________________
तस्वार्थ निर्विकृतिका १ प्रणीतरसपरित्यागः २ आदिना-आचामाम्लम् ३ आयामसिक्य भोजी ४ अरसाहारः ५ विरसाहारः ६ अन्ता-(स्त्या) हारः ७ प्रान्ताहारः ८ रुक्षाहारः ९ तुच्छाहारः १० इत्येवं रीत्या रसपरित्यागतपोऽनेकविधं भवति । तत्र-निर्विकृतिक तावद् निर्गता धृतादिरूपा विद्वतिर्यस्मान् स निर्विकृतिका आहार उच्यते, तथा च धृतादि स्निग्ध पदार्थवनिताहारग्रहणं निर्विकृतिकं नाम रसपरित्यागतपो भवति ३ प्रणीतरसपरित्यागः-प्रणीतरसः प्रचुरद्रवघृतबिन्दु सन्दोहोऽपूपादि रतस्य परित्यागः प्रणीतरसपरित्यागः तद्रूपं तपः प्रणीत. रसपरित्याग तप उच्यते २ आचासाम्लम्-स्नेहादि विकाररहिताना मोदनभर्जितचणकादीनां रूक्षान्नानाम् अचित्ते जले प्रक्षेपेण एकासनस्थतयोपविश्य सकृभोजनं खलु आचामाग्लं नाम तप उच्यते-तथाचोक्तम्-- (३) ओचाम्ल (४) आयामसिक्य भोजी (५) अरसाहार (६) विरसाहार (७) अन्ताहार (८) प्रान्ताहार (९) रक्षाहार (१०) तुच्छाहार। इस प्रकार रसपरित्याग तप अनेक प्रकार का है। घृत आदि विकृतियों से रहित आहार निर्विकृतिक कहलाता है। अतएव वृत आदि स्निग्ध पदार्थों से रहित आहार ग्रहण करना निर्विकृतिक नामक रसपरित्याग तप है। बहुलता के कारण जिसमें से घी टपकता हो ऐसे मालपुआ आदि को प्राणीतरस कहते हैं, उसका त्याग करना प्राणीतरसत्याग नामक तप है। स्निग्यता एवं विगय रहित ओदन (भात) तथा भुने चने आदि रूखे अन्न को अचित्त जल में भिगो कर एक आसन पर बैठ कर एक वार ही भोजन करना आचाम्ल या आयंविल लप कहलाता है। कहा भी है
विकृतिरहित ओदन को तथा भुने हुए चने आदि रूखे अन्न को अचित्त जल में डालकर एक स्थान पर बैठकर एक बार खाना आयंबिल तप है।। (3) माया (४) मापात्रसिथना (५) सरसाहार (6) विरसाहार (७) અન્નાહાર (૮) પ્રાન્તાહીર (૯) રૂક્ષાહાર (૧૦) તુચ્છ હાર આમ રસપરિત્યાગ તપ અનેક પ્રકારના છે. ઘી વગેરે વિકૃતિઓથી રહિત આહાર ગ્રહણ કર નિર્વિતિક નામક રસપરિત્યાગ તપ છે વધુ પ્રમાણમાં હોવાના કારણે જેમાંથી ઘી ટપકતું હોય એવા માલપુડાં આદિને પ્રણીતરસ કહે છે તેને ત્યાગ કર પ્રણીત રસત્યાગ નામક તપ છે. રિનગ્ધતા અને વિગય ઓદન (ભાત) તથા શેકેલા ચણે આદિ સુકા અનનને અચેત પાણીમાં પળાલીને એક આસને બેસીને એક જ વાર ભેજન કરવું આચામ્સ અથવા આયંબિલ તપ કહેવાય છે. કહ્યું પણ છે.
વિકૃતિરહિત એદનને તથા શેકેલા ચણા વગેરે સુકા અનાજને અચિત્ત પાણીમાં નાખીને એક સ્થાનકે બેસીને એકવાર ખાવું આયંબિલ તપ છે૧૪
