________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ. ७ स. ८ परीपहभेदनिरूपणम् प्रत्यङ्ग संस्थानमधुरालाप कलितललितस्मितविभ्रमविलासादि हावभावचेष्टां न कदाचिदपि चिन्तयेत् नापि मोक्षमार्गस्याऽर्गलामु तासु कामधिया नयनोपनिपातं कुर्यात् तथा करणे सति स्त्रीपरीपहजयो भवति- ८ एवं-निरलसो भूत्वा नगरप्रामकुलादिषु ममत्व राहित्ये नाऽनियतरूपेण कृतवसतिः श्रमणः प्रतिमासं विचरणरूप चर्या मातिप्ठेव तथाकृते सति चर्यापरीपहजयः सम्भवति-९ एवं-निपया तावत्-निषीदन्त्यस्यामिति व्युत्पत्त्या-संज्ञा समज निपत निषद-इति सूत्रेणाऽधिकरणे कश्यन्तेन निपातितेन निषचा शब्देन पीठफलकादि स्थानमुच्यते, तत्र खलु-स्त्री पशुपण्ड कविवजिते स्थाने इष्टानिष्टोपसर्ग
(८) कामिनियों के सुख आदि अंगोपांगो की बनावट का, मधुर आलापसहित मुस्कराहट का, विनम-विलास, हाव-भाव से युक्त चेष्टाओं का कदापि चिन्तन न करे। उन्हें मोक्ष मार्ग में बाधक समझ कर कामवुद्धि से उनकी ओर दृष्टि निपात भी न करे । ऐसा करने पर स्त्रीपरीषह जय होता है।
(९) आलन्धरहित होकर नगर ग्राम गृह आदि में ममत्व से रहित होकर अनियन रूप से निवास करने वाला श्रमण प्रतिमास. विहार-चर्या करे । ऐसा करने ले चर्शपीपह जय होता है।
(१८) पीठ फलक आदि बैठने के स्थान को निषद्या कहते हैं। जिसमें निषीदन दिया जाय वह विषया। 'संज्ञायां समज नपत-निषद' -इस सत्र से अधिकरण अर्थ में क्यचन्तनिपात हो कर निषधा शब्द बनता है ! निषया में अर्थात् स्त्री पशु और पंडक (हीजडे)
(૯) સ્ત્ર ના મુખ આદિ અ ગેપગેની બનાવટને, મધુર આલાપ સહિત મુસ્કરાહટને, વિશ્વમ-વિલાસ, હાવ ભાવપૂર્ણ ચેઓને કદાપી વિચાર ન કરે. આ સઘળને મોક્ષમાર્ગ માટે અવરોધરૂપ સમજીને કામબુદ્ધિથી તેમની તરફ દષ્ટિપાત પણ ન કરે, આમ કરવાથી સ્ત્રી પરીષહજય થાય છે.
(૯) આળસ ખંખેરી નાખીને નગર, ગામ ઘર આદિમાં મમત્વથી રહિત થઈને અનિયત રૂપથી નિવાસ કરનાર શ્રમ પ્રતિમાસ વિહાર-ચય કરે આમ કરવાથી ચપરષહજય થાય છે.
(૧૦) પઠ ફલક વગેરે બેસવાના સાધનને નિષદ્યા કહે છે. જેમાં निषाहन ४२वामां मावे ते निषधा संज्ञायां समजनिपत-निषद्--21 सूत्रथी અધિકરણ અર્થમાં નિપાત થઈને નિષદ્યા શબ્દ બને છે. નિષદ્યામાં અર્થાત્ સ્ત્રી, પશુ તથા પંડક (વ્યંઢળ) વગરના સ્થાનમાં અનુકૂળ અને પ્રતિકૂળ
