya ) A eka ja bhaMga ( trIje bhaMga ) thAya che. kAraNa ke temAM pratyeka kSaNe pratipanna ( pUrvApanna ) ane pratipadyamAna aneka jIvAnI prApti thatI hAya che. e sivAyanA manuSya Adi jIvAmAM traNa bhaMga thAya che, kAraNa ke temanAmAM aneka pUtpanna jIvAnA ane audArika ke vaikriya zarIranA parityAga karIne pharIthI audArika ke vaikriya zarIra prApta karanAra keika ( ekAdi ) jIvanA sadbhAva rahe che. ahI audArikanA ekatva ane bahutva daDakamAM nAraka ane devane prayAga thatA nathI, kAraNa ke temane audArika zarIra hetu nathI. vaikriyanA banne daMDakAmAM pRthvIkAya, apakAya, tejaskAya, vanaspatikAya ane vikalendriyane prayAga karave nahI', kAraNa ke te jIvAne vaikriya zarIra hatuM nathI. ahIM evI AzaMkA karavI joie nahIM ke vaikriya ekendriya jIvAne Ape trIjo bhaga lAgu pADaze che. te zuM ahIM virodhAbhAsa lAgatA nathI ? A zaMkAnuM samAdhAna nIce zrI bhagavatI sUtra : 4 359 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe che-asaMkhyAta vAyukAya jInI pratikSaNe thatI kriya kriyAne anulakSIne ja evuM kahyuM che. tethI A vAtamAM ke virodha bhAsa rahetuM nathI. tathA paMcendriya tiryaMca ane manuSya je ke vaikriya labdhivALA ceDAM ja hoya che, te paNa temanA traNa bhaMga kahyA che. te A vAtane AdhAre eja saMbhavita hoya che ke vaikriya zarIravALA pUrva pratipanna manuSya tiya"ca jIva aneka hoya che ane kriya pratipadyamAna jIva te kaIka (ekAda) ja hoya che. (vArANasIre kagusu chama 71) AhAraka zarIravALAnA bahatva daMDakamAM jIva ane manuSya padamAM pUrvokta cha bhaMga thAya che, kAraNa ke AhAraka zarIravALA manuSya zeDAM hoya che ane avaziSTa ( bAkInA) ane AhAraka zarIra hatuM nathI. (terA kofg1 ) tejasa ane kAmaNa zarIravALA jIvane sAmAnya jIvo jevAM kahyAM che, kAraNa ke taijasa ane kAmaNa zarIrane saMga anAdi hovAne kAraNe evAM zarIravALAM jamAM sapradezatA ja kahI che, tathA taijasa ane kArmaNa zarIravALA je nAraka Adi jIve che. temanA traNa bhaMga kahyA che, tathA pRthvIkAya Adi ekendriya jImAM trIjo eka bhaMga kahyo che. siddha jIva azarIrI hoya che, te kAraNe A azarIrI Adi daMDakamAM siddhapadane pravega thatuM nathI. (zArI ijIva si itacama) sapradezatvAdi rUpe kahevA yogya azarIrI jIvAdikamAM-jIva padamAM ane siddhapadamAM-pUrvokta traNa bhaMga thAya che, kAraNa ke jIva ane siddha sivAyanA manuSya, nAraka Adi kemAM azarIratAne abhAva hoya che. (AhArapajjattIe, sarIrapajjattIe, Idiyapajjattoe ANa pANapajjattIe jIva vivo javAbo tigama) AhAra paryAsiddhAramAM, zarIra paryApti dvAramAM, Indriya paryAsiddhAramAM, ane zvAsocchavAsa paryAsiddhAramAM jIvapada ane pRthvIkAya Adi pAMca ekendriya padane cheDIne bAkIne manuSya AdikamAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. jIvapadamAM ane ekendriya pRthvIkAya Adika padamAM te AhAra, zarIra, indriya ane zvAsocchavAsa A paryAktione pahelethI ja prApta karI hoya evAM aneka jIvane sadubhAva rahe che, tathA AhArAdi aparyAptaka avasthAne tyAga karIne ahArAdi paryAptaka avasthAmAM AvatA hoya evA aneka jIvane paNa saddabhAva rahe che, te kAraNe (vahUvaH zAstra vadhruvaH sarerA) ahIM A eka trIjo bhaMga ja thAya che, ane bAkInA jIvamAM traNe bhaMga thAya che. (mAttAmA prajJattI = sannI) bhASA ane mananI je paryApti che tene bhASAmana paryApti kahe che. bhASA paryApti ane mana pathIpti, e bane judI judI paryApao che, chatAM paNa ahIM temane ekarUpa jevI batAvavAmAM AvI che, tenuM kAraNa e che ke ghaNA vidvAnoe zrI bhagavatI sUtra : 4 360 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanA ekatvane mAnya kareluM che. bhASA paryApti ane mana:paryAsinI paryApta thayelA jIvonA saMpradezatva AdinuM kathana saMjJI nA kathana pramANe ja samajavuM. ahIM paNa saMjJI jInI jema samasta pademAM traNa bhaMga thAya che. A ane paryAptionA daMDakamAM paMcendriya padene ja prayoga kare, kAraNa ke te sivAyanA jIvomAM mizrita bhASAmana paryAptine. abhAva hoya che. ( kAra akasoi kahA thApA) anAhAraka jInA kathana pramANe je AhAra aparyAptivALA jInuM kathana samajavuM. jIva ane ekendriya sivA yanA anAhArakamAM cha bhaMga kahyA che, te ahIM paNa cha bhaMga samajavA, kAraNa ke AhAra paryAptivALA ja ochAM hoya che. jIvapadamAM ekendriya pRthvIkAya AdikamAM (anzAbhanna bhAja) A eka ja (trIjo bhaMga) bhaMga thAya che. tenuM kAraNa e che ke AhAra aparyAptivALA vigrahagati prApta karI hoya evA ja niratara aneka maLI zake che.. ( sarIra apajjattIe, idiya apajjatAe, aNapaNa apajjattIe, jIva iiracavano) jIvapada ane ekendriya pade sivAyanA zarIra aparyAptivALA, indriya aparyAptivALA ane zvAcchavAsa aparyAptivALA bAkInA padomAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. kAraNa ke zarIra, indriya ane zvAsevAsamAM aparyApta avasthAvALA ja kALanI apekSAe sapradeza sadA maLI zake che ane apradeza kayAreka ekAda jIva ja maLI zake che. jIvapadamAM ane ekendriya padamAM ahIM trIjo bhaMga ja thAya che. paraMtu tene rUA, teja, maju iimA ) nArakamAM, devAmAM ane manuSyamAM cha bhaMga thAya che. (mAsA-mA-nIvArUka niyamo) bhASAmana aparyApta dvAramAM jIvAdika pademAM pUrvokta traNa bhaMga thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke bhASA ane mananI aparyAptine prAsa karI rahyA hoya evA kaIka ekAda jIvane sadubhAva hovAne kAraNe ahIM pUrvokta traNa bhaMga thAya che, ema samajavuM. tathA manaH aparyAptivALA nArake, deve ane manuSyamAM cha bhaMga thAya che. tenuM kAraNa e che ke nA2ka deva ane manuSyamAM manaH aparyAptavALAnI apataratA hovAthI ekAda sapradeze ane ekAda apradezano sadabhAva rahe che. tethI temanA cha bhaMga kahyA che. A paryApti ane aparyAptinA daMDakomAM siddhapadane praga kara joIe nahIM, kAraNa ke teo paryApta paNa hatA nathI ane aparyApta paNa hotA nathI. upara jemanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che te bAra sapradeza Adi dvAranA viSayamAM (jAhUArA) ItyAdi saMgrahagAthA ApI che. te gAthA dvArA A prakaraNamAM AvelA viSayone saMgraha karIne prakaTa karavAmAM Avela zrI bhagavatI sUtra : 4 361 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che--(saraNA) A prakaraNamAM kALanI apekSAe jIva sapradeza paNa che ane pradeza paNa che e vAtanuM ekatva ane mahutva daDakA dvArA pratipAdana karavAmAM Avyu che. ( FIT) A prakaraNamAM AhAraka chatra ane anAhAraka jIva sapradeza paNa che ane apradeza paNa che e vAtanuM ekatva ane bahu da'DakA dvArA pratipAdana karavAmAM AvyuM che. ( triya A prakaraNamAM bhavya jIva abhavya jIva, ne bhavya jIva ane nA abhavya jIveA paNa evAM ja che evuM pratipAdana karavAmAM Avyu' che. (sanni) A prakaraNamAM sannI, asaMjJI, nA saMjJI ane nA asaMjJI jIvA paNa evAM ja che, e vAtanu' pratipAdana karavAmAM Avyu che. (DhelA ) kRSNAdi cha lezyAvALA jIvA ane lesyAethI rahita jI paNa evAM ja che, evuM A prakaraNamAM pratipAdana karavAmAM Avyu' che. ( viI) A prakaraNamAM samyagUdRSTi, mithyASTi ane mizra dRSTivALA jIvA paNa evAM ja che, e vAtanuM pratipAdana karAyuM che. (satraya) A prakaraNamAM sayata, asayata, sayatAsayata, ne sayata, nA asayata ane nA sacatAsayata jIva paNa evAM ja che, e vAtanu prati pAdana karavAmAM Avyu che. ( jaNAyA ) A prakaraNamAM krodha, mAna, mAyA ane leAbha kaSAyavALA ane akaSAyI jIvAnu paNa eja pramANe pratipAdana karyuM che. (nALe ) A prakaraNamAM matijJAnavALA, zrutajJAnavALA, adhijJAnavALA, mana:paryAya jJAnavALA ane kevaLajJAnavALA tathA miti Adi ajJAnAvALA jIvenu eja pramANe pratipAdana karyu che. ( jJonuyone ) A prakaraNamAM mana, vacana ane kAyAnA cegavALA sayegI jIvAnu tathA ayAgI jIveAnuM eja pramANe pratipAdana karAyu che. sAkAra upayeAgavALA ane nirAkAra upayegavALA jIvAnu paNa e ja pramANe temAM pratipAThana karAyuM che. ( verUca ) strI vedavALA, puruSa vedavALA ane napuMsaka veThavALA jIve nu tathA aveka jIvAnu A prakaraNamAM eja pramANe pratipAdana karavAmAM AvyuM che. ( sI pannutttaF) audArika Adi sazarIrI jIvAnu tathA azarIrI jIvAnuM tathA AhAra, zarIra, indriya, zvAseAcchvAsa ane bhASAmana paryAptivALA jIvAnu tathA aparyApta jIvAnu paNa eja pramANe pratipAdana karavAmAM Avyu che eTale ke te badhAM jIveAnI kALanI apekSAe sapradezatA ane apradezatAnuM ekatva ane bahuta daDakA dvArA pratipAdana karavAmAM Avyu che. eja vAta A sagrahagAthA dvArA pUrvokta sapradeza Adi alaga alaga praka raNeAmAM pratipAdita karavAmAM Avela che. ! sUtra 1 ll zrI bhagavatI sUtra : 4 362 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAkhyAnAdi ke svarUpa kAnirUpaNa pratyAkhyAnAdi vaktavyatA- " jIvA mate !" ItyAdi- sAtha- nIvALa maM ipajallA, paravALA, pacavA pravajJALI) he bhadanta ! jIva zuM pratyAkhyAnI (sarva virativALA ) che ? ke apratyAkhyAnI (sarva viratithI rahita) che? ke pratyAkhyAnA pratyAkhyAnI (aMzataH virativALA) che ? TocanA !) he gautama ! (kIvA pakAvALI , kAcavALI , vacAravAjApavALIvi) he gautama! jIva pratyAkhyAnI paNa hoya che, apratyAkhyAnI paNa hoya che ane pratyAkhyAnA pratyAkhyAnI paNa hoya che (sarva jIvA purA) he bhadanta ! badhAM enA viSayamAM paNa huM eja prazna pUchavA mAguM chuM. (goyamA ! neraiyA apaJcakkhANI, jAva cauriMdiyA sesA do paDiseheyavvA ) he gautama ! nArake apratyAkhyAnI hoya che. caturindriya paryantanA jI paNa apratyAkhyAnI hoya che. teo pratyAkhyAnI paNa hotA nathI ane pratyAkhyAnA pratyAkhyAnI paNa hotA nathI A rIte bAkInA be vikalpone ahIM svIkAra thato nathI. (paririririvoLiyA jo gharavALo pavaravALo , di+vAparavallI gi, mA riUiLa vi, tenA kAnerA) paMcendriya tiya pratyAkhyAnI nathI paraMtu apratyAkhyAnI paNa che ane pratyAkhyAnApratyAkhyAnI paNa che. manuSyane te traNe bhaMga ( vikalpa) lAgu paDe che. bAkInA jInA viSayamAM nArakenI jema ja samajavuM. (nIvALa mare! f garn kALati, sattA jAti, TETkahyA- pradaoi ?) he bhadanta ! zuM pratyAkhyAnane jANe che? apratyAkhyAnane jANe che? pratyAkhyAnA-pratyAkhyAnane jANe che ? (nocamA !) he gautama! (je vaMciMricA te sinni vi jJAti, gavarear zrI bhagavatI sUtra : 4 363 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALa na nAnaMti ) pacendriya jIve traNene jANe che. bAkInA jIvA pratyAkhyAnane jANatA nathI ane pratyAkhyAnA pratyAkhyAnane paNa jANatA nathI. ( jIvANaM bhaMte ! ki paccakkhANaM kuvvati, apaccakkhANaM kuvvaMti, pcclALA2myAna yuoti ? ) he bhadanta ! jIvA zuM pratyAkhyAna kare che ? apratyAkhyAna kare che ? pratyAkhyAnA pratyAkhyAna kare che ? (jJA goThyiA tA jIvana) he gautama! audhika ( sAmAnya jIva ) daMDakamAM je pramANe kahyuM che eja pramANe pratyAkhyAna kriyAnA viSayamAM paNa samajavuM. ( jJa vALaM maMtre ! divaccevALanivRttiyAcA, caNAnighnattiyaauyaa, paccakkhANApaccakkhANanivvantiyAuyA ? ) De bhadanta ! jIvA zuM pratyAkhyAnathI nitita AyuvALA thAya che? zuM jIvA apratyAkhyAnathI niva tiMta AyuvALA thAya che ? zuM jIveA pratyAkhyAnA pratyAkhyAnathI nirtita AyuvALA thAya che ? ( nocamA ! ) huM gautama ! (gautrA ya vaimALiyAya padmavALanizrRttiyAyA, ttiSi vizravaNelA akhta vALanivRttiyAkathA ) jIva ane vaimAnika deve pratyAkhyAnathI nirtita AyuvALA thAya che, apratyAkhyAnathI niti Ayu. vALA thAya che, ane pratyAkhyAnAM-pratyAkhyAnathI niti AyuvALA thAya che, tathA khAkInA jIvA apratyAkhyAnathI nitiMta AyuvALA thAya che. (gAhA - paccakkhANaM jANai, kuvvai tinneva AunivattI sapaesusammi ya eme daMDagA cauro ) A eka daMDaka che, " jJAti (jANe che) " "" 66 pratyAkhyAna 66 6634211 A bIjI daMDaka che, varU ( kare che ) " A trIju daMDaka che. khyAna, apratyAkhyAna ane pratyAkhyAnApratyAkhyAnane jANe che, kare che tathA AyuSyanI nivRti kare che, " evuM ceAthuM daMDaka che. sapradeza uddezakamAM A prakAranA A cAra daMDaka che. zd (seva mate ! sevaM aMte ! tti) he bhadanta ! Ape kahyA pramANe ja che. he bhadanta ! ApanI vAta sarvathA satya ja che. TIkA-jIvane adhikAra cAlI rahyo che. tethI sUtrakAra mA sUtramAM praznottarA dvArA jIvatAM pratyAkhyAna AdinuM nirUpaNa kare che-- zrI bhagavatI sUtra : 4 364 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke-(nIvALe mare! phri vALI, avakavALIdAudaghavALa ?) he bhadanta! jIve zuM pratyAkhyAnI-sarva virativALA-hoya che? ke apratyAkhyAnI-sarva virati rahita-hoya che ke pratyAkhyAna-pratyAkhyAnI-dezavirativALA (aMzataH viratiyukta) heAya che ? gautama svAmInA praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che- (noramA !) he gautama ! (nIvA) jIvo (javavALI ri, apavavALI vi, vAda#vALI vi) pratyAkhyAnI paNa hoya che, apratyAkhyAnI paNa hoya che, ane pratyAkhyAna-pratyAkhyAnI paNa hoya che. A kathanane bhAvArtha e che ke A saMsAramAM keTalAka evAM jI heya che ke jeo sarvaviratirUpa cAritravALA hoya che, keTalAka evAM paNa che hoya che ke jeo koI paNa prakAranI viratithI rahita-avirata hoya che, ane keTalAka evA paNa che hoya che ke jemaNe dezaviratirUpa zrAvakAcArane aMgIkAra karela hoya che. have gautama svAmI nArakAdi jenA viSayamAM paNa A prakArane ja prazna pUche che-(satranA puchA) he bhadanta ! samasta jInA pratyAkhyAna Adine viSayamAM paNa mAre eja prakArane prazna che. Ape sAmAnya rUpe jIvana pratyAkhyAna Adi viSe te samajAvyuM, paNa have nAraka Adi pratyeka paryAyanA jIvonA pratyAkhyAna Adi viSe jANavAnI mArI icchA che. mahAvIra prabhu gautama svAmIne A pramANe javAba Ape che (joramA ) he gautama! (gyA lavAjavALI rAva jarUricA) nAraka jIve apratyAkhyAnI hoya che, kAraNa ke temAM koI paNa prakAranI viratine udaya saMbhavI zakate nathI. e ja pramANe caturindriya paryantanA jIve paNa apratyAkhyAnI hoya che. ahIM " nAva (paryanta)" parathI "bhavanapati, ekendriya jI (pRthvIkAya Adi pAMca thAvara) dvIndriya ane teIndriya" ATalA jIvone grahaNa karavA. A rIte e badhAM jIve apratyAkhyAnI (avirata ) hovAthI. temane pratyAkhyAnI paNa kahyA nathI ane pratyAkhyAna-pratyAkhyAnI paNa kahyA zrI bhagavatI sUtra : 4 365 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, eja vAta (lesA o diaheMcavA) A sUtramAM prakaTa karI che. eTale ke apratyAkhyAnI sivAyanA anne vikalpe!nA ahIM asvIkAra samajavA. cAritra meAhanIya kanI prakRti je pratyAkhyAnAvaraNa krodha, mAna, mAyA ane lAbha che, tenA abhAvathI tA saviratirUpa pratyAkhyAna thAya che, ane apra tyAkhyAnAvaraNa krodha, mAna, mAyA ane lebhanA abhAvathI zrAvakanuM dezivarita rUpa cAritra saMbhave che. paNa nArakathI caturindri pantanA jIvAmAM temane abhAva hAtA nathI. kAraNa ke nAraka Adi jIveAmAM evI cegyatA hAtI nathI ane ekendriyathI caturindriya paryantanA javAmAM mananA abhAva hoya che, sannI pa'cendriya paryApta jIveAmAM ja cAritranI prApti sabhavI zake che. ( paMcidiyatirikkhajoNiyA No paccakkhANI, apaccakkhaNI tri, paccakkhANA paththaravALI vi.) paMcendriya tiya cAmAM saviratirUpa pratyAkhyAna thatA nathI. kAraNa ke sarvaviratirUpa cAritranA niyamenuM pratipAlana te avasthAmAM ceAgya rIte thaI zakatuM nathI. paraMtu teo dezivaratirUpa cAritranuM pAlana karI zake zake che, ane tee apratyAkhyAnI paNa hAya che. A sUtra saMjJI pacendriya tiya cene anulakSIne kahyuM che tema samajavuM, kAraNa ke asa'nI paMcendriya tiya - cAmAM te dezivaratirUpa cAritrane paNa abhAva heAya che. ( majUtiTMvi ) manuSye saviratarUpa pratyAkhyAnavALA pazu hAya che, apratyAkhyAnavALA pazu paNa hoya che ane pratyAkhyAnA pratyAkhyAnavALA paNu heya che. kAraNa ke saviratirUpa cAritranA udaya pratyAkhyAna kaSAyanA abhAvamAM ja thAya che, ane te abhAva sattI pacendriya manuSyeAmAM ja sabhavI zake che-anya jIveAmAM sabhavI zakatA nathI. manubbemAM badhAM saviratirUpa pratyAkhyAnavALA hoya che evuM nathI. keTalAka manuSyA evA paNa hoya che ke jee kei paNa prakAranI viratithI rahita hAya che, tyAre keTalAka manuSyA evA paNa hAya che ke jeo dezaviratirUpa pratyAkhyAnA pratyAkhyAnanuM pAlana kare che. traNa jIveAnI hiMsAnA tyAga thavAne kAraNe temanI virati pratyAkhyAnarUpa ane sthAvara jIvAnI hiMsAnA tyAga nahIM thavAne kAraNe temanI eja virati apratyAkhyAnarUpa hAya zrI bhagavatI sUtra : 4 366 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, A prakAranI dezavirati ( aMzataH virati ) ne pratyAkhyAnA pratyAkhyAna kahe che. evuM ja cAritra dezavirativALA zrAvakanuM hAya che. tenA dvArA hiMsAdika pAMca pApAne sapUrNa rUpe tyAga karAte nathI, paNa anurUpe ja (aMzataH) tyAga karAya che, te kAraNe tenA cAritrane " aNuvrata " kahe che. sa`virati rUpa cAritra aMgIkAra karanAra hiMsAdika pApAne sa'pUrNa'paNe tyAga kare che, te kAraNe saCvati rUpa cAritrane " mahAvrata " kahe che. ( settA nA seDyA ) khAkInA jIve eTale ke vAnabhyantara, naitiSika devA ane vaimAnikAne nArakAnI jema apratyAkhyAnI ja samajavA. tee pratyAkhyAnI paNa hAtA nathI ane pratyAkhyAnA-pratyAkhyAnI paNa hAtA nathI. vALa jJAnaMti ? have sUtrakAra e vAta prakaTa kare che ke pratyAkhyAnanuM jJAna thayA vinA pratyAkhyAna thaI zakatA nathI. eja vAtane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che- dIvA aaN mate ! di' acavAnuM jJAnaMti ? 52-lALavAnuMnAnaMti ? ) jIvA pratyAkhyAnane jANe che ? apratyAkhyAnane jANe che ? pratyAkhyAnane jANe che ? hai bhadanta ! zuM pratyAkhyAnA tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(poyamA ! ) huM gautama ! (ne viniyA te timbivijJAnaMti) je paMcendriya tiya ca, ane manuSya nAraka Adi jIva che tee te pratyAkhyAna, apratyAkhyAna ane pratyAkhyAnA pratyAkhyAna, e traNene jANe che, kAraNa ke teeA badhAM samanaska haiAya che tethI temane samyagdarzana saMbhavI zake che, ane te samaye teo saparijJA dvArA pratyAkhyAna aAdi traNene jANe che. ( badalellA pacavALuM na jJAnaMti) khAkInA jIvA-ekendriya pRthvIkAya Adi jIvA tathA vikalendriya jIvA tathA asannI jIvA pratyAkhyAna Adi traNene jANatA nathI, kAraNa ke te traNemAM jANavAnA sAdhanarUpa manane abhAva hAya che. pratyAkhyAna tyAre ja thAya che ke jyAre te karavAmAM Ave che. e vAtane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ( jIvANaM bharate ! kiM paccakkhANaM kuvvati ? apaccakkhANaM kuvvaMti vaccevALA vacalAnAM jyaMti ) he bhadanta ! jIva zuM pratyAkhyAna kare che? apratyAkhyAna kare che ? pratyAkhyAnA pratyAprayAna kare che . tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-( poyamA ! ) hai gautama ! (nA boriyA tA naLA) je rIte sAmAnya jIvanA pratyAkhyAna AdinuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, eja pramANe pratyAkhyAna Adi karavAnA viSa yamAM paNa samajavuM. kahevAnuM tAtparya e che ke keTalAka jIvA evAM hAya che ke je pratyAkhyAna kare che, keTalAka jIvA evA hAya che ke je pratyAkhyAna karatA nathI paNu apratyAkhyAna kare che, ane keTalAka jIvA evA hAya che ke je pratyAkhyAnA pratyAkhyAna paNa kare che. pratyAkhyAna AyuSya dhamAM paNa kAraNarUpa bane che, tethI pratyAkhyAnakaraNanuM pratipAdana karyA pachI have gautama svAmI e jANavA mAge che ke pratyAkhyAna zrI bhagavatI sUtra : 4 367 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi dvArA jIva zuM AyuSko paNa baMdha kare che? eja viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che - (nIvA maMte 2 diM vaghAnivRttivAcA?) he bhadanta ! zuM evAM paNa jI hAya che ke je pratyAkhyAnathI AyuSyane baMdha karatA hoya che? athavA-(AvavavavAnivariyAvacA) zuM teo apratyAkhyAnathI Ayupara baMdha kare che? athavA ( vavavavALATgnajavALanavattiyANA ) zuM teo pratyAkhyAna-pratyAkhyAnathI Ayune baMdha karatA hoya che ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che (locanA) he gautama ! (nInA 2 mALiyA ja pakavavA nivRttivAva tiui fa) jIva pratyAkhyAnathI nirvatiMta AyuSyavALA paNa hoya che, apratyAkhyAnathI nirvatita addha) AyuSyavALA paNa hoya che, ane pratyAkhyAna-pratyAkhyAnathI ( deza viratithI ) baddha AyuSyavALA paNa hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke jIva atyAre je paryAyamAM che te paryAyanA Ayune baMdha teNe pahelAM kAM te pratyA dhyAnathI karyo hoya che, kAM te apratyAkhyAnathI karyo hoya che, athavA te deza viratithI karyo hoya che, tyAre te te vartamAna paryAyamAM utpanna thaye heya che. A rIte traNethI te baddhAyuSka (Ayune baMdha karanAra ) thaI zake che. eja pramANe vaimAnika devanA viSayamAM paNa samajavuM kAraNa ke vaimAnika deva pratyAkhyAnathI nirvatita (baddha) AyuvALA paNa hoya che ane dezaviratithI nirvatita AyuvALA jIve paNa vaimAnika hoya che. A kathananuM tAtparya e che ke aNuvatI ane mahAvratI jIva deva Ayuno ja baMdha kare che. (gaLukAra mahuvAruM = svArtha mojuM ) aNuvrata ane mahAvratanuM pAlana eja jIva kare che ke jene deva Ayune baMdha thaI gayela hoya chebAkInA AyuSka baMdhavALA jIve aNuvrato ane mahAtratene pALI zaktA nathI, e siddhAMtane mata che-teo apratyAkhyAnI ja hoya che. teo marIne devagatimAM ja jAya che kAraNa ke-(nizatrugharivuM ja kAjU ) evuM AgamamAM kahyuM che. A vAtane dhyAnamAM rAkhIne ahIM (siuir vi) A padano prayoga thaye che kahevAnuM zrI bhagavatI sUtra : 4 368 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAtparya e che ke vaimAnika devamAM pratyAkhyAnAdi traNevALA jIvone utpAda thAya che. paraMtu (karaverA lAvavAnanigariyA ) bAkInA je nArakathI laIne vAtavyantara ane tiSika paryantanA jIve che teo apratyAkhyAnathI nirvartita AyuvALA ja hoya che-teo apratyAkhyAnathI ja Ayune baMdha karatA hoya che, kAraNa ke je e pahelAM viratinuM pAlana karyuM nathI evAM jIvane ja temAM utpAda thAya che. tethI nAraka Adi jIvarUpe e ja utpanna thAya che ke pUrvabhavamAM viratithI rahita hoya che eja kAraNe ahIM (avahelA navadattAnazvariyAvacA) evuM kahyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke sAmAnya rUpa jIva pratyAkhyAna Adi traNa vaDe Ayune baMdha kare che, vaimAnika deve paNa evAM ja hoya che, paraMtu nAraka, bhavanapati, vyantara ane tiSika de evAM hotA nathI. teo te apratyAkhyAna vaDe ja Ayune baMdha karatA hoya che. ahIM je (daravALuM gudArU utA gAnikAra ) ItyAdi gAthA dvArA sUtrakAra e samajAve che ke A saMpradeza uddezakamAM je pratyAkhyAna Adi viSayaka prakaraNa ahIM ApyuM che temAM nIcenA viSayone saMgraha karavAmAM AvyuM che-(1) temAM pratyAkhyAna viSayaka eka daMDaka che. (2) pratyA khyAna Adi kene jANavA viSenuM bIjuM daMDaka che, (3) pratyAkhyAna Adi karavA rUpa trIjuM daMDaka che. (4) ane pratyAkhyAna Adi dvArA nirvartitA yuSyanuM cothuM daMDaka che. ane gautama svAmI mahAvIra prabhunAM vacana svIkAra karatAM kahe che - (aaN aMtete aMteri) he bhadanta ! Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te satya che. he bhadanta ! ApanAM vacane yathArtha ja che. ema kahIne vaMdaNuM namaskAra karIne teo temane sthAne virAjamAna thaI gayA. te sU. ra ! che chaThThA zatakane ceze uddezaka samApta che 6-4 zrI bhagavatI sUtra : 4 369 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca udezaka ke viSayoM kA saMkSipta vivaraNa zataka che udezaka pAMcame- A uddezakamAM AvatA viSayanuM saMkSipta pratipAdana- prazna-tamaskAya zuM che? zuM te pRthavIrUpa che ke jaLarUpa che ? uttara-apUkAyikanuM pariNAma ja tamakAya che. tamaskAya ane apUkAyanI samAna svabhAvatAnuM kathana ane tenA kAraNanuM pratipAdana, tamaskAyane prAraMbha thavAne viSe ane tenI samApti thavA viSe prazna, arUNodaya samudramAMthI tamaskAyane prAraMbha thAya che ane brahmalokamAM samApti thAya che evuM kathana. prazna-tamaskAyane AkAra ke hoya che ? uttara-nIcenA bhAgamAM tene AkAra zarAbuddhanA jevo (mATInAM keDi. yAnA taLiyA jevo hoya che ane uparanA bhAgamAM kUkaDAnA pAMjarA je hoya che. tamaskAyanA vikuMbha (vistAra) ane parikSepanA viSayamAM prazna, saMkhyAta hajAra jana sudhI vistRta ane asaMkhyAta hajAra yojana sudhI vistRta, A pramANe tamaskAyanA be bhedanuM kathana. saMkhyAta hajAra ejananA vistAravALe tamaskAya evaDI meTI dIrghatA ane skUlatA AdithI yukta che ke atizaya zIvratAvALA deva je cha mahinA sudhI cAlyA kare te mahA suzke. lIthI te tene pAra pAmI zake che. paraMtu asaMkhyAta hajAra yojanAnA vistArane je tamakAya che tene pAra pAmavAnuM tenAthI zakya banatuM nathI. prazna-zuM tamaskAyamAM ghara che? hATa che? gAma che? sannIveza paryantanAM sthAne che ? uttara-temAM evuM kaMI paNa nathI. prazna-che moTA moTA megha samaskAyamAM pasIje (bhI jAya ) che kharA? zuM teo temAM saMmUchita (ekatrita) thAya che? varase che ? uttara-hA, temAM e badhuM thAya che. prazna-te saMvedana tathA varSaNa Adi keNa kare che ? uttara-devo kare che. zrI bhagavatI sUtra : 4 3SO Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-kayA deve ? asurakumAra ke nAgakumAra utara-te badhAM kare che. tamasakAyamAM bAdara svanita zabda (garjanAne avAja ) ane bAdara vidyuta devo kare che, evuM kathana. tamaskAyamAM vigrahagati samApanna ja sivAyanA bAdara pRthvIkAya ane bAdara agnikAya ja nathI evuM pratipAdana tamaskAyamAM candra, sUrya Adine pratiSedha (na hovAnuM kathana) ane teo tenI bAjumAM rahe che evuM kathana, tamaskAyamAM candra-sUryAdinI prabhA paNa tamArakAya rUpe pariNamana pAme che, te kAraNe eka rIte te te nahIM jevI ja hoya che. tamaskAyane vaNe kRSNa, mahAkRSNa ane atyadhika kRSNa hoya che, tethI te ghaNe bhayajanaka lAge che, te devAmAM paNa bhaya ane kSobha utpanna karanAra hoya che, evuM kathana. tamaskAyanA tera nAma. prazna-tamaskAya kenuM pariNAma che? zuM pRthvInuM pariNAma che? ke pANInuM pariNAma che? ke java athavA pudgalanuM pariNAma che? uttara-tamaskAya pANInuM pariNAma che, jIva pulanuM pariNAma che, paNa pRthvInuM pariNAma tamaskAya nathI evuM kathana. tamaskAyamAM samasta ane anaMtavAra utpAda thaye che, paNa temane tyAM bAdara pRthvIrUpe ane bAdara agnirUpe utpAda thaye nathI evuM kathana. ATha prakAranI kRSNarAjIonuM kathana temanuM avasthAna upara sanakumAra mahendra kalpamAM che ane nIce brahmaleka kapamAM, ariSTa vimAnanA pAthaDAmAM che evuM kathana, AkAra temane akhADAnA jevo-catuSkaNa jevuM che. pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa e cAre dizAomAMnI pratyeka dizAmAM be, be kRSNarAjIo che. te badhI kRSNarAjIo eka bIjI sAthe pRSTa ane saMbaddha che. tamaskAyanI jemaja e kRSNarAjIomAM ghara, dukAna Adine vicAra. ahIM vizeSatA eTalI ja che ke te kRSNarAjIomAM meghanuM saMsvedana Adi deva ja kare che. te kRSNarAjIenA AyAma (laMbAI), vikhaMbha (pahoLAI) ane parikSepa (paridhI) ne vicAra. kRNarAjInAM ATha nAma, te kRSNarAjIe pRthvInA pariNAmarUpa che. jaLanA pariNAmarUpa nathI. temAM samasta prANu, samasta bhUta samasta jIva ane samasta satva anaMtavAra utpanna thaI cukyAM che. paraMtu teo badhAM bAdara jaLarUpe, bAdara agnirUpe ane bAdara vanaspatirUpe pahelAM tyAM utpanna thayA nathI te rAjIonA ATha avakAzAntamAM aci, arcimAlI, virecana, prakara, candrAbha, sUryAbha, zukAbha ane supratiSThAbha, e ATha vimAna ane te vimAnanI vaccovacca riSTabhavimAna evuM kathana. te vimAnamAM ATha lokAntika deva rahe che je kAntika devonAM nAma-"sArasvata, Aditya, varuNa, gateya, tuSita, avyAbAdha, Agneya ane variSTha." temanA viSayamAM vizeSa vicAra, vAyune AdhAre vimAnasthitinuM kathana, A vimAnamAM paNa chavA bhigamasUtra anusAra devanI paryAyane choDIne samasta jIva pahelAM utpanna thaI cukelA che. badhA kAtika devanI sthiti ATha sAgaropamanI hoya che. tathA kAntika vimAnamAMthI lekane antima bhAga asaMkhyAta jana dUra che evuM kathana, zrI bhagavatI sUtra : 4 371 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamaskAyake svarUpakA nirUpaNa tamaskAya vaktavyatA- %i ja maMte ! "ta[" tti pavu varU, " ItyAdi- sUtrArtha-(vimayaM te ! "tamupa" tti cudavapha, 6 phuTavo tayrg tti vura, mA taputrApa ri paluApha?) he bhadanta ! Aje tamaskAya che te ke padArtha che-eTale ke tamaskAya kayA padArtharUpa che? zuM tamaskAyane pRthvIrUpa kahela che ? athavA to tene jaLarUpa kahela che ? (jo !) he gautama! ( gDhavi samuThThANa ri padavu, nA tamukyA tti pajdava) tamaskAyane pRthvIrUpa kahyuM nathI, paNa tene jaLarUpa kahyuM che. (chaio ?) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke tamaskAyane pRthvIrUpa kahyuM nathI paNa jaLarUpa kahyuM che ? (noramA !) he gautama! (puDhavizALa pAse, aghera re na pajApha tevi0 ) keTalIka pRthvIkAya evI zubhra (dedIpyamAna) hoya che ke te dezane (eka bhAgane) prakAzita kare che, ane keTalIka pRthvIkAya evI hoya che ke je kSetranA eka bhAgane paNa prakAzita karatI nathI. he gautama te kAraNe meM evuM kahyuM che ke tamasakAya pRthvIrUpa nathI paNa jaLarUpa che. (tamuIS T mate ! #hiM samudi zahiM 4nahi?) he bhadanta ! A tamaskAyano prAraMbha kayAMthI thAya che ane kyAM tenI samApti thAya che? (camA !) he gautama! (yUTIva vayi tiriyamane rIvaramudde vIiMvaittA, aruNavarassa dIvassa bAhirillA o veiyaMtAo aruNodayaM samudaM bAyAlosaM joyaNasahassANi ogAhitA uvarillAo jalaMtAo egapaesiyAe seDhoe etthaNaM tamuAra samudrI) jaMbudvIpanI bahAra tirachA asaMkhyAta dvIpa samudrone pAra karyA pachI aNavara hIpa Ave che. A aruNuvara dvIpane gherIne cAre tarapha aruNodaya samudra rahe che. te samudranI bahAranI vedikAnA atathI laIne aruNodaya samudramAM betAlIsa hajAra jana AgaLa jatAM uparitana jalAnta zrI bhagavatI sUtra : 4 37ra Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave che. te uparitana jalAntathI eka zreNi evI Ave che ke je upara ane nIce samapradezavALI che-eTale ke divAlanA jevI che-jevI rIte dIvAla upara, nIce ane madhya bhAgamAM eka sarakhI hoya che eja prakAranI A zreNI che. te zreNimAMthI tamaskAyane prAraMbha thAya che. (sattA-pravINe nokaLA chuM uppaittA taoicchA tiriya pavittharamANe pavittharamANe sohammIsANasaNaMkumAramAhiMde cattAri vi kappe AvarittANaM uni ya NaM bhaloge kappe rivimANapatthaDa saMpatte thaLa tapula reTriNa) A tamaskAya te zreNimAMthI zarU thaIne 1721 jana UMce jAya che. tyArabAda tyAMthI te tira vistRta thaIne saudharma, IzAna, sanakumAra ane mahendra e cAra kalapane AcchAdita karIne UMce brAleka kala5mAM riSTa vimAnanA pAthaDA sudhI pahoMce che ane tyAM ja tene (tamaskAyane ) anta AvI jAya che. (ramujA maMte ! f% laMkita ghaomtte ?) he bhadanta ! tamasakAyane AkAra ke hoya che ? (nonA !) he gautama ! ( he maDhAmUka saMThita rUpi surajakarAsaMdiu go ) tamaskAyanA nIcenA bhAgane AkAra dIvA karavAnA mATInA keDiyAnA nIcenA bhAga je kahyuM che, ane tenA uparanA bhAgane AkAra kUkaDAnA piMjarAnA AkAra je kahyo che. (tamukkAe NaM bhAte ! kevaiyaM vikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM paNNatte ? ) he bhadanta ! tamasakAyane vistAra keTale kahyuM che? tene parikSepa (paridhI) keTale kahyo che? (goyamA ! tamukkAeNaM duvihe paNNate-taMjahA-saMkhejavitthaDe ya asaMjjavitthaDe ya) he gautama! tamaskAyanA be prakAra nIce pramANe kahyA che-(1) saMkhyAta vistAravALe tamaskAya ane bIje asaMkhyAta vistAravALe tamaskAya. ( tasya Naje se saMkhenjavitthaDe se NaM saMkhejAI joyaNasahassAi vikkhaMbheNaM) temane je saMkhyAta vistAravALe che tene viSkabha (vistAra) saMkhyAta hajAra ejanana tathA (saMvedanArUM zothaLasaMsAruM i Tom) parikSepa (paridhI) asaMkhyAta hajAra ejanane kahyo che (tattha NaM je se asakhijjavitthaDe se NaM asaMkheujAI joyaNasahassAI zrI bhagavatI sUtra : 4 373 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizrvamAM, asaMvejJAr' nocaLasa CApha vistAravALA tamakAya che tenA parikSepa paNa asaMkhyAta hajAra ( tamullAp Mmate ! keTalA mATeA che ? breve vaLatte ) ane je sakhyAta viSNubha asakhyAta hajAra cAjananA ane caiAjanane kahyo che mahAdLatte ? ) Ge bhadanta ! tamaskAya 6 ' ( goyamA ! ) gautama ! ( yaM N maMjUrIve TIve saTrIkalamuddALa savvamantAdjJAva pazleivena vaLatte) samasta dvIpa ane samasta samudronI vacce AvelA A jaMbudrIpa nAmanA dvIpa-madhya jabudrIpa eka lAkha yeAja nanA AyAma viSNubhavALA ane 316227 yeAjana, 3 kAsa, 2800 dhanuSa ane 135 AgaLathI saheja adhika paridhIvALA kahyo che. (ahIM lAva padathI grahaNa karavAmAM Avela sUtrapAThane atha ApyA che) have ( tevendra mahiDie jAva mahANubhAve, iNAmetra iNAmetra tikaTTu kevalakapa jaMbuddova dIva tihi tihiM acchara nivArahiM tti sattakhutto aNupariyaTTittANaM havtraM AgacchajjA se NaM deve tAe ukkiTThAe turiyAe jAva devagaIe vIIvayamANe, jAtra ekAhaM vA duyAha, tiyAhaM vA ukkoseNaM chammAse vIIvaijjA, atyegaiyaM samuhAyaM bIIvaijjA, asthaE tamuddAca no vIjJA-mALa goyamA ! tamunnAr vaLatte) kaI vizALa RddhivALA, mahAprabhAva AdithI yukta hoya evA detra " A upaDaye, A upaDaye " ema kahetA ghaNuMA utAvaLA utAvaLeA traNa vAra capaTI vagADatA tA samasta jaMbudrIpanI 21 vAra pradakSiNA karIne pAche AvI jAya che, A prakAranI zIvra gativALA te deva, potAnI A prakAranI raDhi vizeSaNA vALI devagatithI eka divasa, e divasa, athA traNu divasa sudhI cAlyA kare ane A rIte adhikamAM adhika cha mAsa sudhI te cAlyA kare, te A prakAranI gatithI cAlanArA te deva tamaskAyanA keTalAka aMzane pAra karI zake che ane tamaskAyanA keTalAka aMzane teA pAra karI zakA paNu nathI ke gautama ! tamaskAyane eTalA badhA mATe ane vizaLa kahyo che. ( asthi mate ! samuhlAdroddArlR vA,geAvaLATTu nA ? ) huM bhanta ! tamaskAyamAM zuM dharA hAya che? gRhApaNA ( hATa ) hAya che ? (nA mULaDhe samadre) he gautama ! temAM evuM kai paNu GetuM nathI, zrI bhagavatI sUtra : 4 304 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( asthiLa mate ! tamullAppAnAphvAnAya pratrivelA vA) he bhaddanta ! zuM tamakAyamAM gAma hAya che ? sanniveza pantanAM sthAne hoya che ? (no phaLadre samadre) he gautama ! tamaskAyamAM gAma Adi kaI paNa hetuM nathI. ( asthi naM aMte ! chAlA vajrAcA saMleyaMti, saMmuti, saMvAsaMti vA ?) he bhadanta ! zuM vizALa megha (vAdaLAMe ) tamaskAyamAM bhIMjAvanArA snigdha puaA dvArA bhIMjAya che kharAM ? parasparamAM ekatrita thAya che kharAM ? varase che kharAM ? ( tA asthi ) hA, gautama evuM thAya che. (ta maDhe ! tevo re, putte pare, nAto vajrarepha ? ) he bhadanta ! savedana Adi deva kare che? ke asura kare che ? ke nAga kare che ? (nocamAM ! phUlo patra, asuro vi re, navo vivareDa) he gautama ! te sa'svedana Adi deva paNa kare che ? asura paNa kare che ane nAga paNa kare che ? ( asthi Le aMte ! tamurAd vAco thaLiyala,, vAyare vittur ) hai bhadanta ! te tamaskAyamAM zuM khAdara stanita zabda-ghanagana thAya che ? mAdara vidyuta thAya che ? ( haiM'tA asthi) hA, gautama ! te badhuM thAya che. (ta aMte ! meM levo. pare, asuro re, no varU ? ) he bhadanta ! A ghanagana Adi tyAM kANuM kare che? zuM deva kare che? zuM asara kare che ? zuM nAga kare che ? (nocamA !tiLivi reti) hai gautama ! traNe kare che. ( sthi La aMte ! tamuddAd vAcare punitrANa, thAyare agaLinnAr ?) huM bhaddanta ! tamaskAyamAM zu khAkara pRthvIkAya che? khAdara agnikAya che ? (no phLanne samaTTu) he gautama ! tamaskAyamAM khAdara pRthvIkAya paNa nathI ane khAdara agnikAya paNa nathI. ( nastha vidvAyattamAnannaraLa ) parantu temAM vigrahagati samApanna khAdara pRthvI ane bAdara agni che. ( asthi naM mate ! tamullAlaca'mi-sUci gALa-La vatta-tArAAEA) he bhadanta ! tamaskAyamAM candra, sUrya, grahaeNgaNu, nakSatra ane tArAe hoya che kharAM ? (no phaLake samaTTu) he gautama ! tamaskAyamAM candrAdika jayotiSaka devA hAtA nathI. ( paOicaraNo vuLa RSi ) parantu tee tenI bAjumAM hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 4 375 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ratha maM! tamuhANa vaMTAmA vA khUmArU ghA ?) he bhadanta ! tamaskAyamAM candranI prabhA tathA sUryanI prabhA hoya che kharI? ( rUAre sama) he gautama ! temAM candra athavA sUryanI prabhA hatI nathI. (aa TULiyA kuLa nA) je ke tamakAmAM candra ane sUryanI prabhA hoya che kharI, paNa te tyAM nahIM jevI hoya che, kAraNa ke tyAM tenuM tamaskAya rUpe pariNamana thaI jAya che. (tamuhANa mate ! rikSA vajhA i go ?) he bhadanta ! tamaskAyanA vaNuM kayA kayA hoya che? (joyA! jA, vADho re jamIno phurijhaLaLa, mIre, vattA paramAra, va Homtta) he gautama ! tamaskAyane varNa kALo, kALI kAnti. vALa, gaMbhIra, romarAjane khaDI karI denAra, bhayaMkara ane bhayathI tharatharAvI nAkhe e parama kRSNa kahyo che. ( i mArUT ne tacuDhamayA virALa ghumArUkA) je koI deva sauthI pahelAM tene jove che te te paNa tene jotAM ja kSobha anubhave che. ( ahe NaM abhisamAgacchejjA, tao pacchA soha soha, turiya turiya khippAbheva jIllAnA ) je kaI deva tamaskAyamAM praveza kare che, te te bhayane kAraNe jaldImAM jaldI-zarIra ane mananI tvarAthI ghaNI ja jhaDapathI-te tamaskAyane pAra karIne bahAra nIkaLI jAya che. (tamuhacarasa maMte ! varU nAmanAM pattA ?) he bhadanta ! tamaskAyanA keTalA nAma kahyAM che ? ( !) he gautama ! tamaskAyanA (terasa rAmapeja paULA ) tera nAma kahyAM che, (saMjJA) jemake (tame? hA, tamuuig vA, gaMvAra vA, devaraNNei vA, devavUhei vA, devaphalihei vA, devapaDikkhobhei vA, aruNodaei vA samude ) (1) tama, (2) tamaskAya, (3) aMdhakAra, (4) mahadhakAra (5) lekadhakAra, (6) letamisa, (7) devAMdhakAra, (8) devatamisa, (9) devAraNya, (10) devabRha, (11) devaparigha, (12) devapratikSobha ane (13) aruNadaka samudra, zrI bhagavatI sUtra : 4 376 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (tamukkAe NaM bhaMte ! kiM puDhavi pariNAme AupariNAme jIva pariNAme, vomADhariNAme ? ) he bhadanta ! tamaskAya kenuM pariNAma che ? zuM pRthvInuM pariNAma che ? apakAyanuM pariNAma che? zuM jIvanuM pariNAma che? zuM paMdralanuM pariNAma che ? | (mocamA !) he gautama ! (no pudavi pariNAme, A pariNAme vi, jIva parijAne vi, vojha variNAme vi) tamaskAya pRvIkAyanuM pariNAma nathI, te apUkAyanuM paNa pariNAma che, jIvanuM paNa pariNAma che ane pudgalanuM paNa pariNAma che. (ramuIT i saMke! sarave pAchA, mUyA, navA, sattA, kuvirphacattA vAva taNAcAg savavejhapullA ?) he bhadanta ! tamaskAyamAM samasta prANa, samasta bhUta, samasta jIva, ane samasta sattva pahelAM zuM pRthvIkAyathI laIne trasakAyika paryantanA rUpe utpanna thaI cukyAM che ? (daMtA, noyamAM!) hA, gautama ! ( 3chuM aTuvA gaLativRtto, jo jeva mAM vApuvi thALA vA) hA, gautama ! aneka vAra athavA anaMtavAra te samasta prANAdi pahelAM tyAM pUrvoktarUpe utpanna thaI cukyAM che. paraMtu teo tyAM bAdara pRthvIkAyika rUpe ane bAdara agnikAyika rUpe utpanna thayA nathI. TIkAryuM-thA uddezakamAM jIvonI apradezatA AdinuM sUtrakAre nirUpaNa karyuM che. have sUtrakAra A pAMcamAM uddezakamAM sapradeza tamaskAya AdinuM nirUpaNa kare che-A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "midaM maMre tapurANa ti" he bhadanta ! A zAstra prasiddha samaskAya zuM che? eTale ke aMdhakArarUpa padranI rAzirUpa je A zAstra saMmata tamaskAya che te kayA padArtharUpa che? "" zuM (gDhavI samu ri pavuM, gAvata muvA tti padagvarU?) zuM tamaskAya pRthvIrUpa che? athavA apUkAyarUpa (jaLarUpa) che? A prakAranI saMdehayukta vAta pUchavAnuM kAraNa e che ke tamaskAya eka skalparUpa padArtha che e te cokkasa che, paraMtu e vAta nizcita nathI ke te zrI bhagavatI sUtra : 4 377 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA padArthanA kanvarUpa che, kAraNa ke kAM te te pRthvI rajaH skandharUpa hAI zake che, athavA teA udaka ( jaLa ) rajaH skandharUpa hAi zake che. anya skandha rUpa tA te hAi zakatA nathI kAraNa ke e bannethI judA ja prakAranA je skandha che, te skandhAmAM tamaskAyanI sadRzatA ( samAnatA) ne abhAva hAya che. tethI gautama svAmIe temanA hRdayamAM udbhavelA A vikalpane kiM puDhavI tamukkAe ti pavvuccai athavA Auta mukkAe ti pavvuccai sUtrapATha dvArA vyakta karyo che. 66 << A dd gautama svAmInA praznanA 66 " goyamA ! No puDhatrI tamukkAe tti paogccai nathI. parantu Au tamukkAe tti pavvuccai evuM huM kahuM chuM ke have tenuM kAraNa jANavAne mATe " se meLaTrena " he bhadanta ! Apa zA kAraNe javAkha ApatA mahAvIra prabhu kahe che-- " he gautama ! tamaskAya pRthvIrUpa zrI bhagavatI sUtra : 4 dd paNa tamaskAya asUkAyarUpa che gautama svAmI pUche cheevuM kahA che ke tama skAya pruthvIrUpa nathI, paNa asUkAya rUpa che ? tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke-" goyamA ! puDhaviAd na thaiva sumerela pAse, hye phesa no cAler " he gautama ! kaI pRthvIkAya bhAvara (IMddIpyamAna ) maNi AdinI jema evuM zubhra (dedIpyamAna ) hAya che ke te kSetranA amuka bhAgane prakAzita kare che, ane kAI pRthvIkAya evuM hAya che ke je prakAza karavA caiAgya kSetranA koipaNa bhAgane kRSNa-pAyA NunI jema abhAvara ( prabhA rahita ) hovAthI prakAzita karatuM nathI. paNu aprakAyanA svabhAva evA hAtA nathI. te pote aprakAzaka (prabhA rahita ) hAvAthI prakAsya evAM kAi paNa sthAnane paNa prakAzita karatuM nathI. kahevAnuM tAtpa e che ke jema pRthvIkAyamAM prabhAyuktatA ane koika pRthvIkAyamAM mabhA-rahitatA hAya che, e prakAranI sthiti akAyamAM heAtI nathI te te saMpUrNa paNe aprakAzaka svabhAvavALu hoya che. A rIte akAya ane tamaskAyunA svabhAvamAM samAnatA hovAne kAraNe akAyanA pariNAma svarUpaja tamaskAya DhAya che. ( se sekeLa ) he gautama ! te kAraNe me' evuM kahyuM che ke tamaskAya aplAyarUpa ja che. have gautama svAmI tamaskAyanA utpattisthAna ane samApti sthAnanA viSayamAM A prakAranA prazna pUche che-- ( tanuvAd aMte ! hiMcamuddi ?) he bhadanta ! A tamakAyane prAraMbha kyA pradezamAMthI thAya che? 4 dilaniTviC ' ane kayA sthAnamAM tenI samApti thAya che ? uttara--' vocamA ! '' he gautama ! ( gayUTIvala rItraNa dyA tii camanavene rIvaramudde vIvattA ) ja buddhIpa-madhya jabudbIpanA aDDAranA bhAgamAM tichA asaMkhyAta dvIpa samudrone ALagIne (pAra karIne ) ( ahaLavAsta rItrasta mAhitijJAo vecatAJA) AgaLa jatAM aruNuvara dvIpa Ave che. te dvIpanI je bAhya jagatI che tenA antabhAgathI prAraMbha karIne ( anoca 308 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaruM vAcArIlaM goLaaphrAsALa zonttA) te dvIpane cAre taraphathI gherIne rahelA aruNodaya samudramAM 42000 ejananuM aMtara pAra karIne eTale ke aruNuvara dvIpanI bAhya jagatInA atima bhAgathI zarU karIne aruNodaya samudrane 42000 jana pramANa pAra karIne "vArisTaro garjAgo" uparitana jalAnta Ave che. (jaLanA antima bhAgane jalAnta kahe che.) te jalAntanI upara ja (gaufsAra reDhI hathaLa taPINa samudri ) upara ane nIcenA bhAgamAM samAna pradezavALI, dIvAlanA jevI eka pradezika zreNi che. ahIM "pja phiza eLi" ne evo artha kare joIe nahIM ke "jemAM eka ja pradeza hoya, be traNa Adi pradeza na hoya, evI je zreNI che tene ekadezika zreNI kahe che. " kAraNa ke e artha karavAmAM siddhAntanI daSTie bAdhA (muzkelI) naDe che, kAraNa ke AkAzanA asaMkhyAta pradezamAM avagAhanA karavAne jIvane svabhAva che. tethI eka pradeza pramANavALI zreNImAM jIvonuM avagAhana hovAnuM saMbhavI zakatuM nathI. tamaskAyane pANInA bubuduM (parapoTA) nA AkAranA jalajIvarUpa (akAyika jIvarUpa) mAnavAmAM Avela che. te jalabudubudanA AkAravALA aSkAyika rUpa tamaskAyanI te eka pradezavALI zreNImAM avagAhanA ja kevI rIte saMbhavI zake ? kahevAnuM tAtparya e che ke eka pradeza pramANavALI zreNImAM te tamaskAyanI avagAhanA ja zakya nathI, kAraNa ke jIva potAnI sthitine nimitte AkAranA asaMkhyAta pradezane reke che. tamaskAya keTale badhe vistRta che te te AgaLa batAvavAmAM Avaze. kahevAnuM tAtparya e che ke te eka pradezikA zreNI aneka pradezevALI che. te je samapradezevALI zreNI che, e ja tamaskAya vinI che. te zreNIno prAraMbha aruNodaka samudranA antima jaLanA uparitanA bhAgathI thAya che, ane te samAna vistAravALI dIvAlanA jevI che. "gg >> barAbara eja sthAnethI tamaskAyane prAraMbha thAya che. samAnarUpa vALa hovAne kAraNe te tamasakAya upara kayAM sudhI vyApele che te sUtrakAra prakaTa kare che(sattara-vIse koNa paNa karUDha aggar ) te tamaskAya uparanI bAjue zrI bhagavatI sUtra : 4 379 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1721 jana sudhI gayelo che. (taso pachI tithiM pavirAmane paviyaramANe AItA-samAra-mA ivattAri tri je bhAvarittA ) tyArabAda tyAMthI te tira che vistRta thaIne saudharma, IzAna sanakumAra ane mahendra A cAra kane AcchAdita karIne tyAMthI AgaLa vadhIne " 34 ki ja be vaMmatrone je rimALatha6 saMpattei " te UMce brahAleka kalpanA riSTa vimAnanA pAthaDAmAM pahoMce che. "prathaoi tamuarg saMnigi" A brahmaleka kalapanA riSTa vimAnanA pAthaDAmAM ja tenI samApti thAya che. eTale ke tenA karatAM AgaLa tamaskAya nathI. (tamuI[ d* maMte saMkira paun?) he bhadanta ! tamaskA yane AkAra ke kahyuM che ? gautama svAmInA A praznano javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che - jo mA ! de maLamUrakig, gi pkarAkhaMDi" he gautama ! tamasakAyanA nIcenA bhAgane AkAra mATInA dIpakanA (keDiyAnA) taLiyA je kahyo che-kAraNa ke samajalAntanA uparanA bhAgamAM 1721 jana sudhI tamaskAyane AkAra valayanA je goLa che ane uparanA bhAgane AkAra kakaDAnA pAMjarA je kahyo che, kAraNa ke kUkaDAnuM pAMjaruM nIcenA bhAgamAM saMkIrNa (saMkucita), madhyamAM vistIrNa ane uparanA bhAgamAM saMkucita hoya che. tamaskAyanA uparanA bhAgane AkAra paNa evo ja hoya che. have gautama svAmI tamaskAyanA vicAra Adi viSe mahAvIra prabhune nIce pramANe prazna pUche che -(tamurAha of mate ! varUAM vikameof, varU pariveo ?) he bhadanta ! tamaskAyane vistAra keTalo kahyo che ? tene parikSepa (paridha) keTale kahyo che? uttara-"jo mA ! tamaFIg of suvi Hum" he gautama ! tamaskAyanA be prakAra kahyA che. "ag" te be prakAre nIce pramANe che- (saMkagAvitha ca, a virapa ca ) eka tamaskAya saMkhyAta vistAravALe che ane bIjo asaMkhyAta vistAravALe tamaskAya che. zarUAtathI mAMDIne upara saMkhyAta jana sudhI je tamaskAya vyApele che tene saMkhyAta vistAravALo tamaskAya kahe che, tyArabAda asaMkhyAta yAjananA vistAramAM vyApelA tamaskAyane asaMkhyAta vistAravALe tamaskAya kahe che, kAraNa ke upara tamaskAyane vistAra UrdhvagAmIrUpe batAvyuM che. eja vAta sUtrakAra A sUtra dvArA prakaTa kare che- (ttarALa ne te vire) te bane tamakAmAMthI je saMkhyAta vistAravALe tamaskAya che "se naM raMka koyaTHEAruM vidyumeof " te viSkabhanI apekSAe saMkhyAta hajAra jana paryanta vyApele che, ane (ga jhAjhuM nobalaharatA rikaveLa na ) ane parikSepa (paridha) zrI bhagavatI sUtra : 4 380 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI apekSAe asakhyAta hajAra yeAjana sudhInA vistAravALe che. jo ke tamaskAyanA vistAra ( vidhyuMbha ) sakhyAta ceAjana pramANa kahyo che, te paNa tene pirakSepa ( piridha) asakhyAta yAjana pramANu kahyo che, tenuM kAraNa e che ke asakhyAtama dvIpanA parikSepane lIdhe tenA parikSepanI adhikatA AvI jAya che. tethI ja saMkhyAta ceAjananA vistAravALA tamaskAyane parikSepa asakhyAta yAjanananA kahyo che. ahIM tenA khar3AranA ane aMdaranA pari kSepane vibhAga kahyo nathI, tenuM kAraNa e che ke asaMkhyAtatAnI apekSAe bahAranA ane aMdaranA pamikSepamAM samAnatA rahelI che. ( tatya baMne te ata'vivitthaDe-te na gaNavanArUM nocaLala sA.vizvamAM) te banne tamaskAyAmAM je asakhyAta vistAravALeA tamaskAya che, te viSNubha ( paheALAI ) nI apekSAe asakhyAta hajAra yeAjananA vistAravALA che, tathA ( ata'vejJApha noyaLasakSA liyena) parikSepa paridhi ) nI apekSAe te asakhyAta hajAra caiAjana pramANu vistAravALA che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke " tamukkAe NaM maMDhe ! je mAce vaLatte ? ) he bhadanta ! tamaskAyane keTalA vizALa kahyo che ? uttara~~%0 nocamA " he gautama ! ( arcana nayUrI rIte savvarIvasamudALa savvamasAt nAva pazrviaLavaLa ) samasta dvIpa ane samasta samudronI vacce rahelA A jamUdrIpa nAmanA dvIpa-madhya khUdrIpa....... cAvat parikSepavALA kahyo che. ahIM " nAva ( cAvalU) padathI nIcenA sUtrapATha grahaNa thayA che-( locaLalacanaAEgayAvilamAM, tiLinoyaLasayala hassAi solasasahassAiM doNiya sattAvIse joyaNasayAI tiSNi kose aTThAvIsa ca thatulacaM teraC ca gujArU baddhapuruM cArjiMpi viselAdyi) eka lAkha caiAjananI labAi ane paheALAIvALA ane 316227 ceAjana, 3 kAsa, 128 ekasA aThThAvIsa dhanuSa ane 13NA aMzulathI saheja adhika paridhavALA A samasta jabudvIpane ( vevenuM phrUTopa jJAna mAnumAre-LAmetra phLAmetra-tti kaTu devajIkppN jaMbUddIva dIva tihiM accharAnivAehiM tisattakkhutto aNupariyadvRittANaM havaM AiiDhaggA) kAI mahaddhika, mahAdyutisa`panna, mahAbaLayukta, mahAyazayukta ane mahAprabhAvazALI deva traNa capaTI vagADatAM te 21 vAra pAra karI zakatA hAya, evA deva eja prakAranI zIvra gatithI eka divasa, e divasa athavA traNa divasa sudhI nirantara cAlyA ja kare ane adhikamAM adhika cha mAsa sudhI te nirantara cAlyA kare, te mahAmuzkelIe te koI eka sakhyAta cejanavALA tamaskAyaneA pAra pAmI zake che. eja vAta ( se aaN tene tAN uTTiyAe turiyAe jAva devagaIe vIDavayamANe, vIzvayamANe jAva ekA vA zrI bhagavatI sUtra : 4 381 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvA vA) thI zarU karIne (bara tamurajhAyaM vIvajhA ) paryantanA sUtrapATha dvArA sUtrakAre prakaTa karI che. A sUtramAM devane mATe je mahAddhika (mahA trAddhivALe ) Adi vizeSaNane prema karavAmAM Ave che te tenI cAlavAnI zaktinA utkarSanuM pratipAdana karavA mATe karavAmAM AvyuM che. gna gmeva " A be pade devanA manamAM zIdhra gamana karavAne je vicAra thayuM che te sUcita karavAne mATe vaparAyAM che. te padene zabdArtha A pramANe thAya che-"A upaDe, A upaDe " te deva traNa capaTI vagADatAM te 21 vAra AkhA jabUdvIpanI pradakSiNA karIne Ave che. A kathanathI te devanA gamananI ati zIvratA batAvavAmAM AvI che. te deva A prakAranI gatithI eka divasa, be divasa athavA te traNa divasa sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha mahinA sudhI nirantara cAlyA kare tyAre kadAca te saMkhyAta jana pramANuvALA keIka tamaskAya sudhI ja pahoMcI zake che-eTale ke tene pAra karI zake che paranta " alhArU no tapuchAyuM vIphannA" asaMkhyAta jananA vistAravALo je tamaskAya che, tyAM sudhI te te deva ATalI badhI adhika, utkRSTatA, tvarA Adi vizeSaNavALI gatithI paNa pahoMcI zakate nathI. A kathana dvArA mahAvIra prabhue tamaskAyanI vizALatAnuM pratipAdana karyuM che. eja vAtane temaNe "madADha of moya ! tamuwA pas? " A sUtrapATha dvArA gautama svAmIne upasaMhAra rUpe samajAvI che. have gautama svAmI e jANavA mAge che ke ATalA vizALa samaskAyamAM ghara, hATa Adi che ke nahIM. (garithaoi mate ! tamuThThANA vA jevA vA) he bhadanta ! je tamaskAya ATalo badhe vizALa che, te temAM zuM ghara, che? gRhApaNa ( hATa) che ? uttara-"no suLa sama" he gautama ! te vizALa samaskAyamAM gharo paNa nathI ane hATa paNa nathI, prazna-(asthivi mete ! tamuF%A rAmA vAM, jJAva nivesArU lA ?) he bhadanta ! zuM tamArakAmAM gAma, Akara, nagara, nigama, kheTa, kabUTa, maDakha, droNamukha, pattana, Azrama, saMvAhana ane sanniveza hoya che kharAM ? (nAka) padathI grahaNa karavAmAM AvelAM zabda sahita artha Ape che. tyAM suvarNa ratna Adi padArtha utpanna thAya che, e sthaLane Akara kahe che. 18 prakAranA karothI rahita janasthAnane nagara kahe che. jyAM adhika pramANamAM vyApArIo rahetA hoya evA sthAnane nigama kahe che. dhULanA koTanI gherAyelA janasthAnane bheTa kahe che. nAnA gAmane kaMTa kahe che. jenI cAre dizAmAM rAkeza paryantamAM kaI paNa gAma na hoya evA sthAnane maDakha kahe che. jaLamArga ane jamIna mAge--ema bane mAguM-je sthaLe jaI zakAya che evA sthaLane droNamukha kahe che. jayAM tApasa rahetA hoya, te sthAnane zrI bhagavatI sUtra : 4 38ra Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrama kahe che. kheDUtA jyAM potAnA anAja AdinI rakSA mATe duma bhUmisthAna manAvI le che evAM sthAnane saMvAha kahe che. zu A badhAM janasthAne tamaskAyamAM hAya che? eve! gautamanA prazna che. tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-" no phaLaduM sama'huM gautama ! tamaskAyamAM gAma, Akara Adi kazuM paNu hAtuM nathI gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke ( sthaLa mate ! tamujANkarAjA kAcA 'sati, samuotti savAsati ? ) he bhaddata ! te tamaskAyamAM zuM vizALa megha sarveda ( parasevA ) janaka pula sneharUpa sa'pattithI bhIMjAya che kharAM ? parasparanA sacegathI zuM teo ekatrita thAya che kharAM ? eTale ke meghanA puGeA sAthe sayAga pAmavAthI te yudyenI meghAnA rUpamAM zu utpatti thAya che kharI ? te megha zuM temAM varase che kharAM ? tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-" dUhA asthi " he gautama ! evuM ja thAya che. kahevAnuM tAtpa e che ke vizALa megha tamaskAyamAM sasveda janaka pudgalenI snigdhatArUpa sapattithI bhIMjAya che, parasparanA sa'ceAgathI teo tyAM ekatrita thAya che ane varase che. prazna-~~" ta` mate ! ... tevo perU, mutte pareD, nAno bhadanta ! te sa'svedana, samUona ( ekatrita karavAnI kriyA ( varasAvavAnI kriyA) zu deva kare che ? ke asurakumAra ke nAgakumAra kare che ? ) vareph ? >> ane vaNu kare che ? mahAvIra prabhune uttara-(relo vi padmare, puro vi pareDa, nAno vivarepha ) huM gotama ! te svedana, samUna ane vaNu deva paNa kare che, asura paNa kare che ane nAga paNa kare che. gautama svAmIne prazna--( asthiLa mate! tamunnAra gAyo thaLiyasare, thAcare vittu ) he bhadanta ! tamaskAyamAM zu khAdara nita zabda ( meghAnuM gajana) thAya che? zuM temAM khAdara vijaLI thAya che ? mahAvIra prabhu tenA javAba ApatA kahe che-'' phtA asthi " hA, gautama ! tamaskAyamAM medyAnI garjanA ane khAdara vijaLI thAya che. ahIM HH mAdara vidyuta " patra dvArA deva prabhAvathI utpanna karavAmAM AvelA dedIpyamAna pudgaleA ja grahaNa karavA. ahIM khAdara tejaskAyika pudgaleA grahaNa karavA joie nahIM, kAraNa ke temanA tamasyAyamAM astitvane AgaLa svIkAra karavAmAM AnyA che. prazna--( taMmate !ji tevo najare, asuro re', tyAM khAdara stanita zabdo tathA khAdara vidyut kANu kare che ? asura kare che? ke nAga kare che ? uttara--( sinni viSaTMre'ti) he gautama! tyAM te mAdara stanita zabda ane khAdara vidyuta traNe kare che-deva paNa kare che, asura paNa kare che ane nAga paNa kare che. zrI bhagavatI sUtra : 4 bAno para ? ) zu deva kare che ? 383 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-(thiI aMte! tamuFANa vAra puDhavIvaINa vAre vALijAnuM?) he bhadanta ! tamaskAyamAM khAdara (sthULa) pRthvIkAya ane bAdara agnikAya hoya che kharA ? uttara-"La zu tama ? he gautama ! evuM saMbhavita nathI. vigraha gatimAM vartamAna bAdara pRthvIkAyane ane bAdara tejaskAyano ja tamaskAyamAM saMbhava hoI zake che. vigrahagatimAM vartamAna bAdara pRthvIkAya ane bAdara tejaskAya sivAyanA vigrahagati aprApta bAdara pRthvIkAya ane bAdara taijaskAya temAM saMbhavI zakatA nathI. bAhara pRthvIkAyika ratnaprabhA Adi ATha pRthvIomAM, temAM ane vimAnamAM ja hoya che. ane bAdara taijaskAyika manuSya kSetramAM ja hoya che. prazna-(garika mate ! tayg rima, vRtti, jAjALavavattatAnAlA ?) he bhadanta ! tamaskAyamAM zuM candramA, sUrya, cahagaNa, nakSatra ane tArAo hoya che kharAM ? uttara-(Lo ja samaruM, sTivano puLa asthi ) he gautama ! evuM zakya nathI. tamaskAyamAM candrAdika jyotiSika deve te nathI, paNa te ti Sika deve tenA pArzva bhAgamAM (bAjumAM ) avazya che. prazna-( gathi ! tamuaNa jaMtAmAru vA, tUrAmAru vA? ) he bhadanta ! tamaskAyamAM candramAnI prabhA (prakAza) athavA sUryanI prabhA hoya che kharI ? uttara-(Lo rUdde sama) he gautama ! tamaskAmAM candranI athavA to saryanI prabhA hotI nathI. " niyA kuLa rA" paratu candrAdika tenI bAjumAM hovAthI tene prakAza te tyAM paDatA haze. A zaMkAnuM samAdhAna karatA sUtrakAra kahe che ke tamArakAmanI bAjumAM candra Adine sadbhAva hovA chatAM temanA prakAzanuM tyAM svataMtra astitva saMbhavI zakatuM nathI-eTale ke te prakAza tyAM paDe che kharo paNa tenuM tyAM tamaskAya rUpe pariNamana thaI jAya che. tethI te candraprabhA tyAM kASaNikA-ati alpa pramANamAM ( jU vaFF dUta kRti dUgLA ) tyAM rahevA chatAM paNa tenA mULa svarUpanA asti tvane gumAvI nAkhyuM hoya evI hAlatamAM tyAM rahe che-kahevAnuM tAtparya e che ke te tyAM mojUda hovA chatAM tenuM astitva nahIM jevuM ja jaNAya che. gautama svAmIne prazna-(tamuu i mate ! rivara vannagof goLajo ) he bhadanta ! tamarakAyane varNa ke kahyo che ? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"noramA !he gautama! ( kAle, kAlobhAse, gaMbhIralomaharisa jaNaNe bhIme uttAsaNae, paramakiNhe, vaNNe go ) tamArakAya ne varNa kALe che, kRSNakAntivALe che, ane te eTale zrI bhagavatI sUtra : 4 384 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te madheA bhayakara hoya che ke tene jotAM ja bIkane kAraNe rUvADA UbhA thaI jAya che rUvADA ubhA thavAnuM kAraNa e che ke te " mIma " bhayajanaka che atyanta trAsajanaka che, AvAM paramakRSNa-traNa vALeA te tamaskAya che. vAyAmAle " A pada ApavAnuM kAraNa e che ke kAi padAtha kALeA haiAvA chatAM paNa koi kAraNe kALA avabhAsita thatA nathI dekhAte nathI. parantu tamaskAya evA nathI. te te kRSNa vavALA che eTaluM ja nahI' paNa kALA ja dekhAya che. athavA " hAomAse " A tamaskAya atyanta kRSNakAntithI yukta che manuSyAdi jenAthI Dare tene " mIma " kahe che. ( revaLa pratyet ne neM tAvaDhamayAh pAsittALuM sumAgnA ) kai kai deva te tene pahelI ja vAra dekhatAnI sAthe ja kSeAbha pAmI jAya che. jo keAi deva kayAreka te tamaskAyamAM huM ami samAnaojJA " pAse jaIne praveza kare che, te te ( to vajjA sIdda sauthu suci' tuci' viAmana nIrvakanA) kAyagatinA ativegathI ane maneAtinA ativegathI-eTale ke ghaNI ja zIvratAthI te tamaskAyamAMthI bahAra nIkaLI jAya che. gautama svAmInA prazna--( samunnAyaNa na` mate ! rU nAmavekanA pattA ?) he bhadanta ! tamaskAyanA keTalAM nAma che ? uttara--" zocamA ! " he gautama ! (terasa nAmadhenA vattA-saMnaaA" tamaskAyanA nIce pramANe tera nAma kahyAM che(?) tameph vA, (2) tamuklRjjavA, (2) 'dhannArapha vA, (4) ma MdhAra vA, (1). Dho MdhaTMArerU vA, (6) srotamiRrU vA, (7) tevadhAreD va, (8) phaivamileph vA, (1) (zAraAk yA, (10) revanyUpheka vA, (2 ) vaivaruiddhe vA, (12) daiva kriomek vA, (12) gahanorU tti vA samudde) (1) aMdhakAra rUpa hAvAne kAraNe tamaskAyanuM nAma tama che. (ra) adhakAranI rAzirUpa hovAthI tenuM khIstu nAma tamasAya " che. (3) te pote ja aMdhakAra rUpa hAvAthI tenuM nAma tamarUpa ( aMdhakAra rUpa) hAvAthI tenuM cethuM nAma mahAndhakAra ' che. (5) lekamAM evA khIje kAI paNa aMdhakAra na heAvAthI tenuM pAMcamuM nAma adhakAra ' paNa che. (4) mahA 6 leAkAndhakAra " che. (6) vaLI uparyukta kAraNe ja tenuM chaThThuM nAma " lAka tamisra " che. (7) udyota (prakAza ) na heAvAne kAraNe devane paNa A tamaskAya adhakAra rUpa lAge che, te kAraNe tenuM sAtamu nAma " devAndhakAra' (8) eja rIte tenu AThamuM nAma " devatamisa " che. (9) peAtAnA karatAM vadhAre baLavAna devAnA bhayathI bhAgatA devAne mATe aMdhakAramaya jaMgalanI jema te AzrayadAyaka ane che, tethI tenuM navamuM nAma " devAraNya " che. 66 zrI bhagavatI sUtra : 4 6 9 385 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) cakAdi cUhane bhedavAnuM kAma deve dvArA paNa azakya hoya che, te kAraNe tenuM dasamuM nAma "devabhUMDa" che. (11) devAmAM AtaMka (bhaya) ne janaka hevAne kAraNe ane temanA manane vighAta karanAre hovAne lIdhe tenuM agiyAramuM nAma "devaparigha" che. (12) devamAM kSobhane janaka hovAne kAraNe tenuM bAramuM nAma "devapratikSobha" che. (13) tathA aruNodaka samudranA jaLanA vikAra rUpa hovAthI tenuM teramuM nAma " aruNadaka samudra" che. A rIte tamaskAyanA tera sArthaka ( artha pramANenAM) nAma kahyAM che. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke ( tame#INa naM aMte ! jiM putravipariNAme? A35riNAme ? vIvIpaLAne ? vowifme? he bhadanta ! A samaskAya zuM pRthvIkAyanuM pariNAma che? ke jaLanuM pariNAma che ? ke jIvanuM pariNAma che? ke pulanuM pariNAma che? te kenA pariNAmarUpa che ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(joyA! jo huvivariNAme, mAraparime vi, vAghariNAme vi, riNAme vi) he gautama ! tamaskAya pRthvInA pariNAma (vikAra) rUpa nathI, paNa te jaLanuM ( apakAyanuM) pari NAma paNa che, jIvanuM pariNAma paNa che ane pulanuM pariNAma paNa che. te sarvathA aMdhakAra rUpa hovAthI tene pRthvInuM pariNAma kahyuM nathI. tene jaLanA pariNAma rUpa kahevAnuM kAraNa e che ke te jaLarUpa hoya che. tene jIvanA pariNAma rUpa kahevAnuM kAraNa e che ke jaLa pite ja javarUpa hoya che, tathA tene pulanA pariNAma rUpa kahevAnuM kAraNa e che ke tamaskAya pite ja pudgalarUpa che. gautama svAmI have e prazna pUche che ke-( tae T mate! sarve pANA, bhUyA, jIvA, sattA puDhavIkAiyattAe jAva tasakAiyattAe utravannapuvvA 1) he bhadanta ! samasta prANa, samarata jIra, samasta bhUta ane samasta sattva zuM tamaskAyamAM pUrve (pahelAM) pRthvIkAyika, jalakAyika, vaijarakAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika ane sakAyika rUpe utpanna thaI cukayAM che kharA ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che- hUMtA, zocamA ! sAruM mahuvA gaItaghutto, nA jevA ja vAyA puSiArUttA vA, vAyara zALA cANa vA ) hA, gautama! samasta prANa, bhUta, jIva ane satva tamaskAyamAM pRthvIkAyikathI laIne trasakAyika parvatanA rUpe vAraMvAra athavA anaMtavAra pahelAM utpanna thaI cukyAM che, paNa teo tyAM kadI paNa bAdara pRthvIkAyika rUpe ane bAdara agnikAyikarUpe utpanna thayA nathI. kAraNa ke tamaskAya a. kAya rUpa hovAthI temAM bAdara vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya utpanna traphuvA netA tama samarata mana vAraMvAra e zrI bhagavatI sUtra : 4 386 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che, kAraNa ke tyAM temanI utpatti saMbhavita che. bAkInA pRthvIkAyika che ane agnikAya che temAM utpanna thaI zakatA nathI, kAraNa ke tyAM temanuM svasthAna nathI. tamaskAyane AkAra nIce pramANe che. je sUtra 1 | kRSNarAji ke svarUpamAnirUpaNa kRSNarAjionI vaktavyatA- "pavi mate ! #gvA pauLAno" ItyAdi sUtrArtha-(rUom ma! #vNUThuM pattAzo? he bhadanta ! kRSNarAjio keTalI kahI che? (vocamA ! baTTa 0AruM pattA) he gautama! kRNAjio ATha kahI che. ( ja mate ! thAko ba AruM gonttAzo?) he bhadata! te ATha kRSNarAjio kayAM AvelI che? (mocanA) he gautama ! (upi saNakumAramAhiMdANa kappANa', hiDiM baMbhaloe kappe aridRvimANapatthaDe, etthaNa akkhADaga samacauragasaMThANasaThiyAo aTu kaNharAIo paNNatAo) te ATha kRSNarAjio uparanI bAjue sanakumAra ane mahendra devalokamAM ane nIce brahAleka kalpanA ariSTa vimAnanA pAthaDAmAM (vimAna prastaTamAM) tene AkAra samacatusa-catuSkaNa akhADAnA jevuM che. (saM 11 ) te A pramANe AvelI che-(purimena , vasthime , hALei to, rattareluM ) be kRSNarAjio pUrva dizAmAM, be kRSNarAjio pazcima dizAmAM, be kRSNarAjie dakSiNa dizAmAM ane be kRSNarAjie uttara dizAmAM che (kucimakaaMta ghaNA hina-jAhira vRAruM pu, varithamaDaramaMtarA jAuM sattarAtti pAchuM gp, varamagAmatarA paNa pu0imAhi4 jaNanA pu) temAMnI je pUrva digUbhAganI aMdaranI kRSNarAji che, te dakSiNa diggAganI bahAranI kRSNarAjine paze che, dakSiNa dimbhAganI aMdaranI je zrI bhagavatI sUtra : 4 387 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRNarAji che te pazcima dibhAganI bahAranI kRSNarAjeine rapa che, pazcima dibhAganI aMdaranI je kRSNarAji che te uttara dikSAganI bahAranI kRNarAjine sparze che. ane uttara dikSAganI bahAranI je kRSNarAji che te pUrva vibhAganI bahAranI kRSNarAjIne sparze che. ( puracipasthimAgo vALo kaNharAio mulaMsAo do uttaradAhiNabAhirAo kaNharAIo tasAo, do pura. thimapaccatthimAo abhitarAo kaNharAIo caurasAo, do uttaradAhiNAo abhitarAo kaNharAIo caurasAo, "puvvAvarA ulaMsA, tasA puNa dAhiNu 1 st badimAra vArA karavA vi ja pAraMga" karU ) pUrvI ane pazcimamAM bahAranI je be kRSNarAjio che te che khUNAvALI che, uttara ane dakSiNamAM bahAranI je be kRSNarAjio che te traNa khUNAvALI che, pUrva ane pazcimamAM aMdaranI je kRSNarAjio che te cAra khUNAvALI che, tathA uttara ane dakSiNa dizAmAM aMdaranI je kRSNarAjie che te paNa cAra khUNAvALI che e ja vAtane "pudagADAnA" ItyAdi gAthA dvArA prakaTa karI che. gAthAne bhAvArtha nIce pramANe che- pUrva ane pazcimanI kRSNarAjie cha khUNIo vALI che, dakSiNa ane uttaranI bahAranI kRSNarAjio trikeNu A che, ane aMdaranI badhI kRSNarAjIe cirasa che. (TTAphra ! varU thAyAmeLa, varU vidyume, ridRzaM mritravef voLA?) he bhadanta ! te kRSNarAjIe laMbAI keTalI che? paheLAI keTalI che? ane temane parikSepa (paridhi ) keTalo che? ( TocamA !) he gotama ! (bAMgAruM kocarA mAthALa, saMkhejjAI joyaNasahassAI vikkhaMbheNa, asaMkhejjAI joyaNasahassAI parikkheveNa guLA) te kRSNarAjIonI laMbAI asaMkhyAta hajAra jana pramANe che, temanI pahoLAI saMkhyAta hajAra jana pramANa che ane temane parikSepa asaMkhyAta hajAra pramANa che. (vgo je mane ! che mAsTiyAgo uumao ?) he bhadata ! te karuNarAjio kevaDI moTI kahI che? (jamAM !) he gautama ! (gaM gaM zrI bhagavatI sUtra : 4 388 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMbuddIve dIve jAva addhamAsaM vIIvaejjA atthegaiaM kaNNarAi vIIvaejjA, atthe ye kaharA No vIIvaejjA-e mahAliyAo NaM goyamA ! kaNDarAio paNNattAo ) he gautama! traNa capaTI vagADatA jeTale samaya lAge che eTalA samayamAM kAI mahaddhika Adi vizeSaNAvALA deva A samasta jamUdrIpanI 21 vAra pradakSiNA karavAne dhAro ke samatha che te deva eTalI ja zIghragatithI nirantara 15 divasa cAlyA kare, te te kadAca kAi eka kRSNarAjInI pAse paheAMcI zake che ane phrAI eka kRSNarAjInI pAse paNa paheAMcI zakatA nathI. he gautama ! te kRSNarAjIe eTalI badhI vizALa che! ( asthi mate ! jAvu naihAryA rophAvanAr vA ) he bhadanta !kRSNarAjimAM dhare che ? hATa che ? (goyamAM !) he gautama ! ( no phaLake samayU) te kRSNarAjiomAM ghara paNa nathI ane hATa paNa nathI. (asthiLa' mate ! vAsu gAmAravA nAga sainiyelAr vA ?) he bhadantI tA zu temAM gAma Adi sanniveza pantanAM sthAna che kharAM? (no mULamUke samad) ke gautama ! evuM koi paNa sthAna temAM hetu nathI tyAM gAma paNa nathI, nigama paNa nathI, maDaba paNa nathI, kaTa paNa nathI, pattana paNa nathI, droNumukha paNa nathI, Azrama paNa nathI ane sa`nni veza paNa nathI, ( asthi La mane ! jAnu La kAchA vahAA sataiyaMti, saMpuaitti, savApatti ?) he bhaddanta ! zuM kRSNarAjiAmAM vizALa meghAnu' 'svedana thAya che kharU? zuM teo tyAM parasparanA sacAgathIsaMsUcchita (ekatrita) thAya che? zuM te tyAM vase che ? ('tA, asthi) hA, gautama ! kRSNarAjimAM vizALa meghAnuM svedana thAya che, te tyAM sa`mUcchita thAya che ane vRSTi varasAve che. ( sa aMte ! tevo pak, asuro po, nAno paD ?) he bhadanta ! kRSNarAjiemAM sarvena, samUIna ane vaSaNu kANu kare che ? zuM deva kare che ? zuM asurakumAra kare che? zuM nAgakumAra kare che ? ( goyamA ! ) he gautama ! (vo 6) deva ja kare che, (Lo puro jaDa no nAno var) asurakumAra karatA nathI ane nAgakumAra paNa karatA nathI, kAraNa ke asurakumAra ane nAgakumAranuM tyAM gamana ja thatuM nathI. zrI bhagavatI sUtra : 4 389 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | (asthi mate ! rAhu vAre thAya ?) he bhadanta! kRSNarAjiemAM zuM meghanA garjana rU5 bAda ratanita zabda thAya che kharAM? (aa vArA tA) he gautama! vizALa meghanA viSayamAM kahyA pramANe ja A viSayamAM paNa samajavuM. ( athi mate ! vhAla vAyare bApu, ro gALavANa, vAre vAraNA ?) he bhadanta ! kRSNarAjiomAM jaLa zuM bAdara apakAya, bAdara agnikAya ane bAdara vanaspatikAya che? ( phuga maTe) he gautama! tyAM te kaMI paNa saMbhavI zakatuM nathI. (Twotha vijAjarU samAvajaur) paNa tyAM vigrahagati prApta te jI heya che. (ttitha maMte! caMdrika, tri, mAnasara, tArAkA) he bhadanta ! kRSNarAji emAM zuM candramAM, sUrya, gaNa, nakSatra ane tArAo hoya che? (jo phaLa sama) he gautama! temAM candramA Adi jAtiSika deve hitA nathI. (auiri mate! i iAmA vA, ?) he bhadanta ! kaNarAjiomAM zuM candrane prakAza heya che? sUryane prakAza hoya che ? (jo ke sama) he gautama! temAM candra ke sUryane prakAza saMbhavI zakatuM nathI. (vo nuM mate! risivAro rajoguM uomttAzo?) he bhadanta ! kRSNarAjiene varNa ke heya che? (joyA!) he gautama! ( jAgo jAva vivAha vAghar) te kRSNarAjio kALI hoya che. ahIM tamaskAyanA varNanA jevuM ja samasta varNana samajavuM. te kRSNarAjione varNa samaskAyanA je bhayaMkara hevAthI deva paNa ghaNI zIghratAthI temane pAra karIne bahAra nIkaLI jAya che. (jIpurA I mare ! nAmanA guchAttA?) he bhadana ! kRSNa rAjionAM keTalAM nAma kahAM che? (mocamA ! ja nAmazeranA vaLA -taM ) he gautama! temanA nIce pramANe ATha nAma kahAAM che-(vhAi vA, mevAra vA, maghA , mAghava 6 vA, vADhillomA vA, varjiyAra vA, vADhimAra vA) (1) kRSNarAji, (2) megharAja, (3) maghA, (4) mAghAtI, vAtaparigha, (6) vAtaparikSobhA (7) devaparidhA ane (8) devaparikSobhA. zrI bhagavatI sUtra : 4 390 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (kaNharAIo Na' bha'te ! kiM puDhabI pariNAmAo, AupariNAmAo, jIva pariNAmargo, pojADhavALAmAgo?) he bhadanta ! zuM kRSNarAjio pRthvInA pariNAma rUpa che? ke apUkAyanA pariNAma rUpa che? ke jIvanA pariNAma rUpa che? ke pudgalanA pariNAme rUpa che? ( jogA!) he gautama! (puri nAmA ) te kRSNarAjie pRthvInA pariNAma rUpa che, (Lo kAkarinAmA zo) apUkAyanA pariNAma rUpa nathI. (nIra pariNAnA li, purIsTariNAmo vi) te kRSNa rAjio jIvanA pariNAma rUpa paNa che ane pudgalanA pariNAma rUpa paNa che (vg, i mare! vALA, mULA, jhIvA, sattA, kavavApurA) he bhadanta ! kRSNarAjiemAM samasta prANa, samasta bhUta, samasta jIva ane samasta satva zuM pahelAM utpanna thaI cukayAM che? (ttA, camA ! basa, mahuvA matavuao, jo ceva nuM rAcara thAya. kAiyattAe bAyara agaNikAiyattAe vA, vAyara vaNassaikAiyattAe vA) , gautama ! samasta prANAdi jIva anekavAra athavA anaMtavAra tyAM utpanna thaI cukyA che. paraMtu teo tyAM bAdara aprakAyika rUpe utpanna thayA nathI, bAdara agnikAya rUpe paNa utpanna thayA nathI ane bAdara vanaspatikAya rUpe paNa utpanna thayA nathI. TIkArtha kRSNarAjio paNa tamaskAyanA jevI hoya che. te kAraNe sUtra kAra have temanuM nirUpaNa kare che-A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke (TU i mete ! vApho quLAo?) he bhadanta ! kRSNarAjio keTalI kahI che! ( kRSNa varNavALAM pugalonI rekhAone kRSNarAjio kahe che. ) tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(joya! TU vg guttAzo) he gautama! kRSNarAji ATha kahI che. te kRSNarAjienuM sthAna jANavAne mATe gautama svAmI A prakArane prazna pUche che-( je aMte! ghaNAvyo jadU gmttAgo?) he bhadanta ! te ATha kRSNarAjio kyA pradezamAM AvelI che ? uttara -(jo ! ) he gautama! ( arr rrrr' javA') sanamAra ane mahendra devalokanI upara ( imora ja riTe vimAna ca) ane brahmaleka kalpanI nIce riSTa nAmanA vimAna prastaTamAM (gr allAheramAMaiTAsaMTiyAgo bhadra zarro guttAmo ) akhADAnA jevA samacorasa AkAre te ATha kRSNarAjio rahelI che. "taMga" te A pramANe che-(purasthimAM so) pUrva dizAmAM be kRSNarAjio, (paravAiM ro) pazcima dizAmAM be kRSNarAjio, (Ahi ho3r' to) dakSiNamAM be kRSNarAjie ane uttaramAM be kRSNarAjio che. A rIte badhI maLIne ATha kaSNarAjio thAya che. (puriyanamaMtarA aDDA hAphijhAhira rasAruM puThThA) zrI bhagavatI sUtra : 4 391 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM pUrva dizAmAM aMdaranI je kRSNarAji che, te dakSiNa dizAnI bahAranI kRSNarAjine sparze che. e ja pramANe AgaLa paNa samajavuM. (ALisimarA #qvarithamavAra jarA judA) dakSiNa dizAmAM aMdaranI je kaSaNarAji che, te pazcima dizAmAM bahAranI bAjue AvelI kRSNajine sparza kare che, (paravarithamamaMtara jUThThA sattAvAhika vAhU purRA) pazcima dizAmAM aMdaranI je kRSNarAji che, te uttara dizAmAM AvelI bahAranI kRSNa rAjine sparza kare che, (karamadAMta irSa pusthimavAhi paTTApha gTTA) eja pramANe uttara dizAmAM aMdaranI je kRSNarAji che, te pUrva dizAnI bahAranI kRSNarAjine sparza kare che. ( to dudhima-thino vAhitA #gphALo cha4ut) pUrva dizA ane pazcima dizAmAM bahAranI je be kRSNarAjio che te che khUNAvALI (keNunA AkAranI) che, tathA (ro thato vhAlo naM) uttara dizA ane dakSiNa dizAmAM bahAranI je be kRSNarAjio che, te traNa khUNAvALI ( trikeNAkAranI) che. tathA (ko puriama-vasthimAgo matAno chaThThA jAo ) pUrva ane pazcima dizAmAM aMdaranI je be kRSNarAjio che, te cAra khUNAvALI (ArasAkAranI) che, ( saforo kiMmata rUA. ra3rA ) ane uttara-dakSiNamAM aMdaranI je be kRSNarAjio che, te paNa cAra khUNAvALI che. eja arthane saMgraha karanArI gAthA nIce pramANe che-pujAvara" ityAdi A gAthAne bhAvArtha-pUrvApara-pUrva ane pazcima digmAgamAM bahAra AvelI be kRSNarAjie cha khUNAvALI che, dakSiNa ane uttara dikSAgamAM bahAra AvelI be kRSNarAjie traNa khUNAvALI che, bAkIne eTale ke cAre dizAomAM aMdara AvelI cAre kRSNarAjie cAra khUNAvALI che. have gautama temanA vistAra Adi viSe A pramANe prazna pUche che(vgo ' mane ! devaphAM zAmeLa jevAM vilaM meLa, comttAgo?) he bhadanta ! kRSNarAjionI laMbAI keTalI che? temanI pahoLAI keTalI che? temanI paridhi (parimiti) keTalI che? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-( jevA !) he gautama! (AvelAruM jovaLatarArUM gAvAna) kRSNarAjionI laMbAI asaMkhyAta hajAra jananI che, (vijaya meLe phakanA cANasAruM ) ane temanI paheLAI saMkhyAta hajAra jananI che, ane (kalejA nIcANavA zrI bhagavatI sUtra : 4 39ra Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Niyena' nAmo) temanI paridhi ( parimiti asakhyAta hAra cAjananI kahI che. ha gotama svAmI have evA prazna kare che ke ( raMgo na ma maddAjiyAo vaLattA mo ? ) he bhadanta ! te kRSNurAjiene keTalI vizALa kahI che ? tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-(noyamA ! ) he gautama ! ( baca' na' saMyuddIne rIve jJAva bahumAsa trijJA) kAi eka mahi~ka Adi vizeSaNAvALA deva, traNu capaTI vagADatA jeTalA samaya lAge eTalA samayamAM pUrva viNata ( A uddezakanA pahelA sUtramAM jakhUdvIpanA vistAra ane pari kSepa batAvyA che) samasta jamUdrIpanI ekatrIsa vAra pradakSiNA karI levAne dhArA ke sama che. evA te deva peAtAnI te tvarAyukta ane bya gatithI nirantara 15 divasa sudhI cAlyA kare, teA mahAmuzkelIe te ( atyaMta ca hApha' vIvAnA) kAI eka kRSNAji sudhI paheAMcI zake che, eTale ke sakhyAta hajAra ceAjananA vistAravALI kRSNarAji sudhI te jaI zake che, paraMntu ( aDtha cApha' no lokajJA) asakhyAta hajAra ceAjananA vistAravALI kRSNarAji sudhI te jaI zakatI nathI. ( 6 mADhiyALe zocamA ! maLadvArUMo pAttAlo) ke gautama ! eTalI badhI vistRta ( vizALa te kRSNarAjio hAya che. ATalA badhA vistAravALI kRSNarAjiemAM ghara Adi che ke nahIM te jANavA mATe gautama svAmI A pramANe prazna pUche che-(asthi mate ! dvArphalu rohA nA, gaihAvaLAryA?) he bhavanta ! zu` kRSNarAjiomAM dhara, hATa Adi hovAnuM sabhavI zake che kharuM ? uttara--( no phATle sama>=) he gautama ! eTale ke tyAM ghara paNa nathI ane hATa paNa nathI. gautama svAmInA prazna-ghara, hATa Adi tyAM savita na hoya, te ( asthiLa' aMte ! nAnuM gAnAr nA nava sainiAhAryA ?) zuM te kRSNarAjiemAM gAmathI laIne sanniveza paryantanA janasthAnA hoya che ? ahIM A vAta sa Mbhavata nathI *t nAva (panta)" " padathI nigama, marDaba, kaTa, pattana, droNumukha, ane Azrama " A sthAnAne caNu karavAmAM AvyA che. te darekanA athaeN tamaskAyanA sUtramAM ApyA che. mahAvIra prabhunA uttara--(no phATle samao) pazu saMbhavita nathI. kRSNarAjiomAM gAma Adi zakatuM nathI. gautama svAmIne prazna-( sthiLa' mate ! saMmeyaMti) he bhadanta ! kRSNarASTiemAM zuM udAra ( pAme che ? parasparanA marRna (sacaiAgathI ) tuM ekatrita ) thAya che ? zuM teo tyAM vRSTi varasAve che ? mahAvIra prabhunA uttara- phtA asthi " te zrI bhagavatI sUtra : 4 he gautama! A vAta koI paNa sthAna sabhavI khAtu sarAhA (srA vizALa ) megha saMvedana samUchita ( sayAjIta hA, gautama ! tyAM evuM 393 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che-vizALa megha tyAM sasvedana pAme che, samUti thAya che ane vRSTi varasAve che. ? prazna--(saM. mate ! tevo pare, suro re, nAno padmad ) he bhadanta ! kRSNarAjieAmAM vizALa meghAnuM sasvedana, samUna, ane sava SaSNu kANu kare che? zuM deva kare che ? asurakumAra kare che ? ke nAgakumAra kare che ? uttara--( poyamA ! ) hai gautama ! meghAnuM saMsvedana Adi (phelo jaTTu) deva kare che, (no asurono nAno re )asurakumAra karatA nathI ane nAgakumAra paNa karatA nathI. tenuM kAraNa e che ke asurakumAra ane nAga kumAranuM tyAM gamana ja sa'bhavita nathI. prazna--(asthi maa! jAtu lAcare thayi sadde ?) he bhadanta ! kRSNarAjiAmAM zuM khAdara stanita zabda eTale ke medha garjananA avAja thAya che ? uttara--(gaddArAhA saddA) he gautama ! jevI rIte kRSNarAjiemAM vizALa meghAnuM saMsvedana Adi kAryo thAya che, eja pramANe kRSNarAjimAM meghAnA garjana rUpa khAdara stanita zabdo paNa thAya che, ema samajavu. prazna-~~-( asthiLa` ma`te ! ddarAnu vAyare AAkA, vAyare annAC, vAyare vanaNadAC ?) he bhadraMnta ! kRSNarAjiemAM zuM khAdara aplAya, khAdara agnikAya ane mAdara vanaspatikAya hAya che ? uttara--( no phaLaduM samataeN) he gautama ! e vAta zakaya nathI. eTale ke kRSNarAjimAM Adara akAya Adi hAtAM nathI kAraNa ke tyAM temanA svasthAnanA abhAva hoya che. ( nAtha vinasama vanna La) parantu A niSedhAtmaka kathana vigrahagatimAM vartamAna jIvA sivAyanA jIveAne ja lAgu paDe che. kAraNa ke vigrahagatimAM vartamAna bhAdara akAya AdinA tyAM sadbhAva hAi zake che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke ( asthiLa aMte ! aMtima, sUci, gaLavattatArAdA) he bhadanta ! kRSNarAjimAM zu' candramA, sUrya, grahagaNu, nakSatrA, ane tArAe hAya che ? uttara--( poyamA ! joLamUke samaTrake) he gautama ! kRSNarAjie atyaMta adhakAramaya hAya che, tethI temAM candramA Adi jyAtaSika deve hAtA nathI, kAraNa ke temanuM tyAM svasthAna nathI, prazna--( asthiLa mate ! jAtu saMmArU vA, sUpamADvA?) bhadanta ! te zu` kRSNarAjiemAM candranI prabhA ( prakAza ) ane sUryanA prakAza hAya che ? uttara-( no mULo samaTTu) hai gautama ! A vAta paNa zakaya nathI, kRSNarAjiomAM candra ane sUryanI prabhA hoya che te kharI, paNa tenu tyAM andhakAra rUpe pariNamana thaI javAne kAraNe te prabhA nahIM jevI ja lAge che. tyAM hovA chatAM paNa zrI bhagavatI sUtra : 4 394 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmIne prazna-(vgpho na mare! riNiyAro vanane guttA ) he bhadanta ! te kRSNarAjio vaNe kevI che? eTale ke kevA varSanI che? uttara-(jayamAM!) gautama! (zAstro nA vIkvannA) te kRSNarAjie aMdhakAramaya hovAthI vaNe kALI kahI che. tene varNa tamane skAyanA je ja bhayaMkara hoya che, deva paNa atizaya zIghratAthI eLagIne pAra karIne cAlyA jAya che. ahIM "vAva (cAvatu) " padathI (AstrAvamAsA: janmI homarSAnya, mInA traNa nizA pAmaUTT prajJatAH) AM pUrvokta vizeSaNe paNa grahaNa karavA joIe, ema batAvavAmAM AvyuM che. A vizeSaNeno artha samaskAyanA prakaraNamAM ApavAmAM AvyuM che. A kathananuM tAtparya e che ke keIka deva je temane sauthI pahelIjavAra dekhe che, te temane jotAM tenA manamAM kSobha anubhave che. kadAca koI deva te kRSNarAjionI pAse jaIne temAM praveza kare che, te te kAyagati ane mane gatinA ativegathI yukta thaIne te kRSNarAjiomAMthI zIghratAthI bahAra nIkaLI Ave che. prazna-(vThThALa mare! 8 tAnazenA ?) he bhadanta ! te kRSNajionAM keTalAM nAma kahyAM che ? uttara--(AmA! TU nAmanA gourd) he gautama ! te kRSNajienAM ATha nAma kahyAM che-(AM ja ) te ATha nAma nIce pramANe che(chaThThA vA) (1) te kRSNarAjio kALAM vaNanAM pudgalenI rekhA rUpa hevAthI temanuM paheluM nAma "kRSNarAji" che. (2) (meharA vA) kRSNa mena rekhA jevI hevAne kAraNe temane "megharAji" paNa kahe che. (3) chaThThI nArakanI pRthvI jevI andhakAramaya hovAne lIdhe tenuM trIjuM nAma (mA (maghA) che. (4) (mAdhavI) A sAtamI narakanuM nAma che. jema sAtamI naraka atizaya gADha aMdhakArathI chavAyelI che, tema A kRSNarAjio paNa gADha aMdhakArathI AcchAdita hoya che, tethI tenuM cothuM nAma (mAghA vA) "mAdhavI" che. (5) (vAcakrasTiApha vA) jevI rIte vadhUrA (vaMTALiye ) aMdhakAramaya anedurladhya (jene pAra javuM muzkela thaI paDe e) hoya che, tema kRNarAjie paNa aMdhakAramaya ane duladhya hoya che. te kAraNe temanuM pAMcamuM nAma vAtaparidhA" che. (6) (rAyapatrikaraNomA vA) tathA vadhUrAnI jema aMdha. kArathI vIMTaLAyela hovAne kAraNe parikSobhanI janaka hovAne lIdhe temane vAtaparikSobhA " paNa kahe che. (phevaDhiA vA ) te devone mATe argalA nI jema dulaMdhya hevAne kAraNe tenuM sAtamuM nAma "devaparidhA " che. (8) (phevastriAvomAruM vA) devAmAM paNa parikSobha utpanna karanArI hovAthI tenuM AThamuM nAma "deva parikSobha" che. A rIte tene ATha sArthaka (artha pramANe ja) nAma che, zrI bhagavatI sUtra : 4 395 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have gautama svAmI mahAvIra prabhune eve prazna kare che ke (ddA o na bhate ! kiM puDhavI pariNAmAo, Au pariNAmAo, jIva pariNAmAo, poggala nAmAo ? ) he bhadanta ! kRSNurAjie kAnA piraNAma rUpa che-zuM te pRthvInA pariNAma rUpa che ? ke jaLanA piraNAma rUpa che ? ke jIvanA piraNAma rUpa che ? ke pudgalanA piraNAma rUpa che ? tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu gautama svAmIne kahe che ke ( noyamA ! he gautama ! ( puvijJAmAko) te kRSNarAjie pRthvInA pariNAma rUpa che, ( gauya paranAmAovi ) jIvanA pariNAma rUpa che, ( posTarraLamAtro dhi ) ane pudgalanA pariNAma rUpa paNa che, paraMtu teo ( bAka riLAmAgo) jaLanA piraNAma rUpa nathI. have gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke (rAtru na aMte ! save vALA, sUthA, nauvA sattA hajjananA puchyA ? ) he bhadanta ! te kRSNu. rASTiemAM zuM samasta prANa, samasta bhUta, samasta jIva ane samasta satva pUrve' ( paDelAM ) utpanna thai cukayAM che ? uttara--( haiM'tA, zothamA ! channurU putrA aLa taravuo vA ) hA, gautama ! samasta prANa Adi jIvA anekavAra athavA anaMtavAra temAM utpanna thai cukayAM che. ( jo caitra La vAcara bAkAcattA, cAcara nidyAcattAvavA, vacalananacittA, vA ) parantu teo tyAM khAdara aAyika rUpe bAdara agnikAyika rUpe ane bAdara vanaspatikAyika rUpe pahelAM kadI paNa utpanna thayAM nathI, utpanna thatAM nathI ane utpanna thaze paNa nahIM, kAraNa ke tyAM temanuM svasthAna nathI. / / sUtra 2 !! lokAntika deva ke vimAna Adi kA nirUpaNa leAkAntika devAnI vaktavyatA-- (66sana aTTharM ) ityAdi-- upa sUtrA--( parsana EAna vrukSu vAsaMtamu) rAkhta ATha kRSNarAjionAM ATha avakAzAntarAmAM ( Tru hoyaMtiyavimALA nannA) ATha leAkAntika vimAnA kahyAM che. (ta' naTTA) temanAM nAma A pramANe che--( gau, vimA, vocaLe, vamaMdare, pAme, sAme, suAme, suvagAme, moriTThAme ) (1) arci, (2) arcimAlI, (3) vairAcana, (4) zrI bhagavatI sUtra : 4 396 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazaMkara, (5) candrAbha, (6) sUryAbha, (7) zukrAbha ane (8) supratiSThAbha. ane vaccovacca riSTabha nAmanuM vimAna che. ( je mane ! garijavimA paumtte ?). he bhadanta ! arci nAmanuM vimAna kayAM raheluM che ? (locanA!) he gautama ! (4ttaraputhii') uttara ane pUrvanI vacce izAna koNamAM arci vimAna Avela che. ( i mare! garimANI vinAne gov?) he bhadanta ! arci mAlI vimAna kyAM AveluM che ? (jemAM!) gautama ! ( La , pUrva parivAraNa ) acimAlI vimAna pUrva dizAmAM raheluM che, ema kahyuM che. eja kame bAkInA vimAnamAM paNa samajI levA. (kAva mare ! dri vimaLe gam ?) he bhadanta ! rijha vimAna kyAM AveluM che? (noramA !) he gautama ! ( mgma relamA) te AThe kRSNarAjionI barAbara vacce vacce riSTa vimAna AveluM che. teNe su ja aTuluTotivinA huM bAki hosiyA tevA parivayaMti) A ATha lekAntika vimAnamAM ATha prakAranA lekAntika deva rahe che. (raM vA) te kAntika devanAM nAma A pramANe che-(ArarUcamArUvA vIvahaLA ca toya , turiyA, gavAyANA, giravA gi riTTa ) (1) sArasvata, (2) Aditya, (3) vaDhi (4) varuNa (5) gaI teya, (6) tuSita, (7) avyAbAdha, (8) Agneya ane te AThe vimAnanI vaccenA vimAnamAM riSTa deva. ( di maMte ! tArAyA tevA parivanaMti ?) he bhadanta ! sArasvata deva kayAM rahe che ? (noramA !) he gautama ! (ciAi vizALa parivayaMti) sArasvata deva arci nAmanA vimAnamAM rahe che (Mi maMte ! mArA sevA variyara ?) he bhadanta! Aditya deva kyAM rahe che ? (camA !) he gautama! ((rijamArji ivize ) Aditya deva arcimAlI vimAnamAM rahe che. (ghauM necavuM nAjuputrI) eja pramANe anakame riSTa vimAna paryanta samajavuM -eTale ke vahideva vairocana vimAnamAM, varuNa deva prabaMkara vimAnamAM, gadateya deva candrAbha vimAnamAM, tuSita deva sUryA vimAnamAM, avyAbAdha deva zukAbha vimAnamAM, ane Agneya deva supratiSThAbha vimAnamAM vase che. (jAva # mate ! Trititi?) che bhadanta! riSadeva kayAM rahe che? zrI bhagavatI sUtra : 4 397 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( vocamA ! ) he gautama ! (Trizmi vimALe ) STi vimAnamAM riSTadeva vase che. ( sArasaya mAiccANaM bhaMte! devANaM kai devA, kai devakhyA parivAre vaLatte ? ) he bhadanta ! sArasvata deva ane Aditya deva, e banne deveAnA AdhipatyamAM keTalA devA che ? ane keTalA sA devAnA temanA parivAra kahyo che ? (noyamA ! ) haiM gautama ! (mattalevA, sattarevasayA parivAre) sArasvata ane Aditya e banne devAnA sAta deva che, ane temanA pivAra 700 devAnA che. ( di vaLALa devALa caDtaretrA, pArevasaralA parivAre rtte) i ane varuNu, e banne devAnA 14 deva che, ane 14000 ravAnA temanA parivAra che. ( to ca-3kriyALa levALa' akSarevA, attala vahassA parivAre paNNatte - avasesA NaM nava devA nava devasayA parivAre paNNatte ) gaI tAya ane tuSitanA sAta deva che, ane temaneA parivAra 700 devAnA kahyo che. bAkInA devAnA nava deva che, ane temanA parivAra 900 devAnA che. te devAnA parivAranI saMkhyA ja A gAthAmAM manAvavAmAM AvI che. ( padama jugalammi satta u sayANi, bIyammi uddasa sahassA, saie sttsassA racela cALi setevu) pahelA yugalamAM ( enA samUhamAM) sAtase devAnA, khIjA sugalamAM cauda hajAra devAnA, trIjA yugalamAM sAta hajAra devAnA ane khADInAmAM navasA devAnA piravAra che. ( hoyaMtiya vimaLA na maMte vipakSatriyA vaLattA ? ) he bhadanta ! lekAntika DhavAnAM vimAna kenA AdhAre rahelAM che ? ( goyamA ! ) he gautama ! ( vAkapaTTiyA pattA ) leAkAntika devAnAM vimAno vAyunA AdhAre rahelAM che. ( vaM yaXtramALAThThALa) A pramANe temanA pratiSThAna ( AdhAre ) nA viSe samajavuM. ( thAphulluTAmela saMALa, kaMmahocattagyA bhaiyavA-gAlIyAminame phebruzenna) vimAnenI vizALatA, UMcAI ane AkAra, brahmaleAkanI jIvAbhigama sUtranA jIvauddezakamAM kahelI vaktavyatA pramANe samajavA. ( jJAya htA noyanA ! basarUM akuvA gaLata zrI bhagavatI sUtra : 4 398 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hunno-o jevA [ revattA sogaMti vizALag ) A vaktavyatA " hA gautama! anekavAra athavA anaMtavAra pahelAM jIve ahIM utpanna thaI cukayAM che, paraMtu ahIM (kAntika vimAnamAM) jIva anekavAra athavA anaMtavAra devarUpe utpanna thayA nathI, " tyAM sudhInuM grahaNa karavuM. ( aMtiya vimaLe na mAte ! roja jAruM di romttA ?) he bhadanta ! kAntika vimAnanA devanI sthiti keTalA kALanI kahI che? (joyA kada sAro jamarzuM karuM gora) he gautama ! tyAM AThasAgaropamanI sthiti kahI che. (joti vinAneti ne aMte ! devadarza vAra joma vr?) he bhadanta ! kAntika vimAnethI keTale dUra ( aMtare) lekAnta kahyo che? (joramA ) he gautama! kAntika vimAnethI (paMjAI gayAharADuM jANag aogate gutta) asaMkhyAta hajAra yojana dura lekAnta kahyo che. (revaM maMte ! tevuM mane ! utta) he bhadanta ! ApanI vAta sAcI che. he bhadanta ! Ape kahyA pramANe ja che. ema kahIne vaMdaNa namaskAra karIne gautama svAmI temane sthAne besI gayA. TakAI-kacchajionI samIpamAM rahelAM lekAntika vimAnanuM sUtrakAra A sUtramAM nirUpaNa kare che-(bagvuM chaThThALa kUNuM vAsaMtaraDuM 1 Totira vimAnA pAttA) te ATha kRSNarAjionA ATha avakAzAntajemAM ( e. be kRSNarAjionI vacce) ATha lokAntika vimAne kahyAM che. temane kAntika vimAna kahevAnuM kAraNa e che ke teo brahmAleka nAmanA pAMcamAM devakanA anta bhAgamAM (samIpamAM) che. athavA lekAtika devanAM te vimAne hevAthI temane "kAntika vimAne " kahyAM che. ( i =$T ) te ATha kAntika vimAnonAM nAma nIce pramANe che- ( sajI) (1) arci, (barathI mATI ) (2) arcimAlI, ( agocana) zrI bhagavatI sUtra : 4 399 Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) vairecana, (AmaMjare) (4) prazaMkara, (jaM ) (5) candrAbha, ( me) (6) sUryAla (sume) (7) zukAbha, (supaTTA) ane (8) supratiSThAbha. te AThenI vacce riSTAbha nAmanuM vimAna che. uttara dizA ane pUrva dizAmAM rahelI kRNAjionI vacce paheluM arci nAmanuM vimAna che. pUrva dizAmAM rahelI bAhya (bahAranI) ane Abhyantara (aMdaranI) kRSNarAjionI vacce bIjuM amiAlI nAmanuM vimAna che. pUrva dizA ane dakSiNa dizAnI kRSNarAjionI vacce trIju vaicana nAmanuM vimAna che. dakSiNa dizAnI bAhA ane Abhyantara kRSNarAjionI vacce cothuM prazaMkara vimAna che. dakSiNa dizAnI ane pazcima dizAnI kRSNarAjionI vacce pAMcamuM candrAbha nAmanuM vimAna che. pazcima dizAnI bAhya ane Abhyantara kRSNarAjionI vacce chaThuM sUryAbha nAmanuM vimAna che. pazcima ane uttara dizA vaccenI kRSNarAjionI vacce sAtamuM zukrAbha nAmanuM vimAna che. ane uttara dizAnI bAhya ane Abhyantara kRSNa rAjionI vacce AThamuM supratiSThAbha nAmanuM vimAna che. ane te badhAnI vacce riNAbha nAmanuM navamuM vimAna che. ahIM evI AzaMkA karavI joIe nahIM ke "ahIM te be, be kaccharAjionI vacce rahelAM aci Adi ATha vimAnanI vaktavyatA cAlI rahI che, te ahIM navamAM riSThAbha vimAnanuM kathana karavAnI zI jarUra che?" samAdhAna-riSTAbha vimAna te AThe vimAnonI tathA AThe kRSNarAji. onI vacce AveluM che. ahIM te ATha kAntika vimAnanI vaktavyatA cAlatI hovAthI, temanI vacce rahelA richAbha vimAnanuM kathana karavAmAM kaI paNa prakAranI asaMgatatA jaNAtI nathI. have gautama svAmI te kAtika vimAnanAM sthAnanA viSayamAM prazna pUche che-( #ha aaN maMtevivirALe jaLa?) he bhadanta ! arci nAmanuM vimAna kyA sthAne AveluM che ? ( uttara-(noramA !) he gautama! (uttarapuSime) uttara ane pUrva dizAnI vacce aci nAmanuM vimAna raheluM che, ema samajavuM. prazna-(@La maMte ! mArI vize gum) he bhadanta ! aci. mAlI nAmanuM bIjuM lekAntika vimAna kayA sthAne che? (kuciLa) he gautama! te vimAna pUrva dizAnA bAhya bhAgamAM che ema samajavuM. (pa vigi myavaM kAra ) Aja kema anusAra vairocanathI supratiSThAbha paryantanA bAkInA cha vimAnanuM sthAna samajavuM. kayuM vimAna kayA sthAne che te Aja pAnAmAM upara anukrame prakaTa karavAmAM Avela che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke-( ra La pare! rike vimAne jai) he bhadanta ! riSTa (riSTAbha) nAmanuM vimAna kayAM che? uttara-( jogamA ! thAmadevamA ) he gautama! riNAbha nAmanuM vimAna te AThenI vaccovacca che. (eemu Na asu logaMtiyavimANesu avihA logaMtiyA devA parivasaMti) uparyukta ATha lokAntika vimAnamAM ATha prakAranA kAtika deva rahe che. nicenI gAthAmAM sUtrakAre te ATha kAtika denAM nAma prakaTa karyA che, zrI bhagavatI sUtra : 4 40) Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' sArAyamAMrUrI 'ityAdi| (1) sAsvata, (2) Aditya (3) vahni, (4) varuNu, (5) gaIteAya, (6) tuSita, (7) avyAbAdha, (8) Agneya ane riSTAsa vimAnamAM riSTha deva. te devA kayA kayA vimAnamAM rahe che, te jANavA mATe gautama svAmI mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che-( ddina mate ! AvA divA visaMti ? ) he bhadanta ! sArasvata deva karyA ( kayA vimAnamAM ) rahe che ? uttara-( goyamA ! ) hai gautama ! ( krizmi vimALe yiyaMti ) sArasvata deva agni nAmanA pahelA vimAnamAM rahe che. prazna~~( ddi ` mate ! bAranA devA vinaMti ?) he bhadanta ! Aditya deva kayAM rahe che ? uttara--( adiyamArizmi vimALe ) he gautama ! Aditya deva agnimAlI vimAnamAM rahe che. ( vaM catra' sALupuNa gAya ) eja krame dvithI laine Agneya devA pantanA devAnA nivAsasthAna viSe samajavuM. kahevAnuM tAtpa e che ke vRdvi deva vairAcana vimAnamAM rahe che, varuNa deva prabhAkara vimAnamAM rahe che, gaI tAya deva candrAbha vimAnamAM rahe che, tuSita daiva sUyaeNla vimAnamAM rahe che, abhyAmASa deva zukrAla vimAnamAM rahe che ane Agneya deva suprati brAbha vimAnamAM rahe che. A rIte te ATha leAkAntika devanAM nivAsasthAna rUpa ATha vimAnA kahyAM che. prazna- di aMte ! vidyuta levA vinaMti ? " hai bhradanta ! riSTadeva thA vimAnamAM rahe che ? uttara--" noyamA ! Trizmi vimALe " he gautama ! sava madhyavartI riAbha nAmanA vimAnamAM riSTa dhruva rahe che. have leAkAntika devAnA parivAra AdinA viSayamAM gautama svAmI prazna pUche che-"lAyama phSAnuM maMte ! yevALa' r tezA jarU devAnA parivAre jaze? p he bhadanta ! sArasvata ane Aditya A banne devAnA deva ( parivAranA svAmI ) tathA temanA parivAranA devAnI sakhyA keTalA sA kahI che ? uttara--he gautama ! sArasvata ane Aditya e devayugalanA sAta devA tA parivAranA svAmIrUpa kahyA che, ane te anne devenA parivAra rUpa 700 devA kahyAM che. A kathanane AdhAre e vAta dhyAnamAM rAkhavI ke pratyeka sA parivAra rUpa dhruve para eka eka deva svAmIrUpe hoya che, e rIte 700 parivArabhUta devAnA svAmI sAta deve che. eja pramANe AgaLa paNa samajavuM, sa'graha gAthAmAM yugala rUpe ( khamme devAne sAthe laIne) pratipAdana karavAmAM AvyuM che, te kAraNe ahIM sUtramAM paNa bahuvacana rUpe pratipAdana karyuM che. 'bahivaruNANa' devANaM caudasa devA, caudasadevasahassA parivAre paNNatte " addi ane aruNa A devayugalanA piravAranA devAnI sakhyA cauda 66 zrI bhagavatI sUtra : 4 401 Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAranI kahI che ane te parivAranA svAmibhUta deve 14 kahyA che. ahIM eka eka hajAra upara eka eka deva svAmIrUpe che, tethI 14000 devonA svAmI rUpa deve cauda kahyA che. tathA "rocaturiyAI vALaM javA, saravaraNA parivAre ghare gaya ane tuSita nAmanA devayugalanA parivAranA de 7000 kahyA che, ane te parivAranA svAmIrUpa de sAta kahyA che. "arareNA ja nA revatA parivArequLa >> bAkInA denA eTale ke avyAbAdha, Agneya ane riSTa e traNe devonA maLIne kulle 900 parivAra bhUta de che ane parivAranA svAmIrUpa deve nava kahyA che. eTale ke avyA. bAdha Adi pratyeka devanA parivArabhUta devo 300-300 che, ane parivAranA svAmIrUpa deve traNa traNa che. nIcenI gAthAmAM te nave denA parivAra rUpa denI saMkhyA batAvI che. vaDhamag4 iItyAdi sArasvata ane AdityanA prathama yugalanA parivAra rUpa deve 700 che. badi ane varuNanA bIjA yugalanA parivAra rUpa deve 14000 che. gateya ane tuSitanA trIjA yugalanA parivAra rUpa de 7000 che. bAkInA avyAkhAdha, Agneya ane riSTha devene kula parivAra 900 devane che. samavAyAMga sUtranA 77 mAM samavAyamAM gardateya ane tuSita, A be devonA parivAra rUpa 77000 deve kahyA che, jJAtAdharma-kathAMgasUtranA AThamAM adhyayanamAM kAtika dRmAMnA pratyeka devanA cAra cArahajAra sAmAnika deva kahyA che, tathA traNa traNa pariSadAo kahI che, sAta sAta anIka ane anIkAdhipa, 16-16 hajAra AtmarakSaka deve tathA bIjA paNa aneka devane parivAra kaho che. paNa te samasta varNana sAmAnya rUpe kareluM samajavuM. ahIM je varNana karavAmAM AvyuM che, te vizeSa rUpe karavAmAM AvyuM che tema samajavuM. - have gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke-" zrotA vinAzanaM aMte ! u jaTTiA pattA? " he bhadanta ! kAntika denA je vimAne che te AdhAra sahita che ke AdhAra rahita che? jo teo AdhAra sahita hoya te teo kyA padArthane AdhAre rahelAM che? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke-" mari! " he gautama ! "kAri " te kAtika denAM vimAne AdhArayukta che. ane temanA AdhAra rUpa padArtha vAyu kaho che, eTale ke teo vAyune AdhAre zrI bhagavatI sUtra : 4 402 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahelAM che. "parva cAvaM vimAnA ghA, vAMduttvavatta saMsAra" A rIte vimAnanI sthitinA AdhAra rUpa vAyune te upara batAvavAmAM Avela che, have temanA vistAra, UMcAI, AkAra AdinuM pratipAdana karavAmAM Ave che te vimAnI pRthvInI sthULatA-eTale ke temane vistAra 2500 pejanane ane UMcAi 700 jananI che. tethI temane AkAra ekasara nathI. paNa judA judA prakAra che, kAraNa ke teo AvalikAmAM praviSTa nathI. je vimAne AvalikAmAM praviSTa hoya che, teo goLAkAranA athavA trikoNAkAranA ke catuSkoNAkAranA hoya che. paraMtu A kAntika vimAno AvalikAmAM praviSTa na hovAne kAraNe keI niyata AkAranA nathI paNa judA judA AkArana che. e ja vAtane prakaTa karavAne mATe sUtrakAre A sUtrapATha Apyo che kaMmara vadavA vecatrA, vA kavAmijIne revadrA" brahmaleka kalpamAM rahelAM vimAne ane dezanA viSayamAM je pratipAdana jIvAbhigama sUtranA devedezakamAM karavAmAM AveluM che, e ja pramANenuM pratipAdana ahIM paNa kAntika denA viSayamAM grahaNa karavuM. te jagyAe ApeluM kathana kyAM sudhI grahaNa karavuM joIe, te batAvavAne mATe sUtrakAra kahe che ke " jAva dUtA ! asaI aduvA aNa takkhuto, No ceva Na devattAe logaMtiyavimANesu " ". gautama ! satya che, (cAvatuM) te samasta prANa, bhUta, jIva ane sattava vAraMvAra athavA anaMta vAra pRthvIkAyika rUpe pahelAM utpanna thaI cukyA che, paraMtu lokAntika vimAnamAM devarUpe te je pahelAM kadI paNa devarUpe utpanna thayA nathI" ahIM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. have ahIM jIvAbhigamasUtranI vaktavyatAne sArAMza prakaTa karavAmAM Ave che soLatiya vimA te ! zarU vaLari gor ?" govA ! tijJaTIlohiyaa, hAliddA, sukillA evaM pabhAe nicAloyA, gaMdheNaM iTTagaMdhA evaM iTaphAsA, evaM sabbarayaNAmayA, tesu devA samacauraMsA, allamahugavaNNA, pamhalessA, loga zrI bhagavatI sUtra : 4 403 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tivimarg nate ! giaa, mULA, navA, sattA puvADAttApu, bAyaiyttaae, teukAiyattAe, vAukAittAe, vaNassaikAiyattAe, devattAe devittAe kavannaputrA ?" ahI sudhIne pATha "rAvata' padathI grahaNa karavAmAM AvyuM che. have A sUtrapAThanuM tAtparya samajAvavAmAM Ave che-gautamasvAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "he bhadanta ! kAtika vimAnanA keTalA varNa hoya che? tene javAba ApatA mahAvIraprabhu kahe che ke "he gautama! lekanika vimAnanA traNa varNa che-lehita varNa, haridravaNa (haLadaranA je varNa ) ane zukalavarNa A rIte lokAntika vimAnane traNa varNavALAM kahelAM che. teo pitAnI prabhAthI sadA dedIpyamAna rahe che, temanI gaMdha ITa hoya che ane temane sparza rucikAraka hoya che. te vimAne samasta ratnanAM banelAM hoya che. te vimAnamAM je deve rahe che teo sacaturasa saMsthAnavALA hoya che. ane temano varNa bhInAM mahuA je hoya che, teo padyalezyAvALA hoya che." gautamasvAmIne prazna--"he bhadanta ! te lekAntika vimAnamAM zuM samasta prANa samasta bhUta, samasta jIva ane samasta sarva pUvera (pahelA) pRthvIkAyarUpe. aSkAyika rUpe, vaijakAyikarUpe, vAyukArikarUpe. vanaspatikAyika rUpe, deva ane devIrUpe utpanna thaI cukyAM che? uttara-"hA, gautama! teo tyAM anekavAra athavA anaMtavAra pRthvIkAvikathI vanaspatikAyika paryantanA utpanna thaI cukyA che, paNa teo tyAM devarUpe kadI paNa utpanna thayA nathI." gautamasvAmIne prazna-"ogaMtivamALemete ! varcaM AruM chuM romttA? " he bhadanta ! lokAntika vimAna nivAsI devAnI sthiti keTalA kALanI kahI che? uttara-"noramA ! bALarogamArUM ki vattA"he gautama! te vimAne devenI sthiti ATha sAgarepamanI kahI che. 1 logaMtiya vimANehito Na bhaMte ! kevaiyaM abAhAe logate ?he bhadanta ! kAntika vimAnathI lekAnta keTale aMtare che? uttara--"jo mA ! kalekanA kogaLavAraNArUM gavAhA jore vja >> he gautama ! kAtika vimAnethI kAnta asaMkhyAta hajAra jana ghara che. sUtrane atte gautamasvAmI mahAvIra prabhunAM vacanane pramANabhUta gaNIne kahe che -"revaM kaMse ! sevaM maMte ! tti " "he bhadanata ! Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te satya ja che. he bhadanta! ApanI vAta sarvathA satya che" Ama kahIne mahAvIra prabhune vaMdaNA namaskAra karIne teo temane sthAne besI gayA. te sU0 3 1 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtranI prameyaca| drikA vyAkhyAnA pAMcame zatakano trIjo uddezaka samApta 6-pA zrI bhagavatI sUtra : 4 404 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM khAtara nahIM to ApaNuM bhaviSyanI peDhI khAtara paNa A kArya pUrNa karavuM ja paDaze. 3ra jaina siddhAMtanuM saMzodhana karI cAra bhASAmAM prasiddha karavAnuM je mahada kArya A samiti lagabhaga vIsa varSa thayAM karI rahI che. te bIna samAjanA dareka aMgamAM jagajAhera che. atyAra sudhImAM pUjya AcAryazrIe trIsa zAstronuM saMzodhana pUruM karyuM che ane bAkInA traNa sUtronuM kArya A varSamAM pUruM karI nAkhaze, tema amArI dhAraNA che. batrIsamAMnA visa zAstro tathA tenA bhAge prasiddha thaI gayA che bAkInAM zAstro keTalAMka chapAya che. ane keTalAkanA anuvAda karavAnuM kArya cAlu che. asahA meMghavArIne lIdhe samitie zarUAtamAM dhArelA kharca karatAM traNa gaNe kharca thavAno aMdAja che AthI bAkInA kAryane pahoMcI vaLavA rUpiyA traNa lAkhanI tAkIde jarUra che. ane te vIranA lakSmInaMdana putra pAse amArI Tahela che. temanA taraphathI bAkInA sUtra mATe rUpiyA 5001 Apa nArAnI ame rAha joIe chIe. rAjakeTa tA. 15-7-63 zrI a. bhA. . sthA. jaina zAstroddhAra samiti zrI bhagavatI sUtra : 4 405 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstronI saMpUrNa mAhitI aDhAramA vArSika riporTamAM batAvela 24 zAstro prasiddha thayA pachI nIce mujaba kAmakAja thayela che. (1) bhagavatI bhAga trIje 3 bahAra paDI cukyo che ane te membarane mekalavAnuM kAma cAlu che. (2) bhagavatI bhAga 2 bAInDIMga kArya cAle che. tathA pAMcame chapAI gaye che. ane tenuM (3) jJAtA sUtranA kula traNe bhAga chapAya che je ekAda mAsamAM pUrA thaI jaze. (4) bhagavatI bhAga chaThTho tathA sAtame chApavAnuM kAma zarU thaI gayuM che. (5) kulle lagabhaga 30 sUtre pUjya gurudeve lakhIne pUrAM karelAM che. temAMnA chapAyA vagaranAM je sUtre bAkI che tenuM anuvAdanuM temaja saMzodhananuM keTaluMka kAma cAlu che, ane keTaluMka bAkI che. () nizItha sUtra sUryapannatI tathA caMdrapannatI sUtra e bAkI rahelAM traNa sUtro lakhavAnuM kArya atyAre cAle che. zrI akhila bhArata . sthA. jaina zAstroddhAra samiti rAjakoTa tA. 15-7-63 namra sevaka sAkaracaMda bhAIcaMda zeTha maMtrI, zrI bhagavatI sUtra : 4 406