________________
-
-
तस्वार्थ मूलम्-पढमस्ल अणुव्वयस्ल बंध-वह-छविच्छेयाइया पंच अइयारा ॥४१॥
छाया-प्रथमस्याऽणुव्रतस्य बन्ध वध- छविच्छेदादिकाः पश्चाविचाराः ॥४॥
तस्वार्थदीपिका-पूर्व तावस् तम्यक्त्वस्य शङ्का-काङ्क्षा-विचिकित्सा-परपापण्डपशंसा संस्तव रूप पश्चातिचारस्वरूपं निरूपितम्, सम्पति-अतिचारमस्तावात् एश्वाणुव्रतानां दिग्वानां चाऽतिचारान् क्रमशः पञ्च-प प्ररूपयितुमाट-'पढलस्स०' इत्यादि । प्रथमस्या-हिंसालक्षणश्याऽणुव्रतस्य शतः स्थूल पाणातिपातविरमणरूपस्य बन्ध-वध छविच्छेदादिकाः तत्र-बन्धः स्वाभिमत देशगतिनिरोधरूप: गाढवन्धनं वा१ वध:-कशादण्ड वेत्रादिभिः माणिनामभिधात
'पढमस्त अणुव्वयस्' इत्यादि ।
सूत्रार्थ-प्रक्षम अणुवन के पंध, वध, छविच्छेद आदि पांच अतिचार है ॥४॥
तत्त्वार्थदीपिका-पूर्व में सम्यक्त्व के शंका, कांक्षा, विचिकित्सा, परपाषण्डप्रशंसा और परपाषण्डसंस्तव, इन पांच अनिचारों का स्वरूप निरूपण किया गया अतिचार का प्रकरण होने से पांच अणुव्रतों तथा दिगवत आदि मान शिक्ष चनों के पांच-पांच अतिचारों का क्रमशः प्ररूपण करते हैं
अहिंसा जिसका लक्षण है और स्थूल प्राणातिपात विरमण जिसका स्वरूप है, ऐसे प्रथम व्रत के पांच अतिचार हैं-बन्ध, वध, छविच्छेद आदि । इष्ट देश में गमन का निरोध या गाढा बन्धन बन्ध कहलाता है। कोडा, दंड, वेत आदि से प्राणियों को आघात करना
'पढमस्स अणुव्वयस्स बंध-वहच्छविछेयाइया पंच अइयारा' या
સૂત્રાર્થ–પ્રથમ અણુવ્રતના બંધ, વધ, છવિદ આદિ પાંચ અતિચાર છે. ૪૧
तत्याहीप-पूर्व सूत्रमा सभ्य-पना At, ziक्षा, वियित्सा, પરપાખંડ પ્રશંસા અને પરપાખંડસંતવ એ પાંચ અતિચારોના સ્વરૂપનું નિરૂ પણ કરવામાં આવ્યું હવે અતિચારનું પ્રકરણ હોવાથી પાંચ અણુવ્રત તથા દિગને આદ ૭ (સાત) શિક્ષાવ્રતનાં પાંચ-પાંચ અતિચારનું ક્રમશઃ પ્રરૂપણ કરીએ છીએ
અહિંસા જેનું લક્ષણ છે અને શૂળપ્રાણાતિપાત વિરમણ જેનું સ્વરૂપ છે એવા પ્રથમ વખતના પંચ અતિચાર છે-બન્ધ, વધ, છવિકેદ આદિ ઈન્ટ દેશમાં ગમનને નિરોધ અથવા ગાઢ બન્ધન “બન્ધ” કહેવાય છે ચાબૂક, લાકડી, સેટી વગેરેથી પ્રાણિઓને આઘાત કરો વધ છે-પ્રાણેને નાશ નહીં,
