________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.७ लू. ५७ सामान्यतः सर्वव्रतभावनानिरूपणम् ४१७ गर्हितं फलं लभते, नारकादितीव्रयासनादुःखं चाऽऽशुष्मिक फलं लभते । एव. मनृतभाषणजनितनुःखयुक्तेश्यो बद्धबैरो यो जिहाच्छे इनादिपूर्वोक्त दोषा. पेक्षयाऽपि यातनाविशेषान् अधिकान् धबन्धादीन् दु ख हे तून प्राप्नोति, तीना. शयो जन स्तीवस्थित्यनुमाइशेव कर्मोंपादत्ते अत्यचाऽशु मानीव नारकादियातना मासादयति, तस्माद्-अनु समावणस्येव विश्वविषमफलरिपाक यात्मनि माश्यन् 'तद्व्युपरमः श्रेधान्' इति रीत्या विचार्याऽनृतभाषणाद् पुपरतो भवति, यथा च-प्राणातिपाताऽपयमापण ऽनुष्ठायिनः प्रत्याययुक्ता भवन्ति, एवं-परद्रव्यइसी प्रकार के अन्य हित फल भी होते हैं । उस्ले परलोक में नरक आदि की तीन पातनाएं भो नी पडली है। जो लोग असत्य भाषण से उत्पन्न दुःखयुक्त दैरानुबंध खे हैं, वे जिहशछेदन आदि पूर्वोक्त दोषों की अपेक्षा भी अधिक धातना वध-बन्ध आदि दुःख के हेतुओं को प्राप्त करते है। जिसका आज्ञाध्य - अध्यबाय तीव्र होता है वह दीर्घ स्थिति और तीन अनुभाग वाले अशुल करी का बंध करता है और परलोक में नरक आदि की अशुभ एवं तीब्र यातना को प्राप्त करता है । अतएव असत्य भाषण का ऐसा विषय फलक्षिपाश होता है, ऐसी भावना करता हुभ्या 'इससे विरत हो जाना ही श्रेयस्कर है, इस प्रकार विचार करके अलस्य भाषण से निवृत्त हो जाता है।
जैसे हिंसा और असत्य भाषण करने बाले दुःखों के पात्र होते
આવે છે, કાન કાપી લેવામાં આવે છે, નાક કાપી લેવામાં આવે છેઆવી જ જાતના અન્ય ગહિંત ફળ પણ ભેગવવા પડે છે. તેને પરલેકમાં નરક આદિની તીવ્ર યાતનાઓ ભેગવવી પડે છે. જે લેકે અસત્ય ભાષણકી ઉત્પન્ન થનારા દુખયુકત વૈરાનુબંધવાળાઓ છે. તેઓ જિલ્ફ છેદન આદિ પૂર્વોક્ત દોષની અપેક્ષ એ પણ અધિક યાતના વધ બન્ધન આદિ દુખના હેતુઓને પ્રાપ્ત કરે છે જેમનો આશય–અદયવસાય તીવ્ર હોય છે તે દીર્ઘ સ્થિતિ અને તીવ્ર અનુ. ભાગવાળ અશુભ કર્મો જ ધે છે અને પરલોકમાં નરક આદિની અશુભ અને તીવ્ર યાતનાઓને પ્રાપ્ત કરે છે આથી અસત્ય-ભાષાનું આવું વિષમ ફળ વિપાક મળે છે, એવી ભાવના કરતે થકે, આનાથી વિરત થઈ જવું એમાં જ શ્રેય છે. આ પ્રમાણે ચિતવન કરીને અસત્ય ભાષણથી નિવૃત્ત થઈ જાય છે
જેવી રીતે હિંસા અને અસત્ય ભાષણ કરવાળાં દુખેને પ્રાપ્ત થાય त०५३
