________________
ને ત્તઓ અTuસે રે વો હિચ પvણે હિચ મvgણે) જે પુલ ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ પ્રદેશ રહિત હોય છે, તે દ્રવ્યની અપેક્ષાએ પ્રદેશ સહિત પણ હોઈ શકે છે અને પ્રદેશ રહિત પણ હોઈ શકે છે. (૪ો મચાણ, માવો મળg, ઘા રો ઢગો) કાળની અપેક્ષાએ અહીં વિકપે પ્રદેશ. યક્તતા સમજવી, ભાવની અપેક્ષાએ પણ વિકલ્પ પ્રદેશ યુકતતા સમજવી. જે પ્રમાણે ક્ષેત્રને અનુલક્ષીને કહેવામાં આવ્યું છે, એજ પ્રમાણે કાળની અપેસાએ અને (માવો) ભાવની અપેક્ષાએ પણ કહેવું જોઈએ. (જે હવળો सपएसे से खेतओ सिय सपएसे सिय अपएसे-एव कालो भावओ वि )२ પદ્રલ દ્રવ્યની અપેક્ષાએ પ્રદેશયુકત હોય છે, તે ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ પ્રદેશયુક્ત પણ હોઈ શકે છે અને પ્રદેશ રહિત પણ હોઈ શકે છે. કાળની અપેક્ષાએ તથા ભાવની અપેક્ષા એ પણ એમ જ સમજવું. (જે ઉત્તમ રૂપરે રે સૂત્રો नियमा सपएसे, कालओ भयणाए, भावओ भयणाए-जहा दव्यओ तहा कालो મારો વિ) જે પુદ્ગલ ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ પ્રદેશ સહિત હોય છે, તે પ્રદેશની અપેક્ષાએ પણ અવશ્ય પ્રદેશ સહિત હોય છે, પણ કાળ અને ભાવની અપેક્ષાએ પ્રદેશયુકત પણ હોઈ શકે છે અને પ્રદેશ રહિત પણ હોઈ શકે છે.
દ્રવ્યની અપેક્ષાએ જે પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યું છે, એજ પ્રમાણે કાળ અને ભાવની અપેક્ષાએ પણ સમજવું. (ge fણ of મંતે ! પોઢામાં સૂવાदेसेणं खेत्तादेसेणं कालादेसेणं भावादेसेणं सपएसाणं अपएसाणं कयरे कयरेहितो जाव વિસાયિા વા) હે ભદન્ત ! દ્રવ્યની અપેક્ષાએ, ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ, કાળની અપેક્ષાએ અને ભાવની અપેક્ષાએ પ્રદેશયુકત અને પ્રદેશ રહિત એવા આ પુલમાંથી કયાં પુલ કેના કરતાં વધારે છે? (યાવતુ) કયાં પુલો કેના કરતાં વિશેષાધિક છે ? ( નાજagar !) હે નારદપુત્ર ! (સગોવા વાળા ભાષામાં પ્રાણા) જે પગલે ભાવની અપેક્ષાએ પ્રદેશ રહિત છે. તે પલે સૌથી ઓછાં છે (ારાણમાં ગઝTળા ) કાળની અપે. ક્ષાએ જે પુલે પ્રદેશ રહિત છે, તેઓ તેના કરતાં અસંખ્યાત ગણા છે. (હારે અાપણા મલેરાળા) દ્રવ્યની અપેક્ષાએ જે પુલે પ્રદેશ રહિત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૪
૨૧૨
