________________
तत्त्वार्थस बचोयोग विपया मृपा २ उभयात्मक वचोयोगविपया सत्यामृषा ३, उभयस्वभावरहित वचोव्यापाररूा वचोयोगविषयाऽसत् मृपा वचोगुप्तिः ४ एवं-मनोगुप्तिरपि, संत्या-मृपा सत्यामृपा असत्यामृपा चिन्तनरूपभेदेन चतुविधा। कायगुप्तिरपि सत्यादिभेदेन चतुर्विधा कायव्यापाररूप काययोगविषया-सन्या, मृपा, सस्यामृया, ऽसत्या मृषा भावेन कायव्यापारः कारगुतिः इयमनेकधा-रथान निपदन स्वग्नतिनो ल्लंघनप्रलंघनेन्द्रिययोजनसंम्मसभारमनप्रवृत्तिनिवृत्तिभेदात् । एतान् भेदाना. श्रित्याऽऽत्मनः सम्य कूतया संरक्षण रूपा त्रिविधा गुप्ति रुच्यते । तथा चोक्तम्वचन गुप्त है ! सत्यासत्य वचनो का निरोध सत्यापृषा वचनगुप्ति है
और जिन्हें सत्य भी न कह सके और असत्य भी न कह सके ऐसे व्यावहारिक वचनयोग का निरोध होना असत्याना वचनगुप्ति है।
: मनोगुप्ति के भी चार भेद हैं-सत्या, मृषा, सत्यामृषा और असत्याभूषा । वचनगुप्ति में वचन के प्रयोग का निषेध होता है और मनोगुप्ति में सत्य आदि के चिन्तन का।
कायगुप्ति भी पूर्वोक्त प्रकार से सत्य आदि के भेद से चार प्रकार की है अथवा इसके अनेक भेद हैं, खडा होना, बैठना, लेटना, लांघना, कूदना, इन्द्रिययोजन, संरम्भ समारम्भ सम्बन्धी प्रवृत्तिको रोकना, यह सव कायगुप्ति है। ..इन सब भेदों की अपेक्षा से आमाका लभ्या प्रकार से संरक्षण करना तीन प्रकार की गुप्ति है। कहा भी है-'समस्त कल्पनाओं के વચનને નિરે ધ સત્યામૃષા વચનગુણિ છે અને જેને સત્ય પણ ન કહી શકાય અને અસત્ય પણ ન કહી શકાય એવા વ્યવહારિક વચનગને વિરોધ થ અસત્યામૃષા વચન ગુપ્તિ છે. : - મોગુપ્તિના પણ ચાર ભેદ છે-સત્યા, મૃષા, સત્યામૃષા અને અસત્યા મૃષા વચનગુપ્તિમાં વચનના પ્રયોગને નિષેધ હોય છે અને મને ગુપ્તિમાં સત્ય આદિના ચિન્તનનો. - કાયગુપ્તિ પણ પૂર્વોકત પ્રકારથી–સત્ય આદિના ભેદથી ચાર પ્રકારની છે અથવા એના અનેક ભેદ છે. ઉભા થવું બેસવું સુવું, ભૂખ્યા રહેવું, કૂદવું ઈન્દ્રિયજન, સંરંભ, સમારંભ સંબંધી પ્રવૃત્તિઓને રેડવી આ બધું 'यति ' छे. કે આ તમામ ભેદની અપેક્ષાથી આત્માનું સમ્યક્ પ્રકારથી સંરક્ષણ કરવું