________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.९ ७.५ अकर्मणी गतिनिरूपणम् कर्मणोऽप्यभावस्ततः कर्म सङ्गराहित्यात सङ्गः स्खलनं, तद्राहित्यात्, निरङ्गणात् मोहापगमेन तत्रावस्थान झारणभूतरागलेषाभावात्, गतिपरिणामात् तथा. विध गतिपरिणामात्, बन्धछेदात् कर्मवच्छेदात्, निरिन्धनात्-कर्मरूपेन्धना भावान्, तथा पूर्वप्रयोगाच स कर्मावस्थायां गतिमत्त्व स्वभावमाश्रित्यापि गति भवति, एवं कारणषटकाद् अकर्मणोऽपि गति भवतीति ॥५॥ , ____ मूलम्-ववगवलेव जलष्ट्रिय तुंबं बिव, विप्फुडियकोस एरंडबीयं विव, इंधणविमुक्कधूमं विव, धणुविमुक्कसायगं विव ॥६॥ .
छाया-यपगतलेप जलस्थिततुम्बमिव, बिस्फुटितकोशैरण्डवीजमिव, इन्धन विमुक्तधूमइव, धनुर्विमुक्त सायकमित्र ॥६॥ इस सूत्र में दिया जाता है
सिद्ध जीवों की नि:संग होने के कारण पति होती है, अर्थात् गति में रुकावट डालने वाले कर्म का भी अभाव हो जाने से उनका अवं. गमन होता है। दूसरे, मोह के हट जाने से यहां ठहरने के कारणभूत राग का लेपन नहीं रह जाता , इल झारण भी पति होनी है। तीसरे, जीव का स्वभाव ही ऊर्ध्वगलन करने का है। चौथे, कर्मबन्धका विच्छेद हो जाता है। पांचवें, कर्मरूपी ईधन का अभाव हो जाता है। छठे, पूर्वप्रयोग से अर्थात् लकम अवस्था में गतिमय स्वभाव होने से अकर्म-अवस्था में भी गति होती है । इस प्रकार छह कारणों से सिद्ध जीव की ऊर्चवगति होती है है ॥५॥ 'ववगयलेव जलट्ठिय' इत्यादि ।
सूत्रार्थ-लेप के हट जाने पर जल की सतह पर स्थित होने वाले આપવામાં આવે છે
નિઃસંગ હોવાના કારણે સિદ્ધ જીવની ગતિ થાય છે, અર્થાત્ ગતિમાં અવરોધ કરનાર કર્મને પણ અભાવ થઈ જવાથી તેમનું ઉદર્વગમન થાય છે. બીજું મેહ દૂર થઈ જવાથી ત્યાં રોકાવાના કારણભૂત રાગને લેપ રહે તે નથી એ કારણે પણ ગતિ થાય છે ત્રીજું, જીવને સ્વભાવ જ ઉદર્વગમન કરવાનું છે. ચોથું, કર્મબંધને વિચઠેદ થઈ જાય છે. પાંચમું, કર્મરૂપી ઈધન નિ અભાવ થઈ જાય છે. છટ્ઠ, પૂર્વપ્રગથી અર્થાત સકર્મ અવસ્થામાં પણ ગતિ થાય છે. આ રીતે છ કારણેથી સિદ્ધ જીવની ઉદર્વગતિ થાય છે પાપ
‘ववगयजलद्रिय' इत्यादि। સૂત્રાર્થ–લેપના દૂર થવાથી પાણીની સપાટી પર સ્થિત થનાર તુંબડાની
