________________
६७०
तत्त्वार्थ द्वितीयं दर्शनविनयतपो दैनिध्येन प्रपतिमाह-दमणविणयतवे दविहे। सुस्त मनाविणए अणच्चामायणाविणए च' इति । दर्शनदिनयतपः-दर्शनमोहनीयक्षयादि जनितस्तत्वार्थश्रद्धानरूप आत्मपरिणतिविशेपो दर्शनम् तत्स. म्बन्धी विनयो दर्शनविनयो पृषोदरादित्वासिद्धि स्तद्रूपं तपो दर्शनविनयतपः खलु विविध भवति । तबथा-शुक्षपणा विनयतपः १ अनत्याशातना विनयतपः२ चेत्येवं तावद् द्विविध दर्शनविनयतपो भवति । तत्र-विधिपूर्वकं सामीप्येना ऽऽचार्योपाध्यायादिगुर्यादेः सेवनरूपा शुश्रूपणा तद्रूपो विनयः शुचपणा विनयः तत्स्वरूप तपः शुश्रवणाविनय तप उच्यते । अस्याशातना तन्निपेयरूपो विनय अनत्याशातनाविनयः गु दरवर्णवादादि निवारणरूपः, तत्स्वरूपं तपोऽनत्याशातना तप उच्यते । अथवा-अतिशयेनाऽऽयः सम्यक्तादि लाभोऽत्यायः तस्य शातना. ध्वसनाऽन्याशातना तन्निषेधरूपो विनयोऽनत्याशातनाविनयः, तद्रपंतपोऽनत्यातप के दो भेदों को भरूपणा करते हैं
दर्शन मोहनीय पर्म के क्षय, उपशम या क्षयोपशम का उत्पन्न तत्वार्थ श्रद्धान रूप आत्म परिणाम दर्शन कहलाता है । दर्शन का विनय दर्शन दिनय तप है। दर्शन विनय तप दो प्रकार का है-शुश्रूषणा दर्शन बिलय तप और अनस्याशातना दर्शन विनय तप। विधिपूर्वक, समीप रहकर आचार्य, उपाध्याय एवं गुरु आदि की सेवा करना शुश्रूषणा विनय है, इसी को शुश्रूषणाविनय तप काहते हैं। गुरु आदि का अवर्णवाहन करना अन्नत्याशालनाविनय अथवा अनत्याशातनातप कहलाता है। अथवा लम्यक्त्व आदि के अतिशय आय (लाभ) को 'अत्याय' कहते इस 'अस्या की शातना अर्थात् ध्वंसना (विनाश) करना अत्याशालना है। 'अत्याशातना' का निषेध 'अनस्याशातना' तप कहભેદોની પ્રરૂપણે કરીએ છીએ
દર્શોહનીય કર્મના ક્ષય, ઉપશમ અથવા ક્ષપશમથી ઉત્પન્ન તત્વાર્થ શદ્વાન ૩૫ આત્મપરિણામ દર્શન કહેવાય છે. દર્શનને વિનય દર્શનવિનયતપ છે. દર્શનવિનય તપ બે પ્રકારના છે–ચકૃષણદર્શનવિનય તપ અને અત્યાશાતના દર્શનવિનય ત૫ વિધિપૂર્વક સાન્નિધ્યમાં રહીને આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને ગુરુ આદિની સેવા કરવી શુશ્રુષણાવિનય છે આને જ શુશ્રણાવિનય તપ કહે છે. ગફ વગેરેને અવર્ણવાદ ન કરો અનત્યાશાતના વિનય અથવા અનન્યાશાતના તપ કહેવાય છે અથવા સમ્યકત્વ આદિને અતિશય અાય (લાભ) ને અત્યાય કડ છે. આ “અત્યાયની શાતના અર્થાત્ દેવંસના (વિનાશ) કરે અત્યાશાતના છે. “અત્યાશાતના” ને નિષેધ “અનત્યાશાતના તપ કહેવાય છે. તાત્પર્ય એ છે
