________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ. ७ सू. ४३ तृती पाणुव्रतस्य पञ्चातिचारनि, ३२६ प्रयोग-२ विरुद्धराजपातिक्रम ३ कूटतुलाकूटयान ४ तत्पतिरूपा.व्यवहारश्चे ५ त्ये ते पश्चातिचारा आत्मनो मालिन्योत्पादकाः परिणतिविशेषा भवन्ति । तत्रस्तेन हृतं-स्तेन चौरा चौर्यवृत्या समानीतहिरण्यादेः चोरितस्य वस्तुनो लोभ पारवश्यादरमूल्यव्ययेन ग्रहणम् १ तस्करमयोगः तस्कराणां-चौराणा प्रयोगः 'हरत यूयं परधनादिकम्' इत्यादिवाक्यैः प्रेरणं चौर्यार्थ चौराय साह प्रदानम् २ विरुद्वराज्यातिक्रमश्च उचितन्यायात्मकारान्तरेण दान-ग्रहण मात क्रमः, रान अज्ञादि स्वीकरणम्-अविरुद्ध कर्म राज्य मुच्यते, विरुद्धश्च तद्राज्य
तीसरे स्थूल अदत्तादान विरमण नामक अणुव्रत के पांच अतिचार हैं-(१) स्तेनाहत (२) तस्कर प्रयोग (३ विरुद्ध राज्यातिक्रम (४)
कूटतुलाकूटमान और (५) तत्प्रतिरूपक पवहार । ये पांच अतिचार . आत्मा में मलिनता उत्पन्न करने वालेमात्मा के परिणाम विशेष हैं। इनका स्वरूप इस प्रकार है____ (१) स्तेन का अर्थ चोर है । चोरों द्वारा चोरी करके ल ये हुए सोने-चांदी आदि द्रव्य को लोभ के वश होकर अल्प भूल्य में खरीद लेनो स्तेनाहत अतिचार है।
(२) तस्करों अर्थात् चोरों को प्रेरणा देना, जैसे-'तुम पराये धन का हरण करो' इत्यादि फहकर उन्हें उत्साहित करना चोरी के लिए प्रेरित करना स्तेनप्रयोग है।
(३) उचित या न्यायसंगत तरीके से विपरीत किसी अन्य प्रकार से ग्रहण करना अतिक्रम कहलाता है । राजा की आज्ञा आदि को
ત્રીજા સ્થળ અદત્તાદાન વિરમણ નામના અણુવ્રતના પાંચ અતિચાર છે– (१) स्तेनाइत (२) त२४२प्रया (3) १३४२२४ातम (४) टमाटमान અને (૫) તત્પતિરૂપક વ્યવહાર આ પાચ અતિચાર આત્મામાં મલીનતા ઉત્પન્ન કરનારા આત્માના પરિણામ વિશેષ છે. એમનું સ્વરૂપ નીચે મુજબ છે
(૧) સ્તનને અર્થ ચોર છે. જે દ્વારા ચેરી કરીને લવાયેલા સેના ચાંદી વગેરે દ્રવ્યને લે ભને વશ થઈને ઓછી કિંમતે ખરીદી લેવું તેનાહન અતિચાર છે.
(૨) તસ્કર અર્થાત્ ચેરોને પ્રેરણા આપવી, જેમ કે તમે પારકા - ધનનું હરણ કરે વગેરે કહીને તેમને ઉત્સાહિત કરવા, ચેરી માટે પ્રેરિત કરવા રતનપ્રગ છે.
(૩) ચોગ્ય અથવા ન્યાયસંગતથી વિપરીત કઈ અન્ય પ્રકારથી ગ્રહણ કરવું અતિક્રમ કહેવાય છે. રાજાની આજ્ઞા વગેરેને સ્વીકાર કર, તેનાથી
