________________
दीपिका-नियुक्ति टीका म.६ रु.२४ दर्शन विनयतपसः निरूपणम् ६६९ स्तद्रूपं तपो दर्शन-विनयक्षपः तद् द्विविधम्मवति । तद्यथा-शुश्रूषणाविनयः १ अनत्याशावना विनयश्चेति, तत्र-विधिवत् (पूर्वक) सामीप्येन गुर्वादीनां सेवनं शुश्रूषा तद्रूपं तपः शुश्रूषणा विनयतपः खलु-उच्यते, अनत्याशातना तपस्तावत् अति-अतीव-आयः सम्यक्त्वादि लाभः इत्यति शब्दार्थः तस्य आ-आसमन्तात् शातना-ध्वंसना अत्याशातना । यद्वा-अति-अतीव आयः सम्यक्त्वादिलाभ: अत्यायः तस्य शातना 'पृषोदरादित्वाद् य लोपे' अस्याशावना तदभावो विनयोऽनत्याशातनाविन्यः तद्रूपं तपोऽनल्याशातना विनय तप उच्यते, गुर्वादेरवर्णवादादि निवारणरूपमित्येवं द्विविधं खलु दर्शनविनयतपो भवतीतिभावः ॥२४॥
तत्वार्थनियुक्ति:-पूर्व खलु-सप्तविधेषु विनयतपासु प्रथमोपात्तं ज्ञानविनय तपः पञ्चविधत्वेन प्ररूपितम्, आमिनिबोधिक ज्ञानविनयादि भेदात्, सम्पतिदर्शन संबंधी विनय को दर्शनविनय कहते हैं। इसके दो भेद हैंशुश्रषाविनय और अनत्याशातना बिनय । यथोचित विधि के अनुसार गुरू आदि की सेवा करना शुश्रूषा विनय तप कहलाता है। ___अति सम्यक्त्व आदि का लाभ होला 'अति' कहलाता है। 'आ' उपसर्ग का आशय है-खूब या पूरी तरह और 'शातना' अर्थात् नष्ट करना । 'अन्' निषेध का सूचक है । इस प्रक्षार अनत्याशातना का अर्थ हुआ लम्यक्त्व आदि के लाभ को नष्ट न करना अर्थात् सम्य. क्त्व आदि का विनाश करने वाला कोई कार्य न करना। यही अनस्याशातना तप कहलाता है, जैसे शुरू आदि का अवर्णवाद न करना आदि। इस प्रकार दर्शन धिनय के दो भेद होते है ॥२४॥
तत्वार्थनियुक्ति-पूर्वोक्त विनय तप के लात भेदों में से ज्ञान -विनय लप के पांच भेदों का निरूपण किया गया, अब दर्शन विनय
ને દર્શન વિનય કહે છે એના બે ભેદ છે-શુષાવિનય અને અનન્યાશાતના વિનય ગ્યવિધિ અનુસાર ગુરૂ આદિની સેવા કરવી શુશ્રષાવિનય તપ કહેવાય છે
અતિ સમ્યકત્વ આદિને લાભ થ “અતિ કહેવાય છે. “આ” ઉપસર્ગને આશય છે–ઘણુ અથવા સંપૂર્ણ રીતે શાતના અર્થાત્ નાશ કરવું “ અન્ ” નિષેધનું સૂચક છે આ રીતે અનાયાશાતના અર્થ થ સમ્યકત્વ વગેરેના લાભને નષ્ટ ન કરવા અર્થાત્ સમ્યકત્વ આદિને વિનાશ કરનારૂં કોઈ કૃત્ય ન કરવું આ અનત્યાશાતના વિનય તપ કહેવાય છે જેવી રીતે ગુરૂ વગેરેને અવર્ણવાદ ન કર વગેરે. આવી રીતે દર્શન વિનય તપના બે ભેદ હોય છે ૨૪
તત્વાર્થનિર્યુકિત --પૂર્વોક્ત વિનયતપના સાત ભેદે માંથી જ્ઞાનવિનય તપને પાંચ ભેદનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું, હવે દર્શન વિનય તપના બે
